\id ACT - Central Buang NT [big] -Papua New Guinea 2003 (web version -2012 bd) 
\h SINARË 
\toc1 Sinarë Hir Huk 
\toc2 Sinarë 
\toc3 Sn 
\mt1 Sinarë Hir Huk  
\c 1  
\s1 Yesu Nër Ġaġek Ya Nare Vorot Bë Rëḳ Gevonġ Anon Vabuung Nam  
\p
\v 1 O Teopilus*! Ġaġek sën sa ḳevu muġinsën lo, saga sa tateḳin nġaa pin sën Yesu nevonġ los yi ġaġek sën nenër lo,  
\v 2 vu muġinsën rot beverup loḳ buk sën yah meya yaġek lo. Anon Vabuung tato huk vu yi lob nër tato vu sinarë sën ggooin sir raḳ vorot lo ggovek log Anutu ḳo yi raḳ yah yaġek.  
\v 3 Mehö saga sën ḳo hil nivanë mediiḳ in hil pin, loḳ tato yi vu sinarë lo beron nġahiseḳë in bë dejaḳ ni borot nabë nedo mala-tumsën lo. Denelë yi ranġah los ranġah yoh vu buk mehödahis luu, log nenër sën Anutu-yi-nyëġ anon jaḳ lo degwa tato vu sir.  
\v 4 Lob medo negga nos ving sir loḳ buk saga ti, lob mëm nër vu sir bë, “Ham su gwevuu Yerusalem. Gaḳ ham medo gweġin nġaa sën Amaġ nër bë rëḳ gevonġ vu ham lo. Sën senër vu ham wirek lo.  
\v 5 In Jon neripek alam raḳ bël, rëḳ su buk hus ading rë gAnon Vabuung vonġin jaḳ na ham.”   
\p
\v 6 Loḳ buk saga desupin sir raḳ bedeloḳ tepëḳ in yi bë, “Mehöböp, maḳ buk yam ggovek bevonġin ġebër alam Israel hir nyëġ jaḳ gehil nġo vonġin ġeġin hil gökin nah nabë wirek ma va?”  
\v 7 Rëḳ nër yah vu sir bë, “Su ham nġaa in bë ham rëḳ jaḳ buk los nġebek saga ni rë, in Amaġ yö tu ala mekwa vo meneggëp vu yi.  
\v 8 Rëḳ mu Anon Vabuung rëḳ nam jaḳ na ham los bo niwëëk vu ham, beham nanër sarëġ ranġah vu Yerusalem, gevu distrik Yudea los distrik Samaria bena menoh vu dob pin.”   
\s1 Yesu Raḳ Yah Yaġek  
\r (Mk 16:19-20; Lk 24:50-53)  
\p
\v 9 Yesu nër ġaġek sënë ggovek, gevare denemalajin yi gAnutu ḳo yi raḳ yah yaġek, lob beggob ggërin yi log su delë yi ggökin rë.  
\v 10 Log nahën vare malaj nesepa, lob pevis medelë mehö luu los tob veroo meris yam denare ving sir.  
\v 11 Lob luho denër bë, “Ham alam Galilea, ham malamin nelë yaġek panġsën in va? Yesu sën vuu ham geraḳ yah yaġek lo rëḳ duḳ nom nabë sën ham nelë yi geraḳ meyah agi!”   
\s1 Deggooin Mehöti Raḳ In Doḳ Nah Yudas Ben  
\p
\v 12 Lob sir vu ḳedu sën denenër arë nebë Ḳele-oliv* lo medeyah medeya Yerusalem. Ḳedu Ḳele-oliv sënë neggëp dus vu Yerusalem yiḳ yoh vu sën horek nër bë mehönon degee medena doḳ Buk-sewahsën-yi* lo.  
\v 13 Bedetöḳ yah Yerusalem mederaḳ ya bej meya denedo. Alam sën lo sagi: Pita, geJon, geYakobus lu Andreas, gePilip ving Tomas, geBartolomai ving Matai, geYakobus ngwë sën Alpeus nalu, log Simon ngwë sën mehö neruuk alam Rom lo, log Yudas sën Yakobus ngwë nalu.  
\v 14 Alam pin sagi sën ayoj timu medenejom raḳ medenedo. Gavëh la losho Maria sën Yesu ata ving Yesu ari lo pin dejom raḳ medenedo ving.   
\p
\v 15 Ggovek, loḳ buk ti lob Pita kedi nare loḳ ari lo pin malaj benër ġaġek ti vu sir. Gesir pin saga raḳ neggëp alam nemadvahi-bevidek-ti (120).  
\v 16 Pita nër bë, “Arig lo, ġaġek sën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo anon raḳ beyiḳ ggovek. Wirek Anon Vabuung vonġ ġaġek verup Davit avi benër raḳ Yudas, mehö saga sën tato aggata vu alam bë denajom Yesu ahon lo, lob ġaġek wirek hen saga gwëbeng anon raḳ ggovek ya.  
\v 17 In wirek Yesu ggooin Yudas raḳ menedo ving he beḳo huk sënë ving he.  
\v 18 Ham raḳ ni bë Yudas sën agi ḳo dob len ti raḳ monë hel ḳöḳ sën devo vu yi lo, lob ya mevës bahë tetap bahë pin keseh to meya.  
\v 19 Lob alam pin sën denedo Yerusalem lo, denġo ġaġek saga mederaḳ ni, lom denenër dob saga loḳ ayej nebë Akeldama. Sënë nebë Dob-hel-ḳöḳ.  
\v 20 Log tum ġaġek neggëp loḳ ḳapiya Saam sën denevonġ raro raḳ wirek lo nebë:  
\q1 ‘Yi begganġ yö medo menabumeng na,  
\q2 mehöti su doḳ medo!’  
\m Log ġaġek ngwë nër ving nebë:  
\q1 ‘Mehö ngwë pevis medoḳ nah ben.’   
\m
\v 21 Om hil pevis maġooin mehöti vuheng doḳ alam sën deneya ving hil los Mehöböp Yesu raḳ buk pin sën hil nehaḳo loḳ lo.  
\v 22 Mehöti sën neya ving hil wirek geJon neripek alam lo, beyam verup loḳ buk sën Anutu ḳo Yesu vër in hil geḳo yi yah vavunë lo. Mehönon sën delë sagi pin, og mëm hil aġooin ti jaḳ begeḳo huk geving he benanër ranġah nabë Yesu kedi raḳ vu bedub yönon.”   
\p
\v 23 Pita nër bë saga, lob deggooin mehö luu raḳ. Ngwë Yosep sën denenër yi nebë Barsabas garë ngwë nebë Yustus lo, log ngwë arë nebë Matias.  
\v 24 Lom dejom raḳ vu Mehöböp bë, “Mehöböp, ġeraḳ alam pin ayoj ni, om mëm nġo ġetato vu he nabë ġehooin mehö luu sagi ngwë tena rak  
\v 25 in doḳ nah Yudas ben menatu sinarë nyëdahis geving he. In Yudas vuu huk sagi ya geya nyëġ sën bë na lo.”  
\v 26 Lob derekö veri raḳ luho lob löö raḳ Matias, lom devonġ yi tu sinarë ving sir nemadluho-bevidek-ti sagi lo.   
\c 2  
\s1 Anon Vabuung Luḳ Yam  
\p
\v 1 Buk-supinsën-yi sën denenër bë Pentekos lo verup ggovek lob desupin sir loḳ begganġ ti.  
\v 2 Lob pevis bededun ti yam ggëp yaġek, benesu nebë sanġ niwëëk, begeyeh nengaj rot.   
\p
\v 3 Lob delë nġaa nebë nengwah daggen netum, lob vepul dus dus beya meraḳ ya sir ti ti.  
\v 4 Lob Anon Vabuung loḳ yam ggërin ayoj pin, lob denër ayej aggagga yoh vu Anon Vabuung vonġ verup avij.   
\p
\v 5 Lob alam Yuda nġahi sën sir vu nyëġ pin meyam denedo Yerusalem in kwaj nevo Anutu lo,  
\v 6 denġo nġaa sën dedun raḳ, lob desupin sir ya, lom delëk in denġo alam sënë denevengwënġ loḳ ayej ti ti.   
\p
\v 7 Lob delëk bekwaj ya nġahi medenër bë, “Alam sën agi yiḳ sir Galilea pin!  
\v 8 Rëḳ nebë va sën hil pin nehanġo bë denevengwënġ loḳ hil ayed ti ti niröp-ë?  
\v 9 Hil Patia geMedia, gehil sën nado Mesopotamia, geYudea, geKapadosia, Pontus, gAsia*.  
\v 10 GePrugia los Pampulia, Ejep ga, hil vahi vu Libua sën dus vu Kurene lo ga, hil alam vatëveḳ vu Rom ving.  
\v 11 Hil alam Yuda los alam-yu-ngwë sën deggërin sir medenesepa loḳ alam Yuda hir horek lo, gehil Krete los Arabia. Rëḳ hil pin nehanġo bë denenër ġaġek raḳ Anutu yi huk niwëëk loḳ hil ayed ti ti.   
\p
\v 12 Lob sir pin delëk gekwaj ya nġahiseḳë. Geya denër vu sir nebë, “Nġaa sagi degwa nebë va?”  
\v 13 Rëḳ la denenër ġaġek pelësën nebë, “Denum bël menġëës panġsën beyuj vonġ paya.”   
\s1 Pita Nër Ġaġek Ranġah  
\p
\v 14 Loḳ Pita losho sir nemadluho-bevidek-ti sënë kedi denare, lob tahi niwëëk genër ranġah vu alam bë, “Ham Yuda los alam-yu-ngwë pin sën ham yam nedo Yerusalem agi! Ham gwebë nengamin vu sa ġaġek, beham jaḳ nġaa sagi ni!  
\v 15 Ham kuung bë alam sagi denum meyuj vonġ paya, gaḳ ma! Yiḳ nahën 9 krök monbuk gemehöti su nenum bël menġëës monbuk rë.  
\v 16 Rëḳ mu mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yoel nër raḳ nġaa sënë wirek bë:   
\q1
\v 17 ‘Anutu nër bë, “Buk-tamusën dus jaḳ,  
\q2 og sëḳ ḳeseh sa Anon Vabuung jaḳ alam pin.  
\q1 Geham nalumin maluh los avëh lo rëḳ denanër ġaġek ranġah nabë alam-denenër-ġaġek-ranġahsën.  
\q2 Log ham hur maġëm rëḳ degelë nġaa aggagga nabë pesepsën,  
\q2 geham alam atov rëḳ degëp medegelë pesepsën.   
\q1
\v 18 Kë! Vu buk saga rëḳ sa ḳeseh sa Anon Vabuung jaḳ sa hur maluh los avëh,  
\q2 lob rëḳ denanër ġaġek ranġah nabë alam-denenër-ġaġek-ranġahsën.   
\q1
\v 19 Lob mëm sëḳ ġevonġ huk aggagga gëp yaġek,  
\q2 gesëḳ ġevonġ nġaa böp böp gëp dob sënë:  
\q2 Ḳöḳ los nengwah genengwah aru.   
\q1
\v 20 Log hes rëḳ malaḳenu doḳ,  
\q2 gekwev mala ḳöḳ jaḳ.  
\q1 Govek log mëm Mehöböp yi buk natöḳ nam.  
\q2 Yi buk rëḳ böp los niwëëk.   
\q1
\v 21 Log alam sën detahi ya vu Mehöböp lo pin,  
\q2 og rëḳ Anutu geḳo sir nah vu yi.” ’   
\p
\v 22 Om ham Israel! Ham gwenġo ġaġek sagi! Sa bë nanër Yesu Nasaret vu ham: Ham nġo raḳ huk niwëëk los nġaa böp sën Anutu vo loḳ mehö saga nema lo ni. Tato nġaa böp saga vu ham in bë ham jaḳ ni nabë Anutu vonġ yi yam.  
\v 23 Wirek Anutu yö kwa vo meduu ahon ggovek ya, log mëm tunġ mehö saga loḳ yök ham nemamin. Loḳ ham vonġ loḳ ya alam-yu-ngwë sën denekeyëh horek lo nemaj, bedesis yi raḳ ya ḳelepeḳo* mediiḳ.  
\v 24 Rëḳ mu Anutu nër mekedi raḳ yah vu bedub meḳo yi vër vu nivanë nipaya pin sën diiḳsën-yi lo. In diiḳsën saga su yoh vu bë dahun mehö saga yönon rë.  
\v 25 In Davit nër ġaġek raḳ yi bë:  
\q1 ‘Sa nehalë Mehöböp nedo sa malaġ yoh vu buk pin.  
\q2 Nare ggëp sa nemaġ vesa genġaa ti su rëḳ kepë sa rë.   
\q1
\v 26 Om sën sa ahëġ nivesa, log mëm sa hevonġ ayeġ in sa kwaġ vesa rot.  
\q2 Gesëḳ bo kwaġ in honġ bemedo,   
\q1
\v 27 in su rëḳ gwevuu sa ḳenug bemedo Nyëġ-diiḳsën-yi rë.  
\q2 Log su rëḳ gwevuu honġ mehö vabuung bepetar na rë.   
\q1
\v 28 Ġetato aggata mala-tumsën-yi vu sa, om rëḳ ġemedo geving sa,  
\q2 lom rëḳ sa kwaġ vesa rot.’   
\p
\v 29 Arig lo, sa bë nanër niröp vu ham nabë hil mehö teta wirek hen Davit diiḳ ggovek ya, bedelev. Geyi bedub nahën neggëp vu hil gwëbeng.  
\v 30 Rëḳ mu Davit yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti, log yö raḳ ni bë Anutu nër yönon venuh nebë, ‘Sëḳ ġetunġ honġ mewis ti bemedo jaḳ honġ sëa natu mehö-los-bengö doḳ nah böm.’  
\v 31 Wirek Davit lë nġaa sën Anutu rëḳ gevonġ lo, log nër raḳ Kerisi bë rëḳ kedi jaḳ nah. Nër bë Anutu su rëḳ gevuu yi bemedo Nyëġ-diiḳsën-yi benavi petar na rë.  
\v 32 Yönon, Anutu nër beYesu saga kedi raḳ yah, behe pin halë nġaa sën agi ggovek ya om sën he nanër.  
\v 33 Gwëbeng raḳ yah vavunë ggovek beya nedo Anutu nema vesa, beḳo Anon Vabuung ggëp ama nema ggovek ya, yoh vu sën wirek Ama nër bë rëḳ bo vu yi lo. Lob nġaa sën ham lë los ham nġo gwëbeng lo tato bë vonġ yam ggovek.  
\v 34 Davit su raḳ ya yaġek rë, rëḳ nër bë:  
\q1 ‘Mehöböp nër vu sa Mehöböp nebë,  
\q2 “Ġemedo sa nemaġ vesa.   
\q1
\v 35 Gevu tamusën og sëḳ ġetunġ alam sën denelë honġ paya lo dedoḳ na vaham ġebinë.” ’   
\p
\v 36 Nebë sënë om hil Israel pin ajaḳ ni yönon nabë Yesu saga sën ham rekö yi raḳ ya ḳelepeḳo* lo, saga Anutu tunġ yi netu hil Mehöböp los hil Kerisi.”   
\s1 Alam Nġahiseḳë Deggërin Sir Mederipek Bël  
\p
\v 37 Alam sënë denġo ġaġek saga lob gelu ayoj rot, lom denër vu Pita losho sinarë saga nebë, “O arig lo! He rëḳ ġevonġ nabë va?”   
\p
\v 38 Loḳ Pita nër yah vu sir bë, “Ham ti ti nġo gwërin ayomin geham jipek bël jaḳ Yesu Kerisi arë in dahun ham nġaa nipaya pin na, lob mëm Anutu rëḳ gevonġ Anon Vabuung vu ham.  
\v 39 In wirek Anutu nër bë gevonġ yi vu ham los nalumin, gevu alam pin sën nahën denedo ading in yi lo geving. Yönon! Rëḳ gevonġ vu alam pin sën hil Mehöböp Anutu tahi sir bë dena vu yi lo.”  
\v 40 Pita nër ġaġek agga nġahiseḳë hus ading rot vu sir, log nër niwëëk bë, “Ham gweġin ham! Ham kwehe ham vër in alam nij paya sën denedo dob-ë!”  
\v 41 Nebë saga, lob sir vahi dejom Pita yi ġaġek ahon medenevonġ ving, lom deripek bël. Lob vu buk saga sir 3,000 derevuh ya ving Mehöböp yi hur medenedo.  
\v 42 Nijwëëk bë degenġo alam sinarë hir ġaġek, lom detu degwa timu in dedoḳ vu sir, lob denedo revuh ti bedenegga Pasa gedenejom raḳ.   
\s1 Kerisi-yi-alam Mewis Hir Huk Nivesa  
\p
\v 43 Lom Anutu vonġ balam sinarë devonġ nġaa böp nġahiseḳë balam pin delë lob deggöneng.   
\p
\v 44 Lob alam pin sën ayoj neya timu vu Kerisi lo denedo revuh ti, log sir ti su ggulin yi nġaa rë, gaḳ denevonġ nġaa pin tu sir pin hir nġaa.  
\v 45 Devonġ hir dob los hir ḳupeḳ in bë alam debaġo, lob deneḳo monë raḳ medenevo ggelek sir pin in bë ti su jaḳ vu in nos lu nġaa.  
\v 46 Sir pin ayoj timu gedeneya dub-vabuung-böp ḳatum ayo yoh vu buk, log denesupin sir loḳ hir begganġ ti ti medenegga Pasa, log kwaj vesa medenevonġ hir nos ggelek sir.  
\v 47 Deneḳo Anutu arë raḳ yoh vu buk, galam pin ayoj netee yi in sir. GeMehöböp nevonġ balam deneggërin ayoj yah vu yi mederevuh yam ving sir sënë yoh vu buk.   
\c 3  
\s1 Mehö Vaha Nipaya Nivesa Raḳ  
\p
\v 1 Buk ti lob Pita luho Jon deya dub-vabuung-böp raḳ 3 krök sehuksën in bë denajom jaḳ. In alam Yuda denevonġ nebë sënë.   
\p
\v 2 Lob mehö vaha nipaya ti nedo, lob yi alam denevaḳu yi meyam denetunġ menedo dus vu veluung avi sën denenër arë nebë Malanġeri lo. Ata yö ḳo yi to los vaha nipaya, lom denevonġ nebë saga yoh vu buk in bë ketaġ los tahi monë lu nġaa vu alam sën deneya dub-vabuung-böp ḳatum ayo lo.  
\v 3 Mehö saga lë Pita luho Jon geluho bë dedoḳ na dub-vabuung-böp, lob ketaġ vu luho bë luho debo nġaa vu yi.  
\v 4 Rëḳ Pita luho Jon degët yi niwëëk ata, log Pita nër vu yi bë, “Ġebarah malam jaḳ megwelë aluu rë!”   
\p
\v 5 Lob kwa vo bë maḳ luho rëḳ debo nġaa vu yi, lom peggirin mala yah vu luho.  
\v 6 Rëḳ Pita nër bë, “Sehöġ monë ma! Gaḳ mu sa bë doḳ vu honġ nabë sënë: Sa nanër vu honġ jaḳ Yesu Kerisi Nasaret arë nabë, ‘Kwedi jaḳ meġena!’”  
\v 7 Lom jom loḳ nema vesa bedadii yi raḳ. Lob pevis bevaha los vaha pedus niwëëk loḳ,  
\v 8 gemëm kedi pevis mevare neya. Beloḳ ya dub-vabuung-böp ḳatum ayo ving luho, genepisek menepesönġ geneḳo Anutu arë raḳ.   
\p
\v 9 Lob alam pin delë bë ggee meneya geneḳo Anutu arë raḳ.  
\v 10 Lob deraḳ ni bë yiḳ mehö sën nedo yoh vu buk loḳ dub-vabuung-böp veluung avi Malanġeri, meneketaġ los netahi monë lu nġaa vu sir lo. Lob delë bë nivesa raḳ lom delëk anon bekwaj neketul loḳ.   
\s1 Pita Nër Ġaġek Ggëp Dub-vabuung-böp Ayo  
\p
\v 11 Mehö sënë nahën nekebi Pita lu Jon, lob alam deseröġ meya detetup lööho loḳ dub nenga-gelusën sën denenër bë Solomon yiyi lo, lob delëk böpata rot.  
\v 12 Pita lë alam sagi lob nër ġaġek vu sir bë, “Ham alam Israel! Nebë va sën ham ayomin ya nġahiseḳë in nġaa agi-ë? Ham su gwelë aluu! Maḳ ham kwamin nevo bë raḳ alu nġo he niwëëk ma maḳ alu nġo vabuung om sën alu hevonġ mehö aga benivesa raḳ meneya-ë? Gaḳ ma!  
\v 13 Abraham luho Isaak ving Yakop hir Anutu sën, hil ḳenud lo hir Anutu lo, sën ḳo yi hur Yesu arë raḳ nebë sënë. Sën yiḳ mehö saga sën ham vo yi loḳ ya alam-beġö-yi nemaj, geham lah yi vun ggëp Pilatus mala lo. Pilatus bë dëëin yi mena, rëḳ ma geham ruu demimin vu yi!  
\v 14 Ham ruu demimin vu mehö vabuung los yohvu saga, log ham tahi vu Pilatus bë dëëin mehöti sën sis mehö la bedediiḳ lo vër vu ham.  
\v 15 Mehö mala-tumsën degwa yi rëḳ ham sis yi bediiḳ. Loḳ Anutu nër mekedi raḳ yah vu bedub, behe halë bë nedo mala-tumsën, besën he nanër ranġah.  
\v 16 Galu ayomin neya timu vu yi, om sën alu anër arë, lob vonġ niwëëk vu mehö sënë besën ham nelë yi beham raḳ ni lo. Yesu vonġ mehö sënë nivesa raḳ raḳ ham pin malamin in alu ayomin neya timu vu yi.  
\v 17 Yönon, arig lo! Seraḳ ni bë ham los ham ggev su raḳ degwa ni rë, om sën ham vonġ paya vu yi nebë sënë.  
\v 18 Rëḳ wirek Anutu yö tateḳin ġaġek verup alam-denenër-ġaġek-ranġahsën lo pin avij nebë yö yi Kerisi rëḳ nam begeḳo vanë. Lob vonġ ġaġek saga banon raḳ raḳ huk sën ham vonġ lo.   
\p
\v 19 Om ham gwërin ham nom vu Anutu in Anutu dahun ham nġaa nipaya pin na, lob mëm Mehöböp rëḳ gevonġ beham nimin semë semë jaḳ.  
\v 20 Lob rëḳ gevonġ Yesu nom vu ham. Mehö saga sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo.   
\p
\v 21 Log gwëbeng nedo yaġek meneġin buk sën Anutu bë gevonġ nġaa pin natu mewis lo. Nebë sën nër wirek verup alam-denenër-ġaġek-ranġahsën vabuung lo avij lo.   
\p
\v 22 Moses nër nebë, ‘Ham Mehöböp rëḳ gooin ham arimin ti begetunġ yi natu ham mehö-nanër-ġaġek-ranġahsën ti nabë sa. Om ham gwebë nengamin vu ġaġek sën rëḳ nanër vu ham lo.  
\v 23 Gaḳ nabë mehöti su genġo mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën saga aye rë, og Anutu rëḳ gevonġ bemala nama, gesu rëḳ medo mala-tumsën geving yi alam rë.’   
\p
\v 24 Log alam-denenër-ġaġek-ranġahsën pin yiḳ denenër ġaġek nebë saga. Samuel losho alam sën deneverup ggökin yi medenenër ġaġek ranġah lo, sir pin denenër ġaġek raḳ buk sënë.   
\p
\v 25 Lob gwëbeng ham loḳ yah alam-denenër-ġaġek-ranġahsën bej, beġaġek sën Anutu losho hil ḳenud lo dejoo venuh wirek lo anon raḳ vu ham, in nër vu Abraham bë, ‘Honġ mewis ti rëḳ natu mehö semusemu bedoḳ vu alam pin vu dob.’  
\v 26 Yönon, Anutu kwa vo hil alam Yuda muġin, lob ggooin nalu Yesu raḳ bevonġ yam in bë gevonġ semusemu vu hil. Log semusemu sënë nebë hil pin ti ti nġo ġevuu hil nipaya na baġërin hil nom vu yi.”   
\c 4  
\s1 Detunġ Pita Luho Jon Ya Ḳarabus  
\p
\v 1 Pita luho Jon nahën denenër ġaġek vu alam, log alam-deneḳo-seriveng losho mehö sën neġin alam loḳ dub-vabuung-böp lo, galam Sadukai* lo, bedeverup.  
\v 2 Ahëj sengën vu luho in luho denenër ġaġek ranġah vu alam bë Yesu kedi raḳ yah vu bedub.   
\p
\v 3 Lob dejom luho ahon medetunġ luho ya denedo ḳarabus in sehuk luḳ, gemëm bë monbuk lom degevonġ ġaġek vu luho.  
\v 4 Rëḳ mu alam nġahiseḳë sën denġo luho hir ġaġek lo devonġ ving, bederevuh yam ving alam muġinsën besir 5,000 raḳ.   
\s1 Devonġ Ġaġek Vu Pita Lu Jon Raḳ Alam Ggev Malaj  
\p
\v 5 Heng to lob alam Yuda hir ggev losho alam teta, galam-horek-yi, desupin sir vu Yerusalem.  
\v 6 Alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp Anas, geKayapas luho mehöti arë nebë Jon, gAleksander, gAnas yi alam pin medesupin sir.   
\p
\v 7 Log devarah Pita luho Jon ya denare malaj gedeloḳ tepëḳ in luho bë, “Melu vonġ nġaa sagi raḳ re niwëëk-a? Ma re vonġ meluu yam-a?”   
\p
\v 8 Lob Anon Vabuung loḳ yam ggërin Pita ayo lom nër vu sir bë, “Ham ggev los alam teta vu Israel!  
\v 9 Gwëbeng ham maḳ bë doḳ tepëḳ in aluu in nġaa nivesa sën alu hevonġ vu mehö vaha nipaya-ë. Maḳ ham bë jaḳ mehö sën nivesa raḳ agi degwa ni?  
\v 10 Nabë nebë saga, og mëm alu hevonġin bë ham jaḳ ni balam Israel pin dejaḳ ni geving nabë: Yesu Kerisi Nasaret niwëëk vonġ mehö sagi benivesa raḳ los dahis begwëbeng nare ham malamin. Ham sis mehö saga bediiḳ raḳ ḳelepeḳo*, rëḳ Anutu nër bekedi raḳ yah ggëp bedub.  
\v 11 Yönon!  
\q1 ‘Ham alam sën denelev begganġ lo nimin lëlin ġelönġ ti sënë.  
\q2 Rëḳ mu netu ġelönġ niwëëk begganġ nyëḳetu yi.’  
\m Og ġelönġ saga yiḳ Yesu.  
\v 12 Su mehö ngwë yoh vu bë doḳ vu hil rë. In vu dob pin og Anutu su tato arë agga ngwë vu hil bë rëḳ geḳo hil nah vu yi rë.”   
\p
\v 13 Denġo bë Pita luho Jon denër ranġah niwëëk, lob deranġa nemaj in deraḳ ni bë luho su deluḳ dub rë, gaḳ luho alam meris mu. Lob kwaj ya nġahi, rëḳ deraḳ ni bë wirek luho deneya ving Yesu.   
\p
\v 14 Log mehö sënë nare ving luho gedelë bë navi nivesa raḳ yönon, lob su deyoh vu bë denanër ġaġek ti doḳ nah vu luho rë.  
\v 15 Lob alam ggev denër vu lööho bë lööho degeto dena dobnë rë.  
\p Lob lööho to deya, log mëm yö yah desap sir raḳ medenër bë,  
\v 16 “Rëḳ hil ġevonġ va vu mehö luu saga? Luho devonġ nġaa böp sënë balam vu Yerusalem pin deraḳ ni, om hil su ayoh vu bë rëḳ abun ġaġek saga rë.  
\v 17 Gaḳ ġaġek saga rëḳ na menoh vu alam pin, om hil nanërin luho niwëëk nabë luho su dena denanër ġaġek jaḳ Yesu arë saga vu mehö la gökin.”   
\p
\v 18 Lob detahi luho yom bemëm denër vu luho bë luho su na denanër ġaġek jaḳ Yesu arë, beluho su detahu ġaġek sënë vu alam.  
\v 19 Rëḳ Pita luho Jon denër yah vu sir bë, “Nabë alu ġevuu Mehöböp yi ġaġek sënë na galu sepa doḳ ham ġaġek, og maḳ Anutu rëḳ gelë aluu nivesa? Ham nġo kwamin bo saga rë.  
\v 20 Alu su ayoh vu bë rëḳ ayemin nama rë. Gaḳ alu rëḳ nanër ġaġek ranġah jaḳ nġaa pin sën alu halë los hanġo lo!”   
\p
\v 21 Lob ggev lo devonġ ġaġek raḳ luho niwëëk ggökin, log mëm delëëin luho beluho deya. Alam ggev deggöneng in alam, in sir pin deneḳo Anutu arë raḳ in nġaa sën luho devonġ agi, lob su kwaj ḳo aggata ti in bë debo vanë vu luho rë.  
\v 22 Gemehö sën luho devonġ nġaa böp raḳ yi benivesa raḳ lo, yi ta mehödahis luu gekesuu meya.   
\s1 Kerisi Yi Alam Dejom Raḳ Bë Anutu Bo Niwëëk Vu Sir Medenanër Ġaġek Ranġah  
\p
\v 23 Devonġ luho ya, lob luho deyah medeya vu hir alam bedenër alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam teta hir ġaġek pin vu sir.  
\v 24 Denġo ggovek, log sir pin ayoj timu gedejom raḳ vu Anutu bë, “O Mehöböp, nġo ġetunġ dob los yaġek los loo benġaa pin sën denedo loḳ lo.  
\v 25 Wirek honġ Anon Vabuung vonġ ġaġek ti verup loḳ honġ hur Davit avi, sën he ḳenumin lo, nebë:  
\q1 ‘Nebë va sën alam-yu-ngwë ahëj sengën panġsën rot,  
\q2 gemehönon la medo denevengwënġ yah nenga meris mu-e?   
\q1
\v 26 Alam-los-bengöj vu dob sënë pin kedi dero sir in degevonġ beġö,  
\q2 log alam böp pin desupin sir medevengwënġ raḳ beġö  
\q2 in bë dedahun Mehöböp luho Mehö sën ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo na.’   
\m
\v 27 Yönon rot, Herot* luho Pontius Pilatus ving alam-yu-ngwë, galam Israel, bedevengwënġ yah nenga nebë saga ggëp nyëġ böp Yerusalem in bë dedahun honġ hur vabuung Yesu na. Mehö sën wirek ġehooin yi raḳ lo.  
\v 28 Dejoo ġaġek revuh ti nebë saga in bë degevonġ nġaa sën wirek ġeduu ġaġek ahon niwëëk bë rëḳ anon jaḳ lo.  
\v 29 Om Mehöböp, nġo kwam bo ġaġek maggin pin sën bë degevonġ-ë rë meġedoḳ vu honġ hur he, log gwevonġ niwëëk vu he in he nanër honġ ġaġek ranġah, gehe su aġöneng.  
\v 30 Ġebër nemam niwëëk jaḳ begwevonġ alam niraḳsën nijvesa jaḳ, log gwevonġ nġaa böp los huk aggagga jaḳ honġ hur vabuung Yesu arë.”   
\p
\v 31 Nahën denejom raḳ nebë sënë, log begganġ sën desupin sir loḳ lo ggee böpata gAnon Vabuung yam ggërin ayoj, lob mëm denenër Anutu yi ġaġek niwëëk ata gesu deneggöneng rë.   
\s1 Kerisi-yi-alam Ayoj Timu  
\p
\v 32 Alam sën ayoj neya timu vu Yesu lo ahëj los ayoj neya timu vu sir vewen vewen ving. Su mehöti lë yi nġaa ti benër bë, “Sagiḳ sa nġaa!” rë, gaḳ hir nġaa pin saga sën tu sir pin hir nġaa.   
\p
\v 33 Lob sinarë nyëdahis lo denenër ġaġek ranġah bë Mehöböp Yesu kedi raḳ ggökin, lob hir ġaġek saga los niwëëk balam pin deneḳo arëj raḳ.  
\v 34 Sir ti su raḳ vu in nos los nġaa ti rë, in sir sën deyoh vu dob los begganġ lo pin denevo vu alam vahi medeneḳo monë raḳ. Deneḳo monë raḳ,  
\v 35 lob devo vu sinarë nyëdahis lo medeneġin, loḳ mëm sinarë denevo ggelek alam sën deneraḳ vu in nġaa lo.   
\p
\v 36 Mehöti nedo, arë nebë Yosep, lob sinarë denër ggev ngwë raḳ yi nebë Barnabas. Arë sënë degwa nebë mehö nelev horek in alam. Yi Levi* ti, geyi vu dob Kupros.  
\v 37 Lob yi dob len ti neggëp Yerusalem, lob vonġ bemehöti baġo, lob ḳo monë saga beya mevo vu sinarë lo.   
\c 5  
\s1 Ananias Luho Sapira  
\p
\v 1 Log mehö ngwë nedo arë nebë Ananias, gevenë arë nebë Sapira. Lob Ananias vonġ yi dob len ti bemehö la debaġo.  
\v 2 Rëḳ luho venë devengwënġ loḳ ti, lom devun monë saga vewen betu luho yö hir nġaa. Log Ananias ḳo vewen beya mevo vu alam sinarë genër bë monë sën lo yiḳ pin sënë.   
\p
\v 3 Loḳ Pita nër vu yi bë, “Ananias, Satan nare loḳ ayom beġevun dob sagi yi monë vahi geġetetuhin Anon Vabuung.  
\v 4 Wirek sën su debaġo dob rë lo, og yiḳ nġo honġ nġaa! Log debaġo om maḳ monë saga netu honġ nġaa in bë gweġin megwevonġ noh vu kwam. Ma re nër vu honġ bë gwevonġ paya nabë sënë? Su ġelah monë sënë vewen vun in mehönon mu rë, gaḳ ġelah vun in Anutu!”   
\p
\v 5 Ananias nġo ġaġek sagi, lob diiḳ pevis beto neggëp, lob alam sën vare denelë lo deggöneng böpata rot.   
\p
\v 6 Lob alam maġëm kedi debom loḳ tob beya delev.  
\v 7 Ggovek gehes mala löö ggovek ya, log Ananias venë verup yam begganġ ayo, lob su raḳ nġaa sën töḳ vu regga lo ni rë.   
\p
\v 8 Lom Pita loḳ tepëḳ vu yi bë, “Maḳ yiḳ melu ḳo monë yoh vu sën raḳ dob saga ma ma?”  
\p Loḳ avëh nër yah bë, “Ëë-ë! Yoh vu! Alu haḳo nebë saga!”  
\v 9 Rëḳ Pita nër bë, “Melu reggam joo ġaġek revuh ti gemelu bë seggi Mehöböp yi Anon Vabuung-a? Om gwenġo! Alam sën delev reggam lo yom denare loḳ veluung avi, om rëḳ debaḳu honġ geving bena dedev!”   
\p
\v 10 Lob pevis bavëh saga diiḳ beto neggëp loḳ Pita vaha, lob alam maġëm deloḳ yam begganġ ayo medelë bë avëh diiḳ meneggëp, lom devaḳu beya delev ving regga.   
\p
\v 11 Lom Kerisi-yi-alam pin ving alam pin sën denġo ġaġek agi deggöneng böpata rot.   
\s1 Nġaa Böp Aggagga Verup  
\p
\v 12 Lob sinarë nyëdahis devonġ nġaa böp aggagga raḳ alam vahi besir pin denelë, lob mëm alam sën denesepa loḳ Yesu lo pin ayoj timu gedenesupin sir loḳ dub-vabuung-böp nenga-gelusën sën denenër bë Solomon yiyi lo.   
\p
\v 13 Lob alam vu Yerusalem pin deḳo arëj raḳ, rëḳ deggöneng gesu desupin sir ya ving sir rë.  
\v 14 Rëḳ alam maluh los avëh nġahiseḳë ayoj ya timu vu Mehöböp bederevuh yam ving yi alam, bedetu yu böpata raḳ.   
\p
\v 15 Lob tum denevaḳu alam nijraḳsën meyam debë neggëp loḳ ḳanyë los bëk loḳ aggata, lob denebë sir ti ti ya ya in bë Pita geto mena, og hes gelu ḳenu na mejaḳ sir.  
\v 16 Galam vu nyëġ pin sën denedo dus vu Yerusalem lo denesupin sir yam. Deneḳo alam nijraḳsën ving alam sën memö nipaya gwanġ ya sir lo, lob alam saga pin nijvesa raḳ yah ggökin.   
\s1 Angër Ḳo Sinarë Lo Vër In Ḳarabus  
\p
\v 17 Nebë saga lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp losho yi alam Sadukai* pin denelë Yesu yi alam paya,  
\v 18 om dejoo ġaġek lob kedi dejom sinarë nyëdahis lo ahon bedetunġ sir luḳ ya ḳarabus.  
\v 19 Rëḳ Mehöböp yi angër yam tahinin repinġ in sir buk vuheng, log ḳo sir to meyah dobnë genër bë,  
\v 20 “Ham na bare dub-vabuung-böp ḳatum ayo beham tateḳin ġaġek vu alam pin nabë degevonġ nabë sënë in denatu mewis medemedo malaj-tumsën.”   
\p
\v 21 Denġo ġaġek saga, log monbuk anon lob deyah dub-vabuung-böp bedetateḳin ġaġek vu alam. Getum alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp losho yi alam ya medo denesupin kaunsor pin yam. Log denër ġaġek ya begganġ ḳarabus bë degeḳo sinarë nam.   
\p
\v 22 Lob hir hur deloḳ ya begganġ ḳarabus, rëḳ sinarë su denedo rë.  
\v 23 Lob yah denër vu sir bë, “He halë begganġ ḳarabus yi repinġ rëḳ desis loḳ beniwëëk gahëvavu denare medeneġin. Lob he tahinin, rëḳ he su atöḳ raḳ mehöti genedo begganġ ayo rë.”   
\p
\v 24 Lob hir ggev sën neġin alam loḳ dub-vabuung-böp lo losho alam-deneḳo-seriveng hir ggev denġo ġaġek saga, lob kwaj ya nġahiseḳë bedenesero degwa.  
\v 25 Loḳ mehöti ya verup vu sir benër bë, “Alam sën ham tunġ sir ya ḳarabus lo denare dub-vabuung-böp ḳatum ayo medenetateḳin ġaġek vu alam.”  
\v 26 Lob hir ggev sën neġin alam loḳ dub-vabuung-böp lo, losho ahëvavu la, ya deḳo sir. Rëḳ su desis sir gederot rë gema. In deneggöneng in alam bë rëḳ detengwa sir jaḳ ġelönġ.   
\s1 Sinarë Su Deneggöneng In Kaunsor Rë, Gedenenër Ġaġek Ranġah  
\p
\v 27 Deḳo sir yam medevarah sir nare vuheng loḳ kaunsor lo malaj, galam-deneḳo-seriveng hir ggev böp nër vu sir bë,  
\v 28 “He nër niwëëk ata vu ham bë ham su na nanër bengö saga ranġah vu alam, rëḳ ham nevonġ in va? Ham nenër ġaġek saga ya meyoh vu Yerusalem pin beham vonġin bë gweḳo ġaġek jaḳ nom he nabë he sis mehö saga mediiḳ!”  
\v 29 Rëḳ Pita losho sinarë saga denër yah vu sir bë, “He bë sepa doḳ Anutu yi ġaġek namuġin, gemehönon hir ġaġek gëp tamusën!  
\v 30 Ham vonġ paya vu Yesu beham sis yi raḳ ḳelepeḳo*, rëḳ hil ḳenud hir Anutu nër mekedi raḳ yah.  
\v 31 Anutu ḳo yi raḳ yah vavunë betunġ yi nedo nema vesa. Lob tu ala in geḳo hil nah vu Anutu, gevonġin gërin hil Israel ayod gekevoh hil nġaa nipaya na.  
\v 32 He halë nġaa pin saga, om sën he nanër ranġah gAnon Vabuung sën Anutu vonġ vu alam sën nengaj yes vu yi ġaġek lo tateḳin ġaġek sagi ving.”   
\s1 Gamaliel Nër Bë Alam Kaunsor Denahubin Sinarë  
\p
\v 33 Kaunsor lo denġo yi ġaġek saga lob ahëj sengën panġsën rot gedevonġin bë dengis sinarë pin saga medenadiiḳ.  
\v 34 Rëḳ kaunsor ti arë nebë Gamaliel kedi nare. Yi Parisai* ti, geyi tatovaha horek yi los bengö. Alam pin ahëj neving yi rot los deneḳo yi raḳ. Lob kedi menër vu sir bë degevonġ sinarë geto dena dobnë teka rë, lob to deya.   
\p
\v 35 Log nër vu kaunsor pin bë, “Ham alam Israel! Bë ham gwevonġ nġaa ti vu alam sënë, og maḳ ham nġo kwamin bo nivesa rë.  
\v 36 Ham raḳ ni bë wirek mehöti arë nebë Tiudas kedi benër bë, ‘Sa, sa mehö los niġ wëëk böpata!’ Lob alam raḳ neggëp alam mehödahis ti (400) yah detamuin yi. Rëḳ desis yi bediiḳ, log alam sën denetamuin yi lo deveya beya depalët loḳ geyi huk vës bemala maya veröḳ yi.  
\v 37 Log tum buk sën kiap böp nekevu mehönon arëj lo lob Yudas vu Galilea kedi raḳ beḳo alam vahi yah detamuin yi. Rëḳ desis yi ving bediiḳ, log alam pin sën denetamuin yi lo deketëḳin sir bemaya.  
\v 38 Om sën sa bë nanër vu ham nabë ham ġöneng in alam saga, geham naḳööḳ gedemedo rë. Nabë yö denevonġ huk yoh vu mehönon kwaj, og rëḳ noh paya bebës.  
\v 39 Gaḳ nabë degwa neggëp vu Anutu yönon, og ham su yoh vu bë rëḳ kwepë sir rë, om ham gweġin ham in ham su ngis beġö vu Anutu!”   
\s1 Sinarë Kwaj Vesa In Devonġ Nimumsën Vu Sir In Yesu Arë  
\p
\v 40 Lob devonġ ving Gamaliel yi ġaġek saga, gedetahi sinarë pin loḳ yah bedeveek sir, log denër niwëëk vu sir bë su denanër Yesu bengö ranġah log delëëin sir medeya.   
\p
\v 41 Lob mëm devuu kaunsor ya geto deyah dobnë, lob kwaj vesa rot in Anutu ḳo sir raḳ belë sir bë deyoh vu bë alam degevonġ benij namum in Yesu arë.  
\v 42 Lob medo denetateḳin ġaġek ranġah loḳ dub-vabuung-böp geloḳ begganġ la yoh vu buk pin. Beyö medo denenër Yesu Kerisi bengö ranġah gaḳ su denevuu rë.   
\c 6  
\s1 Deggooin Alam Nemadvahi-bevidek-luu Raḳ In Dedoḳ Vu Sinarë Lo  
\p
\v 1 Nahub geYesu yi hur nġahiseḳë raḳ, lob sir vahi sën denevengwënġ Grik ayej lo ahëj sengën vu vahi sën denevengwënġ alam Yuda ayej\f + \fr 6:1 \ft Vu nyë dahis og alam Yuda denevengwënġ Hibru ayej lob Anutu yi ḳapiya muġeng neggëp loḳ Hibru ayej. Rëḳ verup loḳ Yesu yi buk og ayej Hibru sënë pekwë yi bedenenër arë nebë Aram. Aram og dus vu Hibru ayej rëḳ yööhu teka.\f* lo. Ahëj sengën raḳ degwa nebë sënë: Alam sën denevengwënġ Grik ayej lo denenër bë, “Ham nevo nos ggelek alam yoh vu buk pin log ham su nevo vu he hömin avëh alov lo rë.”   
\p
\v 2 Lob hurmaluh nemadluho-bevidek-luu muġinsën desupin Yesu yi hur lo pin yam medenër vu sir bë, “Bë he ġevuu Anutu yi ġaġek na gehe bo nos gelek, og su yoh vu rë!  
\v 3 Arig lo! Ham nġo ġooin ham alam nemadvahi-bevidek-luu jaḳ rë. Sir sën alam nijvesa gAnon Vabuung nedo loḳ sir niwëëk lo, gesir sën los kwaj lo. Lob mëm hil ġevonġ medegeġin huk sagi.  
\v 4 Gaḳ heḳ nġo rëḳ medo in najom jaḳ noh vu buk pin los tateḳin Anutu yi ġaġek mu.”   
\p
\v 5 Alam pin ahëj ving ġaġek saga, lob deggooin Stepan, sën mehö yö nevonġ ving niwëëk ata gAnon Vabuung nedo niwëëk ving yi lo. Log deggooin Pilip luho Prokorus ga, Nikanor luho Timon, geParmenas, geNikolas vu Antiok. Wirek yi alam-yu-ngwë ti rëḳ ggërin yi beloḳ ya metu alam Yuda ti.  
\v 6 Devarah alam saga loḳ sinarë malaj, log dejom raḳ gedebë nemaj raḳ sir.   
\p
\v 7 Log Anutu yi ġaġek ya meyoh vu nyëġ pin, balam nġahiseḳë detu Yesu yi hur vu Yerusalem. Galam-deneḳo-seriveng vahi ayoj neya timu vu yi ving.   
\s1 Alam Yuda Devonġ Ġaġek Vu Stepan  
\p
\v 8 Anutu vonġ semusemu los niwëëk böpata vu Stepan, lob nevonġ nġaa böp aggagga balam denelë.  
\v 9 Rëḳ alam vahi kedi desis beġö raḳ ġaġek yah vu Stepan. Alam sagi vu Kurene los Aleksandria, gedenenër hir dub-supinsën-yi saga nebë alam sën devo sir vër in mehö ngwë nemaj ggovek lo hir hir. Gesir vahi vu Kilisia los Asia* ving.  
\v 10 Rëḳ su deyoh vu bë dekeyëh Stepan yi ġaġek rë, in Anon Vabuung yö vo kwa nivesa vu yi.   
\p
\v 11 Lom devo monë vu mehö la in bë denanër ġaġek kuungsën jaḳ Stepan nabë, “He hanġo bë nenër ġaġek pelësën raḳ Moses lu Anutu!”  
\v 12 Alam saga devonġ balam teta los alam-horek-yi galam pin ahëj sengën vu raḳ saga, lob mëm sir yö depesönġ medejom Stepan ahon bedeḳo ya nare kaunsor mala.   
\p
\v 13 Log devarah mehö la in bë denanër ġaġek kuungsën jaḳ yi lom denër bë, “Mehö saga nenër ġaġek nipaya raḳ dub-vabuung-böp sënë, geraḳ Moses yi horek.  
\v 14 He hanġo mehö saga nër bë, ‘Yesu Nasaret saga rëḳ kevoh dub-vabuung-böp sënë gepekwë ġaġek wirek hen sën Moses vonġ vu hil lo benatu agga ngwë jaḳ.’”   
\p
\v 15 Lob kaunsor pin detunġ malaj raḳ Stepan niwëëk ata, lom delë mala niḳapiik raḳ nebë angër ti.   
\c 7  
\s1 Stepan Tateḳin Ġaġek Vu Kaunsor Lo  
\p
\v 1 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp loḳ tepëḳ bë, “Ġaġek sagi yönon-a?”  
\p Lob Stepan nër yah bë,  
\v 2 “O arig lo, amaġ lo! Ham gwenġo rë! Wirek hil dobahë Abraham nahën nedo Mesopotamia gesu ya Haran rë, lob vu buk saga niwëëk ala Anutu töḳ vu yi.  
\v 3 Lom nër vu yi bë, ‘Gwevuu honġ dob los honġ alam na geġena nyëġ len ti sën sëḳ tato vu honġ.’   
\p
\v 4 Lob Abraham vuu Kaldia hir dob geya nedo Haran. Denedo saga bama diiḳ ggovek, loḳ mëm Anutu vonġ yi yam nedo nyëġ sën gwëbeng hil nado loḳ agi.  
\v 5 Rëḳ Anutu su vo dob sënë len mahen teka vu Abraham in bë yö geġin menatu yi nġaa niröp rë, gema. Rëḳ Anutu nër bë tamusën og rëḳ bo dob sagi vu yi benajom ahon, in natu yi mewis lo pin hir dob geving. Rëḳ mu, loḳ buk sën Anutu nër ġaġek vu yi agi, og Abraham nalu ma.  
\v 6 Log Anutu nër ving bë, ‘Honġ mewis rëḳ na demedo alam-yu-ngwë hir dob. Lob rëḳ denatu alam-yu-ngwë saga hir hur bededeġinengin sir jaḳ huk ḳarabus noh vu ta jaḳ gëp alam mehödahis ti (400).  
\v 7 Rëḳ mu tamusën, og sëḳ ġevonġ nyëvewen vu alam-yu-ngwë saga sën rëḳ dedeġinengin honġ mewis raḳ maggin böp lo. Loḳ mëm rëḳ degevuu nyëġ sagi na, gedenam denajom jaḳ vu sa gëp sagi.’   
\p
\v 8 Lob Anutu joo ġaġek vu Abraham bë gerah* nalu maluh lo navij. Lob nahub rë loḳ Abraham ḳo nalu Isaak, lob neggëp rot beyah verup loḳ buk sën netu nemadvahi-bevidek-löö sën ata ḳo yi lo, lob ama rah* navi. Log Isaak vonġ nebë sënë vu nalu Yakop ving, geYakop vonġ vu hil degwa nemadluho-bevidek-luu nebë saga ving.  
\v 9 Rëḳ hil degwa lo saga denelë arij Yosep paya, lom devo yi vu alam-yu-ngwë bedebaġo yi. Bedeḳo medeya Ejep betu Ejep ti yi nġaa meris. Rëḳ Anutu nedo ving yi,  
\v 10 meloḳ vu yi, beḳo yi vër vu nġaa nipaya pin sën deġinengin yi lo. Vonġ semusemu los kwa böpata vu yi loḳ Ejep hir mehö-los-bengö Parao mala belë. Lob tum Parao tunġ yi tu ggev yuseḳë vu Ejep beneġin Parao yi begganġ lu nġaa pin.   
\p
\v 11 Lob nahub rëḳ meyip böpata neggëp dob Ejep los Kanaan pin, lob maggin böpata töḳ vu sir, behil ḳenud lo su deyoh vu bë denatöḳ vu nos rë.  
\v 12 Rëḳ Yakop nġo bë nos nedo Ejep, lob vonġ hil ḳenud lo deya nos beron muġinsën.  
\v 13 Ggovek ya loḳ sireḳ deyah netu beron luu, lob mëm Yosep nër yi ranġah vu ari lo bë, ‘Ham arimin sa Yosep.’ Lob mëm Parao raḳ ni bë Yosep yi alam sir.  
\v 14 Lob Yosep vonġ ġaġek yah in ama Yakop losho yi alam pin bedeyam vu yi. Sir yoh vu dahis löö benemadluho menemadvahi (75).  
\v 15 Lob Yakop luḳ meya nedo Ejep bediiḳ, log hil ḳenud lo denedo bedediiḳ ving.  
\v 16 Lob deḳo navij yom Sekem beyah debë loḳ waaḳ sën wirek Abraham baġo vu alam Hamor raḳ monë betu yi waaḳ bedub lo.   
\p
\v 17 Lom buk sën bë Anutu gevonġ nġaa sën wirek nër vu Abraham bë rëḳ gevonġ lo neggovek in bë natöḳ nam ranġah, lob alam Israel deverönġ bedeggërin nyëġ Ejep.  
\v 18 Beggovek, loḳ Ejep hir mehö-los-bengö mewis ti verup, lob su raḳ Yosep yi huk nivesa sën nevonġ lo ni rë.  
\v 19 Om sën nevonġ rii raḳ hil alam, genevonġ huk ḳarabus vu hil ḳenud lo. Geniwëëk rot bë dejuuk naluj maluh niḳöḳ lo na demedo dobnë medenadiiḳ.   
\p
\v 20 Loḳ nahub rë, loḳ Moses ata ḳo yi loḳ buk saga. Lob Anutu ro hurmahen saga nivesa bemalanġeri rot. Lob ata lu ama deġin yi loḳ begganġ ayo yoh vu kwev löö.  
\v 21 Loḳ mëm ya debë yi loḳ bël nenga, loḳ tum Parao nalu avëh ḳo yi ya meneġin nebë sën yö nalu.   
\p
\v 22 Lob Moses luḳ dub ving Ejep hurmahen bedenetahu yi loḳ alam Ejep hir ġaġek los kwa pin, lom tum netu mehö los kwa-sevërinsën-yi genevonġ huk los niwëëk ving.  
\v 23 Ggovek geMoses yi ta tu mehödahis luu raḳ, lob kwa vo bë na gelë yi alam Israel.  
\v 24 Lom töḳ raḳ Ejep ti genevasap Israel ti, lob loḳ vu Israel ti sagi bevonġ nyëvewen loḳ yah nipaya saga vu besis Ejep ti saga mediiḳ.  
\v 25 Moses kuung bë rëḳ yi alam kwaj bo yi nabë Anutu vonġ yi yam in bë doḳ vu sir. Rëḳ ma gesu kwaj nevo nebë saga rë.   
\p
\v 26 Loḳ heng to lob Moses yah verup betöḳ vu Israel luu geluho denesis sir. Lob vonġin bë gevonġ beluho ayoj nakul gebeġö gëp, om nër bë, ‘Alam-a! Melu arimin ham lo! Rëḳ nebë va sën melu nevonġ paya vu ham-ë?’  
\v 27 Rëḳ mehö sën vonġ paya vu ari lo ruuk Moses yah genër bë, ‘Re nër vu honġ bë ġenatu he ggev los mehö sën ġebo nyëvewen vu he?  
\v 28 Maḳ bë ġengis sa nabë sën ġesis Ejep ti bediiḳ veseveng lo?’  
\v 29 Nër bë saga lob Moses ggöneng beveya meya pevis. Beya nedo alam Median hir nyëġ. Lob mëm rëḳ ḳo nalu maluh luu vu sagu.   
\p
\v 30 Log ta mehödahis luu ggovek ya, loḳ mëm angër ti tato yi vu yi neggëp nyëġ-yumeris dus vu ḳedu Sinai. Angër los nengwah daggen loḳ nare ḳele teka niggin ggin.  
\v 31 Lob Moses lë lob kwa ya nġahiseḳë in nġaa sën töḳ vu yi. Lob ya dus in bë gelë nivesa, lob Mehöböp aye nër bë,  
\v 32 ‘Sa Anutu sën ḳenum lo hir Anutu sa. Sa Abraham luho Isaak geYakop hir Anutu sa.’ Lob Moses lëk beggöneng bë su gelë.   
\p
\v 33 Lob Anutu nër vu yi bë, ‘Ġenaḳah suu vër in vaham. In nyëġ sën ġenare loḳ aga og nyëġ vabuung.  
\v 34 Sa halë huk nipaya los maggin pin sën dedeġinengin raḳ sa alam vu Ejep, lob gwëbeng seluḳ yam in bë sa ḳevelekin sir los ġaḳo sir vër vu nġaa maggin. Om kwedi jaḳ! Sa bë ġevonġ honġ meġenah Ejep.’  
\v 35 Yiḳ Moses saga sën wirek deruu demij vu yi gedenër bë, ‘Re tunġ honġ bë ġenatu ggev böp los mehö sën ġebo nyëvewen vu he?’ lo. Rëḳ Anutu vonġ yi yah in bë natu hir ggev los kevelekin sir vër, om sën vonġ bangër sënë töḳ vu yi loḳ ḳele mahen teka sën lo in bë bo niwëëk vu yi.   
\p
\v 36 Log yiḳ Moses saga sën vonġ nġaa böp aggagga vu sir vu Ejep, loḳ ḳo sir vër beli sir beya deyoh Loo-ḳöḳ vuheng meya deḳo loḳ nyëġ-yumeris yoh vu ta mehödahis luu.   
\p
\v 37 Log yiḳ Moses saga sën nër vu alam Israel bë, ‘Anutu rëḳ gevonġ ham ti natu mehö-nanër-ġaġek-ranġahsën nabë sa.’   
\p
\v 38 Log desupin sir ggëp nyëġ-yumeris, lob yiḳ Moses saga sën ya nedo ḳedu Sinai ving angër bevengwënġ ving yi lo. Log Moses nedo ving hil ḳenud lo, lob ḳo Anutu yi ġaġek mala-tumsën-yi bevonġ vu hil,  
\v 39 rëḳ hil ḳenud lo nij lëlin yi gedekeyëh aye bederuuk yi gekwaj vo bë denah Ejep.   
\p
\v 40 Lom denër vu Aaron bë, ‘Ġesemu he anutu la in degeli he na. In Moses sën ḳo he vu Ejep meyam lo maḳ ya tena? He duġin!’  
\v 41 Lom mëm desemu burmakau nalu maluh ti ḳenu raḳ goor betu anutu-kuungsën gedenetunġ seriveng vu. Log ahëj nivesa in nġaa sën yö desemu raḳ nemaj agi.  
\v 42 Rëḳ Anutu ruu demi vu sir in denejom raḳ los ayej loḳ hes los kwev gebetuheng pin sën denedo yaġek babu lo, yoh vu sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo bë:  
\q1 ‘Ham alam Israel, wirek ham nedo ta mehödahis luu vu nyëġ-yumeris,  
\q2 lom ham sis burmakau los sipsip beham vesi netu seriveng.  
\q2 Maḳ saga ham vonġ vu sa? Ma!   
\q1
\v 43 Ham vaḳu anutu-kuungsën Moloḳ yi dub sël  
\q2 ving anutu-kuungsën Rompa yi betuheng ḳenu.  
\q1 Ham semu nġaa ḳenu pin saga in bë ham najom jaḳ vu los gweḳo arëj jaḳ,  
\q2 om sëḳ ġevonġ nyëvewen vu ham,  
\q1 besëḳ ġevonġ beham kwesuu nyëġ böp Babulon*  
\q2 mena medo ḳarabus vu nyëġ adingnë.’   
\m
\v 44 Wirek hil ḳenud denedo nyëġ-yumeris, lob hir dub sël nedo. Saga sën Anutu yi dub sël getato bë nedo ving sir, lob desemu yoh vu sën Anutu nër tato vu Moses bë gevonġ lo.   
\p
\v 45 Ggovek loḳ hil ḳenud lo deyam ving Yosua in bë degeḳo alam-yu-ngwë hir dob, lob Anutu loḳ vu sir bekevoh alam saga in sir. Vu buk saga deḳo dub sël sën amaj vo vu sir lo sepa, beyam detunġ nedo rot beverup loḳ Davit yi buk.   
\p
\v 46 Loḳ mëm Anutu nelë Davit nivesa, lom Davit jom raḳ vu bë rëḳ dev dub ti vu Yakop yi Anutu.  
\v 47 Rëḳ ma geneggëp rot bemëm nalu Solomon rëḳ lev.  
\v 48 Rëḳ mu Mehö-ġayeheng Anutu su nedo loḳ dub sën mehönon denelev raḳ yö nemaj lo rë. In mehö nenër-ġaġek-ranġahsën nër bë:   
\q1
\v 49 ‘Mehöböp nër bë sënë:  
\q1 “Yaġek netu sa sëa sën sa nado raḳ,  
\q2 gedob saga netu nġadoheng sën sa nehebë vahaġ raḳ lo.  
\q1 Om re yoh vu bë dev dub ti vu sa in bë sa sewah dok-a?   
\q1
\v 50 Ma ham kuung bë sa nemaġ su tunġ nġaa pin sënë rë?” ’   
\m
\v 51 Ham alam ayomin niwëëk. Geham ayomin los nengamin dahis. Ham neruuk Anon Vabuung yoh vu buk pin nebë sën ham ḳenumin lo deneruuk wirek lo.  
\v 52 Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti tena sën ham ḳenumin lo su denevonġ paya vu yi rë? Ma! Desis alam sën denenër ġaġek ranġah bë mehö yohvu Yesu rëḳ nam lo bedediiḳ. Lob yi saga yam, rëḳ ham tato yi vu alam-beġö-yi medesis yi bediiḳ.  
\v 53 Angër denevo Anutu yi horek vu ham rëḳ ham su nesepa loḳ rë.”   
\s1 Detengwa Stepan Raḳ Ġelönġ Mediiḳ  
\p
\v 54 Denġo ġaġek sagi, lob ġaġek sagi gelu ayoj rot. Lom deneköö nyëj, gahëj sengën böpata rot vu Stepan.  
\v 55 Rëḳ Anon Vabuung ggërin Stepan ayo, lob varah mala raḳ yaġek niwëëk ata benelë Anutu niḳapiik, log lë bë Yesu nare Anutu nema vesa.  
\v 56 Lob tahi bë, “Om ham gwenġo rë! Sa halë bë yaġek tateḳin yi, log Mehönon Nalu nare loḳ Anutu nema vesa!”   
\p
\v 57 Lob dereseeh rur raḳ gedemir nengaj, log sir pin kedi deseröġ meya dejom Stepan ahon,  
\v 58 gederot yi medeḳo medeya Yerusalem ḳatum degwa dobnë, log mëm detengwa yi raḳ ġelönġ bediiḳ. Lob alam sën denër ġaġek kuungsën raḳ yi lo dekah hir tob muġin bedetunġ menedo loḳ mehö maġëm ti arë nebë Saulus vaha bemedo neġin,  
\v 59 log mëm ya detengwa Stepan raḳ ġelönġ. Nahën denesis yi raḳ ġelönġ, log pevis mejom raḳ bë, “Mehöböp Yesu! Gweḳo sanoġ nök vu honġ!”   
\p
\v 60 Lom tunġ lus luḳ getahi bë, “Mehöböp, su ġebo doḳ nah hir nġaa nipaya sënë!” Log diiḳ ya.   
\c 8  
\s1 Saulus Nevonġ Paya Vu Kerisi-yi-alam  
\p
\v 1 Saulus vo ġadu loḳ sir in desis Stepan mediiḳ. Lob vu buk saga alam dekedi in bë debo maggin böpata rot vu Kerisi-yi-alam vu Yerusalem medebasap sir. Lob Kerisi-yi-alam pin deveya medeketëḳin sir medeya distrik Yudea lu distrik Samaria gesinarë nyëdahis mu yö nahën denedo nyëġ böp Yerusalem.  
\v 2 Galam vahi sën denesepa loḳ Anutu yi ġaġek medenero lo, sën mëm delev Stepan gedesu böpata rot in yi.   
\p
\v 3 Log Saulus mala nesepa bë kevoh Yesu yi alam benama na veröḳ yi, lob nesepa loḳ begganġ pin beneloḳ ya beneḳo maluh gavëh ving, benedadii sir ya ḳarabus.   
\s1 Denër Bengö Nivesa Vu Samaria  
\p
\v 4 Lob Kerisi-yi-alam sën deveya medeya jeggin jeggin lo deneḳo loḳ rot beya denenër Bengö Nivesa yoh vu nyëġ.  
\v 5 Pilip luḳ meya nyëġ böp ti vu distrik Samaria, lob nër Kerisi vu sir.  
\v 6 Alam nġahiseḳë denġo yi ġaġek los delë nġaa böp sën nevonġ lo, lom debë nengaj vu yi panġsën.  
\v 7 In denelë gememö nipaya sën negwanġ ya alam nġahiseḳë ayoj lo denġeeḳ geto deya in sir. Log alam nġahiseḳë seḳëj neselönġin, gevahaj nipaya, og nijvesa neraḳ.  
\v 8 Lom mëm alam ayoj tee yi rot vu nyëġ saga.   
\p
\v 9 Lob mehöti arë nebë Simon nedo saga, beyi mehö nerob alam los nevonġ yeseḳ lu nġaa aggagga, menevonġ balam Samaria* kwaj neya nġahi in yi gedenër bë yi mehö böp ti.  
\v 10 Lob alam ggev los alam meris pin nijwëëk bë degenġo yi ġaġek, lob denenër bë, “Mehö saga ḳo Anutu niwëëk böpata yönon!”  
\v 11 Nijwëëk in bë degenġo yi ġaġek in nerob alam buk nġahiseḳë los nevonġ yeseḳ medenelë yi nġaa böp nebë sënë, lob kwaj neya nġahiseḳë.   
\p
\v 12 Loḳ tum mëm Pilip nër Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ los nër Yesu Kerisi bengö ranġah, lom maluh los avëh pin devonġ ving bederipek bël.  
\v 13 GeSimon vonġ ving nebë saga ving beripek bël, lob tum nesepa Pilip beya ving yi. Nelë nġaa böp aggagga nġahiseḳë sën Pilip nevonġ lo, lob kwa neya nġahiseḳë.   
\p
\v 14 Log tum alam sinarë sën nahën denedo Yerusalem lo denġo bë alam Samaria* deḳo Anutu yi ġaġek raḳ, lom devonġ Pita lu Jon deya vu sir.  
\v 15 Luho deluḳ meya deto, lom dejom raḳ vu Anutu in bë gevonġ Anon Vabuung vu alam sën denevonġ ving lo.  
\v 16 In Anon Vabuung su loḳ yam ggërin ayoj rë, geyö nahën. Gaḳ yiḳ deripek bël raḳ Yesu arë mu.  
\v 17 Om luho debë nemaj raḳ sir, lom mëm Anon Vabuung loḳ yam ggërin ayoj.   
\p
\v 18 Lob Simon lë bë sinarë luho debë nemaj raḳ sir bAnon Vabuung loḳ yam ggërin ayoj, lom ḳo monë ya vu luho  
\v 19 genër bë, “Melu bo niwëëk saga vu sa geving, in nabë sa ġebë nemaġ jaḳ mehöti, og Anon Vabuung doḳ nam gërin yi.”  
\v 20 Rëḳ Pita nër vu yi bë, “Höm monë mala nama na veröḳ yi, behonġ geving! In ġekuung bë ġeyoh vu bë ġebaġo Nġaa sën Anutu vonġ nyëmasën vu hil lo jaḳ monë!  
\v 21 Su rëḳ ġedoḳ vu he in huk sënë geving rë, in Anutu lë bë ayom nipaya.  
\v 22 Om ġegwërin ayom begweruu demim vu kwam nipaya saga, geġenajom jaḳ vu Mehöböp in kevoh honġ nġaa nipaya sën neggëp loḳ ayom aga na.  
\v 23 Sa halë bë ayom sis yi panġsën, genġaa nipaya loḳ nare ayom bejom honġ ahon.”   
\p
\v 24 Lom Simon neggöneng genër yah vu luho bë, “Om maam melu nġo najom jaḳ vu Mehöböp in mëm doḳ vu sa genġaa sën melu nër lo ti su natöḳ vu sa!”   
\p
\v 25 Lob sinarë luho saga denër Yesu ranġah bedevonġ Mehöböp yi ġaġek yoh vu alam, log mëm luho deyah Yerusalem. Lob luho yah denër Bengö Nivesa ranġah vu begganġ-bu nġahiseḳë vu distrik Samaria ggëp aggata.   
\s1 Pilip Nër Bengö Nivesa Ranġah Vu Etiopia Ti  
\p
\v 26 Log Mehöböp yi angër ti nër vu Pilip bë, “Kwedi ġena los ahë sën aggata nevuu Yerusalem geya nehöö ayo Gasa. Aggata sën neyoh ya nyëġ-yumeris lo.”   
\p
\v 27 Lob Pilip kedi raḳ meya. Loḳ mehö nyëġ ngwë ti vu Etiopia neyoh aggata saga meneya. Etiopia hir avëh-los-bengö Kandase yi hur böp yi, beneġin yi monë los yi ḳupeḳ nivesa vesa pin. Mehö sënë ya mejom raḳ vu Anutu ggëp Yerusalem geyom to aggata meneyah.  
\v 28 Medo netevin mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ḳapiya raḳ yi karis meyom to aggata vuheng in bë nah mena yi nyëġ.  
\v 29 Lob Anon Vabuung nër vu Pilip bë, “Ġena dus vu karis saga meġena geving!”   
\p
\v 30 Lob Pilip seröġ meya dus vu, lob nġo bë mehö saga netevin mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya yi ġaġek, lob loḳ tepëḳ in yi bë, “Maḳ ġaġek sën ġenër aga, maḳ ġeraḳ degwa ni ma ma?”   
\p
\v 31 Loḳ mehö saga nër yah vu Pilip bë, “Bë mehöti su tateḳin vu sa rë, og sëḳ jaḳ degwa ni nabë va?” Lob nër vu Pilip bë, “Ġejaḳ nam vavunë balu ajaḳ karis mana!”   
\p
\v 32 Ġaġek sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bemehö-ë netevin lo sënë:  
\q1 “Deli yi yam nebë sën deneli sipsip yam in bë dengis menadiiḳ, gesu nevengwënġ rë.  
\q2 Nebë sën denekeping sipsip nalu niviis, rëḳ su nesu rë.   
\q1
\v 33 Devonġ nimumsën rot vu yi, rëḳ mehöti su kedi raḳ meloḳ vu yi menër yi ġaġek mero rë gema.  
\q2 Ma rëḳ yi mewis tena in hil nanër rë?  
\q2 In desis yi mediiḳ pevis bemala ma gesu nedo dob rë.”   
\p
\v 34 Lom avëh-los-bengö yi hur sënë nër vu Pilip bë, “Ġetateḳin vu sa rë! Mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën nër ġaġek sagi raḳ re? Yö nër raḳ yi, ma nër raḳ mehö ngwë?”   
\p
\v 35 Lob Pilip tateḳin Anutu yi ġaġek dus ti saga genër Yesu yi Bengö Nivesa degwa tato vu yi.  
\v 36 Ggovek geluho medo denetetuu aggata medeneya beya deto bël ti, lob mehö saga nër bë, “Gwelë! Bël neggëp! Yoh vu bë ġejipek sa ma ma?”   
\p
\v 37 [Loḳ Pilip nër yah vu yi bë, “Bë ġevonġ ving anon loḳ ayom, og mëm!” Rëḳ bë, “Sa hevonġ ving Yesu Kerisi bë Anutu nalu yi!”]  
\v 38 Lob mëm nër bë karis bare, log luhoho medeluḳ ya bël, bemëm Pilip daġoo yi luḳ ya bël.   
\p
\v 39 Log luho deraḳ yom roneḳ, lob Mehöböp yi Anon Vabuung ḳo Pilip ya, gemehö sënë su lë yi ggökin rë, rëḳ mu kwa vesa rot mesepa yi aggata beya.  
\v 40 Gaḳ Pilip, og Anon Vabuung ḳo yi metöḳ ya Asotus pevis, lob ya meyoh vu nyëġ böp pin menër Bengö Nivesa ranġah. Beya rot beya metöḳ ya Sisarea.   
\c 9  
\s1 Saulus Ggërin Yi Tu Kerisi Yi Mehö  
\r (Sn 22:4-16; 26:9-18)  
\p
\v 1 Log Saulus nahën nenër ġaġek los niwëëk bë gevonġ paya vu Mehöböp yi hur bengis sir medenadiiḳ. Lob ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp,  
\v 2 benër vu yi bë kevu ḳapiya noh vu alam Yuda hir dub-supinsën-yi pin sën denedo Damaskus lo bebo vu yi. Lob ggev böp kevu ġaġek loḳ ḳapiya saga nebë, “Nabë Saulus sënë natöḳ vu maluh ma avëh la gedenesepa loḳ Yesu yi aggata, og ġaġek ma genaduu sir megeḳo sir nam Yerusalem.”   
\p
\v 3 Log Saulus losho ahëvavu la deya raḳ beya deverup dus vu Damaskus, lob pevis benġaa ti vër vu yaġek nebë davës beluḳ yam jëh raḳ sir.  
\v 4 Lob Saulus vës betetolin beya neggëp dob, log nġo ġaġek ti yam vu vavunë bë, “Saulus, Saulus! Ġëvo vanë vu sa in va?”  
\v 5 Rëḳ Saulus nër yah bë, “Mehöböp, honġ re?” Rëḳ ġaġek lo yom ggökin bë, “Sa Yesu sën ġenevonġ vanë vu sa lo.  
\v 6 Rëḳ mu kwedi jaḳ meġena nyëġ böp sagu, genahub rëḳ mëm mehöti rëḳ nanër nġaa sën gwevonġ lo tato vu honġ!”  
\v 7 Galam sën deneya ving Saulus lo denare rëḳ denelëk besu deyoh vu bë debengwënġ rë. Log denġo ġaġek saga dedun rëḳ su delë bë mehöti nedo rë.   
\p
\v 8 Loḳ mëm Saulus kedi nare bemala netum rëḳ nahën mala nepengipin rot, lom maam dejom loḳ nema bedeli yi ya nyëġ böp Damaskus.  
\v 9 Benedo buk löö, rëḳ mu yö nahën mala ḳenod rot, log su negga nos los nenum bël rë.   
\p
\v 10 Loḳ Anutu yi hur maluh ti nedo Damaskus arë nebë Ananias. Lob Mehöböp tato yi vu belë nebë pesepsën, genër vu yi bë, “Ananias!” Rëḳ bë, “Mehöböp, sa nado-ë!”  
\v 11 Lob Mehöböp nër vu yi bë, “Kwedi ġena aggata ti sën denenër arë nebë Aggata Niröp agu. Ġena Yudas yi begganġ lob mëm ġedoḳ tepëḳ in Tarsus ti sën denenër arë nebë Saulus. Mehö sagi medo nejom raḳ  
\v 12 genelë nġaa nebë pesepsën bë mehöti arë nebë Ananias neloḳ ya begganġ ayo mebë nema raḳ yi in bë gevonġ bemala natum megelë nyëġ gökin.”  
\v 13 Rëḳ Ananias nër yah vu bë, “Mehöböp, sa hanġo alam nġahiseḳë denenër mehö saga bë nevonġ huk agga nipaya rot vu honġ alam vabuung pin vu Yerusalem,  
\v 14 lob ḳo ġaġek vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev in bë naduu alam sën ayej neloḳ honġ vu agi, in bë dena ḳarabus.”  
\v 15 Rëḳ Mehöböp nër yah vu bë, “Ġena! Mehö saga og sa hur ti. Sehooin yi raḳ ggovek ya in geḳo sa bengöġ bena nanër vu alam-yu-ngwë losho hir alam-los-bengöj, gevu alam Israel geving.  
\v 16 Log senġo rëḳ tato nivanë aggagga pin sën rëḳ natöḳ vu yi jaḳ sën nanër sarëġ ranġah lo vu yi.”   
\p
\v 17 Lob Ananias ya raḳ. Ya verup beloḳ ya Yudas yi begganġ ayo log pevis mebë nema raḳ Saulus genër vu bë, “Arig Saulus! Mehöböp Yesu sën töḳ vu honġ loḳ aggata lo vonġ sa beseyam in bë malam natum gökin nah, gemëm Anon Vabuung doḳ nam gërin ayom.”  
\v 18 Nġaa sën ggërin Saulus mala lo ni nebë ġël niḳepis mekehe ya pevis, log mala tum ggökin gemëm kedi beripek bël.   
\p
\v 19 Log mëm Saulus gga nos bemëm niwëëk loḳ yah, benedo buk vahi ving Yesu yi hur vu nyëġ böp Damaskus.   
\s1 Saulus Nër Bengö Nivesa Vu Alam Damaskus  
\p
\v 20 Log pevis meya meyoh vu alam Yuda hir dub-supinsën-yi ggëp nyëġ böp Damaskus benër Yesu yi ġaġek ranġah nebë, “Mehö saga yi Mehöböp Nalu!”  
\v 21 Alam pin denġo yi ġaġek lob delëk panġsën beḳenuj ya gedeloḳ tepëḳ vu sir bë, “Mehö saga maḳ sën yiḳ nevonġ paya vu alam sën ayej neloḳ Yesu arë vu Yerusalem lo! Maḳ yiḳ yi saga sën gwëbeng verup agi in naduu sir sënë megeḳo nah vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev-ë?”  
\v 22 Rëḳ Saulus kedi menër ġaġek los niwëëk ata, lob alam Yuda sën denedo vu Damaskus lo denġo yi ġaġek, lom kwaj ya nġahi in tato vu sir yönon bë Yesu yi mehö sën Anutu ggooin yi raḳ netu Kerisi.   
\s1 Alam Yuda Desis Beġö Vu Saulus Lom Veya Meya  
\p
\v 23 Buk nġahiseḳë ya ggovek ya lob alam Yuda vu nyëġ böp Damaskus dejoo ġaġek in bë dengis Saulus menadiiḳ.  
\v 24 Rëḳ nġo hir ġaġek saga bë vare deneġin yi loḳ aggata avi pin yoh vu buk los ranġah in bë dengis yi benadiiḳ.  
\v 25 Rëḳ alam sën denġo yi ġaġek medenesepa loḳ lo deḳo yi buk medetunġ loḳ ḳadaḳaad medevonġ ggök ya ḳatum ġelönġ yu vavunë vu nyëġ böp saga nenga, medesejun aggis in yi geluḳ ya dobnë beya.   
\s1 Saulus Yah Nedo Yerusalem  
\p
\v 26 Saulus yah meya betöḳ yah Yerusalem, lom vonġin bë losho Yesu yi hur demedo jevuh ti, rëḳ deneggöneng in yi, in kwaj nevo bë su Yesu yi hur maluh yi yönon rë.  
\v 27 Rëḳ Barnabas ḳo Saulus beya vu sinarë nyëdahis lo, getateḳin bë Saulus lë Mehöböp ggëp aggata benër ġaġek vu yi om sën ggërin yi menenër Yesu arë ranġah los niwëëk vu nyëġ böp Damaskus rot.  
\v 28 Ggovek lom mëm Saulus nedo ving sir medenesepa sir ggëp Yerusalem. Vonġ huk niwëëk benër Mehöböp arë ranġah gesu ggöneng rë.  
\v 29 Nër ġaġek raḳ Yesu vu alam Yuda sën denevengwënġ Grik ayej lo ving, lob losho denemehoo sir in ġaġek saga, lom desero aggata in bë dengis yi benadiiḳ.  
\v 30 Rëḳ Kerisi-yi-alam vahi denġo, lob deḳo yi bedeluḳ medeya Sisarea, bedevonġ ya Tarsus.  
\v 31 Nebë saga lom mëm Kerisi-yi-alam pin vu distrik Yudea los Galilea geSamaria denedo nivesa gemaggin su netöḳ vu sir ggökin rë. Yesu yi huk saga niwëëk raḳ, lob yi alam pin deneggöneng in Mehöböp gedeneḳo arë raḳ, log Anon Vabuung vo niwëëk vu sir lob alam medo deneyam vu sir benġahijseḳë loḳ.   
\s1 Pita Vonġ Ainias Benivesa Raḳ  
\p
\v 32 Lob Pita ya meyoh vu nyëġ pin beya meto Luda benedo ving Anutu-yi-alam ggëp sagu.  
\v 33 Lob töḳ vu Luda ti arë nebë Ainias. Seḳë pin selönġin beneggëp loḳ begganġ ayo yoh vu ta nemadvahi-bevidek-löö.  
\v 34 Lob Pita nër vu yi bë, “Ainias! Yesu Kerisi vonġ benim vesa raḳ. Om kwedi ġebahinin honġ ḳanyë!” Lob Ainias kedi raḳ pevis.   
\p
\v 35 Lob alam Luda los Saron pin delë yi, lob mëm deggërin sir yom vu Mehöböp.   
\s1 Pita Ggee Vu Tabita Bevesa Loḳ Yah  
\p
\v 36 Yesu yi hur avëh ti nedo Yopa arë nebë Tabita. Sën Grik ayej nenër nebë Dorkas lo. Lob nevonġ nivesa beneloḳ vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo yoh vu buk pin.  
\v 37 Lob loḳ buk saga niraḳ lob diiḳ. Lob deripek yi gedebë raḳ ya neggëp begganġ ayo vavunë ti.   
\p
\v 38 Lob Yopa neggëp dus vu Luda, gehur maluh denġo bë Pita nedo Luda, lob pevis medevonġ mehö luu deḳo dik ya vu yi bë, “Ġenam vu he pevis, gesu ġenaköpeḳ!”   
\p
\v 39 Lob Pita nġo ġaġek meya ving luho medeyah deverup lob deḳo yi ya begganġ ayo vavunë. Lob avëh alov pin ya detetup loḳ yi gevare denesu medenetato tob los röpröp pin sën Dorkas semu vu sir loḳ buk sën yö nahën nedo mala vesa lo.  
\v 40 Rëḳ Pita ruuk alam pin saga to deyah dobnë, log yun lus log jom raḳ. Log mëm peggirin mala ya vu heljënġ genër bë, “Tabita, kwedi jaḳ!” Lob avëh mala tum belë Pita gekedi nedo.  
\v 41 Pita jom loḳ Tabita nema beloḳ vu bekedi raḳ, log tahi Anutu-yi-alam los avëh alov saga deyam betato Dorkas vu sir bë vesa loḳ yah.  
\v 42 Ġaġek saga yoh vu alam Yopa pin medenġo, lob sir nġahiseḳë ayoj neya timu vu Mehöböp.   
\p
\v 43 Lob Pita nedo buk nġahiseḳë ggëp Yopa. Nedo ving Simon sën mehö nesemu ḳabi lu nġaa raḳ reggu navi lo.   
\c 10  
\s1 Angër Töḳ Vu Kornelius Menër Ġaġek Vu Yi  
\p
\v 1 Rom ti nedo Sisarea arë nebë Kornelius. Alam-beġö-yi vu Itali hir kapten ti meneġin alam mehödahis nemadvahi (100).  
\v 2 Log losho yi alam pin sën denedo loḳ ti lo deneggöneng in Anutu medeneḳo arë raḳ. Nevo monë nġahiseḳë in bë doḳ vu alam Yuda sën deneraḳ vu in nġaa lo, geyö nejom raḳ vu Anutu yoh vu buk pin.   
\p
\v 3 Lob buk ti loḳ 3 krök sehuksën, lob lë nġaa ti nebë pesepsën meneggëp ranġah rot. Lë bë Mehöböp yi angër ti loḳ ya begganġ ayo vu yi benër bë, “Kornelius!”  
\v 4 Lob Kornelius ḳenu verup begët yi, loḳ nër bë, “Mehöböp! Bë va?” Rëḳ angër nër yah vu Kornelius bë, “Anutu lë honġ jomraḳsën gelë bë ġeneloḳ vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo, log lë bë yoh vu, lob kwa nevo menedo.  
\v 5 Om gwevonġ mehö la dena Yopa bena denatöḳ jaḳ Simon sën denenër arë ngwë nebë Pita lo bedegeḳo nom.  
\v 6 Mehö saga nedo loḳ Simon ngwë sën yi mehö nesemu reggu navi lo yi begganġ, dus vu loo nenga.”  
\v 7 Angër nër ġaġek nebë saga vu Kornelius ggovek log ya raḳ, log Kornelius tahi yi hur luu ving mehö-beġö-yi ti. Mehö-beġö-yi saga yi mehö-jomraḳsën-yi ving.  
\v 8 Lob Kornelius nër ġaġek saga pin mero vu lööho, log mëm vonġ lööho ya Yopa.   
\s1 Pita Lë Nġaa Nebë Pesepsën  
\p
\v 9 Lööho deya beya deneggëp aggata. Genyëġ heng gelööho deya medeya dus raḳ vu nyëġ böp Yopa log hes vuheng raḳ. Log Pita raḳ ya Simon yi begganġ yu-tamanġsën vavunë in bë najom jaḳ.  
\v 10 Lob diiḳahë, lob kwa vo bë ga nos rëḳ nahën deneyeh, lob lë nġaa ti nebë pesepsën yam vu yi.  
\v 11 Lë yaġek tateḳin log nġaa ti luḳ meyam dob nebë sën denejom loḳ tob nyëḳetu lubeluu lo, geböpata rot.  
\v 12 Lob reggu aggagga pin loḳ nedo. Nġaa pin sën denevëëng, genġaa pin sën vare deneya los deneggevek dob lo.  
\v 13 Lob ġaġek ti yam vu Pita ving bë, “Pita, kwedi ġengis reggu beġegwa!”   
\p
\v 14 Lob Pita nër bë, “Ma rot, Mehöböp! Sa su rëḳ ġa rë! Saḳ su naha nġaa nebë sënë rë. In he horek nenërin bë nipaya besu yohvu rë.”  
\v 15 Rëḳ ġaġek saga yom vu yi netu beron luu nebë, “Nġaa sën Anutu nër bë yohvu, saga su ġenanër nabë su yohvu rë!”  
\v 16 Nġaa pin sën agi töḳ vu Pita beron löö, log pevis betob sën yah meya vavunë.   
\p
\v 17 Pita nahën kwa neya nġahi bë, “Nġaa sën sa halë agi degwa nebë va?” log alam Rom sën Kornelius vonġ sir yam lo deverup. Lööho deloḳ tepëḳ in Simon sën mehö nesemu reggu navi lo yi begganġ, lob mëm verup denare loḳ veluung avi.   
\p
\v 18 Log detahi medeloḳ tepëḳ bë, “Simon sën arë ngwë nebë Pita lo nedo sënë ma ma?”  
\v 19 Rëḳ Pita nahën kwa nevo nġaa sën lë nebë pesepsën lo, loḳ Anon Vabuung nër vu yi bë, “Gwenġo? Mehö löö denesero honġ!  
\v 20 Om kwedi ġeduḳ meġena vu sir beham na. Su kwam na nġahi. Senġo hevonġ sir medeyam.”  
\v 21 Lob Pita luḳ ya vu alam saga benër bë, “Mehö sën ham nesero lo, yiḳ sa sënë. Ma ham yam in-a?”   
\p
\v 22 Loḳ denër bë, “Kornelius, sën alam-beġö-yi hir kapten lo vonġ he yam. Mehö yohvu sën neggöneng in Anutu geneḳo arë raḳ, galam Yuda pin denër bë yi mehö nivesa. Lob Anutu yi angër ti to menër vu yi bë gevonġ he nam in honġ behil anah yi begganġ in bë genġo honġ ġaġek.”   
\p
\v 23 Lom Pita nër bedeloḳ ya begganġ ayo, bevo nos vu sir medegga gedeggëp. Log monbuk lob kedi meya ving sir, lob Kerisi-yi-alam la vu Yopa desepa sir medeya ving.   
\s1 Pita Ya Kornelius Yi Begganġ  
\p
\v 24 Ya deggëp buk ti vu aggata, loḳ mëm detöḳ ya Sisarea geKornelius medo neġin sir. Tahi yi alam losho yi mehö la ggovek bedesupin sir benedo deneġin sir.  
\v 25 Pita to meloḳ ya begganġ ayo, lob Kornelius to meya vu bepetev meneggëp loḳ Pita vaha in bë geḳo arë jaḳ.  
\v 26 Rëḳ Pita jom loḳ nema mekedi nare genër vu bë, “Kwedi jaḳ! Sa, og sa mehönon meris mu!”  
\v 27 Lob luho devengwënġ gedeyah begganġ ayo vu alam nġahiseḳë sën desupin sir medenedo lo.   
\p
\v 28 Lob Pita nër vu sir bë, “Ham nġo raḳ ni bë horek niwëëk ata nërin he alam Yuda bë he su ayoh vu bë ana medo geving alam-yu-ngwë, ma ana vatëveḳ vu sir rë. Rëḳ Anutu tato vu sa nebë sa su nanër mehöti nabë nipaya ma su mehö yohvu rë.  
\v 29 Om sën sa su ḳeyëh ġaġek rë. Gaḳ ham kwetaġ sa lom seyam pevis. Rëḳ sa bë ġanġo niröp nabë ham tahi sa in va?”   
\p
\v 30 Lob Kornelius nër bë, “Nġaa sënë töḳ vu sa bebuk löö ruu ya ggovek ya. Sa medo najom raḳ loḳ sa begganġ ayo raḳ 3 krök sehuksën lob pevis besa halë mehöti nare geyi tob veroo beniḳapiik.  
\v 31 Lob nër vu sa bë, ‘Kornelius, Anutu nġo honġ jomraḳsën ggovek gemedo mekwa nevo monë lu nġaa pin sën ġenevonġ in bë doḳ vu alam sën deneraḳ vu in nġaa lo.  
\v 32 Om gwevonġ mehö la dena Yopa bena denanër Simon sën denenër arë ngwë nebë Pita lo. Mehö saga nedo loḳ Simon ngwë sën mehö nesemu reggu navi lo yi begganġ dus vu loo nenga.’  
\v 33 Om sën sa hevonġ mehö la deyök in honġ. Lob ġevonġ nivesa beġeyam, om sën gwëbeng he pin ayam nado loḳ Anutu mala agi in bë he ġanġo ġaġek sën Mehöböp vonġ vu honġ in bë ġenanër vu he lo.”   
\s1 Pita Nër Ġaġek Ggëp Kornelius Yi Begganġ  
\p
\v 34 Lom mëm Pita nër bë, “Yönon rot, gwëbeng seraḳ ni bë Anutu su kwa ya vu mehö los arë ma alam vahi mu rë.  
\v 35 Gaḳ kwa nevo alam vu nyëġ pin bë: Nabë sir ti göneng in yi begevonġ nġaa nohvu, og nelë yi nivesa.   
\p
\v 36 Yönon, Anutu vonġ yi ġaġek vu he Israel, bevonġ Yesu Kerisi yi Bengö Nivesa vu he. Bengö Nivesa sën nër ġaġek mamer vu he bë Yesu Kerisi tu alam pin hir Mehöböp.  
\v 37 In ham nġo raḳ nġaa sën Yesu Nasaret nevonġ lo ni vorot. Wirek Jon nër ġaġek bël-ripeksën-yi ranġah, lob vu buk sagi Yesu verup ggëp Galilea, lob bengö ya meyoh vu nyëġ pin vu distrik Yudea.  
\v 38 Gemaḳ ham raḳ ni bë Anutu ggooin yi raḳ bevonġ Anon Vabuung los niwëëk vu yi, lob ya meyoh vu nyëġ pin beloḳ vu mehönon. Anutu nevo niwëëk vu yi, lob vonġ alam sën Satan nevonġ paya vu sir lo benijvesa neraḳ.  
\v 39 Gehe sënë halë yi wirek, lob sën he nanër ġaġek ranġah raḳ nġaa pin sën nevonġ vu Yerusalem los nyëġ pin vu distrik Yudea lo. Gesën derekö yi raḳ ḳelepeḳo* gedesis mediiḳ lo.  
\v 40 Rëḳ buk netu löö lob Anutu nër bekedi raḳ yah, log tato yi ranġah.  
\v 41 Su tato yi balam Yuda pin delë rë. Gaḳ yiḳ yö tato yi vu he sën wirek Anutu ggooin he raḳ in bë he nanër yi ġaġek ranġah lo. Kedi raḳ yah vu bedub, lob he ha los anum ving yi.  
\v 42 Log nër vu he bë he nanër yi ġaġek pin ranġah vu mehönon nabë Anutu ggooin yi raḳ in bë genġo alam-malaj-vesa los alam-diiḳsën pin hir ġaġek.  
\v 43 Alam-denenër-ġaġek-ranġahsën pin denër yi ġaġek ranġah nebë: Anutu nekevoh alam pin sën ayoj neya timu vu Yesu lo hir nġaa nipaya ya raḳ Yesu arë los niwëëk.”   
\s1 Alam-yu-ngwë Deḳo Anon Vabuung  
\p
\v 44 Pita nahën nenër ġaġek saga, log Anon Vabuung yam raḳ ya alam pin sën denġo yi ġaġek agi lo.  
\v 45 Alam Yuda sën ayoj neya timu vu Yesu wirek gedeyam ving Pita lo, delëk anon rot in denelë bë Anutu keseh Anon Vabuung raḳ alam-yu-ngwë ving.  
\v 46 Denġo sir gedenenër ayej aggagga bedeneḳo Mehöböp arë raḳ, lob Pita nër bë,  
\v 47 “Alam sënë deḳo Anon Vabuung nebë hil, om re rëḳ nanërin bël-ripeksën-yi in sir-a?”   
\p
\v 48 Lob nër vu alam sën deyam ving yi lo bë dejipek sir jaḳ Yesu Kerisi arë. Lob tum deketaġ vu Pita bë medo buk la geving sir rë.   
\c 11  
\s1 Pita Tateḳin Kornelius Yi Ġaġek Vu Kerisi-yi-alam Ggëp Yerusalem  
\p
\v 1 Sinarë nyëdahis losho arij lo sën denedo yoh vu distrik Yudea pin lo denġo ġaġek bë alam-yu-ngwë deḳo Anutu yi ġaġek ggovek ya ving.  
\v 2 Log Pita raḳ meyah Yerusalem, lob alam Yuda sën denesepa loḳ Yesu lo denër yi, in nijwëëk bë degerah* alam sën deneggërin sir yah vu Yesu lo navij pin nabë sën sir Yuda lo.  
\v 3 Gedenër yi bë, “Ġeraḳ ya alam sën su derah* navij rë lo hir begganġ geġewa nos ving sir!”  
\v 4 Rëḳ Pita tateḳin nġaa pin sën töḳ vu yi lo vu sir bë,  
\v 5 “Sa nado nyëġ böp Yopa, besa medo najom raḳ loḳ hes vuheng, lob sa halë nġaa ti nebë pesepsën. Sa halë nġaa böpata nebë sën denejom loḳ tob nyëḳetu lubeluu, beluḳ vu yaġek meyam to nedo dob dus vu sa.  
\v 6 Lob sa hetunġ malaġ raḳ tob saga ayo peggo rot, lob sa halë bë reggu aggagga pin sën denedo dob lo denedo loḳ. Reggu pin sën vare neya los neggevek dob lo, gesën nevëëng vavunë lo.  
\v 7 Lob sa hanġo ġaġek ti yam vu sa bë, ‘Pita, kwedi ġengis reggu beġegwa!’  
\v 8 Rëḳ senër bë, ‘Mehöböp, ma rot! Saḳ su naha nġaa nebë sënë rë! In he horek nenërin bë nipaya gesu yohvu rë.’  
\v 9 Lob ġaġek sën yam vu yaġek lo nër vu sa netu beron luu nebë, ‘Nġaa sën Anutu nër bë yohvu lo, og su ġenanër saga nabë su yohvu rë!’  
\v 10 Lob nġaa pin saga yam netu beron löö, log yah beya yaġek ggökin.   
\p
\v 11 Log mehöti nedo Sisarea bevonġ mehö löö deyam in sa lob pevis belööho verup denare loḳ begganġ sën sa nado loḳ lo veluung avi.  
\v 12 Lob Anon Vabuung nër vu sa bë, ‘Ġena geving sir. Su kwam na nġahi!’ Lob arig lo nemadvahi-bevidek-ti sënë deya ving sa behe ya maloḳ ya Kornelius yi begganġ.  
\v 13 Lob Kornelius nër vu he bë lë angër ti genare loḳ yi begganġ ayo benër vu yi bë, ‘Gwevonġ mehö la dena Yopa bena denanër Simon sën arë ngwë nebë Pita lo nam.  
\v 14 Og rëḳ nanër ġaġek la vu honġ, lob Anutu rëḳ geḳo honġ los honġ alam pin nom vu yi jaḳ ġaġek saga.’   
\p
\v 15 Lob sa nahën nanër ġaġek vu sir, lob Anon Vabuung loḳ yam ggërin ayoj nebë sën loḳ yam ggërin hil muġinsën lo.  
\v 16 Lob sa kwaġ vo Mehöböp yi ġaġek ggökin, sën nër bë, ‘Jon neripek alam raḳ bël mu, gaḳ Anon Vabuung rëḳ doḳ nam gërin ham.’  
\v 17 Wirek hil ayod ya vu Mehöböp Yesu Kerisi, lob Anutu vonġ Anon Vabuung vu hil, lob yiḳ vonġ Anon Vabuung vu sir nebë saga. Nebë saga lob sa su nebë re in bë seġërin Anutu rë?”   
\p
\v 18 Denġo Pita yi ġaġek saga, lob devuu hir ġaġek sagi ya gedeḳo Anutu arë raḳ bedenër bë, “Oo maḳ Anutu yoh vu bë gërin alam-yu-ngwë ayoj nah vu yi geving in demedo malaj-tumsën.”   
\s1 Kerisi-yi-alam Vu Antiok Deḳo Huk Raḳ Muġinsën  
\p
\v 19 Desis Stepan ggovek loḳ mëm maggin böpata töḳ vu Kerisi-yi-alam, lob deveya medeya beya depalët loḳ bedeya Ponisia los Kupros gAntiok. Rëḳ su denër Bengö Nivesa vu alam-yu-ngwë rë. Gaḳ yö ya denenër vu alam Yuda mu.  
\v 20 Loḳ sir la vu dob Kupros, gevahi vu Kurene, deya nyëġ böp Antiok bedenër ġaġek vu alam Grik ving. Denenër Mehöböp Yesu yi Bengö Nivesa ranġah vu sir,  
\v 21 lob Mehöböp loḳ vu sir balam Grik nġahiseḳë devonġ ving medeggërin sir yah vu yi.   
\p
\v 22 Lob Kerisi-yi-alam vu Yerusalem denġo ġaġek sagi, lob devonġ Barnabas ya Antiok.  
\v 23 Ya metöḳ ya vu sir lob lë bë Anutu vonġ semusemu benedo ving sir, lob ahë nivesa. Lom mëm lev horek loḳ sir pin bë degurek Mehöböp babu bekwaj bo yi timu noh vu buk pin.  
\v 24 Barnabas yi mehö nivesa gAnon Vabuung pup ayo, bevonġ ving niwëëk ata.  
\p Lob alam yu böpata deggërin sir medeloḳ yam ving Mehöböp yi alam.  
\v 25 Lob mëm Barnabas ya Tarsus in bë sero Saulus.  
\v 26 Lob töḳ raḳ yi beḳo beyah Antiok, beluho denedo ving alam vu Antiok yoh vu ta ti, beluho detahu alam nġahiseḳë loḳ Anutu yi ġaġek. Lob mëm yiḳ alam Antiok saga detahi ggev raḳ Mehöböp yi hur muġinsën nebë Kerisi-yi-alam.   
\p
\v 27 Luho nahën denedo saga lob alam-denenër-ġaġek-ranġahsën vahi vu Yerusalem deluḳ medeya Antiok,  
\v 28 lob sir ti arë nebë Agabus kedi nare, log Anon Vabuung nër ġaġek ranġah verup avi bë meyip böpata rëḳ natöḳ vu dob pin. Lob yi ġaġek saga anon raḳ loḳ mehö-los-bengö Klaudius yi buk.  
\v 29 Lob Yesu yi alam vu Antiok dejoo ġaġek venuh bë degevonġ monë noh vu nemaj na vu arij lo vu distrik Yudea in doḳ vu sir. Denevonġ yoh vu sir ti ti, gesu deneggulin rë.  
\v 30 Lob devo monë saga vu Barnabas lu Saulus beluho deḳo yah vu alam ggev vu Yerusalem.   
\c 12  
\s1 Herot* Sis Yakobus Mediiḳ Geduu Pita Ya Ḳarabus  
\p
\v 1 Loḳ buk saga mehö-los-bengö Herot* jom Kerisi-yi-alam vahi ahon in bë ngis sir.  
\v 2 Lom nër vu yi alam-beġö-yi bedeketöv Jon ari Yakobus kwa raḳ paëp bediiḳ.  
\v 3 Lob lë bë alam Yuda ahëj ving huk nipaya saga, lob nër vu yi ahëvavu bedetunġ Pita luḳ ya ḳarabus ving. Jom yi ahon loḳ Buk-ggöksën-yi* yi buk ti,  
\v 4 betunġ yi loḳ ya nedo ḳarabus, in kwa nevo bë Buk-ggöksën-yi* yi buk pin govek na log mëm geḳo menam bare alam Yuda malaj. Nebë saga log tato alam-beġö-yi lubeluu lubeluu yoh vu yu lubeluu in degeġin Pita medepekwë sir in.   
\p
\v 5 Lob medo deneġin Pita loḳ ḳarabus, rëḳ Anutu-yi-alam medo denejom raḳ in yi los ayoj dahis vu Anutu buk geranġah.   
\s1 Angër Ti Ḳo Pita Vër In Ḳarabus  
\p
\v 6 Deduu Pita raḳ sëng böp luu benedo ḳarabus gemëm Herot* vonġin bë geḳo yi nam ġaġek monbuk. Alam-beġö-yi luu denare veluung avi bedeneġin, log deduu luu nemaj vetii Pita nema vahi vahi geneggëp loḳ luho vuheng atov bebuk vuheng raḳ.   
\p
\v 7 Loḳ Mehöböp yi angër ti verup beniḳapiik jëh raḳ begganġ ḳarabus saga ayo. Lob angër sis Pita kweben genër vu yi bë, “Kwedi jaḳ pevis!” Lob sëng luho vepul in Pita nema beto nedo.  
\v 8 Log angër nër vu yi bë, “Gwevëh honġ ḳabi los gwetunġ honġ suu nah!”  
\p Pita vonġ nebë saga, lob angër nër ggökin bë, “Ġejöp honġ röpröp-ayööng-yi nah geġetamuin sa!”   
\p
\v 9 Lob Pita vuu begganġ ḳarabus ayo getamuin yi beya, rëḳ mu su raḳ nġaa sën angër vonġ vu yi agi ni bë yönon rë, gaḳ kuung bë maḳ neggëp melë pesepsën mu.  
\v 10 Luho deya, beya dekesuu alam-beġö-yi la ggovek ya, geluho ya deverup dekesuu la ving gedetöḳ ya repinġ aën sën deduḳ nah dobnë lo, lob repinġ saga yö tahinin yi in luho geluho to deya dobnë beya deyoh ya aggata ti. Log pevis bangër mehor bevuu Pita geya.   
\p
\v 11 Loḳ mëm Pita ḳenu loḳ yah lob nër bë, “O gwëbeng mëm seraḳ ni rot bë Mehöböp vonġ yi angër yam ḳo sa vër loḳ Herot* nema, geloḳ nġaa pin sën alam Yuda kwaj nevo bë degevonġ vu sa lo.”  
\v 12 Pita kwa vo nebë saga ggovek, log mëm ya meya Jon sën denenër arë ngwë nebë Markus lo ata Maria yi begganġ. Alam nġahiseḳë desupin sir raḳ begganġ saga bemedo denejom raḳ.  
\v 13 Log Pita ya verup nare dobnë gepepa raḳ repinġ, lob hur avëh ti arë nebë Roda ya in bë tahinin.  
\v 14 Lob nġo Pita aye beraḳ ni lob kwa vesa rot beḳenu pesönġ ya, lom kwa virek gesu tahinin repinġ rë, gaḳ seröġ meyah begganġ ayo benër vu sir bë, “Pita verup nare loḳ veluung avi!”  
\v 15 Rëḳ denër vu bë, “O! Maḳ ġenepesep!” Rëḳ pasanġ nër niwëëk bë, “Ma! Verup nare yönon rot!” Loḳ denër bë, “Om maḳ sagaḳ ḳenu!”  
\v 16 Rëḳ Pita vare nepepa raḳ repinġ benare rot, loḳ mëm detahinin gedelë yi, lob delëk meḳenuj ya.   
\p
\v 17 Loḳ Pita vonġ nema bë ayej nama, log mëm turin ġaġek pin sën Mehöböp ḳo yi vër in begganġ ḳarabus beto meyom dob lo vu sir. Log nër ving bë, “Ham na nanër ġaġek sënë vu Mehöböp ari Yakobus losho hil arid sën Kerisi-yi-alam lo.” Log Pita to meyah dobnë, beya nyëġ ngwë.   
\p
\v 18 Log mëm ranġah raḳ behes mala töḳ lob alam-beġö-yi delëk anon beyö deneloḳ tepëḳ vu sir medenenër bë, “Pita ya tena?”  
\v 19 Lob Herot* vonġ yi alam-beġö-yi ya denesero Pita, rëḳ ma gesu detöḳ vu yi rë. Lom mëm Herot* loḳ tepëḳ in alam-beġö-yi lubeluu sën deneġin Pita buk lo rot. Rëḳ ma lob nër bedesis sir medediiḳ, log tum Herot* vuu distrik Yudea geluḳ meya nedo nyëġ böp Sisarea.   
\s1 Herot* Diiḳ Ya  
\p
\v 20 Log Herot* ahë sengën böpata vu alam Ture los Sidon, lob desupin sir in bë dena vu yi. Lob desemu ġaġek vu Blastus sën neġin yi begganġ los ḳupeḳ lo ggovek rë bë rëḳ doḳ vu sir, loḳ mëm desu vu mehö-los-bengö Herot* bë semu ġaġek saga gedemedo. Nij wëëk bë gevonġ nabë saga in denebaġo nos loḳ yi dob, gaḳ nabë nama, og rëḳ degeḳo nos vu tena?   
\p
\v 21 Lob Herot* ggooin buk ti raḳ, lob vuneḳ raḳ alam-los-bengöj hir tob vuneḳsën, geraḳ nedo alam-los-bengöj hir sëa benër ġaġek vu sir.  
\v 22 Lob alam saga detahi bedeḳo yi raḳ bë, “Aye nebë anutu ti nevengwënġ! Gaḳ mehönon og su denenër ġaġek nebë sagu rë!”  
\v 23 Rëḳ Herot* su dahun arë vu sir genër bë degeḳo Anutu soġek arë jaḳ rë, om Mehöböp yi angër vonġ bebebën gga ahë pevis mediiḳ.   
\p
\v 24 Log Mehöböp yi ġaġek niwëëk raḳ meyoh vu nyëġ pin.  
\v 25 Lob Barnabas luho Saulus devonġ hir huk vu Yerusalem beggovek ya, log mëm luho deyah medeya Antiok. Luho deḳo Jon sën arë ngwë nebë Markus lo sepa, meya ving luho.   
\c 13  
\s1 Devonġ Barnabas Luho Saulus Deya Huk Sinarë Nyëmuġinsën  
\p
\v 1 Kerisi-yi-alam vu Antiok hir alam-denenër-ġaġek-ranġahsën la, getatovaha la, medenedo. Sir sën arëj agi: Barnabas, geSimeon sën denenër arë ngwë nebë Veriik lo, geLusius vu Kurene ga, Manain sën luho mehö-los-bengö Herot* derig loḳ ti lo ga, Saulus.  
\v 2 Denedo loḳ buk ti lob sir sën Kerisi-yi-alam agi ayej ggërin nos medenedo, gemedo denejom raḳ vu Mehöböp. Lob Anon Vabuung nër vu sir bë, “Ham ġooin Barnabas luho Saulus jaḳ in huk sën sa tato luho in bë luho degevonġ lo.”  
\v 3 Lob ayej ggërin nos gedenejom raḳ ggökin, gemëm debë nemaj raḳ luho gedevonġ luho ya.   
\s1 Luho Denër Bengö Nivesa Ggëp Kupros  
\p
\v 4 Anon Vabuung vonġ luho ya, lob luho deluḳ medeya Selusia mederaḳ yaġ vu saga bedeggök loo medeya Kupros.  
\v 5 Luho detöḳ ya Salamis, lob luho denër Anutu yi ġaġek loḳ alam Yuda hir dub-supinsën-yi la. Jon sën arë ngwë nebë Markus lo neya ving luho beneloḳ vu luho.  
\v 6 Lob lööho detetuu aggata medeya deyoh vu dob Kupros vahi sagu, belööho detöḳ ya Papos. Lob lööho detöḳ raḳ Yuda ti arë nebë Bar-Yesu. Yi mehö nerob alam los nevonġ yeseḳ lu nġaa aggagga, rëḳ nenër yi bë yi mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti.  
\v 7 Mehö-nenër-ġaġek-kuungsën sënë nevonġ huk vu kiap böp arë nebë Sergius Paulus, mehö kwa böp. Lob Sergius sënë tahi Barnabas luho Saulus deya vu yi in bë luho denanër Anutu yi ġaġek begenġo.  
\v 8 Rëḳ mehö nerob alam Bar-Yesu sën denenër arë loḳ Grik ayej nebë Elumas lo, nevonġ in bë gërin luho gekiap su gërin yi besepa doḳ Yesu.  
\v 9 Rëḳ Anon Vabuung loḳ ya meggërin Saulus sën denenër arë ngwë nebë Paulus lo ayo, lob tunġ mala raḳ Elumas niwëëk genër bë,  
\v 10 “Satan nalu honġ! Ġenevonġ ayem vu ġaġek anon pin! Ġaġek kuungsën pin los ġaġek nipaya saga pup ayom ya! Ġenevonġ paya vu Mehöböp yi aggata nivesa pin! Maḳ su kwam nevo bë gwevuu na rë?  
\v 11 Om gwenġo! Gwëbeng Mehöböp nema vonġin ngis honġ bemalam gemir. Su rëḳ gwelë nyëġ rë gerëḳ ġemedo nabë saga noh vu buk nġahi rot!” Paulus nër bë sagi, log pevis bElumas mala raru loḳ, log ketul loḳ beya nesero mehönon sën denajom doḳ nema bedetato aggata vu yi lo.  
\v 12 Kiap böp lë nġaa saga, lob vonġ ving. In lëk anon meranġa nema in Mehöböp yi ġaġek.   
\s1 Luho Devonġ Huk Ggëp Antiok Ngwë Vu Distrik Pisidia  
\p
\v 13 Paulus losho alam sën desepa yi lo devuu Papos, log yaġ ḳo sir ya Perga ggëp distrik Pampulia, rëḳ Jon sën arë ngwë nebë Markus lo vuu sir geyah meya Yerusalem.  
\v 14 Gesir vu Perga beya detöḳ ya Antiok vu distrik Pisidia. Log Buk-sewahsën-yi* lob deloḳ ya dub-supinsën-yi beto denedo ving alam Yuda.  
\v 15 Alam ggev detevin Moses yi horek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek vu alam ggovek ya, log mëm denër vu Paulus losho alam sën desepa yi lo bë, “Arig lo, nabë ham ġaġek la neggëp in bë bo niwëëk doḳ alam ayoj, og ham nanër nam.”   
\p
\v 16 Lob Paulus kedi nare mevonġ nema raḳ bë ayej nama, log mëm nër bë, “Ham alam Israel sagi, geham alam-yu-ngwë sën ham nehöneng in Anutu meneḳo yi raḳ lo, ham gwenġo rë!  
\v 17 Hil Israel hil ḳenud lo denedo nebë alam-yu-ngwë loḳ dob Ejep wirek, loḳ mëm Anutu ggooin sir raḳ bevonġ benġahijseḳë loḳ, loḳ tum ḳo sir vër in nyëġ saga raḳ niwëëk.  
\v 18 Lob jom yi ahon loḳ nyëġ-yumeris geneġin sir yoh vu ta mehödahis luu.  
\v 19 Tum vu Kanaan lob Anutu kevoh alam yu nemadvahi-bevidek-luu ya, log vo hir dob vu alam Israel.  
\v 20 Lob dejom dob sënë ahon medenedo loḳ yoh vu ta 450. Log ggooin alam ggev raḳ in bë degeġin sir. Rot beverup loḳ mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Samuel yi buk.   
\p
\v 21 Lob vu buk saga denesu vu Anutu bë gevonġ mehö-los-bengö ti in geġin sir, lob Anutu vonġ Saulus sën Kis nalu lo vu sir. Yi degwa vu Benyamin, lob tu mehö-los-bengö menedo yoh vu ta mehödahis luu.  
\v 22 Rëḳ mëm Anutu ruuk yi ya getunġ Davit netu hir mehö-los-bengö loḳ yah ben. Tateḳin Davit vu sir bë, ‘Sehooin Yese nalu Davit raḳ ggovek. Sahëġ ving yi vorot, in rëḳ tamuin sa ġaġek.’  
\v 23 Anutu vonġ yoh vu sën nër wirek bë rëḳ gevonġ lo, lob anon raḳ. Vonġ Davit* yi mewis ti sën Yesu verup vu Israel in bë geḳo hil vër in hil nġaa nipaya nyëvewen.  
\v 24 Yesu yö nahën, log Jon muġin benër ġaġek ranġah vu alam Israel pin bë degërin sir vu hir nġaa nipaya gedejipek bël.  
\v 25 Lob dus raḳ in bë Jon yi huk govek na, lob nër bë, ‘Ham kuung bë sa re? Sa su mehö sën ham neġin lo rë. Om ham gwenġo rë! Mehöti sën rëḳ tamuin sa menam, og sa su mehö niġ vesa yohvu in bë sa natu yi hur ti meḳevelekin vaha suu rë.’   
\p
\v 26 Arig lo, ham sën Abraham yi mewis ham, geham alam-yu-ngwë vahi sën ham nehöneng in Anutu lo, og Anutu vonġ ġaġek sënë yam vu hil pin in bë geḳo hil vër in hil nġaa nipaya nyëvewen.  
\v 27 Alam sën denedo Yerusalem losho hir alam ggev lo su deraḳ Yesu sagi ni nivesa rë, gesu detöḳ raḳ alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek sën denenër loḳ Buk-sewahsën-yi* pin lo degwa rë. Om dejoo yi ġaġek bë nadiiḳ, lom ġaġek sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën denenër wirek lo anon raḳ.  
\v 28 Su delë bë vonġ nġaa ti paya in bë dengis yi rë, rëḳ detahi niwëëk vu Pilatus bë ngis yi menadiiḳ.  
\v 29 Devonġ yoh vu nġaa pin sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu wirek meneggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya lo, banon raḳ ggovek ya. Log deḳo yi vër vu ḳelepeḳo* beya debë yi ya bedub.  
\v 30 Rëḳ Anutu vonġ bekedi raḳ yah vu bedub ggökin.  
\v 31 Kedi raḳ vu bedub, lob tato yi vu alam sën denesepa yi vu Galilea wirek gederaḳ medeya Yerusalem ving yi lo. Lob gwëbeng alam saga sën medo denenër yi ġaġek ranġah vu mehönon.   
\p
\v 32 Lob he yam in bë nanër yi Bengö Nivesa vu ham nabë nġaa sagi sën wirek Anutu nër vu hil ḳenud lo bë rëḳ gevonġ lo,  
\v 33 saga gwëbeng Anutu vonġ banon raḳ vu hir mewis lo sën hil agi ggovek ya. Saga nebë vonġ meYesu kedi raḳ yoh vu ġaġek sën neggëp loḳ Saam netu luu lo bë:  
\q1 ‘Sa naluġ honġ. Sa haḳo honġ gwëbeng!’   
\m
\v 34 Log nër wirek bë rëḳ gevonġ bekedi jaḳ nah vu bedub, gesu yoh vu bë rëḳ gëp mepetar na rë, in Anutu nër bë:  
\q1 ‘Sëḳ ġevonġ nġaa nivesa vesa pin sën wirek senër bë sëḳ ġevonġ vu Davit lo vu ham yönon.’   
\m
\v 35 Log tateḳin ġaġek sënë raḳ ġaġek ngwë sën nebë:  
\q1 ‘Su rëḳ gwevuu honġ mehö vabuung mepetar na rë.’   
\p
\v 36 Hil araḳ ni bë Davit nedo dob, lob nevonġ huk yoh vu Anutu kwa beverup loḳ buk sën diiḳ lo. Lob delev yi beya neggëp ving ama lo bu lo bemëm petar ya yönon.  
\v 37 Gaḳ mehö sën Anutu vonġ mekedi raḳ lo, og saga su petar ya rë.  
\v 38 Om arig lo, sa bë ham jaḳ ni, om sën he nanër ġaġek ranġah vu ham bë: Mehö saga sën yoh vu bë kevoh ham nġaa nipaya na.  
\v 39 Moses yi horek og su yoh vu bë rëḳ kevoh ham nġaa nipaya na genanër nabë ham alam yohvu rë. Rëḳ mehö saga sën mëm yoh vu bë kevoh alam pin sën ayoj na timu vu yi lo hir nġaa nipaya pin na, genanër sir nabë sir alam yohvu.  
\v 40 Nebë saga, om ham gweġin ham! In nġaa sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën denenër wirek lo su natöḳ vu ham. Sën nebë:   
\q1
\v 41 ‘Ham sën nenër ġaġek pelësën, ham gwelë!  
\q2 Ham kwamin na nġahi, beham malamin nama!  
\q1 In sa hevonġ huk ti loḳ ham buk sën ham nedo-ë,  
\q2 rëḳ mu nabë mehöti nanër sagi vu ham,  
\q2 og ham su rëḳ gwevonġ geving yi ġaġek rë!’”   
\p
\v 42 Ggovek log Paulus luho Barnabas bë geto denah dobnë, lob alam saga denër vu luho bë luho nom denanër ġaġek sagi doḳ Buk-sewahsën-yi* ngwë tamusën gök nahin.  
\v 43 Log deketëḳin sir, loḳ alam Yuda nġahiseḳë losho alam-yu-ngwë sën deggërin ayoj medenejom raḳ ving alam Yuda lo deya vu Paulus luho Barnabas, lob luho delev horek loḳ sir bë nij wëëk bedegevonġ geving Anutu yi semusemu sën nevonġ vu sir lo.   
\p
\v 44 Log Buk-sewahsën-yi* ngwëgu, lob alam vu nyëġ saga pin yam desupin sir in bë degenġo Anutu yi ġaġek.  
\v 45 Rëḳ alam Yuda delë alam nġahiseḳë yam denedo, lob ayoj sis yi vu luho gedemehoo Paulus yi ġaġek pin bedenër ġaġek nipaya raḳ.  
\v 46 Nebë saga lom Paulus lu Barnabas denër yah niwëëk ata bë, “Yönon! Huk neggëp vu aluu bë alu ġaḳo Anutu yi ġaġek sënë nam vu ham namuġin. Rëḳ ma geham ruu demimin vu, lob saga tato bë ham su yoh vu bë rëḳ medo malamin-tumsën degwata rë. Om ham gwenġo rë! Alu rëḳ peggirin he nah benanër vu alam-yu-ngwë sënë.  
\v 47 In Mehöböp nër vu he bë:  
\q1 ‘Sa hevonġ honġ in ġenatu alam-yu-ngwë hir ranġah,  
\q2 meġedoḳ vu sir noh vu dob pin megweḳo sir nom vu sa.’”   
\p
\v 48 Alam-yu-ngwë saga denġo yi ġaġek, lob ahëj nivesa rot in Mehöböp yi ġaġek, galam pin sën Anutu yö ggooin sir raḳ bë demedo malaj-tumsën degwata los degwata lo devonġ ving.  
\v 49 Lob Mehöböp yi ġaġek saga ya meyoh vu nyëġ saga pin.  
\v 50 Rëḳ alam Yuda deloḳ avëh los arëj sën denejom raḳ ving sir lo la ahëj, gedeloḳ ggev maluh vu nyëġ sagu la ahëj ving bë nij tebö in Paulus lu Barnabas gedegetii luho na in hir nyëġ.   
\p
\v 51 Lob luho detetëhin kebus in vahaj in bë tato hir huk nipaya sën rëḳ gëp degwata vu sir lo vu sir, log luho deya Ikonium.  
\v 52 Lob sir sën denġo Yesu yi ġaġek ggëp Antiok medevonġ ving lo, ahëj nivesa rot gemëm Anon Vabuung luḳ yam ggërin ayoj.   
\c 14  
\s1 Paulus Luho Barnabas Devonġ Huk Vu Ikonium  
\p
\v 1 Vu Ikonium og luho devonġ nebë sën Antiok lo. Luho deloḳ ya alam Yuda hir dub-supinsën-yi bedenër Bengö Nivesa ranġah. Luho denër nivesa, lob alam Yuda los alam Grik yu böpata devonġ ving.  
\v 2 Rëḳ alam Yuda vahi su devonġ ving rë, lob deloḳ alam dahis ahëj bedenër ġaġek nipaya raḳ Kerisi-yi-alam.  
\v 3 Paulus luho Barnabas denedo buk nġahi vu Ikonium gesu deneggöneng rë. Gaḳ luho nijwëëk medenër Mehöböp yi ġaġek ranġah, lob Mehöböp vonġ niwëëk loḳ luho nemaj, beluho devonġ nġaa böp böp los huk aggagga in bë tato vu alam nabë ġaġek semusemu sën denenër lo yönon.  
\v 4 Rëḳ alam nyëġ saga devasuh sir ya yu luu. Vahi deġadu alam Yuda gevahi deġadu sinarë luho.   
\p
\v 5 Lob alam dahis ving alam Yuda medekedi ving hir alam ggev in bë degevonġ paya vu Barnabas luho Paulus. Devonġ in bë dengis luho jaḳ ġelönġ beluho denadiiḳ.  
\v 6 Rëḳ luho denġo, lob deveya medeya distrik ngwë arë nebë Lukaonia medeya Lustra los Derbe los begganġ-bu sën denedo dus vu nyëġ böp luu saga.  
\v 7 Bemëm luho denër Bengö Nivesa ranġah vu alam begganġ-bu pin saga.   
\s1 Paulus Luho Barnabas Devonġ Huk Vu Lustra  
\p
\v 8 Lob mehöti nedo Lustra, su neggee meneya rë, in ata ḳo yi to los vaha nipaya.  
\v 9 Mehö sënë nenġo Paulus nenër ġaġek, lob Paulus gët yi niwëëk geraḳ ni bë ayo neya timu beyoh vu bë nivesa jaḳ.  
\v 10 Lob nër ya niwëëk bë, “Kwedi jaḳ beġebare!” Lob mehö sënë kedi raḳ pevis beggee meneya.   
\p
\v 11 Lob alam nġahiseḳë delë nġaa sën Paulus vonġ agi, lob detahi loḳ ayej Lukaonia nebë, “Anutu luu depöö mehönon raḳ bedeluḳ yam vu hil!”  
\v 12 Bedenër Barnabas bë hir anutu-kuungsën Seyus, log Paulus nenër ġaġek, om denër yi bë hir anutu-kuungsën Hermes.  
\v 13 Anutu-kuungsën Seyus yi dub ti nedo ya los nyëġ böp sagu nenga, lob Seyus yi mehö-neḳo-seriveng vuneḳ vu burmakau nalu maluh la raḳ sesik beḳo meyam aggata avi in bë losho alam saga dengis bedebesi seriveng vu luho.  
\v 14 Loḳ sinarë Barnabas lu Paulus denġo ġaġek sënë, lob luho ayoj maggin rot bedekweeḳ hir röpröp, geluho deseröġ bedeya deloḳ ya alam vuheng atov bedetahi bë,  
\v 15 “Alam-e! Ham nevonġin bë gwevonġ va? Aluu mehönon meris mu nebë ham! Alu bë nanër Bengö Nivesa vu ham in ham gwevuu ham nġaa kuungsën saga na geham peggirin ham nom vu Anutu sën mala-tumsën degwa. Sën tunġ dob los yaġek geloo los nġaa pin sën nedo loḳ lo.  
\v 16 Yönon, wirek Anutu lë mehönon mu, gedevonġ nġaa pin yoh vu yö kwaj.  
\v 17 Rëḳ su vun yi rot in bë ham duġin yi rë. Gaḳ nevonġ nġaa nivesa vesa vu ham mehönon. Nevonġ hob neto vu ham, los nevonġ beham nos anon neloḳ loḳ yi buk niröp. Nevonġ nos vu ham nebë saga, lob vonġ beham kwamin vesa.”  
\v 18 Luho devonġ ġaġek sagi bedenare saheng saheng rot in bë degërin alam saga besu debesi seriveng vu luho.   
\s1 Detengwa Paulus Raḳ Ġelönġ  
\p
\v 19 Loḳ alam Yuda vu Antiok los Ikonium deyam, lom deloḳ alam saga ahëj, lob ahëj sengën bedetengwa Paulus raḳ ġelönġ. Dekuung bë diiḳ ya, lom dedadii to meya dobnë.  
\v 20 Lom alam sën denevonġ ving lo yam detetup yi, rëḳ kedi raḳ beyah meya begganġ. Log monbuk lom luho Barnabas kedi deya Derbe.   
\p
\v 21 Luho denër Bengö Nivesa ranġah vu nyëġ sagu, lob alam nġahiseḳë detu Yesu yi hur. Saga ggovek loḳ luho deyah Lustra los Ikonium, medetöḳ yah Antiok vu distrik Pisidia ggökin,  
\v 22 bedevo niwëëk loḳ Kerisi-yi-alam ayoj medeġadu sir, log luho delev horek vu sir bë, “Ham nġo ayomin na timu vu Kerisi niwëëk bemedo. Hil bë adoḳ na Anutu-yi-nyëġ, rëḳ mu hil ġaḳo maggin namuġin rë.”   
\p
\v 23 Lob luho deggooin alam la raḳ yoh vu begganġ-bu pin saga in denatu ggev medegeġin Kerisi-yi-alam, log ayej ggërin nos gedejom raḳ in sir medetunġ sir loḳ ya Mehöböp sën ayoj neya timu vu yi ggovek lo nema in bë geġin sir.   
\s1 Paulus Luho Barnabas Deyah Antiok Ngwë Sën Neggëp Suria Lo  
\p
\v 24 Ggovek ya saga log luho deyoh ya distrik Pisidia medetöḳ yah distrik Pampulia,  
\v 25 lob luho denër Anutu yi ġaġek ranġah ggëp Perga. Ggovek, log luho deluḳ medeya Atalia.  
\v 26 Loḳ tum luho deraḳ yaġ vu Atalia, bedeyah medeya Antiok. Yiḳ Antiok saga sën wirek alam detunġ luho loḳ Anutu nema in bë geġin luho geluho na degevonġ yi huk sën luho denevonġ rot begwëbeng agi.  
\v 27 Log luho detöḳ yah Antiok lom mëm desupin Kerisi-yi-alam pin, log luho deturin nġaa pin sën Anutu nevonġ vu luho lo ranġah, gedenër bë Anutu tateḳin aggata vu alam-yu-ngwë bedeyoh vu bë ayoj na timu vu Yesu geving.  
\v 28 Lob luho denedo buk nġahiseḳë ving Kerisi-yi-alam sagu.   
\c 15  
\s1 Kerisi-yi-alam Hir Supinsën Ggëp Yerusalem  
\p
\v 1 Lob Kerisi-yi-alam la vu Yuda deluḳ medeya Antiok bedenër ġaġek vu arij lo bë, “Nabë ham su sepa doḳ Moses yi horek begwerah* navimin rë, og Anutu su rëḳ geḳo ham nah rë!”  
\v 2 Denër nebë sënë, lob Paulus lu Barnabas ahëj sengën rot vu sir bedevo ġaġek raḳ sir rot. Lob Kerisi-yi-alam deggooin Paulus lu Barnabas raḳ, galam la ving, in bë dejaḳ medena Yerusalem bedebengwënġ jaḳ ġaġek rahsën* navij geving sinarë nyëdahis losho alam ggev.   
\p
\v 3 Devonġ sir ya, lob ya deyoh aggata sën neyoh ya dob Ponisia lu Samaria lo, bedenër bengö vu Kerisi-yi-alam vu begganġ-bu mahen mahen pin loḳ distrik luu saga bë alam dahis deggërin ayoj yah vu Anutu. Lob arij lo ahëj nivesa in.   
\p
\v 4 Lob ya detöḳ ya Yerusalem, lob Kerisi-yi-alam losho sinarë, galam ggev, deḳo sir raḳ. Lob Paulus lu Barnabas denër nġaa pin sën Anutu vonġ vu luho lo vu sir.  
\v 5 Rëḳ alam Parisai* la sën ayoj neya timu vu Yesu lo dekedi medenër yah bë, “Ham gwerah* navij, geham nanër vu sir nabë desepa doḳ Moses yi Horek geving, og mëm!”   
\p
\v 6 Nebë saga lob sinarë nyëdahis losho alam ggev desupin sir in bë debengwënġ jaḳ medegero.  
\v 7 Medo denesap sir raḳ ġaġek hus adingseḳë, loḳ mëm Pita kedi menër bë, “Arig lo! Ham raḳ ni bë wirek Anutu vo huk ggelek hil, log ggooin sa raḳ in bë sa nanër Bengö Nivesa vu alam dahis in degenġo bedegevonġ geving.  
\v 8 Anutu raḳ mehönon pin ayoj ni, lob vo Anon Vabuung vu sir, nebë sën vo vu hil lo, in bë tato nabë nelë sir nivesa.  
\v 9 Su vonġ huk ti vu hil gevonġ huk agga ngwë vu sir rë. Gaḳ ayoj ya timu vu yi lob yiḳ saga vonġ bayoj niveseek raḳ.  
\v 10 Ma ham bë seggi Anutu in va? Sën ham bë gwebë nġaa maggin saga jaḳ Kerisi-yi-alam kwaj-ë! Gaḳ yiḳ hil los hil ḳenud lo su ayoh vu bë ḳerë horek sagi geving rë.  
\v 11 Gaḳ hil nehevonġ ving bë Anutu neḳo hil yah vu yi raḳ Mehöböp Yesu yi semusemu, lob yiḳ neḳo alam saga yah nebë saga ving.”  
\v 12 Pita nër bë sënë, lob alam supinsën pin ayej ma, gedebë nengaj in Barnabas luho Paulus hir ġaġek sën luho deneturin nġaa böp aggagga pin bë Anutu vo niwëëk vu luho beluho devonġ vu alam-yu-ngwë lo.   
\p
\v 13 Luho denër ggovek log Yakobus kedi menër bë, “Arig lo, ham gwenġo sa ġaġek rë!  
\v 14 Simon nër vu ham bë Anutu yam vu alam-yu-ngwë muġinsën nebë sënë in gooin sir vahi jaḳ bedenatu yi alam.  
\v 15 Lob alam-denenër-ġaġek-ranġahsën yiḳ denër ġaġek timu nebë sënë. Sën neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë:   
\q1
\v 16 ‘Nahub rëḳ sëḳ nam,  
\q2 lob Davit yi dub sën tamanġ meto nedo lo, saga sëḳ dev jaḳ nah gökin.  
\q1 Yi nġaa pin sën petar ya lo, saga sëḳ bo mewis doḳ nah,  
\q2 berëḳ medo nabë sën muġinsën.   
\q1
\v 17-18 In mehönon vahi rëḳ desero Mehöböp.  
\q2 Alam-yu-ngwë sën senġo hooin sir raḳ in bë denatu sa nġaa lo pin.  
\q1 Mehöböp sën vonġ beġaġek agi töḳ yam ranġah wirek lo,  
\q2 lob nër nebë sënë vu hil.’”   
\p
\v 19 Log nër ving bë, “Om sa kwaġ nevo bë hil su abo horek nġahiseḳë medeġinengin alam-yu-ngwë sën deneggërin sir medeyam vu Anutu lo.  
\v 20 Gaḳ mëm hil ḳevu ḳapiya ti na vu sir nabë su dega reggu sën alam denetunġ netu seriveng vu anutu-kuungsën lo, gesu degevonġ baggëb, log su dega reggu sën alam deneseyu kwaj medenediiḳ lo, besu dega reggu nij ḳöḳ.  
\v 21 Gaḳ hil nġo araḳ ni bë mehönon denedo yoh vu nyëġ pin medenër Moses yi horek loḳ dub-supinsën-yi yoh vu Buk-sewahsën-yi* pin rot beverup gwëbeng.   
\s1 Dekevu Ḳapiya Ya Vu Alam-yu-ngwë Sën Denevonġ Ving Lo  
\p
\v 22 Lob sinarë losho alam ggev geKerisi-yi-alam pin dejoo ġaġek, log deggooin hir mehö luu raḳ in bë luho dena Antiok geving Paulus lu Barnabas. Deggooin Yudas sën arë ngwë nebë Barsabas geSilas, sën luho detu Kerisi-yi-alam hir ggev lo.  
\v 23 Lom dekevu ḳapiya bedevo loḳ luho nemaj. Dekevu nebë:  
\mi He sinarë los alam ggev sën ham arimin lo he.  
\mi He ḳevu ḳapiya dus ti sagi yök vu he arimin lo ham sën ham alam-yu-ngwë vu Antiok los Suria, geKilisia.   
\pi1
\v 24 He hanġo bë he alam la deyök bedenër horek nġahiseḳë vu ham bedevonġ ham ayomin maggin raḳ geham kwamin neketul loḳ. Rëḳ he su anër vu sir bë degevonġ nabë saga rë.  
\v 25 He hanġo ġaġek sagi, lob mëm he ayomin timu, gehe joo ġaġek ggovek gemëm he hooin arimin luu sënë raḳ behevonġ luho deneyök vu ham ving he arimin luu sën he ahëmin ving luho panġsën lo, Barnabas lu Paulus.  
\v 26 Luho su deneggöneng in navij bë rëḳ malaj nama jaḳ sën deneḳo hil Mehöböp Yesu Kerisi arë raḳ agi rë.  
\v 27 Nebë sënë, lob he hevonġ Yudas lu Silas deyök ving luho in bë mëm luho denanër ġaġek sagi jaḳ avij geving vu ham.  
\v 28 Anon Vabuung nër vu he, behe joo ġaġek bë he su ġetunġ horek nġahiseḳë bedeġinengin ham. Gaḳ yiḳ horek sagi sën mëm ham sepa doḳ.  
\v 29 Ham su gwa reggu sën alam denesis in bë degetunġ seriveng vu anutu-kuungsën lo, geham su gwa reggu nij ḳöḳ, geham su gwa reggu sën deneseyu kwaj medenediiḳ lo, geham su gwevonġ baggëb. Nabë ham gweġin ham besu gwevonġ nġaa pin sagi rë, og rëḳ nivesa rot.  
\mi Ġaġek ggovek saga.  
\mi Anutu geving ham begeving he.   
\p
\v 30 Ggovek, log mëm Kerisi-yi-alam devonġ sir medeluḳ medeya Antiok, bedesupin Kerisi-yi-alam pin ggëp sagu, log devo ḳapiya vu sir.  
\v 31 Detevin ḳapiya, lob kwaj vesa in ġaġek nivesa sën neggëp loḳ ḳapiya lo vo niwëëk vu sir.  
\v 32 Lob alam-denenër-ġaġek-ranġahsën luu sën Yudas lu Silas lo, denër ġaġek nġahiseḳë vu sir, bedevo niwëëk vu sir bedeġadu sir ving.  
\v 33 Luho denedo hus ading teka ggëp Antiok ggovek, loḳ tum arij lo pin devonġ luho yah los ġaġek nahub, beluho deyah medeya vu alam sën devonġ luho ya lo.  
\v 34 [Rëḳ Silas yö vonġ yoh vu kwa menedo Antiok.]  
\v 35 Log Paulus lu Barnabas denedo Antiok, belosho alam vahi denetahu mehönon medenenër Mehöböp yi Bengö Nivesa ranġah vu sir.   
\s1 Paulus Luho Barnabas Devasuh Sir  
\p
\v 36 Buk la ya ggovek loḳ Paulus nër vu Barnabas bë, “Alu anah mana ġalë arid lo vu nyëġ pin rë, sën wirek alu anër Mehöböp yi ġaġek vu sir lo. In alu ajaḳ ni nabë denedo nivesa ma ma!”   
\p
\v 37 Lob Barnabas bë geḳo Jon na geving luho. Jon sën arë ngwë nebë Markus lo.  
\v 38 Rëḳ Paulus nër bë, “Mehö sagi sën wirek vuu aluu ggëp Pampulia gesu yam huk ving aluu rë lo, om alu su ġaḳo yi na geving!”  
\v 39 Lob luho denër sir rot, lom devasuh sir beBarnabas ḳo Markus beluho deraḳ yaġ bedeya Kupros.  
\v 40 Log Silas ya ving Paulus geKerisi-yi-alam deketaġ vu Mehöböp bë yi semusemu medo geving luho, log devonġ luho ya.  
\v 41 Luho ya deḳo loḳ distrik Suria los Kilisia, beluho devo niwëëk loḳ Kerisi-yi-alam vu sagu ayoj.   
\c 16  
\s1 Timoti Ya Ving Paulus Luho Silas  
\p
\v 1 Ggovek log Paulus luho Silas ya deverup Derbe medeya Lustra ving. Lob Yesu yi hur ti nedo sagu arë nebë Timoti. Yuda avëh ti sën ayo neya timu vu Yesu lo nalu yi, gamaḳ Grik ti.  
\v 2 Lob Kerisi-yi-alam vu Lustra los Ikonium denenër Timoti bë mehö nivesa.  
\v 3 Paulus ahë ving Timoti bë na geving yi, lob ḳo yi merah* navi. In kwa vo bë alam Yuda sën denedo agu, lob vonġ nebë sënë in deraḳ ni bë Timoti ama Grik, om rëḳ dejuuk yi.   
\p
\v 4 Lob detetuu aggata medeya deyoh vu begganġ-bu nġahiseḳë, lob denevonġ ġaġek sën sinarë los ggev dejoo vu Yerusalem lo vu Kerisi-yi-alam pin gedenër vu sir bë desepa doḳ.  
\v 5 Lob mëm Kerisi-yi-alam devonġ ving niwëëk ata, log alam deneloḳ yam ving sir yoh vu buk, besir nġahiseḳë neraḳ.   
\s1 Paulus Lë Alam Masedonia Ti Loḳ Pesepsën  
\p
\v 6 Devonġin bë dena distrik Asia* rëḳ Anon Vabuung nërin sir bë su dena denanër Anutu yi ġaġek vu alam Asia*. Lom verup detetuu aggata meya deḳo loḳ distrik Prugia los Galata.  
\v 7 Lob ya deverup loḳ distrik Musia hir den atov, lom kwaj nevo bë dedoḳ na distrik Bitunia, rëḳ Yesu yi Anon Vabuung nërin sir.  
\v 8 Lob deyoh ya Musia hir den atov meya deto Troas.  
\v 9 Lob Paulus lë nġaa nebë pesepsën loḳ buk, geMasedonia ti nare getahi ya vu yi bë, “Ġeġök loo meġenam distrik Masedonia meġedoḳ vu he!”  
\v 10 Paulus lë nġaa saga ggovek, log he pevis benesero yaġ in bë ajaḳ mana loo vahi distrik Masedonia, in he raḳ ni bë Anutu tahi he in bë he na nanër Bengö Nivesa vu alam sagu.   
\s1 Ludia Ggërin Yi Tu Kerisi Yi Hur Avëh Ti  
\p
\v 11 Lob he raḳ yaġ vu Troas besesor maya Samotrakia. Log monbuk lob he ya verup Neapolis,  
\v 12 baya verup Pilipi sën alam Rom yam denedo loḳ benyëġ böpata kesuu begganġ-bu pin vu distrik Masedonia lo. Lob he nado buk la vu nyëġ saga.  
\v 13 Log Buk-sewahsën-yi* lob he heto mayoh bël nenga sën neggëp dus vu begganġ agi aggata avi, behe ya matöḳ vu nyëġ len teka sën alam Yuda denesupin sir medenejom raḳ loḳ lo. Lob he töḳ raḳ avëh la gedesupin sir medenedo bël saga nenga, lob he heto nado ving sir manër ġaġek ranġah vu sir.   
\p
\v 14 Lob Tuatira avëh ti arë nebë Ludia nġo he ġaġek sagi. Avëh sënë nevonġ huk monë yi raḳ tob mala saġap, geyö nejom raḳ vu Anutu yoh vu buk. Nenġo Paulus yi ġaġek lob Mehöböp ggërin ayo gebë nenga in.  
\v 15 Lob losho yi alam deripek bël ggovek loḳ nër bë, “Bë ham gwelë nabë sayoġ neya timu vu Mehöböp yönon, og ham doḳ nam medo sa begganġ.” Jij he niwëëk ata nebë sënë, lob he su ayoh vu bë ḳeyëh aye rë.   
\s1 Paulus Luho Silas Deya Ḳarabus Pilipi  
\p
\v 16 Buk ngwë lob tum he tetuu aggata maya nyëġ jomraḳsën-yi, loḳ hur avëh ti töḳ vu he loḳ aggata. Mehöti baġo avëh sënë tu yi nġaa meris, lob yi avëh sënë yutöḳsën benenër ġaġek vunsën ranġah. Lom avëh sagi ala neḳo monë böpata raḳ yi huk yutöḳsën sënë.  
\v 17 Lob avëh sagi sepa he los Paulus metahi bë, “Anutu vavunë yi alam sënë yönon rot! Denenër aggata sën Anutu geḳo mehönon nah lo tato vu hil!”  
\v 18 Avëh sënë nevonġ nebë sënë raḳ buk, lob Paulus ni tebö raḳ, lom ggërin menër vu memö nipaya bë, “Senër raḳ Yesu Kerisi arë niwëëk vu honġ bë ġedëëin avëh sënë geġena!” Lob pevis bememö lëëin avëh geto meya.   
\p
\v 19 Lom avëh sagi ala lo pin delë bë hir baġosën degwa to meya, lob dejom Paulus luho Silas ahon mededadii luho ya telig vu alam ggev.  
\v 20 Deḳo luho ya vu kiap log denër bë, “Alam Yuda luu sënë deyam in bë degevonġ bebeġö berup doḳ hil nyëġ.  
\v 21 In denenër bë hil sepa doḳ horek agga ti sën hil alam Rom hil su ayoh vu bë ġevonġ ma sepa doḳ rë lo.”  
\v 22 Lob alam pin deloḳ vu sir medenër ġaġek raḳ luho ving. Lob kiap kah luho hir tob ya in luho, log nër bedeveek luho raḳ beggi.  
\v 23 Deveek luho rot ggovek, log detunġ luho loḳ ya ḳarabus gedenër niwëëk vu mehö neġin begganġ ḳarabus bë geġin luho nivesa.  
\v 24 Mehö saga nġo ġaġek niwëëk sënë, lob tunġ luho loḳ ya begganġ ḳarabus ayo peggo, gedevingin luho vahaj ahon raḳ nġadoheng.   
\p
\v 25 Log buk vuheng raḳ lob Paulus lu Silas medo denejom raḳ los denevonġ raro vu Anutu, galam ḳarabus pin medo denenġo luho.  
\v 26 Lob pevis bejemapi ggee böpata beggee raḳ begganġ ḳarabus los mudeng pin, lob repinġ pin tahinin avuti, gesëng puh in alam ḳarabus pin.  
\v 27 Lob mehö neġin ḳarabus kedi melë bë repinġ pin tahinin, lom kuung bë alam ḳarabus to deya pin, lom tur yi paëp-yu-anil in bë yö tetev yi benadiiḳ.  
\v 28 Rëḳ Paulus tahi niwëëk ya vu bë, “Su ġebasap honġ! In he pin nado!”   
\p
\v 29 Log mehö neġin ḳarabus tahi bedeḳo ram yam. Log seröġ meluḳ ya ḳarabus ayo, rëḳ neggöneng rot genelëk, lob petev meneggëp loḳ Paulus lu Silas vahaj.  
\v 30 Log li luho to meyah dobnë genër bë, “Mehö böp luho! Sa ġevonġ nabë va in Anutu geḳo sa nah vu yi?”   
\p
\v 31 Lob luho denër vu yi bë, “Ayom na timu vu Mehöböp Yesu, og rëḳ Anutu geḳo honġ los honġ alam geving nah vu yi.”  
\v 32 Lob mëm luho detateḳin Mehöböp yi ġaġek ranġah vu losho yi alam sën deneggëp loḳ yi begganġ lo.  
\v 33 Lob buk vuheng raḳ rëḳ ḳo luho beya meripek beggi niben. Lom pevis belosho yi alam pin deripek bël loḳ yiḳ buk saga.  
\v 34 Log ḳo luho loḳ yah yi begganġ ayo bevo nos vu luho, log losho yi alam ayoj tee yi in ayoj ya timu vu Anutu.   
\p
\v 35 Log heng to, lob kiap devonġ ahëvavu la ya medenër bë, “Ham gweḳo mehö luu saga vër in ḳarabus bedenah bej!”  
\v 36 Lob mehö neġin ḳarabus yah menër ġaġek sënë vu Paulus bë, “Kiap devonġ ġaġek yam bë melu nah. Om melu dëëin begganġ ḳarabus na gemelu na los ġaġek nahub.”  
\v 37 Rëḳ Paulus nër vu sir bë, “Aluu alam Rom, rëḳ alu su hevonġ nġaa nipaya ti in bë degetunġ aluu duḳ na ḳarabus rë. Gaḳ yö desis aluu meris mu raḳ alam pin malaj gedetunġ aluu yam ḳarabus. Log gwëbeng maḳ bë degetii aluu vunsën geto mena? Ma rot! Yö denam medegeli aluu geto menah dobnë.”   
\p
\v 38 Lob ahëvavu deḳo ġaġek sënë meyah denër vu kiap lo, lob kiap denġo bë luho alam Rom yönon, lom deggöneng rot.  
\v 39 Lob ya denër ġaġek nahub los kwaj paya vu luho gedeli luho to deyah dobnë. Log denër vu luho bë luho degevuu nyëġ sënë gedena.  
\v 40 Lob luho to deya in begganġ ḳarabus, geto deyah Ludia yi begganġ, bedelë Kerisi-yi-alam bedenër ġaġek vahi vu sir in bë bo niwëëk doḳ ayoj. Log luho deya.   
\c 17  
\s1 Alam Tesalonika Devonġin Bë Dengis Paulus Luho Silas  
\p
\v 1 Luho deya raḳ meya deverup Ampipolis, lob luho dekesuu nyëġ sagi geya deverup Apolonia, bedekesuu geya deverup Tesalonika. Sën alam Yuda hir dub-supinsën-yi ti nedo lo.  
\v 2 Lob Paulus vonġ ggökin yah nebë sën nevonġ yoh vu nyëġ lo. Loḳ ya dub-supinsën-yi ving alam Yuda loḳ Buk-sewahsën-yi* metateḳin Anutu-yi-ḳapiya yoh vu soda löö vu sir.  
\v 3 Nër Anutu yi ġaġek degwa tato getateḳin vu sir bë Anutu yö joo ġaġek ggovek ya bë Kerisi duḳ nam dob begeḳo ḳerus menadiiḳ, gekedi jaḳ nah gökin. Log nër bë, “Yesu sën senër bengö vu ham lo, saga Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo.”   
\p
\v 4 Lob sir sën denġo yi ġaġek lo la deggërin sir medesepa luho Silas. Galam Grik la sën denejom raḳ vu Anutu lo yu böpata detamuin luho. Lob avëh los bengöj-ggoreksën nġahiseḳë devonġ nebë sënë ving.  
\v 5 Rëḳ alam Yuda ayoj sis yi rot in alam denesepa Paulus luho Silas, lob debaġo alam sën nijpaya beyuj-lul-ḳöḳ lo la ggëp telig, gedesupin mehönon nġahiseḳë rot beya deloḳ alam begganġ saga ahëj, bahëj sengën raḳ bededun böpata verup. Ya deggërin Yason yi begganġ medesero Paulus luho Silas in bë degeḳo luho geto dena dobnë vu alam.  
\v 6 Rëḳ su detöḳ vu luho rë, lob dedadii Yason losho Kerisi-yi-alam vahi to deya dobnë bedeḳo sir ya denare loḳ kaunsor malaj, log detahi böpata bë, “Alam sën deneloḳ alam ahëj yoh vu nyëġ pin bë degevonġ paya lo, sën gwëbeng deverup vu hil-ë.  
\v 7 Lob Yason sënë ḳo sir loḳ ya yi begganġ. Alam saga sën denekeyëh alam Rom hir mehö-los-bengö Sisar* yi horek, gedenenër bë mehö-los-bengö ngwë nedo arë nebë Yesu.”  
\v 8 Kaunsor losho alam pin denġo ġaġek sënë lob newaj raḳ.  
\v 9 Lob denër beYason losho yi alam debaġo sir, gedenër vu sir bë degeġin Paulus luho Silas nivesa in su degevonġ bebeġö berup. Log delëëin sir medeya.   
\s1 Paulus Luho Silas Devonġ Huk Vu Beroya  
\p
\v 10 Loḳ pevis beKerisi-yi-alam devonġ Paulus lu Silas deya Beroya loḳ buk. Luho ya deverup Beroya, lob luho deloḳ ya alam Yuda hir dub-supinsën-yi ayo.  
\v 11 Lob alam Yuda sën denedo Beroya agu sir alam nijvesa rot kesuu alam Yuda vu Tesalonika. In deḳo Anutu yi ġaġek raḳ mahëj ving. Detevin Anutu-yi-ḳapiya yoh vu buk in bë dejaḳ ni nabë luho denenër ġaġek anon ma ma.  
\v 12 Lob alam Yuda nġahiseḳë losho alam Grik los bengöj-ggoreksën vahi ayoj ya timu vu Yesu. Sir maluh gavëh.   
\p
\v 13 Ggovek loḳ alam Yuda vu Tesalonika denġo Paulus bengö bë nenër Anutu yi ġaġek ggëp Beroya. Lob deya nyëġ sagu, medetetuhin alam sagu in bë ahëj sengën jaḳ vu Paulus losho alam sën denesepa yi lo.  
\v 14 Lob Kerisi-yi-alam depevis medevonġ Paulus ya loonë, geSilas lu Timoti denedo Beroya.  
\v 15 Lob alam sën deḳo Paulus ya aggata lo deli ya meto Atens gedeneyah, lom deḳo ġaġek meyah denër vu Silas lu Timoti bë luho dena vu Paulus pevis.   
\s1 Paulus Nër Ġaġek Ggëp Atens  
\p
\v 16 Paulus medo neġin luho ggëp Atens, loḳ lë alam nyëġ sagu bë denesepa loḳ hir anutu-kuungsën nġahiseḳë rot, lob ayo maggin rot.  
\v 17 Lob loḳ ya dub-supinsën-yi belosho alam Yuda denesap sir raḳ ġaġek. Log nevengwënġ ving alam-yu-ngwë sën denejom raḳ ving alam Yuda lo ving. Log neya telig yoh vu buk menenër ġaġek vu alam pin sën yam denedo lo.   
\p
\v 18 Lob losho alam los kwaj böp la vu Epikurius hir dub, gela vu Stoik hir dub bedemehoo sir, lob denër bë, “Mehö ġaġek jeggin jeggin saga bë nanër ġaġek re?” Lob sir la denër bë, “Maḳ bë nanër alam nyëġ la hir anutu!” Nër bë sënë in Paulus nër ġaġek raḳ Yesu los kediraḳsën.   
\p
\v 19 Lom deḳo Paulus ya hir begganġ kaunsor ggëp Ḳedu Ares medeloḳ tepëḳ in yi bë, “Yoh vu bë he ġanġo ġaġek mewis sën ġenenër agi lo degwa?  
\v 20 He hanġo honġ ġaġek rëḳ yö agga ti, om he hevonġin bë ġanġo ġaġek sagi los degwa!”  
\v 21 In yiḳ alam Atens soġek ving alam nyëġ ngwë sën yam denedo Atens lo pin su kwaj nevo nġaa ngwë rë. Gaḳ denedo in bë degenġo ġaġek mewis medebengwënġ jaḳ mu.   
\p
\v 22 Lob Paulus nare loḳ kaunsor vu Ḳedu Ares vuheng atov genër bë, “Ham alam Atens! Seraḳ ham nimin bë ham kwamin vo anutu pin meneġin sir nivesa.  
\v 23 Lob sa haḳo loḳ nyëġ mehalë ham jepö sën ham netunġ in bë ham najom jaḳ vu sir lo. Lom sa halë jepö ti geham kwevu ġaġek raḳ neggëp nebë ‘Anutu sën hil duġin lo yiyi’. Om anutu sën ham duġin rëḳ ham nejom raḳ meris mu vu yi lo, sën gwëbeng sa bë nanër yi ġaġek vu ham.   
\p
\v 24 Anutu sën tunġ dob los nġaa aggagga pin sën denedo loḳ lo, og Anutu saga sën yi Mehöböp sën tu yaġek los dob ala. Rëḳ su nedo loḳ dub sën mehönon denelev raḳ nemaj lo rë.  
\v 25 Mehönon su deyoh vu bë dedoḳ vu yi rë, in su neraḳ vu in nġaa ti rë. Gaḳ yö vonġ bemehönon denedo vesaj bemedo malaj netum, gevo nġaa nivesa vesa pin vu sir.  
\v 26 Lob vonġ bemehönon pin depum raḳ degwa timu bedeyoh vu nyëġ pin vu dob, geyö tunġ hir buk los den atov pin vorot.  
\v 27 Nevonġ nġaa nebë saga in bë mehönon pin kwaj bo Anutu gëp ayoj. Genabë desero yi, og rëḳ denatöḳ jaḳ yi, in su nedo ading in hil rë.  
\v 28 Gaḳ hil nado vesad gemedo nahee los nehevonġ hil nġaa pin degwa raḳ yi timu. Nebë sën ham alam kwaj böp la denenër bë, ‘Hil degwa yi yönon!’ lo.  
\v 29 Om nabë hil degwa Anutu, og hil su kwad bo nabë Anutu ni nebë nġaa sën mehönon denesemu raḳ goor ma seriva ma ġelönġ lo rë.  
\v 30 Wirek sën mehönon duġin Anutu lo, og Anutu yö lë ggovek ya rëḳ su kevoh sir ya rë. Rëḳ gwëbeng og nër niwëëk vu mehönon pin vu dob bë degërin sir.  
\v 31 Log yö ggooin buk ti raḳ vorot in bë genġo mehönon pin hir ġaġek mebo nyëvewen vu sir niröp. Lob yö ggooin mehöti raḳ in huk sagi, gevonġ yi mekedi raḳ yah vu bedub in bë tato vu hil nabë yiḳ mehö lo sagi.”   
\p
\v 32 Alam lo denġo ġaġek bë alam-diiḳsën dekedi jaḳ nah vu bedub, lob vahi denöp raḳ yi, rëḳ vahi denër bë, “Nahub rëḳ ġenanër ġaġek sënë gökin nah vu he behe ġanġo!”  
\v 33 Denër ggovek log Paulus vuu sir geto meya.  
\v 34 Rëḳ mu alam ti ti deggërin sir bayoj ya timu vu Yesu medetamuin Paulus medeya. Ti arë nebë Dionusius sën kaunsor Ḳedu Ares ti, log avëh ti arë nebë Damaris, galam la ving.   
\c 18  
\s1 Paulus Vonġ Huk Ggëp Korint  
\p
\v 1 Paulus nedo Atens ggovek log ya Korint.  
\v 2 Lob töḳ vu Yuda ti arë nebë Akwila geyi nyëġ Pontus. Luho venë Priskila yö söb devuu Itali gedeyam Korint, in alam Rom hir mehö-los-bengö Klaudius yö tii alam Yuda pin bë degevuu Rom gedena. Lob Paulus ya vu luho  
\v 3 in yiḳ lööho hir huk timu, om nedo ving luho bemedo denesemu sël begganġ-yi.   
\p
\v 4 Lob Paulus neya Yuda hir dub-supinsën-yi pin menenër vu alam Yuda los alam Grik bë ayoj na timu vu Yesu.  
\v 5 Loḳ Silas luho Timoti vu Masedonia medeto, lom mëm Paulus nenër ġaġek yoh vu buk pin vu alam. Nër ġaġek niwëëk vu alam Yuda bë Yesu yiḳ yi Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo.  
\v 6 Rëḳ dekeyëh yi ġaġek gedenër pelë raḳ yi, lob Paulus tetëhin kebus to in yi tob log nër vu sir bë, “Bë ham malamin nama, og yö degwa vu ham, su sa nġaa rë. Gesa naya in sena vu alam-yu-ngwë.”  
\v 7 Lob lëëin dub-supinsën-yi geto meya meraḳ ya alam-yu-ngwë ti arë nebë Titius Yustus yi begganġ benedo ving yi. Mehö sënë yi mehö nejom raḳ vu Anutu, lob yi begganġ nedo dus vu Yuda hir dub-supinsën-yi.  
\v 8 Yuda hir dub-supinsën-yi ala arë nebë Krispus, lob losho yi alam deggërin sir bayoj ya timu vu Mehöböp. Galam Korint nġahiseḳë denġo Paulus aye medevonġ ving bederipek bël.   
\p
\v 9 Log buk ti lob Paulus lë nġaa ti nebë pesepsën geMehöböp nër vu yi bë, “Su ġeġöneng! Gaḳ honġeḳ ġenanër ġaġek ranġah! Su ġenajom honġ ahon!  
\v 10 Sa nado ving honġ, om mehöti su rëḳ ngis honġ rë, in alam nġahiseḳë vu nyëġ böp sënë rëḳ denatu salam.”   
\p
\v 11 Lom mëm Paulus nedo Korint metateḳin Anutu yi ġaġek vu sir yoh vu ta ti, gekwev nemadvahi-mevidek-ti.  
\v 12 Rëḳ nahub geGalio tu alam Akaya hir kiap böp, lob loḳ buk saga alam Yuda denër ġaġek revuh ti gedeḳo Paulus ya ġaġek ggëp begganġ-ġaġek-yi,  
\v 13 gedenër ġaġek tetuhinsën raḳ yi bë, “Mehö sagi netahu alam bë denajom jaḳ vu Anutu og desepa doḳ aggata ngwë medekeyëh he horek.”   
\p
\v 14 Lob Paulus bë nanër ġaġek nah, rëḳ Galio nër vu alam Yuda muġin bë, “Ham alam Yuda, nabë ġaġek nipaya soġek ma, nġaa nipaya ti neggëp vu mehö sënë yönon, og yoh vu bë mëm sa ġanġo ham los ham ġaġek.  
\v 15 Gaḳ nabë ham yam loḳ tepëḳ in sa in ġaġek meris meris ma, raḳ ham nġo ham degwa la, ma raḳ ham alam Yuda nġo ham horek, og maam nök gëp! Ham nġo semu! Sa niġ lël bë sa su ġanġo ġaġek in nġaa nabë sënë!”  
\v 16 Log tii sir to deyah dobnë.   
\p
\v 17 Nebë saga, lob tum alam Yuda deggërin yah beyö dejom hir dub-supinsën-yi ala ti arë nebë Sostenes ahon, bedeveek yi loḳ begganġ-ġaġek-yi mala. Rëḳ Galio su nër ġaġek ti raḳ sir rë.   
\s1 Paulus Yah Antiok Vu Suria  
\p
\v 18 Paulus nedo Korint hus ading teka ving rë, loḳ jom Kerisi-yi-alam nemaj geraḳ ya yaġ in na distrik Suria. Lob Priskila luho regga Akwila deya ving yi. Lööho detöḳ ya Senkria, lob mëm Paulus keping yu viis in buk yah verup loḳ buk sën aye ggërin yi neggëp Anutu mala wirek lo bë su rëḳ keping yu rë lo.  
\v 19 Log ya deverup Epesus lob vuu luho medenedo nyëġ sënë, geyö ti luḳ ya dub-supinsën-yi ayo menër ġaġek vu alam Yuda.  
\v 20 Lob alam saga denër vu yi bë medo buk la geving sir rë, rëḳ su sepa loḳ ayej rë.  
\v 21 Gaḳ jom nemaj gesemu ġaġek vu sir bë, “Nabë Anutu su nanërin sa rë, og sëḳ nom berup vu ham buk ngwë gökin.” Log raḳ ya yaġ ti ggëp Epesus meya.  
\v 22 Yaġ ya meya nedo Sisarea, lob Paulus raḳ ya Yerusalem bejom Kerisi-yi-alam nemaj, log mëm luḳ meyah Antiok.   
\s1 Paulus Neḳo Loḳ Nyëġ Netu Beron Löö  
\p
\v 23 Paulus ya nedo buk la ggovek, log kedi raḳ vu Antiok meyah beya meyoh vu distrik Galata los Prugia hir nyëġ mahen mahen pin meya nevo ġadu loḳ Kerisi-yi-alam pin ayoj.   
\s1 Apolos Nër Yesu Bengö Ranġah  
\p
\v 24 Lob Yuda ti vu Aleksandria yam nedo Epesus, arë nebë Apolos. Sën yi mehö-vengwënġsën-yi, geyö raḳ Anutu-yi-ḳapiya ni nivesa rot.  
\v 25 Detahu yi loḳ Mehöböp yi aggata yö wirek vorot, gaḳ Yesu og su raḳ ni rë. Rëḳ ayo niwëëk in bë nanër bengö ranġah, lob nër niröp rot vu sir. Gaḳ mëm Jon og mëm lë yi buk sën neripek alam raḳ bël lo raḳ mala,  
\v 26 om mëm mehö saga nër los ayo niwëëk ata loḳ alam Yuda hir dub-supinsën-yi. Loḳ mëm Priskila luho Akwila denġo yi lob mëm deḳo yi ya vu luho beluho denër Kerisi yi aggata tato niröp rot vu yi.   
\p
\v 27 Lob nahub gApolos kwa vo bë na Akaya, lob Kerisi-yi-alam vu Epesus deyoġek in aye bë gevonġ nabë sënë, lom dekevu ḳapiya vu Yesu yi hur vu Akaya bë degeḳo yi jaḳ. Apolos töḳ ya Akaya lob Anutu vonġ semusemu vu yi beloḳ vu alam sën ayoj neya timu vu Yesu lo niwëëk rot.  
\v 28 In niwëëk rot benër yah bedahun alam Yuda hir ġaġek raḳ alam pin malaj, getato vu sir bë Anutu-yi-ḳapiya nër meneggëp ranġah nebë Yesu yiḳ yi Mehö sën Anutu ggooin raḳ in bë geḳo hil nah lo.   
\c 19  
\s1 Paulus Vonġ Huk Vu Epesus  
\p
\v 1 Apolos nahën nedo Korint, gePaulus yoh ya distrik Asia* vuheng atov metöḳ ya Epesus, lob töḳ raḳ Kerisi-yi-alam la ggëp sagu.  
\v 2 Lob loḳ tepëḳ in sir bë, “Sën ham ayomin ya timu vu Yesu lo, lob maḳ Anon Vabuung loḳ yam ggërin ham ayomin ving-a?” Loḳ denër yah vu bë, “Ma! Mehöti su nër Anon Vabuung ti bengö mehe hanġo rë.”  
\v 3 Lob Paulus loḳ tepëḳ yah ggökin bë, “Log deripek ham raḳ bël nebë tena?” Lom denër yah vu bë, “Deripek he nebë sën Jon neripek alam lo.”   
\p
\v 4 Lom Paulus nër yah bë, “Wirek Jon nër vu alam bë degërin ayoj bedejipek bël, log nër vu sir ving bë nahub rëḳ ayoj na timu vu mehö sën rëḳ tamuin yi menam lo. Mehö sagi arë nebë Yesu.”  
\v 5 Denġo Paulus yi ġaġek saga lob denër meripek sir raḳ Mehöböp Yesu arë.  
\v 6 Lob Paulus bë nema raḳ sir, lob pevis bAnon Vabuung loḳ yam ggërin ayoj medenër alam nyëġ ngwë ayej aggagga, bedenenër ġaġek nebë alam-denenër-ġaġek-ranġahsën.  
\v 7 Sir yoh vu nemadluho bemaḳ videk luu.   
\p
\v 8 Log Paulus loḳ ya alam Yuda hir dub-supinsën-yi betateḳin Anutu-yi-nyëġ degwa ranġah vu sir bejij sir yoh vu kwev löö.  
\v 9 Rëḳ alam la ayoj niwëëk rot gesu denevonġ ving rë. Gedenenër ġaġek nipaya raḳ Mehöböp yi aggata raḳ alam malaj. Lob tum Paulus kehe yi in sir geya, lob ḳo alam sën denesepa loḳ yi ġaġek lo raḳ menenër ġaġek vu sir yoh vu buk pin ggëp Turanus yi dub-tateḳinsën-ġaġek-yi.  
\v 10 Bevonġ nebë sënë yoh vu ta luu, lob alam Yuda los Grik pin sën denedo Asia* lo denġo Mehöböp yi ġaġek.   
\s1 Ġaġek Raḳ Siva Nalu Maluh Lo  
\p
\v 11 Anutu vonġ nġaa böp böp loḳ Paulus nema,  
\v 12 lob tum alam deneḳo agesip los tob la sën Paulus navi neraḳ lo beya denetunġ raḳ alam nijraḳsën, lob hir niraḳsën nemaya. Gememö to deneya in sir la ving.   
\p
\v 13 Log alam Yuda sën denevenġev raḳ tupaaḳ medeneḳo loḳ nyëġ pin in bë degetii memö na in alam gedegeḳo monë jaḳ lo la denër Mehöböp Yesu arë gedeneseggi in bë degetii memö na in alam. Bedenenër bë, “Ham gwevonġ noh vu sayeġ in sa nanër vu honġ raḳ Yesu arë sën Paulus nër ġaġek raḳ yi lo!”   
\p
\v 14 Lob alam Yuda hir alam-deneḳo-seriveng hir ggev ti arë nebë Siva, lob nalu lo nemadvahi-bevidek-luu denevonġ huk nebë sënë.  
\v 15 Rëḳ memö nër yah vu sir bë, “Yesu saga seraḳ ni. Geseraḳ Paulus ni ving. Gaḳ mu ham re lo?”  
\v 16 Lob mehö sën memö negwanġ ya yi lo, pesönġ ggök sir gesis sir pin bekweeḳ hej tob bedeḳo nipaya rot, bedepiv ḳöḳ medeveya meto deyah dobnë los ahëj töḳsën.  
\v 17 Ggovek rëḳ alam Yuda los Grik pin sën denedo Epesus deraḳ nġaa sënë ni, lob sir pin deggöneng böpata gedeḳo Mehöböp Yesu arë raḳ.  
\v 18 Log alam sën ayoj neya timu vu Yesu lo vahi deyam ving medenër sën denetunġ bu raḳ nġaa pin lo ranġah gedevuu ya.  
\v 19 Galam nġahi sën denevonġ parahek los naböö lu nġaa lo desupin hir ḳapiya parahek los naböö yi gedevesi raḳ ya nengwah raḳ alam pin malaj. Lob detevin ḳapiya sënë yi monë sën denebaġo raḳ lo, lob yoh vu monë ġahis 50,000.  
\v 20 Lob Mehöböp yi huk niwëëk raḳ nebë sënë genetato yi niwëëk bë yi böpata bekesuu.   
\s1 Alam Dahis Depemëġin Kerisi-yi-alam  
\p
\v 21 Paulus lë nġaa pin saga ggovek, log kwa vo bë na distrik Masedonia los Akaya loḳ mëm nah mena Yerusalem. Nër bë, “Sena sagu govek rë, loḳ sena ġalë Rom geving.”  
\v 22 Lob vonġ yi mehö luu sën deneloḳ vu yi lo demuġin medeya distrik Masedonia, Timoti lu Erastus. GePaulus yö ti nahën nedo ggëp distrik Asia*.   
\p
\v 23 Lob loḳ buk saga, alam demehoo sir in Yesu yi aggata gebë dengis sir raḳ degwa nebë sënë:  
\v 24 Mehöti arë nebë Demetrius nedo belosho yi hur nġahiseḳë denesemu nġaa raḳ seriva. Denesemu anutu-avëh-kuungsën Artemis yi dub ḳenu mahen mahen raḳ seriva in alam debaġo.  
\v 25 Lob Demetrius sënë supin yi hur pin ving alam sën yiḳ denevonġ huk nebë agi genër vu sir bë, “Alam-e! Ham nġo raḳ ni bë hil nehaḳo monë nivesa raḳ hil huk seriva sënë.  
\v 26 Lob ham raḳ ni ving nebë mehö sën Paulus lo loḳ alam nġahiseḳë rot ahëj, beggërin ayoj raḳ yi ġaġek sën nenër nebë anutu pin sën hil nesemu raḳ nemad lo, saga og su anutu anon rë. Lob su vonġ nebë sënë vu hil Epesus mu rë, gaḳ vonġ yoh vu distrik Asia* pin ving.  
\v 27 Lob Paulus yi ġaġek sagi su rëḳ gevonġ balam degeruu demij vu hil huk-monë-yi sënë mu rë. Gaḳ rëḳ dahun anutu-avëh böp Artemis yi dub vabuung sënë na geving. Gwëbeng alam distrik Asia* los alam vu dob pin deneḳo arë raḳ, rëḳ mu nabë Paulus medo nanër ġaġek nabë saga, og rëḳ hil anutu-avëh böpata los niwëëk sënë rëḳ natu nġaa meris barë nama na.”   
\p
\v 28 Denġo ġaġek sënë lob ahëj sengën böpata rot gedetahi rot bë, “Hil Artemis vu Epesus yi böpata rot!”  
\v 29 Detahi böpata rot nebë saga galam pin vu nyëġ saga dereseeh rur böpata mekedi deya. Dekedi loḳ ti medeseröġ medeya begganġ-supinsën-yi, lob dejom Gayus luho Aristarkus ahon mededadii luho ya ving sir. Luho vu distrik Masedonia rëḳ luho deyam ving Paulus.  
\v 30 Paulus vonġin bë begi na sir vuheng benanër ġaġek vu sir, rëḳ Yesu yi hur deggërin yi.  
\v 31 Log alam distrik Asia* hir ggev böp la, og losho Paulus yö deneraḳ nij, om devonġ ġaġek ya vu yi ving bedenër niwëëk vu yi bë su doḳ na begganġ-supinsën-yi.   
\p
\v 32 Lob alam nġahiseḳë saga deneketul loḳ rot, in sir vahi denetahi ġaġek agga ti gevahi denetahi agga ngwë, lob alam vahi su deraḳ ġaġek sën desup sir in lo degwa ni rë.  
\v 33 Lob alam Yuda derot Aleksander ya nare malaj galam vahi denër bë mëm yö neraḳ ġaġek degwa ni. Lom Aleksander varah nema raḳ gebë nanër ġaġek tato vu sir.  
\v 34 Rëḳ ma gederaḳ ni bë yi Yuda ti, lob sir pin ayej loḳ ti gedenetahi rot bë, “Hil Artemis vu Epesus yi böpata rot!” Detahi nebë saga yoh vu nyëġ mala luu.   
\p
\v 35 Medo denevonġ medenevonġ, loḳ mëm mehö sën tu nyëġ böp Epesus hir ggev benekevu hir ġaġek lu nġaa lo vonġ bededuj ma, log nër vu sir bë, “Ham alam Epesus! Mehö re rëḳ duġin nyëġ böp Epesus nabë neġin avëh böp Artemis yi dub los ḳenu ġelönġ sën luḳ yam vu yaġek lo?  
\v 36 Mehöti su yoh vu bë keyëh ġaġek sagi rë. Om ham ayemin nama, geham su pevis megwevonġ nġaa ti.  
\v 37 Ham nġo ḳo mehö luu sënë yam, rëḳ mu luho su deggodeḳ dub yi nġaa ti rë. Geluho su denër pelësën raḳ hil anutu-avëh rë, gema!  
\v 38 Om nabë Demetrius losho yi hur hir ġaġek ti neggëp vu mehöti, og buk-ġaġek-yi neggëp. Gekiap böp nedo. Om yö rëḳ genġo hir ġaġek.  
\v 39 Genabë ham ġaġek la nahën neggëp, og ham semu doḳ supinsën yi buk niröp.  
\v 40 Rëḳ mu alam Rom rëḳ denanër hil nabë hil hevonġ beġö verup gwëbeng gedegwa ma! Genabë dedoḳ tepëḳ in hil in supinsën nipaya sënë degwa, og ġaġek ti su neggëp in bë hil rëḳ nanër doḳ nah vu sir rë!”  
\v 41 Mehö sën nekevu ġaġek lu nġaa lo nër nebë sënë, log kevoh supinsën ya bedeketëḳin sir.   
\c 20  
\s1 Paulus Ya Meḳo Loḳ Distrik Masedonia Los Grik  
\p
\v 1 Ġaġek sënë ahë yes raḳ ggovek, log Paulus supin Yesu yi hur lo deyam vu yi, menër ġaġek vahi vu sir in bë bo niwëëk doḳ ayoj. Log jom nemaj geya raḳ beya distrik Masedonia.  
\v 2 Ya meyoh vu nyëġ pin menër ġaġek nġahiseḳë in ġadu Kerisi-yi-alam beya verup dob Grik,  
\v 3 lom nedo sagu yoh vu kwev löö ggovek, log bë jaḳ yaġ mena Suria. Rëḳ nġo bë alam Yuda dejoo ġaġek bë dengis yi menadiiḳ, lom sepa vaha meyoh distrik Masedonia beyah.  
\v 4 Yah log Purus nalu Sopater vu Beroya, gAristarkus lu MonSekudus vu Tesalonika, geGayus vu Derbe, geTimoti, geTukikus luho Tropimus vu distrik Asia*, bedeneya ving yi.  
\v 5 Alam sënë demuġin meya deneġin alu Paulus vu Troas.  
\v 6 Log alu halë Buk-ggöksën-yi* ggovek log alu hevuu Pilipi galu araḳ yaġ maya. Alu aya buk nemadvahi loḳ mëm atöḳ ya vu sir ggëp Troas behe nado soda ti.   
\s1 Etikus Vës Vu Troas Loḳ Vesa Loḳ  
\p
\v 7 Lob Buk-sewahsën-yi* sehuksën, lob he supin he in bë aġa nos los Pasa. Lob Paulus nër ġaġek vu alam, in monbuk og bë na jaḳ. Lob nër ġaġek hus ading rot vu sir bebuk vuheng raḳ.  
\v 8 Lob detaggi loḳ ram nġahiseḳë benare loḳ begganġ ayo vavunë sën he nasupin he loḳ lo.  
\v 9 Lob maluh maġëm ti arë nebë Etikus nedo raḳ veluung avi ayööng yi, gePaulus nenër ġaġek hus ading rot vu sir. Lob Etikus mala neggëp rot, lob ggëp yiing lom vës vu begganġ ayo ti sën tëb netu löö vu vavunë lo, beyam dob. Lob deluḳ meya devër yi raḳ rëḳ diiḳ.  
\v 10 Loḳ Paulus luḳ meya tabuu mehö maġëm saga genër bë, “Ham su newamin jaḳ, in anon nahën nedo loḳ yi.”   
\p
\v 11 Lob Paulus raḳ yah vavunë belosho alam saga debu brët medegga. Ggovek loḳ nër ġaġek hus adingseḳë vu sir rot benyëġ heng, log ya raḳ.  
\v 12 Gedeḳo maluh maġëm sënë medeya. Rëḳ su diiḳ rë genedo vesa, lob kwaj vesa raḳ yah.   
\s1 Paulus Vu Troas Meya Miletus  
\p
\v 13 Paulus nër muġin bë noh dob mena geto Asos, lob mëm he ġaḳo yi jaḳ nom yaġ vu sagu. Lob he raḳ yaġ bamuġin baya neheġin yi ggëp Asos.  
\v 14 Loḳ Paulus yök to metöḳ vu he, lob he haḳo yi raḳ yom yaġ mehe los aya Mitulene.  
\v 15 He kesuu Mitulene gaya, lob he hëp benyëġ heng, gehe ya verup dus vu Kios. Log he ya bebuk loḳ yah geheng, lob mëm he ya matöḳ ya Samos. Loḳ he hëp yah beheng to, log mëm he ya matöḳ ya Miletus.  
\v 16 Paulus kwa vo vorot bë kesuu Epesus gena in nilël bë su medo distrik Asia* panġsën. Gaḳ bë pevis in kwa vo bë gelë Buk-supinsën-yi sën denenër bë Pentikos lo, gëp Yerusalem.   
\s1 Paulus Jom Alam Epesus Nemaj  
\p
\v 17 He töḳ ya Miletus, log Paulus vonġ ġaġek ya Epesus in Kerisi-yi-alam hir ggev lo bë denam vu yi.  
\v 18 Deverup vu yi lob nër vu sir bë, “Ham nġo raḳ nġaa pin sën sa nehevonġ wirek loḳ sën sa nahën neverup mewis ggëp distrik Asia* lo ni.  
\v 19 Ham raḳ ni bë alam Yuda dejoo ġaġek vunsën beron nġahiseḳë in bë dengis sa, lob saga vo maggin vu sa panġsën. Rëḳ sa su haḳo sa raḳ rë, gaḳ sa malaġ ruḳ keseh in Mehöböp yi huk gesa medo nehevonġ.  
\v 20 Sa su vun ġaġek nivesa ti rë, gaḳ senër ranġah behevonġ nġaa pin in bë doḳ vu ham. Gesenër ranġah vu ham loḳ ham supinsën, geloḳ ham begganġ ayo ving. Besagaḳ ham raḳ ni.  
\v 21 Senër ġaġek niwëëk raḳ buk vu alam Yuda, gevu alam Grik in degërin ayoj nah vu Anutu, gayoj na timu vu hil Mehöböp Yesu.  
\v 22 Om ham gwenġo rë! Anon Vabuung negejiiin sa bë sena Yerusalem. Lob maḳ va rëḳ natöḳ vu sa vu sagu? Sa duġin.  
\v 23 Rëḳ Anon Vabuung tateḳin vu sa yoh vu nyëġ pin sën seya lo meseraḳ ni bë sëḳ natöḳ vu ḳarabus genġaa maggin nġahiseḳë rëḳ deġinengin sa.  
\v 24 Rëḳ sa su kwaġ nevo naviġ sënë bë nġaa anon rë. Sa su niġ wëëk ata bë najom ahon rë, gaḳ sa bë sepa doḳ aggata sën sa nesepa loḳ lo, benama na rë. Sa bë semu huk sën sa haḳo vu Mehöböp Yesu lo na. Huk sën sa nanër Bengö Nivesa jaḳ Mehöböp yi semusemu lo.  
\v 25 Om ham gwenġo rë! Wirek seyök vu ham besa haḳo loḳ menanër ġaġek raḳ Anutu-yi-nyëġ. Rëḳ gwëbeng seraḳ ni bë ham su rëḳ gwelë sa malaġ gökin nah rë.  
\v 26 Nebë saga, om gwëbeng sa bë nanër vu ham nabë: Nabë ham ti nadiiḳ bemala nama, og su degwa vu sa rë,  
\v 27 in sa su höneng rë, gaḳ sa tateḳin Anutu kwa pin los dahis vu ham.  
\v 28 Om ham gweġin ham nivesa, gegweġin Kerisi-yi-alam vahi geving, in Anon Vabuung ggooin ham raḳ tu alaj. Ham gweġin ham nivesa beham gweġin Mehöböp yi alam sën yö baġo sir raḳ niḳöḳ lo geving.  
\v 29 In seraḳ ni bë sëḳ ġevuu ham gesena, log rëḳ alam ġaġek kuungsën la nabë anöö bemën nij paya rëḳ desarömin sir geving ham, lob degevonġ paya vu Kerisi-yi-alam.  
\v 30 Geham ggev la rëḳ dekedi medenanër ġaġek kuungsën la in dedadii Kerisi-yi-alam nah detamuin sir.  
\v 31 Om ham gweġin ham noh vu buk. Ham kwamin bo nabë sa tato aggata niröp vu ham buk los ranġah yoh vu ta löö. Gesa nasu in ham pin ti ti.   
\p
\v 32 Lob gwëbeng sa hetunġ ham loḳ ya Anutu nema, geloḳ yi ġaġek semusemu ayo, lob saga yoh vu bë bo niwëëk vu ham gemëm ham rëḳ gweḳo nġaa nivesa vesa pin sën Anutu rëḳ gevonġ vu alam pin sën yö ggooin sir raḳ tu yi alam lo.  
\v 33 Sa su malaġ anon in mehöti yi seriva ma goor ma tob lu nġaa ti rë.  
\v 34 Gaḳ ham nġo raḳ ni bë sa nemaġ sënë yö jom huk beloḳ vu sa in nġaa sën sa naraḳ vu in lo. Geneloḳ vu alam sën denesepa sa lo ving.  
\v 35 Sa nehevonġ huk nebë sënë in tato vu ham nabë hil ġevonġ huk niwëëk in hil adoḳ vu alam seḳëj masën. Gehil kwad bo ġaġek sën Mehöböp Yesu yö nër lo nebë, ‘Mehöti sën nabë bo nġaa vu mehö ngwë, gesu kwa bo nabë rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah rë lo, og kwa vesa rot kesuu kwa-vesasën sën kwa vesa in nġaa sën mehö ngwë denevo vu yi lo.’”   
\p
\v 36 Paulus nër ġaġek saga ggovek, log yun lus gejom raḳ ving alam ggev pin.  
\v 37 Lob sir pin desu rot gedekebi Paulus ahon gedemul* yi in bë rëḳ gevuu sir gena.  
\v 38 Ayoj maggin rot in Paulus nër bë su rëḳ degelë yi gök nahin rë. Log mëm deḳo yi meya detunġ raḳ ya yaġ.   
\c 21  
\s1 Paulus Raḳ Ya Yaġ In Na Yerusalem  
\p
\v 1 He hevuu sir gehe raḳ ya yaġ maya, baya heto sesor niröp maya Kos. Geheng to lob he ya rot batöḳ ya Rodos. Lob he kesuu Rodos gehe ya verup Patara.  
\v 2 Lob he töḳ raḳ yaġ ti vu saga geneya los Ponisia. Lob he raḳ ya baya.  
\v 3 He ya heto halë Kupros neggëp ya los he nemamin ḳëj, lob he kesuu gaya rot baya neto nyëġ böp Suria maloḳ ya Ture. In yaġ bë getunġ ḳupeḳ duḳ gëp nyëġ sagu.   
\p
\v 4 Lob he ya matöḳ raḳ Kerisi-yi-alam la vu sagu, lob he nado soda ti ving sir. Loḳ Anon Vabuung vër kwaj lob denër vu Paulus bë su na Yerusalem.  
\v 5 Rëḳ ma gehe buk ggovek ya, lob he hevuu nyëġ sagu gaya, lob Kerisi-yi-alam pin ving hir avëh los hur mahen deli he vu begganġ ya loo nenga. Lob he yun lupin ggëp loo nenga genajom raḳ.  
\v 6 Log mëm he jom nemamin, log he raḳ ya yaġ baya gedeyah bej.   
\s1 Agabus Nër Ġaġek Ranġah Raḳ Paulus  
\p
\v 7 He raḳ yaġ bekesuu Ture gaya rot batöḳ ya Petolemais. Lob he jom Kerisi-yi-alam lo nemaj gehe nado buk ti ving sir.  
\v 8 Lob monbuk lob he vu Petolemais batöḳ ya Sisarea, behe loḳ ya sinarë Pilip yi begganġ benado ving yi. Alam nemadvahi-bevidek-luu sën deloḳ vu sinarë nyëdahis in nos vu Yerusalem wirek lo ti yi.  
\v 9 Lob nalu avëh avö lubeluu sën maluh su dehov sir rë lo, lob sir avëh-denenër-ġaġek-ranġahsën.   
\p
\v 10 He nado Sisarea buk la ving rot, lob mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën ti arë nebë Agabus vu distrik Yudea meluḳ meyam Sisarea.  
\v 11 Yam in bë gelë he, lom ḳo Paulus yi ḳabi beduu yö vaha los nema raḳ, log nër bë, “Anon Vabuung nër bë, ‘Alam Yuda vu Yerusalem rëḳ denaduu ḳabi sënë ala nabë sënë, log rëḳ debo yi doḳ na alam-yu-ngwë nemaj.’”  
\v 12 He hanġo nebë sënë, lob he los alam pin sën he nado loḳ begganġ ti saga lo anër niwëëk vu Paulus bë su jaḳ mena Yerusalem.  
\v 13 Loḳ Paulus nër ġaġek yom vu he bë, “Nebë va sën ham nesu benevonġ mesayoġ maggin neraḳ-ë? Seyoh vu bë sena ḳarabus. Gaḳ nabë sa nadiiḳ in Mehöböp arë geving gëp Yerusalem, og yiḳ yoh vu ving!”  
\v 14 Lom he su ayoh vu bë rëḳ aġërin kwa rë, om sën he ayemin ma, gehe nër bë, “Om maam anon jaḳ noh vu Anutu kwa!”   
\p
\v 15 Ggovek log he semu nġaa nġaa loḳ, garaḳ maya Yerusalem.  
\v 16 Lob Kerisi-yi-alam la vu Sisarea desepa he bedeli he ya vu mehö sën he bë ana medo geving yi lo. Yi Kupros ti barë nebë Menason, sën yö vonġ ving wirek nyëmuġinsën lo.  
\v 17 He töḳ ya Yerusalem, lob Kerisi-yi-alam deḳo he raḳ los kwaj vesa.  
\v 18 Gemonbuk lob Paulus ya ving he, behe ya halë Yakobus. Lob alam ggev pin denedo ving yi.  
\v 19 Paulus jom nemaj ggovek, log turin huk pin sën Anutu ġadu yi bevonġ vu alam-yu-ngwë lo los dahis vu sir.   
\s1 Paulus Nġo Alam Ggev Hir Ġaġek Beya Dub Ayo  
\p
\v 20 Denġo lob deḳo Anutu arë raḳ, loḳ tum denër vu yi bë, “Ari! Ġeraḳ ni bë alam Yuda raḳ neggëp mehömehö detu Kerisi-yi-alam ggovek ya, lom denesepa loḳ horek sën Moses ḳo agi niwëëk ata.  
\v 21 Rëḳ denenġo bë ġenenër vu alam Yuda sën denedo ving alam-yu-ngwë lo bë degevuu Moses yi horek na, geġenenër bë su degerah* naluj navij, gesu desepa doḳ nġaa wirek hen gökin.  
\v 22 Om hil rëḳ ġevonġ nabë va? Yönon rot, rëḳ degenġo ġaġek nabë ġeyam ggovek ya.  
\v 23 Om ġepevis begwevonġ nġaa noh vu sën he bë nanër vu honġ agi. He alam lubeluu denër ġaġek ti venuh neggëp Anutu mala.  
\v 24 Om gweḳo alam saga, beġesepa doḳ horek pin sën gevonġ beham nimin veseek jaḳ gëp Anutu mala lo, gegwetunġ monë natu seriveng in sir gedekeping yuj viis na. Gwevonġ nabë sënë, og alam pin rëḳ dejaḳ ni nabë ġaġek sën denenër raḳ honġ lo, og anon ma. Gemëm yö rëḳ dejaḳ ni nabë ġenesepa loḳ Moses yi horek ving.  
\v 25 Gaḳ alam-yu-ngwë sën detu Kerisi-yi-alam lo, og hil ḳevu ḳapiya ya vu sir ggovek ya banër ġaġek sën hil ajoo wirek lo vu sir bë: Degeġin sir nivesa, gesu dega reggu sën alam denesis in bë degetunġ seriveng vu anutu-kuungsën lo, gesu dega ḳöḳ, gesu dega reggu sën alam deneseyu kwaj medenediiḳ lo, gesu degevonġ baggëb.”   
\p
\v 26 Nebë saga, lob Paulus ḳo alam saga monbuk belosho desepa loḳ horek pin sën gevonġ benij veseek jaḳ gëp Anutu mala lo. Log loḳ ya dub-vabuung-böp ving benër buk sën buk-niveseeksën-yi govek na lo tato vu alam-deneḳo-seriveng lo. Buk sën degetunġ seriveng balam-deneḳo-seriveng debesi jaḳ jepö vu sir lo.   
\s1 Alam Yuda Dejom Paulus Ahon Loḳ Dub Ayo  
\p
\v 27 Buk-niveseeksën-yi nemadvahi-bevidek-luu saga dus raḳ bë nama na, loḳ alam Yuda la vu distrik Asia* delë Paulus genedo loḳ dub-vabuung-böp ayo, lob deloḳ alam pin ahëj bahëj sengën raḳ. Lob dekedi dejom Paulus ahon  
\v 28 gedetahi bë, “Ham alam Israel, ham doḳ vu he! In mehö sagi nenër vu alam yoh vu nyëġ pin bë dedahun hil hed alam los hil horek gedub-vabuung-böp sagi geving. Beḳo alam Grik la loḳ yam dub-vabuung-böp sënë ving bevonġ paya vu nyëġ vabuung sënë!”  
\v 29 Denër nebë sënë in delë Tropimas vu nyëġ böp Epesus genedo Yerusalem ving Paulus, lob dekuung bë Paulus ḳo yi loḳ ya dub ayo ving.   
\p
\v 30 Nebë saga, lob alam Yerusalem pin ahëj sengën raḳ, lob deseröġ beya dejom Paulus ahon, gededadii to meyah in dub-vabuung-böp. Gedepevis bedevehii dub yi repinġ pin.   
\s1 Alam-beġö-yi Vu Rom Deḳo Paulus Medeya Hir Ḳatum Ayo  
\p
\v 31 Devonġin bë dengis Paulus menadiiḳ, rëḳ bengö ya verup vu Rom hir alam-beġö-yi losho alaj bë beġö verup beyoh vu Yerusalem pin.  
\v 32 Lob pevis beḳo alam-beġö-yi la, geyi kapten, bedeseröġ medeluḳ medeya vu sir. Yuda delë alam-beġö-yi losho alaj, lob devuu Paulus gesu desis rë.  
\v 33 Lob alam-beġö-yi alaj ya dus bejom Paulus ahon genër vu yi alam-beġö-yi bededuu ahon raḳ sëng luu.  
\p Log loḳ tepëḳ in sir bë, “Mehö re sënë? Vonġ va paya?”  
\v 34 Rëḳ alam yu böpata, om detahi ġaġek ya niḳelap bededun böp rot. Lob alam-beġö-yi alaj su yoh vu bë genġo ġaġek degwa nivesa rë, lom nër vu alam-beġö-yi bë degeḳo Paulus doḳ na hir ḳatum ayo.  
\v 35 Lob Paulus ya verup dus vu ḳatum sënë yi lël lob alam nij wëëk rot bë dengis yi menadiiḳ, lob alam-beġö-yi su deyoh vu bë degërin yi nivesa rë, lom devaḳu yi ya vavunë.  
\v 36 Galam pin denesepa sir bedetahi bë, “Ġengis menadiiḳ!”   
\s1 Paulus Nër Yi Degwa Vu Alam Yuda  
\p
\v 37 Alam-beġö-yi bë degeḳo Paulus doḳ na hir ḳatum ayo, rëḳ Paulus loḳ tepëḳ vu alaj bë, “Yoh vu bë sa nanër ġaġek ti vu honġ rë?” Loḳ alam-beġö-yi alaj lëk beloḳ tepëḳ yah bë, “Ġeraḳ Grik ayej ni?  
\v 38 Sa hekuung bë honġ Ejep ti sën ġesis beġö vu gavman vu buk agu geġeḳo alam nij paya los beġö hodeḳ 4,000 meġeya nyëġ-yumeris lo!”  
\v 39 Rëḳ Paulus nër yah vu bë, “O saḳ Yuda, gataġ ḳo sa ggëp Tarsus vu distrik Kilisia. Sa nyëġ los bengö. Om ġengoġek gesa nanër ġaġek dus ti vu alam sënë rë.”  
\v 40 Lob alam-beġö-yi alaj yoġekin. Lob Paulus raḳ ya nare lël gevarah nema raḳ. Lob alam pin ayej ma, gemëm nër ġaġek ya vu sir loḳ Hibru ayej.   
\c 22  
\pc
\v 1 Nër bë, “Arig lo amaġ lo, ham gwenġo rë! Sa bë tateḳin sa ġaġek degwa ranġah vu ham.”  
\v 2 Denġo bë Paulus nër vu sir loḳ Hibru ayej, lob ayej ma rot gesu deggee rë. Log mëm Paulus nër bë,  
\v 3 “Sa Yuda ti. Sataġ ḳo sa ggëp Tarsus vu distrik Kilisia, rëḳ serig ggëp nyëġ böp Yerusalem sënë geGamaliel ḳo sa luḳ yi dub betahu sa niröp loḳ hil ḳenud lo hir horek pin. Gesa niġ wëëk mesayoġ ya vu Anutu timu nebë sën gwëbeng ham nimin wëëk menetamuin yi agi.  
\v 4 Wirek sevo maggin vu alam sën denesepa loḳ Yesu yi aggata lo, lob sa bë ngis sir medenadiiḳ. Lob seduu maluh los avëh ving raḳ sëng beya denedo begganġ ḳarabus.  
\v 5 Alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp losho kaunsor hir alam teta pin deyoh vu bë rëḳ denanër ġaġek saga ranġah vu ham, in dekevu ḳapiya vu arij lo vu nyëġ böp Damaskus besa haḳo beya in bë sa naduu alam vu sagu beġaḳo nam Yerusalem bedegeḳo vanë.   
\s1 Paulus Tateḳin Sën Ggërin Yi Tu Yesu Yi Hur  
\r (Sn 9:3-19; 26:12-18)  
\p
\v 6 Lob sa nahën nayök aggata beseya verup dus raḳ nyëġ böp Damaskus, lob hes vuheng raḳ. Loḳ pevis beranġah ti vër böpata nebë davës vu yaġek beyam jëh raḳ sa.  
\v 7 Lob sevës beya nahëp dob, log sa hanġo ġaġek ti yam vu sa bë, ‘Saulus, ġëvonġ vanë vu sa in va?’  
\v 8 Rëḳ seloḳ tepëḳ yah bë, ‘Mehöböp-a? Honġ re?’ Loḳ nër yom bë, ‘Sa Yesu Nasaret sën ġenevonġ vanë vu sa lo!’  
\v 9 Galam sën deneya ving sa lo delë ranġah sënë ving, rëḳ su denġo mehö sënë aye rë.   
\p
\v 10 Lob senër bë, ‘Om Mehöböp, sëḳ ġevonġ nabë va?’ Loḳ Mehöböp nër yom vu sa bë, ‘Kwedi jaḳ meġena Damaskus. Lob vu nyëġ sagu rëḳ mehöti nanër huk pin sën sehooin raḳ vu honġ lo tato vu honġ.’  
\v 11 Ranġah sagi gelu sa malaġ, lob sa su yoh vu bë ġalë nyëġ lu nġaa rë, om alam sën deya ving sa lo dejom loḳ sa nemaġ bedeli sa ya Damaskus.   
\p
\v 12 Lob mehöti nedo barë nebë Ananias. Yi mehö nesepa loḳ Moses yi horek anon rot, lom alam Yuda pin sën denedo Damaskus lo deneḳo yi raḳ bë yi mehö nivesa.  
\v 13 Mehö saga yam vu sa benër bë, ‘Arig Saulus! Malam natum nah!’ Lob pevis besa malaġ tum ggökin yah besa halë yi.  
\v 14 Log nër ving bë, ‘Hil ḳenud hir Mehöböp yö ggooin honġ raḳ in bë gejaḳ kwa ni. Ġelë Mehö yohvu sënë ggovek ya, geġenġo ġaġek sën raḳ verup avi lo.  
\v 15 In rëḳ ġenanër yi ġaġek ranġah. Ġenanër nġaa sën ġelë los ġenġo lo vu mehönon pin.  
\v 16 Ma ġeneġin va rot-a? Kwedi jaḳ beġejipek bël. Ġenanër Yesu arë gerëḳ jipek honġ nġaa nipaya na.’”   
\s1 Anutu Vonġ Paulus Ya Vu Alam-yu-ngwë  
\p
\v 17 “Seyom heto Yerusalem, gebuk ti lob sa medo najom raḳ loḳ dub-vabuung-böp, lob sa ḳenug ya nebë pesepsën  
\v 18 besa halë Mehöböp. Lob nër vu sa bë, ‘Ġepevis! Gwevuu Yerusalem geġena! Nabë ġenanër sa ġaġek vu alam sënë og su rëḳ degenġo bedegevonġ geving rë!’  
\v 19 Lob senër bë, ‘Mehöböp, yö deraḳ ni bë wirek seyoh vu dub-supinsën-yi pin beseduu alam sën ayoj neya timu vu honġ lo, gesa neheveek sir.  
\v 20 Gewirek desis Stepan sën nenër honġ ġaġek ranġah lo mediiḳ, lob sayoġ nivesa in saga gesa vare nemalaġin alam sën denetengwa yi lo hir röpröp.’  
\v 21 Rëḳ nër vu sa bë, ‘Ġena! Rëḳ sa ġevonġ honġ na aggata ading beġena vu alam-yu-ngwë.’”   
\s1 Alam-beġö-yi Alaj Ġin Paulus  
\p
\v 22 Alam Yuda vare denenġo Paulus yi ġaġek rot beya verup loḳ ġaġek vewen sagi loḳ detahi niwëëk bë, “Ham jaḳ na genadiiḳ! Mehö nebë saga su medo vesa!”  
\v 23 Lom denetahi ya niḳelap gedekah hir röpröp medenetetëhin, gedeneraa kebus raḳ medenetë ya vavunë.   
\p
\v 24 Nebë saga lob alam-beġö-yi alaj nër bedeḳo Paulus loḳ ya hir ḳatum ayo. Genër vu sir ving bë debeek yi in denatöḳ jaḳ degwa sën alam Yuda denetahi ġaġek ya niḳelap raḳ yi lo.  
\v 25 Lom deduu Paulus ya vetii ḳele ggovek in bë debeek, rëḳ alam-beġö-yi hir kapten nare dus vu Paulus, lob Paulus nër vu yi bë, “Ham horek nër bë yoh vu bë ham beek Rom ti geham su gwenġo yi ġaġek namuġin rë?”   
\p
\v 26 Lob kapten nġo ġaġek sënë, lob ya menër vu alam-beġö-yi alaj bë, “Ġevonġin bë gwevonġ nabë va? Mehö saga lo yi Rom ti!”  
\v 27 Lob ala yom vu Paulus meloḳ tepëḳ vu yi bë, “Ġenanër vu sa nabë honġ alam Rom ti ma ma?” Rëḳ Paulus yoġek bë, “Ëë-ë, sa Rom ti!”  
\v 28 Loḳ alam-beġö-yi alaj nër bë, “Sa hetë monë nġahiseḳë in sa vu gavman Rom gesetu Rom ti!” Rëḳ Paulus nër yah bë, “Gaḳ sa og amaġ Rom, om ataġ ḳo sa besa Rom.”   
\p
\v 29 Lob alam sën bë debeek yi lo pevis bedelëëin yi, galaj newa raḳ rot in kwa vo bë duu Rom ti raḳ sëng.  
\v 30 Rëḳ vonġin bë jaḳ nġaa sën alam Yuda denër bë Paulus vonġ paya lo ni niröp, om ḳo yi vër monbuk gevonġ ġaġek ya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev los kaunsor pin bedesupin sir yam, log ḳo Paulus luḳ ya nare malaj.   
\c 23  
\s1 Paulus Nër Ġaġek Vu Yuda Hir Kaunsor  
\p
\v 1 Lob Paulus gët kaunsor genër bë, “Arig lo, setu Anutu yi hur ti besa medo mekwaġ nevo bë sa nehevonġ yoh vu yi ġaġek rot beverup gwëbeng!”  
\v 2 Nër nebë sënë, lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp Ananias nër vu yi alam sën denare dus vu yi lo bedepetap avi.  
\v 3 Rëḳ Paulus nër yah vu yi bë, “Honġ ġanġ nipaya rëḳ heveḳ nivesa raḳ nedo navi vavunë mu! Anutu rëḳ petap honġ! Ġenedo sagi in bë gwenġo sa ġaġek meġeseggi jaḳ hil horek, rëḳ mu nġo kweyëh horek sagi in ġenër bedesis sa!”   
\p
\v 4 Lob alam sën denare dus vu Paulus lo denër bë, “Su ġenanër ġaġek nipaya jaḳ Anutu yi ggev böp sënë!”  
\v 5 Rëḳ Paulus nër yah bë, “Arig lo, sa su raḳ ni bë yi alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp rë. Gaḳ Anutu nër meneggëp loḳ yi ḳapiya bë: Su ġenanër ġaġek nipaya jaḳ ala sën neġin honġ alam lo!”   
\p
\v 6 Lob Paulus raḳ ni bë alam teta Sadukai* la geParisai* la medenedo, lom tahi ya vu kaunsor bë, “Arig lo! Sa og sa Parisai* soġek rot! Sa nehevonġ ving bë alam-diiḳsën rëḳ dekedi jaḳ gökin, lob yiḳ raḳ degwa saga sën gwëbeng devonġ ġaġek vu sa.”  
\v 7 Nër ġaġek saga lob ġaġek ahë sengën yi verup pevis loḳ Parisai* losho Sadukai* vuheng atov, lob devasuh sir.  
\v 8 In alam Sadukai* denenër bë mehönon su deyoh vu bë rëḳ dekedi jaḳ nah gëp bedub rë, gangër ma, genġaahur ma. Gaḳ alam Parisai* devonġ ving lööhoho.  
\v 9 Lom alam lo devonġ dedun böpata, loḳ alam Parisai* hir alam-horek-yi la kedi denare bedenër niwëëk bë, “He halë mehö saga bë nġaa nipaya ti su neggëp vu yi rë! Maḳ nġaahur ti ma angër ti yö vengwënġ vu yi!”  
\v 10 Lob ġaġek ahë-sengën-yi ya meböp raḳ rot, lob Rom hir alam-beġö-yi alaj ggöneng. In sir yu luu, lob bë rëḳ dedadii Paulus vewen vewen lob denabij teka teka benadiiḳ. Lom nër balam-beġö-yi deluḳ beya devo Paulus vër in sir gedeḳo yi loḳ yah hir ḳatum ayo.   
\p
\v 11 Ggovek gebuk lob Mehöböp yam nare ranġah vu Paulus genër vu bë, “Ġemedo los nim wëëk! Ġenër sa ġaġek ranġah ggëp Yerusalem ggovek, gerëḳ ġenanër sa ġaġek gëp Rom nabë saga geving.”   
\s1 Yuda Dejoo Ġaġek Bë Dengis Paulus Menadiiḳ  
\p
\v 12 Nyëġ heng lob alam Yuda desupin sir medenër ġaġek venuh gedetato nemaj ya vavunë bë su dega los denanum rot bemëm nabë dengis Paulus benadiiḳ loḳ mëm. Gaḳ nabë dega ma denanum namuġin og Anutu ngis sir.  
\v 13 Sir sën denër ġaġek venuh lo sir mehödahis luu gela sevöḳ.   
\p
\v 14 Lob deya vu alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam teta bedenër bë, “He nër ġaġek niwëëk betato nemamin ya vavunë ganër venuh bë he su rëḳ aġa nos los nanum bël rë rot, bena berup doḳ buk sën he ngis Paulus menadiiḳ lo loḳ mëm.  
\v 15 Om ham los kaunsor gwevonġ ġaġek na vu Rom hir alam-beġö-yi alaj pehi nabë degeḳo Paulus duḳ menam vu ham. Ham nanër vu yi nabë ham bë gwenġo Paulus yi ġaġek degwa gök nahin in ham jaḳ ni niröp. Gehe semu he ggovek ya. Su rëḳ nam natöḳ nam vu ham rë, gaḳ he rëḳ angis yi menadiiḳ doḳ aggata!”  
\v 16 Rëḳ Paulus mewa nġo ġaġek bë rëḳ degetunġ dum gëp aggata bedengis Paulus menadiiḳ, lob ya meloḳ ya Rom hir alam-beġö-yi hir ḳatum beloḳ ya menër ranġah vu Paulus.  
\v 17 Lob Paulus tahi alam-beġö-yi hir kapten ti yam, benër vu bë, “Gweḳo hur maġëm sagi na vu ham ggev, in ḳo ġaġek ti in bë nanër vu yi.”  
\v 18 Lob kapten ḳo yi beli ya vu ala benër vu bë, “Ḳarabus Paulus tahi sa benër vu sa bë sa ġaḳo hur maġëm sënë nam vu honġ, in ḳo ġaġek ti beyam vu honġ.”   
\p
\v 19 Lom ala jom loḳ nema, beḳo meya nenga, beluho yö luu ya denedo, log mëm loḳ tepëḳ in yi bë, “Ġevonġin bë ġenanër ġaġek re vu sa?”  
\v 20 Loḳ hur maġëm nër bë, “Alam Yuda dejoo ġaġek ggovek bë rëḳ dedoḳ tepëḳ in honġ begweḳo Paulus duḳ mena vu kaunsor neheng in dedoḳ tepëḳ in yi ġaġek degwa panġsën vu yi.  
\v 21 Rëḳ mu su gwebë nengam vu hir ġaġek, in hir alam mehödahis luu gela sevöḳ bedenër ġaġek venuh bë su rëḳ dega los denanum rë, rot bemëm yö dengis Paulus menadiiḳ rë. Gwëbeng desemu sir gemedo denebuu aggata medeneġin honġ bë rëḳ ġengoġekin hir ġaġek ma nama.”   
\p
\v 22 Lob alam-beġö-yi alaj vonġ mehö maġëm sënë yah, genër niwëëk vu yi bë, “Su ġena ġenanër vu mehöti nabë ġenër ġaġek sënë ranġah vu sa!”   
\s1 Alam-beġö-yi Vu Rom Alaj Vonġ Paulus Ya Vu Kiap Böp Peliks  
\p
\v 23 Lob alam-beġö-yi vu Rom alaj tahi kapten luu yam, benër vu luho bë, “Melu barah alam-beġö-yi. Alam sën deneraḳ hoos lo mehödahis löö benemadluho (70), galam sën denejom ruġ lo jaḳ gëp alam nemadluho (200). Bedegero sir in ham na Sisarea jaḳ 9 krök buk.  
\v 24 Log ham barah hoos la geving in Paulus jaḳ, geham gweġin yi nivesa bena berup vu kiap böp Peliks.”   
\p
\v 25 Lob alam-beġö-yi alaj kevu ḳapiya ti ving nebë:   
\mi
\v 26 Sehuksën! Kiap böp Peliks, mehö-los-bengö!  
\mi Sa Klaudius Lusias, sa ḳevu ḳapiya sënë yök vu honġ.   
\p
\v 27 Alam Yuda dejom mehö sagi ahon gebë dengis yi menadiiḳ, rëḳ sa hanġo bë yi Rom ti lob seya ving alam-beġö-yi behe töḳ ya vu sir, lob he haḳo yi vër loḳ nemaj.  
\v 28 Lom sa bë ġanġo ġaġek degwa sën denër raḳ yi lo, om sën sa haḳo yi luḳ meyah vu hir kaunsor.  
\v 29 Rëḳ sa hanġo denër ġaġek raḳ yi in yö hir horek la. Gaḳ su devonġ ġaġek vu yi in nġaa nipaya ti in bë mëm hil angis yi menadiiḳ ma, hil ġetunġ yi na ḳarabus rë.  
\v 30 Log gwëbeng ġaġek ti töḳ vu sa bë dekeyëhin yi vunsën in bë dengis yi menadiiḳ. Om sën sa pevis behevonġ yi yök vu honġ, gesenër vu alam sën denenër ġaġek raḳ yi lo bë yö nök denanër hir ġaġek ranġah jaḳ malam niröp.   
\p
\v 31 Lob alam-beġö-yi vu Rom devonġ yoh vu yi ġaġek, bedeḳo Paulus medeli ya Antipatris loḳ buk.  
\v 32 Log nyëġ heng lob alam-beġö-yi sën deneyoh dob lo deyah medeya Yerusalem, galam sën deneraḳ hoos lo deḳo Paulus ya Sisarea.  
\v 33 Detöḳ ya Sisarea, lob devo ḳapiya ya vu kiap böp gedevonġ Paulus loḳ ya nema ving.  
\v 34 Kiap böp tevin ḳapiya lob loḳ tepëḳ in Paulus bë, “Honġ distrik tena?” Rëḳ Paulus nër bë, “Sa vu Kilisia.”  
\v 35 Lob nër bë, “Alam sën denenër ġaġek raḳ honġ lo deberup, log mëm sa ġanġo honġ ġaġek.” Lom nër bedeḳo Paulus beya neggëp mehö-los-bengö Herot* yi begganġ böp sën denenër arë nebë Prëtoryam lo.   
\c 24  
\s1 Alam Ggev Vu Yuda Devo Ġaġek Raḳ Paulus  
\p
\v 1 Buk nemadvahi ya ggovek ya, log alam-deneḳo-seriveng hir ggev böp Ananias luḳ meya, lob ḳo alam teta la ving, beḳo mehö sën nenër alam avij vu kiap lo ti ving, arë nebë Tertulus. Lob ya denër ġaġek sën denanër jaḳ Paulus lo ranġah vu kiap böp.  
\v 2 Kiap böp tahi Paulus beverup, log Tertulus kedi muġin menër ġaġek raḳ yi bë, “Mehö los bengö Peliks! Nġo ġeloḳ vu he behe nado nivesa rot gebeġö lu nġaa ma. Genġo kwam böp beġeneloḳ vu he in huk beġenevonġ nġaa aggagga pin sën he nehevonġ paya paya wirek lo benivesa neraḳ.  
\v 3 Om sën he ayomin nivesa rot in nġaa pin saga gehe kwamin vesa in honġ rot.  
\v 4 Om sa su rëḳ aġërin honġ panġsën rot rë. Gaḳ sa bë ḳetaġ honġ mu nabë gwenġo sa ġaġek dus ti sën sa bë nanër agi.  
\v 5 He halë mehö sënaga bë mehö nipaya rot. Nevonġ balam Yuda yoh vu nyëġ pin ahëj sengën neraḳ medenesis beġö vu sir. Lob tu alam yu ti sën yö deggooin sir raḳ medenenër sir nebë Nasaret lo hir ggev ti.  
\v 6 Genevonġ in bë gevonġ paya vu he dub-vabuung-böp geving, rëḳ he jom yi ahon. [Lob he bë seggi yi jaḳ he horek,  
\v 7 rëḳ ham alam-beġö-yi alaj Lusias yam, lob niwëëk rot beḳo yi vër loḳ he nemamin  
\v 8 genër bë alam sën bë denanër ġaġek jaḳ yi lo denatöḳ nam malam.] Om nabë ġedoḳ tepëḳ in Lusias og maḳ yö rëḳ nanër nġaa pin sën he nër raḳ Paulus lo ranġah vu honġ nabë yönon!”   
\p
\v 9 Lob alam Yuda deġadu mehö sënë yi ġaġek sën nër raḳ Paulus lo ving bë, “Ġaġek pin saga yönon rot!”   
\s1 Paulus Vonġ Ġaġek Vu Peliks  
\p
\v 10 Lob kiap böp të kwa in Paulus, lob Paulus nër ya bë, “Seraḳ ni bë nġo ġeneġin he sënë yoh vu ta nġahiseḳë, om sën sa kwaġ vesa besa bë nanër ġaġek nyëvewen doḳ nah vu honġ.  
\v 11 Honġ kiap böp, om ġeyoh vu bë ġedoḳ tepëḳ vu honġ alam, lob mëm rëḳ detateḳin vu honġ nabë seraḳ yaġ menahën neverup Sisarea sagi. Log seyoh dob beseraḳ meya Yerusalem in bë najom jaḳ beyiḳ buk su hus ading rë, gaḳ yiḳ buk nemadluho-bevidek-luu mu ggovek ya.  
\v 12 Lob alam Yuda su delë sa bë alu mehöti anër he rë. Gesu delë bë seloḳ alam ahëj loḳ dub-vabuung-böp ma, loḳ dub-supinsën-yi ma, ggëp telig rë, gaḳ ma.  
\v 13 Gaḳ ġaġek sën gwëbeng denër raḳ sa agi lo, og saga su deyoh vu bë rëḳ denatöḳ vu degwa ti beġejaḳ ni nabë yönon rë.  
\v 14 Gaḳ mëm sa bë nanër ranġah vu honġ nabë sa nesepa loḳ aggata sën denenër pelë raḳ agi bë aggata kuungsën lo. Sa nesepa loḳ aggata saga in bë sa ġaḳo he ḳenumin lo hir Anutu jaḳ. Log sa nehevonġ ving ġaġek pin sën neggëp loḳ horek lo los ġaġek pin sën alam-denenër-ġaġek-ranġahsën dekevu lo.  
\v 15 Lob sa nehevonġ ving bë Anutu rëḳ gevonġ balam-diiḳsën dekedi jaḳ nah gökin, alam yohvu galam nij paya geving. Lob yiḳ sir sën yam denare-ë, denevonġ ving nebë saga.   
\p
\v 16 Lob sa kwaġ nevo sa panġsën bë sa ġevonġ nġaa nivesa vu Anutu gevu mehönon noh vu buk.  
\v 17 Sa hevuu sa nyëġ geseya nado nyëġ ngwë benġebek la ggovek ya loḳ seyom vu sa alam. Sa haḳo monë lu nġaa yom in bë doḳ vu alam sën deneraḳ vu in lo, gesa bë ġetunġ seriveng la vu Anutu geving.  
\v 18 Sa nehevonġ nebë sënë, lob sa sepa loḳ he horek in sa niġ veseek jaḳ gëp Anutu mala. Lob sa nado loḳ dub ayo balam delë sa bë mehönon nġahi su denare ving sa rë, gemehö la su devonġ dedun rë.  
\v 19 Gaḳ mëm Yuda la vu distrik Asia* denedo, om nabë alam saga mëm maḳ yö detöḳ raḳ ġaġek nipaya ti geneggëp vu sa, og mëm nam debare malam gedenanër ranġah vu honġ.  
\v 20 Gaḳ nama, om alam sagi mëm yö denanër nġaa sën delë gesa hevonġ paya loḳ buk sën sa nare kaunsor malaj vu Yerusalem lo vu honġ.  
\v 21 Maḳ yiḳ ġaġek timu sënë, sën sa nare loḳ sir vuheng gesa tahi bë, ‘Sa hevonġ ving bë alam-diiḳsën rëḳ dekedi jaḳ nah gökin.’ Yiḳ raḳ degwa saga sën gwëbeng devonġ ġaġek vu sa.”   
\p
\v 22 Rëḳ mu Peliks raḳ Yesu yi aggata sën Paulus nër lo ni vorot, lom nër vu alam Yuda bë degeġin galam-beġö-yi alaj Lusias duḳ menam rë, log mëm rëḳ genġo hir ġaġek sagi gök nahin.  
\v 23 Lob nër vu kapten bë geḳo Paulus nah ḳarabus, rëḳ mu su geḳo duḳ na ḳarabus niwëëk rot. Gesu gërin Paulus yi alam sën nabë dedoḳ vu yi in nġaa vahi lo.   
\s1 Peliks Jom Paulus Ahon Menedo Ḳarabus Nġebek Luu  
\p
\v 24 Buk la ya ggovek log Peliks ḳo venë Drusila yam. Drusila yi Yuda avëh ti. Lob Peliks tahi Paulus in bë tateḳin degwa sën alam degevonġ geving Yesu Kerisi lo vu yi.  
\v 25 Rëḳ Paulus tateḳin ġaġek raḳ sën hil ġevonġ nġaa niröp lo, geraḳ sën hil ġeġin hil nivesa lo, geraḳ sën Anutu rëḳ gevonġ nyëvewen doḳ nah hil nġaa nipaya lo. Lob tum Peliks ggöneng benër bë, “Ġenah meġena rë! Genabë buk len ti gëp og sëḳ tahi honġ meġenom gökin.”   
\p
\v 26 Log Peliks kwa nevo nġaa ngwë loḳ ayo ving. Kuung bë maḳ Paulus rëḳ bo monë la vu yi in bo yi vër, om sën tahi yi beron nġahi yam beluho denevengwënġ.  
\v 27 Lob Paulus nedo ḳarabus beta luu ggovek ya getum kiap mewis Porkius Pestos loḳ yah Peliks ben. Rëḳ Peliks vonġ in bë alam Yuda ahëj geving yi om su ḳo Paulus vër rë geyö nahën nedo loḳ ḳarabus.   
\c 25  
\s1 Paulus Ketaġ Bë Alam Rom Hir Mehö-los-bengö Sisar* Genġo Yi Ġaġek  
\p
\v 1 Pestos verup betu kiap loḳ yah Peliks ben benedo Sisarea buk löö loḳ mëm raḳ meya Yerusalem.  
\v 2 Lob alam-deneḳo-seriveng hir ggev losho alam böp vu Yuda deya vu yi bedenër ġaġek raḳ Paulus. Denër niwëëk vu Pestos bë,  
\v 3 “Ġedoḳ vu he, begwevonġ Paulus nam Yerusalem.” In kwaj nevo bë degetunġ dum doḳ aggata bedengis Paulus menadiiḳ.  
\v 4 Rëḳ Pestos nër yah bë, “Dus raḳ in senah mena Sisarea, om Paulus medo ḳarabus sagu.  
\v 5 Om ham alam ggev deduḳ medenam geving sa, in nabë mehö sagi vonġ nġaa ti paya, og denanër ġaġek jaḳ yi.”   
\p
\v 6 Lob Pestos nedo ving sir maḳ yoh vu buk nemadvahi-bevidek-löö ma nemadluho ggovek, log luḳ meyah Sisarea. Log monbuk lob raḳ ya nedo begganġ-ġaġek-yi, log nër vu sir bë degeḳo Paulus nam.  
\v 7 Paulus verup lob alam Yuda sën deluḳ medeyam vu Yerusalem lo yam detetup yi gedenër ġaġek maggin nġahiseḳë raḳ yi. Rëḳ su deyoh vu bë detato hir ġaġek vu Pestos nabë yönon rë.   
\p
\v 8 Lob Paulus nër yah bë, “Sa su hevonġ nġaa nipaya ti vu alam Yuda hir horek ma, vu dub-vabuung-böp ma, vu mehö-los-bengö Sisar* rë.”  
\v 9 Rëḳ Pestos vonġin bë alam Yuda ahëj geving yi om loḳ tepëḳ vu Paulus bë, “Yoh vu bë hil anah Yerusalem besa ġanġo honġ ġaġek gëp sagu ma ma?”  
\v 10 Rëḳ Paulus nër yah bë, “Gwëbeng sa nare loḳ mehö-los-bengö Sisar* yi begganġ-ġaġek-yi, lom begganġ sagi og begganġ-ġaġek-yi om ham gwenġo sa ġaġek doḳ! Ġeraḳ ni ggovek ya bë sa su hevonġ nġaa nipaya ti vu alam Yuda rë.  
\v 11 Nabë nipaya böp ti neggëp vu sa beyoh vu bë dengis sa doḳ nah mesa nadiiḳ, og ggovek, gemëm dengis sa. Gaḳ nabë ġaġek sën denenër raḳ sa agi su anon rë, og mehöti su yoh vu bë bo sa doḳ na nemaj rë. Om sën sa ḳetaġ vu mehö-los-bengö Sisar* bë genġo sa ġaġek.”   
\p
\v 12 Lob Pestos vengwënġ ving yi alam sën denevo kwa vu yi lo muġin, loḳ mëm nër bë, “Ġekwetaġ bë Sisar* genġo honġ ġaġek, om ġena vu Sisar*!”   
\s1 Pestos Loḳ Tepëḳ In Paulus Vu Agripa  
\p
\v 13 Buk la ya ggovek loḳ mehö-los-bengö Agripa luho venë Bernisi deyam Sisarea in bë degelë Pestos medenajom nema.  
\v 14 Luho denedo Sisarea buk nġahi lob Pestos nër Paulus yi ġaġek bengö ya vu mehö-los-bengö bë, “Peliks ḳo mehöti ya ḳarabus wirek meya nedo.  
\v 15 Lob seraḳ meya Yerusalem lom alam-deneḳo-seriveng hir ggev los alam teta vu Yuda denër ġaġek raḳ yi, gedenër vu sa bë sebo nyëvewen vu yi.  
\v 16 Rëḳ senër yah vu sir bë he Rom, og he su navo maggin meris meris vu mehöti rë. Gaḳ mehö sën ġaġek neggëp vu yi lo, og mëm ya nare alam sën denenër ġaġek raḳ yi lo malaj muġin, gehe navo nyëġ vu yi in bë bare menanër ġaġek nom jaḳ ġaġek sën denenër raḳ yi lo.   
\p
\v 17 Lob he sepa he mayam, lob sa su köpeḳ rë. Gaḳ heng to log sa nado raḳ begganġ-ġaġek-yi gesenër bedeḳo mehö saga yam.  
\v 18 Lob alam sën denër ġaġek raḳ yi lo denare. Lob sa hekuung bë rëḳ denanër ġaġek nipaya jaḳ yi, rëḳ ma.  
\v 19 Gaḳ losho deneggök sir in aggata sën degeḳo hir ḳeriing lu nġaa jaḳ lo. Gedeneggök sir in mehö diiḳsën ti arë nebë Yesu, in Paulus nër bë mehö saga nedo mala vesa.  
\v 20 Lom seraḳ ni bë sa su yoh vu bë ġanġo ġaġek degwa la nabë saga rë, om seloḳ tepëḳ in Paulus bë, ‘Maḳ hil anah Yerusalem loḳ mëm sëḳ ġanġo honġ ġaġek sënë gëp sagu.’  
\v 21 Rëḳ Paulus nër bë yö medo doḳ ḳarabus, gemehö-los-bengö Sisar* genġo yi ġaġek rë. Lom senër bë nah medo ḳarabus besa natöḳ vu aggata rë, loḳ mëm sa ġevonġ yi na vu Sisar*.”  
\v 22 Lob Agripa nër vu Pestos bë, “Sa bë ġanġo mehö sagi yi ġaġek!” Lob yoġek bë, “Neheng rëḳ gwenġo!”   
\p
\v 23 Lob monbuk lob Agripa luho Bernisi devuneḳ log alam deḳo luho raḳ ḳapah medeyam. Luho deloḳ ya begganġ-supinsën-yi ving alam-beġö-yi alaj pin, los alam böp böp vu nyëġ sagu, lob Pestos nër bedeḳo Paulus yam.  
\v 24 Log nër bë, “Mehö-los-bengö Agripa, geham alam pin sën ham yam nedo ving he-ë, ham gwelë mehö sënë! Alam Yuda pin vu Yerusalem gevu sënë ving bedejij sa rot bedetahi niwëëk bë su medo mala vesa, gaḳ nadiiḳ.  
\v 25 Rëḳ sa halë bë su vonġ nġaa nipaya ti in bë mëm hil angis yi menadiiḳ rë. Log yö ketaġ raḳ avi bë Sisar* genġo yi ġaġek, om sën sa hevonġin bë ġevonġ yi na.  
\v 26 Rëḳ sa su töḳ vu yi ġaġek anon degwa ti meneggëp ranġah in bë mëm sa ḳevu ḳapiya betateḳin vu hil mehöböp Sisar* rë. Om mëm sën sa haḳo mehö sagi yam vu honġ mehö-los-bengö Agripa, gevu ham pin saga ving in hil pin ġanġo yi ġaġek nivesa, loḳ mëm sa natöḳ vu yi ġaġek la in sa ḳevu doḳ ḳapiya.  
\v 27 Nabë sa ġevonġ ḳarabus ti na, gesa su ġevonġ yi ġaġek degwa na geving rë, og saga su yoh vu rë.”   
\c 26  
\s1 Paulus Tateḳin Yi Ġaġek Vu Agripa  
\p
\v 1 Lob Agripa nër vu Paulus bë, “Bë ġenanër honġ ġaġek la, og ġenanër!” Lom Paulus kedi nare betelë nema genër yi ġaġek bë,  
\v 2 “Mehö-los-bengö Agripa! Alam Yuda denenër ġaġek raḳ sa yoh vu buk, lob gwëbeng sa kwaġ vesa rot in sa nare malam meġenër bë gwenġo sa ġaġek.  
\v 3 Sa kwaġ vesa in nġo ġeraḳ nġaa pin sën hil Yuda nġo nesepa loḳ lo ni, genġaa pin sën hil nemehoo hil in lo. Om sa bë gwenġo sa ġaġek, og su nim tebö jaḳ pevis.   
\p
\v 4 Nġaa pin sën senġo nahën maġëm gesa hevonġ wirek rot beverup gwëbeng agi, og saga alam Yuda pin deneraḳ ni, in sa nado ving sir ggëp Yerusalem.  
\v 5 Yö deneraḳ sa niġ rot, om nabë kwaj nevo, og deyoh vu bë denanër ranġah vu honġ nabë sa Parisai* ti, besetu sir vahi sën denesepa loḳ horek pin los dahis lo ti.  
\v 6 Om sën gwëbeng sa nare agi, gedenevonġ ġaġek vu sa in sa nehevonġ ving ġaġek nivesa sën wirek Anutu vo vu hil ḳenud lo lo, gesa navo kwaġ in buk sën bë ġaġek agi anon jaḳ lo.  
\v 7 Gehil degwa nemadluho-bevidek-luu lo yiḳ denevo kwaj in buk sën bë ġaġek agi anon jaḳ lo ving, lom denejom raḳ vu Anutu buk geranġah. O Mehö Ġayeheng, yiḳ raḳ degwa sënë sën Yuda denër ġaġek kuungsën raḳ sa.  
\v 8 Ma nebë va sën ham kwamin nevo bë Anutu su yoh vu bë gevonġ balam-diiḳsën dekedi jaḳ nah gökin rë-ë?  
\v 9 Wirek sa hevonġ nġaa nġahiseḳë in bë sa dahun Yesu Nasaret arë, lob sa hekuung bë sa nehevonġ nġaa nivesa.  
\v 10 Sa nehevonġ nebë sënë vu Yerusalem, lom alam-deneḳo-seriveng hir ggev devo niwëëk vu sa beseya naduu Anutu-yi-alam nġahiseḳë benehaḳo yah ḳarabus. Log kaunsor denenër bë dengis sir medenadiiḳ, lob sa navo veyovin hir ġaġek ving.  
\v 11 Gesa navo maggin nġahiseḳë vu sir loḳ dub-supinsën-yi pin. Sa nehevonġ in bë denanër pelë los degeruu demij vu Mehöböp, gesahëġ sengën böpata rot vu sir besa nesepa sir rot meya nayoh vu alam-yu-ngwë hir nyëġ ving.”   
\s1 Paulus Nër Yi Ġaġek Sën Ggërin Yi Mevonġ Ving Yesu Lo  
\r (Sn 9:3-19; 22:6-16)  
\p
\v 12 “Log alam-deneḳo-seriveng hir ggev denër ġaġek niwëëk vu sa medeġadu sa ving meseya Damaskus.  
\v 13 Lob Mehö Ġayeheng! Sa medo naya raḳ hes vuheng atov, lob sa halë ranġah ti vër nebë davës betum vu yaġek begelu yam raḳ sa loḳ aggata. Tum böpata rot kesuu nyëġ mala, lom yam jëh raḳ he los alam pin sën deneya ving sa lo.  
\v 14 Lob he pin avës baya nahëp dob, lob sa hanġo ġaġek ti yam loḳ Hibru ayej bë, ‘Saulus, Saulus ġëvo vanë vu sa in va? Vonġin ġebaḳë nġaa sën los nevu lo, lob nġo vonġin ġebo vanë vu honġ.’   
\p
\v 15 Lob seloḳ tepëḳ bë, ‘Mehöböp, honġ re?’ Lom Mehöböp nër yom bë, ‘Sa Yesu sën ġenevonġ vanë vu sa lo!  
\v 16 Om kwedi ġebare niwëëk. Gwëbeng seyam vu honġ in sa bë ġooin honġ jaḳ in ġenatu sa hur meġena ġenanër ranġah nabë ġelë sa nebë sënë. Gerëḳ ġenanër nġaa sën sëḳ tato vu honġ beron la vu tamusën lo ranġah geving.  
\v 17 Gesëḳ ġeġin honġ doḳ alam Israel los alam-yu-ngwë sën sëḳ ġevonġ honġ na vu sir lo nemaj.  
\v 18 Sëḳ ġevonġ honġ na vu sir in tateḳin malaj medegevuu malaḳenu na gedegërin sir nom vu ranġah. Degevuu Satan yi niwëëk gedenam vu Anutu, lom ayoj nam timu vu sa, log senġo rëḳ dahun hir nġaa nipaya na. Gemëm rëḳ denam sa nyëġ geving alam sën ayoj neyam timu vu sa bedetu sa nġaa ggovek lo.’”   
\s1 Paulus Nër Vu Agripa Bë Nevonġ Yesu Yi Huk  
\p
\v 19 “O Mehö-los-bengö Agripa, sa halë nġaa yaġek yi sënë, lob sa su ḳeyëh ġaġek rë.  
\v 20 Gaḳ senër ġaġek ranġah vu alam Damaskus muġin, log senër vu alam Yerusalem, gevu nyëġ Yudea pin, gevu alam-yu-ngwë ving. Senër vu sir bë degërin sir vu hir nġaa nipaya gedenam vu Anutu, bedegevonġ nġaa niröp in tato nabë deggërin ayoj ggovek ya.  
\v 21 Sa hevonġ nebë sënë, lob alam Yuda dejom sa ahon raḳ degwa saga loḳ dub-vabuung-böp, gebë dengis sa besa nadiiḳ.  
\v 22 Rëḳ Anutu loḳ vu sa, rot besën verup gwëbeng besa nare genanër ġaġek yök vu alam meris, gevu ham alam los arëmin lo agi. Sa su nanër ġaġek agga ngwë rë, gaḳ sa nanër ġaġek sën wirek alam-denenër-ġaġek-ranġahsën losho Moses denenër bë rëḳ berup lo.  
\v 23 Denër nebë, ‘Kerisi rëḳ geḳo vanë, log yö rëḳ kedi jaḳ namuġin gëp bedub. Lob rëḳ nanër ġaġek-ranġah-yi vu alam Israel, gevu alam dahis geving.’”   
\s1 Paulus Nër Ġaġek Vu Agripa In Bë Ayo Na Timu Vu Yesu  
\p
\v 24 Paulus nër nebë sënë, lob kiap böp Pestos petupek raḳ yi bë, “Paulus, honġ bado! Ġeluḳ dub nġahiseḳë, lom kwam böpata vonġ beyum vonġ paya!”  
\v 25 Rëḳ Paulus nër yah bë, “Mehö niwëëk Pestos, sa yuġ su vonġ paya mesenër ġaġek jeggin jeggin rë, gaḳ senër ġaġek niröp beyönon.  
\v 26 Mehö-los-bengö sënë neraḳ nġaa pin sënë ni, om sa su nahöneng rë gesenër ranġah vu yi. Seraḳ ni bë nġaa pin sën agi su yoh nenga in mala los nenga rë. Gaḳ raḳ ni, in nġaa pin sënë su verup vunsën rë.  
\v 27 O Mehö-los-bengö Agripa, maḳ ġevonġ ving alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek-a? Ëë-ë, seraḳ ni bë ġenevonġ ving!”   
\p
\v 28 Loḳ Agripa nër yah vu Paulus bë, “Nabë ġenanër hus ading teka rot og maḳ honġ ġaġek rëḳ gevonġ meseġërin sa natu Yesu yi hur ti!”   
\p
\v 29 Lom Paulus nër yah vu bë, “Ëë-ë! Nabë sa nanër dus, ma ading, og yiḳ yoh vu! Sa najom raḳ vu Anutu bë, honġ, galam pin sën ham los nenġo sa ġaġek gwëbeng-ë lo gwërin ham nabë sa, gaḳ mëm sëng sënë og su natöḳ vu ham.”  
\v 30 Paulus nër nebë sënë, loḳ mehö-los-bengö kedi nare ving kiap böp Pestos, geBernisi, galam sën denedo ving sir lo meto deya.   
\p
\v 31 To deyah dobnë ggovek, loḳ desap sir raḳ medenër bë, “Mehö sagi su vonġ nġaa ti paya in bë nadiiḳ ma medo ḳarabus rë.”  
\v 32 Lob Agripa nër vu Pestos bë, “Nabë mehö sënë su ketaġ nabë Sisar* genġo yi ġaġek rë, og yoh vu bë ġebo yi vër mena.”   
\c 27  
\s1 Deḳo Paulus Raḳ Ya Yaġ In Na Rom  
\p
\v 1 Kwaj vo ġaġek venuh bë he jaḳ yaġ mana Rom, lob detunġ Paulus losho ḳarabus vahi loḳ ya kapten ti nema. Arë nebë Yulius lob neġin alam-beġö-yi raḳ neggëp alam nemadvahi (100) loḳ yu böpata ti sën denenër sir bë mehö-los-bengö Augustus yi alam lo.  
\v 2 Lob Adramitiam hir yaġ ti bë geḳo ḳupeḳ na nyëġ böp la vu distrik Asia*, lob he raḳ ya baya. Lob Aristarkus vu Tesalonika vu distrik Masedonia ya ving he.  
\v 3 Heng to log he ya seyu yaġ ya Sidon, lob Yulius vonġ nivesa beyoġekin Paulus bë yoh vu bë na gelë yi alam medegeġin yi jaḳ nos lu nġaa.  
\v 4 He vu Sidon maya, rëḳ sanġ böp yam ggëp yaġ neru meruuk he. Lom yaġ yom rivin dob Kupros demi meya  
\v 5 meyoh ya Kupros gedistrik Kilisia los Pampulia vuheng atov, behe töḳ ya Mura vu distrik Lusia.  
\v 6 Vu nyëġ saga alam-beġö-yi hir kapten töḳ vu Aleksandria hir yaġ ti geneya los Itali, lom ḳo he raḳ ya.  
\v 7 Behe ya raḳ baya. He vimengin baköpeḳ rot buk nġahiseḳë, loḳ mëm he töḳ ya verup dus vu nyëġ böp Kenidus. Loḳ sanġ ggërin he, lom he su ayoh vu bë ana rë, om he yah arivin dob Krete demi dus vu Salmone baya, in sanġ böpata.   
\p
\v 8 He yoh loo nenga Krete bevimengin rot batöḳ ya nyëġ ti arë nebë Yag-ben-nivesa neggëp dus vu nyëġ böp Lasea.  
\v 9 He vasap buk nġahiseḳë ggëp saga geBuk-dali-nos-yi-lo\f + \fr 27:9 \ft Buk-dali-nos-yi sënë og yiḳ buk sën alam Yuda hir alam-deneḳo-seriveng yuseḳë nesis sipsip tuveḳ meneḳo niḳöḳ meneloḳ ya dub-vabuung-böp ayo vabuung soġek in kevoh alam Yuda hir nġaa nipaya na lo. Denelë buk sënë loḳ kwev Oktoba neyoh vu ta pin gayej nenër dali ggërin nos besu denegga rë.\f* maya ggovek ya, gebuk sën hob los sanġ yi lo verup beloo vonġin dahun he behe malamin nama. Lom Paulus nër ġaġek vorot vu sir bë,  
\v 10 “Alam-e! Nabë hil ana, og hil rëḳ natöḳ vu maggin böpata. Hil rëḳ basap ḳupeḳ los yaġ, gehil mehönon rëḳ malad nama geving.”  
\v 11 Rëḳ alam-beġö-yi hir kapten bë nenga vu yaġ ala luho yaġ yi kapten, gesu nġo Paulus yi ġaġek rë.  
\v 12 Yaġ ben sënë su nyëġ nivesa in bë yaġ medo doḳ doḳ buk sanġ yi rë, om alam nġahiseḳë denër ġaġek venuh bë dekesuu nyëġ saga gedena. Kwaj nevo bë rëḳ denatöḳ na nyëġ böp Poniks bedemedo nyëġ sagu doḳ buk ayööng los sanġ yi, og mëm nivesa. In Poniks saga yiḳ yaġ ben nivesa ti vu Krete, geyaġ vaha neggëp luu. Ngwë neggëp ahë, gengwë neggëp nën.   
\s1 Sanġ Vonġ Meloo Nipaya Raḳ  
\p
\v 13 Lob ayööng nalu verup gesu yam niwëëk rot rë, lob dekuung bë deyoh vu bë na denatöḳ na nyëġ saga. Lob dedadii anka raḳ yah gedesepa loo nenga Krete rot medeya.  
\v 14 Rëḳ pevis besanġ niwëëk böpata ti sën denenër bë Nyëhuhek lo, yam ggëp ḳedu Krete.  
\v 15 Lob rot he avuti ggëp hus bedu ya, lob he su ayoh vu bë pekwë yaġ neru nah vu sanġ rë, lom he hevuu besanġ ḳo he mehe ya rot.  
\v 16 He seröġ meheto maya ḳedu loo vuheng sën denenër arë nebë Kauda lo demi. Lob he hevonġ huk böp rot menaduu dëgi ahon.  
\v 17 Dedadii dëgi raḳ yam yaġ vavunë ggovek ya, log deduu aggis la loḳ yaġ anon atov in bë niwëëk jaḳ. Rëḳ newaj raḳ bë yaġ rëḳ na mejaḳ vu saap Surtis sën neggëp dus vu Aprika lo, lom detë anka sël luḳ ya loo gesanġ ḳo he gehe medo nahök mu.  
\v 18 Sanġ los loo sis merot he niwëëk ata, lob kedi detë ḳupeḳ luḳ ya loo monbuk.  
\v 19 Gebuk netu löö lob dejom ḳupeḳ yaġ yi pin raḳ nemaj medetë luḳ ya loo ving.   
\p
\v 20 Lob Nyëhuhek böpata sënë sis he rot gesu ahë yes neraḳ teka rë. Ggërin he buk nġahiseḳë gehe su ayoh vu bë ġalë hes mala los betuheng rë, lom he kwamin nevo bë rëḳ he malamin nama yönon.  
\v 21 Denedo mu buk nġahiseḳë genos ma, lob Paulus kedi menër vu sir bë, “Alam-e, bë ham gwenġo sa ġaġek wirek behil medo Krete, og maḳ hil su rëḳ natöḳ vu maggin nabë sënë rë, gehil su rëḳ basap nġaa pin sënë rë.  
\v 22 Rëḳ ma lo, om ham nimin wëëk! Mehöti su rëḳ mala nama rë, gaḳ yaġ mu yö rëḳ mala nama.  
\v 23 In Anutu sën setu yi hur besa najom raḳ vu yi lo, yi angër ti yam vu sa gwëbeng buk  
\v 24 benër bë, ‘Paulus, su ġeġöneng! In rëḳ ġena ġebare mehö-los-bengö Sisar* mala. Om gwenġo rë! Ġenejom raḳ in alam pin sën denedo raḳ yaġ ving honġ agi, lom Anutu yoġekin bë rëḳ demedo vesaj geving honġ.’  
\v 25 Om alam! Ham su ġöneng! Sa hevonġ ving bë Anutu rëḳ gevonġ nġaa pin sënë banon jaḳ nabë sën nër vu sa agi.  
\v 26 Rëḳ mu yaġ rëḳ na medah doḳ ḳedu loo vuheng ti.”   
\p
\v 27 Lob soda luu ggovek ya gehe nahën medo neketul loḳ baya verup Loo Adria. Gebuk vuheng raḳ lob alam yaġ denġo bë yaġ maḳ ya medus raḳ dob ti.  
\v 28 Lob deseyu ġelönġ loḳ aggis medetë luḳ ya loo medetahöö raḳ nemaj medelë bë ading yoh vu mehödahis ti. Loḳ heḳ heto maya teka ving lob detë ggökin yah, lob delë bë ading yoh vu nemadluho menemadvahi.  
\v 29 Lom deggöneng bë he hevonġin ana ḳetul he jaḳ ġelönġ, om detë anka lubeluu luḳ ggëp yaġ hus, gedenejom raḳ bë ranġah jaḳ pevis.   
\p
\v 30 Log alam yaġ vahi denesero aggata in bë degevuu yaġ gedebeya medena roneḳ, lob deseyesin dëgi luḳ ya, gedetetuhin bë degetë anka la na yaġ neru.  
\v 31 Rëḳ Paulus nër vu alam-beġö-yi losho hir kapten bë, “Nabë alam sënë geto dena in yaġ, og ham pin rëḳ malamin nama!”  
\v 32 Lob alam-beġö-yi delov aggis in dëgi geto meluḳ ya loo.   
\p
\v 33 Log nyëġ ggovek in bë geheng, lob Paulus nër vu alam gejij sir bë dega nos teka rë. Nër bë, “Ham nġo medo newamin neraḳ yoh vu soda luu ggovek ya beham diiḳahëmin rot, geham su newa nos rë.  
\v 34 Om sën sa nanër niwëëk vu ham bë ham gwa nos teka benimin wëëk doḳ. Ham ti su rëḳ mala nama rë!”  
\v 35 Nër bë saga log ḳo brët bejom raḳ ya vu Anutu raḳ malaj, log debu megga.  
\v 36 Lom alam pin nij wëëk raḳ gedeḳo hej nos raḳ ving medegga.  
\v 37 He pin sën nado raḳ yaġ lo raḳ neggëp alam nemadluho, bemehödahis löö menemadluho-menemadvahi-bevidek-ti (276).  
\v 38 Degga ggovek log detë wit* los bëëk nġahiseḳë sën nahën nedo loḳ yaġ ayo lo luḳ ya loo in bë sepëp jaḳ in yaġ.   
\s1 Yaġ Vonġ Paya  
\p
\v 39 Heng to dob bedelë nyëġ, rëḳ mu sir duġin. Rëḳ delë nyëġ len ti geloo ggurek ya, geraggër nivesa, lom kwaj nevo bë maḳ degevonġ yaġ na mejaḳ na sagu.  
\v 40 Lob delov aggis in anka pin beluḳ nedo loo gedekevelekin aggis in stiya. Gededadii sël raḳ yah in bë ayööng doḳ megeḳo yaġ na roneḳnë.  
\v 41 Rëḳ loo ḳo yaġ beyoh paya meraḳ ya saap ti belah loḳ. Neru lah loḳ niwëëk ata menedo, geloo nesis ya meneraḳ yaġ hus rot lom veröp.  
\v 42 Nebë saga lob alam-beġö-yi devonġ in bë dengis alam ḳarabus medenadiiḳ, in bë ti su gök loo mebeya mena.  
\v 43 Rëḳ hir kapten kwa vo Paulus lom nërin sir. Genër bë alam sën deyoh vu bë degök bël lo pin depesönġ na loo namuġin bena dejaḳ na roneḳnë.  
\v 44 Galam vahi sën su deneggök bël rë lo, og jaḳ degëp yaġ nyë veröpsën ti ti bena dejaḳ na roneḳ geving. Lom alam pin devonġ nebë saga meya deraḳ ya roneḳ los navij dahis.   
\c 28  
\s1 Paulus Nedo Dob Malta  
\p
\v 1 He ya maraḳ ya roneḳ, lob he hanġo gedenenër nyëġ sënë arë nebë dob Malta.  
\v 2 Lob alam nyëġ sënë devonġ nivesa rot vu he. Hob to raḳ genyëġ nikul lom devev nengwah böpata bedeḳo he pin ya behe venguh.  
\v 3 Lob Paulus supin nengwah bun ti bevev raḳ ya nengwah, rëḳ nyël ti loḳ neggëp benengwah panġ, lob tur to beranġa Paulus nema besoo loḳ.  
\v 4 Lob alam vu nyëġ saga delë nyël sënë gevare nesoo loḳ Paulus nema lob denër bë, “Maḳ yönon, mehö sënë sis mehöti mediiḳ, rëḳ loo su rehöö yi rë, om sën yi nyëvewen töḳ vu yi besis yi agi.”  
\v 5 Rëḳ Paulus tetëhin nyël beya meto meraḳ ya nengwah rëḳ nġaa ti su vonġ yi rë.  
\v 6 Lob medo deneġin yi in dekuung bë rëḳ buuk ma, rëḳ nadiiḳ pevis. Lob medo deneġin yi hus ading, rëḳ ma gedelë bë nġaa nipaya ti su nevonġ yi rë, lom tum depekwë medenër bë, “Maḳ yi anutu ti!”   
\p
\v 7 Lob alam saga hir ggev arë nebë Publius, yi dob neggëp dus vu nyëġ sagu. Mehö saga ḳo he ya yi begganġ, beġin he nivesa rot yoh vu buk löö.  
\v 8 Lob Publius sënë ama niraḳ meneggëp. Nivanë böp gahë neverup ḳöḳ, rëḳ Paulus ya mejom raḳ yi, gebë nema raḳ lom vesa loḳ.  
\v 9 Vonġ nebë saga, lob alam niraḳ sën vu nyëġ sagu pin deyam vu Paulus ving bevonġ benijvesa raḳ ggökin.  
\v 10 Lob deḳo he raḳ nivesa rot. Lob ggovek gehe bë ajaḳ na yaġ mana, lob deḳo nos lu nġaa vu he medetunġ raḳ ya yaġ.   
\s1 Paulus Ya Metöḳ Ya Rom  
\p
\v 11 He nado kwev löö ggëp sagu, loḳ he raḳ alam nyëġ böp Aleksandria hir yaġ ti sën anutu-kuungsën-pepid ḳenuj denare raḳ neru lo baya. In yaġ saga rivin menedo loḳ buk sanġ los ayööng yi vu nyëġ sagu.   
\p
\v 12 Lob he ya verup Surakus menado buk löö.  
\v 13 Mëm he raḳ mayoh dus vu loo nenga baya verup Regium. Lob buk ti ya ggovek, log ayööng nalu verup ggëp ahë gebuk netu luu lob he töḳ ya Puteoli.  
\v 14 He töḳ vu Yesu-yi-alam la vu sagu, lob denër bë he medo geving sir soda ti rë. Lob he nado ggovek log he ya verup Rom.  
\v 15 Lob Yesu-yi-alam vu nyëġ böp Rom denġo bë he ya verup, lom yam denebuu he ggëp aggata. Lob vahi deyam medeto maket Apius, gevahi deto Begganġ-vatëveḳ-löö. Paulus lë sir, lom jom raḳ ya vu Anutu los ahë nivesa in sir, gayo niwëëk raḳ.  
\v 16 Log he loḳ ya nyëġ böp Rom, lob kiap böp nër bë yoh vu bë Paulus yö baġo begganġ yu dahis bemedo doḳ, galam-beġö-yi ti medo geving in geġin yi.   
\s1 Paulus Nër Bengö Nivesa Ggëp Nyëġ Böp Rom  
\p
\v 17 Buk löö ya ggovek ya log Paulus tahi alam Yuda hir ggev, log nër vu sir bë, “Arig lo, sa su nehevonġ nġaa nipaya ti in bë dahun hil hed alam ma, juuk nġaa wirek hen sën hil ḳenud lo hir nġaa lo rë. Rëḳ deduu sa ggëp Yerusalem gedetunġ sa loḳ alam Rom nemaj.  
\v 18 Lob alam Rom deloḳ tepëḳ in sa rot, rëḳ ma gesu denetöḳ vu nġaa nipaya ti in bë mëm dengis sa mesa nadiiḳ rë, lob kwaj vo bë dekevelekin sa vër.  
\v 19 Rëḳ ma, galam Yuda dekeyëh ġaġek sagi, lom sehöġ aggata ngwë su neggëp rë, om sën sa ḳetaġ bë mehö-los-bengö Sisar* genġo sa ġaġek. Gaḳ sa su bë rëḳ ġevonġ ġaġek vu salam in nġaa ti rë.  
\v 20 Om sën sa tahi ham raḳ degwa saga, gesa bë ġalë ham benanër ġaġek vu ham, in sa nehevonġ ving meneheġin mehö sën hil Israel pin neheġin lo. Lob yiḳ deduu sa raḳ sëng raḳ degwa sagi.”   
\p
\v 21 Lob denër vu yi bë, “Alam Yudea la su dekevu ḳapiya yam in bë denanër honġ vu he rë. Galam Yuda ti su yam nër vu he genër ġaġek nipaya raḳ honġ rë.  
\v 22 Gaḳ he bë ġanġo ayom jaḳ nġo avim. He su araḳ ġaġek saga degwa ni rë. Gaḳ he raḳ ni mu bë vu nyëġ pin alam denenër ġaġek nipaya raḳ Yesu-yi-alam.”   
\p
\v 23 Lob deggooin buk ti raḳ, lob sir nġahiseḳë deyam vu Paulus ggëp yi begganġ betateḳin ġaġek degwa vu sir monbuk anon rot behes luḳ ya. Nenër ġaġek raḳ Anutu-yi-nyëġ, log nenër Moses yi horek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek in tato Yesu ranġah vu sir bayoj na timu vu yi.  
\v 24 Lob sir la devonġ ving yi ġaġek, gela su devonġ ving rë.  
\v 25 Lob demehoo sir log deya raḳ, loḳ Paulus nër ġaġek ti vu sir bë, “Anon Vabuung nër yönon rot beverup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yesaya avi vu hil ḳenud lo bë:   
\q1
\v 26 ‘Ġena vu alam sënë beġenanër vu sir nabë sënë:  
\q1 “Rëḳ ham gwenġo ġaġek gök gökin,  
\q2 rëḳ mu ham su rëḳ jaḳ degwa ni rë.  
\q1 Rëḳ ham gwelë gök gökin,  
\q2 rëḳ mu ham su rëḳ natöḳ jaḳ degwa rë.”   
\q1
\v 27 In alam saga ayoj dahis raḳ,  
\q2 gesu denenġo ġaġek rë,  
\q2 gedemir malaj.  
\q1 Devonġ nebë sënë in bë malaj rëḳ gelë nġaa,  
\q2 genengaj rëḳ genġo ġaġek,  
\q2 lob ayoj rëḳ natöḳ jaḳ ġaġek degwa,  
\q1 lob degërin bedenom vu sa  
\q2 besa ġevonġ benijvesa jaḳ nah gökin.’   
\m
\v 28 Om ham gwenġo rë, ġaġek nivesa sën Anutu vonġ yam in bë geḳo mehönon nah vu yi lo, og vo ya vu alam-yu-ngwë ggovek ya, om rëḳ degenġo medegevonġ geving.”  
\v 29 Paulus nër ġaġek saga ggovek, lob alam Yuda demehoo sir los ahëj sengën böpata geto deyah dobnë medeya.   
\p
\v 30 Lob Paulus nedo loḳ begganġ sën nebaġo genedo loḳ lo yoh vu ta luu, lob nevonġ nivesa vu alam sën deneyam vu yi lo pin.  
\v 31 Nenër ġaġek raḳ Anutu-yi-nyëġ, genetateḳin Mehöböp Yesu Kerisi yi ġaġek vu sir. Nenër ranġah los niwëëk gemehöti su nërin yi rë.