\id 2CO - Garifuna NT -Honduras 2012 (DBL -2013) \h 2 CORINTIOS \toc1 Tibíaman Ligáradan Páblo joun Coríntona \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co \mt1 TIBÍAMAN LIGÁRADAN PÁBLO JOUN CORÍNTONA \c 1 \s1 Abúsuraguni \p \v 1 Áu Páblo, ában láni Jesucrístu apóstolu áu, láu lugúndan Búngiu, ában le loúnajabei lun napúrichijani ugánu luáguti asálbaruni. Úara lúma Timotéo, le wadúje lueígiñe Jesucrístu, nabǘrüjañoun gárada to jun, jugúra le tílanabei ligílisi to ubúruguboun Corínto, lúma joun sun lánigu Búngiu ja loúbawagubaña Acáya. \v 2 Resíbi jumá abíniruni lúma darángilaü lúmagiñe Wáguchi Búngiu, lúma lúmagiñe Wabúreme Jesucrístu. \s1 Lasúfurirun Páblo \p \v 3 ¡Úati quei Búngiu, le Lúguchibei Wabúreme Jesucrístu! Ligía Wáguchibei le gudémejabubei woun, aráanseñu líña lun líchugun gurásu woun furúmieguarügü óra. \v 4 Rúti gurásu woun lídan sun wasúfurirun, lun gíñe gayára lan wafúnrendeirun lúmagiñe ída lúba lan gayára lan wíchugun gurásu joun ámu ja asúfurirubaña, lídan méme luwúyeri igáburi le líchugubei woun. \v 5 Lugúndun ítara quei luweírin wasúfurirun luágu líri Crístu, ítara gíñe werésibirun ában oúnwenbun gurásu lúmagiñe. \v 6 Ligía lébubei wasúfurirun, lun gagúraasun jumá, sálba jugúyame, resíbitiwa gurásu lúmagiñe Búngiu lun gíñe gayára lan jerésibirun gurásu wámagiñe, subúdi jumeíme Wasálbaragüle. Ítara lúba gayára lan jawánduni líbe asúfuriruni le wawándubei, láu gurásu. \v 7 Derégüdati wafíñen juágu luágu jasígiramémeba lan derébuguñu lídan jafíñen, láu sun weíri lan jasúfurirun. Subúsiti woun luágu láu sun lan jasúfurirun luágu líri Crístu queísi wasúfurirun, jerésibiruba lan gíñe gurásu lúmagiñe Búngiu queísigubeirügü werésibiruni. \p \v 8 Nidújeñu, buséntiwa lun jasúbudirun luágu sarágu lénreengúnga le wasúfurirubei loúbawagu Ásia. Deréti oúchawagúni ligía, darí yebe lun méreediwa lan lun wawánduni láu wáni woúngua. Jarítaguatiwa yebe luágu woúweguba lán meja lubáragiñe wáfuridun ñígiñe. \v 9 Sandíguaadiwa yebe woúngua queísi gürígia ja síadiwaaña lun joúnwen. Wel, lasúseredunbei líra lun wafúnrendeirun lídaangiñe lun weménigidun luágu Búngiu le gabáfubei lun lásaaragüdüniña jiláaña, máma lun wawoúgua lan weménigida. \v 10 Séfu lumútiwa Búngiu dán buri meja ligía le yaráfa wabeí lun woúnwen, áni leséfuramémeñadiwa lídaangiñe lénreengúnga le gádaanbaliwa guetó, áni rúwamaali weménigi luágu, luágu leséfuramémebadiwa lan, \v 11 ánjawa jíderagua láu jayúmuragun lun Búngiu wawágu. Áni ánjaña ayúmuragua sarágu gürígia wawágu lun Búngiu, sarágubaña íchugutiña eteíngiruni lun Búngiu luágu fuleísei lániwa láu leséfuruníwa. \s1 Ca lan uágu lasáansiraguei Páblo larítagun luágu luweíyasun ubúrugun Corínto \p \v 12 Níjein ában cátei agúndaaragüdütíwa. laríñagun warítagun woun luágu gagáburi wamá ában igáburi jarúmati, furáangu, ya uboúagu, jagánaguatima. Íderagua láadiwa Búngiu láu lareíni lun buídu lan wagáburidun ítara, madǘgüntiwa ni cátei láu lichú wáu guánarügü. \v 13 Lídan le wabǘrüjanbei jun tídan wagáradan, úati ni cáta arámudaguati ñi le jásiñerun alíija o gunfaráanda. \v 14 Guetó subúdiraüjadün luágu gayára lan jagúndaaragun wáu quei jumáesturungu, chülǘ lámuga wéyu lun gayáraabei lan jasándiragun júngua buídu buídu láu ugúndani wawágu, ítara quei wagía juágu lídaanme wéyu le lagíribudagüle Jesucrístu uboúagun. \p \v 15 Queísi méja afíñe nubeí luágu gúnda jumá wáu queísi láni Crístu apóstolugu jun, jarítaguatina yebe meja nídin aríjaün furúmiñe, lun nagúndaaragüdünün láu bisída nánün bián weíyaasu— \v 16 jarítagutiná yebe nachǘlaagun aríjaün lídan nuweíyasun Macedónioun, dan jamúga le nagíribudun Macedóniagiñe, ábaya jamúga nachǘlaagun aríjaün. Ítara líña jamúga gayára lan jíderagunina lun nasígiruni nuweíyasun Judéoun. \v 17 Madǘgün numúti. ¿Jálügüdaguñasan júngua ca lan ueígiñe madǘgün nubálin? ¿Masáminarun numúti funásan quei lubúdubu dan lé meja naríñagubei jun luágu nadǘgübei lan cátei le? ¿Jarítaguatün luágu ítara níña lan queísi lirájüñü uboú ja aríñagubaña ában cátei áni magúnfuliruntiña láu jerérun? \v 18 Geféenti Búngiu luágu maríñagun wamá ában cátei jun magúnfulirunga wagía láu. \v 19 Sun wagía—Silváno, Timotéo, áu—apúrichijatiwa jun luágu Jesucrístu, le Liraǘ Búngiu. Áni mítaraanti Crístu quei gürígia ja aríñagubaña ában cátei áni magúnfuliruntiña láu jerérun, Crístu, súnwandan ladǘgüni le laríñagubei. \v 20 Gúnfuli lumúti Crístu sun lidáradun Búngiu jáma lánigu, woun. Ligía lébubei dan lan le lásurun wadímurejan lúma Búngiu luágu luweírigun, ayúmuragua wagía lun, ába waríñagun “ítaralá” lun warúfuduni wafíñerun luágu ladügǘwaba lan lídan líri Jesucrístu. \v 21 Búngiu adǘgübei lun derégüdagu wamá, wagía júma, lídan wafíñen luágu Jesucrístu, ligía anúadajabaliwa lun wesériwidun lun. \v 22 Rúlaali Sífiri Sándu wádoun lun larúfuduni luágu lánigu wamá. Sífiri Sándu le wádaanbei, ligía queísibei lasúbudiraja le lúnbei werésibiruni queísi lánigu Búngiu. Queísi ítara líña lubeí, ¿gayáraati funásan ítara wamá queísi gürígia ja aríñagubaña ában cátei áni magúnfuliruntiña láu? Siñáti. \p \v 23 Mídingidina Corínto aríjaün luágu nuweíyasun ñájoun Macedónioun queí yebe narítaguni lugúndunrügü mabúseerun nan nírudaguagüdünün láu ában ébechuni, geféenti Búngiu luágu líra. Ánjein máma lubeí líña, aráansetina lun noúnabun láu nibágari guánarügü. \v 24 Máma jamúgatia wabúseeruña waríñagun jun. “Nijánba jafíñera”, derégüdaguaadün lídan jafíñen, busénrügütiwa wíderagunün lúntima lagánwoundun jagúndaarun. \c 2 \nb \v 1 Ligía mídinya nubeí bisídaün lun nírudaguagüdünün. \v 2 Lugúndun ¿ída lubásan gayára lan jamúga nagúndaarun lárigiñe níchuguni íruni joun gürígia ja agúndaaraguagüdübalina? Siñáti jamúga. \v 3 Ligía nabǘrüjanbei jun ítara, lun gayára lan jaráanseruni cátei le mégeibei jídaangua lubáragiñe nachǘlürün júmoun, dánme lámuga nachǘlürün, mibíjin námuga íruni júmagiñe, jugúya le lúnbei nibíjin ugúndani júmagiñe. Subúdi numúti luágu láu lan jamúga nasándirun ugúndani, jasándiruña lan jamúga gíñe ugúndani. \v 4 Dán meja le nabǘrüjanbarun gárada tugúya jun, weíriti meja nidíjeri juágu darí lun nayájun lídan le nabǘrüjabarun. Máma meja lun nírudaguagüdünün nabǘrüjoun jun ítara, nabǘrüjanun lun jasúbudiruni luweírin nínsiñejabu jun. \s1 Ferúdun lun lé meja afígounjabei \p \v 5 Le rújalibei íruni láu luríban leménerun, máma rügǘñein nun líchiga íruni, rúlumuti gíñe jun lídan ában luwúyeri. Naríñagunbei “lídan ában luwúyeri” lun maweírin lan naweíridaguagüdüni jun. \v 6 Abeíchuni lé meja jaríñagubei lídan jadámurin lun líchugúniwa luágu gürígia ligía, buídurügaali. \v 7 Guetó, lúnti ferúduna jumáni, ru jugúyame gurásu lun lueí ladǘgün sarágu íruni wuríbati lun. \v 8 Ligía nayúmuragunbei jun lúnya jarúfuduni jínsiñejabu lun. \v 9 Abǘrüjatina jun luágu cátei le lun gíñe nasúbudiruni ánjein aráanse jubeí lun jadǘgüni le nubeíbei jun. \v 10 Guetóti, le únti ferúduna jumá furúmieguarügü cátei, ferúduna nubeí gíñe, ánjein gíñe níjein lubeí cátei le lúnti ferúduna náni gürígia ligía luágu, ferúduna numúti ligíbugiñe Crístu, jueígiñe. \v 11 Lídan ában cátei líbe líra, mabúseerúntiwa wíchugun lúgaaru lun Máfia lun lanǘgün ában gürígia le máma láni lárigoún lídoun lubáfu, subúdiwati lumáñaan Máfia buídu buídu. \s1 Madárangilan lan larítagun Páblo ubúrugu Tróas \p \v 12 Dán meja le nachǘlürünbei ubúrugu Tróas lun napúrichijani ugánu luáguti Crístu, ába nibíjin ában oúnwenbun cháansi ñi lun nuwádigimaridun luágu Wabúreme. \v 13 Madárangilaanti narítagun lugúndun madári náni wadúje Títo Tróas lun nagáambun lúma juágu. Ligía nayoúragunbei joun wadújeñu ja Tróasbaña, ába nídin loúbawagun Macedónia lun nadúnragun lúma Títo ñi. \s1 Gáñeitiwa láu lubáfu Crístu \p \v 14 Buíti lasálirun sun cátei. Teínqui wamúti Búngiu le anǘgübaliwa lídoun sun fulásu, amáchareina wagía lábugiñe lagúmadijan Wábuti Jesucrístu, le súnwandanbei lagáñeiragüdüníwa lídan sun lénreengúnga. Yúsu lumútiwa Búngiu lídan sun fulásu lun wasúbudiragüdüni ugánu luáguti Crístu, queísi lirímichúniwa líjeme cupáli. \v 15 Lugúndun ítara wáña quei cupáli le lágudajabei Crístu lun Búngiu, ñǘdüntiwa láu ugánu luáguti Crístu, le queíbei líjeme cupáli, joun ja lúnbaña jerésibiruni ugánu ligía lun jasálbarun, jáma gíñe ja lúnbaña merésibirun jamáni ugánu ligía lun jeféridirun. \v 16 Joun ja merésibirunbalin ugánu ligía, ítara líña quei ában íjemeni le gáfarajati, ánjein joun ja erésibirubalin, ítara líña quei ában árani le areídaguagüdüti. ¿Cáti gabáfubei lun lasúbudiragüdüni ugánu luáguti Crístu? \v 17 Wagía le loúnajabei Crístu, gabáfutiwa, ladǘga mítaran wamá queísi arúfudajatiña yéetiña jagánagua, ja asáansiragubalin linárün Búngiu quei jabúseerun lun jaríjin cába lan jagáñeira lídaangiñe. Lubáragiñe líra, apúrichija wamúti Lerérun Búngiu quei lubeí, ligíbugiñe Búngiu, wagía queísi loúnajan Búngiu ja lídaanbaña ában lúma Crístu. \c 3 \s1 Ugánu luáguti iséri darádu \p \v 1 Dan le waríñaguni cátei le, ¿genége lumúti jun luágu wagúmeseruñaya lan adímureja buídu wawoúgua? ¿Ódi gásu funági warúfudun gárada jámagiñetu ámu mútu jun to adímurejatu luágu lubuídun wagáburi lun gayára lan jerésibiruníwa, o wamúriajan lan gárada júmagiñetu joun ámu mútu, quei jadǘga jíbiri mútu? \v 2 Uá, lugúndun jugúya afíñetiña, ítara jíña queísi ában gárada to adímurejatu luágu lubuídun wawádigimaridun jagánagua, ítara jíña quei ában gárada to bürǘwañutu tídan wanígi, to gayáraaboun jalíijanun sun gürígia, asúbudiragüdei cátawa lan. \v 3 Ítara jíña queísi ában gárada to labǘrüjan Crístu guánarügü, to wedéregeruboun, ában gárada jugúya to abǘrüjoúboun láu láni Búngiu le wínwanbei Espíritu, máma láu tínta, áni tídan janígi ladǘgei Espíritu ligía wadágimanu, máma luágu dǘbü. \p \v 4 Gayáraati waríñagun luágu buídu lan wesériwidun lun Crístu ladǘga wadǘgüni jeménigiñu luágu Búngiu lun líchuguni ubáfu woun lídaangiñe Jesucrístu. \v 5 Mabáfutiwa lun ni cáta láu wáni woúngua, sun le wayáraabei adǘga, lúmagiñe Búngiu liábin. \v 6 Rújali ubáfu woun lun wesériwidun lun láu wasúbudiragüdüni iséri lidáradun jáma gürígia lun jasálbarun. Iséri darádu ligía, mítaraanti quei lé meja binádu, lé meja lánina lúrudu bürǘwati le lúnbei lagúnfulirúniwa láu, lánina ában ibágari le erésibirúti lúmagiñe Sífiri Sándu. Lúrudu ligía, le lilúrudun Moisés, arúfudarügü lumúti wafígoun ligíbugiñe Búngiu, figoú ligía, oúweni lafáyeijabei. Ánjeinti Sífiri Sándu, rúti ibágari joun sun ja ánjabaña lun. \p \v 7 Lilúrudun Moisés le, abǘrüjoúati luágu dǘbü. Dan le lerésibirubalin lúrudu ligía lúmagiñe Búngiu lun líchuguni joun Israelítagu, ñíñein ában oúnwenbun larúgounga lúmagiñeti Búngiu ligíbuagu darí lun siñá lán meja jaríaguni gürígia jagía ligíbu Moisés, lugúndun weíriti lámiridun ligíbu. Láu sun líra, ába éñegucheina lan larúgounga ligía murúsun murúsun. Ánjein láu lubeí sarágu uweíriguni liábin lúrudu ligía le asíadijabei gürígia lun oúweni, \v 8 ¡weíritimaati luweírigun ugánu le lanǘgübei Sífiri Sándu woun luágu Wasálbaragüle! \v 9 Ánjein weíri lubeí luweírigun meja lúrudu le esériwidubei lun larúfuduni wadúnrun ligíbugiñe Búngiu woun, ¡weíritimaati luweírigun ugánu luágu Wasálbaragüle le adǘgübalíwa richágua ligíbugiñe Búngiu! \v 10 Ni cáta luweírigun lilúrudun Moisés ligíbugiñe luweírigun Wasálbaragüle. \v 11 Ánjeinti weírigu lubeí meja darádu le lúnbei ladúrarun murúsunrügü dan, weíritimaati luweírigun darádu le lúnbei ladúrarun lun sun dan. \p \v 12 Ladǘga níjein lan eménigini le wawágu, luágu siñá lan leféridiruni ugánu luáguti Crístu luweírigun, wapúrichijánbei furáangu. \v 13 Madǘgüntiwa queí meja Moisés, adáuragua láu ligíbu táu ában bélu lun maríjin jamáni Israelítagu léñeguchun larúgounga ligía le siñábei ladúrarun, marámudaguntiwa láu ugánu lánina wasálbarun ni murúsun. \v 14 Derétu janígi Israelítagu jagía lun laníchigu lilúrudun Moisés joun, queísigubeirügü jamúga núrein lan bélu darúgu láu jasáminan. Íbini guetó, dan le jalíijan tídaangiñe líburu to lilúrudun Moisés, bélu méme tugúya to luáguboun jasáminan, mígirun tumútiña lun gunfaráanda jamáni laníchigu binádu lidáradun Búngiu joun, siñáti jasúbudiruni luágu gúnfuliwa lan sun laníchigu binádu darádu ligía lídan Crístu le Wasálbaragüle. \v 15 Chülǘ lúmoun dan le, dan le jalíijanun líburu buri to labǘrüjaboun Moisés, darúguatu ában bélu láu jachǘgü lueí gunfaráanda jamá. \v 16 Ánjeinti dan le lígiruni ában gürígia binádu ligáburi lun leíbugun lúma Crístu, ába tagídarún bélu tugúya lueí. \v 17 Wabúreme Crístu, ligía Espíritu le íchugubei ibágari. Láu Espíritu ligía (le méme Sífiri Sándu) wádan, sálbatiwa, máfaagunga wagía lun wagúnfulirun láu lilúrudun Moisés. \v 18 Ligía sun lubeí wagía afíñetiña luágu Crístu, gidáwaaru bélu lueí wasáminan, subúdi wamúti Crístu furáangu, láu sun luweírigun. Ítara wáña quei ában isúbusein to arúfudubalin luweírigun Wabúreme Crístu, áni láu wasígirun íchigei warítagun luágun, sáansiguagüda lumútiwa láni Espíritu murúsun murúsun lun ítara wamá queí ligía. \c 4 \nb \v 1 Máburujalá lubeíti warǘna, lugúndun rúlaali Búngiu wadágimanu le lábun waríaajan, láu lareíni. \v 2 Mayúsuruntiwa ibíbuni lun wafíñeragüdüniña gürígia luágu Crístu, rúwamuti wanágan luágun cátei le adügǘbei arámudaguarügü, le nibúsigarídünabei. Masáansiragun wameí Lerérun Búngiu, inárüni rügǘñein waríñaga. Ítara líña jasúbudiruni sun gürígia cátawa lan ligíbugiñe Búngiu. \v 3 Ánjein mafúraangun lubeí werérun luáguti Wasálbaragüle, joún rügǘñein ja lúnbaña jeféridirun mafúraangun lan. \v 4 Quei mafíñen jabeí luágu werérun, darúlaali Máfia, le lubúngiutebei uboú le, jaríjin lun siñá lan larúgoungadagüdüni ugánu luáguti Crístu le weírigubei, le liyáwabei Búngiu wínwanti, jasáminan. \v 5 Dan le wapúrichijanbei, máma wawoúgua wapúrichija, luágu Jesucrístu wapúrichija, queísi Wabúreme, waríñagati wawoúgua luágu esériwidutiñarügü lan wagía jun, luágu wínsiñejabu lun Jesúsu. \v 6 Lugúndun Búngiu, le méme íchugubalin lámpu siélu lun lagídarúniwa lubúriga, ligía gíñe adúnraaguagüdübalin lilámpun tídan wanígi, lun gayáraabei lan wasúbudiruni luweírigun Búngiu le waríjibei lídan Jesucrístu. \s1 Abágariduni láu eménigi luágu Búngiu \p \v 7 Larúgounga le wibíjubei luágu luweírigun Búngiu le lídaanbei Crístu, ítara líña quei ában irísini woun. Barǘ wamuti irísini ligía lídan fugiábu wágubu, le ítarabei quei ában soúdieru, lun larijíniwa luágu lúmagiñe lan Búngiu liábin oúnwenbun ubáfu le wawágubei, máma wámagiñe. \v 8 Ítara, láu sun súfuri wamá sun luwúyeri lénreengúnga, súnwandan larúfudun Búngiu ában ǘma woun lun wáfuridun lídaangiñe furúmieguarügü lénreengúnga. Níjein dan, weíriti wadíjeri luágu cába lan wadǘga, máburujaanti warǘna, lugúndun íderagua lániwa Búngiu. \v 9 Eíbaajoúatiwa, mígirun lumútiwa Búngiu joun wáganiñu. Gayáraati jájuchuruníwa, ígira jamáwa múarugu quei jiláaña, siñáti jagúmuchaguagüdüníwa. \v 10 Le ñílumuti woúdin, buséntiña wáganiñu jáfaraguníwa jilágubei queí jáfaruni láganiñu Jesúsu jilágubei. Lúnti ítara lúba lan lun gayáraabei lan larijíniwa lubáfu Crístu le wínwanbei wádaangiñe. \v 11 Wagía, sun awánja lan abágarida, yaráfañu wáña lun woúnwen furúmieguarügü wéyu lueígiñe Jesúsu, lun gayára lan larijíniwa libágari Jesúsu wádaangiñe. \v 12 Ítara líña lubeíti, láu yaráfañu wamá lun oúweni lun wíchuguni ugánu jun luágu Wasálbaragüle, resíbi jumúti ibágari magúmuchaditi. \p \v 13 Laríñajare Davíd tídan Lerérun Búngiu. “Afíñetina, ligía nadímurejánbei”, ítara giñéti afíñetiwa luágu Búngiu láu méme ligáburi afíñeni le meja luágubei Davíd. Ligía wapúrichijánbei luágu. \v 14 Lugúndun subúdi wamúti luágu Búngiu lan le ásaaragüdübalin Jesúsu lídaangiñe oúweni, lásaaragüdübalíwa lan gíñe lúnya wabágaridun, úara lúma Jesúsu, ábame lanǘgüníwa úara júma ligíbugiñoun. \v 15 Luágu jáni fuleísei nasúfurirei sun cátei lun gayára lan jagíbedun ja ánjarubaña lun lareíni Búngiu joun, gíbe jamámuga gíñe íchugutiña eteíngiruni lun luágu lareíni. Ítara lúba iñurúañu lan líri Búngiu. \p \v 16 Ligía máburujan lubeí warǘna. Oúwedeina líña wágubu murúsun murúsun, wawáni, tedérebuguduña ságü wéyu. \v 17 Ni cáta le wasúfurirubei lídan ibágari le, lídan le wasáminarun luágu oúnwenbun ugúndani le lúnbei wibíjini yágüta siélu dánme le ñi wamá lúma Crístu lídan luweírigun. Maweírinti lidáani wasúfurirun woun ya uboúagu dan le wasáminarun luágu lúntibei lan dan magúmuchaditi wagúndan siélu. \v 18 Marítaguntiwa sarágu luágu cátei lánina uboú le, ladǘga murúsuraü lan dan ladúrarun. Le uágubei wíchigei warítagun, luágu cátei lánina siélu, ladǘga cátei ligía, lúnbei sun dan ladúrarun. \c 5 \nb \v 1 Subúdi wamúti lubeíti luágu gayára lan woúnwen lubáragiñe lagíribudun Jesucrístu uboúagun, gayáraati loúnwen wágubu quei teíguadun ában múna weíyaaru. Ánjein asúsereda, subúdi wamúti luágu aráanseeli lan Búngiu lun líchugun ában iséri úgubu woun lun wabágaridun láu, siélu, lun sun dan. Úgubume ligía, mámabei lánina uboú quei ában múna adügǘtu láu újabu, ábanbei úgubu lánina siélu. \v 2 Buchá wawágu láu úgubu le wawágubei guetó, buséntiwa jamúga tadáurawagún wawáni láu iséri wágubu le lánina siélu. \v 3 Láume iséri úgubu ligía wawágu, mítaranbádiwa quei uwáni to úati úgubu táu. \v 4 Sun awánja lan abágarida láu úgubu le wawágubei, darítiwa mégeiti luágu, sandígua wagía woúngua láu idíjeri. Máma jamúga wabúseeruña woúnwen lun weréderun quei uwáni úouga úgubu táu, le wabúseerubei, lun lasáansiragun wágubu le gagúmuchadibei furése furése lídoun wágubu le magúmuchadibei, moúnwenga wagía. \v 5 Búngiu aráanserubaliwa lun gabágari wamá le magúmuchaditi, áni rúlaali Sífiri Sándu woun queísi larúfudajan luágu ítara lúba lan. \p \v 6 Gúndaatiwa lubeíti súnwandan, láu sun subúdi wamá luágu sun lan awánjagua lan uboúagu abágarida lídan wágubu, boúgudiñadiwa lan tueí wában yágüta siélu, máma lan lúmañadiwa Wabúreme. \v 7 Ya uboúagu, siñáti waríjini Crístu, gayáraarügüti wafíñerun luágu. \v 8 Gúndaatiwa láu furúmieguarügü cátei le gádaanbaliwa, láu sun jamúga jímein wamáni lun wígiruni ibágari le ya uboúagu lun woúdin agánawa lúma Wabúreme Jesucrístu siélu. \v 9 Ligía wáfaagunbei lun wadǘgüni lugúndan Wabúreme súnwandan, ya wagía yebe uboúagu, yágüta wagía yebe siélu. \v 10 Lugúndun sun wagía, waráramuba ligíbugiñe Crístu lun werésibiruni cáda ában le lúnbei werésibiruni, según buíti o wuríbati lé meja wadǘgübei dán meja le uboúagugidiwa. \s1 Ugánu lánina darángilaü \p \v 11 Ligía, quei subúdi wabálin lanúfudewa lueí lagúseragüdün Wabúreme, áfaaguatiwa lun wafíñeragüdüniña sun gürígia. Subúdi láali Búngiu cátawa lan, áni agúrabatina lun gíñe subúdi jumáni. \v 12 Máma wadímurejañaya buídu wawoúgua, wíchuguña ában cháansi jun lun jasándiragun júngua gúndaañu wáu, lun gayára lan joúnabuniña arúfudajatiña jagánagua ja apántajabaña luágu lubuídun jarúfudagun joúngua boúgudi jabíti, áni tídan janígi mabuíduntiña. \v 13 Ánjein weíri lubeí wesériwidun lun Búngiu darí lun warijín camá lǘlüñein wáu, ladǘga luweírin wínsiñejabu lun Búngiu lasúsereda. Ánjein genége lubálin luágu wesériwiduña lan lun Búngiu láu ában lidíli ichǘgü, ladǘga luweírin wínsiñejabu jun wadǘgei. \v 14 Mósu nesériwidun lun Crístu táu sun nanígi lárigiñe larúfuduni luweírin línsiñejabu woun láu loúnwen lídan wafúlasun súngubei. Queísigubeirügü jamúga jilá jamá sun gürígia úara lúma dán meja le loúnwenbei. \v 15 Jiláti Crístu jawágu súngubei, lun sun lan ja ánjabaña lun jerésibiruni ibágari lídaangiñe, mámaali lámuga joun guánarügü jabágarida, lun jabágaridun lun Crístu le oúwebei jawágu, sará ligía lídaangiñe oúweni. \v 16 Ligía manǘgün wabeí ni ában quei janǘgün lirájüñü uboú gürígia, según boúgudi jabíti. Luágu méja ában dan, barǘ wamuti meja Crístu quei janǘgüni lirájüñü uboú, mítaranjaali guetó. \v 17 Le lubeíti lídaanbei ában lúma Crístu, ábanjali gürígia iséri, gumúja sun cátei le lánina binádu ligáburi, labágariduña ában iséri ibágari lúma Crístu. \p \v 18 Adǘga lumúti Búngiu sun cátei le. Gáganiguatiwa meja lúma ladǘga wafígoun, ába loúnajani Crístu lun lachíbuni wafígoun, gayára lámuga gamádagua wamá luma. Rúlumuti wadágimanu ligía woun lun waráandaragüdüniña sun gürígia lúma. \v 19 Le naríñagubei, láu loúnwen Crístu lídan wafúlasun, arúfudati Búngiu ában ǘma woun lun gayára lan lagídarúniwa wadúnrun luágu wafígoun ligíbugiñe, gayára lámuga gamádagua wamá lúma. Oúnaja lumútiwa lun waríñaguni le joun sun gürígia. \v 20 Wayábiña lubeíti queísi wügǘriña ja loúnajabaña Crístu, queísigubeirügü jamúga layúmuragun Búngiu guánarügü jun wádaangiñe. Ayúmuraguatiwa lubeíti jun lueígiñe loúbadina Crístu. aráandara jumá lúma Búngiu. \v 21 Madǘgünti Crístu ni ában figoú, rúlumuti Búngiu sun lidúnrun wafígoun luágun Crístu lun láu lan lídan wamá ában lúma, lun wachǘlürün abágaridei ibágari lánina ísuruni le labúseerubei Búngiu lun wabágaridun. \c 6 \nb \v 1 Wagía, queísi ñadágimeintiña úara lúma Búngiu, ayúmuraguatiwa jun lun jarúfuduni láu lubuídun jigáburi luágu máma lan luágu ni cáta jerésibirei lareíni Búngiu jun. \v 2 Laríñajare Búngiu tídan Lerérun. \q1 Nagáambubei bagúajan nun lídan nidáani lun fuleíseijabu nan joun gürígia, \q1 níderagubadibu lídan nuwéyuri lun nasálbarun gürígia. \m Chülǘjali lidáani Búngiu lun fuleíseijabu lan joun gürígia, niján buri wéyu le luwéyuribei Búngiu lun lasálbaruniña gürígia. \p \v 3 Áfaaguatiwa lun úaragua lan wagáburi lúma wapúrichijan, lueí jamúga jeréderúniwa gürígia lueí jagáambuníwa. Mabúseerúntiwa jamúga wanǘgün minébesei lun luwádigimari Búngiu láu wagáburi, \v 4 busénrügütiwa warúfuduni lídan sun cátei luágu esériwidutiña lan lun Búngiu wagía, láu luweírin wagúraasun lun wawánduni asúfuriruni, mégei, lúma lénreengúnga. \v 5 Beíjamaadíwa, dáüjamáwa, ínchajoúatiña gürígia lun jeíbaajaníwa, jéreti wawádigimari lun Búngiu darí lun wasándirun oúnwenbun lubúcha uágu. Reídeijadiwa marúmugunga, áfaaga wagía ilámaü. \v 6 Arúfuda wamúti gíñe luágu esériwidutiña lan lun Búngiu wagía láu larúman wabágari, láu lisúbudin linárün Búngiu woun, láu wagúraasun lúma wareíni, láu warúfuduni lubáfu Sífiri Sándu le wádaanbei, láu wínsiñejabu le tímatimaati, \v 7 láu wáni ugánu le lánina inárüni, lúma láu lubáfu Búngiu wádan. Yúsu wamúti lárumatena lubuídun ibágari, dándu lun woúdin jabároun wáganiñu quei lun waráramuniña dan le jayábin wabároun. \v 8 Níjein dan ibíjatiwa inébesei, níjein dan anábawaguatiwa. Níjein dan adímurejoúati buídu wawágu, níjein dan adímurejoúati wuríbati. Níjein dan, oúsera jamútiwa quei yéetiña, níjein dan quei wügǘriña ja aríñagutiña inárüni. \v 9 Níjein dan, oúsera jamútiwa quei ibídiñewatiña, níjein dan quei subúdiwatiña buídu, níjein dan, agúrabañu wáña lan woúnwen, awánjagua wínwanlu, ígirati Búngiu lun wasúfurirun, lun wafúnrendeirun lídaangiñe, \v 10 moúnwentiwa lídaangiñe asúfuriruni ligía. Láu sun níjein lan cátei lun lírudaguagüdüníwa, níjein gíñe ugúndani lúmagiñe Búngiu tídan wanígi. Láu sun gudéme wamá según uboú, aríñagatiwa joun gürígia luágu irísini inárüniti le gayáraabei jadáriruni lídan Jesucrístu, láu sun úa lan ni cáta wáma según jarítagun lánigu uboú, ibíja wamúti sun cátei lídaangiñe Crístu. \p \v 11 Wadújeñu Coríntona, adímurejaadina jun láu furáangu, dará náaru nanígi jun le gumúti, le luweírin jínsiñe nun. \v 12 Masáansiragúnti wínsiñejabu jun, láu sun afíñetina luágu sáansigua lan jínsiñejabu woun. \v 13 Ayúmuraguatina jun quei layúmuragun ában úguchili joun lirájüñü lun jínsiñejabu jumá woun le gumúti, queísi wínsiñejabu jun. \s1 Aganoúati Búngiu wádan \p \v 14 Magámarida jumá gürígia ja mafíñetiña luágu Crístu, lugúndun janǘgüba ában ibágari le múaraanti. Mamádaguati ísuruni lúma wuríbani, siñáti gíñe gamádagua lan larúgounga lúma lubúriga. \v 15 Siñáti níjein lan úarani lídan Crístu lúma Máfia, siñáti gíñe lúaradun ában afíñeti luágu Crístu lúma ában le mafíñeti. \v 16 Siñáti gadǘnama jamá sándu tídan lúban Búngiu, áni lúban Búngiu le wínwanbei wagía, quei laríñagun Búngiu guánarügü. \q1 Naganoúba jagánagua, eíbuga áume jagánagua, \q1 áuba Jabúngiute, jagíame nánigu. \m \v 17 Ligía gíñe laríñagunbei Wabúreme Búngiu. \q1 Furíjuma jagánaguagiñe ja mafíñebaña nuágu, díse jumá jaweí, líña Jabúreme. \q1 Mádaragua jumá júngua lídoun le wíyebei. \q1 Ábame nerésibirunün, \q1 \v 18 ábame ában nan úguchili jun, \q1 jugúyame nirájüñü, líña laríñagun Jabúreme, le Súnti Gabáfu. \c 7 \p \v 1 Ítara líña lubeíti, nidújeñu jínsiñetiña nun, niján buri dimúrei le líchugubei Búngiu woun. Ligía lúnti lubeí wachíbuni sun luwúyeri iwíyeni wawáriua, dándu lueí wágubu quei tueí wawáni. Áluaja wamá lun jarúma lan wémeri le gumúti lúma Búngiu, ladǘga luweírin inébesei le wawágubei lun Búngiu. \s1 Lasáansiragun jagáburi Coríntona \p \v 2 ¡Rújuma ában ubáraü woun tídan janígi! Madǘgüngidiwa dáñu lun ni ában, maríbadagüdün wagía ni ában, mayéedagun. \v 3 Máma naríñaguñein le lun níchugun jidúnrun, lugúndun queí buga naríñaguni jun, tídaañadün nanígi, lídaañadiwa ában ínsiñejabúni le mébejati, lídan yebe ibágari o lídan yebe oúweni. \v 4 Weíriti nafíñen lúma nugúndan jáu, labádinagua sun le nasúfurirubei, sandítina dǘgüdaguaü, áni buin níña gíñe láu ugúndani, jueígiñe. \p \v 5 Lúmagiñé meja wachǘlürün Macedónioun, meméraagúngidiwa, darírügütiwa lénreengúnga lídan sun fulásu geyégua wáu, geyéguati wuríbu wáu, weíriti wadíjeridun juágu. \v 6 Ánjeinti Búngiu, le íchugubei gurásu joun ja magúraasunbaña, ába líchugun gurásu woun láu lachǘlürün Títo, \v 7 áni mámarügü láu lachǘlürün, lugúndun gíñe gagúraasun lan juágu. Aríñagati woun luágu luweírin jabúseerun jaríjiniwa, abájüdagua ligía woun luágu íruni le juágubei luágu le asúseredubei lúma luágu luweírin jabúseerun lun joúdin láu nerérun jun. Ábatima nagúndaarun láu líra. \p \v 8 Láu sun jírugua jumá tadǘga gárada to nabǘrüjaboun jun, maságürijaantina luágu, guetó. Aságürijatiná meja furúmiñe láu nasúbudiruni luágu jírugua jumá tadǘga gárada tugúya luágu murúsun dan. \v 9 Guetó gúndaatina, máma ladǘga jírudagun, ladǘga sáansiguagüda láni írudaguni ligía jigáburi. Áfaga jumúti íruni ligía lídan ában igáburi le áubei lagúndaara Búngiu, ítara líña lubeíti madǘgüntiwa ni murúsun dáñu jun. \v 10 Lugúndun dan le wíchugun ǘma lun Búngiu lun layúsuruni íruni le wawágubei ladǘga luríban wagáburi lun lasáansiraguni wagáburi, barǘ lumútiwa lídoun asálbaruni le magúmuchaditi, maríbaanti íruni ligía woun. Ánjein wanǘga íruni ligía queísi janǘgüni lirájüñü uboú, magáraragunga wagía lun Búngiu, lanǘgübadiwa lídoun féridi lun sun dan. \v 11 Awánda jumúti íruni queísi labúseeruni Búngiu, áni ¡aríja jumeíti le asúseredubei guetó lídaangiñe jawánduni íruni ligía! Tadǘga gárada tugúya, ába jatátirun asáminara buídu cába lan jadǘga láu wügǘri le afígounjabei jagánagua. Arúfuda jumúti luágu magúndan jumá láu figoú le ladǘgübei, áni gáñitün luágu busíganu le líchugubei jun, janúfudetün lueí jamuga jabeichúniwa lueígiñe. Ába jabúseerun jaríjinina lun nasúbudiruni jínsiñejabu nun. Weíriti jabúseerun lun jadǘgüni le richábei, lun jabeíchuni le adǘgübalin figoú, adǘga jumáali sun le lúnbei jadǘgüni lun jaráanseruni cátei le. Madúnrunjadün guetó. \v 12 Dan lubeíti le nabǘrüjanbarun meja gárada tugúra jun, mámadügüya jamúga ladǘga nasáminaruña lan sarágu luágu gürígia le adǘgübalin wuríbani, ni luágu le asúfurirubalin lueígiñe, nabǘrüjanbarun lun geféen júma ligíbugiñe Búngiu luágu luweírin jínsiñejabu woun. \v 13 Ligía ragǘguaadiwa lubeí woúngua. \p Lánwoun sun gurásu le barǘ wamáalibei juágu, oúnwenbun wagúndan láu waríjini luágu gúnda lan Títo, íderagua jumáali sun jugúya lun lasándirun darángilaü. \v 14 Adímurejatina bugája buíti juágu lun Títo, áni gúnfuli jumúti nerérun juágu. Quei sun lan le aríñaga wamáalibei jun, inárüni, ítara líña gíñe inárüni lan le waríñagubei lun Títo, luágu gunda wamá jáu. \v 15 Áni weíritimaati jínsiñe lun dan le larítagun luágu jadǘgüni sun jugúya le lamúriajabei júma, lúma luágu jerésibiruni láu ában inébesei lúma idíjeri lueí jamúga jemégeiruba lan lídan jagúnfulirun láu lerérun. \v 16 Gúndaatina láu gayára lan nafíñerun juágu le gumúti. \c 8 \s1 Wíchugun joun gudémetiña \p \v 1 Guetó, nidújeñu, buséntina nabájüdagun jun luágu lareíni Búngiu joun tílana sun ligílisi buri to loúbawaguboun Macedónia. \v 2 Láu sun ában lan oúnwenbun oúchawaguni lun jafíñen lénreengúnga le jadárirubei, gúndaatiña buídu, áni láu sun gudéme jamá, rújaña lídan jíderawagún ja gudémebaña Jerusalén camá jamuga rísitiña. \v 3 Geféentina luágu rújamaali lan sun le jayáraabei láu sun tarúman janígi, ru jagía sügǘ láu lé yebe jayáraabei. \v 4 Ayúmuraguatiña sarágu woun lun wígiruniña lun jíchuguni jafáran lídan jíderawagúniwa idújeñu lueígiñe Jesucrístu. \v 5 Adǘgatiña sügǘ láu lé yebe wagúrabubei jadǘgün, furúmiñe, ába jedéregeragun joúngua le gumúti lun Wabúreme Jesucrístu, lárigiñe ába jedéregeragun joúngua woun, queísi lugúndan Búngiu. \v 6 Weíriti jabúseerun jíchugun, darí lun wayúmuragun lun Títo lun lagíribudun júmoun lun gayáraabei lan lagúmuchaguagüdüni labúdajoún seínsu lé meja lagúmeserubei jídan. \v 7 Jugúya ubáraübei lídan sun cátei—lídan jafíñen, lídan jisúbudin luágu Lerérun Búngiu lúma jubáfu lun jarúfudajani furáangu joun ámu, lídan jabúseerun jesériwidun lun Crístu, lúma lídan ínsiñejabuni woun—lúnti lubeíti gíñe ubáraü jumá lídan ídejani le. \p \v 8 Máma naríñaguñein le jun quei ában gumádi, busénrügütina jasúbudiruni jabúseeruni ja jíbiri jídejan, lun gayáraabei lan gíñe jarúfuduni jínsiñejabu láu jíchugun táu sun janígi quei jagía. \v 9 Jarítagua jumá luágu lareíni Wabúreme Jesucrístu woun. rísiti bugája dan le siélu lan, ába lagúdemedun láu liábin uboúagun ladǘga línsiñejabu woun, lun gayáraabei lan wayábin lun warísidun lídaangiñe lugúdeme. \p \v 10 Luágu jáni fuleísei naríñagei narítagun jun luágu cátei le. Gumésetün buídu lídan irúmu le ásügürübei, mámarügü láu jatátirun abúdaja seínsu joun, adǘga jumúti gíñe táu sun janígi. \v 11 Guetó lubeíti, ítara méme jumá darí jagúmuchuni abúdajani luágu, láu méme ugúndani lé meja juágubei lúmagiñe furúmiñeti, íchigeina según le júmati. \v 12 Lugúndun ánjein íchiga ában gürígia sun le liyáraati según le lúmabei, láu sun lugúndan, gúndaati Búngiu láu, áni resíbi lumúti le líchugubei gürígia ligía, mamúriajan lumúti Búngiu le úati jáma gürígia. \p \v 13 Máma lun jáfagun mégei ladǘga jíderagun ámu, \v 14 le busénwabei, lun ñi lan úarani jídan. Guetó, níjein júma lun jabuínchagüdüni le jemégeirubei ámu, lídaanme ámu dan, níjeinbei jáma lun jabuínchagüdüni le jemégeirubei. Ítara lúba ñi lan úarani, \v 15 quei taríñagun Lerérun Búngiu. “Le gíbebei úma, mígiragunti lúma, le míbebei úma, memégeirunti lun.” \s1 Títo jáma líbirigu \p \v 16 Teínqui numúti Búngiu luágu líchuguni ayúmajani méme le líchugubei nídoun tídoun lanígi Títo lun líderagunün. \v 17 Gúndaati Títo lúnya lídin aríjaün quei namúriajani lúma, áni afíñetina luágu weíri lan labúseerun lúnya laríjinün darí jamúga lun lídin láu láni lúngua maríñagunga áu ni cáta lun. \p \v 18 Úara lúma Títo, woúnajaña ában idújei le uágubei buídu lan jadímurejan tílana sun ligílisi, luágu lubuídun luwádigimari lun labúruchagun ugánu luágu Wasálbaragüle. \v 19 Áni mámarügü líra, anúadaja jamúti gíñe tílana buri ligílisi idújei ligía lun ladǘgün weíyaasu wáma lun líderagun lídan loúndarún seínsu le. Wadǘgüñein wadágimanu le, le lánina ídejani, lun wíchugun ugúndani lun Búngiu, lun gíñe warúfuduni luágu busén jamá afíñetiña lun jíderaguniña jadújeñu ja gudémebaña. \v 20 Waráanseruñein sun cátei lébei lun míchugun wamá lúgaaru lun ladímurejoún wuríba wawágu lueígiñe loúndarun seínsu le wadǘgübei. \v 21 Wáfaaguña lun wadǘgüni sun cátei láu arúmani, mámarügü ligíbugiñe Wabúreme, jagíbugiñe gíñe gürígia. \p \v 22 Woúnajaña gíñe ábanya jádaangiñe wadújeñu lúma Títo lúma le ában. Wügǘri le, arúfuda láalibei luweírin labúseerun lesériwidun lun Crístu woun lídan sarágu luwúyeri, guetótima láu oúnwenbun afíñeni le luágubei luágu jíchuguba lan sarágu seínsu láu sun jugúndan. \v 23 Le álügüdajati libǘgürü Títo, aríñaga jumá lun luágu noúba lan, luágu luwádigimariña lan núma lun wesériwidun jun. Ánjaña álügüdaja jabǘgürü biáma idújeñu lueígiñe Jesucrístu ja lúmabaña, jaríñagame joun luágu joúnajan lan tílana ligílisi buri, luágu jiñúragüdüñein lan líri Crístu láu lubuídun jagáburi. \v 24 Ítara líña lubeíti, resíbi jumáña láu ában ínsiñeni le tímatimaati lun gayáraabei lan jaríjini wügǘriña jagía luágu inárüni lan lubuídun werérun juágu, áni lun gíñe jasúbudirun sun jíbiri tílana buri ligílisi luágu ínsiñejabuni le juágubei jádaangiñe wügǘriña jagía. \c 9 \s1 Loúndarún seínsu joun idújeñu ja gudémebaña \p \v 1 Luágu loúndarún seínsu joun idújeñu lídan afíñeni, memégeirunwati lun nabǘrüjan jun, \v 2 lugúndun subúdi náali lubuídun jugúndan lun jídejan. Súnwandan naríñagun joun loúbawaguna Macedónia láu ugúndani luágu jugúya lan Acáyana aráanseñu jíña lan lun jídejan lúmagiñe lídan irúmu le sügǘjalibei, áni jíbe-ágei Macedóniana ragǘjaña gíñe dǘgüdaguaü láu jagáambun luágu luweírin jáfaagun luágu ídejani le. \v 3 Láu sun líra, noúnajaña idújeñu jun nubáragiñe lun jaráanseruni luáguti labúdajoún seínsu, lun mámabei lan iyéeni, buíti le naríñagubei juágu libǘgürü cátei le, lun abúdajoúali lan sun seínsu lubáragiñe nachǘlürün jumóun, \v 4 ñǘdündügü jañeín jádaangiñe Macedóniana núma, jadáriraünme maráanserunga. Líchuguña jamúga líra busíganu woun, júntima, lárigiñe rúwamaali lan sarágu wafíñen juágu. \v 5 Ligía narítagunbei namúriajan jáma idújeñu ja lun joúdin bisídaün nubáragiñe, lun gíñe jíderagunün abuínchagüdei seínsu le uágubei jaríñaga joúndarun. Ítara, aráanseñu lúba seínsu le joúndarubei lun jarúfuduni jareíni, máma quei ában cátei le lúnti wafósurunün luágu. \p \v 6 Jarítagua jumá luágu cátei le. Le loúguati lábunagun, loúguabei gíñe lalúbajan, le gíbeti lábunagun, gíbebei gíñe lalúbajan. \v 7 Cáda ában jídaangiñe, lúnti líchugun queísi ligáburi larítagun, máma láu magúndani ni ladǘga aríñawagúa lan jun lun jíchugun, lugúndun jínsiñejabuti Búngiu lun le íchugubei láu ugúndani. \v 8 Gayáraati líchugun Búngiu sun luwúyeri abíniruni jun gíbe, lun ñi lan le jabúseerubei júma súnwandan lun jabágaridun, ñi ligíame gíñe sarágu júma lun jídejan. \v 9 Taríñajare Lerérun Búngiu luágu gürígia le íchugubei sarágu. \q1 Rújali sarágu joun gudémetiña, \q1 áni reídeiti cátei buíti le ladǘgübei lun sun dan. \m \v 10 Búngiu, le íchugubalin ílaü lun lábunún, ában lalúbajagüdǘn sarágu lídaangiñe lun gayára lan weígin buídu, líchuguba gíñe jun lun gayáraabei lan jedéweejan sarágu joun gudémetiña queísigubeirügü ílaü le ábunúbei. Ábame laweíridagüdüni Búngiu murúsun fuleísei le jadǘgübei joun, daríme lun jabíjin oúnwenbun abíniruni lúmagiñe Búngiu queísi ában oúnwenbun alúbajani. \v 11 Jugúya, jibíjuba sarágu súnwandan lun gayáraabei lan jíchugun sarágu, áni dánme le jerésibiruni wadújeñu seínsu le lúnbei joúnajani joun wáma, weíribei jateíngiruni Búngiu. \v 12 Lugúndun láu wíchuguni íderawaguni le joun wadújeñu, máma wíchiga rügǘñein seínsu le jemégeirun joun, wadǘgüña gíñe lun jíchugun sarágu eteíngiruni lun Búngiu láu líra. \v 13 Jíchuguba uweíriguni lun Búngiu lugúndun arúfuda lumúti ídejani le joun luágu adǘga jumáni le lubeíbei Crístu, jíchuguba gíñe uweíriguni lun Búngiu luágu íderawaguni le jíchugubei joun lúma joun súngubei. \v 14 Ábame jayúmuragun lun Búngiu juágu láu sarágu ínsiñejabuni jun luágu luweírin lareíni Búngiu le larúfudubei jídaangiñe. \v 15 ¡Teínqui wáña lun Búngiu, luágu rújali lan ában oúnwenbun cátei woun le siñá wabeí adárira dimúrei le buídurügüti ubuídun lun wadímurejan luágu! Cátei ligía, Liraǘ. \c 10 \s1 Lubáfu Páblo queísi apóstolu \p \v 1-2 Aríñawagúati luágu gudémegu nan dan le júma nan, ánjein lan dan le díse nan jueí, derégüda lan noúserun júma. Áu Páblo, ayúmuraguatina jun láu ában ǘnabuni lúma ában areíni líbe le larúfudubei Crístu, lun mafósurun jubádina lan lun narúfuduni nubáfu láu nafáyeigüdünün luágu wuríbati le jadǘgübei, dánme le nachǘlürün júmoun. Sáansi jumeí ligáburi jarítagun wawágu, jugúya le aríñagubei luágu lun lan waríjin cába lan waságara lídaangiñe wesériwidun lun Crístu. Ánjein madǘgün jumá, aráansetina lun nagágibudagun júma. \v 3 Inárüni luágu uboúaguna wamá láu sun jadébilin gürígia uboúaguna, máma queísi wügǘriña lánina uboú le wawúribuja luágu wuríbani. \v 4 Máma uboúaguna áruma to áuboun wawúribuja, larúmate Búngiu wayúsuruboun lun tagǘnrinchagun érei. \v 5 Ítara líña lubeíti, láu lubáfu Búngiu güríngua wamúti sun arítaguni le múaraanbei lúma linárün Búngiu, lúma sun cátei le abúseerúbei leréderuni lasúbudirúniwa Búngiu. Sun gíñe jasáminan gürígia uboúagu rúwamuti lábugiñoun lubáfu Crístu lun lúaraduba lan láu le lubeíbei. \v 6 Áni lárigiñe jíchaagun júngua le gumúti lábugiñoun lagúmadijan Crístu, aráanseñu wáña lun wasúfuriragüdüniña ja magáambadigiñabaña lun. \p \v 7 Barǘ jumuti cátei quei larijíniwa boúgudigiñe libíti. Aríñagatina jun luágu ánjein lan choúrugua lubeí ában gürígia lúngua luágu lánigu lan Crístu, lúnti gíñe lasúbudiruni luágu ítara méme líña lan lánigu wamá gíñe Crístu. \v 8 Fágua jarítagun luágu néredun murúsun lueí le lubúdubu luágu nubáfu queísi láni Crístu apóstolu, úabei nibúsigari nan luágu líra, lugúndun Búngiu guánarü rúlaali ubáfu le nun lun nawáanseragüdünün lídan cátei lánina Búngiu, máma lun nagǘnrinchaguni jafíñen, queísi jadǘgüni arúfudajatiña jagánagua guetó. \v 9 Mabúseerúntina lun jarítagun luágu náluguña lan nebélaagüdün anúfudei jídoun táu nigáradan. \v 10 Aríñagatiña náganiñu luágu abǘrüja nánun gárada queísi ában gürígia láuti sarágu ubáfu, áni derégüdatí nege nerérun jun tídan, dan le júma nan, débilitiná nege, áni mínsiñegu lán nege ligáburi nadímurejan. \v 11 Furúmieguarügü le aríñagubalin cátei le, lúnti gíñe lasúbudiruni luágu ítara lan quei nubeí láu dimúrei díse jueí, ítara núba lan gíñe dánme le júma nan. \p \v 12 Míchaaguntiwa woúngua jámoun ja adímurejabaña buídu jawoúgua, mítaraantiwa quei jagía. Jagía, adǘgatiña ában libídiouniga áu láu jamísuraagun joúngua láu guánarügü jamísuraagüle lúma láu jíchaagun joúngua jámagua. \v 13 Wagía, mapántajaanbadiwa luágu wawádigimaridun lun Búngiu lídan ában fulásu le ñílumuti míchugun lan Búngiu ǘma woun lun wesériwidun lun ñi, queísi jadǘgüni arúfudajatiña jagánagua guetó. Búngiu arúfudubalin lébeja fulásu le lúnbei wawádigimarini lun, áni ligía ánjarubei lun wachǘlürün júmoun ubúrugun Corínto. \v 14 Ligía mídin wabeí sügǘ láu le labúseerubei Búngiu wadǘga lídan le wáfaagun lun wíderagunün, ladǘga wagía anǘgübalin ugánu luáguti Crístu jun furúmiñe. \v 15 Mapántajaantiwa láu wadágimanu le jadǘgübei ámu, camá jamuga wadǘga. Agúrabarügütiwa lun quei lan lagánwoundun jafíñen, gayáraabei lan wawádigimaritima jagánagua, súnwandan quei lugúndan Búngiu. \v 16 Lárigiñeme, jarítaguatiwa wadíseduntima lun wapúrichijani ugánu lánina asálbaruni lídan buri fulásu le díseti jueí, le ñí lumuti magáambungiña lan luágu Crístu, lueí wapántajan luágu wadágimanu le jadǘgübei ámu, camá jamuga wadǘga. \p \v 17 Le busénti ladímurejan luágu uweíriguni, ladímureja luágu luweírigun Crístu, máma luágu luweírigun guánarü. \v 18 Lugúndun gürígia le buídubei, máma le adímurejabei buídu luoúgua, le uágubei buídu lan ladímurejan Wabúreme Crístu, ligía buídubei. \c 11 \s1 Páblo jáma yéetiña ja aríñagubaña luágu apóstolugu jamá \p \v 1 ¡Buséntina jamúga lun jawánduni libídiouniga náu murúsun! Awánda jumá, \v 2 lugúndun eméendütina jáu láu ában eméendüni le lúmagiñeti Crístu, lueí jamuga jígiruni Crístu. Áu asúbudiragüdübalin Crístu jun, ába júaradun lúma, áni le nabúseerúbei, lun gayáraabei lan nedéregerunün lun quei ában irájü jarúmatu to amárieidutu lúma ábanrügü wügǘri. \v 3 Ítara quei layéedunun Máfia Éva, janúfudetina lueí gíñe jígiraguagüdün júngua lun jeyeedún lídan jarítagun, lueí jesériwidun lúnrügü Crístu táu sun tarúman janígi. \v 4 Naríñagubalin le, ladǘga resíbi jumáaña ja ñǘbintiña adímureja iyéeni jun luágu Crístu, áni bulíeiguatün lueí cátei inárüniti le warúfudajabei jun. Resíbitün gíñe ában espíritu láu ugúndani ámu lueí Sífiri Sándu le resíbi jumáalibei láu warúfudajan jun, resíbitün gíñe ában ugánu lánina asálbaruni jámagiñe le ámu lueí ugánu lánina asálbaruni le agáamba jumáalibei wámagiñe. \v 5 ¡Afíñetina luágu mǘnabun nan sügǘ jáu súper-apóstolugu ja jafálarubaña! \v 6 Fágua ibídiouguati láu ligáburi nadímurejan, mabídiounigati láu nisúbudin, áni arúfuda wamáali le jun súnwandan lídan sun le adǘga wamáalibei. \p \v 7 ¿Ódi wuríbati nadǘga napúrichijani ugánu lánina asálbaruni jun magúburajanga áu ni cáta, ǘnabudaguagüda núngua ítara lun niñúragunün lídaangiñe binádu jigáburi? \v 8 Barǘtina seínsu jámagiñe tílana ámu buri ligílisi láu nerésibiruni le jafáyeirubei nun, lun nayúsuruni esériwida jun magúburajanga naün. \v 9 Áni dan lé meja níjein lan nemégeirun dan le júma nubeí, merédetina quei ijǘrügu lun ni ában, idújeñu ja ñǘbinbaña Macedóniagiñe, jagía íchugubalin le nemégeirubei nun. Ítara líña náfaagun lun mámabadina lan ijǘrügu jun lídan ni cáta, áni ítara méme lúba nadǘga. \v 10 Ítara quei choúru náni luágu subúdi náni linárün Crístu, ítara líña gíñe nasúbudiruni luágu manǘgübadina lan seínsu lúmagiñe ni ában lídan sun Acáya, lueí jamuga lagídarúniwa lébuna ugúndani le nuágubei, lun gayára lan nesériwidun jun magúburajanga. \v 11 ¿Cásan uágu nadímureja ítara? ¿Ladǘga funásan jimísiñe nun? Subúditi luweírin jínsiñe nun lun Búngiu. \p \v 12 Nadǘga mémebei le nadǘgübei lun míchugun nan lúgaaru joun arúfudajatiña jagía ja áluajabaña lun gayáraabei lan jaríñagun luágu ítara méme líña lan jesériwidun jun queísi wagía. \v 13 Máma Crístu oúnajabaliña yéetiña jagía jagánaguoún láu sun jafámurun camá lánigu Crístu apóstolu jagía. \v 14 Áni máma cátei terénchati le, lugúndun Máfia guánarügü arúfudaguati lúngua quei ánjeli le íchugubalin larúgounga, \v 15 ligía giñéti jafámurubei ja esériwidubaña lun queísi gürígia ja adǘgütiña buíti. Wel, lachǘlürüba wéyu lun jerésibiruni le jadǘnabei luágu wuríbani le jadǘgübei. \s1 Lasúfurirun Páblo luágu lesériwidun lun Crístu queísi apóstolu \p \v 16 Naríñaguñaya jun. Úa la ni ában arítaguti luágu ladǘga lan lǘlü lan náu nadímurejanbei jun ítara, ánjein jarítagua jubálin ítara, ígira jumána lun nadímurejan jun quei ában lǘlü táu, lun gíñe gayára lan napántajan murúsun. \v 17 Dan le nadímurejan buíti nuoúgua, madímurejaantina láu ában ǘnabuni quei ligáburi ladímurejan Crístu, nadímurejan quei jadímurejan ibídiouguatiña áu. \v 18 Queísi japántajan arúfudajatiña jagánagua láu buri cátei le lánina uboú le, napántajaba gíñe. \v 19 ¡Quei lanárimebei lichú jáu, awánda jumútiña lǘlü táu láu ugúndani! \v 20 Lugúndun awánda jumútiña ja afósurubalün lun jesériwidun joun, jáma gíñe ja aságarubalin le júmati, ja anǘgübalün jánime, ja oúserubalün quei ni cáta, ja agáyuajabaña jigíbuagun. \v 21 Láu sun nibúsigari nan lun naríñaguni, ¡weírití buga wedébilin lun wadǘgüni cátei líra! \p Ánjeinti le uágubei gayára lan janáangun joúngua, gayáraati gíñe nanáangun núngua luágu (nadímurejaña méme queísi ában lǘlü táu). \v 22 ¿Jarásan Hebréona jagía? Áu sun. ¿Linásiñuna Israél jagía? Áu sun. ¿Linébaanfaangu Abrahám jagía? Linébaanfan gíñe áu. \v 23 ¿Esériwidutiña lun Crístu jagía? Sügǘtimaatina jáu láu sun nadímurejaña lan queísi ában lǘlü táu dan le naríñaguni. Ñadágimeinjaadina sügǘ jáu, beíwaadina sügǘ jáu, dáüwaadina sügǘ jáu, sarágujali weíyaasu yaráfa nan lun noúnwen. \v 24 Seíngüjali weíyaasu jabeíchunina juríu láu darándi-néfu beíti. \v 25 Ǘrüwa weíyaasu jíchaagun Rómana wéwe nuágu, ában weíyaasu jachǘragun juríu dǘbü nuágu. Ǘrüwa weíyaasu tabúluchun ugúnein to ídaanboun náfayaja náu, ában weíyaasu sügǘtina ában áriebu lúma ában wéyu anágü baránaja lárigiñe tabúluchun ugúnein náu. \v 26 Aweíyasujaadina sarágu luágu luwádigimari Wabúreme, áni luágu buri weíyaasu ligía daríguaadina núngua lídan pelíguru dúnarugu, jádan jíwerutiña, jádan nupaísanu, lúma jádan teréncha. Daríguaadina núngua lídan pelíguru ubúrugu, áraabu, lúma baránaja, lúma lídan pelíguru jádan gürígia aríñagutiña luágu idújeñu jamá lueígiñe Jesucrístu, le jayéeni. \v 27 Deréti nuwádigimaridun láu sarágu lénreengúnga, reídeijadina marúmugunga sarágu weíyaasu, súfurijadina ilámaü lúma mágürabu, ayúnaraadina gíbe, súfurijadina lidíliga lúma tiloúgua anáanguni. \p \v 28 Boúgudi lueí buri cátei le lúma buri ámu cátei, ságü wéyu nasándiruni lijǘrü nidíjeri jawágu tílana sun ligílisi. \v 29 Ánjein débili lubeí ában gürígia, sandítina camá jamuga áu débilibei. Ánjein áburuja ában gürígia lídoun figoú, weíriti nigárigu luágu. \v 30 Ánjein lúnti lubeí napántajan lun gayáraabei lan jerésibirunina queísi apóstolu, napántajaba láu buri cátei le, le arúfudubalin nidébilin. \v 31 Búngiu, le Lubúngiute áni Lúguchi Wabúreme Jesucrístu, le únbei lúnti lan líchugúniwa uweíriguni lun sun dan, subúdi lumúti luágu inárüni lan naríñagubei. \v 32 Dán meja le ubúrugu nubeí Damásco, ába líchugun gumádimati le esériwidubei lun urúei Arétas oúnigirutiña luágu buri lubéneri fulásu ligía lun janǘgünina adáüra. \v 33 Ába jaráriragüdünina numádagu lídan ában faníñe lídaangiñe ában funédere láni lubárierun ubúrugu, ítara líña neséfurun jájaburugugiñe náganiñu. \c 12 \s1 Labájüdagun Páblo luágu buri cátei le larúfudubei Jesucrístu lun \p \v 1 Magáñeirunti gürígia ni cáta láu ladímurejan buídu luoúgua. Láu sun líra, nabájüdagua jun guetó luágu buri cátei lé meja larúfudubei Jesúsu nun. \v 2 Catoúrusu irúmu guetó lueígiñe nanügǘniwa lídoun lǘrüwan siélu, áu le afíñebei luágu Crístu. Ibídiñeti nun ánjein láu sun lubeí núgubu nídin, lúmoun máma lan láu, Búngiu asúbudirubalin. \v 3 Subúdi numúti luágu barǘwa nan lídoun lǘrüwan siélu, le méme gíribei paraíso, ibídiñeti nun ánjein láu sun lubeí núgubu o máma lan láu sun núgubu, Búngiu rügǘñein asúbudirei. \v 4 Ñi siélu, arúfudati Búngiu cátei nun lé buri uágubei siñá lan nadímurejan ni ca un ladǘga arámudaguati buri cátei ligía lueí jasúbudin gürígia. \v 5 Gayáraati jamúga napántajan luágu naríjini buri cátei líra, láu sun líra, siñáti napántajan nuoúgua, nadímurejanrügü luágu luweírin mabáfu nan nurúmawagua. \v 6 Láu sun ánjana lan jamúga busén nadímurejan buídu nuoúgua, máma jamúga libídiouniga áu líra, lugúndun inárüni lan jamúga le naríñagubei luágu le asúseredubei nun. Madǘgün nubeí lun úa lan ni ában anǘgütina weíri sügǘ láu laríjinina o sügǘ lan láu le lagáambubei naríñagun. \p \v 7 Buídu buríti bugája cátei lé buri larúfudubei Búngiu nun siélu darí jamúga lun gayára lan napántajan luágu. Lun mámabei lan lúba, ába líchugun ában sándi nuágu camá jamuga ában jíyu charúñu nuágu, liábin quei ában lumégen Máfia lun lasúfuriragüdünina. \v 8 Ǘrüwaali weíyaasu namúriajan lúma Nabúreme Crístu lun lagídaruni sándi ligía nueí, \v 9 laríñaga Nabúreme nun. “Anájein búma láu nínsiñejabu, áni buídurügüti líra lun bawánduni sun asúfuriruni, buítimaati larijín nubáfu jawágu gürígia dan le débili jamá.” Gúndaatina lubeíti láu nidébilin, lun larúfuduni Crístu lubáfu nuágu. \v 10 Ligía nagúndaarúnbei láu débili, anabúni, mégei, eíbaajoúni, lúma buri lénreengúnga le nasúfurirubei luágu nesériwidun lun Crístu, lugúndun dántima le débili nan, weíritimaabei nasándiruni lubáfu Crístu nuágu. \s1 Lidíjeri Páblo jawágu tílana ligílisi Coríntona \p \v 11 Ábanjadina lǘlü táu láu nadímurejan buíti nuoúgua, áni jugúya adǘgagüdübalin nun, lugúndun jugúya yebe lúnbei jadímurejan buídu nuágu, máma áu. Mǘnabuntina sügǘ jáu súper-apóstolugu ja jafálarubaña, láu sun ni cáta nan. \v 12 Lídan wadágimanu le nadǘgübei láu sarágu gurásu jagánagua, arúfudúati láu seíni lúma miláguru weíriti le nadǘgübei luágu ában lan apóstolu tímatimaati áu. \v 13 Moúserun numútün ǘnabu jaweí tílana tíbiri ligílisi, ánjein gubeírügü láu lubeí meréde nan quei ában ijǘrügu jun. ¡Ferúduna jumána luágu líra! \p \v 14 Guetó aráanseedina lun nídin bisídaün lǘrüwan weíyaasu, áni mámabadina ában ijǘrügu jun. Máma náluguñein le júmabei, jugúya nálugubei lun jedéregeragun júngua le gumúti lun Crístu. Ítara jíña nun queísi isáanigu, áni agǘbürigu lúnbaña joúndarun seínsu jabá jasáanigu, máma isáanigu jabá agǘbürigu. \v 15 Nagástarubei le númabei láu ugúndani juágu, daríme lun níchaagun núngua le gumúti luágu jufúleisein lun gayáraabei lan jeíbugun buídu lúma Crístu, láu sun genége láni luágu dántima lan le jínsiñe jumá nun, mínsiñetimaatina jun. \p \v 16 Añájein, láu sun subúdi jamáni luágu meréde nan quei ában ijǘrügu jun, aríñagatiña luágu barǘ nan seínsu júmagiñe lídan ámu luwúyeri láu ibíbuni. \v 17 ¿Ayéeda numútün funági láu ában jádaangiñe gürígia ja noúnajabaña jun lun lanǘgüni seínsu júmagiñe nubá? \v 18 Amúriajatina lúma Títo lun lídin bisídaün, oúnaja áu ában idújei lúma. ¿Yéegua lumútün funági Títo? ¿Ma ában láu woúserun wagía biángubei, áni ában méme Sífiri Sándu abúgurubalíwa? \p \v 19 Fágua jarítaguatün luágu weséfuraguña lan woúngua jigíbugiñe, máma líña. Lubáragiñe líra, wadímurejaña ligíbugiñe Búngiu queísi lánigu Crístu. Sun le aríñaga wamáalibei, waríñaguñein lúnrügü jawáanserun lídan jeíbugun lúma Búngiu, nidújeñu jínsiñetiña nun. \v 20 Nidíjeritina lueí dan lánme nídin aríjaün, fágua madárirun nubádün agáburida queísi nabúseerun jamúga nadárirunün, ábame magúndaanbadün lan láu ébechuni le lúnbei níchuguni juágu. Nidíjeritina lueí nadárirunün ageíndagua, láu gimúgaü, lúma igáñi tídan janígi, láu jáfaagun lun jawáanserun láu jǘnabudagüdüniña jidújeñu lueígiñe Jesucrístu, láu marásualugu, agúseragüdüña jidújeñu, láu pántaü, lúma lídan chagáguaü. \v 21 Nidíjeritina lueí lídan lánme nídinya bisídaün, lanǘgagüdünina Nubúngiute busíganu jáu, lueí gíñe nayájun jawágu sarágu jídaangiñe ja afígounjañabaña lúmagiñe binárü áni mígirun jamágili iwíyei, salúfuri, lúma buri ámu luwúyeri wuríbani. \c 13 \s1 Ewéridijani lúma lagúmujoún buri mábugaü \p \v 1 Nijánme lǘrüwan weíyaasu nídin bisídaün. Dánme le nachǘlürün júmoun, lagúseragüdǘwaba cáda ában le gadúnrunti ánjein añájein lubeí biáma o ǘrüwa geféentiña luágu lidúnrun. \v 2 Luágu meja libíaman nuweíyasun júmoun, wéridi numútiña meja ja adáagubaña wuríbani lun jasáansiraguni jagáburi. Láu sun díse nan jueí guetó, naríñaguñaya joun sun ja asígirubaña adáagua wuríbani, luágu dánme lan nídin bisídaün lǘrüwan weíyaasu, nasúfuriragüdübaña lan láu ában érei weíriti. \v 3 Narúfudubeiti jun luágu adímureja lan Crístu nídaangiñe. Áni medébilinti Crístu lídan ligáburi loúserunün, arúfudarügü lumúti luweírin lubáfu jagánagua. \v 4 Inárüni luágu jilá lan luágu gurúwa queísi débiliti, ába labágaridun láu lubáfu Búngiu. Débilitiwa gíñe queísi ligía dán meja le laganoúnbei ya uboúagu, áni quei sará lan Crístu lídaangiñe oúweni láu sun lubáfu Búngiu luágu, wachǘlürüba júmoun láu sun lubáfu Búngiu wawágu ladǘga lídaañadiwa lan ában lúma Crístu. \p \v 5 Joúchagua jumá júngua lun jaríjini ánjein lánigu jubeí Crístu le tímatimaati, joúchagua jumá júngua, moúchugua jumána. ¿Ibídiñeti jun luágu níjein lan Crístu jídan ánjein afíñe jubeí le tímatimaati luágu? \v 6 Agúrabatina jasúbudiruni luágu afíñe wamá luágu Crístu le tímatimaati, áni níjein lan agánawa wádan láu sun lubáfu, \v 7 ladǘga mabúseerun wamá warúfuduni wabáfu quei apóstolugu láu wasúfuriragüdünün luágu luríban jigáburi. Busénrügütiwa lun buídu lan jeíbugun lúma Búngiu láu sun jamúga ígirúa wamá marúfudunga wabáfu quei apóstolugu. \v 8 Dan rügǘñein múaran lan lagáburidun gürígia lúma linárün Búngiu, labúseerúa larúfudúniwa nubáfu queísi apóstolu lun nasúfuriragüdüni gürígia luágu lifígoun, dan le buídu lan joúdin lúma Búngiu, mabúseerúnwati narúfuduni nubáfu láu abeíchuni. \v 9 Gúndaatina lun naganoún quei mabáfuti ánjein buídu lubeí jigáburi, áni wayúmuraguamémeba lun jiábin lun jabuídurun le gumúti. \v 10 Nabǘrüjañoun gárada to jun lubáragiñe nídin aríjaün, lun gayáraabei lan jasáansiruni jigáburi lubáragiñe nachǘlürün júmoun, lun memégeirúniwa lan narúfuduni nubáfu juágu quei apóstolu láu nasúfuriragüdünün. Lugúndun rúlumuti Búngiu ubáfu nun queísi apóstolu lun nawáanseragüdünün lídan jeíbugun lúma, máma lun neréderunün lueí. \p \v 11 Guetóti, nidújeñu, buídulá lídin jun. Áluga jumá lun jabuídurun le gumúti lídan jigáburi, ragǘjuma dǘgüdaguaü, abágarida jumá lídan úarani lúma darángilaü. Ítara lúba júmabei lan Búngiu láu lidárangilan lúma línsiñejabu. \v 12 Chúgua jumá júngua lídan líri Wabúreme lun jarúfuduni luágu lídaañadiwa lan ában wámagua. \v 13 Mábuga jáña sun wadújeñu lídan afíñeni jun. \p \v 14 Resíbi jumeí labíniragüle Jesúsu, lúma línsiñejabu Búngiu, sandí jumeíme Sífiri Sándu júmagua. Ítaralá.