\id MAT - Chortí NT -Guatemala 2012 (DBL -2013) \h SAN MATEO \toc1 Jax era e ojroner tamar Cawinquirar Jesucristo xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir umen e San Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mt \mt2 Jax era e ojroner tamar Cawinquirar Jesucristo xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir umen e \mt1 San Mateo \c 1 \s1 Jax era ucꞌabꞌobꞌ tunor utata viejobꞌirobꞌ \s2 e Jesucristo \r Lucas 3:23-38 \p \v 1 Pues jax era tunor ucꞌabꞌobꞌ utata viejobꞌirobꞌ Cawinquirar Jesucristo. Tari uchꞌajnarir e Jesucristo tama e David y tama e Abraham. \q1 \v 2 Pues entonces uyunen e Abraham ucꞌabꞌa Isaac, \q1 y uyunen e Isaac era ucꞌabꞌa Jacob, \q1 y uyunen e Jacob era ucꞌabꞌa Judá, y ayanto cora usacunobꞌ y uwijtzꞌinobꞌ e Judá era ubꞌan. \q1 \v 3 Y umaxtac e Judá era ucꞌabꞌobꞌ Fares y Zara. Y utuꞌ e Fares y e Zara era ucꞌabꞌa Tamar. \q1 Y uyunen e Fares era ucꞌabꞌa Esrom, \q1 y uyunen e Esrom era ucꞌabꞌa Aram. \q1 \v 4 Y uyunen e Aram era ucꞌabꞌa Aminadab, \q1 y uyunen e Aminadab era ucꞌabꞌa Naasón, \q1 y uyunen e Naasón era ucꞌabꞌa Salmón, \q1 \v 5 y uyunen e Salmón era ucꞌabꞌa Booz. Pues utuꞌ e Booz era ucꞌabꞌa Rahab. \q1 Y uyunen e Booz era ucꞌabꞌa Obed. Pues utuꞌ e Obed era ucꞌabꞌa Rut. \q1 Y uyunen e Obed era ucꞌabꞌa Isaí, \q1 \v 6 y uyunen e Isaí era ucꞌabꞌa David. Pues e David era jax xeꞌ quetpa rey. \q1 Y uyunen e David era ucꞌabꞌa Salomón. Pues utuꞌ e Salomón era jax uwixcar ani e Urías xeꞌ chamesna. \q1 \v 7 Entonces uyunen e Salomón era ucꞌabꞌa Roboam, \q1 y uyunen e Roboam era ucꞌabꞌa Abías, \q1 y uyunen e Abías era ucꞌabꞌa Asa, \q1 \v 8 y uyunen e Asa era ucꞌabꞌa Josafat, \q1 y uyunen e Josafat era ucꞌabꞌa Joram, \q1 y uyunen e Joram era ucꞌabꞌa Uzías, \q1 \v 9 y uyunen e Uzías era ucꞌabꞌa Jotam, \q1 y uyunen e Jotam era ucꞌabꞌa Acaz, \q1 y uyunen e Acaz era ucꞌabꞌa Ezequías, \q1 \v 10 y uyunen e Ezequías era ucꞌabꞌa Manasés, \q1 y uyunen e Manasés era ucꞌabꞌa Amón, \q1 y uyunen e Amón era ucꞌabꞌa Josías. \q1 \v 11 Y uyunen e Josías era ucꞌabꞌa Jeconías. Pues ayanto meyra uyermanuobꞌ e Jeconías era conda qꞌuejcha ixin tunor e gente tuaꞌ e Israel esto tama e lugar Babilonia. \p \v 12 Y conda cꞌapa qꞌuejcha ixin tunor e gente tuaꞌ e Israel esto tama e lugar Babilonia cay cuxpa más utata viejobꞌirobꞌ Cawinquirar Jesucristo xeꞌ jax era: \q1 Uyunen e Jeconías ucꞌabꞌa Salatiel, \q1 y uyunen e Salatiel era ucꞌabꞌa Zorobabel, \q1 \v 13 y uyunen e Zorobabel era ucꞌabꞌa Abiud, \q1 y uyunen e Abiud era ucꞌabꞌa Eliaquim, \q1 y uyunen e Eliaquim era ucꞌabꞌa Azor, \q1 \v 14 y uyunen e Azor era ucꞌabꞌa Sadoc, \q1 y uyunen e Sadoc era ucꞌabꞌa Aquim, \q1 y uyunen e Aquim era ucꞌabꞌa Eliud, \q1 \v 15 y uyunen e Eliud era ucꞌabꞌa Eleazar, \q1 y uyunen e Eleazar era ucꞌabꞌa Matán, \q1 y uyunen e Matán era ucꞌabꞌa Jacob, \q1 \v 16 y uyunen e Jacob era ucꞌabꞌa José. Pues e José era jax uviejo e María xeꞌ jax utuꞌ e Jesús. \q1 Y e Jesús era jax xeꞌ arobꞌna e Cristo. \p \v 17 Entonces tama tunor utata viejobꞌirobꞌ e Cristo ayan catorce utata viejobꞌirobꞌ xeꞌ cayespa tama e Abraham esto tama e David. Y de allí ayan otro catorce utata viejobꞌirobꞌ xeꞌ cayespa tama e David este que qꞌuejcha ixiobꞌ tunor e gente tuaꞌ e Israel esto tama e lugar Babilonia. Y de allí ayan otro catorce utata viejobꞌirobꞌ xeꞌ cayespa tama e tiempo conda qꞌuejcha ixiobꞌ e gente tuaꞌ e Israel esto tama e lugar Babilonia este que cuxpa e Cristo. \s1 Conda cuxpa e Jesús \r Lucas 2:1-7 \p \v 18 Pues entonces jax era e ojroner tama e tiempo conda cuxpa e Jesucristo. Pues utuꞌ e Jesucristo ucꞌabꞌa María, y jaxir turix uyojroner tuaꞌ anujbꞌi taca inteꞌ sitz xeꞌ ucꞌabꞌa José. Pero conda merato aturuan taca e José checta que ayan uyar e María, pero uyar era checta umen ucꞌotorer Unawalir e Dios. \v 19 Y motor que quetpix tuaꞌ anujbꞌiobꞌ watar e día, pero cocha e José war axana erach tut e Dios, war ubꞌijnu tuaꞌ uyacta e María tzꞌustaca umen que machi cꞌani usubꞌajres ut tut e gente. \v 20 Y bꞌan war ubꞌijnu uche e José conda checta inteꞌ ángel tuaꞌ Cawinquirar tut tama inteꞌ uwayac y che: “José xeꞌ sitzbꞌiret tuaꞌ e rey David, ira ibꞌacta tuaꞌ achꞌami e María tuaꞌ inujbꞌi tacar, porque cꞌani inwaret era que e sitz xeꞌ axin acuxpa tama e María majax tuaꞌ inteꞌ winic sino que tari tamar Unawalir e Dios. \v 21 Pues e María axin aqꞌuechuan inteꞌ usitz y net tuaꞌ aturbꞌa ucꞌabꞌa Jesús porque jaxir tuaꞌ axin ucorpes tunor uchinam tama umabꞌambꞌanirobꞌ. Bꞌan war che e ojroner Jesús”, che e ángel. \p \v 22 Pues tunor era numuy tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios umen inteꞌ profeta xeꞌ turuan tama e onian tiempo xeꞌ che: \q1 \v 23 E ijchꞌoc era tuaꞌ aquetpa awawan taca uyar xeꞌ jax inteꞌ sitz. Y e sitz era tuaꞌ aturbꞌana ucꞌabꞌa Emanuel xeꞌ war che: “Turu e Dios tacaron.” Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \p \v 24 Entonces conda bꞌixcꞌa e José tama uwayac, ixin uche bꞌan cocha arobꞌna umen e ángel tuaꞌ Cawinquirar, y ixin uchꞌami e María y nujbꞌi tacar. \v 25 Pero machito uchꞌami ubꞌobꞌ este que cuxpa usitz e María. Y e José uturbꞌa ucꞌabꞌa Jesús. \c 2 \s1 Conda cora winicobꞌ xeꞌ sabiobꞌ xeꞌ meyra war unatobꞌ tama e lucero ixiobꞌ tuaꞌ uwirobꞌ e Jesús \p \v 1 Pues entonces e Jesús cuxpa tama e chinam Belén tama e departamento Judea tama e tiempo conda war acꞌotori inteꞌ rey xeꞌ ucꞌabꞌa Herodes. Pues jax tama e tiempo era conda cora winicobꞌ xeꞌ sabiobꞌ xeꞌ meyra unatobꞌ tama e lucero cꞌotoyobꞌ tama e chinam Jerusalem tiaꞌ turu e rey Herodes. Pues e winicobꞌ era tariobꞌ tama e lugar tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin. \v 2 Y cꞌotoyobꞌ tut e rey Herodes y cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Tiaꞌ turu e rey tuaꞌ e gente tuaꞌ e Israel xeꞌ wartocto acuxpa? Porque non cawira ejpray ut ulucero tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin y tamar era tarion tuaꞌ cojytzꞌi ut, chenobꞌ e sabiobꞌ era. \p \v 3 Pero conda e rey Herodes cꞌapa uyubꞌi tunor e ojroner era cay jayjayran este que bꞌacta tama uyalma. Y bꞌan numuy taca tunor e gente xeꞌ turobꞌ tama e chinam Jerusalem ubꞌan. \v 4 Entonces e Herodes ixin upejca uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y tunor e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés, y cay uyubꞌi tuobꞌ y che: “¿Tiaꞌ tuaꞌ acuxpa e Cristo?” \v 5 Entonces ojronobꞌ y chenobꞌ: \p —Cꞌani acuxpa e Cristo tama e chinam Belén tama e departamento Judea, porque bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta que: \q1 \v 6 E chuchu chinam Belén xeꞌ turu tama e departamento Judea más ayan ucꞌampibꞌir que e inmojr nuquir chinamobꞌ porque tamar e chuchu chinam era cꞌani acuxpa tin e tuaꞌ acꞌotori tujor tunor e gente tama e Israel. Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios, \m che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 7 Entonces e Herodes upejca e sabiobꞌ otronyajr, pero mucur taca uche. Y cay uyubꞌi tuobꞌ que tucꞌa día y que tucꞌa mes y que tucꞌa año conda cay uwirobꞌ ejpray ut e lucero xeꞌ cay uchecsu tutobꞌ que cuxpa e Cristo. \v 8 Entonces utzacre ixin e sabiobꞌ era esto tama e chinam Belén y che: \p —Quiquic isicbꞌa tuaꞌ iwira tiaꞌ aquetpa e sitz, y conda itajwi tiaꞌ turu, iwareniquen tuaꞌ uyubꞌien inxin unjtzꞌi ut nen ubꞌan, che e Herodes. \p \v 9 Entonces conda e sabiobꞌ cꞌapa uyubꞌiobꞌ uyojroner e Herodes, locꞌoy ixiobꞌ. Y e lucero lo que cay uwirobꞌ tama ulugarobꞌ cay xana ixin tutobꞌ tuaꞌ uwirse e bꞌir este que cꞌotoy quetpa wawan tujor e otot tiaꞌ turu e sitz. \v 10 Pues conda e sabiobꞌ cay uwirobꞌ ut e lucero era cay tzayobꞌ meyra. \v 11 Entonces conda utajwiobꞌ e otot tiaꞌ turu e sitz ochoyobꞌ macu y cay uwirobꞌ yar e sitz xeꞌ qꞌuecher umen utuꞌ xeꞌ jax e María. Entonces cotuanobꞌ tut e sitz y cay uyujtzꞌiobꞌ ut. Y de allí cay uyajcꞌuobꞌ lo que qꞌuecher umenerobꞌ inteꞌ intiobꞌ y cay sijpobꞌ taca e chuchu sitz era y cay uyajcꞌuobꞌ e oro y e ujtzꞌubꞌ xeꞌ ojtzꞌun ubꞌutzꞌar y e perfume xeꞌ meyra atujri. \v 12 Pero cocha arobꞌnobꞌ umen e Dios tama inteꞌ wayac que machix tuaꞌ asutpobꞌ tut e Herodes otronyajr, sutpa ixiobꞌ tama ulugar tama otronteꞌ bꞌir. \s1 Conda locꞌoy ajniobꞌ e José taca e María y e Jesús esto tama e lugar Egipto \p \v 13 Entonces conda cꞌapa ixiobꞌ tunor e sabiobꞌ era checta inteꞌ ángel tuaꞌ Cawinquirar Dios tama uwayac e José y che: “Achpen loqꞌuen taca yar e sitz y utuꞌ y quiquic ajner coner era esto tama e lugar Egipto y ira ixlocꞌoy tama e lugar yajaꞌ este que inwaret, porque e Herodes war usicbꞌa yar e sitz era tuaꞌ uchamse”, che e ángel tama uwayac e José. \p \v 14 Entonces achpa e José y uchꞌami yar e sitz taca utuꞌ y locꞌoyobꞌ tama e acbꞌar y ixiobꞌ esto tama e lugar Egipto. \v 15 Y yajaꞌ turuanobꞌ este que chamay e Herodes. Pues tunor era numuy tuaꞌ acꞌapa achempa lo que arobꞌna umen Cawinquirar Dios tama inteꞌ profeta tiaꞌ che que: “Nen inware nisitz tuaꞌ alocꞌoy tama e lugar Egipto.” Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen inteꞌ profeta. \s1 Conda e Herodes uyare tuaꞌ achamesna tunor \s2 e maxtac tama e chinam Belén \p \v 16 Entonces conda e Herodes cꞌotoy unata que intaca majresna umen e sabiobꞌ era, qꞌuijna y ixin uyare tuaꞌ achamesna tunor e bꞌiqꞌuit tejromtac xeꞌ merato utzꞌacsiobꞌ chateꞌ año xeꞌ turobꞌ tama e chinam Belén y xeꞌ turobꞌ tutiꞌ e chinam era ubꞌan. Pues chamesna tunor e bꞌiqꞌuit tejromtac cocha era umen que arobꞌna e Herodes umen e sabiobꞌ que tzꞌacta chateꞌ año conda cay uwirobꞌ ejpray e lucero. \v 17 Y tamar era cꞌapa chempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Jeremías que: \q1 \v 18 Cꞌani oꞌbꞌna meyra aruar tama e lugar Ráma esto acay oꞌbꞌna innajt uyaruarobꞌ. Y tunor e ixictac tama e Israel cay aruobꞌ meyra tamar umaxtac. Y machi achꞌancabꞌa uyalmobꞌ porque chamenix tunor umaxtacobꞌ. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Jeremías. \p \v 19 Pero conda chamay e Herodes checta inteꞌ uyangel Cawinquirar Dios tut e José tama inteꞌ wayac conda turuto tama e lugar Egipto y che: \p \v 20 —Achpen chꞌama e sitz taca utuꞌ y sutpenic quiquic tama e lugar Israel, porque cꞌapa chamay tin e cay uyare tuaꞌ achamesna ani asitz, che e ángel. \p \v 21 Entonces achpa e José y uqꞌueche ixin e sitz taca utuꞌ y sutpa ixiobꞌ esto tama e lugar Israel otronyajr. \v 22 Pero conda e José cꞌotoy unata que war acꞌotori uyunen e Herodes xeꞌ ucꞌabꞌa Arquelao tama e departamento Judea, bꞌacta. Y cocha jaxir wayqꞌuijresna umen e Dios que imbꞌacꞌajr tuaꞌ axin tama e departamento Judea, ixin esto tama e departamento Galilea. \v 23 Y conda cꞌotoyobꞌ, ixiobꞌ tuaꞌ aturuanobꞌ tama e chinam Nazaret. Y bꞌan numuy tuaꞌ acꞌapa achempa lo que arobꞌna umen cora profetobꞌ que e Jesús tuaꞌ aꞌrobꞌna que jax inteꞌ nazareno. \c 3 \s1 Conda e Juan xeꞌ ajchꞌuymar cay uchecsu uyojroner e Dios tama e choquem lugar \r Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-9, 15-17; Juan 1:19-28 \p \v 1 Pues entonces ayan inteꞌ winic xeꞌ ucꞌabꞌa Juan xeꞌ ajchꞌuymar xeꞌ ixin tama inteꞌ choquem lugar tama e departamento Judea tuaꞌ uchecsu uyojroner e Dios tut e gente. \v 2 Y jaxir che: \p —Turbꞌanic ibꞌa tuaꞌ uꞌstesna iwirnar y cꞌupseyanenic tama e Dios porque watarix e día conda cꞌani acꞌotori Cadiosir tara tor e rum, che e Juan. \p \v 3 Pues e Juan era jax xeꞌ cay ojron e profeta Isaías tamar conda che: \q1 Ayan inteꞌ winic xeꞌ war oꞌjron taca inteꞌ nuxi nuc tama e choquem lugar y che: “Ustesic e bꞌir tuaꞌ Cawinquirar; pasic inteꞌ bꞌir tut jaxir xeꞌ war che que e gente ucꞌani tuaꞌ uyustes uyalmobꞌ tuaꞌ uchꞌamiobꞌ ucꞌabꞌa Cawinquirar.” \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \p \v 4 Y ubꞌujc e Juan chembꞌir taca utzutzer inteꞌ arac xeꞌ ucꞌabꞌa camello y ayan inteꞌ ucajchibꞌ unac xeꞌ chembꞌir taca e qꞌuewer. Y lo que ucꞌuxi jax lo que ayan tama e cꞌopot cocha e sajc y e chabꞌ lo que achecta tama e cꞌopot. \v 5 Y meyra gente ixiobꞌ tuaꞌ uyubꞌiobꞌ lo que war uchecsu e Juan era tama e Dios. Y ayan tin e tariobꞌ tama e chinam Jerusalem, y ayan tin e tariobꞌ tama tunor or e lugar tama e departamento Judea, y ayan tin e tariobꞌ tama e lugar tiaꞌ anumuy e xucur Jordán. \v 6 Y tin e ixin uchecsu umabꞌambꞌanir tut e Juan, war achꞌujyobꞌ inteꞌ intiobꞌ umener tama e xucur Jordán. \p \v 7 Pero conda e Juan uwira que war ayopobꞌ meyra winicobꞌ tut tuaꞌ achꞌujyobꞌ xeꞌ tuobꞌ e grupo religioso xeꞌ ucꞌabꞌa fariseo y xeꞌ tuobꞌ e grupo religioso xeꞌ ucꞌabꞌa saduceo cay ojron y che: \p —¡Nox larox cocha incojt chan xeꞌ war alocꞌoy ajni tut inteꞌ cꞌajc tuaꞌ machi apurutna, y bꞌanox nox! ¿Chi uyareox tuaꞌ ixyopa tara taniut tuaꞌ ixcorpa tuaꞌ machi ichꞌami uqꞌuijnar e Dios xeꞌ watar wacchetaca era? \v 8 Ustesic ibꞌa tut e Dios y checsunic ibꞌa tut e gente que sutpox tut e Dios. \v 9 Y ira ibꞌijnu tuaꞌ itattzꞌi ibꞌa umen que nox sitzbꞌirox tuaꞌ e Abraham xeꞌ turuan tama e onian tiempo y que tamar taca era tuaꞌ ixcorpa, porque majax bꞌan. Porque jay e Dios ucꞌani ani más umaxtac e Abraham erer ani usuti e sian tun era tuaꞌ aquetpobꞌ más umaxtacobꞌ e Abraham. \v 10 Nox larox cocha inteꞌ teꞌ, y cꞌani inwareox era que chꞌarix e hacha tuaꞌ ucucruox porque tunor e teꞌ xeꞌ machi acꞌawan ucꞌani tuaꞌ acucurna y tuaꞌ ayajra tama e cꞌajc. \v 11 Pues nen era war inchꞌuyma taca e jaꞌ tuaꞌ ichectes ibꞌa que iwactix tunor imabꞌambꞌanir y que sutpoxix tut e Dios. Pero watar otronteꞌ tanipat xeꞌ axin uchꞌuyox taca Unawalir e Dios y taca e cꞌajc. Y jaxir más nojta ucꞌotorer que nen. Porque nen ma tawaren nien tuaꞌ imbꞌani ut uxanabꞌ porque meyra ayan ucꞌotorer jaxir. \v 12 Pues jaxir lar tacar inteꞌ winic xeꞌ war uwajri utrigo tuaꞌ alocꞌoy usojqꞌuir y tuaꞌ aquetpa jax taca ut. Y tamar era war uꞌri e trigo tichan taca inteꞌ upala tuaꞌ aloqꞌuesna usojqꞌuir umen e icꞌar, pero ut e trigo era xeꞌ war awajrna war acꞌaxi tama ut e rum. Y ut e trigo xeꞌ wajrbꞌir war umorojse tuaꞌ uyari tama ugranero, pero usojqꞌuir war umorojse tuaꞌ uyari tama inteꞌ cꞌajc xeꞌ ma tiaꞌ tuaꞌ atajpa. Pues bꞌan cocha era tuaꞌ uxere e gente conda acꞌotoy e día tuaꞌ e juicio, che e Juan. \s1 Conda chꞌujya e Jesús \r Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22 \p \v 13 Pues entonces locꞌoy e Jesús tama e departamento Galilea y ixin esto tama e xucur Jordán tiaꞌ turu e Juan tuaꞌ achꞌujya umener. \v 14 Pero e Juan machi ani ucꞌani. Y tamar era ojron taca e Jesús y che: \p —Nen ani tuaꞌ inchꞌujya amener, y majax nen tuaꞌ inchꞌuyet, che e Juan. \p \v 15 Pero che e Jesús: \p —Cꞌani inwaret tuaꞌ awacta bꞌan taca, porque ucꞌani tuaꞌ cache bꞌan taca cocha ucꞌani Cadiosir, che e Jesús. \p Entonces e Juan uche lo que arobꞌna umen e Jesús \v 16 y uchꞌuyi e Jesús. Y conda locꞌoy e Jesús macuir e jaꞌ uwira que pascꞌa ut e qꞌuin tichan, y uwira Unawalir e Dios ecmay tari turuan tamar bꞌan cocha uwirnar incojt sacsac mut. \v 17 Y tamar era checta inteꞌ nuxi nuc xeꞌ tari tichan xeꞌ che: “Jax era Niunen xeꞌ inyajta ut y xeꞌ intzay inwira”, che e nuc era xeꞌ tari tut e qꞌuin tichan. \c 4 \s1 Conda e diablo cꞌani ani upijchꞌi e Jesús \r Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13 \p \v 1 Entonces e Jesús qꞌuejcha ixin tama inteꞌ choquem lugar umen Unawalir e Dios tiaꞌ tuaꞌ apijchna ani umen e diablo. \p \v 2 Y yajaꞌ quetpa e Jesús cuarenta día y matucꞌa cay ucꞌuxi tama e día y nien tama e acbꞌar, pero conda cꞌapa e cuarenta día era jajpna umen e winar. \v 3 Y tamar era cꞌotoy e diablo tut e Jesús tuaꞌ upijchꞌi ani y che: \p —Jay erachet que net jax Uyunenet e Dios aren e tun era tuaꞌ aquetpa ingojr pan, che e diablo. \p \v 4 Pero e Jesús che: \p —Chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: “Inteꞌ winic machi tuaꞌ aturuan tamar taca e pan, sino que tamar inteꞌ inteꞌ ojroner lo que alocꞌoy tama uyej e Dios”, che e Jesús. \p \v 5 Entonces e Satanás uqꞌueche ixin e Jesús esto tama e chinam Jerusalem y utꞌabꞌse uturbꞌa tujor e templo. \v 6 Entonces ojron e diablo y che: \p —Jay erachet que net jax Uyunenet e Dios, tobꞌen quiqui ta rum porque chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: \q1 E Dios uyebꞌta watar uyangelobꞌ tuaꞌ ucojcuet. \q1 Turobꞌix tuaꞌ uchuquiet taca ucꞌabꞌobꞌ tuaꞌ machi ayobꞌi oꞌc tama ingojr tun. Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios, \m che e diablo. \p \v 7 Y e Jesús uyare e diablo y che: \p —Machi, porque chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir ubꞌan que: “Ira amajres Adiosir tuaꞌ uche e mabꞌambꞌanir”, che e Jesús. \p \v 8 Entonces e diablo uqꞌueche ixin e Jesús esto tujor inteꞌ nuxi witzir y cay uwirse wacchetaca tunor e chinamobꞌ lo que ayan tama tunor or e rum taca tunor lo que galan tamar. \v 9 Y che e diablo: \p —Chꞌujcun awira tunor e nuxi lugar era. Pues nen cꞌani inwajqꞌuet tunor era jay net icotuan ojytzꞌi niut, che e diablo. \p \v 10 Y che e Jesús: \p —Loqꞌuen tara Satanás, porque chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: “Ojytzꞌin ut Awinquirar Dios y chen jax taca lo que ucꞌani jaxir”, che e Jesús. \p \v 11 Entonces locꞌoy ajni e diablo tut e Jesús, y wacchetaca tariobꞌ cora angelobꞌ tuaꞌ utacriobꞌ e Jesús. \s1 Ucajyesnibꞌir upatnar e Jesús tama e departamento Galilea \r Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15 \p \v 12 Pues conda e Jesús cꞌotoy unata que osena e Juan tama e cárcel sutpa ixin esto tama e departamento Galilea otronyajr. \v 13 Pero machi quetpa tama e chinam Nazaret sino que ixin tuaꞌ aturuan tama e chinam Capernaum xeꞌ turu tutiꞌ inteꞌ nuxi jaꞌ. Y jax e lugar era tiaꞌ turuanobꞌ e Zabulón y e Neftalí tama e onian tiempo. \v 14 Bꞌan numuy tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios umen e profeta Isaías: \q1 \v 15 Ayan meyra gente xeꞌ aturuanobꞌ tama e lugar xeꞌ tuaꞌ ani e Zabulón y xeꞌ aturuanobꞌ tama e lugar xeꞌ tuaꞌ ani e Neftalí, \q1 y ayan tin e aturuanobꞌ tutiꞌ e nuxi jaꞌ y tin e aturuanobꞌ teinxejr e xucur Jordán, \q1 y tin e aturuanobꞌ tama e departamento Galilea xeꞌ majax tuobꞌ e Israel. \q1 \v 16 Pues e gente era quetpobꞌ tamar lo que lar tacar inteꞌ incsibꞌaner xeꞌ war che que ma chequer tutobꞌ lo que erach, pero era cay uwirobꞌ e janchꞌaquenar xeꞌ ejpray meyra. \q1 Y tin e aturuanobꞌ tama e choquem lugar xeꞌ intaca war ucojcobꞌ uchamer, cꞌotoy cuxpobꞌ otronyajr conda uwirobꞌ e janchꞌaquenar era xeꞌ jax lo que erach. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \p \v 17 Pues tama e tiempo era e Jesús cay uchecsu uyojroner e Dios y che: \p —Ustesic ibꞌa tut e Dios porque watarix e día conda Cadiosir tuaꞌ acꞌotori tara tor e rum, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús upejca cuatro ajchucchayobꞌ \r Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11 \p \v 18 Pues tama inyajr conda e Jesús war axana tutiꞌ e nuxi jaꞌ xeꞌ ucꞌabꞌa Galilea uwira chateꞌ ijtzꞌimbꞌirobꞌ. Inteꞌ ucꞌabꞌa Simón xeꞌ ucꞌabꞌa Pedro ubꞌan, y inteꞌ ucꞌabꞌa Andrés. Jaxirobꞌ ajcoromobꞌ xeꞌ war upojchiobꞌ uchijrobꞌ tama e jaꞌ. \v 19 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Laric tanipat y nen tuaꞌ inwajcꞌox e cꞌotorer tuaꞌ uyubꞌiox ixcorma tamar, pero mixto jax chay tuaꞌ ichuqui, sino que winicobꞌ tuaꞌ ipejca tamar uyojroner e Dios, che e Jesús. \p \v 20 Y wacchetaca uyactobꞌ uchijrobꞌ y ixiobꞌ taca e Jesús. \p \v 21 Y nacpat era conda e Jesús warto axana tutiꞌ e nuxi jaꞌ era uwira otro chateꞌ ijtzꞌimbꞌirobꞌ. E sacumbꞌir ucꞌabꞌa Santiago y e ijtzꞌimbꞌir ucꞌabꞌa Juan. Y utatobꞌ ucꞌabꞌa Zebedeo. Y turobꞌ tama ubarcuobꞌ taca utatobꞌ, war uyustesobꞌ uchijrobꞌ conda checta tari e Jesús tutiꞌ e jaꞌ. Y tamar era e Jesús upejcobꞌ tuaꞌ axiobꞌ tupat jaxir. \v 22 Y wacchetaca uyactobꞌ ubarcuobꞌ y utatobꞌ tuaꞌ axiobꞌ tupat e Jesús. \s1 Conda e Jesús ucanse meyra gente \r Lucas 6:17-19 \p \v 23 Entonces ixin e Jesús tama tunor or e lugar tama e departamento Galilea, war acanseyan tama tunor e sian sinagoga. Y war ucansiobꞌ que watarix e día conda Cadiosir tuaꞌ watar tuaꞌ acꞌotori tara tor e rum, y war utzꞌacpes tunor tin e war ucojco inteꞌ inteꞌ muaquir. \v 24 Y cay unatobꞌ tunor e gente tama e departamento Siria que e Jesús ayan ucꞌotorer. Entonces cay qꞌuejcha cꞌotoyobꞌ tunor tin e ajmuacobꞌ. Y ayan tin e chucur umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein, y ayan tin e intaca achamay achꞌan, y ayan tin e chamen ucuerpo. Pero e Jesús utzꞌacpes tunorobꞌ. \p \v 25 Y meyra gente cay xanobꞌ tupat e Jesús. Y tujam tunor e gente era ayan tin e tariobꞌ tama e departamento Galilea, y ayan tin e tariobꞌ tama e departamento Decápolis, y ayan tin e tariobꞌ tama e chinam Jerusalem, y ayan tin e tariobꞌ tama tunor or e departamento Judea, y ayan tin e tariobꞌ teinxejr e xucur Jordán. \c 5 \s1 Ucanseyaj e Jesús tut e witzir \r Lucas 6:20-23 \p \v 1 Entonces conda e Jesús uwira e sian gente era tꞌabꞌay ixin cora tama inteꞌ witzir y turuan. Y uyajcanuarobꞌ cay umorojse ubꞌobꞌ tuyejtzꞌer. \v 2 Entonces cay ucanse uyajcanuarobꞌ y che: \p \v 3 —Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e tzajtaca utobꞌ tama uyalmobꞌ coner porque jaxirobꞌ tuaꞌ acꞌotoy aturuanobꞌ tama uchinam e Dios. \p \v 4 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e war atzꞌintzꞌa tama uyalmobꞌ tamar lo que cay uchiobꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan porque e Dios tuaꞌ ucꞌunles uyalmobꞌ conda axin acꞌumpa tacarobꞌ. \p \v 5 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e war umanxujres ubꞌobꞌ tama uyalmobꞌ coner porque axin uchꞌamiobꞌ tunor or e rum era bꞌan cocha inteꞌ herencia. \p \v 6 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e war uyusre uchiobꞌ lo que ucꞌani Cadiosir porque e Dios axin utacre tuaꞌ uchiobꞌ lo que ucꞌani jaxir. \p \v 7 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e incꞌun uyalmobꞌ tut e inmojr porque Cadiosir axin uchectes ubꞌa que incꞌun uwirnar tutobꞌ ubꞌan. \p \v 8 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e imbꞌutz uyalmobꞌ tut e Dios porque jaxirobꞌ tuaꞌ uwirobꞌ ut e Dios. \p \v 9 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e war usisijres tin e war aqꞌuijnobꞌ porque jaxirobꞌ tuaꞌ aꞌrobꞌnobꞌ que jax umaxtacobꞌ e Dios. \p \v 10 ’Chojbꞌesbꞌirobꞌ tunor tin e war axejbꞌna utobꞌ tamar taca que war uchiobꞌ lo que ucꞌani Cadiosir porque cꞌani acꞌotoy aturuanobꞌ tama uchinam e Dios. \p \v 11 ’Chojbꞌesbꞌirox tunorox xeꞌ war ixcꞌayna y xeꞌ war ixarobꞌna calapir y xeꞌ war ixtujchꞌa tamar lo que machi iche umen taca que ichꞌami nicꞌabꞌa. \v 12 Tzayjresic ibꞌa meyra porque watar e día conda ixixin ichꞌami inteꞌ nuxi tuanibꞌir tuaꞌ e Dios conda ixixin tichan tut e qꞌuin. Porque bꞌan cꞌaynobꞌ e profetobꞌ xeꞌ turuanobꞌ tama e onian tiempo ubꞌan, che e Jesús. \s1 Nox bꞌanox cocha e atzꞌam \s2 y bꞌanox cocha inteꞌ cꞌajc \r Marcos 9:50; Lucas 14:34-35 \p \v 13 Entonces che e Jesús: \p —Nox xeꞌ turox tara tor e rum bꞌanox cocha e atzꞌam. Pero jay e atzꞌam apaxran ut mix tucꞌa ucꞌampibꞌir inyajrer, sino que intaca aquetpa tuaꞌ apujsa tut e bꞌir tuaꞌ ateqꞌuerna axin umen e gente. \p \v 14 ’Nox xeꞌ turox tara tor e rum bꞌanox cocha inteꞌ cꞌajc xeꞌ aquetpa chequer tut tunor e gente. Pues inteꞌ chinam xeꞌ turu tujor inteꞌ witzir chequer innajt y ma cocha erer umuqui ubꞌa. \v 15 Mamajchi utzꞌajpes inteꞌ cꞌajc tuaꞌ uwabꞌu yebꞌar inteꞌ cajón, sino que utzꞌajpes tuaꞌ uwabꞌu tichan tiaꞌ tuaꞌ ujanchꞌacnes tunor tin e oꞌchoyobꞌ macuir e otot era. \v 16 Y tamar era turbꞌanic ibꞌa tuaꞌ ijanchꞌacnes e gente axin tuaꞌ uwirobꞌ lo que war iche xeꞌ imbꞌutz tut e Dios, y tamar era jaxirobꞌ axin utattzꞌiobꞌ ucꞌabꞌa Catata Dios xeꞌ turu tichan tut e qꞌuin, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús uchecsu ucꞌampibꞌir uley e Moisés \p \v 17 Entonces che e Jesús: \p —Ira ibꞌijnu que tarien tuaꞌ intijres uley e Moisés y ira ibꞌijnu que tarien tuaꞌ intijres lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profetobꞌ porque majax bꞌan. Nen tarien tuaꞌ acꞌapa inche tunor lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \v 18 Pues cꞌani inwareox era que nien inteꞌ chuchu letra machi tuaꞌ asatpa tama uley e Moisés este que acꞌapa achempa tunor lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tamar. Y bꞌan taca tuaꞌ aquetpa este que acꞌapa ut e qꞌuin y este que acꞌapa or e rum. \v 19 Y tamar era cꞌani inwareox que tin e machi acꞌupseyan tut uley e Moisés, motor que tamar taca inteꞌ chuchu ley y bꞌan ucanse e gente tuaꞌ uche ubꞌan, jaxir tuaꞌ aꞌrobꞌna que imbꞌijc taca ucꞌampibꞌir tama uchinam e Dios. Pero tin e axin acꞌupseyan tut tunor lo que ayan tama uley e Moisés y bꞌan ucanse e gente tuaꞌ uche ubꞌan, jaxir tuaꞌ aꞌrobꞌna que meyra ayan ucꞌampibꞌir tama uchinam e Dios. \v 20 Pues tin e aquetpa ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés y tin e fariseobꞌ meyra uchiobꞌ leer uyojroner e Dios. Pero cꞌani inwareox era que jay machi aquetpa más erach iwirnar nox que jaxirobꞌ, ma cocha erer ixochoy tama uchinam e Dios, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan tama e qꞌuijnar \r Lucas 12:57-59 \p \v 21 Entonces che e Jesús: \p —Nox iyubꞌix lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Ira ichamsan, porque tin e axin achamsan ucꞌani tuaꞌ ajajtzꞌa.” \v 22 Pero nen inwareox que tunor tin e axin aqꞌuijna taca inteꞌ upiar cꞌani ajajtzꞌa. Y tin e axin uqꞌuijnes inteꞌ upiar cꞌani aqꞌuejcha axin tut cora juez. Y tin e axin uyare calapir inteꞌ upiar ucꞌani tuaꞌ ayajra axin tama e cꞌajc. \p \v 23 ’Y conda iqꞌueche axin inteꞌ iwofrenda tut e altar, jay ayopa tama ijor que war iqꞌuijna upater inteꞌ ipiar, \v 24 actanic iwofrenda tut e altar y quiquic bꞌajxan tut ipiar era tuaꞌ ixcꞌumpa. Y de allí erer ixsutpa iwajcꞌu iwofrenda e Dios. \p \v 25 ’Y jay ayan inteꞌ xeꞌ war aqꞌuijna uwiret y axin uqꞌuechiet iꞌxin tut e juez, ustes abꞌa tacar conda warto ixixin tama e bꞌir tuaꞌ machi ucꞌoteset tut e juez. Porque jay ucꞌoteset tut e juez, jaxir tuaꞌ uyajqꞌuet tama ucꞌabꞌ e ajcꞌampar xeꞌ tuaꞌ asutpa uyaret tama e cárcel. \v 26 Y cꞌani inwaret era que machi tuaꞌ ilocꞌoy tama e cárcel este que acꞌapa asuti tunor uyeror tamar lo que ibꞌeto, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan tama tin e uyose ubꞌa taca tin e majax nujbꞌir tacar \p \v 27 Entonces che e Jesús: \p —Nox iyubꞌix lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Ira iyose ibꞌa taca tin e majax nujbꞌirox tacar.” \v 28 Pero cꞌani inwareox era que tunor tin e axin uchꞌujcu uwira inteꞌ ixic tuaꞌ uyusre ut, war uyose ubꞌa taca e ixic era tama uyalma. \p \v 29 ’Bꞌajcꞌat war itzay ache e mabꞌambꞌanir tamar taca lo que awira taca ingojr unacꞌoit xeꞌ tama anojcꞌabꞌ. Y jay bꞌan entonces más ani bueno tuaꞌ alocse achoqui najtir. Porque más ani bueno tuaꞌ asatpa ingojr unacꞌoit xeꞌ turu tama acuerpo que jay aquetpa tunor acuerpo tuaꞌ iꞌxin tama e cꞌajc. \v 30 Bꞌajcꞌat war itzay ache e mabꞌambꞌanir tamar taca lo que ache taca anojcꞌabꞌ. Y jay bꞌan entonces más ani bueno tuaꞌ axuri achoqui najtir. Porque más ani bueno jay asatpa inteꞌ acꞌabꞌ xeꞌ turu tama acuerpo que jay aquetpa tunor acuerpo tuaꞌ iꞌxin tama e cꞌajc, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan tama tin e utijres e nujbꞌiar \r Mateo 19:9; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18 \p \v 31 Entonces che e Jesús: \p —Nox iyubꞌix ubꞌan lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Tin e cꞌani uyacta uwixcar tuaꞌ utijres unujbꞌiar ucꞌani tuaꞌ uyajcꞌu inteꞌ jun xeꞌ che que tijresbꞌirix unujbꞌiar.” \v 32 Pero nen cꞌani inwareox que tin e axin uyacta uwixcar tuaꞌ utijres unujbꞌiar war uyari uwixcar tama e mabꞌambꞌanir taca otronteꞌ winic. Pero jay uwixcar war uyose ubꞌa taca otronteꞌ winic entonces erer uyacta. Y tin e axin anujbꞌi taca inteꞌ ixic xeꞌ actana umen uviejo war acꞌaxi tama e mabꞌambꞌanir tacar ubꞌan, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan que machi tuaꞌ cacachi cabꞌa taca inteꞌ ojroner \p \v 33 Entonces che e Jesús: \p —Nox iyubꞌix ubꞌan lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Ira ixmajresian, y ira iwacta tuaꞌ acꞌapa iche tunor lo que icachi ibꞌa tama iwojroner tut e Dios.” \v 34 Pero nen cꞌani inwareox que ira ixojron cocha era: “Unaten ut e qꞌuin”, porque jax e lugar tiaꞌ aquetpa uturtar e Dios. \v 35 Y ira ixojron cocha era: “Unaten or e rum era”, porque e rum jax uwabꞌnibꞌ uyoc Cadiosir. Y ira ixojron cocha era: “Unaten e chinam Jerusalem”, porque jax uchinam Carey tichan. \v 36 Y ira ixojron cocha era: “Unaten nijor”, porque machi uyubꞌiox isuti utzutzer ijor tuaꞌ aquetpa sacsac o tuaꞌ aquetpa incsibꞌan ut. \v 37 Pero nox jax taca tuaꞌ iware “Bꞌan”, jay bꞌan y “Machi”, jay machi. Porque jay iware más ojroner war iche jax taca lo que ucꞌani e diablo, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan que machi tuaꞌ casuti uyeror ut \r Lucas 6:29-30 \p \v 38 Entonces che e Jesús: \p —Nox cay iyubꞌi lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Tin e axin ulocse unacꞌut otronteꞌ ucꞌani tuaꞌ aloqꞌuesna unacꞌut jaxir ubꞌan. Y tin e axin ucꞌocchi ut uyej otronteꞌ ucꞌani tuaꞌ acꞌocchina ut uyej jaxir ubꞌan”, bꞌan cocha che tama uley e Moisés. \v 39 Pero nen inwareox era que ira iqꞌuecꞌojse ibꞌa tut tin e cꞌani uche lo que mabꞌambꞌan ipater, y jay ayan tin e uyajqꞌuet tama acajram, actan tuaꞌ uyajqꞌuiquet tama inxejr ubꞌan. \v 40 Y jay ayan tin e ulocse inteꞌ abꞌujc tuaꞌ uqꞌueche axin, ajcꞌun ubꞌan lo que lapar amen. \v 41 Y jay arobꞌnox tuaꞌ icuchi axin inteꞌ tercio tama inteꞌ kilómetro y medio cuchic chic otronteꞌ kilómetro y medio ubꞌan. \v 42 Y jay acꞌotoy tiut tin e ucꞌajti lo que ayan tibꞌa, ajcꞌunic. Y jay acꞌotoy tiut tin e cꞌani uchꞌami lo que ayan tibꞌa tuaꞌ asutpa uyajcꞌox otronyajr ira isuti ipat tut, che e Jesús. \s1 Yajtanic ut tin e aqꞌuijna uwirox \r Lucas 6:27-28, 32-36 \p \v 43 Entonces che e Jesús: \p —Y nox cay iyubꞌi ubꞌan lo que arobꞌnobꞌ itata viejobꞌirobꞌ que: “Yajtan ut tin e atzay uwiret, y xejbꞌen ut tin e aqꞌuijna uwiret”, bꞌan che tama uley e Moisés. \v 44 Pero nen inwareox era que yajtanic ut tin aqꞌuijna uwirox ubꞌan, y cꞌajtinic taca e Dios tuaꞌ atacarna tunor tin e war uchiox inumse ibꞌa. \v 45 Y tamar era nox tuaꞌ ixquetpa umaxtac Catata Dios xeꞌ turu tichan. Porque Cadiosir uche atobꞌoy watar e qꞌuin tujor tin e imbꞌutz y tujor tin e ajmabꞌambꞌanirobꞌ ubꞌan, y jaxir uyebꞌta watar e jajar tuaꞌ acꞌaxi tut urumobꞌ tin e imbꞌutz y tut urumobꞌ tin e ajmabꞌambꞌanirobꞌ ubꞌan. \v 46 Y jay nox ajtaca war iyajta ut tin e war uyajta iut entonces matucꞌa ituanibꞌir tuaꞌ ichꞌami tuaꞌ e Dios tamar era. Porque motor tin e ajmorojseyaj tumin tuaꞌ e gobierno war uchiobꞌ cocha era ubꞌan. \v 47 Y jay ajtaca war ipejca tin e atzay uwirox ¿tucꞌa war iche que más imbꞌutz que e inmojr? Porque bꞌan war uchiobꞌ tunor tin e machi unatobꞌ chi Cadiosir. \v 48 Quetpenic erach bꞌan cocha erach Catata Dios xeꞌ turu tichan, che e Jesús. \c 6 \s1 Conda e Jesús canseyan tama e ofrenda \p \v 1 Entonces che e Jesús: \p —Inwiranic conda war iche lo que imbꞌutz tut e Dios que machi war iche tunor era tuaꞌ taca ixerna umen e gente. Porque jay bꞌan iche, Catata Dios xeꞌ turu tichan machi ixto tuaꞌ uyajcꞌox ituanibꞌir. \v 2 Y conda war iwajcꞌu inteꞌ tacarsiaj inteꞌ xeꞌ tzajtaca ut ira ixlajbꞌa tama icorneta tuaꞌ eꞌrna lo que war iche umen e gente, porque bꞌan uche tin e unatobꞌ amajresian tuaꞌ taca atajttzꞌobꞌ umen e gente. Bꞌan uchiobꞌ tama e sinagoga y bꞌan uchiobꞌ tama e calle. Pero cꞌani inwareox era que tunor tin e axin uchiobꞌ cocha era cꞌapa uchꞌamiobꞌ tunor utuanibꞌirobꞌ cocha cꞌapix tajttzꞌobꞌ umen e gente. \v 3 Pero nox conda iwajcꞌu inteꞌ tacarsiaj inteꞌ xeꞌ tzajtaca ut ira iware otronteꞌ tucꞌa war iche era, bꞌan cocha jay atzꞌejcꞌabꞌ machi war unata lo que war uche anojcꞌabꞌ. \v 4 Pero ajcꞌunic iwofrenda tzꞌustaca. Y tamar era Catata Dios xeꞌ turu tichan axin uwira lo que war iche tzꞌustaca y axin uyajcꞌox ituanibꞌir tama tunor era, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús ucanse uyajcanuarobꞌ cocha tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios \r Lucas 11:2-4 \p \v 5 Entonces che e Jesús: \p —Conda ixixin icꞌajti taca e Dios, ira iche cocha uchiobꞌ e ajmajresiajobꞌ, porque jaxirobꞌ achpa awawanobꞌ tama inteꞌ sinagoga tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios taca inteꞌ nuxi nuc, pero uchiobꞌ cocha era tuaꞌ taca atajttzꞌobꞌ umen e gente. Y bꞌan uchiobꞌ tama inteꞌ calle tama e chinam ubꞌan. Pero cꞌani iwareox era que tamar taca era cꞌapix uchꞌamiobꞌ tunor utuanibꞌirobꞌ. \v 6 Pero net conda abꞌijnu tuaꞌ acꞌajti taca e Dios ira ache cocha uchiobꞌ e inmojr era, sino que ochen macuir oꞌtot y amaqui e puerta y abꞌajner cꞌajtin taca e Dios xeꞌ turu tacaret iraj iraj. Y tamar era Cadiosir xeꞌ war uwira lo que war ache tzꞌustaca cꞌani uyajqꞌuet atuanibꞌir. \v 7 Entonces conda war acꞌajti taca e Dios ira isutpa aware inteꞌ ojroner iraj iraj bꞌan cocha uchiobꞌ tin e machi unatobꞌ chi Cadiosir. Porque jaxirobꞌ uchebꞌiobꞌ que más tuaꞌ oꞌbꞌnobꞌ umen e Dios umen e sian ojroner xeꞌ war uchiobꞌ cocha era. \v 8 Ira iche ibꞌa cocha jaxirobꞌ, porque Catata Dios warix unata tunor lo que icꞌani conda ne mato icꞌajti tacar. \v 9 Y tamar era nox ucꞌani tuaꞌ icꞌajti taca e Dios cocha era y che: \q1 Catata Dios xeꞌ turet tichan, \q1 catattzꞌi acꞌabꞌa xeꞌ erach. \q1 \v 10 Lar tuaꞌ icꞌotori tara tor e rum wacchetaca. \q1 Y chen lo que acꞌani tara tor e rum bꞌan cocha war ache tichan tut e qꞌuin. \q1 \v 11 Ajcꞌunon lo que ucꞌani tuaꞌ cacꞌuxi tama inteꞌ inteꞌ día. \q1 \v 12 Cꞌumpen tacaron tamar camabꞌambꞌanir lo que cay cache toit net, bꞌan cocha war cacꞌumpa taca tin e cay uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir capater ubꞌan. \q1 \v 13 Ira awacton tuaꞌ capijchna sino que corpeson tama tunor ucꞌotorer e diablo. Porque net jax Careyet, y net ayan meyra acꞌotorer, y net ayan meyra atawarer xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa. Amén. \p \v 14 ’Porque jay nox war ixcꞌumpa taca tin e war uche e mabꞌambꞌanir ipater, entonces Catata Dios xeꞌ turu tichan axin acꞌumpa tacarox ubꞌan. \v 15 Pero jay machi cꞌani ixcꞌumpa taca tin e war uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir ipater, entonces Catata Dios machix tuaꞌ acꞌumpa tacarox tama e mabꞌambꞌanir lo que cay iche nox ubꞌan, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús canseyan tamar e día conda machi caweꞌ tuaꞌ cacꞌajti taca e Dios \p \v 16 Entonces che e Jesús: \p —Y conda machi war ixweꞌ tuaꞌ icꞌajti taca e Dios ira iche iwirnar que tzajtaquix iut, porque bꞌan uchiobꞌ e ajmajresiajobꞌ. Pues jaxirobꞌ uchiobꞌ cocha era tuaꞌ anatanwa umen e gente que machi war awiobꞌ tuaꞌ atajttzꞌobꞌ umenerobꞌ. Pero nen cꞌani inwareox era que jaxirobꞌ cꞌapix uchꞌamiobꞌ tunor utuanibꞌirobꞌ umen que tajttzꞌobꞌix umen e gente. \v 17 Pero net conda machi war iweꞌ tuaꞌ acꞌajti taca e Dios ucꞌani tuaꞌ uꞌstes ajor y ucꞌani tuaꞌ apoqui oit. \v 18 Bꞌan tuaꞌ ache tuaꞌ machi aquetpa chequer tut e gente que machi war iweꞌ tuaꞌ acꞌajti taca e Dios. Jax taca Catata Dios xeꞌ turu tacaret xeꞌ tuaꞌ unata lo que war ache era, y tamar era jax jaxir xeꞌ tuaꞌ uyajqꞌuet atuanibꞌir, che e Jesús. \s1 Tiaꞌ tuaꞌ axin aturuan uyalma inteꞌ \r Lucas 12:33-34 \p \v 19 Entonces che e Jesús: \p —Ira iturbꞌa ibꞌa tuaꞌ imorojse iturbꞌa meyra lo que ayan tara tor e rum xeꞌ atujri. Porque tunor era erer acꞌapa umen e max o erer axombꞌran ut o erer axujchna axin. \v 20 Sino que turbꞌanic ibꞌa tuaꞌ itꞌabꞌse iturbꞌa meyra lo que atujri tut e qꞌuin tichan tiaꞌ machi uyubꞌi oꞌchoy e max y nien machi axombꞌran ut y nien machi uyubꞌi tuaꞌ axujchna. \v 21 Y bꞌan tuaꞌ iche porque tiaꞌ turu tunor lo que ayan tibꞌa, yajaꞌ ubꞌan tuaꞌ aquetpa iwalma, che e Jesús. \s1 Unacꞌut inteꞌ jax e janchꞌaquenar tuaꞌ ucuerpo \r Lucas 11:34-36 \p \v 22 Entonces che e Jesús: \p —Unacꞌut inteꞌ aquetpa bꞌan cocha inteꞌ janchꞌaquenar tama ucuerpo, y jay imbꞌutz unacꞌut inteꞌ erer abꞌutcꞌa tunor ucuerpo taca e janchꞌaquenar. Y tamar era tin e axin uchꞌami niwojroner cꞌani aquetpa chequer tunor nicanseyaj tut ubꞌan. \v 23 Pero tin e ajmuac unacꞌut machi eꞌron, y bꞌan ubꞌan inteꞌ xeꞌ machi uchꞌami niwojroner porque cꞌani aquetpa mucur tunor nicanseyaj tut. Pues inteꞌ cocha era machi tuaꞌ uwira lo que erach sino que cꞌani aquetpa incsibꞌan tunor era tut, che e Jesús. \s1 Tin e uturbꞌa ubꞌa tama e Dios y tin e uturbꞌa ubꞌa tama e tumin \r Lucas 16:13 \p \v 24 Entonces che e Jesús: \p —Inteꞌ man machi uyubꞌi apatna tut chateꞌ upatron, porque jay bꞌan uche entonces e man axin uxejbꞌe ut inteꞌ upatron y axin uyajta ut otronteꞌ. Mamajchi chi erer uturbꞌa ubꞌa tama e Dios y tama e tumin ubꞌan, che e Jesús. \s1 E Dios ucojco umaxtac \r Lucas 12:22-31 \p \v 25 Entonces che e Jesús: \p —Cꞌani inwareox era que ira iturbꞌa ibꞌa tuaꞌ ibꞌijnu y che: ¿Tucꞌa tuaꞌ incꞌuxi? y ¿tucꞌa tuaꞌ unchꞌi? Y nien machi tuaꞌ ibꞌijnu y che: ¿Tucꞌa tuaꞌ inlapi? Porque más atujri icuxtar que lo que war icꞌuxi, y más atujri icuerpo que lo que war ilapi. \v 26 Bꞌijnunic tama e oror porque jaxir machi apatna, y matucꞌa umorojse tuaꞌ ucꞌuxi, y matucꞌa ugranero tiaꞌ macar ucosecha tamar, pero machi war aytzꞌa porque war awesena umen Catata Dios. ¿Y machi ca ixtujri más nox tut e Dios que incojt mut? \v 27 ¿Y chi tijam nox umen taca ubꞌijnusiaj tama ujor erer abꞌitzꞌa uyoc más nojta nien imbꞌijc tuaꞌ aquetpa más nojta? \p \v 28 ’¿Y tucꞌa tuaꞌ war ibꞌijnu cocha era y che: “Matucꞌa tuaꞌ inlapi?” Bꞌijnunic iwira tama unichir e cꞌopot xeꞌ machi apatna y nien machi aꞌrma. \v 29 Pero cꞌani inwareox era que nien e rey Salomón xeꞌ meyra usati utumin tama ubꞌujc xeꞌ galan uwirnar, pero nien jaxir machi ubꞌujcse ubꞌa bꞌan cocha inteꞌ unichir cꞌopot xeꞌ más galan uwirnar porque bꞌujcsebꞌir umen e Dios. \v 30 Y jay e Dios war ubꞌujcse unichir e cꞌopot cocha era xeꞌ coner chꞌur y xeꞌ ejcꞌar ayajra tama e cꞌajc, ¿machi ca uyubꞌi ubꞌujcsiox nox ubꞌan Catata Dios motor que imbꞌijc taca war ixcꞌupseyan tamar? \v 31 Y tamar era war inwareox que ira ibꞌijnu cocha era y che: “¿Tucꞌa tuaꞌ incꞌuxi?” y “¿tucꞌa tuaꞌ unchꞌi?” y “¿tucꞌa tuaꞌ inlapi?” \v 32 Porque bꞌan war ubꞌijnuobꞌ tunor e gente xeꞌ machi unatobꞌ chi Cadiosir, pero non ayan Catata Dios xeꞌ turu tichan xeꞌ war unata tunor lo que war cacꞌani. \v 33 Y tamar era inwareox que turbꞌanic ibꞌa tuaꞌ ixochoy tama uchinam e Dios y tuaꞌ ixquetpa erach bꞌan cocha jaxir, y tunor era cꞌani ixajcꞌuna. \v 34 Y ira ibꞌijnu tamar lo que cꞌani anumuy ejcꞌar, porque axin achecta ejcꞌar lo que tuaꞌ anumuy ejcꞌar. Pues tzꞌacar lo que war unumse ubꞌa inteꞌ tama inteꞌ día tuaꞌ machi ubꞌijnu tamar lo que cꞌani anumuy tama otronteꞌ día, che e Jesús. \c 7 \s1 Ira ixojron upater otronteꞌ \r Lucas 6:37-38, 41-42 \p \v 1 Entonces che e Jesús: \p —Ira ixojron upater otronteꞌ tuaꞌ machi ixcꞌayna umen e Dios. \v 2 Porque bꞌan cocha ibꞌijnu iwira e gente axin y bꞌan tuaꞌ ixerna umenerobꞌ ubꞌan, porque bꞌan cocha ibꞌisi e inmojr y bꞌan tuaꞌ ixbꞌijsa nox umen e Dios ubꞌan. \v 3 ¿Tucꞌa tuaꞌ que wacchetaca awira que ayan imbꞌijc sojc chꞌur tama unacꞌut inteꞌ apiar, pero tamaret machi war awira jay ayan inteꞌ nuxi teꞌ chꞌar tama unacꞌoit? \v 4 Y cocha chꞌar inteꞌ nuxi teꞌ tama unacꞌoit, ¿cocha tuaꞌ aware apiar y che: “Actanen inlocsic e sojc tama unacꞌoit net?” \v 5 Ajmajresiajet, locsen bꞌajxan e teꞌ xeꞌ chꞌar tama unacꞌoit net, y de allí uyubꞌiet awira tuaꞌ alocse e sojc lo que chꞌar tama unacꞌut apiar. \p \v 6 ’Y ira iwajcꞌu lo que imbꞌutz tut e Dios tin e bꞌanobꞌ cocha incojt tzꞌiꞌ. Porque inteꞌ cocha era intaca asutpa tiut tuaꞌ ucꞌuxiox. Y ira iwajcꞌu inteꞌ tunyujy tin e lar uwirnarobꞌ cocha incojt chitam porque inteꞌ cocha era intaca axin upachꞌi tut e rum, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús ucanse uyajcanuarobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios \p \v 7 Entonces che e Jesús: \p —Cꞌajtinic taca e Dios y jaxir tuaꞌ uyajcꞌox, sicbꞌanic e Dios y ixixin itajwi, pejcanic e Dios tut e puerta y jaxir axin upasi tiut. \v 8 Porque tin e ucꞌajti taca e Dios axin uchꞌami lo que war ucꞌajti era, y tin e usicbꞌa e Dios axin utajwi utacarsiaj, y tin e upejca e Dios tut e puerta axin apascꞌa tut. \p \v 9 ’Y nox xeꞌ tatabꞌirox, jay imaxtac ucꞌajti ingojr pan tibꞌa, ¿iwajcꞌu ca ingojr tun? \v 10 Y jay ucꞌajti incojt chay tibꞌa, ¿Iwajcꞌu ca incojt chan? \v 11 Y jay nox xeꞌ ajmabꞌambꞌanirox war inata iwajcꞌu imaxtac lo que imbꞌutz, ¿ma ca jax más imbꞌutz Catata Dios xeꞌ turu tichan tuaꞌ uyajcꞌu lo que más imbꞌutz ubꞌan tunor tin e ucꞌajti tacar? \p \v 12 ’Entonces tunor lo que war icꞌani que e inmojr uchiobꞌ tacarox, bꞌan ixto ucꞌani tuaꞌ iche nox ubꞌan tacarobꞌ. Pues tunor era watar tuaꞌ lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uley e Moisés y tuaꞌ tunor lo que cay utzꞌijbꞌobꞌ e profetobꞌ xeꞌ turuanobꞌ tama e onian tiempo, che e Jesús. \s1 E puerta xeꞌ intꞌum taca ut \r Lucas 13:24 \p \v 13 Entonces che e Jesús: \p —Ochenic tama e puerta xeꞌ intꞌum taca ut, porque nojta ujam e puerta y galan e nuxi bꞌir xeꞌ axin acꞌotoy tama e cꞌajc, y meyra ayan tin e war oꞌchoyobꞌ tamar. \v 14 Pero e bꞌir xeꞌ axin acꞌotoy tama e cuxtar xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa intꞌum taca ut y bꞌan e puerta ubꞌan, y tamar era inteꞌ inteꞌ taca xeꞌ axin oꞌchoy tamar, che e Jesús. \s1 Inteꞌ teꞌ aquetpa chequer tama uyutir \r Lucas 6:43-44 \p \v 15 Entonces che e Jesús: \p —Iwiric tama e profetobꞌ xeꞌ ajmajresiajobꞌ xeꞌ war uche ubꞌobꞌ que war uchꞌamiobꞌ inteꞌ ojroner tuaꞌ e Dios, pero majax bꞌan. Y war uche ubꞌobꞌ cocha incojt oveja xeꞌ incꞌun uwirnar pero tama uyalmobꞌ bꞌanobꞌ cocha incojt animal xeꞌ imbꞌacꞌajr uwirnar. \v 16 Pero nox erer iwira cocha turu uyalma inteꞌ winic tamar lo que axin uche jay imbꞌutz o jay majax imbꞌutz. Y aquetpa chequer inteꞌ teꞌ ubꞌan conda acꞌawan. Pues mamajchi ucojco tuaꞌ uchꞌami ingojr muy tama inteꞌ tꞌix y mamajchi ucojco tuaꞌ uchꞌami ingojr un tama inteꞌ chꞌan. \v 17 Pues inteꞌ teꞌ xeꞌ imbꞌutz uyajcꞌu uyutir xeꞌ imbꞌutz ubꞌan, y bꞌan inteꞌ teꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan, uyajcꞌu uyutir xeꞌ mabꞌambꞌan ubꞌan. \v 18 Y inteꞌ teꞌ xeꞌ imbꞌutz machi uyubꞌi uyajcꞌu uyutir xeꞌ mabꞌambꞌan, y nien inteꞌ teꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan machi uyubꞌi uyajcꞌu uyutir xeꞌ imbꞌutz. \v 19 Pues tunor e sian teꞌ xeꞌ machi uyajcꞌu uyutir xeꞌ imbꞌutz, awacarna tuaꞌ ayajra tama e cꞌajc. Y bꞌan tuaꞌ achempa taca tunor e winicobꞌ xeꞌ war amajresianobꞌ. \v 20 Y tamar era nox tuaꞌ ixcꞌotoy inata tucꞌa e winic era tamar lo que uche jay imbꞌutz o jay majax imbꞌutz, che e Jesús. \s1 Majax tunor xeꞌ axin oꞌbꞌna oꞌchoy tama \s2 uchinam e Dios \r Lucas 13:25-27 \p \v 21 Entonces che e Jesús: \p —Majax tunor tin e uyaren y che: “Niwinquiraret” axin oꞌchoy tama uchinam e Dios, sino que ajtaca cꞌani oꞌchoyobꞌ tin e axin uchiobꞌ lo que ucꞌani Catata Dios xeꞌ turu tichan. \v 22 Conda acꞌotoy e día tuaꞌ e juicio ayan meyra gente xeꞌ axin uyarenobꞌ y che: “Cawinquiraret, non ojronon tama acꞌabꞌa, y tama acꞌabꞌa cawajnes ixin e sian mabꞌambꞌan mein, y tama acꞌabꞌa cay cache meyra milagro”, bꞌan cꞌani uyarenobꞌ tama e día yajaꞌ. \v 23 Pero nen cꞌani inwareobꞌ y che: “Machi innata chiox nox. Loqꞌuenic tara tunorox xeꞌ ajmabꞌambꞌanirox”, che e Jesús. \s1 E otot xeꞌ chena tor e tun \r Lucas 6:47-49; Marcos 1:22 \p \v 24 Entonces che e Jesús: \p —Cꞌani inwareox era que tin e uyubꞌi niwojroner y axin oꞌbꞌian tut aquetpa bꞌan cocha inteꞌ winic xeꞌ ixin uche uyotot tujor ingojr nuxi tun. Y tamar era cay uche e chꞌen tama e tun tuaꞌ uwabꞌu uyoiyir e otot tamar. \v 25 Entonces conda cꞌapa uyustes uyotot tari e jajar y cay chꞌiꞌ e nuxi xucur y cay jicna tari e sian icꞌar tut e otot, pero machi cucrema porque uyoiyirobꞌ e otot tzꞌaparobꞌ macuir e tun. \v 26 Pero tin e uyubꞌi niwojroner y machi oꞌbꞌian tut aquetpa bꞌan cocha inteꞌ winic xeꞌ satrem usasaꞌ xeꞌ uche uyotot tujor e jiꞌ. \v 27 Entonces conda cꞌapa uyustes uyotot tari e jajar y cay chꞌiꞌ e nuxi xucur y cay jicna tari e sian icꞌar tut e otot era, y cucrema inyajrer e otot, che e Jesús. \p \v 28 Entonces conda cꞌapa ojron e Jesús cocha era, cay bꞌacta uwirobꞌ ucanseyaj tunor e sian gente era, \v 29 porque jaxir canseyan taca tunor ucꞌotorer y majax bꞌan cocha uchiobꞌ tin e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés. \c 8 \s1 Conda tzꞌacpesna inteꞌ winic xeꞌ ayan \s2 e sian chec tut \r Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16 \p \v 1 Entonces conda cꞌapa ojron e Jesús taca tunor e sian gente tut e witzir, ecmay tari y meyra gente ixin tupat. \v 2 Y cꞌotoy inteꞌ winic tuyejtzꞌer e Jesús xeꞌ ayan e sian chec tut xeꞌ ucꞌabꞌa lepra xeꞌ cotuan tut y che: \p —Niwinquiraret, jay net acꞌani atzꞌaquen, uyubꞌiet porque meyra ayan acꞌotorer, che e winic. \p \v 3 Entonces e Jesús ucꞌatbꞌu ucꞌabꞌ tama ujor e winic y che: \p —Nen incꞌani intzꞌacpeset. Cꞌani inware e chec era: “Loqꞌuen actan e winic era”, che e Jesús. \p Y conda cꞌapa ojron e Jesús, wacchetaca quetpa tzꞌacpesbꞌir e winic. \v 4 Entonces e Jesús uyare e winic y che: \p —Ira achecsu tut e gente que tzꞌacpesbꞌiret sino que quiqui chectes abꞌa tut tin e sacerdote tama e templo y ajcꞌun incojt awarac tuaꞌ aquetpa purutbꞌir tujor e altar bꞌan cocha chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uley e Moisés. Y tamar era erer unatobꞌ tunor que net tzꞌacpesbꞌiret inyajrer, che e Jesús. \s1 Conda tzꞌacpesna uman inteꞌ capitán romano \r Lucas 7:1-10 \p \v 5 Entonces conda cꞌapa ojron e Jesús taca e winic era ixin esto tama e chinam Capernaum. Y conda cꞌotoy tajwina umen inteꞌ capitán romano xeꞌ uyare cocha era y che: \p \v 6 —Niwinquiraret, chꞌar niman tama uchꞌacteꞌ tama niotot y chamen ucuerpo y war acꞌuxun meyra tunor ucuerpo, che e capitán romano era. \p \v 7 Y che e Jesús: \p —Entonces inxin tuaꞌ intzꞌacpes, che e Jesús. \p \v 8 Y che e capitán: \p —Niwinquiraret, nen ma tawaren tuaꞌ acꞌotoy inteꞌ nuxi winic cocha net tama niotot, pero jay net ajtaca aware e ojroner, axin atzꞌacpa niman. \v 9 Porque nen turen yebꞌar ucꞌotorer inteꞌ nijefe, y nen ayan cora nisoldadobꞌ xeꞌ turobꞌ yebꞌar nicꞌotorer nen ubꞌan. Y tamar era jay nen inware inteꞌ tujamobꞌ que: “Quiqui chen era”, axin uche. Y jay inware otronteꞌ tujamobꞌ que: “Lar chen era”, axin watar uche. Y jay inware niman y che: “Chen era”, axin uche. Y bꞌan ixto net ubꞌan, jay aware e ojroner cꞌani atzꞌacpa niman, che e capitán. \p \v 10 Conda e Jesús uyubꞌi tunor era bꞌacta ubꞌijnu tamar e capitán y cay uyare tin e war axana tacar y che: \p —Cꞌani inwareox que nien tujam tunor e gente tuaꞌ e Israel ma inyajr intajwi inteꞌ winic xeꞌ meyra acꞌupseyan tama e Dios cocha war uche e winic era. \v 11 Y cꞌani inwareox ubꞌan que meyra gente watar tama e lugar tiaꞌ atobꞌoy e qꞌuin, y meyra gente watar tama e lugar tiaꞌ anamtzꞌa e qꞌuin tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tama e nuxi nojqꞌuin lo que cꞌani achempa tama uchinam e Dios tut e qꞌuin taca e Abraham y taca e Isaac y taca e Jacob. \v 12 Pero ayan meyra winicobꞌ y meyra ixictac tuaꞌ e Israel xeꞌ cꞌani ani acꞌotoyobꞌ tama e nojqꞌuin era, pero umen que machi cꞌotoy cꞌupseyanobꞌ tamaren cꞌani atobꞌesna axiobꞌ macuir e incsibꞌaner tiaꞌ cꞌani aruobꞌ y tiaꞌ tuaꞌ ucꞌuxi ut uyejobꞌ umen e cꞌuxner, che e Jesús. \v 13 Entonces e Jesús sutpa uyare e capitán y che: \p —Quiqui tama oꞌtot, porque tzꞌacpesbꞌir ixto aman umen que net war icꞌupseyan tamaren que ayan nicꞌotorer tuaꞌ intzꞌacpes, che e Jesús. \p Y tama e hora era quetpa tzꞌacpesbꞌir inyajrer e uman e capitán era. \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes upixam e Pedro \r Marcos 1:29-31; Lucas 4:38-39 \p \v 14 Entonces ixin e Jesús tama uyotot upixam e Pedro y cay uwira que ajmuac chꞌar tama uchꞌacteꞌ upixam ixic e Pedro y que war ucojco inteꞌ nuxi purer. \v 15 Entonces e Jesús uchuqui ucꞌabꞌ e ixic era y wacchetaca locꞌoy e purer. Y tamar era achpa e ixic y cay usicbꞌa tucꞌa tuaꞌ uyajcꞌu tuaꞌ ucꞌuxiobꞌ e ajwarobꞌ era. \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes meyra sian ajmuacobꞌ \r Marcos 1:32-34; Lucas 4:40-41 \p \v 16 Entonces conda acbꞌare cay taresnobꞌ tunor tin e ajmuacobꞌ tut e Jesús. Y ayan tin e chucurobꞌ umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein ubꞌan. Pero e Jesús uyajnes locꞌoy tunor e sian mabꞌambꞌan mein era tamar taca inteꞌ ojroner. Y cꞌapa utzꞌacpes tunor tin e ajmuacobꞌ ubꞌan. \v 17 Pues numuy tunor era tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Isaías xeꞌ turuan tama e onian tiempo xeꞌ che: “Uqꞌueche ixin tunor camuaquir, y xujra uwerir tuaꞌ utzꞌacpeson”, que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Isaías. \s1 Tin e cꞌani ani axin tupat e Jesús \r Lucas 9:57-62 \p \v 18 Entonces conda e Jesús uwira que war axojyna umen meyra gente cay uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Incuic teinxejr e nuxi jaꞌ era, che e Jesús. \p \v 19 Pero conda ne mato oꞌchoy e Jesús tama e barco cꞌotoy inteꞌ ajcanseyaj tama uley e Moisés tut xeꞌ che: \p —Niwajcanseyajet, cꞌani inxin tacaret tic taca tiaꞌ iꞌxin, che e ajcanseyaj tama uley e Moisés era. \p \v 20 Y che e Jesús: \p —E chꞌajch ayan uchꞌen tiaꞌ tuaꞌ awayan, y e mut ayan usijc tiaꞌ tuaꞌ apacwan awayan, pero nen xeꞌ Uyunenen e winic ma tiaꞌ tuaꞌ inchꞌabꞌu nijor tuaꞌ inwayan, che e Jesús. \p \v 21 Y cꞌotoy otronteꞌ ajcanuar tut e Jesús xeꞌ che: \p —Niwinquiret, actanento tuaꞌ inxin incojco nitata este que axin achamay y de allí waten tacaret, che e winic era. \p \v 22 Pero e Jesús uyare e ajcanuar era y che: \p —Lar tacaren coner era, y actan tin e chamen turu tama uyalma tuaꞌ axin umuqui tin e war achamay, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús uche chꞌancabꞌa e icꞌar y e jaꞌ \r Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25 \p \v 23 Entonces ochoy e Jesús tama inteꞌ barco taca tunor uyajcanuarobꞌ y cay ixiobꞌ tor e jaꞌ tama e barco. \v 24 Y wacchetaca checta tari inteꞌ nuxi icꞌar xeꞌ cay uche tobꞌoy e jaꞌ tama e mar esto cay ochoy tama e barco. Pero e Jesús war awayan. \v 25 Entonces ixin uyajcanuarobꞌ tuaꞌ ubꞌixqꞌuesobꞌ e Jesús y uyareobꞌ y che: \p —Cawinquiraret, corpeson porque war camuctzꞌa macuir e jaꞌ, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 26 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war ixbꞌacta meyra cocha era, nox xeꞌ imbꞌijc taca war ixcꞌupseyan tamaren? che e Jesús. \p Entonces achpa e Jesús y cay ucꞌaye e icꞌar y e jaꞌ xeꞌ war atobꞌoy axin. Y wacchetaca chꞌancabꞌa tunor y sisa. \v 27 Y tunor uyajcanuarobꞌ bꞌactobꞌ uwirobꞌ y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa winic era que uche chꞌancabꞌa e icꞌar y e jaꞌ y cꞌupesna umenerobꞌ? che uyajcanuarobꞌ era. \s1 E chateꞌ winicobꞌ xeꞌ bꞌutꞌur uyalmobꞌ taca e sian mabꞌambꞌan mein \r Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39 \p \v 28 Entonces ixin e Jesús teinxejr e nuxi jaꞌ era y cꞌotoy tama inteꞌ lugar xeꞌ ucꞌabꞌa Gadara. Y tama e lugar era ayan chateꞌ winicobꞌ xeꞌ turobꞌ macuir umujr e chamenobꞌ, y conda cꞌotoy unatobꞌ que war axana era e Jesús locꞌoyobꞌ tuaꞌ axin uwirobꞌ ut. Pues e chateꞌ winicobꞌ era bꞌutꞌur uyalmobꞌ taca e sian mabꞌambꞌan mein y tamar era jaxirobꞌ imbꞌacꞌajr uwirnarobꞌ. Y conda anumuy e gente tama e bꞌir era alocꞌoyobꞌ tuaꞌ uyajcꞌuobꞌ, y tamar era mix majchi anumuy tiaꞌ turobꞌ. \v 29 Y conda cꞌotoyobꞌ tut e Jesús cay ojronobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war oꞌse abꞌa tacaron, net xeꞌ Jesús xeꞌ Uyunenet e Dios? ¿O tariet ca tuaꞌ achion canumse cabꞌa conda ne mato achecta e juicio? che e winicobꞌ era xeꞌ bꞌutꞌur uyalmobꞌ taca e sian mabꞌambꞌan mein. \p \v 30 Y majax innajt tiaꞌ turobꞌ ayan cora sian chitam xeꞌ war awiobꞌ. \v 31 Entonces ojronobꞌ e mabꞌambꞌan meinobꞌ era taca e Jesús y chenobꞌ: \p —Jay cꞌani atzacrion calocꞌoy tara, actanon chicon cochoy tama e sian chitam era, che e sian mabꞌambꞌan meinobꞌ era. \p \v 32 Entonces che e Jesús: \p —Erer ixixin. Quiquic ochenic era, che e Jesús. \p Entonces e sian mabꞌambꞌan meinobꞌ uyactobꞌ e winicobꞌ y ixin ochoyobꞌ tama e sian chitam. Y e sian chitam satpa ujorobꞌ y wacchetaca ajniobꞌ tama e xijrcojt ejmar este que cꞌapa uyojres ubꞌobꞌ tama e jaꞌ y cꞌapa cuchpobꞌ chamayobꞌ. \p \v 33 Pues tin e war ani ucojcobꞌ e sian chitam era cay bꞌactobꞌ y locꞌoy ajniobꞌ tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tiaꞌ turobꞌ y cay uchecsuobꞌ ixin tut e gente tunor lo que numuy taca e sian chitam y tunor lo que numuy taca e chateꞌ winicobꞌ xeꞌ chucur ani umen e sian mabꞌambꞌan mein. \v 34 Entonces tunor e gente tama e chinam yajaꞌ locꞌoyobꞌ tuaꞌ uwirobꞌ e Jesús. Y conda uwirobꞌ ut cay uyareobꞌ tuaꞌ alocꞌoy tama ulugarobꞌ era. \c 9 \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes inteꞌ winic xeꞌ chamen ucuerpo \r Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26 \p \v 1 Entonces ochoy e Jesús tama e barco otronyajr y ixin teinxejr jaꞌ y sutpa cꞌotoy tama ulugar otronyajr. \v 2 Y tamar era ayan cora winicobꞌ xeꞌ cꞌotoyobꞌ tut e Jesús xeꞌ war uqꞌuechiobꞌ axin inteꞌ winic xeꞌ chamen ucuerpo tama inteꞌ chꞌacteꞌ. Y conda e Jesús uwira que meyra war acꞌupseyanobꞌ tama e Dios e winicobꞌ era, ojron y che: \p —Tzayen que nen incꞌumpa tacaret tuaꞌ asajta tunor amabꞌambꞌanir nimener, che e Jesús. \p \v 3 Pero ayan cora ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés xeꞌ turobꞌ era xeꞌ cay ubꞌijnuobꞌ que: “E winic era war uqꞌuijnes e Dios taca uyojroner era”, ubꞌijnuobꞌ e nuquir winicobꞌ era jaxobꞌ taca. \v 4 Pero cocha e Jesús war unata lo que war ubꞌijnuobꞌ e winicobꞌ era, ojron y che: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war ibꞌijnu que nen war inche e mabꞌambꞌanir tamar lo que war inche era? \v 5 Pues ma erer inata jay aquetpa erach niwojroner jay inware que: “Asajta tunor amabꞌambꞌanir nimener”, porque ma chequer tiut jay asajta umabꞌambꞌanir o jay machi. Pero jay inware: “Achpen”, wacchetaca erer iwira jay erach niwojroner jay achpa axana e winic. \v 6 Pero tuaꞌ inata que nen xeꞌ Uyunenen e winic ayan nicꞌotorer tuaꞌ incꞌumpa taca e winicobꞌ xeꞌ war uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir tara tor e rum, cꞌani inware e winic era xeꞌ chamen ucuerpo tuaꞌ achpa axana, che e Jesús. \p Entonces e Jesús uyare e winic xeꞌ chamen ucuerpo y che: \p —Inwaret era que achpen, chꞌama achꞌacteꞌ, y cuchu quiqui toꞌtot, che e Jesús. \p \v 7 Entonces e winic xeꞌ chamen ani ucuerpo achpa y ixin tama uyotot. \v 8 Y conda e gente uwirobꞌ lo que numuy era bꞌactobꞌ, y cay utattzꞌiobꞌ ucꞌabꞌa e Dios umen que jaxir uyajcꞌu ucꞌotorer e winicobꞌ tuaꞌ uyubꞌi utzꞌacpesobꞌ tin e ajmuacobꞌ ubꞌan. \s1 Conda e Mateo pejcna umen e Jesús \r Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32 \p \v 9 Entonces conda e Jesús tacpa xana cora cay uwiren xeꞌ nicꞌabꞌa Mateo tiaꞌ turen tama nilugar tiaꞌ war inmorojse e tumin tuaꞌ e gobierno. Entonces e Jesús uyaren cocha era y che: \p —Incoꞌ tacaren, che e Jesús. \p Entonces achpen wacchetaca y ixien tacar. \p \v 10 Entonces ixin weꞌ e Jesús tama niotot taca tunor uyajcanuarobꞌ. Y conda ya turu e Jesús cay cꞌotoy meyra ajmorojseyajobꞌ tumin tuaꞌ e gobierno bꞌan cocha nen y ayan más ajmabꞌambꞌanirobꞌ ubꞌan xeꞌ cay cꞌotoyobꞌ xeꞌ cay wiobꞌ taca e Jesús. \v 11 Y cꞌotoy wawanobꞌ otro inmojr xeꞌ war achꞌujcsanobꞌ y bꞌan war uchiobꞌ cora fariseo ubꞌan. Y conda cay uwirobꞌ tucꞌa war anumuy cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ uyajcanuarobꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war aweꞌ Awajcanseyaj taca e ajmorojseyajobꞌ tumin tuaꞌ e gobierno y taca e sian ajmabꞌambꞌanirobꞌ era? chenobꞌ e fariseobꞌ era. \p \v 12 Pero e Jesús war uyubꞌi tunor era y che: \p —Tin e majax ajmuac machi ucꞌani inteꞌ ajtzꞌaconer, sino que ajtaca tin e ajmuacobꞌ. \v 13 Quiquic canoenic lo que war che uyojroner e Dios tiaꞌ che que: “Nen más incꞌani que ixixin ichecsu ibꞌa que incꞌun iwirnar tut e gente que jay ixixin iwajcꞌu inteꞌ arac tuaꞌ apurutna tama e altar.” Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. Pues nen tarien majax tuaꞌ impejca tin e unatobꞌ que imbꞌutz turobꞌ sino que tarien tuaꞌ impejca tin e satrem turobꞌ tuaꞌ asutpobꞌ uchꞌamiobꞌ uyojroner e Dios, che e Jesús. \s1 Conda cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Jesús: ¿Tucꞌa tuaꞌ machi uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ awajcanuarobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios? \r Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39 \p \v 14 Pues entonces cꞌotoyobꞌ cora ajcanuarobꞌ tuaꞌ e Juan xeꞌ ajchꞌuymar tut e Jesús xeꞌ cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —Pues non xeꞌ ajcanuaron tuaꞌ e Juan war cawacta tuaꞌ caweꞌ tuaꞌ cacꞌajti taca e Dios iraj iraj y bꞌan war uchiobꞌ uyajcanuarobꞌ e fariseobꞌ ubꞌan, pero awajcanuarobꞌ tabꞌa machi war uchiobꞌ cocha era. ¿Pues tucꞌa tuaꞌ machi war uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios? che uyajcanuarobꞌ e Juan xeꞌ ajchꞌuymar era. \p \v 15 Y che e Jesús: \p —Erer cabꞌijnu que niwajcanuarobꞌ era larobꞌ tacar tin e pejcnobꞌ tama inteꞌ nujbꞌiar tiaꞌ cꞌani anojqꞌuiniobꞌ ubꞌan. Pues conda turobꞌ tama e nojqꞌuin era war atzayobꞌ taca e noxipbꞌir y ma cocha erer ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios tama e hora era. Pero acꞌotoy e día conda axin aloqꞌuesna e noxipbꞌir era tutobꞌ y entonces tin e pejcbꞌir ani tama e nujbꞌiar erer ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios. Y bꞌan tamaren ubꞌan, conda inloqꞌuesna tara, cꞌani ubꞌijnuobꞌ niwajcanuarobꞌ tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios. \p \v 16 ’Mamajchi axin uxuri imbꞌijc bꞌujc xeꞌ imbꞌutz tuaꞌ utaqꞌui tama inteꞌ tzuc bꞌujc. Porque jay bꞌan ani uche, e bꞌujc xeꞌ imbꞌutz axin achuchuran y axin uchꞌijse más e chꞌen tama e tzuc bꞌujc. \v 17 Y mamajchi uyari e vino xeꞌ intocto achena tama inteꞌ bolsa\f + \fr 9:17 \ft Bolsa. Tama e onian tiempo e gente ucꞌampesobꞌ e bolsa xeꞌ chembꞌir taca e qꞌuewer tuaꞌ uchꞌubꞌa e jaꞌ o e vino y acꞌampa bꞌan cocha inteꞌ murur xeꞌ cacꞌampes non coner. Pero conda ayajra e vino xeꞌ intocto achena tama inteꞌ bolsa cocha era ucꞌani tuaꞌ ucꞌampes inteꞌ bolsa xeꞌ intocto achena ubꞌan, cocha e vino cocha era axin oꞌjmay y atꞌabꞌay y inteꞌ bolsa xeꞌ chembꞌir taca e qꞌuewer xeꞌ wartocto achena ererto abꞌitzꞌa ut ubꞌan.\f* xeꞌ chembꞌir taca e qꞌuewer xeꞌ bꞌitzꞌemix ut, porque jay bꞌan uche, conda acay oꞌjmay e vino y axin atꞌabꞌay, axin awejrtzꞌa e qꞌuewer cocha machi uyubꞌi abꞌitzꞌa más, y acꞌapa atucpa tunor e vino y asatpa e qꞌuewer ubꞌan. Y tamar era ucꞌani tuaꞌ ayajra e vino xeꞌ intocto achena tama e qꞌuewer xeꞌ intocto achena ubꞌan y tamar era chatertiꞌ axin acꞌampesna. Bꞌan che e Jesús tuaꞌ uchecsu que ma cocha erer uyapru ucanseyaj taca e onian bꞌijnusiaj tuaꞌ e gente era. \s1 Uwijchꞌoc inteꞌ ajcꞌampar, y e ixic xeꞌ upijchꞌi ubꞌujc e Jesús \r Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56 \p \v 18 Pues entonces conda e Jesús warto oꞌjron cocha era cꞌotoy tut inteꞌ ajcꞌampar tuaꞌ e gente tama e Israel xeꞌ cotuan tut e Jesús y che: \p —Niwijchꞌoc wartocto acꞌapa achamay pero jay net icꞌotoy apacbꞌu acꞌabꞌ tamar, cꞌani asutpa abꞌixcꞌa, che e winic. \p \v 19 Entonces achpobꞌ e Jesús y uyajcanuarobꞌ y ixiobꞌ tacar. \v 20 Pero conda cay xana e Jesús taca e winic era cꞌotoy inteꞌ ixic tupat xeꞌ ayan inteꞌ muaquir xeꞌ intaca anumuy uchꞌichꞌer, y ayix doce año que war unumse ubꞌa taca e muaquir era. Entonces e ixic ixin tzꞌustaca tupat e Jesús y upijchꞌi ubꞌujc \v 21 porque jaxir war ubꞌijnu y che: “Jay jax taca uyubꞌien impijchꞌi ubꞌujc e Jesús, cꞌani intzꞌacpesna”, xeꞌ ubꞌijnu e ixic era. \v 22 Pero e Jesús usuti ut y uwira e ixic y che: \p —Ixic, tzayen era que tzꞌacpesbꞌiret coner umen que war icꞌupseyan tamaren, che e Jesús. Y wacchetaca quetpa tzꞌacpesbꞌir e ixic inyajrer. \p \v 23 Entonces cꞌotoy e Jesús tama uyotot e ajcꞌampar. Y conda ochoy cay uwira que turix e ajlabꞌarobꞌ tuaꞌ achena e mucmayaj y que ayan tin e war aꞌru taca inteꞌ nuxi nuc. \v 24 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Loqꞌuenic tara porque e ijchꞌoc era majax chamen sino que intaca war awayan, che e Jesús. \p Pero e gente intaca utzeniobꞌ. \v 25 Pero jaxir uche tuaꞌ alocꞌoyobꞌ patir tunor e gente era. Y conda cꞌapa locꞌoyobꞌ, ochoy macu tiaꞌ chꞌar e ijchꞌoc y ujajpi ucꞌabꞌ y wacchetaca achpa. \v 26 Pues lo que numuy tama e ijchꞌoc era cay checsuna ixin tama tunor or e lugar. \s1 Conda e Jesús uche eron chateꞌ winicobꞌ \p \v 27 Entonces conda locꞌoy e Jesús tama e otot era ayan chateꞌ winicobꞌ xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ xeꞌ cay ixiobꞌ tupat xeꞌ ojronobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y chenobꞌ: \p —Yajtan coit net xeꞌ sitzbꞌiret tuaꞌ e rey David, che e winicobꞌ era. \p \v 28 Y conda e Jesús cꞌotoy tama e otot tiaꞌ war axin ochoyobꞌ ubꞌan e chateꞌ winicobꞌ era xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ y e Jesús uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —¿Icꞌupse ca que uyubꞌien inche lo que war icꞌajti tacaren? che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ chenobꞌ: \p —Cawinquiraret, cacꞌupseyan ixto tamaret, chenobꞌ e winicobꞌ era. \p \v 29 Entonces e Jesús upacbꞌu ucꞌabꞌ tama unacꞌutobꞌ y che: \p —Cocha meyra war ixcꞌupseyan tama e Dios meyra erer ichꞌami tuaꞌ e Dios ubꞌan, che e Jesús. \p \v 30 Y wacchetaca eron unacꞌutobꞌ. Entonces e Jesús uyareobꞌ y che: \p —Ira ichecsu tut e gente chi umen tzꞌacpesnox, che e Jesús. \p \v 31 Pero conda ne mato alocꞌoy e Jesús tama e lugar era e winicobꞌ cay uchecsuobꞌ tama tunor or e lugar tunor lo que chena tacarobꞌ y que umen e Jesús que quetpobꞌ tzꞌacpesbꞌir. \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes inteꞌ winic xeꞌ machi ojron \p \v 32 Entonces conda wartocto alocꞌoy e chateꞌ winicobꞌ era xeꞌ tajpem ani unacꞌutobꞌ cꞌotoy cora winicobꞌ tut e Jesús xeꞌ war utares inteꞌ winic xeꞌ machi ojron y xeꞌ chucur umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein. \v 33 Entonces e Jesús cay ucꞌaye e mabꞌambꞌan mein tuaꞌ alocꞌoy tama e winic y tamar era cay ojron e winic xeꞌ machi ani ojron. Pero e gente cay bꞌacta uwirobꞌ tunor era y cay ojronobꞌ y chenobꞌ: \p —Ma tiaꞌ cawira anumuy inteꞌ nuxi milagro cocha era tama tunor e lugar Israel, che e gente. \p \v 34 Entonces e fariseobꞌ cay ojronobꞌ y chenobꞌ: \p —Pues jaxir jax uwinquir e inmojr mabꞌambꞌan meinobꞌ y tamar era abꞌacꞌajrna umenerobꞌ, che cora fariseobꞌ era. \s1 Conda e Jesús uyajta ut e sian gente \p \v 35 Pues entonces e Jesús ixin tama inteꞌ inteꞌ chinam y tama inteꞌ inteꞌ aldea y war acanseyan tama tunor e sian sinagoga ubꞌan. Y war uchecsu uyojroner e Dios tama uchinam e Dios tut tunor e gente. Y war utzꞌacpes tunor tin e ajmuac tama inteꞌ inteꞌ muaquir. \v 36 Y conda e Jesús uwira tunor e sian gente, uyajta utobꞌ porque war uwira que tzajtaca utobꞌ, y que matucꞌa e jiriar tamarobꞌ, y que bꞌanobꞌ cocha cora oveja xeꞌ choquem xeꞌ matucꞌa uyajcojcobꞌ. \v 37 Y tamar era e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Cꞌani inwareox era que ayan meyra winicobꞌ xeꞌ turix tuaꞌ uchꞌamiobꞌ niwojroner, pero ma tzꞌacarobꞌ tin e war uchecsuobꞌ niwojroner, bꞌan cocha inteꞌ nuxi rum xeꞌ turix tuaꞌ amorojsena e cosecha tamar pero que mato tzꞌacar e manobꞌ xeꞌ tuaꞌ umorojsiobꞌ e cosecha era. \v 38 Y tamar era inwareox que cꞌajtinic taca Cawinquirar Dios tuaꞌ uyebꞌta watar más ajpatnarobꞌ tuaꞌ uchecsuobꞌ niwojroner, bꞌan cocha ucꞌani tuaꞌ acꞌajtna tut e ajyum cosecha tuaꞌ uyebꞌta watar más ajpatnarobꞌ tuaꞌ umorojsiobꞌ tunor e nuxi cosecha era, che e Jesús. \c 10 \s1 Conda e Jesús usicbꞌa doce winicobꞌ \s2 tuaꞌ uqꞌueche axin ucanseyaj \r Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16 \p \v 1 Entonces e Jesús upejca tuaꞌ ayopobꞌ tuyejtzꞌer doce uyajcanuarobꞌ y cay uyajcꞌuobꞌ ucꞌotorer tuaꞌ uyajnes alocꞌoy e sian mabꞌambꞌan mein y cay uyajcꞌuobꞌ ucꞌotorer tuaꞌ utzꞌacpesobꞌ inteꞌ inteꞌ muaquir ubꞌan. \p \v 2 Pues jax era ucꞌabꞌobꞌ e doce apostolobꞌ xeꞌ sicbꞌabꞌirobꞌ umen e Jesús. Bꞌajxan quetpa sicbꞌabꞌir e Simón xeꞌ ucꞌabꞌa Pedro ubꞌan, y quetpa sicbꞌabꞌir ubꞌan uwijtzꞌin e Pedro xeꞌ ucꞌabꞌa Andrés. Y quetpa sicbꞌabꞌir e Santiago taca uwijtzꞌin xeꞌ ucꞌabꞌa Juan xeꞌ jax uyunenobꞌ e Zebedeo. \v 3 Y quetpa sicbꞌabꞌir e Felipe y e Bartolomé y e Tomás y nen xeꞌ Mateoen xeꞌ jaxen inteꞌ ajmorojseyaj tumin tuaꞌ e gobierno. Y quetpa sicbꞌabꞌir e Jacobo xeꞌ jax uyunen e Alfeo. \v 4 Y quetpa sicbꞌabꞌir e Simón xeꞌ jax ani inteꞌ miembro tuaꞌ inteꞌ partido xeꞌ ucꞌabꞌa cananista. Y quetpa sicbꞌabꞌir e Judas Iscariote xeꞌ jax xeꞌ utuchꞌi e Jesús. \s1 Conda e Jesús uyebꞌta ixin doce uyajcanuarobꞌ \s2 tuaꞌ uchecsu uchinam e Dios \r Marcos 6:7-13; Lucas 9:1-6 \p \v 5 Entonces e Jesús uyebꞌta ixin e doce uyajcanuarobꞌ era tuaꞌ axin uche cocha era y che: \p —Ira ixixin tiaꞌ turobꞌ e gente xeꞌ majax tuobꞌ e Israel, y ira ixochoy tama e chinamobꞌ lo que ayan tama e departamento Samaria. \v 6 Pero quiquic tut tin e tuobꞌ e Israel xeꞌ larobꞌ tacar cora sian oveja xeꞌ satremobꞌ. \v 7 Quiquic checsunic que cꞌanix acay acꞌotori Cadiosir tara tor e rum. \v 8 Tzꞌacpesic e ajmuacobꞌ, bꞌixqꞌuesic e chamenobꞌ, ustesic tin e ayan e sian chec tamar xeꞌ ucꞌabꞌa lepra, y ajnesic chic tunor e mabꞌambꞌan mein lo que ayan tama e gente. Cocha nox bꞌan taca war ichꞌami e cꞌotorer era ira icꞌajti tuaꞌ ixtojya tamar. \p \v 9 ’Y ira iqꞌueche axin itumin tama ibolsa xeꞌ jax e oro o e plata o e cobre. \v 10 Y ira iqꞌueche axin ibolsa tama e bꞌir, y ira iqꞌueche axin otronteꞌ ibꞌujc, y ira iqꞌueche axin otronteꞌ xanabꞌ, y nien inteꞌ teꞌ tuaꞌ ixbꞌoyo tamar, porque tiaꞌ apatna inteꞌ ajpatnar yajaꞌ tuaꞌ acojcna tama tunor. \p \v 11 ’Y conda ixcꞌotoy tama inteꞌ chinam o tama inteꞌ aldea sicbꞌanic inteꞌ winic xeꞌ incꞌun uwirnar xeꞌ turix tuaꞌ utacriox y quetpenic tama uyotot este que ixlocꞌoy tama e lugar yajaꞌ. \v 12 Y conda ixochoy tama e otot era arenicobꞌ cocha era y che: “Que ujiriar e Dios aquetpa tacarox.” \v 13 Y jay e gente tama e otot era atzay uwirox entonces aquetpa ujiriar e Dios tacarobꞌ. Pero jay e gente tama e otot era machi atzay uwirox entonces machi tuaꞌ aquetpa ujiriar e Dios tacarobꞌ. \v 14 Y jay ayan e gente tama ingojr otot o tama inteꞌ chinam xeꞌ machi uchꞌamiox y xeꞌ machi cꞌani uyubꞌiobꞌ lo que cꞌani ichecsu tutobꞌ tama uyojroner e Dios, loqꞌuenic tama e otot era o tama e chinam era y tijtinic ixanabꞌ tutobꞌ tuaꞌ unatobꞌ que mabꞌambꞌan war uchiobꞌ que machi cꞌani uyubꞌiobꞌ uyojroner e Dios. \v 15 Porque cꞌani inwareox era que tin e machi cꞌani uchꞌamiox tuaꞌ uyubꞌiobꞌ uyojroner e Dios cꞌani ajajtzꞌobꞌ más nojta conda acꞌotoy e día tuaꞌ e juicio. Pues tin e turuanobꞌ ani tama e chinam Sodoma y tin e turuanobꞌ ani tama e chinam Gomorra cꞌani ajajtzꞌobꞌ nojta conda acꞌotoy e día tuaꞌ e juicio. Pero tin e machi uchꞌamiox tuaꞌ uyubꞌiobꞌ uyojroner e Dios más meyra tuaꞌ ajajtzꞌobꞌ que e inmojr era, che e Jesús. \s1 Lo que axin unumse ubꞌobꞌ tin e acꞌupseyanobꞌ tama Cawinquirar \r Marcos 13:9-13; Lucas 21:12-17 \p \v 16 Entonces che e Jesús: \p —Pues war inwebꞌtox ixixin tuaꞌ ichecsu tut e gente cocha tuaꞌ acꞌupseyanobꞌ tamaren. Pues conda ixixin era cꞌani ixquetpa bꞌan cocha incojt oveja xeꞌ machi uyubꞌi ucorpes ubꞌa conda acꞌotoy tujam cora nuquir coyote. Pero chenic ibꞌa bꞌan cocha incojt mis xeꞌ uwira cora cora lo que watar, y chenic ibꞌa ubꞌan bꞌan cocha incojt sacsac mut xeꞌ incꞌun uwirnar. \v 17 Iwiranic ibꞌa porque watar e día conda ixixin ixajcꞌuna tama ucꞌabꞌobꞌ e nuquir ajcꞌamparobꞌ umen taca que war ixcꞌupseyan tamaren. Y cꞌani uwatzꞌiox tama inteꞌ inteꞌ sinagoga tuobꞌ. \v 18 Y cꞌani uqꞌuechiox ixixin tut cora gobernador y tut cora reyobꞌ umen taca que war ixcꞌupseyan tamaren. Y tamar era cꞌani ixquetpa ajchecsuyajox tamaren tut e nuquir winicobꞌ era y tut tin e majax tuobꞌ e Israel ubꞌan. \v 19 Pero conda ixcꞌotesna tut e nuquir ajcꞌamparobꞌ cocha era ira ibꞌijnu tucꞌa tuaꞌ iware tuaꞌ icorpes ibꞌa y nien cocha tuaꞌ iware tunor era, porque Cadiosir axin uyajcꞌox tunor e ojroner lo que ucꞌani tuaꞌ iware tama e hora yajaꞌ. \v 20 Porque mix jax nox xeꞌ tuaꞌ ixojron tama e hora yajaꞌ sino que jax Unawalir Catata Dios xeꞌ tuaꞌ uchiox ixojron tama e hora yajaꞌ. \p \v 21 ’Y watar e día conda inteꞌ sacumbꞌir cꞌani uqꞌueche axin uwijtzꞌinobꞌ tut tin e aqꞌuijna uwirobꞌ tuaꞌ achamesnobꞌ umen taca que war acꞌupseyanobꞌ tamaren. Y inteꞌ ijtzꞌimbꞌir cꞌani uqꞌueche axin usacunobꞌ tut tin e aqꞌuijna uwirobꞌ tuaꞌ achamesnobꞌ. Y inteꞌ tatabꞌir cꞌani uqꞌueche axin umaxtac tuaꞌ achamesnobꞌ, y e maxtac cꞌani uqꞌueche axin utuꞌ y utata tuaꞌ achamesnobꞌ ubꞌan. \v 22 Y tunor e winicobꞌ cꞌani uxejbꞌiobꞌ iut umen que war ixcꞌupseyan tamaren. Pero tin e aqꞌuecꞌo axana tama nibꞌir tuaꞌ machi uyacten esto tama ucꞌapesnibꞌir tunor era cꞌani acorpesnobꞌ. \v 23 Y conda ixajnesna tama inteꞌ chinam, quiquic tama otronteꞌ chinam. Pues cꞌani inwareox era que conda merato acꞌapa ichecsu uyojroner e Dios tama tunor e sian chinam lo que ayan tama e lugar Israel que nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani insutpa waten otronyajr tuaꞌ incꞌotori tara tor e rum. \p \v 24 Pues inteꞌ ajcanuar majax más nuquir winic que uyajcanseyaj, y inteꞌ man xeꞌ mambꞌir inyajrer majax más nojta ucꞌampibꞌir que upatron. \v 25 Pues atzay inteꞌ ajcanuar conda acꞌotoy unata tunor lo que unata uyajcanseyaj, y atzay inteꞌ man xeꞌ mambꞌir inyajrer conda acꞌotoy aquetpa bꞌan cocha upatron. Y jay nen xeꞌ Iwinquiraren arobꞌnen que jaxen e Beelzebú\f + \fr 10:25 \ft Beelzebú. E Beelzebú jax inteꞌ mabꞌambꞌan mein xeꞌ aquetpa yebꞌar ucꞌotorer e Satanás pero xeꞌ aquetpa tuaꞌ acꞌotori tujor e inmojr mabꞌambꞌan meinobꞌ ubꞌan. E ojroner Beelzebú war che: “udiosir e yaxaj”.\f* xeꞌ jax uwinquir e inmojr mabꞌambꞌan meinobꞌ, entonces ¿tucꞌa nic tuaꞌ ixarobꞌna nox? che e Jesús. \s1 Chi nic xeꞌ tuaꞌ caxin cabꞌacre \r Lucas 12:2-9 \p \v 26 Entonces e Jesús che: \p —Ira ibꞌacre lo que erer uche inteꞌ winic. Pues tunor lo que chembꞌir mucur axin achectesna, y tunor lo que unata mucur inteꞌ ucꞌani tuaꞌ acꞌotoy anatanwa ubꞌan. \v 27 Lo que inwareox tama e incsibꞌaner checsunic tama e janchꞌaquenar tama e día, y lo que inwareox tzꞌustaca tama ichiquin arenic taca inteꞌ nuxi nuc este que uyubꞌiobꞌ tunor ipiarobꞌ. \v 28 Ira ibꞌacre tin e erer uchamse icuerpo taca pero xeꞌ matucꞌa más tuaꞌ uche. Pero tin e ucꞌani tuaꞌ ibꞌacre jax e Dios xeꞌ erer uchamse ucuerpo inteꞌ y xeꞌ ayan ucꞌotorer tuaꞌ uyari uyalma tama e cꞌajc ubꞌan. \p \v 29 ’Pues motor que achojna chacojt mut tama inteꞌ centavo pero nien incojt mut cocha era machi ojri tama e rum jay machi actana umen Catata Dios. \v 30 Y este tunor utzutzer ijor tzicbꞌir umen e Dios tuaꞌ unata jayteꞌ ayan. \v 31 Ira ixbꞌacta, pues nox más ixtujri tut e Dios que tunor e sian mut era, che e Jesús. \s1 Tin e uchecsu ubꞌa tut e gente que ajcꞌupesiajobꞌ tama Cawinquirar \r Lucas 12:8-9 \p \v 32 Entonces e Jesús che: \p —Tunorox xeꞌ ixixin ichecsu ibꞌa tut e gente que: “Nen ajcꞌupesiajen tama e Cristo”, nen ubꞌan cꞌani inxin inware Nitata Dios xeꞌ turu tichan que nox war ixcꞌupseyan tamaren. \v 33 Pero tunor tin e axin umuqui nicꞌabꞌa tut e gente, nen ubꞌan cꞌani inxin inware Nitata Dios xeꞌ turu tichan que machi innata chi e gente era, che e Jesús. \s1 E Jesús uxere e tatabꞌir taca umaxtac \r Lucas 12:51-53; 14:26-27 \p \v 34 Entonces che e Jesús: \p —Ira ibꞌijnu que tarien tara tor e rum tuaꞌ intares e jiriar, porque nen machi intares e jiriar sino que intares inteꞌ nuxi qꞌuijnar. Porque tin e machi ucꞌanien axin aqꞌuijna uwirobꞌ tin e ucꞌanien. \v 35 Porque nen tarien tuaꞌ inche aqꞌuijna inteꞌ winic uwira utata, y tuaꞌ inche aqꞌuijna inteꞌ ijchꞌoc uwira utuꞌ, y tuaꞌ inche aqꞌuijna inteꞌ aribꞌtzir uwira upixam ixic. \v 36 Y tamar era tin e turobꞌ tama inteꞌ familía axin aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ jaxobꞌ taca. \p \v 37 ’Pues tin e uyajta ut utata o utuꞌ más que nen ma tawar tuaꞌ aquetpa niwajcanuar. Y tin e uyajta ut uyunen o uwijchꞌoc más que nen ma tawar tuaꞌ aquetpa niwajcanuar. \v 38 Y tin e axin tanipat ucꞌani tuaꞌ aquetpa turix tuaꞌ ani achamesna tamaren, porque tin e machi aquetpa turix tuaꞌ achamesna ani tamaren ma tawar tuaꞌ aquetpa niwajcanuar. \v 39 Y tin e cꞌani ani ucorpes ucuxtar cꞌani asatpa, pero tin e axin usati ucuxtar tamaren axin uchꞌami e corpesiaj, che e Jesús. \s1 E tuanibꞌir \r Marcos 9:41 \p \v 40 Entonces che e Jesús: \p —Tin e war atzay uchꞌamiox war atzay uchꞌamien nen ubꞌan. Y tin e war atzay uchꞌamien nen, war atzay uchꞌami tin e uyebꞌta tarien. \v 41 Pues ayan tin e war uchꞌami inteꞌ ojroner tuaꞌ e Dios xeꞌ asutpa uchecsu tunor era tut e gente. Y ayan tin e uchꞌami inteꞌ winic cocha era umen taca que war uchecsu lo que arobꞌna umen e Dios. Entonces tin e war uchꞌami inteꞌ winic cocha era cꞌani uchꞌami utuanibꞌir bꞌan cocha aꞌjcꞌuna tin e war uchecsu lo que arobꞌna umen e Dios. Y ayan e winicobꞌ xeꞌ erach uwirnar y ayan tin e uchꞌami inteꞌ winic cocha era umen taca que erach uwirnar. Entonces tin e war uchꞌami inteꞌ winic xeꞌ erach uwirnar cocha era cꞌani uchꞌami utuanibꞌir bꞌan cocha aꞌjcꞌuna tin e erach uwirnar. \v 42 Y tin e axin utacre inteꞌ umaxtac e Dios motor jay jax taca imbꞌijc jaꞌ axin uyajcꞌu tuaꞌ uyuchꞌi umen que war unata que jax inteꞌ niwajcanuar, cꞌani inwareox que jaxir xeꞌ war uyajcꞌu e jaꞌ era machi tuaꞌ usati utuanibꞌir, che e Jesús. \c 11 \s1 Conda ebꞌetna ixiobꞌ uyajcanuarobꞌ e Juan \s2 xeꞌ ajchꞌuymar tut e Jesús \r Lucas 7:18-35 \p \v 1 Entonces conda e Jesús cꞌapa ucanse e doce uyajcanuarobꞌ tama tunor era, locꞌoy ixin tuaꞌ acanseyan y tuaꞌ uchecsu uyojroner e Dios tama tunor or e lugar tama e departamento Galilea. \p \v 2 Pues tama e tiempo era e Juan xeꞌ ajchꞌuymar ya turu tama e cárcel. Y cꞌotoy unata tunor lo que war uche e Cristo. Y tamar era e Juan cay uyare cora uyajcanuarobꞌ tuaꞌ axin uwarajsiobꞌ e Jesús. \v 3 Entonces conda cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Juan tut e Jesús cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Jax ca net xeꞌ quetpet tuaꞌ watet tuaꞌ acorpeson non xeꞌ tuon e Israel? ¿O ucꞌanto ca tuaꞌ cacojco otronteꞌ? che uyajcanuarobꞌ e Juan era. \p \v 4 Y che e Jesús: \p —Quiquic arenic e Juan lo que war iwira y lo que war iyubꞌi. \v 5 Arenic que tin e tajpem ani unacꞌutobꞌ war ixto eꞌronobꞌ, y arenic que tin e tzꞌej ani uyoc war ixto axanobꞌ, y arenic que tin e ayan ani e chec tut xeꞌ ucꞌabꞌa lepra cꞌapa ixto ojri tutobꞌ. Y arenic que tin e macar ani uchiquin war ixto obꞌian, y arenic que tin e chamenobꞌ ani sutpa bꞌixcꞌobꞌ ixto otronyajr, y arenic que tin e tzajtaca utobꞌ war ixto uyubꞌiobꞌ uyojroner e Dios tama e corpesiaj. \v 6 Chojbꞌesbꞌir ut tin e machi usati ucꞌupesiaj tamaren conda uyubꞌi niwojroner, che e Jesús. \p \v 7 Entonces conda locꞌoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Juan, e Jesús cay uyare e gente tama e Juan y che: \p —Conda ixiox tama e choquem lugar tuaꞌ iyubꞌi uyojroner e Juan, ¿war ca ibꞌijnu que jax inteꞌ winic xeꞌ machi aqꞌuecꞌo tama ubꞌijnusiaj? \v 8 Y jay machi, ¿tucꞌa tuaꞌ ixiox iwira? ¿Ixiox ca tuaꞌ iwira inteꞌ winic xeꞌ galan bꞌujcsebꞌir? Machi, porque tin e galan bꞌujcsebꞌir xeꞌ war utzayjres ubꞌa jax taca, ajtaca cꞌani aturuan tama inteꞌ otot bꞌan cocha tiaꞌ aturuan inteꞌ rey. \v 9 ¿Tucꞌa ixiox tuaꞌ iwira? ¿Jax ca inteꞌ profeta? Jax pues. Pero cꞌani inwareox era que más ayan ucꞌampibꞌir e Juan tut e Dios que tunor e profetobꞌ xeꞌ turuanobꞌ tama e onian tiempo. \v 10 Porque tamar e Juan era ayan lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que che: \q1 Cꞌani inwebꞌta axin inteꞌ niman xeꞌ tuaꞌ axin bꞌajxan toit. Jaxir cꞌani uyustes uyalmobꞌ e gente tuaꞌ uyubꞌiobꞌ awojroner. \m Bꞌan che tama uyojroner e Dios. \v 11 Y cꞌani inwareox era que tujam tunor e winicobꞌ xeꞌ turobꞌ tara tor e rum ma incojt xeꞌ más nojta tut e Dios que e Juan xeꞌ ajchꞌuymar era. Pero cꞌani inwareox ubꞌan que tin e más chuchu ucꞌampibꞌir tama uchinam e Dios, jaxir tuaꞌ aquetpa más nojta que e Juan. \p \v 12 ’Pues conda e Juan cay uchecsu uyojroner e Dios esto coner machi war acꞌoy tin e war uturbꞌa ubꞌobꞌ tuaꞌ uche unumse ubꞌobꞌ tin e tuobꞌ uchinam e Dios. Y tin e imbꞌacꞌajr uwirnar quisinic utijresobꞌ inyajrer tunor uchinam e Dios tuaꞌ mix majchi erer oꞌchoy tamar. \v 13 Pues tunor e profetobꞌ tama e onian tiempo y tunor uley e Moisés cay ojronobꞌ tama e día conda cꞌani acꞌotoy tin e tuaꞌ acꞌotori tama uchinam e Dios este que cꞌotoy e Juan. Y tamar jaxir cꞌapa tunor e ojroner cocha era. \v 14 Y jay nox turoxix tuaꞌ ixcꞌupseyan tamar, erer porque cꞌani inwareox era que e Juan jax e Elías xeꞌ quetpa tuaꞌ watar. \v 15 Tin e ayan uchiquin uyubꞌic tunor era. \p \v 16 ’¿Tucꞌa tacar tuaꞌ inwareox que lar e gente tor e rum coner? Pues larobꞌ tacar cora bꞌiqꞌuit maxtac xeꞌ war umorojse ubꞌobꞌ aturuanobꞌ tut e rum tuaꞌ asiobꞌ. Y acay uyaru ubꞌobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y che: \v 17 “Cay lajbꞌon tama e píto bꞌan cocha jay turon ani tama inteꞌ nujbꞌiar, pero nox machi icꞌani ixacta. Y cay aruon bꞌan cocha jay turon ani tama inteꞌ mucmayaj, pero machi icꞌani ixaru.” \v 18 Y bꞌan e gente tor e rum coner, porque tari e Juan xeꞌ ajchꞌuymar tuaꞌ uchecsu uyojroner e Dios, pero cocha machi cay weꞌ y machi cay uyuchꞌi lo que iyuchꞌi nox, nox cay iware que jaxir ayan inteꞌ mabꞌambꞌan mein tamar. \v 19 Y de allí tarien nen xeꞌ Uyunenen e winic xeꞌ cay wien y xeꞌ cay unchꞌi lo que ajcꞌunen, pero nox cay ojronox nipater que calapir inweꞌ y que meyra war unchꞌi. Y cay ojronox nipater que nen intzay inwira tin e ajmabꞌambꞌanirobꞌ y tin e ajmorojseyajobꞌ tumin tuaꞌ e gobierno. Pero tamar era war aquetpa chequer que erach unatanyaj e Dios porque alocꞌoy tut tunor tin e axin ucꞌampes, che e Jesús. \s1 Tin e turobꞌ tama e chinamobꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan uwirnarobꞌ \r Lucas 10:13-15 \p \v 20 Pues entonces e Jesús cay ucꞌaye e gente tama e chinamobꞌ tiaꞌ cay uche e sian milagro era porque machi cꞌani uyactobꞌ umabꞌambꞌanirobꞌ tuaꞌ axin axanobꞌ tama ubꞌir e Dios. Entonces ojron e Jesús y che: \p \v 21 —Tzajtaca iut nox xeꞌ turox tama e chinam Corazín. Y tzajtaca iut nox xeꞌ turox tama e chinam Betsaida ubꞌan. Porque jay chembꞌir ani e sian milagro tama e chinam Tiro y tama e chinam Sidón lo que chembꞌir tiut nox, ayix día ani que uchꞌamiobꞌix ani niwojroner y uyactobꞌix ani tunor e nuxi mabꞌambꞌanir lo que cay uchiobꞌ. Y ixiobꞌix ani uchectes ubꞌobꞌ tut e gente que war uyactobꞌ tunor umabꞌambꞌanirobꞌ umen que ulapiobꞌ ani e bꞌujc xeꞌ jarbꞌir tama e succhij y umen que uyari ani e tan tama ujorobꞌ, bꞌan cocha cay uchiobꞌ e gente era. \v 22 Pero cꞌani inwareox era que tama e día tuaꞌ e juicio más nojta tuaꞌ ixjajtzꞌa nox que tin e turobꞌ ani tama e chinam Tiro y tin e turobꞌ ani tama e chinam Sidón xeꞌ meyra cay uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir. \v 23 Pues nox xeꞌ turox tama e chinam Capernaum war itattzꞌi ibꞌa que cꞌani ixixin tichan tuaꞌ ixturuan taca e Dios umen taca que galan uwirnar ichinam. Pero machi tuaꞌ ixixin tichan sino que ucꞌani tuaꞌ ixixin tama uchꞌenir e diablo, porque jay chembꞌir ani e sian milagro tama e chinam Sodoma lo que chembꞌir tiut nox, machito ani quetpa tijresbꞌir e chinam era esto coner. \v 24 Pero cꞌani inwareox era que tama e día tuaꞌ e juicio más nojta tuaꞌ ixjajtzꞌa nox que tin e turobꞌ ani tama e chinam Sodoma xeꞌ meyra cay uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir, che e Jesús. \s1 Laric taniut tuaꞌ ixjiri, che e Jesús \r Lucas 10:21-22 \p \v 25 Entonces cay ojron e Jesús y che: \p —Intattzꞌi acꞌabꞌa Nitatet xeꞌ turet tichan porque net jax Uwinquiraret tunor lo que ayan tichan y tunor lo que ayan tara tor e rum ubꞌan. Porque net war awirse tin e chuchu ujorobꞌ tunor lo que quetpa mucur amener tut tin e nojta ujorobꞌ y tut tin e nojta ucanuar. \v 26 Y bꞌan ache, Nitatet, porque bꞌan itzay abꞌijnu ache, che e Jesús. \p \v 27 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Nitata cꞌapix uyajqꞌuen tunor lo que ayan. Y mamajchi unata chien nen xeꞌ Uyunenen e winic sino que jax taca Nitata xeꞌ war unata. Y mamajchi unata chi Nitata sino que jax taca nen xeꞌ war innata, y tut tin e inxin inchecsu. \v 28 Laric taniut tunorox xeꞌ war ixcꞌoy umen que war ixpatna meyra y umen lo que cuchur imener, porque nen cꞌani inchiox ixjiri tamar. \v 29 Pues conda war apatnobꞌ chateꞌ wacax axin aturbꞌana inteꞌ teꞌ tama ujorobꞌ xeꞌ ucꞌabꞌa yugo. Y cocha nen cꞌani intacriox tama tunor ipatnar ochenic yebꞌar niyugo xeꞌ qꞌuecher nimen era y canoenic tamaren porque nen incꞌun niwirnar y machi tuaꞌ inqꞌuijna tacarox, y tamar era ixixin itajwi que ayan e jiriar tama iwalma. \v 30 Porque conda ixquetpa nutꞌur tacaren yebꞌar niyugo cꞌani inata que ma intran tuaꞌ ixxana tacaren y que ma intran tuaꞌ ixpatna tacaren, che e Jesús. \c 12 \s1 Conda uyajcanuarobꞌ e Jesús cay ucꞌuxiobꞌ e trigo tama e día tuaꞌ e jiriar \r Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5 \p \v 1 Pues tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar e Jesús war axana taca uyajcanuarobꞌ macuir cora trigo\f + \fr 12:1 \ft Trigo. Pues erer acꞌujxa ut e trigo bꞌan cocha cacꞌuxi ut e chincurro lo que ayan tama e cꞌopot. Pero ut e trigo majax inchiꞌ ut.\f* conda cay jajpnobꞌ uyajcanuarobꞌ umen e winar y tamar era cay uwotzꞌiobꞌ locꞌoy ut e trigo, y cay umuxrobꞌ upat tama ucꞌabꞌobꞌ, y cay uyujtobꞌ locꞌoy usojqꞌuir, y cay ucꞌuxiobꞌ ut e trigo era. \v 2 Pero ayan cora fariseobꞌ xeꞌ war axanobꞌ tupat e Jesús tama e día era xeꞌ war uwirobꞌ tunor era. Entonces cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —Chꞌujcun awira lo que war uchiobꞌ awajcanuarobꞌ porque war uchiobꞌ inteꞌ patnar xeꞌ machi acꞌajna tuaꞌ achempa umen uley e Moisés tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar cocha era, che e fariseobꞌ era. \p \v 3 Y che e Jesús: \p —¿Machi ca iche leer lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios tama e David conda war axana taca cora upiarobꞌ conda jajpnobꞌ umen e winar? \v 4 Pues ochoy e David macuir e templo tuaꞌ e Dios y cay uchꞌami cora pan xeꞌ quetpa ajcꞌubꞌir e Dios. Y ma erer ani acꞌujxa e pan era umenerobꞌ sino que ajrer taca e sacerdotiobꞌ que erer ucꞌuxiobꞌ. Pero conda jajpnobꞌ umen e winar e David taca upiarobꞌ cay ucꞌuxiobꞌ e pan era. \v 5 ¿O machi ca iche leer lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uley e Moisés que e sacerdotiobꞌ xeꞌ patnobꞌ tama e templo machi jiriobꞌ motor tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar? Y cocha bꞌan arobꞌnobꞌ tuaꞌ uchiobꞌ umen e Dios ma erer cabꞌijnu que mabꞌambꞌan tunor era. \v 6 Pero cꞌani inwareox era que tara war inteꞌ winic tiut que más ayan ucꞌampibꞌir que e templo yajaꞌ. \v 7 Y chequer que nox machi inata tucꞌa war che uyojroner e Dios tiaꞌ che: “Nen más incꞌani que ixixin ichecsu ibꞌa que incꞌun iwirnar tut e gente que jay ixixin iwajcꞌu inteꞌ arac tuaꞌ apurutna tama e altar.” Jay inata ani tucꞌa war che e ojroner era machi ani war icꞌaye e gente conda ma ani tucꞌa war uchiobꞌ. \v 8 Y tamar era cꞌani inwareox que nen xeꞌ Uyunenen e winic ayan nicꞌotorer tuaꞌ inware tucꞌa erer uche inteꞌ y tucꞌa ma erer uche inteꞌ tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar ubꞌan, che e Jesús. \s1 Conda tzꞌacpesna inteꞌ winic xeꞌ chamen ucꞌabꞌ \r Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11 \p \v 9 Entonces locꞌoy e Jesús tama e lugar tiaꞌ ayan e sian trigo y ixin esto tama inteꞌ chinam y ochoy tama e sinagoga. \v 10 Y ayan inteꞌ winic xeꞌ chamen inteꞌ ucꞌabꞌ tama e sinagoga era. Y ayan cora fariseobꞌ ubꞌan xeꞌ war usicbꞌobꞌ cocha tuaꞌ utuchꞌiobꞌ e Jesús que machi ani war acꞌupseyan tut uley e Moisés. Y tamar era uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —¿Bueno ca tut uley e Moisés tuaꞌ atzꞌacpesna inteꞌ ajmuac tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar? che e fariseobꞌ era. \p \v 11 Y che e Jesús: \p —Tinox xeꞌ ayan incojt iwoveja, jay axin ajotzpa tama inteꞌ chꞌen tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar ¿machi ca ixixin ilocse tama e día era? \v 12 Y cocha más atujri inteꞌ winic que incojt oveja war che era que erer achempa lo que imbꞌutz tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar ubꞌan, che e Jesús. \p \v 13 Entonces e Jesús uyare e winic xeꞌ chamen ucꞌabꞌ y che: \q1 —Tutzꞌu acꞌabꞌ, che e Jesús. \p Y conda ututzꞌi ucꞌabꞌ tzꞌacpesna inyajrer y quetpa bꞌan cocha inteꞌ ucꞌabꞌ xeꞌ imbꞌutz. \v 14 Entonces locꞌoy ixiobꞌ e fariseobꞌ taca inteꞌ qꞌuijnar tama uyalmobꞌ y cay ubꞌijnuobꞌ cocha tuaꞌ uchamsiobꞌ e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tamar e Jesús xeꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama e onian tiempo \p \v 15 Pues cocha e Jesús war unata lo que war ubꞌijnuobꞌ e fariseobꞌ locꞌoy tama e lugar era ubꞌan. Y meyra sian gente ixiobꞌ tupat. Y jaxir war utzꞌacpes tunor tin e ajmuacobꞌ. \v 16 Y e Jesús war uyare e gente y che: \p —Ira iware e gente chien nen, che e Jesús. \v 17 Pues bꞌan che e Jesús tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Isaías tiaꞌ che: \q1 \v 18 —Chꞌujcunic iwira niman xeꞌ sicbꞌabꞌir nimener xeꞌ inchoj ut nimener y xeꞌ intzay inwira. \q1 Cꞌani inturbꞌa Ninawalir tamar y jaxir tuaꞌ axin uchecsu tut e gente tara tor e rum tunor lo que erach, che e Dios. \q1 \v 19 Y mamajchi tuaꞌ uqꞌuijnes taca uyojroner, \q1 y nien machi tuaꞌ uyaru taca unuc, \q1 y nien mamajchi tuaꞌ uyubꞌi unuc xeꞌ nojta tama inteꞌ calle, che e Dios. \q1 \v 20 Y jaxir machi tuaꞌ ucꞌocchi tin e machi aqꞌuecꞌo tama uyalma xeꞌ bꞌan cocha inteꞌ jinaj xeꞌ cꞌocchemix xeꞌ chꞌar tut e rum. \q1 Y jaxir machi tuaꞌ utajpes e cꞌajc tama uyalma inteꞌ winic xeꞌ bꞌan cocha umechir inteꞌ candil conda cꞌanix atajpa. \q1 Y bꞌan tuaꞌ uche este que acꞌapa acucurna tunor e mabꞌambꞌanir umen lo que erach, che e Dios. \q1 \v 21 Y tunor e gente tara tor e rum cꞌani uturbꞌobꞌ ucojcsiajobꞌ tamar taca ucꞌabꞌa jaxir tuaꞌ erer atacarnobꞌ umener. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios umen e profeta Isaías. \s1 Conda e Jesús ulocse inteꞌ mabꞌambꞌan mein \r Marcos 3:19-30; Lucas 11:14-23; 12:10 \p \v 22 Pues taresna inteꞌ winic tut e Jesús xeꞌ chucur umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein y xeꞌ tajpem unacꞌut y xeꞌ machi oꞌjron. Entonces e Jesús uyajnes ixin e mabꞌambꞌan mein y quetpa tzꞌacpesbꞌir e winic, y tamar era eꞌron unacꞌut y erer oꞌjron. \v 23 Y tunor e gente cay ubꞌijnuobꞌ y cay bꞌactobꞌ tama tunor era y chenobꞌ: \p —¿Jax ca nic era uyunen e rey David xeꞌ turuan tama e onian tiempo? che e gente era. \p \v 24 Pero conda cꞌotoy unatobꞌ e fariseobꞌ tama tunor era cay ojronobꞌ upater e Jesús y chenobꞌ: \p —E winic era war ulocse e mabꞌambꞌan mein tamar taca ucꞌotorer e Beelzebú xeꞌ jax uwinquir e inmojr mabꞌambꞌan meinobꞌ, che e fariseobꞌ era. \p \v 25 Pero e Jesús war unata lo que war ubꞌijnuobꞌ e fariseobꞌ era y tamar era cay ojron y che: \p —Jay tunor e gente tama ulugar inteꞌ ajcꞌotorer axin aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ cꞌani acꞌapa atijresna tunor ulugar e ajcꞌotorer era. Y bꞌan tama ingojr otot o tama inteꞌ chinam, jay axin aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ tunor e gente, cꞌani acꞌapa atijresna tunor e lugar era. \v 26 Y bꞌan tama e Satanás ubꞌan. Jay acay ulocse ani inteꞌ mabꞌambꞌan mein war che que jaxir war utijres ubꞌa, y ma cocha erer ucojco ucꞌotorer jay axin ani uche cocha era. \v 27 Y jay nen war ani incꞌampes ucꞌotorer e diablo tuaꞌ inwajnes axin inteꞌ mabꞌambꞌan mein, entonces bꞌan war uchiobꞌ iwajcanuarobꞌ tibꞌa ubꞌan xeꞌ fariseox. Pero chequer tut iwajcanuarobꞌ era que majax ucꞌotorer e Satanás lo que acꞌampesna tuaꞌ aloqꞌuesna inteꞌ mabꞌambꞌan mein. Y tamar era chequer que majax erach lo que war iware nipater era que war ani incꞌampes ucꞌotorer e Beelzebú tuaꞌ inlocse inteꞌ mabꞌambꞌan mein. \v 28 Pero jay nen era war inlocse inteꞌ mabꞌambꞌan mein tamar taca ucꞌotorer Unawalir e Dios war che que war ixto achecta uchinam e Dios tiut. \p \v 29 ’Pues e Satanás aquetpa bꞌan cocha inteꞌ winic xeꞌ aqꞌuecꞌo xeꞌ war ucojco tunor lo que ayan macuir uyotot. Pero jay watar otronteꞌ winic xeꞌ más aqꞌuecꞌo bꞌan cocha nen xeꞌ Uyunenen e winic, e winic era xeꞌ más aqꞌuecꞌo ucꞌani tuaꞌ ucucru e ajyum otot y ucachi uchꞌabꞌu y de allí erer axin apojrsan. \p \v 30 ’Pues tin e machi atzay uwiren war aqꞌuijna uwiren, y tin e machi utacren inmorojse niwoveja, más war acꞌapa upucujcse axin tunor niwoveja era. \p \v 31 ’Entonces cꞌani inwareox era que Cadiosir erer acꞌumpa tama tunor e mabꞌambꞌanir y tama tunor e mabꞌambꞌan ojroner lo que uchiobꞌ e winicobꞌ, pero jay ayan inteꞌ xeꞌ axin uqꞌuijnes Unawalir e Dios, ma tiaꞌ tuaꞌ acꞌumpa e Dios taca e winic era. \v 32 Tin e oꞌjron nipater nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌanto acꞌumpa e Dios taca e winic era. Pero tunor tin e axin oꞌjron upater Unawalir e Dios ma tiaꞌ tuaꞌ acꞌumpa e Dios taca e winic era, nien coner y nien tama e tiempo xeꞌ watar, che e Jesús. \s1 Inteꞌ teꞌ chequer tama uyutir \r Lucas 6:43-45 \p \v 33 Entonces che e Jesús: \p —Inteꞌ teꞌ xeꞌ imbꞌutz axin uyajcꞌu uyutir xeꞌ imbꞌutz ubꞌan. Y inteꞌ teꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan axin uyajcꞌu uyutir xeꞌ mabꞌambꞌan ubꞌan. Pues erer iwira tunor e teꞌ tamar taca uyutir. \v 34 Nox larox cocha incojt chan xeꞌ mabꞌambꞌan. Pues ma cocha erer alocꞌoy inteꞌ ojroner xeꞌ incꞌun tama uyej inteꞌ xeꞌ mabꞌambꞌan uwirnar, porque lo que ayan tama uyalma jax tuaꞌ alocꞌoy tama uyej ubꞌan. \v 35 Imbꞌutz tunor e ojroner xeꞌ alocꞌoy tama uyej inteꞌ winic xeꞌ imbꞌutz uwirnar porque imbꞌutz tunor lo que chꞌar tama uyalma. Pero mabꞌambꞌan tunor e ojroner xeꞌ alocꞌoy tama uyej inteꞌ winic xeꞌ mabꞌambꞌan uwirnar porque mabꞌambꞌan tunor lo que chꞌar tama uyalma. \v 36 Pero cꞌani inwareox era que tama e día tuaꞌ e juicio tunor e winicobꞌ cꞌani uchꞌamiobꞌ uyeror tama tunor uyojronerobꞌ xeꞌ matucꞌa ucꞌampibꞌirobꞌ xeꞌ arobꞌna umenerobꞌ. \v 37 Porque bꞌan cocha oꞌjron inteꞌ tara tor e rum y bꞌan tuaꞌ uchꞌami uyeror inteꞌ. Jay imbꞌutz tunor lo que oꞌjron inteꞌ tara tor e rum, erer acꞌotoy tut e qꞌuin. Pero jay mabꞌambꞌan tunor lo que oꞌjron tara tor e rum, ucꞌani tuaꞌ axin tama e cꞌajc, che e Jesús. \s1 E gente xeꞌ ajmabꞌambꞌanirobꞌ ucꞌajtiobꞌ tuaꞌ achecta inteꞌ seña \r Marcos 8:12; Lucas 11:29-32 \p \v 38 Entonces cꞌotoy cora fariseobꞌ y cora ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés tut e Jesús y chenobꞌ: \p —Ajcanseyajet, cꞌani cawira ache watar inteꞌ nuxi seña tut e qꞌuin, che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 39 Entonces che e Jesús: \p —E gente xeꞌ mabꞌambꞌan uwirnarobꞌ y xeꞌ machi cꞌani acꞌupseyanobꞌ tamaren intaca war ucꞌajtiobꞌ tuaꞌ uwirobꞌ watar inteꞌ seña tut e qꞌuin tuaꞌ unatobꞌ jay ayan ucꞌotorer e Dios tamaren. Pero machi tuaꞌ achecta más seña tiut sino que jax taca e seña lo que arobꞌnon umen e profeta Jonás xeꞌ turuan tama e onian tiempo. \v 40 Porque bꞌan cocha e Jonás quetpa uxteꞌ día y uxteꞌ acbꞌar tama unac e nuxi chay, y bꞌan tuaꞌ inquetpa macuir e rum uxteꞌ día y uxteꞌ acbꞌar nen xeꞌ Uyunenen e winic ubꞌan. \v 41 Tin e turobꞌ ani tama e chinam Nínive tama e onian tiempo cꞌani achpobꞌ tama e día tuaꞌ e juicio tuaꞌ ucꞌayobꞌ tunor e gente xeꞌ turobꞌ tor e rum coner, porque tin e turobꞌ tama e chinam Nínive sutpa uchꞌamiobꞌ uyojroner e Dios lo que arobꞌnobꞌ umen e Jonás, pero turu era tiut inteꞌ xeꞌ más nuxi winic que e Jonás, pero nox machi cꞌani ixcꞌupseyan tamaren. \v 42 Y cꞌani achpa e ixic xeꞌ cꞌotori tama inteꞌ nuxi lugar innajt teinxejr bꞌana tama e día tuaꞌ e juicio tuaꞌ ucꞌaye e gente xeꞌ turobꞌ tor e rum coner, porque jaxir tari tama inteꞌ lugar más innajt tara tor e rum tuaꞌ uyubꞌi unatanyaj e Salomón, pero turu era tiut inteꞌ xeꞌ más nuxi winic que e Salomón, pero nox machi cꞌani ixcꞌupseyan tamaren, che e Jesús. \s1 Conda sutpa ochoy inteꞌ mabꞌambꞌan mein tama uyalma inteꞌ winic \r Lucas 11:24-26 \p \v 43 Entonces che e Jesús: \p —Ayan inteꞌ ojroner tama inteꞌ winic xeꞌ locꞌoy inteꞌ mabꞌambꞌan mein tamar. Y conda locꞌoy e mabꞌambꞌan mein era, ixin usajca inteꞌ lugar tiaꞌ taquin tuaꞌ ajiri tamar, pero conda machi utajwi acay ayopa tama ujor y che: \v 44 “¿Tucꞌa tuaꞌ machi insutpa inxin tama uyalma e winic tiaꞌ locꞌoyen?” che e mabꞌambꞌan mein era jax taca. Entonces conda sutpa ixin, utajwi e winic bꞌan cocha inteꞌ otot xeꞌ turu ubꞌajner xeꞌ galan uwirnar y xeꞌ bien bꞌujcsebꞌir y xeꞌ bien mesbꞌir macuir. \v 45 Entonces e mabꞌambꞌan mein axin utares otro siete mein xeꞌ más calapir uwirnarobꞌ y oꞌchoy aturuanobꞌ tama e winic. Y e winic axin aquetpa más calapir uwirnar otronyajr. Y bꞌan tuaꞌ anumuy tama e gente xeꞌ turobꞌ tara tor e rum coner ubꞌan, che e Jesús. \s1 Utuꞌ y uwijtzꞌinobꞌ e Jesús \r Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21 \p \v 46 Pues conda e Jesús warto oꞌjron taca e gente era cꞌotoyobꞌ utuꞌ y uwijtzꞌinobꞌ. Pero quetpobꞌ patir, war ucojcobꞌ tuaꞌ oꞌjronobꞌ tacar. \v 47 Entonces cꞌotoy inteꞌ winic tut e Jesús y che: \p —Turobꞌ atuꞌ y awijtzꞌinobꞌ patir, cꞌani oꞌjronobꞌ tacaret, che e winic. \p \v 48 Y che e Jesús: \p —¿Chi nituꞌ y chi niwijtzꞌinobꞌ? che e Jesús. \p \v 49 Entonces e Jesús utuchꞌi ut uyajcanuarobꞌ taca ucꞌabꞌ y che: \p —Jax nituꞌ y niwijtzꞌinobꞌ. \v 50 Porque tunor tin e axin uche lo que ucꞌani Nitata xeꞌ turu tichan, jax niwijtzꞌin y jax niwijtan y jax nituꞌ, che e Jesús. \c 13 \s1 Inteꞌ ojroner tama inteꞌ ajpacmar \r Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8 \p \v 1 Pues entonces tama e día era locꞌoy e Jesús tama e otot y ixin turuan tutiꞌ e nuxi jaꞌ. \v 2 Y cay umorojse ubꞌobꞌ meyra sian gente tut y tamar era e Jesús ochoy turuan tama inteꞌ barco. Pero e gente quetpobꞌ tor e rum tiaꞌ taquin. \v 3 Entonces e Jesús cay canseyan tacar inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p —Ayan inteꞌ ojroner tama inteꞌ ajpatnar xeꞌ ixin tuaꞌ apacma tama uchor. \v 4 Y tamar e pacmar era intaca uwechꞌe ixin ut e semilla y ayan ut e semilla xeꞌ cꞌaxi tut e bꞌir xeꞌ conda irna ut umen e mut ixin ucꞌopiobꞌ ucꞌuxiobꞌ. \v 5 Y ayan ut e semilla xeꞌ cꞌaxi macuir e cherem tun tiaꞌ imbꞌijc taca e rum, y wacchetaca cuxpa ut e semilla era cocha ma intam e rum y chꞌiꞌ cora. \v 6 Pero conda fuerteran e qꞌuin acay aluccha uyopor y cocha ma tiaꞌ tuaꞌ awiri más, taqui. \v 7 Y ayan ut e semilla xeꞌ cꞌaxi macuir e sian tꞌix, y conda cuxpa ut e semilla era cuxpa macuir e sian tꞌix, y umen e tꞌix era machi actana chꞌiꞌ, y lo que uche, ocꞌoy. \v 8 Pero ayan ut e semilla xeꞌ cꞌaxi tama or e rum xeꞌ incꞌun. Cuxpa y chꞌiꞌ y meyra uyutir uyari tama ingojr ut e semilla era. Y conda cay cꞌawan ayan tin e uyari cien ut tama ingojr ut, y ayan tin e uyari sesenta ut tama ingojr ut, y ayan tin e uyari treinta ut tama ingojr ut. \v 9 Tunor tin e ayan uchiquin, uyubꞌic niwojroner era, che e Jesús. \s1 Tiaꞌ acꞌampesna e ojroner xeꞌ mucur cora \r Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10 \p \v 10 Entonces cꞌotoy uyajcanuarobꞌ e Jesús tuyejtzꞌer y uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war acanse e gente tamar taca inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 11 Y che e Jesús: \p —Pues tama e onian tiempo quetpa mucur cocha tuaꞌ aquetpa uchinam e Dios, pero coner aquetpa tuaꞌ achectesna tunor era tiut. Pero tut e inmojr gente era machi tuaꞌ achectesna tunor era. \v 12 Porque tunor tin e uyubꞌi niwojroner y uturbꞌa ubꞌa tamar axin aꞌjcꞌuna más este que anojran ujor axin. Pero tin e uyubꞌi cora niwojroner y machi uturbꞌa ubꞌa tamar cꞌani aloqꞌuesna lo que ayan ani cora tamar. \v 13 Pero tut e inmojr gente era war onjron tama inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora tuaꞌ alocꞌoy bꞌan cocha chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: “Motor que eꞌrna umenerobꞌ pero ma chequer tutobꞌ tucꞌa war uwirobꞌ, y motor que war oꞌbꞌianobꞌ pero machi unatobꞌ tucꞌa war che lo que war uyubꞌiobꞌ”, che tama uyojroner e Dios. \v 14 Pues tamar e gente era war acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Isaías tama e onian tiempo xeꞌ che: \q1 Motor que war ichiquini niwojroner pero machi tuaꞌ inata tucꞌa war che niwojroner era, \q1 y motor que war iwira pero machi tuaꞌ inata tucꞌa era que war iwira. \q1 \v 15 Porque macar ujorobꞌ e gente era tut lo que ayan tuaꞌ e Dios, y tutur uchiquin, y macar unacꞌutobꞌ. \q1 Y umaquiobꞌ unacꞌutobꞌ tuaꞌ machi eꞌron, y ututiobꞌ uchiquinobꞌ tuaꞌ machi uyubꞌiobꞌ, y umaquiobꞌ ujorobꞌ tuaꞌ machi unatobꞌ tucꞌa ayan taniut. \q1 Y nien machi cꞌani usuti utobꞌ taniut tuaꞌ atzꞌacpesnobꞌ nimener, che e Dios. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Isaías. \p \v 16 ’Pero chojbꞌesbꞌirox nox era umen que war iwira niut y umen que war iyubꞌi niwojroner. \v 17 Porque cꞌani inwareox era que meyra profeta xeꞌ turuanobꞌ tama e onian tiempo y meyra winicobꞌ xeꞌ erach uwirnarobꞌ uyusreobꞌ tuaꞌ ani uwirobꞌ lo que war iwira nox era, pero machi uwirobꞌ; y uyusreobꞌ tuaꞌ ani uyubꞌiobꞌ lo que war iyubꞌi nox era, pero machi uyubꞌiobꞌ, che e Jesús. \s1 Uchecsuyaj tama e ojroner tamar e ajpacmar \r Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15 \p \v 18 Entonces che e Jesús: \p —Ubꞌinic era porque cꞌani inchecsu tiut lo que war che e ojroner xeꞌ mucur cora tamar e ajpacmar. \v 19 Pues ut e semilla xeꞌ cꞌaxi tut e bꞌir xeꞌ cꞌojpa umen e mut lar tacar tin e axin uyubꞌi uyojroner e Dios tama e corpesiaj pero xeꞌ machi acꞌotoy unata tucꞌa tunor era, pues tut inteꞌ cocha era watar e diablo wacchetaca tuaꞌ ulocse uyojroner e Dios lo que ochoy ani tama uyalma tuaꞌ machi acꞌupseyan tamar. \v 20 Y ut e semilla xeꞌ cꞌaxi macuir e cherem tun tiaꞌ imbꞌijc taca e rum lar tacar tin e uyubꞌi uyojroner e Dios y atzay uchꞌamiobꞌ. \v 21 Pero cocha machi wiri e ojroner era tama uyalmobꞌ, acꞌupseyanobꞌ tama e Dios cora, pero conda watar lo que uche unumse ubꞌobꞌ, wacchetaca uyactobꞌ e Dios y axiobꞌ. \v 22 Y ut e semilla xeꞌ cꞌaxi macuir e sian tꞌix lar tacar tin e uyubꞌi uyojroner e Dios y uchꞌami, pero de allí acay ubꞌijnu meyra tama tunor lo que ayan tara tor e rum y war ubꞌijnu cocha era: “Pero nen cꞌani inchonma más tuaꞌ abꞌoro nitumin, y nen cꞌani inwejta inche tunor lo que ayan tara tor e rum”, xeꞌ ubꞌijnu inteꞌ. Y umen tunor e majresiaj era acꞌapa oꞌcꞌoy lo que uchꞌami ani tama e Dios, y aquetpa lar tacar e teꞌ xeꞌ intaca asacnichi, pero matucꞌa uyutir uyajcꞌu. \v 23 Y ut e semilla xeꞌ cꞌaxi tama e rum xeꞌ incꞌun lar tacar e gente xeꞌ incꞌun uyalma y conda uyubꞌi uyojroner e Dios uturbꞌa ubꞌa tamar, y axana bueno tamar. Y ayan tin e aquetpa lar tacar inteꞌ nar xeꞌ meyra uwiximir uyari tama ingojr ut. Y ayan tin e lar tacar inteꞌ nar xeꞌ uyari cien ut tama ingojr ut. Y ayan tin e lar tacar inteꞌ nar xeꞌ uyari sesenta ut. Y ayan tin e lar tacar inteꞌ nar xeꞌ uyari treinta ut, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tama e trigo taca e cuscus \p \v 24 Entonces e Jesús cay uchecsu otronteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p —Ayan inteꞌ ojroner xeꞌ erer uchecsu tucꞌa lar tacar uchinam e Dios. Pues ayan inteꞌ winic xeꞌ ixin upaqꞌui uchor taca ut e semilla xeꞌ más ustabꞌir. \v 25 Pero conda war awayan e ajyum chor, ochoy inteꞌ winic xeꞌ aqꞌuijna uwira ut e ajyum chor era y cay upaqꞌui e cuscus macuir e trigo, y de allí locꞌoy ixin. \v 26 Entonces cuxpa y cay chꞌiꞌ e trigo taca e cuscus y conda cay checta unuc tuaꞌ awitcꞌa, checta que ayan e cuscus ubꞌan. \v 27 Y ayan cora man xeꞌ war apatnobꞌ tama e ajyum chor era xeꞌ ixiobꞌ tut y chenobꞌ: “¿Ustabꞌir ca ut e semilla xeꞌ cay apaqꞌui tama achor? Y jay bꞌan ¿tucꞌa numuy que checta e sian cuscus era macuir e trigo?” che e manobꞌ era. \v 28 Entonces ojron e ajyum chor y che: “Ayan inteꞌ xeꞌ war aqꞌuijna uwiren xeꞌ ochoy upaqꞌui e sian cuscus era”, che e ajyum chor. Y che e manobꞌ: “¿O acꞌani ca tuaꞌ caxin cabꞌaxi e sian cuscus era?” che e manobꞌ era. \v 29 Y che e ajyum chor: “Machi. Jay ixixin ibꞌaxi e sian cuscus era axin abꞌaxcꞌa e trigo ubꞌan. \v 30 Más ani bueno tuaꞌ iwacta achꞌiꞌ taca e trigo este que acꞌotoy e hora tuaꞌ caxuri camorojse. Y tama e hora yajaꞌ cꞌani inware cora man tuaꞌ axin umorojsiobꞌ e cuscus bꞌajxan tuaꞌ ucachiobꞌ intzajc intzajc ut tuaꞌ uyariobꞌ tama e cꞌajc. Y conda acꞌapa uchiobꞌ tunor era cꞌani inware tuaꞌ umorojsiobꞌ e trigo tuaꞌ ubꞌutꞌiobꞌ tama e granero”, che e ajyum chor, che e Jesús. \s1 E ojroner tama ut e semilla mostaza \r Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19 \p \v 31 Entonces e Jesús cay uchecsu otronteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p —Uchinam e Dios lar tacar ut usemilla e mostaza que inteꞌ winic ixin upaqꞌui tama uchor. \v 32 Pues ut e semilla era jax xeꞌ más chuchu tama tunor ut e semilla pero conda axin achꞌiꞌ aquetpa más nojta que tunor e cꞌopot este que aquetpa bꞌan cocha inteꞌ nuquir teꞌ xeꞌ tzꞌacar tuaꞌ acꞌotoy aturuan e mut tamar y tuaꞌ uchiobꞌ usijcobꞌ tamar ucꞌabꞌ ubꞌan. Y bꞌan uchinam e Dios ubꞌan, che e Jesús. \s1 E ojroner tama e levadura \r Lucas 13:20-21 \p \v 33 Entonces e Jesús cay uchecsu otronteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p —Uchinam e Dios lar tacar imbꞌijc levadura lo que ayabꞌarna taca uxgojr ruch harina conda war achena e pan umen inteꞌ ixic, y asibꞌi watar tunor e cꞌum umener, che e Jesús. \s1 Lo que uche e Jesús tama e ojroner xeꞌ mucur cora \r Marcos 4:33-34 \p \v 34 Pues arobꞌnobꞌ e gente tunor era umen e Jesús tamar taca e ojroner xeꞌ mucur cora. Y matucꞌa war uyare xeꞌ aquetpa chequer tutobꞌ sino que war ucꞌampes e ojroner xeꞌ aquetpa mucur cora tutobꞌ. \v 35 Y uche cocha era tuaꞌ acꞌapa achempa bꞌan cocha chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen inteꞌ profeta tama e onian tiempo tiaꞌ che: \q1 —Cꞌani inwareobꞌ meyra ojroner xeꞌ mucur cora, \q1 y cꞌani inchecsu meyra lo que quetpa mucur conda merato ani achena or e rum. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \s1 Conda e Jesús uchecsu lo que war che e ojroner tama e trigo taca e cuscus \p \v 36 Entonces e Jesús ecmay tama e barco y ixin tama uyotot otronyajr. Y cꞌotoy uyajcanuarobꞌ tuyejtzꞌer y uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa war che e ojroner tama e cuscus taca e trigo? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 37 Entonces cay ojron e Jesús y uchecsu lo que war che e ojroner era y che: \p —Pues tin e upaqꞌui ut e semilla xeꞌ más ustabꞌir jax nen xeꞌ Uyunenen e winic. \v 38 Y e chor jax tunor or e rum era. Y ut e semilla xeꞌ ustabꞌir jax tin e tuobꞌ uchinam e Dios. Y ut e semilla xeꞌ bꞌan cocha e cuscus jax tin e tuobꞌ e diablo. \v 39 Y tin e war aqꞌuijna uwira ut e ajyum chor xeꞌ cay upaqꞌui e cuscus macuir e trigo jax e diablo. Y e hora conda cꞌani amorojsena e cosecha jax conda cꞌani acꞌapa or e rum era. Y e manobꞌ xeꞌ cꞌani umorojse e cosecha jax uyangelobꞌ e Dios. \v 40 Y bꞌan cocha e cuscus quetpa tuaꞌ abꞌojca tuaꞌ ayajra tama e cꞌajc, y bꞌan tuaꞌ achempa taca e gente xeꞌ tuobꞌ e diablo conda acꞌapa or e rum era. \v 41 Y nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani intzacre e angelobꞌ tuaꞌ axin umorojsiobꞌ tunor tin e uche acucrema otronteꞌ tama e mabꞌambꞌanir y tunor tin e uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir. \v 42 Y cꞌani ayajrobꞌ tama inteꞌ chꞌen xeꞌ bꞌutꞌur taca e cꞌajc tiaꞌ tuaꞌ aruobꞌ y ucꞌuxiobꞌ ut uyejobꞌ umen e nuxi cꞌuxner. \v 43 Y tama e tiempo yajaꞌ tin e erach tut Catata Dios cꞌani ejpray utobꞌ tama uchinam e Dios bꞌan cocha ejpray e qꞌuin. Tin e ayan uchiquin, uyubꞌic niwojroner, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tamar lo que meyra atujri xeꞌ mucbꞌir \p \v 44 Entonces ojron e Jesús otronyajr y che: \p —Uchinam e Dios lar tacar lo que meyra atujri xeꞌ mucbꞌir macuir e rum. Y lo que quetpa macuir e rum era tajwina umen inteꞌ winic tama ucꞌopot otronteꞌ. Y wacchetaca sutpa umaqui otronyajr, y atzay sutpa ixin tama uyotot tuaꞌ uchoni tunor lo que ayan tuaꞌ. Y conda cꞌapa uchoni uyotot, ixin tuaꞌ umani e cꞌopot tiaꞌ mucbꞌir lo que meyra atujri. Y bꞌan uchinam e Dios ubꞌan, meyra atujri, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora tama inteꞌ tunyujy \p \v 45 Entonces e Jesús che: \p —Uchinam e Dios lar tacar inteꞌ ajchonmar xeꞌ war axana war usicbꞌa e tunyujy xeꞌ más atujri y xeꞌ más galan uwirnar. \v 46 Y tama inteꞌ día cꞌotoy utajwi inteꞌ tunyujy xeꞌ meyra atujri. Entonces ixin uchoni tunor lo que ayan tuaꞌ y utzꞌacse utumin. Entonces ixin y umani e tunyujy era. Y bꞌan uchinam e Dios ubꞌan, meyra atujri, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora tama e chijr xeꞌ achujca e chay tamar \p \v 47 Entonces che e Jesús: \p —Uchinam e Dios lar tacar inteꞌ chijr xeꞌ achujca e chay tamar. Y conda e chijr apocchina axin macuir e jaꞌ majax intera chay amorojsena tamar. \v 48 Y conda abꞌutcꞌa e chijr, e ajchucchayobꞌ uquerejbꞌobꞌ alocꞌoy tutiꞌ e jaꞌ. Y de allí aturuanobꞌ tuaꞌ ulocsiobꞌ tin e bueno y uyariobꞌ tama uchijrobꞌ, y tin e mabꞌambꞌan war ulocsiobꞌ ujuriobꞌ tor e jiꞌ. \v 49 Y bꞌan tuaꞌ anumuy conda acꞌotoy e hora tuaꞌ acꞌapa or e rum era ubꞌan. Uyangelobꞌ e Dios tuaꞌ watar tuaꞌ usicbꞌobꞌ tin e mabꞌambꞌan uwirnar y tin e erach uwirnar. \v 50 Y tin e mabꞌambꞌan uwirnar cꞌani ayajrobꞌ tama inteꞌ chꞌen xeꞌ bꞌutꞌur taca e cꞌajc tiaꞌ tuaꞌ aruobꞌ y ucꞌuxi ut uyejobꞌ umen e cꞌuxner, che e Jesús. \s1 Lo que ayan tuaꞌ inteꞌ xeꞌ imbꞌutz y xeꞌ majax imbꞌutz \p \v 51 Entonces e Jesús uyubꞌi tuaꞌ uyajcanuarobꞌ y che: \p —¿War ca inata tucꞌa war che tunor lo que war inwareox era? che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ chenobꞌ: \p —Canata, chenobꞌ. \p \v 52 Entonces che e Jesús: \p —Tunor tin e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés xeꞌ acꞌotoy acanuobꞌ tamar uchinam e Dios aquetpobꞌ bꞌan cocha inteꞌ ajyum otot xeꞌ unata tunor lo que tꞌabꞌesbꞌir umener. Y bꞌan e ajcanseyajobꞌ era ubꞌan xeꞌ war unatobꞌ meyra tamar uyojroner e Dios y tamar era ayan lo que unatobꞌ ixnix y ayan lo que wartocto ucaniobꞌ xeꞌ war ulocse tuaꞌ ucꞌampesobꞌ conda war acanseyanobꞌ, che e Jesús. \s1 Conda ixin e Jesús esto tama e chinam Nazaret \r Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30 \p \v 53 Pues conda e Jesús cꞌapa ojron tama cora ojroner xeꞌ mucur cora, locꞌoy tama e chinam Capernaum \v 54 y ixin tama uchinam xeꞌ jax e Nazaret. Y ixin tama e sinagoga y cay canseyan. Pero e gente cay bꞌacta ubꞌijnuobꞌ y chenobꞌ: \p —¿Y tiaꞌ cay ucani tunor e nuxi canseyaj cocha era? ¿Y tucꞌa nic e natanyaj era lo que ajcꞌuna? ¿Y tiaꞌ utajwi e cꞌotorer era tuaꞌ uche e sian milagro lo que war coybꞌi tamar? \v 55 Pues jaxir jax taca uyunen inteꞌ ajpajrteꞌ xeꞌ jax e José, y utuꞌ jax e María, y canata chi uwijtzꞌinobꞌ xeꞌ jax e Santiago, y e José, y e Simón, y e Judas. \v 56 Y war canata chi uwijtanobꞌ ubꞌan xeꞌ aturuanobꞌ tama cachinam tara. ¿Y tiaꞌ tari tunor era lo que uyubꞌi uche jaxir? che e gente xeꞌ turobꞌ tama e chinam Nazaret era. \p \v 57 Y machi war atzayobꞌ que e Jesús ayan ucꞌotorer tuaꞌ uche tunor era. Pero ojron e Jesús y che: \p —Tunor tin e aꞌjcꞌuna ucꞌotorer tuaꞌ aquetpa inteꞌ profeta atzay eꞌrna umen tunor e gente. Pero tin e turobꞌ tama uchinam y tin e turobꞌ tama uyotot machi tuaꞌ atzay uwirobꞌ que inteꞌ upiar ayan ucꞌotorer cocha era, che e Jesús. \p \v 58 Y e Jesús machi actana tuaꞌ uche meyra milagro tama e lugar era umen que e gente matucꞌa ucꞌupesiajobꞌ tamar jaxir. \c 14 \s1 Conda chamesna e Juan xeꞌ ajchꞌuymar \r Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9 \p \v 1 Pues entonces tama e tiempo era ayan inteꞌ winic xeꞌ ucꞌabꞌa Herodes xeꞌ war acꞌotori tama e departamento Galilea. Y jaxir cay uyubꞌi que e Jesús war uche meyra milagro. \v 2 Entonces cay ojron e Herodes taca tin e turobꞌ tuyejtzꞌer y che: \p —Jax era e Juan xeꞌ ajchꞌuymar xeꞌ sutpa bꞌixcꞌa tujam e chamenobꞌ y tamar era ayan ucꞌotorer tuaꞌ uche tunor e milagro era, che e Herodes. \p \v 3 Pues e Herodes ayan lo que cay uche taca e Juan xeꞌ ajchꞌuymar conda uyare tuaꞌ acajcha aqꞌuejcha axin tama e cárcel. Y bꞌan uche umen que e Herodes arobꞌna umen e Juan que majax imbꞌutz que war aturuan taca e Herodías xeꞌ jax ani uwixcar uwijtzꞌin xeꞌ ucꞌabꞌa ani Felipe. \v 4 Y tamar era e Herodes arobꞌna umen e Juan y che: \p —Ma ani jax imbꞌutz tuaꞌ achꞌami amuꞌ tuaꞌ aquetpa awixcar, che e Juan xeꞌ ajchꞌuymar. \p \v 5 Y tamar era qꞌuijna e Herodes este que cꞌani uchamse e Juan. Pero cocha tunor e gente war unatobꞌ que e Juan jax inteꞌ nuxi profeta tuaꞌ e Dios, ma erer achamesna umen e Herodes cocha war ubꞌacre e gente. \v 6 Pero conda e Herodes utzꞌacse otronteꞌ año tuaꞌ, cay uchiobꞌ inteꞌ nuxi nojqꞌuin. Y uwixcar e Herodes xeꞌ jax e Herodías ayan inteꞌ uwijchꞌoc xeꞌ chꞌom ijchꞌocto xeꞌ locꞌoy y cay acta tut e sian gente tama e nojqꞌuin. Y e Herodes war atzay uwira aꞌcta e ijchꞌoc. \v 7 Entonces e Herodes uyare e ijchꞌoc y che: \p —Unaten e Dios xeꞌ turu tut e qꞌuin y tut e rum ubꞌan que inxin inwajqꞌuet bꞌan taca cocha acꞌani, che e Herodes. \p \v 8 Entonces cocha arobꞌna e ijchꞌoc umen utuꞌ tucꞌa tuaꞌ ucꞌajti tuaꞌ e rey, ojron e ijchꞌoc y che: \p —Ajcꞌunen coner era ujor e Juan xeꞌ ajchꞌuymar tama inteꞌ plato, che e ijchꞌoc bꞌan taca cocha arobꞌna umen utuꞌ. \p \v 9 Pero conda e Herodes uyubꞌi e ojroner era quetpa tzajtaca ut. Pero cocha arobꞌna umener tut tunor e sian gente era que cꞌani uyajcꞌu e ijchꞌoc bꞌan taca cocha ucꞌani, uyare tuaꞌ aꞌjcꞌuna lo que ucꞌajti era. \v 10 Entonces utzacre ixin tuaꞌ ajujxa ujor e Juan xeꞌ ajchꞌuymar tiaꞌ turu tama e cárcel. \v 11 Y de allí sutpa utares ujor e Juan tama inteꞌ plato y uyajcꞌu e ijchꞌoc. Y jaxir uqꞌueche ixin y uyajcꞌu utuꞌ. \p \v 12 Entonces cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Juan y ulocsiobꞌ ucuerpo e Juan tama e cárcel tuaꞌ axin umuquiobꞌ. Y de allí ixin uyareobꞌ e Jesús. \s1 Conda e Jesús uwese e 5,000 winicobꞌ \r Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14 \p \v 13 Pues conda e Jesús cꞌotoy unata tamar uchamer e Juan tꞌabꞌay tama inteꞌ barco y ixin tor e jaꞌ tuaꞌ acꞌotoy tama inteꞌ choquem lugar. Pero e gente cay unatobꞌ tiaꞌ ixin e Jesús y tamar era locꞌoyobꞌ tama uchinamobꞌ tuaꞌ axiobꞌ tiaꞌ turu jaxir. \v 14 Pero conda e Jesús ecmay tama e barco tor e rum y uwira que war acꞌotoy meyra gente tut, uyajta utobꞌ y cay utzꞌacpes tunor tin e ajmuacobꞌ. \v 15 Y cocha wix anamtzꞌa e qꞌuin uyajcanuarobꞌ e Jesús uyareobꞌ y chenobꞌ: \p —Tardix era y mix tucꞌa e ototobꞌ tara. Tzacren chicobꞌ e gente era tiaꞌ ayan e ototobꞌ tuaꞌ erer utajwiobꞌ lo que ucꞌani tuaꞌ ucꞌuxiobꞌ, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 16 Y che e Jesús: \p —Machi ucꞌani tuaꞌ axin usicbꞌobꞌ e comida. Wesenicobꞌ nox, che e Jesús. \p \v 17 Y che uyajcanuarobꞌ: \p —Matucꞌa más qꞌuecher camener sino que cinco ut pan y chacojt chay, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 18 Y che e Jesús: \p —Quiqui chꞌamic taric, che e Jesús. \p \v 19 Entonces arobꞌna e sian gente tuaꞌ aturuanobꞌ tor e cꞌopot. Y nacpat era e Jesús uchꞌami e cinco ut pan y e chacojt chay y sutpa chꞌujcsan tut e qꞌuin y utattzꞌi ucꞌabꞌa e Dios tamar. Y de allí utajchu e pan y cay upuqui ixin taca uyajcanuarobꞌ y jaxirobꞌ cay uyajcꞌuobꞌ ixin incojt incojt e sian gente era. \v 20 Y tunorobꞌ wiobꞌ y tzayobꞌ ubꞌan, y nacpat era umorojsiobꞌ doce chiquiꞌ tamar lo que quetpa. \v 21 Y ayan 5,000 winicobꞌ xeꞌ wiobꞌ, y ayan e ixictac y e bꞌiqꞌuit maxtac xeꞌ wiobꞌ ubꞌan. \s1 Conda e Jesús xana tor e jaꞌ \r Marcos 6:45-52; Juan 6:16-21 \p \v 22 Pues nacpat era e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ tuaꞌ ochoyobꞌ tama e barco tuaꞌ axiobꞌ teinxejr jaꞌ bꞌajxan que jaxir. Pero jaxir quetpato, war oꞌjron taca e gente este que locꞌoyobꞌ. \v 23 Y conda cꞌapa locꞌoyobꞌ tunor e gente era e Jesús ixin tꞌabꞌay tama inteꞌ witzir tuaꞌ ucꞌajti taca e Dios ubꞌajner. Y conda acbꞌare turuto e Jesús tama e witzir ubꞌajner. \v 24 Y e barco taca uyajcanuarobꞌ yix turobꞌ tor e jaꞌ, najtix quetpobꞌ tutiꞌ e jaꞌ. Y cay jajtzꞌo e icꞌar tari y cay jicna e jaꞌ tari. \v 25 Y conda cꞌanix asacojpa ixin e Jesús tutobꞌ, war axana tor e jaꞌ. \v 26 Y conda uyajcanuarobꞌ cay uwirobꞌ, unatobꞌ que jax inteꞌ bulto xeꞌ chequer war axana watar tor e jaꞌ, y bꞌacta uwirobꞌ y cay aruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y chenobꞌ: \p —Jax inteꞌ nuxi qꞌuechꞌuj, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 27 Pero ojron e Jesús y che: \p —Qꞌuecꞌojsenic iwalma. Ira ixbꞌacta porque jax nen xeꞌ war waten era, che e Jesús. \p \v 28 Y che e Pedro: \p —Niwinquiraret, jay jax net, arenen tuaꞌ waten intajwiet tor e jaꞌ, che e Pedro. \p \v 29 Y che e Jesús: \p —Xanen lar, che e Jesús. \p Entonces e Pedro ecmay tama e barco y cay xana tor e jaꞌ tuaꞌ acꞌotoy tut e Jesús. \v 30 Pero conda cay uwira que war aꞌtzꞌo e icꞌar meyra, bꞌacta tama uyalma, y conda cay muctzꞌa ixin macuir e jaꞌ aru taca inteꞌ nuxi nuc y che: \p —Corpesen, Niwinquiraret, che e Pedro. \p \v 31 Y wacchetaca jajpna ucꞌabꞌ umen e Jesús. Y che jaxir: \p —Imbꞌijc taca war icꞌupseyan tama e Dios. ¿Tucꞌa tuaꞌ war ibꞌacta? che e Jesús. \p \v 32 Entonces xanobꞌ tor e jaꞌ este que utajwiobꞌ e barco y ochoyobꞌ tamar. Y wacchetaca sisa e icꞌar. \v 33 Y tamar era tin e turobꞌ tama e barco cotuanobꞌ tut e Jesús y chenobꞌ: \p —Net ajchi Uyunenet e Dios, che uyajcanuarobꞌ. \s1 Conda e Jesús cay utzꞌacpes e gente tama e lugar Genesaret \r Marcos 6:53-56 \p \v 34 Entonces numuyobꞌ tor e jaꞌ tama e barco este que cꞌotoyobꞌ teinxejr jaꞌ tama inteꞌ lugar xeꞌ ucꞌabꞌa Genesaret. \v 35 Y conda e gente xeꞌ turobꞌ tama e lugar era cay unatobꞌ que jax era e Jesús, cay uyebꞌta ixin e ojroner tic taca que yajaꞌ turu e Jesús. Y cay uqꞌuechiobꞌ tari tunor tin e ajmuacobꞌ tut e Jesús. \v 36 Y tunor e gente cay ucꞌajtiobꞌ taca e Jesús tuaꞌ aꞌctana apijchna ubꞌujc umen tin e ajmuac tuaꞌ atzꞌacnobꞌ. Y tunor tin e cꞌotoy upijchꞌiobꞌ ubꞌujc e Jesús quetpobꞌ tzꞌacpesbꞌir. \c 15 \s1 Lo que erer ubꞌoni inteꞌ winic \r Marcos 7:1-23 \p \v 1 Pues entonces ayan cora fariseobꞌ taca cora ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés xeꞌ tariobꞌ tama e chinam Jerusalem xeꞌ cꞌotoyobꞌ tuyejtzꞌer e Jesús tuaꞌ uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p \v 2 —¿Tucꞌa tuaꞌ war ucꞌocchiobꞌ e onian canseyaj tuaꞌ catata viejobꞌirobꞌ awajcanuarobꞌ que machi war uchiobꞌ e rito tama ucꞌabꞌobꞌ conda cꞌanix awiobꞌ? che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 3 Pero e Jesús sutpa uyubꞌi tuobꞌ e winicobꞌ era y che: \p —¿Y coxto nox war icꞌocchi ubꞌan lo que arobꞌnon umen Catata Dios tuaꞌ taca icꞌupse e onian bꞌijnusiaj tuaꞌ catata viejobꞌirobꞌ? \v 4 Porque che e Dios que: “Cꞌupsen atata y atuꞌ.” Y che ubꞌan que: “Tin e ubꞌaxe ut utata o ut utuꞌ ucꞌani tuaꞌ achamesna.” \v 5 ¿Pero ma ca jax bꞌan war iche nox conda ixixin iware itata o ituꞌ que: “Machi uyubꞌien intacriet porque tunor lo que ayan tanibꞌa ajcꞌubꞌirix e Dios nimener?” \v 6 Y nox war inata que jay bꞌan uche inteꞌ entonces machito tuaꞌ utacre utata o utuꞌ. Y tamar era chequer que war ichoqui lo que e Dios war uyareox. Pero nox war inata que más ayan ucꞌampibꞌir e onian bꞌijnusiaj tuaꞌ catata viejobꞌirobꞌ que lo que arobꞌnon umen Catata Dios. \v 7 Ajqꞌuecranerox, chequer que jax nox xeꞌ war ixpejcna umen e profeta Isaías conda utzꞌijbꞌa que: \q1 \v 8 E winicobꞌ era war utattzꞌienobꞌ tamar uyejobꞌ taca, \q1 pero tama uyalmobꞌ najtir turobꞌ taniut. \q1 \v 9 Pero matucꞌa ucꞌampibꞌir que war uyujtzꞌiobꞌ niut \q1 porque lo que war ucansiobꞌ e gente jax taca lo que ubꞌijnuobꞌ e winicobꞌ. Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Isaías, \m che e Jesús. \p \v 10 Y de allí e Jesús upejca e gente y che: \p —Ubꞌinic lo que cꞌani inwareox era y natanic tunor era porque \v 11 lo que oꞌchoy tama uyej inteꞌ winic machi tuaꞌ ubꞌoni uyalma, pero e ojroner lo que ulocse tama uyej jax lo que tuaꞌ ubꞌoni e winic, che e Jesús. \p \v 12 Entonces uyajcanuarobꞌ cꞌotoyobꞌ tuyejtzꞌer e Jesús y chenobꞌ: \p —¿War ca anata que aqꞌuijnesobꞌ e fariseobꞌ tamar lo que awareobꞌ sajmix? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 13 Pero che e Jesús: \p —E winicobꞌ era bꞌanobꞌ cocha e teꞌ. Y tunor e teꞌ xeꞌ majax pacbꞌir umen Nitata xeꞌ turu tichan cꞌani abꞌojca alocꞌoy taca tunor uwir. Y bꞌan tuaꞌ uche Nitata taca e winicobꞌ era ubꞌan. \v 14 Actanic e winicobꞌ era porque larobꞌ tacar inteꞌ ajbꞌijresiaj xeꞌ tajpem unacꞌut xeꞌ war uchuqui ucꞌabꞌ otronteꞌ xeꞌ tajpem unacꞌut ubꞌan. Porque jay inteꞌ xeꞌ tajpem unacꞌut axin ubꞌijres otronteꞌ xeꞌ tajpem unacꞌut ubꞌan chatertiobꞌ axin oꞌjriobꞌ tama inteꞌ chꞌen, che e Jesús. \p \v 15 Entonces ojron e Pedro y che: \p —Checsun ticoit tucꞌa war che e ojroner era, che e Pedro. \p \v 16 Y che e Jesús: \p —¿Machi ca war inata tucꞌa war che e ojroner era? \v 17 ¿Machi ca inata que tunor lo que oꞌchoy tama uyej inteꞌ winic axin oꞌchoy macuir unac y de allí alocꞌoy otronyajr tama ucuerpo? \v 18 Pero e ojroner xeꞌ mabꞌambꞌan lo que inteꞌ winic ulocse tama uyej xeꞌ alocꞌoy tama uyalma jax lo que abꞌonon. \v 19 Porque tama uyalma inteꞌ winic alocꞌoy tunor e mabꞌambꞌan bꞌijnusiaj xeꞌ jax e bꞌijnusiaj tuaꞌ axin achamsan, y tuaꞌ axin taca inteꞌ ajnajtir ixic, y tunor e bꞌijnusiaj cocha era, y e mabꞌambꞌan bꞌijnusiaj tuaꞌ axin axujchꞌian, y tuaꞌ axin amajresian, y tuaꞌ axin uqꞌuijnes otronteꞌ. Tunor era alocꞌoy tama uyalma inteꞌ. \v 20 Pues jax era lo que uche abꞌontzꞌa inteꞌ winic, pero conda axin aweꞌ inteꞌ, motor que machi acꞌapa uche e rito tama ucꞌabꞌobꞌ lo que ucꞌaniobꞌ catata viejobꞌirobꞌ, ma cocha erer abꞌontzꞌa inteꞌ tamar era, che e Jesús. \s1 Conda inteꞌ ixic xeꞌ ajnajtir lugar cꞌupseyan \s2 tama e Jesús \r Marcos 7:24-30 \p \v 21 Entonces locꞌoy e Jesús tama e lugar era y ixin esto tama e chinam Tiro y esto tama e chinam Sidón. \v 22 Y ayan inteꞌ ixic tama e lugar era xeꞌ tuaꞌ e lugar Canaán xeꞌ majax tuaꞌ e lugar Israel. Entonces e ixic cꞌotoy tut e Jesús y cay ojron taca inteꞌ nuxi nuc y che: \p —Niwinquiraret, uyunenet e rey David, yajtan niut. Chucur uyalma yar niwijchꞌoc umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein y meyra war unumse ubꞌa umener, che e ixic. \p \v 23 Pero xanato e Jesús y matucꞌa uyare e ixic. Cꞌani unata cobꞌa war acꞌupseyan e ixic era tamar. Pero cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ tuyejtzꞌer e Jesús y che: \p —Aren e ixic yax que chic porque calapir war aꞌru watar ticapat, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 24 Y che e Jesús: \p —Nen ebꞌetbꞌir tarien tuaꞌ taca intacre tin e turobꞌ tama e lugar Israel xeꞌ larobꞌ taca cora oveja xeꞌ satrem, che e Jesús. \p \v 25 Entonces cꞌotoy cotuan e ixic tut e Jesús y che: \p —Niwinquiraret, tacrenen, che e ixic. \p \v 26 Y che e Jesús: \p —Mabꞌambꞌan tuaꞌ calocse e comida tuaꞌ e maxtac tuaꞌ cawajcꞌu inteꞌ tzꞌiꞌ, che e Jesús. \p \v 27 Pero ojronto e ixic y che: \p —Pues erach awojroner, Niwinquiraret. Pero yebꞌar e mesa tiaꞌ war aweꞌ e ajyum ayan tiaꞌ ojri uchꞌeir e pan y e tzꞌiꞌ war ucꞌopi ucꞌuxi, che e ixic. \p \v 28 Y che e Jesús: \p —Ixic, nojta war icꞌupseyan tamaren, y tamar era cꞌani achena tacaret bꞌan taca cocha war acꞌajti era, che e Jesús. \p Y wacchetaca locꞌoy e mabꞌambꞌan mein tama uwijchꞌoc y tzꞌacpa. \s1 Conda e Jesús cay utzꞌacpes meyra tin e ajmuac \p \v 29 Entonces locꞌoy e Jesús tama e lugar era y ixin xana tutiꞌ e nuxi jaꞌ Galilea. Y de allí tꞌabꞌay ixin tama inteꞌ witzir y turuan. \v 30 Y meyra gente cay cꞌotoyobꞌ tut. Y war uqꞌuechiobꞌ watar meyra tin e ajmuac. Y ayan tin e tzꞌej inteꞌ uyoc, y ayan tin e tajpem ut, y ayan tin e machi uyubꞌi oꞌjron, y ayan tin e matucꞌa inteꞌ ucꞌabꞌ, y ayan tin e war ucojco otronteꞌ muaquir. Y war utaresobꞌ tunor e ajmuacobꞌ era y war uturbꞌobꞌ tut e Jesús y jaxir war utzꞌacpes tunorobꞌ. \v 31 Y tamar era tunor e sian gente era bꞌactobꞌ conda uwirobꞌ que war oꞌjronobꞌ tin e machi ani uyubꞌi oꞌjronobꞌ, y que tin e matucꞌa ani ut ucꞌabꞌ y era ayan ucꞌabꞌ, y que tin e tzꞌej ani uyoc y era war axanobꞌ, y que tin e tajpem ani unacꞌut y era war eꞌronobꞌ. Y cay utattzꞌiobꞌ ucꞌabꞌa e Dios tuaꞌ e Israel. \s1 Conda e Jesús uwese 4,000 winicobꞌ \r Marcos 8:1-10 \p \v 32 Entonces e Jesús upejca uyajcanuarobꞌ y che: \p —Nen inyajta ut e sian gente era porque uxiꞌ era turobꞌ tacaron y matucꞌa ayan tuobꞌ tuaꞌ ucꞌuxiobꞌ. Y machi incꞌani inwareobꞌ tuaꞌ axiobꞌ tama uyototobꞌ bꞌan taca porque bꞌajcꞌat acucremobꞌ tama e bꞌir umen e winar, che e Jesús. \p \v 33 Pero uyajcanuarobꞌ che: \p —¿Y tiaꞌ tuaꞌ catajwi e sian comida tuaꞌ cawese tunor e sian gente era tama inteꞌ choquem lugar cocha era? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 34 Entonces e Jesús uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —¿Y jaygojr pan ayan tibꞌa? che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ chenobꞌ: \p —Ayan siete ut pan y cora yarobꞌ chay, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 35 Entonces e Jesús uyare e gente tuaꞌ aturuanobꞌ tor e cꞌopot. \v 36 Y de allí uchꞌami e siete ut pan y uchꞌami yar e chayobꞌ ubꞌan tama ucꞌabꞌ y cay utattzꞌi ucꞌabꞌa e Dios tamar. Y de allí cay uxere ixin taca uyajcanuarobꞌ y jaxirobꞌ upuquiobꞌ ixin taca tunor e gente. \v 37 Y tunorobꞌ wiobꞌ y chuanobꞌ. Y conda cꞌapa wiobꞌ cay umorojsiobꞌ lo que quetpa tama e pan y ubꞌutꞌiobꞌ siete chiquiꞌ tamar. \v 38 Y tin e wiobꞌ cocha era ayanobꞌ 4,000 winicobꞌ. Y ayan e ixictac y e bꞌiqꞌuit maxtac xeꞌ wiobꞌ ubꞌan. \v 39 Entonces e Jesús uyare e gente tuaꞌ axiobꞌ tama uyototobꞌ, y conda cꞌapa locoyobꞌ tunorobꞌ e Jesús ixin tꞌabꞌay tama inteꞌ barco taca uyajcanuarobꞌ y ixiobꞌ tor e jaꞌ esto tama inteꞌ lugar xeꞌ ucꞌabꞌa Magdala. \c 16 \s1 E seña tama e tiempo \r Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56 \p \v 1 Pues entonces cꞌotoy cora fariseobꞌ y cora saduceobꞌ tut e Jesús xeꞌ war usicbꞌobꞌ cocha tuaꞌ utuchꞌiobꞌ e Jesús, y tamar era cay ucꞌajtiobꞌ tuaꞌ eꞌrsenobꞌ inteꞌ seña tut e qꞌuin umener tuaꞌ unatobꞌ jay ayan ucꞌotorer e Dios tacar. \v 2 Pero jaxir uyare y che: \p —Conda iwira que achacojpa ut e qꞌuin conda war acꞌapa e día iware que cꞌani aquetpa galan e día xeꞌ watar. \v 3 Y conda iwira que achacojpa ut e qꞌuin conda asacojpa y iwira que ayan e tocar, iware que cꞌani acꞌaxi e jajar coner. Ajqꞌuecranerox, war inata tucꞌa war che tunor e seña lo que ayan tara tor e rum pero machi war inata tucꞌa war che e seña tama e tiempo conda tuaꞌ ayopa Uyunen e Dios tara tor e rum otronyajr. \v 4 E gente era xeꞌ mabꞌambꞌan uwirnarobꞌ y xeꞌ machi cꞌani acꞌupseyanobꞌ tamaren intaca war ucꞌajti tuaꞌ uwirobꞌ watar inteꞌ seña tut e qꞌuin tuaꞌ unatobꞌ jay nen ayan ucꞌotorer e Dios tamaren. Pero machi tuaꞌ achecta más seña tiut sino que jax taca e seña lo que arobꞌnon umen e profeta Jonás xeꞌ turuan tama e onian tiempo, che e Jesús. \p Y tamar era locꞌoy ixin e Jesús. \s1 E levadura tuaꞌ e fariseobꞌ \r Marcos 8:14-21 \p \v 5 Entonces uyajcanuarobꞌ ixiobꞌ teinxejr e nuxi jaꞌ y conda cꞌotoyobꞌ cay checta tujorobꞌ que najpa umenerobꞌ tuaꞌ utaresobꞌ e pan. \v 6 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Chꞌujcunic iwira tuaꞌ machi ixmajresna tama ulevadura e fariseobꞌ y tama ulevadura e saduceobꞌ, che e Jesús. \p \v 7 Pero cay ojronobꞌ uyajcanuarobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: \p —¿Umen ca que machi catares e pan que war oꞌjron cocha era? che uyajcanuarobꞌ jaxobꞌ taca. \p \v 8 Pero e Jesús unata tucꞌa war oꞌjronobꞌ y tamar era uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —¿Y tucꞌa tuaꞌ war iware que matucꞌa e pan? Pues nox imbꞌijc taca war ixcꞌupseyan tama e Dios. \v 9 Merato inata tama tunor era. ¿Mix ca cꞌar imener tama e cinco ut pan xeꞌ cay capuqui ixin tama e 5,000 winicobꞌ y jayteꞌ chiquiꞌ camorojse tamar lo que quetpa? \v 10 ¿Y nien mix ca cꞌar imener tama e siete ut pan lo que cay capuqui ixin tama e 4,000 winicobꞌ y jayteꞌ chiquiꞌ camorojse tamar lo que quetpa? \v 11 ¿Y tucꞌa tuaꞌ machi inata tucꞌa war inwareox era que machi war onjron tamar e pan? Pero cꞌani inwareox otronyajr que: “Chꞌujcunic iwira tuaꞌ machi ixmajresna tama ulevadura e fariseobꞌ y tama ulevadura e saduceobꞌ”, che e Jesús. \p \v 12 Entonces cꞌotoy unatobꞌ que e Jesús machi war oꞌjron tamar e levadura xeꞌ ayajra macuir e pan, sino que war uyare tuaꞌ ucojco ubꞌobꞌ tama ucanseyaj e fariseobꞌ y e saduceobꞌ. \s1 Net jax e Cristo, che e Pedro \p \v 13 Pues entonces conda e Jesús cꞌotoy tama inteꞌ lugar xeꞌ ucꞌabꞌa Cesarea de Filipo cay uyubꞌi tuaꞌ uyajcanuarobꞌ y che: \p —¿Y tucꞌa war che e gente que nen xeꞌ Uyunenen e winic? che e Jesús. \p \v 14 Y che uyajcanuarobꞌ: \p —Ayan tin e war ubꞌijnuobꞌ que net jax e Juan xeꞌ ajchꞌuymar, y ayan tin e war ubꞌijnuobꞌ que net jax e profeta Elías xeꞌ turuan tama e onian tiempo, y ayan tin e war ubꞌijnuobꞌ que net jax e profeta Jeremías o otronteꞌ profeta xeꞌ sutpa bꞌixcꞌa tujam e chamenobꞌ, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 15 Entonces che e Jesús: \p —Y nox, ¿tucꞌa iware tamaren? che e Jesús. \p \v 16 Entonces ojron e Simón Pedro y che: \p —Net jax e Cristo y net jax Uyunenet e Dios xeꞌ bꞌixir, che e Pedro. \p \v 17 Y che e Jesús: \p —Net e Simón xeꞌ uyunenet e Jonás. Net chojbꞌesbꞌiret porque mamajchi xeꞌ turu tara tor e rum cay uwirset chien nen sino que jax taca Nitata xeꞌ turu tichan xeꞌ cay uwirset chien nen. \v 18 Y cꞌani inwaret era que net jax e Pedro xeꞌ bꞌan cocha ingojr tun. Y tujor e tun era nen tuaꞌ inche inteꞌ nuxi otot xeꞌ ucꞌabꞌa iglesia xeꞌ war che: “Tunor tin e pejcbꞌir nimener tuaꞌ aquetpobꞌ tanibꞌa.” Y tamar era nien ucꞌotorer uchꞌenar e diablo ma erer uquete uwabꞌu niwiglesia era. \v 19 Y cꞌani inwajqꞌuet lo que bꞌan cocha cora llave tuaꞌ apasi e puerta tama uchinam e Dios tuaꞌ erer oꞌchoy e gente tamar. Y lo que acachi tara tor e rum cꞌani acajcha tichan tut e qꞌuin ubꞌan. Y lo que abꞌani tara tor e rum cꞌani abꞌantzꞌa tichan tut e qꞌuin ubꞌan, che e Jesús. \p \v 20 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ que mamajchi tut tuaꞌ uyareobꞌ que jaxir jax e Cristo xeꞌ jax e Ajcorpesiaj tuaꞌ tunor e gente. \s1 Conda e Jesús cay uchecsu tut uyajcanuarobꞌ que jaxir tuaꞌ achamesna \r Marcos 8:31–9:1; Lucas 9:22-27 \p \v 21 Pues entonces e Jesús cay uchecsu tut uyajcanuarobꞌ tama e día yajaꞌ que jaxir ucꞌani tuaꞌ axin tama e chinam Jerusalem y que ucꞌani tuaꞌ achena unumse ubꞌa meyra umen e nuquir winicobꞌ y umen uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ y umen e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés. Y cay uchecsu tutobꞌ ubꞌan que jaxir ucꞌani tuaꞌ achamesna, pero que tama e uxteꞌ día cꞌani asujta abꞌixqꞌuesna tujam e chamenobꞌ. \v 22 Pero e Pedro upejca e Jesús tuaꞌ alocꞌoy patir tacar y cay uyare que majax imbꞌutz lo que war oꞌjron e Jesús y che: \p —Niwinquiraret, ira iyojron cocha era porque ma tiaꞌ tuaꞌ anumse abꞌa cocha era, che e Pedro. \p \v 23 Pero e Jesús wacchetaca sutpa uwira ut e Pedro y che: \p —Loqꞌuen tara Satanás, porque net war ani aquete awabꞌu lo que ucꞌani e Dios tamaren. Net machi anata tucꞌa war ubꞌijnu e Dios. Net intaca war abꞌijnu lo que war ubꞌijnuobꞌ e winicobꞌ tara tor e rum, che e Jesús. \p \v 24 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Tin e cꞌani axin tanipat ucꞌani tuaꞌ unajpes ubꞌa y axin tanipat ejcꞌar ejcꞌar motor que axin achamesna ani tamaren. \v 25 Porque tin e cꞌani ucorpes ucuxtar cꞌani asatpa, pero tin e usati ucuxtar tamaren cꞌani acorpesna. \v 26 ¿Y tucꞌa ucꞌampibꞌir tut inteꞌ winic jay axin uchꞌami tunor lo que ayan tara tor e rum jay tamar era axin usati uyalma? ¿Y cobꞌa nic tumin tuaꞌ utoyi inteꞌ winic tuaꞌ ucorpes uyalma? \v 27 Porque nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani waten taca utawarer Nitata y taca tunor uyangelobꞌ e Dios. Y cꞌani intoyi uyeror inteꞌ inteꞌ tamar lo que cꞌapa uche tara tor e rum. \v 28 Y cꞌani inwareox era que ayan tin e turox tara que machi tuaꞌ achamay este que iwiren nen xeꞌ Uyunenen e winic waten taca nicꞌotorer, che e Jesús. \c 17 \s1 Conda e Jesús sutpa intiach uwirnar \r Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36 \p \v 1 Entonces conda numuy seis día era e Jesús upejca e Pedro y e Santiago y e Juan xeꞌ jax uwijtzꞌin e Santiago y tꞌabꞌay ixiobꞌ esto tama ujor inteꞌ nuxi witzir. \v 2 Y conda cꞌotoyobꞌ sutpa intiach uwirnar e Jesús tutobꞌ. Y uyeroj galan ejpray cocha uwarar e qꞌuin, y ubꞌujc sutpa sacsac este que ejpray ut. \v 3 Y wacchetaca checta chacojt winicobꞌ. Inteꞌ jax e Moisés y inteꞌ jax e Elías. Y war oꞌjronobꞌ taca e Jesús. \v 4 Entonces e Pedro uyare e Jesús y che: \p —Niwinquiraret, catzay que turon tara tacaret. Jay acꞌani erer cache uxteꞌ yar bꞌiqꞌuit otot, inteꞌ tabꞌa, y inteꞌ tuaꞌ e Moisés, y inteꞌ tuaꞌ e Elías, che e Pedro. \p \v 5 Y merato acꞌapa oꞌjron e Pedro conda checta tari inteꞌ tocar xeꞌ galan ejpray xeꞌ ubꞌujcse tunor e lugar tiaꞌ turobꞌ. Y macuir e tocar cay uyubꞌiobꞌ inteꞌ nuc xeꞌ ojron y che: \p —Jaxto era Niunen xeꞌ inyajta ut y xeꞌ intzay inwira lo que war uche. Ubꞌinic lo que uyareox, che inteꞌ nuc xeꞌ uyubꞌiobꞌ locꞌoy tama e tocar. \p \v 6 Y conda uyajcanuarobꞌ uyubꞌiobꞌ e ojroner era pacwanobꞌ tut e rum, war abꞌactobꞌ meyra. \v 7 Pero ixin e Jesús tutobꞌ y upijchꞌi utobꞌ y che: \p —Achpenic. Ira ixbꞌacta, che e Jesús. \p \v 8 Y conda sutpa uwirobꞌ mamajchi más ayan, jax taca e Jesús xeꞌ turu tacarobꞌ. \p \v 9 Y conda cay ecmayobꞌ tama e nuxi witzir era cay ojron e Jesús tacarobꞌ y che: \p —Ira iware nien inteꞌ tama e mayjut era este que nen xeꞌ Uyunenen e winic insujta imbꞌixqꞌuesna tujam e chamenobꞌ, che e Jesús. \p \v 10 Entonces uyajcanuarobꞌ uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war acanseyanobꞌ e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés que ucꞌani tuaꞌ asutpa watar e profeta Elías bꞌajxan y de allí tuaꞌ watar e Cristo? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 11 Y che e Jesús: \p —Chequer que watar e Elías más bꞌajxan y que jaxir axin ucꞌunles tunor uyalmobꞌ e gente. \v 12 Pero nen cꞌani inwareox era que e Elías yopix ixto pero e nuquir winicobꞌ machi unatobꞌ chi era. Y tamar era jaxirobꞌ cay uchiobꞌ meyra lo que mabꞌambꞌan upater. Y bꞌan cꞌani uchiobꞌ nipater nen ubꞌan. Cꞌani uchienobꞌ innumse nibꞌa meyra, che e Jesús. \p \v 13 Y tamar era uyajcanuarobꞌ cꞌotoy unatobꞌ tucꞌa tamar war oꞌjron e Jesús que e Elías xeꞌ war oꞌjron tamar jax e Juan xeꞌ ajchꞌuymar. \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes inteꞌ sitz xeꞌ chucur umen inteꞌ mabꞌambꞌan mein \r Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43 \p \v 14 Pues conda ecmayobꞌ tama or e witzir era sutpa ixiobꞌ esto tiaꞌ quetpobꞌ e inmojr ajcanuarobꞌ y uwirobꞌ que ayan meyra gente tuyejtzꞌerobꞌ. Entonces cꞌotoy inteꞌ winic xeꞌ cotuan tut e Jesús y che: \p \v 15 —Niwinquiraret, yajtan ut nisitz porque iraj iraj aꞌjcꞌuna umen inteꞌ ataque y war achena unumse ubꞌa meyra tamar era, y war acucurna axin tama e cꞌajc o tama e jaꞌ iraj iraj ubꞌan. \v 16 Y nen intares nisitz tut awajcanuarobꞌ, pero machi obꞌnobꞌ tuaꞌ utzꞌacpes, che utata e sitz era. \p \v 17 Y che e Jesús: \p —Winicox xeꞌ machi cꞌani ixcꞌupseyan tama e Dios y xeꞌ warto ibꞌijnu tama e onian bꞌijnusiaj, ¿cobꞌa tiempo tuaꞌ inquetpa tacarox? ¿Cobꞌato tuaꞌ innumse nibꞌa tacarox? Taresic tara e sitz, che e Jesús. \p \v 18 Entonces e Jesús ucꞌaye e mabꞌambꞌan mein y tamar era locꞌoy tama e sitz. Y wacchetaca tzꞌacpa e sitz. \p \v 19 Entonces cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Jesús tut conda turu ubꞌajner y chenobꞌ: \p —¿Y tucꞌa tuaꞌ machi cobꞌna cawajnes alocꞌoy e mabꞌambꞌan mein era? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 20 Y che e Jesús: \p —Pues ma tzꞌacar icꞌupesiaj tama e Dios y tamar era machi uyubꞌiox iwajnes locꞌoy e mabꞌambꞌan mein. Pero cꞌani inwareox era que jay imbꞌijc taca war ixcꞌupseyan tama e Dios bꞌan cocha ut usemilla e mostaza xeꞌ chuchu ut, erer itzacre or e witzir era y che: “Loqꞌuen tara y quiqui teinxejr”, y or e witzir era anumuy axin. Pues matucꞌa tuaꞌ aquetpa intran tiut jay war ixcꞌupseyan tama e Dios. \v 21 Pues inteꞌ mabꞌambꞌan mein cocha era machi uyubꞌi aloqꞌuesna umen inteꞌ jay merato uyustes uyalma tama e oración y e ayuno, che e Jesús. \s1 Conda ojron e Jesús tamar uchamer otronyajr \r Marcos 9:30-32; Lucas 9:43-45 \p \v 22 Pues tama inyajr war axana e Jesús taca uyajcanuarobꞌ tama e departamento Galilea y cay uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani inqꞌuejcha axin tuaꞌ inquetpa yebꞌar ucꞌabꞌobꞌ e winicobꞌ tara tor e rum, \v 23 y jaxirobꞌ axin uchamsenobꞌ, pero tama e uxteꞌ día cꞌani insujta imbꞌixqꞌuesna tujam e chamenobꞌ, che e Jesús. \p Conda uyubꞌiobꞌ e ojroner era quetpobꞌ tzajtaca ut uwirnarobꞌ. \s1 E tumin xeꞌ war acꞌajtna tama e templo \p \v 24 Pues conda e Jesús y uyajcanuarobꞌ cꞌotoyobꞌ tama e chinam Capernaum ayan cora ajmorojseyajobꞌ tumin tuaꞌ e templo lo que ayan tama e chinam Jerusalem xeꞌ cꞌotoy upejcobꞌ y che: \p —Y Awajcanseyaj, ¿machi ca utoyi e impuesto tama e templo lo que war camorojse era? che e ajmorojseyaj tumin tama e templo. \p \v 25 Y che e Pedro: \p —Utoyi, che e Pedro. \p Y conda ochoy tama e otot pejcna umen e Jesús bꞌajxan y che: \p —¿Tucꞌa abꞌijnu, Simón? ¿Chi tuaꞌ cꞌani uchꞌami e tumin inteꞌ rey? ¿Tuaꞌ ca upiarobꞌ, o tuaꞌ e ajnajtir gente? che e Jesús. \p \v 26 Y e Pedro che: \p —Tuaꞌ e ajnajtir gente, che e Pedro. \p Y che e Jesús: \p —Entonces tin e ajlugar taca e rey machi tuaꞌ utoyi. \v 27 Pero tuaꞌ machi caqꞌuijnesobꞌ quiqui tutiꞌ e jaꞌ y aqꞌueche axin alucmar tuaꞌ achꞌubꞌa tama e jaꞌ. Y macuir uyej e bꞌajxan chay xeꞌ iꞌxin achuqui iꞌxin atajwi inteꞌ taqꞌuin tumin xeꞌ atzꞌacta tuaꞌ atoyi lo que war ucꞌajti ticabꞌa. Y de allí quiqui toyo tanibꞌa y tabꞌa ubꞌan, che e Jesús. \c 18 \s1 Tin e ayan más ucꞌampibꞌir \r Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48 \p \v 1 Entonces tama e momento era cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Jesús tuyejtzꞌer y uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Chi tuaꞌ aquetpa más nuxi winic tama uchinam e Dios? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 2 Entonces e Jesús upejca inteꞌ yar chuchu sitz y uwabꞌu tujamobꞌ \v 3 y che: \p —Cꞌani inwareox era que jay machi iwacta e onian bꞌijnusiaj tuaꞌ erer ixcꞌupseyan tama e Dios bꞌan cocha war acꞌupseyan inteꞌ chuchu sitz cocha era, machi tuaꞌ ixochoy tama uchinam e Dios. \v 4 Tin e axin umanxujres ubꞌa bꞌan cocha e chuchu sitz era jax xeꞌ ayan más ucꞌampibꞌir tama uchinam e Dios. \v 5 Y tin e atzay uchꞌami tama nicꞌabꞌa inteꞌ chuchu sitz cocha era xeꞌ war acꞌupseyan tamaren, war uchꞌamien nen ubꞌan, che e Jesús. \s1 Awiric tuaꞌ machi ixcucrema tama e mabꞌambꞌanir \r Marcos 9:42-48; Lucas 17:1-2 \p \v 6 Y che e Jesús: \p —Tin e axin uche acucrema tama e mabꞌambꞌanir inteꞌ chuchu cocha era xeꞌ war acꞌupseyan tamaren más ani bueno tuaꞌ acajcha inteꞌ nuxi chaꞌ tama unuc y tuaꞌ atobꞌesna axin tama e jaꞌ tiaꞌ más intam tuaꞌ achamay macuir e jaꞌ. \v 7 Tzajtaca ut lo que ayan tara tor e rum xeꞌ axin upejca uyalmobꞌ e gente tuaꞌ uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir. Pero más tzajtaca utobꞌ tin e cꞌampesnobꞌ tuaꞌ upejcobꞌ e gente tuaꞌ uchiobꞌ e mabꞌambꞌanir porque más nojta tuaꞌ ajajtzꞌobꞌ tama e juicio. \p \v 8 ’Bꞌajcꞌat war itzay ache e mabꞌambꞌanir tama inteꞌ acꞌabꞌ o tama inteꞌ oꞌc, y jay bꞌan entonces más ani bueno tuaꞌ axuri alocꞌoy inteꞌ acꞌabꞌ o inteꞌ oꞌc. Pues más ani bueno jay asati inteꞌ acꞌabꞌ o inteꞌ oꞌc que jay tamar era machi tuaꞌ iꞌxin bꞌixir tut e cꞌajc xeꞌ ma tiaꞌ tuaꞌ atajpa taca chateꞌ acꞌabꞌ y taca chateꞌ oꞌc. \v 9 Bꞌajcꞌat war itzay ache e mabꞌambꞌanir tamar taca lo que awira tamar ingojr unacꞌoit, y jay bꞌan entonces más ani bueno tuaꞌ alocse achoqui ingojr unacꞌoit. Pues más ani bueno jay iquetpa taca ingojr taca unacꞌoit tara tor e rum jay tamar era machi tuaꞌ iꞌxin bꞌixir tut e cꞌajc xeꞌ ma tiaꞌ tuaꞌ atajpa taca chagojr unacꞌoit, che e Jesús. \s1 E ojroner tama e oveja xeꞌ satpa \r Lucas 15:3-7 \p \v 10 Y che e Jesús: \p —Ira ixejbꞌe ut inteꞌ xeꞌ war acꞌupseyan tamaren bꞌan cocha e chuchu era. Porque cꞌani inwareox que ayan meyra angelobꞌ tut e qꞌuin xeꞌ war uchꞌujcu uwirobꞌ uyeroj Nitata Dios iraj iraj xeꞌ war ucojcobꞌ incojt incojt tin e war acꞌupseyanobꞌ tamaren tara tor e rum ubꞌan. \v 11 Pues nen xeꞌ Uyunenen e winic tarien tara tor e rum tuaꞌ incorpes tunor tin e satrem. \p \v 12 ’Pues ayan inteꞌ ojroner tama inteꞌ winic xeꞌ ayan 100 oveja tuaꞌ. Pero jay asatpa incojt, ¿machi ca uyacta e noventa y nueve macuir e macteꞌ tuaꞌ axin usajca incojt xeꞌ satrem este que utajwi? \v 13 Y cꞌani inwareox era que conda utajwi e oveja xeꞌ satrem ani más cꞌani atzay tamar que tama e inmojr noventa y nueve xeꞌ machi satpobꞌ. \v 14 Y bꞌan Nitata Dios xeꞌ turu tichan ubꞌan, machi ucꞌani tuaꞌ asatpa nien incojt xeꞌ war acꞌupseyan tamaren bꞌan cocha e chuchu sitz era, che e Jesús. \s1 Cocha nic ucꞌani tuaꞌ cacꞌumpa \s2 taca inteꞌ cawermano \r Lucas 17:3 \p \v 15 Y che e Jesús: \p —Jay inteꞌ awermano uche inteꞌ mabꞌambꞌanir apater, quiqui tut tuaꞌ aware tuaꞌ ubꞌijnu tucꞌa cay uche apater pero conda turox ibꞌajner. Y jay uyubꞌi awojroner atacrix inteꞌ awermano tuaꞌ uyustes ubꞌa. \v 16 Pero jay machi cꞌani uyubꞌi awojroner quiqui pejcan inteꞌ o chateꞌ awermano y aqꞌuechiobꞌ axin tut inteꞌ awermano era otronyajr. Y tamar era aquetpa chateꞌ o uxteꞌ ajchecsuyajobꞌ tama tunor e ojroner xeꞌ arobꞌna era. \v 17 Y jay machito cꞌani uyubꞌi iwojroner arenic tunor era tut e grupo ajcꞌupesiajobꞌ conda morojsebꞌir. Y jay machi cꞌani uyubꞌi nien uyojroner inteꞌ grupo ajcꞌupesiajobꞌ, chenic ibꞌa tut bꞌan cocha tut inteꞌ xeꞌ merato acꞌupseyan tama e Dios, o bꞌan cocha tut inteꞌ xeꞌ majax cꞌajna imener bꞌan cocha inteꞌ ajmorojseyaj tumin tuaꞌ e gobierno. \p \v 18 ’Y cꞌani inwareox era que lo que nox icachi tara tor e rum cꞌani aquetpa cachar tichan tut e qꞌuin ubꞌan, y que lo que nox ibꞌani tara tor e rum cꞌani aquetpa bꞌambꞌir tichan tut e qꞌuin ubꞌan. \p \v 19 ’Y cꞌani inwareox era ubꞌan que conda ixquetpa intera ibꞌijnusiajobꞌ chateꞌ tijam xeꞌ turox tara tor e rum conda war icꞌajti taca e Dios, pues Nitata xeꞌ turu tichan cꞌani uyajcꞌox lo que war icꞌajti tacar. \v 20 Porque tiaꞌ war umorojse ubꞌobꞌ chateꞌ o uxteꞌ cocha era tama nicꞌabꞌa yajaꞌ turen tujamobꞌ ubꞌan, che e Jesús. \p \v 21 Entonces cꞌotoy e Pedro tut e Jesús y che: \p —Niwinquiraret, ¿y jayteꞌ nic veces ucꞌani tuaꞌ incꞌumpa taca inteꞌ niwermano xeꞌ axin uche lo que mabꞌambꞌan nipater? ¿Jax ca siete veces? che e Pedro. \p \v 22 Y che e Jesús: \p —Cꞌani inwaret era que ma tzꞌacar tuaꞌ icꞌumpa jax taca siete veces, sino que ucꞌani tuaꞌ icꞌumpa taca inteꞌ awermano setenta veces siete xeꞌ war che este 490 veces, che e Jesús. \s1 E ojroner tama inteꞌ man xeꞌ machi cꞌani acꞌumpa \p \v 23 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Uchinam e Dios lar tacar inteꞌ rey xeꞌ cꞌani uwira jayteꞌ tumin war uchꞌami y jayteꞌ tumin war abꞌetna umen umanobꞌ. \v 24 Y wartocto uwira e jun tiaꞌ tzꞌijbꞌabꞌir chi chi abꞌeto tacar, conda qꞌuejcha cꞌotoy inteꞌ uman xeꞌ war abꞌeto meyra sian tumin tacar. \v 25 Y e man era, cocha matucꞌa ayan ma cocha erer utoyi. Y tamar era upatron uyare tuaꞌ achojna taca uwixcar y umaxtac tuaꞌ aquetpobꞌ bꞌan cocha cora man xeꞌ mambꞌirobꞌ inyajrer. Y upatron uyare tuaꞌ achojna tunor lo que ayan tuaꞌ e man era ubꞌan tuaꞌ atoytzꞌa tamar lo que abꞌeto. \v 26 Entonces e man cotuan tut upatron y cay ucꞌajti tacar y che: “Niwinquiret, yajtan niut y cojconento cora y nen inxin intoyet tunor”, che e man. \v 27 Entonces e patrón uyajta ut uman y ubꞌijnu tuaꞌ unajpes tunor lo que abꞌeto uman tacar y uyacta ixin bꞌan taca. \v 28 Pero conda wartocto alocꞌoy e man era tut e rey xeꞌ abꞌeto ani, utajwi ubꞌa taca otronteꞌ man xeꞌ abꞌeto imbꞌijc tumin tacar. Pero e winic era uchuqui ubꞌujc e man y cay ucꞌotꞌi unuc y che: “Toyo tunor lo que ibꞌeto tacaren”, che e winic. \v 29 Entonces e man cotuan tut e winic y cay ucꞌajti tacar y che: “Yajtan niut y cojconento cora y nen inxin intoyet tunor”, che e man. \v 30 Pero e winic machi cꞌani ucojco sino que uqꞌueche ixin e man y uyose tama e cárcel este que acꞌapa utoyi tunor lo que abꞌeto tacar. \v 31 Pero conda e inmojr manobꞌ cay uwirobꞌ tunor era cꞌuxun uyalmobꞌ este que ixiobꞌ tuaꞌ uyareobꞌ upatron tunor lo que uwirobꞌ era. \v 32 Entonces e patrón uyare tuaꞌ apejcna e man xeꞌ abꞌeto ani tacar. Y conda cꞌotoy tut upatron cay cꞌayna umener y che: “Net jax inteꞌ man xeꞌ calapir oit. ¿Ma ca cꞌar amener que nen cay innajpes tunor e sian tumin lo que ibꞌeto ani tacaren umen que awaren y che: ‘Yajtan niut?’ \v 33 Bꞌan ixto ani tuaꞌ ayajta ut awet manir bꞌan cocha cay inyajta oit nen ubꞌan”, che e patrón. \v 34 Y e patrón qꞌuijna meyra upater e man era este que uyebꞌta ixin tama e cárcel tut tin e usumi e gente. Y bꞌan quetpa tuaꞌ unumse ubꞌa este que acꞌapa utoyi tunor lo que abꞌeto. Y bꞌan numuy umen taca que machi cꞌani acꞌumpa taca uyet manir, che e Jesús. \p \v 35 Entonces che e Jesús: \p —Y bꞌan ixto tuaꞌ uche Nitata xeꞌ turu tichan tacarox ubꞌan jay machi ixixin ixcꞌumpa tama iwalma taca inteꞌ inteꞌ iwermano xeꞌ cay uchiobꞌ lo que mabꞌambꞌan ipater, che e Jesús. \c 19 \s1 Conda e Jesús canseyan tama tin e cꞌani utijres unujbꞌiar \r Marcos 10:1-12; Lucas 16:18 \p \v 1 Pues conda cꞌapa ojron e Jesús tama tunor era locꞌoy tama e departamento Galilea y ixin esto tama e departamento Judea y esto tama einxejr lugar xeꞌ turu tuyejtzꞌer e xucur Jordán tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin. \v 2 Y meyra sian gente cay xanobꞌ tupat y jaxir cay utzꞌacpes tunor tin e ajmuac. \p \v 3 Entonces cꞌotoyobꞌ cora fariseobꞌ xeꞌ war usicbꞌobꞌ cocha tuaꞌ umajresobꞌ e Jesús tuaꞌ uyubꞌi utuchꞌiobꞌ tut e ley, y tamar era cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Uyajcꞌon ca lugar uley e Moisés tuaꞌ catijres canujbꞌiar motor que matucꞌa war uche cawixcar? che e fariseobꞌ era. \p \v 4 Y che e Jesús: \p —¿Machi ca iche leer tama uyojroner e Dios que tama ucajyesnibꞌir or e rum conda wartocto achena tunor era umen e Dios que jaxir uche inteꞌ winic y inteꞌ ixic? \v 5 Y che jaxir: “Y tamar era inteꞌ winic ucꞌani tuaꞌ uyacta utuꞌ y utata tuaꞌ axin uchꞌami uwixcar, y conda uchꞌami ubꞌobꞌ aquetpobꞌ intera”, che e Dios. \v 6 Y tamar era mixto jax chateꞌ yaꞌ sino que aquetpobꞌ intera taca. Y tamar era lo que e Dios unutꞌi ma erer atijresna umen inteꞌ winic, che e Jesús. \p \v 7 Y de allí e fariseobꞌ cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ otronyajr y chenobꞌ: \p —Y jay bꞌan, entonces ¿tucꞌa tuaꞌ uyareon e Moisés que: “Tin e cꞌani uyacta uwixcar tuaꞌ utijres unujbꞌiar ucꞌani tuaꞌ uyajcꞌu inteꞌ jun xeꞌ che que tijresbꞌir e nujbꞌiar era”, y tamar era erer uyacta inyajrer? che e fariseobꞌ era. \p \v 8 Y e Jesús che: \p —Umen taca que nox machi cꞌani iwacta ibꞌa tuaꞌ ixarobꞌna umen e Dios tucꞌa tuaꞌ iche y tamar taca era e Moisés ixin uyareox que erer itijres inujbꞌiar. Pero tama ucajyesnibꞌir tunor era ma ani jax bꞌan. \v 9 Y cꞌani inwareox era que tin e axin uyacta uwixcar tuaꞌ utijres unujbꞌiar y asutpa anujbꞌi taca otronteꞌ war acꞌaxi tama e mabꞌambꞌanir. Pero jay uwixcar inteꞌ war axana taca otronteꞌ winic erer ani uyacta, che e Jesús. \p \v 10 Entonces arobꞌna umen uyajcanuarobꞌ y chenobꞌ: \p —Jay unatanic ani que bꞌan tuaꞌ unumse ubꞌa inteꞌ winic más ani bueno tuaꞌ machi anujbꞌi, che uyajcanuarobꞌ. \p \v 11 Y che e Jesús: \p —Majax tunor e winicobꞌ xeꞌ erer uchꞌamiobꞌ e ojroner era tuaꞌ aturuanobꞌ ubꞌajner sino que ajtaca tin e ajcꞌunobꞌ umen e Dios tuaꞌ aquetpobꞌ ubꞌajner que erer uchꞌamiobꞌ e ojroner era. \v 12 Ayan e winicobꞌ xeꞌ cuxpobꞌ tacar lo que ayan tamarobꞌ que machi uyusre tuaꞌ anujbꞌiobꞌ. Y ayan e winicobꞌ xeꞌ machi cꞌani anujbꞌiobꞌ umen que chichbꞌana umen uyet winiquirobꞌ. Y ayan e winicobꞌ xeꞌ ubꞌijnuobꞌ que machi cꞌani anujbꞌiobꞌ tuaꞌ erer uturbꞌa ubꞌobꞌ más tama e Dios tuaꞌ utacre e gente oꞌchoyobꞌ tama uchinam e Dios. Pues tin e erer uchꞌami e ojroner era, uchꞌamic, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús uchojbꞌes ut e maxtac \r Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17 \p \v 13 Pues ayan tin e cay utaresobꞌ cora maxtacobꞌ tut e Jesús tuaꞌ erer upacbꞌu ucꞌabꞌ tamarobꞌ tuaꞌ ucꞌajti taca e Dios tamarobꞌ. Pero uyajcanuarobꞌ cay ucꞌayobꞌ tin e war utares e maxtacobꞌ era. \v 14 Pero e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Actanic ayopobꞌ taniut tunor e maxtac y ira iquete iwabꞌuobꞌ, porque tunor tin e axin acꞌupseyanobꞌ tamaren bꞌan cocha war uchiobꞌ e maxtacobꞌ era cꞌani oꞌchoyobꞌ tama uchinam e Dios, che e Jesús. \p \v 15 Entonces upacbꞌu ucꞌabꞌ tujor e maxtacobꞌ y de allí locꞌoy tama e lugar era. \s1 Conda inteꞌ chꞌom sitz xeꞌ meyra ayan utumin ojron taca e Jesús \r Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30 \p \v 16 Pues ayan inteꞌ chꞌom sitz xeꞌ meyra ayan utumin xeꞌ cꞌotoy tuyejtzꞌer e Jesús xeꞌ cay uyubꞌi tuaꞌ y che: \p —Niwajcanseyajet xeꞌ erachet, ¿tucꞌa erer inche xeꞌ imbꞌutz tuaꞌ erer inchꞌami e cuxtar xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa? che e chꞌom sitz era. \p \v 17 Y che e Jesús: \p —Net war awaren que erachen. Pero jax taca e Dios xeꞌ erach. Y tamar era war awaren que Diosen nen ubꞌan. Pero jay cꞌani achꞌami e cuxtar xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa, ucꞌani tuaꞌ icꞌupseyan tut uley e Moisés, che e Jesús. \p \v 18 Y che e chꞌom sitz: \p —¿Y tucꞌa ojroner xeꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Moisés que ucꞌanto tuaꞌ incꞌupseyan tut? che e chꞌom sitz. \p Y che e Jesús: \p —Ira ichamsan, ira iꞌxin taca inteꞌ ajnajtir ixic, ira ixujchꞌian, ira imajresian, \v 19 cꞌupsen atata y atuꞌ, y yajtan ut apiarobꞌ bꞌan cocha acꞌani tuaꞌ ayajtanwa oit umen apiarobꞌ era, che e Jesús. \p \v 20 Y che e chꞌom sitz: \p —Inchix tunor era desde chuchuento. ¿Tucꞌa más ucꞌani tuaꞌ inche? che e chꞌom sitz. \p \v 21 Y che e Jesús: \p —Jay acꞌani tuaꞌ aquetpa erach tunor awirnar quiqui chono lo que ayan tabꞌa y ajcꞌun tin e tzajtaca ut. Y tamar era axin aquetpa meyra atuanibꞌir tichan tut e qꞌuin, y de allí lar incoꞌ tacaren, che e Jesús. \p \v 22 Pero conda e chꞌom sitz uyubꞌi tunor era quetpa tzajtaca uwirnar porque jaxir meyra ayan lo que ayan tuaꞌ. \p \v 23 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Cꞌani inwareox era que intran tuaꞌ oꞌchoyobꞌ tama uchinam e Dios tin e ayan meyra utumin. \v 24 Pues cꞌani inwareox otronyajr que más ani uyubꞌi oꞌchoy inteꞌ nuxi arac xeꞌ ucꞌabꞌa camello tama uchꞌenar inteꞌ aguja\f + \fr 19:24 \ft Uchꞌenar inteꞌ aguja. Pues tama utiempo Cawinquirar Jesucristo uchebꞌiobꞌ e gente que tin e ayan meyra utumin chojbꞌesbꞌir meyra umen e Dios. Pero lo que war uyareon Cawinquirar jax era: Que inteꞌ ucꞌani tuaꞌ acꞌupseyan tama e Cristo tuaꞌ uyubꞌi oꞌchoy tama uchinam e Dios.\f*, pero más intran tuaꞌ oꞌchoy tama uchinam e Dios inteꞌ xeꞌ meyra war ucojco tama utumin xeꞌ meyra ayan tuaꞌ, che e Jesús. \p \v 25 Pues conda uyajcanuarobꞌ uyubꞌiobꞌ tunor e ojroner era cay bꞌactobꞌ y cay ojronobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: \p —Y jay inteꞌ xeꞌ meyra ayan utumin cocha era machi uyubꞌi acorpesna, ¿chi tuaꞌ acorpesna? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 26 Entonces e Jesús uchꞌujcu uwira utobꞌ y che: \p —Mamajchi tuaꞌ acorpesna tamar taca utumin, pero tunor era intran tut e winicobꞌ. Pero tut Cadiosir matucꞌa intran tuaꞌ uche, che e Jesús. \p \v 27 Entonces che e Pedro: \p —Niwinquiraret, non era cꞌapa cawacta tunor lo que ayan ticabꞌa tuaꞌ caxin tacaret. ¿Y tucꞌa tuanibꞌir tuaꞌ cachꞌami non? che e Pedro. \p \v 28 Y che e Jesús: \p —Cꞌani inwareox era lo que tuaꞌ ichꞌami nox xeꞌ cay xanox tacaren, porque tama e tiempo xeꞌ watar conda achecta or e rum xeꞌ imbꞌutz conda nen xeꞌ Uyunenen e winic incay inturuan tor niturtar xeꞌ ayan meyra utawarer, nox tuaꞌ ixturuan tama e doce turtar xeꞌ tuaꞌ aquetpa tibꞌa. Y tamar era nox tuaꞌ iche juzgar tunor e doce grupo gente lo que ayan tama e Israel. \v 29 Y tunor tin e axin uyacta lo que ayan tuaꞌ bꞌan cocha inteꞌ uyotot, o usacunobꞌ, o uwijtzꞌinobꞌ, o uwijtanobꞌ, o utuꞌ, o utata, o uwixcar, o umaxtac, o ucꞌopot tuaꞌ taca uche lo que ucꞌani e Dios cocha war iche nox era, cꞌani uchꞌamiobꞌ cien veces lo que uyactobꞌ era bꞌan cocha inteꞌ utuanibꞌir, y de allí cꞌani uchꞌamiobꞌ e cuxtar xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa. \v 30 Y tama e tiempo xeꞌ watar era tin e nuxi winic tara tor e rum cꞌani aquetpa inteꞌ xeꞌ majax nuxi winic yajaꞌ, y tin e majax nuxi winic tara axin aquetpa inteꞌ nuxi winic yajaꞌ, che e Jesús. \c 20 \s1 Inteꞌ ojroner tama inteꞌ ajyum patnar \p \v 1 Entonces che e Jesús: \p —Uchinam e Dios bꞌan cocha inteꞌ winic xeꞌ ayan inteꞌ uchor. Y conda cꞌotoy e día tuaꞌ e cosecha ixin tuaꞌ usicbꞌa meyra man conda wartoco asacojpa. \v 2 Y cay utajwi cora man y cay uyare jayteꞌ tuaꞌ utoyobꞌ y de allí uyebꞌta ixiobꞌ tama uchor tuaꞌ apatnobꞌ. \v 3 Y de allí locꞌoy e ajyum otronyajr a las nueve de la mañana y utajwi tin e intaca war axanobꞌ. \v 4 Y uyare y che: “Quiquic patnenic tama nicosecha y nen tuaꞌ intoyox bꞌan cocha ixpatna”, che e ajyum. Y jaxirobꞌ ixin tuaꞌ apatnobꞌ ubꞌan. \v 5 Y bꞌan uche e ajyum otronyajr tama uyuxinar e ajqꞌuin, y bꞌan uche conda tꞌerpix e qꞌuin ubꞌan. \v 6 Y bꞌan taca uche conda warix anamtzꞌa e qꞌuin, ixin usicbꞌa tucꞌa man ayan tama e chinam. Y utajwi cora winicobꞌ xeꞌ intaca turobꞌ. Entonces jaxir uyubꞌi tuobꞌ y che: “¿Y tucꞌa tuaꞌ intaca turox era? ¿O mato tucꞌa e patnar xeꞌ achecta tibꞌa?” che e ajyum. \v 7 Y jaxirobꞌ che: “Tara turon cocha mamajchi war umajnon”, che e winicobꞌ era. Entonces che e ajyum: “Quiquic patnenic tama nicosecha y nen tuaꞌ intoyox bꞌan cocha ixpatna”, che e ajyum. \v 8 Y conda acbꞌare e ajyum ixin upejca tin e aquetpa tujor e manobꞌ era y che: “Quiqui pejcan taric tunor tin e patnobꞌ tuaꞌ atoyobꞌ. Toyo bꞌajxan tin e yopobꞌ conda warix acꞌapa e día y bꞌan tuaꞌ ache este que atoyi tin e yopobꞌ conda wartocto acay e día tama e patnar”, che ajyum. \v 9 Entonces cꞌotoyobꞌ xeꞌ ajcꞌunobꞌ upatnar conda wix aturuan e qꞌuin tor e witzir y cay tojyobꞌ bꞌan cocha jay patnobꞌ ani tama tunor e día. \v 10 Y conda cay utoyi tin e cay patnobꞌ conda tꞌabꞌay e qꞌuin, war ubꞌijnuobꞌ que más nojta tuaꞌ atojyobꞌ que e inmojr xeꞌ intocto apatnobꞌ. Pero tojyobꞌ bꞌan taca cocha e inmojr. \v 11 Pero conda tojyobꞌ, cay uwirobꞌ que lar tacar lo que uchꞌamiobꞌ e inmojr y tamar era cay qꞌuecranobꞌ tut e ajyum rum \v 12 y chenobꞌ: “E inmojr era patnobꞌ inteꞌ taca hora pero non patnon tunor e día y war uputon e qꞌuin”, che e manobꞌ era. \v 13 Pero e ajyum rum uyare inteꞌ y che: “Nimanet, majax majresiaj lo que war inche tacaret. ¿Machi ca cay inwaret cocha tuaꞌ intoyi e día y net aware que bueno? \v 14 Jun atumin y quiqui. Nen cꞌani intoyi e inmojr era xeꞌ cay patnobꞌ más tarde bꞌan cocha war intoyet. \v 15 ¿O ma ca jax nen xeꞌ incꞌotori tujor nitumin era tuaꞌ insati cocha incꞌani nen? ¿O ma ca jax bueno toit que wechꞌer nicꞌabꞌ tut e inmojr era?” che e ajyum. \v 16 Tunor era war che que tin e war ubꞌijnuobꞌ que jax jaxirobꞌ xeꞌ tuaꞌ oꞌchoyobꞌ tama uchinam e Dios bꞌajxan que e inmojr axin aquetpobꞌ tuaꞌ oꞌchoyobꞌ nacpat e inmojr. Y tin e war ubꞌijnuobꞌ que cꞌani oꞌchoyobꞌ este nacpat e inmojr axin oꞌchoyobꞌ bꞌajxan. Porque meyra ayan tin e war apejcnobꞌ tuaꞌ uyactobꞌ acꞌotori e Dios tama uyalmobꞌ, pero majax meyra tin e acꞌotoy acꞌupseyanobꞌ tut e Dios, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús uchecsu otronyajr que ucꞌani tuaꞌ achamesna \r Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34 \p \v 17 Pues entonces conda e Jesús war axin tama e bꞌir tuaꞌ acꞌotoy tama e chinam Jerusalem cay ojron taca e doce uyajcanuarobꞌ ubꞌajnerobꞌ y che: \p \v 18 —Pues erer iwira que war catꞌabꞌay caxin esto tama e chinam Jerusalem, y conda cacꞌotoy nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani anjcꞌuna tama ucꞌabꞌobꞌ tin e uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ y tama ucꞌabꞌobꞌ tin e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés. Jaxirobꞌ tuaꞌ uyareobꞌ tuaꞌ inchamesna. \v 19 Y de allí cꞌani uyajqꞌuenobꞌ tama ucꞌabꞌobꞌ e gente romano y jaxirobꞌ tuaꞌ utzenienobꞌ y tuaꞌ uwatzꞌienobꞌ y tuaꞌ uchꞌubꞌenobꞌ tut inteꞌ cruz tuaꞌ uchamsenobꞌ. Pero tama e uxteꞌ día cꞌani insujta imbꞌixqꞌuesna tujam e chamenobꞌ, che e Jesús. \s1 Lo que cay ucꞌajti utuꞌ e Santiago y e Juan taca e Jesús \r Marcos 10:35-45 \p \v 20 Entonces cꞌotoy tut e Jesús utuꞌ e Santiago y e Juan xeꞌ jax uyunenobꞌ e Zebedeo. Y conda cꞌotoy e ixic era taca uyarobꞌ cotuan tut e Jesús y che: \p —Chen lo que cꞌani cacꞌajti tacaret era, che utuꞌ e Santiago y e Juan. \p \v 21 Y che e Jesús: \p —¿Tucꞌa acꞌani tuaꞌ inche tacaret? che e Jesús. \p Y che e ixic: \p —Ajcꞌun uturtarobꞌ inteꞌ intiobꞌ e chateꞌ nimaxtacobꞌ era tuaꞌ aturuanobꞌ inteꞌ tama anojcꞌabꞌ y inteꞌ tama atzꞌejcꞌabꞌ conda iꞌxin icꞌotori tama uchinam e Dios, che e ixic. \p \v 22 Pero che e Jesús: \p —Pues nox machi war inata tucꞌa war icꞌajti. ¿O erer ca ani ichꞌami e nuxi cꞌuxner lo que ucꞌani tuaꞌ inxin innumse nibꞌa tama niwalma bꞌan cocha jay iyuchꞌi ani lo que ayan tama nichꞌeu lo que aquetpa tuaꞌ unchꞌi nen, o bꞌan cocha jay ichꞌami ani inteꞌ chꞌuymar xeꞌ meyra ayan e cꞌuxner tamar xeꞌ aquetpa tuaꞌ inchꞌami nen? che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ che: \p —Erer ani, che e Santiago y e Juan. \p \v 23 Y che e Jesús: \p —Erer ixto yaꞌ. Nox ucꞌani tuaꞌ iyuchꞌi lo que ayan tama nichꞌeu era y ucꞌani tuaꞌ ichꞌami e chꞌuymar lo que aquetpa tuaꞌ inchꞌami nen, pero lo que war icꞌajti era tuaꞌ ixturuan taniwejtzꞌer tama nichinam majax nen tuaꞌ inwareox sino que jax Nitata. Porque tin e tuaꞌ aturuanobꞌ taniwejtzꞌer tama nichinam cꞌani aꞌjcꞌunobꞌ tin e sicbꞌabꞌirix umen Nitata, che e Jesús. \p \v 24 Pues conda e inmojr diez uyajcanuarobꞌ e Jesús cay uyubꞌiobꞌ e ojroner era qꞌuijnobꞌ upater e chateꞌ hermanuobꞌ era. \v 25 Pero e Jesús upejca tunor uyajcanuarobꞌ y che: \p —Pues nox inata que tunor e nuxi winicobꞌ tujam e gente xeꞌ machi ubꞌacriobꞌ e Dios war uwirsiobꞌ ucꞌotorer tujor e gente tamar lo que uchiobꞌ. Y tin e war uchꞌami ucꞌotorer tuaꞌ inteꞌ uwinquir war utattzꞌi ubꞌa tamar. \v 26 Pero majax bꞌan tuaꞌ aquetpa tijam nox sino que tin e cꞌani aquetpa nuquir winic tijam ucꞌani tuaꞌ aquetpa ajtacarsiaj tuaꞌ e inmojr. \v 27 Y tin e cꞌani aquetpa más nuxi winic tijam nox ucꞌani tuaꞌ uche ubꞌa bꞌan cocha inteꞌ chuchu winic y ucꞌani tuaꞌ uche ubꞌa bꞌan cocha umanir e inmojr. \v 28 Bꞌan cocha nen xeꞌ Uyunenen e winic tarien majax tuaꞌ intacarna umen e inmojr, sino que tarien tuaꞌ intacriox y tuaꞌ inwajcꞌu nibꞌa tuaꞌ inchamesna tuaꞌ incorpes meyra gente, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús utzꞌacpes unacꞌutobꞌ \s2 e chateꞌ winicobꞌ \r Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43 \p \v 29 Pues conda e Jesús y uyajcanuarobꞌ wartocto alocꞌoyobꞌ tama e chinam Jericó, ayan meyra gente xeꞌ cay xanobꞌ tupat e Jesús. \v 30 Y ayan chateꞌ winicobꞌ xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ xeꞌ turobꞌ tuyejtzꞌer e bꞌir y conda arobꞌnobꞌ que war anumuy e Jesús tuyejtzꞌerobꞌ cay ojronobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y chenobꞌ: \p —Cawinquiraret Oo, uyunenet e David, yajtan coit, che e winicobꞌ era xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ. \p \v 31 Pero e gente xeꞌ war axanobꞌ tupat e Jesús cay ucꞌayobꞌ e winicobꞌ era tuaꞌ aquetpobꞌ tzꞌustaca. Pero jaxirobꞌ más nojta cay aruobꞌ otronyajr y chenobꞌ: \p —Cawinquiraret Oo, uyunenet e David, yajtan coit, che e winicobꞌ era. \p \v 32 Entonces e Jesús quetpa wawan y upejca tin e tajpem unacꞌutobꞌ y uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —¿Tucꞌa icꞌani tuaꞌ inche tacarox? che e Jesús. \p \v 33 Entonces ojronobꞌ jaxirobꞌ y chenobꞌ: \p —Cawinquiraret, cacꞌani tuaꞌ awerojse unaccoit, che e winicobꞌ era. \p \v 34 Entonces e Jesús uyajta utobꞌ y ixin ucꞌatbꞌu ucꞌabꞌ tama unacꞌutobꞌ, y wacchetaca bꞌantzꞌa unacꞌutobꞌ y eronobꞌ y cay xanobꞌ tupat e Jesús. \c 21 \s1 Conda e Jesús ochoy tama e chinam Jerusalem \r Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19 \p \v 1 Pues entonces conda warto axin e Jesús tama uxambꞌar esto tama e chinam Jerusalem cꞌotoy tama e chinam Betfagé xeꞌ turu tuyejtzꞌer or e witzir xeꞌ ucꞌabꞌa Olivo. Entonces e Jesús uyare chateꞌ uyajcanuarobꞌ y che: \p \v 2 —Quiquic tama e aldea teinxejr bꞌana y yajaꞌ tuaꞌ itajwi incojt chij xeꞌ cachar war y xeꞌ ayan inteꞌ uyar tacar. Bꞌanic tuaꞌ iqꞌueche watar tara. \v 3 Y jay ayan chi xeꞌ upejcox tamar y che: “¿Tucꞌa tuaꞌ war ibꞌani e chij era?” Arenic cocha era y che: “Jax Cawinquirar xeꞌ cꞌani ucꞌampes, pero wacchetaca cꞌani catares otronyajr”, y jaxir tuaꞌ uyareox que erer, che e Jesús. \p \v 4 Y bꞌan numuy tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta tama e onian tiempo xeꞌ che que: \q1 \v 5 Arenic tin e turobꞌ tama e chinam Sión y che: \q1 “Ira ixbꞌacta, ajchinamox tuaꞌ e Sión xeꞌ jax e Jerusalem. \q1 Chꞌujcunic iwira que watarix Iwajcꞌotorer xeꞌ incꞌun uwirnar xeꞌ war aturuan tama upat inteꞌ chuchu chij”, \m che tama uyojroner e Dios. \p \v 6 Entonces uyajcanuarobꞌ e Jesús ixin uchiobꞌ bꞌan taca cocha arobꞌnobꞌ umener. \v 7 Y utaresobꞌ e chij taca uyar y uxichꞌiobꞌ ubꞌujc tama upatobꞌ y de allí e Jesús tꞌabꞌay turuan tamar. \v 8 Y e sian gente cay uxichꞌiobꞌ ubꞌujcobꞌ tut e bꞌir y ayan tin e uxuriobꞌ ucꞌabꞌ e teꞌ tuaꞌ uturbꞌobꞌ tut e bꞌir. Y bꞌan uchiobꞌ e gente umen que war ucꞌaniobꞌ e Jesús. \v 9 Y meyra gente war axiobꞌ más bꞌajxan que e Jesús, y ayan tin e war axiobꞌ tupat ubꞌan. Y tunor e gente era war aruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc y chenobꞌ: \p —¡Catattzꞌic ucꞌabꞌa usitz e rey David xeꞌ turuan tama e onian tiempo! ¡Chojbꞌesbꞌir jaxir xeꞌ axin watar tama ucꞌabꞌa Cawinquirar! ¡Catattzꞌic ucꞌabꞌa Cadiosir! che e sian gente era. \p \v 10 Entonces conda e Jesús ochoy tama e chinam Jerusalem cay uqꞌuitru ubꞌobꞌ tunor e sian gente y cay uyubꞌi ubꞌobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: \p —¿Chi nic era? che e sian gente. \p \v 11 Y ayan tin e che: \p —Jax era e profeta xeꞌ ucꞌabꞌa Jesús xeꞌ tuaꞌ e chinam Nazaret tama e departamento Galilea, chenobꞌ. \s1 Conda e Jesús uyajnes ixin e ajchonmarobꞌ \s2 tama e templo \r Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22 \p \v 12 Entonces nacpat era e Jesús ochoy macuir e templo y cay uyajnes locꞌoy tunor tin e war achonma y tin e war amanuobꞌ tama e templo. Y cay ucucru e mesa tuaꞌ tin e war uwechꞌiobꞌ ut e tumin tuaꞌ e gente. Y cꞌapa ucucru ucꞌajnobꞌ tin e war uchoniobꞌ e sacsac mut. \v 13 Y che e Jesús: \p —Chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: “Niotot, che e Dios, jax inteꞌ lugar tiaꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ e gente taca e Dios”, pero nox era war icꞌampes bꞌan cocha inteꞌ uchꞌenir e ajxujchꞌobꞌ, che e Jesús. \p \v 14 Y tamar era cꞌotoy tut e Jesús cora gente xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ y tin e tzꞌej uyocobꞌ y jaxir utzꞌacpes tunorobꞌ. \v 15 Pero uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés qꞌuijnobꞌ conda uwirobꞌ e sian milagro lo que war uche e Jesús y conda uyubꞌiobꞌ lo que war aruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc e bꞌiqꞌuit maxtac tama e templo xeꞌ chenobꞌ: “¡Catattzꞌi ucꞌabꞌa usitz e rey David!” chenobꞌ. \v 16 Entonces e nuquir winicobꞌ uyareobꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —¿War ca oybꞌi lo que war aruobꞌ e maxtac era? che e nuquir winicobꞌ. \p Y e Jesús che: \p —Umbꞌi. Pero, ¿machi ca iche leer tama uyojroner e Dios tiaꞌ che: \q1 Net cꞌapa awajcꞌu e maxtac y e bꞌiqꞌuit maxtac xeꞌ warto achuobꞌ tuaꞌ uyareobꞌ e tattzꞌarsiaj xeꞌ erach? \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios, che e Jesús. \p \v 17 Entonces e Jesús locꞌoy tama e chinam y ixin esto tama e chinam Betania tiaꞌ tuaꞌ awayan tama e acbꞌar era. \s1 Conda e Jesús uyare tuaꞌ ataqui inteꞌ teꞌ higuera \r Marcos 11:12-14, 20-26 \p \v 18 Pues entonces conda sacojpa tama inteꞌ día y war asutpa axin tama e chinam Jerusalem otronyajr e Jesús cay jaytzꞌa. \v 19 Entonces cay uwira que ayan inteꞌ teꞌ war tama utiꞌ e bꞌir xeꞌ ucꞌabꞌa higuera. Entonces ixin tut e teꞌ era tuaꞌ uwira jay ayan uyutir, pero matucꞌa ayan tamar, sino que uyopor taca ayan tamar. Y tamar era uyare e teꞌ era y che: \p —Mix tiaꞌ tuaꞌ isutpa icꞌawan otronyajr, che e Jesús. \p Y wacchetaca cay taqui ixin. \v 20 Pero conda uyajcanuarobꞌ uwirobꞌ tunor era que taqui e teꞌ wacchetaca, cay ubꞌijnu uwirobꞌ y chenobꞌ: \p —¿Y tucꞌa tuaꞌ taqui e teꞌ wacchetaca cocha era? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 21 Y che e Jesús: \p —Cꞌani inwareox era que jay ayan icꞌupesiaj tama e Dios y machi ixbꞌacta tama iwalma que machi tuaꞌ anumuy lo que war icꞌani, entonces cꞌani anumuy tunor lo que iware era. Y jay war ixcꞌupseyan tama e Dios cocha era, majax jax taca lo que cay inche nen taca e teꞌ era tuaꞌ iche nox, sino que ayanto más que erer iche ubꞌan. Y erer iware inteꞌ or e witzir y che: “Loqꞌuen tara y tobꞌen quiqui tama e jaꞌ”, y or e witzir era tuaꞌ ucꞌupsiox. \v 22 Y tunor lo que ixixin icꞌajti taca e Dios, cꞌupseyanenic tama e Dios que san tuaꞌ ichꞌami tunor era, y bꞌan tuaꞌ anumuy, che e Jesús. \s1 Chi umen ajcꞌuna ucꞌotorer e Jesús \r Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8 \p \v 23 Entonces ixin e Jesús tama e chinam Jerusalem y conda cꞌotoy ochoy tama e templo y cay canseyan. Pero ayan cora uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y ayan cora nuquir winicobꞌ tuaꞌ e Israel xeꞌ cꞌotoyobꞌ tut e Jesús xeꞌ cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Chi tuaꞌ e cꞌotorer lo que war acꞌampes tuaꞌ awajnes e ajchonmarobꞌ y tuaꞌ atzꞌacpes e ajmuacobꞌ y tuaꞌ achꞌami utattzꞌarsiaj e maxtac era? ¿Y chi uyajqꞌuet acꞌotorer tuaꞌ ache tunor era? che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 24 Y che e Jesús: \p —Y bꞌanen ubꞌan, ayan lo que cꞌani umbꞌi tibꞌa. Y jay iwaren, entonces cꞌani inwareox chi umen ajcꞌunen nicꞌotorer era ubꞌan. \v 25 ¿Chi umen tzacarna ixin e Juan tuaꞌ achꞌuyma? ¿Umen ca e Dios? o ¿umen ca e winicobꞌ? che e Jesús. \p Entonces e nuquir winicobꞌ cay ojronobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: \p —¿Y tucꞌa tuaꞌ caware era? Jay caware que e Juan ebꞌetbꞌir tari umen e Dios, entonces jaxir tuaꞌ uyareon y che: “¿Tucꞌa tuaꞌ machi cꞌupseyanox tamar?” \v 26 Pero jay caware que e Juan ebꞌetbꞌir tari umen e winicobꞌ, cꞌani aqꞌuijnobꞌ tunor e gente este que axin urionobꞌ taca e tun tuaꞌ uchamsionobꞌ porque tunorobꞌ war ucꞌupsiobꞌ que e Juan ebꞌetbꞌir tari umen e Dios y que jaxir jax inteꞌ profeta tuaꞌ e Dios, che e nuquir winicobꞌ jaxobꞌ taca. \p \v 27 Y tamar era ojronobꞌ e nuquir winicobꞌ y chenobꞌ: \p —Machi canata chi umen ebꞌetbꞌir tari e Juan, che e nuquir winicobꞌ era. \p Entonces ojron e Jesús y che: \p —Y nien nen machi tuaꞌ inwareox chi umen ajcꞌunen nicꞌotorer era, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tama inteꞌ winic xeꞌ ayan chateꞌ uyunenobꞌ \p \v 28 Entonces ojron e Jesús taca e nuquir winicobꞌ era y che: \p —¿Y tucꞌa ibꞌijnu nox tamar era? Ayan inteꞌ winic xeꞌ ayan chateꞌ uyunenobꞌ. Y e winic uyare inteꞌ uyunen y che: “Quiqui acninic ut nijinaj”, che e tatabꞌir. \v 29 Pero uyunen era ojron y che: “Incꞌoyi inxin.” Pero nacpat era yopa tama ujor que: “Más ani bueno tuaꞌ inxin impatna.” Y ixin patna. \v 30 Y de allí ixin e tatabꞌir y uyare otronteꞌ uyunen y che: “Quiqui acninic ut nijinaj”, che e tatabꞌir. Entonces ojron uyunen era y che: “Nen inxin ya”, che inteꞌ uyunen era. Pero nacpat era yopa tama ujor que: “Más ani bueno que machi inxin.” Y machi ixin patna. \v 31 ¿Chi tujam e chateꞌ sitz era ixin uche lo que arobꞌna umen utata? che e Jesús. \p Y che e nuquir winicobꞌ: \p —Jax e bꞌajxan sitz, che e nuquir winicobꞌ. \p Entonces e Jesús che: \p —Cꞌani inwareox era que ayan tin e ajmorojseyaj tumin tuaꞌ e gobierno y ayan tin e ajnajtir ixictac xeꞌ más war uyustes ubꞌobꞌ tuaꞌ oꞌchoyobꞌ tama uchinam e Dios que nox. \v 32 Porque e Juan xeꞌ ajchꞌuymar xeꞌ ebꞌetbꞌir tari umen e Dios cꞌotoy tijam tuaꞌ ucansiox cocha tuaꞌ iyustes ibꞌa tut e Dios, pero nox machi icꞌani. Pero tin e ajmorojseyaj tumin tuaꞌ e gobierno y tin e ajnajtir ixictac cay cꞌupseyanobꞌ tamar lo que arobꞌnobꞌ umener. Y nox, motor que cay iwira tunor era, pero machi cay ibꞌijnu tuaꞌ iwacta imabꞌambꞌanir y tuaꞌ ichꞌami uyojroner e Juan era, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tama cora ajpatnarobꞌ xeꞌ ajmabꞌambꞌanirobꞌ \r Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19 \p \v 33 Entonces cay ojron e Jesús taca e nuquir winicobꞌ era taca inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p —Ubꞌinic porque cꞌani inwareox otronteꞌ ojroner. Ayan inteꞌ ajyum rum xeꞌ ixin upaqꞌui cora chꞌan xeꞌ ucꞌabꞌa uva xeꞌ lar uwirnar cocha e chꞌuyur chꞌan tama inteꞌ nuxi chor. Y cay uyustes e macteꞌ ixin. Y de allí cay uyustes lo que ucꞌampes tuaꞌ ulocse uyarar e uva era. Y de allí ujachi ingojr otot macuir uchor xeꞌ nojta uyoquir tiaꞌ chequer uwira tunor uchor tiaꞌ tuaꞌ atꞌabꞌay inteꞌ ajcojc chor. \p ’Y de allí utajwi cora ajpatnarobꞌ xeꞌ utoyobꞌ e rum tuaꞌ apatnobꞌ tamar. Y de allí locꞌoy ixin e ajyum innajt tama inteꞌ uxambꞌar. \v 34 Entonces conda cꞌotoy e día tuaꞌ e cosecha e ajyum uyebꞌta ixin cora umanobꞌ tuaꞌ axin uchꞌamiobꞌ imbꞌijc e cosecha lo que quetpa tuaꞌ uchꞌami tamar. \v 35 Pero conda cꞌotoyobꞌ jajpnobꞌ umen e ajpatnarobꞌ y cꞌapa uwatzꞌiobꞌ inteꞌ, y inteꞌ uchamsiobꞌ, y inteꞌ uriobꞌ taca e tun. \v 36 Entonces e ajyum uyebꞌta ixin meyra umanobꞌ, pero conda cꞌotoyobꞌ bꞌan taca chena tacarobꞌ otronyajr. \p \v 37 ’Y nacpat era uyebꞌta ixin uyunen porque war ubꞌijnu que: “Conda axin uwirobꞌ e ajpatnarobꞌ que jax era nisitz xeꞌ war acꞌotoy, ucꞌani tuaꞌ abꞌacta uwirobꞌ”, xeꞌ war ubꞌijnu e ajyum chor era. \v 38 Pero conda irna e sitz era umen e ajpatnarobꞌ, jaxirobꞌ cay ojronobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: “¿O jax era xeꞌ axin aquetpa ajyum tuaꞌ tunor era conda axin achamay utata? Cachamsenic ubꞌan tuaꞌ caquetpa non taca tunor e cꞌopot era”, che e ajpatnarobꞌ era jaxobꞌ taca. \v 39 Y lo que uchiobꞌ e ajpatnarobꞌ era, ujajpiobꞌ uquerejbꞌobꞌ e sitz patir e macteꞌ y yajaꞌ uchamsiobꞌ uyactobꞌ. Tara acꞌapa e ojroner, che e Jesús. \p \v 40 Entonces e Jesús uyubꞌi tuaꞌ e nuquir winicobꞌ era y che: \p —Y conda acꞌotoy e ajyum cꞌopot ¿tucꞌa tuaꞌ uche taca e ajpatnarobꞌ era? che e Jesús. \p \v 41 Entonces ojronobꞌ e nuquir winicobꞌ y chenobꞌ: \p —Watar jaxir y uwatzꞌi inteꞌ intiobꞌ e ajpatnarobꞌ era este que acꞌapa uchamsiobꞌ. Y de allí axin utajwi otro inmojr ajpatnarobꞌ tuaꞌ apatnobꞌ tama e chor, pero xeꞌ axin utoyi utuanibꞌir e rum, che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 42 Y che e Jesús: \p —¿Ma ca tiaꞌ cay iche leer tiaꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: \q1 E tun xeꞌ chocbꞌirix ani umen e ajcheyaj otot más nojta ucꞌampibꞌir coner? \q1 Chembꞌir tunor era umen Cawinquirar, y galan ticoit lo que cꞌapa uche. \m Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \v 43 Y tamar era cꞌani inwareox que cꞌani aloqꞌuesna uchinam e Dios tibꞌa tuaꞌ asutpa aꞌjcꞌuna otro inmojr xeꞌ cꞌani utattzꞌi e Dios tamar. \v 44 Nen laren tacar e tun xeꞌ chocbꞌir ani umen e ajcheyaj otot. Tin e axin acucrema tujor e tun era cꞌani acꞌocchina umener. Y jay ojri e tun era tama ujor inteꞌ, jaxir tuaꞌ aquetpa uchꞌeir umen umabꞌambꞌanir, che e Jesús. \p \v 45 Entonces conda uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y e fariseobꞌ uyubꞌiobꞌ tunor uyojroner era cay yopa tujorobꞌ que tamarobꞌ war oꞌjron e Jesús. \v 46 Y tamar era cꞌani ani uqꞌuechiobꞌ axin e Jesús tama e cárcel, pero cꞌotoy inteꞌ bꞌajcꞌut tamarobꞌ porque tunor e gente war ucꞌupsiobꞌ que e ojroner lo que arobꞌnobꞌ umen e Jesús jax inteꞌ ojroner xeꞌ tari tuaꞌ e Dios. \c 22 \s1 Inteꞌ ojroner tama inteꞌ nojqꞌuin tuaꞌ inteꞌ nujbꞌiar \r Lucas 14:15-24 \p \v 1 Pues e Jesús cay canseyan otronyajr taca inteꞌ ojroner xeꞌ mucur cora y che: \p \v 2 —Uchinam e Dios lar tacar inteꞌ rey xeꞌ ixin uyustes inteꞌ nuxi nojqꞌuin conda cꞌotoy e hora tuaꞌ anujbꞌi uyunen. \v 3 Entonces e rey uyebꞌta ixin cora umanobꞌ tuaꞌ axin uyare tin e pejcbꞌirobꞌix xeꞌ jax e gente tuaꞌ e Israel que cꞌotoyix e hora tuaꞌ e nojqꞌuin. Pero mamajchi cꞌotoy tama e nojqꞌuin. \v 4 Entonces e rey sutpa utzacre ixin otro inmojr umanobꞌ y che: “Quiquic arenic tin e pejcbꞌirobꞌix que cꞌotoyix e hora tuaꞌ ucajyes e nojqꞌuin. Cachamsix inteꞌ wacax y cachamsix inteꞌ chꞌom wacax ubꞌan xeꞌ más nojta unojrir. Y ustabꞌirix tunor e comida ubꞌan. Laric ixto yaꞌ tama e nojqꞌuin era.” \v 5 Pero tunor e gente cay uche ubꞌobꞌ que matucꞌa ucꞌampibꞌir unojqꞌuin e rey era. Intaca ixin uchiobꞌ lo que ubꞌijnu uchiobꞌ. Y ayan tin e ixin tama uchor y ayan tin e ixin chonma. \v 6 Pero ayan tin e uxejbꞌiobꞌ utobꞌ umanobꞌ e rey este que cay uwatzꞌiobꞌ, y ayan tin e uchamsiobꞌ. \v 7 Pero conda e rey cꞌotoy uyubꞌi lo que numuy que chamesnobꞌ umanobꞌ, qꞌuijna uwira tunor e gente era. Y cay uyebꞌta ixin usoldadobꞌ tuaꞌ axin uchamsiobꞌ tunor e gente era y tuaꞌ uputa tunor uchinamobꞌ. \v 8 Entonces e rey sutpa uyare umanobꞌ otronyajr y che: “Turix tunor tama e nojqꞌuin tuaꞌ e nujbꞌiar, pero tin e arobꞌbꞌirobꞌix ani tuaꞌ ayopobꞌ ma ani tawarobꞌ”, che e rey. \v 9 “Y tamar era quiquic sajcanic tuqꞌuic tuqꞌuic gente xeꞌ itajwi tama e calle tama e chinam y pejcanic taricobꞌ tama e nojqꞌuin tuaꞌ e nujbꞌiar era”, che e rey. \v 10 Entonces locꞌoy ixiobꞌ umanobꞌ e rey tama e calle y cay umorojsiobꞌ tunor tin e utajwiobꞌ, y ayan tin e imbꞌutz uwirnar y ayan tin e mabꞌambꞌan uwirnar. Y tamar era bꞌutcꞌa uyotot e rey taca e sian ajwarobꞌ era. \p \v 11 ’Entonces e rey cay uchꞌujcu uwira tunor e ajwarobꞌ era. Y checta uwira inteꞌ winic xeꞌ majax bꞌujcsebꞌir cocha ucꞌani tuaꞌ acꞌotoy tama inteꞌ nojqꞌuin, motor que inteꞌ inteꞌ ajwara ajcꞌuna ubꞌujc umen e rey. \v 12 Entonces e rey uyare e winic era y che: “¿Tucꞌa tuaꞌ machi alapi e bꞌujc tuaꞌ e nojqꞌuin conda ochoyet tara tama e nojqꞌuin?” che e rey. Pero e winic machi oꞌjron. \v 13 Entonces e rey uyare tin e war uturbꞌobꞌ e comida tor e mesa y che: “Jajpinic y cachic ucꞌabꞌ y uyoc ubꞌan y yaric chic patir tama e incsibꞌaner tiaꞌ axin aꞌru y tiaꞌ axin ucꞌuxi ut uyej umen e cꞌuxner”, che e rey. \v 14 Y bꞌan tuaꞌ anumuy porque uchinam e Dios lar tacar tin e yopobꞌ tama e nojqꞌuin era. Ayan meyra tin e pejcbꞌirobꞌ umen e Dios tuaꞌ acꞌotoy tut jaxir, pero majax meyra xeꞌ sicbꞌabꞌirobꞌ umener xeꞌ acꞌotoy uchꞌamiobꞌ ucꞌabꞌa, che e Jesús. \s1 Conda cora winicobꞌ cꞌani ani umajres e Jesús \r Marcos 12:13-17; Lucas 20:20-26 \p \v 15 Pues ixin umorojse ubꞌobꞌ cora fariseobꞌ jaxobꞌ taca tuaꞌ aquetpobꞌ intera ubꞌijnusiajobꞌ tuaꞌ umajresobꞌ e Jesús tuaꞌ usicbꞌobꞌ tacar uyojroner tucꞌa tamar tuaꞌ utuchꞌiobꞌ. \v 16 Y tamar era jaxirobꞌ utzacre ixiobꞌ cora uyajcanuarobꞌ e fariseobꞌ taca cora winicobꞌ tuaꞌ upartido político e Herodes tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tut e Jesús. Entonces jaxirobꞌ uyareobꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p —Cawajcanseyajet, canata que net acanse jax taca lo que erach y que war acanse e gente cocha tuaꞌ axanobꞌ tama ubꞌir e Dios. Y canata que net machi abꞌacre lo que arobꞌna umen e gente y que machi war abꞌijnu cobꞌa ucꞌampibꞌir inteꞌ winic tamar taca uwirnar jay galan ubꞌujc o jay tzajtaca ut uwirnar. \v 17 Pero cꞌani canata tacaret jay bueno tuaꞌ catoyi lo que arobꞌnon umen e rey César, o machi, che e ajmajresiajobꞌ era. \p \v 18 Pero e Jesús cꞌotoy unata tamar umajresiajobꞌ y tamar era ucꞌajti tacarobꞌ y che: \p —Ajqꞌuecranerox ¿tucꞌa tuaꞌ war iturbꞌa ibꞌa tuaꞌ imajresen? \v 19 Irsenen inteꞌ ut tumin lo que acꞌampesna tuaꞌ itoyi e gobierno, che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ uwirsiobꞌ inteꞌ ut tumin. \v 20 Y conda uwira ut e tumin e Jesús uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —¿Chi uyeroj xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir tama e tumin era? ¿Y tucꞌa ucꞌabꞌa xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir tamar? che e Jesús. \p \v 21 Y jaxirobꞌ che: \p —Tuaꞌ e rey César, che e winicobꞌ era. \p Y che e Jesús: \p —Ajcꞌunic e César lo que jaxir ucꞌajti y ajcꞌunic e Dios lo que jaxir ucꞌajti, che e Jesús. \p \v 22 Y conda uyubꞌiobꞌ e ojroner era bꞌacta uwirobꞌ y locꞌoyobꞌ. \s1 ¿Erach ca que cꞌani asutpa abꞌixcꞌa e gente? \r Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40 \p \v 23 Y nacpat era yopobꞌ cora winicobꞌ tut e Jesús xeꞌ saduceobꞌ. Pues e saduceobꞌ era acanseyanobꞌ que mamajchi tuaꞌ asutpa abꞌixcꞌa tujam e chamenobꞌ. Y tamar era cꞌani ani umajresobꞌ e Jesús y chenobꞌ: \p \v 24 —Cawajcanseyajet, chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uley e Moisés que jay ayan inteꞌ sitz xeꞌ axin anujbꞌi taca inteꞌ ijchꞌoc pero conda mato tucꞌa umaxtac achamay e winic, entonces uwijtzꞌin e winic era ucꞌani tuaꞌ asutpa anujbꞌi taca e ixic tuaꞌ achꞌijtesian tacar. Y e sitz xeꞌ axin acuxpa bꞌajxan cꞌani aquetpa ucꞌabꞌa tuaꞌ usacun xeꞌ chamay. \v 25 Pues tama inyajr ayan inteꞌ familía xeꞌ ayan siete xeꞌ intarer tejromtac tacaron. Entonces xeꞌ bꞌajxan ixin nujbꞌi taca inteꞌ ijchꞌoc, pero chamay y matucꞌa umaxtac uyacta. Y tamar era quetpa e ixic taca uwijtzꞌin. \v 26 Pero e ijtzꞌimbꞌir era quetpa bꞌan taca cocha e sacumbꞌir xeꞌ chamay, y jaxir chamay ubꞌan y matucꞌa umaxtac uyacta. Y bꞌan unumse ubꞌa e uxteꞌ ijtzꞌimbꞌir era ubꞌan, y bꞌan unumse ubꞌobꞌ tunor e siete tejromtac era, war uchꞌamiobꞌ intera ixic y mamajchi ayan umaxtac tacar, y bꞌan chamayobꞌ tunor e siete tejromtac era. \v 27 Y tama ucꞌapesnibꞌir tunor era chamay e ixic ubꞌan. Tara acꞌapa e ojroner era. \v 28 Entonces arenon era, ¿tucꞌa tuaꞌ anumuy conda asujta abꞌixqꞌuesna tunor e gente tara tor e rum? Y ¿chi tacar tuaꞌ aquetpa ixcarbꞌir e ixic era cocha cꞌapa nujbꞌi taca inteꞌ inteꞌ e siete tejromtac era? che e saduceobꞌ. \p \v 29 Entonces che e Jesús: \p —Pues nox era majresbꞌir turox y machi war inata lo que ayan tama uyojroner e Dios y machi war inata tucꞌa ucꞌotorer e Dios. \v 30 Pues conda acꞌotoy e día conda asujta abꞌixqꞌuesna tunor tin e chamenobꞌ, machi ixto tuaꞌ anujbꞌiobꞌ más y nien machi ixto tuaꞌ uyajcꞌuobꞌ uwijchꞌoctacobꞌ tuaꞌ anujbꞌiobꞌ más. Porque bꞌan tuaꞌ aquetpobꞌ tama e tiempo yajaꞌ bꞌan cocha uyangelobꞌ e Dios xeꞌ machi anujbꞌiobꞌ. \v 31 Pero tama e bꞌijnusiaj jay cꞌani asujta abꞌixqꞌuesna e gente tujam e chamenobꞌ o jay machi, nen ayan lo que cꞌani umbꞌi tibꞌa. ¿Ma ca tiaꞌ iche leer tama uyojroner e Dios tiaꞌ e Dios uyareox y che: \v 32 “Nen Udiosiren e Abraham y Udiosiren e Isaac y Udiosiren e Jacob?” che e Dios. Pues Cadiosir jax inteꞌ Dios tuaꞌ tin e bꞌixir turobꞌ y majax Udiosirobꞌ tin e chamenobꞌ. Y tamar era erer canata que bꞌixirto e winicobꞌ era motor que non machito cawira utobꞌ, che e Jesús. \p \v 33 Pues conda e gente cꞌapa uyubꞌiobꞌ tunor ucanseyaj e Jesús era bꞌacta uwirobꞌ. \s1 E ojroner xeꞌ actabꞌir umen e Dios xeꞌ más ayan ucꞌampibꞌir \r Marcos 12:28-34 \p \v 34 Pues conda e fariseobꞌ uyubꞌiobꞌ lo que numuy taca e saduceobꞌ que conda cꞌapa ojron e Jesús chꞌancabꞌobꞌ tunorobꞌ y que machi unatobꞌ tucꞌa tuaꞌ uyare otronyajr, e fariseobꞌ umorojse ubꞌobꞌ. \v 35 Y tujamobꞌ e fariseobꞌ era ayan inteꞌ nuxi ajcanseyaj tama uley e Moisés xeꞌ cay uyubꞌi tuaꞌ e Jesús tuaꞌ ani umajres y che: \p \v 36 —Ajcanseyajet, ¿tucꞌa ojroner xeꞌ actabꞌir umen e Dios tama uley e Moisés xeꞌ más nojta ucꞌampibꞌir? che e fariseo era. \p \v 37 Y che e Jesús: \p —Yajtanic ut Iwinquirar Dios taca tunor iwalma, y taca tunor icuxtar y taca tunor ijor. \v 38 Jax era e ojroner xeꞌ actabꞌir umen e Dios tama uley e Moisés xeꞌ más bꞌajxan y xeꞌ más nojta ucꞌampibꞌir. \v 39 Y de allí ayan otronteꞌ ojroner xeꞌ lar tacar xeꞌ che: “Yajtan ut apiarobꞌ bꞌan cocha ayajta oit abꞌa net.” \v 40 Pues tunor e inmojr ojroner xeꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Moisés y lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e sian profetobꞌ tzꞌijbꞌabꞌir tunor tuaꞌ acꞌupsena e chateꞌ ojroner era, che e Jesús. \s1 ¿Chi tuaꞌ sitzbꞌir e Cristo? \r Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44 \p \v 41 Y conda morojsebꞌirto e fariseobꞌ e Jesús cay uyubꞌi tuobꞌ \v 42 y che: \p —¿Y tucꞌa ibꞌijnu nox tama e Cristo? ¿Y chi tuaꞌ sitzbꞌir e Cristo? che e Jesús. \p Y jaxirobꞌ che: \p —E Cristo jax usitz e David xeꞌ turuan tama e onian tiempo, che e fariseobꞌ. \p \v 43 Entonces e Jesús che: \p —¿Y tucꞌa tuaꞌ bꞌijresna e David umen Unawalir e Dios tuaꞌ upejca e Cristo que jax “Niwinquiraret?” Porque chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e David y che: \q1 \v 44 E Dios uyare Niwinquirar: \q1 “Turen taniwejtzꞌer tama ninojcꞌabꞌ tuaꞌ icꞌotori tacaren este que inturbꞌa tunor tin e aqꞌuijna uwiretobꞌ yebꞌar utajn oꞌc”, \m xeꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e David. \v 45 Entonces cocha e David uyare “Niwinquiraret” tamar e Cristo, ¿cocha tuaꞌ caware que e Cristo jax usitz e David ubꞌan? che e Jesús. \p \v 46 Y tamar era mamajchi uyubꞌi uyare e Jesús nien inteꞌ ojroner. Y tama e día yajaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ uyubꞌiobꞌ más tuaꞌ e Jesús. \c 23 \s1 Conda e Jesús ucꞌaye e fariseobꞌ taca e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés \r Marcos 12:38-40; Lucas 11:37-54; 20:45-47 \p \v 1 Entonces e Jesús cay ojron taca tunor e gente y taca uyajcanuarobꞌ y che: \p \v 2 —E ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés y e fariseobꞌ uturbꞌa ubꞌobꞌ tama uturtar e Moisés tuaꞌ ucansiox tunor lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uley e Moisés y bueno tunor era. \v 3 Y tamar era ucꞌani tuaꞌ ixcꞌupseyan tutobꞌ y ucꞌani tuaꞌ iche tunor lo que ucansiox, y bueno war iche. Pero ira iche lo que uchiobꞌ jaxirobꞌ, porque lo que ucansiox majax bꞌan cocha war uchiobꞌ jaxirobꞌ. \v 4 Pues e winicobꞌ era war uturbꞌobꞌ inteꞌ nuxi tercio tupat e gente y uyareobꞌ tuaꞌ ucuchiobꞌ axin. Pero jaxirobꞌ nien imbꞌijc cꞌani utacriobꞌ e gente tuaꞌ utꞌabꞌse uturbꞌobꞌ e tercio era tama upatobꞌ, y bꞌan ucanseyaj e winicobꞌ era. \v 5 Tunor lo que uchiobꞌ e winicobꞌ era war uchiobꞌ tuaꞌ taca eꞌrnobꞌ umen e gente tuaꞌ atajttzꞌa umenerobꞌ. Y tamar era war uchiobꞌ más nojta e chuchu cajón tiaꞌ uchꞌubꞌa imbꞌijc jun tiaꞌ tzꞌijbꞌabꞌir imbꞌijc uyojroner e Dios xeꞌ uchꞌubꞌa tut ujor y tut ucꞌabꞌ. Y tuaꞌ taca eꞌrnobꞌ umen e gente tuaꞌ ubꞌijnuobꞌ que jaxirobꞌ más nuxi winicobꞌ tut e Dios war utzꞌacru inteꞌ tájo más nojta tor uyoc ubꞌujc. \v 6 Y jaxirobꞌ aturuanobꞌ tut e mesa tiaꞌ tuaꞌ awiobꞌ bꞌajxan tama inteꞌ nojqꞌuin, y usajcobꞌ e turtar tiaꞌ aturuanobꞌ tin e más nuxi winicobꞌ tama e sinagoga. \v 7 Y jaxirobꞌ uyusreobꞌ tuaꞌ apejcnobꞌ umen e gente tama e calle, y atzayobꞌ conda war aꞌrobꞌnobꞌ umen e gente que jax inteꞌ nuxi ajcanseyaj. \p \v 8 ’Pero nox machi tuaꞌ ixarobꞌna que jax inteꞌ nuxi ajcanseyaj, porque nox hermanuox y ayan inteꞌ taca Iwajcanseyaj xeꞌ nen xeꞌ jax e Cristoen. \v 9 Y ira iware inteꞌ winic tara tor e rum que jax itata, porque ayan inteꞌ taca Catata xeꞌ turu tichan xeꞌ jax Catata Dios. \v 10 Ira iwacta tuaꞌ ixarobꞌna que ajwinquirox umen e gente porque ayan inteꞌ taca Iwinquirar xeꞌ jax nen. \v 11 Y tin e ayan más ucꞌampibꞌir tijam nox jax xeꞌ tuaꞌ utacriox más nojta ubꞌan bꞌan cocha inteꞌ man. \v 12 Porque tin e uche ubꞌa que jax inteꞌ nuxi winic cꞌani amanxujresna, pero tin e axin umanxujres ubꞌa cꞌani achꞌijsena tuaꞌ aquetpa nuxi winic. \p \v 13 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox, porque war imaqui e puerta tut tin e cꞌani ani oꞌchoy tama uchinam e Dios tuaꞌ machi oꞌchoyobꞌ. Nox machi cꞌani ixochoy y nien machi war iwacta oꞌchoy tin e cꞌani ani oꞌchoy. \p \v 14 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox, porque war ilocse uyototobꞌ e ixictac xeꞌ chamen uviejobꞌ, y nacpat era ixixin icꞌajti meyra tiempo taca e Dios tuaꞌ taca ixirna umen e gente. Y tamar era nox tuaꞌ ixjajtzꞌa más nojta umen e Dios tama e día tuaꞌ e juicio. \p \v 15 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox, porque ixixin innajt este teinxejr e nuxi jaꞌ o este teinxejr or e rum tuaꞌ itajwi tin e erer icanse, y conda acꞌapa acano tin e war icanse, axin aquetpobꞌ chajr utawarer tuaꞌ axiobꞌ tama e nuxi chꞌen tuaꞌ e diablo que nox. \p \v 16 ’Tzajtaca iut porque nox larox tacar inteꞌ ajbꞌijresiaj xeꞌ tajpem unacꞌut porque war ixcanseyan que tin e axin uyare que: “Unaten ut e templo” machi tuaꞌ aquetpa cachbꞌir tama uyojroner, pero que tin e axin uyare que: “Unaten e oro tama e templo” aquetpa cachbꞌir tamar. \p \v 17 ’Ay nox xeꞌ matucꞌa ayan tama ijor, y xeꞌ tajpem unaqꞌuiut. ¿Tucꞌa ayan más ucꞌampibꞌir, e oro o e templo xeꞌ uyajcꞌu ucꞌampibꞌir e oro? \v 18 Y nox war ixcanseyan ubꞌan que tin e axin uyare que: “Unaten ut e altar” machi tuaꞌ aquetpa cachbꞌir tama uyojroner, pero que tin e axin uyare que: “Unaten e ofrenda tor e altar” aquetpa cachbꞌir tamar. \v 19 Ay nox xeꞌ matucꞌa ayan tama ijor, y xeꞌ tajpem unaqꞌuiut. ¿Tucꞌa ayan más ucꞌampibꞌir, e ofrenda o e altar xeꞌ uyajcꞌu ucꞌampibꞌir e ofrenda? \v 20 Porque tin e axin uyare que: “Unaten ut e altar” war uyacta inteꞌ ojroner majax tujor taca e altar sino que war uyacta inteꞌ ojroner tujor tunor lo que ayan tujor e altar ubꞌan. \v 21 Y tin e axin uyare que: “Unaten ut e templo” war uyacta inteꞌ ojroner majax tujor taca e templo sino que war uyacta inteꞌ ojroner tujor e Dios ubꞌan xeꞌ aturuan tama e templo. \v 22 Y tin e axin uyare que: “Unaten ut e qꞌuin” war uyacta inteꞌ ojroner tujor uturtar e Dios y war uyacta inteꞌ ojroner ubꞌan tujor e Dios xeꞌ aturuan tama e turtar era. \p \v 23 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox. War iche diezmar tama tunor lo que ayan tibꞌa. War iche diezmar tama e hierba buena y tama e ruda y tama tunor e sian cajr, pero machi war iturbꞌa ibꞌa tama e canseyaj lo que más ayan ucꞌampibꞌir tama uley e Moisés. Porque najpa imener tuaꞌ iche lo que erach, y tuaꞌ iyajta utobꞌ e gente, y tuaꞌ ixcꞌupseyan tama e Dios. Y jaxto era xeꞌ más ayan ani ucꞌampibꞌir tuaꞌ iche. Pero ira iwacta tuaꞌ iche diezmar taca e Dios bꞌan cocha war iche. \v 24 Nox larox tacar inteꞌ ajbꞌijresiaj xeꞌ tajpem unacꞌut, porque war iturbꞌa ibꞌa tamar lo que matucꞌa ucꞌampibꞌir, pero machi war ibꞌijnu tamar lo que meyra ayan ucꞌampibꞌir. Bꞌanox cocha inteꞌ xeꞌ axin ulocse inteꞌ us tama uchꞌeu pero xeꞌ machi ubꞌijnu que war ubꞌuqꞌui ani inteꞌ nuxi arac xeꞌ ucꞌabꞌa camello. \p \v 25 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox. Porque war ipoqui upat inteꞌ chꞌeu o upat inteꞌ plato pero macuir war aquetpa calapir porque machi war ipoqui. Y bꞌan iwalma nox ubꞌan, motor que war iyates tunor ipeyejo pero macuir iwalma war ibꞌijnu tamar taca e tumin y war iwajcꞌu iwerir tunor lo que war uyusre. \v 26 Nox xeꞌ fariseox larox tacar cora gente xeꞌ tajpem unacꞌutobꞌ porque machi cꞌani iwira lo que e Dios cꞌani ani uwirsiox. Bꞌajxan ucꞌani tuaꞌ ipoqui macuir e chꞌeu y e plato y de allí axin aquetpa pocbꞌir tama upat ubꞌan. Y bꞌan iwalma ubꞌan, ucꞌani tuaꞌ apojca umen e Dios tuaꞌ aloqꞌuesna e mabꞌambꞌanir y de allí erer iwira lo que e Dios cꞌani uwirsiox. \p \v 27 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox. Nox larox cocha inteꞌ otot xeꞌ sacsac ut tiaꞌ achꞌabꞌna inteꞌ chamen, pero macuir e otot era tiaꞌ chꞌar ucuerpo e chamen intuj tunor. \v 28 Y bꞌanox nox ubꞌan. Tut e gente war iche ibꞌa que erach, pero bꞌutꞌur iwalma taca e qꞌuecraner y taca tunor e mabꞌambꞌanir. \p \v 29 ’Tzajtaca iut nox xeꞌ ajcanseyajox tama uley e Moisés y xeꞌ fariseox, ajqꞌuecranerox. Porque nox war iche umujrobꞌ e profetobꞌ xeꞌ turuanobꞌ tama e onian tiempo y war iche galan umujrobꞌ tin e erach uwirnarobꞌ. \v 30 Y de allí iware y che: “Quisinic ani que turuanonix non conda chamesnobꞌ e onian profetobꞌ umen catata viejobꞌirobꞌ, porque non machi ani catacre tuaꞌ achamesnobꞌ”, xeꞌ arobꞌna umen e fariseobꞌ jaxobꞌ taca. \v 31 Pues tamar era nox war ichecsu ibꞌa que umaxtacox tin e cay uchamsiobꞌ e profetobꞌ tama e onian tiempo. \v 32 Chenic nox entonces tunor e mabꞌambꞌanir lo que machi cꞌapa uchiobꞌ itata viejobꞌirobꞌ tama e onian tiempo. \p \v 33 ’Nox larox cocha incojt chan xeꞌ war alocꞌoy ajni tut inteꞌ cꞌajc tuaꞌ machi apuruy tamar. ¿Y cocha tuaꞌ ixlocꞌoy ixajni tut e nuxi jatzꞌuar xeꞌ tuaꞌ uqꞌuechiox ixixin esto tama uchꞌenir e diablo? \v 34 Y tamar era cꞌani inwebꞌta axin tiut cora profetobꞌ y cora winicobꞌ xeꞌ ayan unatanyaj y cora ajcanseyajobꞌ tuaꞌ uwirsiox nibꞌir. Pero nox ayan tin e tuaꞌ ichamse, y ayan tin e tuaꞌ ichꞌubꞌa tut inteꞌ cruz tuaꞌ ichamsiobꞌ, y ayan tin e ixixin iwatzꞌi tama inteꞌ sinagoga, y ayan tin e ixixin iwajnes tama inteꞌ inteꞌ chinam. \v 35 Y tamar era cꞌani acꞌaxi tijor nox uyeror tunor tin e erach uwirnarobꞌ xeꞌ chamesnobꞌ tara tor e rum. Pues xeꞌ chamesna bꞌajxan xeꞌ erach uwirnar jax e Abel. Y chamesna imener ubꞌan e Zacarías xeꞌ jax uyunen e Berequías conda chamesna taca e tun macuir e templo tut e altar. \v 36 Y cꞌani inwareox era que san tuaꞌ acꞌaxi uyeror tijor nox xeꞌ turox tara tor e rum coner tama tunor tin e chamesnobꞌ, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús aru tama e gente xeꞌ turobꞌ tama \s2 e chinam Jerusalem \r Lucas 13:34-35 \p \v 37 Y che e Jesús: \p —Nox xeꞌ turox tama e chinam Jerusalem, cay ichamse tunor e profetobꞌ tama e onian tiempo y cay ichamse tunor tin e ebꞌetbꞌir tariobꞌ umen e Dios taca e tun. Meyra cꞌani ani incorpes imaxtac bꞌan cocha incojt acꞌach xeꞌ umeqꞌue tunor uyarobꞌ taca uwich, pero nox machi icꞌani. \v 38 Ubꞌinic, e Dios machi ixto tuaꞌ ucojco más ichinam era, y tamar era cꞌani axin aquetpobꞌ choquem tunor iyototobꞌ. \v 39 Y cꞌani inwareox era que machi ixto tuaꞌ ixsutpa iwira niut este que acꞌotoy e día conda ixixin iware: “Chojbꞌesbꞌir jaxir xeꞌ watar tama ucꞌabꞌa Cawinquirar”, che e Jesús. \c 24 \s1 Conda cꞌani atijresna e templo \r Marcos 13:1-2; Lucas 21:5-6 \p \v 1 Entonces conda e Jesús locꞌoy tama e templo cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ tut y cay ojronobꞌ tama tunor e nuxi ototobꞌ xeꞌ turobꞌ tama e templo. \v 2 Pero ojron e Jesús y che: \p —¿O war ca iwira tunor era? Cꞌani inwareox era que cꞌani acucurna tunor e nuquir ototobꞌ era y que ma ingojr tun tuaꞌ aquetpa tujor upiar. Tunor era tuaꞌ atijresna axin, che e Jesús. \s1 Lo que axin anumuy bꞌajxan tama ucꞌapesnibꞌir tunor era \r Marcos 13:3-23; Lucas 21:7-24; 17:22-24 \p \v 3 Entonces ixin e Jesús tama or e witzir xeꞌ ucꞌabꞌa Olivo. Y conda turuan yajaꞌ yopobꞌ uyajcanuarobꞌ tut y cay ojronobꞌ tzꞌustaca y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa día tuaꞌ acucurna tunor e templo era? ¿Y tucꞌa nic tuaꞌ achecta tuaꞌ canata que cꞌanix isutpa watet? ¿Y tucꞌa nic tuaꞌ achecta tuaꞌ canata conda cꞌanix acꞌapa atijresna tunor or e rum era? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 4 Entonces che e Jesús: \p —Iwiranic que mamajchi axin umajresox. \v 5 Porque meyra ajmajresiajobꞌ watobꞌ y cꞌani uyareox tama nicꞌabꞌa que: “Nen e Cristoen.” Pero majax, y cꞌani axin umajresobꞌ meyra gente taca uyojroner era. \v 6 Y conda iyubꞌi que watarix e tzꞌojyir tama inteꞌ lugar o tama otronteꞌ lugar, ira ixbꞌacta, porque bꞌan ucꞌani tuaꞌ anumuy bꞌajxan que merato acꞌotoy e día conda cꞌani acꞌapa tunor era. \v 7 Y ayan e nuquir chinam xeꞌ cꞌani aqꞌuijna upater otronteꞌ nuquir chinam este que axin uyajcꞌu ubꞌobꞌ, y ayan e nación xeꞌ cꞌani uche e tzꞌojyir upater otronteꞌ nación. Y watar e sian muaquir y e sian winar, y watar e sian yujcbꞌar tama meyra lugar. \v 8 Pero tunor era jax tocto ucajyesnibꞌir tunor e cꞌuxner xeꞌ tuaꞌ watar. \p \v 9 ’Entonces cꞌani ixqꞌuejcha ixixin tut e ajcꞌamparobꞌ xeꞌ tuaꞌ uwatzꞌiox, y ayan tin e axin uchamsiobꞌ. Y tunor e gente axin uxejbꞌiobꞌ iut umen taca que war ixcꞌupseyan tamaren. \v 10 Y tama e tiempo yajaꞌ meyra gente tuaꞌ axin uyactobꞌ nibꞌir umen lo que acay unumse ubꞌobꞌ cocha era, y axin utuchꞌi ubꞌobꞌ y axin uxejbꞌiobꞌ ut ubꞌobꞌ. \v 11 Y cꞌani achectobꞌ meyra profetobꞌ xeꞌ ajmajresiajobꞌ xeꞌ axin umajresobꞌ meyra gente. \v 12 Y cꞌani abꞌoro meyra e mabꞌambꞌanir este que axin asisa ucꞌunersiaj e Dios tama uyalmobꞌ meyra hermanuobꞌ. \v 13 Pero tin e axin uqꞌuecꞌojse uyalma tamaren y xeꞌ machi uyacten este que acꞌapa tunor era cꞌani acorpesnobꞌ. \v 14 Y uyojroner e Dios tama e corpesiaj ucꞌani tuaꞌ achecsuna tut tunor e gente tama tunor or e rum bꞌan cocha inteꞌ checsuyaj. Y conda acꞌapa achecsuna tunor e ojroner era tut tunor e gente, entonces axin acꞌapa or e rum era, che e Jesús. \p \v 15 Pues tin e axin uche leer lo que war intzꞌijbꞌa tibꞌa era ubꞌinic, che nen xeꞌ Mateoen. Y che e Jesús: \p —E Daniel xeꞌ turuan tama e onian tiempo uyacta tzꞌijbꞌabꞌir que watar e día conda axin achecta inteꞌ winic xeꞌ tuaꞌ uturbꞌa inteꞌ nuxi mabꞌambꞌanir tujor e altar tama e templo tama e chinam Jerusalem xeꞌ tuaꞌ axin ubꞌoni e altar era. Conda iwira anumuy tunor era, \v 16 tunor tin e turobꞌ tama e departamento Judea ucꞌani tuaꞌ alocꞌoy aꞌjniobꞌ wacchetaca tuaꞌ axiobꞌ tujor e witzir tuaꞌ machi achamesnobꞌ. \v 17 Y tin e turu tichan tujor uyotot, ucꞌani tuaꞌ ecmay wacchetaca tuaꞌ alocꞌoy aꞌjni, y machix tuaꞌ oꞌchoy macuir uyotot tuaꞌ ulocse lo que ayan tuaꞌ uqꞌueche axin, sino que ucꞌani tuaꞌ alocꞌoy ajner. \v 18 Y tin e war axana tama e cꞌopot machix tuaꞌ asutpa axin tama uyotot tuaꞌ uchꞌami ubꞌujc, sino ucꞌani tuaꞌ alocꞌoy aꞌjni wacchetaca. \v 19 Tzajtaca utobꞌ e ixictac xeꞌ cuchur uyarobꞌ tama e tiempo era, y bꞌan tin e qꞌuecherix uchꞌurcabꞌobꞌ ubꞌan porque intran tutobꞌ tuaꞌ alocꞌoy aꞌjniobꞌ. \v 20 Y cꞌajtinic taca e Dios que machi tuaꞌ ixlocꞌoy ixajni tama e tiempo conda meyra war asisi, y cꞌajtinic taca e Dios que machi tuaꞌ ixlocꞌoy ixajni tama inteꞌ día tuaꞌ e jiriar. \v 21 Porque tama e hora xeꞌ watar era cꞌani achecta watar inteꞌ nuxi cꞌuxner xeꞌ más inyaj que mato inyajr eꞌrna desde que chena or e rum era y nien ma tiaꞌ tuaꞌ eꞌrna otronteꞌ cocha era. \v 22 Pero Catata Dios tuaꞌ axin uxuri e tiempo tuaꞌ e nuxi cꞌuxner era tuaꞌ machi eixna meyra, y bꞌan tuaꞌ uche porque jay machi uche cocha era mamajchi tuaꞌ ani acorpesna. Pero cocha e Dios war uyajta utobꞌ tin e sicbꞌabꞌirix umener, jaxir axin uxuri e tiempo era. \p \v 23 ’Entonces jay achecta watar e gente tuaꞌ uyareox: “Laric iranic que tara turu e Cristo”, ira icꞌupsiobꞌ, o jay axin uyareox: “Larix iranic que yajaꞌ turu e Cristo”, ira icꞌupsiobꞌ ubꞌan. \v 24 Porque achecta watar cora winicobꞌ xeꞌ tuaꞌ oꞌjron y che: “Nen e Cristoen”, pero majax sino que ajtaca war umajres e gente axin. Y ayan tin e achecta watar xeꞌ tuaꞌ oꞌjron y che: “Pero nen jaxen inteꞌ profeta tuaꞌ e Dios”, pero majax. Y jaxirobꞌ tuaꞌ axin uchiobꞌ meyra seña y tuaꞌ uchiobꞌ meyra milagro tut e gente, y tamar era cꞌani umajres meyra gente este que axin umajres ani ubꞌan tin e sicbꞌabꞌirobꞌix umen e Dios. \v 25 Iwiric tuaꞌ machi ixmajresna porque cꞌapa inwareoxix bꞌajxan lo que tuaꞌ anumuy. \v 26 Y tamar era jay ayan tin e acꞌotoy tiut y che: “Chꞌujcunic iwira, yajaꞌ turu e Cristo tama e choquem lugar”, ira ixixin iwira. Y jay ayan tin e uyareox y che: “Chꞌujcunic iwira, tara turu e Cristo war amucwan macuir e otot”, ira icꞌupse. \v 27 Porque bꞌan cocha iwira eijbꞌi ut e qꞌuin tiaꞌ anamtzꞌa e qꞌuin xeꞌ axin wacchetaca tuaꞌ ujanchꞌacnes tunor ut e qꞌuin este que aquetpa chequer tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin ubꞌan, y bꞌan ixto tuaꞌ iwiren nen xeꞌ Uyunenen e winic conda acꞌotoy e día conda insutpa waten otronyajr. \v 28 Cꞌani anumuy tunor era bꞌan cocha e ojroner tama e usij, que tiaꞌ chꞌar inteꞌ chamen, y ya war umorojse ubꞌobꞌ e sian usij, che e Jesús. \s1 Conda cꞌani asutpa watar e Cristo \r Marcos 13:24-37; Lucas 21:25-33; 17:26-30, 34-36 \p \v 29 Entonces ojron e Jesús otronyajr y che: \p —Conda war acꞌapa tunor e día tuaꞌ e cꞌuxner era cꞌani ecsibꞌa e qꞌuin, y e luna cꞌani amactzꞌa uwarar, y meyra lucero axin oꞌjri watar tut e qꞌuin, y tunor e nuxi cꞌotorer lo que ayan tut e qꞌuin axin anijquesna ubꞌan. \v 30 Y de allí cꞌani achecta inteꞌ nuxi seña tut e qꞌuin xeꞌ jax uchequerir que watenix nen xeꞌ Uyunenen e winic tuaꞌ incꞌotori tara tor e rum. Y tunor e gente tama tunor e sian chinamobꞌ tara tor e rum cꞌani aꞌruobꞌ. Y tunorobꞌ cꞌani uwirenobꞌ conda inchecta tama e tocar conda insutpa waten taca nicꞌotorer y meyra nitawarer. \v 31 Y de allí nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani inwebꞌta axiobꞌ niwangelobꞌ taca inteꞌ nuxi lajbꞌar tama e corneta tuaꞌ axin umorojsiobꞌ tunor tin e sicbꞌabꞌirix umen e Dios tama tunor or e rum: Tama e lugar inxejr ut e qꞌuin, y tama e lugar teinxejr bꞌana, y tama e lugar tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin, y tama e lugar tiaꞌ anamtzꞌa e qꞌuin ubꞌan. Y cꞌani axin umorojsiobꞌ tin e sicbꞌabꞌirobꞌ umen e Dios tic taca tiaꞌ turobꞌ tama tunor or e rum, che e Jesús. \p \v 32 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Ayan inteꞌ ojroner tama inteꞌ teꞌ xeꞌ ucꞌabꞌa higuera. Inteꞌ higuera, conda achꞌocnuqꞌui unuc e teꞌ y conda achecta watar uyopor otronyajr, war inata que watarix e verano. \v 33 Y bꞌan tama tunor e seña era ubꞌan, conda iwira acay anumuy tunor era natanic que watarix ucꞌapesnibꞌir or e rum ubꞌan, bꞌan cocha inteꞌ winic xeꞌ war tuyejtzꞌer inteꞌ otot xeꞌ turix tuaꞌ oꞌchoy macu. \v 34 Pero cꞌani inwareox era que tin e turobꞌ tara tor e rum conda acay anumuy tunor era machi tuaꞌ achamayobꞌ este que acꞌapa uwirobꞌ tunor era. \v 35 Tunor ut e qꞌuin y tunor or e rum cꞌani acꞌapa, pero niwojroner machi tuaꞌ acꞌapa, sino que ucꞌani tuaꞌ acꞌapa achempa tunor bꞌan taca cocha war inwareox era. \p \v 36 ’Pues mamajchi war unata tucꞌa día y nien tucꞌa hora conda tuaꞌ inchecta waten otronyajr. Machi war unatobꞌ e angelobꞌ xeꞌ turobꞌ tut e qꞌuin y nien nen xeꞌ Uyunenen e Dios machi war innata tucꞌa hora tuaꞌ inchecta waten, sino que ajtaca Catata Dios xeꞌ war unata. \p \v 37 ’Bꞌan cocha numuy tama e onian tiempo conda turu ani e Noé y bꞌan tuaꞌ anumuy tama e día conda tuaꞌ insutpa waten nen xeꞌ Uyunenen e winic otronyajr. \v 38 Porque tama utiempo e Noé e gente war awiobꞌ, war oychꞌiobꞌ, war anujbꞌiobꞌ, y war anujbꞌiobꞌ taca otronteꞌ, war ubꞌijnuobꞌ que imbꞌutz tunor este que cꞌotoy e día conda e Noé ixin ochoy tama e nuxi barco. \v 39 Y matucꞌa unatobꞌ tamar lo que cꞌani anumuy que cꞌanix asatpa tunor or e rum este que cay cꞌaxi e nuxi jajar y cay tꞌabꞌay e jaꞌ este que bꞌutcꞌa tunor or e rum y cay aruobꞌ e gente, cay nujxiobꞌ y cꞌoyobꞌ muctzꞌa ixiobꞌ chamayobꞌ. Y bꞌan tuaꞌ anumuy conda insutpa waten nen xeꞌ Uyunenen e winic otronyajr, matucꞌa tuaꞌ unatobꞌ e gente este que inchecta tutobꞌ. \v 40 Y tama e tiempo yajaꞌ cꞌani inxere axin tunor e gente tama tunor or e rum. Bꞌajcꞌat war apatnobꞌ chateꞌ winicobꞌ tama inteꞌ chor. Inteꞌ cꞌani aqꞌuejcha axin y inteꞌ aquetpa. \v 41 Bꞌajcꞌat chateꞌ ixictac war oychꞌuobꞌ, inteꞌ cꞌani aqꞌuejcha axin y inteꞌ aquetpa. \p \v 42 ’Entonces turuanenic bꞌixir porque machi war inata tucꞌa día tuaꞌ insutpa waten nen xeꞌ Iwinquiraren otronyajr. \v 43 Pero natanic nox que jay inteꞌ ajyum otot unata ani tucꞌa hora acbꞌar conda cꞌani acꞌotoy inteꞌ ajxujch, bꞌixir ani turu war ucojco tuaꞌ machi apajsa uyotot y tuaꞌ machi axujchna lo que ayan macu. \v 44 Y tamar era chꞌujcunic iwira ibꞌa porque nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani insutpa waten tama inteꞌ hora conda mamajchi war ubꞌijnu que waten tama e hora yajaꞌ, che e Jesús. \s1 E man xeꞌ acꞌupseyan y e man xeꞌ machi acꞌupseyan \r Lucas 12:41-48 \p \v 45 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Ayan inteꞌ ojroner tama inteꞌ man xeꞌ nojta ujor y xeꞌ más war acꞌupseyan tut upatron. Jaxir tuaꞌ aꞌjcꞌuna tuaꞌ ucojco uyotot upatron y tuaꞌ uwese tunor e inmojr manobꞌ conda acꞌotoy e hora. \v 46 Pues chojbꞌesbꞌir e man xeꞌ atajwina umen upatron que war uche tunor lo que ucꞌani upatron conda acꞌotoy. \v 47 Y cꞌani inwareox era que upatron cꞌani uyajcꞌu más ucꞌotorer e man era este que aquetpa uwinquir tama tunor lo que ayan tuaꞌ upatron era. \v 48 Pero jay mabꞌambꞌan e man acay ubꞌijnu cocha era y che: “Pero nipatron machito tuaꞌ ayopa rajxa era”, che e man era jax taca, \v 49 y tamar era acay uwatzꞌi e inmojr manobꞌ, y acay aweꞌ, y acay oychꞌi taca e inmojr ajcarer. \v 50 Entonces tama inteꞌ día conda machi war ubꞌijnu jay cꞌani ayopa upatron tama e día era, wacchetaca tuaꞌ achecta watar y ayopa tama uyotot tama inteꞌ hora conda machi unata e man. \v 51 Entonces upatron tuaꞌ axin uwatzꞌi uman nojta este que axin achamay y cꞌani uyebꞌta axin esto tiaꞌ tuaꞌ aquetpobꞌ tin e ajqꞌuecranerobꞌ xeꞌ tuaꞌ aꞌruobꞌ y tuaꞌ ucꞌuxi ut uyejobꞌ umen e cꞌuxner, che e Jesús. \c 25 \s1 E ojroner tama e diez ijchꞌoctac \p \v 1 Entonces che e Jesús: \p —Ayan inteꞌ ojroner tama e diez ijchꞌoctacobꞌ xeꞌ larobꞌ tacar uchinam e Dios. Pues e diez ijchꞌoctacobꞌ era war uqꞌuechiobꞌ axin inteꞌ inteꞌ ulamparobꞌ tuaꞌ axin utajwiobꞌ e novio conda ayopa tuaꞌ oꞌchoyobꞌ tacar tama e nojqꞌuin tama e nujbꞌiar. \v 2 Y ayan cinco ijchꞌoctacobꞌ xeꞌ war ubꞌijnuobꞌ tucꞌa tuaꞌ uchiobꞌ y ayan cinco ijchꞌoctacobꞌ ubꞌan xeꞌ machi war ubꞌijnuobꞌ jay ayan lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ. \v 3 Y tin e machi war ubꞌijnuobꞌ jay ayan lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ intaca uqꞌuechiobꞌ ulamparobꞌ, pero matucꞌa uqꞌuechiobꞌ tuaꞌ uyubꞌi utzꞌajpes ulamparobꞌ. \v 4 Pero tin e war ubꞌijnuobꞌ tucꞌa ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ uqꞌuechiobꞌ ixin tucꞌa tamar tuaꞌ utzꞌajpesobꞌ ulamparobꞌ. \v 5 Pero e novio eixna tuaꞌ ayopa y tamar era jajpnobꞌ umen e waynij e diez ijchꞌoctacobꞌ era este que wayanobꞌ tunorobꞌ. \v 6 Entonces tama uyuxin e acbꞌar ayan tin e cay aru taca inteꞌ nuxi nuc y che: “Achpenic, que watarix e novio. Quiquic tajwinic”, che e nuc era. \v 7 Entonces achpobꞌ e ijchꞌoctacobꞌ y cay utzꞌajpesobꞌ ulamparobꞌ. \v 8 Y wacchetaca cay ojronobꞌ e cinco ijchꞌoctac xeꞌ machi ubꞌijnuobꞌ jay ayan lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ y uyareobꞌ e inmojr ijchꞌoctacobꞌ y chenobꞌ: “Ajcꞌunicon tucꞌa tacar tuaꞌ catzꞌajpes calamparobꞌ cocha war atajpobꞌ era”, chenobꞌ. \v 9 Pero e inmojr ijchꞌoctacobꞌ chenobꞌ: “Ma erer cawajcꞌox, porque jay cawajcꞌox, machi axin atzꞌacta ticabꞌa y nien tibꞌa ani ubꞌan. Quiquic manic tiaꞌ ayan tuaꞌ achojna”, chenobꞌ. \v 10 Pero conda e ijchꞌoctacobꞌ xeꞌ machi ubꞌijnuobꞌ jay ayan lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ war axanobꞌ tuaꞌ umaniobꞌ tucꞌa tacar tuaꞌ utzꞌajpes ulamparobꞌ, yopa e novio. Entonces e ijchꞌoctacobꞌ xeꞌ war ubꞌijnuobꞌ lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ ixiobꞌ taca e novio y ochoyobꞌ tacar macuir e otot tiaꞌ tuaꞌ uchiobꞌ e nojqꞌuin. Y de allí majca e puerta. \v 11 Y conda numuy cora hora, cꞌotoyobꞌ e ijchꞌoctacobꞌ xeꞌ machi ubꞌijnuobꞌ jay ayan lo que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ y cay ojronobꞌ tut e puerta patir y chenobꞌ: “Cawinquiraret, pasa e puerta, cꞌani cochoy”, chenobꞌ. \v 12 Y che e novio: “Machi innata tiaꞌ tariox.” Tara acꞌapa e ojroner, che e Jesús. \p \v 13 Entonces e Jesús uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p —Ira ixwayan porque bꞌan cocha machi unatobꞌ e diez ijchꞌoctacobꞌ era tucꞌa hora tuaꞌ ayopa e novio y bꞌanox ubꞌan que machi inata tucꞌa día y nien tucꞌa hora conda nen tuaꞌ inchecta waten otronyajr xeꞌ Uyunenen e winic. Y tamar era iwiric ibꞌa tuaꞌ ixquetpa turix tama e hora conda nen tuaꞌ insutpa waten, che e Jesús. \s1 Inteꞌ ojroner tama cora man xeꞌ ajcꞌunobꞌ e tumin \p \v 14 Entonces ojron e Jesús otronyajr y che: \p —Ayan inteꞌ ojroner tamar inteꞌ nuxi winic xeꞌ lar tacar uchinam e Dios. Pues e nuxi winic era ayan meyra utumin y cay ubꞌijnu que cꞌani axana innajt esto tama otronteꞌ nuxi chinam y machi tuaꞌ asutpa watar este que ubꞌijnu. Pero conda ne mato axin tama uxambꞌar cay upejca cora umanobꞌ y cay uyajcꞌu cora utumin tuaꞌ apatnobꞌ tamar conda machi turu. \p \v 15 ’Y tama incojt uman uyajcꞌu 5,000 ut utumin. Y tama incojt uyajcꞌu 2,000 ut utumin. Y ayan otronteꞌ xeꞌ uyajcꞌu 1,000. Pues tzijca ajcꞌunobꞌ incojt incojt bꞌan cocha obꞌnobꞌ tuaꞌ apatnobꞌ tamar. Y de allí locꞌoy ixin e winic tama uxambꞌar. \v 16 Entonces e man xeꞌ uchꞌami 5,000 ut e tumin ixin patna tamar este que uchꞌami otro 5,000 ut e tumin tamar. \v 17 Y bꞌan uche e man xeꞌ uchꞌami 2,000 ut e tumin. Ixin patna tamar este que uchꞌami otro 2,000 ut e tumin tamar. \v 18 Pero e man xeꞌ ajcꞌuna 1,000 machi patna tamar sino que ixin upajni e rum y umuqui utumin upatron macuir inteꞌ chꞌen. \p \v 19 ’Pues e patronbꞌir era quetpa meyra tiempo najtir esto que sutpa yopa otronyajr. Y conda yopa cay upejca umanobꞌ tuaꞌ unata tucꞌa cay uchiobꞌ taca utumin. \v 20 Entonces e man xeꞌ ajcꞌuna 5,000 ut e tumin yopa tut upatron. Y utares e 5,000 ut e tumin lo que ajcꞌuna y utares otronteꞌ 5,000 ubꞌan xeꞌ jax uyeror xeꞌ uchꞌami tamar. Entonces e man uyare upatron y che: “Jax era e 5,000 lo que awajqꞌuen y tara ayan otronteꞌ 5,000 xeꞌ inchꞌami tamar”, che e man. \v 21 Y ojron upatron y che: “Intzay inwiret que imbꞌutz locꞌoy tunor lo que ache era. Y cocha cay aturbꞌa abꞌa tama tunor e patnar era, cꞌani inwajqꞌuet apatnar xeꞌ más nojta tiaꞌ tuaꞌ achꞌami más ubꞌan. Ochen y tzayen tacaren”, che upatron. \v 22 Y nacpat era e man xeꞌ ajcꞌuna 2,000 ut e tumin yopa tut upatron. Y utares e 2,000 ut e tumin lo que ajcꞌuna taca otronteꞌ 2,000 xeꞌ uchꞌami tamar. Entonces e man uyare upatron y che, “Jax era e 2,000 lo que awajqꞌuen y tara ayan otronteꞌ 2,000 xeꞌ inchꞌami tamar”, che e man. \v 23 Y ojron upatron y che: “Intzay inwiret que imbꞌutz locꞌoy tunor lo que ache era. Y cocha cay aturbꞌa abꞌa tama tunor e patnar era, cꞌani inwajqꞌuet apatnar xeꞌ más nojta tiaꞌ tuaꞌ achꞌami más ubꞌan. Ochen y tzayen tacaren”, che upatron. \v 24 Y nacpat era yopa e man xeꞌ ajcꞌuna 1,000 ut e tumin. Pero jaxir uyare upatron y che: “Niwinquiret, nen innata que net intran awirnar, y que war amorojse lo que majax net apaqꞌui, y que war achꞌami meyra e tumin motor que majax net xeꞌ war ipatna. \v 25 Y tamar era bꞌacten y ixien inmuqui e tumin macuir e rum. Pero chꞌar era e tumin xeꞌ tabꞌa”, che e man. \v 26 Entonces qꞌuijna upatron y uyare uman y che: “Net jax inteꞌ man xeꞌ mabꞌambꞌan awirnar y xeꞌ meyra icꞌoyi. ¿O war ca anata que nen war inmorojse lo que machi impaqꞌui nen, y que war inchꞌami meyra e tumin motor que majax nen xeꞌ war impatna? \v 27 Pues ucꞌani ani tuaꞌ awacta nitumin tama e banco tuaꞌ ani insutpa inchꞌami nitumin taca uyeror otronyajr”, che upatron. \v 28 Entonces uyare e inmojr manobꞌ y che: “Locsenic e 1,000 ut tumin tuaꞌ e man era y ajcꞌunic tin e ayan e 10,000. \v 29 Porque tin e ayan más tacar axin aꞌjcꞌuna más este que ayan meyra lo que aquetpa, y tin e matucꞌa ayan tamar cꞌani aloqꞌuesna tunor lo que ayan tuaꞌ motor que imbꞌijc taca ayan tuaꞌ. \v 30 Y e man era xeꞌ matucꞌa ucꞌampibꞌir choquic patir tama e incsibꞌaner tiaꞌ tuaꞌ aꞌru y tiaꞌ tuaꞌ ucꞌuxi ut uyej umen e cꞌuxner”, che e patronbꞌir era. Tara acꞌapa e ojroner, che e Jesús. \s1 Conda xejra tunor tin e turobꞌ tara tor e rum \p \v 31 Entonces ojron e Jesús otronyajr y che: \p —Conda nen xeꞌ Uyunenen e winic inchecta waten taca tunor uyangelobꞌ e Dios tuaꞌ incꞌotori tara tor e rum, cꞌani inturuan tor inteꞌ nuxi turtar xeꞌ galan uwirnar. \v 32 Y tunor e gente xeꞌ turobꞌ tama tunor or e rum cꞌani umorojse ubꞌobꞌ taniut y nen cꞌani inxere tunor e sian gente era bꞌan cocha inteꞌ ajcojc oveja conda uxere e oveja taca e chivo. \v 33 Cꞌani inturbꞌa tunor e sian oveja tama ninojcꞌabꞌ y cꞌani inturbꞌa tunor e sian chivo tama nitzꞌejcꞌabꞌ. \v 34 Entonces nen xeꞌ reyen tuaꞌ inware tin e turobꞌ tama ninojcꞌabꞌ y che: “Laric tunorox xeꞌ chojbꞌesbꞌirox umen Nitata Dios. Laric tuaꞌ ichꞌami uchinam e Dios xeꞌ ustabꞌir tuaꞌ ixajcꞌuna conda ne mato achena or e rum era. \v 35 Porque conda nen cay jaytzꞌen, nox iwesen; y conda nen ataqui nitiꞌ, nox iwajqꞌuen e jaꞌ tuaꞌ unchꞌi; y conda nen xanen choquem, nox iwajqꞌuen tiaꞌ tuaꞌ inturuan. \v 36 Y conda cꞌapa nibꞌujc, nox ixin iwajqꞌuen; y conda cay muacranen, nox cay iwarajsen; y conda turen tama e cárcel, nox ixiox iwarajsen.” Bꞌan aquetpa tuaꞌ inware tin e turobꞌ tama ninojcꞌabꞌ tama e día yajaꞌ. \v 37 Entonces tin e aquetpobꞌ erach uwirnarobꞌ tuaꞌ uyarenobꞌ y chenobꞌ: “Cawinquiraret, ¿tucꞌa día cawiret que war ijaytzꞌa y cawajqꞌuet tucꞌa tuaꞌ acꞌuxi? Y ¿tucꞌa día cawiret que war ataqui atiꞌ y cawajqꞌuet e jaꞌ tuaꞌ oychꞌi? \v 38 Y ¿tucꞌa día cawiret que war ixana choquem y cawajqꞌuet tiaꞌ tuaꞌ ituruan? Y ¿tucꞌa día cawiret que war acꞌapa abꞌujc y cawajqꞌuet abꞌujc? \v 39 Y ¿tucꞌa día cawiret que ajmuaquet o conda turet tama e cárcel y ixion tuaꞌ cawarajset?” Bꞌan cꞌani uyarenobꞌ tin e aquetpobꞌ erach uwirnarobꞌ. \v 40 Entonces nen xeꞌ reyen cꞌani inwareobꞌ y che: “Cꞌani inwareox era que conda cay itacre inteꞌ niwermano xeꞌ tzajtaca ut y xeꞌ war unumse ubꞌa, war itacren nen ubꞌan.” Bꞌan cꞌani inware tin e aquetpa erach uwirnarobꞌ. \p \v 41 ’Y nacpat era nen xeꞌ reyen tuaꞌ inware tin e turobꞌ tama nitzꞌejcꞌabꞌ y che: “Loqꞌuenic tara taniut tunorox xeꞌ satremox. Quiquic tama e cꞌajc xeꞌ machi tuaꞌ atajpa xeꞌ ustabꞌir tiaꞌ tuaꞌ ayajra e diablo taca tunor e sian mabꞌambꞌan mein. \v 42 Porque conda nen cay jaytzꞌen nox machi iwesen, y conda ataqui nitiꞌ nox machi iwajqꞌuen e jaꞌ tuaꞌ unchꞌi. \v 43 Y conda nen xanen choquem nox machi iwajqꞌuen tiaꞌ tuaꞌ inturuan, y conda cꞌapa nibꞌujc nox machi iwajqꞌuen tucꞌa tuaꞌ inlapi, y conda cay muacranen y conda turen tama e cárcel nox machi tariox tuaꞌ iwarajsen.” Bꞌan tuaꞌ inware tin e satremobꞌ. \v 44 Entonces jaxirobꞌ cꞌani uyarenobꞌ y chenobꞌ: “Cawinquiret, ¿tucꞌa día cawiret que war ijaytzꞌa o conda war ataqui atiꞌ o conda xanet choquem o conda war acꞌapa abꞌujc o conda war imuacran o conda turet tama e cárcel y machi ixion tuaꞌ catacret?” Bꞌan tuaꞌ uyarenobꞌ e gente xeꞌ satremobꞌ era. \v 45 Entonces nen xeꞌ reyen cꞌani inwareobꞌ y che: “Cocha machi cay itacre inteꞌ niwermano xeꞌ tzajtaca ut conda war unumse ubꞌa, chequer que machi cꞌani itacren nen ubꞌan.” Bꞌan cꞌani inware tin e satremobꞌ. \v 46 Y nacpat era tin e mabꞌambꞌan uwirnarobꞌ axiobꞌ tama e cꞌajc xeꞌ machi tuaꞌ atajpa, y tin e aquetpa erach uwirnarobꞌ axin uchꞌamiobꞌ e cuxtar xeꞌ machi tuaꞌ acꞌapa, che e Jesús. \c 26 \s1 Conda ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ uqꞌuechiobꞌ axin e Jesús tama e cárcel \r Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53 \p \v 1 Pues conda cꞌapa ojron tama tunor era, e Jesús cay uyare uyajcanuarobꞌ y che: \p \v 2 —Nox inata que chabꞌij era acay e nojqꞌuin pascua, y tama e nojqꞌuin era nen xeꞌ Uyunenen e winic cꞌani inqꞌuejcha inxin tuaꞌ inchamesna tut inteꞌ cruz, che e Jesús. \p \v 3 Pues tama e tiempo era cay umorojse ubꞌobꞌ uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ taca e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés taca e nuquir winicobꞌ tama e Israel tama inteꞌ nuxi otot xeꞌ tuaꞌ e Caifás xeꞌ jax e más nuquir winquir tuaꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ. \v 4 Y cay usicbꞌobꞌ cocha erer umajresobꞌ e Jesús tuaꞌ uyubꞌi uqꞌuechiobꞌ axin tama e cárcel tuaꞌ uyubꞌi uchamsiobꞌ. \v 5 Pero chenobꞌ: \p —Machi tuaꞌ caqꞌueche axin e Jesús este que acꞌapa e nojqꞌuin era tuaꞌ machi asutpobꞌ ticajor tunor e sian gente, chenobꞌ. \s1 Conda inteꞌ ixic utuqui e perfume tut e Jesús \r Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8 \p \v 6 Entonces ixin e Jesús tama e chinam Betania y ixin esto tama uyotot inteꞌ winic xeꞌ ucꞌabꞌa Simón xeꞌ ayan ani e sian chec tut xeꞌ ucꞌabꞌa lepra. \v 7 Entonces cꞌotoy inteꞌ ixic tut e Jesús xeꞌ war uqꞌueche axin inteꞌ bote perfume xeꞌ bꞌan cocha e brillantina pero puro perfume era y tamar era meyra atujri. Y conda turu e Jesús tor e mesa jaxir utuqui e perfume tama ujor. \v 8 Pero conda irna tunor era umen uyajcanuarobꞌ cay qꞌuijnobꞌ y cay qꞌuecranobꞌ jaxobꞌ taca y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war uchoqui e perfume era? \v 9 Erer ani achompa tama meyra tumin tuaꞌ uyubꞌion catacre tin e tzajtaca utobꞌ, che uyajcanuarobꞌ jaxobꞌ taca. \p \v 10 Pero e Jesús uyubꞌi lo que arobꞌna umenerobꞌ y tamar era ojron jaxir y che: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ war icꞌaye e ixic era? Pues lo que war uche tacaren era bueno tunor. \v 11 Pues ayan tin e tzajtaca ut tijam iraj iraj, pero nen machi tuaꞌ inquetpa tacarox iraj iraj cocha turen era. \v 12 Conda e ixic cay utuqui e perfume taniut, bꞌan uche tuaꞌ uyustes niut tuaꞌ inquetpa turix conda inxin inmujca. \v 13 Y cꞌani inwareox era que tic taca tiaꞌ achecsuna uyojroner e Dios tama e corpesiaj tama tunor or e rum cꞌani achecsuna ubꞌan lo que cay uche e ixic era tacaren tuaꞌ machi anajpesna lo que cay uche era, che e Jesús. \s1 Conda e Judas utuchꞌi e Jesús tut e nuquir winicobꞌ \r Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6 \p \v 14 Pues ayan inteꞌ tujam e doce uyajcanuarobꞌ e Jesús xeꞌ ucꞌabꞌa Judas Iscariote. Y jaxir ixin tuaꞌ oꞌjron taca uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ \v 15 y che: \p —¿Jayteꞌ tuaꞌ iwajqꞌuen jay inwajcꞌox e Jesús tuaꞌ iqꞌueche axin? che e Judas. Y jaxirobꞌ chenobꞌ: \p —Cawajqꞌuet treinta ut tumin xeꞌ plata, che e nuquir winicobꞌ era. \p Entonces jaxir uchꞌami e tumin y ixin. \v 16 Y tama e día era e Judas cay usajca cocha tuaꞌ uche tuaꞌ uyajcꞌu e Jesús tama ucꞌabꞌobꞌ e winicobꞌ era. \s1 Conda cay weꞌ e Jesús tama e nojqꞌuin pascua \r Marcos 14:12-25; Lucas 22:7-23; Juan 13:21-30; 1 Corintios 11:23-26 \p \v 17 Entonces conda cꞌotoy e bꞌajxan día tuaꞌ e nojqꞌuin conda ucꞌuxi e pan xeꞌ machi atꞌabꞌay ut, uyajcanuarobꞌ e Jesús cꞌotoyobꞌ tuyejtzꞌer tuaꞌ uyubꞌiobꞌ tuaꞌ y chenobꞌ: \p —¿Tiaꞌ acꞌani tuaꞌ caxin costes e comida tuaꞌ cache e wiar tuaꞌ e nojqꞌuin pascua conda acꞌotoy e hora? che uyajcanuarobꞌ. \p \v 18 Y che e Jesús: \p —Quiquic tama e chinam Jerusalem tama uyotot inteꞌ winic, nox inata chi, y arenic y che: “Cawajcanseyaj che que: Warix acꞌotoy e hora conda cꞌani inchamesna, pero cꞌanto inxin toꞌtot tuaꞌ cache e nojqꞌuin pascua taca niwajcanuarobꞌ”, bꞌan tuaꞌ iware e winic, che e Jesús. \p \v 19 Entonces uyajcanuarobꞌ ixin uchiobꞌ bꞌan cocha arobꞌnobꞌ umen e Jesús y uyustesobꞌ e comida tuaꞌ aquetpa turix tuaꞌ awiobꞌ tama e nojqꞌuin pascua era. \p \v 20 Y conda acbꞌare ya turu e Jesús tor e mesa taca e doce uyajcanuarobꞌ. \v 21 Y conda war awiobꞌ cay ojron e Jesús tacarobꞌ y che: \p —Cꞌani inwareox era que ayan inteꞌ tijam xeꞌ axin utuchꞌien tut e nuquir winicobꞌ tuaꞌ uqꞌuechien inxin, che e Jesús. \p \v 22 Entonces quetpa uwirnarobꞌ que mixto jax incꞌajyer ya y cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Jesús inteꞌ inteꞌ y chenobꞌ: \p —Niwinquiraret, ¿nen ca nic? che uyajcanuarobꞌ inteꞌ inteꞌ. \p \v 23 Entonces che e Jesús: \p —Tin e war aweꞌ intera chꞌeu tacaren, jax xeꞌ tuaꞌ axin utuchꞌien tut e nuquir winicobꞌ tuaꞌ uqꞌuechien inxin. \v 24 Pues nen xeꞌ Uyunenen e winic ucꞌani tuaꞌ inxin inchamesna bꞌan cocha chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios, pero tzajtaca ut tin e acꞌampesna tuaꞌ utuchꞌien. Más ani bueno que machi ani cuxpa e winic era, che e Jesús. \p \v 25 Entonces e Judas xeꞌ jax xeꞌ tuaꞌ utuchꞌi e Jesús ojron tacar y che: \p —Niwajcanseyajet, ¿o nen ca nic? che e Judas. \p Y e Jesús che: \p —Net, che e Jesús. \p \v 26 Pues conda warto awiobꞌ tunorobꞌ tor e mesa e Jesús uchꞌami ingojr pan tama ucꞌabꞌ, y cay utattzꞌi e Dios tamar y cay uxere e pan y cay uyajcꞌu uyajcanuarobꞌ y che: \p —Junic e pan era y cꞌuxic. Pues e pan era bꞌan cocha uwerir nicuerpo xeꞌ tuaꞌ inchamesna tamarox, che e Jesús. \p \v 27 Y nacpat era e Jesús uchꞌami inteꞌ chꞌeu tama ucꞌabꞌ y utattzꞌi ucꞌabꞌa e Dios tamar y uyajcꞌu uyajcanuarobꞌ y che: \p —Uchꞌenic imbꞌijc imbꞌijc tunorox lo que ayan tama e chꞌeu era. \v 28 Porque lo que ayan tama e chꞌeu era aquetpa bꞌan cocha nichꞌichꞌer xeꞌ axin awechcꞌa tamarox y xeꞌ tuaꞌ utacre meyra gente tuaꞌ acꞌumpesnobꞌ tama tunor umabꞌambꞌanirobꞌ. Y nichꞌichꞌer era jax tuaꞌ uchectes tiut ubꞌan que ayan inteꞌ nipacto xeꞌ imbꞌutz tacarox. \v 29 Pero cꞌani inwareox era que nen machi tuaꞌ insutpa unchꞌi lo que ayan tama e chꞌeu era este que acꞌotoy e día conda cꞌani unchꞌi e vino xeꞌ imbꞌutz conda watar Catata Dios tuaꞌ acꞌotori tara tor e rum, che e Jesús. \s1 Conda e Pedro arobꞌna que jaxir jax xeꞌ tuaꞌ umuqui e Jesús \r Marcos 14:26-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38 \p \v 30 Entonces conda cꞌapa ucꞌaywijresobꞌ inteꞌ himno locꞌoyobꞌ tama e otot era y ixiobꞌ esto tama or e witzir xeꞌ ucꞌabꞌa Olivo. \v 31 Entonces ojron e Jesús y che: \p —Conda acbꞌare coner tunorox cꞌani ixixin iwacten, porque bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios que: “Conda achamesna e ajcojc oveja, tunor e ovejobꞌ cꞌani uxere ubꞌobꞌ axin.” Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \v 32 Pero nacpat era conda insujta imbꞌixqꞌuesna tujam e chamenobꞌ cꞌani inxin tama e departamento Galilea bꞌajxan que ixixin nox, che e Jesús. \p \v 33 Entonces ojron e Pedro y che: \p —Motor axin uyactet tunor e inmojr era, pero nen ma tiaꞌ tuaꞌ inxin inwactet, che e Pedro. \p \v 34 Y che e Jesús: \p —Cꞌani inwaret que tama e acbꞌar era conda ne mato aꞌru e acꞌach, net iꞌxin amuqui nicꞌabꞌa uxyajr que machi anata chien nen, che e Jesús. \p \v 35 Y che e Pedro: \p —Motor que nen ucꞌani tuaꞌ inxin inchamay tacaret, pero nen ma tiaꞌ tuaꞌ inxin inmuqui acꞌabꞌa, che e Pedro. \p Y bꞌan arobꞌna umen tunor e inmojr ajcanuarobꞌ era ubꞌan. \s1 Conda e Jesús ixin ucꞌajti taca e Dios \s2 tama e huerto Getsemaní \r Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46 \p \v 36 Entonces cꞌotoy e Jesús taca tunor uyajcanuarobꞌ tama inteꞌ huerto xeꞌ ucꞌabꞌa Getsemaní. Y ojron e Jesús y che: \p —Turenic tara. Nen cꞌani inxin más bꞌat tuaꞌ incꞌajti taca e Dios, che e Jesús. \p \v 37 Entonces e Jesús uqꞌueche ixin e Pedro y chateꞌ uyunenobꞌ e Zebedeo y cay oyqꞌui tama uyalma y cay yopa inteꞌ nuxi cꞌuxner tama uyalma xeꞌ cay unumse ubꞌa tamar. \v 38 Y che e Jesús: \p —Ayan inteꞌ nuxi cꞌuxner tama niwalma que war uchien imbꞌijnu que chamenenix umener. Quetpenic tara, pero ira ixwayan, che e Jesús. \p \v 39 Entonces e Jesús ixin innajt cora y uyacta ubꞌa apacwan tut e rum y cay ucꞌajti taca e Dios y che: \p —Nitatet, quisinic ani machi inchꞌami e nuxi cꞌuxner lo que cꞌanix watar tamaren, pero chen bꞌan taca cocha net acꞌani y majax bꞌan cocha incꞌani nen, che e Jesús. \p \v 40 Entonces sutpa cꞌotoy tiaꞌ turobꞌ uyajcanuarobꞌ y utajwi que war awayanobꞌ. Entonces e Jesús uyare e Pedro y che: \p —¿Machi ca uyubꞌiox icojquen nien inteꞌ hora? \v 41 Turuanenic bꞌixir y cꞌajtinic taca e Dios tuaꞌ machi ixpijchna umen e Satanás. Pues tama iwalma turix tuaꞌ ixcꞌupseyan tamaren, pero tama iwerir injayjayox, che e Jesús. \p \v 42 Entonces e Jesús sutpa ixin otronyajr tuaꞌ ucꞌajti taca e Dios y che: “Nitatet, jay erer atacren tuaꞌ machi innumse nibꞌa tama e nuxi cꞌuxner lo que watarix era, pues bueno. Pero chen lo que acꞌani net”, che e Jesús. \p \v 43 Y de allí sutpa ixin otronyajr tut uyajcanuarobꞌ y utajwi que war awayanobꞌ cocha unacꞌutobꞌ chꞌuyur chꞌuyur umen e waynij. \v 44 Entonces e Jesús sutpa ixin tuaꞌ ucꞌajti taca e Dios otronyajr, y bꞌan taca uyare e Dios otronyajr. \v 45 Y de allí sutpa ixin tut uyajcanuarobꞌ otronyajr y che: \p —¿Warto ca ixwayan? Y ¿warto ca ixjiri? Pues cꞌotoyix e hora conda nen xeꞌ Uyunenen e winic ucꞌani tuaꞌ anjcꞌuna tama ucꞌabꞌobꞌ tin e ajmabꞌambꞌanirobꞌ. \v 46 Achpenic incuic era, porque watarix tin e tuaꞌ utuchꞌien, che e Jesús. \s1 Conda e Jesús cajcha y qꞌuejcha ixin \r Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:2-11 \p \v 47 Entonces conda warto oꞌjron e Jesús cꞌotoy e Judas xeꞌ jax inteꞌ tujam e doce uyajcanuarobꞌ y tupat jaxir war watobꞌ meyra winicobꞌ taca umachitobꞌ y taca uteobꞌ. Y tunor e winicobꞌ era ebꞌetbꞌir tari umen uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y umen e nuquir winicobꞌ tama e Israel. \v 48 Y e Judas, xeꞌ jax xeꞌ quetpa tuaꞌ utuchꞌi e Jesús, cay uyare tunor e winicobꞌ cocha tuaꞌ unatobꞌ chi e Jesús y che: \p —E Jesús jax tin e inxin intzꞌujtzꞌi ut. Conda iwira chi e Jesús quiqui jajpinic y qꞌuechic chic, xeꞌ cay arobꞌnobꞌ e winicobꞌ era umen e Judas bꞌajxan. \p \v 49 Entonces e Judas ixin wawan tuyejtzꞌer e Jesús y che: \p —Niwajcanseyajet, ¿cocha turet? che e Judas. \p Y tamar era utzꞌujtzꞌi ut. \v 50 Y che e Jesús: \p —Nipiaret, lo que war abꞌijnu tuaꞌ ache, chen wacchetaca, che e Jesús. \p Y wacchetaca tobꞌoy tariobꞌ ujajpiobꞌ e Jesús tin e war axanobꞌ taca e Judas y uqꞌuechiobꞌ ixin tama e cárcel. \p \v 51 Entonces wacchetaca tobꞌoy inteꞌ uyajcanuar e Jesús y uquerejbꞌa locꞌoy umachit tama upat y ixin uxuri locꞌoy inteꞌ uchiquin uman uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ. \v 52 Entonces che e Jesús: \p —Actaniquix. Tziri amachit tupat, porque tunor tin e axin ucꞌampes e machit tuaꞌ achamsan, axin achamesna taca e machit ubꞌan. \v 53 Pues nox war inata que nen erer ani incꞌajti taca Nitata tuaꞌ utacren, y wacchetaca jaxir uyebꞌta ani watar más que doce nuxi grupo angelobꞌ tuaꞌ ucorpesenobꞌ. \v 54 Pero jay incꞌajti ani taca Nitata cocha era, ma cocha erer anumuy tunor lo que ucꞌani tuaꞌ anumuy xeꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios tamaren, che e Jesús. \p \v 55 Entonces e Jesús uyare e sian winicobꞌ era y che: \p —¿O yopoxix ca taca e sian machit y taca e sian teꞌ tuaꞌ iqꞌuechien inxin bꞌan cocha jay jaxen ani inteꞌ ajxujch? Ajqꞌuin ajqꞌuin nen turen tama e templo war incanseyan y ma inyajr cay cꞌotoyox tuaꞌ iqꞌuechien inxin tama e cárcel. \v 56 Pero war anumuy tunor era umen que bꞌan tuaꞌ achempa tuaꞌ acꞌapa achempa tunor lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios umen e profetobꞌ, che e Jesús. \p Y tamar era locꞌoy ajniobꞌ tunor uyajcanuarobꞌ e Jesús y uyactobꞌ ubꞌajner taca e sian winicobꞌ era. \s1 Conda turu e Jesús tut e nuxi concilio \r Marcos 14:53-65; Lucas 22:54-55, 63-71; Juan 18:12-14, 19-24 \p \v 57 Pues tin e ujajpiobꞌ e Jesús uqꞌuechiobꞌ ixin esto tama uyotot e Caifás xeꞌ jax e más nuquir winquir tuaꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ. Y ya morojsebꞌir turobꞌ e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés taca e nuquir winicobꞌ. \v 58 Pero e Pedro war axin tupat e Jesús motor que innajt cora war axin este que cꞌotoyobꞌ tama uyotot e Caifás. Y de allí ochoy tor utinaj y turuan tuyejtzꞌer cora soldadobꞌ tuaꞌ uwira tucꞌa tuaꞌ achena taca e Jesús. \p \v 59 Entonces uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ taca tunor e nuquir winicobꞌ tama e nuxi concilio cay usicbꞌobꞌ tucꞌa tamar tuaꞌ utuchꞌiobꞌ e Jesús tut e ley tuaꞌ uyubꞌi uchamsiobꞌ motor que jax taca inteꞌ majresiaj tuaꞌ uchiobꞌ. \v 60 Y motor que cay yopobꞌ meyra ajchecsuyajobꞌ xeꞌ ajmajresiajobꞌ tut e nuquir winicobꞌ era, pero machi tajwina chateꞌ xeꞌ lar uyojronerobꞌ. Pero conda numuy cora tiempo yopobꞌ chateꞌ ajchecsuyajobꞌ xeꞌ ajmajresiajobꞌ xeꞌ lar uyojronerobꞌ. \v 61 Pues jaxirobꞌ che: \p —E winic era ojron y che: “Tijresic e templo era y tama e uxteꞌ día nen tuaꞌ insuti anchi otronyajr”, xeꞌ chenobꞌ que bꞌan che e Jesús e ajmajresiaj winicobꞌ era. \p \v 62 Entonces achpa uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ y uyare e Jesús y che: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ que machi cꞌani iyojron? ¿Y tucꞌa nic era que war oꞌjronobꞌ apater? che uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ. \p \v 63 Pero e Jesús machi ojron. Entonces ojron uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ otronyajr y che: \p —Tama ucꞌabꞌa e Dios xeꞌ bꞌixir cꞌani inwaret tuaꞌ awareon lo que erach. Arenon ixto yaꞌ jay net e Cristoet xeꞌ jax Uyunen e Dios, che uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ. \p \v 64 Y che e Jesús: \p —Nen, bꞌan cocha war awaren. Y cꞌani inwareox era que watar e día conda cꞌani iwiren xeꞌ Uyunenen e winic war inturuan tama niturtar tama unojcꞌabꞌ e Dios xeꞌ meyra ayan ucꞌotorer. Y nox cꞌani iwiren conda insutpa waten tama e tocar tichan tuaꞌ inqꞌueche axin tunor tin e war acꞌupseyanobꞌ tamaren, che e Jesús. \p \v 65 Entonces wacchetaca qꞌuijna uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ conda uyubꞌi lo que che e Jesús que: “Nen e Cristoen”, y tamar era uxixi ubꞌujc xeꞌ lapar umener. Entonces ojron uwinquir era y che: \p —E winic era war uqꞌuijnes e Dios tacar uyojroner. ¿Tucꞌa tuaꞌ otronteꞌ ajchecsuyaj upater e winic era? Coybꞌix uyojroner que jaxir war uqꞌuijnes e Dios. \v 66 ¿Tucꞌa ibꞌijnu nox tamar? che uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ. \p Y e nuquir winicobꞌ chenobꞌ: \p —Checta ixto yaꞌ que ayan umabꞌambꞌanir. Ucꞌani tuaꞌ achamesna, che e nuquir winicobꞌ. \p \v 67 Y tamar era cay utujbꞌiobꞌ ut y cay uyajcꞌuobꞌ ut. Y ayan tin e cay uyopruobꞌ ut \v 68 y chenobꞌ: \p —Net xeꞌ jax e Cristoet, arenon, ¿chi xeꞌ uyopruet? chenobꞌ. \s1 Conda e Pedro umuqui ucꞌabꞌa e Jesús \r Marcos 14:66-72; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27 \p \v 69 Pues ya turu e Pedro tor e tinaj conda numuy inteꞌ ijchꞌoc xeꞌ jax inteꞌ man xeꞌ apatna tama e cosina xeꞌ uwira e Pedro y che: \p —Net ubꞌan xanet taca e Jesús xeꞌ tuaꞌ e departamento Galilea, che e ijchꞌoc. \p \v 70 Pero e Pedro umuqui tut tunor e gente era y che: \p —Machi innata tucꞌa war aware, che e Pedro. \p \v 71 Entonces e Pedro ixin wawan esto tiaꞌ oꞌchoy e gente conda irna umen otronteꞌ ijchꞌoc xeꞌ man ubꞌan xeꞌ uyare e gente y che: \p —E winic era jax xeꞌ war axana taca e Jesús xeꞌ tuaꞌ e chinam Nazaret ubꞌan, che e ijchꞌoc era. \p \v 72 Pero e Pedro sutpa umuqui otronyajr y che: \p —Machi innata chi e winic era, che e Pedro. \p \v 73 Y nacpat era ayan tin e warobꞌ yajaꞌ xeꞌ cꞌotoyobꞌ tut e Pedro y che: \p —San jaxet que net upiaret e Jesús. Y chequer que net ajlugaret tama e departamento Galilea ubꞌan porque chequer tamar awojroner, che e winic era. \p \v 74 Entonces e Pedro ojron otronyajr y che: \p —Unaten e Dios que majax majresiaj lo que war inche tacarox que machi innata chi e winic era xeꞌ war ixojron tamar, che e Pedro. \p Y tama e momento era aru e acꞌach. \v 75 Entonces yopa tujor e Pedro lo que cay arobꞌna umen e Jesús que: “Cꞌani inwaret que tama e acbꞌar era conda ne mato aꞌru e acꞌach, net iꞌxin amuqui nicꞌabꞌa uxyajr que machi anata chien nen”, xeꞌ cꞌajpa umen e Pedro. Y conda cay ubꞌijnu tama tunor era locꞌoy e Pedro y cay aru taca inteꞌ nuxi nuc. \c 27 \s1 Conda qꞌuejcha ixin e Jesús tut e Pilato \r Marcos 15:1; Lucas 23:1-2; Juan 18:28-32 \p \v 1 Pues entonces conda war asacojpa cay umorojse ubꞌobꞌ tunor uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ taca e nuquir winicobꞌ tuaꞌ e Israel y cay ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ uchamsiobꞌ e Jesús. \v 2 Y uqꞌuechiobꞌ ixin e Jesús cachar tuaꞌ aꞌjcꞌuna e gobernador xeꞌ jax e Poncio Pilato. \s1 Uchamer e Judas \r Hechos 1:18-19 \p \v 3 Pues conda e Judas xeꞌ jax xeꞌ utuchꞌi e Jesús cay uwira que arobꞌna tuaꞌ achamesna e Jesús cay cꞌuxun uyalma tamar. Entonces uqꞌueche ixin e treinta ut tumin xeꞌ plata tuaꞌ usuti tut uwinquir e inmojr sacerdotiobꞌ y tut e nuquir winicobꞌ, \v 4 y che: \p —Mabꞌambꞌan lo que cay inche conda inwareox tuaꞌ iqꞌueche axin e Jesús porque matucꞌa war uche, che e Judas. \p Pero ojronobꞌ e sacerdotiobꞌ y chenobꞌ: \p —Non matucꞌa canata tama tunor era. Net anata jay war anumse abꞌa tama tunor era, che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 5 Entonces e Judas ixin uwechꞌe e tumin tut e otot tama e templo y de allí ixin ulucbꞌa e lazo tama unuc y uchamse ubꞌa. \p \v 6 Entonces uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ cay umorojsiobꞌ ut e tumin y chenobꞌ: \p —Machi uyubꞌion cayabꞌi e tumin era tama e ofrenda porque cꞌampesbꞌir tuaꞌ utoyi achamesna inteꞌ, che uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ. \p \v 7 Entonces cay ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ umaniobꞌ imbꞌijc rum xeꞌ tuaꞌ ani inteꞌ ajpacbꞌejt taca e tumin. Y quetpa tuaꞌ ucꞌampesobꞌ e rum era tuaꞌ amujca tin e majax ajlugar tama e Israel. \v 8 Y tamar era quetpa ucꞌabꞌa e rum: “E rum tiaꞌ yajra e chꞌich” esto coner. \v 9 Y tamar era cꞌapa chena lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e profeta Jeremías xeꞌ che: “Uchꞌamiobꞌ e treinta ut tumin xeꞌ plata xeꞌ jax lo que quetpa tuaꞌ atojya umen e nuquir winicobꞌ tuaꞌ e Israel tuaꞌ aꞌrobꞌnobꞌ tiaꞌ turu e Ajcorpesiaj. \v 10 Y tamar e tumin era e nuquir winicobꞌ tuaꞌ e Israel ixin umaniobꞌ imbꞌijc rum xeꞌ tuaꞌ ani inteꞌ ajpacbꞌejt. Bꞌan arobꞌnen umen Niwinquirar”, che e profeta Jeremías tiaꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios. \s1 Conda turu e Jesús tut e Pilato \r Marcos 15:2-5; Lucas 23:3-5; Juan 18:33-38 \p \v 11 Entonces conda e Jesús cꞌotoy wawan tut e gobernador jaxir cay uyubꞌi tuaꞌ y che: \p —¿Net ca ureyetobꞌ e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel? che e Pilato. \p Y e Jesús che: \p —Bꞌan ya cocha war aware net era, che e Jesús. \p \v 12 Pero conda war atujchꞌa umen uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y umen e nuquir winicobꞌ jaxir matucꞌa uyare. \v 13 Y che e Pilato: \p —¿Machi ca oybꞌi cobꞌa war oꞌjronobꞌ apater? che e Pilato. \p \v 14 Pero e Jesús matucꞌa uyare, y e gobernador bꞌacta uwira este que machi unata tucꞌa tuaꞌ ubꞌijnu tama e Jesús. \s1 Conda arobꞌna tuaꞌ achamesna e Jesús \r Marcos 15:6-20; Lucas 23:13-25; Juan 18:38–19:16 \p \v 15 Pues e gobernador ayan lo que war uche tama inteꞌ inteꞌ año conda anumuy e nojqꞌuin pascua que jaxir ubꞌani inteꞌ xeꞌ turu tama e cárcel bꞌan cocha acꞌajtna umen e gente. \v 16 Y ayan inteꞌ winic tama e cárcel xeꞌ atajttzꞌa umen e gente xeꞌ ucꞌabꞌa Barrabás. \v 17 Y conda ya turobꞌ tunor e gente tut e Pilato jaxir cay uyubꞌi tuaꞌ e gente y che: \p —¿Chi icꞌani tuaꞌ imbꞌani? ¿Imbꞌani ca e Barrabás? ¿O icꞌani ca tuaꞌ imbꞌani e Jesús xeꞌ arobꞌna e Cristo? che e Pilato. \p \v 18 Pues jaxir warix unata que umen que war acꞌuxnaqꞌuiobꞌ e nuquir winicobꞌ upater e Jesús que taresna tut jaxir. \p \v 19 Y conda turu e Pilato tor uturtar tiaꞌ aturuan tuaꞌ ubꞌijnu uwira tamar lo que atujchꞌa e gente, cꞌotoy arobꞌna inteꞌ ojroner xeꞌ ebꞌetbꞌir ixin umen uwixcar xeꞌ che: “Ira oꞌse abꞌa taca e winic era xeꞌ erach uwirnar porque acbꞌar sajmi inwira inteꞌ wayac xeꞌ calapir uwirnar tama e winic era”, che e ojroner xeꞌ ebꞌetbꞌir ixin umen uwixcar. \p \v 20 Pero uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ taca e nuquir winicobꞌ cay uchiobꞌ qꞌuijna tunor e gente upater e Jesús y tuaꞌ uyareobꞌ que jax e Barrabás xeꞌ tuaꞌ abꞌajna y que e Jesús ucꞌani tuaꞌ achamesna. \v 21 Entonces ojron e Pilato otronyajr y che: \p —¿Tin icꞌani tuaꞌ imbꞌani era? ¿E Jesús ca o e Barrabás? che e Pilato. \p Y e gente chenobꞌ: \p —Bꞌana e Barrabás, chenobꞌ e gente. \p \v 22 Entonces e Pilato sutpa uyubꞌi tuaꞌ e gente otronyajr y che: \p —¿Y tucꞌa icꞌani tuaꞌ inche taca e Jesús xeꞌ arobꞌna que jax e Cristo? che e Pilato. \p Entonces ojronobꞌ tunor e gente y chenobꞌ: \p —Chꞌubꞌanic tut e cruz, chenobꞌ tunor e gente. \p \v 23 Entonces sutpa ojron e Pilato y che: \p —¿Y tucꞌa cay uche e winic era tuaꞌ cachamse? che e Pilato. \p Pero jaxirobꞌ intaca sutpa aruobꞌ otronyajr y chenobꞌ: \p —Chꞌubꞌanic tut e cruz, che sian e gente. \p \v 24 Pero conda cꞌotoy unata e Pilato que machi uyubꞌi uche aquetpa intiach ubꞌijnusiajobꞌ e gente, y que intaca war uqꞌuitru ubꞌobꞌ axin, entonces uyare tuaꞌ ataresna imbꞌijc jaꞌ y cay upoqui ucꞌabꞌ tut e gente tuaꞌ uchectes tutobꞌ que machi utajwi jay ayan umabꞌambꞌanir e Jesús. Y tamar era ojron e Pilato y che: \p —Matucꞌa umabꞌambꞌanir e winic era, y tamar era majax tanijor nen tuaꞌ acꞌaxi e mabꞌambꞌanir lo que cꞌani iche nox, che e Pilato. \p \v 25 Y che e gente: \p —Jay mabꞌambꞌan ani tuaꞌ achamesna e Jesús que cꞌajxic ticajor non taca camaxtac, che e gente era. \p \v 26 Entonces e Pilato uyare tuaꞌ abꞌajna e Barrabás. Y de allí uyare tuaꞌ ajajtzꞌa e Jesús taca inteꞌ jarbꞌir qꞌuewer y tuaꞌ aꞌjcꞌuna tin e tuaꞌ uchꞌubꞌobꞌ tut e cruz tuaꞌ uchamsiobꞌ. \p \v 27 Entonces e soldadobꞌ tuaꞌ e Pilato uqꞌuechiobꞌ ixin e Jesús esto tor utinaj e Pilato y de allí cay umorojse tunor e soldadobꞌ xeꞌ turobꞌ era y e Jesús quetpa tuyuxinobꞌ. \v 28 Entonces e soldadobꞌ ulocsiobꞌ ubꞌujc e Jesús y cay uriobꞌ inteꞌ chacchac bꞌujc tama unuc bꞌan cocha ubꞌujc ani inteꞌ rey. \v 29 Y de allí ujariobꞌ cora tꞌix y uturbꞌobꞌ tama ujor e Jesús bꞌan cocha inteꞌ corona, y uchꞌamiobꞌ inteꞌ ucꞌabꞌ teꞌ xeꞌ impacpac ut y utzꞌiriobꞌ tama unojcꞌabꞌ e Jesús. De allí cay acotuanobꞌ tut tuaꞌ asiobꞌ tacar y chenobꞌ: \p —¡Que turuanic meyra tiempo jaxir xeꞌ jax e Rey tuaꞌ tunor e gente tama e Israel! chenobꞌ tunor e soldadobꞌ era. \p \v 30 Y de allí e soldadobꞌ cay utujbꞌiobꞌ ut e Jesús y ulocsiobꞌ e teꞌ tama ucꞌabꞌ y cay uyajcꞌuobꞌ tama ujor. \v 31 Y conda cꞌapa asiobꞌ taca e Jesús cocha era ulocsiobꞌ e chacchac bꞌujc tama unuc y uriobꞌ ubꞌujc xeꞌ tuach. Entonces uqꞌuechiobꞌ ixin e Jesús tuaꞌ uchꞌubꞌobꞌ tut e cruz tuaꞌ uchamsiobꞌ. \s1 Conda chꞌubꞌna e Jesús tut e cruz \r Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27 \p \v 32 Pues ayan inteꞌ winic xeꞌ ucꞌabꞌa Simón xeꞌ tari tama inteꞌ chinam xeꞌ ucꞌabꞌa Cirene. Y conda cay ulocsiobꞌ e Jesús tama e chinam Jerusalem utajwiobꞌ e Simón era y uyareobꞌ tuaꞌ ubꞌiti axin ucruz e Jesús. \p \v 33 Y bꞌan cocha era cꞌotoyobꞌ tama or inteꞌ witzir xeꞌ ucꞌabꞌa Calavera xeꞌ bꞌan uwirnar cocha ubꞌaquer ujor inteꞌ winic. Y ucꞌabꞌa or e witzir era tama e ojroner hebreo jax: “Gólgota.” \v 34 Y ayan lo que cꞌani ani uyajcꞌu e Jesús tuaꞌ uyuchꞌi xeꞌ jax imbꞌijc vino yabꞌarbꞌir taca otronteꞌ jaꞌ xeꞌ inchꞌaj ut xeꞌ conda ochna umen inteꞌ wacchetaca aquetpa sispanen ucuerpo. Pero conda e Jesús uyejta uwira tucꞌa era machi uyuchꞌi. \p \v 35 Y conda cꞌapa uchꞌubꞌobꞌ e Jesús tut e cruz, e soldadobꞌ cay uchiobꞌ suertiar tama ubꞌujc tuaꞌ uwirobꞌ chi tacar tuaꞌ aquetpa. Bꞌan uchiobꞌ tuaꞌ acꞌapa achempa lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama uyojroner e Dios umen inteꞌ profeta tiaꞌ che: “Uxere ubꞌobꞌ tama nibꞌujc, uchiobꞌ suertiar tuaꞌ uwirobꞌ chi tuaꞌ uchꞌami.” Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen inteꞌ profeta. \v 36 Y nacpat era turuanobꞌ tuaꞌ ucojcobꞌ este que achamay. \v 37 Y uturbꞌobꞌ inteꞌ pachpachteꞌ tor ucruz e Jesús tiaꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir y che: \sc JAX ERA E JESÚS XEꞌ JAX E REY TUAꞌ E GENTE TUAꞌ E ISRAEL\sc*. Bꞌan chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tor ucruz e Jesús. \p \v 38 Y ayan chateꞌ ajxujchꞌobꞌ xeꞌ chꞌubꞌnobꞌ tuaꞌ achamesnobꞌ taca e Jesús era ubꞌan, inteꞌ chꞌubꞌna tama ut ucruz tama unojcꞌabꞌ e Jesús y otronteꞌ chꞌubꞌna tama ut ucruz tama utzꞌejcꞌabꞌ e Jesús. \v 39 Y ayan e gente xeꞌ war axanobꞌ tut e cruz era xeꞌ cay uyujcu ujorobꞌ tut e Jesús tuaꞌ uqꞌuijnesobꞌ, \v 40 y chenobꞌ: \p —Net xeꞌ cay aware que erer atijres e templo y asutpa achi wacchetaca tamar taca e uxteꞌ día, corpes abꞌa. Jay net jax ani Uyunenet e Dios, ecmen tarex tut e cruz, che e gente era taca inteꞌ tzener tut e Jesús. \p \v 41 Y bꞌan cay ojronobꞌ taca inteꞌ tzener ubꞌan uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ y e ajcanseyajobꞌ tama uley e Moisés y e fariseobꞌ y e nuquir winicobꞌ, cay ojronobꞌ jaxobꞌ taca tut e Jesús y chenobꞌ: \p \v 42 —Pues jaxir uyubꞌi ucorpes e inmojr gente, pero machi uyubꞌi ucorpes ubꞌa. Jay jax ani e Rey tuaꞌ e gente tuaꞌ e Israel ecmic taric tut e cruz y non ubꞌan caxin cacꞌupseyan tamar. \v 43 Jaxir acꞌupseyan tama e Dios, y ya ca ani war ayajtna ut umen e Dios acorpesna ani umener, cocha jaxir che que jaxir jax Uyunen e Dios, che tunor e nuquir winicobꞌ era jaxobꞌ taca tut e Jesús. \p \v 44 Y e chateꞌ ajxujchꞌobꞌ xeꞌ war achamesnobꞌ tuyejtzꞌer e Jesús war uqꞌuijnesobꞌ bꞌan taca ubꞌan. \s1 Conda chamay e Jesús \r Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30 \p \v 45 Pues entonces tama uyuxin e día ecsibꞌa tunor ut e qꞌuin tama tunor or e lugar era y quetpa bꞌan cocha e acbꞌar tama inteꞌ tiempo de tres hora. \v 46 Entonces a las tres de la tarde cay aru e Jesús taca inteꞌ nuxi nuc y che: \p —Elí, Elí, ¿Lama sabactani? che e Jesús. E ojroner era war che: “Nidiosiret, Nidiosiret ¿tucꞌa tuaꞌ achoqui awacten era?” \p \v 47 Y ayan tin e turobꞌ era xeꞌ uyubꞌiobꞌ e Jesús xeꞌ chenobꞌ: \p —E winic era war upejca e profeta Elías xeꞌ turuan tama e onian tiempo, chenobꞌ. \p \v 48 Y tama e momento era ayan inteꞌ tujam e winicobꞌ era xeꞌ ixin ajner tuaꞌ utares inteꞌ tinam xeꞌ cachar tama inteꞌ teꞌ y uturbꞌa cora vino tamar y utꞌabꞌse esto tutiꞌ e Jesús tuaꞌ ochna umener. \v 49 Pero ojronobꞌ e inmojr era y chenobꞌ: \p —Actan bꞌan taca. Cꞌani cawira jay ayopa e Elías tuaꞌ ucorpes, che e inmojr era. \p \v 50 Y nacpat era sutpa aru e Jesús otronyajr taca inteꞌ nuxi nuc y de allí chamay. \v 51 Y tama e momento era e nuxi bꞌujc xeꞌ chꞌur macuir e templo xeꞌ jax umajquibꞌir ut e altar tajchpa tari tichan esto tut e rum. Y chincha tunor or e lugar era y e nuquir tun tajchpa ixin. \v 52 Y pascꞌa ut meyra mujrobꞌ tuaꞌ e chamenobꞌ tama e lugar era. Y meyra tin e erachobꞌ tut e Dios xeꞌ cꞌapa chamayobꞌ, sutpa bꞌixcꞌobꞌ tama e día era. \v 53 Pues conda sutpa bꞌixcꞌa e Jesús, intaca bꞌixcꞌobꞌ locꞌoyobꞌ tama umujrobꞌ tin e chamenobꞌ era y ixin ochoyobꞌ tama e chinam Jerusalem tiaꞌ irnobꞌ umen meyra gente. \p \v 54 Y ayan inteꞌ capitán romano xeꞌ war ucojco e Jesús taca cora soldadobꞌ, y conda uwirobꞌ e nuxi yujcbꞌar y tunor lo que war anumuy era, bꞌactobꞌ meyra y chenobꞌ: \p —E winic era jax ani Uyunen e Dios, che e soldadobꞌ era. \p \v 55 Y ayan ubꞌan cora ixictac xeꞌ turobꞌ najtir cora xeꞌ war achꞌucsanobꞌ. Pues e ixictac era jax tin e cay xanobꞌ taca e Jesús tuaꞌ utacriobꞌ desde que locꞌoy tama e departamento Galilea. \v 56 Y tujam e ixictac era ya war e María xeꞌ tari tama e chinam Magdala, y war e María xeꞌ jax utuꞌ e Santiago y e José, y war utuꞌ uyunenobꞌ e Zebedeo. \s1 Conda mujca e Jesús \r Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42 \p \v 57 Pues entonces ayan inteꞌ winic xeꞌ ucꞌabꞌa José xeꞌ ayan meyra utumin xeꞌ ajchinam Arimatea xeꞌ jax inteꞌ ajcanuar tuaꞌ e Jesús ubꞌan. Y conda acbꞌare tama e día era cꞌotoy tut e Pilato \v 58 y ucꞌajti ucuerpo e Jesús tuaꞌ uyubꞌi uqꞌueche axin tuaꞌ umuqui. Y tamar era e Pilato uyare tuaꞌ aꞌjcꞌuna ucuerpo e Jesús. \v 59 Entonces e José uqꞌueche ixin ucuerpo e Jesús y ubꞌaqꞌui taca inteꞌ sacsac bꞌujc. \v 60 Pues e José era ayan inteꞌ umujr xeꞌ ustabꞌir umener xeꞌ jax inteꞌ chꞌen tama ut inteꞌ tun tiaꞌ ani tuaꞌ amujca e José conda axin achamay. Entonces uqꞌuechiobꞌ ixin ucuerpo e Jesús y uchꞌabꞌu macuir e chꞌen, y de allí umaqui utiꞌ e chꞌen taca inteꞌ nuxi tun, y de allí locꞌoy ixiobꞌ. \v 61 Y ya turu e María xeꞌ tari tama e chinam Magdala taca inteꞌ María tuyejtzꞌer e mujr era. \s1 E soldadobꞌ xeꞌ qꞌuejcha ixin tuaꞌ ucojcobꞌ umujr e Jesús \p \v 62 Pues chamesna e Jesús tama e día conda e gente tama e Israel uyustes tunor tuaꞌ e día tuaꞌ e jiriar xeꞌ jax inteꞌ día antes que acꞌotoy e día tuaꞌ e jiriar. Entonces tama otronteꞌ día uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ taca e fariseobꞌ cꞌotoyobꞌ tut e Pilato tuaꞌ oꞌjronobꞌ tacar. \v 63 Entonces ojronobꞌ taca e Pilato y chenobꞌ: \p —Cawajcꞌotoreret, cꞌarto camener e majresiaj lo que che e Jesús conda bꞌixirto ani y che: “Conda anumuy tres día nen inxin insutpa imbꞌixcꞌa tujam e chamenobꞌ”, que arobꞌna umen e Jesús. \v 64 Y tamar era aren cora soldadobꞌ tuaꞌ axin ucojcobꞌ umujr e Jesús este que acꞌapa anumuy e tres día era, porque bꞌajcꞌat watar uyajcanuarobꞌ tuaꞌ uxujchꞌiobꞌ ucuerpo e Jesús y uqꞌuechiobꞌ axin. Y jay bꞌan ani uyubꞌi uchiobꞌ, cꞌani acay uyareobꞌ e gente que sutpa bꞌixcꞌa e Jesús tujam e chamenobꞌ. Y jay bꞌan anumuy, más nojta tuaꞌ aquetpa tunor e nuxi majresiaj era, che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 65 Entonces ojron e Pilato y che: \p —Ayan cora soldadobꞌ tiwejtzꞌer tarex. Qꞌuechic chic tuaꞌ iwirsiobꞌ e mujr y cocha icꞌani tuaꞌ ucojcobꞌ, che e Pilato. \p \v 66 Entonces uqꞌuechiobꞌ ixin e soldadobꞌ era esto tiaꞌ mujcbꞌir e Jesús y uwirsiobꞌ cocha ucꞌani tuaꞌ ucojcobꞌ e mujr, y de allí uturbꞌobꞌ inteꞌ nuxi sello tama ut e nuxi tun xeꞌ macar utiꞌ e chꞌen tamar. \c 28 \s1 Conda sujta bꞌixqꞌuesna e Jesús tujam e chamenobꞌ \r Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10 \p \v 1 Entonces conda cꞌapa numuy e día tuaꞌ e jiriar y conda sacojpa tama otronteꞌ día xeꞌ jax e día domingo, e María xeꞌ tuaꞌ e chinam Magdala ixin taca otronteꞌ María tuaꞌ uwirobꞌ umujr e Jesús. \v 2 Y wacchetaca checta inteꞌ nuxi yujcbꞌar tama e lugar era. Y ecmay tari inteꞌ ángel tuaꞌ Cawinquirar Dios tut e qꞌuin y cꞌotoy tuyejtzꞌer e mujr y ulocse e nuxi tun xeꞌ macar ani utiꞌ e chꞌen tamar. Y nacpat era e ángel turuan tujor e tun. \v 3 Y galan uwirnar e ángel era xeꞌ ejpray ut bꞌan cocha conda eijbꞌi ut e qꞌuin. Y sacsac ut ubꞌujc bꞌan cocha e tocar. \v 4 Y e soldadobꞌ conda uwirobꞌ tunor era bꞌactobꞌ meyra este que chinchobꞌ y quetpobꞌ bꞌan cocha cora chamenobꞌ. \v 5 Entonces ojron e ángel taca e ixictac y che: \p —Ira ixbꞌacta. Nen innata que war isajca e Jesús xeꞌ chamesna tut inteꞌ cruz. \v 6 Machi chꞌar tara porque sutpa bꞌixcꞌa tujam e chamenobꞌ bꞌan cocha cay uyareox. Lar chꞌujcunic iwira tiaꞌ chꞌar ani tama umujr. \v 7 Y quiquic wacchetaca tuaꞌ iware uyajcanuarobꞌ que sutpa bꞌixcꞌa e Jesús tujam e chamenobꞌ, y que axix era esto tama e departamento Galilea, y que yajaꞌ tuaꞌ uwirobꞌ ut. Jax taca era lo que quetpa tuaꞌ inwareox, che e ángel. \p \v 8 Entonces e ixictac locꞌoyobꞌ wacchetaca tama e mujr, war abꞌactobꞌ y war atzayobꞌ meyra, y ixiobꞌ ajner tuaꞌ uyareobꞌ uyajcanuarobꞌ e Jesús tama tunor lo que numuy era. \v 9 Y warto axiobꞌ tor e bꞌir conda checta e Jesús tutobꞌ. Entonces ojron jaxir y che: \p —¿Cocha turox? ¿Tucꞌa war inumse ibꞌa? che e Jesús. \p Y atzay e ixictac uwirobꞌ e Jesús este que ixin cotuanobꞌ tut y cay umeqꞌuiobꞌ uyoc e Jesús, y uyujtzꞌiobꞌ ut. \v 10 Y che e Jesús: \p —Ira ixbꞌacta. Quiquic arenic niwermanuobꞌ que ucꞌani tuaꞌ alocꞌoy axiobꞌ esto tama e departamento Galilea tiaꞌ tuaꞌ uwirenobꞌ, che e Jesús. \s1 Lo que arobꞌnobꞌ e soldadobꞌ tuaꞌ uyareobꞌ e inmojr \p \v 11 Pues conda wartocto alocꞌoy e ixictac, locꞌoyobꞌ cora soldadobꞌ xeꞌ war ucojcobꞌ e mujr tuaꞌ axiobꞌ tut uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ. Y conda cꞌotoyobꞌ cay uchecsu tutobꞌ tunor lo que numuy. \v 12 Entonces uwinquirobꞌ e inmojr sacerdotiobꞌ umorojse ubꞌobꞌ taca e nuquir winicobꞌ y cay ojronobꞌ este que quetpobꞌ tama intera ubꞌijnusiajobꞌ tuaꞌ uyajcꞌuobꞌ meyra tumin e soldadobꞌ era. \v 13 Entonces uyareobꞌ e soldadobꞌ y chenobꞌ: \p —Arenic nox cocha era que conda war ixwayan tama e acbꞌar cꞌotoyobꞌ uyajcanuarobꞌ e Jesús tuaꞌ uxujchꞌiobꞌ ucuerpo y uqꞌuechiobꞌ ixin. \v 14 Pero jay acꞌotoy unata e gobernador tama tunor era, non tuaꞌ caxin cacorpesox tuaꞌ machi ixjajtzꞌa tama tunor era, che e nuquir winicobꞌ era. \p \v 15 Entonces e soldadobꞌ uchꞌamiobꞌ e tumin y ixin uchiobꞌ bꞌan taca cocha arobꞌnobꞌ. Y bꞌan arobꞌna tujam e gente tuaꞌ e Israel esto coner. \s1 Conda e Jesús uchecsu ubꞌa tut uyajcanuarobꞌ \r Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; Juan 20:19-23 \p \v 16 Entonces e once uyajcanuarobꞌ e Jesús ixiobꞌ tama e departamento Galilea esto tor inteꞌ witzir xeꞌ arobꞌnobꞌ umen e Jesús tiaꞌ tuaꞌ utajwi ubꞌobꞌ. \v 17 Y conda uwirobꞌ ut e Jesús cay uyujtzꞌiobꞌ ut. Pero ayan tin e machi unatobꞌ jay bꞌan tuaꞌ uchiobꞌ. \v 18 Entonces cꞌotoy e Jesús tuyejtzꞌerobꞌ y che: \p —Nen ajcꞌubꞌiren tunor e cꞌotorer lo que ayan tut e qꞌuin y lo que ayan tara tor e rum ubꞌan. \v 19 Y tamar era inwareox que quiquic tut tunor e gente tama tunor or e rum y cansenicobꞌ tuaꞌ aquetpobꞌ niwajcanuarobꞌ, y chꞌuymenic tunorobꞌ tama ucꞌabꞌa Nitata Dios, y tama nicꞌabꞌa nen xeꞌ Uyunenen e Dios, y tama ucꞌabꞌa Unawalir e Dios. \v 20 Y cansenicobꞌ tunorobꞌ tuaꞌ acꞌupseyanobꞌ tut tunor lo que cay incansiox. Y cꞌajpesic y natanic que nen turen tacarox iraj iraj este que acꞌapa tunor or e rum era, che e Jesús. Tara acꞌapa tunor niwojroner, che e Mateo.