\id 2TI Burarra exported from InDesign June 2015 \h 2 Dimati \toc1 2 Dimati Janguny An-gata Paul Barrwa A-wukurrjinga Nula (2 Timothy) \toc2 2 Dimati \toc3 2 Dimati \mt1 2 Dimati \mt3 Janguny An-gata Paul Barrwa A-wukurrjinga Nula \mt4 (2 Timothy) \c 1 \p \v 1 Mun-guna jurra ngaypa Paul ngu-wukurrjinga nggula, ngaypa ng-guna ngu-mujama nula Christ Jesus, minypa nipa Wangarr jal a-ni apula rrapa nguna-wuna ganyjarr, ngaypa barra ngu-ngurrja ngu-boy wanngu gun-guni gun-gata nipa gochila an-dana. Wanngu gun-guni gun-gata minypa ngayburrpa rrapa nipa Christ Jesus gu-ngardapa nguburr-negiyana, gu-gurdiya ngacha. \p \v 2 Dimati, a-lay, Walkur, japurra ngapa ny-jirra, gun-guna janguny nggula.\x + \xo 1:2 \xt Jama Aburr-ji 16:1\x* \p Wangarr an-gata Nyanyapa arrku, rrapa Jesus Christ an-gata an-ngayburrpa Bunggawa, bitipa abirri-gunggaja barra nggula minypa bitipa burr-guya abirri-mola nggula, rrapa bitipa wupa nyanma nginyipa ny-molamola nyi-ni barra, gala barra minypa gun-nga ny-borrwa nyi-ni. \s1 Gun-gujapurramaya Rrapa Gelama Gelama Gun-gubay \p \v 3 Wangarr ngaypa ngu-japurramaya nula ngu-workiya, an-gata ngaypa jama ngu-jirra nula ngu-workiya gun-maywapa minypa mu-ngoyurra ngun-anya nguna-jerda jama abirri-ji nula rrapa wuparnana abirri-galiyana gala gun-ngiya gun-nerra gubirri-dimangarna. Wangarr an-gatiya ngaypa ngu-japurramaya nula ngu-workiya, minypa nginyipa nggula, ngarla, minypa ngu-wengganacha nggula ngu-workiya ana-munya rrapa ji-gurdarrja. \v 4 Rrapa minypa ngu-borrwuja ngu-workiya gun-gata nginyipa n-duwujana apula ngaypa nguna-garlmuna nguna-ji, gun-guniya gugu ngaypa burr-guya jal ngu-nirra barra arr-nachichiya, ngaypa warrpam barra ngu-marrkapcha. \v 5 Wangarr ngaypa ngu-japurramaya nula ngu-workiya, minypa ngu-borrwurra nggula nginyipa gun-burral marr ny-balcharra nula Christ Jesus. Minypa mu-ngoyurra birrinyjipa marr abirriny-balcha nula, mununapa nggu Lowich \pn (Lois)\pn* rrapa mampa nggu Yunich \pn (Eunice)\pn*, rrapa ngaypa ngu-borrwurra rrapa marn․gi ngu-ni nggula ngardawa nginyipa ny-yinagatiya rrapa marr ny-balcharra nyi-nirra. \v 6 Gu-gurda nula ngaypa minypa ngu-wengga barra nggula gun-guna: Ganyjarr n-dimanga Wangarr biy-wuna, ngaypa minypa bama ny-jirra ngiy-rrimarra, gun-narda rrimapa mungba. \v 7 Ngardawa minypa Wangarr arr-wuna Mern An-mawunga, ngarripa gala arr-yinmiya arr-merdaberper arr-ni, arr-belabebaga. Ngika. Wurra jarra Mern An-mawunga ay-rrimanga, nipa nyanma arr-wucha a-workiya ganyjarr, rrapa mola minypa gurrurta ay-rrimanga burrwa wurra gama gorlk, rrapa minypa bama arr-jirra arr-molamola arr-nirra. \p \v 8 Ganapiya, lika gala barra ny-jurkuja, wurra an-ngayburrpa Bunggawa ny-nyurrja barra burrwa ny-yorkiya gun-nigipa janguny. Rrapa ngaypa wuriya brichina \pn (prisoner)\pn* ngunabi-negarra, wurra nginyipa gala barra nguna-gengama. Wurra jarra minypa nipa Wangarr biy-wu barra ganyjarr rrapa derta biy-nega, nginyipa nawanawa ni, minypa nginyipa burr-guta mari gubu-garran nggula, minypa gun-molamola janguny ny-nyurrjinga birripa gala jal aburr-ni. \v 9 Ngardawa Wangarr an-gatiya derta biy-nenga a-nirra, nipiya an-gatiya wanngu arr-negarra, rrapa minypa a-gonyjinga arrburrwa nguburr-yigipa barra nguburr-ni nguburr-molamola. Minypa gun-gata nipa a-gonyjinga arrburrwa, gun-narda ngika minypa jimarn jarra gun-molamola jama nguburr-jirrarna, wurra gun-nyagara. Wurra nipa arr-menga, minypa nipiya wupa gu-borrwurra rrapa a-gunggajinga arrburrwa, gu-gurda ngacha. Minypa wola baman gu-ni nipa arr-borrwurra, minypa Christ Jesus a-yinmiya barra jama a-ji arrburrwa. \v 10 Rrapa gun-nardiya gugu gu-bena arrburrwa gu-gata ngacha. Minypa Christ Jesus an-gatiya an-ngayburrpa Wanngu An-gunega, nipa waykin wenga ana-bupiyana rrapa gun-gujuwa gu-rrumurra arrburrwa. Minypa ngayburrpa bama nguburr-yinanga, jimarn jarra nguburr-juwa, gu-werra nguburr-mungbiyapa, wurra minypa gu-yigipa gu-janguny nipa arr-gurdagurdarrana nguburr-yinmiya barra wanngu nguburr-nipa barra nguburr-workiya. \p \v 11 Gun-narda nula janguny nipa Christ Jesus nguna-menga, nguna-jerrmarra ngu-mujaruk, ngu-mujama, janguny marn․gi nguburr-nenga ngu-workiya.\x + \xo 1:11 \xt 1 Dimati 2:7\x* \v 12 Rrapa gun-narda nula, ngardawa ngu-ngurrjinga ngu-workiya gun-nigipa gun-molamola janguny, ngaypa mari ngu-mangga, rrapa ng-guna gugu brichina ngu-nirra. Wurra gala ng-gurkuja. Jarra ngaypa marn․gi nula an-guyinmiya an-gata ngaypa marr ngu-balcharra nula. Rrapa ngaypa marn․gi minypa nipiya wana an-babalapa gu-rrimangapa a-nirra janguny nipa nguna-wuna. Gala ana-nga rrapa a-yinmiya gu-rruma, wurra nuwurra waypa barra nipa ana-jeka, lika gubi-na barra gun-burral. \p \v 13 Gun-gata gun-burral janguny nginyipa ny-jaliyana apula ny-yorkiyana ngu-wena nggula banda gu-jirra gun-guyinda, gun-narda rrimapa ni, rrapa minypa ny-yirda barra ny-yengga burrwa ny-yorkiya ny-jatiya minypa marr ny-balcharra rrapa gurrurta n-dimanga, minypa nginyipa rrapa Christ Jesus gu-ngardapa nyirri-negiyana, gu-gurdiya ngacha. \v 14 Rrapa minypa Mern An-mawunga ay-rrimanga wuparnana nipa a-gunggajinga nggula, nginyipa jaga ny-jana barra nula gun-molamola janguny gun-gata minypa nipa Wangarr murna biy-wuna. \p \v 15 Rrapa aburr-gata Aycha \pn (Asia)\pn* aburr-nirra, bitipa burr-guta Bijilach \pn (Phygelus)\pn* rrapa Yermójanich \pn (Hermogenes)\pn*, nginyipa marn․gi burrwa minypa birripa aburr-jekarra rrapa gala ngunabu-burdimangarna. \v 16 Wurra an-gata Anajíporach \pn (Onesiphorus)\pn* gipa gun-nyagara gu-ni, ngaypa ngu-borrwurra Bunggawa Christ Jesus a-gunggaja barra burrwa aburr-yigipa. Ngardawa ngaypa brichina ngu-ni, nipa Anajíporach a-bena apula a-workiyana, ng-garla ngu-nyiljinga; gala nguna-gengamangarna, wuriya ngunabu-jolartchinga. \v 17 Minypa ngunyuna Rowm \pn (Rome)\pn* a-bena, a-wechawecha apula burr-guya, nuwurra nguna-barripuna. \v 18 Ganapiya, lika ngaypa ngu-borrwurra Bunggawa Christ Jesus an-mola a-ni barra nula an-gata, rrapa a-gunggaja barra nula gun-gatiya waypa nipiya Bunggawa burr-mari a-wengga barra. Minyja nginyipa marn․gi gun-garda rrawa burr-guta Apachach \pn (Ephesus)\pn* nipa an-gata an-gugaliya a-yinmiyana a-gunggajinga apula a-workiyana. \c 2 \s1 An-molamola An-mujama Christ Jesus An-nika \p \v 1 Wurra nginyipa, a-lay, Walkur, derta negiya gu-gata ngacha minypa nipa Wangarr a-gunggajinga nggula, minypa nginyipa rrapa Christ Jesus gu-ngardapa nyirri-negiyana. \v 2 Rrapa gun-nga gun-jaranga ngaypa ngu-wena nggula gatiya minypa aburr-jaranga aburr-galiyana aburr-ni, gu-gurda ngacha janguny nginyipa barra murna burr-wu aburr-werranga aburr-gata aburr-molamola minypa gala aburr-yinmiya aburr-jeka, wurra minypa birripa marn․gi burrbi-nega barra aburr-workiya aburr-werranga. \p \v 3 Ny-jinyjapa barra ny-yorkiya, rrapa nawanawa nyi-ni gun-nga gun-derta ny-barripun minypa nginyipa wugupa arrburrwa ngayburrpa nyiburr-gurdiya jawina nguburr-molamola nguburr-nirra nula Christ Jesus. \v 4 Minypa gun-maywapa ranginy an-dakal a-nirra a-workiya: Minypa an-dakal a-boya, gala a-yinmiya a-boy, borijipa a-rrigirrga gun-nigipa wupa jal gun-guni. Ngika. Wurra jarra gu-borrwuja a-workiya nipa a-yinmiya barra jama a-ji rrapa minypa an-nigipa bunggawa a-japurramaya barra nula. Rrapa nginyipa ny-yinagatiya, jama ny-ji barra ny-yorkiya an-nginyipa Bunggawa Christ Jesus gun-nigipa jal gun-guni, rrapa ngika minypa gu-gurdiya gu-yika gu-rrawa. \p \v 5 Rrapa minypa barrwa gun-maywapa ranginy aburr-werranga aburr-yurtchinga aburr-workiya minyja rraka ana-nga burr-beyban. Minypa gala ana-nga a-yinmiya gu-ma gun-nga gun-gata gun-nigipa minypa nipa a-yurtchinga, wurra minyja nipa gu-borrwa joborr gun-gata minypa gu-yurra burrwa. Rrapa nginyipa ny-yinagatiya, ny-jarlapiya barra ny-yorkiya, nginyipa ny-yinmiya jama ny-jirra. \p \v 6 Rrapa minypa jurdach gun-maywapa ranginy balaja mbi-garraja aburr-workiya. Minypa an-mujama an-gata burr-guya jama a-jirra a-workiya, nuwurra waypa balaja mun-mola mu-ni, nipa mu-ngoyurra barra mu-ma mun-nigipa minypa nipa jama a-ji wana. Rrapa nginyipa ny-yinagatiya, burr-guya jama ny-ji barra ny-yorkiya minypa gun-narda jama ny-jirra. \v 7 Gun-narda ngu-wena nggula borrwa ni, rrapa nipa Bunggawa Christ Jesus biy-gurdagurdarra barra meyali. \p \v 8 Rrapa borrwa bamba Jesus Christ an-gata minypa Wangarr ana-nyala a-jarrkarrana, mu-ngoyurra a-juwuna, an-gatiya Daybit \pn (David)\pn* an-bapurr. Gun-nardiya janguny gun-molamola ngaypa ngu-weya ngu-workiya, \v 9 rrapa gun-narda nula janguny ngaypa ngu-mangga mari, burr-gubandawiya jirn \pn (chain)\pn* ngu-bichiya ngu-nirra, ngarla, minypa ngu-bachirra jimarna. Wurra wuriya ngaypa ngu-bichiya ngu-nirra, wurra jarra Wangarr gun-nika janguny gala aburr-yinmiya gubu-bicha, wurra gu-barrjeknga rrapa wana gu-nirra gu-bamburda. \v 10 Rrapa gun-narda nula ngaypa gala ngu-jeka ngu-workiya, wurra ngu-jinyjarrapa, wuriya gun-nga gun-nerra gu-ni apula mari. Ngu-yinagata ngu-jinyjarrapa ngu-workiya, janguny ngu-rrimanga, ngardawa birripa burrwa aburr-gata minypa Wangarr burr-borrwurra aburr-yigipa, aburr-gatiya minypa jurdach aburr-guyinda birripa burr-guta barra wanngu gun-guni gubu-ma, rrapa minypa aburr-jayanayapa barra aburr-bampa aburr-workiya minypa birripa rrapa Christ Jesus gu-ngardapa aburr-negiyana. \p \v 11 Rrapa gun-guna ngu-wengga barra banda gu-jirra marr gun-gubalcha: \q1 Minyja ngarripa arr-burral arr-wuyana nula Wangarr, \q2 gun-maywapa minypa arr-juwuna wugupa nula Christ Jesus, \q3 gun-narda minypa nipa wugupa wanngu nguburr-nipa barra nguburr-workiya. \q1 \v 12 Rrapa minyja gala arr-jeka, \q2 wurra minypa arr-jinyjapa arr-workiya, \q3 gun-narda minypa nipa wugupa bunggawa nguburr-ni barra. \q1 Wurra jarra minyja gala jal arr-ni nula, \q2 nipa rrapa gala barra jal a-ni arrkula.\x + \xo 2:12 \xt Metiyu 10:33; Luk 12:9\x* \q1 \v 13 Minyja ngarripa arr-jeka, \q2 nipa jarra Christ Jesus a-jinyjarrapa a-workiya; \q3 gala a-yinmiya a-jeka niya nipa wupa an-murna. \s1 An-molamola An-gugaliya An-mujama An-gata Minypa Wangarr Ana-nyala Jal A-nirra Nula \p \v 14 Gun-narda ngu-wena nggula joborr, nginyipa burr-gelamajortka barra aburr-nginyipa jawina nginyipa burr-ma barra, aburr-gata minypa janguny marn․gi burrbi-nega barra aburr-workiya gu-galiya yerrcha. Minypa nipa Wangarr biy-nacha a-nirra, burr-guya wengga burrwa, minypa janguny nula gala barra ngardarrk ngarndarrk aburr-negiya. Ngardawa gu-gurda ngacha ngarndarrk ngarndarrk gun-gunegiya, nipa gun-gugunggaja ngika; wurra jarra gun-guwarga, rrapa minypa werra burr-nenga, laka burr-ganyja aburr-gata minypa aburr-galiyarra aburr-workiya. \v 15 Ny-borrwa barra ny-yorkiya ny-yinmiya barra ny-molamola nyi-ni barra nula Wangarr, ny-jata minypa nyi-mujama nula gala gun-nga rraka gona nyi-ni nula, wurra minypa gun-nigipa gun-burral janguny gun-jechinuwa ny-nyurrjinga ny-yorkiya. \v 16 Burr-bawa aburr-gata minypa borijipa aburr-wengganachichiya aburr-workiya Wangarr nyanma ngika. Ngardawa aburr-gata minypa aburr-yinagata aburr-workiya, birripa minypa mu-nguy aburr-lijiwarriya aburr-bamburdapa aburr-workiya, \v 17 rrapa gun-birripa janguny gun-gata nipa minypa gun-nerra gubi-rrimangapa gu-gakiya gu-jarl. Rrapa aburr-gata minypa aburr-yinagata aburr-weya aburr-workiya gun-nerra, bitipa Aymanéyach \pn (Hymenaeus)\pn* rrapa Baylítach \pn (Philetus)\pn* burr-guta. \v 18 Minypa bitipa gun-burral janguny gubirri-ngukurdanyjinga abirri-workiya. Minypa abirri-weya abirri-workiya, jimarna gun-gata minypa nguburr-mawunga nguburr-ngurrnga wanngu nguburr-ni gugu gun-narda wupa ganapiya, gala barrwa gun-nga gochila gochila gun-gurra rraka jurdach arr-burral arr-jarrkarra nipa Wangarr. Abirri-yinagata abirri-weya abirri-workiya, minypa bambulabulawa burrbi-nenga gu-galiya yerrcha, aburr-werranga gipa aburr-jekarra. \v 19 Wuriya gun-gata minypa gubirri-ngukurdanyjinga, wurra Wangarr gun-nika gun-burral janguny guy-jinyjarrapa guy-workiya, minypa gun-gata barra gu-jirra arrburrwa. Minypa gun-guna burr-guta gu-yurra janguny, minypa gu-yinaga, “Bunggawa an-gata, nipa marn․gi burrwa aburr-nga aburr-gata gun-burral aburr-yigipa.” Rrapa minypa barrwa gu-yurra, gu-yinaga janguny, “Ana-nga minypa a-ngurrjiya, jimarna Bunggawa an-nika, wurra nipa an-gata barra gun-nerra gu-bawa.”\x + \xo 2:19 \xt Numbers 16:5\x* \p \v 20 Minyja borrwa gun-maywapa ranginy bala wana gun-bapala: Minypa wupa gu-gata gu-bala japalana an-jaranga. Minypa an-nerranga an-gata goldan a-maya, wurra waygaji jilpa \pn (silver)\pn* a-maya; rrapa an-nerranga minypa gun-jong a-maya, wurra waygaji rrakal a-maya. Minypa an-nerranga japalana an-guyinda abu-mangga aburr-workiya, gun-molamola jama aburr-jirra aburr-workiya; an-nerranga jarra abu-mangga, jama aburr-jirra aburr-workiya gona gun-guni. \v 21 Wurra gun-narda ngu-wena japalana ngika; jarra ngarripa arr-gugaliya. Minypa ana-nga an-gata minyja nipa gun-nerra gu-bawuna, nipa an-gata gugu Bunggawa an-nika an-molamola an-mujama. Minypa nawanawa a-nirra nula a-workiya a-yinmiya barra jama a-ji gun-molamola. \p \v 22 Bawa gun-nerra gun-guyinda gun-gata minypa an-yawarriny jal a-nirra a-workiya. Wurra jarra gun-molamola ny-bitima barra ny-yorkiya wugupa burrwa aburr-gata minypa Wangarr abu-wengganacha aburr-workiya, aburr-gatiya minypa gala gun-nga gun-nerra gubi-rrima. Minypa jechinuwa nyi-ni barra nula Wangarr, rrapa minypa gurrurta n-dima barra burrwa gu-galiya yerrcha, rrapa minypa magaya nyi-ni barra, gu-gurda ngacha. \v 23 Bawa gun-gata minypa aburr-werranga aburr-wengganachichiya aburr-workiya borijipa gun-nerra. Bawapa gun-gata. Ngardawa nginyipa marn․gi minypa birripa aburr-yinagata aburr-workiya aburr-wengganachichiya borijipa gun-nerra, gu-gatiya wenga rrapa aburr-bachirramiya burrwa aburr-workiya gu-gapa gu-guta. \v 24 Wurra Christ Jesus an-nika an-mujama nipa gala a-yinmiya wugupa burrwa aburr-gata ngardarrk ngarndarrk aburr-negiya aburr-workiya. Jarra nipiya an-mujama an-mola a-ni barra burrwa aburr-jaranga, rrapa minypa an-molamola marn․gi an-gunega a-ni barra, rrapa marr gu-ga barra burrwa a-workiya. \v 25 Rrapa minypa gala jal aburr-ni gun-burral janguny gun-gata nipa gu-rrimanga gun-molamola, nipa jarra an-mujama an-dor a-ni barra burrwa, rrapa minypa marn․gi burr-nega barra janguny, minyja rraka Wangarr a-gunggaja burrwa rrapa birripa aburr-ngukurdanyjiya, rrapa minypa gu-gatiya wenga gun-burral janguny gubi-na meyali, rrapa gubu-borrwa aburr-bamba. \v 26 Ngardawa gu-gurda ngacha minypa bama jechinuwa gubu-borrwa barra, rrapa aburr-lijiwarriya barra nula walkwalk an-gata mu-ngoyurra burr-yolkaja, burr-menga, aburr-yigipa aburr-mujama burr-negarra. \c 3 \s1 Gun-nerra Gu-ni Barra Gu-bamba \p \v 1 Borrwa gun-guna: Jurdach guna-bamburda burr-guya gun-nerra gu-ni barra. \v 2 Ngardawa wurra gama gorlk birripa wupa aburr-murna jal aburr-ni barra burrwa ngardapa ngardapa, rrapa minypa rrupiya mun-jaranga jal aburr-ni barra. Rrapa minypa wengga gun-murra burrwa aburr-ngurrjiya barra aburr-workiya rrapa wana aburr-negiya barra burrwa gu-gapa gu-guta, rrapa gun-bachirra aburr-wengga barra burrwa. Nyanyapa burrwa rrapa mampa burrwa gala gubi-yagurrma burrinyjuluwa, rrapa minypa gala aburr-yinmiya aburr-japurramaya nula ana-nga, wurra minypa gala rum gubu-borrwa. \v 3 Gurrurta gala gubi-rrima burrwa, rrapa minypa gala marn․gi baywarra gubi-nega burrwa, wurra minypa burrbu-yopa barra aburr-workiya. Gala marn․gi aburr-jarlapiya, wurra minypa aburr-bachirra aburr-ni barra burrwa aburr-workiya burr-guya. Gun-nga burr-guta gun-molamola, birripa gala jal aburr-ni. \v 4 An-borrmunga abu-ma barra aburr-workiya, lika murna burrbu-wu barra aburr-bachirra. Rrapa minypa gun-nga birripa jal aburr-ni, aburr-garlmapa barra aburr-workiya, jama aburr-jipa barra, gala mu-ngoyurra gubu-borrwa gun-burral. Aburr-borrwiya barra aburr-workiya ngardapa ngardapa, jimarna birripa wana. Jal aburr-ni barra gun-guworlworlcha wupa gu-gurdiya gu-yika gu-rrawa; gala jal aburr-ni nula Wangarr. \v 5 Aburr-ngunyangunyjiya barra rrapa aburr-gurdagurdarriya barra aburr-workiya, jimarna Wangarr gun-nika janguny gubi-rrimanga. Wurpa lika gala gubu-borrwa gun-nigipa ganyjarr gun-gata, jimarn jarra aburr-ngukurdanyjiyarna rrapa aburr-geka aburr-nirrarna; gun-narda birripa gala jal aburr-ni. Burr-bawa aburr-gurda. \p \v 6 Aburr-werranga aburr-gurdiya aburr-boya aburr-workiya, an-gugaliya gun-nika rrawa aburr-rakaja, rrapa minypa gama jin-guyinda jibu-yolkaja aburr-workiya, ji-gata ngacha minypa bama jiny-jirra jin-nerra. Ji-gata ngacha gama minypa werra jinyu-negiyana jiny-yorkiyana, lika wuparnana jiny-jaliyarra achila minypa nipa jin-nerra, wurpa lika jiny-barrjejignga jiny-yorkiya, minypa gun-nigipa jal mu-nguy gu-bitimanga jiny-yorkiya gun-jaranga gun-nerra gun-guyinda. \v 7 Ji-gata ngacha gama minypa marn․gi jinyu-nirra jiny-bamburda jiny-yorkiya janguny gun-guyinda, wurra jarra gala jiny-yinmiya gu-malawa gun-ngiya gun-burral. Ji-gurdiya ngacha aburr-gata aburr-guyolkiya aburr-nyala jibu-yolkaja aburr-workiya. \v 8 Wurra minypa mu-ngoyurra abirri-guyinda abirri-gata Jenach \pn (Jannes)\pn* rrapa Jembrich \pn (Jambres)\pn* bitipa jal abirri-ni, jimarn jarra Mojich \pn (Moses)\pn* gun-nika ganyjarr gubirri-dumungarna, rrapa gu-galiya yerrcha aburr-gurdiya birripa aburr-yinagatiya; jal aburr-nirra, jimarna gubu-rruma gun-burral janguny Christ Jesus gun-nika. Birripa aburr-werra gu-galiya yerrcha; gala aburr-yinmiya marr aburr-balcha.\x + \xo 3:8 \xt Exodus 7:11\x* \v 9 Wurpa lika aburr-gata gun-baykarda ngika burrbu-yolka barra aburr-bamba, jarra aburr-werranga burrbi-na barra birripa minypa aburr-werra, gun-maywapa minypa wola burrbi-nana Jenach rrapa Jembrich bitipa abirri-werra. \s1 Minypa Paul Gelama Gelama A-barra Dimati \p \v 10 Wurra, a-lay, nginyipa gipa ny-borrwurra ny-bamuna janguny ngaypa ngu-wena ngu-workiyana, rrapa minypa ngu-yinmiyana jama ngu-ji ngu-workiyana, rrapa ngu-yinmiyana ngu-borrwurra jarlakarr barra ngu-mungba. Nginyipa gipa ny-borrwurra ngaypa ngu-yinmiyana marr ngu-balcha nula Christ Jesus, rrapa ngu-yinmiyana wurra gama gorlk marr ng-ganyja burrwa ngu-workiyana, rrapa minypa gurrurta ngu-rrimarra burrwa. Gipa ny-borrwurra ngaypa ngu-yinmiyana ngu-jinyjapa ngu-workiyana, \v 11 rrapa minypa aburr-werranga aburr-yinmiyana aburr-workiyana mari gubu-garrana apula, rrapa minypa barrwa gun-nerranga gu-yinmiyana wolawola gun-nerra gu-ni apula gu-workiyana. Nginyipa marn․gi aburr-yinmiyana mari gubu-garrana apula rrapa ngunabu-buna gun-gata rrawa Antiyak \pn (Antioch)\pn* rrapa Aykóniyam \pn (Iconium)\pn* rrapa Litra \pn (Lystra)\pn*, wurpiya wurra gala ng-jekngarna. Wurra nipa jarra Bunggawa Christ Jesus nguna-jarlapuna nguna-ganyja gu-gata ngacha gun-jaranga, rrapa minypa nguna-menga wanngu.\x + \xo 3:11 \xt Jama Aburr-ji 13:14-52; 14:1-20\x* \p \v 12 Minyja borrwa: Ana-nga an-jaranga jal a-ni barra Wangarr gun-nika gu-bitima, minypa marr a-balcharra nula Christ Jesus, nipa jarra aburr-werranga mari gubu-garra barra nula an-gata an-gugaliya. \v 13 Wurra marrban aburr-gata mari aburr-bama rrapa aburr-guyolkiya birripa mu-nguy aburr-werra aburr-ni barra aburr-bamba, minypa aburr-yolkachichiya barra aburr-workiya, \v 14 wurra nginyipa jarra n-dimapa barra ny-mungba gun-burral janguny gun-gata nginyipa marn․gi nyi-ni ny-bamuna rrapa burr-guya marr ny-balcharra. Ngardawa nginyipa marn․gi burrwa aburr-guyinmiya marn․gi bubi-negarra. \v 15 Rrapa nginyipa ny-borrwurra minypa n-delipa ny-ji nginyipa marn․gi nyi-ni janguny mu-jurra gu-yurra Wangarr gun-nika, janguny gun-gata burr-ganyjarr minypa bama jechinuwa biy-nenga, barra minypa wanngu nyi-nipa barra ny-yorkiya minypa marr ny-balcharra nula Christ Jesus. \v 16 Minypa Wangarr gun-nika mu-jurra gu-yurra janguny, gun-narda nipa Wangarr nyanma a-wuna, an-gugaliya ana-nyala a-wukurrjinga, rrapa nipa janguny gun-molamola arrburrwa. Minypa marn․gi arr-nenga, rrapa minypa arr-guybukaja gun-nga werra arr-negiyana, rrapa minypa gelama gelama arr-banga rrapa jechinuwa arr-nenga. \v 17 Gu-gurdiya ngacha. Barra minypa Wangarr an-nika an-mujama nawanawa a-ni gun-nga burr-guta gun-molamola nipa jama a-ji barra gun-gugunggaja. \c 4 \p \v 1 Ngaypa ng-guna burr-guya ngu-weya nggula ngu-nirra ngardawa minypa bitipa arrbi-nacha gurda abirri-nirra, nipa Wangarr rrapa mola nipa Christ Jesus, an-gata minypa barrwa burr-mari a-wengga barra arrkula arr-gurdiya wupa warrpam — arr-gurdiya wupa minypa arr-werranga arr-ninyarra rrapa an-nerranga gipa mu-ngoyurra a-juwuna burr-guta. Rrapa ngardawa minypa nipa Christ Jesus ana-jeka barra wana an-babalapa, gu-gurda nula ngaypa burr-guya ngu-weya nggula ngu-nirra minypa gun-guna: \v 2 Wurra gama gorlk ny-nyurrja barra burrwa ny-yorkiya Wangarr gun-nika gun-burral janguny. Nawanawa nyi-ni barra ny-yengga burrwa ny-yorkiya, wuriya gun-mola gu-ni, rrapa wuriya gun-nerra gu-ni. Burr-gurdagurdarra gun-gata minypa birripa werra aburr-negiya aburr-nirra; gelama gelama burr-bay rrapa gunggaja burrwa, barra minypa gu-molamola aburr-bamba. Wurpa lika minypa marr ny-ja barra burrwa ny-yorkiya, marn․gi marn․gi burr-nenga nyi-nirra. \v 3 Ngardawa jurdach gun-gata guna-bamburda wurra gama gorlk gala jal aburr-ni gun-burral janguny. Wurra jarra gun-birripa wupa jal gun-guni gubu-bitima barra aburr-workiya, rrapa minypa abu-ma barra an-jaranga an-mujaruk an-guyinda an-gata minypa a-wengga barra burrwa a-workiya gu-gata ngacha minypa birripa jal aburr-ni janguny. \v 4 Gun-burral janguny gubu-bawa barra, wurra minypa ana-gugaliya gun-nika aburr-galiya barra aburr-workiya. \v 5 Wurra nginyipa, a-lay, mu-nguy ny-jarlapiya barra ny-yorkiya. Ny-jinyjapa barra ny-yorkiya, marrban gu-yinmiya gun-nerra gu-ni nggula. Wurra gama gorlk ny-nyurrja barra burrwa ny-yorkiya Christ Jesus gun-nika gun-molamola janguny, rrapa minypa Wangarr biy-wuna jama, rrimapa mungba. \p \v 6 Nginyipa ny-yirda barra jama ny-jipa ny-yorkiya. Ngardawa ngaypa jarra yi-gurrepa gu-jirra gu-boya ngu-bawa barra gun-gunaga rrawa, gugu ngu-boy barra. \v 7 Minypa burr-guya jama ngu-ji, gipa gugu ngu-mungbuna. Minypa janguny ngayburrpa ngubi-rrimanga, ngaypa ngu-rrimarra lorr, \v 8 rrapa gun-nardiya gugu gu-yurra apula gun-molamola. Minypa jurdach guna-bamburda Bunggawa Christ Jesus an-gata nipiya burr-mari a-wengga barra arrkula arr-gurdiya gorlk, an-gatiya minypa gun-jechinuwa a-weya a-workiya, nipa nguna-wu barra gun-ngaypa minypa ngaypa jechinuwa ngu-ni nula ngu-workiyana. Wurpa lika ngaypa wupa ngardapa ngika nguna-wu barra, wurra jarra nguburr-jaranga nguburr-gata minypa jal nguburr-nirra nula rrapa nguburr-ganaja nula gu-yinpa barra nipa ana-jeka. \s1 Paul Jal A-ni Dimati Barra Ana-boy \p \v 9 A-lay, marrka yibirrich nyina-boy apula. \v 10 Ngardawa nipa jarra Dimach \pn (Demas)\pn* a-jekarra. Minypa gu-gurdiya gu-yika gu-rrawa nipa jal a-ni, lika nguna-bawuna, a-bona Jechalónika (Thessalonica). Rrapa nipa Grechanach \pn (Crescens)\pn* nyirri-nirra, ngaypa gipa ngu-jerrmanga, Galéychiya \pn (Galatia)\pn* a-boya, rrapa Daytach \pn (Titus)\pn* burr-guta ngu-jerrmanga, a-boya Dalméchiya \pn (Dalmatia)\pn*.\x + \xo 4:10 \xt Gulóchay 4:14; Baylíman 24; 2 Gorint 8:23; Galéychiya 2:3; Daytach 1:4\x* \v 11 Luk \pn (Luke)\pn* an-ngardapa wugupa apula nyirri-guna balpura nyirri-nirra. Wurra an-gata Mark ny-ma barra, nyirri-boy barra gurda, ngardawa nipa an-molamola barra a-gunggaja apula.\x + \xo 4:11 \xt Gulóchay 4:14; Baylíman 24; Jama Aburr-ji 12:12,25; 13:13; 15:37-39; Gulóchay 4:10\x* \v 12 An-gata Dikakach \pn (Tychicus)\pn* gipa ngu-jerrmanga burrwa aburr-garda Apachach \pn (Ephesus)\pn* aburr-nirra.\x + \xo 4:12 \xt Jama Aburr-ji 20:4; Gulóchay 4:7-8\x* \v 13 Wurra minypa nginyipa nyina-boy barra, mun-ngaypa molma mun-gunegiya mirikal nyina-ma apula, gata ngu-bawuna Durówech \pn (Troas)\pn*, an-gata Garpach \pn (Carpus)\pn* mu-malapurda apula a-nirra. Rrapa mun-gata jurra mun-guyinda burr-guta nyina-ga barra apula, mun-nerranga mun-gata bulugi jin-maliyarra mbi-jarlapuna mun-nardiya burr-guya jal ngu-nirra.\x + \xo 4:13 \xt Jama Aburr-ji 20:6\x* \p \v 14 An-gata Alikchénda \pn (Alexander)\pn* birlmurr a-jarlapurda a-workiya gardiya an-guyinda Apachach, nipa wana mari gu-garrana apula. Burraya nipa Bunggawa Christ Jesus mari gu-garra barra nula nipa an-garda, minypa gun-gata nipa gun-nerra jama a-ji.\x + \xo 4:14 \xt 1 Dimati 1:20; Psalms 28:4; Rowm 2:6\x* \v 15 Wurra nginyipa ny-jarlapiya barra nula. Ngardawa an-bachirra; gun-ngayburrpa janguny nipa gala jal a-ni. \p \v 16 Gun-gata minypa gu-gegapa ngunabu-barnjinga, aburr-yinmiya barra aburr-wengga, gala ana-nga nguna-burdimangarna; wurra ngunabu-bawuna. Gun-narda Wangarr barra baywarra gu-nega burrwa. \v 17 Wurra nipa Bunggawa Christ Jesus gatiya a-ji wugupa apula ngaypa ng-gera, rrapa derta nguna-negarra, aburr-gata ngunabi-rrimarrapa ngu-wena burrwa janguny ngayburrpa ngubi-rrimanga, minypa gu-werranga gu-werranga gu-rrawa wenga gata aburr-galiyana aburr-ni. Gu-gurda ngacha minypa ngaypa nyanma birripa Jentayl \pn (Gentile)\pn* yerrcha warrpam aburr-galiyana janguny. Rrapa nipa Bunggawa Christ Jesus nguna-jarlapuna, minypa gun-maywapa ranginy jimarn jarra layan (lion) an-bachirra nguna-bangarna. \v 18 Rrapa ngaypa marn․gi nipiya Bunggawa nguna-jarlapa barra nguna-ga gun-nga burr-guta gun-nerra birripa aburr-bachirra gubi-jarlapa apula, rrapa minypa nguna-ga barra yi-gaba waykin gu-molamola gu-rrawa. Nipa an-nelangga ngayburrpa barra an-molamola ngubi-negapa barra nguburr-workiya. Gun-nardiya gugu, gun-nardiya gugu, ganapiya. \s1 Gun-gumungba \p \v 19 Abirriny-jata Brichíla \pn (Priscilla)\pn* rrapa Akíla \pn (Aquila)\pn*, rrapa aburr-gata nipa Anajíporach \pn (Onesiphorus)\pn* gun-nika rrawa aburr-nirra, nguna-ngurrja burrwa, minypa ngaypa jal ngu-nirra burrwa.\x + \xo 4:19 \xt Jama Aburr-ji 18:2; 2 Dimati 1:16-17\x* \v 20 Arétach (Erastus), nipa an-gata Gorint (Corinth) a-nirra. Rrapa Durópamach (Trophimus) a-yorrpurda, an-gata ngu-bawuja gun-gata Maylítach (Miletus).\x + \xo 4:20 \xt Jama Aburr-ji 19:22; Rowm 16:23; Jama Aburr-ji 20:4; 21:29\x* \v 21 Marrka yibirrich nyina-boy barra apula; gala yapa barrwa mern mu-yurtchin. An-guna Yupyulach \pn (Eubulus)\pn* jal a-nirra ngaypa barra ngu-wengga nggula, minypa nipa jal a-nirra nggula. Rrapa aburr-guna Budanach \pn (Pudens)\pn*, rrapa Laynach \pn (Linus)\pn*, rrapa Gulórriya \pn (Claudia)\pn* rrapa aburr-werranga aburr-jaranga worlapa arrburrwa yerrcha aburr-guna, birripa aburr-yinagatiya, jal aburr-nirra ngaypa barra ngu-wengga nggula, minypa birripa jal aburr-nirra nggula. \p \v 22 Bunggawa Christ Jesus, nipa wugupa nggula nginyipa ny-nyurrnga. Nipa a-gunggaja barra ana-gorrburrwa.