\id LUK - Central Buang NT [big] -Papua New Guinea 2003 (web version -2012 bd) 
\h LUKAS 
\toc1 Yesu Kerisi Yi Bengö Nivesa Sën Lukas Kevu 
\toc2 Lukas 
\toc3 Lk 
\mt1 Yesu Kerisi Yi Bengö Nivesa Sën Lukas Kevu  
\c 1  
\s1 Lukas Kevu Ḳapiya Sënë Vu Teopilus  
\p
\v 1 Oo mehö böp Teopilus*, seraḳ ni bë alam nġahi kwaj nevo nġaa sën töḳ vu he lo, bedekevu loḳ ya ḳapiya vorot.  
\v 2 Desepa loḳ alam sën denelë nġaa pin agi raḳ malaj vu muġinsën lo ayej, bedekevu yoh vu. Alam sënë hir huk bë denanër Anutu yi ġaġek ranġah, om deturin vu he.  
\v 3 Rëḳ mu sa kwaġ nevo ving bë maḳ mëm sëḳ ḳevu niröp rot beġevonġ nök vu honġ, in sa nado ving sir hus ading beseloḳ tepëḳ in nġaa pin sën yö vu agu meyam lo degwa mehero vu sir.  
\v 4 Nebë saga in bë ġejaḳ ġaġek sën detahu honġ loḳ lo ni nivesa nabë sënëḳ yönon rot.   
\s1 Angër Nër Vu Sakaria Bë Venë Rëḳ Geḳo Nalu Jon  
\p
\v 5 Mehö-neḳo-seriveng ti nedo loḳ buk sën Herot* tu alam Yuda hir mehö-los-bengö lo. Arë nebë Sakaria, balam sën Abia neġin sir lo ti yi. Gevenë arë nebë Elisabet, geyi degwa vu Aaron.  
\v 6 Luho denevonġ nġaa niröp ggëp Anutu mala. Denesepa loḳ horek los Anutu yi ġaġek pin gesu denevuu ti rë. Nġaa nipaya ti su neggëp vu luho rë.  
\v 7 Rëḳ luho naluj ma, gElisabet nare babu seḳë, beluho atov ya.   
\p
\v 8 Lob yah verup Abia yi alam hir buk bë degeġin huk dub-vabuung ayo, lob Sakaria yi buk bë gevonġ, lob ḳo raḳ menevonġ menare Anutu mala.  
\v 9 Yiḳ deggooin yi raḳ loḳ alam-deneḳo-seriveng vahi yoh vu sën denevonġ lo, in bë doḳ na Mehöböp yi dub ayo vabuung mebesi nġaa bereggu nivesa berup na vu Anutu.  
\v 10 Alam nġahiseḳë desup sir meyam vare denejom raḳ ggëp dob, log loḳ ya nevesi nġaa reggu nivesa verup neya.  
\v 11 Lob Sakaria lë geMehöböp yi angër ti verup nare jepö sën nġaa reggu nivesa yi lo nenga vesa.  
\v 12 Lë angër, lob lëk meḳenu ya, geggöneng rot.  
\v 13 Rëḳ angër nër vu yi bë, “Sakaria, su ġeġöneng! Anutu nġo honġ venġevsën ggovek ya, om venëm Elisabet rëḳ geḳo hurmahen maluh ti vu honġ. Lob ġetahi ggev jaḳ yi nabë Jon.  
\v 14 Rëḳ ayom nivesa, gekwam vesa rot. Ata rëḳ geḳo yi, lob alam nġahiseḳë rëḳ kwaj vesa rot in yi medenapisek in.  
\v 15 Lob rëḳ natu ggev mebare Mehöböp mala. Su rëḳ nanum wain los bël niwëëk rë, gaḳ yö rëḳ nahën doḳ bare ata ayo, log Anon Vabuung rëḳ doḳ nam gërin ayo.  
\v 16 Lob rëḳ gërin alam Israel nġahiseḳë denom vu hir Anutu sën hir Mehöböp lo.  
\v 17 Rëḳ natu mehö niwëëk los ġayeheng nabë sën Elia wirek lo benamuġin, loḳ mëm Mehöböp tamuin yi menam. Rëḳ gevonġ mamer, lob alam hib los hurmahen degelë sir nivesa. Log rëḳ gërin alam-ġaġek-keyëhsën ayoj bedesepa doḳ alam-yohvu kwaj nivesa. Log rëḳ gevonġ huk in mehönon borot medegero sir in Mehöböp rëḳ nam.”   
\p
\v 18 Lob Sakaria nër yah vu angër bë, “Sëḳ jaḳ ġaġek sënë ni nabë yönon nabë va? Sa atov ya, besa venëġ atov ya ving.”   
\p
\v 19 Loḳ angër nër yah vu bë, “Sa Gabriel, besa nare Anutu mala, bAnutu yö vonġ sa yam niröp in bë sa nanër vu honġ, meġevonġ bengö nivesa sënë nök vu honġ.  
\v 20 Om gwenġo rë! Sa ġaġek sënë rëḳ anon jaḳ doḳ buk sën Anutu ggooin raḳ vorot lo. Rëḳ su ġevonġ ving sayeġ rë, om rëḳ ġenġoo jaḳ kwam, gesu rëḳ ġebengwënġ rë, rot bena berup doḳ buk sën nġaa pin agi anon jaḳ lo, lom mëm.”   
\p
\v 21 Log alam medo deneġin Sakaria hus ading rot, lob kwaj ya nġahi, in ya nedo rot loḳ dub ayo vabuung.  
\v 22 Loḳ luḳ yom, lob su yoh vu bë bengwënġ rë. Lom deraḳ ni bë töḳ vu nġaa agga ti loḳ dub ayo vabuung. Lom yiḳ netato nġaa raḳ nema mu vu sir, in avi mir.  
\v 23 Loḳ Sakaria ggovek yi huk, log yah meya ben.   
\p
\v 24 Ggovek, loḳ mëm venë Elisabet nalu loḳ, beyö neggëp begganġ ayo yoh vu kwev nemadvahi beggëp neḳo Mehöböp arë raḳ bë,  
\v 25 “Mehöböp vonġ nebë sënë vu sa. Sa naluġ ma besa niġ nemum, rëḳ ma geMehöböp kwa vo sa besemu sa.   
\s1 Angër Nër Vu Maria Bë Rëḳ Geḳo Nalu Yesu  
\p
\v 26 Elisabet nalu loḳ bekwev nemadvahi bevidek ti ggovek ya, loḳ mëm Anutu vonġ angër Gabriel ya distrik Galilea nyëġ böp ti arë nebë Nasaret.  
\v 27 Ya vu avëh avö ti sën deggooin yi raḳ ggovek menedo vu mehöti arë nebë Yosep. Yi degwa vu Davit*. Gavëh avö arë nebë Maria.  
\v 28 Gabriel ya vu yi benër bë, “Honġ-e! Anutu kwa vonġin honġ, menelë honġ nivesa. Mehöböp nedo ving honġ.”   
\p
\v 29 Maria nġo ġaġek sënë, lob ayo ya nġahi rot, gekwa nevo bë, “Maḳ ġaġek va ti sënë?”   
\p
\v 30 Loḳ angër nër vu yi bë, “Maria, su newam jaḳ. Anutu ahë nivesa vu honġ.  
\v 31 Om gwenġo rë! Rëḳ nalum doḳ, lob gweḳo nalum maluh ti. Lob ġetahi ggev jaḳ nabë Yesu.  
\v 32 Rëḳ natu Mehöböp los bengö, lob denanër yi nabë Anutu Kesuusën nalu. Log Anutu rëḳ gevonġ yi natu mehö-los-bengö doḳ nah yi degwa Davit ben.  
\v 33 Rëḳ natu Yakop yi mewis lo hir mehö-los-bengö degwata. Lob rëḳ natu alaj megeġin sir degwata los degwata.”   
\p
\v 34 Loḳ Maria loḳ tepëḳ yah vu angër bë, “Nġaa sënë rëḳ anon jaḳ nabë va, in senġo nahën nado gesa su raḳ maluh ti rë?”   
\p
\v 35 Loḳ angër nër yah bë, “Anon Vabuung rëḳ jaḳ nök honġ, gAnutu Vavunë Kesuusën niwëëk rëḳ gebom honġ. Om rëḳ denanër hurmahen sën gweḳo agi vu tamusën nabë vabuung, los denanër nabë Anutu Nalu.  
\v 36 Om gwenġo agi rë! Honġ ngwë Elisabet atov ya, rëḳ nalu aġuu loḳ nare ahë. Wirek og alam denenër yi bë nare babu seḳë, rëḳ gwëbeng og nalu loḳ bekwev nemadvahi-bevidek-ti ggovek ya.  
\v 37 In Anutu yoh vu bë gevonġ nġaa pin.”   
\p
\v 38 Loḳ Maria nër bë, “Mehöböp yi hur avëh sa, om yö gevonġ noh vu sën ġenër aga.” Lob mëm nedo gangër ya.   
\s1 Maria Ya Nelë Elisabet  
\p
\v 39 Maria kedi loḳ buk saga bepevis meya begganġ-bu ti ggëp Yuda hir nyëġ ḳedu,  
\v 40 beya meloḳ ya Sakaria yi begganġ benër hes vuheng raḳ Elisabet.  
\v 41 Hurmahen nare loḳ Elisabet ayo, gElisabet nġo Maria aye, lob hurmahen neggee loḳ ayo rot. Lob Anon Vabuung loḳ yam ggërin Elisabet ayo,  
\v 42 lob tahi niwëëk bë, “Anutu semu honġ kesuu avëh pin. Besemu hurmahen sën nare loḳ ayom aga ving.  
\v 43 Sa nebë va om sën Mehöböp ata yam vu sa-ë?  
\v 44 Om gwenġo rë, sa hanġo ayem loḳ ya nengaġ, lob hurmahen sën loḳ nare sayoġ agi kwa vesa beggee.  
\v 45 Yönon, Mehöböp rëḳ semu honġ in ġevonġ ving ġaġek sën nër vu honġ lo.”   
\s1 Maria Yi Raro  
\p
\v 46 Lob Maria nër bë:  
\q1 “Sa nehaḳo Mehöböp arë raḳ loḳ ayoġ.   
\q1
\v 47 Lob sanoġ nepisek in Anutu sën ḳo sa yah vu yi lo.   
\q1
\v 48 In sa og nġaa meris,  
\q2 rëḳ setu yi hur avëh besemu sa.  
\q1 Om vu gwëbeng sënë gevu tamusën, og alam pin rëḳ denanër nabë Anutu semu sa.   
\q1
\v 49 In Anutu Mehö Niwëëk ata vonġ nġaa böpata rot vu sa, garë tu vabuung.   
\q1
\v 50 Yi semusemu neggëp ving alam sën deneggurek babu lo,  
\q2 genesepa loḳ naluj lo meneya meneya rot.   
\q1
\v 51 Nema nevonġ huk niwëëk,  
\q2 log netii alam sën deneḳo sir raḳ loḳ ayoj lo, meya denepalët loḳ.   
\q1
\v 52 Nedahun alam-los-bengöj niwëëk wëëk,  
\q2 geneḳo alam sën su los arëj rë lo raḳ.   
\q1
\v 53 Nevo nġaa nivesa vesa vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo, bedeneḳo beggovek,  
\q2 rëḳ alam sën los bengöj-ggoreksën lo, og netii sir yah los nemaj meris.   
\q1
\v 54 Neloḳ vu yi hur Israel,  
\q2 in yö nahën kwa nevo yi ġaġek   
\q1
\v 55 sën nër wirek vu hil dobahë Abraham lo bë  
\q2 rëḳ kwa gevonġin yi losho yi mewis sën rëḳ deberup vu tamusën lo,  
\q2 beyö gëp degwata.”   
\m
\v 56 Lob Maria nedo ving Elisabet yoh vu kwev löö, loḳ yah meya ben.   
\s1 Elisabet Ḳo Nalu Jon  
\p
\v 57 Lob Elisabet yi buk ggovek ya bë geḳo nalu, lob ḳo nalu aġuu.  
\v 58 Lob yi alam sën sir begganġ-bu ti lo losho alam sën sir degwa ti lo denġo bë Mehöböp semu yi böpata rot, lob kwaj vesa ving yi.   
\p
\v 59 Log buk nemadvahi-bevidek-luu ggovek ya, geti netu löö, lob deyam in bë degerah* hurmahen navi. Devonġin bë detahi ama arë Sakaria jaḳ yi,  
\v 60 rëḳ hurmahen ata nër bë, “Ma! Hil tahi Jon jaḳ yi.”  
\v 61 Loḳ denër yah vu yi bë, “Rëḳ mu honġ alam ti su arë nebë saga rë-o.”  
\v 62 Rëḳ ma, lob detato raḳ nemaj vu ama bë vonġin bë tahi ggev re jaḳ nalu,  
\v 63 lob tato bedeḳo taperë mahen ti yam bekevu raḳ bë: “Arë nabë Jon.” Lob kwaj ya nġahiseḳë rot.   
\p
\v 64 Lob mëm Sakaria kwa nivesa loḳ yah pevis, bemëm daggen sepëp raḳ benevengwënġ, beneḳo Anutu arë raḳ.  
\v 65 Lob alam sën sir begganġ-bu ti lo deggöneng rot, beya denër nġaa pin sënë ya meyoh vu distrik Yudea nyëġ ḳedu pin.  
\v 66 Lob alam pin sën denġo bengö lo debë loḳ ya yuj, bemedo mekwaj nevo, medenenër vu sir bë, “Maḳ hurmahen sënë rëḳ jig lob gevonġ nabë va?” Lob Mehöböp nemalain yi meneġin.   
\s1 Sakaria Yi Raro  
\p
\v 67 Lob Anon Vabuung loḳ yam ggërin ama Sakaria ayo bevonġ menër ġaġek ranġah nebë:   
\q1
\v 68 “Hil ġaḳo Mehöböp arë jaḳ, hil Israel hil Anutu.  
\q2 In yam vu yi alam in bë doḳ vu sir begeḳo sir vër in hir nġaa nipaya nyëvewen.   
\q1
\v 69 Genevonġ mehö niwëëk ti verup loḳ yi hur Davit* yi mewis  
\q2 in bë geḳo hil nom vu yi.   
\q1
\v 70 Yoh vu ġaġek sën nevonġ verup yi alam vabuung lo avij bedenenër ranġah yö vu agu rot beyam lo.   
\q1
\v 71 Bë: Rëḳ geḳo hil vër in alam sën denesis beġö vu hil  
\q2 los alam sën denelë hil paya lo nemaj.   
\q1
\v 72 Nevonġ yam in bë ġaġek kwa-vonġinsën sën nër vu hil ḳenud lo lo anon jaḳ,  
\q2 genevonġ in bë ġaġek vabuung sën joo vu sir wirek lo anon jaḳ.   
\q1
\v 73 Ġaġek sën nenër los yönon vavunë vu hil dobahë Abraham nebë:   
\q1
\v 74-75 Rëḳ geḳo hil vër in alam sën denesis beġö vu hil lo pin nemaj  
\q2 gehil su rëḳ aġönengin sir rë,  
\q1 loḳ mëm hil bare mala menatu yi alam vabuung los yohvu meġaḳo arë jaḳ noh vu buk pin vu dob.   
\q1
\v 76 Log honġ, hur mahen-e! Alam rëḳ denanër honġ nabë Mehöböp los ġayeheng yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti honġ.  
\q2 In rëḳ ġenamuġin megwetonġin Mehöböp yi aggata,   
\q1
\v 77 lob Anutu-yi-alam dejaḳ ni nabë vonġin kevoh hir nġaa nipaya na,  
\q2 gegeḳo sir nah vu yi.   
\q1
\v 78 Nġaa sënë rëḳ berup in hil Anutu kwa vonġin hil,  
\q2 lom rëḳ gevonġ Mehö-ranġah-yi nam vu hil nabë sën hes neverup monbuk menetum raḳ hil.   
\q1
\v 79 Rëḳ nam in gevonġ beranġah jaḳ in alam sën  
\q2 denedo loḳ malaḳenu bevonġin denadiiḳ lo,  
\q1 gerëḳ geḳo hil vahi betato aggata vu hil in hil medo nivesa los ayod gëp revuh.”   
\m
\v 80 Loḳ hurmahen sënë rig meböp raḳ, lob töḳ vu kwa besepa loḳ nġaa nivesa. Loḳ mëm ya nedo nyëġ-yumeris rot beya verup loḳ buk sën töḳ yam tato yi vu alam Israel.   
\c 2  
\s1 Maria Ḳo Yesu  
\r (Mt 1:18-25)  
\p
\v 1 Lob vu buk saga alam Rom hir mehö-los-bengö Sisar* Augustus vonġ ġaġek ya vu alam pin nebë vonġin gevonġ sensas ti bekevu alam pin arëj.  
\v 2 Kwirinius tu kiap böp meneġin distrik Suria loḳ buk saga, lob vonġ sensas nyëdahis sënë.   
\p
\v 3 Lob alam pin deneya medeneya bej in bë dekevu arëj.   
\p
\v 4 Lob Yosep vu Nasaret ggëp distrik Galilea meraḳ meyah Davit yi nyëġ Betlehem ggëp distrik Yudea, in Davit* yi mewis yi, beyi degwa vu Davit*.  
\v 5 Luho venë Maria sën deli vu yi in bë luho denajom nemaj lo, deya in bë kiap kevu luho arëj doḳ ti. GeMaria nalu loḳ nare ayo.   
\p
\v 6 Lob luho ya verup denedo Betlehem, log Maria yi buk ggovek ya bë geḳo nalu.   
\p
\v 7 Lob ḳo nalu aġuu mebom yi loḳ tob mebë loḳ neggëp reggu hir ġabum-nos-yi, in vatëveḳ bej pup ya genyëġ len ti su neggëp rë.   
\s1 Angër Nër Bengö Vu Sipsip Alaj  
\p
\v 8 Lob sipsip alaj denedo dus vu nyëġ Betlehem saga bedeneġin hir sipsip buk ggëp pahup ayo.  
\v 9 Lob Anutu yi angër ti yam vu sir, beniḳapiik los vuneḳ vuneḳ yaġek yi jëh raḳ sir nebë nengwah böpata, lom deggöneng rot.  
\v 10 Loḳ angër nër vu sir bë, “Ham su newamin jaḳ! Gaḳ ham gwenġo rë! Sa haḳo Bengö Nivesa yam vu ham, gevu alam pin sën denedo dob-ë, in bë degenġo bekwaj vesa rot.  
\v 11 In gwëbeng sënë avëh ti ḳo nalu vu Davit yi nyëġ böp Betlehem. Yiḳ yi Mehöböp Kerisi*. Yi saga sën yam in bë geḳo alam vër in hir nġaa nipaya nyëvewen.  
\v 12 Geham rëḳ gwelë jaḳ sënë nabë debom yi loḳ tob meneggëp loḳ reggu hir ġabum-nos-yi.”   
\p
\v 13 Lob pevis bangër nġahiseḳë vu yaġek medeyam ving angër ti sënë medepisek in Anutu medeḳo arë raḳ nebë,   
\q1
\v 14 “Hil ġaḳo Anutu arë jaḳ na vavunë!  
\q2 Galam pin ayoj gëp revuh in Anutu nelë sir nivesa.”   
\s1 Sipsip Alaj Ya Delë Yesu  
\p
\v 15 Angër deyah medeya yaġek, log sipsip alaj lo yom denër vu sir bë, “Ham-o! Hil ana Betlehem meġalë nġaa sën anon raḳ agu, sën gwëbeng Mehöböp nër tato vu hil lo.”  
\v 16 Log dekedi raḳ pevis medeya. Ya deverup, lob detöḳ raḳ Maria luho Yosep gedenedo, gehurmahen neggëp loḳ reggu hir ġabum-nos-yi.  
\v 17 Delë ggovek, log denër ġaġek sën denġo raḳ hurmahen lo ranġah.  
\v 18 Lob alam pin sën denġo sipsip alaj hir ġaġek lo ḳenuj ya rot.  
\v 19 Rëḳ mu Maria, og jelë ġaġek pin sënë loḳ ya yu bemedo mekwa nevo.  
\v 20 Log sipsip alaj lo deyah medeya, gedeneḳo Anutu arë raḳ. Kwaj vesa vu Anutu in nġaa pin sën denġo los delë lo, yoh vu sën angër nër vu sir lo.   
\s1 Detahi Ggev Raḳ Hurmahen  
\p
\v 21 Neggëp gebuk nemadvahi-bevidek-löö raḳ, loḳ mëm derah* navi, log detahi ggev raḳ yi bë Yesu. Su loḳ nare ata ayo rë geyö nahën, log angër tahi ggev sënë raḳ yi vorot.   
\s1 Simeon Luho Ana Delë Yesu Loḳ Dub Ayo  
\p
\v 22 Buk sën avëh los naluj deneggëp rot meneggovek gedeneluḳ yah dub ayo ggökin in bë nij veseek jaḳ lo ggovek ya yoh vu sën Moses nër lo, lob Yesu ata lu ama deḳo yi medeya Yerusalem in bë degetunġ yi doḳ na Mehöböp nema.  
\v 23 Sënë yoh vu Mehöböp yi ġaġek sën neggëp loḳ yi ḳapiya lo bë: Avëh degeḳo naluj muġinsën, benabë aġuu, og ham gwevonġ bedenatu Mehöböp yi nġaa vabuung.  
\v 24 Log luho bë debesi seriveng geving, noh vu sën Mehöböp yi horek nër lo bë: Vevop nivesa luu ma, nuung nalu mewis luu.   
\p
\v 25 Lob mehöti arë nebë Simeon nedo Yerusalem. Yi mehö niröp menesepa loḳ Anutu yönon, log neġin mehö semusën sën rëḳ doḳ vu Israel lo. GAnon Vabuung nedo ving yi.  
\v 26 GAnon Vabuung tateḳin vu yi vorot bë su rëḳ nadiiḳ pevis rë, gaḳ rëḳ gelë Mehöböp yi Kerisi* jaḳ mala rë, loḳ mëm.  
\v 27 Lob mëm Anon Vabuung kehe ayo beloḳ ya dub-vabuung-böp ayo, loḳ Yesu ata lu ama deḳo yi verup loḳ ya in bë degevonġ noh vu sën horek nër lo.  
\v 28 Lom Simeon ḳo hurmahen ya betabuu gepisek in Anutu meḳo arë raḳ bë:   
\q1
\v 29 “O Mehöböp, mëm sëḳ nadiiḳ los ahëġ nivesa,  
\q2 in gwëbeng sënë ġaġek sën ġenër wirek lo anon raḳ.   
\q1
\v 30 Sa malaġ raḳ mehö sën ġevonġ in bë gweḳo he nök vu honġ lo.   
\q1
\v 31 Lom ġevonġ nġaa sënë ggëp mehönon pin malaj.   
\q1
\v 32 Mehö sënë nebë ranġah, om rëḳ najëh ranġah jaḳ alam dahis pin,  
\q2 lob geḳo honġ alam Israel lo arëj jaḳ rot.”   
\p
\v 33 Yosep luho venë kwaj ya nġahi in ġaġek sën Simeon nër raḳ luho naluj agi.  
\v 34 Loḳ Simeon jom raḳ vu Anutu bë semu luho, log nër vu hurmahen ata Maria bë, “Gwenġo rë, hurmahen sënë rëḳ gevonġ balam Israel nġahiseḳë rëḳ malaj nama, log rëḳ gevonġ besir nġahiseḳë denom vu Anutu. Yam in tato aggata vu hil, rëḳ mu alam nġahiseḳë rëḳ nij dëlin yi.  
\v 35 Rëḳ nabë sënë in mëm alam nġahiseḳë kwaj sën yö neggëp vu sir lo natöḳ ranġah. Rëḳ mu nġo rëḳ ayom maggin rot geving berëḳ nabë sën paëp-yu-anil ti negelu newam.”   
\p
\v 36 Log tum avëh-nenër-ġaġek-ranġahsën ti nedo, arë nebë Ana. Panuel nalu yi, geyi degwa vu Aser, rëḳ yi atov rot. Yi avö geraḳ regga beluho denedo wirek yoh vu nġebek nemadvahi-bevidek-luu,  
\v 37 loḳ regga diiḳ, genedo alov rot beyi nġebek 84 raḳ loḳ buk sënë. Rëḳ su nevuu dub-vabuung-böp ya rë, gaḳ yö neya rot. Buk nġahi og aye ggërin nos genejom raḳ menedo mu, benevonġ Anutu yi huk buk geranġah.  
\v 38 Lob Yesu lööho ama lu ata nahën denare loḳ buk sënë, log Ana verup ving bepisek in Anutu, log nër ġaġek raḳ hurmahen sënë vu alam pin sën deneġin bë Anutu geḳo alam Yerusalem nah vu yi lo.   
\s1 Yosep Yah Nasaret  
\p
\v 39 Devonġ nġaa pin sënë yoh vu sën Mehöböp yi horek nër lo, log deyah medeya distrik Galilea vu hir nyëġ böp Nasaret lo.  
\v 40 Log hurmahen rig beniwëëk raḳ. Beyi mehö los kwa nivesa, bAnutu yi semusemu neggëp vu yi.   
\s1 Yesu Böp Raḳ Meya Dub-vabuung-böp  
\p
\v 41 Yesu ama lu ata deneraḳ medeneya Yerusalem yoh vu ta pin medenelë buk vabuung böp sën denenër bë Buk-ggöksën-yi* lo.  
\v 42 Lob Yesu yi ta nemadluho-bevidek-luu raḳ, log yiḳ devonġ nebë saga mederaḳ medeya Yerusalem in bë degelë Buk-ggöksën-yi*.  
\v 43 Lob Buk-ggöksën-yi* ggovek ya, beyi buk pin maya, log deneyah medeneya bej. Gaḳ Yesu og nedo Yerusalem, gama lu ata duġin.  
\v 44 Luho dekuung bë ya ving yi mehö la medeneya. Rot besehuk luḳ, loḳ luho denesero yi beya denesero vu alam sën losho degwa ti lo, genij papu lo.  
\v 45 Luho desero medenesero rëḳ ma. Lom luho deyah medeya denesero yi vu Yerusalem.  
\v 46 Luho medo denesero yi yoh vu buk löö, loḳ mëm luho detöḳ vu yi loḳ dub-vabuung-böp ayo, genedo ving alam tatovaha lo, benenġo hir ġaġek, geneloḳ tepëḳ in degwa ving.  
\v 47 Lob alam pin sën vare denenġo yi tepëḳ lo ḳenuj ya in kwa los yi ġaġek sën nenër yah vu sir lo.  
\v 48 Ama lu ata delë yi, lob delëk anon mederanġa nemaj. Lob ata nër vu yi bë, “Aġuu-e? Ġevasap aluu in-a? Alu amam ayomin maggin rot in alu medo nesero honġ rot.”  
\v 49 Loḳ nër yah vu luho bë, “Melu nesero sa in va? Maḳ melu su kwamin nevo bë sëḳ medo doḳ Amaġ yi begganġ rë?”  
\v 50 Rëḳ luho su kwaj töḳ raḳ yi ġaġek sën nër agi degwa rë.   
\p
\v 51 Ggovek log mëm yah ving luho belööho deyah Nasaret, lob yö nenga yes yes vu ama lu ata ayej. Lob ata jelë ġaġek pin sënë loḳ ya yu bemedo mekwa nevo.  
\v 52 GeYesu rig meböp raḳ, lob yi Mehö los kwa nivesa rot. Lob Anutu losho mehönon denelë yi nivesa, mekwaj vesa in.   
\c 3  
\s1 Mehö-neripek-alam Jon Nenër Ġaġek  
\r (Mt 3:1-12; Mk 1:2-8; Jn 1:19-28)  
\p
\v 1 Tiberius tu alam Rom hir Sisar* menedo yoh vu ta nemadluho menemadvahi vorot, lob vonġ bePontius Pilatus tu kiap pin vu distrik Yudea hir yuseḳë beneġin sir. Log Herot* tu yuseḳë meneġin distrik Galilea, gari Pilip tu yuseḳë meneġin alam ggëp distrik Ituraya los Trakonitis. Log Lusanius tu yuseḳë meneġin distrik Abilene,  
\v 2 gAnas luho Kayapas detu alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp. Lob Sakaria nalu Jon nedo nyëġ-yumeris loḳ buk saga, bAnutu yi ġaġek neyam vu yi.  
\v 3 Nebë saga, lob neyoh vu begganġ-bu pin sën nedo dus vu bël Yordan, benenër ġaġek vu alam bë degërin sir medejipek bël, lob mëm Anutu rëḳ kevoh hir nġaa nipaya sën neggëp vu sir lo na.  
\v 4 Sënë yoh vu ġaġek sën mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya nër meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo bë:  
\q1 “Mehöti aye neraḳ loḳ nyëġ-yumeris bë:  
\q2 ‘Ham bolinin Mehöböp yi aggata,  
\q2 meham sesor begëp niröp.   
\q1
\v 5 Debahu lii ayo böp böp na,  
\q2 gededev ḳedu böp böp los mahen medegerurin geto geving.  
\q1 Gaggata pin sën neggëp bejusën lo,  
\q2 og dedev gguu beniveröḳ jaḳ.   
\q1
\v 6 In alam pin degelë nġaa sën Anutu gevonġ in geḳo hil nah vu yi lo.’”   
\p
\v 7 Lob alam nġahiseḳë deya vu yi in bë dejipek bël jaḳ nema, loḳ nër vu sir bë, “Nyël nalu ham! Re nër vu ham bë ham beya in nyëvewen sën rëḳ natöḳ vu ham vu Buk-tamusën agi?  
\v 8 Ham gwevonġ nġaa niröp noh vu sën ham wërin ayomin lo, in tato nabë ham wërin ham yönon. Gaḳ ham su kwamin bo megweḳo ġaġek jaḳ nah menanër nabë Abraham yi mewis ham. Gaḳ sa nanër vu ham nabë Anutu yoh vu bë gevonġ ġelönġ sëne denatu Abraham yi mewis.  
\v 9 Yönon, in ḳoov nevu nevaleḳ ḳele ġeġa meneggëp vorot. In ḳele pin sën su denesis anoj nivesa rë lo, og rëḳ buv mebesi jaḳ na nengwah.”   
\p
\v 10 Nër nebë sënë, lob alam pin deneloḳ tepëḳ in yi bë, “Om he rëḳ ġevonġ nabë va?”  
\v 11 Loḳ nër yah vu sir bë, “Mehöti sën yi röpröp luu neggëp vu yi lo, og bo ngwë vu mehö ngwë sën neraḳ vu in lo. Gemehöti sën yi nos neggëp lo, yiḳ gevonġ nabë saga geving.”   
\p
\v 12 Log alam sën deneḳo takës* lo la deyam ving in bë dejipek bël, lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha, log heḳ rëḳ ġevonġ nabë va?”  
\v 13 Loḳ nër yah vu sir bë, “Ham gweḳo monë takës niröp noh vu sën gavman nër vu ham lo, gaḳ ham su ġodeḳ la sevöḳ na geving rë.”   
\p
\v 14 Log alam-beġö-yi la deloḳ tepëḳ in sir vu yi bë, “Log heḳ rëḳ ġevonġ nabë va?” Loḳ nër yah vu sir bë, “Ham su ngis mehönon jeggin jeggin los nanër ġaġek kuungsën jaḳ sir in nabë ham ġodeḳ hir monë lu nġaa, gaḳ yiḳ ham gweḳo ham monë sën ggev denebaġo ham lo niröp los ahëmin nivesa beggovek.”   
\p
\v 15 Alam denġo ġaġek sënë, lob kwaj vo ya niwëëk loḳ ayoj bë, “Maḳ Jon sënë yiḳ maḳ yi Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo ma ma?”  
\v 16 Nebë sënë, lob Jon nër yah vu sir bë, “Sa naripek ham raḳ bël. Rëḳ mëm mehö los niwëëk ti kesuu sa rëḳ tamuin sa menam, log sa su mehö niġ vesa yoh vu in bë sa natu yi hur beḳevelekin vaha suu rë. Yi saga sën rëḳ basuh ham begevonġ Anon Vabuung vu ham vahi begevonġ benengwah ga ham vahi.  
\v 17 Jom yi savor loḳ ya nema vorot in tetëhin ḳale ḳale na in yi wit*, gengupin wit* anon jaḳ na yi jök-wit-yi. Gaḳ ḳale ḳale saga og rëḳ besi jaḳ na nengwah sën yö medo netum degwata lo.”   
\p
\v 18 Jon nenër bengö nivesa vu alam genenër ġaġek nġahiseḳë ving in bë gelu ayoj medegërin sir.   
\s1 Herot* Ḳo Jon Ya Ḳarabus  
\r (Mt 14:3-4; Mk 6:17-18)  
\p
\v 19 Rëḳ Jon vo ġaġek raḳ hir yuseḳë Herot*, in ggodeḳ ari avëh Herodias log nevonġ nġaa nipaya vahi ving.  
\v 20 Genevonġ nġaa nipaya ti sënë ggökin ving: Tunġ Jon ya ḳarabus.   
\s1 Jon Ripek Yesu  
\r (Mt 3:13-17; Mk 1:9-11)  
\p
\v 21 Log alam pin deneripek bël, lob Yesu ripek bël ving. Ripek bël ggovek gevare nejom raḳ, lob yaġek tateḳin yi  
\v 22 gAnon Vabuung ni nebë soḳ nuung beluḳ yam raḳ ya yi. Log ġaġek ti yam vu yaġek bë, “Sa naluġ honġ. Sahëġ neving honġ besa halë honġ nivesa.”   
\s1 Yesu Yi Degwa Lo  
\r (Mt 1:1-17)  
\p
\v 23 Yesu yi ta mehödahis-menemadluho raḳ, lob mëm ḳo yi huk raḳ. Loḳ alam kwaj nevo yi bë yiḳ Yosep nalu yi.  
\li1 Log yiḳ Yosep ama Heli.  
\v 24 Ga, Heli ama Matat,  
\li1 geMatat ama Levi* ga, Levi* ama Melki.  
\li1 Ga, Melki ama Yanai ga, Yanai ama Yosep (sënëḳ yö ngwë).   
\li1
\v 25 Ga, Yosep ama Matatias ga, Matatias ama Amos.  
\li1 Ga, Amos ama Naum ga, Naum ama Esli.  
\li1 Ga, Esli ama Nagai.  
\v 26 Ga, Nagai ama Maat.  
\li1 Ga, Maat ama Matatias (sënëḳ yö ngwë), ga, Matatias ama Semein.  
\li1 Ga, Semein ama Yosek ga, Yosek ama Yoda.   
\li1
\v 27 Ga, Yoda ama Yoanan ga, Yoanan ama Resa.  
\li1 Ga, Resa ama Serubabel ga, Serubabel ama Sealtiel.  
\li1 Ga, Sealtiel ama Neri.  
\v 28 Ga, Neri ama Melki, (sënëḳ yö ngwë).  
\li1 Ga, Melki ama Adi ga, Adi ama Kosam.  
\li1 Ga, Kosam ama Elmadam ga, Elmadam ama Er.   
\li1
\v 29 Ga, Er ama Yosua ga, Yosua ama Elieser.  
\li1 Ga, Elieser ama Yorim ga, Yorim ama Matat (sënëḳ yö ngwë).  
\li1 Ga, Matat ama Levi (sënëḳ yö ngwë).  
\v 30 Ga, Levi ama Simeon.  
\li1 Ga, Simeon ama Yuda ga, Yuda ama Yosep (sënëḳ yö ngwë).  
\q1 Ga, Yosep ama Yonam ga, Yonam ama Eliakim.   
\li1
\v 31 Ga, Eliakim ama Melea ga, Melea ama Mena.  
\li1 Ga, Mena ama Matata ga, Matata ama Natan.  
\li1 Ga, Natan ama Davit.  
\v 32 Ga, Davit ama Yese.  
\li1 Ga, Yese ama Obet ga, Obet ama Boas.  
\li1 Ga, Boas ama Salmon ga, Salmon ama Nason.   
\li1
\v 33 Ga, Nason ama Aminadap ga, Aminadap ama Admin ga, Admin ama Arni.  
\li1 Ga, Arni ama Hesron ga, Hesron ama Peres.  
\li1 Ga, Peres ama Yuda (sënëḳ yö ngwë).  
\v 34 Ga, Yuda ama Yakop.  
\li1 Ga, Yakop ama Isaak ga, Isaak ama Abraham.  
\li1 Ga, Abraham ama Tera ga, Tera ama Nahor.   
\li1
\v 35 Ga, Nahor ama Seruk ga, Seruk ama Reyu.  
\li1 Ga, Reyu ama Pelek ga, Pelek ama Eber.  
\li1 Ga, Eber ama Sela.  
\v 36 Ga, Sela ama Kainan.  
\li1 Ga, Kainan ama Arpaksat ga, Arpaksat ama Sem.  
\li1 Ga, Sem ama Noa ga, Noa ama Lamek.   
\li1
\v 37 Ga, Lamek ama Metusala ga, Metusala ama Enok.  
\li1 Ga, Enok ama Yaret ga, Yaret ama Mahalalel.  
\li1 Ga, Mahalalel ama Kainan (sënëḳ yö ngwë).  
\v 38 Ga, Kainan ama Enos.  
\li1 Ga, Enos ama Set ga, Set ama Adam.  
\li1 Ga, Adam og yiḳ Anutu nalu in tunġ yi.   
\c 4  
\s1 Satan Seggi Yesu  
\r (Mt 4:1-11; Mk 1:12-13)  
\p
\v 1 Anon Vabuung loḳ yam ggërin Yesu ayo, lob yi vu bël Yordan meneyah, lob Anon Vabuung li yi meya nyëġ-yumeris.  
\v 2 Beya nedo nyëġ-yumeris yoh vu buk mehödahis luu, lob Satan pelëpin yi.  
\p Yesu su negga nos loḳ buk saga rë, genedo meris yoh vu buk pin sënë beggovek ya loḳ tum diiḳahë.  
\v 3 Lob Satan nër vu yi bë, “Bë Anutu nalu honġ, og ġenanër meġelönġ sënë natu brët.”  
\v 4 Loḳ Yesu nër yah vu bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë: Nos mu su yoh vu bë gevonġ bemehönon demedo vesaj rë.”   
\p
\v 5 Loḳ Satan ḳo yi meraḳ ya ḳedu ading, lob pevis betato alam pin sën denedo dob lo los hir nyëġ pin vu Yesu,  
\v 6 genër vu yi bë, “Sëḳ bo nġaa nivesa vesa los niwëëk sënë pin vu honġ barëm böp jaḳ kesuu mehönon pin. In nġaa pin sënë tu sa nġaa. Om nabë sebo vu mehöti, og sëḳ bo vu yi benatu yi nġaa.  
\v 7 Om nabë ġenadudeḳ vu sa megweḳo sa jaḳ, og nġaa pin sënë rëḳ nök natu honġ nġaa.”  
\v 8 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë: Yiḳ gweḳo Mehöböp sën honġ Anutu lo jaḳ, beġeġurek yi yö timu babu.”   
\p
\v 9 Loḳ Satan ḳo Yesu ggökin beya nyëġ böp Yerusalem metunġ yi raḳ ya Dub-vabuung-böp yu vavunë rot, genër vu yi bë, “Bë Anutu Nalu honġ, og gwetë honġ na dob,  
\v 10 in ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë:  
\q1 Rëḳ gevonġ yi angër lo  
\q2 nam degeġin honġ nivesa.   
\m
\v 11 Log nër ving bë:  
\q1 Rëḳ detabuu honġ doḳ nemaj,  
\q2 gesu rëḳ ġengis vaham jaḳ ġelönġ rë.”   
\m
\v 12 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë,  
\q1 “Ġaġek neggëp ving bë: Su ġeseggi honġ Mehöböp Anutu.”   
\p
\v 13 Satan seggi yi raḳ nġaa sënë ggovek, log ya gekwa vo bë maam buk ngwë rë.   
\s1 Yesu Ḳo Huk Raḳ Nyëdahis Ggëp Galilea  
\r (Mt 4:12-17; Mk 1:14-15)  
\p
\v 14 Yesu ḳo niwëëk vu Anon Vabuung beyah meya distrik Galilea, lob bengö ya meyoh vu distrik saga los dahis.  
\v 15 Lob netateḳin ġaġek vu alam loḳ hir dub-supinsën-yi pin, lob alam pin deḳo arë raḳ.   
\s1 Alam Nasaret Deruu Demij Vu Yesu  
\r (Mt 13:53-58; Mk 6:1-6)  
\p
\v 16 Lob Yesu yah verup Nasaret sën wirek yi mahen genedo merig loḳ lo, log Buk-sewahsën-yi*, lob loḳ ya dub-supinsën-yi nebë sën yö nevonġ yoh vu soda pin lo. Lob kedi nare in bë natevin Anutu yi ġaġek.  
\v 17 Lob devo mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ḳapiya loḳ nema bepuh, lob töḳ raḳ len teka sën dekevu meneggëp bë:   
\q1
\v 18 “Mehöböp yi Anon Vabuung loḳ yam ggërin sayoġ.  
\q2 In yö ggooin sa raḳ  
\q2 in bë sa nanër Bengö Nivesa vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo.  
\q1 Vonġ sa yam in bë sa nanër ġaġek ranġah vu alam sën denedo loḳ ḳarabus ayo lo nabë ggovek ya gedegetah sir vër.  
\q2 Gesa bë nanër vu alam malaj ḳenod lo nabë malaj natum gökin medegelë nyëġ.  
\q2 Ġevonġ sa yam in bë sa ġaḳo alam sën nġaa maggin deġinengin sir lo vër,   
\q1
\v 19 gesa nanër ranġah nabë nġebek sën Mehöböp gelë mehönon nivesa lo töḳ yam ggovek.”   
\p
\v 20 Yesu tevin ġaġek dus ti sënë ggovek medenġo, lob vevir ḳapiya yah bevo yah vu ala geto nedo. Log alam sën denedo loḳ dub-supinsën-yi ayo lo pin yiḳ malaj neya timu vu yi.   
\p
\v 21 Lob mëm ḳo ġaġek lo raḳ menër vu sir bë, “Anutu yi ġaġek sën ham nahën nenġo agi lo anon raḳ gwëbeng.”  
\v 22 Lob deḳo arë raḳ, loḳ kwaj neya nġahi in yi ġaġek nivesa vesa sën nenër verup avi lo, medenër bë, “In va gemu sënëḳ Yosep nalu-ë lo?”   
\p
\v 23 Lob nër vu sir bë, “Yönon, maḳ ham rëḳ nanër alam hib hir ġaġek ti sënë jaḳ sa nabë, ‘Dokta! Nġo gwevonġ benim vesa jaḳ namuġin rë. Om gwevonġ nġaa nabë sën he hanġo bë ġevonġ ggëp Kapernaum lo doḳ nġo honġ nyëġ sënë geving loḳ mëm.’”  
\v 24 Loḳ nër ggökin bë, “Sa nanër yönon vu ham nabë: Alam su denebë nengaj vu mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti ggëp yö yi begganġ degwa rë.  
\v 25 Rëḳ mu sa nanër yönon vu ham nabë: Loḳ Elia yi buk og avëh alov nġahiseḳë denedo Israel. Lob beggob kehe ya gebamöö veriik, behob su neto rë yoh vu nġebek löö bekwev nemadvahi-mevidek-ti. Gemeyip böpata yoh vu nyëġ.  
\v 26 Rëḳ Anutu su vonġ Elia ya vu alov la vu Israel in bë doḳ vu sir rë. Gaḳ mëm yiḳ vonġ yi meya nyëġ ngwë vu Sarepat ggëp distrik Sidon mu in doḳ vu avëh alov ti vu sagu.  
\v 27 Log yiḳ alam nij sevuuḳ nġahiseḳë denedo Israel loḳ mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Elisa yi buk nebë saga ving. Rëḳ sir ti su nivesa neraḳ loḳ sir len rë. Gaḳ yiḳ mehö-yu-ngwë Naaman vu dob Suria yö timu sën nivesa raḳ.”   
\p
\v 28 Loḳ alam pin sën denedo dub-supinsën-yi agi denġo ġaġek sënë, lob ahëj sengën böpata rot.  
\v 29 Lob dekedi deruuk Yesu to meya in nyëġ saga. Delev hir nyëġ sagi benedo raḳ nyëġ ḳedu ti, lob deḳo yi medeya peḳë in bë dejos na.  
\v 30 Rëḳ ma geyoh sir vuheng atov beto meya.   
\s1 Yesu Tii Memö To Meya In Mehöti  
\r (Mk 1:21-28)  
\p
\v 31 Loḳ tum ya meto distrik Galilea yi nyëġ böp ngwë sën Kapernaum. Log Buk-sewahsën-yi*, lob nenër ġaġek vu alam.  
\v 32 Denġo yi ġaġek, lob avij töḳ mederanġa nemaj in nenër ġaġek nebë mehö los niwëëk ti.  
\v 33 Loḳ memö ti nedo loḳ mehö ti benedo loḳ dub-supinsën-yi saga ving, lob nġeeḳ bë,  
\v 34 “O! Yesu vu Nasaret, bë gwevonġ va vu he? Maḳ ġeyam in bë kwevoh he? Seraḳ nim bë Anutu yi mehö vabuung honġ.”   
\p
\v 35 Rëḳ Yesu petupek raḳ bë, “Ayem nama! Ġegweto ġena in mehö saga!” Lob memö sënë të mehö lo to neggëp dob loḳ sir vuheng, log to meya, rëḳ su vonġ paya vu yi rë.  
\v 36 Lob alam pin delëk anon gedenenër vu sir bë, “Sënëḳ maḳ ġaġek re? Mehö sënë nenër vu memö nebë yi mehö niwëëk los bengö ti, om denenġo aye meto deneya in mehönon.”  
\v 37 Yesu vonġ nebë sënë, lob bengö ya meyoh vu nyëġ pin vu sagu.   
\s1 Yesu Vonġ MePita Ggen Avëh Nivesa Raḳ  
\r (Mt 8:14-15; Mk 1:29-31)  
\p
\v 38 Yesu vu dub-supinsën-yi ayo meluḳ yom, lom ya meloḳ ya Simon yi begganġ, geSimon ggen avëh nivanë böpata meneggëp. Lob deketaġ vu Yesu bë doḳ vu yi.  
\v 39 To meya nare dus mekepë yi ya vu, log petupek raḳ nivanë, lob nikul ya. Log avëh kedi raḳ pevis beneyeh nos in losho dega.   
\s1 Yesu Ro Alam Nġahiseḳë Menij Vesa Raḳ  
\r (Mt 8:16-17; Mk 1:32-34)  
\p
\v 40 Hes ggovek in bë duḳ na, lob alam deḳo hir alam sën nij neraḳ lo medeya vu yi. Lob nebë nema raḳ sir pin ti ti benevonġ benijvesa neraḳ.  
\v 41 Gememö to deneya in alam nġahiseḳë, gedenenġeeḳ bë, “Anutu Nalu honġ.” Rëḳ petupek raḳ sir bë ayej nama. In deraḳ ni bë yi Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo.   
\s1 Yesu Nevonġ Huk Meneya Nyëġ Böp La  
\r (Mk 1:35-39)  
\p
\v 42 Log monbuk anon, lob kedi raḳ beya nyëġ-yumeris tahsën ti. Loḳ alam desero yi medeya vu yi bedevonġin bë denanërin yi in su gevuu sir gena nyëġ ngwë.  
\v 43 Rëḳ nër vu sir bë, “Sa naya in nanër Anutu-yi-nyëġ yi Bengö Nivesa ranġah vu nyëġ vahi geving. In Anutu vonġ sa meseyam in bë ġevonġ huk sënë.”  
\v 44 Lob ya nenër loḳ distrik Yudea hir dub-supinsën-yi pin.   
\c 5  
\s1 Yesu Tebë Pita, Lom Ḳo Ġël Nġahiseḳë  
\r (Mt 4:18-22; Mk 1:16-20)  
\p
\v 1 Buk ti, lob nare nġaggee böp Genesaret* nenga, lob alam nġahiseḳë ya detetup yi medahis raḳ, in bë degenġo Anutu yi ġaġek.  
\v 2 Lob lë geyaġ mahen luu nedo meris yam nġaggee nenga galam-ġël-yi deluḳ medeneripek leḳ.  
\v 3 Lob raḳ ya yaġ ngwë sën Simon yiyi, benër vu yi lob ḳo yaġ to meya vuheng teka, log mëm nedo raḳ genetateḳin ġaġek vu sir.   
\p
\v 4 Nër ġaġek vu sir ggovek, log nër vu Simon bë, “Gwetee honġ yaġ geto mena nġaggee sën luḳ ya ading teka loḳ mëm ham gwetë leḳ duḳ na in ham gweḳo ġël.”  
\v 5 Loḳ Simon nër yah bë, “Alaġ, he hevonġ huk böpata gwëbeng buk ading rot, rëḳ he su haḳo ġël la rë. Rëḳ maam ġenër om saḳ ġetë leḳ duḳ nah gökin rë.”  
\v 6 Devonġ nebë sënë, lob devasu ġël nġahiseḳë rot beleḳ vonġin bë bepul.  
\v 7 Lob detahi sir vahi sën denedo raḳ yaġ ngwë lo bë na dedoḳ vu sir. Lob mëm deya bedeḳo ġël raḳ yaġ luhoho, rëḳ ġël vevii bevonġin bë duḳ na nġaggee.  
\v 8 Simon Pita lë nebë sënë, lob yun lus loḳ Yesu vaha genër bë, “Oo-o, Mehöböp! Ġedëëin sa geġena! In saḳ nġaa nipaya neggëp vu sa.”  
\v 9 In losho yi alam sën denedo loḳ yaġ delë ġël pin sën deḳo lo, lob ḳenuj ya in.  
\v 10 Log Sebedi nalu Yakobus luho ari Jon sën yiḳ losho Simon denevonġ huk timu lo, ḳenuj ya in ving. Rëḳ Yesu nër vu Simon bë, “Su newam jaḳ, in rëḳ gweḳo mehönon nabë saga.”  
\v 11 Lob dedadii yaġ ya roneḳ, lob devuu nġaa pin ya gedetamuin yi, belosho deya.   
\s1 Yesu Vonġ Bemehöti Yi Sevuuḳ Mehor  
\r (Mt 8:1-4; Mk 1:40-45)  
\p
\v 12 Yesu nedo nyëġ böp ti, lob mehöti nedo sagu, besevuuḳ vunin navi pin. Mehö sënë lë Yesu, lob petev meneggëp loḳ vaha geketaġ vu yi bë, “Mehöböp! Nabë ahëm geving, og ġeyoh vu bë gwevonġ mesa niġ veseek jaḳ.”  
\v 13 Lob Yesu bë nema raḳ yi genër bë, “Sahëġ ving, om nim veseek jaḳ!” Lob yiḳ sevuuḳ saga mehor ya pevis.  
\v 14 Log Yesu vo ḳooin bë, “Su ġena ġenanër vu mehöti. Gaḳ mëm ġena ġetato navim vu mehö-neḳo-seriveng, gegwetunġ seriveng* in nim veseek raḳ. Noh vu sën Moses nër wirek bë hil ġevonġ lo. In alam pin dejaḳ ni nabë nim veseek raḳ.”  
\v 15 Rëḳ ma geYesu yi nġaa pin sën nevonġ lo bengö tup luḳ nyëġ meya. Lob alam nġahiseḳë denġo medeyam vu yi in bë degenġo yi ġaġek gegevonġ hir niraḳsën nama na.  
\v 16 Rëḳ buk la og netah yi ya nyëġ-yumeris menejom raḳ.   
\s1 Yesu Vonġ Bemehö Nema Los Vaha Nipaya Ti Nivesa Raḳ  
\r (Mt 9:1-8; Mk 2:1-12)  
\p
\v 17 Buk ti, lob medo nenër ġaġek vu mehö la, galam Parisai* la losho alam-horek-yi la denedo ving. Deyam ggëp nyëġ neru ti ti lo pin. Vu distrik Galilea, gevu distrik Yudea gevu nyëġ böp Yerusalem. Lob Mehöböp vo niwëëk vu Yesu in bë gero alam nijraḳsën benijvesa jaḳ.  
\v 18 Lob mehö la devaḳu mehö ti raḳ reek medeya vu in seḳë pin selönġin. Lob devaḳu medeya in bë na degebë doḳ Yesu mala gëp begganġ ayo,  
\v 19 rëḳ nyëġ mir in alam nġahiseḳë, gesu aggata neggëp in bë debaḳu doḳ na rë. Nebë saga, lob deraḳ ya begganġ demi tamanġsën medekehe begganġ demi gedeseluhin mehö sënë los reek luḳ ya alam vuheng atov beya meto neggëp loḳ Yesu mala.  
\v 20 Yesu lë beraḳ ni bë ayoj neya timu vu yi, lob nër vu mehö sënë bë, “Sa mehö-e! Sa dahun honġ nġaa nipaya ya.”   
\p
\v 21 Lob alam Parisai* losho alam-horek-yi yö kwaj neya nġahi bë, “Mehö re sagi, sën neḳo yi raḳ besevöḳ Anutu-ë? Mehöti su yoh vu bë dahun nġaa nipaya na rë, gaḳ Anutu yö timu yoh vu.”  
\v 22 Rëḳ Yesu raḳ ayoj ni, lob nër yah vu sir bë, “Ham ayomin neya nġahi in va?  
\v 23 Ham kwamin nevo ġaġek sën senër agi bë, ‘Sa dahun honġ nġaa nipaya ya’ lo bë anon ma, in re yoh vu bë gelë nabë dahun ya yönon-a? Rëḳ mu mëm nabë sa nanër vu yi nabë, ‘Kwedi jaḳ meġena!’ og mëm ham rëḳ jaḳ ni nabë sa nanër ġaġek los anon.  
\v 24 Rëḳ sa bë ham jaḳ ni nabë Mehönon Nalu yoh vu bë dahun nġaa nipaya na vu dob.” Log peggirin menër vu mehö sën seḳë selönġin lo bë, “Sa nanër nök vu honġ nabë: Kwedi gweḳo honġ reek jaḳ meġenah böm.”  
\v 25 Nër nebë sënë, lob yiḳ kedi raḳ avuti raḳ alam pin saga malaj, bekerë nġaa sën devaḳu raḳ lo beneyah ben, geneḳo Anutu arë raḳ.  
\v 26 Lob alam pin saga ḳenuj ya gederanġa nemaj. Lob deḳo Anutu arë raḳ, gedeggöneng medenenër bë, “Nġaa ti sën hil halë gwëbeng agi yö agga ti.”   
\s1 Yesu Tahi Levi  
\r (Mt 9:9-13; Mk 2:13-17)  
\p
\v 27 Ggovek, geYesu to meyah dobnë meneya, loḳ lë gemehö sën neḳo takës* lo ti loḳ nedo begganġ-takës-yi. Arë nebë Levi.\f + \fr 5:27 \ft Levi sënë arë ngwë nebë Matai. Su Yakob nalu rë, gaḳ yiḳ mehö ngwë.\f* Lob nër vu yi bë, “Ġenam ġesepa sa.”  
\v 28 Lob vuu nġaa pin menedo, gekedi meya sepa Yesu meluho deya.   
\p
\v 29 Lob Levi vonġ Yesu yi nos böp ti loḳ yi begganġ, balam sën deneḳo takës* lo nġahiseḳë losho alam vahi deyam ving luho belosho denegga.  
\v 30 Rëḳ alam Parisai* losho hir alam-horek-yi delë, lom denër ġaġek nġahiseḳë raḳ Yesu vu yi hur maluh lo bë, “Nebë va sën ham los alam-deneḳo-takës* losho alam sën denevonġ nġaa nipaya lo newa nos loḳ ti-ë?”  
\v 31 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Alam nijvesa su deneya vu dokta rë. Gaḳ yiḳ alam nijraḳsën mu yö deneya vu.  
\v 32 Om sa su yam in bë tahi alam-yohvu rë. Gaḳ seyam in bë tahi alam sën nġaa nipaya neggëp vu sir lo in degërin ayoj.”   
\s1 Yesu Tahu Yi Raḳ Mehö Sën Neḳo Avëh Lo  
\r (Mt 9:14-17; Mk 2:18-22)  
\p
\v 33 Loḳ deloḳ tepëḳ vu Yesu ggökin bë, “Jon yi hur maluh ayej deneggërin nos gedenejom raḳ beron beron, balam Parisai* hir hur maluh denevonġ nebë saga ving. Rëḳ honġ hur maluh, og yö medo denegga gedenenum mu.”  
\v 34 Loḳ Yesu peggirin ġaġek raḳ mehö sën neḳo avëh lo benër yah vu sir bë, “Ham kwamin bo rë, nabë mehöti medo geving yi alam geluho avëh ti denajom nemaj. Bë nabë sënë, og yi alam sënë su deyoh vu bë ayej gërin nos rë.  
\v 35 Rëḳ mëm buk sën debo mehö sën ḳo avëh lo vër, besu medo geving yi alam rë, og mëm yi alam rëḳ ayoj maggin bayej gërin nos doḳ buk saga.”   
\s1 Yesu Tahu Yi Ġaġek Raḳ Tob Los Wain Gememëk Navi  
\p
\v 36 Loḳ Yesu nër ġaġek peggirinsën ngwë vu sir ggökin bë, “Mehöti su nekweeḳ tob mewis ti len teka menepeḳa muġeng ngwë sën nekweeḳ lo len raḳ rë. Bë mehöti gevonġ nabë saga, og rëḳ gevonġ paya vu tob mewis saga, gemewis len ti sën lo su luho tob muġeng rëḳ gëp ti rë.  
\v 37 Log mehöti su netöö wain* mewis loḳ memëk navi muġeng rë. Bë mehöti gevonġ nabë sënë, og wain rëḳ ngol memëk navi mebepul gewain keseh geto mena. Gememëk navi nipaya jaḳ geving.  
\v 38 Gaḳ yiḳ alam yö denetöö wain mewis loḳ ya memëk navi mewis og mëm.  
\v 39 Log alam sën yö denenum wain muġeng lo, og su ahëj neving wain mewis rë. Gaḳ denenër bë, ‘Wain muġeng mëm nivesa.’”   
\c 6  
\s1 Ġaġek Raḳ Sën Hil Su Ġevonġ Huk Doḳ Buk-sewahsën-yi  
\r (Mt 12:1-8; Mk 2:23-28)  
\p
\v 1 Buk-sewahsën-yi* ti, lob Yesu losho yi hur maluh deyoh ya huk wit* ti ayo medeya. Lob yi hur maluh derur wit* anon la mederii raḳ nemaj mededah.  
\v 2 Rëḳ alam Parisai* la delë medenër bë, “Nebë va sën ham kweyëh horek Buk-sewahsën-yi-ë?”  
\v 3 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Maḳ ham su tevin ġaġek raḳ nġaa sën Davit vonġ wirek lo rë? Sën losho yi hur dediiḳahëj lo,  
\v 4 lob loḳ ya Anutu yi dub beḳo brët vabuung sën denetunġ netu seriveng benedo ggëp Anutu mala lo. Alam-deneḳo-seriveng mu yö deyoh vu bë dega brët saga, gaḳ alam meris nebë Davit og ma. Rëḳ gga gevo vu yi hur medegga ving.”  
\v 5 Log Yesu nër ving bë, “Mehönon Nalu tu Buk-sewahsën-yi* ala.”   
\s1 Yesu Vonġ Mehö-seḳë-paya Ti Menivesa Raḳ Loḳ Buk-sewahsën-yi  
\r (Mt 12:9-14; Mk 3:1-6)  
\p
\v 6 Log Buk-sewahsën-yi* ngwë, lob loḳ ya dub-supinsën-yi menetateḳin ġaġek vu alam. Log mehöti nema vesa belooin benedo.  
\v 7 Alam-horek-yi losho alam Parisai* medo malaj nesepa Yesu in bë degelë nabë rëḳ gevonġ benema nivesa jaḳ doḳ Buk-sewahsën-yi*, ma rëḳ nama! In denesero aggata in bë denanër ġaġek jaḳ Yesu nabë keyëh horek.  
\v 8 Rëḳ yö raḳ ayoj ni. Lob nër vu mehö sën seḳë paya lo bë, “Kwedi ġenam ġebare doḳ vuheng atov.” Lob kedi meya nare.  
\v 9 Log Yesu nër vu sir bë, “Sa bë doḳ tepëḳ in ġaġek ti vu ham nabë: Maḳ horek nër bë hil ġevonġ nġaa nivesa doḳ Buk-sewahsën-yi*, ma hil ġevonġ nġaa nipaya? Maḳ nër bë hil adoḳ vu alam in demedo vesaj, ma hil nid dël jaḳ sir in malaj nama?”  
\v 10 Log mala neḳo loḳ menelë sir pin, log nër vu mehö lo bë, “Ġetelo seḳëm nam!” Telo seḳë ya, lob nivesa loḳ ggökin.  
\v 11 Rëḳ alam saga ahëj sengën böpata rot, geyah desap sir raḳ bë degevonġ nabë va vu Yesu!   
\s1 Yesu Vonġ Yi Hur Maluh Denetu Sinarë  
\r (Mt 10:1-4; Mk 3:13-19)  
\p
\v 12 Loḳ buk sënë, Yesu tah yi ya ḳedu ti in bë najom jaḳ, lob medo mejom raḳ vu Anutu buk ading rot menyëġ heng ya.  
\v 13 Log hes mala verup, lob supin yi hur maluh ya vu yi, betum ggooin sir nemadluho-mevidek-luu lo raḳ benër sir bë Sinarë.  
\v 14 Alam lo sënë: Simon sën Yesu tahi ggev ngwë raḳ bë Pita lo. Ga, ari Andreas. Ga, Yakobus lu Jon. Ga, Pilip lu Bartolomai.  
\v 15 Ga, Matai lu Tomas. Ga, Yakobus sën Alpeus nalu. Ga, Simon sën yi mehö-neruuk-alam-Rom lo.  
\v 16 Ga, Yudas sën Yakobus nalu lo, log Yudas Iskariot sën rëḳ nanër Yesu ranġah vu alam-beġö-yi lo.   
\s1 Yesu Vonġ Huk Raḳ Alam Nġahiseḳë  
\r (Mt 4:23-25)  
\p
\v 17 Lob Yesu luḳ meya ving sir beya nare nyëġ neggumeng ti ving yi hur maluh yu böpata. Galam nġahiseḳë deyam vu nyëġ böp Yerusalem, gesir sën distrik Yudea pin, galam loo sën dus vu Ture los Sidon lo beyam desupin sir medenedo.  
\v 18 Deyam in bë degenġo yi ġaġek, log gevonġ behir niraḳsën nama na. Galam sën memö nevasap sir lo, og Yesu nevonġ menijvesa neraḳ ving.  
\v 19 Galam pin denedu sir in bë degebë nemaj jaḳ yi. In yi niwëëk ya nevonġ balam pin nijvesa neraḳ.   
\s1 Yesu Nër Bë Mehönon Deyoh Vu Bë Kwaj Vesa, Gedeyoh Vu Bë Dengu  
\r (Mt 5:1-12)  
\p
\v 20 Loḳ Yesu vër mala raḳ menelë yi hur maluh lo, lom nër bë:  
\q1 “Ham sën neraḳ vu in nġaa dob-yi lo, ham kwamin vesa.  
\q2 In ham tu Anutu-yi-alam beham rëḳ medo nivesa doḳ yi nyëġ.   
\q1
\v 21 Ham sën nediiḳahëmin agi, ham kwamin vesa.  
\q2 In ham su rëḳ jaḳ vu in nġaa nivesa ti vu tamusën rë.  
\q1 Ham sën nesu menedo agi, ham kwamin vesa.  
\q2 In ham rëḳ kwamin vesa menanöp vu tamusën.   
\q1
\v 22 Alam rëḳ degelë geham sepa doḳ Mehönon Nalu,  
\q2 lob rëḳ degelë ham paya,  
\q2 bedegetii ham, gedepelë ham,  
\q2 gedenanër ham nabë ham nimin paya,  
\q2 rëḳ mu ham kwamin vesa in nġaa saga.   
\m
\v 23 Nabë degevonġ nabë sënë vu ham, og ham kwamin vesa, geham napisek in rot, in ham nyëvewen sën neggëp yaġek lo, og böpata rot. In wirek og ḳenuj lo denevonġ nebë sënë vu alam-denenër-ġaġek-ranġahsën lo ving.   
\q1
\v 24 Gaḳ ham sën los bengömin-ggoreksën lo, og gëpin ham!  
\q2 In ham nedo raḳ nġaa sën nivesa vesa lo vorot.   
\q1
\v 25 Geham sën newa nos böp bahëmin nepup agi, gëpin ham!  
\q2 In ham rëḳ jaḳ vu in nġaa vu tamusën.  
\q1 Geham sën nenöp gwëbeng agi, gëpin ham!  
\q2 In ham rëḳ ngu mengis ham vu tamusën bemalamin ruḳ keseh.   
\q1
\v 26 Nabë alam pin degeḳo ham arëmin jaḳ, og gëpin ham!  
\q2 In ḳenuj lo denevonġ nebë saga wirek vu alam-ġaġek-kuungsën lo.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Ahëd Geving Alam SënDenelë Hil Paya Lo  
\r (Mt 5:38-48)  
\p
\v 27 “Rëḳ sa bë nanër vu ham sën nenġo sa ġaġek agi nabë: Ham kwamin pesivin alam sën denesis beġö vu ham lo. Geham gwevonġ nivesa vu alam sën degelë ham paya lo.  
\v 28 Geham najom jaḳ in alam sën deneterot ham lo nabë Anutu semu sir. Geham benġev jaḳ in alam sën denenër pelë raḳ ham lo nabë Anutu doḳ vu sir.  
\v 29 Nabë mehöti petap nengam vahi, og honġeḳ ġegwërin vahi bepetap geving. Genabë mehöti ngoo doḳ honġ röpröp-ayööng-yi, og ġenaḳah honġ röpröp ngwë geving, gaḳ su ġeġulin.  
\v 30 Nabë mehöti ketaġ nġaa ti vu honġ, og ġebo vu yi. Genabë mehöti sepos honġ nġaa vër in honġ, og su ġenanër vu nabë bo nom.  
\v 31 Nġaa sën ham ahëmin neving bë alam degevonġ vu ham lo, og yiḳ ham gwevonġ nabë saga vu sir namuġin.   
\p
\v 32 Nabë yiḳ ham nġo ahëmin geving alam sën ahëj neving ham lo mu, og alam rëḳ degeḳo ham arëmin jaḳ in degwa tena? Gaḳ yiḳ alam pin og denevonġ nebë sënë, bahëj neving alam sën ahëj neving sir lo.  
\v 33 Log nabë ham doḳ vu alam sën deneloḳ vu ham lo mu, og alam rëḳ degeḳo ham arëmin jaḳ in degwa tena? Gaḳ yiḳ alam pin og denevonġ nebë sënë ving.  
\v 34 Log nabë ham bo nġaa vu alam gekwamin bo nabë rëḳ debo doḳ nah vu ham, og alam rëḳ degeḳo ham arëmin jaḳ in degwa tena? Gaḳ yiḳ alam pin og denevo nġaa vu sir vahi, in bë degeḳo hir nġaa vahi doḳ nah nyëvewen.  
\v 35 Gaḳ mëm ham ahëmin geving alam sën denesis beġö vu ham lo. Geham doḳ vu mehönon pin. Ham bo nġaa vu alam, gaḳ ham su kwamin bo nabë rëḳ debo nġaa ti nom vu ham doḳ nah nyëvewen. Ham gwevonġ nabë saga, log vu tamusën, og ham rëḳ natöḳ vu ham nyëvewen böpata rot benatu Anutu Vavunë nalu lo. In nevonġ semusën vu alam sën su kwaj vesa in yi rë lo, losho alam nij paya.  
\v 36 Om ham kwamin gevonġin alam medoḳ vu sir nabë sën ham Amamin Anutu nevonġ lo.”   
\s1 Yesu Nër Bë Su Ġeseggi Mehö Ngwë Hir Ġaġek Nabë Ġetu Ala  
\r (Mt 7:1-5)  
\p
\v 37 “Ham su seggi mehö ngwë doḳ ayomin nabë yi mehö nipaya. In lob Anutu su seggi ham benanër ham nabë ham alam nimin paya. Log ham su nanër mehö ngwë nabë degeḳo nyëvewen doḳ nah hir nġaa nipaya. In lob Anutu su nanër ham nabë ham gweḳo nyëvewen doḳ nah ham nġaa nipaya. Gaḳ ham dahun nġaa nipaya sën mehönon denevonġ vu ham lo na, in lob Anutu dahun ham nġaa nipaya na geving.  
\v 38 Ham bo nġaa vu mehönon, og Anutu rëḳ bo doḳ nah vu ham rot, beham dëg napup avi, beham deġinengin gesesesin jaḳ beduḳ na, genam gök gökin megerurin geto. In yiḳ nġaa sën ham nevonġ vu mehönon lo, og Anutu rëḳ gevonġ nabë saga doḳ nah vu ham.”   
\p
\v 39 Log Yesu nër ġaġek peggirinsën ti vu sir bë, “Maḳ mehö mala ḳenod ti yoh vu bë tato aggata vu mehö mala ḳenod ngwë? Ma! Bë nabë sënë, og luhoho rëḳ debës söv doḳ ti.  
\v 40 Hur maluh ti su kesuu yi tatovaha rë. Bë tatovaha tahu yi govek mejaḳ ni, og mëm luho ala rëḳ degëp ti.   
\p
\v 41 Ma ġenelë ḳale mahen teka sën negga raḳ arim mala lo, log su kwam nevo ġanġ dus ti sën neggëp loḳ malam aga rë?  
\v 42 Ma nebë va sën ġenër vu arim bë, ‘Ari-e! Ḳööḳ gesa hevonġ ḳale vër in malam ġahis rë.’ Gwelë rë! Honġ mehö kwam luu! In ġanġ neggëp loḳ nġo malam ġahis! Nġo gwevonġ ġanġ dus ti sënë vër in malam govek rë, loḳ mëm rëḳ gwelë nġaa mahen teka sën neggëp loḳ arim mala aga nivesa meġebo vër.”   
\s1 Yesu Nër Bë Ḳele Nipaya Yö Nesis Anon Nipaya  
\r (Mt 7:17-20; 12:33-35)  
\p
\v 43 “Ḳele nivesa su nesis anon nipaya rë. Log ḳele nipaya su yoh vu bë rëḳ ngis anon nivesa rë.  
\v 44 Om mehönon degelë ḳele anon, loḳ mëm dejaḳ ni nabë ḳele nivesa, ma nipaya. In mehöti su nerur mori anon raḳ aggis niggin ti jes rë. Log mehöti su nerur vud anon raḳ ḳele niggin nipaya ti agga rë.  
\v 45 Om mehö nivesa neḳo nġaa nivesa vër loḳ nġaa nivesa sën nesupin meneggëp loḳ ayo lo, menenër yam ranġah. Log mehö nipaya neḳo nġaa nipaya vër loḳ nġaa nipaya sën nesupin meneggëp loḳ ayo lo, menenër yam ranġah. Mehönon avij nenër ġaġek sën neggëp loḳ ayoj lo, meneyam ranġah.”   
\s1 Yesu Tahu Ġaġek Raḳ Sën Hil Adev Begganġ Lo  
\r (Mt 7:24-27)  
\p
\v 46 “Ham ayemin neloḳ sa bë, ‘Mehöböp, Mehöböp!’ rëḳ ham su nenġo sayeġ rë in va?  
\v 47 Alam sën denam vu sa bedegenġo sa ġaġek bedesepa doḳ lo  
\v 48 og sir nebë mehö sën lev yi begganġ raḳ nedo ġelönġ böp, belev mudeng len luḳ ya rot. Log bël vaar böpata beya mevuv raḳ begganġ lo, rëḳ su yoh vu bë kevoh rë. In mehö sënë yö lev niwëëk mero.  
\v 49 Gaḳ alam sën degenġo sa ġaġek rëḳ su desepa doḳ rë lo, og sir nebë mehö sën lev yi begganġ raḳ nedo dob vavunë mu lo. Su lev mudeng luḳ ya ġebinë rë, om bël vaar beya mevuv raḳ begganġ saga, lob kevoh ya pevis, benipaya raḳ ya veröḳ yi.”   
\c 7  
\s1 Yesu Vonġ Balam-beġö-yi Vu Rom Hir Ggev Yi Hur Nivesa Raḳ  
\r (Mt 8:5-13)  
\p
\v 1 Yesu nër ġaġek sënë vu alam ggovek, log ya raḳ beya meluḳ ya Kapernaum.  
\v 2 Alam-beġö-yi vu Rom yu ti yoh vu mehödahis nemadvahi (100) hir ggev nedo, beyi hur ti nedo, lob ahë neving yi rot, rëḳ hur töḳ vu niraḳsën, bedus raḳ bë nadiiḳ.  
\v 3 Loḳ alam-beġö-yi hir ggev sënë nġo bë Yesu ya verup nedo, lob vonġ Yuda hir ggev la deya vu yi in bë na denanër vu benam gevonġ beyi hur nivesa jaḳ.  
\v 4 Ya deverup vu Yesu, lob deketaġ niwëëk vu bë, “Mehö sënë yi mehö nivesa, om yoh vu bë ġedoḳ vu yi.  
\v 5 Ahë neving hil Yuda, beyö lev hil Yuda hil dub-supinsën-yi ti.”   
\p
\v 6 Lob losho Yesu deyah, beya deverup dus raḳ begganġ, loḳ alam-beġö-yi hir ggev vo ġaġek vu yi mehö la medeḳo medeya vu Yesu bë, “Mehöböp, su ġebasap honġ, in saḳ su mehö niġ vesa yoh vu in bë ġedoḳ na sa begganġ rë.  
\v 7 Log sa su niġ vesa in bë senök vu honġ geving rë. Om yiḳ ġenanër jaḳ avim mu, gesa hur rëḳ nivesa jaḳ.  
\v 8 Gaḳ yiḳ sa mehö los niġ wëëk ti ving. Sa nahurek sa alaġ babu, log senġo sa alam-beġö-yi sën sa neheġin sir lo deneggurek sa babuġ ving nebë saga. Bë sa nanër vu sir ti nabë, ‘Ġena!’, og rëḳ na. Log bë sa nanër vu ngwë nabë, ‘Ġenam!’, og rëḳ nam. Log bë sa nanër vu sa hur nabë, ‘Gwevonġ huk sënë!’, og rëḳ gevonġ. Om yiḳ ġenanër jaḳ avim mu og yiḳ yoh vu.”   
\p
\v 9 Yesu nġo ġaġek sënë, lob ranġa nema geggërin yah vu alam yu böpata sën losho denesepa sir medeneya lo bë, “Sa nanër vu ham yönon nabë sa su töḳ vu Israel ti gayo neyam timu vu sa nebë sënë rë.”  
\v 10 Log alam sën alam-beġö-yi hir ggev vonġ sir ya lo yah deverup begganġ loḳ delë bë hur lo nivesa loḳ menedo.   
\s1 Yesu Vonġ Balam Nain Maġëm Ti Vesa Lok  
\p
\v 11 Heng to, lob Yesu ya nyëġ böp ti arë nebë Nain. Lob yi hur maluh losho alam nġahiseḳë rot deya ving yi.  
\v 12 Lob ya deto dus raḳ nyëġ böp saga yi aggata avi, loḳ alam devaḳu heljënġ ti meya verup deneya bedub. Heljënġ sënë ata yam ving. In yiḳ nalu aġuu perurek timu sën diiḳ agi, geyi avëh alov. Log alam nġahiseḳë vu nyëġ saga desepa sir medeyam ving.  
\v 13 Lob Yesu lë avëh saga mekwa paya in rot, lob nër vu bë, “Su ġengu!”  
\v 14 Lob to meya dus bebë nema raḳ reek sën devaḳu heljënġ loḳ lo, lom denare. Log Yesu nër bë, “Hur maġëm-e! Sa nanër vu honġ nabë kwedi jaḳ!”  
\v 15 Lob heljënġ lo kedi raḳ menedo benevengwënġ. Log mëm Yesu vonġ yi yah vu ata.  
\v 16 Nebë sënë, lob alam pin deggöneng bemëm deḳo Anutu arë raḳ medenër bë, “Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën böpata ti sën verup nare loḳ hil vuheng atov agi.” Gedenër ving bë, “Anutu yam in doḳ vu yi alam.”  
\v 17 Lob denër Yesu bengö sënë ya meyoh vu distrik Yudea los nyëġ vahi pin.   
\s1 Jon Vonġ Hur Maluh Luu Ya Vu Yesu  
\r (Mt 11:2-6)  
\p
\v 18 Mehö-neripek-alam Jon yi hur maluh denër nġaa pin sën Yesu nevonġ lo vu yi.  
\v 19 Lob Jon tahi yi hur maluh luu ya vu yi bevonġ luho ya in bë dedoḳ tepëḳ vu Mehöböp nabë, “Yiḳ honġ mehö sën denenër bë rëḳ nam lo sënë, ma he rëḳ medo ġeġin yi rë?”  
\v 20 Lob luho ya deverup vu Yesu medenër bë, “Mehö-neripek-alam Jon vonġ aluu yam vu honġ genër bë, ‘Maḳ yiḳ honġ mehö sën denenër bë rëḳ nam lo sënë, ma he rëḳ medo ġeġin yi rë?’”   
\p
\v 21 Lob loḳ buk sënë, Yesu medo nevonġ alam niraḳsën aggagga menijvesa neraḳ. Netii memö to deneya in sir, genevonġ balam malaj ḳenod denelë nyëġ ggökin.  
\v 22 Lob Yesu nër yah vu luho bë, “Melu nah mena nanër nġaa sën melu nelë los nenġo agi vu Jon nabë: Alam malaj ḳenod denelë nyëġ, galam vahaj paya deneya aggata, galam nij sevuuḳ nij veseek neraḳ, galam nengaj mir denenġo ġaġek, galam sën denediiḳ lo vesaj neloḳ yah, log alam sën denedo paya in nġaa navij yi lo denenġo Bengö Nivesa.  
\v 23 Om mehö sën su kwa neya luu luu in sa rë lo, og kwa vesa.”   
\s1 Yesu Vonġ Tepëḳ Raḳ Nġaa Nġahiseḳë In Jon  
\r (Mt 11:7-19)  
\p
\v 24 Jon yi hur luho deyah, loḳ mëm Yesu nër Jon yi degwa vu alam bë, “Wirek ham ya nyëġ-yumeris in bë ham gwele mehö nebë va? Maḳ ham ya in bë gwelë nabë ayööng neḳo dee ti menekepë ya geneyom-a?  
\v 25 Ma ham ya in bë gwelë mehö nebë va? Maḳ ham bë gwelë mehöti neröp tob niyes mala nġeri nġeri? Ma. Alam sën deneröp tob niyes los denedo raḳ nġaa nivesa vesa lo, og sir sagaḳ yö denedo ggëp alam-los-bengöj bej.  
\v 26 Ma ham ya in bë gwelë mehö nebë va? Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti? Ëë-ë, om mëm sa nanër vu ham nabë, mëm yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën, bekesuu alam denenër-ġaġek-ranġahsën pin.  
\v 27 Yiḳ mehö saga sën ġaġek raḳ yi loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo bë:  
\q1 Gwenġo rë, sëḳ ġevonġ sa hur ti namuġin  
\q2 mena negetonġin aggata in honġ.   
\p
\v 28 Om sa nanër vu ham nabë: Jon arë böp rot kesuu alam pin sën ataj neḳo sir vu dob agi. Rëḳ mu alam sën denesepa loḳ sa bedenetu Anutu-yi-alam lo pin, og rëḳ dekesuu Jon.”   
\p
\v 29 Denġo ġaġek sënë ggovek, log alam pin losho alam sën deneḳo takës* lo denër bë, “Yönon. Anutu nevonġ nġaa niröp.” In deneripek bël raḳ Jon nema.  
\v 30 Rëḳ alam Parisai* losho alam-horek-yi, og su deyam beJon ripek sir rë, gaḳ deruu demij vu aggata nivesa sën Anutu bë tateḳin vu sir lo.   
\p
\v 31 Log Yesu nër bë, “Om maḳ sëḳ tateḳin ham alam buk sënë jaḳ va? Maḳ ham nebë va?  
\v 32 Ham nebë hurmahen sën ggëp deneggök telig medenetahi vu sir vewen bë:  
\q1 ‘He nasis ggaġeng,  
\q2 rëḳ ma geham su nelöö rë.  
\q1 Gehe nasu kwamin paya paya,  
\q2 rëḳ ham su nesu menepengah ham ving rë.’   
\m
\v 33 In mehö neripek alam Jon yam, lom su negga nos los nenum wain rë. Loḳ ham nenër bë, ‘Memö neloḳ vu yi.’  
\v 34 Log Mehönon Nalu yam, lob negga los nenum, loḳ ham nër yi bë, ‘Ham gwelë, mehö saguḳ mehö ahëta, gemehö sën yö nenum wain panġsën. Galam sën deneḳo takës* lo, losho alam sën denevonġ nġaa nipaya lo vahi hir mehö yi.’  
\v 35 Rëḳ mu hil ġalë Anutu yi huk los kwa, lob mëm hil ajaḳ ni nabë mehö los kwa ti.”   
\s1 Avëh Ti Sën Nġaa Nipaya Neggëp Vu Yi Lo Ripek Yesu Vaha Raḳ Wël  
\p
\v 36 Alam Parisai* ti tahi Yesu bë na mega nos geving yi, lob ya ben bemedo negga nos.  
\v 37 Lob avëh nipaya ti nedo nyëġ sagu, lob nġo bë Yesu medo negga nos loḳ Parisai* sënë yi begganġ. Lob ḳo wël reggu malanġeri loḳ buayo ġelönġ alabasta* veroo ti beya vu.  
\v 38 Ya verup nare loḳ Yesu demi dus vu vaha gemedo nesu, lob mala ruḳ töö raḳ Yesu vaha, log revu raḳ yu viis. Log mul Yesu vaha, gekeseh wël merikin raḳ vaha.  
\v 39 Rëḳ Parisai* sën tahi Yesu meya negga nos ving yi lo lë nġaa sënë, lob kwa nevo bë, “Yönon, bë mehö sënë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën, og rëḳ jaḳ avëh sën nema raḳ yi agi ni, gejaḳ ni geving nabë avëh nipaya.”   
\p
\v 40 Nebë sënë loḳ Yesu raḳ ni benër yah vu yi bë, “Simon, sa kwaġ nevo ġaġek ti, om sa bë nanër vu honġ.” Loḳ Simon nër bë, “Tatovaha, ġenanër nam.”  
\v 41 Lob Yesu nër bë, “Mehöti vo nġaa vu mehö luu meya neggëp vu luho, geluho su devo loḳ rë. Ngwë yi K500, gengwë yiḳ hen K50 mu.  
\v 42 Rëḳ luho su deyoh vu bë debo doḳ nah rë, lob mehö sënë nilël raḳ luho. Om mehö ngwë tena sën rëḳ ahë geving yi rot-a?”   
\p
\v 43 Loḳ Simon nër yah bë, “Sa kwaġ nevo bë mehö sën yi nyëvewen böpata mesevöḳ lo maḳ ahë neving monë ala rot mekesuu.” Lob Yesu nër vu bë, “Ġenër yoh vu.”   
\p
\v 44 Loḳ Yesu ggërin yah vu avëh sënë genër vu Simon bë, “Gwelë avëh sënë? Seyam honġ begganġ ayo, rëḳ su ġevo bël vu sa in bë sejipek vahaġ rë. Rëḳ avëh sënë og ripek sa vahaġ raḳ mala ruḳ gerevu raḳ yu viis.  
\v 45 Log seloḳ yök begganġ ayo rëḳ su ġemul* sa rë, rëḳ avëh sënë og yö medo nemul* sa vahaġ rot.  
\v 46 Log su ġerikin wël teka raḳ sa yuġ rë, rëḳ avëh sënë loḳ wël nivesa rot sagi raḳ sa vahaġ.  
\v 47 Om sa nanër vu honġ yönon nabë: Avëh sënë ahë neving Anutu panġsën rot in yi nġaa nipaya nġahiseḳë rot, rëḳ ma gAnutu dahun ya bemaya. Gaḳ mehö sën nġaa nipaya mahen mu neggëp vu yi, lob Anutu dahun ya lo, og yiḳ ahë neving yi mahen teka mu.”  
\v 48 Log Yesu nër vu avëh bë, “Sa dahun honġ nġaa nipaya ya vorot.”  
\v 49 Lob alam sën losho medo denegga nos lo kedi denër yah meyom vu sir bë, “Mehö sënë maḳ yi re om sën bë dahun nġaa nipaya na-ë?”  
\v 50 Log Yesu nër vu avëh lo bë, “Ayom neyam timu vu sa, om Anutu ḳo honġ yom vu yi vorot. Kwam vesa meġena los ayom sepëp.”   
\c 8  
\s1 Avëh La Detamuin Yesu Medeya  
\p
\v 1 Ggovek loḳ Yesu ya neḳo loḳ nyëġ böp böp los begganġ-bu mahen mahen, benenër Bengö Nivesa ranġah vu sir raḳ Anutu-yi-nyëġ. Lob yi hur maluh nemadluho-mevidek-luu lo deya ving yi.  
\v 2 Gavëh la sën wirek Yesu netii memö in sir los nevo niraḳsën vër in sir lo deya ving. Sir sënë: Maria sën denenër bë Maria vu Magdala, beYesu tii memö nemadvahi-bevidek-luu to deya in yi wirek lo.  
\v 3 Ga, Kusa sën neġin Herot* yi begganġ lo venë Yoana, ga, Susana, gavëh vahi ving, melosho deya. Avëh pin sënë deneloḳ vu Yesu losho yi hur maluh lo raḳ hir monë lu nġaa.   
\s1 Mehöti Netetëhin Nos Ġahis Loḳ Huk Anon  
\r (Mt 13:1-9; Mk 4:1-9)  
\p
\v 4 Alam yu böpata desupin sir medenedo galam vu nyëġ pin deyam vu Yesu, lob nër ġaġek peggirinsën ti sënë vu sir bë,  
\v 5 “Mehö netetëhin nos ġahis ti to meya huk anon in bë tetëhin yi nos ġahis. Netetëhin nos ġahis, lob vahi to nedo loḳ aggata sën neyoh huk vuheng lo, lob mehönon denevaḳë gesoḳ yam degga.  
\v 6 Ga, ġahis la to meraḳ nedo dob mahen teka sën raḳ neggëp ġelönġ vavunë, lob kip rëḳ bël ma, lob meran mediiḳ ya.  
\v 7 Log ġahis la to meloḳ ya nedo vos nigginggin ayo, lob vos nigginggin sënë kip berig, lob ggök nos bevonġ paya.  
\v 8 Log mëm ġahis la to meluḳ ya nedo dob jeji, lob kip merig besis anon nivesa. Nesis dahis nemadvahi vahi.” Log nër bë, “Bë mehöti nenga neggëp, og genġo ġaġek sënë.”   
\s1 Yesu Nenër Ġaġek Peggirinsën Degwa  
\r (Mt 13:10-17; Mk 4:10-12)  
\p
\v 9 Lob yi hur maluh deloḳ tepëḳ vu yi in ġaġek peggirinsën sënë degwa.  
\v 10 Loḳ nër bë, “Anutu yö tateḳin yi nyëġ yi ġaġek vunsën degwa vu ham, beham rëḳ jaḳ ni. Rëḳ alam vahi og degenġo ġaġek peggirinsën mu,  
\q1 ‘in malaj rëḳ gelë, rëḳ mu su rëḳ dejaḳ ni rë.  
\q2 Log rëḳ degenġo ġaġek, rëḳ mu su rëḳ dejaḳ degwa ni rë.’”   
\s1 Yesu Tateḳin Nos Ġahis Lo Yi Degwa  
\r (Mt 13:18-23; Mk 4:13-20)  
\p
\v 11 “Ġaġek peggirinsën sagi degwa nebë: Nos ġahis sënë yiḳ Anutu yi ġaġek.  
\v 12 Log ġahis la sën to nedo loḳ aggata lo, yiḳ alam sën denenġo ġaġek, loḳ Satan ya neḳo vër in ayoj in bë rëḳ degevonġ geving lob Anutu geḳo sir nah lo.  
\v 13 Log ġahis la sën to nedo loḳ nyëġ ġelönġ lo, yiḳ alam sën denġo ġaġek bekwaj vesa in lo, rëḳ mu su luḳ ya ayoj rë. Gaḳ yiḳ devonġ ving dus teka, loḳ seggisën töḳ vu sir lom delëëin ya.  
\v 14 Log ġahis la sën to meloḳ ya vos nigginggin ayo lo, og yiḳ alam sën denġo ġaġek medeya medeya, loḳ tum newaj raḳ in maggin aggagga, gemonë los nġaa-dob-yi sën nesemu hil navid lo pin ggök ya, lom su anon raḳ rë gediiḳ ya.  
\v 15 Gaḳ ġahis sën to meluḳ ya dob jeji lo, og alam sën denġo ġaġek medejom ahon bayoj neya niröp beneggëp nivesa, gedenedo niwëëk medenevonġ banon neraḳ lo.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Su Abun Ram  
\r (Mk 4:21-25)  
\p
\v 16 “Mehöti su netaggi loḳ ram genekeyoveḳin dëg raḳ, ma netunġ ggevek ya reek len rë. Gaḳ netunġ raḳ ya vavunë, in bë alam sën dedoḳ na begganġ ayo lo degelë nyëġ.  
\v 17 Lob nġaa pin sën neggëp vunsën gwëbeng agi rëḳ natöḳ nam ranġah. Genġaa pin sën mehönon deneloḳ kesii in lo, rëḳ natöḳ nam ranġah vu tamusën balam pin dejaḳ ni.   
\p
\v 18 Ham gwebë nengamin, in ham gwenġo ġaġek megwero. Mehöti sën neraḳ ġaġek la degwa ni bekwa nevo lo, og rëḳ jaḳ la degwa ni geving rot. Gemehöti sën su neraḳ ġaġek degwa ni rë lo, og rëḳ kwa birekin teka sën neraḳ ni lo benama na veröḳ yi.”   
\s1 Yesu Ata Lo Ari Lo  
\r (Mt 12:46-50; Mk 3:31-35)  
\p
\v 19 Loḳ buk saga Yesu ata lo ari lo deya in bë degelë yi, rëḳ alam yu böpata desup sir medenedo, lob su deyoh vu bë dedoḳ na vu yi rë.  
\v 20 Loḳ mehö la denër ya vu yi bë, “Atam losho arim lo verup denare dobnë. Deyam in bë degelë honġ.”  
\v 21 Loḳ nër yah vu sir bë, “Alam sën denenġo Anutu yi ġaġek medenesepa loḳ lo, og sir saga sën sa ataġ lo arig lo.”   
\s1 Yesu Nër Lob Sanġ Ahë Yes Raḳ  
\r (Mt 8:23-27; Mk 4:35-40)  
\p
\v 22 Buk ti lob Yesu losho yi hur maluh deraḳ ya yaġ, lom nër vu sir bë, “Hil ajaḳ mana nġaggee nenga vahi.” Lom deya.  
\v 23 Yaġ neya geYesuḳ ggëp yiing. Log sanġ böpata ti verup, lob vonġ benġaggee neluḳ ya yaġ ayo bevuuḳ loḳ bedus raḳ bë malaj nama.  
\v 24 Lob ya deggee vu Yesu gedenër vu bë, “Tatovaha! Hil hevonġin malad nama!” Lob kedi petupek raḳ sanġ los nġaggee sën netëë lo, lob sanġ los nġaggee ahë yes raḳ, gededun ma geneggëp.  
\v 25 Log nër vu sir bë, “Ham su ayomin neyam timu vu sa yönon rë!” Lom deggöneng gekwaj ya nġahi medenenër vu sir bë, “Maḳ mehö sënë yi nebë va, om sën nër vu sanġ los bël, lob denġo aye-ë?”   
\s1 Yesu Tii Memö To Meya In Mehöti  
\r (Mt 8:28-34; Mk 5:1-20)  
\p
\v 26 Loḳ ya deverup Gadara hir dob ga, distrik Galilea neggëp nġaggee nenga vahi yi, genyëġ sënë neggëp vahi.  
\v 27 Lob Yesu vu yaġ mepesönġ ya roneḳ, loḳ alam nyëġ sënë ti verup vu yi. Memö la denedo loḳ mehö sënë meyö medo neya ahë töḳsën yö wirek la, lob su nedo loḳ begganġ rë, gaḳ yö ya neggëp loḳ waaḳ sën denebë mehönon seḳëj loḳ lo.  
\v 28 Mehö sënë lë Yesu, lob nġeeḳ geto petev meneggëp loḳ vaha. Log nġeeḳ böpata bë, “Yesu! Anutu Vavunë Nalu honġ! Bë gwevonġ va vu sa? Sa ḳetaġ vu honġ nabë su ġebasap sa!”   
\p
\v 29 Nër bë sënë in Yesu nër vu memö bë geto mena in mehö sënë, in memö sënë nejom yi ahon beron nġahiseḳë. Lob yi alam malaj nesepa yi medeneduu raḳ sëng los aën buk nġahi, rëḳ ma genevepul sëng lu nġaa pin. Gememö sënë netë meneya nyëġ-yumeris.   
\p
\v 30 Lob Yesu loḳ tepëḳ vu yi bë, “Arëm re?” Loḳ nër yah bë, “Mehömehö.” In degwa nebë memö nġahiseḳë denedo loḳ yi.  
\v 31 Lob memö pin saga detahi ya vu Yesu bë, “Su gwetii he doḳ na asoreng böpata sën adingseḳë rot lo!”   
\p
\v 32 Log bööḳ yu ti vare deneruuk raḳ ḳedu dus vu sir, lob memö lo deketaġ vu Yesu bë, “Mëm gwevonġ he na vu bööḳ sagu!” Lob Yesu vonġ sir ya.  
\v 33 Lob memö lo to deya in mehö sënë beya deloḳ ya bööḳ yu ti sënë. Lob pevis gebööḳ pin deseröġ rot beya devës ya nyëġ vaha degwa, bedeluḳ ya nġaggee merehöö sir bemalaj maya veröḳ yi.   
\p
\v 34 Lob alam sën deneġin bööḳ lo delë, lob deveya medeya, beya denër nġaa sënë vu alam nyëġ böp los mahen mahen pin.  
\v 35 Lob alam saga deya in bë degelë nġaa sën to meya lo. Yah deverup vu Yesu bedelë mehö sën memö to deya in yi lo, gevëh tob gekwa nevo nġaa nivesa, genedo loḳ Yesu vaha. Loḳ tum deneggöneng in sir rot.  
\v 36 Loḳ mëm alam sën delë nġaa agi raḳ malaj lo deturin nġaa sën Yesu vonġ vu mehö sën memö neloḳ vu yi wirek loḳ nivesa raḳ agi medero.  
\v 37 Lob alam pin vu Gadara denër vu Yesu bë kedi jaḳ mena, gesu medo hir nyëġ. In deneggöneng rot. Lob Yesu raḳ yah yaġ meyah meya.  
\v 38 Loḳ mehö sën memö to deya in yi lo ketaġ vu Yesu bë na geving yi. Rëḳ Yesu vonġ yi yah genër vu bë,  
\v 39 “Ġenah meġena böm, meġena ġenanër nġaa pin sën Anutu vonġ vu honġ lo vu honġ alam.” Lob mehö lo yah meya menër nġaa pin sënë vu alam ggëp yi nyëġ.   
\s1 Yesu Vonġ Ggev Nalu Avëh Vesa Lok, Gevonġ Avëh Sën Jom Loḳ Yi Tob Lo Nivesa Raḳ  
\r (Mt 9:18-26; Mk 5:21-43)  
\p
\v 40 Yesu yah to, lob alam pin kwaj vesa in yi, in medo deneġin yi geyah to.  
\v 41 Loḳ mehöti arë nebë Yairus ya verup. Dub-supinsën-yi ala ti yi, lob ya verup petev meneggëp loḳ Yesu vaha, geketaġ vu yi bë na yi begganġ.  
\v 42 In yiḳ nalu mewing timu beyi ta nemadluho-bevidek-luu raḳ, lob dus raḳ bë nadiiḳ.  
\p Lob Yesu neya raḳ, loḳ alam nġahiseḳë depeḳa raḳ yi rot belosho deneya.  
\v 43 Lob avëh ti neya ving. Niḳöḳ yö medo neyam yoh vu nġebek nemadluho-bevidek-luu, rëḳ mehöti su yoh vu bë gevonġ menivesa jaḳ nah rë.  
\v 44 Avëh sënë verup ya nare dus loḳ Yesu demi gebë nema raḳ Yesu yi tob nyë. Vonġ nebë sënë, lob niḳöḳ tewii ya avuti gesu neyom ggökin rë.  
\v 45 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ bë, “Re bë nema raḳ sa?” Loḳ sir pin denenër yah vu bë sireḳ ma. Log Pita nër bë, “Sa alaġ-e! Yiḳ alam nġahiseḳë sën denare tetup honġ meyök depeḳa raḳ honġ aga.”  
\v 46 Loḳ Yesu nër bë, “Ma! Loḳ sir ti bë nema raḳ sa, mesa hanġo bë sa niġ wëëk la ya vu yi.”  
\v 47 Lob avëh sënë raḳ ni bë nġaa sën vonġ lo töḳ yam ranġah, om nelëk rot, lob verup ya mepetev meneggëp loḳ vaha, genër sën bë nema raḳ yi tob lo degwa ranġah vu raḳ alam pin malaj benër ving bë yi niraḳsën maya avuti.  
\v 48 Lob Yesu nër vu yi bë, “Naluġ-e, ayom yam timu vu sa, om vonġ benim vesa raḳ. Om ġenah meġena los ayom sepëp.”   
\p
\v 49 Yesu nahën nevengwënġ vu avëh, log mehöti vu dub ala ben meverup nër vu dub ala sënë bë, “Nalum diiḳ ya, om su gweḳo Tatovaha mala seggi!”  
\v 50 Yesu nġo ġaġek sënë rëḳ nër yah bë, “Su newam jaḳ, gaḳ ayom nam timu vu sa mu, loḳ mëm nalum rëḳ vesa doḳ nah.”  
\v 51 Lob Yesu töḳ ya ggev lo ben, lob nërin alam pin bë su dedoḳ na begganġ ayo geving yi. Gaḳ yiḳ ḳo Pita lööho Jon lu Yakobus ving hurmahen ama lu ata mu bedeloḳ ya.  
\v 52 Galam yö medo denesu medenesis sir in, loḳ Yesu nër vu sir bë, “Ham su ngu. In sënëḳ su diiḳ rë, gaḳ yiḳ neggëp yiing mu.”  
\v 53 Loḳ denöp raḳ yi, in deraḳ ni bë diiḳ ya veröḳ yi.  
\v 54 Rëḳ Yesu jom loḳ avëh mahen nema getahi bë, “Avëh mahen-e, kwedi jaḳ!”  
\v 55 Lob avëh mahen lo anon to meloḳ yah, log kedi raḳ pevis. Lob Yesu nër vu sir bë, “Ham bo nos la vu yi mega.”  
\v 56 Lob avëh mahen ata lu ama ḳenuj ya mederanġa nemaj. Loḳ Yesu vo ḳoo vu luho bë luho su na denanër nġaa sënë vu mehöti.   
\c 9  
\s1 Yesu Vo Huk Vu Sinarë Nemadluho-mevidek-luu  
\r (Mt 10:5-15; Mk 6:7-13)  
\p
\v 1 Log tahi hur maluh nemadluho-bevidek-luu lo deyam vu yi bevo niwëëk vu sir in bë denoh vu bedegetii memö geto dena, gedegevonġ meniraḳsën nama na.  
\v 2 Log vonġ sir ya in bë denanër ġaġek jaḳ Anutu-yi-nyëġ, gedegevonġ balam nijraḳsën nijvesa jaḳ nah.  
\v 3 Log nër vu sir bë, “Ham na, rëḳ mu ham su gweḳo ḳupeḳ sepa ham. Ham su natohin atohenġ, ga, gweje vahek, ma gweḳo nos, ma monë sepa. Geham su gweḳo röpröp luu luu sepa.  
\v 4 Log nabë mehöti geḳo ham luu luu sënë doḳ na yi begganġ megeġin ham, og ham naḳööḳ doḳ begganġ timu saga rot beham nom jaḳ.  
\v 5 Gaḳ nabë su degeḳo ham doḳ na hir begganġ rë, og ham tetëhin kebus in vahamin in dejaḳ ni nabë devonġ paya, log ham na jaḳ.”  
\v 6 Nër nebë sënë ggovek, log ya deyoh vu nyëġ pin. Bedenenër Bengö Nivesa ranġah, gedenevonġ balam nijraḳsën nijvesa neraḳ yoh vu nyëġ pin.   
\s1 Herot* Nġo Yesu Bengö  
\r (Mt 14:1-2; Mk 6:14-16)  
\p
\v 7 Log dob ala Herot* nġo nġaa pin sën Yesu nevonġ lo bengö, lob kwa neya nġahi in mehö la denenër bë Jon kedi vu bedub ggökin.  
\v 8 Log la denenër bë Elia yom verup. Log la denenër bë alam sën denenër ġaġek ranġah wirek lo ti kedi raḳ yah ggökin.  
\v 9 Rëḳ Herot* nër bë, “Joneḳ sa ḳetöv kwa lo. Gaḳ maḳ mehö re sën sa nehanġo bengö nebë agi?” Lob kwa nevo bë gelë yi jaḳ mala.   
\s1 Yesu Vet Alam 5,000  
\r (Mt 14:13-21; Mk 6:30-34; Jn 6:1-13)  
\p
\v 10 Sinarë lo deya geyom deverup, lob denër nġaa pin sën devonġ lo vu Yesu. Lob ḳo sir raḳ belosho yö detah sir ya nyëġ-yumeris ti dus vu Betsaida.  
\v 11 Loḳ alam saga deraḳ ni lob desepa yi medeya. Ya detöḳ vu yi, lob vengwënġ vu sir los kwa vesa, benër Bengö Nivesa raḳ sën Anutu bë natu ala megeġin sir lo. Genevonġ balam nijraḳsën nijvesa neraḳ ving.  
\v 12 Log sehuk luḳ, lob yi hur maluh nemadluho-bevidek-luu lo ya denër vu yi bë, “Gwevonġ alam sënë dena in dedoḳ na begganġ-bu böp los mahen sën denedo dus dus lo bena degëp, in denatöḳ vu nos lu nġaa rë. In hil nado sënëḳ nyëġ-yumeris tahsën.”  
\v 13 Rëḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham nġo rëḳ bet sir.” Loḳ denër yah bë, “Nos nġahi su nedo vu he rë. Gaḳ yiḳ brët nemadvahi ga, ġël luu mu nedo. Ma he yoh vu bë ana baġo nos in alam pin sënë?”  
\v 14 In alam nġahi rot denedo bemaluh yoh vu 5,000.  
\p Loḳ Yesu nër yah vu yi hur maluh lo bë, “Ham nanër vu sir nabë sir mehödahis luu menemadluho demedo jaḳ yu ti ti.”  
\v 15 Yi hur maluh devonġ nebë sënë balam pin to denedo.  
\v 16 Log Yesu ḳo brët nemadvahi ga, ġël luu lo raḳ, gevarah mala raḳ yaġek gejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu; log debu bevo vu yi hur maluh lo bë na debo gelek alam.  
\v 17 Lob sir pin degga meyoh vu, log desupin vahi sën nedo lo loḳ ya sap nemadluho-bevidek-luu.   
\s1 Pita Nër Yesu Ranġah Bë Yi Mehö Sën Anutu Ggooin Raḳ In Bë Geḳo Hil Nah  
\r (Mt 16:13-19; Mk 8:27-29)  
\p
\v 18 Lob buk ti rë lob Yesu medo nejom raḳ, geyi hur maluh denedo ving yi, lob loḳ tepëḳ in sir bë, “Alam denenër sa bë sa re?”  
\v 19 Loḳ denër yah vu yi bë, “Sir la denenër honġ bë Mehö-neripek-alam Jon. Gela denenër honġ bë Elia. Gela denenër bë alam-denenër-ġaġek-ranġahsën wirek ti kedi raḳ yah ggökin.”  
\v 20 Loḳ loḳ tepëḳ in sir ggökin bë, “Gaḳ hameḳ nenër bë sa re?” Loḳ Pita nër yah bë, “Anutu yi Kerisi* honġ.”   
\s1 Yesu Nër Ranġah Bë Rëḳ Nadiiḳ Gekedi Jaḳ Nah  
\r (Mt 16:20-28; Mk 8:30–9:1)  
\p
\v 21 Lob Yesu vo ḳooin niwëëk vu sir bë, “Om ham su na nanër ġaġek sënë ranġah vu mehöti.”  
\v 22 Log nër ving bë, “Mehönon Nalu rëḳ geḳo maggin nġahiseḳë, galam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi lo rëḳ degeruu demij vu yi, gerëḳ dengis yi menadiiḳ, gebuk natu löö loḳ kedi jaḳ nah gökin.”   
\p
\v 23 Log nër vu sir pin bë, “Mehöti bë natu sa hur, og kwa birek in yi gekerë yi ḳelepeḳo* noh vu buk metamuin sa.  
\v 24 Mehöti bë kwa bo yi begeġin nivesa, og rëḳ anon mala nama. Gaḳ mehöti bë kwa birek in yi menadiiḳ in sa, og rëḳ na medo mala-tumsën.  
\v 25 Gaḳ nabë mehöti yö geḳo yi jaḳ in nġaa dob yi pin bemedo loḳ nadiiḳ, og yi nġaa sënë rëḳ doḳ vu yi nabë va?  
\v 26 Log nabë mehöti göneng in mehönon bedah sa los sa ġaġek vun, og Mehönon Nalu rëḳ dah yi vun doḳ buk sën nom los Ama yö niwëëk garë böpata, gelos angër vabuung nij wëëk gevuneḳ vuneḳ yaġek yi lo.  
\v 27 Sa nanër vu ham yönon nabë alam sën denare agi vahi su rëḳ denadiiḳ rë, gaḳ rëḳ nahën demedo medegelë gAnutu nam in geġin hil.”   
\s1 Yesu Navi Agga Ngwë Raḳ  
\r (Mt 17:1-13; Mk 9:2-13)  
\p
\v 28 Yesu nër ġaġek sënë ggovek bebuk nemadvahi-mevidek-löö ya ggovek, loḳ ḳo Pita lööho Jon lu Yakobus medeya ḳedu, in bë najom jaḳ.  
\v 29 Medo nejom raḳ, lob mala agga ngwë raḳ, geyi röpröp veroo meris nebë davës.  
\v 30 Log pevis bemehö luu yam vare denevengwënġ ving yi. Yiḳ Moses lu Elia.  
\v 31 Luho deyam los nij ḳapiik, meyam denenër nġaa pin sën Yesu rëḳ gevonġ gëp Yerusalem begovek genah mena lo tato vu yi.  
\v 32 Pita lööho malaj neggëp panġsën rot bë degëp yiing. Rëḳ su deneggëp yiing rë, lob delë Yesu niḳapiik ving mehö luu sën lööho denare lo.  
\v 33 Lob luho bë degevuu Yesu gedenah jaḳ, lob Pita nër vu Yesu bë, “Sa alaġ-e! He nado mehalë nġaa sënë om mëm nivesa rot. Om he dev numeng löö: Ti vu honġ, gengwë vu Moses, gengwë vu Elia.” Pita su kwa vo mero rë, gaḳ newa raḳ om pevis menër nebë sënë.   
\p
\v 34 Nahën nenër ġaġek sënë, log beggob ti yam kebu sir. Loḳ yam rot beggërin sir, lob newaj raḳ rot.  
\v 35 Log ġaġek ti yam loḳ beggob ayo bë, “Sënëḳ sa naluġ. Sehooin yi raḳ ggovek ya. Om ham gwebë nengamin vu yi.”  
\v 36 Denġo ġaġek sënë ggovek, log delë bë Yesu yö ti nedo. Lob ayej ma gesu denër nġaa sën delë agi lo vu mehöti loḳ buk saga rë.   
\s1 Yesu Vonġ Behurmahen Ti Sën Memö Negwanġ Ya Yi Lo Nivesa Raḳ Yah  
\r (Mt 17:14-21; Mk 9:14-29)  
\p
\v 37 Log heng to, lob sir vu ḳedu beyah deto, loḳ alam yu böpata ti yam debuu Yesu ggëp aggata.  
\v 38 Lob sir ti pevis metahi ya bë, “Tatovaha, sa ḳetaġ vu honġ nabë gwelë sa naluġ aġuu sënë. In yiḳ sa naluġ perurek anon timu.  
\v 39 Rëḳ memö nipaya ti nepesönġ raḳ yi pevis avuti, lob nenġeeḳ böpata. Log memö sënë nesesesin raḳ yi panġsën rot lob nyë ḳataḳ netunġ. Beyö nevasap yi rot, gesu nevuu yi pevis rë.  
\v 40 Lob sa verup su vu honġ hur maluh lo bë degetii memö nipaya sënë geto mena, rëḳ ma gesu deyoh vu rë.”   
\p
\v 41 Loḳ Yesu nër yah bë, “Oo ham alam vu buk sënë, ham ayomin su neyam timu rë, log ham ayomin su neggëp niröp rë. Om sëḳ nahën medo geving ham buk va la geving meḳerë ham maggin-a? Maam gweḳo nalum nam.”  
\v 42 Hurmahen sënë nahën neya vu Yesu, log memö lo të yi to mesap nyëġ, genesesesin raḳ yi panġsën. Loḳ Yesu petupek raḳ memö lo, gevonġ behurmahen nivesa raḳ, log vonġ yah vu ama.  
\v 43 Lob alam pin delë Anutu niwëëk sënë, lob delëk anon mederanġa nemaj.  
\s1 Yesu Nër Netu Beron Luu Bë Rëḳ Nadiiḳ  
\r (Mt 17:22-23; Mk 9:30-32)  
\p Nahën medo mekwaj neya nġahi in nġaa pin sën Yesu nevonġ agi, log Yesu nër vu yi hur maluh lo bë,  
\v 44 “Ham gwebë nengamin vu ġaġek sënë megwero! Nahub rëḳ rëḳ debo Mehönon Nalu doḳ na mehönon nemaj.”  
\v 45 Rëḳ su deraḳ ġaġek sënë ni rë. Ġaġek sënë degwa vun yi in sir, besu kwaj töḳ vu rë. Rëḳ deggöneng in yi gesu deloḳ tepëḳ in degwa rë.   
\s1 Hur Maluh Yö Deloḳ Tepëḳ In Sir Bë Re Böp Kesuu-a?  
\r (Mt 18:1-5; Mk 9:33-37)  
\p
\v 46 Log yi hur maluh deḳo ġaġek ti raḳ medemehoo sir in bë sir ti tena böp kesuu sir vahi.  
\v 47 Loḳ Yesu raḳ ġaġek sën kwaj nevo loḳ ayoj lo ni, lob ḳo hurmahen ti yam nare ving yi  
\v 48 genër vu sir bë, “Mehöti bë kwa bo sa begevonġ nivesa vu hurmahen teka nabë sënë, og nevonġ nivesa vu sa. Log mehöti sën gevonġ nivesa vu sa lo, og nevonġ nivesa vu yi sën vonġ sa meseyam lo. Om ham ti sën dahun yi benevonġ nivesa vu ham pin lo, og tu böp vorot ggëp Anutu mala.   
\s1 Mehöti Bë Su Ngis Beġö Vu Ham Rë, Og Ham Alam Yi  
\r (Mk 9:38-40)  
\p
\v 49 Loḳ Jon nër yah vu yi bë, “Sa alaġ-e! He halë mehöti genenër arëm los niwëëk benetii memö to deneya, loḳ he nërin yi in hil los su nesepa hil rë.”  
\v 50 Rëḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham su nanërin yi, in mehöti sën su nelë ham paya rë lo, og neloḳ vu ham.”   
\s1 Samaria* La Deggërin Nyëġ Gedetii Yesu  
\p
\v 51 Buk sën Anutu geḳo Yesu jaḳ nah yaġek lo dus raḳ, lob Yesu kwa veröḳ raḳ bë na Yerusalem.  
\v 52 Lob vonġ yi hur maluh luu medeḳo ġaġek muġin meya deloḳ ya Samaria* hir nyëġ ti in bë degero nġaa vu yi.  
\v 53 Rëḳ alam vu nyëġ sagu nij lël bë su rëḳ degeḳo Yesu doḳ na hir begganġ rë. In deraḳ ni bë yö rëḳ berup na Yerusalem.  
\v 54 Hur maluh luu sënë, Jon lu Yakobus, delë nġaa sënë, lob luho denër bë, “Mehöböp, maḳ hil tahi nengwah vu yaġek duḳ nam ga alam sënë?”  
\v 55 Loḳ Yesu ggërin yah bevonġ ġaġek raḳ luho.  
\v 56 Log deya raḳ medeya begganġ-bu ngwë.   
\s1 Alam Sën Denevonġin Bë Desepa Yesu Lo  
\r (Mt 8:19-22)  
\p
\v 57 Nahën medo deneyök aggata, lob mehöti nër vu Yesu bë, “Nyëġ pin sën ġena lo, og sëḳ sepa honġ mena geving.”  
\v 58 Loḳ Yesu nër yah vu bë, “Anöösik lej neggëp, gesoḳ newisej nedo, gaḳ Mehönon Nalu, og ben sën gëp doḳ lo ma.”  
\v 59 Log nër vu mehö ngwë bë, “Ġenam ġesepa sa.” Loḳ nër bë, “Amaġ nadiiḳ besedev rë loḳ mëm.”  
\v 60 Loḳ Yesu nër vu bë, “Alam diiḳsën yö rëḳ dedev hir heljënġ. Gaḳ honġ, og ġena ġenanër ġaġek jaḳ sën Anutu natu ala megeġin hil lo.”   
\p
\v 61 Loḳ mehö ngwë nër vu yi bë, “Mehöböp, sa hevonġin bë nök sepa honġ, om ġenaḳööḳ gesenah najom sa alam nemaj rë.  
\v 62 Loḳ Yesu nër vu bë, “Mehö sën ḳo huk raḳ rëḳ kwa luu luu in lo, og su yoh vu bë doḳ na Anutu-yi-nyëġ rë.”   
\c 10  
\s1 Yesu Vonġ Alam Mehödahis Löö Benemadluho Ya In Bë Degevonġ Yi Huk  
\p
\v 1 Ggovek, log ggooin alam 70 raḳ ving, bevonġ sir luu luu demuġin medeya nyëġ böp los mahen pin sën rëḳ na lo.  
\v 2 Log peggirin ġaġek menër vu sir bë, “Nos nġahiseḳë anon loḳ menedo huk anon, rëḳ alam sën deketöv medengupin lo su nġahi rë. Om ham kwetaġ vu huk ala nabë gevonġ yi hur na debo yi nos medengupin nom.   
\p
\v 3 Om ham na jaḳ. Rëḳ mu ham gwenġo rë, sa nehevonġ ham ya nebë sën sipsip deneloḳ ya anöö bemën avij.  
\v 4 Om ham su banuh jej monë-yi ma, gweje vahek ma, gweḳo suu sepa. Geham su bengwënġ in alam medenajom ham ahon doḳ aggata.  
\v 5 Nabë ham doḳ na begganġ ti, og ham benġev jaḳ in sir menanër namuġin nabë sënë, ‘Alam begganġ ayo ti sënë ayoj gëp revuh.’  
\v 6 In lob nabë mehöti nedo ayo revuh loḳ begganġ saga, og ham ġaġek semusën saga rëḳ semu yi. Rëḳ nabë sir ti su nebë saga menedo rë, og ham ġaġek sën ham nër ya lo, yö rëḳ pekwë menom semu ham.  
\v 7 Log yiḳ ham naḳööḳ doḳ begganġ timu saga, beham gwa los nanum nġaa sën denevonġ vu ham lo. In mehö sën nevonġ huk lo, og netöḳ raḳ nyëvewen raḳ yi huk. Gaḳ ham su medo mepesönġ doḳ begganġ ti ti lo.   
\p
\v 8 Nabë ham doḳ na nyëġ böp ti, lob degeḳo ham na vu sir, og ham gwa nos sën debo vu ham lo.  
\v 9 Geham gwevonġ behir alam nijraḳsën nijvesa jaḳ. Geham nanër nabë, ‘Anutu yi nyëġ vonġin anon jaḳ.’  
\v 10 Gaḳ nabë ham doḳ na nyëġ böp ti, rëḳ su degeḳo ham na vu sir rë, og ham kwedi mena bare na nyëġ saga yi aggata nyë, genanër nah vu sir nabë,  
\v 11 ‘Ham nyëġ sënë dob kebus gga raḳ he vahamin, rëḳ mu he netetëhin yök vu ham. Rëḳ mu ham nġo kwamin bo rë, in Anutu yök dus raḳ ham ggovek ya, rëḳ ma geham nimin lël in.’  
\v 12 Sa nanër vu ham nabë: Vu Buk-tamusën, og alam vu nyëġ nebë sënë rëḳ denatöḳ vu maggin böp rot kesuu alam Sodom.”   
\s1 Yesu Nër Bë, “Gëpin Alam Nyëġ Vahi Sën Su Deggërin Sir Rë Lo”  
\r (Mt 11:20-24)  
\p
\v 13 “Wöp-o! Ham Korasin! Gëpin ham! Log ham Betsaida! Gëpin ham! Bë mehöti gevonġ nġaa böp gëp alam Ture los Sidon hir nyëġ nabë sën sa hevonġ loḳ ham nyëġ agi, og rëḳ ayoj maggin in devonġ nġaa nipaya medegërin sir nom medegeyeh vahek duum gedebo rarii medemedo doḳ vewev degwa.  
\v 14 Om doḳ buk-nyëvewen-yi, og ham rëḳ gweḳo maggin böpata rot kesuu alam Ture los Sidon.  
\v 15 Log ham Kapernaum, ham bë kwerë ham jaḳ na vavunë? Ma! Ham rëḳ duḳ na Nyëġ-nengwah-yi.”   
\p
\v 16 Log nër vu yi hur maluh lo bë, “Mehöti bë genġo ham ayemin, og sagaḳ nenġo sayeġ. Log mehöti bë geruu demi vu ham, og sagaḳ neruu demi vu sa ving. Log mehöti bë geruu demi vu sa, og yiḳ neruu demi vu Mehö sën vonġ sa meseyam lo.”   
\s1 Hur Mehödahis Löö Benemadluho Sën Vonġ Sir Ya Lo Yom Deverup  
\p
\v 17 Ggovek, galam 70 lo yom deverup, lob kwaj vesa rot gedenër bë, “Mehöböp, he nër arëm, lob memö nengaj yes ving meto deya.”  
\v 18 Lob nër vu sir bë, “Ëë-ë sa nehalë gevonġ bë Satan vës vu yaġek nebë davës meyam sis yi.  
\v 19 Ham nġo! Sevo niwëëk vu ham, om ham yoh vu bë baḳë nyël los veveeyaġek böp, geham yoh vu bë dahun Satan yi nġaa vahi pin sën gevonġ beġö vu ham lo, genġaa ti su yoh vu bë gevonġ paya vu ham rë.  
\v 20 Rëḳ mu ham su napisek in sën memö nengaj yes vu ham ayemin lo rë, gaḳ ham napisek in dekevu ham arëmin ya neggëp yaġek vorot.”   
\s1 Yesu Kwa Vesa Bahë Nivesa Vu Ama Anutu  
\r (Mt 11:25-27; 13:16-17)  
\p
\v 21 Loḳ buk saga Anon Vabuung vonġ beYesu kwa vesa rot, lob jom raḳ bë, “Oo Amaġ, honġ Mehöböp vu yaġek los dob. Sa ahëġ nivesa vu honġ, in nġaa sënë neggëp vunsën in alam sën deneluḳ dub böp lo los alam los kwaj, gaḳ ġetato vu alam sën su deneluḳ dub böp rë lo mu. Yönon Amaġ, in yiḳ nġo kwam nevo bë gwevonġ nabë saga in nivesa.”  
\v 22 Log nër ving bë, “Amaġ tunġ nġaa pin loḳ yam sa nemaġ ggovek ya. Log mehöti su raḳ Nalu ni rë, gaḳ Ama yö timu raḳ ni. Log mehöti su raḳ Ama ni rë, gaḳ yiḳ Nalu yö timu raḳ ni. Galam sën Nalu tato Ama vu sir lo, og deraḳ ni ving.”   
\p
\v 23 Lob Yesu ggërin yah menër vu yi hur maluh mu bë, “Alam sën denelë nġaa sën ham nelë raḳ malamin agi, og kwaj vesa.  
\v 24 Yönon, sa nanër vu ham nabë: Wirek og alam-denenër-ġaġek-ranġahsën nġahi galam-los-bengöj nġahiseḳë denetunġ malaj in bë degelë nġaa sën ham nelë agi, rëḳ su denelë rë. Gedenebë nengaj in bë degenġo ġaġek sën ham nenġo agi, rëḳ su denenġo rë.”   
\s1 Mehö-horek-yi Loḳ Tepëḳ In Horek Soġek  
\p
\v 25 Nebë saga lob alam-horek-yi ti kedi raḳ in bë seggi yi. Lob loḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha, sëḳ ġevonġ va in lob sa medo malaġ-tumsën degwata los degwata?”  
\v 26 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu yi bë, “Dekevu ġaġek nebë va meneggëp loḳ horek meġetevin-a?”  
\v 27 Loḳ mehö saga nër yah vu bë, “Ahëm geving Mehöböp honġ Anutu los ayom dahis beḳenum los dahis, gahëm geving yi los nim wëëk pin, gekwam los dahis na vu yi timu. Log ahëm geving alam sën denedo dus vu honġ nabë sën nġo ahëm neving honġ lo.”  
\v 28 Lob Yesu yoġekin bë, “Sagaḳ ġenër ya meyoh vu. Gwevonġ nabë saga, og mëm rëḳ ġemedo malam-tumsën degwata los degwata.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Ti Raḳ Samaria* Ti In Bë Tateḳin Alam Sën Denedo Dus Vu Hil  
\p
\v 29 Rëḳ mehö saga vonġin bë tato yi nabë yi mehö nivesa, lom sën loḳ tepëḳ yah vu Yesu bë, “Alam sën denedo dus vu sa lo, og sir maḳ re lo?”  
\v 30 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Mehöti vu Yerusalem meneluḳ meneya in bë na Yeriko. Lob alam-beġö-hodeḳ la detöḳ raḳ yi loḳ aggata, lob desis yi bedus raḳ bë nadiiḳ geneggëp loḳ aggata nenga. Log deggodeḳ yi tob lu nġaa pin bedeya.  
\v 31 Loḳ alam-deneḳo-seriveng ti tetuu aggata saga beya meto, lob lë mehö saga, rëḳ ma geyö yoh aggata nenga vahi bekesuu meya.  
\v 32 Log alam Levi* ti yiḳ vonġ nebë saga. Ya meto aggata saga belë yi geneggëp, rëḳ yoh aggata nenga vahi, bekesuu meya.  
\v 33 Loḳ mëm Samaria* ti medo netamu beya meto belë mehö saga geneggëp, lob kwa pesivin yi.  
\v 34 Lom to meya dus vu yi berikin wain los wël* raḳ beġö nyë, geteta. Log tunġ yi raḳ ya yi dogi, beḳo meya mebë loḳ ya vatëveḳ-bej ti beġin yi nivesa.  
\v 35 Log heng to, lob vo kina luu vu mehö sën neġin vatëveḳ-bej lo, genër vu yi bë, ‘Gweġin mehö sënë nivesa. Genabë monë sënë su yoh vu rë lob ġebasap honġ monë la jaḳ geving, og sëḳ nom geto, lob mëm sebo doḳ nah honġ monë.’  
\v 36 Nebë saga, om kwam nevo bë mehö löö sën deyoh aggata agi ti tena vonġ yoh vu nebë sën nedo dus vu mehö sën devasap yi agi?”  
\v 37 Lob mehö-horek-yi lo nër yah bë, “Mehö sën kwa pesivin yi lo.” Lob Yesu nër vu bë, “Om ġena jaḳ, log yiḳ gwevonġ nabë saga.”   
\s1 Marta Luho Maria  
\p
\v 38 Loḳ tum ya medo deneḳo loḳ beya deverup begganġ-bu ti, lob Yesu loḳ ya, lob avëh ti arë nebë Marta ḳo yi loḳ ya ben.  
\v 39 Log Marta ari ti nedo barë nebë Maria. Lob Maria verup nedo loḳ Mehöböp vaha menebë nenga vu yi ġaġek.  
\v 40 Rëḳ Marta og nevonġ huk nġahi in neyeh nos lu nġaa, om kwa neya vu nġaa aggagga. Nevonġ nebë sënë, lob ya menër vu Yesu bë, “Mehöböp, arig vuu sa gesenġo ti nehevonġ huk böp meneheyeh nos. Ma su kwam nevo sënë rë? Om ġenanër vu Maria nabë nam doḳ vu sa.”  
\v 41 Loḳ Mehöböp nër yah vu yi bë, “Marta, Marta, kwam neya nġahi genewam neraḳ in nġaa nġahiseḳë.  
\v 42 Rëḳ mu hil naraḳ vu in nġaa timu, lob Maria ḳo nġaa nivesa sënë ya vu yi ggovek ya, lob hil su rëḳ abo nġaa nivesa sënë vër in yi rë.”   
\c 11  
\s1 Hil Najom Jaḳ Nabë Sënë  
\r (Mt 6:9-15; 7:7-11)  
\p
\v 1 Buk ti lob Yesu medo nejom raḳ loḳ nyëġ len ti. Jom raḳ ggovek, loḳ yi hur maluh ti nër vu yi bë, “Mehöböp, ġetahu he doḳ jomraḳsën nabë sën Jon netahu yi hur maluh wirek lo.”  
\v 2 Loḳ nër yah vu sir bë, “Bë ham najom jaḳ, og ham nanër nabë sënë:  
\q1 ‘Amaġ,  
\q1 arëm yö gëp vabuung.  
\q1 Gemehönon pin degurek babum.   
\q1
\v 3 Ġebo nos vu he noh vu buk pin.   
\q1
\v 4 Log ġedahun he nġaa nipaya na.  
\q2 In he nġo nedahun mehönon pin hir nġaa nipaya sën denevonġ vu he lo ya.  
\q1 Log su gweli he na vu pelëpinsën.’”   
\p
\v 5 Log nër vu sir ving bë, “Maḳ bë ham ti kedi mena vu yi alam ti doḳ buk vuheng menanër vu nabë, ‘Sa mehö-e! Ġebo brët löö vu sa rë,  
\v 6 in sehöġ vatëveḳ ti medo meyam benahën neverup vu sa, lob nos teka su nedo vu sa in bë ga rë.’  
\v 7 Loḳ yi alam ti sën lo maḳ rëḳ nanër nah vu yi nabë, ‘Su ġegwee vu sa. In sa vehii repinġ beniwëëk raḳ gehe los hurmahen ahëp yiing ya; om sa su yoh vu bë rëḳ ḳedi menök bo nġaa ti vu honġ rë.’  
\v 8 Rëḳ mu sa nanër vu ham nabë: Maḳ su rëḳ kwa bo yi mehö saga nabë bo vu yi rë, rëḳ mu netahi menegeyeh loḳ, om rëḳ kedi mebo nġaa pin sën neraḳ vu in lo vu yi.  
\v 9 Om sa nanër vu ham nabë: Bë ham kwetaġ nġaa vu Anutu, og rëḳ bo vu ham. Geham bë sero nġaa, og ham rëḳ natöḳ jaḳ. Geham bë pepa jaḳ repinġ, og Anutu rëḳ tahinin vu ham.  
\v 10 In alam pin sën deneketaġ nġaa vu Anutu lo, og nevo vu sir. Galam sën denesero nġaa lo, og denetöḳ vu. Galam sën denepepa raḳ repinġ lo, og Anutu netahinin vu sir.   
\p
\v 11 Bë ham ti nalu ketaġ nos vu ama, og maḳ rëḳ bo ġelönġ ti vu yi? Ma bë ketaġ ġël vu yi, og maḳ rëḳ bo nyël ti vu yi? Ma!  
\v 12 Log bë nalu ketaġ ḳöḳrëëh ġahis ti vu ama, og maḳ ama rëḳ bo veveeyaġek ti vu yi? Rëḳ nama!  
\v 13 Ham alam nimin paya rëḳ ham nevo nġaa nivesa vesa vu nalumin lo. Gaḳ Amaġ sën nedo yaġek lo nevonġ nġaa nivesa rot kesuu ham, om rëḳ bo Anon Vabuung vu alam sën deneketaġ vu yi lo.”   
\s1 Denër Bë Yesu Nevonġ Huk Raḳ Belsebul* Niwëëk  
\r (Mt 12:22-30; Mk 3:20-27)  
\p
\v 14 Yesu tii memö kwa nġengöleng ti to meya in mehöti, genevengwënġ nivesa. Lob alam kwaj neya nġahi mederanġa nemaj.  
\v 15 Rëḳ sir vahi denenër bë, “Netii memö to deneya raḳ memö hir ala Belsebul* niwëëk.”  
\v 16 Gesir vahi kwaj nevo bë deseggi Yesu, lom denër vu bë gevonġ nġaa böp yaġek yi ti medegelë.  
\v 17 Rëḳ raḳ ayoj ni, lob nër vu sir bë, “Bë alam dob timu debasuh sir bedengis sir, og hir nyëġ rëḳ nabumeng na. Log alam degwa ti bë debasuh sir medengis sir, og rëḳ arëj nama na.  
\v 18 Om nabë Satan losho yi alam debasuh sir na yu luu medengis sir, og hir nyëġ rëḳ gëp niwëëk nabë va? Senër sënë in ham nër bë sa nehetii memö raḳ Belsebul* niwëëk.  
\v 19 Rëḳ bë Belsebul* neloḳ vu sa yönon besa nehetii memö to deneya, og maḳ re neloḳ vu ham alam besën denetii memö to deneya agi? Om ham alam saga degenġo ham ġaġek sagi medeseggi rë.  
\v 20 Rëḳ mu nabë Anutu nema neloḳ vu sa, besa nehetii memö lo, og saga tato bë Anutu yam vu ham ggovek ya in bë geġin ham.   
\p
\v 21 Nabë mehö niwëëk ti medo los nġaa-beġö-yi megeġin yi begganġ nivesa, og yi nġaa pin yö nedo nivesa.  
\v 22 Rëḳ mu nabë mehö los niwëëk ngwë niwëëk kesuu yi beberup ngis yi medahun na, og nevo yi nġaa-beġö-yi sën kwa nevo bë rëḳ doḳ vu yi lo vër, betum bo yi nġaa pin vër bebo gelek yi alam.   
\p
\v 23 Mehöti sën su neloḳ vu sa rë lo, og nesis beġö vu sa. Gemehöti sën su neloḳ vu sa menesupin sipsip ving rë lo, og netii sir meya denepalët loḳ.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Memö Sën Neyom Ggökin  
\r (Mt 12:43-45)  
\p
\v 24 “Memö nipaya sën to neya in mehönon ti lo, og to meya medo neyoh nyëġ nivevo menesero nyëġ len ti in bë sewah doḳ. Rëḳ su netöḳ vu rë lob nenër bë, ‘Maam saḳ nah mena ġalë begganġ sën sa nado loḳ wirek lo rë.’  
\v 25 Lob yah verup rëḳ nelë bë desekee begganġ sën lo bedevuneḳ vu menedo meris.  
\v 26 Lob rengö yi beyah ḳo memö nemadvahi-bevidek-luu sën denevonġ nġaa nipaya rot medenekesuu yi lo, beyom denedo loḳ begganġ sënë. Lob mehö sën nedo paya wirek lo, mëm nedo paya ya veröḳ yi rot.”   
\s1 Alam Sën Kwaj Vesa Lo  
\p
\v 27 Alam yu böpata denedo, geYesu nenër ġaġek sënë, loḳ avëh ti nare loḳ sir vuheng bepisek in bë, “Avëh ti sën ḳo honġ wirek, bevo rur vu honġ lo, maḳ yö nedo los kwa vesa.”  
\v 28 Rëḳ Yesu nër yah bë, “Rëḳ mëm alam sën denenġo Anutu yi ġaġek agi medenesepa loḳ lo, og mëm kwaj vesa rot mekesuu yi.”   
\s1 Alam Detahi Bë Degelë Nġaa Böp  
\r (Mt 12:38-42; Mk 8:12)  
\p
\v 29 Log alam nġahiseḳë denesup sir yam ggök ggökin rot, lob nër vu sir bë, “Alam vu buk sënë og sir alam nij paya, om deketaġ bë degelë nġaa böp yaġek yi. Rëḳ mu sa su rëḳ tato nġaa böp ti vu sir rë. Gaḳ yiḳ sëḳ tato nġaa böp nabë sën Yona lo mu vu sir beggovek.  
\v 30 Wirek alam Nineve delë nġaa böp sën töḳ vu Yona lo mederaḳ ni medeggërin sir. Om yiḳ alam vu buk sënë rëḳ degelë nġaa böp natöḳ vu Mehönon Nalu nabë saga in dejaḳ ni medegërin sir.  
\v 31 Log vu Buk-tamusën og Anutu rëḳ seggi mehönon hir ġaġek, lob rëḳ avëh-los-bengö vu sën sanġ neverup lo kedi bare menanër ġaġek jaḳ alam vu buk sënë nabë denevonġ nġaa nipaya. In wirek avëh sënë nedo dob nenga, rëḳ yam in bë genġo Solomon* yi ġaġek los kwa böp. Gaḳ mehö sën nedo gwëbeng agi kesuu Solomon*, rëḳ ham su nġo aye rë.  
\v 32 Log vu Buk-tamusën og Anutu rëḳ seggi mehönon hir ġaġek, lob rëḳ alam Nineve kedi debare medenanër ġaġek jaḳ alam vu buk sënë nabë denevonġ nġaa nipaya. In alam Nineve denġo Yona aye medeggërin sir yah vu Anutu. Gaḳ mehö sën nedo gwëbeng agi kesuu Yona, rëḳ ham su wërin ham rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Malad Tu Hil Navid Yi Ram  
\r (Mt 5:15; 6:22-23)  
\p
\v 33 “Mehöti su netaggi loḳ ram menevun luḳ ya reek len ma, nekeyoveḳin dëg raḳ rë. Gaḳ netunġ raḳ ya reek in bë alam sën dedoḳ na begganġ ayo lo degelë nyëġ.  
\v 34 Log malam tu navim yi ram. Bë malam natum in nġaa nivesa, og ranġah rëḳ gegwanġ na navim pin los dahis. Gaḳ bë malam natum in nġaa nipaya, og navim pin rëḳ malaḳenu doḳ.  
\v 35 Om gweġin honġ nivesa, in rëḳ ranġah sën nedo loḳ honġ lo malaḳenu doḳ.  
\v 36 Nabë navim pin ranġah rot, gelen ti su malaḳenu rë, og navim pin rëḳ ranġah na veröḳ nabë sën ram nejëh raḳ honġ.”   
\s1 Nġaa Nipaya Sën Alam Parisai* Los Tatovaha Denevonġ Lo  
\r (Mt 23:1-36; Mk 12:38-40; Lk 20:45-47)  
\p
\v 37 Yesu nër ġaġek sënë ggovek, log Parisai* ti nër bë na mega nos geving yi. Lob ya meloḳ ya begganġ ayo beya nedo ya tevor.  
\v 38 Lob Parisai* sënë lë bë Yesu sesor meya nedo ya tevor menegga nos gesu ripek nema rë, lom kwa ya nġahi.  
\v 39 Rëḳ Mehöböp nër vu yi bë, “Ham Parisai*, ham neripek kap los perë navi mu, gaḳ ham ayomin og hodeḳ los nġaa nipaya pup ya.  
\v 40 Ham kwamin ma! Anutu sën nero nġaa demi lo, maḳ su nero ayo peggo ving rë?  
\v 41 Gaḳ ham doḳ vu alam sën deneraḳ vu in nġaa, loḳ mëm ham rëḳ nimin röp jaḳ los dahis.   
\p
\v 42 Rëḳ mu ham Parisai*! Gëpin ham! In ham nos pin vu huk saga sën ham neḳo anon ti ti ggëp sën netu nemadluho lo, beham netunġ netu seriveng vu Anutu. Ham netunġ nos böp los mahen mahen pin nebë yeseḳ los ḳele navi, gejojeng reggu nivesa aggagga. Rëḳ mu ham nehök nġaa niröp los sën ahëmin geving Anutu lo. Yönon, horek sën nebë hil abo nġaa sën netu nemadluho natu seriveng vu Anutu lo, og hil su rëḳ ġevuu na rë. Rëḳ mu mëm hil sepa doḳ nġaa böp sënë namuġin.   
\p
\v 43 Wöp-o! Ham Parisai*! Gëpin ham! In ham ahëmin neving panġsën bë ham medo lël mala doḳ dub ayo geham ahëmin neving bë alam debengwënġ vu ham medegeḳo ham jaḳ doḳ alam tabaaḳ.   
\p
\v 44 Wöp-o! Gëpin ham! In ham nebë heljënġ sën neggëp vunsën loḳ söv ġebinë lo. Alam su deneraḳ ni rë, geyö medo deneggök ham ggëp vavunë.”   
\p
\v 45 Lob alam-horek-yi ti nër yah vu yi bë, “Ġenër nebë saga, om ġenër ġaġek nipaya yam raḳ he ving.”  
\v 46 Loḳ Yesu nër yah bë, “Ham alam-horek-yi, gëpin ham ving! In ham netelë nġaa maggin raḳ ya mehönon kwaj. Rëḳ ham ti su netelo nema ya in bë doḳ vu sir teka rë.   
\p
\v 47 Wöp-o! Gëpin ham! In ham ḳenumin lo desis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën lo wirek medediiḳ, log gwëbeng og ham medo nelev begganġ-bedub-yi nivesa vesa raḳ nedo waaḳ sën denebë seḳëj loḳ lo.  
\v 48 Ham nevonġ nebë sënë, log ham kwamin nevo ham ḳenumin lo hir nġaa nipaya saga beham ahëmin nivesa in. In ham ḳenumin denesis alam saga, log ham nevuneḳ vu hir bedub.   
\p
\v 49 Nebë saga om sën Anutu los kwa böp nër bë, ‘Sëḳ ġevonġ alam-denenër-ġaġek-ranġahsën los sinarë la dena vu sir, lob rëḳ dengis sir la denadiiḳ, gedegetii vahi na depalët doḳ.’  
\v 50 Nebë saga om Anutu rëḳ nanër alam-denenër-ġaġek-ranġahsën pin sën denesis sir wirek vu nyëdahis sën Anutu tunġ yaġek los dob beyam verup gwëbeng agi degwa gëp vu alam vu buk sënë nabë desis sir ving.  
\v 51 Loḳ sën Abel diiḳ wirek lo rot, beyam verup loḳ Sakaria sën diiḳ loḳ jepö degwa los dub ayo vabuung vuheng atov lo. Sa nanër vu ham yönon nabë: Anutu rëḳ nanër nabë nipaya pin nyëvewen rëḳ natöḳ vu alam sën denedo gwëbeng agi.   
\p
\v 52 Wöp-o! Ham alam-horek-yi! Gëpin ham! In ham vun kii sën tateḳin aggata vu mehönon medejaḳ ġaġek los kwa böp ni lo. Ham su nġo nepedi veluung avi meneloḳ ya rë, log ham newërin aggata in alam vahi sën denevonġin bë dedoḳ na lo ving.”   
\p
\v 53 Lob Yesu vu begganġ sënë ayo beto meyah dobnë, lob alam-horek-yi losho Parisai* nij wëëk medenevonġ newa newa in bë denanër ġaġek jaḳ yi. Lob deneloḳ tepëḳ in ġaġek agga ti ti vu yi panġsën in bë degenġo aye.  
\v 54 Lob deseji yi in bë denatöḳ jaḳ ġaġek ti berup avi, lob degevonġ ġaġek vu yi.   
\c 12  
\s1 Yesu Nër Bë Hil Ġeġin Hil In Nġaa Tetuhinsën  
\r (Mt 10:26-27)  
\p
\v 1 Alam nġahiseḳë raḳ neggëp mehömehö desup sir yam mederaḳ vu sir, log Yesu nenër vu yi hur maluh lo bë, “Ham su gwa jaḳ Parisai*, in ham rëḳ natu alam kwamin luu nabë sir.  
\v 2 In nġaa pin sën neggëp vunsën lo, rëḳ natöḳ nam ranġah vu tamusën. Genġaa pin sën debom meneggëp loḳ ġobeng gwëbeng lo, og mehönon rëḳ dejaḳ ni vu tamusën.  
\v 3 Nebë sënë om ġaġek sën ham nenër loḳ mala vahis lo, og alam rëḳ degenġo jaḳ hes. Ga, ġaġek pin sën ham nepatereng loḳ begganġ ayo lo, og rëḳ debare jaḳ telig gedetahi na ranġah.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Aġönengin Anutu Yö Timu Baġurek Babu  
\r (Mt 10:28-31)  
\p
\v 4 “Sa mehö lo, sa nanër vu ham nabë: Ham su ġönengin alam sën dengis ham navimin mu meham nadiiḳ lo. In su deyoh vu bë dengis ham anomin geving rë.  
\v 5 Gaḳ mëm sa tato mehö sën ham ġönengin yi lo: Ham ġönengin yi sën nesis mehönon medenediiḳ, geniwëëk neggëp beyoh vu bë rëḳ getë anoj doḳ na Nyëġ-nengwah-yi geving lo. Om sa nanër vu ham nabë mëm ham ġönengin Mehö sënë.   
\p
\v 6 Log ham neraḳ ni. Alam denebaġo soḳ mahen nemadvahi raḳ toea luu mu, rëḳ Anutu su kwa nevirekin soḳ nebë sënë ti rë.  
\v 7 Gaḳ ham, og Anutu tevin ham yumin viis pin los dahis beneraḳ ni. Om ham su ġönengin ham, in Anutu kwa nevo ham kesuu soḳ mahen mahen nġahiseḳë sënë meneġin ham.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Alam Sën Denanër Yesu Arë Ranġah Lo  
\r (Mt 10:32-33; 12:32; 10:19-20)  
\p
\v 8 “Log sa nanër vu ham nabë: Bë mehöti nanër yi ranġah gëp mehönon malaj nabë sa alam yi, og Mehönon Nalu rëḳ nanër yi ranġah nabë sënë gëp Anutu yi angër lo malaj.  
\v 9 Log bë mehöti dah sarëġ vun in mehönon, og sëḳ dah arë vun in Anutu yi angër lo.   
\p
\v 10 Mehöti bë nanër ġaġek nipaya ti jaḳ Mehönon Nalu, og aggata neggëp in bë mëm Anutu rëḳ dahun yi nipaya sënë na. Gaḳ nabë mehöti nanër ġaġek nipaya ti jaḳ Anon Vabuung, og aggata su neggëp in bë Anutu rëḳ dahun yi nipaya ti sën lo na rë.   
\p
\v 11 Log nabë alam degelë ham paya in sën ham nesepa loḳ sa lo medegeḳo ham na dub-supinsën-yi ayo, gevu gavman, gevu alam sën detu ggev lo, og ham su newamin jaḳ nabë, ‘Maḳ hil rëḳ nanër ġaġek nah nabë va? Ma hil rëḳ nanër ġaġek re?’  
\v 12 Gaḳ doḳ buk saga, og Anon Vabuung yö rëḳ gevonġ ġaġek sën ham nanër nah lo vu ham.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mehö-los-bengö-ggoreksënKwa Masën Ti  
\p
\v 13 Alam yu böpata sën yam denedo lo ti nër vu Yesu bë, “Tatovaha, ġenanër vu arig nabë basuh alu amamin yi nġaa pin begevonġ vahi vu sa.”  
\v 14 Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Sa mehö-e! In re ggooin sa raḳ in bë sa ġanġo ham ġaġek, ma sebo ham nġaa gelek-a?”  
\v 15 Log nër vu sir ving bë, “Ham gweġin ham! Beham kwamin bo in ham rëḳ malamin anon in nġaa nġaa. In mehöti sën yi nġaa nġahiseḳë lo, og su rëḳ medo mala-tumsën jaḳ yi ḳupeḳ rë.”   
\p
\v 16 Loḳ tateḳin ġaġek ngwë ggökin vu sir bë, “Mehö-los-bengö-ggoreksën ti yi nos anon loḳ rot menedo huk anon.  
\v 17 Lob mehö-los-bengö-ggoreksën sënë kwa nevo loḳ ayo bë, ‘Sëḳ ġevonġ nabë va? Sehöġ begganġ su yoh vu bë sa ġetunġ nos anon pin sënë doḳ nam rë.’  
\v 18 Loḳ nër bë, ‘Maam sa ġevonġ nabë sënë: Sëḳ ḳevoh sa jök pin na, gesedev böp böp doḳ nah. Lob mëm sëḳ ngupin wit* ġahis los sa nġaa nivesa vesa pin jaḳ na jök sënë.  
\v 19 Log mëm sëḳ nanër vu sa nabë, “Ma sa in-a! Sesupin nġaa nġahiseḳë beyoh vu nġebek nġahiseḳë rot. Om sëḳ sewah bemedo meġa los nanum kwaġ vesa vesa.” ’  
\v 20 Rëḳ Anutu nër vu yi bë, ‘Kwam ma rot! Rëḳ ġenadiiḳ pehi buk sënë. Log nġaa pin sën ġesupin menedo lo, og rëḳ natu re yi ngaa?’  
\v 21 Om alam sën yö kwaj neya vu hir nġaa mu gesu kwaj neya vu Anutu rë lo, rëḳ nabë saga.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Su Newad Jaḳ Bekwad Na Nġahi  
\r (Mt 6:25-34)  
\p
\v 22 Log Yesu nër vu yi hur maluh lo bë, “Nebë saga om sa nanër vu ham nabë: Ham su newamin jaḳ in ham medoḳ tepëḳ nabë, ‘Hil rëḳ aġa va?’ Geham su newamin jaḳ in navimin nabë, ‘Hil rëḳ ḳebu navid jaḳ va?’  
\v 23 In hil anod kesuu nos gehil navid kesuu tob.  
\v 24 Om ham kwamin bo soḳ lo rë. Su denehin nos ġahis rë, gesu denerur anon medenesupin rë. Hej jök los begganġ sën degetunġ anon doḳ lo ma. Rëḳ Anutu nevet sir. Gaḳ ham mehönon, og ham kwesuu soḳ lo yönon!  
\v 25 Nabë ham ti kwa bo nabë geḳo yi buk sën medo mala vesa lo seggi berup na teka geving, og maḳ yoh vu bë rëḳ gevonġ-a?  
\v 26 Ma! Ham su yoh vu bë gwevonġ nġaa mahen teka nabë sënë rë, om ham su newamin jaḳ in nġaa vahi.   
\p
\v 27 Ham kwamin bo sesik talohek sën nekweḳ pahup ayo lo rë nabë deneraḳ nebë va? Su denevonġ huk rë, besu denevasu tob rë. Rëḳ mu sa nanër vu ham nabë: Wirek Solomon* los yi vuneḳ vuneḳ niḳapiik neggërin yi, rëḳ mu ti su nivesa nebë sesik sënë rë.  
\v 28 Yönon, Anutu neġin vos sën nare gwëbeng gerëḳ dekesik neheng medebesi jaḳ na nengwah agi nivesa. Om nebë va sën ham su ayomin neya timu vu Anutu rë-ë? Ham jaḳ ni nabë Anutu rëḳ geġin ham nivesa geving kesuu vos saga.  
\v 29 Om ham su newamim jaḳ medoḳ tepëḳ in ham nabë ham rëḳ gwa va los nanum va? Geham su medo mekwamin na nġahi.  
\v 30 In alam dahis vu dob yiḳ kwaj nevo nġaa pin sënë panġsën bë denatöḳ vu. Gaḳ ham Amamin vu yaġek raḳ ni ggovek ya bë ham neraḳ vu in nġaa nebë sënë.  
\v 31 Gaḳ mëm ham malamin sepa nabë Anutu natu ala begeġin ham, lob mëm rëḳ bo nġaa pin saga vu ham geving.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Angupin Nġaa Nivesa Gëp Yaġek  
\r (Mt 6:19-21)  
\p
\v 32 “Ham sipsip yu mahen teka sënë, ham su ġöneng! Gaḳ ham Amamin vu yaġek joo ġaġek menare vorot bë ham rëḳ natu alam-los-bengömin beham medo nivesa geving yi.  
\v 33 Ham gwevonġ ham nġaa pin balam debaġo, lob ham bo monë sën ham gweḳo jaḳ lo vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo in doḳ vu sir. Ham sero jej-monë-yi sën su rëḳ siis jaḳ rë lo. Geham ngupin nġaa nivesa vesa gëp yaġek, in vu yaġek og nġaa su mala nema rë galam hodeḳ su deyoh vu bë dena dus jaḳ rë, gejeluj su neloḳ rë.  
\v 34 Nyëġ sën ham ngupin ham ḳupeḳ bemedo doḳ lo, og ham rëḳ gwëp natumin.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Ġero Hil, Bemedo Ġeġin Yesu Duk Nom  
\p
\v 35 “Ham gwevëh ham tob dus, beham baḳu ahon jaḳ ḳabi, geham taggi doḳ ram, bemedo gweġin Yesu duḳ nom.  
\v 36 Ham gwevonġ nabë sën hur deneġin hir alam in ya nos böp sën maluh ti lu venë denejom nemaj gerëḳ nom geto lo, om deneġin yi in bë pepa jaḳ repinġ, og detahinin pevis in yi.  
\v 37 Nabë alaj nom geto begelë genahën medo denetum, og hur lo sënë rëḳ kwaj vesa. Sa nanër vu ham yönon nabë: Alaj yö rëḳ gevëh tob nos yi gërin yi, log mëm nanër vu sir nabë na detetup doḳ tevor. Log yö rëḳ bo nos gelek sir.  
\v 38 Yönon, nabë nam buk vuheng, ma doḳ sën ḳöḳrëëh nesu beron ti geneggëp yah lo, begelë nabë yö nedo denetum, og yö rëḳ kwaj vesa rot.   
\p
\v 39 Log ham kwamin bo nġaa sënë rë: Bë begganġ ala genġo hes mala sën mehö hodeḳ rëḳ godeḳ yi nġaa lo bengö namuġin, og su yoh vu bë rëḳ gelë mehö saga mu gedoḳ na yi begganġ ayo rë.  
\v 40 Om ham gwero ham nabë saga, in Mehönon Nalu rëḳ nom doḳ buk ti sën ham su kwamin nevo bë rëḳ nom doḳ lo rë.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Hur Nivesa Los Hur Nipaya  
\r (Mt 24:45-51)  
\p
\v 41 Lob Pita loḳ tepëḳ in bë, “Mehöböp, maḳ nġo ġenër ġaġek peggirinsën sënë vu he mu, ma ġenenër vu alam pin ving-a?”  
\v 42 Loḳ Mehöböp nër yah bë, “Maḳ hur ti tena nedo, beyi mehö los kwa benevonġ yi huk niröp-a? Og mëm ala rëḳ gooin yi jaḳ in geġin yi hur vahi pin mebo nos gelek sir niröp doḳ buk sën degeḳo nos lo!  
\v 43 Og ala rëḳ na genom berup begelë nabë yi hur nevonġ huk yoh vu sën nër lo, lob yi hur sënë rëḳ kwa vesa.  
\v 44 Gesa nanër vu ham yönon nabë ala rëḳ gevonġ yi nġaa pin doḳ na nema in geġin.  
\v 45 Gaḳ bë hur saga kwa bo nabë ala su rëḳ nom berup pevis rë, lob beek hur maluh los hur avëh, log yö medo mega los nanum mekeyevin,  
\v 46 og ala rëḳ nom doḳ buk ti sën yi hur su neġin yi loḳ lo rë, gaḳ rëḳ nom doḳ hes mala sën yi duġin lo. Lob ala rëḳ ngis yi rot mebasap yi, log getë yi na medo geving alam sën denekeyëh ġaġek lo, bedegeḳo nyëvewen gëp ti.   
\p
\v 47 Sa nanër nabë hur sën neraḳ ala kwa ni ggovek ya, rëḳ mu su nesepa loḳ rë, om ala rëḳ beek yi panġsën rot.  
\v 48 Log mehöti bë duġin ala kwa lom gevonġ paya beyoh vu bë rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah, og ala su rëḳ beek yi panġsën rot rë. In alam sën alaj bo nġaa nġahiseḳë doḳ nemaj lo, og alaj kwaj nevo bë degevonġ huk böpata medegeġin nġaa pin saga nivesa. Log alam sën degeġin huk nġahiseḳë lo, og alaj kwaj nevo bë degevonġ pin niröp, gedegevonġ huk vahi geving.”   
\s1 Yesu Nër Bë Mehönon Rëḳ Debasuh Sir Degwa Jaḳ Yi Ġaġek  
\r (Mt 10:34-36)  
\p
\v 49 “Sa haḳo nengwah yam in bë natum gëp dob, om ko nengwah sënë natumeḳ-a!  
\v 50 Dus raḳ in bë sa ġaḳo ḳerus, om sa hevonġin bë govek na pevis in sayoġ maggin rot.  
\v 51 Maḳ ham kwamin nevo bë seyam in bë ġevonġ mamer vu dob-a? Ma! Sa nanër vu ham nabë: Seyam in bë alam degenġo sa ġaġek bedebasuh sir na yu luu.  
\v 52 Rëḳ degevonġ doḳ buk sënë mena rot. Alam nemadvahi rëḳ demedo doḳ begganġ timu, lob debasuh sir na yu luu. Löö rëḳ degelë luu paya, log luu rëḳ degelë löö paya.  
\v 53 Rëḳ debasuh sir bamaj rëḳ degelë naluj maluh lo paya, genaluj maluh rëḳ degelë amaj paya. Log ataj rëḳ depemëġin naluj avëh lo, genaluj avëh lo rëḳ depemëġin ataj. Gavëh böp rëḳ denapëëng ggej avëh lo geggej avëh lo rëḳ denapëëng ggej avëh böp, degwa jaḳ sa ġaġek.”   
\s1 Nġaa Sën Hil Rëḳ Ġalë Jaḳ  
\r (Mt 16:2, 3; Mk 8:11-13)  
\p
\v 54 Log nër vu alam ving bë, “Ham nelë beggob nekebu yam ggëp sën hes nemasuseḳ ya lo, lob ham nenër pevis bë, ‘Hob vonġin geto!’ Lob hob neto yönon.  
\v 55 Log ham nenġo bë sanġ neyam ggëp ahë, lob ham nenër bë, ‘Hes vonġin natum böpata-o!’ Lob anon neraḳ yoh vu saga.  
\v 56 Ham alam ġaġek tetuhinsën ata! Ham nelë raḳ dob yi nġaa, ga, yaġek yi nġaa. Rëḳ ham su neraḳ buk sënë ni beneraḳ ni bë Anutu nevonġ huk loḳ ham vuheng atov rë.”   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Semu Ġaġek Pevis Gaḳ Su Na Beböpata Jaḳ  
\r (Mt 5:25-26)  
\p
\v 57 “Nebë va sën ham su nġo neseggi nġaa sën neyoh vu lo menevonġ rë-ë?  
\v 58 Buk sën ġenena geving mehö sën melu neya in gwevonġ ġaġek lo, og melu nahën nenök aggata, log ġenanër vu yi bemelu semu ġaġek, in rëḳ dadii honġ doḳ na jaas sën nenġo ġaġek lo nema. Lob jaas bo honġ doḳ na ahëvavu nemaj, lob ahëvavu degetunġ honġ doḳ na ḳarabus.  
\v 59 Om sa nanër vu honġ nabë: Su rëḳ gwetah honġ vër in ḳarabus pevis rë. Gaḳ rëḳ ġemedo rot bena berup doḳ buk sën honġ nyëvewen govek na los dahis lo lom mëm.”   
\c 13  
\s1 Mehöti Bë Su Gërin Yi Rë, Og Rëḳ Mala Nama  
\p
\v 1 Yiḳ loḳ buk sënë, lob mehö la denër alam Galilea la vu Yesu bë Pilatus sis sir benij ḳöḳ keseh beto meya sarömin ving hir seriveng ḳöḳ.  
\v 2 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Ham kwamin nevo bë alam Galilea sënë hir nġaa nipaya nġahi neggëp vu sir kesuu Galilea vahi pin om sën malaj ma raḳ-a?  
\v 3 Sa nanër vu ham niröp nabë: Ma! Su nebë saga rë! Rëḳ mu nabë ham su gwërin ham rë, og ham pin rëḳ malamin nama nabë saga.  
\v 4 Ma alam nemadluho-menemadvahi-videk-löö (18) sën begganġ ading vu Siloam kepë mesis sir wirek bedediiḳ lo, og maḳ ham kwamin nevo bë hir nġaa nipaya kesuu alam vahi pin sën denedo Yerusalem lo hir nġaa nipaya?  
\v 5 Ma! Sa nanër vu ham niröp nabë: Su nebë saga rë! Rëḳ mu nabë ham su gwërin ham rë, og ham rëḳ malamin nama nabë saga.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Ḳele Sën Su Nesis Anon Rë Lo  
\p
\v 6 Loḳ nër ġaġek peggirinsën ti bë, “Mehöti varoh ḳele pik* ti menare loḳ yi huk wain ayo, lob ya in bë gelë anon mejur, rëḳ anon ma.  
\v 7 Lob nër vu hur sën nevonġ huk in lo bë, ‘Ġenġo? Seyam sero pik* anon yoh vu nġebek löö, rëḳ ma, om ġebuv ḳele na, ma va sën vasap dob jeji rot-ë!’  
\v 8 Loḳ yi hur sën lo nër yah bë, ‘Mehö böp, ġenaḳööḳ ġebare ta ngwë sënë geving, besedev dob doḳ degwa, gesa ġetunġ tebeḳ doḳ degwa balu ġalë rë.  
\v 9 In maḳ mëm rëḳ ngis anon doḳ ta sënë. Rëḳ mëm nabë nama lo, og mëm nġo rëḳ ġebuv na.’”   
\s1 Yesu Vonġ Bavëh Ti Nivesa Raḳ Loḳ Buk-sewahsën-yi  
\p
\v 10 Yesu vare nenër ġaġek vu alam loḳ Buk-sewahsën-yi* ti loḳ dub-supinsën-yi ayo.  
\v 11 Log avëh ti nedo, rëḳ memö gwanġ ya ayo lob vonġ beni neraḳ yoh vu nġebek nemadluho-menemadvahi-mevidek-löö (18). Lob avëh sënë seḳë ma rot gedemi seḳë vegguu besu yoh vu bë kedi bare niröp rë.  
\v 12 Yesu lë yi, lob tahi yi ya benër vu bë, “Avëh-e, sa hevonġ behonġ niraḳsën maya.”  
\v 13 Log bë nema raḳ avëh sënë, lob demi sesor avuti benare niröp. Log avëh lo ḳo Anutu arë raḳ.  
\v 14 Rëḳ dub-supinsën-yi ala ahë sengën panġsën in Yesu vonġ bavëh sënë nivesa raḳ loḳ Buk-sewahsën-yi*. Lob nër vu alam pin bë, “Buk-huk-yi nemadvahi-bevidek-ti neggëp, om nabë ham nam in degevonġ beham nimin vesa jaḳ, og ham nam doḳ buk-huk-yi, gaḳ ham su nam in nġaa nabë sënë doḳ Buk-sewahsën-yi*.”  
\v 15 Loḳ Mehöböp nër yah vu yi bë, “Ham alam kwamin luu! Neloḳ Buk-sewahsën-yi* og ham pin neya bööḳ bej beham nekwevelekin ham burmakau los dogi beneḳo sir ya denenum bël.  
\v 16 Gaḳ avëh sënë lo, og yiḳ Abraham yi mewis yi, rëḳ Satan jom yi ahon yoh vu nġebek nemadluho-menemadvahi-videk-löö (18). Om sa bë ḳevelekin aggis in yi doḳ Buk-sewahsën-yi*, ma su yoh vu rë?”  
\v 17 Nër nebë sënë, lob sir sën denelë yi paya lo nij mum. Galam pin ahëj nivesa medepisek rot in nġaa nivesa pin sën nevonġ agi.   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mastet* Los Yiist  
\r (Mt 13:31-33; Mk 4:30-34)  
\p
\v 18 Log Yesu nër ġaġek peggirinsën ngwë ggökin bë, “Maḳ sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo, og yiḳ nebë va? Maḳ sëḳ tateḳin jaḳ va?  
\v 19 Sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo, og yiḳ nebë nos sën hil nanër bë mastet* lo ġahis. Mehöti ḳo mastet* sënë ġahis behin loḳ yi huk. Lob kip merig beni nebë ḳele, lob soḳ sën denevëëng medeneya agi yam denejegwi newisej loḳ.”   
\p
\v 20 Loḳ nër ġaġek peggirinsën ngwë ggökin bë, “Maḳ sa tateḳin sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo jaḳ va ngwë geving-a?  
\v 21 Sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo, og yiḳ nebë yiist* sën nevonġ bebrët nerig lo. Avëh ti sarömin yiist* sënë los parawa ḳetuḳ böp löö loḳ ġabum, lob köd parawa pin sënë merig.”   
\s1 Hil Adoḳ Na Veluung Avi Mahen  
\r (Mt 7:13-14, 21-23)  
\p
\v 22 Log ya neḳo loḳ nyëġ los begganġ-bu la, menenër ġaġek vu alam, log ya in bë na Yerusalem,  
\v 23 lob mehöti loḳ tepëḳ vu yi bë, “Mehöböp, maḳ yiḳ Anutu rëḳ geḳo alam ti ti mu nah vu yi?” Loḳ Yesu nër yah vu bë,  
\v 24 “Ham pasanġ dev vahamin doḳ in ham doḳ na veluung avi mahen. In sa nanër vu ham nabë: Alam nġahiseḳë rëḳ degevonġin rot nabë dedoḳ na, rëḳ mu su rëḳ denoh vu rë,  
\v 25 in begganġ ala rëḳ kedi bebehii repinġ. Log ham rëḳ berup bare dobnë bepepa jaḳ, genanër nabë, ‘Mehöböp, ġetahinin repinġ in he!’ Loḳ rëḳ nanër nök vu ham nabë, ‘Ham re lo? Sa duġin ham!’  
\v 26 Loḳ ham rëḳ nanër nah nabë, ‘He sën hil los naha nos los nanum loḳ ti, geġenare loḳ he aggata meġenenër ġaġek vu he lo.’  
\v 27 Loḳ rëḳ nanër vu ham nabë, ‘Ham re lo? Sa duġin ham! Ham sënë nevonġ nġaa nipaya, om ham jaḳ na nenga in sa!’  
\v 28 Ham rëḳ gwelë Abraham ga, Isaak ga, Yakop galam-denenër-ġaġek-ranġahsën pin demedo doḳ Anutu-yi-nyëġ, rëḳ mu ham, og rëḳ dejos ham nah dobnë beham rëḳ ngu megweköö nyëmin.  
\v 29 Gaḳ alam vu nyëġ sën hes mala neverup los nyëġ sën hes mala nemasuseḳ ya lo, galam vu nyëġ sën ayööng neyam lo los nyëġ sën sanġ neyam lo, og rëḳ dedoḳ na bemedo dega nos böp gëp Anutu-yi-nyëġ.  
\v 30 Yönon, log alam vahi vu tamusën rëḳ nah denatu alam muġinsën. Galam vahi vu muġinsën rëḳ nom denatu alam tamusën.”   
\s1 Yesu Su Raḳ Yerusalem  
\r (Mt 23:27-39)  
\p
\v 31 Lob alam Parisai* la denër niröp loḳ buk sënë vu yi bë, “Gwevuu nyëġ sënë geġena nyëġ ngwë, in Herot* vonġin ngis honġ meġenadiiḳ.”  
\v 32 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Ham na nanër vu anöö bemën kwa nġahi saga nabë, ‘Ġenġo! Sëḳ ġetii memö geto dena, gesëḳ ġevonġ balam nijraḳsën nijvesa jaḳ pehi geneheng. Gaḳ duu og sëḳ semu sa huk na veröḳ yi.’  
\v 33 Rëḳ mu sëḳ medo mena pehi sënë geneheng, ga, duu. In su yoh vu bë dengis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën ti doḳ begganġ-bu ngwë rë, gaḳ yiḳ yö dengis menadiiḳ doḳ Yerusalem timu.   
\p
\v 34 “Oo Yerusalem, Yerusalem, honġ mehö ġenesis alam-denenër-ġaġek-ranġahsën medenediiḳ, geġenetengwa Anutu-yi-alam sën nevonġ sir yök vu honġ lo raḳ ġelönġ medenediiḳ. Sa nehevonġ beron beron in bë sengupin nalum lo nabë sën ḳöḳrëëh ata nesupin nalu lo loḳ yah babu lo, rëḳ nim nelël.  
\v 35 Om ham gwenġo rë! Anutu vuu ham ya ggovek ya beham nyëġ rëḳ nabumeng na. Sa nanër vu ham nabë: Ham su rëḳ malamin jaḳ sa gökin nah rë, rot bena berup doḳ buk sën ham nanër nabë:  
\q1 ‘Anutu gevonġ semusemu vu Mehö sën vonġ yam los niwëëk lo!’”   
\c 14  
\s1 Yesu Vonġ Bemehö Nivuuḳsën Ti Nivesa Raḳ Yah  
\p
\v 1 Lob Buk-sewahsën-yi* ti, lom Yesu ya medo negga nos ving Parisai* hir ggev ti, lob alam medo malaj nesepa yi.  
\v 2 In mehö vuuḳsën ti nedo, lob nedo loḳ mala.  
\v 3 Yesu lë, lob loḳ tepëḳ vu alam-horek-yi los alam Parisai* bë, “Yoh vu bë hil ġevonġ balam nijraḳsën nijvesa jaḳ doḳ Buk-sewahsën-yi*, ma su yoh vu rë?”  
\v 4 Rëḳ ayej ma rot, lom ḳo mehö saga bevonġ benivesa raḳ, log vonġ yah meya  
\v 5 genër vu sir bë, “Bë ham ti nalu ma yi burmakau ti bës duḳ asoreng-bël-yi doḳ Buk-sewahsën-yi* ti, og maḳ ham su rëḳ dadii jaḳ nom doḳ buk saga rë? Gaḳ ham rëḳ gwevonġ!”  
\v 6 Rëḳ su kwaj töḳ raḳ ġaġek ti medenër loḳ yah rë.   
\s1 Yesu Nër Bë Hil Dahun Hil  
\p
\v 7 Yesu lë vatëveḳ sën deyam in bë dega nos lo ya denedo raḳ sëa sën los arë lo. Lob nër ġaġek raḳ sir betateḳin bë,  
\v 8 “Nabë mehöti gevonġ dik nam vu honġ nabë ġena nos böp sën maluh ti lu venë denejom nemaj lo, og su gweto ġemedo jaḳ sëa sën los arë lo. In tum mehö sënë, maḳ rëḳ gevonġ dik in mehö ngwë sën los arë kesuu honġ lo nam geving.  
\v 9 Bë ġevonġ nabë sënë, og mehö sën vonġ dik in meluu lo rëḳ nam nanër vu honġ nabë, ‘Ġebo sëa-los-arë saga vu mehö sënë.’ Lob rëḳ nim namum böpata rot beġenah ġemedo lël hus.  
\v 10 Om nabë mehöti gevonġ dik in honġ nabë ġena nos böp geving yi, og ġena ġeberup ġemedo lël hus. Gwevonġ nabë sënë in lob mehö sën vonġ dik in honġ lo nam gelë honġ lob nanër nabë, ‘Sa mehö, ġenam lël mala.’ Nabë nanër nabë sënë, og mëm alam pin sën ham los newa nos lo rëḳ degelë nabë ḳo honġ raḳ.  
\v 11 In mehöti bë yö geḳo arë jaḳ, og Anutu rëḳ dahun yi. Gaḳ mehöti sën nabë dahun yi lo, og Anutu rëḳ geḳo arë jaḳ na vavunë.”   
\s1 Gwevonġ Dik Na In Mehönon Nabë Denam Nos Böp, Og Gwevonġ Nabë Sënë  
\p
\v 12 Log nër vu mehö sën vonġ dik ya in yi lo bë, “Nabë gwevonġ nos böp ti, og su gwevonġ dik na in nim papu lo, arim lo, galam sën ham degwa ti lo. In maḳ rëḳ degevonġ dik nom in honġ beġena ġegwa nos doḳ nah honġ nos saga gëp hir begganġ buk ngwë.  
\v 13 Gaḳ nabë gwevonġ nos böp, og mëm gwevonġ dik na in alam bengöj masën, galam vahaj paya los vahaj ḳasöm, galam malaj ḳenod.  
\v 14 In alam nebë sënë su deyoh vu bë debo doḳ nah honġ nos nyëvewen vu honġ rë. Gwevonġ nabë sënë, lob kwam vesa. In Anutu rëḳ bo doḳ nah honġ nos vu honġ vu Buk-tamusën doḳ buk sën alam yohvu dekedi jaḳ nah gëp bedub lo.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Nos Böp  
\r (Mt 22:1-10)  
\p
\v 15 Alam sën losho Yesu medo denegga nos agi ti nġo ġaġek sënë, lob nër vu Yesu bë, “Mehöti sën rëḳ medo mega nos doḳ Anutu-yi-nyëġ lo og kwa vesa.”  
\v 16 Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Mehöti vonġin bë gevonġ nos böpata, lob vonġ dik ya vorot vu alam nġahi in bë nam dega nos böp sënë.  
\v 17 Lob mëm ya verup loḳ buk sën dega nos böp doḳ lo, lob vonġ yi hur ya denër vu alam sën vonġ dik ya in sir wirek lo bë, ‘Ham nam jaḳ in sa hero nġaa pin ggovek ya menedo.’  
\v 18 Rëḳ alam saga sir pin ti ti yö kwaj nevo hir ġaġek medenenër yah vu bë su deyoh vu bë dena rë. Sir ti nër bë, ‘Sa baġo huk bengö ti, om sa naya in ġalë kesii. Om wöp-o, sa su yoh vu bë nök rë.’  
\v 19 Log ngwë nër vu bë, ‘Sa baġo burmakau-huk-yi nemadluho, om sa naya in tahu sir doḳ huk, om wöp-o, sa su yoh vu bë nök rë.’  
\v 20 Log ti nër bë, ‘Yiḳ sa nahën nehaḳo avëh gwëbengko, om sa su yoh vu bë nök rë.’   
\p
\v 21 Lob hur sën lo yah meya demi meris menër vu ala. Lob begganġ ala ahë sengën rot, lob nër vu yi hur bë, ‘Ġena pevis meġenoh vu aggata böp pin los mahen pin vu nyëġ sënë, begweḳo alam bengöj masën, galam vahaj paya, galam malaj ḳenod, galam vahaj ḳasöm lo megweḳo sir doḳ nam sa begganġ.’  
\v 22 Lob yi hur yah geyom verup, lom nër bë, ‘Sa hevonġ yoh vu ayem, rëḳ mu len la nahën neggëp meris.’   
\p
\v 23 Lob ala nër yah vu bë, ‘Om ġena ġenoh vu aggata böp pin, geġena ġesepa doḳ heek degwa geving, beġedadii alam denam. In sa hevonġin bë sa begganġ yö napup.  
\v 24 Gaḳ sa nanër vu honġ nabë: Alam pin sën sa hevonġ dik ya in sir wirek lo, og su rëḳ dega sa nos rë.’”   
\s1 Hil Kwad Bo Meġero, Loḳ Mëm Hil Tamuin Yesu  
\r (Mt 10:37-38)  
\p
\v 25 Alam yu böpata denetamuin Yesu medeneya, lob Yesu ggërin yom menër vu sir bë,  
\v 26 “Nabë mehöti nam vu sa rëḳ ahë neving ama lu ata gevenë losho nalu lo gari lo avëhnö lo kesuu sa, genabë yö kwa nevo yi kesuu sa, og mehö sënë su yoh vu bë natu sa hur rë.  
\v 27 Gemehöti sën su kerë yi ḳelepeḳo* metamuin sa rë lo, og su yoh vu bë rëḳ natu sa hur rë.   
\p
\v 28 Gaḳ bë ham ti kwa nevo bë dev begganġ ading ti jaḳ na vavunë, og nedo bekwa neḳo nġaa-begganġ-yi yi monë muġin loḳ mëm.  
\v 29 Nabë su gevonġ nabë sënë rë geyö barah mudeng mu doḳ na meris, log su yoh vu bë gevonġ besemu na rë, og alam pin rëḳ degelë bedenanër pelë jaḳ mehö sënë, gedenanöp jaḳ nabë,  
\v 30 ‘Mehö sënë nelev begganġ, rëḳ mu su yoh vu bë rëḳ dev mesemu na rë.’   
\p
\v 31 Log bë mehö-los-bengö ti na beġö vu mehö-los-bengö ngwë, og medo mekwa neḳo aggata pin muġin loḳ mëm neya. In maḳ yiḳ hen alam-beġö-yi 10,000 mu, log mehö-los-bengö ngwë yi alam-beġö-yi 20,000 kesuu hen. Om rëḳ kwa bo namuġin megero rë nabë: Maḳ rëḳ ngis beġö vu mehö-los-bengö ngwë sënë begetii na, ma maḳ su yoh vu rë?  
\v 32 Rëḳ nabë raḳ ni bë su yoh vu rë, og alam nyëġ ngwë sën lo yö nahën denedo ading, log nevonġ mehö la ya denenër ġaġek ya bë desemu ġaġek menadiiḳ gebeġö gëp.   
\p
\v 33 Nebë saga, om ham kwamin bo rë. Bë ham ti gelë yi nġaa mu nabë nġaanon, og su yoh vu bë natu sa hur rë.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Mamireng Sën Nengën Nemaya Lo  
\r (Mt 5:13; Mk 9:50)  
\p
\v 34 “Mamireng og nġaa nivesa. Rëḳ mu nabë mamireng sënë nengën nama na, og rëḳ hil ġevonġ benengën jaḳ nah nabë va?  
\v 35 Mamireng nebë sënë og su yoh vu bë hil rëḳ sarömin los dob rë, in rëḳ gevonġ paya vu nos vë, log hil su ayoh vu bë ḳeseh doḳ na geving reggu ahëj sën hil neḳetëḳin loḳ huk lo rë, in su rëḳ bo tebeḳ doḳ nos rë. Gaḳ hen huk maya veröḳ yi behil nehetë ya meris. Mehöti bë nenga neggëp, og genġo ġaġek sënë.”   
\c 15  
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Sipsip Sën Mala Ma  
\r (Mt 18:12-14)  
\p
\v 1 Log alam sën deneḳo takës* losho alam nij paya deneya vu Yesu medenenġo yi ġaġek.  
\v 2 Lob Parisai* losho alam-horek-yi denër yi bë, “Mehö sënë ahë neving alam nijpaya, genegga nos ving sir.”   
\p
\v 3 Denër nebë sënë, lob Yesu nër ġaġek peggirinsën vu sir bë,  
\v 4 “Bë ham ti yi sipsip 100 denare, lob nabë ti mala nama, og rëḳ gevuu 99 bare dega kesëḳ gëp nyëġ len ti, log na sero ti sën mala ma lo. Yö rëḳ sero niwëëk rot benatöḳ jaḳ loḳ mëm.  
\v 5 Bë natöḳ jaḳ, og rëḳ kerë jaḳ gëp baġë los kwa vesa menah.  
\v 6 Rëḳ nah berup begganġ, lob tahi yi alam lo, galam sën yiḳ sir begganġ-bu ti lo, bedenam vu yi, lob nanër vu sir nabë, ‘Hil kwad vesa! In sa sipsip ti mala ma, rëḳ setöḳ vu behaḳo yom ggökin.’  
\v 7 Om yiḳ nebë saga, sa nanër vu ham nabë: Angër lo vu yaġek kwaj vesa in alam yohvu 99 nebë saga, in su huk neggëp vu sir bë rëḳ degërin sir rë. Gaḳ nabë alam nij paya ti gërin yi, og rëḳ kwaj vesa böpata rot vu yaġek kesuu.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Monë Mala Ma  
\p
\v 8 “Log nabë avëh ti neḳo yi monë ġahis nemadluho, loḳ ti mala ma, og rëḳ taggi doḳ ram gesekee begganġ ayo menesero rot, bemëm natöḳ jaḳ loḳ mëm.  
\v 9 Bë natöḳ vu, og rëḳ tahi yi alam lo, galam sën sir begganġ-bu ti lo na vu yi, log nanër vu sir nabë, ‘Hil kwad vesa! In sa hevuu sa monë ġahis ti, rëḳ sa sero metöḳ vu ggökin.’  
\v 10 Om yiḳ nebë saga, sa nanër vu ham nabë: Bë mehöti sën nġaa nipaya neggëp vu yi lo gërin yi nom, og Anutu yi angër lo kwaj vesa rot.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Hur Maġëm Ti Vuu Ama Geya Nyëġ Ngwë  
\p
\v 11 Log Yesu nër ving bë, “Mehöti nalu maluh luu denedo,  
\v 12 lob amon nër vu luho amaj bë, ‘Amaġ-e, kwam bo beġebasuh honġ monë lu nġaa pin borot, beġebo gelek alu arig.’ Lob ama tunġ nġaa pin ggelek luho.  
\v 13 Lob amon su nedo hus ading rë, gaḳ pevis besupin hen beya nyëġ ading ti. Beya nedo, lob të yi monë pin ya raḳ nġaa nipaya paya sën nevonġ lo.  
\v 14 Vasap yi nġaa pin bemaya, log meyip böpata verup vu dob sagu. Lob neraḳ vu in nos lu nġaa.  
\v 15 Lob maam ya nevonġ huk vu mehöti ggëp nyëġ sagu. Lob mehö sënë vonġ yi ya, beya neġin yi bööḳ lo ggëp yi dob.  
\v 16 Lob kwa neya vu bööḳ hir nos rot bë ga, in mehöti su neloḳ vu yi rë.   
\p
\v 17 Nebë sënë loḳ kwa yah töḳ raḳ ama, lob nër bë, ‘Amaġ yi hur lo hir nos nġahiseḳë, besu deyoh vu bë dega mepalët na rë. Rëḳ tum senġo yam nado sënë menadiiḳahëġ panġsën.  
\v 18 Om maam sa ḳedi jaḳ menah mena vu amaġ. Log sëḳ nanër vu yi nabë, “Amaġ. Sa hevonġ paya vu Anutu, gevu honġ.  
\v 19 Om gwëbeng sa su mehö niġ vesa yoh vu bë ġenanër sa nabë nalum rë. Gaḳ gwetunġ sa natu honġ hur ti.” ’  
\v 20 Log kedi raḳ meyah meya vu ama.   
\p
\v 21 Nahën verup neyam ggëp ading teka, loḳ ama lë yi, lob kwa paya in yi. Lob seröġ beya kebi yi, gemul* yi. Loḳ nalu nër vu yi bë, ‘Amaġ, sa hevonġ paya vu Anutu, gevu honġ. Om sa su mehö niġ vesa yoh vu bë ġenanër sa nabë nalum sa rë.’  
\v 22 Rëḳ ama nër vu yi hur lo bë, ‘Ham gweḳo tob ading malanġeri ti nam pevis bejöp doḳ yi. Geham naḳah seġes ti doḳ seḳë. Geham jöp suu doḳ vaha.  
\v 23 Geham gweḳo burmakau nalu tuveḳ sën jeji lo ti nam mengis, in hil aġa nos böp gekwad vesa in yi.  
\v 24 In vonġ bë sa naluġ sënë diiḳ ya, rëḳ gwëbeng vesa loḳ yah ggökin. Mala ma, loḳ hil atöḳ vu yi ggökin.’ Lob kwaj vesa medenepisek in yi lo.   
\p
\v 25 Log ari aġuu ya nedo huk anon, beverup dus raḳ begganġ, loḳ nġo geggaġeng dedun gedenelöö rot.  
\v 26 Lob tahi hur ti ya, beloḳ tepëḳ vu yi bë, ‘Denevonġ va sagu?’  
\v 27 Loḳ nër yah vu yi bë, ‘Arim amon yom verup, om sën amam sis burmakau nalu tuveḳ sën jeji lo ti medenegga gekwaj vesa. In nalu su ya mala ma rë, gaḳ ya nedo vesa beyom verup.’  
\v 28 Rëḳ nalu aġuu ahë sengën rot, lob su loḳ ya begganġ ayo rë. Lob ama luḳ ya dobnë, beya semu aye in yi.  
\v 29 Rëḳ nër yah vu ama bë, ‘Sa nehevonġ honġ huk menado yoh vu nġebek nġahiseḳë nebë honġ nġaa meris ti, gesa su neḳeyëh ayem beron ti rë. Rëḳ su ġenevo memëk nalu ti vu sa, behe los sa alam naha gekwamin vesa rë. Geyö nema rot.  
\v 30 Rëḳ nalum teka saga ya vasap honġ nġaa pin raḳ avëh baggëb lo, geyom verup, lob kwam vo yi beġesis burmakau nalu tuveḳ sën jeji lo in yi.’   
\p
\v 31 Loḳ ama nër yah vu bë, ‘Naluġ, honġeḳ alu nado loḳ ti yoh vu buk, besa nġaa pin tu honġ nġaa.  
\v 32 Gaḳ mëm hil kwad vesa benapisek in arim sënë. In vonġ bë diiḳ ya, rëḳ ma genedo vesa beyom verup ggökin. Mala maya veröḳ yi, loḳ hil halë yi ggökin.’”   
\c 16  
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Hur Ti Sën Neġin Ala Yi Nġaa Paya Lo  
\p
\v 1 Log Yesu nër vu yi hur maluh lo ving bë, “Mehö-los-bengö-ggoreksën ti nedo, beyi hur ti nedo meneġin yi nġaa nġaa paya. Lob mehö la deya vu mehö monë degwa sënë medenër yi hur ranġah vu yi bë nevasap yi nġaa nġahiseḳë.  
\v 2 Lob tahi yi hur yam benër vu yi bë, ‘Ġenevonġ nebë tena sën mehö la denër bengöm vu sa-ë? Ġenah ġetateḳin sa nġaa pin sën ġeneġin lo nabë ġenevonġ nebë tena, in sejaḳ ni. In su rëḳ gweġin sa nġaa gökin nah rë.’   
\p
\v 3 Lob mehö sën neġin yi nġaa lo kwa nevo loḳ ayo bë, ‘Sëḳ ġevonġ nabë va? Ma gemehö böp rëḳ juuk sa na pehi lo, gesa su rëḳ ġeġin yi nġaa gökin nah rë. Sa seḳëġ ma, om sa su yoh vu bë ḳedub dob rë-o! Log sa niġ nemum bë sa su ḳetaġ nos vu mehö ngwë.  
\v 4 Rëḳ mu sa kwaġ töḳ raḳ aggata ti, om nabë sa ġevonġ nabë sënë, og alam rëḳ degeḳo sa na hir begganġ doḳ buk sën sa alaġ juuk sa gesesu ġeġin yi nġaa gökin rë lo.’  
\v 5 Nebë sënë lob tahi alam pin sën hir nyëvewen neggëp berëḳ debo doḳ nah vu ala lo ti ti ya vu yi. Lob ti ya verup muġin, lob loḳ tepëḳ vu bë, ‘Honġ nyëvewen va la neggëp vu sa alaġ-a?’  
\v 6 Loḳ nër yah bë, ‘Wël* dram 100.’ Lob nër vu bë, ‘Gweḳo ḳapiya teka sën honġ nyëvewen arë neggëp loḳ lo, begweto ġemedo pevis, bekwevu yiḳ dram 50 mu doḳ gëp.’  
\v 7 Ggovek log mehö ngwë verup, lob mehö sën neġin nġaa lo loḳ tepëḳ vu bë, ‘Honġ nyëvewen va la neggëp-a?’ Loḳ bë, ‘Wit* bëëk 100.’ Lob nër vu bë, ‘Om gweḳo honġ ḳapiya sën honġ nyëvewen neggëp loḳ lo, beyiḳ kwevu bëëk 80 mu doḳ gëp.’   
\p
\v 8 Lob ala nġo bë nevonġ nebë saga, lob ḳenu ya benër yi hur sën tetuhin yi lo bë yi mehö los kwa. Yönon, mehönon vu dob sënë yiḳ kwaj böp bedenetetuhin hir alam nebë sënë. Gaḳ alam-ranġah-yi, og su denevonġ nġaa los kwa nebë sënë rë.   
\p
\v 9 Om sa nanër vu ham nabë: Ham su ngupin monë in gwevonġ nġaa nipaya paya jaḳ, gaḳ ham gwevonġ balam denatu ham alam jaḳ. Gevu tamusën sën monë nama na lo, og rëḳ degeḳo ham jaḳ na begganġ nivesa sën rëḳ medo degwata los degwata lo.   
\p
\v 10 Nabë mehöti nemalain nġaa mahen teka teka nivesa, og rëḳ malain nġaa böp nivesa geving. Log mehöti sën su gevonġ nġaa mahen mahen niröp rë lo, og su rëḳ gevonġ nġaa böp niröp geving rë.  
\v 11 Om nabë ham su gweġin dob sënë yi monë niröp rë, og re rëḳ bo nġaanon vu ham beham gweġin-a?  
\v 12 Log nabë ham su gweġin mehö ngwë hir nġaa nivesa rë, og re rëḳ bo ham nġo ham nġaa sën lo vu ham-a?   
\p
\v 13 Hur ti su yoh vu bë gevonġ huk vu ala luu doḳ ti rë. In rëḳ nidelin ngwë, gahë geving ngwë. Ma rëḳ napiiḳ vu ngwë, genitebö in ngwë. Ham su yoh vu bë gwevonġ huk vu Anutu los monë doḳ ti rë.”   
\s1 Ġaġek Raḳ Horek Los Anutu-yi-nyëġ  
\p
\v 14 Rëḳ alam Parisai* ahëj neving monë panġsën, om denġo ġaġek pin sën Yesu nër agi, lob denöp raḳ yi.  
\v 15 Rëḳ nër yah vu sir bë, “Ham nġo neḳo ham raḳ ggëp alam malaj bë ham alam yohvu. Rëḳ mu Anutu raḳ ham ayomin ni. In nġaa sën mehönon denelë bë nivesa medeneḳo raḳ lo, og Anutu nelë bë nġaa nipaya.   
\p
\v 16 Horek yi ġaġek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek neggëp in bë hil sepa doḳ, rot meverup loḳ Jon yi buk. Rëḳ loḳ Jon yi buk, beyam verup gwëbeng, og Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ töḳ yam ranġah. Lob alam pin nij wëëk rot in bë dedoḳ na nyëġ sënë.  
\v 17 Yaġek los dob yoh vu bë govek na bemala nama, rëḳ mu ġaġek sën neggëp loḳ horek lo, og su yoh vu bë teka rëḳ geto mena rë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Sën Alam Los Venëj Denevepul Sir Lo  
\r (Mt 5:31-32; 19:9; Mk 10:11-12)  
\p
\v 18 “Bë mehöti nidëlin venë gegeḳo avëh ngwë natu venë, og nevonġ baggëb. Log mehöti sën nabë geḳo avëh sën regga nilëlin yi lo, og nevonġ baggëb benġaa nipaya neggëp vu yi.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Raḳ Mehö Bengö-ggoreksën Luho Mehö Meris Lasarus  
\p
\v 19 “Mehöti nedo wirek, lob yö neröp röpröp malanġeri nġeri los tob saġap nivesa vesa. Genegga nos nivesa vesa yoh vu buk.  
\v 20 Log mehö-ḳupeḳ-masën ti neggëp loḳ yi veluung avi, arë nebë Lasarus. Bepegges vunin yi.  
\v 21 Rëḳ kwa nevo timu bë na in patu nos metes sën mehö-los-bengö-ggoreksën nevonġ meneto loḳ tevor ġebinë lo mega, rëḳ ma. Ganöö verup denetep raḳ yi pegges.   
\p
\v 22 Loḳ mehö-ḳupeḳ-masën lo diiḳ muġin medelev, lob angër deḳo yi ya nedo ving Abraham. Log mehö-los-bengö-ggoreksën diiḳ tamu bedelev yi ving.  
\v 23 Lob ya nedo Nyëġ-nipaya beneḳo vanë böpata. Loḳ vër mala raḳ, lob lë ga, Abraham nedo ading rot, log Lasarus nedo ving yi.  
\v 24 Lob mehö-los-bengö-ggoreksën lo tahi ya vu bë, ‘Amaġ Abraham-e! Kwam gevonġin sa begwevonġ Lasarus nam daġoo nema deggis nyë teka doḳ bël, begevonġ jaḳ sa daggeġ bahë yes jaḳ teka rë. In nengwah sënë gga sa besa hanġo nivanë böpata rot.’   
\p
\v 25 Loḳ Abraham nër yah vu bë, ‘Naluġ-e! Nġo kwam bo rë! In wirek sën ġenedo malam vesa lo, og ġenedo raḳ honġ nġaa pin nivesa vesa. Log Lasarus nedo paya in nġaa pin. Rëḳ vu nyëġ sën gwëbeng agi, og nedo nivesa, log ġenetöḳ vu vanë rot.  
\v 26 Log nġaa ngwë sënë ving. Anutu vonġ lii böpata ti neggëp loḳ vuheng meneruu hil. Om alam sën denedo agi degevonġin nabë deduḳ lii sënë gedenök vu ham, og su deyoh vu rë. Galam sën denedo ggëp aga su deyoh vu bë deduḳ lii sënë gedejaḳ nam vu he rë.’   
\p
\v 27 Lob mehö-los-bengö-ggoreksën lo nër bë, ‘Nebë saga om amaġ, sa ḳetaġ vu honġ bë gwevonġ Lasarus nah bena amaġ yi begganġ.  
\v 28 In sarig lo nemadvahi denedo loḳ. Om Lasarus pasanġ nanër ġaġek niwëëk vu sir. In rëḳ dedoḳ nam nyëġ sënë bedegeḳo vanë.’   
\p
\v 29 Loḳ Abraham nër yah vu bë, ‘Moses losho alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek neggëp vu sir. Om yiḳ degenġo saga.’  
\v 30 Lob mehö sën los ḳupeḳ wirek lo nër bë, ‘Ma rot! Amaġ Abraham, sagaḳ su yoh vu rë. Gaḳ mëm nabë alam-diiḳsën ti kedi jaḳ gëp bedub benah nanër vu sir, og mëm rëḳ degërin sir.’  
\v 31 Loḳ Abraham nër yah vu yi bë, ‘Bë su degenġo Moses losho alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek rë, log nabë mehöti kedi jaḳ nah gëp bedub benah nanër, og su rëḳ degevonġ geving yi ġaġek geving rë.’”   
\c 17  
\s1 Nġaa Nipaya Rëḳ Gërin Mehönon Besu Degevonġ Geving Yesu Rë  
\r (Mt 18:6-7, 21-22; Mk 9:42)  
\p
\v 1 Log Yesu nër vu yi hur maluh bë, “Nġaa aggagga rëḳ berup beseggi mehönon, lob rëḳ kepë sir. Rëḳ mu gëpin mehöti sën jan doḳ vahaj lo!  
\v 2 In maḳ rëḳ kepë alam sën nahën nij yes yes lo ti jaḳ nġaa nipaya. Gaḳ nabë deseyu ġelönġ böpata ti doḳ mehö nipaya saga kwa namuġin medegetë yi duḳ na loo bemala nama, og sagaḳ nivesa in lob su rëḳ kepë mehönon la rë, gaḳ nama og rëḳ geḳo nyëvewen böpata rot vu tamusën. Om ham nġo gweġin ham nivesa.   
\p
\v 3 Nabë arim gevonġ nġaa nipaya, og ġebo ġaġek jaḳ yi. Lob nabë gërin yi, og kwam birek na in yi nġaa nipaya saga.  
\v 4 Log nabë gevonġ paya vu honġ beron nemadvahi-bevidek-luu doḳ buk timu, loḳ gërin yi nom vu honġ beron nemadvahi-bevidek-luu genanër vu honġ nabë, ‘Wöp-o, sa hevonġ sënëḳ nipaya rot.’ Og kwam birek na in yi nipaya saga.”   
\s1 Hil Ġevonġ Geving Nabë Sënë  
\p
\v 5 Sinarë lo denër vu Mehöböp bë, “Gwevonġ behe ayomin na niwëëk.”  
\v 6 Loḳ Mehöböp nër yah vu sir bë, “Nabë yiḳ ham ayomin nam timu mahen teka mu nabë mastet* ġahis, og ham yoh vu bë rëḳ nanër vu ḳele malberi sënë nabë, ‘Ġesepul honġ los degwam meġena ġejeyanġ honġ duḳ na loo vuheng’, og rëḳ gevonġ noh vu ham ayemin.”   
\s1 Yesu Nër Bë Yi Hur Degevonġ Nabë Sënë  
\p
\v 7 Log Yesu nër ving bë, “Nabë ham ti yi hur kedub dob gëp huk anon, ma geġin sipsip govek geberup begganġ, og maḳ ala rëḳ nanër vu yi nabë, ‘Ġepevis beġejaḳ nam sëa in ġegwa nos’—a?  
\v 8 Ma! Mu rëḳ nanër vu yi nabë, ‘Gwero sa nos. Ġejöp röpröp in ġejuu sa nos begweḳo nam beseġa genanum namuġin, loḳ mëm rëḳ ġegwa höm los ġenanum tamu.’  
\v 9 Log maḳ rëḳ kwa vesa megeḳo hur sënë jaḳ in nevonġ nġaa yoh vu aye? Ma!  
\v 10 Om yiḳ ham gwevonġ nabë saga geving. Nabë ham gwevonġ nġaa pin begovek na noh vu sën Anutu nër vu ham bë ham gwevonġ lo, og ham nanër nabë, ‘Heḳ hur nimin paya. Om huk sën he nehevonġ lo, og yiḳ he nġo he huk om he nehevonġ.’”   
\s1 Yesu Vonġ Alam Nij Sevuuḳ Nemadluho Nij Vesa Raḳ  
\p
\v 11 Yesu yoh aggata meneya in bë na Yerusalem, lob ya meto aggata vuheng atov sën neruu dob distrik Samaria los Galilea lo.  
\v 12 Medo meya beya verup begganġ-bu mahen ti, lob alam nij sevuuḳ nemadluho detöḳ verup vu yi bedenare adingnë  
\v 13 gedetahi ya vu yi bë, “Tatovaha, kwam paya in he!”  
\v 14 Yesu nelë sir, lom nër yah vu sir bë, “Ham na tato navimin vu alam-deneḳo-seriveng.” Lob nahën medo deneyök, log navij tup nivesa raḳ pevis.  
\v 15 Lob sir ti nelë bë navi nivesa raḳ, lob ggërin yi benepisek in menetahi ya vavunë, geneḳo Anutu arë raḳ geneyah vu Yesu.  
\v 16 Mehö saga yah verup, lob to petev loḳ Yesu vaha genër vu bë kwa vesa rot. Rëḳ mu mehö sënë og Samaria* ti.  
\v 17 Yesu lë bë mehö timu sënë yom to vu yi, lom lëk menër bë, “Sa kwaġ nevo bë ham nemadluho sën lo nimin vesa raḳ pin, loḳ sir nemadvahi-bevidek-lubeluu ya deyoh tena?  
\v 18 Su deyom in bë degeḳo Mehöböp arë jaḳ rë? Gaḳ yiḳ mehö-yu-ngwë sënë yö timu yom-a?”  
\v 19 Lom Yesu nër vu yi bë, “Kwedi ġena! Ayom yam timu vu sa om sën nim vesa raḳ.”   
\s1 Anutu-yi-nyëġ Rëḳ Anon Jaḳ  
\r (Mt 24:23-28, 37-41)  
\p
\v 20 Lob Parisai* deloḳ tepëḳ in Yesu bë, “Anutu rëḳ nam natu ala megeġin hil nangërek-a? Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Buk sën nabë Anutu nam geġin hil lo, og ham su rëḳ gwelë nġaa ti jaḳ malamin rë.  
\v 21 Log su rëḳ denanër vu ham nabë ‘Nedo sagi!’ ma, ‘Nedo sagu!’ rë. Ham nġo? Anutu yam nedo loḳ ham vuheng atov ggovek ya.”   
\p
\v 22 Log Yesu nër vu yi hur maluh lo bë, “Buk ti vonġin berup, lob ham rëḳ gwevonġ in rot nabë ham gwelë Mehönon Nalu gökin, rëḳ mu ham su rëḳ gwelë yi rë gerëḳ nama.  
\v 23 Rëḳ denanër vu ham nabë, ‘Nedo sagu om ham na!’ ma, rëḳ denanër vu ham nabë, ‘Nedo sagi om ham nam!’ og ham su tamuin sir, gaḳ ham najom ham ahon!  
\v 24 In buk sën Mehönon Nalu duḳ nom lo, og ham rëḳ gwelë nabë sën ham nelë davës nevër lom nejëh raḳ nyëġ pin lo.  
\v 25 Rëḳ mu geḳo nivanë nġahiseḳë rë, galam sën denedo gwëbeng agi degeruu demij vu yi govek rë.  
\v 26 Log doḳ buk sën Mehönon Nalu duḳ nom dob lo, og mehönon rëḳ medo denegevonġ nġaa pin nabë sën denevonġ loḳ Noa yi buk wirek lo.  
\v 27 Mehönon medo denegga nos los denenum, gemaluh deneḳo venëj, gavëh deneraḳ reggaj, beya verup loḳ buk sën Noa loḳ ya yaġ ayo lo, loḳ tum bël böpata vuuḳ verup pevis merehöö sir pin.   
\p
\v 28 Log yiḳ rëḳ nabë sën Lot yi buk lo geving. Denegga nos gedenenum gedenebaġo ḳupeḳ lu nġaa. Denevaroh nos los denelev begganġ.  
\v 29 Rëḳ mu loḳ buk sën Lot kedi ggëp Sodom meya raḳ lo, og Anutu vonġ nengwah böpata los ġelönġ nisanġsanġ sën netum lo luḳ yam vu vavunë nebë hob megga sir pin bemalaj maya. Ġelönġ saga arë nebë salpa*.   
\p
\v 30 Lob yiḳ rëḳ mehönon medo denegevonġ hir nġaa aggagga nabë saga doḳ buk sën Mehönon Nalu duḳ nom dob betato yi ranġah lo.   
\p
\v 31 Lob nabë mehöti jaḳ na sewah jaḳ yi begganġ yu tamanġsën vavunë megeḳo ayööng doḳ buk saga, geyi nġaa pin doḳ medo begganġ ayo, og su doḳ nah geḳo yi ḳupeḳ doḳ begganġ ayo, gaḳ beya mena pevis. Log nabë mehöti na medo huk anon, og yiḳ nabë saga, su seröġ menah begganġ, gaḳ beya mena pevis.  
\v 32 Ham kwamin bo Lot venë rë.  
\v 33 Nabë mehöti kwa bo navi panġsën og su rëḳ medo mala-tumsën rë. Gaḳ nabë mehöti kwa birek in yi, og anon rëḳ medo mala-tumsën.   
\p
\v 34 Sa nanër vu ham nabë: Mehö luu rëḳ degëp buk jaḳ ḳanyë timu doḳ buk sënë, lob Anutu rëḳ geḳo ngwë, log gevuu ngwë begëp.  
\v 35 Log avëh luu rëḳ medo denegerii wit* ġahis natu parawa, lob Anutu rëḳ geḳo ngwë, log gevuu ngwë bemedo.  
\v 36 [Log mehö luu rëḳ demedo doḳ huk anon, lob Anutu rëḳ geḳo ngwë, log gevuu ngwë bemedo].”   
\p
\v 37 Yi hur maluh deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Mehöböp, nġaa sënë rëḳ anon jaḳ gëp tena?” Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Vu nyëġ sën heljënġ neggëp lo, og ḳadanii denesup sir ya timu in bë dega.”   
\c 18  
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Avëh Ti Vonġin Bë Jaas Doḳ Vu Yi  
\p
\v 1 Lob Yesu nër ġaġek peggirinsën ti vu sir in bë tahu sir beyö denajom jaḳ noh vu buk gesu nij tebö.  
\v 2 Nër bë, “Jaas sën nenġo ġaġek lo ti nedo nyëġ böp ti. Lob jaas ti sënë su neggönengin Anutu rë, log su kwa nevo mehönon ving rë.  
\v 3 Lob avëh alov ti nedo nyëġ böp sënë ving. Lob neya vu jaas sënë yoh vu buk menenër vu bë, ‘Mehöti vonġ paya vu sa, om gwenġo sa ġaġek megwero.’  
\v 4 Loḳ jaas sënë kwa vo muġin bë su rëḳ doḳ vu yi rë, lob nedo hus ading teka. Loḳ tum yom kwa vo loḳ ayo bë, ‘Sa su nahönengin Anutu rë, gesa su kwaġ nevo mehönon rë.  
\v 5 Rëḳ avëh alov sënë yam neketaġ vu sa mekeduung raḳ, om maam yiḳ ggovek gesedoḳ vu yi in ġaġek. In maḳ rëḳ medo menam vu sa nabë sënë rot besa niġ tebö jaḳ na veröḳ yi.’”   
\p
\v 6 Log Mehöböp Yesu loḳ tepëḳ bë, “Ham nġo jaas nipaya sënë yi ġaġek,  
\v 7 om ham kwamin nevo bë? Alam sën Anutu ggooin sir raḳ tu yi nġaa bedenesu vu yi buk los ranġah pin lo, og ham kwamin nevo bë maḳ su rëḳ doḳ vu sir in ġaġek rë? Maḳ rëḳ geġin hus ading rot, gesu doḳ vu sir pevis rë? Ma.  
\v 8 Sa nanër vu ham nabë: Rëḳ genġo hir ġaġek bedoḳ vu sir pevis. Rëḳ mu vu tamusën sën Mehönon Nalu nom lo, og maḳ rëḳ natöḳ vu yi alam la gedenegevonġ geving yi medemedo ma rëḳ nama?”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam Parisai* Los Mehö Sën Neḳo Takës  
\p
\v 9 Log Yesu nër ġaġek peggirinsën ti vu alam vahi sën yö kwaj nevo sir bë sir alam yohvu gedenelë alam vahi pin bë nij paya lo bë,  
\v 10 “Mehö luu kwaj nevo bë denajom jaḳ, lob luho deraḳ medeya dub vabuung böp. Parisai* ngwë, log alam sën deneḳo takës* lo ngwë.  
\v 11 Parisai* sënë nare ya, bevenġev raḳ loḳ ayo nebë sënë, ‘Oo Anutu, sa kwaġ vesa vu honġ, in sa su nebë alam vahi rë. In sir og kwaj luu bedenevo alam hir nġaa vër. Gesir alam nij paya, gedenevonġ baggëb. Rëḳ sa og su nebë sën sir-ë rë. Gesa su nebë mehö neḳo takës* sën nare agi ving rë.  
\v 12 Sayeġ neggërin nos buk luu luu neyoh vu soda ti ti. Log nġaa pin sën sa nehaḳo lo, og sa nehetunġ ya yu nemadluho, lob sa navo ti vu honġ.’  
\v 13 Rëḳ mehö sën neḳo takës* lo, og yö nare ggëp ading, log nilël bë su barah mala jaḳ yaġek, gaḳ petap babu log jom raḳ bë, ‘Oo Anutu, sa mehö niġ paya, rëḳ mu kwam gevonġin sa!’   
\p
\v 14 Om sa nanër vu ham nabë: Anutu nër mehö sën neḳo takës* agi bë yi mehö yohvu beyah meya yi begganġ los nipaya masën. Gaḳ mehö ngwë sënë og ma. In mehöti bë yö geḳo yi jaḳ, og Anutu rëḳ dahun yi. Gaḳ mehöti sën yö dahun yi lo, og Anutu rëḳ geḳo arë jaḳ.”   
\s1 Yesu Jom Raḳ Hurmahen  
\r (Mt 19:13-15; Mk 10:13-16)  
\p
\v 15 Loḳ deḳo hurmahen deyam vu Yesu, in bë gebë nema jaḳ sir. Rëḳ yi hur maluh delë, lob denërin sir.  
\v 16 Rëḳ ma geYesu tahi hurmahen deyam vu yi, log nër bë, “Ham gwevonġ hurmahen denam vu sa. Ham su gwërin sir, in alam sën ayoj neyam timu vu sa nebë hurmahen lo, og rëḳ demedo doḳ Anutu-yi-nyëġ.  
\v 17 Om sa nanër vu ham yönon nabë: Mehöti sën su ayo na timu vu Anutu-yi-nyëġ nabë hurmahen rë lo, og su yoh vu bë rëḳ doḳ na rë.”   
\s1 Ġaġek Raḳ Ggev Sën Yi Nġaa Nġahiseḳë Neggëp Vu Yi  
\r (Mt 19:16-30; Mk 10:17-31)  
\p
\v 18 Loḳ ggev ti loḳ tepëḳ in yi bë, “Tatovaha! Honġ mehö nim vesa anon, om sëḳ ġevonġ nabë va in sena medo malaġ-tumsën degwata los degwata?”  
\v 19 Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġenër sa bë sa niġ vesa in va? In Anutu yö timu og nivesa.  
\v 20 Ġeraḳ Anutu yi horek ni ggovek ya bë: Su gwevonġ baggëb. Su ġengis mehönon medenadiiḳ. Su ġeġodeḳ nġaa. Su ġenanër ġaġek tetuhinsën jaḳ mehö ngwë. Ġeġurek amam lu atam babuj.”  
\v 21 Loḳ ggev lo nër yah vu bë, “Ëë-ë, sënëḳ senġo nahën hurmahen, log sa nesepa loḳ horek pin sënë rot beverup gwëbeng sagi.”  
\v 22 Yesu nġo lob nër yah vu yi bë, “Log nġaa ti nahën. Gwevonġ honġ ḳupeḳ pin bemehö la debaġo, lob ġebo monë sën gweḳo jaḳ lo gelek alam sën hej nġaa nema in sir lo. Gwevonġ nabë sënë log mëm ġenam ġesepa sa, gemëm honġ ḳupeḳ nivesa rëḳ gëp vu yaġek.”  
\v 23 Rëḳ ggev sënë nġo ġaġek sënë, lob ayo maggin rot. In yi mehö ḳupeḳ degwa.   
\p
\v 24 Yesu lë yi lob nër bë, “Alam sën hir ḳupeḳ nġahiseḳë lo, bë dedoḳ na Anutu-yi-nyëġ og rëḳ debimengin rot.  
\v 25 Yönon, kamer bë gurek na rureḳ len, og yiḳ huk böpata rot, rëḳ mu nabë mehö-los-bengö-ggoreksën ti gevonġ in nabë doḳ na Anutu yi nyëġ og sagaḳ huk böpata rot kesuu.”  
\v 26 Alam denġo ġaġek sënë lob denër bë, “Om maḳ re yoh vu bë rëḳ medo mala-tumsën degwata?”  
\v 27 Loḳ Yesu nër bë, “Nġaa sën mehönon su deyoh vu bë degevonġ rë lo, og Anutu yö yoh vu bë gevonġ.”   
\p
\v 28 Loḳ Pita nër bë, “Gwelë! He hevuu he nyëġ los he nġaa pin ya, gehe yam medo nesepa honġ.”  
\v 29 Lob Yesu nër vu sir bë, “Sa nanër vu ham nabë: Alam pin sën kwaj nevo Anutu-yi-nyëġ, bedenevuu hir begganġ, gevenëj, garij lo, gamaj los ataj, genaluj lo lo,  
\v 30 og Anutu rëḳ bo nġahiseḳë doḳ nah vu sir doḳ buk sënë, log rëḳ demedo malaj-tumsën degwata los degwata vu tamusën.”   
\s1 Yesu Nër Beron Netu Löö Bë Rëḳ Nadiiḳ Gekedi Jaḳ Gökin  
\r (Mt 20:17-19; Mk 10:32-34)  
\p
\v 31 Lob Yesu ḳo sir nemadluho-bevidek-luu lo ya, benër vu sir bë, “Ham nġo! Gwëbeng hil naraḳ menaya Yerusalem. Lob ġaġek pin sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu raḳ Mehönon Nalu wirek meneggëp lo vonġin anon jaḳ.  
\v 32 In rëḳ debo yi doḳ na alam-yu-ngwë nemaj. Lob rëḳ denanër pelë jaḳ yi, gedegevonġ paya vu yi, gedepesuv nyëj ḳos jaḳ yi.  
\v 33 Log rëḳ debeek yi, log mëm dengis yi menadiiḳ. Rëḳ mu buk natu löö jaḳ, lob rëḳ kedi jaḳ nah gökin.”  
\v 34 Rëḳ yi hur maluh su deraḳ ġaġek sënë ni rë. In neggëp vunsën in sir lob su kwaj töḳ raḳ degwa rë.   
\s1 Yesu Ro Mehö Mala Ḳenod Ti Menivesa Raḳ  
\r (Mt 20:29-34; Mk 10:46-52)  
\p
\v 35 Yesu ya verup Yeriko, lob mehö mala ḳenod ti nedo loḳ aggata nenga bemedo neketaġ monë lu nġaa vu alam bë dedoḳ vu yi.  
\v 36 Lob nġo dedun bë alam yu böpata to deneyam, lob loḳ tepëḳ vu sir bë, “Denevonġ va?”  
\v 37 Loḳ denër vu bë, “Yesu vu Nasaret verup.”  
\v 38 Lob tahi ya bë, “Yesu! Davit* yi mewis-e! Kwam gevonġin sa.”  
\v 39 Loḳ alam sën denemuġin lo depetupek raḳ yi bë aye nama. Rëḳ ma gepasanġ netahi menegeyeh loḳ bë, “Davit* yi mewis-e! Kwam gevonġin sa!”  
\v 40 Lob Yesu ya nare genër vu sir bë degeḳo yi na vu yi. Ya verup, lob Yesu loḳ tepëḳ vu yi bë,  
\v 41 “Ġevonġin bë sa ġevonġ nabë va vu honġ-a?” Loḳ nër bë, “Mehöböp, sa bë gwevonġ besa malaġ natum gökin.”  
\v 42 Lob Yesu nër vu bë, “Malam natum. Ayom yam timu vu sa om vonġ bemalam nivesa raḳ.”  
\v 43 Lob pevis bemala nivesa raḳ avuti genelë nyëġ. Lob tamuin Yesu meneya, geneḳo Anutu arë raḳ. Galam pin sën delë nġaa agi deḳo Anutu arë raḳ ving.   
\c 19  
\s1 Sakeus Yi Ġaġek  
\p
\v 1 Lob Yesu loḳ ya Yeriko in bë noh na bena.  
\v 2 Loḳ mehöti arë nebë Sakeus nedo. Alam-deneḳo-takës* hir ggev ti yi, beyi mehö neggorek monë nġahiseḳë.  
\v 3 Lob kwa nevo bë gelë Yesu mejaḳ ni nabë yi mehö nebë va. Rëḳ yi mehö vaha dus besu yoh vu bë rëḳ gelë yi nivesa rë, in alam nġahi rot medeggërin yi.  
\v 4 Lob seröġ bemuġin beya meraḳ ya ḳele map ti in bë mëm gelë Yesu. In raḳ ni bë rëḳ na berup sagu.  
\v 5 Lob Yesu ya verup bevarah mala raḳ melë yi, lob nër ya vu bë, “Sakeus, ġeduḳ pevis meġenam! In sëḳ medo geving honġ doḳ böm pehi sënë.”  
\v 6 Lob luḳ pevis beḳo Yesu raḳ meya yi begganġ los kwa vesa.  
\v 7 Alam delë nebë sënë, lob ahëj sengën medenër bë, “Ya neggëp loḳ mehö nipaya ti sagu yi begganġ in va?”   
\p
\v 8 Lob Sakeus ya nare benër vu Mehöböp bë, “Mehöböp, gwenġo rë. Sëḳ ġevonġ sa nġaa pin vahi vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo. Log alam sën sa tetuhin sir gesehodeḳ hir nġaa ti ti lo, og sëḳ ġevonġ nġaa lubeluu lubeluu doḳ nah vu sir.”  
\v 9 Lob Yesu nër vu yi bë, “Gwëbeng sënë, Anutu ḳol alam begganġ ayo ti sënë yah vu yi. In mehö sënë og degwa vu Abraham ving.  
\v 10 Yönon, Mehönon Nalu yam in bë sero mehönon sën malaj nema lo begeḳo sir nah.”   
\s1 Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam Böp Ti Vo Monë Vu Yi Hur Nemadluho  
\p
\v 11 Denġo ġaġek sënë ggovek, log nër ġaġek peggirinsën ti vu sir. In ya verup dus raḳ Yerusalem, lob kwaj nevo bë buk dus raḳ bAnutu-yi-nyëġ vonġin anon jaḳ pevis avuti.  
\v 12 Lob nër vu sir bë, “Mehö böp ti bë na nyëġ ading ti jaḳ in degetunġ yi natu mehö-los-bengö benom geġin yi alam pin.  
\v 13 Lob supin yi hur nemadluho yam bevo monë ḳapiya luu luu ggelek sir pin, log nër vu sir bë, ‘Ham medo gwevonġ huk baġosën jaḳ monë sënë rot, besenom geto sënë gökin.’   
\p
\v 14 Rëḳ yi alam nij nelëlin yi, om ya, log devonġ mehö la detamuin yi medeya beya denër bë, ‘He nimin lël bë mehö saga su natu he mehö-los-bengö megeġin he!’  
\v 15 Rëḳ ma gedetunġ yi tu hir mehö-los-bengö ggovek geyom to. Lob nër bë, ‘Ham tahi alam sën sevo monë vu sir lo nam. Sa bë ġalë nabë sir ti ti deneḳo va la va la loḳ ya ving-a?’   
\p
\v 16 Lob mehöti nare yam muġin benër ya bë, ‘Mehö böp, sa hevonġ huk baġosën raḳ honġ monë ḳapiya luu sënë, log sa haḳo ḳapiya mehödahis sënë loḳ yam ving.’  
\v 17 Lob mehö-los-bengö nër vu yi bë, ‘Honġ hur nivesa beġevonġ huk nivesa rot. Ġenemalamin nġaa mahen sënë nivesa, om sëḳ ġevonġ begweġin nyëġ böp yu nemadluho.’   
\p
\v 18 Log mehö ngwë sën netu luu nare benër ya bë, ‘Mehö böp, sa hevonġ huk baġosën raḳ honġ monë ḳapiya luu sënë, log gwëbeng sa haḳo ḳapiya nemadluho sënë loḳ yam ving.’  
\v 19 Lob mehö-los-bengö nër vu yi bë, ‘Om sëḳ ġevonġ nyëġ böp yu nemadvahi in gweġin.’   
\p
\v 20 Loḳ hur ti verup nare yam, benër ya bë, ‘Mehö böp, honġ monë ḳapiya luu sën lo sënë. Sa hebom loḳ tob nyë dus teka besa heġin nivesa beyö nedo rot.  
\v 21 In sa nehalë honġ bë honġ mehö nim wëëk. Nġaa sën mehö ngwë denetunġ menedo lo, og ġeneḳo. Genos sën mehö ngwë denevaroh lo, og ġenelev anon. Om sën sehönengin honġ, lob honġ monë ḳapiya luu sën lo yö nedo.’   
\p
\v 22 Lob mehö-los-bengö nër vu mehö sënë bë, ‘Honġ sënë, nim paya rot! Maḳ sëḳ ġevonġ ġaġek vu honġ jaḳ nġo honġ ġaġek saga rë. Maḳ ġeraḳ ni yönon bë sa mehö niġ wëëk, bemehö ngwë denetunġ nġaa nedo loḳ sa nehako, gesa nalev nos sën mehö ngwë denevaroh lo? Yönon-a? Sa nehevonġ nebë sënë?  
\v 23 Rëḳ nebë va sën su ġetunġ sa monë loḳ ya begganġ-monë-yi in bë senom og sa ġaḳo teka sevöḳ geving rë-ë?’  
\v 24 Log nër vu alam sën denare dus vu lo bë, ‘Ham bo monë ḳapiya luu saga vër in mehö saga, gebo nah geving vu mehö sën ḳapiya mehödahis nedo vu yi lo.’   
\p
\v 25 Loḳ denër yah vu bë, ‘Mehö böp, mu ḳapiya mehödahis neggëp vu yi vorot.’   
\p
\v 26 Loḳ nër bë, ‘Sa nanër vu ham nabë mehöti sën nġaa neggëp vu yi lo, og sëḳ bo la gökin geving vu. Gaḳ mehöti sën yi nġaa su neggëp rë lo, og sëḳ bo teka sën neggëp vu yi lo vër in yi.  
\v 27 Rëḳ alam sën denelë sa paya benij lël bë sa su natu hir mehö-los-bengö lo, og ham gweḳo sir nam sënë beham ngis sir bedenadiiḳ jaḳ sa malaġ.’”   
\s1 Yesu Loḳ Ya Yerusalem Nebë Mehö-los-bengö  
\r (Mt 21:1-11; Mk 11:1-11; Jn 12:12-19)  
\p
\v 28 Yesu nër ġaġek sënë ggovek, log muġin betetuu aggata meneya Yerusalem.  
\v 29 Ya verup dus raḳ Betpage los Betania ggëp Ḳedu Ḳele-oliv, lob vonġ yi hur maluh luu deya,  
\v 30 genër vu luho bë, “Melu na medoḳ na begganġ-bu ti sën melu malamin neya agu, lob melu rëḳ gwelë gedeseyu dogi nalu ti menare dus vu aggata avi. Mehöti su raḳ dogi sënë wirek rë, lob melu kwevelekin begweḳo nom.  
\v 31 Genabë mehöti doḳ tepëḳ nabë, ‘Melu gwevonġ va vu dogi sagi?’ og melu nanër nah nabë, ‘Mehöböp bë jaḳ mena’.”   
\p
\v 32 Yesu vonġ luho ya, lob luho ya detöḳ vu nġaa pin yoh vu sën nër vu luho lo.  
\v 33 Luho medo denekevelekin dogi sënë, loḳ dogi ala loḳ tepëḳ in luho bë, “Melu nekwevelekin dogi nalu sënë in gwevonġ va vu?”  
\v 34 Loḳ luho denër yah bë, “Mehöböp bë jaḳ mena.”   
\p
\v 35 Lob luho deḳo dogi medeya vu Yesu. Lob delah hir tob raḳ ya dogi demi, log detunġ Yesu raḳ ya nedo vavunë.  
\v 36 Bemëm neraḳ meneya, galam pin kwaj vesa rot vu yi bedenevah hir tob ggök aggata geneggök,  
\v 37 beya deverup dus raḳ sën aggata nehöö Ḳedu Ḳele-oliv. Lob yi hur maluh pin sën denesepa yi lo, gesir nġahiseḳë saga kwaj vo yah nġaa böp böp pin sën nevonġ bedenelë wirek lo, lob kwaj vesa bedenepisekin medeneḳo Anutu arë raḳ bë:   
\q1
\v 38 “Anutu gevonġ semusemu vu mehö-los-bengö sën neyam los Mehöböp niwëëk!  
\q1 Ġaġek ahë yes raḳ neggëp yaġek,  
\q2 log Anutu arë böpata los niḳapiik nivesa neggëp yaġek vavunë!”   
\p
\v 39 Log alam Parisai* la deloḳ ya alam yu böpata saga vuheng belosho deneya, lob denër vu Yesu bë, “Tatovaha, ġenanërin honġ hur maluh lo sënë nabë ayej nama.”  
\v 40 Loḳ nër yah vu sir bë, “Sa nanër vu ham nabë: Bë ayej nama, og ġelönġ lo sënë yö rëḳ denapisek.”   
\s1 Yesu Su Raḳ Yerusalem  
\p
\v 41 Loḳ Yesu ya verup dus raḳ, lob mala ya melë nyëġ böp Yerusalem, lob su raḳ.  
\v 42 Su raḳ bë, “Nabë yiḳ ġejaḳ mehö sën yoh vu bë gevonġ honġ beġemedo revuh lo ni gwëbeng sagi, og mëm sënë nivesa. Rëḳ ma gemehö sënë neggëp vunsën in honġ, gesu ġeraḳ ni rë.  
\v 43 Gwenġo rë, buk ti vonġin berup, lob alam sën degevonġ beġö vu honġ lo rëḳ nam dedev lii beġö yi medetetup doḳ honġ. Log rëḳ deketumin honġ vahi vahi.  
\v 44 Lob rëḳ dekevoh honġ geving nalum lo pin sën denedo loḳ honġ lo na. Log su rëḳ degönengin ġelönġ ngwë gejaḳ medo ngwë vavunë rë. In su kwam nevo buk sën Anutu yam in bë doḳ vu honġ lo rë.”   
\s1 Yesu Tii Alam Sën Denebaġo Nġaa Loḳ Dub-vabuung-böp Lo  
\r (Mt 21:12-17; Mk 11:15-19; Jn 2:13-22)  
\p
\v 45 Log loḳ ya dub-vabuung-böp ayo, lob tii alam sën denevonġ huk baġosën loḳ ayo lo.  
\v 46 Genër vu sir bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë: Sa begganġ, og yö rëḳ natu begganġ jom-raḳsën-yi. Rëḳ ham vonġ beyah tu alam hodeḳ bej waaḳ vunsën raḳ.”   
\p
\v 47 Log nenër ġaġek vu alam yoh vu buk loḳ dub-vabuung-böp ayo. Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev, galam-horek-yi, galam ggev, bedenesero aggata in bë dengis yi menadiiḳ.  
\v 48 Rëḳ alam pin nij wëëk bë degenġo yi ġaġek, lob ggev lo su detöḳ raḳ aggata ti rë.   
\c 20  
\s1 Deloḳ Tepëḳ In Yesu Bë Re Vo Niwëëk Vu Yi  
\r (Mt 21:23-27; Mk 11:27-33)  
\p
\v 1 Buk ti, lob Yesu medo netateḳin ġaġek vu alam loḳ dub-vabuung-böp genenër Bengö Nivesa ranġah vu sir. Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi, galam ggev, bedeya vu yi.  
\v 2 Bedeloḳ tepëḳ vu yi bë, “Ġenanër vu he nabë: Re vo niwëëk vu honġ benër bë gwevonġ huk nabë sënë? Re ggooin honġ raḳ-a?”  
\v 3 Loḳ nër yah vu sir bë, “Kë, om sa bë doḳ tepëḳ in ġaġek ti nök vu ham rë. Ham nanër vu sa nabë:  
\v 4 Sën Jon neripek alam lo, og yam vu yaġek, ma sepa loḳ mehönon vu dob kwaj?”  
\v 5 Lob yö desap sir raḳ medenër bë, “Nabë hil nanër nah nabë: ‘Yam vu yaġek’, og rëḳ doḳ tepëḳ nom nabë: ‘Rëḳ nebë va sën ham su nevonġ ving yi rë-ë?’  
\v 6 Log nabë hil nanër nabë: ‘Sepa loḳ mehönon vu dob kwaj’, og rëḳ alam detengwa hil jaḳ ġelönġ. In kwaj neya niwëëk vu yi bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti.”  
\v 7 Lob maam denër yah vu Yesu bë, “He duġin degwa-o!”  
\v 8 Lob Yesu nër yah vu sir bë, “Nebë saga, om sa su rëḳ nanër mehö sën ggooin sa raḳ lo vu ham rë.”   
\s1 Yesu Nër Ġaġek Peggirinsën Raḳ Alam Nij Paya Deneġin Huk Wain  
\r (Mt 21:33-46; Mk 12:1-12)  
\p
\v 9 Nër nebë saga, log nër ġaġek peggirinsën sënë vu alam bë, “Mehöti varoh huk wain bengö ti, lob vo huk sënë loḳ ya alam la nemaj in bë degeġin medegeḳo anon vahi natu yiyi gevahi natu hej. Log tah yi ya nedo nyëġ ading ti beya nedo hus ading rot.  
\v 10 Log buk sën wain anon nemoneḳ lo dus raḳ, lob vonġ yi hur ti ya vu alam sën deneġin yi huk wain lo in bë debo yiyi la behur geḳo nah vu yi. Rëḳ alam lo deveek hur saga, gedevonġ yi yah meya nema meris.  
\v 11 Loḳ vonġ hur ngwë yah meya vu sir ggökin. Rëḳ desis yi ving bedevonġ paya vu yi, gedevonġ yi yah meya nema meris.  
\v 12 Lob yiḳ vonġ hur ti yah ggökin netu beron löö. Rëḳ desis yi gedepengah, log detë yi yah dobnë.  
\v 13 Devonġ nebë sënë, lob huk ala kwa vo bë, ‘Maḳ sëḳ ġevonġ nabë tena? Maam sa ġevonġ senġo naluġ sën sahëġ neving yi lo na, in mëm maḳ rëḳ degurek babu.’  
\v 14 Rëḳ alam lo delë bë nalu ya verup, lob yö denër vu sir bë, ‘Mehö sën agi rëḳ doḳ nah ama ben begeḳo ama yi nġaa pin, om ham-o! Hil angis yi menadiiḳ. In mëm huk sënë natu hil nġaa.’  
\v 15 Lob derot yi yah dobnë, beyah desis mediiḳ. Om huk wain ala sënë maḳ rëḳ gevonġ nabë va vu sir-a?  
\v 16 Rëḳ na, lom kevoh alam sën deneġin huk wain agi bemalaj nama na, log bo huk wain sënë vu alam mewis la bedegeġin.” Alam denġo ġaġek sënë lob denër bë, “Maam nġaa nabë saga og nök gëp!”   
\p
\v 17 Rëḳ Yesu gët sir geloḳ tepëḳ in sir bë, “Bë nama og ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo nër bë va? Sën nër bë:  
\q1 ‘Alam sën denelev begganġ lo nij lëlin ġelönġ ti sënë,  
\q2 rëḳ mu netu ġelönġ niwëëk begganġ nyëḳetu yi.’   
\p
\v 18 Mehönon pin bë debës bedengis sir jaḳ ġelönġ sënë, og rëḳ deḳataḳ jaḳ pin. Log nabë ġelönġ sënë geto mejaḳ gëp mehöti, og rëḳ natul mehö sënë bemetes na.”   
\p
\v 19 Lob alam-horek-yi losho alam-deneḳo-seriveng hir ggev deraḳ ni bë Yesu nenër ġaġek peggirinsën sënë raḳ sir. Lob devonġin bë denajom yi ahon doḳ buk sënë, rëḳ deggönengin alam.   
\s1 Deloḳ Tepëḳ Vu Yesu Bë Yoh Vu Bë Degetë Takës Vu Alam Rom Hir Mehö-los-bengö Sisar*?  
\r (Mt 22:15-22; Mk 12:13-17)  
\p
\v 20 Lob tum alam ggev medo deneġin yi. Log devonġ hir mehö la ya deloḳ yi medenelë. Lob ya detetuhin bë sir alam yohvu, in bë denajom yi ahon jaḳ ġaġek la bedegevonġ doḳ nah nemaj gena ġaġek vu kiap böp.  
\v 21 Lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha, he nehanġo honġ ġaġek bë honġ ġaġek neya niröp, beġenenër ġaġek niröp vu alam. Su ġenehönengin alam sën los arëj lo malaj rë. Gaḳ ġenetateḳin Anutu yi ġaġek vu alam los anon mu.  
\v 22 Om kwam nevo bë? Yoh vu bë hil ġetunġ takës vu alam Rom hir mehö-los-bengö Sisar* ma nama?”  
\v 23 Rëḳ Yesu raḳ hir ġaġek tetuhinsën sënë ni, lom nër yah vu sir bë,  
\v 24 “Ham tato monë ġahis ti nam besa ġalë rë.” Devo ya lob nër bë, “Re ḳenu los arë sën raḳ neggëp agi?” Loḳ denër yah bë “Sisar*.”  
\v 25 Lob nër yah vu sir bë, “Om ham gwevonġ Sisar* yi nġaa nah vu Sisar*. Log Anutu yi nġaa, og ham bo nah vu Anutu.”  
\v 26 Lob su deyoh vu bë denatöḳ vu ġaġek ti jaḳ yi gëp alam malaj medenajom yi ahon rë. Gaḳ ḳenuj ya in ġaġek sën nër lo, lob ayej ma.   
\s1 Deloḳ Tepëḳ Vu Yesu In Sën Mehönon Denadiiḳ Gedekedi Jaḳ Nah Lo  
\r (Mt 22:23-33; Mk 12:18-27)  
\p
\v 27 Alam Sadukai* denenër bë alam-diiḳsën og su rëḳ dekedi jaḳ nah rë. Lob sir la deya vu Yesu,  
\v 28 bedeloḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha, Moses kevu horek ti vu hil meneggëp bë, ‘Nabë mehöti geḳo avëh, rëḳ nadiiḳ geluho naluj nama, og ari geḳo yi alov natu venë beluho degeḳo naluj vu ari sën diiḳ lo.’  
\v 29 Lob hur maġëm ti losho ari lo, sir nemadvahi-bevidek-luu denedo. Lob arij aġuu ḳo avëh, lob nalu ma gediiḳ.  
\v 30 Lob ari amon ḳo yi alov loḳ diiḳ ving.  
\v 31 Lob ari gwee vonġ nebë saga ving, beya metöḳ meggi. Besir pin deḳo avëh timu sënë, rëḳ naluj ma, gedediiḳ pin.  
\v 32 Log mëm avëh diiḳ raḳ neggëp hus.  
\v 33 Om ġenanër nabë najeeng sën mehönon diiḳsën dekedi jaḳ nah lo, og avëh sënë rëḳ natu arij ti tena venë? In sir pin deḳo avëh timu sënë netu venëj.”   
\p
\v 34 Loḳ Yesu nër yah vu sir bë, “Maluh los avëh deneḳo sir loḳ buk sënë.  
\v 35 Gaḳ maluh los avëh sën Anutu nër bë yoh vu bë rëḳ dekedi jaḳ nah medemedo malaj-tumsën lo, og su rëḳ degeḳo sir doḳ Buk-tamusën rë.  
\v 36 In su deyoh vu bë denadiiḳ gökin rë. Gaḳ rëḳ demedo nabë angër lo. Anutu rëḳ gevonġ bedekedi jaḳ nah gëp bedub, om rëḳ denatu yö nalu lo.  
\v 37 Log Moses tato vu hil ving bë alam-diiḳsën denekedi raḳ yah ggëp bedub. In kevu raḳ Mehöböp meneggëp loḳ ġaġek sën nengwah netum loḳ ḳele yu dabun ti lo bë, ‘Abraham yi Anutu, gIsaak yi Anutu ga, Yakop yi Anutu.’  
\v 38 Om nabë mehönon denadiiḳ bemalaj nama na veröḳ yi, og su yoh vu bë rëḳ nanër nabë lööho hir Anutu yi rë. Gaḳ lööho denedo malaj-tumsën, in Anutu og alam malaj vesa los malaj-tumsën hir Anutu yi. In nelë mehönon pin bë sir pin denedo malaj-tumsën.”   
\p
\v 39 Nër nebë sënë, lob alam-horek-yi la denër yah vu bë, “Tatovaha, ġenër ya meyoh vu.”  
\v 40 Lob nij nemum in yi besu deloḳ tepëḳ in yi ggökin yah rë.   
\s1 Yesu Loḳ Tepëḳ Vu Alam Parisai* In Mehö Sën Anutu Ggooin Raḳ In Bë Geḳo Hil Nah Lo  
\r (Mt 22:41-46; Mk 12:35-37)  
\p
\v 41 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Log nebë tena sën denenër Kerisi* bë degwa vu Davit*-ë?  
\v 42 In Davit yö nër raḳ avi beneggëp loḳ ḳapiya Saam bë:  
\q1 ‘Mehöböp nër vu sa Mehöböp bë:  
\q2 “Ġemedo sa nemaġ vesa.   
\q1
\v 43 Gevu tamusën og sëḳ ġetunġ alam sën denelë honġ paya lo  
\q2 dedoḳ na vaham ġebinë.” ’   
\m
\v 44 Yi degwa vu Davit*, loḳ nebë tena sën Davit nër yi bë yi Mehöböp-ë?”   
\s1 Alam-horek-yi Denevonġ Nipaya Nebë Sënë  
\r (Mt 23:1-36; Mk 12:38-40; Lk 11:37-54)  
\p
\v 45 Alam pin nahën medo denenġo Yesu yi ġaġek, lob nër vu yi hur maluh bë,  
\v 46 “Ham gweġin ham in alam-horek-yi. In ahëj neving bë dejöp tob ading nivesa vesa. Log ahëj neving bë alam debengwënġ vu sir medegeḳo sir jaḳ doḳ alam tabaaḳ. Gahëj neving panġsën bë na demedo lël mala gëp alam malaj doḳ dub-supinsën-yi ayo, gahëj neving bë jaḳ na dega nos namuġin gëp nyëġ-nos-böp-yi.  
\v 47 Alam sënë deneraa avëh alov hir begganġ yah vu sir, log denekuung raḳ bedenevenġev raḳ hus ading. Om doḳ buk-ġaġek-yi, og rëḳ denatöḳ vu maggin böpata rot mekesuu.”   
\c 21  
\s1 Avëh Sën Hen Monë Ma Lo Tunġ Seriveng Vu Anutu  
\r (Mk 12:41-44)  
\p
\v 1 Log Yesu vër mala raḳ menelë alam-los-bengöj-ggoreksën lo vahi, geya denetunġ seriveng luḳ ya keröng-monë-yi vu Anutu.  
\v 2 Lob lë avëh alov ti sën hen monë ma, lob yiḳ tunġ monë ḳöḳ teka luu mu luḳ ya keröng.  
\v 3 Lob nër bë, “Sa nanër yönon vu ham nabë: Avëh alov sën hen monë ma agi të monë böpata rot bekesuu alam vahi pin.  
\v 4 Senër nebë sënë in sir mehönon-los-bengöj-ggoreksën behir nġaa nġahiseḳë nedo vu sir, gaḳ sën denetunġ lo og yiḳ metes. Gaḳ avëh sënë og su hen vahi nedo rë, rëḳ yö keyoveḳin keröng ahë degwa raḳ metunġ yi nġaa pin tu seriveng gehen monë nos yi ma.”   
\s1 Yesu Nër Bë Rëḳ Debasap Dub-vabuung-böp  
\r (Mt 24:1-2; Mk 13:1-2)  
\p
\v 5 Log mehö la denevengwënġ raḳ dub-vabuung-böp medenenër bë, “Devuneḳ vu begganġ sënë raḳ ġelönġ nivesa vesa los ḳupeḳ sën detunġ tu seriveng vu Anutu lo bemalanġeri rot.” Loḳ Yesu nër bë,  
\v 6 “Nġaa pin sën ham nelë gwëbeng agi, og buk ti vonġin berup, lob su rëḳ degönengin ġelönġ ti gejaḳ medo ngwë vavunë rë. Gaḳ rëḳ dekevoh pin bedegetë geto yoh yoh.”   
\s1 Yesu Nër Bë Maggin Nġahiseḳë Rëḳ Berup  
\r (Mt 24:3-14; Mk 13:3-13)  
\p
\v 7 Lob deloḳ tepëḳ vu yi bë, “Tatovaha, nġaa sën ġenër lo rëḳ anon jaḳ doḳ buk tena? Geva rëḳ tato vu he nabë nġaa sënë vonġin anon jaḳ-a?”  
\v 8 Loḳ Yesu nër yah bë, “Ham gweġin ham nivesa, in mehö la rëḳ degekuungin ham. Alam nġahiseḳë rëḳ denam bedenanër sarëġ jaḳ nah sir nabë, ‘Mehö sën lo yiḳ sa sënë.’ Log rëḳ denanër nabë, ‘Buk dus raḳ ggovek ya.’ Rëḳ mu ham su sepa sir mena.  
\v 9 Log ham rëḳ gwenġo beġö bengö los dedun nabë vonġin berup, og ham su ḳenumin berup. In nġaa nebë sënë yö rëḳ nam, gaḳ Buk-tamusëneḳ yö rëḳ nahën.”   
\p
\v 10 Log nër vu sir ving bë, “Alam dob ngwë rëḳ dekedi belosho alam dob ngwë dengis sir. Log mehö-los-bengö ngwë losho yi alam rëḳ dekedi belosho mehö-los-bengö ngwë losho yi alam dengis sir.  
\v 11 Log jemapi böpata rëḳ gee jaḳ dob beron beron. Log alam nyëġ la rëḳ denatöḳ jaḳ meyip los niraḳsën aggagga. Log ham rëḳ gwelë nġaa böp böp genġaa aggagga sën rëḳ gevonġ beham ḳenumin berup in lo gëp yaġek babu.   
\p
\v 12 Rëḳ mu nġaa pin sënë yö rëḳ nahën, log rëḳ denajom ham ahon, bedegevonġ paya vu ham. Rëḳ degevonġ beham gwevonġ ġaġek doḳ dub-supinsën-yi log degetunġ ham na ḳarabus. Log rëḳ degeḳo ham na bare alam-los-bengöj böp los kiap böp lo malaj in sa alam ham.  
\v 13 Lob doḳ buk sënë, og yiḳ ham nanër sa ranġah vu sir.  
\v 14 Om ham medo kwamin veröḳ, gaḳ ham su medo mekwamin bo ġaġek sën ham nanër nah vu sir lo.  
\v 15 In senġo rëḳ ġevonġ ġaġek sën ham nanër nah vu sir lo doḳ nök ham avimin, besebo kwa nivesa vu ham. Lob alam sën degelë ham paya lo su deyoh vu bë dekeyëh, ma dedahun ġaġek sën sebo vu ham agi rë.   
\p
\v 16 Ham amamin los atamin garimin, geham alam sën ham degwa ti lo, geham nimin papu lo, yö rëḳ denanër ham ranġah vu alam sën dengis ham lo. Lob rëḳ dengis ham la medenadiiḳ.  
\v 17 Log alam pin rëḳ ahëj sengën böp rot vu ham, in sa alam ham.  
\v 18 Rëḳ mu ham yumin viis ti su rëḳ mala nama doḳ ham yumin rë.  
\v 19 Bë ham najom sa ahon bemedo los nimin wëëk, og ham rëḳ medo malamin-tumsën.”   
\s1 Yesu Nër Bë Rëḳ Degevonġ Paya Vu Yerusalem  
\r (Mt 24:15-21; Mk 13:14-19)  
\p
\v 20 “Rëḳ mu ham rëḳ gwelë nabë alam-beġö-yi nök detetup doḳ Yerusalem, og ham jaḳ ni nabë buk sën debasap Yerusalem lo yök dus raḳ saga.  
\v 21 Doḳ buk saga og alam sën denedo Yudea lo, rëḳ debeya bedena ḳedu. Galam sën denedo loḳ Yerusalem lo, rëḳ degevuu nyëġ saga gedebeya medena nyëġ ngwë. Galam sën su denedo loḳ nyëġ böp agi rë lo, og su rëḳ debeya menah dedoḳ na rë.  
\v 22 Buk sënë og buk sën Anutu rëḳ bo doḳ nipaya nyëvewen lo, lob ġaġek pin sën neggëp loḳ yi ḳapiya lo rëḳ anon jaḳ.  
\v 23 Gëpin avëh sën naluj nare loḳ ayoj lo, los sën nahën denevo rur vu sir lo doḳ buk sënë! In Anutu rëḳ gevonġ bemaggin böpata rot natöḳ vu dob sënë bekevoh alam sënë.  
\v 24 Paëp-yu-anil rëḳ ga sir. Galam rëḳ denaduu sir gedegeḳo sir bena demedo ḳarabus na na geving alam-yu-ngwë pin. Galam-yu-ngwë rëḳ vahaj baḳë nyëġ böp Yerusalem, bedemedo nabë sënë rot, begëp nabë sënë bena berup doḳ buk sën alam-yu-ngwë hir buk govek na lo.   
\s1 Yesu Nër Bë Mehönon Nalu Rëḳ Nom  
\r (Mt 24:29-31; Mk 13:24-27)  
\p
\v 25 Lob ham rëḳ gwelë genġaa böp aggagga natöḳ vu hes lu kwev, gebetuheng. Log mehönon pin vu dob rëḳ newaj bepul bemedo degelëk in loo dedun sën rëḳ natëë benam lo.  
\v 26 Alam nġahiseḳë rëḳ kwaj bo nġaa sën anon jaḳ vu dob agi, lob rëḳ newaj jaḳ rot, gemalaj pebilin. In nġaa los niwëëk pin vu yaġek rëḳ desasuḳin sir.  
\v 27 Sënë anon jaḳ, lob rëḳ degelë Mehönon Nalu doḳ medo beggob ayo menam los niwëëk böpata gevuneḳ vuneḳ yaġek yi.  
\v 28 Doḳ buk sën nabë nġaa agi natöḳ nam lo, og ham rëḳ bare nam bebarah malamin jaḳ. In buk sën Anutu geḳo ham nah lo yam dus raḳ ggovek ya saga.”   
\s1 Yesu Tateḳin Buk-tamusën Raḳ Go  
\r (Mt 24:32-35; Mk 13:28-31)  
\p
\v 29 Log nër ġaġek ti metateḳin vu sir bë, “Ham kwamin bo jaḳ go* los nġaa vahi pin rë.  
\v 30 Bë purpur berup ngu, og ham neraḳ ni bë go* vonġin nabunġ beham dev jaḳ na jök.  
\v 31 Om nabë ham gwelë nġaa pin sënë anon jaḳ, og ham jaḳ ni nabë buk dus raḳ ggovek ya bë Anutu natu ala benam geġin hil.   
\p
\v 32 Sa nanër vu ham yönon nabë: Mehönon pin su rëḳ malaj nama na veröḳ yi rë, log nġaa pin sën agi rëḳ anon jaḳ.  
\v 33 Log yaġek los dob rëḳ govek na bemala nama na vu tamusën, gaḳ sa ġaġek og su rëḳ mala nama rë.”   
\s1 Yesu Vo Horek Vu Hur Maluh  
\p
\v 34 “Rëḳ mu ham gweġin ham nivesa, in ham rëḳ medo gwevonġ ahëmin ta, genanum beyumin gevonġ paya gekwamin bo nġaa-dob-yi, lob nġaa nabë saga rëḳ gërin ham ayomin, lob Mehöböp yi buk sënë rëḳ nam natöḳ vu ham avuti nabë sën saġ neloḳ sapu lo.  
\v 35 Buk sënë rëḳ natöḳ vu alam pin vu dob pin.  
\v 36 Om ham nġo medo malamin natum bekwetaġ vu Anutu noh vu buk pin in ġadu ham niwëëk. In lob nġaa pin sënë noh nenga in ham, geham medo rot menatöḳ na vu Mehönon Nalu bebare mala.”   
\p
\v 37 Yesu netahu alam loḳ dub-vabuung-böp ranġah pin, log buk lob yah neggëp Ḳedu Ḳele-oliv.  
\v 38 Log monbuk anon lob alam pin dekedi deneya dub-vabuung-böp in bë nanër ġaġek medegenġo.   
\c 22  
\s1 Yudas Nër Ġaġek Ya Nare Vorot Vu Alam Ggev Bë Rëḳ Bo Yesu Doḳ Na Nemaj  
\r (Mt 26:1-5, 14-16; Mk 14:1-2, 10-11; Jn 11:45-53)  
\p
\v 1 Buk vabuung sën denegga brët sën yiist* nema in lo verup. Sën denenër bë Buk-ggöksën-yi* lo.  
\v 2 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi denesero aggata bë dengis Yesu. Rëḳ ma in deneggönengin alam.   
\p
\v 3 Loḳ Satan loḳ ya Yudas sën denenër arë ngwë nebë Iskariot lo ayo. Yiḳ sir nemadluho-bevidek-luu lo ti yi,  
\v 4 lob ya vengwënġ ving alam-deneḳo-seriveng losho alam sën deneġin dub-vabuung-böp lo, in bë natöḳ vu aggata lob bo Yesu doḳ na nemaj.  
\v 5 Lob kwaj vesa, gedenër vu yi vorot bë rëḳ debaġo yi.  
\v 6 Lob Yudas yoġek in ayej, log kwa nesero buk sën alam nġahiseḳë su denedo ving yi rë lo, in bë mëm gevonġ Yesu doḳ na nemaj.   
\s1 Hur Maluh Luu Dero Nos Buk-ggöksën-yi  
\r (Mt 26:17-25; Mk 14:12-21; Jn 13:21-30)  
\p
\v 7 Log Buk-vabuung sën alam Yuda denegga brët sën yiist* nema in lo verup ggovek ya, lom yiḳ buk sën denesis sipsip nalu Buk-ggöksën-yi* yi loḳ lo sënë.  
\v 8 Lob Yesu vonġ Pita luho Jon ya, genër vu luho bë, “Melu na gwero nos los reggu Buk-ggöksën-yi* vu hil in hil aġa.”  
\v 9 Loḳ luho deloḳ tepëḳ yah vu bë, “Ġevonġin bë alu ġero gëp tena?”  
\v 10 Loḳ nër yah bë, “Melu lë! Melu na medoḳ na nyëġ böp sagu, log mehöti rëḳ kerë bël doḳ dëg böp ti menatöḳ vu meluu doḳ aggata. Lob melu tamuin yi rot bedoḳ na begganġ sën doḳ na lo.  
\v 11 Lob melu nanër vu begganġ ala nabë, ‘Tatovaha nër bë alu anam nanër vu honġ nabë, “Begganġ ayo tena in sa los sa hur maluh lo aġa nos los reggu Buk-ggöksën-yi* dok-a?” ’  
\v 12 Lob rëḳ tato ayo böpata ti sën neggëp vavunë vu meluu, ayo ti sën yö devah ḳanyë raḳ vorot. Lob melu gwero nos los reggu vu hil doḳ saga.”  
\v 13 Ggovek log luho deya, lob ya detöḳ vu nġaa pin yoh vu sën Yesu nër vu luho lo. Lob luho dero nos los reggu Buk-ggöksën-yi* loḳ.   
\s1 Yesu Vo Pasa Vu Yi Hur Maluh  
\r (Mt 26:26-30; Mk 14:22-26; 1 Kr 11:23-25)  
\p
\v 14 Log nyëġ neggovek, lob Yesu bë ga nos los reggu geving sinarë lo.  
\v 15 Lob nër vu sir bë, “Sahëġ neving rot bë seġa nos los reggu Buk-ggöksën-yi* sënë geving ham rë, loḳ mëm sa ġaḳo vanë.  
\v 16 Log sa nanër vu ham nabë: Sa su rëḳ ġa nġaa sënë gökin nah rë, rot bena berup doḳ buk sën hil aġa doḳ ti vu Anutu-yi-nyëġ lo.”   
\p
\v 17 Log ḳo wain kap ti raḳ bejom raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu log nër vu sir bë, “Ham gweḳo sënë nök benanum noh vu ham.  
\v 18 Sa nanër vu ham nabë: Sa su rëḳ nanum wain gökin nah rë, rot bena berup doḳ buk sën hil medo doḳ Anutu-yi-nyëġ lo.”  
\v 19 Log ḳo brët raḳ bevenġev raḳ in los kwa vesa ya vu Anutu, log debu bevo vu sir. Log nër bë, “Sa reggos sënë. Sën sëḳ ġetunġ natu seriveng doḳ nah ham bömin. Om ham medo sepa doḳ megwevonġ nabë sënë in ham kwamin bo sa.”  
\v 20 Nebë saga bedegga ggovek, log ḳo wain kap ti raḳ bevonġ nebë saga, log nër bë, “Wain kap ti sënë og sa ḳöḳ, sën sëḳ ḳeseh in ham in bë tato nabë ġaġek mewis sën sejoo in doḳ vu ham lo rëḳ anon jaḳ.   
\p
\v 21 Rëḳ mu ham gwelë ham rë! Mehö sën rëḳ bo sa doḳ na alam sën denelë sa paya nemaj lo yiḳ nedo raḳ tevor ving sa.  
\v 22 Yönon, Mehönon Nalu nesepa loḳ aggata sën Anutu nër tato vu yi lo. Rëḳ mu gëpin mehö sën rëḳ nanër yi ranġah vu alam bedengis yi lo.”  
\v 23 Nër nebë sënë, lob yö deloḳ tepëḳ vu sir yah meyom bë, “Mehö re rëḳ gevonġ nġaa sënë?”   
\s1 Hur Maluh Denër Sir Bë Sir Ti Tena Kesuu Vahi?  
\p
\v 24 Log tum hur maluh deḳo ġaġek ti raḳ loḳ sir, medenenër bë, “Re böp kesuu in geġin hil-a?”  
\v 25 Loḳ Yesu nër vu sir bë, “Alam-yu-ngwë, og hir mehö-los-bengö tu alaj. Log alam sën detu ala medeneġin sir lo, og denenër behir alam deneḳo sir raḳ bedenenër sir bë sir alam nġatum.  
\v 26 Rëḳ mu ham, og ham su gwevonġ nabë saga. Gaḳ mehöti sën vonġin bë natu ham ala lo, og dahun yi bemedo nabë sën mehö ahë hus. Log mehöti sën vonġin bë natu ham ggev lo, og gevonġ nġaa nabë sën yi mehö meris ti in doḳ vu ham.  
\v 27 Ma re tu ala? Mehö sën medo neġin in ga nos lo, ma hur sën neruu nos in bë geḳo na vu lo? Gaḳ yiḳ mehö sën neġin bë nos na in ga lo! Rëḳ mu sa, og sa nado ving ham nebë hur meris in bë sedoḳ vu ham.   
\p
\v 28 Wirek hil los nado gemaggin töḳ vu sa beseggi sa, rëḳ ham nedo ving sa, geham su vuu sa rë.  
\v 29 Log Amaġ vo yi nyëġ vu sa in bë sa ġeġin, om sebo nyëġ vu ham in ham gweġin nabë saga.  
\v 30 Ham rëḳ gwa los nanum geving sa jaḳ sa tevor gëp sa nyëġ. Geham rëḳ medo jaḳ sëa-los-arëj beseggi alam Israel degwa nemadluho-bevidek-luu sën lo hir ġaġek.”   
\s1 Yesu Nër Pita Bë Rëḳ Dah Yi Vun  
\r (Mt 26:31-35; Mk 14:27-31; Jn 13:36-38)  
\p
\v 31 “Simon, Simon, gwenġo rë! Satan nër vorot bë yoh vu bë rëḳ geḳo ham na vu yi, begerii ham tetër nabë wit* ġahis.  
\v 32 Rëḳ sejom raḳ in honġ ggovek ya bë honġ vonġvingsën su rëḳ nadiiḳ na rë. Om sën ġegwërin honġ meġenom lo, og ġebo ġadu doḳ arim lo.”   
\p
\v 33 Loḳ Pita nër yah bë, “Mehöböp, sa hero sa menado in sena ḳarabus geving honġ balu nadiiḳ doḳ ti.”  
\v 34 Loḳ Yesu nër bë, “Pita, sa nanër vu honġ nabë: Pehi buk sënë, og ḳöḳrëëh su rëḳ ngu rë, log rëḳ ġedah sa vun beron löö nabë honġ duġin sa.”   
\s1 Ġaġek Raḳ Jej-monë-yi, Gevahek Nalu Los Paëp-yu-anil  
\p
\v 35 Log nër vu sir bë, “Wirek sa hevonġ ham ya, lob ham su ḳo jej-monë-yi los je vahek sepa rë. Log ham su röp suu rë, lob maḳ ham raḳ vu in nġaa ti ma ma?” Loḳ denër yah bë, “Ma!”  
\v 36 Lob nër vu sir bë, “Gaḳ gwëbeng sënë nabë mehöti yi jej-monë-yi nedo, og yö geḳo sepa yi. Bevahek nabë saga. Gemehöti sën hen paëp-yu-anil nama lo, og tahuuin paëp-yu-anil ti jaḳ yi röpröp-ayööng-yi.  
\v 37 In ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë, ‘Detevin yi ya ving alam nij paya.’ Om sa nanër vu ham nabë: Ġaġek sënë rëḳ anon jaḳ, jaḳ nġaa pin sën rëḳ natöḳ vu sa. Yönon, ġaġek pin sën neggëp loḳ ḳapiya raḳ sa lo, og rëḳ anon jaḳ.”  
\v 38 Lob denër bë, “Mehöböp, ġelë? He paep-yu-anil luu sënë!” Loḳ nër yah bë, “Om yiḳ ggovek saga.”   
\s1 Yesu Jom Raḳ Vu Getsemane  
\r (Mt 26:36-46; Mk 14:32-42)  
\p
\v 39 Log to meya dobnë beya Ḳedu Ḳele-oliv nebë sën nevonġ yoh vu buk lo. Lob yi hur maluh desepa yi medeya.  
\v 40 Ya detöḳ ya, lob nër vu sir bë, “Ham najom jaḳ niwëëk, in nġaa ti su kepë ham.”  
\v 41 Log tah verup ya teka, yoh vu sën hil ġetë ġelönġ na geto lo, lob yun lus log ketaġ vu Ama bë,  
\v 42 “Amaġ, nabë kwam, og gweḳo nġaa maggin sënë vër in sa. Rëḳ mu su ġesepa doḳ sa ġaġek, gaḳ nġo kwam.”   
\p
\v 43 [Lob angër ti vu yaġek beyam ġadu yi.  
\v 44 Yesu nġo maggin panġsën rot, lob jom raḳ ggökin niwëëk rot. Lob ḳerus yam in rot benetetuḳ nebë ḳöḳ beto neluḳ ya dob.]   
\p
\v 45 Jom raḳ ggovek, log kedi raḳ beyah to vu yi hur maluh lo. Loḳ lë bë deneggëp yiing, in ayoj maggin rot.  
\v 46 Lob nër vu sir bë, “Ham newëp in-a? Ham kwedi benġev jaḳ, in nġaa ti su kepë ham.”   
\s1 Yudas Vo Yesu Loḳ Ya Alam Sën Dengis Yi Lo Nemaj  
\r (Mt 26:47-56; Mk 14:43-50; Jn 18:3-12)  
\p
\v 47 Yesu nahën medo nevengwënġ, log alam yu böpata deverup. Mehö sën arë nebë Yudas sën sir nemadluho-bevidek-luu lo ti yi, rëḳ li sir medeyam. Lob verup sesor meya vu Yesu in bë gemul* yi.  
\v 48 Loḳ Yesu nër vu yi bë, “Yudas, ġemul* Mehönon Nalu in bë ġetato yi ranġah-a?”   
\p
\v 49 Yesu yi hur maluh denare ving yi medelë nġaa sënë bë vonġin natöḳ vu yi, lob denër bë, “Mehöböp, he ngap sir jaḳ paggëpek-yu-anil-a?”  
\v 50 Lob sir ti pevis mesis alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi hur, besap nenga ris vahi vesa ya.  
\v 51 Rëḳ Yesu nër bë, “Ggovek! Nġaa saga gëp!” Log bë nema raḳ mehö sënë nenga, lob nivesa raḳ yah ggökin.   
\p
\v 52 Log Yesu loḳ tepëḳ vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev ga, dub-vabuung-böp ala lo, galam teta sën losho deyam in bë denajom yi ahon lo bë, “Maḳ ham yam in bë sero mehö-beġö-hodeḳ-yi ti om sën ham ḳo paëp-yu-anil los beġö meyam-ë?  
\v 53 Sa nado loḳ dub-vabuung-böp yoh vu buk ving ham, rëḳ ham su lah nemamin loḳ sa mejom sa ahon rë. Gaḳ buk sën gwëbeng agi, mëm ham buk. Om mala vahis niwëëk jaḳ na vavunë rot mekesuu.”   
\s1 Pita Lah Yi Vun Bë Yi Duġin Yesu  
\r (Mt 26:57-58, 69-75; Mk 14:53-54, 66-72; Jn 18:12-18, 25-27)  
\p
\v 54 Nër ggovek log dejom yi ahon medeḳo medeya. Lob deḳo yi loḳ ya alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp yi begganġ. Log Pita tamuin sir meneya, rëḳ nevun yi in sir meneyam ggëp ading.  
\v 55 Log devev nengwah loḳ telig ggëp begganġ sënë yi tete ayo, bemedo denevenguh. Lob Pita verup ya nedo ving sir.  
\v 56 Loḳ avëh ti lë bë medo nevenguh nengwah, lob tunġ mala raḳ yi genër bë, “Mehö sënë nedo ving Yesu ving.”  
\v 57 Loḳ Pita lah yi vun bë, “Ma! Avëh, saḳ duġin yi.”  
\v 58 Genedo teka loḳ mehö ngwë yah verup lë yi, lob nër bë, “Yiḳ sir sën lo ti sën honġ agi ving.” Rëḳ Pita nër yah bë, “Alam-e! Saḳ ma!”  
\v 59 Ggovek genedo hus ading rot yoh vu hes mala ti loḳ mehöti yah verup nër niwëëk bë, “Yönon rot, yiḳ mehö sagi sën nesepa yi ving. In yiḳ yi Galilea ti sënë!”  
\v 60 Rëḳ Pita lah yi vun bë, “Alam-e! Sa duġin ġaġek ti sën ġenenër agi!” Nahën nenër nebë sënë, log pevis beḳöḳrëëh su.  
\v 61 Lob Mehöböp ggërin yah melë Pita. Lob Pita kwa vo yah ġaġek sën Mehöböp nër vu yi vorot lo bë, “Pehi buk sënë og ḳöḳrëëh su rëḳ ngu rë, log rëḳ ġedah sa vun beron löö.”  
\v 62 Lob Pita to meya dobnë, beyah su böpata rot.   
\s1 Depelë Yesu Gedepëëng Yi  
\r (Mt 26:67-68; Mk 14:65)  
\p
\v 63 Alam sën denejom Yesu ahon lo denër pelë raḳ yi gedeveek yi.  
\v 64 Debom mala loḳ tob, gedenesis yi, log deneloḳ tepëḳ vu yi bë, “Honġ mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën-a? Om ġenanër nabë re sis honġ-a?”  
\v 65 Log denenër ġaġek nipaya nġahiseḳë vahi raḳ yi ving.   
\s1 Devonġ Ġaġek Vu Yesu Raḳ Kaunsor Malaj  
\r (Mt 26:59-66; Mk 14:55-64; Jn 18:19-24)  
\p
\v 66 Heng to lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev detu alam Israel hir kaunsor, belosho alam-horek-yi lo desupin sir, log deḳo Yesu yam nare malaj gedenër bë,  
\v 67 “Ġenanër vu he nabë honġ Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo ma ma?” Loḳ nër yah vu sir bë, “Nabë sa nanër nök vu ham, og ham su rëḳ gwevonġ geving rë.  
\v 68 Log bë sedoḳ tepëḳ in nök vu ham gökin, og ham su rëḳ nanër doḳ nom vu sa rë.  
\v 69 Rëḳ mu pehi sënë, og Mehönon Nalu rëḳ medo gëp niwëëk ala Anutu nema vesa bemedo degwata.”  
\v 70 Lob sir pin denër yah bë, “Om maḳ honġ sagaḳ Anutu Nalu honġ-a?” Loḳ nër yah vu sir bë, “Yiḳ saga. Ham voseḳ vorot.”  
\v 71 Lob denër bë, “Hil rëḳ ġanġo ġaġek re gökin-a? Ġaġek sënë yö raḳ verup avi behil hanġo ggovek ya.”   
\c 23  
\s1 Devonġ Ġaġek Vu Yesu Menare Pilatus Mala  
\r (Mt 27:1-2, 11-14; Mk 15:1-5; Jn 18:28-38)  
\p
\v 1 Lob sir pin dekedi bedeḳo yi ya vu Pilatus  
\v 2 gedevonġ ġaġek vu yi bë, “He halë mehö sënë bë neloḳ alam ahëj in dekedi medengis beġö medekepë gavman na. Genenërin he bë he su ġetë takës vu ham mehö-los-bengö Sisar*. Log nenër bë yiḳ yi Kerisi* sënë, beyi mehö-los-bengö.”  
\v 3 Loḳ Pilatus loḳ tepëḳ vu yi bë, “Alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ-a?” Loḳ nër yah vu Pilatus bë, “Ġenër ya meyoh vu.”  
\v 4 Lob Pilatus nër ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam pin bë, “Sa su töḳ vu ġaġek ti geneggëp vu mehö sënë rë.”  
\v 5 Loḳ denër yah niwëëk bë, “Netateḳin ġaġek vu alam yoh vu distrik Yudea pin beneloḳ ahëj rot bë degevonġ beġö medekepë gavman na. Ḳo ġaġek sënë raḳ nyëdahis ggëp Galilea, lob nevonġ rot, gesën verup agi.”   
\s1 Devonġ Ġaġek Vu Yesu Menare Herot* Mala  
\p
\v 6 Pilatus nġo hir ġaġek, lob loḳ tepëḳ yah vu sir bë, “Mehö sënëḳ yi Galilea ti?”  
\v 7 Lob detateḳin vu yi meraḳ ni bë Yesu yam vu distrik Galilea sën Herot* neġin lo, lom vonġ yi ya vu Herot*. In Herot* verup nedo Yerusalem loḳ buk sënë ving.   
\p
\v 8 Herot* lë Yesu, lob kwa vesa rot, in nenġo Yesu bengö lob nevonġ rot bë gelë yi. Lob kwa vo bë maḳ Yesu rëḳ gevonġ nġaa böp ti begelë.  
\v 9 Nebë sënë lom Herot* neloḳ tepëḳ in yi hus ading. Rëḳ Yesu su nenër ġaġek ti yah vu yi rë.  
\v 10 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam-horek-yi deya dus medenër ġaġek niwëëk ya atata vu yi rot.  
\v 11 Lob Herot* losho yi alam-beġö-yi devasap yi gedenër pelë raḳ yi. Log deḳo tob malanġeri ti bederöp loḳ yi, log devonġ yah meya vu Pilatus ggökin.  
\v 12 Wirek og Herot* luho Pilatus denelë sir paya, rëḳ loḳ buk sënë, og luho desemu ġaġek medenelë sir nivesa.   
\s1 Pilatus Nër Bë Dengis Yesu Jaḳ Na Ḳelepeḳo  
\r (Mt 27:15-26; Mk 15:6-15; Jn 18:39–19:16)  
\p
\v 13 Lob Pilatus tahi alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam teta, galam meris ving medesupin sir yam.  
\v 14 Log nër vu sir bë, “Ham ḳo mehö sënë yam vu sa, log ham nër bë neloḳ alam ahëj in dekedi medengis beġö medekepë gavman na. Om ham gwenġo rë. Sa naloḳ tepëḳ in yi ġaġek sënë raḳ ham malamin niröp. Lob sa su töḳ vu bë vonġ nġaa ti paya loḳ ġaġek pin sën ham nër raḳ yi agi rë.  
\v 15 Log Herot* ving nebë saga om sën vonġ yi yom vu hil ggökin. Ham lë! Mehö sënë su vonġ nġaa ti paya in bë hil angis yi menadiiḳ rë.  
\v 16 Om maam sëḳ beek yi geġevonġ yi nah mena.”  
\v 17 [In hir horek neggëp nebë Pilatus gevonġ alam ḳarabus ti ti vër doḳ buk vabuung sënë noh vu ta menah vu sir.]   
\p
\v 18 Loḳ alam pin ayej loḳ ti medekeseh rur raḳ bë, “Ġengis mehö saga menadiiḳ gegwevonġ Barabas nom vu he.”  
\v 19 Barabas sënë vonġ beġö vu gavman loḳ nyëġ böp saga genesis alam medenediiḳ, lob deḳo yi ya nedo ḳarabus.  
\v 20 Loḳ Pilatus loḳ tepëḳ yah vu sir ggökin, in kwa nevo bë dëëin Yesu mena.  
\v 21 Rëḳ detahi yah bë, “Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*! Ġengis yi jaḳ na ḳelepeḳo*!”  
\v 22 Loḳ yiḳ loḳ tepëḳ yah vu sir netu beron löö bë, “In va? Mehö sënë vonġ va paya? Sa su halë bë vonġ nġaa ti paya meneggëp vu yi in bë hil angis yi menadiiḳ rë. Om sebeek yi geġevonġ yi nah.”  
\v 23 Rëḳ nij wëëk rot, gedetahi ya niwëëk ata bë ngis yi jaḳ na ḳelepeḳo*, bayej rehöö Pilatus aye.  
\v 24 Lob Pilatus kwa vo bë maam gurek hir ġaġek babu.  
\v 25 Lob lëëin mehö sën vonġ beġö vu gavman besis mehönon dediiḳ beya nedo ḳarabus lo yah vu sir in detahi arë. Log vo Yesu yah vu sir in bë dengis menadiiḳ yoh vu sën alam detahi lo.   
\s1 Desis Yesu Raḳ Ya Ḳelepeḳo  
\r (Mt 27:32-44; Mk 15:21-32; Jn 19:17-27)  
\p
\v 26 Deḳo Yesu raḳ medeya, log Simon vu Kurene nahën verup neya in bë doḳ na nyëġ böp Yerusalem. Lob dejom yi ahon gedebë ḳelepeḳo* raḳ ya baġë bekerë metamuin Yesu.   
\p
\v 27 Galam yu böpata denetamuin yi, gavëh nġahiseḳë denesu medenesis sir, gedenegelu tarot raḳ yi.  
\v 28 Rëḳ Yesu ggërin yah menër vu sir bë, “Ham Yerusalem avëh, ham su ngu in sa, gaḳ mëm ham nġo ngu in ham los nalumin lo.  
\v 29 In buk vonġin berup lob rëḳ denanër nabë:  
\q1 ‘Avëh sën denare babuj seḳë lo, gavëh sën su naluj neloḳ rë lo, gavëh sën su denevo rur vu naluj rë lo, og kwaj vesa.’   
\m
\v 30 In doḳ buk saga, og  
\q1 ‘rëḳ denanër vu ḳedu nabë,  
\q2 “Ham kwepë ham menam jaḳ gwëp he!”  
\q1 Log rëḳ denanër vu ḳedu mahen mahen nabë,  
\q2 “Ham dahun he!” ’   
\m
\v 31 In nabë degevonġ nabë sënë vu ḳele nidun pehi sënë, og maḳ rëḳ degevonġ nabë va vu ḳele sën rëḳ denaboveng na lo?”   
\p
\v 32 Log deḳo alam sën denekeyëh horek lo luu ya in bë dengis luho geving Yesu.  
\v 33 Ya deverup nyëġ ti sën denenër arë nebë Nyëġ-yuseḳë lo lob desis yi raḳ ya ḳelepeḳo*. Log desis alam sën denekeyëh horek lo luu raḳ ḳelepeḳo* ving. Ngwë nare Yesu nema vesa, gengwë nare nema ḳëj.  
\v 34 Lob Yesu nër bë, “Amaġ, ġedahun sir sën devasap sa lo hir nġaa nipaya sënë na. In su deraḳ ni bë denevonġ paya rë.” Ggovek log detë ġelönġ mahen teka la in bë gooin sir ti ti jaḳ medegeḳo yi tob.  
\v 35 Log alam vare denelë. Rëḳ alam ggev denër pelë raḳ yi bë, “Neloḳ vu alam vahi. Om nabë Anutu yi Kerisi* yi yönon sën Anutu ggooin yi raḳ lo, og yö doḳ vu yi.”  
\v 36 Galam-beġö-yi denenër pelë raḳ yi ving. Log deya dus in bë debo wain ahëggin sën arë nebë vinegga lo besesuvin.  
\v 37 Log denër vu yi bë, “Nabë alam Yuda hir mehö-los-bengö honġ yönon, og nġo ġedoḳ vu honġ.”  
\v 38 Log dekevu ġaġek ti raḳ neggëp ḳelepeḳo* yu nebë: \it ALAM YUDA HIR MEHÖ-LOS-BENGÖ MEHÖ SËNË.\it*   
\p
\v 39 Log mehö luu sën desis luho raḳ ḳelepeḳo* ving lo ngwë nër Yesu bë, “Honġ Kerisi*? Og nġo ġedoḳ vu honġ, geġedoḳ vu aluu geving!”  
\v 40 Rëḳ ngwë nġo ġaġek sënë, lob ggoo yi bë, “Yiḳ alöö hoho haḳo vanë neggëp ti, ma su genehöneng in Anutu rë?  
\v 41 Yönon, aluu og desis aluu loḳ yah nġaa nipaya sën alu hevonġ lo, om alu haḳo vanë beyoh vu. Gaḳ mehö sënëḳ su vonġ nġaa ti paya rë.”  
\v 42 Log nër bë, “Yesu, ġenom los arëm böpata in gweġin mehönon, og kwam bo sa.”  
\v 43 Lob Yesu nër yah vu yi bë, “Sa nanër vu honġ yönon nabë: Pehi sënë, rëḳ ġemedo geving sa gëp Paradis*.”   
\s1 Yesu Diiḳ Ya  
\r (Mt 27:45-56; Mk 15:33-41; Jn 19:28-30)  
\p
\v 44 Log hes vuheng raḳ, loḳ hes malaḳenu loḳ beyoh vu dob pin, beya meto 3 krök sehuksën.  
\v 45 Lob tob böpata sën neruu dub-vabuung-böp ayo vabuung lo kweeḳ raḳ luu.   
\p
\v 46 Log Yesu nġeeḳ böpata bë, “Amaġ, sa nehevonġ anoġ neyök loḳ nemam.” Tahi nebë sënë, log diiḳ ya.   
\p
\v 47 Lob Rom hir alam-beġö-yi yu ti hir ala lë nġaa sënë, lob ḳo Anutu arë raḳ bë, “Yönon rot, mehö sënë yi mehö yohvu!”   
\p
\v 48 Log alam pin sën desup sir ya in bë degelë lo delë nġaa sënë, lob ayoj maggin gedesis sir gedeyah medeya bej.   
\p
\v 49 Log Yesu ni papu lo pin, gavëh sën sir vu Galilea medesepa Yesu medeyam lo yö denare ggëp ading teka medenelë nġaa pin sënë.   
\s1 Debë Yesu Nihel Loḳ Ya Ġelönġ Len  
\r (Mt 27:57-61; Mk 15:42-47; Jn 19:38-42)  
\p
\v 50 Log mehöti arë nebë Yosep nedo. Yi vu Yuda hir nyëġ böp ti arë nebë Arimatea. Mehö sënë yi mehö nivesa geyi mehö yohvu, geyi kaunsor ving.  
\v 51 Rëḳ su nevo veyov in kaunsor vahi hir ġaġek sën denenër bë dengis Yesu lo rë. Gaḳ yö neġin buk sën Anutu natu ala begeġin sir lo benedo.  
\v 52 Lob mehö sënë ya vu Pilatus meketaġ Yesu vu yi.  
\v 53 Log ya meruh Yesu nihel navi luḳ mebom loḳ tob veroo ti, log ya mebë loḳ waaḳ ti. Nahën denesap waaḳ sënë loḳ ġelönġ yö meris beneggëp mewis, gesu debë mehö ti loḳ rë.   
\p
\v 54 Buk sënëḳ buk sën denero sir in bë geheng geto log dega nos Buk-ggöksën-yi* lo, log hes neluḳ in bë govek na gedegök na Buk-sewahsën-yi*.   
\p
\v 55 Log avëh sën desepa Yesu ggëp Galilea medeyam lo, desepa Yosep medeya ving bedelë bedub sënë. Lob delë mederaḳ nyëġ len ti sën bë Yesu nihel meneggëp loḳ lo ni ving.  
\v 56 Delë ggovek, log deyah medeya bedero marasin los wël, genġaa sën reggu nivesa vesa lo medenedo. Log Buk-sewahsën-yi* og desewah yoh vu sën horek nër lo.   
\c 24  
\s1 Yesu Kedi Raḳ  
\r (Mt 28:1-10; Mk 16:1-8; Jn 20:1-10)  
\p
\v 1 Log loḳ soda saga yi buk muġinsën monbuk anon lob avëh dekedi bedeḳo wël los nġaa reggu nivesa vesa sën dero menedo vorot lo medeya.  
\v 2 Loḳ delë geġelönġ sën neggërin bedub avi lo tetolin meyö ya nare ya nenga.  
\v 3 Lob deloḳ ya delë rëḳ Mehöböp Yesu nihel su neggëp rë.  
\v 4 Lob vare mekwaj neya nġahi in, medeneketul loḳ, loḳ mehö luu depevis beyam denare ving sir geluho hir tob nevër.  
\v 5 Avëh delë, lob ḳenuj verup bedepetev bemalaj ya dob. Rëḳ luho denër vu sir bë, “Ham nesero mehö mala-tumsën sënë loḳ alam-diiḳsën hir nyëġ in va? Su nedo sënë rë. Gaḳ kedi raḳ meya gwëbeng!  
\v 6 Ham kwamin bo nah ġaġek sën nahën nedo ggëp distrik Galilea genër vu ham lo rë.  
\v 7 Nër vu ham bë debo Mehönon Nalu doḳ na alam nij paya nemaj bedengis yi na betii ḳelepeḳo*, log buk natu löö, lob rëḳ kedi jaḳ nah gökin.”   
\p
\v 8 Lob kwaj vo yah ġaġek sën Yesu nër wirek lo.  
\v 9 Lob sir vu bedub bedeyah, beya denër nġaa pin sënë ranġah vu hur maluh nemadluho-bevidek-ti sën lo losho alam vahi pin.  
\v 10 Yiḳ sir lo sënë: Maria vu Magdala ga, Yoana, geMaria sën Yakobus ata lo, gavëh vahi sën losho deya lo, bedenër ġaġek sënë vu sinarë nyëdahis lo.  
\v 11 Rëḳ sinarë lo kwaj nevo bë yiḳ avëh om maḳ yö denenër ġaġek kuungsën mu, lob su devonġ ving ayej rë.  
\v 12 Rëḳ Pita kedi seröġ meyah bedub beya meto nare gekeḳooin melë waaḳ ayo, rëḳ lë bë tob meris yö nedo. Lob yah meya rëḳ kwa neya nġahi in nġaa sënë rot.   
\s1 Mehö Luu Detöḳ Vu Yesu Loḳ Aggata Emaus  
\r (Mk 16:12-13)  
\p
\v 13 Loḳ yiḳ sir sënë luu medo denetetuu aggata loḳ yiḳ buk saga medeneya nyëġ mahen ti arë nebë Emaus. Aggata sën vu Yerusalem meneya Emaus lo, og yiḳ yoh vu kilomita nemadluho.  
\v 14 Lob luho medo denetetuu aggata gedenevengwënġ raḳ nġaa pin sën lo.  
\v 15 Luho denevengwënġ raḳ gedeneloḳ tepëḳ in sir gedeneya, lob Yesu verup ving luho, belööho deneya loḳ ti.  
\v 16 Rëḳ luho su deraḳ ni bë Yesu rë.   
\p
\v 17 Lob loḳ tepëḳ vu luho bë, “Melu nevengwënġ raḳ va meneya?” Nër nebë sënë, lob luho denare gayoj maggin rot, gemalaj seluh.  
\v 18 Loḳ ngwë sën arë nebë Kleopas loḳ tepëḳ yah bë, “Alam pin sën yam denedo Yerusalem lo deraḳ nġaa sën verup ggëp Yerusalem loḳ buk agi ni, gaḳ maḳ yiḳ nġo timu sënë sën honġ duġin-a?”  
\v 19 Loḳ Yesu loḳ tepëḳ yah bë, “Va ti?”  
\p Loḳ luho denër yah vu bë, “Nġaa sën töḳ vu Yesu Nasaret lo. In nġaa sën nevonġ los nenër ggëp Anutu losho alam pin malaj lo netato bë yiḳ yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën los arë böpata ti, in nevonġ nġaa pin los niwëëk.  
\v 20 Lob hil alam-deneḳo-seriveng hir ggev lo, losho hil ggev pin devo yi loḳ ya alam Rom nemaj. Lob alam Rom denër ġaġek venuh bë nadiiḳ, lob desis yi raḳ ya ḳelepeḳo*.  
\v 21 He hekuung bë yi mehö sën rëḳ geḳo alam Israel vër in alam Rom nemaj lo. Kë’! Log ġaġek ngwë sënë: Nġaa pin sënë töḳ vu yi ngöp, log buk netu löö sën gwëbeng agi,  
\v 22 lob he sënagi avëh la ya delë medenër vu he lob he ḳenumin ya. In dekedi raḳ monbuk anon medeya bedub,  
\v 23 lob desero Yesu nihel, lob yom verup denër vu he bë delë angër la, lob angër denër vu sir bë Yesu nedo vesa.  
\v 24 Lob he sënagi la deyah medeya bedub, loḳ delë nġaa yoh vu sën avëh denër lo. Gaḳ su detöḳ raḳ yi rë.”   
\p
\v 25 Lob Yesu nër vu luho bë, “Oo, melu kwamin ma! Melu su pasanġ nevonġ ving alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek pin sën denenër lo rë.  
\v 26 Ma melu su raḳ ni bë Kerisi* og rëḳ geḳo vanë menadiiḳ, loḳ mëm vesa doḳ nah megeḳo arë böpata los vuneḳ vuneḳ yaġek yi rë?”  
\v 27 Lob ḳo ġaġek raḳ loḳ Moses yi ġaġek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën pin hir ġaġek betateḳin ġaġek pin sën neraḳ yi meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo degwa vu luho.   
\p
\v 28 Lob deya rot beya deverup dus vu begganġ-bu ti sën luho deneya agi, lob Yesu vonġ in bë kesuu luho gena.  
\v 29 Rëḳ luho denërin yi bë, “Ġemedo geving aluu in hes luḳ ya bevonġin ḳenu doḳ.” Lob loḳ ya nedo ving luho.  
\v 30 Ggovek gebë dega nos, lob Yesu nedo ving luho. Lob ḳo brët raḳ bejom raḳ ya vu Anutu los kwa vesa, log debu bevo vu luho.  
\v 31 Vonġ nebë sënë, lob mëm luho malaj ranġah raḳ mederaḳ ni. Log mehor pevis geluho su delë yi ggökin rë.  
\v 32 Lob luho yö yom denër vu sir bë, “Yönon, alöö medo nesepa hil menayam aggata, lob netateḳin Anutu-yi-ḳapiya degwa ranġah vu aluu, lob alu ayod tee yi in rot.”   
\p
\v 33 Lob luho pevis bedekedi loḳ buk bedeyah medeya Yerusalem ggökin. Luho yah to detöḳ vu sir nemadluho-bevidek-ti sën lo ving hir alam vahi, gedesupin sir medenedo.  
\v 34 Lob denër vu luho bë, “Mehöböp kedi raḳ ggökin yönon beSimon lë yi ggovek ya!”  
\v 35 Nebë saga loḳ luho deturin nġaa pin sën töḳ vu luho loḳ aggata lo vu sir. Geluho denër bë deraḳ ni loḳ sën debu brët bevo vu luho lo.   
\s1 Yesu Tato Yi Vu Yi Hur Maluh  
\r (Mt 28:16-20; Mk 16:14-18; Jn 20:19-23)  
\p
\v 36 Medo denenër ġaġek sënë, log Yesu verup nare ranġah loḳ sir vuheng atov [benër vu sir bë, “Ham ayomin gëp revuh.”]  
\v 37 Lob deggöneng rot beḳenuj verup. In dekuung bë mehöti ḳenu nare ranġah vu sir.  
\v 38 Loḳ nër vu sir bë, “Ham ḳenumin neverup in va? Geham kwamin neya nġahi in va?  
\v 39 Ham gwelë sa vahaġ los nemaġ sagi. Yiḳ sa sënë. Ham gwebë nemamin jaḳ sa geham gwelë. Gaḳ mehönon ḳenuj og nijreggos los nijpeḳooḳ nema, gaḳ su nebë sën ham lë sa agi rë.  
\v 40 [Nër vu sir nebë sënë, log tato nema los vaha vu sir.]  
\v 41 Lob kwaj vesa rot, rëḳ mu yö denahën gesu devonġ ving rë, gaḳ kwaj neya nġahi. Lob nër vu sir bë, “Maḳ ham nos la neggëp-a?”  
\v 42 Lob devo ġël sën devesi lo dus ti vu yi.  
\v 43 Lob vo vër megga gedelë raḳ malaj.   
\p
\v 44 Lob nër vu sir bë, “Wirek sën sa nahën nado ving ham lo, log senër vu ham bë: Ġaġek pin sën dekevu raḳ sa meneggëp loḳ Moses yi horek, geneggëp loḳ alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ḳapiya, geneggëp loḳ Saam lo, og ġaġek pin sënë rëḳ anon jaḳ.”  
\v 45 Mëm tateḳin kwaj, lob deraḳ Anutu yi ġaġek sën neggëp loḳ ḳapiya lo degwa ni.  
\v 46 Loḳ nër vu sir bë, “Dekevu ġaġek meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë: Kerisi* geḳo vanë, gebuk natu löö, lob kedi jaḳ nah gëp bedub.  
\v 47 Lob rëḳ denanër arë gëp Yerusalem namuġin bena menoh vu dob pin, in mehönon degërin sir, lob Anutu dahun hir nġaa nipaya na.  
\v 48 Ham lë nġaa pin sënë raḳ malamin, om ham na nanër ranġah.  
\v 49 Log sëḳ ġevonġ nġaa sën Amaġ nër bë rëḳ bo vu ham lo, nök vu ham. Om ham nġo naḳööḳ medo nyëġ sënë, rot bemëm niwëëk yaġek yi duḳ nam vu ham lom mëm.”   
\s1 Anutu Ḳo Yesu Raḳ Yah Yaġek  
\r (Mt 16:19-20; Sn 1:9-12)  
\p
\v 50 Log li sir meya deverup Betania. Lob varah nema raḳ, gevenġev raḳ in sir bë Anutu geġin sir nivesa.  
\v 51 Nahën nejom raḳ in sir, lob vuu sir, gAnutu ḳo yi raḳ yah yaġek.  
\v 52 Log deḳo arë raḳ gedeyah medeya Yerusalem los kwaj vesa rot.  
\v 53 Lob denesupin sir loḳ dub-vabuung-böp raḳ buk pin bedeneḳo Anutu arë raḳ.