\id EST \h Ester \toc1 Ester \toc2 Ester \toc3 Est. \mt1 Ester \imt1 Inteꞌ checsuyaj tama e libro de Ester \is2 ¿Tucꞌa tuaꞌ tzꞌijbꞌabꞌir e jun era? \ip Pues e bꞌijnusiaj xeꞌ más nojta tama e jun era jax tuaꞌ uchecsu ticoit que erach e Dios, y que ucojco uchinam xeꞌ jax e Israel taca meyra cꞌunersiaj. \is2 ¿Chi umen tzꞌijbꞌabꞌir e jun era? \ip Pues machi che chi umen tzꞌijbꞌabꞌir e jun, pero ayan tin e ubꞌijnu que bꞌajcꞌat jax e Mardoqueo xeꞌ utzꞌijbꞌa, o bꞌajcꞌat e Esdras o e Nehemías, cocha utzꞌijbꞌnar e jun era aquetpa bꞌan cocha utzꞌijbꞌnar e libro de Esdras o e libro de Nehemías. \is2 ¿Tucꞌa año tzꞌijbꞌabꞌir e jun era? \ip Pues tzꞌijbꞌabꞌir e libro de Ester tama e año 470 conda merato acuxpa e Cristo, cocha canata que e Ester cꞌotoy quetpa reina tama e año 479. \is2 ¿Chi tamar cansenon tama e jun era? \ip E gente xeꞌ más achecsuna tama e jun era jax e Ester, y e Mardoqueo, y e rey Asuero, y e Amán. \ie \c 1 \s1 Conda e rey Asuero uche inteꞌ nuxi nojqꞌuin \p \v 1 Pues entonces ayan inteꞌ rey xeꞌ ucꞌabꞌa Asuero xeꞌ cay cꞌotori tama e lugar Persia y tama e lugar Media tiaꞌ ayan 127 departamento. Pues meyra nuxi lugar tiaꞌ cꞌotori e Asuero era. Pues e lugar tiaꞌ cꞌotori axin innajt tama e lado tiaꞌ atobꞌoy watar e qꞌuin esto tama e lugar India, y acꞌotoy tama e lado tiaꞌ anamtzꞌa axin e qꞌuin esto tama e lugar Etiopía. \v 2 Y e capital tiaꞌ cay turuan tuaꞌ acꞌotori jax inteꞌ nuxi chinam xeꞌ ucꞌabꞌa Susa. \p \v 3 Pues tama e uxteꞌ año que war acꞌotori, e rey Asuero cay ubꞌijnu que cꞌani uche inteꞌ nuxi nojqꞌuin taca tunor uyajcꞌamparobꞌ y taca tunor e nuquir winicobꞌ, y upejca tuaꞌ acꞌotoyobꞌ ubꞌan tunor e nuquir ajwinquirobꞌ tuaꞌ e soldadobꞌ, y tunor e nuquir ajcꞌotorerobꞌ y e ajcꞌamparobꞌ lo que ayan tama inteꞌ inteꞌ departamento tama tunor e lugar Persia y tama tunor e lugar Media. \v 4 Pues cay uche e nuxi nojqꞌuin tama inteꞌ tiempo de seis mes. Pues jaxir war uyusre tuaꞌ uchecsu tunor lo que ayan tacar xeꞌ meyra atujri tut tunor e gente era, y tuaꞌ uwirsiobꞌ cobꞌa e tawarer lo que ayan tuaꞌ. \v 5 Y conda tzꞌacta seis mes tama e nojqꞌuin, e Asuero sutpa uche otronteꞌ nojqꞌuin tama inteꞌ tiempo de siete día. Y uche e nojqꞌuin tor e tinaj tuyotot xeꞌ tiaꞌ pacbꞌir meyra sian teꞌ y meyra sian nichir. Y upejca tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tunor e gente xeꞌ turobꞌ tama e capital Susa era motor jay ayan utuminobꞌ o jay matucꞌa utuminobꞌ. \v 6 Pues tor e tinaj era ayan meyra cortina xeꞌ chꞌur tichan xeꞌ sacsac utobꞌ y xeꞌ azul utobꞌ, y quetpobꞌ cachbꞌir taca e lazo xeꞌ jarbꞌir taca e sacsac bꞌujc xeꞌ más atujri y taca e bꞌujc xeꞌ chacbꞌurem ut, y e lazo jurbꞌir tama e argolla xeꞌ chembꞌir taca e plata. Y e argolla era quetpa jurur tama cora oy xeꞌ chembꞌir taca e sacsac tun xeꞌ atzꞌapruma ut. Y ayan tiaꞌ aturuanobꞌ e gente tama meyra cꞌajn xeꞌ chembꞌir taca e plata y xeꞌ chembꞌir taca e oro. Y ut e otot era chembꞌir taca e tun xeꞌ más atujri y xeꞌ galan atzꞌapruma ut xeꞌ chacchac ut y xeꞌ sacsac ut y xeꞌ incsibꞌan ut. \v 7 Pues ayan meyra vino xeꞌ ajcꞌuna umen e rey tuaꞌ apujca axin taca tunor e winicobꞌ, y ajcꞌunobꞌ tuaꞌ uyuchꞌiobꞌ e vino tama e chꞌeu xeꞌ chembꞌir taca e oro. Y inteꞌ inteꞌ chꞌeu intiach uwirnar. \v 8 Y arobꞌna tin e war upuquiobꞌ axin e vino que inteꞌ inteꞌ winic erer uyuchꞌi e vino bꞌan taca cocha ucꞌani, y que mamajchi tuaꞌ achena uyuchꞌi meyra vino jay majax bꞌan ucꞌani, y que tin e cꞌani uyuchꞌi meyra vino erer ubꞌan. \v 9 Y macuir uyotot e rey ayan ubꞌan inteꞌ nojqꞌuin tuaꞌ e ixictac xeꞌ war achena umen e Vasti xeꞌ jax uwixcar e rey Asuero tiaꞌ cꞌotoyobꞌ tunor uwixcarobꞌ e winicobꞌ xeꞌ pejcbꞌirobꞌ tama unojqꞌuin e rey. \p \v 10 Pues conda tzꞌacta e siete día tama e nojqꞌuin, war atzay meyra e rey umen que war uyuchꞌi meyra vino. Entonces uyare tuaꞌ apejcna siete umanobꞌ\f + \fr 1:10 \ft E ojroner lo que acꞌampesna tama e castilla jax e ojroner “eunuco”, y motor que non war caware “manobꞌ” tama e libro de Ester, pero e manobꞌ era jax cora winicobꞌ xeꞌ quetpobꞌ capado conda chꞌom sitzꞌobꞌto. Pues tama e onian tiempo inteꞌ inteꞌ rey ucꞌampesobꞌ e manobꞌ cocha era tuaꞌ ucojcobꞌ tunor e ixcarbꞌirobꞌ tuobꞌ. Pues inteꞌ man cocha era ma cocha erer uchꞌami ubꞌa taca inteꞌ ixic, cocha machi obꞌna oyni, y tamar era e rey uyubꞌi uche confiar tamarobꞌ tuaꞌ ucojcobꞌ uwixcarobꞌ.\f* xeꞌ más atacbꞌajriobꞌ tacar xeꞌ jax era: Ayan e Mehumán y ayan e Biztá y ayan e Harboná y ayan e Bigtá y ayan e Abagtá y ayan e Zetar y ayan e Carcás. \v 11 Y uyare tuaꞌ axiobꞌ upejcobꞌ e Vasti xeꞌ jax e reina tuaꞌ acꞌotoy tut jaxir. Y uyebꞌta ixin e ojroner que jaxir ucꞌani tuaꞌ uturbꞌa ujojbꞌibꞌ ujor xeꞌ meyra atujri tuaꞌ erer eꞌrna umen tunor e ajcꞌamparobꞌ y umen tunor e nuquir winicobꞌ que jaxir galan ixto uwirnar y que jaxir galan ustabꞌir. \v 12 Entonces ixiobꞌ umanobꞌ e rey tuaꞌ uyare e Vasti lo que quetpa tuaꞌ uchecsuobꞌ tut. Pero conda e Vasti cꞌotoy unata lo que war ucꞌani e rey, jaxir machi ucꞌani tuaꞌ axin. Pero conda e rey arobꞌna lo que che e Vasti, qꞌuijna meyra este que cay ojmay uchꞌichꞌer. \v 13 Entonces ixin wacchetaca tuaꞌ oꞌjron taca tin xeꞌ más unatobꞌ tama e ley lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umenerobꞌ, cocha bꞌan uche e rey de por si conda achecta lo que intran tut. Entonces uyare tuaꞌ amorojsena cora winicobꞌ cocha era tuaꞌ ubꞌijnuobꞌ tucꞌa tuaꞌ achempa. \v 14 Y xeꞌ turobꞌ tama e nojqꞌuin era jax e Carsená y e Setar y e Admata y e Tarsis y e Meres y e Marsená y e Memucán xeꞌ jax e siete ajcꞌamparobꞌ jax taca xeꞌ ajcꞌunobꞌ tuaꞌ oꞌchoyobꞌ tut e rey iraj iraj, y jax tin xeꞌ uchiobꞌ e patnar xeꞌ más nojta tama tunor e lugar Persia y tama tunor e lugar Media. \v 15 Entonces e rey cay uyubꞌi tuobꞌ y che: \p —Pues cꞌani umbꞌi tibꞌa tamar lo que chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama e ley tamar inteꞌ ixic xeꞌ machi cꞌani obꞌian tut uviejo. Entonces ¿tucꞌa ucꞌani tuaꞌ achempa taca e Vasti xeꞌ jax e reina tara? Pues jaxir machi cꞌani uche lo que inware, y machi tari tuaꞌ uchectes ubꞌa tut tunor e winicobꞌ bꞌan cocha inware tuaꞌ arobꞌna umen nimanobꞌ, che e rey. \p \v 16 Entonces cay ojron e Memucán taca e rey y taca tunor e inmojr ajcꞌamparobꞌ y che: \p —Pues e Vasti xeꞌ jax e reina tara majax upater taca e rey xeꞌ cay uche e mabꞌambꞌanir era, sino uche upater tunor e ajcꞌamparobꞌ, y upater tunor tin e turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ chinam lo que ayan tama tunor e departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey Asuero. \v 17 Pues tunor lo que cay uche e Vasti axin anatanwa umen tunor e ixictacobꞌ tic taca, y tamar era mamajchi tujam e sian ixictacobꞌ axin oꞌbꞌianobꞌ tut uviejobꞌ. Porque axin oꞌjronobꞌ cocha era y chenobꞌ: ‘Conda e rey Asuero uyare ani tuaꞌ ataresna e reina Vasti tut, jaxir machi ixin,’ xeꞌ tuaꞌ arobꞌna umen e sian ixictacobꞌ tama tunor or e lugar. \v 18 Y entonces conda merato acꞌapa e día coner tunor uwixcarobꞌ e ajcꞌamparobꞌ tama tunor or e lugar Persia y tama tunor or e lugar Media axin acꞌotoy unatobꞌ tama tunor lo que cay uche e reina. Y entonces tunor e ixictacobꞌ machi ixto tuaꞌ oꞌbꞌianobꞌ tut uviejobꞌ, y axin acꞌaxi meyra qꞌuecraner tamaron watar e día. \v 19 Pues quisinic catzꞌijbꞌa inteꞌ ley, jay aquetpa imbꞌutz toit net xeꞌ nireyet, tuaꞌ caware que e reina Vasti mix tiaꞌ tuaꞌ acꞌotoy tut e rey otronyajr, y que axin atzꞌijbꞌna e ley era xeꞌ tuaꞌ aquetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama e jun xeꞌ tuaꞌ e gente tama e lugar Persia y xeꞌ tuaꞌ e gente tama e lugar Media. Y axin aquetpa e ley era bꞌan cocha e inmojr leyobꞌ que mamajchi uyubꞌi tuaꞌ uche aquetpa intiach. Y de allí ucꞌani tuaꞌ asicbꞌa otronteꞌ ijchꞌoc xeꞌ más tawar que jaxir tuaꞌ aquetpa reina. \v 20 Y entonces conda axin achecsuna e ley era umen e rey, axin anatanwa umen tunor e gente tic taca tama tunor or e lugar que e ixictac ucꞌani tuaꞌ oꞌbꞌianobꞌ tut uviejobꞌ, motor jay nuquir winicobꞌ o motor jay majax nuquir winicobꞌ, che e Memucán. \p \v 21 Entonces tunor lo que cay checsuna tut e rey y tut e ajcꞌamparobꞌ umen e Memucán quetpa imbꞌutz tutobꞌ. \v 22 Y de allí cay uyebꞌta ixin cora carta tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey, y e carta quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama inteꞌ inteꞌ ojroner xeꞌ ojronobꞌ e gente, y quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama inteꞌ inteꞌ letra lo que ucꞌampesobꞌ e gente tama inteꞌ inteꞌ lugar. Y e carta che que inteꞌ inteꞌ winic ucꞌani tuaꞌ obꞌna acꞌotori tujor ufamilia. \c 2 \s1 Conda e Ester cꞌotoy quetpa reina \p \v 1 Pues entonces conda numuy cora tiempo, sisa uqꞌuijnar e rey Asuero y machi ixto war oꞌjmay uchꞌichꞌer yaꞌ y cay ubꞌijnu tama lo que cay uche e Vasti y tama e ley lo que quetpa tzꞌijbꞌabꞌir upater. Y cay ubꞌijnu que ucꞌani otronteꞌ uwixcar. \v 2 Entonces ojronobꞌ umanobꞌ e rey tut jaxir y chenobꞌ: \p —Pues jay imbꞌutz toit, erer asajcna cora ijchꞌoctac xeꞌ galan uwirnarobꞌ tuaꞌ ataresnobꞌ tuaꞌ aquetpobꞌ tabꞌa. \v 3 Entonces erer asicbꞌa cora winicobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war icꞌotori tuaꞌ axin umorojsiobꞌ cora chꞌom ijchꞌoctac xeꞌ galanic uwirnarobꞌ y de allí erer aqꞌuejcha watobꞌ esto tuyotot e rey xeꞌ aquetpa tara tama e chinam Susa. Y de allí erer aquetpobꞌ yebꞌar ucojcsiaj e Hegai, xeꞌ jax e man xeꞌ ucojco tunor e ixictac tuaꞌ e rey. Y entonces e Hegai erer uyajcꞌu e crema e ijchꞌoctacobꞌ tuaꞌ uyariobꞌ tutobꞌ. \v 4 Y e ijchꞌoc xeꞌ axin atzay eꞌrna más umen rey, jax xeꞌ tuaꞌ aquetpa reina uyeror ut e Vasti. \p Entonces tunor e bꞌijnusiaj era quetpa imbꞌutz tut e rey, y tamar era uyare que bꞌan tuaꞌ achempa. \p \v 5 Pues ayan inteꞌ winic xeꞌ tuaꞌ e Israel xeꞌ ucꞌabꞌa Mardoqueo xeꞌ aturuan tama e chinam Susa. Pues e Mardoqueo unembꞌir tuaꞌ e Jaír, y e Jaír unembꞌir tuaꞌ e Simí, y e Simí unembꞌir tuaꞌ e Quis, y e Quis quetpa tama uchꞌajnarir e Benjamín. \v 6 Pues jaxir jax inteꞌ winic xeꞌ loqꞌuesna taca e inmojr gente tama e chinam Jerusalem umen e rey Nabucodonosor xeꞌ jax e rey tama e lugar Babilonia. Pues numuy tunor era tama e tiempo conda qꞌuejcha ixin e Jeconías xeꞌ jax ani e rey tama e lugar Judá.\f + \fr 2:6 \ft Tama e año 528 conda merato acuxpa e Cristo, e rey Nabucodonosor ixin ucucru e chinam Jerusalem y uqꞌueche ixin meyra sian gente este tama e lugar Babilonia. Y tamar era tama utiempo e Ester ayan meyra gente xeꞌ tuobꞌ e Israel tama e chinam Susa. Iranic tama e 2 de Reyes 24:14—17 tuaꞌ iwira más tama tunor era.\f* \v 7 Pues e Mardoqueo ayan incojt uwijtan xeꞌ ucꞌabꞌa Hadasá xeꞌ ijchꞌoc tuaꞌ umamaꞌ ani y tuaꞌ ucꞌojna. Entonces jaxir uqꞌueche ixin tuaꞌ uchꞌijrse. Pues e ijchꞌoc arobꞌna Ester ubꞌan, y jaxir galan uwirnar y galan ustabꞌir tunor. \v 8 Y conda checsuna e ley era tuaꞌ e rey, cay morojsena meyra ijchꞌoctac tama e chinam era y qꞌuejcha ixiobꞌ esto tama uyotot e rey, y quetpobꞌ yebꞌar ucojcsiaj e Hegai, y cꞌotoy quetpa e Ester tujamobꞌ ubꞌan. \v 9 Y e Hegai uwira que galan uwirnar e Ester y chꞌabꞌna uyalma umener. Y tamar era cay uyajcꞌu e crema lo que quetpa tuaꞌ ucꞌampes y uyajcꞌu lo que más imbꞌutz tuaꞌ ucꞌuxi. Y uyare siete manobꞌ xeꞌ ixictac xeꞌ más atzay apatnobꞌ tama tunor xeꞌ war apatnobꞌ tama uyotot e rey tuaꞌ ucojcobꞌ e Ester, y de allí uqꞌueche ixin taca e ixictacobꞌ era esto tama inteꞌ nuxi cuarto xeꞌ más imbꞌutz tiaꞌ tuaꞌ aturuanobꞌ. \p \v 10 Pero e Ester machi uchecsu jay chꞌajnarir tuaꞌ e Israel, y nien machi uchecsu chi tuaꞌ familia, porque bꞌan arobꞌna tuaꞌ uche umen e Mardoqueo. \v 11 Y e Mardoqueo acꞌotoy ajqꞌuin ajqꞌuin tama uyocher or e tinaj tama uyotot e ixictac, cocha cꞌani unata jay imbꞌutz turu e Ester, y jay war alocꞌoy imbꞌutz tunor. \p \v 12 Pues tunor e chꞌom ijchꞌoctacobꞌ era quetpa tuaꞌ oꞌstanobꞌ tunor ucuerpo tama inteꞌ tiempo de doce mes tuaꞌ aquetpobꞌ más galan uwirnarobꞌ. Pues tama e bꞌajxan seis mes ucꞌani tuaꞌ ayajra e aceite xeꞌ chembꞌir taca e mirra tama tunor ucuerpo, y de allí tama otro seis mes quetpa tuaꞌ ayajra e perfume yabꞌabꞌir taca e crema, y quetpa tuaꞌ oꞌstana uyeroj taca e polvo. Y conda acꞌapa e tiempo que war oꞌstana, entonces inteꞌ inteꞌ ijchꞌoc aquetpa tuaꞌ acꞌotoy tut e rey Asuero. \v 13 Y inteꞌ inteꞌ chꞌom ijchꞌoctac actana tuaꞌ uchꞌami tuqꞌuic tuqꞌuic bꞌujc xeꞌ más atzay uwira lo que ayan tama e otot tiaꞌ aturuanobꞌ e ijchꞌoctac tuaꞌ ubꞌujcse ubꞌa tacar. Y actana tuaꞌ uchꞌami e tunyujy bꞌan taca cocha ucꞌani ubꞌan. Y bꞌan cocha era axin acꞌotoy tut e rey. \v 14 Entonces aquetpa taca e rey tama inteꞌ acbꞌar, y de allí conda asacojpa axin tama otrontex otot tiaꞌ aturuanobꞌ e ixictac xeꞌ turuanobꞌix taca e rey xeꞌ war acojcnobꞌ umen e Saasgaz. Pues jaxir jax xeꞌ ajcojc tuaꞌ tunor uwixcarobꞌ e rey. Y de allí inteꞌ ixic ma tiaꞌ tuaꞌ asutpa axin tut e rey otronyajr jay machi apejcna tama ucꞌabꞌa tuaꞌ acꞌotoy. \p \v 15 Entonces conda cꞌotoy e hora tuaꞌ acꞌotoy e Ester tut e rey, jaxir intaca uchꞌami e bꞌujc y e tunyujy lo que arobꞌna umen e Hegai tuaꞌ ulapi, cocha jax xeꞌ aquetpa tuaꞌ ucojco tunor e ixictac. Pues e Ester cꞌajna umen tunor e gente. \v 16 Entonces qꞌuejcha ixin e Ester esto tuyotot e rey Asuero tuaꞌ aquetpa tama e acbꞌar tacar. Pues bꞌan numuy tama e mes Tébet\f + \fr 2:16 \ft E mes Tébet jax e diez mes bꞌan cocha uchiobꞌ tama e calendario tuaꞌ e gente bꞌana, pero ticoit non jax e mes de diciembre.\f* xeꞌ jax e diez mes tama e siete año que war acꞌotori e rey Asuero. \v 17 Pues e rey Asuero tzay uwira e Ester más meyra que e inmojr ijchꞌoctac, y chꞌabꞌna uyalma umener y tamar era cay uchojres ut más que e inmojr ijchꞌoctac. Y de allí uturbꞌa ujojbꞌibꞌ ujor y uyare tuaꞌ aquetpa reina uyeror ut e Vasti. \v 18 Entonces e rey cay uche inteꞌ nuxi nojqꞌuin tuaꞌ utattzꞌi e Ester, y uyare tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tunor e ajcꞌamparobꞌ y tunor e nuquir winicobꞌ tama tunor e lugar tiaꞌ war acꞌotori. Y uyare tuaꞌ ajiriobꞌ tunor e gente tama inteꞌ día, y uyare tuaꞌ atzꞌupesna e impuesto tama inteꞌ inteꞌ departamento, y cay uyajcꞌu meyra regalo bꞌan cocha uwajpi tuaꞌ ajcꞌuna umen inteꞌ rey. \fig “Y de allí e rey uturbꞌa ujojbꞌibꞌ ujor y uyare tuaꞌ aquetpa reina uyeror ut e Vasti.” (Ester 2:18)|alt="King Asuero crowning Esther" src="co01262b.TIF" size="span" loc="Esther 2:1-18" copy="David C. Cook" ref="ESTER 2:18" \fig* \s1 Conda e Mardoqueo uchiquini que cꞌani achamesna e rey \p \v 19 Entonces tama e día conda morojsena cora chꞌom ijchꞌoctacobꞌ otronyajr tuaꞌ aqꞌuejcha axin esto tuyotot e rey, war aturuan e Mardoqueo tama uyocher uyotot e rey cocha jax inteꞌ ajcꞌampar tuaꞌ e rey. \v 20 Pero e Ester mamajchi tut uchecsu tin ufamilia y nien machi uchecsu jay tuaꞌ uchꞌajnarir e Israel, porque bꞌan arobꞌna tuaꞌ uche umen e Mardoqueo, cocha warto obꞌian tut bꞌan taca cocha cay uche conda turuto tuyotot. \v 21 Y jax tamar taca e día era conda warto aturuan e Mardoqueo tama uyocher uyotot e rey, conda cay uchiquini lo que war oꞌjron e Bigtán y e Teres xeꞌ chateꞌ guarde espalda tuaꞌ e rey xeꞌ quetpobꞌ tuaꞌ ucojcobꞌ e ocher tama ucuarto. Y uchiquini que war oꞌjronobꞌ taca meyra qꞌuijnar que cꞌani uchamsiobꞌ e rey Asuero. \v 22 Entonces conda e Mardoqueo cꞌotoy unata tama tunor era, ixin uchecsu tut e Ester, y jaxir sutpa uyare e rey Asuero que bꞌan arobꞌna umen e Mardoqueo. \v 23 Entonces e rey uyare tuaꞌ obꞌna axin tuaꞌ anatanwa jay erach tunor era, y conda cꞌotoy unatobꞌ que bꞌan, entonces uqꞌueche ixin e chateꞌ guarde espalda era tuaꞌ achꞌubꞌnobꞌ tama upunto inteꞌ teꞌ. Y tunor lo que chempa era quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tut e rey tama inteꞌ jun lo que qꞌuecher umener. \c 3 \s1 Conda e Amán cay ubꞌijnu tuaꞌ uchamse tunor e gente tuaꞌ e Israel \p \v 1 Entonces conda cꞌapa numuy tunor era, e rey Asuero uturbꞌa e Amán xeꞌ jax uyunen e Hamedata xeꞌ chꞌajnarir tuaꞌ e Agag tuaꞌ aquetpa ajcꞌotorer tujor tunor e inmojr ajcꞌamparobꞌ tama e lugar era. \v 2 Y tamar era tunor e ajcꞌamparobꞌ xeꞌ apatnobꞌ tama uyotot e rey aquetpa tuaꞌ acotuanobꞌ tut e Amán esto que utacbꞌu ut ujorobꞌ tut e rum tuaꞌ utattzꞌiobꞌ conda anumuy, porque bꞌan arobꞌnobꞌ umen e rey. Pero e Mardoqueo machi acotuan y machi utattzꞌi ut conda anumuy. \fig Conda e Mardoqueo machi cotuan tut e Amán tuaꞌ utattzꞌi ut bꞌan ani cocha aquetpa tuaꞌ uche. (Ester 3:2)|alt="Mordequi didnꞌt bow to Haman" src="co01268b.TIF" size="span" loc="Esther 3:1-6" copy="David C. Cook" ref="EST 3.2" \fig* \p \v 3 Entonces e ajcꞌamparobꞌ xeꞌ apatnobꞌ tama uyotot e rey cay uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Mardoqueo y chenobꞌ: “¿Tucꞌa tuaꞌ que machi acꞌubꞌse e orden tuaꞌ e rey?” chenobꞌ. \v 4 Y iraj iraj uyubꞌiobꞌ tuaꞌ e Mardoqueo que tucꞌa tuaꞌ que machi ucꞌubꞌse e orden tuaꞌ e rey, pero jaxir machi uturbꞌa ubꞌa tamar lo que chenobꞌ. Entonces jaxirobꞌ ixin uchecsuobꞌ tunor era tut e Amán. Cꞌani uwirobꞌ tucꞌa tuaꞌ uche e Amán upater e Mardoqueo. Pero tama tunor era cꞌani uwirobꞌ jay e Mardoqueo asutpa uchecsu otronyajr bꞌan cocha uchecsu bꞌajxan, que jaxir chꞌajnarir tuaꞌ e Israel, cocha tin e tuaꞌ e Israel ma tiaꞌ tuaꞌ acotuanobꞌ tut inteꞌ winic sino que ajtaca tut e Dios. \v 5 Y entonces e Amán cay uwira que conda numuy tuyejtzꞌer e Mardoqueo que jaxir machi acotuan tut tuaꞌ utacbꞌu ut ujor tut e rum tuaꞌ utattzꞌi ut, y tamar era qꞌuijna meyra. \v 6 Pero conda e Amán cꞌotoy unata tucꞌa Dios ucꞌubꞌse e Mardoqueo, entonces cay ubꞌijnu que majax jax taca e Mardoqueo tuaꞌ uchamse, sino que cay ubꞌijnu tuaꞌ uchamse tunor e gente tuaꞌ e Israel tic taca tiaꞌ turobꞌ tama tunor or e lugar tiaꞌ war acꞌotori e rey Asuero. \s1 Conda tzꞌijbꞌna inteꞌ ley upater e gente tuaꞌ e Israel umen e Amán \p \v 7 Pues tama e bꞌajxan mes xeꞌ ucꞌabꞌa Nisán\f + \fr 3:7 \ft Che que jax e bꞌajxan mes xeꞌ ucꞌabꞌa Nisán. Y bꞌan che tama e calendario tuobꞌ e gente bꞌana, pero ticoit non jax ucꞌapesnibꞌir e mes de marzo.\f*, xeꞌ jax e doce año que war acꞌotori e rey Asuero, cay uriobꞌ e pur\f + \fr 3:7 \ft E ojroner “pur” jax inteꞌ ojroner xeꞌ alocꞌoy tama e lugar Persia, y jax ingojr chuchuꞌ tun xeꞌ aquetpa tuaꞌ ajujra umenerobꞌ tuaꞌ unatobꞌ jay bueno o jay majax bueno tut udiosobꞌ conda ayan lo que cꞌani uchiobꞌ. Pues e Amán war uchebꞌe que cꞌani alocꞌoy tuaꞌ achamesnobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel jay achena tama e día xeꞌ achectesna umen e suerte, o erer caware e pur.\f*, o erer caware que cay uchiobꞌ suertiar, tut e Amán tuaꞌ uwirobꞌ tucꞌa día y tucꞌa mes xeꞌ aquetpa tuaꞌ uyare achamesnobꞌ e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel. Y checta que ucꞌani tuaꞌ achamesnobꞌ tama e trece día tama e doce mes, o erer caware que tama e mes xeꞌ ucꞌabꞌa Adar. \v 8 Entonces ixin e Amán tuaꞌ oꞌjron taca e rey Asuero y che: \p —Niwinquiret, pues tujam tunor e sian gente xeꞌ aturuanobꞌ tama inteꞌ inteꞌ chinam xeꞌ turu tama tunor e departamento tiaꞌ war icꞌotori, ayan tin e tuobꞌ inteꞌ chꞌajnarir xeꞌ aquetpa intiach ubꞌijnusiajobꞌ que e inmojr, y jaxirobꞌ ayan intex uleyobꞌ ubꞌan, y machi oꞌbꞌianobꞌ tut e ley tabꞌa. Y tamar era, niwinquiret, cꞌani inwaret que mabꞌambꞌan tunor e chꞌajnarir era y machi uwajpi tuaꞌ awactobꞌ aturuanobꞌto tama e lugar tiaꞌ war icꞌotori. \v 9 Entonces, niwinquiret, jay aquetpa imbꞌutz toit, quisinic atzꞌijbꞌa inteꞌ ley xeꞌ che que ucꞌani tuaꞌ achamesnobꞌ tunor e chꞌajnarir era, y jay bꞌan ache nen cꞌani inwajcꞌu 10,000 ut e tumin xeꞌ chembꞌir taca e plata tin e ucojcobꞌ e caja tuaꞌ e rey, che e Amán. \p \v 10 Pues e rey ayan inteꞌ uyanillo xeꞌ ayan e sello\f + \fr 3:10 \ft E sello era jax inteꞌ chequerir lo que ayan tama uyanillo e rey, y cꞌampesna umener bꞌan cocha acꞌampesna inteꞌ sello lo que ayan tuaꞌ inteꞌ secretario tama e alcaldía coner tuaꞌ aquetpa chequer que ayan ucꞌampibꞌir inteꞌ jun.\f* tamar. Y e sello era acꞌampesna bꞌan cocha inteꞌ firma xeꞌ aturbꞌana tama inteꞌ jun conda war achena inteꞌ ley. Entonces lo que uche e rey jax era: Ulocse uyanillo lo que jurur tama or ucꞌabꞌ y uyajcꞌu e Amán tuaꞌ ucꞌampes tuaꞌ uche inteꞌ ley upater tin tuobꞌ uchꞌajnarir e Israel. Pues e Amán era jax inteꞌ xeꞌ aqꞌuijna uwira tunor tin e tuobꞌ e Israel. \v 11 Y entonces ojron e rey y che: \p —Erer iquetpa taca e tumin. Pero tama e gente tin e war iyojron upater era, chen tuqꞌuic tuqꞌuic lo que abꞌijnu ache tacarobꞌ, che e rey. \p \v 12 Entonces tama e trece día tama e bꞌajxan mes tama e año, pejcnobꞌ tuaꞌ umorojse ubꞌobꞌ tunor e sian secretario xeꞌ tuobꞌ inteꞌ inteꞌ ojroner y xeꞌ tuobꞌ inteꞌ inteꞌ chinam lo que ayan tama tunor or e lugar tiaꞌ war acꞌotori e rey. Y entonces inteꞌ intiobꞌ cay utzꞌijbꞌobꞌ e ley lo que arobꞌnobꞌ umen e Amán tama inteꞌ inteꞌ uyojronerobꞌ, y de allí quetpa tuaꞌ achena sellar taca e sello lo que ayan tama uyanillo e rey Asuero. Pues e carta era quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama ucꞌabꞌa e rey. Y entonces uyebꞌtobꞌ ixin e carta esto tut inteꞌ inteꞌ gobernador tama inteꞌ inteꞌ departamento, y tut inteꞌ inteꞌ ajcꞌotorer lo que ayan tama inteꞌ inteꞌ chinam. \v 13 Y de allí qꞌuejchiobꞌ ixin e sian carta umen tin e axanobꞌ tujor uchijobꞌ tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey. Y lo que che tama e carta lo que war eꞌbꞌtana axin jax era: Aquetpa tuaꞌ achamesnobꞌ inyajrer tunor tin e chꞌajnarir tuaꞌ e Israel tama inteꞌ taca día. Y aquetpa tuaꞌ achamesna inteꞌ intiobꞌ motor jay chꞌom maxtacobꞌ o jay onian gente o jay bꞌiqꞌuit maxtac o jay ixictac. Y de allí aquetpa tuaꞌ aloqꞌuesna tunor lo que ayan tuaꞌ e gente era xeꞌ tuobꞌ e Israel. Pues bꞌan tuaꞌ anumuy tama e día xeꞌ actabꞌir xeꞌ jax e trece día tama e doce mes, o erer caware que jax e mes xeꞌ ucꞌabꞌa Adar\f + \fr 3:13 \ft Che era que jax e doce mes xeꞌ ucꞌabꞌa Adar, y bꞌan quetpa tama e calendario xeꞌ tuobꞌ e gente tama e lugar yajaꞌ. Pero ticoit non jax ucajyesnibꞌir e mes de marzo.\f*. \v 14 Y entonces ebꞌtana ixin e carta tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam tuaꞌ achecsuna axin e ley era tut tunor e gente, y tamar era erer aquetpobꞌ turix tunor e gente tuaꞌ achamsanobꞌ conda achecta e día. \v 15 Entonces locꞌoyobꞌ wacchetaca tunor tin e quetpa tuaꞌ uqꞌuechiobꞌ axin e sian carta bꞌan cocha che e orden tuaꞌ e rey. Y bꞌan cocha era cꞌotoy natanwa e ley umen tunor e gente tama e capital Susa ubꞌan. Y e rey Asuero y e Amán intaca ixin tuaꞌ oꞌychꞌiobꞌ comon, pero tunor e gente xeꞌ turobꞌ tama e capital Susa era cay bꞌactobꞌ y ubꞌijnuobꞌ que ¿tucꞌa tuaꞌ que aquetpa tuaꞌ achamesnobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel? \c 4 \s1 Conda bꞌactobꞌ tin e tuobꞌ e Israel tama inteꞌ ley upaterobꞌ \p \v 1 Pero conda e Mardoqueo cꞌotoy unata tama e ley era, uwejru ubꞌujc cocha inteꞌ chequerir que war acꞌuxun uyalma, y ubꞌujcse ubꞌa taca e bꞌujc xeꞌ jarbꞌir taca e succhij y uyari e tan tama ujor\f + \fr 4:1 \ft Che que ulapiobꞌ “e bꞌujc xeꞌ jarbꞌir taca e succhij.” Pues jax inteꞌ costumbre tuaꞌ tin e tuobꞌ e Israel lo que uchiobꞌ conda ayan meyra tzꞌintzꞌar, y uyariobꞌ e tan tama ujorobꞌ ubꞌan tuaꞌ unatobꞌ tunor tin e turobꞌ tuyejtzꞌerobꞌ que war atzꞌintzꞌobꞌ.\f*, y cay xana tama tunor or e chinam war aꞌru taca inteꞌ nuxi nuc. \v 2 Y bꞌan cocha era cꞌotoy e Mardoqueo esto tama uyocher uyotot e rey, pero machi actana tuaꞌ oꞌchoy cocha mamajchi xeꞌ war ulapi e bꞌujc cocha era actana tuaꞌ oꞌchoy tama uyotot e rey. \v 3 Y tama inteꞌ inteꞌ departamento tic taca tiaꞌ achectesna e ley era, tin e tuobꞌ e Israel quetpobꞌ tzajtaca utobꞌ, y tamar era cay uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ y cay aruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc. Y meyra gente tuaꞌ e Israel cay ulapiobꞌ e bꞌujc xeꞌ jarbꞌir taca e succhij y uyariobꞌ e tan tujorobꞌ y chꞌanobꞌ tut e rum. \s1 Conda e Mardoqueo cay ucꞌajti utacarsiaj e Ester \p \v 4 Entonces conda e ijchꞌoctac y e manobꞌ\f + \fr 4:4 \ft E manobꞌ era jax cora winicobꞌ xeꞌ cꞌotoy quetpobꞌ “eunuco,” y quetpobꞌ tuaꞌ taca uchiobꞌ lo que ucꞌani e rey. Iranic e checsuyaj tamar era tama e Ester 1:10.\f* xeꞌ quetpobꞌ tuaꞌ ucojcobꞌ e Ester cꞌotoy unatobꞌ lo que war anumuy, ixin tuaꞌ uchecsuobꞌ tunor era tut jaxir. Y conda e Ester cꞌapa uyubꞌi tunor era, cay merecna meyra. Entonces jaxir uyebꞌta ixin cora bꞌujc xeꞌ más galan tut e Mardoqueo tuaꞌ ulapi tuaꞌ uyubꞌi oꞌchoy tama e otot tiaꞌ turu jaxir. Pero e Mardoqueo machi uchꞌami e bꞌujc xeꞌ ebꞌtana tari umen e Ester. \v 5 Y tamar era e Ester upejca tari e Hatac xeꞌ jax inteꞌ man tuaꞌ e rey xeꞌ quetpa tuaꞌ ucojco jaxir, y uyare tuaꞌ axin usicbꞌa e Mardoqueo y tuaꞌ uyubꞌi tuaꞌ tucꞌa war anumuy y que tucꞌa tuaꞌ que war uche cocha era. \v 6 Entonces e Hatac ixin tuaꞌ oꞌjron taca e Mardoqueo tiaꞌ turu tama e plaza xeꞌ aquetpa tuyejtzꞌer e ocher tama uyotot e rey. \v 7 Y entonces e Mardoqueo cay uchecsu tunor lo que numuy, y que e Amán quetpa tuaꞌ utoyi taca e rey 10,000 ut e tumin xeꞌ chembꞌir taca e plata tuaꞌ uyubꞌi achamesna tunor tin e tuobꞌ uchꞌajnarir e Israel. \v 8 Y entonces uyebꞌta ixin tut e Ester inteꞌ jun tiaꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tunor lo que che e ley xeꞌ wejchꞌa ixin tama tunor e chinam Susa que che que ucꞌani tuaꞌ achamesna inyajrer tunor tin e tuobꞌ uchꞌajnarir e Israel. Y uyare ubꞌan tuaꞌ arobꞌna e Ester que ucꞌani tuaꞌ oꞌchoy oꞌjron taca e rey tuaꞌ ucꞌajti tuaꞌ ayajtna utobꞌ upiarobꞌ y tuaꞌ ucꞌajti tacar tuaꞌ acorpesna uchinam. \p \v 9 Entonces sutpa ixin e Hatac tuaꞌ uchecsu tut e Ester tunor lo que arobꞌna umen e Mardoqueo. \v 10 Y entonces e Ester uyebꞌta ixin e Hatac tuaꞌ oꞌjron otronyajr taca e Mardoqueo y che: \v 11 “Pues tunor e ajcꞌamparobꞌ tuaꞌ e rey y tunor tin e turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ acꞌotori e rey, unatobꞌ que ayan inteꞌ taca ley xeꞌ che que ucꞌani tuaꞌ achamesna e winic o e ixic xeꞌ axin oꞌchoy tiaꞌ turu e rey tama uyotot jay majax pejcbꞌir umener tuaꞌ oꞌchoy. Pero jay e rey atzay uwira xeꞌ oꞌchoy era, uqꞌueche ubordon\f + \fr 4:11 \ft E bordón era chembꞌir taca e oro y aquetpa bꞌan cocha inteꞌ chequerir que tin e uqꞌueche axin ayan ucꞌotorer tuaꞌ acꞌotori.\f* tut tuaꞌ oꞌchoy, y tamar era machi tuaꞌ uyare tuaꞌ achamesna. Pero cꞌani inwaret que ayix treinta día que e rey machi upejquen tuaꞌ incꞌotoy tut, y machi innata jay axin upejquen tama e día xeꞌ watar,” che e Ester. \p \v 12 Entonces sutpa ixin e Hatac tut e Mardoqueo tuaꞌ uchecsu tut lo que arobꞌna umen e Ester. Y conda cꞌapa uyubꞌi uyojroner e Ester, \v 13 e Mardoqueo uyebꞌta ixin otronteꞌ ojroner xeꞌ che cocha era: “Ira abꞌijnu que umen taca que war ituruan tama uyotot e rey, que net abꞌajner tuaꞌ iꞌxin icorpa conda axin achamesna tunor e inmojr xeꞌ tuobꞌ e Israel. \v 14 Pero jay machi cꞌani iyojron tama e hora era conda cꞌanix achamesnobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel, cꞌani catacarna umen otronteꞌ. Pero jay bꞌan anumuy, net y tunor ufamilia atata axin achamesnobꞌ. Pues bꞌajcꞌat turbꞌanet tuaꞌ iquetpa reina tama e chinam era tuaꞌ uyubꞌi atacrion tamar lo que war canumse cabꞌa coner,” che e Mardoqueo. \p \v 15 Entonces e Ester uyebꞌta ixin e Hatac tut e Mardoqueo otronyajr taca e ojroner era y che: \v 16 “Quiqui tama e chinam Susa y morojsen tunor tin e tuobꞌ e Israel y arenobꞌ tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ tuaꞌ ucꞌajtiobꞌ taca e Dios tuaꞌ utacren. Y arenobꞌ tuaꞌ machi awiobꞌ y que matucꞌa tuaꞌ uyuchꞌiobꞌ tama uxteꞌ día, y que bꞌan tuaꞌ uchiobꞌ tama e día y tama e acbꞌar ubꞌan. Y nen y nimanobꞌ tara bꞌan tuaꞌ cache ubꞌan. Y de allí cꞌani inxin tuaꞌ inwira e rey, motor que tamar era inxin incꞌocchi e ley. Y jay tamar era axin uchamsen, uchamsiquen,” che e Ester. \p \v 17 Entonces e Mardoqueo ixin y uche tunor lo que arobꞌna tuaꞌ uche umen e Ester. \c 5 \s1 Conda e Ester ochoy tuaꞌ oꞌjron taca e rey \p \v 1 Entonces conda numuy uxteꞌ día que uyacta tuaꞌ aweꞌ, e Ester ulapi ubꞌujc lo que ucꞌampes tuaꞌ aquetpa chequer que jaxir reina, y ixin ochoy macuir e otot tiaꞌ turu e rey. Y quetpa wawan innajt cora tiaꞌ aquetpa chequer tut e rey. Y e rey war aturuan tama uturtar tiaꞌ aquetpa chequer e puerta tama e ocher. \v 2 Y conda e rey uwira que war e Ester innajt cora tiaꞌ chequer tut, cay tzay y ubꞌijnu tuaꞌ uqꞌueche ubordon\f + \fr 5:2 \ft Pues tama e tiempo yajaꞌ ayan inteꞌ costumbre que mamajchi erer acꞌotoy tut e rey jay majax pejcbꞌir umener tuaꞌ acꞌotoy. Porque jay ayan tin e acꞌotoy tut e rey bꞌan taca aquetpa tuaꞌ achamesna wacchetaca. Pero jay e rey atzay uwira acꞌotoy inteꞌ cocha era uqꞌueche ubordon tut tuaꞌ uchecsu que war ucꞌani tuaꞌ oꞌchoy.\f* tut tuaꞌ uyare oꞌchoy. Entonces ixin e Ester tuyejtzꞌer e rey y upijchꞌi ujor e bordón. \v 3 Entonces ojron e rey taca e Ester y che: \p —Ester, ¿ayan ca tucꞌa war acꞌani? Cꞌajtin lo que acꞌani y nen cꞌani inwajqꞌuet, motor que iꞌxin acꞌajti tacaren mitad tama tunor lo que ayan tanibꞌa, che e rey. \fig “Y conda e rey uwira que war e Ester innajt cora tiaꞌ chequer tut, cay tzay y ubꞌijnu tuaꞌ uqꞌueche ubordon tut tuaꞌ uyare oꞌchoy.” (Ester 5:2)|alt="Esther touching the tip of the septer" src="co01282b.TIF" size="span" loc="Esther 5:3-8" copy="David C. Cook" ref="ESTER 5:3" \fig* \p Entonces ojron e Ester y che: \p \v 4 —Pues jay aquetpa imbꞌutz toit, niwinquiret, quisinic inwaret tuaꞌ icꞌotoy coner tama inteꞌ wiar xeꞌ ustabꞌir nimener xeꞌ tuaꞌ aquetpa bꞌan cocha inteꞌ tattzꞌarsiaj tabꞌa, y quisinic que aqꞌueche axin e Amán ubꞌan, che e Ester. Y quetpa imbꞌutz tut e rey lo que arobꞌna umen e Ester. \p Entonces e rey uyare cora umanobꞌ y che: \p \v 5 —Quiquic sajcanic e Amán, y arenic tuaꞌ uche lo que war uyusre e reina Ester, che e rey. \p Y bꞌan cocha era ixin e rey y e Amán esto tama e wiar lo que ustabꞌir umen e Ester. \v 6 Y conda war uyuchꞌiobꞌ e vino e rey sutpa uyubꞌi tuaꞌ e Ester y che: \p —Cꞌajtin lo que acꞌani y nen cꞌani inwajqꞌuet, motor que iꞌxin acꞌajti mitad tama tunor lo que ayan tacaren, che e rey. \p \v 7 Entonces ojron e Ester y che: \p —Pues unsre tuaꞌ incꞌajti tacaret cocha era: \v 8 Pues jay net, niwinquiret, war ayajta niut, y jay itzay tuaꞌ ache lo que war unsre era, y jay turix tuaꞌ awajqꞌuen lo que axin incꞌajti tacaret, entonces cꞌani inwaret tuaꞌ icꞌotoy ejcꞌar taca e Amán tama otronteꞌ wiar xeꞌ cꞌani unstes. Y yajaꞌ taca cꞌani inwaret lo que war incꞌani, che e Ester uyare e rey. \s1 Conda e Amán uyustes inteꞌ teꞌ xeꞌ nojta uwatar tiaꞌ tuaꞌ achꞌubꞌna e Mardoqueo \p \v 9 Pues conda cꞌapa e wiar locꞌoy e Amán war atzay meyra. Pero conda uwira e Mardoqueo tiaꞌ turu tama uyocher uyotot e rey, y conda uwira que machi achpa y que nien machi bꞌacta conda uwira numuy e Amán, qꞌuijna meyra este que cay ojmay uchꞌichꞌer. \v 10 Pero jaxir machi uchecsu ubꞌa tama e hora era que war aqꞌuijna uwira e Mardoqueo. Pero conda cꞌotoy tuyotot uyare tuaꞌ apejcna cora winicobꞌ xeꞌ atzay uwira ubꞌa tacar y e Zeres xeꞌ jax uwixcar, \v 11 y cay utattzꞌi ubꞌa tutobꞌ que jaxir ayan meyra lo que ayan tacar, y que ayan meyra umaxtacobꞌ, y cay uchecsu ubꞌan cocha sicbꞌana umen e rey tuaꞌ aquetpa tujor e inmojr ajcꞌotorerobꞌ y tujor e inmojr ajcꞌamparobꞌ. \v 12 Y de allí ojronto e Amán y che: \p —Pues jax taca nen xeꞌ pejcnen umen e reina Ester tuaꞌ incꞌotoy tama e wiar lo que uyajcꞌu e rey sajmi, y uyarenix ubꞌan tuaꞌ incꞌotoy otronyajr tama inteꞌ wiar lo que cꞌani uyajcꞌu ejcꞌar. \v 13 Pero matucꞌa ucꞌampibꞌir tunor era taniut conda inwira e Mardoqueo xeꞌ chꞌajnarir tuaꞌ e Israel que intaca turu tama uyocher uyotot e rey y que machi acotuan taniut conda innumuy, che e Amán. \p \v 14 Entonces ojron uwixcar y e winicobꞌ xeꞌ atzay uwira ubꞌa tacar y chenobꞌ: \p —¿Tucꞌa tuaꞌ machi aware tuaꞌ oꞌstana inteꞌ nuxi teꞌ xeꞌ ucojco veintidós metro tama uwatar, y conda war asacojpa ejcꞌar erer iꞌxin tut e rey tuaꞌ acꞌajti tuaꞌ achꞌubꞌna e Mardoqueo tamar? Y jay ache cocha era erer itzay iꞌxin taca rey tama e wiar, chenobꞌ e winicobꞌ era. \p Pues tunor e bꞌijnusiaj era quetpa imbꞌutz tut e Amán y uyare tuaꞌ oꞌstana e nuxi teꞌ. \c 6 \s1 Conda e Amán aquetpa tuaꞌ utattzꞌi e Mardoqueo \p \v 1 Pero tama e acbꞌar era e rey machi uyubꞌi awayan, y tamar era uyare tuaꞌ ataresna e jun tiaꞌ chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tunor lo que numuy xeꞌ más nojta ucꞌampibꞌir tama e lugar era tiaꞌ war acꞌotori e rey. Y de allí uyare tuaꞌ achena leer. \v 2 Y tama e jun era utajwiobꞌ tiaꞌ quetpa chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama e tiempo conda e Mardoqueo cay uchecsu que cꞌanix achamesna e rey Asuero umen e Bigtán y umen e Teres xeꞌ guarde espalda xeꞌ quetpobꞌ tuaꞌ ucojcobꞌ e ocher tama uyotot e rey. \v 3 Entonces ojron e rey y che: \p —¿Tucꞌa tuanibꞌir y tucꞌa tattzꞌarsiaj cay uchꞌami e Mardoqueo tama tunor lo que cay uche tacaren? che e rey. \p Entonces ojronobꞌ uyajcꞌamparobꞌ y chenobꞌ: \p —Matucꞌa, chenobꞌ uyajcꞌamparobꞌ. \p \v 4 Pues entonces tama e hora era warix oꞌchoy e Amán tama uyotot e rey tuaꞌ ucꞌajti tacar tuaꞌ achꞌubꞌna e Mardoqueo tama e nuxi teꞌ xeꞌ ustabꞌir umener. \p Entonces ojron e rey y che: \p — ¿Chi war axana tara patir? che e rey. \p \v 5 Entonces ojronobꞌ uyajcꞌamparobꞌ y chenobꞌ: \p —Jax e Amán, chenobꞌ uyajcꞌamparobꞌ. Y ojron e rey y che: \p —Arenic tuaꞌ oꞌchoy, che e rey. \p \v 6 Entonces e Amán ochoy y arobꞌna umen e rey cocha era y che: \p —¿Tucꞌa erer achena taca inteꞌ winic xeꞌ cꞌani intattzꞌi? che e rey. \p Entonces e Amán cay ubꞌijnu tama uyalma y che: “¿Chi canic cꞌani uyajcꞌu e tattzꞌarsiaj e rey? O ¿nen canic?” xeꞌ che e Amán tama uyalma. \v 7 Y tamar era ojron y che: \p —Pues e winic lo que cꞌani atajttzꞌa umen e rey \v 8 ucꞌani tuaꞌ abꞌujcsena taca inteꞌ nuxi bꞌujc xeꞌ cay alapi net, y ucꞌani tuaꞌ ataresna incojt chij xeꞌ cay turuanet tujor xeꞌ ayan inteꞌ ujojbꞌibꞌ ujor bꞌan cocha cay acꞌampes conda turet tamar. \v 9 Y entonces e bꞌujc y e chij ucꞌani tuaꞌ ajcꞌuna inteꞌ ajcꞌampar xeꞌ más nojta ucꞌampibꞌir tuaꞌ asutpa ubꞌujcse e winic xeꞌ cꞌani atajttzꞌa umen e rey, y de allí e ajcꞌampar era ucꞌani tuaꞌ uxantes tujor e chij tama tunor or e chinam, y ucꞌani tuaꞌ aꞌru taca inteꞌ nuxi nuc y che: ‘Pues bꞌan cocha era achena taca inteꞌ winic xeꞌ cꞌani atajttzꞌa umen e rey,’ che e Amán. \p \v 10 Entonces e rey quetpa de acuerdo y tamar era uyare e Amán cocha era y che: \p —Pues ajnien quiqui chꞌama e bꞌujc y e chij, y chen bꞌan taca cocha war aware taca e Mardoqueo xeꞌ chꞌajnarir tuaꞌ e Israel xeꞌ war aturuan tama uyocher niotot. Y machix tuaꞌ awacta nien inteꞌ ojroner tama tunor lo que arobꞌna amener, che e rey. \p \v 11 Entonces e Amán uchꞌami e bꞌujc y e chij, y cay ubꞌujcse e Mardoqueo, y de allí cay uxantes tujor e chij tama tunor or e chinam, y war aꞌru axin taca inteꞌ nuxi nuc y che: “Bꞌan cocha era achena taca e winic xeꞌ cꞌani atajttzꞌa umen e rey,” che e Amán. \fig Entonces e Amán uchꞌami e bꞌujc y e chij tuaꞌ e rey, y cay ubꞌujcse e Mardoqueo, y de allí cay uxantes tujor e chij tama tunor or e chinam. (Ester 6:11)|alt="When Haman lead the horse of the king with Mordequi on it" src="co01285b.TIF" size="span" loc="Esther 6:1—14" copy="David C. Cook" ref="ESTER 6:11" \fig* \p \v 12 Pues conda cꞌapa uchiobꞌ e xambꞌar, e Mardoqueo sutpa ixin tuaꞌ aturuan tama uyocher uyotot e rey, y e Amán sutpa ixin tuyotot war aquetpa tzajtaca ut y quetpa jobꞌor ut. \v 13 Y conda cꞌotoy cay uchecsu tunor lo que numuy taca uwixcar Zeres y taca tunor e winicobꞌ xeꞌ war atzay uwira ubꞌa tacar. Entonces jaxirobꞌ ojronobꞌ y chenobꞌ: \p —Pues jay machi uyubꞌiet amanxujres ut e Mardoqueo, motor que jax taca inteꞌ xeꞌ chꞌajnarir tuaꞌ e Israel, entonces chequer que jax net xeꞌ tuaꞌ iquetpa manxujresbꞌir umener, che uwixcar y e winicobꞌ era. \p \v 14 Pues warto oꞌjronobꞌ e Amán, conda cꞌotoyobꞌ e manobꞌ tuaꞌ e rey tuaꞌ uqꞌuechiobꞌ axin esto tama e wiar xeꞌ ustabꞌir umen e Ester. \c 7 \s1 Conda e Amán quetpa tuaꞌ achamesna \p \v 1 Entonces e rey y e Amán ixiobꞌ tama e wiar lo que ustabꞌir umen e reina Ester. \v 2 Y tama e wiar era, cay ojron e rey taca e Ester y che: \p —Cꞌajtin lo que acꞌani y nen cꞌani inwajqꞌuet, motor que iꞌxin acꞌajti mitad tama tunor lo que ayan tacaren, che e rey. \p \v 3 Entonces ojron e Ester y che: \p —Pues jay war itzay awiren, niwinquiret, y jay aquetpa imbꞌutz toit tunor lo que cꞌani inwaret, cꞌani incꞌajti tacaret que iꞌxin acorpesen tuaꞌ machi inchamesna y que acorpes ucuxtarobꞌ nichinam ubꞌan. \v 4 Pues nen y tunor nichinam xeꞌ turobꞌ tama nichꞌajnarir war caquetpa bꞌan cocha cora aracꞌobꞌ xeꞌ chombꞌiron tuaꞌ cachamesna y tuaꞌ casajta inyajrer. Pues jay chojnon ani tuaꞌ taca caquetpa cora man xeꞌ mambꞌir inyajrer, nen matucꞌa ani inwaret, y nien machi ani aquetpa tuaꞌ inyopa toit tuaꞌ incꞌajti atacarsiaj tama tunor era, che e Ester. \p \v 5 Entonces e rey Asuero uyubꞌi tuaꞌ e Ester y che: \p —Y ¿chi canic uyacta oꞌchoy e bꞌijnusiaj tuaꞌ uche inteꞌ nuxi mabꞌambꞌanir cocha era tama uyalma, y que nienix abꞌacta? Y ¿tiaꞌ turu? che e rey. \p \v 6 Entonces ojron e Ester y che: \p —Pues xeꞌ war ixto aqꞌuijna uwiron yaꞌ jax e tzuc Amán era, che e Ester. \p Y tama e momento era e Amán cay chincha meyra umen e bꞌajcꞌut tiaꞌ turu tut e rey y tut e reina Ester. \v 7 Entonces qꞌuijna meyra e rey, y achpa wacchetaca y locꞌoy tama e otot, y ixin patir tiaꞌ ayan cora teꞌ tor e tinaj. Y e Amán cꞌotoy unata wacchetaca que e rey war ubꞌijnu tuaꞌ uyare achamesna, y tamar era jaxir quetpa macu tiaꞌ turu e Ester tuaꞌ ucꞌajti tacar tuaꞌ machi achamesna. \v 8 Y conda sutpa tari e rey tiaꞌ turu patir y ochoy tama e otot otronyajr tiaꞌ war uchiobꞌ e wiar, uwira que e Amán cotor tuyejtzꞌer e sillón tiaꞌ chꞌar e Ester. Entonces ojron e rey y che: \p —¿O warto ca abꞌijnu tuaꞌ ache forzar e reina conda turuto tama niotot? che e rey. \p Y conda cꞌapa ojron e rey cocha era, uyare umanobꞌ tuaꞌ uqꞌuechiobꞌ axin e Amán. Y wacchetaca jaxirobꞌ ujuriobꞌ inteꞌ saco tujor y uqꞌuechiobꞌ locꞌoy. \v 9 Y entonces ojron e Harboná xeꞌ jax inteꞌ tujam umanobꞌ e rey y che: \p —Pues tuyejtzꞌer uyotot e Amán ustabꞌir inteꞌ nuxi teꞌ xeꞌ ucojco veintidós metro tama uwatar xeꞌ war ucꞌani tuaꞌ achꞌubꞌna e Mardoqueo tamar. Y e Mardoqueo jax xeꞌ cay ucorpes acuxtar tama inyajr, che e Harboná. \p Entonces ojron e rey y che: \p —Chꞌubꞌanic e Amán tamar, che e rey. \v 10 Pues bꞌan cocha era cꞌotoy chamesna e Amán conda chꞌubꞌna tamar taca e teꞌ xeꞌ uyare tuaꞌ oꞌstana tuaꞌ ani achꞌubꞌna e Mardoqueo tamar. Y bꞌan cocha era sisa uqꞌuijnar e rey. \fig “Pues xeꞌ war ixto aqꞌuijna uwiron yaꞌ jax e tzuc Amán era, che e Ester.” (Ester 7:6)|alt="Esther accusing Haman" src="co01286b.TIF" size="span" loc="Esther 7:1—10" copy="David C. Cook" ref="ESTER 7:10" \fig* \c 8 \s1 Conda e rey Asuero utzꞌijbꞌa inteꞌ ley tuaꞌ acorpesna tin e tuobꞌ e Israel \p \v 1 Pues entonces tamar taca e día era e rey uyajcꞌu e reina Ester tunor lo que ayan ani tuaꞌ e Amán. Pues e Amán era jax xeꞌ más ani aqꞌuijna uwira utobꞌ tin e tuobꞌ e Israel. Entonces e Mardoqueo actana tuaꞌ oꞌchoy tuyotot e rey cocha chectesna tut jaxir umen e Ester que e Mardoqueo jax uprimo hermano. \v 2 Entonces e rey uchꞌami e anillo xeꞌ ayan e sello tamar lo que cay ulocse tut e Amán y uyajcꞌu e Mardoqueo. Y e Ester uturbꞌa e Mardoqueo tuaꞌ aquetpa ajcojc tama tunor lo que ayan ani tuaꞌ e Amán. \p \v 3 Y de allí e Ester ixin tuaꞌ uwira e rey otronyajr y cotuan tama unuc uyoc y war oꞌyqꞌui oꞌjron tacar. Y ucꞌajti tuaꞌ usati e ley lo que tzꞌijbꞌabꞌir umen e Amán, y que uquete uwabꞌu tunor lo que war ani ubꞌijnu tuaꞌ achena upater tin e tuobꞌ e Israel. \v 4 Entonces e rey uqꞌueche ubordon xeꞌ chembꞌir taca e oro tut e Ester. Entonces jaxir achpa wawan tut e rey \v 5 y ojron cocha era y che: \p —Pues jay aquetpa imbꞌutz toit tunor lo que war inwaret era, niwinquiret, y jay itzay awiren, y jay abꞌijnu que bꞌan ucꞌani, entonces quisinic inwaret tuaꞌ aware achena inteꞌ ley tuaꞌ aquetpa satbꞌir lo que arobꞌna tama e carta lo que ebꞌtana ixin umen e Amán xeꞌ che que ucꞌani tuaꞌ asajta inyajrer tunor tin e tuobꞌ e Israel tic taca tiaꞌ turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war icꞌotori. \v 6 Porque nen ma tawaren tuaꞌ inwira acꞌapesna tunor nichinam y tunor nifamilia, che e Ester. \p \v 7 Entonces e rey Asuero uyare e Ester y e Mardoqueo cocha era y che: \p —Pues nen inwajcꞌuix e Ester e otot xeꞌ tuaꞌ ani e Amán, y inwarix tuaꞌ achꞌubꞌna tama inteꞌ teꞌ umen que war ubꞌijnu tuaꞌ uchamse tunor ichinam. \v 8 Entonces coner cꞌani inwajcꞌox e cꞌotorer tuaꞌ itzꞌijbꞌa inteꞌ carta tiaꞌ tuaꞌ aquetpa tzꞌijbꞌabꞌir lo que nox icꞌani tuaꞌ achempa tuaꞌ acorpesna tin e tuobꞌ e Israel. Y chenic tama nicꞌabꞌa. Y de allí chenic sellar taca e sello lo que incꞌampes. Pero cꞌajric imener que inteꞌ carta xeꞌ firmado nimener y xeꞌ sellado taca nisello, ma cocha erer asatpa\f + \fr 8:8 \ft Pues motor que tzꞌijbꞌabꞌirix inteꞌ ley xeꞌ che que ucꞌani tuaꞌ achamesnobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel, pero era war atzꞌijbꞌna intex ley xeꞌ che que tin e tuobꞌ e Israel erer ucorpes ubꞌobꞌ upater tin e cꞌani uchamsiobꞌ.\f*, che e rey. \p \v 9 Entonces wacchetaca pejcnobꞌ cora sian secretario tuaꞌ e rey. Y bꞌan achempa tama e veintitrés día tama e uxteꞌ mes, o erer caware tama e mes Siván\f + \fr 8:9 \ft Tara che que jax e uxteꞌ mes xeꞌ ucꞌabꞌa Siván, y bꞌan quetpa tama e calendario xeꞌ tuobꞌ e gente yajaꞌ. Pero ticoit non jax e mes de junio.\f*. Y quetpa tuaꞌ utzꞌijbꞌobꞌ tunor lo que arobꞌnobꞌ umen e Mardoqueo tama inteꞌ carta, y quetpa tuaꞌ eꞌbꞌtana axin e carta era esto tut tin e tuobꞌ e Israel, y tut tunor e ajcꞌotorerobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento, y tut tunor e inmojr ajcꞌamparobꞌ lo que ayan tama e 127 departamento. Pues ayan meyra sian lugar tiaꞌ war acꞌotori e rey xeꞌ acay tama e lugar India y acꞌotoy esto tama e lugar Etiopía. Y e carta quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama e letra y tama inteꞌ inteꞌ ojroner bꞌan cocha ojronobꞌ e gente tama inteꞌ inteꞌ departamento, y bꞌan chempa tama e ojroner tuaꞌ tin e tuobꞌ e Israel ubꞌan. \v 10 Y e carta era tzꞌijbꞌabꞌir tama ucꞌabꞌa e rey Asuero umen e Mardoqueo, y chena sellar taca e sello tuaꞌ e rey, y de allí qꞌuejcha ixin umen cora sian manobꞌ tuaꞌ e rey xeꞌ ixiobꞌ tujor inteꞌ inteꞌ chij xeꞌ más ajniobꞌ lo que ayan tuaꞌ e rey. \v 11 Y tama e carta era e rey uyacta inteꞌ ley xeꞌ che que tin e tuobꞌ e Israel erer umorojse ubꞌobꞌ tic taca tiaꞌ turobꞌ tuaꞌ ucorpes ubꞌobꞌ tut tin e cꞌani uchiobꞌ e tzꞌojyir tacarobꞌ. Y aquetpa tuaꞌ ucojcobꞌ tunor e ixictac y e bꞌiqꞌuit maxtacobꞌ tuobꞌ tuaꞌ machi achamesnobꞌ ubꞌan. Y aquetpa tuaꞌ uchamsiobꞌ y usatiobꞌ inyajrer tunor tin e acꞌotoy tuaꞌ uchiobꞌ e tzꞌojyir tacarobꞌ. Y bꞌan aquetpa tuaꞌ uchiobꞌ motor jay watobꞌ tama tuqꞌuic tuqꞌuic chinam o jay watobꞌ tama tuqꞌuic tuqꞌuic departamento, y erer uchꞌamiobꞌ tunor lo que ayan tuaꞌ e gente era. \v 12 Y tunor era aquetpa tuaꞌ achempa tama inteꞌ taca día tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey Asuero. Y e día xeꞌ actabꞌir tuaꞌ achempa tunor era jax e trece día tama e doce mes, o erer caware tama e mes Adar\f + \fr 8:12 \ft Iranic e checsuyaj tama e mes de Adar tama e Ester 3:12.\f*. \v 13 Y inteꞌ copia tama e carta era ucꞌani tuaꞌ achecsuna tama tunor or e lugar tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam, tuaꞌ acꞌotoy unatobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel que watar e día conda ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ e tzꞌojyir taca tunor tin e aqꞌuijna uwirobꞌ ubꞌobꞌ tacar. \v 14 Y entonces arobꞌnobꞌ cora manobꞌ tuaꞌ e rey tuaꞌ uqꞌuechiobꞌ axin e carta era, y quetpa tuaꞌ axiobꞌ ajner tujor e chijobꞌ xeꞌ tuaꞌ e rey tuaꞌ acꞌotoyobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam. Y checsuna e carta era tama e capital Susa ubꞌan. \p \v 15 Entonces e Mardoqueo locꞌoy tama e uyotot e rey bꞌujcsebꞌir taca e bꞌujc xeꞌ meyra atujri xeꞌ azul ut y sacsac ut xeꞌ ajcꞌuna umen e rey, y turbꞌana inteꞌ ujojbꞌibꞌ ujor xeꞌ ayan e oro tamar, y ajcꞌuna tuaꞌ ulapi inteꞌ bata xeꞌ chembꞌir taca e bꞌujc xeꞌ galan atzꞌapruma ut xeꞌ chacbꞌurem ut. Entonces tunor e gente tama e chinam Susa aruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc umen e tzayer cocha corpesnobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel. \v 16 Entonces cꞌapa tunor e bꞌajcꞌut lo que ayan ani tama uyalmobꞌ e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel, y bꞌutcꞌa uyalmobꞌ taca e tzayer, y war atajttzꞌobꞌ umen tunor e gente axin. \v 17 Y tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam tunor tin e tuobꞌ e Israel cay tzayobꞌ meyra conda cꞌotoy unatobꞌ tama e ley era. Y bꞌan numuy tama tunor or e lugar tiaꞌ chectesna e carta xeꞌ ebꞌtana ixin umen e rey. Y tamar era cay uchiobꞌ meyra sian wiar y meyra sian nojqꞌuin. Y meyra gente xeꞌ majax tuobꞌ e Israel cꞌotoy quetpobꞌ intera tacarobꞌ, cocha cay ubꞌacriobꞌ que bꞌajcꞌat erer achena unumse ubꞌobꞌ umenerobꞌ. \c 9 \s1 Conda tin e aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ taca tin e tuobꞌ e Israel cꞌapa chamesnobꞌ \p \v 1 Pues conda cꞌotoy e día lo que actabꞌir tuaꞌ achempa tunor e ley tuaꞌ e rey xeꞌ jax e trece día tama e doce mes xeꞌ arobꞌna Adar\f + \fr 9:1 \ft Iranic e checsuyaj tama e mes Adar tama e Ester 3:13.\f*, jax e día ubꞌan conda tin e aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ taca e gente tuaꞌ e Israel aquetpa tuaꞌ acꞌapa usatiobꞌ. Pero tunor e nuxi tzꞌojyir lo que war ani ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ uchiobꞌ tama e día era machi locꞌoy uchiobꞌ, porque jax jaxirobꞌ xeꞌ cꞌotoy quetpobꞌ manxujresbꞌirobꞌ umen e gente tuaꞌ e Israel. \v 2 Pues tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ acꞌotori e rey Asuero, tin e tuobꞌ e Israel cay umorojse ubꞌobꞌ tic taca tiaꞌ turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ chinam tuaꞌ uchiobꞌ e tzꞌojyir taca tin xeꞌ war aqꞌuijnobꞌ uwira ubꞌobꞌ xeꞌ war ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ achamsanobꞌ. Pero mamajchi ubꞌna uche e tzꞌojyir upater e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel, cocha cꞌaxi inteꞌ nuxi bꞌajcꞌut tama ujor tunor e gente tama inteꞌ inteꞌ chinam. \v 3 Y tunor e ajcꞌamparobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento, y tin e ajwinquirobꞌ y tin e ajcꞌotorerobꞌ tuaꞌ e rey cay ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ utacriobꞌ tin e tuobꞌ e Israel umen que war ubꞌacriobꞌ e Mardoqueo. \v 4 Porque jaxir cꞌotoy quetpa inteꞌ nuxi ajcꞌampar tama uyotot e rey, y war atajttzꞌa iraj iraj umen e ajcꞌamparobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento, y war uchꞌami más ucꞌotorer iraj iraj ubꞌan. \v 5 Y e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel cꞌapa uchamsiobꞌ taca umachitobꞌ tunor tin e war aqꞌuijna upaterobꞌ, y cꞌapa usatiobꞌ tunorobꞌ inyajrer, y uchiobꞌ tacarobꞌ bꞌan taca cocha ubꞌijnuobꞌ. \v 6 Y tamar taca e chinam Susa uchamsiobꞌ 500 winicobꞌ, \v 7 y uchamsiobꞌ ubꞌan e Parsandata y e Dalfón y e Aspata \v 8 y e Porata y e Adalías y e Aridata \v 9 y e Parmasta y e Arisai y e Aridai y e Vaizata \v 10 xeꞌ jax ani e diez uyunenobꞌ e Amán, xeꞌ jax xeꞌ qꞌuijna uwira ubꞌa taca tunor tin e tuobꞌ e Israel. Pero jaxirobꞌ machi uchꞌamiobꞌ lo que ayan ani tuobꞌ tin xeꞌ uchamsiobꞌ. \p \v 11 Pues tamar taca e día era checsuna tut e rey cobꞌa winicobꞌ xeꞌ chamesnobꞌix tama e chinam Susa, \v 12 y entonces jaxir uyare e reina Ester cocha era y che: \p —Jay tin e tuobꞌ e Israel ixin uchamsiobꞌ 500 winicobꞌ y e diez uyunenobꞌ e Amán tamar taca e chinam era, entonces ¿cobꞌa canic uchamsiobꞌix tama tunor e inmojr departamento tiaꞌ war incꞌotori? O ¿ayanto ca más lo que acꞌani? Arenen y cꞌani inwajqꞌuet, che e rey uyare e Ester. \p \v 13 Entonces ojron e Ester y che: \p —Pues jay aquetpa imbꞌutz toit, niwinquiret, actan que e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel xeꞌ turobꞌ tama e chinam era asutpa uchiobꞌ ejcꞌar bꞌan cocha cay uchiobꞌ sajmi. Y quisinic que axin achꞌubꞌnobꞌ e diez uyunenobꞌ ani e Amán tama inteꞌ inteꞌ uteꞌ, che e Ester. \p \v 14 Entonces e rey uyare tuaꞌ achena bꞌan taca cocha arobꞌna umen e Ester. Y entonces checsuna ixin e ley tic taca tama tunor or e lugar tama e chinam Susa. Y de allí chꞌubꞌnobꞌ ucuerpobꞌ e diez uyunenobꞌ e Amán tama inteꞌ inteꞌ uteꞌ. \p \v 15 Entonces e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel xeꞌ turobꞌ tama e chinam Susa, sutpa umorojse ubꞌobꞌ tama e catorce día tama e mes Adar\f + \fr 9:15 \ft Iranic e checsuyaj tama e mes Adar tama Ester 3:13. Pues e fecha lo que arobꞌna tama e versículo era jax e 7 de marzo bꞌan cocha cabꞌijnu non.\f*, y sutpa uchamsiobꞌ 300 winicobꞌ otronyajr. Pero machi uchꞌamiobꞌ lo que ayan ani tuobꞌ tin e chamesnobꞌ. \v 16 Y tin e tuobꞌ e Israel xeꞌ turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento cay umorojse ubꞌobꞌ ubꞌan tuaꞌ ucorpes ubꞌobꞌ y tuaꞌ uchamsiobꞌ tin e war aqꞌuijna uwira ubꞌobꞌ tacar. Y tama e día era cꞌapa uchamsiobꞌ 75,000 winicobꞌ. Pero machi uchꞌamiobꞌ lo que ayan tuaꞌ tin e chamesnobꞌ. \v 17 Y bꞌan numuy tama e trece día tama e mes Adar. Y tama e catorce día jiriobꞌ y cay uyustesobꞌ inteꞌ nuxi wiar y cay tzayobꞌ meyra taca inteꞌ nuxi nojqꞌuin. \p \v 18 Pero tin e tuobꞌ e Israel xeꞌ turobꞌ tama e chinam Susa cay umorojse ubꞌobꞌ tama e chateꞌ día xeꞌ jax e trece día y e catorce día tuaꞌ uchamsiobꞌ tin xeꞌ ayopobꞌ tutobꞌ. Y de allí tama e quince día jiriobꞌ y nojqꞌuiniobꞌ, y cay uyustesobꞌ inteꞌ nuxi wiar y tzayobꞌ meyra. \v 19 Y entonces quetpa que tin e turobꞌ tama inteꞌ bꞌiqꞌuit chinam y tama inteꞌ aldea ajiriobꞌ y anojqꞌuiniobꞌ tama e catorce día, cocha utata viejobꞌirobꞌ cay chamsanobꞌ tama inteꞌ taca día xeꞌ jax e trece día. Entonces jax e catorce día conda axin atzayobꞌ meyra y conda uyustesobꞌ inteꞌ nuxi wiar taca inteꞌ nuxi nojqꞌuin. Y uyajcꞌuobꞌ e regalo upiarobꞌ ubꞌan. \p \v 20 Entonces e Mardoqueo cay utzꞌijbꞌa tama inteꞌ jun tunor lo que numuy, y de allí uyebꞌta ixin e carta era tut tunor tin e tuobꞌ e Israel tic taca tiaꞌ turobꞌ tama inteꞌ inteꞌ departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey Asuero. Y uyebꞌta ixin e carta tut tin e aturuanobꞌ más innajt, y tut tin e aturuanobꞌ majax innajt. \v 21 Y uyare tama e carta que ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ inteꞌ nojqꞌuin tama inteꞌ inteꞌ año tama e catorce día y tama e quince día tama e mes Adar\f + \fr 9:21 \ft Pues ticoit non jax e 8 y e 9 tama e mes de marzo.\f* \v 22 cocha jax tama e día era conda tin e tuobꞌ e Israel ucorpes ubꞌobꞌ tama ucꞌabꞌ tin e aqꞌuijnobꞌ. Y jax tama e mes era conda sutpa quetpa tzayer y jiriar tunor e sian cꞌuxner y e nuxi tzꞌintzꞌar lo que war ani unumse ubꞌobꞌ tamar. Y e Mardoqueo uyare que jax tama e día era conda ucꞌani tuaꞌ uyustesobꞌ inteꞌ nuxi wiar taca meyra tzayer, y que ucꞌani tuaꞌ uyajcꞌuobꞌ e regalo upiarobꞌ, y que ucꞌani tuaꞌ utacriobꞌ tin e tzajtaca utobꞌ. \v 23 Y bꞌan cocha era tin e tuobꞌ e Israel cay ucojcobꞌ e nojqꞌuin era tama inteꞌ inteꞌ año, tuaꞌ acꞌapa uchiobꞌ bꞌan cocha chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir umen e Mardoqueo. \v 24 Porque e Amán\f + \fr 9:24 \ft E Amán jax uyunen e Hamedata y sitzbꞌir tuaꞌ Agag. Bꞌan che tama e Ester 3:1 ubꞌan.\f* xeꞌ jax xeꞌ qꞌuijna meyra uwira utobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel, cay ani ubꞌijnu tuaꞌ acꞌapa usati inyajrer tunor tin e tuobꞌ e Israel. Y cay uri e pur\f + \fr 9:24 \ft Iranic e Ester 3:7 tuaꞌ iwira más tamar lo que war che e ojroner pur.\f*, o erer caware que cay uchiobꞌ suertiar tuaꞌ unatobꞌ tucꞌa día aquetpa tuaꞌ acꞌapa uchamsiobꞌ tunor tin e tuobꞌ e Israel. \v 25 Pero conda e Ester cay uyare e rey tama tunor era, jaxir cay utzꞌijbꞌa inteꞌ ley tuaꞌ asutpa acꞌaxi e jatzꞌuar tama ujor e Amán tama tunor lo que war ubꞌijnu uche. Y bꞌan cocha era e Amán chꞌubꞌna taca uyunenobꞌ tama inteꞌ inteꞌ uteꞌ\f + \fr 9:25 \ft Pues tama e onian tiempo ayan meyra ubꞌijnusiajobꞌ e gente cocha tuaꞌ uchamsiobꞌ inteꞌ ajmabꞌambꞌanir. Y tama e tiempo e Amán era, cay ucꞌampesobꞌ inteꞌ teꞌ xeꞌ susbꞌir upunto tichan, y conda ayan tin e aquetpa tuaꞌ achamesna axin ajujra este que aquetpa chꞌur ucuerpo tama upunto e teꞌ. Y bꞌan cocha era axin achamay inteꞌ xeꞌ chꞌur tujor inteꞌ teꞌ.\f*. \v 26 Y tamar era cꞌotoy turbꞌana ucꞌabꞌa e día era “Purim”, bꞌan cocha alocꞌoy tama e ojroner pur. \p Entonces cay ubꞌijnuobꞌ tuaꞌ anojqꞌuiniobꞌ bꞌan cocha war ucꞌani e Mardoqueo tuaꞌ achena xeꞌ actabꞌir tama e carta lo que tzꞌijbꞌabꞌir umener. Y bꞌan cocha era quetpobꞌ tuaꞌ ajiriobꞌ tama tunor lo que cay uwirobꞌ, y tama tunor lo que cay unumse ubꞌobꞌ. \v 27 Entonces tin e tuobꞌ e Israel uturbꞌobꞌ e día tuaꞌ anojqꞌuiniobꞌ tama inteꞌ inteꞌ año. Y bꞌan tuaꞌ uchiobꞌ tunor uchꞌajnarirobꞌ, y bꞌan tuaꞌ uchiobꞌ tunor tin e ajnajtir gente xeꞌ cꞌotoy quetpobꞌ intera tacarobꞌ. Y machi tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ anojqꞌuiniobꞌ tama e chateꞌ día era bꞌan cocha actabꞌir tama e carta xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir umen e Mardoqueo. \v 28 Y tamar era cꞌotoy quetpa que inteꞌ inteꞌ familia tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam ucꞌani tuaꞌ uchiobꞌ e nojqꞌuin era tama inteꞌ inteꞌ año. Y bꞌan tuaꞌ uchiobꞌ tunor uchꞌajnarirobꞌ ubꞌan. Y aquetpa tuaꞌ achempa cocha era tuaꞌ machi axin anajpesna lo que numuy conda jujra e pur\f + \fr 9:28 \ft Iranic e checsuyaj tama e ojroner “pur” tama e Ester 3:7.\f* tama inyajr. \v 29 Entonces e Ester, xeꞌ ijchꞌoc tuaꞌ e Abihail, taca e Mardoqueo xeꞌ chꞌajnarir tuaꞌ e Israel ubꞌan, cay utzꞌijbꞌobꞌ e chajr carta era tama ucꞌotorer e Ester xeꞌ jax e reina tuaꞌ aquetpa chequer que ucꞌani tuaꞌ achempa e nojqꞌuin era xeꞌ ucꞌabꞌa Purim bꞌan cocha che tama e carta xeꞌ tzꞌijbꞌabꞌir bꞌajxan umen e Mardoqueo. \v 30 Y de allí uyebꞌtobꞌ ixin e carta tut tunor tin e tuobꞌ e Israel xeꞌ turobꞌ tama e 127 departamento tiaꞌ war acꞌotori e rey Asuero. Y tama e carta era uyebꞌtobꞌ ixin cora ojroner tuaꞌ utꞌabꞌse uyalmobꞌ upiarobꞌ tuaꞌ machi abꞌactobꞌ y tuaꞌ machi amerecnobꞌ. \v 31 Y tamar era cꞌotoy quetpa que e nojqꞌuin Purim ucꞌani tuaꞌ achempa tama e día bꞌan cocha quetpa tzꞌijbꞌabꞌir umen e Mardoqueo y e reina Ester tama ucarta. Y bꞌan aquetpa tuaꞌ achempa umen tunor uchꞌajnarirobꞌ ubꞌan. Y tama e día era cꞌotoy quetpobꞌ de acuerdo que ucꞌani tuaꞌ uyactobꞌ tuaꞌ awiobꞌ y que ucꞌani tuaꞌ aꞌruobꞌ taca inteꞌ nuxi nuc conda uchiobꞌ e nojqꞌuin era. \v 32 Y aquetpa que ucꞌani tuaꞌ achempa e nojqꞌuin Purim tama inteꞌ inteꞌ año umen que bꞌan che tama e ley lo que tzꞌijbꞌabꞌir umen e reina Ester. Y tunor era quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tama inteꞌ jun xeꞌ tuaꞌ tin e tuobꞌ e Israel\f + \fr 9:32 \ft Pues e jun era machi atajwina tama e libro de Ester, pero jax inteꞌ jun xeꞌ qꞌuecher umen tin e tuobꞌ e Israel tama e tiempo yajaꞌ. Pero de allí e jun xeꞌ uchecsu tunor lo que quetpa tuaꞌ anumuy tama e nojqꞌuin Pascua cꞌapa satpa.\f*. \c 10 \s1 Conda e Mardoqueo tajttzꞌa meyra umen e rey Asuero \p \v 1 Pues entonces e rey Asuero uyare tuaꞌ amorojsena e impuesto tama inteꞌ inteꞌ departamento y tama inteꞌ inteꞌ chinam, y aquetpa tuaꞌ amorojsena e impuesto motor tama e chinamobꞌ xeꞌ aquetpobꞌ más innajt xeꞌ turobꞌ tutiꞌ e nuxi jaꞌ. \v 2 Y e Mardoqueo cay uche meyra cosa xeꞌ nojta ucꞌampibꞌir taca ucꞌotorer xeꞌ meyra ayan xeꞌ ajcꞌuna umen e rey. Y tamar era jaxir tajttzꞌa meyra umen e rey ubꞌan. Pues tunor era chꞌar tzꞌijbꞌabꞌir tama inteꞌ jun xeꞌ tuaꞌ e rey tiaꞌ quetpa tzꞌijbꞌabꞌir tunor lo que numuy tama tunor or e lugar Media y tama tunor or e lugar Persia. \v 3 Pues e Mardoqueo cay cꞌotori yebꞌar taca e rey Asuero. Y jaxir quetpa nuxi winic tujam tunor e gente xeꞌ tuobꞌ e Israel, y tama tunor era cꞌubꞌesna meyra umenerobꞌ, cocha cay usajca cocha tuaꞌ upasi e bꞌir tutobꞌ tuaꞌ uyubꞌi apatnobꞌ taca e jiriar. Y iraj iraj war ubꞌijnu cocha tuaꞌ utacre upiarobꞌ.