\id MRK - Central Buang NT [big] -Papua New Guinea 2003 (web version -2012 bd) 
\h MARKUS 
\toc1 Yesu Kerisi Yi Bengö Nivesa Sën Markus Kevu 
\toc2 Markus 
\toc3 Mk 
\mt1 Yesu Kerisi Yi Bengö Nivesa Sën Markus Kevu  
\c 1  
\s1 Mehö-neripek-alam Jon Nër Yi Ġaġek Ranġah  
\r (Mt 3:1-12; Lk 3:1-18; Jn 1:19-30)  
\p
\v 1 Anutu nalu Yesu Kerisi yi Bengö Nivesa degwa muġinsën:  
\v 2 Nebë sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya kevu loḳ Anutu-yi-ḳapiya wirek meneggëp nebë:  
\q1 “Gwenġo rë! Sëḳ ġevonġ sa hur ti namuġin  
\q2 mena negetonġin honġ aggata.”   
\q1
\v 3 “Gemehöti aye neraḳ loḳ nyëġ-yumeris bë,  
\q1 ‘Ham bolinin Mehöböp yi aggata  
\q2 meham sesor megëp niröp.’”   
\p
\v 4 Nebë sënë, loḳ Mehö-neripek-alam Jon yam vu nyëġ-yumeris meyam nenër ġaġek ranġah nebë, “Ham gwevuu ham nġaa nipaya na, geham gwërin ham nom vu Anutu, lom mëm sejipek ham jaḳ bël, gAnutu rëḳ dahun ham nġaa nipaya na.”  
\v 5 Nër bë saga, lob alam vu distrik Yudea los alam Yerusalem pin deneya vu yi. Denenër hir nġaa nipaya pin ranġah vu, log mëm neripek sir luḳ bël Yordan.   
\p
\v 6 Jon röp yi röpröp ading sën denevasu raḳ kamer niviis lo, log nevëh ḳabi neggëp balo, genegga sepaaḳ los nenum beggoh netu yi nos.  
\v 7 Lob yam nenër Anutu yi ġaġek ranġah nebë, “Mehö los niwëëk ti kesuu sa rëḳ tamuin sa menam. Gesa su mehö niġ vesa yoh vu in bë sa natu yi hur ti meḳevelekin vaha suu rë.  
\v 8 Sën seripek ham lo, og senġo hetunġ bël meris mu raḳ ham, gaḳ mëm yi sën rëḳ nam getunġ Anon Vabuung jaḳ ham.”   
\s1 Yesu Ripek Bël  
\r (Mt 3:13-17; Lk 3:21-22)  
\p
\v 9 Vu buk saga Yesu vu Nasaret ggëp distrik Galilea meya vu Jon, beJon ripek yi luḳ bël Yordan.  
\v 10 Ripek, log Yesu nahën neraḳ yom roneḳ, loḳ lë geyaġek tateḳin ya gAnon Vabuung ni nebë soḳ nuung ti meto megwanġ ya Yesu ayo.  
\v 11 Log ġaġek ti yam vu yaġek bë, “Sa naluġ honġ! Sahëġ neving honġ besa halë honġ nivesa.”   
\s1 Satan Seggi Yesu  
\r (Mt 4:1-11; Lk 4:1-13)  
\p
\v 12 Ggovek saga lob Anon Vabuung ggee loḳ ayo bë na nyëġ-yumeris ti.  
\v 13 Ya nyëġ-yumeris ti sën saġ hir nyëġ lo beya nedo buk mehödahis luu, geSatan ya medo nepelëpin yi vu sagu. Lom Satan vuu yi ya gemëm angër yam deneloḳ vu yi.   
\s1 Yesu Neḳo Yi Huk Raḳ Vu Galilea  
\r (Mt 4:12-17; Lk 4:14-15)  
\p
\v 14 Deduu Mehö-neripek-alam Jon beya nedo ḳarabus, loḳ mëm Yesu ya distrik Galilea menër Anutu yi Bengö Nivesa ranġah nebë,  
\v 15 “Anutu tunġ buk vorot lob töḳ yam, om gwëbeng sënë Anutu-yi-nyëġ vonġin anon jaḳ, om ham gwevuu ham nġaa nipaya na, geham gwërin ham nom vu Anutu, beham gwevonġ geving Anutu yi Bengö Nivesa sënë.”   
\s1 Yesu Tahi Alam-ġël-yi Lubeluu  
\r (Mt 4:18-22; Lk 5:1-11)  
\p
\v 16 Buk ti lob Yesu medo nesepa loḳ nġaggee böp Galilea nenga, lob töḳ vu Simon lu ari Andreas geluho medo denetë leḳ luḳ ya nġaggee in bë degeḳo ġël, in yiḳ luho yö hir huk sagi.  
\v 17 Lob Yesu nër vu luho bë, “Melu nam sepa sa natu sa hur besa tahu meluu in gweḳo mehönon denam vu sa nabë sën melu neḳo ġël gwëbeng agi lo.”  
\v 18 Lob pevis beluho devuu leḳ ya geya desepa yi melööho deya.   
\p
\v 19 Log lööho deya dus ti beya deverup, loḳ Yesu lë Sebedi nalu luho, Yakobus lu ari Jon, geluho raḳ denedo yaġ ti medeneduu hir leḳ vepulsën yah. Lë luho lob pevis metahi luho.  
\v 20 Lom luho devuu amaj Sebedi losho yi hur-huk-yi lo beraḳ denedo yaġ geluho ya desepa Yesu medeya.   
\s1 Mehöti Los Memö Nipaya Ti  
\p
\v 21 Sir sënë ya detöḳ ya Kapernaum, log yiḳ Yudea hir Buk-sewahsën-yi* ti, lom Yesu luḳ ya dub-supinsën-yi menetateḳin ġaġek vu alam sën denedo loḳ lo.  
\v 22 Nenër ġaġek vu sir, lob ḳenuj ya rot in su nenër nebë mehö-horek-yi rë, gaḳ nenër ġaġek nebë mehö los niwëëk ti.   
\p
\v 23 Nebë saga, lom mehöti to nare loḳ dub ayo gememö nipaya ti nedo loḳ ayo.  
\v 24 Lom nġeeḳ bë, “Yesu vu Nasaret! Bë gwevonġ va vu he? Maḳ ġeyam in bë kwevoh he? Seraḳ nim nebë Anutu yi Mehö Vabuung honġ!”  
\v 25 Loḳ Yesu petupek raḳ bë, “Ayem nama! Ġegweto ġena in mehö saga!”  
\v 26 Lob memö sesö yi loḳ mehö lo ayo genġeeḳ böpata, log vuu yi geto meya.  
\v 27 Lob alam pin saga delëk anon, gedeneloḳ tepëḳ vu sir bë, “Va ti sënë? Maḳ ġaġek mewis ma va? Mehö sënë nenër vu memö nijpaya lo ving nebë yi mehö los niwëëk ti, om nengaj yes geto deneya!”  
\v 28 Lom pevis medenenër Yesu arë ya meyoh vu distrik Galilea pin.   
\s1 Yesu Vonġ Pita Ggen Avëh Menivesa Raḳ  
\r (Mt 8:14-15; Lk 4:38-39)  
\p
\v 29 Ggovek saga log tur vu dub-supinsën-yi ayo, lob lööho Jon lu Yakobus ya deraḳ ya Simon Pita luho Andreas hir begganġ.  
\v 30 Lob pevis medenër Simon Pita ggen avëh vu bë nivanë rot meneggëp.  
\v 31 Lob mëm Yesu ya mejom loḳ nema beḳo yi raḳ, lom nikul ya pevis, lob mëm neyeh nos bevo vu sir.   
\s1 Sehuksën Lob Yesu Vonġ Alam Nġahiseḳë Nij Vesa Raḳ  
\r (Mt 8:16-17; Lk 4:40-41)  
\p
\v 32 Ggovek log sehuksën behes luḳ ya, lob deneḳo alam nijraḳsën meya deverup vu Yesu, medeneḳo alam sën memö denegwanġ ya ayoj ving.  
\v 33 Alam pin vu begganġ-bu ti saga ya denekebu sir loḳ veluung avi.  
\v 34 Loḳ mëm Yesu nevonġ alam nġahiseḳë sën niraḳsën aggagga nevonġ sir agi benijvesa neraḳ, genetii memö nġahiseḳë to deneya in mehönon. Log nërin memö pin bë su denanër yi ranġah, in deneraḳ ni bë Anutu Nalu yi.   
\s1 Yesu Neḳo Loḳ Nyëġ Menër Yi Ġaġek Ranġah  
\r (Lk 4:42-44)  
\p
\v 35 Nyëġ yö nahën gesu heng rë, log Yesu kedi raḳ buk meya nedo nyëġ-yumeris tahsën in bë najom jaḳ na vu Anutu.  
\v 36 Loḳ Simon losho alam sën denedo ving yi lo ya desero  
\v 37 bedetöḳ raḳ lob denër vu bë, “Alam pin medo denesero honġ!”  
\v 38 Loḳ Yesu nër vu sir bë, “Hil ana begganġ bu böp böp sën nedo dus agi in sa nanër Anutu yi ġaġek ranġah vu sir geving. In seyam in bë sa ġevonġ nabë sënë.”  
\v 39 Lom mëm neḳo loḳ distrik Galilea beneluḳ ya dub-supinsën-yi pin menenër Anutu yi ġaġek ranġah vu alam pin. Genetii memö to deneya in mehönon ving.   
\s1 Yesu Vonġ Mehöti Los Nisevuuḳ Benivesa Raḳ  
\r (Mt 8:2-4; Lk 5:12-16)  
\p
\v 40 Buk ti lob mehöti los nisevuuḳ ya vu yi metunġ lus luḳ geketaġ vu yi bë, “Nabë ahëm geving, og ġeyoh vu bë gwevonġ besa niġ veseek jaḳ.”  
\v 41 Lob Yesu kwa pesivin yi mebë nema raḳ yi genër vu yi bë, “Sa ahëġ ving! Om nim veseek jaḳ!”  
\v 42 Lob yiḳ sevuuḳ saga mehor ya pevis.  
\v 43 Lob Yesu vo ḳooin niwëëk gevonġ yi ya pevis. Nër vu yi nebë, “Gweġin honġ besu ġena ġenanër nġaa sënë vu mehö la.  
\v 44 Gaḳ mëm ġena ġetato honġ vu mehö-neḳo-seriveng gegwetunġ seriveng in nim veseek raḳ. Noh vu sën Moses nër wirek bë hil ġevonġ lo, in alam pin dejaḳ ni nabë nim veseek raḳ.”  
\v 45 Rëḳ ma gemehö lo to meya meya medo neturin yi ġaġek sënë ranġah vu mehönon pin medenġo, lob Yesu su yoh vu bë na tato yi ranġah vu begganġ-bu ti rë gema. Geyö ya nedo tahsën loḳ mëm alam yoh vu nyëġ pin medo deneya vu yi.   
\c 2  
\s1 Yesu Vonġ Mehö Seḳë Selönġin Ti Benivesa Raḳ  
\r (Mt 9:1-8; Lk 5:17-26)  
\p
\v 1 Buk la ggovek ya, loḳ Yesu yah meya nedo Kapernaum, loḳ alam denġo bë yah nedo ben.  
\v 2 Lob desup sir ya beyi begganġ pup. Gedeggërin veluung avi ving, belen ti su ggëp netöḳ rë. GeYesu nenër Anutu yi ġaġek nivesa ranġah vu sir.  
\v 3 Medo nenër vu sir log deḳo mehö seḳë selönġin ti medeverup. Sir lubeluu devaḳu medeyam vu Yesu.  
\v 4 Deraḳ vu mehönon pin saga besu deyoh vu bë degeto denam Yesu mala rë, lom deraḳ ya begganġ vavunë medekehe begganġ demi valeḳ sën Yesu nare lo. Dekehe ggovek ya geggëp netöḳ, log mëm deseyesin reek los mehö seḳë selönġinsën lo to meluḳ ya begganġ ayo.  
\v 5 Nebë sënë lob Yesu lë bë ayoj neya timu vu yi, lom nër vu mehö seḳë selönġinsën bë, “Naluġ-e! Sa dahun honġ nġaa nipaya ya!”   
\p
\v 6 Log alam-horek-yi la loḳ denedo begganġ ayo sën ving Yesu bekwaj nevo loḳ ayoj bë,  
\v 7 “Nenër ġaġek va ti sënë? Ḳo yi raḳ besevöḳ Anutu! Mehöti su yoh vu bë dahun nġaa nipaya na rë, gaḳ Anutu yö timu yoh vu!”  
\v 8 Loḳ Yesu raḳ ni loḳ ayo bë kwaj nevo nebë sënë, lom nër vu sir bë, “Ham ayomin neya nġahi nebë sënë in va?  
\v 9 Ham kwamin nevo ġaġek sën senër agi bë, ‘Sa dahun honġ nġaa nipaya ya’ lo bë anon ma, in re yoh vu bë gelë nabë dahun ya yönon-a? Rëḳ mu mëm nabë sa nanër vu yi nabë, ‘Kwedi jaḳ meġena’, og mëm ham rëḳ jaḳ ni nabë sa nanër ġaġek los anon.  
\v 10 Rëḳ sa bë ham jaḳ ni nabë sa Mehönon Nalu sën seyoh vu bë dahun nġaa nipaya na gëp dob, om...” log peggirin menër vu mehö seḳë selönġinsën bë,  
\v 11 “Sa nanër nök vu honġ nabë: Kwedi gweḳo honġ reek jaḳ meġenah böm!”  
\v 12 Lob kedi raḳ pevis beḳo yi reek raḳ meya, gesir pin vare denelë. Delë, bavij töḳ rot gedeḳo Anutu arë raḳ medenenër bë, “Hil su halë nġaa ti nëbë sënë wirek rë!”   
\s1 Yesu Tahi Levi  
\r (Mt 9:9-13; Lk 5:27-32)  
\p
\v 13 Ggovek log Yesu to meyah dobnë meyah meya nġaggee böp Galilea nenga, loḳ mëm alam pin deneya vu yi benetateḳin ġaġek vu sir.  
\v 14 Ggovek, log ya raḳ meya meto metöḳ vu Alpeus nalu Levi\f + \fr 2:14 \ft Levi sënë arë ngwë nebë Matai. Su Yakob nalu rë, gaḳ yiḳ mehö ngwë.\f* geloḳ nedo begganġ-takës-yi, lob nër vu yi bë, “Ġenam medo ġesepa sa!” Lob Levi kedi raḳ mesepa yi meya.   
\p
\v 15 Loḳ Yesu losho alam nġahiseḳë sën denetamuin yi lo ya denegga nos loḳ Levi ben. Alam-deneḳo-takës* losho alam nijpaya sën denekeyëh horek lo geyi hur maluh, sir pin ya denegga nos ving yi.  
\v 16 Loḳ tum Parisai* hir alam-horek-yi lo delë bë losho alam nijpaya sën galam-deneḳo-takës* lo denegga nos loḳ ti, lob deloḳ tepëḳ vu yi hur maluh bë, “Nebë va sën negga nos ving alam-deneḳo-takës* losho alam nijpaya agi-ë?”  
\v 17 Rëḳ Yesu nġo lob nër vu sir bë, “Alam nijvesa su deneya vu dokta rë, gaḳ alam nijraḳsën mu yö deneya vu. Om sesu yam in bë tahi alam yohvu rë; gaḳ mu seyam in bë tahi alam sën nġaa nipaya neggëp vu sir lo.”   
\s1 Deloḳ Tepëḳ In Alam Sën Ayej Neggërin Nos Lo  
\r (Mt 9:14-17; Lk 5:33-39)  
\p
\v 18 Log buk ngwë, lob Mehö-neripek-alam Jon yi hur maluh losho alam Parisai* pin devonġin bë degeḳo Anutu arë jaḳ, lom ayej ggërin nos besu degga rë, loḳ tum mehö la ya deloḳ tepëḳ vu Yesu bë, “Jon yi hur maluh losho Parisai* hir hur maluh ayej neggërin nos besu denegga rë, log tum honġ hur maluh denegga nos gesu ayej neggërin rë in va?”  
\v 19 Lom Yesu peggirin ġaġek raḳ mehö sën neḳo avëh lo, benër yah vu sir bë, “Ham kwamin bo rë, nabë mehöti medo geving yi alam geluho avëh ti denajom nemaj! Bë nabë sënë og yi alam sënë su deyoh vu bë rëḳ ayej gërin nos rë! Gaḳ mu mehöti sën bë geḳo avëh lo nedo ving sir, om rëḳ kwaj nivesa medega nos gesu deyoh vu bë rëḳ ayej gërin rë.  
\v 20 Rëḳ mëm buk sën debo mehö sën geḳo avëh lo vër besu medo geving yi alam rë, og mëm yi alam rëḳ ayoj maggin bayej gërin nos doḳ buk saga.”   
\p
\v 21 Log Yesu nër vu sir ving bë, “Mehöti su neḳo tob mewis sën su deneripek rë lo len ti menepeḳa tob muġeng sën nekweeḳ lo len raḳ rë. Nabë gevonġ nabë sënë, og rëḳ dejipek, lob tob mewis sënë najul menom getob muġeng sënë rëḳ nakweeḳ gökin melen böpata rot.  
\v 22 Gemehöti su netöö wain* mewis loḳ ya memëk-navi muġeng rë. Gaḳ bë mehöti gevonġ nabë sënë, og rëḳ wain ngol navi mebepul, gewain keseh geto mena bebasap wain los memëk-navi doḳ ti. Gaḳ denetöö wain mewis loḳ ya memëk-navi mewis mu!”   
\s1 Yi Hur Maluh Derur Nos Loḳ Buk-sewahsën-yi*  
\r (Mt 12:1-8; Lk 6:1-5)  
\p
\v 23 Lob Buk-sewahsën-yi* ti, lob Yesu yi hur maluh deyoh ya huk wit* ti, lob yi hur maluh derur anon mededah.  
\v 24 Lom Parisai* lo delë medeloḳ tepëḳ vu yi nebë, “Gwelë! Nebë va sën honġ hur maluh dekeyëh horek Buk-sewahsën-yi-ë?”   
\p
\v 25 Rëḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Maḳ ham su tevin ġaġek raḳ nġaa sën Davit vonġ wirek lo rë? Nos main mediiḳahë,  
\v 26 lob losho alam sën denesepa yi lo deloḳ ya Anutu yi dub-vabuung. Alam-deneḳo-seriveng hir ggev Abiatar neġin Anutu yi dub-vabuung loḳ buk saga, lob deluḳ ya medegga brët vabuung sën denetunġ netu seriveng benedo ggëp Anutu mala lo. Nos sën alam meris su deyoh vu bë dega rë lo, gaḳ alam-deneḳo-seriveng mu yö denegga. Rëḳ mëm mehö meris sën Davit gga, gevo vu alam meris sën denesepa yi lo bedegga ving. (Rëḳ su devonġ paya rë, gaḳ dediiḳahëj om degga, lob yiḳ sa hur maluh sënë nebë).”   
\p
\v 27 Loḳ Yesu nër vu sir ggökin yah nebë, “Anutu su tunġ Buk-sewahsën-yi* in bë deġinengin mehönon rë, gaḳ tunġ in bë doḳ vu sir.  
\v 28 Om Mehönon Nalu tu Buk-sewahsën-yi* ala.”   
\c 3  
\s1 Mehö Seḳë Belooin  
\r (Mt 12:9-14; Lk 6:6-11)  
\p
\v 1 Buk ngwë rë, lob luḳ yah dub-supinsën-yi ggök yahin, galam sën loḳ denedo dub ayo lo ti seḳë belooin.  
\v 2 Log alam vahi sën denelë Yesu paya lo medo malaj nesepa yi, in bë degelë nabë rëḳ gevonġ benema nivesa jaḳ doḳ Buk-sewahsën-yi* ma rëḳ nama. Nabë gevonġ, og mëm denanër ġaġek jaḳ yi nabë keyëh horek.\f + \fr 3:2 \ft Alam Parisai* denelë sën Yesu nevonġ mehönon benijvesa neraḳ lo nebë nevonġ huk ti, om nabë gevonġ doḳ Buk-sewahsën-yi og nekeyëh horek Buk-sewah-sën-yi. Rëḳ Yesu nër bë Anutu tunġ Buk-sewahsën-yi in doḳ vu mehönon, om nabë doḳ vu mehönon benijvesa jaḳ doḳ Buk-sewahsën-yi og yiḳ yoh vu, gaḳ su keyëh horek rë. Rëḳ alam Parisai* delë Yesu paya in nġaa sënë bedenevonġin bë dengis yi.\f*   
\p
\v 3 Lom Yesu nër vu mehöti sën seḳë belooin lo bë, “Kwedi jaḳ meġenam ġebare doḳ he malamin vuheng atov!”  
\v 4 Lob loḳ tepëḳ vu sir pin bë, “Maḳ hil horek nër bë hil ġevonġ nġaa nivesa doḳ Buk-sewahsën-yi*, ma hil ġevonġ nġaa nipaya? Maḳ nër bë hil adoḳ vu mehönon in demedo vesaj, ma hil nid dël jaḳ sir in denadiiḳ?” Denġo rëḳ ayej ma rot geti su vengwënġ rë.  
\v 5 Lom Yesu vare mala neḳo loḳ menelë sir gahë sengën vu sir gayo maggin rot vu sir, in su kwaj nevonġin mehöti sënë rë, gayoj niwëëk. Loḳ nër vu mehö seḳë belooin bë, “Ġetelo seḳëm nam!” Lom mehö lo telo nema ya, lom nivesa raḳ pevis.  
\v 6 Rëḳ Parisai* lo deluḳ yom dobnë, lob losho Herot* yi alam desap sir medenesero aggata in bë dengis Yesu menadiiḳ.   
\s1 Alam Yu Böpata Desupin Sir Ggëp Nġaggee Böp Nenga  
\p
\v 7 Lob Yesu losho yi hur maluh detah sir meya denedo nġaggee böp nenga, lom alam nġahiseḳë rot vu distrik Galilea denetamuin sir. Galam vu distrik Yudea ving.  
\v 8 Galam vu nyëġ böp Yerusalem, galam vu distrik Idumea, galam vu bël Yordan vahi-yi. Galam sën denedo dus vu nyëġ böp Ture los Sidon, besir nġahiseḳë deyam. Sir pin denenġo nġaa pin sën nevonġ lo, lom deneya vu yi.  
\v 9 Lom nër vu yi hur maluh bë na degeḳo yaġ ti, in alam nġahiseḳë deneyam rot om rëḳ degeving in yi.  
\v 10 In vonġ sir nġahiseḳë benijvesa raḳ, om alam nijraḳsën denepeḳa raḳ yi rot in bë degebë nemaj jaḳ yi.  
\v 11 Log memö sën denegwanġ ya mehönon medenevonġ lo, denelë yi lom denepetev medeneggëp loḳ vaha gedenenġeeḳ bë, “Anutu nalu honġ!”  
\v 12 Lob nevo ḳoo vu sir niwëëk bë su denanër yi ranġah.   
\s1 Yesu Ggooin Sinarë Nemadluho-bevidek-luu Raḳ  
\r (Mt 10:1-4; Lk 6:12-16)  
\p
\v 13 Loḳ tum ya nyëġ ti los ḳedu betahi alam sën kwa nevo sir lo bë dena vu yi.  
\v 14 Log ggooin maluh nemadluho-bevidek-luu raḳ in bë desepa yi geyö rëḳ gevonġ sir mena denanër yi ġaġek ranġah.  
\v 15 Vo niwëëk vu sir ving in degetii memö sën denegwanġ ya mehönon ayoj lo geto dena.  
\v 16 Ggooin Simon, lob nër ggev ngwë raḳ nebë Pita.  
\v 17 Lob ggooin Yakobus luho ari Jon sën Sebedi nalu luho raḳ, benër ggev ngwë raḳ luho nebë Boanerges, (degwa nebë luho nij wëëk nebë vaḳuvek).  
\v 18 Lob ggooin Andreas luho Pilip ga, Bartolomai luho Matai, geTomas ga, Alpeus nalu Yakobus, geTadaius, geSimon sën yi mehö-neruuk-alam-Rom ti,  
\v 19 geYudas Iskariot ving, sën rëḳ nanër Yesu ranġah lo.   
\s1 Yesu Luho Belsebul*  
\r (Mt 12:24-32; Lk 11:14-23; 12:10)  
\p
\v 20 Yesu yah meya ben lob mehönon nġahiseḳë yom desupin sir ggökin yah, lom Yesu losho yi hur maluh su deyoh vu bë dega nos rë, in mehönon nġahiseḳë medeggërin sir.  
\v 21 Loḳ Yesu yi alam denedo bej gedenġo bë alam deggërin sir rot, lob denër bë, “Maḳ yu vonġ paya!” Lom deya in bë denajom yi nah.   
\p
\v 22 Log alam-horek-yi la deyam vu Yerusalem medenenër bë, “Memö alaj Belsebul* nevonġ yi!” Gedenenër ving bë, “Netii memö to deneya raḳ memö alaj niwëëk!”  
\v 23 Loḳ mëm Yesu supin sir yam dus getateḳin vu sir bë, “Satan rëḳ getii yö yi hur memö geto dena nabë va?  
\v 24 Nabë alam dob timu debasuh sir bedengis sir, og alam sënë su rëḳ demedo los nij wëëk rë.  
\v 25 Log nabë alam degwa timu debasuh sir medengis sir, og alam sënë su rëḳ demedo los nij wëëk rë.  
\v 26 Om nabë Satan losho yi alam debasuh sir medengis sir, og su rëḳ demedo rë, gaḳ rëḳ malaj nama na.   
\p
\v 27 Log hil su ayoh vu bë aġök Mehö Nipaya los niwëëk saga ben vavunë gabo yi nġaa vër rë. Mëm nabë hil naduu Mehö los niwëëk sënë ahon, og mëm hil rëḳ abo yi nġaa pin vër menama na veröḳ yi.”   
\p
\v 28-30 Alam sënë denenër bë Yesu nevonġ nġaa nebë sënë in memö nipaya ti nevonġ yi, loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë Anutu yoh vu bë dahun mehönon hir nġaa nipaya pin na, nġaa nipaya los ġaġek pelësën sën denanër jaḳ Anutu lo. Gaḳ nabë mehöti nanër ġaġek pelësën jaḳ Anon Vabuung (nabë yiḳ sëëḳ memö nipaya ti), og Anutu su rëḳ dahun yi ġaġek sënë na rë, gaḳ yö rëḳ gëp vu yi degwata.”   
\s1 Yesu Ata Losho Ari Lo  
\r (Mt 12:46-50; Lk 8:19-21)  
\p
\v 31 Lob ata losho ari lo yam denare dobnë gedevonġ ġaġek ya vu yi bë duḳ na vu sir.  
\v 32 Gelosho mehönon nġahiseḳë denedo, lom denër vu yi bë, “Atam garim lo avëhnöm lo yam denare dobnë medeneloḳ tepëḳ in honġ!”  
\v 33 Rëḳ loḳ tepëḳ yah vu sir nebë, “Ataġ lo arig re lo?”  
\v 34 Log mala neḳo loḳ begganġ ayo menelë alam pin sën detebuu yi lo genër vu sir bë, “Sataġ lo sarig lo sënë!  
\v 35 Alam sën denesepa loḳ Anutu kwa lo, og sir saga mëm detu sarig lo, savëhnög lo, sataġ lo.”   
\c 4  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehö Sën Netetëhin Nos Ġahis  
\r (Mt 13:1-9; Lk 8:4-8)  
\p
\v 1 Buk ngwë rë, loḳ Yesu yah meya nġaggee böp lo nenga, lom tateḳin ġaġek vu mehönon ggökin yah. Mehönon nġahiseḳë rot desup sir medeneteḳing raḳ sir, lom raḳ ya nedo yaġ ti raḳ nġaggee vavunë galam pin denedo nġaggee nenga.   
\p
\v 2 Lom mëm nenër ġaġek peggirinsën nġahiseḳë vu sir, genër bë,  
\v 3 “Ham gwenġo rë! Mehö netetëhin nos ġahis ti to meya huk anon in bë tetëhin yi nos ġahis.  
\v 4 Netetëhin nos ġahis, lob vahi to nedo loḳ aggata sën neyoh huk vuheng lo, lob soḳ yam pevis medegga.  
\v 5 Log ġahis vahi to meraḳ nedo dob mahen teka sën raḳ neggëp ġelönġ vavunë lo, om kip pevis in dob mahen teka mu.  
\v 6 Lob hes verup netum bevev raḳ, lob meran ya pevis in ġeġa su luḳ ya dob rë.  
\v 7 Log ġahis vahi to meloḳ ya nedo vos niggin ggin ayo, lob vos niggin ggin sënë kip merig, lob ggök nos besu sis anon rë gema.  
\v 8 Log ġahis vahi to meluḳ ya nedo dob jeji lob kip verup merig mesis anon. Vahi sis dahis ti benemadluho, gevahi sis dahis löö, gevahi sis dahis nemadvahi.”  
\v 9 Log nër ving bë, “Mehöti bë nenga neggëp, og genġo ġaġek sënë.”   
\s1 Yesu Nenër Ġaġek Peggirinsën In Va?  
\r (Mt 13:10-17; Lk 8:9-10)  
\p
\v 10 Ya nedo tahsën, loḳ yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu sën losho alam sën denesepa yi lo, yam deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Ġaġek peggirinsën sën ġenër-ë degwa nebë va?”  
\v 11 Loḳ nër yah vu sir bë, “Anutu netateḳin ġaġek vunsën raḳ yi nyëġ degwa vu ham, gaḳ alam vahi sën denedo nenga lo, og Anutu nenër vu sir loḳ ġaġek peggirinsën mu,   
\q1
\v 12 ‘in bë su rëḳ degërin sir nah vu Anutu mekevoh hir nġaa nipaya na rë.  
\q1 Gaḳ degelë mu gesu dejaḳ ni rë,  
\q2 log degenġo mu gesu denatöḳ jaḳ ġaġek degwa rë.’”   
\s1 Yesu Tateḳin Mehö Sën Netetëhin Nos Ġahis Lo Yi Ġaġek  
\r (Mt 13:18-23; Lk 8:11-15)  
\p
\v 13 Lob loḳ tepëḳ yah vu sir nebë, “Ma ham su raḳ ġaġek peggirinsën sënë degwa ni rë? Om maḳ ham rëḳ jaḳ ġaġek peggirinsën pin ni nabë va?  
\v 14 Mehöti sën netetëhin nos ġahis lo nebë mehö nenër Anutu yi ġaġek.  
\v 15 Log ġahis vahi sën to nedo loḳ aggata lo nebë alam sën denġo Anutu yi ġaġek ggovek, loḳ tum Satan yam pevis meḳo vër in ayoj lo.  
\v 16 Geġahis vahi sën to meraḳ nedo dob los ġelönġ lo nebë mehönon vahi sën denġo Anutu yi ġaġek log ahëj nivesa medeḳo raḳ pevis.  
\v 17 Rëḳ mu sir nebë nos ġeġa sën neraḳ vu ġelönġ lo om denedo teka, loḳ nġaa maggin töḳ vu sir, ma, alam denenër pelësën raḳ sir in denesepa loḳ Anutu yi ġaġek, lom tum delëëin pevis.  
\v 18 Log ġahis vahi sën loḳ nedo vos niggin ggin ayo lo nebë alam sën denenġo Anutu yi ġaġek ggovek lo.  
\v 19 Loḳ newaj neraḳ in nġaa-dob-yi rot gahëj neving monë bedenelev vahaj in ḳupeḳ lu nġaa, lob mëm nġaa pin sënë neggök Anutu yi ġaġek banon nema.  
\v 20 Log ġahis sën to meluḳ ya dob jeji lo nebë alam sën denġo yi ġaġek medevasu loḳ ayoj medenevonġ yoh vu banon neraḳ lo. Sënë nebë nos rig menesis anon nivesa; vahi nesis dahis ti benemadluho, gevahi nesis dahis löö, gevahi nesis dahis nemadvahi.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Su Abun Ram Gevek Na Reek Ġebinë  
\r (Lk 8:16-18)  
\p
\v 21 Lob nër vu sir bë, “Bë hil ġelu doḳ ram buk, og maḳ yoh vu bë hil abun duḳ na dëg ayo ti, ma, hil ġetunġ duḳ na reek ġebinë? Ma! Hil ġetunġ jaḳ medo reek vavunë in natum nivesa behil ġalë nyëġ jaḳ.  
\v 22 Lob nġaa pin sën neggëp vunsën lo, najeeng rëḳ tato yi ranġah, genġaa pin sën debom meneggëp loḳ ġobeng gwëbeng agi, og najeeng rëḳ alam pin dejaḳ ni.  
\v 23 Bë ham nengamin neggëp, og ham gwenġo ġaġek sënë meham kwamin bo!”   
\p
\v 24 Loḳ nër vu sir ggökin bë, “Ham kwamin bo ġaġek sën ham nenġo lo nivesa rë. Nġaa sën ham nevonġ vu mehö ngwë lo, og rëḳ Anutu bo doḳ nah vu ham nabë, gebo la geving mesevöḳ.  
\v 25 Mehöti sën neraḳ ġaġek degwa ni lo, og rëḳ jaḳ la degwa ni geving rot. Gemehöti sën su neraḳ ġaġek degwa ni rë lo, og rëḳ kwa birekin teka sën neraḳ ni lo benama na veröḳ yi.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Nos Ġahis Nebë Nekip Nebë Sënë  
\p
\v 26 Log nër bë, “Sën Anutu yi Nyëġ anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehöti tetëhin nos ġahis luḳ ya dob.  
\v 27 Lom neggëp buk genekedi raḳ monbuk benedo yoh vu buk nġahi, log nos ġahis lo kip berig geyi duġin degwa sën nos nerig raḳ lo.  
\v 28 Ġahis yö kip verup dob. Neru verup muġinsën, lob tunġ ris raḳ genema ggol raḳ, lom mëm vuuḳ anon.  
\v 29 Loḳ nelë bë anon loḳ beris nebunġ, lob mëm neḳo paggëpek beketöv anon in anon loḳ ggovek lo. Kë! Lob Anutu yi Nyëġ anon neraḳ nebë sënë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mastet* Ġahis  
\r (Mt 13:31-32; Lk 13:18-19)  
\p
\v 30 Log nër ggökin yah bë, “Hil nanër nabë Anutu neġin hil nebë va? Gehil nanër ġaġek peggirinsën jaḳ yi nyëġ nabë anon neraḳ nebë va?  
\v 31 Hil nanër nabë: Sën yi Nyëġ anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mastet* ġahis sën hil nehehin lo. Mastet* ġahis sënë og mahen teka rot genos ġahis pin kesuu.  
\v 32 Loḳ nabë hil ġehin, og nakip bejig böpata bekesuu jojeng pin, bemëm nema böp gol doḳ og soḳ sën denevëëng medeneya agi rëḳ nam dejegwi newisej doḳ nema gedejivin kuu. Kë! Lob Anutu yi Nyëġ anon neraḳ nebë sënë!”   
\s1 Yesu Nenër Ġaġek Peggirinsën  
\r (Mt 13:34-35)  
\p
\v 33 Yesu nenër vu sir loḳ ġaġek peggirinsën nġahi yoh vu sën bë dejaḳ ni.  
\v 34 Nenër yi ġaġek vu mehönon pin loḳ ġaġek peggirinsën nebë sënë, rëḳ mëm losho yi hur maluh yö ya denedo tahsën, log netateḳin ġaġek sën pin ranġah vu sir.   
\s1 Yesu Nevonġ Mesanġ Ahë Yes Raḳ  
\r (Mt 8:23-27; Lk 8:22-25)  
\p
\v 35 Loḳ buk timu saga, lob nyëġ luḳ ya, lob nër vu yi hur maluh nebë, “Hil ana nġaggee vahi sagu rë.”  
\v 36 Yesu raḳ nedo yaġ lo vorot, lom yi hur maluh deraḳ ya ving medeya, gedevuu alam saga lo ya. Gelosho yaġ vahi desepa sir medeya.  
\v 37 Lob sanġ böpata nevë genġaggee nesis böp meneluḳ ya yaġ ayo bevuuḳ loḳ, bevonġin bë napup.  
\v 38 GeYesu bë kwa raḳ nġadoheng dus ti meneggëp yiing ggëp yaġ hus, loḳ mëm yi hur maluh deggee vu yi medenër vu bë, “Tatovaha! Su kwam nevo hil bë vonġin hil malad nama rë?”  
\v 39 Lom kedi raḳ pevis bepetupek raḳ sanġ los nġaggee bë, “Ggovek ya! Ahëm yes jaḳ!” Lom sanġ ahë yes raḳ pevis gededun ma geneggëp.  
\v 40 Lob mëm nër vu sir bë, “Ham newamin raḳ in-a? Maḳ su ham ayomin neyam timu vu sa rë?”  
\v 41 Lom ḳenuj ya rot gedeneloḳ tepëḳ vu sir nebë, “Maḳ mehö sënë yi nebë va? Om sën sanġ los nġaggee denġo aye-ë?”   
\c 5  
\s1 Memö To Meya in Garasa Maluh Ti  
\r (Mt 8:28-34; Lk 8:26-39)  
\p
\v 1 Nebë saga, lom ya detöḳ ya nġaggee nenga vahi, sën alam Garasa hir nyëġ lo.  
\v 2 Lob Yesu raḳ nedo yaġ meya pesönġ ya roneḳ, lob mehöti kedi ggëp waaḳ sën denebë mehönon seḳëj loḳ lo meluḳ to vu yi, lob memö nipaya nedo loḳ ayo.  
\v 3 Mehö sënë ben loḳ neggëp waaḳ ving mehönon seḳëj gemehöti su yoh vu bë naduu yi ahon jaḳ sëng ma nġaa ti rë gema.  
\v 4 Gaḳ deneduu nema los vaha raḳ sëng wirek wirek, loḳ nevepul sëng in nema genekeluġin sëng benepepöö in vaha, gemehöti su yoh vu bë gevonġ bemala yes jaḳ rë.  
\v 5 Nedo nyëġ heljënġ los ḳedu, log medo nenġeeḳ buk los ranġah genesis yi raḳ ġelönġ.   
\p
\v 6 Mehö sën nahën nedo adingnë menelë Yesu, loḳ seröġ meyam petev neggëp loḳ Yesu vaha,  
\v 7 genġeeḳ bë, “Yesu, Anutu Vavunë nalu honġ. Ġeyam in-a? Bë gwevonġ va vu sa? Sa ḳetaġ yök vu honġ niwëëk neggëp Anutu mala nebë su ġebasap sa!”  
\v 8 In Yesu nër vu memö sënë bë, “Memö nipaya-e! Gwevuu mehö sënë na gegweto ġena!”  
\v 9 Lob mëm Yesu loḳ tepëḳ ya vu mehö sënë bë, “Arëm re?” Rëḳ bë, “Sarëġ nebë Mehömehö in he nġahiseḳë.”  
\v 10 Loḳ mëm pasanġ neketaġ vu Yesu nebë Yesu su getii sir na gedegevuu nyëġ sagi.   
\p
\v 11 Log bööḳ yu ti vare deneruuk raḳ ḳedu sënë vewen,  
\v 12 lom tum memö deketaġ vu yi bë, “Gwevonġ he mehe na ġegwanġ na bööḳ sagu ayoj.”  
\v 13 Lob yoġekin bë yoh vu bë degegwanġ na, lom mëm memö nipaya sën devuu mehö lo ya geto deya degwanġ ya bööḳ; lob bööḳ saga sir 2,000, lob mëm deseröġ meya deluḳ nyëġ vaha degwa ti meya devës ya nġaggee benġaggee rehöö sir pin bemalaj maya veröḳ yi.   
\p
\v 14 Lob alam sën deneġin bööḳ lo deveya meya denër nġaa sënë ranġah vu alam pin sën denedo loḳ nyëġ böp los mahen mahen lo ving. Lob alam saga deyah in bë degelë nġaa sën to meya lo.  
\v 15 Lob deyah vu Yesu medelë mehö sën memö to deya in yi lo. Delë mehö sën Mehömehö gwanġ ya yi wirek lo vëh tob benedo nivesa gekwa nevo nġaa nivesa, loḳ tum deneggönengin sir rot.  
\v 16 Lob alam sën delë nġaa agi raḳ malaj lo, denetateḳin nġaa pin sën töḳ vu mehö los memö nipaya gebööḳ lo pin vu sir ving.  
\v 17 Lom mëm alam pin deketaġ vu Yesu bë gevuu hir nyëġ gena.  
\v 18 Lom Yesu nahën neraḳ yah yaġ, log mehö sën memö to deya in yi lo ya ketaġ vu yi bë na geving yi.  
\v 19 Rëḳ Yesu vonġ yi yah genër vu yi bë, “Mu ġenah meġena vu honġ alam meġena ġenanër nġaa böp sën Mehöböp vonġ vu honġ los kwa pesivin honġ lo ranġah vu sir.”  
\v 20 Lob yah meya medo nenër ġaġek sënë ranġah vu alam ggëp nyëġ sën denenër arë nebë Begganġ-bu-nemadluho lo nebë Yesu vonġ nġaa böp sën sënë vu yi, lom tum alam pin avij netöḳ.   
\s1 Ġaġek Raḳ Yairus Nalu Avëh Luho Avëh Sën Bë Nema Raḳ Yesu Yi Tob  
\r (Mt 9:18-26; Lk 8:40-56)  
\p
\v 21 Yesu raḳ yaġ meyah meya nġaggee vahi galam nġahiseḳë desupin sir meyam detetup yi loḳ nġaggee nenga.  
\v 22 Nahën nedo nġaggee böp nenga lob dub-supinsën-yi ala ti, arë nebë Yairus, to metöḳ vu yi, lob petev meto neggëp loḳ vaha,  
\v 23 log ketaġ niwëëk vu yi bë, “Sa naluġ avëh dus raḳ in nadiiḳ. Om ġenam gwebë nemam jaḳ yi in vesa doḳ bemedo.”  
\v 24 Lom Yesu ya ving yi beluho deya, lob alam nġahiseḳë rot desepa luho medepeḳa raḳ yi medeya ving.   
\p
\v 25 Lob avëh ti niḳöḳ medo neyam yoh vu ta nemadluho-bevidek-luu.  
\v 26 Yi sënë neya vu dokta nġahiseḳë in bë degevonġ benivesa jaḳ, rëḳ ma gesu deyoh vu rë, geneḳo vanë rot. Baġo sir raḳ yi monë los yi nġaa pin bemaya veröḳ yi, rëḳ su nivesa neraḳ rë geniḳöḳ neyam ata.  
\v 27 Avëh sënë lo nenġo Yesu bengö nebë nevonġ mehönon benijvesa neraḳ, lob mëm sepa yi begwanġ ya alam nġahiseḳë sënë lo vuheng atov, beyam to nare Yesu demi gebë nema raḳ yi tob, in kwa nevo loḳ ayo nebë,  
\v 28 “Nabë sa ġebë nemaġ jaḳ yi tob mu, og rëḳ sa niġ kelöḳ jaḳ.”  
\v 29 Kwa vo loḳ ayo nebë sënë, gebë nema raḳ tob genenġo loḳ ayo nebë niḳöḳ tewii ya benivesa raḳ pevis.  
\v 30 Lob Yesu nġo bë niwëëk la to meya in yi, loḳ peggirin yi pevis loḳ alam sagi lo vuheng atov meloḳ tepëḳ vu sir nebë, “Re bë nema raḳ sa tob-a?”  
\v 31 Rëḳ yi hur maluh denër yah vu yi bë, “Ġenelë bë alam nġahi sën denepeḳa raḳ honġ rot, loḳ ġeloḳ tepëḳ bë re bë nema raḳ honġ in va?”  
\v 32 Rëḳ Yesu mala neḳo loḳ menelë sir in bë jaḳ mehöti sën vonġ nebë agi ni.  
\v 33 Loḳ avëh raḳ nġaa sën töḳ vu yi lo ni, om ggöneng menelëk, lom yam petev meneggëp loḳ Yesu vaha genër yi ġaġek pin sënë ranġah vu yi.  
\v 34 Lob Yesu nër yah vu yi bë, “Naluġ-e! Ayom yam timu vu sa, lob vonġ benim vesa raḳ, om ġena los ayom sepëp genim raḳsën sënë rëḳ nama na veröḳ yi.   
\p
\v 35 Yesu nahën nevengwënġ vu avëh sënë, log mehö la deḳo ġaġek ggëp dub ala Yairus yi begganġ beyam denër vu dub ala sënë bë, “Nalum diiḳ ya gwëbeng, om su gweḳo Tatovaha mala seggi rë.”  
\v 36 Loḳ Yesu su bë nenga vu hir ġaġek rë, genër vu dub-supinsën-yi ala bë, “Su newam jaḳ! Gaḳ ayom nam timu vu sa!”  
\v 37 Lob nërin alam pin saga bedenedo, geyiḳ losho Pita geYakobus luho ari Jon, gavëh avö sën diiḳ lo ama, medeya.  
\v 38 Ya deto dub ala sënë yi begganġ, lob mëm nelë bë alam nġahiseḳë denedo genenġo bë denevonġ dedun böpata gedenesu medenesis sir rot.  
\v 39 Nebë sënë rëḳ Yesu loḳ ya begganġ ayo benër vu sir bë, “Ham nevonġ dedun böpata los ham nesu rot nebë sënë in va? Hurmahen sënë su diiḳ rë, gaḳ neggëp yiing mu!”  
\v 40 Loḳ denöp raḳ yi, lom tii sir pin to deya dobnë gemëm losho hurmahen sënë ama lu ata, geyi hur maluh lööho sën deya ving yi lo, medeloḳ ya begganġ ayo sën hur avëh diiḳ meneggëp loḳ lo,  
\v 41 lob jom loḳ nema genër vu loḳ ayej bë, \it “Talita kumi!”\it* (Degwa nebë, “Avëh mahen-e! Kwedi jaḳ!”)  
\v 42 Lom mëm avëh mahen lo kedi raḳ pevis meneggee meneya, in yi ta nemadluho-bevidek-luu. Gemem sir pin ḳenuj ya rot in.  
\v 43 Log Yesu vo ḳoo vu sir bë su dena denanër nġaa sënë ranġah vu mehö la, genër ving bë degevonġ nos vu avëh mahen sënë.   
\c 6  
\s1 Alam Nasaret Depelë Yesu  
\r (Mt 13:53-58; Lk 4:16-30)  
\p
\v 1 Ggovek log Yesu yah meya yi nyëġ, lom yi hur maluh deya ving yi.  
\v 2 Lob Buk-sewahsën-yi* lom luḳ ya dub-supinsën-yi menetahu alam. Sir nġahi denedo, lom denġo aye bavij töḳ medenër vu sir nebë, “Mehö sënë neḳo ġaġek sënë vu tena? Maḳ re vonġ ġaġek los kwa sënë vu yi? Re loḳ vu yi om sën nevonġ nġaa böp böp nebë agi?  
\v 3 Sënëḳ yiḳ Maria nalu, mehö sën nelev begganġ lo? Gari lo sën Yakobus luho Yoses geYudas lu Simon agi lo? Gavëhnö lo sën yiḳ nahën denedo ving hil-ë lo?” Lom denelë yi paya.  
\v 4 Nebë sënë lob Yesu nër vu sir bë, “Alam vu nyëġ pin deneḳo mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën arëj raḳ, gaḳ yö hir alam, gehir degwa, gesir sën losho begganġ-bu timu lo, og ma!”  
\v 5 Lom Yesu su yoh vu bë gevonġ nġaa böp vu saga rë. Gaḳ yiḳ nebë nema raḳ alam nijraḳsën ti ti mu benijvesa neraḳ.  
\v 6 Lob avi töḳ meranġa nema in su denevonġ ving yi rë gema. Lom ya neḳo loḳ begganġ-bu sën denedo dus raḳ lo metateḳin Anutu yi ġaġek vu sir.   
\s1 Yesu Vonġ Yi Hur Maluh Nemadluho-bevidek-luu Sën Deya Raḳ  
\r (Mt 10:5-15; Lk 9:1-6)  
\p
\v 7 Lob supin yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu sën lo genër vu sir bë dena jaḳ. Nevonġ sir luu luu ya genër vu sir bë degetii memö nipaya lo geto dena.  
\v 8 Lob nër ġaġek vu sir ving bë denatohin atohenġ mu gedena meris. Su degeḳo nos sepa, gevahek los monë gëp.  
\v 9 Gaḳ yiḳ dejöp suu beröpröp ading timu gesu degeḳo ngwë sepa.  
\v 10 Log yiḳ nër yah vu sir ggökin bë, “Bë mehöti geḳo ham luu luu sënë doḳ na yi begganġ megeġin ham, og ham naḳööḳ doḳ begganġ saga rot beham na jaḳ.  
\v 11 Rëḳ nabë begganġ-bu ti su degeġin ham los degenġo ham ġaġek nivesa rë, og ham tetëhin kebus in vahamin, in dejaḳ ni nabë devonġ paya, log ham gwevuu begganġ ti saga na geham na jaḳ.  
\v 12 Lob mëm deya raḳ meya denër Anutu yi ġaġek sënë ranġah vu mehönon bë degevuu hir nġaa nipaya na gedegërin sir nom vu Anutu.  
\v 13 Gedenetii memö nġahiseḳë to deneya, gedenerikin wël* ḳele-oliv* raḳ mehönon nġahiseḳë sën nij neraḳ lo ving, benijvesa neraḳ.   
\s1 Mehö-neripek-alam Jon Diiḳ Nebë Sënë  
\r (Mt 14:1-12; Lk 3:19-20; 9:7-9)  
\p
\v 14 Alam pin denġo Yesu bengö medenër ya meyoh vu alam pin, beMehö-los-bengö Herot* nġo ving bë nevonġ nġaa böp nebë sënë, lom alam vahi denenër bë yiḳ sënëḳ Mehö-neripek-alam Jon sën diiḳ lo rëḳ vesa loḳ yah, om sën nevonġ huk los niwëëk nebë agi.  
\v 15 Rëḳ mu alam vahi denenër bë, “Mu maḳ Elia.” Galam vahi denenër bë, “Mu mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti nebë alam sën denenër ġaġek ranġah wirek lo.”  
\v 16 Rëḳ mu Herot* nenġo bengö nebë sënë lob nër bë, “Mu yiḳ Jon sën sa ḳetöv kwa lo sën kedi raḳ yah.”   
\p
\v 17 In wirek og Herot* yö vonġ mehö la ya dejom Mehö-neripek-alam Jon ahon medetunġ loḳ ya ḳarabus raḳ degwa nebë sënë: Herot* ggodeḳ ari Pilip venë Herodias, betum neḳo netu venë,  
\v 18 lom Jon nër vu Herot* bë, “Ġehodeḳ arim avëh, sënë su yoh vu rë, ġekweyëh horek!”  
\v 19 Lob Herodias ahë sengën vu Jon bebë ngis yi nadiiḳ rëḳ ma, gaggata su neggëp rë, in Herot* neggönengin Jon.  
\v 20 In neraḳ ni bë su nevonġ nġaa nipaya ti rë, gaḳ yi mehö yohvu beyi vabuung, lom neġin yi nivesa. Nenġo Jon yi ġaġek lom kwa neya nġahi gayo maggin, rëḳ ahë neving panġsën bë genġo yi ġaġek rot.   
\p
\v 21 Nebë sënë geHerodias yö medo mekwa nevo bë buk ti rë. Lob mëm buk ti, lob Herot* kwa vo yi buk sën ata ḳo yi wirek lo, lob nevonġ nos böpata ti vu yi ggev losho yi alam sën deneġin beġö lo hir ggev, gevu alam böp böp vu distrik Galilea pin.  
\v 22 Medo denegga nos sënë geHerodias nalu avëh avö ti lo ya nelöö loḳ malaj, geHerot* losho yi vatëveḳ sën ahëj nivesa rot vu yi, lom Mehö-los-bengö Herot* nër vu bë, “Ġenanër nġaa ti sën ahëm neving rot lo ranġah vu sa, lob sëḳ bo nök vu honġ.”  
\v 23 Lom tato nema ya vavunë genër yönon rot bë, “Nġaa ti sën ġenanër vu sa lo, og yiḳ sëḳ bo noh vu nök vu honġ. Gaḳ bë ġenanër sa nġaa pin sënë vewen, og sa su rëḳ ġulin rë.”   
\p
\v 24 Lob avëh avö to meyah dobnë beya meloḳ tepëḳ vu ata bë, “Senah mena nanër va?” Rëḳ bë, “Mehö-neripek-alam Jon yu!”  
\v 25 Lom pevis meloḳ yah humeḳ ayo menewa newa meneya vu mehö-los-bengö menër vu yi bë, “Sa bë gwevonġ Mehö-neripek-alam Jon yu vu sa! Gwetunġ doḳ medo ġabum ti meġebo vu sa pevis.”  
\v 26 Lob mehö-los-bengö ayo maggin rot, rëḳ ggöneng vu ġaġek sën nër ranġah vu avëh lo, lob su bë rëḳ keyëh ġaġek rë in nër yönon getato nema ya vavunë, beyi alam vatëveḳ pin denġo.  
\v 27 Lom pevis mevonġ alam-beġö-yi ti ya in Jon yu loḳ ḳarabus ayo. Lob ketöv Jon kwa,  
\v 28 betunġ loḳ ġabum ti, beḳo yom vu avëh avö sënë lo, loḳ mëm ḳo meyah vo vu ata.   
\p
\v 29 Ggovek saga lob Jon yi hur maluh denġo bengö bë desis yi mediiḳ, lob ya deḳo meya debë loḳ waaḳ heljënġ yi ti.   
\s1 Yesu Vet Alam 5,000  
\r (Mt 14:13-21; Lk 9:10-17; Jn 6:1-13)  
\p
\v 30 Lob sinarë sën Yesu vonġ sir ya lo yom deverup vu yi, bedenër huk sën denevonġ lo los ġaġek pin sën denenër vu alam lo vu yi.  
\v 31 Galam nġahiseḳë deneyah gedeneyom vu sir besu deyoh vu bë dega nos rë, lom Yesu nër vu yi hur maluh lo bë, “Ham nam hil nġo ana medo nyëġ-yumeris tahsën geham sewah teka rë!”   
\p
\v 32 Lom mëm sir yö anon deraḳ ya yaġ medeya nyëġ-yumeris tahsën ti.  
\v 33 Rëḳ alam nġahi delë bë deneya raḳ, lob deraḳ nyëġ sën bë dena lo ni, lob alam vu nyëġ böp pin saga deneseröġ medeneyoh roneḳ medenemuġin meya deneġin Yesu losho yi hur maluh vu nġaggee böp nenga vahi sagu.  
\v 34 Yesu pesönġ ya roneḳ loḳ lë bë sir nġahiseḳë, lob kwa vonġin sir rot, in sir nebë sipsip sën alaj main sir, lom mëm tateḳin ġaġek nġahiseḳë vu sir rot,  
\v 35 besehuk luḳ, lom yi hur maluh ya denër vu yi bë, “Sënëḳ nyëġ-yumeris tahsën sënë genyëġ ggovek ya,  
\v 36 om gwevonġ sir medenah medena begganġ-bu ti ti sën neggëp dus agi medebaġo hir nos.”  
\v 37 Loḳ nër yah vu sir bë, “Mu ham nġo gwevonġ nos vu sir!” Loḳ deloḳ tepëḳ yah vu bë, “Gemonë K200 tena in he na baġo brët noh vu sir medega?”  
\v 38 Lom mëm loḳ tepëḳ vu sir bë, “Ham brët va la neggëp-a? Ham nah gwelë rë!” Lob yah delë beyom denër vu bë, “Brët nemadvahi, geġël luu!”   
\p
\v 39 Nebë saga, lob mëm nër vu alam pin bë, “Ham gweto medo yu ti ti jaḳ pahup sën nimewis aga, beham medo rë!”  
\v 40 Lob to denedo yu yu raḳ neggëp alam mehödahis nemadvahi vahi, geraḳ neggëp alam mehödahis löö löö.  
\v 41 Ggovek ya, lob mëm nejom brët nemadvahi saga geġël luu lo raḳ, bemëm varah mala raḳ yaġek gejom raḳ in los ahë nivesa ya vu Anutu, log mëm deġo brët bevo vu yi hur maluh bemëm ya devo ggelek yoh vu alam pin. Lob heḳ ġël mevo yoh vu sir pin nebë saga ving.  
\v 42 Lom degga beyoh vu sir pin bahëj pup ya.  
\v 43 Degga ggovek, log desupin brët los ġël sën nedo lo loḳ sap nemadluho-bevidek-luu bepup ya.  
\v 44 Log alam sën degga nos lo, sir maluh 5,000.   
\s1 Yesu Vare Neggök Nġaggee Vavunë  
\r (Mt 14:22-33; Jn 6:15-21)  
\p
\v 45 Ggovek ya log Yesu vonġ yi hur maluh bë dejaḳ na yaġ medenamuġin medena nġaggee vahi medena Betsaida, geyiḳ medo megevonġ alam pin sën deketëḳin medena rë.  
\v 46 Lob vonġ sir ya, log ya los ḳedu in bë najom jaḳ.  
\v 47 Nebë saga lob sehuk luḳ geyaġ to meya nġaggee vuheng atov geYesu yö ti nahën nedo ḳedu.  
\v 48 Loḳ nelë bë denevimengin yaġ rot in sanġ neruuk sir los yaġ yom. Loḳ nyëġ neggovek in bë geheng, lob Yesu vare neya raḳ nġaggee vavunë beya meto vu sir bevonġ in bë kesuu sir gena.  
\v 49 Rëḳ delë bë vare neya raḳ nġaggee vavunë meneya, lob dekuung bë alam-diiḳsën ḳenuj ti, lom denġeeḳ.  
\v 50 In sir pin delë medeggönengin yi medelëk rot, rëḳ Yesu vengwënġ ya vu sir pevis bë, “Ham su newamin jaḳ! Yiḳ sa sënë, om ham su ġöneng!”  
\v 51 Lom raḳ ya yaġ ving sir, log sanġ maya avuti, lom tum avij netöḳ mederanġa nemaj  
\v 52 in su kwaj nevo brët sën vet alam raḳ lo rë gema. In nahën gesu kwaj töḳ raḳ degwa rë.   
\s1 Yesu Nevonġ Alam Genesaret* La Menij Vesa Raḳ  
\r (Mt 14:34-36)  
\p
\v 53 Lob deraḳ yaġ medetöḳ ya Genesaret*, lom mëm deseyu yaġ ahon ya nġaggee nenga menedo.  
\v 54 Log depesönġ mederaḳ ya roneḳ, lom alam vu nyëġ sagi delë Yesu mederaḳ ni pevis.  
\v 55 Lom mëm deneseröġ medeneyoh vu nyëġ saga pin medenevaḳu alam nijraḳsën loḳ hir ḳanyë medeneya nyëġ sën denenġo bë Yesu ya meto nedo lo.  
\v 56 Vu begganġ yu böp geyu mahen geyoh vu nyëġ sën Yesu neyoh lo pin, og denebë alam nijraḳsën ya deneggëp telig, log deneketaġ vu yi bë yoh vu bë degebë nemaj jaḳ yi röpröp ading nenga mu. Lom alam pin sënë sën denebë nemaj raḳ yi tob lo, og nijvesa neraḳ.   
\c 7  
\s1 Alam Hib Wirek Hir Ġaġek Muġeng  
\r (Mt 15:1-9)  
\p
\v 1 Parisai* galam-horek-yi la vu Yerusalem desupin sir medeya vu Yesu.  
\v 2 Lob delë bë yi hur maluh vahi denegga nos los nemaj nipaya-sënë nebë su deneripek nemaj yoh vu alam Yuda hir horek muġin rë gema.  
\v 3 Denër nebë sënë in Parisai* ving alam Yuda pin denesepa loḳ alam hib wirek hir ġaġek sën nebë: Su dejipek nemaj namuġin rë, og su rëḳ dega nos.  
\v 4 Genġaa pin sën debaġo vu maket lo, og deneripek rë, loḳ mëm denegga. Gemedo denesepa alam hib wirek hir ġaġek muġeng nġahiseḳë nebë sënë ving, bedeneripek kap geġabum gedëg aën los nġaa pin.  
\v 5 Denevonġ nebë sënë, om sën Parisai* losho alam-horek-yi deloḳ tepëḳ vu Yesu bë, “Honġ hur maluh dekeyëh horek medenegga nos los nemaj nipaya gesu denesepa loḳ alam hib wirek hir ġaġek rë in va?”  
\v 6 Lob nër yah vu sir bë, “Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya nër valeḳ ham yönon bë ham ayomin luu. Kevu wirek meneggëp nebë sënë:  
\q1 ‘Alam sënë deneḳo sarëġ raḳ rak avij meris mu,  
\q2 gaḳ ayoj nilëlin sa.   
\q1
\v 7 Yö denenër mehönon hir horek mu, log denenër nebë “Anutu yi ġaġek sënë!”  
\q2 Log deneḳo sarëġ raḳ meris mu.’   
\m
\v 8 Ham lëëin Anutu yi horek ya, geham nejom mehönon hir ġaġek muġeng ahon.”   
\p
\v 9 Loḳ nër vu sir ggökin bë, “O yönon! Maḳ ham mehönon los kwamin, om sën ham neruu demimin vu Anutu yi horek geham nġo nesepa loḳ alam hib wirek hir ġaġek-ë?  
\v 10 In Moses nër wirek meneggëp bë, ‘Ġeġurek amam lu atam babuj!’ genër ving bë, ‘Bë mehöti nanër ġaġek nipaya jaḳ ama ma ata, og ham tengwa yi menadiiḳ.’  
\v 11 Loḳ ham nenër bë, ‘Bë mehöti yi monë lu nġaa neggëp in bë doḳ vu ama ma ata jaḳ, rëḳ mu nanër vu luho nabë, “Sa bë doḳ vu meluu meġevonġ sa nġaa sënë nök vu meluu, rëḳ mu rëḳ nama in sehooin raḳ ggovek netu Korban (sënë nër bë tu Anutu yi seriveng).” ’  
\v 12 Nenër nebë saga, lob ham nevo veyovin bë, ‘Yiḳ ggovek, su doḳ vu ama lu ata!’  
\v 13 Lob sënë og ham nekweyëh Anutu yi horek meham nenër bë nġaa meris, geham nesepa loḳ alam hib wirek hen hir ġaġek menenër bë nġaa anon. Beham netahu nalumin lo loḳ ving. Geham nevonġ nġaa nġahiseḳë nebë sënë.”   
\s1 Nġaa Sën Nevonġ Mehönon Menij Paya Neraḳ  
\r (Mt 15:10-20)  
\p
\v 14 Ggovek, loḳ supin alam ggök yahin menër vu sir bë, “Ham pin gwenġo sa ġaġek bejaḳ ni venuh!  
\v 15 Nġaa pin sën hil naha lo su yoh vu bë duḳ na mehöti ayo megevonġ benipaya jaḳ rë. Gaḳ mu nġaa sën nedo loḳ ayo meraḳ neverup avi lo mu sën nevonġ benipaya neraḳ.  
\v 16 [Bë mehöti nenga neggëp og genġo mekwa bo rë!]”   
\p
\v 17 Nër ġaġek sënë ggovek, log vuu alam saga geraḳ ya begganġ, loḳ mëm yi hur maluh ya deloḳ tepëḳ vu yi in ġaġek peggirinsën sënë.  
\v 18 Lob loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Ma ham nahën geham su neraḳ ni rë? Maḳ ham su raḳ ni bë nġaa pin sën hil naha meneloḳ ya hil ayod lo, og su yoh vu bë gevonġ mehöti benipaya jaḳ rë?  
\v 19 In nġaa nebë sënë su negwanġ ya mehönon ayoj rë, gaḳ neluḳ ya ahëj ḳevus mu, loḳ tum to neluḳ ya asoreng.” Yesu nër vu hil loḳ ġaġek sënë nebë nos los reggu aggagga pin og nivesa.  
\v 20 Log mëm nër vu sir bë, “Nġaa sën nedo loḳ mehönon ayoj meneverup avij lo, sën nevonġ bemehönon nij paya neraḳ.  
\v 21 In nġaa sën neggëp loḳ mehönon ayoj meraḳ neverup avij lo nebë sënë: Kwaj nevo nġaa nipaya, denevonġ baggëb, deneggodeḳ nġaa, denesis mehönon medenediiḳ,  
\v 22 deneggodeḳ mehö ngwë venëj ma reggaj, malaj anonin mehö ngwë yi nġaa, denevonġ nġaa nipaya aggagga, denetetuhin mehö ngwë, kwaj nevo nġaa nipaya yoh vu buk pin netu hir nġaanon, ahëj sengën, denenër ġaġek pelësën raḳ mehönon, deneḳo sir raḳ, denevonġ jeggin jeggin.  
\v 23 Nġaa nipaya pin sënë loḳ neggëp mehönon ayoj, besën raḳ neverup avij menevonġ benij paya neraḳ.”   
\s1 Ponisia Avëh Ti Vonġ Ving Yesu  
\r (Mt 15:21-28)  
\p
\v 24 Lob Yesu kedi raḳ loḳ saga meya Ture los Sidon hir nyëġ, beya nedo loḳ begganġ ti. Vonġin bë bun yi, rëḳ ma gesu yoh vu bë dah bengö vun rë.  
\v 25 Loḳ avëh ti vu sagu nġo bë Yesu nedo, lom ya vu yi pevis. In memö nipaya ti gwanġ ya nalu avëh ayo menevonġ yi, lom ya pevis mepetev meneggëp loḳ Yesu vaha.  
\v 26 Avëh sënë og avëh yu ngwë, ata Grik avëh beḳo yi vu Ponisia vu distrik Suria benedo, lob ya ketaġ vu Yesu bë getii memö geto mena in nalu.   
\p
\v 27 Lob Yesu nër raḳ ġaġek peggirinsën yah vu yi bë, “Hil abet hurmahen namuġin rë, in su yoh vu bë hil ġaḳo hurmahen hir nos vër meġetë na vu anöö rë!”   
\p
\v 28 Loḳ avëh sepa loḳ yi ġaġek menër yah vu yi nebë, “Ëë-ë, Mehöböp yönon! Gaḳ mëm hurmahen hir nos sën denegga gemetes to neluḳ ya reek len lo, og mëm anöö yam denepatu medenegga.”   
\p
\v 29 Lom mëm Yesu nër yah vu yi bë, “Ġenër ġaġek los kwam saga, om ġenah meġena böm in memö nipaya vuu nalum geto meya gwëbeng!”  
\v 30 Lom yah meya ben genalu raḳ neggëp ḳanyë gememö to meya veröḳ yi yoh vu sën Yesu nër lo.   
\s1 Yesu Vonġ Bemehö Nenga Mir Gekwa Nġengöleng Ti Nivesa Raḳ  
\p
\v 31 Lob Yesu vu Ture hir nyëġ meyoh ya Sidon meneya nġaggee böp Galilea nenga meya neḳo loḳ nyëġ sën denenër arë nebë Begganġ-bu-nemadluho lo hir dob.  
\v 32 Lob deḳo mehöti nenga mir gekwa nġengöleng bedeya vu yi medeketaġ bë gebë nema jaḳ yi.  
\v 33 Mehönon nġahiseḳë denedo saga, lom li yi meya nenga tahsën, loḳ mëm gelu nema deggis loḳ ya mehö lo nenga len, log pesuv nyë ḳos metunġ raḳ daggen.  
\v 34 Yesu mala ya yaġek gerov saheng in kwa pesivin mehö sënë lo, log nër vu bë, \it “Epata!”\it* (Degwa nebë “Nengam natöḳ!”).  
\v 35 Lom nenga töḳ menġo ġaġek gedaggen neggee menevengwënġ nivesa.  
\v 36 Lob mëm Yesu vo ḳoo vu sir pin saga bë su dena denanër ġaġek sënë ranġah vu mehö la. Yesu vo ḳoo vu sir niwëëk, rëḳ ma gedekeyëh aye genij wëëk beya denër ranġah.  
\v 37 Alam denġo lob ḳenuj ya rot medenër bë, “Mehö sënë nevonġ nġaa pin nivesa. Om sën nevonġ balam nengaj mirsën denenġo ġaġek, genevonġ balam kwaj nġengöleng denevengwënġ nivesa.”   
\c 8  
\s1 Yesu Vet Alam 4,000  
\r (Mt 15:32-39)  
\p
\v 1 Loḳ buk saga alam nġahiseḳë desupin sir ya vu yi ggökin benos main sir, lom supin yi hur maluh menër vu sir bë,  
\v 2 “Sa kwaġ nevonġin alam sënë in hil nado buk löö genos main sir.  
\v 3 Sir vahi deyam vu nyëġ ading, om nabë sa ġevonġ sir medenah bej los ahëj meyip, og rëḳ nök denadiiḳ aggatata.”  
\v 4 Lom yi hur maluh deloḳ tepëḳ yah vu yi bë, “Hil nado nyëġ-yumeris tahsën sënë, om hil rëḳ ġaḳo nos vu tena in hil abet mehönon sënë jaḳ-a?”  
\v 5 Lob Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Ham ḳo brët va la?” Loḳ denër yah vu yi bë, “Nemadvahi-bevidek-luu!”   
\p
\v 6 Lom mëm nër vu mehönon pin beto denedo dob, log ḳo brët nemadvahi-bevidek-luu sënë raḳ gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu, log debu bevo vu yi hur maluh in bë debo gelek noh vu alam pin, lom mëm devo ggelek yoh vu sir.  
\v 7 Geġël mahen luu neggëp ving, lob nejom raḳ yah vu Anutu los kwa vesa in, genër vu yi hur maluh bë debo gelek noh vu alam pin geving.  
\v 8 Lob degga meyoh vu sir pin beggovek ya, log vahi nedo bedesupin loḳ jebeng nemadvahi-bevidek-luu mepup.  
\v 9 Log alam sën degga nos lo, sir yoh vu 4,000. Log mëm Yesu vonġ sir ya,  
\v 10 log pevis belosho yi hur maluh deraḳ ya yaġ ti medeya nyëġ Dalmanuta.   
\s1 Parisai* Deseggi Yesu Yi Huk Niwëëk  
\r (Mt 16:1-4; Lk 12:54-56)  
\p
\v 11 Lob Parisai* la kwaj nevo bë depelë Yesu, lom ya deto vu bedeseggi yi bë, “Gwevonġ nġaa böp yaġek yi ti in he ġalë nabë Anutu vonġ honġ yam!”  
\v 12 Lob Yesu ayo maggin berov saheng genër vu sir bë, “Ham sën ham nedo dob-ë, ham vonġin bë sa ġevonġ nġaa böp in bë tato nabë Anutu vonġ sa meseyam in va? Rëḳ mu sa nanër vu ham yönon nabë sesu rëḳ ġevonġ nġaa böp ti beham gwelë rë, gaḳ rëḳ nama!”  
\v 13 Lob vuu sir geraḳ yah nedo yaġ ggökin meyah meya nġaggee vahi.   
\s1 Degeġin Sir In Parisai* Losho Herot* Hir Ġaġek  
\r (Mt 16:5-12)  
\p
\v 14 Yi hur maluh kwaj virekin nos gesu deḳo la sepa rë, geyiḳ brët perurek timu raḳ nedo yaġ.  
\v 15 Lob Yesu nër vu sir loḳ ġaġek peggirinsën bë, “Arë! Ham gweġin ham vu Parisai* hir yiist*, gevu Herot* yiyi geving.”  
\v 16 Lom kwaj nevo yi ġaġek medenesap sir raḳ medenër vu sir bë, “Hil su haḳo brët la sepa rë, om sën maḳ nenër aga!”  
\v 17 Loḳ Yesu raḳ ni, lom nër vu sir bë, “Nebë va sën ham nesap ham raḳ bë ham su ḳo brët la sepa rë-ë? Maḳ ham duġin degwa? Ma maḳ ham ayomin yö nahën niwëëk-a?  
\v 18 Ham malamin neggëp rëḳ ham su nelë rë? Geham nengamin neggëp rëḳ ham su nenġo rë? Ma ham su kwamin nevo  
\v 19 sën sa debu brët nemadvahi vu alam 5,000 geham supin vahi loḳ ya sap va la mepup lo rë?” Rëḳ denër yah vu bë, “Nemadluho-bevidek-luu!”  
\v 20 Rëḳ bë, “Log sën sa deġo brët nemadvahi-bevidek-luu vu alam 4,000 lo, og ham supin vahi loḳ ya jebeng va la mepup-a?” Loḳ denër bë, “Nemadvahi-bevidek-luu!”  
\v 21 Loḳ tum loḳ tepëḳ bë, “Rëḳ ham nġo nahën geham su raḳ degwa ni rë?”   
\s1 Yesu Vonġ Bemehö Los Mala Ḳenod Ti Vu Betsaida Nivesa Raḳ  
\p
\v 22 Loḳ tum yah deverup Betsaida, lob alam la deli mehö mala ḳenod ti yam vu Yesu bedeketaġ vu yi bë gebë nema jaḳ yi.  
\v 23 Lob Yesu jom loḳ nema geli yi meluho deya begganġ telig nenga, loḳ mëm pesuv nyë ḳos loḳ ya mala ġahis gebë nema raḳ yi, log loḳ tepëḳ vu nebë, “Ġëlë nġaa la?”  
\v 24 Lob vër mala raḳ menër bë, “Sa nehalë mehönon, rëḳ mu sa halë ahëj ḳenu nebë ḳele, rëḳ mëm vare deneggee medeneya!”  
\v 25 Lob mëm Yesu bë nema raḳ yah mala ġahis ggökin, lob mëm mehö lo mala tum niwëëk menelë nyëġ, bemala nivesa raḳ genelë nġaa pin neggëp ranġah.  
\v 26 Lob nër vu mehö sënë bë, “Su ġedoḳ nah begganġ-bu ti sënë pehi gökin bedegelë honġ!” Log vonġ yi yah ben.   
\s1 Pita Nër Yesu Arë Ranġah  
\r (Mt 16:13-20; Lk 9:18-21)  
\p
\v 27 Log Yesu losho yi hur maluh ya medo deneḳo loḳ begganġ-bu ti ti sën neggëp dus raḳ Sisarea vu distrik Pilipi lo. Nahën deneyök aggata log loḳ tepëḳ vu yi hur maluh bë, “Alam denenër sa bë sa re?”  
\v 28 Loḳ denër yah vu yi bë, “Alam vahi denenër bë Mehö-neripek-alam Jon honġ, gevahi denenër bë honġ Elia, gevahi denenër bë honġ mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën wirek hen ti!”  
\v 29 Loḳ yiḳ loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Log hameḳ? Ham nenër bë sa re?” Loḳ Pita nër yah vu yi bë, “Honġ Kerisi*. Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo he nah lo.”  
\v 30 Lob vo ḳooin niwëëk vu sir bë, “Om ham su na nanër sa nabë sënë vu mehöti!”   
\s1 Yesu Nër Ranġah Bë Rëḳ Nadiiḳ Nabë Sënë  
\r (Mt 16:21-28; Lk 9:22-27)  
\p
\v 31 Lob mëm nër nġaa sën rëḳ natöḳ vu yi lo ranġah vu sir bë alam böp böp galam-deneḳo-seriveng hir ggev rëḳ debo vanë vu Mehönon Nalu rot, galam-horek-yi rëḳ degeruu demij vu yi, lob dengis yi menadiiḳ gebuk natu löö loḳ kedi jaḳ nah gökin.  
\v 32 Nenër vu sir nebë sënë, lob Pita li yi meya nenga mevonġ ġaġek raḳ yi bë, “Su ġenanër ġaġek nabë sënë!”  
\v 33 Loḳ Yesu peggirin melë yi hur maluh pin, genër Pita bë, “Honġ Satan! Gwevuu sa geġena! In su kwam töḳ raḳ Anutu kwa rë, gaḳ mu kwam nevo nġaa nebë sën mehönon yö kwaj nevo lo.”   
\p
\v 34 Lob supin alam yu böpata saga deyam ving yi hur maluh benër vu sir bë, “Mehöti bë natu sa hur, og kwa birekin yi gekerë yi ḳelepeḳo* metamuin sa.  
\v 35 Mehöti bë kwa bo yi begeġin nivesa, og rëḳ anon mala nama, gaḳ mehöti bë kwa birek in yi benadiiḳ in sa los Bengö Nivesa, og rëḳ medo mala-tumsën.  
\v 36 Gaḳ nabë mehöti yö geḳo yi jaḳ in nġaa dob yi pin bemedo loḳ nadiiḳ, og yi nġaa sënë rëḳ doḳ vu yi nabë va?  
\v 37 Ma mehönon rëḳ debaġo Anutu jaḳ va in gevonġ bedemedo malaj-tumsën-a? Ma!  
\v 38 Alam sën denedo dob agi sir mehönon nij paya los deneruu demij vu Anutu, om nabë sir ti ninamum in sa los sa ġaġek vu dob sënë, og vu Buk-tamusën sën Mehönon Nalu nom los Ama yö niwëëk geyi vuneḳ vuneḳ yaġek yi geyi angër vabuung lo, og rëḳ ninamum in mehö saga doḳ nah.”   
\c 9  
\p
\v 1 Lob Yesu nër vu sir ving bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë: Ham sën nare agi vahi su rëḳ denadiiḳ rë, gaḳ rëḳ nahën demedo medegelë gAnutu yi nyëġ anon jaḳ los niwëëk.”   
\s1 Yesu Navi Agga Ngwë Raḳ  
\r (Mt 17:1-13; Lk 9:28-36)  
\p
\v 2 Nahub gebuk nemadvahi-bevidek-ti ya ggovek rë, loḳ Yesu ḳo Pita lööho Yakobus lu Jon beli lööho belosho deya ḳedu ading ti beyö ya denedo. Lob Yesu nare loḳ lööho malaj, lom lööho delë genavi agga ngwë raḳ,  
\v 3 geyi tob veroo meris genepelibin, mehöti su yoh vu bë jipek tob ti meveroo jaḳ nabë sënë rë.  
\v 4 Lob delë Elia luho Moses yam denare ving yi gelööho denevengwënġ.  
\v 5 Lom Pita nër vu Yesu bë, “Sa alaġ-e! He nado mehalë nġaa sënë om mëm nivesa rot, om he dev numeng löö, ti vu honġ, gengwë vu Moses ga, ngwë vu Elia.”  
\v 6 Lööho deneggöneng in sir rot, om sën Pita vengwënġ pevis benër nebë saga gesu kwa vo nivesa rë.  
\v 7 Loḳ pevis bebeggob ti yam ggërin sir, log aye ti yam loḳ beggob lo ayo bë, “Sa naluġ yiḳ sënë sën sahëġ neving yi lo, om ham gwebë nengamin vu yi.”  
\v 8 Nebë saga loḳ pevis belööho malaj neḳo loḳ nyëġ rëḳ su delë mehöti rë. Gaḳ Yesu perurek timu yö nare ving sir.   
\p
\v 9 Lob nahën deneluḳ medeneyam vu ḳedu genër niwëëk vu lööho bë su denanër nġaa sën delë lo ranġah. Gaḳ yö gëp rot bemëm Mehönon Nalu kedi jaḳ nah vu bedub rë, loḳ mëm.  
\v 10 Lom devonġ yoh vu yi ġaġek sënë, loḳ yö yom medo denesap sir raḳ medenër bë, “Kedi jaḳ nah vu bedub sën nabë va?”  
\v 11 Lom deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Rëḳ nebë va sën alam-horek-yi denër bë Elia namuġin menom dob-ë?”  
\v 12 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Yönon, Elia namuġin menom in gero nġaa pin nah. Loḳ maḳ ġaġek va ti sënë sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë mehönon rëḳ debo vanë vu Mehönon Nalu bedegeruu demij vu yi-ë?  
\v 13 Om mëm sa nanër vu ham nabë Elia yom ggovek, rëḳ mehönon devonġ nġaa nipaya vu yi yoh vu yö kwaj, nebë sën dekevu wirek meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo.”   
\s1 Yesu Vonġ Memö To Meya In Hurmahen Ti  
\r (Mt 17:14-21; Lk 9:37-43)  
\p
\v 14 Lob yah deto vu yi hur maluh vahi lo, lob delë gemehönon nġahiseḳë ya detetup sir, gelosho alam-horek-yi denemehoo sir.  
\v 15 Ya meto detöḳ vu sir, lob alam pin delë Yesu bedelëk in yi, lom pevis medeseröġ medeya vu yi in bë denajom nema.  
\v 16 Lob loḳ tepëḳ vu sir bë, “Ham hök ham in ġaġek re?”  
\v 17 Loḳ sir ti aye raḳ menër yah vu bë, “Tatovaha! Sa haḳo naluġ ti sën yam vu honġ in memö kwa nġengöleng ti gwanġ ya ayo, lom su nevengwënġ rë.  
\v 18 Loḳ buk sën memö negwanġ ya yi, og nepengah yi raḳ dob, log nyë ḳataḳ netunġ genevu nengitek geni neköpeḳ, om sën sa haḳo meyam. Sa ḳetaġ vu honġ hur maluh sënë bë degetii memö geto mena in, rëḳ ma gesu deyoh vu rë.”   
\p
\v 19 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “O ham mehönon sën nedo dob-ë! Ham su nevonġ ving sa rë! Om maḳ sëḳ medo geving ham buk va la geving-a? Gesëḳ medo ḳerë ham maggin noh vu kwev va la geving-a? Om maam ham gweḳo hurmahen nam vu sa rë!”  
\v 20 Lob deḳo maluh mahen sënë ya vu yi, lob memö nelë Yesu, lob pevis mevonġ behurmahen vës meto nesap nyëġ meggëp neyon yi genyë ḳataḳ netunġ.   
\p
\v 21 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ vu ama bë, “Nġaa sënë töḳ vu yi nangërek-a?” Rëḳ bë, “Yö nahën niḳöḳ lob vonġ, genevonġ menesepa loḳ rot.  
\v 22 Nevesi yi raḳ nengwah los netë yi luḳ ya bël beron nġahiseḳë bebë nadiiḳ. Rëḳ mëm nabë ġeyoh vu, og mëm kwam paya in aluu meġedoḳ vu.”  
\v 23 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Mu nabë nġo ġeyoh vu, og mëm! In alam sën ayoj neya timu vu Anutu lo, og deyoh vu bë degevonġ nġaa pin.”  
\v 24 Lob ama pevis besu bë, “Yiḳ sayoġ neyök vu honġ mahen teka mu, rëḳ mu nabë mëm ġedoḳ vu sa, og sëḳ ayoġ nök timu vu honġ panġsën.”  
\v 25 Yesu lë bë alam nġahiseḳë desupin sir ya vu yi rot, lom pevis menër memö nipaya sën lo bë, “Honġ memö kwam nġengöleng los malam ḳenod! Sa nanër vu honġ nabë: Gwevuu hurmahen sënë gegweto ġena, gesu ġedoḳ nah gökin!”  
\v 26 Lob memö nġeeḳ gesesö yi rot loḳ hurmahen, log mëm to meya gehurmahen niköpeḳ meneggëp nebë heljënġ, lom alam nġahiseḳë denër bë, “Diiḳ ya veröḳ yi!”  
\v 27 Rëḳ Yesu jom loḳ nema beḳo yi raḳ gemëm kedi raḳ.   
\p
\v 28 Log Yesu raḳ yah begganġ belosho yi hur maluh yö denedo, lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Nebë va sën he su ayoh vu bë ġetii memö sënë geto mena rë-ë?”  
\v 29 Loḳ nër yah vu sir bë, “Su aggata ngwë neggëp in bë hil ġetii memö nabë sënë geto dena rë, gaḳ hil najom jaḳ mu og mëm!”   
\s1 Yesu Nër Ggökin Bë Rëḳ Nadiiḳ Nabë Sënë  
\r (Mt 17:22-23; Lk 9:43-45)  
\p
\v 30 Ggovek gedekedi vu nyëġ saga bedeya raḳ meya deneḳo loḳ distrik Galilea, lom vun yi in bë alam su dejaḳ nyëġ sën nedo loḳ lo ni.  
\v 31 In netateḳin ġaġek vu yi hur maluh benenër vu sir bë, “Rëḳ degetunġ Mehönon Nalu doḳ na mehönon nemaj, log dengis yi menadiiḳ. Dengis yi menadiiḳ govek gebuk löö jaḳ, loḳ mëm kedi jaḳ nah gökin.”  
\v 32 Lob sir duġin ġaġek sënë rëḳ deneggöneng gesu deneloḳ tepëḳ in vu yi rë.   
\s1 Deloḳ Tepëḳ Bë Re Rëḳ Natu Ggev-a?  
\r (Mt 18:1-5; Lk 9:46-48)  
\p
\v 33 Lob yah deverup Kapernaum medeloḳ ya begganġ ayo ggovek, loḳ mëm loḳ tepëḳ vu yi hur maluh lo bë, “Sën hil nahën netetuu aggata menayam lo, log ham nevengwënġ raḳ va?”  
\v 34 Loḳ ayej ma rot in ġaġek sën denesap sir raḳ lo. In denenër bë sir ti tena maḳ yi böp kesuu sir vahi.  
\v 35 Loḳ to nedo gesupin sir nemadluho-bevidek-luu lo yam benër vu sir bë, “Bë ham ti gevonġin nabë natu ham mehö böp ti begeġin ham, og mehö saga dahun yi benah natu mehö meris bedoḳ vu alam pin loḳ mëm.”  
\v 36 Lob ḳo hurmahen ti bevarah yi loḳ sir vuheng atov gelah nema loḳ yi genër vu sir bë,  
\v 37 “Nabë mehöti kwa bo sa begevonġ nivesa vu hurmahen nabë ti sënë, og sënëḳ vonġ vu sa; log bë mehöti gevonġ nivesa vu sa, og su vonġ vu sa mu rë, gaḳ vonġ vu Mehö sën vonġ sa meseyam lo ving.”   
\s1 Mehöti Sën Su Nelë Hil Paya Rë Lo, Og Neloḳ Vu Hil  
\r (Lk 9:49-50)  
\p
\v 38 Lob Jon nër vu Yesu bë, “Tatovaha! He halë mehöti genenër arëm los niwëëk benetii memö to deneya, loḳ he nërin yi, in hil los su nesepa hil rë!”  
\v 39 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ham su nanërin yi rë! Gaḳ bë mehöti gevonġ nġaa böp jaḳ sarëġ, og maḳ su rëḳ nanër ġaġek nipaya jaḳ sa rë.  
\v 40 In mehöti sën su nelë hil paya rë lo, og neloḳ vu hil.  
\v 41 Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë mehöti bo bël kul beham nanum, in Kerisi-yi-alam ham, og sënë su rëḳ gevonġ vu ham nyëmasën rë.”   
\s1 Nġaa Pelëpinsën Neli Mehönon Ya Paya  
\r (Mt 18:6-9; Lk 17:1-2)  
\p
\v 42 Log Yesu nër ving bë, “Nabë mehöti tahu sa alam sën ayoj neyam vu sa mahen teka mu lo ti begevonġ nġaa nipaya, og rëḳ geḳo nyëvewen böpata rot vu tamusën. Gaḳ nabë deseyu ġelönġ böpata doḳ kwa namuġin bedegetë duḳ na loo vuheng bemala nama na, og mëm nivesa in su kepë mehönon la.  
\v 43 Log nabë nemam gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam kwetöv na, geyiḳ ġemedo jaḳ nemam vahi ti in ġena ġemedo malam-tumsën gëp Anutu yi Nyëġ. Gaḳ nabë ġemedo los nemam vahi vahi, og rëḳ degetë honġ doḳ na Nyëġ Nipaya sën nengwah medo mega honġ gesu rëḳ nakul rë lo.   
\q1
\v 44 [Nyëġ Nipaya sënë, og melë medo mega sir noh vu buk pin gesu rëḳ denadiiḳ rë,  
\q2 genengwah su rëḳ nakul rë.]   
\p
\v 45 Log nabë vaham geli honġ na begwevonġ nġaa nipaya, og maam kwetöv na, geyiḳ ġemedo los vaham vahi ti in ġena ġemedo malam-tumsën gëp Anutu yi Nyëġ. Gaḳ nabë ġemedo los vaham vahi vahi, og rëḳ degetë honġ doḳ na Nyëġ Nipaya sën nengwah medo mega honġ lo.   
\q1
\v 46 [Nyëġ Nipaya sënë, og melë medo mega sir noh vu buk pin gesu rëḳ denadiiḳ rë,  
\q2 genengwah su rëḳ nakul rë.]   
\m
\v 47 Log nabë malam gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam ġeselupek vër megwetë na, geyiḳ ġemedo los malam vahi ti in ġena ġemedo malam-tumsën gëp Anutu yi Nyëġ. Gaḳ nabë ġemedo los malam vahi vahi, og rëḳ degetë honġ doḳ na Nyëġ Nipaya sën nengwah medo mega honġ lo.  
\v 48 Vu nyëġ sënë, og  
\q1 ‘melë medo mega sir noh vu buk pin gesu rëḳ denadiiḳ rë,  
\q2 genengwah su rëḳ nakul rë.’   
\m
\v 49 Rëḳ debo vanë vu mehönon pin nabë sën alam Yuda denekevu mamireng raḳ sipsip gedenevesi netu seriveng vu Anutu lo.  
\v 50 Mamireng og nġaa nivesa, rëḳ mu nabë mamireng nimöḳ jaḳ, og hil rëḳ ġevonġ benengën jaḳ nah nabë va? Nġaa niröp gëp doḳ ham ayomin nabë mamireng, log ham medo los ġaġek-mala-yes.”   
\c 10  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Avëh Los Maluh Denevepul Sir  
\r (Mt 19:1-12; Lk 16:18)  
\p
\v 1 Yesu kedi vu saga beyah vaseḳ bël Yordan geya distrik Yudea, lob alam nġahiseḳë desupin sir medeya vu yi ggökin, loḳ netateḳin ġaġek vu sir ggökin nebë sën yö medo nevonġ yoh vu buk lo.   
\p
\v 2 Lob Parisai* la deverup in bë deseggi yi, lom deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Hil horek nër bë yoh vu bë mehöti nidëlin venë ma ma?”  
\v 3 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Moses vo horek vu ham nebë va?”  
\v 4 Lom denër bë, “Moses nër bë yoh vu bë mehöti kevu ḳapiya-vepulsën-yi ti nabë ‘Su sa venëġ honġ rë!’, log mëm juuk venë na.”  
\v 5 Loḳ Yesu nër vu sir bë, “Ham ayomin niwëëk, om sën Moses vo horek ti sën vu ham.  
\v 6 Gaḳ Anutu tunġ maluh gavëh vu nyëdahis sën netunġ dob los nġaa pin lo.  
\v 7 Om maluh rëḳ gevuu ama lu ata, log geḳo venë, lob luho denatu anon timu.  
\v 8 Yönon, luho denatu anon timu. Luho su rëḳ nabë luho luu gökin rë, gaḳ denatu anon timu.  
\v 9 Om nġaa sën Anutu duu ahon ggovek lo, og mehönon su debepul.”   
\p
\v 10 Loḳ mëm deraḳ yah hir begganġ vavunë, lob yi hur maluh deloḳ tepëḳ yah vu yi in ġaġek sënë ggökin.  
\v 11 Lom mëm nër vu sir bë, “Bë maluh ti nidëlin venë gegeḳo avëh ngwë natu venë, og mehö sënë nevonġ baggëb bevonġ paya vu venë soġek.  
\v 12 Log bë avëh ti nidëlin regga megevuu na, log na mejaḳ vu maluh ngwë natu regga, og avëh sënë nevonġ baggëb.”   
\s1 Yesu Jom Raḳ In Hurmahen  
\r (Mt 19:13-15; Lk 18:15-17)  
\p
\v 13 Lob mehö la deḳo hurmahen mahen medeyam vu yi in bë gebë nema jaḳ sir, loḳ yi hur maluh deruuk sir.  
\v 14 Loḳ Yesu lë bë denevonġ nebë sënë, lom ahë sengën genër vu sir bë, “Ham gwevonġ hurmahen denam vu sa, ham su gwërin sir! In alam sën ayoj neyam timu vu sa nebë hurmahen, og rëḳ demedo doḳ Anutu-yi-nyëġ.  
\v 15 Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë mehöti sën su ayo na timu vu Anutu-yi-nyëġ nabë hurmahen rë lo, og su yoh vu bë doḳ na rë.”  
\v 16 Lom mëm neḳo hurmahen raḳ menetabuu sir, log bë nema raḳ sir gejom raḳ vu Anutu in sir bë semu sir.   
\s1 Mehö Los Bengö-ggoreksën Ti  
\r (Mt 19:16-30; Lk 18:18-30)  
\p
\v 17 Yesu kedi in bë na jaḳ, loḳ mehöti seröġ meyam ggërin yi geyun lus vu yi, log loḳ tepëḳ in bë, “Tatovaha! Honġ mehö nim vesa anon! Sa ġevonġ nabë va in sa medo malaġ-tumsën degwata los degwata?”  
\v 18 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu yi bë, “Ġënër sa bë sa niġ vesa in va? Yiḳ Anutu yö timu nivesa!  
\v 19 Ġeraḳ Anutu yi horek sënë ni nebë: Su ġengis mehönon medenadiiḳ! Su gwevonġ baggëb! Su ġeġodeḳ nġaa! Su ġenanër ġaġek kuungsën jaḳ mehö ngwë! Su gwekuung in mehönon geġebo hir nġaa vër! Ġeġurek amam lu atam babuj!”  
\v 20 Lob mehö sënë nër yah vu Yesu bë, “Tatovaha! Sënëḳ senġo nahën hurmahen log sa nesepa loḳ horek pin sënë, rot beverup gwëbeng sagi.”  
\v 21 Lob Yesu lë yi bahë ving yi, lob nër vu yi bë, “Genġaa ti nahën! Ġena gwevonġ honġ ḳupeḳ pin na bemehönon debaġo, lob gwevonġ monë sën gweḳo jaḳ lo na vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo. Gwevonġ nabë sënë, log mëm ġenam ġesepa sa, gemëm honġ ḳupeḳ nivesa rëḳ gëp vu yaġek.”  
\v 22 Mehö sënë nġo ġaġek sënë, lom mala seluh geyah meya los ayo maggin in yi ḳupeḳ nġahiseḳë rot.   
\p
\v 23 Lom Yesu mala ḳo loḳ sir, log nër vu yi hur maluh bë, “Alam sën hir ḳupeḳ nġahiseḳë lo bë dedoḳ na Anutu-yi-nyëġ, og rëḳ debimengin.”  
\v 24 Lob yi hur maluh delëk mederanġa nemaj in yi ġaġek sënë, loḳ Yesu nër yah ggökin vu sir bë, “Naluġ lo! Alam bë dedoḳ na Anutu-yi-nyëġ, og rëḳ huk böp vu sir.  
\v 25 Nabë kamer ti gurek na rureḳ len, og yiḳ huk böpata rot, rëḳ mu nabë mehö-los-bengö-ggoreksën ti gevonġin nabë doḳ na Anutu-yi-nyëġ, og sagaḳ huk böpata rot kesuu.”  
\v 26 Lob yi hur maluh ḳenuj ya in, geyö deloḳ tepëḳ vu sir bë, “Om maḳ re yoh vu bë rëḳ na medo mala-tumsën-a?”  
\v 27 Lob Yesu gët sir genër bë, “Mehönon su deyoh vu bë degevonġ beyö demedo malaj-tumsën rë, gaḳ Anutu yö yoh vu bë gevonġ. In Anutu yoh vu bë gevonġ nġaa pin.”   
\p
\v 28 Loḳ Pita nër yah vu yi bë, “Gwelë! He hevuu he nġaa pin ya gehë yam medo nesepa honġ!”  
\v 29 Lob Yesu nër bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë mehöti sën gevuu ben gari losho avëhnö lo, gata losho ama genalu lo geyi dob, in sa los sa Bengö Nivesa sënë lo,  
\v 30 og vu buk sënë rëḳ geḳo mehödahis jaḳ gëp alam nemadvahi doḳ nah yi begganġ gari lo avëhnö lo, ata lo nalu lo, geyi dob. Log rëḳ geḳo vanë geving, gevu Buk-tamusën rëḳ medo mala-tumsën degwata los degwata.  
\v 31 Rëḳ mu alam nġahijseḳë vu muġinsën, rëḳ nom denatu alam tamusën, galam nġahijseḳë vu tamusën rëḳ nah denatu muġinsën.”   
\s1 Yesu Nër Netu Beron Löö Bë Rëḳ Nadiiḳ Nabë Sënë  
\r (Mt 20:17-19; Lk 18:31-34)  
\p
\v 32 Lob detetuu aggata beya deverup in bë dena Yerusalem. Yesu muġin meya, lob yi hur maluh newaj neraḳ, galam sën denesepa yi lo deneggöneng in sir. Loḳ Yesu supin sir nemadluho-bevidek-luu lo ggök yahin benër nġaa sën rëḳ natöḳ vu yi lo ranġah vu sir.  
\v 33 Bë, “Ham nġo! Gwëbeng hil naraḳ menaya Yerusalem, lom mëm rëḳ degetunġ Mehönon Nalu doḳ na alam-deneḳo-seriveng hir ggev lo los alam-horek-yi lo nemaj, lom rëḳ degevonġ ġaġek vu yi bedenanër nabë nadiiḳ, log degevonġ doḳ na alam-yu-ngwë nemaj  
\v 34 in depelë yi gedepesuv nyëj ḳos jaḳ yi gedebeek yi jaḳ aggis, log mëm dengis yi menadiiḳ. Gebuk natu löö loḳ kedi jaḳ nah gökin.”   
\s1 Yakobus Luho Jon Hir Tepëḳ  
\r (Mt 20:20-28)  
\p
\v 35 Lob Sebedi nalu Yakobus luho Jon verup deya vu Yesu medeloḳ tepëḳ vu bë, “Tatovaha! Alu bë ḳetaġ ġaġek ti vu honġ in gwevonġ vu aluu.”  
\v 36 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu luho bë, “Melu kwamin nevo bë sa ġevonġ nabë va vu meluu-a?”   
\p
\v 37 Loḳ luho denër yah bë, “Ġenanër vu aluu in tamusën sën rëḳ ġemedo los nim wëëk böpata gevuneḳ vuneḳ yaġek yi lo, og mëm alu natu honġ ġadu bemedo kwebem vahi vahi. Aluu ngwë medo nemam vesa, gengwë medo nemam ḳëj.”  
\v 38 Rëḳ Yesu nër yah vu luho bë, “Meluu duġin ġaġek sën melu nekwetaġ in vu sa-ë degwa! Ma melu yoh vu bë melu rëḳ nanum doḳ kap* sën sëḳ nanum doḳ lo? Ma melu yöh vu bë rëḳ jipek bël\f + \fr 10:38 \ft Yesu nër maggin sën vonġin natöḳ vu yi, rëḳ peggirin ġaġek raḳ ripeksën bël.\f* nabë sën sëḳ jipek doḳ lo?”   
\p
\v 39 Loḳ luho deyoġekin bë, “Alu ayoh vu!”  
\p Lob mëm Yesu nër vu luho bë, “Melu nër yönon! Kap* sën sëḳ nanum doḳ lo, og melu rëḳ nanum doḳ, gemelu rëḳ jipek bël nabë sën sëḳ jipek lo.  
\v 40 Rëḳ mu mehö sën rëḳ medo gëp sa nemaġ vesa, gemehö sën rëḳ medo sa nemaġ ḳëj lo, og su neggëp vu sa rë. Gaḳ alam sën Amaġ yö ggooin sir raḳ lo, sën rëḳ demedo doḳ.”   
\p
\v 41 Lob sir nemadluho denġo luho hir ġaġek sënë, lob ahëj sengën vu Yakobus luho ari Jon.  
\v 42 Rëḳ Yesu supin sir genër vu sir bë, “Ham raḳ alam dahis nij bë hir alam sën deneġin sir lo, og deneḳo sir raḳ vu hir alam, gehir alam böp denedeġinengin hir alam raḳ horek nġahi.  
\v 43 Rëḳ mu ham, og ham su gwevonġ nabë sënë. Gaḳ bë ham ti gevonġin nabë natu ham mehö böp ti, og gevonġ nġaa nabë sën tu ham hur in doḳ vu ham,  
\v 44 log bë ham ti gevonġin nabë natu ham mehö muġinsën ti, og gevonġ nġaa nabë sën yi mehö meris lo, begevonġ huk nyëmasën vu ham pin.  
\v 45 In Mehönon Nalu yiḳ nebë sënë. Su yam in bë mehönon pin degevonġ huk mededoḳ vu yi rë, gaḳ yam in bë gevonġ huk vu mehönon pin los nadiiḳ doḳ nah alam nġahiseḳë bej in geḳo sir nah vu Anutu.   
\s1 Mehö Mala Ḳenod Bartimaius Mala Nivesa Raḳ  
\r (Mt 20:29-34; Lk 18:35-43)  
\p
\v 46 Yesu losho yi hur maluh ya detöḳ ya Yeriko gedekesuu medeneya. Geyi hur maluh losho alam nġahiseḳë deneya ving yi. Loḳ ya verup detöḳ vu Timaius nalu Bartimaius mala ḳenod menedo loḳ aggata nenga, bemedo neketaġ monë lu nġaa vu alam bë dedoḳ vu yi.  
\v 47 Lob nġo Yesu Nasaret bengö nebë verup, lob tahi ya niwëëk bë, “Yesu! Davit*-yi-mewis honġ! Kwam gevonġin sa!”  
\v 48 Loḳ alam pin saga depetupek raḳ yi medenër bë aye nama. Rëḳ ma gepasanġ netahi niwëëk rot bë, “Davit*-yi-mewis! Kwam gevonġin sa!”  
\v 49 Lob Yesu nare benër vu sir bë, “Nabë nam!” Lob detahi yam bedenër vu bë, “Ayom sepëp jaḳ! Tahi honġ, om kwedi jaḳ meġena vu!”  
\v 50 Lob selevekin yi röpröp sën bom yi loḳ lo ya, gekedi pesönġ meya vu Yesu.  
\v 51 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ vu yi bë, “Ġevonġin bë sa ġevonġ va vu honġ-a?” Loḳ mehö sën mala ḳenod lo nër yah vu bë, “Mehöböp! Sa bë gwevonġ sa malaġ natum in sa ġalë nyëġ gökin!”  
\v 52 Lom mëm Yesu nër vu yi bë, “Om ġena! Ayom yam timu vu sa, om vonġ bemalam nivesa raḳ!” Lob pevis menelë nyëġ, loḳ mëm tetuu aggata metamuin Yesu.   
\c 11  
\s1 Yesu Loḳ Ya Yerusalem Lob Alam Deḳo Yi Raḳ  
\r (Mt 21:1-11; Lk 19:28-40; Jn 12:12-19)  
\p
\v 1 Lob ya deverup dus vu Yerusalem meya deto Betpage los Betania ggëp Ḳedu Ḳele-oliv, lob vonġ yi hur maluh luu deya,  
\v 2 genër vu luho bë, “Melu na begganġ-bu ti sën melu malamin neya agu. Lob melu na berup aggatavi loḳ melu rëḳ gwelë nabë deseyu dogi nalu ti menare loḳ sagu. Dogi nalu ti sën su mehöti raḳ wirek rë geyö nahën nare, lob melu kwevelekin begweli nom.  
\v 3 Genabë mehöti bare gelë meluu, bedoḳ tepëḳ vu meluu nabë, ‘Melu nevonġ va saga?’ og melu nanër nah vu nabë, ‘Mehöböp bë jaḳ mena!’ lob mëm rëḳ gevonġ nam pevis.” Nër vu luho nebë saga, log vonġ luho ya.  
\v 4 Luho deya lob detöḳ vu dogi nalu yoh vu sën nër lo. Deseyu meloḳ nare aggatavi benare ranġah loḳ aggata böp, lom luho dekevelekin.  
\v 5 Galam vare denelë luho, lob deloḳ tepëḳ vu luho bë, “Melu gwevonġ va vu dogi nalu saga sën melu nekwevelekin-ë?”  
\v 6 Rëḳ luho denër Yesu aye vu sir, lom mëm delëëin dogi ya vu luho.  
\v 7 Lob luho deli dogi nalu yah verup vu Yesu, log delah hir röpröp raḳ demi, log mëm Yesu raḳ ya nedo.  
\v 8 Lob alam nġahiseḳë dekah hir tob medevah loḳ aggata, gesir vahi deneseröġ medeneya aggata vahi vahi medenesap ḳapah medenevah aggatata ving, geYesu neraḳ dogi meneggök.  
\v 9 Lob alam sën denemuġin gesën denetamuin yi lo denepisek in medenetahi bë,  
\q1 “Hosana!  
\q1 Anutu gevonġ semusemu vu mehö sën neyam los Mehöböp niwëëk.   
\q1
\v 10 Anutu semu hil ḳenud Davit yi buk sënë, sën vonġin nom berup vu hil gökin.  
\q1 Om hil ġaḳo Anutu arë jaḳ na vavunë!”   
\p
\v 11 Lob Yesu ya metöḳ ya Yerusalem beloḳ ya Anutu yi dub-vabuung-böp beḳo loḳ belë nġaa pin, loḳ hes mala ggovek ya lom losho yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu lo to deyah dobnë medeyah medeya Betania.   
\s1 Yesu Terot Ḳele Pik*  
\r (Mt 21:18-19)  
\p
\v 12 Heng to lob sir vu Betania medeyam lom diiḳahë,  
\v 13 lob nelë ḳele pik* ti nare adingnë geris nġahiseḳë rot, lob ya dus in bë sero anon. Ya deverup vu lom lë rëḳ ris meris ganon ma, in yi buk nahën gesu nesis anon rë.  
\v 14 Lob nër vu ḳele bë, “Su rëḳ ġengis anom bemehönon dega gök nahin rë!” Geyi hur maluh vare denenġo nebë sënë.   
\s1 Yesu Tii Alam Sën Denebaġo Nġaa Loḳ Dub-vabuung-böp Lo  
\r (Mt 21:12-17; Lk 19:45-48; Jn 2:13-22)  
\p
\v 15 Yah deverup Yerusalem, lob loḳ yah Anutu yi dub-vabuung-böp ggökin, lob tii alam sën denevonġ huk baġosën loḳ lo. Log keyoveḳin alam sën denepekwë* monë lo hir tevor, los alam sën denetunġ nuung in bë alam debaġo bedebesi natu hir seriveng lo hir sëa.  
\v 16 Log nërin mehönon pin bë su degeḳo hir nġaa medenah medenom nabë aggata doḳ dub vabuung.  
\v 17 Log nër vu sir bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:  
\q1 ‘Sa begganġ og rëḳ denanër nabë begganġ-jom-raḳsën-yi  
\q2 in mehönon vu dob pin denajom jaḳ doḳ.’  
\m Rëḳ ham vonġ beyah tu alam hodeḳ bej waaḳ vunsën raḳ.”   
\p
\v 18 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi sën denġo bë Yesu nër ġaġek nebë sënë lob desero aggata in bë dengis yi menadiiḳ. In deneggöneng in yi, in alam pin avij netöḳ in yi ġaġek bemedo denenġo.  
\v 19 Nebë saga lob hes luḳ ya lob devuu Yerusalem ya gedeyah.   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Ḳele Pik* Meransën  
\r (Mt 21:20-22)  
\p
\v 20 Lob monbuk loḳ yom deverup, loḳ delë ḳele pik* sënë bë meran ya. Ris meran geġeġa gilin gebebov ya.  
\v 21 Lob Pita kwa vo Yesu yi ġaġek menër vu bë, “Tatovaha! Gwelë! Ḳele pik* sën ġeterot lo meran bebebov ya!”  
\v 22 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham gwevonġ geving Anutu!  
\v 23 Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë mehöti nanër vu ḳedu sënë nabë, ‘Kwedi gwetë honġ duḳ na loo vuheng!’ gesu medo ayo luu luu rë, gaḳ gevonġ geving nabë yi ġaġek sënë rëḳ anon jaḳ, og rëḳ anon jaḳ.  
\v 24 Om sa nanër vu ham nabë: Nġaa sën ġenejom raḳ meġenekwetaġ in vu Anutu lo, og gwevonġ geving yi nabë rëḳ gweḳo anon, og rëḳ bo vu honġ yönon.   
\p
\v 25 Log nabë ham bare najom jaḳ na vu Anutu, rëḳ ham ahëmin sengën neggëp vu mehö la, beham kwamin nevo nebë devonġ nġaa nipaya vu ham, og ham dahun hir nġaa nipaya sën lo na benama na veröḳ yi, geham su kwamin bo gök nahin. Ham gwevonġ nabë saga, og mëm ham Amamin sën nedo yaġek lo rëḳ dahun ham hömin nġaa nipaya na geving.  
\v 26 [Gaḳ nabë ham su dahun hir nġaa nipaya na rë, og ham Amamin sën nedo yaġek lo su rëḳ dahun ham nġaa nipaya na rë, gaḳ yö rëḳ gëp vu ham.]”   
\s1 Deloḳ Tepëḳ Bë Re Vo Arë Böp Los Niwëëk Vu Yesu  
\r (Mt 21:23-27; Lk 20:1-8)  
\p
\v 27 Lob ya detöḳ yah Yerusalem lob neḳo loḳ Anutu yi dub-vabuung-böp lo ggökin, lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev, galam-horek-yi los alam teta detöḳ vu yi.  
\v 28 Lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Re vo niwëëk vu honġ benër bë gwevonġ huk nabë sënë? Re ggooin honġ raḳ-a?”   
\p
\v 29 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Kë, om sa bë doḳ tepëḳ in ġaġek ti nök vu ham rë, loḳ nabë ham nanër nom, og mëm sëḳ nanër mehö sën ggooin sa raḳ in bë sa ġevonġ huk agi nök vu ham.  
\v 30 Ham nanër ġaġek sënë vu sa rë nabë: Jon neripek alam, og yam vu yaġek, ma, sepa loḳ mehönon vu dob kwaj?”  
\v 31 Lom yö yah denesap sir raḳ medenenër vu sir nebë, “Bë hil nanër nabë yam vu yaġek, og rëḳ doḳ tepëḳ nom nabë, ‘Rëḳ nebë va sën ham su vonġ ving yi rë-ë?’  
\v 32 Log nabë hil nanër nabë sepa loḳ mehönon vu dob kwaj...?” Rëḳ su yoh vu bë denanër ġaġek sënë rë, in deneggöneng in alam sën vare denenġo lo bë rëḳ dengis sir. In alam pin kwaj nevo Jon bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti yönon.   
\p
\v 33 Lom denër yah vu Yesu bë, “He duġin degwa-o!” Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Nebë saga, om sa su rëḳ nanër mehö sën ggooin sa raḳ lo vu ham rë!”   
\c 12  
\s1 Yesu Peggirin Ġaġek Raḳ Alam Nij Paya Deneġin Huk Wain  
\r (Mt 21:33-46; Lk 20:9-19)  
\p
\v 1 Lob Yesu nër ġaġek peggirinsën ti vu sir bë, “Mehöti varoh huk wain ti, gejegelin ġelönġ netu heek, log semu nyëġ ti in napip wain anon doḳ. Log lev begganġ ading ti sën debare jaḳ medemalajin wain lo. Loḳ tum vo huk sënë loḳ ya mehö la nemaj in bë degeġin, loḳ mëm anon vahi natu yiyi gevahi natu hej. Ggovek log tah yi ya meya nyëġ ading ti meya nedo.  
\v 2 Gebuk sën wain anon nemoneḳ lo dus raḳ, lob huk ala sënë nevonġ yi hur ti ya vu mehönon sën deneġin huk lo, in bë geḳo yi wain anon vahi.  
\v 3 Rëḳ dejom yi ahon medeveek yi gedevonġ yi yah meya nema meris.  
\v 4 Loḳ huk wain ala lo vonġ yi hur ngwë yah ggökin, loḳ desis yu raḳ beġö, bedevonġ paya vu yi rot.  
\v 5 Lom yiḳ vonġ hur ngwë ya, loḳ desis yi mediiḳ ya; genevonġ yi hur nġahiseḳë deya ggök ggökin nebë saga, lob deneveek vahi, gedenesis vahi medenediiḳ.  
\v 6 Nebë saga lob yi hur pin maya geyiḳ nalu perurek timu sën ahë neving yi rot lo nahën nedo ving yi. Lom kwa vo nebë, ‘Sa naluġ sënë, om rëḳ degurek babu!’ lom vonġ yi ya raḳ neggëp hus.  
\v 7 Rëḳ alam sën deneġin yi huk lo, yö denër vu sir nebë, ‘Mehö sënë rëḳ doḳ nah ama ben begeḳo yi nġaa pin, om ham-o! Hil angis yi menadiiḳ gehuk sënë natu hil nġaa!’  
\v 8 Lom dejom yi ahon medesis mediiḳ, log detë yah dobnë.   
\p
\v 9 Nebë saga, om huk wain ala sënë maḳ rëḳ gevonġ nabë va vu sir-a? Rëḳ na bekevoh alam sën deneġin yi huk lo bemalaj nama na veröḳ yi, log mëm gevonġ huk sënë vu alam mewis la medegeġin.  
\v 10 Ma maḳ ham su tevin ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo rë? Nebë:  
\q1 ‘Alam sën denelev begganġ lo nij lëlin ġelönġ ti sënë.  
\q2 Rëḳ mu sënë netu ġelönġ niwëëk begganġ nyëḳetu yi.   
\q1
\v 11 Mehöböp vonġ sënë  
\q2 lom he halë bë nivesa rot!’”   
\p
\v 12 Lob alam Yuda hir ggev deraḳ ni bë nenër ġaġek peggirinsën raḳ sir, lom devonġ in bë denaduu yi na ḳarabus, rëḳ deggöneng in alam nġahiseḳë sën denedo lo, lom devuu yi gedeyah medeya.   
\s1 Yesu Vonġ Ġaġek Raḳ Alam Rom Hir Mehö-los-bengö Sisar* Yi Monë-takës-yi  
\r (Mt 22:15-22; Lk 20:20-26)  
\p
\v 13 Lob devonġ Parisai* la losho Herot* yi alam la to deya vu Yesu in bë deseggi yi, in bë nabë nanër ġaġek ti paya, og denajom yi ahon nabë sën mehönon denesis soḳ loḳ leḳ lo.  
\v 14 Ya deto vu yi lom deloḳ tepëḳ vu bë, “Tatovaha! He raḳ nim bë honġ mehö niröp, gesu ġenehöneng in mehönon meġenër ġaġek yah nenga rë! Gesu ġenehöneng in alam malaj rë, gaḳ ġenenër ġaġek neggëp ti vu alam meris gevu alam los arëj ving, log ġenatateḳin Anutu yi ġaġek vu alam los anon mu. Om ġenanër vu he rë nabë hil ġetë takës na vu alam Rom hir mehö-los-bengö Sisar* ma nama? Hil rëḳ ġetunġ ma hil su rëḳ ġetunġ rë?”  
\v 15 Rëḳ Yesu raḳ nij bë kwaj luu, lom nër vu sir bë, “Ham neseggi sa in va? Ham gweḳo monë ġahis ti nam sa ġalë rë!”   
\p
\v 16 Lom deḳo ti ya vu, loḳ loḳ tepëḳ vu sir bë, “Re ḳenu los arë sën raḳ neggëp agi?” Rëḳ bë, “Sisar*!”  
\v 17 Lom Yesu nër vu sir bë, “Om ham gwevonġ Sisar* yi nġaa nah vu Sisar*, log Anutu yi nġaa og ham bo nah vu Anutu!” Lob tum delëk rot gavij netöḳ in nër ġaġek sënë los kwa.   
\s1 Hil Medo Malad-Tumsën Nabë Va?  
\r (Mt 22:23-33; Lk 20:27-40)  
\p
\v 18 Alam Sadukai* denenër bë alam-diiḳsën og su rëḳ dekedi jaḳ nah rë. Lob sir la deya vu Yesu medeloḳ tepëḳ vu yi bë,  
\v 19 “Tatovaha! Moses kevu horek sënë vu hil meneggëp bë, ‘Bë mehöti ari ti nadiiḳ geyi alov nedo, rëḳ mu luho su deḳo naluj rë, og mëm ari geḳo yi alov natu venë meluho degeḳo naluj vu ari sën diiḳ lo’.  
\v 20 Lob hur maġëm ti losho ari lo, sir nemadvahi-bevidek-luu denedo, lob arij aġuu ḳo avëh,  
\v 21 loḳ diiḳ geluho su deḳo naluj rë. Lom tum ari amon ḳo yi alov, rëḳ luho su deḳo naluj rë, log amon diiḳ ving. Log gwee nebë saga, ḳo alov rëḳ diiḳ geluho naluj ma. Beyiḳ sir pin devonġ nebë sënë metöḳ ya arij meggi, gesir pin naluj ma.  
\v 22 Log avëh sënë diiḳ raḳ neggëp hus.  
\v 23 Om ġenanër nabë najeeng sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, og avëh sënë rëḳ natu arij ti tena venë? In sir pin deḳo avëh timu saga netu venëj.”   
\p
\v 24 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham duġin Anutu yi ġaġek sën neggëp loḳ yi ḳapiya lo, geham duġin Anutu niwëëk ving.  
\v 25 Vu Buk-tamusën sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, og maluh su rëḳ degeḳo avëh rë, gavëh su rëḳ dejaḳ maluh rë. Gaḳ rëḳ demedo nabë angër lo vu yaġek.  
\v 26 Ġaġek sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, maḳ ham su tevin ḳapiya sën Moses kevu lo rë? Sën nengwah medo netum loḳ ḳele yu dabun ti log Anutu nër vu Moses bë, ‘Sa Abraham yi Anutu sa, gIsaak yi Anutu sa, geYakop yi Anutu sa!’  
\v 27 Nabë alam-diiḳsën denadiiḳ bemalaj nama na veröḳ yi, og su yoh vu bë nanër nabë lööho hir Anutu yi rë. Gaḳ lööho denedo malaj-tumsën, in Anutu og alam malaj vesa los malaj-tumsën hir Anutu yi. Rëḳ ham nekwetul loḳ.”   
\s1 Horek Böp Sën Kesuu  
\r (Mt 22:34-40)  
\p
\v 28 Lob alam-horek-yi ti verup menġo bë denesap sir nebë sënë, lob nenġo bë Yesu nër ġaġek los kwa vu sir lom loḳ tepëḳ vu yi bë, “Horek ti tena sën kesuu horek vahi pin-a?”  
\v 29 Loḳ Yesu nër yah bë, “Horek sën kesuu lo nebë: Honġ Israel! Gwenġo rë! Anutu sën hil Mehöböp lo, yiḳ Mehöböp perurek timu,  
\v 30 om ahëm geving Mehöböp honġ Anutu los ayom dahis. Ḳenum natu yi nġaa, gekwam los dahis na vu yi timu, gahëm geving yi los nim wëëk pin.  
\v 31 Lob horek böp ngwë sën netu luu nebë: Ahëm geving alam sën denedo dus vu honġ nabë sën nġo ahëm neving honġ lo. Behorek ngwë su kesuu horek luu sënë rë!”   
\p
\v 32 Loḳ mehö-horek-yi sënë nër yah vu yi bë, “Ġenër niröp, tatovaha! Ġenër yönon nebë Anutu yö timu, gAnutu ngwë su nedo rë.  
\v 33 Log bë hil ahëd geving yi los ayod dahis gehil kwad los dahis na vu yi timu, gehil ahëd geving yi los nid wëëk, log hil ahëd geving alam sën denedo dus vu hil lo nabë sën hil nġo ahëd neving hil, og mëm nġaa sënë kesuu seriveng sën hil nehetunġ medenevesi vu Anutu lo los seriveng vahi pin.”   
\p
\v 34 Lom Yesu nġo bë mehö sënë nër ġaġek los kwa lom nër vu bë, “Su ġenedo ading in Anutu-yi-nyëġ rë!” Lob tum alam pin deggöneng in sir gesu deloḳ tepëḳ yah vu Yesu in ġaġek ngwë rë.   
\s1 Yesu Loḳ Tepëḳ In Davit Nalu  
\r (Mt 22:41-46; Lk 20:41-44)  
\p
\v 35 Loḳ tum Yesu medo nenër ġaġek vu mehönon loḳ Anutu yi dub-vabuung-böp, loḳ loḳ tepëḳ bë, “Nebë va sën alam-horek-yi denenër Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo bë degwa vu Davit*-ë?  
\v 36 Anon Vabuung vo kwa vu Davit menër bë:  
\q1 ‘Mehöböp nër vu sa Mehöböp nebë,  
\q2 “Ġemedo sa nemaġ vesa gevu tamusën  
\q1 og sëḳ ġetunġ alam sën denelë honġ paya lo  
\q2 dedoḳ na vaham ġebinë!” ’   
\m
\v 37 Yi degwa vu Davit*, loḳ nebë tena sën Davit nër yi bë yi Mehöböp-ë?” Lob alam nġahiseḳë rot denenġo yi ġaġek bekwaj vesa.   
\s1 Yesu Nër Alam Horek Yi  
\r (Mt 23:1-36; Lk 11:37-54; 20:45-47)  
\p
\v 38 Lob lev horek vu sir bë, “Ham gweġin ham in alam-horek-yi. In ahëj neving bë dejöp tob ading nivesa vesa, log ahëj neving bë alam debengwënġ vu sir bedegeḳo arëj jaḳ doḳ alam tabaaḳ,  
\v 39 gahëj neving bë demedo lël mala doḳ dub-supinsën-yi los jaḳ na dega nos namuġin gëp nyëġ-nos-böp-yi.  
\v 40 Alam sënë su kwaj nevonġin avëh alov rë, gaḳ deneggodeḳ hir nġaa, log denejom raḳ hus ading meris mu raḳ alam malaj. Om nyëvewen rëḳ natöḳ vu sir mekesuu rot.”   
\s1 Avëh Alov Ti Tunġ Seriveng  
\r (Lk 21:1-4)  
\p
\v 41 Log Yesu to nedo dus vu keröng sën denetunġ monë seriveng loḳ vu Anutu lo, benelë alam sën denetunġ lo. Lob lë mehönon los bengöj-ggoreksën nġahiseḳë gedenetunġ monë böpata loḳ ya keröng,  
\v 42 log avëh alov ti hen monë ma, lob yiḳ ḳo monë mahen ḳöḳ luu mu beto metunġ luḳ ya ving. Monë ḳöḳ luu sënë yoh vu bë nah natu toea ti.  
\v 43 Lob Yesu supin yi hur maluh lo ya menër vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë: Avëh alov ti sënë tunġ seriveng böpata rot kesuu seriveng pin sën alam denetunġ loḳ ya keröng-seriveng-yi lo.  
\v 44 Senër nebë sënë in sir mehönon los bengöj-ggoreksën behir nġaa nġahiseḳë nedo vu sir, gaḳ sën denetunġ lo og yiḳ metes. Gaḳ avëh sënë og su hen vahi nedo rë, rëḳ yö keyoveḳin keröng ahë degwa raḳ metunġ yi nġaa pin tu seriveng gehen monë nos yi ma.”   
\c 13  
\s1 Yesu Nër Bë Dub Vabuung Rëḳ Kevoh Na  
\r (Mt 24:1-2; Lk 21:5-6)  
\p
\v 1 Yesu vu dub-vabuung-böp ayo meluḳ yom, lob yi hur maluh ti nër vu yi bë, “Gwelë, tatovaha! Delev dub sënë raḳ ġelönġ malanġeri gedub böpata benivesa rot!”  
\v 2 Lob Yesu nër vu bë, “Ġëlë begganġ böp böp sën delev raḳ ġelönġ agi? Su rëḳ degönengin ġelönġ ti gejaḳ medo ngwë vavunë rë. Gaḳ rëḳ dekevoh pin medegetë geto jeggin jeggin.”   
\s1 Nivanë Nyëmuġinsën  
\r (Mt 24:3-14; Lk 21:7-19)  
\p
\v 3 Yesu ya nedo raḳ Ḳedu Ḳele-oliv, gAnutu yi dub-vabuung-böp nedo vahi yi, loḳ Pita losho Yakobus lu Jon gAndreas bedeya vu yi medeloḳ tepëḳ bë,  
\v 4 “Ġenanër vu he nabë nġaa sën ġenër lo rëḳ anon jaḳ doḳ buk tena? Geva rëḳ tato vu he nabë nġaa sënë vonġin natöḳ nam-a?”   
\p
\v 5 Lob Yesu nër vu sir bë, “Ham gweġin ham in mehö la rëḳ detetuhin ham!  
\v 6 Alam nġahiseḳë rëḳ denam medenanër sarëġ jaḳ nah sir nabë, ‘Mehö sën lo, yiḳ sa sënë!’ Lob rëḳ detetuhin alam nġahiseḳë medenah vu sir.   
\p
\v 7 Log ham rëḳ gwenġo beġö bengö galam denanër jeggin jeggin nabë vonġin berup, og ham su newamin jaḳ, in nġaa nebë sënë yö rëḳ nam, gaḳ Buk-tamusëneḳ yö rëḳ nahën.  
\v 8 Lob alam dob ngwë rëḳ dekedi belosho alam dob ngwë dengis sir, gemehö-los-bengö ngwë losho yi alam rëḳ dekedi belosho mehö-los-bengö ngwë losho yi alam dengis sir. Log jemapi rëḳ gee jaḳ dob la, gemeyip gevonġ mehönon vu dob la. Nġaa sënë nebë nivanë sën avëh denevimeng in degeḳo naluj lo.  
\v 9 Om ham gweġin ham nivesa. In rëḳ degetunġ ham doḳ na kaunsor lo nemaj, gedebeek ham doḳ dub-supinsën-yi, geham rëḳ bare kiap böp losho alam-los-bengöj böp malaj in sa alam ham, lob ham nanër sa ranġah vu sir,  
\v 10 geham nanër Bengö Nivesa ranġah na menoh vu mehönon pin sën denedo dob-ë namuġin rë, loḳ mëm buk govek na.   
\p
\v 11 Lob bë denaduu ham medegeli ham na ḳarabus medegevonġ ham bare kot, og ham su newamin jaḳ pevis nabë, ‘Sëḳ nanër nabë va?’ Ma! Gaḳ doḳ buk saga ham rëḳ nanër noh vu ġaġek sën Anutu yö rëḳ gevonġ vu ham lo. In ham su nġo rëḳ kwamin bo ġaġek sënë benanër rë, gaḳ Anon Vabuung yö rëḳ gevonġ ġaġek sënë vu ham beham nanër.  
\v 12 Lob alam rëḳ degevonġ arij lo doḳ na alam-beġö-yi nemaj medengis sir medenadiiḳ, log amaj rëḳ degevonġ naluj nabë, gehurmahen rëḳ degevonġ amaj los ataj doḳ na hir alam-beġö-yi nemaj medengis sir nadiiḳ, log alam pin rëḳ ahëj sengën vu ham in sa alam ham.  
\v 13 Log mehönon sën denajom sa ahon medemedo los nij wëëk rot menatöḳ na buk sën denadiiḳ lo, og rëḳ Anutu geḳo sir nah vu yi.”   
\s1 Yesu Nër Bë Nivanë Böpata Rot Rëḳ Berup  
\r (Mt 24:15-28; Lk 21:20-24)  
\p
\v 14 “Lob bë ham gwelë nġaa vabuung degwa nipaya bare doḳ nyëġ ti sën su yoh vu bë bare doḳ rë lo begevonġ paya vu, og alam sën denedo distrik Yudea lo debeya medena ḳedu pevis. (Bë mehöti natevin ḳapiya sënë, og yö kwa bo ġaġek sënë mejaḳ ni rë!).  
\v 15 Bë mehöti jaḳ na sewah jaḳ yi begganġ yu tamanġsën vavunë megeḳo ayööng doḳ buk saga, og su rëḳ doḳ nah geḳo yi ḳupeḳ lu nġaa doḳ begganġ ayo rë, gaḳ rëḳ beya mena pevis.  
\v 16 Log bë mehöti na medo huk anon, og su rëḳ pekwë menah begganġ in geḳo yi röpröp ayööng yi lu nġaa rë, gaḳ rëḳ beya mena pevis!  
\v 17 Log gëpin avëh sën naluj nare loḳ ayoj lo, gesir sën nahën denevo rur vu naluj lo doḳ buk saga.  
\v 18 Om ham najom jaḳ nabë nġaa sënë su natöḳ vu ham doḳ kwev-ayööng-nikul-yi.  
\v 19 Yönon, doḳ buk saga og rëḳ maggin böpata rot. Maggin nebë sënë su neggëp wirek vu buk sën Anutu tunġ nġaa pin lo rë, rot beverup gwëbeng sagi. Log su rëḳ maggin nabë sënë berup vu dob sënë gökin nah vu tamusën rë.  
\v 20 Lob nabë Mehöböp su kwa bo nabë bepul buk saga dus rë, og mehöti su rëḳ medo vesa rë. Rëḳ mu kwa nevo yi alam sën ggooin sir raḳ lo, om rëḳ bepul buk los maggin saga dus.   
\p
\v 21 Doḳ buk saga nabë mehö ngwë nanër vu ham nabë, ‘Ham lë! Yiḳ Kerisi* sënë!’ ma nanër nabë, ‘Gwelë! Yi saga!’ og ham su gwevonġ geving hir ġaġek.  
\v 22 In Kerisi-kuungsën la los alam denenër ġaġek kuungsën ranġah la yö rëḳ dekedi bedegevonġ huk los niwëëk aggagga, gedegevonġ nġaa böp böp, lob nabë deyoh vu og rëḳ degeḳo alam sën Anutu ggooin sir raḳ lo nah vu sir. Rëḳ mu su deyoh vu rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Mehönon Nalu Rëḳ Nom Dob  
\r (Mt 24:29-31; Lk 21:25-28)  
\p
\v 23 “Om ham gweġin ham. Senër ġaġek sënë pin muġin vu ham in bë ham jaḳ ni bekwamin bo.  
\v 24 Nġaa maggin saga govek na rë, loḳ mëm  
\q1 ‘hes malaḳenu doḳ  
\q2 gekwev su rëḳ natum rë,   
\q1
\v 25 gebetuheng rëḳ geto in yaġek,  
\q2 genġaa los niwëëk pin vu yaġek rëḳ desasuḳin sir.’   
\m
\v 26 Lom doḳ buk saga rëḳ degelë Mehönon Nalu medo doḳ beggob ayo menom los niwëëk böpata gevuneḳ vuneḳ yaġek yi.  
\v 27 Lob rëḳ gevonġ beyi angër dena dengupin yi alam sën ggooin sir raḳ tu yi alam lo noh vu nyëġ pin. Vu dob vuheng atov mena menoh vu dob nenga lubeluu.”   
\s1 Yesu Tateḳin Ġaġek Raḳ Go*  
\r (Mt 24:32-35; Lk 21:29-33)  
\p
\v 28 “Ham kwamin bo jaḳ go* rë. Bë purpur berup ngu, og ham neraḳ ni bë go* vonġin nabunġ beham dev jaḳ na jök.  
\v 29 Om nabë ham gwelë nġaa pin sënë anon jaḳ, og mëm ham jaḳ ni nabë Mehönon Nalu yam dus raḳ benare aggata avi.  
\v 30 Sa nanër vu ham yönon nabë: Mehönon pin su rëḳ malaj nama na veröḳ yi rë, log nġaa pin sën agi rëḳ anon jaḳ.  
\v 31 Yaġek los dob rëḳ mala nama, gaḳ mu sa ġaġek su rëḳ mala nama na rë, yö rëḳ gëp degwata.”   
\s1 Yesu Nër Bë Su Mehöti Raḳ Yi Buk Ni Rë  
\r (Mt 24:36-44; Lk 17:26-30, 34-36)  
\p
\v 32 “Rëḳ mu nġaa sënë yi buk gehes mala, og mehönon pin duġin. Angër vu yaġek duġin, geNalu duġin ving. Gaḳ Ama yö timu raḳ ni.  
\v 33 Om ham gweġin ham, bemalamin medo natum, in ham duġin buk sën rëḳ nam natöḳ vu ham lo.  
\v 34 Ġaġek sënë nebë mehöti kedi raḳ beya nyëġ ading ti, log nër vu yi hur bë degeġin yi nġaa pin, log ya raḳ. Vonġ huk ggelek yoh vu sir ti ti genër vu mehö sën neġin veluung avi lo bë bare geġin nivesa, gesu gëp.  
\v 35 Lob rëḳ ham nabë. Ham medo malamin natum in ham duġin buk sën begganġ ala rëḳ nom lo. Rëḳ nom geto raggita, ma buk vuheng, ma sën ḳöḳrëëh nahën nesu lo, ma nyëġ hengsën.  
\v 36 In rëḳ nom pevis menatöḳ vu ham geham gwëp.  
\v 37 Ġaġek sën senër vu ham agi, og yiḳ senër vu alam pin bë ham medo malamin natum!”   
\c 14  
\s1 Ggev Desap Sir Raḳ Bë Dengis Yesu  
\r (Mt 26:1-5; Lk 22:1-2; Jn 11:45-53)  
\p
\v 1 Lob yiḳ buk luu mu nahën in bë alam Yuda hir buk-vabuung-ggöksën-yi sën denegga brët sën yiist* nema in lo. Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi denesero aggata rot in bë denadëġek medenajom yi ahon. Denevonġ in bë denaduu yi gedengis menadiiḳ.  
\v 2 Loḳ denër bë, “Hil su ġevonġ doḳ alam sën denegga nos böp agi malaj, in rëḳ dedun böpata.”   
\s1 Avëh Ti Rikin Marasin Raḳ Yesu Vu Betania  
\r (Mt 26:6-13; Jn 12:1-8)  
\p
\v 3 Log Yesu ya verup Betania benedo mehö sevuuḳnyë Simon ben. Denedo bemedo denegga nos, loḳ avëh ti ḳo buayo ti beya begganġ ayo vu sir. Dero buayo sënë raḳ ġelönġ alabasta* gewël reggu nivesa loḳ nare. Wël nart sënë sën denerikin raḳ heljënġ beyi monë böpata rot, rëḳ avëh saga ḳo meloḳ ya vu beveröp buayo raḳ gekeseh raḳ Yesu yu.  
\v 4 Rëḳ alam la sën denedo ving sir lo ahëj sengën meyö denër vu sir bë, “Nevasap wël nivesa sënë in va?  
\v 5 Gaḳ nabë mëm mehöti baġo wël sagi jaḳ K300 vu hil og mëm, in hil adoḳ vu alam-ḳupeḳ-masën jaḳ!” Gedenër avëh saga rot.  
\v 6 Rëḳ Yesu nër vu sir bë, “Gëpin! Ham su nanër yi! Yö semu sa raḳ nġaa nivesa.  
\v 7 Gaḳ alam-ḳupeḳ-masën og rëḳ demedo noh vu buk geving ham gesu rëḳ nama na rë, lob bë ham kwamin bo nabë ham doḳ vu sir, og mëm ham yoh vu. Gaḳ saḳ su rëḳ medo geving ham hus ading rë.  
\v 8 Huk sënë yoh vu avëh sënë bë gevonġ. Rikin marasin sënë raḳ sa vorot in gero sa naviġ namuġin in sëḳ nadiiḳ mededev sa.  
\v 9 Gesa nanër vu ham yönon nabë: Rëḳ denanër Bengö Nivesa ranġah na menoh vu dob pin bedenanër nġaa sën avëh vonġ vu sa agi geving, in alam pin degenġo mekwaj bo.”   
\s1 Yudas Nër Ġaġek Ya Nare Vorot Bë Rëḳ Gevonġ Yesu Doḳ Na Alam Yuda Nemaj  
\r (Mt 26:14-16; Lk 22:3-6)  
\p
\v 10 Lob Yudas Iskariot sën sir nemadluho-bevidek-luu lo ti ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev in bë nanër Yesu ranġah begevonġ doḳ na nemaj.  
\v 11 Denġo yi ġaġek sënë, lob ahëj nivesa medenër bë rëḳ debaġo yi, lom mëm Yudas kwa nesero buk los aggata sën bë gevonġ Yesu doḳ na nemaj lo.   
\s1 Yesu Losho Yi Hur Maluh Degga Nos Buk-ggöksën-yi*  
\r (Mt 26:17-25; Lk 22:7-14, 21-23; Jn 13:21-30)  
\p
\v 12 Log buk vabuung sën alam Yuda denegga brët sën yiist* nema in lo yi buk muġinsën verup ggovek ya. Yiḳ buk sën denesis sipsip nalu ggöksën-yi loḳ lo sënë, lob Yesu yi hur maluh ya deloḳ tepëḳ vu yi bë, “He na ġero nyëġ vu tena in ġegwa nos los reggu ggöksën-yi dok-a?”  
\v 13 Lob vonġ yi hur maluh luu ya genër vu luho bë, “Melu doḳ na nyëġ böp Yerusalem, og mëm melu rëḳ natöḳ vu mehöti genakud bël doḳ dëg ti, lom melu tamuin mena.  
\v 14 Lob jaḳ na begganġ ti, og melu nanër vu begganġ saga ala nabë, ‘Tatovaha nër bë, “Sa begganġ ayo vatëveḳ yi tena in sa los sa hur maluh lo aġa nos los reggu ggöksën-yi dok-a?” ’  
\v 15 Loḳ rëḳ tato ayo böp ti sën detonġin medero ggovek ggëp vavunë lo vu meluu, lom melu gwero nos los reggu vu hil doḳ saga.”  
\v 16 Nër vu luho nebë saga, log luho deya raḳ medeloḳ ya Yerusalem meya detöḳ vu nġaa pin yoh vu sën nër lo, lob mëm luho dero nos los reggu ggöksën-yi loḳ begganġ ayo ti saga.   
\p
\v 17 Ggovek, log sehuksën lob Yesu losho yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu lo verup deya begganġ ti saga.  
\v 18 Lob nahën denegga nos los reggu, loḳ Yesu nër vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë ham sën newa nos ving sa agi ti rëḳ gevonġ sa doḳ na alam sën denelë sa paya lo nemaj.”  
\v 19 Lom ayoj maggin mesir ti ti deneloḳ tepëḳ in yi mesepa loḳ bë, “Maḳ sa?”  
\v 20 Loḳ nër yah vu sir bë, “Yiḳ ham nemadluho-bevidek-luu sënë ti. Ham sën hil nedaġoo brët loḳ ġabum agi lo ti.  
\v 21 Mehönon Nalu rëḳ nadiiḳ nabë sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya wirek lo, rëḳ mu gëp in mehöti sën rëḳ nanër Mehönon Nalu ranġah vu alam bedengis yi lo. Ko nabë ata su geḳo yi-ḳa?”   
\s1 Yesu Vo Pasa Mewis Vu Yi Hur Nyë Muġinsën  
\r (Mt 26:26-30; Lk 22:15-20; 1 Kr 11:23-25)  
\p
\v 22 Nahën medo denegga nos, loḳ Yesu ḳo brët raḳ gejom raḳ in los ahë nivesa ya vu Anutu. Log debu bevo ggelek yoh vu sir genër bë, “Ham gweḳo nök gwa! Sa reggos sënë!”.   
\p
\v 23 Log ḳo wain kap ti raḳ, gejom raḳ in los ahë nivesa ya vu Anutu, log vo vu sir pin medenum.  
\v 24 Log nër vu sir bë, “Sa ḳöḳ sënë, sën sa ḳeseh loḳ yah mehönon nġahiseḳë in bë tato nabë ġaġek mewis sën sejoo in doḳ vu sir lo rëḳ anon jaḳ.  
\v 25 Sa nanër vu ham yönon nabë sa su rëḳ nanum wain nabë sënë gökin nah rë, rot bena berup doḳ buk sën sëḳ nanum wain agga ngwë doḳ Anutu-yi-nyëġ.”   
\p
\v 26 Ggovek log devonġ raro ti, log to deyah dobnë medeyah Ḳedu Ḳele-oliv.   
\s1 Yesu Nër Bë Pita Rëḳ Dah Yi Vun  
\r (Mt 26:31-35; Lk 22:31-34; Jn 13:36-38)  
\p
\v 27 Deya raḳ lob Yesu nër vu sir bë, “Ham pin rëḳ gwevuu sa geham beya mena. In dekevu wirek meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:  
\q1 ‘Sa Anutu, sëḳ ngis sipsip alaj  
\q2 log sipsip lo degevuu talë medena jeggin jeggin.’   
\m
\v 28 Om rëḳ nabë saga, loḳ sëḳ ḳedi jaḳ nah gökin, lob sëḳ namuġin mena distrik Galilea, loḳ ham rëḳ tamuin sa.”  
\v 29 Lom Pita nër yah bë, “Sir pin sënë og maḳ rëḳ degevuu honġ gedebeya medena, gaḳ saḳ su rëḳ ġevonġ nabë sënë rë!”  
\v 30 Lob Yesu nër yah vu yi bë, “Sa nanër vu honġ yönon nabë pehi sënë og ḳöḳrëëh su rëḳ ngu beron luu rë, log rëḳ ġedah sa vun beron löö!”  
\v 31 Loḳ Pita nër niwëëk bë, “Seyoh vu bë sëḳ nadiiḳ geving honġ, gaḳ sesu rëḳ dah honġ vun rë, gerëḳ nama veröḳ yi!” Lob yiḳ sir pin denër nebë sënë.   
\s1 Yesu Jom Raḳ Loḳ Huk Ti Ggëp Getsemane  
\r (Mt 26:36-46; Lk 22:39-46)  
\p
\v 32 Lob Yesu losho yi hur maluh ya deverup nyëġ ti sën denenër arë nebë Getsemane lo, lob nër vu sir bë, “Ham medo sënë, gesena najom jaḳ rë!”  
\v 33 Lob ḳo Pita geYakobus luho Jon medetah ya teka, loḳ ayo maggin rot gekwa ketuin yi.  
\v 34 Lob nër vu lööho bë, “Sayoġ maggin rot vonġin bë sa nadiiḳ, om melöö naḳööḳ medo sënë bemedo malamin natum beġadu sa.”  
\v 35 Log tah teka, lob petev meneggëp dob, log jom raḳ meketaġ bë yoh vu, og Anutu gevonġ buk-maggin-yi sënë noh nenga in yi.  
\v 36 Lob nër bë, “Aba-e! nebë Amaġ-e! Ġeyoh vu bë gwevonġ nġaa pin, om gweḳo nġaa maggin sënë vër in sa. Rëḳ mu su ġesepa doḳ sa ġaġek, gaḳ nġo kwam!”   
\p
\v 37 Loḳ yah meya vu lööho melë gedeneggëp yiing, lob nër vu Pita bë, “Simon, ġëëwëp-a? Su ġeyoh vu bë medo malam natum dus ti rë?  
\v 38 Ham gweġin ham, beham malamin natum geham najom jaḳ nabë nġaa ti su kepë ham. Yönon, ham ayomin niyes raḳ, rëḳ mu navimin ni tebö!”   
\p
\v 39 Lob yah meya ketaġ vu Anutu beron ngwë ggökin menër ġaġek timu nebë sën nër muġin lo.  
\v 40 Loḳ yom to vu sir ggök yahin belë bë deneggëp yah, in malaj neggëp lo. Lom su deyoh vu bë denanër ġaġek ti nah vu yi rë.   
\p
\v 41 Lom nevonġ nebë saga netu beron löö, loḳ nër vu sir bë, “Ham nġo nahën newëp geham su malamin netum rë? Maam yiḳ ggovek, in sa buk yam töḳ vu sa ggovek ya! Devo Mehönon Nalu loḳ ya alam nij paya lo nemaj yönon!  
\v 42 Om ham kwedi jaḳ mehil ana! Ham lë! Mehöti sën gevonġ sa doḳ na nemaj lo yam dus raḳ!”   
\s1 Yudas Nër Yesu Ranġah Mededuu Yi  
\r (Mt 26:47-56; Lk 22:47-53; Jn 18:3-12)  
\p
\v 43 Yesu nahën medo nenër bë saga log Yudas verup. Yi sën sir nemadluho-bevidek-luu lo ti, lob ḳo alam yu böpata ti medeyam los paëp-yu-anil gebeġö. Alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi, galam teta devonġ sir yam.  
\v 44 Lob mehö sën bë tato yi ranġah lo nër vu sir vorot bë, “Sëḳ tato Yesu vu ham nabë sënë: Nabë sa ġemul* mehöti, og ham najom yi ahon beham gweġin yi nivesa megweḳo mena.”   
\p
\v 45 Lob Yudas ya verup sesor meya vu Yesu pevis menër bë, “Tatovaha!” log mul* yi.  
\v 46 Lob dejom yi ahon bededuu.   
\p
\v 47 Lob alam sën denare ving Yesu lo ti dadii yi paëp-yu-anil vër in newis besap alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi hur ti nenga ris vahi ya.  
\v 48 Lom Yesu loḳ tepëḳ vu sir bë, “Ham yam in bë sero mehö-beġö-hodeḳ-yi, om sën ham ḳo paëp-yu-anil los beġö meyam in bë najom ahon-ë?  
\v 49 Sa netateḳin ġaġek vu ham loḳ dub-vabuung-böp yoh vu buk, rëḳ ham su nejom sa ahon rë! Rëḳ maam Anutu yi ġaġek sën dekevu wirek meneggëp lo anon jaḳ rë!”  
\v 50 Lom yi hur maluh pin devuu yi gedeveya medeya.   
\s1 Maġëm Ti Veya Meya  
\p
\v 51 Loḳ hur maġëm ti sepa Yesu meya. Bom yi loḳ tob meris ti gesepa, lom dejom loḳ tob in bë denajom yi ahon.  
\v 52 Rëḳ vuu tob loḳ nemaj geveya meya ahë töḳsën.   
\s1 Yesu Nare Loḳ Kaunsor Mala  
\r (Mt 26:57-68; Lk 22:54-55, 63-71; Jn 18:13-14, 19-24)  
\p
\v 53 Log deḳo Yesu ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp, geggev pin losho alam teta galam-horek-yi pin denesupin sir.  
\v 54 Lob Pita tamuin sir meneya, rëḳ nevun yi in sir meneyam ggëp ading, meya verup alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi begganġ beloḳ ya tete ayo menedo telig. Lob medo nevenguh nengwah ving ahëvavu sën denare medenemalajin nyëġ lo.   
\p
\v 55 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho kaunsor pin denesero mehö la in bë denanër ġaġek jaḳ Yesu gemëm dengis yi menadiiḳ, rëḳ ma gesu detöḳ vu rë.  
\v 56 Alam nġahiseḳë denenër ġaġek tetuhinsën raḳ yi, rëḳ ma gedenenër jeggin jeggin, gehir ġaġek su neggëp ti rë.  
\v 57 Gesir vahi kedi denër ġaġek tetuhinsën raḳ yi bë,  
\v 58 “He hanġo bë yi sënë nër bë, ‘Sëḳ ḳevoh Anutu yi dub-vabuung-böp sën mehönon delev raḳ nemaj lo na, loḳ buk natu löö lob sëḳ dev ngwë sën mehönon su denelev raḳ nemaj rë lo bebare nah.’”  
\v 59 Rëḳ ma gehir ġaġek sën denër agi su neggëp ti ving rë.   
\p
\v 60 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp kedi nare loḳ sir vuheng atov geloḳ tepëḳ ya vu Yesu bë, “Su ġënër ġaġek ti yom rë? Mehönon sënë denenër ġaġek va sën raḳ honġ-ë?”  
\v 61 Rëḳ Yesu aye ma gesu nër ġaġek ti yah rë. Loḳ alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp loḳ tepëḳ vu yi ggökin bë, “Honġ Kerisi* ma ma? Mehö sën hil nehaḳo arë raḳ lo nalu honġ-a? Ġenanër!”   
\p
\v 62 Loḳ Yesu nër yah bë, “Yiḳ sa lo sënë! Lob ham rëḳ gwelë Mehönon Nalu gemedo gëp Mehö Niwëëk nema vesa, gerëḳ jaḳ medo beggob vu yaġek menom.”  
\v 63 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp kweeḳ yi röpröp ading getahi bë, “Hil medo nesero mehönon sën denanër ġaġek jaḳ yi lo in va?  
\v 64 Ham nġo bë ḳo yi raḳ besevöḳ Anutu? Om ham kwamin nevo bë?” Loḳ sir pin denër bë vonġ paya om nadiiḳ.   
\p
\v 65 Lob depesuv nyëj ḳos raḳ yi gedevaḳu tob ggërin mala gedepëëng yi gedeloḳ tepëḳ in bë, “Re sis honġ-a? Ġenanër!” Lob ahëvavu sën deneġin yi lo depetap yi ving.   
\s1 Pita Lah Yesu Vun  
\r (Mt 26:69-75; Lk 22:56-62; Jn 18:15-18, 25-27)  
\p
\v 66 Log Pita nahën nedo raḳ telig, log alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi hur avëh ti yam to vu sir  
\v 67 belë bë Pita medo nevenguh nengwah, lob gët yi panġsën genër bë, “Honġ sënëḳ melu Yesu Nasaret nesepa ham!”  
\v 68 Rëḳ lah yi vun bë, “Ma! Sa su raḳ ni rë! Sa duġin honġ ġaġek sënë.” Lob kedi raḳ meyah nare loḳ tete avi, log ḳöḳrëëh ti su.  
\v 69 Loḳ hur avëh ti sën lo lë yi ggökin genare loḳ tete avi, lom nër vu alam sën denare dus vu yi lo bë, “Mehö saga yiḳ sir ti saga!”  
\v 70 Rëḳ nër ggökin yah bë, “Ma!”  
\p Lob nare teka rë, loḳ alam sën denaregu lo denër vu Pita ggökin bë, “Yönon rot! Yiḳ hir mehöti sën honġ-ë! In honġ Galilea ti!”  
\v 71 Rëḳ Pita du ġaġek in yi benër niwëëk rot neggëp Anutu mala bë, “Yönon vavunë! Sa duġin mehöti sën ham nenër agi! Bë sa ġekuung jaḳ og Anutu ngis sa mesa nadiiḳ.”  
\v 72 Log pevis beḳöḳrëëh su netu beron luu, lob Pita kwa vo yah Yesu yi ġaġek sën nër lo bë, “Ḳöḳrëëh su rëḳ ngu beron luu rë, log rëḳ ġedah sa vun beron löö.” Pita kwa vo lob kwa paya besu rot.   
\c 15  
\s1 Yesu Nare Loḳ Kiap Böp Pilatus Mala  
\r (Mt 27:1-2, 11-14; Lk 23:1-5; Jn 18:28-38)  
\p
\v 1 Monbuk anon lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam teta, galam-horek-yi, gekaunsor pin bedevengwënġ raḳ Yesu, log mëm deduu yah meya devo loḳ ya Pilatus nema.  
\v 2 Lob Pilatus loḳ tepëḳ vu yi bë, “Alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ-a?” Loḳ nër yah vu bë, “Ġenër ya meyoh vu!”  
\v 3 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev denër ġaġek nġahiseḳë raḳ yi.  
\v 4 Lom Pilatus loḳ tepëḳ ggök yahin bë, “Su ġënër ġaġek ti yom rë? Ġenġo bë denenër ġaġek nġahiseḳë raḳ honġ-a?”  
\v 5 Rëḳ Yesu su nenër ġaġek ti yah rë gema, lom Pilatus kwa ya nġahi rot.   
\s1 Denër Bë Yesu Nadiiḳ  
\r (Mt 27:15-26; Lk 23:13-25; Jn 18:39–19:16)  
\p
\v 6 Alam Yuda hir Buk-ggöksën-yi* lob hir aggata neggëp nebë sënë neyoh vu nġebek pin bë Pilatus nelëëin ḳarabus ti ti vër. Bë detahi mehöti arë, og Pilatus nelëëin mehö timu saga neyah vu sir.  
\v 7 Lob vu buk saga alam sën denesis beġö vu gavman, gesir vahi sën denesis mehö la medenediiḳ beya denedo ḳarabus lo, lob sir ti arë nebë Barabas.  
\v 8 Lob alam yu böpata verup deya vu Pilatus medeketaġ vu bë, “Gwevonġ nabë sën ġenevonġ yoh vu ta lo!”  
\v 9 Loḳ Pilatus nër yah vu sir bë, “Ham vonġin bë sa ḳevelekin alam Yuda hir mehö-los-bengö sënë lo vër nök vu ham ma ma?”  
\v 10 In raḳ ni bë alam-deneḳo-seriveng hir ggev ahëj nevonġ medenelë Yesu paya, om sën devo yi loḳ ya nema.  
\v 11 Rëḳ alam-deneḳo-seriveng hir ggev deloḳ alam pin ahëj bë denanër vu Pilatus bekevelekin Barabas vër.  
\v 12 Loḳ Pilatus loḳ tepëḳ yah vu sir ggökin bë, “Log sëḳ ġevonġ va vu mehö sënë, sën ham nenër yi bë alam Yuda hir mehö-los-bengö lo?”  
\v 13 Rëḳ detahi yah vu bë, “Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*!”  
\v 14 Lom Pilatus loḳ tepëḳ vu sir bë, “In va? Mehö sënë vonġ va paya?” Rëḳ pasanġ detahi ya niḳelap bë, “Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*!”  
\v 15 Lob mëm Pilatus nġo hir ġaġek bevonġin bë alam ahëj nivesa jaḳ, lom kevelekin Barabas vër, gevonġ Yesu ya in bë alam-beġö-yi debeek yi, loḳ mëm dengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*.   
\s1 Alam-beġö-yi Denër Pelësën Raḳ Yesu  
\r (Mt 27:27-31; Jn 19:2-3)  
\p
\v 16 Lob alam-beġö-yi vahi deḳo Yesu medeloḳ ya Pilatus yi begganġ-ġaġek-yi ayo ti (Rom ayej nebë Prëtoryam), log detahi alam-beġö-yi vahi bedesupin sir ya ving.  
\v 17 Lob deröp tob mala saġap ti loḳ Yesu gedebuu aggis niggin ggin tahu alam-los-bengöj hir madub gedetunġ raḳ yu.  
\v 18 Log depelë yi gedesis nemaj vu gedenër bë, “Alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ, mehö böp los ġayeheng!”  
\v 19 Log desis yu raḳ atohenġ nġesinġ gedepesuv nyëj ḳos raḳ yi gedeyun lusej vu yi.  
\v 20 Denër pelësën raḳ yi ggovek, log dekah tob mala saġap sën vër gederöp yö yi tob loḳ yah, log deḳo yi yah meya dobnë in dengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*.   
\s1 Yesu Nare Raḳ Ḳelepeḳo  
\r (Mt 27:32-44; Lk 23:26-43; Jn 19:17-27)  
\p
\v 21 Deḳo medeya lob detöḳ vu mehöti loḳ aggata geverup. Simon vu Kurene, sën Aleksander lu Rupus amaj lo, verup in bë doḳ na nyëġ böp Yerusalem, lob alam-beġö-yi dejom yi ahon gedenër bë, “Kwerë ḳelepeḳo*!”   
\p
\v 22 Lob deḳo Yesu medeya nyëġ ti sënë arë nebë Golgota (sënë nebë Nyëġ-yuseḳë).  
\v 23 Lob dekeseh mur* teka loḳ ya wain medeggee loḳ gedevo vu, rëḳ nilëlin gesu num rë.  
\v 24 Lob desis yi raḳ ya ḳelepeḳo*, log detë ġelönġ mahen teka la in bë gooin sir ti ti jaḳ bedegeḳo yi tob.   
\p
\v 25 Log 9 krök monbuk lob desis yi raḳ ya ḳelepeḳo*.  
\v 26 Gedekevu yi ġaġek sën mehönon denenër raḳ yi lo raḳ neggëp ḳelepeḳo* yu nebë: \it ALAM YUDA HIR MEHÖ-LOS-BENGÖ SËNË!\it*  
\v 27 Log desis alam beġö hodeḳ luu raḳ ḳelepeḳo* ving. Ngwë nare ggëp nema vesa gengwë nare ggëp nema ḳëj.  
\v 28 [Nebë saga lob Anutu yi ġaġek wirek hen lo anon raḳ, sën nebë: “Detevin yi ving alam nij paya sën denekeyëh horek lo.”]   
\p
\v 29 Lob alam sën deneyah gedeneyom lo, denenër pelë raḳ yi gedenevarah nemaj vu yi gedenenër bë, “Honġeḳ-o! Ġenër bë kwevoh Anutu yi dub-vabuung-böp na, geġedev nah buk löö mu?  
\v 30 Om nġo ġedoḳ vu honġ meġeduḳ vu ḳelepeḳo* meġenam!”  
\v 31 Galam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi denenër pelë raḳ yi ving bedenenër vu sir bë, “Neloḳ vu alam, gaḳ su yoh vu bë yö doḳ vu yi rë.  
\v 32 Nabë yi Kerisi, balam Israel hir mehö-los-bengö yönon, og gevuu ḳelepeḳo* geduḳ menam. Hil ġalë nabë saga loḳ mëm hil ġevonġ geving yi!” Gemehö luu sën desis luho nare raḳ ḳelepeḳo* vahi vahi lo denepelë yi ving.   
\s1 Yesu Diiḳ  
\r (Mt 27:45-56; Lk 23:44-49; Jn 19:28-30)  
\p
\v 33 Log hes vuheng raḳ, loḳ malaḳenu loḳ beyoh vu dob pin beyam to 3 krök sehuksën.  
\v 34 Lob 3 krök sehuksën lob mëm Yesu nġeeḳ böpata bë, \it “Eloi, Eloi, lama sabaktani!”\it* —sënë degwa nebë: \it “Sa Anutu! Sa Anutu! Nebë va sën ġevuu sa ya-ë?”\it*  
\v 35 Lob alam sën denare dus vu yi lo vahi denġo lob denër bë, “Ham nġo! Netahi Elia!”  
\v 36 Loḳ mehöti tup meḳo nġaa ayo sovinsën sën nedo loḳ loo lo ti bedaġoo loḳ wain ahëggin sën arë nebë vinegga lo, geduu raḳ ġagwëḳ gevo ya verup loḳ Yesu avi in bë sesuvin, loḳ mehö sënë nër bë, “Ham naḳööḳ! Hil ġalë rë nabë Elia rëḳ nam geḳo yi vër in ḳelepeḳo* ma rëḳ nama!”  
\v 37 Lob Yesu nġeeḳ böpata log diiḳ ya,  
\v 38 lob tob böp sën neruu dub-vabuung-böp ayo vabuung lo kweeḳ raḳ luu ggëp vavu beya metöḳ ahu.   
\p
\v 39 Lob Rom hir alam-beġö-yi hir ggev ti sën nare Yesu mala lo lë bë diiḳ ya, lom nër bë, “Mehö sënë og Anutu Nalu yönon rot!”  
\v 40 Gavëh la denare ading teka mevare denelë. Sir lo sënë Maria vu Magdala, geMaria ngwë sën Yakobus mahen luho Yoses ataj, geSalome.  
\v 41 Vu buk sën Yesu nahën nedo Galilea lo, lom lööho sënë denesepa yi medeneloḳ vu yi. Gavëh vahi sën denesepa yi belosho deraḳ medeya Yerusalem lo denare ving.   
\s1 Debë Yesu Loḳ Waaḳ-heljënġ-yi  
\r (Mt 27:57-61; Lk 23:50-55; Jn 19:38-42)  
\p
\v 42 Log hes ggovek in bë duḳ na, lom alam Yuda kwaj nevo bë degero sir in dega nos doḳ Buk-sewahsën-yi* monbuk.  
\v 43 Lom Yosep vu Arimatea sën kaunsor böp ti los arë, beyi mehö sën medo netunġ mala in buk sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo. Sën kedi raḳ los niwëëk meya vu Pilatus meketaġ vu yi bë juh Yesu nihel vër in ḳelepeḳo*.  
\v 44 Lob Pilatus lëk in, gekwa vo bë maḳ diiḳ pevis ma va? Lom vonġ ġaġek ya vu alam-beġö-yi hir ggev yam, beloḳ tepëḳ vu bë, “Mehö sënë lo diiḳ ya veröḳ yi ma ma?”  
\v 45 Rëḳ alam-beġö-yi hir ggev vonġ ġaġek yom vu, lob raḳ ni bë diiḳ ya veröḳ yi, lob mëm nër vu Yosep bë juh heljënġ vër begeḳo mena.  
\v 46 Lom Yosep baġo tob veroo nivesa ti, beruh Yesu nihel vër in ḳelepeḳo* mebom loḳ, gebë loḳ ya waaḳ ti sën yö desap loḳ ġelönġ meris, log tetolin ġelönġ böpata yah ggërin avi.  
\v 47 GeMaria vu Magdala, geMaria sën Yoses ata lo, luho delë nyëġ sën debë heljënġ loḳ ya neggëp lo.   
\c 16  
\s1 Yesu Kedi Raḳ Yah  
\r (Mt 28:1-8; Lk 24:1-12; Jn 20:1-10)  
\p
\v 1 Log Buk-sewahsën-yi* saga ggovek ya, lob Maria vu Magdala lööho Maria ngwë sën Yakobus ata lo, geSalome, belööho ya debaġo marasin reggu nivesa in bë dejikin jaḳ Yesu nihel vu bedub.  
\v 2 Buk-sewahsën-yi ggovek ya geheng to, loḳ Soda monbuk anon, lob dekedi raḳ medeya bedub, loḳ mëm hes mala töḳ.  
\v 3 Nahën deneyök aggata gedenenër vu sir bë, “Maḳ re rëḳ tetolin ġelönġ böpata ti sën nare ggërin waaḳ avi lo na vu hil-a?”  
\v 4 Loḳ devër malaj raḳ medelë loḳ bë ġelönġ böpata sën lo tetolin meya nare ya nenga vorot.  
\v 5 Lob lööho deluḳ ya waaḳ ayo lom delë gemaġëm ti nedo ggëp lööho nemaj vesa. Yi tob veroo adingseḳë, lom delëk meḳenuj ya.   
\p
\v 6 Lob angër sënë nër vu sir bë, “Ham su ḳenumin na! Ham yam nesero Yesu Nasaret sën desis yi raḳ ḳelepeḳo lo. Rëḳ mu su neggëp sënë rë, gaḳ kedi raḳ meya. Melöö lë! Nyëġ sën debë yi loḳ lo neggëp meris.  
\v 7 Om melöö nah mena nanër vu yi hur maluh, gevu Pita geving, nabë: Muġin meya distrik Galilea om ham tamuin. Ham rëḳ gwelë yi vu sagu noh vu ġaġek sën yö nër vu ham wirek lo.”   
\p
\v 8 Lob lööho vu waaḳ ayo meto deyom dobnë pevis medeveya medeyah. Denelëk rot gavij netöḳ gedeneggöneng in sir, lom su denër ranġah vu mehöti rë.   
\s1 Yesu Tato Yi Vu Maria  
\r (Jn 20:11-18)  
\p
\v 9 [Yesu kedi raḳ loḳ Soda monbuk anon, lom tato yi vu Maria vu Magdala muġin. Yi sën Yesu tii memö nemadvahi-bevidek-luu to deya in yi wirek lo.  
\v 10 Avëh sënë yah meya menër bengö vu alam sën denesepa Yesu benahën medo denesu medenesis sir lo.  
\v 11 Nër bedenġo bë kedi raḳ menedo mala vesa metöḳ vu yi, rëḳ ma gesu debë nengaj vu aye rë.   
\s1 Yesu Tato Yi Vu Yi Hur Maluh Luu  
\r (Lk 24:13-35)  
\p
\v 12 Ggovek ya loḳ sir luu medo denetetuu aggata medeneya vuheng ti, lom Yesu töḳ vu luho rëḳ ni agga ngwë raḳ.  
\v 13 Lom luho deyah meya denër bengö ranġah vu sir vahi, rëḳ su devonġ ving luho ving rë.   
\s1 Yesu Vo Huk Vu Sir Nemadluho-bevidek-ti  
\r (Mt 28:16-20; Lk 24:36-49; Jn 20:19-23)  
\p
\v 14 Ggovek loḳ mëm yi hur maluh nemadluho-bevidek-ti sënë medo denegga nos loḳ begganġ ayo ti, lom ya meto metöḳ vu sir medelë yi, lom nër sir in su devonġ ving yi rë gayoj niwëëk. Nenër sir nebë sënë in su devonġ ving alam sën delë bë kedi raḳ yah lo hir ġaġek rë.  
\v 15 Loḳ mëm nër vu sir bë, “Ham na menoh vu dob pin, beham nanër Bengö Nivesa ranġah vu mehönon pin.  
\v 16 Mehö sën ayo neyam timu vu sa geripek bël lo, og sëḳ ġaḳo yi nom vu sa berëḳ medo mala-tumsën degwata. Gaḳ mehö sën su ayo neyam timu vu sa rë lo, og rëḳ medo los yi nġaa nipaya menatöḳ jaḳ nyëvewen bemala nama.  
\v 17 Alam sën ayoj neyam timu vu sa lo, og deyoh vu bë rëḳ degevonġ nġaa böp nabë sënë: Rëḳ degetii memö geto dena jaḳ sarëġ, log debengwënġ doḳ nyëġ ngwë ayej,  
\v 18 log nabë denajom nyël, ma, denanum bël diiḳsën, og su rëḳ denadiiḳ rë. Gerëḳ degebë nemaj jaḳ alam nijraḳsën benijvesa jaḳ.”   
\s1 Yesu Raḳ Yah Yaġek  
\r (Lk 24:50-53; Sn 1:9-11)  
\p
\v 19 Mehöböp Yesu nër vu sir nebë saga ggovek ya, log Anutu ḳo yi raḳ yah yaġek benedo nema vesa.  
\v 20 Geyi hur maluh deya raḳ beya denenër yi Bengö Nivesa ranġah ya meyoh vu nyëġ pin, geMehöböp nedo ving sir meneloḳ vu sir, genevonġ nġaa böp los niwëëk yoh vu ġaġek sën nër vu sir lo.]