\id MAT - Matthew - Central Buang N.T. Revision Bruce & Joyce Hooley 4-Jul-2003 
\h MATAI 
\toc1 Yesu Kerisi Yi Bengö Nivesa Sën Matai Kevu 
\toc2 Matai 
\toc3 Mt 
\mt1 YESU KERISI YI BENGÖ NIVESA SËN MATAI KEVU  
\c 1  
\s1 Yesu Kerisi Yi Degwa  
\r (Lk 3:23-38)  
\p
\v 1 Yesu Kerisi yi degwa lo sënë: Yesu saga sën Davit* yi mewis, geDavit saga sën Abraham yi mewis.   
\li1
\v 2 Abraham ḳo Isaak, gIsaak ḳo Yakop, geYakop saga sën ḳo Yuda losho ari lo.   
\li1
\v 3 GeYuda ḳo Peres luho avëhnö Sera, geluho ataj Tamar.  
\li1 GePeres ḳo Hesron.  
\li1 Ga, Hesron ḳo Ram.   
\li1
\v 4 Ga, Ram ḳo Aminadap, gAminadap ḳo Nason, geNason ḳo Salmon.   
\li1
\v 5 GeSalmon ḳo Boas, gata Rahap.  
\li1 GeBoas ḳo Obet, gata Rut.  
\li1 Ga, Obet ḳo Yese,  
\v 6 geYese ḳo Mehö-los-bengö Davit, geDavit ḳo Solomon, gata sën Uria venë wirek lo.   
\li1
\v 7 Loga, Solomon ḳo Rehoboam, geRehoboam ḳo Abiya, gAbiya ḳo Asa.   
\li1
\v 8 Ga, Asa ḳo Yosapat, geYosapat ḳo Yoram, geYoram ḳo Usia.   
\li1
\v 9 Ga, Usia ḳo Yotam, geYotam ḳo Ahas ga, Ahas ḳo Hesekia.   
\li1
\v 10 Ga, Hesekia ḳo Manase, geManase ḳo Amos, gAmos ḳo Yosia.   
\li1
\v 11 GeYosia ḳo Yekonia losho ari lo, lob loḳ buk saga alam Babulon* deduu alam Israel vahi medeḳo sir ya denedo hir nyëġ.   
\li1
\v 12 Deya denedo nyëġ böp Babulon* lom Yekonia ḳo nalu Sealtiel.  
\li1 Lob Sealtiel ḳo Serubabel,  
\v 13 lob Serubabel ḳo Abiut, gAbiut ḳo Eliakim, gEliakim ḳo Asor.   
\li1
\v 14 GAsor ḳo Sadok, geSadok ḳo Akim, gAkim ḳo Eliut.   
\li1
\v 15 GEliut ḳo Eleasar, gEleasar ḳo Matan, geMatan ḳo Yakop ngwë.   
\li1
\v 16 GeYakop sënë ḳo Yosep sën Maria regga, lob Maria saga sën ḳo Yesu, sën denenër bë Kerisi* lo.   
\p
\v 17 Nebë saga lob sir pin Abraham yi mewis sir, beyam verup loḳ Davit saga, besir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Gevu Davit beyam verup loḳ buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon*, saga sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Lob vu buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon* beverup loḳ Kerisi*, og sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu nebë saga ving.   
\s1 Maria Ḳo Yesu Kerisi  
\r (Lk 2:1-7)  
\p
\v 18 Yesu ata ḳo yi lo degwa nebë sënë: Deggooin ata Maria raḳ in jaḳ vu Yosep, rëḳ luho yö nahën denedo, log Maria nalu loḳ raḳ Anon Vabuung.  
\v 19 Yosep sën deggooin raḳ bë natu regga lo, yi mehö netetuu aggata niröp, lob su bë rëḳ nanër avëh yi ġaġek nimumsën ranġah vu alam pin rë. Gaḳ vonġin bë bepul Maria vunsën.  
\v 20 Yosep nahën kwa nevo nebë sënë, loḳ Mehöböp yi angër yam vu yi loḳ pesepsën benër vu bë, “Davit* yi mewis Yosep-e! Gwenġo! Su nim dëlin Maria! Gaḳ gweḳo nök natu venëm. Hurmahen sën loḳ nare ayo lo, saga Anon Vabuung vonġ vu yi.  
\v 21 Rëḳ geḳo nalu aġuu lom ġenanër arë nabë Yesu. In rëḳ geḳo yi alam vër in hir nipaya nyëvewen.”   
\p
\v 22 Nġaa pin sënë anon raḳ yoh vu ġaġek sën Mehöböp vonġ verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya avi lo nebë:   
\q1
\v 23 “Ham gwenġo rë! Rëḳ avëh avö nalu doḳ, lom geḳo nalu aġuu. Lob rëḳ ġenanër arë nabë Emanuel.”  
\m Arë sënë degwa nebë ‘Anutu nedo ving hil’.   
\p
\v 24 Lob Yosep ggëp mepesep ggovek gekedi raḳ, lom vonġ yoh vu sën Mehöböp yi angër nër vu yi lo. Ya beḳo avëh netu venë,  
\v 25 rëḳ su neya aggata ving yi rë, gema rot, beya verup loḳ buk sën venë ḳo nalu aġuu lo. Lob tahi ggev raḳ nebë Yesu.   
\c 2  
\s1 Alam Los Kwaj Böp Vu Alam-yu-ngwë Yam Delë Yesu  
\p
\v 1 Maria ḳo Yesu vu Betlehem ggëp Yudea loḳ buk sën Herot* tu mehö-los-bengö menedo. Ḳo ggovek, lom alam kwaj böp la vu nyëġ mala neverup bedeyam Yerusalem medeloḳ tepëḳ bë,  
\v 2 “Alam Yuda hir mehö-los-bengö hurmahen mewis sën lo tena? He halë yi betuheng verup ggëp sën nyëġ mala neverup, lom he yam in bë ġaḳo arë jaḳ.”  
\v 3 Mehö-los-bengö Herot* nġo hir ġaġek saga, lob lëk anon, balam Yerusalem pin delëk ving.  
\v 4 Lob tahi alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-horek-yi pin ya vu yi beloḳ tepëḳ in sir bë, “Kerisi* ata geḳo yi gëp tena?”  
\v 5 Lob denër yah bë, “Ata geḳo yi gëp Betlehem vu distrik Yudea, in mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën kevu ġaġek meneggëp nebë:   
\q1
\v 6 ‘Honġ Betlehem vu nyëġ Yuda,  
\q2 su ġetu nyëġ Yuda yi begganġ-bu mahen tamusën rë, gaḳ ġekwesuu.  
\q1 In ggev böp ti rëḳ berup doḳ honġ,  
\q2 lob ġeġin salam Israel.’”   
\p
\v 7 Herot* nġo nebë saga lob vun yi metahi alam los kwaj böp saga yam, beloḳ tepëḳ in sir in bë jaḳ ni niröp nabë betuheng saga verup loḳ buk tena.  
\v 8 Log vonġ sir ya Betlehem genër vu sir bë, “Ham na sero hurmahen saga niwëëk ata, lob bë ham natöḳ vu yi, og ham gweḳo ġaġek nom vu sa, in senök ġaḳo arë jaḳ geving.”   
\p
\v 9 Denġo mehö-los-bengö yi ġaġek saga ggovek log deya. Lob betuheng sën delë neggëp nyëġ mala neverup lo, muġin beya nare ya valeḳ nyëġ sën hurmahen neggëp loḳ lo.  
\v 10 Delë betuheng lom kwaj vesa rot.  
\v 11 Lob deloḳ ya begganġ ayo bedelë hurmahen luho ata Maria, lob deyun lusej vu los deḳo yi raḳ. Gedeggoo ḳupeḳ la loḳ hir keröng yoh vu sir bedevo vu yi. Goor, geḳele niḳegwi reggu nivesa sën denenër arëj nebë praginsëj* los mur*.  
\v 12 Log Anutu vo pesepsën vu sir loḳ buk bë su nah deberup vu Herot*, lom deyoh aggata ngwë medeyah medeya bej.   
\s1 Yosep Ḳo Venë Lu Nalu Raḳ Medeluḳ Medeya Ejep  
\p
\v 13 Deya ggovek, log Mehöböp yi angër ti yam vu Yosep benër vu yi loḳ pesepsën bë, “Kwedi gweḳo hurmahen luho ata jaḳ, meġebeya meġena Ejep. In Herot* vonġin sero hurmahen bengis yi nadiiḳ.”  
\v 14 Lob Yosep kedi meḳo hurmahen luho ata raḳ loḳ buk beya Ejep.  
\v 15 Lob ya denedo sagu rot beya verup loḳ buk sën Herot* diiḳ. Devonġ nebë saga lob ġaġek sën Mehöböp vonġ verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën avi lo anon raḳ nebë:  
\q1 “Sa tahi naluġ vu Ejep yam.”   
\s1 Herot* Sis Hurmahen Nġahiseḳë Medediiḳ  
\p
\v 16 Rëḳ Herot* raḳ ni bë alam los kwaj böp saga dekuung in yi, lob ahë sengën panġsën rot, bevonġ alam la deya Betlehem los nyëġ mahen mahen sën neggëp dus vu lo, bedesis hurmahen maluh pin bedediiḳ. Sir sën ataj nahën neḳo sir lo rot, beya verup loḳ sën hir nġebek netu luu raḳ lo, yoh vu buk sën alam los kwaj böp denër vu Herot* bë delë betuheng nyëdahis lo.  
\v 17 Lom mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yeremia yi ġaġek sën kevu meneggëp lo anon raḳ. Sënë nebë:   
\q1
\v 18 “Aye ti dedun vu nyëġ Rama.  
\q2 Nesu los nenġeeḳ böpata.  
\q1 Rakel nesu in nalu lo,  
\q2 medenahubin yi, rëḳ ma gesu yoh vu rë.  
\q2 In nalu lo su denedo rë, gaḳ malaj ma.”   
\s1 Yosep Lööho Venë Lu Nalu Vu Ejep Medeyom  
\p
\v 19 Herot* diiḳ ggovek, lom mëm Mehöböp yi angër ti yam tato yi vu Yosep ggëp Ejep loḳ pesepsën,  
\v 20 menër vu yi bë, “Kwedi gweḳo hurmahen luho ata jaḳ meġenah Israel hir dob. In alam sën bë dengis hurmahen lo dediiḳ.”   
\p
\v 21 Lob Yosep kedi meḳo hurmahen luho ata raḳ, beyah Israel hir dob.  
\v 22 Rëḳ nġo bë Arkelaus loḳ yah ama Herot* ben betu alam Yudea hir mehö-los-bengö lob ggöneng in yi besu ya sagu rë. Rëḳ Anutu vo pesepsën vu Yosep in tato aggata vu yi, lob ya los distrik Galilea.  
\v 23 Ya nedo nyëġ ti arë nebë Nasaret. Lom alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek lo anon raḳ. Sën denër bë:  
\q1 “Rëḳ denanër yi nabë yi Nasaret ti.”   
\c 3  
\s1 Mehö-neripek-alam Jon Nër Ġaġek  
\r (Mk 1:2-8; Lk 3:1-18; Jn 1:19-28)  
\p
\v 1 Vu buk saga mehö-neripek-alam Jon verup nedo nyëġ-yumeris ggëp Yudea hir dob, benenër ġaġek bë,  
\v 2 “Ham gweġin ham in Nyëġ-yaġek-yi vonġin anon jaḳ.”  
\v 3 Jon saga sën Anutu vonġ ġaġek raḳ yi verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya avi nebë:  
\q1 “Mehöti aye neraḳ loḳ nyëġ-yumeris bë,  
\q1 ‘Ham bolinin Mehöböp yi aggata,  
\q2 meham sesor begëp niröp.’”   
\p
\v 4 Jon sënë neröp röpröp ading sën denevasu raḳ kamër niviis lo, genevëh ḳabi neggëp balo. Genegga sepaaḳ los nenum beggoh netu yi nos.  
\v 5 Lob alam Yerusalem losho alam nyëġ Yudea pin, galam pin sën denedo dus vu bël Yordan lo deneya vu yi.  
\v 6 Bedenër hir nġaa nipaya ranġah geJon neripek sir luḳ bël Yordan.  
\v 7 Loḳ Jon lë bë alam Parisai* los alam Sadukai* nġahi deyam vu yi in bë dejipek bël geving, lom nër vu sir bë, “Nyël nalu ham! Re nër vu ham bë ham beya in nyëvewen sën rëḳ natöḳ vu ham vu buk tamusën agi?  
\v 8 Ham gwevonġ nġaa niröp noh vu sën ham wërin ayomin lo, in tato nabë ham wërin ham yönon.  
\v 9 Ham su kwamin bo megweḳo ġaġek jaḳ nah menanër nabë Abraham yi mewis ham. Gaḳ sa nanër vu ham nabë Anutu yoh vu bë gevonġ ġelönġ sënë denatu Abraham yi mewis.  
\v 10 Yönon, in ḳoov nevu nevaleḳ ḳele ġeġa meneggëp vorot, in ḳele pin sën su denesis anoj nivesa rë lo, saga rëḳ dengap bedegetë jaḳ na nengwah.   
\p
\v 11 Sa naripek ham raḳ bël mu, in bë ham gwërin ham. Gaḳ mehö los niwëëk ti kesuu sa rëḳ tamuin sa menam, lob sa su mehö niġ vesa yoh vu in bë sa natu yi hur ti menaḳah vaha suu vër rë. Mehö sënë rëḳ basuh ham begevonġ Anon Vabuung vu ham vahi gegevonġ benengwah ga ham vahi.  
\v 12 Jom yi savor loḳ ya nema vorot in tetëhin ḳale ḳale na in yi wit* ġahis, gengupin jaḳ na jök-wit-yi. Gaḳ ḳale ḳale saga, og rëḳ besi jaḳ na nengwah sën medo netum degwata lo.”   
\s1 Jon Ripek Yesu  
\r (Mk 1:9-11; Lk 3:21-22)  
\p
\v 13 Nebë sënë lob Yesu vu Galilea meluḳ meya bël Yordan vu Jon, in bë Jon jipek yi.  
\v 14 Rëḳ Jon nërin yi bë, “Bë ġejipek sa og mëm nivesa, ma nebë va sën ġeyam vu sa-ë?”  
\v 15 Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġenaḳööḳ galu dahun hil gesepa doḳ Anutu yi aggata nabë sënë rë loḳ mëm.” Lob Jon yoġekin yi ġaġek beripek yi.   
\p
\v 16 Yesu ripek bël ggovek geraḳ yom roneḳ, lob pevis beyaġek tateḳin yi, gelë Anutu yi Anon Vabuung ni nebë soḳ nuung ti beluḳ yam nare raḳ yi.  
\v 17 Log ġaġek ti yam vu yaġek bë, “Yiḳ sa naluġ sënë sën sahëġ neving yi los halë yi nivesa lo!”   
\c 4  
\s1 Satan Pelëpin Yesu Vu Nyëġ-yumeris  
\r (Mk 1:12-13; Lk 4:1-13)  
\p
\v 1 Ggovek saga log Anon Vabuung li Yesu raḳ meya nyëġ-yumeris in Satan pelëpin yi.  
\v 2 Yesu su gga nos rë genedo meris buk geranġah mehödahis luu, lom diiḳahë.  
\v 3 Lob mehö-pelëpinsën-ala ya menër vu yi bë, “Bë Anutu nalu honġ, og ġenanër ġelönġ sënë denatu brët!”  
\v 4 Rëḳ Yesu nër yah vu bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë:  
\q1 ‘Nos mu su yoh vu bë gevonġ bemehönon demedo vesaj rë, gaḳ yiḳ ġaġek pin sën neverup raḳ Anutu avi lo nejom ahon ving.’”   
\p
\v 5 Loḳ Satan ḳo yi beluho deya nyëġ vabuung Yerusalem, beḳo yi raḳ ya dub-vabuung-böp yu vavunë, log nër vu yi bë,  
\v 6 “Bë Anutu Nalu honġ, og gwetë honġ na dob, in ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë:  
\q1 ‘Rëḳ gevonġ yi angër lo nam degeġin honġ nivesa.’  
\m Log ġaġek ngwë nër bë:  
\q1 ‘Rëḳ detabuu honġ doḳ nemaj gesu rëḳ ġengis vaham jaḳ ġelönġ rë.’”   
\m
\v 7 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġaġek ngwë neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya ving nebë:  
\q1 ‘Su ġeseggi Mehöböp sën honġ Anutu.’”   
\p
\v 8 Loḳ tum Satan ḳo yi meluho deya ḳedu ading ti, beya tato nyëġ dob pin los mehönon pin gehir nġaa nivesa vesa pin vu yi,  
\v 9 log nër vu bë, “Bë ġengun lup vu sa los gweḳo sarëġ jaḳ, og sëḳ dëëin nġaa los arë arë pin sënë nök vu honġ!”  
\v 10 Rëḳ Yesu nër yah vu bë, “Satan! Gweḳo honġ jaḳ meġena! Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:  
\q1 ‘Yiḳ gweḳo Mehöböp sën honġ Anutu lo jaḳ, beġeġurek yi yö timu babu!’”   
\p
\v 11 Lob Satan veya in Yesu meya, gangër yam deneloḳ vu yi.   
\s1 Yesu Vonġ Huk Muġinsën Vu Galilea  
\r (Mk 1:14-15; Lk 4:14-15)  
\p
\v 12 Deduu Mehö-neripek-alam Jon ahon beya nedo ḳarabus, beYesu nġo bengö lom tah yi yah distrik Galilea.  
\v 13 Loḳ vuu Nasaret geya nedo Kapernaum sën neggëp nġaggee böp Galilea nenga beneggëp ya los alam Sebulon los Naptali hir dob lo.  
\v 14 Ya saga lob ġaġek sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya nër lo anon raḳ nebë:   
\q1
\v 15 “Alam Sebulon los alam Naptali hir dob,  
\q2 ggëp aggata sën neya los nġaggee Galilea vu bël Yordan nenga vahi sagu.  
\q2 GeGalilea hir dob vahi sën alam dahis yam denedo loḳ lo.   
\q1
\v 16 Nengwah-tumsën böpata jëh raḳ alam sën denedo  
\q2 loḳ malaḳenu ayo lo!  
\q1 Denedo loḳ nyëġ malaḳenu sagi bebë denadiiḳ bemalaj nama na,  
\q2 loḳ Ranġah raḳ in sir!”   
\p
\v 17 Vu buk saga Yesu ḳo yi huk raḳ benër ġaġek ranġah bë, “Ham gweġin ham! In Nyëġ-yaġek-yi vonġin anon jaḳ.”   
\s1 Yesu Ggooin Yi Hur Maluh Lubeluu Raḳ  
\r (Mk 1:16-20; Lk 5:1-11)  
\p
\v 18 Yesu neyoh nġaggee böp Galilea nenga, lom töḳ vu Simon sën denenër arë ngwë nebë Pita lo luho ari Andreas, geluho medo denetë leḳ luḳ ya nġaggee in bë degeḳo ġël, in yiḳ luho yö hir huk sagi.  
\v 19 Lob Yesu nër vu luho bë, “Melu nam sepa sa natu sa hur besa tahu meluu in melu gweḳo mehönon denam vu sa nabë sën melu neḳo ġël agi.”  
\v 20 Lob pevis beluho devuu hir leḳ geya desepa yi melööho deya.   
\p
\v 21 Lööho deya beya deverup, lob lë mehöti luho ari, Yakobus luho ari Jon sën Sebedi nalu luho. Luho raḳ denedo yaġ ving amaj Sebedi, medenejoo hir leḳ vepulsën yah. Loḳ Yesu tahi luho,  
\v 22 lob luho devuu amaj los yaġ ya pevis geya desepa yi.   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Loḳ Dub-supinsën-yi  
\r (Lk 6:17-19)  
\p
\v 23 Log Yesu yoh vu distrik Galilea pin benër ġaġek vu alam loḳ dub-supinsën-yi. Nër Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ, gevonġ balam hir niraḳsën aggagga pin nivesa raḳ.  
\v 24 Lob Yesu bengö ya meyoh vu distrik Suria pin, lom deḳo alam sën nij raḳ aggagga los alam sën nij nesanġ lo, galam sën memö nipaya nevonġ sir lo, galam sën bedo nevesi sir lo, galam sën seḳëj neselönġin lo pin, medeya vu yi mevonġ benijvesa neraḳ.  
\v 25 Lob alam nġahiseḳë vu distrik Galilea los Begganġ-bu-nemadluho gevu nyëġ böp Yerusalem los distrik Yudea pin, gevu bël Yordan vahi yi, bedesepa yi medeya.   
\c 5  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Ggëp Ḳedu  
\p
\v 1 Yesu lë alam nġahiseḳë denesupin sir, lom raḳ ya ḳedu ti meto nedo, geyi hur maluh deya vu yi,  
\v 2 lom tateḳin ġaġek vu sir nebë sënë:   
\s1 Yesu Nër Mehönon Nebë Sënë Sën Kwaj Vesa  
\r (Lk 6:20-23)  
\q1
\v 3 “Alam sën deraḳ ni bë su nijvesa rë lo, kwaj vesa,  
\q2 in detu Anutu-yi-alam berëḳ demedo nivesa doḳ yi nyëġ.   
\q1
\v 4 Alam sën ayoj maggin in nġaa nipaya sën nedo dob lo, kwaj vesa,  
\q2 in Anutu rëḳ gevonġ mayoj nivesa.   
\q1
\v 5 Alam sën denedahun arëj lo, kwaj vesa,  
\q2 in rëḳ dob ala sir.   
\q1
\v 6 Alam sën ahëj ving rot bë degevonġ nġaa niröp mu nebë sën alam dediiḳahëj in nos lo, kwaj vesa,  
\q2 in Anutu rëḳ gevonġ banon jaḳ benajom sir ahon.   
\q1
\v 7 Alam sën kwaj paya in alam vahi bedeneloḳ vu sir lo, kwaj vesa,  
\q2 in Anutu rëḳ gevonġ doḳ nah vu sir nabë.   
\q1
\v 8 Alam sën ayoj neggëp niröp rot lo, kwaj vesa,  
\q2 in rëḳ degelë Anutu.   
\q1
\v 9 Alam sën denevonġ in bë dedahun beġö na lo, kwaj vesa,  
\q2 in Anutu rëḳ nanër nabë nalu sir.   
\q1
\v 10 Alam sën deneḳo maggin in denesepa loḳ nġaa niröp los yohvu lo, kwaj vesa,  
\q2 in detu Anutu-yi-alam berëḳ demedo nivesa doḳ yi nyëġ.   
\p
\v 11 Alam rëḳ depelë ham gedegevonġ rii jaḳ ham gedenanër ġaġek nipaya kuungsën aggagga jaḳ ham in denelë bë sa alam ham, rëḳ mu mëm ham kwamin vesa.  
\v 12 Ham ayomin nivesa bekwamin vesa anon, in ham nyëvewen rëḳ gëp yaġek, in denevonġ nebë saga vu alam-denenër-ġaġek-ranġahsën wirek.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mamireng Los Ranġah  
\r (Mk 9:50; Lk 14:34-35)  
\p
\v 13 “Ham nebë dob sënë yi mamireng. Rëḳ mamireng bë nimöḳ jaḳ, og rëḳ hil ġevonġ benengën jaḳ nah nabë va? Mamireng nebë saga hen huk ma, om hil ġetë na balam debaḳë duḳ dob.  
\v 14 Geham nebë dob sënë yi ranġah. Nyëġ ti bë medo jaḳ ḳedu, og su yoh vu bë bun yi rë.  
\v 15 Gemehöti su netaggi loḳ ram menetunġ ggevek ya dëg ayo rë. Ma rot. Gaḳ mu netunġ raḳ nedo reek vavunë in bë natum jaḳ alam pin sën denedo begganġ ayo lo.  
\v 16 Om ham najëh jaḳ alam pin malaj nabë saga, lob rëḳ degelë nġaa nivesa sën ham nevonġ lo, lob rëḳ degeḳo ham Amamin sën nedo yaġek lo arë jaḳ.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Horek  
\p
\v 17 “Ham su kwamin bo nabë seyam in dahun Moses yi horek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek na. Gaḳ ma. Sa su yam in bë dahun na rë, gaḳ seyam in bë tateḳin degwa beġevonġ banon jaḳ.  
\v 18 Sa nanër vu ham yönon nabë Anutu su rëḳ dëëin ġaġek metes teka, ma nyë dus ti sën neggëp loḳ horek-ë, begeto megëp rë. Gaḳ yö rëḳ gëp nabë sënë rot, bena berup doḳ buk sën yaġek los dob nama na, gAnutu yi ġaġek pin anon jaḳ rë.  
\v 19 Om bë mehöti keyëh ġaġek dus ti doḳ horek sënë betahu alam bedegevonġ noh vu sën nër lo, og Anutu rëḳ nanër yi gëp Nyëġ-yaġek-yi nabë mehö tamusën veröḳ-yi. Gaḳ alam sën denesepa loḳ horek sënë bedenetateḳin vu alam medenero lo, og rëḳ Anutu nanër sir vu Nyëġ-yaġek-yi nabë sir böp.  
\v 20 Om sa nanër vu ham nabë: Bë ham su sepa doḳ Anutu yi horek bekwesuu alam-horek-yi los alam Parisai* rë, og ham su yoh vu bë rëḳ doḳ na Nyëġ-yaġek-yi rë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Nġaa Ahë-sengën-yi  
\r (Lk 12:57-59)  
\p
\v 21 “Ham nġo ġaġek sën neggëp vu alam hib wirek lo ggovek nebë, ‘Su ġengis mehönon denadiiḳ’. Mehöti bë ngis mehö ngwë menadiiḳ, og rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah.  
\v 22 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë ahë sengën vu ari, og rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah. Log bë mehöti nanër ġaġek nipaya jaḳ ari, og rëḳ bare kaunsor mala in debo nyëvewen vu yi doḳ nah. Log mehöti bë nanër ngwë nabë, ‘Kwam ma!’ og rëḳ duḳ na nengwah vu Nyëġ-nipaya megeḳo nyëvewen doḳ nah.   
\p
\v 23 Nebë saga lob bë gweḳo honġ seriveng in gwetunġ jaḳ na jepö gëp dub vabuung, loḳ kwam bo nabë melu arim ham ġaġek ti neggëp,  
\v 24 og gwevuu honġ seriveng bemedo jepö degwa, geġena vu arim bemelu semu ġaġek govek rë, loḳ mëm ġenom gwetunġ honġ seriveng vu Anutu.  
\v 25 Mehöti bë gevonġ ġaġek vu honġ, lob melu nahën neyök aggata, meneya vu jaas sën nenġo ġaġek lo, og ġepevis bemelu semu ġaġek doḳ ti. In rëḳ getunġ honġ doḳ na jaas nema, lob jaas getunġ honġ doḳ na ahëvavu nemaj, lob ahëvavu degetunġ honġ doḳ na ḳarabus.  
\v 26 Sa nanër vu honġ yönon nabë su rëḳ gwetah honġ vër in ḳarabus pevis rë, gaḳ rëḳ ġemedo rot bena berup doḳ buk sën honġ nyëvewen govek na los dahis lo.”   
\s1 Yesu Nër Bë Su Gwevonġ Baggëb  
\p
\v 27 “Ham nġo ġaġek sënë neggëp wirek nebë, ‘Su gwevonġ baggëb’.  
\v 28 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Bë maluh ti gelë avëh ti bayo gurekin yi, og saga nebë nevonġ baggëb vu avëh saga loḳ ayo ggovek ya.   
\p
\v 29 Om nabë malam ġahis vesa gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam ġeselupek vër megwetë na. Nabë navim len timu mala nama, og mëm nivesa, in su degetë navim pin doḳ na Nyëġ-nengwah-yi.  
\v 30 Log nabë nemam vesa vonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam kwetöv megwetë na. Nabë navim len timu mala nama, og mëm nivesa, in su degetë navim pin doḳ na Nyëġ-nengwah-yi.”   
\s1 Yesu Nër Bë Maluh Los Venëj Su Debepul Sir  
\r (Mt 19:9; Mk 10:11-12; Lk 16:18)  
\p
\v 31 “Alam hib wirek hir ġaġek ngwë neggëp nebë, ‘Nabë mehöti nidëlin venë, og bo ḳapiya-vepulsën-yi vu yi’.  
\v 32 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Avëh ti su nevonġ baggëb rë rëḳ regga nidëlin yi, og mehö saga vonġ bevenë vonġ baggëb, om degwa neggëp vu yi. Gemehöti bë geḳo avëh sën regga nilëlin yi lo, og mehö saga vonġ baggëb vu avëh sënë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Su Ġenanër Yönon Vavunë  
\p
\v 33 “Log ham nġo ġaġek ngwë neggëp vu alam hib wirek nebë, ‘Nabë ham nanër ġaġek los nanër yönon vavunë geving, og ham su gwekuung jaḳ, gaḳ ham gwevonġ noh vu gëp Anutu mala’.  
\v 34 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham su nanër yönon vavunë. Ma rot. Geham su tato yaġek in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In yaġek saga og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa sën nedo raḳ lo.  
\v 35 Geham su tato dob in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. Gedob og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa mahen sën nebë vaha raḳ lo. Geham su tato nyëġ böp Yerusalem in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. GeYerusalem saga og yiḳ Mehöböp-los-bengö yi nyëġ.  
\v 36 Gesu ġetato yum in alam dejaḳ honġ ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In su ġeyoh vu bë gwevonġ yum viis ti natu veroo ma veriik jaḳ rë.  
\v 37 Om nabë ġengoġekin nġaa, og ġengoġekin niröp, rëḳ mu nabë kwam bo nabë ‘Ma!’, og ġenanër ranġah nabë ‘Ma!’ Beyiḳ ggovek. Gaḳ bë ham nanër yönon vavunë geving, og sagaḳ Mehö Nipaya yi nġaa.”   
\s1 Yesu Nër Bë Su Ġebo Doḳ Nipaya Nyëvewen  
\r (Lk 6:29-30)  
\p
\v 38 “Ham nġo ġaġek sënë neggëp wirek nebë, ‘Bë mehöti selupek malam vër, og ġeselupek hen vahi doḳ nah, genabë mehöti getur nevum vër, og gwetur hen ti doḳ nah’.  
\v 39 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë gevonġ paya vu ham, og ham su bo doḳ nah vu yi. Ti bë petap honġ doḳ nengam vesa, og ġepeggirin nengam ḳëj bepetap geving.  
\v 40 Genabë mehöti vonġin bë geḳo honġ na vu jaas sën genġo ġaġek lo, in nakah honġ röpröp vër, og ġebo honġ röpröp-ayööng-yi vu yi geving.  
\v 41 Genabë mehö los arë ti nanër vu honġ nabë gweḳo yi ḳupeḳ bemelu na aggata dus ti rë, og gweḳo meġena dus ngwë geving.  
\v 42 Nabë mehöti ketaġ nġaa ti vu honġ, og ġebo vu. Gemehöti bë ketaġ nabë geḳo honġ nġaa ti mena rëḳ geḳo nom, og su gweruu demim vu yi.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Ahëd Geving Alam Sën Denelë Hil Paya Lo  
\r (Lk 6:27-28, 32-36)  
\p
\v 43 “Ham nġo ġaġek sënë neggëp wirek nebë, ‘Ham ahëmin geving ham alam, geham ngis beġö vu alam sën denesis beġö vu ham lo’.  
\v 44 Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham ahëmin geving alam sën denesis beġö vu ham lo, geham najom jaḳ in alam sën denedeġinengin nġaa maggin raḳ ham lo.  
\v 45 Ham gwevonġ nabë saga in tato nabë ham Amamin sën nedo yaġek lo nalu ham. Yi sën nevonġ beyi hes netum raḳ alam nij paya los alam nijvesa pin, genevonġ hob neto vu alam yohvu los alam sevöḳ sevöḳ lo.  
\v 46 Bë ham ahëmin geving alam sën ahëj neving ham lo mu, og ham su rëḳ gweḳo nyëvewen jaḳ rë. Ma! In nġaa nebë saga og yiḳ alam nij paya pin lo denevonġ.  
\v 47 Genabë ham nġo bengwënġ in ham arimin lo mu, og yiḳ alam dahis pin denevonġ nebë saga medenedo, om ham vonġ nġaa böp tena kesuu sir-a?  
\v 48 Om ham nġo medo yö niröp anon, nabë sën ham Amamin vu yaġek yö nedo niröp anon.”   
\c 6  
\s1 Yesu Nër Bë Ġedoḳ Vu Mehönon  
\p
\v 1 “Ham gweġin ham. Ham su gwevonġ ham nġaa nivesa vesa jaḳ alam malaj medegelë. Bë ham gwevonġ nabë saga, og ham Amamin sën nedo yaġek lo su rëḳ gevonġ nyëvewen vu ham rë.  
\v 2 Bë ġedoḳ vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo, og su gwevonġ mehönon degevë avuuḳ los degeḳo ḳapah medenamuġin log ġetamu nabë alam kwaj luu sën denevonġ loḳ dub-supinsën-yi los aggata in bë alam degeḳo arëj jaḳ lo. Sa nanër vu ham yönon nabë deḳo hir nyëvewen ggovek ya raḳ saga, gaḳ su rëḳ denatöḳ vu nyëvewen ngwë vu tamusën rë.  
\v 3 Nabë ġedoḳ vu alam-ḳupeḳ-masën, og nemam ḳëj su jaḳ nġaa sën nemam vesa nevonġ lo ni,  
\v 4 gaḳ ġedoḳ vu sir yö gëp vunsën. GAmam vu yaġek neraḳ nġaa sën neggëp vunsën lo ni, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.”   
\s1 Yesu Tateḳin Bë Hil Najom Jaḳ Nabë Sënë  
\r (Lk 11:2-4)  
\p
\v 5 “Log nabë ham najom jaḳ, og ham su gwevonġ nabë alam kwaj luu rë. Ahëj neving panġsën bë denajom jaḳ doḳ dub-supinsën-yi ayo los aggata böp nenga ḳetu, in alam degelë sir. Sa nanër vu ham yönon nabë deḳo hir nyëvewen ggovek ya raḳ saga, gaḳ su rëḳ denatöḳ jaḳ nyëvewen ngwë vu tamusën rë.  
\v 6 Gaḳ bë ġenajom jaḳ, og ġedoḳ na begganġ ayo beġebehii veluung avi, log mëm ġenajom jaḳ vu Amam sën nedo loḳ nyëġ vunsën saga. Amam saga nedo yaġek menelë nġaa pin sën neggëp vunsën lo, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.  
\v 7 Log bë ham najom jaḳ, og ham su nanër ġaġek meris meris mu nabë alam dahis. Denekuung bë denanër ġaġek nġahiseḳë, og mëm Anutu rëḳ genġo sir.  
\v 8 Ham su gwevonġ nabë sënë. Gaḳ ham Amamin vu yaġek raḳ nġaa pin sën ham neraḳ vu in lo ni. Yönon, ham nġo nahën geham su kwetaġ vu yi rë, log yö raḳ ni vorot.  
\v 9 Om ham najom jaḳ nabë sënë:  
\q1 ‘He Amamin sën nedo yaġek,  
\q2 mehönon debo vabuung in arëm.   
\q1
\v 10 Ġenam ġenatu he Mehöböp noh vu nyëġ pin,  
\q1 gemehönon pin degevonġ noh vu kwam gëp dob  
\q2 nabë sën angër denevonġ ggëp yaġek lo.   
\q1
\v 11 Ġebo nos vu he vu pehi sënë.   
\q1
\v 12 Lob ġedahun he nġaa nipaya na  
\q2 nabë sën he nedahun nġaa nipaya sën mehönon denevonġ vu he lo ya.   
\q1
\v 13 Su gweli he na vu pelëpinsën,  
\q2 gaḳ mu gweḳo he vër in nġaa nipaya pin.  
\q1 (In honġ Nyëġ og Nyëġ anon, gehonġ Anutu los niwëëk,  
\q2 garëm og böpata rot kesuu nġaa pin, neggëp degwata los degwata. Yönon!)’   
\p
\v 14 Kë! Nabë ham dahun mehönon hir nġaa nipaya na, og rëḳ ham Amamin vu yaġek dahun ham nġaa nipaya na geving nabë saga.  
\v 15 Gaḳ nabë ham su dahun mehönon hir nġaa nipaya na rë, og ham Amamin vu yaġek su rëḳ dahun ham nġaa nipaya na rë gerëḳ nama.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Ayej Ggërin Nos  
\p
\v 16 “Bë ham ayemin gërin nos geham su gwa rë, og ham su malamin seluh nabë alam kwaj luu sën malaj neseluh in bë alam dejaḳ ni nabë ayej ggërin nos lo. Sa nanër vu ham yönon nabë deḳo hir nyëvewen ggovek ya raḳ saga, gaḳ su rëḳ denatöḳ jaḳ nyëvewen ngwë vu tamusën rë.  
\v 17 Gaḳ bë ayem gërin nos, og gwetunġ wël* jaḳ yum, geġejipek malam,  
\v 18 in alam su dejaḳ ni nabë ayem ggërin nos. GAmam sën nedo vunsën lo yö timu jaḳ ni. Amam vu yaġek nelë nġaa sën neggëp vunsën lo, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Ḳupeḳ Nivesa  
\r (Lk 12:33-34)  
\p
\v 19 “Ham su ngupin ham ḳupeḳ nivesa vesa vu dob sënë. In vu dob sënë og nġaa nemoneḳ los jeluj neloḳ benipaya neraḳ, galam hodeḳ denekevoh wes geneggodeḳ ya.  
\v 20 Gaḳ ham ngupin ham nġaa nivesa vu yaġek. In vu yaġek og nġaa su nemoneḳ rë, gejeluj su neloḳ menipaya neraḳ rë, galam hodeḳ su denekevoh wes gedeneggodeḳ ya rë.  
\v 21 Nyëġ sën ham supin ham ḳupeḳ menedo loḳ lo, og ham su rëḳ kwamin birekin nyëġ saga rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Malam Tu Navim Yi Ranġah  
\r (Lk 11:34-36)  
\p
\v 22 “Malam tu navim yi ram. Bë malam natum in nġaa nivesa, og ranġah rëḳ gegwanġ na navim pin los dahis.  
\v 23 Gaḳ nabë malam natum in nġaa nipaya, og rëḳ navim pin malaḳenu doḳ. Log ayom malaḳenu bë pemëġin ranġah na, og rëḳ malaḳenu natu böpata jaḳ.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Ala Luu, Anutu Los Ḳupeḳ  
\r (Lk 16:31)  
\p
\v 24 “Hur ti su yoh vu bë gevonġ huk vu ala luu doḳ ti rë. In rëḳ nidëlin ngwë, gahë geving ngwë, ma rëḳ ayo napiiḳ vu ngwë genitebö in ngwë. Ham su yoh vu bë gwevonġ huk vu Anutu los monë doḳ ti rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Su Newad Jaḳ los Kwad Na Nġahi  
\r (Lk 12:22-31)  
\p
\v 25 “Om sën sa bë nanër vu ham nabë ham su newamin jaḳ in ham medoḳ tepëḳ nabë, ‘Hil rëḳ aġa va? Ma hil rëḳ nanum va?’ Geham su newamin jaḳ in navimin nabë, ‘Hil rëḳ ḳebu navid jaḳ va?’ In hil anod kesuu nos gehil navid kesuu tob.  
\v 26 Ham kwamin bo soḳ sën denevëëng medeneyoh yaġek babu lo rë. Su denehin nos ġahis rë, gesu denerur anon bedenesupin raḳ ya begganġ rë, rëḳ ham Amamin vu yaġek nevet sir. Gaḳ ham mehönon, og ham kwesuu soḳ sënë.  
\v 27 Nabë ham ti kwa bo nabë geḳo yi buk sën medo mala vesa lo seggi berup na teka geving, og maḳ yoh vu bë rëḳ gevonġ-a? Ma!  
\v 28 Om ham su newamin jaḳ in tob! Ham kwamin bo sesik talohek sën nekweḳ pahup ayo lo rë. Su denevonġ huk los denevasu tob rë,  
\v 29 log sa nanër vu ham nabë wirek Solomon* los yi vuneḳ-vuneḳ niḳapiik neggërin yi, rëḳ ti su nivesa nebë sesik sënë rë.  
\v 30 Yönon, Anutu neġin nivesa vos sën nare gwëbeng, gerëḳ dekesik neheng bedebesi jaḳ na nengwah. Om nebë va sën ham su ayomin neya timu vu Anutu rë-ë? Ham jaḳ ni nabë Anutu rëḳ geġin ham geving bekesuu saga.  
\v 31 Om ham su newamin jaḳ menanër nabë, ‘He rëḳ aġa va? Ma nanum va? Ma ajöp va?’  
\v 32 In alam dahis vu dob yiḳ kwaj nevo nġaa pin sënë panġsën bë denatöḳ vu. Gaḳ ham Amamin vu yaġek raḳ nġaa pin sën ham neraḳ vu in lo ni ggovek ya.  
\v 33 Om ham malamin sepa Anutu namuġin nabë nam geġin ham geham gwevonġ nġaa niröp noh vu kwa, loḳ mëm nġaa pin saga og rëḳ gevonġ vu ham geving.  
\v 34 Ham su kwamin bo nġaa maggin neheng yi benewamin jaḳ pehi. Gaḳ nġaa neheng yi, og neheng rëḳ ham kwamin bo. Nġaa maggin neggëp loḳ buk pin, om ham kwamin bo buk ti ti yö yi maggin doḳ buk saga lo beggovek.”   
\c 7  
\s1 Yesu Nër Bë Su Ġeseggi Mehö Ngwë Hir Ġaġek Degwa  
\r (Lk 6:37-38, 41-42)  
\p
\v 1 “Ham su seggi mehö ngwë doḳ ayomin nabë mehö nipaya, in lob Anutu su seggi ham benanër ham nabë ham alam nimin paya.  
\v 2 In Anutu rëḳ seggi ham ġaġek nabë sën ham neseggi mehö ngwë hir ġaġek lo. Gerëḳ gevonġ doḳ nah vu ham nabë sën ham nevonġ vu mehö ngwë lo.  
\v 3 Ma nebë va sën ġenelë ḳale mahen teka sën negga raḳ arim mala lo, log su ġenelë ġanġ dus ti sën neggëp loḳ malam aga rë-ë?  
\v 4 Ma nebë va sën ġenër vu arim bë, ‘Ḳööḳ gesa hevonġ ḳale vër in malam ġahis rë.’ Gwelë rë, ġanġ dus ti neggëp loḳ nġo malam ġahis.  
\v 5 Honġ mehö kwam luu! Gwevonġ ġanġ dus ti saga vër in malam govek rë, loḳ mëm rëḳ gwelë nġaa mahen teka sën neggëp loḳ arim mala aga nivesa meġebo vër.   
\p
\v 6 Ham su gwevonġ Anutu yi nġaa vabuung vu anöö! Geham su gwetë ham nġaa vuneḳsën sën ham nebaġo raḳ monë böp lo na vu bööḳ. In rëḳ debaḳë duḳ dob jaḳ vahaj, log depekwë medega ham.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Hil Ḳetaġ Nġaa Vu Anutu  
\r (Lk 11:9-13)  
\p
\v 7 “Bë ham kwetaġ nġaa vu Anutu og rëḳ bo vu ham, bë ham sero nġaa, og ham rëḳ natöḳ jaḳ, bë ham pepa jaḳ repinġ, og Anutu rëḳ tahinin vu ham.  
\v 8 In alam sën deneketaġ nġaa vu Anutu lo, og nevo vu sir, log alam sën denesero nġaa lo, og denetöḳ raḳ, galam sën denepepa raḳ repinġ lo, og netahinin vu sir.   
\p
\v 9 Bë ham ti nalu ketaġ nos vu ama, og rëḳ bo ġelönġ vu yi? Ma!  
\v 10 Log bë mehöti nalu ketaġ yi in ġël ti, og ama rëḳ bo nyël ti vu yi? Ma rot!  
\v 11 Ham alam nimin paya vu dob sënë, rëḳ ham kwamin nevo nalumin lo menevonġ nġaa nivesa vu sir, om ham jaḳ ni borot nabë ham Amamin sën nedo yaġek lo nevonġ nġaa nivesa rot kesuu ham, om rëḳ gevonġ nġaa nivesa vesa vu alam sën deneketaġ vu yi lo.  
\v 12 Nġaa pin sën ham ahëmin neving bë alam degevonġ vu ham lo, og ham gwevonġ vu sir namuġin. Horek los alam denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek lo degwa nebë sënë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Hil Adoḳ Na Aggata Mahen Mala-tumsën-yi  
\r (Lk 13:24)  
\p
\v 13 “Ham doḳ na aggata avi mahen in aggata sënë neya Nyëġ Mala-tumsën-yi. Gaḳ aggata sën neya Nyëġ Nipaya lo, og böpata beneggëp tateḳinsën, lob alam nġahiseḳë deneyoh ya saga rot.  
\v 14 Gaḳ aggata sën neya Nyëġ Mala-tumsën-yi lo, og mahen teka, behuk böp, lob alam ti ti mu denetöḳ raḳ medeneloḳ ya.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Ġeġin Hil Vu Alam-Ġaġek-Kuungsën  
\r (Lk 6:43-44)  
\p
\v 15 “Ham gweġin ham vu alam-ġaġek-kuungsën. In alam saga nebë mehönon dekebu sir raḳ sipsip navij gedeneloḳ yök vu ham in bë ham gwekuung nabë sir alam nijvesa. Rëḳ mu ayoj peggo nipaya nebë anöö bemën sën vonġin dega ham.  
\v 16 Ham nġo rëḳ jaḳ nij jaḳ hir huk sën degevonġ lo. In mehöti su nerur vud anon raḳ aggis niggin ti jes rë, gemehöti su nerur mori anon raḳ jajap rë gema.  
\v 17 Ḳele nivesa pin yö nesis anon nivesa, geḳele nipaya yö nesis anon nipaya.  
\v 18 Ḳele nivesa su yoh vu bë ngis anon nipaya rë, geḳele nipaya su yoh vu bë ngis anon nivesa rë.  
\v 19 Ḳele pin sën su nesis anon nivesa rë lo, og denevuv medenetë raḳ ya nengwah.  
\v 20 Om ham gwelë alam-ġaġek-kuungsën hir huk, beham jaḳ nij nabë saga.”   
\s1 Yesu Rëḳ Nanër Vu Alam La Nabë Su Raḳ Nij Rë  
\p
\v 21 “Alam pin sën ayej neloḳ sa bë ‘Mehöböp! Mehöböp!’ lo, saga sir pin su rëḳ dedoḳ na Nyëġ-yaġek-yi medenatu Anutu-yi-alam rë, gaḳ yiḳ alam sën denesepa loḳ Amaġ yi ġaġek lo sën rëḳ dedoḳ na Nyëġ-yaġek-yi medenatu yi alam.  
\v 22 Vu Buk-tamusën og alam nġahiseḳë rëḳ ayej doḳ sa nabë, ‘Mehöböp! Mehöböp! He nër ġaġek ranġah raḳ arëm, los hetii memö to deya in mehönon raḳ arëm, gehe hevonġ nġaa böp nġahiseḳë raḳ arëm!’  
\v 23 Rëḳ ma gesëḳ nanër vu sir nabë, ‘Sa su raḳ ham nimin rë. Ham alam nimin paya, ham jaḳ na nenga in sa!’”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Begganġ Luu  
\r (Lk 6:47-49)  
\p
\v 24 “Alam sën degenġo sa ġaġek bedesepa doḳ lo, og sir nebë mehö los kwa sën lev yi begganġ raḳ nedo ġelönġ böp.  
\v 25 Lob hob to raḳ mebël vaar böp gesanġ böp vë begganġ saga, rëḳ su kevoh ya rë, in begganġ saga yi mudeng luḳ ya ġelönġ meving ahon niwëëk.  
\v 26 Gaḳ alam pin sën degenġo sa ġaġek pin rëḳ su desepa doḳ rë lo, og sir nebë mehö kwa masën, sën lev yi begganġ raḳ nedo raggër.  
\v 27 Lob hob to raḳ, mebël vaar böp, gesanġ böp vë begganġ saga, lob kevoh pevis bekevoh ya veröḳ yi in raggër niyes.”   
\p
\v 28 Yesu nër ġaġek sënë ggovek, lob alam yu böpata saga delëk bavij töḳ in yi ġaġek,  
\v 29 in su nenër vu sir nebë alam-horek-yi lo rë. Gaḳ nenër nebë mehö los niwëëk ti.   
\c 8  
\s1 Yesu Vonġ Mehö Nisevuuḳ Benivesa Raḳ  
\r (Mk 1:40-44; Lk 5:12-14)  
\p
\v 1 Yesu vu ḳedu meluḳ meya, lob alam nġahiseḳë detamuin yi.  
\v 2 Lob mehöti los nisevuuḳ yam dus vu yi bepetev meneggëp loḳ vaha genër bë, “Mehöböp! Nabë ahëm geving og ġeyoh vu bë gwevonġ mesa niġ veseek jaḳ!”  
\v 3 Lom Yesu bë nema raḳ yi genër bë, “Sahëġ ving! Om nim veseek jaḳ!” Lob yiḳ sevuuḳ saga mehor ya pevis.  
\v 4 Lob Yesu nër vu yi bë, “Gweġin honġ! Su ġena ġenanër nġaa sënë vu mehö la. Gaḳ mëm ġena ġetato honġ vu mehö-neḳo-seriveng gegwetunġ seriveng noh vu sën Moses nër wirek bë hil ġevonġ lo, in alam pin dejaḳ ni nabë nim veseek raḳ.”   
\s1 Yesu Vonġ Rom Ti Sën Neġin Alam-beġö-yi Lo Yi Hur Nivesa Raḳ  
\r (Lk 7:1-10)  
\p
\v 5 Yesu loḳ ya Kapernaum, lob alam-beġö-yi vu Rom yu ti yoh vu mehödahis nemadvahi hir ggev nedo, lob ya vu yi meketaġ bë doḳ vu yi.  
\v 6 Ketaġ bë, “Mehöböp! Sa hur niraḳ meneggëp begganġ ayo; seḳë selönġin benesanġ panġsën rot.”  
\v 7 Lom Yesu nër bë, “Sëḳ nök ġevonġ benivesa jaḳ.”  
\v 8 Rëḳ mehö neġin alam-beġö-yi nër yah bë, “Mehöböp, sa su mehö niġ vesa yoh vu bë ġedoḳ na sa begganġ rë. Om yiḳ ġenanër jaḳ avim mu gesa hur nivesa jaḳ.  
\v 9 Gaḳ yiḳ sa mehö los niġ wëëk ti ving. Sa nahurek sa alaġ sën neġin sa menevo huk vu sa lo babu, log senġo salam-beġö-yi sën sa neheġin sir lo deneggurek sa babuġ ving nebë saga. Bë sa nanër vu sir ti nabë, ‘Ġena!’ og rëḳ na, gesa nanër vu ngwë nabë, ‘Ġenam!’ og rëḳ nam. Gesa nanër vu sa hur nabë, ‘Gwevonġ nġaa sënë!’ og rëḳ gevonġ. Om yiḳ ġenanër jaḳ avim mu og yiḳ yoh vu.”   
\p
\v 10 Yesu nġo, lom ranġa nema genër vu alam sën denetamuin yi lo bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë sa su töḳ vu Israel ti gayo neyam timu vu sa nebë sënë rë.  
\v 11 Gesa nanër vu ham nabë alam nġahiseḳë vu nyëġ mala neverup los nemasuseḳ ya yö rëḳ dena bemedo dega nos doḳ Nyëġ-yaġek-yi geving Abraham lööho Isaak lu Yakop.  
\v 12 Gaḳ alam Yuda og Anutu rëḳ getii vahi na nyëġ malaḳenu dobnë medengu medegeköö nyëj, gesu rëḳ dedoḳ na demedo Nyëġ-yaġek-yi rë.  
\v 13 Lob Yesu nër vu mehö neġin alam-beġö-yi bë, “Ġenah meġena böm, gerëḳ anon jaḳ vu honġ noh vu honġ ġaġek sën ġevonġ ving agi.” Lob nahën nenër log mehö neġin alam-beġö-yi lo yi hur nivesa raḳ pevis.   
\s1 Yesu Vonġ BePita Ggen Avëh Nivesa Raḳ  
\r (Mk 1:29-31; Lk 4:38-39)  
\p
\v 14 Yesu raḳ ya Pita yi begganġ, lob lë Pita ggen avëh nivanë meneggëp begganġ ayo.  
\v 15 Lom Yesu jom loḳ nema, lob nikul ya gekedi raḳ menevonġ nos vu Yesu.   
\s1 Yesu Vonġ Alam Nġahiseḳë Nijvesa Raḳ  
\r (Mk 1:32-34; Lk 4:40-41)  
\p
\v 16 Log sehuksën lom deḳo alam nġahiseḳë sën memö denegwanġ ya sir lo medeyam vu yi, lob tii memö raḳ avi mu meto deya, gevonġ balam hir niraḳsën aggagga pin nivesa raḳ.  
\v 17 Vonġ nġaa sënë lob mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ġaġek anon raḳ. Sën nër nebë:  
\q1 “Yö ti vo hil niraḳsën vër,  
\q2 geḳo hil nivanë aggagga raḳ yah yi.”   
\s1 Ġaġek Raḳ Sën Hil Tamuin Yesu  
\r (Lk 9:57-62)  
\p
\v 18 Yesu lë alam nġahiseḳë yam detetup yi, lob nër vu yi hur maluh bë dejaḳ yaġ medena nġaggee böp nenga vahi.  
\v 19 Lob alam-horek-yi ti ya vu yi menër bë, “Tatovaha! Nyëġ pin sën ġena lo, og sëḳ sepa honġ bena geving.”  
\v 20 Rëḳ Yesu nër yah vu bë, “Anöösik lej neggëp, gesoḳ newisej nedo, gaḳ Mehönon Nalu og ben sën gëp doḳ lo ma!”  
\v 21 Log yi hur maluh lo ngwë nër bë, “Mehöböp! Amaġ nadiiḳ besedev rë, loḳ mëm senök tamuin honġ.”  
\v 22 Loḳ Yesu nër yah vu bë, “Ġetamuin sa, galam-diiḳsën yö rëḳ dedev hir heljënġ.”   
\s1 Yesu Vonġ Sanġ Los Nġaggee Bahë Yes Raḳ  
\r (Mk 4:35-41; Lk 8:22-25)  
\p
\v 23 Yesu raḳ ya nedo yaġ geyi hur maluh deraḳ ya ving.  
\v 24 Deraḳ meto deya nġaggee vuheng, lob pevis besanġ yam böp bevonġ nġaggee sis bevonġin dahun yaġ. Rëḳ Yesuḳ ggëp yiing.  
\v 25 Loḳ yi hur maluh ya deggee vu yi gedenër bë, “Mehöböp! Ġedoḳ vu hil! Hil hevonġin nadiiḳ bemalad nama!”  
\v 26 Loḳ nër yah vu sir bë, “Ham newamin neraḳ in-a? Ham su ayomin neyam timu vu sa yönon rë!” Nër bë saga log kedi petupek raḳ sanġ los nġaggee, lob ahë yes raḳ bededun ma geneggëp.  
\v 27 Lom sir pin delëk mederanġa nemaj gedenër bë, “Mehö sënë nebë va? Om sën sanġ los nġaggee denġo aye-ë!”   
\s1 Yesu Tii Memö Ya In Mehö Luu  
\r (Mk 5:1-20; Lk 8:26-39)  
\p
\v 28 Loḳ tum Yesu ya verup Gadara hir nyëġ vu nġaggee nenga vahi, lob töḳ raḳ mehö luu, geluho vu waaḳ sën denebë mehönon seḳëj loḳ lo avi medetöḳ to. Memö nedo loḳ luho beluho nij wëëk ata, lob alam deneggönengin luho gesu deneyoh aggata saga rë.  
\v 29 Lob luho pevis bedenġeeḳ bë, “Anutu Nalu honġ! Bë gwevonġ va vu he? Buk yö nahën, log ġeyam sënë in bë ġebo vanë vu he namuġin-a?”  
\v 30 Lob bööḳ yu ti vare deneruuk raḳ ḳedu sënë medenare ading teka.  
\v 31 Lob memö deketaġ vu Yesu bë, “Nabë gwetii he na, og gwevonġ he na madoḳ na bööḳ yu ti sagu!”   
\p
\v 32 Lob Yesu nër vu sir bë, “Ham na!” Nebë saga lob to deya meya deloḳ ya bööḳ, lob bööḳ pin saga deseröġ niwëëk beya depesönġ ya nyëġ vaha degwa ti, bedeluḳ ya nġaggee berehöö sir pin bemalaj maya veröḳ yi.   
\p
\v 33 Log alam sën deneġin bööḳ lo deveya medeya nyëġ böp beya denër ġaġek pin ranġah vu hir alam, los memö yi ġaġek ving.  
\v 34 Lom alam pin vu nyëġ saga deyah medeya denesero Yesu. Detöḳ vu yi lom deketaġ vu yi bë gevuu hir nyëġ gena.   
\c 9  
\s1 Yesu Vonġ Mehö Nema Los Vaha Nipaya Nivesa Raḳ  
\r (Mk 2:1-12; Lk 5:17-26)  
\p
\v 1 Yesu raḳ yah yaġ beyah los nġaggee nenga vahi betöḳ ya yi nyëġ.  
\v 2 Lob mehö la devaḳu mehöti seḳë selönġin raḳ reek medeya vu yi. Yesu lë bë ayoj neya timu vu yi, lom nër vu mehö seḳë selönġinsën bë, “Naluġ-e! Ayom sepëp jaḳ! In sa dahun honġ nġaa nipaya ya.”   
\p
\v 3 Lob tum alam-horek-yi vahi denġo bekwaj nevo loḳ ayoj bë, “Mehö sënë ḳo yi raḳ besevöḳ Anutu!”  
\v 4 Rëḳ Yesu raḳ nġaa sën kwaj nevo loḳ ayoj lo ni, lom nër vu sir bë, “Ham kwamin nevo ġaġek nipaya nebë sënë loḳ ham ayomin in va?  
\v 5 Ham kwamin nevo ġaġek sën senër bë, ‘Sa dahun honġ nġaa nipaya ya’ agi lo bë anon ma? In re yoh vu bë gelë nabë dahun ya yönon-a? Rëḳ mu mëm nabë sa nanër vu yi nabë, ‘Kwedi jaḳ meġena’, og mëm ham rëḳ jaḳ ni nabë sa nanër ġaġek los anon.  
\v 6 Om sa bë ham jaḳ ni nabë Mehönon Nalu niwëëk yoh vu bë dahun nġaa nipaya na vu dob—”; log peggirin menër vu mehö seḳë selönġinsën bë, “Kwedi gweḳo honġ reek jaḳ meġenah böm!”  
\v 7 Lob mehö lo kedi raḳ meyah ben.  
\v 8 Galam delë nġaa sënë lom deggöneng rot, gedeḳo Anutu arë raḳ in vonġ niwëëk nebë sënë vu mehönon in bë dedoḳ vu mehönon vahi.   
\s1 Yesu Tahi Matai  
\r (Mk 2:13-17; Lk 5:27-32)  
\p
\v 9 Lob Yesu kedi raḳ vu saga meya, lom lë mehöti nedo raḳ begganġ-takës-yi, arë nebë Matai. Lom nër vu yi bë, “Ġenam ġetamuin sa!” Lob Matai kedi raḳ meya tamuin yi.   
\p
\v 10 Loḳ tum Yesu medo negga nos loḳ Matai ben, lob alam-deneḳo-takës* losho alam-nijpaya nġahiseḳë yam denedo medenegga nos ving losho yi hur maluh.  
\v 11 Alam Parisai* la delë nebë saga lom denër vu yi hur maluh bë, “Nebë va sën ham tatovaha negga nos ving alam-deneḳo-takës* losho alam-nijpaya-ë?”   
\p
\v 12 Rëḳ Yesu nġo hir ġaġek menër yah vu sir bë, “Alam nijvesa su deneya vu dokta rë, gaḳ alam nijraḳsën mu yö deneya vu.  
\v 13 Om ham nah bekwamin bo ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo degwa rë. Sën nenër bë: ‘Sa su hevonġin bë ġaḳo seriveng sën ham nevesi vu sa lo rë.’ Gaḳ sahëġ ving bë ham kwamin paya in alam beham doḳ vu sir. In sa su yam in bë tahi alam yohvu rë, gaḳ seyam in bë tahi alam sën nġaa nipaya neggëp vu sir lo.”   
\s1 Tepëḳ Raḳ Alam Sën Su Ayej Neggërin Nos Rë  
\r (Mk 2:18-22; Lk 5:33-39)  
\p
\v 14 Lob buk ngwë lom mehö-neripek-alam Jon yi hur maluh deya vu Yesu medeloḳ tepëḳ in yi bë, “He los alam Parisai* ayemin neggërin nos buk nġahiseḳë gehe su naha rë, log honġ hur maluh og su denevonġ rë in va?”   
\p
\v 15 Loḳ Yesu peggirin ġaġek raḳ mehö sën neḳo avëh lo benër yah bë, “Ham kwamin bo rë, nabë mehöti medo geving yi alam geluho avëh ti denajom nemaj. Bë nabë sënë og yi alam sënë su rëḳ ayoj maggin medengu rë. Rëḳ mëm buk sën debo mehö sën geḳo avëh lo vër, besu medo geving yi alam rë, og mëm yi alam rëḳ ayoj maggin gayej gërin nos doḳ buk saga.   
\p
\v 16 Log mehöti su neḳo tob mewis sën su deneripek rë lo len ti meneduu tob muġeng sën nekweeḳ lo raḳ rë. Nabë gevonġ nabë saga, og rëḳ dejipek lob tob mewis sënë najul menom, getob muġeng sënë rëḳ nakweeḳ gökin belen böpata rot.  
\v 17 Gemehöti su netöö wain* mewis loḳ memëk-navi muġeng rë. Bë gevonġ nabë sënë og rëḳ wain ngol navi muġeng sën bebepul gekeseh geto mena meris, gememëk-navi nipaya jaḳ geving. Gaḳ mëm denatöö wain* mewis doḳ na memëk-navi mewis, og mëm luho rëḳ demedo nivesa doḳ ti.”   
\s1 Ggev Nalu Avëh Vesa Loḳ Gavëh Ngwë Nivesa Raḳ  
\r (Mk 5:21-43; Lk 8:40-56)  
\p
\v 18 Yesu nahën nenër ġaġek sënë vu sir, lob alam Yuda hir dub-supinsën-yi ala ti yam vu Yesu beyun lus vu yi log nër bë, “Sa naluġ avëh nahën nediiḳ gwëbengko, om ġenam gwebë nemam jaḳ yi in vesa doḳ nah.”  
\v 19 Lob Yesu kedi tamuin yi beya, lob yi hur maluh kedi deya ving yi.   
\p
\v 20 Log avëh ti niḳöḳ neyam ata yoh vu nġebek nemadluho-mevidek-luu, lob verup ggëp Yesu demi bebë nema raḳ Yesu yi tob nyë.  
\v 21 In kwa nevo ggëp ayo nebë, “Bë sa ġebë nemaġ jaḳ yi tob mu, og sëḳ niġ vesa jaḳ.”  
\v 22 Lom Yesu ggërin melë avëh lom nër vu yi bë, “Naluġ-e, kwam vesa! In ayom yam timu vu sa lob vonġ benimvesa raḳ.” Lob pevis bavëh nivesa raḳ.   
\p
\v 23 Lob Yesu ya verup dub ala lo yi begganġ. Lom nġo alam denevë ġevëëġ apel heljënġ yi los denevonġ dedun böp, loḳ nër vu sir bë,  
\v 24 “Ham jaḳ na! Avëh mahen su diiḳ rë, gaḳ mu neggëp yiing!” Rëḳ denöp raḳ yi.  
\v 25 Lob Yesu tii sir beto deyah dobnë, geloḳ ya bejom loḳ avëh mahen nema bekedi raḳ.  
\v 26 Lob ġaġek lo bengö ya meyoh vu nyëġ saga pin meya.   
\s1 Yesu Vonġ Ḳenod Luu Genġengöleng Ti Menij Vesa Raḳ  
\p
\v 27 Log Yesu kedi vu nyëġ saga meya, lom mehö luu malaj ḳenod detamuin yi, bedetahi bë, “Davit* yi Mewis-e! Kwam gevonġin aluu!”  
\v 28 Yesu ya verup loḳ ya begganġ ayo, loḳ luho deyam vu yi, lob loḳ tepëḳ in luho bë, “Melu vonġ ving bë seyoh vu bë ġevonġ melu malamin nivesa jaḳ, ma ma?” Loḳ luho deyoġek bë, “Ëë-ë, Mehöböp. Ġeyoh vu.”  
\v 29 Lob Yesu bë nema raḳ luho malaj genër bë, “Om anon jaḳ noh vu sën melu ayomin nam vu sa agi!”  
\v 30 Lob luho malaj tum yah, log Yesu vo ḳooin luho bë, “Melu su na nanër nġaa sënë vu mehö la.”  
\v 31 Rëḳ ma geluho to deya lob denër Yesu bengö ya meyoh vu nyëġ saga pin.   
\p
\v 32 Luho to deneya log alam deḳo mehöti verup, sën su yoh vu bë bengwënġ rë in memö kwa-nġengöleng-yi nedo loḳ yi.  
\v 33 Lob Yesu tii memö saga to meya log mëm nevengwënġ. Lob alam nġahiseḳë saga kwaj ya nġahi mederanġa nemaj gedenër bë, “Wirek hil su halë nġaa ti nebë sënë ggëp Israel rë!”  
\v 34 Rëḳ alam Parisai* denër bë, “Netii memö to deneya raḳ memö alaj niwëëk.”   
\s1 Yesu Kwa Vonġin Alam  
\p
\v 35 Lob Yesu ya meyoh vu nyëġ böp los mahen pin, betateḳin ġaġek vu sir loḳ hir dub-supinsën-yi ayo yoh vu nyëġ. Benër Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ, gevonġ alam los niraḳsën aggagga genġaa maggin sën neggëp navij lo pin benijvesa raḳ.  
\v 36 Lë alam nġahiseḳë saga, lom kwa vonġin sir. In medo deneketul loḳ gedenedo paya rot nebë sipsip sën alaj main sir lo.  
\v 37 Nebë saga lob peggirin ġaġek menër vu yi hur maluh bë, “Nos nġahiseḳë anon loḳ menedo huk anon, rëḳ alam sën deketöv medengupin lo su nġahi rë.  
\v 38 Om ham kwetaġ vu huk ala nabë gevonġ yi hur na debo yi nos medengupin nom!”   
\c 10  
\s1 Yesu Ggooin Yi Hur Nemadluho-bevidek-luu Raḳ  
\r (Mk 3:13-19; Lk 6:12-16)  
\p
\v 1 Yesu tahi yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu yam bevo niwëëk vu sir bë degetii memö geto dena los degevonġ balam sën niraḳsën aggagga pin töḳ vu sir lo nijvesa jaḳ, jaḳ arë.  
\v 2 Sinarë nemadluho-bevidek-luu sënë arëj sënë: Mehö muġinsën Simon (sën denenër arë ngwë nebë Pita) log ari Andreas, geYakobus luho ari Jon sën Sebedi nalu luho,  
\v 3 lob Pilip geBartolomai, Tomas geMatai, sën yi mehö-neḳo-takës*. Log Yakobus ngwë sën Alpeus nalu, geTadaius.  
\v 4 Log Simon sën yi mehö-neruuk-alam-Rom, luho Yudas Iskariot sën rëḳ nanër Yesu tato vu alam-beġö-yi lo.   
\s1 Yesu Vonġ Horek Vu Yi Hur Maluh Gevonġ Sir Ya Huk  
\r (Mk 6:7-13; Lk 9:1-6)  
\p
\v 5 Lob Yesu vonġ yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu sënë ya, log nër ġaġek vu sir ving bë, “Ham su na vu alam-yu-ngwë. Geham su doḳ na alam Samaria* hir nyëġ.  
\v 6 Gaḳ ham na vu sipsip Israel sën deneketul loḳ bevonġin malaj nama lo.  
\v 7 Ham na nanër vu sir nabë sënë: ‘Nyëġ-yaġek-yi vonġin anon jaḳ!’  
\v 8 Ham gwevonġ balam nijraḳsën nijvesa jaḳ, geham gwevonġ beheljënġ vesaj doḳ. Ham gwevonġ balam nij sevuuḳ nij veseek jaḳ, geham gwetii memö geto dena in alam. Sevo niġ wëëk yök vu ham nyëmasën gemonë ma, om ham gwevonġ meris vu sir geham su gweḳo monë jaḳ.  
\v 9 Ham su gweḳo monë goor ma seriva, ma monë ḳöḳ sepa doḳ ham ḳeggis.  
\v 10 Geham su gweje vahek sepa mena aggata, beham su gweḳo röpröp luu luu, beham su gweḳo suu ngwë geving, beham su natohin atohenġ. Gaḳ yö nama rot! In alam sën ham nanër ġaġek vu sir gedoḳ vu sir lo rëḳ dedoḳ vu ham medebo nos lu nġaa vu ham.  
\v 11 Sën ham na nyëġ böp ti ma begganġ-bu mahen ti lo, og ham doḳ tepëḳ in alam nijvesa in degeġin ham, lob mëm ham medo geving sir rot beham na jaḳ.   
\p
\v 12 Lob nabë ham doḳ na begganġ ti ayo, og ham nanër ġaġek semusën vu alam saga.  
\v 13 Nabë sir alam nijvesa, og ham ġaġek semusën rëḳ na vu sir. Gaḳ nabë sir alam nij paya, og ham ġaġek semusën rëḳ pekwë menom vu ham.  
\v 14 Log nabë mehö la su degeġin ham nivesa gëp hir begganġ ma hir nyëġ rë, besu degenġo ham ġaġek rë, og ham tetëhin kebus in ham vahamin in dejaḳ ni nabë devonġ paya, gegwevuu begganġ ma nyëġ saga geham na.  
\v 15 Sa nanër vu ham yönon nabë, vu Buk-tamusën, sën Anutu genġo mehönon hir ġaġek lo, og rëḳ alam vu nyëġ saga denatöḳ vu nyëvewen böpata rot kesuu Sodom los Gomora.”   
\s1 Maggin Aggagga Rëḳ Berup  
\r (Mk 13:9-13; Lk 21:12-27)  
\p
\v 16 “Ham gwenġo rë, sa nehevonġ ham ya nebë sën sipsip deneloḳ ya anöö bemën avij. Om ham kwamin bo namuġin begwevonġ ham nġaa los kwamin nabë sën hil nanër nyël bë denevonġ nġaa los kwaj lo. Geham malamin yes nabë sën hil nanër nuung bë malaj yes lo.  
\v 17 Ham gweġin ham in mehönon. In rëḳ degeḳo ham na ġaġek vu kaunsor bedebeek ham doḳ hir dub-supinsën-yi.  
\v 18 Log rëḳ degeḳo ham na bare doḳ kiap böp los alam-los-bengöj böp lo malaj, in salam ham, lob ham rëḳ nanër sa ranġah vu sir gevu alam dahis.  
\v 19 Nabë degeḳo ham na ġaġek, og ham su newamin jaḳ nabë, ‘Maḳ hil rëḳ nanër ġaġek nah nabë va? Ma hil rëḳ nanër ġaġek re?’ Gaḳ doḳ buk saga og Anutu yö rëḳ gevonġ ġaġek sën ham nanër vu sir lo vu ham.  
\v 20 In ham su nġo rëḳ nanër ġaġek saga rë, gaḳ ham Amamin yi Anon Vabuung yö rëḳ nanër ġaġek berup ham avimin.  
\v 21 Alam rëḳ degevonġ arij lo doḳ na alam-beġö-yi nemaj bedengis sir medenadiiḳ. Log amaj rëḳ degevonġ nabë saga vu naluj. Log hurmahen rëḳ degelë amaj lu ataj paya medenanër sir ranġah bedengis sir medenadiiḳ.   
\p
\v 22 Lob rëḳ alam pin degelë ham paya in salam ham. Gaḳ alam sën denajom sir ahon rot, bena berup doḳ buk sën denadiiḳ lo, saga rëḳ Anutu geḳo sir nom vu yi.  
\v 23 Lob nabë degevonġ paya vu ham vu nyëġ la, og ham beya mena nyëġ ngwë. Sa nanër vu ham yönon nabë ham nahën gesu rëḳ semu huk na gëp nyëġ Israel pin rë, log Mehönon Nalu rëḳ nom.  
\v 24 Hur maluh ti su kesuu yi tatovaha rë, log hur-huk-meris-yi ti su kesuu ala rë.  
\v 25 Nabë hur maluh arëj böp jaḳ nabë hir tatovaha, og ggovek. Genabë hur-huk-meris-yi arëj böp jaḳ nabë alaj, og yoh vu. Nabë denanër Belsebul* jaḳ begganġ ala, og rëḳ denanër yi hur nabë saga los denanër ggev nipaya la jaḳ sir geving.”   
\s1 Mehönon Degönengin Anutu  
\r (Lk 12:2-7)  
\p
\v 26 “Om ham su ġönengin mehönon. Nġaa pin sën neggëp vunsën gwëbeng rëḳ natöḳ nam ranġah vu tamusën. Genġaa pin sën debom meneggëp loḳ ġobeng gwëbeng agi, og nahub rëḳ alam pin dejaḳ ni.  
\v 27 Ġaġek sën sa nanër vu ham vunsën lo, og ham nanër na ranġah. Geġaġek sën sa nepatereng loḳ ya ham nengamin lo, saga ham bare jaḳ telig getahi na ranġah.  
\v 28 Ham su ġönengin alam sën dengis ham navimin mu menadiiḳ lo, in su deyoh vu bë rëḳ dengis ham anomin geving rë. Gaḳ mëm ham ġöneng in Mehö sën yoh vu bë kevoh ham navimin los anomin doḳ Nyëġ-nengwah-yi lo.  
\v 29 Ham yoh vu bë baġo soḳ mahen luu jaḳ toea timu, rëḳ soḳ saga ti su rëḳ mala nama vunsën geham Amamin duġin rë.  
\v 30 Gaḳ ham og Anutu tevin ham yumin viis pin los dahis beneraḳ ni.  
\v 31 Om ham su ġönengin ham, in kwa nevo ham kesuu soḳ nġahiseḳë meneġin ham.”   
\s1 Hil Nanër Ranġah Nabë Yesu Yi Alam Hil  
\r (Lk 12:8-9)  
\p
\v 32 “Mehöti bë nanër yi ranġah vu mehönon nabë sa alam yi, og sëḳ nanër yi ranġah nabë saga vu Amaġ sën nedo yaġek lo.  
\v 33 Log bë mehöti dah sarëġ vun in mehönon nabë su sa alam yi rë, og sëḳ dah arë vun in Amaġ sën nedo yaġek lo.”   
\s1 Yesu Yam In Beġö Berup  
\r (Lk 12:51-53; 14:26-27)  
\p
\v 34 “Ham su gwekuung nabë seyam in ġevonġ mamer vu dob. Ma! Sa su yam in mamer rë, gaḳ seyam in beġö berup.  
\v 35 Seyam in ġevonġ ġaġek-beġö-yi berup galam degelë sir paya in sa los sa ġaġek.  
\q1 Mehönon losho amaj ahëj sengën vu sir.  
\q1 Log avëh losho ataj ahëj sengën vu sir,  
\q1 gavëh atov losho ggej denapëëng sir,   
\q1
\v 36 galam sën denedo raḳ begganġ timu lo depemëġin sir.   
\m
\v 37 Mehöti bë ahë geving ama ma ata rot kesuu sa, og su yoh vu bë rëḳ natu sa alam rë. Log bë mehöti ahë geving nalu maluh ma avëh kesuu sa, og su yoh vu bë rëḳ natu sa alam rë.  
\v 38 Log mehöti bë su bër yi ḳelepeḳo* jaḳ metamuin sa rë, og su yoh vu bë rëḳ natu sa alam rë.  
\v 39 Mehöti bë kwa bo yi, og su rëḳ medo mala-tumsën rë. Gaḳ mehöti bë kwa bo sa gekwa birek in yi, og rëḳ medo mala-tumsën.”   
\s1 Alam Sën Rëḳ Degeḳo Nyëvewen Lo  
\r (Mk 9:41)  
\p
\v 40 “Mehöti bë gevonġ nivesa vu ham, og vonġ nivesa vu sa. Gemehöti bë gevonġ nivesa vu sa, og vonġ nivesa vu Mehö sën vonġ sa meseyam lo ving.  
\v 41 Mehöti bë geḳo mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti jaḳ in yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën, og luhoho rëḳ degeḳo hir nyëvewen gëp ti. Gemehöti bë geḳo mehö niröp ti jaḳ in yi mehö niröp, og luhoho rëḳ degeḳo hir nyëvewen gëp ti.  
\v 42 Log mehöti bë geḳo bël kul mebo vu sa mehö meris ti menanum in raḳ ni bë sa hur, og sa nanër vu ham yönon nabë, mehö sënë yi nyë vewen neggëp vu yaġek.”   
\c 11  
\s1 Mehö-neripek-alam Jon Vonġ Yi Hur Maluh Deya Vu Yesu  
\r (Lk 7:18-35)  
\p
\v 1 Yesu nër ġaġek saga vu yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu ggovek, log kedi raḳ beya begganġ-bu sën deneggëp dus vu nyëġ saga in bë tateḳin ġaġek vu sir.   
\p
\v 2 Log Mehö-neripek-alam Jon nedo ḳarabus genġo nġaa böp sën Kerisi* nevonġ lo bengö, lob vonġ yi hur maluh la deya vu Yesu in bë dedoḳ tepëḳ in yi nabë,  
\v 3 “Maḳ honġ mehö sën Jon nër bengöm bë rëḳ ġenam lo sënë, ma he rëḳ medo ġeġin yi rë?”   
\p
\v 4 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Ham nah mena nanër nġaa sën ham nġo los ham lë lo vu Jon nabë,  
\v 5 alam malaj ḳenod denelë nyëġ ggökin, galam vahaj paya deneya aggata, galam nij sevuuḳ nij veseek neraḳ galam nengaj mir denenġo ġaġek, galam sën denediiḳ lo vesaj neloḳ yah, log alam sën denedo paya in nġaa navij yi lo denenġo Bengö Nivesa.  
\v 6 Mehöti sën su kwa luu luu in sa rë lo, og kwa vesa!”   
\s1 Yesu Vonġ Tepëḳ Raḳ Nġaa Nġahiseḳë In Jon  
\p
\v 7 Lob Jon yi hur maluh deyah loḳ mëm Yesu yom nër Jon degwa vu alam yu böpata saga nebë, “Wirek ham ya nyëġ-yumeris in bë ham gwelë mehö nebë va? Ham bë gwelë ayööng neḳo dee menekepë yah geneyom-a?  
\v 8 Ma ham ya in bë gwelë mehö nebë va? Ham bë gwelë mehöti neröp tob niyes mala nġeri nġeri? Ma! Alam sën deneröp tob niyes nebë saga, og denedo alam-los-bengöj bej.  
\v 9 Ma ham ya in bë gwelë mehö nebë va? Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti? Ëë, om mëm sa nanër vu ham nabë mëm yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën bekesuu alam-denenër-ġaġek-ranġahsën lo pin.  
\v 10 Yiḳ mehö saga sën dekevu ġaġek raḳ yi loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:  
\q1 ‘Gwenġo rë! Sëḳ ġevonġ sa hur ti namuġin,  
\q2 mena negetonġin aggata in honġ!’   
\m
\v 11 Sa nanër vu ham yönon nabë Mehö-neripek-alam Jon arë böp rot kesuu alam pin sën ataj neḳo sir vu dob agi. Rëḳ mu alam sën denesepa loḳ sa bedenetu Anutu-yi-alam lo pin, og rëḳ dekesuu Jon.  
\v 12 Loḳ buk sën Mehö-neripek-alam Jon yam dob lo, lob nġaa maggin vonġin bë kepë Nyëġ-yaġek-yi beyam verup gwëbeng, galam nijpaya denesis beġö vu Nyëġ-yaġek-yi niwëëk ata benij wëëk rot in bë deduḳ na medegeḳo.  
\v 13 Ġaġek pin sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu lo los horek pin, neggëp in mala negët Jon sënë.  
\v 14 Lob ham bë jaḳ ni nabë saga, og ham gwevonġ geving mehö sënë lo nabë Elia sën denenër bë rëḳ nom lo.  
\v 15 Mehöti bë nenga neggëp, og genġo sa ġaġek.  
\v 16 Ma sëḳ tateḳin ham alam buk sënë jaḳ va? Ham nebë hurmahen sën ggëp deneggök telig bedenetahi hurmahen vahi bë:   
\q1
\v 17 ‘He nasis ggaġeng rëḳ ma  
\q2 geham su nelöö rë.  
\q1 Gehe nasu kwamin paya paya,  
\q2 rëḳ ham su nesu menepengah ham rë.’   
\m
\v 18 In Mehö-neripek-alam Jon yam, lob su negga nos los nenum wain rë, rëḳ ham nër yi nebë, ‘Memö neloḳ vu yi!’  
\v 19 Lob Mehönon Nalu yam benegga los nenum, lob ham nër yi bë, ‘Ham gwelë mehö sënë! Mehö ahëta los nenum wain panġsën, alam-deneḳo-takës* losho alam nijpaya hir mehö yi!’ Rëḳ mu nabë hil ġalë Anutu yi huk og hil ajaḳ ni nabë yi mehö los kwa.”   
\s1 Yesu Kwa Pesivin Alam Sën Su Denevonġ Ving Rë  
\r (Lk 10:13-15)  
\p
\v 20 Log Yesu vonġ ġaġek raḳ nyëġ vahi sën nevonġ nġaa böp nġahiseḳë loḳ rëḳ su deneggërin sir yah vu Anutu rë lo nebë,  
\v 21 “Wöp-o! Ham Korasin! Gëp in ham! Ham Betsaida! Gëp in ham! Bë mehöti gevonġ nġaa böp gëp alam Ture los Sidon hir nyëġ nabë sën sa hevonġ loḳ ham nyëġ agi, og rëḳ ayoj maggin in devonġ nġaa nipaya medegërin sir nom, medegeyeh vahek duum gededev tamut jak sir gedemedo doḳ vewev degwa.  
\v 22 Om sa nanër vu ham nabë, doḳ Buk-nyëvewen-yi, og ham rëḳ gweḳo maggin böpata rot kesuu alam Ture los Sidon.  
\v 23 Geham alam Kapernaum, ham bë kwerë ham jaḳ na vavunë? Ma! Rëḳ ham duḳ na Nyëġ-nengwah-yi. Bë mehöti gevonġ nġaa böp gëp Sodom nabë sën sa hevonġ ggëp ham nyëġ lo, og rëḳ Sodom nahën medo rot beberup doḳ buk sënë.  
\v 24 Om sa nanër vu ham nabë doḳ Buk-nyëvewen-yi, og ham rëḳ gweḳo maggin böpata rot kesuu Sodom hir maggin!”   
\s1 Yesu Nër Bë, “Ham Nam Vu Sa Mesewah”  
\r (Lk 10:21-22)  
\p
\v 25 Vu buk saga Yesu jom raḳ bë, “O Amaġ! Honġ Mehöböp vu yaġek los dob. Sahëġ nivesa rot vu honġ in nġaa pin sënë neggëp vunsën in alam los kwaj, gaḳ ġetato vu alam sën su deluḳ dub böp rë lo.  
\v 26 Yönon Amaġ! In yiḳ nġo kwam nevo bë gwevonġ nabë saga in nivesa.”  
\v 27 Log nër ving bë, “Amaġ vo nġaa pin loḳ yam sa nemaġ ggovek ya. Gemehöti su raḳ Nalu ni rë, gaḳ Ama yö timu raḳ ni. Gemehöti su raḳ Ama ni rë, gaḳ yiḳ Nalu yö timu raḳ ni. Galam sën Nalu tato Ama vu sir lo, og deraḳ ni ving.  
\v 28 Ham sën nekwerë nġaa maggin, beham nevimengin menedo lo, ham pin nam vu sa, in sa ġaḳo maggin vër in ham geham sewah.  
\v 29 Ham natu sa hur, beham gweḳo kwa vu sa. In sa mehö malaġ yes, gesa su nehaḳo sa raḳ loḳ ayoġ rë, lob ham ayomin rëḳ geto megëp revuh.  
\v 30 Kë! Huk sën sebo vu ham lo saga su rëḳ deġinengin ham rë, genġaa maggin sën sëḳ ġevonġ vu ham in ham kwerë lo, saga yiḳ sepëp!”   
\c 12  
\s1 Tepëḳ Raḳ Buk-sewahsën-yi*  
\r (Mk 2:23-28; Lk 6:1-5)  
\p
\v 1 Buk-sewahsën-yi* ti lob Yesu losho yi hur maluh deyoh ya huk wit* ti ayo, lob yi hur maluh derur nos sënë anon mededah in dediiḳahëj.  
\v 2 Loḳ alam Parisai* delë lob denër vu Yesu bë, “Ġelë! Honġ hur maluh dekeyëh horek Buk-sewahsën-yi*!”  
\v 3 Rëḳ loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Maḳ ham su tevin ġaġek sën Davit diiḳahë wirek lo rë?  
\v 4 Diiḳahë lob losho alam sën denesepa yi lo deloḳ ya Anutu yi dub bedegga brët vabuung sën denetunġ netu seriveng benedo ggëp Anutu mala lo. Nos sën alam meris nebë Davit su deyoh vu bë dega rë lo, gaḳ alam-deneḳo-seriveng mu yö denegga, (rëḳ mu dediiḳahëj lom degga lob saga su devonġ paya rë).  
\v 5 Log maḳ ham su raḳ ġaġek sën neggëp loḳ horek lo ni rë? Sënë nebë alam-deneḳo-seriveng denevonġ huk loḳ dub ayo loḳ Buk-sewahsën-yi* lob dekeyëh horek ving nebë saga, rëḳ su devonġ paya rë.  
\v 6 Rëḳ sa nanër vu ham nabë nġaa sën nedo agi, sën böpata kesuu dub-vabuung-böp.  
\v 7 Bë ham jaḳ ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo ni, og ham su rëḳ bo maggin vu sir rë. Ġaġek sënë nebë: ‘Sa su nehevonġin bë ġaḳo seriveng sën ham nevesi vu sa lo rë, gaḳ sahëġ neving bë ham kwamin paya in alam beham doḳ vu sir.’ Om su devonġ paya rë.  
\v 8 In Mehönon Nalu tu Buk-sewahsën-yi* ala.”   
\s1 Yesu Vonġ Mehö Nema Nipaya Nivesa Raḳ  
\r (Mk 3:1-6; Lk 6:6-11)  
\p
\v 9 Yesu vu nyëġ saga beya meloḳ ya alam Parisai* saga hir dub-supinsën-yi.  
\v 10 Lob mehö seḳë belooinsën ti nedo. Lom alam la bë denanër ġaġek jaḳ Yesu, lob deloḳ tepëḳ in yi bë, “Maḳ yoh vu bë hil ġevonġ alam nijraḳsën nijvesa jaḳ doḳ Buk-sewahsën-yi* ma ma?”  
\v 11 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Bë ham ti yi sipsip perurek timu, lob duḳ söv doḳ Buk-sewahsën-yi*, og maḳ mehö saga su rëḳ najom jaḳ nom vavunë rë? Gaḳ rëḳ najom jaḳ nom!  
\v 12 Rëḳ mu mehönon dekesuu sipsip yönon. Om sën hil ayoh vu bë adoḳ vu mehönon doḳ Buk-sewahsën-yi*.”  
\v 13 Log nër vu mehö sënë bë, “Ġetelo seḳëm nam!” Lom telo seḳë ya, lob nivesa raḳ nebë vahi.  
\v 14 Lob alam Parisai* to deyah dobnë medesupin sir medevengwënġ raḳ aggata bë dengis Yesu menadiiḳ.   
\s1 Anutu Yi Mehö-huk-yi Yesu  
\p
\v 15 Loḳ Yesu raḳ ni, lob vuu nyëġ saga geya. Lob alam nġahiseḳë detamuin yi, lob vonġ alam nijraḳsën pin benijvesa raḳ.  
\v 16 Log vo ḳoo vu sir bë su denanër yi ranġah,  
\v 17 lob ġaġek sën wirek Anutu nër verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya avi lo anon raḳ.  
\v 18 Nebë:  
\q1 “Sa hur sënë, sehooin yi raḳ,  
\q2 sahëġ neving yi, gesa halë yi nivesa kesuu alam vahi pin.  
\q1 Rëḳ sa ġetunġ sa Anon Vabuung jaḳ yi,  
\q2 lob rëḳ tateḳin sa ġaġek anon degwa vu alam-yu-ngwë.   
\q1
\v 19 Losho mehönon su rëḳ denanër sir rë, gesu rëḳ genġeeḳ rë,  
\q2 gesu rëḳ degenġo gegevonġ paanġ gëp telig rë.   
\q1
\v 20 Ġagwëḳ sën keyëh meneggëp neḳo ahon lo, og sa hur su rëḳ keyëh na veröḳ yi rë.  
\q2 Log ram yi wik sën ggëp nelëlek teka lo, og sa hur su rëḳ napuv na veröḳ yi rë.  
\q2 Rëḳ medo gevonġ huk in rot beġaġek niröpsën anon jaḳ bekesuu nġaa nipaya pin.   
\q1
\v 21 Lob alam-yu-ngwë rëḳ medo debo kwaj in yi nabë rëḳ doḳ vu sir.”   
\s1 Denër Bë Yesu Vonġ Huk Raḳ Satan Niwëëk  
\r (Mk 3:20-30; Lk 11:14-23)  
\p
\v 22 Lob deḳo mehöti yam vu yi. Memö nedo loḳ yi bemala ḳenod los su yoh vu bë bengwënġ rë. Lob Yesu vonġ benivesa raḳ, betum nevengwënġ genelë nyëġ.  
\v 23 Lob alam yu böpata saga delëk anon bedenër bë, “Mehö sënëḳ maḳ yiḳ Davit* yi mewis sën lo?”  
\v 24 Rëḳ alam Parisai* denġo, lob denër bë, “Netii memö to deneya raḳ memö alaj Belsebul* niwëëk.”  
\v 25 Rëḳ Yesu raḳ ayoj ni, lob nër vu sir bë, “Nabë alam dob timu debasuh sir bedengis sir, og dob saga rëḳ nabumeng na. Log nabë nyëġ böp ti ma alam degwa ti debasuh sir na yu luu bedengis sir, og rëḳ nyëġ ma alam degwa ti saga su rëḳ demedo rë.  
\v 26 Om nabë Satan getii yi hur memö geto dena, og losho yi hur rëḳ debasuh sir, lom yi nyëġ rëḳ medo niwëëk nabë va?  
\v 27 Rëḳ mu nabë Belsebul* neloḳ vu sa yönon besa nehetii memö to deneya, og maḳ re neloḳ vu ham alam besën denetii memö to deneya agi? Om ham alam saga degenġo ham ġaġek sagi medeseggi rë.  
\v 28 Gaḳ bë Anutu yi Anon Vabuung loḳ vu sa, besa hetii memö beto deneya, og ham jaḳ ni nabë Anutu yam vu ham ggovek ya in bë geġin ham.  
\v 29 Mehöti su yoh vu bë doḳ na Mehö Nipaya los niwëëk saga yi begganġ mebo yi ḳupeḳ pin vër rë. Nabë naduu mehö niwëëk saga govek, og mëm godeḳ yi ḳupeḳ pin sën nedo loḳ yi begganġ ayo lo.  
\v 30 Mehöti sën su sa alam yi rë lo, og nesis beġö vu sa. Gemehöti sën su neloḳ vu sa menesupin sipsip ving rë lo, og netii sir meya denepalët loḳ.  
\v 31 Om sa nanër vu ham nabë Anutu yoh vu bë dahun mehönon hir nġaa nipaya los ġaġek pelësën pin sën denevonġ lo na. Gaḳ ġaġek pelësën sën denenër raḳ Anon Vabuung lo, og su rëḳ Anutu dahun na rë.   
\p
\v 32 Log mehöti bë nanër ġaġek nipaya ti jaḳ Mehönon Nalu, og rëḳ Anutu dahun yi nipaya sënë na. Gaḳ nabë mehöti nanër ġaġek nipaya ti jaḳ Anon Vabuung, og su rëḳ Anutu dahun yi nipaya sënë na rë. Gaḳ rëḳ nama, vu gwëbeng gevu tamusën geving.”   
\s1 Ḳele Nipaya Nevuuḳ Anon Nipaya  
\r (Lk 6:43-45)  
\p
\v 33 “Nabë ham baroh ḳele nivesa, og yö rëḳ ngis anon nivesa. Nabë ham baroh ḳele nipaya, og yö rëḳ ngis anon nipaya. In hil nehalë ḳele anon rëḳ mëm hil naraḳ ni nebë ḳele nivesa ma nipaya.  
\v 34 Nyël nalu ham! Ham su yoh vu bë nanër ġaġek nivesa rë, in ham alam nimin paya. Yönon, ham nenër ġaġek verup avimin yoh vu nġaa sën ham kwamin nevo loḳ ayomin lo.  
\v 35 Om mehö nivesa neḳo nġaa nivesa vër loḳ nġaa nivesa sën nesupin meneggëp loḳ ayo lo, menenër yam ranġah, log mehö nipaya neḳo nġaa nipaya vër loḳ nġaa nipaya sën nesupin meneggëp loḳ ayo lo, menenër yam ranġah.  
\v 36 Om sën sa nanër vu ham nabë ġaġek jeggin jeggin pin sën alam denenër lo, og rëḳ Anutu gevonġ nyëvewen doḳ nah vu sir doḳ buk sën genġo alam pin hir ġaġek lo.  
\v 37 In honġ ġaġek rëḳ nanër honġ nabë honġ mehö nim vesa ma rëḳ nanër honġ nabë honġ mehö nim paya.”   
\s1 Alam La Deketaġ Vu Yesu Bë Degelë Nġaa Böp  
\r (Mk 8:11-12; Lk 11:29-32)  
\p
\v 38 Nër saga ggovek lob alam-horek-yi la los alam Parisai* la denër vu yi bë, “Tatovaha, he hevonġin bë gwevonġ nġaa böp ti behe ġalë.”   
\p
\v 39 Lom nër yah vu sir bë, “Ham alam sën nedo dob-ë, ham alam nimin paya. Ham nebë avëh baggëb, om sën ham nekwetaġ bë ham gwelë nġaa böp. Rëḳ mu sa su rëḳ ġevonġ nġaa böp vu ham rë. Gaḳ sëḳ ġevonġ nġaa böp nabë sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yona yi nġaa böp lo mu vu ham beggovek.  
\v 40 Wirek Yona neggëp loḳ ġël böp ayo yoh vu ranġah löö gebuk löö, lom Mehönon Nalu rëḳ gëp doḳ dob ayo noh vu ranġah löö gebuk löö nabë saga.  
\v 41 Log vu Buk-tamusën og Anutu rëḳ seggi mehönon hir ġaġek, lob rëḳ alam Nineve kedi debare medenanër ġaġek jaḳ alam vu buk sënë nabë denevonġ nġaa nipaya. In alam Nineve denġo Yona aye bedeggërin sir yah vu Anutu. Gaḳ Mehö sën nedo agi kesuu Yona, rëḳ ham su wërin ham rë.  
\v 42 Log vu Buk-tamusën og Anutu rëḳ seggi mehönon hir ġaġek, lob rëḳ avëh-los-bengö vu dob nyë sën sanġ-neverup lo kedi bare menanër ġaġek jaḳ alam vu buk sënë nabë denevonġ nġaa nipaya. In avëh-los-bengö sënë yam vu dob nyë in bë genġo Solomon* yi ġaġek los kwa böp. Gaḳ Mehö sën nedo agi og kesuu Solomon*, rëḳ ham su nġo aye rë.”   
\s1 Memö Yom Ggökin  
\r (Lk 11:24-26)  
\p
\v 43 “Memö nipaya sën to meya in mehönon ti lo, og to meya medo neyoh nyëġ nivevo benesero nyëġ len ti in bë sewah doḳ, rëḳ su netöḳ raḳ rë.  
\v 44 Lom nër bë, ‘Maam saḳ nah mena ġalë begganġ sën sa nado loḳ wirek lo rë!’ Lob yah verup rëḳ nelë bë desekee begganġ sën lo bedevuneḳ vu benedo meris.  
\v 45 Lob rengö yi beyah ḳo memö nemadvahi-bevidek-luu sën denevonġ nġaa nipaya rot medenekesuu yi lo, beyom denedo loḳ begganġ sënë. Lob mehö sën nedo paya wirek lo mëm nedo paya ya veröḳ yi rot. Om nġaa nipaya nabë sënë rëḳ natöḳ vu alam nij paya sën denedo gwëbeng agi nabë saga.”   
\s1 Yesu Ata Lo Ari Lo  
\r (Mk 3:31-35; Lk 8:19-21)  
\p
\v 46 Yesu nahën nenër ġaġek nebë sënë vu alam, log ata gari lo yam denare dobnë in bë losho debengwënġ.  
\v 47 Lob mehöti nër vu bë, “Ġelë, atam losho arim lo yam denare dobnë in bë ham los bengwënġ.”  
\v 48 Lob Yesu nër ġaġek yah vu mehö sënë bë, “Sataġ re? Gesarig re lo?”  
\v 49 Lob tato yi hur lo raḳ nema genër bë, “Gwelë! Ataġ lo arig lo sënë.  
\v 50 Alam sën denesepa loḳ Amaġ vu yaġek kwa lo, og sir saga mëm detu sarig lo, savëhnög lo, sataġ lo!”   
\c 13  
\s1 Mehö Netetëhin Nos Ġahis Vu Huk  
\r (Mk 4:1-9; Lk 8:4-8)  
\p
\v 1 Vu buk saga Yesu vu begganġ ayo meto meya dobnë, beya nedo dus vu nġaggee böp nenga.  
\v 2 Loḳ alam yu böpata deya vu yi, lob Yesu raḳ ya nedo yaġ ti, galam pin denare nġaggee nenga.  
\v 3 Log nër ġaġek peggirinsën nġahiseḳë vu sir bë, “Ham gwenġo rë! Mehö netetëhin nos ġahis ti to meya huk anon in bë tetëhin yi nos ġahis.   
\p
\v 4 Netetëhin nos ġahis, lob vahi to nedo loḳ aggata sën neyoh huk vuheng lo, lom soḳ yam degga pevis.  
\v 5 Log ġahis la to meraḳ nedo dob mahen teka sën raḳ neggëp ġelönġ vavunë lo, om kip pevis in dob mahen teka mu,  
\v 6 lob hes tum bevev raḳ lom meran ya, in ġeġa su luḳ ya dob ġebinë rë.  
\v 7 Log ġahis vahi to meloḳ ya nedo vos niggin ggin ayo, lob vos niggin ggin sënë kip merig meggök nos bevonġ paya.  
\v 8 Log ġahis la to meluḳ ya nedo dob jeji, lob rig besis anon nivesa. La sis anon mehödahis nemadvahi, gela sis anon mehödahis löö, gela sis anon mehödahis ti benemadluho.  
\v 9 Mehöti bë nenga neggëp, og genġo ġaġek sënë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Degwa Ranġah  
\r (Mk 4:10-12; Lk 8:9-10)  
\p
\v 10 Lob yi hur maluh ya deloḳ tepëḳ in yi bë, “Ġenër ġaġek pin netu ġaġek peggirinsën vu sir in va?”  
\v 11 Loḳ nër yah vu sir bë, “In Anutu tateḳin Nyëġ-yaġek-yi yi ġaġek vunsën degwa vu ham, gaḳ su tateḳin vu alam sënë rë.  
\v 12 Mehöti sën neraḳ ġaġek degwa ni lo, og rëḳ jaḳ la degwa ni geving rot, gemehöti sën su neraḳ ġaġek degwa ni rë lo, og rëḳ kwa birekin teka sën neraḳ ni lo benama na veröḳ yi.  
\v 13 Senër ġaġek peggirinsën vu sir in bë rëḳ degelë mu gesu dejaḳ ni rë, log degenġo mu gesu denatöḳ jaḳ ġaġek degwa rë.  
\v 14 Om mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ġaġek anon raḳ, sën nër nebë:  
\q1 ‘Ham nengamin rëḳ genġo, rëḳ ham kwamin su rëḳ natöḳ jaḳ rë.  
\q1 Ham malamin rëḳ gelë, rëḳ ham su rëḳ jaḳ degwa ni rë.’   
\m
\v 15 GeYesaya nër raḳ sir ving bë:  
\q1 ‘Nabë saga, in alam sënë ayoj niwëëk,  
\q2 medemir nengaj gedekebu malaj  
\q2 in bë malaj rëḳ gelë genengaj rëḳ genġo,  
\q1 lob dejaḳ ni medegërin sir lob sa ġevonġ benijvesa jaḳ.’   
\m
\v 16 Gaḳ mu hameḳ kwamin vesa in ham malamin nelë sa los ham nengamin nenġo sayeġ.  
\v 17 Sa nanër vu ham yönon nabë: Wirek alam-denenër-ġaġek-ranġahsën los alam yohvu nġahiseḳë denetunġ malaj in bë degelë nġaa sën ham nelë agi, rëḳ su denelë rë. Log denebë nengaj in bë degenġo ġaġek sën ham nenġo agi, rëḳ su denenġo rë.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehö Netetëhin Ġahis Lo Yi Degwa  
\r (Mk 4:13-20; Lk 8:11-15)  
\p
\v 18 “Om ham gwenġo ġaġek peggirinsën raḳ mehö netetëhin ġahis lo degwa rë.  
\v 19 Alam sën denenġo Nyëġ-yaġek-yi yi ġaġek rëḳ su kwaj netöḳ raḳ degwa rë lo, og sir nebë ġahis sën to nedo loḳ aggata, in Mehö Nipaya lo yam nesepos ġaġek lo vër in ayoj.  
\v 20 Log ġahis sën to nedo raḳ ġelönġ vavunë lo, nebë alam sën denġo ġaġek medeḳo raḳ pevis mekwaj vesa in.  
\v 21 Rëḳ mu sir nebë nos ġeġa sën neraḳ vu ġelönġ lo, lob su denedo hus ading rë. Bë nġaa maggin ti natöḳ jaḳ sir, ma mehö la denanër sir in desepa loḳ sa ġaġek, og rëḳ dedëëin na pevis.  
\v 22 Log ġahis sën to meloḳ ya vos niggin ggin ayo lo, nebë alam sën denenġo ġaġek, loḳ newaj neraḳ in nġaa dob yi lo. Gahëj ving monë lu nġaa rot ggök ya ġaġek, lom diiḳ gesu sis anon rë.  
\v 23 Log ġahis sën to meluḳ ya dob jeji lo nebë alam sën denġo ġaġek bedetöḳ raḳ degwa bedenevonġ ving bedenevonġ banon raḳ lo. La denesis anon mehödahis nemadvahi, gela denesis anon mehödahis löö, gela denesis anon mehödahis ti benemadluho.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Vos Nipaya Kip Loḳ Huk  
\p
\v 24 Loḳ nër ġaġek peggirinsën ngwë ggökin vu sir bë, “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehönon ti tetëhin nos ġahis nivesa loḳ yi huk.  
\v 25 Lob neggëp yiing buk, log mehö sën nelë yi paya lo, tetëhin vos nipaya ġahis ggök ya nos ġahis lo vavunë geneya.  
\v 26 Lob ġahis lo kip meböp raḳ ggovek bebë ngis anon, loḳ delë vos nipaya lo kip merivin loḳ ving.  
\v 27 Lob yi hur ya denër vu yi bë, ‘Mehö böp, maḳ ġetetëhin ġahis nivesa loḳ honġ huk, log vos nipaya sën kip agu yam vu tena?’  
\v 28 Loḳ nër vu sir bë, ‘Mehö sën nelë sa paya lo vonġ nġaa sënë!’ Lom yi hur deloḳ tepëḳ in yi bë, ‘Om he na bepul vos sënë na?’  
\v 29 Rëḳ nër yah bë, ‘Ma! Bë ham bepul vos na, og maḳ ham rëḳ bepul nos la geving.  
\v 30 Om ham naḳööḳ geluho desarömin sir medebare gebuk sën hil abo nos anon lo rë. Lob doḳ buk saga og sëḳ nanër vu alam sën debo nos anon lo nabë dengap vos nipaya jaḳ bun namuġin bena degetë jaḳ na nengwah, log mëm dengupin nos anon jaḳ na sa jök.’”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Ġahis Mahen Teka  
\r (Mk 4:31-32; Lk 13:18-21)  
\p
\v 31 Loḳ Yesu nër ġaġek peggirinsën ngwë vu sir ggökin bë, “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mastet* ġahis sën mehöti ḳo meya mehin loḳ yi huk.  
\v 32 Nos ġahis saga mahen teka genos ġahis pin kesuu, rëḳ tum nekip lob böp neraḳ benekesuu nos pin geya netu ḳele, besoḳ sën denevëëng medeneya agi yam denejegwi newisej loḳ nema.”   
\p
\v 33 Log nër ġaġek peggirinsën ngwë vu sir nebë, “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë yiist* sën nevonġ bebrët nerig lo. Avëh ti ḳo meya sarömin ving parawa ḳetuḳ löö loḳ ġabum, lom yiist* köd parawa pin sënë merig.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën  
\r (Mk 4:33-34)  
\p
\v 34 Yesu nër ġaġek peggirinsën pin saga gesu nër ti ranġah rë, gaḳ nër tu ġaġek peggirinsën mu vu alam yu böpata saga.  
\v 35 In mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ġaġek sënë anon jaḳ. Sën nebë:  
\q1 ‘Sëḳ nanër vu sir jaḳ ġaġek peggirinsën.  
\q2 Gesëḳ nanër ġaġek sën nevun yi loḳ buk sën Anutu tunġ yaġek los dob meneggëp rot meverup gwëbeng agi vu sir.’   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Vos Nipaya Lo Degwa  
\p
\v 36 Yesu nër ggovek, log vuu alam yu böpata saga ya, geloḳ yah begganġ ayo, lob yi hur maluh ya deloḳ tepëḳ in yi bë, “Ġenanër ġaġek peggirinsën sën vos nipaya kip loḳ huk anon lo degwa ranġah vu he rë.”   
\p
\v 37 Lob nër yah vu sir bë, “Mehö sën nevaroh nos ġahis nivesa saga og Mehönon Nalu.  
\v 38 Gedob pin sënë nebë huk, genos ġahis nivesa saga nebë alam sën detu Anutu yi hur, gevos nipaya saga nebë Mehö Nipaya Satan yi hur lo.  
\v 39 Log mehö netetëhin vos nipaya ġahis lo, saga Satan. Log buk sën dengupin nos lo, saga og buk sën dob los yaġek nama na lo. Galam sën dengupin nos lo, sagaḳ angër lo.  
\v 40 Log sën dengupin vos nipaya mena debesi pin jaḳ nengwah lo, og yiḳ rëḳ degevonġ nabë sënë doḳ Buk-tamusën.  
\v 41 Doḳ buk saga Mehönon Nalu rëḳ gevonġ yi angër na dengupin alam nij paya pin sën depelëpin alam-vonġvingsën-yi lo geving alam pin sën denevonġ nġaa nipaya lo, bedegeḳo sir vër in Anutu-yi-Nyëġ.  
\v 42 Lob rëḳ degetë sir doḳ na nengwah, bedengu los degeköö nyëj.  
\v 43 Lob vu buk saga Anutu-yi-alam rëḳ denajëh nabë hes gëp Amaj-yi-Nyëġ. Mehöti bë nenga neggëp og genġo ġaġek sënë!”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehö Nesero Yi Monë Loḳ Huk Anon  
\p
\v 44 “Log sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë ḳupeḳ nivesa sën mehöti vun meneggëp loḳ dob bemehö ngwë töḳ vu, log vun yah ggökin. Kwa vesa rot geya nevonġ yi nġaa pin balam debaġo beḳo monë raḳ pin, lom yah baġo dob len ti sënë betu yi nġaa.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Ḳumḳum  
\p
\v 45 “Log sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehö-nebaġo-nġaa nesero ḳumḳum nivesa in bë baġo.  
\v 46 Töḳ vu ḳumḳum ti bemalanġeri rot beyi monë böpata rot. Lom ya mevonġ yi ḳupeḳ pin balam debaġo, lob ḳo monë raḳ betum yah baġo ḳumḳum malanġeri sënë raḳ betu yi nġaa.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Leḳ-ġël-yi  
\p
\v 47 “Log ġaġek peggirinsën ngwë nebë sënë: Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë leḳ-ġël-yi ti sën denetë luḳ ya loo beggërin ġël aggagga loḳ.  
\v 48 Leḳ pup lom dedadii raḳ yam roneḳ, bedeggooin ġël nivesa loḳ ya ġabum, gedetë nipaya ya.  
\v 49 Lob buk sën yaġek los dob nama na lo, og rëḳ nabë sënë. Angër rëḳ nam degeḳo alam nij paya vër doḳ alam nijvesa vuheng,  
\v 50 bena degetë sir doḳ na nengwah, bedengu los degeköö nyëj.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehöti Los Yi Ḳupeḳ Mewis Los Muġeng  
\p
\v 51 Log Yesu loḳ tepëḳ in sir bë, “Maḳ ham raḳ ġaġek mewis pin sënë degwa ni?” Lom deyoġek bë, “Ëë-ë!”  
\v 52 Lob nër yah vu sir bë, “Mehö-horek-yi sën nenġo ġaġek raḳ Nyëġ-yaġek-yi venuh ggovek lo, saga nebë begganġ ala ti. Loḳ ya yi begganġ-ḳupeḳ-yi ayo beḳo yi ḳupeḳ mewis los muġeng loḳ ti beluḳ yom.”   
\s1 Alam Nasaret Deruu Demij Vu Yesu  
\r (Mk 6:1-6; Lk 4:16-30)  
\p
\v 53 Yesu nër ġaġek peggirinsën saga vu sir ggovek log vuu hir nyëġ ya,  
\v 54 geyah ben menenër Anutu yi ġaġek vu yi alam loḳ hir dub-supinsën-yi. Lom avij töḳ medenër bë, “Mehö sënë ḳo kwa los nġaa böp böp sënë vu tena?  
\v 55 Yosep sën mehö nelev begganġ lo nalu yi! Gata Maria! Gemaḳ ari lo sën Yakobus geYosep geSimon geYudas lo?  
\v 56 Gavëhnö lo sën denedo ving hil-ë! Log maḳ ḳo nġaa pin sënë vu tena?”  
\v 57 Denër nebë sënë, log denelë yi paya. Rëḳ Yesu nër vu sir bë, “Alam vu nyëġ pin deneḳo mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën arëj raḳ, gaḳ yö hir alam, gesir sën losho begganġ-bu timu lo, og ma!”  
\v 58 Lob su vonġ nġaa böp nġahiseḳë vu nyëġ saga rë, in su ayoj neya timu vu yi rë.   
\c 14  
\s1 Degwa Sën Herot* Kuung Bë Jon In Yesu Lo  
\r (Mk 6:14-29; Lk 9:7-9)  
\p
\v 1 Vu buk saga Herot* tu distrik Galilea ala menedo, benġo Yesu bengö.  
\v 2 Lob nër vu yi alam sën denenġo ġaġek ggëp avi lo bë, “Yiḳ Mehö-neripek-alam Jon lo sënë! Kedi raḳ ggökin vu bedub, om sën nevonġ nġaa los niwëëk ata nebë agi.”   
\p
\v 3 Herot* nër bë saga in jom Mehö-neripek-alam Jon beduu yi ahon wirek betunġ yi ya ḳarabus. Herot* vonġ raḳ ari Pilip venë Herodias sën ggodeḳ yah tu venë lo.  
\v 4 In Jon nër vu Herot* bë, “Su ġeḳo avëh sënë niröp rë!”  
\v 5 Lom Herot* bë ngis yi menadiiḳ rëḳ ggönengin alam Yuda in kwaj nevo Jon bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti.  
\v 6 Betum buk sën Herot* kwa vo yi buk sën ata ḳo yi wirek lo, lob vonġ nos böp balam la desupin sir ving yi, geHerodias nalu avëh yam nelöö loḳ malaj.   
\p
\v 7 Lob Herot* lë bahë nivesa rot in yi, lob nër yönon rot vu avëh avö sënë getato nema ya vavunë bë, “Bë ġenanër nġaa ti vu sa, og sëḳ bo nök vu honġ yönon!”  
\v 8 Lob Herodias loḳ nalu avëh ahë bemëm nër vu Herot* bë, “Gwetunġ Mehö-neripek-alam Jon yu doḳ ġabum ti meġebo vu sa pehi sënë!”  
\v 9 Nër nebë sënë lom mehö-los-bengö Herot* ayo maggin, rëḳ kwa vo ġaġek sën nër yönon getato nema ya vavunë lo, in neggönengin alam vatëveḳ sën deyam in yi nos böp lo denġo. Lob nër bë degevonġ noh vu saga.  
\v 10 Lom vonġ mehöti ya begganġ ḳarabus ayo meketöv Jon kwa.  
\v 11 Lob deḳo yu loḳ ġabum ti beyam devo vu avëh avö sënë, beḳo meyah vo vu ata.  
\v 12 GeJon yi hur maluh yam deḳo anon meya delev. Delev ggovek, log ya denër vu Yesu.   
\s1 Yesu Vet Alam 5,000  
\r (Mk 6:30-44; Lk 9:10-17; Jn 6:1-14)  
\p
\v 13 Yesu nġo ġaġek sënë lob vuu nyëġ saga geraḳ yaġ meya nyëġ-yumeris tahsën ti. Loḳ alam denġo lom devuu nyëġ böp gedeyoh roneḳ bedesepa yi medeya.  
\v 14 Lob Yesu ya verup meraḳ yah roneḳ vu nyëġ-yumeris, lob lë alam nġahiseḳë saga bekwa vonġin sir, lob vonġ behir alam nijraḳsën nijvesa raḳ.   
\p
\v 15 Log sehuk luḳ lob yi hur maluh ya denër vu yi bë, “Nyëġ-yumeris tahsën sënë behes mala ya ggovek, om gwevonġ alam sënë deketëḳin sir medena denoh vu begganġ-bu ti ti in debaġo hir nos.”  
\v 16 Rëḳ Yesu nër vu sir bë, “O, su dena! Gaḳ ham bet sir!”  
\v 17 Rëḳ denër yah vu yi bë, “Rëḳ mu hil hed brët nemadvahi geġël luu mu-o!”  
\v 18 Rëḳ nër yah bë, “Ham gweḳo nam vu sa rë!”   
\p
\v 19 Lom nër vu alam bë degeto demedo jaḳ pahup, log ḳo brët nemadvahi geġël luu lo raḳ, log varah mala raḳ yaġek gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu. Log mëm deġo bevo vu yi hur maluh beya devo ggelek alam saga.  
\v 20 Lob sir pin degga meyoh vu sir, log desupin vahi sën nahën nedo lo loḳ sap nemadluho-bevidek-luu.  
\v 21 Alam sën degga nos lo sir maluh yoh vu 5,000, gesu detevin avëh los hurmahën ving rë.   
\s1 Yesu Vare Neya Raḳ Nġaggee Vavunë  
\r (Mk 6:45-52; Jn 6:15-21)  
\p
\v 22 Ggovek log Yesu vonġ yi hur maluh bë dejaḳ na yaġ bedena nġaggee nenga vahi namuġin, gegevonġ alam bedenah bej rë.  
\v 23 Vonġ alam deya ggovek, log yö ti ya los ḳedu in bë najom jaḳ, lob nahën ya nedo ḳedu gebuk loḳ.  
\v 24 Geyaġ to meya nġaggee vuheng rot, lom sanġ vë niwëëk yam ggëp yaġ neru, lob nġaggee tëë luḳ ya yaġ rot.  
\v 25 Lob dus raḳ in bë nyëġ geheng, log Yesu vare neya raḳ nġaggee vavunë betöḳ ya vu sir.  
\v 26 Delë bë vare neya raḳ nġaggee vavunë, lom delëk meḳenuj verup medenër bë, “Alam diiḳsën ḳenuj ti!”, gedeggöneng medenġeeḳ.  
\v 27 Rëḳ Yesu pevis benër ya vu sir bë, “Ham su newamin jaḳ! Yiḳ sa sënë om ham su ġöneng.”   
\p
\v 28 Lom Pita nër yah vu bë, “Mehöböp! Nabë honġ saga, og ġenanër gesa bare jaḳ nġaggee vavunë benök vu honġ!”  
\v 29 Lom Yesu nër bë, “Ġenam!” Lob Pita vuu yaġ geto meya nare raḳ nġaggee vavunë meya vu Yesu,  
\v 30 rëḳ nġo sanġ dedun, lom ggöneng bevonġin bë duḳ na nġaggee benġaggee jehöö yi. Lob nġeeḳ in Yesu bë, “Mehöböp, ġenajom sa jaḳ!”   
\p
\v 31 Lom Yesu pevis bejom Pita raḳ genër vu yi bë, “Su ayom neyam timu vu sa yönon rë! Ayom luu luu in-a?”  
\v 32 Lob luho deraḳ yah yaġ, log sanġ maya avuti.  
\v 33 Lob alam sën denedo raḳ yaġ lo depetev medeneggëp loḳ vaha gedenër bë, “Anutu nalu honġ yönon rot!”   
\s1 Yesu Vonġ Alam Niraḳsën Nġahiseḳë Vu Genesaret* Menijvesa Raḳ  
\r (Mk 6:53-56)  
\p
\v 34 Ggovek, loḳ ya deverup nġaggee vahi beya detöḳ ya Genesaret*,  
\v 35 lob alam vu nyëġ sagu deraḳ ni bë Yesu, lob devonġ ġaġek ya nyëġ dus dus pin bedeḳo alam nijraḳsën pin yam vu yi.  
\v 36 Gedeketaġ vu yi bë yiḳ alam nijraḳsën degebë nemaj jaḳ yi röpröp nyë mu. Lob sir pin sën denebë nemaj raḳ lo og nijvesa neraḳ.   
\c 15  
\s1 Anutu Yi Horek Kesuu Hil Ḳenud Hir Horek  
\r (Mk 7:1-13)  
\p
\v 1 Parisai* la losho alam-horek-yi la vu Yerusalem bedeyam vu Yesu bedenër bë,  
\v 2 “Tum honġ hur maluh denekeyëh alam hib wirek hen hir horek sën devonġ vu hil agi lo in-a? Su deneripek nemaj muġin rëḳ mëm denegga nos rë!”  
\v 3 Rëḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Log yiḳ ham nebë saga! Nebë va sën ham nġo nesepa loḳ alam hib wirek hen hir horek geham nekweyëh Anutu yi horek-ë?  
\v 4 Anutu nër bë, ‘Ġeġurek amam lu atam babuj’ genër ving bë, ‘Mehöti bë nanër ġaġek nipaya jaḳ ama ma ata, og ham tengwa yi menadiiḳ’.  
\v 5 Rëḳ ham nenër bë, ‘Mehöti yi monë lu nġaa neggëp in bë doḳ vu ama ma ata jaḳ, rëḳ mu nanër vu yi nabë, “Sa bë doḳ vu meluu meġevonġ sa nġaa sënë nök vu meluu, rëḳ mu rëḳ nama, in sehooin raḳ ggovek in bë natu seriveng vu Anutu”,  
\v 6 og ggovek, mehö saga su doḳ vu ama lu ata jaḳ.’ Rëḳ mu ham nedahun Anutu yi ġaġek raḳ nġaa nebë saga in bë ham nġo sepa doḳ alam hib wirek hen hir ġaġek.  
\v 7 Ham alam kwamin luu! Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya nër ġaġek sënë raḳ ham niröp nebë:   
\q1
\v 8 ‘Alam sënë deneḳo sarëġ raḳ verup avij,  
\q2 rëḳ mu ayoj yö neggëp ading in sa.   
\q1
\v 9 Yö denenër mehönon hir horek gedenenër bë, “Anutu yi horek sënë!”  
\q2 lob deneḳo sa raḳ meris mu.’”   
\s1 Nġaa Sën Nevonġ Mehöhon Benij Paya Neraḳ  
\r (Mk 7:14-23)  
\p
\v 10 Lob Yesu supin alam deyam vu yi benër vu sir bë, “Ham gwenġo beham jaḳ ni.  
\v 11 Nġaa sën neloḳ ya mehönon avij lo, og su nevonġ benij paya neraḳ rë. Gaḳ mëm nġaa sën nedo loḳ mehönon ayoj beraḳ neverup avij lo mu, sën nevonġ benij paya neraḳ.”   
\p
\v 12 Lob yi hur maluh ya denër vu yi bë, “Alam Parisai* denġo honġ ġaġek saga lob ayoj nipaya. Ma ġeraḳ ni?”  
\v 13 Rëḳ Yesu nër yah bë, “Nġaa pin sën Amaġ vu yaġek su nevaroh rë lo, og rëḳ bepul los ġeġa na.  
\v 14 Ham naḳööḳ geyö hir nġaa! Alam malaj ḳenod lob dekuung bë detato aggata vu alam malaj ḳenod ngwë. Bë mehö mala ḳenod ngwë tato aggata vu mehö mala ḳenod ngwë, og rëḳ luhoho debës lii doḳ ti.”   
\p
\v 15 Lom Pita nër yah vu Yesu bë, “Om ġenanër ġaġek peggirinsën sënë degwa behe ġanġo rë!”  
\v 16 Rëḳ Yesu nër bë, “Om ham nġo nahën geham su neraḳ ni rë?  
\v 17 Maḳ ham su raḳ nġaa pin sën hil naha lo ni bë neloḳ ya hil avid beya nare loḳ hil ahëd ḳevus, loḳ tum to neluḳ ya asoreng rë?  
\v 18 Gaḳ nġaa sën raḳ neverup mehönon avij beto neyam ranġah lo, sën yam ggëp ayoj. Lob nġaa nebë sënë sën nevonġ bemehönon nij paya neraḳ.  
\v 19 In nġaa sën neverup ayoj lo nebë sënë: Kwaj nevo nġaa nipaya, denesis mehönon medenediiḳ, deneggodeḳ alam venëj ma reggaj, maġëm los avö deneggodeḳ sir, deneggodeḳ nġaa, denenër ġaġek kuungsën, denenër ġaġek pelësën.  
\v 20 Nġaa pin sënë nevonġ bemehönon nij paya neraḳ. Gaḳ bë mehönon dega nos besu dejipek nemaj namuġin rë, og saga su nevonġ benij paya neraḳ rë.”   
\s1 Kanaan Avëh Vonġ Ving Yesu Anon Rot  
\r (Mk 7:24-30)  
\p
\v 21 Lob Yesu kedi raḳ loḳ nyëġ saga beya distrik Ture los Sidon.  
\v 22 Lob avëh-yu-ngwë ti vu Kanaan nedo sagu beyam tahi bë, “O Mehöböp! Davit* yi Mewis honġ! Kwam gevonġ in sa! Memö nipaya ti gwanġ ya sa naluġ avëh ayo benevasap yi rot!”  
\v 23 Rëḳ Yesu su nër ġaġek ti loḳ yah vu yi rë. Lob yi hur maluh deyam vu yi medenër bë, “Avëh sënë tahi megejiiin hil rot, om gwevonġ nah!”  
\v 24 Rëḳ Yesu nër yah bë, “Anutu vonġ sa meseyam in sedoḳ vu sipsip mala-masën vu Israel mu!”  
\v 25 Rëḳ avëh yam dus bepetev meneggëp loḳ vaha genër bë, “Mehöböp ġedoḳ vu sa!”   
\p
\v 26 Loḳ Yesu nër raḳ ġaġek peggirinsën yah vu yi bë, “Su yoh vu bë hil ġaḳo hurmahen hir nos vër beġetë na vu anöö rë!”  
\v 27 Rëḳ avëh nër bë, “Mehöböp, sagaḳ yönon, gaḳ mëm anöö denepatu nos metes sën alaj denevonġ meneluḳ ya reek len lo!”  
\v 28 Nër nebë sënë, lom Yesu nër yah vu yi bë, “O avëh! Ayom neyam timu vu sa yönon rot, om nġaa sën ġenevonġin lo rëḳ anon jaḳ vu honġ.” Lom loḳ hes mala saga avëh nalu nivesa raḳ yah ggökin.   
\s1 Yesu Vonġ Balam Niraḳsën Nġahiseḳë Nijvesa Raḳ  
\p
\v 29 Log Yesu ya raḳ beya metöḳ ya nġaggee böp Galilea nenga. Besepa meya teka loḳ mëm raḳ ya ḳedu ti beto nedo.  
\v 30 Lob alam nġahiseḳë desupin sir medeyam vu yi. Lob deḳo alam vahaj nipaya, seḳëj vegguu, malaj ḳenod, kwaj nġengöleng, geniraḳsën vahi ving, bedeyam vu yi. Bedebë sir loḳ Yesu vaha, lob vonġ benijvesa raḳ.  
\v 31 Lob alam saga ḳenuj ya in denelë alam kwaj nġengöleng denevengwënġ, galam seḳëj vegguu seḳëj nesesor yi, galam vahaj nipaya deneya aggata, galam malaj ḳenod denelë nyëġ. Lob deḳo Israel hir Anutu arë raḳ.   
\s1 Yesu Vet Alam 4,000  
\r (Mk 8:1-10)  
\p
\v 32 Lob Yesu supin yi hur maluh lo benër vu sir bë, “Sa kwaġ paya in alam sënë, in denedo buk löö ving sa benos main sir. Lob sa su hevonġin bë ġevonġ sir na rë, in meyip rëḳ gevonġ sir bemalaj pebilin gëp aggata bedebës.”  
\v 33 Loḳ yi hur maluh denër vu yi bë, “Nyëġ-yumeris sënë, om hil rëḳ ġaḳo nos vu tena mabet alam yu böpata sënë jaḳ-a?”  
\v 34 Rëḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham brët va la neggëp vu ham-a?” Lom denër yah bë, “He hömin brët nemadvahi-bevidek-luu geġël mahen luu.”  
\v 35 Lob Yesu nër vu alam beto denedo dob.  
\v 36 Log ḳo brët nemadvahi-bevidek-luu, geġël luu lo raḳ, gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu, log deġo bevo vu yi hur maluh, beya devo ggelek alam.  
\v 37 Degga beyoh vu sir, log vahi nedo bedesupin loḳ jebeng nemadvahi-mevidek-luu.  
\v 38 Log alam sën degga nos lo sir yoh vu 4,000, gesu detevin avëh los hurmahen ving rë.  
\v 39 Log mëm Yesu vonġ medeketëḳin sir medeya, log raḳ yaġ meya los Magadan.   
\c 16  
\s1 Alam Parisai* los Sadukai* Detahi Bë Degelë Nġaa Böp  
\r (Mk 8:11-13; Lk 12:54-56)  
\p
\v 1 Alam Parisai* los Sadukai* deyam in bë deseggi Yesu, lob denër bë gevonġ nġaa böp yaġek yi ti bedegelë.  
\v 2 Rëḳ nër yah vu sir bë, “Ham nelë bë ġerub nevarah sehuksën lob ham nenër bë, ‘Ġerub varah sehuksën, om nyëġ rëḳ gevanġ neheng.’  
\v 3 Log ham nelë ḳeḳup nekebu monbuk, lom ham nenër bë, ‘Ḳeḳup kebu monbuk genyëġ malaḳenu rot, om vonġin ayööng los hob nam!’ Nġaa nebë sënë netato vu ham beham nġo neraḳ ni, rëḳ ham su neraḳ nġaa sën neggëp ham malamin gwëbeng-ë ni rë!  
\v 4 Ham alam nimin paya, ham nebë avëh baggëb, om sën ham kwetaġ bë ham gwelë nġaa böp. Rëḳ mu sa su rëḳ ġevonġ nġaa böp ti beham gwelë rë. Gaḳ sëḳ tato nġaa böp nabë sën Yona yi nġaa böp lo vu ham mu beggovek.” Log Yesu vuu sir geya.   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam Parisai* Los Sadukai* Hir Yiist* Sën Nevonġ Brët Menerig Lo  
\r (Mk 8:14-21)  
\p
\v 5 Yi hur maluh deraḳ yaġ ving yi medeya nġaggee nenga vahi, rëḳ kwaj virekin nos gesu deḳo la sepa rë.  
\v 6 Loḳ Yesu nër vu sir bë, “Ham gweġin ham in alam Parisai* los Sadukai* hir yiist*!”  
\v 7 Lob yö denër vu sir bë, “Hil su haḳo nos la sepa rë, om sën nenër aga!”  
\v 8 Yesu raḳ ni lob nër bë, “Ham su ayomin neyam timu vu sa yönon rë! Ma nebë va sën ham nesap ham raḳ bë ham su ḳo nos la sepa rë-ë?  
\v 9 Ma ham nahën geham su raḳ ni rë? Maḳ ham su kwamin nevo brët nemadvahi sën alam 5,000 degga gesap va la sën ham supin loḳ lo rë?  
\v 10 Log maḳ ham su kwamin nevo brët nemadvahi-bevidek-luu sën alam 4,000 degga geham supin loḳ jebeng va la lo rë?  
\v 11 Ma ham su raḳ ni rë? Sa su nanër nos vu ham rë! Gaḳ senër vu ham bë ham gweġin ham vu Parisai* los Sadukai* hir yiist*!”  
\v 12 Lob mëm deraḳ ni bë su nër raḳ yiist* sën brët yi lo rë. Gaḳ nenër bë degeġin sir vu Parisai* los Sadukai* hir ġaġek.   
\s1 Pita Nër Yesu Ranġah Bë Mehö Sën Anutu Ggooin Raḳ In Bë Geḳo Hil Nah  
\r (Mk 8:27-30; Lk 9:18-21)  
\p
\v 13 Yesu ya los Sisarea vu distrik Pilipi, lob loḳ tepëḳ in yi hur maluh bë, “Alam denenër Mehönon Nalu bë yi re?”  
\v 14 Lob denër yah bë, “Mehö la denenër bë Mehö-neripek-alam Jon. Log la denenër bë Elia. Log la denenër bë Yeremia, ma mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën wirek hen ti.”  
\v 15 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Gaḳ hameḳ nenër bë sa re?”  
\v 16 Loḳ Simon Pita nër yah bë, “Honġ Kerisi*! Anutu mala-tumsën Nalu honġ!”   
\p
\v 17 Lom Yesu nër yah vu yi bë, “Jon* nalu Simon! Kwam vesa anon! Alam dob sënë ti su tateḳin ġaġek sënë vu honġ rë. Gaḳ Amaġ sën nedo yaġek lo yö tateḳin vu honġ.  
\v 18 Om sa nanër vu honġ nabë honġ Pita (sënë degwa nebë ġelönġ), lob sëḳ dev sa dub jaḳ medo ġelönġ sënë, geNyëġ Nipaya su yoh vu bë bare megedu beġö jaḳ dub sënë rë.  
\v 19 Sëḳ bo kii Nyëġ-yaġek-yi vu honġ. Genġaa sën ġenanërin vu dob lo, og Anutu rëḳ nanërin vu yaġek geving. Genġaa sën ġengoġekin vu dob lo, og Anutu rëḳ bo veyovin gëp yaġek geving.”  
\v 20 Log Yesu nër niwëëk vu yi hur maluh bë su na denanër vu mehö la nabë yi Kerisi*.   
\s1 Yesu Nër Yi Maggin Ranġah Bë Rëḳ Nadiiḳ Gekedi Jaḳ Nah  
\r (Mk 8:31–9:1; Lk 8:22-27)  
\p
\v 21 Log Yesu nër ranġah muġin vu yi hur maluh loḳ buk saga bë rëḳ na Yerusalem, lob alam-teta losho alam-deneḳo-seriveng hir ggev, galam-horek-yi rëḳ debo vanë nġahiseḳë vu yi, gedengis yi menadiiḳ, gebuk natu löö rëḳ mëm kedi jaḳ nah gökin.   
\p
\v 22 Lob Pita ḳo yi meya nenga bevonġ ġaġek raḳ yi bë, “Mehöböp, su rëḳ nabë saga rë! Nġaa sënë su rëḳ natöḳ vu honġ rë!”  
\v 23 Loḳ Yesu ggërin yah benër vu Pita bë, “Satan! Ġebare nah sa demiġ, in ġenewërin sa aggata! Su kwam töḳ raḳ Anutu kwa rë, gaḳ kwam nevo nġaa nebë sën mehönon yö kwaj nevo lo!”   
\p
\v 24 Log Yesu nër vu yi hur maluh bë, “Mehöti bë natu sa hur, og kwa birek in yi gekerë yi ḳelepeḳo* betamuin sa.  
\v 25 In mehöti bë kwa bo yi begeġin nivesa, og rëḳ anon mala nama. Gaḳ mehöti bë kwa birekin yi benadiiḳ in sa, og rëḳ medo mala-tumsën.  
\v 26 Nabë mehöti yö geḳo yi jaḳ in nġaa dob yi pin bemedo loḳ nadiiḳ, og yi nġaa sënë rëḳ doḳ vu yi nabë va? Ma mehönon rëḳ debaġo Anutu jaḳ va in gevonġ bedemedo malaj-tumsën-a? Ma!  
\v 27 Mehönon Nalu rëḳ nam los Ama yö niwëëk geyi vuneḳ vuneḳ yaġek yi geyi angër lo, lob doḳ buk sënë og rëḳ bo nyëvewen doḳ nah nġaa pin sën mehönon denevonġ lo vu sir.  
\v 28 Sa nanër vu ham yönon nabë ham sën nare agi vahi su rëḳ denadiiḳ rë, gaḳ rëḳ demedo medegelë geMehönon Nalu nom nabë mehö-los-bengö in geġin hil.”   
\c 17  
\s1 Hur Maluh Löö Delë Bë Yesu Navi Agga Ngwë Raḳ  
\r (Mk 9:2-13; Lk 9:28-36)  
\p
\v 1 Buk nemadvahi-bevidek-ti ya ggovek, log Yesu ḳo Pita geYakobus luho ari Jon bederaḳ ḳedu ading ti, beyö ya denedo.  
\v 2 Lob delë bë Yesu navi agga ngwë raḳ, bemala netum nebë hes, geyi tob veroo meris nebë davës.  
\v 3 Lob delë Moses lu Elia detöḳ yam medenevengwënġ ving yi.  
\v 4 Pita lë lob nër vu Yesu bë, “Mehöböp, he nado mehalë nġaa sënë om mëm nivesa rot. Bë ahëm geving, og sedev numeng löö gëp sënë, ti vu honġ, ngwë vu Moses, gengwë vu Elia.”   
\p
\v 5 Nahën nevengwënġ, log beggob veroo ti yam bom Yesu lööho, log ġaġek ti yam loḳ beggob ayo nebë, “Sa Naluġ yiḳ sënë, sën sahëġ neving yi los halë yi nivesa lo. Ham gwebë nengamin vu yi!”  
\v 6 Yi hur maluh denġo sënë, lob deggöneng bedepetev beyuj ya dob.   
\p
\v 7 Loḳ Yesu yam vu sir bebë nema raḳ sir genër bë, “Ham su ġöneng rë, ham kwedi jaḳ!”  
\v 8 Lob devër malaj raḳ rëḳ su denelë mehöti ving rë, gaḳ yiḳ Yesu yö timu nare.  
\v 9 Sir vu ḳedu menahën deneluḳ medeneyah, lob Yesu nër niwëëk vu sir bë, “Nġaa sën ham lë agi, og ham su na nanër vu mehö la. Rot bemëm Mehönon Nalu kedi jaḳ nah gökin gëp bedub rë, loḳ mëm.”   
\p
\v 10 Lom yi hur maluh deloḳ tepëḳ in yi bë, “Loḳ nebë va sën alam-horek-yi denenër bë Elia rëḳ nom namuġin lo?”  
\v 11 Loḳ mëm tateḳin yah vu sir bë, “Yönon, Elia rëḳ nom namuġin besemu nġaa pin rë.  
\v 12 Rëḳ mu sa nanër vu ham nabë Elia yam ggovek ya, rëḳ alam su deraḳ ni rë, gedevonġ paya vu yi yoh vu yö kwaj. Gerëḳ debo vanë vu Mehönon Nalu nabë saga geving.”  
\v 13 Yesu nër nebë sënë, lob yi hur maluh deraḳ ni bë nenër Mehö-neripek-alam Jon vu sir.   
\s1 Yesu Vonġ Hurmahen Ti Los Memö Benivesa Raḳ  
\r (Mk 9:14-29; Lk 9:37-43)  
\p
\v 14 Loḳ yah to detöḳ vu alam yu böpata, lob mehöti verup vu Yesu beyun lus vu yi,  
\v 15 genër bë, “Mehöböp! Kwam gevonġin sa naluġ. Bado nevonġ yi benavi nipaya raḳ rot. Nevesi yi raḳ nengwah los nevës bël beron nġahiseḳë.  
\v 16 Lob sa haḳo yam vu honġ hur maluh lo rëḳ su deyoh vu bë degevonġ benivesa jaḳ rë.”   
\p
\v 17 Lob Yesu nër yah vu yi bë, “Oo, ham alam dahis! Ham su vonġ ving rë! Sëḳ medo buk va la geving ham-a? Gesëḳ medo ḳerë ham maggin noh vu kwev va la geving-a? Maam ham gweḳo hurmahen nam vu sa rë!”  
\v 18 Lob Yesu petupek raḳ memö, lob lëëin hurmahen geto meya, log bado maya in yi pevis.   
\p
\v 19 Loḳ Yesu losho yi hur maluh meris yö denedo, lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Nebë va sën he su ayoh vu bë ġetii memö sënë geto mena rë-ë?”  
\v 20 Rëḳ Yesu nër vu sir bë, “Ham su nevonġ ving niwëëk rë, om sën ham su yoh vu rë! Kë! Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë ham vonġvingsën mahen teka mu nabë mastet* ġahis, og ham rëḳ nanër vu ḳedu sënë nabë ‘Kwedi jaḳ meġena sagu!’, og rëḳ na. Bë ham gwevonġ geving yönon, og ham yoh vu bë rëḳ gwevonġ nġaa pin.  
\v 21 [Su aggata ngwë neggëp in bë hil ġetii memö nabë sënë geto dena rë. Gaḳ hil ayed gërin nos gehil najom jaḳ mu og mëm.]”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Netu Luu Bë Rëḳ Nadiiḳ Gekedi Jaḳ Gökin  
\r (Mk 9:30-32; Lk 9:43-45)  
\p
\v 22 Yah denedo Galilea lob buk ti lob Yesu nër vu yi hur maluh bë, “Rëḳ debo Mehönon Nalu doḳ na mehönon nemaj.  
\v 23 Lob rëḳ dengis yi menadiiḳ, loḳ buk natu löö lob kedi jaḳ nah gökin.” Lob yi hur maluh ayoj maggin rot.   
\s1 Yesu Baġo Takës-dub-vabuung-yi  
\p
\v 24 Lob ya deverup Kapernaum, galam sën deneḳo takës-dub-vabuung-böp-yi lo ya deverup vu Pita bedeloḳ tepëḳ vu yi bë, “Maḳ ham tatovaha netunġ takës-dub-vabuung-yi ving-a?”  
\v 25 Lob Pita yoġek bë, “Ëë-ë, netunġ lo!” Log loḳ ya begganġ ayo, loḳ Yesu tum loḳ tepëḳ in yi muġin bë, “Simon! Kwam nevo bë? Alam-los-bengöj vu dob sënë, deneḳo takës-ḳupeḳ-yi los deneḳo vu mehönon tena? Maḳ yö deneḳo vu hir alam, ma deneḳo vu alam-yu-ngwë?”   
\p
\v 26 Lob Pita nër yah bë, “Deneḳo vu alam-yu-ngwë!” Lom Yesu nër bë, “Nebë saga, om hir alam su degetë takës gegëp!  
\v 27 Rëḳ mu alu su ġevonġ bahëj sengën. Om ġena ġeseyu gwaaḳ gëp nġaggee nenga, lob ġël ti sën rëḳ berup namuġin begweḳo jaḳ lo, og ġebasuh avi lob rëḳ ġenatöḳ vu monë ti doḳ. Lob mëm gweḳo monë saga meġena gwetë natu alu hed takës.”   
\c 18  
\s1 Re Böp Vu Anutu-yi-nyëġ-a?  
\r (Mk 9:33-37; Lk 9:46-48)  
\p
\v 1 Vu buk saga Yesu yi hur maluh ya deverup vu yi bedeloḳ tepëḳ in yi bë, “Mehö re tu muġinsën vu Nyëġ-yaġek-yi kesuu alam pin-a?”   
\p
\v 2 Lob Yesu ḳo hurmahen ti yam bevarah loḳ malaj,  
\v 3 genër vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë ham su gwërin ham gedahun ham nabë hurmahen nebë sënë rë, og ham su yoh vu bë rëḳ doḳ na Nyëġ-yaġek-yi rë.  
\v 4 Mehöti bë dahun yi rot nabë hurmahen sënë, og rëḳ natu muġinsën vu Nyëġ-yaġek-yi kesuu alam pin.  
\v 5 Log mehöti bë kwa bo sa bedoḳ vu hurmahen nabë sënë ti, og sagaḳ loḳ vu sa.”   
\s1 Nġaa Nipaya Sën Nevonġ Paya Vu Mehönon Besu Denevonġ Ving Rë  
\r (Mk 9:42-48; Lk 17:1-2)  
\p
\v 6 “Gaḳ bë mehöti geli sa alam sën ayoj neya timu vu sa mahen teka mu lo ti, begevonġ nġaa nipaya, og rëḳ geḳo nyëvewen böpata rot vu tamusën, gaḳ nabë deseyu ġelönġ böpata doḳ kwa gedegetë duḳ na loo vuheng namuġin bemala nama, og mëm nivesa, in su kepë mehönon la.  
\v 7 Gëp in alam vu dob sënë in nġaa nipaya neggëp merëḳ kepë sir. Yönon! Nġaa nipaya rëḳ berup, rëḳ mu gëp in alam sën denekepë mehönon ngwë raḳ nġaa nipaya lo.   
\p
\v 8 Lob nabë nemam ma vaham bë gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam kwetöv megwetë na. Geyiḳ nemam vahi timu ma vaham vahi timu, in mëm ġemedo malam-tumsën degwata. In rëḳ nemam luu gevaham luu lob degetë honġ doḳ na nengwah sën netum yoh vu buk los ranġah lo.   
\p
\v 9 Log nabë malam ġahis vahi bë gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam ġeselupek vër begwetë na. Geyiḳ malam vahi mu medo in mëm ġemedo malam-tumsën degwata. In rëḳ malam ġahis luu lom degetë honġ doḳ na nengwah sën neggëp Nyëġ-nengwah-yi lo.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Sipsip Ti Mala Ma  
\r (Lk 15:1-7)  
\p
\v 10 “Ham gweġin ham! In rëḳ ham gwekuung nabë hurmahen maluh los avëh nebë sënë sir nġaa meris. Ma! Sa nanër vu ham nabë hir angër vu yaġek sën deneġin sir lo vare denelë Amaġ sën nedo yaġek lo yoh vu buk.  
\v 11 [In Mehönon Nalu luḳ yam in bë geḳo alam malaj masën nah gökin.]  
\v 12 Ham kwamin bo rë. Bë mehöti yi sipsip 100, lob bë ti mala nama, og rëḳ na sero ma rëḳ nama? Gaḳ rëḳ gevuu 99 bedebare ḳedu gena sero ti sën mala ma lo.  
\v 13 Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë natöḳ vu sipsip ti saga, og rëḳ kwa vesa in rot kesuu sën kwa vesa in 99 lo.  
\v 14 Nebë sënë, om ham Amamin vu yaġek nilël bë hurmahen nebë sënë ti su mala nama.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Hil Ġanġo Arid Hir Nġaa Nipaya Degwa Lo  
\r (Lk 17:3)  
\p
\v 15 “Bë arim gevonġ nġaa nipaya vu honġ, og nġo ti ġena ġenanër yi nipaya tato vu yi rë. Lob nabë genġo ayem, og saga nebë ġeḳo yi yom vu honġ.  
\v 16 Rëḳ nabë su nġo ayem rë, og gweḳo mehöti ma mehö luu geving bemelöö nah doḳ ti in meluu ma melöö nanër ġaġek ranġah, og mëm ham rëḳ semu.  
\v 17 Rëḳ nabë su nġo melöö ayemin rë, og ġenanër vu sa alam pin. Rëḳ nabë su genġo sa alam ayej geving rë, og ham gwelë yi nabë yi alam-yu-ngwë ti, meyi mehö-neḳo-takës*.  
\v 18 Sa nanër vu ham yönon nabë nġaa sën ham nanërin vu dob lo, og rëḳ Anutu nanërin gëp yaġek geving. Genġaa pin sën ham ngoġekin vu dob lo, og Anutu rëḳ ngoġekin gëp yaġek geving.   
\p
\v 19 Log sa nanër vu ham yönon gökin nabë: Bë ham mehö luu ayoj timu in nġaa ti vu dob sënë beluho deketaġ in vu Amaġ, og Amaġ sën nedo yaġek lo, rëḳ gevonġ banon jaḳ.  
\v 20 Kë, log nabë mehö luu ma mehö löö kwaj bo sarëġ bedengupin sir doḳ ti, og sëḳ nam medo geving sir.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Hur Sën Su Nevo Loḳ Monë Nyëvewen Rë  
\p
\v 21 Loḳ buk saga Pita ya verup vu Yesu benër vu yi bë, “Mehöböp, arig gevonġ nipaya beron va la vu sa loḳ mëm sa dahun yi nġaa nipaya na? Maḳ noh vu beron nemadvahi-bevidek-luu-a?”   
\p
\v 22 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Sa su rëḳ nanër vu honġ nabë beron nemadvahi-bevidek-luu mu rë. Gaḳ sa nanër vu honġ nabë ġedahun yi nġaa nipaya na noh vu 70 natu beron nemadvahi-videk-luu.” (Nër bë sënë in bë tato nabë hil dahun mehönon hir nġaa nipaya sën denevonġ vu hil lo pin na.)   
\p
\v 23 Log nër ving bë, “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehö-los-bengö ti vonġin bë yi hur debo doḳ nah yi monë.  
\v 24 Lob deḳo ti ya verup vu yi, geyi nyëvewen böpata rot yoh vu 10 milion kina.  
\v 25 Rëḳ yi monë su yoh vu bë bo doḳ rë. Lob mehö-los-bengö nër bë mehö la debaġo mehö sënë losho venë lo nalu lo, geyi nġaa pin, bedenatu hur-huk-meris-yi in doḳ nah yi nyëvewen böpata sënë.  
\v 26 Lob yi hur maluh saga petev meneggëp loḳ vaha gesu bë, ‘Ġenaḳööḳ rë, rëḳ mëm sëḳ bo doḳ nah honġ monë!’  
\v 27 Lob ala kwa vonġin yi, benër bë ggovek gesu bo doḳ nah, log vonġ yi yah.   
\p
\v 28 Lob hur maluh sënë to meya dobnë, lob töḳ raḳ hur maluh ngwë sën vo yi monë yiḳ mahen mu vu wirek yoh vu K100 benyëvewen nahën neggëp vu yi lo. Lob jom yi ahon niwëëk begibek nema loḳ kwa genër bë, ‘Ġebo doḳ nah sa monë!’   
\p
\v 29 Lob hur maluh ngwë sënë petev meneggëp loḳ vaha geketaġ vu yi bë, ‘Ġenaḳööḳ rë, rëḳ mëm sëḳ bo doḳ nah honġ monë!’  
\v 30 Rëḳ su nġo aye rë, getunġ yi ya ḳarabus in bë mëm bo doḳ yi nyëvewen rë, lob mëm degeḳo yi vër.  
\v 31 Hur maluh vahi delë nġaa sënë, lom ayoj maggin rot, lob ya denër ġaġek sënë pin ranġah vu alaj.   
\p
\v 32 Lob alaj tahi yi hur maluh saga yah benër vu yi bë, ‘Honġ hur nipaya! Muġinsën ġesu vu sa, lob sa dahun honġ nyëvewen böpata saga ya meris.  
\v 33 Sa kwaġ vonġin honġ, rëḳ su kwam vonġin hur maluh ngwë saga rë in-a?’  
\v 34 Lob ala ahë sengën, lom tunġ yi loḳ ya ḳarabus in debo maggin vu yi bemedo, bemëm bo doḳ nah yi nyëvewen böpata saga los dahis lob mëm.  
\v 35 Om nabë ham su dahun arimin hir nġaa nipaya na yönon rë, og Amaġ sën nedo yaġek lo rëḳ gevonġ nabë sënë vu ham.”   
\c 19  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Maluh Los Venëj Denevepul Sir Lo  
\r (Mk 10:1-12; Lk 16:18)  
\p
\v 1 Yesu nër ġaġek pin sënë ggovek, log vuu distrik Galilea geya los distrik Yudea hir dob sën neggëp bël Yordan vahi yi.  
\v 2 Lob alam nġahiseḳë detamuin yi bedeya sagu, lob vonġ behir niraḳsën nemaya benijvesa neraḳ.   
\p
\v 3 Lob alam Parisai* la deyam vu yi bedeloḳ tepëḳ bedeseggi yi bë, “Yoh vu bë mehöti bepul venë jaḳ ġaġek meris meris mahen ti ma ma?”   
\p
\v 4 Lob Yesu nër yah bë, “Maḳ ham su tevin ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo rë? Ġaġek sënë nebë Anutu tunġ mehönon vu nyëdahis, og tunġ mehönon maluh los avëh!  
\v 5 Log nër bë, ‘Nebë saga om maluh rëḳ gevuu ama lu ata, log geḳo venë, lob luho denatu anon timu’!  
\v 6 Om luho su rëḳ nabë luho luu gökin rë, gaḳ luho detu anon timu. Om nġaa sën Anutu duu ahon ggovek ya lo, og mehönon su debepul.”   
\p
\v 7 Lob alam Parisai* denër vu yi bë, “Log nebë va sën Moses vo horek vu hil benër bë mehönon dekevu ḳapiya-vepulsën-yi bedebo vu venëj gedejuuk sir na-ë?”   
\p
\v 8 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham ayomin niggoh om sën Moses yoġekin bë ham bepul venëmin nah. Rëḳ su nebë saga vu nyëdahis rë.  
\v 9 Om sa nanër vu ham nabë: Bë mehöti venë su vonġ baggëb rë, rëḳ regga vuu yi geḳo avëh ngwë, og mehö saga vonġ baggëb.”   
\p
\v 10 Lob yi hur maluh denër bë, “Bë nġaa nabë sënë gëp vu maluh los venëj, og maam mehönon su degeḳo sir.”   
\p
\v 11 Lob nër yah vu sir bë, “Alam pin su deyoh vu bë degevonġ noh vu ġaġek sën denatu timu agi rë, gaḳ alam vahi sën Anutu duu sir niwëëk revuh ti lo, og sir saga mu sën deyoh vu bë desepa doḳ.  
\v 12 Alam aggagga su deyoh vu bë rëḳ degeḳo avëh rë. In mehö la og ataj yö ḳo sir nebë saga. Log alam denevonġ paya vu mehö la besu deneḳo avëh rë. Log alam la kwaj nevo Nyëġ-yaġek-yi, lob ayoj ni nelël bë su degeḳo venëj. Mehöti yoh vu bë gevonġ noh vu ġaġek sënë og gevonġ.”   
\s1 Yesu Jom Raḳ Hurmahen  
\r (Mk 10:13-16; Lk 18:15-17)  
\p
\v 13 Lob alam deḳo hurmahen la medeya vu Yesu in bë gebë nema jaḳ sir genajom jaḳ sir. Rëḳ yi hur maluh deruuk losho ataj.  
\v 14 Loḳ Yesu nër bë, “Ham gwevonġ hurmahen denam vu sa. Ham su gwërin sir, in alam sën ayoj neyam timu vu sa nebë hurmahen, og alam Nyëġ-yaġek-yi sir.”  
\v 15 Log bë nema raḳ sir log ya raḳ.   
\s1 Mehö Maġëm Ti Yi Ḳupeḳ Nġahiseḳë  
\r (Mk 10:17-31; Lk 18:18-30)  
\p
\v 16 Lob mehö maġëm ti ya verup vu Yesu beloḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha! Mëm sa ġevonġ va ti nivesa in mëm sa medo malaġ tumsën degwata los degwata?”   
\p
\v 17 Lob Yesu nër yah vu yi bë, “Ġeloḳ tepëḳ in sa in nġaa nivesa in va? Yiḳ Mehö timu nedo beyi mehö nivesa! Kwam nevo bë ġemedo malam-tumsën, og ġesepa doḳ Anutu yi horek pin!”  
\v 18 Rëḳ loḳ tepëḳ yah ggökin bë, “Horek tena?” Lom Yesu nër yah vu bë, “Horek nebë sënë: Su ġengis mehönon medenadiiḳ! Su gwevonġ baggëb! Su ġeġodeḳ nġaa! Su ġenanër ġaġek kuungsën jaḳ mehö ngwë!  
\v 19 Ġeġurek amam lu atam babuj! Log ahëm geving alam sën denedo dus vu honġ lo nabë sën nġo ahëm neving honġ!”   
\p
\v 20 Lob mehö maġëm sënë nër yah vu yi bë, “Sa nesepa loḳ horek pin sënë ggovek ya. Rëḳ mu sa ġevonġ va ngwë geving-a?”   
\p
\v 21 Lob Yesu nër vu bë, “Bë ġenatu mehö yohvu, og gwevonġ honġ ḳupeḳ pin balam debaġo, lob ġebo monë sën gweḳo jaḳ honġ nġaa pin lo vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo, log mëm ġenam ġetamuin sa, gemëm honġ ḳupeḳ nivesa rëḳ gëp vu yaġek.”  
\v 22 Rëḳ mehö maġëm nġo ġaġek sënë, lob ya los ayo maggin rot, in yi ḳupeḳ nġahiseḳë rot.   
\p
\v 23 Lob Yesu nër vu yi hur maluh bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë mehö-los-bengö-ggoreksën bë doḳ na Nyëġ-yaġek-yi, og rëḳ bimengin rot.  
\v 24 Sa nanër gökin vu ham nabë kamer ti bë gurek na rureḳ len, og yiḳ huk böpata rot, rëḳ mu nabë mehö-los-bengö-ggoreksën gevonġin nabë doḳ na Anutu yi nyëġ, og sagaḳ huk böpata rot kesuu.”   
\p
\v 25 Lom yi hur maluh denġo ġaġek sënë lom delëk bedenër bë, “Om maḳ re yoh vu bë rëḳ medo mala-tumsën degwata?”   
\p
\v 26 Lob Yesu gët sir genër vu sir bë, “Mehönon su deyoh vu bë degevonġ beyö demedo malaj-tumsën rë, gaḳ Anutu yö yoh vu bë gevonġ bedemedo malaj-tumsën. In Anutu yoh vu bë gevonġ nġaa pin.”   
\p
\v 27 Nër bë sënë lob Pita nër yah vu bë, “Gwelë! He hevuu he nġaa pin ya gehe yam medo nesepa honġ, om he rëḳ ġaḳo va nivesa jaḳ sënë?”   
\p
\v 28 Lob mëm Yesu nër vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë vu Buk-tumusën genġaa pin pekwë yi natu mewis, geMehönon Nalu jaḳ medo mehö-los-bengö yi sëa malanġeri belos arë, og mëm vu buk saga ham sën netamuin sa agi rëḳ jaḳ medo sëa-los-arëj nemadluho-bevidek-luu geving sa. Lob ham rëḳ gwenġo alam Israel degwaj nemadluho-bevidek-luu hir ġaġek.  
\v 29 Log alam pin sën kwaj nevo sarëġ bedenevuu hir begganġ, ma arij, ma avëhnöj, ma amaj, ma ataj, ma naluj, ma hir dob lo, og rëḳ degeḳo nyëvewen mehödahis jaḳ gëp alam nemadvahi doḳ nah sënë, log demedo malaj-tumsën degwata los degwata.  
\v 30 Rëḳ mu alam nġahijseḳë vu muġinsën rëḳ nom denatu alam tamusën, log alam nġahijseḳë vu tamusën rëḳ nah denatu alam muġinsën.”   
\c 20  
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehö Nebaġo Yi Hur-huk-yi Lo  
\p
\v 1 “Kë”! Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehöti sën kedi raḳ loḳ monbuk anon meya nesero alam in degevonġ huk in yi wain.  
\v 2 Lob vengwënġ ving hur la, bedeyoġekin bë degeḳo kina ti doḳ buk saga og ggovek, log mëm vonġ sir medeya denevonġ yi huk wain.  
\v 3 Loḳ yah verup loḳ 9 krök, lob lë alam la gedenare meris mu raḳ telig, in huk main sir.  
\v 4 Lob nër vu sir bë, ‘Ham na gwevonġ sa huk wain geving, log sëḳ baġo ham nivesa.’ Lob deya huk.   
\p
\v 5 Log hes vuheng raḳ 12 krök los 3 krök, lob yah to bevonġ nebë sënë ggökin.  
\v 6 Log 5 krök sehuksën, lob yah to belë bë alam la denare, lob nër vu sir bë, ‘Ham nare sënë yoh vu hes mala pin in va?’  
\v 7 Loḳ denër yah bë, ‘Huk main he!’ Lob nër bë, ‘Om ham na gwevonġ sa huk wain geving!’   
\p
\v 8 Lob buk loḳ, lob huk wain ala nër vu mehö sën neġin alam huk yi lo bë, ‘Ġetahi hur nam beġebaġo sir. Ġebaġo gëp alam sën deyam huk tamusën lo, bena natöḳ na alam sën deyam muġin lo!’   
\p
\v 9 Lob alam sën deneya huk raḳ 5 krök sehuksën lo denare yam, besir ti ti deneḳo monë kina ti ti.  
\v 10 Galam sën deyam huk muġinsën lo denare yam, gekwaj nevo bë rëḳ degeḳo monë nġahiseḳë rot. Rëḳ ma! Yiḳ deneḳo kina ti ti nebë saga ving.  
\v 11 Deḳo monë, rëḳ mu devonġ ayej nipaya vu huk ala medenër bë,  
\v 12 ‘Alam sënë deyam tamusën, bedevonġ huk sehuksën mu, rëḳ ġebaġo sir nebë he. Gaḳ he nehevonġ huk böpata hes ading rot, behes negga he rot.’   
\p
\v 13 Denenër nebë sënë, lob nër yah vu sir ti bë, ‘Sa mehö-e! Sa su hevonġ nipaya vu ham rë! Hil ajoo ġaġek muġin bë sëḳ baġo honġ jaḳ monë kina ti,  
\v 14 om gweḳo honġ monë beġena. Monë sën sevo vu honġ lo, og sa bë ġevonġ vu alam tamusën geving nabë saga.  
\v 15 Bë sa ġevonġ nġaa ti jaḳ senġo sa monë sënë, og maḳ sënë su yoh vu rë? Sa hevonġ nivesa rëḳ ahëm nevonġin sënë in va?’  
\v 16 Om alam vu tamusën rëḳ nah denatu alam muġinsën galam vu muġinsën rëḳ nom denatu alam tamusën nabë saga.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Netu Beron Löö Bë Rëḳ Nadiiḳ Gekedi Jaḳ Nah Gökin  
\r (Mk 10:32-34; Lk 18:31-34)  
\p
\v 17 Lob Yesu neya in bë na Yerusalem, lob yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu desepa yi medeneya ving. Nahën denetetuu aggata medeneya, lob Yesu ḳo sir yah nenga menër vu sir bë,  
\v 18 “Ham nġo? Gwëbeng hil naraḳ menaya Yerusalem, lob rëḳ degetunġ Mehönon Nalu doḳ na alam-deneḳo-seriveng hir ggev lo los alam-horek-yi lo nemaj. Lob rëḳ denanër ġaġek venuh nabë dengis yi nadiiḳ.  
\v 19 Log rëḳ debo yi doḳ na alam dahis nemaj, in denanër ġaġek pelësën jaḳ yi los debeek yi gedengis brëm na yi betii ḳelepeḳo*. Gebuk natu löö loḳ kedi jaḳ nah gökin.”   
\s1 Sebedi Venë Ḳo Nalu Luho Beya Vu Yesu  
\r (Mk 10:35-45)  
\p
\v 20 Lob Sebedi venë ḳo nalu luho sepa beya vu Yesu, lom petev meneggëp loḳ vaha in bë ketaġ nġaa ti vu.  
\v 21 Lob Yesu nër vu yi bë, “Ġeyam in va?” Lob nër yah vu bë, “Ġenanër nabë sa naluġ luho denatu honġ ġadu gëp honġ Nyëġ. Ngwë medo gëp nemam vesa gengwë medo gëp nemam ḳëj.”   
\p
\v 22 Nër bë sënë, loḳ Yesu nër yah vu nalu luho bë, “Melu su raḳ nġaa sën melu nekwetaġ in vu sa agi ni rë. Ma melu yoh vu bë melu rëḳ nanum doḳ kap* sën sëḳ nanum doḳ lo?” Rëḳ luho denër yah bë, “Alu ayoh vu!”   
\p
\v 23 Lob Yesu nër vu luho bë, “Yönon, melu rëḳ nanum doḳ sa kap! Rëḳ mu mehö sën rëḳ medo gëp sa nemaġ vesa gemehö sën rëḳ medo gëp sa nemaġ ḳëj lo, og su neggëp vu sa rë. Gaḳ alam sën Amaġ yö ggooin sir raḳ lo, sën rëḳ demedo doḳ.”   
\p
\v 24 Lob sir nemadluho denġo luho hir ġaġek sënë, lob ahëj sengën vu luho ari.  
\v 25 Rëḳ Yesu supin sir yam benër vu sir bë, “Ham raḳ ni! Alam dahis hir alam sën deneġin sir lo, og deneḳo sir raḳ vu hir alam. Gehir alam böp denedeġinengin hir alam raḳ horek nġahi.  
\v 26 Rëḳ mu ham, og ham su gwevonġ nabë saga! Gaḳ mehöti bë gevonġin nabë natu ham mehö böp ti, og gevonġ nġaa nabë sën tu ham hur in doḳ vu ham.  
\v 27 Log bë mehöti gevonġin nabë natu ham mehö muġinsën ti, og gevonġ nġaa nabë sën yi mehö meris lo begevonġ huk nyëmasën vu ham. In Mehönon Nalu yiḳ nebë saga.  
\v 28 Su yam in bë alam degevonġ huk vu yi rë. Gaḳ yam in bë gevonġ huk vu mehönon genadiiḳ doḳ nah alam nġahiseḳë bej in geḳo sir nah vu Anutu.”   
\s1 Yesu Ro Ḳenod Luu Malaj Betum Yah  
\r (Mk 10:46-52; Lk 18:35-43)  
\p
\v 29 Log dekedi vu Yeriko bedeya lob alam nġahiseḳë detamuin Yesu.  
\v 30 Lob mehö mala ḳenod luu denedo loḳ aggata nenga. Luho denġo ġaġek bë Yesu to neyam, lob luho detahi niwëëk bë, “Mehöböp, Davit* yi Mewis honġ! Kwam gevonġin aluu!”  
\v 31 Lob alam saga depetupek raḳ luho bë luho ayej nama, rëḳ ma geluho pasanġ detahi böpata rot bë, “Mehöböp! Davit* yi Mewis honġ! Kwam gevonġin aluu!”   
\p
\v 32 Lob Yesu nare betahi luho benër bë, “Melu vonġin bë sa ġevonġ va vu meluu-a?”  
\v 33 Lob luho denër yah vu bë, “Mehöböp, alu hevonġ in bë gwevonġ balu malamin nivesa jaḳ nah.”   
\p
\v 34 Lob Yesu kwa vonġin luho mebë nema raḳ luho malaj, lob pevis beluho malaj tum medelë nyëġ ggökin, geluho detamuin yi bedeya.   
\c 21  
\s1 Yesu Loḳ Ya Yerusalem Nebë Mehö Los Bengö Ti  
\r (Mk 11:1-11; Lk 19:28-38; Jn 12:12-19)  
\p
\v 1 Ya deverup dus raḳ Yerusalem, lob detöḳ ya Betpage vu Ḳedu Ḳele-oliv. Lob Yesu vonġ hur maluh luu deya,  
\v 2 log nër vu luho bë, “Melu doḳ na begganġ-bu ti sën melu malamin neya agu, lob pevis bemelu rëḳ gwelë dogi ti gedeseyu menare genalu nare ving. Lob melu kwevelekin begweḳo luho nom vu sa.  
\v 3 Lob nabë mehöti nanër ġaġek jaḳ meluu, og melu nanër nabë Mehöböp bë jaḳ mena. Lob rëḳ gevonġ luho nam pevis.”  
\v 4 Vonġ nġaa sënë in ġaġek sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën nër lo anon jaḳ nabë:   
\q1
\v 5 “Ham nanër vu nyëġ Sion* yi alam nabë sënë:  
\q2 ‘Ham gwelë ham mehö-los-bengö neyök vu ham.  
\q1 Yi mehö mala yes ti, lob raḳ nedo dogi beneyam.  
\q2 Raḳ nedo dogi-ḳupeḳ-yi nalu ti beneyök.’”   
\p
\v 6 Lob hur maluh luho ya devonġ yoh vu sën Yesu nër vu luho lo.  
\v 7 Luho deḳo dogi ata ving nalu, lob delah hir röpröp ayööng yi raḳ ya dogi luho demij, beYesu raḳ nedo.  
\v 8 Galam nġahiseḳë dekah hir röpröp ayööng yi bedevah neggëp aggata. Log la denesap ḳapah medenebë neggëp aggata ving.  
\v 9 Lob alam vahi sën denemuġin gevahi sën denetamuin yi lo denepisekin medenetahi bë:  
\q1 “Hosana, Oo Davit* Nalu!  
\q1 Anutu gevonġ semusemu vu mehö sën neyam los Mehöböp niwëëk!  
\q1 Hil ġaḳo Anutu arë jaḳ na vavunë rot!”   
\p
\v 10 Mëm Yesu loḳ ya Yerusalem, lob alam pin detahi bedevonġ nyëġ dedun raḳ log sir vahi deneloḳ tepëḳ vu sir bë, “Mehö re sënë?”  
\v 11 Lob alam sën deneya ving yi lo denër yah bë, “Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesu vu Nasaret ggëp distrik Galilea!”   
\s1 Yesu Tii Alam Sën Denebaġo Nġaa Loḳ Dub Ayo  
\r (Mk 11:15-19; Lk 19:45-48; Jn 2:13-22)  
\p
\v 12 Lob Yesu loḳ ya dub-vabuung-böp ayo betii alam pin sën denedo loḳ medenebaġo nġaa los alam sën denetunġ nġaa in mehö ngwë baġo lo. Log keyoveḳin tevor pin sën denepekwë* monë raḳ lo ving alam sën denetunġ nuung lo hir sëa.   
\p
\v 13 Log nër vu sir bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë, ‘Sa begganġ og rëḳ denanër nabë begganġ jom-raḳsën-yi. Rëḳ ham vonġ beyah tu alam hodeḳ bej waaḳ vunsën raḳ.’”  
\v 14 Yesu nedo loḳ dub-vabuung-böp lob vonġ alam malaj ḳenod la gevahaj nipaya la, benijvesa raḳ.  
\v 15 Alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-horek-yi ahëj sengën raḳ in delë bë nevonġ nġaa böp böp nebë saga, log denġo hurmahen bë denepisekin loḳ dub ayo nebë, “Hosana vu Davit* yi Mewis!” lob denër vu yi bë,  
\v 16 “Maḳ su ġenġo ġaġek sën denenër-ë rë?” Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ëë-ë, sa hanġo! Gaḳ ham su tevin ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo rë? Nebë:  
\q1 ‘Ġetahu hurmahen sën nahën denevengwënġ paya paya los sën ataj nahën denevo rur vu sir lo,  
\q2 gedegeḳo arëm jaḳ niröp anon.’”   
\m
\v 17 Log vuu sir geto meya beyah Betania beya neggëp sagu.   
\s1 Yesu Nër Lob Ḳele Pik* Meran Ya  
\r (Mk 11:12-14, 20-24)  
\p
\v 18 Heng to, lob Yesu kedi meyah nyëġ böp lob diiḳahë,  
\v 19 lob lë ḳele pik* ti nare loḳ aggata nenga beya in, rëḳ anon ma geris meris. Lob nër vu ḳele pik* sënë bë, “Su ġengis anom gökin genama na veröḳ yi!” Lob pevis beḳele pik* lo meran ya.   
\p
\v 20 Yi hur maluh delë nebë sënë, lob delëk beḳenuj ya gedenër bë, “Nebë va sën ḳele pik* meran ya pevis-ë?”   
\p
\v 21 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë: Bë ham gwevonġ geving anon, geham su kwamin luu luu rë, og rëḳ ham gwevonġ nġaa nabë sën sa hevonġ vu ḳele pik* agi. Lob ham su rëḳ gwevonġ sënë mu rë. Gaḳ bë ham nanër vu ḳedu sagu nabë, ‘Kwedi gwetë honġ duḳ na loo vuheng!’ og rëḳ anon jaḳ.  
\v 22 Log bë ham gwevonġ geving benajom jaḳ in nġaa ti, og nġaa pin sën ham nekwetaġ in bë gweḳo lo, og saga ham rëḳ gweko.”   
\s1 Alam Yuda Deloḳ Tepëḳin Yesu Bë Re Ggooin Yi Raḳ  
\r (Mk 11:27-33; Lk 20:1-8)  
\p
\v 23 Log Yesu loḳ ya dub-vabuung-böp betateḳin ġaġek vu alam. Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev los Israel hir alam teta deverup vu yi bedenër bë, “Re vo niwëëk vu honġ benër bë gwevonġ huk nabë sënë? Re ggooin honġ raḳ-a?”   
\p
\v 24 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Kë”, om sa bë doḳ tepëḳ in ġaġek ti nök vu ham rë, loḳ nabë ham nanër nom, og mëm sëḳ nanër mehö sën ggooin sa raḳ in bë sa ġevonġ huk agi nök vu ham.  
\v 25 Sën Mehö-neripek-alam Jon neripek alam lo, og maḳ degwa vu tena? Maḳ yam vu yaġek ma sepa loḳ mehönon vu dob kwaj?” Lob tum yah denesap sir raḳ medenenër bë, “Bë hil nanër nabë yam vu yaġek, og rëḳ doḳ tepëḳ nom vu hil nabë, ‘Rëḳ nebë va sën ham su vonġ ving yi rë-ë?’  
\v 26 Log nabë hil nanër nabë sepa loḳ mehönon vu dob kwaj, og hil rëḳ aġönengin alam sën denare-ë. In sir pin kwaj nevo Jon bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti yönon.”   
\p
\v 27 Lob denër yah vu Yesu bë, “He duġin degwa-o!” Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Nebë saga, om sa su rëḳ nanër mehö sën ggooin sa raḳ lo vu ham rë!”   
\s1 Yesu Tahu Alam Yu Luu Raḳ Hurmahen Luu  
\p
\v 28 “Rëḳ ham kwamin vo bë? Mehöti nalu luu denedo, lob ya vu nalu aġuu benër vu bë, ‘Naluġ-e, pehi sënë ġena gwevonġ sa huk wain!’  
\v 29 Loḳ nalu nër yah vu bë, ‘Sa niġ lël!’ Loḳ yom ggërin ayo geya mevonġ huk wain.  
\v 30 Log yiḳ ama ya menër vu nalu amon nebë saga, lob yoġek bë ‘Ëë, amaġ! Sëḳ na!’ Rëḳ su ya rë.  
\v 31 Lom nalu ngwë tena sën nġo ama aye?” Rëḳ denër yah bë, “Nalu aġuu!” Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Om sa nanër vu ham yönon nabë alam-deneḳo-takës* losho avëh baggëb denevonġ ving bedeneloḳ ya Anutu yi Nyëġ in ham.  
\v 32 In Mehö-neripek-alam Jon yam betateḳin aggata niröpsën vu ham, rëḳ ham su vonġ ving yi rë. Gaḳ alam-deneḳo-takës* gavëh baggëb lo yö denevonġ ving yi. Beham lë sir ggovek ya, rëḳ ma geham su wërin ham bevonġ ving yi rë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam Nij Paya Deneġin Huk Wain  
\r (Mk 12:1-12; Lk 20:9-19)  
\p
\v 33 “Ham gwenġo ġaġek peggirinsën ngwë agi rë! Mehöti los yi dob böpata bevaroh huk wain bengö ti. Gejegelin ġelönġ netu heek beggërin, gesemu nyëġ gelev asoreng ti in denapip wain anon doḳ, belev begganġ ading ti sën debare jaḳ medemalajin huk wain lo ving. Lob vo huk sënë loḳ ya mehö la nemaj in bë degeġin ganon vahi natu yi yi gevahi natu hej, log tah yi ya nyëġ ngwë.  
\v 34 Gebuk sën wain anon nemoneḳ lo dus raḳ, lob vonġ yi hur la deya vu alam sën deneġin huk lo in bë degeḳo yi wain anon vahi.  
\v 35 Rëḳ alam sën deneġin huk lo dejom yi hur lo ahon bedeneveek la, gedenesis la medenediiḳ, gedenetengwa la raḳ ġelönġ.  
\v 36 Loḳ huk ala vonġ hur la deyah ggökin. Vonġ alam nġahiseḳë kesuu sën vonġ ya muġin lo, rëḳ alam sën deneġin yi huk lo yiḳ devonġ nebë saga vu sir ving.  
\v 37 Log vonġ nalu ya vu sir raḳ neggëp hus. In kwa nevo bë, ‘Rëḳ degurek babu!’  
\v 38 Rëḳ alam sën deneġin huk wain lo delë nalu lob yö denër vu sir bë, ‘Mehö sënë rëḳ doḳ nah ama ben vu tamusën begeḳo yi nġaa pin. Om ham-o! Hil angis yi benadiiḳ log mëm yi huk sënë natu hil nġaa!’  
\v 39 Lob dejom ahon mederot yi yah dobnë, gedesis mediiḳ.”  
\v 40 Lom Yesu loḳ tepëḳ bë, “Om ham kwamin nevo bë? Nahub rëḳ huk wain ala nam, og rëḳ gevonġ nabë va vu alam sën deneġin yi huk lo?”   
\p
\v 41 Lob denër yah vu yi bë, “Rëḳ ngis alam nij paya sënë beyuj ḳataḳ jaḳ. Gerëḳ bo huk wain saga vu alam mewis la bedegeġin, rëḳ mëm buk sën dejur anon lo, og mëm debo vahi vu yi!”  
\v 42 Lob Yesu nër vu sir bë, “Maḳ ham su tevin ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo rë? Nebë:  
\q1 ‘Alam sën denelev begganġ lo, nij lëlin ġelönġ ti sënë.  
\q2 Rëḳ mu sënë netu ġelönġ niwëëk begganġ nyëḳetu-yi.  
\q1 Mehöböp vonġ sënë lob he halë bë nivesa rot.’   
\m
\v 43 Om sa nanër vu ham nabë rëḳ Anutu geḳo yi Nyëġ vër in ham, gebo vu alam sën degevonġ banon jaḳ lo.  
\v 44 [Lob mehöti bë bës bengis yi jaḳ ġelönġ sënë, og rëḳ metes jaḳ. Ma bë ġelönġ sënë geto mejaḳ gëp mehöti, og rëḳ ḳataḳ jaḳ.]”  
\v 45 Alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam Parisai* denġo ġaġek peggirinsën sën Yesu nër agi, lob deraḳ ni bë nenër raḳ sir.  
\v 46 Lob bë denajom yi ahon, rëḳ deneggönengin alam sën yam denare lo in kwaj nevo Yesu bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti.   
\c 22  
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Nos Sën Maluh Ti Lu Venë Denejom Nemaj Mewis  
\r (Lk 14:15-24)  
\p
\v 1 Log Yesu nër ġaġek peggirinsën ngwë ggökin bë:  
\v 2 “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë sën mehö-los-bengö ti bë getunġ avëh na vu nalu, lob vonġ nos böpata.  
\v 3 Wirek vonġ dik ya in alam la in bë denam dega nos sën nalu lu venë rëḳ denajom nemaj lo, lob loḳ buk sën bë dega nos lo, lob vonġ yi hur la yah denër vu sir. Rëḳ su deyam rë, genij nelël medenedo.  
\v 4 Lob vonġ hur la yah ggökin genër vu sir bë, ‘Ham na vu alam sën sa hevonġ dik ya in sir wirek lo, beham nanër vu sir nabë sa hero nos ggovek menedo. Sa hevonġ medesis burmakau böp böp los nalu tuveḳ sën jeji lo ggovek ya. Besa semu nġaa pin ggovek benedo. Ham nam in gwa nos böp sën naluġ lu venë denejom nemaj!’   
\p
\v 5 Yi hur ya denër ġaġek sënë vu sir, rëḳ nij tebö besu debë nengaj vu rë, gedeya jeggin jeggin. Ti ya yi huk, gengwë ya nevonġ yi huk stewa,  
\v 6 gesir vahi dejom mehö-los-bengö yi hur ahon medenevasap sir, gedenesis sir medenediiḳ.  
\v 7 Lob mehö-los-bengö ahë sengën rot bevonġ yi alam-beġö-yi ya desis alam sën desis yi hur medediiḳ lo pin bemalaj maya, gedevesi loḳ hir nyëġ ving.  
\v 8 Log mehö-los-bengö nër vu yi hur lo bë, ‘Nos böp sën naluġ lu venë denejom nemaj lo nöḳ ggovek ya menedo, rëḳ alam sën sa hevonġ dik ya in sir wirek lo, sir mehönon nij paya besu deyoh vu bë dega rë.  
\v 9 Om ham na menoh vu aggata böp sën nevasuh yi lo pin, lob alam pin sën ham natöḳ vu gëp sagu, og ham nanër vu sir nabë nam dega nos sën naluġ lu venë denejom nemaj agi!’  
\v 10 Nër nebë sënë, log yi hur deyoh vu aggata pin bedesupin alam pin sën denetöḳ vu sir lo, alam nijvesa losho alam nij paya pin. Beyam denedo begganġ sën maluh lu venë denejom nemaj lo bepup.  
\v 11 To denedo gemehö-los-bengö loḳ ya in bë gelë sir. Lob lë mehöti gesu röp röpröp nebë sën vo vu yi vatëveḳ pin mederöp lo rë, gema.  
\v 12 Lob mehö-los-bengö nër vu yi bë, ‘Sa mehö-e! Ġeyoh tena meġeloḳ yam sënë gesu ġeröp röpröp rë?’ Rëḳ mehö sënë su nër ġaġek ti rë.  
\v 13 Lom mehö-los-bengö nër vu yi hur lo bë, ‘Ham naduu nema los vaha gegwetë yi geto mena dobnë, bena medo malaḳenu sagu, bengu megeköö nyë!’”  
\v 14 Lom Yesu nër bë, “Kë”, Anutu nevonġ dik ya vu alam nġahiseḳë, rëḳ neggooin ti ti mu raḳ in dedoḳ na!”   
\s1 Deloḳ Tepëḳ In Yesu In Takës Sën Denetunġ Vu Alam Rom Hir Mehö-los-bengö Sisar*  
\r (Mk 12:13-17; Lk 20:20-26)  
\p
\v 15 Lob alam Parisai* yö yah denër vu sir bë, “Hil natöḳ vu ġaġek ti tena in hil naduu Yesu?” In sir bë denaduu Yesu nabë sën mehönon denesis soḳ loḳ leḳ lo.  
\v 16 Lob devonġ hir hur maluh lo ving Herot* yi alam beya denër vu Yesu bë, “Tatovaha! He naraḳ ni bë honġ mehö niröp! Lob ġenetateḳin Anutu yi aggata vu alam los anon. Su ġenehönengin alam malaj rë, gaḳ ġenenër ġaġek neggëp ti vu alam meris gevu alam los arëj ving.  
\v 17 Om ġenanër vu he rë, nabë yoh vu bë hil ġetunġ takës vu alam Rom hir mehö-los-bengö Sisar* ma nama?”  
\v 18 Rëḳ Yesu raḳ nij bë sir alam kwaj luu lob nër bë, “Ham alam kwamin luu! Ham bë seggi sa?  
\v 19 Maam ham tato monë-takës-yi ti vu sa rë!” Lob deḳo monë ġahis ti yam vu yi,  
\v 20 lob loḳ tepëḳ in sir bë, “Re ḳenu los arë sën raḳ neggëp agi?”  
\v 21 Lob denër yah bë, “Sisar*!” Lob nër yah vu sir bë, “Om ham gwevonġ Sisar* yi nġaa nah vu Sisar*, log Anutu yi nġaa og ham bo nah vu Anutu!”  
\v 22 Denġo ġaġek sënë lob delëk beḳenuj ya. Lob devuu yi gedeya.   
\s1 Deloḳ Tepëḳ In Yesu In Sën Mehönon Denadiiḳ Gedekedi Jaḳ Lo  
\r (Mk 12:18-27; Lk 20:27-40)  
\p
\v 23 Alam Sadukai* denenër bë alam-diiḳsën og su rëḳ dekedi jaḳ nah rë. Lob sir la deya vu Yesu yiḳ loḳ buk saga bedeloḳ tepëḳ in yi bë,  
\v 24 “Tatovaha! Moses nër bë, ‘Bë mehöti nalu nama log nadiiḳ, og ari geḳo yi alov beluho degeḳo naluj vu ari.’  
\v 25 Lob mehöti losho ari lo, sir nemadvahi-bevidek-luu denedo ving he wirek. Lob arij aġuu ḳo avëh lob diiḳ, genalu ma. Lob ari amon ḳo yi alov,  
\v 26 loḳ ari amon diiḳ nebë saga, lob gwee nebë saga beya meto arij meggi.  
\v 27 Sir pin naluj ma gedediiḳ, log avëh diiḳ raḳ neggëp hus.  
\v 28 Om ġenanër nabë najeeng sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, og avëh sënë rëḳ natu arij ti tena venë? In sir pin deḳo avëh timu saga netu venëj.”   
\p
\v 29 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham su raḳ Anutu yi ġaġek sën neggëp loḳ yi ḳapiya lo ni rë! Beham su raḳ Anutu niwëëk ni ving rë! Om sën ham nekuung raḳ in ham rot.  
\v 30 Vu buk sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, og maluh su rëḳ degeḳo avëh rë, gavëh su rëḳ dejaḳ maluh rë, gaḳ rëḳ nama. Gaḳ rëḳ demedo nabë angër lo vu yaġek.  
\v 31 Rëḳ ġaġek sën mehönon diiḳsën bë dekedi jaḳ nah lo! Maḳ ham su tevin ġaġek sën Anutu nër vu ham meneggëp loḳ yi ḳapiya lo rë? Sën nër nebë,  
\v 32 ‘Sa Abraham yi Anutu sa, gIsaak yi Anutu sa, geYakop yi Anutu sa.’ Nabë mehönon denadiiḳ bemalaj nama na veröḳ yi, og su yoh vu bë nanër nabë lööho hir Anutu yi rë, gaḳ lööho denedo malaj-tumsën, in Anutu og alam malaj vesa los malaj-tumsën hir Anutu yi.”  
\v 33 Lob alam pin sën denġo ġaġek agi lo delëk beḳenuj ya.   
\s1 Anutu Yi Horek Ti Sënë Kesuu Vahi Pin  
\r (Mk 12:28-34; Lk 10:25-28)  
\p
\v 34 Loḳ alam Parisai* denġo bë Yesu yi ġaġek saga vonġ Sadukai* bededuj ma, lob desupin sir ya vu yi  
\v 35 in bë deseggi yi, lob hir mehö-horek-yi ti loḳ tepëḳ in yi bë,  
\v 36 “Tatovaha! Horek ti tena kesuu horek vahi pin-a?”   
\p
\v 37 Lob Yesu nër vu yi bë, “Ahëm geving Mehöböp honġ Anutu los ayom dahis, beḳenum los dahis, gekwam los dahis na vu yi timu.  
\v 38 Horek dus ti sënë böpata rot bekesuu vahi pin.  
\v 39 Lob horek böp ngwë netu luu nebë saga nebë, ‘Ahëm geving alam sën denedo dus vu honġ nabë sën nġo ahëm neving honġ lo.’  
\v 40 In Horek pin los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek pin lo degwaj neggëp loḳ horek luu sënë.”   
\s1 Yesu Loḳ Tepëḳ In Kerisi* Vu Alam Parisai*  
\r (Mk 12:35-37; Lk 20:41-44)  
\p
\v 41 Alam Parisai* desupin sir benahën denedo, lob Yesu loḳ tepëḳ in sir bë,  
\v 42 “Ham kwamin nevo Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo bë maḳ degwa vu re?” Loḳ denër yah vu yi bë, “Degwa vu Davit*.”   
\p
\v 43 Lob nër yah vu sir bë, “Rëḳ nebë va sën Anon Vabuung vo kwa vu Davit benër Mehöböp raḳ Kerisi-ë?  
\v 44 Sën nër bë:  
\q1 ‘Mehöböp nër vu sa Mehöböp nebë:  
\q2 “Ġemedo sa nemaġ vesa.  
\q1 Gevu tamusën og sëḳ ġetunġ alam sën denelë honġ paya lo dedoḳ na vaham ġebinë.” ’   
\m
\v 45 Yi degwa vu Davit*, loḳ nebë tena sën Davit nër yi bë yi Mehöböp-ë?”   
\p
\v 46 Lob mehöti su yoh vu bë nanër ġaġek ti doḳ nah vu Yesu rë. Lob deggönengin yi ġaġek loḳ buk sënë, besu deneloḳ tepëḳ vu yi ggökin yah rë.   
\c 23  
\s1 Alam-horek-yi Los Parisai* Hir Aggata  
\r (Lk 11:37)  
\p
\v 1 Lob Yesu nër ġaġek vu alam yu böpata saga losho yi hur maluh lo bë,  
\v 2 “Alam-horek-yi los alam Parisai* deneloḳ yah Moses ben,  
\v 3 om ġaġek sën devo vu ham lo, og ham gwenġo beham sepa doḳ. Rëḳ nġaa sën denevonġ lo, og saga ham su sepa doḳ. In deneggooin horek nġahiseḳë raḳ rëḳ su denevonġ yoh vu rë.  
\v 4 Deneduu nġaa maggin bedenetelë raḳ ya mehönon kwaj, rëḳ sir og nij nelël gesu denevër nemaj in bë dedoḳ vu sir teka rë.  
\v 5 Nġaa pin sën denevonġ lo, og sagaḳ denevonġ in bë alam degelë. Log denekevu Anutu yi horek la loḳ ḳapiya medebom loḳ ġobeng gedenevaḳu vil dabaj kesuu alam vahi gedenesemu hir röpröp nyë veteveḳ menare soo soo.  
\v 6 Gahëj neving bë jaḳ na dega nos namuġin gëp nyëġ-nos-böp-yi, gedemedo lël mala gëp dub-supinsën-yi.  
\v 7 Log ahëj neving bë alam debengwënġ vu sir bedegeḳo sir jaḳ doḳ alam tabaaḳ los denanër sir nabë Tatovaha.  
\v 8 Rëḳ mu ham og alam su denanër ham nabë Tatovaha! Gaḳ yiḳ Mehö timu tu ham tatovaha, gaḳ ham pin arimin ham mu.   
\p
\v 9 Log ham su nanër ham mehöti vu dob sënë nabë ham Amamin yi. Gaḳ yiḳ ham Amamin timu nedo, yiḳ Yi sën nedo yaġek.  
\v 10 Log su denanër ham nabë Alaj ham. Gaḳ yiḳ ham Alamin timu sënë, yiḳ Kerisi*.  
\v 11 Rëḳ mu mehö sën bë kesuu ham benatu ham mehö böp lo, og natu ham hur rë.  
\v 12 Mehöti bë geḳo yö arë jaḳ, og rëḳ arë nama. Log mehöti bë dahun arë, og rëḳ arë böp jaḳ.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Alam-horek-yi Hir Nġaa Nipaya Sën Denevonġ Lo  
\r (Mk 12:38-40)  
\p
\v 13 “Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*-e! Gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham nevehii Nyëġ-yaġek-yi yi veluung avi in mehönon pin! Log ham nġo su neloḳ ya rë, geham newërin alam sën denevonġ in bë dedoḳ na lo ving.   
\p
\v 14 Wöp-o! Ham alam-horek-yi galam Parisai*-e, gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham neḳo avëh alov hir begganġ lu nġaa vër in sir, log ham nejom raḳ hus adingseḳë in bë kebu jaḳ ham nġaa nipaya saga. Om rëḳ ham gweḳo nipaya böpata doḳ nah nyëvewen.   
\p
\v 15 Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*-e! Gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham neḳo loḳ loo los dob pin in bë natöḳ vu mehöti begërin yi natu ham hur. Lob mehö nebë sënë netu ham hur ggovek, lob tum ham nevonġ yi netu mehö nipaya kesuu ham berëḳ na Nyëġ-nengwah-yi geving ham.”   
\s1 Yesu Nër Alam Parisai* In Deruu Demij Vu Nġaa Vabuung Böp Gedeḳo Nġaa Mahen Raḳ  
\r (Lk 11:37-52; 20:45-47)  
\p
\v 16 “Wöp-o! Gëpin ham! Ham mehönon malamin ḳenod sën ham bë tato aggata vu mehönon! Ham nenër bë, ‘Bë mehöti nanër dub-vabuung-böp arë genanër yönon vavunë, og sagaḳ nġaa meris. Gaḳ mehöti bë nanër dub-vabuung-böp yi goor, genanër yönon vavunë, og su rëḳ gekuung jaḳ rë, gaḳ rëḳ gevonġ noh vu sën nër lo.’  
\v 17 Ham mehönon kwamin ma, gemalamin ḳenod! Nġaa tena kesuu-a? Maḳ goor kesuu-a? Ma! Dub-vabuung-böp sën vonġ begoor netu vabuung lo, om saga kesuu!  
\v 18 Log ham nenër bë, ‘Bë mehöti nanër jepö gëp dub-vabuung-böp genanër yönon vavune, og sagaḳ nġaa meris. Gaḳ bë nanër seriveng sën raḳ nedo jepö lo, genanër yönon vavunë, og su rëḳ gekuung jaḳ rë, gaḳ rëḳ gevonġ noh vu sën nër lo.’  
\v 19 Ham mehönon malamin ḳenod! Nġaa tena kesuu-a? Maḳ seriveng kesuu-a? Ma! Jepö sën nevonġ beseriveng netu vabuung lo, om saga kesuu!  
\v 20 Om mehöti bë nanër jepö genanër yönon vavunë, og nevonġ niwëëk vu yi ġaġek raḳ jepö los nġaa pin sën raḳ nedo lo ving.  
\v 21 Gemehöti bë nanër dub-vabuung-böp genanër yönon vavunë, og nevonġ niwëëk vu yi ġaġek raḳ dub-vabuung ving Mehö sën nedo loḳ dub ayo lo.  
\v 22 Log mehöti bë nanër yaġek genanër yönon vavunë, og nevonġ niwëëk vu yi raḳ Anutu yi sëa los Mehö sën raḳ nedo lo ving.   
\p
\v 23 Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*! Gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham nos pin vu huk saga sën ham neḳo anon ti ti ggëp sën netu nemadluho lo, beham netunġ netu seriveng vu Anutu. Ham netunġ nos böp los mahen mahen pin nebë jemejeng los yeseḳ gemajëj ving, rëḳ ham vuu horek yi ġaġek böp böp vahi pin ya. Sën nenër bë alam degevonġ nġaa niröp mu, los kwaj pesivin mehönon mededoḳ vu sir gayoj na timu vu Anutu lo. Horek sën nebë hil abo nġaa sën netu nemadluho natu seriveng vu Anutu lo, og hil su rëḳ ġevuu sënë na rë. Rëḳ mu mëm hil sepa doḳ nġaa böp sënë namuġin.  
\v 24 Ham mehönon malamin ḳenod sën ham bë tato aggata vu mehönon! Ham nesepa loḳ horek mahen mahen geham su nesepa loḳ horek böp böp rë, lob sënë nebë sën ham seruuin nġemeḳ vër in bël kul, geham num kamer los dahis ving bël loḳ ya ham ayomin.   
\p
\v 25 Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*, gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham neripek kap los perë navi mu, geham nesupin nġaa hodeḳ nipaya paya los nġaa jeggin jeggin loḳ ayo peggo.  
\v 26 Ham Parisai* malamin ḳenod! Ham jipek kap ayo namuġin rë, loḳ mëm navi rëḳ niveseek jaḳ geving.   
\p
\v 27 Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*, gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham nebë bedub avi sën dekevu heveḳ veroo raḳ. Hil halë ggëp vavunë bë malanġeri, rëḳ ayo peggo og heljënġ seḳëj los nġaa ningöhek pin pup beneggëp.  
\v 28 Lom ham nebë saga. Alam denelë ham navimin mu, lob denekuung bë ham nimin vesa. Rëḳ mu ġaġek kuungsën los nġaa nipaya pup ham ayomin.”   
\s1 Yesu Nër Alam-horek-yi Bë Rëḳ Degeḳo Nipaya Nyëvewen  
\p
\v 29 “Wöp-o! Ham alam-horek-yi los alam Parisai*, gëpin ham! Ham alam kwamin luu! Ham nelev begganġ-bedub-yi nivesa vesa raḳ nedo waaḳ sën denebë alam-denenër-ġaġek-ranġahsën seḳëj loḳ wirek lo, geham nevuneḳ vu alam-yohvu hir bedub.  
\v 30 Geham nenër bë, ‘Bë he medo wirek doḳ he ḳenumin lo hir buk, og su rëḳ he doḳ vu sir bangis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën sënë rë.’  
\v 31 Om saga og ham nġo nenër ham degwa ranġah bë alam sën denesis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën bedenediiḳ lo hir mewis ham.  
\v 32 Maam ham nġo tahu doḳ nah ham ḳenumin lo vahaj!   
\p
\v 33 Ham nyël! Beggëv nalu ham! Ham su yoh vu bë rëḳ beya in Nyëġ-nengwah-yi rë!  
\v 34 Om sa nanër vu ham nabë sëḳ ġevonġ alam-denenër-ġaġek-ranġahsën la, galam los kwaj nivesa la, galam-horek-yi la, benök deberup vu ham, lob ham rëḳ ngis sir la medenadiiḳ, geham ngis la jaḳ na ḳelepeḳo*, geham beek la doḳ ham dub-supinsën-yi. Log ham rëḳ juuk sir begwetii sir medoḳ vahaj medena nyëġ ngwë.  
\v 35 Om rëḳ denanër alam sën denesis sir medenediiḳ vu nyëdahis lo, gesën vu buk agi pin degwa gëp vu ham nabë ham sis sir ving. Kë. Loḳ mehö-yohvu Abel, beyam verup loḳ Barakia nalu Sakaria sën desis mediiḳ loḳ dub-böp ayo vabuung los jepö vuheng atov lo, og nġaa pin sënë degwa rëḳ gëp vu ham.  
\v 36 Sa nanër vu ham yönon nabë nġaa pin sënë nyëvewen rëḳ natöḳ vu alam vu buk sënë.”   
\s1 Yesu Su Raḳ Nyëġ Böp Yerusalem  
\r (Lk 13:34-35)  
\p
\v 37 “Yerusalem, Yerusalem! Honġ mehö ġenesis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën medenediiḳ, log ġenetengwa Anutu-yi-alam sën nevonġ sir yök vu honġ lo raḳ ġelönġ medenediiḳ! Sa nehevonġ beron beron in bë ngupin nalum lo nabë sën ḳöḳrëëh ata nesupin nalu lo loḳ yah babu lo, rëḳ nim lël.  
\v 38 Om ham gwenġo rë! Anutu vuu ham ya ggovek ya beham nyëġ rëḳ nabumeng na.  
\v 39 Om sa nanër vu ham nabë ham su rëḳ malamin jaḳ sa gökin nah rë, rot bena berup doḳ buk sën ham nanër nabë:  
\q1 ‘Anutu gevonġ semusemu vu Mehö sën vonġ yam los niwëëk lo!’”   
\c 24  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Dub-vabuung-böp Bë Rëḳ Kevoh Na  
\r (Mk 13:1-2; Lk 21:5-6)  
\p
\v 1 Yesu vu dub-vabuung-böp ayo beto meya, lob yi hur maluh deya vu yi bedetato dub-vabuung yi begganġ pin vu yi.  
\v 2 Rëḳ nër yah vu sir bë, “Ham lë nġaa pin sënë? Sa nanër vu ham yönon nabë: Su rëḳ degönengin ġelönġ ti gejaḳ medo ngwë vavunë rë. Gaḳ rëḳ dekevoh pin bedegetë geto jeggin jeggin.”   
\s1 Yesu Nër Ranġah Bë Maggin Rëḳ Berup  
\r (Mk 13:3-13; Lk 21:7-19)  
\p
\v 3 Yesu ya nedo Ḳedu Ḳele-oliv, lob yi hur maluh meris yö deya vu yi bedenër bë, “Ġenanër vu he nabë ġaġek sën ġenër lo rëḳ anon jaḳ doḳ buk tena? Geva rëḳ tato vu he nabë vonġin ġeduḳ nom dob, log dob los yaġek hir buk nama na?”   
\p
\v 4 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Ham gweġin ham!  
\v 5 In rëḳ mehö la degekuungin ham. Alam nġahiseḳë rëḳ denam bedenanër sarëġ jaḳ nah sir nabë, ‘Yiḳ Kerisi* sa sënë!’ Lob rëḳ detetuhin alam nġahiseḳë medenah vu sir.  
\v 6 Log ham rëḳ gwenġo beġö bengö, galam denanër jeggin jeggin nabë vonġin berup, og ham su newamin jaḳ! In nġaa nebë sënë yö rëḳ nam, gaḳ Buk-tamusëneḳ yö rëḳ nahën.  
\v 7 Alam dob ngwë rëḳ dekedi belosho alam nyëġ ngwë dengis sir. Log mehö-los-bengö ngwë losho yi alam rëḳ dekedi belosho mehö-los-bengö ngwë losho yi alam dengis sir. Log meyip rëḳ natöḳ vu nyëġ vahi, gejemapi gee jaḳ dob la.  
\v 8 Nġaa pin sënë og yiḳ nebë nivanë sën nevonġ avëh muġin in bë degeḳo naluj lo.  
\v 9 Doḳ buk sënë rëḳ alam degeḳo ham in debo vanë los maggin vu ham, gedengis ham nadiiḳ. Log alam pin rëḳ degelë ham paya in sa alam ham.   
\p
\v 10 Lob rëḳ alam nġahiseḳë nij dëlin sa gedegërin sir nah, bedegelë sir paya, lob degetunġ hir alam doḳ na alam-beġö-yi nemaj.  
\v 11 Lob alam-ġaġek-kuungsën nġahiseḳë rëḳ kedi degekuungin alam nġahiseḳë.  
\v 12 Nġaa nipaya nam meböpata jaḳ, lob alam nġahiseḳë su rëḳ ahëj geving sir rë.  
\v 13 Gaḳ mehönon sën denajom sa ahon medemedo los nij wëëk rot menatöḳ na buk sën denadiiḳ lo, og rëḳ Anutu geḳo sir nah vu yi.  
\v 14 Lob rëḳ alam denanër Bengö Nivesa jaḳ Anutu-yi-Nyëġ na menoh vu dob pin balam pin degenġo, log mëm yaġek los dob hir buk govek na.”   
\s1 Yesu Nër Bë Nġaa Los Maggin Rot Rëḳ Berup  
\r (Mk 13:14-23; Lk 21:20-24)  
\p
\v 15 “Lob ham rëḳ gwelë nabë nġaa vabuung degwa nipaya sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Daniel nër wirek lo bare doḳ nyëġ vabuung Yerusalem begevonġ paya vu-bë mehöti natevin sënë, og kwa bo ġaġek sënë mejaḳ ni rë-  
\v 16 og mëm doḳ buk saga alam sën demedo distrik Yudea lo rëḳ debeya bedena los ḳedu.  
\v 17 Lob mehöti bë jaḳ na sewah jaḳ yi begganġ yu tamanġsën vavunë megeḳo ayööng doḳ buk saga, og su rëḳ doḳ nah geḳo yi nġaa vu begganġ ayo rë, gaḳ rëḳ beya mena pevis.  
\v 18 Log mehöti bë medo doḳ huk anon, og su rëḳ seröġ benah geḳo yi röpröp-ayööng-yi gëp begganġ rë, gaḳ rëḳ beya mena pevis.  
\v 19 Gëp in avëh sën naluj nare loḳ ayoj lo, los sën nahën denevo rur vu naluj loḳ buk agi.  
\v 20 Ham najom jaḳ nabë nġaa sënë su natöḳ vu ham doḳ kwev-ayööng-nikul-yi, ma doḳ Buk-sewahsën-yi* rë.  
\v 21 Yönon, doḳ buk sënë og rëḳ maggin böpata rot. Maggin nebë sënë su neggëp wirek vu buk sën Anutu tunġ dob lo rë rot beverup gwëbeng sënë. Log su rëḳ maggin nabë sënë berup vu dob sënë gökin nah vu tamusën rë.  
\v 22 Lob nabë Mehöböp su kwa bo nabë bepul buk saga dus rë, og mehöti su rëḳ medo vesa rë. Rëḳ mu kwa nevo yi alam sën ggooin sir raḳ lo, om rëḳ bepul buk los maggin saga dus.   
\p
\v 23 Doḳ buk sënë bë mehöti nanër vu ham nabë, ‘Ham lë! Yiḳ Kerisi* sënë!’, ma nanër nabë, ‘Yi sagu!’, og ham su gwevonġ geving hir ġaġek.  
\v 24 Rëḳ Kerisi-kuungsën la los alam-ġaġek-kuungsën la rëḳ dekedi bedegevonġ huk los niwëëk aggagga gedegevonġ nġaa böp böp. Yönon, lob nabë deyoh vu, og rëḳ degeḳo alam sën Anutu ggooin sir raḳ lo nah vu sir. Rëḳ mu su deyoh vu rë.  
\v 25 Ham nġo? Senër sënë muġin vu ham!  
\v 26 Om nabë denanër vu ham nabë, ‘Ham gwelë! Nedo nyëġ-yumeris saga!’, og ham su na sagu. Ma denanër nabë, ‘Ham gwelë! Vun yi menedo loḳ begganġ ayo!’, og ham su gwevonġ geving sir,  
\v 27 in Mehönon Nalu rëḳ nam nabë sën davës nevër ggëp nyëġ mala neverup beya netöḳ nyëġ mala nemasuseḳ lo, balam pin degelë.  
\v 28 Vu nyëġ sën heljënġ deneggëp lo, og ḳadanii denesup sir ya in bë dega.”   
\s1 Yesu Nër Bë Nahub Rëḳ Mehönon Nalu Nom  
\r (Mk 13:24-27; Lk 21:25-28)  
\p
\v 29 “Maggin buk sënë yi govek na rë, log rëḳ pevis  
\q1 ‘benyëġ malaḳenu doḳ,  
\q2 gekwev su rëḳ natum rë,  
\q1 log betuheng rëḳ geto in yaġek.  
\q2 Genġaa los niwëëk pin vu yaġek rëḳ desasuḳin sir.’   
\p
\v 30 Lob vu buk saga, mëm nġaa ti rëḳ berup gëp yaġek babu in bër ham kwamin beham jaḳ ni nabë Mehönon Nalu vonġin duḳ nom, lob rëḳ mehönon pin vu dob dengu medengis sir. Log rëḳ degelë Mehönon Nalu doḳ medo beggob yaġek yi, benam los niwëëk gevuneḳ vuneḳ yaġek yi malanġeri rot.  
\v 31 Lob avuuḳ rëḳ ngu bededun böpata, log gevonġ yi angër na dengupin alam sën yö ggooin sir raḳ tu yi alam lo noh vu nyëġ pin. Vu dob vuheng atov mena menoh vu dob nenga lubeluu.”   
\s1 Yesu Tateḳin Ġaġek Raḳ Go*  
\r (Mk 13:28-31; Lk 21:29-33)  
\p
\v 32 “Ham kwamin bo jaḳ go* rë. Buk sën bë purpur berup ngu lo, og ham neraḳ ni bë go* vonġin nabunġ beham dev jaḳ na jök.  
\v 33 Om nabë ham gwelë nġaa pin sënë anon jaḳ, og ham jaḳ ni nabë Mehönon Nalu yam dus raḳ benare aggata avi.  
\v 34 Sa nanër vu ham yönon nabë mehönon pin su rëḳ malaj nama na veröḳ yi rë, log nġaa pin sën agi rëḳ anon jaḳ.  
\v 35 Yaġek los dob rëḳ nama na, gaḳ sa ġaġek, og su rëḳ nama na rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Mehöti Su Raḳ Buk Los Nġebek Saga Ni Rë  
\r (Mk 13:32-37; Lk 17:26-30, 34-36)  
\p
\v 36 “Rëḳ mehöti su raḳ buk los hes mala saga ni rë. Angër vu yaġek su deraḳ ni rë. GeNalu su raḳ ni rë. Gaḳ Ama yö timu raḳ ni.  
\v 37 Mehönon Nalu bë nom, og alam rëḳ medo degevonġ nġaa nabë sën denevonġ loḳ Noa yi buk wirek lo.  
\v 38 Wirek sën bël su vuuḳ rë lo, og mehönon medo denegga los denenum, gemaluh deneḳo venëj, gavëh deneraḳ reggaj rot, beya verup loḳ buk sën Noa loḳ ya yaġ ayo.  
\v 39 Log alam saga su deraḳ ni bë nġaa ti vonġin natöḳ vu sir rë, log bël vuuḳ verup pevis berehöö sir pin. Lob buk sën Mehönon Nalu nom lo rëḳ nabë saga.  
\v 40 Lob bë maluh luu demedo huk anon, og Anutu rëḳ geḳo ngwë na gegevuu ngwë bemedo.  
\v 41 Lob bë avëh luu medo degebil nos, og Anutu rëḳ geḳo ngwë na gegevuu ngwë bemedo.  
\v 42 Om ham medo malamin natum, in ham duġin buk sën ham Mehöböp rëḳ nom lo.  
\v 43 Ham kwamin bo nġaa sënë rë: Bë begganġ ala genġo hes mala sën mehö hodeḳ rëḳ nam doḳ buk begodeḳ yi nġaa lo, og su yoh vu bë rëḳ gelë mehö saga mu gedoḳ na yi begganġ ayo rë.  
\v 44 Nebë saga, om ham gwero ham bemedo, in Mehönon Nalu rëḳ nom doḳ buk ti, log ham duġin.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam-huk-yi Nivesa Los Nipaya  
\r (Lk 12:41-46)  
\p
\v 45 “Maḳ hur ti tena nedo beyi mehö los kwa benevonġ yi huk niröp-a? Og mëm ala rëḳ gooin yi jaḳ in geġin yi hur vahi pin bebo nos gelek sir niröp doḳ buk sën degeḳo nos lo.  
\v 46 Gevu tamusën nabë ala na genom berup, lob gelë nabë yi hur nevonġ huk yoh vu sën nër lo, og yi hur sënë rëḳ kwa vesa.  
\v 47 Log sa nanër vu ham yönon nabë ala rëḳ gevonġ yi nġaa pin doḳ na nema in geġin.  
\v 48 Gaḳ hur nipaya ti og rëḳ kwa bo doḳ ayo nabë, ‘Sa alaġ su yoh vu bë rëḳ nom pevis rë!’  
\v 49 Lob geveek hur-huk-yi vahi, gega los nanum geving alam sën denenum bël menġëës bedenekeyevin lo.  
\v 50 Log ala rëḳ nom doḳ buk ti sën yi hur su neġin yi loḳ lo rë, gaḳ rëḳ nom doḳ hes mala ti sën yi duġin lo.  
\v 51 Lob rëḳ ala ngis yi rot mebasap yi, log getë na medo geving alam kwaj luu, bedegeḳo nyëvewen gëp ti. Vu nyëġ sagu og rëḳ dengu medegeköö nyëj.”   
\c 25  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Avëh Avö Nemadluho  
\p
\v 1 Log Yesu tateḳin vu sir bë, “Sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ rëḳ nabë sën avëh avö nemadluho deḳo hir ram raḳ beya denebuu maluh sën nahën neḳo avëh lo ggëp aggata.  
\v 2 Lob sir nemadvahi kwaj ma, genemadvahi los kwaj.  
\v 3 Avëh kwaj masën deḳo hir ram bedeyam, rëḳ su deḳo wël* sepa rë.  
\v 4 Gaḳ avëh los kwaj deḳo hir ram raḳ bedetöö wël* la loḳ buayo ving bedeḳo sepa.  
\v 5 Rëḳ mehö sën ḳo avëh lo su yam pevis rë, lob avëh pin malaj neggëp, lob deggëp yiing.   
\p
\v 6 Lob buk vuheng raḳ loḳ ḳööḳ ti yam bë, ‘Mehö sën ḳo avëh lo yam raḳ. Ham na gwebuu yi vu aggata begweḳo menam!’  
\v 7 Lob avëh avö pin dekedi raḳ bedesemu loḳ hir ram.  
\v 8 Lob avëh kwaj masën denër vu avëh los kwaj bë, ‘Ham bo hömin wël* teka vu he rë, in he hömin ram vonġin nakul!’  
\v 9 Rëḳ avëh los kwaj denër yah vu sir bë, ‘Ma! Wël* teka sënë su rëḳ noh vu hil pin rë. Om maam ham nġo na baġo hömin vu setuwa!’  
\v 10 Lob dekedi raḳ benahën medo deneyök aggata, log mehö sën ḳo avëh lo to. Lob avëh sën desemu sir ggovek medenedo lo deloḳ ya begganġ ayo ving yi in dega nos böp sën maluh lu venë denejom nemaj lo. Log devehii repinġ yah.   
\p
\v 11 Log avëh avö nemadvahi sën kwaj ma lo yom deverup lob denër bë, ‘Mehö böp, mehö böp! Ġetahinin repinġ in he!’  
\v 12 Rëḳ nër yah vu sir bë, ‘Sa nanër vu ham yönon nabë sa duġin ham!’   
\p
\v 13 Om sa nanër vu ham nabë ham medo malamin natum, in ham su raḳ buk los hes mala ni rë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Hur Löö  
\r (Lk 19:12-27)  
\p
\v 14 “Log sën Nyëġ-yaġek-yi anon jaḳ lo, og yiḳ nebë mehö ti neya vatëveḳ nyëġ ngwë, log supin yi hur bevo yi monë ggelek sir in degeġin.  
\v 15 Kwa vo hir huk los nij wëëk ti ti lo, lob vo ggelek loḳ yah sir. Ti ḳo K5000, gengwë ḳo K2000, log ngwë ḳo K1000. Vonġ nebë sënë log ya raḳ.  
\v 16 Ya ggovek, log mehö sën ḳo K5000 lo pevis bevonġ huk baġosën raḳ, lob ḳo K5000 sevöḳ ya ving.  
\v 17 Log mehö sën ḳo K2000 lo vonġ huk baġosën raḳ ving beḳo K2000 sevöḳ ya ving nebë saga.  
\v 18 Gaḳ mehö sën ḳo K1000 lo, og ḳo monë sën ala vo vu yi lo beya melev söv gevun luḳ ya.   
\p
\v 19 Nahub gebuk sën alaj yom verup lo, lob vonġin bë genġo monë sën vo vu sir lo.  
\v 20 Lob mehö sën ḳo K5000 lo verup, lob ḳo K5000 ving K5000 sën ala vo vu yi lo, genër bë, ‘Mehö böp! Gwelë! Ġevo K5000 sënë vu sa, log sa hevonġ huk baġosën raḳ behaḳo K5000 sënë ving.’  
\v 21 Lob ala nër vu yi bë, ‘Honġ hur nivesa meġevonġ yoh vu. Ġevonġ nivesa rot! Ġeneġin nġaa mahen mahen pin nivesa nebë saga, om mëm sa ġevonġ honġ begweġin nġaa nġahiseḳë. Ġenam balu kwad vesa doḳ ti.’   
\p
\v 22 Log mehö sën ḳo K2000 lo verup ving benër bë, ‘Mehö böp! Ġevo K2000 vu sa wirek, log sa hevonġ huk baġosën raḳ, lob sa haḳo K2000 ving.’  
\v 23 Lob ala nër vu yi bë, ‘Honġ hur nivesa, meġevonġ yoh vu! Ġeneġin nġaa teka teka nivesa nebë saga, om mëm sa ġevonġ honġ begweġin nġaa nġahiseḳë. Ġenam balu kwad vesa doḳ ti.’   
\p
\v 24 Log tum mehö sën ḳo K1000 lo verup benër bë, ‘Mehö böp! Senġo raḳ nim ggovek ya bë honġ mehö los nim wëëk. Mehö ngwë denevaroh nos genġo ġeneḳo anon. Log mehö ngwë denevonġ huk, lob nġo ġeneḳo hir nyë-sevöḳsën.  
\v 25 Nebë saga om sën sehöneng, lob sevun honġ monë K1000 sënë menedo loḳ dob. Honġ nġaa sënë, om gweḳo nök!’  
\v 26 Rëḳ ala nër yah vu yi bë, ‘Honġ hur nipaya rot! Benim tebö ata! Maḳ yönon, ġeraḳ ni bë sa nehaḳo nos sën mehö ngwë denevaroh lo, gesa nehaḳo nyë-sevöḳsën raḳ sën mehönon ngwë denevonġ huk in lo?  
\v 27 Bë nabë saga, og gwetunġ sa monë na begganġ-monë-yi, in nabë senom berup nabë sënë, og sa ġaḳo sa nġaa los yi sevöḳsën geving.  
\v 28 Om ham bo K1000 sënë vër in mehö sënë geham bo vu mehö sën ḳo la ving metu K10,000 lo.  
\v 29 In alam pin sën hir nġaa neggëp lo, og rëḳ degeḳo la geving, gehir nġaa la rëḳ berup geving mekesuu. Gaḳ mehöti sën yi nġaa su neggëp rë lo, og mahen teka sën neggëp vu yi lo rëḳ nama na veröḳ yi.  
\v 30 Lob ham gwetë hur sehëb sënë doḳ na nyëġ malaḳenu sën alam denesu los deneköö nyëj lo.’”   
\s1 Yesu Nër Bë Rëḳ Mehönon Nalu Genġo Alam Pin Hir Ġaġek  
\p
\v 31 “Nahub rëḳ Mehönon Nalu nam los niwëëk gevuneḳ vuneḳ yaġek-yi, gangër pin denam geving yi, og vu buk sënë rëḳ jaḳ medo yi sëa malanġeri los vuneḳ vuneḳ yaġek-yi.  
\v 32 Log mehönon pin rëḳ dengupin sir na debare mala. Lob rëḳ basuh sir na yu luu nabë sën sipsip ala ggooin sipsip raḳ yu ngwë, gememëk raḳ yu ngwë.  
\v 33 Rëḳ gevonġ sipsip na nema vesa, gememëk na nema ḳëj.  
\v 34 Nabë sënë lob Mehö-los-bengö rëḳ nanër vu alam sën denare nema vesa lo nabë, ‘Ham nam! Ham sën Amaġ vonġ semusemu vu ham lo. Ham doḳ na nyëġ sën tonġin vu ham wirek loḳ buk sën netunġ yaġek los dob meneggëp lo.  
\v 35 In wirek sediiḳahëġ, rëḳ ham vo nos vu sa. Sayoġ vev in bël kul, rëḳ ham vo bël kul mesenum. Sa mehö nyëġ ngwë rëḳ ham ḳo sa ya ham begganġ.  
\v 36 Ham lë sa naviġ meris, lob ham vo tob vu sa. Sa niġ raḳ, rëḳ ham ġin sa nivesa. Sa nado ḳarabus, rëḳ ham yök lë sa kesii.’   
\p
\v 37 Loḳ tum alam yohvu saga rëḳ dedoḳ tepëḳ nah vu yi nabë, ‘Mehöböp! He halë loḳ buk tena bë ġediiḳahëm lob he vo nos vu honġ-a? Log he halë bë ayom vev in bël loḳ buk tena lob he vo vu honġ-a?  
\v 38 Log he halë bë honġ mehö nyëġ ngwë loḳ buk tena, lob he haḳo honġ ya he begganġ-a? Log ġenare navim meris loḳ buk tena lob he vo tob vu honġ-a?  
\v 39 Gehe halë bë nim raḳ ma ġenedo ḳarabus loḳ buk tena, lob he yök halë honġ kesii-a?’   
\p
\v 40 Lob Mehö-los-bengö rëḳ nanër vu sir nabë, ‘Sa nanër vu ham yönon nabë nġaa sën ham nevonġ vu arig lo nij paya paya sën su los bengöj vu dob rë lo, og nġaa pin sënë ham nevonġ vu sa.’   
\p
\v 41 Log rëḳ nanër alam sën demedo nema ḳëj lo nabë, ‘Ham alam nimin paya! Ham su bare sa malaġ. Ham na medoḳ na nyëġ sën devonġ vu Satan losho yi angër lo. Sën nengwah netum yoh vu buk los buk lo.  
\v 42 In wirek sediiḳahëġ, rëḳ ham su vo nos vu sa rë. Sayoġ vev in bël kul, rëḳ ham su vo bël kul vu sa rë.  
\v 43 Sa mehö nyëġ ngwë, rëḳ ham su ḳo sa ya ham begganġ rë. Sa niġ raḳ los sa nado ḳarabus, rëḳ ham su yam lë sa kesii rë.’   
\p
\v 44 Lob rëḳ denanër nah vu yi nabë, ‘Mehöböp! Vu buk tena he halë bë ġediiḳahëm, ma ayom vev in bël, ma honġ mehö nyëġ ngwë, ma navim meris, ma nim raḳ los ġenedo ḳarabus rëḳ he su halë honġ nivesa rë?’   
\p
\v 45 Loḳ rëḳ nanër nah vu sir nabë, ‘Sa nanër vu ham yönon nabë nġaa sën ham nehulin in arig lo nij paya paya vu dob lo, og ham nehulin nġaa pin sënë in sa ving.’  
\v 46 Lob alam sënë rëḳ denatöḳ vu nipaya nyëvewen doḳ nah degwata los degwata. Gaḳ alam yohvu rëḳ demedo malaj-tumsën degwata los degwata.”   
\c 26  
\s1 Alam Ggev Devengwënġ Raḳ Yesu Bë Dengis Yi Nadiiḳ  
\r (Mk 14:1-2; Lk 22:1-2; Jn 11:45-53)  
\p
\v 1 Yesu nër ġaġek pin sënë ggovek ya, log mëm nër vu yi hur maluh bë,  
\v 2 “Ham raḳ ni bë buk luu mu nahën lob Buk-ggöksën-yi* berup, lob mëm rëḳ denanër Mehönon Nalu ranġah bedengis yi jaḳ ḳelepeḳo*.”   
\p
\v 3 Vu buk sënë alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam teta desupin sir raḳ alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp Kayapas yi begganġ,  
\v 4 bedejoo ġaġek bë denadëġek bedenajom Yesu ahon gedengis yi menadiiḳ.  
\v 5 Rëḳ denër bë, “Hil su ġevonġ doḳ buk nos yi sënë in alam rëḳ degevonġ dedun.”   
\s1 Avëh Keseh Nġaa Reggu Nivesa Raḳ Yesu Yu  
\r (Mk 14:3-9; Jn 12:1-8)  
\p
\v 6 Yesu nedo loḳ mehö sevuuḳnyë Simon yi begganġ vu Betania.  
\v 7 Medo negga nos, lob avëh ti ḳo nġaa reggu nivesa loḳ buayo ġelönġ veroo sën denenër arë nebë alabasta* lo ti, beya keseh raḳ Yesu yu. Alam Yuda debaġo nġaa reggu nivesa sënë raḳ monë böpata bedenerikin raḳ heljënġ.  
\v 8 Rëḳ yi hur maluh delë nġaa sënë, lob ahëj sengën gedenër bë, “Nevasap nġaa reggu nivesa sënë in va?  
\v 9 Bë hil ġevonġ balam debaġo, og hil rëḳ ġaḳo monë böpata jaḳ, lob hil adoḳ vu alam-ḳupeḳ-masën jaḳ.”  
\v 10 Rëḳ Yesu raḳ hir ġaġek sënë ni, lob nër vu sir bë, “Ham nër avëh in va? Yö semu sa raḳ nġaa nivesa!  
\v 11 Alam-ḳupeḳ-masën rëḳ demedo geving ham gesu rëḳ nama na rë. Gaḳ saḳ su rëḳ medo hus ading geving ham rë.  
\v 12 Avëh keseh nġaa reggu nivesa sënë raḳ sa vorot in gero sa naviġ namuġin in sëḳ nadiiḳ mededev sa.  
\v 13 Sa nanër vu ham yönon nabë rëḳ denanër Bengö Nivesa ranġah na menoh vu dob pin bedenanër nġaa sën avëh vonġ vu sa agi geving, in alam pin degenġo bekwaj bo.”   
\s1 Yudas Yoġek Bë Rëḳ Nanër Yesu Ranġah  
\r (Mk 14:10-11; Lk 22:3-6)  
\p
\v 14 Lob yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu ti sën arë nebë Yudas Iskariot lo ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev,  
\v 15 beloḳ tepëḳ in sir bë, “Ham rëḳ bo va vu sa log mëm sa ġevonġ Yesu doḳ na ham nemamin-a?” Lom devo monë seriva mehödahis ti benemadluho vu yi.  
\v 16 Lob vu buk saga Yudas medo mekwa nesero buk los aggata in bë gevonġ Yesu doḳ na nemaj.   
\s1 Yesu Gga Nos-ggöksën-yi Ving Yi Hur Maluh  
\r (Mk 14:12-21; Lk 22:7-14, 21-23; Jn 13:21-30)  
\p
\v 17 Lob buk vabuung sën alam Yuda denegga brët sën yiist* nema in lo yi buk muġinsën verup, lob yi hur maluh deya vu yi bedenër bë, “He na ġero nyëġ vu tena in ġegwa nos los reggu ggöksën-yi dok-a?”  
\v 18 Lob nër vu sir bë, “Ham na nyëġ böp Yerusalem beham na vu mehö sën lo, beham nanër vu yi nabë, ‘Tatovaha nër bë, “Sa buk dus raḳ, om sa bë ġa nos los reggu ggöksën-yi geving sa hur maluh jaḳ honġ begganġ.” ’”  
\v 19 Lob yi hur maluh devonġ yoh vu sën Yesu nër vu sir lo, bedesemu nos los reggu ggöksën-yi loḳ.   
\p
\v 20 Loḳ sehuksën lob medo negga nos los reggu ving yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu.  
\v 21 Medo denegga, lob nër vu sir bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë: Ham sënë ti rëḳ gevonġ sa doḳ na alam Yuda nemaj.”  
\v 22 Lob ayoj maggin rot, gesir ti ti deloḳ tepëḳ in yi bë, “Mehöböp, maḳ sa?”  
\v 23 Rëḳ nër yah vu sir bë, “Mehö sën nema loḳ ya ġabum in nos ving sa lo rëḳ gevonġ sa doḳ na alam sën denelë sa paya lo nemaj.  
\v 24 Kë’! Mehönon Nalu rëḳ nadiiḳ nabë sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo. Rëḳ mu gëpin mehö sën rëḳ nanër Mehönon Nalu ranġah vu alam bedengis yi lo, ko nabë ata su geḳo yi!”  
\v 25 Log Yudas mehö sën rëḳ nanër yi ranġah lo, nër ving bë, “Tatovaha, maḳ sa?” Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Yiḳ nġo ġenër yoh vu!”   
\s1 Yesu Vo Pasa Vu Yi Hur Maluh  
\r (Mk 14:22-26; Lk 22:15-20; 1 Kr 11:23-25)  
\p
\v 26 Medo denegga nos los reggu, lob Yesu ḳo brët gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu, log debu mevo ggelek yoh vu yi hur maluh pin genër bë, “Ham gweḳo nök begwa! Sa reggos sënë!”  
\v 27 Log ḳo wain kap ti raḳ, gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu gevo vu sir genër bë, “Ham pin nanum doḳ sënë!  
\v 28 Sa ḳöḳ sënë in tato sa ġaġek mewis sën sejoo in doḳ vu ham lo nabë rëḳ anon jaḳ! Sa ḳeseh in alam nġahiseḳë in bë dahun hir nġaa nipaya na.  
\v 29 Sa nanër vu ham nabë sa su rëḳ nanum wain nabë sënë gökin nah rë. Rot bena berup doḳ buk sën hil nanum wain agga ngwë doḳ ti doḳ Amaġ yi Nyëġ.”   
\p
\v 30 Log devonġ raro ti beggovek, log to deyah dobnë bedeya Ḳedu Ḳele-oliv.   
\s1 Yesu Nër Bë Pita Rëḳ Geruu Demi Vu Yi  
\r (Mk 14:27-31; Lk 22:31-34; Jn 13:36-38)  
\p
\v 31 Lob Yesu nër vu sir bë, “Ham pin rëḳ gwevuu sa geham beya mena in sa pehi buk sënë. In dekevu wirek meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:  
\q1 ‘Sa Anutu sëḳ ngis sipsip alaj,  
\q2 log sipsip lo degevuu talë medena jeggin jeggin.’   
\p
\v 32 Om rëḳ nabë saga, loḳ sëḳ ḳedi jaḳ nah gökin, lob sëḳ namuġin mena distrik Galilea, geham tamuin sa.”  
\v 33 Lob Pita nër yah vu yi bë, “Sir pin sënë og maḳ rëḳ degevuu honġ bedebeya medena, gaḳ saḳ su rëḳ ġevonġ nabë sënë rë!”  
\v 34 Lom Yesu nër yah vu yi bë, “Sa nanër vu honġ yönon nabë: Pehi sënë og ḳöḳrëëh su rëḳ ngu rë, log rëḳ ġedah sa vun natu beron löö!”  
\v 35 Rëḳ Pita nër yah vu yi bë, “Seyoh vu bë sëḳ nadiiḳ geving honġ, gaḳ sa su rëḳ dah honġ vun rë, gerëḳ nama veröḳ yi!” Lob yi hur maluh pin denër nebë saga.   
\s1 Yesu Jom Raḳ Ggëp Getsemane  
\r (Mk 14:32-42; Lk 22:39-46)  
\p
\v 36 Lob Yesu ya nyëġ sën denenër arë nebë Getsemane lo, ving yi hur maluh lo, lob nër vu sir bë, “Ham medo sënë gesena najom jaḳ vu sagu!”  
\v 37 Lob ḳo Pita ving Sebedi nalu luho. Lob ayo maggin rot gekwa ketuin yi.  
\v 38 Lob nër vu sir bë, “Sayoġ maggin rot bevonġin bë sa nadiiḳ. Om melöö naḳööḳ medo sënë bemedo malamin natum beġadu sa.  
\v 39 Log tah ya teka, lob petev meneggëp dob, log jom raḳ meketaġ bë, “O Amaġ! Bë yoh vu og gweḳo nġaa maggin sënë bër in sa! Rëḳ mu su ġesepa doḳ sa ġaġek, gaḳ nġo kwam!”   
\p
\v 40 Log yah to vu lööho, rëḳ lë gedeneggëp yiing. Lob loḳ tepëḳ vu Pita bë, “Nebë va? Melöö su yoh vu bë rëḳ medo malamin natum dus ti geving sa rë?  
\v 41 Melöö malamin medo natum bemelöö najom jaḳ, in nġaa ti su kepë ham! Ëë-ë yönon! Ham ayomin niyes rëḳ mu navimin ni tebö!”   
\p
\v 42 Lob yah nejom raḳ beron netu luu bë, “Oo Amaġ! Bë nġaa maggin sënë natöḳ vu sa gesu yoh vu bë noh nenga in sa rë, og ggovek, sa ġevonġ noh vu kwam.”  
\v 43 Loḳ yom to ggökin, rëḳ lë bë deneggëp yiing yah, in malaj neggëp lo.   
\p
\v 44 Lob denedo geyah meya nejom raḳ netu beron löö, lob yiḳ nër ġaġek lo ggökin yah.   
\p
\v 45 Log yah to vu yi hur maluh benër vu sir bë, “Ham sewah benġo nahën newëp-a? Ham lë! Buk sën Anutu tunġ in debo Mehönon Nalu doḳ na alam nij paya nemaj lo verup ggovek ya,  
\v 46 om ham kwedi jaḳ behil ana. Ham lë? Mehö sën gevonġ sa doḳ na nemaj lo yam dus raḳ!”   
\s1 Yudas Vo Yesu Loḳ Ya Alam-beġö-yi Nemaj  
\r (Mk 14:43-50; Lk 22:47-53; Jn 18:3-12)  
\p
\v 47 Yesu nahën medo nenër bë saga, log Yudas verup. Yi sën hur maluh nemadluho-mevidek-luu lo ti, lob ḳo alam yu böpata ti medeyam los paëp yu anil gebeġö. Alam-deneḳo-seriveng hir ggev los Israel hir alam-teta devonġ sir yam.  
\v 48 Lob mehö sën bë tato Yesu ranġah vu sir lo, nër vu sir vorot bë, “Sëḳ tato Yesu vu ham nabë sënë, nabë sa ġemul* mehöti, og ham najom yi ahon.”   
\p
\v 49 Lob Yudas ya verup sesor meya vu Yesu pevis benër bë, “Buk Tatovaha!” Log mul* yi.  
\v 50 Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Sa mehö! Nġaa sën ġeyam in bë gwevonġ lo, og gwevonġ pevis!” Lob deyam dus bedejom Yesu ahon.  
\v 51 Rëḳ alam sën denare ving Yesu lo ti nema loḳ yah dadii yi paëp-yu-anil vër in newis, besap alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi hur ti nenga ris vahi ya.  
\v 52 Rëḳ Yesu nër vu bë, “Ġejöp honġ paëp doḳ nah newis. In alam sën denevonġ beġö lo, og mehö ngwë rëḳ dengis sir doḳ nah nyëvewen medenadiiḳ.  
\v 53 Bë sa ḳetaġ na vu Amaġ nabë gevonġ yi angër nġahiseḳë rot denam pevis mededoḳ vu sa, og ġekuung bë su rëḳ gevonġ nam rë?  
\v 54 Rëḳ bë sa ġevonġ nabë sënë, og su rëḳ Anutu yi ġaġek anon jaḳ rë. Sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë nġaa nabë sënë rëḳ natöḳ vu sa lo.”   
\p
\v 55 Log Yesu nër vu alam sënë bë, “Ham yam in bë sero mehö-beġö-hodeḳ-yi om sën ham ḳo paëp-yu-anil los beġö meyam in bë najom ahon-a? Sa netateḳin ġaġek vu ham loḳ dub-vabuung-böp yoh vu buk, rëḳ ham su nejom sa ahon rë?  
\v 56 Rëḳ mu nġaa pin sënë netöḳ vu sa in ġaġek sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo anon jaḳ.” Nebë saga lob yi hur maluh pin devuu yi gedeveya medeya.   
\s1 Devonġ Ġaġek Vu Yesu Benare Kayapas Mala  
\r (Mk 14:53-65; Lk 22:54-55, 63-71; Jn 18:13-14, 19-24)  
\p
\v 57 Dejom Yesu ahon bedeḳo ya alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp Kayapas yi begganġ. Galam-horek-yi los alam-teta desupin sir bedenedo ggovek ya.  
\v 58 Lom Pita tamuin sir beneya, rëḳ nevun yi geneyam ggëp ading. Lob ya beloḳ ya alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi begganġ tete ayo, beya nare telig ving ahëvavu sën denare medenemalajin nyëġ lo, in bë jaḳ ġaġek lo degwa ni.   
\p
\v 59 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev los kaunsor pin denesero mehö la in bë denanër ġaġek kuungsën jaḳ Yesu in lob dengis yi menadiiḳ.  
\v 60 Lob alam nġahiseḳë denër ġaġek kuungsën raḳ yi, rëḳ su detöḳ vu degwa ti in bë dengis yi menadiiḳ rë. Loḳ mëm mehö luu deverup,  
\v 61 lob luho denër bë, “Mehö sënë nër bë, ‘Seyoh vu bë sa ḳevoh Anutu yi dub-vabuung-böp na gesedev nah buk löö mu!’”   
\p
\v 62 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp kedi nare geloḳ tepëḳ vu Yesu bë, “Su ġenenër ġaġek ti yom rë? Denenër ġaġek va sën raḳ honġ-ë?”  
\v 63 Rëḳ Yesu su nër ġaġek ti yah rë. Loḳ alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp loḳ tepëḳ vu yi ggökin bë, “Seloḳ tepëḳ in honġ yönon raḳ Anutu mala-tumsën arë, om ġenanër vu he nabë honġ Kerisi*, Anutu nalu honġ ma ma?”   
\p
\v 64 Loḳ Yesu nër yah bë, “Ġenër yoh vu! Rëḳ mu sa nanër vu ham nabë: Nahub rëḳ ham gwelë Mehönon Nalu gemedo gëp Mehö Niwëëk nema vesa, gerëḳ jaḳ medo beggob vu yaġek benom!”  
\v 65 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp kweeḳ yi röpröp ading getahi bë, “Ḳo yi raḳ besevöḳ Anutu! Ma hil medo nesero mehönon sën denanër ġaġek jaḳ yi lo in va? Ham nġo bë ḳo yi raḳ besevöḳ Anutu!  
\v 66 Om ham kwamin nevo bë?” Lob denër yah niwëëk vu yi bë, “Vonġ paya om nadiiḳ!”   
\p
\v 67 Log depesuv nyëj ḳos raḳ mala gedepëëng yi, gela depetap nenga,  
\v 68 gedenër bë, “Honġ Kerisi*? Om ġenanër ranġah vu he nabë re sis honġ-a?”   
\s1 Pita Lah Yesu Vun  
\r (Mk 14:66-72; Lk 22:56-62; Jn 18:15-18, 25-27)  
\p
\v 69 Log Pita nedo raḳ telig, lob Kayapas yi hur avëh ti yam dus vu yi benër bë, “Honġ sënëḳ melu Yesu sën vu Galilea lo nesepa ham.”  
\v 70 Rëḳ Pita lah yi vun raḳ alam pin malaj bë, “Sa duġin ġaġek sën ġenër aga!”  
\v 71 Log to meya nare ya tete avi, lob hur avëh ngwë lë yi ggökin, lob nër vu alam sën denedo lo bë, “Mehö sënë nedo ving Yesu Nasaret!”  
\v 72 Rëḳ Pita lah yi vun ggökin bë, “Yönon vavunë, sa duġin mehö sënë!”  
\v 73 Lob nedo teka, loḳ alam sën denare dus vu yi yam denër vu bë, “Yönon rot, alam sagu hir ti sën honġ agi. In ayem yö tato honġ ranġah bë honġ Galilea ti!”  
\v 74 Lob Pita du ġaġek in yi benër niwëëk rot neggëp Anutu mala bë, “Yönon vavunë, sa duġin mehö sënë! Bë sa ġekuung jaḳ og Anutu ngis sa mesa nadiiḳ!” Nër ggovek log ḳöḳrëëh su.  
\v 75 Lob Pita kwa vo yah ġaġek sën Yesu nër lo bë, “Ḳöḳrëëh su rëḳ ngu rë, log rëḳ ġedah sa vun natu beron löö.” Lob Pita to meyah dobnë beya mesu böpata rot.   
\c 27  
\s1 Alam-deneḳo-seriveng Hir Ggev Deḳo Yesu Ya Vu Pilatus  
\r (Mk 15:1; Lk 23:1-2; Jn 18:28-32)  
\p
\v 1 Monbuk anon lob Israel hir alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-teta lo pin devengwënġ raḳ Yesu ggovek bë dengis yi menadiiḳ.  
\v 2 Log deduu yi gedeḳo meya devonġ loḳ ya kiap böp Pilatus nema.   
\s1 Yudas Vaḳu Kwa  
\r (Sn 1:18-19)  
\p
\v 3 Lob Yudas, mehö sën nër Yesu ranġah lo, lë bë dejoo ġaġek bë Yesu nadiiḳ, lob yom ayo maggin vu yi, lom ḳo monë seriva mehödahis benemadluho sën lo yah vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-teta,  
\v 4 genër bë, “Sa hevonġ nġaa nipaya! Senër mehö sën nipaya su neggëp vu yi rë lo ranġah, bevonġin dengis yi menadiiḳ.” Rëḳ denër yah bë, “Su he nġaa rë, gaḳ nġo honġ nġaa!”  
\v 5 Lob Yudas pengah monë sënë ya dub-vabuung-böp ayo, log to meya vaḳu kwa bediiḳ.   
\p
\v 6 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev depatu monë seriva sënë raḳ, rëḳ denër bë, “Monë hel ḳöḳ sënë, om hil su ayoh vu bë ġetunġ na geving Anutu yi monë seriveng rë!”  
\v 7 Lob denër ġaġek ti venuh, lob debaġo dob len ti vu mehö sën nesemu dëg lu nġaa raḳ nġaġek lo raḳ monë sënë, in bë dedev alam-yu-ngwë hir heljënġ doḳ.  
\v 8 Om sën denër dob len ti sënë arë nebë Dob-hel-ḳöḳ, meneggëp nebë saga begwëbeng.  
\v 9 Lob ġaġek sën Anutu vonġ verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yeremia avi wirek lo anon raḳ. Sën nër bë, “Alam Israel denër vorot bë rëḳ degevonġ monë seriva mehödahis ti benemadluho in mehö los arë sënë, lob deḳo monë sën deggooin raḳ in bë debaġo yi jaḳ agi,  
\v 10 bedebaġo mehö sën nesemu dëg lu nġaa raḳ nġaġek lo yi dob len ti raḳ, yoh vu ġaġek sën Anutu nër vu sa lo.”   
\s1 Rom Ti Sën Tu Kiap Böp Lo Pilatus Loḳ Tepëḳ In Yesu  
\r (Mk 15:2-5; Lk 23:3-5; Jn 18:33-38)  
\p
\v 11 Devarah Yesu ya kiap böp mala, lob loḳ tepëḳ in yi bë, “Alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ-a?” Loḳ Yesu nër yah bë, “Ġenër ya meyoh vu!”  
\v 12 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-teta denër ġaġek raḳ yi, rëḳ su nër ġaġek ti loḳ yah rë.  
\v 13 Nebë saga lom Pilatus nër vu yi bë, “Maḳ su genġo ġaġek pin sën denër raḳ honġ-ë rë?”  
\v 14 Rëḳ Yesu su nër ġaġek ti loḳ yah rë, lom kiap böp kwa ya nġahi.   
\s1 Kiap Böp Pilatus Nër Bë Dengis Yesu Jaḳ Ḳelepeḳo  
\r (Mk 15:6-15; Lk 23:13-25; Jn 18:39–19:16)  
\p
\v 15 Alam Yuda hir Buk-ggöksën-yi* lob hir aggata neggëp nebë sënë: Neyoh vu nġebek pin, og kiap böp nevonġ alam ḳarabus ti ti vër. Bë alam detahi mehöti arë, og Pilatus nelëëin mehö timu saga neyah vu sir.  
\v 16 Vu buk saga mehöti nedo ḳarabus, arë nebë Barabas, galam pin denġo bengö bë mehö nevun alam kwaj.  
\v 17 Lob alam nġahiseḳë yam desupin sir, lob Pilatus loḳ tepëḳ in sir bë, “Ham vonġin mehö ngwë tena bë sa ġaḳo yi bër nök vu ham-a? Barabas, ma Yesu sën denenër arë nebë Kerisi* lo?”  
\v 18 In yö raḳ ni rot bë alam-deneḳo-seriveng ahëj nevonġ medenelë Yesu paya, besën devo yi loḳ ya nema.   
\p
\v 19 Lob Pilatus raḳ nedo yi sëa-ġaġek-yi in bë genġo yi ġaġek, rëḳ venë vonġ ġaġek ya vu yi bë, “Su gwevonġ nġaa ti vu mehö niröp saga, in sa halë pesepsën raḳ yi gwëbeng, lob sa newaġ raḳ rot.”   
\p
\v 20 Loḳ alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam-teta deloḳ alam ahëj bedetahi ya vu Pilatus bë dëëin Barabas bër vu sir gengis Yesu menadiiḳ.  
\v 21 Rëḳ kiap böp Pilatus loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Ham vonġin mehö luu sënë ngwë tena bë sa ġaḳo bër nök vu ham-a?” Loḳ denër yah bë, “Barabas!”  
\v 22 Rëḳ Pilatus loḳ tepëḳ yah vu sir ggökin bë, “Om sëḳ ġevonġ nabë va vu Yesu, mehö sën denenër yi nebë Kerisi* lo?” Lom detahi yah bë, “Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*!”  
\v 23 Loḳ Pilatus loḳ tepëḳ bë, “In va? Mehö sënë vonġ va paya?” Rëḳ detahi niwëëk rot bë, “Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*!”   
\p
\v 24 Lom Pilatus raḳ ni bë su debë nengaj vu yi ġaġek rë, gaḳ newaj raḳ gebeġö böpata vonġin berup. Om ḳo bël beripek nema raḳ alam pin malaj genër bë, “Bë ham ngis mehö niröp sënë menadiiḳ, og su degwa neggëp vu sa rë! Gaḳ ham nġo ham nġaa!”   
\p
\v 25 Lob alam pin detahi yah bë, “Degwa yö gëp vu he los he mewis!”  
\v 26 Lob Pilatus lëëin Barabas yah vu sir. Log nër balam-beġö-yi deveek Yesu gedeḳo medeya in dengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*.   
\s1 Alam-beġö-yi Denër Pelësën Raḳ Yesu  
\r (Mk 15:16-20; Jn 19:2-3)  
\p
\v 27 Kiap böp yi alam-beġö-yi deḳo Yesu loḳ ya kiap böp yi begganġ sën denenër arë nebë Prëtoryam lo, log desupin alam-beġö-yi yu böpata pin ya detetup yi.  
\v 28 Lob dekah yi tob vër, gederöp röpröp ḳöḳ ti loḳ yah yi medetahu mehö-los-bengö raḳ yi.  
\v 29 Debuu aggis niggin ggin tahu alam-los-bengöj hir madub gedetunġ raḳ yu, gedevo nġesinġ loḳ nema vesa, log deneyun lusej vu yi gedepelë yi bë, “Alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ, mehö böp los ġayeheng!”  
\v 30 Gedepesuv nyëj ḳos raḳ yi, gedevo nġesinġ vër bedesis yu raḳ.  
\v 31 Depelë yi ggovek, log dekah tob sënë vër in yi, gederöp yö yi tob loḳ yah yi, gedeḳo yi bedeya in dengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*.   
\s1 Desis Yesu Raḳ Ya Ḳelepeḳo  
\r (Mk 15:21-32; Lk 23:26-43; Jn 19:17-27)  
\p
\v 32 Deya lob detöḳ vu alam Kurene ti, arë nebë Simon. Lob denër niwëëk bë, “Kwerë ḳelepeḳo*!”  
\v 33 Lob ya deverup ḳedu ti arë nebë Golgota. Arë sën degwa nebë ‘Nyëġ-yuseḳë’.  
\v 34 Lob desarömin marasin nimenġëës ving wain bedevo vu Yesu in bë nanum. Lob tep beseggi rëḳ nilëlin gesu num rë.  
\v 35 Desis yi raḳ ya ḳelepeḳo* ggovek, log yom detë ġelönġ mahen teka la in bë gooin sir ti ti jaḳ bedegeḳo yi tob.  
\v 36 Ggovek log medo denemalajin yi.  
\v 37 Lob dekevu yi ġaġek sën mehönon denër raḳ yi lo raḳ neggëp ḳelepeḳo* yu nebë:   
\qc \it ALAM YUDA HIR MEHÖ-LOS-BENGÖ YESU SËNË.\it*  
\p
\v 38 Log desis alam-beġö-hodeḳ luu raḳ ḳelepeḳo* ving. Ngwë nare ggëp nema vesa gengwë nare ggëp nema ḳëj.  
\v 39 Lob alam sën deneyah gedeneyom lo denenër pelë raḳ yi gedenevarah nemaj vu yi  
\v 40 gedenenër bë, “Honġeḳ-o! Ġenër bë kwevoh Anutu yi dub-vabuung-böp na, geġedev nah buk löö mu lo, om nġo ġedoḳ vu honġ! Bë Anutu Nalu honġ, og nġo ġeduḳ vu ḳelepeḳo* meġenam!”  
\v 41 Log alam deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi ving alam-teta denenër pelë raḳ yi nebë saga ving.  
\v 42 Denenër bë, “Neloḳ vu alam, gaḳ su yoh vu bë yö doḳ vu yi rë! Alam Israel hir mehö-los-bengö! Nabë dëëin ḳelepeḳo* geduḳ menam, og mëm rëḳ hil ġevonġ geving yi.  
\v 43 Nevonġ ving Anutu? Om nabë Anutu ahë ving yi yönon, og nam doḳ vu yi! In nër bë Anutu Nalu yi.”  
\v 44 Lob alam-beġö-hodeḳ luu sën desis luho nare Yesu vahi vahi lo denër pelë raḳ Yesu ving nebë saga.   
\s1 Yesu Diiḳ Ya  
\r (Mk 15:33-41; Lk 23:44-49; Jn 19:28-30)  
\p
\v 45 Log hes vuheng raḳ, log malaḳenu loḳ beyoh vu dob pin beya meto 3 krök sehuksën.   
\p
\v 46 Lob dus raḳ in bë 3 krök lob Yesu nġeeḳ böpata bë, \it “Eli, Eli, lama sabaktani?”\it* Sënë degwa nebë, “O sa Anutu, sa Anutu, nebë va sën gwevuu sa ya-ë?”  
\v 47 Lob alam sën denare dus vu yi lo vahi denġo lob denër bë, “Mehö sënë netahi Elia!”  
\v 48 Log pevis besir ti seröġ beya meḳo nġaa ayo sovinsën sën nedo loḳ loo lo ti, bedaġoo luḳ wain ahëggin sën arë nebë vinegga lo geduu ya vetii nġesinġ, gevo ya verup loḳ Yesu avi in bë sesuvin.  
\v 49 Rëḳ sir vahi denër bë, “Ġenaḳööḳ gehil ġalë rë, nabë Elia rëḳ nam doḳ vu yi ma rëḳ nama?”  
\v 50 Rëḳ Yesu nġeeḳ böpata ggökin log lëëin anon ya.   
\p
\v 51 Lob pevis betob böp sën neruu dub-vabuung-böp ayo vabuung lo kweeḳ raḳ luu ggëp vavu beya metöḳ ahu. Log dob ggee geġelönġ böp böp deġo.  
\v 52 Gebedub avi tateḳin yi gAnutu-yi-alam sën dediiḳ ggovek lo nġahiseḳë vesaj loḳ, bedekedi raḳ los navij dahis.  
\v 53 Dekedi raḳ loḳ mëm Yesu kedi raḳ yah ggökin, log mëm to deyam medeloḳ ya nyëġ vabuung Yerusalem. Balam nġahiseḳë delë sir.  
\v 54 Log mehö neġin alam-beġö-yi ving yi alam-beġö-yi sën medo deneġin Yesu lo denġo gejemapi ggee, gedelë nġaa vahi nebë saga, lob ḳenuj verup, gedenër bë, “Yönon rot! Mehö sënëḳ Anutu nalu yi!”   
\p
\v 55 Lob avëh sën denetamuin Yesu vu Galilea bedeyam in bë dedoḳ vu yi lo nġahiseḳë denare ading teka bevare denelë.  
\v 56 Sir ti arë nebë Maria vu Magdala. Log Maria ngwë sën Yakobus lu Yosep ataj. Log avëh ti sën Sebedi nalu luho ataj.   
\s1 Debë Yesu Navi Loḳ Ġelönġ Len  
\r (Mk 15:42-47; Lk 23:50-56; Jn 19:38-42)  
\p
\v 57 Log sehuk luḳ lob mehö-los-bengö-ggoreksën ti vu Arimatea beverup. Arë nebë Yosep. Yiḳ Yesu yi hur maluh ti yi ving, bemedo nesepa loḳ Yesu yi ġaġek.  
\v 58 Ya verup beloḳ tepëḳ vu Pilatus bë geḳo Yesu nihel. Lob Pilatus nër bedevo vu yi.  
\v 59 Lob Yosep ḳo nihel bebom loḳ tob veroo mewis ti.  
\v 60 Log ya mebë loḳ ya yö yi bedub mewis sën nahën denesap loḳ ġelönġ meris lo. Log tetolin ġelönġ böpata ti ggërin avi. Vonġ ggovek log ya.  
\v 61 Lob Maria vu Magdala luho arë ngwë denedo bemedo malaj neya waaḳ bedub saga.   
\s1 Alam-beġö-yi Ggëp Deneġin Bedub  
\p
\v 62 Buk sën alam Yuda denero sir in bë dega nos Buk-ggöksën-yi* lo ggovek ya geheng to, loḳ mëm alam-deneḳo-seriveng los alam Parisai* yah denër vu Pilatus bë,  
\v 63 “Mehö böp! He kwamin nevo ġaġek sën mehö ġaġek kuungsën saga nedo mala vesa genër lo bë, ‘Buk löö na govek rë, loḳ sëḳ ḳedi jaḳ nah!’  
\v 64 Om ġenanër bedegeġin bedub avi noh vu buk löö. In rëḳ yi hur maluh degodeḳ yi na gedenanër vu alam nabë kedi raḳ ggökin vu bedub. Lob ġaġek kuungsën vu tamusën rëḳ kesuu sën muġinsën.”  
\v 65 Lom Pilatus nër vu sir bë, “Ham gweḳo alam-beġö-yi la in degeġin, beham behii bedub avi niwëëk ata!”  
\v 66 Lob ya dekepa bedub avi niwëëk gedejegwi ḳele niḳegwi* teka raḳ ġelönġ nenga ya vetii waaḳ avi ving, gedetunġ alam-beġö-yi medo deneġin.   
\c 28  
\s1 Yesu Kedi Raḳ Ggökin  
\r (Mk 16:1-10; Lk 24:1-12; Jn 20:1-10)  
\p
\v 1 Lob Buk-sewahsën-yi* ggovek ya, geheng to loḳ Soda monbuk, lob Maria vu Magdala luho Maria ngwë kedi deya in bë degelë bedub.  
\v 2 Lob pevis bejemapi ggee böpata, in Mehöböp yi angër ti vu yaġek meluḳ yam tetolin ġelönġ vër in waaḳ avi geraḳ nedo.  
\v 3 Mala netum nebë davës, geyi tob veroo meris nebë beggob.  
\v 4 Alam-beġö-yi sën deneġin bedub lo delë, lom ḳenuj verup in yi, benij loḳ ti nebë alam-diiḳsën.  
\v 5 Rëḳ angër nër vu avëh luho bë, “Melu su ġöneng! Seraḳ ni bë melu yam nesero Yesu, mehö sën desis yi raḳ ḳelepeḳo* lo.  
\v 6 Rëḳ mu su neggëp sënë rë! Gaḳ kedi raḳ yoh vu sën nër wirek lo! Om melu nam gwelë nyëġ sën neggëp loḳ veseveng lo.  
\v 7 Log melu nah mena pevis, bena nanër vu yi hur maluh lo nabë kedi raḳ ggökin vu bedub bemuġin meya distrik Galilea, geham rëḳ na gwelë yi vu sagu. Yiḳ senër vu meluu ggovek saga!”   
\p
\v 8 Lob avëh luho deggöneng rot, rëḳ kwaj vesa böpata, lob pevis beluho deseröġ bedeneyah in bë denanër vu yi hur maluh lo.  
\v 9 Loḳ Yesu töḳ vu luho vu aggata benër bë, “Monbuk!” Lob luho deya dus vu bedepetev medeneggëp gedejom loḳ vaha medeḳo arë raḳ.  
\v 10 Lob Yesu nër vu luho bë, “Melu su ġöneng! Melu nah mena nanër vu arig lo nabë dena distrik Galilea, lob rëḳ degelë sa gëp sagu.”   
\s1 Ġaġek Raḳ Alam Sën Deneġin Bedub Avi  
\p
\v 11 Avëh luho nahën deneyök aggata galam-beġö-yi sën deneġin bedub lo deyah medeya nyëġ böp Yerusalem pevis bedenër nġaa pin sën töḳ vu sir ggëp bedub lo vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev.  
\v 12 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev ving alam-teta bedevengwënġ raḳ ġaġek ti, lob devo monë nġahiseḳë vu alam-beġö-yi saga,  
\v 13 gedevo ḳoo vu sir bë, “Ham na nanër nabë sënë, ‘Yi hur maluh deyam buk, gehe hëp yiing, log deggodeḳ ya.’  
\v 14 Lob nabë kiap böp genġo ġaġek sënë, og he rëḳ semu ġaġek vu yi, lob su rëḳ gevonġ ġaġek vu ham rë.”  
\v 15 Nebë saga lob alam-beġö-yi deḳo monë geya devonġ yoh vu ġaġek sën alam Yuda hir ggev denër vu sir lo. Lob ġaġek sënë ya meyoh vu alam Yuda pin, lob nahën denesepa loḳ hir ġaġek sënë bedenenër nebë sënë rot begwëbeng.   
\s1 Yesu Vo Huk Vu Yi Hur Maluh  
\r (Mk 16:14-18; Lk 24:36-49; Jn 20:19-23; Sn 1:6-8)  
\p
\v 16 Log hur maluh nemadluho-bevidek-ti lo detetuu aggata medeya Galilea, beya deverup ḳedu sën Yesu nër tato vu sir lo.  
\v 17 Lob delë Yesu, lob depetev medeneggëp loḳ vaha gedeḳo arë raḳ, rëḳ sir vahi kwaj luu luu.  
\v 18 Lob Yesu yam dus benër ġaġek vu sir bë, “Anutu vo niwëëk pin vu sa bë sa ġeġin yaġek los dob.  
\v 19 Om ham na gwevonġ mehönon pin denatu sa hur maluh los avëh. Lob ham jipek sir jaḳ Ama arë, geNalu arë, bAnon Vabuung arë.  
\v 20 Log ham tahu sir doḳ ġaġek pin sën sa netateḳin vu ham lo in desepa doḳ. Ham gwenġo rë! Serëḳ medo geving ham noh vu buk pin rot bedob los yaġek hir buk govek na.”