\id GEN - Bribri NT + OT portions (Gen, Ex(portions) Jona) -Costa Rica 2009 (DBL -2013) 
\h Génesis 
\toc1 Íyi ulitane e' wì tkënewa̱mi 
\toc2 Génesis 
\toc3 Gén 
\mt1 Íyi ulitane e' wì tkënewa̱mi 
\mt2 Génesis 
\ip Si'kuaie yëkkuö i' kiè \it Génesis\it*, e' wà kiane chè, \it íyi ulitane e' wì tkënewa̱mi.\it* Yëkkuö i' blatëule böt tsi̱ní. Et tsi̱ní e' dör capítulo et dö̀ capítulo dabom eyök kí̱ et (1–11). Iët tsi̱ní e' dör capítulo dabom eyök kí̱ böt dö̀ capítulo dabom ske̱yök (12–50). Et tsi̱ní e' tö se' a̱ íyi ko̱s e' wì pakè. Ká̱ jaì ena ká̱ i' e' yöne ke̱we. Ñies ñiwe, nañewe, diwö, si'wö ena bëkwö e' yöne tsa̱we. Es ñies dayë, ká̱ sí, iyiwak, se' wëpa ena alakölpa, e' ko̱s yö' Skëköl tö, e' pakè yëkkuö et tsi̱ní tö. Ñies we̱s s'ditsö tsá̱ e'pa tö ì sulu wamblë' ena ì o̱' Skëköl tö ie'pa tsa̱tkoie inuí̱ yöki̱, e' tso' kitule yëkkuö et tsi̱ní ki̱. Ñies we̱s s'ditsö pone'mi ká̱ wa'ñe se̱nuk ditséwö wa ditséwö wa ena ì kue̱ki̱ s'ttö̀ tso' tai̱ë kua̱'ki̱ kua̱'ki̱, e' ko̱s pakè yëkkuö et tsi̱ní tö. 
\ip Yëkkuö iët tsi̱ní tö ikkachè se' a̱ tö we̱s Israel aleripa e'pa dë'bitu̱ wëm eköl kiè Abraham e' wa. Israel aleripa wa Skëköl tö ibikeitsétke ká̱ ulitane wakpa tsa̱tkök inuì̱ yöki̱. A̱s e' wà tkö̀, e' kue̱ki̱ Skëköl tö Abraham klöo̱' iwák a̱. Abraham e̱rblë' Skëköl mik buaë, e' kue̱ki̱ Skëköl tö ittè me' ie' a̱. E' tso' kitule yëkkuö iët tsi̱ní ki̱. 
\ip Ttè me' Skëköl tö Abraham a̱, e' ë̀ me'itö Abraham alà Isaac ena Isaac alà Jacob e'pa a̱. Jacob ñe' ë̀ kiè ñies Israel. E' kue̱ki̱ ie' aleripa kièsö Israel aleripa. Yëkkuö iët tsi̱ní ë̀ ki̱ itso' kitule tö we̱s Skëköl tö Abraham, Isaac ena Jacob, e'pa tsa̱tkë'bitu̱ ibolökpa ko̱s yöki̱ a̱s ttè me'itö ie'pa a̱ e' wà tkö̀ wake'. 
\c 1  
\s1 Skëköl tö íyi ulitane yö' 
\p  
\v 1 Tsa̱we ta̱ ká̱ jaì ena ká̱ i', e' yö'a̱t Skëköl tö.  
\v 2 Mik ie' tö íyi ulitane tsá̱ yö'mi, eta̱ ká̱ wa'ñe kë̀ ki̱ ì ku̱' yës. Ká̱ sí kë̀ ta̱'. Di' ë̀ me'r i̱ski̱ë. Ká̱ dör ttsettseë. Erë Skëköl Wiköl shkö̀ar di' tsa̱ka̱. 
\p  
\v 3 Eta̱ Skëköl tö iché: “¡Ká̱ ñinú!” 
\p Eta̱ ká̱ ñine.  
\v 4 Ie' tö isué̱ tö ká̱ ñiwe e' dör buaë, e' méa̱titö ñiweie. Ká̱ ttsettse, e' méa̱titö nañeweie.  
\v 5 Ñiwe, e' kiéitö ñiwe. Ká̱ ttsettseë, e' kiéitö nañewe. Ekkë kanewé̱itö ká̱ tsa̱we a̱. 
\p  
\v 6 E' bule es ta̱ ie' tö iché: “¡Iyönú we̱s ská̱tke̱ kkö̀ dapee es di' shu̱a̱ iblatoie a̱s kë̀ iwöiërwa̱ne ñì a̱!” 
\p  
\v 7 Eta̱ es iyuéitö di' blatoie. Es di' a̱te̱ ká̱ jaishe̱t ena ká̱ i' ki̱.  
\v 8 Ì yuéitö, e' kiéitö ka̱költtö. Ekkë kanewé̱itö eta̱ ká̱ de böt. 
\p  
\v 9 E' bule es ta̱ ie' iché: “¡Di' a̱te̱ ká̱ i' ki̱, e' e̱' dapa'ú̱ka̱ ek tsi̱ní ë̀me a̱s íyök poppo döka̱!” 
\p Eta̱ es iyöne.  
\v 10 Wé̱ íyök poppo deka̱, e' kiéitö íyök. Wé̱ di' dapaneka̱, e' kiéitö dayë. 
\p Ie' isué̱ tö e' ko̱s dör buaë.  
\v 11 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché: “¡Íyök ki̱ íyi kuá ulitane tskinú! Ka̱kö wör ta̱' ese, ñies kal ulitane wör ta̱' ese ko̱s tskinú iwakmik iwakmik.” 
\p Eta̱ es ekkëpa tskine.  
\v 12 Es íyök ki̱ íyi kuá ulitane tskine ka̱kö wör ta̱' iwakmik iwakmik, ñies kal wör ta̱' iwakmik iwakmik. Ie' tö isué̱ tö ekkëpa ko̱s, e' dör buaë.  
\v 13 Ekkë kanewé̱itö eta̱ ká̱ de mañat. 
\p  
\v 14 E' bule es ta̱ ie' iché: “¡Ì dalöburta̱' yönú ká̱ jaì a̱! Ekkëpa dör buaë ká̱ blatoie ñiwe nañewe, ñies ikkachoie mik ta̱ diwö de ka̱wö tköwo̱ie, ñies ká̱ shta̱'wo̱ie ena duas tköke e' jche̱noie.  
\v 15 Ekkëpa ko̱s dalöburke tai̱ë ká̱ i' ki̱.” 
\p Eta̱ es iyöne.  
\v 16 Es ie' tö ì dalöburta̱' tai̱ë ese yuéa̱t bök. Ikibiie dör ká̱ ñiwo̱ie ñiweie. Wé̱ne dalöbur diöshe̱t e' dör olo'bunoie nañeweie.  
\v 17 Ekkëpa méa̱titö ká̱ jaì a̱ dalöbunoie ká̱ i' ki̱  
\v 18 ñië nañeë, ñies ká̱ ñiwe ká̱ nañewe e' blatoie. Ie' tö isué̱ tö ekkëpa dör buaë.  
\v 19 Ekkë kanewé̱itö eta̱ ká̱ de tkël. 
\p  
\v 20 E' bule es ta̱ ie' tö iché: “¡Iyiwak se̱rke di' a̱ dayë a̱, e' ko̱s yönú tai̱ë! ¡Ñies dù ulitane yönú a̱s iu̱r ka̱shu̱k a̱!” 
\p  
\v 21 Eta̱ es iyiwak blubluë se̱rke dayë a̱, ekkëpa yuéitö. Ñies iyiwak ko̱s se̱rke di' a̱ ena dayë a̱ ekkëpa yuéitö iwakmik iwakmik. E' sù̱ dù ulitane yuéitö, iwakmik iwakmik. 
\p Ie' isué̱ tö ekkëpa ko̱s dör buaë.  
\v 22 Eta̱ iyiwak yuéitö e'pa a̱ ie' e̱r buaë ché ttè i' wa: “a' alönú tai̱ë, di' ko̱s, dayë ko̱s, e' wà iö́ka̱ tai̱ë. Ñies a̱s dù alör tai̱ë ká̱ wa'ñe.” 
\p  
\v 23 Ekkëpa kanewé̱itö eta̱ ká̱ de ske̱l. 
\p  
\v 24 E' bule es ta̱ ie' tö iché: “¡Iyiwak se̱rke ká̱ sí ki̱, e' ulitane yönú iwakmik iwakmik! ¡Iyiwak uru, iyiwak kañiru, iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱, ekkë ko̱s yönú iwakmik iwakmik!” 
\p  
\v 25 Eta̱ es ie' tö iyiwak ulitane yué ká̱ sí ki̱ iwakmik iwakmik. Ie' tö isué̱ tö ekkëpa ko̱s dör buaë. 
\p  
\v 26 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché: “Ditsö yuö̀sö we̱s se' es a̱s ie'pa tkö̀ka̱sö ká̱ i' ko̱s wökirie. Nima, dù, iyiwak uru, iyiwak kañiru, iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱, ekkë ko̱s tso' ká̱ i' ki̱, e' a̱tdaë ie'pa ulà a̱.” 
\b  
\q1  
\v 27 Mik Skëköl tö s'ditsö tsá̱ yö', 
\q1 eta̱ iyuéitö we̱s ie' es; 
\q1 Ie'pa yuéitö wëm eköl ena alaköl eköl. 
\q1  
\v 28 Ie' e̱r buaë ché ie'pa a̱ i' es: 
\q1 “A' ala'r kö́ka̱ tai̱ë, 
\q1 a' alönú tai̱ë ká̱ ulitane ki̱. 
\q1 Ká̱ i' ko̱s e' kané ú̱ a' tö. 
\q1 Nima, dù, ena iyiwak ulitane ekkëpa ko̱s wökir a' dör, e' wà ú̱.” 
\b  
\p  
\v 29 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö iché ie'pa a̱: “Ye' ttö̀ ttsö́. Íyi kuá ko̱s wörta̱' ñarta̱', ese méa̱työ a' a̱ ñè. Ñies kalwö ulitane katarta̱' ku'yarta̱' ese ko̱s méa̱työ a' a̱ katè ku'yè.  
\v 30 Erë iyiwak kañiru, iyiwak uru ena dù, ekkëpa ko̱s a̱ ka̱kö méa̱työ katè.” Eta̱ es ia̱te̱.  
\v 31 Ie' isué̱ tö ekkë ko̱s dör buaë shu̱te̱. Ekkë kanewé̱itö eta̱ ká̱ de teröl. 
\c 2  
\p  
\v 1 Es ká̱ jaì ena ká̱ i', ñies íyi ulitane tso' iki̱, e' yöne o̱ne se̱.  
\v 2 Ká̱ de kul eta̱ ì ko̱s yö'bitu̱itö e' yöne o̱ne, e' kue̱ki̱ diwö e' wa ie' kë̀ kaneblëne.  
\v 3 E' diwö wa kë̀ ie' kaneblëneia̱ ká̱ i' yuök e' kue̱ki̱ ie' iché tö diwö e' dör buaë. Ñies ie' iché tö semana bit e' diwö bata e' dör batse'r se' a̱. 
\s1 Skëköl Jehová tö s'ditsö tsá̱ yué 
\p  
\v 4 I' dör ká̱ jaì ena ká̱ i' tsá̱ yönea̱t, e' pakè. 
\p Mik Skëköl Jehová tö ká̱ jaì ena ká̱ i' e' yö',  
\v 5 e' ké̱wö ska' ta̱ ka̱m ie' tö ka̱li̱ patkö̀ ká̱ i' ki̱, ñies kë̀ yi ku̱' ká̱ kanéu̱k. E' kue̱ki̱ ka̱m kal kuá tskir ena ka̱m ka̱kö tskir.  
\v 6 Erë di' tskirke íyök a̱, e' tö íyök ko̱s nuwe̱ke.  
\v 7 Eta̱ Skëköl Jehová tö íyök yué s'ditsöie eköl wák dör wëm. Eta̱ ie' tö iwöiké iyik a̱ ta̱ iyöne se'ie ttsë'ka. 
\p  
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ká̱ buaala yué ekwöki diwö tskirke e' ëka̱, ká̱ kiè Edén ee̱. Eta̱ wëm yö'itö, e' méa̱titö ká̱ buaala e' a̱ se̱nuk.  
\v 9 Ee̱ ie' tö kal ulitane wër bua'buaë, ñies iwö dör buaë katano ese tské. Ká̱ buaala e' shu̱sha̱, ie' tö kal tské bölka. Kal elka dör se̱ne michoë e' kéli. Kal iëlka e' dör íyi buaë ena íyi suluë ese jche̱noie e' kéli. 
\p  
\v 10 Edén ká̱ shu̱a̱ di' tskirke etö, e' tö ká̱ buaala nuwe̱ke. Wé̱ ká̱ e' kkö̀ döwa̱ ee̱ di' e' ulà jchërke döka̱ tkëtö.  
\v 11 Di' ulà etö kiè Pisón. E' tkökemi ká̱ kiè Havilá, e' ko̱s a̱. Ká̱ e' ki̱ oro tso'.  
\v 12 Oro e' dör oro bua'bua. Ñies kiö̀ masmas bua'bua, ese tso' ena ák bua'bua kiè ónice ese tso'.  
\v 13 Di' ulà ëtö tkökemi ká̱ kiè Cus, e' ko̱s a̱. E' kiè Guihón.  
\v 14 Iulà ëtö skà mir ká̱ kiè Asiria diwö tskirke, e' ëka̱. E' kiè Tigris. Eta̱ di' ulà bataie, e' kiè Éufrates. 
\p  
\v 15 Mik Skëköl Jehová tö wëm tsé̱mi méa̱t ká̱ buaala a̱te̱ Edén e' shu̱a̱ a̱s ikaneù̱itö, a̱s ikkö'nùitö,  
\v 16 eta̱ ie' tö ttè dalöiëno i' mé ia̱: “Ká̱ buaala e' kéliwö ulitane katèmibö.  
\v 17 Erë íyi buaë ena íyi suluë ese jche̱noie e' kéliwö kë̀ katar. Mik kal e' wö katébö, eta̱ be' duöwa̱raë. E' kue̱ki̱ kë̀ ikatar.” 
\p  
\v 18 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché: “Kë̀ idör bua' wëm a̱ se̱nuk ekörla. Sú̱yö ie' a̱ wapie yuè eköl iki̱muk buaë.”  
\v 19 Eta̱ iyiwak yö'itö íyök wa ekkë ko̱s debitu̱ iwa̱ wëm a̱ suè̱ tö i̱ma ie' tö ikiè meka̱mi. Ta̱ we̱s wëm tö ikiè méka̱ es ia̱te̱.  
\v 20 Es wëm tö iyiwak uru ena iyiwak kañiru, ñies dù, ekkë ko̱s kiè méka̱. Erë kë̀ ie' ki̱muk ku̱ne buaë ie' wapieie. 
\p  
\v 21 Eta̱ Skëköl Jehová tö wëm kapöwé̱wa̱ tai̱ë, e' dalewa ie' tö ichane yéttsa̱ etö, e' chkà wöiéwa̱neitö.  
\v 22 Ichane e' yuéitö alakölie ta̱ idebitu̱ iwa̱ wëm a̱.  
\v 23 Mik wëm tö isué̱, eta̱ ichéitö: 
\p “¡I' je' dör ye' wák dichéwö ena ye' wák chkà! Alaköl dë'ka̱ wëm wa, e' kue̱ki̱ ikirdaë alaköl.”\f + \fr 2:23 \ft Hebreoie ttè kiane yënuk \fq wëm \ft  e' dör \fqa ish \ft  ena ttè kiane yënuk \fq alaköl \ft  e' dör \fqa isha. \f* 
\p  
\v 24 E' kue̱ki̱ wëpa kë̀ se̱rpaia̱ iyë́ ena imì e'pa dapömik, ise̱rdawa̱ alaköl ta̱. Ie'pa böl se̱rdaë ñita̱, ta̱ imía̱ we̱s wák eköl ë̀ es. 
\p  
\v 25 E' ké̱ska' ta̱ wëm ena alaköl iëte̱r sume, erë ie'pa kë̀ wa̱ jaë jche̱r. 
\c 3  
\s1 S'ditsö tö Skëköl ttö̀ dalöse̱wé̱wa̱ 
\p  
\v 1 Tkabë̀ tso' etö, e' e̱rbikö̀ tai̱ë s'ki̱tö'wo̱ie iyiwak kañiru yö' Skëköl Jehová tö, ekkë ko̱s tsa̱ta̱. Ká̱ et ta̱ ie' tö alaköl a̱ ichaké: 
\p —¿Moki̱ Skëköl tö iyë'a̱t a' a̱ tö ká̱ buaë shu̱a̱ kal ulitane tso', e' wö kë̀ katar yës? 
\p  
\v 2 Alaköl tö iiu̱té: 
\p —Au, e' kë̀ dör es. Ie' tö sa' a̱ iché tö kal ulitane wö katarmi.  
\v 3 Erë kal àr ká̱ i' shu̱sha̱ë, e' wö kë̀ katanuk, kë̀ e' kanuk sa' a̱. E' wamblé sa' tö, eta̱ sa' duöralur. 
\p  
\v 4 Eta̱ tkabë̀ tö iché alaköl a̱: 
\p —Au, e' dör ka̱che. A' kë̀ duö̀pawa̱.  
\v 5 Ie' wa̱ ijche̱r buaë tö mik kalwö e' katéwa a' tö, eta̱ ì dör buaë, ì dör suluë e' jche̱rdaë a' wa̱ we̱s ie' wák wa̱ ijche̱r es. 
\p  
\v 6 Eta̱ alaköl isué̱ tö kalwö e' wër buaë katè. Ie' é̱na ikatak íyi jche̱noie buaë. E' kue̱ki̱ ie' tö kalwö batsée, katéwaitö. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö imé iwëm a̱, eta̱ iwëm ikatéwa ñies.  
\v 7 E' bet ta̱ ì dör sulu, ì dör buaë ese a̱ne ie'pa é̱na, eta̱ ie'pa wa̱ ijche̱newa̱ tö ie'pa iëte̱r sume. Eta̱ ie'pa tö kal kiè higuera, e' köyök yué banoie e' wa ie'pa e̱' patréwa̱. 
\p  
\v 8 Siwa̱' bitsi̱rke tsá̱li̱, eta̱ wëm ena ilaköl tö Skëköl Jehová shkökedur ká̱ buaë shu̱a̱, e' ttsé. E' yöki̱ ie'pa e̱' blélur kal tso' tai̱ë ese shu̱a̱. 
\p  
\v 9 Erë Skëköl Jehová tö wëm kié ta̱ ichaké: 
\p —¿Wé̱ be' tso'? 
\p  
\v 10 Wëm tö iiu̱té: 
\p —Ye' tö ittsé tö be' shkökedur ká̱ buaala shu̱a̱. Ye' dur sume, e' kue̱ki̱ ye' suane be' yöki̱. E' kue̱ki̱ ye' e̱' bléwa̱ be' yöki̱. 
\p  
\v 11 Eta̱ Skëköl tö ie' a̱ iché: 
\p —¿Yi be' a̱ iché tö be' dur sume? Ichö́ ña tö kalwö yë'yö be' a̱ tö kë̀ ikatar ¿e' katébö? 
\p  
\v 12 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Be' tö ye' a̱ alaköl me', ye' wapieie, e' tö ye' a̱ kalwö mé katè. E' katéwayö. 
\p  
\v 13 Eta̱ Skëköl Jehová tö alaköl a̱ ichaké: 
\p —¿Iö́k bö iwamblé? 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Tkabë̀ tö ye' ki̱téka̱, e' kue̱ki̱ ye' tö kalwö e' katéwa. 
\p  
\v 14 Eta̱ Skëköl Jehová tö tkabë̀ a̱ iché: 
\p —Ì wamblé be' tö, e' kue̱ki̱ ye' tö be' a̱ ichè tö iyiwak ko̱s shu̱a̱ be' ë̀ weirdaë michoë. Ke̱kraë be' shköraë e̱' ku̱ule be' batsi̱' ki̱ ta̱ be' kkö̀ a̱ ká̱ po mirawa̱.  
\v 15 Be' ena alaköl meraa̱työ ñì bolökie. Be' aleripa ko̱s ena alaköl aleripa ko̱s, e'pa a̱te̱ ñì bolökie ñies. Alaköl aleri eköl tö be' wökir shka̱'we̱raë ena be' tö ie' klö̀ kaniñak shka̱'we̱raë. 
\p  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché alaköl a̱: 
\p —Mik be' alà ku̱rketke eta̱ be' weirdaë sia̱rë, idalë'r tai̱ë e' ttseraëbö. Erë be' ki̱ be' wëm kiardaë ena ie' döraë be' wökirie.\f + \fr 3:16 \fk Mik be' alà ku̱rketke...ie' döraë be' wökirie: \ft Ñies ttè e' mane'wè̱misö i' es: \fqa Be' é̱na e̱' alakka̱ be' wëm ki̱, erë ie' e̱' alöraka̱ be' ki̱.\f* 
\p  
\v 17 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché wëm a̱: 
\p —Be' tö be' alaköl ttö̀ iu̱té, kalwö yë'yö be' a̱ tö kë̀ ikatar, e' wà katébö. E' kue̱ki̱ be' weirdaë ñies. Be' kue̱ki̱ íyök sulu'we̱rawa̱yö. Be' kaneblöraë darërëë be' chkè yuloie.  
\v 18 Íyök ki̱ dika'chka ena ka̱kö sulusi, alördaë. Ñies kalwö kañiru katerabö.  
\v 19 Be' ka̱wöta̱ kaneblök darërëë chkoie dö̀ mik be' duowa̱, mía̱ne íyökie we̱s be' dör kuaë es eta̱. Be' yöne íyök wa, e' kue̱ki̱ be' dörane íyökie. 
\p  
\v 20 Wëm tsá̱ yöne, e' kiè Adán. Ilaköl dör se' mì tsá̱. E' kue̱ki̱ Adán tö ikiè méka̱ Eva.\f + \fr 3:20 \fk Eva: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ttsë'ka.\f* 
\p  
\v 21 Eta̱ Skëköl tö datsi' yué ie'pa a̱ iyiwak kkuölit wa, ta̱ ie'pa paiéitö.  
\v 22 Eta̱ ie' tö iché: “I̱'ñe ì dör buaë ena ì dör suluë, e' jche̱r ditsö wa̱ we̱s se' wa̱ ijche̱r es. E' kue̱ki̱ dö' ie'pa mi', se̱ne michoë e' kéli wöbatsök katè ta̱ ise̱r michorak.” 
\p  
\v 23 E' kue̱ki̱ ie' tö wëm ena ilaköl yéttsa̱ ká̱ buaala tso' Edén e' a̱, ta̱ ipatkémiitö íyök wakanéu̱k. Íyök wa wëm yöne e' ki̱ ipatkémi kaneblök.  
\v 24 Ie' tö itrë'wé̱shka, e' ukuöki̱ ta̱ ì ttsë'ka pik ta̱' tso' ká̱ jaì a̱ kiè kérub, e'pa tuléwa̱itö ká̱ buaala e' ñalé̱ ska' diwö tskirke e' ëka̱ ikkö'nuk. Ñies tabè wöñarke dalölöë ratkear siwa̱' ki̱, e' méa̱titö a̱s kë̀ yi döwa̱ia̱ se̱ne michoë kéli ska'. 
\c 4  
\s1 Caín tö iël kiè Abel, e' ttéwa̱ 
\p  
\v 1 Eta̱ Adán se̱né Eva ta̱. Eva duneka̱ ta̱ ilà ku̱ne wëm. Ikiè méka̱itö Caín.\f + \fr 4:1 \fk Caín: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ye' ulà a̱ ide.\f* Mik alà ku̱ne, eta̱ Eva tö iché: “Jehová tö ye' ki̱mé, e' kue̱ki̱ ye' alà ku̱ne eköl wëm.”  
\v 2 E' ukuöki̱ ta̱ ilà skà ku̱ne ek, e' kiè Abel, Caín ël tsirla. Abel tö obeja alöwe̱ke. Caín tö dalì kuatkeke. 
\p  
\v 3 Ká̱ et ta̱, Caín wa̱ idali wöne, ese kak mí mè Jehová a̱ idalöioie.  
\v 4 Eta̱ Abel wa̱ ie' icha mí ñies. Ie' obeja tsá̱ bua'bua, ese kak mí ie' wa̱ mè Jehová a̱. Abel ena ì méitö e' wër buaë Jehová wa.  
\v 5 Erë ie' kë̀ wa̱ Caín ena ì méitö e' su̱ne es, e' kue̱ki̱ Caín uluneka̱ tai̱ë, iwö yée suluë.  
\v 6 E' kue̱ki̱ Jehová tö Caín a̱ ichaké: “¿Iö́k be' ulune wö yée sulu?  
\v 7 Be' tö ì bua' ú̱pa, e̱'ma be' ja̱ñuke tsuleë. Erë ì sulu wamblébö, e' kue̱ki̱ ì sulu e̱' métër bër be' panuk namuie e̱' aloka̱ be' ki̱. Erë be' ké e̱' alökka̱ iki̱.” 
\p  
\v 8 Ká̱ et ta̱, Caín tö iël Abel kiémi kañika̱. Mik ie'pa demi kañika̱, eta̱ ee̱ Caín ñippéka̱ iël ta̱ eta̱ iël ttéwa̱itö.  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ bet, Jehová tö Caín a̱ ichaké: 
\p —¿Wé̱ be' ël Abel? 
\p Caín tö iiu̱té: 
\p —Ye' kë̀ wa̱ ijche̱r. Ye' kë̀ dör ie' kkö'nukwak. 
\p  
\v 10 Skëköl tö ie' a̱ iché: 
\p —¿Iö́k bö iwamblé es? Be' ël ttéwa̱bö, e' pë́ tëne tai̱ë íyök ki̱, e' nuí̱ tso' be' ki̱. E' ki̱ ye' ka̱wöta̱ be' we'ikök.  
\v 11 E' kue̱ki̱ be' weirdaë íyök ki̱ wé̱ be' tö be' ël pë́ tkö'wé̱, e' ki̱ be' yerattsa̱yö.  
\v 12 Be' kaneblö̀mi tai̱ë, erë kë̀ wà wörpa buaë. Be' ka̱wöta̱ shkök ká̱ wa'ñe, kë̀ a̱ e̱no ta̱' yës. 
\p  
\v 13 Eta̱ ie' tö Jehová iu̱té: 
\p —E' darërë ye' a̱. Kë̀ ye' a̱ idalë'ttsënuk.  
\v 14 I̱'ñe be' tö ye' u̱yéttsa̱ ká̱ i' ki̱, e' ukuöki̱ ta̱ ye' ka̱wöta̱ shkök ká̱ wa'ñe ka̱mië, kë̀ a̱ e̱no ta̱'. Be' kë̀ ku̱'ia̱ ye' ta̱, e' kue̱ki̱ yi ye' kué̱wa̱, ese tö ye' tterawa̱. 
\p  
\v 15 Erë Jehová tö iiu̱té: 
\p —Yi be' ttéwa̱, ese kí̱ weirdaë sia̱rë tai̱ë iskéie. 
\p Eta̱ Skëköl tö iwakyuée iwà kkachoie a̱s yi tö ikué̱wa̱, ese kë̀ tö ittö̀wa̱.  
\v 16 Eta̱ Caín e̱' yéttsa̱ Jehová wörki̱ ta̱ imía̱ ká̱ kiè Nod ee̱, ká̱ e' a̱te̱ Edén diwö tskirke e' kke̱. 
\p  
\v 17 Eta̱ Caín se̱né ilaköl ta̱. Iduneka̱ ta̱ ilà ku̱ne wák dör wëm, e' kiè Enoc. E' ukuöki̱ ta̱ Caín tö ká̱ yué et, kiè méka̱itö ilà kiè wa Enoc.  
\v 18 Enoc dör Irad yë́. Irad dör Mehujael yë́. Mehujael dör Metusael yë́. Metusael dör Lámec yë́. 
\p  
\v 19 Eta̱ Lámec se̱néwa̱ alakölpa böl ta̱. Eköl kiè Adá, eköl kiè Silá.  
\v 20 Eta̱ Adá dë' alàë kiè Jabal. E' aleripa dör iyiwak alöu̱kwakpa e' se̱rke úla yöule datsi'tak wa ese a̱.  
\v 21 Ie' ël kiè Jubal. E' aleripa dör ma'ma kicha ta̱' guitarra sù̱ ena ma'ma pulë sù̱ ese bla'u̱kwakpa.  
\v 22 Silá dë' alàë ñies kiè Tubal-Caín. E' aleripa dör tabechka kiè bronce ena hierro ese stë́. E' kutà kiè Naamá. 
\q1  
\v 23 Ká̱ et ta̱ Lámec tö iché ilakölpa a̱: 
\q1 “A Adá, a Silá, ye' ttö̀ ttsö́: 
\q1 Wëm eköl duladula tö ye' shka̱o̱', 
\q1 e' kue̱ki̱ ye' tö ikötwa̱. 
\q1  
\v 24 Yi tö Caín ttéwa̱, e' tö iské tue̱raë sia̱rë, 
\q1 erë yi tö ye' ttéwa̱, e' tö iské kí̱ tue̱raë jaishe̱t shu̱te̱.” 
\p  
\v 25 Adán alà skà kéka̱ne ilaköl ta̱ wák wëm. Eva tö iché: “Skëköl tö ye' a̱ alà ské mé eköl, Caín tö Abel kötwa̱, e' skéie.” E' kue̱ki̱ ie' tö ikiè méka̱ Set.\f + \fr 4:25 \fk Set: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ie' tö imé.\f* 
\p  
\v 26 Ñies Set de alàë wák wëm kiè méka̱itö Enós. E' ké̱wö ska' ta̱ s'ditsö tö Skëköl a̱ íyi tsá̱ ki'mi ena idalöië'mi ikiè Jehová e' wa. 
\c 5  
\s1 Adán aleripa 
\p  
\v 1-2 Mik Skëköl tö s'ditsö tsá̱ yö', eta̱ iyuéitö we̱s ie' wák es. Ie'pa yuéitö wëm ena alaköl. Ie' e̱r buaë ché ie'pa a̱. Ie' tö ie'pa yué, e' diwö shà̱ ta̱ ikiè méka̱itö s'ditsö. I' dör Adán aleripa e'pa kiè. 
\p  
\v 3 Mik Adán ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom mañayök (130), eta̱ ie' alà ku̱ne eköl, e' dör we̱s ie' wák es, ikiè méka̱itö Set.  
\v 4 E' ukuöki̱ ta̱ ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien paryök (800). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 5 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ dabom mañayök (930) eta̱ ie' blënewa̱. 
\p  
\v 6 Mik Set ki̱ duas de cien eyök ki̱ ske̱l (105), eta̱ ie' alà wëm kiè Enós, e' ku̱ne.  
\v 7 E' ukuöki̱ ta̱ ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien kuryök ki̱ kul (807). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 8 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ dabom eyök ki̱ bök (912) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 9 Mik Enós ki̱ duas de dabom su̱li̱yök (90), eta̱ ie' alà wëm kiè Cainán, e' ku̱ne.  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien paryök ki̱ dabom eyök ki̱ ske̱l (815). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 11 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ ske̱l (905) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 12 Mik Cainán ki̱ duas de dabom kuryök (70), eta̱ ie' alà wëm kiè Mahalalel, e' ku̱ne.  
\v 13 E' ukuöki̱ ta̱, ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien paryök ki̱ dabom tkëyök (840). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 14 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ dabop (910) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 15 Mik Mahalalel ki̱ duas de dabom teryök ki̱ ske̱l (65), eta̱ ie' alà wëm kiè Jéred, e' ku̱ne.  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱, ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien paryök ki̱ dabom mañayök (830). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 17 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien paryök ki̱ dabom su̱li̱yök ki̱ ske̱l (895) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 18 Mik Jéred ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom teryök ki̱ bök (162), eta̱ ie' alà wëm kiè Enoc, e' ku̱ne.  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱, ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien paryök (800). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 20 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ dabom teryök ki̱ bök (962) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 21 Mik Enoc ki̱ duas de dabom teryök ki̱ ske̱l (65), eta̱ ie' alà wëm kiè Matusalén, e' ku̱ne.  
\v 22 Ie' tö Skëköl ttö̀ ë̀ dalöieke. Matusalén ku̱ne, eta̱ ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien mañayök (300). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 23 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien mañayök ki̱ dabom teryök ki̱ ske̱l (365).  
\v 24 Ie' se̱ne' buaë Skëköl ta̱, e' kue̱ki̱ ká̱ et ta̱ Skëköl wa̱ ie' mítse̱r ttsë'ka, e' kue̱ki̱ kë̀ ie' ku̱'ia̱. 
\p  
\v 25 Mik Matusalén ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom paryök ki̱ kul (187), eta̱ ie' alà wëm kiè Lámec, e' ku̱ne.  
\v 26 E' ukuöki̱ ta̱, ie' kí̱ se̱neia̱ duas cien kuryök ki̱ dabom paryök ki̱ bök (782). E' shu̱a̱ ie' ala'r kí̱ ku̱ne wëpa ena alakölpa.  
\v 27 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien su̱li̱yök ki̱ dabom teryök ki̱ su̱li̱tu (969) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 28 Mik Lámec ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom paryök ki̱ bök (182), eta̱ ie' alà ku̱ne wëm.  
\v 29 E' kiè méka̱itö Noé.\f + \fr 5:29 \fk Noé: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa e̱nuk.\f* Mik ie' tö ilà kiè méka̱, eta̱ ie' tö iché: “Jehová tö íyök suluo̱'wa̱. E' kue̱ki̱ se' ka̱wöta̱ kaneblök darërë ikuatkoie; erë alà i' tö se' keraë e̱nuk.”  
\v 30 Noé ku̱ne, e' itöki̱ Lámec kí̱ se̱neia̱ duas cien ske̱yök ki̱ dabom su̱li̱yök ki̱ ske̱l (595). E' shu̱a̱ ila'r ki̱ ku̱ne wëpa alakölpa;  
\v 31 Es ie' ki̱ duas deka̱ se̱raa̱ cien kuryök ki̱ dabom kuryök ki̱ kul (777) ta̱ iblënewa̱. 
\p  
\v 32 Noé ki̱ duas de cien ske̱yök, e' itöki̱ ila'r ku̱ne mañal. Ikibi kiè Sem. Ishu̱ ë́k kiè Cam. Ibata ë́k kiè Jafet. 
\c 6  
\s1 S'ditsö ì sulu ë̀ wambleke ke̱kraë 
\p  
\v 1-2 Mik s'ditsö alönémi tai̱ë ká̱ i' ki̱, eta̱ Skëköl ala'r\f + \fr 6:1-2 \fk Skëköl ala'r: \ft Kë̀ s'wa̱ ijche̱r moki̱ tö yi chéitö es. We̱lepa tö ibikeitsè tö e' dör Skëköl biyöchökwakpaie ö aknamaie erë Jesús tö iché tö esepa kë̀ a̱ se̱nukwa̱ s'ditsö ta̱ (Marcos 12.25). We̱lepa skà tö ibikeitsè tö e' dör s'ditsö wé̱sele se̱r suluë. Ì wamblekerakitö ese kë̀ wër buaë Skëköl wa, e' ë̀ jche̱r se' wa̱.\f* tö isué̱ tö s'ditsö alà busipa dör bua'buaala. E' kue̱ki̱ ie'pa tö busipa wa ie'pa wöbatse ese tsé̱lur.  
\v 3 Erë Jehová tö iché: “Ditsö dör duöta̱'wa̱ ese wakpa. I̱'ñe ta̱ ye' kë̀ tö ka̱wö mepaia̱ ditsö a̱ se̱no ká̱ tai̱ë. Es ise̱rdaë duas cien eyök ki̱ dabom böyök (120), ekkë ulat.” 
\p  
\v 4 Mik Skëköl ala'r bak se̱nuk s'ditsö alà busipa ta̱ alà koka̱ ie'pa ta̱, eta̱ e' ké̱ska' ta̱ wëpa blubluë, ka̱kke̱ë, esepa we̱lepa bak ká̱ i' ki̱. Ñies e' ukuöki̱ wëpa esepa bakia̱. E'pa dör pë' darërë kkeauleka̱ tai̱ë ia̱'chki ta̱ ese. 
\p  
\v 5 Jehová tö isué̱ tö s'ditsö tö ì sulu ë̀ wambleke tai̱ë shu̱te̱. Ì suluë ë̀ bikeitseke ie'pa tö ke̱kraë.  
\v 6 E' kue̱ki̱ Skëköl e̱r a̱ idalënene tai̱ë. Ie' tö ibikeitsé: “Kë̀ yö ditsö yuö́pa.”  
\v 7 Eta̱ ie' iché: “Ditsö yö' ye' tö ká̱ i' ki̱, sú̱yö e'pa e̱wè̱wa. Ñies iyiwak ko̱s se̱rke ká̱ sí ki̱, e' e̱we̱rawayö. ¿Ìie ye' tö ie'pa yö'?”  
\v 8 Erë wëm tso' eköl kiè Noé, e' sue̱ke Jehová tö e̱r bua' wa. 
\s1 Noé tö kanò bërie yué 
\p  
\v 9 Ttè ikkë dör Noé pakè. 
\p Noé dör wëm yësyësë Skëköl wörki̱. Ke̱kraë ie' tö Skëköl ttö̀ dalöieke buaë. Ie' eköl ë̀ se̱rke we̱s Skëköl ki̱ ikiane es.  
\v 10 Ie' ala'r dör mañal wëpa kiè Sem, Cam, ena Jafet. 
\p  
\v 11 Skëköl wörki̱ s'ditsö tso' e̱' wamblök sulu ë̀me, ñippök tai̱ë shu̱te̱.  
\v 12 Ie' tö isué̱ tö tai̱ë íyi suluë ë̀ tso' íyök ki̱.  
\v 13 E' kue̱ki̱ ie' tö Noé a̱ iché: “Ye' tö ibikeitsétke tö ditsö ko̱s tso' ká̱ i' ki̱ e' e̱we̱rawayö se̱. Ie'pa ñippöke tai̱ë shu̱te̱ ká̱ i' ki̱. E' kue̱ki̱ ye' tö ditsö ko̱s tso' ká̱ i' ki̱ e' e̱we̱rawa se̱raa̱ di' tai̱ë wa.  
\v 14 E' kue̱ki̱ kanò yuö́ etö bërie kal bua'bua ese wa, e' shu̱ blatö́. Kanò wöa̱r tso' ipamik, e' wötö́ kiöchka dalolo bötsböts ese wa u'rki̱ ena ishu̱a̱ a̱s di' kë̀ tkö̀wa̱ia̱.  
\v 15 Kanò yuö́ batsí̱ metro döka̱ cien eyök kí̱ dabom mañayök kí̱ ske̱l (135 metros) ekkë. Ñies isho̱ló̱ yuö́ metro döka̱ dabom böyök ki̱ böt ki̱ sha̱böts (22,5 metros) ekkë. E' sù̱ ispé yuö́ metro döka̱ dabom eyök kí̱ mañat kí̱ sha̱böts (13,5 metros) ekkë.  
\v 16 Kanò ki̱ u yuö́ka̱, erë kanò kkö̀ ki̱ iulat múa̱t metro sha̱böts. Kanò shu̱ blatö́ mañat kuö. Ñies iwékkö yuö́ et kanò spé mik shkowa̱ie kanò a̱.  
\v 17 Di' patkerayö íyi tso' ttsë'ka ká̱ i' ki̱ e' ko̱s e̱wo̱wa. Ekkë duörawa̱ se̱raa̱ ká̱ wa'ñe.  
\v 18 Erë ye' ttè meraë be' a̱ tö be' tsa̱tkeraëyö kanò a̱ di' yöki̱. Be' ala'r ena be' alaköl ena be' yakpa, e'pa tsú̱mi e̱' ta̱ kanò a̱.  
\v 19 E' sù̱ iyiwak kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ tso' ká̱ sí ki̱, e' iö́mi kanò a̱ etö wë'ñe etö alaki a̱s itsa̱tkër we̱s be' es.  
\v 20 Iyiwak ko̱s iö́ kanò a̱. Iyiwak kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ u̱rta̱', iyiwak uru, dö̀ iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱, e' ko̱s iö́mi kanò a̱, etö wë'ñe etö alaki, a̱s kë̀ iduölur.  
\v 21 Ñies chkè ulitane dapa'ú̱ blö́ be' a̱ ena iyiwak a̱ katè.” 
\p  
\v 22 Eta̱ ekkë ko̱s wakanewé̱ Noé tö se̱ we̱s Skëköl tö iché ia̱ es. 
\c 7  
\s1 Di' bak tai̱ë ká̱ i' ki̱ 
\p  
\v 1-4 E' ukuöki̱ ta̱ Jehová tö Noé a̱ iché: “I̱'ñe kuiki ta̱ ye' tö ka̱li̱ patkeraë ká̱ i' ki̱ döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40) ñië nañeë. ¡E' wa íyi ulitane yö' ye' tö tso' ttsë'ka ká̱ sí ki̱, e' ko̱s e̱we̱rawayö yës! Erë ye' tö isué̱ tö ditsö ulitane shu̱a̱ be' ë̀ se̱rke buaë yësyësë we̱s ye' ki̱ ikiane es. E' kue̱ki̱ be' e̱' iö́ka̱ kanò a̱ be' yamipa ko̱s ta̱. Ñies iyiwak batse'r\f + \fr 7:1-4 \fk Iyiwak batse'r: \ft E' wà kiane chè iyiwak kë̀ dör ñá ie'pa a̱. Se' we̱lepa tö ichè iyiwak skítane.\f* ko̱s ese tsú̱mi döka̱ kuktö wë'ñe kuktö alaki. Erë iyiwak kë̀ dör batse'r, ese tsú̱mi etö wë'ñe etö alaki. E' sù̱ ñies dù kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ tsú̱mi döka̱ kul wë'ñe kul alaki a̱s kë̀ ie̱rwa. Ko̱s ttè chéyö be' a̱, e' wakaneú̱ es.”  
\v 5 Eta̱ e' ko̱s wakanewé̱ Noé tö yësyësë we̱s Jehová tö ie' a̱ iché es. 
\p  
\v 6 Mik di' bak tai̱ë ká̱ i' ki̱, eta̱ Noé ki̱ duas tso' cien teryök (600).  
\v 7 Ie' e̱' iéka̱ kanò a̱ ila'r ena ilaköl ena iyakpa e'pa ko̱s ta̱ e̱' tsa̱tkök di' alörke tai̱ë e' yöki̱.  
\v 8-9 Iyiwak batse'r, e' sù̱ iyiwak kë̀ dör batse'r, iyiwak e̱' ku̱ke ibatsi̱' ki̱ ñies dù, ekkë ko̱s dewa̱ kanò a̱ Noé ta̱ bölka bölka we̱s Skëköl tö iché ia̱ es. 
\p  
\v 10 Ká̱ de kul, eta̱ di' tö ká̱ katémitke.  
\v 11 Noé ki̱ duas de cien teryök (600), kí̱ si' et kí̱ ká̱ dabom eyök kí̱ kul (17). E' diwö shà̱ ta̱ íyök tskirolone ta̱ di' tso' idiki̱a̱ e' deka̱ tai̱ë ká̱ wa'ñe. Ñies ká̱ jaishe̱t kköburolone ta̱ di' bite̱shka tai̱ë ka̱li̱ie ká̱ i' ki̱.  
\v 12 Eta̱ ka̱li̱ yëne darërëë döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40) ñië nañeë.  
\v 13 Ka̱li̱ yënémi, e' diwö shà̱ ta̱ Noé e̱' iéka̱ kanò a̱ ila'r ta̱. Ila'r kiè Sem, Cam ena Jafet. E' sù̱ ilaköl, iyakpa mañal, e'pa e̱' iéka̱ ñies ie' ta̱ kanò a̱.  
\v 14 Ie'pa ta̱ iyiwak ulitane dewa̱ kanò a̱, iyiwak uru, iyiwak kañiru, iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱ ki̱ ena dù ulitane. Ekkë ko̱s dewa̱ kanò a̱ ie'pa ta̱.  
\v 15 Iyiwak ko̱s ekkë dewa̱ kanò a̱ bölka bölka. \fig caption|src="wbt.jpg" size="col" loc="location" copy="copyright" ref="GEN 7.15" \fig* 
\v 16 E' shu̱a̱ imí wë'ñe etö alaki etö, we̱s Skëköl tö iché ia̱ es. E' o̱ne yës ta̱, Skëköl tö kanò wékkö wötéwa̱. 
\p  
\v 17 Eta̱ ka̱li̱ yënemiie döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40). We̱s di' alör mirka̱ es kanò batsemirka̱itö.  
\v 18 Es di' kí̱ alönèmi tai̱ë ta̱ kanò batsemirka̱itö buaë.  
\v 19-20 Es di' alöneka̱ tai̱ë ka̱bata ko̱s blubluë, e' tsa̱ta̱ jaishe̱t dö̀ metro kul ekkë.  
\v 21 Es ko̱s íyi tso' ttsë'ka ká̱ sí ki̱, ekkëpa duolur di' a̱ se̱. Dù ko̱s, iyiwak uru ko̱s, iyiwak kañiru ko̱s, iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱ ko̱s, ñies s'ditsö ekkëpa ko̱s duolur yës.  
\v 22 Ì ko̱s tso' ká̱ sí ki̱ ttsë'ka, e' e̱newa se̱.  
\v 23 Erë Noé ena ì tso' ie' ta̱ kanò a̱, e'pa ë̀ tsa̱tkëne. Eta̱ imale̱pa ko̱s e' e̱newa. Es ñies iyiwak ulitane e̱wé̱wa di' tö. Dù ulitane, iyiwak uru, iyiwak kañiru dö̀ iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱, ekkë ko̱s e̱newa se̱raa̱. \fig Skëköl tö Noé tsa̱tkée kanò a̱ di' tai̱ë e' yöki̱.|src="CO00629b.tif" size="span" ref="Génesis 7.23" \fig* 
\v 24 Es di' a̱te̱ íyök ki̱ ká̱ döka̱ cien eyök ki̱ dabom ske̱yök (150) ekkë. 
\c 8  
\s1 Di' sinewa̱ne 
\p  
\v 1 Erë Skëköl kë̀ é̱na Noé chë'wa. Ñies iyiwak ulitane tso' Noé ta̱ kanò a̱ e' kë̀ chë'wa ie' é̱na. Ie' tö siwa̱' patké a̱s itö di' siù̱wa̱ne ká̱ wa'ñe. Eta̱ di' pasinemine e̱nae̱na.  
\v 2 Íyök tskirolone e' wötënene. Ñies ká̱ jaishe̱t kköburolone e' wötërulunene. Eta̱ ka̱li̱ wöklönewa̱ kë̀ yërku̱'ia̱.  
\v 3 Di' tso'ia̱ e' pasirmirne e̱nae̱na. Ká̱ de cien eyök ki̱ dabom ske̱yök (150), eta̱ di' sirmir ë̀me.  
\v 4 E' ki̱ si' de teröl (6) diwö de dabom eyök ki̱ kul (17), eta̱ e̱rpa kanò sineka̱ ka̱bata kiè Ararat e' ki̱.  
\v 5 Eta̱ di' pasinemiie. Si' de dabop (10), e' tsá̱ diwö, eta̱ ka̱bata ka̱kke̱ë ese wënemitke. 
\p  
\v 6 E' ki̱ ká̱ de dabom tkëyök (40), eta̱ Noé tö kanò wékkö tsitsir kköppée.  
\v 7 Ie' tö dù ölö́ sù̱, e' émi et. Erë dù e' kë̀ dë'ia̱ne kanò a̱ ie' u̱rke wi̱shwi̱sh dö̀ mik di' sine eta̱.  
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö nuböl émi et isuo̱ie tö ká̱ sinene.  
\v 9 Erë di' tso'ia̱ íyök ki̱, ka̱m isirwa̱, e' kue̱ki̱ nuböl dene kanò a̱. Kë̀ ie' wa̱ ká̱ ulat poppo ku̱ne e̱' tkowa̱. Noé tö nuböl klö'wé̱wa̱ ulà wa ta̱ itsé̱wa̱neitö kanò a̱. 
\p  
\v 10 Ie' tö iskà pané döka̱ ká̱ kul, eta̱ ie' tö nuböl skà émine.  
\v 11 Ká̱ tuinemitke ta̱ nuböl dene, e' wa̱ kal ulatska debitu̱ ikà ki̱. Es Noé é̱na ia̱ne tö íyök kí̱ sirmir.  
\v 12 Ie' tö iskà pané döka̱ ká̱ kul, eta̱ ie' tö nuböl skà émine. Nuböl e' kë̀ dë'ia̱ne. 
\p  
\v 13 Mik Noé ki̱ duas tso' cien teryök ki̱ et (601), eta̱ íyök pasinene. Eta̱ si' ke̱we, e' tsá̱ diwö, ie' tö kanò ki̱ u tso' e' kléttsa̱. Eta̱ ie' isué̱ tö íyök pasinene.  
\v 14 Ka̱wö de si' et ki̱ diwö dabom böyök ki̱ kul (27), eta̱ ie' isué̱ tö íyök pasinene se̱raa̱.  
\v 15 Eta̱ Skëköl tö ie' a̱ iché:  
\v 16 “Be' e̱' yö́ttsa̱ kanò a̱, be' alaköl ta̱, be' ala'r ta̱, be' yakpa ta̱ ñies.  
\v 17 Es iyiwak ulitane yö́lurbö se̱. Dù ena iyiwak uru ena iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱ e' ko̱s yö́lurbö kanò a̱, a̱s imi' ká̱ wa'ñe alönuk tai̱ë ká̱ wà iökne.” 
\p  
\v 18 Es Noé alaköl ena ila'r ena iyakpa, e'pa e̱' yélur kanò a̱.  
\v 19 Es ñies iyiwak ulitane, uru ena kañiru ena iyiwak e̱' ku̱ke i̱ski̱, ñies dù e' ko̱s e̱' yéttsa̱ kanò a̱ se̱.  
\v 20 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ák kataté ka̱'ie\f + \fr 8:20 \fk Ák kataté ka̱'ie: \ft E' wà kiane chè si'kuaie \fqa altar.\f* et Jehová a̱. E' bata ki̱ ie' tö iyiwak batse'r ese jché ña'wé̱itö etö etö Jehová dalöioie. Ñies dù batse'r jchéitö ña'wé̱itö Jehová a̱ etk etk. \fig  I' dör ák katatëule ka̱'ie íyi ña'wo̱ie Skëköl a̱ ese.|src="LB00254b.tif" size="span" ref="Génesis 8.20" \fig* 
\v 21 Mik ishklé̱ alar buaë, e' demi Jehová ska' ta̱ ittséitö ta̱ ibikeitséitö: “Erë́ ditsö ià̱ duladula döka̱ këchke, eta̱ ì sulu ë̀ bikeitsekeitö. Erë kë̀ yö ká̱ sulu'we̱pawa̱ia̱ ie'pa kue̱ki̱. Es ñies kë̀ yö ì ko̱s tso' ttsë'ka e' e̱wè̱waia̱ we̱s yö ie̱wé̱wa es. 
\b  
\q1  
\v 22 “Ká̱ i' tso'ia̱, 
\q1 eta̱ dalì kuatkërmi, iwà wörmi; 
\q1 ka̱ba tso', ka̱se̱ tso' ñies; 
\q1 ka̱li̱ tso', duas tso' ñies; 
\q1 ká̱ ñiwe tso', ká̱ nañewe tso' ñies.” 
\c 9  
\s1 Skëköl Jehová tö ittè mé Noé a̱ 
\p  
\v 1 Eta̱ Skëköl e̱r buaë ché Noé a̱ ñies ila'r a̱ ta̱ ichéitö ie'pa a̱: “A' alönú tai̱ë. Ká̱ wa'ñe wà iö́ne a' ala'r wa.  
\v 2 Ditsö yöki̱ iyiwak ulitane suardaë. Iyiwak ulitane u̱rke ka̱shu̱k a̱ ena iyiwak se̱rke ká̱ sí ki̱ ena iyiwak se̱rke dayë a̱, e' ko̱s a̱te̱ a' diki̱a̱.  
\v 3 Iyiwak ulitane ena kalwö ena ka̱kö e' katèmi a' tö wé̱ kiane a' ki̱ ese. E' ko̱s méa̱työ a' a̱ katanoie.  
\v 4 Chkè ulitane katèmi a' tö, erë kë̀ ikatar ipë́ ta̱, se' se̱rke s'pë́ mik e' kue̱ki̱.  
\v 5 Se' se̱rke s'pë́ mik, e' kue̱ki̱ kë̀ se' menea̱t ñì ttökwa̱, e' nuí̱ ta̱'. Yi tö eköl ttéwa̱, ese kichatërdaë. E' sù̱ iyiwak wé̱ tö s'ttéwa̱, ese ka̱wöta̱ ttèwa̱ ñies. A' wé̱ tö s'ttéwa̱, ese nuí̱ patue̱raëitö ye' a̱. 
\b  
\q1  
\v 6 “Skëköl tö s'ditsö yö' we̱s ie' es, 
\q1 e' kue̱ki̱ yi tö se' ttéwa̱, 
\q1 ese wák ka̱wöta̱' ttèwa̱ wake'. 
\q1  
\v 7 Erë a' alönú tai̱ë, 
\q1 ká̱ wa'ñe wà iö́ ala'r wa.” 
\b  
\p  
\v 8 Ñies Skëköl tö iché Noé a̱ ena ila'r a̱:  
\v 9-10 “I̱'ñe ye' ttè mukea̱t a' a̱ ena iyiwak e̱' yéttsa̱ kanò a̱ a' ta̱, e' ko̱s a̱.  
\v 11 Moki̱ë ye' tö a' a̱ ichè tö ye' kë̀ tö ditsö ena iyiwak tso' ká̱ wa'ñe, e' ko̱s e̱we̱pawaia̱ di' wa. Di' kë̀ döpaia̱ ká̱ wa'ñe sulu'u̱kwa̱ we̱s itka es.”  
\v 12-13 Ye' tö shkaba' tkekear mò shu̱a̱ iwà kkachoie a' a̱ ena ditsö ulitane a̱ tö ye' ttè méa̱työ a' a̱ ena iyiwak ko̱s a̱ ke̱kraë.  
\v 14 Mik ye' tö mò patké ta̱ e' shu̱a̱ shkaba' tkëne e' wërmi,  
\v 15 eta̱ ye' é̱na ia̱ne tö ye' ttè me'a̱tbak a' a̱ ena iyiwak ko̱s a̱ tö kë̀ ye' tö ditsö ena iyiwak ulitane e̱we̱pawaia̱ di' wa.  
\v 16 Es mik shkaba' tkëne mò shu̱a̱ e' sué̱yö, eta̱ bet ye' é̱na idaa̱ tö ye' ttè me'a̱t ditsö a̱ ena iyiwak ko̱s a̱ michoë ke̱kraë.  
\v 17 E' dör iwà kkachoie tö ye' ttè me'a̱tbak ditsö ulitane a̱ ñies iyiwak tso' ká̱ i' ki̱ e' ko̱s a̱.” Es Skëköl tö Noé a̱ iché. 
\s1 Noé alà kiè Cam e' kë̀ wa̱ iyë́ dalö̀ ta̱' 
\p  
\v 18 Noé ala'r e̱' yë'lur kanò a̱, e'pa kiè Sem, Cam ena Jafet. Cam dör Canaán yë́.  
\v 19 E'pa mañal dör Noé ala'r. Ie'pa aleripa tö ká̱ wà iéne. 
\p  
\v 20 Noé dalì kuatkémi. E' shu̱a̱ uva kuatkéitö.  
\v 21 Ká̱ et ta̱ ie' tö uva diö̀ shköshkö e' yé ta̱ e' tö ie' ttéka̱ tai̱ë. Ie' datsi' yéttsa̱ ta̱ ia̱newa i̱ski̱ sume iu a̱.  
\v 22 Cam dör Canaán yë́, mik e' tö iyë́ sué̱ sume, eta̱ ie' mía̱ ibiyö́ chök iëlpa böl e'pa a̱.  
\v 23 Erë Sem ena Jafet e'pa kë̀ é̱na iyë́ tër sume e' sua̱k. E' kue̱ki̱ ie'pa tö datsi' klö'wé̱wa̱, iméka̱rakitö e̱' o' bataki̱ ta̱ ie'pa shkémi tsi̱kka iwötrélur bánet dö̀ wé̱ iyë́ tër ee̱ ta̱ ipabakéwa̱ datsi' e' wa. 
\p  
\v 24 Noé tté tai̱ë blo' tö e' ti̱'neka̱. Mik ie' wa̱ ijche̱newa̱ ilà tsirla ë́k kë̀ wa̱ ie' dalöiëne',  
\v 25 eta̱ ichéitö: 
\q1 “¡A̱s Canaán ka̱wö tkö̀ suluë! 
\q1 ¡Ie' weirdaë sia̱rë shu̱te̱ klöulewa̱ iëlpa böl e'pa kanè mésoie!” 
\b  
\q1  
\v 26 E' ukuöki̱ ta̱ ikí̱ chéitö: 
\q1 “¡Jehová dör Sem Këköl a̱s e' ki̱karka̱! 
\q1 A̱s Canaán aleripa kaneblö̀ Sem aleripa a̱ ikanè mésopaie. 
\q1  
\v 27 A̱s Skëköl ka̱wö buaë mù Jafet a̱ a̱s ie' alör michoë. 
\q1 A̱s Jafet ditséwöpa se̱r Sem yamipa ska'. 
\q1 A̱s Canaán aleripa kaneblö̀ ie' a̱ klöulewa̱ ikanè mésopaie.” 
\b  
\p  
\v 28 Di' bak tai̱ë ká̱ i' ki̱, e' ukuöki̱ ta̱ Noé se̱ne'ia̱ duas cien mañayök kí̱ dabom ske̱yök (350).  
\v 29 Mik ie' blënewa̱, eta̱ ie' ki̱ duas tso' cien su̱li̱yök ki̱ dabom ske̱yök (950). 
\c 10  
\s1 I' dör Noé aleripa kiè 
\p  
\v 1 Noé ala'r kiè Sem, Cam ena Jafet. Di' bak tai̱ë e' ukuöki̱ ta̱ ie'pa wák ala'r ku̱ne. Ikkëpa dör Noé aleripa kiè. 
\p  
\v 2 Jafet ala'r wëpa dör Gómer, Magog, Madai, Javán, Tubal, Mésec, ena Tirás.  
\v 3 Gómer, e' ala'r wëpa dör Asquenaz, Rifat, ena Togarmá.  
\v 4 Javán e' ala'r wëpa dör Elisá, Tarsis, Quitim ena Rodanim.  
\v 5 E'pa ko̱s dör Jafet aleripa. Ie'pa ñì blatérak ulawa ulawa. Es iká̱ yuérakitö tseë iwakpa a̱ dayë kkömik. Ittö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ iwakpamik. 
\p  
\v 6 Cam ala'r wëpa dör Cus, Misraim, Fut, ena Canaán.  
\v 7 Cus ala'r wëpa dör Sebá, Havilá, Sabtá, Raamá ena Sabtecá. Raamá ala'r wëpa dör Sebá ena Dedán.  
\v 8 Cus dör wëm kiè Nimrod, e' yë́. Nimrod de ke̱weie blu' darërëë ká̱ i' ki̱.  
\v 9 Jehová ttö̀ wa Nimrod dör yëria poë. E' kue̱ki̱ ttè i' menea̱t se' a̱: “Be' dör yëria poë Skëköl ttö̀ wa we̱s Nimrod es.”  
\v 10 Mik Nimrod bak ká̱ kiè Sinar, e' wökirie eta̱ ká̱ e' shu̱a̱ ká̱ tso' tkël kiè Babel, Érec, Acad, ena Calné. E' ko̱s dör ká̱ bua'ie ese.  
\v 11 Wëm e̱' yéttsa̱ Sinar a̱ eköl kiè Asur. E' mía̱ ká̱ bánet. Eta̱ ee̱ ie' ká̱ yué tkël kiè Nínive, Rehobot-ir, Quélah ena Resen.  
\v 12 Resen dör ká̱ bërie. E' a̱te̱ Nínive ena Quélah, e' shu̱sha̱. 
\p  
\v 13 Eta̱ Misraim aleripa mía̱ ie'pa ikkë wakpaie: ludeowak, anameowak, lehabiwak, naftuhiwak,  
\v 14 patruseowak, casluhítawak, ena caftoritawak. Filisteowak datse̱ caftoritawak wa. 
\p  
\v 15 Canaán dör Sidón yë́. Sidón dör ie' alà tsá̱. Ie' alà skà kiè Het.  
\v 16 Canaán aleripa mía̱ ie'pa ikkë wakpaie: jebuseowak, amorreowak, gergeseowak,  
\v 17 heveowak, araceowak, sineowak,  
\v 18 arvadeowak, semareowak ena hamateowak. Ká̱ tai̱ë ta̱ e' wakpa ko̱s ñì blabatsérak ponemi ká̱ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱.  
\v 19 Canaánwak ká̱ a̱te̱ ká̱ kiè Sidón döwa̱ ká̱ kiè Gaza. Gaza a̱te̱ ká̱ kiè Guerar e' kke̱. Ñies ie'pa ká̱ a̱te̱ döwa̱ ká̱ kiè Lesa diwö tskirke e' kke̱. Lesa a̱te̱ ká̱ tkël kiè Sodoma, Gomorra, Admá ena Seboím e' kke̱.  
\v 20 E' wakpa ko̱s dör Cam aleripa. Ie'pa ñì blabatsérak ulawa ulawa. Es iká̱ yuéitörak tseë iwakpa a̱. Ittö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ iwakpamik. 
\p  
\v 21 Ñies Sem dë' alàë, e' dör Jafet ël kibi ë́k. Heber ala'r ko̱s dör Sem aleripa.  
\v 22 Sem ala'r dör Elam, Asur, Arfaxad, Lud ena Aram.  
\v 23 Aram ala'r dör Uz, Hul, Guéter ena Mas.  
\v 24 Arfaxad dör Sélah yë́. Sélah dör Heber yë́.  
\v 25 E' ukuöki̱ ta̱ Heber alà de böl. Eköl kiè Péleg.\f + \fr 10:25 \fk Péleg: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ñì blabatsè.\f* E' ké̱wö ska' ta̱ sulitane ñì blabatsérak, e' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö es. Iëköl kiè Joctán.  
\v 26 Joctán ala'r dör Almodad, Sélef, Hasar-mávet, Jérah,  
\v 27 Hadoram, Uzal, Diclá,  
\v 28 Obal, Abimael, Sebá,  
\v 29 Ofir, Havilá, ena Jobab. E'pa ko̱s dör Joctán ala'r.  
\v 30 Ie'pa se̱rke ká̱ micho ká̱ kiè Mesá tkörö ká̱ kiè Sefar e' shu̱ulat a̱. Sefar a̱te̱ ka̱bata a̱, wé̱ diwö tskirke, e' kke̱.  
\v 31 E' wakpa ko̱s dör Sem aleripa. Ie'pa ñì blabatsérak ulawa ulawa. Es iká̱ yuérakitö tseë iwakpa a̱. Ittö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ iwakpamik. 
\p  
\v 32 Pë' ko̱s ekkëpa dör Noé aleripa kiè kitule we̱s iditséwö kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ ena wé̱ ise̱rke ká̱ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ es. Di' bak tai̱ë, e' ukuöki̱ ta̱ se' alönene tai̱ë e' ñì blabatsérak ká̱ wa'ñe. 
\c 11  
\s1 Skëköl tö s'ditsö ké ttök kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ 
\p  
\v 1 Kuaë ta̱ sulitane ttöke ttè etökicha ë̀ wa.  
\v 2 Mik ie'pa míyaldak diwö tskirke, e' ëka̱, demirak ka̱kkue kiè Sinar ee̱, eta̱ ee̱ ie'pa e̱' tsé̱a̱t se̱nuk.  
\v 3 Ká̱ et ta̱ ie'pa iché ñì a̱: “Mishkarak ska̱u̱chka yuök blok sù̱, e' kukuèsö bö' a̱ a̱s imi'a̱ darërëë u yuoie.” Es iwakanewé̱rakitö ák skéie. Ñies kiöchka dalolo bötsböts ese wa ibatsérakitö ì tso' shu̱tuule ese skéie.  
\v 4 E' ukuöki̱ ta̱ iskà chénerakitö ñì a̱: “Mishkarak ká̱ blublu yuök. E' shu̱a̱ u yuö̀sö ka̱kke̱ë döka̱ ká̱ jaì a̱. Es se' e̱' chö̀mi buaë këkëpa tai̱ë ena kë̀ se' ka̱wöta̱ ñì blabatsök ká̱ wa'ñe.” 
\p  
\v 5 Erë Jehová e̱' éwa isa̱u̱krak tö ie'pa ká̱ blublu yueke ena u ka̱kke̱ë yuekerakitö.  
\v 6 Eta̱ ie' tö ibikeitsé: “Ie'pa dör ká̱ etkë̀ wak ena ittörak etkë̀ ñies, e' kue̱ki̱ ie'pa tö kanè i' kéka̱mi. E' ukuöki̱ ta̱ kë̀ ì a̱ ie'pa wöklönuk. Ie'pa se̱rmi we̱s ie'pa ki̱ ikiane es.  
\v 7 E' kue̱ki̱ sú̱yö ie'pa kè ttök kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ a̱s kë̀ iñi ttö̀ a̱nia̱.” 
\p  
\v 8 Es Jehová tö iblabatsérak ká̱ wa'ñe. Ee̱ ie'pa ká̱ yué e' kané wöpanere.  
\v 9 Ká̱ e' ki̱ Jehová tö ie'pa ké ttök kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ ena iblabatsérakitö ká̱ wa'ñe. E' kue̱ki̱ ká̱ e' kinewa̱ Babel.\f + \fr 11:9 \fk Babel: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa chilineka̱.\f* 
\s1 Sem aleripa 
\p  
\v 10 I' dör Sem aleripa kiè. Di' bak tai̱ë, e' ukuöki̱ duas bök, e' ké̱wö ska' ta̱ Sem ki̱ duas tso' cien eyök (100). Eta̱ ie' alà ku̱ne wëm kiè Arfaxad.  
\v 11 Arfaxad ku̱ne, e' ukuöki̱ Sem kí̱ se̱neia̱ duas deka̱ cien ske̱yök (500), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 12 Mik Arfaxad ki̱ duas tso' dabom mañayök kí̱ ske̱l (35) eta̱ ie' alà ku̱ne wëm, e' kiè Sélah.  
\v 13 Sélah ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Arfaxad kí̱ se̱neia̱ duas cien tkëyök kí̱ mañal (403), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 14 Mik Sélah ki̱ duas tso' dabom mañayök (30), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Heber.  
\v 15 Heber ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Sélah kí̱ se̱neia̱ duas cien tkëyök kí̱ mañal (403), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 16 Mik Heber ki̱ duas tso' dabom mañayök kí̱ tkël (34), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Péleg.  
\v 17 Péleg ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Heber kí̱ se̱neia̱ duas cien tkëyök kí̱ dabom mañayök (430), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 18 Mik Péleg ki̱ duas tso' dabom mañayök (30), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Reú.  
\v 19 Reú ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Péleg kí̱ se̱neia̱ duas cien böyök kí̱ su̱li̱tu (209), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 20 Mik Reú ki̱ duas tso' dabom mañayök kí̱ bök (32), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Serug.  
\v 21 Serug ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Reú kí̱ se̱neia̱ duas cien böyök kí̱ kul (207), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 22 Mik Serug ki̱ duas tso' dabom mañayök (30), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Nahor.  
\v 23 Nahor ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Serug kí̱ se̱neia̱ duas cien böyök (200), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 24 Mik Nahor ki̱ duas tso' dabom böyök kí̱ su̱li̱tu (29), eta̱ ilà ku̱ne, e' kiè Térah.  
\v 25 Térah ku̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ Nahor kí̱ se̱neia̱ duas cien eyök kí̱ dabom eyök kí̱ su̱li̱tu (119), eta̱ ie' ala'r skà ku̱ne wëpa ena alakölpa. 
\p  
\v 26 Mik Térah ki̱ duas tso' dabom kuryök (70), e' ukuöki̱ ta̱ ie' ala'r ku̱ne mañal. Ala'r e'pa kiè Abram, Nahor ena Harán. 
\s1 Térah ala'r 
\p  
\v 27 E'pa dör Térah ala'r. Térah dör Abram, Nahor ena Harán, e'pa yë́. Harán, e' dör Lot yë́.  
\v 28 Harán blënewa̱ ke̱we iyë́ Térah e' yöki̱ ká̱ kiè Ur ee̱. Ká̱ e' a̱te̱ Caldea. Ie' blënewa̱ wé̱ ie' ku̱ne ee̱. 
\p  
\v 29 Abram se̱néwa̱ alaköl kiè Sarai, e' ta̱. Nahor se̱néwa̱ alaköl kiè Milcá, e' ta̱. Milcá dör Harán alà busi ena Iscá kutà.  
\v 30 Sarai kë̀ döta̱' alàë. 
\p  
\v 31 Térah e̱' yéttsa̱ Ur, dör caldeawak ká̱ e' a̱. Ie' alà Abram ena itala kiè Lot dör Harán alà ena iyàk kiè Sarai e'pa mía̱ ie' ta̱. Warma ie'pa mírö döka̱ ká̱ kiè Canaán ee̱, erë ie'pa demi ká̱ kiè Harán, eta̱ ee̱ ie'pa e̱' tsé̱a̱t se̱nuk.  
\v 32 Ee̱ Térah blënewa̱. Ie' ki̱ duas tso' cien böyök ki̱ ske̱l (205). 
\c 12  
\s1 Jehová tté Abram ta̱ 
\p  
\v 1 Mik Abram bak se̱nuk ká̱ kiè Ur ee̱, eta̱ Jehová tö ie' a̱ iyë': “Be' ká̱ ena be' ditséwöpa ena be' yë́ yamipa, e' múa̱t ta̱ be' yúshka se̱nuk, ká̱ kkachekeyö be' a̱ ee̱.  
\v 2 Ká̱ e' ki̱ ye' tö be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë. Ie'pa döraë ká̱ tai̱ë wakpaie. Ye' e̱r buaë chöraë be' a̱. Ye' tö pë' tai̱ë keraë be' kkeökka̱ tai̱ë. Ñies be' e̱r buaë chöraë pë' tai̱ë a̱.  
\v 3 Wé̱pa e̱r buaë ché be' a̱, esepa a̱ ye' e̱r bua' chöraë. Wé̱pa tö alibché be' ki̱, esepa we'ikerayö. Be' batamik ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱.” 
\p  
\v 4 Eta̱ Abram e̱' yéttsa̱ ká̱ kiè Harán we̱s Jehová tö ie' a̱ iyë' es. E' ké̱ska' ta̱ ie' ki̱ duas tso' dabom kuryök kí̱ ske̱l (75). Ie' mía̱ Canaán.  
\v 5 Eta̱ ie' wa̱ iyamipa mítse̱r se̱raa̱. Ilaköl kiè Sarai ena ilayök kiè Lot ena íyi ulitane tso'rak iwa̱, ekkë ko̱s mítse̱rak iwa̱. Ñies Harán wakpa we̱lepa tso' ie' wa̱ kanè mésoie, e' mítse̱r ie' wa̱. Mik ie' demi Canaán,  
\v 6 eta̱ ie' tkami ká̱ ko̱s ekkë dö̀mi ká̱ kiè Siquem a̱te̱ Canaán ee̱. Ee̱ ká̱ a̱te̱ kiè Moré. Ee̱ kós klö̀ àr elka. Canaánwakpa a̱ ká̱ e' dör ká̱ dalöiërta̱' ese. (E' ké̱wö ska' ta̱ Canaánwakpa se̱rkeia̱ ee̱.)  
\v 7 Eta̱ ee̱ Jehová e̱' kkaché Abram a̱ ta̱ ichéitö ia̱: “Ká̱ i' meraëyö be' ditséwö a̱.” 
\p Eta̱ Abram tö ák kataté ka̱'ie et iyiwak jchoie Jehová dalöioie ee̱ Jehová e̱' kkayë' ie' a̱ e' kue̱ki̱.  
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ imía̱ ká̱ dör ka̱bataie a̱te̱ Betel diwö tskirke e' ëka̱. Eta̱ ee̱ ie' se̱né ekuölö. Ká̱ e' a̱te̱ Betel ena ká̱ kiè Ai e' shu̱ulat a̱. Ee̱ ie' tö ák skà kataténe et. Ee̱ ie' tö Jehová dalöié.  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ Abram mía̱ e̱nae̱na Négueb kke̱. 
\s1 Abram mía̱ Egipto 
\p  
\v 10 E' ké̱wö ska' ta̱ ketba tkënewa̱ poë ká̱ e' ki̱. Kë̀ ì ta̱' katè wé̱ Abram se̱rke ee̱. E' kue̱ki̱ ie' mía̱ Egipto se̱nuk ekuölö.  
\v 11 Abram dökemitke Egipto eta̱ ilaköl Sarai, e' a̱ ichéitö: “Ye' ttö̀ ttsö́. Ye' wa̱ ijche̱r buaë tö be' dör buaala.  
\v 12 Mik Egipto wakpa tö be' sué̱ tö be' dör buaala, eta̱ ie'pa tö ichèmi: ‘Wì̱ dör wëm wí̱ alaköl.’ Eta̱ ye' tterawa̱ ie'pa tö be' kue̱ki̱ erë ie'pa be' meraa̱t se̱nukwa̱ ie'pa ta̱.  
\v 13 E' kue̱ki̱, be' we'ikèyö, ichö́ ie'pa a̱ tö ye' dör be' akë a̱s kë̀ itö ye' ttö̀wa̱ be' kue̱ki̱ a̱s ye' ka̱wö tkö̀ buaë.” 
\p  
\v 14 Mik Abram demi Egipto, eta̱ Egipto wakpa isué̱ tö Sarai dör alaköl buaala.  
\v 15 Ká̱ e' blú kue̱blupa tö isué̱ ñies tö Sarai dör alaköl buaala. E' kue̱ki̱ ie'pa mía̱ ichök blu' a̱ tö alaköl e' dör buaala. Eta̱ imítse̱rak iwa̱ blu' wé a̱. 
\p  
\v 16 Eta̱ Egipto blú tö Abram kkö'né buaë Sarai dalërmik. Tai̱ë ie' tö Abram a̱ iyiwak uru kakmé. Obeja, baka, burro ena kameio e' kakméitö ie' a̱. Se' ñies kakméitö ie' a̱ kanè mésoie wëpa ena alakölpa.  
\v 17 Erë Sarai kue̱ki̱ Jehová tö Egipto blú ena iyamipa we'iké tai̱ë. Duè méka̱ tai̱ë ie'pa ki̱. Ka̱wö darërëë méka̱itö ie'pa ki̱.  
\v 18 E' kue̱ki̱ Egipto blú tö Abram tsu̱k patké ta̱ ichéitö ia̱: “¿Iö́k bö iwamblé ye' ta̱ es? ¿Ì kue̱ki̱ be' kë̀ wa̱ ye' a̱ iyëne tö alaköl i' dör be' alaköl?  
\v 19 Be' tö ye' a̱ iyë' tö ie' dör be' kutà. E' kue̱ki̱ tsir eta̱ ye' se̱néwa̱ ie' ta̱. I' be' alaköl, itsú̱mine ta̱ be' yúshka.”  
\v 20 Eta̱ Egipto blú tö ishkëkipa patké Abram yöktsa̱ ká̱ e' ki̱ ilaköl ta̱ ena ì ko̱s tso' ie' wa̱ ekkëpa ta̱. 
\c 13  
\s1 Abram ena Lot ñì blabatsélor 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Abram ena ilaköl e̱' yélur Egipto mía̱ne Négueb. Ie' íyi ko̱s mítse̱rak iwa̱ se̱raa̱. Ie' alayök Lot e' mía̱ ie'pa ta̱ ñies.  
\v 2 Abram dör íyi blu' tai̱ë. Ie' wa̱ oro tso'. Ie' wa̱ inuköl tso' tai̱ë. Ñies ie' wa̱ iyiwak tso' tai̱ë.  
\v 3 Négueb ee̱ ta̱ ie' mía̱ne e̱nae̱na dö̀ Betel. Betel ee̱ ta̱ ie' mía̱ne tkörö wé̱ ie' bak se̱nuk ke̱we ee̱. Ká̱ e' a̱te̱ Betel ena Ai e' ulat shu̱sha̱.  
\v 4 Ká̱ e' a̱ ie' wa̱ ák katatëulebak ka̱'ie, ee̱ ie' tö Jehová dalöiéne. 
\p  
\v 5 Lot dör ñies íyi blú tai̱ë we̱s iyëla Abram es. Iyiwak tso' tai̱ë ie' wa̱ obeja ena baka. Se' tso' ie' wa̱ ñies kanè mésopaie.  
\v 6 Erë wé̱ ie'pa se̱rke ká̱ e' ki̱ ka̱kö kë̀ ku̱'ia̱ ie'pa iyiwak ko̱s a̱ katè. Ie'pa kë̀ chë'ka̱ia̱ ñì o̱'mik.  
\v 7 Abram ena Lot e'pa iyiwak kkö'nukwakpa ñippöke, ñì wöñatköke. Ñies pë' tso'tke ke̱net ká̱ e' ki̱. E' wakpa dör canaánwak ena fereseowak.  
\v 8 Ká̱ et ta̱ Abram tö iché Lot a̱: “Se' dör ñì yami. Kë̀ imène buaë tö se' ñippö̀. Ñies se' iyiwak kkö'nukwakpa ñippöke ë̀me e' kë̀ dör buaë.  
\v 9 Ká̱ sa̱ú̱ wì̱ ká̱ bua' tso'. Be' ishu̱shtö́ wé̱ne wa be' wöbatse, e' a̱ be' yúshka. Be' mí wì̱ ëka̱, e' ta̱ ye' mí dià ëka̱. Eta̱ be' mí dià ëka̱, e' ta̱ ye' mí wì̱ ëka̱.” 
\p  
\v 10 Eta̱ Lot ká̱ kí̱ sué̱ ka̱mië, eta̱ ko̱s di' kiè Jordán, e' kkömik ká̱ buaë tso', e' kí̱ sué̱ ie' tö. Eta̱ ie' tö isué̱ tö ká̱ e' dör buaë dö̀ ká̱ kiè Sóar ee̱. Buaë di' tso' we̱s ká̱ buaë yö' Jehová tö es ena we̱s Egipto es. (E' ké̱wö ska' ta̱ ka̱m Jehová tö ká̱ kiè Sodoma ena ká̱ kiè Gomorra, e' böt e̱ù̱wa.)  
\v 11 Eta̱ ka̱kkue tso' Jordán di' kkömik e' shu̱shté Lot tö, eta̱ e' wa ie' mía̱. Es ie'pa ñì blabatsélor.  
\v 12 Abram e̱' tsé̱a̱t se̱nuk Canaán. Lot mía̱ se̱nuk Jordán ka̱kkue ki̱, ee̱ ká̱ tso' tseë. Ie' se̱né tsi̱net ká̱ kiè Sodoma e' o̱'mik.  
\v 13 Sodoma wakpa, se̱rke suluë. Ie'pa ì sulu ë̀ wambleke ke̱kraë Jehová wöa̱. 
\p  
\v 14 Lot mía̱ e' ukuöki̱ ta̱, Jehová tö iché Abram a̱: “Wé̱ be' tso' ee̱ ká̱ kí̱ sa̱ú̱ bua'ie shkit wöwí̱ wöiá̱ dià ëka̱ jaì ëka̱ ká̱ wa'ñe tö ¿is idör?  
\v 15 Ká̱ ko̱s kí̱ sué̱bö, e' meraëyö be' a̱ ena be' aleripa a̱ ke̱kraë.  
\v 16 Ye' tö be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë we̱s íyök po tai̱ë es. We̱s íyök po kë̀ shta̱rta̱' es be' aleripa alördaë kë̀ ishta̱rpa yi a̱.  
\v 17 Ká̱ i' ko̱s meraëyö be' a̱. E' kue̱ki̱ be' yú iweblök se̱raa̱.” 
\p  
\v 18 Eta̱ Abram e̱' yéttsa̱ ta̱ imía̱ se̱nuk kós klö̀ wökir àr tai̱ë dör wëm kiè Mamré e' icha ee̱. E' a̱te̱ tsi̱net ká̱ kiè Hebrón ee̱. Ee̱ Abram tö ák skà kataté ka̱'ie Jehová dalöioie. 
\c 14  
\s1 Abram tö ilayök Lot, e' tsa̱tké 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ blu'pa tso' tkël. Eköl kiè Amrafel, e' dör ká̱ kiè Sinar, e' blú. Iëköl kiè Arioc, e' dör ká̱ kiè Elasar, e' blú. Iëköl skà kiè Quedorlaómer, e' dör ká̱ kiè Elam, e' blú. Eta̱ ibata ë́k kiè Tidal, e' dör ká̱ kiè Goím, e' blú.  
\v 2 Blu'pa skà tso' döka̱ ske̱l e' eköl kiè Bera, e' dör ká̱ kiè Sodoma, e' blú. Iëköl kiè Birsá, e' dör ká̱ kiè Gomorra, e' blú. Iëköl kiè Sinab, e' dör ká̱ kiè Admá, e' blú. Skà kiè Seméber, e' dör ká̱ kiè Seboím, e' blú. Ibata ekkë e' dör ká̱ kiè Bela, e' blú. Ká̱ e' kiè Sóar ñies. E' ké̱wö ska' ta̱ blu'pa döka̱ tkël ñe' e̱' kéka̱ ñippök blu'pa skà döka̱ ske̱l ñe' ta̱.  
\v 3 Blu'pa ske̱l e'pa tö iñippök wakpa dapa'wé̱ ek tsi̱ní ñippök blu'pa tkël e'pa ta̱ ka̱kkue kiè Sidim ee̱. Ee̱ dayë wölö me'r bërie kiè Mar Muerto. 
\p  
\v 4 Blu'pa döka̱ ske̱l e'pa bak se̱nuk iwakpa ta̱ döka̱ duas dabom eyök ki̱ bök (12), blu' kiè Quedorlaómer, e' diki̱a̱. Mik e' ki̱ duas de dabom eyök ki̱ mañal (13) eta̱ ie'pa kë̀ é̱na Quedorlaómer ttè dalöiakia̱. Ie'pa e̱' kakka̱ ñippök ie' ta̱.  
\v 5 E' ki̱ duas de ek eta̱ Quedorlaómer e̱' yéttsa̱ mía̱ ñippök ibolökpa ta̱. Blu'pa döka̱ mañal dör ie' klépa, e' míyal ie' ta̱ ñippök. Ie'pa mía̱ ká̱ kiè Astarot Carnaim ta̱ ee̱ ie'pa e̱' aléka̱ refaítawak ki̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' aléka̱ zuzitawak ki̱, ká̱ kiè Ham ee̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' aléka̱ emiwak ki̱, e' wakpa ká̱ kiè Savé-quiriataim.  
\v 6 E' ukuöki̱ ie'pa e̱' aléka̱ horeowak ki̱ ka̱bata kiè Seír ee̱. Eta̱ itötié̱mi ie'pa tö dö̀ tkörö ká̱ kiè El-parán ee̱. Ká̱ e' a̱te̱ ká̱ sir poë, e' kkömik.  
\v 7 Eta̱ ee̱ ie'pa bite̱ne itö̀ wane dö̀ ká̱ kiè En-mispat. Ká̱ e' kiè Cadés ñies. Ie'pa e̱' aléka̱ Amalec aleripa ki̱ ta̱ iká̱ klö'wé̱wa̱rakitö. Ñies ie'pa e̱' aléka̱ amorreowak ki̱. E' wakpa ká̱ kiè Hasesón-tamar. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa mi'ke ñippök blu'pa ske̱l ta̱. E' kue̱ki̱ blu'pa ske̱l e̱' dapa'wé̱ka̱ Sidim ké̱kkue ki̱ blu'pa tkël ki̱nuk ñippoie. 
\p  
\v 8-9 Eta̱ Sodoma blú ena Gomorra blú ena Admá blú ena Seboím blú ena Bela blú (Bela kiè Sóar ñies), blu'pa ske̱l ekkëpa ñì dapa'wé̱ka̱ Sidim ké̱kkue ki̱ ñippoie, Quedorlaómer, e' dör Elam blu', e' ta̱ ena blu'pa tso' ie' ta̱ e'pa ta̱ ñies. Blu'pa e'pa dör Tidal, e' dör Goím blu'. Iëköl dör Amrafel, e' dör Sinar blu'. Bata ë́k dör Arioc, e' dör Elasar blu'. Es blu'pa tkël míyal ñippök blu'pa ske̱l ta̱.  
\v 10 E' ké̱wö ska' ta̱ Sidim ké̱kkue ki̱ kiöchka dalolo bötsböts ese dapé tso' tai̱ë. Mik Sodoma wakpa ena Gomorra wakpa tkayal ñippè yöki̱ eta̱ ie'pa sha̱böts a̱nemi kiöchka dapé tso' tai̱ë ese a̱. Imale̱pa tkayalmi ka̱bata shu̱a̱. 
\p  
\v 11 Es blu'pa döka̱ tkël e'pa e̱' aléka̱ blu'pa ske̱l ki̱. Eta̱ ie'pa tö chkewö ena íyi bua'bua tso' Sodoma ena Gomorra e' ko̱s klö'wé̱wa̱rakitö ta̱ iponemirak.  
\v 12 E' ké̱wö ska' ta̱ Abram alayök Lot se̱rke Sodoma. E' mítse̱rak iwa̱, es ie' dalì ko̱s e' mítse̱rak iwa̱ ñies. 
\p  
\v 13 Eta̱ ñippè shu̱a̱ wëm tkashkar eköl, e' wa̱ ibiyö́ mí Abram a̱. Abram e' dör hebreowak. Ie' se̱rke tsi̱net wëm kiè Mamré dör amorreowak e' kós klö̀ wökir àr ee̱. Mamré dör Escol ena Aner ël. Ie'pa wa Abram wër buaë. 
\p  
\v 14 Mik Abram tö ibiyö́ ttsé, eta̱ ie' kanè mésopa ku̱ne ie' u a̱, e'pa dapa'wé̱itö döka̱ cien mañayök ki̱ dabom eyök ki̱ pàköl (318) ilayök tsa̱tkoie. Eta̱ ie'pa míyal blu'pa tkël itöki̱ döka̱ ká̱ kiè Dan ee̱.  
\v 15 Eta̱ nañewe ie'pa demi me'ie ñippémiie blu'pa ta̱. Eta̱ ie'pa tö blu'pa töié̱mi tkörö ká̱ kiè Hobá ee̱. Hobá a̱te̱ ká̱ kiè Damasco e' wöwí̱.  
\v 16 Eta̱ ì ko̱s minetse̱r blu'pa wa̱, e' ko̱s yélur ie'pa tö blu'pa ulà a̱. Es Abram tö ilayök Lot e' tsa̱tkée. Ñies ì tso' ilayök wa̱ e' ko̱s dene iulà a̱. Ñies alakölpa ena pë' male̱pa tso' klöulewa̱ e'pa ko̱s tsa̱tkée ie' tö. 
\s1 Melquisedec e̱r buaë ché Abram a̱ 
\p  
\v 17 Mik Abram e̱' aléka̱ Quedorlaómer ki̱, e' sù̱ blu'pa mañal shköke ie' ta̱, e'pa ki̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' bite̱ne de Savé ké̱kkue ki̱. Ka̱kkue e' kiè ñies Blu' Ké̱kkue. Eta̱ ee̱ Sodoma blú de ie' ñale̱tsu̱k ie' shke̱'u̱k.  
\v 18 Ñies ká̱ kiè Salem, e' blú kiè Melquisedec, e' dör Skëköl dör íyi ulitane tsa̱ta̱ e' sacerdote. Ie' tö pan ena vino yéttsa̱.  
\v 19 Eta̱ ie' e̱r buaë ché Abram a̱ ttè i' wa: 
\b  
\q1 “Skëköl dör íyi ulitane tsa̱ta̱, e' tö ká̱ jaì ena ká̱ i' yö'. 
\q1 Ie' tö be' ki̱mè a̱s be' ka̱wö tkö̀ buaë ke̱kraë. 
\q1  
\v 20 Ie' dör íyi ulitane tsa̱ta̱, e' ki̱köka̱sö. 
\q1 Ie' tö be' ki̱mé e̱' alökka̱ be' bolökpa ki̱, e' kue̱ki̱ iki̱köka̱sö.” 
\b  
\p Eta̱ íyi ko̱s de Abram ulà a̱ ñippè shu̱a̱, e' mú blatèsö döka̱ dabop ta̱ e' tsá̱ eyök yéttsa̱itö méitö Melquisedec a̱ Skëköl dalöioie.  
\v 21 E' ukuöki̱ ta̱ Sodoma blu' tö iché Abram a̱: 
\p —Sa' yamipa tsa̱tkée be' tö, e'pa múne ye' a̱. Erë dalì ko̱s e' tsú̱mi be' tö be' a̱. 
\p  
\v 22 Erë Abram tö iiu̱té: 
\p —Au. Jehová dör Skëköl íyi ulitane tsa̱ta̱, e' tö ká̱ jaì ena ká̱ i' yö', ie' a̱ ye' kablétke  
\v 23 tö ì ko̱s dör be' icha, e' kë̀ tse̱paa̱työ yës. Dö̀ be' datsi'takla ö be' klökkuö kicha kë̀ tse̱paa̱työ etkla wë'ia̱ a̱s kë̀ be' ichö̀ tö be' íyi wa ye' blune.  
\v 24 Kë̀ ì kiane ye' ki̱ ye' wák a̱. Chkö̀ ko̱s ñétke ye' kanè mésopa tö, e' ë̀ dör wë' ye' a̱. Erë wé̱pa dare ye' ta̱ ñippök bulu'pa ta̱ kiè Aner ena Escol ena Mamré, a̱s ie'pa wa̱ dalì kakmi' ko̱s ika̱wöta̱ tsu̱kmi eköl eköl ekkë. 
\c 15  
\s1 Jehová tö ittè mé Abram a̱ 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Jehová tté Abram ta̱ kabsue̱ie, eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A Abram, kë̀ be' suanuk. Ye' dör be' tsa̱tkökwak. Íyi buaë merayö be' a̱ tai̱ë shu̱te̱. 
\p  
\v 2-3 Erë Abram tö iiu̱té: 
\p —A Skëköl, ye' wák alà kë̀ ta̱', e' kue̱ki̱ ì ko̱s memibö ye' a̱ e' kë̀ dör ìie bua' ye' a̱. Ye' íyi ko̱s a̱tdaë ye' kanè méso kiè Eliézer dör Damasco wak e' ulà a̱. Erë ie' dör o̱'ka. 
\p  
\v 4 Eta̱ Jehová tö iiu̱té: 
\p —Be' wák alà ku̱rdaë, e' kë̀ dör o̱'ka. 
\p  
\v 5 Eta̱ Jehová wa̱ Abram mítse̱r u'rki̱, ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ká̱ sa̱ú̱ buaë siwa̱' ki̱. Bëkwö sa̱ú̱ ta̱ ishta̱'ú̱. ¿Be' a̱ ishta̱rmi? E̱'ma bua', es be' aleripa alördaë tai̱ë. 
\p  
\v 6 Eta̱ Abram e̱rblé Jehová mik, e' kue̱ki̱ iklö'wé̱itö we̱s pë' buaë yësyësë es. 
\p  
\v 7 Eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' dör Jehová. Ye' tö be' yë'ttsa̱ caldeawak ká̱ kiè Ur e' a̱ ká̱ i' moie be' a̱ ena be' aleripa ko̱s a̱. 
\p  
\v 8 Eta̱ Abram ie' a̱ ichaké: 
\p —A Skëköl, ¿we̱s e' jche̱rmi ye' wa̱ yësyësë tö ká̱ i' dö̀mi ye' ulà a̱? 
\p  
\v 9 Jehová tö iiu̱té: 
\p —Baka ena chibo ena obeja e' ko̱s ki̱ duas tso' mañal, ese tsú̱bitu̱ ña etö etö. Ñies nuböl et ena ipupula et, e' tsú̱bitu̱ ña. 
\p  
\v 10 Eta̱ Abram wa̱ iyiwak ko̱s ekkë debitu̱ Jehová a̱. Eta̱ ie' tö iyiwak e' ttélur télor shu̱sha̱ë. Sha̱böts méwa̱itö wí̱ wa sha̱böts méwa̱itö i' wa. Es ia̱te̱ ñì wösha̱ë. Erë dù kë̀ tënane ie' wa̱ es.  
\v 11 Eta̱ ölö́ dettsa̱ iyiwak chkà dalërmik, erë Abram tö ibukueke chkè ki̱.  
\v 12 Ká̱ tuinemitke, eta̱ Abram kapowa̱ tai̱ë. E' bet Abram pamik ká̱ mía̱ ttsettseë shu̱te̱ se' suawè̱ ekkë. 
\p  
\v 13 Eta̱ Jehová tö iché ia̱: 
\p —Be' wa̱ ijche̱nú buaë tö be' aleripa se̱rdaë ká̱ kua̱'ki̱ ki̱ we̱s ká̱ kua̱'ki̱ wakpa es. Ee̱ ie'pa klördawa̱ kanè mésopaie kë̀ patue̱ta̱'. Ie'pa weirdaë döka̱ duas cien tkëyök (400), ekkë ulatök.  
\v 14 Erë ká̱ wé̱ wakpa tö ie'pa we'ikera, e' wakpa ské we'ikerayö sia̱rë. E' ukuöki̱ ta̱ be' aleripa yërdattsa̱ ká̱ e' a̱. Ie'pa wa̱ íyi bua'bua tuè̱ darërëë ese miraë tai̱ë iwákpa a̱.  
\v 15 Eta̱ mik be' kënewa̱ eta̱ be' duöwa̱mi buaë, kë̀ weir ta̱'. Es be' michoë be' dëu̱töpa itöki̱.  
\v 16 Eta̱ mik be' aleripa tso' ká̱ kua̱'ki̱ ñe' a̱ e'pa de döka̱ tkëtökicha, eta̱ ie'pa dörane ká̱ i' ki̱. Ká̱ i' wakpa, kiè amorreowak, ka̱m e'pa tö ì sulu wamblö̀ dö̀ wë' ishu̱loie. E' kue̱ki̱ be' aleripa kë̀ döpane ká̱ i' ki̱ bet. 
\p  
\v 17 Ka̱tuine de ka̱mië, eta̱ ì dettsa̱ tabechka ukuöie, e' shu̱a̱ shkle̱ batröke tai̱ë. Ñies kuàtak sí wöñarke tai̱ë ese dettsa̱ ta̱ itkami iyiwak chkà blatëule tkëte̱r ee̱, e' shu̱sha̱.  
\v 18 Eta̱ Jehová tö ttè mé Abram a̱ i' es: 
\p —Ká̱ i' meraëyö be' aleripa a̱. Di' kiè Egipto dí\f + \fr 15:18 \fk Egipto dí: \ft E' kë̀ dör di' bërie tso' Egipto kiè Nilo e'. E' dör di' tsitsirla tso' Egipto ena Canaán e' shu̱sha̱.\f* ee̱mi döka̱ di' kibi kiè Éufrates, ká̱ ekkë ko̱s meraëyö be' aleripa a̱.  
\v 19 I̱'ñe ta̱ ká̱ e' dör quenitawak, quenizitawak, cadmoneowak,  
\v 20 hititawak, fereseowak, refaítawak,  
\v 21 amorreowak, canaánwak, gergeseowak ena jebuseowak e'pa ko̱s wakpa ká̱. 
\c 16  
\s1 Abram alà ku̱ne kiè Ismael 
\p  
\v 1 Abram alaköl Sarai, e' kë̀ döta̱' alàë. Ie' wa̱ alaköl tkër eköl kanè mésoie kiè Agar. E' dör egiptowak.  
\v 2 Eta̱ Sarai tö iché Abram a̱: 
\p —Isa̱ú̱ tö Jehová kë̀ wa̱ ye' a̱ alà mène. E' kue̱ki̱ be' se̱nú ye' kanè méso Agar ta̱. Eta̱ isalema ie' batamik alà dö̀mi ye' ulà a̱. 
\p Eta̱ Abram tö Sarai ttö̀ iu̱té.  
\v 3 Eta̱ Sarai tö egiptowak tso' ie' wa̱ kanè mésoie, e' tsé̱bitu̱, mé iwëm a̱ alakölie. E' ké̱wö ska' ta̱ ie'pa se̱né Canaán e' ki̱ duas de dabop.  
\v 4 Eta̱ Abram se̱néwa̱ Agar ta̱, eta̱ Agar duneka̱. Mik ie' isué̱ tö ie' duneka̱, eta̱ ie' tö iwökir Sarai sué̱mi suluë.  
\v 5 Eta̱ Sarai tö iché Abram a̱: 
\p —¡Be' iane iwiie tö Agar tö ye' sue̱ke suluë! Ye' wák tö be' a̱ Agar me' alakölie i' ta̱ idurtke e' wà ku̱rdaë, eta̱ ie' e̱' ttsöke jaishe̱t ye' tsa̱ta̱. ¡A̱s Jehová tö se' a̱ ichö̀ tö yi iane iwiie, ye' ö be'! 
\p  
\v 6 Eta̱ Abram tö iiu̱té: 
\p —Ye' ttö̀ ttsö́, be' kanè méso tso' be' ulà a̱. Be' iú̱ we̱s be' é̱na iwa̱k es. 
\p E' ukuöki̱ ta̱ Sarai tö ikanè méso we'ikémi tai̱ë. E' kue̱ki̱ Agar tkashkar.  
\v 7 Eta̱ Jehová biyöchökwak bua'ie, e' tö ikué̱ di' tum o̱'mik ká̱ wé̱ kë̀ yi ku̱' ese ska'. Di' tum e' tso' ñala̱ micho ká̱ kiè Sur e' kkömik.  
\v 8 Eta̱ Jehová biyöchökwak bua'ie tö ie' a̱ ichaké: 
\p —A Agar, Sarai kanè méso, ¿Wé̱ be' bite̱? ¿Wé̱ be' micho? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Ye' tkashkar ye' wökir Sarai yöki̱. 
\p  
\v 9 Eta̱ ie' iché ia̱: 
\p —Be' dakö́ne be' wökir ska' ta̱ idalöiö́ bë̀rë. 
\p  
\v 10 Ie' tö ikí̱ ché ia̱: 
\q1 “Ye' be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë. Kë̀ yi a̱ ishta̱nuk ekkë. 
\q1  
\v 11 Be' e̱riarke, e' ttsé Jehová tö, 
\q1 e' kue̱ki̱ se̱ be' dur, e' wà ku̱ne, 
\q1 ta̱ ikiè múka̱bö Ismael.\f + \fr 16:11 \fk Ismael: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl tö ittsé.\f* 
\q1  
\v 12 Be' alà döraë we̱s burro pupula kë̀ urutërta̱' es. 
\q1 Ie' ñippöraë darërë sulitane ta̱. Ñies sulitane ñippöraë ie' ta̱.” 
\q1 Ie' se̱rdaë ke̱kraë ñippök iëlpa ta̱. 
\b  
\p  
\v 13 Jehová tté Agar ta̱, e' ukuöki̱ ta̱ Agar tö iché: “Skëköl ye' sué̱, e' wák sué̱wa̱yö.” E' kue̱ki̱ ie' tö Skëköl kié i' es: “Skëköl tö ye' sué̱ e'.”  
\v 14 E' kue̱ki̱ ñies di' tum e' kiè méka̱itö: “Skëköl tso' e' ye' sue̱ke”. Di' tum e' tso' Cadés ena Béred e' shu̱sha̱ë. 
\p  
\v 15 E' ukuöki̱ ta̱ Abram alà kéka̱ Agar ta̱ e' wà ku̱ne wák wëm. Abram tö ikiè méka̱ Ismael.  
\v 16 Ismael ku̱ne, e' ké̱wö ska' ta̱ Abram ki̱ duas tso' dabom paryök kí̱ teröl (86). 
\c 17  
\s1 Jehová tö ittè mé Abraham a̱, e' wà kkacho méa̱titö 
\p  
\v 1 Mik Abram ki̱ duas tso' dabom su̱li̱yök kí̱ su̱li̱tu (99), eta̱ Jehová e̱' kkaché ie' a̱ ta̱ iché ia̱: 
\p —Ye' dör Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱ e'. Be' se̱nú yësyësë ye' wörki̱ ke̱kraë,  
\v 2 e' ta̱ ye' ttè meraë be' a̱ tö be' aleripa alördaë tai̱ë be' itöki̱. 
\p  
\v 3 Eta̱ ie' e̱' té̱wa̱ i̱ski̱ iwötsa̱ méwa̱ íyök ki̱. E' dalewa Skëköl tso' ttök ie' ta̱, ta̱ ichéitö ia̱: 
\p  
\v 4 —Ye' ttè meke be' a̱ e' dör i' es: Be' döraë ká̱ tai̱ë wakpa yë́ie.  
\v 5 E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ be' kë̀ kièia̱ Abram. Ye' tö be' tkéka̱ ká̱ tai̱ë wakpa yë́ie, e' kue̱ki̱ be' kiè méka̱yö Abraham.\f + \fr 17:5 \fk Abraham: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ká̱ wakpa tai̱ë, e' yë́.\f* 
\v 6 Ye' tö be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë. Ie'pa döraë blu'paie ena ká̱ tai̱ë wakpaie.  
\v 7 Ke̱kraë ye' dör be' Këköl ñies be' aleripa Këköl. Ka̱wö e' mekeyö be' a̱.  
\v 8 I̱'ñe ta̱ be' se̱rke Canaán, ká̱ e' ko̱s meraëyö be' a̱ ena be' aleripa a̱. E' a̱te̱ ie'pa ulà a̱ ke̱kraë. Ye' dör ie'pa Këköl. 
\p  
\v 9 Skëköl tö iskà chéne Abraham a̱: 
\p —Erë be' ena be' aleripa ko̱s e' ka̱wöta̱ ttè muk ye' a̱ ñies.  
\v 10 E' dör i' es: A' wëpa ko̱s ka̱wöta̱ itóttola kkuölitla tök tsir.  
\v 11 E' kue̱ki̱ a' wëpa ko̱s e' wakyuö́ es. E' tö ikkacheraë tö se' ttè me' ñì a̱.  
\v 12 Ke̱kraë ko̱s a' ala'r ku̱rke wëpa, ñies a' kanè mésopa ala'r wëpa, mik e' ki̱ ká̱ de pàköl, eta̱ a' ka̱wöta̱ iwakyuök es.  
\v 13 A' ka̱wöta̱ iu̱k kröröë ala'r ko̱s ku̱rke a' u a̱ ekkëpa ta̱. Es ttè me'tkeyö a' a̱, e' a̱te̱ wakyöule a' chkà ki̱ ke̱kraë.  
\v 14 Wëm kë̀ wakyöule, ese kë̀ wa̱ ye' ttö̀ dalöiëne, e' kue̱ki̱ kë̀ ika̱wö ta̱'ia̱ se̱nuk a' shu̱a̱. 
\p  
\v 15 Ñies Skëköl tö iché Abraham a̱: 
\p —Be' alaköl kë̀ kièia̱ Sarai. I̱'ñe ta̱ ikirdaë Sara.\f + \fr 17:15 \fk Sarai: \ft Erë́ s'kiè e' ena \fqa Sara\ft  ttsër bë́rë kua̱'ki̱, erë iwà dör ñies. Iwà kiane chè \fqa blu' alà busi\ft  ö \fqa alaköl dalöiërta̱' tai̱ë ese.\ft  Skëköl tö ie' kiè mane'wé̱ es iwà kkachoie tö ttè mène Abraham a̱ e' wà döraë ie' ki̱ ñies.\f* 
\v 16 Ye' e̱r buaë chöraë ie' a̱ a̱s ie' alà kö̀ka̱ be' a̱. Moki̱ ye' e̱r buaë chöraë ie' a̱. Ie' döraë ká̱ tai̱ë wakpa mìie. Ñies ie' aleripa shu̱ döraë blu'paie. 
\p  
\v 17 Abraham skà e̱' té̱wa̱ne i̱ski̱ iwötsa̱ méwa̱itö íyök ki̱. E' dalewa ija̱ñéka̱ ta̱ ibikeitséitö: “¿Ye' ki̱ duas tso' cien eyök (100), we̱s e' dö̀mi yë́ie? ¿Sara ki̱ duas tso' dabom su̱li̱yök (90), eta̱ we̱s ie' dö̀mi alàë?” 
\p  
\v 18 Erë ie' tö iché Skëköl a̱: 
\p —¡Be' mú e̱r buaë chö̀ Ismael a̱! 
\p  
\v 19 Erë Skëköl tö iiu̱té: 
\p —Au, e' kë̀ dör es. Be' alaköl Sara, e' döraë alàë ta̱ ikiè múka̱bö Isaac. Ttè me'yö be' a̱ e' ë̀ meraneyö ie' a̱ ena ie' aleripa a̱ ke̱kraë.  
\v 20 Kë̀ ye' é̱na Ismael chë'wa. Ye' tö ie' ki̱meraë ñies. Ye' tö ie' ala'r alöwe̱raë tai̱ë a̱s ileripa dö̀ tai̱ë ká̱ i' ki̱. Ismael döraë s'blu'pa döka̱ dabom eyök ki̱ böl e'pa yë́ie. Ie' aleripa alördaë tai̱ë.  
\v 21 Erë ttè me'tkeyö be' a̱ e' a̱tdaë be' alà ku̱rdaë kiè Isaac e' a̱. Be' alà e' keraka̱ Sara tö duas iëk wa ka̱wö ikkë ta̱. 
\p  
\v 22 Mik Skëköl tté o̱ne Abraham ta̱, ta̱ imía̱.  
\v 23 E' wösha̱ë Abraham tö ilà Ismael e' tottola kkuölitla tée tsir. Ñies ie' wa̱ kanè mésopa tso' ku̱ne ie' u a̱ ena wëpa to̱ule ese, e'pa ko̱s tottola kkuölitla téeitö tsir we̱s Skëköl tö iyë'ia̱ es.  
\v 24-25 Mik Abraham ki̱ duas tso' dabom su̱li̱yök ki̱ su̱li̱tu (99) ena ilà ki̱ itso' dabom eyök ki̱ mañal (13) eta̱ ie'pa tottola kkuölitla tëne tsir. 
\p  
\v 26-27 Es e' diwö ë̀ wa Abraham ena ilà tottola kkuölitla tëne tsir. Ñies wëpa dör ie' kanè mésopa, e'pa ko̱s tottola kkuölitla tëne tsir. 
\c 18  
\s1 Jehová tö iché Abraham a̱ tö alà meraëyö be' a̱ 
\p  
\v 1 Ká̱ et dibata a̱ ta̱ Abraham tkër ie' ukkö a̱. Ie' u tso' wé̱ wëm kiè Mamré e' kós klö̀ wökir àr ee̱. Ie' tkër ee̱ eta̱ Jehová e̱' kkaché ie' a̱.  
\v 2 E' wà pakè i' es: Abraham wökéka̱ ta̱ ie' isué̱ tö wëpa de iëte̱r ie' wörki̱ mañal. E' sué̱ ie' tö ta̱ bet ie' e̱' kéka̱, mía̱ ie'pa ñale̱tsu̱k ta̱ ie' e̱' té̱wa̱ i̱ski̱ ta̱ iwötsa̱ méwa̱ íyök ki̱ ie'pa shke̱'wo̱ie.  
\v 3 Ie' tö iché: 
\p —A këkëpa, be' we'ikèyö, kë̀ be' minuk bet.  
\v 4 Ye' mi' di' tsu̱k a' klö̀ skuoie, e' ukuöki̱ ta̱ a' e̱nú bë̀rë kal i' diki̱a̱.  
\v 5 A' detke ye' ska', eta̱ ilè mekeyö a' a̱ ñè a̱s a' diché iërne shkoie. 
\p Eta̱ ie'pa tö ie' iu̱té: 
\p —E̱'ma iú̱ we̱s be' tö iché es. 
\p  
\v 6 Abraham tkawa̱ iu a̱, ta̱ ichéitö Sara a̱: 
\p —Bet, harina bua'bua yulö́ kilo döka̱ dabom böyök (20) ekkë, e' wa pan yuö́. 
\p  
\v 7 E' ukuöki̱ ta̱ bet ie' wák tu̱nemi baka pupula shu̱shtök wé̱ bua'bua ese klö'wé̱wa̱itö. E' mítse̱r ie' wa̱ méitö ikanè méso eköl a̱. Bet ta̱ ikanè méso tö ikanewé̱ ie' a̱ katè.  
\v 8 Abraham tö baka chkà ena baka tsu'diö wösi ena baka tsu'diö pa̱'a̱li̱ e' mé ie'pa a̱. Ie'pa tulur chkök kal àr ukkö a̱ e' diki̱a̱. E' dalewa Abraham dur ie'pa tiök ee̱. 
\p  
\v 9 E' dalewa ie'pa tö ichaké Abraham a̱: 
\p —¿Wé̱ be' alaköl kiè Sara e'? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Ie' tkër we̱shke̱. 
\p  
\v 10 Eta̱ ie'pa eköl tö iché ia̱: 
\p —Duas iëk e' wa ye' döne be' pakök. E' ké̱wö ta̱ be' alaköl Sara alà ta̱'tke. 
\p E' dalewa Sara tkër Abraham tsi̱kka u wékkö a̱. Ie' tso' ie'pa ttöke, e' ttsök.  
\v 11 Abraham ena ilaköl, e' dewa̱tke këkëpala. Bànet Sara kë̀ tö alakölpa duè sue̱ta̱'ia̱.  
\v 12 E' kue̱ki̱ Sara kë̀ a̱ ja̱ñè wöklönuk ta̱ ibikeitsé: “¿We̱s ye' tö ttè i' klö'wè̱mi tö sa' kërulunetke e' dö̀mi alàë?”  
\v 13 Jehová tö iché Abraham a̱: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ Sara ja̱ñéka̱? ¿Ì kue̱ki̱ ie' tö iché: “¿We̱s ye' kënewa̱tke e' dö̀mi alàë?”  
\v 14 Kë̀ ì ta̱ ye' a̱ darërë. Duas iëk ye' döne, eta̱ ie' alà ta̱'tke. 
\p  
\v 15 Sara suane e' kue̱ki̱ ichéitö: “Kë̀ ye' ja̱ñine'.” 
\p Erë Jehová tö iché ia̱: 
\p —E' kë̀ dör es. Moki̱ be' ja̱ñéka̱. 
\s1 Abraham kköché Jehová a̱ Sodoma wakpa tsa̱tkö̀ 
\p  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ ipakökwakpa e̱' duéka̱rak ta̱ imíyal dö̀ wé̱ Sodoma kí̱ wëne ee̱. Abraham tö iñalé̱ mére e̱' choa̱t ie'pa a̱.  
\v 17-19 Eta̱ Jehová tö ibikeitsé: “Abraham aleripa alördaë tai̱ë diché ta̱' tai̱ë. Ye' tö iyë'a̱t ie' a̱ tö ie' batamik ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱. Ye' tö ie' shu̱kit a̱s ie' tö ila'r ena ileripa a̱ ichö̀ tö ye' ttè dalöiö́ ñies tö ì ko̱s buaë yësyësë e' ú̱. Es ì ko̱s yë'yö ie' a̱ e' we̱raëyö. E' kue̱ki̱ ye' ka̱wöta̱ ichökia̱ tö iö́k ye' mí Sodoma.”  
\v 20 E' kue̱ki̱ ie' tö iché Abraham a̱: 
\p —Sodoma wakpa ena Gomorra wakpa e̱' wamblökerak suluë tai̱ë shu̱te̱, e' ché sulitane tö.  
\v 21 E' kue̱ki̱ ye' mía̱ ee̱ isa̱u̱k tö yëne ie'pa e̱' wamblöke suluë ichö́k we̱s ye' a̱ ikkatëne es. 
\p  
\v 22 Eta̱ Abraham pakökwakpa böl e̱' yéttsa̱ mía̱ Sodoma. Erë Abraham a̱te̱ dur Jehová ta̱.  
\v 23 Ie' e̱' skéwa̱ tsi̱net Jehová ska' ta̱ ichakéitö ia̱: 
\p —¿S'se̱r moki̱ë esepa e̱wè̱wamibö se' sulusipa ta̱?  
\v 24 Isalema s'se̱r moki̱ë esepa tso' Sodoma döka̱ dabom ske̱yök (50), eta̱ ¿ká̱ e' wakpa e̱wè̱wamibö se̱raa̱? ¿Kë̀ be' tö ilo'yepa ie'pa ki̱ s'se̱r moki̱ë tso' döka̱ dabom ske̱yök (50), e'pa kue̱ki̱?  
\v 25 ¡Moki̱ be' kë̀ tö s'se̱r yësyësë esepa e̱we̱pawa se' sulusipa ta̱ ñita̱! Kë̀ bö iwamblepa es. ¡E' kë̀ wamblërpa! Be' dör sulitane shu̱lökwak e' kue̱ki̱ ¿we̱s e' kë̀ tö se' shu̱lepa yësyësë? 
\p  
\v 26 Jehová tö iiu̱té: 
\p —S'se̱r moki̱ë esepa kué̱yö döka̱ dabom ske̱yök (50) e' ta̱ e'pa dalërmik kë̀ ye' tö imale̱pa e̱we̱pawa. 
\p  
\v 27 Eta̱ Abraham tö iskà chéne ia̱: 
\p —Be' dör Skëköl. Ta̱ ye' dör we̱s ká̱ po ena mulu̱chka es be' wöa̱. E' tö be' chakè tai̱ë kë̀ suane. Isalema s'se̱r moki̱ë esepa kianeia̱ ske̱l (5) a̱s idöka̱ dabom ske̱yök (50).  
\v 28 Ske̱l e' kianeia̱, e' ta̱ e'pa ë̀ kue̱ki̱ ¿ká̱ e' wakpa e̱wè̱wamibö? 
\p Jehová tö iiu̱té: 
\p —S'se̱r moki̱ë esepa kué̱yö döka̱ dabom tkëyök ki̱ ske̱l (45), e' ta̱ kë̀ ye' tö ká̱ e' wakpa e̱we̱pawa. 
\p  
\v 29 Abraham tö iskà chaké: 
\p —Dö' dabom tkëyök (40) ë̀ tso', e' ta̱ ¿be' tö ká̱ e' wakpa e̱wè̱wami? 
\p Jehová iiu̱té: 
\p —Au, kë̀ yö ká̱ e' wakpa e̱we̱pawa dabom tkëyök (40) e' dalërmik. 
\p  
\v 30 Eta̱ Abraham tö ikí̱ ché ia̱: 
\p —Tai̱ë be' tsiriwé̱yö, e' kue̱ki̱ kë̀ be' ulunuk ye' ki̱. Dö' s'se̱r yësyësë tso'ia̱ dabom mañayök (30) ë̀. 
\p Jehová tö iiu̱téne: 
\p —Au, dabom mañayök (30), e'pa dalërmik kë̀ yö ie̱we̱pawa. 
\p  
\v 31 Abraham tö ikí̱ chaké ë̀me: 
\p —A ye' Këköl, tai̱ë yö be' dalöse̱wé̱wa̱ be' chakök i' es, erë ká̱ ki̱ s'se̱r moki̱ë tso' dabom böyök (20) ë̀, e' ta̱ e'pa kue̱ki̱, ¿ká̱ e' wakpa e̱wè̱wamibö? 
\p Jehová tö iiu̱té: 
\p —Au, ie'pa dabom böyök (20), e' ë̀ dalërmik kë̀ ye' tö ká̱ e' wakpa e̱we̱pawa. 
\p  
\v 32 Abraham tö ikí̱ chaké ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Kë̀ be' ulunuk ye' ki̱. I' ë̀ chakekeyö be' a̱. S'se̱r moki̱ë esepa tso' döka̱ dabom eyök (10) ë̀, e' ta̱ ¿we̱s bö iwè̱mi? ¿ká̱ e' wakpa e̱wè̱wamibö? 
\p Jehová tö iiu̱té: 
\p —Dabom eyök ë̀ dalërmik kë̀ ye' tö ká̱ e' wakpa e̱we̱pawa. 
\p  
\v 33 Mik ie'pa tté o̱ne ñita̱ eta̱ Jehová mía̱ne. Abraham bite̱a̱ne ie' u a̱. 
\c 19  
\s1 Skëköl tö Sodoma ena Gomorra wakpa e̱wé̱wa 
\p  
\v 1 Ká̱ tuinemitke ta̱ Skëköl biyöchökwakpa böl e'pa demi ká̱ kiè Sodoma ee̱. Abraham alayök kiè Lot, e' tkër ká̱ e' kköiëulewa̱ e' wékkö a̱.\f + \fr 19:1 \fk ká̱ e' kköiëulewa̱ e' wékkö a̱: \ft E' ké̱wö skà ta̱ ká̱ ulitane dör kköiëule ese ké̱ wékkö tso'.\f* Mik ie' tö Skëköl biyöchökwakpa sué̱, eta̱ ie' e̱' kéka̱ ie'pa shke̱'u̱k. Ie' e̱' té̱wa̱ i̱ski̱ iwötsa̱ méwa̱itö íyök ki̱. \fig I' dör ká̱ kköiëule ese wékkö.|src="HK00036b.tif" size="span" ref="Génesis 19.1" \fig* 
\v 2 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —A këkëpa, ye' kköchö̀ a' a̱ tö a' kapö́rö ye' ska'. Ee̱ a' klö̀ skuö̀mi eta̱ bule bla'mi a' mi'mine. 
\p Ie'pa iiu̱té: 
\p —Au. Kë̀ be' tkinuk. Sa' kapömi u'rki̱. 
\p  
\v 3 Erë Lot kköché tai̱ë ie'pa a̱. Bata ekkë ta̱ ie'pa míyal ie' u a̱. Mik ie'pa dewa̱ we̱shke̱, eta̱ ie' tö ie'pa a̱ chkè yulé buaë. Pan kë̀ wötuule iwölöwo̱ka̱ wa ese yuéitö ie'pa a̱. Ie'pa chké. 
\p  
\v 4 Ka̱m ie'pa kapö̀lur e' yöki̱ Sodoma wakpa wëpa debitu̱ tai̱ë. E'pa tö Lot u kköiéwa̱ shkit. Ie'pa ulitane, duladulapa dö̀ këkëpaë, e'pa ku̱lé̱mi Lot wöa̱.  
\v 5 Ie'pa tö ichaké a̱neule: 
\p —I̱'ñe wëpa böl debitu̱ be' u a̱ ¿wé̱ e'pa? ¡Ie'pa yö́lur í̱e̱ sa' a̱ u'rki̱ a̱s sa' se̱rka̱ ie'pa ta̱ kësik wa! 
\p  
\v 6 Lot e̱' yéttsa̱ ttök ie'pa ta̱. Ukkö wötéwa̱itö buaë itsi̱kka.  
\v 7 Ie' tö ie'pa a̱ iché: 
\p —A yamipa, ye' kköchö̀ a' a̱ tö ì sulu e' kë̀ wamblar ie'pa ta̱.  
\v 8 Ye' alà busipa tulur böl ka̱m se̱r wëpa ta̱, e'pa yekeluryö a' a̱ a̱s a' tö iwamblö̀ ie'pa ta̱ we̱s a' ki̱ ikiane es. Erë kë̀ ì wamblar sulu ye' pakökwakpa dewa̱ ye' ska', e'pa ta̱. 
\p  
\v 9 Erë ie'pa iiu̱té: 
\p —¡Be' e̱' skö́u̱ bánet! Be' kë̀ dör ká̱ i' wak. Be' kë̀ a̱ ì yënuk sa' a̱. ¡E' kue̱ki̱ be' we'ikeraë sa' tö ie'pa se̱ tsa̱ta̱! 
\p E' ukuöki̱ ta̱ iwe'ikémi ie'pa tö ta̱ idemirak u wékkö batsökök.  
\v 10 Eta̱ Lot pakökwakpa ulà tié̱wa̱ u'rki̱ ukkö a̱ Lot tsé̱wa̱ we̱shke̱. Eta̱ ie'pa tö ukkö wötéwa̱.  
\v 11 Pë' sulusi ko̱s wöbla sulu'wé̱lur ie'pa tö, kë̀ wawëneia̱. Duladulapa dö̀ këkëpaë e'pa ko̱s wöbla sulurulune. E' kue̱ki̱ ie'pa shtrinewa̱ ukkö yulök. Kë̀ ie'pa wa̱ iku̱ne.  
\v 12-13 Lot pakökwakpa tö iché ia̱: 
\p —Tai̱ë ká̱ i' wakpa kkatëne e' tté demi Jehová wö ki̱. E' kue̱ki̱ sa' patkéitö ie'pa e̱u̱kwa. Ie'pa e̱we̱kewa sa' tö yës. E' kue̱ki̱ be' yamipa e̱kka kí̱ tso' ká̱ i' ki̱, e' ta̱ e'pa yö́lur. Be' alà duladulapa ta̱' ö be' alà busipa ta̱' ö be' nua̱kipa ta̱', ö be' yamipa skà tso' ká̱ i' ki̱, e' ta̱ ¡iyö́lur bet tsú̱mi ka̱mië! 
\p  
\v 14 Eta̱ Lot mía̱ wëpa ttè meule se̱nukwa̱ ila'r busipa ta̱ e'pa weblök ta̱ iché ia̱rak: 
\p —¡A' e̱' kö́ka̱! ¡A' yúshka! Jehová tö ká̱ i' e̱we̱kewa. 
\p Erë ie'pa tö ibikeitsé tö ie' kalöke ie'pa ta̱.  
\v 15 Ká̱ ñirketke, e' ulatök ta̱ Skëköl biyöchökwakpa tö iché Lot a̱: 
\p —Sa' tö ká̱ i' e̱we̱kewa. Kë̀ be' duakwa̱, e' ta̱ ¡bet, be' e̱' kö́ka̱! ¡Be' alaköl ena be' ala'r busipa tsú̱mi! 
\p  
\v 16 Erë ie' e̱' u̱keia̱ e̱naë. Erë Jehová e̱r buaë ché ie' a̱, e' kue̱ki̱ Skëköl biyöchökwakpa tö iklö'wé̱wa̱ iulà a̱ yèttsa̱. E' sù̱ ñies ilaköl ena ilà busipa yélur ie'pa tö Sodoma a̱ itsa̱tkoie.  
\v 17 Mik ie'pa tö iyéttsa̱rak bánet eta̱ Skëköl biyöchökwakpa tö iché ie'pa a̱: 
\p —¡A' tu̱nú a̱s a' tsa̱tkër! ¡Kë̀ a' ká̱ i' sa̱u̱kia̱ tsi̱kkane yës! ¡E' sù̱ kë̀ a' e̱' wöklö'u̱k ka̱kkue i' ki̱! ¡A' é̱na e̱' tsa̱tkak, e' ta̱ a' yúshka etkëme ka̱bata a̱! 
\p  
\v 18 Erë Lot tö iché ia̱: 
\p —¡A këkëpa, au, a' we'ikèyö!  
\v 19 A' tö ye' ki̱mé tai̱ë. A' tö ye' tsa̱tké duö̀wa̱ ulà a̱, erë kë̀ ye' shkak ka̱bata a̱. Ye' ibikeitsè tö ì sulu datse̱ ká̱ i' e̱u̱kwa, e' tö ye' kuè̱mi ñala̱ ki̱ eta̱ ye' duöwa̱mi.  
\v 20 Ká̱ tsitsir tso' í̱e̱ tsi̱net, ee̱ ye' tkö̀shkarmi. Ka̱wö mú ña shkowa̱ ee̱ e̱' tsa̱tkoie. Moki̱ e' dör ká̱ tsir. 
\p  
\v 21 Eta̱ ie'pa eköl tö iiu̱té: 
\p —Ye' be' ttö̀ ttsé, e' kue̱ki̱ yö iwe̱ke we̱s be' tö ye' a̱ ikié es. Ká̱ chébö ye' a̱ e' kë̀ e̱we̱ku̱'wayö.  
\v 22 Erë be' yú etkëme ee̱. Kë̀ ye' a̱ ì wamblënuk ka̱m be' dö̀mi e' dalewa. 
\p E' kue̱ki̱ ká̱ e' kiè Sóar.\f + \fr 19:22 \fk Sóar: \ft Hebreoie ká̱ kiè \fqa e' wà kiane chè ká̱ tsir.\f* 
\p  
\v 23 Mik ká̱ ñine eta̱ Lot demi Sóar.  
\v 24 Eta̱ azufre wöñarke bö'ie e' patkébitu̱ Jehová tö tai̱ë Sodoma ena Gomorra ki̱.  
\v 25 Ká̱ e' wakpa e̱wé̱wa bö' tö yës. Ñies dalikua ko̱s tskirke ká̱ e' ki̱ e' ñanewa̱ se̱raa̱.  
\v 26 Erë Lot alaköl dami itöki̱. E' tö ká̱ sué̱ itsi̱kka. Bet ie' yönane dayë wösiie shkë'ka. 
\p  
\v 27 Bule es bla'mi ta̱ Abraham mía̱ne wé̱ ika̱paké Jehová ta̱ ee̱.  
\v 28 Sodoma ena Gomorra kí̱ sué̱itö ta̱ ishklé̱ batröke tai̱ë we̱s të blublu ña'wè̱sö es.  
\v 29 Es Skëköl tö ká̱ e' wakpa e̱wé̱wa. Erë ì ki' Abraham tö ie' a̱, e' ska' ie' e̱r de, e' kue̱ki̱ ie' tö Lot tsa̱tkée. 
\s1 Lot alà busipa alà kéka̱ ie' ta̱ 
\p  
\v 30 Sodoma ena Gomorra e̱wé̱wa Skëköl tö, e' ukuöki̱ ta̱ Lot suane se̱nukia̱ Sóar. E' kue̱ki̱ imía̱ se̱nuk ka̱bata a̱ ila'r busipa böl ta̱. Ee̱ ie'pa mañal se̱né ákuk a̱. 
\p  
\v 31 Ká̱ et ta̱ ilà busi kibi tö iché itsirla a̱: 
\p —Se' yë́ kënewa̱tke eta̱ kë̀ wé̱ wëpa ta̱' se̱nuk se' ta̱ we̱s alakölpa male̱pa wëpa ta̱' es.  
\v 32 E' kue̱ki̱ se' yë́ ttöka̱sö blo' wa eta̱ se' se̱r ie' ta̱, eta̱ es se' ulà a̱ alà dö̀mi. 
\p  
\v 33 E' nañewe ta̱ ie'pa tö iyë́ ttéka̱ blo' wa tai̱ë, eta̱ ilà busi kibi ë́k se̱né ie' ta̱. Erë ie' tteke blo' tö tai̱ë, e' kue̱ki̱ kë̀ ie' é̱na ì a̱neia̱.  
\v 34 Bule es ta̱ ilà busi kibi tö iché itsirla a̱: 
\p —Bö ittsö́, ye' se̱né se' yë́ ta̱. I̱'ñe nañewe iskà ttöka̱sö blo' wa. Eta̱ be' se̱nú ie' ta̱. Eta̱ es se' böl ulà a̱ alà dö̀mi. 
\p  
\v 35 E' nañewe ta̱ ie'pa tö iyë́ skà ttéka̱ blo' wa. Eta̱ ilà busi tsirla se̱né ie' ta̱. Erë ie' tteke blo' tö tai̱ë, e' kue̱ki̱ kë̀ ie' é̱na ì a̱neia̱.  
\v 36 Es ilà busipa böl e̱' bukluwé̱ka̱ iyë́ wa.  
\v 37 Eta̱ ikibi ë́k alà ku̱ne kiè méka̱itö Moab. I̱'ñe ta̱ Moab aleripa datse̱ e' batamik.  
\v 38 Ñies itsirla de alàë, kiè méka̱itö Ben-amí. I̱'ñe ta̱ amonwak datse̱ e' batamik. 
\c 20  
\s1 Abraham ena Abimélec 
\p  
\v 1 Abraham e̱' yéttsa̱ Mamré a̱, mía̱ tkörö ká̱ kiè Négueb ee̱. Eta̱ ie' e̱' tsé̱a̱t se̱nuk ká̱ kiè Guerar ee̱. Guerar a̱te̱ Cadés ena Sur e' shu̱sha̱ë.  
\v 2 Ie' tö ká̱ e' wakpa a̱ iché tö Sara dör ie' kutà. Ká̱ e' blú kiè Abimélec, e' tö Sara tsu̱k patké alakölie e̱' a̱.  
\v 3 Erë nañewe ta̱ ie' kapowa̱ e' dalewa, Skëköl tté ie' ta̱ kabsuè̱ a̱ ta̱ iché ia̱: 
\p —Alaköl tsu̱k patkébö e' wëm ta̱', e' kue̱ki̱ be' duöwa̱mi. 
\p  
\v 4 Erë ka̱m ie' se̱r Abraham alaköl ta̱, e' kue̱ki̱ ie' iiu̱té: 
\p —A këkëpa, ye' kë̀ ki̱ e' nuí̱ ku̱' ¿we̱s e' ttèwa̱mibö?  
\v 5 E̱'ma Abraham wák tö ye' a̱ iché tö alaköl e' dör ie' kutà. Ñies ilaköl tö ye' a̱ iché tö Abraham dör ie' akë. E' kue̱ki̱ ye' tö ì ko̱s wé̱ e̱r bua' wa. Kë̀ ye' wa̱ iwamblëne e̱r sulu wa. 
\p  
\v 6 Skëköl tö iskà iu̱téne kabsuè̱ a̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' é̱na ia̱ne buaë tö be' tö iwé̱ e̱r bua' wa. E' kue̱ki̱ kë̀ ye' wa̱ be' kàne ie' kökwa̱ a̱s be' kë̀ tö ì sulu wamblö̀ ye' ki̱.  
\v 7 Abraham dör ye' tteköl, e' kue̱ki̱ bet be' yú ilaköl mukne ia̱. Ie' tö ye' a̱ ikieraë a̱s be' se̱ria̱ ttsë'ka. Erë be' kë̀ dë'ne imukne, e' ta̱ be' ena be' yamipa ko̱s duöralur. 
\p  
\v 8 Bule es bla'mi ta̱ Abimélec shke̱ne ikanè mésopa kiéitö ta̱ ì sué̱itö kabsuè̱ a̱ e' ko̱s pakéitö ie'pa a̱. Mik e' ttsé ie'pa tö eta̱ tai̱ë ie'pa suanéka̱ iyöki̱. 
\p  
\v 9 Eta̱ Abimélec tö Abraham kié ta̱ iché ia̱: 
\p —¿Iö́k be' tö iwamblé sa' ta̱ es? Be' kue̱ki̱ Skëköl tö sa' pau̱ñé e̱wè̱wa, erë Skëköl tö sa' pau̱ñé es, eta̱ ¿ì sulu wambléyö be' ta̱? Íyi ese kë̀ ka̱wö ta̱' wamblënuk.  
\v 10 Be' tö ì sulu wamblé ye' ta̱, eta̱ ¿ì dör iwà? 
\p  
\v 11 Abraham tö iiu̱té: 
\p —Ye' tö ibikeitsé tö ká̱ i' ki̱ kë̀ yi tö Skëköl dalöieta̱'. Ye' suane dö' a' ye' ttèwa̱ ye' alaköl yottsa̱ ye' ulà a̱.  
\v 12 Erë iyëne tö ie' dör ye' kutà. Ie' yë́ dör ye' yë́, erë ie' mì kë̀ dör ye' mì. Ñies ie' dör ye' tayë.  
\v 13 Mik Skëköl tö ye' a̱ iyë' tö be' e̱' yö́ttsa̱ be' yë́ ká̱ a̱, eta̱ yö iché ye' alaköl a̱: “Ká̱ wa'ñe wé̱ se' demi, eta̱ ichö́ tö ye' dör be' akë.” 
\p  
\v 14 Eta̱ Abimélec tö Sara méne iwëm Abraham a̱. Ñies iyiwak kakméitö Abraham a̱ obeja ena baka. Ñies kanè mésopa kakméitö ie' a̱ wëpa ena alakölpa.  
\v 15 Eta̱ ie' iché Abraham a̱: 
\p —Ye' ká̱ sa̱ú̱ se̱raa̱ wé̱ wa be' wöbatse e' ki̱ be' yú se̱nuk. 
\p  
\v 16 Eta̱ Sara a̱ ichéitö: 
\p —Ye' tö inuköl wömule̱ kakmé be' akë a̱ döka̱ mil ekkë. E' dör ì sulu wambléyö be' ta̱ be' wakpa ulitane wöa̱ e' patuo̱ie. Es be' kë̀ jaëneia̱. 
\p  
\v 17 Eta̱ Abraham tö Skëköl a̱ ikié tö Abimélec ena ilaköl duöke, e' bua'ú̱ne. Eta̱ Skëköl tö ie'pa bua'wé̱ne.  
\v 18 Alakölpa ko̱s tso' Abimélec u a̱, e'pa shu̱ mo'wa̱ Jehová tö a̱s kë̀ idöia̱rak alàë Sara kue̱ki̱. Ie'pa ko̱s shu̱ wötséene Jehová tö. 
\c 21  
\s1 Sara alà kéka̱ Abraham a̱ 
\p  
\v 1 Ì yë' Jehová tö Sara a̱ tö be' alà köraka̱, e' wà tka we̱s iyëne bak es.  
\v 2 Erë́ Sara ena iwëm dör këkëpalatke, erë ie' duneka̱ e' wà ku̱ne. Alà e' ku̱ne mik Skëköl tö iké̱wö yë' ie' a̱ eta̱.  
\v 3 Sara alà ku̱ne wëm e' kiè méka̱ Abraham tö Isaac.  
\v 4 Mik Isaac ki̱ ká̱ de pàköl, eta̱ Abraham tö itóttola kkuölitla tée tsir we̱s Skëköl tö ie' a̱ iyë' es.  
\v 5 E' ké̱wö ska' ta̱ Abraham ki̱ duas tso' cien eyök (100).  
\v 6 Eta̱ Sara tö ibikeitsé: “Skëköl tö ye' ja̱ñawé̱ka̱. Mik sulitane wa̱ ijche̱newa̱ tö ye' de alàë eta̱ tai̱ë ie'pa ja̱ñumi ye' ta̱.  
\v 7 Ka̱m ye' alà kö̀ka̱ eta̱ kë̀ yi a̱ iyënuk tö ye' dö̀mi alàë. Erë i' ta̱ ye' alà kéka̱ Abraham a̱, ie' kënewa̱tke eta̱.” 
\s1 Agar ena Ismael u̱yéttsa̱ bánet 
\p  
\v 8 Eta̱ Abraham alà Isaac de bërie ta̱ itsu'batsée e' ké̱wö tkö'wé̱ Abraham tö tai̱ë.  
\v 9 Eta̱ Sara tö isué̱ tö Abraham alà ku̱ne egiptowak kiè Agar e' ta̱ kiè Ismael, e' tö Isaac wayueke suluë.  
\v 10 E' kue̱ki̱ Sara mía̱ ichök Abraham a̱: “Ì ko̱s tso' be' wa̱ mè se' alà Isaac a̱, e' kë̀ ka̱wö ta̱' blatè se' kanè méso e' alà a̱. E' kue̱ki̱ iyuö́shkar alàë.” 
\p  
\v 11 Ismael dör Abraham alà ñies e' kue̱ki̱ ì ché Sara tö e' tö ie' e̱riawé̱ tai̱ë.  
\v 12 Erë Skëköl tö iché ia̱: “Be' aleripa chökle e'pa döraë Isaac wa. E' kue̱ki̱ kë̀ be' tkinuk be' alà kibi ë́k ki̱ ena imì ki̱. Ì ko̱s ché Sara tö e' ú̱.  
\v 13 Be' alà ku̱ne a' kanè méso ta̱, ñies e' aleripa alöwe̱raëyö tai̱ë, ie' dör be' alà e' kue̱ki̱.” 
\p  
\v 14 Eta̱ bule es bla'mi ta̱ Abraham tö Agar a̱ chkè mé. Ñies di' méitö ia̱ iyiwak kkuölit yöule di' tso̱ie ese a̱. E' tié̱ka̱ ie' tö se̱raa̱ itsi̱ ki̱ ta̱ iyuéshkar ilà Ismael e' ta̱. Agar mía̱ shkémi ëanas wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ese ska' ká̱ kiè Beerseba e' ëka̱.  
\v 15 Mik idi' e̱newa, eta̱ ilà tkése̱ritö kal diki̱a̱.  
\v 16 Ie' kë̀ ki̱ ilà kiane suè̱ duökwa̱, e' kue̱ki̱ imía̱ e̱' tkése̱r kukuie. Mik ie' e̱' tkése̱r i̱ski̱ eta̱ ilà i̱é̱mi. 
\p  
\v 17 Ilà i̱u̱ke e' ttsé Skëköl tö ta̱ bet Jehová biyöchökwak bua'ie e' tö Agar a̱ ichaké ká̱ jaì a̱: “¿A Agar we̱s be' de? Kë̀ be' suanuk. Be' alà tkër i̱u̱k e' ttsé Skëköl tö.  
\v 18 Be' yú be' alà yulök. Ikö́ka̱ ulà a̱ kë̀ arwa. Ye' tö ie' aleripa alöwe̱raë tai̱ë.” 
\p  
\v 19 Eta̱ Skëköl tö Agar a̱ di' tum kkaché et. Ie' mía̱ di' e' tsu̱k, iyiwak kkuölit a̱ e' méitö Ismael a̱ yè.  
\v 20 Skëköl tö Ismael kkö'né buaë. Ie' talane se̱né ká̱ wé̱ ki̱ kë̀ yi ku̱' kiè Parán ee̱. Ie' de sulëname buaë.  
\v 21 Ie' kibine ta̱ imì tö iulabatséwa̱ alaköl dör egiptowak ese ta̱. 
\s1 Abraham ena Abimélec tö ka̱wö mé ñì a̱ 
\p  
\v 22 E' ké̱wö ska' ta̱ blu' kiè Abimélec mía̱ ttök Abraham ta̱. Ie' ñippökwakpa wökir, kiè Ficol, e' mí ie' wapie. Eta̱ Abimélec tö iché Abraham a̱: 
\p —Sa' wa̱ ijche̱r tö Skëköl be' ki̱meke tai̱ë ì ko̱s we̱kebö e' wa.  
\v 23 E' kue̱ki̱ be' ttè mú ye' a̱ í̱e̱ Skëköl wö wa tö be' kë̀ tö ì sulu wamblepa ye' ki̱ ñies ye' ala'r ki̱ ena ye' aleripa ko̱s e'pa ki̱. Be' ttè mú ye' a̱ tö be' e̱r bua' chöraë ye' a̱ we̱s ye' e̱r buaë ché be' a̱ es. Ñies be' ttè mú ye' a̱ tö be' e̱r buaë chöraë ká̱ i' wé̱ be' se̱rke e' wakpa a̱. 
\p  
\v 24 Abraham tö iiu̱té: 
\p —Tö́. Es ye' ttè mé be' a̱. 
\p  
\v 25 Erë Abimélec wakpa tö di' tum biule yë'ttsa̱ et Abraham wakpa ulà a̱. E' chaké Abraham tö ie' a̱.  
\v 26 Ie' tö iiu̱té: 
\p —E̱rpa be' ye' tkiwé̱wa̱ ttè e' wa. Kë̀ bö ichö́pa ye' a̱, e̱'ma kë̀ ye' wa̱ ijche̱r. Brör ¿yi tö e' wamblé be' ki̱? 
\p  
\v 27 Abraham tö baka ena obeja kakmé Abimélec a̱ eta̱ ie'pa böl ka̱wö mé ñì a̱.  
\v 28 E' ukuöki̱ ta̱ Abraham tö iobeja alakipa pupula e' dapa'wé̱ döka̱ kuktö ek tsi̱ní.  
\v 29 Mik e' sué̱ Abimélec tö eta̱ ie' tö Abraham a̱ ichaké: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ be' iyiwak kuktö dapa'wé̱ ek tsi̱ní? 
\p  
\v 30 Abraham tö iiu̱té: 
\p —Iyiwak kuktö, e' meke ye' tö be' a̱ iwà kkachoie tö moki̱ ye' tö di' tum e' bi'. 
\p  
\v 31 Ie'pa böl ka̱wö mé ñì a̱ ee̱ e' kue̱ki̱ ká̱ e' kinewa̱ Beerseba.\f + \fr 21:31 \fk Beerseba: \ft Hebreoie ká̱ kiè e' wà kiane chè \fqa ttè mène ñì a̱ e' di' tum biule\ft  ö \fqa Obeja kuktö e' di' tum biule.\f* 
\p  
\v 32 Ie'pa ka̱wö mé ñì a̱, e' ukuöki̱ ta̱ Abimélec ena Ficol e'pa bite̱yal filisteowak ká̱ a̱.  
\v 33 Eta̱ Abraham tö kal kuá kiè tamarisco ese kuatké elka Beerseba. Ee̱ ie' tö Jehová dör Skëköl yöbië e' dalöié.  
\v 34 Ee̱ ie' se̱né ká̱ tai̱ë filisteowak ká̱ a̱. 
\c 22  
\s1 Skëköl tö Abraham ma'wé̱ ilà wa 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö Abraham ma'wé̱ tö moki̱ ie' tö idalöieta̱'. Ie' chakéitö: 
\p —A Abraham. 
\p Abraham tö iiu̱té: 
\p —¿Ì? 
\p  
\v 2 Eta̱ Skëköl tö iché ia̱: 
\p —Be' alà eköl ë̀ kiè Isaac e' dalër be' é̱na tai̱ë, e' tsú̱mi Moria. Mik be' demi ee̱, eta̱ ye' tö be' a̱ ka̱bata kkacheke, e' ki̱ be' alà ttö́wa̱ ta̱ iña'ú̱wa ye' a̱ ye' dalöioie. 
\p  
\v 3 Bule es bla'mi ta̱ Abraham e̱' kéka̱ ta̱ burro payuéitö. Bö' jchéitö tsè̱mi. Eta̱ ie' mía̱ wé̱ Skëköl tö ie' a̱ iyë' ee̱ ilà ena ikanè mésopa böl e'pa ta̱.  
\v 4 E' böiki es ta̱ Abraham tö ká̱ yëne ie' a̱ e' kí̱ sué̱ ka̱mië.  
\v 5 Eta̱ ie' tö iché ikanè mésopa a̱: 
\p —Í̱e̱ a' e̱' tsú̱a̱t burro i' ta̱. Ye' ena ye' alà, sa' micho ka̱bata jaì a̱ Skëköl dalöiök, e' wa sa' döne. 
\p  
\v 6 Eta̱ Abraham wa̱ bö' mí e' ppéka̱itö Isaac kuli' ki̱. Tabela ena bö'ka bö' batsoie e' mí Abraham wa̱. Eta̱ imíyal ñita̱.  
\v 7 Eta̱ Isaac tö iché iyë́ a̱: 
\p —A, yë́wö. 
\p Abraham tö iiu̱té: 
\p —A alà, ¿ì kiane be' ki̱? 
\p Isaac tö iché ia̱: 
\p —A Yë́wö, bö' tso' se' wa̱, ñies bö'ka, erë ¿wé̱ obeja pupula ttekewa̱ Skëköl a̱ e'? 
\p  
\v 8 Iyë́ tö iiu̱té: 
\p —A alà, Skëköl wák tö e' meraë se' a̱. 
\p Ie'pa mir ñita̱.  
\v 9 Mik ie'pa demi wé̱ Skëköl tö iyë' Abraham a̱ ee̱, eta̱ Abraham tö ák kataté et ka̱'ie. E' ukuöki̱ ta̱ ibö' dapa'wé̱ka̱ ka̱' e' ki̱ ta̱ ilà klö'wé̱wa̱itö payuéwa̱ méka̱itö bö' bata ki̱.  
\v 10-11 Ie' tabela klö'wé̱wa̱ ilà ttowa̱ ña'wè̱ Jehová a̱. E' wösha̱ ta̱ Jehová biyöchökwak bua'ie e' tö Abraham chaké siwa̱' ki̱: 
\p —¡A Abraham, a Abraham! 
\p Ie' tö iiu̱té bet: 
\p —¿Ì? 
\p  
\v 12 Jehová biyöchökwak bua'ie e' tö iché ia̱: 
\p —¡Be' alà kë̀ shka̱'wa̱r, kë̀ ittarwa̱! Be' wák alà eköl ë̀me e' kë̀ kkëo̱ne be' wa̱ ye' yöki̱. E' wa ye' wa̱ ijche̱r tö moki̱ be' tö ye' dalöieta̱' tai̱ë. 
\p  
\v 13 E' wösha̱ Abraham tö isué̱ tö obeja wë'ñe e' mali̱tsé̱wa̱ idula' a̱ kal tsitsir chale a̱. Ie' tö iyiwak e' klö'wé̱wa̱ jché ña'wé̱wa ilà skéie Jehová dalöioie. \fig I' dör obeja wë'ñe mali̱tsè̱wa̱ idula' a̱.|src="BK00008b.tif" size="span" ref="Génesis 22.13" \fig* 
\v 14 Ie' tö ká̱ e' kiè méka̱ i' es: “Ì kiane se' ki̱ e' mera Jehová tö.” E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ se' tö ichekeia̱: “Ì kiane se' ki̱, e' merdaë se' a̱ Jehová ké̱bata a̱.” 
\p  
\v 15-16 Jehová biyöchökwak bua'ie e' tö Abraham skà kié ká̱ jaì a̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Jehová tö iché: ‘Buaë be' tö ye' dalöieke, be' alà eköl ë̀, e' méttsa̱bö ye' a̱.  
\v 17 E' kue̱ki̱ ye' e̱r buaë chöraë be' a̱ tai̱ë. Be' aleripa alöwe̱raëyö tai̱ë we̱s bëkwö tso' tai̱ë ká̱ jaì a̱ es, we̱s ttsa̱'wö tso' tai̱ë dayë kkömik es. Ñies ie'pa e̱' alöraka̱ ibolökpa ki̱ ke̱kraë.  
\v 18 Be' tö ye' ttö̀ dalöié, e' kue̱ki̱ be' aleripa batamik ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱.’ 
\p  
\v 19 Eta̱ Abraham bite̱a̱ne wé̱ ikanè mésopa a̱té̱a̱t ee̱ ta̱ imíyal se̱raa̱ ñita̱ dömine Beerseba wé̱ ie' se̱rke ee̱. 
\s1 Nahor ala'r 
\p  
\v 20-23 E' ukuöki̱ ta̱ biyö̀ debitu̱ Abraham ki̱ tö ie' ël kiè Nahor, e' alaköl kiè Milcá, e' ala'r de pàköl (8). E' alà ko'k kiè Uz. Imale̱pa kiè dör Buz, Quemuel, e' dör Aram yë́, Quésed, Hazó, Pildás, Idlaf ena Betuel e' dör Rebeca yë́. 
\p  
\v 24 Nahor alaköl skà tso' kiè Reumá, e' ta̱ ie' ala'r kéka̱ tkël. E'pa kiè dör Teba, Gáham, Tahas, ena Maacá. 
\c 23  
\s1 Sara blënewa̱ 
\p  
\v 1 Mik Sara ki̱ duas tso' cien eyök kí̱ dabom böyök kí̱ kul (127),  
\v 2 eta̱ ie' blënewa̱ ká̱ kiè Quiriat-arbá a̱te̱ Canaán ee̱. Ñies ká̱ e' kiè Hebrón. Abraham schöne e' i̱e̱itséitö sia̱rë.  
\v 3 Ie' tkër idëu̱tö nu o̱'mik e' e̱' kéka̱ ta̱ imía̱ ttök hititawakpa ta̱, ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p  
\v 4 —Erë́ ye' dör ká̱ kua̱'ki̱ wak se̱rke a' shu̱a̱ e' ë̀, erë ká̱ wataú̱ ña pöie ye' dëu̱tö blowa̱. 
\p  
\v 5 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p  
\v 6 —A këkëpa, be' we'ikè sa' tö, sa' ttö̀ ttsö́. Sa' a̱ ta̱ be' dör këkëpa tai̱ë e' se̱rke sa' shu̱a̱. E' kue̱ki̱ be' dëu̱tö nu blö́ sa' pö bua'ie ese a̱. Sa' ulitane kë̀ tö ichepa be' a̱ tö kë̀ iblar sa' pö a̱. 
\p  
\v 7 Ie' e̱' duéka̱ ie'pa wörki̱ ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ie'pa dalöiök  
\v 8 ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —Moki̱ a' ki̱ ikiane tö ye' dëu̱tö nu blèwa̱yö í̱e̱ a' ká̱ a̱, e' ta̱ wëm kiè Efrón dör Sóhar alà, e' a̱ ichö́  
\v 9 tö ákuk tso' ie' ká̱ kkö̀ a̱ kiè Macpelá e' wataú̱ttsa̱ ye' a̱ ye' yamipa pöie. Ye' tö ipatuè̱mi ie' a̱ ko̱s ituè̱ ekkë. Es ákuk e' a̱te̱ ye' ulà a̱ a' shu̱a̱. 
\p  
\v 10 Eta̱ Efrón dör hititawak e' tkërñak ie'pa shu̱a̱, e' tö Abraham iu̱té darërë a̱s iyamipa ena ko̱s daparke ká̱ e' wékkö a̱ e'pa tö ittö̀ ttsö̀. Ie' tö iché Abraham a̱: 
\p  
\v 11 —A këkëpa, kë̀ ye' tö ákuk watue̱pa be' a̱. Ká̱ e' ñies ákuk tso' ia̱, e' kakmekeyö be' a̱ ë́. Ye' yamipa ko̱s tso' í̱e̱ e'pa tö ye' ttö̀ ttsé tö ká̱ e' kakméyö be' a̱. Be' dëu̱tö nu blö́ ee̱. 
\p  
\v 12 Erë Abraham e̱' tkéwa̱ne kuchë ki̱ ká̱ e' wakpa wörki̱  
\v 13 ta̱ ichéitö ie' a̱ sulitane wörki̱: 
\p —Ye' ttö̀ ttsö́. Be' pablèyö tö ká̱ e' ské klö'ú̱ ye' ulà a̱. E' ukuöki̱ ye' dëu̱tö nu blekewa̱yö. 
\p  
\v 14 Ie' tö iiu̱té: 
\p  
\v 15 —A këkëpa, ye' ttö̀ ttsö́. Ká̱ e' ské dör inuköl wömule̱ döka̱ cien tkëyök (400), erë inuköl ekkë ë̀, kë̀ e' ki̱ se' tkinuk. Be' dëu̱tö nu blö́ ee̱. 
\p  
\v 16 Eta̱ ko̱s ie' tö ká̱ ské ché imale̱pa wörki̱ e' mène buaë Abraham a̱, ekkë patué̱ttsa̱itö.\f + \fr 23:16 \ft Es ie'pa wöblar íyi watau̱k ñì a̱. Erë́ Efrón tö iché tö ká̱ e' kakméitö Abraham a̱ erë e' kë̀ yëne. Ñies e' a̱ne Abraham é̱na, e' kue̱ki̱ ie' tö Efrón patué̱ bë̀rë ko̱s Efrón ie' a̱ iché ekkë.\f* 
\v 17-18 Es Efrón ká̱ tso' Macpelá a̱te̱ Mamré diwö tskirke e' ëka̱ e' de Abraham ulà a̱ iákuk ta̱ ena kal tso' ko̱s iki̱ e' ta̱. Hititawak ena sulitane dami ká̱ e' wékkö a̱ e'pa ko̱s dör ká̱ to̱ne e' ttekölpa. 
\p  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱, Abraham tö idëu̱tö nu bléwa̱ ákuk tué̱itö Macpelá ee̱. Ká̱ e' a̱te̱ Mamré a̱te̱ Canaán e' o̱'mik tsi̱net (Mamré kiè ñies Hebrón).  
\v 20 Ká̱ e' watué̱ttsa̱ ie' a̱ hititawak tö. Es ká̱ e' ena ákuk e' de Abraham ulà a̱ iyamipa pöie. 
\c 24  
\s1 Abraham tö alaköl yulök patké Isaac a̱ 
\p  
\v 1 Abraham dewa̱ këkëpalaie. Ie' a̱ Jehová e̱r buaë ché íyi ulitane wa.  
\v 2 Ká̱ et ta̱ ie' tö ikanè méso kibi kié. E' dör ie' íyi ko̱s e' kue̱blu. Ie' tö iché ia̱: 
\p —Be' ulà múwa̱ ye' tu' diki̱a̱ iwà kkachoie tö moki̱ ì kiekeyö be' a̱ e' wawe̱raëbö.  
\v 3 Jehová dör ká̱ jaì ena ká̱ i' e' Këköl e' wörki̱ be' ttè mú ye' a̱ moki̱ë tö ye' alà kë̀ kar se̱nukwa̱ Canaán í̱e̱ se' se̱rke e' alékölpa ta̱.  
\v 4 Be' yú ká̱ wé̱ ye' manét ee̱, eta̱ ee̱ alaköl yulö́ eköl ye' yamipa shu̱a̱ se̱nukwa̱ ye' alà ta̱. 
\p  
\v 5 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Dö' alaköl kë̀ bitu̱ ye' ta̱, e' ta̱ ¿we̱s ye' iwè̱mi? ¿Buaë idir be' a̱ tö be' alà mi' ye' wa̱ dö̀ wé̱ be' manét ee̱? 
\p  
\v 6 Ie' iiu̱té: 
\p —¡Au, kë̀ ye' alà tsa̱rmi ee̱!  
\v 7 Jehová dör ká̱ jaì Këköl, e' tö ye' yë'ttsa̱ ye' yë́ u a̱ ena ye' yamipa ká̱ a̱. Ie' tö ittè me' ye' a̱ tö ká̱ i' meraëitö ye' aleripa a̱. Ie' tö ibiyöchökwak patkeraë be' ki̱muk alaköl tsu̱kbitu̱ ye' yàkie.  
\v 8 Alaköl kë̀ shkak be' ta̱, e' ta̱ kë̀ be' tkinuk. Kë̀ be' kàne iskà yulök. Erë kë̀ ye' alà tsa̱rmi ee̱. 
\p  
\v 9 Eta̱ ikanè méso ulà méwa̱ ie' tu' diki̱a̱ ta̱ ittè mé ia̱ tö iwe̱raë we̱s iu̱k patkéitö es.  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iwökir íyi ko̱s bua'bua, ese shté tsè̱mi kakmè. Ekkë ko̱s payuéitö iyiwak kiè kameio e' ki̱ döka̱ dabop. Eta̱ ie' mía̱ iyiwak wëttsë tkörö Nahor a̱te̱ Mesopotamia ee̱.  
\v 11 Mik ie' demi tsi̱net Nahor, eta̱ ká̱ tuirketke. Diwö ekkë ta̱ ká̱ e' alékölpa mi'ke di' tsu̱k. E' wösha̱ ta̱ ie' de di' tum biule e' kkömik ta̱ ikameio kéitö e̱' tulökse̱r e̱nuk ee̱. \fig I' dör di' tum biule ese.|src="LB00134b.tif" size="span" ref="Génesis 24.11" \fig* 
\v 12 Eta̱ ie' tö iché Skëköl a̱: “A Jehová, be' dör ye' wökir Abraham e' Këköl. Ye' ki̱mú i̱'ñe ñies e̱r buaë chö́ ye' wökir a̱.  
\v 13 Í̱e̱ di' tum biule o̱'mik ye' e̱' tsu̱kea̱t bërbër ë̀ ká̱ i' busipa tso' di' tsu̱k e' dalewa.  
\v 14 Ka̱wö mú ña tö wé̱ne ë́k a̱ ye' iché: ‘Be' kakö' ö́wa ye' a̱ di' kakmú yè’, a̱s e' tö ye' iu̱tö̀: ‘Be' di' yö́ ñies be' kameio a̱ ikakmekeyö.’ Es ye' é̱na ia̱ne tö e' ë́k shu̱shté be' tö Isaac a̱ alakölie. Es ye' wa̱ ijche̱rmi tö be' e̱r bua' ché ye' wökir a̱.” 
\p  
\v 15 Eta̱ ka̱m ì chekeitö e' o̱r, eta̱ ie' isué̱ alaköl datse̱ eköl kakö' bune kuli' ki̱ di' tso̱ie. E' dör Rebeca, ie' dör wëm kiè Betuel e' alà busi. Betuel mì dör Milcá ena iyë́ dör Nahor. Nahor dör Abraham ël.  
\v 16 Rebeca dör busi buaala ka̱m ise̱r wëm ta̱. Ie' mía̱ döttsa̱ di' tum biule e' a̱ ikakö' wà iök.  
\v 17 Mik imítke eta̱ Abraham kanè méso tu̱nemi itöki̱ ta̱ iché ia̱: 
\p —Be' we'ikèyö, di' dami be' wa̱ e' kakmú ña yè. 
\p  
\v 18 Ie' tö iiu̱té, 
\p —A këkëpa, be' di' yö́. 
\p E' bet ie' kakö' éwa klö'wé̱wa̱ ulà a̱ ta̱ di' méitö ia̱ yè.  
\v 19 Mik ie' di'yé o̱ne ta̱ Rebeca tö iché ia̱: 
\p —Ye' mí di' tsu̱k ñies mè be' kameio a̱. 
\p  
\v 20 Bet ikakö' wà ka'wé̱itö wé̱ iyiwak di'yöke e' a̱ ta̱ imí di' kí̱ tsu̱k iyiwak a̱. Es iwé̱itö kameio ulitane a̱.  
\v 21 E' dalewa Abraham kanè méso tso' isa̱u̱k bë̀rë, wà dör tö ie' ki̱ ikiane jche̱nowa̱ yësyësë tö Jehová tö ie' ki̱mé ì dalërmik ie' shkö̀ e' wa a̱s idöttsa̱ buaë ö au.  
\v 22 Mik kameio di'yé o̱ne, eta̱ ie' tö ula'tsio sù̱ e̱s dör gramo teröl ese tkéwa̱ busi yik a̱. Ñies ulaio méitö böt, e' e̱s dör cien gramos tsa̱ta̱.  
\v 23 Eta̱ ie' tö iché ia̱: 
\p —Be' we'ikèyö, ichö́ ña ¿Yi alà busi be' dör? ¿Ye' chö̀mi i̱'ñe nañewe be' yë́ u a̱ kapökrö ye' kanè mésopa ta̱? 
\p  
\v 24 Ie' iiu̱té: 
\p —Ye' dör Betuel alà busi, e' dör Milcá ena Nahor alà wëm.  
\v 25 Sa' u a̱ a' chö̀mi. Ñies a' kameio a̱ chkè tso'. 
\p  
\v 26 Eta̱ Abraham kanè méso e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ Jehová dalöiök  
\v 27 ta̱ ichéitö: “Jehová dör ye' wökir Abraham e' Këköl. E' ki̱kökka̱ ye' tso'. Ke̱kraë ie' tö ye' wökir Abraham ki̱meke buaë. Ke̱kraë ie' e̱r buaë chöke ye' wökir a̱. Ie' wa̱ ye' debitu̱ buaë ñala̱ ki̱ dö̀ í̱e̱ ye' wökir yamipa u a̱. E' kue̱ki̱ iki̱kèka̱yö.” 
\p  
\v 28 Rebeca tu̱nemi shka̱la̱la̱ë imì u a̱ ì ko̱s tka ie' ta̱ e' pakök.  
\v 29-30 Ie' akë kiè Labán, e' tö ula'tsio sué̱ ena ulaio sué̱ ikutà ulà a̱. Ñies ì ché Abraham kanè méso tö e' tté ttséitö. E' kue̱ki̱ ie' bite̱a̱ iñale̱tsu̱k di' tum biule a̱. Ie' de Abraham kanè méso ska' e' tso'ia̱ ikameio ta̱ di' tum biule ska'.  
\v 31 Eta̱ Labán tö iché ia̱: 
\p —Jehová tso' be' ta̱ buaë. ¡Mishka ye' ska'! ¿We̱s be' e̱' tsu̱kea̱t u'rki̱? Ye' u kanewé̱tke be' a̱ ñies kameio a̱. 
\p  
\v 32 Es Abraham kanè méso bite̱a̱ ie' ta̱. Ee̱ ie' tö dalì tso' kameio ki̱ e' éwa ta̱ itiéitö. E' ukuöki̱ ta̱ ie' wa̱ di' debitu̱ Abraham kanè méso a̱ ena iwapiepa a̱ klö̀ skuoie. 
\p  
\v 33 Mik ie'pa tö itié, eta̱ Abraham kanè méso tö iché: 
\p —Kë̀ ye' chkö̀pa ka̱m ye' tö iö́k ye' debitu̱ e' wà pakö̀ a' a̱ eta̱. 
\p Labán tö iiu̱té: 
\p —E̱'ma ichö́. ¿Ì dör iwà? 
\p  
\v 34 Ie' tö iché: 
\p —Ye' dör Abraham kanè méso.  
\v 35 Jehová tö iki̱mé tai̱ë. Ie' tö iblu'wé̱ tai̱ë. Obeja, baka, orochka, inukölchka, kanè mésopa wëpa ena alakölpa, kameio ena burro, e' ko̱s méitö ia̱ tai̱ë.  
\v 36 Ñies ilaköl Sara e' tö alà mé ia̱ eköl wák wëm ikënewa̱tke eta̱. Ì ko̱s tso' ye' wökir wa̱ e' méitö ilà a̱.  
\v 37 Ie' tö ye' ké ttè muk ie' a̱. Ye' a̱ ichéitö: ‘Ye' alà kë̀ kar se̱nukwa̱ Canaán wé̱ ye' se̱rke e' alékölpa ta̱.  
\v 38 Be' yú wé̱ ye' yë́pa tso' ee̱ ta̱ alaköl yulö́ eköl ye' yàkie ye' ditséwö shu̱a̱.’  
\v 39 Ye' tö iiu̱té: ‘A ye' wökir Abraham, ¿dö' alaköl kë̀ bitu̱ ye' ta̱?’  
\v 40 Ie' tö ye' iu̱té: ‘Ke̱kraë ye' se̱rke buaë Jehová wöa̱, e' kue̱ki̱ ie' tö ibiyöchökwak patkeraë be' ta̱ a̱s be' ka̱wö tkö̀ buaë ñala̱ ki̱, ñies a̱s alaköl kù̱bö ye' yàkie ye' yamipa ye' yë́ wa e'pa shu̱a̱.  
\v 41 Erë ye' yamipa kë̀ é̱na ilà busi patkak be' ta̱, e' ta̱ kë̀ be' tkinuk. Kë̀ ì tté ta̱'ia̱ be' ki̱.’ 
\p  
\v 42-44 “E' kue̱ki̱ ye' debitu̱ i̱'ñe di' tum biule ska'. Ee̱ ye' tö ikié Jehová dör ye' wökir Abraham e' Këköl e' a̱: ‘tö moki̱ be' ye' ki̱meke alaköl yulök ye' wökir Abraham yàkie, e' ta̱ a̱s e' bitu̱ ye' ska' í̱e̱ di' tum biule ska'. Mik ye' tö ie' a̱ di' kak kié, eta̱ a̱s imùitö ye' a̱ ena ichö̀itö: Ñies ye' tö be' kameio a̱ ikakmeke. Es ye' isuè̱mi tö alaköl e' shu̱shté be' tö ye' wökir yàkie.’  
\v 45 Mik e' chekeyö e' e̱rketke, eta̱ ye' isué̱ tö Rebeca datse̱ ikakö' bune ikuli' ki̱.  
\v 46 Mik ie' di' yinetke eta̱ ye' tö ie' a̱ iché: ‘Be' we'ikèyö, di' dami be' wa̱ e' kakmú ña yè.’ E' bet ikakö' éwaitö ta̱ ichéitö: ‘Be' di' yö́. Ñies imekeyö be' kameio a̱.’ Ie' ye' a̱ di' mé ñies ye' kameio a̱.  
\v 47 E' ukuöki̱ ta̱ ye' tö ie' a̱ ichaké: ‘¿Yi alà busi be' dör?’ Ie' iiu̱té: ‘Ye' dör Betuel alà busi e' dör Nahor ena Milcá alà.’ Eta̱ ula'tsio sù̱ e' tkéwa̱yö iyik a̱ ena ulaio tkéwa̱yö böt iulà a̱.  
\v 48 E' ukuöki̱ ta̱ ye' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ta̱ Jehová dalöiéyö. Ie' dör ye' wökir Abraham e' Këköl e' ki̱kéka̱yö. Ie' wa̱ ye' debitu̱ buaë yësyësë busi shu̱kititö ye' wökir yamipa shu̱a̱ ilà a̱ e' ska'.  
\v 49 Es ¿a' e̱r buaë chöke ye' wökir a̱? ¿A' e̱' chöke iki̱muk e̱r bua' wa? Ichö́ ña i' ta̱ yësyësë i̱ma a' tö ichè, es ye' é̱na ia̱rmi tö ì wè̱miyö.” 
\p  
\v 50 Eta̱ Labán ena Betuel e'pa tö iiu̱té: 
\p —E̱'ma i' ko̱s debitu̱ Jehová ttö̀ wa. E' kue̱ki̱ kë̀ we̱s sa' a̱ ì o̱nuk. Kë̀ sa' a̱ ì yënuk yës.  
\v 51 I' Rebeca. Itsú̱mi be' wökir a̱ se̱nukwa̱ ilà ta̱ we̱s Jehová ki̱ ikiane es. 
\p  
\v 52 Mik Abraham kanè méso tö ttè e' ttsé, eta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ iwötsa̱ méwa̱ íyök ki̱ Jehová dalöiök.  
\v 53 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö íyi yöule orochka wa ena inukölchka wa ñies datsi' bua'bua e' tai̱ë yélur méitö Rebeca a̱. Ñies ie' tö ikakmé Rebeca akë a̱ ena imì a̱.  
\v 54 E' ukuöki̱ ta̱ ie' ena iwapiepa chké di'yé ta̱ ikapere ee̱. Bule es ta̱ iti̱'nerak ta̱ Abraham kanè méso tö iché: 
\p —Ye' mía̱ne ye' wökir ska'. 
\p  
\v 55 Erë Rebeca akë ena imì e'pa tö iché ia̱: 
\p —Rebeca kë̀ tsa̱rmi bet. Ka̱wö mú ie' a̱ a̱s ie' e̱' tsù̱a̱t sa' ta̱ ká̱ dabop, e' wa wë' be' wa̱ imi'mi. 
\p  
\v 56 Erë ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Kë̀ ye' wöklö'u̱kia̱ a' tö. Jehová tö ye' ki̱mé a̱s ì ko̱s döttsa̱ buaë ye' a̱. E' kue̱ki̱ ye' ö́mi ye' wökir u a̱. 
\p  
\v 57 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' mí Rebeca kiök chakè ¿i̱ma ichèmiitö? 
\p  
\v 58 Eta̱ Rebeca kiérakitö ta̱ ichakérakitö ia̱: 
\p —A Rebeca ¿be' shkak wëm i' ta̱? 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Tö́. 
\p  
\v 59 Es ie'pa tö Rebeca ena alaköl tso' ie' kkö'nuk ke̱kraë e'pa a̱ ka̱wö mé a̱s imi'rak. Ñies Abraham kanè méso ena iwapiepa ko̱s e'pa a̱ ka̱wö mérakitö a̱s imi'rak.  
\v 60 Ie'pa mitke ta̱ Rebeca yamipa e̱r buaë ché ie' a̱ ttè i' wa: 
\b  
\q1 “A sa' yami, 
\q1 A̱s be' alör tai̱ë shu̱te̱ë. 
\q1 A̱s be' aleripa e̱' alö̀ka̱ ibolökpa ko̱s ki̱.” 
\b  
\p  
\v 61 Eta̱ Rebeca ena ikanè mésopa e̱' tuléka̱ ie'pa kameio ki̱ ta̱ imíyal Abraham kanè méso itöki̱. 
\p  
\v 62 E' ké̱wö ska' ta̱ Isaac se̱rke Négueb wé̱ di' tum biule tso' kiè “Skëköl tso' e' tö ye' sue̱ke” ee̱, e' dene iyë́ ska'.  
\v 63 Tsá̱li̱ ta̱ Isaac e̱' yéttsa̱ shkök ka̱bikeitsörami. E' wösha̱ ta̱ ie' isué̱ tö kameio datse̱ tseë.  
\v 64 E' wösha̱ Rebeca tö ie' sué̱ ñies ta̱ ie' e̱' éwa kameio ki̱.  
\v 65 Rebeca tö ichaké Abraham kanè méso a̱: 
\p —¿Wëm doa̱ wì̱ se' kke̱, e' dör yi? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —E' dör ye' wökir Isaac. 
\p Eta̱ Rebeca wö pabakéwa̱ datsi'tak wa. 
\p  
\v 66 Abraham kanè méso tö ì ko̱s tka ie' ta̱ e' paké Isaac a̱.  
\v 67 E' ukuöki̱ ta̱ Rebeca mítse̱r Isaac wa̱ imì Sara blënewa̱ e' u a̱. Es Isaac se̱néwa̱ ie' ta̱. Isaac é̱na Rebeca dalër tai̱ë, es ie' e̱r pabléne imì blënewa̱ e' kue̱ki̱. 
\c 25  
\s1 Abraham ena Queturá e'pa aleripa 
\p  
\v 1 Abraham alaköl ské tsé̱wa̱ kiè Queturá.  
\v 2 Ie' ala'r kéka̱ Abraham ta̱ wëpa döka̱ teröl. E'pa kiè dör Zimrán, Jocsán, Medán, Madián, Isbac ena Súah.  
\v 3 Jocsán dör Sebá ena Dedán, e'pa yë́. Dedán aleripa e' ditséwö döka̱ mañal kiè asurwak, letuswak ena leumwak.  
\v 4 Madián ala'r wëpa kiè Efá, Éfer, Hanoc, Abidá ena Eldaá. E'pa ko̱s dör Queturá aleripa. 
\p  
\v 5-6 Ì ko̱s tso' Abraham wa̱ e' a̱te̱ Isaac ulà a̱. Erë ka̱m Abraham duö̀wa̱, e' yöki̱ ie' tö íyi kakmé ilakölpa male̱pa ala'r a̱. Ie'pa patkémiitö se̱nuk ká̱ bánet a̱te̱ diwö tskirke e' ëka̱ ka̱mië a̱s kë̀ iku̱'rak Isaac ska' tsi̱net. 
\s1 Abraham blënewa̱ 
\p  
\v 7 Abraham se̱ne' duas cien eyök kí̱ dabom kulyök kí̱ ske̱l (175) se̱raa̱  
\v 8 eta̱ iblënewa̱ buaë ikënewa̱tke kë̀ weine sia̱rë. Es ie' michoë idëu̱töpa itöki̱.  
\v 9-10 Ila'r Isaac ena Ismael e'pa tö inú blé ilaköl Sara pö e' o̱'mik ákuk kiè Macpelá ee̱. Ákuk e' a̱te̱ Mamré diwö tskirke e' wa. Ká̱ e' bak hititawak kiè Efrón dör Sóhar alà e' ulà a̱. Ká̱ e' wato̱'ttsa̱ hititawak tö Abraham a̱.  
\v 11 Abraham blënewa̱, e' ukuöki̱ ta̱ Skëköl e̱r buaë ché Isaac a̱. Ie' e̱' tsé̱a̱t se̱nuk tsi̱net di' tum biule kiè “Skëköl tso', e' ye' sue̱ke” ee̱. 
\s1 Ismael ala'r 
\p  
\v 12 Ismael dör Abraham alà Agar ta̱. Agar dör Abraham alaköl Sara, e' kanè méso e' dör egiptowak. Ikkë dör Ismael ala'r e'pa kiè  
\v 13 we̱s iku̱nerak es: Nebaiot, e' dör ilà tsá̱. E' itöki̱ Quedar, Adbeel, Mibsam,  
\v 14 Mismá, Dumá, Masá,  
\v 15 Hadar, Temá, Jetur, Nafis ena ibata kiè Quedmá.  
\v 16 E'pa ko̱s dör Ismael ala'r döka̱ dabom eyök ki̱ böl (12). Ie'pa ká̱ kiérak iwákpa kiè wa. Ie'pa ko̱s dör iwakpa ká̱ wökirpa. 
\p  
\v 17 Ismael ki̱ duas de cien eyök kí̱ dabom mañayök kí̱ kul (137) ta̱ iblënewa̱. Es ie' michoë idëu̱töpa itöki̱.  
\v 18 Ie' aleripa mía̱ se̱nuk Havilá ena Sur e' shu̱sha̱. Ká̱ e' a̱te̱ Egipto wösha̱ë Asiria ñalé̱ kke̱. Ie'pa se̱rke ee̱ bánet Abraham aleripa male̱pa yöki̱. 
\s1 Jacob ena Esaú ku̱ne 
\p  
\v 19 Ttè i' dör Isaac dör Abraham alà, e' pakè.  
\v 20 Isaac ki̱ duas de dabom tkëyök (40) ta̱ ise̱néwa̱ Rebeca ta̱. Rebeca dör Betuel e' alà busi ena Labán kutà. Ie'pa dör arameowak se̱rke ká̱ kiè Padán-aram ee̱.  
\v 21 Rebeca kë̀ dö̀ alàë. E' kue̱ki̱ Isaac tö Jehová a̱ ikié a̱s Rebeca dö̀ alàë. Jehová tö ittö̀ ttsé ta̱ Rebeca duneka̱ e' wakpa dör klö̀.  
\v 22 Erë klöpa ñippöke tai̱ë ie' shu̱a̱. E' kue̱ki̱ ie' ibikeitsé: “Ye' weirke i' es, e̱'ma ¿iö́k ye' se̱rmiia̱?” E' kue̱ki̱ ie' mía̱ iwà chakök Jehová a̱.  
\v 23 E' tö ie' a̱ iché: 
\b  
\q1 “Be' shu̱a̱ ala'r tso' böl. 
\q1 Mik ie'pa de këchke, eta̱ ikibi ë́k döraë itsirla kanè mésoie. 
\q1 Ie'pa aleripa döraë ká̱ böt ñì bolökpa ese wakpa. 
\q1 Itsirla aleripa döraë diché kibiie ikibi aleripa tsa̱ta̱. 
\q1 E' kue̱ki̱ ie'pa ñippémitke ka̱m iku̱r e' yöki̱.” 
\b  
\p  
\v 24 Rebeca ké̱wö de, eta̱ klöpa ku̱ne wëpa.  
\v 25 Ike̱we ë́k ku̱ne e' tsà̱ dör mashmash ipàkö shamamaë. Ie' kiè méka̱itö Esaú.\f + \fr 25:25 \fk Esaú: \ft Esaú kiè ñies Seír. Hebreoie Seír wà kiane chè \fqa pakö̀.\ft  Génesis 36.8 sa̱ú̱.\f* 
\v 26 Alà tsá̱ ku̱ne e' klöulewa̱ iël tsirla wa̱ iklö kaniñak a̱ iulà et wa. E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Jacob.\f + \fr 25:26 \fk Jacob: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa s'klö̀ kaniñak.\f* Mik Rebeca klöpa ku̱ne eta̱ Isaac ki̱ duas tso' dabom teryök (60). 
\s1 Iyë́ wa̱ ì tso' mekea̱t Esaú a̱ e' ké̱wö watué̱ttsa̱itö 
\p  
\v 27 Klöpa kibinetke. Esaú dör yëria poë. Ie' wöbatsö sulu yëble wa. Erë iël Jacob, e' kë̀ dör es. Ie' se̱rke bë̀rë. Ie' wöbatsö se̱nuk u a̱ ë̀.  
\v 28 Iyiwak kañiru tteke Esaú tö e' chkà wa Isaac wöbatsö suluë. E' kue̱ki̱ Isaac ki̱ Esaú kiar kibiie Jacob tsa̱ta̱. Erë Rebeca ki̱ Jacob kiar kibiie Esaú tsa̱ta̱. 
\p  
\v 29 Ká̱ et ta̱ Jacob tso' u̱lök. E' dalewa Esaú debitu̱ shtrinewa̱ tai̱ë datse̱ kañika̱.  
\v 30 Ie' iché Jacob a̱: 
\p —Be' we'ikèyö, ì alé be' tö mat se̱ kakmú ye' a̱ ñè. Sulu ye' dué bli wa̱. E' kue̱ki̱ Esaú kiè Edom\f + \fr 25:30 \fk Edom: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa mat.\f* ñies. 
\p  
\v 31 Jacob tö iiu̱té: 
\p —Ke̱weie ì mekea̱t se' yë́ tö be' a̱ be' dör ilà kibi e' kue̱ki̱, e' ké̱wö múttsa̱ ye' a̱ chkö̀ i' skéie. 
\p  
\v 32 Esaú tö iché: 
\p —Ye' tteke bli tö dö' e' tö ye' ttèwa̱, e' ta̱ ì mekea̱t se' yë́ tö ye' a̱ ¿ìie bua' e' dör ye' a̱? 
\p  
\v 33 Jacob tö ikí̱ ché ia̱: 
\p —I' ta̱ be' ttè mú ye' a̱ tö moki̱ be' tö ye' a̱ imeke. 
\p Eta̱ Esaú tö ittè mé Jacob a̱ yësyësë Skëköl wöa̱. Es ì mekea̱t iyë́ tö ie' a̱, e' ké̱wö méttsa̱itö Jacob a̱.  
\v 34 Jacob tö chkö̀ mé ia̱ pan ta̱. Mik Esaú chké o̱ne di' yé o̱ne, ta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ imía̱. Ie' dör ilà kibi e' ulà a̱ íyi bua' ké̱wö tso', e' kë̀ ki̱ ie' tkine yës. 
\c 26  
\s1 Isaac mía̱ Guerar 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ ketba a̱ne tai̱ë ká̱ e' ko̱s ki̱ we̱s ibak Abraham ké̱wö ska' ta̱ es. E' kue̱ki̱ Isaac mía̱ Guerar wé̱ filisteowak blú se̱rke kiè Abimélec ee̱.  
\v 2 Ee̱ Jehová e̱' kkaché ie' a̱ ta̱ ichéitö ia̱: “Kë̀ be' minuk Egipto. Be' e̱' tsú̱a̱t wé̱ ye' be' a̱ iché ee̱.  
\v 3 Be' se̱núia̱ ká̱ i' ki̱. Ye' tso' be' ta̱. Ye' e̱r buaë chöraë be' a̱. Ká̱ i' ko̱s meraëyö be' a̱ ñies be' aleripa a̱. Es ye' ttè muke be' a̱ we̱s ke̱we ime'yö be' yë́ Abraham a̱ es.  
\v 4 Be' aleripa alöwe̱raëyö tai̱ë we̱s bëkwö tso' tai̱ë es. Ká̱ i' ko̱s merayö be' aleripa a̱. Ñies ie'pa batamik ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱.  
\v 5 Abraham tö ye' ttè ko̱s e' iu̱të' buaë. Ttè mé ye' tö ie' a̱ e' ko̱s blë' buaë ie' tö e' kue̱ki̱ ye' tö ttè buaë e' meke be' a̱ ñies.” 
\p  
\v 6 Isaac e̱' tsé̱a̱t se̱nuk Guerar.  
\v 7 Ká̱ e' wakpa tö Isaac a̱ ichaké: “¿Rebeca dör be' yaie?” Erë ie' suane ichök: “Ie' dör ye' alaköl.” E' kue̱ki̱ ie' iché: “Ie' dör ye' kutà.” Ie' tö ibikeitsé tö ká̱ e' wëpa tö ie' ttèwa̱mi ilaköl buaala kue̱ki̱. 
\p  
\v 8 Isaac ki̱ ká̱ de tai̱ë ee̱. Ká̱ et ta̱, ká̱ e' blú kiè Abimélec, e' tö isué̱ ukkö tsitsir a̱ tö Isaac tso' ilaköl Rebeca peñuk.  
\v 9 Bet itsu̱k patkémiitö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —¿Moki̱ tö alaköl se̱ dör be' alaköl? ¿Ì kue̱ki̱ be' tö iyë' kuaë tö ie' dör be' kutà? 
\p Isaac tö iiu̱té: 
\p —Ye' ibikeitsé tö isalema a' ye' ttèwa̱mi ie' kue̱ki̱. 
\p  
\v 10 Erë Abimélec tö iché ia̱: 
\p —¿Ì kue̱ki̱ i' wamblébö sa' ta̱? Tsir eta̱ wëm we̱le se̱néwa̱ ie' ta̱, e' ta̱ iekkë ta̱ be' tö sa' ké ì sulu wamblök Skëköl wöa̱. 
\p  
\v 11 Abimélec tö iché sulitane a̱: 
\p —A' isie tö Isaac tsiriwé̱ ö ilaköl tsiriwé̱, e' ta̱ e' tterawa̱. 
\p  
\v 12 Duas e' wa Isaac tö dalì kuatké, wà wöne buaë, Jehová e̱r buaë ché ie' a̱ e' kue̱ki̱.  
\v 13 Ie' de íyi blú tai̱ë. Tai̱ë íyi tso' ie' wa̱.  
\v 14 Ie' wa̱ obeja ena baka tso' tai̱ë. Ñies kanè mésopa tso' tai̱ë ie' wa̱. E' kue̱ki̱ filisteowak e̱r ttsë'r suluë ie' ki̱.  
\v 15 E' kue̱ki̱ ie'pa tö di' tum bi' iyë́ Abraham e' kanè mésopa tö, e' ko̱s wötéwa̱ íyök wa.  
\v 16 Bata ekkë ta̱ Abimélec tö iché Isaac a̱: 
\p —Be' yöne íyi blu' tai̱ë sa' tsa̱ta̱, e' kue̱ki̱ ¡be' yúshka! 
\p  
\v 17 Eta̱ Isaac mía̱ se̱nuk Guerar ka̱kkue ki̱.  
\v 18 Ee̱ di' tum bi' iyë́ tö, e' wötë'wa̱ filisteowak tö iyë́ blënewa̱ ukuöki̱ ta̱, e' ko̱s biéneitö ta̱ ikiè méka̱itö we̱s iyë́ tö ime'ka̱ es.  
\v 19 Ká̱ et ta̱ ie' kanè mésopa tso' di' tum biök ká̱ e' ki̱, eta̱ ie'pa tö di' tum a̱ di' tuökeka̱ tai̱ë ese kué̱ et.  
\v 20 Erë ká̱ e' obeja kkö'nukwakpa debitu̱ ñippök Isaac obeja kkö'nukwakpa ta̱. Ie'pa tö iché tö di' tum e' dör ie'pa icha. E' kue̱ki̱ Isaac tö di' tum biule e' kiè méka̱ “Ñippök.”  
\v 21 E' ukuöki̱ ta̱ Isaac kanè mésopa di' tum skà bié et, e' ki̱ iskà ñippérak. E' kue̱ki̱ di' tum biule e' kiè méka̱itö “Se' ñì bolök.” 
\p  
\v 22 Ie' mía̱ ka̱mië ká̱ e' ki̱, ee̱ di' tum skà biéitö et. E' kë̀ ki̱ iñi bunerak. Ie' iché: “I̱'ñe ta̱ Jehová tö ká̱ bua' mé se' a̱ wë' ta̱ se' se̱rdaë buaë.” E' kue̱ki̱ ká̱ e' kiè méka̱itö “Ká̱ tso' tai̱ë se' a̱.” 
\p  
\v 23 E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱ Beerseba.  
\v 24 E' nañewe Jehová de ie' ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\b  
\q1 “Ye' dör be' yë́ Abraham e' Këköl. 
\q1 Ye' tso' be' ta̱, e' kue̱ki̱ kë̀ be' suanuk. 
\q1 Abraham dör ye' kanè méso e' dalërmik ye' e̱r buaë chöraë be' a̱, 
\q1 ñies be' aleripa alöwe̱raëyö tai̱ë.” 
\b  
\p  
\v 25 Ee̱ Isaac tö ák kataté et ka̱'ie iyiwak jchoie Jehová dalöioie. Ee̱ ie' se̱né ta̱ ikanè mésopa tö di' tum bié et ee̱. 
\s1 Isaac ena Abimélec ka̱wö mé ñì a̱ 
\p  
\v 26 Ká̱ et ta̱, Abimélec datse̱ Guerar debitu̱ ttök Isaac ta̱. Iyamipa debitu̱ böl ie' ta̱. Eköl kiè Ahuzat. Iëköl kiè Ficol. E' dör Abimélec ñippökwakpa wökir.  
\v 27 Isaac tö iché ia̱: 
\p —A' é̱na ye' a̱r suluë. A' ye' yö'shkar a' ká̱ ki̱. Eta̱ ¿iö́k a' do ye' ska'? 
\p  
\v 28 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' isué̱ tö Jehová tso' be' ta̱. E' kue̱ki̱ sa' bite̱a̱ be' a̱ ichök tö ka̱wö mùwa̱sö ñita̱.  
\v 29 Sa' kë̀ wa̱ be' tsirio̱ule ì wa. Ke̱kraë sa' tö be' ki̱mé. Mik be' manetwa̱, eta̱ sa' kë̀ wa̱ ì tté ku̱' a' ki̱. I̱'ñe ta̱ iwënewa̱ tö be' a̱ Jehová e̱r buaë chöke tai̱ë. E' kue̱ki̱ be' ttè mú sa' a̱ tö be' kë̀ tö ì sulu wamblepa sa' ki̱. 
\p  
\v 30 Eta̱ Isaac tö ka̱wö buaë tkö'wé̱ ie'pa ta̱, chkè wa di'yè wa.  
\v 31 Bule es bla'mi ta̱ ie'pa tö ika̱wö mé ñì a̱ tö kë̀ ñippöia̱rak. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' chéa̱t ñì a̱ e̱r bua' wa. 
\p  
\v 32 E' diwö shà̱ ta̱ Isaac kanè mésopa tso' di' biök, e'pa wa̱ ibiyö́ de tö sa' di' kué̱.  
\v 33 Ie' tö di' e' kiè méka̱ Sebá.\f + \fr 26:33 \fk Sebá: \ft Hebreoie di' biule kiè e' wà kiane chè \fqa ttè mène ñì a̱.\f* E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ ká̱ e' kièia̱ Beerseba. 
\p  
\v 34 Mik Esaú ki̱ duas de dabom tkëyök (40), eta̱ ie' se̱néwa̱ alakölpa böl ta̱. Eköl kiè Judit e' yë́ kiè Beerí, e' dör hititawak. Iëköl kiè Basemat e' yë́ kiè Elón, e' dör hititawak ñies.  
\v 35 Alakölpa böl e'pa tö Isaac ena Rebeca e̱riawé̱ka̱ tsiriwé̱ka̱ tai̱ë. 
\c 27  
\s1 Isaac e̱r buaë ché Jacob ena Esaú a̱ 
\p  
\v 1 Isaac dewa̱ këkëpalatke. Ie' kë̀ wöbla wawëria̱. Ká̱ et ta̱ ilà kibi Esaú e' kiéitö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —¡A alà! 
\p Esaú tö iiu̱té: 
\p —A yë́wö, ¿ì? 
\p  
\v 2 Eta̱ Isaac iché ia̱: 
\p —Be' tö isué̱ tö ye' kënewa̱tke dö' we̱kkë alè ta̱ ye' duö̀wa̱.  
\v 3 E' kue̱ki̱ ye' ki̱ ikiane tö be' kuaböt klö'ú̱ ta̱ be' yú ye' a̱ yëblök.  
\v 4 Eta̱ iwakaneú̱ ña buaë we̱s ye' wöbatsö iwa es, ta̱ itsú̱bitu̱ ña katè. E' wa ye' e̱r buaë chöke be' a̱ ka̱m ye' duö̀wa̱ e' yöki̱. 
\p  
\v 5 Erë Isaac ttöke Esaú ta̱ e' ttsé Rebeca tö. E' kue̱ki̱ mik Esaú mía̱ yëblök kañika̱  
\v 6 eta̱ bet ie' tö iché Jacob a̱: 
\p —A alà, ye' ttö̀ ttsö́. Ye' tö be' yë́ ttsé ttök be' ël Esaú ta̱, ta̱ iché ia̱:  
\v 7 “Be' yú yëblök, e' wakaneú̱ ña buaë ta̱ itsú̱bitu̱ ña katè. E' ukuöki̱ ta̱ ye' tö be' a̱ íyi ko̱s bua' e' ké̱wö mekeyö be' a̱ Jehová wörki̱ ka̱m ye' duö̀wa̱ e' yöki̱.”  
\v 8 E' kue̱ki̱ ye' ttö̀ ttsö́ buaë.  
\v 9 Be' yú chibo pupula bua'bua ese tsú̱bitu̱ ña bötö ta̱ ikanewe̱keyö buaë we̱s be' yë́ wöbatsö iwa es.  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ be' tö chkè tsú̱mi be' yë́ a̱ a̱s iñuitö. Es íyi ko̱s e' ké̱wö a̱tmi be' a̱ be' ël skéie. 
\p  
\v 11 Erë Jacob tö iché imì a̱: 
\p —Ye' ël pa shamamaë. Ye' kë̀ dör es.  
\v 12 Ye' yë́ tö ye' kèmi, e' ta̱ ittsèwa̱mi tö ye' idir, eta̱ ie' ichèmi tö ye' tso' ie' dalöse̱u̱kwa̱. Ie' kë̀ e̱r buaë chepa ye' a̱. E' skéie ie' e̱r sulu chöraë ye' ki̱. 
\p  
\v 13 Erë imì tö iiu̱té: 
\p —A alà, a̱s ie' e̱r sulu chö̀ ye' ki̱. Ye' ttö̀ iu̱tö́. Be' yú chibola chéyö be' a̱ e' tsu̱k. 
\p  
\v 14 Eta̱ Jacob mía̱ chibola tsu̱k e' debitu̱ iwa̱ imì a̱. E' kanewé̱ imì tö buaë we̱s Isaac wöbatsö iwa es.  
\v 15 Ilà kibi Esaú datsi' tso' blëule u a̱ e' bua'bua yéttsa̱ iéka̱itö ilà tsirla ki̱.  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ chibola kkuölit wa Jacob ulà ena ikuli' patréwa̱itö.  
\v 17 Chkö̀ bua' ena pan yuétkeitö, e' méitö Jacob a̱ tsè̱mi iyë́ a̱. 
\p  
\v 18 Jacob dewa̱ iyë́ ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A yë́wö. 
\p Isaac tö iiu̱té: 
\p —A alà, ¿be' dör ye' alà wé̱ne ë́k? 
\p  
\v 19 Ie' iiu̱té: 
\p —Ye' dör Esaú, be' alà kibi ë́k. Ì chébö ña, e' kanewé̱tkeyö. Be' e̱' tkö́se̱r iyiwak ttéyö e' katök. E' ukuöki̱ ta̱ be' íyi buaë e' ké̱wö mekebö ye' a̱, e' mú ye' a̱. 
\p  
\v 20 Erë Isaac tö ichaké ia̱: 
\p —A alà, ¿we̱s be' ulà de iyiwak e' ska' bet? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Jehová dör be' Këköl e' tö ye' ki̱mé e' wa ikué̱wa̱yö bet. 
\p  
\v 21 Isaac tö iché ia̱: 
\p —Be' e̱' skö́wa̱ ye' o̱'mik pattsèyö tö moki̱ë be' dör ye' alà Esaú. 
\p  
\v 22 Ie' e̱' skéwa̱ iyë́ o̱'mik a̱s ipattsö̀itö. Isaac tö iché: 
\p —Be' ttö̀ e' dör Jacob ttö̀. Erë be' ulà e' dör Esaú ulà. 
\p  
\v 23 Jacob ulà kö̀ shamamaë we̱s iël kibi ulà es, e' kue̱ki̱ Isaac kë̀ é̱na ia̱ne buaë tö e' dör Jacob. Mik ie' e̱r buaë chöketke ilà a̱,  
\v 24 eta̱ iskà chakéneitö: 
\p —¿Moki̱ be' dör ye' alà Esaú? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Tö́, ye' dör Esaú. 
\p  
\v 25 Iyë́ tö iché ia̱: 
\p —A alà, iyiwak ttébö kanewé̱bö e' mú ña katè a̱s ye' e̱r buaë chö̀ be' a̱. 
\p Ie' tö iyë́ tié ñies vino mé ia̱ yè. Isaac chké, vino yé.  
\v 26 E' ukuöki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A alà, be' e̱' skö́wa̱ ye' o̱'mik ye' wöalattsö́. 
\p  
\v 27 Mik Jacob e̱' skéwa̱ iyë́ wöalattsök, eta̱ iyë́ tö idatsi' alattsé ta̱ ie̱r buaë ché ilà a̱ ttè ikkë wa: 
\b  
\q1 “Tö́, ipaalar we̱s ye' alà paalar es. 
\q1 Ie' paalar buaë we̱s kañika̱ kkö'nè Jehová tö e' alar ë̀. 
\q1  
\v 28 A̱s Skëköl tö be' a̱ mò wöli mè ke̱kraë be' dalikua ki̱. 
\q1 A̱s ie' tö be' dalikua ko̱s e' wöù̱ buaë 
\q1 a̱s be' wa̱ trigowö ta̱' tai̱ë ena vino ta̱' tai̱ë. 
\q1  
\v 29 Ká̱ kua̱'ki̱ wakpa tai̱ë a̱s e' dö̀ be' kanè mésopaie. 
\q1 A̱s ie'pa e̱' tulö̀wa̱rak kuchë ki̱ be' wörki̱ be' dalöiök. 
\q1 A̱s be' mú dö̀ be' ëlpa wökirie. 
\q1 A̱s ie'pa e̱' tulö̀wa̱ kuchë ki̱ be' wörki̱ be' dalöiök. 
\q1 Wé̱pa e̱r sulu ché be' ki̱, esepa ki̱ Skëköl e̱r sulu ské chöraë. 
\q1 Ñies wé̱pa e̱r buaë ché be' a̱, esepa a̱ Skëköl e̱r buaë ské chöraë.” 
\b  
\p  
\v 30 Isaac e̱r buaë chétke Jacob a̱ ta̱ Jacob mía̱tke. E' bet ta̱ Esaú tso' yëblök e' dene.  
\v 31 Ñies ie' tö chkè alé buaë, e' mí iwa̱ iyë́ a̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A yë́wö, dúla ttéyö e' alí katö́. E' ukuöki̱ ta̱ be' e̱r buaë chöke ye' a̱ e' chö́ ña. 
\p  
\v 32 Isaac tö ichaké: 
\p —¿Yi dör be'? 
\p Ilà tö iiu̱té: 
\p —Ye' dör Esaú be' alà kibi. 
\p  
\v 33 Isaac tkinewa̱ painéka̱ tai̱ë ta̱ ichéitö: 
\p —E̱'ma ¿yi dare yëblök, e' wa̱ chkè debitu̱ ña? E' katéwayö se̱raa̱ ka̱m be' dö̀ e' yöki̱. E' a̱ ye' e̱r buaë chétke. Es ie' a̱ ye' e̱r buaë chè e' a̱te̱tke. 
\p  
\v 34 Mik Esaú tö ì ché iyë́ tö e' ttsé, eta̱ ie' e̱rianeka̱ a̱neka̱ tai̱ë ta̱ ichéitö: 
\p —¡A yë́wö, ye' a̱ e̱r buaë chö́ ñies! 
\p  
\v 35 Erë Isaac tö iiu̱té: 
\p —Be' ël datke ye' ki̱tö'u̱k e' a̱ ye' e̱r buaë chétke be' skéie. 
\p  
\v 36 Esaú tö iiu̱té: 
\p —Wëe' ie' kiè Jacob. I' ta̱ bötökicha iwambléitö ye' ta̱ i' es. Be' íyi ké̱wö mekebö ye' a̱ ye' dör be' alà kibi e' kue̱ki̱, e' ké̱wö yë'ttsa̱ ye' ulà a̱ ie' tö kuaë. I̱'ñe ta̱ be' e̱r buaë chöke ye' a̱ e' yéttsa̱itö ye' yöki̱. ¿Warma be' e̱r buaë chöke ye' a̱ e' kë̀ ta̱'ia̱? 
\p  
\v 37 Isaac tö iiu̱té: 
\p —Ittsö́. Ye' tö ie' méka̱tke be' wökirie. Ye' tö be' aleripa ko̱s e' métke ie' kanè mésopaie. Ñies ye' tö ichétke a̱s chkewö ena vino dö̀ ie' ulà a̱ tai̱ë. A alà, ¿ì memiia̱ ye' tö be' a̱ i' ta̱? 
\p  
\v 38 Erë Esaú tö ikí̱ ché iyë́ a̱: 
\p —A yë́wö ¿be' e̱r buaë chöke sa' a̱ e' dör etkë̀? ¡Ye' a̱ e̱r buaë chö́ ñies! Eta̱ Esaú i̱é̱ka̱ tai̱ë. 
\p  
\v 39 Isaac tö iché ia̱: 
\q1 “Be' se̱rdaë wé̱ mò wöli kë̀ ta̱' tai̱ë ese ska'. 
\q1 Ee̱ be' dalikua kë̀ wörpa buaë. 
\q1  
\v 40 Be' ñippöraë tabè wa o̱'ka ta̱ iíyi kue̱ki̱, e' mik be' se̱rdaë. 
\q1 Be' döraë be' ël kanè mésoie. 
\q1 Erë mik be' ñippémi ie' ta̱, 
\q1 eta̱ be' e̱' yörattsa̱ ie' ulà a̱.” 
\s1 Jacob tkashkar Esaú yöki̱ 
\p  
\v 41 Isaac e̱r buaë ché Jacob a̱ Esaú skéie. E' kue̱ki̱ Esaú é̱na suluë Jacob a̱rke. Ie' ibikeitsé: “Ye' yë́ duökewa̱tke. Mik iduowa̱ e' ké̱wö tka, eta̱ ye' ël tterawa̱yö.” 
\p  
\v 42 Mik Rebeca wa̱ ijche̱newa̱ tö Esaú tö iël bikeitsé ttèwa̱, eta̱ Jacob tsu̱k patkéitö ta̱ iché ia̱: 
\p —A alà, ittsö́. Be' ël Esaú e̱' pablöke tö ie' be' tterawa̱.  
\v 43 E' kue̱ki̱ ye' ttö̀ ttsö́. Be' tkö́shkar bet ye' akë kiè Labán se̱rke Harán e' u a̱.  
\v 44-45 Be' e̱' tsú̱a̱t ie' ska' ká̱ tai̱ë dö̀ mik be' ël e̱r buanene be' ki̱ ena ì sulu wamblébö e' chowane ie' é̱na eta̱. E' ukuöki̱ ta̱ ye' tö be' tsu̱k patkeraë, e' wa be' döne. ¡Ye' kë̀ ki̱ ikiane tö ye' ala'r böl e' duö̀wa̱ diwö etkë̀ a̱! 
\p  
\v 46 E' ukuöki̱ ta̱ Rebeca tö iché Isaac a̱: 
\p —Esaú alakölpa dör hititawak e'pa tö ye' shtriwé̱tke tai̱ë. Jacob se̱néwa̱ alaköl ese ta̱, e' ta̱ ye' mú duö̀wa̱. 
\c 28  
\p  
\v 1 Eta̱ Isaac tö Jacob kié ta̱ ishke̱'wé̱itö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Kë̀ be' se̱nukwa̱ canaánwak ta̱.  
\v 2 Be' yú be' duöchke kiè Betuel se̱rke Padán-aram e' ska'. Ee̱ be' se̱núwa̱ be' nau̱ Labán alà busipa e' eköl ta̱.  
\v 3 Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱ a̱s e' e̱r buaë chö̀ be' a̱. Ñies a̱s ie' tö be' aleripa alöù̱ tai̱ë ká̱ wa'ñe.  
\v 4 Ie' tö iyë'a̱tbak Abraham a̱ tö ká̱ i' meraëitö ie' a̱. E' ki̱ se' se̱rke shkal. A̱s ie' e̱r buaë chö̀ be' a̱ ena be' aleripa a̱ we̱s ie' e̱r buaë yë' Abraham a̱ es a̱s ká̱ i' dö̀ a' ulà a̱. 
\p  
\v 5 Es Isaac tö Jacob patkémi Padán-aram. Jacob demi inau̱ Labán ska'. Labán dör arameowak kiè Betuel, e' alà. Ie' dör Rebeca akë. Rebeca dör Jacob ena Esaú e'pa mì. 
\s1 Esaú se̱néwa̱ Mahalat ta̱ 
\p  
\v 6 Esaú wa̱ ijche̱newa̱ tö Isaac e̱r buaë ché Jacob a̱ ñies tö ipatkémiitö ká̱ kiè Padán-aram se̱nukwa̱ ee̱. Ñies ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö mik iyë́ e̱r bua' ché Jacob a̱ eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Kë̀ be' se̱nukwa̱ canaánwak ta̱. 
\p  
\v 7 Ñies ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö Jacob mía̱ ká̱ kiè Padán-aram we̱s iyë́ ena imì tö iché ia̱ es.  
\v 8 Es ie' é̱na ia̱ne tö iyë́ kë̀ ki̱ ikiane tö ie'pa se̱rwa̱ canaánwakpa ta̱.  
\v 9 E' kue̱ki̱ ie' mía̱ alaköl skà yulök Ismael dör Abraham alà e' ska'. Ee̱ ie' se̱néwa̱ Ismael alà busi kiè Mahalat e' ta̱, e' dör Nebaiot kutà. Es alaköl kí̱ tsé̱wa̱itö eköl e' kë̀ dör canaánwak we̱s imale̱pa es. 
\s1 Jacob kabsué̱ Betel 
\p  
\v 10 Eta̱ Jacob e̱' yéttsa̱ Beerseba michoë Harán.  
\v 11 Ie' michoë wé̱ ka̱tuine iki̱ ta̱ ee̱ ikapere. Ák méwa̱itö wökir kataie, e' ki̱ ie' kapöwa̱.  
\v 12 Ee̱ ie' kabsué̱. Ie' isué̱ tö klökata batsì̱ë tkër i̱ski̱ ibata döka̱ ká̱ jaì a̱. E' ki̱ ie' isué̱ tö Skëköl biyöchökwakpa shköke wo̱'k wa'k.  
\v 13 Ñies ie' isué̱ tö Jehová dur ie' o̱'mik ta̱ ichéitö ia̱: “Ye' dör Jehová. Ye' dör be' talà, Abraham, ena be' yë́, Isaac, e'pa Këköl. Ká̱ i' wé̱ be' tër, e' meraëyö be' a̱ ena be' aleripa a̱.  
\v 14 Ie'pa alördaë tai̱ë we̱s ká̱ po es. Ie'pa michoë se̱nuk ká̱ wa'ñe. Ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱ be' ena be' aleripa e'pa batamik.  
\v 15 Ye' tso' be' ta̱. Ye' tö be' kkö'neraë ká̱ wa'ñe wé̱ be' mir ee̱. Be' dörane ye' wa̱ ká̱ i' ki̱. Kë̀ yö be' we'ikepa. Ttè ko̱s méyö be' a̱, e' wawe̱raëyö es.” 
\p  
\v 16 Mik Jacob ti̱'neka̱, eta̱ ie' ibikeitsé: “Moki̱ Jehová tso' ká̱ i' ki̱, e' kë̀ jche̱r ye' wa̱.”  
\v 17 Tai̱ë ie' suane ta̱ ibikeitséitö: “Ká̱ i' dör batse'r tai̱ë. ¡Í̱e̱ dör Skëköl wé! ¡Í̱e̱ dör ká̱ jaì wékkö!” 
\p  
\v 18 Bule es ta̱ Jacob e̱' kéka̱ bla'mi. Ák méwa̱itö iwökir kataie, e' kéka̱itö duéka̱a̱titö iwà kkachoie tö ká̱ e' dör batse'r. Kiö̀ téitö ák bata ki̱ iwà kkachoie tö ká̱ e' tso' Skëköl dalöioie.  
\v 19 Ká̱ e' kiè mane'wé̱ttsa̱ne ie' tö Betel\f + \fr 28:19 \fk Betel: \ft Hebreoie kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl wé.\f* Ke̱we ta̱ ká̱ e' kiè Luz. 
\p  
\v 20 Ee̱ ie' tö ittè mé Jehová a̱ i' es: “Be' tso' ye' ta̱ ena ye' kkö'né be' tö i' ye' mir eta̱, ena be' tö chkè ena datsi' mé ye' a̱,  
\v 21 ñies ye' dene buaë ye' yë́ ska', e' ko̱s wé̱bö ye' a̱, e' ta̱ be' klö'we̱raëyö ye' Këkölie.  
\v 22 Ák duéka̱yö i', e' dör iwà kkachoie tö í̱e̱ be' dalöiërdaë. A Skëköl, ì ko̱s mekebö ye' a̱, e' mú blatèsö döka̱ dabop ta̱ e' tsá̱ eyök meraneyö be' a̱.” 
\c 29  
\s1 Jacob demi Labán ska' 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱, Jacob mía̱ pë' se̱rke diwö tskirke e' ëka̱.  
\v 2 Ee̱ ie' tö di' tum biule sué̱ et kañika̱. E' pamik obeja daparke mañayök e̱nuk ee̱ di' e' yekerakitö e' kue̱ki̱. Di' tum biule kkö̀ ki̱ ákkue bërie me'r et.  
\v 3 Iyiwak kkö'nukwakpa wöblanewa̱tke tö a̱s iyiwak ulitane daparka̱ ee̱, e' ukuöki̱ ta̱ ákkue skeu̱ke di' tum biule kkö̀ ki̱ a̱s iyiwak di'yö̀. Iyiwak di'yane o̱ne ta̱ ie'pa tö ikkö̀ pabakéwa̱ne ákkue wa.  
\v 4 Jacob tö iyiwak kkö'nukwakpa a̱ ichaké: 
\p —A yamipa, ¿ká̱ wé̱ wakpa a' dör? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' dör Harán wakpa. 
\p  
\v 5 Ie' tö iskà chakéne: 
\p —¿A' wa̱ wëm kiè Labán dör Nahor alà, e' su̱ule? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Tö́, e' su̱ule sa' wa̱. 
\p  
\v 6 Ie' tö ichaké: 
\p —¿Is ie' tso'? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Ie' tso' bua'. Isa̱ú̱. Wì̱ busi datse̱ e' dör ie' alà kiè Raquel e'. Ie' datse̱ iyë́ iyiwak wëttsë. 
\p  
\v 7 Ie' tö iché: 
\p —Ká̱ tso'ia̱ ñiwe. Diwö tso'ia̱ ka̱kke̱ë iyiwak dapa'wo̱wa̱ ek tsi̱ní. Ì kue̱ki̱ a' kë̀ tö di' mè ia̱ ta̱ ièmirak chkök. 
\p  
\v 8 Erë ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ sa' a̱ e' wamblënuk. Sa' ka̱wöta̱ ipanuk. Mik obeja de se̱raa̱, eta̱ sa' tö di' tum kkö̀ ppekeka̱ ta̱ di' meke sa' tö iyiwak a̱. 
\p  
\v 9 Ie' ttöke ie'pa ta̱, e' dalewa Raquel debitu̱ iyë́ iyiwak wëttsë, ie' dör iyë́ iyiwak kkö'nukwak e' kue̱ki̱.  
\v 10 Jacob tö Raquel sué̱ inau̱ iyiwak wëttsë, e' bet ie' tu̱nemi di' kkö̀ kéka̱ ta̱ iyiwak a̱ di' méitö.  
\v 11 E' ukuöki̱ ta̱ Raquel shke̱'wé̱itö wöalatséitö ta̱ ie' i̱é̱ka̱ie ttsë'ne buaë kue̱ki̱.  
\v 12 Ie' tö iché ia̱: “Ye' dör Rebeca alà ena Labán nau̱yö.” E' bet ta̱ Raquel tu̱nemi ichök iyë́ a̱. 
\p  
\v 13 Mik Labán tö inau̱yök tté ttsé, eta̱ bet itu̱nemi iñale̱tsu̱k. Ipaklö'wé̱wa̱itö ta̱ iwöalattséitö ta̱ imítse̱r iwa̱ iu a̱. Ì ko̱s tka Jacob ta̱ e' pakéitö inau̱ a̱.  
\v 14-17 Ta̱ Labán tö iché ia̱: “Moki̱ë be' dör ye' yami e̱kka.” 
\s1 Jacob se̱néwa̱ Lía ena Raquel ta̱ 
\p Labán alà busi böl, ikibi ë́k kiè Lía, itsirla ë́k kiè Raquel. Lía wöbla e' kë̀ dör buaala\f + \fr 29:14-17 \fk Lía wöbla e' kë̀ dör buaala: \ft Hebreoie ttè e' wà kë̀ jche̱r se' wa̱ bua'iewa̱. Isalema e' wà kiane chè \fqa Lía wöbla dör buaala.\f* erë Raquel dör buaala wa'ñe. 
\p Jacob se̱né Labán ska' dö̀ si' et. E' ukuöki̱ ta̱ Labán tö iché ia̱: 
\p —Be' dör ye' yami, erë be' kë̀ ka̱wöta̱ kaneblök ye' a̱ ë́me. Ichö́ ña ¿ko̱s be' tö ye' ña'wè̱mi?  
\v 18 Jacob wöbatse Raquel wa, e' kue̱ki̱ ie' tö Labán iu̱té: 
\p —Be' tö ka̱wö mé ye' a̱ se̱nukwa̱ Raquel ta̱, e' ta̱ e' skéie ye' kaneblöke be' a̱ döka̱ duas kul. 
\p  
\v 19 Labán tö iiu̱té: 
\p —Ye' a̱ ta̱ e' dör buaë. Be' je' a̱ ye' tö imèmi buaë. Ye' kë̀ é̱na imak o̱'ka a̱. Be' e̱' tsú̱a̱t ye' ska'. 
\p  
\v 20 Es Jacob kaneblë' döka̱ duas kul Raquel dalërmik. Erë ie' ki̱ Raquel kiane tai̱ë, e' kue̱ki̱ ka̱wö ekkë e' ttséitö ká̱ bërbër ë̀.  
\v 21 Mik duas kul tka, eta̱ Jacob tö iché Labán a̱: 
\p —Ka̱wö yë'yö be' a̱, e' detke. Ka̱wö mú ye' a̱ se̱nukwa̱ be' alà busi Raquel ta̱. 
\p  
\v 22 Eta̱ Labán tö sulitane a̱ ishke̱ñé tö a' shkö́ ulabatsè e' ké̱wö tkö'u̱k.  
\v 23 Erë ka̱tuine, e' shu̱a̱ Lía mí ie' wa̱ Jacob a̱ Raquel skéie ta̱ Jacob kapé ie' ta̱.  
\v 24 Labán tö ikanè méso eka kiè Zilpá, e' me'tke Lía a̱ ikanè mésoie.  
\v 25 Bule es bla'mi ta̱ Jacob tö isué̱wa̱ tö e' dör Lía. Ie' mía̱ Labán ska' ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —¿Ì wamblé be' tö ye' ta̱? Ye' kaneblé be' a̱ Raquel dalërmik. ¿Iö́k be' tö ye' ki̱tö'wé̱ es? 
\p  
\v 26 Labán tö iiu̱té: 
\p —Í̱e̱ sa' wöblar tö alà busi kibi ese se̱rkewa̱ ke̱weie, e' itöki̱ itsirla ë́k.  
\v 27 Se' ka̱wöta̱ Lía ulabatsöke e' ké̱wö tkö'u̱k döka̱ ká̱ kul. Mik ké̱wö e' tka, eta̱ ye' tö be' a̱ Raquel meke ñies. Erë be' ka̱wöta̱ skà kaneblökne ye' a̱ duas kul Raquel dalërmik. 
\p  
\v 28 E' dör buaë Jacob a̱. Mik Lía ulabatsè ké̱wö e' diwö tka, eta̱ Labán tö Raquel mé Jacob a̱ alakölie ñies.  
\v 29 Ñies ie' tö ikanè méso eka kiè Bilhá e' mé Raquel a̱ ikanè mésoie.  
\v 30 Es Jacob se̱néwa̱ Raquel ta̱ ñies. Erë́ ie' ka̱wöta̱ kaneblökne skà Labán a̱ döka̱ duas kul, erë ie' é̱na idalër kibiie Lía tsa̱ta̱. 
\s1 Jacob ala'r 
\p  
\v 31 Jehová tö isué̱ tö Jacob kë̀ ki̱ Lía kiane bua'ie. E' kue̱ki̱ Lía a̱ alà méitö. Erë Raquel kë̀ döta̱' alàë.  
\v 32 Lía duneka̱ alà ku̱ne ta̱ ie' tö iché: “Ye' e̱riarke tai̱ë e' sué̱ Jehová tö, e' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ ye' dalërdaë ye' wëm é̱na.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Rubén.\f + \fr 29:32 \fk Rubén: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ye' e̱riane e' sué̱itö.\f* 
\p  
\v 33 E' ukuöki̱ ta̱ ie' alà skà ku̱ne eköl ta̱ ichéitö: “Ye' wëm kë̀ tkine ye' ki̱ e' sué̱ Jehová tö e' kue̱ki̱ alà skà méitö ye' a̱.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Simeón.\f + \fr 29:33 \fk Simeón: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ittsök.\f* 
\p  
\v 34 Ie' alà skà kéka̱ ta̱ ichéitö: “Ire' ye' ala'r deka̱ mañal e' kue̱ki̱ ye' wëm é̱na ye' dalërmi kibiie.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Leví.\f + \fr 29:34 \fk Leví: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ñita̱.\f* 
\p  
\v 35 E' ukuöki̱ ta̱ ie' alà skà kéka̱ ta̱ ichéitö: “I̱'ñe ta̱ ye' tö Jehová ki̱kekeka̱.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Judá.\f + \fr 29:35 \fk Judá: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl ki̱kèka̱sö.\f* Eta̱ ekkë ë̀ ie' alà dë'. 
\c 30  
\s1 Raquel ala'r 
\p  
\v 1 Mik Raquel tö isué̱ tö ie' kë̀ dö̀ alàë, eta̱ ie' sibineka̱ iël ki̱. Ie' tö iché iwëm a̱: 
\p —Be' kë̀ tö ye' a̱ alà mè, e' ta̱ ye' duörawa̱. 
\p  
\v 2 Jacob uluneka̱ ie' ki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' dör Skëköl kalì, e̱'ma ye' a̱ alà mermi be' a̱. Ie' wák tö be' méa̱t kë̀ dö̀ alàë. 
\p  
\v 3 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ittsö́, ye' kanè méso kiè Bilhá, e' ta̱ be' se̱nú. Mik ie' alà kéka̱ eta̱ e' dör we̱s ye' alà es. Es ye' döraë alàë ie' batamik. 
\p  
\v 4 Es ie' tö ikanè méso Bilhá e' mé iwëm a̱ alakölie, e' ta̱ Jacob se̱né.  
\v 5 Ie' ta̱ Jacob alà kéka̱.  
\v 6 Raquel tö iché: “Skëköl tö ye' tsa̱tké buaë. Ie' tö ye' ttö̀ ttsé ta̱ alà méitö ye' a̱ wëm.” E' kue̱ki̱ ie' tö ikiè méka̱ Dan.\f + \fr 30:6 \fk Dan: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl tö s'tsa̱tkè buaë.\f* 
\p  
\v 7 E' ukuöki̱ ta̱ Bilhá alà skà ku̱ne Jacob ta̱.  
\v 8 Raquel tö iché: “Ye' ñippé tai̱ë ye' ël ta̱ eta̱ ye' e̱' aléka̱ iki̱.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Neftalí.\f + \fr 30:8 \fk Neftalí: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ñippök.\f* 
\p  
\v 9 Mik Lía tö isué̱ tö ie' kë̀ dë'ia̱ alàë, eta̱ ie' tö ikanè méso kiè Zilpá, e' mé Jacob a̱ alakölie.  
\v 10 Zilpá alà kéka̱ Jacob ta̱.  
\v 11 Lía tö iché: “¡Edaa̱ ì mène ye' a̱!” E' kue̱ki̱ ilà kiè méka̱itö Gad.\f + \fr 30:11 \fk Gad: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ka̱wö buaë mène.\f* 
\p  
\v 12 E' ukuöki̱ ta̱ Zilpá alà skà kéka̱ Jacob ta̱.  
\v 13 Lía tö iché: “¡Ye' ttsë'r buaë! Ire' alakölpa ko̱s tö icheraë tö be' ttsë'r buaë.” E' kue̱ki̱ ilà kiè méka̱itö Aser.\f + \fr 30:13 \fk Aser: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ittsë'r buaë.\f* 
\p  
\v 14 Trigo wö alirke e' ké̱ska' ta̱ Rubén mía̱ kañika̱. Ee̱ ie' tö kalwö kiè mandrágora\f + \fr 30:14 \fk mandrágora: \ft Ká̱ e' ké̱wöska ta̱ ie'pa tö ibikeitseke tö mandrágora wö katé alakölpa tö, e' ta̱ e' tö ie'pa ki̱mèmi dök alàë.\f* e' alí kué̱. E' bite̱ iwa̱ imì Lía a̱. Mik Raquel tö kalwö e' sué̱ ta̱ ichéitö Lía a̱: 
\p —Be' we'ikèyö, kalwö debitu̱ be' alà wa̱ be' a̱, e' kakmú ña. 
\p  
\v 15 Lía tö iiu̱té: 
\p —¿Be' kë̀ a̱ wë' idir tö be' wa̱ ye' wëm mítse̱r? ¡Kí̱ie ta̱ be' é̱na kalwö debitu̱ ye' alà wa̱ ye' a̱, e' yaktsa̱ ye' ulà a̱! 
\p Erë Raquel tö iché ia̱: 
\p —Kalwö e' skéie i̱'ñe nañewe ye' wëm patkekeyö be' ta̱ kapök. 
\p  
\v 16 Ka̱tuirketke ta̱ Jacob tso' kaneblök e' debitu̱ ta̱ Lía mía̱ iñale̱tsu̱k ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' tö ye' alà mandrágora e' mé Raquel a̱, e' skéie be' ka̱wöta̱ kapök ye' ta̱ i̱'ñe nañewe. 
\p E' nañewe Jacob kapé ie' ta̱.  
\v 17 Eta̱ Skëköl tö Lía ttö̀ ttsé ta̱ iduneka̱ ta̱ ilà skà ku̱ne Jacob ta̱. Es ie' alà deka̱ ske̱l.  
\v 18 Lía tö iché: “Ye' tö ye' kanè méso mé ye' wëm a̱ e' skéie Skëköl ye' a̱ alà i' mé.” E' kue̱ki̱ ilà kiè méka̱itö Isacar.\f + \fr 30:18 \fk Isacar: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ské.\f* 
\p  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱ Lía alà skà kéka̱ Jacob ta̱, e' ta̱ ideka̱ teröl.  
\v 20 Ie' iché: “Skëköl tö ye' a̱ ì buaë kakmé. Ire' ye' ala'r de teröl. E' kue̱ki̱ ye' wëm é̱na ye' dalërdaë jaishe̱t.” E' kue̱ki̱ ilà kiè méka̱itö Zabulón.\f + \fr 30:20 \fk Zabulón: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa kakmeule.\f* 
\p  
\v 21 Bata ekkë ta̱ ie' alà skà ku̱ne alaköl. E' kiè méka̱itö Dina.  
\v 22 Erë ñies Raquel ki̱mé Skëköl tö. Ie' tö ala'r mé ia̱ we̱s Raquel tö ikié ia̱ es.  
\v 23 Ie' duneka̱ ta̱ ilà tsá̱ ku̱ne kiè méka̱itö José. Ie' tö iché: “Ye' jaëne' sia̱rë e' yéttsa̱ Skëköl tö ye' ki̱.  
\v 24 Jehová mú tö ye' a̱ alà kí̱ mè ia̱ eköl.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö José.\f + \fr 30:24 \fk José: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ilè ki̱mú.\f* 
\s1 Jacob iyiwak alöne tai̱ë 
\p  
\v 25 José ku̱ne e' ukuöki̱ ta̱ Jacob tö iché Labán a̱: 
\p —Ye' ö́mine ye' ka̱ska'.  
\v 26 Ye' alakölpa ena ye' ala'r e'pa mú ye' a̱ a̱s imi'rak ye' ta̱. Ye' kaneblétke be' a̱ ie'pa skéie. Be' wa̱ ijche̱r buaë tö ko̱s ye' kaneblé be' a̱. 
\p  
\v 27 Erë Labán tö iiu̱té: 
\p —Be' we'ikèyö. Be' e̱' tsú̱a̱tia̱ se̱nuk ye' ska'. Ye' tö itötké tö Jehová e̱r buaë ché ye' a̱ be' batamik.  
\v 28 Ichö́ ña ko̱s be' ki̱ inuköl kiane be' kanè skéie, e̱'ma ekkë ye' be' patuè̱mi. 
\p  
\v 29 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Be' wa̱ ijche̱r tö ye' kaneblé buaë be' a̱. Ñies ye' tö be' iyiwak kkö'né buaë be' a̱.  
\v 30 Mik ye' dë'bitu̱ be' ska', eta̱ be' kë̀ wa̱ ì ku̱' tai̱ë. I̱'ñe ta̱ be' wa̱ íyi tso' tai̱ë. Jehová e̱r buaë ché be' a̱ ye' kue̱ki̱. Erë ¿mik ye' kaneblö̀mi ye' wák a̱? Ye' wöché yamipaë. 
\p  
\v 31 Labán tö iskà ché ia̱: 
\p —¿Ko̱s be' ki̱ ikiane tö be' patuè̱yö? 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Be' kë̀ tö ye' patau̱k. Erë ì chekeyö be' a̱ e' iu̱tö́, e' ta̱ ye' tö be' iyiwak kkö'nemi.  
\v 32 I̱'ñe ye' mi'ke be' iyiwak shu̱shtök. Obeja ko̱s dalolo ena chibo ko̱s wöaule shkitshkit ö u̱la̱u̱la̱ ese klö'we̱keyö ye' wák a̱ e̱' patuo̱ie.  
\v 33 Mik be' de ye' iyiwak sa̱u̱k ta̱ ee̱ be' isuè̱mi tö obeja dalolo ö chibo wöaule shkitshkit ö u̱la̱u̱la̱ ese ë̀ tso', e' ta̱ be' wa̱ ijche̱rwa̱mi tö ye' dör wëm yësyësë. E' kë̀ dör es, e' ta̱ be' wa̱ ijche̱rdaë tö ye' tö be' iyiwak ekiblé. 
\p  
\v 34 Labán tö iiu̱té: 
\p —Tö́, buaë idir. Iù̱sö we̱s be' iché es. 
\p  
\v 35 Erë e' diwö shà̱ ta̱ ie' mía̱ ie' iyiwak shu̱shtök. Ie' chibo ko̱s tso' wöaule skëkshkëk ö u̱la̱u̱la̱ ese yéluritö. Ñies ie' obeja ko̱s tso' dalolo ese yéluritö ta̱ iméitö ila'r wëpa a̱ kkö'nè.  
\v 36 E' ukuöki̱ ta̱ iyiwak yélur ie' tö e' wëttsë ie' mía̱ shkè dö̀ ká̱ mañat Jacob yöki̱. Eta̱ Jacob ka̱wöta̱ Labán iyiwak male̱pa e' kkö'nuk. 
\p  
\v 37 Erë Jacob tö kal kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ dö̀ mañalka e' ulà aki tée. Elka kiè álamo, skà kiè almendro, skà kiè castaño. Kal ulà kkuölit takla jchéloritö a̱s iwër wöaule saruru skëkshkëk.  
\v 38-39 E' ukuöki̱ ta̱ kal ulà e' tuléwa̱itö wé̱ iyiwak daparke di'yök e' wösha̱ë. Ee̱ iyiwak wöbatsöke ñì wa. Iyiwak wöbatsöke ñì wa kal ulà ñe' wösha̱ë e' ala'rla ko̱s tskirke wöaule skëkshkëk ö shkitshkit ö u̱la̱u̱la̱.  
\v 40 Iyiwak tskirke wöaule e' ko̱s dapa'wé̱itö bánet ie' wák a̱. Ese wë'ñe ko̱s u̱yéwa̱itö Labán iyiwak ko̱s wöaule ö dalolo ese a̱ a̱s itskir wöaule ö dalolo. Es ie' iyiwak alörke tai̱ë bánet, kë̀ ku̱' Labán icha ta̱ ñita̱.  
\v 41 Mik iyiwak bua'bua ese wöbatsöke ñì wa, eta̱ ie' tö kal ulà ñe' tuléwa̱ wé̱ iyiwak di' yöke ee̱. Es ie'pa tö kal ulà wöaule e' sué̱ mik iwöbatsöke ñì wa e' dalewa. E' ala'rla tskirke ko̱s e'pa dör wöaule.  
\v 42 Erë mik iyiwak sí po ese datse̱, eta̱ ie' kë̀ tö kal ñe' tulèwa̱. E' kue̱ki̱ iyiwak sí po ese ala'rla ko̱s tskirke e' dör Labán icha. Erë wé̱ bua'buaë ese dör ie' icha.  
\v 43 Es ie' de íyi blú tai̱ë. Obeja ena kanè mésopa wëpa ena alakölpa ñies kameio ena burro e' ko̱s tso' ie' wa̱ tai̱ë. 
\c 31  
\s1 Jacob tkakshkar Labán yöki̱ 
\p  
\v 1 Erë Jacob tö ittsé tö Labán ala'r dulakölpa tö icheke: “Jacob tö se' yë́ íyi ko̱s e' klö'wé̱wa̱, e' wa ie' e̱' blu'wé̱ tai̱ë.”  
\v 2 Ñies ie' tö isué̱ tö Labán kë̀ tö ie' suè̱ia̱ buaë we̱s ke̱net es.  
\v 3 Eta̱ Jehová tö ie' a̱ iché: “Be' yúne be' yë́pa ka̱ska' wé̱ be' yamipa tso' ee̱. Ye' michoë be' ta̱ be' kkö'nuk.” 
\p  
\v 4 Jacob tö Raquel ena Lía tsu̱k patké dö̀ wé̱ ie' tso' obeja wëttsë ee̱  
\v 5 ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' wa̱ ijche̱newa̱ tö a' yë́ kë̀ ki̱ ye' kianeia̱ we̱s ke̱net es. Erë ye' yë́ e' Këköl tso' ye' ta̱ ke̱kraë ye' ki̱muk.  
\v 6 A' wa̱ ijche̱r buaë tö ye' kaneblé a' yë́ a̱ moki̱.  
\v 7 Erë ie' tö ye' ki̱tö'wé̱ ke̱kraë ye' kanè ské wa. Erë Skëköl kë̀ wa̱ ie' a̱ iké̱wö mène a̱s ì sulu wamblö̀itö ye' ki̱.  
\v 8 Mik ie' tö ye' a̱ iché: “Ye' be' patue̱ke iyiwak wöaule shkitshkit ese wa”, eta̱ iyiwak ulitane pa̱ne wöaule shkitshkit ë̀me. Mik ie' tö ye' a̱ iché: “Ye' be' patue̱ke iyiwak wöaule shkëkshëk ese wa”, eta̱ iyiwak ulitane pa̱ne wöaule shkëkshëk ë̀me.  
\v 9 Es Skëköl tö a' yë́ iyiwak yë'lur mè ye' a̱. 
\p  
\v 10 “Iyiwak wöbatsöke ñì wa e' ké̱wö ska' ta̱ ye' kabsué̱ tö iyiwak wë'ñe wöbatsöke iláki wa, e' ko̱s wák dör wöaule shkëkshëk ena shkitshkit ena u̱la̱u̱la̱.  
\v 11 Kabsuè̱ e' a̱, Skëköl biyöchökwak ye' chaké ye' kiè wa ta̱ ye' iiu̱té: ‘¿Ì?’  
\v 12 Ie' ye' a̱ iché: ‘Isa̱ú̱ bua'ie ta̱ be' isue̱raë tö iyiwak wë'ñe wöbatsöke iláki wa, e' ko̱s dör wöaule shkëkshëk ena shkitshkit ena u̱la̱u̱la̱. Ì sulu ko̱s wamblé Labán tö be' ki̱, e' sué̱yö, e' kue̱ki̱ ye' tö iwé̱ es.  
\v 13 Ye' dör Këköl dë'bitu̱ be' wörki̱ ká̱ kiè Betel ee̱ e'. Ee̱ be' tö ák du'ka̱a̱t ye' dalöioie. Ee̱ be' tö ka̱wö me' ye' a̱. Be' e̱' kö́ka̱ bet, be' e̱' yö́ttsa̱ ká̱ i' a̱. Be' yúne wé̱ be' ku̱ne ee̱.’” 
\p  
\v 14 Eta̱ Raquel ena Lía e'pa tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ sa' a̱ sa' yë́ daliukuö ta̱'ia̱.  
\v 15 Ñies sa' sué̱ sa' yë́ tö suluë we̱s o̱'ka es. Kí̱ie ta̱ sa' wato̱'ttsa̱itö be' a̱, sa' ské klöo̱'itö buaë e' e̱wé̱waitö yës.  
\v 16 E̱'ma ko̱s Skëköl tö íyi yë'lur sa' yë́ ulà a̱, e' dör sa' icha ena sa' ala'r icha. E' kue̱ki̱ ì ko̱s ché Skëköl tö be' a̱ e' iu̱tö́. 
\s1 Jacob e̱' yéttsa̱ Padán-aram 
\p  
\v 17-18 E' ukuöki̱ ta̱ Jacob tö ila'r ena ilakölpa e'pa ké e̱' tkökka̱ kameio ki̱. Ie' iyiwak ko̱s ena ie' íyi ko̱s dë' ie' ulà a̱ Padán-aram ikanè skéie, e' patkémiitö ke̱weie ie' yöki̱. Eta̱ ie' e̱' yéttsa̱ micho iyë́ Isaac ska' Canaán.  
\v 19 Labán mía̱ ká̱ bánet ioveja köyök tök, e' dalewa ie' wa̱ íyi diököl tso' dalöiè e' ko̱s bléwa̱mi Raquel tö.  
\v 20 Jacob kë̀ wa̱ iyëne Labán a̱ tö ie' mi'kea̱. Es ie' tö iki̱té buaë.  
\v 21 Ie' tkashkar. Íyi tso' ie' wa̱ e' ko̱s wëttsë. Bet ta̱ ie' tkattsa̱ di' kiè Éufrates, e' wi̱she̱t. Ee̱ ta̱ ie' micho ká̱ kiè Galaad e' ká̱ köwö ki̱. 
\s1 Labán tö Jacob tötié̱ 
\p  
\v 22 Jacob bakshkar e' ki̱ ká̱ de mañat, eta̱ Labán wa̱ ijche̱newa̱ tö ie' bakshkar.  
\v 23 Eta̱ ie' mía̱ itöki̱ iyamipa ta̱. Ká̱ de kul ta̱ ie' tö ikué̱ Galaad ká̱ köwö ki̱.  
\v 24 E' nañewe Labán kabsué̱ tö Skëköl de ie' wörki̱ ta̱ ichéitö ia̱: “Ye' ttö̀ ttsö́. Kë̀ be' kàne ttök Jacob ta̱ kësik wa.” 
\p  
\v 25 Ie' de wé̱ Jacob úla tulur Galaad ká̱ köwö ki̱ ee̱. Ee̱ ie' ena iyamipa, e'pa tö iúla tuléka̱ kapowa̱ie ñies. \fig Jacob yamipa úla tuléka̱ kapowa̱ie.|src="HK00223b.tif" size="span" ref="Génesis 31.25" \fig* 
\v 26 Ie' tö iché Jacob a̱: 
\p —¿Ì wamblé be' tö i' es? ¿Iö́k be' tö ye' ki̱tö'wé̱ i' es? Be' wa̱ ye' alà busipa bite̱tse̱r we̱s ñippökwakpa tö s'tsè̱mi es.  
\v 27 ¿Ì kue̱ki̱ be' ye' ki̱tö'wé̱? Be' tkashkar akir ye' yöki̱. Be' e̱' biyö́ chö́pa ye' a̱, e̱'ma ka̱wö buaë tkö'wé̱ ye' tö a' wëttsë ttsëne buaë wa, ma'ma kicha ta̱' ese wa ena sabak blar buaë ese wa.  
\v 28 Kë̀ be' wa̱ ka̱wö méne ye' a̱ ena ye' ala'r busipa ena ye' duöchkepa e'pa a̱ a̱s sa' e̱' chö̀a̱t ñì a̱. Be' tö iwamblé we̱s pë' suluë es.  
\v 29 Ye' wa̱ diché tso' a' ulitane tsa̱ioie buaë, erë e̱nia̱ nañewe be' yë́ e' Këköl tö ye' a̱ iché: ‘Ye' ttö̀ ttsö́. Kë̀ be' kàne ttök Jacob ta̱ kësik wa.’  
\v 30 Be' mitkene be' yë́ u a̱ we̱s be' ki̱ ikiane tai̱ë es, eta̱ ¿Ìie be' tö ye' wa̱ íyi diököl tso' dalöiè e' ekiblé? 
\p  
\v 31 Eta̱ Jacob tö iiu̱té: 
\p —Ye' suane be' yöki̱. Ye' ibikeits dö' be' ye' yöki̱ be' ala'r busipa yèttsa̱ne e̱r sulu wa.  
\v 32 Yi wa̱ be' íyi diököl tso' dalöiè e' tso', e' ta̱ a̱s e' wák duö̀wa̱. Se' yamipa ko̱s tso' í̱e̱ se' sa̱u̱k, e'pa wörki̱ be' yú be' íyi yulök. E' kué̱bö, e' ta̱ itsú̱mi. 
\p Erë ie' kë̀ wa̱ ijche̱r tö Raquel tö iyë́ íyi diököl e' blë'wa̱bitu̱. 
\p  
\v 33 Eta̱ Labán tkawa̱ Jacob úla a̱ ie' íyi yulök. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tkawa̱ Lía úla a̱. Ñies Lía ena Raquel kanè mésopa böl e'pa úla shu̱yuléitö. Erë kë̀ ie' wa̱ iku̱ne. Ie' e̱' yéttsa̱ Lía úla a̱ mía̱ Raquel úla shu̱yulök.  
\v 34 E' dalewa Raquel tö iyë́ íyi diököl bléwa̱ kameio tsi̱kkuö diki̱a̱ ta̱ ie' wák e̱' tkéka̱ ibata ki̱. Labán tö ie' úla ulitane shu̱yulé erë kë̀ iwa̱ iku̱ne yës.  
\v 35 Raquel tö iché ia̱: 
\p —A yë́wö, kë̀ be' ulunuk ye' ki̱. Ye' e̱' kö̀ka̱mi be' wörki̱, erë ye' duöke sik duè wa̱. 
\p Labán tö ie' íyi diököl yulé tai̱ë. Erë kë̀ ie' wa̱ iku̱ne.  
\v 36 E' kue̱ki̱ Jacob uluneka̱ tai̱ë ta̱ ichéitö Labán a̱: 
\p —¿Ì sulu wambléyö be' ki̱, e' kue̱ki̱ be' ye' tötié̱ dö̀ í̱e̱?  
\v 37 Be' tö ye' íyi ko̱s e' shu̱yulé ta̱ ¿be', ì kué̱bö? E' tulö́ í̱e̱ se' yamipa wörki̱ a̱s ie'pa tö ichö̀ tö yi ttè dör moki̱ë, be' ö ye'.  
\v 38 Ye' kaneblë' be' a̱ duas döka̱ dabom böyök (20), e' dalewa ta̱ be' chibo ena be' obeja e' ko̱s tskirke bua'buaë. Be' iyiwak bobokpa kë̀ tkëulettsa̱ yës. Ñies kë̀ ye' wa̱ be' obeja pupula ë̀ kataulewa.  
\v 39 Namu tö be' iyiwak ttéwa̱, e' ta̱ kë̀ ye' wa̱ inú dë'bitu̱. E' nuí̱ pato̱' ye' tö be' a̱. Ñiwe ö nañewe be' iyiwak ekiblélur akblökwakpa tö, e' patau̱k be' tö ye' ka'.  
\v 40 Ñiwe ye' tteke ka̱ba tö. Nañewe ta̱ ye' tteke ka̱se̱ tö. Kë̀ ye' kapowa̱ buaë.  
\v 41 Ye' kaneblë' be' a̱ duas dabom böyök (20) eta̱ es ye' bak weinuk ke̱kraë. Ye' kaneblë' duas dabom eyök ki̱ tkël (14) be' alà busipa dalërmik. E' ukuöki̱ ta̱ ye' skà kaneblë' duas teröl be' iyiwak kue̱ki̱, erë be' bak ye' ki̱tö'u̱k ke̱kraë ye' kanè ské wa.  
\v 42 Abraham ena ye' yë́ Isaac e'pa Këköl kë̀ kú̱pa ye' ta̱, e̱'ma be' ye' patkë'bitu̱ ulà wöchka. Erë Skëköl tö isué̱ tö ye' sia̱rla, e' kaneblë' tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie' tö be' wöuñé e̱nia̱ nañewe. 
\s1 Jacob ena Labán e'pa ka̱wö mé ñì a̱ 
\p  
\v 43 Eta̱ Labán tö Jacob iu̱té: 
\p —Be' alakölpa dör ye' alà busipa. Be' ala'r dör ye' duöchkepa. Obeja ko̱s e' dör ye' icha. Ì ko̱s sué̱bö í̱e̱, e' dör ye' icha ë̀. ¿We̱s ye' a̱ ye' alà busipa ena ye' duöchkepa e'pa o̱rmi?  
\v 44 E' kue̱ki̱ be' shkö́. Mishka ka̱wö muk ñì a̱. Es se' wa̱ ijche̱rdaë tö we̱s se' ka̱wöta̱ ñì dalöiök. 
\p  
\v 45 Ee̱ ta̱ Jacob tö ák duéka̱ ek ie'pa ka̱wö muke ñì a̱ e' wà kkachoie.  
\v 46 Ie' tö iché iyamipa a̱: 
\p —Ák dapa'ú̱ í̱e̱. 
\p Ie'pa ulitane tö ák dapa'wé̱ ta̱ ichkérak ák dapaule e' o̱'mik.  
\v 47 Eta̱ Labán tö ká̱ e' kiè méka̱ iwák ttö̀ wa “Jegar Sahadutá”. Ñies Jacob tö ikiè méka̱ iwák ttö̀ wa “Galaad.”\f + \fr 31:47 \fk Galaad: \ft Ká̱ e' kiè dör böt erë iwà kiane chè ñies. E' dör \fqa ák dapaule ka̱wö mène e' wa kkachoie.\f* 
\v 48 Labán tö iché: 
\p —I̱'ñe ák ikkë dapa'wé̱a̱tsö ka̱wö mésö ñì a̱ e' wà kkachoie. 
\p E' kue̱ki̱ Jacob tö ká̱ e' kiè méka̱ es.  
\v 49 Ká̱ e' kine ñies Mispá, wà dör tö Labán tö iché: 
\p —Mik kë̀ se' ñì su̱neia̱, eta̱ a̱s Jehová tö se' sa̱ú̱ tö we̱s se' ñì wamblöke.  
\v 50 Be' tö ye' ala'r busipa we'iké ö be' se̱néwa̱ alakölpa kua̱'ki̱ ta̱, e' ta̱ e' sue̱raë Skëköl tö. Erë́ kë̀ yi ku̱' e' sa̱u̱k chène ye' a̱, erë Skëköl wák tö isue̱raë. 
\p  
\v 51 Eta̱ Labán tö ikí̱ ché Jacob a̱: 
\p —Ák dur i' ena ák dapaule i' e' dapa'wé̱yö se' böl shu̱sha̱ë.  
\v 52 Ák dur i' ena ák dapaule i' e' dör se' böl a̱ iwà kkachoie tö í̱e̱ ë̀ se' ka̱wöta̱ dökwa̱. Kë̀ ye' tkö̀pami be' kke̱r ñippök be' ta̱. Ñies kë̀ be' tkö̀pami ye' kke̱r ñippök ye' ta̱.  
\v 53 Abraham dör be' duöchke ena Nahor dör ye' duöchke, e'pa Këköl eköl ë̀, a̱s e' tö se' shu̱lö̀. 
\p Eta̱ Jacob tö ka̱wö mé moki̱ë Labán a̱ Skëköl dalöieke iyë́ Isaac tö e' wörki̱.  
\v 54 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iyiwak jché ña'wé̱ Skëköl dalöioie ee̱. Ie' tö iyamipa kié chkök. Ie'pa ulitane chké ta̱ ikaperö ee̱. 
\p  
\v 55 Bule es bla'mi ta̱ Labán tö iduöchkepa ena ila'r busipa e'pa wöalattsé e̱' choa̱t ie'pa a̱. Ie' tö iché ia̱rak: a' mú ka̱wö tkö̀ buaë ke̱kraë. E' ukuöki̱ ta̱ imichone ika̱ska'. 
\c 32  
\s1 Jacob tö Esaú ma'wé̱ e̱r bua'wè̱ 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Jacob mir ë̀ wé̱ imírö ee̱. Ñala̱ ki̱ Skëköl biyöchökwakpa de ie' ska'.  
\v 2 Mik e'pa sué̱itö, eta̱ ichéitö: “I'pa dör Skëköl ñippökwakpa.” E' kue̱ki̱ ie' tö ká̱ e' kiè méka̱ Mahanaim.\f + \fr 32:2 \fk Mahanaim: \ft Hebreoie ká̱ kiè e' wà kiane chè \fqa ñippökwakpa böltëpa.\f* 
\p  
\v 3 Eta̱ ie' tö ikanè mésopa patkémi biyö̀ muk ie' ël Esaú a̱ tö ie' datse̱. Ie' ël se̱rke ká̱ kiè Seír a̱te̱ Edom ee̱.  
\v 4 Ie' tö ichémi ikanè mésopa a̱: “A' tö ichö́ ye' ël a̱: ‘Be' ël Jacob datse̱ be' wöki̱ be' kanè mésoie. Ie' tö ichébitu̱ be' a̱: Duas ikkë ko̱s ye' se̱né Labán ska'.  
\v 5 Ye' wa̱ baka tso' ena obeja tso' ena burro tso' tai̱ë. Ñies kanè mésopa tso' ye' wa̱ tai̱ë wëpa ena alakölpa. Be' dör ye' këkëpa. Be' a̱ ttè i' patkémiyö a̱s be' tö ye' kiö̀wa̱ e̱r bua' wa.’ ” 
\p  
\v 6 Mik ibiyö̀ wakpa dene, eta̱ ie' a̱ ichéitö: 
\p —Sa' dare be' ël ska', e' wák datse̱ bet be' shke̱'u̱k. Eta̱ ie' wa̱ wëpa datse̱ e̱' ta̱ döka̱ cien tkëyök (400). 
\p  
\v 7 Mik e' ttséitö, eta̱ tai̱ë ie' suane. Tai̱ë ie' ka̱bikeitséka̱ we̱s ye' e̱' ù̱mi. E' kue̱ki̱ ie' tö iyamipa ena ikanè mésopa ena iobeja ena ibaka ena ikameio e' ko̱s blabatsélor böl tsi̱ní.  
\v 8 Ie' ibikeitsé tö isalema ye' ël ñippö̀mi ek tsi̱ní ta̱, e' dalewa iëk tsi̱ní tköshkarmirak. E' kue̱ki̱ ie' iblabatsélor es.  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iché Skëköl a̱: “A Jehová, be' dör ye' talà Abraham ena ye' yë́ Isaac e'pa Këköl. Be' ye' a̱ iyë': ‘be' yúne be' yamipa ska', eta̱ ye' tö be' ki̱meraë a̱s be' ka̱wö tkö̀ buaë.’  
\v 10 Be' e̱r bua' ché ye' a̱. Be' kë̀ wa̱ ye' mea̱tule bërbër ë̀. Warma e' kë̀ dör ye' sia̱rla e' a̱. Ye' bakmi di' Jordán wì̱ a̱ kë̀ wa̱ ì ta̱', e' ké̱wö ska' ta̱ ye' wa̱ shko kéli ë̀ dami. Erë i̱'ñe ta̱ ye' wöché tai̱ë iyiwakie ena se'ie blabutsule böl tsi̱ní.  
\v 11 Be' we'ikèyö, ye' tsa̱tkö́ ye' ël Esaú e' ulà a̱. Ye' suane ie' yöki̱ dö' ie' datse̱ ñippök ye' ta̱; ñies dö' ye' alakölpa ena ye' ala'rla e'pa ko̱s e̱wè̱wa ie' tö.  
\v 12 Be' tö ye' a̱ iyë'a̱tbak yësyësë tö be' tö ye' ki̱meraë a̱s ye' ka̱wö tkö̀ buaë. Ñies be' tö iyë' tö ye' aleripa alördaë tai̱ë we̱s dayë tsé̱wö kë̀ shta̱rta̱' es.” 
\p  
\v 13 E' nañewe ie' kapére ee̱. Iyiwak tso' ie' ta̱ ee̱ e' shu̱shté ie' tö kakmè ie' ël a̱.  
\v 14 Ikkë shu̱tshté ie' tö: chibo alaki döka̱ cien böyök (200); chibo wë'ñe döka̱ dabom böyök (20); obeja alaki döka̱ cien böyök (200); obeja wë'ñe döka̱ dabom böyök (20);  
\v 15 kameio alaki pa̱ne ñiköl ilà ta̱, ese döka̱ dabom mañayök (30); baka alaki döka̱ dabom tkëyök (40); baka wë'ñe pupula döka̱ dabop (10); burro alaki döka̱ dabom böyök (20); burro wë'ñe döka̱ dabop (10).  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ iyiwak ekkë ko̱s tuléitö ikanè mésopa a̱ iwakmik iwakmik ulawa ulawa ta̱ ichéitö ia̱rak: 
\p —A' yú ye' yöki̱ ke̱we. Ká̱ ulat múa̱t iyiwak a̱ ulat ulat a̱s kë̀ iwöiërwa̱ ñita̱. 
\p  
\v 17 Eta̱ kanè méso ke̱we patkémiitö e' a̱ ichéitö: 
\p —Mik be' tö ye' ël kué̱ ta̱ ie' tö be' chaké: “¿Yi be' wökir? ¿Wé̱ be' micho? ¿Se̱kkë dör yi iyiwak?”,  
\v 18 eta̱ iiu̱tö́: “A këkëpa, iyiwak i' ko̱s e' kak patké be' kanè méso Jacob tö be' a̱. Ie' wák datse̱ sa' itöki̱.” 
\p  
\v 19 E' sù̱ ikanè mésopa male̱pa patkémiitö iyiwak wëttsë, e'pa a̱ ichémiitö ñies: 
\p —Mik a' tö Esaú kué̱, eta̱ ichö́ ia̱ es ë̀.  
\v 20 Kë̀ a' é̱na ichökwa chè ia̱: “A këkëpa, be' kanè méso Jacob e' datse̱ sa' itöki̱.” 
\p Ie' tö ibikeitsé: “Iyiwak patkémiyö ke̱weie ye' ël a̱ e' dör a̱s ie' e̱r buarne ye' ki̱. E' ukuöki̱ ta̱ ye' wák tö isuè̱mi. Es ie' tö ye' kièwa̱mi e̱r bua' wa.”  
\v 21 Es iyiwak kak patkémiitö ke̱weie ie' yöki̱. Erë ie' wák e̱' tsé̱a̱t kapökrö ie' úla a̱. 
\s1 Jacob ñippé kapa wa Skëköl ta̱ 
\p  
\v 22-23 E' nañewe Jacob e̱' kéka̱. Ie' tö ilakölpa böl ena e'pa kanè mésopa böl ena ila'r döka̱ dabom eyök ki̱ eköl e'pa ko̱s dapa'wé̱itö ta̱ iu̱yöktsa̱ ké di' Jaboc wi̱she̱t ñies ì ko̱s tso' iwa̱ ekkë u̱yéttsa̱itö.  
\v 24 Ie' e̱' tsé̱a̱t eköl. Ee̱ ta̱ wëm de eköl ie' ska' ta̱ ie'pa ñippé kapa wa darërë dö̀ ká̱ ñine eta̱.  
\v 25 Erë wëm e' tö isué̱ tö kë̀ ie' e̱' alö̀paka̱ Jacob ki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö itéwa̱ itu' wöiërkewa̱ e' ki̱ ta̱ itu' wöyënettsa̱.  
\v 26 Eta̱ wëm ñe' tö iché ie' a̱: 
\p —Ká̱ ñirkewa̱tke e' kue̱ki̱ ye' ö́wa. 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ be' tö ye' a̱ ka̱wö bua' mè, eta̱ kë̀ ye' tö be' epamine. 
\p  
\v 27 Wëm tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿I̱ma be' kiè? 
\p Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ye' kiè Jacob. 
\p  
\v 28 Wëm tö iché ia̱: 
\p —Kë̀ be' kièia̱ Jacob. Be' kirdaë Israel.\f + \fr 32:28 \fk Israel: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ñippè Skëköl ta̱.\f* Be' ñippé Skëköl ta̱ ñies s'ditsö ta̱ eta̱ ì kiane be' ki̱ e' de be' ulà a̱, e' kue̱ki̱ be' kiè méka̱yö es. 
\p  
\v 29 Jacob tö ie' a̱ ichaké: 
\p —Ichö́ ña, ¿i̱ma be' kiè? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —¿Iö́k be' ki̱ ye' kiè kiane jche̱nuk? 
\p Ee̱ ta̱ wëm ñe' e̱r bua' ché ie' a̱.  
\v 30 Ie' tö ká̱ e' kiè méka̱ Penuel.\f + \fr 32:30 \fk Penuel: \ft Hebreoie ká̱ kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl wö.\f* Ie' tö iché: “Erë́ ye' tö Skëköl wák sué̱wa̱ ye' wöbla wa, erë kë̀ ye' du'wa̱.” E' kue̱ki̱ ká̱ e' kiè méka̱itö es. 
\p  
\v 31 Mik ie' tkökemitke Penuel, eta̱ diwö tskine. Erë ie' tu' wöyënettsa̱, e' kue̱ki̱ ie' shkörami shaotshaot.  
\v 32 Ie' tënewa̱ itu'kicha ki̱, e' kue̱ki̱ dö̀ ikkë ta̱ ie' aleripa ko̱s kë̀ tö iyiwak tu'kicha kateta̱'. 
\c 33  
\s1 Esaú e̱r buanene Jacob ki̱ 
\p  
\v 1 Mik Jacob tö isué̱ tö ie' ël datse̱ ena wëpa tai̱ë datse̱ ie' wa̱ döka̱ cien tkëyök (400), eta̱ ie' tö ila'rla blabatsé. E'pa méitö Lía a̱ ena Raquel a̱ ena e'pa kanè mésopa böl a̱.  
\v 2 Kanè mésopa böl e'pa patkémiitö ke̱weie ila'r ta̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö Lía ena ila'r patkémi. Bata ekkë Raquel ena ilà José e'pa patkémiitö.  
\v 3 Eta̱ ie' wák tkami ke̱we ie'pa yöki̱. Ie' mirwa̱ ie' ël wörki̱ e' dalewa ie' wöémi dö̀ i̱ski̱ es iwöömir döka̱ kuktökicha (7 veces). Es ie' demi tsi̱net iël wörki̱.  
\v 4 Eta̱ Esaú tu̱nebitu̱ ie' wöki̱, ta̱ ipaklö'wé̱wa̱itö ikuli' a̱ ta̱ iwöalattséitö ta̱ i̱é̱rak ñita̱.  
\v 5 E' ukuöki̱ ta̱ Esaú tö Jacob alakölpa ena ila'rla e'pa sué̱ ta̱ ichakéitö ia̱: 
\p —¿Wí̱kkëpa dör yi? 
\p Jacob tö iiu̱té: 
\p —A këkëpa, Skëköl tö ala'rla wí̱kkëpa mé ye' a̱. 
\p  
\v 6 Eta̱ ilakölpa kanè mésopa e'pa de ila'rlaë ta̱ iwö éwarak dö̀ i̱ski̱.  
\v 7 E' ukuöki̱ ta̱ Lía de ila'rë ta̱ ie'pa wöéwa i̱ski̱ ñies. Bata ekkë ta̱ Raquel de ilà José ta̱ eta̱ ie'pa wöéwa dö̀ i̱ski̱ ñies.  
\v 8 E' bet ta̱ Esaú tö ie' a̱ ichaké: 
\p —Iyiwak kué̱yö ñala̱ ki̱ ulawa ulawa ¿ìie e' dör? 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —E' dör a̱s be' e̱r buarne ye' ki̱. 
\p  
\v 9 Esaú tö iiu̱té: 
\p —Au, kë̀ be' tkinuk ye' ki̱. Ye' wa̱ itso' tai̱ë. E' tsú̱a̱t be' wák tö. 
\p  
\v 10 Erë Jacob tö iskà ché ia̱: 
\p —Au, kë̀ be' tö ye' ttè watöktsa̱. Be' e̱r buanene ye' ki̱ e' ta̱ íyi kakmekeyö be' a̱ e' klö'ú̱. Be' tö ye' kiéwa̱ buaë. Be' sué̱neyö e' dör buaë ye' a̱ we̱s Skëköl wák suè̱yö es.  
\v 11 Tai̱ë Skëköl tö ye' blu'wé̱. Kë̀ ì kianeia̱ ye' ki̱. E' kue̱ki̱ ye' be' pablè tö íyi kakméyö be' a̱ e' tsú̱ ye' ulà a̱. 
\p Jacob tö iyiwak watké ia̱ tai̱ë, e' kkë́pa iël Esaú tö iyiwak tsé̱ iulà a̱.  
\v 12 Esaú tö iché ia̱: 
\p —E̱'ma mishka ñita̱. Ye' mi'ke ke̱we. 
\p  
\v 13 Erë Jacob tö iiu̱té: 
\p —A këkëpa. Be' wa̱ ijche̱r bua' tö ye' ala'r ià̱ tsitsirla. Ñies obeja ena baka tso' alàë e' bikeitséyö dö' ishtrirwa̱ ta̱ iduölurmi se̱kka̱ ká̱ etkëme.  
\v 14 Ye' a̱ ta̱ buaë idir tö be' yu'tke ke̱we, eta̱ wë' ye' do be' itöki̱ e̱nae̱na we̱s ye' iyiwak ena ye' ala'rla shkömir es. Es ye' mir ie'pa ta̱ dö̀ be' se̱rke Seír ee̱. 
\p  
\v 15 Eta̱ Esaú tö iiu̱té: 
\p —E̱'ma buaë idir. Ka̱wö mú ña ye' kanè mésopa we̱lepa muka̱t be' a̱ be' ki̱moie. 
\p Erë Jacob tö iiu̱té: 
\p —Au, ¿iö́k be' e̱' we'ikö̀ ye' wa̱ ekkë chökle? 
\p  
\v 16 E' ë̀ diwö ta̱ Esaú mía̱ne Seír iyamipa ta̱.  
\v 17 Erë Jacob mía̱ ká̱ kiè Sucot\f + \fr 33:17 \fk Sucot: \ft Hebreoie ká̱ kiè e' wà kiane chè \fqa u yöule chalichali.\f* ee̱. Ee̱ ie' u yué iwák a̱. Ñies iyiwak wé chali'wé̱itö. E' kue̱ki̱ ká̱ e' kiè méka̱itö Sucot. 
\p  
\v 18 Es Jacob manéta̱t Padán-aram dö̀ Canaán. Ie' dettsa̱ buaë. Ie' se̱né ká̱ kiè Siquem, e' wösha̱.  
\v 19 Wé̱ ie' tö ká̱ yué e' tué̱ttsa̱ ie' tö. E' ské dör inuköl wömule̱ döka̱ cien eyök (100). Hamor dör Siquem yë́, e' ala'r tö ká̱ watué̱ Jacob a̱.  
\v 20 Ká̱ e' a̱ Jacob tö ák kataté et ka̱'ie iyiwak jchoie Skëköl dalöioie. E' kiè méka̱itö El-elohé-israel.\f + \fr 33:20 \fk El-elohé-Israel: \ft Hebreoie kiè e' wà kiane chè \fqa Israel Këköl diché ta̱' tai̱ë.\f* 
\c 34  
\s1 Dina dalöse̱wé̱wa̱ Siquem tö 
\p  
\v 1 Jacob alà busi Lía ta̱ kiè Dina, ká̱ et ta̱ e' mía̱ ká̱ e' wakpa busipa pakök.  
\v 2 Eta̱ Hamor e' dör heveowak e' dör ká̱ e' wökir, e' aladulaköl kiè Siquem e' tö Dina sué̱. Eta̱ ie' tö iklö'wé̱wa̱ ta̱ ise̱néka̱ ita̱ kësik wa.  
\v 3 Erë ie' wöbatse Dina wa tai̱ë ta̱ ipabléitö tai̱ë.  
\v 4 Eta̱ ie' tö iché iyë́ a̱: 
\p —A yë́wö, be' yú këkëpa Jacob ska' ilà busi kiöktsa̱ ye' a̱ a̱s ye' se̱rwa̱ ie' ta̱. 
\p  
\v 5 Ì sulu wamblé Siquem tö Dina ta̱ e' jche̱newa̱ Jacob wa̱. Erë ie' aladulakölpa tso' kañika̱ iyiwak kanéu̱k, e' kue̱ki̱ ie' kë̀ wa̱ iyëne ie'pa a̱.  
\v 6 E' dalewa Hamor dör Siquem yë́ e' mía̱ Jacob ska' ttök ie' ta̱. 
\p  
\v 7 Mik Jacob aladulakölpa dene u a̱, eta̱ ì wamblëne Dina ta̱ e' jche̱newa̱ ie'pa wa̱. E' tö ie'pa uluwé̱ka̱ tai̱ë. Siquem se̱néka̱ Jacob alà busi ta̱ e' dör íyi suluë Israel aleripa a̱. E' kë̀ ka̱wö ta̱' wamblè es.  
\v 8 Erë Hamor tté ie'pa ta̱, ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' aladulaköl Siquem, e' wöbatse tai̱ë a' kutà wa. A' we'ikèyö ka̱wö mú ie' a̱ se̱nukwa̱ ie' ta̱.  
\v 9 Es a' yörmi sa' yamipaie. Es sa' se̱rwa̱mi a' alà busipa ta̱. Ñies a' se̱rwa̱mi sa' alà busipa ta̱.  
\v 10 A' e̱' tsú̱a̱t se̱nuk sa' shu̱a̱. A' se̱nú sa' ká̱ a̱ wé̱ a' ki̱ ikiane ee̱. A' tö íyi wataú̱ ena íyi ta̱ú̱. A' tö ká̱ ta̱ú̱. Kë̀ yi tö a' wöklö'we̱pa. 
\p  
\v 11 Ñies Siquem tté Dina yë́ ta̱ ena ikëpa ta̱, eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' a' pablè tö ye' ttè klö'ú̱. Ye' tö a' a̱ íyi kakmeraë ko̱s a' ki̱ ikiane ekkë.  
\v 12 Ko̱s iské\f + \fr 34:12 \fk iské: \ft E' ké̱wö ska' ta̱ ie'pa wöblar tö ilà busipa watue̱ke inua̱ki a̱.\f* dör e' tsa̱ta̱ a' tö ye' a̱ ikí̱ kié, e' ta̱ ekkë meraëyö a' a̱. E' kë̀ ki̱ ye' tkine. Ye' tö íyi meraë tai̱ë a' a̱, erë ka̱wö mú ye' a̱ se̱nukwa̱ be' kutà ta̱. 
\p  
\v 13 Erë Siquem tö ie'pa kutà dalöse̱wé̱wa̱, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ie' ena iyë́ iu̱té ka̱chè wa.  
\v 14 Ie'pa tö iché ia̱: 
\p —Kë̀ sa' a̱ sa' kutà menuk wëpa kë̀ tottola kkuölitla tëule tsir, esepa a̱. E' dör suluë sa' a̱ jaë tai̱ë.  
\v 15 Es ë̀ sa' tö a' iu̱tèmi. A' wëpa ko̱s tottola kkuölit tée tsir we̱s sa' es, e' ta̱ sa' tö a' ttö̀ iu̱tèmi.  
\v 16 Es a' se̱rwa̱mi sa' alà busipa ta̱. Ñies sa' se̱rwa̱mi a' alà busipa ta̱. Es sa' se̱rmi a' ta̱ ñita̱ we̱s ká̱ etkë̀ wakpa es.  
\v 17 Erë kë̀ a' wa̱ a' tottola kkuölitla tëne we̱s sa' tö iché a' a̱ es, e' ta̱ sa' míyalne ká̱ i' ki̱. Sa' kutà mítse̱rne sa' wa̱. 
\p  
\v 18 Eta̱ Hamor ena ilà Siquem e'pa a̱ imène buaë.  
\v 19 Tai̱ë duladula e' ki̱ Jacob alà busi kiane, e' kue̱ki̱ bet iwé̱itö we̱s ie'pa tö iché es. Ie' dalö̀ tai̱ë iyë́ ska' imale̱pa tsa̱ta̱.  
\v 20 E' kue̱ki̱ ie' mía̱ iyë́ ta̱ ká̱ kköiëule e' wékkö a̱. Ee̱ ká̱ e' wakpa ñì dapa'u̱ke ttè shu̱loie. Ee̱ Siquem ena iyë́ mía̱ ttök iká̱ wakpa ta̱. Ta̱ ichéitö ia̱rak: 
\p  
\v 21 —Pë' debitu̱ í̱e̱ e̱r buaë se' ta̱. Ie'pa de se̱nuk se' ta̱, íyi ta̱u̱k ena íyi watau̱k se' shu̱a̱. Ká̱ tso' wë' ie'pa a̱. Se' se̱rwa̱mi ie'pa alà busipa ta̱. Ñies ie'pa se̱rwa̱mi se' ichapa ta̱.  
\v 22 Eta̱ a̱s se' dö̀ ká̱ etkë̀ wakpaie ie'pa ta̱ ñita̱, eta̱ s'ka̱wöta̱ iu̱k we̱s ie'pa tö iché es. Ie'pa tö iché tö se' wëpa ulitane ka̱wöta̱ itóttola kkuölitla tök tsir we̱s ie'pa wöblane iu̱k es.  
\v 23 Eta̱ ko̱s ie'pa wa̱ iyiwak tso', ì tso' e' döraë se' icha. Sö ichö̀ ie'pa a̱ tö́. Eta̱ es ie'pa e̱' tsu̱kea̱t se̱nuk se' shu̱a̱. 
\p  
\v 24 Eta̱ wëpa tso' ká̱ e' ki̱ kibinetke, e'pa ulitane a̱ buaë idir. Eta̱ ie'pa ko̱s tottola kkuölitla télor tsir. 
\p  
\v 25 E' ukuöki̱ bökki̱ es ta̱ mik e' dalërkeia̱ tai̱ë kë̀ wa ie'pa e̱' tsa̱tkër, eta̱ Jacob aladulakölpa dör Dina akëpa kiè Simeón ena Leví, e'pa míyal Siquem, eta̱ ká̱ e' wakpa wëpa télurdakitö se̱raa̱ tabè wa.  
\v 26 Es ie'pa tö Hamor ena ilà Siquem e'pa ttéwa̱ tabè wa. Ie'pa tö ikutà yéttsa̱ Siquem u a̱ ta̱ imíyal.  
\v 27 Ká̱ e' wëpa ttélur se̱raa̱. E' ukuöki̱ ta̱ Jacob aladulakölpa male̱pa debitu̱ ta̱ íyi ko̱s tso' ká̱ e' ki̱ e' tsé̱mirakitö.  
\v 28 Es ie'pa wa̱ obeja ena baka ena burro ena íyi ko̱s tso' ká̱ kköiëulewa̱ e' a̱, ñies ì ko̱s tso' kañika̱ e' mítse̱r.  
\v 29 Ñies íyi tso' ko̱s u a̱, e' mítse̱r ie'pa wa̱ se̱raa̱. Ala'rla ko̱s ena alakölpa ko̱s e'pa klö'wé̱lur ie'pa tö ie'pa kanè mésopaie.  
\v 30 Eta̱ Jacob tö iché Simeón ena Leví a̱: 
\p —A' tö se' tsa̱ié. A' kue̱ki̱ ká̱ i' wakpa e' dör canaánwak ena fereseowak e'pa ulurdaë se' ki̱ tai̱ë. Ie'pa ñì dapa'u̱raë ñippök se' ta̱. Kë̀ se' wa̱ ñippökwakpa ta̱' tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa e̱' alöraka̱ se' ki̱. Ye' ena ye' yamipa ko̱s ttelurdaë ie'pa tö. 
\p  
\v 31 Erë ie'pa tö iiu̱té: 
\p —¿I̱ma ie'pa e̱rbikö̀ tö ie'pa wa̱ sa' kutà mi'mitse̱r we̱s alakölpa sulusi es? 
\c 35  
\s1 Skëköl e̱r buaë ché Jacob a̱ Betel 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö iché Jacob a̱: “Be' yú se̱nuk Betel. Ee̱ ák katatö́ ka̱'ie ye' dör be' Këköl e̱' kkayë' be' a̱ mik be' bakshkar Esaú yöki̱ eta̱, e' dalöioie.”  
\v 2 Eta̱ Jacob tö iché iyamipa a̱ ena ko̱s itso'rak ie' ta̱, e'pa a̱ ñies: 
\p —Íyi diököl tso' a' wa̱ dalöiè, ese ko̱s tulö́ttsa̱ bet. A' kuö́ ta̱ a' datsi' mane'ú̱lor.  
\v 3 Mishkarak bet Betel. Ee̱ ye' tö ák katateke et ka̱'ie iyiwak jchoie Skëköl dalöioie. Ie' tö ye' ki̱me' mik ye' bak e̱rianuk tai̱ë eta̱. Ie' tö ye' kköna' ko̱s ye' ká̱ka're ekkë. 
\p  
\v 4 E' bet ta̱ íyi diököl tso' ie'pa wa̱ dalöiè ese tulérakitö Jacob a̱. Ñies ikukuöio ko̱s, e' tulérakitö Jacob a̱. E' ko̱s wötéluritö kós klö̀ te̱r tsi̱net Siquem e' diki̱a̱.  
\v 5 Eta̱ ie'pa e̱' yélur. Erë ká̱ tso' tsi̱net tsi̱net e' wakpa ko̱s suawé̱ka̱ tai̱ë Skëköl tö, e' kue̱ki̱ e'pa kë̀ wa̱ ie'pa töiëne. 
\p  
\v 6 Eta̱ Jacob ena iyamipa ko̱s demi ká̱ kiè Luz a̱te̱ Canaán. Ká̱ e' kiè ñies Betel.  
\v 7 Eta̱ ee̱ ák katatéitö et ka̱'ie iyiwak jchoie Skëköl dalöioie. Ee̱ Skëköl e̱' kkayë' ie' a̱ mik ie' bakshkar iël yöki̱ eta̱. E' kue̱ki̱ ák katatéitö e' kiè méka̱itö El-Betel.\f + \fr 35:7 \fk El-Betel: \ft Hebreoie kiè e' wà kiane chè \fqa Skëköl tso' Betel.\f* 
\v 8 E' ukuöki̱ ta̱ ká̱ e' a̱ Rebeca kkö'nukwak bak kiè Débora, e' blënewa̱ ta̱ inú bléwa̱rakitö kós klö̀ te̱r ee̱ e' diki̱a̱. Kal e' te̱r ká̱ kiè Betel e' o̱'mik. Jacob tö ká̱ e' kiè méka̱ “I̱è̱ kéli”. 
\p  
\v 9-10 Mik Jacob bite̱a̱ne Padán-aram dene Canaán, eta̱ Skëköl e̱' kkachéne etökichane ie' a̱. Eta̱ Skëköl e̱r buaë ché ie' a̱ i' es: 
\b  
\q1 “Be' kiè Jacob, 
\q1 erë be' kë̀ kièia̱ es. 
\q1 I̱'ñe ta̱ be' kiè méka̱yö Israel.” 
\b  
\p Skëköl tö ie' kiè mane'wé̱ttsa̱,  
\v 11 e' ukuöki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\b  
\q1 “Ye' dör Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱ e'; 
\q1 Be' ala'r ena be' aleripa alönú tai̱ë. 
\q1 Be' aleripa alördaë tai̱ë, 
\q1 e'pa döraë ká̱ tai̱ë wakpaie. 
\q1 Ñies ie'pa shu̱a̱ blu'pa döraë. 
\q1  
\v 12 Ká̱ me'bakyö Abraham a̱ ena Isaac a̱, 
\q1 e' méyö be' a̱ ñies be' aleripa a̱.” 
\b  
\p  
\v 13 Mik Skëköl tté o̱ne Jacob ta̱, ta̱ imía̱.  
\v 14 Ee̱ Jacob ák duéka̱ ek së sù̱. Ák e' ki̱ ie' tö kiö̀ ena vino té iwà kkachoie tö e' dör batse'r Skëköl a̱.  
\v 15 Ká̱ e' kiè méka̱itö Betel. 
\s1 Raquel blënewa̱ 
\p  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' yélur Betel míyal Efrata. Ka̱m ie'pa dö̀mi Efrata e' tso'ia̱ elkeë, eta̱ Raquel alà ku̱rketke e' diwö de. E' tö Raquel kiri'wé̱wa̱ tai̱ë erë kë̀ iwà ku̱r yës.  
\v 17 Ie' tso'tke suluë ichö́k eta̱ ikkö'nukwak dur ee̱, e' tö iché ia̱: “Kë̀ be' suanuk. Be' alà ku̱ne. E' wák dör wëm.”  
\v 18 Eta̱ Raquel wake' duökewa̱tke, isiwa̱' bata tkökeia̱, e' shu̱a̱ ilà kiè méka̱a̱titö Ben-oní.\f + \fr 35:18 \fk Benoni: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ye' e̱riane e' alé.\f* Erë ilà yë́ tö ikiè mane'wé̱ Benjamín.\f + \fr 35:18 \fk Benjamín: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ye' ulà bua'kka e' alé.\f* 
\p  
\v 19 Es Raquel blënewa̱. Inú wötéwa̱rakitö Efrata ñalé̱ ki̱. I̱'ñe ta̱ ká̱ e' kiè Belén.  
\v 20 Eta̱ wé̱ Raquel nu bléwa̱itö e' ki̱ ák duéka̱ ek Jacob tö iwà kkachoie. I̱'ñe ta̱ ák e' tkëria̱ Raquel pö kkachoie. 
\p  
\v 21 Eta̱ Israel\f + \fr 35:21 \fk Israel: \ft E' dör Jacob kiè pa̱'a̱li̱ me'ka̱ Skëköl tö iki̱ e'.\f* michoë wé̱ imi'kerö ee̱. Ie' e̱' tsé̱a̱t se̱nuk ká̱ kiè Migdal Éder e' wi̱shke̱.  
\v 22 Ie' tö ká̱ yué se̱noie ee̱, e' ukuöki̱ ta̱ ilà Rubén se̱néka̱ ie' alaköl kiè Bilhá e' ta̱, e' jche̱newa̱ ie' wa̱. 
\s1 Jacob aladulakölpa 
\p Jacob aladulakölpa döka̱ dabom eyök ki̱ böl (12).  
\v 23 Ie' ala'r Lía ta̱ e'pa dör Rubén, e' dör ikibi, ñies Simeón, Leví, Judá, Isacar ena Zabulón.  
\v 24 Ila'r Raquel ta̱ e'pa dör José ena Benjamín.  
\v 25 Raquel kanè méso kiè Bilhá, e' ta̱ ila'r dör Dan ena Neftalí.  
\v 26 Lía kanè méso kiè Zilpá, e' ta̱ ila'r dör Gad ena Aser. E'pa dör Jacob aladulakölpa ku̱ne Padán-aram e'pa. 
\s1 Isaac blënewa̱ 
\p  
\v 27 Jacob minea̱ iyë́ Isaac sa̱u̱k ká̱ kiè Mamré ee̱. Ká̱ e' kiè ñies Arbá ö Hebrón. Ká̱ e' a̱ Abraham ena Isaac bak se̱nuk.  
\v 28-29 Isaac kënewa̱tke. Mik ie' ki̱ duas tso' cien eyök ki̱ dabom paryök (180), eta̱ iblënewa̱ mía̱ idëu̱töpa itöki̱. Ila'r Esaú ena Jacob e'pa tö inú wötéwa̱. 
\c 36  
\s1 Esaú aleripa 
\p  
\v 1 I'pa dör Esaú aleripa. Esaú kiè ñies Edom.  
\v 2 Esaú se̱néwa̱ canaánwak alakölpa mañal ta̱. Eköl dör Adá, e' dör hititawak kiè Elón, e' alà busi. Iëköl kiè Oholibamá, e' dör Aná alà busi ena heveowak eköl kiè Sibón, e' talà.  
\v 3 Bata ë́k kiè Basemat, e' dör Ismael alà busi ena Nebaiot kutà.  
\v 4 Adá alà tsá̱ ku̱ne e' kiè Elifaz. Basemat alà kiè Reuel.  
\v 5 Oholibamá ala'r ku̱ne mañal. E'pa kiè dör Jeús, Jaalam ena Coré. E'pa dör Esaú ala'r ku̱ne mik ie' bak se̱nuk Canaán eta̱ e'pa. 
\p  
\v 6 Esaú wa̱ ilakölpa ena ila'r wëpa ena ila'r busipa ena imale̱pa ko̱s se̱rke ie' ska' e'pa ko̱s míyal ie' wa̱ e̱' ta̱ se̱nuk ká̱ bánet iël Jacob e' yöki̱. Ñies ie' wa̱ iyiwak ko̱s ena ì ko̱s dë' ie' ulà a̱ Canaán, e' mítse̱r se̱raa̱.  
\v 7 Esaú ena Jacob wa̱ íyi tso' tai̱ë. E' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ chë'ka̱ia̱ ñita̱. Kë̀ ì ku̱'ia̱ wë' ie'pa böl iyiwak a̱ katè.  
\v 8 E' kue̱ki̱ Esaú (e' kiè ñies Edom) e' mía̱ se̱nuk Seír ké̱bata a̱. 
\p  
\v 9 I' dör Esaú aleripa bak se̱nuk Seír ké̱ köwö ki̱, e'pa kiè edomwak.  
\v 10 I'pa dör Esaú ala'r: Elifaz e' dör Esaú alà Adá ta̱, ena Reuel e' dör Esaú alà Basemat ta̱. 
\p  
\v 11 Elifaz ala'r dör Temán, Omar, Sefó, Gatam ena Quenaz.  
\v 12 Elifaz alaköl skà bak eköl kiè Timná, e' ta̱ ilà ta̱' eköl kiè Amalec. E'pa dör Esaú alaköl kiè Adá e' uyökpa. 
\p  
\v 13 Reuel ala'r dör Náhat, Zérah, Samá ena Mizá. E'pa dör Esaú alaköl kiè Basemat e' uyökpa. 
\p  
\v 14 Esaú alaköl kiè Oholibamá, e' dör Aná alà busi ena Sibón talà. Ie' ala'r dör Jeús, Jaalam ena Coré. 
\p  
\v 15 I'pa dör Esaú aleripa e'pa ditséwöpa wökirpa: 
\p Esaú alà kibi kiè Elifaz e' aleripa dör: Temán, Omar, Sefó, Quenaz,  
\v 16 Coré, Gatam ena Amalec. E'pa dör Elifaz aleripa e'pa ditséwöpa wökirpa bak se̱nuk Edom. Ie'pa dör Adá uyökpa. 
\p  
\v 17 Esaú alà kiè Reuel e' ala'r dör: Náhat, Zérah, Samá ena Mizá. E'pa dör Reuel ditséwöpa wökirpa bak se̱nuk Edom. Ie'pa dör Basemat uyökpa. 
\p  
\v 18 Esaú alaköl kiè Oholibamá e' dör Aná alà busi. Ie' ala'r dör: Jeús, Jaalam ena Coré. E'pa dör Oholibamá ditséwöpa wökirpa. 
\p  
\v 19 E'pa ko̱s dör Esaú (kiè ñies Edom) e' aleripa. E'pa dör ie'pa ditséwöpa wökirpa. 
\p  
\v 20 I'pa dör wëm dör horeowak eköl kiè Seír, e' ala'r. Ie'pa bak se̱nuk Edom ñies. Ie'pa kiè dör: Lotán, Sobal, Sibón, Aná,  
\v 21 Disón, Éser, ena Disán. E'pa dör Seír ala'r wëpa. Ie'pa dör horeowak wökirpa bak se̱nuk Edom.  
\v 22 Lotán ala'r dör Horí ena Hemam. Lotán kutà dör Timná.  
\v 23 Sobal ala'r dör Alván, Manáhat, Ebal, Sefó ena Onam.  
\v 24 Sibón ala'r dör Aiá ena Aná. Ká̱ e' ta̱ Aná tso' iyë́ kiè Sibón e' burro kkö'nuk e' dalewa ie' tö di' tum kué̱ tai̱ë ká̱ sí po e' a̱.  
\v 25 Aná alà wëm kiè Disón. Ie' alà busi kiè Oholibamá.  
\v 26 Disón ala'r dör Hemdán, Esbán, Itrán ena Querán.  
\v 27 Éser ala'r dör Bilhán, Zaaván, ena Acán.  
\v 28 Disán ala'r dör Us ena Arán. 
\p  
\v 29 Horeowak wökirpa dör Lotán, Sobal, Sibón, Aná,  
\v 30 Disón, Éser, ena Disán. E'pa dör horeowak wökirpa iyamipa wa. Ie'pa bak se̱nuk Seír. 
\p  
\v 31 I'pa dör Edom blu'pa, ka̱m Israel aleripa blúpa dö̀ e' yöki̱.  
\v 32 Bela, e' dör Beor alà, e' de Edom wakpa blúie. Ie' ká̱ kiè Dinhaba.  
\v 33 Bela blënewa̱ e' skéie Jobab yöne blu'ie. Ie' dör Zérah alà. Ie' datse̱ Bosrá.  
\v 34 Jobab blënewa̱ e' skéie Husam datse̱ Temán e' yöne blu'ie.  
\v 35 Husam blënewa̱ e' skéie Hadad dör Bedad alà e' yöne blu'ie. Bedad e̱' ali'ka̱ Madián wakpa ki̱ ká̱ kiè Moab ee̱. Husam ká̱ kiè Avit.  
\v 36 Hadad blënewa̱, e' skéie Samlá yöne blu'ie. Ie' ká̱ kiè Masrecá.  
\v 37 Samlá blënewa̱, e' skéie Saúl yöne blu'ie. Ie' ká̱ dör Rehobot. Ká̱ e' a̱te̱ di' kkö̀ a̱ tsi̱net.  
\v 38 Saúl blënewa̱, e' skéie Baal-hanán yöne blu'ie. Ie' dör Acbor alà.  
\v 39 Baal-hanán blënewa̱, e' skéie Hadad yöne blu'ie. Ie' ká̱ kiè Pau. Ie' alaköl kiè Mehetabel, e' dör Matred alà busi ena Mezaab talà. 
\p  
\v 40 I'pa dör Esaú aleripa kiè iyamipa wa ñies iká̱ wa: Timná, Alvá, Jetet,  
\v 41 Oholibamá, Elá, Pinón,  
\v 42 Quenaz, Temán, Mibsar,  
\v 43 Magdiel ena Iram. Esaú kiè ñies Edom. E'pa ko̱s dör Edom ká̱ blu'pa wé̱ ise̱nerak iká̱ ki̱ ee̱. 
\c 37  
\p  
\v 1 Jacob e̱' tsé̱a̱t se̱nuk Canaán wé̱ iyë́ bak se̱nuk ee̱.  
\v 2 Ttè i' dör Jacob aleripa e' pakè. 
\s1 José ena iëlpa 
\p Jacob alà kiè José, mik e' ki̱ duas tso' dabom eyök ki̱ kul (17) eta̱ ie' tso' iyë́ obeja kkö'nuk iëlpa ta̱. Iëlpa dör iyë́ alakölpa kiè Bilhá ena Zilpá, e'pa ala'r. Eta̱ ì sulu ko̱s wambleke iëlpa tö ie' wöwa, ese kkateke se̱raa̱ ie' tö iyë́ a̱. 
\p  
\v 3 Ie' ku̱ne mik iyë́ Jacob kënewa̱tke eta̱. E' kue̱ki̱ Jacob ki̱ ie' kiar ila'r male̱pa tsa̱ta̱. E' kue̱ki̱ Jacob tö datsi' yué ie' a̱ ki̱tkëule buaë.  
\v 4 Erë mik ie' ëlpa wa̱ ijche̱newa̱ tö ie'pa yë́ ki̱ ie' kiar ie'pa ulitane tsa̱ta̱ eta̱ ie'pa é̱na ia̱r suluë, kë̀ ishke̱'we̱ta̱'. 
\p  
\v 5 Ká̱ et ta̱ ie' kabsué̱ e' pakéitö iëlpa a̱. E' kue̱ki̱ ie'pa é̱na suluë ie' kí̱ a̱ne.  
\v 6 Ie' tö ikabsuè̱ paké iëlpa a̱ i' es: 
\p —Ye' ttö̀ ttsö́. Ye' kabsué̱ e' pakekeyö a' a̱.  
\v 7 Ye' kabsué̱ tö se' ulitane tso' kaneblök kañika̱ dalì shu̱a̱. Se' tso' dalì wöshtök e' tsa̱tésö ettsa̱k ettsa̱k. Ye' tö isué̱ tö bet ye' icha e̱' duéka̱ bua' shkë'ka. A' ichapa e̱' dapa'wé̱ ye' icha pamik shkit ta̱ e'pa tö ye' icha dalöié. 
\p  
\v 8 Eta̱ iëlpa tö iiu̱té: 
\p —¿Be' é̱na iwà chak tö be' döraë sa' blúie? ¿Sa' se̱rdaë be' diki̱a̱? 
\p Ie' kabsué̱ ena we̱s ipakéitö ie'pa a̱, e' kue̱ki̱ ie'pa é̱na suluë ie' kí̱ a̱ne. 
\p  
\v 9 E' ukuöki̱ ta̱ ie' skà kabsué̱ne, e' pakéitö iëlpa a̱ ñies. Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Ye' kabsué̱ tö diwö ena si'wö ñies bëkwö döka̱ dabom eyök ki̱ et (11), e' ko̱s tö ye' dalöieke. 
\p  
\v 10 Mik ie' tö ikabsué̱ e' paké iyë́ a̱ ena iëlpa a̱, eta̱ iyë́ tö iuñé: 
\p —¿Ì kiane chè be' ki̱ kabsuè̱ e' wa? Ttsëskua be' mì ena be' ëlpa ena ye', sa' ka̱wöta̱ be' dalöiök. 
\p  
\v 11 Ie' ëlpa é̱na ia̱r suluë. Erë iyë́ tö ibikeitsé tai̱ë: ¿ì kébisué̱ José tö es? 
\s1 José watué̱ttsa̱ iëlpa tö 
\p  
\v 12 Ká̱ et ta̱ José ëlpa míyal dö̀ Siquem iyë́ iyiwak wëttsë ka̱kö yulök.  
\v 13 Eta̱ Jacob tö iché José a̱: 
\p —Be' ëlpa tso' tsi̱net Siquem iyiwak kkö'nuk. Ye' ki̱ ikiane tö be' yú isa̱u̱k. 
\p Eta̱ José tö iiu̱té: 
\p —E' buaë. Ye' mí isa̱u̱krak. 
\p  
\v 14 Jacob tö iiu̱té: 
\p —Ëkëkë. Be' yú be' ëlpa sa̱u̱k, is itso'rak, is iyiwak tso' ñies. E' wa be' wa̱ ye' a̱ itté dömine. 
\p Eta̱ Jacob tö ie' patkémi. Ie' e̱' yéttsa̱ Hebrón ké̱ kkue ki̱ mía̱ Siquem.  
\v 15 Ee̱ ie' shkö̀dur chò kañika̱, e' kué̱wa̱ wëm eköl tö ta̱ e' tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Ì yulök be' tso'? 
\p  
\v 16 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ye' tso' ye' ëlpa yulök. ¿Be' kë̀ wa̱ ijche̱r wé̱ ie'pa tso' ye' yë́ iyiwak kkö'nuk? 
\p  
\v 17 Wëm e' tö iiu̱té: 
\p Ie'pa kë̀ ku̱'ia̱ í̱e̱. Ie'pa mineyalbak. Ye' ittö̀ ttsérak tö ie'pa mi'kea̱ Dotán. 
\p Eta̱ ie' mía̱ iëlpa yulök. Eta̱ ie'pa kué̱itö Dotán.  
\v 18 Eta̱ iëlpa tö ie' sué̱ ka̱mië tö ie' datse̱. Ka̱m idö̀ e' dalewa iëlpa ka̱wö mérak ñì a̱ ie' ttowa̱.  
\v 19 Ichérakitö ñì a̱: 
\p —Kabsa̱u̱kwak datse̱.  
\v 20 Ittöwa̱sö. Inú batröömisö ka̱uk kë̀ a̱ di' ta̱' ese a̱. Eta̱ ichö̀sö tö iyiwak sulusi ie' katéwa. Es ie' kabsuè̱ e' kë̀ wà tkö̀pa yës. 
\p  
\v 21 Mik Rubén tö ttè e' ttsé, eta̱ ie' é̱na iël tsa̱tkak. E' kue̱ki̱ ie' tö iché iëlpa a̱: 
\p —Kë̀ ittarwa̱.  
\v 22 Kë̀ a' tö ie' pë́ tkö'u̱k. A' tö iö́mi ka̱uk i' a̱. Kë̀ a' ulà mukka̱ iki̱. 
\p Rubén é̱na José tsa̱tkak tsè̱mine iyë́ a̱, e' kue̱ki̱ ie' tö iché ie'pa a̱ es.  
\v 23 Erë mik José debitu̱ iëlpa ska', eta̱ ie'pa tö ie' datsi' ki̱tkëule bua', e' yéttsa̱.  
\v 24 Eta̱ iklö'wé̱wa̱rakitö batréemi, ka̱uk tso' di' blóie, erë kë̀ iwà ta̱' ese a̱. 
\p  
\v 25 E'ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' tuléwa̱ chkök, e' shu̱a̱ ie'pa isué̱ tö tai̱ë Ismael aleripa datse̱. E'pa datse̱ Galaad michoë Egipto dalì dami iwa̱ e' watau̱k. Kameio ki̱ ie'pa wa̱ kiö̀ alar buaë e' dami. Ñies kiö̀ masmas kiè bálsamo ena mirra e' dami iwa̱. \fig Ismael aleripa wa̱ dalì dami kameio ki̱ watuè̱.|src="LB00040b.tif" size="span" ref="Génesis 37.25" \fig* 
\v 26 Eta̱ Judá tö iché iëlpa a̱: 
\p —Se' ël ttéwa̱sö ta̱ e' tté blésö, e' ta̱ e' wa ¿ì buaë dö̀mi se' ulà a̱?  
\v 27 Ye' ichè buaë idir tö iwatau̱ttsa̱sö Ismael aleripa a̱. Ie' dör se' ël se' yami e̱kka, e' kue̱ki̱ kë̀ sö ittö̀wa̱. 
\p E' mène buaë iëlpa a̱.  
\v 28 Mik íyi watau̱kwakpa datse̱ Madián e'pa tkami ee̱, eta̱ ie'pa tö iël yéttsa̱ ka̱uk a̱ watué̱ttsa̱rakitö Ismael aleripa a̱ inuköl wömule̱ döka̱ dabom böyök (20) ské ekkë. Es Ismael aleripa wa̱ José minetse̱r Egipto. 
\p  
\v 29 Mik Rubén debitu̱ ka̱uk kkö̀ ki̱, eta̱ kë̀ iël ku̱'ia̱. E' tö ie' e̱riawé̱ tai̱ë. E' kue̱ki̱ idatsi' jchélor.  
\v 30 E' ukuöki̱ ta̱, ie' mía̱ iëlpa ska' ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —Se' ël tsirla kë̀ ku̱'. ¿We̱s ye' e̱' ù̱mi? 
\p  
\v 31 Eta̱ ie'pa tö chibola ttéwa̱ ta̱ e' pë́ wa José datsi' patié̱ka̱rakitö.  
\v 32 Eta̱ datsi' e' patkémiitö iyë́ a̱ ta̱ ichémi ia̱: “Datsi' i' kué̱ sa' tö. Ì sa̱ú̱ bua'ie. ¿Kë̀ idör be' alà datsi'?” 
\p  
\v 33 Eta̱ Jacob tö iché: “¡Tö́, i' dör ye' alà datsi'! Iyiwak sulusi wé̱sele tö ye' alà ttéwa̱ katéwa.”  
\v 34 Eta̱ Jacob tö idatsi' jchéloyar e̱riane kue̱ki̱. Eta̱ datsi' tso' iëno mik schönewa̱ ese iéka̱itö. Eta̱ ilà blënewa̱ e' e̱riaitséitö ká̱ tai̱ë.  
\v 35 Eta̱ ila'r, wëpa ena alakölpa, e'pa ko̱s de ie' pablök, erë kë̀ ie' pablër yës. Ikí̱ i̱u̱ke tai̱ë shu̱te̱ ilà dalërmik. Ie' tö iché: “Ye' schö́ e̱riaitséraë dö̀ mik ye' duowa̱ ekkë, es ye' döraë ie' ska'.” 
\p  
\v 36 Eta̱ madiánwakpa demi Egipto. Ee̱ ie'pa tö José watué̱ttsa̱ wëm kiè Potifar e' a̱. Wëm e' kaneblöke Egipto blú a̱. Potifar dör Egipto blú tsa̱tkökwakpa e' wökir. 
\c 38  
\s1 Judá ena Tamar 
\p  
\v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ Judá e̱' batséttsa̱ iëlpa yöki̱ mía̱ se̱nuk wëm kiè Hirá e' ska'. E' se̱rke ká̱ kiè Adulam.  
\v 2 Ee̱ Judá tö alaköl sué̱ eköl. E' dör wëm canaánwak kiè Súah e' alà busi, e' ta̱ ie' se̱néwa̱.  
\v 3 E' ukuöki̱ ta̱ iduneka̱ ta̱ ilà ku̱ne wëm, e' kiè méka̱itö Er.  
\v 4 E' ukuöki̱ ilà skà ku̱ne wëm, e' kiè méka̱itö Onán.  
\v 5 E' ukuöki̱ ta̱ ilà skà ku̱ne wëm, e' kiè méka̱itö Selá. E' ku̱ne mik ie' se̱rke ká̱ kiè Quezib, ee̱ eta̱. 
\p  
\v 6 Judá tö alaköl yulé se̱nowa̱ie ilà kibi kiè Er e' ta̱. E' kiè Tamar.  
\v 7 Eta̱ Er se̱rke suluë shu̱te̱ Jehová wöa̱. E' kue̱ki̱ Jehová tö ittéwa̱.  
\v 8 Eta̱ Judá tö iché Onán a̱: 
\p —Be' ka̱wöta̱ se̱nukwa̱ be' dabököt ta̱ alà kö̀ka̱ be' ël blënewa̱ e' a̱ we̱s se' wakpa a̱ imenea̱tbak es. 
\p  
\v 9 Onán é̱na ia̱ne tö ie' alà ku̱rmi ko̱s ischö́ ta̱, e' kë̀ dör ie' wák ala'r. E' kue̱ki̱ mik ie' se̱rke ischö́ ta̱, eta̱ bet ta̱ ie' e̱' skéu̱ bánet a̱s kë̀ alà kö̀ka̱ ischö́ ta̱. Es ie' kë̀ wa̱ iël a̱ iditséwö menea̱t.  
\v 10 E' dör suluë ichö́k Jehová a̱, e' kue̱ki̱ ie' tö Onán ttéwa̱ ñies.  
\v 11 Eta̱ Judá tö iché iyàk Tamar a̱: 
\p —Be' yú se̱nuk be' yë́ u a̱ we̱s schö́ es dö̀ mik ye' alà Selá talane eta̱. 
\p Erë Judá tso' Tamar ki̱tö'u̱k. Ie' ibikeitsé tö Selá duöwa̱mi we̱s iëlpa duolur es. Es Tamar minea̱ se̱nuk iyë́ ska'. 
\p  
\v 12 Ká̱ de tai̱ë ta̱ Judá alaköl dör Súah alà busi e' blënewa̱. Ie' schö́ ké̱wö tka ta̱ ie' mía̱ ká̱ kiè Timnat, wé̱ itso'rak ie' obeja köyök tök ee̱. Ie' yami kiè Hirá e' dör adulamwak, e' mí ie' ta̱ ie' wapiöu̱k.  
\v 13-14 Tamar tö isué̱ tö Judá alà kiè Selá, e' detke këchke erë kë̀ ie' se̱nèwa̱ ie' ta̱. E' wa ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö Judá tö ie' ki̱tö'wé̱ Selá wa. E' kue̱ki̱ mik ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö inua̱ki mía̱ Timnat iobeja köyök tök, eta̱ ie' e̱' paiöke schö́ie e' mane'wé̱ttsa̱neitö. Iwö pabakéwa̱ datsi'tak wa a̱s kë̀ yi a̱ iwërwa̱. Eta̱ imía̱ ká̱ kiè Enaim. Ee̱ ie' e̱' tkése̱r Timnat ñalé̱ kkö̀ a̱. 
\p  
\v 15 Mik Judá tö Tamar sué̱ ta̱ ie' ibikeitsé tö e' dör alaköl sulusi iwö pabakéwa̱ e' kue̱ki̱.  
\v 16 Eta̱ ie' mía̱ iwöki̱. Kë̀ ie' wa̱ ie̱ri ta̱' tö e' dör ie' yàk. Eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —¿Se' se̱r ñita̱? 
\p Eta̱ Tamar tö iché ia̱: 
\p —¿Ì meke be' tö ye' a̱ iskéie? 
\p  
\v 17 Eta̱ Judá tö iiu̱té: 
\p —Ye' chibo patköke be' a̱ etö iskéie. 
\p Ie' iiu̱té: 
\p —Ëkëkë. Erë be' íyi tsá̱ múa̱t ye' a̱ dö̀ mik be' tö chibola patké eta̱. 
\p  
\v 18 Judá tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Ì kiane be' ki̱ tö ye' imèa̱t be' a̱? 
\p Eta̱ ie' tö iiu̱té: 
\p —Be' tabechka tso' e̱' kiè shtoie, e' múa̱t ye' a̱ ikichaë. Ñies be' shko kéli múa̱t ye' a̱. 
\p Judá tö imé ia̱ ta̱ ie' se̱né ie' ta̱. Eta̱ alaköl duneka̱.  
\v 19 E' ukuöki̱ ta̱ Tamar mía̱ iu a̱ eta̱ idatsi'tak wa iwö pabakéwa̱ e' yéttsa̱itö. Eta̱ ie' e̱' paiéne schö́ es. 
\p  
\v 20 E' ukuöki̱ ta̱ Judá tö chibo patkémi iyami adulamwak e' ulà a̱ a̱s ie' tö imù alaköl a̱ a̱s alaköl e' tö ie' íyi méa̱t alaköl ulà a̱ e' mùbitu̱ne. Erë ie' yami kë̀ wa̱ alaköl e' ku̱neia̱.  
\v 21 Eta̱ ie' tö ká̱ e' wakpa a̱ ichaké: 
\p —Alaköl sulusi e' dör enaimwak a̱té̱a̱t ñala̱ ska', ¿wé̱ e'? 
\p Eta̱ ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Í̱e̱ alakölpa sulusi kë̀ dë'. 
\p  
\v 22 Eta̱ ie' bite̱a̱ne Judá wörki̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Kë̀ ye' wa̱ alaköl ku̱ne. Ye' tö ichaké ká̱ e' wakpa a̱. Ie'pa tö ye' a̱ iché: ‘Í̱e̱ alakölpa sulusi kë̀ dë'.’ 
\p  
\v 23 Judá tö iiu̱té: 
\p —A̱s ye' íyi tsú̱a̱titö es kë̀ yi tö sa' jaëwe̱pa. Kë̀ ye' iane iwiie. Ye' tö ichibo patkémi be' ulà a̱, erë kë̀ be' wa̱ alaköl ku̱ne. 
\p  
\v 24 Eta̱ si' mañat ulatök ta̱ Judá ki̱ biyö̀ de tö: 
\p —Be' yàk Tamar e' se̱ne' wëpa kua̱'ki̱ ta̱. Ie' duneka̱. 
\p Eta̱ Judá tö iché a̱neule: 
\p —¡Iyö́ttsa̱ ta̱ iña'ú̱wa! 
\p  
\v 25 Erë mik ie' yekettsa̱ ie'pa tö ttèwa̱, e' wösha̱ ie' ttè mémi inua̱ki a̱: “Yi íyi a'tse̱r ye' ulà a̱ i', e' wák tö ye' duéka̱. Be' isa̱ú̱. ¿Yi kiè shto tabechka i' ikichaë ena shko kéli i'? ¿e' su̱ule be' wa̱?”  
\v 26 Mik Judá tö ie' íyi sué̱wa̱ iyàk ulà a̱ ta̱ ichéitö: “Alaköl i' dör buaë. Kë̀ ye' wa̱ iulabatse̱ ye' alà Selá ta̱. Ye' e̱' wamblé sulu ie' ki̱.” Eta̱ kë̀ ie' se̱neia̱ ie' ta̱. 
\p  
\v 27 Tamar alà ku̱ne klö̀ wák dör wëpa.  
\v 28 Itsörke e' wösha̱, eta̱ eköl ulà dettsa̱ ke̱we. Eta̱ ie' kkö'nukwak tö datsi'kicha batsë e' mué̱wa̱ ilà ulà mik ta̱ ichéitö: “I' ë́k ku̱ne ke̱we.”  
\v 29 Erë e' wösha̱ë bet ta̱ alà ulà tié̱wa̱ne etökichane eta̱ iëk ku̱ne ke̱weie. Eta̱ ikkö'nukwak tö iché ia̱: “¿We̱s be' ku̱ne ke̱weie?” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Fares.\f + \fr 38:29 \fk Fares: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa tkabitu̱ ke̱weie.\f* 
\v 30 E' ukuöki̱ ta̱, iulà a̱ datsi'kicha tkër batsë e' ku̱ne, e' kiè méka̱itö Zérah. 
\c 39  
\s1 José tkashkar Potifar alaköl ulà a̱ 
\p  
\v 1 José minetse̱rak iwa̱ Egipto. Ká̱ e' ki̱ wëm tso' eköl kiè Potifar, e' tö ie' tué̱ttsa̱ Ismael aleripa a̱. Wëm e' kaneblöke Egipto blú a̱. Ie' dör Egipto blú tsa̱tkökwakpa wökir.  
\v 2 Erë Jehová tso' José ta̱, e' kue̱ki̱ ì ko̱s kanewe̱keitö e' dökettsa̱ buaë iwökir egiptowak e' ska'.  
\v 3 Iwökir tö isué̱ tö Jehová tso' José ta̱, e' kue̱ki̱ ì ko̱s kanewe̱keitö e' dökettsa̱ buaë.  
\v 4 E' kue̱ki̱ iwökir ki̱ ikiarke tai̱ë. Ie' tö iméka̱ ie' wák ki̱mukwakie. Ñies iméka̱itö ie' íyi ko̱s e' kue̱bluie. Ie' wa̱ íyi ko̱s tso' e' kkö'nekeitö.  
\v 5 Mik Potifar tö ie' méka̱ iíyi ko̱s kue̱bluie, eta̱ Jehová e̱r buaë chémi Potifar a̱. Ie' íyi ko̱s tso' iu a̱ ena kañika̱ e' ko̱s mir buaë.  
\v 6 José tö Potifar íyi ulitane kkö'neke buaë. E' kue̱ki̱ Potifar kë̀ wöki̱ ì wëneia̱ yës. Ì ñak ie' é̱na e' ë̀ bikeitsekeitö. 
\p José wák dör bua'bluka̱.  
\v 7 Ká̱ de iki̱ tai̱ë eta̱ iwökir alaköl wöbatseka̱ iwa. Ká̱ et ta̱ ie' iché ia̱: 
\p —Be' se̱núka̱ ye' ta̱. 
\p  
\v 8 Erë José kë̀ wa̱ ie' ttè iu̱tëne ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ye' ttö̀ ttsö́. Ye' wökir íyi ulitane méa̱t ye' ulà a̱ su̱noie. Ye' tso' í̱e̱, e' ta̱ kë̀ ie' tkine ie' íyi ko̱s ki̱.  
\v 9 Ye' tso' ie' u kue̱blu kibiie. Ye' wökir kë̀ wa̱ ì kkëo̱ne ye' ki̱. Be' ë̀ kë̀ menea̱t iwa̱ ye' a̱ be' dör ie' alaköl e' kue̱ki̱. ¿We̱s ye' tö ì sulu i' wamblèmi be' ta̱? ¿We̱s ye' tö ì sulu wamblèmi Skëköl ki̱? 
\p  
\v 10 Ke̱kraë alaköl tö ie' a̱ icheke: “Be' se̱nú ye' ta̱.” Erë ie' kë̀ tö iiu̱teta̱' yës. Ie' tö iulawaté ke̱kraë.  
\v 11 Ká̱ et ta̱ ie' tkawa̱ we̱shke̱ íyi kanéu̱k eta̱ iwökir alaköl e' ë̀ tkër.  
\v 12 Eta̱ iwökir alaköl tö ie' klö'wé̱wa̱ idatsi' a̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Be' se̱nú ye' ta̱. 
\p Erë ie' tkashkar iulà a̱ mía̱ tu̱neule. Ie' datsi' yënettsa̱a̱t alaköl ulà a̱.  
\v 13 Mik iwökir alaköl tö isué̱ tö José datsi' a̱te̱ ie' ulà a̱  
\v 14 eta̱ ie' tö ikanè mésopa kié ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —Isa̱ú̱, ye' wëm wa̱ hebreowak dë'bitu̱ e' tso' se' wayuök. Ie' dewa̱ ye' ska'. Ie' se̱nakka̱ ye' ta̱ kësik wa erë ye' a̱neka̱ tai̱ë.  
\v 15 Mik ie' ittsé tö ye' a̱neka̱ tai̱ë ta̱ ie' tkashkar tu̱neule. Ie' datsi' yënettsa̱a̱t e' a̱te̱ ye' ulà a̱. 
\p  
\v 16 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö José datsi' blé kkayënoie iwëm a̱ mik idene eta̱.  
\v 17 Mik iwëm dene, eta̱ ipakéitö ia̱ ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Be' wa̱ hebreowak dë'bitu̱ kanè mésoie, e' tkawa̱ we̱shke̱ ye' ska'. Ie' se̱nakka̱ ye' ta̱.  
\v 18 Erë mik ye' a̱neka̱ tai̱ë, eta̱ ie' tkashkar tu̱neule ta̱ idatsi' a̱te̱ tër í̱e̱.  
\v 19 Es be' kanè méso tö ye' dalöse̱wé̱wa̱. 
\p Mik iwökir tö ttè e' ttsé eta̱ iluneka̱ tai̱ë.  
\v 20-21 José klö'wé̱wa̱itö wötökwa̱ patkéitö wé̱ Egipto blú bolökpa tso' wötëule ee̱. Erë Jehová tso' José ki̱muk s'wöto wé a̱ ñies. Ie' e̱r bua' chöke ia̱. Ie' tö s'wöto wé wökir ké e̱r buaë chök ia̱.  
\v 22 S'wöto wé wökir tö iméka̱ s'tso' wötërulewa̱ male̱pa ko̱s kue̱bluie. José tö ì ko̱s we̱ke s'wöto wé a̱ e' ké̱wö meke.  
\v 23 Jehová tso' José ta̱. Ie' tö iki̱meke a̱s ì ko̱s döttsa̱ buaë ie' a̱. E' kue̱ki̱ ì kanewe̱ke José tö e' kë̀ sue̱ku̱'ia̱ s'wöto wé wökir tö tö is imir. 
\c 40  
\s1 Kabsuè̱ böt e' wà paké José tö 
\p  
\v 1-2 E' ukuöki̱ ta̱ wëm dör Egipto blú a̱ vino mukwakpa e'pa kue̱blu ena wëm dör blu' a̱ pan yuökwakpa e'pa kue̱blu, e'pa böl tö iblú tsiriwé̱ka̱. E' kue̱ki̱ ie' uluneka̱ ie'pa ki̱  
\v 3 ta̱ ie'pa patkéitö wötèwa̱ ikkö'nukwakpa kue̱blu e' u a̱ s'wöto wé tso' e' a̱. Ee̱ José tso' wötëule ñies.  
\v 4 Eta̱ Egipto blú kkö'nukwakpa e' kue̱blu tö José ké wëpa böl ñe'pa kkö'nuk. Ee̱ ie'pa se̱né wötëule ká̱ tai̱ë. 
\p  
\v 5 Ká̱ et nañewe ta̱ ie'pa böl kabsué̱ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱. E' wà dör kua̱'ki̱ kua̱'ki̱.  
\v 6 Bule es bla'mi ta̱ José debitu̱ isa̱u̱k. Ie' tö isué̱ tö ie'pa e̱riane.  
\v 7 E' kue̱ki̱ ie' tö ie'pa a̱ ichaké: 
\p —¿Iö́k i̱'ñe ta̱ a' wö wër sia̱r? 
\p  
\v 8 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' kabsué̱, erë kë̀ yi ku̱' sa' a̱ iwà pakök. 
\p Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —¿A' kë̀ wa̱ ijche̱r tö Skëköl tö s'kabsuè̱ e' wà chèmi se' a̱? ¿I̱ma a' kabsué̱? E' chö́ ña. 
\p  
\v 9 Eta̱ blu' a̱ vino mukwakpa kue̱blu e' tö ikabsuè̱ paké ia̱ ta̱ ichéitö: 
\p —Ye' kabsué̱ tö uva kicha me'r ye' wösha̱  
\v 10 e' ulà tso' mañat. E' dapëneka̱ e' wörkua bune tai̱ë ta̱ iwörkua mía̱ne iwö́liie e' yua' tso' tai̱ë.  
\v 11 Egipto blú tka̱' a'tse̱r ye' ulà a̱. E' a̱ uvawöli diö̀ tuéeyö. E' ukuöki̱ ta̱ ye' wák tö imé blu' a̱. Es ye' kabsué̱. 
\p  
\v 12 José tö iché ia̱: 
\p —Be' kabsuè̱ e' wà kiane yënuk i' es: Be' tö uva kicha ulà kébisué̱ mañat. E' wà kiane yënuk ká̱ mañat.  
\v 13 Ká̱ mañat ta̱ blu' tö be' shu̱leraë. Be' kané meraneitö be' a̱. Vino meranebö ie' a̱ we̱s be' tö io̱' kuaë es.  
\v 14 Be' we'ikèyö, mik iwà tka, eta̱ kë̀ be' é̱na ye' chökwa. Ye' tté chö́ blu' a̱ a̱s itö ye' yö̀ttsa̱ í̱e̱. ¡Be' e̱r buaë chö́ ye' a̱!  
\v 15 Ye' dör hebreowak e' ekiblë'wa̱bitu̱ ie'pa tö. Ye' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne. Ye' tso' wötëule ë́. 
\p  
\v 16 Mik blu' pan yuökwakpa kue̱blu e' tö isué̱ tö José tö iyami kabsuè̱ e' wà paké ta̱ idettsa̱ buaë eta̱ ie' tö ie' icha paké ia̱ ñies. Ie' iché: 
\p —Ye' kabsué̱ tö ye' wa̱ kkö́ dami mañal ye' wökir ki̱, e' a̱ pan saruru dami.  
\v 17 Kkö́ tkër ká̱kke̱ ë́k e' a̱ pan dami blu' a̱ daklili. Erë pan dami ye' wa̱ kkö́ a̱ ye' wökir ki̱ e' ñeke dù tö. 
\p  
\v 18 Eta̱ José tö iché ie' a̱: 
\p —Be' kabsué̱ e' wà kiane yënuk i' es: kkö́ mañal e' dör ká̱ mañat.  
\v 19 E' wà kiane chè tö ká̱ mañat ta̱ blu' tö be' kuli' tökök patkeraë, ta̱ be' nu kichatkeraka̱ kal ulà a̱. Dù tö be' nu katerawa̱. 
\p  
\v 20 Ká̱ de mañat ta̱ blu' tö iduéswö tkö'wé̱ chkè wa di'yè wa tai̱ë ikue̱blupa ulitane kaneblöke ie' a̱ e'pa a̱. E' shu̱a̱ ie' tö ivino mukwakpa kue̱blu ena ipan yuökwakpa kue̱blu e'pa böl tsu̱kbitu̱ patké s'wöto wé a̱ ikue̱blupa ulitane wörki̱.  
\v 21 Vino mukwakpa kue̱blu e' a̱ ikané méneitö. Ie' tö blu' a̱ itka̱' méne we̱s kuaë es.  
\v 22 Erë pan yuökwakpa kue̱blu, e' patkémi nu kichatkèka̱ we̱s José tö iyë' es.  
\v 23 Erë vino mukwakpa kue̱blu e' kë̀ e̱r a̱neia̱ José ska'. 
\c 41  
\s1 Egipto blú kabsué̱ bötökicha e' wà paké José tö 
\p  
\v 1 Duas de bök, e' ukuöki̱ ta̱ Egipto blú kabsué̱ tö ie' dur di' kiè Nilo e' kkömik.  
\v 2 Ie' isué̱ tö baka deyal di' a̱ kuktö. E' dör baka bua'buaë jani'janila. E' iëte̱r chkök kuachka shu̱a̱.  
\v 3 E' itöki̱ baka skà deyal kuktö di' a̱. Erë e' dör suluë sí sulula. E' míyal di' kkömik baka malè̱ o̱'mik.  
\v 4 Eta̱ baka sí sulula kuktö, e' tö baka bua'buaë kuktö e' katélur. 
\p Ee̱ ta̱ blu' ti̱'neka̱.  
\v 5 E' ukuöki̱ ta̱ bet ie' kapowa̱ne ta̱ ikabsué̱ne tö ì talarke kuö̀ sù̱ kiè trigo e' klö̀ elka ë̀ a̱ ila'k deka̱ kul. Ila'k e' dör bua'buaë iwö blubluë.  
\v 6 E' itöki̱ iskà tskine e' klö̀ elka ë̀ a̱ ila'k deka̱ kul ñies, erë sulula idir. Siwa̱' datse̱ diwö tskirke e' kke̱ e' tö isiwé̱wa̱ ña'wé̱wa suluë mía̱ wö yabé ë̀.  
\v 7 Eta̱ ila'k kul siulewa̱ sulu e' tö ila'k bua'bua katélur se̱raa̱. 
\p Blu' ti̱'neka̱ ta̱ ié̱na ia̱ne tö ie' kabsa̱u̱ke moki̱.  
\v 8 Erë bule es bla'mi ta̱ ie' kabsué̱ e' tö ie' e̱riawé̱ka̱. E' kue̱ki̱ ie' tö Egipto íyi tötkökwakpa ena íyi jche̱r tai̱ë ese wakpa, ko̱s tsu̱k patké. Ie' kabsué̱ e' pakéitö ie'pa a̱. Erë ie'pa ulitane kë̀ a̱ ie' kabsué̱ e' wà a̱ne.  
\v 9 Eta̱ vino mukwakpa kue̱blu e' tö iché blu' a̱: 
\p —A blu', e̱rpa ye' é̱na idaa̱ tö sulu ye' e̱' wamblé.  
\v 10 Mik be' uluneka̱ tai̱ë be' pan yuökwakpa kue̱blu ki̱ ena ye' ki̱, eta̱ be' tö sa' wötökwa̱ patkë' be' kkö'nukwakpa kue̱blu e' wé a̱.  
\v 11 Ká̱ et nañewe ta̱ pan yuökwakpa kue̱blu kabsué̱. Ye' kabsué̱ ñies. Sa' kabsué̱ e' wà ta̱' ulawa ulawa.  
\v 12 Ee̱ wëm dur eköl duladula hebreowak, e' dör s'wöto wé wökir e' kanè méso. Ie' a̱ sa' tö sa' kabsué̱ e' paké ta̱ ie' tö iwà ché sa' a̱.  
\v 13 ¡Iwamblëne yësyësë we̱s ie' tö sa' a̱ iyë' es! Ye' dene ye' kané a̱ ta̱ iëköl nu kichatkéka̱ kal ulà a̱. 
\p  
\v 14 Eta̱ blu' tö José tsu̱k patké ta̱ iyéttsa̱rakitö bet s'wöto wé a̱. José tsà̱ tée buaë, e̱' paié buaë, ta̱ ide ie'pa wa̱ blu' wörki̱.  
\v 15 Blú tö iché ia̱: 
\p —Ye' kabsué̱ erë kë̀ yi é̱na iwà a̱ne. Erë ie'pa tö iché ye' a̱ tö buaë be' tö s'kabsuè̱ e' wà pakè. 
\p  
\v 16 Ie' tö iiu̱té: 
\p —A këkëpa e' kë̀ yënuk ye' a̱. Erë Skëköl tö e' chèmi be' a̱ be' ki̱moie. 
\p  
\v 17 Blu' tö iché ia̱: 
\p —Ye' kabsué̱ tö ye' dur di' kiè Nilo e' kkömik.  
\v 18 Ye' isué̱ tö baka deyal di' a̱ kuktö. E' dör baka bua'buaë jani'janila. E' iëte̱r chkök kuachka shu̱a̱.  
\v 19 E' itöki̱ baka skà deyal di' a̱ kuktö. Erë e' dör suluë sí pola. ¡Kë̀ ye' wa̱ baka su̱ule sí poë suluë ká̱ i' a̱ ekkë chökle!  
\v 20 Eta̱ baka sí sulula kuktö, e' tö baka bua'buaë kuktö e' katélur.  
\v 21 Baka sí suluë e' tö baka bua'buaë katélur erë kë̀ iwër tö ikatélur. Itso'ia̱ sí poë we̱s ke̱net es. 
\p “Ee̱ ta̱ ye' ti̱'neka̱.  
\v 22 Eta̱ bet ye' skà kapowa̱ne ta̱ ye' skà kabsué̱ne tö ì talarke kuö̀ sù̱ e' klö̀ elka ë̀ a̱ ila'k deka̱ kul. Ila'k e' dör bua'buaë iwö blubluë.  
\v 23 E' itöki̱ iskà tskine e' klö̀ elka ë̀ a̱ ila'k deka̱ kul ñies. Erë e' ala'k dör sulula. Siwa̱' datse̱ diwö tskirke e' kke̱ e' tö isiwé̱wa̱ ña'wé̱wa suluë mía̱ wö yabé ë̀.  
\v 24 Eta̱ ila'k kul siulewa̱ sulu e' tö ila'k bua'bua katélur se̱raa̱. E' ko̱s pakéyö s'tötkökwakpa a̱ erë ie'pa shu̱a̱ kë̀ yi a̱ iwà a̱ne yës.” 
\p  
\v 25 Eta̱ José tö blu' iu̱té: 
\p —A këkëpa, be' kabsué̱ bötökicha, e' wà dör etkë̀. Ì we̱raë Skëköl tö kukuie e' chök ie' tso' be' a̱ kabsuè̱ a̱ ka̱m iwà tkö̀ e' yöki̱.  
\v 26 Baka bua'buaë ena ala'k bua'buaë e' wà dör etkë̀, e' dör duas kul.  
\v 27 Baka sulula sí poë deka̱ ibua'buaë itöki̱ ena ala'k suluë siulewa̱ siwa̱' wa̱, e' wà dör etkë̀. E' dör duas kul skà. E' duéswö wa ketba a̱rdaë s'ki̱ dö̀ duas kul e'.  
\v 28 Ì we̱raë Skëköl tö kukuie e' chök ie' tso' be' a̱ we̱s ye' tö be' a̱ ichétke es.  
\v 29 Ke̱we dalì wördaë tai̱ë Egipto ko̱s a̱ döka̱ duas kul.  
\v 30 E' ukuöki̱ ta̱ duas skà datskene kul e' dör ketba tai̱ë duéswö. Bli e' tö Egipto ko̱s sulu'we̱rawa̱. E' kue̱ki̱ duas kul buaë e' a̱ dalì wöne tai̱ë e' kë̀ a̱rpaia̱ yi é̱na.  
\v 31 Bli a̱rdaë tai̱ë darërë, e' kue̱ki̱ dalì wönebak tai̱ë e' peli kë̀ wërpaia̱ yës.  
\v 32 A këkëpa, be' kabsué̱ bötökicha, e' wà kiane chè tö Skëköl tö iwe̱raë moki̱ë. Bli döraë se' ki̱ bet. 
\p  
\v 33 A këkëpa, be' ka̱wöta̱ wëm yulök eköl e̱rbikö̀ buaë wa̱ íyi jche̱r tai̱ë ese. E' múka̱ ká̱ kue̱bluie.  
\v 34 Ikaneú̱ i' es: wëpa yulö́ a̱s ie'pa mi' Egipto ko̱s a̱ daliwö kak blök daliwö tso' tai̱ë duas kul e' dalewa. Mik daliwö tso' döka̱ saco ske̱l eta̱ ikiö́ ia̱ saco et blënoie ketba yöki̱.  
\v 35 Ie'pa a̱ ichö́ tö daliwö ñe' ko̱s dapa'ú̱ bánet bánet ká̱ tso' ko̱s Egipto e' a̱. E' kkö'nuk patkö́ be' wák tö sulitane tioie.  
\v 36 Es daliwö blërdaë a' wakpa ulitane a̱ a̱s ie'pa kë̀ ttö̀ ketba tö mik ketba duéswö de s'ki̱ eta̱. 
\s1 José yöne Egipto wökirie 
\p  
\v 37 Ì ché José tö ie' a̱ e' mène buaë ie' a̱ ena ikue̱blupa ko̱s e'pa a̱.  
\v 38 E' kue̱ki̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Wëm i' a̱ Skëköl Wiköl tso'. Kë̀ se' a̱ wëm skà ku̱rpa we̱s ie' es. 
\p  
\v 39 Eta̱ ie' tö iché José a̱: 
\p —Skëköl tö íyi ulitane ikkë e' kkaché be' a̱. E' kue̱ki̱ be' e̱rbikö̀ buaë, be' wa̱ íyi jche̱r tai̱ë sulitane tsa̱ta̱.  
\v 40 Be' tkekeka̱yö ye' ká̱ ko̱s e' wökirie. Sa' wakpa ko̱s tö be' ttö̀ dalöieraë. Ye' eköl ë̀ dör kibiie be' tsa̱ta̱, ye' dör blu' e' kue̱ki̱.  
\v 41 I̱'ñe ye' tö ichè tö be' dör Egipto wökir kibi.  
\v 42 Eta̱ blu' tö iulatsio tso' iwa̱ ikka shtoie, e' yéttsa̱ iéwa̱ José ulatska a̱. José paiérakitö datsi' bua'bua ese wa. Ñies bulë dör oro ese iéwa̱itö José kuli' a̱ et.  
\v 43 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö José ké e̱' tkökka̱ shkök karreta shköke ie' karreta itöki̱ e' ki̱. Ie' tö ie'pa we̱lepa patkémi ke̱we ichök pë' a̱ a̱neule: “¡A' e̱' skö́! ¡Ka̱wö mú se' wökir kibi datse̱ a̱s e' tkö̀mi!” Es ie' tö José yué Egipto wa'ñe e' wökirie. 
\p  
\v 44 Eta̱ blu' tö iché José a̱: 
\p —Ye' dör Egipto blú erë kë̀ yi a̱ ì o̱nuk ká̱ i' ki̱, be' kë̀ wa̱ iké̱wö mène e' ta̱. 
\p  
\v 45 Ie' tö José kiè méka̱ Safenat-panéah egiptowak ttö̀ wa. Ie' tö tayë kiè Asenat e' mé José a̱ se̱nowa̱ie. E' dör wëm kiè Potifera e' alà busi. Potifera dör egiptowak sacerdote\f + \fr 41:45 \fk sacerdote: \ft Sacerdote i' kë̀ dör we̱s i̱'ñe itso' es. E' skéie ie'pa dör egiptowakpa siwa̱' e' wà kaneu̱kwakpa.\f* eköl. Ie' kaneblöke ká̱ kiè On ee̱. Es José a̱te̱ Egipto wa'ñe e' wökirie.  
\v 46 Mik ie'pa wa̱ José dë'bitu̱ blu' ska', e' ké̱wö ska' ta̱ ie' ki̱ duas tso' dabom mañayök (30). 
\p José e̱' chéa̱t blu' a̱ ta̱ imítke ikaneu̱k Egipto ko̱s a̱.  
\v 47 Duas kul tsá̱ shu̱a̱ dalì wöne tai̱ë shu̱te̱.  
\v 48 Daliwö e' ko̱s kak dapa'wé̱ José tö ta̱ ibléitö ká̱ wa'ñe. Wé̱ dalì e' wöne ese wakpa ká̱ a̱ ibléa̱t u tso' daliwö blóie ese a̱. Es ibléitö ká̱ ulitane tso' Egipto e' a̱.  
\v 49 Ie' tö daliwö dapa'wé̱ tai̱ë we̱s dayë tsé̱wö kë̀ ishta̱r es. E' kue̱ki̱ ie' kë̀ wa̱ ishta̱neia̱. 
\p  
\v 50 Ketba ké̱wö ka̱m döwa̱ e' yöki̱ José alaköl kiè Asenat, e' alà ku̱ne böl wëpa.  
\v 51 Mik ilà tsá̱ ku̱ne, eta̱ José tö iché: “Skëköl tö ye' bak e̱rianuk ena ye' yamipa e' ko̱s chöwé̱wa ye' é̱na.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Manasés.\f + \fr 41:51 \fk Manasés: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa ichöwé̱wa ye' é̱na.\f* 
\v 52 Mik ilà skà ku̱ne, eta̱ ie' iché: “Skëköl tö ye' a̱ alà mé ká̱ wé̱ ki̱ ye' bak weinuk tai̱ë ee̱.” E' kue̱ki̱ ikiè méka̱itö Efraín.\f + \fr 41:52 \fk Efraín: \ft Hebreoie s'kiè e' wà kiane chè \fqa alà kéka̱\ft  ö \fqa dalì wör.\f* 
\p  
\v 53 Duas kul dalì wöne tai̱ë Egipto e' tka.  
\v 54 E' ukuöki̱ ta̱ duas kul skà debitu̱ e' dör ketba poë duéswö we̱s José tö iyë' es. Ketba de ká̱ wa'ñe erë Egipto ko̱s a̱ chkewö tso'.  
\v 55 Mik Egipto wakpa teketke ketba tö, eta̱ ie'pa mía̱ iblú a̱ chkewö kiök. Ie' tö iché ia̱rak: “A' yú José ska' ta̱ ì ko̱s chéitö a' a̱ e' wà iu̱tö́.” 
\p  
\v 56 Mik ketba de ká̱ wa'ñe, eta̱ José tö dalì tso' blëule iwé a̱ e' ko̱s kköppée chkewö watuo̱ Egipto wakpa a̱. Ketba kí̱ datse̱ tai̱ë shu̱te̱.  
\v 57 Ká̱ ulitane wakpa a̱ kë̀ ì ku̱'ia̱ katanoie, e' kue̱ki̱ ie'pa de Egipto chkewö ta̱u̱k José ska'. 
\c 42  
\s1 José ëlpa mía̱ Egipto 
\p  
\v 1 Mik Jacob wa̱ ijche̱newa̱ tö chkewö tso' Egipto watuè̱, eta̱ ila'r a̱ ichéitö: “¿Iö́k a' iëte̱r ñì sa̱u̱k ë̀?  
\v 2 Ye' a̱ iyëne tö chkewö tso' Egipto. A' yú ee̱ chkewö ta̱u̱k a̱s kë̀ se' duö̀lur ketba wa̱.” 
\p  
\v 3 Eta̱ José ëlpa döka̱ dabop, e'pa míyal Egipto chkewö ta̱u̱k.  
\v 4 Erë Jacob kë̀ wa̱ ilà Benjamín, e' dör José ël táie imì wa, e' patkënemi iëlpa ta̱ ie' ibikeitsé dö' ì tkö̀ ita̱ ñala̱ ki̱.  
\v 5 Ketba tso' tai̱ë Canaán e' kue̱ki̱ tai̱ë Canaánwakpa míyal chkewö ta̱u̱k Egipto. Esepa shu̱a̱ Jacob ala'r mirwa̱rak chkewö ta̱u̱k ñies. 
\p  
\v 6 José dör Egipto ká̱ kue̱blu. Ie' tö chkewö watue̱ke sulitane datse̱ ita̱u̱k e'pa a̱. Mik iëlpa demi iwörki̱, eta̱ ie'pa wöéwa dö̀ i̱ski̱ ie' dalöiök.  
\v 7 Ie' tö ie'pa sué̱wa̱ bet tö ie'pa dör iëlpa. Erë ie' e̱' éwa iyöki̱ we̱s kë̀ ie' wa̱ isu̱ule es. Kë̀ ie' e̱' kkayënewa̱ ie'pa a̱ tö ie' dör ie'pa ël. Eta̱ ie' tö iëlpa chaké kësik wa: 
\p —¿Wé̱ a' se̱kkëpa bite̱? 
\p Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' bite̱ Canaán chkewö ta̱u̱k be' ska'. 
\p  
\v 8 Ie' tö ie'pa sué̱wa̱, erë ie'pa kë̀ wa̱ ie' su̱newa̱.  
\v 9 Ie' tö iëlpa kébisu̱' e' a̱newa̱ ie' é̱na. Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —A' dör sa' bolökpa datse̱ sa' sa̱u̱k tö we̱s a' döwa̱mi ñippök sa' ta̱ e̱' aloka̱ sa' ki̱. 
\p  
\v 10 Ie'pa iiu̱té: 
\p —A këkëpa, e' kë̀ dör es. Sa' kë̀ dör a' bolökpa. Sa' debitu̱ chkewö ë̀ ta̱u̱k.  
\v 11 Sa' ko̱s i' e' yë́ dör eköl ë̀. Sa' se̱rke buaë yësyësë. Kë̀ sa' dör yi bolökpa. 
\p  
\v 12 Ie' tö ichéne ie'pa a̱: 
\p —Au. A' se̱kkë tso' ka̱chök. A' datse̱ sa' ká̱ sa̱u̱k tö we̱s a' döwa̱mi ñippök sa' ta̱ e̱' aloka̱ sa' ki̱. 
\p  
\v 13 Erë ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Sa' tso' be' wörki̱ we̱s be' kanè mésopa es. Sa' döka̱ dabom eyök ki̱ böl (12). Sa' yë́ dör eköl ë̀. Sa' se̱rke Canaán. Sa' ël tsirla ë́k e' a̱te̱ sa' yë́ ta̱. Iëköl blënewa̱tke. 
\p  
\v 14 Erë ie' tö iskà chénerakia̱: 
\p —Ye' ichétke tö a' dör sa' bolökpa.  
\v 15 Egipto blú ttö̀ wa yö ichè a' a̱ tö a' kë̀ wa̱ a' ël tsirla e' dë' í̱e̱, e' ta̱ a' kë̀ mi'pa ká̱ i' ki̱. Es ye' isuè̱mi tö a' ttö̀ moki̱.  
\v 16 A' eköl yú a' tsirla tsu̱kbitu̱. A' male̱pa a̱te̱ wötëule. Es ye' wa̱ ijche̱rmi tö a' ttöke e' dör moki̱. E' kë̀ yëne, e' ta̱ a' dör sa' bolökpa. E' chéyö Egipto blú ttö̀ wa. 
\p  
\v 17 Ie' tö ie'pa wötéwa̱ se̱kka̱ döka̱ ká̱ mañat.  
\v 18 Ká̱ de mañat eta̱ ie' tö iché ia̱rak: 
\p —Ye' tö Skëköl dalötse̱ta̱'ka̱. Ì cheke ye' tö a' a̱ e' ú̱, e' ta̱ ye' kë̀ tö a' ttökwa̱ patkepa.  
\v 19 Yëne tö a' dör wëpa ttö̀ moki̱ ese, e' ta̱ a' eköl múa̱t wötëule. A' male̱pa yúne, chkewö tsú̱mi a' yamipa tteke ketba tö e'pa a̱.  
\v 20 E' ukuöki̱ ta̱ a' ël tsirla e' tsú̱bitu̱ ye' a̱ suè̱. Es ye' tö isuè̱mi tö a' ttöke e' dör moki̱. E' kë̀ dör es, eta̱ a' duöralur. 
\p Eta̱ ie'pa tö iché: “E' dör buaë sa' a̱.”  
\v 21 Eta̱ ichérakitö ñì a̱: 
\p —Moki̱ë se' e̱' wamblë' suluë se' ël José ta̱. Mik ie' kköyë' tai̱ë se' a̱ tö ì sulu kë̀ wamblar ie' ki̱ erë́ se' isu̱' tö tai̱ë ie' e̱riane, erë kë̀ e' ska' se' tkine. E' nuí̱ ki̱ se' weirke i̱'ñe. 
\p  
\v 22 Eta̱ Rubén tö iiu̱té: 
\p —Ye' tö iyë' a' a̱: “Kë̀ ì wamblar José ki̱.” Erë a' kë̀ wa̱ ye' ttö̀ iu̱tëne. E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ se' ka̱wöta̱ idu'wa̱ e' nuí̱ patau̱k. 
\p  
\v 23 José ttöke iëlpa ta̱ egiptowak ttö̀ wa e' pakekene o̱'ka tö ie'pa a̱ iwakpa ttö̀ wa. E' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ wa̱ ijche̱r tö ie'pa ttöke e' a̱ne ie' é̱na.  
\v 24 Mik ie' tö ie'pa ttöke e' ttsé, eta̱ ie' e̱' skéttsa̱ mía̱ bánet i̱u̱k. Mik ie' e̱r deka̱ne ttoie, eta̱ ie' dene ie'pa ska'. Ie' tö Simeón yöktsa̱ patké ta̱ ipayuéwa̱rakitö iëlpa wörki̱.  
\v 25 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ikanè mésopa patké iëlpa sku' wà iök chkewö wa. Ñies ichéitö ia̱rak: “Ie'pa chkewö e' ské iö́wa̱ iwakpa bil ekkë sku' a̱. Ñies chkè bakö́mirakia̱ ñè ñala̱ ki̱.” Eta̱ ie'pa tö iwé̱ we̱s ie' tö iché ia̱rak es.  
\v 26 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa tö ichkewö méka̱ iburro ki̱ ta̱ imíyal. 
\p  
\v 27 Mik ie'pa demi ñala̱ ki̱ wé̱ ie'pa kapökerö ee̱ eta̱ ie'pa eköl tö isku' a̱ burro chkö̀ tso' e' kkö̀ wöttsée iburro tioie ta̱ isué̱ tö inuköl àr sku' shu̱a̱.  
\v 28 Ie' tö iché iëlpa a̱: 
\p —¡Isa̱ú̱! Ye' inuköl mébitu̱ne ie'pa tö e' àr sku' a̱. 
\p Ie'pa ulitane suane tai̱ë e̱riane tai̱ë. Ichérakitö ñì a̱: 
\p —¿Ì wamblök Skëköl tso' se' ta̱? 
\p  
\v 29 Mik ie'pa demine Canaán, eta̱ ì tka ie'pa ta̱ Egipto e' ko̱s pakérakitö iyë́ a̱. Ie'pa tö iché ia̱: 
\p  
\v 30 —Ká̱ e' wökir e' tté sa' ta̱ kësik wa. Ie' tö iché tö sa' dör ie'pa bolökpa.  
\v 31 Sa' tö iché ia̱: “Sa' se̱rke buaë. Kë̀ sa' dör yi bolökpa.  
\v 32 Sa' döka̱ dabom eyök ki̱ böl. Sa' yë́ dör eköl ë̀. Sa' ël eköl blënewa̱tke, iëköl a̱te̱ sa' yë́ ta̱ Canaán.”  
\v 33 Eta̱ ie' tö sa' iu̱té: “A' ttö̀ moki̱, e' ta̱ a' ël eköl e' múa̱t í̱e̱ ye' ska' eta̱ chkewö tsú̱mi a' yamipa a̱.  
\v 34 Erë a' ël tsirla ë́k e' tsú̱bitu̱ ña suè̱. Es ye' wa̱ ijche̱rmi tö a' ttö̀ moki̱. A' tö iwé̱ es, e' ta̱ ye' tö a' ël èmimine. Ñies a' íyi tuè̱mi bua' sa' ká̱ i' ki̱.” 
\p  
\v 35 Mik José ëlpa tso' isku' wakkau̱k, eta̱ ie'pa isué̱ sku' a̱ inuköl deyal parratulewa̱. Mik e' sué̱, eta̱ ie'pa tkirulune iyë́ ñies.  
\v 36 Jacob tö iché ia̱rak: 
\p —A' tso' ye' muka̱t alà kë̀ ta̱'. José blënewa̱ se' yöki̱. Simeón ñies, kë̀ ku̱' se' ta̱. I' ta̱ Benjamín kiane tsè̱mi a' ki̱ darë wa. Ke̱kraë ye' weirke. 
\p  
\v 37 Rubén tö iché iyë́ a̱: 
\p —Bejamín múmi ye' a̱. Ye' tö ikkö'neraë buaë. Ye' wa̱ idörane be' a̱. Ye' kë̀ wa̱ idë'ne, e' ta̱ ye' alà böl e' ttö́lur. 
\p  
\v 38 Ie' tö iiu̱té: 
\p —Ye' alà kë̀ mìne a' ta̱. Iël José du'wa̱ ta̱ ie' ë̀ dawa̱ia̱. Dö' ì sulu tkö̀ ie' ta̱ ñala̱ ki̱, e' ta̱ këkëla i' duömiwa̱ ilà dalërmik ta̱ a' iane iwiie. 
\c 43  
\s1 Benjamín ëlpa wa̱ imítse̱r Egipto 
\p  
\v 1 Ketba tkëneia̱ darërë Canaán.  
\v 2 Chkewö dë'bitu̱rak iwa̱ Egipto, e' e̱newa. Eta̱ Jacob tö iché ila'r a̱: 
\p —A' yúne chkewö skà ta̱u̱k se' a̱. 
\p  
\v 3 Erë Judá tö iiu̱té: 
\p —Wëm tso' ee̱ e' tö iyë' sa' a̱ yësyësë: “A' kë̀ wa̱ a' ël tsirla dë' í̱e̱, e' ta̱ a' kë̀ tö ye' sue̱pa.”  
\v 4 Be' tö sa' ël tsirla émi sa' ta̱, e' ta̱ sa' mi'mi chkewö ta̱u̱k be' a̱.  
\v 5 Erë be' kë̀ tö ièmi sa' ta̱, e' ta̱ kë̀ sa' mìne. Wëm e' tö sa' a̱ iché: “A' kë̀ wa̱ a' ël tsirla dë' í̱e̱, e' ta̱ kë̀ a' tö ye' sue̱pa.” 
\p  
\v 6 Jacob tö iiu̱té: 
\p —¿Iö́k a' tö ì sulu wambleke tai̱ë ye' ki̱? ¿Iö́k a' tö iché wëm e' a̱ tö a' ël skà tso'ia̱ eköl? 
\p  
\v 7 Ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Wëm e' tö sa' chakéwa̱ie darë wa: “¿A' yë́ tso'ia̱ ttsë'ka? ¿A' ël skà tso'?” Kë̀ we̱s sa' a̱ io̱nukia̱. Sa' ka̱wöta̱ iiu̱tök yësyësë. Sa' kë̀ wa̱ ijche̱r tö wëm e' tö sa' a̱ ichémi: “A' ël tsú̱bitu̱ ye' a̱ suè̱.” 
\p  
\v 8 Judá tö iché ie' a̱: 
\p —Se' se̱nakia̱, e' ta̱ be' alà ö́mi ye' ta̱. Ye' tö ikkö'neraë. Es be' ena sa' ena se' ala'r ko̱s kë̀ duöpalur ketba wa̱.  
\v 9 Ye' e̱' chö̀ ie' skéie. Ì de we̱s ie' ta̱, e' nuí̱ tue̱raëyö. Ye' kë̀ wa̱ ie' dë'ne be' ska', e' ta̱ ye' iane iwiie ke̱kraë.  
\v 10 Kë̀ sö ka̱wö chöu̱k tai̱ë. Warma i' ta̱ sa' daretke bötökicha. 
\p  
\v 11 Iyë́ tö iiu̱té: 
\p —E̱'ma kë̀ we̱s io̱nuk. A' tö iú̱ i' es: A' sku' a̱ íyi bua'bua tso' se' ká̱ a̱, ese kak tsú̱mi wëm e' a̱. Bálsamo elkela ena bul alí elkela ena kiö̀ masmas ena mirra ena kalwö wödalo katanoie ese ko̱s kak tsú̱mi ia̱ elkela.  
\v 12 Ñies inuköl tsú̱mi ia̱ jaishe̱t döka̱ bötökicha. Wé̱ a' wa̱ idë'ne e' tsú̱mine múne ia̱ a' wák ulawa dö' ie' wöa̱ ká̱ chë'wa.  
\v 13 A' yúne wëm e' ska'. Alà tsú̱mi.  
\v 14 Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱ e' a̱ ikiéyö a̱s wëm ñe' tö a' sa̱ù̱ e̱r sia̱rë wa ta̱ imú tö be' ël ena Benjamín ö́bitu̱ne. Ye' a̱te̱ alà kë̀ ta̱', erë ¿we̱s ye' e̱' ù̱miia̱? 
\p  
\v 15 Eta̱ Jacob ala'r tö íyi kak ié, ñies inuköl ié jaishe̱t döka̱ bötökicha. Ñies Benjamín mírak iwa̱ ta̱ imíyal. Mik idemirak José ska'  
\v 16 eta̱ ie' isué̱ tö Benjamín debitu̱ ie'pa wa̱. Ie' tö iché iu kue̱blu a̱: 
\p —Wëpa wí̱kkë tsú̱mi ye' u a̱. Be' yú baka ttökwa̱ elka e' kaneú̱ se' a̱. Ie'pa chköke i̱'ñe ye' ta̱ dibata a̱. 
\p  
\v 17 Eta̱ iu kue̱blu tö iwakanewé̱ we̱s ichéitö ia̱ es. Imítse̱rak iwa̱ e̱' ta̱ José u a̱.  
\v 18 Erë tai̱ë ie'pa tkinewa̱ imítse̱rak iwa̱ José u a̱ e' kue̱ki̱. Ie'pa ttöramirak ñita̱: Ie'pa tso' se' ki̱tö'u̱k. Ie'pa tö inuköl ië'mi se' sku' a̱ e' nuí̱ tkëne se' mik. E' nuí̱ kue̱ki̱ ie'pa tö se' klö'we̱rawa̱ kaneblök ie'pa a̱ kanè mésopaie kë̀ patuè̱ ta̱' ese. Ñies se' iyiwak klö'we̱rawa̱rakitö nuí̱ ki̱. 
\p  
\v 19 Mik ie'pa demi u wékkö a̱, eta̱ ie'pa de tsi̱net u kue̱blu wörki̱  
\v 20 ta̱ ichérakitö ia̱: 
\p —A këkëpa, su̱köt sa' dë' í̱e̱ chkewö ta̱u̱k.  
\v 21 Erë sa' dë'mi wé̱ sa' kapökerö ee̱ ta̱ sa' sku' ko̱s kkö̀ wöttsée ta̱ e' a̱ ko̱s sa' tö chkewö to̱' e' inuköl kué̱ne sa' tö se̱raa̱. E' debitu̱ne sa' wa̱ mène.  
\v 22 Ñies sa' wa̱ inuköl skà de chkewö kí̱ tuo̱ie. Erë kë̀ sa' wa̱ ijche̱r yi tö sa' inuköl ië'ka̱ne sa' sku' a̱. 
\p  
\v 23 U kue̱blu tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ a' tkinuk. Kë̀ a' suanuk. Ye' tö a' chkewö pato̱' e' inuköl klöo̱'. A' Këköl dör a' yë́ Këköl ñies, e' tö inuköl e' ië'wa̱ a' sku' a̱. 
\p E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö Simeón yéttsa̱ tsé̱mi wé̱ iëlpa tso' ee̱.  
\v 24 E' ukuöki̱ ta̱ imítse̱rak iwa̱ se̱raa̱ José u a̱. Eta̱ di' méitö ia̱rak klö̀ skuoie. Ñies iburro tiérakitö.  
\v 25 Ie'pa wa̱ ijche̱newa̱ tö ee̱ ie'pa chköke José ta̱ dibata a̱. E' kue̱ki̱ ie'pa wa̱ íyi kak de ie' a̱ e' dapa'wé̱rakitö mè ie' a̱. 
\p  
\v 26 Mik ie' dewa̱ we̱shke̱, eta̱ ie'pa wa̱ íyi kak de e' mé ia̱. Ie'pa wöéwaie dö̀ i̱ski̱ idalöiök.  
\v 27 Ie' tö ie'pa shke̱'wé̱ ta̱ ichakéitö: 
\p —A' yë́ de këkëpalatke yë' a' tö ye' a̱ su̱köt ¿is e' tso'? ¿Idobyërkeia̱? 
\p  
\v 28 Ie'pa skà wöéwane dö̀ i̱ski̱ ta̱ ichéitö: 
\p —A këkëpa, tö́, sa' yë́ tso' buaë. Ie' dobyërkeia̱. 
\p  
\v 29 Eta̱ José ká̱ sué̱ ipamik shkit, ta̱ Benjamín dör iël e̱kka imì wa ena iyë́ wa e' sué̱itö. Eta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —A' ël tsirla yë' a' tö ¿e' dör wí̱? 
\p Ie' tö iché Benjamín a̱: 
\p —A alà, Skëköl e̱r buaë chö̀ be' a̱.  
\v 30 Ie' tö iël sué̱wa̱ e' tö ie' ttsë'wé̱ buaë ta̱ ie' ia̱kka̱. Bet ta̱ ie' e̱' skéttsa̱ mía̱ wé̱ ikapöke ee̱ i̱u̱k.  
\v 31 Mik ie' i̱é̱ o̱ne ta̱ ie̱r pablëne ta̱ iwö skuée ta̱ imía̱ne iëlpa skà ta̱ ichéitö: “Chkö̀ watiö́ bet.” 
\p  
\v 32 José tiérakitö bánet. Iëlpa tiérakitö bánet. Egiptowak chköke José u a̱ e'pa tiérakitö bánet ñies. Hebreowak dör ñá egiptowak a̱ e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ a̱ ka̱wö ta̱' chkök ie'pa ta̱ ñita̱.  
\v 33 José tö ie'pa tulökwa̱ patké chkök ñì o̱'mik we̱s duas tso' iki̱ es dö̀ ibataë. Ie'pa tö ibikeitsé: “¿We̱s ie'pa wa̱ se' duéswö jche̱r?” E' kue̱ki̱ ie'pa tkinewa̱ tai̱ë ta̱ iñi sué̱ka̱.  
\v 34 Ie'pa dëne chkè tso' José mesa ki̱ e' wa. Es iméitö ulitane a̱. Erë Benjamín a̱ chkè méitö kibiie döka̱ ske̱tökicha iëlpa dëne e' tsa̱ta̱. Ie'pa chké tai̱ë blo'yé José ta̱ ttsë'ne buaë. 
\c 44  
\s1 José tka̱' tso' iwa̱ wayè 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ iu kue̱blu kiére José tö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Ie'pa sku' ko̱s wà iö́ka̱ chië chkewö wa. Ñies ie'pa inuköl iö́ka̱ne isku' ko̱s kkö̀ ki̱.  
\v 2 Ñies ye' tka̱' yöule inukölchka wa tso' ye' wa̱ wayè e' iö́ka̱ ie'pa ël tsirla e' sku' kkö̀ ki̱, inuköl chkewö patuo̱ e' ta̱ ñita̱. 
\p Eta̱ u kue̱blu tö iwakanewé̱ we̱s José tö iché ia̱ es.  
\v 3 Bule es bla'mi diwö tskine ta̱ José tö iëlpa a̱ ka̱wö mé shkökne iu a̱ iburroë.  
\v 4 Ka̱m ie'pa dö̀mi ka̱mië, eta̱ ie' tö iché iu kue̱blu a̱: 
\p —Be' yú ie'pa itöki̱. Mik be' ikué̱, eta̱ ichö́ ia̱: ‘Ye' e̱' wé̱ buaë a' ta̱, ¿iö́k a' e̱' wamblé sulu ye' ki̱? ¿Iö́k a' tö ye' wökir tka̱' yöule inukölchka wa,  
\v 5 e' dör wayè ena íyi tötkoie, e' bléwa̱bitu̱ a' tö? A' e̱' wamblé suluë.’ 
\p  
\v 6 Mik ie' ikué̱rak, eta̱ ichéitö we̱s iwökir tö iché ia̱ es.  
\v 7 Eta̱ ie'pa tö iiu̱té: 
\p —¿Iö́k be' tö ttè e' ché sa' a̱ es? Kë̀ ekkë chö́k sa' e̱' wamblö̀pa.  
\v 8 Sa' bite̱ Canaán tkörö í̱e̱ inuköl mìne sa' sku' a̱ e' mukne. ¿We̱s be' ibikeitsèmi tö sa' tö inukölchka ö orochka e' blèwa̱mi be' wökir u a̱?  
\v 9 Sa' sku' shu̱yulö́. Yi icha a̱ ikué̱bö, a̱s e' wák duö̀wa̱. Sa' male̱pa a̱te̱ be' kanè mésopaie. 
\p  
\v 10 Ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Iwà tköraë we̱s a' tö iché es. Erë wé̱ ë́k sku' a̱ iku̱newa̱ e' ë̀ döraë ye' kanè mésoie. A' male̱pa kë̀ iane iwiie. A' mi'mine buaë. 
\p  
\v 11 E' bet ie'pa ulitane tö isku' éwa i̱ski̱ ta̱ ikkö̀ wöttsélor.  
\v 12 U kue̱blu tö sku' shu̱yulérak ikibi ë́k ke̱we dö̀ itsirla Benjamín ska'. Eta̱ Benjamín sku' kkö̀ a̱ tka̱' àr.  
\v 13 Ie'pa datsi' jchélor e̱riane tai̱ë kue̱ki̱. Ie'pa dalì payuéne burro ki̱ ta̱ ibite̱yalne José ska'.  
\v 14 Mik Judá ena iëlpa demine José ska', eta̱ José duria̱. Ie'pa wöéwa i̱ski̱ iwörki̱.  
\v 15 E' dalewa ie' tö iché ia̱rak: 
\p —¿Iö́k a' e̱' wamblö̀ es? ¿A' kë̀ wa̱ ijche̱r tö wëm dör we̱s ye' es, e' s'tötkè buaë? 
\p  
\v 16 Judá tö iiu̱té: 
\p —¿I̱ma sa' tö be' iu̱tèmi? ¿Ì wa sa' tö be' a̱ ikkachèmi tö sa' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne? Ì wamblëule sulu sa' wa̱ e' sué̱ Skëköl tö. I' sa' iëte̱r be' wörki̱. Sa' klö'ú̱ be' kanè mésoie. Yi sku' a̱ be' tka̱' ku̱ne e' klö'ú̱ ñies. 
\p  
\v 17 Erë ie' tö iiu̱té: 
\p —Kë̀ ye' a̱ e' wamblënuk es. Yi sku' a̱ ye' tka̱' ku̱ne, e' ë̀ a̱te̱ ye' kanè mésoie. A' male̱pa mi'mine buaë a' yë́ ska'. Kë̀ yi tö a' tsiriwe̱pa. 
\s1 Judá kköché sia̱rla Benjamín dalërmik 
\p  
\v 18 Eta̱ Judá debitu̱ José wörki̱ tsi̱net, eta̱ ichéitö ia̱: 
\p —A këkëpa, be' we'ikèyö, mishka ttök se' böl ë̀. Be' dalö̀ dör we̱s Egipto blú dalö̀ es e' kue̱ki̱ kë̀ be' ulunuk ye' ki̱.  
\v 19 Be' tö sa' a̱ ichaki' tö sa' yë́ ta̱', sa' ël skà ta̱'.  
\v 20 Sa' tö be' iu̱të' tö́, sa' yë́ ta̱' këkëpalatke, ñies sa' ël ta̱' eköl ià̱ duladula. E' ku̱ne mik sa' yë́ kënewa̱tke eta̱. Sa' be' a̱ iyë' tö sa' yë́ ki̱ tai̱ë ilà tsirla ë́k kiar. Alà e' ë̀ a̱té̱a̱t imì a̱. Ie' ël blënewa̱.  
\v 21 Be' tö sa' a̱ iyë' tö alà e' tsú̱bitu̱ suè̱yö.  
\v 22 Sa' tö be' a̱ iyë' tö kë̀ ie' dö̀pa. Kë̀ ie' a̱ iyë́ menuka̱t ekörla. Mik ie' tö iyë́ méa̱t eköl, eta̱ iyë́ duöwa̱mi ie' dalërmik.  
\v 23 Erë be' sa' a̱ iyë' tö sa' kë̀ wa̱ ie' dë', e' ta̱ be' kë̀ sa' kiepawa̱. 
\p  
\v 24 “Mik sa' dë'mine sa' yë́ wörki̱, eta̱ ì ko̱s yë' be' tö sa' a̱, e' paké sa' tö ie' a̱.  
\v 25 Ie' tö sa' a̱ iché: ‘A' yúne chkewö ta̱u̱k.’  
\v 26 Erë sa' tö iiu̱té: ‘Sa' ka̱wöta̱ sa' ël tsirla tsu̱kmi. Sa' kë̀ wa̱ ie' mìne, e' ta̱ wëm e' kë̀ tö sa' kiepawa̱.’  
\v 27 Ie' tö sa' iu̱té: ‘A' wa̱ ijche̱r buaë tö ye' alaköl e' tö ye' a̱ alà mé böl ë̀.  
\v 28 Ia̱ia̱ë eköl minea̱ ye' yöki̱, kë̀ ye' wa̱ isu̱neia̱. Ye' iklö'wé̱ tö ie' kötwa̱ iyiwak sulusi tö.  
\v 29 A' wa̱ ye' alà bata i' mítse̱r ta̱ ì sulu tka ie' ta̱ ñala̱ wa, e' ta̱ wö'kela i' duörawa̱ e̱riar ë̀ wa̱. Itka es, e' ta̱ a' iane iwiie.’ 
\p  
\v 30-31 “Sa' yë́ é̱na ilà dalër tai̱ë. E' kue̱ki̱ sa' demine ie' ska', erë ie' isué̱ tö ilà tsirla kë̀ dë'ne sa' wa̱, e' ta̱ ie' duörawa̱ e̱riar ë̀ wa̱. E' wiie sa' iardaë.  
\v 32 Ye' tö ye' yë́ a̱ iyë': ‘Ye' e̱' chö̀ be' alà tsirla kkö'nuk. Ye' kë̀ wa̱ idë'ne, e' ta̱ ye' iane iwiie ke̱kraë.’  
\v 33 E' kue̱ki̱ ye' kköchö̀ be' a̱ tö ye' tsú̱a̱t be' kanè mésoie, alà tsirla skéie. Ie' ö́mi a̱s imi' iëlpa ta̱.  
\v 34 Alà tsirla kë̀ minene ye' ta̱, e' ta̱ ¿we̱s ye' mi'mine ye' yë́ ska'? Ye' kë̀ ki̱ ye' yë́ kiane suè̱ weinuk sia̱rë.” 
\c 45  
\s1 José e̱' chéka̱ iëlpa a̱ 
\p  
\v 1 José kë̀ a̱ iwöklöneia̱ ikanè mésopa ulitane tso' kaneblök ee̱ e'pa wörki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö iché ie'pa a̱ a̱neule: “A' ko̱s yúshka bánet. Sa' múa̱t sa' wakpa ë̀.” Es mik José e̱' chéka̱ iëlpa a̱, eta̱ ikanè mésopa kë̀ ku̱' yës ie' ta̱. 
\p  
\v 2 Eta̱ ie' i̱é̱ka̱ tai̱ë, e' ttsé Egipto wakpa tö. Egipto blú a̱ itté demi tö José tso' i̱u̱k.  
\v 3 José tö iché iëlpa a̱: 
\p —Ye' dör José. ¿Se' yë́ tso'ia̱ ttsë'ka? 
\p Ie'pa tkirulune tai̱ë suane José yöki̱, e' kue̱ki̱ kë̀ ie'pa a̱ ie' iu̱tëneia̱.  
\v 4 José tö iché ie'pa a̱: 
\p —A' shkö́wa̱ tsi̱net ye' o̱'mik. 
\p Mik ie'pa e̱' skéwa̱ tsi̱net, eta̱ ie' tö iché ie'pa a̱: 
\p —Ye' dör a' ël José wato̱'ttsa̱ a' tö tsè̱mi Egipto e'.  
\v 5 Skëköl tö ye' patkë'bitu̱ í̱e̱ a' yöki̱ ke̱we s'tsa̱tkoie ketba ulà a̱. E' kue̱ki̱ kë̀ a' e̱rianuk, kë̀ a' tkinuk ye' wato̱'ttsa̱ a' tö e' kue̱ki̱.  
\v 6 Ketba de e' ki̱ duas de bök. Eta̱ duas ske̱l kianeia̱. E' shu̱a̱ íyi ko̱s kuatkèmisö erë kë̀ itskirpa yës.  
\v 7 Erë Skëköl tö ye' patkë'bitu̱ ká̱ i' ki̱ a' yöki̱ ke̱we a̱s a' aleripa kë̀ e̱rwa a̱s Skëköl tö a' tsa̱tkö̀ ie' diché tai̱ë e' wa.  
\v 8 Es Skëköl wák tö ye' patkë'bitu̱ í̱e̱, e' kë̀ dör a' ye' wato̱'ttsa̱ e' kue̱ki̱. Skëköl tö ye' méka̱ Egipto blú pattökwakie. Ye' dör ie' u kue̱blu ena Egipto wa'ñe wökir.  
\v 9 A' yúne bet ye' yë́ ska' ta̱ ichö́ ia̱: ‘Be' alà José ttè i' patkébitu̱ be' a̱: Skëköl tö ye' méka̱ Egipto ká̱ ko̱s, e' wökirie. Be' shkö́ ye' sa̱u̱k bet. Kë̀ bö ipanuk tai̱ë.  
\v 10 Be' se̱rdaë ká̱ kiè Gosen ee̱ be' yamipa ko̱s ta̱, ñies be' iyiwak ko̱s ena ì ko̱s tso' be' wa̱ ekkë ta̱.  
\v 11 Ketba duéswö kianeia̱ ske̱l. E' kue̱ki̱ ye' tö chkewö meraë a' ulitane a̱ a̱s a' wa̱ chkewö tso' wë'.’  
\v 12 Ye' ël Benjamín ena a' ulitane tö ichèmi ye' yë́ a̱ tö moki̱ ye' wák tté a' ta̱.  
\v 13 Ipakö́ ye' yë́ a̱ tö ye' dör Egipto wökir. Ñies ì ko̱s sué̱ a' tö í̱e̱, e' pakö́ ia̱. ¡Ye' yë́ tsú̱bitu̱ bet í̱e̱! 
\p  
\v 14 Eta̱ José tö iël Benjamín paklö'wé̱wa̱ ta̱ ii̱é̱ka̱. Es Benjamín tö José paklö'wé̱wa̱ ta̱ ii̱é̱ ñies.  
\v 15 Eta̱ José tö iëlpa ko̱s wöalattsé, ñì paklö'wé̱wa̱rak ta̱ ii̱é̱rak. Eta̱ e̱rpa iëlpa e̱r deka̱ ttök ie' ta̱. 
\p  
\v 16 Eta̱ Egipto blú u a̱ ttè demi tö José ëlpa debitu̱ ie' ska', e' tö Egipto blú ena ikue̱blupa ko̱s e'pa ttsë'wé̱ buaë.  
\v 17 Eta̱ Egipto blú iché José a̱: 
\p —Ichö́ be' ëlpa a̱: ‘A' chkewö payuö́ iyiwak ki̱ ta̱ a' yúne Canaán.  
\v 18 Eta̱ a' yë́ ena a' yamipa ko̱s e' tsú̱bitu̱ ye' a̱. Ká̱ tso' Egipto e' bua'ie mekeyö a' a̱. Ñies chkewö tso' Egipto e' bua'ie mekeyö a' a̱.’  
\v 19 Ñies ichö́ ie'pa a̱: ‘karreta tsú̱mi tai̱ë a' alakölpa ena a' ala'r ena a' yë́ e'pa ko̱s tso̱bitu̱.  
\v 20 Egipto íyi tso' bua'bua e' kakmeraëyö a' a̱. E' kue̱ki̱ kë̀ a' tkinuk ì tso' a' wa̱ e' ki̱.’ 
\p  
\v 21 Eta̱ Jacob ala'r tö iwé̱ i' es. José tö karreta mé ie'pa a̱ we̱s Egipto blú tö iché es. Ñies chkö̀ méitö ie'pa a̱ ñè ñala̱ ki̱.  
\v 22 Ñies datsi' pa̱'a̱li̱ mé ia̱rak e̱' mane'wo̱ie. Erë Benjamín a̱ datsi' kakméitö ske̱tökicha iënoie. Ñies inuköl wömule̱ méitö ia̱ döka̱ cien mañalyök (300).  
\v 23 Íyi bua'bua tso' Egipto e' kak patkémi iyë́ a̱ payöule burro ki̱ döka̱ dabop. Ñies trigowö ena pan ena chkewö skà e' payuéitö burro dabop skà ki̱ iyë́ a̱ ñè ñala̱ ki̱.  
\v 24 Mik José ëlpa mitke, eta̱ José tö iché ie'pa a̱: 
\p —Kë̀ a' mía̱ ñippök ñala̱ ki̱. 
\p  
\v 25 Ie'pa e̱' yéttsa̱ Egipto a̱ demi Canaán iyë́ ska'.  
\v 26 Eta̱ ie'pa tö iché iyë́ a̱: “Be' alà José tso'ia̱ ttsë'ka. Ie' tso' Egipto ká̱ ko̱s e' wökirie.” Ttè e' tö Jacob wökrawé̱wa̱ tai̱ë. Kë̀ ute̱ia̱. Ie' kë̀ wa̱ ttè e' klöo̱ne.  
\v 27 Erë mik ie'pa tö ì ko̱s yë' José tö ie'pa a̱ e' paké iyë́ a̱, ñies mik Jacob tö karreta patké José tö ie'pa tso̱mi e' sué̱, eta̱ ie' e̱r deka̱ne ttsë'ne buaë.  
\v 28 Eta̱ ie' iché: “E' ë̀ kata ye' a̱, ye' alà José tso'ia̱ ttsë'ka. Ye' mi'ke isa̱u̱k ka̱m ye' blërwa̱, e' dalewa.” 
\c 46  
\s1 Jacob mía̱ Egipto 
\p  
\v 1 Eta̱ Jacob e̱' yéttsa̱ iu a̱. Ì ko̱s tso' iwa̱ e' mítse̱r se̱raa̱. Mik idemirak ká̱ kiè Beerseba ee̱, eta̱ iyiwak ña'wé̱itö iyë́ Isaac, e' Këköl dalöioie.  
\v 2 E' nañewe Skëköl tté ie' ta̱ kabsue̱ie ta̱ ikiéitö ikiè wa: 
\p —A Jacob. 
\p Jacob tö iiu̱té: 
\p —¿Ì? 
\p  
\v 3 Eta̱ Skëköl iché ia̱: 
\p —Ye' dör be' Këköl. Ye' dör be' yë́ Këköl. Kë̀ be' suanuk shkökmi Egipto. Ee̱ ye' tö be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë.  
\v 4 Ye' mi'ke be' ta̱ Egipto. Ñies ye' wák tö be' aleripa yerattsa̱ne ká̱ e' a̱. Ñies mik be' duökewa̱tke eta̱ José tso' be' o̱'mik. 
\p  
\v 5 E' ukuöki̱ ta̱ Jacob e̱' yéttsa̱ Beerseba a̱. Eta̱ ie' ala'r tö ie' iéka̱ karreta patkë' Egipto blú tö ie'pa tso̱mi e' a̱. Ñies ie'pa ala'r ena ie'pa alakölpa e'pa iéka̱rakitö karreta a̱.  
\v 6 Eta̱ Jacob mía̱ Egipto iyamipaë se̱. Ie' baka ko̱s ena ie' obeja ko̱s e' mítse̱r ie' wa̱. Ñies ì ko̱s dë' ie' ulà a̱ Canaán e' mítse̱r ie' wa̱ se̱raa̱.  
\v 7 Ila'r ko̱s ena isibayökpa ko̱s e'pa mía̱ da'a̱ Egipto. 
\p  
\v 8 Ikkëpa dör Israel aleripa mineyal Egipto. E'pa dör Jacob ena ila'r. 
\p Rubén, e' dör Jacob alà kibi ë́k.  
\v 9 Eta̱ Rubén ala'r kiè: Hanoc, Falú, Hesrón, ena Carmí. 
\p  
\v 10 Simeón ala'r kiè: Jemuel, Jamín, Óhad, Jaquín, Sóhar, ena Saúl. Saúl mì dör canaánwak. 
\p  
\v 11 Leví ala'r kiè: Guersón, Quehat ena Merarí. 
\p  
\v 12 Judá ala'r kiè: Er, Onán, Selá, Fares ena Zérah. (Er ena Onán, e'pa blënewa̱ Canaán.) Fares ala'r kiè Hesrón ena Hamul. 
\p  
\v 13 Isacar ala'r kiè: Tolá, Puvá, Job ena Simrón. 
\p  
\v 14 Zabulón ala'r kiè: Séred, Elón ena Jahleel. 
\p  
\v 15 E'pa ko̱s dör Jacob ala'r ku̱ne Padán-aram Lía ta̱. Ie'pa kutà kiè Dina, e' ku̱ne ee̱ ñies. Jacob aleripa ko̱s wëpa ena alakölpa e' döka̱ dabom mañayök ki̱ mañal (33). 
\p  
\v 16 Gad ala'r kiè: Sefón, Haguí, Esbón, Suní, Erí, Arodí, ena Arelí.  
\v 17 Aser ala'r kiè: Imná, Isvá, Isví ena Beriá. Ie'pa kutà kiè Sérah. Beriá ala'r kiè Heber ena Malquiel.  
\v 18 E'pa dör Jacob aleripa Zilpá ta̱, e' mé Labán tö ilà busi Lía, e' a̱ ikanè mésoie. Ie'pa ko̱s döka̱ dabom eyök ki̱ teröl (16). 
\p  
\v 19 Jacob alaköl kiè Raquel, e' ala'r kiè José ena Benjamín.  
\v 20 José ala'r dör ilaköl Asenat ta̱ e'pa kiè Manasés ena Efraín. Ie'pa ku̱ne Egipto. Asenat dör wëm kiè Potifera, e' alà busi. Potifera dör egiptowak awá eköl. Ie' kaneblöke ká̱ kiè On ee̱.  
\v 21 Benjamín ala'r kiè Bela, Béquer, Asbel, Guerá, Naamán, Ehi, Ros, Mupim, Hupim ena Ard.  
\v 22 E'pa dör Jacob aleripa Raquel ta̱. Ie'pa ko̱s döka̱ dabom eyök ki̱ tkël (14). 
\p  
\v 23 Dan alà kiè Husim.  
\v 24 Neftalí ala'r kiè: Jahseel, Guní, Jezer, ena Silem.  
\v 25 E'pa dör Jacob aleripa ilaköl Bilhá ta̱, e' mé Labán tö ilà busi Raquel a̱ ikanè mésoie. Ie'pa döka̱ kul (7). 
\p  
\v 26 Jacob ta̱ iyamipa e̱kka mìne Egipto, e' wakpa döka̱ dabom teryök ki̱ teröl (66). Ie' ala'r e' alakölpa, kë̀ shta̱ne ishu̱a̱.  
\v 27 José ala'r ku̱ne Egipto e'pa dör böl. Jacob yamipa dë'mi Egipto döka̱ dabom kuryök (70) se̱raa̱. 
\p  
\v 28 Eta̱ Jacob tö ilà Judá patkémi ke̱we José a̱ ibiyöchök: “Be' shkö́ Gosen ye' ñale̱tsu̱k.” Eta̱ mik ie'pa demi Gosen,  
\v 29 eta̱ José tö ikanè mésopa ké ie' karreta yöktsa̱ tsè̱mi iyë́ ñale̱tso̱ie. Mik idemi iyë́ ska' eta̱ iyë́ paklö'wé̱wa̱itö eta̱ ie' i̱é̱ tai̱ë.  
\v 30 Eta̱ Jacob tö iché José a̱: 
\p —¡Ire' ye' blërwa̱mi buaë! Ye' be' sué̱ne buaë, be' se̱rkeia̱ e' kue̱ki̱. 
\p  
\v 31 Eta̱ José tö iché iyamipa ko̱s a̱: 
\p —Ye' mía̱ Egipto blú a̱ a' biyöchök tö ‘ye' ëlpa ena ye' yë́ yamipa ko̱s se̱rke Canaán e'pa debitu̱ e̱' tsu̱ka̱t ye' ska'.  
\v 32 Ie'pa dör iyiwak alöu̱kwakpa. E' kue̱ki̱ ie'pa baka ko̱s ena ie'pa obeja ko̱s ena ì ko̱s tso' ie'pa wa̱ e' debitu̱ ie'pa wa̱.’  
\v 33 Mik Egipto blú tö a' chaké: ‘¿Ì dör a' kanè?’,  
\v 34 e' ta̱ ichö́ ia̱: ‘Ke̱kraë sa' kanè dör iyiwak alöu̱k we̱s sa' tsá̱ bak es.’ Egiptowak kë̀ kàne se̱nuk obeja alöu̱kwakpa ta̱ ñita̱, e' kue̱ki̱ Egipto blú ka̱wö mèmi a' a̱ se̱nuk Gosen. 
\c 47  
\p  
\v 1 Eta̱ José mía̱ ibiyö́ muk Egipto blú a̱ ta̱ ichéitö ia̱: “Ye' yë́ ena ye' ëlpa se̱rke Canaán, e'pa debitu̱ í̱e̱. I' ta̱ ie'pa tso' Gosen. Ie'pa obeja ena baka ena ì ko̱s tso' iwa̱ e' debitu̱rak iwa̱ se̱raa̱.”  
\v 2 José tö iëlpa shu̱shté döka̱ ske̱l ta̱ imítse̱r iwa̱ Egipto blú ska' a̱s ie' tö iwakpa sa̱ù̱.  
\v 3 Eta̱ Egipto blú tö José ëlpa a̱ ichaké: 
\p —¿Ì dör a' kanè? 
\p Eta̱ ie'pa tö iiu̱té: 
\p —A këkëpa, sa' dör obeja alöu̱kwakpa we̱s sa' tsá̱ bak es.  
\v 4 Ketba meneka̱ tai̱ë sa' ka̱ska'. Sa' iyiwak a̱ kë̀ chkè ta̱'ia̱, e' kue̱ki̱ sa' bite̱a̱ se̱nuk ká̱ i' ki̱. Be' we'ikè sa' tö, ka̱wö mú sa' a̱ se̱nuk Gosen. 
\p  
\v 5 Eta̱ Egipto blú tö iché José a̱: 
\p —Be' yë́ ena be' ëlpa de se̱nuk be' ta̱.  
\v 6 Ká̱ tso' Egipto e' wé̱ kiane be' ki̱ e' mú ie'pa a̱ se̱noie. Ko̱s ká̱ tso' Egipto e' bua'ie dör Gosen e' mú ie'pa a̱ se̱noie. Be' yamipa shu̱a̱ wëpa tso' iyiwak kkö'nè buaë, e' ta̱ esepa múka̱ ye' iyiwak kkö'nuk. 
\p  
\v 7 Ñies José wa̱ iyë́ Jacob mí kkachè Egipto blú a̱. Jacob tö Egipto blú shke̱'wé̱ e̱r bua' wa.  
\v 8 Eta̱ Egipto blú tö ie' a̱ ichaké: 
\p —¿Ko̱s duas tso' be' ki̱? 
\p  
\v 9 Jacob iiu̱té: 
\p —Ye' ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom mañayök (130) shkök wì̱ a̱ dià a̱. Ka̱wö e' kë̀ dör tai̱ë. E' tka ye' ki̱ darërë. Erë ka̱m ye' ki̱ duas dö̀ ko̱s ye' yë́pa ki̱ duas bak ekkë. 
\p  
\v 10 E' ukuöki̱ ta̱ Jacob e̱' chéa̱t Egipto blú a̱ ta̱ imía̱.  
\v 11 Eta̱ José tö ká̱ bua'bua tso' Egipto, e' mé iyë́ ena iëlpa a̱ se̱noie we̱s Egipto blú tö iché es. Ká̱ e' a̱te̱ Ramsés.  
\v 12 Ñies ie' tö chkewö meke iyamipa a̱ ko̱s ila'rla tso' u a̱ u a̱ ekkë. 
\s1 José tö chkewö watué̱ Egipto wakpa a̱ 
\p  
\v 13 Ká̱ ulitane kë̀ íyi wöria̱, e' kue̱ki̱ ketba kí̱ tkërke poë. Ketba tö s'tteke tai̱ë Canaán ena Egipto.  
\v 14 Chkewö tué̱ Egipto wakpa tö ena Canaánwakpa tö, e' ské ko̱s blé José tö Egipto blú u a̱.  
\v 15 Mik Egipto wakpa ena Canaánwakpa inuköl e̱newa se̱raa̱, eta̱ Egipto wakpa mía̱ José ska' ta̱ iché ia̱: 
\p —¡Be' sa' a̱ chkewö mú! Kë̀ sa' inuköl ta̱'ia̱. Kë̀ idör bua' tö e' ë̀ kue̱ki̱ be' tö sa' méttsa̱ duökwa̱ ketba a̱. 
\p  
\v 16 Eta̱ ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —A' kë̀ wa̱ inuköl ta̱'ia̱, e' ta̱ a' iyiwak tsú̱bitu̱ ña, e' skéie ye' tö a' a̱ chkewö meke. 
\p  
\v 17 Egipto wakpa wa̱ kabaio ena obeja ena baka ena burro e' ko̱s mí ie' a̱. E' skéie ie' tö chkewö mé ie'pa a̱ dö̀ duas ek.  
\v 18 Duas e' tka eta̱ ie'pa míyalne ie' ska' ta̱ iskà ché ia̱: 
\p —Be' wa̱ ijche̱r buaë tö kë̀ sa' wa̱ inuköl ta̱'ia̱. Ñies sa' iyiwak ko̱s, e' dör be' icha. Sa' ká̱ ë̀ tso'ia̱ sa' wa̱ ena sa' wakpa, e' ë̀ tso'ia̱ sa' wa̱ mè be' a̱  
\v 19 Sa' wákpa ta̱ú̱. Sa' ká̱ ta̱ú̱ ñies. E' skéie iyiwö mú sa' a̱. Sa' kaneblö̀mi sa' wákpa ká̱ a̱ Egipto blú a̱. Es sa' a̱te̱ Egipto blú kanè mésopaie. Eta̱ chkewö ë̀ memibö sa' a̱ a̱s kë̀ sa' duö̀lur ketba wa̱ ena sa' ká̱ kë̀ weir ë́ ichö́k. 
\p  
\v 20 Egipto wakpa tö iká̱ watué̱ttsa̱ José a̱ ketba kue̱ki̱. Es Egipto ká̱ ko̱s de Egipto blú ulà a̱.  
\v 21 Ñies Egipto wakpa ko̱s a̱te̱ blu' kanè mésopaie.  
\v 22 Ie'pa sacerdotepa ká̱ e' ë̀ kë̀ to̱ne José wa̱. Egipto blú tö chkewö kakmeke ie'pa a̱, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ wa̱ iká̱ wato̱nettsa̱. 
\p  
\v 23 E' ukuöki̱ ta̱ José tö iché Egipto wakpa a̱: 
\p —A' wákpa ko̱s ena a' ká̱ ko̱s e' to̱'ttsa̱ ye' tö se' blú a̱, e' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ a' ko̱s a̱te̱ ie' ulà a̱. Iyiwö i' tsú̱mi a' tö ta̱ ikuatkö́.  
\v 24 Mik iwöne ta̱ iyiwö tso' döka̱ saco ske̱l, eta̱ itsá̱ yö́ttsa̱ saco et mè Egipto blú a̱. Iyiwö ëyök a̱te̱ e' dör a' a̱ kuatkè, ñies a' yamipa ulitane a̱ ñanoie. 
\p  
\v 25 Eta̱ ie'pa tö iiu̱té: 
\p —Be' tö sa' tsa̱tké ketba ulà a̱. Be' e̱r bua' sa' ta̱. E' kue̱ki̱ sa' e̱' chöke Egipto blú kanè mésopaie. 
\p  
\v 26 Es José tö ka̱wö mé Egipto wakpa a̱ tö iyiwö tso' döka̱ saco ske̱l e' tsá̱ yö́ttsa̱ saco et mè Egipto blú a̱. I̱'ñe ta̱ e' we̱keia̱ ie'pa tö es. Egipto sacerdotepa ë̀ kë̀ ka̱wöta̱ iyiwö tsá̱ muk Egipto blú a̱, ie'pa ká̱ kë̀ dë' Egipto blú ulà a̱ e' kue̱ki̱. 
\s1 Jacob tö ittè bata ché José a̱ 
\p  
\v 27 Es Israel aleripa e̱' tsé̱a̱t se̱nuk Gosen, ká̱ e' a̱te̱ Egipto. Ká̱ e' ko̱s de ie'pa ulà a̱. Ee̱ ie'pa alöne tai̱ë.  
\v 28 Jacob se̱ne'ia̱ ká̱ e' a̱ duas döka̱ dabom eyök ki̱ kul (17). Duas de ie' ki̱ cien eyök ki̱ dabom tkëyök ki̱ kul (147). 
\p  
\v 29 Mik ie' tö ittsé tö iduökewa̱tke, eta̱ José tsu̱k patkéitö ta̱ ichéitö ia̱: 
\p —Moki̱ be' e̱r buaë chak ye' a̱, e' ta̱ be' ulà múwa̱ ye' tu' diki̱a̱ iwà kkachoie tö moki̱ ì kiekeyö be' a̱ e' wawe̱raëbö. Ye' nu kë̀ wötarwa̱ Egipto.  
\v 30 Mik ye' blënewa̱ mía̱ ye' dëu̱töpa itöki̱, eta̱ ye' nu yö́ttsa̱ ká̱ i' ki̱ tsú̱mi wötèwa̱ ie'pa pö a̱. 
\p Eta̱ José tö iiu̱té: 
\p —Es yö iwe̱raë. 
\p  
\v 31 Iyë́ tö iché ia̱: 
\p —Ichö́ ña moki̱ Skëköl wörki̱ tö be' iwe̱raë es. 
\p Eta̱ José tö ittè mé moki̱ iyë́ a̱. Eta̱ Jacob wöméwa̱ ika̱' ki̱ ta̱ Skëköl ki̱kéka̱itö. 
\c 48  
\s1 Jacob e̱r buaë ché José ala'r a̱ 
\p  
\v 1 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa wa̱ biyö̀ debitu̱ José a̱: “Be' yë́ duöke tso' suluë.” Eta̱ José mía̱ isa̱u̱k ila'r böl mí iwa̱ e̱' ta̱.  
\v 2 Mik ie'pa tö iché Jacob a̱ tö José debitu̱ be' sa̱u̱k, eta̱ ie' e̱' tkéka̱ isulú wa ika̱' ki̱.  
\v 3 Eta̱ ie' tö iché José a̱: 
\p —Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱ e' e̱' kkayë' ye' a̱ ká̱ kiè Luz a̱te̱ Canaán ee̱. Ee̱ ie' e̱r buaë yë' ye' a̱  
\v 4 ta̱ ichéitö ña: “Ye' tö be' aleripa alöwe̱raë tai̱ë. Ie'pa döraë ká̱ tai̱ë e' wakpaie. Ká̱ i' meraëyö ie'pa a̱, e' a̱tdaë ie'pa ulà a̱ ke̱kraë michoë.”  
\v 5 Be' ala'r böl, Efraín ena Manasés, e'pa ku̱ne ka̱m ye' dö̀ Egipto e' yöki̱. Ie'pa tsé̱tköyö we̱s ye' wák ala'r es we̱s ye' ala'r Rubén ena Simeón dör ye' ala'r es.  
\v 6 E' kue̱ki̱ ká̱ meraëyö ie'pa a̱ we̱s ye' wák ala'r a̱ es. Ie'pa itöki̱ be' ala'r skà ku̱rmi, e'pa dör be' wák a̱. Erë ie'pa dör Efraín ena Manasés ëlpa, e' kue̱ki̱ ká̱ ñe' kak döraë ie'pa ulà a̱ ñies.  
\v 7 Mik ye' manét Padán-aram e' demi Canaán dökettsa̱tke Efrata, eta̱ ee̱ ñala̱ ki̱ be' mì blënewa̱ ye' yöki̱. Ee̱ ye' tö ie' nu blë'wa̱a̱t Efrata ñalé̱ ki̱. (I̱'ñe ta̱ ká̱ e' kiè Belén.) 
\p  
\v 8 Mik Jacob tö José ala'r sué̱ eta̱ ichakéitö: 
\p —¿Se̱pa dör yi? 
\p  
\v 9 Ie' tö iiu̱té: 
\p —I'pa dör ye' ala'r mé Skëköl tö ye' a̱ ká̱ i' ki̱. 
\p Eta̱ iyë́ tö iché ia̱: 
\p —Ie'pa tsú̱bitu̱ ye' ska' a̱s ye' e̱r bua' chö̀ ie'pa a̱. 
\p  
\v 10 Jacob kënewa̱tke e' kue̱ki̱ iwöbla kë̀ wawëria̱ buaë. E' kue̱ki̱ José tö ila'r patkémi tsi̱net iyë́ o̱'mik. Eta̱ Jacob tö italapa paklö'wé̱ wöalattsé.  
\v 11 E' ukuöki̱ ichéitö José a̱: 
\p —Ye' ibikeits tö ye' kë̀ tö be' sue̱paia̱, erë Skëköl tö ka̱wö mé ye' a̱ be' ena be' ala'r suo̱ie. 
\p  
\v 12 Eta̱ José tö ila'r skéttsa̱ iyë́ o̱'mik ta̱ iwöéwa dö̀ i̱ski̱ iyë́ dalöioie.  
\v 13 E' ukuöki̱ ta̱ ila'r böl klö'wé̱wa̱itö iulà a̱. Efraín mí José ulà bua'kka, Manasés mí José ulà bakli̱'kka. Es itsé̱miitö iyë́ ska'. Eta̱ Efraín a̱te̱ Jacob ulà bakli̱'kka, Manasés a̱te̱ Jacob ulà bua'kka.  
\v 14 Erë Jacob ulà bua'kka méka̱ Efraín dur ie' ulà bakli̱'kka e' wökir ki̱. Erë́ e' dör alà tsirla. Eta̱ iulà bakli̱'kka méka̱itö Manasés dur ie' ulà bua'kka e' wökir ki̱. Erë́ e' dör alà kibi. Es Jacob ulà tsé̱tkö wi̱'kë io̱'kë.  
\v 15-16 Eta̱ ie̱r bua' ché José a̱ i' es: 
\b  
\q1 “A̱s Skëköl e̱r buaë chö̀ ala'r böl i' a̱ ke̱kraë. 
\q1 Ye' yë́pa bak Abraham ena Isaac, e'pa bak Skëköl e' dalöiök, 
\q1 e' tö ye' kkö'nami kuaë dö̀ ikkë ta̱. 
\q1 Ie' tö ye' tsa̱tké ke̱kraë íyi sulusi ulà a̱. 
\q1 A̱s ala'r i' wa kë̀ ye' chöwa sulitane é̱na ke̱kraë. 
\q1 Ñies ye' yë́pa bak Abraham ena Isaac a̱s e'pa kë̀ chöwa sulitane é̱na ke̱kraë. 
\q1 A̱s ala'r i' alör tai̱ë ká̱ ulitane ki̱.” 
\b  
\p  
\v 17 Jacob ulà bua'kka méka̱ Efraín wökir ki̱, e' kë̀ mène José a̱ buaë. E' kue̱ki̱ ie' tö iyë́ ulà bua'kka e' klö'wé̱wa̱ mèka̱ ilà kibi dör Manasés e' wökir ki̱.  
\v 18 E' dalewa ichéitö ia̱: 
\p —¡A yë́wö, kë̀ idör es! I' dör alà kibi. Be' ulà bua'kka múka̱ i' wökir ki̱. 
\p  
\v 19 Erë iyë́ kë̀ wa̱ io̱ne es. Ie' tö iché ia̱: 
\p —¡A alà, e' jche̱r ye' wa̱, e' jche̱r ye' wa̱! Ie' alördaë tai̱ë, ie' döraë këkëpa tai̱ë. Erë itsirla ë́k e' döraë këkëpa tai̱ë shu̱te̱ ikibi tsa̱ta̱. Ñies ie' aleripa döraë ká̱ tai̱ë e' wakpaie. 
\p  
\v 20 Es e' ë̀ diwö wa Jacob e̱r buaë skà ché italapa a̱ i' es: 
\p —Mik Israel aleripa e̱r buaë cheke ñì a̱ eta̱ ie'pa tö icheraë ñì a̱ i' es: ‘A̱s Skëköl e̱r buaë chö̀ be' a̱ we̱s Efraín ena Manasés e'pa a̱ e̱r buaë yëne es.’ 
\p Es Jacob e̱r buaë ché Efraín a̱, Manasés a̱ imène, e' tsa̱ta̱.  
\v 21 E' ukuöki̱ ta̱ José a̱ ichéitö: 
\p —Ye' duökewa̱tke erë Skëköl tö a' kkö'neraë. Ie' wa̱ se' aleripa mirane Canaán wé̱ se' yë́pa bak se̱nuk ee̱.  
\v 22 Ye' tö ká̱ bua'ie méa̱t be' a̱ ime'bakyö be' ëlpa a̱ e' tsa̱ta̱. Ká̱ e' kiè Siquem. E' yë'ttsa̱ ye' tö amorreowak ulà a̱ ñippè wa. 
\c 49  
\s1 Jacob tö ittè bata ché ila'r ko̱s a̱ 
\p  
\v 1 Jacob tö ila'r kié e̱' ska' ta̱ ichéitö ie'pa a̱: “A' e̱' skö́wa̱ ye' o̱'mik. Ì tköraë a' ta̱ e' wà chekeyö a' a̱: 
\b  
\q1  
\v 2 “A ala'rla, a' e̱' skö́wa̱ tsi̱net ye' ttö̀ ttsök, 
\q1 ye' dör a' yë́. Ye' ttö̀ ttsö́. 
\b  
\q1  
\v 3 “A Rubén, be' dör ye' alà kibi. 
\q1 Be' dör ye' diché tsá̱ e' alé. 
\q1 Be' dalöiërta̱' tai̱ë, be' diché ta̱' tai̱ë be' ëlpa tsa̱ta̱. 
\q1  
\v 4 Erë i̱'ñe ta̱ kë̀ idör es. 
\q1 Be' dör we̱s di' yöliie es kë̀ iwöklör yës. 
\q1 Be' tö ye' dalöse̱o̱'wa̱. Be' se̱ne'ka̱ ye' alaköl ta̱. 
\q1 E' kue̱ki̱ be' kë̀ dalöiërpaia̱ we̱s ko'k es. 
\b  
\q1  
\v 5 “Simeón ena Leví, e'pa dör ñì ëlpa; 
\q1 ie'pa tabè tso' ñippoie ë̀. 
\q1  
\v 6 ¡Wé̱ ie'pa e̱' dapa'u̱ke ee̱ ye' kë̀ shkak! 
\q1 Ie'pa tö wëpa kötulur kësik ë̀ kue̱ki̱. 
\q1 Baka wë'ñe klökicha blublu e' télorakitö ëanas. 
\q1  
\v 7 Ie'pa kësik dör suluë ichökle 
\q1 e' kue̱ki̱ ie'pa ka̱wö tköraë suluë. 
\q1 ¡Ye' tö ie'pa aleripa powe̱rami se̱nuk iëlpa male̱pa aleripa shu̱a̱ wì̱ a̱ dià a̱! 
\b  
\q1  
\v 8 “A Judá, be' ëlpa tö be' ki̱keraka̱ tai̱ë. 
\q1 Be' bolökpa klö'we̱wa̱raë be' tö ikuli' a̱, 
\q1 es be' e̱' alöraka̱ ie'pa ki̱. 
\q1 Be' ëlpa e̱kka e̱' wöörawa i̱ski̱ be' dalöioie. 
\q1  
\v 9 ¡A Judá, be' dör ye' alà! 
\q1 Be' dör we̱s ma'name alà es. 
\q1 Mik ì ttéitö ta̱ ikaté o̱ne, 
\q1 eta̱ ie' e̱' wöéwa e̱' téwa̱ i̱ski̱ we̱s ma'name këchke es. 
\q1 ¿Yi dö̀mi ie' tsiriu̱k? 
\q1  
\v 10 Judá aleripa döraë blu'paie tai̱ë ke̱kraë dö̀ mik iblú chö́k de eta̱. 
\q1 Blu' e' ttö̀ iu̱teraë sulitane tö. 
\q1  
\v 11 Ie' tö iburro pupula mue̱ke uva shu̱a̱. 
\q1 Ñies idatsi' skuöke uva diö̀ wa. 
\q1  
\v 12 Ie' wöbla dör daloloë uva diö̀ tsa̱ta̱. 
\q1 Ie' kà dör saruruë baka tsu'diö tsa̱ta̱. 
\b  
\q1  
\v 13 “Zabulón se̱rdaë dayë kkömik. 
\q1 Ee̱ tai̱ë kanò irirke ese ké̱ tso'. 
\q1 E' ká̱ kkö̀ dörawa̱ Sidón kkömik. 
\b  
\q1  
\v 14 “Isacar dör we̱s iyiwak tso' dalì oie diché ta̱' tai̱ë ese e̱' mùtër e̱nuk iwé a̱ es. 
\q1  
\v 15 Mik ie' isué̱ tö ká̱ e' dör buaë se̱noie ñies e̱noie, 
\q1 eta̱ ie' tsi̱wö ki̱ dalì deka̱ne kaneblök. 
\q1 Ie' e̱' mèttsa̱ kaneblök kanè mésoie, kë̀ tkine e' ki̱. 
\b  
\q1  
\v 16 “Dan ditséwö shu̱a̱ s'shu̱lirdaë buaë yësyësë we̱s Israel aleripa e' ditséwö male̱pa es. 
\q1  
\v 17 Dan döraë we̱s tkabë̀ chö́k tso' ñala̱ kkö̀ a̱ tö kabaio kuè iklö a̱ ta̱ iwák bruta̱ne itsi̱wökka ese es. 
\b  
\q1  
\v 18 “¡A Jehová, ye' tso' be' panuk tö ye' tsa̱tkö́! 
\b  
\q1  
\v 19 “Gad ppök ñippökwakpa döraë tai̱ë. 
\q1 Erë ie' tö ie'pa pperaë, itötie̱raë. 
\b  
\q1  
\v 20 “Aser ká̱ ki̱ chkè kata' buaë tskirdaë. 
\q1 Ì wörke ko̱s e' dör buaë shu̱te̱ mène buaë blu'pa a̱. 
\b  
\q1  
\v 21 “Neftalí dör we̱s su̱li̱ alaki dur áie ala'rla ta̱' bua'buaala ese es. 
\b  
\q1  
\v 22 “José dör we̱s burro kañiru suè̱ dur di' tum kkömik es, 
\q1 we̱s burro pupula kañiru suè̱ dur ká̱ tukir ki̱ es.\f + \fr 49:22 \fk José dör we̱s burro...ká̱ tukir ki̱ es: \ft Ñies hebreoie ttè e' mane'wè̱misö i' es: \fqa José dör we̱s kal tskirke di' kkömik es; tkaka̱ iké̱ kköiëule e' mik buaë, ñies iwördaë tai̱ë.\f* 
\q1  
\v 23 Kuaböt namépa é̱na sulu ia̱r, 
\q1 ie' ki̱ kuaböt u̱yérakitö kësik wa. 
\q1  
\v 24 Erë ie' ulà diché darërë; 
\q1 e' wa ie' wa̱ ishkame' shu̱irikar darërëë, 
\q1 kë̀ ulà shtrirta̱'wa̱ yës. 
\q1 Skëköl tö ie' a̱ diché e' mé. 
\q1 Skëköl e' dör Jacob Këköl e' diché ta̱' tai̱ë. 
\q1 Skëköl e' dör Israel aleripa kkö'nukwak. 
\q1 Ie' tö Israel aleripa tsa̱tkeke. 
\q1  
\v 25 A José, be' yë́ e' Këköl tö be' ki̱meke ke̱kraë. 
\q1 E' dör Skëköl Diché Ta̱' Íyi Ulitane Tsa̱ta̱, 
\q1 Ie' e̱r buaë chöraë be' a̱. 
\q1 Ka̱li̱ buaë patkeraë ie' tö be' daliwö ki̱. 
\q1 Ñies be' a̱ di' a̱tdaë buaë íyök ki̱ a̱s be' dalikua talar buaë. 
\q1 Be' aleripa alakölpa ala'r döraë tai̱ë, ñies be' iyiwak döraë tai̱ë. 
\q1 Es Skëköl e̱r buaë chöraë be' a̱. 
\q1  
\v 26 Be' yë́ e̱r buaë yë' be' a̱, 
\q1 e' tkö̀ka̱ ye' yë́ e̱r buaë yë' ye' a̱ e' tsa̱ta̱. 
\q1 Skëköl tö José shu̱kit iëlpa shu̱a̱ iwökirie, 
\q1 e' a̱ ie' e̱r buaë chö̀ michoë we̱s ka̱bata yöbië kë̀ e̱rta̱'wa es. 
\b  
\q1  
\v 27 “Benjamín dör we̱s chichi kañiru kësikie ese es; 
\q1 bla'mi ta̱ iyiwak ttéwa̱itö katè, 
\q1 tsá̱li̱ ta̱ ibata watiéwa̱itö.” 
\p  
\v 28 E'pa dör Israel ditséwöpa daia̱ itöki̱ döka̱ dabom eyök ki̱ böt (12), e' yë́pa tsá̱. Es ie'pa yë́ tö ie'pa a̱ iché mik ie' tö ittè bata ché ie'pa a̱ eta̱. 
\s1 Jacob blënewa̱ 
\p  
\v 29 Jacob tö iché ila'r wëpa a̱: “Ye' blërkewa̱ e' ké̱wö dökewa̱tke. Mik ye' blënewa̱, eta̱ ye' nu blö́wa̱ ákuk a̱ ká̱ wé̱ ye' yamipa nu blëne ee̱. Pö e' a̱te̱ wëm kiè Efrón dör hititawak e' ká̱ a̱.  
\v 30 Ká̱ e' a̱te̱ Macpelá Mamré wösha̱ë. Ká̱ e' a̱te̱ Canaán. Ká̱ e' ena ákuk e' wato̱'ttsa̱ Efrón tö Abraham a̱ a̱s Abraham tö iyamipa nu blö̀ ee̱.  
\v 31 Ee̱ Abraham ena ilaköl Sara, ñies Isaac ena ilaköl Rebeca, e'pa nu blëne. Ee̱ ye' tö ye' alaköl Lía, e' nu blë'wa̱ ñies.  
\v 32 Ká̱ e' ena ákuk e' wato̱' hititawak tö.” 
\p  
\v 33 Mik Jacob tö ttè e' ko̱s ché o̱ne eta̱ ie' e̱' té̱wa̱ne ika̱' ki̱ ta̱ iblënewa̱ mía̱ idëu̱töpa itöki̱. 
\c 50  
\p  
\v 1 Eta̱ José tö iyë́ nu paklö'wé̱wa̱ wöalattséitö ta̱ ii̱é̱ tai̱ë.  
\v 2 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö egiptowak dör s'nu kanéu̱kwakpa e'pa kié iyë́ nu kapeyökwa̱ a̱s kë̀ inurwa̱. Eta̱ es ikanewé̱rakitö.  
\v 3 Ikanewé̱rakitö döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40 días), ekkë ka̱wö kiane ikanewo̱ie e' kue̱ki̱. 
\p Egiptowak tö ischö́ e̱riaitsé ka̱wö döka̱ dabom kuryök (70 días).  
\v 4 E' ukuöki̱ ta̱ José tté Egipto blú kue̱blupa ta̱, ta̱ ichéitö ie'pa a̱: 
\p —A' é̱na e̱r bua' chak ye' a̱, e' ta̱ a' yú ichök Egipto blú a̱  
\v 5 tö mik ye' yë́ duökewa̱tke, eta̱ ie' tö ye' ka' ie' a̱ ttè muk Skëköl wörki̱ tö inú blerawa̱yö ákuk kaneo̱'a̱t ie' wák tö a̱te̱ Canaán e' a̱. E' kue̱ki̱ ka̱wö mú ña ie' nu tso̱mi blèwa̱ ee̱. Mik ye' ibléwa̱ ta̱ ye' dotkene. 
\p  
\v 6 Eta̱ Egipto blú tö iiu̱té: 
\p —Be' yú be' yë́ nu blökwa̱ we̱s ie' tö be' a̱ iki' es. 
\p  
\v 7 Eta̱ José mía̱ iyë́ nu blökwa̱. Egiptowak kue̱blupa ko̱s e'pa míyal ie' ta̱.  
\v 8 Jacob yamipa e̱kka ena José yamipa e̱kka ena iëlpa e'pa ko̱s mí ñies. Ie'pa ala'r ena ie'pa iyiwak e'pa ë̀ a̱té̱a̱t Gosen.  
\v 9 Ñies pë' mí tai̱ë karreta ki̱ ena kabaio ki̱. Es pë' mí tai̱ë José ta̱.  
\v 10 Mik ie'pa demi ká̱ kiè Goren-ha-atad a̱te̱ tsi̱net di' Jordán diwö tskirke e' kke̱r ee̱, eta̱ ee̱ ie'pa ulitane tö Jacob nu wötërkewa̱ e' ké̱wö tkö'wé̱ dalö̀ tai̱ë wa. Ee̱ José tö iyë́ e̱riaitsé döka̱ ká̱ kul. 
\p  
\v 11 Mik canaánwak se̱rke ee̱, e'pa tö Jacob nu wötërkewa̱ ké̱wö tkö'wè̱ e' sué̱, eta̱ ie'pa tö iché: “Moki̱ egiptowak tö s'nu wötërkewa̱ e' ké̱wö tkö'we̱ke dalö̀ tai̱ë wa.” E' kue̱ki̱ ká̱ e' kiè méka̱ ie'pa tö Abel-Misraim.\f + \fr 50:11 \fk Abel-mizraim: \ft Hebreoie ká̱ kiè e' wà kiane chè \fqa egiptowak schö́ e̱riaitsè.\f* Ká̱ e' a̱te̱ tsi̱net di' kiè Jordán e' kkömik. 
\p  
\v 12 Es Jacob ala'r tö iyë́ nu kanewé̱ we̱s ie' tö iyë' ie'pa a̱ es.  
\v 13 Ie'pa wa̱ inú mítse̱r Canaán ibléwa̱rakitö ákuk yöule Abraham wa̱ iyamipa pöie e' a̱. E' a̱te̱ Macpelá. E' wato̱'ttsa̱ hititawak kiè Efrón tö Abraham a̱. Ká̱ e' a̱te̱ Mamré wösha̱ë.  
\v 14 Mik José dëu̱tö nu blëne o̱ne, eta̱ ie' bite̱a̱ne Egipto. Ie' ëlpa ena pë' ulitane mìne ie' ta̱ e'pa ko̱s bite̱yalne ie' ta̱. 
\s1 José ëlpa suanéka̱ne ie' yöki̱ 
\p  
\v 15 Jacob blënewa̱ e' ukuöki̱ ta̱ José ëlpa tö ibikeitsé: “Isalema José é̱na sulu se' a̱rke. Ì ko̱s wamblë' se' tö ie' ki̱ e' skéie se' we'ikeraëitö.”  
\v 16 E' kue̱ki̱ ie'pa ttè mémi ie' a̱: “Ka̱m be' yë́ blërwa̱,  
\v 17 eta̱ ie' tö sa' a̱ iché tö ichö́ be' a̱: ‘Ì ko̱s suluë wamblë' sa' tö be' ki̱, e' olo'yö́ sa' ki̱.’ E' kue̱ki̱ sa' kköchö̀ be' a̱ tö e' olo'yö́ sa' ki̱. Sa' tö be' yë́ e' Këköl dalöieke e' kue̱ki̱.” 
\p Mik biyö̀ e' demi José a̱, eta̱ ie' i̱é̱ sia̱rë.  
\v 18 Eta̱ iëlpa demi iwöki̱. Ie'pa wöéwa dö̀ i̱ski̱ idalöioie ta̱ ichérakitö: 
\p —I' sa' de be' wörki̱. Sa' dör be' kanè mésopa. 
\p  
\v 19 Eta̱ ie' tö ie'pa iu̱té: 
\p —Kë̀ a' suanuk. Ye' kë̀ a̱ a' shu̱linuk Skëköl skéie.  
\v 20 A' íyi sulu bikeits wamblè ye' ki̱, erë e' mane'wé̱ttsa̱ne Skëköl tö buaë se' ki̱. E' wa tai̱ë pë' tsa̱tkëne i̱'ñe ta̱.  
\v 21 E' kue̱ki̱ kë̀ a' suanuk. Chkewö meraëyö a' a̱ ena a' ala'r ko̱s a̱. 
\p Es ie' tö ie'pa a̱ iché e̱r buaë wa. E' tö ie'pa ttsë'wé̱ne buaë. 
\s1 José blënewa̱ 
\p  
\v 22 José ena iyë́ alikpö yamipa e'pa se̱ne'ia̱ Egipto. Ie' se̱ne' döka̱ duas cien eyök ki̱ dabom eyök (110).  
\v 23 Ie' tö ilà Efraín talapa e' ala'r sué̱ia̱. Ñies ie' tö ilà Manasés e' alà kiè Maquir e' ala'r sué̱ia̱. 
\p  
\v 24 Ká̱ et ta̱ ie' tö iché iëlpa a̱: “Ye' duökewa̱ e' ké̱wö kianeia̱ tsir. Erë Skëköl wák tö a' ki̱meraë. Ie' tö a' yelurdaë ká̱ i' ki̱. Ká̱ yë'bakitö mè Abraham a̱ ena Isaac a̱ ena Jacob a̱ e' a̱ a' tse̱miraëitö.”  
\v 25 Eta̱ ie' tö iëlpa kié a̱s ie'pa ttè mù ie' a̱ Skëköl wörki̱. Ie' tö ie'pa a̱ iché: “Skëköl tö a' yerattsa̱ ká̱ i' ki̱. Mik e' tka, eta̱ ye' sik tso' blëule e' tsú̱mi e̱' ta̱.” 
\p  
\v 26 Mik ie' blënewa̱ Egipto, eta̱ ie' ki̱ duas de cien eyök ki̱ dabom eyök (110). Ie' nu kapeyanewa̱ a̱s kë̀ inurwa̱ e' iënewa̱ s'nu kélkuö a̱.