\id JHN - Borna New Testamnet \ide UTF-8 \h Yohans Dooshishiyo \toc2 Yohans Dooshishiyo \toc1 Yohans Dooshishiyo \toc3 Yoh. \mt Yohans Guut'tso \mt3 Nodoonz Iyesus Krstos Dooshishiyo \imt Kindo \ip Yohans dooshishiyo Iyesusi b́ t'intsir meetso tahdek't ash dagotse beyat beets Ik'i aap'o b́wottsok'owo kitsosha, mas'aafan b́tookon b́ kitsirwok'on dooshishiyan b́ guut'e bín nababirwots Iyesus kashitso wotar weetwe eteets Ik'o naayi b́wottsok'o amanar, bín boamantsatse tuutsonowere dúre dúri kasho bodetso bodanishe (20:31). \ip B́ dooshishiyi tuwoki kayanitse dúre dúron Ik'o keewuts keewonat Iyesusn ik bowottsok'o kindok'o aridek't b́t'intsiyakon Iyesus kashitso wotaarr weetuwe eteets Ik'o naayi b́wottsok'owo kitsiru k'osh k'osh adits keewwotsi b́t'intsiri. Maniyere hakonowere aditsanotsatse eegi oot'o daatsetsok'o kitsiru taarikiwots b́shuutsats weyirune. B́kayaan b́kitsir ik ik ashuwots Iyesusn amanar b́shuuts sha'at biyatse dantswotsi bowottsok'o, k'oshwotswere ando awuk'on bín bok'eftsok'ona bín amaneratsone boettsok'oniye. K'ot 13-17 tse Iyesus b́detsewots kooc' b́ danifwotsnton awuk'o karnts gonkeyo detst b́teshtsok'onat b́ jiteyoniyere shin k'andek'ikonat kup'shit aap'i keewwotsi b́ shishitsok'oniye bokeewiri. S'uwaatsi k'ot'wots Iyesus b́detseyonat angshosh b́t'iini jango, b́jiitewonat k'irotse b́tuwi jango, aani k'irotse b́tuwi jango, mank'o k'irotse b́tuwiyako b́woshefwotsats b́be'etwok'o keewirwotsiye. Yohans Iyesus Krstos weeron daatset dúre dúri beyo p'aap'uridek't b́kitsir deeran andon tuur Iyesusi weerok'o, arook'o, kashok'o woshde dek'etwotsshe. Yohans doo shishiyo k'osh k'osh b́wotitwok'o k'altso shayiri keewwotsi kitsosh daneetswotsnat aaw aawi nobeyootse boon nofiinef (t'ak'amamefwotsi), man etonwere aatsok'o, mishok'o, sháánok'o, giz jinfonat mereerwotskok'o, weyini mitonat weyini shuwon arts keewwotsn b́guut'oniye. \iot Jamon mas'aafan b́detstso \io1 Shin shino 1:1-18 \io1 Yohans gupfonat Iyesus danif shintswotsna 1:19-51 \io1 Iyesus b́fiino sháánon dek'b́tutsok'owo 2:1—12:50 \io1 Iyerusalemnat bgúúratse b́fiini s'uwatse aawwotsí 13:1—19:42 \io1 Doonzo k'irotse tuwonat b́be'ewo 20:1-31 \io1 Gúúpo, Gelin ando aani b́woshefwots b́be'ewo 21:1-25 \c 1 \s Aap'o kash imts meets b́wottsok'o \p \v 1 Shin shin aap'o fa'e b́tesh, aap'onwere Ik'oke b́ teshi, aap'manwere Ik'e b́ teshi. \v 2 Bí shin shin Ik'ontoni b́ taash. \v 3 Jam keewo bína bí azee, azeets jamotse ikonwor bí bíazrawo azeetso aaliye. \v 4 Bíyoknowere kasho fa'e b́ teshi, kashanwere ashuwotssh sháána b́ teshi. \v 5 Shááno t'aluwats c'eeshitwe, t'alwonu shááno da'aratse. \p \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Mat. 3:1; Mar. 1:4; Luk'. 3:1-2 \xt*\x* Ik'oke wosheetso Yohanisi eteets ash iko fa'e b́ tesh. \v 7 B́ gawts gawon jamo bíamanitwok'o bí shááni jangosh gaw wotat b́weyi. \v 8 Bíwere shááni jangoni gawosh b́ weyi bako bí b́tookon sháánaliye. \v 9 Ash jamwotssh c'eshitwo ariko wottso shááno dats jamwats woke b́ fa'oni. \p \v 10 Bíwere datsanatse b́ teshi, datsanwere bí'azee bíne, datsanmó bín danatsane. \v 11 B́ik wottswotsok waare, b́ jirwotsmó bín de'atsne. \v 12 Wotowabako b́ keewu dek'tswotsnat b́ shútson amants jamwots Ik'o nana'uwotsi bowotitwok'owe alo boosh b́mi. \v 13 Bowere Ik'atse shuwekno bako ash naaratse, man etonwere meetsi shnunon wee nungshe mááts gonkewon shuweratsne. \p \v 14 Aap'onu meets wotere, s'aatonat arikono s'eent no dagotse beere, b́ nihoke waats ik s'uz na'o mangok'o wottso b́ mangonowere bek'rone. \v 15 Yohanswere «Ekeew taayere il weyirumań taayere shin fa'o b́teshtsotse taayere ayidek't bogfe etaat itsh tkeewtsoniye haniye,» ett kuhat b́keewi. \v 16 B́ s'eenatse no noúnets s'aatats s'aato dek'rone, \v 17 Nemo Muse weerone imeyi, s'aatonat aronmo Iyesus Krstos weerone b́ weyi. \v 18 B́jamon Ik' bek'tso konwor aaliye, wotowa eree Ik'o niho sheetsotse fa'a ik s'uzo b́naayi, bíwere Ik'wottsoni noosh kish kitsiye. \s Gpfo Yohans gawts gawo \r (Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8; Luk'. 3:1-18) \p \v 19 Ayhudi naashwots Iyersalemitsi kahniwotsnat Lewawino etefwotsn Yohansok woshat, «Kone nee?» ett boatiyor b́ imts gawo hank'oyiye. \p \v 20 Bí «Taa Krstos taanaliye» et b́ gawi bako gawo gawosh k'aze eraatse. \p \v 21 \x - \xo 1:21 \xo*\xt Iwi. 18:15, 18; Mil. 4:5 \xt*\x* Bowere «Beree nee kone? Eliyas neeneya?» ett bín boaati. \p Bíwere «Taanaliye» ett boosh bíaniyi. \p Bowere «Weetwe eteetso nebiyiwo neeneya?» bo et. \p Bíwere «bí taanaliye» bí eti. \v 22 Bowere «Beree konene? Noon woshetsuwotssh nokeewish n took jangosh aawk'owe nieteti?» bo eti. \v 23 \x - \xo 1:23 \xo*\xt Isa. 40:3 \xt*\x* Bíwere «Nebiywo Isayas b́ keewtsok'on \q Taa ‹Doonzo weero katsuwre› et fere \q2 worotse kuhiru asho k'aaro taane» bí eti. \p \v 24 Ashuwotswere bo woshe ferisawiwotsi etefuwotsitsna botesh, \v 25 Beree, «Nee Krstosi wee Eliyasi wee weetwe eteets nebiyo woto nk'azihakon eegoshe n gupiri?» ett bínboaati. \p \v 26 Yohansuwere hank'o ett boosh bíaaniy, «Taa tgupirye aatsone, eree it it danawo it dagotse b́ ned'iriye. \v 27 Bí taayere ile b́ weetiye, taa b́ c'aami tipi joko bitsosh dab bodktanaliye.» \p \v 28 Man b́ wotwere Yohans b́ gupfoke Yordanos fokoniyere bak'etse Betani kitotsna b́tesh. \s Ik'i mereero \p \v 29 Yatsok'on Yohans Iyesusi b́ maants b́waafere bek't hank'o bíet «Datsantsi morro k'aa'ubazetwo Ik'i mereero haniye! \v 30 ‹T shutsatse weyiru ekeew taayere shino b́ teshtsotse taayere ayidek't bogfe› ti ettsoniye haniye. \v 31 Taawor ttookish bín danaaktana b́tesh, ernmó Isra'el ashuwotssh b́ be'eyish taa aatson gupfere t weyi. \v 32 Manats dabt Yohans hank'o ett gawere S'ayin shayiro erkukundok'o darotse oot't biyats b́ k'ot'efre t bek'i. \v 33 Taawor bín danaktane, ernmó aatson tgupetwok'o taan woshtsoniye, ‹Shayiro ood'r bíats b́ beewor n bek'etwo S'ayin shayiron gupetwo bíne› ett taash keewi. \v 34 Tawor han bek're, bí Ik'o naayi b́wottsok'owo gawitwe.» \s Iyesus b́danif shintsuwots \p \v 35 Yatsok'on Yohans b́ danif gitetswotsnton aani manoke need'dek'tni b́ tesh, \v 36 Yohans Iyesus man weeron b́beshefere bek't, «Hambe! Ik'oko mereroni!» bí et. \p \v 37 Yohans danif gitetswots Yohans man b́ keewfere shisht Iyesus shutsats shoydek't bo ami. \v 38 Iyesus wongr et aanat s'ilbek't, «Eebi it geyiri?» bíet. \p Bowere, «Rebi! eewke n beefoni?» boet. (rebi etoni danifino eta.) \p \v 39 Bíwere, «Waa s'iilere» bí eti. Eshe amt aak b́byirwok'o bos'ili. Manots aawots bínton towat bojin, manwere aaw tatsi sa'atok'oyi b́tesh. \p \v 40 Yohans b́ keewts keewo shisht Iyesus shuuts amts b́ danif gitetswotsitse iko Simon P'et'ros eshu Indriyasi b́teshi. \v 41 Indriyas shin shino b́ eshu Sim'onok amt «Mesihiyo daatsdek'rone» bí et. (mesihiya eto Krstosi eta, wee fuuteka eta) \v 42 Maniye il Indriyas Sim'oni Iyesusok dek't b́weyi. \p Iyesuswere t'iwintsdek't s'iilt, «Nee Yona naay Simon neene, haniye hakonmo Keefi eteyar s'egetune» bíet. (Keefi etonmu: P'et'rosi wee shútsi s'ala etee). \s Iyesus Flip'osnat Natnaeln b́s'eegtsok'o \p \v 43 Yatsok'on Iyesus Gelilmants amo b́gee, Flip'osi daatsdek't, «T shuutso shoy de wowe» bí eti. \v 44 Flip'os Indriyasnat P'et'rosnkok'o Bete Sayda eteets kitutsi asha b́tesh. \v 45 Filip'os Natna'eli daatsdek't, «Muse nemi mas'afatse, nebiyiwots bek'i mas'afatse b́ jangosh bo guut'tso daatsdek'rone, bíwere Yosef naay Nazrettso Iyesusiye» bí et. \v 46 Natnaelmó, «Nazretitse sheeng keewo b́jamon daatsewo falitwa k'úúna?» bí eti. Filp'osuwere «Waar s'iile!» bíet. \v 47 Natnael b́ maants b́waafere bek't Iyesus «Hambe! gond fino bíatse datserawo ariko Isra'el ashoni!» ett b́jangosh b́keewi. \v 48 Natnaeluwere «Aawokneya taan ndani?» bíet. Iyesuswere «Filip'os neenbs'egfetsere shino Belesi mitú shirotse n befere neen bek're» ett bísh bíaniyi. \v 49 Manoor Natna'el, «Danifono! nee Ik'o naay neene! nee Isra'el naasho neene!» bí et. \p \v 50 Iyesusu hank'owa bíet, «Nee ni aman, ‹Belesi mitu shirotse n befere neen bek're› ti ettsosheya? Haniye bogts keewwotsi shinomaants bek'etune. \v 51 \x - \xo 1:51 \xo*\xt Aze. 28:12 \xt*\x* Arikoniye neesh tkeewiri, Daro b́k'eshere melkiwots ashna'o ats keer bo'ot'fere bek'etute.» \c 2 \s K'ana Zegelil eteets datsatse jiwo \p \v 1 Keezl aawots Gelil datsatse fa'a K'aana eteef kittutse jiwo fa'e b́tesh, Iyesus induwere manokna btesh. \v 2 Mank'o Iyesusnat b́danifuwotswor jiwok s'egerno. \v 3 Jiwumanatsnowere weyniwon dutsets biro b́s'utsok'on Iyesus ind Iyesussh, «Weyini bironiye boshirotse s'uure!» biet. \v 4 Iyesuswere «Nee máátsune! eegishe t keewots n kindiri? Ti aawo borafa'ee» bí et. \p \v 5 Manoor b́ ind manoke fa'uwotssh, «Bí itsh b́ ettso k'alwere» bí eti. \p \v 6 Bonemok'on ayhudiwots bo s'ayinf niwa b́ teshtsotse shirt shútsi kunduwots manoke fa'ano, kunduwtsuwere bo ik ikets wee gito wee keez kor atso detso falitkno. \v 7 Iyesus guutswotssh «Kundwotsits atso s'eentswere» bí et, boowere bo nonots b́ borfestsosh s'eentsbok'ri. \v 8 Maniye hakon Iyesus guutsuwotssh, «Ereer eshe and! jiwo doonzsh tepde'er imere» bí et, boowere dek'amt bísh boimi. \v 9 Jiwo doonz weyini biro maants wonets aatso b́ nonots b́gedtsok'on, ewuke b́waatsok'o danatse, ernmó aats kitts guutsuwots danfno, jiwo doonz, guuyo s'eegdek't hank'o bíet, \v 10 «Ash na'i nemok'on ash jamo shin biri komo shin imr s'eegets asho b́ woriyakon il c'ic'o b́ t'intsfoni, nemon weyini biro sheengo andish b́ borfetso nbeezi.» \p \v 11 Iyesus adits jam keewwotsitsi shints wotts han Gelil dats kitu K'anitse b́ fini, eshe mank'oon b́mango b kitsi, b́ danifwotswere bín boamani. \p \v 12 \x - \xo 2:12 \xo*\xt Mat. 4:13 \xt*\x* Maniye hakon b́ indnat b́ eshwotsnton, b́ danifuwotsnton K'frnahom maants b́o oot'i, ernmó manoke ay aawo teyatsno. \s Iyesus Ik' mootse keewirwotsnat kemiruwotsi b́kishtsok'o \r (Mat. 21:12-13; Mar. 11:15-17; Luk'. 19:45-46) \p \v 13 Ayhudiwots fazigi baaliyo b́ bodtsotse Iyesus Iyerusalem maantsan bíami, \v 14 Ik' mootse minzwotsi, mererwotsnat kurkund kemirwotsnat gizo wonirwotsi bedek't bokeewefero bokeemfero boon b́ daatsi. \v 15 Manoor joki k'ac'eyo dooz dekt ash jamwotsi, bo mereruwotsnat bo minzwotsnton Ik' móótse b́ kish, bogizo wonirwots giz mano b́ bad'iyi, bomarono b́ gup'shi. \v 16 Kurkund kemiru ashuwotssho «Jaman okaan de'e ameree! t nih móó jaaki móó wosh k'ayere!» bíet. \v 17 \x - \xo 2:17 \xo*\xt Dub. 69:9 \xt*\x* Manoor b́ danifwots, «N maa jangosh okooro tawok'o taan mitsre» ett guut'etso gaw bodek'i. \p \v 18 Maniye hakon Ayhudi naash naashuwots Iyesusi, «Nee hank'o k'alosh alo n detstsok'osh n kitsit adits keewo eebi noosh n kitsiti?» boet. \p \v 19 \x - \xo 2:19 \xo*\xt Mat. 26:61; 27:40; Mar. 14:48; 15:29 \xt*\x* Iyesuswere, «Ik' man gah k'rore taa keez aawotse aaniy aak'ritwe» bí et. \p \v 20 Bowere, «Ik' maan agosh habe shrt nato ishre, Eshe nee keez aawotse aanik'riti?» boeti. \v 21 Iyesusmó «Ik' maa» ett b́ keewtso bí atsi janga b́ tesh. \v 22 Manatse tuutson Iyesus k'irotse b́ tuutsok'on b́ danifwots man keewt b́teshtsok'o gawbodek', mann S'ayin mas'aafotse guut'etsonat Iyesus b́ keewts keewo bo amani. \p \v 23 Ieyesus Fazig baliwor Iyerusalemitse b́bewor b́ finits adits keewwotsi bobek'tsotse ay ashuwots bin boamani. \v 24 Iyesusmó ash jamwotsi b́ dantsotse boon amaneratse, \v 25 Bí ash nibotse fa'a jamo b́ dantsosh ash jango konwor bísh b́ keewitwok'o geeraka. \c 3 \s Nik'odimos aashon Iyesusok b́waatsok'o \p \v 1 Nik'odimosi eteets ash iko fa'e b́tesh, bíewere ferisawino eteef́wts jirwotts Ayhudi naasha b́tesh. \v 2 Ashaan t'úwon Iyesusok waat, «Danifono, Ik'o bínton b́wotiyala bako nee n k'aliru adits keewanotsi k'alosh falituwo konuwor aaliye, manshe nee Ik'oke waats danifo nwottsok'o danfone» bí et. \p \v 3 Iyesuswere, «Arikon arikoniye itsh keewirwe, asho aani gitlo shuweratse wotiyal Ik'i mengsto bek'osh falratse» bíet. \p \v 4 Nik'odimoswere, «Eshe, asho bí enashiyakon awuk'o k'alrniya b́ shuweti? Gitlo indumac'ots kindrniya shuweyo b́ falitik'úna?» eton bíaati. \p \v 5 Iyesuswere hank'o ett bíaaniy, «Ariko, arikoniye neesh t keewiri, asho Shayronat aatson b́shuweyala bako Ik'i mengstots kindo falratse. \v 6 Meetsatse shuwetso meetse, Shayiron shuwetsonmo Shayire. \v 7 Mansha ‹Gitlo shuwewo itsh geyife› neesh tiettsotse adk'aye. \v 8 Jongo b́shuntso mande b́jongefoni, b́ k'arono shishetwone, ernmó aawoke b́weyirwok'onat aawok bíamiruwok'o danatsne, mank'o shayirats shuwets jamo mank'oyiye.» \p \v 9 Nik'odimosuwere, «Aawuk'oneya hank'o woto b́faliti?» ett bíaati. \p \v 10 Iyesuswere hank'o ett bísh bíaniyi, «Nee Isra'elsh danifo wotefetsat han danafa'i? \v 11 Ariko arikoniye neesh tietiry, nodantso keewirwone, no bek'tsonowere gawirwone, itmó no gawts gawo de'atste. \v 12 Datsatsi keewo itsh tkeewor amaneratste wotiyal daratsi keewo itsh t keewor aawk'oneya it amaniti? \v 13 Darotse oot'ts ash na'oniye okoon daromaand keshtso konwor aaliye. \p \v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Taaw. 21:9 \xt*\x* «Muse worwotse dawunzo dambaan k'aaúdek't b́ jittsok'o mank'o ashna'o dambaan tuuzde'er bín jiito geyife. \v 15 Han b́wotirwonwere bín amants jametswots dúre dúri beyo bo datsitwok'owe. \p \v 16 «Bín amanit jametswots dúre dúri beyo b́ daatsituwok'owa bako b́ t'afrawok'o Ik'o datsu ayidek't b́shuntsotse ik s'uzo b́naayi b́ imi. \v 17 Ik'o b́naayi datsats b́ wosh, datso b́naayn b́ kashitwok'owa bako datsuwats b́ angshishaliye. \p \v 18 «Bín amantso ats angsheratse, bín amanerawonmó ik s'uz Ik' na'o shútson amano b́ k'aztsosh shinor bíats angshk'reke. \v 19 Angshonúwere haniye, shááno datsats waare, ashuwotsmó bo fino gond b́ wottsotse sháánoniyere t'aluwo boshuni. \v 20 Gond fin fints jamo shááno shunaka, b́ gond fino b́be'erawok'o sháánomand warake. \v 21 Arik wotts keewo finirúwonmó sháánomanda b́ waafo, shááno maants b́weyiruwere b́o fints keewo Ik'i alok'on b́ wottse sháánatse b́ be'etwok'owa.» \s Gupfo Yohans Iyesus jangosh b́gawtsok'o \p \v 22 Maniye hakon Iyesus b́ danifwotsnton Yihud datsomand bíami, manoknowere gupfetst bonton muk'i b́ teshi. \v 23 Manoor Yohanswere aats ayi beyoke Salem ganoke Henoni eteets beyoke b́gupfera b́tesh, ashuwotswere waatni bo gupefo. \v 24 \x - \xo 3:24 \xo*\xt Mat. 14:3; Mar. 6:17; Luk'. 3:19-20 \xt*\x* Manoor Yohans tiperafa'e b́tesh. \p \v 25 Manoor Yohans danifuwotsnat ayhudi iko dagotse nemok'on s'ayini jango moosho tuu b́gutsi. \v 26 Yohans danifuwots Yohans maants t'int «Danifono! andi Yordanosiye bak'etse neenton teshtso, nee b́ jangosh n gawtso, hambe! bíwere gupe b́gupiri, ash jametsutswere b́ maants amirune» boeti. \p \v 27 Yohans hank'owa ett bíaaniy, «Ik'o bísh b́ imala bako konwor b́wotiyal asho eegor dek'o falratse, \v 28 \x - \xo 3:28 \xo*\xt Yoh. 1:20 \xt*\x* ‹B́ shin shinatsna taan wosheyi bako, taa Krstostanaliye› etaat tkeewtsok'osh it it tookonor gawu itne. \v 29 Guyu mootse detsts ashoniye guyee, ernmó guuyo mashiye guuyo ganoke ned'deniye bín b́k'ebetiye, b́ k'aaro shishono gene'úwitwe, manshe t gene'oniye haniye, bíwere and s'eengutserere. \v 30 Bí dambaan dambaan eto bísh geyife, taamo dashan dashan eto taash geyife.» \p \v 31 Dambe weetwo jametsoniyere boge, daatse wottso datsike, b́ keewirwonwere dastatsi keewe, darotse watso jamoniyere dambe. \v 32 Bí b́bek'tsonat b́ shishtsone b́gawitiye, errnmó b́ gawuts gawo dek'etwo aaliye. \v 33 B́ gawts gawo dek'etwonmó Ik'o arik b́ wottsok'o daniytwe. \v 34 Ik'o b́ S'ayin shayiro b́ imfo tatsde b́ woterawotse Ik'i woshtso Ik'i aap'o keewitwe. \p \v 35 \x - \xo 3:35 \xo*\xt Mat. 11:27; Luk'. 10:22 \xt*\x* Ik'o niho b́ naayi shunfee, jam keewonowere b́ naaysh kishots imk'rere. \v 36 Nayon amantso dúredúr kasho detsfe, naayo n amanerawonmó Ik'i fayo bíatse b́wotiti bako kasho daatsratse. \c 4 \s Iyesusnat Semari datsatsi mááts ikún \p \v 1 Manoor Iyesus Yohansiyere bogo ay ashuwotsi b́ danifwotsi b́ woshirwok'onat b́ gupirwok'o ferisawino etfwots shishbok'ri, \v 2 Wotowaere gupirwots b́ danifuwotsi bako bí b́tookon gufatse. \v 3 B́ jango keewetso ferisawiwots boshishtsok'o danb́k'rtsok'on Iyesus Yhud datso k'azt Gelil maants aani k'az bíam. \v 4 Manokowere bíamor Semari weeron besho bín geyika b́tesh. \p \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Aze. 33:19; Iya. 24:32 \xt*\x* Mansh Ya'ak'ob b́naaysh Yosefsh b́ imts beyoku ganoke fa'u, Sikari ett s'egefu Semariy kituts b́weyi. \v 6 Manoknowere Yak'ob aats gop'o fa'e b́tesh, Iyesus werind sha'oke b́ mááwtsotse gop'man ganok beeb́dek'i, manoor gizewonwere shrt sa'atok'owi b́tesh. \v 7 Manoor Semariy datsatsik wotts mááts iku aats kito gop'ok bweyi, Iyesuswere, «Úshet aatso taash ime!» bí eti \v 8 Manoor b́ danifwots mish keewosh kito maand amtnibofa'o. \v 9 \x - \xo 4:9 \xo*\xt Izr. 4:1-5; Neh. 4:12 \xt*\x* Semari dats ash wotts ashmanwere Iyesussh, «Nee n naaro ayhudi wotefetsat aawk'oneya tnaaro Semari wottsush ‹Úshi aatso taash ime!› etaat niatiri?» bí et, man bíetwere ayhudiwots Samrawino etefwotsnton ik woto bodeshawotsna. \p \v 10 Iyesuswere, «Ik'i imonat ‹Úshet aatso taash ime!› neesh etirwo koni b́wotstsok'o ndanink'e, bín k'oniyank'u neene bteshi, bíwere kash aatso neesh imank'e» bíet. \p \v 11 Biwere hank'o etaat biaaniyi, «Doonzono! neewo bín kitet k'ac'o deshatsnere, gop'onuwere ayi dashan woke, eshe kash aatso eewkneya n datsiti? \v 12 Nee gop'an imtso nonih Yak'obiyere bogfiya? Bína ett b́ nana'on, b́ minzwotswere gop'anitse úshrnee.» \p \v 13 Iyesus hank'o ettni bish bíaaniy, «Aatshan úshetu jamo ando aaniy shashwitwee, \v 14 Taa timet aatso úshetwonmo dúre dúrosh b́ jamon shashweratse, taa ti imet aatso dúre dúrosh kasho bítse t'up'et aatse b́ wotiti.» \p \v 15 Máátsmanwere, «Doonzono! haniye hakon aatso taan b́shashwirawok'o aaninwere kitosh hanok twarawok'o oona neesha man naari aatso taash ime!» bí et. \p \v 16 Iyesuswere, «Amr n kenihi s'eede aniwowe» bíet. \p \v 17 Ashmanwere, «Keniho deshatse» etaat bíaaniy. \p Manoor Iyesus hank'owa bish bíet, «Keniho deshatse niettsoniye arikee, \v 18 Uts kenihwotsi detsfne b́teshi, and neenton fa'a ashonwere n kenihiyaliye, manshe ariko keewurne» bí eti. \p \v 19 Máátsmanwe hank'o bísh bíet, «Doonzono! nee nebiyiyo nwottsok'o andee t dani, \v 20 Nonihots guranatsene Ik'o bok'ofoni, itmó ‹Ashuwots Ik'o k'ono boosh b́ geyitiye Iyerusalemitsne› etfte.» \p \v 21 Iyesuswere hank'wa bish bíet, «Nee ashune! Guranatse wee Iyerusalemitse Ik'o nihosh sagado it k'azet aawo b́ weetwok'oyish taan amanowe, \v 22 It it daanawoshe it sagadiri, noomo kashet weero b́weet ayhudiwotsoke b́wottsotse no dants Ik'oshe nosagadiri. \v 23 Ernmó arikon Ik'osh sagadirwots, Ik'o nihosh arikonat Shayirn bosagadit aawo weetwe, dab andoor waare, Ik'o nihonwere b́geyirwo hank'on bísh sagaditwotsiye. \v 24 Ik'o shayire, bísh sagadirwotswere shayironat arikon sagado boosh geyife.» \p \v 25 Máátsmanwere «Krstosi eteetso Mesihiyo b́weetuwok'o danfee, bí b́ woor jam keewo noosh keewitwe» bi et. \p \v 26 Iyesuswere «Hamb! and neenton keeweyirwo taahe bíne» bí et. \p \v 27 Manoor b́ danifwots bo amtsoke aanat boweyi, Iyesus máátsunton b́ keeweyirwotse bo adi, wotowa bako, «Eege ngeyiri? Wee binton eegishe n keeweyiri?» ett bín attso konwor aali b́ tesh. \p \v 28 Maniye hakon máátsman b koro k'azk'rat́ kito maants amat́ ash ashosh hank'o bieti, \v 29 «T k'alts jamó taash keewts asho waar s'iilere! daneraka biye Krstosi wotifek'úna?» \v 30 Ashuwotswere kitotse kesht Iyesus maants boami. \p \v 31 Manoor b́ danifwots Iyesussh, «Danifonó! ik jago mishok'o moowe» ett bok'oni. \p \v 32 Bimó, «It danawo taa t meyiru móó detsfe» bíet. \p \v 33 Mansh b́ danifwots, «Asho bísh misho dek'waatso fa'ak'úna?» bo eti. \v 34 Iyesuswere boosh hank'owo bí et, «Tiko mishoniye taan woshtso ettso k'alona ett b́ finono s'eentsone. \v 35 It ‹Haniyak awd shasho orere, maniye hakone maay k'ees'o b́bodeti› etirutosha? Taamó ‹Aab kaaw de'er mááykatswots k'es'osh bobodtsok'o s'iilere› etirwe itsha. \v 36 K'es'irwo bí angi k'awntso dek'etwe, dúre dúri bewosh wotit shuwo ko'itwe, mansha shokirwonat, k'es'irwonton tohar gene'uwitúne. \v 37 Hnk'o b́ wottsotse ‹Iko shoketwe, k'osho k'es'etwe› eteetso arikee. \v 38 Taawere it bíats it shamberawo it k'es'etwok'o itn woshere, k'oshwots finon bomaawi, itmo bomawtsatse shuwo it meyi.» \v 39 Máátsunwere «T k'alts jamo taash keewure» etaat b gawtsok'on kit manitsere ankat Samari dats ashuwots bín bo amani. \v 40 Samari datsatsi ashuwots Iyesusok bo waatsok'on bonton b́ beetuewk'o bok'oni, bíwere git aawo manoke b́ teshi. \v 41 Bí aap'atse tuutsatse k'osh ankat ashonwere bín bo amani. \v 42 Ashmanshowere «Hniye hakon bín no amanitiye nee noosh n keewtsoshaliye no notookon noshishtsonat arikon datsani kashitwo bín b́wottsok'o no dantsotsne.» boeti. \s Iyesus naasho na'o b́kashitsok'o \p \v 43 Iyesus Semariy datsatse git aawo b́ teshihakon Gelil datso maantsan bíami. \v 44 \x - \xo 4:44 \xo*\xt Mat. 13:57; Mar. 6:4; Luk'. 4:24 \xt*\x* Bí b́ tookon «Nebiyiwo b́ took datsatse mangiyerakee» ett keewre b́tesh. \v 45 \x - \xo 4:45 \xo*\xt Yoh. 2:23 \xt*\x* Gelil maants b́bodtsok'onmó Gelil dats ashuwots mangon bín bodek'i, han b́wotwere Fazig baliwots Iyerusalem maants amt boteshor bi manoke b́ k'alts jamo bek't boteshtsotsná. \p \v 46 \x - \xo 4:46 \xo*\xt Yoh. 2:1-11 \xt*\x* Maniye hakon Iyesus aatso weyini biro maants b́wonits datsu Gelil datsatse fa'a K'aan kitu maants aani aanat b́weyi, manoor K'frnahomn b́ na'o b́shirotse shodtso mengsti mootse naash iko fa'e b́ tesh. \v 47 Bíwere Iyesus Yihud datsatse Gelil datsats b́wowo shisht b́ maants bíam, K'frnahom maants ood'r ayidek't shodt k'irosh etirwo b́ na'o bísh b́kashiytwok'o Iyesusi b́k'oni. \v 48 Iyesuswere «It adits keewonat milikito it bek'ala bako eegonor amaneratste!» bíet. \v 49 Naashmanúwere «Doonzono! t na'o b́ k'irftsre oona neesha kaari ood'e» bíet. \p \v 50 Iyesuswere «N moo maants amee! n na'o kashon fa'e» bíet. \p Ashmanwere Iyesus aap'tso amanat b́ moo maants bíami. \v 51 Bíamfere b́guutswots weerindatse daatsdek't «N na'o kashwtsere» ett bísh keew bok'ri. \p \v 52 Bíwere b́ na'o b́ shamp'ts sa'ato boon bíaati. Bowere «Oots shawat sa'atatse atsik'es'o bínfakshb́k'riye» boet. \v 53 Nihonwere, Iyesus «N na'o kashon fa'e» bíettso manoori sa'aton b́wottsok'owo danb́k'r, mansh manots aawon detst bínat b́maa ashon Iyesusi aman bok'ri. \p \v 54 Aditshan Iyesus Yhud datsatse Gelil datsomants waat b́k'alts gitloniye. \c 5 \s Iyesus ash dúr iko b́kashitsok'o \p \v 1 Maniye hakon ayhudiwots worowoti bali aaw b́ wottsotse Iyesus Iyerusalem maants bíami. \v 2 Iyerusalemn mererwots fengeshi ganoke, Ibrayist'i noonon Betezata eteets ikok kakts atso fa'e b́tesh, b́gúratsnowere bí tookatse ipdetsts boweeron besheefwots fa'ano botesh. \v 3 Ayidek't ay shodetswots, aaw dogwots, duruwotsnat shoklirwots b́ beshiru werats k'edek'tni botesh.\f + \fr 5:3 \fr*\ft Yoots kishon guut'ets mas'afwots taaw 3 s'watsere tuur taaw 4 s'uwaats b́borfetso dabrakno. \ft*\f* Ashmanots aatsman b́ giwoni bokotfo botesh, \v 4 Besh beshr Doonzo melakiyo aats kakots ood'r aatsman b́ giwshfoni, aats giwmaniye okoon shino aats kakmanits kindtso b́ shodts shodinar jamatse kashefe b́ tesh. \v 5 Manoknowere shaashe shimt nat jamosh shodts ash iko fa'e b́tesh. \v 6 Iyesus ashman manoke b́ k'eefere bek't ayduroniye shintson b́shodok'o dant, «Kasho geefi?» bíet. \p \v 7 Shodetsonuwere «Doonzono! aatso b́ giwtsok'on taan de'amr aats kakmanits gedet asho deshatse, taa amoosh tietor k'osh asho taayere shino oot'b́wtsiriye» bíet. \p \v 8 Iyesuswere «Tuuwe! ni es'o kurde'er amee!» bíet. \v 9 Ashmanwere manoor kashb́gutsi, b́ es'onowere kurdek't bíami. \p Han b́wotwere sanbati aawone. \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Neh. 13:19; Erm. 17:21 \xt*\x* Mansh Ayhudi naash naashuwots kashts ashmansh «Hambets sanbat b́wottsotse ni es'o nkuritwok'o neesh eekeratse» boet. \p \v 11 Bímó, «Taan kashits asho ‹nies'o kurde'e amee› ett taash keewre» bíet. \p \v 12 Bowere, «Ni es'o kurde' amee neesh ettso kone bí?» ett bo aati. \p \v 13 Ashmanmó ashasho bí aytsotsnat Iyesus manoke okaan t'iindek't b́teshtsotse bín kashitso koni b́wottsok'o danatse b́tesh. \p \v 14 Maniye hakon Iyesus ashman Ik' mootse daatsdek't, «Hamb, and kasherne, haniye bog keewo niats b́borawok'o haniye hakon morro fink'aye» bíet. \p \v 15 Ashmanwere amt bín kashitso Iyesusi b́wottsok'o ayhudiyi naashwotssh keewb́k'ri. \v 16 Keew man sanbati aawots b́ fintsotse Ayhudi naashwots Iyesusi gisho dek't botwi. \p \v 17 Iyesusmó «T nih andish b́borfetso fine b́finiri, taawere finirwe» ett boosh bíaaniy. \p \v 18 Man boshishtsosh Ayhudi naashuwots Iyesusi boúd'itwok'o iki boon tuzb́k'ri, man b́wotu bíye sanbato b́gaaktso s'uzsh b́ woterawo, «Ik'o t nihiye» eton b́ tooko Ik'onton b́nutsitsoshe. \s Ik'o naay detsts alo \p \v 19 Iyesus hank'o ett boosh bíaaniy, «Arikon arkoniye itsh ti etiriye, Niho b́ finefere b́bek'tso finoniye okoon naayo b́took alon eegor fino falratse. Niho b́ k'alirwok'o naayonwere b́ k'aliri. \v 20 Niho naayo b́shuntsosh b́ finiru jamo bísh kitsitwe, itwere it aditwok'o haniye bog finonor bísh kitsitwe. \v 21 Niho k'irtsuwotsi b́ tuuzituwok'onat kashonowere boosh b́imetuwok'owa, naayonúwe mankowa b́ shunts ashosh kasho b́ imeti. \v 22 Niho konatsor angshratse, ernmó angsh jamo naayosh imk'rere. \v 23 Hanowere b́ k'alir ash jamwots niho bomangitwok'o, aaninwere naayo no bomangitwok'owa, naayo mangirawo, naayman woshts niho mangiratse. \p \v 24 «Ariko aroniye itsh tietiri, t aap'tso k'ewur taan woshtsono amanitwo dúre dúri beyo detsfe, bíye k'irotse kashomand k'az b́ kimtsotse bíats angsheratse. \v 25 Ariko arikoniye itsh keewirwe, k'irts ashuwots Ik'o naay k'aaro boshishet aawo fa'e, b́dúronúwere andee, bín shishetu jamwotswere kashon beetune. \v 26 Niho b́tookon kash t'uup'o b́wottsotse, b́naaywere kash t'uup'o b́wotitwok'o woshre. \v 27 Ashna'a b́ wottsotsnowere angsho bíangshitwok'o alo bísh imre. \v 28 Keewan jangatse adk'ayere, dowootse fa'a jametswots b́ k'ááro boshishet aawo weetwe. \v 29 \x - \xo 5:29 \xo*\xt Dan. 12:2 \xt*\x* Sheeng fintswots dootse keewarr kashon beetune, gond fintswotsemó dowootse keer boere boats angshetwe. \s Iyesus jangosh gawets gawo \p \v 30 «Taa t took alon eegor k'alo falratse, ernmó nihoke t shishtso angshitwe, taan woshtso b́ geyirwok'owa bako t geyirwok'o t angshrawotse t angsho kááwe. \v 31 Taa t took jangosh t gawitk wotiyal t gawts gawo arikaliye. \v 32 Ernmó t jangosh gawitwo k'osho fa'e, bíwere t jangosh b́gawit gawo arik b́ wotitwok'o danfee. \v 33 \x - \xo 5:33 \xo*\xt Yoh. 1:19-27; 3:27-30 \xt*\x* Itiye Yohans maants wosho amtsuwotsi woshatniye it teshi, bíwere aro gawere. \v 34 Han tietiriye it kashitwok'owa bako taash ash gawo b́geyitsoshaliye. \v 35 Yohans aat'at c'eshts c'eshok'oyiye b́ teshi, it were muk' aawosh b́ sháánits sháánon gene'osh itgeyi. \v 36 Ernmó taa Yohans gawtsoniyere bog gawo detsfe, t gawonúwere t nih tfinitwok'o taash b́'imts finoniye, t finit finmanwere niho taan b́wooshtsok'o t jango gawitwe. \v 37 \x - \xo 5:37 \xo*\xt Mat. 3:17; Mar. 1:11; Luk'. 3:22 \xt*\x* Taan woshts Niho b́ tookon t jango gawere, itmó b́ k'aaro b́jamon shiyatste, bíaronowere b́ jamon be'atste. \v 38 Bí b́woshtso it amanerawotse b́ aap'o itnibots geratste. \v 39 It S'ayin mas'aafwotsitse dúre dúri kasho it daatsitwok'o itsh bí'artsotse boon p'ec'at its'iliri, boowere t jangosh gawirwotsiye. \v 40 Ernmó it kashu daatsosh t maants woo geratste. \v 41 Taa mango ashoke geeratse. \v 42 It it nibotse Ik'o shunawwotsi it wottsok'o danfee. \v 43 Taa t nih shútson waare, itmó taan de'atste, ernmó k'osho b́took shútson b́waal b́ín dek'etute. \v 44 It atsatseyosh mango geyirwots Ik' ikoke daatset mangonmó gerawwots, awuk'o k'alrniya amanosh it faliti? \v 45 Taa t nih shinatse itn t s'aamitwok'o ark'aya itsha, iti s'amitwo bín it jangirwo Museyiye. \v 46 Museyi amaneerte wotink'e bí tjango b́ guut'tsotse taanor amaniyank'te b́tesh. \v 47 Bí b́ guut'tso amaneratste wotiyal t aap'o awuk'o k'alrniya it amaniti?» \c 6 \s Iyesus úts kum ashuwotsi b́maanzitsok'o \r (Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Luk'. 9:10-17) \p \v 1 Maniyereokon Iyesus Gelil aats k'aroniye bak'ets b́kimi, manwere T'ibriyados aats k'aroniye. \v 2 Ay ashuwots Iyesus shodtswotsi kashit b́k'alts adits keewo bobek'tsosh b́shuutso shoy dek't bosha'i. \v 3 Iyesus guri abaats kesht manoke b́ danifwotsnton beeb́dek'i. \v 4 Ayhudiwots fazigi baaliyo manoor t'intni b́tesh. \p \v 5 Manoor Iyesus ay asho b́maants b́waafe dambaan kawdek't s'iilt Filp'ossh, «Jam ashaansh bodet misho eewkneya keewosh nofaliti?» bí et. \v 6 Iyesus man b́ keew Filip'osi fadbek'osha bako b́k'alitwok'o bí b́tookon danfee b́tesh. \p \v 7 Flip'oswere «Botook tookosh mishi tiish tisho dab imosh git bal Dinariyon misho keewere boosh boratse» ett bíaaniy. \p \v 8 B́ danifuwotsitse iko Sim'on P'et'ros eshu Indriyas hank'o bíet, \v 9 «Uts geshi mishonat\f + \fr 6:9 \fr*\fqa Uts geshi misha: \fqa*\ft Etirwo Giriki mas'aafotse uts geshi tusha etfe. \ft*\f* git mus' detsts na'a iko hanoke fa'e bíeti, ernmó han jam ashaansh awukoneya b́ bodeti?» \v 10 Iyesuswere «Ashuwotsi beezwore» bíet. Manoke ay mooc'o fa'e b́tesh, ashuwotswere be bodek', botaawonúwere nungushi aano úts kumok'o bornke botesh. \v 11 Maniyere hakon Iyesus mishman k'a'udek't b́údiyakon beyiru ashuwotssh b́ kayi. Mank'o mus'uwotsi boosh b́ kayi, jametsuwots boosh b́ bodetuwok'owo bodaatsi. \v 12 Jametswots maat boworiyakon Iyesus b́ danifuwotssh, «Ik jago dats oorar bíawasherawk'o mishifed'o kakwere» bíet. \v 13 Bowere ash ashuwots maat bo eree ortso útś geshi mishi tishuwots fed'o kakudek't tatse git mishimaron s'eentsbok'ri. \p \v 14 Ashuwots Iyesus b́ fints aditsman bo bek'tsok'on, «Datsats weetwo nebiyiyo ariko haniye!» bo eti. \v 15 Ashuwotsmó angnon de'amr bín nugús woshosh gawbok'rtsok'o dank'rat aani Iyesus bí'al guri abaats k'azbiami. \s Iyesus aatsi k'ari abaatse sha'efere bíamtsok'o \r (Mat. 14:22-33; Mar. 6:45-52) \p \v 16 Datso b́ iltsok'on b́ danifuwots aats k'aro maants k'az bo'ot'. \v 17 Jelbats kinddek't K'frnahom maants bo tuwi, manoori sa'atonuwere t'aluwtsere b́tesh, Iyesuswere book warafa'e b́ tesh. \v 18 Jong kup'o b́ jongefere b́ teshtsotse, aatsi k'aro giwu b́wutsi. \v 19 B́ danifuwots wee útso wee shirt kilo metrok'o jelbu jook dek't boama'iyakon Iyesus aatsatse sha'efere jelbu maants b́ t'infere bek't shatboguts. \v 20 Bímó «Taane! shatk'ayere!» bíet. \v 21 Bowere gene'uwat bí jelbuts b́kindituwok'o bo geyi, manorowere jelbu boamiru datsats ambodbwtsi. \s Iyesus kashi misho b́wottsok'o \p \v 22 Yatsok'on aats k'aroniyere bak'etse oorat teshts ashuwots, aats k'aratse jelbu ik s'uz b́teshtsok'onat manoknowere b́ danifuwots s'uz boamtsok'o, Iyesusmó bonton jelbuts b́ kindrawok'o bek'tni botesh. \v 23 Wotowa eree k'osh jelbuwots T'bryadositse tuut Iyesusi údon Ik' b́ k'ontsokonat ash asho mish bomaatsok boweyi. \v 24 Ash ashuwots Iyesus wotowa b́ danifwots manoke bo aaltsok'o bo bek'tsok'on jelb manotsits kind dek't Iyesusi geyo K'frnahom maants boami. \v 25 Aats k'aronye bak'etse bín bodatstsok'on, «Danifono, hanok awure nweyi?» bo et. \p \v 26 Iyesuswere hank'o ett boosh bíaaniy, «Arikon, arikoniye itsh ti'etiriye, it taan it geyirye misho maat it wortsosha bako adits keewo it bek'tsoshaliye. \v 27 T'afit mishosh fink'ayere, maniyere Ik'o niho arikon daniyosh matabon b́ togts ash na'o b́ imet dúre dúri kash wotit mishosh finore.» \p \v 28 Ash ashuwotsuwere «Beree, Ik'i fino finosh eeg k'ale geyiti nosha?» boeti. \p \v 29 Bíwere «Ik'i finoniyere Ik'o b́ woshtson amanee» ett boosh bíaaniy. \p \v 30 Bowere bísh hank'owa boet, «Be'er neen noamanish adits keewo finitwiya? Eebi nfinitwo fa'oni? \v 31 \x - \xo 6:31 \xo*\xt Kesh. 16:4; Dub. 78:24 \xt*\x* ‹Bomeetuwok'o darotse misho boosh imre› ett guut'etsok'on, no nihots worwotse darotse oot'ts meno maarne.» \p \v 32 Manoor Iyesus hank'owa boosh bíeti, «Arikon arikoniye itsh tietiriye, darotse oot'ts misho itsh imtso Museyiyaliye, arik wotts misho darotse itsh imetwo t nihiye, \v 33 Ik'i misho darotse ood'r datsansh kash imetwo bíne.» \v 34 Mansh ashuwots «Doonzono! man naari misho úni aawo noosh ime» bo eti. \p \v 35 Iyesuswere hank'o boosh bíet, «Kashi misho taane, tiyok weetuwo b́ jamon k'ak'eratse, taan amanitwo b́ jamon shashweratse, \v 36 Itiyere taan bek'rte ernmó taan amaneratste etirwe. \v 37 Niho taash b́ imetu jamo tiyok weetwe, tiyok wetwono b́ jamon taa úromaants gisheratse. \v 38 Taa darotse oot'at t waa taan woshtso bí ettso k'alosha bako t shuntso k'alishaliye. \v 39 Taan woshtso b́ shuntsonye taash b́ imts jamotse dab ikunor t t'afirawo dúris'uwi aawots k'irotse t tuzitwok'owe \v 40 Ee! t nih b́ shuntsoniye naayo be'er bín amanitu jamo dúre dúri kasho b́ datsitwok'owe, taawere dúri s'uwi aawots k'irotse bín tuuzitwe.» \v 41 «Darotse oot'tso misho taane» Iyesus bí ettsotse ayhudiwots bíatsats bo mumundi, \v 42 Hank'o bo eti «Han Yosef naay Iyesusi woshna? B́ nihnat b́ indn danefonoshna? Eshe and aawuk'oneya ‹Darotse oot're› bíetiri?» \p \v 43 Iyesuswere hank'o ett boosh bíaaniy, «It ats atseyo mumundk'ayere, \v 44 Taan woshtso niho b́ getstsoniyere okoon t maants woo falituwo konwor aaliye, t maants wetwonowere dúri s'úwi aawots k'irotse tuuzitwe. \v 45 \x - \xo 6:45 \xo*\xt Isa. 54:13 \xt*\x* Nebiywots mas'aafotse ‹Ash jametswots Ik'oke danetwotsi wotitune› ett guut'ere, manshe nihoke shisht dants jametso tiyok weetwe. \v 46 Man etonwere niho bek'ts asho fa'e etoshaliye, niho bek'tsoniye Ik'oke waatsos'uziye. \v 47 Ariko arikoniye itsh ti etiriye, taan amants asho dúre dúri kasho detsfe. \v 48 Taaye kashi mish taane. \v 49 It nihots worwotse meno bo meyi, ernmó k'ire bok'iri. \v 50 Darotse oot'ts misho haniye, eshe mishman meetwo b́jamon k'irratse. \v 51 Darotse oot'tso kasho imet mishoniye taane, mish man meetu jamo dúre dúroshe b́ beeti, daatsosh kash b́wotitwok'o taa t imetwo misho t meetsoniye.» \p \v 52 Manoor ayhudiwots «Ashaan b́ meetso nometwok'o aawk'o k'alde'eniya noosh imo b́faliti?» ett boatsatsewo bo mooshi. \p \v 53 Mansh Iyesus boosh hank'o bí eti, «Arikon, arikoniye itsh t keewiri Ash na'o meetso moo itk'azal, b́ s'atso úsho it k'azal kasho deshatste. \v 54 Tmeets meetuwonat ts'ats úshetu jamo dúre dúri kasho detsfe, taawere dúris'uwi aawots k'irotse bín tuuzitwe. \v 55 T meetso ari mishe, t s'atsonwere ari úshe. \v 56 T meets meetwonat s'aats úshetu jamo taantoniye b́ beetiye, taawere bíntoniye tbeetiye. \v 57 Beyar beetwo niho taan b́woshtsok'onat bí atse tuutson taawor beyar beetwo twottsok'on mank'o t meets meetu jamo ti'atse tuutso beyar beetwo wotitwe. \v 58 Eshe darotse oot'tso misho haniye, bíwere it nihots bo maatsi naaraliye, mishman maatswotsiye k'irrne, misháán metwotsiye dúre dúroshe bobeti.» \p \v 59 Iyesus han b́ keewu K'frnahomitse ayhudi Ik' k'oni mootse b́ daniyore. \s Dúre dúri kash aap'o \p \v 60 B́danifuwotsitse ayuwotsi man boshishtsok'on, «Aap'an mange, kone fal k'ebeti?» bo et. \p \v 61 B́danifwots keewan jango bo mumdtsok'o b́ gitsotse dandek't boosh hank'o bíeti, «Keewan itsh t'ugeya b́ wotiti? \v 62 Ash na'o b́beyok aanar b́kesho it bek'or eege it eteti? \v 63 Kasho imetwo Ik'i shayire, ash angonmó egoshoru woteratse, taa itsh t aap'tso shayire, manwere kashe, \v 64 Ernmó ititsere amanerawu ik ikwots fa'ane,» Iyesuswere han b́ keewoniyere shinon bín amanerawwots konotsi bowottsok'onat bín beshide imetwo koni b́wottsok'o b́dantsotsne. \v 65 Manats dabt Iyesus «Ik'o nihoke alo bísh imeyala bako tiyok wóósh falitwo aaliye tiet manshe» bíet. \p \v 66 Hanatse tuutson b́ danifwotsitse aywots jiik'omand k'az bo aani, manortson Iyesus shuutso sha'o k'azbok'ri. \v 67 Mansh, «Itwere aanar amo geefteya?» ett Iyesus b́ danifuwotssh bíaati. \v 68 Manoor S'im'on P'et'ros hank'o ett bíaani, «Doonzono! kon maantse noameti? Nee dúre dúri kashi aap'o detsfne. \v 69 \x - \xo 6:68-69 \xo*\xt Mat. 16:16; Mar. 8:29; Luk'. 9:20 \xt*\x* Nooyere amanerone, S'ayino Ik'o naayi nwottsok'o danrone.» \v 70 Iyesuswere, «Tatse gitetswotsi itn galdek'rosha? ernmó ititse iko Dabilosiye» boosh bí eti. \v 71 Manowere bíetir Simon naay Ask'rwot dats asho Yihud jangosha b tesh, Yihud b́ danif tatse gitwotsitse iko wotb́jinalor Iyesusi beshide imetwo bín b́wottsotsna. \c 7 \s Iyesusnat bíeshwotsn \p \v 1 \x - \xo 7:1 \xo*\xt Lew. 23:34; Iwi. 16:13 \xt*\x* Maniyere hakon Iyesus Gelil datsatse bíananefere b́teshi, Ayhdiwots bín úd'osh geeyat boteshtsotse Yhud datsatse anaanosh falatse b́ tesh. \v 2 Manoor Ayhdiyots daasiy baaliyo karnre b́ teshi. \v 3 Mansh b́ eshwots Iyesus maants t'int hank'o bo eti, «N danifwots n finiru fino bo bek'etwok'o hanoke tuur Yhud datso maants amee, \v 4 Sháánátse danewosh geyiru asho b́ fino aashde finerake, neewor keewu jametsanotsi n finoŕ n tooko datsush n kitso geyife.» \v 5 Han bokeewwere bíeshwotswor dab bín amanerak bowottsoshe. \p \v 6 Iyesuswere hank'o boosh bíet, «Tiaawo andoor borafa'ee, it aawonmó jamaawo itsh k'anke. \v 7 Datsu iti shit'osh falratsane, Taanmó b fino gond́ b wottsok'o tkeewirwosh taan b́shit'iri. \v 8 It baaliyok ameree, taayere tiaawo andoor b́borafa'otse bali manok amatse.» \v 9 Bí mank'o ett Galilon k'az b́ oori. \s Iyesus daasi baaliyatse b́datsetsok'o \p \v 10 Ernmó bí eshuwots baaliyok k'az boamiyakon b́be'erawo ááshoń baaliyok bíamí. \v 11 Balimanatsnowere «Bí eewke?» etfetst ayhudiwots bín bogeyiri bo tesh. \v 12 Ashuwots b́ jango shaashkona bo keeweyri b́ tesh, ik ikuwots «Bí ash shenge» bo etor, k'oshwotswere dabt «Woteratse bí ashuwotsi b́ dariyirye» bo etir b́ tesh. \v 13 Wotowa eree ayhudi naash naashwotsi bo shattsatse tuutso konwor b́ jango kish sháánon keewratse. \p \v 14 Baliyiman badatse Iyesus Ik móóts amt daniyo dek' b́twi. \v 15 Ayhudiwotswere, «Ash han b́ danawo jaman ak'onya danosh b́ fali?» ett bo adir b́ tesh. \p \v 16 Mansh Iyesus hank'o ett boosh bíaani «T daniyoniye taan woshtsoke daatseka bako tiyokikaliye. \v 17 Taan woshtso b́ geyirwo k'alosh shuntso b́ beyal daniyeyiru danań Ik'oke daatsek wee taa t tookon tkeewirwo b́ woto danetwe. \v 18 B́took keew keewirwo b́ took manga b́ geefoni, woshtso mango geyirwonmo bi arkeewke, kootonwere deshatse. \v 19 Muse nemo itsh imroshna? ititsnmó nemon sha'irwo konwor aaliye. It eegoshe taan úd'osh itgeyiri?» \p \v 20 Ash ashonwere «Niyatsne fo'erawoniye fa'oni, neen úd'osh kone geyirwoni?» boet. \p \v 21 Iyesuswere hank'o ett boosh bíaaniy, «Taa ik fino finere, it jametswere fin man jangosh it adiri. \v 22 \x - \xo 7:22 \xo*\xt Aze. 17:10; Lew. 12:3 \xt*\x* Muse gof damiy nemo itsh imre, nemanwere b́waa nih nihwotsokna bako Musewoknaliy, itmo Ik' aawon ashuwotsi gofo it damiri. \v 23 \x - \xo 7:23 \xo*\xt Yoh. 5:9 \xt*\x* Eshe Muse weeron imets nemo tiitserawok'o ett sanbati aawon asho gofo damiyeyiri wotiyal, taa sanbati aawots ash ats jamo t kashitsosh eegishe taan it fayiri? \v 24 Ariko angshwere bako ash aawo s'iilr k'uuride angshk'ayere.» \s Mesiyo jangosh tizets moosho \p \v 25 Iyerusalem ash ashuwotsitse ik ikwots hank'o bo et, «Úd'osh bogeyiru asho haniyoshna?» \v 26 Hambe! biye shiratsne b́ keewiri, boowere bísh eegor eratsne, ashaan Krstosi b́ wottsok'o arikon naash naashwots danfnok'úna? \v 27 B́wotiyalor ashaan ewkiko b́wottsok'o no danfone, Krstos b́woormo ewkik b́wottsok'o danetwo konwor aaliye. \v 28 Mansh Iyesus Ik' mootse b́ danifere k'aro eensh dek't hank'o bíet, «Taan danfte, ewuke twatsok'onowere danfte, ernmó taa t took alon waratse, taan woshtso bí arkeewetske, itmó bín danatste. \v 29 Taayere biyoke twaatsonat bí taan b́woshtsotse taa bin danfee.» \v 30 Manoor bín detsosh geyatni botesh, ernmó bíaawo b́borafa'otse konwor bín deshatse. \v 31 B́wotiyalor ash ashotse ayuwots bín boaani, hank'owere etrno «Krstos b́woormo ashaan b́k'alts aditswotsiyere bogeya b́ finiti?» \s Iyesusi bodetsish kes' kes'fwotsi woshetsok'o \p \v 32 Ash ashuwots Iyesus jango shashkon bokeewefere ferisawino eteefwots bo shishi, mansh kahniy naashwotsnat ferisawino eteefuwotsn Iyesusi detsiyosh Ik' maa kotfuwotssh bokeewi. \v 33 Manoor Iyesus hank'o bíet, «Itnton muk'i teshetwe, maniyere okoon taan woshtsok ametuwe, \v 34 It taan geyitute, ernmó taan daatsratste, taa t beyok woo it falratste.» \p \v 35 Mansh ayhudiwots bo atsatsewosh hank'o bo et, «Bín nodaatsrawok'o ashaan ewkek'una bíameti? Daneraka Grik dats ashuwots dagots bad'ts ayhudiwotsok amr Ik' danawu ashuwotsi danishe k'úna? \v 36 ‹Taan geyitute, ernmó daatsratste taa tbeyirwok wosh falatste› bíetor eeg etoshe?» \s Kashi t'úp' wotts aats t'úp'o \p \v 37 \x - \xo 7:37 \xo*\xt Lew. 23:36 \xt*\x* Baaliyi s'uwi aawu wotts een aawots Iyesus need'dek't b́ k'aaro eenshdek't hank'o bíet, «Aats shashutso fa'e wotiyal t maants waar úyee. \v 38 \x - \xo 7:38 \xo*\xt Hzk'. 47:1; Zek. 14:8 \xt*\x* Taan amantso S'ayin mas'aafotse bíetiruwo kash ats t'uup'o b́ gitsotse t'uup'tuwe.» \v 39 Han bíetirwe bíń amanitwots bodek'et S'ayin shayiri jangosha b́tesh, Iyesus mango maants b́ keyafa'otse S'ayin shayiro imerafa'e b́tesh. \s Ashuwots dagotse k'osh k'oshewo b́wottsok'o \p \v 40 Mann ash ashi dagotse Ik ikwots keewman boshishtsok'on, «Weetwe eteets nebiyiwo arikon haniye» boet. \v 41 K'oshwotswere «Han Krstosiye» bo eti. K'atswotsmó «Krstos b́weet Gelilneya? \v 42 \x - \xo 7:42 \xo*\xt 1 Sam. 7:12; Mik. 5:2 \xt*\x* Krstos b́shuwet Dawit narotsnat Dawit kitotse Betelihemitse b́ weetwok'o S'ayin mas'fotse guut'roshna?» bo et. \v 43 Mann ash ashi dagotse b́ jangatse tuutson k'osh k'oshewo wotb́wutsi. \v 44 Boyitse ik ikwots bín detsosh geerno botesh, s'uznmó konwor bíndeshatse. \s Ayhudi naashwots amano bok'aztsok'o \p \v 45 Maniye hakon kot kotfuwots kahni naashuwotsnat ferisawiwots maants aanat boami, boowere «Eegishe bín dek'woo it k'azi?» bo boeti. \p \v 46 Kes' kes'fwotswere, «Ashaan b́ keewiru keewi naaro konúwor keew danake» ett boaaniyi. \p \v 47 Ferisawino eteefwotsmó hank'o boeti, «Itwere daarisheya? \v 48 Wotowabako naash naashotse wee ferisawino eteefwotsitse bín amantso fa'a? \v 49 Muse nemo danawu ash ashaan arikon c'asheke.» \p \v 50 \x - \xo 7:50 \xo*\xt Yoh. 3:1-2 \xt*\x* Haniyre shin Iyesusok amt teshtsonat fersawiwotsitse iko wottso Nik'odimos, \v 51 «No nemok'on ash iko shin b́ keewo keewu b́de'e k'ewdek'fetsere aaninwere eeg b́k'altsok'owo danfitsere bí ats angshefá?» bíet. \p \v 52 Bowere, «Nee were Gelil maantsknenya? nebiyiwo Gelilitse b́ tuurawok'o p'ec'ar shuu'de dane» bo et. \v 53 Maniye il jametso b́ gal gal k'az bíami.\f + \fr 7:53 \fr*\ft 7:53—8:11 Yoots kishioon guut'ets ik ik mas'aafi biitswotsitse daatseratsne. \ft*\f* \c 8 \s Widatse daatsets máátsu \p \v 1 Maniyeokoon Iyesus Debrezyit guro maants bíami. \v 2 Yaatśguurok'on Ik' moo maants aanat b́waa, ash jamonwere b́ maants bo weyi, bíwere bedek't boon b́ danifere b́ teshi. \v 3 Nemo danifuwotsnat ferisawino eteefuwots widoke detsets máátsu dek' waat ash ashi dagots ned'ibok'iri. \v 4 Iyesusshowere hank'o boeti, «Danifino, hamb máátsani widoke detserane, \v 5 \x - \xo 8:5 \xo*\xt Lew. 20:10; Iwi. 22:22-24 \xt*\x* Hank'o máátsu shutson togeyar b k'iritwok'owa Muse no nemotse b́ beezi, nemo b jangosh aawk'owe nieteti?» \v 6 Man bo etirwe bíatse bín s'amiyosh betsit keewo bodaatsitwok'o geyatni botesh, Iyesusmo dashan túmt b́ jabon datsats guut'o dek' b́ tuwi. \p \v 7 Anani bo aatre dambaan jobk' et kawdek't, «Ititse morr deshawo shini shútso k'aaú de biats shawu'e!» boosh bíet. \v 8 Maniyere hak aaniy tuumt datsats b́ guut'i. \v 9 Bowere man boshishtsok'on enaashatse dek't b́ tuutso jametswots ik ikon manoke k'az boami, mansh Iyesus taalotse need'at teshts máátsu s'uznton bíaal oorbgutsi. \p \v 10 Maniyere okoon Iyesus dambaan kawdek't, «Máátsune neena! neen s'aamirwots aabno? Niats angshitso konwor aalneya?» bíet. \p \v 11 Biwere «Doonzono! konwor aaliye» bi eti. Iyesuswere «Taawor niats angshratse, amee gitlo morro fink'aye» bíet. \v 12 \x - \xo 8:12 \xo*\xt Mat. 5:14; Yoh. 9:5 \xt*\x* Aaninwere Iyesus «Taa datsush sháán taane, tshuuts sha'itwo bí kashosh wotit shááano daatsitwe, t'alwotsnowere anaaneratse» ett boosh b́keewi. \p \v 13 \x - \xo 8:13 \xo*\xt Yoh. 5:13 \xt*\x* Ferisawno etfwots «Nee n took jangoshe n gawiriye, n gawonwere arikaliye» boet. \p \v 14 Iyesuswere hank'o ett boosh bíaaniy, «Dab taa t took jangosha tkeewiri b́wotiyalor taa ewuke t waatsok'o, aawok timiruwok'o t dantsotse t gawts gawo arikee, itmó aawoke t waatsok'onat aawok tiamirwok'o danatste. \v 15 It ash etok'one it angshiri, taamó konatsor angshratse. \v 16 Dab tiangshiyalor taan woshtso niho taanton b́ wottsotsnat taa tial tiangshrawotse tiangsho arikee, \v 17 Git ashuwots gawuts gawo arik b́ wottsok'o it nemotse guut'ere. \v 18 Mansh taa tjangosh gawituwe, taan woshts Nihonuwere t jangosh gawituwe.» \v 19 Manoor bo «N nih ewuke b́fa'oni?» ett bo aati. Iyesuswere «Taan wotowa t nihi wotowa danatste, taan it danink'e t nihino danank'te b́teshi» ett boosh bíaani. \p \v 20 Iyesus keewan b́ keewu Ik' mootse giz dek'eyiru sat'ni ganoke bedek't b́ daniyora. B́wotiyalor b́ gizewo b́ borafa'otse konuwor bín deshatse. \s Aman k'azi jangosh keewets sheefo \p \v 21 Anyinuwere Iyesus hank'o boosh bíet, «Taawere ametuwe, itwere taan geyitute, ernmó it morrontona it k'iriti bako taa tiamiruwok it wosh falratste.» \p \v 22 Ayhudi naashuwotswere « ‹Taa tiametwok it woo falratste› bíetir b́ tooko úd'ishek'una?» boats atsewo boeti. \p \v 23 Manats dabt Iyesus hank'o boosh bíet, «It daashik itne, taa dambik taane, it datsanatsik itne taamó datsanatsik taanaliye, \v 24 Taa Bín twottsok'o amano it k'azal it morronton it k'iritwotse it morrontoniye it k'iriti tietiye manshe.» \p \v 25 Bowere «Nee konene?» boet. \p Iyesuswere boosh hank'o bíet, «Shintson tuzdek'at itsh t keewtsok'on taane, \v 26 It jangosh t keewitwonat tiangshitwo ay keewo detsfe, s'uznmó taan woshtso ari keewetske, taawor datsush t keewitwo bíyoke t shishtsoniye.» \p \v 27 Bí niho jango b́ keewtsok'o boosh galeratse b́ tesh. \v 28 Mannsh Iyesus boosh hank'o bíeti, «Ash na'o dambaan tuuzde'er it jitor taa bín t wottsok'o danetute, mank'o niho taash b́danitso t keewirwok'oni bako tialmec'ron eegor t k'alrawok'o manoor t'iwintsitute. \v 29 Taan woshtso taantoniye, aaw aawon t k'aliruwo bín geneushit keew b́wottsotse ti'ali k'azk'reratsee.» \p \v 30 Iyesus man b́keeutsok'on ay ashuwots bín boamani. \s Morri guuts wototse keshi jango \p \v 31 Iyesus bín amants ayhudiwotssh hankowa bíet, «It t aap'o korede bín it beyal arikon t danifuwotsi wotitute, \v 32 Aronowere danetute, aronuwere iti s'ayino kishitwe.» \p \v 33 \x - \xo 8:33 \xo*\xt 3:9; Luk'. 3:8 \xt*\x* Boomó «Noo Abraham naar noone, b́ jamon konshor guuts wot danaknone, eshe nee ‹Nas'o keshetute› noosh nietir aawuk'oneya?» bo et. \p \v 34 Iyesuswere hank'o ett boosh bíaaniy, «Arikon arikoniye itsh tietiri, morr finiru jamo morri guutse, \v 35 Guutso jam aawosh mootse beerake, na'onmó jam aawosh mootse b́befoni. \v 36 Mansh naayo nas'o iti b́ kishyal arikon nas'o wotitute. \v 37 Abraham naar it wottsok'o taa danfee, ernmó t keewo it de'awotse taan úd'osh it geyiri. \v 38 Taa t nihoke t bek'tsoniye tkeewiri, itmó it nihoke it shishtsoniye it k'aliri.» \p \v 39 Bowere «Nonih Abrahamiye» ett boaaniy. Iyesuswere boosh hank'o bíeti, «Abraham nana'uwotsi it wotink'ere Abraham finoniye it finyank'oni, \v 40 Taaamó Ik'oke t shishts arikoniye itsh tkeewi, itmó taan úd'oshe it geyiri, Abraham mank'o k'alratse. \v 41 Eshe it itfiniriye it nih finoniye.» Bowere «Widon shuwets dik'al noanaliye, ik nihe nodetsi bíwere Ik'oniye» bo et. \p \v 42 Iyesuswere hank'o boosh bíeti, «Ik'o it nihi b́wotink'ermó taan shunank'te b́ teshi, taa hanok t weyiye Ik'okne, taan woshtso bína bako taa ttookon waratse. \v 43 Eegoshe t keewo itsh gaalo bk'azi? T aap' shisho it maawutsoshe. \v 44 It itnih Diyablos nana'uwots itne, it it shuniye it nih teuniruwo k'aloshe, bi shintson dek't b́tuutso kash úd'ke, arikeewo bíyoke bíaaltsotse arikeewonton b́ jamon gonkeyo deshatse, bí kootetskonat koot jami nih b́wottsotse koto b́keewor b́ tookotse kishdek'tni b́keewiri. \v 45 Taayere ariko tkeewirwosh taan amaneratste, \v 46 Aab ititse ‹Morretsk neene› etetuwo kone? Arika t keewiri wotiyal bere, eegoshe taan amano it k'azi? \v 47 Ik'okik wottso Ik'i aap'e b́ shishfoni, eshe it Ik'i aap'o shisho it k'azir Ik'okik woto it k'aztsoshe.» \s Iyesusnat Abrahamn \p \v 48 Ayhudiwots, «Neehe Samrawinene, Fo'erawoniye niatse fa'ee no ettso ar woteratsáá?» boeti. \p \v 49 Iyesuswere hank'o et boosh bianiy, «Taa fo'erawo tiatse aaliye, ernmó t nihiye tmangiyiri, itmó taana it ketiyri. \v 50 Wotowa bako taa t took mango geeratse, t mangi jangosh moshetwonat taash angishitwo k'osho fa'ee. \v 51 Arikon arikone itsh tietiriye, ti aap'o kor dek'etwoniye b́ jamon k'irratse.» \p \v 52 Ayhudiwots hank'owa bísh boet, «Fo'erawo niatse b́beyiruwok'o and danrone, dab́ Abrahmwor k'irre, nebiyiwotswere k'irrne, nemon ‹T aap'o kordek'etwo b́jamon k'irratse› etfne, \v 53 Eshe nee no nih k'irtso Abrahamiyere bogfiya? nebiyiwots k'irrno, eshe nee n tooko koni woshishe?» \v 54 Iyesus hank'o ett bíaaniy, «Taa t tooko t mangiyal t mango k'auntso deshatse taan mangiyituwo t nihiye, bíwere ‹No Ik'oniye› it etirwoni. \v 55 B́ wotiyalor it bín danatste, taamo bín danfee, taa bín danatse tietalmó itkok'o kootetsoniye twoti, taamo bín danfee, b́ aap'onowere kordek'etuwe. \v 56 It nih Abraham ti aawo b́ bek'etwosh gene'owere, bek'tnwere gene'uwere.» \p \v 57 Manoor ayhudiwots, «Nee dab balk'ats nato woterafa'ane, eshe aawk'oneya Abrahami bek're nietiri?» bo eti. \v 58 Iyesuswere, «Arikon ariko itsh tietiriye, Abrahamiyere shin fa'e.» bíet. \p \v 59 Mansh ayhudiwots bin togosh shútso k'aa'u bodek'i, Iyesusmó bo aawatse ashwutsat Ik' mootse kesht biam. \c 9 \s Iyesus ááw dog wotat shuwets asho b́kashitsok'o \p \v 1 Iyesus werindon b́beshefere ááw dog wotat shuwetso b́ bek'i. \v 2 B́danifwots Iyesussh, «Danifono! ashaan dog wotat b́shuwe kon morroneya? B́ took morroneyamo bín shuutswots morroneya?» \p \v 3 Iyesuswere hank'o ett bíaaniy, «Ashaan ááwu dogo wotat b́ shuuwe b́ morron wee bínshutswots morratse tuutsonaliye, ernmó Ik'o fino bíatse b́ be'eyishee. \v 4 Taan woshtso fino aawon fino taash geyife, asho konwor fin b́ falraw t'úwo weetwe. \v 5 \x - \xo 9:5 \xo*\xt Mat. 5:14; Yoh. 8:12 \xt*\x* Datsuatse t beyor taa datsush bsháán taane.» \p \v 6 Man b́ keewiyakon datsats tuf ett s'údt b́ s'údon shaawo b́ baad'i, tok'mannowere dogo aawats futt, \v 7 «Amr Selihom aats kakots mashowe» bí et. (Selihom «wosheka» eta.) Mann ashman amt mashdek't s'iilfere aanat b́weyi. \p \v 8 B́ giyuwotsnat bali b́ k'onfere bín bek't teshts ashuwots, «Ashaan andi bede'e k'onfoniyosha?» boeti. \v 9 Ik ikwots, «Ee, ún bííne!» bo et, «K'oshwotswere bína bíari bako bínaliye!» boet. Bímó «Taane únni!» bí et. \v 10 Ash ashuwotswere «Beree, aak'altniya ni'aawwots bok'esheyi?» boeti. \v 11 Bíwere «Iyesusi eteef asho took'o bad'idek't tiááwats futt ‹Selihom maants amr mashowe› bíet, taawere amaat mashdek'at bek'o tfali» ett bíaaniy. \v 12 Bowere, «Ash man and aawoke b́ fa'oni?» boet. Bíwere, «Aawoke b́ beyirwok'o danatse» bí et. \p \v 13 Maniyehak ash ashuwots doogteshts asho ferisawino etef wotsok dek't boami. \v 14 Iyesus took'o bad'idek't ashman ááwwots bok'eshetwok'o b́ k'altso sanbati aawotsa b́tesh. \v 15 Ferisawino etfwots, «Aawuk'oneya bek'o nfali!» ett ashman aani boaati. Bíwere «Tiááwwotsats t'ok'o b́ geere mashtdek', maniyere hako bek'o tfali» bí et. \p \v 16 Manoor ferisawino etefuwotsitse ik ikuwots, «Ashaan sanbato b́ mangirawotse Ik'okikaliye» bo et. K'atswotswere Beree, «Morretsk wotts asho adits keewanotsi awuk'o k'alrniya fino b́faliti?» bo et. Manatse tuutson bodagotse bo keewo k'osha k'oshewo b́woti. \p \v 17 Mann ááw dog wotat teshts ashmansh, «Ni ááwo taash shanire nietiru ashman jango eege nieteti?» ett aaniy gitlo boaati. Bíwere «Nebiyiye!» bíet. \v 18 Ashaan dog wotat b́ teshtsok'onat ilomo bí ááwo aawk'on b́ k'eshetsok'o b́indnat nihon s'eegdek't boatfetso ayhudi naashuwots amaneratsno b́ tesh. \v 19 Mann b́ nihonat indunsh, «Dog wotat shuwere it etts it na'o hanneya? Eshe and awuk'o k'altniya bek'o b́fali?» ett bonboaati. \p \v 20 B́ nihnat indún hank'o ett boaaniy, «Ashaan no naayi b́wotonat dog wotat b́shuwewo danfone, \v 21 Ernmó and awuk'on b́ bek'iruwok'onat bíááwwotsi kon bísh b́k'eshtsok'o danatsone, bín aatwere, bí ash een b́wottsotse bí b́ jangosh keewo falitwe.» \v 22 B́ nihnat indn han boetuwere Iyesussh «Krstosiye» eteet asho b́beyal ayhudi naashuwots Ik' mootse kishosh ik wotdek't boteshtsotse boon boshattsosha b́ tesh. \v 23 Mansh bínshutswots, «Bihe ash eene, bín aatwere» boet. \p \v 24 Maantse tuutson ááw dog teshts ashman aaniy s'eegdek't, «Nee ariko keewr Ik'o mangiwe, ashaan morretsk b́woto no danfone» boet. \p \v 25 Aawu dog teshts ashmanwere, «Bi morretsk b́woto taa danatse, s'uz ik keewo danfee, manwere taa dogo tteshtsok'onat and bek'o tfaltsok'one» ett bíaaniy. \v 26 Bowere, «Neesh ege b́ k'ali? Ni ááwonowere awuk'o k'altniya b́ kashiyi?» bo eti. \v 27 Biwere, «Shinowere keewere itmó k'ebo geratste, eshe eegoshe aani ando k'ebo it geyiri? It b́ danifwotsi woto geefteya?» bíet. \v 28 Bowere hank'o ett bín boc'ashi, «Iyesus danifo neena, nohe Muse danifwots noone, \v 29 Musenton Ik'o b́keewetsok'o danfone, ashaahanmo ewukik b́wottsok'o danatsone.» \p \v 30 Ashmanmo hank'o et boosh bíaaniy, «Ashaan awokik b́ woto it daro adike! ernmó tiaawwotsi shanitso bíne. \v 31 Morretswots keewo Ik'o b́ k'ewawok'o daneke, ernmó Ik'o mangifonat bshunts fino k'aliru asho b beyalr bín Ik'o shishfe. \v 32 Aawu dog wotat shuwets asho ááwo k'eshetso fa'ee etefere datsan bíazeron shish danerake. \v 33 Ashaan Ik'okik woto b́k'zink'e eegor k'alosh falrawunk'e b́teshi.» \p \v 34 Bowere, «N keew jamo morron s'enat shuwetsono! Nee noon daniysheya?» ett ayhudiwots Ik' k'oni mootse kishbok'ri. \s Shayiron dog wotts nibo \p \v 35 Ashman ayhudiwots Ik' k'oni mootse kish bok'rtsok'o Iyesus shish b́k'r, bin b́datstsok'onowere, «Ash na'on amanituwiya?» bíet. \v 36 Bíwere, «Doonzono! bín ti amanish kone bi?» bíet. \v 37 Iyesus, «Bín bek'rne, and neenton keeweyirwonwere bíne» bíet. \v 38 Bíwere, «Doonzono! amanitwe» ett bísh b́sagadi. \v 39 Iyesuswere, «Be'aawwots bobek'etwok'o, bek'irwotswere bodogetwok'o taa datsanats angshosh waaree» bíet. \v 40 Manoor Iyesus ganoke fa'a ferisawino eteefwots «Eshe noowere ááw dognona eteya?» boeti. \v 41 Iyesuswere, «Aaw dog it wotink'e morro it ats woterawnk'e, andmo bek'irwone it etirwotse morretswotsi wotarr ooritute» bí eti. \c 10 \s Iyesus jints sheeng b́wottsok'o \p \v 1 Manatse tuut Iyesus hank'o bíeti, «Ariko arikone etirwe itsha, mererwots kúrots fengeshon kindraawo k'osh weeron kinditwo ump'etsonat wombedewotsne. \v 2 Fengeshon kinditwonmó mererwotsi jintsoniye. \v 3 Bíshe fengesh kotirwo k'eshitwe, mererwotswere b́ k'aaro shishetune, bi were b́ took mererwotsi boshutson s'eegetwe, jishde'ernwere ametuwee. \v 4 B́took mereer jamwotsi b́ kishihakon bo shin shinatse sha'itwe, b́ mererwotswere b́ k'aaro bo dantsotse b́ shuutso shoydeniye bo sha'iti. \v 5 K'osho k'aaronmó bodanawotse bíyatse oka bowos'eti bako b́jámon b́ shuutso amatsne.» \p \v 6 Iyesuswere jewraan boosh b́keewi, bomo boosh b́keewetso t'iwintsratsno. \p \v 7 Mansh Iyesus ando aani hank'o boosh bíet, «Arikon arikoniye itsh ti etiriye taa mererwots fengesh taane, \v 8 Taayere shin waats jametswots úmp'etswotsnat bik'knee, mererwotsu bon shiyatsne. \v 9 Fengesho taane, tweeron kinditwo kashitwe, kinditwe, keshetwe, jinokono daatsitwe. \v 10 Úmp'etsonmo b́ weyiŕ úmp'isha, shukonat t'afiyon s'uzsha, taamo t waa boowere kasho daatsr s'eent s'eenk kasho bodetsetwok'owe. \p \v 11 «Jints sheengo taane, jints sheengo b́ kasho b́ mererwotssha err beshide imetwe. \v 12 Btokk woteraw mereer jintso b́ jinish keeweka bako ari jints woterawonu lawuwo b́ waare b́bek'or mereruwotsi k'ak'rarni b́wos'eti, lawuwonwere mererwotsi bi'ide bad'ib́k'riti. \v 13 Jintsman k'az b́wos'irwe keewek b́wottsonat mererwotssh kis'odeshawo b́wottsone. \v 14 \x - \xo 10:14 \xo*\xt Mat. 11:27; Luk'. 22:33; Lew. 24:16 \xt*\x* Jints sheengo taane, taa t mererwotsi danfee, t mererwotswere taan danfnee. \v 15 Taa boon t daniru niho taan b́dantsok'o dani naaronat taawere niho t dantsi naaronee, taa t mererwotssh t kasho beshide imetwe. \v 16 Mereer s'eenanitse woterawo k'oshuwotsitse wotts mererwotsi detsfe, bonowere jisho taash geyife, boowere t k'ááro shishetune, ikoki mereer s'eene bowotiti, jinirwonwere ike b́ wotiti. \p \v 17 «Aani tdek'et kashú ti ímetwotse t nih taan shunfee. \v 18 Taa t kashu tshunon imetuwe bako tiatse konwor bin dek'etwo aaliye, t kashu imr aninuwe dek'osh alo detsfe, tzaziman tdek'were t nihoknee.» \p \v 19 B́ keewtsmanatse tuutson ayhudiwots dagotse k'osh k'oshewo wotbwtsi. \v 20 Boyitsnowere ayuwots, «Bí bíatse fo'erawoniye fa'oni, geewtsere, eegishe bín itk'ebiri?» boeti. \p \v 21 K'oshuwotsuwere, «B́keew keewan fo'erawo detsts ash nonotse keshetkaliye, fo'erawo bo ááwu dogwots aawo k'eshosh falituwa?» bo eti. \s Ayhudiyots aman k'azi jango \p \v 22 Iyerusalemitse Ik' maa nato bíhandrtsi worwoti bali aawo b́bodi, manoronwe joosha\f + \fr 10:22 \fr*\fqa Joosha: \fqa*\ft Israe'el datsatse Tahsas shasho ak'onat awushetska. \ft*\f* b́tesh. \v 23 Iyesus Ik' mootse Solomon bí anaanef werindatsna bí ananefer b́tesh. \v 24 Manoor ayhudiwots b́ ganok ko'edek't, «Awurish b́ borfetsone git nibon noon nja'iti? Nee Krsttosi n wotok'o danide noosh keewwe» boeti. \p \v 25 Iyesusu hank'o ett boosh bíaaniy, «Taa itsh keewre, itmó amaneratste, t nih shútson tfiniru fino t jangosh gawitwe. \v 26 Itmó t mererwotsitse woto itk'aztsosh amaneratste. \v 27 T mererwots t k'aaro shishetune, taawere boon danfee, boowere t shuutso sha'itúne. \v 28 Taa dúre dúri kashone boosh imetwe, manshe b́jamon t'afratsne, t kishotse konwor boon kishdeatse. \v 29 Boon taash imtso t nih jamoniyere bogfe. Tnih kishotse boon bi'dek'o falitwo konwor aaliye. \v 30 Taana ett Aabn ik noone.» \p \v 31 Ayhudiwotś manoor ando aani bín togosh shútso k'a'ubodek'i. \v 32 Iyesuswere, «T nihoke sheeng fin ayuwotsi itsh kitsre, eshe it taan it togir t fints hanotsitse aawsha etatniya?» bí eti. \p \v 33 Bowere, «Noo neen notogir Ik'o nc'ashirwosha bako n fints sheeng finoshaliye, manwere nee ash wotefetsat́ n tooko Ik' n woshtsoshee» ett bísh boaaniyi. \p \v 34 \x - \xo 10:34 \xo*\xt Dub. 82:6 \xt*\x* Iyesuswere hank'o boosh bíet, «It nemotse ‹Itiye ik'wots it nee, eteere› ett guut'etso aalneya? \v 35 Eshe S'ayin mas'aafo sharosh faleratse, boosh waats Ik'i aap'o S'ayin mas'afo Izar Izewerotsi ett s'eegere. \v 36 Eshe, Niho S'ayntst datso maantsan b́ doyitso ‹Ik' na'o taane› bí ettsosh eegoshe ‹Ik'o c'ashre› it etiri? \v 37 Taa t nih fino fineratse wotiyal taan amank'ayere. \v 38 T nih finirwoni t finiri wotiyalmo taan dab́ amano it k'azalor t finiru finon amanore, hank'on niho taanton b́ wottsok'onat taawe nihonton twottsok'o shengshde danetute.» \p \v 39 Bowere ando aani bín detsosh bogeyi, bímó bo kishotse kesht k'az bí'ami. \p \v 40 \x - \xo 10:40 \xo*\xt Yoh. 1:28 \xt*\x* Iyesus ando aani Yordanos fokoniye kimt Yohanis bali b́ gupfok bíami, manoknowere b́ teshi. \v 41 Ay ashuwots bíyok wáát́, «Yohanis adits fino egoŕ fineratse, ernmó Yohanis ashaan jango b́ keewts jamo aree b́ teshi» bo et. \v 42 Manoknowere ay ashuwots bín bo amani. \c 11 \s Alazar b́k'irtsok'o \p \v 1 Betanitse beyirwo Alazari eteets ash iko shoodtni b́ tesh, Bitaniya eteyru man Mariyamnat bmish Martan bo beyru galuni b tesh. \v 2 Mariyami etetsmanwere doonzo tufats shitwo futat b took s'iron firtsuni, shodirúwonu bi eshu Alazari b́ tesh. \v 3 Mish gitwotswre, «Doonzono! n shunfo shoodwtsere» ett Iyesusok woshbok'ri. \p \v 4 Iyesusu man b́ shishtsok'on, «Shodan k'irosh betsitkaliye, s'uznmó Ik'osh mango b́ wotitwok'onat Ik' na'o bín b́ mangishe» bíet. \p \v 5 Iyesus Martanat bmish Mariyamna bo eshu Alazarnowere, shuna b́ shunfo. \v 6 Mansh Alazar shodo b́ shishiyakon b́beyrmanok git aawo k'az b́ jin. \v 7 Maniyakon b́ danifwotssh, «Woore Yhud datsats ando aanar amone» boeti. \p \v 8 B́ danifwotsu, «Danifono! ayhudiwots karn aawotse shútson neen jot'oshe bogeyri bo teshi, eshe nee ando manmaantsan amooshe ngeyiri?» boet. \p \v 9 Iyesus hanek'o ett boosh bí aani, «Ik aawotse tatse git sa'atosha? Aawon shairwo datsan shááno b́ bek'irwosh t'ugo bín dikratse. \v 10 Ernmó t'úwon sha'irwo shááno b́gitsotse b́deshawosh t'ugo bíne b́dikiti.» \v 11 Iyesus man boosh b́keewiyakon, «No mash Alazar tokrwtsere, taamo bín tokrotse tuzosh ametuwe» bíet. \v 12 B́danifwotstswere, «Doonzono! tokratni b́fa'oni wotiyal bére shamp'itwe etee» boeti. \v 13 Iyesus man b́keewirwe Alazar K'iri jangosha b́ tesh, ernmó b́ tokeri jango b́keewirwok'owa boosh bíari, \v 14 Mansh Iyesus kitsdek't́ sháánon hank'o ett boosh b́ keewi, «Alazar k'irre, \v 15 It it amanitwok'o taa manoke ti aalo itsh taan geneúshre, andmó b́ maants amone.» \p \v 16 Manoor Didimosi\f + \fr 11:16 \fr*\fqa Didimosi: \fqa*\ft Eto maata eta. \ft*\f* eteetso Tomas b́ danif k'oshwotswere, «Bínton no k'iritwok'o nowoor amone» boet. \s Iyesus k'ir tuwonat kash b́wottsok'o \p \v 17 Iyesus manok b́ bodtsok'on Alazari duketsi awd aawo b́ jiniyakon amt b́daatsi. \v 18 Betaniya Iyerusalematse keez kilo metrok'oyi bwoki. \v 19 Ayhudiyotsitse aywots Martanat Mariyamn boeshu b́ k'irtsosh boon kup'iyosh bowok waatni bo tesh. \p \v 20 Marta Iyesus woo b shishtsok'on bín dek'osh bweyi, Mariyammó mootsa btesh. \v 21 Marta Iyesussh, «Doonzono! nee hanoka nfa'oni wotink'e ti eshu k'irrawnk'e b́teshi, \v 22 Ernmó andoru nk'onitu jamo Ik'o neesh b́imetwok'o danefe» bí et. \p \v 23 Iyesuswere «Ni eshu k'irotse aaniy tuwitwe» bíet. \v 24 Martawere, «Dúr s'úwatse k'irtswots k'iro da'ar bo tuwor bíwere k'irotse b́ tuwitwok'o danfee» bí et. \v 25 Iyesuswere, «K'ir tuwonat kashon taane, taan amantso b́k'iriyaloru kashone b́beeti, \v 26 Kashon befetst taan amants jamo k'irratse, han amanitwiya?» bíet. \p \v 27 Bíwere, «Ee doonzono! nee datsats waatso Krstosi Ik' na'o nwottsok'o amanitwe» bíet. \v 28 Marta han bkeewiyakon b mishsh amaat «Danifo waat neene b́ s'eegiri» etaat shashkon b s'eegi. \v 29 Mariyam man b shishtsok'on kááron tuwat bíyok bíami. \v 30 Manoor Iyesus Marta bín bbek'ori b́beyirwoka bako galots kindrafa'e b́tesh. \v 31 Mariyami kup'iyosh waat́ mootse binton towat beyiru ayhudiwots Mariyam kaaron tuwat bkesho bek't Alazar doowo maants amr biepetwok'o boosh bíarere b shuutso bo tuwi. \p \v 32 Mariyam Iyesus beyirwok waat bín bbek'tsok'on b́ gubrats dihat, «Doonzono, nee hanoke fa'ane wotink'e ti eshu k'irrawk'ee b́ teshi» bi'eti. \p \v 33 Iyesuswere bínton waatswotswere boepfere b́bek'tsok'on b́ shayiri fayon shiyanat, \v 34 «Aawoke bín it duuki?» bíet. Bowere, «Doonzono! waa s'iile» boet. \p \v 35 Iyesuswere bí áác'uwo b́kuut'i. \v 36 Mansh Ayhudiwots, «Aawk'o bín b́shunfok'o s'iilere» boet. \p \v 37 Boyitsi ik ikwotsmo, «Ááwdogo ááwo kashitsan, ashaan b́k'irrawok'o woshomawiyank'a b́teshi?» bo eti. \s Iyesus Alazari k'irotse b́tuztsok'o \p \v 38 Iyesus ayidek't shiyanefere doowo maants bíami, dowonwere shútson ipeek shúts gop'a b́tesh. \v 39 Iyesus, «Shútsman k'aa'úbayere» bí eti. K'irtso mish Martaá, «Doonzono b́ k'irihakon awd aawo wotere, and b́ sháák'o shok'etwe» biet. \v 40 Iyesuswere, «Niamaniyalee Ik'o mangone bek'etune eratstáá neesha?» bíet. \v 41 Ashuwotswere shútso k'aaú bobazi, maniyere hakon Iyesus dambaan s'iilt, «Nihono! taan n shishtsosh mango neesh boree, \v 42 Jam aawonor taan nshishetwok'o danfee, ernmó han ti et, hanoke need'iru ashuwots taan nee nwoshtsok'o bo amanisha etaatniye» bíet. \v 43 Iyesus man b́keeswihakon «Alazaroo! waa kee!» ett k'áári eenon b́keewi. \v 44 K'irtso Alazarwere b́ kishwotsnat b́ tufwotsn duuni tahon bo t'at'etsok'on dowootse b́ keshi, b́shitsonwere tahon b́t'at'etsok'ona botesh, Iyesuswere, «Bín bish k'rore, amee!» bí eti. \s Iyesus ats malets málo \r (Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Luk'. 22:1-2) \p \v 45 Mariyami ang kup'iyosh wáát teshts ayhudi wotsitse ayuwots b́k'altso bek't Iyesusn boamani. \v 46 Ik ikwotsmo ferisawino eteefwotsok amt́ Iyesus b́ k'altso boosh bo keewi. \v 47 Mansh kahni naashwotsnat ferisawino eteefwots moosh mooshirwotsi kakudek't hank'o boet, «Ashaan ay adits keewwotsi b́ finirwotse awuk'o nok'alink'e k'úna b́k'aniti? \v 48 S'ker hank'on bín k'aynok'riyalo ashjamo bín amanitwe, Rom dats ashuwots wáár no beyokonat no ash jamo ishbazetune.» \p \v 49 Ernmó boyitsi iko mandúr kahni naashwotsatsi k'aabo K'eyaf hank'owa bíet, «It eegor danatste, \v 50 Ashjamo b́t'afoniyere ik asho ashjami shegro b́k'iro itsh b́k'anitwok'o b́jamon t'iwintsratsteya?» \v 51 Bí man b́ keew b́ took danonali b́tesh, mandúr bí kahni naash abaatsi k'aabo b́teshtsotsena, Iyesus ayhudi ashuwots shegro b́k'irtwok'o kitsosha bek'han b́keewi. \v 52 B́k'iritwere ayhudiwots mec'rosh b́woterawo, bad'ts Ik'inana'úwotsnowere ikok kakwosha b́tesh. \p \v 53 Mansh manots aawotstson Iyesusi bo'úd'itwok'o shiyebowts. \v 54 Maniyakon Iyesus ayhudiwots dagotse be'at anaaneratse b́tesh, ernmó manoke kesht worwi ganoke fa'a Efremi eteef kitu maants bíami, manokno b́danifwotsnton k'az b́ oori. \p \v 55 Ayhudi Fazig baaliyo t'intnib́teshi, boyitsi ayuwotswere fazigi baliyiman b́bodfetso botoko s'ayintsosh gat'ariyon Iyerusalem maants bowáá. \v 56 Bowere Ik' mootse need'dek't Iyesus b́wááfetso bokotfotse, «Eebi it asaabiri? Baliyoke areratsa itsha?» Ett boatsatsewo bo aatefrera botesh. \v 57 Ando kahni naashwotsnat ferisawiwotsn Iyesusi detso bofalitwok'o b́beyoko dants asho b́ beyal boosh b́kitsitwok'o ashjamosh azazatni botesh. \c 12 \s Iyesusats shitúwo fuutts máátsu \r (Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9) \p \v 1 Ayhudi fazigi worwoti baaliy aawo bodosh shirt aawo b́ oortsok'on, Iyesus Bitaniy maants bíami, Bitaniyo Iyesus k'irotse b́tuuztso Alazar b́beef galuni bteshi. \v 2 Manoknowere kooc'misho bísh k'aniibok'ri, manoknowere finiru Martayi btesh, Alazarwe mishimarats t'intswotsitsi ikoni b́teshi. \v 3 \x - \xo 12:3 \xo*\xt Luk'. 7:37-38 \xt*\x* Manoor Mariyam b́ gizo ayidek't shaaw wottso Nardosiya eteets mitatse dozets shituwo ik t'armusi bado wotitwo ik b́lk'at'iyo dek'amaat bín Iyesus tufo fuutbk'ri, b toks'ironowere firbbazi, maa manwere shitú sháák'on s'een b́gutsi. \v 4 B́ danifwotsitsi iko Iyesusi beshide imetwo Keriyot datstso Yhud, \v 5 «Shituwan keez bal dinriyosh kemde b́ gizman t'owwotssh imok'aze eegishe?» bíet. \v 6 Bí man b́ keewwere, t'owwotssh maac'o k'ewatni woterawo, bí úmp'ets b́wottsosha b́tesh, gizi k'arc'ito detsfo bí b́teshtsotse k'arc'itots gedets gizo dek'o danb́dek'tsosha b́tesh. \p \v 7 Iyesus hank'owa bíet, «T duuket aawosh b k'anitsotse bine k'ayere. \v 8 \x - \xo 12:8 \xo*\xt Iwi. 15:11 \xt*\x* T'owwotsiye jam aawo itntoniye bofa'oni, taamó úni aawo itntoniyaliye t beeti.» \p \v 9 Manoor ayhudiwotsitse ayuwots Iyesus Bitanin b́ fa'ok'o dank'rat boweyi, bowaatsonwere Iyesus mec'rosh b́woterawon Iyesus k'irotse b́tuuztso Alazarnowere bek'osha b́tesh. \v 10 Kahni naashwotsmó Alazarnor úd'osh bo shiyeyi. \v 11 Bíyatse tuutson ayhudiwotsitse aywots amt Iyesusi bo amantsotsna. \p \v 12 Yatsok'on fazig baaliyosh waats ay ashuwots Iyesus Iyerusalem maants b́weetwok'o shishbok'ri. \v 13 \x - \xo 12:13 \xo*\xt Dub. 118:25-26 \xt*\x* Mansh woli maaro detsdek't bín mangon dek'osh bokeshi, «Hosa'ana! doonzo shúútson wetwo Isra'el naasho deereke!» etfetst bokuhefere botesh. \p \v 14 Iyesus daaz na'o daatsdek't bíats beeb́dek'i, man b́ wotwere, \q \v 15 \x - \xo 12:15 \xo*\xt Zek. 9:9 \xt*\x* «Nee S'iyon ni'e, Iyerusaleme shatk'aye! \q Hambe! n naashoniye daaz na'ú ats keede'er weetwe» \m ett bek'on guut'etso b́ s'eenetwok'owe. \p \v 16 B́ danifwotssh keewan bal boosh galeratse b́tesh, ernmó Iyesus b́mangiyakon keewan b́jangosh b́guut'etsok'onat bísho k'aletsok'o gawbodek'i. \p \v 17 Iyesus Alazari dowootse s'eegt k'irotse b́tuuzor bínton teshts jamwots Iyesus jango bogefera botesh. \v 18 Ay ashuwots bínton gonkewosh bowowwere adits keewan b́finetsok'o shisht boteshtsosha. \v 19 Manoor Ferisawino eteetswots, «Eshe! dats jamatsi ash jamo b́shuutso tuure! noo eegor k'alo no maawtsok'o bek'irutosha?» Bo ats atsewosh boet. \p \v 20 Baalyi aawor Ik' k'onosh Iyerusalem maants amts ashuwotsitse, Grik datson watswots bítse fa'ano botesh. \v 21 Bowere Gelil datsatse Betesayid galits ash wottso Flip'osok t'iindek't, «T doonzo! Iyesusi bek'o geefone» boeti. \p \v 22 Filip'oswere amt́ Indriyassh keew b́k'ri, Indriyasnat Filip'osn towat amt Iyesussh keew bok'ri. \v 23 Iyesuswere hank'o ett boosh b́keewi, «Hamb ashna'o b́mangit sa'ato bodre, \v 24 \x - \xo 12:24 \xo*\xt Mat. 10:39; 16:25; Mar. 8:35; Luk'. 9:24; 17:33 \xt*\x* Arikon aroniye itsh tietiri, Sndeyi ááwu datsats fed'ar b k'iriyalabako biaaliye b ooriti, bk'iriyalmó ayo shuwitwane. \v 25 B́kashu shuntso bin t'afitwe, datsanatse b́kashú shit'etwonmó dúre dúri beyosh gerdek'etwe. \v 26 Taash finosh geyirwo t shuutso wowe, taash fiintwonwere taa tbeyrwok beetwe, taash fiinitwonowere t nihi bímangitwee.» \p \v 27 Maniyak Iyesus hank'o bí et, «And eshe! t kashu kic'wtseraniyee, awk'oye ti'eteti eshna? Nihono! sa'atanatse taan fariwe erta? Man tierawok'o taa twaa kic'its gond bek'i sa'atanshee. \v 28 Nihono! n shútso mangiwe.» \p Maniye il «Tshútso mangire, aaninwere mangitwe!» etts k'iro darotse b́weyi. \p \v 29 Manoke need'iru ashuwots man boshishtsok'on, «Guumee!» boet. K'atsetswotswere, «Melakiye kewtsoni!» bo eti. \p \v 30 Iyesusmó hank'o ett bíaaniy, «K'aaran b́weyiye itsha ettni bako taasha ettniyaliye, \v 31 Datsanats angshet andee, datsani keewts Shed'ano úromaants b́juwet andee, \v 32 Taawere datswatse dambaan dambaan taan k'aúwewor ashjamo t maants geetsitwe.» \v 33 Iyesus han b́keewtsonwere ááw naari k'iron bk'iritwok'o kitsosha. \p \v 34 \x - \xo 12:34 \xo*\xt Dub. 110:4; Isa. 9:7; Hzk'. 37:25; Dan. 7:14 \xt*\x* Ashuwotswere «Nemotse guut'ere nodatstsok'osh ‹Krstos dúre dúeosh beetwe› etke, ‹eshe nee, ash na'o dambaan dambaan tuwitwe› nietiri aawk'oneya? Ash na'amanmo kone?» boeti. \p \v 35 Iyesus hank'o boosh bíet, «And muk'na'a gizeyosh shááno itnton fa'ee, t'aluwo itats b́borawok'o shááno itsh b́befere ananore, t'aluwots sha'efo aawok bíamirwok'owo danatse. \v 36 Shááno nana'uwotsi it wotitwok'o shááno itsh b́befere sháánman amanore,» Iyesus man b́keewiyakon amt boatse áásh b́wtsi. \s Ayhudiwots amano bok'aztsok'o \p \v 37 Iyesus ay adits keewwotsi boshinatse b́ fiiniyaloru ayhudiwots bín amaneratsno. \v 38 \x - \xo 12:38 \xo*\xt Isa. 53:1 \xt*\x* Man b́wotirwere Nebiyiyo Isayasn, \q «Doonzono! no keewtso kone amani? \q Doonzo angonmó konshe b́be'eyi?» \m Ett b́keewtso b́s'eenishe. \v 39 Hanatse tuutso Isayas bíettsok'on amano maawrne. \q \v 40 \x - \xo 12:40 \xo*\xt Isa. 6:10 \xt*\x* «Bo ááwoń be'efetsr \q2 Bonibotse t'iwintsr \q2 Boaanere boon b́kashirawok'o \q Ik'o bo ááwo deekb́k'rere, \q2 Bonibonowere dungik'rere.» \p \v 41 Isasayas han bíetiye Iyesus mango b́bek'etsoshe, manshe han Iyesus jangoshe b́keewiri. \p \v 42 B́wotefere Ayhudi naashwotsitse dab ayuwots Iyesusn amanerno, ernmó Ferisawino eteefwots Ik' k'oni mootse boon bokishrawok'o shatt b́ jango sháánon kish keewratsno. \v 43 Man bok'alwere Ik'oke daatset mangoniyere ashoke daatset mango boshuntsotsne. \p \v 44 Iyesuswere b́k'aáro eenshdek't hank'o etre, «Taan amantso t s'uzi b́ woterawo, taan woshtsonowere amanirwe, \v 45 Taan bek'irwonwere taan woshtso bek'irwe, \v 46 Taan amanit jamo t'aluwotse b́berawok'o taa sháán wotat datsats waare. \v 47 Ti aap'tso k'ewde finats jitsrawats angshitwo taanaliye, taa t weyiye datsu kashiyisha bako datsats angshoshashaliye. \v 48 Taan geerawonat t aap'ono de'aw ashaats angshitwo fa'ee, taa t keewts aap'o dúri s'uwatse bíats angshitwe. \v 49 Taa t took alon keewratse, taa tietirwonat tkeewts tzaziyono taash imtso taan woshtso Aabiye. \v 50 Bí alonwere dúre dúri kasho b́wottsok'o danfee. Mansh taa tkeewirwo niho aab taash b́ keewtsoniye.» \c 13 \s Iyesus b́ danifwots tufo b́mashtsok'o \p \v 1 Manoronú fazigi baaliyoniyre shina b́ tesh, Iyesus datsani k'ayr nihok bíamet aawo b́bodtsok'o danb́k'ri. Datsanatse fa'a b́jirwotsi shunk'ratni b́tesh, b́jamoonowere shunb́k'ri. \p \v 2 Iyesusnat b́danfwots kooc'misho bomefera boteshi, Simon naay Kiriyot dats asho Yihudmó Iyesusi beshide b́'imetwok'o Diyablos b́nibots gond keewo gedb́k'ri. \v 3 Niho al jamo bísh bí imtsok'onat Ik'oke kesht b́waatsok'o, Ik'o maantso aanar bíametwok'o Iyesus danfee b́teshi, \v 4 Mansh mishimaratse k'aztuut b́shemo dats gedb́k'ri, bín firet taho k'aaúdek't b́gebats edb́dek'i. \v 5 Maniyere il tufmashi k'ac'ots aatso geddek't b́danifwots tufo masho dek'b́tu, b́ ed'ts tahmannowere botufo b́fir. \v 6 Iyesuswere Simon P'et'rosok b́waatsok'on Simon P'et'ros, «Doonzono! neene t tufo masheti?» bí et. \v 7 Iyesuswere «Taa t k'alirwo nee and danatsne, aytsmo t'iwintsitune» bíet \v 8 P'etroswere «Nee t tufo b́jamon mayatsne!» bí et. Iyesuswere «Taa n tufo masho tk'azal nee tiyoke bano deshatsne» ett bí aaniyi. \v 9 Simon P'et'roswere «Doonzono! mank'oyi wotiyal bére ttufmec'ro b́woterawo tkishonowere, ttookonowere maye!» bí eti. \v 10 Iyesuswere «Bí aats mashtso b́ jamon s'ayin b́wottsotse b́ tuf mashoniye okoon k'osho geyiratse, itwere s'ayinwots itne, ernmó it únetsiyaliye» bí eti. \v 11 Iyesus «It únets s'ayin itnaliye» bíet bín beshide imetwo koni b́wottsok'o b́ dantsosha b́ tesh. \p \v 12 \x - \xo 13:12 \xo*\xt Luk'. 22:27 \xt*\x* Botufo b́ mashiyakon b́ taho tahdek't b́ beyok aanat beebdek'i, hank'owo boosh bíet, «Itsh eeg t k'altsok'o t'iwints dek'rteya? \v 13 It ‹Danifonat doonoza› etfte taasha, taa danifonat doonzo twottsotse it ettso aree. \v 14 Eshe taa itsh doonznat iti danifo wotefetsat it tufo t mashihakon it it atsatsewosh it tufo masheyo geyitwe. \v 15 Taa itsh tk'altsok'o itwere it k'alitwok'o ariyosh wotitwo itsh beezree. \v 16 \x - \xo 13:16 \xo*\xt Mat. 10:24; Luk'. 6:40; Yoh. 15:20 \xt*\x* Aron arikone itsh keewirwe, guutso b́ doonzoniyere bowakee, wooshetsonwere bín woshtsoniyere bowakee. \v 17 Keewan dande finats it jitsink'ere derek itne. \v 18 \x - \xo 13:18 \xo*\xt Dub. 41:9 \xt*\x* Han tkeewir it únetsishaliye, taa t galdek'tswotsi danfee, ernmó ‹T mish máátso gondon tiatsats tuure› etiru S'ayin mas'aafotse beyiru aap'o b́s'eeno geyife. \v 19 Man b́wotoniyere shino itsh t keewiri, b́ s'eeniyakon taa Bín twottsok'o it amanishee. \v 20 \x - \xo 13:20 \xo*\xt Mat. 10:40; Mar. 9:37; Luk'. 9:48; 10:16 \xt*\x* Arikon aronee itsh t keewiri, taa t woshtso dek'etwoniye taan de'k'etwe, taano dek'etwo taan woshtsonowere dek'etwe.» \s Iyesus bín beshide imetwo koni b́wottsok'owo shino b́keewtsok'o. \r (Mat. 26:20-25; Mar. 14:17-21; Luk'. 22:21-23) \p \v 21 Iyesus man bí etiyakon b́ shayiron kic'at «Aron, arikoniye itsh t etiri, ititsi iko taan beshide imetwe» et kishdek't b́keewi. \p \v 22 B́ danifwots b́ keewirwan kon jango b́wottsok'o bodartsotse bo atsatsewo bos'ile. \v 23 Iyesus b́danifwotsitsi b́shnf iko Iyesus ganokt bedek'tni b́tesh. \v 24 Simon P'et'ros kolat, «Konjango b́keewtsok'o aab aatwe» bí eti. \p \v 25 Mann bí Iyesusok t'intsdek't «Doonzono! neen beshide imetwo kone?» ett bíaati. \p \v 26 Iyesuswere «Bíye mishan iton itde bísh ti'imetwoniye» bí eti. Man bí'ettsok'on misho iton itdek't Kiriyot ash wottso Simon naay Yihudsh b́ imi. \v 27 Yihud imetsman b́dek'iyakon manoor Shed'no bíatsots s'een b́utsi, Iyesuswere Yihudsh, «K'alosh ngeyirwo káári k'alwe!» bí et. \v 28 Iyesus eegosh mank'o bíettsok'o mishimaratse beyirwotsitse konwor dantso aali b́tesh. \v 29 Yihud giz detsfo b́teshtsotse b́ danifwotsitsi ik ikwots Iyesus «Baliyosh noosh geyitwo keewowe wee t'owwotssh ime» bíettsok'owa boosh bíari. \p \v 30 Yihdwere tiits imetsman b́dek'tsok'on manoor kesht k'az bíami. Manoronwere t'úwa b́tesh. \s Handr tzaziyo \p \v 31 Yihud kesht bí amiyakon Iyesus hank'o bíeti, «And ash Na'o mangree, b́ yatse tuutsonowere Ik'o mangree, \v 32 Ik'o b́jangatse tuutson b́mangtsotse Ik'onwere bín mangitwe, muk'i b́teyawoniye bín b́mangitye. \v 33 \x - \xo 13:33 \xo*\xt Yoh. 7:34 \xt*\x* T nanaúwotso! itnton tteshet ay gizeyoshaliye, itwere taan geyitute, Ayhudi naashwotssh ‹Taa tiametwok it woo falratste› ti ettsok'o, andoor itsh mank'o eteetwe. \v 34 \x - \xo 13:34 \xo*\xt Yoh. 15:12, 17; 1 Yoh. 3:23; 2 Yoh. 5 \xt*\x* It atsatsewo it shuneetwok'o handr tzaziwo itsh imirwe, taa itn tshuntsok'o itwere it atsatsewo shunewere. \v 35 It atsatsewo it shunetka wotiyal t danifwotsi it wottsok'o ash jamo danetwe.» \s P'et'ros bín bíhalitwok'o Iyesus shino b́keewtsok'o \r (Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Luk'. 22:31-34) \p \v 36 Maniyere il S'mon P'et'ros Iyesussh, «Doonzono! aawke niameti?» ett bíaati. \p Iyesuswere «taa tiametwok and taanton woo falratsne ilmó tshuutso woo falitune» ett bíaniyi \v 37 P'et'roswere «Doonzono! eegoshe and nshuutso woo tmawiti? Taa t kasho dab neesha err beshide ímetwe» bí et. \p \v 38 Iyesuwere «Nee nkasho taasha err beshide imetwiya? Aron arikoniye neesh ti etiri, hambets baako b́ k'ad́ftsere shino keezoto taan haalitune» ett bíaaniy. \c 14 \s B́ nihok de'amet weerindo Iyesus s'uzi b́wottsok'o \p \v 1 Manats dabt Iyesus hank'owa bíet, «Kic'k'ayere, Ik'on amanore, taanowere amanore, \v 2 Tnih mootse ay beewoke fa'oni, mank'o wotob́k'azink'eremó it beetwoko k'aniyosh ametuwe erawnk'e b́teshi. \v 3 Amr beyoko itsh t k'aniyakon taa t beyirwoke itwere it beetwok'o aanar waar itn dek'etwe. \v 4 Taa ti amiru werindonoewere danfte.» \p \v 5 Tomaswere «Doonzono! aawok niamirwok'o danatsone, eshe, weerindo awuk'o k'alrniya dano nofaliti?» bíet. \v 6 Iyesuswere hank'o et bísh bíaaniy, «Weronu aronu kashonu taane, t weerona bako konwor nihok bodetwo aaliye. \v 7 Taan danrte wotink'e tnihnowere danank'te b́teshi, hanyakomó bín danetute, bínowere bek'rte.» \p \v 8 Filip'oswere «Doonzono! niho noosh nkitsitka wotiyal noosh bodfe» bíet. \p \v 9 Iyesuswere hank'o et bísh bíaaniy, «Filip'osoo! hank'o dúro itnton tbeyiru jamanitsneya taan itdari? taan bek'tsoniye nihono bek're, eshe, nee ‹niho noosh kitsuwe› nietir awuk'neya? \v 10 Taa nihots t beyirwok'o, nihonwere tiyits b́bewok'o amaneratsiya? itsh tkeewiru keewo ttookonaliye, ernmó fin jamo finirwo tgiyitse fa'o nihoniye, \v 11 Taa nihotse t beyirwok'o, nihonwere tiyitse b́fa'ok'owo amanore, mank'o woto b́ k'azalor tfinatse tuutson taan amanore. \v 12 Arikon aroniye itsh ti etiri, taan amanitwo taa tfiniru fino finitwe, dab haniyere bogo finitwe, taa nihok ametuwe. \v 13 Niho Nayoatse tuutson b́mangitwok'o t shútson itk'onitu jamo itsh k'alitwe. \v 14 Konnor wotowa t shútson it k'onit keewo taa k'alitwe. \s Iyesus S'ayin shayiro imosh b́jangitsok'o \p \v 15 «Taan shunfte wotiyal t tzaziyo kotetuute, \v 16 Taa niho k'onitwe, bíwere dúre dúrosh itnton beetwo k'osho kup'shitwo itsh imetwe. \v 17 Hanwere S'ayin Shayir arikoniye, datsan bín b́dawonat b́be'awotse bín dek'o falratse, itmó bí itnton b́wottsotsnat it gitsotsnowere b́beyirwotse bín danfte. \p \v 18 «Indonat nih deshaw nana'uwotskok'o it aali k'ayk'reratse, aanar itmand weetwe. \v 19 Muk' gizewoniyakon datsu taan be'atsaa, itmó taan bek'etute, taa beyarr beetk twottsotse itwere beyar beetute beetute. \v 20 Taa nihots tbeyirwok'o itwere tiyitse it fa'ok'o, taawere ititse t fa'ok'owo manots aawots danetute. \p \v 21 «Taan shuntsoniye t tzaziyo dek'etwonat finats jitsitwoniyee, taan shuntsoneye t nihi shunfee, taawere bín shunfee, t tokonowere bísh kitsitwe.» \p \v 22 Kiriyot dats ash woterawo k'osho Yhud, «T doonzo! n tooko datsjamosh nkitsrawo noosh nkitsit aawk'oneya?» bí eti. \p \v 23 Iyesuswere bísh hank'o ett bíaaniy, «Taan shuntso ti aap'tso kordek'etwee, tnihwere bín shunfee, noo bíyok wáár bínton towaar beetwone. \v 24 Taan shunawo t aap'o kóratse, and it k'ebiru aap'an taan woshtso nihoka bako tikaliye. \p \v 25 «And itnton befetsat keewan itsh keewre, \v 26 Niho t shútson b́woshitwo kup'shitwo S'ayin shayironmó jamkeewo itsh danitwe, taa itsh t keewts jamonowere t'iwints itdek'etwok'o woshitwe. \p \v 27 «Jeeno itok k'ayk'ritwe, t jeenonowere itsh imetwe, taa itsh t imet jenoniye datsan bimetwok'owiyaliye, kic' k'ayere, ando shatk'ayere. \v 28 ‹Taa ametuwe, anarnwe itok weetwe› ti ettsok'o shishrte, t nih taayere b́bogtsotse taan it shunink'e nihok ti amor geneúwiyank'te b́teshi. \v 29 Han b́wotor it amanitwok'o, shino b́ woteftsere itsh keewre, \v 30 Datsani keewtso Shed'ano b́weyirwotse haniyere okoon itnton ay keeweratse. Bíye tiatse eegor alo deshatse, \v 31 Ernmó taa niho t shuntsok'o datso b́danetwok'o taan bíazazts jamo s'eentsitwe, tuuwere hanoke amone. \c 15 \s Iyesus ari weyini k'omboniye \p \v 1 «Ariko weyini k'ombo taane, mitwotsi goshtso tnihiye, \v 2 Ti atse fa'o shuu shuraw jabjamwotsi tnih k'ut'de juuk'ritwe, shuu shuwitu jaabo ayide b́shuwitwok'o k'anzde'er s'ayintsitwe. \v 3 Itwere itsh tiaap'ts aap'atse tuutson and s'ayinwots itne. \v 4 Taan beewere,, taawere itn beetwe, jaabo weyini k'ombats kup'ar beeratse wotiyal biyal shuu shuwo b́falrawok'owa itwoor taan beyo itk'azal shuu shuwo falratste. \p \v 5 «Taa weyini k'ombo taane, itwere jaabwots itne, ti ats deshar beetwonat taawere bín t beetwoniye ay shuwo shuwitwee, eshe ti'aalo eegor k'alo falratste. \v 6 Tiats deshar beerawo jaabwots uromaants juwere b́shuk'eti. Mank'o wottso jabwotsi kakude'er taawots juwere bomis'eti. \v 7 Taan itbeyink'e ti aap'tswotswere ititse bobeyink'ere itgeyiru jamo itk'onor daatsitute. \v 8 Ay shuwo it shuwink'ere manatse tuutson t nih mangiyank'ee, itwere t danifwotsi it wottsok'o kitsiyank'te. \v 9 Niho taan b́shuntsok'o taawere itn shunre, manshe tshunon beewere,. \v 10 Taa t nih tzaziyo t kottsok'onat b́ shunon t beyirwok'o itwere ti tzaziyo it kotal t shunon beetute. \v 11 Jaman itsh tkeewiye tgeneeú'wo ititse wotar it geneúwo s'een b́wotishe. \v 12 \x - \xo 15:12 \xo*\xt Yoh. 13:34; 15:17; 1 Yoh. 3:23; 2 Yoh. 5 \xt*\x* T tzaziyoniye taa iti t shuntsok'o itiwere it atsatseyo it shunetwok'owe. \v 13 Asho b́ kasho b́ mashots shegro beshide imoniyere bogts shuno deshatse. \v 14 Itwere ti imts tzaziyo it s'eentsiyal t mashots itne. \v 15 Guutso doonzo b́finirwo b́danawotse, haniyere hakon guutswotso eraatse, s'uznmó tnihoke tshishts jamo itsh tkitstsotse t mashotsi etreitsha, \v 16 Taana iti marat'dek'i bako it taan marat'de'atste, amr ay shuwo itshuwitwok'o, itshuwonwere beetk b́wotitwok'o itn tnaashiy. Manshe niho t shútson it k'onts jamo itsh imetwe. \v 17 Eshe taa itin tiazazir it atsatsewo it shunetwok'owe. \s Iyesus dats shit'i jango b́keewtsok'o \p \v 18 «Datsan itn b́ shit'al itiyere shino taan b́shit'tsok'o dande'ere. \v 19 Datsank it wotink'ere datsan b́tokk wottswotsi shunak'e b́teshi. Ernmó datsank woto it k'aztsotsnat taa datsanatse iti marat' t dek'tsosh datsan itn shit'etwee. \v 20 \x - \xo 15:20 \xo*\xt Mat. 10:24; Luk'. 6:40; Yoh. 13:16 \xt*\x* Guutso doonzoniyre bowatse etaat itsh t keewtso gawwre, taan bogiishitka wotiyal itnowere gishitune, ti aap'o bokotink'e it aap'ono kotetune. \v 21 Taan woshtso bodanawotse t jangosh jaman itats k'alitunee. \v 22 Taa waat boosh keewratse wotink'e morro boats woteratse b́teshi, ernmó and bo morrosh weebo deshatsne. \v 23 Taan shit'irwo t nihnowere b́ shit'iri, \v 24 K'osh ash fineraw fino bo dagotse fino tk'azink'ere morro boosh woteratse b́ teshi, andmó jaman bobek'iyakon taano t nihno shit'rne. \v 25 Hanwere b́ wottso ‹Ik jagalo taan shit'rne› ett nemotse guut'etso b́ s'eenetwok'owe. \p \v 26 «Ernmó nihoke keshetwonat taawere nihoke itsh twoshitwo itn kup'itwo ari S'ayn shayiro b́ woor bí t jango gawitwe. \v 27 Itwere baltson tuwat taanton it teshtsotse gawitute. \c 16 \p \v 1 «Hambe, jaman itsh t keew it imnetiyatse it giwawok'owa etaatniye. \v 2 Ayhudiyots Ik' k'oni mootse kishder iti gishitno, mank'o itn ud'itu jamwots dab́ Ik'osh bofinirwok'o boosh bí arit aawo weetwe. \v 3 Hanowere bok'alir nihono taano bodanawotsene. \v 4 Han itsh tkeewiriye bíaawo b́bodor itsh eeg tkeewtsok'o gaw itdekishe.» \p Jaman haniyere shin itsh keewo tk'aziye itnton t teshtsotsne. \s S'ayin shayiri fino \p \v 5 «Andmó taan woshtsok amishee, b́wotiyalor ititse ‹Eewke niameti› err taan aatitwo aaliye. \v 6 Jaman itsh t keewtsotse it nibo shiyanon s'eenwtsere. \v 7 Taamó arikon aroniye itsh tietiriye, ti amo itsh k'anefe, taa amo t k'azal kup'shitwo itook waratse, taa tiamalmó bín itsh deyitwe. \v 8 Bí b́woor morri jangosh, kááw woti jango, angshi jangosho datsatsi ashuwotsi wok'asitwe. \v 9 Morri jango b́ kitsitiye taan amano bok'azirwoshe. \v 10 Kááw woti jango kish b́ kitsitiye niho maants tiametwonat haniye haniyak taan bek'o it k'azetwoshe, \v 11 Angshi jango kish b́kitsit datsan keewtsoats angshetsoshe. \p \v 12 «Itsh t keewitwo andoor ay keewo detsfe, ernmó and itatse b́mangiti, \v 13 Arik wotts Shayiro b́ woor ar jamo maants itn jishitwe. Bí b́ keewitwo b́ shishtsoni bako b́tokk woto b́ k'aztsotse bí shinomaants wotit keewo itsh keewitwe. \v 14 Tik wottsotse de'er itsh b́keitwotse taan mangitwe. \v 15 Nihok wotts jamo tikee, ‹Tik wottso de'er itsh keewitwe› ti et manshe. \s It shiyano gene'úwo maants b́wonetwok'o \p \v 16 «Muk'i it teshiyakon taan be'atste, ando muk'i it teshiyakon taan bek'etute.» \p \v 17 B́ danifwotsitse ik ikwots, «Han, ‹Muk'i b́ teshihakon taan be'atste, ando muk'i it teshihakon taan bek'etute, ando aani nihomaants ametuwe› b́ etiru keewo eebi?» ett boatsatseyo bo aateyi. \v 18 «Eshe han ‹Muk'i b́teshihakon› bí etiru keewo eebi? B́ keewiru keewo danatsone» ett anansh dek't́ boaateyi. \p \v 19 Iyesuswere bín aatosh bogeyirwok'o dank'rat hank'o boosh bíet, «It atsatseyo it aateyirwo, ‹Muk'i b́ teshiyakon taan be'atste, ando aani múk'ibteshiyakon taan bek'etute,› ti ettsosheya? \v 20 Ariko aron itsh etirwe, it eepetutee, kuhitutee, datsanmó genee'uwitwee, it shiyanitute, ernmó it shiyano gene'o maants woneetwe. \v 21 Máátsu bshuwor b shambi aawo b́bodtsotse shiyanitwaniye, bshuwihakonmó datsats na'i marmat'o bshuwetsotse bgene'utsatse tuutson bali b kic'o gawratsaniye. \v 22 Mank'o and it shiyanitute, ernmó taa aani iti bek'etwe, it mac'onwere gene'uitwe, it gene'uwere itatse dek'etwo aaliye. \p \v 23 «Manots aawots tiyoke eegor k'onratste, ariko arikon itsh etirwe niho tshútson it k'oniyal jam keewo itsh ímetwe. \v 24 Han b́ borfetsosh t shútson eegor ik keewo k'onrafa'atee, it k'oniyal itsh imetwe, mannowere it gene'uo s'een wotitwe. \p \v 25 «Andish b́borfetso jewron itsh keewre, haniyako jewron itsh t keeweraw aawo weetwe, ernmó niho jangosh jam keewo kishde itsh keewitwe. \v 26 Manots aawots tshútson k'onitute, taawere ‹Niho it jangosh k'onitwe› eraatse. \v 27 Man eegoshe niho b́tookon iti b́shuntsoshe, nihonwere iti b́shunir taan it shuntsonat Ik'oke twatsok'o it amantsotsne. \v 28 Nihoke keshat datsats waare, ando aaniy datsani k'ayr nihok ametuwe.» \p \v 29 B́danifwotswere hank'owa boet, «Hamb! andee jewron b́woterawon shanone n keewi, \v 30 Nee jamo n dantsok'onat nee konnwor neesh aato t'intso b́geyirawok'o and t'iwintsdek'roone, mansh Ik'oke keshat n waatsok'o amanirwone.» \p \v 31 Iyesuswere boosh hank'o ett bíaaniy, «Andmó amanertya? \v 32 It ik ikets it kaat kaaton bad'arr tiyali k'ayitk'rit sa'ato weetwe, b́ sa'atonwere andbodre, ernomó niho taanton b́wottsotse tiyaltanaliye. \v 33 Han itsh tkeewir tiats deshar jeeno it datsitwok'owa etaatniye, datsanatse it befetsosh gondbek'o itaatse'faee, ernmó shatk'ayere, taa datsani da'adek're.» \c 17 \s Iyesus b́danifwotssh Ik'o b́k'ontsok'o \p \v 1 Iyesus han b́ keewiyakon daromaants b́ tooko tuzdek't s'iilfetst hank'owa bíet, «Nihono! hamb, sa'ato bodre, n naay neen b́ mangiytwok'o n na'o mangiwe, \v 2 Ni imts jamwotssh dúre dúri kasho b́ imetwok'o ash jamwotsatse alo n imtsoshe. \v 3 Dúre dúri kashonwere n s'uzi ari Ik'o Izar Izewernat n woshtso Iyesus Krstosi danoniye. \v 4 Taa taash n'imts fino s'eentsat datsanatse neen mangire. \v 5 Nihono! datsan bíazeftsere niyoke t detsts mangon taan andoor niyoke mangiwe. \p \v 6 «Datsanatse gaaldek'at taash n imts ashuwotssh koni nwotok'o kitsre, booye niknee boteshi, neehe boon taash imrne, boowere ni aap'o kotdek'rne, \v 7 Taash nímts jamo niyokik b́ wottsok'o bo and danrnee. \v 8 Taash nimts aap'wotsi boosh imre, boowere t keewre k'ebdek'rne, niyoke keshat twaatsok'onowere arikon danrnee, nee taan n woshtsok'onowere amanernee. \p \v 9 «Taa tk'onir bo jangoshe, taash nimtsanots nik bowottsotse bo jangosh k'onirwe, datsush k'onratse. \v 10 Tik wotts jamo nike, nik wottsonwere tikee, taawere boatse tuutson mangree. \v 11 Taa haniyakon datsanatse beeratse, bomó datsanatsikne. Taaye nmaants twooniyee, S'ayin nihono taash n'imtsanots nokok'o ik bowotishe taash n'imts nshúútson boon kore. \v 12 Taa bonton t teshor taash nimts n shúútson boon kotre, taahe boon kotre, mansh mas'aaf S'aynotsitsi aap'etso b́ s'eenetwok'o t'afi na'oniye oko konwor boyitse t'aftso aaliye. \v 13 And taa n maants t wooniye, datsatse befetsat han boosh t keewir t gene'o boon s'een b́wotitwok'owe. \v 14 Taa ni aap'o boosh imre, taa datsanatsik wottk'ztsok'o boworu datsatsiknaliye, manshe datsan boon b́ shit'i. \v 15 Gondatse boon n k'otetwok'owa bako datsatse boon n dek'etwok'o neen k'onratse. \v 16 Taa datsatsik t woterawok'o boowere datsatsiknaliy. \v 17 Aron boon S'ayntswe, ni aap'onu aree. \v 18 Nee taan datsan maants n woshtsok'o taa boon datsan maants woshere. \v 19 Bo arikon S'ayn bowotitwok'o taa bo jangosh t tooko S'ayin woshitwe. \p \v 20 «Bo aap'o k'ebdek't taan amaniru jamwotssha tk'oniri bako, bos'uzsh k'onratse. \v 21 Taawere t k'onir jametswots ik bowotitwok'we, andoor nihono! nee tiitse nbeyok'o taawere niatse t fa'ok'o, boowere noon bobetwok'o, nee taan nwoshtsok'o datsan b́ amanitwok'owe. \v 22 Noo ik nowottsok'o boowere ik bowotitwok'o, taash n imts mango boosh imre. \v 23 Taa t k'onirwo taa boon neewere taan n wottsok'o boowere b́ jamon ik bowotitwok'owe. Mank'owere taan nwoshtsok'onat taan nshuntsok'on bonowere nshuntsok'o datso b́danishe. \p \v 24 «Nihono! Datsan bíazeftsere taan nshuntsotse taash n'imts mango bobek'etwok'o taash n ímtsanotswere taa t beyoke taanton bo beyo shunfee. \v 25 S'ayin nihono! datso neen danatse, taamó neen danfee, hanotswere taan nee n woshtsok'o danrnee. \v 26 Taan nshunts shuno booke b́betwok'o taawere boats twotitwok'o, boowere neen bodanetwok'o woshre, ando aani bodanetwok'o woshitwe.» \c 18 \s Iyesusi detsdek't beshidek't imetsok'on \r (Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Luk'. 22:47-53) \p \v 1 Iyesus hank'o b́ etiyakon b́ danifwotsnton K'edron foki túroniye bak'ets bíami, manoke teshts miti bos'wots beyok b́ danifwotsnton bokind. \v 2 Iyesusnat b́ danifwotsn jam aawo manoke boko'efotse bín beshide imetwo Yhud manokman danfee b́ tesh. \v 3 Mansh Yihud, wotadrwotsitsi ik kaywotsi, mank'owere kahni naashwotsitsnat ferisawino eteefwotsitse wosheets kot kotfwotsitse k'atswotsi jishdek't manok b́weyi, boowere fanosiyonat c'eshon, gini k'ac'uwotsi detsdek'tni botesh. \v 4 Iyesuswere bíats bodetu jamo dank'rat bomaand kesh waat, «Kone it geyirwoni?» bí eti. \v 5 Bowere «Nazrettso Iyesusiye nogeyiri» boet. Bíwere «Bíye Taane» bí eti. Bín beshide imetwo Yhudwere bonton need'dek'tni b́tesh. \v 6 Iyesuswere «Bíye taane» bí eree shuutso madand ginaat datsats dih bowts. \v 7 Iyesuswere, «Kone it geyiri» ett aani boon bíaati. Bowere «Nazrettso Iyesusiye nogeyiri» boet. \v 8 Bíwere «Taane itsh etre, eshe it geyrwo taana wotiyal hanotsi k'ayk'rowere, amnee» bíet. \v 9 Hanwere b́wot, «Nihono, taash ni'imts ashuwotsitse ikonor dab t'afiratsee» bí eteets aap'o b́ s'eenisha. \p \v 10 Smon P'et'rosu shiki gorado b́ detstsotse b́ shiko kaas' dekt kahanai naashwots guutso k'ani wazo k'ut'b́k'ri, guuts man shúútsonwere «Malkosi» b́ tesh. \v 11 \x - \xo 18:11 \xo*\xt Mat. 26:39; Mar. 14:36; Luk'. 22:42 \xt*\x* Iyesusmó P'et'rossh, «N shiki gorado b́ batots anik'rowe, Niho taash bímts gondbek'i wanc'o úshalktaaneya?» bíet. \s Iyesusi kahani jamwots abaatsi naashok dek't ametsok'o \p \v 12 Maniyere il wotaderwotsnat boon alefon, Ayhdiwots koti kotfwots Iyesusi detsdek't tip bok'r. \v 13 Shinnwere Hana maants dek't bo am, Hanwere mandúri kahaniwots abaatsi naasho teshtso K'eyafsh bí abi b́ tesh. \v 14 \x - \xo 18:14 \xo*\xt 11:49-50 \xt*\x* K'eyafwere «Ik asho ash jamwots jangosh b́ k'iro k'anef» ett Ayhudi naashwotssh iztsoni b́ tesh. \s P'et'ros Iyesusi danatse bí e'to \r (Mat. 26:69-70; Mar. 14:66-68; Luk'. 22:55-57) \p \v 15 Smon P'et'rosnat b́ daniru k'oshnton Iyesus shuutso botuu, k'osh b́ daniru man kahniwotsatsi naashoke daneeka b́ tesh, b́ danif manwere Iyesusnton kahaniwots naasho múúlots b́ kindi, \v 16 P'et'rosmó uratsere fengesh ganok need'dek'tni b́ tesh, kahaniwots naashoke daneets b́ danfman úromaants kesh waat fengesh kotiru baar na'ush keewt P'et'rosn kindsh b́k'r, \v 17 Fengsh kotiru baar naunu P'et'rossh, «Neewere ashaan danirwotsitsi iko neenosha?» biet. Bíwere taanaliye b́ eti. \p \v 18 Manoor datso ak' b́ wottsotse guutswotsnat zebi kotirwotsn itsintsiron tawo aat'idek't bokashiri. P'et'roswere bonton need'dek'tni tawa b́kashiri. \s Kahaniwots naashokere Iyesussh t'ints aato \r (Mat. 26:59-66; Mar. 14:55-64; Luk'. 22:66-71) \p \v 19 Kahni naashi naasho Iyesusi b́ danifwotsnat b́daniyiru daniy jango bíaati. \v 20 Iyesuswere hank'o ett bísh bíaaniy, «Taaye ash jamosh sháánone t keewi, ayhudi jamwots Ik' k'onosh bokakwets mootse wotowa Ik' mootse aaw aawone tdaniyi, ááshon t keewtso ik keewo aaliye, \v 21 Eshe, eegoshe taan ni aatiri? Bosh t keewor shishtswotsi aatwe, taa t keewtso bo danfnee.» \p \v 22 Iyesus han b́ keewor manoke need'dek't teshtswotsitsi kotirwotsatse iko, «Kahniwots naashosh hank'oweya ni'aaniti?» ett bín b́ jabi. \p \v 23 Iyesuswere «Gondo aap're wotiyal gond keewo t keewtsk'o gawowe, t keewtso arika wotiyalmó taan eegoshe ntogiri?» bíet. \p \v 24 Maniyere il Hana, Iyesusi b́ tipetsok'on kahniwots naasho K'eyaf maants damib́k'r. \s P'et'ros aani Iyesusi danatse bíettsok'o \r (Mat. 26:71-75; Mar. 14:69-72; Luk'. 22:58-62) \p \v 25 Manoor Simon P'et'ros need'dek't tawo b́kashfere b́ tesh, k'osh ashuwotswere «Nee ashman danifwotsitsi iko neenosha?» bo eti. Bíwere, «Taanaliye» jamere bíet. \p \v 26 P'et'ros b́ waaz b́k'ut'ts ashosh jag wottso kahni naasho guutsuwotsitse iko, «Mit bos'wots beyoke bínton neen be'atsta?» bíet. \p \v 27 P'et'rosu dab́t jamere bí eti, manoor baako b́k'adi. \s Iyesusi P'ilat'osok damewo \r (Mat. 27:1-2, 11-14; Mar. 15:1-5; Luk'. 23:1-5) \p \v 28 Maniyere il Iyesusi K'eyaf mookere Romn waats dats k'eezirwo múúlok dek't boami, manoronu guura b́ tesh. ayhudiwots fazigi baaliwosh shukeet mereero bometwotse bo kimawok'o ett datsu k'eeziru múúlots kindatsno. \v 29 Mansh P'ilat'os bo maantsan kesh waat, «Ashaanats it t'intsiru s'aamiyo eebi?» ett bíaati. \p \v 30 Bowere «Ashaan gondo fineraka wotink'e neesh beshide imawk'one b́ teshi» ett bo aani. \p \v 31 P'ilat'oswere «It it tookon de'amr it nemok'on angshwere» bíet. \p Ayhudiwotswere «No nemotse ash úd'o noosh baziyeke» boet \v 32 \x - \xo 18:32 \xo*\xt Yoh. 3:14; 12:32 \xt*\x* Manwere b́ wot Iyesus aawk'on b́ k'iritwok'o aap'ets aap'o b́ s'eenetwok'owe. \p \v 33 P'ilat'oswere aanat b́ múúlots b́ kindi Iyesusno s'eegt «Nee Ayhudi naasho neeneya?» ett bí aati. \p \v 34 Iyesus «Nee hań nietiŕ n tokoneyamó? t jango k'osh ashuwots neesh bokeewrneya?» bí et. \v 35 P'ilat'oswere, «Taa ayhudi taaneya? Neen taash beshidek't imtswots n jirwotsnat kahni naashwotsnee, nee eebi nk'altsoni?» bí et. \v 36 Iyesus «T mengstu datsanatskiyaliye, t mengstu datsanatsiki wotink'ere Ayhudi naashwots kishots t kindrawok'o ti ashuwots taash kes'ank'ne b́ teshi, t mengstunmó datsanatsikiyaliye» ett bíaaniy. \v 37 P'ilat'oswere «Beree nee nugús neenere?» bí eti. Iyesuswere «Taa nugus t wottsok'o neenere etiri, taa t shuwewokonat datsanats twaa ari jango gawoshee, arik wotts jamo ti aap'o k'ebetwe» ett bíaaniy. \p \v 38 P'ilat'oswere «Aro eebi?» ett bíaati. Maniyere il P'ilat'os ayhudiwots maants kesh waat hank'o bíet, «Taa bíatse ik naandunor daatsratse, \v 39 Ernmó it doyok'on fazigi bali aawor tipetswotsitse iko worwot worwoton itsh biitsfe, mansh Ayhudi nugúso itsh t bitsish geefteya?» bí eti. \p \v 40 Boomó «Berebani noosh biishe bako haniyali!» ett bokúhi. Berbanmó wombedeya b́tesh. \c 19 \s Kes' kes'fwots Iyesusats trgc'o bokashtsok'o \r (Mat. 27:27-32; Mar. 15:15-21) \p \v 1 Maniyere il P'ilat'os Iyesusi dek'amt b́garfii. \v 2 Kes'kes'fwotswere angitson k'odets akliliyo doozdek't Iyesus tookats gedbok'r, tahi\f + \fr 19:2 \fr*\fqa Tahi bira: \fqa*\ft Tahi bíronwere nugúswots botahef bíronat dar aron eekdek' dozets b́gizo shaaw taha. \ft*\f* bironowere takbokr. \v 3 B́iyo waat bíats kashon, «Ayhudi nugusono! jeeno neesh wotowe!» bo etferab botesh, etonwere bín bojabi. \p \v 4 P'ilat'os aaniy uromaants kishdek't, «Hamb bíatse eegor t'afiyo t daatsrawok'o it danetwok'owa, bíne ur itsh kish k'rona» bíet. \v 5 Mann Iyesusi angitsi akliliyo b́ tookats gúúpdek't tahi bironowere b́ tahtsok'on ur kesht b́waa, P'ilat'oswere «Hambe ashoni!» bí eti. \p \v 6 Kahniy naashwotsnat kot kotfwotsn Iyesusi bobek'tsok'on, «Bín jirk'rowe! bín jirk'rowe!» ett bokuhi. \p P'ilat'osmó «T weron eegoru naando bíyatse daatsratse, it geyiyal it de'amr jirde'ere» bí eti. \p \v 7 Ayhudiwotswere «Noo nemo detsfone, ashaan b́ tooko Ik'o naayi b́ woshtsotse no nemok'on k'ira b́k'iritiye» bo et. \v 8 Jam keewan b́ shishtsok'on P'ilat'os iki shat b́gutsi, \v 9 Múúlots kindt Iyesussh «Nee eewkneya nweyi?» ett bíaati. \p Iyesusmó eegor bísh aaniratse. \v 10 Manatse tuutson P'ilat'os «Taash keewratsneya? taa neen bitsosho wee jitosho alo t detstsok'o danatsiya?» bíet. \p \v 11 Iyesuswere «Ik'oke alo neesh imeraratse wotink'e tiatse eegor alo deshatsne b́tesh, mansh eshe taan neesh beshidek' imtso iki bog morro bíats wotitwe» bíet. \s Iyesusats k'iro angshetsok'o \r (Mat. 27:15-31; Mar. 15:6-20; Luk'. 23:13-25) \p \v 12 P'ilat's Iyesus keew keewan b́ shishtsok'on biishde fakshk'ro geyatni b́teshi, ayhudiwotsmó «Nee ashaan nfakshitka wotiyal Rom nugús jir neenaliye, b́ tookon nugús woshitu jamo nugúsosh b́ balangare!» etfets bokuhi. \p \v 13 P'ilat'os man b́ shishtsok'on Iyesusi uromaants kishdek't «Shúts sháána» eteets beyoke angshi jorats be b́dek'i, beyokan Ibrayist'i noon keew keewon, «Gabata» eta eteefo. \v 14 Fazigi baaliyosh k'an dek'i aawa b́tesh, manoronwere shirt sa'atok'oyi, manoor P'ilat'os ayhudiwotssh «Hambe it nugúsoni!» bíet. \v 15 Boomó, «Bín t'afiwe! Bín t'afiwe! jirk'rowe!» ett bokuhi. P'ilat'oswere, «It nugúso jiirk'rotaa?» bíet. \p Kahni naashwotswere, «Rom dats nugúsoniyere okoon k'osh nugúso deshatsone!» ett bísh boaaniyi. \p \v 16 Manoor Iyesus b́ jitetwok'o P'ilat'os beshidek't b́ ími, boowere detsdek't boami. \s Iyesus b́ jiitewok'o \r (Mat. 27:32-44; Mar. 15:21-32; Luk'. 23:26-43) \p \v 17 Maniyere okoon Iyesus b́ mask'aliyo kurdek't «Took k'ola» eteef beyok kesht bíami, beyokan Ibrayist'i nonkeew keewon, «Golgota» eteefo, \v 18 Manoknowere bín jitbok'ri, Iyesusi dagots geddek't bínton k'osh git ashuwotsi gironat k'anomaants jitbok'ri. \v 19 P'ilat'os, «Nazrettso Iyesus, Ayhudi nugúsa» etirwo guut'etso guut'dek't bí mask'aliy k'oyomand gedb́k'ri. \v 20 Iyesus b́ jitewoko kitok karn b́ teshtsotse, ayhudiwotsitse ayuwots guut'etsman bo nabab, guut'etsonwere b́ guut'e Ibrayist'iyon, Latiniyonat Grikiy noon keew keewok'ona b́ tesh. \v 21 Ayhudi kahni naashwots p'ilat'ossh, «Nee ‹Ayhudi nugúsa› err guut'k'aye, ernmó, ‹Ashaan taaye ayhudiwots nugúso taane› etfe err guud'e» boeti. \p \v 22 P'ilat'osmó, «T guut'tso guut're» ett bíaani. \p \v 23 Kes'kes'fwots Iyesusi bojiti hakon b́ taho dek't, kes'f ikosh ik ik kayo b́ bodetwok'o awdoko kayibok'r. Ernmó b́ kito hank'owa bok'al, b́ kito shiperawo dambe dek't dash b́borfetso ikon wozeka b́ tesh. \v 24 \x - \xo 19:24 \xo*\xt Dub. 22:18 \xt*\x* Mansh kes'fwots, «It'o no sha'e bísh b́bodtso noyitse b́dek'o k'anefe bako gaat'k'ayone» bo eti. Man b́ wotwere, \q «T tahonee kaybodek'i, \q T kitatsowere it'o boshp'i» \m Etirwo S'ayin mas'afitstso b́ s'eenetwok'owa, kes' kes'fwotswere mank'o bok'al. \p \v 25 Iyesus mask'aliy ganoke b́ índnat b́ índmishn, K'elyop' máátsu Mariyamnat Megdelitsu mariyamwere need'dek'tni botesh, \v 26 Iyesus bí indnat b́ shunf b́danifo ikoke boned'efere b́ bek'tsok'on bí índsh, «Máátsune! mambe nnaayi!» bí et. \p \v 27 Maniyere il b́ danifmansh, «Mambiye ni indi» bí et. manoori sa'aton tuzt b́ danifman b́ galomand bin dek't bíami. \s Iyesus b́k'irtsok'o \r (Mat. 27:45-56; Mar. 15:33-41; Luk'. 23:44-49) \p \v 28 \x - \xo 19:28 \xo*\xt Dub. 69:21; 22:15 \xt*\x* Maniyere il Iyesus and jam keewo s'een b́s'uutsok'owo dandek't S'ayn mas'fotse guut'ets Ik'i aap'o b́ s'eenetwok'o, «Shashuwere!» bíet. \p \v 29 Manoke biri k'ac'otse s'eent beyiru weyini shasho fa'ebtesh, mansh manoke fa'a ashuwots weyini bir shashman sponjiwok'ots gupt s'eentsdek't hisop'i mitats joddk't b́ nonats bot'intsi, \v 30 Iyesuswere biri shashman b́ nonots b́gedihakon «S'uuwtsere!» bí eti. \p B́tookonowere jilk' aydek't k'iri b́wtsi. \s Iyesus lalk'ots ginon koshetsok'o \p \v 31 Maniyere il Ayhudi naashwots, jitets ashuwots shókó tishde'er, boduuno maskaliyatse bo orshitwok'o P'ilat'osi bok'oni, man bok'aluere eegoshe sanbati aawosh k'andek'o boosh b́geyitsotse, sanbatmanwere baaliyi een b́wottsosh, sanbati aawon boduuno mask'aliyats b́ beerawok'owa ettni. \v 32 Mansh kes'kes'fwots amt, Iyesusnton jiitsets ashuwotsi, shin iko shóko tiitst ando aani gitlo shóko botiitsi, \v 33 Iyesusok boamtsok'onmó, bí shino k'irt b́teshtsok'o bek't b́shóko tishatsno. \v 34 Ernmó kes'kes'fwotsitse iko, b́ lalk'ats ginon kosh b́k'ri, manoor b́ lalk'otse s'atsonat aatson b́kesh. \v 35 Man bek'tso it it amanituk'owo b́ gawi, b́ gawonwere arika, b́ keewirwonwere arik b́wottsok'o bí danfee. \v 36 \x - \xo 19:36 \xo*\xt Kesh. 12:46; Taaw. 9:12; Dub. 34:20; Zek. 12:10; Bek'. 1:7 \xt*\x* Han b́wotwere, «B́ mak'tsotse dab ikonwor tisheratsee» etiru S'ayin mas'afitsi aap'o b́s'eenetwok'owe. \v 37 Ando k'osh S'ayin mas'aafi kayotse, «Bo koshtsmanee bek'etúnee» etfe. \s Iyesusi duketsok'o \r (Mat. 27:57-61; Mar. 15:42-47; Luk'. 23:50-56) \p \v 38 Ayhudi naashwotsi shatt ááshon Iyesus danifwotsitse teshtso Armatiyas datstso Yosef Iyesus duuno dek'osh P'ilat'osi b́k'on. P'ilat'oswere de'e bíet. Mansh Yosef amt duuno k'aa'úb́dek'. \v 39 \x - \xo 19:39 \xo*\xt Yoh. 3:1-2 \xt*\x* Maniyere shin t'úwon Iyesusok waat teshtso Nik'odimoswere kerbewonat ekoos'on eekdek't s'aletso shaash kilok'o wotitwo dek't b́wyi. \v 40 Ash gitetsmanots Iyesus duuno k'aaúdek't ayhudiwots duun naap'efok'on naap't shituwonton shemi shishon t'at'bok'ri. \v 41 Iyesus jiteyat b́ teshtsoke mit bos'wots bobeyoko fa'e b́tesh, miti beyiru manitse konnor bits duk danawu doowi handro fa'e b́ tesh. \v 42 Sanbati jangosh k'andek'osh ett ando dowonuwere karn b́teshtsotse Iyesus duuno manok gedbok'ri. \c 20 \s Iyesus k'irotse k'azb́tuutsok'o \r (Mat. 28:1-8; Mar. 16:1-8; Luk'. 24:1-12) \p \v 1 Torbanitsi shintso aawots, sanbata gudots, maar goyo b́ maat'fetse, Megdeli datstsu Mariyam Iyesus doowomants biami, manok b bodtsok'on doowo bin ipets shútso doowman fengeshatse k'aztuut b́ befere bek'b́k'ri. \v 2 Mansh bi Simon P'et'rosnat Iyesus b́ shunf b́ danifok wos'fere amaat, «Doonzo dowootse kishdek'wutsernee, aawok bogedtsok'o danatsone» bieti. \p \v 3 Manorowere P'et'rosnat b́ danif ikmann kesht dowomand boami. \v 4 Gitetswotswere towatni bowos'iri, ernmó b́ danif k'oshman P'et'rosiyere bogo káárt wos'fere amt shino dowok b́bodi. \v 5 Dashan tuumt doowots b́s'iltsok'on duuni taho manoke b́befere b́bek'i, ernmó gitsomaand kindratse. \v 6 Simon P'et'roswere b́shuutso waat́ doowots b́ kindi, bíwere duuno bín t'at'ets taho manoke b́ befere b́ bek'i. \v 7 Iyesus tooko bín s'as'ets taho b́ duuni tahonton b́ woterawo bíaali k'oshoke k'odeyat b́ beyirwok'o bek'b́k'ri. \v 8 Maniyere il, shin shino waabodts b́ danifman doowi gitsots kindt bek't bíamani. \v 9 «K'irtswotsitse tuwo geyife bísha» etts aap'o S'ayin mas'afotstso t'iwintsde'afa'no botesh. \v 10 Maniyere il b́ danif gitetsmanots aanat bogalomand boami. \s Iyesus Megdel datstsu Mariyamsh b́be'etsok'o \r (Mat. 28:9-10; Mar. 16:9-11) \p \v 11 Megdel dats ashu Mariyam eepfetsat, dowoniyere úratse ned'dek'atni b́tesh, eepfetsatnwere tuumdek'at doowots b́ s'iili. \v 12 Iyesus duuno b́ teshts beyoke nas' tah tahtdek'ts melaki gitetsuwotsi iko s'olotse iko k'oyoke bobefere bbek'i. \v 13 Bowere Mariyamsh, «Nee máátsune! eegishe niepiri?» boeti. \p Biwere, «T doonzi dek'wutserne, eewk bogedtsok'onowere danatse» bíet. \p \v 14 Manowere etaat b shutsomand wongr biettsok'on Iyesus b́ need'efere bek'bk'ri, Iyesusi b́wottsok'onowere danatsane. \v 15 Iyesus, «Máátsune neena eegoshe niepiri, kone ngeyirwoni?» bí eti. \p Bíwere manoki mitwotsitse finirwo bish bíartsotse, «Doonzono! nee bín dek'ri wotiyal, eewk ngedtsok'owo oona neesha taash keewwe, taa were k'aaúdek'etuwe» bieti. \p \v 16 Iyesuswere, «Mariyame!» bí eti. Biwere b́maants wongr etaat Ibrayist'i noon keewu keewon, «Rebuni!» bí eti. Man etonwere, «Danifono!» etee. \p \v 17 Iyesus, «Tiyats borr taan detsk'aye taahe andoor tnihok damb keyafa'e, ernmó tieshwotsok amr ‹Taahe ti nihnat it nihok, ti Ik'onat it Ik'ok damb bíyok keshetwe etfe› err boosh keewwe» bíet. \p \v 18 Mann Megdel datstsu Mariyam b́ danifwotsok amaat «Doonzo bek're!» etaat bish eeg bíettsok'onowere boosh b keewi. \s Iyesus b́danifuwotsats b́be'etsok'o \r (Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luk'. 24:36-49) \p \v 19 Manoori ik gawiymanitsi shints aaw sanbata gudots kooc' b́ danifwots ayhudi naashwotsi bo shattsotse, bo maa fengesho is'dek't́ moots kakwedek'tni botesh, maa fengesho is'etsok'on b́ befere Iyesus b́ danifwots kakwed'ek't bobeyiru moots b́ kindi, bo dagots need'dek't, «Jeeno itsh wotowe!» bíet. \v 20 Man ett b́ kishonat b́ lalk'on boosh b́ kits, b́ danifuwotswere doonzo bobek'tsok'on geneúbowutsi. \v 21 Maniyere il Iyesus aaniy, «Jeeno itsh wotowe! taan niho b́ woshtsok'o taawere iti woshitwe» bíet. \v 22 Man eton bo aats úff ett, «S'ayin shayiro de'ere, \v 23 \x - \xo 20:23 \xo*\xt Mat. 16:19; 18:18 \xt*\x* ashuwots morrosh orowe it etal boosh bo morro orowa etetuwe, it ashuwots morro orowa eto it k'azal boosh orowa eteeratse» bíet. \s Iyesusnat Tomaasn \p \v 24 Iyesus b́ danifwotsok b́ woor tatse gitetsuwotsitse iko, Didimosi eteefo Tomas bowoke aali b́tesh. \v 25 Mansh b́ danif k'oshuwots Tomassh «Doonzone bek'rone» boet. Bímó «Mismaron koshets b́ kishuwotsi be'er tjabuwotsi msmaron koshets manotsits tgerawo, t kishonowere b́ lalk'i gaawots t gedala bako b́jamon amaneratse» bí eti. \p \v 26 Shimt aawoniyere hakon b́danfuwots aaniy mootsna botesh, Tomasuwere bontini b́tesh, maa fengesho is'etsok'on b́befere Iyesus waa bo dagotse need'dek't́, «Jeeno itsh wotowe!» bíet. \v 27 Maniyere il Tomassh, «N jaabo hakan doyir tkishwotsi s'iile, nkishonowere dewar t lalk'ots geere, amantso wotowe bako, amanerawo wotk'aye» bí et. \p \v 28 Tomaswere, «T doonzo! tiko Izar Izewero!» ett bísh bíaani. \p \v 29 Iyesuswere Tomassh, «Neyere taan nbek'tsosha taan niamaniye, taan bo be aawon taan amanituwots údeknee» bíet. \s Mas'aafan eegosh b́guut'etsok'o \p \v 30 Iyesus mas'afanitse guut't gederawo k'osh ay aditso b́ danifúwots shinatse finere, \v 31 Ernmó Iyesus Krstos Ik'o naayi b́wottsok'owo it amanituwok'o, amanar b́shutson dúre dúri kasho it datsitwok'owa han b́ guut'iyi. \c 21 \s Iyesus b́danif shawatuwotssh b́be'etsok'o \p \v 1 Haniyere okoon Iyesus T'bryados aats k'ari\f + \fr 21:1 \fr*\fqa T'bryos aats k'ara: \fqa*\ft Nat Gelil aats kaaron ikne. \ft*\f* ganoke, b́ danifwotssh aaniy b́be'eyi, b́ be'ewwere hank'owa, \v 2 Sim'on P'et'rosi, Didimosi eteefo Tomasi, K'aan Galil datstso Natnaeli, Zebdiwos nana'wotsnat b́ danif gitetswots towatni botesh. \v 3 \x - \xo 21:3 \xo*\xt Luk'. 5:5 \xt*\x* Sim'on P'et'ros, «Mus' detso amna» bíet. \p Bowere, «Nentoniye no ameti» boet. Kesh amt jelbots bokind, ernmó manots t'ú mus' iku dab deshatsno. \v 4 B́gatstsok'on Iyesus aats k'ari gúúrats ned'b́wts, b́ danifwotsimó Iyesusi b́wottsok'o danatsno. \v 5 Iyesuswere, «Nana'otso! mus' iku detsfte?» bí eti. \p Bowere, «Ik biidu dab deshatsone» boeti. \p \v 6 \x - \xo 21:6 \xo*\xt Luk'. 5:6 \xt*\x* Bíwere, «Mus'i kambo jelbu k'anomaants shau'ere daatsitute» bíet. Mansh kambo aats k'arots shap' bok'ri, mus'o ayo bodetstsatse tuutson kambo geetso maawbowtsi. \p \v 7 Manoor Iyesus b́shunf b́danfo P'et'rossh, «Bíye doonzoniye!» bíet. Sim'on P'et'ros, «Doonzoniyosha» eto b́shishtsok'on finosha ett b́ kito kisht b́teshtsotse manoor tahdek't aats k'arots t'oolat b́kindi. \v 8 B́ danifwotsmó datsatse git bal indoniyere bowokerawotse mus'o bíns'ents mus'i kambo geetsfere jelbon boweyi. \v 9 Jelbotse bo oot'tsok'on bí abaatse mus'o detstso itsintsiri tawik'ak'onat misho bek'bok'ri. \v 10 Iyesuswere, «And it detsts mus'otse dewere» bíet. \p \v 11 Mansh Simon P'et'ros jelbots t'oolat kindon balebalk'atse keez mus'i een eenwots bítse bos'eents mus'i kambo datsomand b́getsi, mank'o mus'i ay b́ detsalor mus'i kambman gaad'eratse. \v 12 Iyesus maniyere il, «Waa moore» bíet. Boúnets doonzo Iyesusi b́ wottsok'o dant boteshtsotse b́ danifwotsitse dab́ ikonwor, «Kone nee?» ett aatosh aawo shuuk'tso aali. \v 13 Mann Iyesus waat, mishonat mus'on k'aaúdek't b́ími. \p \v 14 Iyesus k'irotse b́ tuwihakon b́ danifuwots bín bobek'irwan keezla b́tesh. \s Iyesus P'et'rosi bíaat aato \p \v 15 Guur misho bomeyihakon Iyesus Sim'on P'et'rossh, «Yona naay Sim'ono! hanots taan bo shunirwoniyere bogo taan shunfiy?» bíet. Bíwere «Ee, t doonzo! taa neen tshuntsok'o neewor danfnee» ett bísh bíaaniy. Iyesuswere «T mereer buk'ulwotsi maanzwe» bíet. \v 16 Aaniy gitlo «Yona naay Sim'ono! taan shunfiya» bíet. Bíwere «Ee t doonzo! neen tshutsok'o nee danfnee» bíet. Iyesuswere «T mereer nana'úwotsi kore» bíet. \v 17 Keezlonowere «Yona naay Sim'ono! taan shunfiya?» bíet. Keezlo «Taan shunfiya» bíetsosh P'et'ros shiyanwtsat «Doonozono! Nee úno danfnee, taa neen tshunok'onowere danfnee» bíet. Iyesuswere hank'o bísh bíet, «T mererwotsi jinee \v 18 Arikon, arikoniye, neesh ti etiry nee jawetson nbeyor ni edo n kishon edde'er nshuntsok niamfoni nteshi, ni enashormó nee n kishuwotsi njargre k'osh asho neesh bíediti, nshunawokowere neen debíameti.» \v 19 Han bíetuwere P'et'ros aawk'o k'iron Ik'o mangiyo bísh b́geyitwok'o kitsosha b́tesh, Maniyere il P'et'rossh «T shuutso shoydewowe!» bíet. \s Iyesusnat b́danif k'oshon \p \v 20 P'et'ros wongr ett Iyesus b́ shunf danifo b́ shuutso b́ wafere b́ bek'i, b́ danif han kooc'mishor Iyesusok t'iindek't, «Doonzono, neen beshide imetwo kone?» ett aattsoni b́ tesh. \v 21 P'et'ros bín bek't, «Doonzono! ashaanmó aawk'owe b́ wotiti?» ett Iyesusi bíaati. \p \v 22 Iyesuswere «T wafetsosh s'ker beewe tietal neen eege gedi? Neehe t shuutso shoydewowe!» bíet. \p \v 23 Manatse tuutson eshwots dagotse «B́ danifman k'irratse» etts keewo shisheb́wts. Ernmó Iyesus «T wafetsosh beewe tietal neen bíts eege gedi» eta bíetibako «K'irratse» eraatse. \v 24 Keewanots jangosh jamon gawtsonat keewanotsnowere guut'tso b́ danifo, b́ gawts gawonwere ar b́wottsok'o danfone. \p \v 25 Iyesus b́ k'altswots k'osh ay keewwots fa'ano botesh. Taash bíartsok'owosh bí b́ fints keew jamwots ik ikon boguut'eyink'ere guut'ets mas'aafwotsi datso b́tookon kuro falrawnk'e b́tesh.