\id 1TH - Yipma[Baruya] [byr] -Papua New guinea 1992 (web version -2012 bd) \h 1 Tezalonaaika \toc1 Tezalonaaika mwaalyaraavɨna Polɨ pɨkarɨyɨkwia sɨnnawɨnyaꞌ yavɨkaryakesɨ \toc2 1 Tezalonaaika \toc3 1 Tz \mt1 1 Tezalonaaika \mt2 Tezalonaaika mwaalyaraavɨna Polɨ pɨkarɨyɨkwia sɨnnawɨnyaꞌ yavɨkaryakesɨ. \cl Bɨrita \c 1 \m Anga Tezalonaaika mwaalyaihi, \p \v 1 Polɨnyɨ Saailaazalyɨ Timotilyɨ pɨkarɨyɨkwia daꞌ yavɨkariwa. Kɨraazɨtɨyarɨ lɨmwangeꞌneihi kusɨlaanyavɨyaihɨrɨna yavɨkariwa. Gotɨyai Nɨmwarɨ wɨlamwaaidɨvɨꞌ Naanga Jizaazai Kɨraazɨtɨyarɨ wɨlamwaaidɨvɨsaihɨrɨna yavɨkariwesɨ. \p Gotɨyai yangeꞌna tewaanna yɨhɨgaimwagana! Gotɨyare kwaamuꞌnanyabwi yɨhwarana! \s1 Tezalonaaika mwaalyara Jizaazare yagaalyaꞌ dɨragɨnna lɨmwagesaꞌnesɨ. \p \v 2 Yuyagaaꞌ Gotɨyarɨ wɨdadaanyagaaꞌ “Su! Tezalonaaika mwaalyara gɨmɨreraavɨna yɨlaaya gɨmarivanɨgo,” wɨdadaanyɨ. Nabaai, yuyagaaꞌ sarɨmɨnyɨna Gotɨyarɨ wɨdadaanyɨ. \v 3 Sareina nemɨre Gotɨyai Nɨmwarɨ wɨdadaa “Kɨraazɨtɨyarɨ sara lɨmwadɨvɨsaꞌna tewaanyabwi sara yɨvanɨgava. Gɨmɨnyɨ yɨlaaya yadaapɨjɨ aꞌmweraavɨna kale wiadaaꞌnyɨyaꞌna tewaanya mɨraagɨkɨꞌmanɨgava. ‘Naangei Jizaazai Kɨraazɨtɨyai walaabathelyɨ,’ dadɨvɨꞌ yemwaaidɨvɨꞌ dɨragɨnna daaꞌmanɨgava. Su! Su!” Gotɨyarɨ sara wɨdadaanyɨ. \v 4 Sareꞌ neyaꞌmweihi nayaa dara yawɨꞌmwo. “Gotɨyarɨ Tezalonaaika mwaalyaraavɨna kale wiadelyɨ. Nabaai sahwaraavɨna ‘Nɨnnyarera,’ dahɨlakɨwakelyɨ,” sara yawɨꞌmwo. \p \v 5 Sareꞌna Gotɨyare yagaala tewaanyaꞌ yɨhɨthonegaaꞌ yaasɨwaꞌ yagaalyaꞌna mɨꞌ. Aawa. Kurya Tewaanyai dɨragɨnaangei dɨragɨnyainaavɨ kanemwaaihaꞌ dɨragɨnna kyɨhɨtho “Yagaala nebulya yɨhɨthɨvanɨgo,” sarɨmɨ Kɨraazɨtɨyarɨ lɨmwageꞌ. Sagaaꞌ sarɨmɨ dara yawɨreꞌ, “Wɨdasaabadera nemɨjɨ mwaaleva tewaanna negaimwamanɨgaꞌ. Sarera nemɨnyɨna neyɨvanɨgasare.” \v 6 Sareina yadaawojɨ sarɨmɨ avaaina yageꞌ. Nabaai, Naangei yakabaaibɨꞌ sarɨmɨ avaaina yageꞌ. Sarɨmɨ Gotɨyare yagaalyaꞌ maaresaꞌna kayaaꞌnanaanga yɨhyeꞌ. Sareꞌ kɨrɨꞌ sarɨnnya munyɨkaavɨ Kurya Tewaanyai wɨlayɨhɨmwaaidɨsɨ gamɨnyɨna yɨlaaya yadɨvɨꞌ yagaala saꞌ maaresaihɨlyɨ. \v 7 Sarevɨdaaꞌnyɨ tewaanna yadɨvɨꞌ Kwaaka Maazathonɨya mwaalyarajɨ Kwaaka Gɨriza mwaalyarajɨ Kɨraazɨtɨyareraavɨ sarɨmɨ tewaanna dara wɨjɨwaainesaꞌ “O, Kɨraazɨtɨyareina sana sana yaanneina daaka!” \v 8 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Naangere yagaala wɨdadaapɨjɨ sarɨmɨreba Maazathonɨya yagaala saꞌ dɨwɨna yaka Kwaaka Gɨriza dɨwɨna. Gavebanyaaina dɨwɨyaꞌneꞌna mɨꞌ. Aawa. Sarɨmɨnyɨna aꞌmwera kadɨka wɨꞌneta yuyaba dara wɨꞌnesasɨ. “Tezalonaaika mwaalyara Kɨraazɨtɨyarɨ dɨragɨnna lɨmwamanɨgasare.” Sara deva savɨna nemɨ yagaala pɨnɨ wɨjaꞌne wawɨnyaꞌ mwariꞌ. \v 9 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Kumɨ sara nemɨnyɨ nedɨvanɨgaꞌ “Sarɨmɨ Tezalonaaika mwaalyaraavɨ angyɨrɨꞌmaata kyeꞌ tewaanna yɨhɨmaꞌmwaꞌdaaꞌ. Yɨhɨmaꞌmwaꞌdaasara kumɨre kulaka ge gengɨjɨ kwaasɨgotɨyaraavɨjɨ yagalyaꞌmaveva Gotɨyarɨ mɨdɨmwaꞌdaaꞌ. ‘Gotɨya Nebulyarɨ wɨdayaadelyɨ yuyagaaꞌ gaala mwaaidei. \v 10 Sɨgunyavɨdaasɨ Gotɨyare Gawaalɨꞌ walaabatheꞌna yemwalaana!’ sara dadɨvɨꞌ Gotɨyarɨ mɨdɨmwaꞌdaaꞌ. Gotɨyare Gawaalɨꞌ Jizaazalyɨ. Sai kabalaꞌ Gotɨyai yɨdɨkaavaꞌ. Yɨdɨkaavakei ‘Dɨvi Gotɨyai sahwaraavɨna sɨmɨlɨka nuladɨka!’ daka padaihasamaaraꞌ.” Yuyara sara nedɨvanɨgaꞌ. \c 2 \s1 Anga Tezalonaaika Polɨ yakeꞌnesɨ. \p \v 1 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Neyaꞌmweihi, sahwaihi dara yawɨꞌmwaaꞌ “Nemɨnyawɨnna Wɨdasaabadera Apozelɨyara angyɨrɨꞌmaata beva yagaala dɨragɨnya kanedeꞌ dɨnona ‘Yagaala kuneꞌ mɨꞌ. Nemɨ mɨdɨnaana!’ ” \v 2 Nabaai dara yawɨꞌmwaaꞌ “Anga Pilipaai aꞌmwera Apozelɨyaraavɨ kayaaꞌna yeva bɨrala wiesarera.” Sagaaꞌ daanga kanevɨnaꞌ kɨrɨꞌ sarɨmɨnyawɨnna bona nemɨre Gotɨyai dɨragɨnya nemwaaihakeina lɨka myɨ yona Gotɨyare yagaala tewaanyaꞌ yɨhɨtho. Pwara nedeꞌ “Sabwi mujɨwaakɨpɨna! Mala nayɨhɨramaadɨka!” Saꞌna yawɨrona kɨrɨꞌ lɨka myona dɨragɨnna yɨhɨtho. \v 3 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sareina yawɨta kayaaꞌnanyaꞌ malɨmwagyadaa gɨrɨkitaꞌnanyabwi myadaa kwaasɨ myɨhɨzadaa Gotɨyarɨna yɨhɨzɨwaako. \v 4 Nemɨ kayaaꞌna myo. Aawa. Gotɨyai dɨna “Sahwaraavɨ yaamɨjɨ miꞌna aꞌmwe sara nɨmɨre wawɨnyaꞌ tewaanna yɨpɨꞌdeꞌnanyɨ,” dakabaaibɨꞌ gamɨre yagaalyaꞌ damaaryaꞌneina nemwaaihaꞌ. Sareꞌna damaryadaa myawɨri “Aꞌmweraavɨ yɨlaaya wigalaana!” Aawa. “Gotɨyai nemɨre sɨmunya wangaderɨ yɨlaaya wigalaana!” dadaa wɨjɨwakadaanyaine. \v 5 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarɨmɨnyawɨnna wabwiwayagaalyasɨ mabyo. Yuyagaaꞌ wabwiwayagaala myɨhɨzo. Sara yawɨꞌmwaava. Sarɨmɨre gɨlyɨvɨsa maaryaꞌna kwaasɨ yɨhɨthoina mɨꞌ. Wabarɨnnyaꞌ lɨka yulyaryaꞌna yɨhɨthoina mɨꞌ. Sareꞌ Gotɨyai jalɨkurakɨvanɨkelyɨ. \v 6 Nabaai, majɨna “Tezalonaaika mwaalyara yawɨpɨka! ‘Wɨdasaabadera byaannakera.’ Aꞌmwe pwarajɨ sara yawɨpɨka!” sara majɨ yona yɨhɨtho. Nemɨ Kɨraazɨtɨyare Nedasaabadeinaavɨna “Aꞌmwe naangere,” wɨjaꞌ tewaanyasɨ Naangereinaavɨneꞌna. \v 7 Sara mwaaihoina kɨrɨꞌ sarɨmɨnyawɨ mwaalona nayaa kave yɨhyo. Kuvɨnaangeꞌ gannya kaimɨraayangɨ maremwaaidevaaibɨꞌ nayaa kave yɨhyo. \v 8 Sarɨmɨnyɨna yɨlaaya sara nevuꞌnadeꞌna Gotɨyare yagaala tewaanyaꞌ yɨhɨtho. Sareꞌ gaveꞌna mɨꞌ. Aawa. Sarɨmɨnyɨna tewaanya nevuꞌnadeꞌna dara do. Tezalonaaika mwaalyaraavɨ wɨgaimwagaazaꞌna balaadeꞌnanyɨ. \v 9 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Neyaꞌmweihi, nemɨ yawɨꞌna “Tezalonaaika mwaalyaraavɨre wapaaya saza nagainadɨka! Aane pwai kwarɨ taanga nujavaadɨka! Nemɨnyɨne wapaaya sazanne nɨgwianna wawɨnya yaana!” Sara yawɨꞌna yona Gotɨyare yagaala tewaanyaꞌ yɨhɨthadaawojɨ tɨnna dara wanganesaꞌ “O, Wɨdasaabadera, Apozelɨyara wawɨnya naanga mɨraagɨkɨꞌmanɨgasara daaka! Sawɨsagaaꞌ yɨrɨkegaaꞌ yɨvanɨgasara daaka!” \p \v 10 Sarɨmɨ tɨnna nengadɨvɨꞌ Gotɨyalyɨ dara jalɨkurakeꞌ “Nemɨnyɨna Wɨdasaabadera tewaanyabwi yadɨvɨꞌ yɨdaꞌmaraangebwi nayaa yadɨvɨꞌ yɨwetawakyabwi myɨvanɨgasarera.” \v 11 Sareina kyo yɨ, ganɨmaanga pwai gannya kaimɨraayangɨ nayaa yadevaaibɨꞌ nemɨ sarɨmɨjɨya gazarɨzarɨ nayaa yɨhyoꞌna yawɨꞌmwaaꞌ. Sarɨmɨre sɨmunya tewaanna yɨhivaimwagona sarɨmɨre kuryara dɨragɨnna mwaalyaꞌna yɨhɨthadaa dɨragɨnna dara yɨhɨzalɨkurako. \v 12 Gotɨyai yawɨꞌna “Sahwaraavɨ maremwaalɨdeinyɨ,” yawɨꞌna yaka sarɨmɨnyɨ yɨhɨzɨvwaramaarakelyɨ. “Nɨnnya byaannyavɨjɨ nawɨꞌnyaba maremwaaidɨnyavɨjɨ wɨmwaaihɨma!” Gotɨyai sara yɨhɨthahɨlakakerɨna sarɨmɨ nayaa jamarila! Dɨragɨnna sara yɨhɨtho. \p \v 13 Sareꞌ darevɨnyɨ. Sɨnnawɨ sagaaꞌ Gotɨyare yagaala kyɨhɨtho newɨꞌneva myawɨrina “Yagaala aꞌmweraavɨnesɨ.” Aawa. Yagaala saꞌ sarɨmɨ maarɨna yeva yawɨꞌna “Gotɨyare yagaala nebulyasɨ.” Sara deva Gotɨyare yagaala nebulyaꞌ warɨkeꞌna sarɨmɨre sɨmunyangɨ Gotɨyai dɨragɨnna yɨhɨzɨwaakɨvanɨꞌ Kɨraazɨtɨyarɨ lɨmwadɨvɨsaihi. Sara yesaꞌna yɨlaaya yona yuyagaaꞌ Gotɨyarɨ wɨdadaanyɨ. Su! Su! \v 14 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Neyaꞌmweihi, Kwaaka Juthɨya mwaalyara Gotɨyare kusɨlaanyangɨyaraavɨne mɨdɨdɨvɨsaihi yɨmaꞌneꞌ. Yɨ sahwaraavɨ kayaaꞌna yetabaaibɨꞌ pwara kayaaꞌna sara yɨhyesaihɨlyɨ. Juyara kumɨreba Kɨraazɨtɨya Jizaazareraavɨ kayaaꞌna yetabaaibɨꞌ sarɨmɨre kwaakevɨ mwaaidɨvɨsara kayaaꞌna yɨhyesaihɨlyɨ. \v 15 Juya sahwara Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwakyaasara pɨropetɨyaraavɨ tamakeva Naanga Jizaazarɨ tamakeva nabaai nemɨnyɨ neramaaseꞌ. Sareꞌna kumɨrebwi Gotɨyai tɨnna wanganaka yɨlaaya myaꞌ. Yɨ aꞌmwe yuyaraavɨne yɨkamaangere. \v 16 Sahwara yawɨꞌna “Ajɨmya yuyangɨyaraavɨ Apozelɨyara nudɨpɨdɨka! Gotɨyai Maaveraavɨ navadaihasamaaradɨka!” deva nedeꞌ “Dɨragɨnna yɨhɨthɨwo ‘Yagaala saꞌ mujɨ jideihɨlyɨ. Nayɨhɨramaadɨka!’ ” Sara yadɨvɨꞌ aꞌmwe yuyaraavɨna yɨkamaangera yɨmaꞌnesare. Sarera kunnya kayaaꞌnanya yuneꞌna yesarera. Kɨrɨꞌ sareraavɨna Gotɨyarɨ yuneꞌna sɨnna tɨka wɨdaꞌmwakerera. \s1 Polɨ Tezalonaaika mwaalyaraavɨ angyɨrɨꞌmaataꞌna yawɨrakeꞌnesɨ. \p \v 17 Neyaꞌmweihi, nemɨ yɨhyagalyaꞌmavona maalɨkegaaꞌ sarɨmɨjɨ mamwaalyoꞌna sɨgɨraayarabɨsaina yɨmaꞌnoinera. Nemɨ maavewɨ mwaidaa kɨrɨꞌ nemɨre sɨmunya sarɨmɨnyaba yuyagaaꞌ warɨꞌ. “Sahwaraavɨ tɨnna wanganaana!” dona savɨna nevuꞌnada dɨragɨnna yaamɨjɨ yaamɨjɨ yo. Maavewɨ mwaaihasaꞌna kale neyada \v 18 sarɨmɨnyɨna byɨrɨꞌmaasaꞌna dɨragɨnna yaamɨjɨ yaamɨjɨ yoine. Nabaai, sarevɨna Polɨnyɨ gazagaasagaaꞌ “Tezalonaaikana wɨma!” dena yaamɨjɨ kyo Saataanɨ kaanya nerihɨꞌdaaꞌnyɨ sarɨmɨnyɨ myɨhwanganyɨwo. \v 19 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Dɨvi Naanga Jizaazai walaabathehaaꞌ gamɨnyawɨ daavɨna yadaa nemɨ yɨlaaya berɨꞌna yaadevaka? Be yagaalyaꞌ wɨdaathevaka? Naangerɨ yemwaaimanɨgohaaꞌ yɨlaaya aaihwaravaavɨneꞌna yɨvanɨgona? Sarɨmɨnyɨnanyɨra. \v 20 Yo, sareꞌ dareꞌnesɨ. Gamɨnyawɨ sarɨmɨ daavɨna yadaapɨjɨ nemɨ yɨlaaya yaadeꞌnanyɨ. Nabaai, “Nemɨ sara kyo dahaaꞌ dava mwaaihaꞌ,” yawɨrawaajɨ byaannakeina yɨmaꞌnaadeihɨlyɨ. \c 3 \p \v 1 Sarevɨdaaꞌnyɨ sarɨmɨnyɨna yawɨꞌdaa dɨna “Pɨzɨꞌgwa mamwalaanna!” dɨna yona naarɨmɨ yɨlaayaꞌna dɨna “Anga Aathenɨzɨ gaveinaai mwaalaka!” \v 2 Dɨna yola sarɨmɨnyawɨnna Timotirɨ wɨdasaabɨna. Sahwai Kɨraazɨtɨyarei neyaꞌmwei mwaalaka Gotɨyarɨ wɨdaayadei Kɨraazɨtɨyare yagaala tewaanyavɨne avaaiwawɨnyalyɨ. “Tezalonaaika mwaalyara Kɨraazɨtɨyarɨ lɨmwadɨvɨꞌ kumɨre kuryara nayaa mwaaibɨꞌdeꞌnajɨ jɨvaimwadeꞌnajɨ duzɨwaakya!” wɨdasaabɨna yoi. \v 3 “ ‘Aꞌmwera kayaaꞌna kyɨhyapɨjɨ nyagalyaꞌmapɨdɨka! Gotɨyare dɨragɨnyaꞌ nayaa dɨlɨmwagyɨla!’ duzɨwaakya!” wɨdasaabɨna yolyainaalyɨ. Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarɨmɨ dara yawɨꞌmwaasaꞌ “Kayaaꞌna kaneyapɨjɨ nemɨ ‘Wikɨra,’ daazaꞌna Gotɨyai nedahɨlakakei daaka!” \v 4 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sɨnnawɨ sarɨmɨnyawɨ mwaalonegaaꞌ dara yɨhɨtho, “Naangerɨna pwara kayaaꞌna neyɨpɨꞌdeꞌnanyɨ.” Sara kyɨhɨtho sara kayaaꞌna yɨhyɨwaasaꞌ sarɨmɨ yawɨꞌmwaaꞌ. \v 5 Kayaaꞌna yɨhyɨwaasavɨ nɨmɨ dɨna “Pɨzɨꞌgwa sara mamwaaimuna!” dɨna yena Timotirɨ wɨdasaabɨna. “Tezalonaaika mwaalyara Gotɨyare yagaalyaꞌ nayaa dalɨmwamanɨgava?” dɨna. “Yaamɨjɨ yadei Saataanɨ sahwaraavɨ yaamɨjɨ yada kwaasɨ kudɨwaꞌ kayaaꞌna yɨpɨjaꞌna daaka? Nemɨre wawɨnya yaasɨwaꞌwawɨnya nyɨmaꞌnadɨka!” dena wɨdasɨwaabe. \p \v 6 Dahaasagaaꞌ sarɨmɨnyawɨdaaꞌnyɨ Timoti nemɨnyawɨnna baka sarɨmɨnyɨna yagaala tewaanyaꞌ makabɨna. “Sahwara Naangerɨ nayaa lɨmwadɨvɨꞌ pwaraavɨna kale wiadere,” makabɨna yɨwaꞌ. Nabaai nedɨwaꞌ “Nemɨ byɨrɨꞌmaaroꞌna yawɨꞌdɨvɨꞌ nemɨnyɨna yɨlaaya kuna yɨvanɨgaꞌ. Nemɨ dɨragɨnna yawɨꞌna ‘Tezalonaaika mwaalyaraavɨ tɨnna wanganaana!’ dɨragɨnna yawɨꞌmanɨgovaaibɨꞌ sahwara dɨragɨnna yawɨꞌmanɨgaꞌ ‘Apozelɨyaraavɨ tɨnna wanganaana!’ ” Sara nedɨwaꞌ. \v 7 Sareꞌ darevɨnyɨ. Dava aꞌmwera kayaaꞌna kaneyeꞌ taanga neyɨvanɨkesɨ. Taanga neyadaasɨ kɨrɨꞌ neyaꞌmweihi, sarɨmɨ Naangerɨ nayaa lɨmwamanɨgasaꞌna yɨvaimwannadaa mwaaiho. \v 8 Naangerɨ sarɨmɨ dɨragɨnna wɨlamwaaibɨzaꞌna nemɨ dɨragɨnna mwaaihoꞌnanyɨ. \v 9 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarɨmɨnyɨna kadɨka sara wɨꞌnona nemɨre Gotɨyarɨ yɨlaaya naanga yɨvanɨgo. Sarɨmɨnyɨna yɨlaaya naanga yɨvanɨgoꞌna “Su! Su! Yɨlaaya naanga naanga gɨmarivanɨgo,” Gotɨyarɨ dɨragɨnna wɨdadaanyaine. \v 10 Sawɨsavɨ yɨrɨkevɨ dɨragɨnna wɨdadaa “Tewaanyaraavɨ tɨnna wanganyaꞌna sawɨnna dɨnemakwona! Nemɨ tɨnna dara wanganaadeꞌ ‘O, Naangerɨ lɨmwadɨvɨsabwi maalɨꞌna yɨvanɨgasabwi daaka!’ Sara dawaajɨ yavadaꞌgalyaꞌna dɨnemakwona!” Sara wɨdadaanyainera. \p \v 11 Gotɨyai Nenɨmaangei gamɨ salyɨ nemɨre Naanga Jizaazalyɨ sarɨmɨnyawɨnna kaanya basamakwika! Sarɨmɨnyawɨnna nemakwika! \v 12 Naangei dɨragɨnna yɨhɨgaimwagozɨ sarɨmɨre sɨmunyangɨ yunebanna kaleꞌne sabwi dɨragɨnna wakana! Sara kyojɨ sarɨmɨnyɨna nemɨnyɨ kale naanga neyɨvanɨkabaaibɨꞌ sarɨmɨnyɨ Kɨraazɨtɨyare pwaraavɨnajɨ aꞌmwe pwaraavɨnajɨ kale naanga yɨhyana! Nabaai, naangaveꞌna kale kuna yɨhyana! \v 13 Sara yojɨ sarɨmɨre sɨmunya dɨragɨnna wakɨna kyojɨ dɨvi Naangei Jizaazai gannya tewaanyarajɨ walaabathehaaꞌ Gotɨyai Nenɨmaangeryaba sarɨmɨ nayaa daavɨna jideihɨlyɨ. Sara kyojɨ yɨwetawakya maayaihi tewaanaangeihi nayaa daavɨna jideihɨlyɨ. \c 4 \s1 Aꞌmwere mwaalyabwina Gotɨyai “Nawɨꞌnyabulyɨ,” dakeꞌnesɨ. \p \v 1 Neyaꞌmweihi, sarevɨdaaꞌnyɨ yagaala pɨnɨ dɨragɨnna yɨhɨthaana! Nemɨ Naanga Jizaazarɨ wɨlamwaalona kɨwɨnya dɨragɨnna yɨhɨthɨvanɨgo. Sɨnnawɨ sagaaꞌ dara yɨhɨzɨwaako. Sara mwaalapɨjɨ sana yadɨvɨꞌ Gotɨyarɨ yɨlaaya wigaibɨꞌdelyɨ. Sara yɨhɨzɨwaakobaaibɨꞌ sara yɨvanɨgaꞌ. Sara yɨvanɨgasaihi naanga sana sana jɨla! \v 2 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Naanga Jizaazai kanejɨwaakaꞌ yɨhɨthonna sarɨmɨ yawɨꞌmwaaꞌ. \v 3 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gotɨyare sɨmunyabwi dara yawɨꞌmanɨꞌ “Gɨmɨ nɨmɨreigɨ tewaanyaigɨ dɨmwaala! Ata lɨmwangebwi minna!” \v 4 Sara yawɨrapɨjɨ gazaigɨzaigɨ gɨnnya balaangevɨ tewaanna dɨmaaka! Yawɨta tewaanyajɨyaigɨ kwala dɨmaaka! “Nɨmɨre aꞌmwe kwala maake mwaalɨka nawɨꞌnyaꞌ gave dasɨ mwaalɨma!” daꞌgɨzɨ dɨmaaka! \v 5 Ajɨmya yuyangɨyara Gotɨyarɨ myawɨryara dɨka widadaaꞌnyɨyara yaalɨvɨna maaꞌdɨvɨtabaaibɨꞌ kwala mamaaꞌdɨnna! \v 6 Tewaanyabwi mamarasɨꞌnɨnna! Jaꞌmwerevɨ kuka mamaaꞌdɨnna! Sabwina sɨnnawɨ jalɨkurakyaꞌ naanga yɨhɨtho. Sabura pwara kyapɨjɨ Naangei wɨrɨvɨkɨradelyɨ. \v 7 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gotɨyai myawɨri “Sahwara ata lɨmwangebwi yɨpɨka!” myawɨryaꞌ. Aawa. “Sahwara nɨmɨrera tewaanyara nayaa mwaaibɨka!” yawɨraka nejɨvwaramaarakelyɨ. \v 8 Sasarevɨdaaꞌnyɨ pwai yagaala daꞌ marasɨꞌnajai aꞌmweraavɨre yagaalyaꞌ mamarasɨꞌnyɨvanɨꞌ. Aawa. Gotɨyare yagaalyaꞌ marasɨꞌnɨvanɨꞌ. Gotɨyai sahwai gannya Tewaanyai Kuryarɨ yanga nejaavanɨkerevɨ yagaalyaꞌ marasɨꞌnɨvanɨkelyɨ. \p \v 9 Kale wiaꞌnebwina Gotɨyai sahwaihɨrɨ yɨhɨzɨwaakaꞌ “Saigɨ jaꞌmwerɨna kale gyana!” Sara kyɨhɨzɨwaakaꞌ sareꞌna nɨmɨ myavɨkariwɨna! \v 10 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarɨmɨreba Kwaaka Maazathonɨya yuneba sɨryaꞌmweraavɨ yuyaraavɨna kale yɨhyɨvanɨꞌ. Sareihɨrɨ dɨragɨnna yɨhɨthɨvanɨgo. Gazaigɨzaigɨ kale naanga naanga gyana! \v 11 Dɨragɨnna dara jawɨka! “Nɨmɨ kave mwaalɨma! Nɨmɨre wawɨnyaꞌ kuna maremwaalɨma! Pwaraavɨre wawɨnya kuna mamaremwaaimuna! Wɨdaasadera dɨragɨnna nyɨdetabaaibɨꞌ nɨnnya asasɨ aawawɨnya yɨma!” \v 12 “Pwara Kɨraazɨtɨyarɨne mwasawɨnyaraavɨna wɨjɨwaainyaꞌna kaanya nayaa yamarima! Nabaai aane pɨrɨꞌ kɨrɨvɨna nanyɨgainadɨka!” daꞌgɨzɨ gɨnnya asasɨ ja! Sara jawɨꞌdeigɨnyɨ. \s1 Naangei walaabozɨ neyɨdɨkaavadeꞌnesɨ. \p \v 13 Neyaꞌmweihi, nemɨ sɨmunyavɨ yawɨꞌna “Kɨraazɨtɨyarera sɨduꞌmaayara namwaaibɨthɨka! Kɨraazɨtɨyare pwara baimwaꞌdaasaraavɨna wɨjɨwakaana! Naangerɨ muꞌnyadɨvɨsara dɨvi Naangei baryaraavɨ yɨdɨkaasaꞌna myemwaalyadɨvɨsaraavɨ kunnya baryaraavɨna kale wiadevaaibɨꞌ Kɨraazɨtɨyareraavɨ kale nyadɨka!” Yawɨꞌna yona sareꞌ yavɨkarivanɨgo. \v 14 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nemɨ dara lɨmwadaanyɨ. Jizaazai balaka ayɨna dɨkaavakelyɨra. “Nebulyasɨ,” dovɨdaaꞌnyɨ dara dɨna “Aꞌmwera Jizaazarɨ lɨmwadɨvɨꞌ bainɨkeraavɨjɨ Jizaazarɨjɨ Gotɨyai makwalaabathere!” \v 15 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Naangei kanejɨwaakaꞌ yagaala saꞌ dɨragɨnna dara yɨhɨthɨvanɨgo. Naangei walaabathehaaꞌ nemɨ kwaihwaainakeina mwalaajaina baryara waꞌdapɨri myagalyaꞌmayɨ yawaajɨ sɨnnawɨ myɨlaawi yaadeine. Arɨkawɨ. Baryara dɨkaavapɨjɨ sɨnnawɨ yɨlaawɨpɨꞌderera. \v 16 Sareꞌna Naanga sahwai Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ waidaavada jaka naanga danganadelyɨ “Jɨkabyɨla!” Sagaaꞌ ejelɨya naangei jaka kudozɨ Gotɨyare gwareꞌ makuradesɨra. Naangei jaka naanga kadanganojɨ sɨnnawɨ Kɨraazɨtɨyarera baryara dɨkaapɨꞌdere. \v 17 Nabaai, nemɨ kwaihwaainakeina mwalaadeinajɨ sahwarajɨ sainaavɨ yarai nemakɨlaawadeinera. Sɨgunyavɨ nemɨ Naangerɨ wɨjɨmaataꞌna yɨraayangɨ nemakɨlaawadeinera. Sara kyojɨ yuyagaaꞌ Naangeryaba mwalaadeꞌnanyɨ. \v 18 Sareꞌna pwaihɨlyɨyarɨ gamɨre baryarɨna kale wiadaaꞌnyɨ wɨgaimwangeꞌna yagaala daꞌ kave duzɨla! \c 5 \s1 Naangei walaabatheꞌna yemwaalyaꞌnesɨ. \p \v 1 Neyaꞌmweihi, sarɨmɨnyɨ myavɨkaryaanna! “Sagaaꞌ yɨmaꞌnadehaakɨ. Sana yɨmaꞌnadengɨ.” Sara yawɨsaburɨna mihihainyɨwaꞌ. \v 2 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sahwaihi mena dara yawɨꞌmwaaꞌ “Sawɨsavɨ kukeibɨsai Naangei yarai walaabathehaaꞌ yɨmaꞌnadehaakɨ.” \v 3 Pwara yawɨꞌna “Dahaaꞌ naryagaaꞌ kwaamuꞌnanyagaaꞌ tewaanyagaakɨra.” Yawɨꞌna yapɨjɨ navɨka mwaalapɨjɨyagaaꞌ kayaaka yarai wigaladerera. Yarai wigaladeꞌna aꞌmwe sara lɨkaanya mwɨyɨ yɨpɨꞌderera. Arɨkawɨ. Mudangegaaꞌ aꞌmweꞌ daanga yarai wɨvɨdevaaibɨꞌ aꞌmwe saraavɨ kayaaka yarai wigaladerera. \v 4 Saꞌna kɨrɨꞌ neyaꞌmweihi, sagaaꞌ yɨmaꞌnadehaaꞌ sarɨmɨ maryaanga myɨpɨneihɨlyɨ. Jɨhɨnyawɨ mamwaalyɨgasaꞌna sɨduꞌnakeihi maryaanga myɨ jideihɨlyɨ. Kukei bada aꞌmweraavɨ maryaanga bivalakadevaaibɨꞌ sagaaꞌ sɨduꞌnakeihɨrɨ maryaanga myɨhyanneihɨlyɨ. \v 5 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarɨmɨ Baakeihi Yɨrɨkevɨyaihɨlyɨ. Sarɨmɨ Naangeregaasaihɨlyɨ. Nemɨ jɨhɨnyavɨyaina mɨꞌ. Nemɨ sawɨsavɨyaina mɨꞌ. \v 6 Sarevɨdaaꞌnyɨ pwarabɨꞌ se wakatabaaibɨꞌ naraadɨka! Aawa. Tɨnna nayaa baihanaraana! Sɨmunya nayaa yawɨraana! \v 7 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Aꞌmwera se waꞌdɨvɨsara sawɨsagaaꞌ se wakasare. Aꞌmwera biyaaya nadɨvɨꞌ yɨmaka widɨvɨsara sawɨsavɨ yɨmaka widɨvɨsagaakɨ. \v 8 Sareꞌ nemɨ Naangeregaasaina mwaaihovɨna sɨmunya nayaa yawɨraana! Sareina Romɨyara aawɨlasara saabya yɨvidɨvɨꞌ mwaaihɨꞌnya dɨragɨnya mwaaihɨꞌnadɨvɨꞌ malyagaaꞌ tewaanna mwaaidɨvɨsarabɨsaina mwalaadeinera. Nemɨre saabyaꞌ Gotɨyarɨ lɨmwadaanyabulyɨ. Nabaai, aꞌmweraavɨna kale wiadevulyɨ. Sahɨrɨsɨra. Nemɨre mwaaihɨꞌnya dɨragɨnyaꞌ nemɨ dɨragɨnna yawɨꞌna “Gotɨyai nevadaihasamaaradelyɨ,” yawɨꞌna yadaa yemwaaiho. \v 9 Gotɨyai majɨ “Saraavɨ maanga wɨdɨma! Mala wɨramɨma!” majɨ yaka newakakelyɨ. Aawa. Gotɨyai dɨna “Sahwaraavɨre Naanga Jizaazai Kɨraazɨtɨyai padaihasamaaraderera,” dɨna yaka sabwi nejaavakeꞌnanyɨ. \v 10 Kɨraazɨtɨya sahwai nemɨnyɨna balakelyɨ. Gotɨyai nemɨnyɨna yawɨꞌna “Sagaaꞌ walaabathehaaꞌ Kɨraazɨtɨyare pwara baihanaꞌdɨvɨsarajɨ kwaihwaainakerajɨ Kɨraazɨtɨyare pwara se baidɨvɨsarajɨ Kɨraazɨtɨyalyɨ mwaaibɨka!” kadaꞌ balaꞌ. \v 11 Sarevɨna gazaigɨzaigɨ yawɨta nawɨꞌnya sa jaꞌmwerɨ dɨragɨnna jɨvaimwana! Kɨraazɨtɨyarerɨ dɨragɨnyarɨ dɨvadaꞌgalayɨvaimwana! Dahaaꞌ yɨvanɨgɨnyabaaibɨꞌ sara kuna ja! \s1 Yagaala aayannesɨ \p \v 12 Neyaꞌmweihi, kɨwɨnya dɨragɨnna yɨhithanganaana! Naangei sarɨmɨjɨyaraavɨ dahɨlakaꞌ “Nɨmɨreraavɨ nayaa dɨmaremwaala!” Sara kadahɨlakaꞌ sahwara yɨhɨzɨwaakadɨvɨꞌ sarɨmɨre sɨmunya yavadaꞌgaidɨvɨsare. Sahwara sarɨmɨnyawɨ Naangere wawɨnya yadɨvɨsaꞌna nayaa dara jawɨka! “Aꞌmwe naangere. Nemɨ nayaa wɨdaana!” \v 13 Wawɨnya yadɨvɨsaꞌ yawɨraꞌgɨzɨ kumɨnyɨna yɨlaaya yadɨ dɨmaryawɨka! “Sahwara nemaremwaaidɨvɨsaꞌ tewaanyasɨ.” Sareigɨ Naangereraavɨna avaaizɨmunyaꞌna dɨmwaala! \p \v 14 Neyaꞌmweihi, kɨwɨnya naanga yɨhɨthaana! Sarɨmɨjɨyara wawɨnya myadɨvɨsaraavɨ duzɨwaakya! “Yaasɨwaꞌna namwaaidɨka! Wawɨnya ja!” Pwaraavɨre kuryara dɨragɨnya maayara lɨka yadɨvɨsaraavɨre kurya dɨragɨnyara dumwaaihya! Pwara sɨmunya dɨragɨnna myawɨryadɨvɨsaraavɨ wɨgaimwangeꞌna nayaa dɨmaremwaala! Yuyaraavɨ kave ja! Nayaa duthana! \v 15 Daꞌ jawɨka! Pwai sarɨmɨjɨyarɨ kayaaꞌna kyojɨ mɨnya mamaaranna! Mɨnya mamaaꞌdɨnna! Aawa. Saꞌ dɨragɨnna jawɨka! Tewaanyaburɨ dɨmɨdɨna! Kɨraazɨtɨyareraavɨ tewaanna ja! Yuyaraavɨ tewaanna ja! \p \v 16 Gazagaasagaaꞌ yɨlaaya ja! \v 17 Yuyagaaꞌ Gotɨyarɨ duthana! \v 18 Pwara kayaaꞌna gyɨpɨjahaaꞌ pwara tewaanna gyɨpɨjahaaꞌ yɨ yuyangɨ “Su! Su!” Gotɨyarɨ duthana! Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sasareigɨnyɨ Kɨraazɨtɨyai Jizaazai gannya dɨragɨnyaꞌ kagɨzaavojɨ Gotɨyai sɨmunya sara gyawɨꞌdaaꞌnyɨ “Nɨmɨrera nayaa yɨpɨka!” gɨmɨ sana sana ja! \p \v 19 Kurya Tewaanyarɨ myɨgaaꞌmwadɨnna! \v 20 Sareꞌ Kuryai kudozɨ aꞌmwera Gotɨyare yagaala kagɨzɨwaakapɨjɨ yaasɨwaꞌna “Waryaanyasɨ,” madɨnna! \v 21 Aawa. Yuyangɨ kadɨka wɨꞌnaꞌgɨzɨ nayaa dɨmaryawɨbwaka! “Tewaanyasɨ,” daꞌgɨzɨ dɨlɨmwagaka! \v 22 “Kayaaꞌnanya gazasaꞌ,” daꞌgɨzɨ dasɨꞌnana! \p \v 23 Gotɨyai gamɨ sai kwaamuꞌnanyabwi kɨnɨnnakei gamɨreihi tewaanyaihɨrɨ yuneba yɨhɨmwaaihana! Sarɨmɨre kuryaraavɨ sarɨmɨre sɨmunyangɨ sarɨmɨre kɨlaakejɨkaavɨ nayaa maremwaalana! Yuyagaaꞌ sara maremwaaida nemɨre Naangei Jizaazai Kɨraazɨtɨyai walaabathehaaꞌ dara wanganade “Ya, nawɨꞌnyarera. Yɨwetawakya maayarera.” \v 24 Sareꞌ Gotɨyai yɨhɨthahɨlakɨvanɨkei gazagaasagaaꞌ tewaanyabwi yadei sana yɨhɨmwaaihadelyɨ. \p \v 25 Neyaꞌmweihi, nemɨnyɨna Gotɨyarɨ duzɨla! \p \v 26 Kɨraazɨtɨyarera neyaꞌmwera yuyaraavɨ yɨlaaya yadɨvɨꞌ nemɨnyɨneꞌna maangwɨdaayɨlaaya jɨnyɨla! \p \v 27 Naangere dɨragɨnyaꞌna naanna yɨhɨthɨma! Pɨkarɨyɨkwia daꞌ neyaꞌmwera yuyaraavɨ duzɨla! \p \v 28 Yuyagaaꞌ nemɨre Naanga Jizaazai Kɨraazɨtɨyai yangeꞌna tewaanna yɨhɨgaimwagana! Gannya dɨragɨnyaꞌ yanga yɨhɨzaavana! \pmr \sig Polɨ \sig*