\id TIT - Qaqet (Baining) NT [byx] -Papua New Guinea 1996 (web version -2013 bd) 
\h Taitus 
\toc1 Ma Paulus Ka Iil Sagel Ma Taitus 
\toc2 Taitus 
\toc3 Tai 
\mt1 MA PAULUS KA IIL SAGEL MA TAITUS  
\c 1  
\s1 Ma Paulus Ka iil Sagel Ma Taitus  
\p
\v 1 Ngua ma Paulus i ma Iesus Kristus aa Aposel na ngua. I sa ngua quarl temiis iv ama Ngemumaqa aa Langinparik na ngua ip ngut matna bareq a qa masmas. I mekai qa nem ngua ip ngu sem madlek ne lura araa tuaqevep i mekai ama Ngemumaqa qa mer a ra ip ta ter ama adrlem se ama lengi i maikka ama revan nget. Be diip ta tit kur aa gamansena.  
\v 2 I ngu tat never a ra ip ta tu araa qevep madlek, de qurli ra de ver ama Ngemumaqa ip diip ke qurl a ra re ama iames i lungera i qurli nget masmas. As maikka murl, i lua i as kuasiq ama Ngemumaqa qa rekmet ne a qeni be baing se iini, de sa qa sil ai diip ke qurl auut te ama iames, dai quasiq ai qe kaak.  
\v 3 Baiv aa, i qatikka vet luqia ama giqi i qa mu qi, de qa mer iari ip tel sil ne aa lengi. Dai raqurla be qatikka qe tekmet be aa lengi nget den sekgames. De ama Ngemumaqa i ai de qerl guirl a uut, dai qa ruqun be ngua met luqi iara ama rletki ip ngul sil ne ama lengi.   
\p
\v 4 Taitus, ngu lil luqa iara ama langinka sagel ngi. I ngi dai maikka raquarl ai nguaimka marevan. I gia tuaqevep dai raquarl uut mai. Be ngu nen auut Mam, ke ne ma Iesus Kristus, i qa i ai de qerl guirl a uut, dai mager iv aa ngimsevetki sagel ngi de qe tekmet ip ma uupka de gia rlan.   
\s1 Mager Ip Ngia Aar Ama Barlta Ama Atlura Ip Te Ruirl Se Ama Lautuqi  
\p
\v 5 Mekai ngua mit nemen a ngi ver ama ailanki ma Krit, ip ngi seserl ver ama rleriirang mai i as kuasiq ai maikka maget ne iirang. De mager ip ngi aar ama barlta sep ma Lautuqi ver ama luqup mai ama barl nget. I maikka raquarl mekai ngua ruqun a ngi.  
\v 6 Be maikka mager ip ngia tet lura ama quatta ip te uas, dai lura i quasiq araa a nge ama viirang de ama qaqer araa saqang. De lura i araa ngerlvik dai qatikka mager iv ama quanaski a quanaski. De lura i araa arluis i maikka mager ip ta tu araa qevep sevet ma Kristus. De mager ip te tekmet ne ama atlu ver araa mugunes. De quasik mager ip te nging ama lavu araa lengi.  
\v 7 I ngiat drlem ai ama Lautuqi ara Uaska dai luqa i qe uas te ama Ngemumaqa aa rletki. Taqurla be maikka mager ip ka tit i ama seserlka na qa, ip kuasik mager iv ama qaqet tet lu a nge ama viirang men a qa. De quasik mager ip ka tu a qevep ai qa dai ama barl aa rlenki, be qe uas te ama qaqet maden. De quasik mager ip ke srluup ip ke kabaing. De maikka quasik masmasna qe serlin. De quasik mager ip ke uamet ne ama qaqet maden maden. De maikka quasik mager ip ke rarliq ama qelaingka. Kurli.   
\p
\v 8 Dap maikka mager ip ke taqa uas te ama qaqet i rat den sev aa vetki. De maikka mager ip ke narliip se ama tekmeriirang mai ama atliirang, de qa tit kur ama tuaqevep ama atlunget naik. De maikka mager ip ka tit kur ama gamansena ama seserl nget de ama Ngemumaqa aa gamansena mai. De maikka mager ip katikka qe taqa uas te aa aatmitki veleqes ne ama qaqet.  
\v 9 De maikka mager ip ke raneng merep lungera ama lengi ama revan nget i mekai ra su qa rem nget. Taqurla dai be mager ip ke su ama qaqet ne ama lengi mai ama revan nget ip mager ip ta tu araa qevep sever a nget. Be mager ip ka taarl ne araa rut ip ta tit kut lungera ama lengi. Be mager ip ka taqen madlek sagel ama qaqet i ai de re nging ama lengi, be diip te narli ama merlenka ver a ra se araa viirang.   
\s1 Buup Ne Ama Qaqet Pet Ma Krit I Re Lenges Ne Iari Araa Tuaqevep  
\p
\v 10 I ver a ngen a luqup dai buup na ra i ra nging ama Ngemumaqa aa lengi. I lura raqurla dai ra never ama liinka i re teqestem per ama Kristenkena ip tet dade ma Moses aa Lo naik. Dav ama kabaing per a ra, i maikka ne liina i re pesdet ser ama lengi ama revan nget.  
\v 11 I lura ama qaqet dai re narliip te tekmet ne ama vu de re narliip te kiat ne ama qelaing ngen ama tekmeriirang nagel ama qaqet. Taqurla be ai de re tekmet ne ama tekmeriirang i quasik mager iv uure tekmet ne iirang. Be ne lungera ama gamansena be ai de re lenges ne iari ama qaqet i re ne araa ngerlvik de araa uis araa tuaqevep. Taqurla be mager ip ngi riktik dem ta ip kula re tekmet ne lungera ama lengi.  
\v 12 I murl iaq ama a drlem per a qa i qatikka qa nevet ma Krit dai qa ruqun ma’,  
\pi1 “Lura nevet ma Krit, dai ama qaqet i ai de re kaak. De ra dai maikka ama vu ra, ip taquarl ama aurl. I qatikka ai de ra tu araa qevep ip te qiat ne ama asmes ip ta tes maden, be ai de araa rlenki qik nak se liina.”   
\m
\v 13 Be qatikka lunger iara ama lengi dai maikka ama a revan nget. Taqurla, be maikka mager ip ngirl kurl a ra re ama lengi ama dlek pem nget, ip ngi taqa seserl ver araa gamansena, ip mager ip ta tu araa qevep marevan sagel ama Ngemumaqa.  
\v 14 De quasik mager ip ta tu araa asdem te ama Judaqena araa siit i nget maden maden. De quasik mager ip ta tu araa asdem te ngene lura araa lengi i nget muqas muqas. I lura i ai de rem ngim temanau ne ama lengi ama revan nget.   
\p
\v 15 Ariq aiv ama qaqet dai qatikka ama seserl ta de ama Ngemumaqa aa saqang, dai qatikka ama asmes mai dai saqikka ama mening nget, be mager ip ta ter a nget. Dav ariq aiv ama qaqet i ra tit kur ama gamansena ama vu nget de ama Ngemumaqa aa saqang, dai ai de quasiq ai ra tu araa qevep sevet ma Kristus, dai quasiq ama mening a qeni. I raquarli, araa tuaqevep ngen araa rut dai ama vu nget mai de aa saqang.  
\v 16 De ne met ta dai ai de ra taqen ma’, “Nguat drlem se ama Ngemumaqa.” Dav araa gamansena dai ngere teqerl taqurliani, ai sa ra ngim temanau ne ama Ngemumaqa. I ra dai ai de re nging ama lengi. Be maikka quasik maget na ra ip te tekmet ne a nge ama atliini, i maikka ama vura dama Ngemumaqa aa saqang.   
\c 2  
\s1 Maikka Mager Iv Ama Serlura Ra Tit Kur Ama Gamansena I Ama Ngemumaqa Qe Narliip Se Nget  
\p
\v 1 Taitus, ngu narliip ngi su ama qaqet ne ama lengi i maikka ama seserlnget i ama atlu nget nagel ama Ngemumaqa.  
\v 2 De maikka ngi tuqun ama serlura ama quatta ip kula ra tuaqen lura i re kabaing. Dap maikka mager ip te taqa uas te araa aatmires veleqes ne ama qaqet, de ra tit kur ama tuaqevep i ama atlunget naik. De maikka mager ip te taqat drlem se ama Ngemumaqa aa lengi ama revan nget, de liina i maikka re rarliq iari. De quasik mager ip masmasna rletrlet per a ra i lua i re tal ama merlen.   
\p
\v 3 De maikka mager ip kerlka ngi ruqun ama serlura ama nankina ip maikka mager ip ta tit kur ama gamansena i ama Ngemumaqa qe narliip se nget. De quasik mager ip ta taqen iari mavik. De quasik mager iv araa ding se ama qerlav ama dlek pem nget, ip ngere uas te araa tuaqevep. Dap maikka mager ip te su iari ip te tekmet ne ama gamansena ama atlunget.  
\v 4 Taqurla dai be mager ip te su ama nankina i lura i re rarles i re ngerlvet de ngene lura i rel sal araa arluis ip maikka re rarliq araa ngerlvik de maikka ngen araa arluis.  
\v 5 De ama nankina ama gilta dai mager ip te taqa uas te araa aatmires, ip maikka qurli ra i ama atlura dama Ngemumaqa aa saqang. De maikka diip te taqat drlem se liina ip te taqa uas te araa vet, de liina ip te taqa tekmet se araa quatta de ngene araa uis. De liina ip kurli ra ver araa ngerlviq araa arlim. Dai ariq aip te tekmet ne liirang aa, dai quasik mager iv ama qaqet ta taqen mavik ne ama Ngemumaqa aa lengi.   
\s1 Mager Ip Ma Taitus Ke Su Ama Lugutta  
\p
\v 6 I mager ip ngi su ama quatta ama lugutta ip kerlka re taqa uas te araa gamansena.  
\v 7 De mager ip katikka ngi, ngi tekmet ne ama atlu iirang naik. Taqurla, ip mager iv ama qaqet tet lu gia tekmeriirang de ret dadem. Be ne gia rletki i ngi su ama qaqet, dai quasik mager ip ngi kaak tem ta. De quasik mager ip ngia tuma de ngi ngelanges maden maden. Kurli. Dap maikka mager ip masmas de qatikka ngia tu gia qevep sever ama tekmeriirang ama revan iirang naik, de ngil sil ne ama lengi i ama seserl nget.  
\v 8 I ariq aip ngia taqen ne ama lengi ama seserl nget naik, dai quasiq mager iv ama qaqet te taarl na ngi sever ama lengi arle ves. De auur a qumes-ta dai diip kuasik mager ip ta taqen mavik na uut. Kuasik. I diiv ama qelep ta se araa tuaqevep i ama vu nget.   
\s1 Ama Lengi Bareq Ama Buaiskena Ngen Auut Mai  
\p
\v 9 Maikka mager ip ngi sil bareq ama buaiskena ma’, ip maikka qurli ra ver araa Mastaqena araa arlim. De maikka mager ip te taqa tekmet ne ama rleriirang muqas muqas ama atlu iirang ip diiv araa Aamngimta re narliip se iirang. De quasik mager ip te guirltiq ama lengi ne ama vu sagel ta.  
\v 10 De quasik mager ip te suam se ama Aamngimta araa quvang iirang. Kurli. Dap mager ip ta tit kur araa lengi, ip mager iv ama arlias per a ra never araa gamansena. Taqurla be ver ama tekmeriirang mai i re tekmet ne iirang, dai diiv ama buaiskena ra taarl ne ama qaqet araa rut iv ama arlias per a ra never ama lengi i ai de uurel sil na nget. I lungera ama lengi ama revan nget, dai sever ama Ngemumaqa i Luqa i ai de qerl guirl auut, i auur a Iameska.   
\s1 Mager Ip Kurl Uut De Vet Ma Kristus A Nirlaqa  
\p
\v 11 Uut drlem, ai ama Ngemumaqa aa ngimsevetki dai sa baing se qi sekgames. Be mager ip kirl guirl ama qaqet mai.  
\v 12 I sa qurli qi de auur a rlan be ai de qi su uut iv uurem ngim temanau ne liirang aa i ama aivetki araa tekmeriirang, de nemen ama Semka aa narliip i ai de qe kiat ne auut namen ama Ngemumaqa. De aa ngimsevetki qi su uut iv uure taqa uas te auur aatmires, i qurl uut peleqes ne ama qaqet never ama aivetki. De mager iv ama seserlta ne auut i uut tit kur ama Ngemumaqa aa lengi.  
\v 13 De uut tu auur a qevep malkuil de qurl uut naa ne ma Iesus Kristus, i qa dai ama Ngemumaqa aa dlek gel ka. De qa, dai luqa ip kerl guirl a uut. De diip ka ren sekgames se ama muremiis ama atlunget, de se ama ansinki ama slurlki, de ama Ngemumaqa aa dlek.  
\v 14 I ma Kristus dai qatikka qa, qa ngip de qa iames kasa, ip ke guirl a uut de qe veriktem se auur a viirang mai iv uut dai aa qaqet. I qe narliip ke lemerl uut iv uut dai bareq a nas pe iaq ama liinka. De qe narliiv auure dlek iv uure tekmet ne ama rleriirang i ama atliirang.   
\p
\v 15 Dai qatikka mager ip masmas de ngirl kurl ama qaqet te lunger ama lengi. I maikka mager ip ngia taarl ne araa rut ip ta tit kut lungera ama lengi. Dap lura i ai de re nging ama lengi, dai maikka mager ip ngirl kurl a ra re ama lengi ama dlek pem nget, ip ngi seserl ver araa gamansena. De qula gia ding se ama qaqet ip te talak ne gia lengi.   
\c 3  
\s1 Mager Iv Uut Taarl Malkuil Ver Ama Gamansena Ama Atlunget  
\p
\v 1 De maikka mager ip ngil sil bareq ama qaqet ip maikka mager ip kurli ra ver ama Kingkena de ngen ama Gamankena araa arlim. De maikka mager ip ta tit kur araa lengi. De maikka mager ip te tuvem nanas ip te tekmet ne ama atliirang i iirang muqas muqas.  
\v 2 De quasik mager ip ta taqen mavik ne a qek. De quasik mager ip ta taarl metna ne ama lengi. De qatikka mager ip masmas de qurli ra i ama uupka varlen me ra, re ne iari qatikka, de re tekmet ne ama gamansena ama atlunget sagel iari. De mager ip te manep nanas sagel iari.   
\p
\v 3 I ngiat drlem, ai saqikka murl uut, dai quasiq auur a nge ama tuaqevep ama atlunget, be ai de uure nging ama lengi. I murl ma Satan ke kaak tem uut be murl kuasiq ai uuret dade ama Ngemumaqa aa aiska. Be raqurla ai de uut, dai ama buaiskena naik barek liina i ama rutka qa taarl sever ama gamansena i nget muqas muqas, de ama qetdingki araa narliip muqas muqas. De murl kurl uut pet liina i ama vu ama rut ne iari, de uut tu auur araa qevep mavik sever iari i araa tekmeriirang. De murl ama qaqer araa qumes-ta na uut de qatikka murl uut i iak de iak dai auur a qumes-ta ne iari.   
\mi
\v 4 Dav ama Ngemumaqa, i luqa i ai de qat drlem sarl guirl a uut, dai maikka qe rarliq uut. De aa ngimsevetki sagel uut de qe tekmet ne ama gamansena ama atlunget sagel uut. Be lua i lungera aa ama gamansena nge men sekgames, de qa guirl a uut.  
\v 5 I quasiq ai qa guirl a uut i qurl a nge ama tekmeriirang ama seserl iirang i uur rekmet ne iirang. Kuasik. Dap katikka ne aa arlem be qa guirl a uut. De qa ukmestem uut, be kurl uut iara, ip taquarl ama arluis ama iames ta. De aa Qevepka ama Glasingaqa qa qurl auut te ama iames.  
\v 6 De ne ma Iesus Kristus aa rletki, i luqa i auur a Iameska na qa, dai ama Ngemumaqa qa qurl a uut te ama Qevepka ama Glasingaqa aa dlek.  
\v 7 De ma Kristus dai aa ngimsevetki never a uut, be uur ama qaqet i ama quatta ngen ama nankina dai qa rekmet na uut be ama seserlta na uut dama Ngemumaqa aa saqang. Be qatikka ne liina dai ama Ngemumaqa qa mer a uut iv uure taneng ama iames i qurli nget masmas. I lunger ama iames i qurl uut naa na nget.   
\p
\v 8 Dai qatikka mager iv uut tu auur a qevep marevan sevet lungera ama lengi. De ngu narliip ngil sil madlek sevet liirang aa, ip diiv ama qaqet i ra tu araa qevep sever ama Ngemumaqa, dai mager ip tet matna madlek sevet liirang aa, ip diiv ama qaqet i ra tu araa qevep sever ama Ngemumaqa dai mager ip tet matna madlek se ama gamansena ama atlu nget. I lungera raqurla ama gamansena, dai maikka diip ngere taqat mat never ama qaqet mai.   
\p
\v 9 Dap kuasik mager ip ngia tu gia asdem te ama lengi i quasiq ai ama atlunget nagel lura i maikka re narliip te serlin. De ra tesna ne ama lengi de ra taqen sever araa serlura araa rlen de ra tesna ne ama lengi sever ama rarlim-iirang pe ama lengi a ngera rleng i nget pet ma Moses aa Lo. I uut drlem, ai lungera raqurla ama lengi dai quasik mager ip nge tat never a uut iv uut tit kur ama gamansena ama atlunget.  
\v 10 De ariq aiv a qeq i qe tekmer ip matmat mer ama Lautuqi, dai mager ip ngin ban a qa re ama lengi ip ngi seserl ver aa tuaqevep. Dai ariq aip ngia rekmet taqurla mais dap kua maiiram; dap kuasik ke narligel; dai mager ip gia ding se qa ip ka iit de ngi ngim temanau na qa mas.  
\v 11 I ngiat drlem, ai luqa raqurla dai sa qa mit puuqas ne ama aiska. Dai be sa qurli qa vet luus aa ip ke tekmet ne ama vu. Be aa viirang dai sa iirang nge kot se qa.   
\s1 Ama Lengi De Dengdeng  
\p
\v 12 Baip lua i ngua nem ma Atemas dap kua ma Tikikas sagel ngi ma Taitus, dai maikka mager ip ngi siquat ne gia dlek ip ngia ren sagel ngua ver ama luqupki ama slurlki ma Nikopolis. I raquarli ngu narliip kurli ngua vet ma Nikopolis pet lungera ama niirl i ama uises de ngen ama laurl ama slurlnget per a nget.  
\v 13 De maikka mager ip ngi taqa uas te ma Apolos ke ne ma Inas i luqa i qe taqat drlem se ama Lo. I maikka mager ip ngi taqa uas tem iam se ama tekmeriirang sever ama aiska. Taqurla ip kuasik mager iv ama a ruus per a iam te a qeni i lua i ian diit nev ama aiska.  
\v 14 De mager iv auur a qaqet dai maikka mager ip ta ru gelnas ip te taqa uas te araa rluavik i ama ruus per a ra te ama tekmeriirang. I arik kuasik ta tat nevet taqurla, dai diip tat ding araa dlek.   
\p
\v 15 Ama qaqet mai i qurli re na ngua, dai ra nem araa lengi ne ama atlu sagel ngi. De maikka mager ip ngi quarl te auur a lengi ne ama atlu sagel lura i ra tu araa qevep sevet ma Iesus de ai de re narliip se uut. Ama Ngemumaqa aa ngimsevetki dai sagel ngen mai.   
\s1 Katikka verleser aa