\id 2CO - Bribri NT + OT portions (Gen, Ex(portions) Jona) -Costa Rica 2009 (DBL -2013) \h 2 Corintios \toc1 Yëkkuö skà kit Pablo tö Corinto wakpa a̱, i' ta̱ ide böt \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co \mt1 Yëkkuö skà kit Pablo tö Corinto wakpa a̱, i' ta̱ ide böt \mt2 2 Corintios \ip Mik Pablo bak kaneblök Macedonia eta̱ ie' tö yëkkuö skà kit Jesús mik e̱rblökwakpa se̱rke Corinto ena ipamik e'pa a̱. Wëm kiè Tito e' kaneblöke Pablo ta̱ Jesús tté pakök. Ie' tso' Corinto, mik ie' dene Pablo ska' eta̱ ie' tö Jesús mik e̱rblökwakpa tso' Corinto e'pa kaberke ñita̱ e' paké Pablo a̱. E' kue̱ki̱ Pablo tö yëkkuö i' kit. Ì tköke Corinto wakpa ta̱ e' dör i': We̱lepa e̱' chö̀ tö ie'pa dör Jesús ttekölpa erë kë̀ idör moki̱. Esepa dë'mi Corinto ta̱ Jesús mik e̱rblökwakpa tö iki'wa̱rak buaë. Ie'pa ñekkëpa tö s'wöbla'we̱ke ka̱che tté wa. Ie'pa e̱' ù̱ tö ie'pa dör buaë Pablo tsa̱ta̱. Ie'pa tö icheke tö Pablo dör sia̱rë kë̀ dör këkëpa tai̱ë. Es ie'pa tso' Jesús mik e̱rblökwakpa ki̱tö'u̱k. Pablo é̱na Jesús mik e̱rblökwakpa dalër tai̱ë e' kë̀ kiane ie' ki̱ tö imi'yal ñala̱ sulusi ki̱ ka̱chökwakpa itöki̱. E' kue̱ki̱ ie' tö yëkkuö i' kit ie'pa a̱ a̱s ie'pa tso' ttsë'ka ka̱chökwakpa yöki̱ ena e̱r bua' wa ì kkayëne ie'pa a̱ e' dalöiök. Ñies ie' tö ie'pa a̱ iché tö ie' dör Jesús tteköl moki̱. \ip E' kí̱ie ta̱ ka̱m ie' tö yëkkuö i' shtö̀ eta̱ ie' tö inuköl ki' ie'pa a̱ Jesús mik e̱rblökwakpa sia̱rëpa tso' Jerusalén e'pa ki̱moie. S'ki̱tö'u̱kwakpa tö iyë' tö Pablo tö inuköl e' tse̱ketkö iwák a̱, erë ie' tö iché tö e' kë̀ dör es. Ie' mi'ke betka̱ Jerusalén pakök e' kue̱ki̱ Jesús mik e̱rblökwakpa tso' Corinto e'pa ka̱wöta̱ inuköl kí̱ shtök tsè̱mi Jerusalén. \c 1 \s1 Shke̱'wè̱ \p \v 1 Ye' dör Pablo. Skëköl wák e̱r wa ye' dör Cristo Jesús ttekölpa tsá̱ e'pa eköl. S'yami kiè Timoteo, e' tso' ye' ta̱ í̱e̱. Sa' tso' yëkkuö i' shtök a' dör Skëköl icha erule se̱rke Corinto, e'pa a̱. Ñies sa' tso' yëkkuö i' shtök s'batse'r male̱pa se̱rke ká̱ male̱pa a̱te̱ Acaya, e'pa ulitane a̱. \v 2 Skëköl dör S'yë́ ena Skëkëpa Jesucristo a̱s e'pa e̱r buaë chö̀ ena se̱ne bë̀rë mù a' a̱. \s1 Pablo weirke e' shu̱a̱ Skëköl ki̱kéka̱itö \p \v 3 Skëköl dör Skëkëpa Jesucristo yë́, e' ki̱köka̱sö tai̱ë. Ie' dör S'yë́ e' tö se' sue̱ke e̱r sia̱rë wa ena se' e̱r pableke ke̱kraë. \v 4 Sa' weirke ko̱s Cristo tté kue̱ki̱, e' shu̱a̱ sa' e̱r pableke Skëköl tö a̱s s'male̱pa weirke esepa e̱r pablö̀ sa' tö we̱s ie' tö sa' e̱r pableke es. \v 5 Cristo weine tai̱ë, e' ukuö miria̱ sa' ki̱ tai̱ë. Erë ñies ie' batamik sa' e̱r pablërke tai̱ë shu̱te̱. \v 6 Sa' weine es, eta̱ e' dör a' e̱r pabloie, a' tsa̱tkoie. Ñies Skëköl tö sa' e̱r pablé, eta̱ ñies e' dör a' e̱r pabloie a̱s a' weirke we̱s sa' es ese dalë'ttsö̀ a' tö e̱r bua' wa. \v 7 Sa' wa̱ ijche̱r tö a' weirke we̱s sa' es, erë ñies a' e̱r pablërke we̱s sa' e̱r pablërke es. E' kue̱ki̱ sa' wa̱ ijche̱r buaë tö a' kë̀ tö sa' e̱riawe̱pa. \p \v 8 A yamipa, sa' ki̱ ikiane tö a' wa̱ ijche̱r tö sa' weine Asia e' dör darërë sa' a̱. Sa' diché kë̀ dë'ka̱ iwöklö'wo̱ie. Sa' ibikeits tö kë̀ sa' döpattsa̱ ttsë'ka. \v 9 Sa' e̱' ttsë' we̱s s'wömenettsa̱ ttèwa̱ es. Erë e' wamblëne sa' ta̱ a̱s kë̀ sa' e̱rblö̀ sa' wákpa mik, e' skéie a̱s sa' e̱rblö̀ Skëköl tö s'shke̱'wè̱ka̱ne e' wák mik. \v 10-11 Sa' ttekelur ñe' e' ulà a̱ ie' tö sa' tsa̱tkë'ttsa̱ ena sa' tsa̱tkeraëitö. Ie' dapömik sa' moneka̱ darërë. A' sa' ki̱mé S'yë́ a̱ ikiök sa' ki̱, e̱'ma ie' tö sa' tsa̱tkè michoë. A' tai̱ë tö iwé̱ es, e' ta̱ ie' tö sa' ki̱meraë e' ki̱ wëstela cheraë ie' a̱ se' tai̱ë tö. \s1 Ì kue̱ki̱ Pablo kë̀ dë' Corinto \p \v 12 Sa' e̱r kë̀ tö sa' kkatè ì ki̱, e' tö sa' ttsë'we̱ke buaë. Ke̱kraë Skëköl tö sa' a̱ imè se̱no yësyësë e̱' batseitsök buaë e̱r moki̱ wa sulitane wö wa ena bua'ie a' wö wa. Sa' se̱r es, e' kë̀ dör siwa̱' i̱ski̱ tso' ká̱ i' a̱ ese wa, e' dör Skëköl e̱r buaë chö̀ se' a̱ e' wa. \v 13-14 Yëkkuö ko̱s kitmi sa' tö a' a̱, e' wà kë̀ dör ttè blëulewa̱ ese, ia̱ritsmi a' a̱ ena iwà a̱rmi a' é̱na. Erë́ we̱s sa' dör e' kë̀ a̱ne a' é̱na bua'ie, erë ye' ipaneke tö we̱kkë alè ta̱ a' é̱na ia̱rdaë se̱raa̱. E' dör es, e' ta̱ mik Skëkëpa Jesús datskene, eta̱ e' ké̱wö ska' a' e̱' ttsöraka̱ buaë sa' wa we̱s sa' e̱' ttsöraka̱ buaë a' wa es. \p \v 15 Ye' ibikeitsé tö a' e̱' ttséka̱ ye' wa buaë, e' kue̱ki̱ warma ye' ibikeitsé tö ye' mi' a' pakök bötökicha a̱s a' ttsë'r buaë bötökicha. \v 16 Ye' ibikeitsé tö mik ye' mi'ke Macedonia, eta̱ warma ye' tkökemi a' pakök. Ye' datskene, e' ta̱ ye' damitköne a' pakök. Es a' a̱ ye' ki̱mermi shkoie Judea. \v 17 Erë kë̀ ye' wa̱ io̱ne es. Ye' dë' a' pakök etökicha ë̀, e' kue̱ki̱ ¿a' ibikeitsé tö ye' kë̀ wa̱ iwà bikeitse̱ buaë ke̱we? ¿A' ibikeitsé tö ye' ttö̀ bötböt we̱s s'ditsö ëse es? \v 18 Erë Skëköl ttö̀ moki̱ë, e' ttö̀ wa ye' ichè a' a̱ tö ye' kë̀ ttö̀ a' ta̱ bötböt. \v 19 E' wà dör tö Jesucristo dör Skëköl Alà, e' kë̀ ttö̀ bötböt, ie' ttö̀ etkëme. Ie' tté buaë paka' ye' ena Silvano ena Timoteo, e'pa tö a' a̱. \v 20 Ì ko̱s u̱k Skëköl kablë', e' wé̱itö Cristo wa. E' kue̱ki̱ mik se' ñì dapa'u̱ke Skëköl ki̱kökka̱, eta̱ se' tö icheke: “Es e' idir” Cristo Jesús ttö̀ wa. \v 21 Yi tö a' ena sa' kkö'neke a̱s se' tulurie Cristo mik, e' dör Skëköl. Ie' tö se' shu̱kitbak iwák a̱. \v 22 Ie' tö se' e̱r wakyué ie' wák a̱. Ñies iWiköl méitö se' a̱ we̱s íyi tsá̱ patué̱sö es ikkachoie tö se' tsa̱tkeraëitö da'a̱. \p \v 23 Ie' wa̱ ye' su̱ule buaë e' wöwa ye' ichè a' a̱ tö ka̱m ye' döne Corinto warma we̱s ye' ibikeitsé es, e' wà dör tö kë̀ ye' é̱na a' kí̱ e̱riawa̱k. \v 24 Sa' wa̱ ijche̱r tö a' e̱rblöke buaë Jesús mik, e' wa a' tkënewa̱ darërëë. E' kue̱ki̱ sa' tso' a' ki̱muk e̱r bua' wa a̱s a' ttsë'r buaë. Kë̀ sa' ku̱' a' patkök kësik wa a' e̱rblöke e' iu̱tök. \c 2 \p \v 1 E' kue̱ki̱ ye' ibikeits tö ye' kë̀ shkakne a' pakök a' e̱riawo̱ie. \v 2 A' ë̀ tö ye' ttsë'wè̱mi buaë. Erë a' e̱riawé̱yö, e' ta̱ ¿yi tö ye' ttsë'wè̱mi buaë? \v 3 Warma a' ye' ttsë'wè̱ buaë, e' kue̱ki̱ yëkkuö iët kitmiyö a' a̱ e' ki̱ a' pautyö darërë a̱s a' e̱' shu̱lö̀, eta̱ es a' kë̀ tö ye' e̱riawe̱pa. Ye' iklöo̱' yësyësë tö a' ulitane ttsë'rdaë buaë ye' ta̱ ñita̱. \v 4 Mik ye' tö yëkkuö ñe' kit, eta̱ ye' e̱riane sia̱rë, ye' chkenewa̱ tai̱ë dö̀ ye' i̱é̱ttsa̱ie ekkë. Erë kë̀ ye' wa̱ ikite̱ a' e̱riawo̱ie. E' skéie ye' ikitmi a̱s a' é̱na ia̱r tö a' dalër tai̱ë ye' é̱na. \s1 Yi tö ì sulu wamblë' e' nuí̱ olo'yé Pablo tö \p \v 5 Wëm tö kabene tski'ka̱ a' shu̱a̱ ì sulu wambléitö e' wa, e' kë̀ wa̱ ye' ë̀ e̱riao̱ne. Isalema ye' tso' ikí̱ kuötkökka̱, erë ye' ichè tö we̱s alè ie' tö a' ulitane e̱riawé̱. \v 6 Ko̱s a' kibiiepa tö ie' ki̱ inuí̱ métke e' dör wë'. \v 7 I̱'ñe ta̱ a' tö inuì̱ olo'yö́ iki̱ ta̱ iki̱mú a̱s kë̀ ie̱riar tai̱ë kë̀ e̱r pablëneia̱ ekkë. \v 8 E' kue̱ki̱ ye' kköchö̀ a' a̱ tai̱ë tö ikkachö́ne ie' a̱ tö moki̱ a' é̱na ie' dalër. \v 9 Yëkkuö ñe' kitmiyö a' a̱ isuo̱ie tö ye' ttö̀ iu̱té a' tö se̱raa̱ ö au. \v 10 Yi isie nuì̱ olo'yé a' tö iki̱, ñies ese ki̱ ye' tö ilo'yeke. Moki̱ yö ichè Cristo wöwa ena a' dalërmik tö ilè nuí̱ tso' kiane olo'yè, e' ta̱ e' olo'yétkeyö \v 11 a̱s Satanás kë̀ e̱' alö̀ka̱ se' ki̱. We̱s ie' é̱na se' sulu'wa̱kwa̱, e' a̱ne se' é̱na buaë. \s1 Tito kë̀ dë' Tróade \p \v 12 Mik ye' de ká̱ kiè Tróade Cristo tté buaë pakök ee̱, eta̱ ye' isué̱ tö Skëkëpa tö ye' a̱ ñala̱ yuétke buaë itté pakoie. \v 13 Erë s'yami Tito wa̱ a' biyö́ done ye' a̱, e' kë̀ ku̱ne ye' wa̱ we̱s ikablë' es. E' tö ye' tkiwé̱ ka̱bikeitséka̱ tai̱ë. E' kue̱ki̱ ye' e̱' chéa̱t Tróade wakpa a̱ ta̱ ye' mía̱ Macedonia ie' yulök. \s1 Íyi ulitane ki̱ se' e̱' alöka̱mi Cristo wa \p \v 14 ¡Erë wëstela Skëköl a̱! Ke̱kraë ie' tö sa' wëttse̱ke e̱' aloka̱ íyi ulitane ki̱ Cristo ta̱ ñita̱. Sa' wa ie' tö Cristo tté buaë pakeke ká̱ wa'ñe, e' dör we̱s kiö̀ masmas alabur es. \v 15 Sa' tö Cristo tté pakeke, e' dör we̱s íyi alar masmas ña'wè̱ Cristo tö Skëköl a̱ iki̱koka̱ es. Sa' dör we̱s kiö̀ masmas alar es. Erë wé̱pa tsa̱tkërke ena wé̱pa kë̀ tsa̱tkërku̱' esepa böltëpa wöa̱ ilàr kua̱'ki̱ kua̱'ki̱. \v 16 Wé̱pa kë̀ tsa̱tkërku̱' esepa a̱ ttè pakeke sa' tö e' dör we̱s s'nu alar es, e' wa ie'pa duöralur e' kue̱ki̱. Erë wé̱pa tsa̱tkërke esepa a̱ e' dör we̱s íyi alar buaë es, e' wa se̱ne michoë döraë ie'pa ulà a̱ e' kue̱ki̱. ¿Yi dirmi ttè i' wakanéu̱k? \v 17 Tai̱ë pë' tö Skëköl tté pakeke inuköl ë̀ klö'wo̱ie, erë sa' kë̀ dör es. Ie' tö sa' patké ipakök, e' kue̱ki̱ sa' tö ipakeke e̱r moki̱ wa ie' wöwa Cristo dalërmik. \c 3 \s1 Skëköl ttè pa̱'a̱li̱ e' wakanéu̱kwakpa sa' dör \p \v 1 ¿I̱ma a' ibikeitsè tö sa' wákpa e̱' tté chöke a' a̱? ¿I̱ma a' ibikeitsè tö sa' ki̱ yëkkuö kiane sa' tté choie a' a̱ ö a' tö yëkkuö mèmi sa' a̱ sa' tté choie we̱s we̱le tö iwe̱ke es? Yëkkuö ese kë̀ kiane sa' ki̱. \v 2 A' wakpa dör we̱s sa' tté choie yëkkuö es. E' kitule sa' e̱r a̱ su̱ule ena a̱ritsule sulitane wa̱. \v 3 Iwënewa̱ wösha̱k tö a' dör we̱s yëkkuö kitmi Cristo tö patkëne sa' ulà a̱ es. Yëkkuö e' kë̀ kitule tinta wa, e' skéie ikitule Skëköl ichökle e' Wiköl wa. E' kë̀ kitule ákkue ki̱ we̱s ttè dalöiëno kite̱ ákkue ki̱ es. E' skéie ikitule a' e̱r a̱. \p \v 4 Sa' e̱rblöke Skëköl mik Cristo batamik, e' ë̀ kue̱ki̱ sa' tö a' ché es. \v 5 Sa' kë̀ a̱ iyënuk tö kanè wé̱ sa' tö a' shu̱a̱, e' dör sa' wákpa diché wa. Skëköl tö sa' a̱ ie̱ri mé iwakanéwo̱ie. \v 6 Ie' tö sa' a̱ ie̱ri mé ie' ttè pa̱'a̱li̱ mène se' a̱ e' wakanéu̱k. Ttè e' kë̀ datse̱ ttè dalöiëno mène ká̱ ia̱ia̱ë e' wa. E' skéie idatse̱ Skëköl Wiköl wa. Ttè dalöiëno ñe' tö s'kichateta̱'ttsa̱ erë Skëköl Wiköl tö se̱ne michoë meke se' a̱. \p \v 7 Ttè dalöiëno këchke kitule ákkue ki̱, e' mène ká̱ ia̱ia̱ë Israel aleripa a̱. Mik ttè e' tsá̱ mène, eta̱ Skëköl olo bune tai̱ë. E' klöne Moisés wö ki̱ dalölöë dö̀ imale̱pa kë̀ wö dë'wa̱ ie' wö sa̱u̱k ekkë. Erë dalö̀ e' chowamine e̱nae̱na. Ttè ñe' mène olo ta̱' tai̱ë ikkachoie tö e' dör ttè dalö̀ ta̱' tai̱ë ese. \v 8 ¡E' yita̱ Skëköl Wiköl kanè e' olo tkö̀ka̱ tai̱ë ttè ñe' tsa̱ta̱! \v 9 E' wà dör tö ttè tö s'kichateta̱'ttsa̱ ñe' mène dalö̀ ta̱' tai̱ë, ¡e' yita̱ ttè wa Skëköl tö s'klö'we̱mi we̱s pë' buaë yësyësë es e' pakè olo ta̱' tai̱ë shu̱te̱ tkö̀ka̱ ttè tsá̱ mène e' tsa̱ta̱! \v 10 Moki̱ ttè pa̱'a̱li̱ e' olo ta̱' tai̱ë shu̱te̱, e' o̱'mik ttè iët olo kë̀ dör ì. \v 11 Ttè kë̀ dör yöbië e' de olo ta̱' tai̱ë, ¡e' yita̱ ttè dör yöbië e' olo ta̱' tai̱ë shu̱te̱! \p \v 12 Ttè e' wà paneke sa' tö kröröë, e' kue̱ki̱ sa' tö iwà pakeke sulitane kukua kë̀ suarta̱'. \v 13 Sa' kë̀ tö iwe̱ku̱' we̱s Moisés tö io̱' es. E' wö pabakéwa̱ datsi'tak wa a̱s Israel aleripa kë̀ tö isa̱ù̱ tö ie' wö dalö̀ bune e' chowamine se̱raa̱. \v 14 Erë ie'pa e̱r darë'newa̱, kë̀ é̱na iwà a̱ne. Ie'pa e̱r pabakulewa̱ we̱s Moisés wö pabakwa̱ es. Es ñies i̱'ñe ta̱ ie'pa aleripa e̱r pabakulewa̱ mik ie'pa tso' ttè këchke mène iyëpa bak e'pa a̱ e' a̱ritsök eta̱. Ie'pa e̱r pabakulewa̱ e' sirmittsa̱ e̱rblè Cristo mik, e' ë̀ wa. E' kue̱ki̱ ie'pa icha ka̱m sirttsa̱. \v 15 Dö̀ ikkë ta̱, mik ie'pa tö yëkkuö kit Moisés tö e' a̱ritseke, eta̱ ie'pa e̱r tso'ia̱ pabakulewa̱. \v 16 Erë mik se' e̱r mane'wé̱ Skëkëpa a̱, eta̱ se' e̱r pabakulewa̱, e' sinettsa̱. \v 17 Skëkëpa e' dör Skëköl Wiköl. Wé̱ e' tso', eta̱ ee̱ se' yënettsa̱ ttè dalöiëno ulà a̱. \v 18 Es se' dör we̱s s'wö kë̀ pabakulewa̱ es, esepa ko̱s ki̱ Cristo olo wërke buaë we̱s wösuo̱ es. Se' maner michoë a̱s se' dö̀ we̱s Skëkëpa olo ta̱' tai̱ë es. E' ko̱s wakanewe̱ke Skëköl Wiköl tö. \c 4 \s1 Sa' dör Jesucristo ttekölpa tsá̱ \p \v 1 Skëköl tö sa' sué̱ e̱r sia̱rë wa, e' batamik kanè i' méitö sa' a̱. E' kue̱ki̱ kë̀ sa' e̱' chkeu̱wa̱. \v 2 E' skéie kë̀ sa' tö iwakanewe̱ku̱' blëule we̱s ì dör jaë ese es. Sa' kë̀ ku̱' s'ki̱tö'u̱k. Sa' kë̀ ku̱' Skëköl ttè shu̱tuökka̱ ka̱che tté wa. E' skéie ttè moki̱ pakeke sa' tö yësyësë Skëköl wöa̱ a̱s sulitane wa̱ ijche̱r tö ì ché sa' tö, eta̱ es idir. \v 3 Erë Jesús tté buaë pakeke sa' tö, e' pabakulewa̱, e' ta̱ ipabakulewa̱ wé̱pa kichatërke esepa ë̀ yöki̱. \v 4 Ie'pa kë̀ e̱rblöta̱' Cristo mik. Bë́ dör ká̱ i' këköl, e' tö ie'pa e̱r pabakéwa̱ da'a̱ie a̱s kë̀ ie'pa é̱na Cristo dör Skëköl wák su̱ë olo ta̱' tai̱ë e' tté buaë wà a̱r. \v 5 Sa' kë̀ tö sa' wákpa tté pakeku̱'. Sa' tö Jesucristo dör Skëkëpa, e' tté pakeke. Sa' e̱' chö̀ tö sa' dör we̱s a' kanè mésopa es a' ki̱moie Jesús dalërmik. \v 6 Mik Skëköl tö ká̱ i' yö', eta̱ ie' iyë': “ká̱ ñinú,” eta̱ ká̱ ñine. Ie' wák tö se' e̱r ñi'wé̱ a̱s ie' olo tai̱ë burke Jesucristo wö ki̱, e' a̱r se' é̱na. E' kue̱ki̱ sa' tö ie' tté buaë e' pakeke sulitane a̱. \s1 Se' weirke ká̱ i' ki̱, e' dör bërbër ë̀ \p \v 7 Jesús tté buaë, e' dör we̱s íyi bua'bua ské darërë es, e' menea̱t sa' a̱ wakanewè̱. Erë sa' kë̀ diché ta̱'. Sa' dör tottola we̱s ska̱u̱ es. E' dör iwà kkachoie tö diché wa sa' tö iwakanewe̱ke e' meke Skëköl tö sa' a̱, e' kë̀ dör sa' diché. \v 8 Erë́ kabene tso' sa' ki̱ tai̱ë ke̱kraë, erë e' kë̀ e̱' alineka̱ sa' ki̱. Erë́ sa' kë̀ wa̱ ijche̱r we̱s sa' e̱' ù̱mi, erë kë̀ sa' e̱' ö̀wa e' yöki̱. \v 9 Erë́ sa' bolökpa tö sa' tötie̱ke, erë Skëköl kë̀ wa̱ sa' menea̱t. Erë́ sa' dettsa̱ i̱ski̱, erë sa' e̱' kökeka̱ne. \v 10-11 Se' tso'ia̱ ttsë'ka ká̱ i' a̱, e' dalewa sa' chöke sa' bolökpa ulà a̱ sa' ttekelur Jesús tté kue̱ki̱ we̱s ie' kötwa̱rakitö es. Sa' weirke es a̱s iwërwa̱ sa' ki̱ tö moki̱ ie' shke̱neka̱ne, e' tso' sa' ta̱. \v 12 Duewa̱ dalö̀ me'rie sa' ki̱, es sa' weirke a' dalërmik a̱s se̱ne michoë dö̀ a' ulà a̱. \v 13 Itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ wé̱ yile tö iyë': “Ye' e̱rblé imik e' kue̱ki̱ ye' iché.”\f + \fr 4:13 \ft Salmo 116.10\f* Es ñies sa' e̱rblöke Skëköl mik we̱s yi ñe' es, e' kue̱ki̱ sa' tö ie' tté pakeke. \v 14 Sa' wa̱ ijche̱r tö ie' tö Skëkëpa Jesús shke̱o̱'ka̱ne ñies ie' tö sa' shke̱'we̱raka̱ne we̱s Jesús shke̱o̱'ka̱neitö es, sa' batsulewa̱ Jesús mik e' kue̱ki̱. Aishkuö ta̱ ie' wa̱ sa' miraë a' ta̱ ñita̱ wé̱ ie' tso' ee̱. \v 15 Sa' weirke ko̱s e' dör a' ki̱moie a̱s se' tai̱ë tö wëstela chö̀ Skëköl a̱ ie̱r buaë ché se' tai̱ë a̱ e' kue̱ki̱. E' wa ie' ki̱kardaka̱ tai̱ë. \v 16 E' kue̱ki̱ sa' kë̀ e̱' chkeu̱wa̱. Erë́ sa' chkà mir wa'k ë̀, erë sa' e̱r diché kí̱ iërke ki̱ta̱ ki̱ta̱ ká̱ bit ekkë. \v 17-18 Ì ko̱s sue̱kesö s'wöbla wa ese e̱rta̱'wa. Erë ì ko̱s kë̀ wërta̱' ese dör yöbië. E' kue̱ki̱ kë̀ sa' e̱r menewa̱ ì sue̱kesö ese ki̱. E' skéie sa' e̱r me'rie ì kë̀ wërta̱' ese ki̱. E' kue̱ki̱ sa' weirke sia̱rë, e' kë̀ dör tai̱ë sa' a̱, e' dör ekuölö ë̀. E' wà dör tö e' wa ì dör buaë, olo ta̱' tai̱ë yöbië, e' döraë sa' ulà a̱ tai̱ë shu̱te̱ tkö̀ka̱ ko̱s sa' weine e' tsa̱ta̱. \c 5 \p \v 1 S'chkà dör we̱s úla es, e' dör buaë se̱noie ká̱ i' ki̱ ë̀. Se' wa̱ ijche̱r tö mik se' úla i' panane, eta̱ u yöbië tso'tke Skëköl wa̱ se' a̱ ká̱ jaì a̱. E' dör se' chkà pa̱'a̱li̱ se̱r michoë yöule ie' wa̱ e'. \v 2 E' kue̱ki̱ moki̱ ká̱ i' ki̱ se' rrerke. S'chkà pa̱'a̱li̱ merke se' a̱ aishkuö ta̱ ká̱ jaì a̱, e' kkecheke se' tö poë. Se' é̱na s'chkà i' mane'wa̱ktke s'chkà pa̱'a̱li̱ wa we̱s datsi' mane'wè̱sö es. \v 3 E' kiane se' ki̱ a̱s se' wiköl kë̀ a̱t aishkuö ta̱ kë̀ chkà ta̱' we̱s se' sume es. \v 4 Se' tso'ia̱ se' úla i' a̱ eta̱ se' kköchöke se' se̱rke chkeulewa̱ we̱s dalì e̱kke̱ë e' diki̱a̱ es. Kë̀ dör tö se' duakulurtke se̱noie chkà kë̀ ta̱'. E' skéie se' é̱na s'chkà i' mane'wa̱ktke chkà pa̱'a̱li̱ ñe' wa a̱s ì duöta̱'wa̱ ese manerttsa̱ne ì se̱r michoë ese wa. \v 5 Skëköl wák tö se' kanewé̱tke maneo̱nuk ñe' es. Ie' tö iWiköl mé se' a̱ we̱s íyi tsá̱ patuè̱sö es iwà kkachoie tö iwà döraë se' ulà a̱ wake'. \p \v 6 E' kue̱ki̱ kë̀ se' tkirku̱' ì ki̱, erë́ se' wa̱ ijche̱r tö se' tso' ka̱mië Skëkëpa yöki̱, se' tso'ia̱ ttsë'ka ká̱ i' a̱ e' dalewa. \v 7 I̱'ñe ta̱ ie' kë̀ su̱nuk se' a̱, erë se' se̱rke se' e̱rblé ie' mik e' wa. \v 8 Kë̀ se' tkirku̱' ì ki̱. Se' a̱ ta̱ s'chkà i' mú mèa̱tsö, e' ta̱ es se' mía̱ se̱nuk ie' ska', e' dör ibua'ie. \v 9-10 Se' ulitane ka̱wöta̱ dökwa̱ Cristo tkër s'shu̱lo kulé ki̱ e' wörki̱. Ee̱ ì ko̱s wé̱ se' tö ká̱ i' ki̱, buaë ena suluë, ese kkayërdaë ta̱ e' ské meraëitö se' a̱ eköl eköl. E' kue̱ki̱ se' tso'ia̱ ttsë'ka ö se' mía̱ ie' ta̱, erë ke̱kraë se' e̱' chöke se̱nuk yësyësë a̱s ie' wa iwër buaë. \s1 Skëköl e̱r buarne se' ki̱ e' pakè \p \v 11 Sa' tö Skëkëpa dalöieke tai̱ë, e' kue̱ki̱ sa' e̱' chöke darërë s'male̱pa pablök a̱s ñies ie'pa tö ie' dalöiö̀. Skëköl wa̱ ijche̱r buaë tö sa' e̱r yësyësë, e' mú jche̱r a' wa̱ ñies. \v 12 Sa' kë̀ skà ku̱'ne e̱' tté chök a' a̱. E' skéie sa' tso' a' a̱ ka̱wö skà mukne e̱' ttsö̀ka̱ sa' wa. E' wa a' tö sa' tsa̱tkèmi wé̱pa tö sa' cheke suluë, esepa yöki̱. Ie'pa esepa e̱' ttsö̀ka̱ tai̱ë is imale̱pa wa iwër ese wa, kë̀ dör is ie'pa e̱r dör Skëköl wöa̱ ese wa. \v 13 Sa' wër a̱li̱ie, e' ta̱ e' dör Skëköl dalërmik. Kë̀ sa' wër es, e' ta̱ e' dör a' ki̱moie. \v 14 Sa' é̱na ia̱ne tö Cristo é̱na se' dalër tai̱ë, e' tö sa' ké se̱nuk ie' a̱. Sa' é̱na ia̱ne tö ie' eköl ë̀ köte̱wa̱ sulitane skéie, e' wà kiane chè tö e' dör we̱s sulitane köte̱wa̱ es. \v 15 Ie' köte̱wa̱ sulitane skéie a̱s se' tso'ia̱ ttsë'ka esepa kë̀ se̱ria̱ we̱s se' ki̱ ikiane es, e' skéie a̱s se' se̱r we̱s ie' köte̱wa̱ shke̱neka̱ne se' skéie e' ki̱ ikiane es. \p \v 16 E' kue̱ki̱ kë̀ sa' ku̱'ia̱ s'male̱pa bikeitsök we̱s ká̱ i' wakpa tö ibikeitseke es. Ke̱net sa' tö Cristo bikeits es. Sa' ibikeits tö ie' dör se' ëse ë̀. Erë i̱'ñe ta̱ sa' kë̀ tö ie' bikeitseku̱'ia̱ es. \v 17 E' kue̱ki̱ yi batsulewa̱ Cristo mik, esepa e̱r maneo̱nettsa̱ yöne pa̱'a̱li̱. We̱s ie'pa bak se̱nuk e' kë̀ ku̱'ia̱, e' skéie ise̱némine pa̱'a̱li̱. \v 18 E' ko̱s wé̱ Skëköl tö. Ie' e̱r buanene se' ki̱ Cristo batamik. Ñies ttè buaë pakè e' kané me'itö sa' a̱. \v 19 Ttè buaë ñe' dör i' es: Skëköl e̱r buarmine ká̱ ulitane wakpa ki̱ Cristo batamik kë̀ ie'pa wöchakeku̱' inuì̱ ki̱. Ñies ie' tö ttè buaë e' me' sa' a̱ wà pakè sulitane a̱. \v 20 Sa' dör Cristo ttekölpa. E' dör we̱s Skëköl wák kköchöke a' a̱ sa' wa es. E' kue̱ki̱ sa' kköchöke a' a̱ Cristo ttö̀ wa tö a' e̱r bua'ú̱ne Skëköl a̱. \v 21 Cristo kë̀ wa̱ ì sulu wamblëne yës, erë Skëköl tö ie' su̱' we̱s ì sulu wamblökwak es se' skéie. Ie' tö iwé̱ es a̱s se' batsulewa̱ Cristo mik e'pa sa̱ù̱itö we̱s iwák dör yësyësë es. \c 6 \p \v 1 Sa' kaneblöke Skëköl ta̱ ñita̱, e' kue̱ki̱ sa' kköchöke a' a̱ tö ie' e̱r buaë ché a' a̱, e' kë̀ tsa̱r ë́. \v 2 E' wà dör tö ie' tö ichè iyëkkuö ki̱ i' es: \b \q1 “Mik ye' e̱r buaë chö̀ be' a̱ e' ké̱wö de, \q1 eta̱ be' kköchöke e' ttséyö. \q1 Mik be' tsa̱tkè e' ké̱wö de, \q1 eta̱ be' ki̱méyö.”\f + \fr 6:2 \ft Isaías 49.8\f* \b \m Ye' ttö̀ ttsö́: Skëköl e̱r buaë chö̀ a' a̱, e' ké̱wö detke. Ie' tö a' tsa̱tkè e' ké̱wö de i̱'ñe. \p \v 3 Sa' e̱' kkö'nuke buaë ke̱kraë sulitane wörki̱ a̱s kë̀ yi tö Skëkëpa Jesús watö̀ttsa̱ sa' ukuömik. E' kë̀ dör es, e' ta̱ sa' kaneblöke Skëköl a̱ e' yërmi suluë. \v 4-5 E' skéie ì ulitane wa sa' tö ikkacheke tö moki̱ sa' dör Skëköl kanè mésopa. Mikle ta̱ sa' weirke, mikle ta̱ sa' kë̀ wa̱ ì ta̱, mikle ta̱ ka̱wö darërë tköke sa' ta̱. Mikle ta̱ sa' burke sia̱rë, sa' wötërke, pë' iërkeka̱ tai̱ë sa' ki̱. Sa' kaneblöke darërëë tai̱ë shu̱te̱, wöñirke tai̱ë, tteke bli tö. Erë e' ko̱s dalë'ttseke sa' tö bë̀rë. \v 6 Ñies sa' tö ikkacheke sa' se̱r batse'r ena ì jche̱r se' wa̱ e' wa. Ì ko̱s paneke sa' tö bë̀rë e̱r bua' wa. Sa' e̱r buaë chöke s'male̱pa a̱. E' ko̱s wa sa' tö ikkacheke tö moki̱ sa' dör Skëköl kanè mésopa. Iwënewa̱ tö Wiköl Batse'r tso' sa' ta̱. S'male̱pa dalëritseke sa' tö e̱r moki̱ wa. \v 7 Ttè moki̱ pakeke sa' tö. Ì ko̱s we̱ke sa' tö diché meke Skëköl tö sa' a̱ e' wa. Sa' se̱rke yësyësë, e' dör sa' a̱ we̱s tabè tso' ñippökwakpa wa̱ ñippoie ena e̱' tsa̱tkoie es. \v 8 Mikle ta̱ sa' dalöiërke, mikle ta̱ kë̀ sa' dalöiërku̱'. Mikle ta̱ sa' ki̱kekeka̱ buaë, mikle ta̱ sa' cheke suluë. Sa' ttö̀ moki̱, erë mikle ta̱ sa' sue̱ke ka̱chökwakpaie. \v 9 Ie'pa wa̱ sa' su̱ule buaë, erë ie'pa tö sa' sue̱ke we̱s ie'pa kë̀ wa̱ sa' su̱ule es. Wësua sa' duökelurtke, erë sa' tso'ia̱ ttsë'ka. Ie'pa tö sa' we'ikè sia̱rë, erë kë̀ itö sa' ttélur. \v 10 Sa' e̱riarke tai̱ë, erë sa' ttsë'rke buaë ke̱kraë. Wësua sa' dör sia̱rëpa, inuköl kë̀ ta̱', erë Skëköl ttè wa sa' tö s'blu'we̱ke tai̱ë. Wësua sa' kë̀ wa̱ ì ta̱', ñermata ì ulitane tso' sa' wa̱. \p \v 11 A Corinto wakpa, sa' ttöke a' ta̱ yësyësë. A' dalër tai̱ë sa' é̱na. \v 12 E' kë̀ blëne sa' wa̱ a' yöki̱, erë a' je' tö iblé sa' yöki̱. \v 13 E' kue̱ki̱ ye' kköchöke a' a̱ we̱s alà a̱ iyë́ kköchö̀ es, sa' bikeitsö́ e̱r bua' wa we̱s sa' tö a' bikeitseke es. \s1 A' e̱' batsö́ttsa̱ ì sulu ko̱s e' yöki̱ \p \v 14 Kë̀ a' e̱' batsök wé̱pa kë̀ e̱rblöta̱' Jesús mik esepa ta̱. ¿We̱s se̱ne yësyësë batsmi se̱ne sulu ta̱? ¿We̱s ká̱ ttsettse ena ká̱ ñí a̱ e' shu̱irirmika̱ ñita̱? \v 15 ¿We̱s Cristo ena bë́ se̱rmi bë̀rë ñita̱? Yi e̱rblöta̱' Jesús mik ena yi kë̀ e̱rblöta̱' imik ¿we̱s esepa batsmi ñì mik? \v 16 Se' dör we̱s Skëköl ichö́k e' wé moki̱ es. E' kue̱ki̱ ¿we̱s e' ñì sini'ku̱mi íyi diököl tso' dalöiè ese ta̱? E' yë' Skëköl tö i' es: \q1 “Ye' se̱rdaë ie'pa shu̱a̱, \q1 Ye' shköraë ie'pa ta̱ ñita̱; \q1 Ye' döraë ie'pa Këköl \q1 ena ie'pa döraë Ye' icha.”\f + \fr 6:16 \ft Levítico 26.12; Jeremías 32.38\f* \p \v 17 E' kue̱ki̱ ñies Skëköl tö iyë': \q1 “A' e̱' yö́ttsa̱, a' e̱' skö́ttsa̱ bánet pë' kë̀ tö ye' dalöiè esepa yöki̱. \q1 Ì ko̱s dör ñá ese kë̀ kar \q1 e' ta̱ Ye' tö a' kierawa̱ buaë. \q1 \v 18 A' se̱rke es, e' ta̱ Ye' döraë a' yë́ie \q1 ena Ye' tö a' klö'we̱raë Ye' ala'rie. \q1 Ye' dör Skëköl diché ta̱' tai̱ë íyi ulitane tsa̱ta̱, \q1 e' wák tö ichè es.”\f + \fr 6:18 \ft 2 Samuel 7.14; Isaías 52.11; Ezequiel 20.34,41\f* \c 7 \p \v 1 A yamipa dalër tai̱ë ye' é̱na, es se' a̱ Skëköl kablë' e' kue̱ki̱ se' e̱' paiklö̀ se̱ne sulusi ko̱s tö se' e̱r ena se' chkà ia'wè̱mi, e' yöki̱. Se' e̱' chö̀ se̱nuk batse'r ke̱kraë, ie' dalöiè tai̱ë e' wa. \s1 Pablo ttsë'wé̱ buaë Corinto wakpa tö. \p \v 2 ¡Sa' bikeitsö́ e̱r bua' wa! Kë̀ sa' wa̱ ì sulu wamblëne yi ta̱. Kë̀ sa' wa̱ yi weine yës. Kë̀ sa' wa̱ yi ki̱tëne ka̱che tté wa. \v 3 A' dalër tai̱ë sa' é̱na, e' kue̱ki̱ kë̀ ye' ku̱' ttè i' chök a' kkatoie. Ye' tö a' a̱ iyë'baktke kuaë tö sa' tö a' bikeitsè michoë dö̀ sa' duolur ekkë. \v 4 Ye' e̱rblöke buaë a' mik. A' wa ye' e̱' ttséka̱ tai̱ë. Sa' weirke ko̱s e' shu̱a̱ ye' e̱r ku̱nene buaë. Ye' ttsë'ne buaë shu̱te̱. \p \v 5 Sa' de Macedonia ta̱ kë̀ sa' wa̱ ka̱wö ku̱ne e̱noie. E' skéie kabene kí̱ de tai̱ë sa' ki̱. Tai̱ë sa' tsiriwé̱ sa' bolökpa tö. Ñies sa' suane tai̱ë. \v 6 Erë Skëköl tö s'e̱r pableke, e' tö sa' e̱r pablé s'yami Tito de sa' ska' e' wa. \v 7 Kë̀ dör tö ie' de e' ë̀ kue̱ki̱. Ñies we̱s a' tö ie' e̱r kuwé̱ e' biyö́ tö sa' e̱r pablé tai̱ë. Ie' tö sa' a̱ iché tö suluë a' é̱na ye' sua̱k. Ñies ie' iché tö ì wamblé a' tö sulu, e' tö a' e̱riawé̱ tai̱ë ta̱ i̱'ñe ta̱ a' tso'ne ye' tsa̱tkök. Ttè e' tö ye' kí̱ ttsë'wé̱ buaë. \p \v 8 Yëkkuö patkë'miyö a' a̱, erë́ e' tö a' e̱riawé̱, erë kë̀ ye' tkine tö iö́k ye' tö ipatkë'mi. Tsa̱we ta̱ ye' ttsë'wé̱itö sulu, erë i̱'ñe ta̱ kë̀ ye' ttsërku̱'ia̱ es. Moki̱ yëkkuö e' tö a' e̱riawé̱, erë e' dör ekuölö ë̀. \v 9 I̱'ñe ta̱ ye' ttsë'ne buaë. E' kë̀ dör tö ye' tö a' e̱riao̱' e' kue̱ki̱. E' dör tö a' e̱riane es, e' tö a' e̱r mane'wé̱ne Skëköl a̱. A' e̱riane we̱s Skëköl ki̱ ikiane es, e' kue̱ki̱ sa' kë̀ wa̱ a' suluo̱ne yës. \v 10 Mik se' e̱riane we̱s ie' ki̱ ikiane es, eta̱ e' dör se' e̱r mane'wo̱ie ie' a̱ a̱s se' tsa̱tkër. E' kue̱ki̱ kë̀ se' kàne ttsë'nuk suluë se' e̱riar ese ki̱. Erë se' e̱riar ëse, kë̀ mène Skëköl wa̱, ese tö duèwa̱ tskeke. \v 11 A' e̱riane we̱s Skëköl ki̱ ikiane es, e' sa̱ú̱, ¡iwà dettsa̱ buaë! E' wà bikeitsö́. E' batamik a' e̱r téwa̱ darërë ta̱ a' ñì kéka̱rak wëm tö ì sulu wamblé a' shu̱a̱, e' shu̱lök. E' wa a' tö ikkaché tö a' kë̀ ku̱' ì sulu e' a̱. Iwënewa̱ tö a' e̱' tuléwa̱ie darërë. Ì sulu e' tö a' uluwé̱ a' suawé̱itö. Iwënewa̱ tö a' é̱na ye' dalëne tai̱ë. Iwënewa̱ tö a' tso'tke ì sulu shu̱lök. E' ko̱s wa iwënewa̱ tö moki̱ a' kë̀ ku̱'ñak ì sulu ñe' a̱. \v 12 Ye' kë̀ wa̱ yëkkuö ñe' kite̱mi a' a̱ wëm tö ì sulu wamblë' ñe' kkatoie. Ñies ye' kë̀ wa̱ ikite̱mi yi ta̱ iwambléitö e' tsa̱tkoie. E' skéie ye' tö ikitmi a̱s a' wákpa é̱na ia̱r buaë Skëköl wöa̱ tö moki̱ a' tö sa' bikeitseke tai̱ë. \v 13 Ì wé̱ a' tö, e' tö sa' e̱r kí̱ kuwé̱ne buaë. \p E' kí̱ie ta̱ a' tö Tito e̱r kuwé̱ tai̱ë. Ie' ttsë'ne buaë e' tö sa' kí̱ ttsë'wé̱ buaë. \v 14 A' ki̱ka'ka̱yö ie' a̱ ta̱ a' kë̀ wa̱ ye' jaëo̱ne. Ke̱kraë sa' ttö̀ moki̱ a' ta̱, ñies i̱ma sa' e̱' ttséka̱ a' wa Tito kukua, e' sué̱itö tö e' dör moki̱. \v 15 A' tö ie' kiéwa̱ suane wa painè wa ena a' tso'tke ie' ttö̀ dalöiök, mik e' ska' ie' e̱r a̱ne eta̱ e' tö ie' ké a' kí̱ dalëritsök tai̱ë. \v 16 Ye' e̱rblö̀mi a' mik e' tö ye' ttsë'we̱ke buaë. \c 8 \s1 Se' e̱r buaë chö̀ sia̱rëpa ki̱moie \p \v 1 A yamipa, sa' é̱na a' a̱ ipakak tö we̱s Skëköl e̱r buaë ché Skëkëpa icha erule erule ñì dapa'u̱ke Macedonia ko̱s a̱, e'pa a̱. \v 2 Ie'pa weine sia̱rë íyi ulitane ulà a̱, erë e' shu̱a̱ ie'pa ttsë'rke buaë. Ie'pa dör sia̱rë, kë̀ ì ta̱' tai̱ë, erë ie'pa tö inuköl kakmé e̱r bua' wa. Wësua ie'pa dör inuköl blúpa. \v 3 Ye' tö a' a̱ ichè tö ie'pa imé ko̱s ie'pa a̱ imermi, e' tsa̱ta̱ iwákpa e̱r wa. \v 4 Ie'pa kköché tai̱ë sa' a̱ tö ñies ka̱wö mú sa' a̱ s'batse'r male̱pa se̱rke Jerusalén, e'pa ki̱moie inuköl wa. \v 5 Ie'pa tö imé tai̱ë shu̱te̱, sa' kë̀ wa̱ ibikeitse̱ tö ie'pa a̱ imermi ekkë. Ke̱we ie'pa wákpa e̱' mé Skëkëpa a̱, e' ukuöki̱ ta̱ ie'pa e̱' ché sa' a̱ we̱s Skëköl ki̱ kiane es. \v 6 E' kue̱ki̱ sa' tö ikié Tito a̱ tö ie' mi'ne a' ska' inuköl tsá̱ kititö a' shu̱ a̱ e' bata shtöktsa̱ s'sia̱rëpa ki̱moie. \v 7 Ì ko̱s we̱ke Skëköl a̱ e' we̱ke a' tö tai̱ë. A' e̱rblö̀ buaë Jesús mik. A' tö ttè pakè buaë. A' wa̱ íyi jche̱r tai̱ë. Sulu a' é̱na s'male̱pa ki̱mak. Sa' dalër tai̱ë a' é̱na. E' sù̱ sa' ki̱ ikiane tö ñies a' e̱r buaë chö̀ tai̱ë s'sia̱rëpa a̱. \p \v 8 Ye' kë̀ ku̱' ichök a' a̱ a' patkoie. E' skéie ye' é̱na isua̱k tö moki̱ a' é̱na s'male̱pa dalër we̱s s'yamipa tso' Macedonia e'pa é̱na s'male̱pa dalër es. \v 9 A' wa̱ ijche̱rtke buaë tö Skëkëpa Jesucristo e̱r buaë ché a' a̱ tai̱ë. Ie' íyi tso' tai̱ë ká̱ jaì a̱, e' me'a̱titö dë'bitu̱ ká̱ i' a̱ sia̱rëpaie a' dalërmik a̱s a' blur ie' íyi tai̱ë wa. \p \v 10 A' tö ibikeits ke̱we sulitane yöki̱ tö a' é̱na s'sia̱rëpa ki̱mak. Duas su̱köt bak e' wa a' tö iwà ki̱mémi ke̱we. E' kue̱ki̱ i̱ma ye' tö ibikeitsè, e' chekeyö a' a̱. \v 11 Kanè buaë o̱'mi a' tö, e' e̱ú̱wa e̱r bua' wa we̱s tsa̱we a' tö ibikeits es. Inuköl shtö́ s'sia̱rëpa ki̱moie ko̱s a' a̱ ikit ekkë. \v 12 Ì kë̀ ta̱' se' wa̱, ese kë̀ kieku̱' Skëköl tö se' a̱. Erë ì tso' se' wa̱ ese kakmésö e̱r bua' wa ko̱s se' a̱ imer ekkë, e' ta̱ e' wër buaë ie' wa. \p \v 13 Ye' kë̀ ku̱' ichök tö a' íyi kakmú eta̱ a' a̱tne weinuk kë̀ wa̱ ì ta̱'. E' skéie buaë idir tö a' ñì ki̱mù ñikkëë. \v 14 I̱'ñe ta̱ a' wa̱ íyi tso' tai̱ë, e' kue̱ki̱ buaë idir tö a' tö s'yamipa kë̀ wa̱ ì ta̱', esepa ki̱mù. Es aishkuö ta̱ mik a' kë̀ wa̱ ì ta̱' tai̱ë, erë ie'pa wa̱ itso', eta̱ ie'pa tö a' ki̱mèmi. Es a' ulitane ñì ki̱mùmi ñikkëë. \v 15 E' dör we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es, e' tö ichè: “Wé̱ tö ishté tai̱ë, e' icha kë̀ bata a̱te̱. Wé̱ tö ishté bërëbërë, e' icha deka̱ wë'.”\f + \fr 8:15 \ft Éxodo 16.18\f*\fig |src="CNT6344 Kuna Paul Collecting moneyb.tif" size="col" ref="2 Co 8.15" \fig* \s1 Tito ena iwapiepa \p \v 16 Skëköl tö Tito e̱rkiöwé̱ a' ki̱muk we̱s sa' é̱na a' ki̱mak es. E' kue̱ki̱ ye' tö wëstela cheke Skëköl a̱. \v 17 Mik sa' tö ikié Tito a̱ tö ie' mi' a' ska' a' ki̱muk inuköl shtök, eta̱ ie' é̱na a' ki̱mak tai̱ë, e' kue̱ki̱ ie' e̱' ché iwák e̱r wa minuk a' ska'. \v 18 Tito ta̱ s'yami skà patkekemi sa' tö eköl. E' tö Jesús tté buaë pakeke buaë ká̱ wa'ñe. E' kue̱ki̱ ie' tté cheke buaë Skëkëpa Jesús icha erule erule tso' ká̱ wa'ñe e'pa tö. \v 19 E' kí̱ie ta̱ ie'pa ko̱s tö ie' shu̱shté a̱s imi' sa' ta̱ Jerusalén, inuköl shteke sa' tö e' muk. E' kanewe̱ke sa' tö buaë Skëkëpa ki̱koka̱ ena iwà kkachoie tö moki̱ sa' é̱na ie'pa ki̱mak. \v 20-21 Sa' e̱' chöke iwakanéu̱k buaë Skëkëpa wörki̱ ñies sulitane wörki̱. E' kue̱ki̱ wëm ñe' mi'ke sa' wa̱, e' wa kë̀ yi a̱ sa' kkatënuk inuköl shteke tai̱ë sa' tö e' ki̱. \p \v 22 Ñies sa' tö s'yami skà patkeke ie'pa böl ta̱. E' e̱r me'rie kaneblök buaë ke̱kraë. Bànet sa' tö ie' su̱'bitu̱, e' kue̱ki̱ ie' su̱ule buaë sa' wa̱. Ñies ie' isué̱ tö a' dör pë' buaë, e' kue̱ki̱ ie' e̱' ché sa' ki̱muk kanè i' wa. \v 23 Tito dör ye' wapie e' kaneblöke ye' ta̱ a' ki̱muk. S'yamipa böl ñe' mi'ke ie' ta̱, e'pa patké Skëkëpa Jesús icha eruleë tso' ká̱ wa'ñe e'pa tö. Ie'pa wa Cristo ki̱karkeka̱. \v 24 E' kue̱ki̱ ikkachö́ ie'pa a̱ tö ie'pa dalër a' é̱na a̱s Skëkëpa icha eruleë tso' ká̱ wa'ñe e'pa ko̱s wa̱ ijche̱r tö moki̱ a' tö s'dalëritseta̱'. Ikkachö́ ie'pa a̱ tö wëe' sa' e̱' ttsö̀ka̱ tai̱ë a' wa. \c 9 \p \v 1-2 Ye' wa̱ ijche̱r tö s'batse'r male̱pa se̱rke Jerusalén, e'pa ki̱mak a' é̱na e̱r bua' wa. E' kue̱ki̱ inuköl shteke sa' tö ie'pa a̱, e' ki̱ ye' kë̀ ka̱wöta̱ a' a̱ yëkkuö skà shtökne. Ke̱kraë ye' e̱' ttsökeka̱ a' tté pakök Macedonia wakpa a̱. Ye' iché ie'pa a̱ tö duas su̱köt bak e' wa a' dör Acaya wakpa, e'pa é̱na inuköl mak e̱r bua' wa. E' tö ie'pa kibiie e̱rkiöwé̱. \v 3 Erë s'yamipa mañal ñe' patkekeyö a' ska' a̱s ye' e̱' ttsökeka̱ a' wa e' kë̀ dör ë́. E' skéie ye' ki̱ ikiane tö a' wa̱ inuköl tso'tke kitule wà mè ë̀ we̱s ye' tö a' pakè es. \v 4 Dö' Macedonia wakpa döbitu̱ ye' ta̱ e'pa tö isué̱wa̱ tö ka̱m a' tö inuköl e' shtö̀. E' tö sa' jaëwe̱raë tai̱ë sa' iklö'wé̱ tö a' tö ishtétke e' kue̱ki̱. ¿We̱s e' kë̀ tö a' jaëwe̱pañak? \v 5 E' ë̀ kue̱ki̱ ye' ibikeitsé tö buaë idir s'yamipa mañal ñe' a̱ ikiök tö ie'pa mi' ye' yöki̱ ke̱we a' ki̱muk inuköl muk a' kablë' e' shtöktsa̱. Es inuköl meke a' tö e' tso'tke kitule mik ye' de eta̱, iwà kkachoie tö a' imeke e̱r bua' wa, kë̀ dör kkë'blè wa. \p \v 6 Ttè i' a̱nú a' é̱na: “Yi tö ì kuatké elkela, ese ulà a̱ iwà wördane elkela. Erë yi tö ì kuatké tai̱ë, ese ulà a̱ iwà wördane tai̱ë.” \v 7 A' ulitane eköl eköl tö imú ko̱s a' ibikeitsé mè ekkë. Wé̱pa tö imeke ttsë'ne bua' wa esepa dalër Skëköl é̱na, e' kue̱ki̱ kë̀ imar e̱r sulu wa ö diché wa. \v 8 Kë̀ a' tkinuk. Skëköl e̱r bua' kí̱ chö̀mi a' a̱ tai̱ë a̱s ì ko̱s kiane a' ki̱ se̱noie ese dö̀ a' ulà a̱ wë' ke̱kraë. Ñies ie' tö ikí̱ mèmi a' a̱ tai̱ë shu̱te̱ a̱s a' ulà a̱ idö̀ tai̱ë ì buaë ko̱s e' wo̱ie. \v 9 E' dör we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es. E' tö, yi tö ì meke e̱r bua' wa, ese chè i' es: \q1 “Ie' tö ikakme' tai̱ë e̱r bua' wa s'sia̱rëpa a̱; \q1 Ì buaë wé̱itö e' ska' Skëköl e̱r a̱rke ke̱kraë.”\f + \fr 9:9 \ft Salmo 112.9\f* \m Es Skëköl yëkkuö tö ichè. \v 10 Skëköl tö iwö meke kuatkè ena chkè mekeitö se' a̱ ñè, ñies e' ë̀ tö ì ko̱s kiane se' ki̱ s'ki̱moie, ese kí̱ meraëitö a' a̱ tai̱ë a̱s a' tö ì buaë ese kí̱ ù̱ tai̱ë. \v 11 Ke̱kraë ie' tö a' a̱ íyi kí̱ meraë buaë wë' a̱s a' tö s'male̱pa ki̱mù buaë ke̱kraë. Ie' tö iwe̱raë es a̱s wëstela yër tai̱ë ie' a̱ inuköl mèmi a' tö sa' ulà a̱ e' ki̱. \v 12 Es ì meke a' tö i' Skëköl dalöioie, e' wa s'batse'r male̱pa ki̱mè kiane, esepa ulà a̱ ì kiane ie'pa ki̱ ese döraë. E' kí̱ie ta̱ ie'pa tö wëstela cheraë tai̱ë ie' a̱ ttsë'ne bua' wa. \v 13 Ì buaë we̱ke a' tö ie'pa ki̱moie, e' wa iwërdawa̱ tö moki̱ a' tso' Cristo tté buaë cheke a' tö tö moki̱ idir e' wà iu̱tök. Ñies iwërdawa̱ tö a' tö ie'pa ena sulitane ki̱meke tai̱ë e̱r bua' wa. E' ko̱s kue̱ki̱ ie'pa tö Skëköl ki̱keraka̱ tai̱ë. \v 14 E' kí̱ie ta̱ ie' e̱r buaë ché a' a̱ tai̱ë shu̱te̱, e' kue̱ki̱ ie'pa tö ikieraë ie' a̱ a' ki̱ a' dalëritsè tai̱ë e' wa. \v 15 Wëstela chö̀sö Skëköl a̱ ilà méitö se' a̱ e' ki̱, e' dör buaë shu̱te̱ kë̀ se' a̱ iyënuk ekkë. \c 10 \s1 Pablo tö kanè me' Skëköl tö ie' a̱, e' tsa̱tké \p \v 1-2 Ye' dör Pablo, e' wák kköchöke a' a̱ bë̀rë e̱r bua' wa we̱s Cristo es tö ye' ttö̀ ttsö́. A' we̱lepa tö sa' cheke tö sa' kaneblöke e' kë̀ dör Skëköl a̱, e' dör sa' wákpa a̱ we̱s s'ditsö male̱pa es. Ie'pa icheke tö mik ye' tso' a' ska', eta̱ ye' kësik kë̀ ta̱' a' uñoie. Erë mik ye' tso' yëkkuö shtök ká̱ bánet, e' je' ta̱ ye' kësik deka̱. Erë e' kë̀ yëne. Ye' kësik ta̱' yi isie tso' ye' chök ese uñoie darërëë. E' kue̱ki̱ ye' kköchöke a' a̱ tö a' e̱' shu̱lö́ a̱s kë̀ ye' ka̱wöta̱ a' uñuk darërëë mik ye' de a' ska' eta̱. \v 3 Moki̱ sa' dör s'ditsö we̱s sulitane es, erë kë̀ sa' ñippöku̱' we̱s s'ditsö ñippöke es. \v 4 Ì tso' sa' wa̱ e̱' aloka̱ ì sulu ki̱, e' kë̀ dör we̱s ì tso' s'ditsö wa̱ e̱' aloka̱ ibolökpa ki̱ es. E' skéie e' dör ì meke Skëköl tö sa' a̱ diché ta̱' tai̱ë e̱' aloka̱ ì sulu diché ki̱ ese. E' wa sa' tö ka̱che ttè e̱we̱kewa. \v 5 Ñies ttè ko̱s pakarke e̱' ttsèka̱ wa s'wöklö'wo̱ie a̱s kë̀ s'wa̱ Skëköl jche̱r, ese chöwe̱kewa sa' tö. E̱rbikè ko̱s klö'we̱kewa̱ sa' tö mekerö Cristo klö̀ diki̱a̱ a̱s itö ittö̀ iu̱tö̀. \v 6 Mik a' de sa' ttö̀ iu̱tök buaë, eta̱ sa' tso'tke wé̱pa kë̀ é̱na iiu̱tak, esepa ko̱s we'ikök. \p \v 7 A' tö pë' sue̱ke iki̱kke̱ ë̀, e' kë̀ dör buaë. A' we̱lepa e̱' bikeitsö̀ tö e'pa ë̀ dör Cristo icha, e' ta̱ a̱s esepa tö ibikeitsö̀ne. Ñies sa' dör Cristo icha we̱s ie'pa es. \v 8 Skëköl tö ye' a̱ iké̱wö me' a' wöbla'wo̱ie. Isalema e' wa ye' e̱' ttsö̀ka̱ tai̱ë shu̱te̱. Erë e' ké̱wö mène ye' a̱ a' e̱r diché kí̱ ioie, kë̀ dör a' sulu'wo̱ie. E' kue̱ki̱ kë̀ ye' jaëne e̱' ttsökka̱ iké̱wö mène ye' a̱ e' wa. \v 9 Kë̀ a' tö ibikeitsar tö ye' é̱na a' tkiwa̱k yëkkuö shtekeyö a' a̱ e' wa. \v 10 We̱lepa tö icheke: “Yëkkuö ko̱s kitbitu̱ Pablo tö se' a̱, e' ki̱ ie' tö se' uñébitu̱ darërë ttsëskua ie' kësik deka̱ buaë se' uñuk. Erë mik itso' se' ska' eta̱ ikësik kë̀ ta̱' yës. We̱s ie' ka̱pakö̀ e' kë̀ wa yi wa̱ ie' dalöiëne.” \v 11 Wé̱pa tö icheke es, esepa wa̱ ijche̱nú tö mik sa' demi a' ska' eta̱ ì kit sa' tö yëkkuö ki̱ ká̱ bánet, e' wawe̱raë sa' tö. \p \v 12 Ie'pa esepa ñì ki̱kökeka̱ tai̱ë. Kë̀ sa' diché dë'ka̱ e̱' chök tö sa' dör buaë we̱s ie'pa e̱' chö̀ es. Ie'pa wákpa tö itské ie̱r wa tö ì dör buaë wè̱. We̱s ie'pa wakpa se̱rke e' wéwa ie'pa ñì sa̱ù̱. ¡E' kue̱ki̱ ie'pa dör me'ukuöie! \v 13 Kanè me' Skëköl tö sa' a̱, e' ë̀ wa sa' a̱ e̱' ttsërmika̱. Kë̀ sa' a̱ e̱' ttsënukka̱ ì skà wa. Kanè mène sa' a̱ ñies e' wà dör a'. \v 14 E' kue̱ki̱ kë̀ sa' ku̱' e̱' ttsökka̱ tai̱ë shu̱te̱. Sa' kë̀ dö̀pa ke̱we kaneblök a' shu̱a̱, e̱'ma ë́ sa' e̱' ttsö̀ka̱. Erë sa' tö Cristo tté buaë e' paka' a' a̱ tsa̱we. \v 15 Ñies sa' kë̀ e̱' ttsö̀ka̱ o̱'ka kanè wa, e' ké̱wö kë̀ mène Skëköl wa̱ sa' a̱ e' kue̱ki̱. E' skéie sa' ki̱ ikiane tö sa' kanè a' shu̱a̱ e' mú kí̱ iër buaë we̱s a' kí̱ e̱rblö̀ mir Skëkëpa mik es. Erë kë̀ sa' kaneblö̀pa ko̱s sa' a̱ iké̱wö mène e' tsa̱ta̱. \v 16 Ñies Jesús tté buaë e' kí̱ pakak sa' é̱na a' se̱rke ee̱ ká̱ bánet tso' diwö mi'kewa̱ e' kke̱ ee̱. Erë kë̀ sa' é̱na ipakak ká̱ wé̱ o̱'ka tso' ipakök ee̱ a̱s kë̀ sa' e̱' ttsö̀ka̱ o̱'ka kanè wa. \p \v 17-18 Wé̱pa e̱' ttséka̱ tai̱ë, esepa kë̀ wër buaë Skëköl wa. Erë wé̱pa ki̱kéka̱ ie' wák tö, esepa je' wër buaë ie' wa. Wëe' itso' kitule iyëkkuö ki̱ i' es: “Yi e̱' ttsakka̱ a̱s ese e̱' ttsö̀ka̱ ì wé̱ Skëköl tö ese wa.”\f + \fr 10:17-18 \ft Jeremías 9.24\f* \c 11 \s1 Pablo tö s'ki̱tö'u̱kwakpa ché \p \v 1 Ye' ttöke a̱li̱wakpaie erë a' mú tö ye' dalë'ttsèia̱ bërbër ë̀. A' we'ikèyö, ye' ttö̀ kí̱ ttsö́ ekuölö ë̀. \v 2 Ye' é̱na a' dalër tai̱ë. Ye' é̱na a' kkö'nak we̱s Skëköl tö se' kkö'neke es. Ye' ki̱ ikiane tö a' e̱' tkö̀wa̱ ke̱kraë darërëë Jesús ë̀ a̱. E' dör we̱s ye' tö a' mé se̱nukwa̱ wëm eköl ë̀ ta̱ es a̱s a' dö̀ we̱s busi batse'r dö̀ imaso ulà a̱ es. A' maso e' dör Cristo. \v 3 I̱'ñe ta̱ a' tso' tkëulewa̱ buaë darërëë Cristo ë̀ a̱, erë ye' suane dö' a' e̱' mùttsa̱ e̱' ki̱tö'u̱k we̱s Eva ki̱töo̱'ka̱ Satanás e̱' a' tkabë̀ie e' tö ka̱che wa es. Ye' suane dö' a' e̱r tso' buaë etkëme Cristo ë̀ a̱, e' watè a' tö. \v 4 We̱lepa de a' ska' Jesús tté pakök, erë kë̀ idör imoki̱ we̱s sa' tö ipakeke es. Erë e' ttseke a' tö buaë. Wiköl tté pakeke ie'pa tö, e' kë̀ dör Wiköl Batse'r dë'wa̱ a' e̱r a̱ e'. Ttè buaë pakeke ie'pa tö, e' kë̀ dör imoki̱ we̱s sa' tö ipaka' a' a̱ es. Erë esepa kiekewa̱ a' tö buaë. E' kue̱ki̱ ye' suane dö' a' e̱rblö̀ Cristo mik, e' olo'yène a' tö. \v 5 Ie'pa de a' ska' sa' itöki̱ e̱' chök tö ie'pa dör Jesús ttekölpa tsá̱ bua'iewa̱, erë ye' kë̀ e̱' ttsë'ne ie'pa diki̱a̱ diöshe̱t yës. \v 6 Isalema ye' kë̀ a̱ ipakar buaë we̱s ie'pa icha pakö̀ es. Erë ttè pakeke ye' tö e' wà jche̱r buaë ye' wa̱. E' wà kkayë'bitu̱ sa' tö a' a̱ tai̱ë íyi ulitane shu̱a̱. \p \v 7 Mik ye' tö Skëköl tté buaë e' paka' a' a̱, eta̱ ye' kë̀ wa̱ a' ña'o̱ne e' ki̱ yës. E' kue̱ki̱ isalema a' tö ibikeitsé tö ttè pakeke ye' tö a' a̱, e' kë̀ dör buaë. Erë es ye' e̱' wöéwa diöshe̱t a̱s a' dalöiër. ¿I̱ma a' tö ibikeitsè? ¿Ì wé̱yö es e' dör suluë? \v 8 Skëkëpa icha erule erule ñì dapa'u̱ke ká̱ bánet, e' dapömik ye' moneka̱ kanebloie ë́me a' shu̱a̱. E' dör we̱s ie'pa íyi ekibléyö a' ki̱moie es. \v 9 Mik ye' se̱ne' a' shu̱a̱, eta̱ ilè kiane ye' ki̱ se̱noie, e' ta̱ ye' kë̀ wa̱ a' tsirio̱ne ese wa. Erë s'yamipa datse̱ Macedonia, e'pa wa̱ ì ko̱s kiane ye' ki̱ e' de ye' a̱. Es ye' kë̀ wa̱ ì kine a' a̱, ñies kë̀ yö ì kiepa. \v 10 Ye' e̱' ttsö̀ es e' kë̀ yënuktsa̱ ye' ulà a̱ a' dör Acaya wakpa e' ko̱s a̱. E' dör moki̱ we̱s Cristo tso' ye' a̱ e' dör moki̱ es. \v 11 Ye' ttö̀ es, ¿e' dör tö ye' kë̀ é̱na a' dalër? Au, e' kë̀ dör es. ¡Skëköl wák wa̱ ijche̱r buaë tö ye' é̱na a' dalër! \p \v 12 Ye' kaneblöraë a' shu̱a̱ we̱s ye' io̱'bitu̱ es a̱s ie'pa ñe' kë̀ e̱' ttsö̀ka̱ tö ie'pa kaneblöke we̱s sa' es. \v 13 Ie'pa kë̀ dör Jesús ttekölpa tsá̱ moki̱ esepa. Ie'pa dör s'ki̱tö'u̱kwakpa. Ie'pa e̱' ö̀ tö ie'pa dör Cristo ttekölpa tsá̱ moki̱, erë e' kë̀ dör es. \v 14 E' kë̀ dör ì kë̀ su̱ule se' wa̱ ese. Satanás wák e̱' ö̀ tö ie' dör Skëköl biyöchökwak olo ta̱' tai̱ë ese. \v 15 E' kue̱ki̱ kë̀ se' tkine tö ie' kanè mésopa e̱' ö̀ tö ie'pa tso' se̱ne yësyësë e' tsa̱tkök. Bata ekkë ta̱ ie'pa ulà a̱ iské döraë we̱s ie̱' wamblörak es. \s1 Pablo weine ie' dör Cristo tteköl e' kue̱ki̱ \p \v 16 Ye' tö iskà chène a' a̱, kë̀ a' tö ye' bikeitsök tö ye' dör a̱li̱ie. Erë a' we̱lepa tö ye' bikeitsè es, eta̱ ka̱wö mú ña bërbër ë̀ e̱' ttsoka̱ we̱s a̱li̱wak es. \v 17 Ye' e̱' ttsökeka̱, e' ttè kë̀ mène Skëkëpa Jesús wa̱ ye' a̱. Ye' wák tö icheke a̱li̱ie. \v 18 Tai̱ë itso'rak e̱' ttsökka̱ iwákpa íyi wa, es ñies ye' e̱' ttsökeka̱ we̱s ie'pa es. \v 19 ¡Aj! A' dör íyi jche̱r tai̱ë ese wakpa. Erë s'kukuö̀ darërë esepa dalë'ttseke a' dör e̱r bua' wa. \v 20 Wé̱pa de a' ska' a' klö'u̱kwa̱ we̱s ie'pa icha es, esepa kiekewa̱ buaë a' tö. Ie'pa de a' ki̱tö'u̱k a' íyi yottsa̱ a' ulà a̱. Ie'pa e̱' ttsöke tai̱ë a' ki̱, a' ppeke a' wö ki̱, a' cheke erë ie'pa kiéwa̱ a' tö e̱r bua' wa. \v 21 ¡Aj! ¡Ye' wák e̱' jaëù̱ne mik ye' ichè tö sa' diché kë̀ dë'ka̱ a' sa̱u̱k es eta̱! \p Ie'pa diché deka̱ e̱' ttsoka̱ tai̱ë, e' ta̱ ñies ye' diché deka̱ e̱' ttsoka̱. Ye' wák a̱ ta̱ ye' ttö̀ es, e' dör we̱s a̱li̱wakpa ttö̀ es. \v 22 Ie'pa dör hebreowak, e' wa ie'pa e̱' ttsökeka̱ tai̱ë. Erë ñies ye' dör ie'pa ditséwö. Ie'pa e̱' chö̀ tö ie'pa dör Israel aleripa, erë ñies ye' dör Israel aleri. Ie'pa e̱' ttsökeka̱ tai̱ë tö ie'pa dör Abraham aleripa. Ñies ye' dör Abraham aleri. \v 23 Ie'pa e̱' chö̀ tö ie'pa dör Cristo kanè mésopa. Es ye' dör ñies, erë ye' dör ikanè méso bua'ie ie'pa tsa̱ta̱. Ye' ttö̀ es e' dör we̱s a̱li̱wak ttö̀ es, erë Cristo a̱ kaneblè e' wa ye' e̱' aléka̱ tai̱ë ie'pa ki̱. Ye' wötëule s'wöto wé a̱ tai̱ë ie'pa tsa̱ta̱. Ye' buule ttsa'bata daloie ese wa tai̱ë shu̱te̱ ie'pa tsa̱ta̱. Tai̱ë ye' bakshkar ye' duö̀wa̱ e' ulà a̱. \v 24 Ske̱tökicha judiowak tö ye' buk ttsa'bata wa. Bitökicha ie'pa tö ye' ppé, eta̱ ie'pa tö ye' ppé dö̀ dabom tkëyök tsá̱ yënettsa̱ et ekkë\f + \fr 11:24 \fk dabom tkëyök tsá̱ yënettsa̱ et: \ft E' ké̱wö ska' ta̱ judiowak ttè dalöiëno tö ichè tö kë̀ ka̱wö ta̱' s'ppök döka̱ dabom tkëyök tsa̱ta̱. Ie'pa wöblane pë' sulusipa ppök döka̱ dabom mañayök kí̱ su̱li̱tu a̱s kë̀ itkö̀ka̱ dabom tkëyök tsa̱ta̱.\f* \v 25 Mañatökicha romawak tö ye' buk kal wa. Etökicha ye' të'rakitö ák wa ye' ttowa̱. Mañatökicha kanò ki̱ ye' mirwa̱, e' wötunewa̱ dayë a̱. E' shu̱a̱ etökicha ye' bak àr kaltakla ki̱ dayë ki̱ ká̱ et ñië nañeë. \v 26 Ye' shké tai̱ë, e' shu̱a̱ di' tai̱ë ena akblökwakpa tö ye' tkiwé̱ sia̱rë. Ye' wák ditséwöpa ena o̱'kapa, e'pa tö ye' we'ikeke, e' dalö̀ tai̱ë e' shu̱a̱ ye' shké. Wé̱ pë' se̱rke tai̱ë ena wé̱ pë' kë̀ se̱rku̱' tai̱ë, ñies dayë ki̱, ese ska' ye' shké wösh wa. Ñies wé̱pa e̱' ö̀ tö ie'pa dör Jesús mik e̱rblökwakpa, esepa dalö̀ mène tai̱ë ye' ki̱. \v 27 Ye' kaneblé tai̱ë darërëë. Ye' wöñine tai̱ë, ye' bli dalë'ttsë' tai̱ë, ye' e̱rsi dalë'ttsë' tai̱ë. Mikle ta̱ ye' kë̀ wa̱ ì ku̱ne ñanoie, tteke ka̱se̱ tö tai̱ë, kë̀ datsi' ta̱' wë' e̱' patroie. \p \v 28 E' kí̱ skà tso', e' dör tö Skëkëpa Jesús icha erule erule, e'pa ko̱s bikeitsekeyö ke̱kraë tö is ie'pa mir. \v 29 Mik ie'pa we̱lepa diché kë̀ dë'ka̱ia̱ buaë e̱' tkowa̱ darërë Jesús mik, eta̱ ye' mik e' dalëne. Mik yile tö ie'pa ké ì sulu wamblök, eta̱ e' tö ye' uluwé̱ suluë. \v 30 Ye' mú e̱' ttsakka̱, e̱'ma ì tö ikkacheke tö ye' kë̀ diché ta̱' ese wa ye' e̱' ttsö̀mika̱. \v 31 Skëköl dör Skëkëpa Jesús Yë́ ena iKëköl ki̱karka̱ ke̱kraë, e' wa̱ ijche̱r tö ye' kë̀ ku̱' ka̱chök. \v 32-33 Mik ye' bak Damasco, eta̱ ká̱ e' wökir kaneblöke iblú kiè Aretas e' a̱, e' tö ishkëkipa patké ye' klö'u̱kwa̱ ká̱ e' kköiëule shkit ka̱kke̱ë, e' wékkö a̱. Erë s'yamipa we̱lepa tö ye' iéka̱ kkö́ a̱ ta̱ ttsa' wa ye' émi e̱nae̱na iwékkö tsitsir tso' ese a̱ döttsa̱ i̱ski̱. Es ye' tkashkar ie' yöki̱. \c 12 \s1 Ì kkaché Skëkëpa tö Pablo a̱ kabsue̱ie \p \v 1 Kë̀ dör ìie bua', erë ye' ka̱wöta̱ kí̱ e̱' ttsökka̱ia̱ e̱' tsa̱tkoie. Ì kkaché Skëkëpa Jesús tö ye' a̱ kabsue̱ie e' pakekeyö a' a̱ i' ta̱. \v 2 Wëm su̱ule ye' wa eköl dör Cristo ttökata, e' minetse̱r ká̱ jaì a̱, e' ki̱ duas de dabom eyök ki̱ tkël (14). Ye' kë̀ wa̱ ijche̱r tö ie' mine'ka̱ chkaë ö wikölie, e' jche̱r Skëköl ë̀ wa̱. \v 3-4 Wëm e' su̱ule ye' wa̱, e' minetse̱r ká̱ jaì a̱ e' dör ká̱ buaala ee̱. Ee̱ ttè kë̀ yënuk se' a̱ ena kë̀ se' a̱ iké̱wö mène chè, ese ttséitö. Iskà chekeneyö a' a̱ tö ye' kë̀ wa̱ ijche̱r tö imine'ka̱ chkaë ö wikölie, e' jche̱r Skëköl ë̀ wa̱. \v 5 Wëm ese ki̱kèmika̱ ye' tö, erë ye' wák kë̀ e̱' ki̱köpaka̱. Erë ye' diché kë̀ ta̱' e' ë̀ wa ye' e̱' ki̱kömika̱. \v 6 Ye' mú e̱' ttsakka̱, e̱'ma ye' a̱ e̱' ttsërmika̱ ttè moki̱ wa, e' kue̱ki̱ e' kë̀ dör suluë. Erë kë̀ ye' e̱' ttsöta̱'ka̱ a̱s kë̀ yi ibikeitsö̀ tö we̱s ye' wër ena we̱s ye' ttö̀ e' tsa̱ta̱ ye' dör. \v 7 Íyi tai̱ë buaë kkayëne ye' a̱ ká̱ jaì a̱, ñe' kue̱ki̱ ilè mène ye' a̱ ye' wöowaie a̱s kë̀ ye' e̱' ttsö̀ka̱ ì buaë su̱'yö e' wa. E' dör we̱s dika' tkërwa̱ ye' chkà a̱ es, e' wa ye' rrewe̱ke Satanás tö ke̱kraë. \v 8 Mañatökicha ye' kköyë' Skëkëpa a̱ tö iyö́ttsa̱ ye' a̱. \v 9 Erë ie' ye' iu̱té: “Mik be' diché kë̀ ta̱', eta̱ e' ki̱ Ye' diché wënewa̱ bua'iewa̱. E' kue̱ki̱ ye' e̱r buaë chö̀ be' a̱, e' ë̀ dör wë' be' a̱.” E' kue̱ki̱ buaë idir ye' a̱ e̱' ttsökka̱ ye' diché kë̀ ta̱' e' wa a̱s Cristo diché tai̱ë e' wërwa̱ bua'iewa̱ ye' ki̱. \v 10 Mik ye' ttsë'r tö ye' diché kë̀ ta̱', e' je' ta̱ ye' diché ta̱' tai̱ë. E' kue̱ki̱ mik ye' diché kë̀ ta̱', mik ye' yërke suluë, mik ye' kë̀ wa̱ ì ta̱', mik ye' we'ikeke sia̱rë pë' tö, mik ye' ka̱wö tköke suluë, mik ese ko̱s tköke ye' ta̱ Cristo dalërmik, eta̱ ye' ttsë'ne buaë. \p \v 11 Erë́ ye' kë̀ dör yi, erë wëpa cheke a' tö tö e'pa dör Jesús ttekölpa tsá̱ bua'iewa̱, e'pa kë̀ dör ye' tsa̱ta̱. A' tö ye' tsa̱tkö̀pa ie'pa yöki̱ erë e' kë̀ o̱ne a' wa̱. E' kue̱ki̱ a' tö ye' ké e̱' ttsökka̱ tai̱ë we̱s a̱li̱wak es. \v 12 Mik ye' bak se̱nuk a' shu̱a̱, eta̱ ye' weine ko̱s e' dalë'ttséyö bë̀rë e̱r bua' wa. Ñies ì kë̀ o̱r yi a̱ ese wé̱yö tai̱ë a' wörki̱ Skëköl diché tai̱ë wa s'tkiwè̱ ekkë. E' wa iwënewa̱ tö moki̱ ye' dör Jesús ttekölpa tsá̱, e'pa eköl. \v 13 Ye' kë̀ wa̱ a' kàne ye' kanéu̱k. E' ë̀ wa a' wöanewa Skëkëpa icha erule erule male̱pa e' diki̱a̱ diöshe̱t. A' we'ikèyö, e' nuí̱ olo'yö́ ye' ki̱. \s1 Pablo kablé ie'pa pakök \p \v 14 Ye' tso'tke shkök a' pakök. I' ta̱ ide mañatökicha. I' ëtökicha we̱s ke̱kraë kë̀ ye' e̱' mau̱paka̱ a' mik a̱s a' tö ye' kkö'nù. Ye' kë̀ tkirku̱' a' íyi ki̱, ye' tkirke a' wákpa ki̱. A' dör we̱s ye' ala'r es. Ila'r kë̀ ka̱wöta̱ iyë́ kkö'nuk, e' skéie iyë́ ka̱wöta̱ ila'r kkö'nuk. \v 15 E' kue̱ki̱ ye' e̱' chétke ì ko̱s tso' ye' wa̱ e' e̱u̱kwa e̱r bua' wa a' ki̱moie dö̀ ye' wákë. Ye' tö a' dalëritseke ki̱ta̱ ki̱ta̱, eta̱ a' é̱na ye' dalër ¿e' mir wa'k ë̀? \p \v 16 A' ye' sini'kué̱ buaë tö mik ye' bak a' ska', eta̱ ye' kë̀ e̱' moneka̱ a' mik. Erë a' we̱lepa tö icheke tö ye' tö a' ki̱tö'wé̱ a' inuköl klö'wo̱ie akir. \v 17 ¿I̱ma a' e̱rbikö̀ tö wé̱pa patkë'yö a' ska', e'pa wa ye' tö a' ki̱tö'wé̱? \v 18 Ye' kköyë' tai̱ë Tito a̱ tö ie' mi' a' ska', eta̱ s'yami skà eköl patkë'miyö ie' ta̱. ¿Tito tö a' ki̱töo̱'? Au, ie' se̱ne buaë yësyësë a' shu̱a̱ we̱s ye' es. Sa' böl se̱né a' shu̱a̱ ñì su̱ë. \p \v 19 Isalema a' tso'ia̱ ibikeitsök tö sa' e̱' tsa̱tköke a' yöki̱. E' kë̀ dör es. Ñermata sa' tso' ttök Skëköl wörki̱ we̱s s'batsulewa̱ Cristo mik esepa ttö̀ es. A yamipa dalër ye' é̱na, ì ko̱s we̱ke sa' tö e' dör a' e̱r diché kí̱ ioie. \v 20 Moki̱ ye' suane dö' mik ye' de a' ska', eta̱ ye' kë̀ tö a' suè̱ we̱s ye' ki̱ a' kiane suè̱ es. Ñies ye' suane dö' a' kë̀ tö ye' suè̱ we̱s a' ki̱ ye' kiane suè̱ es. Ye' suane dö' ye' ikué̱ tö a' ñippöke, a' ukyërke ñì ki̱, a' ulurke ñì ki̱, a' e̱r me'rie a' wákpa ë̀ ki̱, a' biyöblöke ñì ki̱, a' ñì chöke suluë, a' e̱' ttsökeka̱ tai̱ë, a' ñì chiliu̱ke. \v 21 Ñies ye' suane dö' mik ye' dene a' ska' eta̱ Skëköl tö ye' jaëwè̱ a' kue̱ki̱. Dö' a' tai̱ë kë̀ e̱r maneo̱ne. Dö' a' e̱' ia'u̱keka̱ia̱ se̱ne sulusi wa. Dö' a' tso'ia̱ trënuk ena a' tso'ia̱ ì sulu skà kukuéña a' wa̱ e' a̱. E' dör es, e' ta̱ Skëköl tö ye' i̱u̱wé̱raë sia̱rë a' wa. \c 13 \p \v 1 I' ta̱ mañatökicha ye' mi'ke a' pakök. Ì tso' a' wa̱ shu̱lè, e' shu̱leraësö we̱s itso' kitule Skëköl yëkkuö ki̱ es, e' tö ichè: “Ttè ko̱s shu̱lekesö eta̱ ittekölpa kiane böl ö mañal ichoie tö moki̱ idir ö au.” \v 2 Mik ye' bata dë'rö a' ska', eta̱ wé̱pa tö ì sulu wamblé, e'pa a̱ ye' iyë' tö a' ka̱wöta̱ ilo'yök. I̱'ñe ta̱ ye' kë̀ ku̱' a' ska', erë ye' tö iskà chekene ekkëpa a̱ ena a' male̱pa tso' ì sulu wamblök, esepa a̱ tö mik ye' dene, eta̱ a' shu̱leraëyö darërëë. \v 3 A' ichè tö a' ki̱ ikiane suè̱ tö moki̱ ye' ttöke Cristo diché wa. Mik ye' de a' ska', eta̱ a' isue̱raë tö es idir. Cristo diché ta̱' tai̱ë, e' tso' iwakanéu̱k a' shu̱a̱, ie' kë̀ dör we̱s se' kë̀ diché ta̱' es. \v 4 Moki̱ ie' köte̱wa̱ wötëulewa̱ krus mik we̱s se' kë̀ diché ta̱' es, erë ie' se̱rkene Skëköl diché tai̱ë e' wa. Es ñies sa' batsulewa̱ ie' mik, e' kue̱ki̱ wësua sa' kë̀ diché ta̱', erë Skëköl diché wa sa' se̱rdaë a' ki̱moie. \p \v 5 A' wakpa e̱' sa̱ú̱ tö moki̱ a' e̱rblöke Jesucristo mik. A' ibikeitsö́ buaë. ¿A' kë̀ wa̱ ijche̱r tö ie' tso' a' e̱r a̱? E' kë̀ dör es, e' ta̱ e' wà kiane chè tö a' kë̀ dör ie' icha. \v 6 A' mú wöa̱ iwëne tö sa' kaneblë' a' shu̱a̱ e' wà dettsa̱ buaë. \v 7 Sa' tso' ikiök Skëköl a̱ tö a' kë̀ tö ì sulu wamblökia̱. Sa' kë̀ ku̱' e' kiök a̱s iwër tö ye' kaneblë' a' shu̱a̱ e' wà dettsa̱ buaë. E' skéie sa' ki̱ ikiane tö a' se̱r buaë yësyësë we̱s Skëköl ki̱ ikiane es, erë́ we̱lepa wa iwër tö sa' kaneblë' e' kë̀ wà dë'ttsa̱ buaë. \v 8 Mik a' se̱rke buaë we̱s Skëköl ttè moki̱ tö ichè es, eta̱ e' ki̱ kë̀ sa' a̱ ì yënuk. E' skéie e' ki̱kekeka̱ tai̱ë sa' tö. \v 9 Sa' kë̀ diché ta̱', erë mik a' e̱' tkëulewa̱ darërë Skëkëpa ttè a̱, eta̱ e' tö sa' ttsë'we̱ke buaë. Sa' tö ikiè michoë Skëköl a̱ tö a' mú dö̀ se̱nuk buaë yësyësë ke̱kraë we̱s ie' ki̱ ikiane es. \v 10 Mik ye' de a' ska', eta̱ ka̱wö mène ye' a̱ a' ki̱, e' kë̀ wà shu̱lak ye' é̱na darërë kësik wa. Skëkëpa Jesús tö e' ké̱wö me' ye' a̱, se' e̱r diché ioie, e' kë̀ dör se' sulu'wo̱ie. E' kue̱ki̱ ye' tso' yëkkuö i' shtök a' a̱ ka̱m ye' dö̀ a' ska' e' yöki̱ a̱s ì ko̱s tso' shu̱lè, e' shu̱lö̀ a' tö ka̱m ye' dö̀ e' yöki̱. \s1 Pablo e̱' chéa̱t \p \v 11 A yamipa, bataie yö ichè tö a' ttsë'nú buaë. A' e̱' chö́ se̱nuk yësyësë. A' e̱r kuú̱. A' ka̱bikeitsö́ ñikkëë. A' se̱nú bë̀rë ñita̱. A' se̱rke es, e' ta̱ Skëköl dör dalëritsökwak ena se̱ne bë̀rë mukwak, e' se̱rdaë a' ta̱ ke̱kraë. \p \v 12 A' ñì shke̱'ú̱ ñì dalëritsè wa. S'batse'rpa ko̱s tö a' shke̱'wé̱mi. \p \v 13-14 A̱s Skëkëpa Jesucristo e̱r buaë chö̀ a' a̱. A̱s Skëköl tö a' a̱ ikkachö̀ tö a' dalër tai̱ë ie' é̱na. Ñies a̱s Wiköl Batse'r tö a' kö̀ se̱nuk we̱s wák eköl ë̀ es.