\id ACT - Bribri NT + OT portions (Gen, Ex(portions) Jona) -Costa Rica 2009 (DBL -2013) \h Hechos \toc1 Ì o̱' Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö e' pakè \toc2 Hechos \toc3 Hch \mt1 Ì o̱' Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö e' pakè \mt2 Hechos \ip Yëkkuö i' dör yëkkuö skà kit Lucas tö Teófilo a̱ e', i' ta̱ ide böt. Itsá̱ kite̱ ie' a̱ e' dör ì o̱' Skëkëpa Jesús tö e' pakè. Ie' mine'ka̱ ká̱ jaì a̱ e' ukuöki̱ ta̱ ì kí̱ o̱' ie' tö ká̱ i' ki̱ ittekölpa tsá̱ e'pa wa Wiköl Batse'r batamik, e' pakè Lucas tö yëkkuö i' ki̱. \ip Ka̱m Jesús mi'ka̱ne ká̱ jaì a̱ e' yöki̱ ie' tö ittekölpa tsá̱ e'pa patké ttè i' wa: Mik Wiköl Batse'r de a' ki̱, eta̱ ie' tö diché meraë a' a̱ ye' ttè pakoie. A' miraë ipakök s'tso' ko̱s Jerusalén e'pa a̱. Ñies ipakeraë a' tö s'tso' Judea ká̱ male̱pa a̱ ena Samaria ena ká̱ wa'ñe dö̀ wé̱ íyök e̱rkerö ee̱. E' tso' kitule yëkkuö i' ki̱ 1.8 ee̱. E' ukuöki̱ ta̱ ì o̱' Skëköl tö Pedro wa Jerusalén ena Judea ká̱ male̱pa ena Samaria e' tté tso' kitule yëkkuö i' ki̱. \ip E' ukuöki̱ ta̱ Pablo tö Jesús tté buaë paka' ká̱ tai̱ë wakpa a̱ e' tté kit Lucas tö yëkkuö i' ki̱. Yëkkuö i' wa Lucas tö se' a̱ ikkachè tö Jesús dör sulitane tsa̱tkökwak. \ip Lucas bak s'kapeyökwakie. Iekkë ta̱ ká̱ ko̱s wé̱ Pablo dë'rö ee̱ Lucas mir ie' ta̱. E' kue̱ki̱ Lucas tö isu̱' iwák wöbla wa tö we̱s Skëköl kaneblë' Pablo wa. E' tté tso' kitule yëkkuö i' ki̱. \c 1 \s1 Skëköl tö iWiköl patkeraë \p \v 1-2 A këkë Teófilo, ì o̱' Jesús tö ena ì wa s'wöblao̱'itö kuaë dö̀ mik imineka̱ ká̱ jaì a̱, e' ko̱s paka' ye' tö be' a̱ yëkkuö tsá̱ kityö e' ki̱. Ka̱m ie' mi'ka̱ne ká̱ jaì a̱, e' yöki̱ ì kiane ie' ki̱ tö ittekölpa tsá̱ shu̱kitbakitö, e'pa tö iwè̱, e' u̱k ie'pa kéitö Wiköl Batse'r wa. \v 3 Ie' köte̱wa̱ shke̱neka̱ne, e' ukuöki̱ ta̱ ie' wák e̱' kkayëne tai̱ë ie'pa a̱ döka̱ ká̱ dabom tkëyök (40) ekkë. Es ie' tö ie'pa a̱ ikkaché tö moki̱ ie' tso'ne ttsë'ka. Ñies ie' tö ì blúie Skëköl tso' e' tté paké ie'pa a̱. \v 4 Ká̱ et ta̱ ie' tso' ittekölpa tsá̱ e'pa ta̱, ta̱ ichéitö ia̱rak: \p —A' kë̀ kàne e̱' yöktsa̱ Jerusalén. Ye' Yë́ kablë' iWiköl patkök a' a̱ yë' ye' tö a' a̱, e' panú dö̀ mik ide eta̱. \v 5 Juan tö s'wösuk di' a̱, erë ká̱ kë̀ tkö̀pa tai̱ë ta̱ Skëköl tö a' ierawa̱ iWiköl Batse'r a̱. \s1 Jesús mineka̱ ká̱ jaì a̱ \p \v 6 Mik Jesús ttekölpa tsá̱ ñì dapa'wé̱ka̱ ie' ta̱, eta̱ e'pa tö ie' a̱ ichaké: \p —A Skëkëpa, ¿i' ta̱ be' tö se' wakpa tkekeka̱ne se' Israel aleripa, e' wökirpaie?\f + \fr 1:6 \fk Israel aleripa e' wökirpaie: \ft Jesús ttekölpa tso'ia̱ ibikeitsök tö ie' e̱' tkökeka̱ Israel aleripa blúie ie'pa ká̱ ki̱ ta̱ ie'pa tkekeka̱ ie' kayuapaie.\f* \p \v 7 Ie' tö iiu̱té: \p —E' ké̱wö kë̀ mène a' a̱ jche̱noie. E' ké̱wö tso' ye' Yë́ wa̱ klöuletke. \v 8 Erë mik Wiköl Batse'r de a' ki̱, eta̱ ie' tö diché meraë a' a̱ ye' tté pakoie. A' miraë ipakök s'tso' ko̱s Jerusalén e'pa a̱. Ñies ipakeraë a' tö s'tso' Judea ká̱ male̱pa a̱ ena Samaria ena ká̱ wa'ñe dö̀ wé̱ íyök e̱rkerö ee̱ e'pa a̱. \p \v 9 Mik ie' tö e' ché o̱ne, eta̱ ibutsé̱ka̱ mía̱ ká̱ jaì a̱ ie'pa wörki̱ ta̱ ichowa mò shu̱a̱ kë̀ wër ta̱'ia̱. \fig |src="1 CNT5851b.tif" size="col" ref="Hch 1.9" \fig* \v 10 Ie'pa tso' ká̱ sa̱u̱k ká̱ jaì a̱ krereë tö we̱s imichoka̱, e' dalewa bet wëpa böl datsi' saruruë de iëte̱r ie'pa o̱'mik. \v 11 E'pa tö iché ia̱rak: \p —A Galilea wakpa ¿iö́k a' iëte̱ria̱ ká̱ sa̱u̱k ká̱ jaì a̱? Jesús bak a' shu̱a̱ e' mítse̱r Skëköl wa̱. We̱s a' tö isué̱ tö imía̱ ká̱ jaì a̱, e' su̱ë idörane ká̱ i' ki̱. \s1 Matías a̱te̱ Judas skéie \p \v 12 Eta̱ Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tso' Olivo ké̱bata a̱, ie'pa bite̱a̱ne Jerusalén. E' ñalé̱ dör we̱kkë ulat ka̱wö mène judiowak a̱ shkoie e̱no diwö a̱ ekkë.\f + \fr 1:12 \fk shkoie e̱no diwö a̱ ekkë: \ft E' dör kilómetro etk ulatök.\f* \v 13 Mik ie'pa dene Jerusalén ta̱ ie'pa tkaka̱ u etkuö ki̱ wé̱ ikapökerak ee̱. Ee̱ itso'rak Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago Alfeo alà, Simón Celote, ñies Judas Santiago alà. \v 14 Ie'pa ulitane ñì dapa'u̱ke ke̱kraë ttök S'yë́ ta̱. Alakölpa we̱lepa ena María, Jesús mì, ena Jesús ëlpa, e'pa tso'ñak ie'pa ta̱ ttök S'yë́ ta̱. \p \v 15 Jesús mik e̱rblökwakpa e̱' dapa'u̱ke e'pa döka̱ cien eyök ki̱ dabom böyök ekkë ulatök (120). E' ké̱wö ska' ta̱ Pedro e̱' kéka̱ ie'pa wörki̱ ta̱ ichéitö: \v 16 “A yamipa, i̱ma Judas yë' Wiköl Batse'r tö se' blú bak David e' wa, e' wà tka we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es. Judas wa̱ pë' míne Jesús klö'u̱kwa̱. \v 17 Ta̱ ie' bak Jesús kléie we̱s se' es, ie' bak kaneblök Jesús ta̱ we̱s se' es. \v 18 (Ie' tö ì sulu wamblë', e' ské wa ie' tö ká̱ tué̱ et. E' ukuöki̱ ta̱ ie' anebitu̱ wöwakköt ñawi tskinewa̱ ta̱ iñattse̱ yërulune. \v 19 Mik Jerusalén wakpa tö ttè e' ttsé, eta̱ ká̱ e' kiè méka̱rakitö iwákpa ttè wa Hacéldama e' wà kiane chè S'pë́ Ké̱). \v 20 Es itso' kitule Skëköl yëkkuö kiè Salmo e' ki̱ e' tö iché i' es: \q1 ‘A̱s ie' u weir \q1 ñies a̱s kë̀ yi se̱ria̱ e' a̱.’\f + \fr 1:20 \ft Salmo 69.25\f* \b \m Ñies ichéitö: \q1 ‘O̱'ka múka̱ iskéie ie' kanè méa̱t e' kanéu̱kne.’ ”\f + \fr 1:20 \ft Salmo 109.8\f* \b \m Es itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱. \p \v 21 “Wëpa tso' í̱e̱ e'pa manetwa̱ se' ta̱ ke̱kraë Jesús bakia̱ se' shu̱a̱ eta̱. \v 22 Mik Juan tö Jesús wösuk e' ko̱s ta̱ ie'pa tso'ñak se' ta̱ dö̀ mik Jesús minea̱ ká̱ jaì a̱ eta̱. Se' ka̱wöta̱ wëpa ekkëpa shu̱shtök eköl se' kí̱ie a̱s itö Jesús shke̱neka̱ne, e' tté pakö̀ se' ta̱.” \p \v 23 Es ie'pa tö wëpa shu̱shté böl. Eköl kiè José, e' kiè Justo ñies. E' kkabata dör Barsabás. Iëköl kiè Matías. \v 24 Eta̱ ie'pa tö ikié S'yë́ a̱ i' es: “A Skëköl, be' wa̱ sulitane e̱r su̱ule buaë. E' kue̱ki̱ ikkachö́ sa' a̱ wé̱ne shu̱shté be' tö \v 25 a̱s ia̱t Jesús ttekölpa tsá̱ e' kí̱ie Judas skéie. Judas e̱' wamblé sulu, e' kue̱ki̱ ie' tö kanè e' méa̱t ta̱ imía̱ weinuk wé̱ ika̱wöta̱ weinuk ee̱.” \p \v 26 Eta̱ ie'pa iné isuo̱ie tö wëpa böl shu̱shtétke ie'pa tö e' wé̱ne kiè dömittsa̱. Eta̱ Matías kiè dettsa̱. Es ie' a̱te̱ Jesús ttekölpa tsá̱ e' kí̱ie imale̱pa döka̱ dabom eyök ki̱ eköl (11) e'pa ta̱. \c 2 \s1 Wiköl Batse'r de Jesús mik e̱rblökwakpa ki̱ \p \v 1 Mik Pentecostés ké̱wö\f + \fr 2:1 \fk Pentecostés ké̱wö: \ft Pentecostés wà kiane chè Ká̱ Dabom Ske̱yök ké̱wö. Judiowak tö Ie'pa Yë́pa Yërulune Egipto e' ké̱wö tkö'wé̱ o̱ne, e' ki̱ ká̱ de dabom ske̱yök, eta̱ ka̱wö skà tkö'we̱ke ie'pa tö e' kiekerakitö Pentecostés. Ñies e' ké̱wö kièrakitö Iyiwö Shtök Ké̱wö. Ka̱wö e' dör wëstela choie Skëköl a̱ iyiwö kite̱ e' ki̱. Éxodo 23.16 sa̱ú̱.\f* de, eta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa ko̱s tso' dapaule ek tsi̱ní ë̀me. \v 2 E' bet ta̱ ká̱ jaì a̱ ì blane tai̱ë we̱s siwa̱' darërëë es, e' blane u shu̱ ko̱s a̱ wé̱ ie'pa tso' ee̱. \v 3 Eta̱ ie'pa tö isué̱ tö idebitu̱ tai̱ë ku'ie bö' wörkua su̱ë, e' a̱ne ie'pa ulitane ki̱ et et. \v 4 Eta̱ ie'pa a̱ Wiköl Batse'r iënewa̱ ta̱ eköl eköl ttémi ká̱ bánet wakpa ttö̀ wa kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ we̱s Wiköl Batse'r tö ie'pa ké ttök es. \fig |src="2 CNT5881 b.tif" size="col" ref="Hch 2.4" \fig* \p \v 5 E' ké̱wö ska' ta̱ judiowak tö Skëköl dalöieta̱' datse̱ ká̱ ulitane ki̱, esepa tso' tai̱ë Jerusalén. \v 6 Mik ie'pa tö Jesús mik e̱rblökwakpa aláneka̱ tai̱ë e' ttsé, eta̱ ie'pa e̱' dapa'wé̱ka̱ ikí̱ ttsök bua'ie. Ie'pa tö ittsé eköl eköl iwákpa ttö̀ wa kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ es. E' kue̱ki̱ ie'pa tkinewa̱ tai̱ë. \v 7 Ie'pa wökranewa̱ ta̱ ichérakitö ñì a̱: \p —¿A'ka̱ ie'pa kë̀ dör Galilea wakpa tso' ttök? \v 8 ¿We̱s se' ulitane tso' ittsök tö ie'pa ttöke se' ulitane ttö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ wa? \v 9 Í̱e̱ se' shu̱a̱ se' tso' datse̱ Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, \v 10 Frigia, Panfilia, Egipto ena ká̱ tso' Libia a̱te̱ tsi̱net Cirene kke̱. Ñies pë' datse̱ Roma se̱rke í̱e̱ esepa tso' í̱e̱. \v 11 Se' we̱lepa dör judiowak chökle. We̱lepa kë̀ dör es, esepa e̱' yö'bak judiowakie. Ñies se' tso' í̱e̱ datse̱ Creta ena Arabia. Erë ì ko̱s kaneo̱' Skëköl tö buaë e' chök ie'pa tso' e' a̱ne buaë se' é̱na se' wákpa ttö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ e' wa. \p \v 12 E' kue̱ki̱ ie'pa ulitane wökrarulune tai̱ë iki̱ttsök. Ie'pa wöa̱ ká̱ chowa. Ie'pa ñì chakérak: \p —Íyi ikkë, ¿i̱ma e' wà kiane chè? \p \v 13 Erë we̱lepa tö Jesús mik e̱rblökwakpa wayué sulu ta̱ ichérakitö: \p —Ie'pa tteke blo' tö. \s1 Pedro tö ttè paké \p \v 14 Eta̱ Pedro e̱' duéka̱ shkë'ka Jesús ttekölpa tsá̱ male̱pa döka̱ dabom eyök ki̱ eköl (11), e'pa ta̱. Ie' tö iché sulitane a̱ a̱neule: “A yamipa judiowak, ñies a' ulitane se̱rke Jerusalén. Íyi ikkë e' wà pakekeyö a' a̱. Ye' ttö̀ ttsö́ buaë a' tö. \v 15 Sa' kë̀ tteku̱' blo' tö we̱s a' tö ibikeitsè es. E̱rpa diwö de su̱li̱tu (9) bla'mi, diwö ikkë kë̀ yi e̱' ttöta̱'ka̱ blo' wa. \v 16 Erë ì tköke sa' ta̱, e' dör we̱s Skëköl tteköl kiè Joel, e' tö iyë'a̱tbak es. Ie' tö iyë'a̱t i' es: \q1 \v 17 ‘Skëköl tö ichè tö mik ká̱ i' e̱rkewatke, \q1 eta̱ ye' tö ye' Wiköl patkeraë sulitane ki̱. \q1 E' kue̱ki̱ a' ala'r, wëpa ena alakölpa, \q1 ekkëpa ko̱s ttöraë we̱s ye' ttekölpa es. \q1 A duladulapa a̱ ilè kkayërdaë kabsue̱ie ie'pa kë̀ ku̱' kapökwa̱ e' dalewa. \q1 Ñies a' këkëpa a̱ ilè kkayërdaë kabsuè̱ a̱. \q1 \v 18 Ñies e' ké̱wö ska' ta̱ ye' Wiköl patkeraëyö \q1 ye' kanè mésopa ki̱, wëpa ena alakölpa. \q1 Es ie'pa tö ye' ttè pakerane imale̱pa a̱. \q1 \v 19 Ká̱ jaì a̱ ye' tö íyi tai̱ë suluë kkacheraë, kë̀ su̱ule a' wa̱ ese. \q1 Ká̱ i' ki̱ ñies íyi kkacheraëyö a̱s a' isa̱ù̱: \q1 s'pë́ sue̱raë a' tö, bö' sue̱raë a' tö, shkle̱ tai̱ë sue̱raë a' tö ñies. \q1 \v 20 Diwö ttserdawa̱. Si'wö iardawa̱ batsë we̱s s'pë́ es. \q1 E' ko̱s tköraë ka̱m Skëköl ké̱wö dö̀ e' yöki̱. \q1 Ka̱wö e' dör buaë shu̱te̱, e' olo ta̱' tai̱ë. \q1 \v 21 E' ké̱wö ska' ta̱ yi ko̱s tö e̱' tsa̱tkè kié Skëköl a̱, \q1 esepa ulitane tsa̱tkërdaë.’ ”\f + \fr 2:21 \ft Joel 2.28-32\f* \m Es Joel tö iyë'a̱t. \p \v 22 “A Israel aleripa, ye' ttö̀ ttsö́. A' wa̱ ijche̱r tö mik Jesús Nazaret wak se̱ne' ká̱ i' ki̱, eta̱ ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱itö tai̱ë se' shu̱a̱ Skëköl batamik kkayënoie. Es Skëköl tö se' a̱ ikkaché tö ie' tö ipatkë'. \v 23 Erë Jesús menettsa̱ a' a̱ klö'wè̱wa̱ we̱s Skëköl tö isuletë'a̱tbak kuaë es, ñies we̱s ie' ki̱ ikiane es. A' tö wëpa sulusipa ké ie' ttökwa̱ wötëulewa̱ krus mik. \v 24 Ie' weine sia̱rë ie' köte̱wa̱, erë Skëköl tö ie' shke̱o̱'ka̱ne. Duewa̱ kë̀ a̱ ie' wöklöne yës. \v 25 E' kue̱ki̱ ká̱ ia̱ia̱ë blu' David ut Skëköl ta̱ i̱ma Jesús ttö̀mi e' yë'itö i' es: \q1 ‘Ye' wa̱ ijche̱r tö ke̱kraë be' tso' ye' ta̱. \q1 Be' tso' ye' ta̱ ye' ulà bua'kka ye' ki̱muk, \q1 e' kue̱ki̱ kë̀ ì a̱ ye' o̱rpa we̱s. \q1 \v 26-27 E' kue̱ki̱ ye' ttsë'r buaë, \q1 ye' ttsö̀ kaneë. \q1 Be' kë̀ tö ye' mepaa̱t pö a̱, \q1 e' kue̱ki̱ ye' e̱nuraë iwà panuk bë̀rë. \q1 Ye' dör be' kanè méso batse'r e', \q1 e' kue̱ki̱ be' kë̀ tö imepaa̱t a̱s ye' nurwa̱. \q1 \v 28 Be' tö se̱ne michoë ñalé̱ e' kkayë' ye' a̱. \q1 Ye' tso' be' wörki̱, e' kue̱ki̱ be' tö ye' ttsë'we̱raë buaë.’\f + \fr 2:28 \ft Salmo 16.8-11\f* \m Es David tö iyë'a̱t. \p \v 29 “A yamipa, ye' tö icheke a' a̱ yësyësë. Se' blú këkë David bak ká̱ ia̱ia̱ë, e' du'wa̱bak ta̱ inú wötënewa̱. Ie' pö tso'ia̱ dö̀ ikkë ta̱ í̱e̱. \v 30 Erë David bak Skëköl ttekölie. E' kue̱ki̱ ie' wa̱ ijche̱r tö Skëköl kablë' ie' a̱ iwák ttö̀ wa ttè i' wa: ‘Ye' tö be' aleri tkeraka̱ eköl blu'ie we̱s be' es.’ \v 31 E' jche̱r David wa̱, e' kue̱ki̱ ie' tö Cristo shke̱neka̱ne e' yë'. Ie' tö iyë' tö inú kë̀ a̱tu̱k pö a̱, kë̀ inurpawa̱. \v 32 Es iwà tka. Skëköl tö Jesús shke̱o̱'ka̱ne, e' sué̱ sa' ulitane tö sa' wákpa wöbla wa. \v 33 Skëköl tö ie' tsé̱mika̱ ta̱ itkéka̱itö iulà bua'kka dalöiërta̱' tai̱ë. Ie' Yë́ tö iWiköl mé ie' a̱ we̱s ikablë' imuk es. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iWiköl Batse'r patké sa' ki̱. E' sué̱ a' tö, e' ttsé a' tö e̱nia̱. \v 34 Erë David kë̀ mine'ka̱ ká̱ jaì a̱ we̱s Jesús es. Ie' wák tö iyë'a̱t: \q1 ‘Skëköl tö ichè ye' Këköl a̱: \q1 Be' e̱' tkö́ka̱ ye' ulà bua'kka, \q1 \v 35 e' dalewa ye' tö be' bolökpa merarö be' klö̀ diki̱a̱.’\f + \fr 2:35 \ft Salmo 110.1\f* \m Es David tö iyë'. \p \v 36 “A Israel aleripa ulitane. Ijche̱nú buaë a' wa̱ tö ye' tso' Jesús chök. E' kötwa̱ a' tö wötëulewa̱ krus mik, erë e' wák tkéka̱ Skëköl tö se' wökirie ñies se' blúie.” \p \v 37 Mik ie'pa tö ttè e' ttsé, eta̱ ie'pa e̱rianeka̱ tai̱ë. Ie'pa tö Pedro ena imale̱pa a̱ ichaké: \p —A yamipa, ¿we̱s sa' e̱' ù̱mi? \p \v 38 Ie' tö iiu̱té: \p —A' e̱r mane'ú̱ Skëköl a̱ ta̱ a' e̱' wöskuö́ö eköl eköl Jesucristo ttö̀ wa a̱s a' nuì̱ olo'yar a' ki̱. A' tö iwé̱ es, e' ta̱ Skëköl tö iWiköl Batse'r meraë a' a̱. \v 39 Kablè e' dör a' a̱ ena a' aleripa ulitane a̱ ena sulitane se̱rke ká̱ ka̱mië, esepa a̱ ñies. Kablè e' dör wé̱pa ko̱s kieke Këkë dör Se' Këköl e' tö esepa a̱. \p \v 40 Es ttè e' wa ena ttè skà tai̱ë wa Pedro tö iché ia̱rak darërëë, ipatté tai̱ë ta̱ ichéitö ia̱rak: \p —A' e̱' tsa̱tkö́ ì tköraë pë' sulusipa ta̱ e' yöki̱. \p \v 41 Es wé̱pa tö ì ché Pedro tö, e' klö'wé̱, e'pa wöskuérakitö. E' diwö Skëkëpa Jesús icha erule e' kí̱ iëne tai̱ë döka̱ mil mañayök ulatök (3000). \v 42 Eta̱ ie'pa e̱' ché ttè wa Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö s'wöbla'we̱ke, e' ttsök ke̱kraë e̱r bua' wa. Ñies ie'pa e̱' ché ñì ki̱muk ì tso' ie'pa wa̱ e' wa. Ñies ke̱kraë ie'pa e̱' dapa'u̱ke pan ñuk Jesús köte̱wa̱ e' ké̱wö tkö'wo̱ie. Ñies ie'pa e̱' ché ttök S'yë́ ta̱. \s1 We̱s Jesús mik e̱rblökwakpa tsá̱ e'pa se̱r \p \v 43 Eta̱ ì kë̀ o̱r yi a̱ ese we̱ke tai̱ë Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö Skëköl batamik. E' tö pë' ulitane wökrawé̱ tai̱ë. \v 44 Wé̱pa e̱rblé Jesús mik e'pa ko̱s se̱rke we̱s wák eköl ë̀ es. Ì tso' ie'pa wa̱ ese kakmekerakitö ñì a̱. \v 45 Es íyi tso' ie'pa wa̱, ká̱ ö ilè skà, ese watue̱ke ie'pa tö ta̱ iské blatekerakitö imale̱pa ki̱mè kiane esepa a̱. \v 46 Diwö bit ta̱ ie'pa ulitane e̱' dapa'u̱kerak Skëköl wé a̱. Ñies u a̱ u a̱ ie'pa chköke ñita̱ e̱r bua' wa ttsë'rdak buaë. Jesús köte̱wa̱ e' ké̱wö tkö'we̱ke pan ñè wa ñita̱. \v 47 Skëköl ki̱kekeka̱ ie'pa tö. Sulitane wa ie'pa wër buaë. Ká̱ bit ekkë Skëköl tö s'tsa̱tkeke tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa kí̱ daparke tai̱ë. \c 3 \s1 Pedro tö s'kraulewa̱ eköl e' bua'wé̱ne \p \v 1 Ká̱ et tsá̱li̱ diwö de mañat ta̱ Pedro ena Juan míyal ttök Skëköl ta̱ iwé a̱. Diwö e' dör ttoie ie' ta̱. \v 2 Eta̱ ee̱ wëm tkër eköl ku̱ne' klö̀ kraulewa̱. E' datse̱ iyamipa wa̱ itkekese̱r ke̱kraë Skëköl wé wékkö kiè Wékkö Buaala e' a̱ a̱s inuköl kak kiö̀itö sulitane dökewa̱ ee̱ esepa a̱. \v 3 Mik ie' tö Pedro ena Juan dökewa̱tke e' sué̱, eta̱ inuköl kak kiéitö ie'pa a̱. \v 4 Eta̱ ie'pa tö ie' sué̱wa̱ krereë iwö ki̱ ta̱ Pedro tö iché ia̱: \p —Sa' sa̱ú̱. \p \v 5 Eta̱ ie' tö ie'pa sué̱ ta̱ ibikeitséitö tö ilè kakmekeitö ye' a̱. \v 6 Erë Pedro tö iché ia̱: \p —Kë̀ ye' wa̱ inuköl ta̱'. Kë̀ ye' wa̱ oro ta̱'. Erë ì tso' ye' wa̱ e' mekeyö be' a̱. Jesucristo Nazaret wak e' ttö̀ wa, be' e̱' kö́ka̱ ta̱ be' shkö́. \p \v 7 Eta̱ Pedro tö iklö'wé̱wa̱ iulà bua'kka ta̱ ibatséka̱. E' wösha̱ ta̱ iklö a̱ idiché iëne \v 8 ta̱ itu̱neka̱ e̱' duéka̱ie ta̱ ishkémi wi̱'kë io̱'kë. E' ukuöki̱ ta̱ imíwa̱ Skëköl wé a̱ Pedro ena Juan ta̱ iwák klö̀ wa. Ie' tu̱rkeka̱, es Skëköl ki̱keka̱ramiitö. \v 9 Eta̱ pë' tso' ko̱s e'pa tö isué̱ tö ishkörami ta̱ Skëköl ki̱keka̱ramiitö. \v 10 Ie'pa tö ie' sué̱wa̱ tö ie' dör wëm e̱' tköke inuköl kak kiök Skëköl wé wékkö kiè Wékkö Buaala e' a̱ e'. E' tö ie'pa tkiwé̱wa̱ tai̱ë. Ie'pa wökranewa̱ iweblök. \s1 Pedro tö s'patté Skëköl wé a̱ \p \v 11 Skëköl wé e' ùle kiè Salomón ùle, ee̱ wëm buanene e' tso'ia̱ Pedro ena Juan paklö'u̱k. E' dalewa pë' ko̱s datse̱ tu̱neule wé̱ ie'pa tso' ee̱ ta̱ ie'pa tkinewa̱ tai̱ë isa̱u̱k. \v 12 Mik e' sué̱ Pedro tö, eta̱ ie' tö ie'pa a̱ iché: “A Israel aleripa ¿ì kue̱ki̱ a' tkirke? ¿Ì kue̱ki̱ a' tso' sa' sa̱u̱k krereë wësua sa' wák tö wëm i' bua'wé̱ne shköwé̱ne sa' wák diché wa ö sa' se̱rke yësyësë Skëköl a̱ e' kue̱ki̱? \v 13 Erë Skëköl dör Abraham, Isaac, Jacob ena se' yë́pa male̱pa bak ká̱ ia̱ia̱ë, e'pa Këköl, e' tö ie' kanè méso kiè Jesús, e' ki̱kéka̱ íyi ulitane tsa̱ta̱, e' dör yi me'ttsa̱ ttèwa̱ a' tö e'. Ie' watë'ttsa̱ a' tö Pilato wörki̱ erë́ e' tö ibikeitsbak iökshka. \v 14 Jesús dör batse'r ena yësyësë warma a' tö iki' tö e' yö́ttsa̱. Erë e' skéie a' tö pë' suluë e' yöktsa̱ ka'. \v 15 Es se̱ne mukwak e' kötwa̱ a' tö, erë ishke̱o̱'ka̱ne Skëköl tö. E' ko̱s su̱' sa' tö sa' wöbla wa. \v 16 Wëm i' kraulewa̱ e' su̱ule a' wa̱ buaë. Ie' diché iënene sa' e̱rblöke Jesús mik e' wa. Jesús mik e̱rblè, e' tö wëm i' bua'wé̱ne buaë a' wörki̱. \p \v 17 “A yamipa, ye' wa̱ ijche̱r tö mik a' ena a' wökirpa tö Jesús kötwa̱, eta̱ a' kë̀ wa̱ ijche̱r moki̱ tö ì wamblök a' tso'. \v 18 Erë ì yë'a̱tbak Skëköl tö ittekölpa ulitane kkö̀ wa tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' ka̱wöta̱ ttèwa̱ es, e' wawé̱ Skëköl tö es. \v 19 E' kue̱ki̱ ì sulu watö́ttsa̱. A' e̱r mane'ú̱ Skëköl a̱ a̱s a' nuì̱ olo'yö̀itö a' ki̱. \v 20 Eta̱ es ie' tö a' e̱r pableraë ta̱ Jesús pairi'bitu̱itö idi' wa s'blúie e' patkeraneitö se' a̱. \v 21 Erë i' ta̱ ie' ka̱wöta̱ se̱nuk ká̱ jaì a̱ dö̀ mik Skëköl tö ì ko̱s yuéne buaë we̱s ke̱net es eta̱. Es Skëköl tö iyë'bak ká̱ ia̱ia̱ë ittekölpa batse'r e'pa wa. \v 22 Moisés tö Jesús yë' se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë, e'pa a̱ i' es: ‘A' shu̱a̱ Skëköl tö itteköl keraka̱ eköl we̱s ye' es. E' ttö̀ ko̱s dalöiö́ a' tö. \v 23 Wé̱pa kë̀ wa̱ ie' ttö̀ dalöiëne, esepa ulitane skerattsa̱ se' wakpa yöki̱ bánet, ie'pa e̱rdawa se̱raa̱.’\f + \fr 3:23 \ft Deuteronomio 18.15,18-19\f* Es Moisés tö iyë'a̱t. \p \v 24 “Es ñies Samuel ena Skëköl ttekölpa male̱pa dë'bitu̱ ie' itöki̱, e'pa ko̱s tö ì tköke ka̱wö ikkë ta̱, e' yë'a̱tbak. \v 25 Ì u̱k Skëköl kablë' ká̱ ia̱ia̱ë ittekölpa wa, e' wà döraë se' ulà a̱. Ñies ttè me'a̱tbakitö se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa a̱, e' wà döraë se' ulà a̱. Ie' tö iyë'a̱tbak Abraham a̱ i' es: ‘Be' aleripa batamik ye' e̱r buaë chöraë ká̱ ulitane wakpa a̱.’ \v 26 E' kue̱ki̱ mik ie' tö ilà Jesús shke̱'wé̱ka̱ne, eta̱ ipatkéitö se' a̱ ke̱we se' a̱ e̱r buaë choie a̱s se' se̱r sulu ese olo'yö̀sö eköl eköl.” \c 4 \s1 Pedro ena Juan e̱' tsa̱tké judiowak wökirpa wörki̱ \p \v 1 Eta̱ Pedro ena Juan tso'ia̱ s'pattök, e' shu̱a̱ sacerdotepa bite̱shka Skëköl wé shkëkipa wökir ta̱ ena saduceowakpa ta̱. \v 2 Pedro ena Juan tso' s'wöbla'u̱k tö Jesús köte̱wa̱ e' shke̱neka̱ne. E' wa iwà kkachéitö tö s'duowa̱ e'pa shke̱rdaka̱ne. E' tö sacerdotepa ena ie'pa male̱pa uluwé̱ka̱ tai̱ë. \v 3 Ie'pa tö Pedro ena Juan klö'wé̱wa̱. Ká̱ detke tsá̱li̱, e' kue̱ki̱ iméa̱rakitö s'wöto wé a̱ dö̀ bule es. \v 4 Erë wé̱pa tso' Pedro ttö̀ ttsök, e'pa shu̱a̱ tai̱ë ie'pa tö Jesús tté buaë klö'wé̱. Es Jesús mik e̱rblökwakpa wëpa ë̀ esepa deka̱ mil ske̱yök e' ulatök (5000). \p \v 5 Bule es ta̱ judiowak wökirpa ena ikue̱blupa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa e̱' dapa'wé̱ka̱ Jerusalén. \v 6 Ñies sacerdote kibi kiè Anás e' tso'. Ñies Caifás, Juan, Alejandro ena imale̱pa dör sacerdote kibi e' ditséwö e'pa ko̱s tso'. \v 7 Ie'pa tö Pedro ena Juan tsu̱k patké ta̱ iduése̱rak ie'pa wörki̱ ta̱ iwà chakérakitö: \p —¿Yi diché wa, yi ttö̀ wa wëm klö̀ kraulewa̱ e' bua'wé̱ne a' tö? \p \v 8 Eta̱ Pedro a̱ Wiköl Batse'r iënewa̱ tai̱ë ta̱ iiu̱téitö: \p —A s'wökirpa, a s'kue̱blupa. \v 9 Sa' tö s'kirirke e' ki̱me' e̱r bua' wa, e' chaké a' tö sa' a̱. A' ki̱ ikiane jche̱nuk tö we̱s ibuanene. \v 10 I̱'ñe ta̱ sa' tö ichè a' wörki̱, ñies Israel aleripa ulitane e'pa wörki̱ tö wëm i' buanene sulitane wörki̱ Jesucristo Nazaret wak e' ttö̀ wa. E' wák kötwa̱ a' tö krus mik erë Skëköl tö ishke̱o̱'ka̱ne. \v 11 Skëköl yëkkuö ki̱ itso' kitule: “Ák watë'ttsa̱ u yuökwakpa tö, e' yönene ák bua'buaie.”\f + \fr 4:11 \ft Salmo 118.22\f* Ák e' dör Jesucristo chè. \v 12 Ie' dör S'tsa̱tkökwak. Skëköl kë̀ wa̱ yi skà patkëule ká̱ i' ki̱ s'tsa̱tkoie. E' kue̱ki̱ Jesucristo eköl ë̀ wa s'tsa̱tkërmi. \p \v 13 Mik iwökirpa tö isué̱ tö Pedro ena Juan dör skle sia̱rla, kë̀ wöblaule yëkkuö wa erë ittöke buaë kë̀ suane, eta̱ ie'pa tkinewa̱. Ie'pa é̱na ia̱newa̱ tö ie'pa bak shkök Jesús ta̱ ittökatapaie. \v 14 Wëm buanene e' dur Pedro ena Juan ta̱, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ a̱ iyënuk tö e' dör ka̱che. \v 15 Eta̱ ipatkémirakitö u'rki̱ ta̱ ie'pa a̱te̱ ileritsök. \v 16 Ie'pa iché ñì a̱: \p —¿We̱s sö wëpa i' wè̱mi? Ko̱s Jerusalén wakpa wa̱ ijche̱r tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱ ie'pa tö etk. E' kë̀ yënuk se' a̱ tö e' dör ka̱che. \v 17 Erë ipau̱ñusö a̱s i'ta̱mi Jesús tté i' kë̀ pakö̀ia̱ ie'pa tö yi a̱, es kë̀ itté bunukka̱ ká̱ wa'ñe. \p \v 18 Eta̱ ikiérakitö ta̱ iché ia̱rak: \p —Kë̀ a' ka̱wö ta̱'ia̱ Jesús tté pakök yi a̱. Ñies a' kë̀ ka̱wö ta̱'ia̱ yi wöbla'u̱k ttè e' wa. \p \v 19 Erë Pedro ena Juan tö iiu̱térak: \p —A' wákpa tö ibikeitsö́ tö Skëköl wöa̱ yi ttö̀ dalöiè dör buaë sa' a̱, a' ttö̀ ö ie' ttö̀. \v 20 Erë ì su̱' sa' tö ena ì ttsë' sa' tö, e' pakeraë sa' tö ke̱kraë sulitane a̱. \p \v 21 Eta̱ iwökirpa tö ie'pa kí̱ pau̱ñé darërëë ta̱ iémirakitö. Wëm kraulewa̱ buanene e' kue̱ki̱ pë' ko̱s tso' Skëköl ki̱kökka̱. E' kue̱ki̱ iwökirpa kë̀ ulà dë'wa̱ Pedro ena Juan we'ikök. \v 22 Wëm buanene Skëköl diché wa e' ki̱ duas tso' dabom tkëyök (40) ki̱ta̱. \s1 Jesús mik e̱rblökwakpa tö ikié Skëköl a̱ \p \v 23 Eta̱ Pedro ena Juan émirakitö ta̱ imíyal wé̱ imale̱pa tso' ee̱. Ì ko̱s yë' sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa e'pa tö e' pakérakitö imale̱pa a̱ se̱raa̱. \v 24 Mik e' ttsé ie'pa tö, eta̱ ie'pa ulitane kköché ñita̱ Skëköl a̱ i' es: “A Skëköl, ká̱ jaì ena ká̱ i' ena dayë ena ì ko̱s tso' iki̱, e' yö' be' tö. \v 25 Ká̱ ia̱ia̱ë be' tö sa' këkëpa David dör be' kanè méso, e' ka' ttök Wiköl Batse'r wa. Ie' tö iyë' i' es: \q1 ‘¿Iö́k ká̱ male̱pa wakpa uluneka̱ tai̱ë troka̱ tai̱ë Skëköl ki̱? \q1 ¿Iö́k ie'pa ileritseke ñippök ie' ta̱? Kë̀ e' wamblënuk ie'pa a̱. \q1 \v 26 Ká̱ wökirpa ena blu'pa e'pa ulitane ñippakka̱ ie' ta̱. \q1 Ie'pa ileritseke ñippök ie' ta̱ ena wé̱ pairi'bitu̱itö idi' wa s'blúie e' ta̱.’\f + \fr 4:26 \ft Salmo 2.1-2\f* \m Es David tö iyë'. \p \v 27 “Ttè e' dör moki̱ë. Iwà sué̱ sa' tö tö s'wökirpa kiè Herodes ena Poncio Pilato, e'pa ñì dapa'wé̱ka̱ ká̱ i' a̱ Israel aleripa ta̱ ena pë' kë̀ dör Israel aleripa esepa ta̱ ñita̱ Jesús we'ikök. Ie' dör be' kanè méso batse'r pairi'bitu̱ be' tö idi' wa s'blúie e'. \v 28 Es ì ko̱s wé̱ ie'pa tö ie' ta̱ e' wé̱ ie'pa tö we̱s be' tö isuletë'a̱tbak es. \v 29 A Skëköl, e' kue̱ki̱ ie'pa tso' sa' pau̱ñuk darërëë, e' ttsö́. Sa' dör be' kanè mésopa e'pa a̱ diché kí̱ mú Jesús tté pakoie kë̀ suane. \v 30 Be' diché kkachö́. S'kirirke bua'ú̱ne, ì kë̀ o̱r yi a̱ ese ú̱ iwà kkachoie, ñies íyi ese ú̱ tai̱ë Jesús dör be' kanè méso batse'r e' ttö̀ wa.” \p \v 31 Mik ie'pa tö ikié o̱ne, eta̱ wé̱ ie'pa tso' e' ké̱ wöti̱'ne. Eta̱ ie'pa ulitane a̱ Wiköl Batse'r iënewa̱ ta̱ ie'pa tö Skëköl tté paké kë̀ suane. \s1 Jesús mik e̱rblökwakpa ñì ki̱mé \p \v 32 Jesús mik e̱rblökwakpa dör tai̱ë. Ie'pa ka̱bikeitsöke ñikkëë, ulitane e̱r ttsë'r ñittsëë. Kë̀ yi tö icheku̱' tö ie'pa íyi e' dör ie'pa ë̀ icha, e' skéie e' dör ie'pa icha ñikkëë. \v 33 Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö Jesús shke̱neka̱ne, e' tté kí̱ pakeke diché tai̱ë wa. Skëköl tö ie'pa ko̱s ki̱meke tai̱ë. \v 34-35 Yi wa̱ ká̱ tso' ö ilè skà tso'rak iwa̱, ese watue̱kerakitö ta̱ iské mekerakitö Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa a̱ blatè wé̱pa dör sia̱rë esepa a̱ we̱s e'pa kiane ki̱mè eköl eköl es. E' kue̱ki̱ kë̀ yi weirku̱' sia̱rë ie'pa shu̱a̱. \v 36 Ie'pa shu̱a̱ wëm tso' eköl dör Leví aleri datse̱ ká̱ kiè Chipre, e' kiè José. Jesús ttekölpa tsá̱ tö ikiè méka̱ Bernabé (e' kiane yëno s'pablökwak). \v 37 Wëm e' wa̱ ká̱ tso'. E' watué̱itö ta̱ iské méitö Jesús ttekölpa tsá̱ a̱ a̱s ie'pa tö s'sia̱rëpa ki̱mù iwa. \c 5 \s1 Ì sulu wamblé Ananías ena Safira e'pa tö e' pakè \p \v 1 Erë wëm bak eköl kiè Ananías, e' tayë kiè Safira. E'pa tö ká̱ watué̱ttsa̱. \v 2 Eta̱ wëm e' tö iká̱ ské tsá̱ yéttsa̱ iwákpa a̱ ta̱ iëyök méitö Jesús ttekölpa tsá̱ a̱ we̱s ká̱ ské se̱raa̱ es. E' jche̱r ilaköl wa̱ se̱raa̱. \v 3 Eta̱ Pedro tö iché ie' a̱: \p —A Ananías, ¿iö́k be' e̱' mettsa̱ Satanás a̱ ki̱tö'wè̱ ta̱ be' kéitö ka̱chök Wiköl Batse'r a̱? Ká̱ watué̱bö e' ské kak tsé̱a̱tbö. \v 4 Ka̱m be' tö iwataù̱ttsa̱ eta̱ be' icha idir. Ta̱ be' tö iwatué̱ttsa̱, eta̱ iské dör be' icha. ¿Iö́k be' ibikeitsé wamblé es? Be' kë̀ ka̱yëne s'ditsö a̱. Be' ka̱ché Skëköl a̱. \p \v 5 Mik e' ttsé Ananías tö eta̱ ia̱newa duowa̱ie. Eta̱ ie'pa ko̱s wa̱ ijche̱newa̱, e'pa suane tai̱ë. \v 6 Eta̱ duladulapa we̱lepa debitu̱ ta̱ inú patréwa̱rakitö tsé̱mi blèwa̱. \p \v 7 Hora tka mañat e' ulatök, eta̱ Ananías tayë dewa̱ Pedro ska'. We̱s iwëm de e' kë̀ jche̱r ie' wa̱. \v 8 Ta̱ Pedro tö ie' a̱ ichaké: \p —Ichö́ ña. ¿Moki̱ a' tö ká̱ watué̱ ko̱s a' tö iché ekkë? \p Safira tö iiu̱té: \p —Tö́, ekkë je'. \p \v 9 Pedro tö iché ia̱: ¿Iö́k a' tö ka̱wö mé ñì a̱ Skëköl Wiköl wötsiriu̱k? Wé̱pa wa̱ be' wëm nu mí blèwa̱, se̱ e' wakpa doyalne ta̱ írö ie'pa wa̱ be' nu michoë blèwa̱ ñies. \p \v 10 E' bet ta̱ Safira a̱newa ta̱ iduowa̱ Pedro klö̀ ska'. Mik duladulapa dewa̱ ta̱ Safira nu tër ta̱ ie'pa wa̱ inú mítse̱r blèwa̱ iwëm o̱'mik. \v 11 Eta̱ Skëkëpa Jesús icha erule ulitane ena sulitane wa̱ ijche̱newa̱, e'pa suanerak tai̱ë. \s1 Ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱ tai̱ë Jesús ttekölpa tsá̱ tö \p \v 12 Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö ì kë̀ o̱r yi a̱, ese we̱ke tai̱ë pë' shu̱a̱ iwà kkachoie. Jesús mik e̱rblökwakpa ulitane e̱' dapa'u̱ke Salomón ùle a̱. \v 13 Pë' ëltëpa tö ie'pa dalöieta̱' erë kë̀ diché dë'ka̱ e̱' tiu̱kwa̱ ie'pa shu̱a̱. \v 14 Erë wé̱pa e̱rblé Jesús mik, wëpa ena alakölpa, esepa kí̱ iërkerak tai̱ë ke̱kraë. \v 15 Pë' tö s'kirirke tsé̱mirak katà shuélur ñala̱ kkömik a̱s Pedro tkö̀ ta̱ ilo mú a̱r esepa we̱le ki̱ a̱s ibuarne. \v 16 Ñies ká̱ tso' ko̱s Jerusalén pamik, e' wakpa de tai̱ë s'kirirke wëttsë. Ñies wimblupa sulusi s'tteke esepa wëttsë. Eta̱ e'pa ulitane buanene se̱raa̱. \s1 Jesús ttekölpa tsá̱ wötënewa̱ s'wöto wé a̱ \p \v 17 Eta̱ sacerdote kibi ena iklépa kiè saduceowakpa, e'pa ukyëneka̱ tai̱ë Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa ki̱. \v 18 E' kue̱ki̱ iklö'wé̱wa̱rakitö wötéwa̱ s'wöto wé a̱. \fig |src="3 CNT5941 b.tif" size="col" ref="Hch 5.18" \fig* \v 19 Erë nañewe ta̱ Skëköl biyöchökwak eköl tö s'wöto wékkö ppée ta̱ iyéttsa̱rak ta̱ iché ia̱: \v 20 “A' yúne Skëköl wé a̱. Ee̱ a' e̱' duö́ka̱ se̱ne pa̱'a̱li̱ Jesús ta̱, e' tté pakök sulitane a̱.” \v 21 Bule es bla'mi ta̱ idewa̱rak Skëköl wé a̱ ta̱ ie̱' kéka̱rak s'wöbla'u̱k we̱s ie'pa a̱ iyëne es. \p Eta̱ sacerdote kibi ena iklépa tö Israel aleripa wökirpa ulitane kiéttsa̱ e̱' dapa'u̱kka̱ ie'pa ta̱. Eta̱ Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tsu̱k patkérakitö. \v 22 Erë mik ishkëkipa demirak s'wöto wé a̱, eta̱ kë̀ iwa̱ iku̱nerak. Ta̱ idebitu̱rak ibiyö́ mukne \v 23 ta̱ ichérakitö: \p —Sa' tö s'wöto wékkö kué̱ wötëule buaë. Ñies shkëkipa tso'rak iwékkö kkö'nuk. Erë mik sa' tö iwékkö ppée, eta̱ kë̀ sa' wa̱ yi ku̱ne ee̱. \p \v 24 Mik Skëköl wé shkëkipa wökir ena sacerdote wökir kibipa, e'pa tö ttè e' ttsé eta̱ ie'pa é̱na ká̱ chowa ta̱ iñi chakérak: “¿We̱s iwà döttsa̱mi?” \v 25 E' ukuöki̱ ta̱ bet eköl de ibiyö́ muk ta̱ iché ia̱rak: \p —Wëpa wötë'wa̱ a' tö s'wöto wé a̱, e'pa tso'ne Skëköl wé a̱ s'wöbla'u̱k. \p \v 26 Eta̱ shkëkipa wökir mía̱ iyulök ishkëkipa ta̱. Iklö'wé̱wa̱rak erë ie'pa suane dö' pë' tö s'tè ák wa, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ wa̱ iweineia̱. \v 27 Mik ideminerak eta̱ itsé̱mirakitö judiowak wökirpa wörki̱. Eta̱ sacerdote kibi tö iché ie'pa a̱: \p \v 28 —Sa' tö a' a̱ iyë' etkëme tö wëm e' tté kë̀ pakar yës. Eta̱ ¿ì wamblé a' tö? A' tö Jerusalén wakpa ulitane wöbla'we̱ke ttè e' wa. Ñies a' tso' ichök tö wëm e' köte̱wa̱, e' nuí̱ tkënewa̱ sa' mik. \p \v 29 Erë Pedro ena Jesús ttekölpa tsá̱ male̱pa tö iiu̱térak: \p —Sa' ka̱wöta̱ Skëköl ttö̀ dalöiök s'ditsö ttö̀ tsa̱ta̱. \v 30 A' tö Jesús ttökwa̱ ka' wötëulewa̱ krus mik. Erë se' wakpa bak ia̱ia̱ë e' Këköl e' wák tö Jesús shke̱o̱'ka̱ne. \v 31 Skëköl tö ibatséka̱mi e̱' ska' tkése̱r iulà bua'kka s'wökirie ena s'tsa̱tkökwakie a̱s Israel aleripa e̱r mane'ù̱ ta̱ ie'pa ki̱ ie'pa nuì̱ olo'yarmi. \v 32 Íyi ikkë ko̱s su̱' sa' tö e' pakök sa' tso' a' a̱. Ñies Wiköl Batse'r mène wé̱pa tö Skëköl ttö̀ dalöieke esepa a̱, e' tso' a' a̱ ipakök. \p \v 33 Mik ie'pa tö e' ttsé eta̱ ie'pa uluneka̱ tai̱ë Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa ki̱. Ie'pa é̱na ittakulur. \v 34 Erë ie'pa shu̱a̱ wëm tso' eköl e' dör fariseowak kiè Gamaliel. Ie' dör s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa ese eköl. Sulitane tö ie' dalöieke tai̱ë. Ie' e̱' duéka̱ ta̱ iché: “Jesús klépa yö́lur kañika̱ ekuölö.” Eta̱ ie'pa tö iyélur. \p \v 35 E' ukuöki̱ ta̱ ichéitö imale̱pa a̱: \p —A yamipa Israel aleripa. A' isa̱ú̱ bua'ie tö ì we̱ke a' tö wëpa wí̱kkëpa ta̱. \v 36 A' é̱na ia̱nú tö barbane wëm kiè Teudas e' e̱' ka'ka̱ ichök tö e' dör wëm tai̱ë ese. Wëpa döka̱ cien tkëyök (400) e'pa e̱' yué ie' klépaie. Ie' du'wa̱ kötulewa̱ ta̱ iklépa pone'mi wì̱ a̱ dià a̱. Es ilone'. \v 37 E' ukuöki̱ ta̱ mik s'wökirpa s'kiè shtök patkë', e' ké̱wö ska' ta̱ wëm skà eköl kiè Judas Galilea wak e' e̱' ka'ka̱. Pë' we̱lepa e̱' yué ie' klépaie. Erë ñies ie' köte̱wa̱ ta̱ iklépa pone'mi se̱raa̱ wì̱ a̱ dià a̱ ta̱ ee̱ ilone'. \v 38 E' kue̱ki̱ ye' tö ichè a' a̱ tö wëpa wí̱ múa̱t bë̀rë. Kë̀ ì sulu wamblar ie'pa ta̱. Ì aleritseke ie'pa tö ena ì we̱ke ie'pa tö e' dör ttè ësë, e' ta̱ bet ta̱ kë̀ ita̱'ia̱. \v 39 Erë Skëköl ttè idir, e' ta̱ kë̀ a' e̱' alö̀paka̱ iki̱. A' isa̱ú̱ buaë dö' a' tso' ñippök Skëköl ta̱. \p Ie'pa tö Gamaliel ttö̀ iu̱té. \v 40 Ie'pa tö Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tsu̱k patkéne ta̱ ippök patkérakitö ta̱ iché ia̱rak: “Kë̀ a' a̱ ka̱wö ta̱'ia̱ Jesús tté pakök.” E' ukuöki̱ ta̱ iémirakitö. \v 41 Es Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa e̱' yélur judiowak wökirpa wé a̱. Skëköl tö ie'pa mé weinuk Jesús tté kue̱ki̱, e' tö ie'pa ttsë'wé̱ buaë. \v 42 Es ke̱kraë ká̱ bit ekkë Skëköl wé a̱ ñies u a̱ u a̱ ie'pa tö s'wöbla'we̱ke s'patteke Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' tté buaë wa. \c 6 \s1 Wëpa kul shu̱shtérakitö Jesús ttekölpa tsá̱ ki̱moie \p \v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ Jesús ttökatapa kí̱ daparke tai̱ë e'pa dör judiowak. Ie'pa we̱lepa ttöke griegoie, esepa tö imale̱pa ttöke iwakpaie e'pa cheke suluë. Ie'pa tö icheke: \p —Mik chkè blatërke ke̱kraë, eta̱ sa' tayëpa schö́, esepa kë̀ a̱ imène ko̱s imale̱pa ttöke judioie esepa a̱ imène ekkë. \p \v 2 E' kue̱ki̱ Jesús ttekölpa tsá̱ dabom eyök kí̱ böl (12), e'pa tö Jesús ttökatapa ulitane kié e̱' dapa'u̱k ta̱ ichéitörak: \p —A yamipa, kë̀ idör buaë sa' a̱ s'wöbla'we̱ke sa' tö Skëköl ttè wa e' kané muka̱t íyi watioie e' ë̀ kue̱ki̱. \v 3 E' kue̱ki̱ a' shu̱a̱ wëpa yulö́ kul a̱s kanè e' ù̱ ie'pa tö. Wëpa su̱ule sulitane wa̱ tö ie'pa a̱ Wiköl Batse'r tso' tai̱ë ena ika̱bikeitsö buaë, esepa shu̱shtö́ ta̱ sa' tö ie'pa mekeka̱ kanè ñe' u̱k. \v 4 Eta̱ sa' e̱' ché ke̱kraë ttök Skëköl ta̱ ena s'wöbla'u̱k ie' ttè wa. \p \v 5 E' wër buaë ie'pa ulitane wa. Ie'pa tö Esteban shu̱shté. E' e̱rblé buaë Skëköl mik ñies ie' a̱ Wiköl Batse'r tso' tai̱ë. Ñies Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Pármenas ena Nicolás e'pa shu̱shté ie'pa tö. Nicolás dör Antioquía wak, e' e̱' yö'bak judiowakie. \v 6 Eta̱ itsé̱mirakitö wé̱ Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tso' ee̱. Eta̱ ie'pa ulà méka̱ wëpa ñekkëpa ki̱ ta̱ ie'pa tö ikié S'yë́ a̱ tö iki̱mú. \p \v 7 Es Skëköl ttè kí̱ pakanemi tai̱ë. Ñies Jesús ttökatapa kí̱ daparke tai̱ë Jerusalén. Ñies judiowak sacerdotepa tai̱ë tö ttè mik se' e̱rblöke e' wà klö'wé̱. \s1 Esteban klönewa̱ \p \v 8 Eta̱ Skëköl e̱r buaë ché Esteban a̱ tai̱ë ta̱ diché méitö ia̱ tai̱ë. E' wa ì kë̀ o̱r yi a̱ ese we̱keitö tai̱ë pë' shu̱a̱ iwà kkachoie tö Jesús tté dör moki̱. \v 9 Erë wëpa we̱lepa tö Esteban chémi suluë. Ie'pa we̱lepa dör judiowak ñì dapa'wo̱ wé kiè Kanè Mésopa Auleshka Esepa Wé e' wakpa. (Ie'pa bak klöulewa̱ kaneblök erë iyërulunebak.) Ñies judiowak we̱lepa tso' datse̱ Cirene, Alejandría, Cilicia ena Asia, e'pa ko̱s wöñarke Esteban ki̱. \v 10 Erë Wiköl Batse'r tö Esteban a̱ ttè mé ttoie buaë, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ a̱ e̱' alirka̱ ie' ki̱. \v 11 E' kue̱ki̱ ie'pa tö wëpa we̱lepa patué̱ ka̱chök: “Sa' ittsé tö Esteban tso' Moisés ena Skëköl chök suluë.” \v 12 E' wa ie'pa tö pë' uluwé̱ka̱ tai̱ë Esteban ki̱. Ñies judiowak kue̱blupa ena s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa uluwé̱ka̱rakitö Esteban ki̱. E' kue̱ki̱ ie'pa de Esteban ska' ta̱ iklö'wé̱wa̱rakitö tsé̱mirakitö judiowak wökirpa ska'. \v 13 Ñies wëpa yulérakitö ka̱choie, e'pa tö iché: \p —Ke̱kraë wëm wí̱ tö Skëköl wé dör batse'r i' ena Moisés ttè dalöiëno e' cheke suluë. \v 14 Ñies sa' tö ie' ttsé ichök tö Jesús Nazaret wak e' tö Skëköl wé tskerawa̱ ena se̱ne me'a̱t Moisés tö se' a̱ e' mane'we̱kettsa̱itö. \p \v 15 Eta̱ judiowak wökirpa ko̱s tulur ee̱, e'pa tö isué̱ tö Esteban wö wër dalölöë we̱s Skëköl biyöchökwak wö wër es. \c 7 \s1 Esteban e̱' tsa̱tké \p \v 1 Sacerdote kibi, e' tö Esteban a̱ ichaké: \p —Ì ki̱ be' kkatërke ¿e' dör moki̱? \p \v 2 Ie' iiu̱té: “A yamipa, a yë́pa, ye' ttö̀ ttsö́. Mik se' këkëpa Abraham bak ia̱ia̱ë Mesopotamia, ka̱m imi' se̱nuk Harán, eta̱ ee̱ se' Këköl olo ta̱' tai̱ë, e' e̱' kkayë' ie' a̱. \v 3 Eta̱ ichéitö ia̱: ‘Be' ká̱ ena be' yamipa, e' múa̱t ta̱ be' yúshka se̱nuk, ká̱ kkachekeyö be' a̱ ee̱.’ \v 4 Es Abraham e̱' yë'ttsa̱ Caldea a̱te̱ Mesopotamia ee̱, ta̱ imía̱ se̱nuk Harán. Iyë́ blënewa̱ e' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö ie' patkë' se̱nuk í̱e̱, wé̱ se' se̱rke i̱'ñe ta̱ ee̱. \v 5 Kuaë Skëköl kë̀ wa̱ ká̱ i' mène ie' a̱ yës, elkela wë'ia̱ ë̀ kë̀ ie' a̱ imène. Erë́ e' ké̱wö ska' ta̱ ie' kë̀ ala'r ta̱', erë Skëköl kablë' ie' a̱ ttè i' wa: ‘Ká̱ i' meraëyö be' aleripa a̱ be' blënewa̱ e' ukuöki̱ ta̱.’ \v 6 Ñies Skëköl tö iché ie' a̱: ‘Be' aleripa se̱rdaë ká̱ kua̱'ki̱ ki̱ we̱s ká̱ kua̱'ki̱ wakpa es. Ee̱ ie'pa klördawa̱ kanè mésoie kë̀ patue̱ta̱' ese. Iweirdarak sia̱rë döka̱ duas cien tkëyök (400).’ \v 7 Erë Skëköl tö iché ia̱: ‘Ká̱ wé̱ wakpa tö ie'pa we'ikera, esepa ské we'ikerayö sia̱rë. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' yörattsa̱ ká̱ e' a̱ a̱s ye' dalöiörakitö ká̱ i' ki̱.’ \v 8 Eta̱ Skëköl tö iché ia̱: ‘A' ala'r wëpa ku̱rke ko̱s esepa tottola kkuölitla tö́ö tsir. E' ú̱ ke̱kraë iwà kkachoie tö ye' tö ttè me' be' a̱.’ E' kue̱ki̱ mik ie' alà kiè Isaac ki̱ ká̱ de pàköl, eta̱ itóttola kkuölitla téeitö tsir. Es ñies Isaac tö iwé̱ ilà Jacob\f + \fr 7:8 \fk Jacob: \ft E' kiè ñies Israel.\f* ta̱. E' sù̱ Jacob tö iwé̱ ila'rla dabom eyök kí̱ böl (12), e'pa ta̱. Ie'pa dör se' dör Israel aleripa ditséwöpa dabom eyök kí̱ böl e' yë́pa tsá̱. \p \v 9 “Erë se' yë́pa tsá̱, e'pa ukyëne iël tsirla kiè José e' ta̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tö iwato̱'ttsa̱ ta̱ yi tö itué̱ e' wa̱ imítse̱r Egipto. Erë Skëköl tso' ie' ta̱. \v 10 Ie' tö itsa̱tké ke̱kraë ko̱s iweirke e' shu̱a̱. Ñies ka̱bikeitsè buaë méitö ia̱. Ñies ie' tö Faraón ké isa̱u̱k e̱r bua' wa (Egipto wakpa tö iblúpa ko̱s kiè Faraón). E' kue̱ki̱ Faraón tö ie' tkéka̱ Egipto íyi ko̱s e' wökirie ñies ie' wák u wökirie. \p \v 11 “E' ukuöki̱ ta̱ ketba a̱neka̱ Egipto ena Canaán, e' ko̱s a̱. E' wakpa weine sia̱rë. Se' yë́pa tsá̱ kë̀ wa̱ ì ku̱ne ñanoie katanoie. \v 12 Erë mik Jacob wa̱ ijche̱newa̱ tö iyiwö tso' Egipto, eta̱ ie' tö ila'r dör se' yë́pa tsá̱, e'pa patkémi iyiwö ta̱u̱k ee̱, e' dör ie'pa tsá̱ dë'rö. \v 13 Mik ie'pa skà dë'rö eta̱ José tö ie'pa a̱ iché: ‘ye' dör a' ël.’ Es Faraón wa̱ ijche̱newa̱ tö yi ditséwö José dör. \v 14 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö iyë́ Jacob ena iyamipa ko̱s tsu̱k patké a̱s idöbitu̱ Egipto. E'pa döka̱ dabom kuryök ki̱ ske̱l (75). \v 15 Es Jacob minea̱ se̱nuk Egipto. Ee̱ iblënewa̱. Ee̱ ie' ala'r dör se' yë́pa tsá̱, e'pa blërulune ñies. \v 16 Ie'pa nu minene Siquem wötéwa̱ iwakpa pö a̱. Ká̱ e' wato̱' Hamor ala'r tö Abraham a̱ pöie. \p \v 17 “Erë Skëköl kablë' Abraham a̱ ttè i' wa: ‘Be' aleripa yerattsa̱ne ye' tö Egipto.’ Mik e' ké̱wö dökewa̱tke, eta̱ se' yë́pa kí̱ alöne tai̱ë. \v 18 E' ké̱wö ska' ta̱ Egipto blú ské tkëneka̱, e' kë̀ wa̱ José pakè jche̱r. \v 19 Blu' e' tö se' yë́pa ki̱tö'wé̱ we'iké sia̱rë. Ie' tö ie'pa ké kësik wa ila'rla wëpa ku̱ne e̱rpa esepa ko̱s watöktsa̱ a̱s iduölur. \v 20 E' ké̱wö ska' ta̱ Moisés ku̱ne', e' dör buaala shu̱te̱. Iyë́ ena imì tö ikkö'né u a̱ döka̱ sí mañat. \v 21 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa ka̱wöta̱ iwatöktsa̱ a̱s iduöwa̱ erë Egipto blú alà busi tö ikué̱wa̱ tsé̱mi u a̱ tala'wè̱ we̱s iwák alà es. \v 22 Es Moisés yöne tai̱ë íyi jche̱r Egipto wakpa wa̱, ko̱s e' wa. Ittö̀ ë̀ ki̱ ittsënewa̱, ñies ì we̱keitö e' ë̀ ki̱ iwënewa̱ tö ie' dör wëm tai̱ë ese. \p \v 23 “Mik ie' ki̱ duas de dabom tkëyök, (40) eta̱ ibikeitséitö: ‘Ye' mía̱ ye' yamipa dör Israel aleripa e' weblök.’ \v 24 Eta̱ ie' isué̱ tö egiptowak eköl tso' Israel aleri eköl we'ikök. E' kue̱ki̱ ie' mishka itsa̱tkök ta̱ egiptowak ttéwa̱itö iskéie. \v 25 Ie' ibikeitsé tö iyamipa Israel aleripa é̱na ia̱rmi tö Skëköl tö ie' patké ie'pa tsa̱tkök. Erë kë̀ iwà a̱ne ie'pa é̱na. \v 26 Bule es ta̱ ie' tö Israel aleripa kué̱ böl ñippök. Ie' ki̱ ikiane tö ie'pa mú e̱r buarne ñì ki̱, e' kue̱ki̱ ichéitö ia̱rak: ‘A' dör ñì yamipa. ¿Iö́k a' ñì we'ikö̀?’ \v 27 Eta̱ eköl tö iyami we'ikeke, e' tö Moisés patkéu̱mi ta̱ ichéitö ia̱: ‘¿Yi tö be' tkéka̱ sa' wökirie sa' shu̱lökwakie? \v 28 ¿Be' é̱na ye' ttakwa̱ we̱s chkì be' tö egiptowak kötwa̱ es?’ \v 29 E' ttséwa̱ Moisés tö ta̱ itkashkar ká̱ bánet kiè Madián ee̱. Ee̱ ise̱né we̱s ká̱ kua̱'ki̱ wak es. Ee̱ ila'rla kéka̱ böl. \p \v 30 “Ee̱ ie' se̱né dö̀ duas dabom tkëyök (40). Ká̱ et ta̱ Skëköl biyöchökwak eköl e̱' kkaché ie' a̱ Sinaí ké̱bata a̱ tsi̱net ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ese ska'. Ie' e̱' kkaché ia̱ kal tsir wöñarke bö'ie e' shu̱a̱. \v 31 Moisés wökranewa̱ iweblök. Erë mik ie' e̱' skéwa̱ isa̱u̱k bua'iewa̱ ta̱ Skëköl ttö̀ ttséitö, e' tö iché ia̱: \v 32 ‘Ye' dör be' yë́pa bak ia̱ia̱ë kiè Abraham, Isaac ena Jacob e'pa Këköl.’ Eta̱ Moisés painéka̱ tai̱ë suane kue̱ki̱. Ie' kë̀ diché dë'ka̱ia̱ isa̱u̱k. \v 33 Eta̱ Skëköl tö iché ia̱: ‘Wé̱ be' dur, e' ké̱ dör batse'r, e' kue̱ki̱ be' klökkuö yö́ttsa̱. \v 34 Moki̱ ye' isué̱ tö wé̱pa dör ye' icha tso' Egipto e'pa weirke. Ie'pa kköchöke e' ttséyö. E' kue̱ki̱ ye' dë'ttsa̱ ie'pa tsa̱tkök. E' kue̱ki̱ ittsö́: Ye' tö be' patkerami Egipto.’ \p \v 35 “Israel aleripa tö iyë' Moisés a̱: ‘¿Yi tö be' tkéka̱ sa' wökirie sa' shu̱lökwakie?’ Erë́ ie'pa tö ie' watë'ttsa̱, erë Skëköl tö patkë' ie'pa wökirie ena ie'pa tsa̱tkökwakie. E' bak mik Skëköl biyöchökwak e̱' kkayë'wa̱ ie' a̱ kal tsitsirla shu̱a̱ eta̱. \v 36 Es Moisés tö se' yë́pa yë'ttsa̱ Egipto a̱. Egipto ena dayë kiè Dayë Mat ee̱ ie' tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱ tai̱ë. Ñies e' wé̱itö duas dabom tkëyök ekkë ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱. \v 37 Ie' wák tö iché ie'pa a̱: ‘Skëköl tö itteköl keraka̱ eköl a' shu̱a̱ we̱s ye' es.’ \v 38 Mik Israel aleripa tso'rak echkaie ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱, eta̱ Moisés tso' ie'pa shu̱a̱. Ñies Skëköl biyöchökwak tté ie' ta̱ Sinaí ké̱bata a̱. Skëköl ttè tö se̱ne meke sia̱ e' yëne ie' a̱ ee̱, e' pakéne ie' tö se' a̱. \p \v 39 “Erë se' yë́pa kë̀ wa̱ ie' ttè dalöiëne'. Ie'pa tö ie' ttè watë'ttsa̱. Ie'pa shkakne Egipto. \v 40 E' kue̱ki̱ ie'pa tö iché Aarón a̱: ‘Moisés tö se' yë'ttsa̱ Egipto a̱. Kë̀ sa' wa̱ ijche̱r ì tka ie' ta̱. E' kue̱ki̱ íyi diököl yuö́ se' a̱ böt mañat dalöiè skëkölie a̱s e' mi' se' wëttsu̱k.’ \v 41 Es ie'pa tö baka pupula diököl yué dalöiè. Ta̱ iyiwak jchérakitö mè baka diököl a̱ idalöioie. Ie'pa tö e' ké̱wö tkö'wé̱ tai̱ë, baka diököl yuérakitö iwákpa ulà wa, e' dalöioie. \v 42 E' kue̱ki̱ Skëköl e̱' skéttsa̱ ie'pa yöki̱. Ie' tö ie'pa méa̱t a̱s bëkwö dalöiörakitö ie' skéie. Es Skëköl ttekölpa tö ikit iyëkkuö ki̱. Ie'pa tö ichè: \q1 ‘A Israel aleripa, \q1 mik a' se̱ne' ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱ duas dabom tkëyök (40) ekkë, \q1 eta̱ a' tö iyiwak jchë' erë e' kë̀ dör ye' dalöioie. \q1 \v 43 Wé̱ dalöieke pë' tö skëkölie kiè Moloc, e' diököl wéla dami a' wa̱. \q1 Ñies wé̱ dalöieke pë' tö skëkölie kiè Refán e' diököl bëkwöie, e' dami a' wa̱. \q1 E' ko̱s diököl yué a' wákpa tö, esepa dami a' wa̱ dalöiè. \q1 E' kue̱ki̱ ye' tö a' patkeraë ka̱mië weinuk sia̱rë Babilonia wi̱'kie.’\f + \fr 7:43 \ft Amós 5.25-27\f* \m Es ikite̱a̱t. \p \v 44 “Es mik se' yë́pa bak se̱nuk ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' ee̱, eta̱ ie'pa wa̱ datsi'kuö dami e' shu̱kue̱kear Skëköl wéie. E' a̱ ie' bak e̱' kkachök ie'pa a̱. U e' yöne we̱s ie' tö Moisés ka' iyuök es, we̱s ie' tö ikkayë' ia̱ es. \v 45 E' ukuöki̱ ta̱ u e' méa̱t se' yë́pa bak e'pa tö ileripa a̱. Mik ie'pa demi Josué ta̱ pë' kua̱'ki̱ wakpa ká̱ klö'u̱kwa̱, eta̱ u e' mirwa̱rak iwa̱. Skëköl tö pë' kua̱'ki̱ wakpa u̱yéttsa̱ ie'pa yöki̱. E' ukuöki̱ ká̱ tai̱ë ta̱ David tkëneka̱ blu'ie. E' ké̱wö ska' ta̱ u yöne ia̱ia̱ë datsi'kuö wa, e' tso'ia̱. \v 46 David wër buaë Skëköl wa ta̱ ie' a̱ David tö ka̱wö kié ie' dalöio wé yuoie Israel aleripa a̱. \v 47 Erë David alà kiè Salomón, e' tö Skëköl wé e' yué. \v 48 Erë Skëköl dör íyi ulitane tsa̱ta̱ e' kë̀ se̱r u yué s'ditsö tö ese a̱. Es itteköl eköl tö iyë'a̱t, e' tö ichè: \q1 \v 49-50 ‘Skëköl tö ichè: \q1 Ká̱ jaì e' dör ye' e̱' tkoie. \q1 ká̱ i' dör ye' klö̀ tkose̱r. \q1 Ye' wák tö íyi ko̱s yö', \q1 e' kue̱ki̱ ¿we̱s a' tö u yuèmi ye' a̱? \q1 ¿We̱s a' tö ká̱ mèmi ye' a̱ e̱noie?’\f + \fr 7:49-50 \ft Isaías 66.1-2\f* \m Es ikite̱a̱t. \p \v 51 “Erë a' kë̀ tö Skëköl dalöieta̱'. A' e̱r darërë. A' kukuöña darërëë. Ke̱kraë Wiköl Batse'r wöklö'wè̱ a' tö. A' dör we̱s a' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë es. \v 52 Ie'pa tö Skëköl ttekölpa ko̱s we'ik. Es ñies ittekölpa bak ichök tö yi dör Yësyësë Chökle e' datse̱, e'pa kötulur ie'pa tö. I̱'ñe ta̱ yi dör Yësyësë Chökle ñe' detke, erë iwatué̱ttsa̱ a' tö ttèwa̱. \v 53 A' ulà a̱ Skëköl ttè dalöiëno dë' ibiyöchökwakpa wa. Erë a' kë̀ tö idalöiè.” \s1 Esteban ttéwa̱ ie'pa tö \p \v 54 Mik iwökirpa tö ì pakè Esteban tö e' ttsé, eta̱ ie'pa uluneka̱ iki̱ tai̱ë. Ie'pa kà wötéwa̱ ulune ë̀ kue̱ki̱. \v 55 Erë Esteban ki̱ Wiköl Batse'r kí̱ de tai̱ë ta̱ iwö kéka̱ ká̱ jaì a̱ ta̱ Skëköl olo tai̱ë e' sué̱itö. Ñies ie' tö Jesús sué̱ dur Skëköl ulà bua'kka. \v 56 Ie' tö iché: \p —¡Isa̱ú̱! Ye' tso' isa̱u̱k tö ká̱ jaì wékkö àr áie. Ñies Jesús dör S'ditsö Alà e' sa̱u̱k ye' tso' tö idur Skëköl ulà bua'kka. \p \v 57 Erë ie'pa e̱' kukuöña wötéwa̱ a̱s kë̀ iwattsër. Eta̱ ia̱neka̱rak tai̱ë ta̱ imishkarak se̱raa̱ Esteban ki̱. \v 58 Ta̱ iyéttsa̱rakitö Jerusalén a̱ mítse̱r u'rki̱ ee̱, ta̱ ie'pa tö ie' témi ák wa ittowa̱ie. Esteban kkatökwakpa tso' itök, e'pa datsi' me'itörak duladula kiè Saulo e' a̱ blè. \fig |src="4 CNT5972b.tif" size="col" ref="Hch 7.58" \fig* \p \v 59 Ie'pa tso' Esteban tök ák wa, e' dalewa ie' tö ikié Skëköl a̱ i' es: “A Skëkëpa Jesús, ye' wiköl tsú̱mi be' ska'.” \v 60 E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ta̱ ia̱neka̱ tai̱ë: “A Skëkëpa, ì sulu wamblök itso'rak, e' nuí̱ olo'yö́ ie'pa ki̱.” \p Mik e' chéitö ta̱ iduowa̱. \c 8 \p \v 1 Esteban ttéwa̱ ie'pa tö e' tö Saulo ttsë'wé̱ buaë. \s1 Saulo tö Jesús mik e̱rblökwakpa we'ikémitke \p E' diwö shà̱ ta̱ Skëkëpa Jesús icha erule tso' Jerusalén e'pa we'ikémitke pë' tö. Ie'pa ko̱s tkayalmi dö̀ Judea ena Samaria. Erë Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa kë̀ mineyal. \v 2 Wëpa we̱lepa tö Skëköl dalöieke tai̱ë, esepa tö Esteban nu bléwa̱ ta̱ ie' i̱e̱itsérakitö tai̱ë. \v 3 Erë Saulo tö Skëkëpa Jesús icha erule e'pa we'ikémi sia̱rë. Ie' mirwa̱ u a̱ u a̱ ie'pa yöktsa̱ ku̱ulemi patkèmi wötèwa̱ s'wöto wé a̱ wëpa ena alakölpa ñies. \s1 Jesús tté pakane Samaria wakpa a̱ \p \v 4 Erë wé̱pa bakyalmi Jerusalén, e'pa tö Jesús tté buaë pakémir ká̱ wa'ñe wé̱ imirwa̱rak ee̱. \v 5 Es Felipe mía̱ Samaria. Ee̱ ie' tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' tté pakémi ká̱ e' wakpa a̱. \v 6 Mik ie'pa tö ie' ttöke e' ttsé ñies ì kë̀ o̱r yi a̱ ese we̱keitö, e' sué̱rakitö eta̱ ie'pa tö ittö̀ ki̱ttseke bua'iewa̱. \v 7 Es pë' a̱ wimblupa sulusi tso', esepa bua'wé̱neitö tai̱ë. Wimblupa sulusi yërulune a̱rkeka̱rak tai̱ë. Es ñies s'kraulewa̱ tai̱ë ena s'bachiulewa̱ tai̱ë, esepa buanene buaë. \v 8 E' kue̱ki̱ ká̱ e' wakpa ko̱s ttsë'ne buaë. \p \v 9 Eta̱ ká̱ e' a̱ wëm tso' eköl kiè Simón. Ie' kaneblë'mi ia̱ia̱ë we̱s awá es. E' wa ie' tö Samaria wakpa ki̱të' tai̱ë. Es ie' e̱' kkeö tö ie' dör imale̱pa tsa̱ta̱. \v 10 Ká̱ e' wakpa ulitane, sia̱rëpa ñies inuköl blúpa, e'pa tö ie' ttö̀ klöo̱' buaë. Ie'pa tö iyë': “Skëköl kiè Diché Tai̱ë, e' e̱' yué Simónie.” \p \v 11 Bànet ie' tö ie'pa ki̱të'bitu̱ ikanè wa. E' kue̱ki̱ ie'pa tö ie' ttö̀ iu̱të' buaë. \v 12 Erë mik Felipe tö ì blúie Skëköl tso' e' tté buaë paké ñies Jesucristo tté buaë paké, eta̱ ie'pa tö iklö'wé̱ ta̱ ie̱' wöskuélor wëpa ena alakölpa. \v 13 Ñies Simón wák e̱rblé Jesús mik ta̱ iwöskuée. Ie' michoë Felipe ta̱ ke̱kraë. Es ie' isué̱ tö ì kë̀ o̱r yi a̱ ese we̱ke Felipe tö tai̱ë, e' tö ie' tkiwé̱wa̱. \p \v 14 Mik Jesús ttekölpa tsá̱ tso' Jerusalén, e'pa wa̱ ijche̱newa̱ tö Samaria wakpa tö Skëköl ttè klö'wé̱, eta̱ ie'pa tö Pedro ena Juan patkémi ee̱. \v 15 Mik idemirak, eta̱ ikiérakitö S'yë́ a̱ Samaria wakpa tö iklö'wé̱, e'pa ki̱ a̱s Wiköl Batse'r dö̀ ie'pa ki̱. \v 16 Ka̱m Wiköl Batse'r döbitu̱ ie'pa ulitane ki̱. Ie'pa wösuule Skëkëpa Jesús ttö̀ wa, e' ë̀ o̱' ie'pa tö. \v 17 E' kue̱ki̱ Pedro ena Juan ulà méka̱ ie'pa ki̱ ta̱ Wiköl Batse'r de ie'pa ki̱. \p \v 18 Simón tö isué̱ tö mik Jesús ttekölpa tsá̱ ulà méka̱ ie'pa ki̱ eta̱ Wiköl Batse'r debitu̱ iki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö inuköl watké Pedro ena Juan a̱, \v 19 ta̱ ie' tö iché ia̱rak: \p —A' wa̱ diché tso' se̱, e' mú ye' a̱ a̱s yi ki̱ ye' ulà mèka̱ ta̱ ese ki̱ Wiköl Batse'r döbitu̱ we̱s a' tö iwe̱ke es. \p \v 20 Pedro tö iiu̱té: \p —Be' tö ibikeitsè tö ì kakmè Skëköl tö e' to̱rmi inuköl wa, e' kue̱ki̱ be' inuköl weinú ke̱kraë be' wák ta̱. \v 21 Be' e̱r kë̀ dör yësyësë Skëköl wöa̱, e' kue̱ki̱ diché i' kë̀ menuk be' a̱. \v 22 Be' e̱r mane'ú̱ ì sulu wamblekebö i', e' yöki̱. Skëköl a̱ ikiö́ a̱s ì bikeitsébö suluë isalema e' nuí̱ olo'yèmiitö be' ki̱. \v 23 Ye' tö isué̱ tö be' e̱r dör suluë kësik ë̀me. E' wa̱ be' wák ko̱s tso' klöulewa̱. \p \v 24 Simón tö iiu̱té: \p —Skëköl a̱ ikiö́ a̱s ì ko̱s ché a' tö e' kë̀ tkö̀ ye' ta̱. \p \v 25 Eta̱ ì o̱' Skëköl tö ie'pa ta̱ e' ttè paké Pedro ena Juan tö. Ñies s'pattérakitö Skëkëpa Jesús tté wa. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa míyalne Jerusalén. Ta̱ ñala̱ wa Samaria shu̱a̱ ká̱ tso' tai̱ë, e' wakpa a̱ ie'pa tö Jesús tté buaë pakerami we̱s imirdak es. \s1 Felipe tö Etiopía wák eköl wöbla'wé̱ \p \v 26 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl biyöchökwak eköl tö iché Felipe a̱: “Be' yúshka dayë ñak kke̱ Jerusalén ñalé̱ wa dö̀ Gaza.” Ñala̱ e' tkökemi ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' e' kke̱. \v 27 Eta̱ Felipe mía̱ ta̱ ñala̱ e' ki̱ wëm kué̱itö eköl, e' dör Etiopía wak. Ie' dör iká̱ wökirpa e' eköl. Ie' dör alaköl tso' Etiopía blúie, e' inuköl blök wökir. Ie' dare Jerusalén Skëköl dalöiök. \v 28 Ie' mirwa̱ne ika̱ska' karreta ki̱, e' a̱ itkër yëkkuö kit Skëköl tteköl kiè Isaías tö, e' sa̱u̱k. \p \v 29 Eta̱ Wiköl Batse'r tö iché Felipe a̱: “Be' yú, be' e̱' skö́wa̱ karreta se̱ o̱'mik.” \v 30 Mik Felipe e̱' skéwa̱ karreta o̱'mik, eta̱ ie' tö ittsé tö Etiopía wak tö Skëköl yëkkuö kit Isaías tö, e' a̱ritserami. Felipe tö ie' a̱ ichaké: \p —Yëkkuö se̱ a̱ritseke be' tö ¿e' wà a̱ne be' é̱na? \p \v 31 Ie' tö iiu̱té: \p —Kë̀ yi ku̱' ye' wöbla'u̱k ta̱ ¿we̱s ye' a̱ iwà a̱rmi? \p Ie' tö Felipe kié e̱' tkökka̱ ie' o̱'mik. \fig |src="5 LB00331b.tif" size="col" ref="Hch 8.31" \fig* \v 32 Ie' tö ia̱ritserami wé̱ ichéitö: \q1 “Ie' dör we̱s obeja urula tsè̱mi ttèwa̱ es. \q1 We̱s obeja pupula kë̀ a̱rta̱' mik iköyök tërke eta̱, \q1 es ñies kë̀ ie' wa̱ ì yëne. \q1 \v 33 Ie'pa tö ijaëwé̱ sia̱rë ta̱ ikichatéttsa̱rakitö, \q1 erë ì ki̱ ikichatënettsa̱ e' kë̀ dör moki̱. \q1 Ie' ttéwa̱rakitö a̱s kë̀ ise̱ria̱ ká̱ i' ki̱, \q1 e' kue̱ki̱ kë̀ ie' alà a̱te̱.”\f + \fr 8:33 \ft Isaías 53.7-8\f* \p \v 34 Etiopía wak tö Felipe a̱ ichaké: \p —Be' we'ikèyö, ichö́ ña, ¿yi cheke Skëköl tteköl Isaías tö ttè i' wa? ¿Ie' wák e̱' chöke ö o̱'ka chekeitö? \p \v 35 Eta̱ ttè a̱ritsétkeitö, e' wa Felipe tö ie' a̱ Jesús tté buaë pakémi. \v 36-37 Es ittöramirak ñala̱ wa ta̱ ee̱ di' kué̱rakitö. Eta̱ Etiopía wak tö iché Felipe a̱: \p —Í̱e̱ di' tso'. ¿Ì kue̱ki̱ be' kë̀ tö ye' wöskuè?\f + \fr 8:36-37 \ft Yëkkuö kitule ká̱ ia̱ia̱ë ke̱weie imale̱pa yöki̱ esepa kë̀ wa̱ 8.37 kite̱ka̱. Ttè e' tö ichè: \fqa Felipe tö ie' a̱ iché: —Be' tö ttè i' klö'wé̱ moki̱ë e' ta̱ be' wösurmi. Eta̱ wëm tö iiu̱té: —Ye' tö iklö'wé̱ tö Jesucristo dör Skëköl Alà e'.\f* \p \v 38 Eta̱ Etiopía wak tö iché karreta ñakökwak a̱ tö karreta wöklö'ú̱wa̱. Ta̱ ie'pa e̱' éwa ta̱ imíyal bölë di' a̱. Ee̱ Felipe tö Etiopía wak wöskuée. \v 39 Mik ie̱' yélune di' a̱ eta̱ Skëköl Wiköl tö Felipe batséka̱mi bet ká̱ bánet a̱, Etiopía wak kë̀ wa̱ isu̱neia̱ yës, erë imía̱ ttsë'ne buaë kaneë. \v 40 Eta̱ Felipe tö isué̱ tö ie' demi dur ká̱ kiè Azoto ee̱. Eta̱ ie' mía̱ Jesús tté buaë pakök ká̱ tso' ñala̱ ki̱ ese wakpa a̱ dö̀mi Cesarea. \c 9 \s1 Saulo e̱r mane'wé̱ Jesús a̱ \p \v 1-2 E' dalewa Saulo tso'ia̱ Skëkëpa ttökatapa pau̱ñuk ttèwa̱. E' kue̱ki̱ ie' mía̱ sacerdote kibi ska' yëkkuö kiök shkowa̱ie judiowak ñì dapa'wo̱ wé tso' Damasco ee̱. Yëkkuö e' ki̱ ka̱wö mène ia̱ s'tso' ttè kiè Jesús dör Ñala̱ Pa̱'a̱li̱ e' diki̱a̱ esepa yulök klö'wo̱wa̱ tsè̱mi Jerusalén, kë̀ tkine tö alakölpa ö wëpa idir. \v 3 Erë mik Saulo dökemitke tsi̱net Damasco e' bet ibite̱shka ká̱ jaì a̱ bö'wöie e' olo bune tai̱ë ipamik. \v 4 Ta̱ ie' a̱nere i̱ski̱. Eta̱ ttö̀ ttséitö tö iché ia̱: “A Saulo, a Saulo, ¿iö́k be' tö ye' we'ikeke?” \p \v 5 Saulo tö ie' a̱ ichaké: “A Skëkëpa, ¿be' dör yi?” Eta̱ iiu̱téneitö: “Ye' dör Jesús we'ikeke be' tö e'. \v 6 Erë be' e̱' kö́ka̱. Be' yú Damasco. Ee̱ be' a̱ iyërmi tö ì u̱k be' ké.” \p \v 7 Eta̱ Saulo wapiepa tkirulune tai̱ë. Ie'pa tö yile ttö̀ ttsé, erë kë̀ ie'pa wa̱ yi su̱ne. \v 8 E' ukuöki̱ ta̱ Saulo e̱' kéka̱ ta̱ iwöbla shu̱ppée, erë kë̀ iwawër. E' kue̱ki̱ itsé̱mirakitö ulà iërule dö̀ Damasco. \v 9 Ee̱ ie' se̱né ká̱ mañat kë̀ wöbla wawëne, kë̀ wa̱ ì ñane, kë̀ wa̱ ì yane yës. \p \v 10 Jesús ttökata eköl kiè Ananías se̱rke Damasco e' a̱ Skëkëpa Jesús e̱' kkachéwa̱ kabsue̱ie ta̱ iché ia̱: “¡A Ananías!” Ie' iiu̱té: “A Skëkëpa Jesús, ichö́ ña.” \p \v 11 Skëkëpa tö iché ia̱: “Be' yú ñala̱ kiè Yësyësë e' ki̱ dö̀ Judas u a̱. Ee̱ wëm tso' kiè Saulo datse̱ Tarso, e' yulö́. Ie' tso' ttök S'yë́ ta̱. \v 12 Ie' tö isué̱ kabsue̱ie tö wëm kiè Ananías dewa̱ ie' ska' iulà méka̱ iki̱ a̱s iwöbla wawërne, e' dör be'.” \p \v 13 Ie' iiu̱té: “A Skëkëpa Jesús, erë ye' a̱ iyëule tai̱ë ie'pa wa̱ tö wëm e' tö be' icha batse'r tso' Jerusalén e'pa we'ikeke sia̱rë. \v 14 I̱'ñe ta̱ e' de í̱e̱. Sacerdotepa wökirpa tö ka̱wö mé ie' a̱ a̱s wé̱pa tö be' a̱ e̱' tsa̱tkè kié esepa ko̱s klö'u̱luritö.” \p \v 15 Erë Skëkëpa Jesús tö iché ia̱: “Be' yú. Ye' tö wëm e' shu̱kitbak a̱s ie' tö ye' tté pakö̀ pë' kë̀ dör Israel aleripa esepa a̱ ena iblúpa a̱ ñies Israel aleripa a̱. \v 16 Ye' wák tö ikkacheraë ie' a̱ tö ie' ka̱wöta̱ weinuk ye' tté kue̱ki̱.” \p \v 17 Eta̱ Ananías demi Saulo ska' ta̱ iulà méka̱ iki̱ ta̱ iché ia̱: \p —A yami Saulo, Skëkëpa Jesús e̱' kkayë'wa̱ be' a̱ ñala̱ ki̱ be' dë'bitu̱ e' wa, e' tö ye' patké a̱s be' wöbla wawërne ñies a̱s Wiköl Batse'r iërwa̱ be' a̱. \p \v 18 E' bet ta̱ ì tso' Saulo wöbla mik nima kkuö sù̱, e' darolone ta̱ iwöbla wawënene. Eta̱ ie' e̱' kéka̱ ta̱ imía̱ ta̱ ie' e̱' wöskuée. \v 19 E' ukuöki̱ ta̱ ichkéne ta̱ idiché iënene. Eta̱ ie' e̱' tsé̱a̱t Jesús ttökatapa we̱lepa tso' Damasco e'pa ta̱ ká̱ elke ulatök. \s1 Saulo tö Jesús tté paké Damasco \p \v 20 E' ukuöki̱ ta̱ bet Saulo tö Jesús tté pakémi judiowak a̱ ie'pa ñì dapa'wo̱ wé ko̱s a̱. Ie'pa a̱ ichekeitö tö Jesús dör Skëköl Alà chökle. \v 21 Wé̱pa ko̱s tö ie' ttö̀ ttsé, e'pa wökrarulune ittsök ta̱ iñi chakérak: \p —¿Ie' wí̱ kë̀ dör wé̱pa tö e̱' tsa̱tkè kié Jesús a̱ tso' Jerusalén esepa we'ik sia̱rë? ¿Kë̀ ie' wëbi wí̱ dë'bitu̱ ie'pa esepa tso' í̱e̱ e'pa klö'u̱kwa̱ wömèttsa̱ sacerdotepa wökirpa ulà a̱? \p \v 22 Erë Saulo tö Jesús tté pakéwa̱ie ki̱ta̱ ki̱ta̱, kë̀ suane. Ie' tö ikkaché judiowak se̱rke Damasco e'pa a̱ tö moki̱ Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. Ttè e' wa ie'pa siwa̱'blöwé̱lur ie' tö. \s1 Saulo tkashkar judiowak yöki̱ \p \v 23 Ká̱ tai̱ë ukuöki̱ ta̱ judiowak tté ñita̱ Saulo ttowa̱. \v 24 Erë e' jche̱newa̱ ie' wa̱. Ñië nañeë ie'pa tso' ipanuk ttéwa̱ ká̱ wékkö dökettsa̱ ese ska'. \v 25 Erë nañewe iklépa tö ie' iéka̱ kkö́ blublu a̱ ta̱ iiémi ká̱ tso' kköiëule shkit ka̱kke̱ë e' mik e̱nae̱na. Es ie' tkashkar. \fig |src="6 LB00333b.tif" size="col" ref="Hch 9.25" \fig* \s1 Saulo dene Jerusalén \p \v 26 Mik ie' demi Jerusalén, eta̱ ie̱' dapa'wa̱k Jesús ttökatapa ta̱. Erë ie'pa kë̀ wa̱ iklöo̱ne tö moki̱ ie' e̱rblé Jesús mik. Ie'pa suane iyöki̱. \v 27 Erë Bernabé wa̱ ie' mítse̱r kkachè Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa a̱. Bernabé tö ipaké ie'pa a̱ tö Saulo tö Skëkëpa Jesús su̱' ñala̱ ki̱ ta̱ ee̱ itté ie' ta̱. Ñies ichéitö tö Saulo ka̱pakétke Damasco Jesús ttö̀ wa kë̀ suane. \v 28 Es Saulo e̱' tsé̱a̱t Jerusalén dami Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa ta̱. Ke̱kraë ie' tö Skëkëpa Jesús tté pakeke kë̀ suane. \v 29 Ñies ie' tö itté pakeke judiowak ttöke griegoie esepa a̱. Erë ie'pa ñì iu̱téka̱ tai̱ë ie' ta̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tö ima'wé̱ ttèwa̱. \v 30 Mik e' jche̱newa̱ iyamipa wa̱, eta̱ ie'pa wa̱ imítse̱r Cesarea, ee̱ ta̱ ipatkémi dö̀ Tarso. \p \v 31 E' ukuöki̱ ta̱ Skëkëpa Jesús icha erule erule ko̱s tso' Judea ena Galilea ena Samaria e'pa a̱te̱ne bë̀rë, kë̀ yi tö ie'pa we'ikèia̱. Ie'pa yörke buaë Skëköl ttè diki̱a̱. Ñies ie'pa tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Wiköl Batse'r tö ie'pa ki̱meke a̱s ikí̱ iërdak tai̱ë ke̱kraë. \s1 Eneas buanene \p \v 32 Pedro shköke ká̱ wa'ñe ie'pa ko̱s pakök wé̱ ie'pa tso' ese ska'. Eta̱ ide ñies ká̱ kiè Lida s'batse'rpa se̱rke ee̱ e'pa pakök. \v 33 Eta̱ ee̱ wëm eköl kué̱itö kiè Eneas e' kraulewa̱ me'r ka̱' ki̱ e' ki̱ duas de pàköl (8). \v 34 Pedro tö iché ia̱: \p —Jesucristo tö be' bua'wé̱ne. Be' e̱' kö́ka̱ ta̱ be' ka̱' pashuö́. \p E' bet ta̱ ie' e̱' kéka̱. \v 35 E' ukuöki̱ ta̱ pë' tso' Lida ena Sarón, e'pa ulitane tö ie' sué̱. E' kue̱ki̱ ie'pa e̱r mane'wé̱ Skëkëpa Jesús a̱. \s1 Dorcas shke̱neka̱ne \p \v 36 E' ké̱wö ska' ta̱ ká̱ kiè Jope ee̱ alaköl se̱rke eköl dör Jesús ttökata, e' kiè Tabitá (griegoie ikiè e' dör Dorcas\f + \fr 9:36 \fk Dorcas: \ft S'kiè e' wà kiane chè \fqa su̱li̱.\f*). Ke̱kraë ie' bak ì buaë u̱k ena s'sia̱rëpa ki̱muk. \v 37 Ká̱ e' ulatök ta̱ ie' kirinewa̱ ta̱ iduowa̱. Inú pasunetke ta̱ iméka̱ úshu̱ ká̱kke̱ ese a̱. \v 38 Jope a̱te̱ Lida o̱'mik wé̱ Pedro tso' ee̱. Jesús ttökatapa se̱rke Jope, e'pa wa̱ ijche̱r tö ie' tso' Lida, e' kue̱ki̱ ie'pa tö wëpa patké böl ichök ie' a̱: “Be' shkö́ bet Jope.” \p \v 39 Es ie' mía̱ ie'pa ta̱. Mik idemirak, eta̱ ie' tsé̱mi u shu̱a̱ wé̱ Dorcas nu me'r ee̱. Alakölpa schö́\f + \fr 9:39 \fk schö́: \ft E' dör alakölpa wëm blëulewa̱ ka̱m se̱rwa̱ne ese.\f* ko̱s i̱u̱ke tai̱ë. E'pa iënewa̱ ie' pamik. Eta̱ ie'pa tö paio ena datsi' yö' Dorcas tö mik ibak ttsë'ka eta̱, e' kkaché Pedro a̱. \v 40 Eta̱ Pedro tö ie'pa ké e̱' yökulur ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ta̱ itté S'yë́ ta̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö inú sué̱ ta̱ iché: \p —A Tabitá, be' e̱' kö́ka̱. \p Eta̱ ie' wöbla shu̱ppée. Mik Pedro sué̱itö eta̱ ie' e̱' tkése̱r. \v 41 Pedro tö iklö'wé̱wa̱ iulà a̱ duéka̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö alakölpa schö́ ena s'batse'r male̱pa kié ta̱ Tabitá kkachéitö ie'pa a̱ ttsë'ka. \v 42 E' jche̱newa̱ Jope wakpa ko̱s wa̱ ta̱ ie'pa tai̱ë e̱rblé Skëkëpa Jesús mik. \v 43 Ta̱ Pedro e̱' tsé̱a̱t tai̱ë Jope wëm kiè Simón e' ska'. Wëm e' dör iyiwak kkuölit kanéu̱kwak. \c 10 \s1 Pedro tö Jesús tté buaë paké Cornelio a̱ \p \v 1 Ká̱ kiè Cesarea ee̱ wëm se̱rke eköl kiè Cornelio, e' dör Roma ñippökwakpa eruleë kiè Italiano e' capitán. \v 2 Ie' kë̀ dör judiowak erë ie' dör wëm yësyësë Skëköl wöa̱. Ie' ena iyamipa e̱kka, e'pa tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Ñies ie' tö inuköl kakmeke tai̱ë judiowak ki̱moie. Ke̱kraë ie' ttöke Skëköl ta̱. \v 3 Ká̱ et tsá̱li̱ ta̱ diwö de mañat, eta̱ ie' tö isué̱ buaë kabsue̱ie tö Skëköl biyöchökwak eköl dewa̱ wé̱ ie' tso' ee̱ ta̱ ichéitö ia̱: “A Cornelio.” \v 4 Ie' tkinewa̱ ta̱ Skëköl biyöchökwak sué̱wa̱itö krereë ta̱ ie' tö iché ia̱: “A këkë, ¿Ì kiane be' ki̱?” Eta̱ Skëköl biyöchökwak tö ie' iu̱té: “Be' ttöke Skëköl ta̱ ena s'sia̱rëpa ki̱meke, e' wër buaë ie' wa. \v 5 E' kue̱ki̱ yile patkö́mi Jope. Ee̱ wëm tso' kiè Simón, kiè ñies Pedro e' kiök patkö́. \v 6 Ie' tso' wëm eköl kiè ñies Simón dör iyiwak kkuölit kanéu̱kwak, e' ska', ie' u me'r dayë kkömik.” \p \v 7 Mik Skëköl biyöchökwak ttè o̱ne Cornelio ta̱ e' mía̱ eta̱ Cornelio tö ikanè mésopa kié böl ena iñippökwak kiéitö eköl ñies. Ñippökwak e' tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Ie' dör Cornelio ki̱mukwak bua'ie. \v 8 Cornelio tö ì ko̱s tka ie' ta̱ e' paké ie'pa a̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa patkémiitö dö̀ Jope. \p \v 9 Bule es diwö de bata a̱ ta̱ Cornelio kanè mésopa dami ñala̱ wa döketke tsi̱net Jope. E' dalewa Pedro tkaka̱ u bata ki̱ ttök Skëköl ta̱. \fig |src="7 LB00234b.tif" size="col" ref="Hch 10.9" \fig* \v 10 Pedro dué bli wa̱ erë u̱lirkeia̱ ie' a̱, e' dalewa isué̱itö kabsue̱ie. \fig |src="8 CNT6041b.tif" size="col" ref="Hch 10.10" \fig* \v 11 Ie' tö isué̱ tö ká̱ jaì kköbunane ta̱ datsi' ukuö bërie su̱ë iklöulewa̱ ibata tkël a̱, e' bite̱wa̱ dö̀ i̱ski̱. \v 12 Datsi' ukuö e' shu̱a̱ iyiwak klö̀ka, e̱' sköke ibatsi̱' ki̱ ena dù dör ñá judiowak a̱ esepa tkërki̱ tsa̱ki̱ë. \v 13 Eta̱ ie' tö ttö̀ ttsé ta̱ ichéitö ia̱: “A Pedro, be' e̱' kö́ka̱. Iyiwak se̱ ttö́ ta̱ ikatö́.” \p \v 14 Erë ie' tö iiu̱té: “Au. A Skëköl, iyiwak dör ñá ese kë̀ kataule ye' wa̱ yës.” \v 15 Ta̱ ttö̀ e' tö ichéne Pedro a̱: “Ì batse'wé̱tke Skëköl tö e' kë̀ kiaria̱ ñá.” \p \v 16 E' tka mañatökicha ta̱ datsi' ukuö míka̱ne ká̱ jaì a̱. \v 17 Pedro tso'ia̱ ibikeitsök tai̱ë ì sué̱yö kabsue̱ie ¿i̱ma e' wà kiane chè? E' wösha̱ë ta̱ wëpa patkë' Cornelio tö, e'pa tö Simón u kué̱ ta̱ iëte̱r Simón ukkö a̱. \v 18 Ie'pa tö ichaké: “¿Í̱e̱ wëm kiè Simón kiekerakitö ñies Pedro, e' tso'?” \p \v 19 Pedro tso'ia̱ ì sué̱itö kabsue̱ie e' bikeitsök, eta̱ Wiköl Batse'r tö iché ia̱: “Ittsö́. Wëpa mañal tso' be' yulök. \v 20 Be' e̱' ö́wa ta̱ be' yú ie'pa ta̱. Kë̀ ibikeitsar bötböt. Ye' tö ie'pa patkébitu̱ be' tsu̱kmi.” \p \v 21 Eta̱ Pedro e̱' éwa ta̱ iché ie'pa a̱: \p —Yi yuleke a' tö, e' dör ye'. ¿Ì dör iwà? \p \v 22 Ie'pa iiu̱té: \p —Wëm kiè Cornelio dör Roma ñippökwakpa capitán eköl, e' tö sa' patkë' be' yulök. Ie' dör wëm yësyësë. Skëköl dalöiekeitö tai̱ë. Judiowak ulitane ki̱ ie' kiar tai̱ë. Skëköl biyöchökwak batse'r e' eköl tö iyë' ie' a̱: “Pedro kiö́ a̱s ie' bitu̱ be' u a̱. Ì ko̱s cheke ie' tö be' a̱, e' ttsö́.” \p \v 23 Eta̱ Pedro tö ie'pa kiéwa̱ we̱shke̱. Ee̱ ie'pa kapére. Bule es ta̱ ie' mía̱ ie'pa ta̱. Ñies s'yamipa se̱rke Jope e'pa we̱lepa mía̱ ie' wapieie. \v 24 Bökki̱ es ta̱ idemirak Cesarea. Ee̱ Cornelio tö iyamipa ena pë' su̱ule iwa̱ buaë e'pa ki' e̱' dapa'u̱kka̱ Pedro ttö̀ ttsök. E'pa ko̱s de ie' panuk. \v 25 Mik ie' de Cornelio u a̱ eta̱ Cornelio dettsa̱ ishke̱'u̱k ta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ie' wösha̱ë idalöioie. \v 26 Erë ie' tö iké e̱' duökka̱ ta̱ iché ia̱: \p —Be' e̱' duö́ka̱. Ye' dör s'ditsö ñies we̱s be' es. \p \v 27 Pedro ttöramiia̱ Cornelio ta̱ eta̱ idewa̱rak we̱shke̱ ta̱ ie' isué̱ tö tai̱ë pë' dapanewa̱. \v 28 Ie' tö iché ie'pa a̱: \p —A' wa̱ ijche̱r tö sa' judiowak kë̀ a̱ ka̱wö ta̱' pë' kë̀ dör judiowak esepa pakök ena shkök pë' esepa ta̱. Erë Skëköl tö ikkaché ye' a̱ tö kë̀ ye' ka̱wö ta̱'ia̱ ichök tö yile dör ñá. \v 29 E' kue̱ki̱ mik ye' kine, e' bet ta̱ ye' bite̱a̱, kë̀ wa̱ ì chakine. Ye' tö a' a̱ ichakè ¿iö́k a' tö ye' kié? \p \v 30 Cornelio tö iiu̱té: \p —Tkali ikëkkë ta̱ ye' tkër ttök Skëköl ta̱ ye' u a̱ we̱s ye' wöblar ká̱ bit ekkë diwö de mañat eta̱. E' bet ta̱ wëm eköl de dur ye' wörki̱, e' datsi' dör dalölöë. \v 31 E' tö ye' a̱ iché: ‘A Cornelio, be' ttöke Skëköl ta̱ e' ttsé ie' tö. Be' tö s'sia̱rëpa ki̱meke e' wër buaë ie' wa. \v 32 Yile patkö́mi Jope Simón kiè ñies Pedro, e' kiökbitu̱. Ie' tso' wëm skà kiè Simón dör iyiwak kkuölit kanéu̱kwak e' u a̱. E' u me'r dayë kkömik.’ \v 33 E' bet ta̱ ye' tö be' tsu̱k patké ta̱ be' debitu̱ e̱r bua' wa. Es sa' ulitane e̱' dapa'wé̱ í̱e̱ Skëköl wöa̱ ì chök ie' tö be' ké sa' a̱ e' ttsök. \s1 Pedro tö Skëköl tté buaë paké Cornelio ska' \p \v 34 Eta̱ Pedro ttémi ta̱ ichéitö ie'pa a̱: \p —I̱'ñe ta̱ ye' é̱na ia̱ne tö moki̱ sulitane dör ñies ë̀me Skëköl a̱. \v 35 E' kue̱ki̱ ká̱ wa'ñe wé̱pa tö ie' dalöieke ta̱ ise̱rke yësyësë esepa kiar ie' ki̱. \v 36 Ie' e̱r buarmine se' ki̱ Jesucristo dör sulitane Këköl e' batamik, e' tté buaë pakane sa' dör Israel aleripa e'pa a̱. E' jche̱r a' wa̱. \v 37 Ñies ì bak judiowak ké̱ ko̱s a̱ e' jche̱r buaë a' wa̱. Juan tö iyë' tö s'ka̱wöta̱ e̱' wöskuök. E' ukuöki̱ ta̱ Jesús tö s'pattémi Galilea. \v 38 Ñies a' wa̱ ijche̱r buaë tö Skëköl tö iWiköl Batse'r patké Jesús Nazaret wak e' ki̱ idiché tai̱ë. Ie' shké ke̱kraë pë' ulitane shu̱a̱ íyi buaë kanéu̱k. Ñies s'we'ikeke bë́ tö esepa bua'wé̱neitö Skëköl tso' ie' ta̱ e' kue̱ki̱. \v 39 Ì wé̱ ie' tö Jerusalén ena judiowak ká̱ male̱pa a̱, e' ko̱s sué̱ sa' tö. E' ukuöki̱ ta̱ ittéwa̱rakitö wötëulewa̱ krus mik. \v 40 Erë e' ki̱ ká̱ de mañat ta̱ Skëköl tö ishke̱'wé̱ka̱ne ta̱ ikkachéitö sa' a̱. \v 41 Ie' kë̀ e̱' kkayëne sulitane a̱. Sa' ë̀ a̱ ie' e̱' kkaché. Skëköl tö sa' shu̱kitbak a̱s sa' tö Jesús sa̱ù̱ sa' wák wöbla wa. Ie' shke̱neka̱ne e' ukuöki̱ ta̱ sa' chké sa' di'yé ie' ta̱. \v 42 Ie' tö sa' patké ittè buaë pakök sulitane a̱ ñies ichök ia̱rak tö ie' tkéka̱ Skëköl tö s'ttsë'ka ena s'duulewa̱, e'pa shu̱lökwakie. \v 43 Ká̱ ia̱ia̱ë Skëköl ttekölpa ulitane tö Jesús paka'a̱tbak ta̱ iyë'a̱trakitö tö yi e̱rblé ie' mik esepa nuì̱ olordaë ie'pa ki̱ ie' batamik. \s1 Pë' kë̀ dör judiowak esepa ki̱ Wiköl Batse'r de \p \v 44 Pedro tso'ia̱ ipakök ie'pa a̱ ta̱ e' shu̱a̱ Wiköl Batse'r debitu̱ ie'pa ko̱s tso' ie' ttö̀ ki̱ttsök, e'pa ki̱. \v 45-46 Eta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa dör judiowak dë'bitu̱ Pedro ta̱ e'pa tö isué̱ tö we̱s Wiköl Batse'r debitu̱ pë' kë̀ dör judiowak, esepa ki̱ ñies. Ie'pa tö ittsé tö ittökerak ttö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ wa. Ñies Skëköl ki̱kökka̱ itso'rak. E' tö ie'pa tkiwé̱wa̱. \v 47 Eta̱ Pedro tö iché: \p —Wiköl Batse'r debitu̱ ie'pa ki̱ we̱s sa' ki̱ itsá̱ dë'bitu̱ es. E' kue̱ki̱ kë̀ yi a̱ iwöklönuk tö kë̀ ie'pa wöskuar di' a̱. \p \v 48 Ie' tö ikérak e̱' wöskuök Jesucristo ttö̀ wa. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa tö ie' a̱ ikié tai̱ë: “Be' e̱' tsú̱a̱t sa' ta̱ ká̱ böt mañat.” \c 11 \s1 Pedro tö Cornelio tté paké Jerusalén \p \v 1 Jesús ttekölpa tsá̱ ena s'yamipa male̱pa tso' Judea, e'pa tö ittsé tö pë' kë̀ dör judiowak, ñies esepa tö Skëköl ttè klö'wé̱. \v 2 Mik Pedro dene Jerusalén, eta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa dör judiowak, esepa we̱lepa tö ie' ché suluë. \v 3 Ie'pa tö ie' a̱ ichaké: \p —¿Iö́k be' dare pë' kë̀ dör judiowak esepa pakök ena chkök ie'pa ta̱? \p \v 4 Ie' tö ì ko̱s tka e' paké ie'pa a̱ se̱raa̱ ta̱ iché ia̱: \p \v 5 —Ye' bak Jope ta̱ ye' ttöke Skëköl ta̱, e' shu̱a̱ ye' tö ì sué̱ kabsue̱ie. Ì sué̱yö e' dör datsi' ukuö bërie su̱ë klöulewa̱ ibata tkël a̱. E' bite̱wa̱ ká̱ jaì a̱ dö̀ wé̱ ye' tso' ee̱. \v 6 Eta̱ ye' tö isué̱ bua'iewa̱ isuo̱ie tö ì tso' ishu̱a̱. Ye' tö iyiwak klö̀ka, iyiwak kañiru, iyiwak e̱' sköke ibatsi̱' ki̱ ena dù, esepa sué̱. \v 7 Eta̱ ye' tö ttö̀ ttsé e' tö iché ye' a̱: ‘A Pedro, be' e̱' kö́ka̱. Iyiwak se̱ ttö́ ta̱ ikatö́.’ \v 8 Ye' iiu̱té: ‘Au. A Skëköl, ye' kë̀ wa̱ iyiwak dör ñá ese kataule yës.’ \v 9 Ta̱ ttö̀ datse̱ ká̱ jaì a̱, e' tö ichéne ye' a̱: ‘Ì batse'wé̱tke Skëköl tö ese kë̀ kiaria̱ ñá.’ \v 10 E' tka mañatökicha ta̱ imíka̱ne se̱kka̱ ká̱ jaì a̱. \v 11 E' wösha̱ë ta̱, wëpa mañal patkëule datse̱ Cesarea ye' yulök, e'pa debitu̱ wé̱ ye' tkër e' wé a̱. \v 12 Wiköl Batse'r tö ye' a̱ iché: ‘Kë̀ ibikeitsar bötböt. Be' yú ie'pa ta̱.’ Ñies s'yamipa teröl i' dare ye' ta̱. Sa' ko̱s dewa̱ Cornelio u a̱. \v 13 Ie' tö sa' a̱ ipaké tö we̱s ie' tö Skëköl biyöchökwak sué̱ dur eköl ie' u a̱. E' tö iché ia̱: ‘Yile patkö́mi dö̀ Jope ee̱ wëm tso' kiè Simón, e' kiè ñies Pedro, e' kiö́bitu̱. \v 14 Ie' tö icheraë be' a̱ we̱s be' ena be' yamipa ko̱s e'pa tsa̱tkërmi.’ \v 15 Mik ye' tö Jesús tté pakémi ie'pa a̱, eta̱ Wiköl Batse'r debitu̱ ie'pa ki̱ we̱s idë'bitu̱ sa' ki̱ kuaë es. \v 16 Eta̱ ì yë' Skëkëpa Jesús tö ye' a̱, e' a̱ne ye' é̱na. Ie' tö ye' a̱ iyë': ‘Juan tö s'wöskué di' a̱, erë a' iërdawa̱ Wiköl Batse'r a̱.’ \v 17 Iwënewa̱ tö Skëköl tö iWiköl mé ie'pa a̱ we̱s imenebak se' a̱ kuaë mik se' e̱rblë' Skëkëpa Jesucristo mik eta̱ es. E' kue̱ki̱ ¿ye' dör yi Skëköl wöklö'wo̱ie? \p \v 18 Mik ì ché Pedro tö e' ttsé ie'pa tö, eta̱ isiwa̱'bléwa̱rak ta̱ Skëköl ki̱kéka̱rakitö. Ie'pa tö iché: \p —E' wa se' wa̱ ijche̱r tö pë' kë̀ dör judiowak, esepa a̱ ñies Skëköl tö imé a̱s ie'pa e̱r mane'ù̱ ie' a̱ se̱noie michoë. \s1 Skëkëpa Jesús icha eruleë tso' Antioquía e' pakè \p \v 19 Esteban kötwa̱rakitö e' ukuöki̱ ta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa we'ikémitke tai̱ë pë' tö. E' yöki̱ ie'pa we̱lepa tkayal. We̱lepa míyal dö̀ Fenicia. We̱lepa míyal dö̀ Chipre. Iskà mírak dö̀ Antioquía. Ká̱ ekkëpa a̱ ie'pa tö Jesús tté buaë pakeke judiowak ë̀ a̱. \v 20 Erë Jesús mik e̱rblökwakpa datse̱ Chipre ena Cirene, ese we̱lepa míyal Antioquía. Ee̱ Skëkëpa Jesús tté buaë pakérakitö pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱. \v 21 Eta̱ Skëkëpa tö ie'pa ki̱mé tai̱ë. E' kue̱ki̱ tai̱ë ká̱ e' wakpa e̱rblé Skëkëpa Jesús mik ta̱ ie̱r mane'wé̱rak ie' a̱. \p \v 22 Mik Skëkëpa Jesús icha erule tso' Jerusalén, e'pa tö ttè e' ttsé, eta̱ Bernabé patkémirakitö tkörö Antioquía. \v 23 Mik ie' demi, eta̱ ie' tö isué̱ we̱s Skëköl e̱r buaë ché ie'pa a̱. E' tö ie' ttsë'wé̱ buaë. Ie' tö ie'pa kí̱ patté a̱s ie'pa e̱' tkö̀wa̱ darërë ke̱kraë ie̱r ko̱s wa ie'pa e̱rblö̀ Skëkëpa mik e' a̱. \v 24 Ie' dör wëm yësyësë. Ie' a̱ tai̱ë Wiköl Batse'r tso'. Ie' tö Jesús bikeitseke bua'iewa̱. Es tai̱ë pë' kí̱ de e̱rblök Skëkëpa mik. \p \v 25 E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱ Tarso Saulo yulök. \v 26 Mik ikué̱itö, eta̱ itsé̱mi Antioquía e̱' ta̱. Ee̱ ie̱' tsé̱a̱rak duas ek. Ie'pa e̱' dapa'u̱ke Skëkëpa Jesús icha erule e'pa ta̱. Ká̱ e' wakpa tai̱ë wöbla'we̱kerakitö. Ká̱ e' a̱ Jesús ttökatapa tsá̱ kine Cristo wakpa. \p \v 27 E' ké̱wö ska' ta̱ Skëköl ttekölpa we̱lepa tso' Jerusalén míyal Antioquía. \v 28 E'pa shu̱a̱ eköl kiè Agabo, e' e̱' duéka̱ ta̱ ichéitö Wiköl Batse'r wa tö bli datse̱ ká̱ wa'ñe ki̱. E' debitu̱ mik Claudio bak Roma wökir kibi e' ké̱wö ska'. \v 29 Eta̱ Jesús ttökatapa tso' Antioquía e'pa tö iché ñì a̱: “Mishka inuköl shtök patkè se' yamipa se̱rke Judea, e'pa ki̱moie ko̱s se' a̱ imer ekkë.” \v 30 Es ie'pa tö iwé̱. Eta̱ ipatkémirakitö Bernabé ena Saulo ulà a̱ a̱s ie'pa tö imù Skëkëpa Jesús icha wökir kibipa tso' Judea e'pa ulà a̱. \c 12 \s1 Pedro wötéwa̱rakitö s'wöto wé a̱ \p \v 1 E' ké̱wö ska' ta̱ blu' kiè Herodes, e' tö Skëkëpa Jesús icha we̱lepa klö'wé̱wa̱ we'ikè. \v 2 Ie' tö Santiago dör Juan ël, e' ttökwa̱ patké tabè wa. \v 3 Mik ie' isué̱ tö e' wër buaë judiowak wa, eta̱ ie' tö Pedro klö'u̱kwa̱ patké. E' wé̱itö mik judiowak tö Pan Kë̀ Yöule Iwölöwo̱ka̱ Wa e' ké̱wö tkö'we̱kerakitö eta̱. \v 4 Mik Pedro klönewa̱, eta̱ Herodes tö iwötéwa̱ s'wöto wé a̱. Ee̱ ñippökwakpa döka̱ dabom eyök ki̱ teröl (16) e'pa tö ikkö'neke tkël tkël. E'pa mane'we̱ke tkël tkël kukur kukur. Herodes tö ibikeitsé tö ka̱wö tkö'we̱kerakitö, e' ukuöki̱ ta̱ iyekettsa̱neyö shu̱lè sulitane wöa̱. \v 5 E' dalewa Pedro tso' s'wöto wé a̱. Erë Skëkëpa Jesús icha erule e'pa tso' ikiök Skëköl a̱ darërëë ie' ki̱ ke̱kraë. \s1 Skëköl biyöchökwak tö Pedro yéttsa̱ s'wöto wé a̱ \p \v 6 Herodes tö Pedro yekettsa̱ shu̱lè, e' nañewe Pedro kapötër ñippökwakpa böl shu̱sha̱ moulewa̱ tabechka kichaie bötö wa. Ñies ñippökwakpa böl tso' s'wöto wé ukkö kkö'nuk. \v 7 E' bet Skëköl biyöchökwak de dur ie' ska' ta̱ bö'wö olo buneka̱ dalölöë s'wöto wé a̱. Eta̱ ikéwa̱itö ichane a̱ a̱s iti̱'rka̱ ta̱ iché ia̱: “¡Be' e̱' kö́ka̱ bet!” E' bet ta̱ imoulewa̱ tabechka kichaie wa e' wöyërulune. \v 8 Eta̱ Skëköl biyöchökwak tö iché ia̱: “Be' datsi' iö́ka̱, be' klökkuö iö́ka̱.” Ta̱ ie' tö iwé̱ es. Skëköl biyöchökwak ikí̱ ché ia̱: “Be' paio ki̱kkuö iö́ka̱ ta̱ be' shkö́ ye' itöki̱.” \p \v 9 Eta̱ Pedro mía̱ itöki̱, erë ie' kë̀ é̱na ia̱ne tö ì we̱ke Skëköl biyöchökwak tö e' dör moki̱. Ie' tö ibikeitsè tö ie' tso' kabsa̱u̱k. \v 10 Eta̱ ie'pa tkami wé̱ ñippökwakpa iëte̱r ukkö kkö'nuk ee̱. E' ukuöki̱ ta̱ wé̱ ñippökwakpa skà iëte̱r ee̱ itkamirak ñies. Mik ie'pa demi ukkö kibi a̱ yöule tabechka wa a̱te̱ ñala̱ kke̱, eta̱ e' kköbunane e̱r wa. Eta̱ ie'pa deyal u'rki̱ shkémirak ekuölö ta̱ Skëköl biyöchökwak tö iméa̱t eköl. \p \v 11 Ekkë ta̱ ie' é̱na ia̱ne tö ì sué̱itö e' dör moki̱. Ie' ibikeitsè: “I̱'ñe ta̱ yö isué̱ tö moki̱ Skëköl tö ibiyöchökwak patké ye' tsa̱tkök Herodes ulà a̱ ena ì ko̱s wamblak judiowak é̱na ye' ki̱, e' ulà a̱ ñies.” \p \v 12 Mik ie' é̱na ia̱newa̱ bua'iewa̱ ta̱ imía̱ María u a̱. María dör Juan mì. Juan kiè ñies Marcos. Ee̱ ie'pa daparke tai̱ë ttök Skëköl ta̱. \v 13 Mik Pedro de dur ukkö a̱ ie'pa chakök, eta̱ busi eköl dör kanè méso kiè Rode e' mía̱ iweblök tö yi idir. \v 14 Mik ie' ttö̀ ttséwa̱ Rode tö, eta̱ ittsë'neka̱ buaë kë̀ deia̱ ukkö ppöök ta̱ itu̱nemine we̱shke̱ ichök tö Pedro de dur ukkö a̱. \v 15 Ie'pa tö iché ia̱: \p —¡Be' a̱li̱neka̱! \p Erë ie' iu̱té: \p —Moki̱ ye' ttöke. \p Ie'pa ie' a̱ iché: \p —Au, e' kë̀ dör ie'. E' dör Skëköl biyöchökwak patkëule ikkö'nuk e'. \p \v 16 E' dalewa Pedro tso'ia̱ ichakök ukkö a̱. Mik ukkö kköppéerakitö, eta̱ isué̱rakitö tö ie' e' idir ta̱ itkinewa̱rak tai̱ë. \v 17 Erë ie' tö ikkaché ulà wa tö a' siwa̱'blö́. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ipaké ie'pa a̱ tö we̱s Skëköl tö iyéttsa̱ s'wöto wé a̱ ta̱ ichéitö: \p —Ttè e' pakö́ Santiago a̱ ena s'yamipa male̱pa a̱. \p E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' yéttsa̱ mía̱ bánet. \p \v 18 Mik ká̱ ñine eta̱ s'wöto wé a̱ ñippökwakpa shu̱ti̱neka̱ tai̱ë Pedro kë̀ ku̱' e' kue̱ki̱. \v 19 Herodes tö Pedro yulök patké. Erë mik ie'pa kë̀ wa̱ iku̱ne, eta̱ ie' tö inuí̱ tkéwa̱ iñippökwakpa mik ta̱ ie' tö ie'pa ttökwa̱ patké. \p E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' yéttsa̱ Judea mía̱ se̱nuk Cesarea. \s1 Herodes du'wa̱ \p \v 20 E' ké̱wö ska' ta̱ blu' Herodes ulurke tai̱ë Tiro ena Sidón wakpa ki̱. E' kue̱ki̱ ie'pa ka̱wö mé ñì a̱ shkowa̱ie ie' ska' ttök ie' ta̱. Ie'pa tö wëm kiè Blasto e' pablë'bak a̱s ie' mi' ie'pa ttekölie ttök Herodes ta̱. Ie' kaneblöke Herodes a̱ iu kue̱bluie. Ie' ttö̀ wa ie'pa tö ka̱wö kié Herodes a̱ tö ie'pa múa̱t bë̀rë, ie'pa tö chkewö tue̱ke Herodes ká̱ a̱ e' kue̱ki̱. \p \v 21 Ká̱ et ta̱ Herodes tö ie'pa kiéttsa̱. Mik e' ké̱wö de, eta̱ ie' tö blu' datsí iéka̱ ta̱ ie' e̱' tkéka̱ s'shu̱lo kulé tso' iwé a̱ e' ki̱ ta̱ ee̱ ika̱paké ie'pa ta̱. \v 22 Ie'pa tö Herodes ché a̱neule i' es: “¡Ittöke i', e' kë̀ dör s'ditsö, e' dör këköl we̱le ttöke!” \v 23 E' ttsër buaë ie' kukua ta̱ ie' e̱' ki̱kéka̱ tai̱ë, kë̀ wa̱ Skëköl ki̱kaneka̱. E' kue̱ki̱ e' wösha̱ë ta̱ Skëköl biyöchökwak eköl tö duè méka̱ iki̱. Ie' katéwa öña tö ta̱ iduowa̱. \p \v 24 E' dalewa ta̱ Skëköl ttè pakarke ë̀me ká̱ wa'ñe. \p \v 25 Mik Bernabé ena Saulo e'pa tö ì u̱k ie'pa dë' Jerusalén e' wawé̱ o̱ne, eta̱ ie'pa míyalne Antioquía. Ie'pa wa̱ Juan kiè ñies Marcos, e' mitse̱rñak. \c 13 \s1 Wiköl Batse'r tö Bernabé ena Saulo patké Jesús tté buaë pakök \p \v 1 Skëkëpa Jesús icha erule tso' Antioquía, e'pa shu̱a̱ Skëköl ttekölpa ena s'wöbla'u̱kwakpa tso'rak ee̱. E'pa dör Bernabé ena Simón (Simón e' kiè ñies Dalo'riwak), ena Lucio dör Cirene wak, ena Menahem (Menahem e' talane Galilea blú kiè Herodes e' ta̱ ñita̱), ñies Saulo tso'ñak. \v 2 Ká̱ et ta̱ ie'pa tso' Skëköl dalöiök batsè wa ta̱ e' shu̱a̱ Wiköl Batse'r tö iché ie'pa a̱: “Kanè kua̱'ki̱ tso' ye' wa̱ Bernabé ena Saulo a̱. Ie'pa shu̱shtétkeyö iwakanéwo̱ie e' kue̱ki̱ ie'pa böl yö́ttsa̱ ye' a̱ kanè e' wo̱ie.” \p \v 3 Ie'pa batsé ena tté S'yë́ ta̱ o̱ne, ta̱ iulà méka̱rak ie'pa böl ki̱ e' dalewa ikié S'yë́ a̱ iki̱. E' ukuöki̱ ta̱ ipatkémirakitö iwakanéu̱k. \s1 Bernabé ena Saulo tö Jesús tté paké Chipre wakpa a̱ \p \v 4 Es Bernabé ena Saulo míyal Seleucia patkëule Wiköl Batse'r wa̱. Ta̱ ee̱ ie'pa e̱' iéka̱ kanò a̱ míyal ká̱ kiè Chipre ee̱. \fig |src="9 Mapa del primer viaje de Pablo de Cabecar. b.tif" size="col" ref="Hch 13.4" \fig* \v 5 Idemirak Chipre wé̱ kanò irirke ee̱, e' ké̱ kiè Salamina. Mik idemirak ee̱, eta̱ ie'pa tö Skëköl ttè pakémi judiowak a̱ iñi dapa'wo̱ wé ko̱s a̱. Juan mirwa̱ ie'pa ta̱ ie'pa ki̱muk. \v 6-8 Chipre ko̱s a̱ itkarak demirak ká̱ kiè Pafos ee̱. Ee̱ ie'pa tö judiowak kué̱ eköl kiè Barjesús (e' kiè griegoie Elimas). E' dör ie'pa awá eköl. Ie' e̱' chö̀ tö ie' dör Skëköl tteköl. Ie' yë'arie ke̱kraë ká̱ e' wökir kiè Sergio Paulo, e' ska'. Sergio Paulo ka̱bikeitsö̀ buaë, ie' ki̱ Skëköl ttè kiane ttsè. E' kue̱ki̱ ie' tö Bernabé ena Saulo tsu̱k patké. Erë awá ñe' kë̀ ki̱ ikiane tö Sergio Paulo tö ttè mik se' e̱rblöke e' klö'wè̱. E' kue̱ki̱ ie' tö Bernabé ena Saulo ma'wé̱ wöklö'wè̱. \v 9 Eta̱ Saulo, e' kiè ñies Pablo, e' ki̱ Wiköl Batse'r debitu̱ tai̱ë. Eta̱ Elimas sué̱wa̱itö krereë \v 10 ta̱ iché ia̱: \p —Be' ka̱chö̀. Be' e̱' wamblö̀ suluë. Be' dör we̱s bë́ es. Se̱ne yësyësë ko̱s, e' bolök be' dör. ¿Ko̱s be' tö Skëköl ñalé̱ yësyësë e' shku̱li̱'wè̱mirö? \v 11 I' ta̱ Skëköl tö be' we'ikeraë. Be' wöbla kë̀ wawërpaia̱. Ká̱ tköraë tai̱ë be' ki̱ ta̱ be' kë̀ tö diwö olo sue̱paia̱. \p E' bet ta̱ Elimas wöa̱ ká̱ mía̱ ttsettseë, iwöbla kë̀ wawëneia̱, e' kue̱ki̱ yile yulekeitö a̱s tö iulaiö̀. \v 12 Mik ká̱ e' wökir tö e' sué̱, eta̱ ie' e̱rblé Jesús mik. Ie' wökranewa̱ we̱s Skëkëpa ttè dör e' ki̱ttsök. \s1 Pablo ena Bernabé tö Jesús tté paké Antioquía a̱te̱ Pisidia ee̱ \p \v 13 Pablo ena ishköwapa e̱' iéka̱rak kanò a̱ Pafos ta̱ imíyal Perge a̱te̱ Panfilia ee̱. Eta̱ Juan tö ie'pa méa̱t ee̱, ta̱ imía̱ne Jerusalén. \v 14 E' ukuöki̱ ta̱ imíyal Antioquía a̱te̱ Pisidia ee̱. Eta̱ ee̱ judiowak e̱no diwö ta̱ ie'pa dewa̱ judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱ e̱' tulése̱r. \v 15 Eta̱ we̱le tö ì kit Moisés ena Skëköl ttekölpa tö yëkkuö ki̱, e' a̱ritsé dö̀ ekuölö. E' ukuöki̱ ta̱ ñì dapa'wo̱ wé wökirpa tö ichök patké Pablo ena Bernabé a̱: \p —A yamipa, a' wa̱ ilè tso' sa' pattoie, e' ta̱ sa' pattö́. \p \v 16 Eta̱ Pablo e̱' kéka̱ ta̱ ikkaché ulà wa tö a' siwa̱'blö́ ta̱ ichéitö: \p —A Israel aleripa ñies ká̱ kua̱'ki̱ wakpa tö Skëköl dalöieta̱', a' tö ye' ttö̀ ttsö́. \v 17 Skëköl dör Israel aleripa e' Këköl, kuaë e' tö se' bak ká̱ ia̱ia̱ë, e'pa shu̱kitbak iwák a̱. Ie'pa se̱ne' Egipto we̱s ká̱ kua̱'ki̱ wakpa es. Ee̱ ie' tö ie'pa ki̱mé tai̱ë alöne tai̱ë. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ie'pa yéttsa̱ ká̱ e' ki̱ idiché wa. \v 18 Ie' tö ie'pa dalë'ttsé ká̱ sir poë wé̱ kë̀ yi se̱rku̱' e' a̱ döka̱ duas dabom tkëyök (40). \v 19 Pë' ditséwöpa döka̱ kul bak se̱nuk Canaán e'pa e̱o̱'waitö ká̱ mè se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë, e'pa a̱. \v 20 E' ko̱s ki̱ duas bak cien tkëyök ki̱ dabom ske̱yök (450) ekkë. \p “E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö ie'pa shu̱ kéka̱ eköl eköl imale̱pa wëttso̱ie dö̀ itteköl Samuel e' ké̱wö ska'. \v 21 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa tö Samuel a̱ blu' kié eköl. Es Skëköl tö Saúl méka̱ ie'pa blúie, e' dör Quis aladulaköl. Ie' dör Benjamín ditséwö. Saúl se̱né ie'pa blúie döka̱ duas dabom tkëyök (40). \v 22 E' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö Saúl u̱yéttsa̱ ta̱ David méka̱itö blu'ie iskéie. David ché Skëköl tö i' es: ‘Ye' tö David dör Jesé alà, e' sué̱. Ie' wër buaë ye' wa, ie' e̱rbikö̀ we̱s ye' e̱rbikö̀ es. Ì kiane ye' ki̱ wè̱, e' wakanewe̱raëitö.’ \v 23 David aleri eköl dör Jesús, e' patké Skëköl tö se' dör Israel aleripa e'pa tsa̱tkök we̱s ie' kablë' es. \v 24 Erë ka̱m Jesús döbitu̱ e' yöki̱ Juan S'wöskuökwak tö se' Israel aleripa ulitane patté tö se' ka̱wöta̱ e̱r mane'u̱k Skëköl a̱. Ñies se' ka̱wöta̱ e̱' wöskuöklor di' a̱. \v 25 Mik Juan kanè e̱rkewatke ta̱ ie' tö iché: ‘Wëm datse̱ eköl e' ki̱nuk a' tso', e' kë̀ dör ye'. Ie' datse̱ia̱ ye' itöki̱. Ie' dör ye' tsa̱ta̱, e' kue̱ki̱ ie' klökkuö kicha ë̀ kë̀ wötsënanuk ye' sia̱rla e' a̱.’ \p \v 26 “A s'yamipa, Abraham aleripa, ñies a' wé̱pa kë̀ dör ie' aleripa erë Skëköl dalöieta̱' esepa, se' ulitane a̱ s'tsa̱tkè tté e' patkënetke. \v 27 Jerusalén wakpa ena iwökirpa e'pa kë̀ wa̱ ijche̱r tö Jesús dör S'tsa̱tkökwak. Ñies e̱no diwö bit ta̱ ie'pa tö ie' tté kitule yëkkuö ki̱ Skëköl ttekölpa wa̱, e' a̱ritseke, erë e' kë̀ wà a̱ne ie'pa é̱na. Mik ie'pa tö Jesús wöméttsa̱ ttèwa̱ eta̱ e' wa ie'pa tö ie' tté tso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ e' wà tkö'wé̱. \v 28 Ie'pa kë̀ wa̱ ì sulu ku̱ne iki̱ ittowa̱ erë ikkatérakitö Pilato a̱ a̱s ittökwa̱ patkö̀itö krus mik. \v 29 Es Jesús ttéwa̱rakitö. Mik ie'pa tö ì ko̱s kitule Skëköl yëkkuö ki̱, e' wawé̱ o̱ne, eta̱ inú éwarakitö krus mik ta̱ iwötéwa̱rakitö pö a̱. \v 30 Erë Skëköl tö ie' shke̱'wé̱ka̱ne. \v 31 E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' kkachéne ká̱ tai̱ë wé̱pa manetwa̱ ie' wapie Galilea dö̀ Jerusalén, e'pa a̱. I̱'ñe ta̱ e'pa ko̱s dör ie' ttekölpa judiowak ulitane wörki̱. \p \v 32 “Es sa' tso' ttè buaë i' pakök a' a̱. E' dör ì u̱k Skëköl kablë' sa' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa a̱ \v 33 e' wà tka sa' dör ie'pa aleripa e' wörki̱. Itka mik Skëköl tö Jesús shke̱'wé̱ka̱ne eta̱. Itka we̱s itso' kitule Salmo böt ki̱ es wé̱ ichéitö: ‘Be' dör ye' alà. I̱'ñe yö ikkachétke tö ye' dör be' yë́.’\f + \fr 13:33 \ft Salmo 2.7\f* \v 34 Ñies Jesús yë'a̱t Skëköl tö iyëkkuö ki̱: ‘We̱s ye' tö ye' ttè yësyësë batse'r tai̱ë e' me' David a̱ tö ye' e̱r buaë chöraë ie' a̱, es ye' e̱r buaë chöraë be' a̱.’\f + \fr 13:34 \ft Isaías 55.3\f* E' wà dör tö Skëköl tö ie' shke̱'we̱rane a̱s kë̀ ichkà nurwa̱. \v 35 E' kue̱ki̱ ñies itso' kitule: ‘Be' kanè méso batse'r, e' kë̀ mepaa̱tbö a̱s ichkà nurwa̱.’\f + \fr 13:35 \ft Salmo 16.10\f* \v 36 Es David, se' blú bak ia̱ia̱ë, e' tö imale̱pa bak e' ké̱wö ska', e'pa wëttsé̱ we̱s Skëköl tö iyë'ia̱ es. E' ukuöki̱ ta̱ idu'wa̱ ta̱ itöbinewa̱ iyëpa pö a̱ ta̱ inunewa̱. \v 37 Erë wé̱ shke̱o̱'ka̱ne Skëköl tö e' chkà kë̀ nune'wa̱. \v 38 A yamipa, a' wa̱ ijche̱nú tö se' nuì̱ olo'yarmi se' ki̱ Jesús batamik, e' ttè pakeke sa' tö a' a̱. \v 39 Ttè méa̱t Moisés tö dalöiëno, e' kë̀ a̱ se' nuì̱ olonuk. Erë wé̱pa e̱rblé Jesús mik esepa nuì̱ olordaë ie'pa ki̱. \v 40 A' tso' e̱rki̱ a̱s a' kë̀ ta̱ itkö̀ we̱s Skëköl ttekölpa tö ikit es wé̱ Skëköl tö ichè: \q1 \v 41 ‘A ye' wayuökwakpa, ye' ttö̀ ttsö́. \q1 Ì we̱raëyö a' ké̱wö ska' ta̱, e' dör tai̱ë kë̀ klöo̱nuk a' a̱ ekkë. \q1 Erë́ a' a̱ ipakarmi erë kë̀ a' tö iklö'we̱pa. \q1 E' kue̱ki̱ a' tkinú. A' e̱núwa.’ ”\f + \fr 13:41 \ft Habacuc 1.5\f* \p \v 42 Eta̱ Pablo ena Bernabé e̱' yélur ñì dapa'wo̱ wé a̱. Eta̱ pë' tö iché ie'pa a̱ a' kiéne ttè ekkëpa skà pakökne sa' a̱ e̱no diwö ëtö wa. \v 43 Mik ie̱' dapa'wé̱rak e' o̱ne, eta̱ judiowak, ñies pë' e̱' yué judiowakie esepa tai̱ë míyal Pablo ena Bernabé ta̱. Pablo ena Bernabé tö ie'pa patté tö a' e̱' tkö́wa̱ darërëë Skëköl e̱r buaë chöke se' a̱ e' a̱. \p \v 44 E̱no diwö ëtö wa eta̱ ká̱ e' wakpa iekkë ta̱ idettsa̱rak se̱raa̱ Skëköl ttè ki̱ttsök. \v 45 Erë mik judiowak tö isué̱ tö pë' dapane tai̱ë Pablo ttö̀ ki̱ttsök, eta̱ ie'pa yöki̱ isulune ta̱ ie̱' kéka̱rak ichök tö ì cheke ie' tö e' dör ka̱che. Ie'pa tö ie' ché suluë. \v 46 Erë ie' ena Bernabé kë̀ suane ta̱ iché ia̱rak: \p —Sa' ka̱wöta̱ a' dör judiowak e'pa pattoie ke̱we Skëköl ttè wa, erë a' kë̀ wa̱ iklöne. Wësua a' ibikeitseke tö se̱ne michoë kë̀ mène a' ki̱. E' kue̱ki̱ sa' míyal ipakök pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱. \v 47 Es Skëköl tö sa' patké. Ie' yëkkuö tö ichè: \q1 ‘Be' tkéka̱yö we̱s bö'wö wöñar stui a̱ es. \q1 Es ye' tö be' patkeraë ká̱ ulitane wakpa pattök, \q1 Ie'pa tsa̱tkè e' tté pakeraëbö ká̱ wa'ñe dö̀ wé̱ ká̱ i' e̱rkerö ee̱.’\f + \fr 13:47 \ft Isaías 49.6\f* \p \v 48 Mik pë' kë̀ dör judiowak e'pa tö ttè e' ttsé eta̱ ie'pa ttsëneka̱rak buaë. Ie'pa e̱' kéka̱rak Skëkëpa Jesús tté ki̱kökka̱. Wé̱pa ko̱s suletënea̱t se̱nuk michoë, esepa e̱rblé Jesús mik. \v 49 Es Skëkëpa Jesús tté pakane ká̱ e' wa'ñe a̱. \v 50 Erë alakölpa dalöiërta̱' tai̱ë ká̱ e' ki̱ esepa tö judiowak ttè dalöieke buaë, ñies wëpa dalöiërta̱' tai̱ë ká̱ e' ki̱, esepa shu̱ti̱wé̱ka̱ judiowak tö a̱s Pablo ena Bernabé we'ikö̀rakitö a̱s ie̱' yö̀ttsa̱rak ká̱ e' ki̱. \v 51 Eta̱ Pablo ena Bernabé tö iklö po ppée ikkachoie ie'pa a̱ tö ie'pa ki̱ inuí̱ a̱ne ta̱ imíyal Iconio. \v 52 Erë Jesús ttökatapa a̱te̱ e'pa ttsë'ne buaë ñies ie'pa a̱ Wiköl Batse'r tso' tai̱ë. \c 14 \s1 Pablo ena Bernabé tö Jesús tté paké Iconio wakpa a̱ \p \v 1 Mik Pablo ena Bernabé demi Iconio, eta̱ ie'pa dewa̱ judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱ we̱s ie'pa wöblar es. Ie'pa tö Jesús tté paké buaë. Es judiowak ñies pë' kë̀ dör judiowak, esepa tai̱ë e̱rblé Jesús mik. \v 2 Erë judiowak kë̀ e̱rblëne imik, e'pa tö pë' kë̀ dör judiowak, esepa shu̱ti̱wé̱ka̱ ena iluwé̱ka̱ tai̱ë s'yamipa ki̱ a̱s iwe'ikörakitö. \v 3 Erë Pablo ena Bernabé e̱' tsé̱a̱t ká̱ tai̱ë ee̱. Ie'pa tö Skëkëpa tté pakeke kë̀ suane. Skëköl tö diché mé ie'pa a̱ ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wo̱ie iwà kkachoie tö ie' e̱r buaë chöke sia̱ e' tté dör moki̱. \v 4 Erë ká̱ e' wakpa ñì blabatsélor, sha̱bötspa wa judiowak ttè wër buaë, sha̱bötspa wa Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa ttè wër buaë. \v 5 Judiowak ena pë' kë̀ dör judiowak, e'pa tö ka̱wö mé ñì a̱ iwökirpa ta̱ Pablo ena Bernabé we'ikoie, tè ák wa ittowa̱ie. \v 6-7 Erë mik Pablo ena Bernabé, e'pa wa̱ ijche̱newa̱, eta̱ ie'pa tkayalmi dö̀mi ká̱ kiè Licaonia ee̱. Ká̱ kiè Listra ena ká̱ kiè Derbe a̱te̱ ee̱. Ká̱ e' wa'ñe ie'pa tö Jesús tté buaë paké. \s1 Pablo tëne ák wa ittowa̱ie ká̱ kiè Listra ee̱ \p \v 8-9 Eta̱ wëm tso' eköl Listra, e' ku̱ne' klö̀ bachiulewa̱. Ie' kë̀ shko. Ie' tkër Pablo ttöke e' ttsök. Pablo tö isué̱wa̱ krereë. Ie' wa̱ ijche̱r tö wë' ie̱rblé Jesús mik a̱s ibuarne. \v 10 Eta̱ ie' tö iché ia̱ a̱neule: \p —¡Be' e̱' kö́ka̱, be' e̱' duö́ka̱! \p Eta̱ wëm e̱' kéka̱ tu̱neka̱ tsut ta̱ ishkémi. \v 11 Mik pë' tö, ì wé̱ Pablo tö e' sué̱, eta̱ ie'pa tö ichémi a̱neule ie'pa Licaonia ttö̀ wa: \p —¡Wé̱pa dalöiekesö skëkölie e'pa dettsa̱ se' shu̱a̱ s'ditsöie! \p \v 12 Pablo ka̱paké kibiie, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ie' klö'wé̱ ie'pa këköl kiè Hermes e' skéie. Bernabé klö'wé̱rakitö ie'pa këköl kiè Zeus e' skéie.\f + \fr 14:12 \fk Zeus ena Hermes: \ft E'pa dalöiök griegowak bak skëkölie ká̱ ia̱ia̱ë. Ie'pa a̱ Zeus dör skëköl bua'ie imale̱pa tsa̱ta̱. Ie'pa tö iklö'wé̱ tö Hermes dör Zeus tteköl. Romawak tö Zeus kiè méka̱ Júpiter ena Hermes kiè méka̱rakitö Mercurio.\f* \v 13 Zeus wé merka̱ ká̱ e' ñalé̱ ukuö o̱'mik tsi̱net. Zeus sacerdote wa̱ baka wë'ñe ena ma'ma wörkua debitu̱ tai̱ë. Ie' ena pë' ulitane é̱na baka wë'ñe jchak mè Pablo ena Bernabé a̱ idalöioie ikëkölpaie. \v 14 Erë mik Bernabé ena Pablo wa̱ ijche̱newa̱, eta̱ ie'pa e̱' datsi' jchée ikkachoie tö e' dör suluë ie'pa a̱. Ta̱ ie'pa mía̱ pë' shu̱a̱ ta̱ ichérakitö a̱neule: \p \v 15 —A këkëpa, ¿ì u̱k a' tso'? Sa' dör s'ditsö we̱s a' es. Sa' debitu̱ ttè buaë pakök a' a̱ a̱s a' tö íyi ikkë kë̀ wà ta̱' ese ko̱s watö̀ttsa̱ ta̱ a' e̱r mane'ù̱ Skëköl chö́k e' a̱. Ie' tö ká̱ jaì ena ká̱ i' ena dayë ena ì ko̱s tso' iki̱ e' yö'a̱t. \v 16 Ká̱ ia̱ia̱ë dö̀ ikkë ta̱ sulitane se̱rke we̱s iwák ki̱ ikiane es, e' dalë'ttsë'bitu̱ Skëköl tö. \v 17 Erë́ e' dör es, erë ie' dör buaë se' ta̱ ke̱kraë, e' wa ie' tö iwà kkaché sia̱ tö ie' dör Skëköl chö́k. Ie' tö ka̱li̱ patkeke a' a̱. Ie' tö iyiwö we̱ke a' a̱. Ie' tö chkè meke a' a̱ ñanoie a' ttsë'wo̱ie buaë. \p \v 18 Erë́ ie'pa tö ì ko̱s ché ia̱rak, erë iekkë ta̱ baka wë'ñe jchérakitö Pablo ena Bernabé dalöioie we̱s Zeus ena Hermes es. \p \v 19 E' shà̱ ta̱ judiowak we̱lepa datse̱ Antioquía ena Iconio, e'pa debitu̱ ta̱ Listra wakpa daki̱ñérakitö Pablo ttökwa̱. Iklö'wé̱wa̱rakitö ta̱ itérakitö tai̱ë ák wa. Ibikeitsérakitö tö iduowa̱, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ikué̱mi méa̱t tër Listra ké̱ kkö̀ a̱ wi̱'kie. \v 20 Erë mik Jesús ttökatapa male̱pa e̱' dapa'wé̱ka̱ ipamik, eta̱ ie' e̱' kéka̱ mía̱ne Listra. E' bule es ta̱ ie' mía̱ Bernabé ta̱ dö̀ ká̱ kiè Derbe ee̱. \p \v 21 Ie'pa demi Derbe ta̱ Jesús tté buaë pakérakitö ká̱ e' wakpa a̱. Tai̱ë ie'pa e̱' yué Jesús ttökataie. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa debitu̱ne Listra ena Iconio ena Antioquía. \v 22 Ká̱ ekkë ko̱s a̱ ie'pa tö Jesús ttökatapa e̱r diché ié ena ipablérakitö a̱s ie̱' tköwa̱rak darërëë ttè mik se' e̱rblöke e' a̱. Ie'pa tö iché ia̱rak: “Se' wake' weirdaë ká̱ i' ki̱ dowa̱ie aishkuö ta̱ ì blúie Skëköl tso' e' a̱.” \v 23 Ñies ká̱ ko̱s e' ki̱ ie'pa tö wëpa shu̱shté kaneblök Skëkëpa Jesús icha erule erule e'pa wökirpaie. E'pa ki̱ ie'pa ikié S'yë́ a̱ ena batsé, e' ukuöki̱ ta̱ iméa̱rakitö Skëkëpa mik ie'pa e̱rblöke e' ulà a̱. \s1 Pablo ena Bernabé dene Antioquía a̱te̱ Siria ee̱ \p \v 24 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo ena Bernabé tkami ká̱ kiè Pisidia demirak Panfilia. \v 25 Ie'pa tö Jesús tté buaë paké ká̱ kiè Perge e' wakpa a̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa mía̱ ká̱ kiè Atalía ee̱. \v 26 Ee̱ ta̱ ie'pa e̱' iéka̱ kanò a̱ mía̱ne Antioquía iyamipa tö ie'pa patkë'mi Jesús tté pakök e'pa ska'. Ee̱ iyamipa tö ie'pa me' Skëköl e̱r buaë chöke se' a̱ e' ulà a̱ ì kanéu̱k ie'pa dare e' wo̱ie. \v 27 Mik ie'pa demine Antioquía, eta̱ Skëkëpa Jesús icha erule e' dapa'wé̱ka̱rakitö. Ta̱ ì ko̱s wé̱ Skëköl tö ie'pa ta̱, ñies we̱s ie' tö ikkayë' pë' kë̀ dör judiowak, esepa a̱ tö ie'pa e̱rblö̀mi ie' mik we̱s judiowak es, e' ko̱s pakérakitö iyamipa a̱. \v 28 Eta̱ ie'pa e̱' tsé̱a̱t ká̱ tai̱ë Jesús ttökatapa tso' Antioquía, e'pa ta̱. \c 15 \s1 Skëkëpa Jesús icha e'pa wökir kibipa ñì dapa'wé̱ Jerusalén \p \v 1 E' ké̱wö ta̱, wëpa we̱lepa e̱' yéttsa̱ Judea demi Antioquía. Ie'pa tö s'yamipa wöbla'wé̱mi ttè i' wa: “A' wëpa ko̱s ka̱wöta̱ tottola kkuölit tèe tsir we̱s Moisés ikita̱t es. E' kë̀ kaneo̱ne a' wa̱, e' ta̱ kë̀ a' tsa̱tkërpa.” \v 2 E' kue̱ki̱ Pablo ena Bernabé ñì iu̱téka̱ darërëë ie'pa ta̱. E' kue̱ki̱ iyamipa tö Pablo ena Bernabé ena we̱lepa skà, e'pa shu̱shté a̱s imi'yal Jerusalén ttè ñe' shu̱lök Skëkëpa Jesús icha wökir kibipa ena Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa ta̱. \p \v 3 Es Skëkëpa Jesús icha erule tso' Antioquía, e'pa tö Pablo ena imale̱pa patkémi Jerusalén. Ie'pa tkami Fenicia ena Samaria. Eta̱ ipakeramirakitö iyamipa a̱ tö we̱s pë' kë̀ dör judiowak, esepa e̱r mane'wé̱ Skëköl a̱. Ttè e' tö ie'pa ttsë'wé̱ buaë. \p \v 4 Mik Pablo ena Bernabé demirak Jerusalén, eta̱ ee̱ Skëkëpa Jesús icha eruleë e'pa ko̱s ena iwökirpa ena Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa tö ie'pa kiéwa̱ buaë. Eta̱ ì ko̱s o̱' Skëköl tö ie'pa wa e' pakérakitö imale̱pa a̱. \v 5 Erë Jesús mik e̱rblökwakpa dör fariseowakpa, esepa we̱lepa e̱' kéka̱ ta̱ ichéitörak: \p —S'yamipa kë̀ dör judiowak esepa wëpa ka̱wöta̱ itóttola kkuölit tèe tsir. Ñies ie'pa a̱ ika̱wöta̱ chè tö Moisés ttè kitulebak e' dalöiök ie'pa ka̱wöta̱. \p \v 6 Eta̱ Skëkëpa Jesús icha wökir kibipa ena Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa ñì dapa'wé̱ka̱ ttè e' bikeitsök bua'iewa̱. \v 7 Ie'pa tö ipaké tai̱ë, e' ukuöki̱ ta̱ Pedro e̱' kéka̱ ta̱ ichéitö: \p —A yamipa, a' wa̱ ijche̱r tö ká̱ ia̱ia̱ë Skëköl tö ye' shu̱kitbak a' shu̱a̱ Jesús tté buaë pakök, pë' kë̀ dör judiowak, esepa a̱ a̱s ie'pa e̱rblö̀ imik. \v 8 Ie' wa̱ se' e̱r su̱ule buaë, ie' tö Wiköl Batse'r mé ie'pa a̱ we̱s se' a̱ ime'itö es. Es ie' tö se' a̱ ikkaché tö ñies ie' tö ie'pa klö'wé̱ ie' ichaie. \v 9 Ie' tö ie'pa e̱r paiklé ie'pa e̱rblé Jesús mik e' wa. Es se' wa̱ ijche̱r tö ie'pa ena se' dör ñies ë̀me ie' wöa̱. \v 10 A' tö ie'pa ké Moisés ttè darërëë e' dalöiök, erë e' kë̀ dalöiëne' se' a̱, ñies se' bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa kë̀ a̱ idalöiëne'. I̱'ñe ta̱ ¿iö́k a' tso' Skëköl wöñatkök es? \v 11 E' kë̀ dör es. Se' tö iklö'wé̱ tö se' tsa̱tkëne Skëkëpa Jesús e̱r buaë chöke sia̱ e' ë̀ wa. E' su̱ë ie'pa tsa̱tkëne ñies. \p \v 12 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa ulitane siwa̱' blélur tso' Bernabé ena Pablo e'pa ka̱paköke e' ttsök. Ie'pa tso' ipakök tö we̱s ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱rakitö Skëköl batamik pë' kë̀ dör judiowak, esepa shu̱a̱ Skëköl diché kkachoie. \v 13 Ie'pa ka̱paké o̱ne eta̱ Santiago tö iché: \p —A yamipa, ye' ttö̀ ttsö́. \v 14 Simón tö se' a̱ ipaké we̱s Skëköl tö, pë' kë̀ dör judiowak, esepa tsá̱ ki̱mé e̱r bua' wa a̱s ie'pa we̱lepa dö̀ ie' wák ichaie. \v 15 Ñies e' sini'kué̱ Skëköl ttekölpa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa tö. Ie'pa tö iyë': \q1 \v 16 Skëköl tö ichè: ‘Aishkuö ta̱ ye' datse̱ne. \q1 Eta̱ David jchúlipa keraka̱yö iwák su̱ë. \q1 Ie'pa dörane diché ta̱' tai̱ë we̱s ia̱ia̱ë es \q1 \v 17 a̱s pë' male̱pa kë̀ dör judiowak dör ye' icha \q1 esepa tö ye' yulö̀. \q1 \v 18 Es ye' tö ttè i' chétke. \q1 Ká̱ ia̱ia̱ë ttè i' me'a̱tbakyö a' a̱.’\f + \fr 15:18 \ft Amós 9.11-12\f* \p \v 19 “Ttè i' kue̱ki̱ ye' ibikeitsè tö, pë' kë̀ dör judiowak e̱r mane'wé̱ Skëköl a̱, esepa kë̀ tsiriu̱k s'kàne judiowak se̱r ese wa. \v 20-21 E' kue̱ki̱ yëkkuö patkömisö ie'pa a̱ e' ki̱ ichö̀sö tö íyi meule íyi diököl tso' dalöiè skëkölie ese a̱, ese kë̀ kar, ese kë̀ katar. Ñies ie'pa kë̀ kàne trënuk. Iyiwak ttéwa̱ kuli' siuleka̱ ese chkà kë̀ katar ñies ipë́ kë̀ katar. Ká̱ ia̱ia̱ë ttè i' pakanemi ká̱ wa'ñe se' ñì dapa'wo̱ wé a̱ e̱no diwö bit ekkë. E' kue̱ki̱ íyi ekkë ë̀ shtömisö ie'pa a̱.” \s1 Yëkkuö patkëne s'yamipa kë̀ dör judiowak, esepa a̱ \p \v 22 Skëkëpa Jesús icha eruleë e'pa ko̱s ena iwökir kibipa ena Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa wa iwër buaë tö wëpa we̱lepa shu̱shtè ie'pa shu̱a̱ a̱s imi'rak Pablo ena Bernabé ta̱ dö̀mi Antioquía. Es ie'pa tö Judas kiè ñies Barsabás ena Silas, e'pa shu̱shté. Wëpa e'pa dalöieke tai̱ë s'yamipa ulitane tö. \v 23 Eta̱ yëkkuö shté iwökirpa tö e' mé ie'pa a̱ a̱s iwa̱ imi'rak. Yëkkuö e' tö iché i' es: \b \pi1 “Sa' dör Skëkëpa Jesús icha eruleë e'pa wökir kibipa ena Jesús ttekölpa tsá̱, sa' dör a' yamipa. Sa' tso' yëkkuö i' shtök a' dör sa' yamipa erë kë̀ dör judiowak se̱rke Antioquía ena Siria ena Cilicia e'pa a̱. A' shke̱'wé̱mi sa' tö. \v 24 Sa' wa̱ ijche̱newa̱ tö sa' yamipa we̱lepa e̱' yë'ttsa̱ sa' shu̱a̱, e'pa dë'mi a' ska'. Ie'pa tö a' tsirio̱' iwákpa ttè wa. E' tö tai̱ë a' wökir tsiriwé̱ka̱. Kë̀ sa' wa̱ ka̱wö mène ie'pa a̱ a' wöbla'wo̱ie ì wa. \v 25 E' kue̱ki̱ sa' ulitane wa iwër buaë wëpa we̱lepa shu̱shtök sa' shu̱a̱ a̱s imi' a' sa̱u̱k Bernabé ena Pablo ta̱. Sa' yami e'pa dalër tai̱ë sa' é̱na. \v 26 Ie'pa e̱' me'ttsa̱ weinuk tai̱ë. Ie'pa kë̀ suane ttèwa̱ Skëkëpa Jesucristo tté kue̱ki̱. \v 27 Sa' tö Judas ena Silas patkémi ttök a' ta̱. Ie'pa tö ipakeraë a' wösha̱ë yësyësë we̱s yëkkuö i' ki̱ ikitule es. \v 28-29 Buaë idir Wiköl Batse'r a̱, ñies sa' a̱, tö a' kë̀ ka̱wöta̱ judiowak se̱r e' blök se̱raa̱. I' ë̀ blök a' ké: Chkè meule íyi diököl tso' dalöiè ese a̱, e' kë̀ katar. Ñies ipë́ kë̀ katar ena iyiwak ttéwa̱ kuli' siuleka̱ ese chkà kë̀ katar. Kë̀ a' kàne trënuk. Íyi ekkë ë̀ ka̱wöta̱ blè a' tö. A' tö iwé̱ es, e' ta̱ e' dör buaë. Skëköl tö a' ki̱mè.” \b \p \v 30 Eta̱ ie'pa e̱' chéa̱t ta̱ imíyal Antioquía. Mik ie'pa demi ee̱ ta̱ ie'pa iyamipa dapa'wé̱ka̱, e'pa a̱ yëkkuö mirdak iwa̱ e' méitö. \v 31 Mik iyamipa tö yëkkuö a̱ritsé, eta̱ e' tö ie'pa e̱r pablé tai̱ë, e' kue̱ki̱ ittsë'nerak buaë. \v 32 Judas ena Silas, e'pa dör Skëköl ttekölpa ñies, e' kue̱ki̱ ie'pa tö iyamipa patté tai̱ë. E' tö iyamipa e̱r pablé tai̱ë, iki̱mé tai̱ë. \v 33-34 Ie'pa se̱né ee̱ kukuie. Mik ie'pa mitkene itö̀ wane eta̱ iyamipa tö iché ia̱rak a' shkö́ wöbla wa. \v 35 Erë Pablo ena Bernabé e̱' tsé̱a̱t Antioquía. Ie'pa ena imale̱pa tai̱ë e'pa tso'rak Skëkëpa Jesús tté buaë pakök. Ñies ttè e' wa s'wöbla'u̱k ie'pa tso'. \s1 Pablo ena Bernabé kë̀ kaneblöku̱'ia̱ ñita̱ \p \v 36 Ka̱wö tka tai̱ë, e' ukuöki̱ ta̱ Pablo tö iché Bernabé a̱: \p —Mishkane etökichane ká̱ ko̱s ki̱ se' bak Skëkëpa Jesús tté pakök e' a̱ne s'yamipa sa̱u̱k tö is ie'pa tso'. \p \v 37 Bernabé ki̱ Juan kiane tsè̱mi ie'pa ta̱. Juan e' kiè ñies Marcos. \v 38 Erë Marcos tö ie'pa me'a̱t ká̱ kiè Panfilia ee̱. Ie' kë̀ kaneblëneia̱ ie'pa ta̱. E' kue̱ki̱ Pablo kë̀ é̱na ie' tsa̱kmi ie'pa ta̱. \v 39 Iñi iu̱térak darërëë erë kë̀ ishu̱line. E' kue̱ki̱ ie'pa ñì blabatsélor. Bernabé wa̱ Marcos mítse̱r e̱' ta̱ ta̱ ie'pa míyal kanò ki̱ dö̀ Chipre. \v 40 Pablo tö wëm kiè Silas e' kiémi e̱' wapie. Iyamipa tö ie'pa méa̱t Skëköl e̱r buaë chö̀ sia̱ e' ulà a̱. Eta̱ ie'pa e̱' yéttsa̱ ee̱ \v 41 tkamirak Siria ena Cilicia. Ie'pa tso' Skëkëpa Jesús icha erule erule tso' ká̱ e' ki̱ e'pa diché kí̱ iök Jesús ttè wa. \c 16 \s1 Timoteo mía̱ Pablo ena Silas wapie \p \v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo ena Silas demi Derbe ta̱ imíyal Listra. Ee̱ wëm kiè Timoteo e' se̱rke, ie' dör Jesús ttökata. Ie' mì dör judiowak e' dör Jesús ttökata ñies. Erë iyë́ dör griegowak. \v 2 S'yamipa se̱rke Listra ena Iconio, e'pa tö icheke tö Timoteo dör pë' buaë. \v 3 Pablo ki̱ ie' kiane tsè̱mi e̱' wapie. Erë judiowak se̱rke ká̱ e' ki̱ e'pa ulitane wa̱ ijche̱r tö Timoteo yë́ e' dör griegowak. E' kue̱ki̱ Pablo tö ie' ké itóttola kkuölit tök tsir a̱s judiowak kë̀ ulurka̱ iki̱. \v 4 Ká̱ ko̱s wé̱ ie'pa dami ee̱ ì u̱k patkë' Skëkëpa icha erule tso' Jerusalén e'pa wökirpa ena Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa tö, e' wà paké ie'pa tö s'yamipa ulitane a̱. \v 5 Es Skëkëpa Jesús icha erule erule e'pa ko̱s diché kí̱ iëne Jesús tté a̱. Ñies pë' kí̱ iërke tai̱ë ke̱kraë. \s1 Pablo tö wëm dör Macedonia wak e' sué̱ kabsue̱ie \p \v 6 Eta̱ Wiköl Batse'r kë̀ wa̱ ka̱wö mène ie'pa a̱ Jesús tté buaë pakök ká̱ kiè Asia ee̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tkami ká̱ kiè Frigia ena Galacia \v 7 demi ká̱ kiè Misia e' kköröwa̱ ee̱. Eta̱ ie'pa tö ima'wé̱ shkökwa̱ ká̱ kiè Bitinia e' a̱, erë Jesús Wiköl kë̀ wa̱ ka̱wö mène ie'pa a̱. \v 8 E' kue̱ki̱ ie'pa tkami yësyësë Misia kke̱r demi ká̱ kiè Tróade dayë kkö̀ a̱ wé̱ kanò irirke ee̱. \v 9 Eta̱ nañewe Pablo tö ì sué̱ kabsue̱ie. Ie' tö wëm sué̱ eköl, e' dör ká̱ kiè Macedonia e' wak. E' dur shkë'ka ta̱ ikköché ia̱: “Be' shkö́tkö Macedonia sa' ki̱muk.” \v 10 Pablo tö e' sué̱ o̱ne ta̱ bet sa' dalì iémi mitke Macedonia. Sa' wa̱ ijche̱r buaë tö Skëköl ki̱ ikiane tö sa' tö Jesús tté buaë pakè ká̱ e' ki̱. \s1 Alaköl kiè Lidia e' e̱rblé Jesús mik \p \v 11 Eta̱ sa' e̱' iéka̱ kanò a̱ Tróade, míyal yësyësë ká̱ kiè Samotracia ee̱. Bule es ta̱ sa' demi ká̱ kiè Neápolis ee̱. \v 12 Ee̱ ta̱ sa' míyal klö̀ ki̱ dö̀ ká̱ kiè Filipos ee̱. Ká̱ e' a̱ romawak tso' tai̱ë. E' dör ká̱ bua'bua a̱te̱ Macedonia. Ee̱ sa' se̱né ká̱ tkël ká̱ ske̱l ulatök. \v 13 Judiowak e̱no diwö ta̱ sa' e̱' yélur míyal di' kkömik wé̱ sa' tö ibikeitsè isalema judiowak wa̱ ká̱ tso' ttoie Skëköl ta̱ ee̱. Mik sa' tö ikué̱, eta̱ ee̱ sa' e̱' tulése̱r Jesús tté buaë pakök alakölpa ñì dapa'wé̱ka̱ e'pa a̱. \v 14 Ie'pa eköl kiè Lidia, e' dör ká̱ kiè Tiatira e' wak. Ie' dör datsi' bua'bua daloshdalosh ese watau̱kwak. Ie' tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Skëkëpa tö ie' e̱r ñi'wé̱ a̱s Pablo ttöke ko̱s e' klö'ù̱itö moki̱ë. \v 15 Eta̱ ie' e̱' wöskué iyamipa tso' ie' u a̱ e'pa ta̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö sa' a̱ iché kröröë: \p —A' ibikeitsè tö moki̱ë ye' dör Jesús mik e̱rblökwak, e' ta̱ a' klönúia̱ ye' ska'. \p Es ie' tö sa' ké klönukia̱ ie' ska'. \s1 Pablo ena Silas wötënewa̱ s'wöto wé a̱ Filipos \p \v 16 Ká̱ et ta̱ sa' mirwa̱ne wé̱ s'ttöke S'yë́ ta̱ ee̱. Sa' mirwa̱ia̱ ta̱ pë' busi kué̱wa̱ sa' tö eköl, e' a̱ wimblu sulusi tso' eköl, e' wa íyi tötkekeitö. Wëpa we̱lepa tö ie' to̱'ttsa̱ ie'pa a̱ kaneblök íyi tötkök, e' ské klö'we̱ke ie'pa tö tai̱ë e̱' a̱. \v 17 Busi e' shkémi Pablo ena sa' itöki̱. Ie' a̱rdatse̱: \p —Wëpa ikkëpa dör Skëköl íyi ulitane tsa̱ta̱ e' kanè mésopa. Ie'pa tö s'tsa̱tkè ñalé̱ e' tté pakeke a' a̱. \p \v 18 E' wambléitö ká̱ tai̱ë, bata ekkë ta̱ Pablo uluneka̱ tai̱ë. Ie' e̱' wötréene ta̱ ichéitö wimblu sulusi tso' busi a̱ e' a̱: \p —Jesucristo ttö̀ wa ye' tö be' a̱ ichè be' e̱' yö́ttsa̱ ie' a̱. \p E' wösha̱ë ta̱ wimblu sulusi e̱' yéttsa̱ ia̱. \p \v 19 Mik busi wökirpa tö isué̱ tö inuköl kë̀ dë'ia̱ ie'pa ulà a̱ busi batamik, eta̱ ie'pa tö Pablo ena Silas klö'wé̱wa̱ tsé̱mirak wé̱ ttè shu̱lökwakpa tso' ee̱. \v 20 Ie'pa tö ikkatérak ttè shu̱lökwakpa a̱ ta̱ ichérakitö: \p —Wëpa ikkëpa dör judiowak. Tai̱ë ie'pa tso' sa' shu̱tiu̱k. \v 21 Sa' dör romawak, e' kue̱ki̱ kë̀ sa' a̱ ka̱wö mène ie'pa tö s'wöbla'we̱ke se̱ne wa e' klö'u̱k ena e' wà u̱k. \p \v 22 Eta̱ ká̱ e' wakpa bite̱shka Pablo ena Silas ki̱. Eta̱ ishu̱lökwakpa tö idatsi' yöktsa̱ ké iki̱ ta̱ ippök ké darërëë kal wa. \v 23 Ibunerak sia̱rë wötéwa̱rakitö s'wöto wé a̱. Ta̱ ichérakitö s'wöto wé wökir a̱ tö ikkö'nú bua'iewa̱ a̱s kë̀ itköyal. \fig |src="10 LB00337b.tif" size="col" ref="Hch 16.23" \fig* \v 24 Mik ie' a̱ ka̱wö e' mène, eta̱ ie' tö Pablo ena Silas wötéwa̱ iwé wötëulewa̱ bua'iewa̱, ese a̱. Ie' tö ie'pa klö̀ tié̱wa̱ kaltak wöbiule s'klö̀ wötowa̱ ese a̱. Es iméa̱rakitö. \p \v 25 Ká̱ de ká̱ sha̱böts eta̱ Pablo ena Silas tso' ttök Skëköl ta̱ ena ittseittsök. Imale̱pa tso' ittsök. \v 26 E' wösha̱ ta̱ í̱ tka darërëë. S'wöto wé wöppéitö darërëë. E' wösha̱ë ta̱ ukkö ulitane kköburolone. Ì ko̱s wa ie'pa tso' moulewa̱, e' wötsërolone. \v 27 S'wöto wé wökir ti̱'neka̱. Mik ie' isué̱ tö ukkö ko̱s tso' áie ta̱ ibikeitséitö s'tso' wötëule e' ko̱s tkayal. E' kue̱ki̱ itabè kué̱ttsa̱itö e̱' ttowa̱ie. \v 28 Erë Pablo a̱neka̱: \p —¡Kë̀ be' e̱' ttökwa̱! Sa' tso'ia̱ ulitane. \p \v 29 Eta̱ s'wöto wé wökir tö bö'wö kié ta̱ itu̱newa̱ Pablo ena Silas ska'. Ee̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ie'pa wöa̱ painéka̱ suane tai̱ë. \v 30 Eta̱ ie' tö ie'pa yéttsa̱ u'rki̱ ta̱ ie'pa a̱ ichaké: \p —A këkëpa, ¿ì u̱k ye' ka̱wöta̱ e̱' tsa̱tkoie? \p \v 31 Ie'pa ie' iu̱té: \p —Skëkëpa Jesús mik be' e̱rblö́ eta̱ be' tsa̱tkërdaë ñies be' yamipa tsa̱tkërmi es. \p \v 32 Eta̱ ie'pa tö Skëkëpa tté paké ie' a̱ ena iyamipa ko̱s tso' iu a̱, e'pa a̱. \v 33 Eta̱ e' nañewe ulatök s'wöto wé wökir tö ie'pa tsé̱mi e̱' ta̱. Ie'pa shka̱'ule tai̱ë e' kapeyéitö. Eta̱ ie' ena iyamipa ko̱s e̱' wöskuélor. \v 34 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö itsé̱mirak iu a̱ ta̱ itiérakitö. Ie' ena iyamipa e'pa e̱rblé Skëköl mik, e' kue̱ki̱ ie'pa ko̱s ttsë'ne buaë. \p \v 35 Ká̱ ñine ta̱ ishu̱lökwakpa tö ishkëkipa patkémi ichök s'wöto wé wökir a̱ tö Pablo ena Silas ö́mine. \v 36 S'wöto wé wökir tö iché Pablo a̱: \p —Sa' shu̱lökwakpa tö ye' a̱ ka̱wö mé a' ökmine. E' kue̱ki̱ a' yúne bë̀rë. \p \v 37 Erë Pablo tö iché ia̱: \p —Sa' dör romawak\f + \fr 16:37 \fk Romawak: \ft Pablo ditséwö dör judiowak erë ie' yami bak e' we̱le e̱' yö' romawakie, e' kue̱ki̱ ñies ie' dör romawak.\f* Ie'pa tö sa' buk sulitane wösha̱ë ka̱m sa' shu̱lir e' yöki̱. Sa' wötë'wa̱itö s'wöto wé a̱. I̱'ñe ta̱ ie'pa ki̱ sa' kiane èmine akir. Ie'pa kë̀ a̱ ka̱wö ta̱' iwo̱ie es. A̱s ie'pa wákpa bitu̱ sa' ökmine. \p \v 38 Eta̱ shkëkipa tö ttè e' chéne ishu̱lökwakpa a̱. Mik ie'pa ittsé tö Pablo ena Silas dör romawak, eta̱ tai̱ë ie'pa suane. \v 39 Eta̱ ie'pa míyal Pablo ena Silas ska' ta̱ ichérakitö: \p —Ì sulu wamblé sa' tö a' ki̱ e' olo'yö́ sa' ki̱. \p Eta̱ iémine ta̱ ikköchérak ia̱: “A' e̱' yö́lur sa' ká̱ ki̱.” \v 40 Eta̱ Pablo ena Silas yënettsa̱ s'wöto wé a̱ míyal Lidia u a̱ iyamipa weblök. Ie'pa pablérakitö eta̱ imíyal. \fig |src="11 Mapa del segundo viaje de Pablo.b.tif" size="col" ref="Hch 16.40" \fig* \c 17 \s1 Tesalónica wakpa tsirineka̱ Jesús tté kue̱ki̱ \p \v 1 Pablo ena Silas tkami ká̱ kiè Anfípolis ena ká̱ kiè Apolonia demirak ká̱ kiè Tesalónica wé̱ judiowak wa̱ ñì dapa'wo̱ wé tso' ee̱. \v 2 Eta̱ Pablo dewa̱ e' wé a̱ e̱no diwö wa we̱s ie' wöblar es. Ee̱ ie' ka̱paké ie'pa ta̱ Skëköl yëkkuö wa e̱no diwö mañat. \v 3 Ie' tö ikkaché ie'pa a̱ tö itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' tterawa̱ ta̱ ishke̱rdaka̱ne. Ie' tö iché ie'pa a̱: \p —Jesús pakök ye' tso' a' a̱, e' wák dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. \p \v 4 Judiowak we̱lepa e̱rblé Jesús mik, ta̱ ie'pa de Pablo ena Silas kí̱ie. Ñies griegowak tö Skëköl dalöieke we̱s judiowak es, esepa tai̱ë e̱rblé Jesús mik ena alakölpa dalöiërta̱' esepa tai̱ë e̱rblé imik ñies. \v 5 Erë e' tö judiowak male̱pa uluwé̱ka̱ tai̱ë. Eta̱ wëpa sulusipa tso' ë́me ñala̱ ki̱, esepa kiérakitö pë' dapa'u̱k tai̱ë, e'pa kí̱ uluwé̱rakitö ta̱ imíyal kësik wa pë' male̱pa uluu̱kka̱. Eta̱ itkawa̱rak kësik wa Jasón u a̱ Pablo ena Silas yulök yèttsa̱ mè imale̱pa ulurke tai̱ë e'pa ulà a̱. \v 6 Erë kë̀ iwa̱ iku̱nerak ee̱. E' kue̱ki̱ Jasón ena iyamipa we̱lepa e'pa kué̱mirakitö ká̱ e' wökirpa wöa̱ ta̱ ichéitörak a̱neule: \p —Wëpa ikkëpa tö ká̱ ulitane wakpa tsirio̱', e'pa de í̱e̱ ñies. \v 7 Jasón tö ie'pa kiéwa̱ iu a̱. Ie'pa ulitane tso' ichök tö se' blú kibi dör kua̱'ki̱, e' kiè Jesús. Ie'pa tö sa' blú kibi e' ttè dalöse̱wé̱wa̱. \p \v 8 Mik pë' ulitane ena iwökirpa tö ttè e' ttsé, eta̱ ie'pa shu̱ti̱neka̱ tai̱ë. \v 9 Erë Jasón ena iyamipa kérakitö inuköl muka̱t iwà kkachoie tö ie'pa datskene ishu̱lök ta̱ iéminerakitö. \s1 Pablo ena Silas tö Jesús tté paké Berea wakpa a̱ \p \v 10 Ká̱ tuinetke eta̱ bet iyamipa tso' Tesalónica e'pa tö Pablo ena Silas patkémi ká̱ kiè Berea ee̱. Ie'pa demi Berea eta̱ imíyal judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱. \v 11 Judiowak e'pa e̱r dör buaë judiowak tso' Tesalónica e'pa tsa̱ta̱. Ie'pa tö Jesús tté kí̱ ttsé e̱r bua' wa. Ke̱kraë ie'pa tö Skëköl yëkkuö sue̱kewa̱ bua'iewa̱ isuo̱ie tö ì ché Pablo tö e' yëne ö kë̀ iyëne. \v 12 Es tai̱ë ie'pa e̱rblé Jesús mik. Ñies tai̱ë griegowak e̱rblé imik alakölpa dalöiërta̱' ena wëpa ñies. \v 13 Erë mik judiowak se̱rke Tesalónica e'pa wa̱ ijche̱newa̱ tö Pablo tso' ñies Berea Skëköl ttè pakök, eta̱ imíyal ee̱. Ie'pa tö Berea wakpa dapa'wé̱mi shu̱ti̱wé̱mi Pablo ki̱. \v 14 Erë s'yamipa tso' Berea, e'pa tö Pablo ké e̱' yöktsa̱ ta̱ ipatkémi dayë kkömik. Erë Silas ena Timoteo e̱' tsé̱a̱t Berea. \v 15 Wé̱pa wa̱ Pablo mirwa̱, e'pa wa̱ imí dö̀ ká̱ kiè Atenas ee̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa bite̱yalne. Pablo tö ie'pa ka' ichök Silas ena Timoteo a̱ tö “a' kié bet.” \s1 Pablo tö Jesús tté paké Atenas wakpa a̱ \p \v 16 Pablo tso' Silas ena Timoteo ki̱nuk Atenas, e' dalewa ie' tö isué̱ tö ká̱ e' wakpa wa̱ íyi diököl tso' dalöiè, ese tso' tai̱ë. E' tö ie' tsiriwé̱ka̱ tai̱ë. \fig |src="12 CNT6164 b.tif" size="col" ref="Hch 17.16" \fig* \v 17 E' kue̱ki̱ judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱ ie' ka̱paköke judiowak ta̱ ena pë' kë̀ dör judiowak erë Skëköl dalöieta̱' esepa ta̱. Ñies ie' ka̱paköke ke̱kraë Atenas wakpa ta̱ wé̱ ie'pa döke tai̱ë íyi ta̱u̱k ee̱. \v 18 Ñies ie'pa wöbla'u̱kwakpa we̱lepa kiekerakitö epicúreo wakpa\f + \fr 17:18 \fk epicúreo wakpa: \ft E' wakpa tö iklö'wé̱ tö s'se̱r e' wà bua'ie dör ttsë'ne buaë. Ttè e' wa s'wöbla'we̱ke ie'pa tö.\f* ena estoico wakpa\f + \fr 17:18 \fk estoico wakpa: \ft E' wakpa tö iklö'wé̱ tö s'se̱r e' wà bua'ie dör se' e̱' kkö'nù ì sulu ko̱s e' yöki̱. Ttè e' wa s'wöbla'we̱ke ie'pa tö.\f*, e'pa ñì iu̱témi Pablo ta̱. Ie'pa we̱lepa tö ie' cheke i' es: \p —¿Ì kabewe̱ke s'ñeñe diö́ tö? \p Ie'pa we̱lepa skà tö icheke: \p —Ttsëskua e' dör këkölpa tsa̱ki̱ë dalöieke ká̱ bár wakpa tö e'pa tté pakökwak. \p Pablo tso' Jesús köte̱wa̱ shke̱neka̱ne e' tté buaë pakök e' kue̱ki̱ ie'pa tö ie' ché es. \v 19 E' kue̱ki̱ ie' tsé̱mirakitö wé̱ ie'pa e̱' dapa'u̱ke ttè tsa̱ki̱ë pakarke ese ttsök ee̱. Ká̱ e' kiè Areópago. Ta̱ ichakérakitö: \p —Ttè pa̱'a̱li̱ pakeke be' tö, ¿e' pakèmibö sa' a̱? \v 20 Ttè pakeke be' tö, e' kë̀ ttsëule sa' wa̱, e' kue̱ki̱ e' kiane jche̱nukwa̱ sa' ki̱ ¿i̱ma e' wà dör? \p \v 21 Atenas wakpa ko̱s ena ká̱ kua̱'ki̱ wakpa se̱rke Atenas, e'pa ulitane tö ttè pa̱'a̱li̱ ttseke ese ë̀ pakeke ñì a̱ ke̱kraë. \p \v 22 Eta̱ Pablo e̱' duéka̱ ie'pa shu̱a̱ Areópago wé a̱ ta̱ ichéitö: \p “A Atenas wakpa, ì ko̱s sué̱yö, e' wa ye' wa̱ ijche̱r tö a' tö këkölpa tsa̱ki̱ë dalöieke. \v 23 Mik ye' tkami a' ká̱ shu̱a̱, eta̱ wé̱ a' tö këkölpa ñe' dalöieke ese ké̱ sué̱yö tai̱ë. E' shu̱a̱ ye' tö ka̱' tso' idalöioie ese kué̱ et e' ki̱ itso' kitule i' es: ‘Skëköl eköl kë̀ jche̱r se' wa̱ tö yi idir, e' dalöioie’. Ie' dalöieke a' tö, erë a' kë̀ wa̱ ijche̱r tö yi idir. Skëköl e' pakeke ye' tö a' a̱. \p \v 24 “Ie' tö ká̱ ulitane ena íyi ulitane tso' iki̱ e' yö'a̱t. Ie' dör ká̱ jaì ena ká̱ i' e' ko̱s wák. Ie' kë̀ se̱rku̱' Skëköl wé yöule s'ditsö wa ese a̱. \v 25 Sulitane se̱rke ie' mik. Ñies íyi ulitane kiane se' ki̱ se̱noie, e' mekeitö se' a̱ ke̱kraë. E' kue̱ki̱ ie' kë̀ ki̱ ikiar tö se' ie' ki̱mè ì wa. \p \v 26 “Wëm eköl ë̀ wa ie' tö se' ditsöwö ulitane alöwé̱. Ie' tö se' ké se̱nuk ká̱ wa'ñe. Mik ie' tö ká̱ i' yö', eta̱ ie' tö se' katatë'a̱tbak tö mik se' se̱rmi, wé̱ se' se̱rmi ditséwö wa ditséwö wa. \v 27 Ie' tö se' katatë'a̱t es a̱s se' tö ima'ù̱ yulè isalema sö ikuè̱mi. Erë moki̱ ie' kë̀ ku̱' ka̱mië se' yöki̱. \v 28 E' dör we̱s yile tö iché es, e' tö iché: ‘Skëköl mik se' se̱rke se' shköke, ie' wa se' tso'.’ Ñies e' dör we̱s a' wákpa ttsököl eköl tö iyë'a̱t es, e' tö iché: ‘Sulitane dör Skëköl aleripa.’ \v 29 Se' dör Skëköl ditséwö, e' kue̱ki̱ kë̀ se' kàne ibikeitsök tö ie' dör we̱s íyi diököl yöule se' wa̱ orochka wa ö inukölchka wa ö ákchka wa es. E' ko̱s yuésö we̱s se' ibikeitsè es we̱s se' wákpa a̱ iyör es. Erë Skëköl kë̀ dör es. \v 30 Ia̱ia̱ë ta̱ kë̀ se' wa̱ ijche̱r tö we̱s ie' dör, e' kue̱ki̱ e' nuí̱ tköo̱'a̱tbak ie' tö ie'pa ki̱. Erë i̱'ñe ta̱ ie' tso' ichök ká̱ ulitane wakpa a̱ tö a' ka̱wöta̱ e̱r mane'u̱k. \v 31 Skëköl tö idiwö me'a̱tbak we̱kkë alè ta̱ ie' tö sulitane shu̱leraë yësyësë wëm eköl tkë'ka̱itö e' wa. Wëm e' köte̱wa̱ erë ishke̱o̱'ka̱ne Skëköl tö, e' wa ie' tö iwà kkaché sulitane a̱ tö moki̱ë wëm ñe' tkë'ka̱itö.” \p \v 32 Erë mik Atenas wakpa tö ittsé tö Pablo tö s'du'wa̱ shke̱neka̱ne e' ché, eta̱ ie'pa we̱lepa tö ie' wayué, erë we̱lepa skà tö iché: \p —Ì pakeke be' tö, e' skà ttsèmi sa' tö iëtökichane. \p \v 33 Eta̱ Pablo mía̱. \v 34 Erë wëpa we̱lepa míyal Pablo ta̱, ta̱ e'pa e̱rblé Jesús mik. Ie'pa e' shu̱a̱ Dionisio tso'ñak, e' dör Areópago wökirpa eköl. Ñies alaköl eköl kiè Dámaris ena pë' skà tso'ñak ishu̱a̱. \c 18 \s1 Pablo mía̱ Corinto \p \v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo e̱' yéttsa̱ Atenas mía̱ Corinto. \v 2 Ee̱ wëm kué̱wa̱itö eköl dör judiowak kiè Áquila, e' dör ká̱ kiè Ponto e' wak. Ie' alaköl kiè Priscila. Ie'pa bak se̱nuk Roma a̱te̱ Italia ee̱. Ie'pa dë'bitu̱ e̱rpa Corinto. Ká̱ tso' tseë romawak ttè diki̱a̱ e' wökir kibi kiè Claudio, ie' tö judiowak ko̱s se̱rke Roma e' yökulur patké. E' kue̱ki̱ Áquila ena ilaköl e̱' yë'lur Roma demi Corinto. Pablo mía̱ ie'pa pakök. \v 3 Ie' kanè dör ie'pa kanè ese ë̀, e' kue̱ki̱ ie' e̱' tsé̱a̱t ie'pa ta̱ kaneblök. Kanè e' dör iyiwak kkuölit yueke ùie tsè̱mi ese kané. \v 4 E̱no diwö bit ekkë Pablo mi'ke judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱. Ee̱ ie' tö Jesús tté pakeke ie'pa ulitane a̱. Ie' tö judiowak ena pë' kë̀ dör judiowak e'pa ulitane pableke a̱s ie'pa e̱rblö̀ Jesús mik. \p \v 5 Mik Silas ena Timoteo tso' Macedonia, e'pa demirak Corinto, eta̱ Pablo kë̀ kaneblëneia̱ Áquila ta̱. E' skéie ie' e̱' mé Jesús tté buaë e' ë̀ pakök ke̱kraë. Ñies ie' tö judiowak pablé ke̱kraë tö Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. \v 6 Erë ie'pa wötkémi Pablo ta̱ ta̱ iché suluë. E' kue̱ki̱ ie' datsi' wöppée iwà kkachoie tö ie' kë̀ ki̱ inuí̱ ku̱' ta̱ iché ia̱rak: \p —A' weirdaë sia̱rë, e' wiie a' wákpa iane. E' kë̀ wëneia̱ ye' wöki̱. I'ta̱mi ye' mía̱ pë' kë̀ dör judiowak esepa pattök. \p \v 7 Eta̱ Pablo e̱' yéttsa̱ judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱ mía̱ wëm kiè Ticio Justo, e' u a̱ se̱nuk. Wëm e' tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Ie' se̱rke judiowak ñì dapa'wo̱ wé o̱'mik. \v 8 Wëm kiè Crispo, e' dör judiowak ñì dapa'wo̱ wé, e' wökir. Ie' e̱rblé Skëkëpa Jesús mik iyamipa ko̱s e' ta̱. Es ñies tai̱ë Corinto wakpa tö Jesús tté ttsé ta̱ ie̱rblérak imik ta̱ ie̱' wöskuélor. \v 9 Ká̱ et nañewe Skëkëpa Jesús tö Pablo a̱ iché kabsue̱ie: “Kë̀ be' suanuk. Ye' tté kí̱ pakö́ ke̱kraë. Kë̀ be' siwa̱'blök. \v 10 Ye' tso' be' ta̱. Kë̀ yi a̱ ì sulu wamblënuk be' ki̱ yës. Ye' wa̱ pë' tso' tai̱ë ká̱ i' ki̱.” \v 11 Es Pablo a̱te̱ duas ek ki̱ sha̱böts Corinto ie'pa wöbla'u̱k Skëköl ttè wa. \p \v 12 Mik Galión bak Acaya wökirie, eta̱ judiowak se̱rke Corinto e'pa ñì dapa'wé̱ka̱ Pablo naméie ie' tsé̱mi ttè shu̱lo wé a̱. \v 13 Ie'pa tö Pablo kkaté Galión a̱ ta̱ iché ia̱: \p —Wëm i' tso' sa' pablök tö Skëköl dalöiö́ sa' tö, erë kë̀ dör we̱s ttè dalöiëno menea̱t sa' a̱ e' tö ichè es. \p \v 14 Pablo ttémitke ta̱ Galión tö iché judiowak a̱: \p —Moki̱ ì sulu wamblö́paitö, e̱'ma ye' tö a' ttö̀ ttsèmi. \v 15 Erë a' tso' ñì wöñatkök ttè ki̱ ena wëpa we̱lepa kiè ki̱, ena a' wákpa ttè dalöiëno e' ki̱, e' kue̱ki̱ e' shu̱lö́ a' wákpa tö. Ye' kë̀ tö ttè ese shu̱lè. \p \v 16 Eta̱ Galión tö ie'pa u̱yéttsa̱ ttè shu̱lo wé a̱. \v 17 Eta̱ pë' tso' tai̱ë e'pa tö wëm kiè Sóstenes dör judiowak ñì dapa'wo̱ wé wökir, e' klö'wé̱wa̱ ppérakitö ttè shu̱lo wé wösha̱ë. Erë e' ki̱ Galión kë̀ tkine yës. \s1 Pablo dene Antioquía \p \v 18 Pablo e̱' tsé̱a̱tia̱ tai̱ë Corinto. E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' chéa̱t iyamipa a̱ ta̱ imía̱ ká̱ kiè Cencreas wé̱ kanò irirke ee̱. Eta̱ ee̱ ie' e̱' iéka̱ kanò mi'ke Siria ese a̱. Áquila ena Priscila mitke ie' ta̱ ñies. Ka̱m ie' e̱' iö̀ka̱ kanò a̱, eta̱ ie' tsà̱ tée manene. E' wé̱itö ittè me'itö Skëköl a̱ e' blóie we̱s iyë'itö es. \v 19-21 Mik ie'pa demi ká̱ kiè Éfeso ee̱, eta̱ Pablo mía̱ judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱ Jesús tté buaë pakök judiowak ñì dapa'u̱ke ee̱, e'pa a̱. Ie'pa tö iché ia̱ tai̱ë: “Be' e̱' tsú̱a̱tia̱ sa' ta̱.” Erë kë̀ ie' e̱' tsa̱ka̱t. Ie' e̱' chéa̱t ie'pa a̱ ta̱ ichéitö: “Skëköl ki̱ ikiane, e̱'ma ye' skà dörane a' pakök.” Áquila ena Priscila e̱' tsé̱a̱t se̱nuk Éfeso. \p E' ukuöki̱ ta̱ Pablo e̱' iéka̱ kanò a̱ ta̱ imía̱. \v 22 Mik idemi Cesarea ta̱ imía̱ Jerusalén Skëkëpa Jesús icha erule e'pa shke̱'u̱k. E' ukuöki̱ ta̱ imía̱ Antioquía. \v 23 Ee̱ ie' se̱né ekuölö. E' ukuöki̱ ta̱ iskà mía̱ne Galacia ena Frigia, ká̱ e' ko̱s a̱ Jesús ttökatapa e̱r diché kí̱ iök. \s1 Apolo tö Jesús tté paké Éfeso wakpa a̱ \p \v 24 E' ké̱wö ska' ta̱ wëm eköl kiè Apolo dör judiowak, e' de Éfeso. Ie' datse̱ ká̱ kiè Alejandría ee̱. Ie' dör wëm ttö̀ buaë ese. Ie' wa̱ Skëköl yëkkuö su̱ule buaë. \v 25 Ie' yöule buaë Skëköl ñalé̱ tté wa. Ie' tö s'wöbla'we̱ke kaneë yësyësë Jesús tté wa. Erë ie' kë̀ wa̱ Jesús tté jche̱r se̱raa̱. Ie' wa̱ Juan S'wöskuökwak, e' ttè ë̀ su̱ule. \v 26 Ie' ttémi judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱, kë̀ suane. Eta̱ mik Priscila ena Áquila tö ie' ka̱paköke e' ttsé, eta̱ ikiémirakitö iu a̱. Ta̱ ee̱ ie'pa tö ie' kí̱ wöbla'wé̱ buaë Skëköl ñalé̱ tté wa. \v 27-28 E' ukuöki̱ ta̱ ie' shkak ká̱ kiè Acaya ee̱. E' kue̱ki̱ iyamipa se̱rke Éfeso, e'pa tö ie' ki̱mé. Yëkkuö shtérakitö Jesús ttökatapa tso' Acaya, e'pa a̱ a̱s ie'pa tö ie' kiö̀wa̱ buaë. Mik ie' demi Acaya ta̱ wé̱pa e̱rblë'bak Jesús mik Skëköl e̱r buaë ché ie'pa a̱ e' kue̱ki̱, esepa ki̱mé tai̱ë ie' tö. Ie' e̱' alöke judiowak ki̱ ie' ttè wa sulitane wörki̱. Ie' tö ie'pa siwa̱'blöwe̱ke. Ie' tö ikkacheke yësyësë Skëköl yëkkuö wa tö moki̱ Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. Es ie' tö iyamipa ki̱mé. \c 19 \s1 Pablo tö Jesús tté buaë paké Éfeso wakpa a̱ \p \v 1 Apolo tso'ia̱ Corinto e' dalewa Pablo tkami ka̱bata wa demi Éfeso. Ee̱ ie' tö Jesús ttökatapa we̱lepa kué̱. \v 2 Ie' tö ie'pa a̱ ichaké: \p Mik a' e̱rblë' Jesús mik eta̱ ¿Wiköl Batse'r dë' a' ki̱? \p Ie'pa tö iiu̱té: \p —Kë̀ sa' wa̱ ittsëule tö Wiköl Batse'r tso'. \p \v 3 Pablo tö ie'pa a̱ ichaké: \p —Eta̱ ¿wöskuè wé̱se wa a' wösune? \p Ie'pa iiu̱té: \p —Juan s'wöskuè e' wa. \p \v 4 Ie' tö iché ia̱rak: \p —Wé̱pa e̱r mane'wé̱ Skëköl a̱, esepa wösuk Juan tö. Erë ie' tö iyë' ie'pa a̱ tö wëm datse̱ ie' itöki̱ e' mik ie'pa ké e̱rblök. \p \v 5 Ttè e' ttsérakitö ta̱ iwöskuélor Skëkëpa Jesús ttö̀ wa. \v 6 Pablo ulà méka̱ ie'pa ki̱ ta̱ Wiköl Batse'r debitu̱ ie'pa ki̱ ta̱ ie'pa ttémi ttö̀ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ wa. Ñies ì mé Skëköl tö ie'pa a̱ chè, e' ché ie'pa tö. \v 7 Se̱raa̱ ie'pa döka̱ dabom eyök kí̱ böl (12) wëpa. \p \v 8 Si' mañat Pablo shkére judiowak ñì dapa'wo̱ wé a̱, ee̱ Jesús tté pakéitö kë̀ suane. Ie' tö ie'pa pableke tai̱ë a̱s ie'pa e̱' tiù̱wa̱ ì blúie Skëköl tso' e' tté diki̱a̱. \v 9 Erë ie'pa we̱lepa wökir darërëë, e' kue̱ki̱ ie'pa kë̀ wa̱ ttè e' klöne. Ie'pa tö Jesús dör se' ñala̱ e' tté ché suluë sulitane kukua. Eta̱ Pablo e̱' skéttsa̱ ie'pa yöki̱. Wé̱pa detke Jesús ttökatapaie e'pa tsé̱mi e̱' ta̱ dö̀ wé̱ wëm kiè Tirano e' wa̱ u tso' s'wöbla'wo̱ie ee̱. Ee̱ Jesús tté pakeke Pablo tö ke̱kraë. \v 10 Es iwé̱itö dö̀ duas bök. Sulitane se̱rke Asia, judiowak ena pë' kë̀ dör judiowak, e'pa tö Skëkëpa Jesús tté ttsé. \v 11-12 Ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱ Skëköl tö kibiie Pablo wa tkö̀ka̱ imale̱pa tsa̱ta̱ dö̀ tsa̱mo ena datsi' döne ie' mik ese mi'kerak iwa̱ wé̱pa kirirke esepa ska' ta̱ ibuanene ta̱ wimblupa sulusi e̱' yélur ie'pa a̱. \p \v 13 Erë judiowak we̱lepa shkörami ñala̱ ki̱ wimblupa sulusi yökulur pë' a̱. E'pa tö iché ‘ima'ù̱sö Skëkëpa Jesús ttö̀ wa.’ Ie'pa ichémi wimblupa sulusi a̱ i' es: “¡A' e̱' yö́lur Jesús pakeke Pablo tö, e' ttö̀ wa!” \p \v 14 Es wëm kiè Esceva e' ala'r döka̱ kul e'pa tö ima'wé̱mi ñies. Esceva dör judiowak sacerdotepa wökirpa e' eköl. \v 15 Erë etökicha ta̱ wimblu sulusi tö ie'pa iu̱té: “Yi dör Jesús e' jche̱r ye' wa̱. Ñies yi dör Pablo e' jche̱r ye' wa̱. Erë ¿a' dör yi?” \p \v 16 E' wösha̱ë wëm a̱ wimblu sulusi tso', e' u̱neka̱ ie'pa ki̱. Ie' e̱' aléka̱ ie'pa ki̱ idiché tai̱ë wa. Ie'pa ppéitö sia̱rë. Ie'pa e̱' yélur tkayal sume shka̱'ule tai̱ë. \v 17 Éfeso wakpa ko̱s, judiowak ena kë̀ judiowak, e'pa wa̱ ijche̱newa̱. Tai̱ë ie'pa suane. Es Skëkëpa Jesús tté kí̱ buneka̱ tai̱ë. \p \v 18 Tai̱ë pë' e̱rblé Jesús mik esepa debitu̱ ì ko̱s wamblë'rakitö suluë e' chökka̱ sulitane kukua. \v 19 E'pa shu̱a̱ tai̱ë ie'pa awápa tso'ñak. E'pa ko̱s wa̱ iyëkkuö tso'rak iwa̱ wakanewè̱, ese debitu̱ ta̱ iña'wé̱wa sulitane wösha̱ë. Ie'pa tö iyéttsa̱ ko̱s yëkkuö e' ské dör ta̱ idettsa̱ inuköl tai̱ë. E' dör ie'pa inuköl döka̱ 50.000 ekkë. \v 20 Es Skëkëpa Jesús tté kí̱ buneka̱ tai̱ë. Sulitane tö isué̱ tö ttè e' diché ta̱' tai̱ë. \fig |src="13 CNT6183b.tif" size="col" ref="Hch 19.20" \fig* \p \v 21 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo ibikeitsé: “Ye' mi'ke ká̱ kiè Macedonia ena Acaya e' wakpa pakök. E' ukuöki̱ ta̱ ye' michoë dö̀ Jerusalén. Ee̱ ta̱ ye' ka̱wöta̱ shkök dö̀ Roma ñies.” \p \v 22 E' ukuöki̱ ta̱ ie' ki̱mukwakpa böl, Timoteo ena Erasto, e'pa patkémiitö dö̀ Macedonia, e' dalewa ie' a̱te̱ia̱ Asia ekuölö. \s1 Éfeso wakpa shu̱ti̱neka̱ tai̱ë \p \v 23 E' ké̱wö ska' Éfeso wakpa shu̱ti̱neka̱ tai̱ë Jesús dör Se' ñala̱ e' tté kue̱ki̱. \v 24 Wëm tso' eköl kiè Demetrio e' dör íyi diököl yuök inukölchka wa e' stë́. E' tö Éfeso wakpa Këköl kiè Artemisa wak dör alakölie, e' wé diököl yueke inukölchka wa. Kanè e' wa ie' ena ikanè mésopa inuköl klö'u̱ke tai̱ë. \v 25 Ikanè mésopa dapa'wé̱ka̱itö imale̱pa kaneblöke kanè ese ë̀ a̱ e'pa ta̱, ta̱ ichéitö: “A këkëpa, a' wa̱ ijche̱r tö kanè i' wa se' inuköl klö'u̱ke. \v 26 Erë a' isué̱, a' ittsé tö Pablo e' tso' ichök tö íyi diököl yuekesö dalöiè skëkölie, e' kë̀ dör skëköl moki̱. Tai̱ë pë' tö ttè e' klö'wé̱tke í̱e̱ Éfeso ñies Asia ko̱s e' a̱. \v 27 E' dör suluë. E' tö se' kanè sulu'wè̱miwa̱. Ñies Artemisa, se' këköl tai̱ë, e' wé dalöse̱wè̱wa̱miitö. Se' këköl tai̱ë dalöiërta̱' tai̱ë Asia ena ká̱ wa'ñe, e' dalöse̱we̱wa̱raitö.” \p \v 28 Mik ttè e' ttsérakitö, eta̱ iluneka̱rak tai̱ë. Eta̱ ia̱neka̱rak: “Artemisa dör Éfeso wakpa këköl, e' dör këköl tai̱ë.” \p \v 29 Eta̱ Éfeso wakpa ko̱s aláneka̱ tai̱ë. Wëpa datse̱ böl Macedonia. Eköl kiè Gayo iëköl kiè Aristarco, e'pa dör Pablo wapiepa, e'pa tso'ñak ee̱. Éfeso wakpa tö ie'pa böl klö'wé̱wa̱ kué̱mi dö̀ wé̱ ie'pa ñì dapa'u̱ke e' wé a̱. \v 30 Eta̱ Pablo shkakwa̱ ee̱ ttök ie'pa ta̱, erë Jesús ttökatapa male̱pa kë̀ wa̱ ianemi. \v 31 Ñies Asia wökirpa we̱lepa é̱na Pablo dalër tai̱ë, e'pa tö ttè patké Pablo a̱: “Kë̀ be' minukwa̱ ee̱.” \v 32 E' dalewa Éfeso wakpa daparke e'pa shu̱ti̱neka̱ tai̱ë. Ie'pa a̱rkeka̱rak tai̱ë. Ikibiiepa kë̀ é̱na iwà a̱ne iö́k ie̱' dapa'wé̱rak. E' kue̱ki̱ eköltëpa a̱rke kua̱'ki̱, iëköltëpa a̱rke kua̱'ki̱. \v 33 Eta̱ judiowak tö wëm kiè Alejandro e' tsé̱mi patkëule duése̱r sulitane wörki̱, e' kue̱ki̱ pë' we̱lepa tö ibikeitsé tö ie' wöki̱ iwërke. Eta̱ ie' tö ikkaché ulà wa tö “A' siwa̱'blö́. Ye' ttöke judiowak tsa̱tkoie.” \v 34 Erë mik ie'pa wa̱ ijche̱newa̱ tö ie' dör judiowak, eta̱ ie'pa skà e̱' kéka̱ne a̱nuk: “Artemisa dör Éfeso këköl. E' dör këköl tai̱ë.” Es ie'pa a̱rkerak dö̀ hora böt. \p \v 35 E' ukuöki̱ ta̱ ká̱ wökirpa yëkkuö shtökwak, e' tö pë' ké siwa̱'blökwa̱. Ie' tö iché ie'pa a̱: “A Éfeso wakpa, ká̱ ulitane wakpa wa̱ ijche̱r tö se' dör Éfeso wakpa e'pa dör se' këköl tai̱ë Artemisa e' wé kkö'nukwakpa, ñies ie' diököl anebitu̱ ká̱ jaì a̱, e' kkö'nukwakpa. \v 36 Kë̀ yi a̱ iyërpa tö kë̀ idör es. E' kue̱ki̱ a' siwa̱'blö́lur. Kë̀ ì wamblar kë̀ bikeitsule buaë. \v 37 Wëpa i' debitu̱ a' wa̱, e'pa kë̀ wa̱ ì blëulewa̱ se' këköl wé a̱. Ie'pa kë̀ wa̱ se' këköl yëule suluë. \v 38 E' kue̱ki̱ Demetrio ena ikanè mésopa, ie'pa é̱na yile kkatak, e' ta̱ a̱s imi'rak ikkatök ttè shu̱lökwakpa a̱ ena s'wökirpa a̱. E'pa tso' kaneblök ttè shu̱lo wé a̱. Ee̱ ie̱' tsa̱tkömirak ñì wösha̱ë. \v 39 Erë ì skà kianeia̱ a' ki̱ yënoie, e' ta̱ e' choie a' ka̱wöta̱ mik se' daparke we̱s ikanewe̱kesö es eta̱. \v 40 Ì tka í̱e̱rö i̱'ñe, e' ki̱ s'wökirpa tö se' kkatèmi. Kë̀ iwà ta̱' moki̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa tö se' kkaté iki̱, e' ta̱ kë̀ se' a̱ e̱' tsa̱tkënuk iyöki̱.” \v 41 Ie' tté o̱ne ta̱ ichéitö ie'pa a̱, “A' yúshka.” \fig |src="14 mapa del tercer viaje de Pablo del NT cabecar.b.tif" size="col" ref="Hch 19.41" \fig* \c 20 \s1 Pablo mía̱ Macedonia ena Grecia \p \v 1 Éfeso wakpa shu̱ti̱neka̱, e' olone ta̱ Pablo tö Jesús ttökatapa kiéttsa̱ pattè. E' ukuöki̱ ta̱ ie' e̱' chéa̱t ie'pa a̱ ta̱ imía̱ Macedonia. \v 2 Ie' tkami ká̱ e' wa'ñe iyamipa pattök, e' tö ie'pa e̱r kuwé̱ tai̱ë. E' ukuöki̱ ta̱ ie' mía̱ Grecia. \v 3 Ee̱ ie' se̱né si' mañat. Ie' tso'tke kanò klö'u̱k shkomi dö̀ Siria, e' shu̱a̱ ta̱ ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö judiowak ileritsétke ie' ttowa̱. E' kue̱ki̱ ie' mía̱ne klö̀ wa tkamine Macedonia. \v 4 Ie' wapiepa dör kul. Eköl kiè Sópatro, e' dör Berea wak, iyë́ kiè Pirro. Iëköl kiè Aristarco. Iëköl kiè Segundo, e' dör Tesalónica wak. Iëköl kiè Gayo, e' dör Derbe wak. Iëköl kiè Timoteo. Ñies wëpa böl dör Asia wakpa, e'pa kiè Tíquico ena Trófimo. \v 5 Wëpa ekkëpa mía̱ ke̱we sa' yöki̱ sa' ki̱nuk ká̱ kiè Tróade ee̱. \v 6 Pan Kë̀ Yöule Iwölöwo̱ka̱ Wa e' ké̱wö tka, eta̱ sa' e̱' yélur Filipos mía̱ kanò ki̱ dö̀ Tróade. Ká̱ ske̱l ukuöki̱ ta̱ sa' demi Tróade, eta̱ ie'pa kué̱ sa' tö ee̱. Ee̱ sa' e̱' tsé̱a̱t ká̱ kul. \s1 Pablo tö ttè bata paké Skëkëpa Jesús icha erule tso' Tróade, e'pa a̱ \p \v 7 E̱no diwö tuinetke ta̱ sa' e̱' dapa'wé̱ka̱ ñita̱ Jesús köte̱wa̱ e' ké̱wö tkö'u̱k. Pablo tso' iyamipa ta̱ ka̱pakök. Ie' ka̱wöta̱ e̱' yöktsa̱ bule es, e' kue̱ki̱ ie' ka̱paké dö̀ ká̱ sha̱böts. \v 8 Sa' dapaneka̱ u ka̱kke̱ë e' a̱. Tai̱ë bö'wö tso' wötskiuleka̱ ee̱. \v 9 Duladula tkër eköl ukkö tsitsir ki̱, e' kiè Eutico. Pablo tso' ka̱pakök tai̱ë e' dalewa Eutico shtrinewa̱tke kapakwa̱tke. Bata ekkë ta̱ ikapowa̱ ta̱ ibruta̱nemi döttsa̱ i̱ski̱. Eta̱ ikéka̱ ie'pa tö erë iduowa̱ie. \v 10 Eta̱ Pablo dur ká̱kke̱, e' e̱' éwa ta̱ ie' e̱' méka̱ duladula bata ki̱, ipaklö'wé̱wa̱itö ta̱ ichéitö: \p —Kë̀ a' tkinukia̱. Itso' ttsë'ka. \p \v 11 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo tkaka̱ne ká̱kke̱ ta̱ Jesús köte̱wa̱ e' ké̱wö tkö'wé̱itö ie'pa ta̱. Eta̱ ie' ka̱pakéia̱ dö̀ ká̱ ñine ekkë ta̱ imía̱. \v 12 Eta̱ duladula tsé̱mirakitö ttsë'ka iu a̱. E' tö ie'pa ulitane kí̱ ttsë'wé̱ka̱ buaë. \s1 Pablo e̱' yéttsa̱ Tróade mía̱ Mileto \p \v 13 Sa' míyal ke̱we Pablo yöki̱ kanò ki̱ dö̀ ká̱ kiè Aso ee̱. Pablo wák shkak klö̀ wa dö̀ ee̱, e' kue̱ki̱ sa' ka̱wö me'a̱ttke ie' ta̱ ñì ki̱nuk ee̱. \v 14 Mik sa' tö ie' kué̱, eta̱ ie' e̱' iéka̱ sa' ta̱ kanò ki̱ ta̱ sa' míyal ká̱ kiè Mitilene ee̱. \v 15 Ta̱ sa' michoë. Bule es ta̱ sa' tkami ká̱ kiè Quío, e' wösha̱ë. E' bule es ta̱ sa' demi wé̱ kanò irirke kiè Samos ee̱. E' bule es ta̱ sa' mía̱ Mileto. \v 16 Pablo shkakmi bet dö̀ Jerusalén Pentecostés ké̱wö tkö'u̱k, e' kue̱ki̱ sa' mineyal es. Pablo kë̀ e̱' wöklö'wa̱k tai̱ë Asia, e' kue̱ki̱ ie' kë̀ dë' Éfeso. \s1 Pablo ka̱paké Skëkëpa Jesús icha erule tso' Éfeso e' wökirpa ta̱ \p \v 17 Pablo tso' Mileto e' tö Skëkëpa Jesús icha erule tso' Éfeso e' wökirpa tsu̱k patké ñì dapa'u̱k ie' ta̱. \v 18 Mik idebitu̱rak, eta̱ Pablo tö iché ia̱rak: \p —We̱s ye' se̱né a' shu̱a̱ ye' tsá̱ dë'bitu̱ Asia e'ta̱mi, e' jche̱r buaë a' wa̱. \v 19 Erë́ judiowak ileritseke ye' tsa̱iök e' ye' rrewe̱ke tai̱ë, erë ke̱kraë ye' e̱' wöawa diöshe̱t ta̱ Skëkëpa Jesús kanè u̱k ye' bak a' shu̱a̱ i̱è̱ wa ì wa. \v 20 Ñies a' wa̱ ijche̱r tö ttè buaë a' ki̱moie, ese kë̀ blënewa̱ ye' wa̱ yës a' yöki̱. Ese wa ye' bak a' wöbla'u̱k sulitane wörki̱, ñies u a̱ u a̱. \v 21 Ye' bak ichök wö yësyësë wa judiowak a̱ ena pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱: ‘A' ké e̱r mane'u̱k Skëköl a̱. A' ké e̱rblök Skëkëpa Jesús mik moki̱ë.’ \v 22 I̱'ñe ye' mitke Jerusalén. Ye' ittsé tö es Wiköl Batse'r ki̱ ikiane. Kë̀ ye' wa̱ ijche̱r we̱s ye' wè̱mirakitö ee̱. \v 23 Ká̱ wa'ñe wé̱ ye' dë'ule ee̱ Wiköl Batse'r tö ye' a̱ icheke: ‘be' wötërdaë, be' weirdaë sia̱rë,’ e' ë̀ jche̱r ye' wa̱. \v 24 Ye' a̱ ta̱ ye' ttèwa̱ ö ye' tso' ttsë'ka, kë̀ e' ki̱ ye' tkine. Kanè me' ye' a̱ Skëkëpa Jesús tö, e' ë̀ e̱wa̱kwa ye' é̱na e̱r bua' wa. Kanè e' dör Skëköl e̱r buaë chöke sia̱, e' tté buaë pakök. \p \v 25 Ì blúie Skëköl tso' e' tté pakéyö a' a̱. I̱'ñe ye' wa̱ ijche̱r buaë tö a' ulitane kë̀ tö ye' sue̱paia̱ne. \v 26 E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ yö ichè a' a̱ moki̱ë tö a' wé̱pa kë̀ tsa̱tkëne, e' ta̱ kë̀ ye' iane iwiie. \v 27 Ì kiane kanewè̱ Skëköl ki̱, e' tté pakéyö a' a̱ se̱. Kë̀ ye' wa̱ ttè wé̱ne blënewa̱ yës a' yöki̱. \v 28 E' kue̱ki̱ a' e̱' kkö'nú. Ñies Wiköl Batse'r tö a' tkë'ka̱ Skëköl ichapa erule e'pa wökirpaie ikkö'nukrak, e' kue̱ki̱ ie'pa kkö'nú buaë a' tö. Ie'pa to̱'ttsa̱ Skëköl tö iwák pë́ wa. \v 29 Ye' wa̱ ijche̱r tö mik ye' mía̱ e' ukuöki̱ ta̱ pë' döraë s'yamipa e̱u̱kwa we̱s chichi sulusi tö iyiwak e̱wè̱wa es. \v 30 Ñies a' shu̱a̱ we̱lepa e̱' köraka̱ s'wöbla'u̱k ka̱che tté wa a̱s s'yamipa e̱rblé Jesús mik e'pa mi' ie'pa ë̀ itöki̱. \v 31 A' tso' e̱rki̱. A' é̱na ia̱nú tö duas mañal, ñiwe nañewe, ke̱kraë ye' bak a' ulitane pattök eköl eköl i̱è̱ wa ì wa. \p \v 32 Es ye' tö a' méa̱t Skëköl ulà a̱. Ñies a' méa̱työ Skëköl e̱r buaë chöke se' a̱ e' ttè a̱. Ie' wa̱ diché ta̱' a' e̱r diché kí̱ ioie. Ñies ie' wa̱ diché ta̱' ì ko̱s buaë moie a' a̱ we̱s ikablë' imuk ie' icha batse'r esepa a̱ es. \v 33 Kë̀ ye' wa̱ yi inuköl ena yi datsi' kkeyëule yës. \v 34 Erë a' wa̱ ijche̱r buaë tö ye' kë̀ bak se̱nuk yi ulà mik. E' skéie ye' kaneblë' ye' wák ulà i' wa e̱' kkö'noie. Ñies e' wa ye' tö ye' wapiepa ki̱mé. \v 35 Es ye' bak a' wöbla'u̱k ke̱kraë tö s'ka̱wöta̱ kaneblök darërëë wé̱pa kë̀ a̱ kaneblër, esepa ki̱moie. Kë̀ se' é̱na ichökwa tö Skëkëpa Jesús wák tö iyë': “Se' tö ikakmè e' dör ibua'ie se' a̱, kë̀ dör ikaktsè̱.” \p \v 36 Mik Pablo tté o̱ne, eta̱ ie' e̱' tkéwa̱ kuchë ki̱ ta̱ itté Skëköl ta̱ ie'pa ulitane ta̱. \v 37 Ie'pa ulitane tso' e̱' chöka̱t Pablo a̱ i̱u̱ke tai̱ë ta̱ ie'pa tö ipaklö'wé̱mi iwöalattsémi. \v 38 Pablo tö ichétke ie'pa a̱: “A' kë̀ tö ye' sue̱paia̱ne.” E' tö ie'pa e̱riawé̱ tai̱ë. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa mía̱ iñale̱muk dö̀ wé̱ kanò irirke ee̱. \c 21 \s1 Pablo mía̱ Jerusalén \p \v 1 Mik sa' tö sa' yamipa méa̱t, eta̱ sa' e̱' iéka̱ kanò a̱. Sa' míyal yësyësë ká̱ kiè Cos ee̱. E' bule es ta̱ sa' míyal ká̱ kiè Rodas ee̱ ta̱ sa' míyal ká̱ kiè Pátara ee̱. \v 2 Eta̱ sa' tö kanò kué̱ Pátara mi'ke ká̱ kiè Fenicia, e' a̱ sa' e̱' iéka̱ ta̱ sa' míyal. \v 3 Sa' tkami ta̱ sa' tö ká̱ kiè Chipre e' sué̱, e' a̱te̱ ulà bakli̱'kka. Eta̱ sa' mir dö̀ Siria. Dalì mir kanò a̱ e' mekea̱t Tiro, e' kue̱ki̱ sa' demi ee̱. \v 4 Eta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa se̱rke ee̱, e'pa yulé sa' tö ta̱ ikué̱ sa' tö. Sa' se̱né ká̱ kul ie'pa ska'. Ie'pa tö iché Pablo a̱ Skëköl Wiköl wa: “Be' mú kë̀ mi' Jerusalén.” \v 5 Erë ká̱ kul tka sa' ki̱ eta̱ sa' e̱' yéttsa̱ne. Ie'pa ko̱s, ilakölpa ena ila'r, e̱' yéttsa̱ ie'pa ká̱ a̱ míyal sa' ñale̱muk dö̀mi dayë kkömik. Ee̱ sa' e̱' tuléwa̱ kuchë ki̱ ttök Skëköl ta̱. \v 6 E' ukuöki̱ ta̱ sa' e̱' chéa̱t ie'pa a̱ ta̱ sa' e̱' iéka̱ kanò a̱. Eta̱ ie'pa míyalne iu a̱. \p \v 7 Sa' e̱' yéttsa̱ Tiro demi ká̱ kiè Tolemaida ee̱. Sa' tö s'yamipa se̱rke ee̱ e'pa shke̱'wé̱. Sa' e̱' tsé̱a̱t ie'pa ska' ká̱ et. \v 8 E' bule es ta̱ sa' e̱' yéttsa̱ne demi klö̀ wa Cesarea. Ee̱ sa' mí Felipe dör Jesús tté buaë pakökwak e' u a̱. Ie' dör wëpa kul shu̱kitulebak Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa ki̱muk, e' eköl. Ie' ska' sa' e̱' tsé̱a̱t. \v 9 Ie' ala'r busipa döka̱ tkël ka̱m ise̱rdak wëpa ta̱. Ie'pa ko̱s dör Skëköl ttekölpa. \v 10 Sa' se̱né ie' ska' elkeë eta̱ wëm debitu̱ eköl datse̱ Judea, e' kiè Agabo. Ie' dör Skëköl tteköl. \v 11 Ie' dewa̱ sa' o̱'mik ta̱ Pablo kipamo klö'wé̱wa̱itö. Ta̱ e' wa ie' e̱' mué̱wa̱ iklö a̱ ena iulà a̱ ta̱ ichéitö: \p —Wiköl Batse'r tö ichè: “I' es judiowak tö kipamo i' wák, e' mue̱rawa̱ Jerusalén. Ta̱ imerattsa̱ ie'pa tö pë' kë̀ dör judiowak, esepa ulà a̱.” \p \v 12 Mik sa' tö ttè e' ttsé, eta̱ sa' ena Cesarea wakpa tso'ñak sa' ta̱, e'pa ulitane kköché tai̱ë Pablo a̱: “Kë̀ be' minuk Jerusalén.” \v 13 Erë Pablo tö iiu̱té: \p —¿Ì kue̱ki̱ a' i̱u̱ke? E' tso' ye' e̱riau̱k tai̱ë. Ye' e̱' méttsa̱tke monukwa̱, ñies ttèwa̱ Skëkëpa Jesús tté kue̱ki̱ Jerusalén. \p \v 14 Ie' kë̀ wa̱ sa' ttö̀ iu̱tëne, e' kue̱ki̱ kë̀ sa' wa̱ ì kí̱ yëne ia̱. Sa' iché: \p —A̱s Skëkëpa tö iù̱ we̱s ie' ki̱ ikiane es. \p \v 15 E' ukuöki̱ ta̱ sa' dalì ié míyal Jerusalén. \v 16 Jesús ttökatapa tso' Cesarea, e'pa we̱lepa míyal sa' ta̱. Ie'pa wa̱ sa' mítse̱r wëm kiè Mnasón, e' u a̱ kapökrö. Wëm e' datse̱ ká̱ kiè Chipre ee̱. Ie' dör wé̱pa tsá̱ e̱rblë' Jesús mik esepa eköl. \s1 Pablo mía̱ Santiago pakök \p \v 17 Mik sa' deka̱ Jerusalén, eta̱ s'yamipa tso' ee̱, e'pa tö sa' kiéwa̱ buaë, ittsë'nerak buaë. \v 18 E' bule es ta̱ Pablo mía̱ sa' ta̱ Santiago pakök. Ñies Skëkëpa Jesús icha e'pa wökir kibipa tso'ñak Santiago ska' se̱raa̱. \v 19 Ie' tö ie'pa shke̱'wé̱ ta̱ ì ko̱s wé̱itö Skëköl batamik, pë' kë̀ dör judiowak, esepa shu̱a̱, e' pakéitö ie'pa a̱ yësyësë. \v 20 Mik e' ttsé ie'pa tö, eta̱ Skëköl ki̱kéka̱rakitö tai̱ë. Ie'pa tö iché ia̱: \p —A yami Pablo, be' isué̱ buaë tö í̱e̱ judiowak döka̱ miles e'pa e̱rblétke Jesús mik. Ie'pa ulitane e̱' mettsa̱ da'a̱ Moisés ttè dalöiëno e' tsa̱tkök. \v 21 Ie'pa a̱ iyëne tö be' tö judiowak tso' ká̱ kua̱'ki̱ kua̱'ki̱ ki̱, esepa wöbla'we̱ke tö ttè e' olo'yö́. Ñies ichekerakitö tö be' tö icheke tö ila'r ku̱rke wëpa, esepa tottola kkuölit kë̀ tar. Ñies ichekerakitö tö be' tö s'wöbla'we̱ke tö se' judiowak se̱r e' kë̀ dalöiaria̱. \v 22 Ie'pa ulitane wa̱ ijche̱rdawa̱ tö be' dë'bitu̱. E' kue̱ki̱ ¿ì wè̱mi be' tö ie'pa siwa̱'blöwo̱wa̱? \v 23 Ì cheke sa' tö be' a̱ e' ú̱. Í̱e̱ sa' shu̱a̱ wëpa tso' tkël ka̱wö me'bak Skëköl a̱, e' o̱rketke. \v 24 E'pa tsú̱mi e̱' ta̱, ta̱ be' e̱' batse'ú̱ ie'pa ta̱. Ko̱s e' patuè̱ e' pataú̱bö a̱s ie'pa tsà̱ tö̀ttsa̱ manene iwà kkachoie tö ka̱wö me' ie'pa tö Skëköl a̱ e' o̱ne. Be' tö iwé̱ es, e' ta̱ judiowak ulitane isue̱raë tö ì ko̱s ki̱ pë' tso' be' chök suluë e' dör ka̱che. Ie'pa tö isuè̱mi tö Moisés ttè dalöiëno e' dalöieta̱' be' tö ñies. \v 25 Erë s'yamipa kë̀ dör judiowak, esepa a̱ ì bikeitsé sa' tö e' kitmibak sa' tö yëkkuö ki̱. E' ki̱ sa' tö ie'pa a̱ iyë' tö ie'pa kë̀ kàne chkè meule íyi diököl tso' dalöiè ese a̱ ese katök. Iyiwak pë́ kë̀ katar. Iyiwak ttéwa̱ kuli' siuleka̱ ese chkà kë̀ katar. Ñies ie'pa kë̀ kàne trënuk. \s1 Pablo klö'wé̱wa̱rakitö Skëköl wé pamik \p \v 26 Es Pablo e̱' yéttsa̱ wëpa tkël, e'pa ta̱. E' bule es ta̱ ie' e̱' batse'wé̱ ie'pa ta̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa tkawa̱ Skëköl wé a̱. Ee̱ Pablo tö ibiyö́ ché tö mik ta̱ ie'pa batse'ne e' diwö e̱ne ta̱ ie'pa íyi meke Skëköl a̱ iwakpa bil ekkë. \p \v 27 Ka̱wö kul shu̱a̱ ie'pa tso' batse'ne e' e̱rkewatke eta̱ judiowak we̱lepa datse̱ Asia, e'pa tö Pablo sué̱ Skëköl wé a̱. Ie'pa tö imale̱pa shu̱ti̱wé̱ka̱ ta̱ imishkarak Pablo ki̱ iklö'wé̱wa̱rakitö. \v 28 Ie'pa a̱neka̱rak: “A yamipa, sa' ki̱mú. Wëm i' shköke ká̱ wa'ñe s'wöbla'u̱k tö se' judiowak se̱r, e' kë̀ dör buaë. Ie' icherami tö Moisés ttè dalöiëno ena Skëköl wé i' kë̀ dör buaë. I̱'ñe ta̱ pë' kë̀ dör judiowak esepa we̱lepa debitu̱ ie' wa̱ í̱e̱ Skëköl wé a̱. E' tö ká̱ i' dör batse'r e' ia'wé̱ka̱.” \p \v 29 Wëm kiè Trófimo e' su̱' ie'pa tö Jerusalén ie' dör Éfeso wak. Ie'pa tö ibikeitsé tö Pablo wa̱ imí Skëköl wé a̱, e' kue̱ki̱ ie'pa tö iché es. \p \v 30 Ká̱ e' wakpa ko̱s shu̱ti̱neka̱ debitu̱ tu̱neule. Ta̱ Pablo klö'wé̱wa̱rakitö kué̱mi u'rki̱. E' bet Skëköl wé wékkö ulitane wötéwa̱rakitö. \v 31 Ie'pa tö ittekewa̱tke eta̱ ttè de Roma ñippökwakpa eruleë e' comandante a̱ tö Jerusalén wakpa ulitane shu̱ti̱neka̱ tai̱ë. \v 32 Eta̱ ie' tö iñippökwakpa dapa'wé̱ ikayuapa ta̱, eta̱ itu̱nemirak wé̱ pë' daparke ee̱. Mik pë' tö ñippökwakpa ena icomandante sué̱, eta̱ ie'pa tö Pablo méa̱t, kë̀ ippèia̱. \v 33 Eta̱ comandante debitu̱, e' tö Pablo klö'wé̱wa̱ ta̱ imau̱kwa̱ ké tabechka kichaie bötö wa. E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa a̱ ichakéitö: “¿I' dör yi? ¿Ì wambléitö?” \v 34 Erë we̱lepa tö iché kua̱'ki̱ a̱neule, iëltëpa iché kua̱'ki̱ a̱neule. Tai̱ë ie'pa a̱rkerak kua̱'ki̱ kua̱'ki̱, e' wa kë̀ ishu̱lir, e' kue̱ki̱ ie' tö itsu̱kmi ké ñippökwakpa wé a̱. \v 35 Pë' é̱na ie' klö'wa̱kwa̱ kësik wa, e' kue̱ki̱ mik idemirak ñippökwakpa wé klékata ki̱, eta̱ ñippökwakpa tö Pablo batséka̱mi. \v 36 Pë' ko̱s a̱rke Pablo itöki̱: “¡Ittö́wa̱!” \s1 Pablo e̱' tsa̱tké judiowak wörki̱ \p \v 37 Mik Pablo dökewa̱tke ñippökwakpa wé a̱ eta̱ ie' tö comandante a̱ iché: \p —Ka̱wö mú ña ttök be' ta̱. \p Eta̱ comandante tö iiu̱té: \p —Ye' kë̀ wa̱ ijche̱r tö be' ttö̀ griegoie. \v 38 E̱'ma be' kë̀ dör Egipto wak dë'bitu̱ eköl e̱' ka'ka̱ ñippök sa' ta̱ e'. Ie' mía̱ ká̱ wé̱ kë̀ yi ku̱' ee̱ s'ttökwa̱ wakpa ta̱ döka̱ mil tkëyök (4000). \p \v 39 Eta̱ ie' tö iché ia̱: \p —Au, ye' dör judiowak ku̱ne Tarso, ká̱ e' dör ká̱ kibi a̱te̱ Cilicia. Ka̱wö mú ye' a̱ ttoie ie'pa ta̱. \p \v 40 Eta̱ comandante tö ka̱wö mé ia̱. Eta̱ ie' dur shkë'ka ñippökwakpa wé klékata ki̱ ta̱ iulà kkaché pë' tso' tai̱ë, e'pa a̱ tö a' siwa̱'blö́lur. Mik isiwa̱'bléwa̱rak, eta̱ ie' tté ie'pa ta̱ hebreoie. Ta̱ ichéitö ia̱rak: \c 22 \nb \v 1 “A yamipa, a këkëpa, ye' e̱' tsa̱tköke, e' ttsö́.” \p \v 2 Mik ie'pa tö ittsé tö Pablo ttöke ie'pa ta̱ iwákpa ttö̀ wa, eta̱ ie'pa kí̱ siwa̱'blélur. Ie' tö iché: \p \v 3 “Ye' dör ñies judiowak we̱s a' es. Ye' ku̱ne' Tarso a̱te̱ Cilicia ee̱. Erë ye' talane í̱e̱ Jerusalén. Gamaliel tö ye' yö' yësyësë we̱s se' ttè dalöiëno kite̱a̱t ia̱ia̱ë e' tö ichè es. Ke̱kraë ye' tso'ie Skëköl dalöiök ye' e̱r ko̱s wa ko̱s a' ulitane tö idalöieke i̱'ñe ekkë. \v 4 Mik se' wé̱pa tö Jesús dör Se' ñala̱ e' tté klö'wé̱, eta̱ esepa tötiu̱k ye' bak ttèwa̱, klö'wè̱wa̱, wötèwa̱ s'wöto wé a̱. Kë̀ ye' tkine tö wëm idir ö alaköl idir. \v 5 Ñies sacerdote kibi ena s'kue̱blupa ulitane, e'pa tö a' a̱ ichèmi tö e' dör moki̱ë. Ie'pa tö ye' a̱ yëkkuö me' tsè̱mi s'yamipa tso' Damasco e'pa a̱. Yëkkuö e' tö ka̱wö me' ye' a̱ Jesús mik e̱rblökwakpa esepa tso̱bitu̱ dö̀ Jerusalén we'ikè. \p \v 6 “Erë ye' miria̱ ñala̱ ki̱. Diwö de bata a̱ ta̱ ye' dökemitke Damasco tsi̱net, e' bet ta̱ ì bite̱shka ká̱ jaì a̱ bö'wöie e' olo bune tai̱ë ye' pamik. \v 7 Ee̱ ye' a̱nere i̱ski̱. Eta̱ ittö̀ ttséyö tö iché ña: ‘A Saulo, a Saulo ¿iö́k be' tö ye' we'ikeke?’ \v 8 Eta̱ ichakéyö: ‘A Skëkëpa, ¿be' dör yi?’ Eta̱ ie' tö iiu̱té: ‘Ye' dör Jesús Nazaret wak, e' we'ikeke be' tö.’ \v 9 Itso'rak ye' ta̱, e'pa tö bö'wö sué̱, erë ì yëne ye' a̱, e' wà kë̀ a̱ne ie'pa é̱na. \v 10 Eta̱ ye' tö ie' a̱ ichaké: ‘A Skëkëpa Jesús, ¿ì wè̱miyö?’ Ta̱ ie' tö iché ye' a̱: ‘Be' e̱' kö́ka̱. Be' yú Damasco. Ee̱ ì ko̱s wè̱mi be' tö, e' yërdaë be' a̱.’ \v 11 Bö'wö olo tö ye' wöbla batuwé̱wa̱, e' kue̱ki̱ ye' wapiepa tö ye' ulà iémirak dö̀ Damasco. \p \v 12 “Ee̱ wëm tso' eköl kiè Ananías, e' tö Skëköl dalöieke tai̱ë. Moisés ttè dalöiëno kitule e' dalöiekeitö yësyësë. Judiowak ko̱s se̱rke Damasco e'pa tö icheke tö ie' dör wëm buaë. \v 13 Ie' debitu̱ ye' ska' ta̱ ye' a̱ iché: ‘A yami Saulo, be' wöbla buanú.’ E' wösha̱ë ta̱ ye' wöbla buanene iwawënene Ananías sué̱yö iwa. \v 14 E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö ye' a̱ iché: ‘Skëköl dalöiök se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë, e' tö be' shu̱kita̱tbak a̱s ì kiane wè̱ ie' ki̱ e' jche̱r be' wa̱. Ñies be' shu̱kititö a̱s yi dör Yësyësë e' sa̱ù̱bö ena ie' wák ttö̀ ttsö̀bö. \v 15 Be' döraë ie' ttekölie. Ì ko̱s su̱' be' tö, ì ko̱s ttsë' be' tö, e' cheraëbö sulitane a̱. \v 16 I' ta̱ kë̀ bö ipanukia̱. Be' e̱' kö́ka̱. Be' e̱' wöskuö́. Skëköl a̱ ikiö́ a̱s ì sulu ko̱s wamblébö e' nuí̱ olo'yö̀itö be' ki̱.’ \p \v 17 “Mik ye' dene Jerusalén eta̱, ye' mía̱ ttök Skëköl ta̱ iwé a̱, ee̱ ye' tö ì sué̱ kabsue̱ie. \v 18 Skëkëpa Jesús sué̱yö ta̱ ichéitö ña: ‘Be' tö ye' tté pakèmi judiowak a̱, e' kë̀ klö'we̱pa ie'pa tö. E' kue̱ki̱ be' e̱' yö́ttsa̱ bet Jerusalén.’ \v 19 Eta̱ ye' iché ia̱: ‘A Skëkëpa, ie'pa wákpa wa̱ ijche̱r tö ye' bak ie'pa ñì dapa'wo̱ wé ko̱s a̱, be' mik e̱rblökwakpa, esepa yulök ppè, wötèwa̱ s'wöto wé a̱. \v 20 Mik Esteban dör be' kanè méso bak be' tté pakök, e' kötwa̱ ie'pa tö, eta̱ ye' tso' ee̱. E' wëne buaë ye' wa. E' dalewa ye' tso' ie'pa datsi' kkö'nuk.’ \v 21 Erë ie' tö ye' a̱ iché: ‘Be' shkö́mitke ñala̱ ki̱. Ye' be' patkeke ka̱mië pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱.’ ” \s1 Pablo a̱te̱ comandante ulà a̱ \p \v 22 Pablo ttöke e' ttsök ie'pa tso' buaë, erë mik pë' kë̀ dör judiowak e' a̱ritséitö, eta̱ ie'pa ñì kéka̱ a̱nuk darërëë: “¡Wëm ese kë̀ ka̱wöta̱ se̱nukia̱! ¡Ittöwa̱sö!” \v 23 Ie'pa a̱rkeka̱rak tai̱ë, ta̱ idatsi' wöti̱'we̱kerakitö ka̱shu̱k a̱, ñies ká̱ po u̱yekerakitö ka̱shu̱k a̱ kësik wa. \v 24 E' kue̱ki̱ comandante tö Pablo tsu̱kmi ké we̱shke̱ ñippökwakpa wé a̱ ta̱ ippök ké a̱s itö ichö̀ka̱ ì kue̱ki̱ pë' wöñarke ie' ki̱ tai̱ë. \v 25 Erë mik ie'pa tö Pablo mué̱wa̱tke ppè ttsa'bata daloie wa, eta̱ ie' tö capitán dur ee̱, e' a̱ ichaké: \p —¿A' a̱ ka̱wö mène wé̱pa dör romawak esepa ppök ka̱m ishu̱lir e' yöki̱? \p \v 26 Mik e' ttsé capitán dur ee̱ e' tö, eta̱ imía̱ icomandante a̱ ibiyö́ chök ta̱ iché ia̱: \p —¿We̱s be' iwè̱mi? Wëm e' dör romawak. \p \v 27 Eta̱ comandante debitu̱ Pablo ska' ta̱ ie' tö ie' a̱ ichaké: \p —¿Moki̱ be' dör romawak? \p Pablo iiu̱té: \p —Tö́, es idir. \p \v 28 Eta̱ comandante tö iché: \p —Ñies ye' dör romawak, e' pato̱'yö inuköl tai̱ë wa. \p Ta̱ Pablo iiu̱té: \p —Erë ye' dör romawak ye' ku̱ne' es e' kue̱ki̱. \p \v 29 Mik ittsérakitö, eta̱ ippökwakpa tö Pablo méa̱t bë̀rë. Mik comandante wa̱ ijche̱newa̱ tö Pablo dör romawak, eta̱ ie' suane tö iö́k ie' tö imau̱kwa̱ patkë'. \s1 Pablo e̱' tsa̱tké judiowak wökirpa wörki̱ \p \v 30 Comandante ki̱ ikiane jche̱nowa̱ moki̱ë tö ì ki̱ Pablo kkateke judiowak tö. E' kue̱ki̱ bule es ta̱ ie' tö sacerdotepa wökirpa ena judiowak wökir male̱pa ké e̱' dapa'u̱kka̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' tö Pablo wötsöök patké ta̱ iyéttsa̱itö tsé̱mi duése̱r ie'pa wörki̱. \c 23 \p \v 1 Eta̱ Pablo tö ie'pa sué̱wa̱ krereë iwö ki̱ ta̱ iché ia̱rak: \p —A yamipa, ikkë ye' se̱nére, eta̱ ye' e̱r kë̀ wa̱ ye' kkatëne ì ki̱ Skëköl wöa̱. \p \v 2 Eta̱ sacerdote kibi kiè Ananías, e' tö, itso'rak Pablo o̱'mik, e'pa ké Pablo ppök ikkö̀ ki̱. \v 3 Erë Pablo tö iiu̱té: \p —¡Be' dör e̱' ökwak, e' pperaë Skëköl tö! Se̱ be' tkër ye' shu̱lök Moisés ttè dalöiëno e' wa. Erë ¿iö́k ye' ppök kébö? E' wa ttè ñe' dalöse̱wé̱wa̱ be' tö. \p \v 4 Itso'rak ee̱, e'pa tö iché Pablo a̱: \p —¡Be' tso' Skëköl sacerdote kibi e' chök suluë! \p \v 5 Pablo tö iché: \p —A yamipa, ye' kë̀ wa̱ ijche̱r tö ie' dör sacerdote kibi. Skëköl yëkkuö tö ichè: ‘Yi tso' s'wökirie, ese kë̀ char suluë.’ \p \v 6 Mik Pablo wa̱ ijche̱newa̱ tö iwökirpa sha̱bötspa dör saduceowakpa, sha̱bötspa dör fariseowakpa, eta̱ ie' tö ie'pa a̱ iché a̱neule: \p —A yamipa, ye' dör fariseowak. Ñies ye' yë́pa ko̱s dör fariseowakpa. S'duowa̱ shke̱rka̱ne, e' wà panekeyö kröröë, e' ki̱ a' tso' ye' kkatök. \p \v 7 Mik Pablo tö ttè e' ché, eta̱ fariseowakpa ena saduceowakpa e'pa wöñanemi ñì ki̱. Eta̱ ie'pa ñì blabatsélor. \v 8 Saduceowakpa tö icheke tö s'duowa̱ kë̀ shke̱rta̱'ka̱ne. Ñies ichekerakitö tö Skëköl biyöchökwakpa kë̀ ta̱', wimblupa sulusi kë̀ ta̱'. Erë fariseowakpa tö íyi ekkë ko̱s klö'wé̱ tö itso'. E' kue̱ki̱ ie'pa ñì blabatsélor. \v 9 Ie'pa ulitane a̱rkerak tai̱ë. Fariseowakpa dör s'wöbla'u̱k ttè dalöiëno wa wakpa we̱lepa e̱' kéka̱ ta̱ ichérakitö: \p —Wëm i' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne. Isalema wimblu ö Skëköl biyöchökwak we̱le utule ie' ta̱. \p \v 10 Erë ie'pa kí̱ shu̱ti̱rkeka̱ tai̱ë kësik wa, e' kue̱ki̱ comandante suane dö' Pablo ttèwa̱rakitö. E' kue̱ki̱ iñippökwakpa tsu̱k patkéitö Pablo yottsa̱ ee̱ tsè̱mi ñippökwakpa wé a̱. \p \v 11 E' nañewe ta̱ Skëkëpa Jesús debitu̱ e' tö Pablo a̱ iché: “Be' e̱r kuú̱. We̱s be' tö ye' tté paké í̱e̱ Jerusalén es ñies be' ka̱wöta̱ ipakök Roma.” \s1 Judiowak ka̱wö mé ñì a̱ Pablo ttökwa̱ \p \v 12 E' bule es ta̱ judiowak we̱lepa tö ka̱wö mé ñì a̱ Pablo ttökwa̱. Ie'pa tö ittè mé Skëköl a̱ ttè i' wa: “Kë̀ sa' chkö̀pa, kë̀ sa' di' yö̀pa dö̀ mik Pablo ttèwa̱ sa' tö eta̱.” \v 13 Wëpa tö ittè mé es, e'pa döka̱ dabom tkëyök (40). \v 14 Eta̱ ie'pa míyal sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa, e'pa ska' ta̱ iché ia̱rak: \p —Sa' tö ttè me' Skëköl a̱ tö kë̀ sa' chkö̀pa, Pablo ka̱m ttö̀wa̱ sa' tö e' yöki̱. E' kë̀ wà o̱ne sa' wa̱, e' ta̱ a̱s Skëköl tö sa' we'ikö̀. \v 15 E' kue̱ki̱ a' ena s'wökirpa male̱pa, a' ichö́ comandante a̱ tö Pablo tsú̱bitu̱ bule. A' e̱' ö́ tö a' ki̱ ie' kiane chakè bua'iewa̱ ishu̱loie. E' dalewa sa' tso'tke iki̱nuk ñala̱ ki̱ ttèwa̱ ka̱m idö̀ a' ska' e' yöki̱. \p \v 16 Erë Pablo nau̱yö wa̱ ijche̱newa̱ ta̱ imía̱ ñippökwakpa wé a̱ ta̱ ibiyö́ méitö Pablo a̱. \v 17 Eta̱ Pablo tö capitán kié eköl ta̱ iché ia̱: \p —Duladula i' tsú̱mi comandante ska'. Ie' wa̱ ilè tso' yënoie ie' a̱. \p \v 18 Eta̱ capitán e' tö itsé̱mi comandante ska' ta̱ iché ia̱: \p —Pablo tso' wötëule, e' tö ye' kié ta̱ ikköché ye' a̱ tö duladula i' tsú̱mi be' ska'. Ie' wa̱ ilè tso' yënoie be' a̱. \p \v 19 Eta̱ comandante tö iklö'wé̱wa̱ iulà a̱ ta̱ itsé̱mi bánet. Ee̱ ie' a̱ ichakéitö: \p —¿Ì cheke be' tö ye' a̱? \p \v 20 Ie' tö iché ia̱: \p —Judiowak ka̱wö métke ñì a̱ be' a̱ ichök tö bulepa Pablo tsú̱mi wé̱ judiowak wökirpa e̱' dapa'u̱ke ee̱. Ie'pa e̱' öke tö Pablo ttè kiane shu̱lè bua'ie ie'pa ki̱. \v 21 Erë ie'pa ttè kë̀ klö'wa̱r. Judiowak wëpa döka̱ dabom tkëyök (40) ki̱ta̱, e'pa tso' blëule Pablo panuk. Ie'pa kablë' Skëköl a̱ ttè i' wa: “Kë̀ sa' chkö̀pa, kë̀ sa' di' yö̀pa dö̀ mik sa' tö Pablo ttèwa̱ eta̱.” Ie'pa tso'tke, i̱ma be' icheke, e' ë̀ panuk. \p \v 22 Eta̱ comandante tö ipatkémine ta̱ iché ia̱: “Kë̀ yi a̱ ichar tö e' ché be' tö ye' a̱.” \s1 Pablo patkémi Judea wökir kiè Félix e' ska' \p \v 23 Eta̱ comandante tö iki̱mukwakpa kié böl ta̱ ichéitö ie'pa a̱: “Ñippökwakpa mi'ke klö̀ wa esepa klö'ú̱ döka̱ cien böyök (200). Ñies ñippökwakpa mi'ke kabaio ki̱ esepa shtö́ döka̱ dabom kuryök (70). Ñies ñippökwakpa wa̱ kët mi'ke esepa klö'ú̱ döka̱ cien böyök (200). Ka̱tuine de su̱li̱tu (9:00 pm) eta̱ e'pa ko̱s dapa'ú̱ a̱s imi'rak Cesarea.” \v 24 Ñies ichéitö: “Kabaio yulö́ Pablo tso̱mi. Itsú̱mi kkö'nú buaë dö̀mi s'wökir Félix ska'.” \v 25 Ie'pa ta̱ comandante tö yëkkuö patkémi mè Félix a̱. Ikitule yëkkuö ki̱ e' tö iché i' es: \b \pi1 \v 26 “A Félix, s'wökir kibi. Ye' dör Claudio Lisias. Yëkkuö i' shtéyö be' a̱. Be' shke̱'wé̱yö. \v 27 Judiowak wökirpa tö wëm i' klöo̱'wa̱ iminerak ittökwa̱. Erë mik ye' wa̱ ijche̱newa̱ tö ie' dör romawak, eta̱ ye' mía̱ ye' ñippökwakpa ta̱ ta̱ itsa̱tkée sa' tö. \v 28 Ye' ki̱ ikiane jche̱nukwa̱ tö ì ki̱ ie'pa tö ikkateke. E' kue̱ki̱ itsé̱miyö judiowak wökirpa wörki̱. \v 29 Ie'pa tö ikkaté ie'pa ttè dalöiëno kitule, ese ki̱. Erë kë̀ ye' wa̱ ì sulu ku̱ne ie' ki̱ ittowa̱ie ö iwötoie s'wöto wé a̱. \v 30 Erë ye' wa̱ ijche̱newa̱ tö judiowak we̱lepa ka̱wö mé ñì a̱ ittowa̱ie, e' kue̱ki̱ ye' tö ipatkébitu̱ be' a̱. Ñies ye' tö ichétke ikkatökwakpa a̱ tö ì ki̱ ie'pa é̱na ikkatak, e' chö́ be' wösha̱ë.” \b \p \v 31 Eta̱ ñippökwakpa wa̱ Pablo mítse̱r nañewe we̱s ie'pa a̱ iké̱wö mène es. Ie'pa demi ká̱ kiè Antípatris ee̱. \v 32 Bule es ta̱ ñippökwakpa dami klö̀ wa, e' ëltëpa bite̱a̱ne ñippökwakpa wé a̱. Eta̱ iëltëpa dami kabaio ki̱, e'pa wa̱ Pablo mítse̱r. \v 33 Mik ie'pa demirak Cesarea ee̱, eta̱ ie'pa tö yëkkuö mé iwökir kibi a̱. Ñies Pablo méitörak ia̱. \v 34 Iwökir kibi tö yëkkuö sué̱ o̱ne eta̱ ie' tö Pablo a̱ ichaké: “¿Wé̱ be' datse̱?” Mik ie' wa̱ ijche̱newa̱ tö idatse̱ Cilicia, \v 35 eta̱ iché ia̱: \p —Mik be' kkatökwakpa debitu̱ eta̱ be' ttè ttseraëyö. \p Eta̱ ie' tö Pablo wötökwa̱ patké s'wöto wé tso' u bërie yö' blu' Herodes tö ká̱ e' wökirpa a̱ e' a̱. Ee̱ iwötéwa̱rakitö. \c 24 \s1 Pablo e̱' tsa̱tké Félix wörki̱ \p \v 1 Ká̱ de ske̱l eta̱ sacerdote kibi kiè Ananías, e' demi Cesarea judiowak kue̱blupa we̱lepa ta̱ Pablo kkatök. Ñies wëm eköl kiè Tértulo, e' de ie'pa wa̱ ie'pa ttekölie Pablo kkatök Félix a̱. \v 2 Mik Pablo debitu̱ eta̱ Tértulo tö ikkatémi. Ie' tö Félix a̱ iché: \p A këkëpa s'wökir kibi, be' ttè diki̱a̱ ká̱ tai̱ë sa' se̱rke bë̀rë ñita̱. Be' e̱rbikö̀ buaë, e' wa be' tö sa' wakpa ki̱mé tai̱ë. E' kue̱ki̱ sa' tö wëstela chè be' a̱. \v 3 A Félix, këkëpa tai̱ë, be' tö sa' ki̱meke tai̱ë, e' kue̱ki̱ ke̱kraë ká̱ ulitane ki̱ sa' tö wëstela chè tai̱ë be' a̱. \v 4 Kë̀ ye' é̱na be' ka̱wö chöwa̱k tai̱ë, erë be' we'ikèyö, sa' ttö̀ ttsö́ bërbër ë̀ e̱r bua' wa. \v 5 Sa' wa̱ ijche̱newa̱ tö wëm i' dör pë' suluë. Ie' shköke ká̱ wa'ñe judiowak shu̱tiu̱k ñì ki̱ a̱s iñi blabatsö̀lor. Ie' dör Jesús Nazaret wak e' klépa eruleë e' wökir eköl. \v 6-7 Ñies ie' é̱na Skëköl wé ia'wa̱kka̱ ñáie. E' kue̱ki̱ sa' tö iklö'wé̱wa̱.\f + \fr 24:6-7 \ft Yëkkuö kitule ká̱ ia̱ia̱ë we̱lepa tö ttè i' kí̱ méka̱ ttè i' wa: \fqa Sa' ki̱ ikiane shu̱lè we̱s sa' ttè dalöiëno tö ichè es. 7 Erë shkëkipa wökir kibi kiè Lisias, e' debitu̱ ta̱ iyéttsa̱ sa' ulà a̱ kësik wa. 8 Ie' tö sa' a̱ iché tö Pablo kkatökwakpa ka̱wöta̱ ikkatök be' wörki̱.\f* \v 8 Be' wák a̱ ie' chakirmi, es be' wa̱ ijche̱rmi tö ì ki̱ sa' tö ikkateke, e' dör moki̱ë. \p \v 9 Judiowak tso' ee̱, e'pa ulitane tö Pablo kkateke ñittsëë. \v 10 Eta̱ Félix tö ie' a̱ ka̱wö mé ttoie ta̱ ie' tö iché: \p —Ye' wa̱ ijche̱r tö ká̱ ia̱ia̱ë be' dör ká̱ i' wakpa ttè shu̱lökwak. E' kue̱ki̱ ye' ttsë'ne buaë e̱' tsa̱tkök be' wörki̱. \v 11 Be' wák wa̱ ijche̱rmi tö ye' dë'röka̱ Jerusalén Skëköl dalöiök, e' ki̱ ká̱ detke dabom eyök ki̱ böt (12). \v 12 Ie'pa kë̀ wa̱ ye' ku̱ne yi ta̱ ñì chök. Ie'pa kë̀ wa̱ ye' su̱ne pë' shu̱tiu̱kka̱ Skëköl wé a̱, ñies judiowak ñì dapa'wo̱ wé male̱pa a̱, ñies Jerusalén ko̱s a̱. \v 13 Ì ko̱s ki̱ ie'pa tö ye' kkateke, e' kë̀ yërpa ie'pa a̱ yësyësë be' a̱. \v 14 Erë ye' tö be' a̱ ichè tö Jesús dör ñala̱ chökle, e' tté wa ye' tso' sa' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa Këköl dalöiök. Ie'pa tö ichè tö ttè e' kë̀ dör buaë. Erë ñies ì ko̱s kita̱tbak yëkkuö ki̱ Moisés ena Skëköl ttekölpa tö, e' klö'wé̱ ye' tö. \v 15 Ñies ye' e̱rblöke Skëköl mik we̱s ie'pa es tö se' yësyësë ena se' suluë duowa̱ e' shke̱rdaka̱ne. \v 16 E' kue̱ki̱ ke̱kraë ye' e̱' chöke se̱nuk buaë Skëköl wöa̱ ena sulitane wöa̱ a̱s kë̀ ye' e̱r tö ye' kkatö̀ ì ki̱. \p \v 17 “Ye' mìne se̱né duas tai̱ë kë̀ dë'ia̱ í̱e̱, e' ukuöki̱ ta̱ ye' dene í̱e̱ ye' wakpa shu̱a̱ inuköl kakmuk s'sia̱rëpa a̱. Ñies ye' dene íyi muk Skëköl a̱ idalöioie. \v 18 E' kanéu̱k ye' tso' Skëköl wé a̱ e' dalewa ye' sué̱ ie'pa tö. Ye' e̱' batse'wé̱tke we̱s sa' ttè kitule tö ichè es. Ee̱ pë' kë̀ ku̱' tai̱ë. Kë̀ yi shu̱ti̱neka̱. \v 19 Erë judiowak we̱lepa datse̱ Asia, e'pa tso' ee̱. E'pa é̱na ye' kkatak ilè ki̱, e' ta̱ warma ie'pa ka̱wöta̱ shkökrö í̱e̱ ye' kkatök. \v 20 Ie'pa kë̀ shkakrö, e' ta̱ a̱s í̱e̱ itso'rak e'pa tö ichö̀ tö ì sulu kué̱ ie'pa tö ye' ki̱ mik ye' dë' e̱' tsa̱tkök judiowak wökirpa wörki̱ eta̱. \v 21 Erë mik ye' bak ie'pa wörki̱, eta̱ ttè i' ë̀ yë' ye' tö a̱neule: ‘S'duowa̱ e' shke̱rka̱ne e' klö'wé̱yö, e' ki̱ a' tso' ye' kkatök i̱'ñe.’ ” \p \v 22 Jesús dör ñala̱ chökle e' ttè jche̱rtke buaë Félix wa̱. E' kue̱ki̱ mik ì ché Pablo tö, e' ttséitö ta̱ ie' kë̀ ki̱ ttè i' kianeia̱ ttsè. Ie' iché ie'pa a̱: \p —Mik comandante kiè Lisias, e' de, e' wa ye' tö a' ttè shu̱lè. \p \v 23 Eta̱ Félix tö capitán eköl ké Pablo wötökwa̱ne s'wöto wé a̱, erë ichéitö ia̱: \p —Ikkö'nú e̱r bua' wa we̱s kë̀ s'wötëule es. Ka̱wö mú ie' a̱ a̱s iyamipa bitu̱ ikané u̱k. \p \v 24 Bökki̱ es ta̱ Félix debitu̱ne ilaköl kiè Drusila e' ta̱. E' dör judiowak. Félix tö Pablo tsu̱k patké. Pablo tö s'ka̱wöta̱ e̱rblök Jesucristo ë̀ mik e' wà paké Félix a̱. E' ttsök ie' tso'. \v 25 Erë mik Pablo tö se̱ne yësyësë ena e̱' kkö'nè se̱ne sulu yöki̱ ena s'shu̱lir aishkuö ta̱ e' wà paké, eta̱ e' tö Félix tkiwé̱wa̱. Ie' tö iché Pablo a̱: \p —Be' yúne. Mik ye' ka̱wö ku̱ne e' wa ye' tö be' kiène. \p \v 26 Ñies Félix tö ipaneke tö Pablo mú tö inuköl watkè ia̱ iomine bër, e' kue̱ki̱ ie' tö Pablo kiekerö ke̱kraë ttök ie' ta̱. \v 27 Es itka dö̀ duas bök. E' ukuöki̱ ta̱ Félix kë̀ kaneblö̀ia̱ s'wökirie. Ie' skéie wëm kiè Porcio Festo, e' de s'wökirie. Félix a̱ta̱k buaë judiowak ta̱, e' kue̱ki̱ Pablo méa̱titö wötëule s'wöto wé a̱. \c 25 \s1 Pablo e̱' tsa̱tké Festo wörki̱ \p \v 1 Festo demi Cesarea kaneblök s'wökirie e' ki̱ ká̱ de mañat ta̱ imía̱ Jerusalén. \v 2 Ee̱ ta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak wëpa kibipa, e'pa tö Pablo kkaté Festo a̱. \v 3 Ie'pa tö ikié ie' a̱: “Sa' ki̱mú e̱r bua' wa. Ka̱wö mú Pablo tso̱bitu̱ í̱e̱ Jerusalén.” E' dör Pablo ttowa̱ ñala̱ ki̱. \v 4 Erë Festo tö iiu̱té: \p —Pablo tso' Cesarea wötëulewa̱ s'wöto wé a̱. Ee̱ ye' mi'ke kukuie. \v 5 Ì sulu wamblé ie' tö, e' ta̱ a̱s a' wökirpa mi' ye' ta̱ Cesarea ie' kkatök ee̱. \p \v 6 Festo se̱né Jerusalén ká̱ pàköl (8) ká̱ dabom (10) e' ulatök ta̱ imía̱ne Cesarea. E' bule es ta̱ ie' e̱' tkéka̱ ikula' ki̱ ttè shu̱lo wé a̱. Eta̱ Pablo tsu̱k patkéitö shu̱lè. \v 7 Mik Pablo dewa̱, eta̱ judiowak datse̱ Festo ta̱ Jerusalén, e'pa dewa̱ ie' o̱'mik ta̱ ikkaté íyi suluë tai̱ë ese ki̱. Erë ie'pa kë̀ a̱ iwöklönuk yës tö e' dör moki̱. \v 8 E' ukuöki̱ ta̱ Pablo tté e̱' tsa̱tkoie. Ie' tö iché ia̱: \p —Ye' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne yës judiowak ttè dalöiëno ki̱, ñies Skëköl wé ki̱, ñies Roma wökir kibi e' ta̱. Ekkëpa kë̀ yëule ye' wa̱ suluë. \p \v 9 Erë Festo a̱ta̱k buaë judiowak ta̱, e' kue̱ki̱ ie' tö Pablo a̱ ichaké: \p —¿Be' shkak Jerusalén a̱s ye' tö be' shu̱lö̀ ee̱? \p \v 10 Ie' tö iiu̱té: \p —Au. Ye' tso'tke Roma wökir kibi e' ttè shu̱lo wé a̱. Í̱e̱ a' ka̱wöta̱ ye' shu̱lök. Be' wa̱ ijche̱r buaë tö ye' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëule judiowak ta̱. \v 11 Erë ilè sulu wambléyö, ese kué̱ a' tö, e' ki̱ ye' ka̱wöta̱ ttèwa̱, e' ta̱ ye' ttö́wa̱. Erë ì ko̱s ki̱ ie'pa tö ye' kkateke, e' kë̀ yëne, e' ta̱ kë̀ yi ka̱wöta̱ ye' muktsa̱ ie'pa ulà a̱. E' kue̱ki̱ ye' tö ikié tö Roma wökir kibi a̱s e' wák tö ye' shu̱lö̀\f + \fr 25:11 \ft Pablo dör romawak e' kue̱ki̱ ie' a̱ ka̱wö ta̱' ikiök Roma wökir kibi a̱ tö e' tö ishu̱lö̀. Roma wökirpa tsitsir kë̀ a̱ iwöklönuk.\f* \p \v 12 Eta̱ Festo tté ipattökwakpa ta̱ eta̱ ichéitö Pablo a̱: \p —Buaë be' ikiétke tö Roma wökir kibi tö be' shu̱lö̀. E' kue̱ki̱ ye' tö be' patkekemi Roma a̱s ie' be' shu̱lö̀. \s1 Festo tö Pablo tté paké blu' Agripa a̱ \p \v 13 Ká̱ tka we̱kkë alè e' ukuöki̱ ta̱ blu' kiè Agripa e' demi Cesarea ikutà kiè Berenice e' ta̱ Festo tkëneka̱ ká̱ wökirie e' ké̱wö tkö'u̱k. \v 14 Ie'pa e̱' tsé̱a̱t ká̱ tai̱ë. E' dalewa Festo tö ì tköke Pablo ta̱ e' paké blu' Agripa a̱: Ie' tö iché ia̱: \p —Í̱e̱ wëm tso' eköl méa̱t Félix tö wötëule s'wöto wé a̱. \v 15 Mik ye' bak Jerusalén, eta̱ sacerdotepa wökirpa ena judiowak kue̱blupa, e'pa debitu̱ wëm e' kkatök ye' a̱. Ye' a̱ ikiérakitö a̱s ye' iwömùttsa̱ ttèwa̱. \v 16 Ye' tö ie'pa iu̱té tö romawak wökirpa kë̀ yi tteta̱'wa̱, ka̱m ie̱' tsa̱tkö̀ ikkatökwakpa ta̱ ñì wösha̱ë e' yöki̱. \v 17 E' kue̱ki̱ mik ie'pa debitu̱ í̱e̱, eta̱ kë̀ ye' ka̱wö chöo̱ne. E' bule es ta̱ ye' e̱' tkéka̱ ye' kula' ki̱ ttè shu̱lo wé a̱ ta̱ wëm e' tsu̱k patkéyö. \v 18 Erë mik ikkatökwakpa debitu̱, eta̱ ie'pa kë̀ wa̱ ikkatëne íyi sulu ki̱ we̱s ye' ibikeits es. \v 19 Ie'pa tö ikkaté we̱s ie'pa Skëköl dalöieke ese ki̱. Ñies wëm köte̱wa̱ kiè Jesús, e' ché Pablo tö tö itso' ttsë'ka, ese ë̀ ki̱ ie'pa tö ikkaté. \v 20 Ye' kë̀ wa̱ ijche̱r we̱s yö ttè e' wè̱, e' kue̱ki̱ ye' tö Pablo a̱ ichaké: “¿Be' shkak Jerusalén a̱s ee̱ be' shu̱lir ttè i' ki̱?” \v 21 Erë ie' ikié tö a̱s se' wökir kibi tö ishu̱lö̀. E' kue̱ki̱ ye' tö iké̱wö mé tö a̱s itkër wötëule dö̀ mik ye' tö ipatkekemi eta̱. \p \v 22 Eta̱ Agripa tö iché Festo a̱: \p —Ye' é̱na wëm e' ttö̀ ttsak ñies. \p Ta̱ Festo tö iiu̱té: \p —Bule bö ittseraë. \fig |src="15 CNT6264b.tif" size="col" ref="Hch 25.22" \fig* \p \v 23 Bule es ta̱ Agripa ena Berenice, e'pa debitu̱, tkawa̱ u a̱ shkörami we̱s këkë tai̱ë es. Ñippökwakpa wökirpa ena ká̱ e' këkëpa dalöiërta̱' tai̱ë, esepa debitu̱ ie'pa ta̱ ñies. Eta̱ Festo tö Pablo tsu̱k patké \v 24 ta̱ ichéitö: \p —A blu' Agripa ena këkëpa ulitane tso' í̱e̱ se' ta̱, í̱e̱ wëm dur eköl kiè Pablo. Judiowak ko̱s tö ie' kkateke ye' a̱ Jerusalén ñies í̱e̱ Cesarea. Ie'pa kë̀ shtrirta̱'wa̱ ye' a̱ ikiök a̱neule tö iké̱wö múttsa̱ ttèwa̱. \v 25 Erë ye' a̱ ta̱ ie' kë̀ wa̱ ì wamblëne ì ki̱ yö ittökwa̱ ipatkèmi. Erë ie' wák tö ikié a̱s Roma wökir kibi tö ishu̱lö̀. E' kue̱ki̱ ye' tö ibikeitsbak patkèmi ee̱. \v 26 Erë kë̀ ì ku̱ne ye' wa̱ shtèmi yëkkuö ki̱ mèmi s'wökir kibi a̱ ikkatoie. A Agripa, e' kue̱ki̱ ye' wa̱ idebitu̱ a' wörki̱, bua'ie be' wörki̱, a̱s be' ichakö̀. I̱ma be' ichè, e' ukuöki̱ ta̱ iyëkkuö shtèmiyö. \v 27 ¿We̱s ye' tö yi patkemimi shu̱lè kë̀ wayëule tö ì ki̱ ikkatërke? \c 26 \s1 Pablo e̱' tsa̱tké blu' Agripa wörki̱ \p \v 1 E' ukuöki̱ ta̱ Agripa tö Pablo a̱ iché: \p —Be' ttö́ e̱' tsa̱tkoie. \p Eta̱ Pablo ulà kéka̱ ta̱ ittémitke i' es: \v 2-3 “A blu' tai̱ë Agripa. Se' judiowak se̱r, e' jche̱r buaë be' wa̱. Ñies ttè i' ki̱ sa' ñì chöke, e' jche̱r buaë be' wa̱. E' kue̱ki̱ i̱'ñe ta̱ ye' ttsë'ne buaë e̱' tsa̱tkök be' wörki̱ ì ko̱s ki̱ judiowak tö ye' kkateke, e' yöki̱. Es ikiéyö be' a̱ tö ye' ttö̀ ttsö́ e̱naë. \p \v 4 “Se' wakpa ko̱s wa̱ ijche̱r buaë tö we̱s ye' se̱r ye' ka̱ska' ena Jerusalén mik ye' bak duladula eta̱. \v 5 Ñies ie'pa wa̱ ijche̱r buaë tö ke̱kraë ye' dör fariseowak. Ese wakpa e̱' tiu̱ke Skëköl ttè diki̱a̱ yësyësë se' wakpa male̱pa tsa̱ta̱. Ie'pa ki̱ ikiane, e' ta̱ ie'pa tö ichèmi tö moki̱ ye' dör fariseowak. \v 6 Skëköl kablë' se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa a̱ tö s'duowa̱ e' shke̱rdaka̱ne, e' wà panekeyö moki̱, e' ki̱ ie'pa tso' ye' kkatök i̱'ñe ta̱. \v 7 Se' dör Israel aleripa e' ditséwöpa döka̱ dabom eyök ki̱ böl (12), e'pa tö iwà paneke ñies e̱r moki̱ wa. E' kue̱ki̱ ie'pa tö Skëköl dalöiè e' wakanewe̱kerakitö ñië nañeë ke̱kraë. A blu' Agripa, s'duowa̱ shke̱rdaka̱ne, e' panekeyö we̱s se' wakpa male̱pa es, e' ta̱ ¿ì ki̱ ie'pa tso' ye' kkatök? \v 8 ¿Ì kue̱ki̱ a' ibikeitseke tö s'duowa̱ e' kë̀ shke̱nukka̱ne Skëköl a̱? \p \v 9 “Ye' wák bak ibikeitsök tö ye' ka̱wöta̱ ì ko̱s o̱r ye' a̱ e' u̱k Jesús Nazaret wak e' tté wöklö'wo̱ie. \v 10 Es ye' tö iwamblë' Jerusalén. Sacerdotepa wökirpa tö ye' a̱ ka̱wö me' iwambloie. S'batse'rpa tai̱ë wötë'wa̱ ye' tö s'wöto wé a̱. Kë̀ dör e' ë̀, ñies mik ie'pa ttekerakitö, eta̱ ye' a̱ ta̱ e' dör buaë. \v 11 Tai̱ë ie'pa we'ikyö se' ñì dapa'wo̱ wé ulitane a̱ ie'pa koie ie'pa e̱rblö̀ Jesús mik e' olo'yök. Ye' kësik blë' ie'pa ki̱ tai̱ë. Ye' tö ie'pa töte̱'rö tkörö ká̱ bár ki̱ we'ikè. \p \v 12 “Sacerdotepa wökirpa tö ye' a̱ ka̱wö me' ena ye' patkë' ese wamblök Damasco, e' wakanéu̱k ye' mirwa̱. \v 13 Erë, a blu', ñala̱ ki̱ dibata a̱ ta̱ ká̱ jaì a̱ ye' tö ì sué̱ bö'wöie e' tkö̀ka̱ diwö olo tsa̱ta̱. Bö'wö e' olo bune ye' pamik ena imirwa̱rak ye' ta̱ e'pa pamik ñies. \v 14 Sa' ko̱s a̱nere i̱ski̱ ta̱ ittö̀ ttséyö e' tö iché ña hebreoie: ‘A Saulo, a Saulo, ¿iö́k be' ye' we'ikeke? Ì sulu wamblekebö ye' ki̱ e' wa be' wák e̱' mukettsa̱ we'ikè we̱s iyiwak kë̀ shkak ppèsö kal wa es.’ \v 15 Ye' tö ie' a̱ ichaké: ‘A Skëkëpa, ¿be' dör yi?’ Ie' ye' iu̱té: ‘Ye' dör Jesús, e' we'ikekebö. \v 16 Erë be' e̱' duö́ka̱. Ye' e̱' kkaché be' a̱ be' patkoie kaneblök ye' a̱. Ì ko̱s sué̱bö i̱'ñe ena ì ko̱s kkacheraëyö be' a̱, e' pakerabö sulitane a̱. \v 17 Ye' tö be' patkeraë be' yamipa a̱ ena pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱. Ye' tö be' tsa̱tkeraë ie'pa ulà a̱. \v 18 Ye' tö be' patkeraë ie'pa wöa̱ ká̱ ñi'u̱k a̱s ishkö̀rak Skëköl ta̱ ká̱ ñí a̱, kë̀ ku̱'ia̱ klöulewa̱ stui a̱ Satanás ulà a̱; ñies a̱s inuì̱ olo'yardak iki̱ a̱s idörak Skëköl icha batse'r e'pa kí̱ie ie̱rblérak ye' mik e' wa.’ \p \v 19 “A blu' Agripa, ì yëne ña ká̱ jaì a̱ e' wawé̱yö. \v 20 Jesús tté buaë tsá̱ pakéyö Damasco wakpa a̱, e' ukuöki̱ ta̱ yö ipaké Jerusalén wakpa a̱ ñies ká̱ malè̱ tso' Judea e' ko̱s wakpa a̱. Ñies ipakéyö pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱. Ye' tö ie'pa ko̱s patté: “A' e̱r mane'ú̱ Skëköl a̱. A' se̱nú buaë yësyësë ikkachoie tö moki̱ a' e̱r mane'wé̱tke ie' a̱.” \v 21 E' kue̱ki̱ se' yamipa judiowak e'pa tö ye' klöo̱'wa̱ Skëköl wé a̱ ttèwa̱. \v 22 Erë dö̀ ikkë ta̱ Skëköl tö ye' ki̱mé, e' kue̱ki̱ ye' tso'ia̱ ie' tté pakök sulitane a̱, s'dalöiërta̱' tai̱ë esepa a̱, ñies se' ësepa a̱. Ì yë'a̱tbak Skëköl ttekölpa ena Moisés, e'pa tö tö itköraë, e' ë̀ pakekeyö. Kë̀ ye' wa̱ ttè kua̱'ki̱ pakane. \v 23 Ie'pa tö iyë'a̱t tö wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e' ka̱wöta̱ ttèwa̱. E' ukuöki̱ ta̱ ie' shke̱rdaka̱ne ke̱weie sulitane yöki̱, ta̱ s'tsa̱tko tté pakeraëitö judiowak a̱ ena ká̱ ulitane wakpa a̱. Ttè e' dör we̱s bö'wö es se' e̱r ñi'wo̱ie.” \s1 Pablo tö Agripa shke̱ñé e̱rblök Jesús mik \p \v 24 Es Pablo e̱' tsa̱tköke e' shu̱a̱ Festo tö iché ie' a̱ a̱neule: \p —¡A Pablo, be' a̱li̱neka̱! Be' e̱' yué yëkkuö wa tai̱ë, e' tö be' a̱li̱wé̱ka̱. \p \v 25 Erë ie' iiu̱té: \p —A këkëpa Festo. Ye' kë̀ a̱li̱neka̱. Ì chéyö e' kë̀ dör a̱li̱pa ttè, e' dör ttè moki̱. \v 26 Se̱ blu' Agripa tkër. Ie' wa̱ ttè ikkë su̱ule buaë. E' kue̱ki̱ kë̀ ye' tkine ttök ie' wörki̱. Íyi ikkë ko̱s kë̀ wamblëne blëulewa̱. E' kue̱ki̱ ye' wa̱ ijche̱r tö ie' wa̱ íyi ikkë jche̱r buaë. \v 27 A blu' tai̱ë Agripa, ye' wa̱ ijche̱r buaë tö be' tö ì yë'a̱tbak Skëköl ttekölpa tö, e' klö'wé̱. \p \v 28 Agripa tö iiu̱té: \p —Kë̀ be' ibikeitsök tö be' ye' kèmi e̱' mane'u̱k Cristo kléie i' ta̱. \p \v 29 Pablo tö iché: \p —I' ta̱ ö i' ukuöki̱ ta̱, erë Skëköl mú ki̱ ikiar tö be' ena a' ko̱s tso' i̱'ñe ye' ttö̀ ttsök, e'pa mú dör we̱s ye' es, erë kë̀ moulewa̱ tabechka kicha wa we̱s ye' es. \p \v 30-31 Eta̱ blu' ena s'wökir kibi ena Berenice ena ko̱s itulur ee̱, e'pa ulitane e̱' kéka̱ míyal bánet ttök ñita̱ Pablo tté ki̱. Ie'pa tö iché ñì a̱: \p —Wëm i' kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne ì ki̱ ittèwa̱sö, warma kë̀ ie' ka̱wöta̱ wötèwa̱. \p \v 32 Eta̱ Agripa tö iché Festo a̱: \p —Wëm i' kë̀ tö ichö́pa: ‘ye' patkö́mi Roma wökir kibi a̱ shu̱lè’, e̱'ma sö ièmimi. \c 27 \s1 Pablo patkémirakitö Roma \p \v 1 Mik ie'pa tö ibikeitsétke tö sa' patkekemi Italia, eta̱ Pablo ena pë' skà tso' wötëule, e'pa mérakitö wëm eköl kiè Julio e' ulà a̱. Wëm e' dör ñippökwakpa eruleë kiè Emperador Icha, e' capitán. \v 2 Eta̱ sa' e̱' iéka̱ kanò a̱. Kanò e' datse̱ ká̱ kiè Adramitio ee̱ michoë Asia wé̱ kanò irirke dayë kkömik ese a̱. Wëm kiè Aristarco, e' tso'ñak sa' ta̱ ñies. Ie' datse̱ Tesalónica a̱te̱ Macedonia ee̱. \v 3 Bule es ta̱ sa' demi Sidón. Julio tö Pablo sué̱ e̱r bua' wa. Ie' tö iémi s'yamipa se̱rke ee̱, e'pa pakök a̱s ì kiane ie' ki̱ e' mù ie'pa tö ie' a̱. \v 4 Sa' e̱' yéttsa̱ Sidón mir wöwí̱, erë siwa̱' bitsi̱rke darërëë wöiá̱. E' kue̱ki̱ sa' míyal dayë nane kiè Chipre e' kke̱ wé̱ siwa̱' kë̀ bitsi̱rku̱' tai̱ë e' ëka̱. \v 5 Sa' tkami Cilicia ena Panfilia demi Mira a̱te̱ Licia ee̱. \p \v 6 Eta̱ ee̱ capitán tö kanò datse̱ Alejandría, e' kué̱ etö. E' mi'ke Italia. Ee̱ sa' e̱' mane'wé̱ kanò e' ëtö a̱ ta̱ sa' míyal. \v 7 Siwa̱' kue̱ki̱ sa' mirwa̱ kanò ki̱ e̱naë, kanè tai̱ë wa. Ká̱ böt ö ká̱ mañat alè eta̱ sa' demi ká̱ kiè Cnido wösha̱ë. Siwa̱' bitsi̱rkeia̱ sa' kke̱, e' kue̱ki̱ sa' tkami Salmona wösha̱ë ta̱ sa' tkami dayë nane kiè Creta e' wi̱she̱t. \v 8 Sa' mí kanò ki̱ dayë kkö̀ ë̀ wa kanè tai̱ë wa. Eta̱ sa' demi ká̱ kiè Buenos Puertos (kiè e' wà kiane chè wé̱ kanò irirke buaë), e' a̱te̱ tsi̱net ká̱ kiè Lasea ee̱. \p \v 9 Sa' ki̱ ka̱wö chó tai̱ë ta̱ yuëdiö dewa̱tke. E' ké̱ska' ta̱ kë̀ se' a̱ shkanukia̱ dayë ki̱ dö' ì sulu tkö̀ s'ta̱. E' kue̱ki̱ Pablo tö ipattérak: \p \v 10 —A këkëpa, yö isué̱ tö se' mirwa̱ i' eta̱ ì sulu tkö̀mi. Kanò i' ena dalì i', e' weirwami, ñies dö' se' wákpa duö̀lur. \p \v 11 Erë capitán kë̀ wa̱ Pablo ttö̀ iu̱tëne. Ie' tö kanò wák ena kanò ñakökwakpa wökir, e'pa ttö̀ iu̱té. \v 12 Wé̱ ie'pa kanò irine e' kë̀ dör buaë yuëdiö tkö'wo̱ie. E' kue̱ki̱ kanò wakpa kibiiepa tö ibikeitseke tö se' mú dö̀mi Fenice yuëdiö tkö'u̱k ee̱, e' dör bua'ie. Ká̱ e' a̱te̱ dayë nane kiè Creta ee̱. Ee̱ dayë a̱te̱ noroeste ena sudoeste. \s1 Siwa̱' bitsi̱rke tai̱ë dayë ki̱ \p \v 13 Eta̱ siwa̱' datse̱ sur kke̱, e' bitsi̱nemitke bërëbërë. Ie'pa tö ibikeitsè tö se' tkömimi, e' kue̱ki̱ ie'pa e̱' yéttsa̱ míyal Creta dayë kkö̀ ë̀ mik kanò ki̱. \v 14 E' ukuöki̱ bet ta̱ sërkë bitsi̱neka̱ tai̱ë datse̱ nordeste kke̱, e' tërke kanò mik. \v 15 E' tö kanò u̱yémi. Sa' kë̀ a̱ kanò wöklöneia̱ siwa̱' kke̱. E' kue̱ki̱ sa' tö iémi a̱s siwa̱' wa̱ imítse̱r sa' ta̱. \v 16 Sa' tkami dayë nane tsitsir kiè Cauda, e' tsi̱kka, wé̱ kë̀ siwa̱' bitsi̱rku̱' darërë shu̱te̱ ee̱. Sa' kaneblé darërëë, e' wa sa' tö kanóla tso' s'tsa̱tkoie e' mué̱wa̱ buaë a̱s kë̀ imi'a̱ dayë a̱. \v 17 E' ukuöki̱ ta̱ ie'pa tö kanò kibi ëtö kí̱ payuéwa̱ buaë ttsa' wa. Ie'pa suane dö' kanò tkërka̱ ttsa̱'wö tso' tai̱ë kiè Sirte, e' ki̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tö datsi' ukuö tso' kanò shköwo̱ie, e' iéwa̱ dayë a̱ kanò wöklö'wo̱ie a̱s imi' e̱naë. Ta̱ ie'pa tö iémi a̱s siwa̱' wa̱ imi'. \v 18 Bule es ta̱ siwa̱' bitsi̱rkeia̱ tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie'pa tö dalì damirak iwa̱ kanò a̱, e' tuléttsa̱mi dayë a̱. \v 19 Böiki es ta̱ ie'pa tö íyi tai̱ë tso' kanò shköwo̱ie, e' kibiie tuléttsa̱ dayë a̱ iwákpa ulà wa. \v 20 Ká̱ tka tai̱ë eta̱ diwö kë̀ wëneia̱ bëkwö kë̀ wëneia̱. Sërkë tai̱ë tërkeia̱ sa' ki̱. E' kue̱ki̱ sa' tö ibikeitsé tö sa' duölurdaë, kë̀ sa' tsa̱tkërpaia̱. \p \v 21 Sa' tka ká̱ tai̱ë kë̀ chkaule. E' kue̱ki̱ Pablo e̱' kéka̱ ie'pa tso' ko̱s e' shu̱a̱ ta̱ ichéitö: \p —A këkëpa, a' tö ye' ttö̀ ttsö́pa, e̱'ma kë̀ se' e̱' yënettsa̱ Creta ena ì sulu tka se' ta̱, e' kë̀ bak se' ta̱. Ñies kë̀ se' íyi weinewa. \v 22 Erë i̱'ñe ta̱ a' e̱r kuú̱. Kë̀ yi duö̀pawa̱. Erë kanò ë̀ weirwami. \v 23 E̱nia̱ nañewe Skëköl dör ye' blú dalöieke ye' tö, e' tö ibiyöchökwak patké ye' ska', \v 24 e' tö ye' a̱ iché: ‘A Pablo, kë̀ be' suanukia̱. Be' ka̱wöta̱ shkökrö Roma wökir kibi e' ska'. Skëköl e̱r buaë ché be' a̱. E' kue̱ki̱ pë' ko̱s tso' be' ta̱ kanò a̱, e'pa tsa̱tkeraëitö.’ \v 25 A këkëpa, e' kue̱ki̱ a' e̱r kuú̱. Ye' e̱rblöke Skëköl mik. Ye' wa̱ ijche̱r buaë tö ì ko̱s tköraë we̱s Skëköl biyöchökwak tö ye' a̱ iché es. \v 26 Erë siwa̱' tö se' patkeraë dö̀ ká̱ we̱le dayë kkömik. \p \v 27 Dayë kiè Adriático e' ki̱ sa' dami siwa̱' wa̱ wi̱'kë io̱'kë. E' ki̱ ká̱ de domingo bötö e' nañewe ká̱ sha̱böts eta̱ kanò ñakökwakpa é̱na ia̱ne tö sa' döketke ká̱ sí ki̱. \v 28 Ie'pa tö dayë shu̱ ma'wé̱ tö we̱kkë idir döttsa̱ i̱ski̱ ta̱ ide metro döka̱ dabom mañayök ki̱ teröl (36). E' ukuöki̱ ta̱ wi̱'kie iskà ma'wé̱nerakitö ta̱ ide metro dabom böyök ki̱ kul (27). \v 29 Ie'pa suane dö' ák tso' blubluë ese mik kanò tër, e' kue̱ki̱ tabechka tso' kanò wöklö'wo̱ie e' émirakitö tkël kanò ñakka dayë shu̱a̱. Ta̱ ikiérakitö Skëköl a̱ tö sa' ki̱mú ká̱ ñirke e' dalewa. \v 30 Erë kanò ñakökwakpa tö ibikeitsé: se' tkö̀yalmi a̱s se' e̱' tsa̱tkö̀. E' kue̱ki̱ ie'pa tö kanóla éwami dayë a̱. Ie'pa e̱' é tö ie'pa mí tabechka tso' kanò wöklö'wo̱ie, e' ökmi kanò wökka dayë shu̱a̱. \v 31 Erë ì we̱ke ie'pa tö e' biyö́ ché Pablo tö ñippökwakpa a̱ ena capitán a̱. Ie' tö iché: \p —Ie'pa tkayal, e' ta̱ a' kë̀ tsa̱tkërpa. \p \v 32 Eta̱ ñippökwakpa tö kanóla e' ttsé télor ta̱ iémirak dayë a̱. \p \v 33 Ká̱ ñirketke eta̱ Pablo tö ie'pa ulitane a̱ iché: \p —Ilè ñú. A' tso' ipanuk tö ì tkö̀mi, e' ki̱ domingo de bötö e' dalewa kë̀ ì ñane a' wa̱ yës. \v 34 A' kéyö ilè ñuk. A' e̱' tsa̱tkak, e' ta̱ a' ka̱wöta̱ ilè ñuk. Kë̀ a' weirpa yës. \v 35 Pablo tté o̱ne, eta̱ pan klö'wé̱itö et, ta̱ wëstela chéitö Skëköl a̱. Sulitane wörki̱ iblatéitö ta̱ ie' wák tö itsá̱ ñé. \v 36 Eta̱ e' tö imale̱pa e̱rkiöwé̱ ta̱ ichkérak ñies. \v 37 Sa' döka̱ cien böyök ki̱ dabom kuryök ki̱ teröl (276) se̱raa̱. \v 38 Ie'pa chké o̱ne ko̱s ie'pa ki̱ kiane ekkë ta̱ dalì ëyök a̱te̱ e' tuléttsa̱rakitö dayë a̱ a̱s kanò a̱t öböbla. Dalì e' dör trigowö. \fig |src="16 Mapa Viaje a Romab.tif" size="col" ref="Hch 27.38" \fig* \s1 Kanò jchënane \p \v 39 Ká̱ ñine ta̱ kanò ñakökwakpa kë̀ wa̱ dayë kkö̀ su̱ule. Erë ie'pa tö isué̱ tö ttsa̱'wö buaë ulat tër kanò ikloka̱. E' kue̱ki̱ ie'pa tö ibikeitsétke tö kanò ma'ù̱sö klèka̱ ee̱. \v 40 Eta̱ íyi tso' kanò wöklö'wo̱ie, e' ttsé télor ie'pa tö émi dayë a̱. Eta̱ kaltak tso' kanò ñakoie, e' wöttsélor ie'pa tö. E' ukuöki̱ ta̱ datsi'kuö skéka̱rakitö kanò wökka ta̱ idökemitke dayë kkömik. \v 41 Erë ttsa̱'wö tkërka̱ dayë diki̱a̱, e' ki̱ kanò tkëne kuj. Ta̱ kanò wökka bunewa̱ ttsa̱'wö a̱, kë̀ yënettsa̱ia̱. E' dalewa dayë tërke kanò ñakka e' tö kanò tskélor tai̱ë. \p \v 42 Wé̱pa mir klöulewa̱ e'pa kiane ñippökwakpa ki̱ ttèlur a̱s kë̀ itköyal ùkule. \v 43 Erë capitán é̱na Pablo tsa̱tkak, e' kue̱ki̱ ie' kë̀ wa̱ iké̱wö mène ittökulur. Ie' tö iché: “Wé̱pa ukuo, e'pa e̱' ppö́lur ke̱we dayë a̱ a̱s e'pa döttsa̱ ká̱ sí ki̱. \v 44 A̱s imale̱pa mi' kanò tak ki̱.” Es sa' ulitane dettsa̱ ká̱ sí ki̱ buaë. \c 28 \s1 Pablo se̱né si' mañat ká̱ kiè Malta ee̱ \p \v 1 Mik sa' dettsa̱ eta̱ sa' wa̱ ijche̱newa̱ tö ká̱ e' kiè Malta. \v 2 Ká̱ e' wakpa tö sa' kiéwa̱ buaë se̱raa̱. Ka̱se̱ suluë ena ka̱li̱ yërke, e' kue̱ki̱ bö' batséka̱rakitö tai̱ë ta̱ sa' kiérakitö bö' baiklök. \fig |src="17 CNT6303b.tif" size="col" ref="Hch 28.1" \fig* \v 3 Eta̱ Pablo tö bö' ulatska shté, e' tuleke bö' a̱. E' wösha̱ë ta̱ tkabë̀ sulusi e̱' yéttsa̱ bö'ba yöki̱, e' tö Pablo kuéwa̱ iulà kkue a̱, kë̀ èwa. \v 4 Mik ká̱ e' wakpa tö isué̱ tö tkabë̀ moar Pablo ulà mik, eta̱ ichérakitö ñì a̱: “Wëm i' wa̱ s'kötulewa̱ alè. Erë́ dayë a̱ itsa̱tkëne, erë s'shu̱lökwak tso' ká̱ jaì a̱ e' kë̀ wa̱ ka̱wö mène ia̱ a̱s ise̱r.” \p \v 5 Erë Pablo ulà wöppé ta̱ tkabë̀ a̱newa bö' a̱. Kë̀ we̱s Pablo dë'. \v 6 We̱kkë Pablo iërkeka̱ ö we̱kkë Pablo duömiwa̱ etkëme, e' panuk ie'pa tso' se̱raa̱. Erë ie'pa tö ipané tai̱ë. Mik ie'pa tö isué̱ tö kë̀ ì bak ie' ta̱, eta̱ ie'pa ibikeitséne kua̱'ki̱. Ie'pa tö ichémi tö Pablo dör këköl we̱le. \p \v 7 Ee̱ tsi̱net ká̱ tso', e' dör Malta wökir kibi kiè Publio, e' icha. Ie' tö sa' kiéwa̱ ena sa' sué̱ buaë dö̀ ká̱ mañat. \v 8 Ta̱ Publio yë́, e' duöke duè dalölö wa̱ ena ishu̱tërke tai̱ë. E' ie' teme'r. Eta̱ Pablo mía̱ iweblök ta̱ ie' tö ikié S'yë́ a̱ ta̱ iulà méka̱ iki̱ ta̱ ibua'wé̱neitö. \v 9 E' ukuöki̱ ta̱ imale̱pa kirirke tso' ká̱ e' a̱, e'pa ko̱s debitu̱ ta̱ ibuanerak ñies. \v 10 E' kue̱ki̱ ká̱ e' wakpa tö íyi kakmé sa' a̱ tai̱ë. Mik sa' mitkene kanò ki̱ ta̱ ì ko̱s kiane sa' ki̱ shkoie, e' kakmé ie'pa tö sa' a̱. \s1 Pablo demi Roma \p \v 11 Sa' se̱né ká̱ e' a̱ si' mañat ta̱ sa' e̱' iéne kanò iëtö a̱. Ee̱ kanò e' tö yuëdiö tköo̱'. E' datse̱ Alejandría. Kanò e' kiè ie'pa këkölpa dalöiekerakitö dör klö̀ e'pa kiè wa. \v 12 Sa' míyal kanò e' ki̱ ká̱ kiè Siracusa ee̱. Ee̱ sa' se̱né ká̱ mañat. \v 13 E' ukuöki̱ ta̱ sa' míyal ká̱ kiè Regio ee̱. E' bule es ta̱ sa' e̱' yélur Regio a̱. Siwa̱' bitsi̱rke buaë datse̱ sur kke̱, e' wa ká̱ böt ta̱ sa' demi Pozzuoli wé̱ kanò irirke ee̱. \v 14 Ee̱ sa' tö s'yamipa we̱lepa kué̱. Ie'pa tö sa' ké e̱' tsu̱ka̱t ie'pa ta̱ domingo etö. Bata ekkë ta̱ sa' demi Roma. \v 15 S'yamipa tso' Roma, e'pa wa̱ ijche̱rtke tö sa' datse̱. E' kue̱ki̱ ie'pa de sa' ñale̱tsu̱k dö̀ wé̱ dalì wé tso' tai̱ë kiekerakitö Apio ee̱. Ñies ie'pa skà de sa' ñale̱tsu̱k ká̱ kiè S'kaporö Wé Mañat ee̱. Mik Pablo tö ie'pa sué̱ ta̱ wëstela chéitö Skëköl a̱ ta̱ ittsë'neka̱ buaë. \v 16 Mik sa' demi Roma, eta̱ Roma wökirpa tö ie' ké se̱nuk u etkue a̱ ekörla, erë ishkëki méa̱rakitö eköl Pablo kkö'nuk. \s1 Pablo tö Jesús tté paké Roma \p \v 17 Pablo demi Roma, e' ki̱ ká̱ de mañat, eta̱ ie' tö judiowak wökirpa tso' Roma, e'pa kiök patkè. Mik ie'pa e̱' dapa'wé̱ka̱ ie' ska' ta̱ ie' tö iché ia̱rak: \p —A yamipa judiowak, kë̀ ye' wa̱ ì sulu wamblëne se' wakpa ki̱. Ñies kë̀ ye' wa̱ ì sulu wamblëne se' yë́pa bak ká̱ ia̱ia̱ë e'pa se̱ne e' ki̱. Erë ye' tso' Jerusalén e' me'ttsa̱rakitö Roma wakpa ulà a̱. \v 18 Roma wakpa tö ye' ichaké i̱ski̱ë, erë kë̀ ie'pa wa̱ ì sulu ku̱ne ye' ki̱ ye' ttowa̱ie. E' kue̱ki̱ ie'pa é̱na ye' akmi. \v 19 Erë judiowak kë̀ ki̱ ikiane tö ye' èmi ie'pa tö. E' kue̱ki̱ ye' ka̱wöta̱ ikiök tö ye' patkö́ Roma wökir kibi a̱ a̱s ie' tö ye' shu̱lö̀. Erë ye' kë̀ wa̱ ì ta̱' se' judiowak kkatoie. \v 20 Ì paneke se' dör Israel aleripa e'pa tö, e' kue̱ki̱ ye' tkër í̱e̱ moule. Ñies e' kue̱ki̱ ye' tö a' kiök patké a' suo̱ie ena ttoie a' ta̱. \p \v 21 Ie'pa tö iché ia̱: \p —Judea wakpa kë̀ wa̱ yëkkuö patkëule sa' a̱ be' choie yës. Ñies sa' yamipa datse̱ Judea, e'pa kë̀ wa̱ ì sulu yëule sa' a̱ be' ki̱. \v 22 Sa' wa̱ ijche̱r tö ttè pa̱'a̱li̱ i' pakè be' tö e' cheke suluë sulitane tö ká̱ wa'ñe. E' kue̱ki̱ sa' ki̱ ikiane ttsè tö ¿i̱ma be' tö ibikeitseke? \p \v 23 Ie'pa tö ka̱wö skà mé ñì a̱ ka̱pakoie. Mik e' ké̱wö de, eta̱ ie'pa dapaneka̱ tai̱ë Pablo ska'. Ie' tö ì blúie Skëköl tso' e' tté paké bla'mi dö̀ tsá̱li̱. Ì kit Moisés ena Skëköl ttekölpa tö yëkkuö ki̱ e' wa ie' tö ie'pa pablé tai̱ë a̱s ie'pa tö iklö'ù̱ tö Jesús dör wé̱ pairine'bitu̱ idi' wa s'blúie e'. \v 24 Ie'pa we̱lepa tö ttè paké Pablo tö, e' klö'wé̱. Erë we̱lepa kë̀ wa̱ iklöo̱ne. \v 25 Ie'pa kë̀ wa̱ ibikeitse̱ ñikkëë, e' kue̱ki̱ imítkerak erë Pablo tö ttè i' bata ché ia̱rak: \p —Ì yë' Wiköl Batse'r tö a' yë́pa bak ia̱ia̱ë, e'pa a̱, itteköl bak kiè Isaías e' wa, e' dör moki̱. Skëköl tö iché ia̱: \q1 \v 26 ‘Be' yú ta̱ ichö́ ká̱ i' wakpa a̱. \q1 A' tö ittseraë je', erë kë̀ a' é̱na iwà a̱nuk. \q1 A' tö iwebleraë je', erë kë̀ a' tö isue̱pa. \q1 \v 27 Es ie'pa dör, ie'pa wökir suluë, e' kue̱ki̱. \q1 Ie'pa tö ikukuö̀ wötéwa̱ a̱s kë̀ iwattsër. \q1 Ie'pa tö iwöbla tsi̱miwé̱wa̱ a̱s kë̀ iwawër. \q1 Ie'pa kë̀ é̱na iwà a̱nak. \q1 Ie'pa kë̀ shkakne ye' ska' a̱s ye' tö ibua'ù̱ne.’\f + \fr 28:27 \ft Isaías 6.9-10\f* \m Es Isaías tö iyë'a̱t. \v 28-29 A' wa̱ ijche̱nú tö i' ukuöki̱ ta̱ Skëköl tö s'tsa̱tkè e' tté tso'tke pakè pë' kë̀ dör judiowak esepa a̱. Ie'pa e' tö iklö'we̱raë. \p \v 30 Pablo e̱' tsé̱a̱t duas bök wa'ñe wé̱ u patue̱keitö ee̱. Sulitane mi'ke ie' weblök ta̱ ee̱ ie' tö ikiéwa̱. \v 31 Ie' tso'ie ì blúie Skëköl tso' e' tté pakök ena s'wöbla'u̱k Skëkëpa Jesucristo tté wa. Kë̀ yi wa̱ ie' wöklöo̱ne. Kë̀ yi wa̱ ie' tsirio̱ne yës.