\id EST Estmat chj 05/09/06 Pascual Lucas, Ambrocio, O. Domingo, Elena de Ekstrom Lectura Chuj S. Mateo \h ESTER \toc1 A Ch'an̈ Libro ESTER \toc2 ESTER \mt2 A Ch'an̈ Libro \mt1 ESTER \ip Ester sb'i jun libro tic, yujto syalcot yab'ixal ix Ester. A vin̈aj Esdras yed' vin̈aj Nehemías, syalcot eb' vin̈ tas aj smeltzajnacxi eb' israel ic'b'ilb'at d'a Babilonia. Palta a jun libro tic tz'alancot yab'ixal jun macan̈to eb' israel chi' cannac d'a yol smacb'en Persia. Syalancot yuj jun ix Ester chi', israel ix, syaln̈ejcot tastac sc'ulejnac ix ayic ayec' ix d'a spalacio d'a yol smacb'en Persia chi'. \ip A d'a capítulo 1 yed' 2, syalcoti tas ajnac yoch ix Ester chi' reinail. Axo d'a capítulo 3 masanto d'a 6, syalcoti to a vin̈aj Amán ay chucal snanac vin̈ sc'ulej d'a spatic eb' israel, snib'ejnac vin̈ satel eb' israel, yujto sat yajal yaj vin̈ yuj vin̈ rey chi'. Palta a ix reina Ester chi' yab'elta ix tastac van snaanchaan̈ vin̈aj Amán chi', yuj chi' xid' yal ix d'a vin̈ rey chi'. Yuj chi' a vin̈ rey chi' alani to a vin̈aj Amán chi' sq'ue d'un̈an vin̈ d'a jun te te' sb'o vin̈ yuj vin̈aj Mardoqueo, vin̈ sc'ab'yoc ix Ester chi'. Yalanpax vin̈ rey chi' tas syutej scolan sb'a eb' israel chi' d'a eb' ajc'ol chi'. Axo d'a capítulo 7 masanto d'a 10, ata' syalcoti to a eb' israel chi' yac'nacoch jun q'uin̈ eb' yic q'uen Purim, syalanpaxcot yuj tastac ujinac d'a yol stiempoal ix Ester chi'. \c 1 \s1 Juntzan̈ nivac vael \p \v 1 A jun syalcan tic ix uji ayic ayoch vin̈aj Asuero reyal d'a Persia. 127 macan̈il yaj smacb'en vin̈ chi', scot d'a India masanto sc'och d'a Etiopía. \v 2 Axo d'a chon̈ab' Susa, ata' ay spalacio vin̈ rey chi'. \p \v 3 Ayic yoxil ab'il yoch vin̈aj Asuero chi' reyal, ix yac'an jun nivan vael vin̈ d'a eb' nivac vinac ayoch yajalil yed'oc, aton eb' yajalil eb' soldado yic Persia, eb' yic Media, eb' nivac yelc'ochi yed' eb' ayoch yajalil d'a junjun macan̈ smacb'en vin̈ chi'. \v 4 Nan̈al ab'il val ix yac' jun q'uin̈ chi' vin̈, yic sch'oxanel jantac sb'eyumal vin̈ yed' snivanil yelc'och yopisio vin̈ d'a eb' avtab'il chi'. \v 5 Ix lajvi chi', ix yac'anoch uquexo c'ual q'uin̈ vin̈ d'a yamaq'uil spalacio. Masanil eb' ayec' d'a chon̈ab' Susa chi', eb' nivac yelc'ochi yed' eb' malaj yelc'ochi, ix avtaj eb' smasanil. \v 6 Te vach' ix aj sb'o b'aj ix och q'uin̈ chi'. A c'apac sacsac c'apac yed' c'apac yaax ix och scortinailoc. An̈ejtona' pax c'apac lino sacsac yed' c'apac q'uic' mutz'inac ayoch sch'an̈aloc pax c'apac cortina chi'. Yamb'il c'apac yuj q'uen argolla nab'a plata ayoch d'a juntzan̈ q'uen oy nab'a mármol. Axo xila, a q'uen oro yed' q'uen plata ayoch d'ay. Axo d'a sat luum, a q'uen mármol ayem d'ay, ay q'uen sacsac, ay q'uen q'uiq'uic'. \v 7 Axo juntzan̈ vaso nab'a oro syuc'lab'ej eb'. Ch'occh'oc yilji junjun vaso chi'. Te nivan vino ix el d'a sc'ol vin̈ rey chi' yac'ani. \v 8 Ix yalan vin̈ rey chi' d'a eb' yajal yaj d'a eb' tz'ac'an servil vin̈ to malaj junoc mach tz'ac'chaj pural yuc'an vino chi', junjun eb' syal yuc'an eb' jantac snib'ej. \v 9 An̈ejtona' pax ix reina Vasti, ix schec pax b'ochaj jun nivan vael ix d'a spalacio vin̈ rey chi' yic vach' sva eb' ix ix avtab'il. \p \v 10 A val d'a yuquil c'ual q'uin̈ chi', ix te tzalaj sc'ol vin̈ rey chi' yuj vino. Yuj chi' ix schecb'at ucvan̈ eb' vin̈ yac'umal servil vin̈, eb' vin̈ ayoch yipoc sc'ol vin̈, aton vin̈aj Mehumán, vin̈aj Bizta, vin̈aj Harbona, vin̈aj Bigta, vin̈aj Abagta, vin̈aj Zetar yed' vin̈aj Carcas. \v 11 Ix checjib'at eb' vin̈ yic b'at yic'ancot ix reina Vasti chi' eb' vin̈ d'a yichan̈ vin̈ rey chi', yujto snib'ej vin̈ sjavi ix yed' scorona copopi yilji, yic sch'oxanpaxel svach'il yilji ix d'a yichan̈ masanil eb' anima yed' d'a yichan̈ eb' nivac yajal, yujto te vach' yilji ix. \v 12 Palta maj stac'cotlaj sb'a ix. Ix stenec' ix tas ix b'at yal eb' vin̈ schecab' vin̈ rey chi'. Yuj chi' ix te cot yoval vin̈ rey chi'. \v 13-14 Ix yavtancot ucvan̈ eb' vin̈ nivac yopisio d'a Media yed' d'a Persia chi' vin̈, eb' vin̈ yipc'olal yaj yuj vin̈: Aton vin̈aj Carsena, vin̈aj Setar, vin̈aj Admata, vin̈aj Tarsis, vin̈aj Meres, vin̈aj Marsena yed' vin̈aj Memucán. A eb' vin̈ chi', yojtac ley eb' vin̈ sic'lab'il, yuj chi' d'a eb' vin̈ ix sc'anb'ej vin̈ rey chi' tas tz'aj jun chi' sb'oi. \v 15 Ix sc'anb'an vin̈ d'a eb' vin̈ icha tic: \p —Icha syal co ley, naec ved'oc ¿tas yovalil tz'aj ix reina Vasti chi', yujto maj sc'anab'ajej in checnab'il ix, ix b'at yal eb' vin̈ in checab'? xchi vin̈. \p \v 16 A val d'a yichan̈ masanil eb' molan chi', ix yalan vin̈aj Memucán d'a vin̈ rey chi' icha tic: \p —Mamin rey, a ix reina Vasti chi', man̈ocn̈ej d'ayach ix och smul ix, palta ix ochpax smul ix d'ayon̈ a on̈ nivac yajal on̈ tic yed' d'a masanil eb' vin̈ vinac ay d'a yol a macb'en tic. \v 17 A tas ix sc'ulej ix chi' ol yab' masanil eb' ix ix, ol sc'ayb'an eb' ix, man̈xa ol aj yelc'och eb' vin̈ yetb'eyum eb' ix d'a yol sat, ol am yalan eb' ix icha tic: A vin̈aj rey Asuero ix avtan ix reina Vasti, palta maj sc'anab'ajejlaj ix sb'ati, xcham eb' ix. \v 18 A eb' ix yetb'eyum eb' vin̈ nivac yajal d'a Persia yed' d'a Media tic, ayic ol yab'an eb' ix tas ix yutej sb'a ix reina chi', ol laj yalan eb' ix d'a eb' vin̈ yetb'eyum. Yuj chi' a yuj jun tic ol spatiquejel eb' vin̈ yetb'eyum eb' ix, axo scot yoval eb' vin̈ chi' d'a eb' ix. \v 19 Yuj chi' jun mamin rey, tato vach' scan jun tic d'ayach, ac' tz'ib'chaj junoc ley yic scan leyal d'a Persia yed' d'a Media tic, to maxtzac yal yec'b'ati: Man̈xa b'aq'uin̈ sjavi ix reina Vasti d'a yichan̈ vin̈ rey, xchiocab' jun ley chi'. Axo junocxo ix ec'to svach'il d'a yichan̈ ix chi', a ix tz'ochcan reinail sq'uexuloc ix. \v 20 A jun ley chi' yovalil tz'ac'chaj ojtacajel d'a masanil yol a macb'en tic yic vach' masanil eb' ix ix ol sc'anab'ajej val eb' vin̈ yetb'eyum eb' ix, yaln̈ej tas animail, xchi vin̈. \p \v 21 A jun ix yal vin̈aj Memucán chi', ix scha val sc'ol vin̈ rey chi' yed' masanil eb' ayec' yed' vin̈, ix och d'a yopisio yuj vin̈. \v 22 Yuj chi' ix schecan vin̈ tz'ib'chajb'at d'a junjun macan̈ d'a yol smacb'en chi', d'a sti' junjun chon̈ab'. Ix yalanb'at vin̈ to ayocab' yelc'och eb' vin̈ vinac d'a yol spat, aocab' eb' vin̈ tz'alani tastac sb'oi. \c 2 \s1 Ix sic'chajoch ix Ester reinail \p \v 1 Ix ec' junoc tiempoal, ix sicb'i yoval sc'ol vin̈aj rey Asuero chi'. Ix snaancot vin̈ tas ix sc'ulej ix Vasti chi' yed' pax jun ley ix alchajel yuj ix. \v 2 Yuj chi' axo eb' vin̈ ayoch yajalil yed' vin̈ d'a yol smacb'en chi', ix yal eb' vin̈ icha tic: \p —Yovalil saychajcot eb' ix cob'estac d'a vin̈ rey tic, aton eb' ix te vach' yilji. \v 3 Sic'ocab' vin̈ rey tic junjunoc schecab' d'a junjun macan̈ d'a yol smacb'en tic, yic vach' a eb' vin̈ tz'ic'ancot masanil eb' ix cob'estac te vach' yilji. Sjavi eb' ix d'a spalacio vin̈ d'a chon̈ab' Susa tic, tz'ochcan eb' ix d'a yol sc'ab' vin̈aj Hegai, vin̈ stan̈van eb' ix yetb'eyum vin̈ rey tic. A vin̈ tz'ac'an servil eb' ix yic ste b'o yilji eb' ix. \v 4 A junoc ix cob'es ol scha sc'ol vin̈ rey tic, aton ix ol ochcan reinail sq'uexuloc ix Vasti chi', xchi eb' vin̈. \p A jun pensar chi', ix scha val sc'ol vin̈ rey chi', yuj chi' ix schec vin̈ c'ulaj icha chi'. \p \v 5 A d'a chon̈ab' Susa chi', ata' cajan jun vin̈ israel scuchan Mardoqueo yuninal vin̈aj Jair yin̈tilal vin̈aj Simei. A vin̈aj Simei chi', a vin̈aj Cis ay yin̈tilal vin̈ d'a yin̈tilal Benjamín. \v 6 A eb' smam yicham vin̈, ic'b'ilcot eb' yuj vin̈aj rey Nabucodonosor d'a Jerusalén, javinaccan eb' d'a Babilonia. Junn̈ej janaccan eb' yed' vin̈aj Jeconías sreyal Judá. \v 7 A vin̈aj Mardoqueo chi', ay jun ix yisil jun vin̈ sc'ab'yoc vin̈ ayec' yed'oc, aton ix Hadasa, syalelc'ochi Ester, meb'a' ix, yujto chamnac smam snun ix. Axo vin̈aj Mardoqueo chi' ix ilan q'uib' ix, icha val yisil vin̈ yaj ix. Te vach' yilji sat ix yed' snivanil. \v 8 Axo yic ix elta jun ley yuj vin̈ rey chi', tzijtum eb' ix cob'estac ix molchaj d'a chon̈ab' Susa d'a spalacio vin̈. A vin̈aj Hegai ix ac'chajoch stan̈vumaloc eb' ix, aton vin̈ stan̈vantaxon eb' ix yetb'eyum vin̈ rey chi'. Ayoch ix Ester chi' d'a scal eb' ix. \v 9 Te vach' spensar ix ix yiloch vin̈aj Hegai chi', yuj chi' te vach' ix yutej spensar vin̈ d'a ix. Elan̈chamel ix te ac'chaj juntzan̈ remeyo yic tz'ac'chajoch d'a snivanil ix yic ste b'o yilji ix, tz'ac'chaj pax vael te vach' d'a ix. Ix ac'chajoch ucvan̈ eb' ix schecab' vin̈ rey te vach' yic tz'ac'ji servil ix. Ix ac'chajb'at eb' ix yed' ix Ester chi' d'a jun cuarto te vach' b'aj ay eb' ix yetb'eyum vin̈ rey chi'. \p \v 10 A ix Ester chi' malaj jab'oc tas ix yal ix tas in̈tilal, ma tas chon̈ab'il ix, yujto ix cham val yalan vin̈aj Mardoqueo chi' d'a ix to max yal-laj ix. \v 11 Junjun c'u tz'ec' vin̈aj Mardoqueo d'a sat b'aj ayec' eb' ix ix chi', yic syab'an vin̈ tato vach' sc'ol ix Ester chi' yed' tas tz'aj yac'ji servil ix. \p \v 12 Masanil juntzan̈ eb' ix cob'estac chi', jun ab'il ix b'ochaj yilji eb' ix. D'a sb'ab'elal vaque' ujal succhajec' aceite yic mirra d'a snivanil eb' ix. Axo d'a junxo vaque' ujal, succhajec' perfume yed' crema d'a eb' ix ichataxon juntzan̈ sc'an eb' ix ix. Axo yic ix el yab'ilal sb'ochaj yilji eb' ix chi', junjunal ix ic'jib'at eb' ix yic svay eb' ix yed' vin̈ rey chi'. \v 13 Icha chi' ix aj sc'och junjun eb' ix d'a vin̈ rey chi'. Ayic tz'elta eb' ix b'aj ayec' eb' ix cob'estac chi', syaln̈ej sc'anan eb' ix tastac snib'ej yic sb'oan sb'a eb' ix. \v 14 Sb'at eb' ix d'a spalacio vin̈ rey chi' d'a yemc'ualil, axo d'a junxo q'uin̈ib'alil, sc'ochcan eb' ix d'a junxo pat b'aj ay eb' ix schab'il yetb'eyum vin̈ rey chi', b'aj ayoch vin̈aj Saasgaz yilumaloc eb' ix yuj vin̈ rey chi'. Majxo c'ochlaj eb' ix d'a vin̈ rey chi', an̈ej tato ay junoc eb' ix te vach', scha sc'ol vin̈, a jun ix chi' tz'avtaj sb'i, sb'at ix b'ian. \p \v 15 Axo ix aji, ayic ix c'och stzolal d'a yib'an̈ ix Ester yisilcan vin̈aj Abihail, sc'ab'yoc vin̈aj Mardoqueo chi', yic b'at vay ix yed' vin̈ rey chi', an̈ej tas ix yal vin̈aj Hegai stan̈vumal eb' ix, an̈ej ix yic'b'at ix. Te vach' ix Ester chi' d'a yol sat masanil eb' tz'ilan ix. \v 16 Ayic slajun̈il uj, d'a jun uj scuchan Tebet, ayic yuquil ab'il yoch vin̈aj Asuero reyal, ata' ix ic'chajb'at ix d'a spalacio vin̈ yic svay ix yed' vin̈. \v 17 Yelxo val te xajan ix Ester chi' yuj vin̈ rey chi'. Malaj junocxo ix te xajan yuj vin̈. Te nivan svach'c'olal vin̈ ix sch'ox d'a ix d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' ix cob'estac chi'. Yuj chi' ix schec vin̈ ac'chajq'ue jun corona d'a sjolom ix. Ix lajvi chi' ix yac'ancanoch ix vin̈ reinail sq'uexuloc ix Vasti. \v 18 Ix schecan b'ojoc jun nivan vael vin̈ yic tz'ic'jichaan̈ ix Ester chi'. Ix yavtan masanil eb' yajal ayoch d'a yopisio yed' vin̈ d'a yol smacb'en chi'. Ix yic'anemta sb'isul q'uen tumin vin̈ ayoch d'a yib'an̈ eb' anima yac'ani. Te tzijtum pax tas ix yac' vin̈ d'a juntzan̈ nación ay d'a yol smacb'en chi'. Icha chi' ix aj sch'oxanel svach'c'olal vin̈ rey chi'. \s1 Ix yab' vin̈aj Mardoqueo‘R’tas ix alchaj d'a spatic vin̈ rey \p \v 19 Ayic toxo ix q'uexchaj b'aj cajan eb' ix cob'estac chi', ayic ayxo och vin̈aj Mardoqueo d'a yopisio d'a spalacio vin̈ rey, \v 20 a ix Ester chi' an̈eja' max yal-laj ix tas chon̈ab'il ix, tas yin̈tilal ix. An̈eja' sc'anab'ajan ix tas syal vin̈aj Mardoqueo chi', icha ix sc'anab'ajej ix ayic ayec' ix d'a spat vin̈. \p \v 21 A junel, ayic ix c'och stzolal d'a yib'an̈ vin̈aj Mardoqueo d'a yopisio d'a palacio vin̈ rey chi', ay chavan̈ eb' vin̈ stan̈van b'aj ay vin̈ rey chi', aton vin̈aj Bigtán yed' vin̈aj Teres. Te aycot yoval eb' vin̈ d'a vin̈ rey chi', van yalan eb' vin̈ tas syutej eb' vin̈ smilancham vin̈ rey chi'. \v 22 Ix yab'an vin̈aj Mardoqueo tas van yalan eb' vin̈ chi', axo vin̈ ix checan aljoc d'a ix reina Ester chi'. Axo ix ix alan d'a vin̈ rey chi' to a vin̈aj Mardoqueo ix ab'an tas van yalchaj d'a spatic vin̈. \v 23 Axo ix sc'anb'an vin̈ yab'i, ix checlaji to yel jun lolonel ix yal vin̈aj Mardoqueo chi'. Yuj chi' a chavan̈ eb' vin̈ stan̈vumal vin̈ rey chi', ix q'ue locan eb' vin̈ d'a te te'. A jun ix uji chi' ix stz'ib'chajcan b'aj aycan yab'ixal vin̈aj rey Asuero ayic ix yac'an reyal vin̈. \c 3 \s1 Vin̈aj Mardoqueo yed' vin̈aj Amán \p \v 1 Ix lajvi yec' juntzan̈ chi', ix yac'anoch yopisio vin̈aj Amán yuninal vin̈aj Hamedata yin̈tilal vin̈aj Agag vin̈ rey chi'. Ix ac'jioch vin̈ sat yajalil d'a juntzan̈xo eb' vin̈ yajal d'a yol smacb'en vin̈ rey chi'. \v 2 Masanil eb' vin̈ tz'ac'an servil vin̈ rey chi', yovalil tz'em cuman eb' vin̈, tz'empax n̈ojan eb' vin̈ d'a yichan̈ vin̈aj Amán chi', yujto icha chi' ix aj yalan vin̈ rey chi'. Axo pax vin̈aj Mardoqueo chi', max sc'anab'ajejlaj jun checnab'il chi' vin̈. \p \v 3 Axo juntzan̈xo eb' vin̈ yajal chi', ix sc'anb'an eb' vin̈ d'a vin̈aj Mardoqueo chi' tas yuj max sc'anab'ajej jun checnab'il chi' vin̈. \v 4 Junjun c'u syalan eb' vin̈ d'a vin̈, palta max schalaj yab' vin̈ tas syal eb' vin̈ chi', yujto toxo ix yal vin̈ d'a eb' vin̈ to israel vin̈. Yuj chi' ix b'at yalan eb' vin̈ d'a vin̈aj Amán chi' yic syilan eb' vin̈ tato ton̈ej ol yiloch vin̈ vin̈aj Amán chi'. \v 5 Ayic ix yilan vin̈aj Amán to yel max emlaj cuman vin̈aj Mardoqueo chi', max empax n̈ojan vin̈ d'a yichan̈ vin̈ ayic tz'ec' vin̈, ix te cot yoval vin̈. \v 6 Toxo ix yab' vin̈ to israel vin̈aj Mardoqueo chi', yuj chi' ix snaan vin̈ to man̈ocn̈ej vin̈ smiljichamoc, palta ix sna vin̈ tas tz'aj satjiel masanil eb' israel ayec' d'a yol smacb'en vin̈aj rey Asuero chi'. \s1 Jun ley yic satjiel masanil eb' israel \p \v 7 A d'a b'ab'el uj scuch Nisán, yic slajchavil ab'il yoch vin̈aj Asuero reyal, ix och suerte d'a yichan̈ vin̈aj Amán yic syil vin̈ tas c'ual, ma tas tiempoal ol elc'och jun tas sna vin̈ chi'. Axo ix aji, a d'a 13 yoch slajchavil uj scuch Adar, ix checlaj sc'ual. \v 8 Yuj chi' ix yal vin̈ d'a vin̈ rey chi' icha tic: \p —Mamin rey, a d'a masanil chon̈ab' ay d'a yol a macb'en, ay jun macan̈ anima ch'oc yeli. Ch'oc yel sley eb' d'a yichan̈ juntzan̈xo chon̈ab', max sc'anab'ajej a ley eb'. Man̈ smojoc scajnaj eb' d'a yol a macb'en tic. \v 9 Yuj chi' mamin rey, tato scha a c'ool, aq'uelta junoc ley yic syab' masanil chon̈ab' to satel juntzan̈ anima chi'. Tato icha chi' ol vac' junoc 7,500 quintal q'uen plata b'aj smolchaj q'uen tz'ac'ji d'ayach, xchi vin̈. \p \v 10 Ix scha sc'ol vin̈ rey tas ix yal vin̈ chi', yuj chi' ix yiq'uel scolc'ab' vin̈ b'aj ayoch sello, ix yac'an vin̈ d'a vin̈aj Amán chi', aton vin̈ ajc'ol d'a eb' israel. \v 11 Ix yalan vin̈ rey chi' icha tic: \p —A q'uen plata ix al chi', canocab' q'uen d'ayach, axo eb' anima tzal chi', ic yaj eb', syal tza c'ulej tas nab'il uj d'a yib'an̈ eb', xchi vin̈ d'a vin̈. \p \v 12 Ayic 13 yoch b'ab'el uj d'a yol ab'il chi', ix avtaj masanil eb' vin̈ stz'ib'um vin̈ rey chi' yic stz'ib'an jun ley chi' eb' vin̈ ix yaq'uelta vin̈aj Amán chi', yic sb'at d'a masanil eb' yajal d'a junjun chon̈ab' d'a yol smacb'en vin̈ rey chi'. A jun ley chi' ix tz'ib'chaj d'a sti' yed' d'a sletrail junjun chon̈ab'. Ix och sb'i vin̈ rey chi' d'ay yed' sello vin̈. \v 13 Elan̈chamel ix checjib'at eb' vin̈ checab' d'a masanil yol smacb'en vin̈ rey chi'. Syalan jun ley chi' to junn̈ej c'ual ol satjiel masanil eb' israel yed' masanil eb' yuninal eb'. Axo tastac ay d'a eb', ol ic'chajcanec' smasanil. A jun c'u ix checlaj chi', aton d'a 13 yoch slajchavil uj scuch Adar. \v 14 Ix pucax jun ley chi' d'a masanil smacb'en vin̈ rey chi'. Ix alchajel d'a scal masanil anima yic vach' listaxo yaj eb' anima d'a jun c'u chi'. \v 15 Elan̈chamel ix pucaxb'at jun ley chi' icha ix aj yalan vin̈ rey chi'. B'ab'el ix alchajel d'a yol chon̈ab' Susa. Yacb'an van yuc'an an̈ vin̈ rey yed' vin̈aj Amán chi', axo eb' anima d'a chon̈ab' Susa chi', ix te somchajchaan̈ eb' yuj jun ley chi'. \c 4 \s1 Ochnac eb' israel cusc'olal yuj jun ley \p \v 1 Ayic ix yab'an vin̈aj Mardoqueo masanil tas ix alchaj chi', ix snic'chitanb'at spichul vin̈ yuj sch'oxanel scusc'olal, ix yac'anoch pichul yic cusc'olal vin̈, ix yac'anq'ue q'uen tic'aq'uil taan̈ vin̈ d'a sjolom, ix och ijan vin̈ yec' d'a cal chon̈ab'. Tz'el yav vin̈ yuj cusc'olal. \v 2 Axo yic ix c'och vin̈ d'a sti' spalacio vin̈ rey, maj ochlaj vin̈ d'a yool, yujto max chajiochlaj junoc mach yuj vin̈ rey chi' tato ayoch pichul yic cusc'olal yuuj. \v 3 An̈ejtona' d'a masanil chon̈ab' b'ajtac ix tz'ib'chajb'at jun ley chi', masanil eb' israel ix och d'a cusc'olal. Ayic ix sch'oxanel scusc'olal eb' chi', ix och eb' d'a tzec'ojc'olal. Tz'oc' eb', tz'el yav eb', tzijtum eb' ix sjulec' jichan sb'a d'a scal q'uen tic'aq'uil taan̈, ix yac'anoch pichul eb' yic cusc'olal. \s1 Ix tevi ix Ester yuj eb' yetchon̈ab' \p \v 4 A eb' ix ix tz'ac'an servil ix reina Ester yed' eb' vin̈ vinac stan̈van ix, ix yal eb' yab' ix tas yaj vin̈aj Mardoqueo chi', yuj chi' ix te cus sc'ol ix, ix yac'anb'at pichul ix d'a vin̈ yic syic'anel pichul yic cusc'olal ayoch chi' yuj vin̈, palta maj yal-laj sc'ol vin̈ ix scha'a. \v 5 Axo ix Ester chi' ix avtancot jun vin̈ schecab' vin̈ rey scuch Hatac, schecab' pax vin̈ ix. Ix schecanb'at vin̈ ix d'a vin̈aj Mardoqueo yic b'at sc'anb'ej vin̈ tas van yuji, tas pax yuj icha chi' syutej sb'a vin̈. \v 6 Yuj chi' ix c'och vin̈aj Hatac chi' b'aj ayec' vin̈aj Mardoqueo chi' d'a jun parque d'a yichan̈ sti' spalacio vin̈ rey chi', ix lolon vin̈ yed' vin̈. \v 7 Ix yalan vin̈aj Mardoqueo masanil tastac tz'alchaj chi' d'ay yed' pax jantac sb'isul q'uen plata syaltej vin̈aj Amán yic tz'och b'aj smolchaj q'uen stumin vin̈ rey yic vach' satjiel masanil eb' israel yalan vin̈. \v 8 Ix yac'anpax jun scopiail jun ley chi' vin̈ d'a vin̈aj Hatac chi', yic sch'ox vin̈ d'a ix Ester chi' yic syojtaquejel ix yuj tas van yuji d'a chon̈ab' Susa chi'. Ix yalanpaxb'at vin̈aj Mardoqueo chi' to stevi ix d'a vin̈ rey, tope val syal yec'b'at jun ley chi' d'a yib'an̈ eb' yetchon̈ab' ix chi'. \p \v 9 Ix lajvi chi', ix paxta vin̈aj Hatac chi', ix ul yalan vin̈ d'a ix Ester chi' masanil tas ix yalcot vin̈aj Mardoqueo chi'. \v 10 Ix schecanxib'at vin̈aj Hatac chi' ix yic b'at yalxi vin̈ d'a vin̈aj Mardoqueo chi' icha tic: \v 11 Masanil mach ayoch schecab'oc vin̈ rey yed' masanil chon̈ab' ayoch d'a yol smacb'en vin̈, yojtac eb' to ay jun ley tz'alani tato ay mach tz'och d'a yol sti' b'aj ay vin̈ rey d'a spalacio, tato man̈ avtab'iloc yuj vin̈ rey chi', b'en̈ej schami, taxon̈ej vinac ma ix. An̈ej b'ian tato syic'q'ue sc'ococh vin̈ rey chi', aton jun nab'a oro, sch'oxanelta vin̈ d'ay, a jun chi' max chamlaj. A in tic, ayxo jun ujal max in avtaj yuj vin̈ rey chi', xchib'at ix. \p \v 12 Ix yalan vin̈aj Hatac d'a vin̈aj Mardoqueo chi' masanil tas ix yal ix Ester chi'. \v 13 Yuj chi' ix spacanxi vin̈ tas ix yal ix chi': Man̈ a nalaj to yujn̈ej to ayach ec' d'a spalacio vin̈ rey chi' ol ach colchajoc yacb'an masanil eb' quetchon̈ab' ol cham eb'. \v 14 Tope yuj jun sjavi d'a quib'an̈ tic jun, yuj chi' ix ach sic'chajoch reinail, yic tzon̈ a colani. Palta tato malaj tas ol al ticnaic, b'ajam ol cot junoc mach ol on̈ colanoc, palta a ach tic ol ach satel yed' masanil eb' a c'ab'oc, xchib'at vin̈. \p \v 15 Ix yalanxib'at ix Ester chi' d'a vin̈ icha tic: \v 16 Ixic, molb'ej masanil eb' quetchon̈ab' cajan d'a chon̈ab' Susa tic, tzex och d'a tzec'ojc'olal vuuj, malaj jab'oc tas tze va'a, malaj pax tas tzeyuq'uej oxeoc c'ual oxeoc ac'val. Ol och pax eb' ix tzin ac'an servil d'a tzec'ojc'olal ved'oc. Ol lajvoc chi', ol in b'at vil vin̈ rey chi', vach'chom man̈ ichocta' yalan ley. Taxon̈ej tzin cham jun, chamoc in ocab'i, xchib'at ix. \p \v 17 Ix sc'anab'ajej vin̈aj Mardoqueo chi' masanil tas ix yal ix chi'. \c 5 \s1 Ix c'och ix Ester d'a yichan̈ vin̈ rey \p \v 1 Axo yic ix lajviec' oxe' c'ual chi', ix sb'oan sb'a ix Ester chi', ix yac'anoch spichul ix yic sreinail. Ix lajvi chi' ix c'och ix d'a jun amac' ay d'a sti' jun yed'tal vin̈ rey chi', b'aj c'ojanem vin̈ d'a sc'ojnub' yic sreyal. \v 2 Ayic ix yilanelta vin̈ to ayec' ix d'a stielta chi', ix sch'oxan vin̈ to stzalaj vin̈ yed' ix, ix yac'anelta sc'ococh vin̈ nab'a oro. Ix ochc'och ix, ix och yub'yub' ix d'a sn̈i' q'uen c'ococh chi'. \v 3 Ix sc'anb'an vin̈ d'a ix icha tic: \p —¿Tas tzach ic'an reina Ester? ¿Tas tza nib'ej? Tato tza nib'ej tza c'an nan̈aloc in macb'en tic, syal vac'an d'ayach, xchi vin̈ d'a ix. Ix tac'vi ix icha tic: \p \v 4 —Mamin rey, tato syal a c'ool, ay jun nivan vael ix vac' b'ochajoc to tzach cot vael ticnaic yed' vin̈aj Amán, yujto nivan elc'och d'a yol in sat, xchi ix. Ix yalan vin̈ icha tic: \p \v 5 —Avtejeccot vin̈aj Amán d'a elan̈chamel to sc'anab'ajaj masanil tas snib'ej ix reina Ester tic, xchi vin̈. \p Yuj chi' ix b'at vin̈ rey yed' vin̈aj Amán d'a jun nivan vael ix sb'o ix Ester chi'. \v 6 Ayic van yuc'an vino eb', ix yalan vin̈ rey chi' d'a ix icha tic: \p —C'an masanil tas tza nib'ej d'ayin, ol vac' d'ayach, vach'chom tza c'an nan̈aloc in macb'en tic, syal vac'an d'ayach, xchi vin̈. \p \v 7 Ix yalan ix d'a vin̈ icha tic: \p —Mamin rey, a val tas tzin nib'ej tzin c'an d'ayach aton tic: \v 8 Tato yel xajan in uuj, tato b'ecan a c'ol ac'an tas tzin c'ana', schaocab' a c'ol a cotxi vael q'uic'an yed' vin̈aj Amán tic. Ol in chec b'ochaj junocxo vael, yujto te nivan elc'och d'a yol in sat. Ato q'uic'an chi' sval d'ayach tas tzin nib'ej, xchi ix. \s1 Snib'ej vin̈aj Amán smilcham‘R’vin̈aj Mardoqueo \p \v 9 Ix te tzalaj vin̈aj Amán ayic ix elta vin̈ b'aj ix och vael chi', palta ayic ix yilan vin̈ to ayec' vin̈aj Mardoqueo d'a sti' spalacio vin̈ rey chi', ix te cot yoval vin̈ yujto ayic ix ec' vin̈ ta', maj q'uelaj lin̈an vin̈aj Mardoqueo chi', maj empax n̈ojan vin̈. \v 10 A d'a jun rato chi' maj sch'oxel-laj schichonc'olal vin̈ chi'. Axo yic ix c'och vin̈ d'a spat, ix yavtancot juntzan̈ eb' yamigo vin̈, ix yavtanpaxcot ix yetb'eyum vin̈, aton ix Zeres. \v 11 Ix och ijan vin̈ yic'anchaan̈ sb'a, ix yalan jantac sb'eyumal vin̈ d'a eb', tzijtum pax yuninal vin̈. Ix yalanpax vin̈ to ix sic'chajelta vin̈ yuj vin̈ rey d'a scal juntzan̈xo eb' vin̈ ayoch yajalil yed'oc, ix ac'chajoch vin̈ yajaliloc juntzan̈ eb' vin̈ chi'. \v 12 Ix yalanxi vin̈ icha tic: \p —An̈ejtona' a inn̈ej ix in avtajb'at vael yed' vin̈ rey d'a jun nivan vael yuj ix reina Ester. Avtab'il in pax vael yed' vin̈ rey chi' q'uic'an d'a junxo nivan vael syac' ix d'a vin̈ rey chi'. \v 13 Palta ayic svilanoch jun vin̈ israel scuchan Mardoqueo c'ojanem d'a sti' spalacio vin̈ rey chi', masanil juntzan̈ tas ay d'ayin tic, man̈xa jab'oc yelc'och d'a yol in sat, xchi vin̈. \p \v 14 Yuj chi' ix yal ix yetb'eyum vin̈ chi' yed' eb' yamigo vin̈ chi' icha tic: \p —Ac' b'ochajem junoc te te' jun ch'an̈il tz'ajq'ue steel. Tza c'anan d'a vin̈ rey chi', axo q'uic'an q'uin̈ib'al sq'ue d'un̈an vin̈aj Mardoqueo chi' d'a te', yic vach' tzalajc'olal tzach b'at d'a jun nivan vael yed' vin̈ rey chi', man̈xa jab'oc tas tza na'a, xchi eb'. \p A jun pensar chi' ix scha sc'ol vin̈aj Amán chi', ix schecan vin̈ b'ojoc jun te te' chi'. \c 6 \s1 Ix ic'jichaan̈ vin̈aj Mardoqueo \p \v 1 A val d'a jun ac'val chi', maj ochlaj svayan̈ vin̈ rey chi', yuj chi' ix yal vin̈ to tz'ic'chajcot juntzan̈ b'aj tz'ib'ab'il yab'ixal tastac ujinac d'a yol smacb'en vin̈ chi', ix avtaj yab' vin̈. \v 2 Ix ilchaj b'aj syala' to a vin̈aj Mardoqueo ix alani tas yalnac vin̈aj Bigtán yed' vin̈aj Teres, stan̈vumal sti' spalacio vin̈ rey chi'. Ix sna eb' vin̈ tas syutej smilancham vin̈aj rey Asuero chi'. \v 3 Yuj chi' ix sc'anb'ej vin̈ rey chi' d'a eb' vin̈ ayoch yopisio yuj vin̈: \p —¿Tas ac'b'il yed' tas utajnac vin̈aj Mardoqueo yuj jun tas sc'ulejnac vin̈ tic? xchi vin̈. Ix tac'vi eb' vin̈: \p —Malaj val jab'oc tas ac'b'il d'a vin̈, xchi eb' vin̈. \p \v 4 Ix yalan vin̈ rey chi' icha tic: \p —¿Mach jun ayec' d'a yamaq'uil palacio tic? Ixiquec eyila', xchi vin̈. A val ta' van sjavi vin̈aj Amán yic tzul sc'anan vin̈ d'a vin̈ rey chi' to tz'ac'chajq'ue locan vin̈aj Mardoqueo d'a jun te te' toxo ix schec b'ojoc vin̈. \p \v 5 Yuj chi' ix yal eb' vin̈ schecab' vin̈ rey chi': \p —A vin̈aj Amán ayeq'ui, xchi eb' vin̈. \p —Ix yalan vin̈ rey chi' to tz'avtajoch vin̈ b'aj ayec' vin̈ chi'. \p \v 6 Ix och vin̈aj Amán chi' b'ian, ix sc'anb'an vin̈ rey chi' d'a vin̈ icha tic: \p —¿Tas smoj tz'utaj junoc vin̈ vinac, tato tzin nib'ej svic'chaan̈ vin̈? xchi vin̈. \p Ix snaan vin̈aj Amán chi' d'a spensar icha tic: ¿Machto val junoc ol yic'chaan̈ vin̈ rey tic? A inn̈ej toni, xchi vin̈. \v 7 Yuj chi' ix tac'vi vin̈ icha tic: \p —Mamin rey, a val tas smoj tz'utaj junoc vinac chi', \v 8 to tz'ic'chajcot junoc a pichul tza c'an d'a opisio tic yed' noc' a chej tza c'antaxoni. Axo d'a sjolom noc' tz'ac'chajq'ue junoc yelvanub' icha corona, a sch'oxani to ic noc'. \v 9 Axo jun a pichul chi' yed' noc' chej chi' tz'ac'chaj d'a junoc eb' vin̈ yajal to nivan yelc'och yopisio tic, syac'anoch a pichul jun vin̈ tza nib'ej tzic'chaan̈ chi'. Tz'ac'chajq'ue vin̈ d'a yib'an̈ noc' a chej chi', slajvi chi' squetzchaj noc' d'a yalan̈ vin̈ d'a yoltac calle yed' d'a parque. Syalan vin̈ quetzjinac noc' chi' icha tic: Ichaton tic tz'aj yic'jichaan̈ junoc vin̈ vinac snib'ej vin̈ rey syic'chaan̈, xchiocab'i, xchi vin̈aj Amán chi'. \p \v 10 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈aj Amán chi' icha tic: \p —Ixic d'a elan̈chamel, ic'b'at c'apac in pichul chi' yed' noc' in chej chi', icha val ix aj alan chi', icha val chi' tzutej a b'oan vin̈aj Mardoqueo vin̈ israel, aton vin̈ c'ojanem d'a sti' in palacio tic. Malajocab' junoc tas ix al chi' to max a c'ulej, xchi vin̈. \p \v 11 Yuj chi' ix yic'b'at c'apac pichul chi' vin̈aj Amán chi' yed' noc' chej chi', ix yac'anoch vin̈ d'a vin̈aj Mardoqueo chi'. Ix squetzan noc' chej chi' vin̈ d'a yalan̈ vin̈, ix ec' vin̈ d'a yoltac calle yed' d'a parque, ix yalan vin̈ icha tic: Ichaton tic tz'aj yic'jichaan̈ junoc mach to snib'ej vin̈ rey syic'chaan̈, xchi vin̈. \p \v 12 Ayic ix lajvi yic'jiec' vin̈aj Mardoqueo chi' yuj vin̈, ix b'at vin̈ yac'xican vin̈ d'a sti' spalacio vin̈ rey chi', axo vin̈ elan̈chamel ix paxcan vin̈ d'a spat. Te cusc'olal ix aj vin̈, ix smacan sat vin̈ yuj q'uixvelal. \v 13 Ix yalan vin̈ d'a ix yetb'eyum yed' d'a eb' yamigo masanil tas ix utaj vin̈ chi', yuj chi' ix yal eb' icha tic: \p —A vin̈aj Mardoqueo chi', israel vin̈, yuj chi' van slajviem opisio tic d'a spatic vin̈. Man̈ ol ac'laj ganar vin̈, palta to a vin̈ ol ach ac'an ganar, xchi eb'. \p \v 14 Manto lajvi yalan eb' icha chi', ix c'och eb' vin̈ schecab' vin̈ rey chi' d'a elan̈chamel yic tz'ic'jib'at vin̈aj Amán chi' d'a jun nivan vael ix schec b'ojoc ix Ester chi'. \c 7 \s1 Ix och chamel d'a yib'an̈ vin̈aj Amán \p \v 1 Ix lajvi chi', ix b'at vin̈ rey yed' vin̈aj Amán chi' d'a jun nivan vael chi'. \v 2 Axo yic van yuc'an vino eb' vin̈, ix yalan vin̈ rey chi' d'a ix Ester chi' icha tic: \p —C'an tas tza nib'ej d'ayin, ol vac' d'ayach, vach'chom a nan̈aloc in macb'en tic tza c'ana', xchi vin̈. \p \v 3 Ix tac'vi ix Ester chi' icha tic: \p —Mamin rey, tato vach' in d'a yol a sat, tato scha a c'ool tas tzin c'an d'ayach, an̈ej val tas tzin c'an d'ayach to max in a cha miljocchamoc, max champaxlaj eb' vetchon̈ab'. \v 4 Yujto a in tic yed' eb' vetchon̈ab' chi', ix on̈ chon̈chaji yic tzon̈ satjiel d'a juneln̈ej. Comonoc val ton̈ej on̈ chon̈chajb'at checab'oc, tato icha chi' tecan man̈ smojoc to sviq'uec' a tiempo, ocxo jun, to ol on̈ satjoquel d'a juneln̈ej, xchi ix. \p \v 5 Ix sc'anb'an vin̈aj rey Asuero chi' icha tic: \p —¿Mach jun chi'? ¿B'ajtil ay jun mach snaan jun tzal chi'? xchi vin̈. \p \v 6 Ix yalan ix icha tic: \p —A vin̈ ajc'ol chuc spensar chi', aton vin̈aj Amán tic, xchi ix. \p A val yic ix yab'an jun lolonel vin̈aj Amán chi', sacxon̈ej ix aj yilji sat vin̈ yuj xivelal d'a yichan̈ vin̈ rey yed' d'a yichan̈ ix reina Ester chi'. \v 7 Ix q'ue van vin̈ rey chi', ix te cot yoval vin̈, ix elta vin̈ d'a yol pat b'aj van sva eb' chi'. Ix el vin̈ b'aj ay yamaq'uil spalacio. Palta axo vin̈aj Amán chi', ix yilan vin̈ to van yac'jioch chamel d'a yib'an̈ vin̈, ix cann̈ej vin̈ b'aj ix va eb' chi', ix tevioch vin̈ d'a ix reina Ester chi' to tz'ac'ji nivanc'olal vin̈ yuj ix. \v 8 Ayic ix ochxic'och vin̈ rey b'aj ix va chi', ix yilan vin̈ to cumanem vin̈aj Amán chi' d'a stz'ey b'aj c'ojanem ix reina chi'. Ix yalan vin̈ rey chi' icha tic: \p —¿Tom tza nib'ej tzixtej ix reina d'a vichan̈ d'a yol in pat tic? xchi vin̈. \p Ayic ix yalan juntzan̈ lolonel vin̈ rey chi', elan̈chamel ix macchaj sat vin̈aj Amán chi' yuj eb' vin̈ schecab' vin̈ rey chi'. \v 9 Ix yalan jun vin̈ checab' scuchan Harbona icha tic: \p —Mamin rey, a d'a spat vin̈aj Amán tic, ix yac' b'ochajem jun te te' vin̈ jun ch'an̈il ix ajq'ue steel. Ata' ol q'ue locan vin̈aj Mardoqueo yuj vin̈ yalani, aton vin̈ sc'ulejnac jun tas vach' d'ayach, xchi vin̈. \p —Aq'uecq'ue locan vin̈aj Amán tic d'a jun te te' chi', xchi vin̈ rey chi'. \p \v 10 Yuj chi' ix q'ue locan vin̈aj Amán chi' d'a te', aton te' ix sb'oq'ue vin̈ yuj vin̈aj Mardoqueo yalani. Icha chi' ix aj sicb'i yoval sc'ol vin̈ rey chi'. \c 8 \s1 Jun ley ix alchaj yuj svach'iloc eb' israel \p \v 1 A d'a jun c'u chi', masanil tas ay d'a vin̈aj Amán, vin̈ ajc'ol yajoch d'a eb' israel, ix yac' vin̈ rey chi' d'a ix Ester. Axo vin̈aj Mardoqueo chi', nivan yopisio vin̈ ix ac'ji yuj vin̈ rey chi', yujto toxo ix yal ix Ester chi' to te ayto yuj sb'a ix yed' vin̈. \v 2 Ix lajvi chi', ix yic'anel q'uen scolc'ab' vin̈ rey chi', q'uen ix ic'chajec' d'a vin̈aj Amán, ix yac'anoch q'uen vin̈ d'a vin̈aj Mardoqueo chi'. Axo masanil tas ay d'a vin̈aj Amán ac'b'il d'a ix Ester chi', ix ac'jioch d'a yol sc'ab' vin̈aj Mardoqueo chi'. \v 3 Ix lajvi chi' ix c'ochxi ix Ester d'a yichan̈ vin̈ rey chi'. Ix em cuman ix, ix och ijan ix yoq'ui. Ix tevi ix to tz'ic'jiel yopisio jun ley te chuc ix sb'o vin̈aj Amán chi'. Ix yalan ix to max elc'och tas syal jun ley chi' d'a eb' israel. \v 4 Ix yac'anelta sc'ococh vin̈ rey chi' nab'a oro d'a ix, ix q'ue lin̈an ix d'a yichan̈ vin̈. \v 5 Ix yalan ix icha tic: \p —Mamin rey, tato vach' in d'a yol a sat, tato vach' tas tzin c'an tic tzab'i, tato d'a val yel xajan in uuj, comonoc tzac' tz'ib'chajb'at junocxo ley yic tz'el yopisio tas syal jun ley ix yac'b'at vin̈aj Amán yuninal vin̈aj Hamedata yin̈tilal vin̈aj Agag d'a masanil yol a macb'en b'aj syala' to satjiel masanil eb' vetchon̈ab'. \v 6 Man̈ ol techaj vuj vilan tas ol javoc d'a yib'an̈ masanil eb' vetchon̈ab' yuj tas ol aj co satjieli, xchi ix. \p \v 7 Ix yalan vin̈aj rey Asuero chi' d'a ix yed' d'a vin̈aj Mardoqueo chi' icha tic: \p —A vin̈aj Amán chi' locanxoq'ue vin̈ d'a te te', yujto chuc tas ix snachaan̈ vin̈ d'a spatic eb' eyetchon̈ab'. Masanil tas ay d'a vin̈, toxo ix vac' d'ayach. \v 8 A ticnaic tz'ib'ejb'at icha tas tze na yuj svach'iloc masanil eb' eyetchon̈ab' chi'. Tzeyac'anoch in b'i yed' in sello d'ay. \p Yujto a junoc ley b'aj ayoch in b'i yed' in sello d'ay, maxtzac yal-laj yeq'ui, xchi vin̈. \p \v 9 Elan̈chamel ix avtaj eb' vin̈ stz'ib'um vin̈ rey chi', ayic 23 yoch yoxil uj scuch Siván. Masanil tas ix yal vin̈aj Mardoqueo chi' ix tz'ib'chajb'at d'a masanil eb' israel, d'a eb' vin̈ yajal, d'a eb' vin̈ yajalil eb' soldado, d'a masanil eb' vin̈ yajal yaj d'a 127 macan̈il yaj smacb'en vin̈ rey chi', scotto d'a India masanto sc'och d'a Etiopía. Ix tz'ib'chajb'at d'a sti' yed' d'a sletra junjun chon̈ab' yed' d'a sti' eb' israel. \v 10 Ix ochpax sello vin̈aj rey Asuero d'ay yic scheclaji to a vin̈ tz'alani. A eb' ix b'at spuc jun ley chi', a d'a yib'an̈ noc' chej jelan sb'eyi, aton noc' schej vin̈ rey ayec' d'a yed'tal, ata' ix q'ue eb'. \v 11 A d'a jun ley ix yalb'at vin̈ rey chi', yaln̈ej tas chon̈ab'il b'aj ayec' eb' israel chi', syal smolb'an sb'a eb' yic scolan sb'a eb'. Tato ay eb' ajc'ol yaln̈ej tas chon̈ab'il sc'och d'a eb' yed' syamc'ab' yic oval, syal satanel eb' ajc'ol chi' eb'. Yed' pax yetb'eyum yed' yalyuninal eb' ajc'ol chi' syal satanel eb'. Syic'ancanec' eb' tas ay d'a eb' ajc'ol chi'. \v 12 A juntzan̈ tic, junn̈ej c'ual tz'aj sb'o d'a masanil yol smacb'en vin̈aj rey Asuero chi', aton d'a jun c'u chequel yajcan d'a 13 yoch slajchavil uj scuch Adar. \v 13 A scopiail jun ley chi', yovalil spucax d'a junjun macan̈il yaj smacb'en vin̈ rey chi', yovalil tz'alchajel d'a scal masanil chon̈ab' yujto ley yaji, yic vach' a d'a jun c'u chi', masanil eb' israel chi' syac' lista sb'a eb' yic spacan sb'a eb' d'a eb' ajc'ol chi'. \v 14 A eb' vin̈ ix b'at yal jun ley chi', elan̈chamel ix checjib'at eb' vin̈ yuj vin̈ rey chi', ix q'ue eb' vin̈ d'a yib'an̈ noc' schej vin̈. Ix alchajpaxel jun ley chi' d'a chon̈ab' Susa chi', b'ab'el chon̈ab' yaj d'a yol smacb'en vin̈ rey chi'. \p \v 15 Ayic ix elta vin̈aj Mardoqueo d'a sdespacho vin̈ rey chi', ayoch spichul vin̈ yic yopisio yuuj, q'uic'mutz'inac yed' sacsac yilji. Ayq'ue jun nivan corona nab'a oro d'a sjolom vin̈, ayoch jun xotil vin̈ nab'a lino q'uic'mutz'inac yilji. Masanil eb' anima ay d'a chon̈ab' Susa chi', ix avajq'ue eb' yuj tzalajc'olal. \v 16 Yuj chi' a eb' israel ix el lenaj ix yil eb', ix te tzalaj eb', yujto ix ic'jichaan̈ eb' ix yab'i. \v 17 Ayic ix c'och jun ley chi' d'a masanil lugar yed' d'a junjun chon̈ab', masanil eb' israel ix te tzalaji. Ix yac'anoch jun q'uin̈ eb', ix va eb'. Tzijtum eb' anima d'a junjun chon̈ab' ix yac'och sb'a israelal yed' eb', yujto xiv eb' d'a eb' israel chi'. \c 9 \s1 Ix ac'ji ganar eb' yajc'ol eb' israel \p \v 1 Ayic 13 yoch slajchavil uj scuch Adar, aton jun c'u chi' chequel yaji yic tz'elc'och tas syal jun ley alb'ilel yuj vin̈ rey chi', aton d'a jun c'ual chi' satjiel eb' israel yuj eb' ajc'ol chi' yalani. Axo ix aji, maj elc'ochlaj icha chi', palta to a eb' ajc'ol chi' ix ac'ji ganar yuj eb' israel chi'. \v 2 A d'a masanil yol smacb'en vin̈aj rey Asuero chi', ix smolb'ej sb'a masanil eb' israel d'a junjun chon̈ab' b'ajtac ay eb'. Ix syamanoch eb' yac'an oval yed' eb' ix snib'ej satanel eb' chi'. Man̈xa junoc mach ix stec'b'ej sb'a d'a yichan̈ eb' israel chi', yujto toxo ix och xivc'olal d'a scal eb' anima smasanil. \v 3 Masanil eb' vin̈ nivac yajal ay d'a junjun macan̈ smacb'en vin̈ rey chi' yed' eb' vin̈ nivac yopisio, ix yac'och sb'a eb' vin̈ yed' eb' israel, yujto ix te xiv eb' vin̈ d'a vin̈aj Mardoqueo chi', \v 4 yujto te nivan yopisio vin̈ d'a spalacio vin̈ rey chi'. A sb'inajnaquil vin̈ ix te pucax d'a masanil chon̈ab', yujto d'a junjun c'u ste nivanb'i yopisio vin̈ chi'. \v 5 Ix miljicham eb' ajc'ol chi' d'a q'uen espada yuj eb' israel chi'. Ix satjiel eb' smasanil, ix sc'ulej eb' israel chi' icha val tas snib'ej. \v 6-10 A d'a chon̈ab' Susa chi', ay 500 eb' vin̈ vinac ix miljicham yuj eb' israel chi', palta malaj val jab'oc tastac ay d'a eb' vin̈ ix cham chi' ix yiq'uec' eb'. A d'a scal eb' vin̈ ix cham chi', ix cham eb' vin̈ tic: Vin̈aj Parsandata, vin̈aj Dalfón, vin̈aj Aspata, vin̈aj Porata, vin̈aj Adalías, vin̈aj Aridata, vin̈aj Parmasta, vin̈aj Arisai, vin̈aj Aridai yed' vin̈aj Vaizata. A vin̈aj Amán ajc'ol d'a eb' israel, vin̈ yuninal vin̈aj Hamedata, a vin̈ ay yuninal eb' vin̈ slajun̈van̈il. \p \v 11 A d'a jun c'u chi', ayic ix yab'an vin̈ rey jantac sb'isul eb' anima ix cham d'a chon̈ab' Susa chi', aton b'aj cajan vin̈, \v 12 ix yalan vin̈ d'a ix reina Ester icha tic: \p —A eb' etchon̈ab' toxo ix smilcham 500 eb' vin̈ vinac eb' yed' lajun̈van̈ eb' vin̈ yuninal vin̈aj Amán d'a chon̈ab' Susa tic. Ocxom pax d'a juntzan̈xo chon̈ab' d'a yol in macb'en tic, jantac am tas ix uji. Al d'ayin tasto tza nib'ej, ol vac' d'ayach, xchi vin̈. \p \v 13 Ix tac'vi ix Ester chi' icha tic: \p —Mamin rey, tato syal a c'ool, tzala' to a q'uic'an sc'ulejxi eb' vetchon̈ab' d'a chon̈ab' Susa tic icha tas ix sc'ulej eb' ticnaic icha yalan a ley. Tzalan paxi to sq'ue locan snivanil lajun̈van̈ eb' vin̈ yuninal vin̈aj Amán chi' d'a te te', xchi ix. \p \v 14 Ix yalan vin̈ rey to sc'ulaj icha chi'. Ix alchajel jun ley chi' d'a masanil yol chon̈ab' Susa chi'. Ix q'ue locan snivanil lajun̈van̈ eb' yuninal vin̈aj Amán chi'. \p \v 15 Masanil eb' israel cajan d'a chon̈ab' Susa chi', ix smolb'ejxi sb'a eb' ayic 14 yoch uj scuch Adar, ix smilancham 300 xo eb' vin̈ vinac eb', palta malaj jab'oc tas ay d'a eb' anima chi' ix yiq'uec' eb'. \v 16-17 Masanil eb' israel cajan d'a juntzan̈xo chon̈ab' d'a smacb'en vin̈ rey chi', ix smolb'ejpax sb'a eb' ayic 13 yoch uj chi', yic scolan sb'a eb' d'a eb' ajc'ol chi'. 75 mil eb' ajc'ol chi' ix smilcham eb', palta malaj jab'oc tas ay d'a eb' ix yiq'uec' eb'. Ayic 14 yoch uj chi', ix och vaan eb' smilancham eb' anima chi', ix yac'anoch q'uin̈ eb' yed' nivac vael d'a tzalajc'olal. \p \v 18 Axo eb' israel cajan d'a chon̈ab' Susa chi', ix smolb'ejpax sb'a eb' yic scolan sb'a eb' d'a 13 yoch uj yed' d'a 14, axo d'a 15 ix och vaan eb' smilancham eb' anima chi', ix yac'anoch q'uin̈ eb' yed' nivac vael d'a tzalajc'olal. \v 19 Axo pax eb' israel cajan d'a juntzan̈xo chon̈ab' yed' d'a juntzan̈ aldea malaj smuroal, a d'a 14 yoch uj scuch Adar, ata' ix yac'och q'uin̈ eb' d'a tzalajc'olal, ix sian vael eb' d'ay junjun. \s1 A q'uin̈ yic Purim \p \v 20 Ix schecan tz'ib'chaj masanil juntzan̈ tas ix uji tic vin̈aj Mardoqueo, ix schecan vin̈ to tz'ac'chajb'at d'a masanil eb' yetisraelal vin̈ cajan d'a masanil yol smacb'en vin̈aj rey Asuero chi', eb' cajan d'a slac'anil yed' eb' cajan d'a najat. \v 21 Ix yalanb'at vin̈ to d'a 14 yed' d'a 15 yoch uj Adar d'a junjun ab'il, yovalil tz'och q'uin̈, \v 22 yujto a d'a juntzan̈ c'ual chi' a eb' israel ix satanel eb' yajc'ool. A val d'a jun uj chi', a scusc'olal eb' yed' yoq'uelc'olal, ix meltzajcanoch d'a tzalajc'olal. Yuj chi' a d'a jun c'u chi' ix yac'och q'uin̈ eb' yed' nivac vael, ix laj sian vael eb' d'ay junjun, ix yac'an scolval eb' d'a eb' meb'a'. \v 23 A jun ley ix schec tz'ib'chaj vin̈aj Mardoqueo chi', ix ochcan sb'eyb'aloc eb' israel chi'. \v 24 Yujto a vin̈aj Amán ajc'ol d'a eb' israel chi', ix yac'och suerte vin̈ d'a yib'an̈ eb' tas c'ual satjiel eb' smasanil, \v 25 palta yujto ix b'at tevi ix Ester d'a vin̈ rey, yuj chi' ix yaq'uelta jun ley vin̈ to a masanil chucal ix sna vin̈aj Amán chi' sc'ulej d'a eb' israel chi', a d'a yib'an̈ vin̈ smeltzajcani. Yuj chi' ix ac'jiq'ue locan vin̈ yed' eb' yuninal d'a te te'. \v 26 Yuj chi' a juntzan̈ c'ual chi' ix scuchcan Purim. A jun lolonel chi' syalelc'ochi, juntzan̈ tastac sc'an eb' d'a suerteal. \p Icha syal tas ix tz'ib'ejb'at vin̈aj Mardoqueo chi' yed' tas ix sc'ulej eb', \v 27 a ix sb'eyb'alej eb' israel chi' yed' yin̈tilal yed' pax masanil eb' syac'och sb'a israelal. Yovalil syac'och chab' c'ual q'uin̈ chi' eb' d'a junjun ab'il, icha sc'ual ix aj yalchajcani. \v 28 Icha chi' ix ajcani yic snachajcot yuj eb' yin̈tilal Israel d'a junjun macan̈ smacb'en vin̈ rey yed' d'a junjun chon̈ab' to yovalil snacot eb', syac'anoch q'uin̈ eb' yic Purim d'a sc'ual ix checlajcan chi' d'a masanil tiempo. \v 29 Axo ix reina Ester yisilcan vin̈aj Abihail yed' vin̈aj Mardoqueo vin̈ israel, a d'a sb'i yopisio eb' chi', ix schec eb' tz'ib'chajb'at yuj q'uin̈ yic Purim chi', yic svach' ac'chajoch yip jun ix schec b'ab'laj tz'ib'chajb'at eb'. \v 30 Ix schecan eb' pucchajb'at d'a masanil eb' yetisraelal eb' cajan d'a 127 macan̈ yaj smacb'en vin̈aj rey Asuero chi'. Ix ac'jib'at stzatzil sc'ol eb' yetisraelal eb' chi' yuuj. \v 31 Ix lajvi chi', ix alchaji to yovalil tz'och q'uin̈ yic Purim d'a sc'ual chequelxo ix ajcani, icha val ix yutej vin̈aj Mardoqueo yed' ix reina Ester chi' yalani. Yovalil sc'anab'ajej eb' yed' pax yin̈tilal eb' yic snachajcot tzec'ojc'olal yed' cusc'olal. \v 32 A jun checnab'il ix yac' ix Ester chi', a tz'alani tas tz'aj yoch q'uin̈ chi'. A jun tic ix schec ix tz'ib'chajcani. \c 10 \s1 Snivanil yelc'och vin̈aj Mardoqueo \p \v 1 Ix yac'och q'uen tumin vin̈aj rey Asuero d'a yib'an̈ masanil eb' anima, aton eb' ay d'a yol smacb'en vin̈ masanto eb' cajan d'a stitac a' mar, yic syac' q'uen eb' d'a vin̈. \v 2 Masanil sjelanil vin̈ rey chi' yed' yopisio yed' yab'ixal tas val yutejnac vin̈ yac'an nivac opisio d'a vin̈aj Mardoqueo, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal tastac ujinac d'a yol smacb'en Media yed' Persia. \v 3 A vin̈aj Mardoqueo chi', ix ochcan vin̈ schab'il yajalil d'a vin̈aj rey Asuero chi'. Te nivan ix aj yelc'och vin̈ d'a scal eb' yetisraelal. Te xajan ix ilji vin̈ yuj eb' yetchon̈ab' chi', yujto ix sayjiec' svach'il eb' yuj vin̈, ix yac'an val yip vin̈ yic vach' tzalajc'olal yed' junc'olal tz'aj eb'.