\id 1KI 1Kimat chj 21/03/06 Ambrocio Domingo, Elena de Ekstrom Chuj S. Mateo \h 1 REYES \toc1 A Ch'an̈ B'ab'el Libro YIC YAB'IXAL EB' REY \toc2 1 REYES \mt2 A Ch'an̈ B'ab'el Libro \mt1 YIC YAB'IXAL EB' REY \ip B'ab'el libro yab'ixal eb' rey sb'i jun libro tic. A d'ay tz'ib'ab'ilcan yab'ixal chon̈ab' Israel. Junn̈ej chon̈ab' yaj d'a yalan̈ smandar vin̈aj rey David ayic te ichamvinacxo vin̈. Ayic toxo scham vin̈, axo vin̈aj Salomón yuninal vin̈ yac'canoch sq'uexuloc d'a reyal, tz'ilchaj d'a capítulo 1 masanto d'a capítulo 2.12. Ayic ayoch vin̈aj Salomón chi' reyal, te ochnac val vin̈ b'eyumal, aton syalcot d'a capítulo 2.13 masanto d'a capítulo 11.43. Te levanb'inac b'aj c'ochnac smojonal smacb'en vin̈. Malaj junoc mach yal slajb'annac sb'a yed' vin̈. A sb'eyumal vin̈ yed' sjelanil, te b'inajnac d'a jun tiempoal chi'. Ay juntzan̈ chon̈ab' laj sb'oq'ue vin̈. Sb'oannacpax spalacio vin̈ yed' stemplo Jehová d'a Jerusalén. \ip Syalcot jun libro tic to malaj stec'anil vin̈aj Salomón chi', yujto te tzijtum eb' ix ix yic'nac vin̈. Ochnacpax vin̈ ejmelal d'a juntzan̈ sdiosal eb' ix. Yuj val chi' ac'jinac ganar vin̈ yed' yopisio, javinac oval yed' yaelal d'a yib'an̈ vin̈, chapoj ajnaccan smacb'en vin̈. Aton juntzan̈ tic syalcot d'a capítulo 12 masanto d'a 22. Syalancot tas tz'aj sb'ey junjun macan̈: Jun macan̈ d'a stojolal norte, aton Israel. Junxo macan d'a stojolal sur, aton Judá. A jun in̈tilal eb' Judá chi' te nivan yelc'och eb'. \ip Syalcoti to a eb' vin̈ sreyal Israel maxtzac yac'och spensar eb' vin̈ d'a Jehová. Axo eb' vin̈ sreyal Judá chi' ch'occh'oc spensar eb' vin̈, ay eb' vin̈ vach' spensar, ay pax eb' vin̈ chuclaj spensar. A c'ayb'ub'al tz'alji d'a eb' vin̈, aton tas tz'aj sb'eyb'alan vach'il eb' vin̈. Axo ejmelal d'a comon dios yed' pitalil, syic'cot yaelal. A d'a jun tiempoal chi' nivan yelc'och yopisio eb' schecab' Dios. Schecji eb' yuj Dios yic scachan eb' anima eb' yed' eb' vin̈ rey, yic max och eb' ejmelal d'a juntzan̈ comon dios. A jun vin̈ schecab' Dios nivan yelc'och sb'inaj d'a jun libro tic, aton vin̈aj Elías. \c 1 \s1 Ix ichamvinacax vin̈aj David \p \v 1 Ayic te icham vinacxo vin̈aj rey David, te siicxo syab' vin̈. Vach'chom te pim tz'ajq'ue sc'u' vin̈, palta maxtzac q'uixnajlaj vin̈. \v 2 Yuj chi' ix yal eb' tz'ac'an servil vin̈ icha tic: Smoj val saychaj junoc ix cob'es tz'ilan vin̈, svay ix d'a stz'ey vin̈ yic sq'uixnaj jab'ocxo snivanil vin̈, xchi eb'. \p \v 3 Yuj chi' ix b'at sayumal jun ix cob'es te vach' yilji d'a masanil yol yic Israel. Ix ilchaj jun ix yuj eb' d'a chon̈ab' Sunem, Abisag sb'i ix, ix ic'jicot ix d'a vin̈aj rey David chi'. \v 4 Te vach' yilji ix. A ix stan̈van vin̈aj rey David chi', svaypax ix yed' vin̈, palta malaj juneloc ay tas ix sc'ulej vin̈ yed' ix. \s1 Yac'nacoch sb'a vin̈aj Adonías reyal \p \v 5 Axo vin̈aj Adonías yuninal vin̈aj David yed' ix Haguit, ix yac'och sb'a vin̈ reyal yalani. Ix yic'an juntzan̈ carruaje vin̈ yed' eb' soldado ayq'ue d'a yib'an̈ chej yed' 50 eb' soldado tz'ec' yed' vin̈. \v 6 Yictax ix q'uib' vin̈, malaj juneloc ix cachji vin̈ yuj vin̈ smam chi', maj sc'anb'ej vin̈ smam vin̈ chi' d'ay juneloc tas sc'ulej. Te vach' yilji vin̈aj Adonías chi', b'ab'el ix ajcan vin̈ d'a scal eb' yuninal vin̈aj David chi' ayic ix cham vin̈aj Absalón. \v 7 A vin̈aj Joab yune' ix Sarvia yed' vin̈aj sacerdote Abiatar ix yac'och sb'a eb' vin̈ yed' vin̈aj Adonías chi', yuj chi' ix sc'anb'ej srazón vin̈ d'a eb' vin̈. \v 8 Axo pax vin̈aj sacerdote Sadoc, vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada, vin̈aj Natán schecab' Dios, vin̈aj Simei, vin̈aj Rei yed' eb' soldado stan̈van vin̈aj rey David chi', maj ochlaj eb' vin̈ yed' vin̈aj Adonías chi'. \p \v 9 A d'a jun tiempoal chi' ix sb'o jun nivan vael vin̈aj Adonías chi' d'a yich jun q'uen q'ueen scuch Zohelet d'a slac'anil b'aj sq'ueul sjaj a a' d'a Rogel. Tzijtum noc' calnel, noc' mam vacax yed' noc' quelemtac vacax b'aq'uech ix yac' vin̈ silab'il. Ix yavtan eb' yuc'tac vin̈, eb' yuninal vin̈aj rey David chi'. Ix yavtanpax masanil eb' aj Judá vin̈, aton eb' smunlaj yed' vin̈ rey chi'. \v 10 Palta axo vin̈aj Natán schecab' Dios, maj avtajlaj vin̈ yuj vin̈. Maj yavtejpaxlaj vin̈aj Benaía vin̈ yed' eb' soldado stan̈van vin̈aj rey David chi', ma vin̈aj Salomón yuc'tac vin̈. \v 11 Ix lajvi chi' ix b'at vin̈aj Natán chi' yal d'a ix Betsabé snun vin̈aj Salomón chi', ix yalan vin̈: \p —¿Tom manto ab'i to toxo ix yac'och sb'a vin̈aj Adonías reyal d'a elc'altac? Palta man̈ yojtacocpax vin̈aj rey David. \v 12 A ticnaic, cha ab' tas ol val d'ayach yic vach' man̈ ol ach cham yed' vin̈ une' aj Salomón tic. \v 13 Ixic d'a vin̈aj rey David chi', tzalan d'a vin̈: Mamin rey, alnacxocan d'ayin to a vin̈ vune' aj Salomón ol ochcan reyal a q'uexuloc, a vin̈ ol ochcan d'a yol a despacho. ¿Tas yuj a vin̈aj Adonías ix yac'och sb'a reyal? xa chi. \v 14 Ayic van a lolon yed' vin̈ rey chi' ol in ochc'ochoc. A inxo ol vala' to yelton tas tzal chi', xchi vin̈aj Natán chi' d'a ix. \p \v 15 Yuj chi', ix b'at ix Betsabé chi' yil vin̈aj rey David b'aj ayec' chi'. Te icham vinacxo vin̈. A ix Abisag sunamita tz'ilan vin̈. \v 16 Ayic ix c'och ix Betsabé chi' d'a yichan̈ vin̈, ix em n̈ojan ix yac'an stzatzil sc'ol vin̈, ix yalan vin̈ d'a ix: \p —¿Tas tza nib'ej? xchi vin̈. \p \v 17 Ix tac'vi ix: \p —Val d'a sb'i Jehová ix ala' to a vin̈ vune' aj Salomón ol ochcan a q'uexuloc d'a reyal. A vin̈ ol ochcan d'a yol a despacho. \v 18 Palta ina toxo ix yac'och sb'a vin̈aj Adonías reyal, a achxo tic mamin rey, man̈ ojtacoc yaji. \v 19 Tzijtum noc' calnel, noc' mam vacax yed' noc' quelemtac vacax b'aq'uech ix yac' vin̈ silab'il. Ix yavtej eb' uninal vin̈ yed' vin̈aj sacerdote Abiatar, vin̈aj Joab yajalil eb' a soldado d'a jun vael ix sb'o vin̈ chi', palta maj yavtejlaj vin̈ uninal aj Salomón vin̈. \v 20 Yuj chi', van stan̈van masanil eb' chon̈ab' israel tas xa chi, mach ol ac'canoch reyal a q'uexuloc. \v 21 Palta tato max a b'ocan yaj jun tic, axo yic toxo ix ach chami, axom in miljicham yed' vin̈ vune' aj Salomón chi', xchi ix. \p \v 22 Vanto val slolon ix yed' vin̈ rey chi', ix ja vin̈aj Natán schecab' Dios. \v 23 Ix alchaj yab' vin̈aj rey David chi' to toxo ix javi vin̈aj Natán chi', ix avtajoch vin̈, ix em n̈ojan vin̈ d'a yichan̈ vin̈ rey chi'. \v 24 Ix sc'anb'an vin̈ d'a vin̈ rey chi': \p —¿Tom a ach ix ala' to tz'ochcan vin̈aj Adonías reyal a q'uexuloc? \v 25 Ina ticnaic tzijtum noc' calnel toxo ix smilcham vin̈ yed' noc' mam vacax yed' noc' quelemtac vacax te b'aq'uech silab'il. Ix yavtan eb' vin̈ uninal vin̈ yed' masanil eb' vin̈ ayoch yajaliloc eb' a soldado yed' vin̈aj sacerdote Abiatar. A ticnaic van sva eb' vin̈ smasanil, tz'el yav eb': Nivanocab' yelc'och vin̈aj rey Adonías, xchi eb' vin̈. \v 26 A inxo tic maj in yavtejlaj vin̈ yed' vin̈aj sacerdote Sadoc. Maj yavtejpax vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada vin̈, maj avtajlajpax vin̈ uninal aj Salomón. \v 27 ¿Tom a ch'ocojn̈ej tza b'oq'ue jun tic? ¿Tom maj al d'ayon̈, mach ol ochcan reyal a q'uexuloc chi'? xchi vin̈aj Natán chi'. \s1 Ix ochcan vin̈aj Salomón reyal \p \v 28 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈aj rey David to tz'avtajxicot ix Betsabé. Ayic ix c'och ix d'a yichan̈ vin̈ rey chi', \v 29 ix yalan vin̈ d'a ix: \p —Svac' in ti' d'a Jehová, aton ix in tan̈van d'a scal in yaelal \v 30 to a ticnaic ol vaq'uelc'och tas ix val d'ayach d'a yichan̈ Jehová co Diosal, a vin̈ une' aj Salomón ol ochcan d'a in despacho tic in q'uexuloc, xchi vin̈. \p \v 31 Ixn̈ej yab' ix Betsabé chi' icha chi', ix em n̈ojnaj ix d'a yichan̈ vin̈, ix yalan ix: \p —Mamin rey, ayachn̈ejocab' ec' d'a masanil tiempo, xchi ix. \p \v 32 Ix lajvi chi' ix yalan vin̈aj rey David chi' to tz'avtaj vin̈aj sacerdote Sadoc yed' vin̈aj Natán schecab' Dios yed' pax vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada. Ayic ix c'och eb' vin̈ d'a yichan̈ vin̈ rey chi', \v 33 ix yalan vin̈: \p —Iq'uecb'at jayvan̈ eb' vin̈ ayoch yajalil ved'oc, tzeyac'anq'ue vin̈ vuninal aj Salomón d'a yib'an̈ noc' in mula tzin q'ue d'a yib'an̈, tzeyic'anb'at vin̈ d'a sjaj a' Gihón. \v 34 Ach sacerdote Sadoc yed' ach Natán, tzeyac'q'ue aceite d'a sjolom vin̈aj Salomón chi' yic tz'ochcan vin̈ reyal d'a co chon̈ab' tic. Tze pu'anpax noc' ch'aac tzex avaji: Nivanocab' yelc'och vin̈aj rey Salomón, xe chi. \v 35 Slajvi chi' tzex q'ueul yed' vin̈ d'a tic, axo yochcan vin̈ d'a yol in despacho tic reyal in q'uexuloc, yujto toxo ix vala' to a vin̈ ol ochcan reyal d'a chon̈ab' Israel yed' d'a Judá, xchi vin̈. \p \v 36 Ix tac'vi vin̈aj Benaía chi' icha tic: \p —Ichocab'ta' mamin rey. Aocab' Jehová Dios sb'oancan icha chi'. \v 37 Icha val ix aj yoch Jehová ed'oc, ichocab'ta' ol aj yoch yed' vin̈aj Salomón chi', te nivanocab' ol aj yelc'och yopisio vin̈ d'a yichan̈ ico', xchi vin̈. \p \v 38 Yuj chi', ix ac'jiq'ue vin̈aj Salomón chi' d'a yib'an̈ noc' smula vin̈aj rey David chi' yuj vin̈aj Sadoc chi', vin̈aj Natán schecab' Jehová Dios, vin̈aj Benaía chi' yed' eb' soldado stan̈van vin̈ rey, aton eb' peleteo yed' eb' cereteo. Ix yic'anb'at vin̈ eb' d'a sjaj a' Gihón. \v 39 A vin̈aj sacerdote Sadoc chi' ix ic'ancot aceite d'a scajnub' Dios, ix yac'anq'ue vin̈ d'a sjolom vin̈aj Salomón chi'. Icha chi' ix aj yac'jioch vin̈aj Salomón chi' reyal yuj eb'. Ix lajvi chi' ix spu'an noc' ch'aac eb', ix avajq'ue masanil anima: Nivanocab' yelc'och vin̈aj rey Salomón, xchi eb'. \v 40 Ix lajvi chi' ix och tzac'an eb' anima chi' smasanil yuj vin̈aj Salomón chi', ix q'uec'och eb' d'a yol chon̈ab' Jerusalén. Ix spu'an flauta eb', man̈xa yalb'anil jantac tzalajc'olal, stac'vi lum vitz yuj yel yav eb'. \p \v 41 Ato val slajvi sva vin̈aj Adonías yed' eb' ix yavtej, ix yab'an vin̈ yoch jun av chi'. Ix yab'anpax vin̈aj Joab yoc' noc' ch'aac, ix yalan vin̈: \p —¿Tas yaj jun av tz'och d'a chon̈ab' chi'? xchi vin̈. \p \v 42 Vanto val slolon vin̈aj Joab chi', ix c'och vin̈aj Jonatán yuninal vin̈aj Abiatar, ix yalan vin̈aj Adonías d'a vin̈: \p —Ochan̈coti, ach vach' a pensar, tecan vach' tas tzul ala', xchi vin̈. \p \v 43 Ix tac'vi vin̈aj Jonatán chi': \p —Tocval vach'. A ticnaic toxo ix ac'jioch vin̈aj Salomón reyal yuj vin̈aj rey David sq'uexuloc. \v 44 A vin̈ rey chi' ix checanb'at vin̈aj sacerdote Sadoc, vin̈aj Natán schecab' Dios, vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada, eb' cereteo yed' pax eb' peleteo yic sb'at eb' yed' vin̈aj Salomón. Ix yac'anq'ue vin̈aj Salomón chi' eb' d'a yib'an̈ noc' smula vin̈ rey chi'. \v 45 A vin̈aj sacerdote Sadoc chi' yed' vin̈aj Natán schecab' Dios chi', ix yac'q'ue aceite eb' d'a sjolom vin̈ d'a sjaj a' Gihón, te tzalajc'olal yaj eb'. Ix meltzaj eb' d'a chon̈ab', yuj chi' ste avaj eb' anima chi' tzeyab'i. \v 46 A ticnaic toxo ix och c'ojan vin̈aj Salomón chi' d'a yol despacho. \v 47 Masanil eb' ay yopisio yed' vin̈aj rey David chi' ix b'at alan vin̈aj Salomón chi' vach'il. Ix yalan eb' to nivanocab' ol aj yelc'och vin̈ d'a yichan̈ vin̈ smam chi', nivanocab' pax ol aj smacb'en vin̈ d'a yichan̈ yic vin̈ smam chi'. A jun pax vin̈aj rey David chi' ix em n̈ojan d'a Dios d'a sat sch'at, \v 48 ix yalan vin̈: Alchajocab' vach' lolonel d'a Jehová co Diosal a on̈ israel on̈ tic, yujto ix yac' d'a jun vuninal tic to a' tz'em c'ojan d'a in despacho, tic val tzato vila', xchi vin̈, xchi vin̈aj Jonatán chi'. \p \v 49 Axo jantac eb' avtab'il yuj vin̈aj Adonías chi', ix xivq'ue eb', junjunalxon̈ej ix aj spax eb'. \v 50 Ix xivpaxq'ue vin̈aj Adonías chi' d'a vin̈aj Salomón chi', yuj chi' ix b'at vin̈ d'a yol scajnub' Jehová. Ata' ix b'at scol sb'a vin̈ yalani. Ix och yub'yub' vin̈ d'a sch'aac altar ayq'ue d'a schiquintac. \v 51 Elan̈chamel ix b'at alchaj d'a vin̈aj Salomón chi' icha tic: \p —Mamin rey, a val ticnaic a vin̈aj Adonías ste xiv vin̈ d'ayach. A d'a sch'aac altar ix b'at scol sb'a vin̈. Syalcot vin̈ d'ayach ticnaic to tzac' a ti' to man̈ ol a milchamlaj vin̈, xchi eb'. \p \v 52 Ix tac'vi vin̈ rey chi' icha tic: \p —Tato vach' syutej sb'a vin̈, max spitej sb'a vin̈ d'ayin, man̈ ol chamlaj vin̈. Palta tato ay chucal ol sc'ulej vin̈ jun, yovalil ol cham vin̈, xchi vin̈. \p \v 53 Ix yalan vin̈aj rey Salomón chi' to sb'at ic'jielta vin̈aj Adonías chi' b'aj ay altar chi'. Ix lajvi chi', ix c'och vin̈ d'a yichan̈ vin̈, ix em n̈ojan vin̈. Ix yalan vin̈aj Salomón chi' d'a vin̈ to smeltzaj vin̈ d'a spat d'a junc'olal. \c 2 \s1 Slajvub' checnab'il ix yac' vin̈aj rey David \p \v 1 Toxo val scham vin̈aj rey David chi', yuj chi' ix yal vin̈ d'a vin̈aj Salomón yuninal icha tic: \v 2 Toxo ol in chamoc icha tz'aj masanil eb' quetanimail. Tec'an val tzutej a b'a, icha junoc vinac te tec'anxo spensar. \v 3 C'anab'ajej schecnab'il Jehová co Diosal, icha tas snib'ej, tas syal scachnab'il, schecnab'il yed' sc'ayb'ub'al tz'ib'ab'ilcan yuj vin̈aj Moisés. Yuj chi' te vach'n̈ej ol aj yelc'och masanil tas ol a c'ulej yed' b'ajtac ol ach ec'oc. \v 4 Icha chi' ol aj yelc'och tas ix yalcan Jehová d'ayin icha tic: Tato ol in sc'anab'ajejn̈ej eb' in̈tilal, tato tojoln̈ej ol yutej sb'a eb' d'a vichan̈ yed' smasanil sc'ool yed' smasanil spensar, man̈ ol yac' palta eb' in̈tilal yochn̈ejcan yajalil d'a Israel tic, xchi d'ayin. \p \v 5 Ojtacxo tas ix in yutej vin̈aj Joab yune' ix Sarvia, ix smilcham chavan̈ eb' vin̈ yajalil eb' soldado quetisraelal vin̈: Aton vin̈aj Abner yuninal vin̈aj Ner yed' vin̈aj Amasa yuninal vin̈aj Jeter. Man̈oclaj d'a scal oval ix miljicham eb' vin̈ yuj vin̈, palta ichato d'a oval chi' ix cham eb' vin̈. Ichato ix b'on̈chajb'at stzec'ul vin̈ yed' xan̈ab' yuj schiq'uil eb' vin̈. \v 6 Yuj chi' n̈ican tzutej a b'a, mocab' chamlaj vin̈aj Joab chi' d'a ichn̈ejta'. \v 7 Axo pax eb' vin̈ yuninal vin̈aj Barzilai aj Galaad, tza xajanej eb' vin̈ in c'ana', tzavtejn̈ej eb' vin̈ vael ed'oc. A eb' vin̈ chi', ix colvaj eb' vin̈ ved'oc ayic ix in el d'a vin̈ uc'tac aj Absalón chamnac. \v 8 A pax vin̈aj Simei ayec' d'a tic, vin̈ yuninal vin̈aj Gera aj Bahurim d'a yin̈tilal Benjamín, te chuc ix yal vin̈ d'ayin ayic van in b'at d'a Mahanaim, palta ix c'och vin̈ in scha d'a sti' a' Jordán. Ix vac' in ti' d'a yichan̈ Jehová to man̈ ol in milchamlaj vin̈. \v 9 Man̈ ac' nivanc'olal vin̈. An̈ej, a ach tic te n̈ican ach. Scham a naani tas ol utej vin̈. Mocab' ton̈ejoc ol cham vin̈ ichn̈ej ta', palta to ol miljoccham vin̈, xchi vin̈aj rey David chi' d'a vin̈aj Salomón chi'. \s1 Schamel vin̈aj rey David \r (1Cr 29.26-30) \p \v 10 Axo yic ix cham vin̈aj rey David chi', a d'a chon̈ab' scuch Schon̈ab' David, ata' ix mucchaj vin̈. \v 11 40 ab'il ix yac' reyal vin̈ d'a chon̈ab' Israel. Uque' ab'il d'a Hebrón, 33 ab'il d'a Jerusalén. \v 12 Axo vin̈aj Salomón ix ochcan reyal sq'uexuloc vin̈ smam chi'. Te tec'an ix aj vin̈aj Salomón yed' yopisio chi'. \s1 A schamel vin̈aj Adonías \p \v 13 A vin̈aj Adonías yune' ix Haguit, ix b'at vin̈ yil ix Betsabé, ix snun vin̈aj Salomón. Ix sc'anb'an ix d'a vin̈ icha tic: \p —¿D'a junc'olal am tzach javi? xchi ix. \p —I', d'a junc'olal, xchi vin̈. \v 14 Ix yalan vin̈: \p —Ay val jun tas tzin nib'ej sval d'ayach, xchi vin̈ d'a ix. \p —Ala', xchi ix. \p \v 15 —Ojtac to toxonton vic yaj jun reyal tic. Ix stan̈vej masanil chon̈ab' Israel b'aq'uin̈ tzin och reyal. Axo ticnaic jun, axo vin̈ vuc'tac ix och reyal chi', yujto icha chi' ix aj snaan Jehová. \v 16 A ticnaic ay val jun tas tzin c'an d'ayach, comonoc man̈ ol a teneq'ui, xchi vin̈ d'a ix. \p —Al tas tza nib'ej chi', xchi ix. \p \v 17 Ix yalan vin̈: \p —Tzin tevi d'ayach to tzal d'a vin̈aj rey Salomón to syac' ix Abisag aj Sunem vin̈ vetb'eyumoc. Ol sc'anab'ajej vin̈ tas tzala', xchi vin̈ d'a ix. \p \v 18 —Ichocab'ta', ol val d'a vin̈ rey tas tza nib'ej chi', xchi ix Betsabé chi'. \p \v 19 Ix lajvi chi' ix b'at ix yal d'a vin̈aj rey Salomón chi' tas ix yal vin̈aj Adonías chi'. Ixn̈ej yil vin̈ rey chi' yochc'och ix, ix q'ue vaan vin̈, ix em n̈ojan vin̈ d'a yichan̈ ix. Ix lajvi chi', ix emxi c'ojan vin̈ d'a yol sdespacho, ix schecan vin̈ ic'chajcot jun nivan xila b'aj tz'em c'ojan ix snun vin̈ chi' d'a svach' c'ab'. \v 20 Ix yalan ix: \p —Tzin tevi d'ayach to ay jayb'elan̈ in lolonel sval d'ayach, mocab' a teneq'ui, xchi ix. \p —Al masanil tas tza c'an chi' nunin, man̈ a na' to ol in tenec' d'ayach, xchi vin̈ rey chi' d'a ix. \p \v 21 —Comonoc ab' tzac' ix Abisag aj Sunem yetb'eyumoc vin̈ uc'tac aj Adonías, xchi ix. \p \v 22 Ix tac'vi vin̈ d'a ix snun chi': ¿Tas yuj tzul a c'an ix Abisag yetb'eyumoc vin̈aj Adonías chi'? Ichato tzul a c'ana' to svac' vopisio tic d'a vin̈, yujto b'ab'el vinac vin̈, aypaxoch vin̈aj sacerdote Abiatar yed' vin̈aj Joab yune' ix Sarvia yed' vin̈, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 23 Ix lajvi yalan juntzan̈ chi' vin̈aj rey Salomón chi', ix yac'an sti' vin̈ d'a Jehová: Yac'ocab' in yaelal Jehová tato max cham vin̈aj Adonías yuj tas sc'an chi'. \v 24 A Jehová ix in ac'anoch reyal sq'uexuloc vin̈ in mam, yic vach' tz'aj yelc'och b'aj ix yac' sti' to ix yac' jun opisio tic d'ayin yed' d'a smasanil vin̈tilal. Yuj chi' svac' in ti' d'a yichan̈ to a ticnaic ol cham vin̈aj Adonías chi', xchi vin̈. \p \v 25 A d'a jun rato chi' ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada to b'at smilcham vin̈aj Adonías chi' vin̈. Yuj chi' ix b'at vin̈ smilcham vin̈aj Adonías chi'. \v 26 Ix yalanpax vin̈ rey chi' d'a vin̈aj sacerdote Abiatar: A ticnaic sval d'ayach to tzach b'at d'a a chon̈ab' Anatot. Smoj val tzach chami, palta man̈ ol ach in milchamlaj yujto a ach ec'nac ach yilumaloc te' scaxail strato Jehová d'a stiempoal vin̈ in mam. A jun ach pax ab'nac syail d'a masanil b'aj yab'nac syail vin̈ in mam chi', xchi vin̈aj Salomón chi'. \v 27 Icha chi' ix aj yelcan vin̈aj Abiatar chi' d'a sacerdoteal yuj vin̈aj Salomón chi', ix elcanc'och tas alb'il yuj Jehová d'a Silo yuj eb' yin̈tilal vin̈aj Elí. \p \v 28 An̈eja' vin̈aj Joab, ix yac'paxoch sb'a vin̈ yed' vin̈aj Adonías chi', vach'chom maj yac'och sb'a vin̈ yed' vin̈aj Absalón. Yuj chi', ayic ix c'och jun lolonel tic d'a vin̈, ix b'at sc'ub'anel sb'a vin̈ d'a yol scajnub' Jehová yalani, ix och yub'yub' vin̈ d'a sch'aac altar d'a schiquintac. \v 29 Ix b'at alji d'a vin̈aj Salomón chi' chajtil to a d'a altar d'a scajnub' Jehová, ata' ayec' vin̈aj Joab chi' scol sb'a. Ix yalan vin̈aj Salomón chi' d'a vin̈aj Benaía to sb'at vin̈ smilcham vin̈ ta'. \v 30 Ix b'at vin̈ b'ian, ix yalan vin̈ d'a vin̈aj Joab chi': \p —Toxo ix yal vin̈ rey to tzach elta, xchi vin̈ d'a vin̈. \p Ix tac'vi vin̈aj Joab chi': \p —Maay. A d'a tic tzin chami, xchi vin̈. \p Ix b'at yalanxi vin̈aj Benaía chi' d'a vin̈ rey tas ix yutej vin̈aj Joab chi' yalani. \v 31 Ix yalan vin̈aj rey Salomón chi': \p —Chamocab' vin̈ ta', ujocab' icha sgana vin̈ chi'. B'at a mucan snivanil vin̈ chi', yic vach' a schamel eb' malaj smul smilnaccham vin̈, man̈xooc d'a yib'an̈ vin̈ in mam yed' d'a vib'an̈ scani. \v 32 Aocab' Jehová tz'ac'ancanoch juntzan̈ chamel chi' smuloc vin̈, yujto man̈oc vin̈ in mam checjinac vin̈ ayic smilannac vin̈aj Abner vin̈, aton vin̈ yuninal vin̈aj Ner yajalil eb' soldado Israel yed' vin̈aj Amasa yuninal vin̈aj Jeter yajalil eb' soldado Judá. A eb' vin̈ chavan̈ chi' más te vach' eb' vin̈ d'a yichan̈ vin̈aj Joab chi', tojol spensar eb' vin̈. \v 33 A schamel eb' vin̈ chi' ochocab'can smuloc vin̈aj Joab chi' yed' eb' yin̈tilal d'a juneln̈ej. Palta yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'a quib'an̈ a on̈ yin̈tilal on̈ vin̈aj rey David tic, ol on̈ ochn̈ejcan d'a sdespacho vin̈, xchi vin̈. \p \v 34 Ix lajvi chi' ix b'at vin̈aj Benaía smilcham vin̈aj Joab chi'. Ayic toxo ix cham vin̈, ix b'at mucjican snivanil vin̈ d'a spat d'a tz'inan luum. \v 35 Axo vin̈ rey chi' ix ac'anoch vin̈aj Benaía chi' yajaliloc eb' soldado sq'uexuloc vin̈aj Joab chi'. Ix ac'jipaxoch vin̈aj sacerdote Sadoc sq'uexuloc vin̈aj Abiatar. \v 36 Ix lajvi chi', ix avtaj vin̈aj Simei yuj vin̈ rey chi', ix yalan vin̈ d'a vin̈: \p —B'oq'ue junoc a pat d'a Jerusalén tic b'aj tzach cajnaji, juneln̈ej tzach can d'a tic. \v 37 Tato tzach el jun, tzach c'axpajec' d'a a' Cedrón, axo a cham chi'. A a chamel chi', a ach tzic'cot d'a ib'an̈, xchi vin̈ rey chi' d'a vin̈. \p \v 38 Ix tac'vi vin̈aj Simei chi': \p —Ichocab' ta' mamin rey, ol in c'anab'ajej tas tzal chi', xchi vin̈. \p Najtil ix ec' cajan vin̈aj Simei chi' d'a Jerusalén. \v 39 Palta axo ix el yoxil ab'il, ix el chavan̈ eb' vin̈ schecab' vin̈, axo d'a Gat b'aj ayoch vin̈aj Aquis yuninal vin̈aj Maaca reyal ix c'ochcan eb' vin̈. Axo yic ix alji d'a vin̈ to a d'a Gat ayec' eb' vin̈ schecab' vin̈ chi', \v 40 elan̈chamel ix yac'och stz'um noc' sb'uru vin̈. Ix b'at vin̈ say eb' vin̈ schecab' d'a Gat chi'. Axo yic ix ilchaj eb' vin̈ yuj vin̈ ix yic'an meltzaj eb' vin̈. \v 41 Axo ix yab'an vin̈aj Salomón to a vin̈aj Simei ix xid'ec' vin̈ d'a Gat, palta ayxoec' vin̈ d'a Jerusalén chi'. \v 42 Yuj chi' ix schec vin̈ rey chi' avtajcot vin̈, ix yalan vin̈ d'a vin̈: \p —¿Tom maj val d'ayach to tzac' a ti' d'a yichan̈ Jehová to max yal el d'a yol chon̈ab' tic? Ix cham val valan d'ayach tato ay b'aj tzach b'at d'a junocxo lugar tzach chamxon̈ej. Ina ix a tac'vej a ti'oc to tza c'anab'ajej tas ix val chi'. \v 43 ¿Tas yuj maj a c'anab'ajej b'aj ix ac' a ti' chi' d'a yichan̈ Jehová? \v 44 Nacot ticnaic jantac chucal alnac d'a vin̈ in mam. A ticnaic a Jehová ol ach ch'olb'itanoc, ol cotcan d'a ib'an̈ yuj masanil tas a c'ulejnac chi'. \v 45 Palta yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'a vib'an̈ a in tic. A on̈ yin̈tilal on̈ vin̈aj rey David tic ol on̈ ochn̈ejcan d'a sdespacho d'a masanil tiempo, xchi vin̈ rey chi'. \p \v 46 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈aj Benaía yic b'at smilcham vin̈aj Simei chi' vin̈. Ix smilancham vin̈aj Simei chi' vin̈. Icha chi' ix aj svach' ochcan reyal chi' d'a yol sc'ab' vin̈aj Salomón chi'. \c 3 \s1 A vin̈aj Salomón‘R’yed' ix yisil vin̈ sreyal Egipto \p \v 1 Ix yic'laj sb'a vin̈aj Salomón yed' ix yisil vin̈ sreyal Egipto yic tz'och junc'olal d'a scal schon̈ab' eb'. A d'a schon̈ab'can vin̈aj David ix ic'jib'at ix yuj vin̈ yacb'an sb'ochaj spalacio vin̈ yed' stemplo Jehová yed' pax muro d'a spatictac Jerusalén. \v 2 A d'a jun tiempoal chi', a d'a juntzan̈ lugar chaan̈, ata' syac' silab' eb' anima vach'chom man̈ smojoc, yujto manto b'olaj stemplo Jehová. \s1 Ix sc'an sjelanil vin̈aj Salomón d'a Dios \r (2Cr 1.1-13) \p \v 3 Te ay val och Jehová d'a sc'ool vin̈aj Salomón, sc'anab'ajej val sc'ayb'ub'al Jehová vin̈, aton alb'ilcan yuj vin̈ smam vin̈. Vach'chom icha chi', palta an̈eja' ix yac' juntzan̈ silab' vin̈ yed' incienso d'a Jehová d'a juntzan̈ lugar chaan̈ chi'. \v 4 Ix xid'ec' vin̈ yac' silab' d'a Gabaón yujto, nivan yelc'och jun lugar chi'. Jun mil noc' silab' ix yac' n̈usjoc tz'a vin̈ d'a jun altar ay ta'. \p \v 5 A d'a jun ac'val ayic ayec' vin̈ d'a Gabaón chi', ix sch'oxan sb'a Jehová d'a vin̈ d'a vayichal. Ix yalan d'a vin̈: C'an tas tza nib'ej d'ayin, ol vac' d'ayach, xchi d'a vin̈. \p \v 6 Ix tac'vi vin̈: Mamin, a xajanejnac val vin̈ a checab' aj David, aton vin̈ in mam, yujto ach sc'anab'ajejn̈ej vin̈, tojoln̈ej yutejnac sb'a vin̈ d'ayach. Yuj chi' ix el d'a a c'ool to a in yuninal in vin̈ tic tzin emcan c'ojan d'a sdespacho, icha ix aj yelc'och ticnaic. \v 7 Mamin Jehová in Diosal, vach'chom quelem into, mantalaj in jelanil yic svalan tas tz'aj eb' anima, palta ix el val d'a a c'ool ix in ac'anoch reyal sq'uexuloc vin̈ in mam chi'. \v 8 Axo ticnaic ayinxo och yilumaloc a chon̈ab' sic'b'ilel uuj tic. A val jun a chon̈ab' tic te nivan, maxtzac b'ischaj eb' anima. \v 9 Yuj chi' tzin c'an d'ayach to tzac' in jelanil yic vach' ol yal in cuchb'ani yed' snachajel vuuj b'aj ay tas vach' yed' tas chuc. ¿Tas val ol aj in ch'olb'itan jun a chon̈ab' te nivan tic, tato man̈ ol ac' in jelanil? xchi vin̈. \p \v 10 Ix scha val sc'ol Jehová tas ix sc'an vin̈ chi'. \v 11 Yuj chi' ix yal icha tic: Yujto maj a c'ana' yic snajtilax a q'uinal, man̈oc pax a b'eyumal, ma schamel eb' ayoch ajc'olal d'ayach ix a c'ana', palta a a jelanil ix a c'ana' yic tza ch'olb'itan in chon̈ab' tic, \v 12 yuj chi' ol vac' tas tza c'an chi'. Ol vac' a jelanil chi'. Malaj junoc mach ec'nacxo lajan spensar icha ach tic. Malaj pax junocxo mach ol pitzvocchaan̈ ayic toxo ix ach ec'b'ati. \v 13 Man̈ocn̈ejlaj chi' ol vac' d'ayach, palta ol vac'pax a b'eyumal yed' snivanil elc'ochi, vach'chom maj a c'ana'. Syalelc'ochi to malaj junocxo rey icha ach tic yacb'an pitzan ach. \v 14 Tato ol a c'anab'ajejn̈ej tas tzin nib'ej yed' in checnab'il icha aj sc'anab'ajannac vin̈ a mam, ol vac' najatb'oc a q'uinal, xchi Dios chi' d'a vin̈. \p \v 15 Axo yic ix el svayan̈ vin̈aj rey Salomón chi', ix nachajel yuj vin̈ to van svayichan vin̈. Axo yic ix jax vin̈ d'a Jerusalén, ix b'at vin̈ b'aj ayec' scaxail strato Jehová, ata' ix schec vin̈ n̈usjoctz'a silab' stz'a smasanil yed' silab' yic junc'olal yed' Dios. Ix lajvi chi', ix yavtan vin̈ masanil eb' ayoch yopisio yed'oc yic sva eb' yed' vin̈. \s1 A sjelanil vin̈aj rey Salomón \p \v 16 A d'a jun tiempoal chi', ix c'och chavan̈ eb' ix ajmul ix sb'o yaj jun yoval d'a yichan̈ vin̈aj rey Salomón chi'. \v 17 Ix yalan jun ix d'a vin̈: \p —Mamin rey, a in tic yed' jun ix tic junn̈ej patil caji. Ayic ix c'och sc'ual, ix alji jun vune'. \v 18 Schab'jial val chi', ix aljipax yic ix tic. A on̈n̈ej co chavan̈il d'a yol te' pat chi', malaj junocxo mach. \v 19 Axo d'a jun ac'val ix sc'an̈atzancham yune' ix chi' ayic te chamnac el ix svayi. \v 20 Axom d'a chimilac'val, ix q'ue vaan ix, ayic te chamnac in el in vayi, ix yic'anq'ue vaan yune' ix chamnacxo chi', ix ul stelb'ancanoch ix d'a in tz'ey, axo vic pitzan chi' ix yic'b'at ix d'a stz'ey sq'uexuloc yic chi'. \v 21 Axo yic ix sacb'i jun, ix vac'an yim vune' chi' valani, palta chamnacxo. Axo yic ix te sacb'i, ix vilani to man̈ vicoclaj jun unin chi', xchi ix. \p \v 22 Ix lajvi chi', ix yalan yic junxo ix chi': \p —Maay, a jun unin pitzan tic vico', axo jun chamnacxo chi' ico', xchi ix chi'. \p Ix yalanpax ix b'ab'el chi': \p —Maay, a jun chamnacxo chi' ico', axo jun pitzan tic vico', xchi ix. \p Icha chi' ix aj stelan sb'a eb' ix d'a yichan̈ vin̈ rey chi'. \v 23 Yuj chi' ix yalan vin̈: A jun ix tic syal ix: Vic jun unin pitzan tic, axo jun chamnacxo chi' ico', xchi ix. An̈eja' junxo ix chi', icha chi' syutej ix yalan d'a ix b'ab'el ix alan chi', xchi vin̈ rey chi'. \v 24 Yuj chi' ix yalan vin̈: \p —Iq'ueccot junoc q'uen espada d'ayin, xchi vin̈. \p Ayic ix ja q'uen espada chi', \v 25 ix yalan vin̈ rey chi' icha tic: \p —Chab' tzeyutej jun unin pitzan tic, tzeyac'an nan̈aloc yic junjun eb' ix, xchi vin̈. \p \v 26 A ix ay yic jun nene' unin pitzan chi', ix och val pitz'naj cusc'olal d'a spixan ix, ix yalan ix d'a vin̈ rey chi': \p —Mamin rey, elocab' d'a a c'ol max chab'ajlaj snan̈al jun unin tic. Ac'jocab' d'a ix tic, xchi ix. Ix yalan junxo ix chi': \p —Max canlaj ved'oc, max canpaxlaj yed' ix tic. Chab'ajocab' snan̈al, xchi ix. \p \v 27 Yuj chi' ix yalan vin̈ rey chi': \p —Man̈ e milcham jun unin chi', aq'uec d'a ix malaj sgana smiljicham chi', yujto val yel a ix ay yico', xchi vin̈. \p \v 28 Masanil eb' aj Israel chi', ix yab' eb' tas ix aj sb'oan yaj jun oval chi' vin̈ rey chi'. Te nivan ix aj yelc'och vin̈ d'a sat eb', yujto ix nachajel yuj eb' to ix ac'ji sjelanil vin̈ yuj Dios yic sb'oan yaj oval vin̈. \c 4 \s1 Eb' ayoch yopisio yed' vin̈aj Salomón \p \v 1 Ix och vin̈aj Salomón reyal d'a smasanil eb' yetisraelal. \v 2-6 A eb' vin̈ ayoch yed' vin̈ d'a yopisio, aton eb' vin̈ tic: A vin̈aj Azarías yuninal vin̈aj Sadoc ayoch sacerdoteal. A vin̈aj Elihoref yed' vin̈aj Ahías, eb' vin̈ yuninal vin̈aj Sisa, a eb' vin̈ stz'ib'an yab'ixal tas sc'ulej vin̈ rey chi'. A vin̈aj Josafat yuninal vin̈aj Ahilud, a vin̈ tz'ib'um yaj d'a vin̈ rey chi'. A vin̈aj Benaía yuninal vin̈aj Joiada, a vin̈ ayoch yajaliloc eb' soldado. A vin̈aj Sadoc yed' vin̈aj Abiatar, a eb' vin̈ sacerdote yaji. A vin̈aj Azarías yuninal vin̈aj Natán, yajal yaj vin̈ d'a scal eb' vin̈ gobernador. A vin̈aj Zabud yuninal pax vin̈aj Natán chi', sacerdote yaj vin̈, ac'um pax razón yaj vin̈ d'a vin̈ rey chi'. A vin̈aj Ahisar tz'ilan tas ay d'a spalacio vin̈ rey chi'. Axo vin̈aj Adoniram yuninal vin̈aj Abda, a vin̈ tz'ilan eb' munlajvum yovalil smunlaji. \p \v 7 A vin̈aj Salomón chi', ay lajchavan̈ eb' vin̈ gobernador d'a masanil yol smacb'en Israel tz'ac'an servil vin̈. A yopisio eb' vin̈ chi', junjun eb' vin̈ d'a junjun ujal d'a yol ab'il, syic'cot eb' vin̈ tastac syab'lej vin̈ rey chi' yed' eb' ayec' yed' vin̈ d'a spalacio. \v 8 A lajchavan̈ eb' vin̈ gobernador chi', aton eb' vin̈ tic: \q1 Vin̈aj Ben-hur, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a tzalquixtac d'a yol yic Efraín. \q1 \v 9 Vin̈aj Ben-decar, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a juntzan̈ chon̈ab' tic: Macaz, Saalbim, Bet-semes, Elón yed' Bet-hanán. \q1 \v 10 A vin̈aj Ben-hesed, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a Arubot, d'a Soco yed' d'a masanil yol yic Hefer. \q1 \v 11 A vin̈aj Ben-abinadab, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a masanil yol smacb'en Dor, a ix yetb'eyum vin̈, aton ix Tafat yisil vin̈aj Salomón chi'. \q1 \v 12 A vin̈aj Baana yuninal vin̈aj Ahilud, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a Taanac, Meguido yed' d'a masanil yol yic Bet-seán. A jun chon̈ab' chi' junn̈ej yaj yed' Saretán, d'a yalan̈emta Jezreel, sb'atn̈ej d'a Bet-seán masanto sc'och d'a Abel-mehola yed' d'a sc'axepalb'at Jocmeam. \q1 \v 13 A vin̈aj Ben-geber, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a Ramot d'a yol yic Galaad yed' d'a masanil chon̈ab' d'a yol yic Galaad chi', aton juntzan̈ schon̈ab' eb' yin̈tilalcan Jair yuninal Manasés yed' pax d'a yol smacb'en Argob d'a yol yic Basán. Ata' ay 60 nivac chon̈ab' ayoch smuroal, ayoch q'uen bronce tz'ec' c'atan syamnub'aloc spuertail. \q1 \v 14 A vin̈aj Ahinadab yuninal vin̈aj Iddo, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a Mahanaim. \q1 \v 15 A vin̈aj Ahimaas, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a yol yic Neftalí. Aton jun vin̈ chi' ix yic'laj sb'a yed' ix Basemat yisil vin̈aj Salomón. \q1 \v 16 A vin̈aj Baana yuninal vin̈aj Husai, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a yol yic Aser yed' d'a Alot. \q1 \v 17 A vin̈aj Josafat yuninal vin̈aj Parúa, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a yol yic Isacar. \q1 \v 18 A vin̈aj Simei yuninal vin̈aj Ela, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a yol yic Benjamín. \q1 \v 19 A vin̈aj Geber yuninal vin̈aj Uri, a vin̈ tz'ic'ancot tastac tz'ab'laj chi' d'a yol yic Galaad, aton b'aj ec'nac schon̈ab' vin̈aj Sehón sreyal eb' amorreo yed' vin̈aj Og sreyal Basán. \p An̈ej vin̈aj Geber chi' yajal yaj d'a jun macan̈ lum luum chi'. \s1 A sjelanil vin̈aj Salomón yed' sb'eyumal \p \v 20 A eb' aj Judá yed' eb' aj Israel maxtzac b'ischaji jantac sb'isul eb', lajan eb' icha yarenail sti' a' mar. Man̈ jantacoc tas svaji yed' tas tz'uc'ji, tzalajc'olaln̈ej yajec' eb'. \v 21 A vin̈aj Salomón rey d'a yib'an̈ masanil juntzan̈ chon̈ab' chi'. Scotn̈ej d'a a' Éufrates masanto sja d'a schon̈ab' eb' filisteo yed' d'a smojonal yic Egipto. A masanil juntzan̈ chon̈ab' chi', junjun ab'il syac'an q'uen tumin eb' yic stupan eb' b'aj aycan d'a yalan̈ schecnab'il vin̈aj Salomón chi' yacb'an pitzan vin̈. \v 22 A masanil tastac syab'lej vin̈aj Salomón chi' d'a junjun c'u yed' eb' cajan yed' vin̈, aton tic: 70 quintal ixim harina te choc' yaji, 140 quintal pax ixim veech yaji, \v 23 lajun̈van̈ noc' mam vacax te b'aq'uech, 20 pax noc' libre yaj d'a yol potrero yed' 100 noc' calnel. Ch'oc pax yaj noc' c'ultaquil chej, noc' ch'ucul yed' noc' much te b'aq'uech. \v 24 Ix yac' val yajalil vin̈aj Salomón chi' d'a yib'an̈ lum luum schacot d'a stitac a' Éufrates, scotn̈ej d'a Tifsa masanto tz'emc'och d'a Gaza. Yajal yaj vin̈ d'a yib'an̈ masanil eb' vin̈ sreyal juntzan̈ nación chi'. Ay junc'olal d'a scal vin̈ yed' juntzan̈ chon̈ab' ay d'a spatictac chi'. \p \v 25 Ayic pitzanto vin̈aj Salomón chi', masanil anima d'a yol yic Judá yed' Israel scotn̈ej d'a Dan masanto d'a Beerseba, junc'olal yaj eb'. Junjun eb' ay te' yavb'ente' d'a spatictac spat. \v 26 A vin̈aj Salomón chi', ay pax juntzan̈ pat b'aj ayoch 40 mil noc' chej stoc'an carruaje yic oval yuj vin̈. Ay pax 12 mil eb' soldado sq'ue d'a yib'an̈ noc' chej chi'. \v 27 Masanil eb' vin̈ tz'ic'ancot tastac syab'lej vin̈aj rey Salomón yed' masanil eb' vin̈ sva yed' vin̈, scham val yilan eb' vin̈ tato tz'acan syab' d'a jun uj chi'. \v 28 A eb' vin̈ ayoch d'a yib'an̈ yic'ancot juntzan̈ chi', syic'paxcot ixim cebada yed' an̈ yan̈ noc' chej chi' eb' vin̈ yed' yic juntzan̈xo noc' chej toc'um icatz yaln̈ej b'aj ay. \p \v 29 Man̈xo jantacoc sjelanil vin̈aj Salomón chi' ix ac'ji yuj Dios. Man̈xo alchajb'enoc jantac sjelanil vin̈ chi'. \v 30 A sjelanil vin̈ chi', te ec'to d'a yichan̈ yic eb' aj Egipto yed' d'a yichan̈ yic eb' ay b'aj sjavi c'u. \v 31 Te jelan vin̈ d'a yib'an̈ juntzan̈ eb' vin̈ vinac b'inajnac yuj sjelanil, aton vin̈aj Etán yin̈tilal vin̈aj Zera, vin̈aj Hemán, vin̈aj Calcol yed' vin̈aj Darda, aton eb' vin̈ yuninal vin̈aj Mahol. A sb'inajnaquil sjelanil vin̈ chi', ix c'och specal d'a masanil juntzan̈ chon̈ab' d'a spatic yichan̈ Israel. \v 32 A vin̈aj Salomón chi', oxe' mil c'ayb'ub'al yic jelanil ix yalcan vin̈, ix sb'oanpax mil cinco b'it vin̈. \v 33 Ix lolon vin̈ d'a yib'an̈ te te' yed' d'a yib'an̈ tas tz'avchaji. Ix schael yich vin̈ slolon d'a te' c'ute' ay d'a Líbano masanto d'a yib'an̈ te' hisopo sq'uib'q'ue d'a spatictac te' pat. Ix lolonpax vin̈ d'a yib'an̈ juntzan̈ noc' chan̈e' yoc, noc' much, noc' tz'ec' d'a sat luum yed' d'a yib'an̈ noc' chay ay d'a yoltac a a'. \v 34 A eb' vin̈ sreyal masanil juntzan̈ nación ix ab'an jantac sjelanil vin̈, ix scheccot eb' anima eb' vin̈ yic tzul yab'an sjelanil vin̈ eb'. \c 5 \s1 Strato vin̈aj Salomón yed' vin̈ sreyal Tiro \r (2Cr 2.1-18) \p \v 1 Ayic ix yab'an vin̈aj Hiram sreyal Tiro to a vin̈aj Salomón ix och reyal sq'uexuloc vin̈ smam, ix yac'ancot eb' schecab' vin̈ yic tzul lolon eb' yed' vin̈, yujto te vach'taxon yac'an vin̈ yed' vin̈aj David. \v 2 Yuj chi' ix yalanxib'at vin̈aj Salomón d'a vin̈aj Hiram chi' icha tic: \v 3 A ach tic ojtac to maj yal-laj sb'oancanq'ue junoc stemplo Jehová co Diosal vin̈ in mam yujto nivan tiempoal ix yac' oval vin̈, masanto a Jehová ix ac'anoch eb' ayoch ajc'olal chi' d'a yol sc'ab' vin̈. \v 4 A ticnaic jun, toxo ix yac' junc'olal Jehová d'ayon̈ israel on̈ tic, man̈xalaj eb' ajc'ol d'ayon̈, man̈xalaj chucal b'aj tzon̈ xivi. \v 5 Yuj chi', toxo ix in na' to ol in b'oq'ue junoc stemplo Jehová co Diosal, icha ajnac yalan d'a vin̈ in mam chi', ayic yalannac icha tic: A junoc uninal ol ochcan d'a yol sdespacho a q'uexuloc, a' ol b'oanq'ue junoc in templo, xchi Jehová d'a vin̈ in mam chi'. \v 6 Yuj chi', tzin c'an d'ayach to ol a chec ic'joquel ste'al, aton te' c'ute' d'a Líbano. Ol vac'b'at eb' vin̈ in checab' yic scolvaj eb' vin̈ yed' eb' vin̈ a checab' chi'. Ol in tup sc'u eb' vin̈ icha jantac tza c'ana', yujto ojtac to malaj junoc on̈ syal quic'anel te' icha ex aj Sidón ex chi', xchib'at vin̈. \p \v 7 Ix te tzalaj vin̈aj Hiram chi' ayic ix yab'an vin̈ tas ix yalb'at vin̈aj Salomón chi'. Ix yalan vin̈: Aljocab' vach' lolonel d'a Jehová, yujto ix yac' jun yuninal vin̈aj David te n̈ican ix ochcan sq'uexuloc scuchb'an jun nivan chon̈ab' chi', xchi vin̈. \p \v 8 Elan̈chamel ix yalxicot vin̈ d'a vin̈aj Salomón chi': Toxo ix vab' tas ix alcoti, tic tzin chec ic'joquel te' c'ute' yed' te' taj icha ix al chi', ol vac'b'at te' d'ayach. \v 9 Ol yiq'uemta te' eb' vin̈ in checab' d'a Líbano, ol emc'och te' d'a sti' a' mar. Yaman ol aj te' yic ol laj b'at te' d'a yib'an̈ a', icha chi' ol aj sc'och te' b'aj ix ala'. Ata' ol e cha te', ol eyic'anb'at te' b'ian. A achxo jun, ol ac'cot tas ol in va yed' eb' anima d'a in palacio tic stojoloc te', xchicot vin̈. \p \v 10 Ichaton chi' ix aj yac'an te' c'ute' vin̈aj Hiram yed' te' taj ix och yopisio yuj vin̈aj Salomón chi'. \v 11 Axo vin̈aj Salomón chi' ix ac'an jantac tas tz'och yuj vin̈aj Hiram chi' d'a junjun ab'il: 75 mil quintal ixim trigo yed' 115 mil galón aceite yic sat te' olivo. \v 12 Icha chi' ix aj yac'ji sjelanil spensar vin̈aj Salomón chi' yuj Jehová, icha ix aj yalani. Ix sb'oan strato vin̈ yed' vin̈aj Hiram chi' yic ay junc'olal d'a scal eb' vin̈ schavan̈il. \p \v 13-14 Ix schec vin̈aj Salomón chi' to a d'a masanil yol yic Israel smolchaj eb' vin̈ vinac to yovalil sb'at d'a munlajel d'a Líbano. A sb'isul eb' vin̈ chi', 30 mil eb' vin̈ d'a smasanil. 10 mil eb' vin̈ schecjib'at d'a junjun uj. Jun ujal xid'ec' eb' vin̈ munlajel d'a Líbano chi', chab' ujal ayec' eb' vin̈ d'a spat. A vin̈aj Adoniram ayoch yajaliloc eb' vin̈ 30 mil chi'. \v 15 Ay pax 70 mil eb' vin̈ cuchum icatz. Ay pax 80 mil eb' vin̈ tzeyum q'uen d'a tzalquixtac d'a yol yic Israel chi'. \v 16 Ch'oc pax yaj oxe' mil 300 eb' vin̈ ayoch d'a caporalil yilan munlajel chi'. \v 17 Ix yalan vin̈aj Salomón chi' to stzeyji q'uen nivac q'ueen, vach' tz'aj q'uen stzeyji yic vach' a q'ueen tz'emcan yichoc stemplo Jehová chi'. \v 18 A eb' vin̈ smunlajvum vin̈aj Salomón yed' eb' vin̈ yic vin̈aj Hiram chi' yed' pax eb' vin̈ cajan d'a Gebal, ix sjoch te te' eb' vin̈, ix stzeyanpax q'uen q'ueen eb' vin̈ yic tz'och d'a templo chi'. \c 6 \s1 Ix el yich sb'o stemplo Jehová \r (2Cr 3.1-14) \p \v 1 Ayic 480 ab'ilxo yelta eb' israel d'a Egipto, chan̈exo ab'il yoch vin̈aj Salomón reyal, yic schab'ilxo ujal yoch jun ab'il chi', aton d'a uj scuch Zif, ix el yich sb'ochaj stemplo Jehová. \v 2 A jun templo chi', a vin̈aj Salomón ix alani to sb'oi yic tz'ic'jichaan̈ Jehová. 27 metro ix aj sc'atul, b'alun̈e' metro ix aj yol schiquin, 13 metro yed' nan̈alxo ix ajq'ue schaan̈il. \v 3 Axo yolxoelul sti', ay junxo macan̈ yool, b'alun̈e' metro sat, lajan icha yol schiquin templo chi', axo jantac ayeluli, nan̈al yoil metro. \v 4 A sventenail templo chi', levnic ix ajcan sat d'a yool, axo d'a spatic lod'an. \v 5 Ix b'ochajpaxoch lotzan jun pat, ix oymaj d'a scostiltac templo chi' yed' d'a junxo yol schiquin. Macquiltac ix aj yool, ata' sic'chaj tastac tz'ac'ji d'a Jehová. \v 6 Oxe' piso ix ajq'uei: A b'ab'el piso, chab' metro yed' 25 centímetro ix aj slevanil sat. Axo schab'il piso, chab' metro yed' 70 centímetro ix aj sat. Axo yoxil piso, oxe' metro yed' 15 centímetro ix aj sat. Jab'jab'il ix utz' spimal scajonal sc'atul templo chi' d'a spatiqueli, yujto b'achquiltac ix ajcani yic vach' max olji spac'ul templo chi' b'aj tz'och spatzab'il jun pat chi'. \v 7 A jantac q'uen q'ueen ix och d'a templo chi', tzeyb'il q'uen smasanil. Vach'xo yaj q'uen ayic ix javi q'ueen, yuj chi' man̈xalaj b'aj ix ab'chaj sc'an̈ junoc q'uen mac'umpoj q'ueen, ma junoc q'uen tzeylab' q'uen, ma yaln̈ej tas q'uenal. \v 8 A spuertail jun pat chi', a d'a stojolal co q'uexan̈ yic tzon̈ och d'a yol templo chi' ix cani. Axo sc'oochal sq'ue d'a juntzan̈xo piso chi' tz'ec' oyoyoc. \p \v 9 Ayic ix b'oel scajonal templo chi', ix och spatzab'il, axo te' nivac chemte' nab'a c'ute' ix em d'a yib'an̈ te'. \v 10 Ayic ix b'ochaj jun pat d'a spatictac templo chi', chab' metro yed' 25 centímetro ix ajq'ue schan̈il junjun piso. Ix och spatzab'il, ix c'och tenan te' d'a templo chi', nab'a c'ute' te' patzab' chi'. \v 11 Ix lajvi chi', ix yalan Jehová d'a vin̈aj Salomón chi' icha tic: \v 12 Yuj jun templo van a b'oan tic, sval d'ayach, tato tzach ochn̈ej tzac'an d'a spatic in c'ayb'ub'al yed' in checnab'il, tza c'anab'ajan smasanil, ol elc'och masanil tas valnac d'a vin̈aj David vin̈ a mam. \v 13 Ol in ajn̈ejec' d'a e cal a ex israel ex tic, man̈ ol ex vactejcani, xchi Jehová chi'. \p \v 14 Ayic ix lajvi sb'oel templo ix schec b'ojoc vin̈aj Salomón chi', \v 15 te vach' ix ajoch te' chemte' d'a sattac schan̈il pac'an̈ d'a yool, nab'a c'ute' te' chemte' chi'. Ix b'atn̈ej te' d'a yich masanto ix q'uec'och te' d'a yalan̈ te' patzab'. Ix empax te' chemte' nab'a taj d'a yool. \v 16 A d'a yol templo chi' d'a yichochi, ix macchaj jun cuarto, b'alun̈e' metro ix aj yool d'a schan̈il pac'an̈. A te' chemte' ix och chi' d'ay, nab'a c'ute' te'. Ix b'atn̈ej te' d'a yich masanto ix q'uec'och te' d'a yalan̈ te' patzab'. A jun cuarto chi', aton jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji. \v 17 Axo junxo macan̈ yol templo d'a yichan̈elta jun cuarto chi', 18 metro ix ajcan spac'ultac. \v 18 A te' chemte' ix och d'a yol templo chi', nab'a a te' c'ute'. Yoch'b'iloch yechel sat te te' yed' te' xumac yelvanub'oc sattac te'. Malaj junoc q'uen q'ueen chequel d'a yool chi'. \v 19 Te vach' ix aj sb'o jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji, yujto ata' ix och te' scaxail strato Jehová chi'. \v 20 A spac'ultac yool chi' schan̈il, b'alun̈e' metro ix aj junjun, b'alun̈e' metro pax ix ajq'ue schaan̈il. Ix ac'chajoch q'uen oro jay yaj stenchaj d'a sattac spac'ul chi' d'a yool. Ix b'ojipax jun altar nab'a c'ute', ix ochpax q'uen oro chi' d'ay. \v 21 Ix ochpax q'uen oro chi' d'a te' chemte' ayoch d'a yol templo chi' smasanil. Axo q'uen cadena ix och d'a spuertail jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji, nab'a oro q'ueen. \v 22 Syalelc'ochi, masanil yol templo chi', nab'a oro ix aji. Nab'a oro pax ix aj jun altar ay d'a spatiquelta sti' jun lugar Yicn̈ej Dios Yaj chi'. \p \v 23 Ix yac'pax b'ojoc chab' yechel querubín vin̈ d'a te' olivo, ix ochcan d'a jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji. Nan̈al yoil metro ix ajq'ue schaan̈il junjun. \v 24 Chab' metro yed' 25 centímetro ix ajel jen̈an junjun sc'axil, yuj chi' nan̈al yoil metro ix ajel jen̈an sc'axil junjun eb' querubín chi' schab'il. \v 25 Lajann̈ej yajel jen̈an sc'axil eb' chi' schavan̈il, lajan pax yilji eb'. \v 26 Nan̈al yoil metro ix ajq'ue schaan̈il steel junjun eb'. \v 27 Ix ac'jioch yechel eb' querubín chi' d'a yol jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji. Jen̈anel sc'axil junjun eb', yuj chi' junjun sn̈i' sc'axil eb' sc'och tenan d'a junjun spac'ul yool chi'. Axo junjunxo sc'axil eb' schalaj sb'a d'a snan̈al yol jun lugar chi'. \v 28 Ix ac'chajoch q'uen oro jay yaj stenchaj d'a spatictac eb' querubín chi'. \v 29 D'a masanil sattac spac'ul yol chab' cuarto ay d'a yol templo chi', ix ac'jioch yechel querubín, yechel te' palma yed' yechel xumaac yelvanub'oc. \v 30 Ix ac'jipaxem q'uen oro jay yaj d'a yib'an̈ te' chemte' ayem d'a yol cuarto chi' schab'il. \v 31-32 A te' spuertail jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaj chi', chab' yaj te'. B'ob'il te' d'a te' olivo, axo yelvanub' te' yoch'b'ilochi, aton yechel querubín, te' palma yed' xumaac. A te' puerta chi' yed' yelvanub', ix ac'jioch q'uen oro d'a te' yed' d'a te' smarcoal te' lin̈jab'q'uei yed' d'a chab' te' utz'el tz'aj schaan sb'a d'a yib'an̈ te' puerta chi'. \v 33-34 Ix ac'jipaxoch te' smarcoal sti' templo chi', an̈eja' a d'a te' olivo b'ob'il te', tojol ix ajec' c'atan te'. Axo te' spuertail ix och chi', a d'a te' taj ix b'oji te', chab' jen̈an ix aj te'. Junjun jen̈an te', an̈ejtona' lin̈anpax tz'aj spacchaj snan̈al te'. \v 35 Ix yoch'jipaxoch yelvanub' te': Aton yechel querubín, yechel te' palma yed' yechel xumaac. Ix ac'jipaxoch q'uen oro d'a te'. \v 36 Ix b'ochajpaxoch smuroal templo chi', ix ec' oyan d'a spatictac. Ox tzol q'uen q'ueen tzeyb'il slatz'jiq'uei, axo d'a yib'an̈ q'ueen tz'ec' te' c'ute', ichan̈ej chi' ix aj sq'uei. \v 37 Ix el yich yac'jiem yich stemplo Jehová d'a uj Zif ayic schan̈il ab'il yoch vin̈aj Salomón reyal. \v 38 Axo d'a svajxaquil uj scuchan Bul, ayic yuxluchil ab'il yoch vin̈ reyal, ix b'oel jun templo chi' smasanil, icha val yaj yechel b'ob'ilcani. Uque' ab'il ix yac' sb'oi. \c 7 \s1 Juntzan̈xo pat ix sb'o vin̈aj Salomón \p \v 1 Ix sb'opaxq'ue spalacio vin̈aj Salomón chi', 13 ab'il ix yac' vin̈ sb'oani. \v 2 Ix sb'oanpaxq'ue jun nivan pat vin̈, te levan ix aj yool. Ix yac'an scuch vin̈ Spatil Te Te' yic Líbano. 45 metro ix aj sc'atul, 22 metro yed' nan̈alxo ix aj yol schiquin, 13 metro yed' nan̈alxo ix ajq'ue schaan̈il. Chan̈ tzol ix ajoch yoyal, nab'a c'ute'. Axo d'a sjolomtac te' oy chi', ix ec' te' patzab' nab'a c'ute'. \v 3 A juntzan̈ te' patzab' chi' 45 te', ox tzol ix ajec' te', 15 te' d'a junjun tzol. Axo d'a yib'an̈ te' ix b'at te' nab'a c'ute' ix och yib'an̈oc jun pat chi'. \v 4 Ox tzol ix ajq'ue sventenail d'a junjun spac'ul. Q'uelc'umb'a ix aj juntzan̈ ventena chi'. \v 5 Oxox sti' aycan d'a junjun yol schiquin. An̈eja' q'uelc'umb'a ix aj junjun. A smarcoal spuertail yed' sventenail, tojol ix ajec' c'atan d'a yib'an̈. \v 6 Ix b'opax junxo nivan pat, 22 metro yed' nan̈alxo ix aj sc'atul, 13 metro yed' nan̈alxo ix aj yol schiquin. Ix yac'an scuch vin̈ Yoyal Pat. Axo d'a stentail ayoch yoyal yed' yib'an̈. \v 7 Ix sb'oanpax junxo pat vin̈ b'aj sch'olb'itaj eb' anima. An̈eja' te' c'ute' ix och d'a sattac d'a yool chi'. Ix b'atn̈ej d'a yich masanto ix q'uec'och d'a yalan̈ te' patzab'. \p \v 8 Axo pax b'aj cajan vin̈aj Salomón chi' d'a spalacio, a d'a spatic jun pat b'aj sch'olb'itaj eb' anima chi' ay. Lajann̈ej ix aj sb'o icha ix aj sb'o juntzan̈ pat chi'. Ix yac'anpax b'ojoc junxo pat yic ix yetb'eyum vin̈, aton ix yisil vin̈ sreyal Egipto. Lajan ix aj sb'o icha ix aj yic vin̈. \v 9 A masanil juntzan̈ pat chi', icha ix aj scot d'a yich, icha chi' ix aj sq'uec'och d'a schon. Icha chi' ix ajpax yamaq'uil. A q'uen q'ueen ix laj och d'ay te vach' yaj q'uen stzeychaji icha yaj yechel. A q'uen ix checlajcan d'a spatic yed' d'a yool, polb'il q'uen d'a q'uen polum q'ueen. \v 10 An̈eja' q'uen ix can d'a yich, a q'uen q'ueen te vach' yaj sb'oi, a q'uen ix can d'ay, te nivac q'ueen. Ay q'uen nan̈al yoil metro sc'atul, ay pax q'uen oxe' metro yed' 60 centímetro sc'atul. \v 11 A d'a yib'an̈ q'uen yich chi', ix och q'uen q'ueen tzeyb'il icha val yaj yechel. Ix ochpax te' c'ute' jochb'il yed' q'uen q'ueen. \v 12 A d'a spatictac jun nivan amac' chi', ix och ox tzol q'uen q'ueen. Axo d'a yib'an̈ q'ueen ix ochpax jun tzol te' patzab' nab'a c'ute'. Ichan̈ej chi' ix aj sq'ue d'a chaan̈, icha ix aj sb'o jun ix och d'a spatictac templo yed' pax jun ix b'o d'a yolelul sti' templo chi'. \s1 Ix ac'ji smunlajel vin̈aj Hiram \r (2Cr 2.13-14; 3.15-17) \p \v 13 Ay jun vin̈ aj Tiro scuch Hiram ix yavtejcot vin̈aj rey Salomón chi'. \v 14 A jun vin̈ chi', yune' vin̈ jun ix chamnac yetb'eyum d'a yin̈tilal Neftalí, aj Tiro vin̈ smam vin̈, te jelan vin̈ sb'oan q'uen bronce. An̈ejtona' te jelan pax spensar vin̈, yojtac vin̈ sb'oan yaln̈ej tas munlajelal d'a q'uen bronce chi'. Yuj chi' ix avtajcot vin̈ yic smunlaj vin̈ d'a vin̈aj rey Salomón sb'oan juntzan̈ tas nab'a bronce. \v 15 Ix sb'o chab' nivac oy vin̈, nab'a bronce ix aji, vajxaque' metro steel junjun, nan̈al svaquil metro ix aj b'alan spatic junjun. \v 16 Ix sb'oanpax chab' sjolom chab' oy chi' vin̈. A steel juntzan̈ sjolom chi', chab' metro yed' 25 centímetro ix aji. \v 17 A d'a spatictac chab' sjolom chi' ix ac'jioch q'uen cadena bronce, icha q'uen malla yaj q'uen sb'oi. Uque' ayoch d'a junjun sjolom chi'. \v 18 Ix sb'opax cha tzol icha yechel sat te' granado vin̈. Ix och d'a juntzan̈ cadena chi' yic tz'och d'a spatic junjun sjolom oy chi'. Lajann̈ej ix aj schab'il. \v 19 A juntzan̈ jolom oy chi', ay am chab'oc metro ayq'uei, lajan yilji icha an̈ chochol. \v 20 A chab' sjolom juntzan̈ oy chi' c'olan c'olan yaji. Axo d'a yib'an̈, ata' ayq'ue junxo icha an̈ chochol chi'. A b'aj tz'emul q'uen cadena d'a spatictac jun c'olan c'olan chi', ata' ayoch 200 yechel sat te' granado, cha tzol yajochi. \v 21 Ix yac'och chab' oy vin̈aj Hiram chi' d'a sat templo chi'. Ayic ix yac'anem vin̈ d'a yed'tal, ay jun ix can d'a co q'uexan̈ ayic tzon̈ och d'a yol templo chi', Jaquín ix yac' vin̈ sb'iej. Axo junxo oy chi' ix can d'a co vach', Boaz ix yac' vin̈ sb'iej.\f 7.21 \fr 7:21 \ft A jun lolonel Jaquín, syalelc'ochi “A Dios ix b'oanemi”. Axo jun lolonel Boaz, syalelc'ochi “A d'a Dios ay yipalil”.\f* \v 22 A sjolom juntzan̈ oy chi', lajan yilji icha xumaquil an̈ chochol. Icha chi' ix aj juntzan̈ oy chi' sb'oan vin̈aj Hiram chi'. \s1 A masanil tastac ay d'a templo \r (2Cr 4.1—5.1) \p \v 23 Ix lajvi chi', ix sb'oan jun nivan pila nab'a bronce vin̈aj Hiram chi', yic b'aj smolchaj a a'. Suyansuyan ix aji, nan̈al yoil metro ix aj slevanil sat. Axo ix ajq'ue schaan̈il steel, chab' metro yed' 25 centímetro ix aji, axo ix aj setan smasanil, 13 metro yed' nan̈alxo. \v 24 A d'a yalan̈ sti' jun pila chi', ayoch chab' tzol yechel sattac te te' icha yilji te' tzima. Lajun̈e' ix och d'a junjun 45 centímetro, junn̈ej ix aj sb'o yed' jun pila chi'. \v 25 A jun pila chi' b'achanem d'a yib' snan̈al juntzan̈ yechel noc' mam vacax nab'a bronce. A juntzan̈ yechel noc' chi', oxe' q'uelanb'at d'a stojolal sur, oxe' q'uelanb'at d'a stojolal norte, oxe' q'uelanb'at d'a stojolal b'aj sjavi c'u, oxe' pax q'uelanb'at d'a stojolal b'aj tz'em c'u. A yoc juntzan̈ yechel vacax chi' aycanoch d'a yalan̈ jun pila chi'. \v 26 A jun pila chi' nab'a bronce ix aji, chan̈ec'ab'il spimal. Nivan yajel pechan sti' icha yilji xumaquil an̈ chochol. A d'a yol jun pila chi', tz'em 44 mil litro a a'. \p \v 27 Ix sb'oanpax lajun̈e' carreta vin̈, nab'a bronce ix aj junjun. Jun metro yed' 80 centímetro ix aj spac'ul schan̈il, jun metro yed' 35 centímetro ix ajq'ue steel. \v 28 A juntzan̈ carreta chi', icha tic yaji: Ay chan̈e' smarcoal, macan yoltac sat smarcoal chi'. \v 29 A d'a sat juntzan̈ chi' ayoch yechel noc' choj, noc' toro yed' yechel querubín. A d'a yib'an̈ yed' d'a yalan̈ juntzan̈ yechel chi', ata' ayoch yelvanub' smarcoal chi'. \v 30 Junjun carreta chi' ay chan̈e' syantail nab'a bronce, chab' q'uen q'ueen c'atanec' d'a yalan̈ syaman syantail chi'. A d'a schan̈il schiquintac juntzan̈ carreta chi' d'a yib'an̈, ay syamnub'al nab'a bronce, a syaman jun yune' pila ayem d'a yol jun carreta chi'. A juntzan̈ syamnub' chi' ayoch yelvanub'. \v 31 Axo d'a yol jun carreta chi', ayem jun icha nivan tubo, 45 centímetro schaan̈il ayq'ueta d'a yib'an̈ sti' juntzan̈ carreta chi'. Aypaxoch yelvanub' spatictac jun nivan tubo chi', axo schan̈ pac'an̈il jun carreta chi', man̈ setansetanoclaj. \v 32 A chan̈e' syantail chi' ayoch d'a schiquintac schan̈il. Axo pax juntzan̈ q'uen q'ueen syaman syantail chi', yaman yaj q'uen yed' smarcoal chi'. A syantail chi', 70 centímetro yaj setan. \v 33 Lajan yaj sb'o juntzan̈ syantail chi' icha yic carruaje yic oval. A junjun syantail chi' yaman yaj yed' q'uen q'ueen ayoch b'aj ay yolanil, nab'a bronce, junn̈ej yaj setan. \v 34 A chan̈e' syamnub'al d'a schiquintac carreta chi', junn̈ej yaj yed' smarcoal junjun carreta. \v 35 A d'a yib'an̈ carreta chi', ay junxo setanoch d'a spatic sti', 23 centímetro yajq'ue schaan̈il. A jantac tas ayoch d'a junjun carreta chi', junn̈ej yaj sb'o smasanil. \v 36 A d'a spac'ultac yoltac smarcoal chi', ix yac'och yechel querubín vin̈aj Hiram chi' d'ay, noc' choj yed' te' palma. Ix ochn̈ej yelvanub' chi' d'a spatictac smasanil. \v 37 Icha chi' ix aj sb'o lajun̈e' carreta chi', lajann̈ej ix aj smasanil, lajann̈ej yechel, lajann̈ej pax yilji. \p \v 38 Ix sb'oanpax lajun̈e' yed'tal a' yic juntzan̈ carreta chi' vin̈, nab'a bronce ix aji. Lajann̈ej yechel smasanil. Jun metro yed' 80 centímetro yool junjun, 800 litro am a' tz'em d'a yool. Junjun ay q'ue d'a yib'an̈ scarretail. \v 39 Oye' juntzan̈ carreta chi' ix can d'a stojolal co vach' d'a templo, oye' pax ix can d'a stojolal co q'uexan̈. Axo jun nivan pila, a d'a co q'uexan̈ coch d'a templo chi' ix cani, d'a stojolal b'aj sjavi c'u. \p \v 40 Ix lajvi chi' ix sb'oanpax juntzan̈ chen, q'uen pala yed' nivac uc'ab' vin̈aj Hiram chi'. Icha val chi' ix aj slajvi sb'o smasanil juntzan̈ ix schec vin̈aj rey Salomón b'ojoc yicoc stemplo Jehová. \v 41 Aton masanil juntzan̈ tic ix checji sb'o vin̈aj Hiram: Chab' nivac oy, chab' sjolom oy chi', juntzan̈ q'uen cadena icha q'uen malla nab'a bronce ayoch d'a spatictac jolom oy chi', \v 42 yed' pax 400 yechel sat te' granado ayoch d'a juntzan̈ cadena chi'. Cha tzol yajoch d'a spatictac chab' jolom oy chi'. \v 43 Lajun̈e' carreta cuchjinac lajun̈e' yed'tal a', \v 44 jun nivan pila, lajchave' yechel mam vacax cuchjinac, \v 45 juntzan̈ q'uen chen, juntzan̈ q'uen pala yed' juntzan̈ q'uen nivac uc'ab'. \p Masanil juntzan̈ yamc'ab' tic ix sb'o vin̈aj Hiram d'a vin̈aj rey Salomón yicoc stemplo Jehová, nab'a bronce to copopi yilji. \v 46 Ix schec vin̈ rey chi' b'ojoc d'a moldeal d'a yac'lical sti' a' Jordán d'a lum b'aq'uech luum, d'a scal snan̈al Sucot yed' Saretán. \v 47 Te tzijtum yamc'ab' nab'a bronce, yuj chi' majxo yechtej vin̈aj rey Salomón chi' jantac yalil q'uen bronce chi' ix c'anchaji. \p \v 48 Ix schecanpax vin̈ rey chi' b'ojoc masanil juntzan̈xo yamc'ab' nab'a oro d'a yol stemplo Jehová: Jun altar, jun mexa b'aj tz'ac'jiem ixim pan d'a yichan̈ Jehová, \v 49 juntzan̈ b'achnub' candil yed' yelvanub' icha yechel xumaac, aton ayoch d'a yichan̈ lugar Yicn̈ej Jehová Yaji. Ay oye' d'a stojolal co vach', ay oyexo d'a stojolal co q'uexan̈, juntzan̈ candil, juntzan̈ yamlab', \v 50 juntzan̈ copa, juntzan̈ q'uen ic'lab'el stan̈il b'aj ayoch sc'ac'al candil, juntzan̈ nivac uc'ab', juntzan̈ nivac cuchara yed' juntzan̈ chaynub' yic incienso. Masanil juntzan̈ chi' nab'a oron̈ej. Axo q'uen visagre ayoch d'a spuertail jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji, aton d'a yol templo yed' pax yic spuertail templo chi', nab'a oron̈ej. \p \v 51 Ayic ix b'oel masanil tas ix schec vin̈aj Salomón b'ojoc yic stemplo Jehová, ix schecan vin̈ ic'jocb'at masanil q'uen oro, q'uen plata yed' juntzan̈ yamc'ab' yac'naccan vin̈aj David smam vin̈ d'a Jehová. Ix schecan vin̈ sic'chajcan d'a yol juntzan̈ pat ay d'a spatictac templo b'aj sic'chaj tas tz'ochcan yicoc Jehová. \c 8 \s1 Ic'b'ilb'at te' scaxail trato d'a yol templo \r (2Cr 5.2-14) \p \v 1-2 A te' scaxail strato Jehová, ayec' te' d'a schon̈ab' vin̈aj David scuchan Sion. Axo vin̈aj Salomón ix naani to syic'b'at te' vin̈ d'a yol templo yacb'an molanec' masanil eb' anima d'a Jerusalén yuj snaancot q'uin̈ chinama eb' d'a yuquil uj scuchan Etanim. Yuj chi' ix smolb'an masanil eb' yichamtac vinaquil chon̈ab' Israel vin̈, eb' yajal yaj d'a junjun yin̈tilal eb' yed' eb' sat yaj d'a junjun macan̈ eb'. \v 3-4 Axo eb' sacerdote yed' juntzan̈xo eb' levita ix ic'anb'at te' caxa chi' yed' c'apac mantiado b'aj sch'ox sb'a Jehová yed' masanil yamc'ab' ayoch d'a yool chi'. \v 5 Axo vin̈aj Salomón chi' yed' masanil eb' yetchon̈ab' Israel molanec' chi', ix b'ab'laj eb' d'a yichan̈ te' caxa chi'. Yacb'an van sb'at eb', man̈xo b'ischajb'enoc jantac noc' calnel yed' noc' vacax ix yac' eb' silab'oc d'a Jehová. \v 6 Ix lajvi chi', ix yic'anb'at te' caxa chi' eb' sacerdote d'a yol templo masanto d'a yol jun lugar Yicn̈ej Jehová Yaji, d'a snan̈al chab' yechel querubín. \v 7 Jen̈anb'at sc'axil chab' yechel querubín chi' d'a yib'an̈ b'aj ix ac'jioch te' caxa chi'. A sc'axil eb' ayoch yen̈uloc te' caxa chi' yed' te' sb'achnub'al. \v 8 A te' regla ayoch sb'achlab'iloc te' caxa chi', najat steel te'. Scheclajelul sn̈i' te' d'a junxo cuarto ay d'a satelta, palta man̈xo chequeloclaj te' d'a stieli. Ata' ix canxon̈ej te' caxa chi' d'a juneln̈ej. \v 9 Malaj junocxo tas ayem d'a yol te' caxa chi', an̈ej val chab' pachan̈ q'uen q'ueen yac'naccanem vin̈aj Moisés d'a yol te' d'a Horeb, aton q'uen b'aj tz'ib'ab'ilcanoch strato Jehová yed' eb' israel ayic yelnaccot eb' d'a Egipto. \p \v 10-11 Ayic ix elixta eb' sacerdote d'a yol templo chi', ix b'ud'jiel yol chi' yuj yasunal stziquiquial Jehová. A yuj jun asun chi', majxo yal-laj smunlaj eb' d'a yool chi'. \s1 Ix ac'jicanoch templo yicoc Jehová \r (2Cr 6.1—7.10) \p \v 12 Ix lajvi chi', ix lesalvi vin̈aj rey Salomón, ix yalan vin̈ icha tic: \q1 Mamin Jehová, ix ala' to d'a scal q'uic'alq'uinal ayach. \q1 \v 13 Palta ix in b'oq'ue jun a pat b'aj vach' tzach aji. \q1 Ix in b'o jun a pat yic tzach cajnaj d'ay d'a juneln̈ej, xchi vin̈. \p \v 14 Ix lajvi chi' ix meltzajb'at q'uelan vin̈ rey chi' d'a masanil eb' israel lin̈jab'och ta', ix sc'anan svach'c'olal Dios vin̈ d'a yib'an̈ eb'. \v 15 Ix lajvi chi' ix yalan vin̈: Aljocab' vach' lolonel d'a Jehová co Diosal a on̈ israel on̈ tic, yujto toxo ix elc'och tas yalnaccan d'a vin̈ in mam vin̈aj rey David. \v 16 Ayic yalannac icha tic: Atax vic'annaquelta eb' in chon̈ab' d'a Egipto, mantalaj b'aj tzin siq'uel junoc chon̈ab' d'a e cal b'aj sb'ojiq'ue junoc in pat b'aj tzin cajnaji. An̈ej vin̈aj David ix in siq'ueli yic tz'och vin̈ reyal d'a scal eb' in chon̈ab' Israel tic, xchi Jehová chi'. \v 17 A vin̈ in mam chi', snib'ejnac vin̈ sb'oq'ue junoc templo yuj snivanil yelc'och Jehová co Diosal. \v 18 Palta yalnac Jehová d'a vin̈ icha tic: A jun tza na' chi' te vach', tza b'oq'ue junoc in pat alani, \v 19 palta man̈ocachlaj ol a b'oq'uei, ato junoc uninal ol b'oanq'ueoc, xchi d'a vin̈. \p \v 20 Yuj chi', a ticnaic tz'elc'och tas yalnac Jehová chi'. Icha val ajnac yalan chi', icha val chi' ix aj yelc'ochi. A in ix in ochcan sq'uexuloc vin̈ in mam chi', ix in och sreyaloc co chon̈ab' tic, yuj chi' ix in b'oq'ue jun templo b'aj tz'och ejmelal d'a Jehová co Diosal. \v 21 A d'a yool chi' ix in b'ocan jun lugar b'aj tz'aj te' scaxail trato sb'onac Jehová yed' eb' co mam quicham ayic yic'annaquelta eb' d'a Egipto, xchi vin̈. \p \v 22 Ix lajvi chi' ix c'och lin̈an vin̈ d'a stz'ey yaltar Jehová d'a yichan̈ masanil eb' chon̈ab' israel, ix yic'anchaan̈ sc'ab' vin̈, \v 23 ix yalan vin̈ icha tic: Mamin Jehová co Diosal, malaj junocxo Dios lajan ed'oc d'a satchaan̈ yed' d'a sat luum tic, yujto tzaq'uelc'och a trato. Tzac'an a vach'c'olal d'a mach sc'anab'ajan d'a smasanil sc'ool tas tzala'. \v 24 Toxo ix aq'uelc'och tas alnaccan d'a vin̈ in mam vin̈ a checab' aj David. Man̈ ton̈ejoc alnac, palta a d'a jun c'u tic ix elc'och tas alnaccan chi'. \v 25 Yuj val chi', Mamin Jehová co Diosal, elocab'c'och tas alnac d'a vin̈ in mam chi' to ayn̈ej yin̈tilal vin̈ ol och d'a yol sdespacho, an̈ej tato tzach sc'anab'ajej eb', icha val ajnac sc'anab'ajan vin̈ in mam chi'. \v 26 A ticnaic jun, ach Jehová co Diosal, elocab'c'och tas alnaccan d'a vin̈ a checab' chi'. \p \v 27 Palta, ¿yel am val Mamin ol ach cajnaj d'a sat luum tic? Ina to max yab'laj satchaan̈ b'aj syal a cajnaji, ocxom val jab' pat ix in b'oq'ue tic d'ayach. \v 28 Vach'chom icha chi' ach in Diosal, palta maclej ab' in lesal yed' tas tzin c'an d'ayach, ab' tas sval d'ayach a in a checab' in tic. \v 29 Tzin c'an val d'ayach to max iq'uel a sat d'a junjun c'u yed' d'a junjun ac'val d'a templo tic, jun ix ala' to a d'ay ol ach b'inajoc. \v 30 Maclej val in lesal a in a checab' in tic yed' yic eb' a chon̈ab' tic. Ayic tzon̈ lesalvi d'ayach tzon̈ cot q'uelan d'a stojolal jun a templo tic, comonoc tzab' d'a satchaan̈ b'aj cajan ach, tzac'an lajvoc co chucal d'a quib'an̈. \p \v 31 Q'uinaloc ay junoc mach tz'ac'jioch d'a yib'an̈ to ix och smul d'a junoc yetanimail, tz'ic'jicoti yic syac'an sti' d'a yichan̈ altar d'a jun templo tic, \v 32 comonoc tzab' d'a satchaan̈, tza ch'olb'itan d'a stojolal mach ay smul, tom a jun mach tz'ac'jioch d'a yib'an̈ chi', mato a jun mach tz'ac'anoch d'a yib'an̈ chi'. A achocab' tzac' syaelal jun mach ay smul chi', axo pax jun mach malaj smul chi' jun, a achocab' tzac' checlajoc to malaj smul. \p \v 33 Q'uinaloc ay b'aj tzon̈ yac' ganar eb' cajc'ool yujto ix och co mul d'ayach, tato sco na co b'a, scalan co b'a d'ayach, sco c'anan nivanc'olal co b'a d'ayach d'a jun a templo tic, \v 34 comonoc tzab' d'a satchaan̈, tzac'an nivanc'olal co mul. Tzac'an meltzaj eb' tz'ic'jib'at d'a ch'oc chon̈ab'il d'a co luum tic, aton lum ac'naccan d'a eb' co mam quicham. \p \v 35 Q'uinaloc maxtzac yac' n̈ab' yujto ix och co mul d'ayach, palta tato elan̈chamel tzon̈ lesalvi d'ayach d'a stojolal jun templo tic, scalan co b'a d'ayach, sco naan co b'a yuj co mul chi' yuj yaelal tz'och d'a quib'an̈ chi', \v 36 comonoc tzab' d'a satchaan̈ tas scal a on̈ a checab' on̈ tic to a chon̈ab' on̈. Tzac'an lajvoc co mul chi', tza ch'oxan junoc b'eyb'al vach' yic sco b'eyb'alej. Slajvi chi' jun, tzac'ancot n̈ab' d'a yib'an̈ lum luum ix ac' d'ayon̈ a chon̈ab' on̈ tic. \p \v 37 Q'uinaloc sjavi vejel d'a co luum tic, ma junoc ilya, ma stacjiel tastac yuj c'ac', ma sjavi noc' c'ulub', ma junocxo macan̈ noc' noc' d'a cavb'en, ma tz'em tz'aub' d'ay, ma sjavi oyan eb' ajc'ol d'a co chon̈ab' tic, ma junocxo yaln̈ej tas sjavi d'a quib'an̈, \v 38-39 sco nib'ej to tzab' tas sco c'an a on̈ a chon̈ab' on̈ tic. Ma yaln̈ej mach tz'avaj d'ayach yujto snachajel cuuj to van cab'an syail yuj co mul, ayic sco mojb'ancot co c'ab' d'a stojolal jun templo tic, comonoc tzab' co lesal chi' d'a satchaan̈ b'aj ayach. Tzac'an tup co mul, tzon̈ a colani yed' on̈ a ch'olb'itani, axo ac'an spac chi' d'ayon̈ ato syala' tas caji, yujto ojtac tas ay d'a co pensar junjun on̈. \v 40 Tato icha chi', ol ach co c'anab'ajej co masanil yacb'an pitzan on̈ d'a sat lum luum ac'nac tic d'a eb' co mam quicham. \p \v 41-42 Ol yab'n̈ej eb' ch'oc chon̈ab'il snivanil elc'ochi yed' jantac a vach'c'olal tzac' d'ayon̈ a on̈ a chon̈ab' on̈ tic, yuj chi' ay eb' ol javoc yic tz'och eb' ejmelal d'ayach. Q'uinaloc ay junoc eb' scot d'a najat yic syac'an lesal d'a stojolal jun templo tic, \v 43 comonoc tzab' tas syal chi' d'a satchaan̈ b'aj ayach. Tzac'an tas sc'ana' yic vach' tzach yojtaquejel masanil chon̈ab', tzach sc'anab'ajan eb' icha tz'aj ach co c'anab'ajan a on̈ a chon̈ab' on̈ tic. Icha chi' snachajel yuj eb' to a jun templo ix in b'oq'ue tic ico'. \p \v 44 Q'uinaloc a on̈ a chon̈ab' on̈ tic tzon̈ b'at cac' oval yed' eb' cajc'ool, yaln̈ej b'ajtil tzon̈ a checb'ati, tato tzon̈ lesalvi d'ayach d'a stojolal jun a chon̈ab' sic'b'ilel tic uuj yed' d'a stojolal jun templo ix in b'ocanq'ue tic d'ayach, \v 45 comonoc tzab' co lesal chi' d'a satchaan̈, tzac'anelc'och tas sco c'an chi'. \p \v 46 Ayic ol och co mul d'ayach a on̈ a chon̈ab' on̈ tic, (yujto malaj junoc anima max och smul), ol on̈ ac'anoch d'a yol sc'ab' eb' ajc'ool, tzon̈ yic'anb'at eb' d'a ch'oc chon̈ab'il d'a lac'an, ma najat yuj yoval a c'ool. \v 47-48 Tato sco na co b'a d'a smasanil co c'ool yed' co pensar, ayic ayon̈ec' d'a juntzan̈ ch'oc chon̈ab'il chi', tato sco c'an nivanc'olal co b'a d'ayach yujto snachajel cuuj to ix och co mul, axo tzon̈ lesalvicot d'a stojolal lum luum ac'nac d'a eb' co mam quicham, aton jun chon̈ab' sic'b'ilel uj b'aj ix in b'oq'ue jun templo tic d'ayach, \v 49 comonoc tzab' co lesal yed' tas sco c'an d'ayach b'aj ayach ec' d'a satchaan̈ chi', tza b'oan yaj d'ayon̈. \v 50-51 Tzac'an lajvoc co mul tz'och d'ayach yed' co pital a on̈ a chon̈ab' on̈ tic. Tza q'uexan spensar eb' tzon̈ ic'anb'at chi' yic tz'oc' sc'ol eb' d'ayon̈, yujto a chon̈ab' caji, ic on̈. A ach ic'nac on̈ elta d'a Egipto b'aj ayon̈ och d'a syaelal. \p \v 52 Yuj chi' jun Mamin, ab' val in lesal a in a checab' in tic yed' slesal eb' vetchon̈ab' israel tic yujto ic on̈. Maclej val ab' Mamin Jehová ayic tzon̈ lesalvi d'ayach. \v 53 Yujto a ach on̈ a sic'naquel d'a scal juntzan̈xo chon̈ab' d'a yolyib'an̈q'uinal tic yic tzon̈ ochcan icoc, icha val utej a checannac yal vin̈ a checab' aj Moisés, ayic ic'annaquelta eb' co mam quicham d'a Egipto, xchi vin̈aj Salomón chi' d'a slesal. \p \v 54 Cumanem vin̈ d'a stz'ey altar, ayq'ue sc'ab' vin̈ d'a satchaan̈ ayic ix lesalvi vin̈ chi'. \v 55 Ix lajvi chi', ix q'ue vaan vin̈, ix yalan vach' lolonel vin̈ d'a yib'an̈ eb' yetisraelal chi', te chaan̈ ix yal vin̈ icha tic: \v 56 Aljocab' vach' lolonel d'a Jehová ix ac'an junc'olal d'ayon̈, icha ajnac yalancani. Masanil tas vach' yalnaccan cuuj d'a vin̈aj Moisés schecab', ix elc'ochi. \p \v 57 Ayn̈ejocab' ec' Jehová co Diosal qued'oc, icha ajnac ec' yed' eb' co mam quicham. Malajocab' b'aq'uin̈ tzon̈ yactejcan co ch'ocoj. \v 58 Yac'ocab'och Jehová d'a co pensar to sco c'anab'ajej sc'ayb'ub'al yed' schecnab'il, aton juntzan̈ schecnac sc'anab'ajej eb' co mam quicham. \v 59 Masanil tas ix in c'an d'a Jehová co Diosal, naann̈ejocab' yuuj d'a masanil tiempo. Aocab' tzin tan̈van a in schecab' in tic yed' a on̈ schon̈ab' on̈ tic yaln̈ej tas sjavi d'a quib'an̈ d'a junjun c'u, \v 60 yic vach' syojtaquejel masanil chon̈ab' d'a yolyib'an̈q'uinal tic to a Jehová an̈ej Dios, malaj junocxo. \v 61 Yuj chi', an̈ejocab' d'a Jehová b'aj scac'och co c'ool, sco c'anab'ajan sc'ayb'ub'al yed' schecnab'il, icha sco c'ulej ticnaic, xchi vin̈. \p \v 62 Ix lajvi chi', ix yac'an silab' vin̈ yed' masanil chon̈ab' Israel d'a Jehová. \v 63 Ay 22 mil noc' vacax yed' 120 mil noc' calnel ix yac' vin̈ silab'il d'a Dios yuj sch'oxan sjunc'olal yed'oc. \p Icha chi' ix aj yochcan jun templo chi' d'a yopisio yuj vin̈aj Salomón chi' yed' masanil chon̈ab'. \v 64 A d'a jun c'u chi' ix sic'canel snan̈al yol yamaq'uil templo vin̈ rey chi' yic sn̈usjitz'a noc' silab', sat avb'en tz'ac'ji ofrendail yed' xepual noc' silab' yic sch'oxan sjunc'olal eb' yed' Jehová, yujto a jun altar nab'a bronce ay d'a yamaq'uil templo chi', max yab'laj yujto te nivan juntzan̈ silab' chi' tz'ac'ji. \p \v 65 A d'a jun tiempoal chi', uque' c'ual ix och q'uin̈ yuj vin̈aj rey Salomón chi' yed' masanil chon̈ab' d'a yichan̈ Jehová. Te tzijtum anima ix molchaji. Ix laj cot eb' d'a masanil yol smacb'en Israel, vach'chom te najat ichato d'a smojonal Hamat d'a norte masanto pax d'a a a' smojonal yed' Egipto d'a sur. Ayic ix lajvi uque' c'ual q'uin̈ chinama chi', ix schaanel yich uquexo c'ual q'uin̈ chi' eb', yuj chi' chab' semana ix yac' q'uin̈ chi' eb'. \v 66 Axo yic ix lajvi q'uin̈ chi' jun, ix tac'ajcan eb' anima chi' yuj vin̈aj rey Salomón chi'. Ix yalanpax vach' lolonel eb' d'a vin̈. Ix lajvi chi' ix pax eb' d'a spat. Ix te tzalaj eb' yuj masanil tas vach' ix sc'ulej Jehová yed' vin̈ schecab' aj David yed' eb' schon̈ab' Israel. \c 9 \s1 A strato Jehová yed' vin̈aj Salomón \r (2Cr 7.11-22) \p \v 1 Ayic ix lajvi sb'oel stemplo Jehová yuj vin̈aj rey Salomón chi' yed' spalacio vin̈ yed' pax juntzan̈xo tas snib'ej vin̈ sb'o'o, \v 2 ix sch'oxanxi sb'a Jehová d'a vin̈ d'a schaelal, icha aj sch'oxan sb'a d'a vin̈ d'a chon̈ab' Gabaón. \v 3 Ix yalan Jehová chi' d'a vin̈: Ix vab' tas ix al d'a a lesal yed' masanil tas ix a c'ana'. Ix vac'canoch jun templo ix a b'o tic vicoc yic vach' a d'ay ol ochn̈ej ejmelal d'ayin. Ol in tan̈vejn̈ej jun templo tic, ol in ajn̈ej ec' d'ay d'a masanil tiempo. \v 4 Yuj chi', tato vach'n̈ej ol utej a b'a d'ayin d'a smasanil a c'ool, icha yutejnac sb'a vin̈aj David a mam, tato tzin ac'och yipoc a c'ool, tojoln̈ej tzutej a b'a, tza c'anab'ajan masanil tas ix vac' a c'ulej, tza c'anab'ajan in c'ayb'ub'al yed' in checnab'il, \v 5 a opisio tic ol b'eyn̈ejb'at d'a eb' in̈tilal icha ajnac valan d'a vin̈ a mam chi', ayic valannac d'a vin̈ icha tic: Ayn̈ej in̈tilal ol och reyal d'a scal eb' chon̈ab' israel, xin chi d'a vin̈. \v 6 Palta tato a ach tic yed' eb' in̈tilal ol eyiq'uel e b'a d'a in patic, man̈ ol e c'anab'ajej in checnab'il yed' in c'ayb'ub'al ix vac' e c'anab'ajej, axo d'a comon dios ol ex och ejmelal, ol eyalan e b'a d'ay, \v 7 ol ex viq'uel d'a sat lum luum vac'nac tic d'ayex. Axo jun templo ix in sic'canoch vicoc tic, ol in patiquejcaneli, ol ex b'uchjoc yuj masanil nación. \v 8 A jun templo te vach' yilji tic ticnaic, toxon̈ej ol q'uecan juyan q'uen sq'ueenal. Yuj chi' a eb' ol ec' d'a stz'ey, ol stzetzej eb', ol laj yal-lan eb' d'ay junjun: ¿Tas yuj icha tic ix utaj jun chon̈ab' yed' jun templo tic yuj Jehová? xcham eb'. \v 9 Axo ol yalan eb' anima chi' icha tic: A eb' israel tic, ix yiq'uel sb'a eb' d'a spatic Jehová sDiosal, aton jun ic'annaquelta eb' smam yicham eb' d'a Egipto. Axo ticnaic a juntzan̈ comon dios ix yac'och eb' d'a sc'ool, ix ochpax eb' ejmelal d'ay, yuj chi' a sDiosal eb' chi' ix ac'ancot jun chucal tic d'a yib'an̈ eb', xcham eb' anima chi', xchi Jehová d'a vin̈aj Salomón chi'. \s1 Juntzan̈xo tas sb'onac vin̈aj Salomón \r (2Cr 8.1-18) \p \v 10 A vin̈aj Salomón chi', 20 ab'il ix yac' vin̈ sb'oanq'ue chab' nivac pat, aton stemplo Jehová yed' pax spalacio vin̈. \v 11 A vin̈aj Hiram sreyal Tiro ix ac'ancot ste'al juntzan̈ pat chi', aton te' c'ute', te' taj yed' jantac q'uen oro ix och d'ay. Yuj chi' 20 chon̈ab' d'a yol smacb'en Galaad ix yac' vin̈aj Salomón d'a vin̈aj Hiram chi'. \v 12 Ayic ix xid'ec' vin̈aj Hiram chi' yil juntzan̈ chon̈ab' chi', maj schalaj sc'ool vin̈. \v 13 Ix yalan vin̈ icha tic: Ach vamigo, ¿tas chon̈ab'il juntzan̈ ix ac' tic d'ayin? xchi vin̈. Yuj chi' a jun macan̈ lum luum d'a juntzan̈ chon̈ab' chi', Cabul ix yac' vin̈aj Hiram chi' sb'iej luum, syalelc'ochi “Malaj vach' yochi”. \v 14 Axo jantac q'uen oro ix yac' vin̈aj Hiram d'a vin̈aj Salomón chi' jun, ay am 90 quintaloc q'ueen. \p \v 15-24 A vin̈aj rey Salomón chi', ix yac' val pural vin̈ yoch eb' yin̈tilal eb' cananeo d'a munlajel, aton eb' maj yal satjiel yuj eb' israel ayic sjavinac eb' d'a Canaán chi'. A eb' chi' aton eb' amorreo, eb' hitita, eb' ferezeo, eb' heveo yed' eb' jebuseo. A juntzan̈ anima chi', checab' yaj eb', man̈ yicoclaj sb'a eb'. Yuj smunlajel eb' ix sb'oq'ue spalacio vin̈ rey chi' yed' stemplo Jehová. Ix sb'oanpaxq'ue smuroal Jerusalén eb'. Ix svach' b'oan juntzan̈xo chon̈ab' eb', aton Hazor, Meguido yed' Gezer yic syal scolan sb'a eb' d'a oval. (A d'a yalan̈taxo a vin̈ sreyal Egipto yac'nac oval vin̈ d'a chon̈ab' Gezer chi', yac'annac ganar vin̈. Masanil eb' cananeo cajan ta' smilnaccham vin̈, sn̈usannacpaxtz'a chon̈ab' chi' vin̈. A jun chon̈ab' chi' ix yac' vin̈ d'a ix yisil ayic ix yic'lan sb'a ix yed' vin̈aj Salomón chi'. Axo vin̈aj Salomón chi' ix b'oanxiq'ue yuj smunlajel eb' cananeo chi'.) Ix sb'oanpaxq'ue chon̈ab' Bet-horón eb' d'a yalan̈ yed' Baalat yed' Tadmor ay d'a tz'inan lum d'a yol yic Judá yed' juntzan̈xo chon̈ab' b'aj smolchajcan tas tz'ab'laji yed' juntzan̈ chon̈ab' b'aj ay noc' chej stoc'an carruaje yic oval. Ix sb'oanpaxq'ue masanil juntzan̈xo tas eb' ix schec vin̈aj Salomón sb'o eb' d'a Jerusalén, d'a Líbano yed' d'a smasanil yol smacb'en Israel chi'. An̈ejtona' a eb' ix b'ud'an jun ch'olan d'a stojolal b'aj sq'ueul c'u d'a Jerusalén chi'. Ix sb'o jun tic eb' ayic toxo ix el ix yisil vin̈ sreyal Egipto, ix yetb'eyum vin̈aj Salomón d'a yol schon̈ab'can vin̈aj David, ix b'at cajnaj ix d'a spat ix sb'oq'ue vin̈aj Salomón chi'. Maj yac'laj pural eb' yetisraelal vin̈aj Salomón chi' smunlaji. A tas ix sc'ulej eb', 550 eb' ix ac'jioch yil juntzan̈ munlajel chi'. Ix och eb' yajalil yed' vin̈aj Salomón chi', ix ochpax eb' sat yajalil d'a eb' soldado, yajalil d'a carruaje yic oval yed' d'a eb' soldado sq'ue d'a yib'an̈ chej. \p \v 25 Oxtaquel syac' silab' vin̈aj rey Salomón chi' d'a Jehová d'a junjun ab'il, aton silab' sn̈usjitz'a smasanil yed' silab' yic junc'olal yed' Dios. A d'a altar ix sb'oq'ue vin̈ yicoc Jehová, ata' ix yac' silab' chi' vin̈. Ix schecanpax vin̈ n̈usjoctz'a incienso d'a yichan̈ Jehová ayic ix lajvi sb'oel jun templo chi'. \p \v 26 Ix schecanpax vin̈ b'ojoc juntzan̈ te' barco d'a Ezión-geber d'a slac'anil Elat, d'a sti' a' Chacchac Mar d'a yol yic Edom. \v 27 A vin̈aj rey Hiram ix checancot juntzan̈ eb' smunlajvum, aton eb' te c'aynac yec' d'a yib'an̈ a' mar. Ix b'at eb' d'a yol te' barco chi' yed' eb' smunlajvum vin̈aj rey Salomón chi'. \v 28 Ix c'och eb' d'a Ofir, ata' ix yic'cot 310 quintal q'uen oro eb' d'a vin̈aj rey Salomón chi'. \c 10 \s1 Ix javi ix sreinail Sabá yil vin̈aj rey Salomón \r (2Cr 9.1-12) \p \v 1-2 A ix sreinail chon̈ab' Sabá, ix yab' specal ix to te b'inajnac vin̈aj rey Salomón yuj sjelanil syac' Jehová. Yuj chi' ix javi ix d'a Jerusalén, yic syilan ix tato syal spacan juntzan̈ tas ajaltac sc'anb'ej ix d'a vin̈. Tzijtum eb' schecab' ix yed'nac, yed'nacpax noc' camello ix. Al yaj noc' d'a perfume, d'a q'uen oro yed' d'a juntzan̈ q'uen q'ueen te vach' yilji. Ayic ix javi ix d'a yichan̈ vin̈aj rey Salomón chi', ix sc'anb'an ix tas snib'ej sc'anb'ej chi' d'a vin̈. \v 3 Ix spacan vin̈ masanil tas ix sc'anb'ej ix chi', malaj val junoc tas sc'anb'ej ix chi' to maj nachaj spacan vin̈. \v 4-5 Ix te sat sc'ol ix ayic ix yilan ix jantac sjelanil vin̈, yuj spalacio vin̈ b'ob'il yuuj, yuj pax tas sva vin̈ d'a smexa yed' b'aj cajan eb' ayoch d'a yopisio yed' vin̈. Ch'ocxo yilji pax spichul eb' schecab' vin̈, eb' sb'achumalcot scopa vin̈ yed' juntzan̈ silab' sn̈ustz'a vin̈ d'a stemplo Jehová. Ayic ix yilan juntzan̈ chi' ix, ix te sat sc'ool ix. \v 6 Yuj chi' ix yal ix d'a vin̈aj Salomón chi' icha tic: A tas ix vab' specal d'a in chon̈ab' yuj masanil tastac tza c'ulej yed' a jelanil sb'inaji, a juntzan̈ chi' te yel. \v 7 Ayic manto vil juntzan̈ tic, max in chalaj vab'i, axo ticnaic ix vil yed' in sat, max c'ochlaj nan̈al juntzan̈ tic ix alji vab'i. A a jelanil yed' masanil tas ay d'ayach, yelxo val ec'to d'a yichan̈ icha tas ix vab' chi'. \v 8 Te vach' yic eb' anima smunlaj d'ayach, te vach' pax yic eb' a checab' ayec' ed'oc yic syab'an a jelanil eb'. \v 9 Aljocab' vach' lolonel d'a Jehová a Diosal, stzalaj ed'oc yuj chi' ix yac' smacb'en Israel tic d'ayach. Yujto te xajan chon̈ab' Israel tic yuj Jehová, yuj chi' ix ach yac'och reyal yic tzac'an yajalil d'a stojolal yed' d'a svach'il, xchi ix reina chi' d'a vin̈. \p \v 10 Ix lajvi chi', ix yac'an 90 quintal q'uen oro ix, jantac perfume yed' q'uen q'ueen te vach' yilji d'a vin̈aj rey Salomón chi'. Man̈xa juneloc ix javi perfume d'a Israel icha jantac ix yac' ix d'a vin̈ rey chi'. \p \v 11-13 Axo vin̈ rey chi' ix ac'anpax masanil tas ix sc'an ix sreinail Sabá chi', ch'oc pax tas ix el d'a sc'ol vin̈ yac'an d'a ix. Ix lajvi chi', ix meltzaj ix d'a schon̈ab' yed' eb' schecab' ajun yed'oc. \p Ay pax juntzan̈xo tastac ix ic'jicot d'a yol te' sbarco vin̈aj rey Hiram, ix yic'cot q'uen oro eb' d'a chon̈ab' Ofir. Man̈xo jantacoc te te' sándalo sb'i yed' q'uen q'ueen te vach' yilji. A te' varanda ix och d'a stemplo Jehová yed' te' ix och d'a spalacio vin̈aj Salomón chi', a d'a te' sándalo chi' ix yac' b'ojoc te' vin̈. Ix b'ojipax te' arpa d'a te' yed' salterio yic eb' sb'itani. Man̈xa junelocxo ix javi jantac te' sándalo icha te' ix javi junel chi'. \s1 A sb'inajnaquil vin̈aj rey Salomón \r (2Cr 9.13-24) \p \v 14 A q'uen oro scha vin̈aj rey Salomón d'a junjun ab'il, 500 quintal q'ueen. \v 15 Ch'oc pax yaj q'uen syac' eb' chon̈vajum yed' pax q'uen syac' eb' vin̈ sreyal Arabia yed' eb' yajal d'a yol smacb'en Israel chi'. \v 16 Ix schec vin̈ rey chi' b'ojoc 200 nivac jen̈an oro maclab' jul-lab', ay am lajchaveoc libra q'uen oro ix och d'a junjun. \v 17 Ix lajvi chi' ix schecanpax b'ojoc 300-xo cotac smaclab'il jul-lab' chi' vin̈, ay am vaqueoc libra q'uen oro ix och d'a junjun. Ix yac'och juntzan̈ chi' vin̈ d'a yol jun pat scuchan Spatil Te te' yic Líbano. \v 18 Ix schecanpax vin̈ b'ojoc jun sc'ojnub' d'a sdespacho, ix ac'jioch q'uen oro te vach' d'ay, ix ac'jipaxoch marfil yelvanub'oc. \v 19-20 A jun c'ojnub' chi', vac tzol sq'ue sb'achquiltaquil sc'oochal. Ay lajchave' yechel noc' choj aycan d'a stitac jun c'ooch chi', vaque' noc' d'a junjun stitac. A yelav yich spatic jun c'ojnub' chi', setansetan yaji. A sc'ab' d'a junjun stz'eytac, ayoch junjun yechel noc' choj d'ay. Malaj junocxo rey b'oannac junoc sc'ojnub' icha jun chi'. \v 21 A scopa vin̈ rey chi', nab'a oro smasanil yed' jantac xalu yed' chen sc'anchaj d'a jun pat scuchan Spatil Te te' yic Líbano. Malaj junoc yamc'ab' chi' plata, yujto a d'a stiempoal vin̈aj rey Salomón chi', a q'uen plata chi' malaj yelc'och q'ueen. \v 22 A vin̈aj Salomón chi', ay juntzan̈ te' snivac barco vin̈ tz'ec' yed' juntzan̈ te' yic vin̈aj Hiram. D'a junjun yoxil ab'il sjavi eb' schecab' vin̈ yed' te' barco chi', yed'nac q'uen oro eb', q'uen plata, marfil, noc' chab'in yed' noc' pavo real. \p \v 23 Icha chi' ix aj ste q'uechaan̈ vin̈aj rey Salomón chi' yuj sjelanil yed' sb'eyumal d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' rey d'a yolyib'an̈q'uinal tic. \v 24 Masanil juntzan̈ chon̈ab', snib'ej eb' syila' yed' yab'an jantac sjelanil vin̈ ix ac'ji yuj Dios. \v 25 A eb' anima sjavi d'a junjun ab'il, syic'cot juntzan̈ silab' tic eb': Q'uen plata, q'uen oro, pichul caro stojol, yamc'ab' yic oval, juntzan̈ suc'uq'ui sjab', noc' chej yed' noc' mula. \p \v 26 Ix smolb'an jantac carruaje yic oval yed' noc' chej vin̈aj Salomón chi'. Ay mil 400 carruaje yed' 12 mil noc' chej sq'ue eb' soldado d'a yib'an̈. Ay carruaje yed' noc' chej chi' ayec' d'a juntzan̈ chon̈ab' to yictaxon juntzan̈ chi' yaji. Ay pax juntzan̈xo carruaje chi' ayec' yed' eb' soldado stan̈van vin̈ rey chi' d'a Jerusalén. \v 27 Man̈xo jantacoc q'uen plata ix smolb'ej vin̈ rey chi' d'a Jerusalén chi', icha val q'uen comon q'ueen. Man̈xo jantacoc pax te' c'ute', icha te' caltacte'al higo ay d'a span̈anil yichtac vitz, icha chi' yaj te'. \v 28 A noc' schej vin̈ rey chi', a d'a Egipto scot noc' yed' d'a Cilicia, yujto a eb' schon̈vajum vin̈, a eb' smanancot noc' ta'. \v 29 A junoc carruaje smanchajcot d'a Egipto, 600 siclos plata stojol, axo junoc noc' chej, 150 siclos stojol noc'. A eb' vin̈ sreyal hitita yed' eb' vin̈ sreyal sirio smananpax noc' d'a eb' schon̈vajum vin̈aj rey Salomón chi'. \c 11 \s1 Ochnac vin̈aj Salomón‘R’ejmelal d'a comon dios \p \v 1 A vin̈aj rey Salomón chi', man̈ocn̈ej ix yisil vin̈ sreyal Egipto chi' ix yic' vin̈, palta ayto juntzan̈xo eb' ix ix ch'oc chon̈ab'il ix yic' vin̈, aton eb' ix moabita, eb' ix amonita, eb' ix edomita, eb' ix aj Sidón yed' eb' ix hitita. \v 2 Yalnac Jehová to ay yovalil yic'lan sb'a eb' israel yed' juntzan̈ eb' ix chi', yic max montajb'at eb' yuj eb' ix d'a spatic juntzan̈ scomon diosal schon̈ab' eb' ix chi'. Palta axo vin̈aj rey Salomón chi', ix can sgana vin̈ d'a eb' ix, ix yic'lan sb'a vin̈ yed' eb' ix. \v 3 Ay 700 eb' ix yetb'eyum vin̈ chi', yisil rey eb' ix. Ay pax 300 eb' ix schab'il yetb'eyum vin̈ yaji. A yuj eb' ix chi' ix juviel spensar vin̈. \v 4 Axo yic ix ichamvinacax vin̈, ix somchajb'at spensar vin̈ yuj eb' ix. Ix montajb'at vin̈ d'a spatic juntzan̈xo comon dios. Majxo yac'och spensar vin̈ sic'lab'il d'a Jehová sDiosal icha yutejnac sb'a vin̈aj David smam vin̈. \v 5 Ix och vin̈ ejmelal d'a jun comon dios scuch Astoret, ix sdiosal eb' aj Sidón yed' d'a junxo comon dios scuch Milcom, sdiosal eb' amonita. A juntzan̈ chi' te yajb'ilel yuj Jehová. \v 6 Yuj chi', te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová chi', yujto man̈ c'anab'ajumoclaj ix yutej sb'a vin̈ d'ay, man̈ lajanoclaj ix yutej sb'a vin̈ icha yutejnac sb'a vin̈ smam chi'. \p \v 7 A d'a jun tzalan d'a stojolal b'aj sjavi c'u d'a Jerusalén, ata' ix sb'oq'ue stemplo sdiosal eb' moabita vin̈, aton jun scuchan Quemos. Ix sb'opax stemplo sdiosal eb' amonita vin̈, aton jun scuch Moloc. A juntzan̈ comon dios chi' yajb'ilel yuj Jehová. \v 8 Ichan̈ej chi' ix sc'ulej vin̈ yed' masanil eb' ix ix ch'oc chon̈ab'il ix yic'a', yic syac' silab' eb' ix yed' incienso d'a sdiosal junjun. \v 9 Yuj chi' ix cot yoval Jehová sDiosal Israel d'a vin̈aj Salomón chi', yujto ix paticajcanel yuj vin̈, vach'chom chael sch'oxnac sb'a d'a vin̈. \v 10 Ix yal Jehová d'a vin̈ to ay yovalil yoch ejmelal d'a juntzan̈ comon dios, palta maj sc'anab'ajej vin̈ sc'ulan tas ix yal Jehová chi'. \v 11 Yuj chi' ix yal Jehová chi' d'a vin̈ icha tic: Yujto icha tic ix a c'ulej, maj a c'anab'ajej in trato yed' in checnab'il valnac d'ayach, yuj chi' ol viq'uec' opisio tic, ol vac'an d'a junoc eb' a checab'. \v 12 Palta yujto xajan vin̈ a mam vuuj, yuj chi' yacb'an pitzanachto, man̈ ol viq'uec'laj opisio tic, palta a d'a jun uninal, ata' ol viq'ueq'ui. \v 13 Man̈ ol viq'uec' yopisio chi' smasanil. Olto can junoc macan̈ d'a yol sc'ab' yujto xajan vin̈ in checab' aj David vuuj yed' chon̈ab' Jerusalén tic, yujto sic'b'ilel vuuj, xchi d'a vin̈. \p \v 14 Yuj chi' a Jehová ix ac'ancot jun vin̈ ajc'ool d'a vin̈aj Salomón chi', aton vin̈aj Hadad yin̈tilalcan eb' vin̈ sreyal Edom. \v 15-16 A d'a yalan̈taxo, ayic yac'annac ganar chon̈ab' Edom chi' vin̈aj rey David, a vin̈aj Joab yajalil eb' soldado b'at yed' jun macan̈ eb' soldado Israel, yic b'at smucan eb' chamnac eb', vaque' ujal can eb' ta'. Yacb'an chi', svach' milancham masanil eb' vin̈ vinac aj Edom chi' eb'. \v 17 A d'a jun tiempoal chi', yune' quelemto vin̈aj Hadad chi', palta elcan lemnaj vin̈, b'atcan vin̈ yed' juntzan̈ eb' schecab' vin̈ smam, sb'atcan eb' d'a Egipto. \v 18 El eb' d'a Madián, sc'och eb' d'a Parán. Ata' yic'b'at juntzan̈xo eb' vin̈ vinac eb', sc'ochcan eb' d'a vin̈ sreyal Egipto chi'. Ata' ac'ji spat eb', svael eb' yed' slum eb' yuj vin̈ rey chi'. \p \v 19 A vin̈aj Hadad chi', te vach' snaan vin̈ rey chi' d'a spatic vin̈, yuj chi' yac' jun ix smu' vin̈ rey chi' yetb'eyumoc vin̈, aton ix snulej ix reina Tahpenes. \v 20 Yalji jun yune' ix yed' vin̈aj Hadad chi', Genubat yac' ix sb'iej. A ix Tahpenes chi' ilan q'uib' jun unin chi' d'a spalacio vin̈ rey chi', junn̈ej q'uib'nac yed' eb' yuninal vin̈ rey chi'. \v 21 Axo yic yab'an specal vin̈aj Hadad d'a Egipto chi' to a vin̈aj rey David chamnacxo vin̈, chamnacxo pax vin̈aj Joab yajalil eb' soldado, yalan vin̈ icha tic d'a vin̈ sreyal Egipto chi': \p —Cha in meltzaj d'a in chon̈ab', xchi vin̈. \p \v 22 Stac'vi vin̈ rey chi' d'a vin̈ icha tic: \p —¿Tas yuj tza nib'ej tzach meltzaj d'a a chon̈ab' chi'? ¿Tom ay tas syac' palta d'ayach vuuj? xchi vin̈. \p Stac'vi vin̈aj Hadad chi': \p —Tz'acan yaj masanil d'ayin uuj, palta tzin tevi d'ayach to tzin a cha meltzajoc, xchi vin̈. Yuj chi' chaji meltzaj vin̈ yuj vin̈ rey chi'. A vin̈aj Hadad chi' ix och ajc'olal d'a vin̈aj Salomón chi'. \p \v 23 Ay junxo vin̈ scuchan Rezón yuninal vin̈aj Eliada, a Dios ix ac'anoch d'a spensar vin̈, ix och vin̈ ajc'olal d'a vin̈aj Salomón chi'. A vin̈aj Rezón chi' elnac lemnaj vin̈ d'a vin̈ sreyal, aton vin̈aj Hadad-ezer sreyal Soba. \v 24 Ayic yac'jinac ganar vin̈aj Hadad-ezer sreyal Soba chi' yed' smiljicham eb' soldado vin̈ yuj vin̈aj rey David, a vin̈aj Rezón chi' smolb'ej jun n̈ilan̈ eb' elc'um vin̈, yoch vin̈ yajaloc eb'. Sb'atcan cajan vin̈ yed' eb' soldado chi' d'a Damasco, ata' ac'jioch vin̈ reyal yuj eb'. \v 25 Ix te och vin̈ ajc'olal d'a chon̈ab' Israel ayic ayoch vin̈aj Salomón chi' reyal, icha ix yutej sb'a vin̈aj Hadad sreyal Edom. \p \v 26 Ay pax junxo vin̈ ayoch d'a yopisio yed' vin̈aj Salomón chi', ix meltzajoch vin̈ ajc'olal d'a vin̈. Aton vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat aj Sere d'a yin̈tilal eb' Efraín. Chamnacxo smam vin̈ chi', axo ix snun vin̈, Serúa sb'i ix. \v 27 Icha val tic ix aj spitzvichaan̈ oval yuj vin̈: A vin̈aj rey Salomón chi' ix checan b'ud'joc jun ch'olan yic vach' schalaj sb'a smuroal schon̈ab' vin̈aj rey David. \v 28 A vin̈aj Jeroboam chi' te n̈ican vin̈, ayic ix yilan vin̈ rey chi' to te ay yelc'och vin̈ d'a sat eb' yetchon̈ab', ix yac'anoch vin̈ yajalil d'a eb' munlajvum yin̈tilalcan José. \p \v 29 A junel ix elta vin̈aj Jeroboam chi' d'a stiel Jerusalén chi', c'ocb'il ix schalaj sb'a vin̈ yed' vin̈aj Ahías schecab' Dios, aj Silo. Ayoch jun sjucan pichul vin̈aj Ahías chi', te ac'to. Ix lolon eb' vin̈ sch'ocoj schavan̈il. \v 30 Ix yic'anel jun sjucan pichul vin̈aj Ahías chi', lajchave' ix yutej vin̈ sn̈ic'chitanb'ati. \v 31 Ix yalan vin̈ d'a vin̈aj Jeroboam chi' icha tic: Cha lajun̈eoc ico', yujto icha tic syal Jehová co Diosal d'ayach: Ol viq'uec' smacb'en vin̈aj Salomón, axo d'ayach ol vac' lajun̈eoc in̈tilal. \v 32 Palta yujto xajan vin̈ in checab' aj David vuuj yed' pax chon̈ab' Jerusalén sic'b'ilel vuuj d'a scal masanil chon̈ab' Israel, yuj chi' olto vac'can junoc in̈tilal d'a yin̈tilal vin̈aj Salomón chi'. \v 33 A vin̈aj Salomón chi' ix in yactejcan vin̈, ix och vin̈ ejmelal d'a Astarté, ix sdiosal eb' aj Sidón yed' d'a Quemos sdiosal eb' moabita yed' d'a Milcom sdiosal eb' amonita. Te man̈xa svach'il tas syutej sb'a vin̈ d'a vichan̈, maxtzac sc'anab'ajej in c'ayb'ub'al vin̈ yed' in checnab'il. Man̈ ichoc yutejnac sb'a vin̈aj David smam vin̈, man̈ ichocta' syutej sb'a vin̈. \v 34 Palta yacb'an pitzanto vin̈, man̈ ol viq'uec'laj yopisio vin̈ tic d'a reyal. Yujto xajan vin̈ in checab' aj David vuuj to in sic'naquel vin̈, sc'anab'ajejnac val in checnab'il vin̈ yed' in c'ayb'ub'al. \v 35 Palta a d'a jun vin̈ yuninal vin̈aj Salomón chi' ol viq'uec' lajun̈eoc in̈tilal, ol vac'an d'ayach. \v 36 Junxon̈ej in̈tilal ol vac'can d'a vin̈ yic vach' ayto mach ol naancot vin̈ in checab' aj David d'a vichan̈ d'a Jerusalén tic, aton jun chon̈ab' in sic'naccanel b'aj tz'och ejmelal d'ayin. \v 37 Ol ach vac'och reyal d'a yib'an̈ tas tza nib'ej, aton chon̈ab' Israel. \v 38 Yuj chi', tato ol a c'anab'ajej masanil tas tzin chec a c'ulej tic, tato tojoln̈ej pax ol utej a b'a d'a vichan̈, tato ol a c'anab'ajejn̈ej in c'ayb'ub'al yed' in checnab'il, icha yutejnac sb'a vin̈ in checab' aj David, tato icha chi', ayinn̈ej ec' ed'oc. Ol vac'n̈ej opisio, icha ajnac vac'an yopisio vin̈ in checab' aj David chi', ol vac'anoch chon̈ab' Israel tic d'a yol a c'ab'. \v 39 Ol vac'och yaelal d'a yib'an̈ eb' yin̈tilal vin̈aj David junoc tiempoal yujn̈ej smul vin̈aj Salomón chi', palta man̈ ol vac'canochlaj d'a juneln̈ej, xchi Jehová d'ayach, xchi vin̈aj Ahías chi'. \p \v 40 A yuj tas ix yal Jehová chi', ix snib'ej vin̈aj Salomón smilcham vin̈aj Jeroboam chi'. Yuj chi' ix el lemnaj vin̈, ix b'atcan vin̈ d'a Egipto b'aj ayoch vin̈aj Sisac reyal. Ix cann̈ej vin̈ ta' masanto ix cham vin̈aj Salomón chi'. \s1 A schamel vin̈aj Salomón \r (2Cr 9.29-31) \p \v 41 A yab'ixal juntzan̈xo tas sc'ulejnac vin̈aj Salomón chi' yed' sjelanil vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj tz'ib'ab'il yab'ixal vin̈. \v 42 A vin̈aj Salomón chi', 40 ab'il ix yac' reyal vin̈ d'a Jerusalén d'a yib'an̈ masanil chon̈ab' Israel. \v 43 Ayic ix cham vin̈, ix mucchaj vin̈ d'a schon̈ab' vin̈aj David vin̈ smam. Ix lajvi chi' axo jun yuninal vin̈ scuchan Roboam ix ochcan reyal sq'uexuloc. \c 12 \s1 Ix spoj sb'a chon̈ab' Israel \r (2Cr 10.1; 11.4) \p \v 1 Ix b'at vin̈aj Roboam d'a Siquem, yujto ata' molanxo ec' masanil eb' yin̈tilal Israel ay d'a stojolal norte yic syac'ancanoch vin̈ eb' sreyaloc. \v 2 Ix c'och specal jun tic d'a vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat ayic ayec' vin̈ d'a Egipto, yujto elnac lemnaj vin̈ d'a vin̈aj rey Salomón chi'. \v 3 Ix schecan eb' israel chi' to b'at ic'chajcot vin̈. Axo yic ix javi vin̈, ix b'at vin̈ yed' masanil eb' yetisraelal lolonel yed' vin̈aj Roboam chi'. Ix yalan eb' d'a vin̈ icha tic: \p \v 4 —A vin̈ a mam te ec'al ya munlajel ix yac' vin̈ co c'ulej. Axo ticnaic jun, sco nib'ej to tziq'uel jab'oc juntzan̈ munlajel te ya chi' d'a quib'an̈, yic ol cac'och co b'a d'a yalan̈ a mandar, xchi eb'. \p \v 5 Ix tac'vi vin̈aj Roboam chi': \p —A ticnaic paxan̈ec, chab'ejto tzex jax in eyila', svalan d'ayex tas tz'aji, xchi vin̈ d'a eb'. \p Ix pax eb' anima chi'. \v 6 Ix lajvi chi', ix sc'anb'an vin̈ rey chi' d'a eb' vin̈ yichamtac vinaquil chon̈ab' munlajnac yed' vin̈ smam vin̈ chi' icha tic: \p —¿Tas val junoc razón tzeyac' d'ayin, yic tzin pacan slolonel eb' anima tic? xchi vin̈ d'a eb' vin̈. \p \v 7 Ix tac'vi eb' vin̈: \p —Tato tza nib'ej tzac' servil jun chon̈ab' tic, vach' tzutej tac'voc a b'a d'a eb', yic vach' ol yac'n̈ejoch sb'a eb' d'a yalan̈ a mandar, xchi eb' vin̈ d'a vin̈. \p \v 8 Palta maj schalaj yab' vin̈ tas ix yal eb' vin̈ ichamtac vinac chi'. Ix lajvi chi' ix sc'anb'anxi vin̈ d'a juntzan̈ eb' vin̈ quelemtac vinac jun ix q'uib' vin̈ yed'oc, eb' vin̈ ix och d'a yopisio yed' vin̈. \v 9 Ix sc'anb'an vin̈ d'a eb' vin̈ icha tic: \p —¿Tas junoc razón tzeyac' d'ayin, tas ol vutoc in pacan slolonel eb' anima chi'? Snib'ej eb' sviq'uel jab'oc munlajel yed' juntzan̈xo tas aycanoch d'a yib'an̈ eb' yuj vin̈ in mam, xchi vin̈ d'a eb' vin̈. \p \v 10 Ix tac'vi eb' vin̈ quelemtac chi' d'a vin̈: \p —A eb' tz'alan chi' to tziq'uel jab'oc munlajel aycanoch d'a yib'an̈ eb' yuj vin̈ a mam chi', al d'a eb' icha tic: Ya munlajel b'aj yac'nac ex och vin̈ in mam chi', a inxo pax tic, ec'alto syail b'aj ol ex vac'ochi. \v 11 Al yutejnac eyicatz vin̈ in mam chi', a inxo pax tic, ec'alto ol vutej yalil eyicatz chi'. A vin̈ in mam chi', an̈ej d'a noc' tz'uum smac'nac ex vin̈, a inxo pax tic, a noc' tz'uum ayoch q'uen q'ueen d'a sn̈i' ol vac'lab'ej d'ayex, xa chi d'a eb', xchi eb' vin̈ quelemtac chi'. \p \v 12 Axo d'a schab'jial chi', ix jax vin̈aj Jeroboam yed' masanil eb' chon̈ab' israel yil vin̈aj rey Roboam chi', icha ix aj yalan vin̈. \v 13 Axo vin̈ rey chi', maj yal-laj vin̈ icha ix aj yalan eb' vin̈ ichamtac vinac chi', palta te chuc ix yutej vin̈ spacan d'a eb' chon̈ab' chi'. \v 14 A tas ix yal eb' vin̈ quelemtac, a ix yal vin̈ d'a eb', ix yalan vin̈ icha tic: Al yutejnac eyicatz vin̈ in mam chi', a inxo pax tic, ec'alto ol vutej yalil eyicatz chi'. A vin̈ in mam chi', an̈ej d'a noc' tz'uum smac'nac ex vin̈, a inxo pax tic, a noc' tz'uum ayoch q'uen q'ueen d'a sn̈i' ol vac'lab'ej d'ayex, xchi vin̈ d'a eb' anima chi'. \v 15-19 Ayic ix yilan eb' israel chi' to maj schalaj yab' vin̈ rey chi' tas ix yal eb', yuj chi' ix yalan eb' icha tic: \q1 Malaj calan quic d'a yin̈tilal vin̈aj David. \q1 Malaj junoc macan̈ on̈ tzon̈ can yed' yin̈tilal vin̈aj Isaí. \q1 Con̈ paxec d'a co pat. \q1 Olxo yilcan sb'a vin̈aj David yed' yin̈tilal tas sc'ulej, xchi eb'. \p Ix checjib'at vin̈aj Adoram yuj vin̈ rey chi' yic b'at lolon vin̈ yed' eb' israel chi', yujto a vin̈ ay yopisio scuchb'an eb' munlajvum yovalil smunlaji. Axo eb' israel chi', ix q'ue somnaj eb', ix sjulq'uenancham vin̈ eb'. Axo yic ix yab'an jun chi' vin̈aj Roboam chi', ix q'ue vin̈ d'a yol scarruaje, ix cot lemnaj vin̈ d'a Jerusalén. \p Ix lajvi chi', axo masanil macan̈il eb' israel ay d'a stojolal norte ix pax eb' d'a spat. Axon̈ej d'a eb' cajan d'a juntzan̈ chon̈ab' d'a yol yic Judá ix yac' reyal vin̈aj Roboam chi'. Ichaton chi' ix aj yic'anel sb'a eb' israel d'a yol sc'ab' yin̈tilal vin̈aj David. Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan Jehová d'a vin̈ schecab', aton vin̈aj Ahías aj Silo, yuj vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat. \p \v 20 Ayic ix yab'an eb' israel to ayxo ec' vin̈aj Jeroboam d'a yol schon̈ab' eb', ix schecan eb' avtajcot vin̈ yic sch'oxan sb'a vin̈ d'a yichan̈ eb'. Ix yac'anoch vin̈ eb' sreyaloc. Axon̈ej eb' yin̈tilal Judá ix can yed' vin̈aj Roboam yixchiquin vin̈aj David. \p \v 21 Ayic ix jax vin̈aj Roboam d'a Jerusalén chi', ix smolb'an 180 mil eb' soldado vin̈ d'a yin̈tilal Judá yed' d'a yin̈tilal Benjamín yic syac'an oval eb' yed' eb' yetisraelal yic smeltzajxioch eb' d'a yalan̈ smandar vin̈ yalani. \v 22 Palta ix yalan Jehová d'a vin̈aj Semaías schecab' icha tic: \v 23 Al d'a vin̈aj Roboam yuninal vin̈aj Salomón, sreyal Judá yed' d'a masanil eb' yin̈tilal Judá chi', d'a yin̈tilal Benjamín yed' d'a juntzan̈xo eb' anima ayec' d'a scal eb': \v 24 A Jehová tz'alan icha tic: Man̈ eyac' oval yed' eb' eyetisraelal chi', yujto a in ix el d'a in c'ool to icha chi' tz'aji. Meltzajan̈ec d'a e pat, xchi Jehová, xa chi d'a eb', xchi d'a vin̈. \p Ayic ix yab'an eb' anima chi', ix meltzaj eb' icha ix aj yalan Jehová. \s1 Yalnac sb'a vin̈aj Jeroboam d'a comon dios \p \v 25 Ix lajvi chi', ix svach' b'oanq'ue chon̈ab' Siquem vin̈aj Jeroboam chi', aton ay d'a tzalquixtac d'a yol yic Efraín. Ata' ix cajnaj vin̈. Ix sb'oanpaxq'ue chon̈ab' Penuel vin̈. \v 26 Ix snaan vin̈ icha tic: A ticnaic tecan ol yic'xiec' in reyal tic jun vin̈ yin̈tilal vin̈aj David. \v 27 Tato ol b'atn̈ej eb' anima tic yac' silab' d'a stemplo Jehová d'a Jerusalén, axom yac'anxioch spensar eb' d'a vin̈aj Roboam sreyal Judá. Ol am in smilcham eb', ol am b'atcan eb' smasanil yed' vin̈aj Roboam chi', xchi vin̈. \p \v 28 Axo yic ix lajvi slolon vin̈ yed' eb' ayoch yajalil yed'oc, ix schecan vin̈ b'ojoc chab' yechel quelem vacax nab'a oro. Ix yalan vin̈ d'a masanil anima icha tic: Ex vetisraelal, man̈xo ex b'at d'a Jerusalén. Ajaltac e b'ati, ina val co diosal tic, aton ic'annac on̈ elta d'a Egipto, xchi vin̈ d'a eb'. \v 29 Jun yechel vacax chi' ix yac'can vin̈ d'a chon̈ab' Betel, ix yac'ancan junxo vin̈ d'a chon̈ab' Dan. \v 30 A yuj jun chi' ix och smul eb' anima chi', yujto ix b'at eb' d'a chon̈ab' Dan yaq'uem sb'a d'a jun yechel chi'. \v 31 Ix sb'oanpaxq'ue spatil sdiosal vin̈ chi' d'a juntzan̈ lugar chaan̈. Ix yac'anoch yopisio eb' comon anima vin̈ d'a sacerdoteal, man̈ levitaoc eb'. \v 32 Ix lajvi chi' ix yac'anoch jun q'uin̈ vin̈ d'a 15 yoch svajxaquil uj yic jun ab'il chi' icha jun q'uin̈ tz'ec' d'a Judá. Ix yac'anq'ue silab' vin̈ d'a yib'an̈ altar d'a jun yechel vacax ix sb'o vin̈ chi' d'a chon̈ab' Betel. Ix yac'anpaxoch eb' sacerdote chi' vin̈ yilumaloc spatil sdiosal ix sb'o d'a juntzan̈ lugar chaan̈. \v 33 Yuj chi' a d'a 15 yoch svajxaquil uj chi', ix yac'anoch jun q'uin̈ chi' vin̈, munil ix snaelta vin̈ d'a yol yico'. Ix yac'an silab' vin̈ d'a yib'an̈ altar ix sb'o d'a chon̈ab' Betel chi'. A d'a jun c'u chi' ix sn̈uspaxtz'a incienso vin̈ d'a yib'an̈ altar chi'. \c 13 \s1 Ix tumaj vin̈aj Jeroboam \p \v 1 Ayic van sn̈usantz'a incienso vin̈aj Jeroboam d'a yib'an̈ altar d'a chon̈ab' Betel, ix c'och jun vin̈ schecab' Dios d'a vin̈ ix cot d'a Judá. \v 2 A val Jehová ix checan vin̈, yuj chi' te ov ix yutej vin̈ yalan d'a altar chi', ix yalan vin̈: A ex tzeyaq'uem e b'a d'a jun altar tic, a val Jehová ix alani to a d'a yin̈tilal vin̈aj David ay jun unin ol aljoc. A jun chi', Josías ol sb'iej. A vin̈ ol milancham juntzan̈ eb' vin̈ sacerdote yic comon dios d'a yib'an̈ jun altar tic, aton eb' sn̈usan incienso d'a tic. Ol sn̈usanpaxtz'a sb'aquil anima vin̈ d'a yib'an̈, xchi Jehová, xchi vin̈ schecab' chi'. \p \v 3 A d'a jun c'u chi', ix yal vin̈ schecab' Dios chi' tas ol ujoc yic sch'oxaneli to schecab' Jehová yaj vin̈. Ix yalan vin̈ icha tic: A jun altar tic ol pojb'atoc, axo q'uen taan̈ ayec' d'a yib'an̈ tic, ol tob'canb'at q'ueen, xchi Jehová, xchi vin̈. \p \v 4 Ayec' vin̈aj rey Jeroboam d'a stz'ey altar chi', ayic ix yab'an vin̈ masanil tas ix yal vin̈ schecab' Dios yuj jun altar chi', ix yac'anb'at jecan sc'ab' vin̈ sch'oxan vin̈ schecab' Dios chi', ix yalan vin̈: Yamec jun vin̈ tic, xchi vin̈. Palta a sc'ab' vin̈ ix b'at jecan chi', ix tzatzb'icanel lian, majxo yal-laj spacan sb'a. \v 5 A val d'a jun rato chi' ix pojb'at jun altar chi', axo jantac q'uen taan̈ ay d'a yib'an̈, ix tob'canb'at q'ueen. Ix elc'och icha ix schec Jehová yal vin̈ schecab' chi'. \v 6 Yuj chi' ix yal vin̈ rey chi' d'a vin̈ schecab' Dios chi': \p Sval d'ayach to tzach tevi d'a Jehová a Diosal vuuj, yic sb'oxican in c'ab' tic, xchi vin̈. \p Yuj chi' ix lesalvi vin̈ checab' chi' d'a Jehová, ix b'oxican sc'ab' vin̈ rey chi' ichataxon yaji. \v 7 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈ schecab' Dios chi': \p —Con̈ ved' d'a in pat, ol ach va jab'oc yacb'an tzin b'o jab'oc tas ol in siej d'ayach, xchi vin̈. \p \v 8 Palta ix tac'vi vin̈ schecab' Dios chi' d'a vin̈ icha tic: \p —Vach'chom nan̈al tas ay d'ayach tzac' d'ayin, man̈ ol in b'atlaj ed'oc, max yalpax in va'i, ma vuc'an a a' d'a jun lugar tic. \v 9 Yujto a Jehová ix alan d'ayin icha tic: Malaj jab'oc tas ol a va'a, man̈ ol uq'uejpax jab'oc a a', man̈ ol ach meltzaj d'a b'e b'aj ol ach b'atoc, xchi d'ayin, xchi vin̈ checab' chi'. \p \v 10 Ch'ocxo jun b'e b'aj ix meltzaj vin̈ schecab' Dios chi', man̈xooclaj d'a jun b'e b'aj ix c'och vin̈ d'a Betel chi'. \p \v 11 A d'a jun tiempoal chi' ay jun vin̈ schecab' Dios te icham vinacxo cajan d'a Betel chi'. A eb' yuninal vin̈ ix alan d'ay tas ix sc'ulej vin̈ schecab' Dios d'a Betel d'a jun c'u chi', aton vin̈ ix cot d'a Judá. Ix yalanpax eb' d'a vin̈ smam chi' tas ix yal vin̈ checab' chi' d'a vin̈ rey chi'. \v 12 Ix sc'anb'an vin̈ icham chi' d'a eb' yuninal chi' icha tic: \p —¿Tas b'eal b'aj ix b'at vin̈ schecab' Dios chi'? xchi vin̈. \p Ix yalan eb' vin̈ b'aja b'e b'aj ix b'at vin̈ chi'. \v 13 Ix yalan vin̈ d'a eb' vin̈ yuninal chi': \p —Aq'uecoch stz'um noc' in b'uru, xchi vin̈. \p Ix lajvi yoch stz'um noc' yuj eb', ix q'ue vin̈ d'a yib'an̈ noc', \v 14 ix b'at tzac'an vin̈ d'a spatic vin̈ schecab' Dios aj Judá chi'. Ix c'och vin̈ d'a spatic vin̈ ayic c'ojanem vin̈ d'a yich jun te' mach', ix sc'anb'an vin̈ d'a vin̈: \p —¿Tom a ach tic schecab' ach Dios ach cot d'a Judá? xchi vin̈. \p —A in toni, xchi. \p \v 15 —Con̈ ved' va'el d'a in pat, xchi vin̈ icham vinac chi'. \p \v 16 Ix tac'vi vin̈ schecab' Dios chi': Max yal-laj in b'ati yic tzin va ed'oc, ma vuc'an a' ed' d'a jun lugar tic. \v 17 Yujto icha tic ix aj yalan Jehová d'ayin: Malaj jab'oc tas ol a va'a, man̈ ol uq'uejpax jab'oc a a', man̈ ol ach meltzaj d'a b'e b'aj ol ach b'atoc, xchi d'ayin, xchi vin̈. \p \v 18 Palta ix yalanxi vin̈ icham vinac chi' d'a vin̈ icha tic: \p —A in tic schecab' in pax Dios icha ach tic. A jun yángel Jehová ix alan d'ayin to tzach vic'b'at va'el d'a in pat, svac'anpax a' uq'uej, xchi vin̈. \p Palta ton̈ej ix yesej vin̈ icham vinac chi' d'a vin̈. \v 19 Yuj chi' ix b'at vin̈ schecab' Dios chi' yed' vin̈ icham vinac chi' d'a spat, ix va vin̈, ix yuc'an a' vin̈. \v 20 Vanto sva eb' vin̈, ix lolon Jehová d'a vin̈ schecab' icham vinacxo chi', ix yalani: \p \v 21 —Ix a pitej a b'a, maj a c'anab'ajej tas ix yal Jehová d'ayach, \v 22 yujto ix ach meltzaji, ix ach va'i, ix uc'anpax a' d'a jun lugar b'aj ix yal Jehová to max yal-laj. Yuj chi' jun, man̈ ol mucchaj a nivanil b'aj mucan eb' a mam icham, xchi vin̈ icham vinac chi' d'a vin̈. \p \v 23 Ayic ix lajvi sva'i yed' yuc'an a' vin̈ schecab' Dios ix cot d'a Judá chi', ix yac'anoch stz'uum jun noc' sb'uru vin̈ icham vinac chi', ix yac'an noc' vin̈ d'a vin̈ schecab' Dios chi'. \v 24 Ix pax vin̈ schecab' Dios chi', palta axo d'a yol b'e ix elta jun noc' choj d'a vin̈, ix miljicham vin̈ yuj noc'. Ata' ix can telan snivanil vin̈, axo noc' b'uru yed' noc' choj chi', ayec' noc' d'a stz'ey snivanil vin̈ chi'. \v 25 Ay juntzan̈ eb' vin̈ vinac ix ec' ta', ix yilan eb' vin̈ to telanec' snivanil jun chamnac d'a yol b'e chi', axo noc' choj chi' ayec' noc' d'a stz'ey. Ix b'at eb' vin̈ b'aj cajan vin̈ icham vinac schecab' Dios chi', ix yalan eb' vin̈ tas ix yil eb' vin̈ d'a yol b'e chi'. \v 26 Ayic ix yab'an vin̈ icham vinac chi', vin̈ ix b'at ic'an meltzaj vin̈ schecab' Dios d'a yol b'e chi', ix yalan vin̈: Aton vin̈ schecab' Dios maj c'anab'ajan tas ix yal Dios chi', yuj chi' ix ac'jioch vin̈ d'a yol sc'ab' noc' choj chi', ix tzilchitajb'at vin̈ yuj noc', icha ix aj yalan Jehová, xchi vin̈. \p \v 27 Ix yalan vin̈ d'a eb' yuninal to syac'och stz'uum junoc noc' b'uru eb'. Ix yac'anoch stz'uum noc' eb'. \v 28 Ix b'at vin̈ icham vinac chi', ix c'och vin̈ b'aj telan ec' snivanil vin̈ schecab' Dios chi' d'a yol b'e chi'. A noc' b'uru yed' noc' choj chi', ayec' noc' d'a stz'ey snivanil vin̈ chi'. Mantalaj jab'oc snivanil vin̈ schi noc' choj chi', malaj pax ix utaj noc' b'uru chi' yuj noc'. \v 29 Ix lajvi chi', ix yic'anq'ue vaan snivanil vin̈ schecab' Dios aj Judá vin̈ icham vinac chi'. Ix yac'anq'ue vin̈ d'a yib'an̈ noc' sb'uru chi', ix yic'anb'at vin̈ d'a schon̈ab' chi', yic tz'och vin̈ d'a cusc'olal yuuj, yic smucanpax vin̈. \v 30 A b'aj ijan ix mucji vin̈ icham chi', ata' ix yac'och snivanil vin̈ schecab' Dios chi' vin̈. Ix te cus vin̈ yed' eb' vin̈ yuninal, ix yalan eb': Ay, ach cuc'tac, ob'iltac ach, xchi eb' vin̈. \p \v 31 Ayic toxo ix lajvi yac'ancanoch snivanil vin̈ chi' vin̈ icham chi', ix yalan vin̈ d'a eb' yuninal chi': \p —Ayic ol in chamoc, ol eyac'och in nivanil b'aj ix ochcan snivanil vin̈ schecab' Dios tic, junn̈ej tzeyutejcanoch in nivanil tic yed'oc. \v 32 Yujto yovalil ol elc'och tas ix schec Jehová yal vin̈ d'a jun altar d'a Betel tic yed' d'a juntzan̈ lugar chaan̈ ay d'a yol yic Samaria tic, aton b'aj syaq'uem sb'a eb' anima, xchi vin̈. \p \v 33 Vach'chom ix uji juntzan̈ chi', palta a vin̈aj rey Jeroboam chi', maj yactejcan masanil schuc b'eyb'al vin̈, ix yac'n̈ejoch eb' comon anima vin̈ sacerdoteal d'a juntzan̈ comon dios d'a juntzan̈ lugar chaan̈. Yaln̈ej mach snib'ej vin̈ tz'och sacerdoteal, syac'n̈ejoch yopisio eb' vin̈ d'a juntzan̈ lugar chi'. \v 34 Ichaton chi' ix aj yochn̈ej smul vin̈aj Jeroboam yed' eb' yin̈tilal, yuj chi' ix satel eb' smasanil. \c 14 \s1 Ix yal vin̈aj Ahías to ol satel vin̈aj Jeroboam \p \v 1 A d'a jun tiempoal chi', ix ilyaan vin̈aj Abías yuninal vin̈aj Jeroboam. \v 2 Ix yalan vin̈aj Jeroboam chi' d'a ix yetb'eyum icha tic: \p —A ticnaic ixic d'a Silo. Ata' cajan vin̈aj Ahías, vin̈ schecab' Dios, aton vin̈ aljinac to a in ol in ochcan reyal d'a jun chon̈ab' tic. Q'uexel a pichul yic vach' malaj mach ol naanoc to vetb'eyum ach. \v 3 Ic'b'at lajun̈eoc ixim nivac pan yed' juntzan̈ ixim c'oxox pan yed' junoc xalu yal chab'. Ixic, c'anb'ej d'a vin̈ yic syalan vin̈ d'ayach tas ol aj vin̈ unin tic, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 4 Icha chi' ix yutej sb'a ix. Ix sq'uexel spichul ix, ix b'at ix d'a Silo chi'. Ix c'och ix d'a spat vin̈aj Ahías chi'. A vin̈aj Ahías chi', maxtzac yal-laj yilan vin̈, te icham vinacxo vin̈. \v 5 Palta toxo ix yal Jehová d'a vin̈ to ol c'och ix yetb'eyum vin̈aj Jeroboam sc'anb'ej yuj jun yune' chuc sc'ool. Ix yalanpax Jehová d'a vin̈ tas ol yutoc vin̈ yalan d'a ix. Ix ac'ji yojtaquejel vin̈ to ol sq'uexel sb'a ix. \p \v 6 Ayic ix yab'an vin̈ sc'an̈ sc'och ix d'a ti' pat, ix yalan vin̈: \p —Ach yetb'eyum vin̈aj Jeroboam, ochan̈, ¿tas yuj ix a q'uexel a b'a? Te cusc'olal tas ix checji val d'ayach. \v 7 Yuj chi' meltzajan̈, al d'a vin̈ etb'eyum chi' to a Jehová co Diosal tz'alan d'a vin̈ icha tic: Ix ach in siq'uelta d'a scal eb' chon̈ab', ix ach vac'anoch yajalil d'a yib'an̈ eb'. \v 8 A in ix viq'uec' yopisio eb' yin̈tilal vin̈aj David, ix vac'an d'ayach, palta man̈ ichoc yutejnac sb'a vin̈ in checab' aj David chi' tzutej a b'a. Sc'anab'ajejnac in checnab'il vin̈ yed' smasanil sc'ool, a masanil tas sc'ulejnac vin̈, vach'n̈ej d'a vichan̈. \v 9 Palta a achxo pax tic, yelxo val te chuc tas tza c'ulej d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' yajal ec'nac ayic mantzac ach ochi. A ach tic ix a tzuntzej val cot voval, ix a b'o juntzan̈ q'uen q'ueen a diosaloc, ix in a paticaneli. \v 10 Yuj chi' ol vac'cot yaelal d'a yib'an̈ eb' in̈tilal. Ol in satel masanil eb' vinac d'a scal in̈tilal d'a scal eb' israel tic, vach'chom checab' yaji, ma yic sb'a, man̈xa junoc ol canoc. Pilan ol in satel in̈tilal chi', icha tz'aj sn̈usjitz'a stza' noc' noc'. \v 11 A eb' ol cham d'a yol chon̈ab', a noc' tz'i' ol chianb'at eb'. Axo eb' ol cham d'a spatictaquel chon̈ab' chi' jun, a noc' ostoc ol chianb'at eb', xchi Jehová. \p \v 12 A achxo pax tic ach ix, paxan̈ d'a a pat. An̈ej yic ol ach ochc'och tec'naj d'a yol sti' a chon̈ab' ol cham vin̈ unin chi'. \v 13 Axo masanil eb' israel, ol cus eb' yuj vin̈, ol smucan vin̈ eb', an̈ej val jun yin̈tilal vin̈aj Jeroboam chi' ol mucjoc, yujto an̈ej jun chi' vach'tac val d'a yichan̈ Jehová co Diosal d'a scal eb' yin̈tilal vin̈. \v 14 Ato yic b'aq'uin̈ ol yac'anxioch Jehová junocxo rey d'a co cal tic, a' ol satanel masanil yin̈tilal vin̈aj Jeroboam d'a jun c'ual chi'. \v 15 Ol on̈ tzicub'tan̈aj a on̈ israel on̈ tic yuj Jehová, icha val tz'aj stzicub'tan̈aj te' velec' yuj a a'. Ol on̈ ic'joquel d'a jun lum luum man̈ jantacoc svach'il ac'b'il tic d'a eb' co mam quicham. Ichato ol on̈ yumjoccanb'at d'a sc'axepalb'at a' Éufrates, yujto ix co b'o yechel jun comon dios scuchan Asera. Yuj chi' sco tzuntzejcot yoval sc'ol Jehová d'a quib'an̈. \v 16 A Jehová ol on̈ ac'anb'at d'a yol sc'ab' junxo nación yujn̈ej smul vin̈aj Jeroboam syac'och chi'. A vin̈ scuchb'anb'at co chon̈ab' tic d'a chucal, xchi vin̈aj Ahías chi' d'a ix. \p \v 17 Ix lajvi chi' ix pax ix yetb'eyum vin̈aj Jeroboam chi', ix c'och ix d'a Tirsa. A val yochc'och ix d'a yol sti' spat, ix cham vin̈ unin chi'. \v 18 Masanil eb' israel ix mucan vin̈, ix och eb' d'a cusc'olal yuj vin̈ icha ix aj yalan Jehová d'a vin̈aj Ahías schecab'. \p \v 19 A juntzan̈xo yab'ixal vin̈aj rey Jeroboam, ayic ix yac'an oval vin̈ yed' juntzan̈xo tas ix sc'ulej vin̈ d'a yol stiempoal, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \v 20 A vin̈aj Jeroboam chi', 22 ab'il ix yac' reyal vin̈. Axo yic ix cham vin̈, a jun vin̈ yuninal vin̈ scuchan Nadab ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 Ochnac vin̈aj Roboam reyal d'a Judá \r (2Cr 12.1-16) \p \v 21 A d'a Judá ix yac' reyal vin̈aj Roboam yuninal vin̈aj Salomón. 41 ab'il sq'uinal vin̈ ayic ix och vin̈ reyal chi'. 17 ab'il ix yac' reyal chi' vin̈ d'a Jerusalén, aton val jun chon̈ab' chi' ix siq'uel Jehová d'a scal masanil chon̈ab' d'a yol yic Israel yic tz'och ejmelal d'ay ta'. Naama sb'i ix snun vin̈, amonita ix. \p \v 22 A vin̈aj Roboam chi' yed' eb' aj Judá, te chuc tas ix sc'ulej eb' d'a yichan̈ Jehová. Ix ste tzuntzejcot yoval sc'ol Jehová eb' d'a yichan̈ tas sc'ulejnac eb' smam yicham eb', \v 23 yujto ix laj sb'oxi juntzan̈ lugar chaan̈ eb', aton b'aj tz'och eb' ejmelal yed' pax d'a yichtac te te' c'ayum xiil. Ix laj sb'oanpaxq'ue q'uen q'ueen eb' yechel comon dios Asera. \v 24 Ay pax eb' vin̈ vinac ix c'ulan ajmulal yed' yetvinaquil yic tz'och eb' ejmelal d'a scomon diosal chi'. Ix sb'eyb'alej ajmulal eb' te yajb'entac, icha sc'ulejnac eb' ch'oc chon̈ab'il yic'naquel Jehová d'a yichan̈ eb' israel chi'. \p \v 25 Ayic yoilxo ab'il yoch vin̈aj Roboam chi' reyal, ix javi vin̈aj Sisac sreyal Egipto yac' oval d'a Jerusalén. \v 26 Ix yic'anb'at masanil b'eyumal vin̈ ay d'a stemplo Jehová, masanil b'eyumal ay d'a spalacio vin̈ rey yed' masanil juntzan̈ q'uen maclab' jul-lab' nab'a oro b'ob'ilcan yuj vin̈aj Salomón. \v 27 Ix lajvi chi', axo q'uen bronce ix schec b'ojoc vin̈aj Roboam chi' sq'uexuloc juntzan̈ maclab' jul-lab' nab'a oro chi', ix yac'ancan vin̈ d'a eb' yajalil eb' soldado ayoch stan̈vumaloc sti' spalacio vin̈. \v 28 Juntaquel sb'at vin̈ rey chi' d'a stemplo Jehová, a eb' soldado chi', syic'b'at q'uen maclab' jul-lab' chi' eb', axo smeltzajxi eb' syac'anxican q'uen eb' d'a yed'tal. \p \v 29 A yab'ixal juntzan̈xo tas sc'ulejnac vin̈aj Roboam chi', tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal masanil eb' vin̈ sreyal Judá. \p \v 30 Ayn̈ej oval d'a scal vin̈aj Roboam yed' vin̈aj Jeroboam. \v 31 Ayic ix cham vin̈aj Roboam chi', ix mucji vin̈ b'aj mucan eb' smam yicham d'a schon̈ab' vin̈aj David. Naama sb'i ix snun vin̈, amonita ix. Ix lajvi chi' axo jun yuninal vin̈ scuchan Abiam ix ochcan reyal sq'uexuloc. \c 15 \s1 Ochnac vin̈aj Abiam reyal d'a Judá \r (2Cr 13.1-22) \p \v 1 Ayic 18 ab'ilxo yoch vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat reyal d'a Israel, ix och vin̈aj Abiam reyal d'a Judá. \v 2 Oxe' ab'il ix yac' reyal chi' vin̈ d'a Jerusalén. Maaca sb'i ix snun vin̈, yisil ix vin̈aj Abisalom. \v 3 A vin̈aj Abiam chi', ix sb'eyb'alej chucal vin̈ icha ix sc'ulej vin̈ smam vin̈. Te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová sDiosal. Maj sc'anab'ajej Jehová vin̈ d'a smasanil sc'ool icha sc'ulejnac vin̈aj rey David, aton vin̈ smam icham vin̈. \v 4 Palta yujto xajan vin̈aj rey David chi' yuj Jehová, yuj chi' maj satcanel yin̈tilal vin̈. Ixto ochcan yin̈tilal vin̈ chi' reyal d'a Jerusalén. An̈ejtona' ix scolcanel jun chon̈ab' chi' Jehová, \v 5 yujto te vach' yutejnac sb'a vin̈aj rey David chi' d'a yichan̈. Man̈ yic'nacoquel spensar vin̈ d'a tas yalnac Jehová chi', an̈ej val smul vin̈ ochnac aton yuj tas ajnac smilan vin̈aj Urías hitita vin̈. \p \v 6-7 A vin̈aj Abiam chi', ix yac'n̈ej oval vin̈ yed' vin̈aj Jeroboam chi', icha sc'ulejnac vin̈aj Roboam smam vin̈. A yab'ixal vin̈aj Abiam chi' yed' masanil tas sc'ulejnac vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Judá. \v 8 Axo yic ix cham vin̈, ix mucji vin̈ d'a schon̈ab' vin̈aj David, axo jun vin̈ yuninal vin̈ scuchan Asa ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 Ochnac vin̈aj Asa reyal d'a Judá \r (2Cr 14.1-5; 15.16-19) \p \v 9 A vin̈aj Asa, ix schael yich vin̈ yac'an reyal d'a Judá, a val yic 20 ab'il yoch vin̈aj Jeroboam chi' reyal d'a Israel. \v 10 A vin̈aj Asa chi', 41 ab'il ix yac' reyal vin̈ d'a Jerusalén. Maaca sb'i ix snun chichim vin̈, yisil ix vin̈aj Abisalom. \p \v 11 Te vach' tas ix sc'ulej vin̈aj rey Asa chi' d'a yichan̈ Jehová, icha val ix sc'ulej vin̈aj rey David smam icham vin̈. \v 12 Ix spechel masanil eb' vin̈ vinac vin̈ d'a yol smacb'en chi', aton eb' vin̈ sc'ulan ajmulal yed' yetvinaquil d'a juntzan̈ lugar b'aj tz'och ejmelal. Masanil juntzan̈ yechel comon dios ix sb'o eb' smam yicham vin̈, ix laj satpaxel vin̈. \v 13 Ix yiq'uel snivanil yelc'och ix snun chichim vin̈, aton ix Maaca. Ix schecpax vin̈ mac'jocpoj jun yechel Asera yajb'entac yac'nac b'o ix snun chichim chi', ix schecan n̈usjoctz'a vin̈ d'a sti' a' Cedrón. \v 14 Vach'chom maj yiq'uel vin̈ masanil juntzan̈ lugar yic ejmelal d'a juntzan̈ lugar chaan̈, palta te vach' ix yutej spensar vin̈ d'a yichan̈ Jehová d'a masanil tiempo. \v 15 Ix yac'anpaxcanoch q'uen oro vin̈ yed' q'uen plata b'aj sic'chajcan tas tz'ac'ji yicoc Jehová yed' juntzan̈xo yamc'ab' ix yac'can vin̈ smam vin̈ yed' pax juntzan̈ ix sb'o vin̈. \s1 Junn̈ej ix yutej sb'a vin̈aj Asa‘R’yed' vin̈aj Ben-adad \r (2Cr 16.1-10) \p \v 16 Ayn̈ej oval d'a scal vin̈aj Asa sreyal Judá yed' vin̈aj Baasa sreyal Israel. \v 17 Ix cot vin̈aj Baasa yac' oval d'a Judá, ix och ijan vin̈ sb'oan scuartel d'a chon̈ab' Ramá, yic smacan b'e vin̈ yic vach' man̈xa mach syal sc'och d'a Judá chi'. \v 18 Yuj chi', axo vin̈aj Asa chi' ix ic'anelta masanil q'uen oro yed' q'uen plata sic'b'iltocan d'a yol stemplo Jehová yed' d'a spalacio vin̈. Ix schecanb'at eb' ayoch d'a yopisio yed' vin̈ yic sb'at yac'ancan q'uen chi' eb' d'a vin̈aj Ben-adad sreyal Siria cajan d'a Damasco, aton vin̈ yuninal vin̈aj Tabrimón, yixchiquin vin̈aj Hezión. A yed' q'uen tumin chi', ix yalanb'at vin̈ d'a vin̈aj Ben-adad chi' icha tic: \v 19 Co b'o junoc co trato, icha sc'ulejnac eb' co mam quicham. Tic svac'b'at q'uen oro yed' q'uen plata in silab'oc d'ayach. Ac' lajvoc a trato yed' vin̈aj Baasa sreyal Israel yic ol yactej vin̈ yac'an oval ved'oc, xchib'at vin̈aj Asa chi'. \p \v 20 Ix scha sc'ol vin̈aj Ben-adad chi' tas ix yalb'at vin̈aj rey Asa chi', yuj chi' ix scheccot eb' soldado vin̈ yac' oval d'a yol yic Israel. Aton juntzan̈ chon̈ab' tic ix yac' ganar eb' soldado vin̈ chi': Ijón, Dan, Abel-bet-maaca yed' masanil Cineret yed' masanil smacb'en Neftalí. \v 21 Ayic ix yab'an vin̈aj Baasa icha chi', ix yactan vin̈ sb'oanq'ue chon̈ab' Ramá, ix meltzaj vin̈ d'a chon̈ab' Tirsa. \v 22 Yuj chi' ix smolb'ej masanil eb' vin̈ aj Judá vin̈aj rey Asa chi', man̈xa junoc mach maj c'ochoc. Ix yic'ancot jantac q'uen q'ueen eb' yed' te te', aton juntzan̈ chi' van yac'anoch vin̈aj Baasa yic sb'oanq'ue chon̈ab' Ramá chi'. Axo yed' juntzan̈ chi' ix sb'oq'ue scuartel vin̈aj rey Asa chi' d'a chon̈ab' Geba d'a yol yic Benjamín yed' d'a chon̈ab' Mizpa. \s1 A schamel vin̈aj rey Asa \r (2Cr 16.11-14) \p \v 23 A jantacto yab'ixal vin̈aj Asa, juntzan̈ oval ix yac' ganar vin̈, masanil tas ix sc'ulej vin̈ yed' juntzan̈ chon̈ab' ix sb'oq'ue vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Judá. \p Axo yic ichamxo vin̈, ix och jun yab'il d'a yoc vin̈. \v 24 Ayic ix cham vin̈, ix mucji vin̈ d'a schon̈ab' vin̈aj rey David b'aj mucan eb' smam yicham. Axo vin̈ yuninal vin̈ scuchan Josafat ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 Ochnac vin̈aj Nadab reyal d'a Israel \p \v 25 Ayic schab'ilxo ab'il yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Nadab yuninal vin̈aj Jeroboam yac'an reyal d'a Israel, chab' ab'il ix yac' reyal vin̈. \v 26 Te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová. A sb'eyb'al vin̈ smam vin̈ ix sb'eyb'alej, aton vin̈ cuchb'annacb'at eb' israel d'a chucal. \v 27-28 Palta axo vin̈aj Baasa yuninal vin̈aj Ahías yin̈tilal Isacar ix och ajc'olal d'a vin̈aj Nadab chi'. Ayic ix yac'an oval vin̈aj Nadab yed' eb' soldado Israel d'a chon̈ab' Gibetón, d'a yol yic eb' filisteo, ata' ix miljicham vin̈ yuj vin̈aj Baasa chi'. Yuj chi' ayic yoxilxo ab'il yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Baasa chi' yac'an reyal d'a chon̈ab' Israel. \v 29 An̈ej val yic ix och vin̈ reyal chi', ix smilancham masanil yin̈tilal vin̈aj Jeroboam chi' vin̈, pilan ix cham eb' yuj vin̈, man̈xa junoc eb' ix cani, icha yalnaccan vin̈aj Ahías schecab' Jehová aj Silo. \v 30 Ix uji jun tic yuj smul vin̈aj Jeroboam ix yac'ochi ayic ix scuchb'anb'at eb' yetisraelal vin̈ d'a chucal. Yuj chi' ix stzuntzajcot yoval sc'ol Jehová sDiosal chon̈ab' Israel yuj vin̈. \p \v 31 A jantacto yab'ixal vin̈aj Nadab yed' masanil tas ix sc'ulej, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \v 32 Ix ochn̈ej oval d'a scal vin̈aj Asa sreyal Judá yed' vin̈aj Baasa sreyal Israel. \s1 Ochnac vin̈aj Baasa reyal d'a Israel \p \v 33 Ayic yoxilxo ab'il yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Baasa yuninal vin̈aj Ahías yac'an reyal d'a Israel, d'a chon̈ab' Tirsa. 24 ab'il ix yac' reyal vin̈. \v 34 Masanil tas ix sc'ulej vin̈, te chuc d'a yichan̈ Jehová, icha sc'ulejnac vin̈aj Jeroboam, aton vin̈ cuchb'annacb'at eb' israel d'a chucal. \c 16 \p \v 1 Ix lajvi chi', ix lolon Jehová d'a vin̈aj Jehú, yuninal vin̈aj Hanani, yic b'at yalan vin̈ d'a vin̈aj Baasa icha tic: \v 2 Te malaj elc'ochi, palta ach vic'chaan̈, ix ach vac'anoch yajalil d'a in chon̈ab' Israel tic, palta axo sb'eyb'al vin̈aj Jeroboam tza b'eyb'alej. Ix a cuchb'anb'at in chon̈ab' tic d'a chucal, yuj chi' ix e tzuntzejcot yoval in c'ool yuj e chucal chi'. \v 3 Yuj chi' ach Baasa, ol ach in satel yed' masanil in̈tilal, icha ix vutej in satanel yin̈tilal vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat. \v 4 Yaln̈ej mach eb' a c'ab' oc ol cham d'a yoltac chon̈ab', a noc' tz'i' ol chianb'at eb', axo eb' ol cham d'a caltac te', a noc' ostoc ol chianb'at eb', xchi Jehová, xchi vin̈aj Jehú chi'. \p \v 5 A jantacto yab'ixal vin̈aj Baasa chi' yed' jantac oval ix yac' ganar vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \v 6 Axo yic ix cham vin̈, ix mucji vin̈ d'a Tirsa, axo jun vin̈ yuninal vin̈ scuchan Ela ix ochcan reyal sq'uexuloc. \p \v 7 Ix yalanxi Jehová d'a vin̈aj Jehú schecab', aton vin̈ yuninal vin̈aj Hanani, tastac yaelal ol javoc d'a yib'an̈ vin̈aj Baasa yed' eb' yin̈tilal yed' sc'ab' yoc, yujto te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová. Yuj chi' ix stzuntzejcot yoval sc'ol Jehová chi' vin̈, icha sc'ulejnac vin̈aj Jeroboam. Ix cotpax yaelal d'a yib'an̈ vin̈ yujto ix satel yin̈tilal vin̈aj Jeroboam chi' vin̈. \s1 Ochnac vin̈aj Ela‘R’yed' vin̈aj Zimri reyal d'a Israel \p \v 8 Ayic 26 ab'ilxo yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Ela yuninal vin̈aj Baasa yac'an reyal d'a Israel d'a chon̈ab' Tirsa. Chab' ab'il ix yac' reyal chi' vin̈. \v 9 Ay jun vin̈ Zimri sb'i, yajal vin̈ d'a nan̈al eb' soldado tz'ec' yed' carruaje yic oval, a vin̈ ix och ajc'olal d'a vin̈aj Ela chi'. Ay jun c'ual ayec' vin̈aj Ela chi' d'a Tirsa, d'a spat vin̈aj Arsa, vin̈ tz'ilan spalacio vin̈ rey. Axo ix aji, ix yuc' an̈ vin̈ rey chi', ix q'ue an̈ d'a sjolom vin̈. \v 10 Elan̈chamel ix c'och vin̈aj Zimri chi', ix smilancham vin̈ rey chi' vin̈, axo vin̈ ix ochcan reyal sq'uexuloc vin̈. Ix uji jun tic ayic 27 ab'ilxo yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá. \p \v 11 An̈ej val yic ix och vin̈aj Zimri chi' reyal, ix smilancham masanil yin̈tilal vin̈aj Baasa chi' vin̈. Man̈xa junoc vinac ix cani, man̈xa pax junoc sc'ab' yoc vin̈, ma junoc yamigo vin̈ ix cani. \v 12 Icha val chi' ix aj satel masanil yin̈tilal vin̈aj Baasa chi', icha val ix aj yalan Jehová d'a vin̈aj Jehú yuj vin̈aj Baasa chi'. \v 13 A tas ix sc'ulej vin̈aj Baasa chi' yed' vin̈aj Ela yuninal vin̈, ix och smul eb' vin̈ yuj scuchb'anb'at eb' israel yic tz'och eb' ejmelal d'a juntzan̈ comon dios. Yuj chi' ix stzuntzejcot yoval sc'ool Jehová eb'. \p \v 14 A jantacto yab'ixal vin̈aj Ela chi' yed' tastac ix sc'ulej vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \p \v 15 Ayic 27 ab'ilxo yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Zimri yac'an reyal d'a Tirsa, palta uquen̈ej c'ual ix yac' reyal chi' vin̈. A d'a juntzan̈ c'ual chi' ayec' eb' soldado yic Israel yac' oval d'a Gibetón d'a yol yic eb' filisteo. \v 16 Axo yic ix yab'an eb' soldado chi' to ix miljicham vin̈ rey yuj vin̈aj Zimri, yuj chi' val d'a jun c'u chi' ix yac'anoch vin̈aj Omri eb' sreyaloc, aton vin̈ yajalil eb'. \v 17 Yuj chi' ix yactej vin̈aj Omri chi' yac'an oval yed' eb' soldado d'a Gibetón chi', axo d'a chon̈ab' Tirsa ix c'och eb' yac' oval. \p \v 18 Axo ix yilan vin̈aj Zimri chi' to van yac'ji ganar jun chon̈ab' chi', ix och vin̈ d'a yol scuartel d'a yol spalacio, ix yac'anoch sc'ac'al vin̈. Icha chi' ix aj scham vin̈. \v 19 Icha chi' ix aji yujto te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová, to a val sb'eyb'al vin̈aj Jeroboam vin̈ cuchb'annacb'at eb' yetisraelal d'a chucal, a ix sb'eyb'alej vin̈. \p \v 20 A jantacto yab'ixal vin̈aj Zimri chi' yed' tas ix snachaan̈ vin̈ d'a spatic vin̈aj Ela, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \s1 Ochnac vin̈aj Omri reyal d'a Israel \p \v 21 Ix spoj sb'a chon̈ab' Israel, cha poj ix aj eb': Jun macan̈ eb', a vin̈aj Tibni yuninal vin̈aj Ginat snib'ej eb' tz'och reyal. Axo junxo macan̈ eb', ix can eb' yed' vin̈aj Omri. \v 22 Axo ix aji, a eb' ix can yed' vin̈aj Omri chi', más jelan eb' d'a yichan̈ eb' ix och yed' vin̈aj Tibni chi', yuj chi' ix miljicham vin̈aj Tibni chi' yuj eb', axo vin̈aj Omri chi' ix ochcan reyal. \p \v 23 Ayic 31 ab'ilxo yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ix schaanel yich vin̈aj Omri chi' yac'an reyal d'a Israel. 12 ab'il ix yac' reyal vin̈, vaque' ab'il ix ec' vin̈ d'a Tirsa. \v 24 Ix lajvi chi' ix smanan jun lum tzalan vin̈ d'a Samaria d'a vin̈aj Semer. Nan̈al schab'il quintal q'uen plata ix yac' vin̈ stojoloc luum. Axo ta' ix sb'oq'ue jun chon̈ab' vin̈, Samaria ix yac' vin̈ sb'iej, yujto Semer sb'i vin̈ b'aj ix sman lum luum chi' vin̈. \p \v 25 A tas ix sc'ulej vin̈aj Omri chi', te chuc d'a yichan̈ Jehová, ec'b'al schucal d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' vin̈ rey ec'nac. \v 26 Ix sb'eyb'alej sb'eyb'al vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat vin̈, vin̈ cuchb'annacb'at eb' yetisraelal d'a chucal yic tz'och eb' ejmelal d'a juntzan̈ comon dios, yuj chi' stzuntzejnaccot yoval sc'ool Jehová Dios eb'. \p \v 27 A jantacto yab'ixal vin̈aj Omri yed' tas ix sc'ulej yed' tastac ix yac' ganar vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \v 28 Ayic ix cham vin̈, ix mucji vin̈ d'a Samaria, axo jun vin̈ yuninal vin̈ scuchan Acab ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 Ochnac vin̈aj Acab reyal d'a Israel \p \v 29 Ayxo 38 ab'il yoch vin̈aj Asa reyal d'a Judá, ayic ix och vin̈aj Acab yuninal vin̈aj Omri reyal d'a Israel. 22 ab'il ix yac' reyal vin̈ d'a chon̈ab' Samaria. \v 30 Te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová, ec'b'al chucal ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' vin̈ rey ec'nac. \v 31 Malaj yalan sb'eyb'al vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat d'a vin̈. Ec'b'al te chuc tas ix sc'ulej vin̈ chi', ix yic' ix Jezabel yisil vin̈aj Et-baal sreyal Sidón vin̈ yetb'eyumoc, ix ochpax vin̈ ejmelal d'a jun comon dios scuch Baal. \v 32 Ix sb'oq'ue stemploal Baal chi' vin̈ yed' jun altar d'a Samaria. \v 33 Ix sb'oanpaxq'ue jun yechel comon dios scuch Asera vin̈. Ix ste tzuntzejcot yoval sc'ol Jehová sDiosal Israel vin̈, yujto ec'b'al chuc ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ juntzan̈xo eb' vin̈ sreyal Israel ec'nac. \p \v 34 Ayic ayoch vin̈aj Acab chi' reyal, axo vin̈aj Hiel aj Betel ix b'oanxiq'ue chon̈ab' Jericó. Ayic ix yac'anxiem yich jun chon̈ab' chi' vin̈, ix cham jun sb'ab'el yuninal vin̈ scuch Abiram. Axo yic ix och spuertail, ix cham vin̈aj Segub slajvub' yuninal vin̈. Ix elc'och icha tas yalnaccan Jehová d'a vin̈aj Josué yuninal vin̈aj Nun. \c 17 \s1 Yalnac vin̈aj Elías to man̈xo ol yac' n̈ab' \p \v 1 Ay jun vin̈ schecab' Dios scuchan Elías aj Tisbe d'a yol yic Galaad. A vin̈ ix alan d'a vin̈aj rey Acab icha tic: A in tic schecab' in Jehová co Diosal a on̈ israel on̈ tic, a val d'a yichan̈ Jehová svalcan d'ayach to man̈xo ol yac'laj n̈ab' d'a jaye' ab'il tic, malaj jab'oc yal ac'val ol emoc, masanto a in ol val junelxo, xchi vin̈.\f 17.1 \fr 17:1 \ft A jun tic sch'oxani to a Jehová tz'ac'anem n̈ab', man̈oc comon dios scuchan Baal. Icha yalan eb' to a Baal sdiosal eb' chi' ac'um yaxilal.\f* \p \v 2 Ix lajvi chi' ix yalan Jehová d'a vin̈aj Elías chi' icha tic: \p \v 3 —Elan̈ d'a tic, b'at c'ub'ejcanel a b'a d'a sch'olanil sti' a' Querit, aton a' sc'ochcan d'a a' Jordán d'a stojolal b'aj sjavi c'u. \v 4 A jun a a' chi' ol uq'uej, a inxo ol val d'a noc' joj yic ol b'at noc' yac'can a vael, xchi d'a vin̈. \p \v 5 Ix sc'anab'ajej vin̈aj Elías tas ix yal Jehová chi', ix b'at sc'ub'anel sb'a vin̈ d'a sch'olanil sti' a' Querit chi'. \v 6 Junjun q'uin̈ib'alil yed' junjun yemc'ualil syic'anb'at svael vin̈ noc' joj chi' yed' schib'ej, axo jun a a' chi' syuc' vin̈. \v 7 Palta ix c'och stiempoal ix tup a a' chi' yujto maxtzac yac'laj n̈ab'. \s1 A vin̈aj Elías yed' ix aj Sarepta \p \v 8 Ix lajvi chi', ix yalan Jehová d'a vin̈aj Elías chi': \p \v 9 —Elan̈ d'a tic, ixiccan d'a chon̈ab' Sarepta d'a yol yic Sidón, tzach can ta' junoc tiempoal. Toxo ix val d'a jun ix ix chamnacxo yetb'eyum to a ix ol ac'an a vael, xchi d'a vin̈. \p \v 10 Ix el vin̈aj Elías chi', ix b'atcan vin̈ d'a Sarepta chi'. Ayic ix c'och vin̈ d'a sti' chon̈ab', ix yilanb'at jun ix ix vin̈, chamnacxo yetb'eyum ix, van smolan chab' te' b'olob' ix. Ix yavtancot ix vin̈, ix yalan vin̈ icha tic: \p —Mamax el d'a a c'ool, b'at ic' junoc vaso a' vuq'uej, xchi vin̈. \p \v 11 Vanxo sb'at ix yic'cot a', ix avajxi vin̈ d'a ix: \p —Tzin tevipax d'ayach to tzic'cot jab'oc pan in va'a, xchi vin̈. \p \v 12 Ix tac'vi ix: \p —Val d'a yichan̈ Jehová a Diosal svala', malaj jab'oc ixim pan b'ob'il vuuj, axon̈ej val jun b'ech jab' varina yaab'ilcan vuj d'a yol jun xalu yed' jab' vaceite ay d'a yol yed'tal. An̈ej ol in c'ochxoc yed' chab' in b'olob' tic, ol in vach' b'oan jab' varina chi' in va yed' tzun vune' tic, ol lajvoc chi', ol co tan̈van cham co b'a yuj vejel, xchi ix. \p \v 13 Ix yalan vin̈aj Elías chi' d'a ix icha tic: \p —Man̈ ach xivoc. Ixic, b'at b'o ixim icha ix aj alan chi', palta to tza b'ab'laj b'oej junoc vic d'a jab' harina chi', tzic'ancot d'ayin, slajvi chi' ol a b'oan ic ol a va yed' vin̈ unin chi'. \v 14 Yujto toxo ix yal Jehová co Diosal a on̈ israel on̈ tic to man̈ ol lajvoc jab' harina ayem d'a yol a xalu chi' yed' jab' aceite ayem d'a yol yed'tal chi', masanto yic ol yac'anxicot n̈ab' Jehová, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 15 Ix lajvi chi', ix b'at ix sb'o icha ix aj yalan vin̈ chi'. Jantacn̈ej tiempo ix yac' jun vejel chi', ix va vin̈ yed' ix yed' pax eb' ayec' yed' ix d'a spat chi'. \v 16 Maj lajviel-laj jab' yarina ix chi' yed' jab' yaceite chi', icha ix aj yalan vin̈aj Elías chi' yuj Jehová. \p \v 17 Ix ec' jun tiempoal, ix ilyaan jun yune' ix chi'. Te ov ix aj jun syaelal chi', ix chami. \v 18 Ix yalan ix d'a vin̈aj Elías chi' icha tic: \p —Ach schecab' Dios, ¿tas alan ic d'ayin? ¿Tom yuj snachajcot in mul yed' scham tzun vune' tic, yuj chi' ach javi? xchi ix. \p \v 19 —Ic'cot vin̈ une' chi' d'ayin, xchi vin̈aj Elías chi' d'a ix. \p Ix schaanec' vin̈ unin chi' vin̈ d'a ix, ix yic'anq'ue vin̈ d'a yol scuarto, ix yac'anec' jichan vin̈ d'a sat sch'at. \v 20 Val chi' ix yalan vin̈ d'a Jehová icha tic: Mamin Jehová in Diosal, ¿tas yuj tzac'cot cusc'olal d'a yib'an̈ ix ix tz'ac'an in posado tic, tza chaan cham vin̈ yune' ix tic? xchi vin̈. \p \v 21 Ix lajvi chi', oxel ix b'at lachan vin̈ d'a yib'an̈ vin̈ unin chi', ix yalan vin̈ d'a Jehová: Mamin Jehová in Diosal, tzin c'an d'ayach to tzac'xi sq'uinal vin̈ unin tic, xchi vin̈. \p \v 22 Ix yab'an Jehová tas ix yal vin̈ chi', ix jax sc'ool vin̈ unin chi'. \v 23 Elan̈chamel ix yiq'uemta vin̈ unin chi' vin̈ b'aj aycan ix snun chi', ix yac'anxi vin̈ d'a ix, ix yalan vin̈: \p —Ilnab'i, toxo ix jax sc'ool vin̈ une' tic, xchi vin̈. \p \v 24 Ix yalan ix d'a vin̈: \p —A ticnaic svac'och d'a in c'ool to yel schecab' ach ton Jehová Dios, a tas schec ala', tz'eln̈ejc'ochi, xchi ix. \c 18 \s1 A vin̈aj Elías yed' vin̈aj Abdías \p \v 1 Ix ec'b'at oxe' ab'il, ix lolonxi Jehová d'a vin̈aj Elías chi' icha tic: B'at ch'ox a b'a d'a vin̈aj Acab yujto ol vac'xib'at q'uinal n̈ab', xchi d'a vin̈. \p \v 2 Ix b'at vin̈ sch'ox sb'a d'a vin̈aj rey Acab chi'. A d'a Samaria te ov yac'an vejel. \v 3-6 A vin̈aj Acab chi' ix avtan vin̈aj Abdías, vin̈ ayoch yilumaloc spalacio vin̈. Ix yalan vin̈ d'a vin̈ icha tic: \p —Con̈, b'at co say quila', tope ay b'aj ay a a' d'a yol co macb'en tic, b'aj sco say jab'oc yan̈ noc' co chej, yic man̈ ol cham noc' yuj vejel, xchi vin̈. Yuj chi' ix spoj sb'a eb' vin̈, ch'occh'oc b'aj ix b'atcan junjun eb' vin̈. \p A vin̈aj Abdías chi', ayn̈ej xivc'olal vin̈ d'a Jehová. A d'a yalan̈taxo, ayic ix schecan ix Jezabel yetb'eyum vin̈aj Acab chi' to smiljicham eb' vin̈ schecab' Jehová, a vin̈aj Abdías chi' ix c'ub'anel 100 eb' vin̈ schecab' Jehová chi'. Chab' macan̈ ix aj eb' vin̈ yuj vin̈, 50 tac ix aj eb' vin̈. Ix b'at vin̈ sc'ub'ejel eb' vin̈ d'a yol chab' q'uen n̈aq'ueen, axo vin̈ sb'at ac'an tas sva eb' vin̈ yed' tas syuq'uej eb' vin̈ d'a jun tiempoal chi'. \v 7 Ayic van yec' vin̈aj Abdías sayoj yan̈ chej chi', ix schalaj sb'a vin̈ yed' vin̈aj Elías chi'. Ayic ix yilanoch vin̈aj Elías chi' vin̈, ix em n̈ojan vin̈ d'a yichan̈ vin̈, ix yalan vin̈: \p —Mamin, ¿toc a ach tic Elías ach? xchi vin̈. \p \v 8 —I' a in toni. Ixic al d'a vin̈aj Acab to ayinec' d'a tic, xchi vin̈aj Elías chi'. \p \v 9 Ix tac'vi vin̈aj Abdías chi': \p —¿Tas in mul yuj chi' tzin ac'och d'a yol sc'ab' vin̈aj Acab yic tzin smilancham vin̈? \v 10 D'a yichan̈ Jehová co Diosal sval d'ayach to malaj junoc nación b'aj maj ach sayjiec' yuj vin̈ rey chi'. Ayic ix yalan eb' vin̈ rey chi' to malaj ach ayach ec' d'a yol smacb'en eb' vin̈, ix yalan vin̈aj Acab chi' to syac' sti' eb' vin̈ tato yel malaj ach ayach ec' ta'. \v 11 Axo ticnaic tzalan d'ayin to sb'at val d'a vin̈ rey chi' to ayach ec' d'a tic. \v 12 Axom ol ajoc, an̈ej yic tzin el d'a a tz'ey tic, axo Yespíritu Dios ol ach ic'anb'atoc. Ma chequel b'ajtom ol ach c'ochoc, axo yic ol in c'och val d'a vin̈aj Acab chi', ol cot vin̈ ach saya'. Tato man̈xo ach ayoc ec' d'a tic, axom in smilancham vin̈ chi' uuj. A in a checab' in tic, yictax quelem into ayn̈ej in xivc'olal d'a Jehová. \v 13 ¿Tom manta mach tz'alan d'ayach tas ix aj in colan eb' vin̈ schecab' Jehová d'a ix Jezabel ayic van smiljicham eb' vin̈ yuj ix? Ix in c'ub'ejel 100 eb' vin̈ d'a yol chab' q'uen n̈aq'ueen, 50 tac ix vutej in c'ub'anel eb' vin̈, ix vac'an tas sva eb' vin̈ yed' tas ix yuq'uej eb' vin̈. \v 14 Axo ticnaic tzalani to sb'at val d'a vin̈ rey chi' to ayachec' d'a tic, axom in smilancham vin̈ chi', xchi vin̈. \p \v 15 Ix yalan vin̈aj Elías chi': \p —Val d'a yichan̈ Jehová Yajal d'a Smasanil sval d'ayach, jun svac' servil to a d'a jun c'u tic yovalil tzin lolon yed' vin̈aj Acab chi', xchi vin̈. \p \v 16 Ix lajvi chi' ix b'at vin̈aj Abdías chi' yal d'a vin̈aj rey Acab chi'. Axo yic ix yab'an jun chi' vin̈aj Acab chi', ix cot vin̈ scha vin̈aj Elías chi'. \v 17 Axo yic ix ilchaj vin̈aj Elías chi' yuj vin̈, ix yalan vin̈ icha tic: \p —¿Tom a ach van ixtan chon̈ab' Israel tic? xchi vin̈. \p \v 18 Ix tac'vi vin̈aj Elías chi' d'a vin̈ icha tic: Man̈oc in laj van vixtan jun chon̈ab' tic, palta a ach yed' masanil eb' a c'ab' oc, yujto ix eyactejcan schecnab'il Jehová. Axo d'a comon dios Baal tzex och ejmelal. \v 19 A ticnaic, checb'at yic'umal eb' quetisraelal yed' 450 eb' vin̈ schecab' Baal yed' pax 400 eb' vin̈ schecab' ix dios Asera, aton eb' vin̈ tz'ac'ji va yuj ix Jezabel. Ol in chalaj in b'a yed' eb' vin̈ d'a jolom vitz Carmelo, xchi vin̈ d'a vin̈ rey chi'. \s1 A vin̈aj Elías yed' eb' vin̈ schecab' Baal \p \v 20 Yuj chi' ix schecan vin̈aj Acab chi' molb'aj masanil eb' vin̈ schecab' comon dios Baal d'a yol smacb'en Israel d'a jolom vitz Carmelo. \v 21 Ix lajvi chi', ix c'och vin̈aj Elías chi' d'a scal eb' anima chi' smasanil, ix yalan vin̈ d'a eb' icha tic: \p —¿B'aq'uin̈ val ol eyactejcan somsoman e pensar? Tato a Jehová to yel Dios toni, an̈ejocab' d'ay tzex och ejmelal. Tato a Baal chi' dios pax jun, an̈ejocab' d'ay tzeyaq'uem e b'a, xchi vin̈. \p Axo eb' anima chi' maj tac'voclaj eb'. \v 22 Ix yalanxi vin̈aj Elías chi' icha tic: \p —A d'a scal masanil eb' vin̈ schecab' Jehová, a inxon̈ej pitzan in, axo pax eb' vin̈ yic Baal, ay 450 eb' vin̈. \v 23 Yuj chi', iq'ueccot chavan̈oc noc' mam vacax, sic'lan eb' vin̈ schecab' Baal chi' junoc noc' yico', scotac xicanb'at noc' eb' vin̈, syac'anq'ue noc' eb' vin̈ d'a yib'an̈ te' c'atzitz, palta max yac'ochlaj sc'ac'al te' c'atzitz chi' eb' vin̈. A inxo ol in b'opax junxo noc' chi', ol vac'anpaxq'ue noc' d'a yib'an̈ te' c'atzitz, an̈eja' malaj sc'ac'al ol vac'ochi. \v 24 Slajvi chi', ol avaj eb' vin̈ d'a sdiosal chi', an̈eja' in pax tic ol in avaj d'a Jehová in Diosal. A junoc Dios ol ac'ancot c'ac' d'a yib'an̈ noc' silab' chi', aton jun chi' Dios d'a yel, xchi vin̈ d'a eb'. \p —Te vach' ton ix aj a naan chi', xchi eb' anima chi' smasanil. \p \v 25 Ix yalan vin̈aj Elías chi' d'a eb' vin̈ schecab' Baal chi' icha tic: \p —Siq'uequel junoc noc' mam vacax tic tze b'oan noc', a ex ol e b'ab'laj b'oej eyic chi' yujto tzijtum ex, palta man̈ eyac'ochlaj sc'ac'al. Slajvi chi' tzex avaj d'a e diosal chi', xchi vin̈. \p \v 26 Ix smilancham noc' yic eb' vin̈ chi', ix sb'oan noc' eb' vin̈. Ix syamanoch eb' vin̈ yavaj d'a sdiosal chi' d'a q'uin̈ib'alil, an̈eja' yavaj eb' vin̈ masanto ix och chimc'ualil, syalan eb' vin̈ icha tic: Tac'van̈ d'ayon̈ Baal, xchi eb' vin̈. Sq'ue chennaj eb' vin̈, tz'ec' oyoyoc eb' vin̈ d'a spatic altar b'aj ayq'ue silab' ix sb'o chi', malaj mach stac'vi d'a eb' vin̈. \v 27 Axo yic ix och chimc'ualil, ix syamanoch vin̈aj Elías chi' sb'uchvaj d'a eb' vin̈: \p —Más chaan̈ tzex avaji, yujto dios jun, tecan ay tas van sc'ulani, mato ayb'at chuljel, ma ay b'aj ayb'at schec sb'a, mato jun, vaynac, pitzequel svayan̈, xchi vin̈. \p \v 28 Ix ochxi ijan eb' vin̈ yavaj chaan̈, ix laj spolan sb'a eb' vin̈ d'a q'uen cuchilub' yed' d'a q'uen cotac lanza, ichataxon sb'eyb'al eb' vin̈, chic'tacxon̈ej ix aj eb' vin̈. \v 29 Ix ec' chimc'ualil, an̈eja' yel yav eb' vin̈, sq'ue chennaj eb' vin̈ masanto ayic van sc'och yorail tz'ac'ji silab' d'a Jehová d'a yemc'ualil. Palta malaj mach ix ab'an tas ix yal eb' vin̈ chi'. \v 30 Yuj chi' ix yalan vin̈aj Elías chi' d'a eb' anima chi': \p —Cotan̈ec d'a in tz'ey tic, xchi vin̈. \p Ix snitzanb'at sb'a masanil eb' anima chi' d'a stz'ey vin̈, ix syamanoch vin̈ sb'oanxiq'ue jun altar yic Jehová jub'ileli. \v 31 Ix yic'ancot lajchave' q'uen q'ueen vin̈, yujto icha chi' sb'isul eb' vin̈ yuninal vin̈aj Jacob, aton vin̈ yalnac Jehová d'ay to Israel sb'iejcani. \v 32 Ix sb'oan jun altar chi' vin̈ d'a Jehová d'a q'uen q'ueen chi', ix sjoyan jun sanja vin̈ d'a spatictac jun altar chi', chan̈e' am galón a' tz'em d'a yool. \v 33 Ix sb'oanq'ue te' c'atzitz vin̈ d'a yib'an̈ altar chi', ix scotac xicanb'at noc' vacax chi' vin̈, ix yac'anq'ue noc' vin̈ d'a yib'an̈ te' c'atzitz chi'. \v 34 Ix yalan vin̈: \p —B'ud'ec chan̈eoc ch'ub' d'a a a', tze tob'anb'at a' d'a yib'an̈ noc' silab' chi' yed' d'a yib'an̈ te' sc'atzitzal chi', xchi vin̈. \p Ix yalanxi vin̈ d'a eb' to syic'cot a' eb' d'a schaelal. Ix yic'anxicot a' eb'. Ix yalanxi vin̈ to syic'xicot a' eb' d'a yoxelal, ix sb'oan eb' icha tas ix yal vin̈ chi'. \v 35 Ix el yoc a' d'a spatictac altar chi', masanto ix b'ud'jican jun sanja chi'. \v 36 Ayic ix c'och yorail ichataxon yic tz'ac'ji silab' d'a yemc'ualil, ix snitzanoch sb'a vin̈aj Elías chi' d'a stz'ey altar chi', ix yalan vin̈: Mamin Jehová sDiosal ach vin̈aj Abraham, vin̈aj Isaac yed' vin̈aj Israel. A ticnaic ojtacajocab'eli to a ach ton co Diosal ach a on̈ israel on̈ tic, a inxo tic to a checab' in, a ach ix a chec in c'ulej juntzan̈ tic. \v 37 Mamin Jehová, tac'van̈ d'ayin, yic vach' ol yojtaquejel juntzan̈ anima tic to a achn̈ej ton Dios ach, tzic'anxi meltzaj spensar eb' d'ayach, xchi vin̈. \p \v 38 Val d'a jun rato chi' ix cot copnaj c'ac' d'a satchaan̈ yuj Jehová, ix tz'ab'at noc' silab' chi' yed' te' c'atzitz chi' yed' q'uen q'ueen yed' lum pococ, ix tupb'atpax a a' d'a yol sanja chi'. \v 39 Ayic ix yilan eb' anima tas ix uji chi', ix sjulanec' telnaj sb'a eb' d'a sat luum, ix laj avaj chaan̈ eb': An̈ej Jehová yel Dios toni, xchixon̈ej eb'. \p \v 40 Ix yalan vin̈aj Elías chi' d'a eb': \p —Yamec eb' vin̈ schecab' Baal tic. Malajocab' junoc eb' vin̈ tz'eli, xchi vin̈. \p Ix yamji eb' vin̈ yuj eb' anima chi', ix schecan vin̈ ic'chajb'at eb' vin̈ d'a sti' a' Cisón. Ata' ix miljicham eb' vin̈. \s1 Ix lesalvi vin̈aj Elías yic syac'xi n̈ab' \p \v 41 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈aj Elías d'a vin̈aj Acab icha tic: \p —Ixic, b'at va'an̈, tzuc'an a', yujto van sc'an̈ sjavi jun nivan yaxn̈ab' svab'i, xchi vin̈. \p \v 42 Ix b'at vin̈aj Acab chi', ix va vin̈, ix yuc'an a' vin̈. Axo vin̈aj Elías chi', ix q'uex vin̈ d'a jolom vitz Carmelo chi', ix em cuman vin̈ ta' lesal, ix emc'och snan̈al sat vin̈ d'a scal sjolom spenec. \v 43 Ix yalan vin̈ d'a vin̈ schecab' icha tic: \p —Q'uean̈ d'a jolom vitz chi', tzach b'at q'uelan d'a yib'an̈ a' mar, xchi vin̈. \p Ix q'uec'och vin̈ schecab' vin̈ chi', ix yilanb'at vin̈ d'a yib'an̈ a' mar chi'. \p Ix lajvi chi' ix jax vin̈ d'a vin̈aj Elías chi', ix yalan vin̈: \p —Malaj jab'oc tas ix vila', xchi vin̈. Uquel ix checjib'at vin̈ yil yuj vin̈aj Elías chi'. \p \v 44 Ayic ix lajvi xid'ec' vin̈ d'a yuquelal chi', ix yalan vin̈: \p —Ay val tzin jab' asun d'a yib'an̈ a' mar chi', smuslaj yuj junoc co c'ab', xchi vin̈. \p Ix lajvi chi' ix yalan vin̈aj Elías chi' d'a vin̈ icha tic: \p —Ixic al d'a vin̈aj Acab to syac' lista noc' schej vin̈ stoc'an carruaje yic spax vin̈, tato maay, majxo ta yal sc'och vin̈ d'a spat yuj n̈ab', xchi vin̈. \p \v 45 Ix q'ue vin̈aj Acab chi' d'a yol scarruaje yic sb'at d'a Jezreel. Vanto val sb'at vin̈ ix q'uic'b'iel satchan̈ yuj asun, ix cot ic' te ov, ix cot jun nivan yaxn̈ab'. \v 46 Axo Jehová ix och yed' vin̈aj Elías chi', elan̈chamel ix stoc'chaan̈ sjucan pichul vin̈, ix sch'apanq'ue vin̈ d'a stzec'ul snan̈al, ix b'at lemnaj vin̈. B'ab'el sb'at vin̈ yuj vin̈aj Acab chi' masanto ix c'och vin̈ d'a Jezreel. \c 19 \s1 Ix b'at vin̈aj Elías elelal d'a Horeb \p \v 1 Ix yalan vin̈aj Acab d'a ix Jezabel tas ix sc'ulej vin̈aj Elías yed' tas ix yutej vin̈ smilancham eb' vin̈ schecab' Baal. \v 2 Yuj chi', ix schecanb'at jun schecab' ix d'a vin̈aj Elías chi', ix yalanb'at ix icha tic: Aocab' eb' dios tz'ac'ancot yaelal d'a vib'an̈ tato manto ach cham vuuj yab' icha tic q'uic'an, icha ix utej a milancham eb' vin̈ schecab' in diosal chi', xchi ix. \p \v 3 Ayic ix yab'an vin̈aj Elías to ay smay jun chi', ix b'at vin̈ elelal. Ayic ix c'och vin̈ d'a Beerseba d'a yol yic Judá, ata' ix yactejcan jun vin̈ schecab' vin̈. \v 4 Ix lajvi chi', ix b'at vin̈ d'a tz'inan luum. Jun c'ual ix b'ey vin̈. Ix c'unb'i vin̈, ix em c'ojan vin̈ d'a yich jun te' mes. Ata' ix snib'ej cham sb'a vin̈. Ix yalan vin̈: C'ocb'ilxo tic Mamin. Iq'uel in q'uinal, man̈ ec'b'aloclaj velc'och d'a eb' in mam vicham, xchi vin̈. \p \v 5 Ix ec' jichan vin̈ d'a yich jun te te' chi', ix vayb'at vin̈. Axo yic vaynac vin̈ chi', ix c'och jun ángel d'a vin̈, ix tenji vin̈ yuuj, ix yalani: Q'uean̈ vaan, va'an̈, xchi d'a vin̈. \p \v 6 Axo ix yilan vin̈ d'a sjolomtac, ayec' jun ixim pan c'anb'inac d'a te' tzac'ac' yed' jun xalu a a'. Ix q'ue c'ojan vin̈, ix va vin̈, ix yuc'an a' vin̈. Ix lajvi chi' ix ec'xi jichan vin̈ svayi. \v 7 Ix c'ochxi jun ángel chi' d'a vin̈, ix tenjixi vin̈ yuuj, ix yalani: Q'uean̈ vaan, va'an̈, yujto te najatto scan b'aj ol ach c'ochoc, xchi d'a vin̈. \p \v 8 Ix q'ue vaan vin̈, ix va vin̈, ix te och yip vin̈ yuj tas ix sva chi'. 40 c'u yed' 40 ac'val ix b'ey vin̈, masanto ix c'och vin̈ d'a lum vitz Horeb b'aj sch'oxnac sb'a Jehová d'a eb' israel. \v 9 Ayic ix c'och vin̈ ta', ix vay vin̈ d'a yol jun q'uen n̈aq'ueen d'a jun ac'val chi'. Ix lolon Jehová d'a vin̈, ix yalan icha tic: Elías, ¿tas tza c'ulej d'a tic? xchi. \p \v 10 Ix tac'vi vin̈ d'ay icha tic: Mamin Jehová Yajal d'a Smasanil, ix te cot voval yuj tas tzach utaj yuj eb' vetisraelal. Yujto ix spatiquejel a trato eb', ix sjuanem altar eb', ix xicancham eb' a checab' eb'. A inxon̈ej ix in colchajcaneli, palta van in sayjiec' yuj eb' yic tzin smilancham eb', xchi vin̈. \p \v 11 Ix yalan Jehová chi' d'a vin̈: Elan̈ d'a chi' tzach och lin̈an d'a vichan̈ d'a jolom vitz tic, yujto ol in ec' ta', xchi d'a vin̈. \p Ix yac'ancot jun nivan ic' Jehová chi', ix laj pojb'at q'uen tenam yuuj, palta man̈ ayocochlaj d'a scal jun ic' chi'. Ix lajvi yec' jun ic' chi', ix yac'anpaxcot jun quixcab'. Palta an̈eja' man̈ ayocochlaj d'a scal jun quixcab' chi'. \v 12 Ix lajvi yec' jun quixcab' chi', ix yac'anpaxcot jun c'ac', an̈eja' malaj Jehová chi' ayoch d'a scal jun c'ac' chi'. Ayic ix lajvi yec'b'at jun c'ac' chi', ix yab'an jun lolonel vin̈aj Elías chi', te c'ununi ix aj yalani. \v 13 Ayic ix yab'an vin̈ chi', ix smusan sat vin̈ yed' jun spichul jucan, ix elta vin̈, ix aj lin̈an vin̈ d'a sti' q'uen n̈aq'ueen chi', ix yab'an jun lolonel chi' vin̈, ix yalani: Elías ¿tas tza c'ulej d'a tic? xchi. \p \v 14 Ix tac'vi vin̈: Mamin Jehová Yajal d'a Smasanil, ix te cot voval yuj tas ix ach utaj yuj eb' vetisraelal, yujto ix spatiquejel a trato eb'. Ix sjuanem altar eb', ix xicancham eb' a checab' eb'. A inxon̈ej ix in colchajcaneli, palta van in sayjiec' yuj eb' yic tzin smilancham eb', xchi vin̈. \p \v 15 Ix yalan Jehová chi' d'a vin̈ icha tic: Ixic, meltzajan̈ d'a b'e b'aj ach coti, slajvi chi' tzach b'at d'a tz'inan lum yic Damasco. Ayic ol ach c'och ta', tza sic'canel vin̈aj Hazael yic ol och vin̈ reyal d'a Siria. \v 16 Axo vin̈aj Jehú yin̈tilal vin̈aj Nimsi tza sic'paxcaneli yic ol och vin̈ sreyaloc Israel. Axo vin̈aj Eliseo yuninal vin̈aj Safat aj Abel-mehola, tza sic'canel vin̈ yic ol och vin̈ in checab'oc a q'uexuloc. \v 17 A tas ol ujoc, a mach ol colchajcanel d'a yol sc'ab' vin̈aj Hazael, axo vin̈aj Jehú ol milanchamoc. Axo mach ol colchajcanel d'a yol sc'ab' vin̈aj Jehú chi', axo pax vin̈aj Eliseo ol milanchamoc. \v 18 Palta ayto uque' mil eb' israel chi' sic'b'ilcanel vuuj, maj ochlaj eb' ejmelal d'a Baal, maj stz'ub'pax eltalaj eb', xchi Jehová chi'. \s1 Ix avtaj vin̈aj Eliseo \p \v 19 Ix meltzaj vin̈aj Elías chi' d'a jun lugar chi', ix ja vin̈ b'aj ayec' vin̈aj Eliseo yuninal vin̈aj Safat. Van sd'ocvi lum vin̈ yed' lajchave' mojan̈ noc' mam vacax. A vin̈ ed'jinac noc' tzac'anto sb'ati. Ix c'och vin̈aj Elías chi' d'a stz'ey vin̈, ix yac'anb'at jun sjucan pichul vin̈aj Elías chi' d'a yib'an̈ vin̈. \v 20 D'a jun rato chi' ix yactancan noc' vacax vin̈aj Eliseo chi', ix och tzac'an vin̈ yuj vin̈aj Elías chi', ix yalan vin̈ icha tic: \p —Cha in b'ati, b'at valcan quilcob'a d'a in mam in nun, tzin tz'ub'ancanelta sti' eb' yic tzin pucancan in b'a yed' eb'. Slajvi chi', tzin och tzac'an uuj, xchi vin̈aj Eliseo chi'. \p —Syal a b'ati, man̈ vanoc ach vac'an pural, xchi vin̈aj Elías chi'. \p \v 21 Ix b'at vin̈aj Eliseo chi', ix smilan chavan̈ noc' vacax chi' vin̈. Axo yed' te' yugo ayoch d'a noc' ix sb'ol schib'ejal noc' vin̈, ix yac'an va eb' anima smunlaj yed' vin̈ chi'. Ix lajvi chi' ix och tzac'an vin̈ yuj vin̈aj Elías chi'. \c 20 \s1 Ix ac'ji ganar eb' sirio yuj eb' israel \p \v 1 A vin̈aj Ben-adad sreyal Siria, ix smolb'ej masanil eb' soldado vin̈. Ay pax 32 eb' vin̈ rey junn̈ej ix yutej sb'a yed' vin̈ yed' pax schej eb' vin̈ yed' scarruaje eb' vin̈ yic oval. Ix javi eb' vin̈ yac' oval d'a chon̈ab' Samaria, ix och oyan eb' vin̈ d'a spatic jun chon̈ab' chi'. \p \v 2 Ix yac'ancot schecab' eb' vin̈ d'a vin̈aj Acab sreyal Israel, ix yalan eb' vin̈ icha tic: A vin̈aj Ben-adad ix on̈ checancot ul cala': \v 3 Vic yaj masanil a b'eyumal, eb' ix etb'eyum te vach' yed' eb' uninal te vach', xchicot vin̈, xchi eb' checab' chi'. \p \v 4 Ix yalanb'at vin̈aj Acab chi' d'a vin̈ icha tic: Mamin rey, ujocab' icha ix al chi'. A in tic yed' masanil tastac ay d'ayin icocab'i, xchib'at vin̈. \p \v 5 Ix jaxpax eb' checab' chi' d'a vin̈aj Acab chi', ix yalanxi eb' icha tic: Icha tic ix yutej vin̈aj Ben-adad yalanxicoti: Toxo ix valb'at d'ayach to vic yaj masanil a b'eyumal, eb' ix etb'eyum yed' pax eb' uninal. \v 6 An̈ejtona' yab' icha tic q'uic'an, svac'anb'at eb' yajalil eb' in soldado yic sb'at yilan eb' masanil tas ay d'a yol a palacio yed' yoltac spat eb' vin̈ ayoch yajalil ed'oc. Masanil tas ol snib'ej eb', ol yic'cot eb', xchi vin̈, xchi eb' checab' chi'. \p \v 7 Yuj chi' ix yavtancot masanil eb' yichamtac vinaquil chon̈ab' vin̈aj Acab chi', ix yalan vin̈ d'a eb': \p —¿Tas tz'aj e naan a ex tic? A vin̈aj Ben-adad chi' vann̈ej sayan vin̈ tas ol yutej on̈ yixtani, vach'chom a in tic toxo ix val d'a vin̈ to syal vac'an in b'eyumal, eb' ix vetb'eyum yed' eb' vuninal d'a vin̈, xchi vin̈. \p \v 8 Ix yalan eb' ichamtac vinac chi' yed' masanil eb' chon̈ab': \p —Mamin rey, man̈ a cha ab' tas syalcot vin̈ chi' d'ayach, xchi eb'. \p \v 9 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈aj rey Acab chi' d'a eb' schecab' vin̈aj Ben-adad chi': \p —Alec d'a vin̈ rey vajal chi', ol in c'anab'ajej masanil tas ix yal vin̈ d'a sb'ab'elal, palta axo tas syalcot vin̈ d'ayin ticnaic, man̈xo ol in c'anab'ajejlaj, xchib'at vin̈. \p Icha chi' ix aj yalanxic'och eb' schecab' vin̈aj Ben-adad chi'. \v 10 Ix schecanxicot eb' schecab' vin̈ chi' junelxo d'a vin̈aj rey Acab chi', ix yalancot vin̈: Aocab' juntzan̈ dios tz'ac'anoch in yaelal tato max in satel Samaria chi' d'a juneln̈ej. Man̈ ol yab'laj sc'alemal yic syic'ancot jun jopoc yic junjun eb' in soldado, xchi vin̈. \p \v 11 Ix yalanxib'at vin̈aj Acab chi' d'a vin̈aj Ben-adad chi' icha tic: Man̈ smojoc syic'chaan̈ sb'a junoc mach to vanto sb'at d'a oval, icha junoc mach to vanxo sjaxi, xchib'at vin̈. \p \v 12 Van yuc'an an̈ vin̈aj Ben-adad chi' yed' juntzan̈xo eb' vin̈ rey ayec' yed' vin̈ d'a scampamento ayic ix yab'an vin̈ tas ix yal eb' checab' chi'. Yuj chi' ix yal vin̈ d'a eb' yajalil eb' soldado to syac' lista sb'a eb' yic syac'an oval yed' jun chon̈ab' chi'. Yuj chi' ix yac'an lista sb'a eb'. \p \v 13 Yacb'an chi', ix javi jun vin̈ schecab' Dios d'a vin̈aj Acab chi', ix yalan vin̈: \p —A Jehová tz'alan icha tic: Scham val ilan jantac eb' ajc'ol chi', palta ol vac'och eb' d'a yol a c'ab' d'a jun c'u tic, yic vach' ol ojtaquejeli to a inton Jehová Dios in, xchi Jehová, xchi vin̈ checab' chi'. \p \v 14 Ix tac'vi vin̈aj Acab chi', ¿mach yuj ol ac'jococh eb' d'a yol in c'ab' chi'? xchi vin̈. \p —A Jehová ix alani to a yuj eb' vin̈ quelemtac scolvaj yed' eb' yajal yaj d'a junjun chon̈ab' d'a yoltac a macb'en tic, a yuj eb' vin̈ ol ac' ganar, xchi vin̈ schecab' Dios chi'. \p —¿Palta mach ol b'ab'laj yamanoch oval chi'? xchi vin̈aj Acab chi'. \p —A extoni, xchi vin̈ checab' chi'. \p \v 15 Yuj chi' ix smolb'ej 232 eb' vin̈ quelemtac chi' vin̈. Ix lajvi chi' ix smolb'anpax eb' soldado vin̈ ayec' ta', uque' mil eb' d'a smasanil. \v 16-17 Chimc'ualil val ix el eb', b'ab'el sb'at eb' vin̈ quelemtac chi' yuj eb', axo vin̈aj Ben-adad yed' 32 eb' vin̈ rey ajun yed'oc, an̈eja' yuc'an an̈ eb' vin̈ d'a yol scampamento. Ayic ix alji d'a vin̈ yuj eb' soldado ayel yila' to ay juntzan̈ vinac ix el d'a yol chon̈ab' Samaria, \v 18 ix yalan vin̈ icha tic: Vach'chom d'a junc'olal ix elul eb', ma oval jun, yamec eb', pitzan eb' tzeyic'ancot eb' d'ayin d'a tic, xchi vin̈. \p \v 19 A eb' vin̈ quelemtac scolvaj d'a eb' yajal yaj d'a junjun chon̈ab' yic Israel chi', b'ab'el eb' vin̈, tzac'anoch masanil eb' soldado yuj eb' vin̈. \v 20 Junjun eb' ix milancham junjun eb' sirio ajc'ol chi'. Yuj chi' ix b'at eb' sirio chi' elelal, axo eb' israel ix b'at d'a spatic eb'. Axo vin̈aj Ben-adad chi', ix q'ue vin̈ d'a yib'an̈ schej yed' juntzan̈xo eb' soldado, ix b'atcan eb' elelal. \v 21 Ix ac'ji ganar eb' sirio chi' yuj eb' israel chi', ix yic'ancan noc' chej eb' yed' carruaje yic oval. Te nivan eb' sirio chi' ix chami. \v 22 Ix lajvi chi' ix jax vin̈ schecab' Dios chi' d'a vin̈aj Acab sreyal Israel chi', ix yalan vin̈: \p —A ticnaic scham val a naani tas tzutej ac'anoch stz'acub' eb' vin̈ a soldado tic, yujto a d'a junxo ab'il yab' icha tic, sjax eb' sirio tic yac' oval ed' junelxo, xchi vin̈. \p \v 23 An̈eja' ix yalanpax eb' vin̈ yajalil eb' soldado sirio chi' d'a vin̈ sreyal chi' icha tic: \p —A juntzan̈ sdiosal eb' israel chi', sdiosal jolomtac vitz. Yuj chi', ix on̈ yac' ganar eb'. Palta tato a d'a pan̈quiltac scac' oval yed' eb', scac' ganar eb'. \v 24 Mamin rey, a tas tza c'ulej ticnaic to maxtzac ac'och eb' vin̈ rey tic yajaliloc eb' soldado, say sq'uexul eb' vin̈. \v 25 Tzac'anpaxoch eb' soldado icha sb'isul eb' ix ac'ji ganar chi', lajan tz'aj sb'isul eb' yed' noc' chej yed' pax carruaje. Slajvi chi' tzon̈ b'at cac' oval yed' eb' israel d'a lum pan̈quiltac chi', ol quilan b'ian tato man̈ ol cac' ganar eb', xchi eb'. \p Ix schaan yab' vin̈aj Ben-adad tas ix yal eb' chi'. \v 26 Ayic ix ec' jun ab'il chi', ix yac'an lista eb' soldado vin̈aj Ben-adad chi', ix javi eb' d'a chon̈ab' Afec yic syac'an oval eb' yed' eb' israel chi'. \v 27 An̈ejtona' ix yac'anpax lista sb'a eb' vin̈ soldado israel chi', ix ac'ji syamc'ab' eb' yic sb'at eb' yac' oval yed' eb' sirio chi'. Ix b'at eb' israel chi', ix sb'oanq'ue scampamento eb' d'a yichan̈ eb' sirio chi'. Lajan val yilji eb' icha chab'oc macte'al noc' chiva, axo pax eb' soldado yic eb' sirio chi' jun, majnaquel sat lum ac'lic chi' yuj eb'. \p \v 28 A val ta' ix javi jun vin̈ schecab' Dios d'a vin̈aj Acab sreyal Israel chi', ix yalan vin̈ icha tic d'a vin̈: \p —A Jehová tz'alan icha tic: Yujto a eb' sirio tic ix alani to a in tic sDiosal in lum jolomtac vitz, man̈ in sDiosaloc lum pan̈quiltac, yuj chi' a ticnaic ol vac'och juntzan̈ tzijtumal anima tic d'a yol a c'ab', icha val chi' ol aj ojtacaneli to a in ton Jehová Dios in, xchi Jehová, xchi vin̈ checab' chi'. \p \v 29 Uque' c'ual ton̈ej ix ajec' eb' soldado sirio d'a yichan̈ eb' soldado israel chi', ix lajvi chi' ix syamanoch eb' yac'an oval. A d'a jun c'u chi' 100 mil soldado yic eb' sirio chi' sb'ey d'a yoc ix cham yuj eb' israel chi'. \v 30 Axo juntzan̈xo eb' soldado chi', ix b'at eb' elelal d'a chon̈ab' Afec. Axo smuroal jun chon̈ab' chi' ix cot lan̈naj d'a yib'an̈ eb', 27 mil eb' soldado ix el chi' ix chami. Ix pax lemnaj vin̈aj Ben-adad chi', ix c'och vin̈ d'a jun chon̈ab' chi', tzuli tz'ec' vin̈ sc'ub'ejel sb'a d'a yoltac pat. \p \v 31 Yuj chi' axo eb' ayoch yajalil yed' vin̈ ix alan d'ay icha tic: \p —Ix cab'i to a eb' vin̈ sreyal Israel ay yoq'uelc'olal eb' vin̈, yuj chi' comonoc scha a c'ool scac'och pichul ya sva'i, scac'anoch lasu d'a co jaj. Slajvi chi' b'at co ch'oxan co b'a d'a vin̈ sreyal Israel chi', talaj tz'oc' sc'ol vin̈ d'ayon̈, man̈ ol on̈ smilchamlaj vin̈, xchi eb' d'a vin̈aj Ben-adad chi'. \p \v 32 Yuj chi' ix yac'anoch pichul eb' ya sva'i, ix yac'anoch lasu eb' d'a sjaj, ix b'at eb' sch'ox sb'a d'a vin̈ sreyal Israel chi', ix yalan eb': \p —Mamin rey, a vin̈ a checab' aj Ben-adad, tzon̈ scheccot vin̈ cal d'ayach, comonoc tz'oc' a c'ool max a milchamlaj vin̈, xchi eb'. Ix tac'vi vin̈aj Acab chi' d'a eb' icha tic: \p —¿Tom pitzanto vin̈ jun? A d'a in sat, icha vuc'tac yaj vin̈, xchi vin̈. \p \v 33 Te vach' ix yal vin̈ rey chi' ix yab' eb', yuj chi' ix yal eb' icha tic: \p —Mamin rey, a vin̈ uc'tac aj Ben-adad chi' pitzanto vin̈, xchi eb'. \p —B'at iq'ueccot vin̈ an, xchi vin̈aj Acab chi' d'a eb'. Yuj chi' ix javi vin̈aj Ben-adad chi' d'a yichan̈ vin̈, ix yac'anq'ue vin̈ vin̈ d'a yol scarruaje. \v 34 Ix lajvi chi' ix yalan vin̈aj Ben-adad chi' icha tic: \p —A ticnaic a juntzan̈ chon̈ab' yic'nac ec' vin̈ in mam d'a vin̈ a mam, svac'xican d'ayach. Syal sb'at eb' a chon̈vajum d'a Damasco icha sc'ulejnac eb' schon̈vajum vin̈ in mam chi' d'a Samaria, xchi vin̈. \p —Tato icha chi', ol ach vaq'uel d'a libre, xchi vin̈aj Acab chi'. \p Icha chi' ix aj sb'oan jun strato eb' chi'. Ix lajvi chi' ix pax vin̈aj Ben-adad chi'. \p \v 35 Palta ay jun vin̈ d'a scal eb' vin̈ schecab' Jehová, a Jehová ix alan d'a vin̈, yuj chi' ix yal vin̈ d'a jun vin̈ yetb'eyum icha tic: \p —Ac' in echnaj in c'ana', xchi vin̈. \p Palta maj yal-laj sc'ool vin̈ yetb'eyum vin̈ chi'. \v 36 Ix yalan vin̈ schecab' Dios chi' d'a vin̈ icha tic: \p —Yujto maj a c'anab'ajej tas ix yal Jehová, yuj chi' ayic ol ach el d'a in tz'ey tic, ay jun noc' choj ol ach milanchamoc, xchi vin̈. \p Ayic ix el vin̈ chi' d'a stz'ey vin̈ schecab' Dios chi', axo d'a yol b'e ix elta jun noc' choj d'a vin̈, ix miljicham vin̈ yuj noc'. \p \v 37 Ix lajvi chi', ix schalan sb'a vin̈ schecab' Dios chi' yed' junxo vin̈ vinac, ix yalanxi vin̈ d'a vin̈ icha tic: Ac' in echnajoc, xchi vin̈. A jun vin̈ chi' ix mac'an vin̈ schecab' Dios chi', ix lajvi vin̈. \v 38 Ix lajvi chi' ix b'at vin̈ schecab' Dios chi' smaclej vin̈ rey d'a yol b'e. Ix sq'uexanel sb'a vin̈, ix smusan sat vin̈ d'a jun c'apac. \v 39 Ayic van yec'b'at vin̈ rey chi' ta', te chaan̈ ix yal vin̈ schecab' Dios chi': \p —Mamin rey, a in a checab' in tic, ix in b'at d'a oval. A d'a scal eb' soldado ix elta jun vin̈ soldado ix yic'ancot jun vin̈ ajc'ol vin̈ d'ayin. Ix yalan vin̈ d'ayin to tzin tan̈vej jun vin̈ chi'. Ix cham val yalan vin̈ tato svactejel vin̈ ajc'ol chi', a inxo tzin cham sq'uexuloc vin̈, mato yovalil svac' oxeoc arroba q'uen plata. \v 40 Palta mamin rey, a in tic yacb'an ay jab'oc tas van in c'ulani, ix el lemnaj vin̈ ajc'ol chi' d'ayin, xchi vin̈ d'a vin̈aj Acab chi'. \p Ix tac'vi vin̈aj Acab sreyal Israel chi': \p —Munil a ach ix alq'ueta a mul yed' tas ol elul d'a ib'an̈ yuuj, xchi vin̈. \p \v 41 Ix lajvi chi' ix yic'anel smusil sat vin̈ schecab' Dios chi'. Axo ix yilan vin̈ rey chi' to a jun vin̈ chi' a junoc eb' vin̈ schecab' Dios. \v 42 Ix yalan vin̈ schecab' Dios chi': \p —Icha val tic yalan Jehová: A ach tic ix actejb'at jun vin̈ vinac ix vala' to yovalil schami, yuj chi' a ach ol ach cham sq'uexuloc vin̈, axo a chon̈ab' ol satel sq'uexuloc yic vin̈, xchi Jehová, xchi vin̈ schecab' Dios chi'. \p \v 43 Ix lajvi chi', ix b'atcan vin̈aj Acab chi' d'a Samaria, ix chab'axq'ue sc'ool vin̈. Van schichon sc'ool vin̈ ix ochcan vin̈ d'a yol spalacio. \c 21 \s1 A vin̈aj Acab yed' lum sluum vin̈aj Nabot \p \v 1-2 Ayic ix lajvi yec'can juntzan̈ chi', a vin̈aj Acab rey d'a Samaria, ix snib'ej vin̈ sman jab' slum jun vin̈ aj Jezreel scuch Nabot. A jab' slum vin̈ chi' avab'il te' uva d'a sat, a d'a stz'ey spalacio vin̈ rey chi' ay. Ay jun c'ual ix yal vin̈aj Acab chi' d'a vin̈aj Nabot chi' icha tic: \p —Ac' jab' a lum chi' d'ayin, yic ata' svavej jab'oc vitaj, yujto d'a stz'ey in palacio ay. Axo junocxo lum te vach' svac' sq'uexuloc, mato tzin tup d'ayach icha stojol, xchi vin̈. \p \v 3 Ix tac'vi vin̈aj Nabot chi' icha tic: \p —Max yal-laj, yujto max yal-laj sc'ol Dios to tzin chon̈el in macb'en ac'b'ilcan yuj in mam vicham, xchi vin̈. \p \v 4 Ix lajvi chi', ix pax vin̈aj Acab chi' d'a spalacio. Ix te och pitz'an d'a sc'ool vin̈, ix somchajchaan̈ vin̈ yuj tas ix yal vin̈aj Nabot chi'. Yuj chi' ayic ix c'och vin̈ d'a spalacio chi', ix ec' jichan vin̈, ix meltzajcanoch q'uelan vin̈ d'a yich sch'at, majxo scha valaj sb'a vin̈. \v 5 Ix c'och ix Jezabel, ix yetb'eyum vin̈ d'a stz'ey, ix sc'anb'an ix: \p —¿Tas yuj schichon a c'ool, max yal a c'ol tzach va'i? xchi ix. \p \v 6 Ix tac'vi vin̈: \p —Yujto ix in lolon yed' vin̈aj Nabot aj Jezreel yuj jab' sluum vin̈ b'aj ay te' uva, ix in c'an in man d'a vin̈, mato svac' junocxo lum sq'uexuloc, palta maj yal-laj sc'ol vin̈ ix yac' lum d'ayin, yuj chi' schichon in c'ool, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 7 Ix tac'vi ix d'a vin̈: \p —¿Tas yuj stac a c'ol yuj jun chi'? ¿Tom man̈ sreyaloc Israel aj jun? Man̈ ac' pensar yuj jun chi'. Q'uean̈ vaan, va'an̈. A in ol viq'uec' jun lum chi', ol vac'an lum d'ayach, xchi ix. \p \v 8 Ix lajvi chi' ix sb'oan jun ch'an̈ carta ix d'a sb'i vin̈aj Acab chi', axo sello vin̈ ix yac'och ix d'a ch'an̈. Ix yac'anb'at ch'an̈ ix d'a eb' yichamtac vinaquil chon̈ab' b'aj cajan vin̈aj Nabot chi'. \v 9 Ix yalan ix d'a ch'an̈ carta chi' icha tic: Tze molb'ej eb' anima yic tz'och eb' d'a tzec'ojc'olal. Tzeyaq'uem c'ojan vin̈aj Nabot d'a yichan̈ eb' anima chi' d'a junoc lugar nivan yelc'ochi. \v 10 Tze sayan chavan̈oc vinac chuc spensar stec'b'ej sb'a yalan d'a spatic vin̈ icha tic: A ach tic, ix ach b'uchvaj d'a Dios yed' d'a vin̈ rey, xchiocab' eb' d'a vin̈. Slajvi chi' tzeyic'anel vin̈ d'a stiel chon̈ab', axo ta' tze julq'uenejcham vin̈, xchib'at ix. \p \v 11-13 Axo eb' ichamtac vinac chi', ix sc'anab'ajej eb' icha val ix aj yalanb'at ix Jezabel chi' d'a ch'an̈ scarta chi'. \v 14 Ix lajvi chi', ix yalancot eb' d'a ix Jezabel chi' to toxo ix cham vin̈aj Nabot chi'. \p \v 15 Ayic ix yab'an ix Jezabel chi', ix yalan ix d'a vin̈aj Acab chi': \p —A ticnaic b'at maccan icoc lum sluum vin̈aj Nabot aj Jezreel, aton lum maj yal sc'ool vin̈ ix schon̈ d'ayach, yujto toxo ix cham vin̈, xchi ix. \p \v 16 Ayic ix yab'an vin̈aj Acab chi' to toxo ix cham vin̈aj Nabot chi', ix b'at sb'oanoch sb'a vin̈ d'a sat luum. \v 17 Ix lajvi chi', ix yalan Jehová d'a vin̈aj Elías aj Tisbe: \p \v 18 —Ixic b'at il vin̈aj Acab sreyal Samaria. A d'a Jezreel ayec' vin̈ ticnaic d'a lum sluum vin̈aj Nabot, aton lum ix yiq'uec' vin̈ d'a vin̈. \v 19 Tzalan d'a vin̈ icha tic: A Jehová tz'alan d'ayach icha tic: Yujto ix a milcham vin̈aj Nabot, ix ic'anec' lum sluum vin̈ tic, yuj chi' a b'aj ix lec'jiq'ue schiq'uil vin̈ yuj noc' tz'i', an̈eja' pax ta' ol lec'jocq'ue a chiq'uil a ach tic yuj noc', xchi Jehová, xa chi d'a vin̈, xchi d'a vin̈aj Elías chi'. \p \v 20 Ix yalan vin̈aj Acab chi' d'a vin̈aj Elías chi' icha tic: \p —Ach ajc'ool, ix in ilchaj uuj, xchi vin̈. Ix tac'vi vin̈aj Elías chi': \p —Ach ilchaj toni, yujto ix a tec'b'ej a b'a a c'ulan tas te chuc d'a yichan̈ Jehová. \v 21 Yuj chi' ix yal Jehová: Ol vic'cot cusc'olal d'a ib'an̈, ol satel masanil eb' vinac d'a in̈tilal yed' eb' vinac nivac yelc'och d'a scal chon̈ab' Israel, ma eb' checab' yaji. \v 22 Icha val vutejnac in satanel eb' yin̈tilal vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat yed' eb' yin̈tilal vin̈aj Baasa yuninal vin̈aj Ahías, icha val chi' ol vutej in satanel eb' in̈tilal, yujto ix a tzuntzejcot yoval in c'ool yuj tas ix a c'ulej, ix a cuchb'anb'at eb' etisraelal d'a chucal, xchi Jehová. \v 23 Axo pax yuj ix Jezabel, a Jehová tz'alan icha tic: A noc' tz'i' ol chianb'at schib'ejal ix d'a Jezreel tic. \v 24 A eb' in̈tilal ol cham eb' d'a yol chon̈ab', a noc' tz'i' ol chianb'at snivanil eb'. Axo eb' ol cham d'a spatiquel chon̈ab' chi', a noc' ostoc ol chianb'at eb', xchi Jehová, xchi vin̈aj Elías chi'. \p \v 25 (Val yel malaj junocxo rey ix yutej sb'a icha ix yutej sb'a vin̈aj Acab chi'. Ix cuchb'aj vin̈ yuj ix Jezabel ix yetb'eyum, yic stec'b'an sb'a vin̈ sc'ulan chucal d'a yichan̈ Jehová. \v 26 Te yajb'entac ix yutej sb'a vin̈ ayic ix och vin̈ ejmelal d'a juntzan̈ comon dios. Lajan val ix yutej sb'a vin̈ icha yutejnac sb'a eb' amorreo, aton eb' yic'naquel Jehová d'a yichan̈ chon̈ab' Israel.) \p \v 27 Ayic ix yab'an vin̈aj Acab tas ix yal vin̈aj Elías chi', ix sn̈ic'chitanb'at spichul vin̈. Ix yac'anoch pichul vin̈ te ya sva'i. Ix och vin̈ d'a tzec'ojc'olal. Ix vay vin̈ yed' spichul ya sva chi'. Te cusnac vin̈ tz'ec' vin̈. \v 28 Yuj chi' ix yalanxi Jehová d'a vin̈aj Elías chi' icha tic: \v 29 ¿Tzam ila' tas syutej vin̈aj Acab chi' yic'anem sb'a d'ayin? Yuj chi' man̈ ol vac'b'at jun yaelal chi' d'a yib'an̈ vin̈. Ato yic ayoch junoc yuninal vin̈ reyal sq'uexuloc, ato ta' ol vac'b'ati, xchi d'a vin̈. \c 22 \s1 Yalnac vin̈aj Micaías‘R’to ol ac'joc ganar vin̈aj Acab \r (2Cr 18.1-34) \p \v 1 Oxe' ab'il malaj jab'oc oval d'a scal chon̈ab' Israel yed' eb' sirio. \v 2 Axo ix el yoxil ab'il chi', ix c'och vin̈aj Josafat sreyal Judá lolonel yed' vin̈aj Acab sreyal Israel chi'. \v 3 Ix yalan vin̈ sreyal Israel chi' d'a masanil eb' ayoch yopisio yed'oc: \p —A ex tic eyojtac sic'lab'il to a chon̈ab' Ramot d'a yol yic Galaad, quictaxon yaji. ¿Tas yuj max quiq'uec' d'a vin̈ sreyal Siria chi'? xchi vin̈ d'a eb'. \p \v 4 Ix sc'anb'an vin̈ d'a vin̈aj Josafat chi': \p —¿Mamax yal a c'ol tzach och ved'oc yic scac'an oval yed' chon̈ab' Ramot d'a yol yic Galaad? xchi vin̈. Ix tac'vi vin̈aj Josafat chi': \p —A in tic ol in b'at ed'oc yed' masanil eb' in soldado yed' jantac noc' in chej yic oval. \v 5 Palta ayic manto och oval chi', ol co c'anb'ej d'a Jehová, xchi vin̈. \p \v 6 Ix yavtancot 400 eb' vin̈ syaloch sb'a schecab'oc Dios vin̈aj Acab chi', ix sc'anb'an vin̈ d'a eb' vin̈: \p —¿Tzam yal co yamanoch oval yed' chon̈ab' Ramot, mato maay? xchi vin̈. Ix tac'vi eb' vin̈ icha tic: \p —Aq'uec oval chi'. A Dios Cajal ol ac'anoch d'a yol e c'ab', xchi eb' vin̈. \p \v 7 Ix sc'anb'an vin̈aj Josafat chi': \p —¿Mama val junoc vin̈ schecab' Jehová d'a tic b'aj sco c'anb'ej? xchi vin̈. \p \v 8 Ix tac'vi vin̈ sreyal Israel chi' d'a vin̈: \p —Ayto val junxo vin̈ syal slolon yed' Jehová, aton vin̈aj Micaías yuninal vin̈aj Imla. Palta malaj in gana svil vin̈, yujto malaj jab'oc tas vach' syal vin̈ d'a vib'an̈, chucn̈ej tas syal vin̈, xchi vin̈. Ix yalan vin̈aj Josafat chi': \p —Man̈ al icha chi', xchi vin̈. \p \v 9 Ix lajvi chi' ix yavtan jun vin̈ schecab' vin̈aj Acab chi', ix yalan vin̈ d'a vin̈: \p —Ixic d'a elan̈chamel, b'at ic'cot vin̈aj Micaías yuninal vin̈aj Imla, xchi vin̈. \p \v 10 A vin̈aj rey Acab yed' vin̈aj Josafat sreyal Judá chi', ayoch spichul eb' vin̈ yic sreyal yuuj, ix em c'ojan eb' vin̈ d'a juntzan̈ xila yic eb' vin̈ rey d'a jun tec'lab' trigo d'a stiel spuertail chon̈ab' Samaria. Masanil eb' vin̈ syaloch sb'a schecab'oc Dios chi', ix stz'ac yal eb' vin̈ tas ol aj yac'an ganar eb' vin̈ rey chi'. \v 11 A vin̈aj Sedequías yuninal vin̈aj Quenaana, ix sb'o juntzan̈ q'uen q'ueen vin̈, icha sch'aac noc' vacax ix aji, ix yalan vin̈: Icha val tic ix aj yalan Jehová: A juntzan̈ yechel ch'aac vacax tic, a sch'oxanel ipalil b'aj ol ac' oval yed' masanil eb' sirio masanto ol satel eb', xchi Jehová, xchi vin̈. \p \v 12 Masanil eb' vin̈ syaloch sb'a schecab'oc Dios chi', lajann̈ej syutej eb' vin̈ yalan d'a vin̈ rey chi' icha tic: Ixic, ac' oval d'a chon̈ab' Ramot yujto a Jehová ol ac'anoch d'a yol a c'ab', xchi eb' vin̈. \p \v 13 Axo vin̈ schecab' vin̈ rey ix b'at yic'cot vin̈aj Micaías chi', ix yal vin̈ d'a vin̈aj Micaías chi' icha tic: \p —Masanil eb' vin̈ schecab' Dios van yalani to vach' ol elc'och vin̈ rey, yuj chi' alpax icha tz'aj yalan eb' vin̈ chi' a ach tic, xchi vin̈ d'a vin̈. \p \v 14 Ix tac'vi vin̈aj Micaías chi' icha tic: \p —D'a yichan̈ Jehová sval d'ayach to a tas ol yal Jehová d'ayin, a ol vala', xchi vin̈. \p \v 15 Ix javi vin̈aj Micaías chi' d'a yichan̈ vin̈ rey chi', ix sc'anb'an vin̈ rey chi' d'a vin̈: \p —A ticnaic ach Micaías, ¿tom smoj sco yamoch oval yed' chon̈ab' Ramot d'a yol yic Galaad, mato maay? xchi vin̈. \p Ix tac'vi vin̈aj Micaías chi': \p —Ixic, ol ac' ganar jun oval chi', yujto a Jehová ol ac'anoch jun chon̈ab' chi' d'a yol a c'ab', xchi vin̈. Palta ton̈ej ix yal vin̈ icha chi'. \p \v 16 Ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈: \p —Tzijtum elxo sval d'ayach to a tas yel, a chi' tzal d'ayin d'a sb'i Jehová, xchi vin̈ rey chi'. \p \v 17 Ix yalan vin̈aj Micaías chi' icha tic: \q1 Ix vila', masanil eb' soldado quetisraelal sacleminac sb'atcan eb' d'a jolomtac vitz icha noc' calnel malaj stan̈vumal. \q1 Ix yalan Jehová icha tic: A juntzan̈ eb' soldado tic, malaj yilumal eb', meltzajocab' junjun eb' d'a spat d'a junc'olal, xchi, xchi vin̈. \p \v 18 Ix yalan vin̈aj Acab chi' d'a vin̈aj Josafat chi': \p —Ina ton sval d'ayach to a jun vin̈ tic malaj jab'oc tas vach' syal vin̈ d'a vib'an̈, an̈ej chucal syal vin̈, xchi vin̈. \p \v 19 Yuj chi' ix yalanxi vin̈aj Micaías chi' icha tic: \p —Ab' val slolonel Jehová. Ix vila' to c'ojanem Jehová d'a yol sdespacho, axo eb' yángel d'a satchaan̈ oyanoch eb' d'a spatic yichan̈. \v 20 Ix yalan Jehová icha tic: ¿Mach val junoc ex b'at e montejb'at vin̈aj Acab yic sb'at vin̈ yac' oval d'a chon̈ab' Ramot d'a yol yic Galaad, yic ata' schamcan vin̈? xchi. Ch'occh'oc ix yutej eb' ángel chi' yalan d'ay. \v 21 Axo ix aji, ay jun espíritu ix c'och d'a yichan̈ Jehová, ix yalan icha tic: Ol b'at in montejb'at vin̈, xchi. Ix yalan Jehová d'ay: ¿Tas ol utej b'at a montanb'at vin̈ jun? xchi. \v 22 Ix yalan jun espíritu chi' icha tic: Ol in b'at vec sna' juntzan̈ eb' vin̈ schecab' vin̈aj Acab chi' yic an̈ej esal lolonel ol yal eb' vin̈, xchi. Yuj chi' ix yal Jehová: Ixic ol yal uj icha tzal chi', xchi. \v 23 Yuj chi', a ticnaic a Jehová ix ac'anoch jun espíritu d'a eb' vin̈ a checab' tic yic an̈ej esal lolonel syal eb' vin̈ d'ayach. A Jehová ix alani to icha chi' tz'aj a chami, xchi vin̈ d'a vin̈ rey chi'. \p \v 24 D'a val jun rato chi' ix snitzancot sb'a vin̈aj Sedequías chi' d'a stz'ey vin̈aj Micaías chi', ix stz'itanb'at sat vin̈aj Micaías chi' vin̈, ix yalan vin̈: \p —A jun espíritu tz'esan ix cot d'a Jehová chi', ¿tas ix aj yel d'ayin, axo d'ayach sloloni? xchi vin̈. \p \v 25 Ix tac'vi vin̈aj Micaías chi' icha tic: \p —Olxo ab'i ayic ol ach ec' a c'ub'ejel a b'a d'a yoltac pat, xchi vin̈. \p \v 26 Ix lajvi chi' ix yalan vin̈aj rey Acab chi': \p —Yamec vin̈aj Micaías tic, tzeyic'anb'at vin̈ d'a vin̈aj Amón sgobernadoral chon̈ab' tic yed' d'a vin̈ vuninal aj Joás. \v 27 Tzeyalan d'a eb' vin̈ icha tic: A vin̈ rey ix alani to tz'och jun vin̈ tic d'a preso. Jab'n̈ej svael vin̈ tzeyac'a', jab'n̈ej pax a' tzeyac' yuq'uej vin̈, masanto tzin meltzaj d'a junc'olal, xchi vin̈ rey chi', xe chi d'a eb' vin̈. \p \v 28 Ix yalan jay b'elan̈ lolonel tic vin̈aj Micaías chi': \q1 Tato tzach meltzaj d'a junc'olal, syalelc'ochi to man̈oc Jehová ix checan val juntzan̈ lolonel chi', xchi vin̈ d'a vin̈ rey chi'. Ix yalan vin̈ d'a eb' anima chi': \p —Ex vetchon̈ab', scham val e naan jun ix val tic, xchi vin̈. \s1 A schamel vin̈aj rey Acab \p \v 29 Ix lajvi chi' ix b'at vin̈aj Acab sreyal Israel chi' yed' vin̈aj Josafat sreyal Judá. Ix c'och eb' vin̈ yac' oval d'a chon̈ab' Ramot d'a yol yic Galaad. \v 30 Ix yalan vin̈aj Acab d'a vin̈aj Josafat chi': \p —A in tic, ol in q'uexel in pichul yic ol vac' oval chi', a achxo tic, ayocab'n̈ej och a pichul yic reyal tic, xchi vin̈ d'a vin̈. \p Ix sq'uexanel spichul vin̈ chi', ix och vin̈ d'a scal oval chi'. \v 31 Axo pax vin̈ sreyal Siria, toxo ix yal vin̈ d'a eb' 32 yajalil soldado yic carruaje: Man̈ eyac' oval yed' junocxo mach, palta an̈ej yed' vin̈ sreyal Israel tzeyac' oval chi', xchi vin̈. \v 32 Ayic ix iljib'at vin̈aj Josafat yuj eb' yajalil soldado chi', a snaan eb' to a vin̈ sreyal Israel, ix yoyan sb'a eb' d'a spatic vin̈, yuj chi' ix el yav vin̈. \v 33 Ix yab'an eb' soldado chi' to man̈oclaj vin̈ sreyal Israel chi', yuj chi' ix yactej eb' spechan vin̈. \v 34 Palta ay jun soldado sirio ix comon julanb'at sjul-lab' d'a scal eb' soldado van yac'an oval chi'. C'ocb'il val a vin̈aj rey Acab chi' ix yamchaji. A val b'aj schalaj sb'a cha macan̈ q'uen pichul ayoch yuj vin̈, ata' ix och jun jul-lab' chi'. Yuj chi' ix yal vin̈ d'a vin̈ yamjinac sch'an̈al noc' chej toc'jinac carruaje b'aj ayq'ue vin̈ chi': \p —Ic' meltzaj noc' chej tic, tzin ic'anel d'a scal oval tic, yujto te nivan ix in aj in lajvi, xchi vin̈. \p \v 35 A d'a jun c'u chi' te nivan jun oval ix yac' chi'. Ixto syamq'ue lin̈an vin̈aj Acab chi' eb' d'a yol carruaje yic tzato val yac' yip eb' yac'an oval yed' eb' aj Siria chi', ix q'ue val sib'an schiq'uil vin̈ d'a yol carruaje chi', axo yic ix em c'u ix cham vin̈. \v 36 Axo yic vanxo sq'uic'b'i, ix och jun av d'a scal masanil eb' soldado, ix yalani: Paxan̈ec d'a e chon̈ab', ma d'a e luum junjun ex, xchi. \p \v 37 Icha chi' ix aj scham vin̈aj Acab chi', ix ic'jicot snivanil vin̈ d'a Samaria. A d'a Samaria chi' ix mucji vin̈. \v 38 Ix b'icjiel scarruaje vin̈ chi' d'a jun tanque b'ob'il d'a Samaria chi', b'aj sb'iquel sb'a eb' ix aj mul ix. Ata' ix lec'ji schiq'uil vin̈aj Acab chi' yuj noc' tz'i'. Icha val chi' ix aj yelc'och tas ix yal Jehová. \p \v 39 A jantacto yab'ixal vin̈aj rey Acab chi' yed' tas ix sc'ulej vin̈ yed' pax yab'ixal spalacio vin̈ ayoch marfil yelvanub'oc yed' nivac chon̈ab' ix laj sb'o vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Israel. \v 40 Ayic ix cham vin̈, axo vin̈aj Ocozías yuninal vin̈ ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 A yab'ixal vin̈aj Josafat sreyal Judá \r (2Cr 20.31-37) \p \v 41 Ayic chan̈exo ab'il yoch vin̈aj Acab reyal d'a Israel, ix och vin̈aj Josafat yuninal vin̈aj Asa reyal d'a Judá. \v 42 Ayxo 35 ab'il sq'uinal vin̈ ayic ix och vin̈ reyal chi', 25 ab'il ix yac' reyal vin̈ d'a Jerusalén. Azuba sb'i ix snun vin̈, yisil ix vin̈aj Silhi. \p \v 43 A vin̈aj Josafat chi', vach'n̈ej ix yutej sb'eyb'al vin̈ d'a yichan̈ Jehová, icha yutejnac sb'a vin̈aj Asa smam vin̈. An̈ej to maj scheclaj vin̈ ic'joquel masanil yed'tal b'aj tz'och ejmelal b'aj syac' silab' eb' anima yed' b'aj sn̈us incienso eb' d'a juntzan̈ lugar chaan̈. \p \v 44 Ix och vin̈ d'a junc'olal yed' vin̈ sreyal Israel. \v 45 A jantacto yab'ixal vin̈ yed' sb'inajnaquil vin̈ yed' b'ajtac ix yac' ganar oval vin̈, tz'ib'ab'ilcan b'aj aycan yab'ixal eb' vin̈ sreyal Judá. \v 46 Masanil juntzan̈ vinac smulan yed' yetvinaquil, ix laj spechel eb' vin̈ d'a yol smacb'en, aton juntzan̈ eb' vin̈ ixto can d'a stiempoal vin̈aj Asa smam vin̈. \v 47 (A d'a jun tiempoal chi', malaj rey ayoch d'a Edom, an̈ej jun vin̈ yajal ac'b'iloch yuj vin̈aj Josafat.) \p \v 48 A vin̈aj Josafat chi', ix yac' b'ojoc juntzan̈ te' barco vin̈ icha te' yic eb' aj Tarsis, yic sb'at te' yic' q'uen oro d'a Ofir, palta maj yal-laj sb'at te', yujto ix pojcanb'at te' d'a Ezión-geber. \v 49 A vin̈aj Ocozías yuninal vin̈aj Acab, ix snib'ej vin̈ ix b'at eb' smunlajvum d'a te' barco yed' eb' yic vin̈aj Josafat chi', palta maj yal-laj sc'ol vin̈aj Josafat chi'. \p \v 50 Ayic ix cham vin̈aj Josafat chi', ix mucji snivanil vin̈ yed' eb' smam yicham d'a schon̈ab' vin̈aj David. Axo vin̈aj Joram yuninal vin̈ ix ochcan reyal sq'uexuloc. \s1 Ochnac vin̈aj Ocozías reyal d'a Israel \p \v 51 Ayic 17 ab'ilxo yoch vin̈aj Josafat reyal d'a Judá, ix och vin̈aj Ocozías yuninal vin̈aj Acab reyal d'a Israel d'a chon̈ab' Samaria. Chab' ab'il ix yac' reyal chi' vin̈. \v 52 Palta te chuc tas ix sc'ulej vin̈ d'a yichan̈ Jehová. A sb'eyb'al smam snun vin̈ ix sb'eyb'alej yed' pax sb'eyb'al vin̈aj Jeroboam yuninal vin̈aj Nabat, aton vin̈ cuchb'annacb'at eb' yetisraelal d'a chucal. \v 53 Ix och vin̈aj Ocozías chi' ejmelal d'a comon dios Baal, icha sc'ulejnac vin̈ smam vin̈. Icha chi' ix aj stzuntzancot yoval sc'ol Jehová sDiosal Israel vin̈ d'a yib'an̈.