\id COL - Yipma[Baruya] [byr] -Papua New guinea 1992 (web version -2012 bd) \h Kolozi \toc1 Kolozi mwaalyaraavɨna Polɨ Pɨkarɨyɨkwia Yɨdavakesɨ \toc2 Kolozi \toc3 Kl \mt1 Kolozi \mt2 Kolozi mwaalyaraavɨna Polɨ Pɨkarɨyɨkwia Yɨdavakesɨ. \cl Bɨrita \c 1 \m \v 1-2 Kolozi mwaalyaihi nyaꞌmweihi, \p Kɨraazɨtɨyarɨ wɨlamwaaihasaꞌne sarɨmɨ Gotɨyare tewaanyaihi, neyaꞌmwe Kɨraazɨtɨyarɨna lɨmwagaꞌmanɨgasaihi. Sasareihɨrɨ nɨmɨjɨ neyaꞌmwe Timotilyɨ sainaai yɨhɨthaka! Gotɨyai Nenɨmaangei yanga naangeꞌna yɨhɨgaimwagana! Sarɨmɨre sɨmunyavɨ kave kwaamuꞌnanyaꞌ yɨhwakana! Polɨnyɨ yune gamɨre sɨmunyavɨ yawɨraka Gotɨyai kadaꞌ Kɨraazɨtɨyai Jizaazai Apozelɨyainyɨ nyɨdahɨlakakeinyɨ. Sareinyɨ pɨkarya daꞌ yɨhyasɨvanaabɨheinyɨ. \s1 Polɨ “Su! Su!” daka Kolozi mwaalyara nebwina yawɨramaaryaꞌneraavɨna Naangerɨ wɨdakeꞌnesɨ. \p \v 3 Sarɨmɨnyɨna Gotɨyarɨ yɨdaangadaꞌ yuyagaaꞌ naarɨmɨ “Su! Su!” wɨdadasainaalyɨ. Sahwai nemɨre Naangei Jizaazai Kɨraazɨtɨyarɨ Ganɨmaangelyɨ. \v 4 Naarɨmɨ sarɨmɨnyɨna kadɨka mena dara wɨꞌnɨwaꞌdolyaꞌnanyɨ. Kolozi mwaalya sara Kɨraazɨtɨyai Jizaazarɨ dɨragɨnna lɨmwadɨvɨꞌ Gotɨyare tewaanya yuyaraavɨna tewaanya wɨvuꞌnaderera. Sareꞌna suya wɨdadasainaalyɨ. \v 5 Sasareihɨrɨna Gotɨyai mena yovɨrawakake Sɨgunyavɨya yɨhyemwaalɨkennanyɨ. Sɨnnawɨ yagaala tewaanyavɨya nebulyaꞌ sarɨmɨnyɨ kihimaꞌnaꞌ sarɨmɨ kadɨka mena wɨꞌneꞌ. Yɨ sagaaꞌ nayaa yemwaalyaꞌ kadɨka mena wɨꞌnesasɨ. \v 6 Yagaala tewaanya dazaꞌ Kwaaka yuyavakɨ yuneba naanga yɨmaꞌnadevaaibɨꞌ sarɨmɨnyɨ yɨmaꞌnakesɨ. Dazaꞌ aꞌmwera lɨmwagaresaꞌna tewaanya nawɨꞌnyabwi marimaꞌnaabada aꞌmwe kwalaalyarajɨ kwalaalya pwarajɨ dazaꞌ lɨmwagaꞌmanɨgasaꞌ sarɨmɨnyɨ yɨhivanɨkebaaibɨsasɨ. Saꞌ aayagaaꞌdaasɨ yɨhyamaaraka sarɨmɨnyɨ aayagaaꞌ yagaala tewaanya savɨ kadɨka wɨꞌneva Gotɨyare yanga gaimwangebwi nayaa nebulyaꞌna yawɨranganna yeva sara yɨhivanɨkesɨ. \v 7 Yagaala tewaanya dazaꞌ Epapɨraazai yɨhɨzɨwaakakabaaibɨꞌ yɨ nebulyaꞌna yawɨranganesasɨ. Sarɨna naarɨmɨnyɨ nehɨvuꞌnadelyɨ. Sahwai Kɨraazɨtɨyarɨ naarɨmɨjɨ yeꞌmwannewɨdaayadelyɨ. Sarei sarɨmɨnyɨ gaimwangeꞌna Kɨraazɨtɨyarɨ dɨragɨnna lɨmwagaꞌdei kuna nayaa wɨdaayadelyɨ. \v 8 Nabaai sai nehɨthɨwakelyɨ “Kurya Tewaanyai Kolozi mwaalyaraavɨna sara wɨjaavadeꞌna Gotɨyareraavɨna tewaanya wɨvuꞌnaderera.” Yuya sareꞌna Gotɨyarɨ “Su! Su!” wɨdadasainaalyɨ. \p \v 9 Sarevɨ aayagaaꞌ naarɨmɨ kwainaai yagaala saꞌ kadɨka wɨꞌnɨwaꞌdola yɨrɨka dazarɨkɨdaasɨ sarɨmɨnyɨ gaimwangeꞌna Gotɨyarɨ wɨdɨna. Naarɨmɨ yɨdaangayɨdaanganya yadaꞌ yagalyaꞌmata myadasainaalyɨ sarɨmɨnyɨna. “Sahwara gɨmɨre sɨmunyaꞌ nebulyaꞌna yawɨrangabɨka! Yɨ kumɨ sara yune sɨduꞌnakera yɨmaꞌnɨpɨka! Yɨ Kurya Tewaanyai yawɨta nawɨꞌnya pɨnɨjɨ sɨmunya yawɨramarakyaꞌnejɨ wɨjaavana! Dazabwi kumɨnyɨ yunebanna nebulyaꞌna wɨlamɨlelɨmwagarana!” dola sara wɨdadasainaalyɨ. \v 10 Naangere aꞌmwe nebulyara nayaa yɨnɨga wiꞌna yamaripɨnebaaibɨꞌ sarɨmɨ sara yamaryaꞌna wɨdadasainaalyɨ. Sara yɨpɨjavɨ Naangerɨ yɨlaaya wigaladeꞌnanyɨ. Sarevɨ sarɨmɨ tewaanya gazangɨzangɨ yadɨvɨꞌ yɨsɨla yɨꞌnadevaaibɨꞌ tewaanya nawɨꞌnyabwi marimaꞌnaabatheꞌnanyɨ. Nabaai sarɨmɨ Gotɨyarɨ nebulyaꞌna yawɨrangadɨvɨꞌ yawɨta dazaꞌ naanga yɨhimaꞌnadeꞌnanyɨ. \v 11 Gotɨyarɨ byaanna nawɨꞌnyavɨna Gotɨyai dɨragɨnya yuya wɨjaavada dɨragɨnna yɨhivaimwagatheꞌnanyɨ. Sarɨmɨ yɨnɨga dɨragɨnna maredaaꞌdɨvɨꞌ taanginya yuyangɨ maredaapɨneihi sarɨmɨre sɨmunyaꞌ yɨwaꞌnadɨkaata yadeꞌ mɨꞌ. Sarevɨ sarɨmɨ yɨlaaya jideꞌnanyɨ. \v 12 Nɨmwarɨ “Su! Su!” duzideꞌnanyɨ. Sai sarɨmɨnyɨne yɨhɨthahɨlakaka gamɨre sa sarɨmɨnyɨne kuryaraavɨne sa maaryaꞌna yɨnɨga wiꞌna yɨhɨmwaaihadelyɨ. Sarevɨ Baaka naangevɨ mwaalyaꞌnera Gotɨyare tewaanyarajɨ jeꞌmwannamaaryideihɨlyɨ. \s1 Kɨraazɨtɨyarɨnajɨ gamɨre wawɨnyabwinajɨnesɨ. \p \v 13 Gotɨyai Saataanɨmɨre jɨhɨnyavɨya dɨragɨnyavɨ ayɨna nemaaraka gamɨre Gawaalɨvaangerɨne maremwaaidevɨ yɨsavaꞌnaavɨ nemwaaihakelyɨ. Gawaalɨvaanga dazai gamɨnyɨ tewaanna mena wimaꞌnakelyɨ. \v 14 Sahwai nemɨnyɨneꞌna yakevɨ Gotɨyai mena neyatavamaarakeinera. Nemɨre kayaaꞌnanya mena nemarasɨꞌnakeinera. Yɨ sareꞌ Gawaalɨvaangerɨnyɨ. (Gawaalɨvaangerɨna Gotɨyai ayɨna nemubyaꞌnebwi kɨnɨnnakeinera. Gotɨyai nemɨre kayaaꞌnanya nemarasɨꞌnyaꞌnebwi kɨnɨnnakeinera. Yɨ sareꞌ Gawaalɨvaangei yakevɨnyɨra.) \v 15 Gotɨyare Gawaalɨvaangei Gotɨya nemɨ tɨnna mwanganyadaanya saibɨsai avaainanyalyɨ. Sahwarɨ tɨnna wangadaa yɨ dazagaasagaaꞌ Gotɨyarɨ wangadaanyɨ. Yuya wakyaaka gazasavɨ sahwai munyaba mwaalɨkelyɨ. Yɨ sangɨne aaya kaavɨlyalyɨ. Sɨnnawɨ mwalɨbainyaakelyɨ. \v 16 Sareꞌ dareꞌnanyɨ. Gotɨyai sara kyawɨryaaꞌ Gawaalɨvaangei sɨgunyavɨjɨ Kwaakevakɨjɨ yuya sa wakyaakengɨ. Nemɨ tɨnna wangadaanyajɨ tɨnna mwanganyadaanyajɨ yuya sa wakyaakengɨ. Mwanganyadaanyaraavɨdaaꞌnyara ejelɨyara maremwaaidɨvɨsara dɨngaka? Dɨragɨnnakera dɨngaka? Ejelɨya naangera dɨngaka? Ai yuyaraavɨ wakyaakere. Yɨ Gotɨyai sara kyawɨryaaꞌ gamɨre yuya dazahɨnɨ wakaka gamɨnyɨ yɨlaaya yɨgalyaꞌne wakyaakengɨ. \v 17 Nabaai sɨnnawɨ gamɨ salyɨ. Dɨvidaaꞌnyɨ yuya dazahɨnɨngɨra. Sahwarɨ yuya yɨnyaꞌne warɨkengɨ. Yuya sa lɨmwadaaꞌnyɨ kumɨ sa kumɨreba warɨkengɨ. Sarenna yuyangɨ munyaba mwaalɨkelyɨ. \v 18 Gamɨ sai gamɨre kɨlaakejɨkɨ Mɨnyagɨnyalyɨ. Gamɨre kɨlaakejɨꞌ gamɨre kusɨlaanyavɨyajɨkɨra. Yɨ sahwareraavɨna aaya kaavɨlyalyɨ. Sai aaya mudɨꞌnanyai bainɨkeraayawɨ ayɨna yɨdɨkaavakelyɨ. “Sahwai yuyaraavɨ yuna wavɨlavana! Yuyaraavɨne sɨnnawɨnyai yuna yɨmaꞌnana!” daka ayɨna yɨdɨkaavakelyɨ. Sarevɨ yuyangɨ munyaba mwaalɨkelyɨ. \v 19 Gotɨyai dara wigalakeꞌ “Nɨmɨ yuneinyɨ Nyɨbwaalɨvaanga dazarɨ kuna wɨmwaalɨma!” Daka sahwarɨ yunebanna wɨmwaalakelyɨ. Sareꞌna sahwai Gotɨyare kɨmaꞌbwaꞌnya keꞌbaꞌnanyalyɨ. \v 20 Yunebanna wɨmwaalaka sahwarɨ Kwaakevakɨya sajɨ Sɨgunyavɨya kɨnɨjɨ yuya sangɨna yune avaaimunyɨꞌna wieꞌmwannakelyɨ. Gamɨre Gawaalɨvaangere taweꞌ yɨsavɨri walaabakevɨ Ganɨmaangei yuya sangɨna narya wakakelyɨ. Sarevɨ Gotɨyai ayɨna nemaaraka gamɨre Gawaalɨvaangerɨne maremwaaidevɨ yɨsavaꞌnaavɨ nemwaaihakelyɨ. \p \v 21 Nabaai sarɨmɨ sɨnnawɨ kɨgaakuna Gotɨyarɨ menyaba kengirɨꞌ mwaalesaihɨlyɨ. Sarɨmɨre sɨmunyabwi yada gɨrɨkitaꞌnanyabwi yesavɨdaaꞌnyɨ sarɨmɨre sɨmunyangɨ sahwarɨ yɨkamaangeihi mwaalesaihɨlyɨ. \v 22 Sasareihi kɨrɨꞌ dahaaꞌ Gawaalɨvaangei kɨlaaꞌnakei yɨsavɨri mena balakevɨ avaaizɨmunyabwina yɨhɨmwaaihaꞌ. Sai sasara yaka saꞌ gamɨnyawɨnna makabya yɨhyaꞌnegaaꞌ sarɨmɨ nawɨꞌnya tewaanyaihi gɨrɨkita maayaihi gamɨnyaba yɨwetawakya maayaihi saihi mwaalyaꞌneihɨrɨ avaaizɨmunyabwina yɨhɨmwaaihaꞌ. \v 23 Yɨ dɨragɨnna lɨmwangebwi nayaa kuna padaꞌgalalɨmwagaꞌna yɨpɨjaihi nawɨꞌnya tewaanyaihi dɨmwaalyideꞌnanyɨ. Nabaai sɨmunya kuna dɨragɨnna yawɨꞌdɨvɨꞌ dɨragɨnna nebwina dɨthaayɨla! Kwaasɨya pɨnɨ nayɨhɨmwagiꞌnadɨka! Sarevɨ sarɨmɨ yagaala tewaanya savɨne yemwaalyaꞌnebwi nyagalyaꞌmapɨka! Yagaala tewaanya saꞌ sarɨmɨ kadɨka wɨꞌnesasɨ. Nabaai aꞌmwe yuyara Kwaakevakɨ yuneba mwaaihasaraavɨ Kɨraazɨtɨyarera wɨjɨwakamarivanɨgasasɨ. Yɨ nabaai nɨmɨ Polɨnyɨ yagaala tewaanya dazavɨna wɨdaayadɨnya tewaanyainyɨ yɨmaꞌnageinyɨra. \s1 Polɨ Kɨraazɨtɨyare kusɨlaanyaraavɨ wɨdaayakebwinesɨ. \p \v 24 Dahaaꞌ nɨmɨ yɨlaaya yɨvanɨge. Sarɨmɨnyɨ wɨgaimwangeꞌna daangebwi maaꞌdɨnyaꞌna yɨlaaya yɨvanɨge. Nabaai Kɨraazɨtɨyare kusɨlaanyaraavɨ gaimwanga yaꞌneinyɨ. Sahwara gamɨre kɨlaakejɨkɨra. Kusɨlaanyara sahwaraavɨ gaimwagyaꞌneinyɨna daanga pɨnɨ kuna warɨꞌ. “Kɨraazɨtɨyarɨ wɨdaayadɨnyaꞌna daanga dazabwi yunebanna yɨꞌmwannɨma!” dadɨ daanga yune nɨmɨre kɨlaakejɨkɨ kuna maaꞌmanɨge. \v 25 Nɨmɨ sahwainyɨ Naangere kusɨlaanyaraavɨ wɨdaayaꞌneinyɨ yɨmaꞌneinyɨ. Sareꞌ darevɨnanyɨ. Gotɨyai sarɨmɨnyɨne maremwaaidɨnyainyɨ nyɨdahɨlakakeinyɨ. Gotɨyarɨne yagaalyaꞌ sarɨmɨnyɨ yuneꞌna yɨhibwarɨdaakwiaꞌneinyɨ yuna wɨdaayadɨnyainyɨ yɨmaꞌneinyɨ. \v 26 Gotɨyarɨ yagaala saꞌ nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakyasɨ. Yuya sɨnnawɨ kɨgaasɨ aꞌmwe yuyaraavɨ mwalɨbainyaasaraavɨ nebula saꞌ lɨka yulyarakesɨ. Kɨrɨꞌ dahaaꞌ kuꞌmaayaba Gotɨyare tewaanyaraavɨ mena wɨjɨwaainaꞌ. \v 27 Gotɨyai dara yawɨrakesɨ. Sahwaraavɨ nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakya savɨne sɨdusabwi wɨjaavɨma! Nebula dazaꞌ daresɨ. Ajɨmya yuyangɨya aꞌmweraavɨ wana nawɨꞌnyaanga yanga yɨnɨga yadesɨ. Yɨ Kɨraazɨtɨyai sarɨmɨnyɨnyɨra. Sareꞌna Gotɨyaryaba byaanna nawɨꞌnya kɨnɨnnakeihi jeꞌmwannamwalaawideꞌna sarɨmɨ dɨragɨnna yemwaaimanɨgaꞌ. \v 28 Kɨraazɨtɨya sahwarɨna wɨjɨwakamaryadaanyaine. Aꞌmwe yuya kwaraavɨ “Mala nayaa jɨwannyɨla!” dadaa padaꞌgalemwaihadaanyɨ. Nabaai nemɨ yawɨta dala pɨnɨnna pɨnɨnnanyanna yawɨꞌdaa aꞌmwe yuya kwaraavɨ wɨjɨwɨryadaanyaine. “Gotɨyaryawɨnna aꞌmwe yuya kwaraavɨ makabya yaadehaaꞌ sahwara Kɨraazɨtɨyarɨ wɨlamwaaihasara gamɨre aꞌmwe yune nebulyaꞌnanyara yuna mwaaibɨka!” dona sara wɨjɨwakamaryadaanyaine. \v 29 Sara yɨmaꞌnyaꞌneinyɨ nabaai yagɨyagɨ naanga yadɨnyainyɨ. Kɨraazɨtɨyai gamɨre dɨragɨnya naangevɨ nyɨdɨkaaꞌbwaꞌdevɨ dɨragɨnya dazaꞌ kɨnɨnnakeinyɨ dɨragɨnna yawɨꞌdɨ yagɨyagɨ naanga yadɨnyainyɨ. \c 2 \p \v 1 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nɨmɨ sarɨmɨnyɨna “Dara yawɨpɨka!” nyɨvuꞌnɨvanɨkeinyɨ. Sarɨmɨnyɨ wɨgaimwangeꞌnajɨ aꞌmwe anga Layothɨzɨya mwaalyaraavɨjɨ nɨmɨnyɨna wɨꞌnesara nɨmɨre sɨnnyɨkɨ manyanganyadɨvɨta aꞌmwe yuyaraavɨjɨ saihɨrɨna nyɨdɨkaaꞌbwaꞌdeinyɨ dɨragɨnna yawɨꞌdɨ yagɨyagɨ naanga yadɨnyainyɨ. \v 2 Sareihɨrɨna “Sahwara kale yaburɨ yeꞌmwannamwaaibɨꞌdevɨ kumɨre sɨmunyangɨ Gotɨyai dɨragɨnya yɨvaimwagana!” dena yɨhɨthɨvanɨge. Nabaai nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakyavɨne tewaanya nawɨꞌnyaanga yuyangɨna aaya kaavɨlyavɨna sarɨmɨre sɨmunyangɨ jawɨramarakɨnyideꞌnanyɨ. Yɨ Gotɨyare nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakyavɨ yuneꞌna jawɨranganyideihɨlyɨ. Kɨraazɨtɨyai gamɨ sai nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakya savɨna aaya kaavɨlyalyɨ. \v 3 Sahwarɨ yunebanna yawɨta dala yuya pɨnɨnnanyajɨ sɨmunya kɨmaꞌnyawɨ waꞌdejɨ yuya sa wɨwarɨkelyɨ. Nɨgwia wakadɨvɨta bengɨyavɨ nɨgwia yunebanna waꞌdevaaibɨꞌ wɨwarɨkelyɨ yuya sa. \v 4 Sareꞌ “Aꞌmwe aane pwara kwara sarɨmɨnyɨ kwaasɨ wabwiwayagaalyabwina wɨjaꞌna kwaasɨyavɨ namarulawakɨpɨdɨka!” dena yɨhɨthɨvanɨge. \v 5 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nɨmɨre kɨlaakejɨkɨ sarɨmɨjɨ mihyeꞌmwannamwaalyɨge. Aawa. Nɨmɨre kuryai sarɨmɨjɨ yɨhyeꞌmwannamwaalɨka. Sareinyɨ yɨlaaya yadɨ dara wangamanɨgeꞌ “Ai, avaaizɨmunya yeꞌmwannamwaaidɨvɨꞌ Kɨraazɨtɨyarɨ dɨragɨnna kuna lɨmwagaꞌmanɨgasaihi daaka!” Sara dadɨ dɨragɨnna yawɨꞌdɨ sarɨmɨnyɨna yagɨyagɨ naanga yadɨnyainyɨ. \s1 Nemɨ Kɨraazɨtɨyalyɨ avaaimwaalya yadaa gaala nebulyabwi maraadevwinesɨ. \p \v 6 Sarevɨdaaꞌnyɨ Kɨraazɨtɨyai Jizaazai Naangerɨ mena maaretabaai sahwarɨ nayaa kuna jamarila! \v 7 Yɨ yɨsai kwaakevakɨ dɨragɨnna yɨnɨgɨdavadaaꞌdevaai sahwarɨ nayaa dɨragɨnna kuna dɨthaayɨla! Yɨ angeꞌ kutayɨta dɨragɨnyaraavɨ aꞌba dɨragɨnna maredaaꞌdevaai sahwarɨ naanga jɨvaimwannyɨla! Yɨ sɨnnawɨ Epapɨraazai yagaala yuyaꞌ yɨhɨzɨwaakakabaaibɨꞌ yagaala dazaꞌ dɨragɨnna kuna dana jawɨrila! “Naanga nebulyasɨ.” Gotɨyarɨ yuyagaaꞌ “Su! Su!” kuna dɨragɨnna wɨdɨ wɨja jɨla! \p \v 8 Mala nayaa jɨwannyɨla! Aꞌmwe aane pwai kwai gamɨnyɨ mɨdɨnyaꞌneihɨrɨ wɨla nyɨhiramwaaihadɨka! Sarɨmɨnyɨ yɨhusɨnna yagaala yawɨsabwi yɨhɨzɨwaakadeꞌ kwaasɨ nayɨhɨthathɨka! Yawɨta sabwi kunebulyɨ. Kwaasɨyabulyɨ. Kune sareꞌ darevɨnyɨ. Aangaꞌmwe gaveraavɨrebulyɨ. Kwaakevakɨya dala pɨbwina pɨbwinanyajɨ kɨmaakɨyaburajɨ sabwi wɨjɨwaakyabulyɨ. Kwaasɨya sareꞌ darevɨnyɨ. Kɨraazɨtɨyarɨne majadɨvɨsabulyɨ. \v 9 Kɨraazɨtɨyarɨ Gotɨyai yunebanna wɨmwaalakeꞌna kwaasɨya sa wɨla nayɨhiramwaaihadɨka! \v 10 Sahwarɨ wɨlamwaaihasaꞌna sarɨmɨre sɨmunyavɨ yunebanna yɨhɨmwaalɨkeꞌnanyɨ. Kɨraazɨtɨyai maremwaaidɨvɨta yuyarajɨ dɨragɨnya yuyarajɨ saraavɨ munyaba mwaalɨkelyɨ. \v 11 Sahwarɨ wɨlamwaaihasavɨ sarɨmɨre kɨlaaka gurya daꞌnɨkerabɨsaihi yɨmaꞌneꞌ. Sa aagɨlaakajɨkɨne mɨka! Asasɨ gurya yɨhɨthavetaihi mɨka! Aawa. Kɨraazɨtɨyai sarɨmɨre kɨlaakejɨkɨya yawɨta yuyabwi sɨmunya yawakevɨne sabwi mena yuna dawasɨꞌnakelyɨ. Yɨ sɨmunya dazabwi kuna mihɨmaremwaalyɨkeihɨlyɨ. Yɨ dazaꞌ kɨlaaka gurya daya nebulyabulyɨ. \v 12 Sarɨmɨre bavɨtaazɨyavɨ Kɨraazɨtɨyalyɨ yeꞌmwannabaleva sahwalyɨ yeꞌmwannayɨhilɨkyɨrakaka sahwalyɨ yeꞌmwannayɨdɨkavɨmwaaihya yɨhyakeihɨlyɨ. Gotɨyai dɨragɨnna yakeꞌ lɨmwagaresavɨ sara yɨhyaꞌ. Yɨ sahwai Kɨraazɨtɨyarɨ bainɨkeraayawɨ ayɨna yɨdɨkaavakeꞌ lɨmwagaresavɨnyɨ. \v 13 Sarɨmɨ sɨnnawɨ yɨwetawakya yesavɨjɨ sarɨmɨre kɨlaaka gurya daꞌnɨkeihi mamwaalyadɨvɨꞌ sarɨmɨre kɨlaakejɨkɨya yawɨsabwi yɨhɨmaremwaalakevɨjɨ sarɨmɨre kuryara bainɨkeihɨlyɨ. Sareꞌ kɨrɨꞌ Gotɨyai Kɨraazɨtɨyalyɨ gaala yeꞌmwannamwaalyaꞌneihɨrɨ yɨhɨmwaaihakeihɨlyɨ. Yɨ Gotɨyai nemɨre yɨwetawakya yuya nemarasɨꞌnadelyɨ. \v 14 Kɨwɨnya yuya dɨnɨkengɨya nemɨnyɨ “Walamarakɨma!” dada pɨkarɨyɨkwia nemɨnyɨne tɨvɨkɨsaꞌ kotɨyavɨ wɨlagalapwelɨmwagata saꞌ neduimwagasɨꞌnakesɨ. Pɨkarɨyɨkwia saꞌ nemɨnyɨjɨ gamɨnyɨjɨ tɨnnyaba waꞌdɨsɨyaꞌ makwokesɨ. Sahɨrɨꞌ yɨsavɨri maratamarɨmwia neyakesɨ. Kɨraazɨtɨyai yɨsavɨ balakevɨ yunebanna yɨꞌmwannakesɨ. \v 15 Dɨragɨnya maremwaaidɨvɨta kayaaꞌnanyaraavɨrejɨ ejelɨya naangera kayaaꞌnanyaraavɨrejɨ marasɨꞌnakelyɨ. Nabaai yɨta yovihɨrarannɨkevɨ Kɨraazɨtɨyai sahwaraavɨ wavɨlavaka yuyaraayaba maalɨkeraavɨ wɨmwaaihakere. \p \v 16 Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmwe pwai kwai yaasɨwaꞌna kuna yɨhɨzɨdavajaꞌ sahwarɨ kadɨka muꞌnɨpɨna! Kɨwɨnya dɨnɨka wapaaya tɨka nyabwinajɨ aalya pɨnɨjɨ nyabwinajɨ kwarame munnegaaꞌnajɨ lawe mudɨkikɨnajɨ kwazaakegaaꞌnajɨ dɨhɨnyɨrayɨla! \v 17 Yuya daza Kɨraazɨtɨyarɨne dɨviyaꞌne nawɨꞌnya yɨmaꞌnyaꞌnenna aꞌmabaalyangɨ. Aꞌmwere kɨlaakejɨꞌ widavadaaꞌnyɨ gamɨre aꞌmabaala saamɨnyaꞌ sɨnnawɨ waamanɨkeꞌbɨsasɨ. Yɨ Kɨraazɨtɨyai kɨlaakejɨkɨra. Sahwai nawɨꞌnya nebulyaꞌnanya aaya kaavɨlyalyɨ. \v 18 Nabaai pwai kwai yaasɨwaꞌna kuna yɨhɨzɨdavajaꞌ dɨhɨnyɨrayɨla! Gamɨre sɨmunyavɨ yawɨꞌda sarɨmɨnyɨ marulawakyaꞌna “Ejelɨyaraavɨ yɨlaaya jɨla!” yɨhɨthazarɨ dɨhɨnyɨrayɨla! Sare sai wajavɨ tɨnna banganaꞌde pɨnɨnna dazavɨjɨ gamɨre kɨlaakejɨkɨya sɨmunya yawakeburɨ sara yawɨꞌdeꞌna yaasɨwaꞌna pihadɨka yajavɨjɨ sahwarɨ dɨhɨnyɨrayɨla! \v 19 Sahwai sara yada Kɨraazɨtɨyai nemɨre Mɨnyagɨnya nebulyarɨ dɨragɨnna lɨmwagaꞌderɨ yagalyaꞌmavakelyɨ. Mɨnyagɨnya kumɨre kɨlaaka yuyajɨkaavɨna wɨgaimwada dahaalyajɨ wɨrɨlyajɨ kɨlaakejɨkaavɨya yunebanna yɨꞌnɨkengɨ yunebanna nayaa yadevaaibɨꞌ Gotɨyare sɨmunyavɨ nemɨre Mɨnyagɨnyai gamɨre kɨlaakejɨꞌna gamɨnyɨ kusɨlaanyainaavɨ kuryara naanga yɨmaꞌnɨpɨꞌdeꞌna sara nemwaaihadelyɨ. Kɨrɨꞌ Mɨnyagɨnya sarɨ yagalyaꞌmavakelyɨ. \p \v 20 Sarɨmɨ Kɨraazɨtɨyalyɨ mena yeꞌmwannabalesavɨdaaꞌnyɨ Kwaaka davakɨya kɨmaakɨyabwi mɨdɨnyaꞌneihi mamwaalyɨgasaihɨlyɨ. Aꞌmwe bainɨkei gamɨre tɨvɨkɨta yuyanna yagalyaꞌmavakabaaibɨꞌ mamwaalyɨgasaihɨlyɨ. Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmwe Kwaaka davakɨyara mwaaihatabaaibɨꞌ mamwaaibɨnera! Kɨwɨnya sasara dɨnɨkengɨ dalaangewɨ dulaꞌnarideꞌ beꞌnanaka! \v 21 Pwai dara kwaasɨ yɨhɨthɨvanɨꞌ “Sare malɨmwadɨnna! Sare aalyaꞌ sare tɨka wapaaya managaangadɨnna! Asi mimeꞌnɨnna!” Sasara yɨhɨthɨvanɨka kɨmaakɨya yaꞌneihi mamwaaibɨnera! \v 22 Yuya daza nemɨ nadaawori mena yɨmaanyɨna yadengɨra. Sɨwalɨkevɨnengɨ. Kuryaraavɨne mɨka! Yuya kɨwɨnya dɨnɨka daza yune aꞌmwerana yadɨvɨꞌ yune aꞌmweraavɨre wɨjɨwaakyangɨra. Gotɨyare mɨka! \v 23 “Kɨwɨnya sasara dɨnɨka sa wawɨnya dɨragɨnna yade, yɨ yune aꞌmweraavɨre sɨmunyaburɨ lotuyavɨna nemɨnyɨ yɨdɨkavɨmwaaihyaꞌnajɨ yɨ nemɨ saina kwaakewɨ mwaalyaꞌnajɨ yɨ nemɨnyɨ marulawakyaꞌneina nemɨre kɨlaakejɨꞌ mala tannyaꞌnajɨ sareꞌna aꞌmwera ‘Sabwi sɨmunya tewaanya kɨnɨnnakesɨ,’ ” yawɨpɨkajɨnyɨra. Sareꞌ kɨrɨꞌ sɨmunya yawakeburɨya saburɨ walamarakyaꞌna sabwi nemɨnyɨ yɨnɨga wiꞌna negaimwagathevwi mɨꞌ. Aawa. Sabwi kɨlaakejɨkɨya sɨmunya yawakeburɨ yɨdɨkavɨmwaaida pihadɨkebwi yɨmaꞌnaabadevulyɨ. Sareꞌna kadɨka muꞌnɨpɨnera! \c 3 \s1 Nemɨ aꞌmwe mudɨkeina yɨmaꞌnona yaannebwinesɨ. \p \v 1 Sarevɨdaaꞌnyɨ Gotɨyai Kɨraazɨtɨyarɨjɨ mena kihyeꞌmwannayɨdɨkaavaꞌ sarɨmɨ gaala mwaaihasavɨ munya keꞌbanyanna dɨvɨrila! Munya dazaba Kɨraazɨtɨyai mwaalɨkelyɨ. Yɨ Gotɨyare aangasɨryaba nawɨꞌnyaba dɨragɨnnakeba mwaalɨkelyɨ. \v 2 Yuyagaaꞌ munya keꞌbanyanna kuna jawɨrila! Kwaaka davakɨya gavengɨna sɨmunya kuna myawɨpɨna! \v 3 Sareꞌ darevɨnyɨ. Sarɨmɨ mena bainɨkeihi, yawakebwi yagalyaꞌmavesaihɨlyɨ. Sarɨmɨre gaalyabwi Kɨraazɨtɨyalyɨ Gotɨyaryaba kɨmaꞌnyawɨ yeꞌmwannarɨkesɨ. \v 4 Kɨraazɨtɨyai sarɨmɨre gaalyabwina aaya kaavɨlyalyɨ. Dɨvi sagaaꞌ kuꞌmaayaba yɨmaꞌnaabathehaaꞌ sarɨmɨ sahwalyɨ Gotɨyare byaanna naangevɨna jeꞌmwannayɨmaꞌnaabyideihɨlyɨ. \p \v 5 Sarevɨdaaꞌnyɨ sarɨmɨre kɨlaakejɨkɨya sɨmunyavɨ Kwaaka davakɨyaburɨne yuya yɨhwarɨka sabwi yɨnahu dɨramakyɨla! Nɨmɨ dare sabwina dɨvanɨge. Kayaaꞌnanya gɨrɨkitaꞌnanya yabulyɨ, jɨlɨkera yabulyɨ, sɨmunyaꞌ dɨkaaꞌda kayaaꞌnanyannebulyɨ, kayaaꞌnanyangɨna wɨvuꞌnyaꞌnebulyɨ gɨlyɨvɨsajɨ nɨgwiajɨ sangɨ tɨganaarya dɨragɨnna yabulyɨ, sarengɨra. Tɨganaarya dɨragɨnya saꞌ kwaasɨgotɨyaraavɨ yɨlaaya maryabulyɨ. \v 6 Yuya sarenna yadɨvɨsaraavɨna Gotɨyai gamɨre sɨnna tɨkebwi tɨvɨkɨsaꞌne daanga wɨjaavadelyɨ. Sarevɨ sasare sabwi mipɨna! \v 7 Nabaai sɨnnawɨ kɨgaaꞌ sarɨmɨ kwaihi aꞌmwe sasare dazarajɨ yeꞌmwannamwaaidɨvɨsagaaꞌ sasare saburɨ yamaryesaihɨlyɨ. \v 8 Kɨrɨꞌ dahaaꞌ sarɨmɨ yuya darebwi nayaa dɨmarakyɨla! Sɨnna tɨkebulyɨ mayagaala yarai javulyɨ sɨmunyaꞌ kayaaꞌna yabulyɨ bɨraiyagaala javulyɨ sarɨmɨre maangevɨ maaꞌmaayagaala javulyɨ. \v 9 Sarɨmɨre sɨryaꞌmweraavɨ kwaasɨ yagaala mudɨpɨnera! Aꞌmwe yawakeburɨyaihɨre yawɨsabulyɨ nabaai sasare yabulyɨ \v 10 mena yɨraipurakeva aꞌmwe mudɨkeburɨyaihɨre yawɨsabwi mena baazɨꞌmaꞌnesavɨ yuya sabwi mipɨnera! Gotɨyai aꞌmwe mudɨka dazarɨ wɨmwaaidelyɨ. Sahware sɨmunya mudɨkeꞌ wakada mudɨkerɨ kuna wɨmwaaidelyɨ. Gotɨyarɨ nebulyaꞌna yawɨranganyaꞌnerɨ Gotɨyare kɨmaꞌbwaꞌnya keꞌbaꞌnanyaibɨꞌ avaaina wɨmwaaihadelyɨ. \v 11 Sareyaba yuyara mudɨkera yɨmaꞌnyɨna. Gɨrikɨyai (Anga Pimagɨnyai) dɨngaka? Juyai dɨngaka? Yɨ kɨlaaka gurya daꞌnyabulyɨyai dɨngaka? Kɨlaaka gurya madaꞌnyabulyɨyai dɨngaka? Yɨ sɨkulɨya miwɨrinyakei dɨngaka? Yaalasabwi yadei dɨngaka? Yɨ yaasɨwaꞌwawɨnya yadei dɨngaka? Aꞌmwe tewaanna mwaaidei dɨngaka? Yuya sare saraavɨ Gotɨyai maaꞌderera. Naangeꞌna daaka! Aawa. Kɨraazɨtɨyai yuya maremwaaida yuyaraavɨna sabwi avaainanyabwi wiakelyɨ. Sarevɨneꞌna aꞌmwe dala nabinya yuya sareraavɨ wɨlamwaalɨkelyɨ Kɨraazɨtɨyai. \p \v 12 Sarevɨdaaꞌnyɨ Gotɨyai sarɨmɨnyɨ mena yɨhɨthahɨlakakeihi, gamɨnne tewaanyaihi sarɨmɨnyɨna tewaanya wɨvuꞌnɨvanɨkevɨ darebura dɨvaazɨꞌmaꞌnyɨla! Sarɨmɨnyɨdaaꞌnya pwaraavɨna kale nayaa yɨhyana! Nayaa bwiwanna jɨla! Sarɨmɨre sɨmunyabwi kwaakeba walamarakɨna jɨla! Kave yadɨvɨꞌ sarɨnnya yaya mamakinyɨ jɨla! Sarɨmɨjɨya pwaraavɨ kwaamuꞌnanyabwi jɨla! \v 13 Kumɨre yagaala nayaa wɨꞌnadɨvɨꞌ kave jɨla! Sarɨmɨnyɨdaaꞌnya pwai kwai gannya gyaꞌmwerɨ kayaaꞌnanya yaja pɨrɨꞌna yagaala kɨnɨnnakei yɨwetawakya dazaꞌ wɨmarasɨꞌnana! Yuyaihi sara jɨla! Naangei Kɨraazɨtɨyai sarɨmɨre yɨwetawakya mena yɨhɨmarasɨꞌnakabaaibɨꞌ sarɨmɨ kwaihi nayaa sara jɨla! \v 14 Yuya saburaavɨ wɨvuꞌnyaꞌnebwi wavɨlaꞌdevulyɨ. Wɨvuꞌnyaꞌne sabwi sarɨmɨnyɨ yɨhɨvaazɨꞌmakwana! Sara yɨhyadeꞌna nawɨꞌnya sabwi yuneba yɨꞌmwannada avaaizɨmunya yuyaihɨrɨ goya marirakurakya yɨhyathesɨ. \p \v 15 Kɨraazɨtɨyai sarɨmɨnyɨna narya wakakevɨ kwaamuꞌnanyabwi sarɨmɨre sɨmunyangɨ nayaa nebwina mareyɨhɨmwaalana! Sarɨmɨ Kɨraazɨtɨyare kusɨlaanyaihi kɨlaaka avaala pɨjɨꞌna yɨmaꞌnyaꞌneihɨrɨ Gotɨyai kwaamuꞌnanyabwi maaryaꞌneihɨrɨ jaka yɨhɨzɨvwaramaarakeꞌnanyɨ. Sareꞌna yuyagaaꞌ Gotɨyarɨ “Su! Su!” duzideihɨlyɨ. \v 16 Kɨraazɨtɨyare yagaalyaꞌ sarɨmɨnyɨ nayaa nebwina yuna wɨlayɨhwarana! Sarɨmɨ yawɨta pɨnɨnna pɨnɨnnanya tewaanya yawɨꞌdɨvɨꞌ sarɨnnya sɨryaꞌmweraavɨ nayaa wɨjɨwaakadɨvɨsavɨjɨ “Nayaa kave jɨla!” javadaꞌgaidɨvɨsavɨjɨ yuna wɨlayɨhwarana! Sarɨmɨre sɨmunyangɨ daata Gotɨyarɨ “Su! Su!” yangeꞌna nayaa wɨdadɨvɨꞌ daata Saamɨjɨ yɨledaasajɨ kuryaraavɨ dɨragɨnya yɨvaimwagyaꞌne daasajɨ sajɨ dɨzavadaꞌgalyɨla! \p \v 17 Gazasaꞌ daazajɨ gazasaꞌ yaajajɨ sa Naanga Jizaazarɨnevɨ nayaa jɨla! Gamɨnyɨ, Gotɨyai Nenɨmaangerɨ “Su! Su!” nayaa wɨdadɨvɨꞌ sara nayaa jɨla! \s1 Kɨraazɨtɨyarerajɨ kumɨnyɨ angevɨ mwaaihasarajɨ yɨnyabwinesɨ. \p \v 18 Balaangengihi, sarɨmɨ Naangerɨ wɨlamwaaihasavɨ Gotɨyare yɨdaꞌmaraangebwi yɨpɨnevɨ sarɨnnya aꞌmweraayawɨ dalaangewɨ nayaa dulaꞌnarila! \v 19 Kwalaangeihi, sarɨnnya aꞌmwengɨna kale yɨhyana! Yɨ sahɨnɨngɨ kayaaꞌna yadɨvɨꞌ kumɨre sɨmunyangɨ kayaaꞌna nyuigaibɨthɨka! \p \v 20 Kaimɨraayamɨlɨki, sɨrɨnɨmaanga sɨrɨnaangengɨre yagaalyangɨ yuya sangɨna nayaa dɨmɨdɨnyɨla! Sareꞌ darevɨnyɨ. Sarɨmɨ Naangerɨ wɨlamwaaihasavɨ sareꞌ Gotɨyarɨ wigaidevɨnyɨ. \v 21 Kuvɨnɨmaangeihi, maiyagaala mudɨpɨna! Sara kyapɨjɨ nayaa mamɨdɨnyɨ nyɨpɨka! Nyagalyaꞌmapɨdɨka! \p \v 22 Yaasɨwaꞌwawɨnyaihi wawɨnya wɨdaayadɨvɨsaihi, sarɨmɨre kɨlaakejɨkɨya maremwaalyaraavɨre yagaalya yuya sangɨna nayaa dɨmɨdɨnyɨla! “Wawɨnya nawɨꞌnya yɨvanɨkelyɨra,” yawɨranganyaꞌnenna kumɨre tɨnnyarɨna kwaasɨkuna nyɨpɨka! Aawa. Naangerɨna lɨka nayaa yadɨvɨsavɨ sarɨmɨre sɨmunyabwi wawɨnyaꞌna nayaa yɨdaꞌna warana! Sareihi nayaa dɨmɨdɨnyɨla! \v 23 Wawɨnya gazasaꞌ yaaja sahɨnɨ wawɨnya yaꞌna sarɨmɨre kuryarajɨ dɨragɨnna jɨla! Aꞌmweraavɨ wɨdaayaꞌnebaaibɨꞌna mɨꞌ. Aawa. Sarɨmɨ Naangerɨ wɨdaayaꞌneihi jɨla! \v 24 Sarɨmɨ yawɨꞌmanɨgaꞌ “Dɨvi sagaaꞌ Naangei nemɨnyɨ tɨvɨkɨta nejaavadelyɨ.” Tɨvɨkɨta sarɨmɨ maaryaꞌne dazaꞌ Gotɨyai mena dahɨlakakesɨ. Sareꞌ darevɨnyɨ. Kɨraazɨtɨyai, sarɨmɨre Naangerɨ wɨdaayadɨvɨsaihɨlyɨ. \v 25 Sareꞌ darevɨnyɨ. Wɨdaayadei yɨwetawakya yadei, sai gamɨre kayaaꞌnanya yade dazabwine tɨvɨkɨta maaradelyɨ. Aꞌmwe sara yadɨvɨta sabwina avaaina maryawɨbwaꞌdelyɨ. Pwaraavɨ gevwi maryawɨbwaꞌdei mɨꞌ. \c 4 \p \v 1 Maremwaalyaihi, wawɨnya yɨhɨthaayadɨvɨta yaasɨwaꞌwawɨnyaraavɨ tewaanya nayaa yɨdaꞌmaraangebwinajɨ tɨvɨkɨta avaainanyajɨ jɨla! Dara jawɨrila! “Nabaai nemɨ Naangerɨ kwaakewɨ mwaidaa sahwaraavɨ nayaa maremwalaana! Nemɨnyɨjɨ Naangei nemɨre marenemwaaidei Sɨgunyavɨ mwaalɨka!” Sarevɨ nayaa sara jɨla! \s1 Naangerɨ wɨjaꞌnebulyɨ mwasawɨnyaraavɨ wiaꞌnebulyɨ sabwinesɨ. \p \v 2 Sarɨmɨ Gotɨyarɨ wɨjavurɨ nayaa dɨragɨnna dɨlɨmwagarila! Naangerɨ yɨdaanganyavɨ nayaa padaꞌgalayawɨꞌdɨvɨꞌ Gotɨyarɨ “Su! Su!” duzɨla! \v 3 Nabaai Gotɨyarɨ wɨjahaaꞌ nemɨ sainaavɨ dara negaimwagatheꞌna jɨthaanganyɨla! “Gotɨyare yagaalyaꞌ Apozelɨyara wɨjɨwaakyaꞌneraavɨne kaadihɨsaꞌ wɨbaasana! Kɨraazɨtɨyarɨne nebulyaꞌ yoimavajalɨkurakyaꞌ wɨdɨpɨka!” dapɨjɨ sara jɨthaanganyɨla! Nebula dazaꞌ wɨdevɨna kalavuzavɨ wɨla nyɨrakesavɨ sara duzɨla! \v 4 Nebula dazaꞌ wɨdɨwɨjavaaibɨꞌ nɨmɨ kuꞌmaayaba nayaa jalɨkurakɨdeinyɨna Gotɨyarɨ jɨthaanganyɨla! \p \v 5 Sarɨmɨ sɨmunya nayaa yawɨꞌdɨvɨꞌ aꞌmwe mwasɨlaanyaraavɨ Naangerɨ malɨmwagarigasaraayaba kaanya nayaa jamarila! Yuyagaaꞌ sara jɨla! Yɨrɨkerɨka yaasɨwaꞌna nabothɨka! \v 6 Sarɨmɨre yagaalya yuyagaaꞌ yangaꞌne tewaanaange wɨdadaapi saaiyɨkunaabwiaꞌbɨꞌ waburya kuna wimaꞌnana! Sarevɨdaaꞌnyɨ gɨmɨre lɨmwangebwina aꞌmwe gazarɨzarɨ yagaalya ayɨna jaꞌnawɨjaꞌ sarɨmɨ kuna yɨnɨga wiꞌna yɨpɨneihɨlyɨ. \s1 Pɨkarya aayagaaꞌne yagaalyasɨ “Nyaꞌmwana,” wɨjasɨ sangɨnesɨ. \p \v 7 Nɨmɨnyɨna nyɨmaꞌnaabade yuya sanna Tɨkikaazai sarɨmɨnyɨna bayɨhɨzɨwaakadelyɨ. Sahwarɨna tewaanya nyɨvuꞌnadelyɨ. Sai nemɨnyɨne negaimwadevwi dɨragɨnna lɨmwagaꞌdelyɨ. Sarei nemɨjɨ Naangerɨ yeꞌmwannawɨdaayadelyɨ. \v 8 Sarɨmɨnyawɨnna nɨmɨ maryasɨvanaabɨhe yune dathahɨrɨwaai yaꞌnei. Yɨ “Apozelɨyara gathaꞌdara dahamwaaihava!” dapɨjɨ dɨneyawɨranganyideꞌna. Yɨ sahwai sarɨmɨre sɨmunyangɨ dɨragɨnya yɨvaimwanga yɨhyadeꞌnanyɨ. \v 9 Sahwarɨjɨ Wonɨzɨmaazarɨ maryasɨvanaabɨhelyɨ. Sahwai neyaꞌmwe nebulyalyɨ. Sarɨna nevuꞌnadelyɨ. Sahwai sarɨmɨnyawɨdaaꞌnyalyɨ. Sahwaraai adava yɨmaꞌnɨwaka yuya sanna sarɨmɨnyɨ yɨhɨzɨkaderaalyɨ. \p \v 10 Aarɨzɨtaakazai nɨmɨjɨ kalavuzavɨ nyeꞌmwannamwaalɨkei sarɨmɨnyɨ “Nyaꞌmweihi!” yɨhɨthɨvanɨꞌ. Nabaai Maakɨyai Baanavaazare gahimɨlaangei “Nyaꞌmweihi!” yɨhɨthɨvanɨꞌ. Sahwarɨna yagaala yɨhɨthasaabevɨ, sarɨmɨnyawɨnna biꞌmavajarɨ nayaa dɨmaaryidelyɨ. \v 11 Jizaazai, Jaazɨtazai woꞌnɨkei kwalyɨ “Nyaꞌmweihi!” yɨhɨthɨvanɨꞌ. Juyaraavɨre yɨsavaakɨdaaꞌnyɨ dazahwarana nɨmɨjɨ Gotɨyare maremwaaideꞌ naanga gɨriwangeꞌna yeꞌmwannayadaanyarera. Sara nyadɨvɨꞌ nyɨvaimwadɨvɨsainyɨ. \v 12 Epapɨraazai sarɨmɨnyawɨdaaꞌnyai Kɨraazɨtɨyai Jizaazarɨne yaasɨwaꞌwawɨnyai “Nyaꞌmweihi!” yɨhɨthɨvanɨꞌ. Yuyagaaꞌ sarɨmɨnyɨ gaimwangeꞌna Naangerɨ yɨdaanganyaꞌna yagɨyagɨ naanga yadelyɨ. Sai Gotɨyarɨ “Sahwara aꞌmwe nebulyara dɨragɨnna daayaꞌna wɨmwaaihana! Sarevɨ kumɨre sɨmunyabwi yuya Gotɨyare yawɨta sangɨ nayaa nebwina yawɨranganyaꞌna wɨmwaaihana!” dada yɨdaangadelyɨra. \v 13 Sahwarɨ mena wangadɨnyainyɨ dara jalɨkurakɨvanɨge. Sai sarɨmɨnyɨneꞌnajɨ Layothɨzɨya mwaalyaraavɨnajɨ Yɨyaraapolɨzɨ mwaalyaraavɨnajɨ yuna dɨragɨnna yawɨꞌda yagɨyagɨ yadelyɨ. \v 14 Lukɨyai, dotarɨna tewaanya nyɨvuꞌnadelyɨ Dimaazalyɨ saraai “Nehɨryaꞌmweihi!” yɨhɨthɨvanɨgi. \p \v 15 Nɨmɨnyɨna neyaꞌmweraavɨ Layothɨzɨya mwaalyaraavɨ “Nyaꞌmweihi!” duthaawila! Nabaai Nibaavɨjɨ gamɨre angevɨ Naangere kusɨlaanyavɨyaraavɨjɨ “Nyaꞌmweihi!” nɨmɨnyɨna duthaawila! \v 16 Nabaai pɨkarɨyɨkwia dazaꞌ sarɨmɨnyaba mena danganapɨjɨ Layothɨzɨya mwaalyara Naangere kusɨlaanyavɨyaraavɨna sara kwarajɨ dangabɨꞌdeꞌna jaasidesɨ. Nabaai pɨkarɨyɨkwia Layothɨzɨyaraavɨneꞌ yaasɨvanɨgeꞌ sarɨmɨ kwaihɨlyɨ nayaa dɨthanganyɨla! \v 17 Nabaai Aakipaazarɨ dara duzɨla! “Naangerɨ wɨlamwaaihɨnyavɨ wawɨnyaꞌ maaragɨnyaꞌ nayaa javadaꞌgainana! ‘Yuneꞌna nayaa nebwina yɨma!’ daꞌgɨzɨ sara ja!” \p \v 18 Polɨnyɨ nɨmɨ sainyɨ “Nyaꞌmweihi!” yɨdaꞌmanɨgesɨ. “Pɨkarɨyɨkwia dazaꞌ Polɨ neyasɨwaabɨka!” yawɨsaꞌna nɨmɨre asasɨ yɨdaꞌmanɨge. Kalavuzangevɨ kuna mwaaiheinyɨna nayaa yawɨꞌdɨvɨꞌ Gotɨyarɨ duzɨla! Naangere yanga gaimwangebwi sarɨmɨjɨ yɨhyeꞌmwannarana! \pmr \sig Polɨ \sig*