\id MAT - Bribri NT + OT portions (Gen, Ex(portions) Jona) -Costa Rica 2009 (DBL -2013) 
\h Mateo 
\toc1 Jesús Tté Buaë Kit Mateo tö 
\toc2 Mateo 
\toc3 Mat 
\mt1 Jesús Tté Buaë Kit Mateo tö 
\mt2 Mateo 
\ip Wëm bak eköl kiè Mateo e' tö yëkkuö i' kit. Ñies ie' kiè Leví. Ie' dör Israel aleripa eköl. Jesús tö ie' ki' ittökataie (Mateo 9.9 sa̱ú̱), erë e' yöki̱ ie' bak kaneblök inuköl patue̱ke Roma wökirpa a̱ ese shtök. Erë mik Jesús tö ie' ki' ittökataie, eta̱ ie' minea̱ie Jesús ta̱. 
\ip Ì o̱' Jesús tö su̱' Mateo tö iwák wöbla wa, ese tso' kitule yëkkuö i' ki̱. Ñies ì su̱' ie' tö ena ì ttsë'itö Jesús tö s'wöbla'we̱ke e' a̱, ese kit ie' tö. 
\ip Ká̱ ia̱ia̱ë Skëköl tö iyë' tö wëm döraë eköl Israel aleripa tsa̱tkök e' paneke ie'pa tö. S'tsa̱tkökwak e' kiè Mesías hebreoie ena griegoie ikiè Cristo. Se'ie kiè e' mane'wé̱sö \it wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'.\it* Mateo tö yëkkuö i' kit bua'ie Israel aleripa a̱ ikkachoie tö s'tsa̱tkökwak ñe' dör Jesús. 
\c 1  
\s1 Jesucristo yë́pa bak 
\r (Lucas 3.23-38) 
\p  
\v 1 Jesucristo dör se' blú bak kiè David e' aleri, David dör Abraham aleri. Jesucristo yë́pa bak ko̱s e'pa wëpa kiè dör i' es: 
\p  
\v 2 Abraham alà dör Isaac, e' alà dör Jacob, e' ala'r dör Judá ena iëlpa.  
\v 3 Judá ala'r dör Fares ena Zérah, e'pa mì dör Tamar. Fares alà dör Hesrón, e' alà dör Aram.  
\v 4 E' alà dör Aminadab, e' alà dör Nahasón, e' alà dör Salmón.  
\v 5 E' alà dör Booz, e' mì dör Rahab. Booz alà dör Obed, e' mì dör Rut. Obed alà dör Jesé,  
\v 6 E' alà dör se' blú bak David e'. 
\p Se' blú bak David, e' alà dör Salomón, e' mì bak Urías ta̱ ke̱we.  
\v 7 Salomón alà dör Roboam, e' alà dör Abías, e' alà dör Asá.  
\v 8 E' alà dör Josafat, e' alà dör Joram, e' alà dör Ozías.  
\v 9 E' alà dör Jotam, e' alà dör Acaz, e' alà dör Ezequías.  
\v 10 E' alà dör Manasés, e' alà dör Amón, e' alà dör Josías.  
\v 11 E' ala'r dör Jeconías ena iëlpa. E' ké̱wö ska' ta̱ Israel aleripa klö'wé̱lur Babilonia wakpa tö ta̱ itsé̱mirakitö Babilonia. 
\p  
\v 12 Israel aleripa aneyalne Babilonia, e' ukuöki̱ ta̱ Jeconías alà kiè Salatiel e' ku̱ne. Ie' alà dör Zorobabel,  
\v 13 E' alà dör Abihud, e' alà dör Eliaquim, E' alà dör Azor.  
\v 14 E' alà dör Sadoc, e' alà dör Aquim, e' alà dör Eliud.  
\v 15 E' alà dör Eleazar, e' alà dör Matán, e' alà dör Jacob.  
\v 16 E' alà dör José, e' dör María wëm. María dör Jesús mì. Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'.\f + \fr 1:16 \fk wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie: \ft E' dör \fqa Mesías \ft  si'kuaie.\f* 
\p  
\v 17 Es Abraham ké̱wö ska' döka̱ David ku̱ne', eta̱ Jesús ditséwö alöne döka̱ dabom eyök kí̱ tkëtökicha (14). Ñies David ké̱wö ska' döka̱ Israel aleripa minetse̱r Babilonia, eta̱ Jesús ditséwö alöne döka̱ dabom eyök kí̱ tkëtökicha (14). Ñies Israel aleripa minetse̱r döka̱ wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' de, eta̱ Jesús ditséwö alöne döka̱ dabom eyök kí̱ tkëtökicha (14). 
\s1 Jesucristo ku̱rke e' biyö́ yëne 
\r (Lucas 2.1-7) 
\p  
\v 18 I' dör Jesucristo ku̱ne' e' pakè: Ie' mì kiè María. E' bakia̱ busi ka̱m se̱r wëm ta̱, erë ittè me'bak se̱nukwa̱ wëm kiè José e' ta̱. Ka̱m ie'pa se̱rwa̱ ñita̱, ka̱m ie'pa ñì kö̀wa̱, eta̱ María bukluneka̱ Wiköl Batse'r diché wa.  
\v 19 José dör wëm buaë yësyësë, e' kue̱ki̱ ie' kë̀ é̱na María jaëwa̱kka̱ sulitane wörki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö ibikeitsé: “Sú̱yö imèa̱t bë̀rë.”  
\v 20 Ie' tso'ia̱ ibikeitsök ta̱ ikapowa̱ ta̱ ikabsué̱ tö Skëköl biyöchökwak de eköl e' tö ie' a̱ iché: “A José, David aleri, María bukluneka̱ e' dör Wiköl Batse'r diché wa. E' kue̱ki̱ kë̀ be' suanuk se̱nukwa̱ ie' ta̱.  
\v 21 Ie' alà ku̱rdaë eköl wák wëm. Ikiè múka̱bö Jesús\f + \fr 1:21 \fk Jesús: \ft S'kiè e' wà kiane chè \fqa S'tsa̱tkökwak.\f* Ie' tö iwakpa tsa̱tkeraë se̱ne sulu nuí̱ yöki̱, e' kue̱ki̱ ikiè múka̱ es.” Es Skëköl biyöchökwak tté José ta̱. 
\p  
\v 22 E' ko̱s tka es a̱s ì yë'a̱tbak Skëköl tö itteköl wa e' wà tkö̀, e' tö ichè: 
\q1  
\v 23 “Busi eköl kë̀ wa̱ wëm kaule e' buklurdaka̱, 
\q1 e' alà ku̱rdaë wák wëm, 
\q1 ikirdaë Emanuel.”\f + \fr 1:23 \ft Isaías 7.14\f* 
\b  
\m (s'kiè e' wà kiane chè: “Skëköl tso' se' ta̱”). 
\p  
\v 24 Mik José ti̱'neka̱ne, eta̱ ie' tö iwé̱ we̱s Skëköl biyöchökwak tö ie' a̱ iché es. Ie' ulabatséwa̱ María ta̱.  
\v 25 Erë alà ka̱m ku̱r, e' yöki̱ ie'pa kë̀ ñì kànewa̱. Mik alà ku̱ne, eta̱ José tö ikiè méka̱ Jesús. 
\c 2  
\s1 Wëpa yöule íyi tötkök bëkwö wa esepa de Jesús sa̱u̱k 
\p  
\v 1 Jesús ku̱ne' ká̱ kiè Belén a̱te̱ Judea ee̱. E' ké̱wö ska' ta̱ wëm eköl kiè Herodes e' dör ká̱ e' blú. Eta̱ wëpa we̱lepa datse̱ ká̱ ka̱mië a̱te̱ diwö tskirke e' kke̱, e'pa de Jerusalén. Ie'pa dör íyi tötkök bëkwö wa esepa.  
\v 2 Ie'pa tö ichaké: 
\p —¿Wé̱ alala ku̱ne judiowak blúie e'? Sa' tö ibëkwö su̱' sa' ka̱ska', e' kue̱ki̱ sa' de í̱e̱rö idalöiök. 
\p  
\v 3 Mik Herodes tö ttè e' ttsé, eta̱ e' tö ie' ena Jerusalén wakpa ko̱s tsiriwé̱ka̱rak tai̱ë.  
\v 4 E' kue̱ki̱ ie' tö sacerdotepa wökirpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa kiéttsa̱ se̱raa̱ ta̱ ichaké ie'pa a̱: 
\p —¿I̱ma a' ichè? Wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie, ¿wé̱ e' ku̱rmi? 
\p  
\v 5 Ie'pa tö iu̱térak: 
\p —Ie' ku̱rdaë Belén a̱te̱ Judea ee̱. Skëköl tteköl tö ikita̱t i' es: 
\q1  
\v 6 Skëköl tö ichè: 
\q1 Belén a̱te̱ Judea, e' wakpa a̱ ye' ichè tö 
\q1 a' shu̱a̱ blu' kardaka̱ eköl, 
\q1 e' tö ye' icha dör Israel aleripa e'pa wëttse̱raë. 
\q1 E' kue̱ki̱ a' ká̱ dör ká̱ bua'ie 
\q1 we̱s Judea ká̱ bua'ie male̱pa tso' es.\f + \fr 2:6 \ft Miqueas 5.2\f* 
\b  
\p  
\v 7 Mik Herodes tö ttè e' ttsé, eta̱ ie' tö wëpa tö íyi tötkeke bëkwö wa ñe'pa kié akir ijche̱nowa̱ tö mik ie'pa tö bëkwö e' su̱'mi, ko̱s e' ki̱ ká̱ de.  
\v 8 Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —A' yú Belén. Alala e' yulö́ bua'ie. Mik a' tö ikué̱, eta̱ ibiyö́ chö́ ye' a̱ a̱s ñies ye' mi' idalöiök. 
\p  
\v 9-10 Mik blu' tö ttè e' ché o̱ne, eta̱ ie'pa míyal. Eta̱ bëkwö su̱' ie'pa tö ika̱ska', e' sué̱ne ie'pa tö ñala̱ wa. E' tö ie'pa ttsë'wé̱ne buaë shu̱te̱. Wé̱ bëkwö mirwa̱ e' wa ie'pa mi'ke dö̀ wé̱ bëkwö e̱' wöklö'wé̱wa̱ ee̱. Bëkwö e̱' wöklö'wé̱wa̱ wé̱ alala e' tso' e' u tsa̱ka̱.  
\v 11 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa dewa̱ u a̱ ta̱ ie'pa tö alà ena imì María kué̱. Ie'pa e̱' tuléwa̱ kuchë ki̱ ta̱ idalöiérakitö. Kalkuöla dérak iwa̱ e' kköyéttsa̱rakitö ta̱ orochka ena ì masmas ña'wè̱ ena mirra, ese mérakitö alà a̱.  
\v 12 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa a̱ iyëne kabsuè̱ a̱ tö ie'pa kë̀ minukne Herodes ska'. E' kue̱ki̱ ie'pa míyalne iká̱ ki̱ ñala̱ kua̱'ki̱ wa. 
\s1 José ena María tkashkar míyal Egipto 
\p  
\v 13 Wëpa tö íyi tötkeke bëkwö wa e'pa ponemine, e' ukuöki̱ ta̱ José kabsué̱ tö Skëköl biyöchökwak eköl tö ie' a̱ iché: “Be' e̱' kö́ka̱, María ena ilà klö'ú̱ ta̱ be' tkö́shkar Egipto. Blu' Herodes tö alala se̱ yuleraë ttèwa̱, e' kue̱ki̱ be' e̱' tsú̱a̱t se̱nuk ee̱ dö̀ mik ye' tö be' a̱ iché eta̱.” 
\p  
\v 14 Eta̱ ie' ti̱'neka̱ e̱' kéka̱ ta̱ alà ena María klö'wé̱itö ta̱ e' nañewe imíyal Egipto.  
\v 15 Ee̱ ie'pa se̱né dö̀ mik Herodes blënewa̱ ekkë. E' tka es a̱s itkö̀ we̱s Skëköl tö iyë' itteköl wa es. Ie' tö iyë': “Ye' alà tso' Egipto, e' kiéne ye' tö.”\f + \fr 2:15 \ft Oseas 11.1\f* 
\s1 Herodes tö ka̱wö mé ala'rla ttökulur 
\p  
\v 16 Mik Herodes wa̱ ijche̱newa̱ tö wëpa tö íyi tötkeke bëkwö wa, e'pa kë̀ wa̱ ie' ttö̀ dalöiëne', eta̱ e' tö ie' uluwé̱ka̱ tai̱ë. Belén ena ká̱ tso' ipamik e' a̱ ala'rla wëpa ku̱rke ko̱s, e'pa ttökulur patké ie' tö se̱raa̱ ka̱m ki̱ duas dö̀ bök e' yöki̱. Wëpa tö íyi tötkeke bëkwö wa e'pa tö bëkwö su̱' ko̱s e' ki̱ ká̱ de, e' yë' ie'pa tö Herodes a̱. E' wa ie' tö iké̱wö yë'ttsa̱ tö duas döketke bök e' ki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö ala'rla wëpa ku̱rke e' ké̱wö ulatök, esepa ko̱s ttökulur patké. 
\p  
\v 17 Es ì yë' Skëköl tteköl kiè Jeremías e' tö, e' wà tka. Ie' tö iyë': 
\q1  
\v 18 “Ká̱ kiè Ramá ee̱ ittsë̀ne tö tai̱ë ie'pa i̱u̱ke a̱neule kköchöke sia̱rë. 
\q1 Ee̱ alakölpa dör Raquel aleripa e'pa i̱u̱ke ila'rla i̱e̱itsök. 
\q1 Ila'rla ko̱s ttélur, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ e̱r pablërta̱'.” 
\s1 María ena ilà ena José e̱' yéttsa̱ Egipto bite̱yalne Israel 
\p  
\v 19 Blu' Herodes blënewa̱, e' ukuöki̱ ta̱ José tso' Egipto, e' kabsué̱ tö Skëköl biyöchökwak eköl tö ie' a̱ iché:  
\v 20 “Wé̱pa é̱na alà ttakwa̱, e'pa blërulunetke. E' kue̱ki̱ be' e̱' kö́ka̱ ta̱ María ena ilà klö'ú̱ ta̱ a' yúshkane Israel.” 
\p  
\v 21 Eta̱ José e̱' kéka̱ ta̱ María ena ilà klö'wé̱itö ta̱ ie'pa bite̱yalne Israel.  
\v 22 Erë mik ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö Herodes alà kiè Arquelao e' tso'ne Judea blúie iyë́ skéie, eta̱ ie' suane se̱nuk ee̱. Eta̱ ie' kabsué̱ tö Skëköl tö ie' a̱ iché: “A' yúshkane Galilea.” E' kue̱ki̱ ie'pa míyalne Galilea.  
\v 23 Mik ie'pa de Galilea, eta̱ ie'pa míyal se̱nuk ká̱ kiè Nazaret ee̱. E' tka es a̱s ì yë' Skëköl ttekölpa tö e' wà tkö̀ wé̱ ichéitö: “Ie' kirdaë Nazaret wak.” 
\c 3  
\s1 Juan S'wöskuökwak tö s'patté 
\r (Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9,15-17; Juan 1.19-28) 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ Juan S'wöskuökwak de Skëköl ttè pakök ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' a̱te̱ Judea ee̱.  
\v 2 Juan tö ie'pa a̱ icheke: “Ì blúie Skëköl tso' e' ké̱wö dewa̱tke tsi̱net, e' kue̱ki̱ a' e̱r mane'ú̱ ie' a̱.” 
\p  
\v 3 Skëköl tö Juan yë' itteköl Isaías wa i' es: 
\q1 “Ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' tai̱ë, 
\q1 ee̱ yile ttöraë a̱neule, e' tö icheraë: 
\q1 ‘A' e̱r mane'ú̱ Skëköl datse̱ e' yöki̱, 
\q1 e' dör we̱s ñala̱ yuèsö yësyësë ie' yöki̱ es.’ ”\f + \fr 3:3 \ft Isaías 40.3\f* 
\m Es Isaías tö iyë'a̱t. 
\p  
\v 4 Juan datsi' yöule kameio köyök wa; ikipamo e' dör iyiwak kkuölit. Ie' chkè dör ditski ena bulali.  
\v 5 Jerusalén wakpa ena ká̱ male̱pa tso' Judea e' wakpa de tai̱ë ie' ttöke e' ttsök. Ñies ká̱ tso' di' Jordán kkömik, e' wakpa de.  
\v 6 Ì sulu ko̱s wambleke ie'pa tö e' chekeka̱rakitö ta̱ Juan tö iwöskueke Jordán a̱. 
\p  
\v 7 Erë mik Juan tö isué̱ tö fariseowakpa ena saduceowakpa de tai̱ë a̱s ie' tö ie'pa wöskuö̀lor eta̱ ie' tö ie'pa a̱ iché: “¡A' dör s'ki̱tö'u̱kwakpa suluë we̱s tkabë̀ es! ¿Yi tö a' a̱ iché tö a' tkömishkar Skëköl tö a' we'ikeraë sia̱rë e' ulà a̱?  
\v 8 A' se̱nú yësyësë, e' wa iwërwa̱mi tö moki̱ a' e̱r mane'wé̱tke Skëköl a̱.  
\v 9 Kë̀ a' tö ibikeitsök tö a' dör Abraham aleripa, e' ë̀ kue̱ki̱ Skëköl kë̀ tö a' we'ikepa. Ye' tö a' a̱ ichè tö Skëköl ki̱ ikiane, e' ta̱ ie' tö ák ikkë yuèmi Abraham aleripaie.  
\v 10 Ie' dör we̱s kal bikökwak es. Ie' tso'tke kal ulitane kë̀ wörta̱' ese ko̱s bikökök ña'wè̱wa bö' a̱.  
\v 11 Moki̱ ye' tö a' wöskueke di' a̱ iwà kkachoie tö a' e̱r mane'wé̱tke Skëköl a̱. Erë ye' itöki̱ idatse̱ eköl, e' tö a' ierawa̱ Wiköl Batse'r a̱ ena bö' a̱. Ie' dör këkëpa tai̱ë ye' tsa̱ta̱, e' kue̱ki̱ ie' klökkuö ë̀ tsè̱mi e' kë̀ dör ye' sia̱rla e' a̱.  
\v 12 Ie' tö s'wöpperaë we̱s iyiwö wöppèsö es. Ibua'bua bleraëitö idichakuö a̱, erë isulusi u̱yerawa̱itö bö' kë̀ wöitta̱'wa̱ e' a̱.” 
\s1 Jesús wösune 
\r (Marcos 1.9-11; Lucas 3.21-22) 
\p  
\v 13 Jesús e̱' yéttsa̱ Galilea demi Jordán di'kka wé̱ Juan tso' ee̱ a̱s e' tö iwöskuö̀.  
\v 14 Ke̱we ta̱ Juan kë̀ é̱na ie' wöskuak, ie' tö iché ia̱: 
\p —Warma be' ka̱wöta̱ ye' wöskuök. ¿We̱s be' do ye' ska' a̱s ye' be' wöskuö̀? 
\p  
\v 15 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ì dör yësyësë Skëköl wöa̱, ese ko̱s ka̱wöta̱ wè̱ se' tö es, e' kue̱ki̱ imua̱tsö es i̱'ñe ta̱. 
\p Eta̱ Juan tö ie' ttö̀ iu̱té.  
\v 16 Jesús wösune e' e̱' duéka̱ne di' a̱ e' wösha̱ ta̱ ká̱ jaì kköbunane ta̱ ie' isué̱ tö Skëköl Wiköl bite̱ ie' ki̱ nuböl sù̱.  
\v 17 Eta̱ ttö̀ ttsëne datse̱ ká̱ jaì a̱ e' tö iché: “Se̱ dör ye' alà dalër tai̱ë ye' é̱na, e' wër buaë shu̱te̱ ye' wa.” \fig |src="1 CNT5171b.tif" size="col" ref="Mt 3:17" \fig* 
\c 4  
\s1 Bë́ tö Jesús e̱rkiöwé̱ 
\r (Marcos 1.12-13; Lucas 4.1-13) 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl Wiköl tö Jesús tsé̱mi ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱ a̱s bë́ tö ie' e̱rkiöù̱ ì sulu wamblök.  
\v 2 Ee̱ ie' se̱né döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40), kë̀ chkane yës. Ekkë ta̱ ie' dué bli wa̱.  
\v 3 Bë́ debitu̱ ie' ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Be' dör Skëköl Alà, e̱'ma ichö́ ák se̱kkëpa a̱ tö a' yönú chkeie. 
\p  
\v 4 Jesús tö iiu̱té: 
\p —Au. Skëköl yëkkuö tö ichè: ‘Kë̀ se' se̱nuk chkè ë̀ mik. E' skéie ì ko̱s cheke Skëköl tö e' mik se' se̱rke.’\f + \fr 4:4 \ft Deuteronomio 8.3\f* 
\p  
\v 5 E' ukuöki̱ ta̱ bë́ wa̱ ie' mítse̱r Jerusalén dör ká̱ batse'r ee̱ ta̱ itsé̱mika̱itö Skëköl wé ka̱kke̱ë e' bata ki̱  
\v 6 ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Be' dör Skëköl Alà, e̱'ma be' e̱' batrö́ömi döttsa̱ i̱ski̱. Skëköl yëkkuö tö ichè: 
\q1 ‘Skëköl tö ibiyöchökwakpa patkeraë be' kkö'nuk. 
\q1 Ie'pa tö be' klö'we̱raka̱ iulà a̱ a̱s be' klö̀ kë̀ tërwa̱ ák ki̱ yës.’\f + \fr 4:6 \ft Salmo 91.11-12\f* 
\m E' kue̱ki̱ be' e̱' batrö́ömi döttsa̱ i̱ski̱. 
\p  
\v 7 Eta̱ Jesús tö iiu̱té: 
\p —Au. Ñies Skëköl yëkkuö tö ichè: ‘A' kë̀ ka̱wö ta̱' Skëköl dör a' Këköl e' wötsiriu̱k.’\f + \fr 4:7 \ft Deuteronomio 6.16\f* 
\p  
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ bë́ tö ie' tsé̱mi ka̱bata ka̱kke̱ë a̱, ta̱ ee̱ ká̱ ko̱s we̱s ká̱ tköke ekkë, ñies íyi bua'buaë tso' iki̱, ese kkachéitö ie' a̱ se̱raa̱ bet.  
\v 9 Ie' tö iché ia̱: 
\p —Be' e̱' tkéwa̱ kuchëwö ki̱ ye' wörki̱ ye' dalöiök Skëkölie, e' ta̱ ì ko̱s sué̱ be' tö e' meraëyö be' a̱. 
\p  
\v 10 Erë Jesús tö ie' iu̱té: 
\p —A Satanás, Skëköl yëkkuö tö ichè: ‘Skëköl dör a' Këköl, e' ë̀ dalöiö́ a' tö Skëkölie, ie' ë̀ a̱ a' se̱nú.’\f + \fr 4:10 \ft Deuteronomio 6.13\f* E' kue̱ki̱ be' yúshka. 
\p  
\v 11 Eta̱ bë́ tö Jesús méa̱t wák mía̱ bánet. Ta̱ Skëköl biyöchökwakpa de Jesús ska' iki̱muk. 
\s1 Kanè mène Jesús a̱ e' tsá̱ wé̱itö Galilea 
\r (Marcos 1.14-15; Lucas 4.14-15) 
\p  
\v 12 Mik Jesús wa̱ ijche̱newa̱ tö Juan S'wöskuökwak wötéwa̱rakitö s'wöto wé a̱, eta̱ ie' dene Nazaret a̱te̱ Galilea ee̱.  
\v 13 Erë kë̀ ie' a̱te̱ se̱nuk Nazaret. Ie' mía̱ se̱nuk Cafarnaúm, e' a̱te̱ batsöri kiè Galilea e' kkömik. Cafarnaúm a̱te̱ zabulónwak ena neftalíwak e'pa ké̱ a̱.  
\v 14 Itka es a̱s ì kit Skëköl tteköl Isaías tö yëkkuö ki̱ e' wà tkö̀ es. Ie' tö iyë': 
\q1  
\v 15 “Zabulónwak ena neftalíwak, 
\q1 e'pa se̱rke di' kiè Jordán e' wi̱she̱t batsöri kkömik. 
\q1 Ie'pa se̱rke Galilea wé̱ ñies pë' kë̀ dör judiowak esepa se̱rke ee̱. 
\q1  
\v 16 Ie'pa se̱rke we̱s se' se̱rke stui a̱ es e' kë̀ wa̱ Skëköl su̱ule. 
\q1 Ie'pa dör we̱s s'duulewa̱ es. 
\q1 Erë eköl doia̱, e' tö ie'pa e̱r ñi'we̱raë Skëköl ttè wa 
\q1 we̱s ká̱ olo tö ká̱ ñiwe es.”\f + \fr 4:16 \ft Isaías 9.1-2\f* 
\m Es Isaías tö iyë'a̱t. 
\p  
\v 17 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús tö s'pattémitke ta̱ ichéitö: “Ì blúie Skëköl tso' e' ké̱wö dewa̱tke tsi̱net, e' kue̱ki̱ a' e̱r mane'ú̱ ie' a̱.” 
\s1 Jesús tö nima klö'u̱kwakpa döka̱ tkël e'pa kié ittökatapaie 
\r (Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11) 
\p  
\v 18 Jesús shkörami batsöri kiè Galilea e' kkömik, ee̱ ie' tö wëpa sué̱ böl ñì ëlpa. Eköl kiè Simón, e' kiè ñies Pedro. Iëköl kiè Andrés. Ie'pa kanè dör nima klö'u̱k. Ie'pa tso' ikla' u̱yök batsöri a̱ nima klö'wo̱ie.  
\v 19 Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —A' shkö́ ye' ta̱. A' yueraëyö s'ditsö klö'u̱k ye' a̱ ye' ttökataie. 
\p  
\v 20 E' bet ta̱ ie'pa tö ikla' tuléa̱t ta̱ imíyal ie' ta̱. 
\p  
\v 21 E' wi̱'kie ie' tö wëpa skà sué̱ böl ñì ëlpa kiè Santiago ena Juan, e'pa dör Zebedeo ala'r. Ie'pa tulur kanò a̱ iyë́ ta̱ kla' wöyuök, ie'pa kiémi ie' tö e̱' ta̱.  
\v 22 E' wösha̱ ta̱ ie'pa tö ikanò ena iyë́ méa̱t ta̱ imíyal ie' ta̱. 
\s1 Jesús tö s'wöbla'wé̱ tai̱ë 
\r (Lucas 6.17-19) 
\p  
\v 23 Jesús shké Galilea ko̱s a̱ s'wöbla'u̱k judiowak ñì dapa'wo̱ wé ko̱s a̱. Ì blúie Skëköl tso', e' tté buaë pakekeitö, ñies s'duöke ko̱s, ì dalërke s'mik ko̱s, ese bua'we̱keitö.  
\v 24 Ie' tté buneka̱ Siria ko̱s a̱. E' kue̱ki̱ pë' wa̱ tai̱ë iyamipa duöke duè daklilië wa̱ ese debitu̱ ie' ska'. We̱lepa a̱ aknama tso', we̱lepa siwa̱' a̱rke iröirö, we̱lepa kraulewa̱, esepa ko̱s bua'wé̱neitö. 
\p  
\v 25 Eta̱ pë' datse̱ Galilea, Decápolis, Jerusalén, Judea ena ká̱ a̱te̱ Jordán wi̱she̱t, e'pa mi'ke tai̱ë ie' ta̱. 
\c 5  
\s1 Jesús tö ittökatapa wöbla'wé̱ ka̱bata a̱ 
\p  
\v 1 Mik Jesús tö isué̱ tö pë' dapane tai̱ë, eta̱ ie' mía̱ ka̱bata tukir ki̱ ta̱ ee̱ ie' e̱' tkése̱r ta̱ ittökatapa de ie' ska'.  
\v 2 Ie' tö ie'pa wöbla'wé̱mitke ttè i' wa: 
\s1 Ì wër buaë Skëköl wa 
\r (Lucas 6.20-23) 
\q1  
\v 3 “Wé̱pa morke Skëköl ë̀ mik, 
\q1 esepa tso' ì blúie ie' tso' e' a̱, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 4 “Wé̱pa e̱riarke sia̱rë, 
\q1 esepa e̱r pablërdaë, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 5 “Wé̱pa e̱' wöökewa diöshe̱t, 
\q1 esepa a̱ ká̱ i' merdaë, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 6 “Wé̱pa tö se̱ne yësyësë ese ko̱s i̱e̱itseke chkè ena di'yè tsa̱ta̱, 
\q1 esepa ulà a̱ iwà döraë, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 7 “Wé̱pa tö s'male̱pa sue̱ke e̱r sia̱rë wa, 
\q1 esepa sue̱raë Skëköl tö e̱r sia̱rë wa, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 8 “Wé̱pa e̱r maneneë, 
\q1 esepa tö Skëköl sue̱raë, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 9 “Wé̱pa tö s'e̱r bua'we̱kene ñì ki̱, 
\q1 esepa kieraë Skëköl tö ila'r, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\q1  
\v 10 “Wé̱pa weirke ise̱rke yësyësë e' kue̱ki̱, 
\q1 esepa tso' ì blúie Skëköl tso' e' a̱, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë esepa. 
\p  
\v 11 “Ayëcha buaë mik pë' tö a' cheke suluë, a' we'ikeke, a' kkateke ka̱chè wa ye' dalërmik.  
\v 12 Ká̱ jaì a̱ ì buaë merdaë a' a̱ iskéie, e' kue̱ki̱ mik ese tköke a' ta̱, eta̱ a' ttsë'nú buaë kaneë. Es ñies Skëköl ttekölpa bak a' yöki̱ ke̱we e'pa weine. 
\s1 A' dör we̱s dayë katanoie es 
\r (Marcos 9.50; Lucas 14.34-35) 
\p  
\v 13 “A' dör we̱s dayë es ká̱ i' wakpa a̱. Erë dayë kë̀ kke ta̱'ia̱, e' ta̱ kë̀ ibuarpaia̱ne. Kë̀ iià̱ ìie bua' ta̱ ikeu̱kemi ñala̱ ki̱ ta̱ pë' dakö̀lor iki̱. 
\s1 A' dör we̱s bö'wö es 
\p  
\v 14 “A' dör we̱s bö'wö es ká̱ i' wakpa a̱. U tso' tai̱ë ka̱bata ki̱, e' kë̀ blënukwa̱, e' wëne ka̱mië.  
\v 15 Kë̀ yi tö bö'wö tskepaka̱ ta̱ ibléwa̱itö ö ipatkéwa̱itö kalkuö diki̱a̱. E' skéie itkekeka̱itö ká̱kke̱ sulitane tso' u a̱ esepa wö a̱ ká̱ ñi'wo̱ie. \fig |src="2 HK00151b.tif" size="col" ref="Mt 5:15" \fig* 
\v 16 Es ñies a' se̱nú buaë yësyësë sulitane wörki̱ a̱s e' sa̱ù̱ ie'pa tö ta̱ a' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' ki̱karka̱. 
\s1 Ttè dalöiëno kit Moisés tö e' ché Jesús tö 
\p  
\v 17 “Kë̀ a' tö ibikeitsök tö ye' dë'bitu̱ ì kit Moisés ena Skëköl ttekölpa tö yëkkuö ki̱, e' wöshtökwa̱. E' skéie ye' dë'bitu̱ a̱s iwà tkö̀ we̱s itso' kitule es.  
\v 18 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ttè e' kë̀ watërpattsa̱ etkla wë'ia̱ ka̱m ká̱ jaì ena ká̱ i' e̱rwa e' yöki̱; ttè e' ko̱s wà tköraë.  
\v 19 E' kue̱ki̱ yi tö ttè e' we̱le dalöse̱we̱kewa̱, erë́ ttè tsir idir, ena o̱'ka wöbla'we̱keitö idalöse̱u̱kwa̱, ese döraë s'ësela imale̱pa blúie Skëköl tso' esepa diki̱a̱. Erë yi tö ttè e' dalöieke ena o̱'ka wöbla'we̱keitö idalöiök, ese döraë këkë tai̱ë imale̱pa blúie Skëköl tso' esepa tsa̱ta̱.  
\v 20 E' kue̱ki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' kë̀ se̱r yësyësë tkö̀ka̱ s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ena fariseowakpa tsa̱ta̱, e' ta̱ a' kë̀ dö̀pa ì blúie Skëköl tso' e' a̱. 
\s1 S'ulurke ñì ki̱ ese ché Jesús tö 
\r (Lucas 12.57-59) 
\p  
\v 21 “A' wa̱ ittsëule tö iyënebak ká̱ ia̱ia̱ë a' yë́pa a̱: ‘Kë̀ a' ka̱wö ta̱' s'ttökwa̱,’ ñies ‘Yi tö s'ttéwa̱, ese wák kichatërdaë.’  
\v 22 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö yi uluneka̱ iyami ki̱, ese kichatërdaë. E' kí̱ie ta̱ yi tö iyami ché suluë, ese kichatërdaë. Ñies yi tö iyami kichatéttsa̱, ese ki̱ inuí̱ tso' tai̱ë tö ipatkerami bö' ké̱ a̱. 
\p  
\v 23 “E' kue̱ki̱ a' wa̱ ilè mí mè ka̱' tso' íyi moka̱ Skëköl a̱ e' ki̱ ta̱ ee̱ a' é̱na ia̱newa̱ tö a' yami we̱le wa̱ ilè tté tso' a' ki̱,  
\v 24 e' ta̱ ì mí a' wa̱ mè e' múa̱t ee̱, kë̀ imar. A' yú a' yami e̱r bua'u̱kne a' ki̱. E' ukuöki̱ ta̱ a' yúne ì meke a' tö e' mú. 
\p  
\v 25 “Yile wa̱ a' mí kkatè s'shu̱lo wé a̱, e' ta̱ mik a' dami ñala̱ ki̱ ie' ta̱, eta̱ ishu̱lö́ ie' ta̱ a̱s ie' kë̀ tö a' mùttsa̱ s'shu̱lökwak ulà a̱. A' kë̀ tö iwè̱ es, e' ta̱ s'shu̱lökwak tö a' merattsa̱ s'shkëkipa ulà a̱ ta̱ esepa tö a' wöterawa̱ s'wöto wé a̱.  
\v 26 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' kë̀ döpattsa̱ dö̀ mik a' tö inuí̱ patué̱ttsa̱ se̱raa̱ eta̱. 
\s1 S'se̱newa̱bak dalöse̱wè̱wa̱ ese ché Jesús tö 
\p  
\v 27 “A' wa̱ ittsëule tö iyënebak: ‘Kë̀ a' ka̱wö ta̱' s'se̱newa̱bak dalöse̱u̱kwa̱.’  
\v 28 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö yi tö o̱'ka alaköl sué̱ ta̱ ikkechéitö, e' ta̱ e' wa ise̱newa̱bak dalöse̱wé̱wa̱itö ie̱r a̱. 
\p  
\v 29 “E' kue̱ki̱ a' wöbla bua'kka tö a' keke ì sulu wamblök, e' ta̱ iyö́ttsa̱ kö́u̱mi bánet. A' yese alè kéu̱ a' tö, e' dör bua'ie a' u̱yèwa̱ bö' ké̱ a̱ wa'ñe e' tsa̱ta̱.  
\v 30 A' ulà bua'kka tö a' keke ì sulu wamblök, e' ta̱ itö́ö u̱yö́mi bánet. A' yese alè kéu̱ a' tö, e' dör bua'ie a' u̱yèwa̱ bö' ké̱ a̱ wa'ñe e' tsa̱ta̱. 
\s1 Se' ñì ö̀wa ese ché Jesús tö 
\r (Mateo 19.9; Marcos 10.11-12; Lucas 16.18) 
\p  
\v 31 “Ñies iyënebak: ‘Wëm tö itayë éwa, ese wák ka̱wöta̱ ñì owa yëkkuö muk ia̱.’  
\v 32 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö wëm tö itayë éwa, kë̀ dör itayë trër kue̱ki̱, e' ta̱ e' wa ese tö itayë wömèttsa̱mi ise̱newa̱bak dalöse̱u̱kwa̱\f + \fr 5:32 \fk itayë wömèttsa̱mi...e' dalöse̱u̱kwa̱: \ft Ttè i' wà a̱rmi se' é̱na ñies i' es: “e' ta̱ ie' tso' itayë sa̱u̱k we̱s alaköl trërta̱' es.\f* Ñies wëm we̱le se̱néwa̱ tayë ese ta̱, e' wa e' tö tayë se̱newa̱bak dalöse̱wé̱wa̱. 
\s1 S'ttè mè ñì a̱ Skëköl wörki̱ ese ché Jesús tö 
\p  
\v 33 “Ñies a' wa̱ ittsëule tö iyënebak ká̱ ia̱ia̱ë a' yë́pa a̱: ‘A' ttè mé Skëköl wörki̱, eta̱ e' wà u̱k a' ka̱wöta̱ moki̱ë.’  
\v 34 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö kë̀ a' ka̱wö ta̱' ttè muk ñì a̱ Skëköl wörki̱ ö ilè skà wa. Kë̀ a' ka̱wö ta̱' ttè muk ñì a̱ ká̱ jaì wa, e' dör wé̱ Skëköl tkër s'blúie e' kue̱ki̱.  
\v 35 Kë̀ a' ka̱wö ta̱' ttè muk ñì a̱ ká̱ i' wa, e' dör Skëköl klö̀ tkoka̱ie e' kue̱ki̱. Kë̀ a' ka̱wö ta̱' ttè muk ñì a̱ Jerusalén wa, e' dör Skëköl dör s'blú, e' ké̱, e' kue̱ki̱.  
\v 36 Ñies a' wakpa kë̀ a̱ a' tsà̱ ë̀ manenuk saruru ö dalolo, e' kue̱ki̱ a' kë̀ ka̱wö ta̱' ttè muk ñì a̱ i' es: “Ì chéyö e' kë̀ yëne, e' ta̱ ye' wökir tö́ö.”  
\v 37 E' kue̱ki̱ mik a' ttè meke ñì a̱, ta̱ a' tö icheke, “tö́”, eta̱ e' dör tö́; mik a' tö icheke, “au”, eta̱ e' dör au. A' tö ì skà chéne bánet, e' ta̱ e' dör suluë. 
\s1 Se' e̱' tsa̱tkö̀ s'sulusipa yöki̱ ese ché Jesús tö 
\r (Lucas 6.29-30) 
\p  
\v 38 “A' wa̱ ittsëule tö iyënebak: ‘Yi tö o̱'ka wöbla tskéwa̱, ese wák ka̱wöta̱ wöbla ské tskèwa̱. Yi tö o̱'ka kà pé̱wa̱, ese wák ka̱wöta̱ kà ské pè̱wa̱.’  
\v 39 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö kë̀ a' e̱' tsa̱tkök pë' sulusipa yöki̱. E' skéie yi tö a' ppé a' a̱swö bua'kka ki̱, e' ta̱ a' a̱swö etta mú ia̱ ppè.  
\v 40 Yi tö a' kkaté s'shu̱lökwakpa wörki̱ a' paio kiane iki̱ e' kue̱ki̱, e' ta̱ a' paio mú ia̱, ñies a' paio ki̱kke̱ mú ia̱.  
\v 41 Yi tö a' ké idali tsu̱kmi kësik wa dö̀ kilómetro et\f + \fr 5:41 \ft E' ké̱wö skà ta̱ Roma ñippökwakpa wa̱ ka̱wö ta̱' judiowak kök idali tsu̱kmi dö̀ kilómetro etk.\f*, e' ta̱ ikí̱ tsú̱mi dö̀ kilómetro böt.  
\v 42 Yi tö a' a̱ ilè kak kié, e' ta̱ imú ia̱. Ñies yi tö a' a̱ íyi kié peitule, e' ta̱ ipeitö́ ia̱. 
\s1 S'bolökpa ché Jesús tö 
\r (Lucas 6.27-28,32-36) 
\p  
\v 43 “Ñies a' wa̱ ittsëule tö iyënebak: ‘S'yamipa dalëritsö́ erë s'bolökpa sa̱ú̱ sulu.’  
\v 44 Erë ye' tö a' a̱ ichè: A' bolökpa dalëritsö́. Wé̱pa tö a' we'ikeke, esepa ki̱ ikiö́ S'yë́ a̱ tö iki̱mú.  
\v 45 A' tö iwe̱ke es, e' ta̱ e' wa a' tso' ikkachök tö moki̱ a' dör a' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' ala'r. Ie' tö dìba patkeke s'se̱r buaë ena s'se̱r sulu esepa ki̱. Ñies ie' tö ka̱li̱ patkeke s'se̱r yësyësë ena s'se̱r sulu esepa ki̱.  
\v 46 Wé̱pa tö a' dalëritseke esepa ë̀ ské dalëritseke a' tö, e' ta̱ ¿we̱s Skëköl tö ì buaë mèmi a' a̱ iskéie? Ñies inuköl shtökwakpa Roma wökirpa a̱ e'pa tö iwe̱ke es.  
\v 47 A' tö a' yamipa ë̀ shke̱'we̱ke, e' ta̱ ¿ì buaë we̱ke a' tö s'sulusipa tsa̱ta̱? Ñies pë' kë̀ tö Skëköl dalöiè esepa tö iwe̱ke es.  
\v 48 A' se̱nú buaë yësyësë we̱s Skëköl dör S'yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' se̱r buaë yësyësë es. 
\c 6  
\s1 Jesús tö s'wöbla'wé̱ tö we̱s se' ké s'sia̱rëpa ki̱muk 
\p  
\v 1 “¡A' e̱' kkö'nú! Mik a' tö ì buaë we̱ke s'ki̱moie, eta̱ kë̀ iwa̱r sulitane wörki̱ a̱s ie'pa tö a' kkeö̀ka̱. A' tö iwé̱ es, e' ta̱ Skëköl dör S'yë́ tso' ká̱ jaì a̱, e' kë̀ tö ì mepa a' a̱ iskéie. 
\p  
\v 2 “E' kue̱ki̱ mik a' tö s'sia̱rëpa ki̱meke, eta̱ kë̀ e' tté pparka̱ sulitane kukua we̱s e̱' ökwakpa es. Ie'pa tö iwe̱ke ie'pa ñì dapa'wo̱ wé a̱ ena ñala̱ wa a̱s sulitane tö ie'pa kkeö̀ka̱. Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö pë' tö ie'pa kkeekeka̱ e' ë̀ dör ie'pa icha ské.  
\v 3 Erë mik a' tö s'sia̱rëpa ki̱meke, eta̱ a' tö iú̱ bë̀rë, kë̀ ichar yi a̱.  
\v 4 Es Skëköl tö ì ko̱s tso' blëule ese sue̱ke, e' tö ì buaë meraë a' a̱ iskéie. 
\s1 Jesús tö s'wöbla'wé̱ tö we̱s se' ké ttök S'yë́ ta̱ 
\r (Lucas 11.2-4) 
\p  
\v 5 “Mik a' ttöke S'yë́ ta̱, eta̱ kë̀ a' ttök sulitane wörki̱ we̱s e̱' ökwakpa es. Sulu ie'pa wöbatsö e̱' duökse̱r ttök S'yë́ ta̱ ie'pa ñì dapa'wo̱ wé a̱ ena wé̱ pë' daparke tai̱ë ká̱ áie ese ska' a̱s ikkea̱rka̱. Moki̱ yö ichè a' a̱ tö ie'pa icha ské detke iulà a̱ se̱raa̱.  
\v 6 Erë mik a' ttöke S'yë́ ta̱, eta̱ a' yúwa̱ a' úshu̱ a̱, ukkö wötö́wa̱ ee̱ a' ttö́ Skëköl dör a' Yë́ e' ta̱ bë̀rë. A' tö iwe̱ke es, e' ta̱ Skëköl tö ì ko̱s tso' blëule ese sue̱ke, e' tö ì buaë meraë a' a̱ iskéie. 
\p  
\v 7 “Ñies mik a' ttöke S'yë́ ta̱, eta̱ kë̀ a' ttök we̱s pë' kë̀ tö ie' dalöiè e'pa ttöke ie'pa këkölpa ta̱ es. Ie'pa ttöke ttè etkë̀ wa tai̱ë batsì̱ë kë̀ wà ta̱'. Ie'pa tö ibikeitseke tö ikëkölpa tö ie'pa ttö̀ ttsèmi ie'pa tté tai̱ë e' kue̱ki̱.  
\v 8 Kë̀ a' tö iu̱k we̱s ie'pa es. Ì kiane a' ki̱ e' jche̱r Skëköl wa̱ ka̱m a' tö ie' a̱ ikiö̀ e' yöki̱.  
\v 9 A' ttö́ ie' ta̱ i' es: 
\b  
\q1 ‘A Sa' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱, 
\q1 a̱s be' dalöiö̀ sa' tö ì ulitane tsa̱ta̱. 
\q1  
\v 10 A̱s be' dö̀ sa' blúie da'a̱ie. 
\q1 Ì kiane be' ki̱ a̱s e' o̱r ká̱ i' ki̱ 
\q1 we̱s io̱rke ká̱ jaì a̱ es. 
\q1  
\v 11 Chkè kiane sa' ki̱ i̱'ñe se̱noie e' mú sa' a̱. 
\q1  
\v 12 Sa' nuì̱ olo'yö́ sa' ki̱ 
\q1 we̱s sa' tö s'male̱pa ki̱ inuì̱ olo'yeke es. 
\q1  
\v 13 Kë̀ sa' marttsa̱ tö ì sulu tö sa' e̱rkiöù̱, 
\q1 e' skéie sa' tsa̱tkö́ yi dör sulu ichö́k\f + \fr 6:13 \fk Yi dör sulu ichö́k: \ft E' dör bë́ kiè Satanás e'.\f* e' yöki̱.’ 
\b  
\p  
\v 14 “S'male̱pa nuì̱ olo'yeke a' tö ie'pa ki̱, e' ta̱ ñies S'yë́ tso' ká̱ jaì a̱, e' tö a' nuì̱ olo'yeraë a' ki̱.  
\v 15 Erë a' kë̀ tö s'male̱pa ki̱ inuì̱ olo'yè, e' ta̱ S'yë́ kë̀ tö a' nuì̱ olo'yepa a' ki̱. 
\s1 Jesús s'wöbla'wé̱ tö we̱s se' ké batsök 
\p  
\v 16 “Mik a' batsöke Skëköl a̱, eta̱ kë̀ a' e̱' ök sia̱rë we̱s e̱' ökwakpa es. Ie'pa e̱' öke sia̱rëla a̱s s'male̱pa tö isa̱ù̱ ta̱ ikkeöka̱rakitö ibatsökerak e' kue̱ki̱. Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ie'pa icha ské detke ie'pa ulà a̱.  
\v 17 Erë mik a' batsöke, eta̱ a' wöskuö́ö, a' tsa̱iklö́ö,  
\v 18 a̱s s'male̱pa kë̀ tö isa̱ù̱ tö a' tso' batsök. S'yë́ kë̀ wërta̱' e' tö íyi ulitane tso' blëule e' sue̱ke. A' batsö́ ie' ë̀ wöa̱ ta̱ ie' tö iské meraë a' a̱ buaë. 
\s1 Íyi bua'bua blö́ ká̱ jaì a̱ 
\r (Lucas 12.33-34) 
\p  
\v 19-21 “Wé̱ a' íyi bua'bua tso' blëule ee̱ a' e̱r me'rie. E' kue̱ki̱ kë̀ a' tö íyi bua'bua blök ká̱ i' ki̱. Ká̱ i' ki̱ powak se' íyi sulu'we̱kewa̱, ñies akblökwakpa tö iekibleke. E' skéie, a' íyi bua'bua e' blö́ ká̱ jaì a̱. Ee̱ powak kë̀ dö̀pa íyi sulu'u̱kwa̱ ñies akblökwakpa kë̀ dö̀pa íyi ekiblök. 
\s1 S'wöbla buaë ena s'wöbla suluë 
\r (Lucas 11.34-36) 
\p  
\v 22 “S'wöbla dör we̱s bö'wö es s'chkà ko̱s a̱. E' kue̱ki̱ s'wöbla dör buaë, e' ta̱ se' chkà ko̱s e' a̱ ká̱ olo ta̱' buaë. E' dör we̱s se' e̱r dör buaë es, ì ko̱s dör buaë yësyësë ese ki̱ se' e̱r me'rie.  
\v 23 Erë s'wöbla kë̀ dör bua', e' ta̱ s'chkà ko̱s e' tso' stui a̱. E' dör we̱s se' e̱r suluë es, ì sulu ko̱s ese ki̱ se' e̱r me'rie. Erë se' e̱r buaë e' mía̱ne suluë stuiie, e' ta̱ e' dör suluë ichökle. 
\s1 ¿Yi dör a' wökir? 
\r (Lucas 16.13) 
\p  
\v 24 “Wé̱ klöulewa̱ kanè mésoie, ese ka̱wöta̱ iwökir ë̀ ttö̀ dalöiök. Ie' wökirpa chö́pa böl, e̱'ma ie' ka̱wöta̱ eköl ë̀ dalöiök ena iëköl watöktsa̱. Es a' kë̀ a̱ e̱r menukwa̱ Skëköl ki̱ ena inuköl ki̱ ñita̱. 
\s1 Kë̀ a' tkinuk ì ki̱ 
\r (Lucas 12.22-31) 
\p  
\v 25 “E' kue̱ki̱ ye' tö a' a̱ ichè: Ì kiane a' ki̱ se̱noie chkeie, di'ie, datsi'ie ìie, ese ko̱s kë̀ ki̱ a' tkinuk. S'tso' ttsë'ka e' kë̀ dör chkök ë̀me, ñies s'chkà kë̀ dör datsi' ë̀ ioie.  
\v 26 Dù sa̱ú̱ a' tö. Ie'pa kë̀ tö ì kuatketa̱' ì wöshteta̱', ie'pa kë̀ tö chkè bleta̱', erë S'yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' tö ie'pa tieke. Ie' é̱na a' dalër tai̱ë dù ko̱s tsa̱ta̱.  
\v 27 A' tkirke tai̱ë e̱' ki̱, e' kë̀ tö a' a̱ ka̱wö kí̱ mepa se̱noie ekuölö ë̀. 
\p  
\v 28 “¿Ì kue̱ki̱ a' tkirke datsi' ki̱? Ma'ma wörkua bua'buaala ese sa̱ú̱ we̱s italar, kë̀ kaneblöta̱', kë̀ datsi' yueta̱'.  
\v 29 Erë́ blu' bak kiè Salomón, e' wa̱ íyi ulitane bua'buaë bak tai̱ë, erë ye' tö a' a̱ ichè tö ie' datsi' bua'bua kë̀ wër buaë we̱s ma'ma wër es.  
\v 30 Ka̱kö sué̱sö i̱'ñe, bule ta̱ iñanewa, erë Skëköl tö iki̱tkeke buaala iwörkua wa. Ie' tö ka̱kö ki̱tkeke es, ¡e' yita̱ ie' tö a' kianeia̱ e̱rblök buaë ie' mik, esepa paieraë!  
\v 31 E' kue̱ki̱ kë̀ a' tkinuk. Kë̀ a' e̱' chakök, ‘¿Ì ñèmi sa' tö?’ ö ‘¿Ì yèmi sa' tö?’ ö ‘¿Ì wa sa' e̱' paiö̀mi?’  
\v 32 Pë' kë̀ tö Skëköl dalöiè esepa tkirke tai̱ë íyi ko̱s ekkë ki̱. Erë ì ko̱s kiane a' ki̱ e' jche̱rtke a' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' wa̱.  
\v 33 E' kue̱ki̱ ì ko̱s blúie ie' tso' ena ì dör yësyësë ie' a̱ ese ki̱ a' e̱r múwa̱ ke̱we. A' tö iwe̱ke es, e' ta̱ ñies íyi ñekkë ko̱s döraë a' ulà a̱.  
\v 34 Diwö bit ekkë íyi tso' ki̱ tkine e' dör wë' se' a̱. Bulebök se' tkirmi ì tkö̀mi ee̱ e' ki̱, e' kue̱ki̱ kë̀ a' tkinuk iki̱ i' ta̱. 
\c 7  
\s1 Kë̀ a' tö s'kichatök 
\r (Lucas 6.37-38,41-42) 
\p  
\v 1-2 “Ttè wa a' tö s'male̱pa kichaté e' ë̀ wa Skëköl tö a' kichateraë. We̱s a' tö s'male̱pa we̱ke e' sù̱ a' we̱raë Skëköl tö. E' kue̱ki̱ kë̀ a' s'kichatök a̱s Skëköl kë̀ tö a' kichatö̀.  
\v 3 Kaltak jche̱la tsir tso' a' yami wöbla a̱, e' sué̱ a' tö, erë ¿ì kue̱ki̱ kaltak bërie tso' a' wák wöbla a̱, e' kë̀ su̱ne a' wa̱?  
\v 4 ¿We̱s a' tö ichèmi a' yami a̱: ‘sú̱yö be' wöbla a̱ kaltak jche̱la tsir tso' e' yèttsa̱’? Erë kaltak bërie tso' a' wöbla a̱, ¿e' kë̀ su̱ne a' wa̱?  
\v 5 ¡A' e̱' öke suluë! Kaltak bërie tso' a' wöbla a̱ e' yö́ttsa̱ ke̱we, es a' yami wöbla a̱ kaltak jche̱la tsir tso' e' wërmi a' a̱ buaë yèttsa̱. 
\p  
\v 6 “Ì dör batse'r ese kë̀ tularttsa̱ chichi a̱ dö' ie'pa bitu̱ne a' jchöklor. Ñies a' íyi bua'bua\f + \fr 7:6 \fk íyi bua'bua: \ft E' dör perla si'kuaie.\f*, ese kë̀ tularttsa̱ köchi a̱, ie'pa tö iñateraë ikla'tska wa. 
\s1 Ì kiane a' ki̱, ese kiö́ Skëköl a̱ 
\r (Lucas 11.9-13; 6.31) 
\p  
\v 7-8 “Wé̱pa tö íyi kieke Skëköl a̱, esepa a̱ imeraë ie' tö; wé̱pa tö íyi yuleke ie' ska' esepa tö ikue̱raë; wé̱pa tö ie' chakeke, esepa kierawa̱ ie' tö we̱shke̱. E' kue̱ki̱ ì kiane a' ki̱ e' kiö́ ie' a̱, eta̱ ie' tö a' a̱ imeraë; e' yulö́ ie' ska', eta̱ a' tö ikue̱raë; ie' chakö́, eta̱ ie' tö a' kierawa̱ we̱shke̱. 
\p  
\v 9 “Kë̀ a' wé̱ne tö ák mepa ilà a̱ pan kiéitö e' skéie.  
\v 10 Ñies kë̀ a' tö tkabë̀ mepa a' alà a̱ nima kiéitö e' skéie.  
\v 11 A' dör pë' suluë erë e' tö íyi buaë meke a' alà a̱. ¡E' yita̱ buaë S'yë́ tso' ká̱ jaì a̱, e' tö íyi buaë meraë yi tö ie' a̱ ikieke ese a̱! 
\p  
\v 12 “A' se̱nú s'male̱pa ta̱ we̱s a' ki̱ ikiane tö ie'pa se̱r a' ta̱ es. Ttè e' a̱ ì kit Moisés ena Skëköl ttekölpa tö yëkkuö ki̱ e' ko̱s wöiëulewa̱. E' kue̱ki̱ a' se̱nú es. 
\s1 Se̱ne michoë wékkö e' dör tsir 
\r (Lucas 13.24) 
\p  
\v 13 “Se̱ne michoë e' wékkö dör tsir, e' a̱ a' shkö́wa̱. S'weir micho e' ñalé̱ ena iwékkö dör shoë; tai̱ë s'mi'ke iki̱.  
\v 14 Erë se̱ne michoë e' wékkö dör tsir ena iñalé̱ ki̱ darërëë shka', wé̱pa tö ikué̱ esepa kë̀ dör tai̱ë. 
\s1 Kal buaë ena kal suluë 
\r (Lucas 6.43-44) 
\p  
\v 15 “A' e̱' kkö'nú ka̱chökwakpa e̱' chö̀ tö ie'pa dör Skëköl ttekölpa esepa yöki̱. Ie'pa e̱' ö̀ tö ie'pa dör buaë we̱s obeja urula es, erë ie'pa e̱r suluë we̱s iyiwak sulusi es.  
\v 16 We̱s ie'pa e̱' wamblöke, e' wa a' tö isue̱rawa̱ pë' wé̱se idir. ¿Wé̱ a' wa̱ isu̱ule tö uvawö ö higowö e' shteta̱'sö dika' kicha mik?  
\v 17 Kal buaë ko̱s ese wö dör buaë, erë kal sulusi ko̱s ese wö dör suluë.  
\v 18 Kal bua'bua kë̀ wörta̱' kalwö sulusiie. Ñies kal sulusi kë̀ wörta̱' kalwö bua'buaie.  
\v 19 Kal ko̱s kë̀ wör buaë, ese bikeeke ta̱ iña'we̱kewa bö' a̱.  
\v 20 Es a' tö ka̱chökwakpa sue̱rawa̱ we̱s ie'pa e̱' wamblö̀ e' wa. 
\s1 Jesús tö icheraë ‘kë̀ ye' wa̱ a' su̱ule’ 
\r (Lucas 13.25-27) 
\p  
\v 21 “Wé̱pa tö ye' a̱ icheke: ‘A Skëkëpa, a Skëkëpa’, kë̀ esepa döpawa̱ se̱raa̱ ì blúie Skëköl tso' e' a̱. Erë wé̱pa se̱rke we̱s ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' ki̱ ikiane es, esepa ë̀ dörawa̱.  
\v 22 Aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱ e' ké̱wö de, eta̱ tai̱ë ie'pa tö ye' a̱ icheraë i' es: ‘A Skëkëpa, be' ttö̀ wa sa' ut Skëköl ttekölie, be' ttö̀ wa sa' tö aknama u̱ya'lur, be' ttö̀ wa ì kë̀ o̱r yi a̱ ese o̱' sa' tö tai̱ë.’  
\v 23 Erë ye' tö ie'pa iu̱teraë: ‘Kë̀ ye' wa̱ a' su̱ule yës. A' e̱' wamblö̀ suluë. ¡A' yúshka bánet ye' yöki̱!’ 
\s1 U yuökwak böl 
\r (Marcos 1.22; Lucas 6.47-49) 
\p  
\v 24 “E' kue̱ki̱ yi tö ye' ttö̀ ttsé ta̱ iwà iu̱teke, ese dör we̱s wëm eköl tö u yué es. E' tö u chkí töbié i̱ski̱ë ká̱ dör ák ë̀ ese a̱.  
\v 25 Ka̱li̱ yëne tai̱ë, di' pone tai̱ë, sërkë tka tai̱ë, e' ko̱s tëne u e' mik, erë u kë̀ a̱nerö, ichkí tuluulewa̱ ák a̱ e' kue̱ki̱.  
\v 26 Erë yi tö ye' ttö̀ ttsé, erë kë̀ iwà iu̱teku̱', ese dör we̱s wëm eköl kë̀ ka̱bikeitsöta̱' es. E' tö u yué ttsa̱'wö a̱ ta̱ chkí a̱te̱ jalëjalë.  
\v 27 Ka̱li̱ yëne tai̱ë, di' pone tai̱ë, sërkë tka tai̱ë, e' ko̱s tëne u e' mik ta̱ ia̱nerö i̱ski̱ ta̱ kë̀ ì ta̱'ia̱ iwa̱.” 
\p  
\v 28 Mik Jesús tté o̱ne ta̱ we̱s ie' tö s'wöbla'we̱ke e' tö sulitane tkiwé̱wa̱.  
\v 29 Ie' tö ie'pa wöbla'we̱ke ttè moki̱, diché ta̱' tai̱ë, ese wa. E' kë̀ dör we̱s s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa s'wöbla'we̱ke es. E' kue̱ki̱ ie'pa wökranewa̱ ittsök. 
\c 8  
\s1 Wëm eköl kiri'we̱ke lepra tö e' bua'wé̱ Jesús tö 
\r (Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16) 
\p  
\v 1 Mik Jesús bite̱a̱tkene ka̱bata a̱, eta̱ tai̱ë pë' dami ie' itöki̱;  
\v 2 e' shu̱a̱ wëm debitu̱ eköl ie' ska' kiri'we̱ke lepra\f + \fr 8:2 \fk Lepra: \ft E' dör duè s'méwöie ese. Judiowak tö iklö'wé̱ tö duè e' tö yi tteke ese dör ñá. Esepa batsekettsa̱ bánet kë̀ a̱ ka̱wö ta̱' se̱nuk pë' male̱pa shu̱a̱. Ñies ie'pa kë̀ a̱ ka̱wö ta̱' shkökwa̱ Skëköl wé a̱.\f* tö. Ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ Jesús wörki̱ ta̱ ichéitö: 
\p —A këkëpa, be' ki̱ ikiane, e' ta̱ be' a̱ ye' buarmine a̱s ye' batse'rne. 
\p  
\v 3 Jesús tö ikéwa̱ ulà wa ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Tö́, ye' ki̱ ikiane. Be' dene batse'r. 
\p E' wösha̱ ta̱ ie' buanene, kë̀ ki̱ lepra ku̱'ia̱.  
\v 4 Jesús tö iché ie' a̱: 
\p —Ittsö́, kë̀ ichar yi a̱. Be' yú e̱' kkachök sacerdote a̱. Ì muk Moisés tö a' ka' e̱' batse'wo̱ie, e' tsú̱mi mè Skëköl a̱ iwà kkachoie tö be' buanene. 
\s1 Kanè méso eköl bua'wé̱ne Jesús tö 
\r (Lucas 7.1-10; Juan 4.43-54) 
\p  
\v 5 Mik Jesús de Cafarnaúm, eta̱ Roma ñippökwakpa döka̱ cien ese wökir de eköl ie' ska' kköchök,  
\v 6 ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A këkëpa, ye' kanè méso duladula eköl kirinewa̱ tai̱ë. Ie' me'r u a̱ ka̱' ki̱ pa dalërke tai̱ë kranewa̱. 
\p  
\v 7 Jesús tö iu̱té: 
\p —Ye' mí ibua'u̱kne. 
\p  
\v 8 Ñippökwakpa wökir tö iu̱té: 
\p —A këkëpa, be' döwa̱ ye' u a̱ e' kë̀ dör ye' sia̱rla e' a̱. Erë iké̱wö ë̀ mú ta̱ ye' kanè méso buardane.  
\v 9 Ye' wökirpa ta̱', e'pa ttö̀ iu̱tök ye' ka̱wöta̱. Ñies ye' dör ñippökwakpa tai̱ë e'pa wökir, ie'pa ka̱wöta̱ ye' ttö̀ iu̱tök. Mik ye' tö eköl a̱ icheke: ‘Be' yú’, ta̱ imí. Eköl a̱ ye' tö icheke: ‘Be' dou’, ta̱ ide. Ñies ye' tö icheke ye' kanè méso a̱: ‘Íyi ú̱’ ta̱ iwé̱itö. Ye' iklö'wé̱ tö be' wa̱ ka̱wö ta̱' íyi ulitane tsa̱ta̱, e' kue̱ki̱ ye' wa̱ ijche̱r tö be' tö iké̱wö mé, e' ta̱ ye' kanè méso buardane. 
\p  
\v 10 Mik Jesús tö e' ttsé ta̱ e' tö ie' tkiwé̱wa̱. Ichéitö pë' dami ie' itöki̱ e'pa a̱: 
\p —Moki̱ ye' ichè a' a̱ tö Israel aleripa ko̱s shu̱a̱ kë̀ ye' wa̱ yi ku̱ne e̱rblök ye' mik we̱s wëm i' es.  
\v 11 Ye' tö a' a̱ ichè tö mik ì blúie Skëköl tso' e' ké̱wö de da'a̱ie, eta̱ pë' kë̀ dör judiowak tso' ká̱ wa'ñe, esepa döraë tai̱ë e̱' tkökse̱r chkök se' yë́pa bak kiè Abraham ena Isaac ena Jacob e'pa ta̱.  
\v 12 Erë warma wé̱pa e̱' tulökese̱r ee̱ esepa u̱yardattsa̱ bánet stui ké̱ a̱. Ee̱ ie'pa i̱u̱raë sia̱rë ikà yilitdawa̱ weine kue̱ki̱. 
\p  
\v 13 Eta̱ Jesús tö iché ñippökwakpa wökir a̱: 
\p —Be' yú u a̱ ta̱ itköraë we̱s be' e̱rblé ye' mik es. 
\p E' wösha̱ ta̱ ikanè méso buanene. 
\s1 Jesús tö Pedro yàk bua'wé̱ne 
\r (Marcos 1.29-31; Lucas 4.38-39) 
\p  
\v 14 Jesús mía̱ Pedro u a̱ ta̱ ie' isué̱ tö Pedro yàk me'r ka̱' ki̱ kiri'we̱ke duè dalölö tö.  
\v 15 Ie' tö iké iulà ki̱ ta̱ duè dalölö tö iéwa ta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ ilè yuléitö ie' a̱ ñè. 
\s1 Jesús tö s'duöke tai̱ë esepa bua'wé̱ne 
\r (Marcos 1.32-34; Lucas 4.40-41) 
\p  
\v 16 Ká̱ tuirketke ta̱ tai̱ë ie'pa wa̱ pë' a̱ aknama tso' esepa debitu̱ Jesús ska'. Ittö̀ ë̀ wa ie' tö wimblupa ñe' trë'wé̱yal se̱raa̱. Ñies s'kirirke e'pa bua'wé̱neitö se̱raa̱.  
\v 17 E' tka es a̱s ì yë'a̱t Skëköl tteköl kiè Isaías e' tö, e' wà tkö̀. Ie' iyë': 
\q1 “Se' duè ko̱s e' yéttsa̱ ie' tö se' ki̱, 
\q1 Se' weirke ko̱s e' mítse̱r ie' wa̱ se' yöki̱ bánet.”\f + \fr 8:17 \ft Isaías 53.4\f* 
\s1 Wëpa böl e̱' yuak Jesús ttökatapaie 
\r (Lucas 9.57-62) 
\p  
\v 18 Mik Jesús tö isué̱ tö pë' dapaneka̱ tai̱ë ipamik, eta̱ ie' tö iché ittökatapa a̱: “Mishka batsöri wi̱she̱t.”  
\v 19 Eta̱ s'wöbla'u̱kwak ttè dalöiëno wa eköl de ie' ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A S'wöbla'u̱kwak, ye' shkak be' ta̱ be' ttökataie ká̱ wa'ñe wé̱ be' mírö ee̱. 
\p  
\v 20 Jesús tö iiu̱té: 
\p —Bakli' u ta̱' ñies dúla u ta̱', erë ye' dör S'ditsö Alà e' kë̀ wa̱ u ta̱' se̱noie. 
\p  
\v 21 Eta̱ wëm skà dör ie' klé eköl e' tö ie' a̱ iché: 
\p —A këkëpa, ka̱wö mú ña, mik ye' yë́ blënewa̱ ta̱ inú wötökwa̱, e' ukuöki̱ ye' mi'ke be' ta̱. 
\p  
\v 22 Jesús tö iiu̱té: 
\p —I' ta̱ be' shkö́ ye' ta̱. Wé̱pa dör we̱s s'duulewa̱ es Skëköl wöa̱, a̱s esepa tö iyamipa nu blö̀. 
\s1 Sërkë wöklö'wé̱ Jesús tö 
\r (Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25) 
\p  
\v 23 Eta̱ Jesús e̱' iéka̱ kanò a̱ ittökatapa ta̱ ta̱ imíyal batsöri ki̱.  
\v 24 Ie'pa mirwa̱ia̱ e' shu̱a̱ siwa̱' batsi̱neka̱ tai̱ë tö di' u̱yéka̱ tai̱ë ta̱ kanò a̱ di' iëneka̱mi. Erë ie' kapöme'r.  
\v 25 Eta̱ ittökatapa de ie' ska' ta̱ iti̱'wé̱ka̱ ta̱ ichéitörak ia̱: 
\p —¡A Skëkëpa, se' tsa̱tkö́! ¡Se' duölurmi! 
\p  
\v 26 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ a' suane se̱kkë? Wësua a' kë̀ e̱rblöku̱' ye' mik bua'ie. 
\p Eta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ siwa̱' ena di' yöli uñéitö ta̱ iwöklönewa̱ mía̱ne alamië.  
\v 27 Ie'pa tkinewa̱ tai̱ë ta̱ iñi chakéka̱: 
\p —¿Yi dör wëm wí̱? ¡E' ttö̀ dalöieke siwa̱' tö ena di' tö! 
\s1 Jesús tö wëpa böl a̱ aknama tso' e'pa bua'wé̱ 
\r (Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39) 
\p  
\v 28 Mik Jesús demi batsöri wi̱she̱t ká̱ kiè Gadara ee̱ ta̱ wëpa böl a̱ aknama tso', e'pa e̱' yéttsa̱ pö ké̱ a̱ de ie' ska'. Ie'pa e̱' wamblörak suluë e' kue̱ki̱ kë̀ yi shköta̱' ñala̱ e' wa.  
\v 29 Ie'pa tö ichémi a̱neule: 
\p —Be' dör Skëköl Alà. ¿Iö́k be' de sa' tsiriu̱k? ¿Be' debitu̱ sa' we'ikök ka̱m sa' ké̱wö dö̀ e' yöki̱? 
\p  
\v 30 Ee̱ tsi̱net köchi iëte̱r tai̱ë chkök.  
\v 31 Aknamapa tso' tai̱ë e'pa kköché Jesús a̱: 
\p —Be' tö sa' u̱yekettsa̱, e' ta̱ ka̱wö mú sa' a̱ e̱' tiu̱kwa̱ köchi tso' tai̱ë jaì a̱. 
\p  
\v 32 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —A' yúshka ee̱. 
\p Eta̱ aknamapa ko̱s e̱' yélur wëpa a̱ ta̱ e̱' tié̱lur köchi a̱. E' bet ta̱ köchi ko̱s poneka̱ tu̱nemirak ká̱ spé mik brutolonemi batsöri a̱ ta̱ ee̱ iduolur. 
\p  
\v 33 Köchi kkö'nukwakpa tkayalmi. Mik ie'pa de ká̱ kibi ki̱, eta̱ ie'pa tö ì ko̱s tka wëpa a̱ aknamapa bak e'pa ta̱, e' tté ppéka̱.  
\v 34 Eta̱ ká̱ e' wakpa ko̱s mía̱ Jesús ska'. Mik ie'pa de, eta̱ ie'pa kköché ie' a̱: “Be' e̱' yö́ttsa̱ sa' ká̱ a̱.” 
\c 9  
\s1 Jesús tö wëm eköl kraulewa̱ e' bua'wé̱ne 
\r (Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26) 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús e̱' iéka̱ kanò a̱ ta̱ imía̱ne itö̀ wa demi Cafarnaúm wé̱ ie' se̱rke ee̱.  
\v 2 Eta̱ ee̱ ie'pa wa̱ wëm kraulewa̱ eköl mítse̱r Jesús ska' ka̱'la ki̱. Mik Jesús tö isué̱ tö moki̱ ie'pa e̱rblé ie' mik, eta̱ ie' tö iché wëm kirirke e' a̱: 
\p —A yami, be' e̱r kuú̱, ì sulu ko̱s wamblébö, e' nuí̱ olone be' ki̱. 
\p  
\v 3 Eta̱ s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa we̱lepa tö ibikeitseke: “Ì ché ie' tö e' wa ie' tso' Skëköl chök suluë.”  
\v 4 Erë ì bikeitsök ie'pa tso' e' sué̱wa̱ Jesús tö bet. E' kue̱ki̱ ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ a' tso' íyi sulu bikeitsök?  
\v 5 Ye' tö wëm i' bua'wè̱mine a̱s ishköne, e' ta̱ ¿we̱s a' tö iklö'wè̱mi tö ye' kë̀ a̱ inuì̱ olonuk iki̱?  
\v 6 Ye' dör S'ditsö Alà, sú̱ e' tö a' a̱ ikkachè tö ye' wa̱ ka̱wö ta̱' ká̱ i' a̱ nuì̱ olo'yoie. 
\p Eta̱ ie' tö iché wëm kraulewa̱ e' a̱: 
\p —Be' e̱' kö́ka̱, be' ka̱'la kö́ka̱ ta̱ be' yúne be' u a̱. 
\p  
\v 7 Eta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ imía̱ne iu a̱.  
\v 8 Mik e' sué̱ pë' tso' ee̱ e'pa tö, eta̱ ie'pa suane tai̱ë. Ie'pa tö isué̱ tö Skëköl tö diché tai̱ë mé s'ditsö eköl a̱, e' kue̱ki̱ ie'pa tö Skëköl ki̱kéka̱ tai̱ë. 
\s1 Jesús tö Mateo kié ittökataie 
\r (Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32) 
\p  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús e̱' yéttsa̱ ta̱ imía̱, e' tö wëm sué̱ eköl kiè Mateo,\f + \fr 9:9 \fk Mateo: \ft E' dör yëkkuö i' shtökwak. Ie'pa wöblane e̱' chök we̱s o̱'ka chè es, e' kue̱ki̱ ie' kë̀ wa̱ iyëne \fqa ye'.\f* e' dör inuköl shtökwak Roma wökirpa a̱. Ie' tkër ikaneblöke e' wé a̱. Ta̱ Jesús tö ie' a̱ iché: 
\p —Be' shkö́ ye' ta̱ ye' ttökataie. 
\p Eta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ imía̱ Jesús ta̱. 
\p  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús de ittökatapa ta̱ Mateo u a̱ chkök. Ie'pa tulur chkök, e' dalewa inuköl shtökwakpa Roma wökirpa a̱ esepa tai̱ë ena pë' sulusipa skà deyalñak e̱' tulése̱r chkök Jesús ta̱.  
\v 11 Mik e' sué̱ fariseowakpa tö, eta̱ ie'pa tö Jesús ttökatapa a̱ ichaké: 
\p —¿Iö́k a' wöbla'u̱kwak chköke inuköl shtökwakpa ena pë' sulusipa skà ta̱? 
\p  
\v 12 Jesús tö ittsé ta̱ ichéitö ia̱rak: 
\p —Wé̱pa kë̀ kirirku̱' esepa kë̀ ki̱ s'kapeyökwak kiane. Erë wé̱pa kirirke, esepa ki̱ ikiane.  
\v 13 Skëköl tö iyë' iyëkkuö ki̱: ‘Iyiwak jchëule mè ye' a̱, ese kë̀ kiane ye' ki̱. Ye' ki̱ ikiane tö a' ñì sa̱ù̱ e̱r sia̱rë wa.’\f + \fr 9:13 \ft Oseas 6.6\f* A' e̱' yuö́ ttè e' wa. Ye' kë̀ dë'bitu̱ wé̱pa e̱' ttsö̀ tö ie'pa se̱r buaë yësyësë esepa kiök ye' ttökataie; ye' dë'bitu̱ pë' sulusipa kiök ye' ttökataie. 
\s1 Ì kue̱ki̱ Jesús ttökatapa kë̀ batsöta̱' 
\r (Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39) 
\p  
\v 14 Juan S'wöskuökwak ttökatapa de Jesús ska' ta̱ ichakérakitö ie' a̱: 
\p —Sa' ena fariseowakpa batsöke tai̱ë. ¿Ì kue̱ki̱ be' ttökatapa kë̀ batsö̀? 
\p  
\v 15 Jesús tö ie'pa iu̱té: 
\p —Mik s'kiule ulabatsè ese ké̱wö tkö'u̱k ta̱ ¿we̱s ie'pa e̱riarmi wëm ulabatske e' tso'ia̱ ie'pa ta̱ e' dalewa? Erë iké̱wö döraë eta̱ ie' miratse̱r ie'pa yöki̱. E' je' ta̱ ie'pa batsöraë. 
\p  
\v 16 “Kë̀ yi tö datsi' këchke wöyuepawa̱ datsi'tak pa̱'a̱li̱ wa. Datsi'tak pa̱'a̱li̱ wöklöneka̱, e' tö datsi' këchkela shu̱kue̱e̱ke ta̱ ikí̱ jcheeke tai̱ë.  
\v 17 Ñies vino kë̀ tërta̱'ka̱ iyiwak kkuölit yöule ibloie ese këchke a̱. Itéka̱sö es, e' ta̱ mik ibacha'nebitu̱, eta̱ ikkuölit këchke jchèemiitö. Es vino ena ikkuölit weirwami ë́me. E' kue̱ki̱ vino tekeka̱ ikkuölit pa̱'a̱li̱ a̱, es vino ena ikkuölit kë̀ weirpawa.” 
\s1 Jesús tö Jairo alà busi shke̱'wé̱ka̱ne ñies alaköl eköl bua'wé̱neitö 
\r (Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56) 
\p  
\v 18 Jesús tso'ia̱ ttök, e' dalewa judiowak wökir debitu̱ eköl ie' ska' ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ta̱ ichéitö: 
\p —Ñiköl ye' alà busi blënewa̱. Erë be' shkö́, be' ulà múka̱ iki̱ ta̱ ishke̱rdaka̱ne. 
\p  
\v 19 Jesús e̱' kéka̱ ta̱ imía̱ ittökatapa ta̱ judiowak wökir itöki̱.  
\v 20-21 E' shu̱a̱ alaköl eköl dewa̱ tsi̱net Jesús tsi̱ kke̱r. E' du'mi alakölpa duè wa̱ e' ki̱ duas de dabom eyök ki̱ bök (12). Ie' tö ibikeitseke: “Jesús datsi' bata ë̀ kéwa̱yö, e' ta̱ ye' buanene.” E' kue̱ki̱ idatsi' bata kéwa̱itö.  
\v 22 Erë Jesús wötrée ta̱ isué̱itö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A alà busi, be' e̱r kuú̱. Be' e̱rblé ye' mik, e' kue̱ki̱ be' buanene. 
\p E' wösha̱ ta̱ ie' buanene buaë. 
\p  
\v 23 Mik Jesús de Jairo u a̱, eta̱ ie' tö isué̱ tö ma'ma bla'u̱kwakpa detke s'nu blërketke e' kue̱ki̱, ñies pë' i̱u̱ke tai̱ë.  
\v 24 Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —A' e̱' yö́lur, busila kë̀ du'wa̱, ikapöme'r ë̀. 
\p Ie'pa tö Jesús ja̱ñeitséka̱ tai̱ë,  
\v 25 erë ie' tö ie'pa ké e̱' skökmi bánet. E' ukuöki̱ ta̱ ie' dewa̱ we̱shke̱ ta̱ busila ulà klö'wé̱wa̱itö ta̱ busila e̱' kéka̱.  
\v 26 E' tté buneka̱ ká̱ e' ko̱s a̱. 
\s1 Wëpa böl kë̀ wöbla wawër e'pa bua'wé̱ne Jesús tö 
\p  
\v 27 Jesús e̱' yéttsa̱ ee̱ ta̱ wëpa böl kë̀ wöbla wawër mirwa̱ ie' itöki̱, e'pa a̱rke: 
\p —¡A Jesús, s'blú David bak e' aleri,\f + \fr 9:27 \fk David aleri: \ft Es ie'pa tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie kitulebak tö idatse̱ e' ë̀ kiè. E' wà kiane chè si'kuaie \fqa El Mesías.\f* sa' sa̱ú̱ e̱r sia̱rë wa! 
\p  
\v 28 Mik Jesús de u a̱, eta̱ ie'pa böl de ie' ska'. Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿A' tö iklö'wé̱ tö ye' a̱ a' buarmine? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —A këkëpa, tö́, sa' tö iklö'wé̱. 
\p  
\v 29 Eta̱ Jesús tö ie'pa wöbla ké ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —We̱s a' e̱rblöke ye' mik es iwà o̱rdaë. 
\p  
\v 30 Eta̱ ie'pa wöbla buanene. Ta̱ Jesús tö iché ie'pa a̱: 
\p —Kë̀ a' kàne ichök yi a̱ yës. 
\p  
\v 31 Erë ie'pa míyal ta̱ ì wé̱ Jesús tö e' paké ie'pa tö ká̱ e' wakpa ulitane a̱. 
\s1 Wëm kë̀ tto eköl e' bua'wé̱ Jesús tö. 
\p  
\v 32 Wëpa böl wöbla buanene e'pa míyal, e' bet ta̱ pë' we̱lepa wa̱ wëm kë̀ tto, ese debitu̱ eköl Jesús ska', e' a̱ aknama tso'.  
\v 33 Mik Jesús tö aknama trë'wé̱shkar, eta̱ wëm ttéka̱ne buaë. Pë' tso' ee̱ e'pa tkirulune ta̱ ichérakitö: 
\p —Kë̀ yi wa̱ íyi wí̱se su̱ule Israel aleripa shu̱a̱. 
\p  
\v 34 Erë fariseowakpa tö iché: 
\p —Bë́, e' wák diché wa ie' tö ie'pa trë'wé̱yal. 
\s1 Jesús tö pë' sué̱ e̱r sia̱rë wa 
\p  
\v 35 Jesús shköke ká̱ ko̱s tso' Galilea blublu ñies tsitsir e' a̱. Ie' s'wöbla'we̱ke judiowak ñì dapa'wo̱ wé ko̱s tso' e' a̱. Ì blúie Skëköl tso' e' tté buaë pakekeitö. Ñies s'kirirke ko̱s, idalërke s'mik ko̱s, e' bua'we̱keitö.  
\v 36 Ie' tö isué̱ tö ie'pa e̱riarke sia̱rë, weinetke sia̱rë we̱s obeja kë̀ kkö'nukwak ta̱' es, e' kue̱ki̱ ie'pa sué̱itö e̱r sia̱rë wa.  
\v 37 Ie' tö iché ittökatapa a̱: 
\p —Moki̱, ye' a̱ ta̱ ie'pa dör we̱s iyiwö tso'tke wë'ià̱ë shtè es, erë ishtökwakpa kë̀ dör tai̱ë.  
\v 38 E' kue̱ki̱ a' tö ikiö́ kanè wák a̱ tö ishtökwakpa patkö́. 
\c 10  
\s1 Jesús tö ittekölpa tsá̱ e'pa a̱ ka̱wö mé 
\r (Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16) 
\p  
\v 1 Jesús tö ittökatapa dabom eyök kí̱ böl (12), e'pa kié e̱' ska' ta̱ ka̱wö méitö ie'pa a̱ wimblupa sulusi trë'wo̱yal ñies s'kirirke duè ulitane wa̱ esepa bua'wo̱ne. 
\p  
\v 2 Ie'pa ekkëpa dör ñies Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa kiè i' es: ke̱we dör Simón, e' kiè ñies Pedro ena ie' ël kiè Andrés; Santiago ena iël kiè Juan, ie'pa dör Zebedeo ala'r;  
\v 3 Felipe ena Bartolomé; Tomás ena Mateo dör inuköl shtökwak Roma wökirpa a̱ e'; Santiago dör Alfeo alà, ena Tadeo;  
\v 4 Simón Celote ena Judas Iscariote tö Jesús wömekettsa̱ aishkuö ta̱ ibolökpa a̱ e'. 
\s1 Jesús tö ittökatapa patkémi s'wöbla'u̱k 
\r (Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6) 
\p  
\v 5 Wëpa dabom eyök kí̱ böl (12), ñe'pa patkémi Jesús tö ta̱ ipattéitö i' es: “Kë̀ a' minuk pë' kë̀ dör judiowak esepa ká̱ a̱. Ñies kë̀ a' minuk Samaria.  
\v 6 A' yú Israel aleripa ká̱ a̱, ie'pa dör we̱s obeja chöwa es.  
\v 7 A' yú ipakök tö ì blúie Skëköl tso' e' ké̱wö dewa̱tke.  
\v 8 S'kirirke bua'ú̱ne, s'duowa̱ shke̱'ú̱ka̱ne, s'kiri'we̱ke lepra tö, esepa bua'ú̱ne a̱s ibatse'rne. Ñies aknamapa yö́ttsa̱. E' diché mène a' a̱ ë́me, e' kue̱ki̱ kë̀ yi ña'wa̱r iki̱. 
\p  
\v 9-10 “Kë̀ ì tsa̱rmi. A' kë̀ ka̱wö ta̱' inuköl tsu̱kmi yës. Ñies sku', datsi' skà, klökkuö, shko kéli ese ko̱s kë̀ tsa̱rmi. Kaneblökwak chkö̀mi ì kanewe̱keitö e' ské wa, e' kue̱ki̱ kë̀ ì tsa̱rmi. 
\p  
\v 11 “Mik a' demi ká̱ tsitsir ö ká̱ blublu a̱, eta̱ yi tö a' kièwa̱mi e̱r bua' wa ese yulö́. Mik a' ikué̱, eta̱ e' ë̀ u a̱ a' kapö́rö a' tso' ee̱ e' dalewa.  
\v 12 Mik a' dewa̱ u e' a̱, eta̱ ie'pa ko̱s se̱rke ee̱ e'pa shke̱'ú̱ e̱r bua' wa.  
\v 13 Ie'pa tö a' kiéwa̱ e̱r bua' wa, e' ta̱ Skëköl e̱r buaë chöraë ie'pa a̱. Erë ie'pa kë̀ wa̱ a' kinewa̱ e̱r bua' wa, e' ta̱ kë̀ Skëköl e̱r buaë chö̀pa ie'pa a̱.  
\v 14 U we̱le wakpa ö ká̱ we̱le wakpa kë̀ wa̱ a' kinewa̱ buaë ö kë̀ é̱na a' ttö̀ ttsak, e' ta̱ a' e̱' yö́lur u e' a̱ ö ká̱ e' a̱ ta̱ ka̱po tso' a' klöttö mik e' ppö́ö iwà kkachoie ie'pa a̱ tö ie'pa dör Skëköl bolökpa.  
\v 15 Moki̱, ye' tö a' a̱ ichè tö aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱, eta̱ ká̱ e' wakpa wömerdattsa̱ weinuk tai̱ë Sodoma ena Gomorra wakpa bak se̱nuk suluë e'pa tsa̱ta̱. 
\s1 Jesús ttökatapa weirdaë ie' kue̱ki̱ 
\p  
\v 16 “¡Ye' ttö̀ ttsö́! Ye' tö a' patkekemi pë' shu̱a̱ we̱s obejala èmi namu tso' tai̱ë, e' shu̱a̱ es. E' kue̱ki̱ a' se̱nú wösh wa we̱s tkabë̀ es; erë ñies a' se̱nú bë̀rë we̱s nuböl es.  
\v 17 A' tso' e̱rki̱. A' miraë ie'pa wa̱ s'shu̱lökwakpa ulà a̱, ñies a' burdaë sia̱rë judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱.  
\v 18 Ie'pa wa̱ a' miraë duèse̱r s'wökirpa ena s'blúpa wörki̱ ye' tté kue̱ki̱. Es a' tö ye' tté pakeraë ie'pa a̱, ñies ká̱ ulitane wakpa a̱.  
\v 19 Mik ie'pa tö a' méttsa̱ s'shu̱lökwakpa ulà a̱, eta̱ kë̀ a' tkinuk ì chèmi a' tö e̱' tsa̱tkoie. E' wösha̱ ta̱ Skëköl tö ttè eraë a' e̱r a̱ chè ie'pa a̱.  
\v 20 Es kë̀ a' ttö̀pa a' wák e̱r wa, e' skéie S'yë́ Wiköl tö ttè eraë a' e̱r a̱ chè. 
\p  
\v 21 “Mik e' ké̱wö de, eta̱ we̱lepa tö iël wömerattsa̱ ttèwa̱, iyë́ tö ilà wömerattsa̱, ñies ala'r e̱' köraka̱ iyë́ ena imì kkatök a̱s ittö̀wa̱.  
\v 22 Sulitane tö a' sue̱raë suluë ye' tté kue̱ki̱. Erë a' isie e̱' tkéwa̱ darërëë döka̱ bata ekkë, e' tsa̱tkërdaë.  
\v 23 Mik ie'pa tö a' we'ikeke ká̱ we̱le ki̱, eta̱ a' tkö́shkar iyöki̱, a' yú ká̱ kua̱'ki̱ a̱. Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ka̱m ye' dör S'ditsö Alà e' döne, e' yöki̱ a' kë̀ dö̀pa Israel ké̱ ko̱s a̱. 
\p  
\v 24 “Wé̱ wöblarke e' kë̀ dör iwöbla'u̱kwak tsa̱ta̱. Ñies kanè méso kë̀ dör iwökir tsa̱ta̱.  
\v 25 E' dör wë' wé̱ wöblarke e' a̱ tö idö̀ we̱s iwöbla'u̱kwak es. Ñies e' dör wë' kanè méso a̱ tö idö̀ we̱s iwökir es. U wökir kiérakitö Beelzebú\f + \fr 10:25 \fk Beelzebú: \ft E' dör bë́, e' ë̀ kiè Satanás.\f* ¡e' yita̱ iyamipa cherarakitö suluë! 
\s1 Yi yöki̱ se' ké suanuk 
\r (Lucas 12.2-7) 
\p  
\v 26 “E' kue̱ki̱ kë̀ a' suanuk ie'pa yöki̱. Kë̀ ì ku̱' blëulewa̱ e' kë̀ kkayërpa aishkuö ta̱, ese ko̱s jche̱rdane.  
\v 27 Ì chéyö a' a̱ akir bë̀rë, e' chö́ne sulitane kukua. Ñies ì ko̱s chéyö bë̀rë asas a' kukuö̀ a̱, e' chö́ne a̱neule sulitane a̱.  
\v 28 Kë̀ a' suanuk yi tö s'tteta̱'wa̱ esepa yöki̱. Ie'pa tö s'chkà ë̀ ttèwa̱mi erë ie'pa kë̀ a̱ s'wiköl duökwa̱. E' skéie Skëköl yöki̱ a' suanú. Ie' tö s'chkà ñies s'wiköl e̱wè̱wami bö' ké̱ a̱. 
\p  
\v 29 “Dúla böt tuè̱ tottola inuköl etk wöshkila ë̀, erë dúla kë̀ a̱rta̱'wa i̱ski̱ S'yë́ kë̀ wa̱ iké̱wö mène e' ta̱.  
\v 30 E' yita̱ a' kkö'neraëitö buaë dö̀ a' tsa̱kö bitö tso' shta̱o̱ule ie' wa̱.  
\v 31 Ie' a̱ ta̱ a' tuè̱ tai̱ë tkö̀ka̱ dúla tso' tai̱ë ese tsa̱ta̱. E' kue̱ki̱ kë̀ a' suanuk. 
\s1 Wé̱pa kë̀ jaëne Jesús ki̱ 
\r (Lucas 12.8-9) 
\p  
\v 32 “Yi e̱' chö̀ sulitane wörki̱ tö ie' dör ye' ttökata, e' ta̱ ñies ese cheraëyö ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' wörki̱ tö ie' dör ye' ttökata.  
\v 33 Erë yi tö iblé s'male̱pa wörki̱ tö ie' kë̀ dör ye' ttökata, e' ta̱ ñies ibleraëyö ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' wörki̱ tö ie' dör ye' ttökata. 
\s1 Jesús tté kue̱ki̱ se' ñì blabatsölordaë 
\r (Lucas 12.51-53; 14.26-27) 
\p  
\v 34 “Kë̀ a' tö ibikeitsök tö ye' dë'bitu̱ a̱s a' se̱r bë̀rë ñita̱ ká̱ i' ki̱. Ye' kë̀ dë'bitu̱ a̱s a' se̱r bë̀rë ñita̱, e' skéie ye' dë'bitu̱ a' mukka̱ ñippök.  
\v 35 Ye' dë'bitu̱ a̱s ilà wëm ñippö̀ iyë́ ta̱, a̱s ilà busi ñippö̀ imì ta̱ ena a̱s iyàk ñippö̀ iyàk ta̱.  
\v 36 Es yamipa e̱kka döraë ñì bolökpaie ye' tté kue̱ki̱. 
\p  
\v 37 “Yi é̱na iyë́ ö imì dalër tkö̀ka̱ ie' é̱na ye' dalër e' tsa̱ta̱, ese kë̀ dö̀pa ye' ttökataie. Ñies yi é̱na ilà wëm ö ilà busi e' dalër tkö̀ka̱ ie' é̱na ye' dalër e' tsa̱ta̱, ese kë̀ dö̀pa ye' ttökataie.  
\v 38 Yi kë̀ e̱' chö̀ weinuk dö̀ ittèwa̱ krus mik ta̱ ise̱r we̱s ye' ttökata es, ese kë̀ dö̀pa ye' ttökataie.  
\v 39 Yi e̱' tsa̱tkak ittèwa̱ yöki̱, ese kë̀ ulà a̱ se̱ne michoë dö̀pa. Erë yi e̱' mettsa̱ ttèwa̱ ye' dalërmik, ese ulà a̱ se̱ne michoë döraë. 
\s1 We̱s Skëköl tö iské meraë se' a̱ 
\r (Marcos 9.41) 
\p  
\v 40 “Yi tö a' kiéwa̱ e̱r bua' wa, e' dör we̱s ye' kiéwa̱itö e̱r bua' wa es. Ñies yi tö ye' kiéwa̱ e̱r bua' wa, e' dör we̱s yi tö ye' patkë' e' kiéwa̱itö e̱r bua' wa es.  
\v 41 Yi tö Skëköl tteköl kiéwa̱ e̱r bua' wa Skëköl tteköl idir e' kue̱ki̱, e' ta̱ ese a̱ ì meraë Skëköl tö ittekölpa a̱, ese merdaë ñies. E' sù̱ yi tö s'se̱r yësyësë ese kiéwa̱ e̱r bua' wa ise̱rke yësyësë e' kue̱ki̱, e' ta̱ ese a̱ ì meraë Skëköl tö s'se̱r yësyësë esepa a̱, ese merdaë ñies.  
\v 42 Yi isie tö di' kakla ë̀ mé ye' ttökata ësela a̱ yè, ye' ttökata idir e' kue̱ki̱, e' ta̱ moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ese a̱ iské pato̱rdaë buaë.” 
\c 11  
\s1 Juan S'wöskuökwak ttökatapa e'pa de ilè chakök Jesús a̱ 
\r (Lucas 7.18-35) 
\p  
\v 1 Mik Jesús tö ittökatapa dabom eyök ki̱ böl (12) e'pa wöbla'wé̱ o̱ne, eta̱ ie' mía̱ ká̱ tso' tsi̱net ese a̱ s'wöbla'u̱k ena Skëköl ttè buaë e' pakök. 
\p  
\v 2 Juan S'wöskuökwak tso' wötëule s'wöto wé a̱, ee̱ ie' tö ì we̱ke Cristo tö e' tté ttsé. E' kue̱ki̱ ie' tö ittökatapa we̱lepa patké iska'.  
\v 3 Ie'pa tö ichaké ia̱: “¿Be' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie yëule idatse̱ e' ö yi skà panèia̱ sa' tö?” 
\p  
\v 4 Jesús tö ie'pa iu̱té: “A' yúne Juan ska' ta̱ ì ko̱s sué̱ a' tö, ì ko̱s ttsé a' tö, e' pakö́ne ie' a̱.  
\v 5 Ipakö́ ie' a̱ tö s'wöbla kë̀ wawër, esepa wöbla wawënene; s'kraulewa̱ kë̀ shko, esepa shkéne; wé̱pa kiri'we̱ke lepra tö, esepa buanene batse'nene; s'kukuö̀ kë̀ wattsër, esepa wattsënene; s'duowa̱ shke̱neka̱ne; ñies Skëköl ttè buaë e' pakane s'sia̱rëpa a̱.  
\v 6 ¡Yi kë̀ yöki̱ ye' sulune, ayëcha buaë ese!” 
\p  
\v 7 Mik ie'pa míyalne, eta̱ Jesús tö Juan tté pakémitke pë' a̱, ta̱ iché ie'pa a̱: “Mik a' dë'rö ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱ Juan sa̱u̱k, eta̱ ¿i̱ma a' e̱rbikö̀ wëm wé̱se suè̱mi a' tö? A' kë̀ dë'rö wëm ëse, ka̱bikeitsö̀ wì̱ a̱ dià a̱ we̱s kua'kö wöppè siwa̱' tö es, ese sa̱u̱k.  
\v 8 A' kë̀ dë'rö wëm ese sa̱u̱k, e' ta̱ ¿wëm wé̱se sa̱u̱k a' dë'rö? A' kë̀ dë'rö wëm e̱' paiö̀ datsi' bua'bua wa ese sa̱u̱k. A' wa̱ ijche̱r tö wé̱pa e̱' paiö̀ es esepa se̱rke blu' u a̱.  
\v 9 Erë ¿wëm wé̱se sa̱u̱k a' dë'rö? A' dë'rö wëm dör Skëköl tteköl ese sa̱u̱k. Ye' tö a' a̱ ichè tö moki̱ Juan dör Skëköl tteköl, erë ie' kë̀ dör ese ë̀. Ie' dör Skëköl tteköl tsa̱ta̱.  
\v 10 Skëköl yëkkuö ki̱ itso' kitule wé̱ Skëköl tö ichè wé̱ pairi'bitu̱itö idi' wa s'blúie e' a̱: 
\q1 ‘Ye' tso'tke ye' ttè pakökwak patkök be' yöki̱ ke̱we be' ñalé̱ yuök.’\f + \fr 11:10 \ft Malaquías 3.1\f* 
\m Skëköl ttè pakökwak e' dör Juan.  
\v 11 Moki̱, ye' tö a' a̱ ichè tö s'ditsö ulitane tso'tke dö̀ ikkë ta̱, e'pa shu̱a̱ kë̀ yi ku̱' Juan S'wöskuökwak tsa̱ta̱. Erë ì blúie Skëköl tso' e' a̱ wé̱ dör ësela shu̱te̱ë e' dör Juan tsa̱ta̱. 
\p  
\v 12 “Mik Juan S'wöskuökwak s'tsá̱ pautmi dö̀ ikkë ta̱, wé̱pa blúie Skëköl tso' esepa weirke sia̱rë. Pë' kësik suluë esepa é̱na ie'pa e̱wa̱kwa.  
\v 13 Ka̱m Juan tö s'pattö̀mi e' yöki̱ Skëköl ttekölpa ko̱s ena Moisés, e'pa tö iyë'bak tö Skëköl datse̱ se' blúie.  
\v 14 A' é̱na iklö'wa̱k es, e' ta̱ Juan dör Skëköl tteköl kiè Elías yëuletke tö idatskene e'.  
\v 15 ¡A' é̱na ye' ttö̀ ttsak, e̱'ma ikukueblö́ bua'ie! 
\p  
\v 16 “¿I̱ma a' chèmi ye' tö? ¿We̱s a' dör? A' dör we̱s ttè i' tö ichè es: Ala'rla tso' inuk u itöki̱. Sha̱bötspa a̱rke tai̱ë ta̱ icheke iyamipa a̱:  
\v 17 ‘Sa' tö pulë bla'wé̱, erë a' kë̀ klötëne'; sa' tö s'e̱riar ttseittsé, erë a' kë̀ i̱i̱ne'.’ \fig |src="3 LB00189b.tif" size="col" ref="Mt 11.17" \fig* 
\v 18 E' wà dör tö Juan de batsöta̱', blo' kë̀ yöta̱', ta̱ a' tö iché tö aknama tso' ie' a̱.  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱ ye' dör S'ditsö Alà, e' de kë̀ batsöta̱', blo' yeta̱', ta̱ a' ye' cheke tö ye' chkö̀ tai̱ë, ye' blo' yè tai̱ë ñies tö ye' dör inuköl shtökwakpa ena pë' sulusipa male̱pa, esepa sini'. A' tö ye' cheke es, erë isue̱rasö bulebök ta̱ tö wé̱pa se̱rke we̱s Skëköl siwé̱ tö ichè es esepa dör yësyësë.” 
\s1 Ká̱ mañat wakpa weirdaë sia̱rë 
\r (Lucas 10.13-15) 
\p  
\v 20 Eta̱ ká̱ wé̱pa ki̱ Jesús tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese o̱' tai̱ë ká̱ male̱pa tsa̱ta̱, e' wakpa kë̀ e̱r maneo̱ne Skëköl a̱. E' kue̱ki̱ ie' tö ie'pa ché ttè i' wa:  
\v 21 “A Corazín wakpa, a Betsaida wakpa, ¡wëstela i̱na a' ta̱! Ì kë̀ o̱r yi a̱ ese o̱' ye' tö tai̱ë a' wörki̱, erë a' kë̀ e̱r maneo̱ne. E' ú̱pa ye' tö Tiro ena Sidón wakpa wörki̱, e̱'ma ká̱ ia̱ia̱ë ie'pa e̱r maneo̱'bak. Ie'pa tö e̱riane datsi' a̱ja̱ë ië'ka̱bak, ñies ie'pa e̱' tkë'ka̱bak mulu̱chka ki̱ iwà kkachoie tö ie'pa e̱r mane'wé̱ Skëköl a̱.  
\v 22 E' kue̱ki̱ ye' tö ichè tö aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱, eta̱ a' wömerdattsa̱ weinuk tai̱ë shu̱te̱ Tiro ena Sidón wakpa tsa̱ta̱.  
\v 23 A Cafarnaúm wakpa, kë̀ a' tö ibikeitsök tö Skëköl wa̱ a' mi'mitse̱r ká̱ jaì a̱. Ie' tö a' patkerami diöshe̱t wé̱ s'wimblu weirke ee̱. Ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱yö tai̱ë a' wörki̱, erë a' kë̀ e̱r maneo̱ne. E' ú̱pa ye' tö Sodoma wakpa suluë wörki̱, e̱'ma ie'pa tso'ia̱ dö̀ ikkë ta̱.  
\v 24 E' kue̱ki̱ ye' tö ichè tö aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱, eta̱ a' wömerdattsa̱ weinuk tai̱ë shu̱te̱ Sodoma wakpa tsa̱ta̱.” 
\s1 A' ko̱s e̱rblö́ Jesús mik 
\r (Lucas 10.21-22) 
\p  
\v 25-26 Eta̱ Jesús tö iché: “A ye' Yë́, be' dör íyi ulitane tso' ká̱ jaì a̱ ena ká̱ i' a̱ e' Këköl. Ttè buaë blë'wa̱ be' tö pë' wa̱ siwa̱' jche̱r i̱ski̱ë ena e̱rbikö̀ tai̱ë esepa yöki̱, erë ikkachébö s'ësepala a̱. Es be' ki̱ ikiane, e' kue̱ki̱ be' tö iwé̱ es. E' kue̱ki̱ be' ki̱kéka̱yö.” 
\p  
\v 27 Jesús tté iYë́ ta̱ o̱ne ta̱ ichéitö pë' tso' ee̱ e'pa a̱: “Ye' Yë́ tö íyi ulitane méa̱t ye' ulà a̱. Ye' dör Skëköl Alà, kë̀ yi wa̱ ijche̱r moki̱ tö we̱s ye' dör, e' jche̱r ye' Yë́ ë̀ wa̱. Ñies kë̀ yi wa̱ ijche̱r moki̱ tö we̱s ye' Yë́ dör, e' jche̱r ye' ë̀ wa̱. Ñies wé̱pa a̱ ye' é̱na ikkachak esepa wa̱ ijche̱rmi.  
\v 28 A' e̱riarke tai̱ë, weirke sia̱rë íyi ulitane diki̱a̱ we̱s dalì e̱kke̱ë diki̱a̱ s'shtrirwa̱ es. A' shkö́ ye' ska', eta̱ a' e̱nuraë ye' batamik.  
\v 29-30 Ye' se̱r bë̀rë, ye' e̱r buaë, e' kue̱ki̱ a' e̱' tiú̱wa̱ ye' ttè diki̱a̱. Ttè wa ye' tö a' wöbla'we̱ke, e' kë̀ dör darërëë, e' kë̀ tö a' we'ikepa we̱s. E' kue̱ki̱ a' e̱' wöbla'ú̱ ye' wa ta̱ a' e̱nuraë buaë.” 
\c 12  
\s1 Jesús ttökatapa tö trigo wöiklée e̱no diwö a̱ 
\r (Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5) 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱, e̱no diwö a̱, Jesús dami trigo shu̱a̱ ta̱ ittökatapa dué bli wa̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tö trigo wöiklérami ta̱ ikatéramirakitö.  
\v 2 Mik fariseowakpa tö isué̱, eta̱ ie'pa tö iché Jesús a̱: 
\p —Isa̱ú̱, be' ttökatapa tso' ì kë̀ ké̱wö ta̱' wè̱ e̱no diwö a̱, ese u̱k. 
\p  
\v 3 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Ì o̱' David tö ká̱ ia̱ia̱ë ¿e' kë̀ a̱ritsule a' wa̱ Skëköl yëkkuö ki̱? Etökicha ta̱ ie' ena iklépa dué bli wa̱.  
\v 4 E' kue̱ki̱ ie' dewa̱ Skëköl wé a̱ ta̱ pan meule Skëköl a̱ e' klö'wé̱itö ta̱ iñéitö. Pan e' kë̀ ké̱wö ta̱' ñè ie' ena iklépa a̱, sacerdotepa ë̀ a̱ iké̱wö ta̱' ñè. Erë a' é̱na ia̱ne tö e' kë̀ dör suluë Skëköl wöa̱.  
\v 5 Ñies ¿a' kë̀ wa̱ ia̱ritsule ttè dalöiëno kit Moisés tö e' ki̱ tö erë́ sacerdotepa kaneblöke Skëköl wé a̱ e̱no diwö a̱, erë e' kë̀ wa ie'pa tö idalöse̱we̱ku̱'wa̱?  
\v 6 Ye' tö ichè a' a̱ tö í̱e̱rö se' dur eköl, e' dör Skëköl wé tsa̱ta̱.  
\v 7 Skëköl tö iyë' iyëkkuö ki̱: ‘Iyiwak jchëule mè ye' a̱, e' kë̀ kiane ye' ki̱. Ye' ki̱ ikiane tö a' ñì sa̱ù̱ e̱r sia̱rë wa.’\f + \fr 12:7 \ft Oseas 6.6\f* Ttè e' wà a̱núpa a' é̱na moki̱ë, e̱'ma kë̀ s'ki̱ ì nuí̱ ta̱' ese kë̀ kkatepa a' tö.  
\v 8 Ye' dör S'ditsö Alà, e' wa̱ ka̱wö ta̱' ichök tö ì dör buaë ö ì dör suluë wè̱ e̱no diwö a̱. 
\s1 Jesús tö wëm eköl ulà siulewa̱ e' bua'wé̱ne 
\r (Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11) 
\p  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús dewa̱ ie'pa ñì dapa'wo̱ wé a̱.  
\v 10 Eta̱ ee̱ wëm tkër eköl ulà etk siulewa̱. Ie'pa é̱na Jesús kkatak ilè ki̱ e' kue̱ki̱ ie' a̱ ichakérakitö: 
\p —¿I̱ma be' tö ibikeitsè? ¿Ka̱wö meule se' a̱ Moisés ttè a̱ s'bua'wo̱ne e̱no diwö a̱ ö au? 
\p  
\v 11 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' obeja a̱nemi etö ka̱uk a̱ e̱no diwö a̱, e' ta̱ a' miraë iyöktsa̱.  
\v 12 E' yita̱ se' tue̱ta̱' tai̱ë obeja tsa̱ta̱, e' kue̱ki̱ ka̱wö tso' se' a̱ s'ki̱moie e̱no diwö a̱. 
\p  
\v 13 Eta̱ ie' tö iché wëm ulà siulewa̱ e' a̱: 
\p —Be' ulà shu̱lö́ö. 
\p Ta̱ ie' ulà shu̱lée ta̱ ibuanene buaë we̱s iulà iët es.  
\v 14 Fariseowakpa e̱' yéttsa̱ ta̱ ileritsérakitö “¿we̱s sö Jesús ttèwa̱mi?” 
\s1 Jesús dör Skëköl kanè méso bua'ie e' 
\p  
\v 15 E' jche̱newa̱ Jesús wa̱, e' kue̱ki̱ ie' mía̱ bánet. Tai̱ë pë' dami ie' itöki̱ e'pa shu̱a̱ ikirirkerak e'pa ko̱s bua'wé̱ne ie' tö.  
\v 16 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Kë̀ ye' tté pparka̱.  
\v 17 Ie' tö iché ie'pa a̱ es a̱s iwà tkö̀ we̱s Skëköl tteköl kiè Isaías tö iyë' es, e' tö iyë' i' es: 
\q1  
\v 18 Skëköl tö ichè: “I' dör ye' kanè méso shu̱kit ye' tö, 
\q1 e' dalër tai̱ë ye' é̱na, ie' wër ye' wa buaë shu̱te̱. 
\q1 Ye' Wiköl meraëyö ie' a̱, 
\q1 ta̱ ie' tö se̱ne yësyësë wà pakeraë ká̱ ulitane wakpa a̱. 
\q1  
\v 19 Ie' se̱rdaë bë̀rë. Kë̀ yi wöñaktkepa ie' tö. 
\q1 Kë̀ ì chepa ie' tö a̱neule. Kë̀ yi tö ie' ttö̀ ttsepa ñala̱ ki̱. 
\q1  
\v 20 S'weirke sia̱rë, esepa kë̀ kí̱ we'ikepa ie' tö, 
\q1 Se' kë̀ diché ta̱'ia̱ esepa ki̱meraë ie' tö 
\q1 dö̀ mik ie' e̱' alöraka̱ ì sulu ko̱s ki̱ se̱ne yësyësë wa eta̱. 
\q1  
\v 21 Ká̱ ulitane wakpa tö ie' ë̀ paneraë e̱' tsa̱tkoie.”\f + \fr 12:21 \ft Isaías 42.1-4\f* 
\s1 Fariseowakpa tö Jesús kkaté 
\r (Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23; 12.10) 
\p  
\v 22 Eta̱ ie'pa wa̱ wëm eköl a̱ aknama tso' ese debitu̱ Jesús ska', e' kë̀ wöbla wawër, kë̀ tto. Jesús tö ibua'wé̱ne ta̱ iwöbla wawënene ñies ittéka̱ne.  
\v 23 Ie'pa ko̱s tkirulune iweblök ta̱ iñi chakérak: “¿A' ichè wí̱ dör s'blú bak David, e' aleri?” 
\p  
\v 24 Mik ì ché ie'pa tö, e' ttsé fariseowakpa tö, eta̱ ie'pa tö iché: “Beelzebú dör bë́, e' diché wa ie' tö ie'pa trë'we̱keyal.” 
\p  
\v 25 Erë ì bikeitseke ie'pa tö e' sué̱wa̱itö, e' kue̱ki̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p “S'se̱rke ká̱ etkë̀ ki̱ e' ñì blabatsélor ñippök ñita̱, kë̀ wöklör, e' ta̱ ie'pa wákpa ë̀ ñì e̱u̱rawa. Ñies ñì yamipa e̱' kéka̱ ñippök ñita̱, kë̀ wöklör, e' ta̱ ie'pa mir wa'k ë̀me.  
\v 26 Es ñies Satanás mú tö iklépa trë'wè̱yal, e' ta̱ ie' tso' ñippök iwakpa ë̀ ta̱. ¿We̱s ì blúie ie' tso' e' se̱rmiia̱?  
\v 27 Ye' tö aknamapa trë'ú̱payal Beelzebú diché wa, e' ta̱ ¿yi diché wa a' klépa tö itrë'wè̱miyal? Ie'pa kë̀ a̱ itrënukyal Beelzebú diché wa, e' kue̱ki̱ ¿we̱s a' tö ye' kkatèmi tö ye' tö itrë'we̱keyal Beelzebú diché wa? A' wák klépa tö iwà kkacheraë tö a' ttè kë̀ dör moki̱.  
\v 28 Ye' tö aknamapa trë'wé̱yal Skëköl Wiköl diché wa, e' ta̱ e' wà kiane chè tö ì blúie Skëköl tso', e' ké̱wö detke a' a̱. 
\p  
\v 29 “¿We̱s yi mi'miwa̱ wëm diché tai̱ë\f + \fr 12:29 \fk Wëm diché tai̱ë: \ft E' wà kiane chè Satanás. Jesús dör wé̱ dör ie' íyi ekibleke e'.\f* ese u a̱ ie' íyi ekiblök ka̱m ie' tö iwák maù̱wa̱ e' yöki̱? Es ë̀me iíyi ekiblërmi. 
\p  
\v 30 “Yi kë̀ a̱ ye' dör bua', ese dör ye' bolök. Yi kë̀ tö ye' ki̱mè imale̱pa tsu̱kbitu̱ Skëköl ska', ese tö ie'pa po'we̱kemi. 
\p  
\v 31 “E' kue̱ki̱ ye' tö ichè tö ì sulu ko̱s wambleke a' tö ñies Skëköl chè sulu ko̱s e' nuí̱ olo'yèmiitö a' ki̱. Erë yi tö Wiköl Batse'r ché suluë, e' nuí̱ kë̀ olorpa iki̱.  
\v 32 Ñies yi tö ye' dör S'ditsö Alà, e' ché suluë, e' nuí̱ olo'yèmi Skëköl tö iki̱. Erë yi tö Wiköl Batse'r ché suluë e' nuí̱ kë̀ olorpa iki̱ i̱'ñe ta̱ ñies aishkuö ta̱. 
\s1 Kal buaë ena kal suluë 
\r (Lucas 6.43-45) 
\p  
\v 33 “Kal wërkewa̱ iwö ki̱. Kal buaë, ese wö dör buaë; kal sulu, ese wö dör sulu.  
\v 34 ¡A' dör suluë we̱s tkabë̀ chö́k es! A' e̱r dör suluë, ¿we̱s a' ttö̀mi buaë? Ì bikeitsekesö, e' ë̀ chekesö.  
\v 35 Wëm dör buaë ese se̱rke buaë, ttö̀ yësyësë ie' e̱r dör buaë e' kue̱ki̱. Wëm dör suluë, ese se̱rke suluë, ttö̀ suluë ie' e̱r dör suluë e' kue̱ki̱.  
\v 36 Ye' tö a' a̱ ichè tö aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱ e' ké̱wö de, eta̱ ttè sulu chè a' ulitane tö shabatshabat e' ki̱ a' wöchakirdaë.  
\v 37 A' wakpa ttè wa a' shu̱lirdaë. A' tö ttè buaë cheke, e' ta̱ Skëköl tö icheraë tö kë̀ a' ki̱ ì nuí̱ ta̱'. Erë a' tö ttè sulu cheke, e' ta̱ ie' tö icheraë tö a' ki̱ nuì̱ tso'.” 
\s1 Fariseowakpa tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese kié suè̱ 
\r (Marcos 8.12; Lucas 11.29-32) 
\p  
\v 38 Eta̱ fariseowakpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa we̱lepa tö iché Jesús a̱: 
\p —Ì kë̀ o̱r yi a̱ ese ú̱ sa' a̱ iwà kkachoie tö moki̱ be' patkë'bitu̱ Skëköl tö. 
\p  
\v 39 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' dör pë' suluë e' kë̀ tö Skëköl dalöiè we̱s trër wakpa kë̀ tö imaso dalöiè es. A' tö ye' a̱ ikié tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese u̱yö iwà kkachoie tö moki̱ Skëköl tö ye' patkë'bitu̱. Erë ye' tö ilè we̱raë etökicha ë̀me iwà kkachoie e' dör we̱s ibak Jonás dör Skëköl tteköl e' ta̱ es.  
\v 40 Ie' se̱ne' nima bërie e' shu̱a̱ döka̱ ká̱ mañat ñië nañeë, es ñies ye' dör S'ditsö Alà, e' se̱rdaë íyök shu̱a̱ ká̱ mañat ñië nañeë.  
\v 41 Mik Jonás tö Nínive wakpa paut, eta̱ ie'pa e̱r maneo̱' Skëköl a̱. Erë i̱'ñe ta̱ ye' dur í̱e̱ e' dör ie' tsa̱ta̱, erë a' kë̀ e̱r mane'ù̱ Skëköl a̱. E' kue̱ki̱ aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱, eta̱ Nínive wakpa e̱' köraka̱ ie' wörki̱ a' kkatök.  
\v 42 Aishkuö ta̱ mik a' wöchakirketke a' nuì̱ ki̱, eta̱ alaköl datse̱ ká̱ bánet diwö tskirke e' o̱'mik, bak iká̱ blúie, e' e̱' köraka̱ ie' wörki̱ a' kkatök tö a' dör pë' suluë. Ká̱ ia̱ia̱ë alaköl e' dë'bitu̱ datse̱ ka̱mië se' blú bak Salomón wa̱ íyi jche̱r tai̱ë e' ttö̀ ki̱ttsök. Erë i̱'ñe ta̱ ye' dur a' shu̱a̱ e' dör Salomón tsa̱ta̱, erë a' kë̀ tö ye' ttö̀ iu̱tè. E' kue̱ki̱ alaköl e' tö a' kkateraë. 
\s1 Wimblu sulusi dene wëm a̱ 
\r (Lucas 11.24-26) 
\p  
\v 43 “Mik wimblu sulusi trëneshkar yile a̱, eta̱ imía̱ ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi ku̱' ese ska'. Ie' tso' ká̱ yulök se̱noie erë kë̀ ie' wa̱ iku̱ne. E' kue̱ki̱ ie' ibikeitsè:  
\v 44 ‘Ye' mía̱ne wé̱ ye' trëneshkar ee̱ se̱nuk.’ Mik ie' demine wëm e' a̱, eta̱ ie' tö isué̱ tö wëm dör we̱s u shu̱iriule buaë maneneë kë̀ a̱ yi ku̱' es.  
\v 45 Eta̱ ie' mía̱ iyamipa kí̱ yulök döka̱ kul suluë shu̱te̱ ie' tsa̱ta̱ ta̱ ie'pa ko̱s de se̱nuk wëm e' a̱. Wëm e' mía̱ne suluë shu̱te̱ ke̱net tsa̱ta̱. Es iwamblërdaë a' dör pë' sulusipa e'pa ta̱.” 
\s1 Jesús mì ena iëlpa debitu̱ ie' weblök 
\r (Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21) 
\p  
\v 46 Jesús ttökeia̱ pë' ta̱ e' shu̱a̱ ie' mì ena iëlpa ena ikutapa e'pa iëte̱r u'rki̱. Ie'pa ttak ie' ta̱.  
\v 47 Yile tö ibiyö́ ché ie' a̱: 
\p —Be' mì ena be' ëlpa ena be' kutapa e'pa shkö̀ be' weblök. 
\p  
\v 48 Erë Jesús iiu̱té: 
\p —¿Yi dör ye' mì ena ye' ëlpa ena ye' kutapa? 
\p  
\v 49 Eta̱ Jesús tö ie' a̱ ittökatapa kkaché ulà wa ta̱ ichéitö: 
\p —Isa̱ú̱, ie'pa dör we̱s ye' mì ena ye' ëlpa ena ye' kutapa es.  
\v 50 Yi se̱rke we̱s ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' ki̱ ikiane es, esepa dör we̱s ye' ël ena ye' kutà ena ye' mì es. 
\c 13  
\s1 Të kuatkökwak tté 
\r (Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8) 
\p  
\v 1 E' ë̀ diwö wa Jesús e̱' yéttsa̱ u a̱ mía̱ batsöri kkömik ta̱ ee̱ ie' e̱' tkése̱r.  
\v 2 Pë' debitu̱ tai̱ë ie' ska', e' kue̱ki̱ ie' e̱' iéka̱ kanò a̱ ta̱ ee̱ ie' e̱' tkése̱r ie'pa wöbla'u̱k. Ie'pa ulitane a̱te̱ ká̱ sí ki̱ batsöri kkömik.  
\v 3 Ie' tö ttè tsa̱ki̱ë kleé ie'pa a̱. E' et dör i' es: “Wëm eköl mía̱ të kuatkök ppé ululu ë̀me\f + \fr 13:3 \fk të kuatkök ppé ululu: \ft E' ké̱wö ska' ta̱ pë' wöblar të kuatkök wö ppélur të ko̱s e' ki̱.\f* 
\v 4 Mik ie' tso' iwö ppök, eta̱ ditsöwö we̱le a̱newa ñala̱ ska' ta̱ dù debitu̱ tö ikatéwa.  
\v 5 Ditsöwö we̱le a̱newa áklo a̱ wé̱ íyök kë̀ ta̱' tai̱ë ese ska'. Íyök kë̀ ta̱' tai̱ë, e' kue̱ki̱ bet ta̱ itskineka̱.  
\v 6 Erë kë̀ iwí kicha ta̱' tai̱ë, e' kue̱ki̱ mik dìba a̱neka̱ iki̱ eta̱ isinewa̱.  
\v 7 Ditsöwö we̱le a̱newa dika'chka shu̱a̱. Dika'chka ena ditsöwö talane ñita̱, erë dika'chka e̱' aléka̱ iki̱.  
\v 8 Erë ditsöwö we̱le a̱newa íyök bua'bua ki̱, e' tskine talane wöne buaë. We̱le wöne döka̱ cien eyök (100) elka elka, we̱le dabom teryök (60), we̱le dabom mañayök (30).  
\v 9 ¡A' é̱na ye' ttö̀ ttsak, e̱'ma ikukueblö́ bua'ie!” 
\s1 Ì kue̱ki̱ Jesús tö s'wöbla'we̱ke kleaule 
\r (Marcos 4.10-12; Lucas 8.9-10) 
\p  
\v 10 Eta̱ Jesús ttökatapa debitu̱ ie' ska' ta̱ ichakérakitö ia̱: “¿Ì kue̱ki̱ be' tö ie'pa wöbla'we̱ke kleaule?”  
\v 11 Ie' tö ie'pa iu̱té: “Ì blúie Skëköl tso' e' tté blëulewa̱ e' ké̱wö menea̱t a' a̱ wà jche̱noie, erë pë' male̱pa a̱ kë̀ imenea̱t es.  
\v 12 Yi wa̱ ttè e' jche̱r ese a̱ imerdaë a̱s ie' wa̱ ikí̱ jche̱r bua'ie. Erë yi kë̀ é̱na ia̱nak, ese wa̱ ì jche̱r bërëbërë e' yerattsa̱ne iyöki̱.  
\v 13 Ì we̱ke ye' tö e' sue̱ke ie'pa tö, erë ie'pa kë̀ é̱na iwà a̱ne. Ì cheke ye' tö e' ttseke ie'pa tö, erë ie'pa kë̀ tö ittseku̱' e̱r moki̱ wa, ie'pa kë̀ é̱na iwà iu̱tak. E' kue̱ki̱ ye' ka̱paköke ie'pa ta̱ es.  
\v 14-15 Es iwà tköke ie'pa ta̱ we̱s Skëköl tteköl kiè Isaías tö iyë' es, e' tö iyë' i' es: 
\q1 ‘Ká̱ i' wakpa e̱r mía̱ darërë, kë̀ ì dë'wa̱ia̱. 
\q1 Ie'pa kukuöña wötéwa̱ darërë a̱s kë̀ iwattsër, 
\q1 ie'pa tö iwöbla tsi̱miwé̱wa̱ a̱s kë̀ iwawër. 
\q1 Ie'pa tö iwé̱ es a̱s ie'pa kë̀ é̱na iwà a̱r, a̱s ie'pa kë̀ e̱r mane'ù̱ ye' ska' ta̱ ye' tö ie'pa bua'wè̱. 
\q1 E' kue̱ki̱ ie'pa tö ittseraë je', erë kë̀ ie'pa é̱na iwà a̱rpa, 
\q1 ie'pa tö isue̱raë je', erë kë̀ ie'pa tö iklö'we̱pa.’\f + \fr 13:14-15 \ft Isaías 6.9-10\f* 
\m Es Isaías tö iyë'. 
\p  
\v 16 “Erë a' wöbla wawër buaë, a' kukuöña wattsër buaë, e' kue̱ki̱ ayëcha buaë a'.  
\v 17 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö Skëköl ttekölpa tai̱ë ena ká̱ ia̱ia̱ë s'bak se̱r yësyësë e'pa tö ì sué̱ a' tö ena ì ttsé a' tö e' kkeyë' sia̱rë suè̱ ena ttsè, erë ie'pa kë̀ wa̱ isu̱ne ittsë̀ne. 
\s1 Të kuatkökwak tté e' wà paké Jesús tö 
\r (Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15) 
\p  
\v 18 “Ittsö́, ì kleéyö të kuatkökwak tté wa, e' wà pakekeyö a' a̱.  
\v 19 Pë' we̱lepa ta̱ itkö̀mi we̱s ditsöwö a̱rwa ñala̱ ska' es. Esepa tö ì blúie Skëköl tso' e' tté ttsé, erë ie'pa kë̀ é̱na iwà a̱ne. Bë́ de ta̱ ttè buaë yéttsa̱ ie'pa e̱r a̱.  
\v 20 We̱lepa skà ta̱ itkö̀mi we̱s ditsöwö a̱rwa áklo a̱ es. Esepa tö Skëköl ttè ttsé ta̱ iklö'wé̱rakitö ttsë'ne buaë wa.  
\v 21 Erë ie'pa kë̀ wì kicha ta̱' tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa tö iklö'wé̱ ekuölö ë̀. Mik ie'pa weinemitke Skëköl ttè kue̱ki̱, eta̱ ie'pa a̱nemine bet.  
\v 22 We̱lepa skà ta̱ itkö̀mi we̱s ditsöwö a̱rwa dika'chka shu̱a̱ es. Esepa tö Skëköl ttè ttsé, erë ie'pa tö íyi tso' ká̱ i' ki̱ ese bikeitseke kibiie. Ie'pa e̱r me'rie inuköl ki̱ ena ì tso' ká̱ i' ki̱ tö s'ttsë'we̱ke buaë ese ki̱. E' ko̱s tö Skëköl ttè kui'wé̱wa̱ ie'pa e̱r a̱ ta̱ kë̀ idë'ttsa̱ buaë we̱s ikiane es.  
\v 23 Erë we̱lepa skà ta̱ itkö̀mi we̱s ditsöwö a̱rwa íyök bua'bua ki̱ es. Esepa je' tö Skëköl ttè ttsé ta̱ iwà a̱ne buaë ie'pa é̱na ta̱ iwà dettsa̱ buaë we̱s ikiane es. Ie'pa dör we̱s íyi kuá wör buaë es we̱le wöne döka̱ cien eyök (100), we̱le dabom teryök (60), we̱le dabom mañayök (30).” 
\s1 Ka̱kö kua̱'ki̱ tkëne trigo shu̱a̱ e' tté 
\p  
\v 24 Jesús tö ttè skà kleéne ie'pa a̱ i' es: “Ì blúie Skëköl tso' e' ta̱ itköke we̱s itka wëm eköl tö trigowö kuatké iká̱ a̱ e' ta̱ itka es.  
\v 25 Nañewe ie'pa kapolur e' dalewa ibolök debitu̱ eköl ka̱kö dör trigo su̱ë ese wö kuatké trigo shu̱a̱ ta̱ iwák mía̱.  
\v 26 Mik trigo wöne, eta̱ iwënewa̱ tö ñies ka̱kö kua̱'ki̱ tso'.  
\v 27 Ikanè mésopa mía̱ ta̱ iché kanè wák a̱: ‘A këkëpa, be' tö trigowö bua'bua kuatké be' ká̱ a̱ ta̱ ¿we̱s e' a̱ ka̱kö kua̱'ki̱ tso'?’  
\v 28 Ie' tö ie'pa iu̱té: ‘Ye' bolök we̱le tö iwamblé ye' ki̱.’ Ie'pa tö ie' a̱ ichaké: ‘¿Be' ki̱ ikiane tö sa' mi' ka̱kö ñe' yökulur?’  
\v 29 Erë ie' tö ie'pa iu̱té: ‘Au, imúa̱t es. A' tö ka̱kö yéttsa̱ e' ta̱ trigo yërttsa̱mi ita̱ ñies.  
\v 30 Imúa̱t a̱s italar ñita̱ dö̀ mik itërketke eta̱. E' wa ye' tö itökwakpa patkeke ka̱kö tök ke̱we muè̱ eyök eyök ña'wè̱wa bö' a̱. E' ukuöki̱ ta̱ ye' tö trigowö tök patkeke blè wé̱ ye' iyiwö blöke e' wé a̱.’ ” 
\s1 Mostaza wö tté 
\r (Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-19) 
\p  
\v 31 Ttè skà kleéne Jesús tö ie'pa a̱ i' es: “Ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s mostaza wö kuatkèsö ká̱ a̱ es.  
\v 32 E' wö dör tsirlala iyiwö ulitane diki̱a̱. Erë mik italane ta̱ e' dör íyi kuá tsitsir ulitane tsa̱ta̱. E' mía̱ kalie ta̱ dù datse̱ u yuök iulà tsa̱ka̱.” 
\s1 Pan wölöwo̱ka̱ tté 
\r (Lucas 13.20-21) 
\p  
\v 33 Jesús tö ie'pa a̱ ttè skà kleéne i' es: “Ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s pan wölöwo̱ka̱ wötué tayë tö harinachka mañayök a̱ es. E' tö harinachka e' ko̱s wölöwé̱ka̱ tai̱ë.” 
\s1 Jesús tö s'wöbla'we̱ke kleaule 
\r (Marcos 4.33-34) 
\p  
\v 34 Ttè e' ko̱s kleé Jesús tö ie'pa a̱. Moki̱ ie' kë̀ wa̱ ì pakane ie'pa a̱ kë̀ kleaule.  
\v 35 Ie' tö s'wöbla'wé̱ es, e' wa ì yë'bak Skëköl tteköl eköl tö e' wà tka, e' dör i' es: 
\q1 “Ye' tö s'wöbla'we̱raë kleaule. 
\q1 Ttè tso' blëule ká̱ ia̱ia̱ë ká̱ i' yöne e'ta̱mi, 
\q1 ese kkacherayö ie'pa a̱.”\f + \fr 13:35 \ft Salmo 78.2\f* 
\m Es Skëköl tteköl tö iyë'. 
\s1 Ka̱kö kua̱'ki̱ tté e' wà paké Jesús tö 
\p  
\v 36 Eta̱ Jesús e̱' chéa̱t pë' a̱ ta̱ imía̱ u a̱. Ittökatapa de ie' ska' ta̱ iché ie' a̱: “Ka̱kö kua̱'ki̱ wakleébö, e' wà pakö́ sa' a̱.”  
\v 37 Ie' tö ie'pa a̱ iché: “Yi tö trigowö kuatké, e' dör ye' dör S'ditsö Alà e'.  
\v 38 Të wé̱ ki̱ ikuatkëne e' dör ká̱ i'. Trigowö e' dör wé̱pa blúie Skëköl tso' esepa. Ka̱kö kua̱'ki̱ e' dör wé̱pa dör bë́ icha esepa.  
\v 39 Ibolök tö ka̱kö kua̱'ki̱ kuatké e' dör bë́ ë̀. Ilir ké̱wö e' dör ká̱ i' e̱rkewatke e' ké̱wö. Itökwakpa e'pa dör Skëköl biyöchökwakpa.  
\v 40 We̱s ie'pa tö ka̱kö kua̱'ki̱ yéttsa̱ u̱yéwa̱ bö' a̱, es itköraë ká̱ i' e̱rkewatke eta̱.  
\v 41 E' ké̱wö ska' ta̱ ye' dör S'ditsö Alà e' döraë íyi ulitane blúie da'a̱ie. Ye' tö ye' biyöchökwakpa patkeraë wé̱pa tö o̱'ka keke ì sulu wamblök ena wé̱pa e̱' wamblö̀ sulu esepa ko̱s shtökka̱.  
\v 42 Ie'pa u̱yerawa̱rakitö bö' tai̱ë a̱, ee̱ i̱u̱rarak ñies ikà yilitdawa̱rak iweir kue̱ki̱.  
\v 43 Erë s'se̱r yësyësë, esepa dalöburdaë we̱s diwö es wé̱ S'yë́ tso' ie'pa blúie ee̱. ¡A' é̱na ye' ttö̀ ttsak, e̱'ma ikukueblö́ bua'ie! 
\s1 Íyi tuè̱ darërëë blëulewa̱ e' tté 
\p  
\v 44 “Ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s íyi tuè̱ darërëë ese blëulewa̱ yile ká̱ a̱ es. E' kué̱ wëm eköl tö ta̱ e' tö ie' ttsë'wé̱ buaë. E' kue̱ki̱ ie' tö ibléwa̱ne ta̱ imía̱ ta̱ ì ko̱s tso' iwa̱, e' watué̱ttsa̱itö. E' ské wa ie' tö ká̱ e' tué̱. Es íyi tuè̱ darërëë e' de ie' ulà a̱. 
\s1 Ákwöla bua'bua tuè̱ darërëë e' tté 
\p  
\v 45 “Ñies ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s ákwöla bua'bua yuleke íyi watau̱kwak eköl tö tuè̱ es.  
\v 46 E' tö ákwöla bua'bua ichö́k tuè̱ darërëë shu̱te̱ ese kué̱wa̱ ta̱ imía̱ ta̱ ì ko̱s tso' iwa̱ e' watué̱ttsa̱itö. E' ské wa ie' tö ákwöla bua'bua e' tué̱ttsa̱. 
\s1 Kla' tté 
\p  
\v 47 “Ñies ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s kla' u̱yé wëpa we̱lepa tö dayë a̱ es. E' tö nima klö'wé̱ tai̱ë tsa̱ki̱ë buaë ena suluë.  
\v 48 Mik ie'pa tö kla' yéttsa̱ ká̱ sí ki̱ ta̱ ie'pa e̱' tulése̱r nima shu̱shtök; ibua'bua iéka̱ kkö́ a̱ ta̱ isulusi u̱yémi bánet.  
\v 49 Es itköraë mik ká̱ i' e̱rkewatke eta̱. Skëköl biyöchökwakpa bitu̱raë s'shu̱shtök; s'sulusipa michoë bánet, s'se̱r yësyësë michoë bánet.  
\v 50 S'sulusipa ko̱s u̱yerawa̱ Skëköl biyöchökwakpa tö bö' tai̱ë e' a̱, ee̱ ie'pa i̱u̱raë sia̱rë, kà yilitdawa̱ iweir kue̱ki̱.” 
\s1 Íyi pa̱'a̱li̱ ena íyi këchke e' tté 
\p  
\v 51 Jesús tö ittökatapa a̱ ichaké: 
\p —¿Ttè ekkë ko̱s wà a̱ne a' é̱na? 
\p  
\v 52 Ie'pa iiu̱té: 
\p —Tö́. 
\p Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —E' kue̱ki̱ mik s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ese eköl e̱' yué buaë ì blúie Skëköl tso' e' tté wa, eta̱ ie' tö s'wöbla'wè̱mi buaë ttè këchke wa ñies ttè pa̱'a̱li̱ wa. Ie' dör we̱s u wák wa̱ íyi tso' blëule iblo a̱ es. Ese wa̱ ijche̱r mik ta̱ ikëchke ö ipa̱'a̱li̱ kiane yèttsa̱ s'male̱pa ki̱moie. 
\s1 Nazaret wakpa tö Jesús watéttsa̱ 
\p  
\v 53 Mik Jesús ttè kleé o̱ne, eta̱ imía̱  
\v 54 demi Nazaret, e' dör ie' wák ká̱. Ee̱ ie' tö s'wöbla'wé̱mitke judiowak ñì dapa'wo̱ wé tso' ee̱ e' a̱. We̱s ie' tö ie'pa wöbla'we̱ke e' tö ie'pa tkiwé̱wa̱. Ie'pa tö iché ñì a̱: 
\p —¿Wé̱ ie' e̱' yué ttè tai̱ë ekkë wa? ¿We̱s ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱ ie' tö buaë?  
\v 55 ¿Ie' wí̱ yë́ kë̀ dör se' íyi yuök kaltak wa e'? ¿Ie' mì kë̀ dör María? ¿Ie' ëlpa kë̀ dör Santiago, José, Simón ena Judas?  
\v 56 ¿Ñies ie' kutapa kë̀ se̱rku̱' se' shu̱a̱? Eta̱ ì ko̱s we̱ke ie' tö ¿wé̱ e' bite̱ ie' wa̱? 
\p  
\v 57 Ie'pa kë̀ é̱na ie' ttè klö'wa̱k. Erë ie' iché ie'pa a̱: 
\p —Ká̱ wa'ñe Skëköl tteköl dalöiërta̱', erë iwák ká̱ ki̱ ena iwák u a̱ ee̱ kë̀ idalöiërta̱'. 
\p  
\v 58 Ie'pa kë̀ e̱rblëne ie' mik, e' kue̱ki̱ ì kë̀ o̱r yi a̱ ese kë̀ o̱ne ie' wa̱ tai̱ë ee̱. 
\c 14  
\s1 Juan S'wöskuökwak köte̱wa̱ 
\r (Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9) 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ Herodes dör Galilea blú, e' tö Jesús tté ttsé,  
\v 2 e' kue̱ki̱ ie' tö iché ikanè mésopa a̱: “Wëm ñe' dör Juan S'wöskuökwak shke̱neka̱ne e'. E' kue̱ki̱ ie' wa̱ diché tso' ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wo̱ie.” 
\p  
\v 3 Herodes tö Juan klö'u̱kwa̱ patkë' wötë'wa̱itö s'wöto wé a̱, e' kue̱ki̱ ie' tö Jesús ché es. Ie' se̱ne' Herodías ta̱, e' dör ie' ël kiè Felipe e' alaköl.  
\v 4 E' yë' Juan tö ie' a̱: “Kë̀ be' ka̱wö ta̱' se̱nuk be' ël alaköl ta̱.” E' kue̱ki̱ Herodes tö Juan wötökwa̱ patkë'. 
\p  
\v 5 Herodes é̱na Juan ttakwa̱ erë ie' suane pë' yöki̱, ie'pa tö iklö'wé̱ tö Juan dör Skëköl tteköl e' kue̱ki̱.  
\v 6 Erë mik Herodes tö iduéswö ké̱wö tkö'we̱ke, eta̱ Herodías alà busi e' klöté s'kiule tso' tai̱ë e'pa wörki̱. E' wër buaë Herodes wa.  
\v 7 E' kue̱ki̱ ie' tö iché ie' a̱ yësyësë Skëköl wörki̱: “Moki̱ ye' tö ichè, ì kiè be' tö ye' a̱, e' meraëyö be' a̱.”  
\v 8 Eta̱ ie' tö iché Herodes a̱ we̱s imì tö ie' a̱ iyë' es: 
\p —Juan S'wöskuökwak ttökwa̱ patkö́ ta̱ iwökir mú ye' a̱ kulë' a̱ iwà kkachoie tö moki̱ ittéwa̱rakitö. 
\p  
\v 9 Eta̱ blu' Herodes e̱rianeka̱ tai̱ë, erë ie' tö ittè métke s'kiule tso' e'pa kukua, e' kue̱ki̱ ie' tö iké̱wö mé.  
\v 10 Ie' tö Juan kuli' tökök patké s'wöto wé a̱.  
\v 11 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa wa̱ iwökir debitu̱ kulë' a̱ mé busi a̱ ta̱ ie' tö imé imì a̱. 
\p  
\v 12 Juan ttökatapa de ta̱ inú tsé̱mirakitö wötéwa̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa mía̱ ta̱ ibiyö́ ché Jesús a̱. 
\s1 Pë' döka̱ mil ske̱yök e' tié Jesús tö 
\r (Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17; Juan 6.1-14) 
\p  
\v 13 Mik Jesús tö biyö̀ e' ttsé, eta̱ ie' mía̱ kanò ki̱ ekörla bánet wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ese ska'. Mik pë' wa̱ ijche̱newa̱ tö ie' mía̱, eta̱ ie'pa míyal itöki̱ batsöri kkömik klö̀ wa.  
\v 14 Mik Jesús e̱' yéttsa̱ kanò a̱, eta̱ pë' tso' tai̱ë ipanuk e' sué̱itö. Ie'pa sué̱itö e̱r sia̱rë wa. S'kirirke ko̱s demi ie'pa wa̱ e' bua'wé̱itö.  
\v 15 Ká̱ tuirketke, e' kue̱ki̱ ittökatapa de ie' ska' ta̱ ichérakitö ie' a̱: 
\p —Ká̱ de tsá̱li̱, kë̀ yi se̱rku̱' í̱e̱. Ie'pa yuö́mi a̱s ie'pa mi' pë' se̱rke tsi̱net ee̱ ilè ta̱u̱k ñè. 
\p  
\v 16 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Ie'pa kë̀ ka̱wöta̱ mi'kyal; ie'pa tiö́ a' tö. 
\p  
\v 17 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Pan ske̱l ena nima bötö e' ë̀ tso' sa' wa̱. 
\p  
\v 18 Ie' tö iché: 
\p —Itsú̱bitu̱ ña. 
\p  
\v 19 Eta̱ ie' tö pë' ké e̱' tulökse̱r i̱ski̱ ta'tsi ki̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö pan ske̱l ena nima bötö e' klö'wé̱ ta̱ iká̱ sué̱ ká̱ jaì a̱ ta̱ wëstela chéitö Skëköl a̱. Ta̱ pan blatéitö mé ittökatapa a̱ a̱s ie'pa tö iwatiö̀ pë' a̱.  
\v 20 Ie'pa ulitane chké de wë'. Ibata a̱te̱ e' shtérakitö iëne döka̱ kkö́la dabom eyök ki̱ bök.  
\v 21 Ie'pa chké e'pa döka̱ mil ske̱yök (5.000) wëpa ë̀, alakölpa ena ala'rla kë̀ shta̱ne. 
\s1 Jesús shké di' kí̱ 
\r (Marcos 6.45-52; Juan 6.16-21) 
\p  
\v 22 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús tö iché ittökatapa a̱: “A' e̱' iö́ka̱ kanò a̱, a' yúshkatke ye' yöki̱ ke̱we batsöri wi̱she̱t.” Ie' tö iché pë' male̱pa a̱: “A' yúne a' u a̱.”  
\v 23 E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱ ekörla ka̱bata a̱ ttök S'yë́ ta̱. Mik ká̱ tuine, eta̱ ie' tso'ia̱ ka̱bata a̱.  
\v 24 E' dalewa ittökatapa mirwa̱ batsöri ki̱ demitke elkeë. Siwa̱' bitsi̱rke tai̱ë ie'pa kke̱ wöiá̱, e' tö di' u̱yeke tai̱ë tërke kanò mik.  
\v 25 Ká̱ ñirketke eta̱ Jesús mía̱ ie'pa ska' shkörami di' kí̱.  
\v 26 Erë mik ie'pa tö isué̱ tö ie' shkö̀datse̱ di' kí̱, eta̱ e' tö ie'pa tkiwé̱wa̱ suawé̱ tai̱ë ta̱ ia̱neka̱rak: 
\p —¡Wimblu datse̱ se' kke̱r! 
\p  
\v 27 Erë ie' iché ie'pa a̱: 
\p —¡A' e̱r kuú̱! Kë̀ a' suanuk, ye' idir. 
\p  
\v 28 Eta̱ Pedro tö iché ie' a̱: 
\p —A Skëkëpa, moki̱ be' idir, e' ta̱ ka̱wö mú ye' a̱ shkök di' kí̱ dö̀ be' ska'. 
\p  
\v 29 Eta̱ Jesús tö iiu̱té: 
\p —Be' shkö́ ye' ska'. 
\p Eta̱ Pedro e̱' yéttsa̱ kanò a̱ shkémi di' kí̱ dö̀ Jesús ska'.  
\v 30 Erë mik ie' isué̱ tö siwa̱' bitsi̱rke darërëë, eta̱ ie' suanéka̱ tai̱ë ta̱ iwötunewa̱mi di' a̱ ta̱ ia̱neka̱ tai̱ë: 
\p —¡A Skëkëpa, ye' tsa̱tkö́! 
\p  
\v 31 E' bet ta̱ Jesús tö iklö'wé̱ iulà a̱ ta̱ iché ia̱: 
\p —¡Wësua be' e̱rblöke ye' mik bërëbërë! ¿Ì kue̱ki̱ be' ibikeitséka̱ bötböt? 
\p  
\v 32 Mik ie'pa böl e̱' iéka̱ kanò a̱, eta̱ siwa̱' wöklöne.  
\v 33 Ie'pa ko̱s tso' kanò a̱, e'pa e̱' tulése̱r kuchë ki̱ Jesús wörki̱ idalöioie ta̱ ichérakitö: 
\p —¡Moki̱ be' dör Skëköl Alà je'! 
\s1 Jesús tö s'kirirkepa bua'wé̱ Genesaret 
\r (Marcos 6.53-56) 
\p  
\v 34 Itkattsa̱rak batsöri wi̱she̱t demirak Genesaret.  
\v 35 Mik ká̱ e' wakpa tö isué̱ tö Jesús idir, eta̱ ie'pa tö itté ppéka̱ ká̱ e' ko̱s a̱. Ie'pa wa̱ s'kirirke mi'ke ie' ska' a̱s ibua'ù̱itö.  
\v 36 S'kirirke esepa kköchöke ie' a̱ tö ie'pa a̱ ie' datsi' bata ë̀ mú kèwa̱. Wé̱pa ko̱s tö iké e'pa buanene. 
\c 15  
\s1 Ì tö se' ia'wè̱mi ñáie 
\r (Marcos 7.1-23) 
\p  
\v 1 Fariseowakpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa se̱rke Jerusalén, e'pa we̱lepa debitu̱ Jesús ska'. Ie'pa tö ie' a̱ ichaké: 
\p  
\v 2 —¿Ì kue̱ki̱ be' ttökatapa kë̀ tö se' yë́pa bak e'pa se̱r e' dalöiè? Ie'pa chkö̀ ulà kë̀ paköule. 
\p  
\v 3 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ Skëköl ttè dalöiëno e' dalöse̱we̱kewa̱ a' tö a' wakpa se̱r dalöioie?  
\v 4 Skëköl iyë'a̱t: ‘A' yë́ ena a' mì e'pa dalöiö́,’\f + \fr 15:4 \ft Éxodo 20.12; Deuteronomio 5.16\f* ñies ie' tö iyë'a̱t: ‘Yi tö iyë́ ö imì ché suluë ese wák wömerdattsa̱ ttèwa̱.’\f + \fr 15:4 \ft Éxodo 21.17; Levítico 20.9\f* 
\v 5 Erë a' icheke tö se' a̱ iyërmi s'yë́ a̱ ö s'mì a̱ i' es: ‘Ì ko̱s tso' ye' wa̱ a' ki̱moie, e' meuletke Skëköl a̱\f + \fr 15:5 \fk meuletke Skëköl a̱: \ft Ie'pa tö iché es erë ie'pa ulà a̱ itso'ia̱, e' wakanewè̱mi ie'pa tö we̱s ie'pa ki̱ ikiane es.\f*, e' kue̱ki̱ kë̀ ye' a̱ a' ki̱menuk ì wa’.  
\v 6 A' tö icheke tö yi isie e' ché, ese wák kë̀ ka̱wöta̱ia̱ iyë́ ö imì ki̱muk. Es Skëköl ttè dalöiëno ñe' dalöse̱we̱kewa̱ a' tö a' wakpa se̱r iu̱tè wa.  
\v 7 ¡A' e̱' ö̀ suluë! Buaë Isaías tö a' yë' mik ie' iyë': 
\q1  
\v 8 Skëköl tö ichè: ‘Pë' ikkëpa tö ye' dalöieke kkö̀ ë̀ wa, 
\q1 erë ie'pa e̱r tso' ka̱mië ye' yöki̱. 
\q1  
\v 9 Ë́ ichökle ie'pa mi'ke ye' wé a̱ ye' dalöiök. 
\q1 Ttè wa ie'pa s'wöbla'we̱ke e' dör s'ditsö ttè dalöiëno ë̀.’\f + \fr 15:9 \ft Isaías 29.13\f* 
\m Es Isaías tö iyë'a̱t. 
\p  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö pë' tso' ee̱ e'pa kié ta̱ ie' iché ia̱rak: 
\p —A' tö ye' ttö̀ ttsö́, iwà a̱nú a' é̱na.  
\v 11 Ì ñeke a' tö ese kë̀ tö a' ia'we̱pa ñáie Skëköl wöa̱. Erë ì sulu wambleke a' tö tskirke a' e̱r a̱ ese je' tö a' ia'we̱raë ñáie. 
\p  
\v 12 Eta̱ ittökatapa de ie' ska' ta̱ ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Be' wa̱ ijche̱r tö ì chekebö e' tö fariseowakpa uluwé̱? 
\p  
\v 13 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Fariseowakpa esepa dör we̱s íyi kuá kë̀ tkënewa̱ ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' wa̱ es, e' kue̱ki̱ ie'pa yërdattsa̱ wìë.  
\v 14 Ie'pa múa̱t es. Ie'pa dör we̱s s'wöbla kë̀ wawër ese tö o̱'ka wöbla kë̀ wawër e' ulaiè es, e'pa böl tköa̱raë ka̱uk a̱. 
\p  
\v 15 Eta̱ Pedro tö iché ie' a̱: 
\p —Ttè wakleébö ñe' wà pakö́ sa' a̱. 
\p  
\v 16 Ie' tö iiu̱té: 
\p —¿Ñies a' kë̀ é̱na iwà a̱ne?  
\v 17 ¿A' kë̀ é̱na ia̱ne tö ì ñekesö ese mi'ke s'ñawi a̱ e' ukuöki̱ ta̱ iwekettsa̱sö?  
\v 18 Erë ì sulu tskirke a' e̱r a̱ ese tö a' ia'wè̱mi ñáie.  
\v 19 Ì sulu bikeitseke a' tö, s'ttèwa̱, se̱newa̱bak dalöse̱wè̱wa̱, trë, akblè, s'kkatè ka̱chè wa ñies ñì chè sulu ese ko̱s tskirke a' e̱r a̱.  
\v 20 Íyi ese tö a' ia'we̱raë ñáie. Erë a' chkö̀ kë̀ ulà paköule e' kë̀ tö a' ia'we̱pa ñáie. 
\s1 Tayë eköl kë̀ dör judiowak e' e̱rblé Jesús mik 
\r (Marcos 7.24-30) 
\p  
\v 21 Eta̱ Jesús ena ittökatapa míyal ká̱ kiè Tiro ena Sidón ee̱.  
\v 22 Eta̱ tayë eköl se̱rke ee̱ dör cananwak, e' a̱rdatse̱ tai̱ë Jesús itöki̱: 
\p —A këkëpa be' dör David aleri, ye' sa̱ú̱ e̱r sia̱rë wa. Ye' alà busi kirirke tai̱ë a̱ aknama tso'. 
\p  
\v 23 Erë Jesús kë̀ wa̱ ie' iu̱tëne yës. Eta̱ ittökatapa kköché ie' a̱: 
\p —Tayë a̱rdatse̱ tai̱ë se' itöki̱, ì kiane ie' ki̱ e' mú ie' a̱ a̱s imi'a̱. 
\p  
\v 24 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Skëköl tö ye' patkë' Israel aleripa ë̀ ki̱muk. E'pa dör we̱s obeja chöwa sia̱rë es. 
\p  
\v 25 Eta̱ tayë dewa̱ e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ Jesús wörki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —¡A këkëpa, ye' ki̱mú! 
\p  
\v 26 Jesús iiu̱té: 
\p —Kë̀ idör buaë ala'rla chkè yéttsa̱ mè chichi a̱. 
\p  
\v 27 Tayë tö iché: 
\p —A këkëpa, e' yëne; erë chkè mulé̱ darke i̱ski̱ e' ñeke chichi tö. 
\p  
\v 28 Eta̱ Jesús iché ie' a̱: 
\p —A tayë, be' e̱rblé moki̱ ye' mik, e' kue̱ki̱ ì kiane be' ki̱ e' de be' ulà a̱. 
\p E' wösha̱ ta̱ ilà busi buanene. 
\s1 S'kirirke ese bua'wé̱ne Jesús tö 
\p  
\v 29 Eta̱ Jesús ena ittökatapa bite̱yalne batsöri kiè Galilea e' kkömik. Eta̱ ie' tkaka̱ ka̱bata tukir ki̱ ta̱ ee̱ ie' e̱' tkése̱r.  
\v 30 Ta̱ pë' de tai̱ë ie' ska', e'pa wa̱ iduepa de Jesús wörki̱. Iduepa kë̀ shko, kë̀ wöbla wawër, kë̀ tto, ulà ö klö̀ suluulewa̱ ñies s'kirirke duè ulitane wa̱ ese ko̱s bua'wé̱itö.  
\v 31 Pë' ulitane tso' ee̱ isa̱u̱k e'pa wökrarulune. Ie'pa tö isué̱ tö kë̀ s'tto esepa ttéka̱ne, s'ulà ena s'klö̀ suluulewa̱ esepa buanene, kë̀ s'shko esepa shkéne, ñies kë̀ s'wöbla wawër, esepa wöbla wawëne. E' kue̱ki̱ ie'pa tso' Israel aleripa Këköl ki̱kökka̱ tai̱ë. 
\s1 Wëpa döka̱ mil tkëyök e' tié Jesús tö 
\r (Marcos 8.1-10) 
\p  
\v 32 Eta̱ Jesús tö ittökatapa kié ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —Sia̱rë ye' wa pë' ikkëpa wër. Ie'pa tso' ye' ta̱ e' ki̱ ká̱ de mañatk ta̱ kë̀ ie'pa wa̱ ì ku̱' ñè. Kë̀ ye' é̱na ie'pa patkak u a̱ kë̀ chkaule dö' isiwa̱'a̱rwa̱rak ñala̱ ki̱. 
\p  
\v 33 Eta̱ ittökatapa tö iché ia̱: 
\p —Erë ká̱ i' a̱ kë̀ yi se̱rku̱'. ¿We̱s sa' tö pan kuè̱mi tai̱ë pë' ekkëpa tioie? 
\p  
\v 34 Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿Ko̱s a' wa̱ pan tso'? 
\p Ie'pa iiu̱té: 
\p —Sa' wa̱ pan tso' kul (7), ñies nima tso' elkela. 
\p  
\v 35 Eta̱ ie' tö pë' ké e̱' tulökse̱r i̱ski̱  
\v 36 ta̱ pan kul ena nima e' klö'wé̱itö ta̱ wëstela chéitö Skëköl a̱ ta̱ iblatéitö mé ittökatapa a̱ ta̱ ie'pa tö iwatié pë' a̱.  
\v 37 Pë' ulitane chké de wë' ta̱ ibata a̱te̱ e' iëne döka̱ kkö́ kul.  
\v 38 Ichkérak e'pa döka̱ mil tkëyök (4.000) wëpa ë̀, alakölpa ena ala'rla kë̀ shta̱ne.  
\v 39 Jesús tö pë' yuémine ta̱ ie' e̱' iéka̱ kanò a̱ ta̱ imía̱ ká̱ kiè Magdala ee̱. 
\c 16  
\s1 Fariseowakpa tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese u̱k ké suè̱ 
\r (Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56) 
\p  
\v 1 Fariseowakpa ena saduceowakpa we̱lepa de Jesús ska'. Ie'pa é̱na ie' tsa̱iak, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ikié ie' a̱ tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese ú̱itö iwà kkachoie tö moki̱ ie' patkë'bitu̱ Skëköl tö. 
\p  
\v 2 Erë ie' tö ie'pa iu̱té: “Tsá̱li̱ ta̱ a' tö icheke, ‘Ká̱ tanewa̱ mat bule dìba a̱rdaë buaë’;  
\v 3 bla'mi ta̱ a' icheke, ‘Ká̱ tanewa̱ mat ka̱li̱ moneka̱ ttsettseë ta̱ ka̱li̱ yërdaë.’ A' é̱na ia̱ne buaë mik ta̱ dìba a̱rmi mik ta̱ ka̱li̱ yërmi, eta̱ ¿we̱s ì tköke i̱'ñe ta̱ e' kë̀ wà a̱r a' é̱na?  
\v 4 A' dör pë' suluë e' kë̀ tö Skëköl dalöiè we̱s trër wakpa kë̀ tö imaso dalöiè es. A' ye' a̱ ikié tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese u̱yö iwà kkachoie tö moki̱ Skëköl tö ye' patkë'bitu̱. Erë ilè we̱raëyö etökicha ë̀me iwà kkachoie, e' dör we̱s Jonás ta̱ ibak es.” 
\p Eta̱ ie' tö ie'pa méa̱t ta̱ imía̱ bánet. 
\s1 Fariseowakpa pan wölöwo̱ka̱ e' pakè 
\r (Marcos 8.14-21) 
\p  
\v 5 Jesús ena ittökatapa demi batsöri wi̱she̱t, erë ittökatapa é̱na ilè chowa tsè̱mi ñè.  
\v 6 Ie' iché ie'pa a̱: 
\p —Ye' ttö̀ ttsö́. A' e̱' kkö'nú fariseowakpa ena saduceowakpa pan wölöwo̱ka̱ e' yöki̱. 
\p  
\v 7 Ittökatapa iché ñì a̱: 
\p —¡Kë̀ se' wa̱ ì dë' ñè! 
\p  
\v 8 Ì chök ie'pa tso' e' sué̱wa̱itö ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ a' tso' ichök ñì a̱ tö kë̀ se' wa̱ ì dë' ñè? ¡Ka̱m a' e̱rblö̀ ye' mik moki̱ë!  
\v 9 ¿Ka̱m a' é̱na iwà a̱r? Pan ske̱l wadë'yö wëpa döka̱ mil ske̱yök (5.000) ekkë a̱, ¿e' chowa a' é̱na? Eta̱ ¿kkö́ bik ibata kit a' tö?  
\v 10 Ñies pan kul wadë'yö wëpa döka̱ mil tkëyök (4.000) ekkë a̱, ¿e' chowa a' é̱na? E' ukuöki̱ ta̱ ¿kkö́ bik ibata kit a' tö?  
\v 11 ¿We̱s a' kë̀ é̱na ia̱ne tö ye' kë̀ ku̱' ì ñekesö ese chök? A' e̱' kkö'nú fariseowakpa ena saduceowakpa pan wölöwo̱ka̱ ese yöki̱. 
\p  
\v 12 Eta̱ ie'pa é̱na ia̱ne tö Jesús kë̀ ku̱' pan wölöwo̱ka̱ tso' se' wa̱ ese chök. Ie'pa é̱na ia̱ne tö ttè wa fariseowakpa ena saduceowakpa tö s'wöbla'we̱ke e' chök ie' tso'. 
\s1 Pedro tö iché tö Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' 
\r (Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21) 
\p  
\v 13 Mik ie'pa de ká̱ kiè Cesarea Filipo, eta̱ Jesús tö ittökatapa a̱ ichaké: 
\p —Ye' dör S'ditsö Alà, ¿i̱ma e' cheke pë' tö ye' dör yi? 
\p  
\v 14 Ie'pa iiu̱té: 
\p —We̱lepa tö icheke tö be' dör Juan S'wöskuökwak. We̱lepa skà tö icheke tö be' dör Skëköl tteköl bak kiè Elías shke̱neka̱ne e'. We̱lepa skà tö icheke tö be' dör Skëköl tteköl bak kiè Jeremías ö Skëköl ttekölpa skà bak e' we̱le. 
\p  
\v 15 Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —Erë ¿i̱ma a' ichè, ye' dör yi? 
\p  
\v 16 Simón Pedro tö iiu̱té: 
\p —Be' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa sa' blúie e'. Be' dör Skëköl chö́k Alà e'. 
\p  
\v 17 Jesús iché ie' a̱: 
\p —A Simón, Jonás alà, ayëcha buaë be' dör. Ì ché be' tö e' kë̀ mène s'ditsö wa̱ be' a̱, e' mé ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' tö be' a̱.  
\v 18 E' kue̱ki̱ ye' be' a̱ ichè tö be' dör Pedro (kiè e' wà kiane chè ák). Be' dör we̱s ák dör u katabloie es, e' wa ye' ichapa kí̱ döraë tai̱ë. Ì ko̱s tso' dö̀ duèwa̱ diché, e' kë̀ e̱' alö̀paka̱ ie'pa ki̱.  
\v 19 Ì blúie Skëköl tso' e' wékkö kköppóo ké̱wö meke ye' tö be' a̱. Ye' tö ka̱wö meke be' a̱ ye' tté buaë pakök a̱s Skëköl dö̀ s'tso' tai̱ë e' blúie. E' dör we̱s blu' eköl kanè méso tö blu' wékkö kköppèe a̱s s'döwa̱ia̱ es. Ì kë̀ ké̱wö mène be' wa̱ ká̱ i' a̱, ese kë̀ ké̱wö mène Skëköl wa̱. Ñies ì ké̱wö mé be' tö ká̱ i' a̱, ese ké̱wö me'bak Skëköl tö. 
\p  
\v 20 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús kë̀ wa̱ ittökatapa kàne yi a̱ ichök tö ie' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. 
\s1 Jesús e̱' biyö́ ché tö ie' tterawa̱ 
\r (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27) 
\p  
\v 21 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús tö itsá̱ ché ittökatapa a̱: 
\p —Ye' ka̱wöta̱ shkökmi Jerusalén, ee̱ judiowak kue̱blupa ena sacerdotepa wökirpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa tö ye' we'ikeraë tai̱ë. Ye' tterawa̱ erë e' ki̱ ká̱ de mañat eta̱ ye' shke̱rdaka̱ne. 
\p  
\v 22 Pedro tö ie' kiémi bánet ta̱ iuñémiitö: 
\p —¡A Skëkëpa, kë̀ e' char! ¡E' mú kë̀ dör es! ¡Kë̀ e' wamblënuk be' ta̱! 
\p  
\v 23 Erë ie' e̱' wötrée Pedro kke̱ ta̱ iché: 
\p —¡A Satanás, be' yúshka bánet ye' yöki̱! Be' tso' ye' wöklö'u̱k. Be' kë̀ tö íyi suè̱ we̱s Skëköl tö isue̱ke es; be' tö isue̱ke we̱s s'ditsö tö isue̱ke es. 
\p  
\v 24-25 Ie' tö iché ittökatapa a̱: 
\p —Yi e̱' tsa̱tkak ittèwa̱ yöki̱, ese kë̀ ulà a̱ se̱ne michoë dö̀pa. Erë yi e̱' mettsa̱ ttèwa̱ ye' dalërmik, ese ulà a̱ idöraë. E' kue̱ki̱ yi e̱' yuak ye' ttökataie, ese kë̀ kàne tkinukia̱ e̱' ki̱. E' skéie ika̱wöta̱ e̱' chök dö̀ ittèwa̱ wötëulewa̱ krus mik ekkë. Es ie' ka̱wöta̱ shkök ye' itöki̱.  
\v 26-27 Ye' dör S'ditsö Alà, e' döraë Skëköl olo ta̱' tai̱ë e' a̱, ñies Skëköl biyöchökwakpa ta̱. Ye' tö sulitane patue̱raë eköl eköl we̱s ise̱r es. E' kue̱ki̱ íyi ulitane tso' ká̱ i' a̱ e' de a' ulà a̱, erë se̱ne michoë kë̀ dë' a' ulà a̱, e' ta̱ e' dör ¿ìie bua' a' a̱? Se̱ne michoë kë̀ pato̱rpa ì wa.  
\v 28 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' tso' í̱e̱, e'pa we̱lepa tö ye' dör S'ditsö Alà, e' datse̱ blu'ie e' sue̱raë ka̱m iblërulur e' yöki̱. 
\c 17  
\s1 Jesús tö ilo tai̱ë e' kkaché ittökatapa a̱ 
\r (Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-30) 
\p  
\v 1 E' ki̱ ká̱ de teröl, eta̱ Jesús wa̱ Pedro ena Santiago ena Juan dör Santiago ël, e'pa mítse̱r e̱' ta̱ ká̱ bata ka̱kke̱ë ese ki̱.  
\v 2 Ee̱ ie'pa wö sha̱ë ie' manenettsa̱ mía̱ kua̱'ki̱, iwö olobune we̱s diwö es, ñies idatsi' manenettsa̱ mía̱ saruruë wöñarke dalölöë.  
\v 3 E' bet ta̱ ie'pa tö Skëköl ttekölpa bak ká̱ ia̱ia̱ë kiè Moisés ena Elías e'pa sué̱ ka̱pakök ie' ta̱. \fig |src="4 LB00317 b.tif" size="col" ref="Mt 17.3" \fig* 
\v 4 Eta̱ Pedro tö iché ie' a̱: 
\p —A Skëkëpa, buaë se' tso' í̱e̱. Be' ki̱ ikiane, e̱'ma ye' tö úla yuèka̱ mañatkuela; etkue be' a̱, etkue Moisés a̱, etkue Elías a̱. 
\p  
\v 5 Ie' ttökeia̱ e' wösha̱ ta̱ mochka wöñarke dalölöë ese tö ie'pa ki̱téwa̱. Mochka shu̱a̱ ie'pa tö ttö̀ ttsé tö ichè: “Se̱ dör ye' alà dalër tai̱ë ye' é̱na, e' wër buaë shu̱te̱ ye' wa. Ie' ttö̀ iu̱tö́.” 
\p  
\v 6 Mik e' ttsé ittökatapa tö ta̱ ie'pa suanéka̱ tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa e̱' télur wöwakköt.  
\v 7 Jesús dewa̱ ie'pa o̱'mik ta̱ ie' tö ie'pa kéwa̱ ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —A' e̱' kö́ka̱; kë̀ a' suanuk. 
\p  
\v 8 Mik ie'pa tö ká̱ sué̱, eta̱ ie'pa isué̱ tö kë̀ yi ku̱'ia̱, Jesús ë̀ dur. 
\p  
\v 9 Ie'pa bite̱tkene wa'k, eta̱ Jesús tö ie'pa a̱ ichè: 
\p —Ì sué̱ a' tö e' kë̀ pakar yi a̱ dö̀ mik ye' dör S'ditsö Alà, e' ttéwa̱ shke̱neka̱ne e' ukuöki̱. 
\p  
\v 10 Ie'pa tö ie' a̱ ichakè: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa tö icheke tö Elías ka̱wöta̱ dökne ke̱we wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' yöki̱? 
\p  
\v 11 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —E' yëne tö Elías datse̱kene ke̱we. Ie' tö ì ko̱s kanewe̱ketke ke̱we wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' yöki̱.  
\v 12 Erë ye' tö a' a̱ ichè tö ie' dë'bak, erë ie'pa kë̀ é̱na ia̱ne tö ie' idir. Ie'pa tö iwe'ik sia̱rë we̱s ie'pa ki̱ ikiane es. Es ñies ie'pa tö ye' dör S'ditsö Alà e' we'ikeraë. 
\p  
\v 13 Ie'pa é̱na ia̱ne tö ie' tso' Juan S'wöskuökwak e' chök. 
\s1 Duladula eköl tteke aknama tö e' bua'wé̱ne Jesús tö 
\r (Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43) 
\p  
\v 14 Mik Jesús ena ittökatapa demine wé̱ pë' daparke tai̱ë ie' panuk ee̱, eta̱ wëm de eköl ie' ska' ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ Jesús wörki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p  
\v 15 —A këkëpa, ye' alà sa̱ú̱ e̱r sia̱rë wa. Ie' kirirke sia̱rë, we̱kkë alè ta̱ i̱li̱neka̱, mikle ta̱ ie' a̱nerö bö' a̱, mikle ta̱ di' a̱.  
\v 16 Ka̱m be' dö̀ eta̱ ye' wa̱ idebitu̱ be' ttökatapa a̱ erë ie'pa kë̀ a̱ ibuarne. 
\p  
\v 17 Jesús tö iché: 
\p —A pë' kë̀ e̱rblöta̱' Skëköl mik, a' kë̀ é̱na ká̱ a̱ne. ¿Mik ye' se̱rmirö a' ta̱? ¿Ko̱s ye' tö a' dalë'ttsemirö? Kabëla ñe' tsú̱bitu̱ ña. 
\p  
\v 18 Eta̱ ie' tö aknama uñé ta̱ itrë'wé̱shkar duladula a̱. E' wösha̱ ta̱ duladula buanene buaë. 
\p  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱ ittökatapa tté ie' ta̱ bánet. Ie'pa ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ sa' kë̀ a̱ aknama e' trëneshkar? 
\p  
\v 20 Ie' iché ie'pa a̱: 
\p —A' kë̀ e̱rblöku̱' Skëköl mik moki̱ë e' kue̱ki̱. Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' e̱rblö́pa Skëköl mik tsir mostaza wö dör tsirla ekkë, e' ta̱ a' tö ichèmi ka̱bata wì̱ a̱: ‘Be' e̱' skö́ttsa̱ yúshka bánet’, ta̱ imiraa̱ bánet. A' e̱rblöke moki̱ Skëköl mik, e̱'ma kë̀ ì dör darërë a' a̱ wè̱.  
\v 21 \f + \fr 17:21 \ft Yëkkuö këchke we̱le tö versículo 21 kí̱ kuötkéka̱. E' tö iché i' es: \fqa Erë aknama ese yërmittsa̱ ikiè S'yë́ a̱ ena batsè e' ë̀ wa.\f* 
\s1 Jesús skà e̱' biyö́ ché tö itterawa̱ 
\r (Marcos 9.30-32; Lucas 9.43-45) 
\p  
\v 22 Mik Jesús ena ittökatapa ñì dapa'wé̱ Galilea, eta̱ ie' tö ie'pa a̱ ichè: 
\p —Ye' dör S'ditsö Alà, e' wömerdattsa̱ pë' ulà a̱,  
\v 23 ta̱ ye' tterawa̱rakitö, erë e' ki̱ ká̱ de mañat ta̱ ye' shke̱rdaka̱ne. 
\p Ttè e' tö ie' ttökatapa e̱riawé̱ tai̱ë. 
\s1 Inuköl shteke Skëköl wé kanéwo̱ie ese patué̱ Jesús tö 
\p  
\v 24 Mik Jesús ena ittökatapa de Cafarnaúm, eta̱ pë' tö inuköl shteke Skëköl wé kanéwo̱ie e'pa de Pedro ska' ta̱ ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Be' wöbla'u̱kwak tö inuköl patue̱kesö Skëköl wé kanéwo̱ie e' patue̱ta̱'? 
\p  
\v 25 Pedro tö ie' iu̱té: 
\p —Tö́, ipatue̱ta̱'. 
\p E' ukuöki̱ ta̱ mik Pedro de we̱shke̱, eta̱ Jesús tté ie' ta̱ ke̱we ta̱ ichéitö ie' a̱: 
\p —A Simón, ¿i̱ma be' ibikeitsè? ¿Yi ña'we̱ke ká̱ wökirpa tö, iká̱ wakpa e̱kka ö pë' kua̱'ki̱? 
\p  
\v 26 Pedro tö iiu̱té: 
\p —Pë' kua̱'ki̱. 
\p Jesús tö iché: 
\p —E' yëne, e' kue̱ki̱ ila'r kë̀ ka̱wöta̱ ipatau̱k.  
\v 27 Erë ipataù̱sö a̱s ie'pa kë̀ ulurka̱ se' ki̱. E' kue̱ki̱ be' yú batsöri kkömik eta̱ biklö' u̱yö́mi di' a̱. Eta̱ nima tsá̱ kli'wé̱ be' tö e' kkö̀ shu̱ppö́ö, ee̱ be' tö inuköl kue̱raë et. E' tsú̱mi ie'pa patuo̱ie, e' dör wë' se' böl nuì̱ patuo̱ie. 
\c 18  
\s1 Yi dör ibua'ie Skëköl wöa̱ 
\r (Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48) 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ Jesús ttökatapa de ie' ska' ta̱ ie' a̱ ichakérakitö: 
\p —Ì blúie Skëköl tso' e' shu̱a̱ ¿yi dör ibua'ie imale̱pa tsa̱ta̱? 
\p  
\v 2 Jesús tö alala kié eköl duése̱r ie'pa shu̱sha̱ë  
\v 3 ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' kë̀ e̱r mane'ù̱ a̱s a' dö̀ we̱s alala i' es, e' ta̱ a' kë̀ döpawa̱ ì blúie Skëköl tso' e' a̱.  
\v 4 Yi e̱r mane'wé̱ ta̱ ie' e̱' wöéwa we̱s alala i' es, ese döraë ibua'ie ì blúie Skëköl tso' e' a̱.  
\v 5 Yi tö alala i'se kiéwa̱ ye' ttö̀ wa, ese tö ye' wák kiéwa̱. 
\s1 A' tso' wösh wa ì tö s'ké ì sulu wamblök ese yöki̱ 
\r (Marcos 9.42-48; Lucas 17.1-2) 
\p  
\v 6 “Yi tö ikkëpala e̱rblöke ye' mik, esepa eköl ké ì sulu wamblök, esepa weirdaë tai̱ë shu̱te̱ tkö̀ka̱ ák wawoie mué̱wa̱ ikuli' a̱ batrèemi dayë a̱ e' tsa̱ta̱.  
\v 7 Íyi tso' tai̱ë s'e̱rkiöwo̱ie ì sulu wamblök, e' kue̱ki̱ wëstela i̱na ká̱ i' wakpa ta̱. Ke̱kraë ì sulu tso' s'e̱rkiöu̱k, erë yi tö s'ké ì sulu wamblök, wëstela i̱na esepa ta̱. 
\p  
\v 8 “A' ulà ö a' klö̀ tö a' ké ì sulu wamblök e' ta̱ itö́ö u̱yö́mi bánet. A' döwa̱ se̱ne micho a̱ ulà etkë̀ ö klö̀ etkë̀, e' dör buaë. E' skéie a' u̱yèwa̱ bö' ñar michoë e' a̱ ulà bötkë ena klö̀ bötkë e' dör suluë.  
\v 9 Ñies s'wöbla tö s'ké ì sulu wamblök, e' ta̱ iyö́ttsa̱ u̱yö́mi bánet. A' döwa̱ se̱ne micho a̱ wöbla ek ë̀ wa, e' dör buaë. E' skéie a' u̱yèwa̱ bö' ñar michoë e' a̱ wöbla bökë, e' dör suluë. 
\s1 Obeja chowa e' pakè 
\r (Lucas 15.3-7) 
\p  
\v 10-11 “A' e̱' kkö'nú, ikkëpala kë̀ watarttsa̱. Ye' tö a' a̱ ichè tö Skëköl biyöchökwakpa tso' ie'pa kkö'nuk e'pa tso' ke̱kraë ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' wörki̱ ie'pa tté chök. 
\p  
\v 12 “¿I̱ma a' tö ibikeitsè? Wëm eköl wa̱ obeja tso' döka̱ cien ta̱ e' etö chowa, e' ta̱ ¿ì wè̱mi ie' tö? Obeja döka̱ dabom su̱li̱yök ki̱ su̱li̱tu (99) e' meraa̱t ie' tö kañika̱ ta̱ imía̱ obeja chowa e' yulök.  
\v 13 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö mik ie' tö ikué̱, eta̱ ie' ttsë'nene buaë tkö̀ka̱ imale̱pa kë̀ chë'wa e' tö ie' ttsë'wè̱ e' tsa̱ta̱.  
\v 14 Es Skëköl dör a' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱, e' kë̀ ki̱ ikiane tö ikkëpala chöwa ekla wë'ia̱. 
\s1 We̱s se' ké e̱r buanukne ñì ki̱ 
\r (Lucas 17.3) 
\p  
\v 15 “A' yami we̱le tö ì sulu wamblé a' ki̱, e' ta̱ a' yú ie' ska' ta̱ ì sulu wambléitö e' chö́ ie' a̱, e' shu̱lö́ a' böl ë̀ tö. Ie' tö a' ttö̀ iu̱té, e' ta̱ a' e̱r buanene ñì ki̱.  
\v 16 Erë ie' kë̀ wa̱ a' ttö̀ iu̱tëne, e' ta̱ a' yamipa tsú̱mi eköl ö böl, ttè ki̱ a' tö ie' kkatè e' ttekölie a̱s io̱r we̱s itso' kitule es. E' tö ichè, “Ttè ko̱s shu̱lekesö eta̱ ittekölpa kiane böl ö mañal ichoie tö moki̱ idir ö au.”  
\v 17 Erë kë̀ ie' wa̱ e'pa ttö̀ ttsëne, e' ta̱ ichö́ ye' icha erule e' kukua. Ñies kë̀ iwa̱ ie'pa ttö̀ iu̱tëne, e' ta̱ isa̱ú̱ we̱s pë' kë̀ tö Skëköl dalöiè es ö we̱s inuköl shtökwakpa Roma wökirpa a̱ e'pa suè̱ es. 
\p  
\v 18 “Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ì cheke a' tö tö e' dör suluë ká̱ i' a̱, ese cheraë Skëköl tö tö e' dör suluë. Ñies ì cheke a' tö tö e' dör buaë ká̱ i' a̱, ese cheraë Skëköl tö tö e' dör buaë. 
\p  
\v 19-20 “Ye' tö ì skà chekene a' a̱: Wé̱ a' böl ö mañal ñì dapa'wé̱ ye' ttö̀ wa, ee̱ ye' tso' a' ta̱. E' kue̱ki̱ a' böl e̱r méwa̱ ñikkëë ká̱ i' a̱ ilè kiök ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' a̱, e' ta̱ imeraëitö a' a̱.” 
\p  
\v 21 Eta̱ Pedro dewa̱ Jesús ska' ta̱ ichakéitö: 
\p —A Skëkëpa, ¿bitökicha ye' yami tö ì sulu wamblé ye' ki̱, e' olo'yèmiyö iki̱? ¿Moki̱ dö̀ kul ekkë? 
\p  
\v 22 Ie' iiu̱té: 
\p —Kë̀ ye' tö be' a̱ ichè kul ë̀. Ye' ichè tö be' ka̱wöta̱ inuì̱ olo'yök iki̱ ke̱kraë bitökicha ekkë\f + \fr 18:22 \fk ke̱kraë bitökicha ekkë: \ft Griegoie e' dör dabom kuryök döka̱ kuktökicha (70×7).\f* 
\s1 Blu' e̱r buaë ché ikanè méso eköl a̱ 
\p  
\v 23 “Ì chéyö a' a̱ e' wà pakekeyö ttè i' wa. Ì blúie Skëköl tso' e' dör we̱s blu' eköl é̱na nuì̱ shu̱lak ikanè mésopa ta̱ es.  
\v 24 Ie' tö ie'pa nuì̱ shu̱lémitke eta̱ ikanè méso eköl debitu̱ ie'pa wa̱ ie' wörki̱, e' wa̱ nuì̱ tso' tai̱ë shu̱te̱\f + \fr 18:24 \fk nuì̱ tai̱ë shu̱te̱: \ft Ttè i' dör inuköl kiè talento e' mil döka̱ dabop. I̱'ñe ta̱' e' ské dör dólares döka̱ millón döka̱ dabom ske̱yök (50,000,000)\f* 
\v 25 Ie' kë̀ a̱ nuì̱ ekkë pato̱rpa, e' kue̱ki̱ blu' tö ie' ena ilaköl ena ila'r ena ì ko̱s tso' iwa̱ e' watau̱ktsa̱ ké inuì̱ ekkë patuo̱ie.  
\v 26 Ikanè méso e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ blu' wörki̱ ta̱ ikköché tai̱ë ie' a̱: ‘Be' we'ikèyö, ye' panú bë́rë tsir, e' wa ye' tö be' patuè̱ttsa̱ se̱raa̱.’  
\v 27 Blu' ie' sué̱ e̱r sia̱rë wa, e' kue̱ki̱ iñarke ko̱s e' olo'yéitö iki̱ se̱raa̱ ta̱ iémine bë̀rë. 
\p  
\v 28 “Erë mik kanè méso e' mía̱, eta̱ ie' tö kanè méso iëköl kué̱ ña'we̱ke ie' tö elkela ë̀\f + \fr 18:28 \fk elkela ë̀: \ft Ttè i' dör inuköl kiè \fqa denario\ft  ese döka̱ cien.\f* Ta̱ iklö'wé̱wa̱itö ikuli' a̱ tuéwa̱ darërëë ta̱ ichéitö ia̱: ‘¡Be' ñarke ye' ulà a̱, e' pataú̱ttsa̱ ña!’  
\v 29 Ta̱ iëköl e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ie' wörki̱ ta̱ ikköché tai̱ë: ‘Be' we'ikèyö, ye' panú bë́rë tsir, e' wa yö be' patuè̱ttsa̱ se̱raa̱.’  
\v 30 Erë ie' kë̀ wa̱ iëköl kköchöke e' iu̱tëne. Ie' tö iwötökwa̱ patké s'wöto wé a̱ dö̀ mik inuì̱ patué̱ttsa̱itö se̱raa̱ eta̱.  
\v 31 Mik kanè mésopa male̱pa tö ittsé, eta̱ e' tö ie'pa e̱riawé̱ tai̱ë. E' kue̱ki̱ ie'pa mía̱ blu' ska' ta̱ ichéka̱ se̱raa̱.  
\v 32 Eta̱ blu' tö kanè méso e' kiök patké ta̱ ichéitö ia̱: ‘¡Be' dör pë' suluë! Ye' tö be' ki̱ be' nuì̱ tai̱ë e' olo'ya' se̱raa̱ be' kköyë' ye' a̱ e' kue̱ki̱.  
\v 33 ¿Ì kue̱ki̱ be' kë̀ wa̱ be' yami su̱ne e̱r sia̱rë wa we̱s ye' be' su̱' es?’  
\v 34 Eta̱ blu' uluneka̱ tai̱ë, e' tö ikanè méso wötökwa̱ patké a̱s iwe'ikö̀ ie'pa tö sia̱rë dö̀ mik inuì̱ pato̱nettsa̱ se̱raa̱ eta̱.  
\v 35 Es ñies a' yami tö ì sulu wamblé a' ki̱ e' nuí̱ kë̀ olo'yè a' tö iki̱ e̱r moki̱ wa, e' ta̱ ye' Yë́ tso' ká̱ jaì a̱ e' tö a' we'ikeraë sia̱rë.” 
\c 19  
\s1 Se' ñì ö̀wa ese ché Jesús tö 
\r (Mateo 5.31-32; Marcos 10.1-12; Lucas 16.18) 
\p  
\v 1 Mik Jesús tö ttè ekkë ché o̱ne, eta̱ ie' e̱' yéttsa̱ Galilea mía̱ Judea ta̱ itkattsa̱ Jordán a̱ wi̱she̱t.  
\v 2 Tai̱ë pë' dami ie' itöki̱ e'pa shu̱a̱ wé̱pa kirirke esepa ko̱s bua'wé̱itö. 
\p  
\v 3 Eta̱ fariseowakpa we̱lepa de ie' ska' ta̱ ie'pa tö ie' a̱ ichaké itsa̱ioie: 
\p —¿Wëpa a̱ ka̱wö ta̱' itayë owa íyi ulitane kue̱ki̱? 
\p  
\v 4 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Ì tso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱, ¿e' kë̀ su̱ne a' wa̱? E' tö ichè tö tsa̱we ta̱ Skëköl tö se' yö' wëm ena alaköl.  
\v 5 Ie' tö iyë': ‘E' kue̱ki̱ wëpa kë̀ se̱rpaia̱ iyë́ ena imì e'pa dapömik, ta̱ ise̱rdawa̱ alaköl ta̱. Ie'pa böl se̱rdaë ñita̱ ta̱ ie'pa mía̱ we̱s wák eköl ë̀ es.’\f + \fr 19:5 \ft Génesis 2.24 sa̱ú̱.\f* Es ikite̱a̱t  
\v 6 e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ ià̱ böl, ie'pa yöne we̱s wák eköl ë̀ es. E' kue̱ki̱ wé̱pa batséwa̱ Skëköl tö esepa kë̀ batsökök yi tö. 
\p  
\v 7 Eta̱ ie'pa tö ie' a̱ ichaké: 
\p —E' dör es, e' ta̱ ¿ì kue̱ki̱ Moisés tö iyë'a̱t tö wëm tö itayë éwa, ese wák ka̱wöta̱ ñì owa yëkkuö muk ia̱? 
\p  
\v 8 Ie' iu̱té: 
\p —A' e̱r darërë, e' kue̱ki̱ Moisés tö ka̱wö me' a' a̱ a' tayë ökwa, erë tsa̱we ta̱ kë̀ idör es.  
\v 9 Ye' tö a' a̱ ichè tö yi tö itayë éwa, kë̀ dör itayë trër kue̱ki̱, ese tö alaköl skà tsé̱wa̱ne, e' ta̱ e' wa ise̱newa̱bak ke̱we e' dalöse̱wé̱wa̱itö. 
\p  
\v 10 Jesús ttökatapa tö iché ie' a̱: 
\p —E' dör es e' ta̱ bua' idir sa' a̱ tö kë̀ sa' alaköl tsù̱wa̱. 
\p  
\v 11 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Ì ché a' tö e' kë̀ dör sulitane a̱, e' dör wé̱pa a̱ imène esepa ë̀ a̱.  
\v 12 Wëpa we̱lepa dör kachir ie'pa wák dë'ka̱ es e' kue̱ki̱. We̱lepa skà yueke s'kapeyökwakpa tö kachirie. Iskà tso' esepa se̱rke kachirie ì blúie Skëköl tso' e' kané kue̱ki̱. Wé̱pa se̱rmi es, esepa se̱nú es. 
\s1 Jesús tö ikié S'yë́ a̱ ala'rla ki̱ 
\r (Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17) 
\p  
\v 13 Pë' wa̱ ala'rla debitu̱ Jesús ska' a̱s ie' ulà mùka̱ iki̱ ena ikiö̀ S'yë́ a̱ iki̱. Erë ittökatapa tö pë' uñélor.  
\v 14 Erë ie' tö iché: 
\p —A̱s ala'rla bitu̱ ye' ska'. Wé̱pa dör we̱s ie'pa es, esepa blúie Skëköl tso', e' kue̱ki̱ kë̀ iwöklö'wa̱ria̱. 
\p  
\v 15 Eta̱ ie' ulà méka̱ ie'pa ki̱, e' ukuöki̱ ta̱ imía̱ bánet. 
\s1 Inuköl blú eköl tö Jesús a̱ ichaké 
\r (Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30) 
\p  
\v 16 Wëm eköl debitu̱ Jesús ska' ta̱ ie' a̱ ichaké: 
\p —A S'wöbla'u̱kwak, ¿ì buaë wè̱mi ye' tö a̱s se̱ne michoë dö̀ ye' ulà a̱? 
\p  
\v 17 Ie' tö iiu̱té: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ be' tö ye' chaké ì dör buaë ese ki̱? Skëköl eköl ë̀ dör buaë. Be' ki̱ se̱ne michoë kiane, e' ta̱ ttè me'a̱tbak ie' tö dalöiëno e' dalöiö́. 
\p  
\v 18 Ie' tö Jesús a̱ ichaké: 
\p —¿Ttè wé̱ne? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —‘Kë̀ a' ka̱wö ta̱' s'ttökwa̱, kë̀ a' ka̱wö ta̱' s'se̱newa̱bak e' dalöse̱u̱kwa̱, kë̀ a' ka̱wö ta̱' akblök, kë̀ a' ka̱wö ta̱' s'kkatök ka̱chè wa,  
\v 19 a' yë́ ena a' mì dalöiö́, ñies a' male̱pa dalëritsö́ we̱s a' wákpa e̱' dalër es.’\f + \fr 19:19 \ft Éxodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20; Levítico 19.18\f* 
\p  
\v 20 Duladula tö ie' a̱ iché: 
\p —Ttè e' ko̱s dalöië'bitu̱ ye' tö ia̱ia̱ë. Eta̱ ¿ì skà kianeia̱? 
\p  
\v 21 Ie' iiu̱té: 
\p —Be' é̱na ì buaë ko̱s wa̱k se̱raa̱, e' ta̱ be' yú ta̱ ì tso' be' wa̱, e' wataú̱ttsa̱ se̱raa̱ ta̱ iské múttsa̱ s'sia̱rëpa a̱. E' ukuöki̱ ta̱ be' shkö́ ye' ta̱ ye' ttökataie. Es ta̱ íyi buaë tai̱ë döraë be' ulà a̱ ká̱ jaì a̱. 
\p  
\v 22 Duladula dör inuköl blú tai̱ë, e' kue̱ki̱ mik ie' tö e' ttsé eta̱ ie' e̱rianeka̱ tai̱ë ta̱ imía̱tke. 
\p  
\v 23 Eta̱ Jesús tö iché ittökatapa a̱: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö inuköl blúpa a̱ darërëë idir dökwa̱ ì blúie Skëköl tso' e' a̱.  
\v 24 Iskà chèneyö a' a̱ tö inuköl blúpa a̱ dökwa̱ ì blúie Skëköl tso' e' a̱ e' dör darërëë tkö̀ka̱ kameio tkö̀mi datsi' yuo diké ese wöukla a̱ e' tsa̱ta̱. 
\p  
\v 25 Mik e' ttsé ie'pa tö, eta̱ ie'pa tkinewa̱ tai̱ë ta̱ ichéitörak: 
\p —E' dör es e̱'ma ¿yi tsa̱tkërmi? 
\p  
\v 26 Ie'pa webléitö ta̱ ichéitö: 
\p —E' kë̀ o̱nuk s'ditsö a̱ we̱s, erë Skëköl a̱ íyi ulitane o̱rmi. 
\p  
\v 27 Eta̱ Pedro tö iché ia̱: 
\p —Sa' tö íyi ulitane me'a̱t ta̱ sa' bite̱ be' ta̱. ¿Ì dö̀mi sa' ulà a̱ e' skéie? 
\p  
\v 28 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö mik ká̱ i' manerketkene buaë aishkuö ta̱, eta̱ ye' dör S'ditsö Alà e' döraë ká̱ ulitane blúie olo ta̱' tai̱ë. Ñies a' dör ye' ttökatapa, e'pa e̱' tulörase̱r blu' kulé döka̱ dabom eyök kí̱ böt e' ki̱, Israel ditséwöpa döka̱ dabom eyök kí̱ böl e'pa wëttsu̱k.  
\v 29 Wé̱pa ko̱s tö iu ö iëlpa ö ikutapa ö iyë́ ö imì ö ila'r ö iká̱ ese méa̱t ye' tté kue̱ki̱, e' ta̱ e'pa ulà a̱ iské dörane tai̱ë shu̱te̱ë, ñies aishkuö ta̱ se̱ne michoë döraë ie'pa ulà a̱.  
\v 30 Erë i̱'ñe ta̱ se' tai̱ë tso' ke̱we esepa döraë bataie ena se' tso' bataie i̱'ñe ta̱ esepa döraë ke̱weie. 
\c 20  
\s1 Kanè mésopa patuè̱ e' tté 
\p  
\v 1 “Ì blúie Skëköl tso' e' ta̱ itköke we̱s itka wëm eköl ta̱ es. E' mía̱ bla'mi kanè mésopa yulök ie' uva tso' tkëule e' kanéu̱k.  
\v 2 Ie' tö iché ie'pa a̱: ‘Ye' tö a' patue̱ke ko̱s s'pato̱rke ká̱ etk ekkë, e' dör denario etk.’ E' dör buaë ie'pa a̱ ta̱ ie' tö ie'pa patké kaneblök. \fig |src="5 HK00166b.tif" size="col" ref="Mt 20.2" \fig* 
\v 3 Diwö de su̱li̱tu (9) eta̱ kanè wák mía̱ne kanè mésopa skà yulök eta̱ ee̱ ie' tö isué̱ tö wëpa tulur ñala̱ ska' kë̀ ku̱' kaneblök.  
\v 4 Ie' tö ie'pa a̱ iché: ‘A' yú kaneblök ye' kanè a̱ ta̱ ye' tö a' patue̱ke ko̱s s'pato̱rke moki̱ ekkë.’ Eta̱ ie'pa mía̱ kaneblök.  
\v 5 Diwö de bata a̱ ta̱ ie' mía̱ kanè mésopa skà yulök eta̱ ie' tö ie'pa patké kaneblök. Ñies tsá̱li̱ diwö de mañat eta̱ ie' mía̱ kanè mésopa skà yulök ta̱ ie'pa patkéitö ñies kaneblök.  
\v 6 Diwö döketke ske̱l eta̱ ie' mía̱ kanè mésopa skà yulök, ee̱ ie' tö wëpa kué̱ iëte̱r kë̀ ku̱' kaneblök. Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: ‘¿Iö́k a' iëte̱r ñië í̱e̱ kë̀ ku̱' kaneblök?’  
\v 7 Ie'pa tö iiu̱té: ‘Kë̀ yi wa̱ sa' a̱ kanè mène.’ Eta̱ ie' tö ie'pa a̱ iché: ‘A' yú kaneblök ye' a̱.’ 
\p  
\v 8 “Mik ká̱ tuine, eta̱ kanè wák tö ichè ikanè mésopa patau̱kwak a̱: ‘Kanè mésopa kiö́ eta̱ ie'pa pataú̱. Wé̱pa debitu̱ bataie, e'pa pataú̱mi ke̱we, ta̱ wé̱pa debitu̱ ke̱we, e'pa pataú̱ bataie.’  
\v 9 Eta̱ kanè mésopa debitu̱ kaneblök tsá̱li̱ diwö ske̱l, e'pa pato̱ne ke̱we. Ie'pa ko̱s pato̱ne denario et et.  
\v 10 Mik kanè mésopa debitu̱ kaneblök ke̱we, e'pa pato̱rketke eta̱ ie'pa tö ibikeitsé: ‘Sa' pato̱rke aishe̱t sa' male̱pa tsa̱ta̱.’  
\v 11 Erë ie'pa ko̱s pato̱ne denario et et ë̀.  
\v 12 E' tö ie'pa kabewé̱ka̱ ta̱ iché kanè wák a̱: ‘Wëpa ikkëpa debitu̱ bataie kaneblé bërbërla ë̀, e' skéie sa' kaneblé ñië, ña'wé̱ dìba tö, ñies shtrine tai̱ë. Eta̱ ¿we̱s be' tö ie'pa patué̱ ko̱s be' tö sa' patué̱ ekkë?’  
\v 13 Erë kanè wák tö ikanè méso eköl iu̱té: ‘A yami, ye' kë̀ ku̱' ì sulu wamblök be' ta̱. Se' ttè mé ñì a̱ tö ye' be' patue̱ke denario etk.  
\v 14 E' kue̱ki̱ be' inuköl klö'ú̱ ta̱ be' yúshka. Wëm debitu̱ kaneblök ibataie ese a̱ ye' é̱na inuköl mak ko̱s ye' tö be' a̱ imé ekkë eta̱ ¿we̱s ide?  
\v 15 Ye' a̱ ka̱wö ta̱' ì wa̱k ye' é̱na ye' inuköl wa, ese wo̱ie. Ye' tö ilè kakmeke yile a̱, ¿e' tö be' ukyëwe̱ke ye' ki̱?’ 
\p  
\v 16 “Es s'tso' bataie esepa döraë ke̱weie ena s'tso' ke̱weie esepa döraë bataie.” 
\s1 Jesús e̱' biyö́ chéne tö ie' tterawa̱ pë' tö 
\r (Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34) 
\p  
\v 17 Jesús ena ittökatapa dabom eyök kí̱ böl (12), e'pa mirka̱ Jerusalén ta̱ ie' tö ie'pa kié bánet ta̱ ichéitö ia̱: 
\p  
\v 18 —Se' mirka̱ Jerusalén i', eta̱ ee̱ ye' dör S'ditsö Alà, e' merdattsa̱ sacerdotepa wökirpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ulà a̱. Ie'pa tö ye' kichateraë.  
\v 19 Ye' merattsa̱rakitö pë' kë̀ dör judiowak esepa ulà a̱. E'pa tö ye' wayueraë pperaë sia̱rë ta̱ ye' tterawa̱rakitö wötëule krus mik. Erë e' ki̱ ká̱ de mañat, eta̱ ye' shke̱rdaka̱ne. 
\s1 Santiago ena Juan e'pa mì tö ka̱wö kié Jesús a̱ 
\r (Marcos 10.35-45) 
\p  
\v 20 Santiago ena Juan dör Zebedeo ala'r e'pa mì de ie'pa ta̱ Jesús ska' ta̱ ie̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ iwörki̱ ilè kioie ie' a̱.  
\v 21 Jesús tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Ì kiane be' ki̱? 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ye' tö be' a̱ ka̱wö kieke tö mik be' tkëneka̱ s'blúie, eta̱ ye' alà eköl tkö́wa̱ be' ulà bua'kka, eköl be' ulà bakli̱'kka s'wëttsu̱k be' ta̱. 
\p  
\v 22 Ie' iiu̱té: 
\p —Ì kieke a' tö e' kë̀ wà jche̱r a' wa̱. ¿Ye' tka̱' wayarmi a' a̱? ¿A' e̱' ché weinuk we̱s ye' weirdaë es? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Tö́, sa' dirmi. 
\p  
\v 23 Ie' iché: 
\p —Moki̱ ye' tka̱' wayeraë a' tö, a' weirdaë we̱s ye' es. Erë e̱' tkökse̱r ye' ulà bua'kka ö ye' ulà bakli̱'kka, e' kë̀ ké̱wö menuk ye' a̱. E' tso'tke ye' Yë́ wa̱ klöule yi a̱ imekeitö esepa a̱. 
\p  
\v 24 Mik ttè e' ttséwa̱ ittökatapa male̱pa döka̱ dabom eyök (10) e'pa tö, eta̱ ie'pa uluneka̱ ie'pa böl ñe' ki̱.  
\v 25 Erë ie' tö ie'pa ulitane kié ta̱ iché ia̱: 
\p —A' wa̱ ijche̱r tö pë' kë̀ tö Skëköl dalöiè, esepa wökirpa ko̱s e̱' alökeka̱ ie'pa ki̱ ke̱kraë, ñies iblúpa tö ie'pa patkeke kësik wa.  
\v 26 Erë a' kë̀ kàne e̱' wamblök es. E' skéie, a' isie e̱' yuak a' wökirie, ese ka̱wöta̱ e̱' wöökwa imale̱pa diki̱a̱ diöshe̱t ikanè mésoie.  
\v 27 Ñies a' isie e̱' yuak ibua'ie a' male̱pa tsa̱ta̱, ese ka̱wöta̱ e̱' muktsa̱ imale̱pa a̱ kanè mésoie.  
\v 28 Ye' dör S'ditsö Alà, e' kë̀ dë'bitu̱ a̱s yi tö ye' ki̱mù. Ye' dë'bitu̱ ie'pa ki̱muk ena e̱' muktsa̱ ttèwa̱ pë' tso' tai̱ë e' nuì̱ skéie. E' kue̱ki̱ a' ka̱wöta̱ e̱' wöökwa a' male̱pa kanè mésoie. 
\s1 Wëpa böl wöbla kë̀ wawër e'pa bua'wé̱ Jesús tö 
\r (Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43) 
\p  
\v 29 Jesús ena ittökatapa e̱' yéttsa̱ Jericó, e'pa itöki̱ pë' mirwa̱ tai̱ë.  
\v 30 Eta̱ wëpa böl wöbla kë̀ wawër, e'pa tulur ñala̱ ska'. Mik ie'pa tö ittsé tö Jesús dami, eta̱ ie'pa tö iché a̱neule: 
\p —¡A këkëpa, s'blú David bak e' aleri, sa' sa̱ú̱ e̱r sia̱rë wa! 
\p  
\v 31 Pë' tö wëpa e' uñeke a̱s ie'pa siwa̱'blö̀wa̱, erë ie'pa kí̱ a̱neka̱ tai̱ë: 
\p —A këkëpa, David aleri, sa' sa̱ú̱ e̱r sia̱rë wa 
\p  
\v 32 Jesús e̱' duése̱r ta̱ wëpa wöbla kë̀ wawër e'pa kiéitö ta̱ ie'pa a̱ ichakéitö: 
\p —¿Ì kiane a' ki̱? 
\p  
\v 33 Ie'pa iiu̱té: 
\p —A këkëpa, sa' wöbla bua'ú̱. 
\p  
\v 34 Ie' tö ie'pa sué̱ e̱r sia̱rë wa ta̱ ie'pa wöbla kéitö. E' wö shà̱ ta̱ ie'pa wöbla buanene ta̱ imíyal ie' ta̱. 
\c 21  
\s1 Jesús demi Jerusalén 
\r (Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-40; Juan 12.12-19) 
\p  
\v 1 Mik Jesús ena ittökatapa demi tsi̱net Jerusalén, ká̱ kiè Betfagé tso' Olivo ké̱bata a̱ ee̱, eta̱ ie' tö ittökatapa kié böl  
\v 2 ta̱ ichéitö ia̱rak: 
\p —A' yú wì̱ u wëne eruleë ee̱. Mik a' demi ee̱, eta̱ bet ta̱ a' tö burro alaki kue̱raë etö moulewa̱ ena ilala dur io̱'mik. E' wötsö́ö ta̱ itsú̱bitu̱ ña.  
\v 3 Yile tö a' a̱ ichaké, e' ta̱ iiu̱tö́: ‘Skëkëpa ki̱ ikiane, e' wa ie' tö imène.’ 
\p  
\v 4 Itka es a̱s ì yë'a̱tbak Skëköl tteköl tö e' wà tkö̀ es. Ie' tö iyë': 
\q1  
\v 5 “Ichö́ Jerusalén wakpa a̱: 
\q1 ‘Ye' ttö̀ ttsö́, a' blú datse̱ a' ska' e̱' tkëuleka̱ burro ki̱. 
\q1 Ie' dör pë' bë̀rë kë̀ e̱' ttsöta̱'ka̱. 
\q1 Ie' datse̱ burro alala ki̱, e' dör iyiwak tso' dalì oie ese.’ ”\f + \fr 21:5 \ft Zacarías 9.9\f* 
\m Es Skëköl tteköl tö iyë'a̱t. 
\p  
\v 6 Ittökatapa míyal ta̱ iwé̱rakitö we̱s Jesús tö iché ie'pa a̱ es.  
\v 7 Ie'pa wa̱ burro alaki ena ilala bite̱tse̱r Jesús a̱. Ie'pa tö ipaio ki̱kke̱ méka̱ burro alala ki̱ ta̱ Jesús e̱' tkéka̱ iki̱.  
\v 8 Pë' tso' tai̱ë e'pa tö ipaio ki̱kke̱ shuélor ñala̱ ki̱, ñies we̱lepa tö kal kö̀ télor shuélor ñala̱ ki̱ Jesús ñalé̱ tso̱ie.  
\v 9 Pë' mirwa̱ ke̱weie Jesús yöki̱ ñies itöki̱, e'pa ulitane a̱rke tai̱ë: 
\p —¡Ie' i' dör se' blú bak David e' aleri, e' ki̱köka̱sö! Ayëcha buaë ie' datse̱ Skëköl ttö̀ wa. ¡Skëköl tso' ká̱ jaì a̱ e' ki̱köka̱sö!\f + \fr 21:9 \ft Salmo 118.26\f* 
\p  
\v 10 Mik ie' dewa̱ Jerusalén, eta̱ e' wakpa aláneka̱ tai̱ë ta̱ ichaké: 
\p —¿Yi dör ie'? 
\p  
\v 11 Pë' datse̱ tai̱ë ie' ta̱, e'pa tö iu̱té: 
\p —E' dör Jesús. Ie' dör Skëköl tteköl datse̱ Nazaret a̱te̱ Galilea e'. 
\s1 Jesús tö Skëköl wé batse'wé̱ 
\r (Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22) 
\p  
\v 12 Eta̱ Jesús dewa̱ Skëköl wé a̱. Eta̱ wé̱pa tso' ee̱ íyi ta̱u̱k ena íyi watau̱k e'pa ko̱s trë'wé̱yal ie' tö. Inuköl mane'u̱k\f + \fr 21:12 \fk inuköl mane'u̱k: \ft Judiowak a̱ inuköl tso' wakanewè̱ Skëköl wé ë̀ a̱, e' tue̱kene ie'pa tö inuköl ëse wa.\f* wakpa mesa trélurka̱itö. Ñies nuböl watau̱kwakpa kula' trélurka̱itö.  
\v 13 Ie' iché ie'pa a̱: 
\p —Skëköl tö iyë'a̱t iyëkkuö ki̱: ‘Ye' u kirdaë tto ye' ta̱ wé’,\f + \fr 21:13 \ft Isaías 56.7\f* erë a' tö iia'wé̱ka̱ akblo wéie. \fig |src="6 LB00316 b.tif" size="col" ref="Mt 21.13" \fig* 
\p  
\v 14 Eta̱ s'wöbla kë̀ wawër ena kë̀ s'shko bua' esepa debitu̱ Jesús ska' Skëköl wé a̱ ta̱ ie' tö ie'pa bua'wé̱.  
\v 15 Ala'rla tso' ee̱ e'pa tö iché a̱neule: ‘¡S'blú bak David, e' aleri ki̱köka̱sö!’ Mik sacerdotepa wökirpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa tö ì wé̱ Jesús tö e' sué̱, ena i̱ma ala'rla tö ie' ché e' ttsé, eta̱ ie'pa uluneka̱ tai̱ë  
\v 16 ta̱ ichéitörak Jesús a̱: 
\p —Ì chök ala'rla tso', ¿e' ttsé be' tö? 
\p Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Tö́, e' ttséyö. Erë i̱ma e' chè Skëköl yëkkuö tö, wësua e' kë̀ su̱ule a' wa̱. E' tö ichè: 
\q1 ‘A Skëköl, ala'rla ena bëbëpala tsu'yökeia̱, esepa kébö e̱' ki̱kökka̱.’\f + \fr 21:16 \ft Salmo 8.3\f* 
\p  
\v 17 Eta̱ ie' tö ie'pa méa̱t ta̱ imía̱ ká̱ kiè Betania ee̱. Ee̱ ie' kapére. 
\s1 Higo klö̀ siwé̱wa̱ Jesús tö 
\r (Marcos 11.12-14,20-26) 
\p  
\v 18 Bule es bla'mi ta̱ Jesús michone Jerusalén ta̱ ie' mirwa̱ ñala̱ wa ta̱ ie' dué bli wa̱.  
\v 19 Ie' tö higuera klö̀ te̱r elka sué̱ ta̱ imía̱ iwö yulök katè. Erë kë̀ iwö ta̱', ikö̀ ë̀ arwa̱ tai̱ë. E' kue̱ki̱ ie' tö iché kal e' a̱: 
\p —¡Kë̀ be' wörpaia̱ yës! 
\p E' wösha̱ ta̱ higuera klö̀ sinewa̱mi.  
\v 20 Mik e' sué̱ ittökatapa tö, eta̱ e' tö ie'pa tkiwé̱wa̱ tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿We̱s higuera klö̀ sinewa̱ bet? 
\p  
\v 21 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' e̱rblé Skëköl mik moki̱, kë̀ ibikeitsule bötböt, e' ta̱ ì wé̱ ye' tö, e' o̱rmi a' a̱ ñies. E' kí̱ie ta̱ a' tö ichèmi ka̱bata wì̱ a̱: ‘Be' e̱' skö́ttsa̱ í̱e̱ a̱núwa dayë a̱’, e' ta̱ es iwà tköraë.  
\v 22 A' e̱rblé Skëköl mik moki̱, e' ta̱ ì ko̱s kié a' tö ie' a̱ e' wà döraë a' ulà a̱. 
\s1 ¿Yi tö ka̱wö mé Jesús a̱? 
\r (Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8) 
\p  
\v 23 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús dewa̱ Skëköl wé a̱, ee̱ ie' tso' s'wöbla'u̱k. Eta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa de ie' ska' ta̱ ichaké ia̱: 
\p —¿Yi ttö̀ wa be' tö íyi ikkë we̱ke? ¿Yi tö e' ké̱wö mé be' a̱? 
\p  
\v 24 Ie' iiu̱té: 
\p —Ñies ye' tö a' a̱ ilè chakeke, e' iu̱té a' tö, e' ta̱ ye' tö a' a̱ icheke tö yi tö iké̱wö me' ye' a̱.  
\v 25 ¿Yi tö Juan patkë' s'wöskuök? ¿Skëköl tso' ká̱ jaì a̱ e' ö s'ditsö? 
\p Ie'pa ñì iu̱témi ta̱ ichérakitö: “Se' tö ichèmi tö Skëköl tö ka̱wö mé Juan a̱, e' ta̱ ie' tö se' iu̱tèmi: ‘Eta̱ ¿ì kue̱ki̱ a' kë̀ wa̱ ie' ttè klöo̱ne?’  
\v 26 Pë' ulitane tö iklö'wé̱ tö Juan dör Skëköl tteköl. Se' suane ie'pa yöki̱, e' kue̱ki̱ kë̀ se' a̱ iyënuk tö Juan a̱ ka̱wö me' s'ditsö tö.”  
\v 27 E' kue̱ki̱ ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ sa' wa̱ ijche̱r. 
\p Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —Es ñies ye' kë̀ tö a' a̱ ichepa tö yi tö ye' a̱ ka̱wö mé íyi ikkë wo̱ie. 
\s1 Ala'r böl e' tté 
\p  
\v 28 Jesús tö ie'pa a̱ iché: 
\p —Ttè kleekeyö a' a̱ e' ttsö́ a' tö. Wëm eköl alà dör böl wëpa, e' debitu̱ ilà eköl ska' ke̱we ta̱ ichéitö ia̱: ‘A alà, be' yú kaneblök i̱'ñe ye' uva tso' tkëule e' a̱.’  
\v 29 Ilà tö iiu̱té: ‘Kë̀ ye' mìne.’ Erë e' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ibikeitséne kua̱'ki̱ ta̱ imía̱.  
\v 30 E' ukuöki̱ ta̱ iyë́ mía̱ ilà iëköl ska' ta̱ ichéitö ia̱: ‘Be' yú kaneblök ye' uva tso' tkëule e' a̱.’ Ilà iu̱té: ‘Ëkëkë ye' mi'ke.’ Erë ie' kë̀ mìne. 
\p Eta̱ Jesús tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p  
\v 31-32 —¿I̱ma a' tö ibikeitsè? Ala'r böl, ¿e' wé̱ne tö iyë́ ttö̀ iu̱té? 
\p Ie'pa tö ie' iu̱té: 
\p —Wé̱ne a̱ ichéitö ke̱we e'. 
\p Ie' iché ie'pa a̱: 
\p —Juan S'wöskuökwak dë'bitu̱ se̱ne yësyësë ñalé̱ kkachök a' a̱, erë a' kë̀ wa̱ ie' ttè klöo̱ne. Erë inuköl shtökwakpa Roma wökirpa a̱ ena alakölpa sulusipa, esepa tö ie' ttè klö'wé̱. E' sué̱ a' tö erë kë̀ a' e̱r maneo̱ne ie' ttè klö'wo̱ie. E' kue̱ki̱ moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö ie'pa esepa dörawa̱ a' skéie ì blúie Skëköl tso' e' a̱. 
\s1 Uva kanéu̱kwakpa sulusipa e' tté 
\r (Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19) 
\p  
\v 33 Iskà kleekeyö a' a̱, e' ttsö́. Kanè wák eköl tö uva kuatké tai̱ë ta̱ ikköiéwa̱itö buaë, ka̱uk biéitö uva diö̀ tuoie. Ñies úla yuéitö ka̱kke̱ë uva kkö'noie. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ipeitéa̱t wëpa we̱lepa a̱ a̱s ie'pa tö ipataù̱ ie' a̱ iwörke e' kak wa. E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱ ká̱ bánet.  
\v 34 Mik uvawö aline tso'tke wë'ià̱ë shtè, eta̱ ie' tö ikanè mésopa we̱lepa patkémi ie' icha tsu̱k.  
\v 35 Erë kanéu̱kwakpa tö ikanè mésopa klö'wé̱wa̱, eköl ppérakitö sia̱rë, eköl ttéwa̱rakitö, eköl shka̱'wé̱rakitö tai̱ë ák wa.  
\v 36 Eta̱ kanè wák tö ikanè mésopa skà patkémine tkö̀ka̱ kuaë ipatkë'itö e' tsa̱ta̱. Erë kanéu̱kwakpa tö iwamblé ie'pa ta̱ we̱s ie'pa tö iwamblë' wé̱pa dë'rö kuaë e'pa ta̱ es. 
\p  
\v 37 “Bata ekkë ta̱ ie' tö iwák alà patkémi ta̱ ie' ibikeitsé: ‘Ye' alà idir, e' kue̱ki̱ ie'pa tö idalöieraë.’  
\v 38 Erë mik ie'pa tö ilà sué̱, eta̱ ie'pa iché ñì a̱: ‘Ie' wì̱ dör ká̱ i' wak alà, ká̱ i' a̱tdaë ie' ulà a̱. Ittöwa̱sö eta̱ es se' ulà a̱ ká̱ i' a̱tdaë.’  
\v 39 E' kue̱ki̱ ie'pa tö iklö'wé̱wa̱ yéttsa̱ bánet ta̱ ittéwa̱rakitö.” 
\p  
\v 40 Eta̱ Jesús tö iché: 
\p —Ye' tö a' a̱ ichakè: ¿I̱ma a' tö ibikeitsé? Mik kanè wák dene eta̱ ¿ì we̱raë ie' tö kanéu̱kwakpa e'pa ta̱? 
\p  
\v 41 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Ie' tö pë' sulusipa e'pa tteralur e̱r sulu wa ta̱ uva kané meraneitö kanéu̱kwakpa kua̱'ki̱pa tö ipatue̱raë buaë mik iké̱wö döke bit ekkë esepa a̱. 
\p  
\v 42 Eta̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Ye' tté tso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱, ¿e' kë̀ su̱ne a' wa̱? E' tö ichè: 
\q1 ‘Ák watë'ttsa̱ u yuökwakpa tö 
\q1 e' yönene ák bua'buaie. 
\q1 E' kaneo̱' Skëköl tö, 
\q1 ta̱ e' tö s'ttsë'we̱ke buaë, s'tkinewa̱ iweblök.’\f + \fr 21:42 \ft Salmo 118.22-23\f* 
\m Es Skëköl yëkkuö tö iyë'a̱t. 
\m  
\v 43 E' kue̱ki̱ yö ichè a' a̱ tö ì blúie Skëköl tso' e' kané mène a' a̱, erë e' yerattsa̱itö a' ulà a̱ ta̱ imeraëitö pë' kua̱'ki̱pa tö iwakanewe̱raë buaë esepa a̱.  
\v 44 Es yi klastkëne ák e' mik ese pa̱rolordaë ena yi ki̱ ák e' a̱neka̱ ese yalitdawa̱ idiki̱a̱.  
\v 45 Mik sacerdotepa wökirpa ena fariseowakpa tö ì kleé Jesús tö ñe' ttsé, eta̱ ie'pa tö isué̱wa̱ tö ie' tso' ie'pa chök.  
\v 46 E' kue̱ki̱ ie'pa é̱na ie' klö'wa̱kwa̱ ee̱. Erë pë' tö iklö'wé̱ tö ie' dör Skëköl tteköl, e' kue̱ki̱ ie'pa suane pë' yöki̱ ta̱ kë̀ ie'pa wa̱ iklöo̱newa̱. 
\c 22  
\s1 Blu' alà ulabatske e' tté 
\r (Lucas 14.15-24) 
\p  
\v 1 Eta̱ Jesús tö ttè skà kleé ie'pa a̱ i' es:  
\v 2 “Ì blúie Skëköl tso' e' ta̱ itköke we̱s itka blu' eköl ta̱ es. E' tö ilà ulabatske e' ké̱wö tkö'we̱ke.  
\v 3 Ie' tö ikanè mésopa patké wé̱pa kiule ko̱s e'pa a̱ ichök: ‘Blu' alà ulabatske e' diwö de, a' shkö́ iké̱wö tkö'u̱k.’ Erë ie'pa kë̀ shkak.  
\v 4 E' ukuöki̱ ta̱ blu' tö ikanè mésopa kua̱'ki̱ skà patkémi e'pa a̱ ichéitö: ‘Ichö́ wé̱pa kiule ko̱s a̱ tö ye' iyiwak bua'buaë e' duotke alinetke, katè ë̀ kianeia̱. E' kue̱ki̱ a' shkö́ ye' alà ulabatske e' ké̱wö tkö'u̱k.’ Eta̱ ie'pa míyal e' chök wé̱pa kiule e'pa a̱.  
\v 5 Erë wé̱pa kiule ko̱s e'pa kë̀ wa̱ blu' ttö̀ iu̱tëne. Ie'pa eköl mía̱ ikanè ki̱, eköl mía̱ íyi watau̱k  
\v 6 ta̱ imale̱pa tö blu' kanè mésopa klö'wé̱wa̱ ta̱ iwe'ikérakitö sia̱rë, ñies we̱lepa ttéwa̱rakitö.  
\v 7 Eta̱ blu' uluneka̱ tai̱ë ie'pa ki̱ ta̱ ie' tö iché iñippökwakpa a̱: ‘A' yú ie'pa ko̱s ttökulur, ñies ie'pa u ko̱s ña'ú̱wa.’  
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché ikanè mésopa a̱: ‘Íyi ulitane tso'tke ye' alà ulabatske e' ké̱wö tkö'wo̱ie, erë wé̱pa kiule e'pa dör pë' suluë, e' kue̱ki̱ ye' kë̀ tö ka̱wö mepa ie'pa a̱ ye' alà ulabatske e' ké̱wö tkö'u̱k.  
\v 9 E' kue̱ki̱ a' yú bet ñala̱ kibi ko̱s ese ki̱ ta̱ pë' ko̱s sué̱ a' tö e'pa a̱ ishke̱ñú ka̱wö tkö'u̱k ye' ta̱.’  
\v 10 Eta̱ ikanè mésopa míyal ñala̱ ko̱s ki̱ ta̱ pë' ko̱s kué̱ ie'pa tö, pë' buaë ena pë' suluë, esepa dapa'wé̱ka̱ wé̱ ie'pa tso' iké̱wö tkö'u̱k e' wé a̱. Es iwé wà iëne tai̱ë. 
\p  
\v 11 “Erë mik blu' de wé̱pa dapane e'pa sa̱u̱k, eta̱ wëm eköl sué̱itö kë̀ e̱' paiëule we̱s ika̱wöta̱ e̱' paiök ulabatsè ké̱wö tkö'wo̱ es.  
\v 12 E' kue̱ki̱ blu' tö ie' a̱ iché: ‘A yami, ¿we̱s be' dewa̱? Be' kë̀ e̱' paiëule ulabatsè ké̱wö tkö'wo̱ ese datsi' wa.’ Erë wëm e' kë̀ wa̱ blu' iu̱tëne yës.  
\v 13 Eta̱ blu' tö iché ichkö̀ watiökwakpa a̱: ‘Wëm i' ulà ena iklö moú̱wa̱ a' tö ta̱ iu̱yö́ttsa̱ bánet stui ké̱ a̱, ee̱ ie' i̱u̱raë sia̱rë, ikà blardaë iweir tai̱ë e' kue̱ki̱.’  
\v 14 Ttè e' pakéyö a' a̱ e' wà dör i' es. S'tso' tai̱ë kiule a̱s Skëköl klö'u̱rakitö iblúie, erë wé̱pa shu̱kitbakitö esepa kë̀ dör tai̱ë.” 
\s1 S'wökirpa patau̱k, e' tté 
\r (Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26) 
\p  
\v 15 E' ukuöki̱ ta̱ fariseowakpa míyal ta̱ ittérak ñita̱: “ilè chakö̀sö Jesús a̱ a̱s ie' tö ilè sulu chö̀ ikkatoie.”  
\v 16 E' kue̱ki̱ ie'pa tö iklépa we̱lepa ena Herodes klépa we̱lepa patkémi ie' a̱ ichakök. Ie'pa tö ie' a̱ iché: 
\p —A s'wöbla'u̱kwak, sa' wa̱ ijche̱r tö ke̱kraë be' ttö̀ moki̱ë. Be' tö sulitane sue̱ke ñikkëë. I̱ma pë' tö be' cheke e' kë̀ ki̱ be' tkine. E' kue̱ki̱ be' tö s'wöbla'we̱ke yësyësë Skëköl ñalé̱ tté wa.  
\v 17 E' kue̱ki̱ ichö́ sa' a̱, ¿i̱ma be' tö ibikeitsè? Roma wökir kibi patuè̱sö ¿e' dör buaë ö kë̀ idör buaë? 
\p  
\v 18 Ie' tö isué̱wa̱ tö ie'pa tso' ie' chakök e̱r sulu wa, e' kue̱ki̱ ie' iiu̱té i' es: 
\p —A' e̱' ö̀ suluë, ¿Ì kue̱ki̱ a' tso' ye' ma'u̱k tsa̱iè?  
\v 19 Inuköl tso' a' wa̱ Roma wökir patuo̱ie, e' kkachö́ ye' a̱ et. 
\p Ta̱ ie'pa wa̱ inuköl wöshki ese debitu̱ia̱ et.  
\v 20 Eta̱ ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿Yi diököl ena yi kiè me'rka̱ iki̱? 
\p  
\v 21 Ie'pa iiu̱té: 
\p —Roma wökir kibi. 
\p Eta̱ ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —E̱'ma ko̱s Roma wökir kibi icha, ese mú ie' a̱, ta̱ ko̱s Skëköl icha ese mú ie' a̱. 
\p  
\v 22 Mik ie'pa tö e' ttsé, eta̱ ie'pa tkinewa̱. Ie'pa tö iméa̱t ta̱ imíyal. 
\s1 ¿S'duolur e' shke̱rmika̱ne ö au? 
\r (Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40) 
\p  
\v 23 E' ë̀ diwö wa, saduceowakpa we̱lepa de Jesús ska'. E' wakpa tö iklö'wé̱ tö s'duowa̱ e'pa kë̀ shke̱nukka̱ne. Ie'pa tö ie' a̱ ichaké: 
\p  
\v 24 —A s'wöbla'u̱kwak, Moisés tö se' a̱ iyë'a̱t tö wëm blënewa̱ kë̀ alà a̱te̱, e' ta̱ ie' ël ka̱wöta̱ ischö́ tsu̱kwa̱ a̱s ilà kö̀ka̱ iël blënewa̱, e' a̱.  
\v 25 Etökicha sa' shu̱a̱ wëpa bak döka̱ kul ñì ëlpa. Ikibi alaköl tsé̱wa̱, erë iblënewa̱ kë̀ alà a̱te̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' itöki̱ iël tö ischö́ tsé̱wa̱,  
\v 26 erë ñies e' blënewa̱ kë̀ alà a̱te̱. Es itka iël skà ta̱ ñies imale̱pa ko̱s e'pa ta̱. Ie'pa kul blërulune kë̀ alà a̱te̱ yës.  
\v 27 Bata ekkë ta̱ ñies ilaköl blënewa̱.  
\v 28 Wëpa kul e'pa bak alaköl eköl ë̀ ta̱. Mik s'duowa̱ e'pa shke̱neka̱ne, eta̱ ¿wé̱ne dö̀mi ie' wëm chö́kie? 
\p  
\v 29 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' kë̀ wa̱ Skëköl yëkkuö su̱ule, ñies ie' diché kë̀ jche̱r a' wa̱, e' kue̱ki̱ a' wöa̱ ká̱ chowa.  
\v 30 Mik s'duolur e'pa shke̱neka̱ne, eta̱ wëpa ena alakölpa kë̀ se̱rpawa̱ia̱ ñita̱. E'pa míyal we̱s Skëköl biyöchökwakpa tso' ká̱ jaì a̱ kë̀ se̱rta̱'wa̱ ñita̱ es.  
\v 31 ¿A' ki̱ kiane jche̱no tö moki̱ s'duowa̱ e'pa shke̱rdaka̱ne? Ì yë' Skëköl tö a' a̱ iyëkkuö ki̱ ¿e' kë̀ a̱ritsule a' wa̱? Ie' tö iyë' Moisés a̱:  
\v 32 ‘Ye' dör Abraham, Isaac ena Jacob, e'pa Këköl.’\f + \fr 22:32 \fk Ye' dör Abraham, Isaac ena Jacob, e'pa Këköl: \ft Mik ttè e' ché Skëköl tö Moisés a̱, eta̱ Abraham, Isaac ena Jacob e'pa blërulunebak ká̱ ia̱ia̱ë. We̱s ie' tö ichè, e' wà kiane chè tö ie'pa tso' ttsë'ka Skëköl ta̱. Éxodo 3.6 sa̱ú̱.\f* Ie' kë̀ dör s'duowa̱ e'pa Këköl. ¡Ie' dör s'ttsë'ka e'pa Këköl! E' kue̱ki̱ se' wa̱ ijche̱r tö s'duowa̱ e'pa shke̱rdaka̱ne. 
\p  
\v 33 Mik pë' tö ttè wa Jesús tö s'wöbla'we̱ke ñe' ttsé, eta̱ ie'pa tkirulune. 
\s1 ¿Skëköl ttè dalöiëno e' isie dör ikibiie? 
\r (Marcos 12.28-34) 
\p  
\v 34 Mik fariseowakpa wa̱ ijche̱newa̱ tö Jesús tö saduceowakpa siwa̱'blöwé̱wa̱ ttè moki̱ wa,  
\v 35 eta̱ ie'pa eköl dör s'wöbla'u̱kwak ttè dalöiëno wa, e' tö ie' a̱ ilè chaké itsa̱ioie: 
\p  
\v 36 —A S'wöbla'u̱kwak, Skëköl ttè dalöiëno ¿e' wé̱ne dör ibua'ie imale̱pa tsa̱ta̱? 
\p  
\v 37 Ie' iiu̱té: 
\p —‘Këkë dör a' Këköl, e' dalëritsö́ a' e̱r ko̱s wa, a' wák ko̱s wa ena a' e̱rbikè ko̱s wa.’  
\v 38 Ttè e' dör ibua'ie ttè dalöiëno male̱pa ko̱s tsa̱ta̱.  
\v 39 Erë e' itöki̱ ttè skà tso', e' dör we̱s iët ñe' es, e' tö ichè: ‘A' male̱pa dalëritsö́ we̱s a' wákpa e̱' dalër es.’  
\v 40 Ttè dalöiëno ko̱s kitbak Moisés tö ena Skëköl ttekölpa tö yëkkuö ki̱, e' wöiënewa̱ ttè böt ñe' ë̀ a̱. 
\s1 ¿Wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' dör yi aleri? 
\r (Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44) 
\p  
\v 41 Fariseowakpa daparkeia̱,  
\v 42 e' dalewa Jesús tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿I̱ma a' tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' chè, tö yi aleri idir? 
\p Ie'pa ie' iu̱té: 
\p —E' dör s'blú bak kiè David e' aleri. 
\p  
\v 43 Eta̱ ie' iché ie'pa a̱: 
\p —E' dör es, e' ta̱ ¿we̱s David tö iki' ie' Këköl? David tö iyë' Skëköl Wiköl wa i' es: 
\q1  
\v 44 ‘Skëköl tö iché ye' Këköl a̱: 
\q1 Be' e̱' tkö́se̱r ye' ulà bua'kka dalöiëno tai̱ë, 
\q1 dö̀ mik ye' tö be' bolökpa mérö be' klö̀ diki̱a̱ eta̱.’\f + \fr 22:44 \ft Salmo 110.1\f* 
\m  
\v 45 Ie' dör David aleri, e' ta̱ ¿we̱s e' kièmi David tö ie' Këköl? 
\p  
\v 46 Kë̀ yi a̱ ie' iu̱tëneia̱ yës. E' ukuöki̱ ta̱ kë̀ yi kësik dë'ka̱ia̱ ie' a̱ ì skà chakök. 
\c 23  
\s1 Fariseowakpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa kkaté Jesús tö 
\r (Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-54; 20.45-47) 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús tö iché ittökatapa a̱ ena s'tso' tai̱ë e' kukua:  
\v 2 S'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ena fariseowakpa a̱ ka̱wö mène ttè dalöiëno me'a̱tbak Moisés tö e' wà pakök se' a̱.  
\v 3 E' kue̱ki̱ ì ko̱s dalöiök a' ké ie'pa tö e' dalöiö́. Erë ì dalöiök ie'pa tö a' ké ese kë̀ dalöieta̱' ie'pa wákpa tö. E' kue̱ki̱ kë̀ ie'pa waköwa̱r a' tö.  
\v 4 Ie'pa tö ttè dalöiëno tai̱ë darërëë ese meke s'male̱pa a̱ wà dalöiè. E' dör we̱s dalì e̱kke̱ë iè s'ki̱ es, erë ie'pa kë̀ tö iketa̱'wa̱ iulatska ë̀ wa s'ki̱moie.  
\v 5 Ì ko̱s we̱ke ie'pa tö e' dör s'ditsö ë̀ wö wa e̱' oie tö ie'pa dör pë' buaë. Skëköl ttè we̱le kitule datsi'tak ki̱, ese mue̱ke ie'pa tö iwötsa̱ ki̱ ena iulà ki̱ e̱' ki̱tkoie. Ñies ie'pa wöbatsö idatsi' ki̱tkök datsi'tak batsi̱batsi̱ chalala buaala ese wa.  
\v 6 Wé̱ ie'pa ka̱wö tkö'u̱ke ñies ñì dapa'wo̱ wé a̱ ese ska' kula' tso' skëkëpa dalöiërta̱' tai̱ë esepa a̱, ese ki̱ ie'pa wöbatsö e̱' tkökse̱r. \fig |src="7 HK00276 b.tif" size="col" ref="Mt 23.6" \fig* 
\v 7 Ñies ie'pa ki̱ ikiar tö pë' tö ie'pa shke̱'wè̱ we̱s këkëpa dalöiërta̱' tai̱ë ese shke̱'wè̱ es wé̱ pë' tso' tai̱ë e'pa wöwa. Ie'pa wöbatsö tö pë' tö ie'pa kiè ‘s'wöbla'u̱kwak’. 
\p  
\v 8 “Erë a' ulitane dör ñies ë̀, e' kue̱ki̱ kë̀ a' ñì kiök ‘s'wöbla'u̱kwak.’ A' wöbla'u̱kwak e' dör eköl ë̀me e' kue̱ki̱ kë̀ a' ñì kiök es.  
\v 9 Ñies a' ulitane yë́ dör eköl ë̀me, e' dör Skëköl tso' ká̱ jaì a̱ e'. E' kue̱ki̱ kë̀ yi kiar ká̱ i' a̱ ‘S'yë́.’  
\v 10 Ñies a' wökir dör eköl ë̀me, e' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. E' kue̱ki̱ kë̀ a' ñì kiök ‘s'wökir.’  
\v 11-12 Yi e̱' ttséka̱ tai̱ë, esepa wöardawa; erë yi e̱' wöéwa diöshe̱t, esepa ki̱kardaka̱. E' kue̱ki̱ wé̱ dör ibua'ie a' shu̱a̱ ese ka̱wöta̱ e̱' wöökwa kanè mésoie imale̱pa ki̱muk. 
\p  
\v 13-14 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! Ì blúie Skëköl tso' e' wékkö wötekewa̱ a' tö s'male̱pa yöki̱ a̱s kë̀ ie'pa döwa̱. A' kë̀ mi'wa̱, ñies wé̱pa shkakwa̱ esepa wöklö'we̱ke a' tö. 
\p  
\v 15 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! A' shköke ká̱ ko̱s ekkë ki̱ s'yulök a̱s ie̱' yuö̀ a' ttökataie. Mik a' ikué̱, eta̱ iyué a' tö ì sulu wamblökwak tai̱ë tkö̀ka̱ a' wákpa tsa̱ta̱. Es ie' weirdaë sia̱rë bö' ké̱ a̱ we̱s a' es. 
\p  
\v 16 “¡A' dör we̱s sulaiökwakpa wöbla kë̀ wawër es! ¡Wëstela i̱na a' ta̱! A' icheke: ‘Yi tö ttè mé Skëköl wé wa, ese kë̀ ka̱wöta̱ iiu̱tök kröröë. Erë yi tö ttè mé orochka tso' wötëule Skëköl wé mik e' wa, e' ta̱ e' wà ka̱wöta̱ iu̱tè.’  
\v 17 ¡A' kë̀ e̱r ta̱'! ¡A' dör we̱s s'wöbla kë̀ wawër es! ¿Ì dör ibua'ie, orochka tso' Skëköl wé mik e' ö Skëköl wé tö orochka batse'wé̱ e'?  
\v 18 Ñies a' tö icheke: ‘Yi tö ttè mé ka̱' tso' íyi moka̱ Skëköl a̱ e' wa, e' ta̱ ese kë̀ ka̱wöta̱ iiu̱tök kröröë. Erë yi tö ttè mé íyi me'rka̱ ka̱' ñe' ki̱ e' wa, e' ta̱ e' wà ka̱wöta̱ iu̱tè.’  
\v 19 ¡A' dör we̱s s'wöbla kë̀ wawër es! ¿Ì dör ibua'ie, íyi me'rka̱ ka̱' ñe' ki̱ e' ö ka̱' tö ibatse'wé̱ e'?  
\v 20 Yi tö ttè mé ka̱' ñe' wa, ese kë̀ ku̱' ttè muk ka̱' ñe' ë̀ wa, ñies ie' tso' ttè muk ko̱s ì tso' iki̱ e' wa.  
\v 21 Yi tö ttè mé Skëköl wé wa, ese kë̀ ku̱' ttè muk Skëköl wé ë̀ wa. Ñies ie' tso' ttè muk Skëköl se̱rke ee̱ e' wa.  
\v 22 Yi tö ttè mé ká̱ jaì wa ese tso' ñies ttè muk Skëköl kulé wa. Ñies itso' ttè muk Skëköl wák tkër ikulé ki̱ e' wa. 
\p  
\v 23 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! Ka̱köla tso' iëno chkè a̱ kiè menta ena anís ena comino ese ko̱s tsá̱ meke a' tö Skëköl a̱. E' dör buaë erë ttè dalöiëno e' bua'ie kë̀ dalöiè a' tö. E' dör se̱ne yësyësë, ena ñì sa̱ù̱ e̱r sia̱rë wa ena e̱rblö̀ Skëköl mik moki̱ kë̀ ilo'yeta̱'. Ñies e' ko̱s dalöiök a' ka̱wöta̱.  
\v 24 ¡A' dör we̱s sulaiökwakpa wöbla kë̀ wawër es! E' dör we̱s a' tö schö'wak wöppée tá̱ a̱, erë kameio malé̱wa̱ a' tö wa'ñe, kë̀ ittsë'ne a' wa̱. 
\p  
\v 25 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! A' dör we̱s a' tka̱' ko̱s pa skueke a' tö iki̱kke̱ ë̀ es. A' wër buaë erë a' e̱r suluë. A' dör akblökwakpa. A' ki̱ s'yamipa íyi ko̱s kianettsa̱ a' ë̀ a̱.  
\v 26 ¡A fariseowakpa, a' dör we̱s s'wöbla kë̀ wawër es! Tka̱' ttö̀ skuö́ö ke̱we, es ñies iki̱kke̱ pa sune. 
\p  
\v 27 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! A' dör we̱s pö pate̱ule saruruë es. Ese wër buaë iki̱kke̱, erë ishu̱a̱ s'nu diché tso' tai̱ë, e' dör ñá suluë.  
\v 28 A' dör we̱s pö ese es, a' e̱' ö̀ tö a' dör pë' buaë yësyësë, erë a' e̱r dör suluë. A' dör e̱' ökwakpa. 
\p  
\v 29 “¡A s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa, a fariseowakpa, wëstela i̱na a' ta̱! ¡A' e̱' ö̀ suluë! A' tö Skëköl ttekölpa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa pö yuekene pa̱'a̱li̱. Ñies ì yué a' tö a̱s s'se̱r yësyësë bak e'pa kë̀ chöwa a' é̱na, ese ki̱tkeke a' dör buaë.  
\v 30 E' dalewa a' icheke: ‘Sa' tkö́pa sa' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa ké̱wö ska' ta̱, e̱'ma kë̀ sa' wa̱ ie'pa sini'ku̱ne Skëköl ttekölpa ttökulur.’  
\v 31 Mik e' cheke a' tö, eta̱ a' e̱' chökeka̱ tö a' dör wé̱pa tö Skëköl ttekölpa kötulur, e'pa aleripa.  
\v 32 We̱s a' mir e' wa iwënewa̱ tö ì sulu wamblë'mi a' yë́pa tö ese kí̱ wambleraë a' tö dö̀ ibataie. 
\p  
\v 33 “¡A' dör suluë we̱s tkabë̀ es, we̱s tkabë̀ ichö́k es! ¿We̱s a' tkömishkar kë̀ wömerpattsa̱ weinuk bö' ké̱ a̱?  
\v 34 Ittsö́, ye' tö Skëköl ttekölpa ena s'pattökwakpa ena s'wöbla'u̱kwakpa ye' ttè wa, esepa patkeraë a' a̱. Erë a' tö ie'pa we̱lepa tterawa̱, we̱lepa skà wöterawa̱ a' tö krus mik ttèwa̱, we̱lepa skà pperaë sia̱rë a' tö ttsa'bata daloie wa a' ñì dapa'wo̱ wé a̱. Ie'pa yuleraë a' tö iwe'ikeraë a' tö ká̱ wa'ñe.  
\v 35 E' kue̱ki̱ s'se̱r yësyësë kötulur a' yë́pa tö mik Abel kötwa̱ Caín tö döka̱ mik Zacarías dör Berequías alà e' kötwa̱ a' yë́pa tö ka̱' tso' íyi moka̱ Skëköl a̱ e' ena ie' wé e' shu̱sha̱, e' nuí̱ ko̱s kierane ie' tö a' a̱.  
\v 36 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö s'se̱r yësyësë ko̱s kötulur a' yë́pa tö, e' nuí̱ ki̱ a' ena wé̱pa dör we̱s a' es esepa weirdaë sia̱rë. 
\s1 Jesús e̱riane Jerusalén wakpa dalërmik 
\r (Lucas 13.34-35) 
\p  
\v 37 ¡A Jerusalén wakpa, Skëköl ttekölpa ko̱s ttekewa̱ a' tö ke̱kraë! Ñies ittè pakökwakpa patkeke ie' tö a' a̱, e'pa ttekewa̱ a' tö ák wa. ¡We̱kkë ye' e̱rkiè tö ye' mú a' dapa'wè̱ e̱' ska' we̱s dakro mitchke tö ila'rla dapa'wè̱ ipik diki̱a̱ es, erë kë̀ a' ki̱ ikiane yë!  
\v 38 Ye' ttö̀ ttsö́, Skëköl kë̀ tö a' ká̱ kkö'nepaia̱.  
\v 39 Ye' tö a' a̱ ichè tö i'ta̱mi a' kë̀ tö ye' sue̱paia̱ dö̀ mik ye' dene eta̱. E' ké̱wö ska' ta̱ a' tö ye' cheraë: ‘¡Ayëcha buaë yi datse̱ Skëköl ttö̀ wa e'!’ 
\c 24  
\s1 Jesús tö iché tö Skëköl wé olordawa̱ 
\r (Marcos 13.1-2; Lucas 21.5-6) 
\p  
\v 1 Jesús e̱' yéttsa̱ Skëköl wé a̱ ta̱ imía̱ ta̱ ittökatapa de ie' ska' ta̱ Skëköl wé ena u bua'bua skà tso' ipamik, e' kkaché ie'pa tö ie' a̱.  
\v 2 Erë ie' iché: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö u ko̱s tso' bua'buaë sué̱ a' tö í̱e̱, e' olordawa̱ se̱raa̱, iékwö ë̀ kë̀ a̱tpa ñì bata ki̱. 
\s1 ¿Ì wa sö isuè̱mi tö ká̱ i' e̱rkewatke? 
\r (Marcos 13.3-23; Lucas 21.7-24; 17.22-24) 
\p  
\v 3 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa míyal ka̱bata kiè Olivo ee̱. Jesús e̱' tkése̱r ta̱ ittökatapa de ie' ska' ta̱ ie' ë̀ a̱ ichaké: 
\p —Ichö́ sa' a̱ ¿mik íyi ekkë wamblërmi? ¿Ì wa sö isuè̱mi tö be' dotkene, ñies tö ká̱ i' e̱rkewatke? 
\p  
\v 4-5 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Tai̱ë pë' datse̱ e̱' chök tö ie'pa dör ye'. Icherarakitö: ‘Ye' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'’, ta̱ pë' ki̱terarakitö tai̱ë. E' kue̱ki̱ a' tso' wösh wa a̱s kë̀ yi tö a' ki̱tö'ù̱.  
\v 6 Ká̱ tai̱ë wakpa ñippöke tai̱ë wì̱ a̱ dià a̱ e' biyö́ ttseraë a' tö. E' wake' tköraë erë ká̱ i' e̱rwami e' kianeia̱. E' kue̱ki̱ kë̀ a' tkinuk e' wa̱.  
\v 7 Ká̱ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ wakpa ñippöraë ñita̱. Ñies í̱ tö ká̱ wöti̱'we̱raë ká̱ wa'ñe. Ñies ká̱ tseë wakpa tteraë bli tö tai̱ë.  
\v 8 Erë íyi ekkë ko̱s dör e̱rpa s'tsá̱ weirketke ka̱m ye' döne e' yöki̱ ese. E' dör we̱s alaköl alà ku̱rketke ta̱ ikirir es. 
\p  
\v 9 “A' merdattsa̱ we'ikè. A' ttelurdaë pë' tö. Sulitane tö a' sue̱raë suluë ye' tté kue̱ki̱.  
\v 10 E' ké̱wö ska' ta̱ wé̱pa e̱rblé ye' mik, esepa tai̱ë tö ye' waterattsa̱. Ie'pa ñì sa̱u̱raë suluë, ñies we̱lepa tö iëltëpa wömerattsa̱ ibolökpa ulà a̱.  
\v 11 Ka̱chökwakpa e̱' chö̀ tö ie'pa dör Skëköl ttekölpa esepa döraë tai̱ë. Ie'pa tö s'ki̱tö'we̱raë tai̱ë.  
\v 12 Ì sulu kí̱ wamblërdaë tai̱ë shu̱te̱, e' kue̱ki̱ s'kibiie kë̀ tö imale̱pa dalëritsepaia̱.  
\v 13 Erë yi e̱' tkéwa̱ darërëë döka̱ bata ekkë, esepa tsa̱tkërdaë.  
\v 14 Ì blúie Skëköl tso' e' tté buaë pakardaë ká̱ wa'ñe a̱s ká̱ ulitane wakpa wa̱ ijche̱r, e' ukuöki̱ ta̱ ká̱ i' e̱rdawa. 
\p  
\v 15 “Skëköl tteköl bak kiè Daniel, e' tö ikit iyëkkuö ki̱ tö ì sulusi tö ì dör batse'r e' ia'wè̱ ñáie, e' dörawa̱ Skëköl wé a̱ iia'u̱kka̱ ñáie, (yi tso' yëkkuö i' sa̱u̱k, e' é̱na iwà a̱nú). Mik e' sué̱ a' tö,  
\v 16 eta̱ wé̱pa se̱rke Judea e'pa tkö́yalmi ka̱bata a̱;  
\v 17 yi tso' u bata ki̱\f + \fr 24:17 \fk u bata ki̱: \ft E' ké̱wö ska' ta̱ ie'pa u tsa̱bata dör kkueie, e' ki̱ ie'pa shköke.\f* esepa tkö́shkar kë̀ dökwa̱ne we̱shke̱ iíyi tsu̱kmi.  
\v 18 Ñies yi tso' kaneblök kañika̱ esepa kë̀ dökwa̱ne we̱shke̱ idatsi' yöktsa̱.  
\v 19 E' ké̱wö ska' ta̱ alakölpa alà ku̱rketke ena alakölpa tsu' muke ilà a̱ ¡wëstela i̱na esepa ta̱!  
\v 20-21 S'ditsö weirdaë tai̱ë shu̱te̱. Mik ká̱ i' yöne dö̀ ikkë ta̱ kë̀ s'we'ikule ekkë, ñies kë̀ s'weirpa aishkuö ta̱ ekkë. E' kue̱ki̱ ikiö́ Skëköl a̱ a̱s kë̀ iwamblër a' ta̱ yuëdiö ké̱ska' ö e̱no diwö a̱.  
\v 22 E' ké̱wö kë̀ wöö́pawa Skëköl tö, e̱'ma kë̀ yi isie a̱tu̱kia̱ ttsë'ka. Erë e' ké̱wö wöerawaitö, wé̱pa shu̱kitbakitö esepa dalërmik. 
\p  
\v 23-24 “Ka̱chökwakpa e̱' köraka̱ e̱' chök tö ie'pa dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' ö Skëköl tteköl we̱le. E'pa tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese we̱raë s'ki̱tö'wo̱ie tö ie'pa ttè dör moki̱ë. Dö̀ wé̱pa shu̱kit Skëköl tö, esepa mú ki̱tërmi, e̱'ma iki̱tërdaë. E' kue̱ki̱ yile tö a' a̱ icheke: ‘Isa̱ú̱, wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' dur í̱e̱’, ö ‘Isa̱ú̱, ie' dur wì̱e̱’, e' ta̱ kë̀ a' tö iklö'wa̱r.  
\v 25 Ittsö́, íyi ekkë biyö́ chétkeyö a' a̱ ke̱weie.  
\v 26 E' kue̱ki̱ mik ie'pa tö icheke a' a̱: ‘Isa̱ú̱, wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' tso' ká̱ wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱’, eta̱ a' kë̀ minuk isa̱u̱k. Mik ie'pa tö icheke a' a̱: ‘Isa̱ú̱, ie' tso' í̱e̱ blëulewa̱’, eta̱ kë̀ a' tö iklö'wa̱r.  
\v 27 Ye' dör S'ditsö Alà, mik e' dene, eta̱ sulitane tö isue̱raë we̱s alá wöñar tö ká̱ olo ppèe ká̱ wa'ñe e' suè̱sö es.  
\v 28 Sulitane wa̱ ijche̱r tö wé̱ ölö́ daparke tai̱ë, ee̱ ilè nu tër. Es ñies mik ye' dene, eta̱ sulitane wa̱ ijche̱rdaë. 
\s1 Jesús dörane olo ta̱' tai̱ë 
\r (Marcos 13.24-37; Lucas 17.26-30,34-36; 21.25-33) 
\p  
\v 29 “S'weine e' ké̱wö tka, e' bet diwö wötuirdawa̱, ñies si'wö kë̀ wöñarpaia̱. Bëkwö darolordaë ena ì ko̱s tso' ká̱ jaì a̱ e' wöti̱rdaë.  
\v 30 Eta̱ sulitane tö íyi sue̱raë ká̱ jaì a̱ iwà kkachoie tö ye' dör S'ditsö Alà, e' datse̱ne bet. Ká̱ ulitane wakpa suardaë tai̱ë e' yöki̱, ie'pa i̱u̱raë tai̱ë ta̱ bet ie'pa tö isue̱raë tö ye' datse̱ ka̱shu̱k a̱ mò a̱ diché ta̱' tai̱ë olo ta̱' tai̱ë.  
\v 31 Duk blardaë tai̱ë ta̱ ye' biyöchökwakpa patkeramiyö wé̱pa shu̱kitbakyö, esepa dapa'u̱kka̱ ek tsi̱ní ë̀me. Ie'pa tö iyuleraë ká̱ wa'ñe dö̀ wé̱ ká̱ i' bata e̱rkerö ee̱ ena wé̱ ká̱ jaì bata e̱rkerö ee̱. 
\p  
\v 32 “A' e̱' wöbla'ú̱ ttè ikkë wa iwà sa̱ú̱ higo klö̀ wa: Mik iulatska tso' ulölöla ena e̱rpa iköyök tskirdoka̱, eta̱ a' wa̱ ijche̱r tö duas dewa̱tke tsi̱net.  
\v 33 Es ñies mik a' tö isué̱ tö íyi ekkë wamblërke, eta̱ a' wa̱ ijche̱nú tö ye' datskene, e' diwö dewa̱tke tsi̱net.  
\v 34 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö íyi ekkë wamblërdaë wé̱pa dör we̱s a' es esepa ka̱m e̱rwa e' yöki̱.  
\v 35 Ka̱shu̱k ena ká̱ i' e̱rdawa, erë ye' ttè michoë e' kë̀ e̱rpawa yës. 
\p  
\v 36 “Erë e' ké̱wö e' diwö kë̀ jche̱r yi wa̱. Skëköl biyöchökwakpa tso' ká̱ jaì a̱, e'pa kë̀ wa̱ ijche̱r, ñies ye' dör Skëköl Alà e' kë̀ wa̱ ijche̱r. S'yë́ ë̀ wa̱ ijche̱r. 
\p  
\v 37 “Ye' dör S'ditsö Alà, mik e' dene eta̱ e' ké̱wö dör we̱s Noé ké̱ska' es.  
\v 38 E' ké̱ska' ta̱ ka̱m di' tai̱ë tkö̀ e' yöki̱, ie'pa tso' chkök, di'yök, se̱nukwa̱ we̱s ke̱kraë es dö̀ mik Noé dewa̱ ikanò bërie e' a̱ eta̱.  
\v 39 Erë ie'pa kë̀ ku̱' ipanuk yës eta̱ di' dettsa̱ tai̱ë ie'pa ki̱, e' tö ie'pa ulitane ttélur. Es itköraë mik ye' dör S'ditsö Alà e' dene eta̱.  
\v 40 E' ké̱wö ska' ta̱ wëm böl tso' kaneblök ese eköl mira iwa̱ ta̱ iëköl a̱tdaë.  
\v 41 Alakölpa böl tulur ák wawök, ese eköl mira iwa̱ ta̱ iëköl a̱tdaë. \fig |src="8 LB00133 b.tif" size="col" ref="Mt 24.14" \fig* 
\p  
\v 42 “E' kue̱ki̱ a' tso' e̱rki̱. A' kë̀ wa̱ ijche̱r tö diwö we̱kkë a' Këköl dörane.  
\v 43 A' wa̱ ijche̱r buaë tö u wák mú wa̱ ijche̱r tö we̱kkë akblökwak datse̱, e̱'ma kë̀ ikapöpawa̱ iyöki̱, kë̀ itö ka̱wö mepa yi a̱ dökwa̱ iíyi ekiblök.  
\v 44 Es ñies ye' dör S'ditsö Alà, e' datskene mik a' kë̀ ku̱' ye' panuk eta̱, we̱s akblökwak es. E' kue̱ki̱ a' tso' e̱rki̱. 
\s1 Kanè méso buaë ena kanè méso suluë e' tté 
\r (Lucas 12.41-48) 
\p  
\v 45 “Kanè méso yësyësë ka̱bikeitsö̀ buaë, ese meraka̱ iwökir tö imale̱pa kue̱bluie ie'pa tiök ke̱kraë mik kë̀ iku̱' e' dalewa.  
\v 46 Iwökir dene ta̱ ikué̱itö iwakanéu̱k we̱s iyëneia̱ es, e' ta̱ ayëcha e' dör buaë ie' a̱.  
\v 47 Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö kanè méso ese meraka̱itö ie' wa̱ íyi tso' ko̱s e' kue̱bluie.  
\v 48 Erë kanè méso ñe' dör suluë tö ibikeitsé tö kë̀ iwökir döpane bet.  
\v 49 E' kue̱ki̱ ie' tö imale̱pa ppémi. Ñies ie' chkémi, blo' yémi bloblopa ta̱.  
\v 50 Erë idiwö ena iké̱wö kë̀ wa ie' ku̱' ipanuk, eta̱ iwökir dörane  
\v 51 ta̱ iwe'ikeraitö sia̱rë wömerattsa̱ weinuk e̱' ökwakpa ta̱. Ie'pa i̱u̱rarak sia̱rë, ikà blardaë iweir kue̱ki̱. 
\c 25  
\s1 Busipala döka̱ dabop e' tté 
\p  
\v 1 “Ì blúie Skëköl tso' e' ta̱ itköraë we̱s itka ulabatsè a̱ es. Busipala döka̱ dabop e' e̱' yélur ibö'wöla wa wëm ulabatsöke, e' ñale̱tsu̱k.  
\v 2 Busipa ske̱l e'pa dör ka̱bikeitsöta̱' buaë esepa, erë imale̱pa ske̱l kë̀ dör es.  
\v 3 Wé̱pa kë̀ ka̱bikeitsöta̱' buaë e'pa wa̱ ibö'wöla ë̀ mí, kë̀ wa̱ bö'wö diö̀ kí̱ mìne.  
\v 4 Erë wé̱pa ka̱bikeitsöta̱', e'pa wa̱ ibö'wöla mí, ñies idiö kí̱ mírak iwa̱.  
\v 5 Erë wëm ulabatsöke, e' kë̀ dë' bet, iwötkëneka̱ e' kue̱ki̱. E' dalewa busipa shtrine ta̱ ikapolur.  
\v 6 Ká̱ sha̱böts ta̱ ie'pa tö ittsé tö ia̱rkerak: ‘¡Wëm ulabatsöke, e' datse̱! ¡A' yú iñale̱tsu̱k!’  
\v 7 Eta̱ busipa ko̱s e̱' kéka̱ ta̱ ibö'wöla wötskémirakitö.  
\v 8 Eta̱ busipa kë̀ ka̱bikeitsöta̱' e'pa tö iché imale̱pa a̱: ‘A' bö'wö diö̀ kakmú sa' a̱ a̱s sa' bö'wöla kë̀ wöìtwa̱.’  
\v 9 Erë ie'pa iiu̱té: ‘Au, sa' tö imé a' a̱, e' ta̱ kë̀ idö̀paka̱ se' ulitane ki̱. E' kue̱ki̱ a' yú a' icha ta̱u̱k wé̱ iwato̱rke ee̱.’  
\v 10 Eta̱ ie'pa míyal bö'wö diö̀ ta̱u̱k. E' dalewa wëm ulabatsöke e' de, eta̱ wé̱pa wa̱ bö'wö diö̀ kí̱ mí e'pa dewa̱ wëm ulabatsöke e' ta̱ iulabatso wé a̱ ta̱ iwékkö wötënewa̱.  
\v 11 E' ukuöki̱ ta̱ busipa male̱pa debitu̱ ta̱ ichakeke u'rki̱: ‘¡A këkëpa, a këkëpa, ukkö kköppö́ö sa' a̱!’  
\v 12 Erë wëm ulabatsöke e' tö ie'pa iu̱té: ‘Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö kë̀ ye' wa̱ a' su̱ule.’ 
\p  
\v 13 “Ye' tö a' a̱ ichè tö a' kë̀ wa̱ ijche̱r ì ké̱wö, ì diwö ye' dömine e' kue̱ki̱ a' tso' e̱rki̱. 
\s1 Inuköl mène wakanewè̱ e' tté 
\r (Lucas 19.11-27) 
\p  
\v 14 “Ñies ì blúie Skëköl tso' e' ta̱ itköraë we̱s itka wëm eköl mi'kea̱ ka̱mië ká̱ kua̱'ki̱ a̱ ese ta̱ es. Ie' tö ikanè mésopa kié ta̱ iché ie'pa a̱: ‘Ye' inuköl wakaneú̱ ye' a̱ buaë a̱s ikí̱ klör.’  
\v 15 Ikanè méso eköl a̱ ie' tö inuköl kiè talento\f + \fr 25:15 \fk talento: \ft E' dör ie'pa inuköl kiè denario e' mil teröl (6.000). Denario et e' dör s'kaneblö̀ ká̱ et e' ské ekkë.\f* ese mé mil ske̱l (5.000). Iëköl a̱ ie' imé mil böt (2.000). Eta̱ iskà a̱ ie' tö imé mil et ë̀ (1.000). Ie' tö ie'pa a̱ imé ko̱s ie'pa a̱ iwakaneo̱r ekkë. E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱.  
\v 16 Wé̱ne a̱ imène mil ske̱l, e' tö iwakanewé̱ buaë. Ie' tö ikí̱ klö'wé̱ mil döka̱ ske̱l.  
\v 17 Es ñies wé̱ne a̱ imène mil böt, e' tö ikí̱ klö'wé̱ mil döka̱ böt.  
\v 18 Erë wé̱ne a̱ imène mil et, e' mía̱ ta̱ íyök biéitö e' a̱ itö iwökir inuköl wötéwa̱. 
\p  
\v 19 “Ká̱ de tai̱ë eta̱ ie'pa wökir dene e' tö ie'pa kié isuo̱ie tö ko̱s ie'pa tö inuköl kí̱ klö'wé̱.  
\v 20 Wé̱ne a̱ imène mil ske̱l, e' de ke̱we iwökir ska'. Ie' wa̱ inuköl kí̱ debitu̱ mil döka̱ ske̱l. Ie' iché iwökir a̱: ‘A këkëpa, be' tö ye' a̱ inuköl me' mil ske̱l, e' kí̱ klö'wé̱yö mil döka̱ ske̱l.’  
\v 21 Iwökir tö iché ie' a̱: ‘E' dör buaë, be' dör kanè méso buaë yësyësë. Inuköl elkela me'yö be' a̱ e' wakanewé̱ be' tö yësyësë. E' kue̱ki̱ ye' tö íyi skà meraë be' a̱ tai̱ë wakanewè̱. Be' shkö́wa̱ ttsë'nú buaë ye' ta̱.’  
\v 22 E' ukuöki̱ ta̱ wé̱ne a̱ imène mil böt e' de ta̱ ichéitö: ‘A këkëpa, be' tö ye' a̱ inuköl me' mil böt, e' kí̱ klö'wé̱yö mil döka̱ böt.’  
\v 23 Iwökir tö ie' a̱ iché: ‘E' dör buaë, be' dör kanè méso buaë yësyësë. Inuköl elkela me'yö be' a̱ e' wakanewé̱ be' tö yësyësë. E' kue̱ki̱ ye' tö íyi skà meraë be' a̱ tai̱ë wakanewè̱. Be' shkö́wa̱ ttsë'nú buaë ye' ta̱.’ 
\p  
\v 24 “Erë kanè méso a̱ imène mil et, mik e' de, eta̱ ie' tö iché iwökir a̱: ‘A këkëpa, ye' wa̱ ijche̱r tö be' dör wëm e̱r darërëë ese. Be' tö íyi wöshteke wé̱ kë̀ be' wa̱ ikuatkëne ee̱. Ñies ì kë̀ dör be' icha ese klö'we̱kewa̱ be' dör.  
\v 25 E' kue̱ki̱ ye' suane be' yöki̱ dö' ye' tö be' inuköl chöwè̱wa. E' kue̱ki̱ be' inuköl blé ye' tö íyök a̱. I' be' inuköl dene ye' wa̱ be' a̱.’  
\v 26 Eta̱ iwökir tö iiu̱té: ‘Be' dör kanè méso suluë, bikër tai̱ë ese. Be' iché tö ye' tö íyi wöshteke wé̱ kë̀ ye' wa̱ ikuatkëne ee̱ ena ì kë̀ dör ye' icha ese klö'we̱kewa̱yö,  
\v 27 e' ta̱ be' tö ye' inuköl blö́pa inuköl bló wé a̱ a̱s ee̱ ikí̱ klör. Be' ikaneú̱pa es, e̱'ma ye' dene eta̱ ye' inuköl ena ikí̱ klöne, e' de ye' ulà a̱.’  
\v 28-29 Eta̱ ie' tö iché: ‘Wé̱ wa̱ íyi tso' e' a̱ ikí̱ merdaë. Erë wé̱ kë̀ wa̱ ì ku̱', ì tso' e' wa̱ elkela e' yerattsa̱ iyöki̱. E' kue̱ki̱ inuköl me'yö ie' a̱, e' yö́ttsa̱ ie' ulà a̱ ta̱ imú wé̱ wa̱ itso' döka̱ 10.000 e' a̱.  
\v 30 Eta̱ kanè méso suluë i' e' u̱yö́ttsa̱ stui ké̱ a̱, ee̱ pë' suluë i̱u̱rarak sia̱rë ikà blardaë iweir kue̱ki̱.’ 
\s1 Jesús tö ká̱ ulitane wakpa shu̱leraë 
\p  
\v 31 “Ye' dör S'ditsö Alà, e' dörane s'blúie olo ta̱' tai̱ë ye' biyöchökwakpa ko̱s ta̱. Mik ye' dene, eta̱ ye' e̱' tköraka̱ blu' kulé ki̱ ká̱ ulitane wakpa shu̱lök.  
\v 32 Ie'pa dapardaë ye' wörki̱ ta̱ ye' tö ie'pa blabatseraë we̱s iyiwak kkö'nukwak tö obeja ena chibo blabatsè es.  
\v 33 S'se̱r yësyësë esepa dör we̱s obeja es, ie'pa merawa̱ ye' tö ye' ulà bua'kka. S'se̱r suluë esepa dör we̱s chibo es, ie'pa merawa̱ ye' tö ye' ulà bakli̱'kka.  
\v 34-36 Eta̱ ye' tö icheraë wé̱pa tso' ye' ulà bua'kka e'pa a̱: ‘Ye' dör a' blú. Ye' yë́ e̱r bua' ché a' a̱. Mik ye' du' bli wa̱, eta̱ a' tö ye' dë'; mik ye' bak e̱rsinuk, eta̱ a' tö ye' a̱ di' me'; a' kë̀ wa̱ ye' su̱ule, erë a' tö ye' kiéwa̱ buaë a' u a̱. Ye' bak datsi' kë̀ ta̱', eta̱ a' tö ye' a̱ datsi' kakme'; ye' bak duök sia̱rë, eta̱ a' dë' ye' ki̱muk; ye' bak wötëulewa̱ s'wöto wé a̱, eta̱ a' dë' ye' sa̱u̱k. E' kue̱ki̱ a' shkö́wa̱ ì blúie ye' tso' e' a̱, e' ko̱s yöulebak a' a̱ ka̱m ká̱ i' yör e' yöki̱.’  
\v 37 Erë s'se̱r yësyësë e'pa tö ye' a̱ ichakeraë: ‘A Skëkëpa, sa' kë̀ wa̱ ijche̱r. ¿Mik sa' tö be' su̱' tö be' tteke bli tö, e' dë' sa' tö? ¿Mik sa' tö be' su̱' tö be' tteke e̱rsi tö, e' a̱ di' me' sa' tö?  
\v 38 ¿Mik be' dë'bitu̱ sa' u a̱, kë̀ su̱ule sa' wa̱, e' ki'wa̱ buaë sa' tö? ¿Mik sa' tö be' su̱' datsi' kë̀ ta̱', e' a̱ datsi' kakme' sa' tö?  
\v 39 ¿Mik sa' tö be' su̱' tö be' duöke ö be' wötëulewa̱ s'wöto wé a̱, e' sa̱u̱k sa' dë'?’  
\v 40 Eta̱ ye' tö ie'pa iu̱teraë: ‘Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö mik a' tö íyi ekkë buaë o̱' ye' yamipa sia̱rë ikkëpa a̱, eta̱ e' dör we̱s a' tö ye' wák a̱ iwè̱ es.’ 
\p  
\v 41-43 “E' ukuöki̱ ta̱ ye' tö icheraë wé̱pa tso' ye' ulà bakli̱'kka e'pa a̱: ‘Ye' du' bli wa̱, erë a' kë̀ wa̱ ye' dëne; ye' bak e̱rsinuk, erë a' kë̀ wa̱ ye' a̱ di' mène. Ye' dë' a' ska', kë̀ su̱ule a' wa̱, erë a' kë̀ wa̱ ye' kinewa̱ a' u a̱; ye' bak datsi' kë̀ ta̱', erë a' kë̀ wa̱ datsi' mène ye' a̱; ye' bak duök ena wötëulewa̱ s'wöto wé a̱, erë a' kë̀ dë' ye' sa̱u̱k. E' kue̱ki̱ a' wömeulettsa̱bak weinuk sia̱rë. A' e̱' skö́ttsa̱ ye' yöki̱. A' yúshka bö' ñar michoë yöule bë́ ena iklépa we'ikoie e' a̱.’  
\v 44 Erë ie'pa tö ye' a̱ ichakeraë: ‘A Skëkëpa, e' kë̀ jche̱r sa' wa̱. ¿Mik sa' tö be' su̱' tö be' duöke bli wa̱? ¿Mik sa' tö be' su̱' tö be' e̱rsine? ¿Mik be' dë' sa' u a̱? ¿Mik sa' tö be' su̱' datsi' kë̀ ta̱'? ¿Mik sa' tö be' su̱' duöke ö wötëulewa̱ s'wöto wé a̱? ¿Mik sa' kë̀ wa̱ be' ki̱mene?’  
\v 45 Eta̱ ye' tö ie'pa iu̱teraë: ‘Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö mik a' kë̀ wa̱ íyi ekkë o̱ne s'sia̱rëpa ikkëpa a̱, eta̱ e' dör we̱s kë̀ a' wa̱ ye' wák a̱ io̱ne es.’  
\v 46 S'se̱r suluë esepa michoë weinuk, erë s'se̱r yësyësë esepa se̱r michoë buaë ye' ta̱.” 
\c 26  
\s1 Judiowak wökirpa tö Jesús aleritsé klö'wè̱wa̱ 
\r (Marcos 14.1-2; Lucas 22.1-2; Juan 11.45-53) 
\p  
\v 1 Mik Jesús tö s'wöbla'wé̱ ko̱s e' o̱ne, eta̱ ie' tö iché ittökatapa a̱: 
\p  
\v 2 —A' wa̱ ijche̱r tö böiki se' tö Se' Yë́pa Yërulune Egipto e' ké̱wö tkö'we̱ke. E' ké̱wö ska' ta̱, ye' dör S'ditsö Alà, e' wömerdattsa̱ ttèwa̱ wötëulewa̱ krus mik. 
\p  
\v 3 E' ké̱wö ska' ta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa ñì dapa'wé̱ sacerdote kibi kiè Caifás, e' u a̱.  
\v 4 Ee̱ ie'pa tö Jesús aleritsé ki̱tö'wè̱ iklö'wo̱wa̱ ttèwa̱.  
\v 5 Erë ie'pa iché ñì a̱: 
\p —Kë̀ sö iwamblè Se' Yë́pa Yërulune Egipto e' ké̱wö tkö'we̱kesö e' a̱ a̱s pë' kë̀ shu̱ti̱rka̱ tai̱ë. 
\s1 Kiö̀ masmas téka̱ alaköl eköl tö Jesús ki̱ 
\r (Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8) 
\p  
\v 6 Jesús tso' Betania, Simón kiri'u̱k lepra bak, e' u a̱.  
\v 7 Ie' tkëria̱ mesa ki̱ chkök. Eta̱ alaköl eköl de ie' ska', e' wa̱ kiö̀ masmas tuè̱ darërëë ese debitu̱, e' mí ie' wa̱ iukkuö yöule ák bua'bua wa ese a̱. Eta̱ kiö̀ e' téka̱itö Jesús wökir ki̱.  
\v 8 Erë mik e' sué̱ ittökatapa tö, eta̱ ie'pa uluneka̱ ta̱ iché: 
\p —¿Iö́k kiö̀ se̱ we'ikéwa ie' tö ëanas?  
\v 9 Iwato̱rmittsa̱ inuköl tai̱ë skéie s'sia̱rëpa ki̱moie. 
\p  
\v 10 E' ttsé Jesús tö ta̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —¿Iö́k a' tso' alaköl i' tsiriu̱k? Íyi buaë wé̱itö ye' a̱.  
\v 11 S'sia̱rëpa tso' ke̱kraë a' shu̱a̱, erë ye' kë̀ ku̱' ke̱kraë a' ta̱.  
\v 12 Kiö̀ téka̱itö ye' ki̱ ye' kanéwo̱ie ka̱m ye' nu wötërwa̱ e' yöki̱.  
\v 13 Moki̱ ye' a' a̱ ichè tö ká̱ wa'ñe wé̱ Skëköl ttè buaë pakarke, ee̱ ipakardaë ñies tö ie' tö ì buaë o̱' ye' a̱. Es e' kë̀ chöpawa yi é̱na. 
\s1 Judas tö Jesús watké 
\r (Marcos 14.10-11; Lucas 22.3-6) 
\p  
\v 14 Jesús ttökatapa dabom eyök kí̱ böl, e'pa eköl dör Judas Iscariote, e' mía̱ sacerdotepa wökirpa ska'  
\v 15 ta̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —¿Ko̱s a' tö ye' patuè̱mi Jesús wömottsa̱ a' a̱? 
\p Eta̱ ie'pa tö inukölchka wöshki mé ie' a̱ döka̱ dabom mañayök (30).  
\v 16 E'ta̱mi ie' tö ka̱wö yulémi bua'iewa̱ Jesús wömottsa̱. 
\s1 Jesús tö Judiowak Yë́pa Yërulune Egipto e' ké̱wö bata tkö'wé̱ 
\r (Marcos 14.12-25; Lucas 22.7-23; Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26) 
\p  
\v 17 Ka̱wö kiè Pan Kë̀ Yöule Iwölöwo̱ka̱ Wa\f + \fr 26:17 \fk Ka̱wö kiè Pan Kë̀ Yöule Iwölöwo̱ka̱ Wa: \ft Ka̱wö e' tkö'we̱ke Israel aleripa dö̀ ká̱ kul, e' diwö tsá̱ kièrakitö \fqa Se' Yë́pa Yërulune Egipto\ft  e' ké̱wö.\f* e' ké̱wö tsá̱ diwö dewa̱tke. Eta̱ Jesús ttökatapa de ie' ska' ta̱ ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Wé̱ be' ki̱ ikiane tö sa' tö Se' Yë́pa Yërulune Egipto ké̱wö tkö'we̱kesö e' chké kanewè̱? 
\p  
\v 18 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' yú Jerusalén, wëm yë' ye' tö a' a̱ e' u a̱ ta̱ ichö́ ie' a̱: ‘S'wöbla'u̱kwak be' a̱ ichök ké: Ie' ké̱wö dökewa̱tke. Ie' datse̱ be' u a̱ ka̱wö tkö'we̱kesö e' tkö'u̱k sa' ta̱.’ 
\p  
\v 19 Ie'pa tö iwé̱ we̱s ie' tö ie'pa a̱ iché es ta̱ ee̱ ie'pa tö ichké kanewé̱. 
\p  
\v 20 Mik ka̱tuinetke, eta̱ ie' tkër mesa ki̱ chkök ittökatapa dabom eyök kí̱ böl e'pa ta̱.  
\v 21 Ie'pa chköke, e' dalewa ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Moki̱ ye' tö a' a̱ ichè tö a' eköl tö ye' wömerattsa̱. 
\p  
\v 22 Ie'pa e̱rianeka̱ tai̱ë ta̱ ichakémi ie' a̱ eköl eköl: 
\p —A Skëkëpa, ¿ye' alè idir? 
\p  
\v 23 Ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' tso' ye' ta̱ pan nuu̱k tka̱' etkë̀ a̱ ñè, e' eköl ye' wömerattsa̱.  
\v 24 Ye' dör S'ditsö Alà, e' ta̱ itköraë we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es. Erë wëstela i̱na yi ye' wömekettsa̱, e' ta̱. Buaë idir wëm e' a̱ tö kë̀ iku̱núpa. 
\p  
\v 25 Eta̱ Judas tö iwömekettsa̱, e' tö ie' a̱ ichaké: 
\p —A S'wöbla'u̱kwak, ¿ye' alè idir? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Be' wák e̱' chéka̱. 
\p  
\v 26 Ie'pa tso'ia̱ chkök, e' shu̱a̱ pan klö'wé̱itö ta̱ e' ki̱ wëstela chéitö Skëköl a̱ ta̱ iblatéitö ta̱ iwà tié ie'pa a̱ ta̱ ichéitö: 
\p —Pan se̱ dör ye' chkà, e' ñú a' tö. 
\p  
\v 27-28 E' ukuöki̱ ta̱ tka̱' a̱ vino tso', e' klö'wé̱itö ta̱ e' ki̱ wëstela chéitö Skëköl a̱ ta̱ iméitö ie'pa a̱ ta̱ ichéitö: 
\p —Vino se̱ dör ye' pë́. Ye' tterawa̱ e' pë́ tërdaë, e' wa ttè pa̱'a̱li̱ me' Skëköl tö e' wà de. Ye' ttèwa̱, e' wa s'tso' tai̱ë e'pa nuì̱ olo'yarmi. E' kue̱ki̱ a' ulitane tö ikak yö́.  
\v 29 Ye' tö a' a̱ ichè tö vino kë̀ yepaia̱yö dö̀ mik ì blúie ye' Yë́ tso' e' ké̱wö de da'a̱ie, eta̱ iskà yeraneyö a' ta̱. 
\s1 Pedro tö icheraë tö ie' kë̀ wa̱ Jesús su̱ule 
\r (Marcos 14.26-31; Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38) 
\p  
\v 30 Eta̱ ie'pa tö Skëköl ttseittsé, e' ukuöki̱ ta̱ ie'pa míyal Olivo ké̱bata a̱.  
\v 31 Jesús tö iché ie'pa a̱: 
\p —I' nañewe a' ulitane tköyaldaë. A' ye' meraa̱t ekörla. E' dör we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es, e' tö ichè: ‘Obeja kkö'nukwak ttewa̱raëyö ta̱ obeja pordami wì̱ a̱ dià a̱.’\f + \fr 26:31 \ft Zacarías 13.7\f* 
\v 32 Erë mik ye' ttéwa̱ shke̱neka̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ ye' miraë Galilea a' yöki̱ ke̱we. 
\p  
\v 33 Pedro tö ie' a̱ iché: 
\p —Erë́ ie'pa ulitane be' memia̱t ekörla, erë ye' kë̀ tö be' mepaa̱t. 
\p  
\v 34 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Moki̱ ye' ichè be' a̱ tö i' nañewe, ka̱m dakro a̱r, e' yöki̱ be' icheraë mañatökicha tö be' kë̀ wa̱ ye' su̱ule. 
\p  
\v 35 Pedro tö ie' a̱ iché: 
\p —Erë́ ye' ttèmiwa̱rakitö be' ta̱, erë kë̀ ye' ichepa tö kë̀ ye' wa̱ be' su̱ule. 
\p Eta̱ ie'pa ulitane ttöke es ë̀me. 
\s1 Jesús tté S'yë́ ta̱ Getsemaní 
\r (Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46) 
\p  
\v 36 E' ukuöki̱ ta̱ Jesús mía̱ ittökatapa ta̱ ká̱ kiè Getsemaní ee̱. Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —A' a̱te̱ tulur í̱e̱, e' dalewa ye' mía̱ wi̱shke̱ ttök S'yë́ ta̱. 
\p  
\v 37 Eta̱ ie' wa̱ Pedro ena Zebedeo ala'r böl, e'pa mítse̱r e̱' ta̱. Eta̱ ie' e̱rianemi chkenewa̱mi tai̱ë.  
\v 38 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Ye' e̱riane tai̱ë ttsëskua ye' ttèwa̱miitö ekkë. A' e̱' tsú̱a̱t í̱e̱ ye' ta̱, kë̀ a' kapökwa̱. 
\p  
\v 39 Ie' mía̱ wi̱shke̱ ta̱ ie' e̱' kéu̱tër wöwakköt i̱ski̱ ta̱ ikiéitö Skëköl a̱ i' es: “A yë́wö, ì tköraë ye' ta̱ e' dör we̱s íyi bacha'bachaë yèwasö es. E' mú ulà a̱ ye' yërmittsa̱, e̱'ma ye' yö́ttsa̱ iulà a̱. Erë kë̀ iwa̱r we̱s ye' ki̱ ikiane es, iú̱ we̱s be' ki̱ ikiane es.” 
\p  
\v 40 E' ukuöki̱ ta̱ ie' dene wé̱ ittökatapa tulur ee̱ ta̱ ie'pa kué̱itö kapö̀tulur ta̱ ichéitö Pedro a̱: 
\p —¿A' kë̀ wa̱ kapèwa̱ wöklöne dö̀ hora ek ë̀ ye' ta̱?  
\v 41 Kë̀ a' kapökwa̱. A' ikiö́ Skëköl a̱ a̱s ì sulu tö a' e̱rkiöwe̱ke ese kë̀ e̱' alö̀ka̱ a' ki̱. Moki̱ a' é̱na ì buaë wa̱k, erë a' diché kë̀ dë'ka̱ iwà u̱k, e' kue̱ki̱ a' a̱ darërëë idir. 
\p  
\v 42 Eta̱ ie' skà mía̱ne wi̱shke̱ ttökne S'yë́ ta̱ ta̱ ichéitö: “A yë́wö, ì tköraë ye' ta̱ e' mú ulà a̱ ye' yërmittsa̱, e̱'ma ye' yö́ttsa̱ iulà a̱. Erë iú̱ we̱s be' ki̱ ikiane es.” 
\p  
\v 43 Mik ie' dene, eta̱ ie'pa kué̱neitö kapö̀tulur; ie'pa wöbla surirkewa kapè wa̱ e' kue̱ki̱.  
\v 44 Ie' skà mía̱ne wi̱shke̱ ttök S'yë́ ta̱, i' ta̱ idare mañatökicha. Eta̱ itténe we̱s itté kuaë es.  
\v 45 E' ukuöki̱ ta̱ ie' dene wé̱ ie' tö ittökatapa mañal méa̱t ee̱ ta̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —¿A' kapö̀tuluria̱ e̱nukeia̱? Ye' dör S'ditsö Alà, e' diwö deka̱tke mèttsa̱ pë' sulusipa ulà a̱.  
\v 46 A' e̱' kö́ka̱, yi tö ye' wömekettsa̱, e' dotke i' ta̱. Mishka ie' panuk. 
\s1 Jesús klö'wé̱wa̱ ibolökpa tö 
\r (Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53; Juan 18.2-11) 
\p  
\v 47 Jesús tso'ia̱ ttök, e' dalewa ittökatapa dabom eyök ki̱ böl (12), e'pa eköl kiè Judas, e' debitu̱ pë' ta̱ tai̱ë. E' wakpa debitu̱ tabè ki̱ ena kal wölö ki̱. Ie'pa patkë'mi sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa tö.  
\v 48 Judas dör iwöméttsa̱ e' tö ie'pa a̱ iyë'bak: “Wé̱ shke̱'we̱keyö wöalattsè wa, e' dör ie', iklö'ú̱wa̱ a' tö.”  
\v 49 Eta̱ ie' de Jesús ska' ta̱ iché ia̱: 
\p —¡A S'wöbla'u̱kwak! 
\p Ta̱ iwöalattséwa̱itö.  
\v 50 Jesús tö iché ie' a̱: 
\p —A yami, ì u̱k be' de, e' ú̱. 
\p Eta̱ pë' datse̱ Judas ta̱ e'pa de Jesús ska' ta̱ iklö'wé̱wa̱rakitö. 
\p  
\v 51 Eta̱ ie'pa iëte̱r ee̱ Jesús ta̱ e'pa eköl tö itabè yéttsa̱ ta̱ e' wa sacerdote kibi e' kanè méso kukuöña téttsa̱.  
\v 52 Jesús tö iché ie' a̱: 
\p —Wé̱pa ñippöke tabè wa, esepa döraka̱ tabè kkö̀ a̱. E' kue̱ki̱ be' tabè blö́wa̱ne ikkuölit a̱.  
\v 53 ¿Be' kë̀ wa̱ ijche̱r tö ye' ki̱ ikiane, e̱'ma ye' tö ikièmi ye' Yë́ a̱ ta̱ ie' tö ibiyöchökwakpa tai̱ë döka̱ 70.000 e' patkèmi ye' tsa̱tkök?  
\v 54 Erë ye' tö ikié es, e' ta̱ ¿we̱s Skëköl yëkkuö ki̱ itso' kitule e' wà tkö̀mi? E' tö ichè tö ì suluë tköke ye' ta̱ e' ka̱wöta̱ tkök es. 
\p  
\v 55 Eta̱ ie' tö ichaké pë' ekkëpa a̱: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ a' bite̱ ye' klö'u̱kwa̱ tabè ki̱ kal wölö ki̱ we̱s akblökwakpa klö'wè̱wa̱ es? Ke̱kraë ye' bak e̱' tkökse̱r Skëköl wé a̱ s'wöbla'u̱k, erë a' kë̀ wa̱ ye' klöo̱newa̱.  
\v 56 Erë ì tköke i' e' dör a̱s iwà tkö̀ we̱s Skëköl ttekölpa tö ikita̱tbak Skëköl yëkkuö ki̱ es. 
\p E' wösha̱ ta̱ ie' ttökatapa ko̱s tkayalmi tö iméa̱t ekörla. 
\s1 Jesús demi ie'pa wa̱ Caifás wörki̱ 
\r (Marcos 14.53-65; Lucas 22.54-55,63-71; Juan 18.12-14,19-24) 
\p  
\v 57 Eta̱ pë' tö Jesús klö'wé̱wa̱ e'pa tö ie' tsé̱mi sacerdote kibi kiè Caifás e' u a̱. Ee̱ s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ena judiowak kue̱blupa ko̱s daparke.  
\v 58 Erë Pedro datse̱ ie'pa itöki̱ ka̱mië döttsa̱ sacerdote kibi e' u pamik, ee̱ ie' e̱' tsé̱a̱t tkër Skëköl wé shkëkipa ta̱ isa̱u̱k tö ì tkö̀mi. 
\p  
\v 59 Eta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak wökirpa male̱pa tö ttè yuleke Jesús kkatoie a̱s ie'pa tö iwömùttsa̱ ttèwa̱.  
\v 60 Tai̱ë pë' de ie' kkatök ka̱chè wa, erë kë̀ yi wa̱ ie' kkatëne wë' ie' wömottsa̱ ttèwa̱. Bata ekkë ta̱ idebitu̱ böl ikkatök ka̱chè wa,  
\v 61 e'pa tö iché: 
\p —Wëm se̱ tö iyë' tö ie' a̱ Skëköl wé olorwa̱mi, e' yuèka̱mineitö ká̱ mañat shu̱a̱. 
\p  
\v 62 Sacerdote kibi e̱' kéka̱ ta̱ ichaké Jesús a̱: 
\p —¿Kë̀ be' ie'pa iu̱teku̱' yës? ¿Ñe' ie'pa be' kkateke, e' dör ì? 
\p  
\v 63 Erë Jesús siwa̱'bléwa̱ ie'pa yöki̱. Eta̱ sacerdote kibi tö ichaké ie' a̱: 
\p —Ichö́ sa' a̱ yësyësë Skëköl chö́k e' wörki̱ tö ¿be' dör ie' Alà? ¿Be' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa sa' blúie e'? 
\p  
\v 64 Ie' iiu̱té: 
\p —We̱s be' iché es idir. Ye' tö ichè a' a̱ tö ye' dör S'ditsö Alà, e' sue̱raë a' tö tkërka̱ Skëköl diché ta̱' tai̱ë íyi ulitane tsa̱ta̱ e' ulà bua'kka dalöiërta̱' tai̱ë. Ñies ye' datskene ka̱shu̱k a̱ mò a̱ e' sue̱raë a' tö. 
\p  
\v 65 Eta̱ sacerdote kibi e̱' datsi' jchée ikkachoie tö iluneka̱ ta̱ ichéitö: 
\p —Ì ché ie' tö, e' wa ie' tso' Skëköl chök suluë. ¿Ìie se' ki̱ ikkatökwakpa kí̱ kiarmiia̱? Ttè suluë chéitö, e' ttsétkesö.  
\v 66 ¿I̱ma a' tö ibikeitsè? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Ie' wák ia̱ne iwiie, e' kue̱ki̱ ika̱wöta̱ ttèwa̱. 
\p  
\v 67 Eta̱ ie'pa wirituöke Jesús wö ki̱ ta̱ itekerakitö tai̱ë. We̱lepa tö ippé iwö ki̱  
\v 68 ta̱ ichérakitö: 
\p —Be' dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e', e̱'ma sa' a̱ ichö́ka̱ ¿yi tö be' ppé? 
\s1 Pedro tö iblé tö kë̀ ie' wa̱ Jesús su̱ule 
\r (Marcos 14.66-72; Lucas 22.56-62; Juan 18.15-18,25-27) 
\p  
\v 69 Pedro tkëria̱ sacerdote kibi e' u pamik ta̱ alaköl kaneblöke u e' a̱, ese de eköl ie' ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Be' ñies dör Jesús Galilea wak e' klé eköl. 
\p  
\v 70 Erë ie' tö iblé sulitane tso' e'pa kukua. Ie' tö iché: 
\p —Ye' kë̀ é̱na ia̱ne tö ì chök be' tso'. 
\p  
\v 71 Ie' mía̱ ukkö tkër kañika̱ ee̱ ta̱ alaköl skà tö isué̱ e' tö iché imale̱pa a̱: 
\p —Ie' i' dör Jesús Nazaret wak e' klé eköl. 
\p  
\v 72 Etökichane Pedro tö iskà ché: 
\p —¡Ye' iché Skëköl wörki̱ tö ye' kë̀ wa̱ wëm e' su̱ule! 
\p  
\v 73 E' kuölö ta̱ wé̱pa tso' ee̱ e'pa debitu̱ ie' ska' ta̱ ichéitö: 
\p —Moki̱ be' dör ie'pa ëltë wak, be' ttö̀ ie'pa ttö̀ ttsëë. 
\p  
\v 74 Eta̱ ie' iché: 
\p —Skëköl wörki̱ yö ichè tö ¡wëm e' kë̀ su̱ule ye' wa̱! Kë̀ idör es, e̱'ma a̱s ye' kichatër. 
\p E' wösha̱ë dakro a̱ne,  
\v 75 ta̱ ì yë' Jesús tö ie' a̱ e' a̱newa̱ ie' é̱na, e' dör i': ‘Ka̱m dakro a̱r, e' yöki̱ be' tö icheraë mañatökicha tö be' kë̀ wa̱ ye' su̱ule.’ Eta̱ ie' e̱' yéttsa̱ mía̱ kañika̱ ta̱ ee̱ ie' i̱é̱ tai̱ë sia̱rë. 
\c 27  
\s1 Jesús mítse̱r Pilato wörki̱ 
\r (Marcos 15.1; Lucas 23.1-2; Juan 18.28-32) 
\p  
\v 1 Mik ká̱ ñine, eta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa ko̱s ñì dapa'wé̱ka̱ ileritsök tö “¿we̱s sö Jesús ttèwa̱mi?”  
\v 2 Ie'pa wa̱ imítse̱r moulewa̱ mé Pilato a̱. Pilato tkë'ka̱ Roma wökir kibi tö Israel aleripa ké̱ wökirie. 
\s1 Judas e̱' ttéwa̱ 
\p  
\v 3 Judas tö Jesús wato̱'ttsa̱bak, mik e' wa̱ ijche̱newa̱ tö moki̱ Jesús wömenettsa̱ ttèwa̱, eta̱ e' tö ie' e̱riawé̱ne tai̱ë. E' kue̱ki̱ ie' mía̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa ska' ta̱ inuköl mène ie' a̱ mañayök (30), e' méneitö ie'pa a̱.  
\v 4 Ie' iché ie'pa a̱: 
\p —Ì sulu wambléyö. Wëm kë̀ ki̱ ì sulu nuí̱ ta̱', ese wöméttsa̱yö ttèwa̱. 
\p Erë ie'pa tö ie' iu̱té: 
\p —¡E' kë̀ ki̱ sa' tkine! ¡E' wërke be' wöki̱! 
\p  
\v 5 Eta̱ ie' inuköl e' u̱yémine Skëköl wé shu̱a̱ ta̱ imía̱ e̱' kuli' skéka̱ ta̱, es ie' e̱' ttéwa̱. 
\p  
\v 6 Eta̱ sacerdotepa wökirpa tö inuköl e' shtéka̱ ta̱ ichérakitö: 
\p —Inuköl i' dör s'kötulewa̱ ské, e' kue̱ki̱ ñá idir. Kë̀ iiënukwa̱ inuköl tso' Skëköl a̱ íyi kanéwo̱ie ese a̱. 
\p  
\v 7 E' kue̱ki̱ ie'pa ttè mé ñì a̱ tö ká̱ tau̱ttsa̱sö iwa yuè pöie pë' datse̱ ká̱ bánet blënewa̱ í̱e̱, esepa nu blóie. Eta̱ ká̱ kiè Ska̱u̱chka Yuökwak Ké̱ e' tué̱ ie'pa tö.  
\v 8 Ie'pa tö ká̱ e' tué̱ s'kötulewa̱ ese ské wa, e' kue̱ki̱ dö̀ ikkë ta̱ ká̱ e' kiè Ká̱ To̱ne S'kötulewa̱ Ské Wa.  
\v 9 Íyi ekkë ko̱s tka we̱s Skëköl tteköl kiè Jeremías tö iyë'a̱tbak es. Ie' tö iyë': “Israel aleripa tö iské méka̱ inukölchka wöshki döka̱ dabom mañayök (30), ekkë klö'wé̱ ie'pa tö,  
\v 10 ta̱ e' wa ie'pa tö ká̱ kiè Ska̱u̱chka Yuökwak Ké̱ e' tué̱ we̱s Skëköl tö ye' a̱ iyë' es.”\f + \fr 27:10 \ft Jeremías 19.1-13; 32.6-9\f* 
\m Es Jeremías tö iyë'a̱t. 
\s1 Pilato tö Jesús a̱ ichaké 
\r (Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5; Juan 18.33-38) 
\p  
\v 11 Jesús mítse̱r ie'pa wa̱ Pilato dör ká̱ e' wökir e' ska' ta̱ e' tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Be' dör judiowak blú? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Tö́, we̱s be' iché, e̱'ma es idir. 
\p  
\v 12 Sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa tö ie' kkateke Pilato a̱, erë Jesús kë̀ wa̱ ie'pa iu̱tëne yës.  
\v 13 E' kue̱ki̱ Pilato tö ie' a̱ ichaké: 
\p —Ie'pa tö be' kkateke tai̱ë ¿e' kë̀ ttsëne be' wa̱? 
\p  
\v 14 Erë ie' kë̀ wa̱ iiu̱tëne yës, e' tö Pilato tkiwé̱wa̱ darërëë. 
\s1 Jesús méttsa̱ ttèwa̱ Pilato tö 
\r (Marcos 15.6-20; Lucas 23.13-25; Juan 18.38–19.16) 
\p  
\v 15 Judiowak Yë́pa Yërulune Egipto, e' ké̱wö wa Pilato wöblar s'wötëulewa̱ s'wöto wé a̱ ese yöktsa̱ eköl émine wé̱ kiane pë' ki̱ e'.  
\v 16 E' ké̱wö ska' ta̱ wëm tso' wötëule eköl kiè Barrabás kkekauleka̱ tai̱ë judiowak shu̱a̱.  
\v 17 E' kue̱ki̱ mik ie'pa e̱' dapa'wé̱ tai̱ë, eta̱ Pilato tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿S'wötëulewa̱ wé̱ne kiane a' ki̱ tö ye' tö iyèttsa̱ne a' a̱: Barrabás ö Jesús kiekerakitö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'? 
\p  
\v 18 Ie' tö isué̱wa̱ tö ukyëne wa sacerdotepa wökirpa tö Jesús me'ttsa̱ ie' ulà a̱. E' kue̱ki̱ ie' tö ie'pa a̱ ichaké es. 
\p  
\v 19 Ie' tkërka̱ia̱ s'shu̱lo kulé ki̱, eta̱ ilaköl tö ichök patké ie' a̱: “Nañewe ye' tö Jesús kébisué̱, e' tö ye' tsiriwé̱tka tai̱ë, e' kue̱ki̱ be' kë̀ e̱' tiu̱k wëm se̱r yësyësë e' ta̱.” 
\p  
\v 20 Erë sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa tö pë' ulitane daki̱ñé ta̱ ichérakitö: “Ikiö́ Pilato a̱ tö Barrabás ö́mine erë Jesús ttö́wa̱.” 
\p  
\v 21 Pilato tö ie'pa a̱ iskà chakéne: 
\p —¿Wëpa böl i', wé̱ kiane a' ki̱ tö ye' tö ièmine? 
\p Ie'pa iiu̱té: 
\p —¡Barrabás ö́mine! 
\p  
\v 22 Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —Eta̱ ¿we̱s Jesús kiekerakitö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' wè̱miyö? 
\p Ie'pa iiu̱té: 
\p —¡Ittö́wa̱ wötëulewa̱ krus mik! 
\p  
\v 23 Ie' tö ichaké ie'pa a̱: 
\p —¿Ì kue̱ki̱? ¿Ì sulu wambléitö? 
\p Erë ie'pa kí̱ a̱rke: 
\p —¡Iwötö́wa̱ krus mik! 
\p  
\v 24 Ie' tö isué̱ tö ie' kë̀ a̱ Jesús tsa̱tkënuk we̱s, pë' kí̱ a̱rkeka̱ tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie' tö di' tsu̱k patké ta̱ iulà skué ie'pa ulitane wörki̱ iwà kkachoie tö ie' kë̀ iane iwiie. Ie' iché: 
\p —Wëm i' patkeraëyö ttèwa̱ erë e' nuí̱ kë̀ ku̱' ye' ki̱. E' nuí̱ a̱rdaë a' ulitane ki̱. 
\p  
\v 25 Eta̱ ie'pa ulitane iiu̱té: 
\p —Sa' ena sa' ala'r ko̱s a̱s e' ki̱ inuí̱ a̱r. 
\p  
\v 26 Eta̱ Barrabás émi ie' tö. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö Jesús ppök patké ttsa' bata daloie wa, ta̱ iméttsa̱itö iñippökwakpa ulà a̱ wötèwa̱ krus mik. 
\p  
\v 27 Eta̱ Pilato ñippökwakpa wa̱ Jesús mítse̱r s'wökirpa wé kiè Pretorio e' pamik ta̱ ee̱ ie'pa tö ñippökwakpa male̱pa ko̱s kiéttsa̱ dapa'wè̱ ek tsi̱ní Jesús pamik.  
\v 28 Ie'pa tö Jesús datsi' yéttsa̱ ta̱ datsi' mat daloshdalosh ese wa ipaiérakitö blu'ie.  
\v 29 Ñies dika'kicha yué wöshkiie, e' tkéka̱rakitö iwökir ki̱ blu'ie. Kuaköl wölö mérakitö ie' a̱ iulà bua'kka we̱s blu' es. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ie' wörki̱ iwayuoie ta̱ ichérakitö: 
\p —¡Be' dör judiowak blú! ¡Be' ki̱kökka̱ sa' tso'! 
\p  
\v 30 Ñies ie'pa wiritué iki̱ tai̱ë, ta̱ kuaköl wölö a'tse̱r iulà a̱, e' yéttsa̱rakitö, e' wa ippérakitö tai̱ë iwökir ki̱.  
\v 31 Mik iwayué o̱ne, eta̱ datsi' mat daloshdalosh, e' yéttsa̱rakitö ta̱ iwák datsi' iéka̱nerakitö iki̱ ta̱ imítse̱rak iwa̱ wötèwa̱ krus mik. 
\s1 Jesús wötëne krus mik 
\r (Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43; Juan 19.17-27) 
\p  
\v 32 Mik ñippökwakpa wa̱ Jesús dami e'pa e̱' yélur ee̱, eta̱ wëm eköl kué̱ ie'pa tö ñala̱ ki̱ kiè Simón, e' dör Cirene wak. Ie' ké ie'pa tö Jesús krus tsu̱kmi. 
\p  
\v 33 Mik ie'pa de ká̱ kiè Gólgota ee̱ (Gólgota wà kiane chè s'wökirdiche),  
\v 34 eta̱ ie'pa tö vino shu̱tuule kapöli bacha'bachaë wa, ese mé Jesús a̱ yè. Erë mik ie' tö ipattsé, eta̱ ie' kë̀ wa̱ iyanewa. 
\p  
\v 35 Mik ie'pa tö iwöté krus mik o̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ ie'pa iné ñì ma'wo̱ie suè̱ tö we̱s ie'pa tö ie' datsi' blatemi ñì a̱.  
\v 36 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' tuluése̱r ikkö'nuk a̱s kë̀ yi itsa̱tkö̀.  
\v 37 Kaltak ki̱ itso' kitule tö ichè: “I' dör Jesús dör judiowak blú e'”, e' batséwa̱rakitö ie' wökir tsa̱ka̱. E' kit ie'pa tö iwà kkachoie tö ì nuí̱ ki̱ ie' wötënewa̱ krus mik. 
\p  
\v 38 Eta̱ ñies wëpa böl akblökwakpa wötéwa̱rakitö krus mik, eköl iulà bua'kka, eköl iulà bakli̱'kka.  
\v 39 Pë' tköke ee̱ e'pa tö icheke sulu, iwökir wötiu̱kerak iwöa̱, es ichekerakitö: 
\p  
\v 40 —¡Be' se̱ tö Skëköl wé tkekettsa̱, ta̱ ká̱ mañatk ë̀ ta̱ be' tö iyuéka̱ne! Moki̱ be' dör Skëköl Alà, e̱'ma be' e̱' tsa̱tkö́, be' e̱' ö́wa krus se̱ mik. 
\p  
\v 41 Es ñies sacerdotepa wökirpa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ena judiowak kue̱blupa, e'pa tö ie' wayueke. Ie'pa ñì a̱ ichöke: 
\p  
\v 42 —O̱'kapa tsa̱tkéitö erë ie' wák kë̀ a̱ e̱' tsa̱tkër. Moki̱ ie' dör Israel aleripa blú, e̱'ma a̱s ie' e̱' ö̀wa krus wí̱ mik, e' iarma ta̱ sa' e̱rblö̀mi ie' mik.  
\v 43 ¿Ie' kë̀ wa̱ sa' a̱ iyëne tö ie' dör Skëköl Alà? ¡Ie' e̱rblöke Skëköl mik e' ki̱ ikiane, e̱'ma a̱s e' tö itsa̱tkö̀! 
\p  
\v 44 Dö̀ ñies akblökwakpa böl wötëulewa̱ krus mik ie' o̱'mik, e'pa tö ie' cheke sulu.\fig |src="9 CNT5702b.tif" size="col" ref="Mt 27.44" \fig* 
\s1 Jesús duowa̱ 
\r (Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30) 
\p  
\v 45 Mik diwö de bata a̱, eta̱ ká̱ mía̱ ttsettseë ká̱ wa'ñe, dö̀ tsá̱li̱ diwö de mañat ekkë.  
\v 46 E' wösha̱ ta̱ Jesús a̱neka̱ tai̱ë ta̱ ichè: “Elí, Elí, ¿lemá sabactani?” (e' wà kiane chè: A ye' Këköl, a ye' Këköl, ¿iö́k be' ye' we'ikéttsa̱?) 
\p  
\v 47 Mik we̱lepa tso' ee̱, e'pa tö ttè e' ttsé ta̱ ichérakitö: 
\p —Wëm wí̱ tso' Skëköl tteköl bak kiè Elías, e' kiök. 
\p  
\v 48 Eta̱ ie'pa eköl tu̱nemi tö suiyök nuwé̱ka̱ vino shköshkö wa, e' tkéka̱ kuaköl bata ki̱ ta̱ itkéwa̱ ie' kkö̀ mik a̱s ikuyö̀itö.  
\v 49 Erë imale̱pa tö iché ie' a̱: 
\p —Imúa̱t bër, ipanusö suè̱ tö Elías datse̱ itsa̱tkök. 
\p  
\v 50 Eta̱ ie' skà a̱nene tai̱ë ta̱ iwiköl émiitö. Es iduowa̱.  
\v 51 E' wösha̱ ta̱ Skëköl wé a̱ ie'pa wa̱ datsi' buririë ese shu̱ku̱ar u blatoie e' jchënane ká̱kke̱ döttsa̱ i̱ski̱. Ñies ká̱ wöti̱'neka̱ ta̱ ák blublu tskirolone.  
\v 52 Eta̱ pö kköburolone ta̱ s'batse'rpa blërulune, esepa tai̱ë shke̱neka̱ne  
\v 53 e̱' yélur ipö a̱. Ie' du'wa̱ shke̱neka̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ ie'pa de Jerusalén dör ká̱ batse'r ee̱, ta̱ tai̱ë pë' tö ie'pa sué̱. 
\p  
\v 54 Roma ñippökwak eköl dör capitán ena imale̱pa tso' ie' ta̱ Jesús kkö'nuk, mik e'pa tö ká̱ wöti̱'ne ena ì ko̱s tka ee̱ e' sué̱, eta̱ ie'pa tkirulune ta̱ iché ñì a̱: 
\p —Moki̱ wëm wí̱ dör Skëköl Alà je'. 
\p  
\v 55 Ñies alakölpa manetwa̱ Galilea Jesús ta̱ iki̱muk, e'pa tso'ñak tai̱ë ie' kí̱ sa̱u̱k ka̱mië.  
\v 56 E'pa eköl dör María Magdala wak, iëköl dör María dör Santiago ena José e'pa mì, iëköl dör Zebedeo ala'r, e'pa mì. 
\s1 Jesús nu wötëne pö a̱ 
\r (Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42) 
\p  
\v 57 Wëm eköl tso' kiè José Arimatea wak, e' dör inuköl blú, ñies ie' dör Jesús klé eköl. Mik ká̱ tuirketke,  
\v 58 eta̱ ie' mía̱ Pilato ska' Jesús nu kiök. Pilato tö imuk ké ie' a̱.  
\v 59 Ie' wa̱ imítse̱r patréwa̱ datsi' ukuö bua'bua saruru maneneë ese wa.  
\v 60 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ibléwa̱ ákuk bine pa̱'a̱li̱ iwák nu blóie e' a̱. Ie' tö ák bërie trémi dö̀ pö kkö̀ mik, e' wa iwötéwa̱. E' ukuöki̱ ta̱ imía̱.  
\v 61 Erë María Magdala wak ena María skà, e'pa a̱te̱ tulur pö kkö̀ wösha̱. 
\s1 Jesús nu blëne e' kkö'né Shkëkipa tö 
\p  
\v 62 E' bule es e' dör e̱no diwö, eta̱ sacerdotepa wökirpa ena fariseowakpa míyal ñita̱ ttök Pilato ta̱.  
\v 63 Ie'pa iché ia̱: 
\p —A këkëpa, sa' é̱na ia̱newa̱ tö mik ka̱chökwak e' bak ttsë'ka, eta̱ ie' tö iyë' tö ie' duowa̱ e' ki̱ ká̱ de mañat eta̱ ishke̱rdaka̱ne.  
\v 64 E' kue̱ki̱ sa' tö be' a̱ ikié tö pö kkö'nuk patkö́ döka̱ ká̱ mañat dö' ittökatapa dö̀ inú ekiblökwa̱ ta̱ i' ukuöki̱ ta̱ ichènerakitö sulitane a̱ tö ishke̱neka̱ne. E' wé̱rakitö es, e' ta̱ e' dör ka̱chè tai̱ë shu̱te̱ tkö̀ka̱ ika̱che ke̱we e' tsa̱ta̱. 
\p  
\v 65 Pilato tö iché ie'pa a̱: 
\p —Se̱ a' wa̱ ñippökwakpa tso', a' yú ikkö'nuk bua'iewa̱ ko̱s a' a̱ ikkö'narmi ekkë. 
\p  
\v 66 Eta̱ ie'pa mía̱ pö a̱ ta̱ íyi batséwa̱rakitö pö kkö̀ mik a̱s kë̀ yi mi'wa̱ia̱ ee̱. Ie'pa tö ñippökwakpa méa̱t pö kkö'nuk, eta̱ iwákpa míyal. \fig |src="10 CNT5742b.tif" size="col" ref="Mt 27.66" \fig* 
\c 28  
\s1 Jesús shke̱neka̱ne 
\r (Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12; Juan 20.1-10) 
\p  
\v 1 E̱no diwö tka, e' bule es e' dör domingo e' ñirketke ta̱ María Magdala wak ena María skà, e'pa míyal Jesús pö sa̱u̱k.  
\v 2 E' wösha̱ ta̱ Skëköl biyöchökwak eköl tso' ká̱ jaì a̱ e' de, eta̱ í̱ tka darërëë. Ie' mía̱ pö a̱ ta̱ ák bastkër e' tréu̱itö bánet ta̱ ie' e̱' tkése̱r iki̱.  
\v 3 Ie' wöñarke dalölöë we̱s alá wöñar es, idatsi' damiwa̱ saruruë we̱s suiyök es.  
\v 4 Mik ñippökwakpa tö e' sué̱, eta̱ ie'pa tkirulune painéka̱rak siwa̱' a̱rulune suane ë̀ wa̱, a̱te̱ we̱s s'duowa̱ es.  
\v 5 Eta̱ Skëköl biyöchökwak tö iché alakölpa a̱: 
\p —Kë̀ a' suanuk. Ye' wa̱ ijche̱r tö a' tso' Jesús köte̱wa̱ krus mik, e' nu yulök.  
\v 6-7 Erë ye' de a' a̱ ichök tö kë̀ iku̱' í̱e̱, ishke̱neka̱ne we̱s ie' tö iyë'a̱tbak es. A' shkö́ wé̱ ie'pa tö inú me'wa̱ e' tö̀ weblök. E' ukuöki̱ ta̱ a' yú bet ibiyö́ chök ittökatapa a̱: ‘Ie' shke̱neka̱ne, e' mir a' yöki̱ ke̱we Galilea, ee̱ a' tö isue̱raë.’ 
\s1 Jesús e̱' kkaché alakölpa a̱ 
\p  
\v 8 Eta̱ alakölpa míyal shka̱la̱la̱ë. Ie'pa suane erë ñies ie'pa ttsë'ne buaë. Ie'pa tu̱nemirak ibiyö́ muk Jesús ttökatapa a̱.  
\v 9 E' wösha̱ ta̱ Jesús de dur ie'pa wörki̱ ta̱ ie'pa shke̱'wé̱itö. Ie'pa dewa̱ ie' ska' ta̱ ie'pa e̱' tuléwa̱ kuchë ki̱ ta̱ iklö paklö'wé̱wa̱rakitö ta̱ idalöiérakitö.  
\v 10 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Kë̀ a' suanuk. A' yú ichök ye' ttökatapa a̱ tö a' yú Galilea ta̱ ee̱ a' tö ye' sue̱raë. 
\s1 Ñippökwakpa pato̱ule ka̱chök 
\p  
\v 11 Alakölpa míyal, e' dalewa ñippökwakpa tso' pö kkö'nuk e'pa we̱lepa míyal Jerusalén ta̱ ì ko̱s tka e' pakérakitö se̱raa̱ sacerdotepa wökirpa a̱.  
\v 12 Sacerdotepa wökirpa míyal ttök judiowak kue̱blupa ta̱. Ie'pa ttè mé ñì a̱: “Sú̱ sö ñippökwakpa patuè̱ inuköl tai̱ë wa a̱s ie'pa ichö̀ we̱s se' ki̱ ikiane es.”  
\v 13 Ie'pa tö iché ñippökwakpa a̱: 
\p —A' ichö́ tö nañewe a' kapolur e' dalewa Jesús ttökatapa debitu̱ e' wa̱ inú mítse̱r.  
\v 14 A' wökir kibi wa̱ ijche̱newa̱, e' ta̱ sa' ttöraë ie' ta̱ a' tsa̱tkoie. Es kë̀ ì tkö̀pa a' ta̱. 
\p  
\v 15 Eta̱ iñippökwakpa tö inuköl e' klö'wé̱ ta̱ ichérakitö we̱s ie'pa ké ichök es. Dö̀ i̱'ñe ta̱ ka̱chè e' pakekeia̱ judiowak tö. 
\s1 Jesús tö ittökatapa patké ie' ttè pakök ká̱ ulitane wakpa a̱ 
\r (Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23) 
\p  
\v 16 Eta̱ Jesús ttökatapa dabom eyök kí̱ eköl (11), e'pa míyal Galilea ka̱bata a̱ wé̱ ie' tö ie'pa a̱ iyë' ee̱.  
\v 17 Mik ie'pa tö isué̱, eta̱ ie'pa tö idalöié, erë ie'pa we̱lepa tö ibikeitséka̱ bötböt.  
\v 18 Ie' de ie'pa ska' ta̱ ichéitö: 
\p —Skëköl tö ye' tkë'ka̱ íyi ulitane wökirie ká̱ jaì a̱ ena ká̱ i' a̱.  
\v 19 E' kue̱ki̱ a' yú ká̱ ulitane a̱ s'yuök ye' ttökatapaie. Ie'pa wöskuö́ S'yë́ ena ye' dör ilà ena Wiköl Batse'r e' ttö̀ wa.  
\v 20 Ñies ttè ko̱s wà dalöiök a' ka' ye' tö, e' wa ie'pa wöbla'ú̱ a̱s ñies ie'pa tö iwà dalöiö̀. Ye' se̱r michoë a' ta̱ ke̱kraë. Erë́ ká̱ i' e̱newatke, erë ye' kë̀ tö a' mepaa̱t a' wakpa ë̀.