\id EPH - Central Buang NT [big] -Papua New Guinea 2003 (web version -2012 bd) \h EPESUS \toc1 Ḳapiya Sën Paulus Kevu Vu Kerisi-yi-alam Vu Epesus \toc2 Epesus \toc3 Ep \mt1 Ḳapiya Sën Paulus Kevu Vu Kerisi-yi-alam Vu Epesus \c 1 \p \v 1 Sa Paulus sën Anutu ggooin sa raḳ in bë sa natu Kerisi yi sinarë. Sa ḳevu ḳapiya sënë yök vu Anutu-yi-alam ham sën ham ayomin neya timu vu Kerisi menepiiḳ vu lo. \v 2 Hil Amad Anutu luho Mehöböp Yesu Kerisi degevonġ semusën vu ham beham ayomin gëp revuh. \s1 Anutu Vo Semusën Pin Vu Hil Raḳ Kerisi \p \v 3 Hil ġaḳo hil Mehöböp Yesu Kerisi Ama Anutu arë jaḳ in vonġ Kerisi yam, lom ḳo yaġek yi semusën nivesa vesa pin sën neloḳ vu hil anod lo yam vu hil. \v 4 Yönon, yö ggooin hil raḳ wirek gesën su tunġ yaġek los dob rë geyö nahën lo. Ahë neving hil beggooin hil raḳ betato hil bë hil natu Yesu yi alam gehil natu mehönon nid röpsën, gesu gelë nabë nġaa nipaya gëp vu hil. \v 5 Geyö kwa vo wirek ving bë rëḳ semu hil nabë sënë, lom nër vorot bë Yesu Kerisi rëḳ geḳo hil nah vu yi lom mëm nanër hil nabë nalu hil. \v 6 Hil su nehevonġ nġaa nivesa ti in bë mëm gevonġ nabë saga doḳ nah vu hil rë, gaḳ ahë neving Nalu Yesu om sën nevonġ vu hil nyëmasën, om hil ġaḳo arë jaḳ na vavunë rot. \p \v 7 Log Nalu sagi keseh niḳöḳ ya in bë kevoh hil nġaa nipaya na gesu gëp vu hil, log mëm geḳo hil nah vu Anutu. \v 8 Lob nevonġ yi semusën sënë böpata rot vu hil gesu neggulin rë. Genevo kwa los netateḳin ġaġek degwa vu hil ving. \v 9 Tateḳin ġaġek sën kwa nevo wirek beyö neggëp vunsën vu yi lo vu hil. \v 10 Nebë, buk govek na rë, loḳ mëm Kerisi natu ala bengupin nġaa pin jevuh ti bedegevek babu. Nġaa pin vu yaġek genġaa pin vu dob. \p \v 11 Lob Anutu nevonġ nġaa pin banon neraḳ neyoh vu yö kwa, om kwa vo wirek benër vorot bë Kerisi rëḳ geḳo hil nom behil natu yi alam. \v 12 Ggooin he alam Yuda raḳ wirek loḳ sën Nalu yö nahën gesu yam dob rë lo, in bë he kwamin bo Kerisi megeġin yi. Lob saga neḳo Anutu arë raḳ benetato niwëëk ranġah vu mehönon. \v 13 Loḳ mëm gwëbeng sënë ham alam-yu-ngwë nenġo ġaġek anon ving beham hurek babu. Ġaġek anon sënë nebë Bengö Nivesa sën tateḳin vu ham nebë Anutu ro aggata in bë geḳo ham nah vu yi lo. Ham vonġ ving ggovek, loḳ mëm Anutu vonġ Anon Vabuung yam beloḳ ya nedo ham ayomin yoh vu sën nër vorot lo, in bë tato nabë yi alam ham. \v 14 Lob Anon Vabuung saga netato ranġah bë Anutu baġo hil tu yi alam ggovek ya. Geyö rëḳ medo tato nabë sënë in geḳo Anutu arë los niwëëk jaḳ. Rot bena berup doḳ buk sën anon jaḳ bAnutu geḳo hil nah medo geving yi lo. \s1 Paulus Jom Raḳ Bë Anutu Bo Kwa Vu Alam Epesus \p \v 15 Nebë saga lom sa hanġo bë ham ayomin neya timu vu Mehöböp Yesu geham ahëmin neving yi alam. \v 16 Lom sa ahëġ nivesa rot vu Anutu in ham buk geranġah, mesa medo najom raḳ in ham gesa su nehevuu rë. \v 17 Sa medo najom raḳ nebë hil Mehöböp Yesu Kerisi yi Anutu sën Ama los niwëëk lo gevonġ beham natu alam los kwamin beham jaḳ ġaġek los degwa ni beham jaḳ Kerisi ni nivesa. \p \v 18 Lob sa najom raḳ ving bë gevonġ beyi ġaġek gëp ranġah vu ham beham jaḳ ni, gemëm ham jaḳ ni geving nabë ham nevo kwamin in yi menedo. In ggooin ham raḳ in bë ham natu yi alam bemedo geving yi gëp yaġek. Log vonġin bë gevonġ yi nġaa nivesa los arë arë nġahiseḳë rot vu ham. \v 19 Log sa bë ham jaḳ ni nabë Anutu niwëëk böpata rot kesuu nġaa vahi pin, log nevonġ niwëëk saga vu hil ving behil ayod neya timu vu yi. Nebë sën vonġ nġaa niwëëk böpata \v 20 sën ḳo Kerisi vër in alam-diiḳsën bevesa loḳ yah, betunġ yi ya nedo nema vesa ggëp yaġek lo. \v 21 Lob tu ala mekesuu alam böp los ggev genġaa los arëj, genġaa niwëëk pin sën denedo yaġek babu lo. Yönon, kesuu nġaa pin sën arëj neggëp vu dob agi, gesën arëj rëḳ berup gëp Buk-tamusën lo. \v 22 Log Anutu tunġ nġaa pin loḳ ya nema ggovek ya bevonġ tu Kerisi-yi-alam pin hir yuseḳë in nġaa pin ala yi. \v 23 Lom vonġ bë Kerisi-yi-alam pin detu Kerisi navi, lob Kerisi sën nedo loḳ nġaa pin vu yaġek los dob lo nedo loḳ yi alam pin ti ti ving benero sir yoh vu kwa. \c 2 \s1 Hil Bë Rëḳ Malad Nama Rëḳ Kerisi Luḳ Yam In Hil \p \v 1 Lob wirek ham bë rëḳ malamin nama na veröḳ yi in ham nekweyëh ġaġek los nevonġ nġaa nipaya. \v 2 In ham nesepa loḳ aggata-dob-yi. Ham nevonġ nġaa nipaya geham nengamin yes vu memö nipaya hir ala Satan sën tu ala meneġin nġaa pin sën neggëp yaġek babu los dob lo. Gememö sënë yö nahën nevonġ huk loḳ alam sën su nengaj yes vu Anutu rë lo ayoj. \v 3 Wirek og hil naha raḳ sir gehil medo nesepa loḳ nġaa sën hil ahëd neving lo menehevonġ. Hil nġo nesepa loḳ nġaa los ayo nevu nevu sën hil kwad nevo los hil malad anonin lo, gehil su kwad nelah loḳ rë. Lob Anutu ahë sengën vu hil rot wirek bevonġin bë kevoh hil na. Nebë sën nahën ahë sengën vu alam vahi bevonġin kevoh sir na agi, in nahën denesepa loḳ nġaa nebë sagi. \v 4 Rëḳ mu Anutu mehö kwa vonġinsën degwa lob kwa pesivin hil panġsën rot. \v 5 In hil nġaa nipaya tato bë hil rëḳ malad nama, rëḳ ma gAnutu vonġ behil atu mewis nebë sën vonġ beKerisi vesa loḳ yah bekedi raḳ yah vu bedub lo. Ḳo hil yah vu yi nyëmasën, gaḳ su vonġ loḳ yah hil nġaa nivesa ti rë. \v 6 Hil atu Yesu-yi-alam lom Anutu ḳo hil raḳ ving yi benër vorot bë hil rëḳ medo doḳ ti gëp yaġek. \v 7 Nevonġ nebë saga in bë alam degelë degwata los degwata vu Buk-tamusën nabë Anutu mehö semusën degwa yönon rot, in nevonġ nġaa nivesa saga vu hil degwa raḳ Kerisi Yesu. \v 8 Ham su yoh vu bë gwevonġ nġaa ti doḳ nah in gweḳo ham vër in ham nipaya nyëvewen rë. Gaḳ mu Anutu semu ham raḳ sën ham ayomin neya timu vu Yesu lo, bevonġ ham vër nyëmasën. \v 9 Degwa su neggëp vu nġaa nivesa sën ham nevonġ lo in bë ham rëḳ gweḳo arëmin jaḳ rë. \v 10 In Anutu nesemu hil yoh vu yö kwa. Nevonġ behil atu Kerisi-yi-alam in bë hil ġevonġ huk nivesa vesa sën kwa vo wirek benër vorot bë hil ġevonġ lo. \s1 Kerisi Supin Alam Yu Luu Detu Yu Timu \p \v 11 Om ham su kwamin birek in sënë: Wirek ham navimin tato ham nebë ham alam-yu-ngwë. Log alam sën denerah* navij lo denenër ham bë ‘alam sën su denerah* navij rë’ lo. \v 12 Og vu buk saga ham su nevo kwamin in Kerisi rë, gaḳ alam Israel denelë bë ham alam-yu-ngwë, log ġaġek sën Anutu joo raḳ sir lo, og su joo raḳ ham ving rë. Log ham su nevo kwamin in nġaa nivesa ti meneġin nebë alam Israel rë, gAnutu soġek su nedo ving ham in bë doḳ vu ham rë. \v 13 Rëḳ mu mëm gwëbeng sënë og ham sën nedo adingnë wirek lo yam dus vu he Israel, in Kerisi keseh niḳöḳ in ham. \v 14 In netu hil mehö-mamer-yi in bë hil medo jevuh ti, lob supin he alam Yuda ving ham alam-yu-ngwë yam. Log kevoh ḳatum sën neruu hil lo ya gesupin hil behil atu alam degwa timu. \v 15 In degwa nebë vasap navi bediiḳ mekevoh ġaġek sën nevonġ behil nehalë hil paya lo ya. Ġaġek sën kevoh ya-ë, og yiḳ Horek sën nedeġinengin ġaġek nġahiseḳë raḳ he menenërin nġaa vahi vu he ving lo. Log nevonġ nebë sagi in bë he Yuda geham alam-yu-ngwë behil natu yö yi alam mewis degwa timu bemedo jevuh ti. \v 16 Yönon, diiḳ raḳ ḳelepeḳo* in bë gevonġ behil natu anon timu beġaġek sën neggëp vu hil lo nadiiḳ na, loḳ mëm geḳo hil pin doḳ ti nah vu Anutu. \v 17 Om sën ḳo Bengö Nivesa mamer-yi beyam nër. Vonġ mamer vu ham sën nedo adingnë lo, gevu he sën nado dus lo ving. \v 18 Yönon, Yesu vonġ behil yu luu ayam loḳ ti vu Ama, gevonġ Anon Vabuung yam tateḳin aggata vu hil. \s1 Hil Sën Kerisi-yi-alam Lo Og Hil Atu Anutu Yi Dub Soġek \p \v 19 Nebë saga om gwëbeng sënë ham su nebë alam-yu-ngwë los alam nenga nenga rë. Gaḳ ham tu Kerisi-yi-alam geyi nyëġ tu ham nyëġ, geham nebë alam sën denedo loḳ Anutu yi begganġ ving yi. \v 20 Log ham nebë begganġ sën Anutu lev, gemudeng sën ham nare raḳ nebë alam sinarë nyëdahis losho alam-denenër-ġaġek-ranġahsën. GeYesu tu degwaseḳë nebë ġelönġ niwëëk sën begganġ nyëḳetu yi. \v 21 Lob ġadu begganġ seḳë pin ahon bebegganġ anon pin köpeḳ, lob begganġ saga tu dub vabuung yönon betu Mehöböp yi nġaa. \v 22 Log Kerisi-yi-alam ham, lob ham nebë begganġ seḳë sën delev begganġ raḳ beham tu Anutu yi dub in Anon Vabuung doḳ medo. \c 3 \s1 Paulus Yi Huk Bë Nanër Bengö Nivesa Vu Alam-yu-ngwë \p \v 1 Nebë saga, om sën sa Paulus seya nado ḳarabus in sën senër Yesu Kerisi ranġah vu ham alam-yu-ngwë lo. \v 2 Maḳ ham nġo ggovek bë Anutu vo ġaġek semusën sën vonġin bë nanër vu ham lo vu sa in bë sa ġaḳo nök vu ham. \v 3 Log yiḳ tato ġaġek sën neggëp vunsën wirek lo ranġah vu sa, yoh vu ġaġek dus sën sa ḳevu yök vu ham wirek lo. \v 4 Om nabë ham natevin, og ham yoh vu bë jaḳ ni nabë seraḳ Kerisi yi ġaġek sën neggëp vunsën wirek lo ni. \v 5 Anutu su tateḳin ġaġek sënë vu alam sën denedo dob wirek lo ti beraḳ ni rë. Gaḳ gwëbeng og Anon Vabuung tateḳin vu Anutu yi sinarë los yi alam-denenër-ġaġek-ranġahsën mederaḳ ni. \v 6 Log ġaġek sënë nër bë Yesu Kerisi vonġ Bengö Nivesa yam in bë ham alam-yu-ngwë doḳ nam geving he alam Yuda behil natu alam degwa timu. Lob ġaġek sën Anutu joo wirek bë gevonġ vu he lo, og vonġ vu ham ving. \p \v 7 Lob Anutu vonġ semusën vu sa nyëmasën raḳ yö yi niwëëk, gevonġ besetu yi hur in bë sa nanër Bengö Nivesa sënë ranġah. \v 8 Gaḳ sa mehö niġ paya gAnutu-yi-alam pin nijvesa kesuu sa. Rëḳ vonġ semusën anon saga loḳ yam sa nemaġ nyëmasën, in bë sa nanër Kerisi yi nġaa anon nivesa sën nevonġ in bë doḳ vu alam-yu-ngwë lo ranġah vu sir. \v 9 Log sa tateḳin vu mehönon pin nabë Anutu vonġ ġaġek sën neggëp kesii wirek lo töḳ yam ranġah banon raḳ nebë sënë. In ġaġek sagi yö neggëp kesii loḳ Anutu ayo vu buk sën tunġ dob lo rot begwëbeng. \v 10 Neggëp kesii wirek in bë nġaahur hir ggev los nġaahur nij wëëk vu yaġek babu degelë Kerisi-yi-alam gwëbeng sagi medejaḳ ni nabë Anutu mehö kwa böp kesuu sir pin. \v 11 In yö kwa vo nyëdahis meneggëp loḳ ayo vorot bë hil Mehöböp Kerisi Yesu rëḳ gevonġ nġaa sënë banon jaḳ. \v 12 Hil ayod neya timu vu Yesu om sën hil su nahöneng in Anutu mala rë, gaḳ hil naha raḳ yi los najom raḳ ya vu yi nebë sën hil atu yi alam niröp lo. \v 13 Om sën sa bë nanër vu ham nabë ham su newamin jaḳ geseḳëmin nama in nġaa maggin sën nedeġinengin sa lo rë. Gaḳ mu ham napisek in nġaa saga töḳ vu sa, in netöḳ vu sa raḳ degwa sën sa nehaḳo Bengö Nivesa yök vu ham lo. \s1 Paulus Vonġin Bë Alam Epesus Dejaḳ Ni Nabë Kerisi Ahë Neving Sir \p \v 14 Om sën sa najom raḳ in ham panġsën geneketaġ vu hil Mehöböp Yesu Kerisi Ama Anutu bë doḳ vu ham. \v 15 In alam yaġek-yi los dob-yi pin degwaj yi. \v 16 Sa najom raḳ vu yi nebë: Nġaanon los niwëëk nivesa pin neggëp vu yi, om gevonġ Anon Vabuung nök vu ham in bo ġadu doḳ ham ayomin beham bare niwëëk. \v 17 Gesa najom raḳ nebë: Ham ayomin na timu vu Kerisi, lom mëm yö rëḳ medo doḳ ham ayomin. Lob ham jaḳ ni nabë Anutu ahë neving ham rot, bemëm ham bare niwëëk jaḳ degwa saga, nabë sën ḳele ġeġa neluḳ ya dob benare niwëëk. \v 18 Bemëm ham los Anutu-yi-alam pin rëḳ jaḳ ni nabë Anutu ahë neving hil panġsën raḳ buk pin kesuu nġaa vahi pin, gesu mala nenga in hil ma ni nelëlin hil rë. \v 19 Gesa najom raḳ bë ham jaḳ ni nabë Kerisi ahë neving hil rot kesuu nġaa pin sën hil mehönon naraḳ ni lo. Om mëm Anutu rëḳ doḳ medo ham ayomin begevonġ beham nabë yi, genġaa nipaya ti su gëp vu ham. Gaḳ ham gwevonġ nġaa pin nabë sën Anutu nevonġ lo. \p \v 20 Log hil ġaḳo Anutu arë jaḳ, in yö yoh vu bë gevonġ nġaa böp böp vu hil kesuu nġaa pin sën hil ayoh vu bë ḳetaġ in los kwad bo lo. Nevonġ nġaa nebë saga raḳ yö niwëëk sën nevonġ huk loḳ hil ayod lo. \v 21 Nebë saga om hil sën Kerisi-yi-alam hil lo, og hil los Kerisi Yesu nġo medo ġaḳo Anutu arë jaḳ noh vu buk pin degwata los degwata. Yönon. \c 4 \s1 Hil Sën Kerisi-Yi-Alam Hil Lo Atu Kerisi Anon \p \v 1 Sa nado ḳarabus in Mehöböp yi mehö sa. Om sa bë nanër vu ham nabë Anutu ggooin ham raḳ, om ham gwevonġ nġaa pin nivesa noh vu sën kwa nevo bë yi alam degevonġ lo. \v 2 Ham su gweḳo ham jaḳ, gaḳ ham malamin yes beham nahubin ham, geham najom ham ahon geham su bo doḳ nġaa nipaya sën ham vahi denevonġ vu ham lo, gaḳ ham ahëmin geving ham. \v 3 Ham nimin wëëk in ham su basuh ham, gaḳ ham medo jevuh ti nabë sën Anon Vabuung ahë neving bë ham gwevonġ lo. In nabë ham gwelë ham nivesa bemedo jevuh ti, og saga rëḳ naduu ham ahon beham natu degwa timu. \v 4 In yiḳ hil atu anon timu, geyiḳ Anon Vabuung timu nedo, log ham bo kwamin in sën Anutu ggooin ham raḳ lo. \v 5 Kë! Yiḳ hil Mehöböp timu nedo, gehil nehevonġ ving ggëp ti, gehil naripek bël ggëp ti. \v 6 Log yiḳ hil Anutu timu nedo. Hil pin Amad yi, genetu hil pin alad, genevonġ behil pin nehevonġ yi huk, genedo loḳ hil pin ayod. \v 7 Rëḳ Kerisi vo yi semusën ti ti ggelek hil pin, behil haḳo nyëmasën yoh vu yö kwa. \p \v 8 Yoh vu sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo nebë: \q1 “Kesuu alam sën denesis beġö vu yi lo \q2 beduu sir ahon, \q1 log mëm raḳ yah vavunë \q2 bevo semusën ggelek mehönon nyëmasën.” \m \v 9 Rëḳ ġaġek sën nër agi bë raḳ yah vavunë om saga maḳ tato bë luḳ yam dob sën neggëp ġebinë agi muġin. \v 10 Gaḳ mehö sën luḳ yam lo, yiḳ mehö sën raḳ yah vavunë mekesuu yaġek teb pin lo, lob raḳ yah vavunë in bë natu ala megeġin nġaa pin. \p \v 11 Log vo semusën aggagga vu yi alam nebë sënë: Vahi denetu sinarë, gevahi denetu alam-denenër-ġaġek-ranġahsën, gevahi deneḳo loḳ nyëġ medenenër Bengö Nivesa vu alam dahis. Vahi deneġin Kerisi-yi-alam gevahi denetu tatovaha. \v 12 Nevonġ yi semusën ggelek nebë sënë in bë Anutu-yi-alam pin denatu anon timu medegevonġ yi huk mededoḳ vu sir, geKerisi-yi-alam nġahijseḳë jaḳ bedebare nijwëëk. \v 13 Rot behil pin ġevonġ geving ġaġek gëp ti, gehil pin ajaḳ Anutu nalu ni, lob mëm hil natu mehönon yohvu nabë Kerisi sën mehö yohvu geniröp los dahis lo. \v 14 Rëḳ mu hil su medo ġevonġ ngöḳ ngöḳ nabë hurmahen. Bë hil ġevonġ nabë saga, og mehönon pin hir ġaġek sën kwaj nevo medenenër lo rëḳ geḳo hil nah menom nabë sën sanġ neḳo ḳele nema los ris. Mehönon kuungsën rëḳ dekepë hil galam nijpaya los kwaj rëḳ detetuhin hil. \v 15 Rëḳ mu nabë hil ahëd geving hil benanër ġaġek anon mu, og hil rëḳ nabë Kerisi behil ġevonġ nġaa pin nabë sën nevonġ lo, geyö rëḳ natu yuseḳë begeġin hil pin. \v 16 Saga nebë sën yuseḳë nesupin mehöti ni len ti ti pin in bë semu anon jaḳ. Gehil pin ti ti nebë telitek meneloḳ vu anon bevo niwëëk vu navi. Gelen ti ti nevonġ huk agga ti ti yoh vu sir. Gemëm ahëj neving sir mesir böp neraḳ loḳ ti medenare niwëëk medenetu anon timu. \s1 Kerisi-yi-alam Desepa Doḳ Aggata Mewis \p \v 17 Ham tu Mehöböp yi alam om sa bë nanër niwëëk vu ham nabë ham su gwevonġ nġaa jeggin jeggin nabë sën alam dahis denevonġ lo. In su denesepa loḳ nġaa anon rë, gaḳ kwaj nevo nġaa meris meris mu. \v 18 Alam saga og denedo loḳ malaḳenu, om sën su deyoh vu bë deseggi ġaġek medejaḳ degwa ni rë. Anutu vonġin bë gevonġ medemedo malaj-tumsën rëḳ ma gedenedo adingnë, in ayoj ni tebö in yi gesu deneraḳ ni rë. \v 19 Alam dahis og su deyoh vu bë deseggi nġaa nipaya los nġaa nivesa medejaḳ ni rë, om sën deggërin sir yah bemedo mekwaj nevo nġaa sën maluh los avëh denevun sir in lo mu panġsën. Log malaj anonin nġaa nipaya pin bedeneya vu panġsën. \v 20 Rëḳ Kerisi su nër bë ham gwevonġ nabë sënë rë. \v 21 Ma maḳ ham su nġo Kerisi yi ġaġek anon sën he netahu ham loḳ lo rë? \v 22 Ġaġek sënë nebë ham naḳah nġaa muġengsën sën ham nevonġ wirek lo vër in ham, geham gwevuu ham ayomin wirek-hen-yi na. In nġaa muġeng og nesepa loḳ nġaa nipaya sën ham malamin anonin lo, genevonġ beham nimin paya neraḳ. \v 23 Om ham ayomin mewis jaḳ geham kwamin bo nġaa nivesa mu. \v 24 Geham jöp ġaġek anon niröpsën-yi los vabuung doḳ nah ham, beham natu mewis jaḳ benimin nabë Anutu. \v 25 Hil atu alam degwa timu om ham gwevuu ġaġek lahsën vun los ġaġek kuungsën pin na, geham nanër ġaġek los anon mu vu ham. \v 26 Bë ham ahëmin sengën og ham gweġin ham nivesa in nġaa nipaya rëḳ gëp vu ham, gaḳ ham ahëmin nakul beham gwero ġaġek pevis gehes mala su duḳ na. \v 27 In nabë nama og ham rëḳ tateḳin aggata vu Memö Nipaya Satan berëḳ kepë ham. \v 28 Log mehö sën neggodeḳ nġaa lo, og su godeḳ nġaa ti gökin nah. Gaḳ yö sero huk ti megevonġ jaḳ nema niröp in geḳo monë teka jaḳ medoḳ vu yi, gerëḳ doḳ vu mehö ngwë sën neraḳ vu in nġaa lo geving. \p \v 29 Log ham su nanër ġaġek jeggin jeggin berup ham avimin. Gaḳ ham boseḳ menanër ġaġek nivesa mu in doḳ vu alam sën denenġo lo mesemu sir. \v 30 Anutu yi Anon Vabuung loḳ ya nedo ham ayomin in bë tato namuġin behil ajaḳ ni nabë Anutu rëḳ geḳo hil vër in nġaa nipaya nyëvewen behil anah medo geving yi. Om ham su gwevonġ bAnon Vabuung ayo maggin jaḳ. \v 31 Ham su gwelë mehö ngwë paya, geham su ahëmin sengën jaḳ, geham su gwevonġ paanġ, geham su nanër pelësën jaḳ mehö ngwë, geham su ahëmin nipaya vu mehö ngwë. \v 32 Gaḳ ham gwelë ham nivesa, geham doḳ vu ham. Log ham su kwamin bo nġaa nipaya sën mehö ngwë denevonġ vu ham lo. Gaḳ ham kwevoh na nabë sën Anutu kwa nevo Kerisi benekevoh ham nġaa nipaya ya lo. \c 5 \s1 Hil Sepa Doḳ Nġaa-Ranġah-Yi \p \v 1 Anutu ahë neving ham beham tu nalu lo, om ham sepa doḳ vaha begwevonġ nġaa noh vu sën Anutu nevonġ lo. \v 2 Log ham medo gwevonġ nġaa los ahëmin geving mehönon pin, nabë sën Kerisi ahë neving hil beloḳ yah hil bed lo. Lob saga rëḳ natu seriveng nabë seriveng reggu nivesa sën denevesi in reggu nivesa berup na vu Anutu lo. \p \v 3 Log baggëb los nġaa ningöhek sën hil navun hil in lo, genġaa nipaya sën ham ayomin nevu nevu in lo, og ham sën Kerisi-yi-alam ham lo, ham su bengwënġ jaḳ, in sagaḳ su yoh vu rë. \v 4 Ham su nanër ġaġek nipaya paya berup avimin, geham su sevërin ġaġek kwamasën-yi, geham su nanër ġaġek jeggin jeggin sën su yoh vu rë lo genanöp in. In nġaa nebë saga og su yoh vu bë ham gwevonġ rë, gaḳ ham nanër ham kwamin vesa vu Anutu in nġaa nivesa vesa pin sën nevonġ vu ham lo. \v 5 In ham raḳ ni ggovek bë mehö sën neggodeḳ avëh avö, gemehö sën nevonġ nġaa ningöhek, gemehö sën ahë neving baggëb benevonġ jeggin jeggin lo, sënë nebë nesepa loḳ nġaa kuungsën wirek hen nebë jepö los nyëġ ġebus beḳo arëj raḳ, og alam nebë sënë su deyoh vu bë dedoḳ na Kerisi luho Anutu hir nyëġ rë. \v 6 Ham su gwebë nengamin vu alam sën denevonġin bë detetuhin ham beham gwevonġ nġaa nipaya lo. In Anutu ahë sengën vu alam sën denekeyëh aye medenevonġ nġaa jeggin jeggin nebë agi, log rëḳ bo nyëvewen vu sir geving. \v 7 Om ham los su gwebë doḳ ti. \v 8 In ham nedo loḳ malaḳenu wirek, rëḳ gwëbeng og Mehöböp nevonġ beham nedo loḳ ranġah, om ham gwevonġ nġaa pin nabë alam sën denedo loḳ ranġah lo. \v 9 In alam sën denedo loḳ ranġah lo, og denevonġ nġaa nivesa mu los nġaa yohvu, gedenesepa loḳ ġaġek anon. \v 10 Ham seggi nġaa pin bemalamin sepa nġaa sën Mehöböp ahë neving lo. \v 11 Ham noh nenga in nġaa nipaya los nġaa malaḳenu-yi in su neloḳ vu hil rë, gaḳ ham tato ranġah vu alam nabë nġaa nebë saga og nipaya. \v 12 In nġaa nipaya pin sën denevonġ vunsën lo, og hil su bengwënġ jaḳ, in hil nid nemum in. \v 13 Gaḳ nġaa pin sën neggëp ranġah lo, og alam pin denelë medeneraḳ ni, \v 14 in nġaa pin sën ranġah gelu raḳ lo, og neggëp ranġah rot. Nebë ġaġek sën dekevu meneggëp lo nebë: \q1 “Honġ sën ġenewëp lo! Kwedi! \q2 Gwevuu diiḳsën na in \q1 lob Kerisi gevonġ benyëġ geheng in honġ \q2 geġemedo doḳ ranġah!” \p \v 15 Om ham gweġin ham nivesa. Ham su gwevonġ nġaa jeggin jeggin nabë alam kwaj masën, gaḳ ham gwevonġ nġaa pin nabë alam los kwaj. \v 16 Ham su basap buk na meris rë, gaḳ ham nimin wëëk megwevonġ huk jaḳ buk pin, in nġaa nipaya neggëp loḳ buk sën hil nado agi. \v 17 Om ham su gwevonġ nabë sën alam kwaj masën denevonġ lo, gaḳ ham kwamin bo mejaḳ nġaa sën Mehöböp ahë neving lo ni. \v 18 Geham su nanum mekweyevin, in saga nevasap ham beham rëḳ nimin paya jaḳ, gaḳ mu Anon Vabuung napup ham ayomin og mëm. \v 19 Ham medo gwevonġ Anutu yi sengii los raro, gegwevonġ tarot nivesa sën ġadu ham ḳenumin, geham gwevonġ raro doḳ ham ayomin los kwamin vesa vu Mehöböp. \v 20 Geham nanër vu Anutu jaḳ buk nabë ham ahëmin nivesa vu yi in nġaa pin sën nevonġ benetöḳ vu ham lo. Ham nanër nabë saga vu hil Amad Anutu jaḳ Mehöböp Yesu Kerisi arë. \s1 Ġaġek Raḳ Maluh Los Venëj \p \v 21 Log ham su gweḳo ham jaḳ vu arimin, gaḳ ham dahun ham in lob saga geḳo Kerisi arë jaḳ. \v 22 Log ham avëh, ham ġurek reggamin babuj nabë sën ham nehurek Mehöböp babu lo. \v 23 In ham reggamin tu ham alamin meneġin ham nebë sën Kerisi tu yi alam alaj meneḳo sir yah vu Anutu lo. \v 24 Om avëh nengaj yes vu reggaj in nġaa pin nabë sën Kerisi-yi-alam pin nengaj yes vu Kerisi lo. \p \v 25 Log ham maluh! Ham ahëmin geving ham venëmin nabë sën Kerisi ahë neving yi alam pin bediiḳ loḳ yah bej \v 26 in bë gevonġ benij röp los nij mewis jaḳ lo. Log neripek sir raḳ bël los nevonġ yi ġaġek vu sir, \v 27 in bë denatu yi alam los nij veseek benijvesa jaḳ, genġaa ningöhek ma nġaa nipaya su gëp vu sir, log mëm rëḳ gevonġ bedenatu yi nġaa vabuung genġaa nipaya nama na veröḳ yi in sir. \v 28 Om ham maluh! Ham ahëmin geving ham venëmin nabë saga. Ham ahëmin geving ham venëmin nabë sën ham nġo ahëmin neving ham navimin lo, in mehöti sën ahë neving venë lo, og yö ahë neving yi. \v 29 In mehöti su ni nelëlin yö navi rë, gaḳ yö nevet yi meneġin yi nivesa rot nebë sën Kerisi yö neġin yi alam lo. \v 30 Kerisi neġin hil nivesa in hil nebë yi reggos los seḳë gehil atu navi len ti ti. \v 31 Yoh vu sën Anutu yi ġaġek nër lo bë, “Maluh rëḳ gevuu ama lu ata genapiiḳ vu venë beluho denatu anon timu.” \p \v 32 Log ġaġek vunsën sënë og degwa böpata ngwë neggëp. Yönon, nenër raḳ Kerisi losho yi alam lo ving. \v 33 Rëḳ mu ham maluh pin, ham ti ti nġo ahëmin geving venëmin nabë sën ham nġo ahëmin neving ham lo. Log ham avëh, og ham ġurek reggamin babuj. \c 6 \s1 Ġaġek Raḳ Hurmahen Losho Amaj Lu Ataj \p \v 1 Log ham hurmahen, ham huk neggëp. Ham tu Mehöböp yi alam, om ham nengamin yes vu ham amamin lu atamin megwevonġ noh vu hir ġaġek. \v 2 In Anutu yi horek nër bë, “Ġeġurek amam lu atam babuj.” Lob horek saga tu ham Horek muġinsën geyi ġaġek semusën neggëp ving. \v 3 Ġaġek semusën sënë nebë, “Ham rëḳ medo nivesa meham medo hus adingseḳë rot gëp dob.” \p \v 4 Log ham alam hib, ham su gwevonġ paya vu ham nalumin lo bahëj sengën vu ham, gaḳ ham gweġin sir nivesa bedesepa doḳ Mehöböp yi ġaġek los degevonġ nġaa pin niröp. \s1 Ġaġek Raḳ Hur Losho Alaj \p \v 5 Log ham hur, ham nengamin yes megwevonġ noh vu mehö sën tu alamin meneġin ham lo aye. Ham ġönengin sir, geham ayomin na timu vu sir nabë sën ham nevonġ vu Kerisi lo. \v 6 Geham su gwevonġ huk jaḳ malaj mu in nabë ahëj nivesa in ham, gaḳ ham gwevonġ nivesa vu sir, in ham tu Kerisi yi hur beham nesepa loḳ Anutu kwa los ayomin timu. \v 7 Ham su gwevonġ huk in nabë mehönon degelë ham nivesa, gaḳ ham kwamin vesa megwevonġ huk los niwëëk in Anutu gelë ham nivesa. \v 8 In ham neraḳ ni vorot bë: Nabë ham gwevonġ huk nivesa geham su nimin tebö rë, og Anutu rëḳ gevonġ nyëvewen doḳ nah vu ham sën tu hur lo, gevu ham sën tu ala lo geving. \p \v 9 Log ham sën tu ala lo, ham gweġin ham hur nivesa geving. Ham su gwevonġ paanġ los nanër ġaġek nipaya jaḳ sir, in ham raḳ ni bë ham los ham hur ham alamin timu nedo yaġek benelë ham pin neggëp ti. \s1 Kerisi-yi-alam Nebë Alam-beġö-yi \p \v 10 Log arig lo, sa ġaġek hus sënë nebë: Ham nimin wëëk menatu Mehöböp yi alam yönon! Yi mehö niwëëk ata, om ham gweḳo niwëëk vu yi. \v 11 Ham jöp Anutu yi ḳelenavi los nġaa sën neggërin beġö lo doḳ na ham navimin, in ham bare niwëëk genġaa sën Memö Nipaya Satan nevonġ in bë tetuhin ham lo su kepë ham. \v 12 In hil su nasis beġö vu mehönon rë, gaḳ hil nasis beġö vu ggev los nġaa niwëëk sën deneġin nġaa malaḳenu-yi lo, gevu memö nipaya sën deneġin yaġek babu lo. \v 13 Om ham jöp Anutu yi ḳelenavi los nġaa sën neggërin beġö lo pin doḳ na ham, in nabë buk nipaya natöḳ vu ham, og ham bare niwëëk bengis beġö rot begovek na, gemëm ham medo. \v 14 Ham gwevëh ġaġek anon gëp ham balomin beham bare. Geham gwevonġ nġaa niröp mu in gërin ham newamin. \v 15 Log ham jöp Bengö Nivesa sën nevonġ behil ayod neto revuh lo doḳ na ham vahamin natu ham suu, in ham bare niwëëk geham su jöpeḳ. \v 16 Log ham ayomin na timu vu Yesu jaḳ buk, lob saga natu ham ḳelenavi sën gërin ham navimin pin lo, in Memö Nipaya Satan yi apop sën netum daggen lo pin dejaḳ vu medenakul. \v 17 Log ham kwamin bo sën Kerisi ḳo ham yah vu Anutu lo besaga natu ham aseeng sën ham nabun yumin doḳ in gërin beġö. Geham gweḳo ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo pin in Anon Vabuung gevonġ benatu ham paëp-yu-anil beham ngis beġö jaḳ. \p \v 18 Log ham najom jaḳ los kwetaġ vu Anutu buk geranġah, gAnon Vabuung rëḳ doḳ vu ham. Ham su nimin tebö! Gaḳ ham pasanġ najom jaḳ in Anutu-yi-alam pin. \v 19 Log ham najom jaḳ in sa geving nabë sa bengwënġ og Anutu gevonġ ġaġek berup saviġ besa nanër Bengö Nivesa sën neggëp kesii wirek lo nam ranġah, gesa su ġönengin mehönon malaj. \v 20 Setu Bengö Nivesa sënë yi hur ti in nanër ranġah, lom deduu sa besën seyam nado ḳarabus agi. Om ham najom jaḳ nabë sa su ġöneng in mehönon meġevuu huk sënë na, in saga og su yoh vu rë, gaḳ saḳ nanër ranġah metateḳin mena rot. \s1 Ġaġek Hus \p \v 21 Hil arid Tukikus neloḳ vu sa balu nehevonġ Mehöböp yi huk lob sa ahëġ neving yi. Lob neyök vu ham berëḳ nanër sa los nġaa pin sën netöḳ vu sa lo ranġah vu ham bemëm ham jaḳ huk sën sa nehevonġ lo ni. \v 22 Yiḳ sa hevonġ yi meyök vu ham raḳ degwa sënë in bë nanër sa bengöġ vu ham begevonġ beham nimin wëëk jaḳ. \v 23 He arimin ham, om hil Amad Anutu luho hil Mehöböp Yesu Kerisi degevonġ beham pin ayomin gëp revuh, geham ahëmin geving ham, geham ayomin na timu vu luho. \v 24 Luho degevonġ semusën vu ham sën ham ahëmin neving hil Mehöböp Yesu Kerisi rot menedo lo.