\id 2CO Burarra exported from InDesign June 2015 \h 2 Gorint Aburr-guyinda \toc1 2 Gorint Aburr-guyinda Janguny Barrwa Paul A-wukurrjinga Burrwa (2 Corinthians) \toc2 2 Gorint Aburr-guyinda \toc3 2 Gorint \mt1 2 Gorint Aburr-guyinda \mt3 Janguny Barrwa Paul A-wukurrjinga Burrwa \mt4 (2 Corinthians) \c 1 \p \v 1 Mun-guna jurra ngaypa Paul ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa, ngaypa ng-guna ngu-mujama nuluwa Christ Jesus minypa nipa Wangarr jal a-ni rrapa nguna-wuna ganyjarr. An-guna Dimati \pn (Timothy)\pn* an-ngayburrpa worlapa arrburrwa, ngatipa wugupa nyirri-wukurrjinga ana-gorrburrwa. \p Gun-guna janguny ana-gorrburrwa ana-goyburrpa nyiburr-garda Wangarr nyiburr-yika gu-gardiya gu-rrawa Gorint \pn (Corinth)\pn* nyiburr-nirra rrapa nyiburr-werranga burr-guta Wangarr nyiburr-yika gu-gatiya wana gu-bapala rrawa nyiburr-nirra gun-gata gun-nelangga Akéya \pn (Achaia)\pn*.\x + \xo 1:1 \xt Jama Aburr-ji 18:1\x* \p \v 2 Wangarr an-gata an-ngayburrpa Nyanyapa arrburra rrapa Jesus Christ an-gata an-ngayburrpa Bunggawa, bitipa abirri-gunggaja barra ana-gorrburrwa rrapa minypa ana-goyburrpa nyiburr-molamola nyiburr-ni barra, gala barra minypa gun-nga nyibu-borrwa nyiburr-ni. \s1 Wangarr An-gata An-gugunggaja \p \v 3 An-ngayburrpa Bunggawa Jesus Christ, an-nigipa Wangarr an-gatiya an-nigipa Nyanyapa niya Christ an-nika, nipa an-gata ngayburrpa barra nguburr-marrjerrmiya nula. Nipiya Wangarr gun-gugunggaja gu-rrimanga arrburrwa, rrapa ngayburrpa nguburr-nyiljinga nguburr-workiya ngardawa nipa nyanma. \p \v 4 Rrapa ngatipa nipa a-gunggajinga atila a-workiya gun-nga gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya, gu-gata wenga barra ngatipa marn․gi nyirri-ni nula gun-gata gun-gugunggaja, rrapa minypa nyirri-gunggaja burrwa aburr-gata minypa gun-nga gun-nerra gu-ni burrwa. Minypa ngatipa barra nyirrbi-jalkaka birripa gu-gurda ngacha minypa nipa Wangarr nyjirri-jalkakaja a-workiya ngatipa. \v 5 Ngardawa ngatipa minypa nyirri-malchinga nula Christ aburr-werranga aburr-bachirramiyana nula, gu-gurda ngacha minypa ngatipa nyirri-mulpiyana nula nipiya Christ minypa Wangarr ana-nyala a-gunggajinga nula warrpam. \v 6 Minypa gun-gata wolawola gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya ngatipa, gun-narda ngardawa minypa barra ngatipa nyirri-gunggaja ana-gorrburrwa nyiburr-gurda, barra minypa ana-goyburrpa wanngu nyiburr-ni. Rrapa barrwa minypa Wangarr a-gunggajinga atila nyirri-guna, gun-narda minypa barra ana-goyburrpa nyibu-borrwa rrapa nyiburr-yirda barra nyiburr-nyilja, rrapa minypa nyiburr-jinyjapa barra nyiburr-workiya, wolawola nyiburr-yinagatiya gun-nerra gu-ni ana-gorrburrwa. \v 7 Rrapa ngatipa nyirri-borrwuja ana-goyburrpa nyiburr-yirdiyapa barra nyiburr-jinyjapa nyiburr-workiya Christ nyiburr-yika. Ngardawa ngatipa marn․gi ana-goyburrpa nyiburr-malchinga atila minypa gun-nga gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya; rrapa gun-narda minypa ana-goyburrpa burr-guta Wangarr a-gunggajinga ana-gorrburrwa a-workiya gun-maywapa minypa nipa a-gunggajinga atila ngatipa nyirri-guna. \p \v 8 Jela, worla, ngatipa jal nyirri-nirra minypa ana-goyburrpa barra marn․gi nyiburr-ni gun-gata minypa rrawa Aycha \pn (Asia)\pn* nyirri-ni rrapa gun-nerra gu-ni atila gun-narda burr-guya gun-nerra. Minyjiya. Gu-gata nyjirri-dumurra, rrapa ngatipa nyirri-borrwurra, jimarna gala nyirri-yinmiya nyirri-molamiya,\x + \xo 1:8 \xt 1 Gorint 15:32\x* \v 9 jimarna Wangarr a-yinagata gu-borrwurra atila gata nyirri-juwa barra. Wurra gu-yinagata gu-ni atila, wurra minypa gala nyirri-yinmiyarna ngatipa wupa marr nyirri-balcharrarna atila, wurra jarra marr nyirri-balcha nula Wangarr an-gatiya a-jarrkarraja a-workiya an-gugaliya mu-ngoyurra a-juwuna, gu-gurda ngacha. \v 10 Minypa ngatipa jimarna nyirri-juwiyarna, wurra nipa wanngu nyjirri-negarra, rrapa barrwa guyguy wanngu nyjirri-nega barra. An-nardiya gugu ngatipa marr nyirri-balcharra nula nipa wanngu nyjirri-nega barra a-workiya \v 11 minypa ana-goyburrpa nyiburr-gunggajinga atila, nyibu-wengganacha atila nyiburr-workiya. Rrapa gu-gurda ngacha minypa aburr-jaranga wurra gama gorlk aburr-japurramaya barra nula Wangarr, minypa nipa a-galiyana burrwa birripa abu-wengganana atila, rrapa gu-gata wenga minypa a-gunggajinga atila. \s1 Paul Gu-borrwurra Minypa Nipa Gala Jal A-nirrarna An-mari A-beyarna Burrwa \p \v 12 Ngatipa nyirri-guna nyirri-molamola nyirri-nirra minypa gu-guna ngacha: Minypa wuparnana nyirri-galiyarra ngatipa gun-burral Wangarr nyirri-yika nyirri-mujama minypa gun-nardiya rrawa nyirri-ni, minypa burr-guya nyirri-yinagatiya ngatipa gata ana-goyburrpa nyiburr-murna nyirri-ni. Minypa Wangarr wugupa atila nipa a-gunggajinga atila; rrapa ngika minypa an-gugaliya wana a-negiya a-workiya minypa gu-janguny gu-guyinda gu-guna gu-yika gu-rrawa. \v 13-14 Minypa janguny ngatipa nyirri-wukurrjinga ana-gorrburrwa nyirri-workiya gala gun-nga gu-yilkakiya ana-gorrburrwa gu-yu. Ngika. Wurra jarra gun-molamola nyirri-wukurrjinga ana-gorrburrwa nyirri-workiya ana-goyburrpa barra nyibi-na rrapa marn․gi nyiburr-ni. Minypa gun-guniya ana-goyburrpa marr nyiburr-yinanga marn․gi nyiburr-ni atila, wurra ngaypa ngu-borrwuja ngu-nirra ana-goyburrpa burr-guya marn․gi nyiburr-ni barra atila minypa ngatipa nyirri-guyinmiya ngacha nyirri-gugaliya. Minypa barra nuwurra waypa an-ngayburrpa Bunggawa Jesus ana-jeka, ana-goyburrpa nyiburr-molamola nyiburr-ni barra minypa nyirrbu-borrwa barra ngatipa nyirri-molamola, minypa ngatipa nyirri-yinagatiya nyirri-molamola nyirri-ni barra minypa nyirrbu-borrwa barra ana-goyburrpa nyiburr-molamola. \p \v 15 Gu-gata ngacha ngardawa ngaypa ngu-borrwurra ana-gorrburrwa, gun-gata waypa ngaypa ng-garlmiyapa Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* ngaypa ngu-borrwuja jimarna jarra gojilapa nguna-jeka ana-gorrburrwa minypa ana-goyburrpa burr-guta nguburr-jirrapa nguburr-goma nguburr-worlworlcha, minypa mu-ngoyurra rrapa jurdach. \v 16 Minypa ngaypa jal ngu-nirra jimarn jarra gojilapa ngaypa ngu-bengga ana-gorrburrwa Mechadóniya ngu-ngoyurra, rrapa barrwa burr-guta minypa ngaypa ngiy-jeka barra ana-gorrburrwa gu-guna wenga ana-goyburrpa minypa ngunabi-jerrma barra Judíya \pn (Judea)\pn*. Wurra jarra jechinuwa nguna-boyapa Mechadóniya, burraya nuwurra ngu-bengga barra ana-gorrburrwa.\x + \xo 1:16 \xt Jama Aburr-ji 19:21\x* \v 17 Gun-gata ngaypa ngu-borrwuja rrapa barrwa ngu-jeknga, gun-narda ana-goyburrpa nyibu-borrwuja jimarna ngaypa gu-jirrapa ngu-borrwuja ngu-workiya, ya? Jimarna ngaypa minypa an-gugaliya gu-jirrapa a-weya a-workiya, ya, minypa gun-maywapa “ngaw” rrapa “ngika”? \v 18 Wurra jarra minypa Wangarr nipa gala a-jeka a-workiya, ngatipa nyirri-yinagatiya; gala gu-jirrapa nyirri-wengga ana-gorrburrwa minypa “ngaw” rrapa “ngika”. \v 19 Ngardawa Jesus Christ nipa Wangarr an-nika An-walkurpa ngayburrpa Jaylach \pn (Silas)\pn* rrapa Dimati rrapa ngaypa minypa nyibu-ngurrjinga ana-gorrburrwa, an-gata nipa ngika minypa “ngaw” rrapa “ngika”; wurra “ngaw” wupa jarra.\x + \xo 1:19 \xt Jama Aburr-ji 18:5\x* \v 20 Minypa gun-nga burr-guta gun-jaranga Wangarr gochila a-rrana an-gugaliya, gun-narda gun-burral ngardawa Jesus Christ nipiya ana-nyala. Gu-gurda ngacha minypa ngarripa an-molamola ay-nenga arr-workiya Wangarr, minypa Jesus an-nelangga ay-mangga arr-workiya wolawola arr-yinaga arr-weya arr-workiya “gun-nardiya gugu, gun-nardiya gugu, ganapiya”. \v 21 Rrapa Wangarr nipiya an-gata derta nyjirri-nenga a-workiya ngatipa rrapa barrwa ana-goyburrpa, minypa ngayburrpa rrapa Christ gu-ngardapa nguburr-negiyana. Minypa nipa Wangarr a-jerrjerrjiyana arrburrwa \v 22 rrapa nguburr-yigipa arr-menga, minypa nipa arr-wuna nipa An-mawunga wuparnana nguburr-ngurrnga, nyanma ngayburrpa wuparnana nguburr-galiyarra rrapa marn․gi nguburr-nirra nipa gun-burral arr-wu barra warrpam gun-gata nipa gochila an-dana. \p \v 23 Wurra ngaypa ngu-wengganacha ngu-nirra Wangarr nipa barra nyirr-gurdagurdarra ana-goyburrpa, barra marn․gi nyiburr-ni apula minypa ngaypa ngu-jeknga rrapa gala nguna-jeka ana-gorrburrwa gata Gorint ngardawa ngaypa gala jal ngu-ni jimarna ngaypa ngu-derta ng-gorla ngu-bengga ana-gorrburrwa. \v 24 Rrapa gun-narda ngu-wena gala barra nyibu-borrwa jimarna ngatipa bunggawa nyirri-negiya nyirri-nirra ana-gorrburrwa minypa ana-goyburrpa nyiburr-yinmiya barra marr nyiburr-balcha nula Wangarr. Ngika. Wurra jarra ngatipa marn․gi ana-goyburrpa gipa gugu nyiburr-jinyjarrapa minypa gun-gata Jesus Christ gun-nika janguny nyibi-rrimanga. Wurra nyirri-mulpiyana ana-gorrburrwa rrapa nyirri-gunggajinga ana-gorrburrwa nyirri-nirra ana-goyburrpa barra nyiburr-marrkapcha nyiburr-ni. \c 2 \p \v 1 Ngardawa ngaypa ngu-borrwurra ngaypa gala ngu-yinmiya barrwa ngu-mari ngu-bengga ana-gorrburrwa. Minypa gala ngu-yinmiya wargugu gun-guni nguna-ga ana-gorrburrwa. \v 2 Wurra minyja ngaypa ngu-yinagatarna rrapa ana-goyburrpa gala minypa nyiburr-worlworlcha, ana-nga barra nguna-jalkaka? Wurra ana-goyburrpa jarra gala nyiburr-worlworlcha nyiburr-ni rraka nyiburr-yirda. \v 3 Gun-narda nula ngaypa ngu-wukurrjinga gu-gata ngacha gelama gelama gun-gubay janguny ngaypa mu-ngoyurra ngu-jerrmarra ana-gorrburrwa. Gala yapa ngaypa minypa ngu-bengga ana-gorrburrwa rrapa ana-goyburrpa nyanma ngaypa minypa wargugu ngu-ni; ngardawa ana-goyburrpa nyiburr-gata jimarna ngunabi-jalkajarna. Jarra ngaypa marr ngu-balcha ana-gorrburrwa minypa gun-nga gun-gata ngaypa minypa ngu-marrkapcha, gun-narda minypa ana-goyburrpa burr-guta nyiburr-marrkapcha. \v 4 Ngardawa ngaypa mu-ngoyurra ngu-jerrmarra ana-gorrburrwa janguny, gun-gata minypa ngaypa ngu-worijinga ana-gorrburrwa, minypa ngaypa wargugu ngu-ni rrapa ngu-rruwujana ana-gorrburrwa. Minypa ngaypa ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa, ngika barra wargugu nyiburr-ni. Wurra jarra ngaypa ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa barra minypa ana-goyburrpa marn․gi nyiburr-ni minypa ngaypa jal ngu-nirra ana-gorrburrwa burr-guya. \s1 Baywarra Bubi-nega Nula An-gata \p \v 5 Wurra an-gata an-gugaliya nipa a-yinmiyana gun-nerra jama a-ji wargugu gun-gunega, gun-narda ngika minypa ngaypa wupa ngardapa wargugu ngu-ni, wurra ana-goyburrpa burr-guta wargugu nyiburr-ni, wurpa lika marr nyiburr-yinanga waygaji. (Gun-narda ngu-yinanga ngu-wena, “marr nyiburr-yinanga waygaji”, ngardawa ngaypa gala jal ngu-nirrarna ngu-derta ng-gorla ngu-nirrarna nula an-gata.) \v 6 Wurra gun-gata minypa ana-goyburrpa nyibi-yerrnyjinga an-gata an-gugaliya, gun-narda wupa nula ganapiya; gipa gun-nerra gu-bawuna. \v 7 Wurra ana-goyburrpa baywarra bubi-nega nula rrapa bubi-jalkaka. Gala yapa nipa wargugu a-ni burr-guya. \v 8 Gu-gurda nula ngaypa burr-guya ngu-weya ana-gorrburrwa ngu-nirra ana-goyburrpa barra gun-burral nyibi-nega minypa jal nyiburr-nirra nula an-gata. \v 9 Ngardawa mu-ngoyurra gun-gata ngaypa ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa, gun-narda minypa ngaypa ngu-birripiyana ana-gorrburrwa minyja ana-goyburrpa nyibi-yagurrmunga nula nyiburr-workiya Jesus Christ rrapa mu-nguy nyiburr-jinyjarrapa nyiburr-workiya marrban gun-derta nyibu-barripuna. \v 10 An-gata ana-nga minyja ana-goyburrpa baywarra nyibi-nega nula, an-gata an-gugaliya ngaypa burr-guta baywarra ngu-nega barra nula. Rrapa gun-gata gun-nga minyja nipa gun-nerra gu-rrimarra, gun-gata ngaypa baywarra ngu-negarra nula minypa Christ nguna-nana ngaypa gun-burral baywarra ngu-negarra nula an-gata an-gugaliya, ngardawa minypa ana-goyburrpa nyiburr-marr. \v 11 Gala yapa walkwalk an-gata Jeytan \pn (Satan)\pn* an-nelangga arr-yolka, ngayburrpa nguburr-lijiwarriyan. Ngardawa ngayburrpa marn․gi nula Jeytan minypa nipa gu-borrwuja arrburrwa a-workiya gun-nerra. \s1 Paul A-wechawecharra Nula Daytach (Titus) \p \v 12 Gun-gata ngaypa ngu-beya burrwa rrawa gun-nelangga Durówech \pn (Troas)\pn*, an-ngayburrpa Bunggawa wugupa apula birripa minypa aburr-gonyjinga gurda apula, minypa ngaypa jal ngu-nirra jimarna Christ gun-nika janguny ngu-ngurrja burrwa ngu-boy. \v 13 Wurra jarra burr-guya ngu-worijinga ngardawa an-ngayburrpa worlapa arrburrwa Daytach \pn (Titus)\pn* gala ngu-na. Lika ngaypa “bobo” ngu-nenga burrwa aburr-gata, rrapa mu-nguy ngiy-bamburdapa Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* ngu-ngoyurra minyja rraka Daytach ngu-barripa.\x + \xo 2:13 \xt Jama Aburr-ji 20:1\x* \s1 Wangarr Nyjirri-ganyja A-bamuna Rrapa Minypa Christ Nyirri-jurrjurrmurra \p \v 14 Wurra japurra ngapa a-jirra, ngatipa Wangarr minypa nyjirri-ganyja a-bamburda a-workiya, rrapa Christ nyirri-jurrjurrmunga nyirri-workiya minypa ngatipa rrapa nipa gu-ngardapa nyiburr-negiyana, rrapa minypa nipa gipa gu-buna, gu-wulebana gun-gabagata gun-nerra gun-guyinda. Minypa gun-nigipa janguny ngatipa nyirri-ganyja nyirri-workiya, gu-werranga gu-werranga gu-rrawa gu-jirra gu-boya birripa aburr-galiyarra aburr-workiya rrapa marn․gi aburr-nirra aburr-bamburda nula Christ minypa nipa an-molamola. \v 15 Ngardawa gun-gata minypa ngatipa nyirri-ganyja nyirri-workiya janguny, gun-narda minypa ngatipa nyirri-nirra nuluwa Wangarr meyali gun-maywapa ranginy jimarna Christ mu-yalpurda a-nirra nula Wangarr mun-molamola mun-gungolkuja gatiya minypa wurra gama gorlk aburr-jinyjarra — aburr-werranga aburr-gata minypa Wangarr wanngu burr-nenga a-nirra, rrapa aburr-werranga aburr-gata minypa aburr-lijiwarriyapa aburr-workiya. \v 16 Minypa gun-burral aburr-gata aburr-lijiwarriya aburr-bamburda aburr-workiya, birripa aburr-galiyarra janguny ngatipa nyirri-ngurrjinga, wurra minypa wupa aburr-ngurrnga aburr-galiyarra minypa aburr-juwiya aburr-bamburda, burraya gun-nyagara gu-ni. Rrapa minypa aburr-werranga aburr-galiyarra gun-gata janguny rrapa minypa wupa aburr-ngurrnga aburr-galiyarra minypa Wangarr wanngu burr-nenga a-nirra, rrapa minypa wanngu aburr-nipa barra aburr-workiya. Gu-gatiya ngacha. Wurra ana-goyburrpa nyibu-borrwuja jimarna gala ana-nga an-gugaliya ganyjarr gu-rrima rraka a-yirda jama a-ji, ya? Wurra jarra ngatipa nyirri-guna. \v 17 Ngardawa ngatipa ngika minypa aburr-gata aburr-werranga rrupiya wupa mbi-borrwuja aburr-workiya minypa Wangarr gun-nika janguny gubu-ngurrjinga aburr-workiya. Wurra ngatipa Wangarr nyjirri-nacha nyirri-molamola nyirri-burral nyirri-gugaliya, minypa nipa nyjirri-jerrmarra, nyirri-weya nyirri-workiya nipa nyanma, minypa ngatipa rrapa Christ gu-ngardapa nyiburr-negiyana, gu-gurda ngacha. \c 3 \s1 Ana-goyburrpa Minypa Janguny Christ Guna-jerrmarra \p \v 1 Gun-gata ngaypa ngu-wena, gun-narda ngika minypa jimarna ngatipa barrwa nyirri-ngurrjiya ana-gorrburrwa minypa nyirri-molamola, minypa ana-goyburrpa barra marr nyiburr-balcha atila. Wurra ngatipa ngika minypa aburr-gata gala ana-nga marn․gi burrwa. Minyja birripa burr-jurra wupa aburr-boya gurda aburr-workiya, mu-gata ngacha minypa an-gugaliya a-wukurrjinga rrapa burr-ngurrjinga a-workiya, jimarna aburr-molamola minypa barra wurra gama gorlk marr aburr-balcha burrwa. Wurra ngatipa jarra wurra gama gorlk gipa marn․gi atila nyirri-guyinmiya ngacha nyirri-gugaliya. \v 2 Ngardawa minypa ana-goyburrpa nyiburr-gata minypa meyali gun-maywapa ranginy jurra nyjirri-ngurrjinga mu-nirra ngatipa. Minypa wurra gama gorlk nyirrbi-nacha \v 3 ana-goyburrpa minypa janguny Christ guna-jerrmarra burrwa, ngatipa nyirri-guna minypa nyirri-mujaruk. Minypa gun-burral birripa nyirrbi-nacha ana-goyburrpa nyibu-jurrjurrmunga Christ ngardawa minypa ngatipa jama nyirri-ji. Wurra ana-goyburrpa ngika minypa janguny an-gugaliya a-wukurrjinga a-workiya gu-nyimaga gu-guyinda, rrapa ngika minypa Mojich \pn (Moses)\pn* a-wukurrjinga gu-jandarra. Wurra ana-goyburrpa jarra minypa gu-galiya yerrcha Wangarr An-mawunga wanngu nyirr-negarra an-gatiya ay-nirrapa ay-workiya.\x + \xo 3:3 \xt Exodus 24:12; Jeremiah 31:33; Ezekiel 11:19; 36:26\x* \s1 Ganyjarr Ngardawa Wangarr Nipiya Nyanma \p \v 4 Gun-narda ngaypa ngu-wena, ngardawa ngatipa nyirri-guna nyirri-molamola nuluwa Wangarr ngardawa Christ nyanma; \v 5 ngika minypa jimarna ganyjarr gun-nga nyirri-dimanga ngardawa ngatipa wupa nyanma. Gun-narda ngika. Wurra jarra ngatipa ganyjarr nyirri-dimanga ngardawa Wangarr nyanma. \v 6 Nipiya an-gatiya ganyjarr nyjirri-wuna ngatipa minypa nyirri-ngurrjinga nyirri-workiya gun-guna gun-geka rum nipa gu-barnjinga arrkula arr-gurdiya gorlk. Minypa ngatipa jama nyirri-jirra nyirri-workiya joborr nyanma ngika, wurra jarra nipa wupa nyanma Mern An-mawunga. Ngardawa gu-joborr gu-guyinda gala gu-yinmiya wanngu arr-nega; wurra minypa an-gugaliya a-yolkiya a-workiya, gu-joborr wenga a-burnda, lika ay-bamburdapa ay-juwiya. Wurra Mern An-mawunga nipiya jarra wanngu arr-nenga.\x + \xo 3:6 \xt Jeremiah 31:31\x* \s1 Gun-guna Gun-geka Rum Wana Gu-bapala Burr-gujayanaya Gu-jirra \p \v 7 Gun-gata minypa Wangarr a-wuna arrburrwa Mojich rrapa gu-jandarra a-wukurrjinga arrburrwa joborr, gu-gata ngacha joborr jurdach gu-yu arrburrwa minypa gun-gujuwa. Wurra wuriya. Wurra gun-gata joborr burr-gujayanaya gu-bena arrburrwa. Minypa Yichrayal \pn (Israel)\pn* yerrcha aburr-gata gubu-borrwurra gala aburr-yinmiyarna mu-nguy Mojich bukula a-jirra abi-nacharna; gala yapa gapula aburr-nirrarna. Wurra burr-guya a-jayanayana a-ji marrban gun-gata gu-werrpiyana gu-bamuna.\x + \xo 3:7 \xt Exodus 34:29\x* \v 8 Joborr gu-yinagata gu-bena arrburrwa, wurpa lika gun-gata minypa marr gu-yinanga burr-gujayanaya. Wurra gun-guna guna-bamburda minypa Mern An-mawunga wanngu arr-nenga a-nirra, gun-narda jarra minypa barra wana gu-babalapa burr-gujayanaya nguburr-ni. \v 9 Minypa joborr gun-gata minypa mari gu-garrana arrburrwa, nipa burr-gujayanaya gu-bena; wurra jarra gun-guna janguny minypa jechinuwa arr-nenga, nipa jarra wana gu-babalapa burr-gujayanaya gu-nirra. Minypa gu-guna gu-janguny ngayburrpa barra wanngu nguburr-nipa barra nguburr-workiya. \v 10 Minyjiya. Joborr gun-gata minypa mu-ngoyurra gu-bena burr-gujayanaya, nipa barrwa gugu gala gu-jayanaya gu-workiya. Wurra gun-guna jurdach gu-bena wanngu gun-guni, nipa jarra wana gu-babalapa burr-gujayanaya gu-jayanayarra gu-jirra. \v 11 Minypa joborr gun-gata yarta gu-ni arrburrwa, nipa burr-gujayanaya gu-bena; wurra gun-guna gun-molamola janguny gu-jirrapa gu-workiya, nipa jarra wana gu-babalapa burr-gujayanaya gu-jirra. \p \v 12 Gun-narda ngardawa ngatipa nyirri-borrwuja, ngatipa yarlanga nyirri-weya nyirri-workiya janguny, rrapa gala gun-nga nyirri-yilkaka nyirri-workiya ana-gorrburrwa wurra gama gorlk \v 13 minypa Mojich a-yilkakiyana burrwa bukula a-jirra a-jayanayana a-ji. Nipa minypa mu-mirikal a-gonyinyjiyana bukula a-jirra burrwa ngardawa minypa Yichrayal yerrcha aburr-gurkuja; gala yapa abi-nacharna gun-gata minypa bukula a-jirra a-jayanayana a-ji, wurra wuriya gu-werrpiyana gu-bamuna.\x + \xo 3:13 \xt Exodus 34:33-35\x* \v 14 Ngardawa Yichrayal yerrcha aburr-gata birripa minypa aburr-gerna, rrapa gun-nardiya gugu minypa aburr-yinagatiya. Minypa wolawola gubi-nacha aburr-workiya mu-jurra gun-gata janguny mu-ngoyurra gu-ji Mojich gun-nika, wurra birripa gala marn․gi aburr-ni. Minypa mun-gata mirikal Mojich a-gonyinyjiyana bukula a-jirra rrapa birripa gala abi-nacharna nipa a-jayanayana a-ji, gun-narda gun-maywapa minypa gun-burral gun-nardiya gugu aburr-yinagatiya meyali gu-yilkakiya gu-yurra burrwa gu-workiya, gu-gurda ngacha. Minypa birripa gala gubu-malawa aburr-ni meyali gun-gata gun-guwarr janguny, ngardawa Christ nipa wupa an-murna barra mu-yerrnyja burrwa mun-gata mirikal minyja birripa rrapa nipa gu-ngardapa aburr-negiya. \v 15 Wurra jarra birripa burdak meyali gu-yilkakiya burrwa gu-workiya, wolawola aburr-galiyarra aburr-workiya an-nerranga gu-ngurrjinga burrwa Mojich gun-nika janguny mu-jurra gu-yurra. Ngardawa minypa gun-maywapa jimarna mun-gata mirikal mu-gorlkakaja burrwa rraka gala aburr-yinmiya gubi-na meyali gun-gata janguny. \v 16 Wurra minyja ana-nga a-ngukurdanyjiya nula Bunggawa Christ, an-gata an-gugaliya nipa Bunggawa minypa mu-yerrnyja barra nula mun-gata mirikal.\x + \xo 3:16 \xt Exodus 34:34\x* \v 17 Ngardawa Bunggawa nipiya an-gata Mern An-mawunga, rrapa ana-nga a-rrimanga Christ An-mawunga, an-gata an-gugaliya nipa gugu gun-molamola gu-nirra nula. \v 18 Rrapa ngayburrpa nguburr-yinmiyapa minypa mirikal mun-gata gala mu-gorlkaka arrburrwa mu-ji nguburr-bukula, ngayburrpa minypa ngubi-nacha nguburr-workiya Bunggawa a-jayanayarra a-jirra, rrapa nipa minypa arr-ngukurdanyjinga a-nirra ngayburrpa gugu minypa nguburr-jayanayarra nguburr-jirra nguburr-workiya mola rrapa mola, ngardawa Bunggawa an-gata Mern An-mawunga nipiya nyanma. \c 4 \s1 Minypa Gun-maywapa Japalana Gala Gun-baykarda Abu-ga \p \v 1 Ganapiya, lika ngatipa gala nyirri-dawurdawuja nyirri-workiya. Wurra jarra minypa Wangarr nipa an-mola atila rrapa nyjirri-wuna ganyjarr, ngatipa minypa nyirri-ngurrjinga nyirri-workiya gun-guna Christ gun-nika janguny. \v 2 Ngardawa ngatipa gipa mu-ngoyurra nyirri-bawuna gun-gata gun-nga burr-guta gun-gugurkuja gun-guyinda minypa yongun jama aburr-jirra aburr-workiya. Ngatipa gala nyirrbu-yolka nyirri-workiya gu-galiya yerrcha; gala nyirri-ngukurdanyja Wangarr gun-nika janguny. Ngika. Wurra jarra Wangarr nipa marn․gi atila minypa ngatipa jechinuwa nyirri-ngurrjinga nyirri-workiya gun-nigipa gun-burral janguny. Rrapa gu-gurda ngacha minypa gu-galiya yerrcha nyirrbi-nacha aburr-workiya ngatipa nyirri-mola. \v 3 Rrapa gun-molamola janguny ngatipa nyirri-ngurrjinga, minyja gun-gata gala yarlanga gu-yu nula an-gugaliya, gun-narda ngardawa nipa an-gata a-lijiwarriya a-bamburda a-workiya. \v 4 Minypa walkwalk an-gata Jeytan \pn (Satan)\pn* an-nelangga, an-gatiya gu-guna a-yika gu-rrawa minypa wangarr, nipa minypa burr-balagonyinyjinga a-workiya aburr-gata gala marr aburr-balcha nula Christ, rrapa birripa gala aburr-yinmiya gubi-na gun-gujayanaya gun-gata minypa gun-molamola janguny gu-bena arrburrwa, gun-gujayanaya minypa Christ gun-nika, minypa Christ an-gata nipa wupa minypa Wangarr. \p \v 5 Ngardawa ngatipa gala nyirri-ngurrjiya nyirri-workiya ngatipa wupa. Ngika. Wurra jarra ngatipa nyirri-ngurrjinga nyirri-workiya minypa Jesus Christ nipa Bunggawa, rrapa minypa ngatipa jama nyirri-jirra ana-gorrburrwa ngardawa Jesus ana-marr. \v 6 Ngardawa Wangarr an-gatiya a-yinanga a-wena, “An-munya a-jirra, wurra gun-gujayanaya gu-bengga barra,” nipa minypa a-jayanayana atila ngatipa nyirri-ngurrnga, gu-gata wenga barra ana-goyburrpa burr-guta nipa a-jayanaya ana-gorrburrwa, minypa nyibi-na Christ bukula a-jirra rrapa marn․gi nyiburr-ni barra nula Wangarr nipa an-molamola warrpam.\x + \xo 4:6 \xt Genesis 1:3\x* \p \v 7 Wurpa lika ngatipa nyirri-guna gu-gata ngacha gun-molamola janguny nyirri-dimanga ana-gorrburrwa, ngatipa minypa gun-maywapa japalana abi-jarlapurda aburr-workiya jel gu-guyinda rrapa gun-molamola gun-guyinda gubu-jolartchinga aburr-workiya, wurra gala gun-baykarda a-ga gu-workiya, wurra jarra a-rrumiya a-workiya ngardawa an-nyarlkuch. Ana-gata ngacha minypa ngatipa, barra minypa yarlanga gu-yu minypa gun-gata ganyjarr ngatipa nyirri-dimanga nipa ngardawa ngatipa nyanma ngika, wurra jarra Wangarr nyanma, minypa Wangarr nipa wana gu-babalapa burr-ganyjarr jama a-jirra. Gu-gurda ngacha. \v 8 Wurra ngatipa minypa wolawola gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya minypa burr-guya gun-nerra, wurpa lika gala gu-yinmiya nyjirri-duma. Ngatipa minypa wolawola gun-jaranga nyirri-borrwuja nyirri-workiya, wurra jarra gala nyirri-yinmiya marr nula nyirri-ma gun-gata. \v 9 Aburr-werranga mari gubu-garraja atila aburr-workiya, wurra Wangarr gala nyjirri-bawa. Birripa nyirrbu-burnda aburr-workiya, wurra jarra gala aburr-yinmiya laka nyirrbu-ga. \v 10 Minypa Jesus mu-ngoyurra mari gubi-jarlapuna nula rrapa minypa abu-buna, a-juwuna, ngatipa nyirri-yinagatiya. Minypa yina gaya nyirri-boya, birripa minypa mari gubi-jarlapurda atila aburr-workiya. Wurra jarra gun-narda minypa barra wurra gama gorlk nyirrbi-na minypa Jesus gun-nika wanngu gun-guni ngatipa nyirri-dimanga wupa nyirri-guna nyirri-burral. \v 11 Minypa ngatipa burdak nyirri-nirra, birripa minypa gun-gujuwa gubu-borrwuja atila aburr-workiya. Wurra jarra gu-gata wenga wurra gama gorlk nyirrbi-nacha aburr-workiya ngatipa marrban nyirri-burral minypa an-gugaliya a-juwiya a-workiya, wurra Christ gun-nika wanngu gun-guni nyirri-dimanga. \v 12 Gu-gurda ngacha minypa gun-gujuwa guna-jirra atila guna-workiya, wurra ana-goyburrpa jarra minypa nyirrbi-nacha ngatipa marr nyirri-balcharra nula Christ rrapa nyirri-yinmiya nyirri-bamburda, rrapa gu-gata wenga gugu ana-goyburrpa wanngu nyiburr-nirra nyiburr-bamburda. \p \v 13 Minypa janguny gu-yurra minypa mu-ngoyurra an-guyinda a-wukurrjinga, minypa a-wena, “Ngaypa marr ngu-balcha, rrapa gu-gata wenga ngu-wena,” gu-gurda ngacha minypa ngatipa marr nyirri-balcharra rrapa nyirri-weya nyirri-workiya.\x + \xo 4:13 \xt Psalms 116:10\x* \v 14 Ngardawa ngatipa marn․gi minypa an-gata a-jarrkarrana an-ngayburrpa Bunggawa Jesus, ngatipa burr-guta nipa nyjirri-jarrkarra barra minypa ngatipa rrapa Christ gu-ngardapa nyiburr-negiyana. Rrapa minypa ana-goyburrpa burr-guta nipa arr-ma barra, arr-ga barra gatiya nipa a-nirrapa a-workiya. \v 15 Minypa gu-yinmiya gu-nirra atila gu-workiya, gun-narda ngardawa ana-goyburrpa nyiburr-marr, ana-goyburrpa nyiburr-gurda rrapa gu-galiya yerrcha mu-nguy aburr-yinmiyapa nipa Wangarr a-gunggajinga burrwa a-workiya. Barra minypa mu-nguy nguburr-jaranga nguburr-japurramaya barra nula rrapa nipa an-nelangga an-molamola ngubi-nega barra. \p \v 16 Gun-narda ngardawa gun-burral, ngatipa gala nyirri-yinmiya nyirri-dawurdawuja nyirri-ni. Minypa wuriya ngatipa nyirri-burral nyirri-juwiya nyirri-bamburda, wurra ngatipa nyirri-ngurrnga minypa barrwa nyirri-nyiljinga nyirri-workiya. \v 17 Ngardawa gun-gata minypa wolawola gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya wurpa yarta, gun-narda gun-delipa. Wurra burraya guna-jeka barra atila, gun-molamola warrpam gu-nipa barra atila gu-workiya gu-gata ngacha minypa an-gugaliya gala gu-borrwujarna a-workiyarna. \v 18 Ngardawa ngatipa gala nyirri-borrwa nyirri-workiya gun-nga gun-gata minypa an-gugaliya gu-nacha a-workiya, wurra jarra nyirri-borrwuja nyirri-workiya gun-gata minypa an-gugaliya gala a-yinmiya gu-na. Ngardawa gun-gata minypa an-gugaliya gu-nacha a-workiya, gun-narda gu-werrpiya gu-bamburda rrapa gu-mungbiyapa barra. Wurra gun-gata minypa an-gugaliya gala a-yinmiya gu-na, gun-narda jarra gu-jinyjapa barra gu-workiya. \c 5 \s1 Minypa Gun-maywapa Ranginy Bala Wangarr Nyanma \p \v 1 Ngardawa ngarripa arr-burral ngarripa minypa gun-maywapa ranginy wirnin mbi-gupurda aburr-workiya rrapa minypa wupa aburr-nirra aburr-workiya, wurpa lika minypa gu-guna gu-yika gu-rrawa barrwa mu-rrumiya mu-workiya. Wurra ngatipa nyirri-guna marn․gi minyja mun-guna wirnin mu-rrumiya, ngatipa jarra nyirri-dimanga ngardapa ngardapa minypa gun-maywapa ranginy bala Wangarr nyanma. Bala gun-gata ngika minypa an-gugaliya gu-gupurda a-workiya, wurra jarra gun-burral nyirri-geka nyirri-burral nyirri-gata minypa waykin nyirri-nipa barra nyirri-workiya. \v 2 Minyjiya. Rrapa gun-guna rrawa burdak nyirri-nirra, ngatipa minypa nyirri-ngurrnga nyirri-weya minypa burr-guya jal nyirri-nirra nyirri-boy, nyirri-barrnguma gata gu-bala waykin gu-jirra atila. \v 3 Minypa barra gata wupa nyirri-ni ngatipa nyirri-ngurrnga gala nyirri-yinmiya nyirri-nyarlanga nyirri-ni. \v 4 Ngardawa ngatipa burdak nyirri-nirra, ngatipa minypa gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya. Rrapa gun-narda nula ngatipa nyirri-ngurrnga nyirri-weya nyirri-workiya. Ngardawa ngatipa gala jal nyirri-ni nyirri-burral barra nyirri-yerrkujamiya, wurra jarra minypa barra nyirri-ma nyirri-gata nyirri-geka nyirri-burral. Minypa barra gu-gata wenga ngatipa nyirri-ngukurdanyjiya rraka gala barrwa nyirri-yinmiya nyirri-juwa, wurra jarra wanngu nyirri-nipa barra nyirri-workiya. \v 5 Gun-narda nula Wangarr mu-ngoyurra nyjirri-jarlapuna, rrapa nipa an-gatiya nyjirri-wuna Mern An-mawunga nyirri-dimanga nyanma wuparnana nyirri-galiyarra rrapa marn․gi burraya nyirri-ma barra warrpam gun-gata Wangarr gu-rrimanga atila. \p \v 6 Gu-gurda ngacha ngardawa ngatipa nyirri-borrwuja nyirri-workiya, ngatipa nyirri-guna minypa nyirri-molamola nyirri-nirra, wurpa lika ngatipa marn․gi minypa gun-guna rrawa nyirri-nirra gala nyirri-na nyirri-workiya an-ngayburrpa Bunggawa bukula a-jirra. \v 7 Wurra nyirri-bamburda nyirri-workiya minypa marr nyirri-balcharra nula nyirri-nirra, ngika minypa jimarna nyirri-nacha nyirri-workiya. \v 8 Wurra nyirri-molamola nyirri-nirra rrapa minypa jal nyirri-nirra minypa gun-guna rrawa nyirri-bawa barra nyirri-boy, gata nyirri-bengga rrapa balpura nyiburr-ni Bunggawa ngayburrpa. \v 9 Wurra burr-guya nyirri-borrwuja nyirri-workiya minypa ngatipa nyirri-yinmiya barra nyirri-workiya nyirri-molamola nyirri-ni barra nula Wangarr, wurra wuriya ngatipa burdak nyirri-ni ngunyuna o nyirri-boy gata. \v 10 Ngardawa warrpam arr-gurdiya gorlk arr-ji barra Christ ana-murrpa nipa ngardawa a-yinmiya barra a-wengga. Minypa ngardapa ngardapa ay-ma barra minypa gun-molamola o gun-nerra, minypa ngarripa arr-yinmiyana jama arr-ji.\x + \xo 5:10 \xt Rowm 14:10\x* \s1 Janguny Minypa Wangarr Nguburr-molamola Arr-negarra Nula Nipa \p \v 11 Ngardawa ngatipa marn․gi nula an-ngayburrpa Bunggawa rrapa nyirri-gurkujarra nula nyirri-nirra, gu-gurda ngacha minypa ngatipa gelama gelama nyirrbu-banga nyirri-workiya gu-galiya yerrcha. Rrapa ngatipa Wangarr marn․gi atila nyirri-guyinmiya ngacha nyirri-gugaliya, rrapa ngaypa ngu-borrwuja ana-goyburrpa burr-guta marn․gi atila minypa ana-goyburrpa nyirrbi-nacha ngatipa nyirri-guyinmiya ngacha. \v 12 Ngatipa ngika barra barrwa nyirri-ngurrjiya ana-gorrburrwa, jimarna barra ana-goyburrpa nyirrbu-borrwa minypa ngatipa nyirri-molamola. Wurra jarra mu-guna mu-jurra ngatipa nyirri-gurdagurdarriya ana-gorrburrwa nyirri-nirra ana-goyburrpa barra nyiburr-marrkapcha atila, rrapa minypa nyirrbu-ngurrja burrwa aburr-gata minypa gubu-borrwuja aburr-workiya yarlanga gu-yurra, wurra gala gubu-borrwa wupa. \v 13 Wurra jimarna ngatipa nyirri-bamapama (gu-gurda ngacha minypa birripa aburr-gata nyirrbu-yopurda aburr-workiya), wurra gun-narda jarra minypa ngatipa nyirri-yagurrmunga nula nyirri-workiya Wangarr. Wurra minypa ngatipa bama nyirri-jirra nyirri-molamola, gun-narda ngardawa ana-goyburrpa nyiburr-marr; ngika barra minypa ngatipa an-gugaliya nyirri-molamola nyjirri-nega. \v 14 Ngardawa Christ jal a-nirra arrkula arr-gurdiya gorlk rrapa minypa gurrurta gu-rrimanga arrkula, gun-narda nyanma ngatipa nyirri-guna minypa jama nyirri-jirra nyirri-workiya. Ngardawa ngatipa nyirri-borrwuja minypa arr-gurdiya gorlk mari wana gu-ji arrkula, wurra an-ngardapiya an-gugaliya gu-rrumurra arrkula minypa nipa a-juwuna arrkula ngarripa arr-marr, rrapa gun-narda minypa ngarripa arr-gatiya wugupa nula arr-juwuna. \v 15 Nipa a-juwuna arrkula arr-gurdiya gorlk barra minypa nguburr-gurda nipa wanngu arr-negarra ngayburrpa nguburr-yirda nguburr-ni nguburr-workiya, ngika minypa gun-nga ngayburrpa jal nguburr-nirra, wurra minypa ngayburrpa nguburr-yigipa an-gatiya a-juwuna arrburrwa rrapa barrwa wanngu a-negiyana minypa ngayburrpa nguburr-marr. \p \v 16 Gun-nardiya gugu ngatipa nyirri-guna gala nyirri-yinda nyirri-borrwa nyirri-workiya an-gugaliya minypa an-gugaliya a-borrwiya a-workiya, minypa gun-nga yarlanga gu-nacha a-workiya. Wurra wuriya ngatipa mu-ngoyurra jarra nyirri-yinagatiya nyirri-borrwurra Christ, wurra barrwa gala nyirri-yirda nyirri-borrwa nyirri-workiya. \v 17 Wurra jarra minypa ana-nga an-gata nipa rrapa Christ gu-ngardapa abirri-negiyana, an-gata an-gugaliya Wangarr minypa a-ngukurdanyjinga, an-geka a-ni. Rrapa gun-gata minypa nipa an-gugaliya mu-ngoyurra gu-borrwurra a-workiyana gipa gugu gu-bona, wurra gun-geka gu-menga. \v 18 Gu-gurda ngacha. Ngardawa Wangarr nyanma. Rrapa nipiya an-gatiya nyirri-molamola nyjirri-negarra ngatipa nuluwa nipa minypa Christ ana-nyala, rrapa jama nyjirri-wuna minypa gun-gata janguny nyirri-ganyja rrapa nyirri-ngurrjinga burrwa nyirri-workiya wurra gama gorlk. \v 19 Janguny gun-gata minypa Wangarr nipiya an-gata Christ a-rorrchinga arrkula mari, arr-gurdiya gorlk barra minypa arr-borrmunga arr-ni nula Wangarr. Minypa nipa baywarra gu-negarra arrkula gun-gata minypa ngarripa werra arr-negiyana, rrapa gala barrwa gu-borrwa a-workiya gun-gata, wurra minypa nyjirri-wuna ngatipa gun-guna gun-molamola janguny ana-gorrburrwa nyiburr-gurdiya gorlk. \p \v 20 Lika gun-nardiya gugu ngatipa minypa Christ nyirri-yika nyirri-mujaruk. Minypa Wangarr a-gonyjinga burrwa a-nirra wurra gama gorlk minypa ngatipa nyirri-nyala. Gu-gurda ngacha minypa Christ nipiya nyanma ngatipa burr-guya nyirri-weya ana-gorrburrwa minypa gun-guna: Bubi-yagurrma nula Wangarr rrapa nyiburr-borrmunga buburr-ni nula minypa nipa a-rorrchinga ana-gorrburrwa mari. \v 21 Ngardawa arr-gurdiya gorlk nipa gu-ngarripa gu-mari a-barrbuna Christ an-gata gala gun-nerra gu-rrimangarna a-workiyarna. Minypa gu-ngarripa gu-werra nipa Wangarr an-nerra a-negarra Christ, gu-gata wenga barra ngarripa jechinuwa arr-ni nula Wangarr ngardawa minypa ngarripa rrapa Christ gu-ngardapa arr-negiyana, gu-gurda ngacha. \c 6 \p \v 1 Ngatipa nyirri-malchinga nyirri-nirra nula Wangarr nipa jama a-jirrapa a-nirra, rrapa gu-gurda ngacha minypa burr-guya nyirri-weya ana-gorrburrwa nyirri-nirra bubi-yagurrma nula Wangarr gun-gata nula minypa nipa a-gunggajinga ana-gorrburrwa. Gala yapa borijipa nipa nyirr-borrwurra. \v 2 Ngardawa gun-guwarr nipa a-yinanga a-wena rrapa a-yinaga a-weya ana-gorrburrwa a-nirra, \q1 “Gun-gata minypa gun-balmapa gu-ni ngaypa barra ng-gunggaja ana-gorrburrwa, \q2 gun-gatiya gugu ngaypa ng-galiyana ana-gorrburrwa. \q1 Minypa gun-gata gun-balmapa gu-ni ngaypa barra wanngu arr-ma, \q2 gun-gatiya gugu ngaypa ng-gunggajinga ana-gorrburrwa.”\x + \xo 6:2 \xt Isaiah 49:8\x* \m Minyja bubu-borrwa: Gun-nardiya gugu nipa a-gunggajinga arrkula, rrapa gun-nardiya gugu barra wanngu arr-negiya arr-gurdiya gorlk. \s1 Paul A-ngurrjiyana Gun-nerra Gu-ni Nula Gu-workiyana \p \v 3 Ngatipa gala nyirri-yinda nyirri-workiya rrapa minypa ana-werranga a-lijiwarriya; gala yapa aburr-werranga gubu-yopa gun-gata minypa ganyjarr nyirri-dimanga rrapa jama nyirri-jirra. \v 4 Wurra jarra nyirri-yinmiya nyirri-workiya jama nyirri-jirra, ngatipa minypa nyirri-gurdagurdarriya burrwa wurra gama gorlk minypa ngatipa nyirri-mujama nula Wangarr. Minypa wolawola gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya minypa burr-guya gun-nerra, jimarna gala nyirri-yinmiya nyirri-molamiya; wurra ngatipa jarra mu-nguy nyirri-jinyjarrapa rrapa jama nyirri-jirra. \v 5 Minypa birripa nyirrbu-burnda, nyirrbi-yerrnyjinga aburr-workiya rrapa brichina nyirrbi-nenga; rrapa minypa gu-jama nyjirri-dumunga rrapa gala nyirri-yu rrapa balaja nyirri-bay.\x + \xo 6:5 \xt Jama Aburr-ji 16:23\x* \v 6 Wurra jarra ngatipa gala gun-nga gun-nerra nyirri-dima, wurra ngatipa marn․gi Wangarr. Rrapa aburr-gata aburr-bachirramiya atila, ngatipa marr nyirri-ganyja burrwa gu-yinpa barra aburr-ngukurdanyjiya. Minypa ngatipa nyirri-mola burrwa gu-galiya yerrcha minypa Mern An-mawunga nyirri-dimanga rrapa burr-guya gun-burral jal nyirri-nirra burrwa aburr-gata. \v 7 Minypa gun-burral janguny nyirri-weya nyirri-workiya rrapa Wangarr wugupa atila nipa burr-ganyjarr jama a-jirra. Rrapa minypa nipa nyjirri-wucha jechinuwa gun-guni, minypa gun-maywapa ranginy garlpi nyirri-dimanga minypa nyirri-munganaguwa, rrapa gun-gugorlkaka nyirri-dimanga minypa nyirri-weyka; wurpa lika gun-burral minypa gala gu-yinmiya gu-werra nyjirri-dima, wurra jarra ngatipa nyirri-burnda nyirri-workiya gun-gata gun-nerra. \v 8 Aburr-werranga marr aburr-balcharra atila aburr-workiya; aburr-werranga nyirrbu-dalajinga. Aburr-werranga nyirrbu-yopurda aburr-workiya; aburr-werranga nyirrbu-ngurrjinga minypa ngatipa nyirri-molamola. Aburr-werranga aburr-yinaga atila aburr-workiya minypa jimarna ngatipa nyirri-guyolkiya; wurra jarra ngatipa gun-jechinuwa nyirri-weya nyirri-workiya. \v 9 Aburr-werranga gubu-borrwuja jimarna ngatipa nyirri-werra; aburr-werranga jarra marn․gi atila ngatipa nyirri-mola. Ngatipa minypa gu-mari nyirri-juwiya nyirri-bamburda, wurra jarra wanngu nyirri-nirrapa. Wangarr marn․gi nyjirri-nenga a-workiya, wurra jarra gala bulkich nyjirri-nega a-workiya. \v 10 Ngatipa minypa wolawola wargugu nyirri-nirra nyirri-workiya, wurra jarra nyirri-worlworlchingapa nyirri-nirra. Ngatipa nyirri-welangga minypa nyirri-delipa, wurra aburr-jaranga gu-galiya yerrcha ngatipa nyirri-gunggajinga burrwa nyirri-workiya birripa aburr-welangga barra minypa wana aburr-ni gatiya Wangarr ana-murna. Ngatipa gala gorlk nyirri-dima, wurpa lika warrpam nyirri-dimanga minypa ngatipa rrapa Christ gu-ngardapa nyiburr-negiyana. \p \v 11 Ana-goyburrpa nyiburr-gata Gorint \pn (Corinth)\pn* nyiburr-nirra, japurra ngapa nyiburr-jirra, gun-gata ngatipa nyirri-wena ana-gorrburrwa geka, ngatipa minypa nyirri-gurdagurdarriyana ana-gorrburrwa rrapa gala gun-nga nyirri-yilkakajarna. Wurra minypa burr-guya jal nyirri-nirra ana-gorrburrwa, \v 12 ngatipa gala nyirri-gopiya ana-gorrburrwa nyirri-ni, wurra ana-goyburrpa jarra nyiburr-gopiya nyiburr-nirra atila ngatipa. \v 13 Wurra gun-guna ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa gun-maywapa minypa ana-goyburrpa nyiburr-ngaypa gu-ngarda yerrcha: Ngaw minyja barra ana-goyburrpa nyibu-gurdanyja gurda atila gu-gata ngacha minypa ngatipa gurrurta nyirri-dimanga ana-gorrburrwa? \s1 Buburr-ngorrkorndiya \p \v 14 Aburr-werranga aburr-gata gala marr aburr-balcha nula Wangarr, ana-goyburrpa gala barra nyiburr-malcha burrwa o gu-ngardapa nyiburr-negiya. Ngardawa minypa gala gun-nga gu-ngardapa butula gun-nerra rrapa gun-mola; gala gun-nga gu-ngardapa butula gun-gujayanaya rrapa an-munya; \v 15 gala gun-nga gu-ngardapa butula Christ rrapa an-gata walkwalk Baláyal \pn (Belial)\pn*, an-gatiya Jeytan \pn (Satan)\pn*; rrapa gala gun-nga gu-ngardapa butula Christ a-yika marr a-balcharra nula rrapa an-gata gala marr a-balcha nula. Wurra gun-nyagara, a-ja, a-la! \v 16 Minypa gun-maywapa ranginy gala gun-nga gu-ngardapa butula gun-gata bala gun-japurra Wangarr gun-nika rrapa gun-nerranga bala gun-gata an-guripa an-guyinda wangarr gubu-gupurda nula aburr-workiya. Wurra jarra ngardapa ngardapa. Wurra gun-gata bala Wangarr gun-nika nipa a-nirrapa a-workiya, gun-narda jarra gun-burral ngayburrpa. Minypa Wangarr burr-ngurrjinga aburr-yigipa gu-galiya yerrcha, a-yinanga, \q1 “Ngaypa barra wugupa burrwa nyiburr-ni, \q2 rrapa wugupa nyiburr-bampa barra nyiburr-workiya. \q1 Ngaypa ngu-ni barra burrwa Wangarr, \q2 rrapa birripa barra aburr-ngaypa gu-galiya yerrcha aburr-ni barra.”\x + \xo 6:16 \xt Leviticus 26:12; Ezekiel 37:27; 1 Gorint 3:16; 6:19; Apachach 2:21-22\x* \m \v 17 Rrapa gu-gurda nula nipa a-yinaga a-weya arrburrwa a-nirra, \q1 “Burrbu-bawa aburr-gata. \q1 Gun-nerra nyin-diman. \q1 Buburr-ngorrkorndiya. \q1 Gala barra gun-nerra nyibi-rrima. \q1 Wurra bubu-bawa gun-gata, \q2 lika ngaypa ng-gonyja barra ana-gorrburrwa.\x + \xo 6:17 \xt Isaiah 52:11\x* \q1 \v 18 Ngaypa ngu-nyanyapa ana-gorrburrwa ngu-ni barra, \q2 rrapa ana-goyburrpa barra nyiburr-walkurpa nyiburr-ni barra apula. \q1 A-yinagata a-weya a-nirra Bunggawa an-gata wana an-babalapa.”\x + \xo 6:18 \xt 2 Samuel 7:14; 1 Chronicles 17:13; Isaiah 43:6; Jeremiah 31:9\x* \c 7 \p \v 1 Japurra ngapa nyiburr-jirra. Gu-gata ngacha ngardawa Wangarr gochila an-dana, ngayburrpa barra ngubu-bawa gun-nga gun-gata minypa nguburr-werra arr-nenga gu-workiya minypa ngayburrpa nguburr-burral rrapa nguburr-ngurrnga burr-guta. Gu-gurda ngacha minypa ngayburrpa barra warrpam nguburr-molamola nguburr-ni minypa marr nguburr-balcharra nula Wangarr. \s1 Paul A-worlworlchinga \p \v 2 Nyiburr-mola buburr-ni atila. Ngardawa an-gata gala ana-nga ngatipa werra nyirri-nengarna; gala ana-nga a-lijiwarriyarna ngatipa nyanma, rrapa gala ana-nga ngatipa nyirri-gaypungarna. \v 3 Gun-narda jarra ngaypa ngu-wena ngika minypa mari ngu-rrimanga ana-gorrburrwa. Ngika. Wurra minypa gipa ngu-wena ngatipa burr-guya jal nyirri-nirra ana-gorrburrwa. Minypa nyirri-mulpiyana ana-gorrburrwa wuriya barra nguburr-juwa o mu-nguy nguburr-ni. \v 4 Ngaypa burr-guya marr ngu-balcharra ana-gorrburrwa; ngu-marrkapchinga ana-gorrburrwa burr-guya rrapa burr-guya ngu-nyiljinga. Wuriya gun-gata gun-nga gun-nerra gu-nirra atila gu-workiya, wurra ngaypa jarra burr-guya ngu-worlworlchinga. \p \v 5 Minyjiya. Ngunyuna burr-guta Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* ngatipa nyirri-beyapa gala nyirri-yinmiya nyirri-ngeka, wurra gun-nerra gu-nirra atila ay-yinda yina gaya nyirri-boya. Minypa aburr-werranga aburr-bachirramiya atila, rrapa minypa ngatipa nyirri-worijinga burrwa Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha.\x + \xo 7:5 \xt 2 Gorint 2:13\x* \v 6 Wurra Wangarr an-gatiya minypa a-jalkakaja a-workiya an-gugaliya wargugu a-nirra, nipa nyjirri-jalkakaja ngatipa burr-guta minypa Daytach \pn (Titus)\pn* ana-boya, a-beya atila. \v 7 Wurra minypa nipa a-beya atila, gun-narda wupa ngardapa ngika rrapa ngatipa nyirri-nyiljinga, wurra minypa ana-goyburrpa nipa nyirr-ngurrjinga atila minypa ana-goyburrpa nyiburr-yinmiya nyibi-jalkakaja nipa a-beya ana-gorrburrwa. Rrapa barrwa minypa nipa a-weya atila, nyirr-ngurrjinga minypa ana-goyburrpa burr-guya jal nyiburr-nirra ngunabi-na barra ngaypa, rrapa minypa wargugu nyiburr-nirra gun-gata nula minypa ngaypa gelama gelama arr-banga, rrapa minypa nawanawa nyiburr-nirra barra ngunabu-burdima. Gu-gurda ngacha minypa ngaypa mu-nguy ngu-marrkapchinga. \p \v 8 Ngardawa gun-gata ngaypa mu-ngoyurra ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa minyja gu-gata ana-goyburrpa wargugu nyiburr-nirra, marrban, wurra ngaypa gala ngu-barrjejiga ngu-ni. Wurpa lika mu-ngoyurra ngu-worijinga ana-gorrburrwa minypa ngaypa ngu-borrwuja ana-goyburrpa wargugu nyiburr-nirra mun-gata nula jurra, wurpa lika yarta. \v 9 Wurra ganapiya. Gun-guniya gugu ngaypa ngu-worlworlchinga. Wurra ngika minypa ana-goyburrpa wargugu nyiburr-nirra, wurra minypa gu-gata wenga ana-goyburrpa nyibu-bawuja gun-gata gun-nerra ana-goyburrpa nyibi-rrimarra, rrapa nyibi-yagurrmunga nula Wangarr. Minypa ana-goyburrpa nyiburr-malchinga nula Wangarr nipa wargugu a-ni gun-gata nula gun-nerra minypa ana-goyburrpa nyibi-rrimarra. Rrapa gun-narda minypa ngaypa gala werra arr-nega, mun-gata jurra ngu-jerrmanga ana-gorrburrwa. Wurra gun-nyagara. \p \v 10 Ngardawa an-gugaliya minyja a-yirda wargugu a-ni, gun-narda minypa gun-nerra nipa gu-bawuna rrapa a-ngukurdanyjiyana nuluwa Wangarr, yanma wanngu gun-guni gu-ma barra. Rrapa gu-gata ngacha minypa gala barra barrwa gu-yu wargugu gun-guni. Wurra minypa ana-werranga an-gugaliya gala a-borrwa a-workiya Wangarr, wurra jarra nipa wupa wargugu a-nirra a-workiya gu-guna gu-yika gu-rrawa, gun-narda minypa nipa a-juwa barra. \p \v 11 Minyja bubu-borrwa gun-gata minypa ana-goyburrpa nyiburr-malchinga nula Wangarr nipa wargugu a-ni gun-gata nula gun-nerra ana-goyburrpa nyibi-rrimarra. Minypa gu-gata wenga ana-goyburrpa burr-guya nyibu-borrwuja nyiburr-workiya rrapa nawanawa nyiburr-nirra minypa nyiburr-yinmiya barra nyiburr-molamola nyiburr-ni apula. Minypa ana-goyburrpa gona nyiburr-nirra nula gun-gata gun-nerra ana-goyburrpa nyibi-rrimarra, rrapa nyiburr-gurkujarra apula ngaypa, jimarna ngaypa barra ngu-bachirramiya ana-gorrburrwa. Rrapa minypa barrwa ana-goyburrpa burr-guya jal nyiburr-nirra apula minyja barra ngayburrpa nguburr-mola nguburr-ni arrburrwa gu-gapa gu-guta. Minypa burr-guya ana-goyburrpa nyibu-borrwuja rrapa marn․gi nyibi-nenga an-gata gun-nerra jama a-ji, rrapa gun-nardiya gugu ana-goyburrpa yarlanga nyibi-nenga gun-gata nula mari minypa ana-goyburrpa gala gun-nerra nyibi-rrima. \v 12 Minypa gun-gata ngaypa mu-ngoyurra ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa, gun-gata ngika wupa an-gugaliya gun-nerra jama a-ji, rrapa ngika wupa nipa ana-werranga werra a-negarra, wurra jarra gun-gata ngaypa ngu-wukurrjinga gu-gatiya wenga barra minypa ana-goyburrpa marn․gi nyiburr-ni minypa Wangarr nyirr-nacha ana-goyburrpa burr-guya nyiburr-mola atila ngatipa nyirri-guna. \p \v 13 Minyjiya. Rrapa gu-gurda ngacha minypa ngatipa nyirri-nyiljinga. Rrapa gun-gata wupa ngardapa ngika, wurra jarra ngatipa nyirri-worlworlchinga ngardawa Daytach a-marrkapchinga ana-gorrburrwa minypa ana-goyburrpa nyibi-jalkakaja. \v 14 Minypa mu-ngoyurra ngaypa arr-ngurrjinga nula Daytach minypa ana-goyburrpa nyiburr-yinmiyana nyiburr-ni Wangarr nyiburr-yika gu-galiya yerrcha, gun-narda ngaypa gala barrwa gona ngu-ni. Wurra minypa gun-maywapa ranginy gun-nga burr-guta ngayburrpa Wangarr nyiburr-yika nyiburr-mujama nyiburr-wena ana-gorrburrwa nyiburr-workiyana gun-gata gun-burral, gu-gurda ngacha minypa ngatipa nyirri-guna nyirrbu-ngurrjinga ana-goyburrpa nula Daytach rrapa barrwa nipa nyirr-nacha ngardawa gun-burral. \v 15 Rrapa nipa Daytach mu-nguy jal a-nirra ana-gorrburrwa minypa nipa gu-borrwuja ana-gorrburrwa nyiburr-yinmiya ana-goyburrpa nyiburr-galiyarra nula Wangarr, rrapa nyiburr-yinmiya nyiburr-gonyjinga nula Daytach marrban ana-goyburrpa nyiburr-gurkujarra nula rrapa nyiburr-wurrwurrjinga burr-guta gu-gata gu-mari nula. \v 16 Ngaypa ngu-worlworlchinga, ngardawa ngaypa marn․gi rrapa burr-guya marr ngu-balcharra ana-gorrburrwa. \c 8 \s1 Buburr-gunggaja Burrwa Aburr-gata Aburr-nyagara Aburr-nirra \p \v 1 Jela, worla, ngatipa jal nyirri-nirra ana-goyburrpa barra marn․gi nyiburr-ni burrwa Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha ngunyuna Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* aburr-nirra rrawa gu-jirra gu-boya minypa nipa wugupa burrwa birripa burr-guya aburr-mola. \v 2 Minypa birripa burr-guya gun-nerra gu-nirra burrwa rrapa gu-gata wenga minypa burr-guya aburr-nyiljingapa aburr-nirra; rrapa wuriya minypa gorlk aburr-nyagara aburr-nirra, wurra gu-gata wenga minypa burr-guya burrbu-borrwuja rrapa rrupiya mbi-barnjinga burrwa rrawa Judíya \pn (Judea)\pn* aburr-nirra. \v 3 Ngardawa ngaypa marn․gi burrwa aburr-guna birripa mbi-barnjinga burrwa aburr-gata minypa mu-yinmiyapa birripa aburr-guna mbi-rrimanga, rrapa mu-nguy mbi-barnjingapa wurra jimarna jarra birripa aburr-guna balaja mbi-bay o gun-nga gubu-ma gun-birripa minypa jal aburr-nirra. Minypa birripa wupa gubu-borrwuja \v 4 rrapa aburr-ngiwijarra atila burr-guya birripa burr-guta barra nguburr-gunggaja burrwa Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha rrawa Judíya aburr-nirra.\x + \xo 8:4 \xt Rowm 15:26\x* \v 5 Lika mbi-barnjinga aburr-boya, wurpa lika ngika minypa ngatipa mu-ngoyurra nyirri-borrwuja burrwa jimarna jarra mun-nga mun-gata wupa mbi-barnja. Wurra jarra birripa mu-ngoyurra aburr-burral aburr-wuya nula an-ngayburrpa Bunggawa, rrapa gu-gata wenga burr-guya aburr-mola aburr-nirra atila gu-gata ngacha minypa Wangarr gu-borrwurra burrwa barra aburr-yirda. \v 6 Rrapa gu-gurda nula ngatipa burr-guya nyirri-weya nula Daytach, minypa gun-gata nipa mu-ngoyurra a-garlmunapa nipa barra mu-nguy derta nyirr-nega ana-goyburrpa, barra ana-goyburrpa burr-guta rrapa nyibu-mungba gun-gata minypa rrupiya nyibu-barnjinga burrwa Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha Judíya aburr-nirra. \v 7 Ganapiya, lika minypa ana-goyburrpa burr-guya nyirrbu-molamola — minypa nyiburr-yinmiya nyiburr-workiya marr nyiburr-balcharra, rrapa nyiburr-weya, rrapa marn․gi nyiburr-nirra, rrapa nawanawa nyiburr-nirra nyiburr-workiya, rrapa jal nyiburr-nirra atila ngatipa — gu-gurda ngacha minypa ana-goyburrpa barra burr-guya nyiburr-mola nyiburr-ni, minypa nyiburr-gunggajinga burrwa aburr-gata rrupiya aburr-nyagara. \p \v 8 Gun-narda ngaypa ngu-wena gala ngaypa arr-jurnajuchuwa ngu-ni ana-goyburrpa. Wurra jarra aburr-guna Mechadóniya aburr-guyinda burr-guya nawanawa aburr-nirra rrapa ngaypa nguburr-ngurrjinga ana-gorrburrwa, gu-gata wenga barra ngaypa marn․gi ngu-ni barra ana-gorrburrwa minypa ana-goyburrpa nyiburr-yinagatiya rrapa gun-burral gurrurta nyibi-rrimanga. \v 9 Ngardawa ana-goyburrpa marn․gi an-ngayburrpa Bunggawa Jesus Christ minypa nipa burr-guya an-mola arrburrwa. Minypa jarra nipa an-nelangga wana, wurra ana-bona, an-nelangga an-delipa a-negiyana gu-gata wenga ana-goyburrpa barra nyiburr-welangga wana nyiburr-ni. \p \v 10 Rrapa ngaypa ngu-borrwurra gun-molamola ana-goyburrpa minypa nyibu-mungba barra gun-gata ana-goyburrpa mu-ngoyurra nawanawa nyiburr-ni gun-gapa jemberr gun-ngardapa. Ngardawa ana-goyburra gugu minypa ganyjarr nyibu-menga rrapa rrupiya nyibu-barnjinga, nuwurra jurdach aburr-werranga. \v 11 Ganapiya, lika minypa ana-goyburrpa mu-ngoyurra nawanawa nyiburr-ni, bubu-barnjapa mu-nguy, bubu-mungbiyapa gun-gata. Minypa mu-yinmiyapa ana-goyburrpa ngardapa ngardapa nyibi-rrimanga mun-gata ganapiya. \v 12 Ngardawa minyja ana-goyburrpa nawanawa nyiburr-nirra mun-gata minypa ana-goyburrpa nyibu-barnja, mun-narda mun-molamola mu-ni barra nula Wangarr minypa mu-yinmiyapa ana-goyburrpa nyibi-rrimanga, ngika minypa ana-werranga mu-rrimanga. \p \v 13 Ngaypa gala ngu-borrwa jimarna aburr-werranga ana-goyburrpa nyiburr-gunggaja burrwa rrapa gu-gata wenga minypa ana-goyburrpa gun-derta gun-gorla nyibu-barripa. Gun-narda ngika. \v 14 Wurra jarra minypa gun-guniya ana-goyburrpa mun-jaranga nyibu-menga, ana-goyburrpa barra nyiburr-gunggaja burrwa aburr-gata aburr-nyagara aburr-nirra. Rrapa minypa gun-nga gun-molamola birripa minypa gubu-menga wurra ana-goyburrpa nyiburr-nyagara, wurra jarra ana-goyburrpa nyibu-ma barra minypa gu-ganawa nyiburr-ni barra ana-goyburrpa rrapa birripa gu-gapa gu-guta. \v 15 Minypa wola Wangarr burr-wuna aburr-yigipa gu-galiya yerrcha balaja gata gu-bugula gu-gorla Mojich burr-ganyja a-bamuna, minypa janguny mu-jurra gu-yinagata gu-weya, “Nipa an-gata minypa mun-jaranga mu-menga mun-gata gala m-bangarna, wurra m-barra, rrapa gala mun-nga mu-yurrarna rraka barrwa mu-gulolmiyarna. Rrapa mola nipa an-gata minypa mun-delipa mu-menga gala barrwa jal a-nirrarna.”\x + \xo 8:15 \xt Exodus 16:18\x* \s1 Paul Burr-jerrmarra Aburr-mujaruk Daytach (Titus) Birripa \p \v 16 Ngatipa nyirri-marrkapchinga nyirri-nirra nula Wangarr ngardawa nipa a-wuna an-guna Daytach \pn (Titus)\pn* ganyjarr, nipa burr-guya gurrurta gu-rrimanga ana-gorrburrwa minypa ngatipa. \v 17 Rrapa gun-gata waypa ngatipa nyirri-weya nula, nipa burr-guya nawanawa a-nirra ana-goyburrpa yi-gardiya barra balapala nyin-denyja, wurra ngika minypa ngatipa nyirri-weya nula, wurra minypa nipa mu-ngoyurra gu-borrwuja rrapa burr-guya jal a-nirra. \v 18 Rrapa an-guna an-nerranga burr-guta an-ngayburrpa worlapa arrburrwa ngatipa nyirri-jerrma barra ana-gorrburrwa wugupa nula Daytach. An-guna worlapa arrburrwa minypa gu-werranga gu-werranga gu-rrawa Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha gubu-borrwuja nula minypa nipa bama an-gubalcha, minypa nipa an-mujama gu-ngurrjinga burrwa a-workiya Wangarr gun-nika gun-molamola janguny. \v 19 Rrapa birripa minypa abu-mangga nipa an-guna barra wugupa arrburrwa ngayburrpa nyibu-ma rrupiya nyibu-ga burrwa aburr-gata minypa Judíya aburr-nirra, gu-gata ngacha barra minypa Judíya aburr-nirra an-nelangga an-molamola abi-nega barra an-ngayburrpa Bunggawa Christ, rrapa minypa yarlanga gu-yu barra minypa ngayburrpa nawanawa nguburr-nirra burrwa nguburr-workiya. \p \v 20 Minyjiya. Ngatipa nyirri-guna nyirri-jarlapiya nyirri-nirra; gala yapa aburr-werranga nyirrbu-yopun, jimarna ngayburrpa nyirrbu-gaypun Judíya aburr-nirra mun-guna wana ana-goyburrpa nyibu-barnjinga burrwa. \v 21 Wurra ngatipa jal nyirri-nirra Bunggawa an-ngayburrpa barra gu-na minypa ngayburrpa gun-molamola jama nyiburr-jirra, rrapa gu-gugaliya yerrcha burr-guta barra minypa gubi-na gun-molamola.\x + \xo 8:21 \xt Proverbs 3:4\x* \v 22 Rrapa gun-narda nula ngatipa nyirri-jerrma barra ana-gorrburrwa barrwa an-nerranga an-ngayburrpa worlapa arrburrwa an-guna minypa ngatipa gipa nyirri-ngamngamjinga nula nyirri-workiyana rrapa marn․gi nyirri-ni nula minypa nipa nawanawa a-nirra a-workiya. Wurpa lika gun-guniya gugu nipa burr-guya nawanawa a-nirra ngardawa minypa janguny gu-barrjeknga ana-gorrburrwa nipa a-galiyarra rrapa marr a-balcharra ana-gorrburrwa. \v 23 Rrapa Daytach an-guna, nipa minypa an-ngaypa jawina ngatipa wugupa jama nyirri-jirra ana-gorrburrwa nyirri-workiya. Wurra abirri-guna abirri-ngayburrpa worlapa arrburrwa yerrcha, bitipa abirri-mujaruk minypa aburr-guna Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha ngunyuna rrawa gu-jirra gu-boya burrbi-jerrma barra ana-gorrburrwa. Ngardawa minypa wurra gama gorlk burrbi-nacha aburr-workiya abirri-guna rrapa marn․gi aburr-nirra minypa nipa Christ an-molamola. \p \v 24 Ganapiya, lika buburr-gurdagurdarriya burrwa aburr-guna minypa ana-goyburrpa gurrurta nyibi-rrimanga burrwa. Barra minypa Christ burr-yika gu-galiya yerrcha aburr-guna aburr-nirra aburr-boya Mechadóniya, birripa marn․gi aburr-ni barra ana-gorrburrwa minypa gun-gata ngatipa nyirrbu-ngurrjinga burrwa nyirri-workiya ngardawa gun-burral. \c 9 \p \v 1 Ganapiya. Ngaypa gala barra barrwa ngu-wengga ana-gorrburrwa gun-gata nula minypa ngayburrpa barra nguburr-gunggaja burrwa aburr-gata Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha Judíya \pn (Judea)\pn* aburr-nirra. \v 2 Ngardawa ngaypa marn․gi minypa ana-goyburrpa nawanawa nyiburr-nirra rrupiya nyibu-barnjinga burrwa Judíya aburr-nirra aburr-gata minypa gorlk aburr-nyagara. Rrapa gu-gata ngacha ngaypa arr-ngurrjinga burrwa ngu-workiya aburr-guna Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* aburr-nirra rrawa gu-jirra gu-boya. Minypa ngaypa ngu-yinagata ngu-weya burrwa ngu-workiya, “A-lay, aburr-gata worlapa arrburrwa yerrcha Akéya aburr-nirra rrawa gu-jirra gu-boya gun-gata Gorint \pn (Corinth)\pn* burr-guta, birripa gipa nawanawa aburr-ni jemberr gun-ngardapa.” Ngu-yinagata ngu-weya burrwa ngu-workiya, rrapa gu-gata wenga aburr-jaranga aburr-guna aburr-nyiljinga rrapa birripa burr-guta nawanawa aburr-nirra rrapa rrupiya mbi-barnjinga. \v 3 Wurra aburr-guna worlapa arrburrwa yerrcha aburr-mujaruk ngaypa mu-ngoyurra nguburr-jerrma barra ana-gorrburrwa birripa barra gubi-jarlapa gubi-na; gala yapa ana-goyburrpa nyiburr-yolkiyan mu-ngoyurra nawanawa nyiburr-ni. Wurra jarra gun-burral nawanawa nyiburr-ni barra minypa ngaypa arr-ngurrjinga ngu-workiya. \v 4 Ngardawa aburr-werranga aburr-guna Mechadóniya aburr-guyinda minyja birripa wugupa arrburrwa nyiburr-bengga ana-gorrburrwa, gala yapa nyirrbi-nan ana-goyburrpa gala nawanawa nyiburr-ni. Gala yapa ngayburrpa gona nyiburr-ningin rrapa ana-goyburrpa burr-guta gona nyiburr-ningin, wurra mu-ngoyurra ngaypa marr ngu-balcha ana-gorrburrwa. \v 5 Gun-narda nula ngaypa ngu-borrwuja rrapa burr-guya ngu-weya burrwa aburr-guna aburr-ngayburrpa worlapa arrburrwa yerrcha, birri-gugu barra aburr-boy, aburr-bengga ana-gorrburrwa, nuwurra jurdach ngaypa. Minypa birripa aburr-gunggaja barra ana-gorrburrwa, rrapa ana-goyburrpa nyibu-barnja barra nyibu-mungba mun-gata gochila gochila mun-gurra rrupiya ana-goyburrpa minypa nawanawa nyiburr-ni burrwa Judíya aburr-nirra. Minypa mun-gata ana-goyburrpa gun-burral nawanawa nyiburr-ni; ngika minypa nyibu-gopa. \s1 Wangarr Jal A-nirra Nula An-gata Burr-guya Nawanawa A-nirra Burr-wucha A-workiya \p \v 6 Minyja bubu-borrwa gun-maywapa ranginy minypa an-gugaliya a-lamajinga a-workiya balaja nula. Ana-nga minyja mipila mu-jirra mu-yerrnyja a-jarl mun-jaranga ngika, an-gata minypa balaja mu-ma mun-gata mun-jaranga ngika. Rrapa an-nerranga minyja mipila mu-jirra mun-jaranga mu-yerrnyja a-jarl, an-gata barra mu-ma balaja mun-jaranga. \v 7 Ganapiya, lika ana-goyburrpa barra ngardapa ngardapa nyibu-barnja burrwa aburr-ngayburrpa worlapa arrburrwa yerrcha Judíya aburr-nirra minypa ana-goyburrpa nyibu-borrwuja ngardapa ngardapa rrapa nawanawa nyiburr-nirra; ngika minypa ana-goyburrpa nyibu-gopurda o jimarna bama nyiburr-yinaga ngaypa minypa arr-jurnajuchuwunga. Ngardawa minyja ana-nga an-gata burr-guya nawanawa a-nirra rrapa burr-wucha a-workiya, nipa an-gata an-gugaliya Wangarr jal a-nirra nula. \v 8 Rrapa Wangarr nipa an-murna nyirr-wu barra ana-goyburrpa gun-jaranga gun-gata gun-molamola gun-guyinda, barra minypa gun-jaranga nyibi-rrima barra nyiburr-workiya gun-nga burr-guta minypa ana-goyburrpa jal nyiburr-ni barra minypa gun-jaranga jama nyiburr-ji nyiburr-workiya gun-molamola. \v 9 Minypa janguny mu-jurra gu-yurra gu-yinaga, \q1 “Nipa burr-guya an-mola burrwa rrapa burr-wucha a-workiya aburr-gata aburr-nyagara aburr-nirra; \q2 nipa an-mola a-nirrapa a-workiya.”\x + \xo 9:9 \xt Psalms 112:9\x* \m \v 10 Minypa Wangarr an-gata nipa a-wucha a-workiya an-gugaliya minypa mipila mu-jirra balaja nula a-lamajinga a-workiya rrapa minypa balaja m-banga, Wangarr an-gatiya nipa mu-nguy nyirr-wu barra ana-goyburrpa gun-ngiya minypa ana-goyburrpa jal nyiburr-nirra barra minypa nyirrbu-wu aburr-werranga, rrapa gun-narda nipa barra mu-nguy gun-molamola gu-nega barra.\x + \xo 9:10 \xt Isaiah 55:10\x* \v 11 Minypa nipa nyirr-wu barra ana-goyburrpa gun-jaranga gun-molamola gun-guyinda, barra ana-goyburrpa burr-guya nyiburr-mola nyiburr-ni nyiburr-workiya burrwa wurra gama gorlk. Rrapa birripa minypa aburr-marrkapcha barra nula Wangarr minypa ana-goyburrpa nyiburr-gunggajinga burrwa, minypa ngayburrpa nyiburr-nyala nyibu-ganyja burrwa. \v 12 Ngardawa minypa ana-goyburrpa nyiburr-yinagata nyiburr-gunggajinga burrwa nyiburr-nirra, gun-narda minypa mbi-ma barra mun-ngiya birripa jal aburr-nirra; rrapa gun-narda wupa ngika, wurra minypa burr-guya aburr-marrkapcha barra nula Wangarr. \v 13 Minypa nipa an-nelangga an-molamola abi-nega barra minypa yarlanga gu-yu barra burrwa minypa ana-goyburrpa nyibi-yagurrmunga nula nyiburr-workiya Wangarr gun-molamola jama nipa nyirr-wucha. Minypa ana-goyburrpa burr-guya nyibi-rrimanga gun-gata Christ gun-nika gun-molamola janguny rrapa burr-guya nyiburr-mola nyirrbu-wucha nyiburr-workiya aburr-gata minypa aburr-nyagara aburr-nirra, minypa Judíya aburr-nirra rrapa gu-werranga gu-werranga gu-rrawa aburr-nirra. \v 14 Rrapa birripa aburr-marrkapcha barra ana-gorrburrwa minypa wolawola abu-wengganacha ana-gorrburrwa aburr-workiya. Ngardawa gubu-borrwa barra minypa Wangarr wugupa ana-gorrburrwa nyiburr-gata burr-guya nyiburr-mola burrwa aburr-werranga. \v 15 Minyjiya, ngaja, ngarla! Rrapa ngayburrpa nguburr-gurdiya gorlk nguburr-marrkapcha barra nula Wangarr minypa nipa arr-wuna an-ngayburrpa Wanngu An-gunega an-molamola warrpam minypa ngarripa gala arr-yinmiya ay-beyba. \c 10 \s1 Paul Marr A-ngurrjiyana \p \v 1 Ganapiya gun-narda. Wurra gun-guna ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa, ngaypa Paul, ngardawa Christ nipa nyanma, an-gata an-dor rrapa an-gugunggaja. Minypa ngaypa ng-guna ngu-weya ana-gorrburrwa ngu-nirra, ng-gunaga minypa nyiburr-werranga ngunabu-yopurda nyiburr-workiya, jimarn jarra bama nyiburr-yinaga ngu-merdaberper minypa wolawola ngaypa ng-gatiya wugupa ana-gorrburrwa, rrapa minypa balaypalay ngu-ninyarra jimarn jarra bama nyiburr-yinaga ngu-bachirra minypa gelama gelama arr-banga ngu-workiya mu-jurra mu-guyinda. \v 2 Wurra ngaypa burr-guya ngu-wengga barra ana-gorrburrwa gun-guna: Gala barra ngunabu-jurnarra. Gala yapa ngaypa ngu-bachirramiyan ana-gorrburrwa minyja gata ngu-bengga barra ana-gorrburrwa. Ngardawa ngaypa marn․gi minypa ngu-bachirramiya barra burrwa aburr-gata minypa nyirrbu-yopurda aburr-workiya ngatipa jama nyirri-jirra, jimarn jarra bama aburr-yinaga ganyjarr nyirri-dimanga gu-guna wupa gu-yika gu-rrawa. \v 3 Wurra wuriya gun-guniya rrawa ngatipa nyirri-nirra, rrapa minypa gun-maywapa ranginy an-dakal a-nirra atila a-workiya ngatipa nyirri-guna Christ nyirri-yika nyirri-mujama, minypa gu-galiya yerrcha nyiburr-bacha gu-gapa gu-guta ngika, wurra jarra an-gata walkwalk ngayburrpa nyiburr-bacha gu-gapa gu-guta. Wurra ngatipa minypa nyirri-bachirra ngika minypa gu-gurdiya burr-yika gu-rrawa. \v 4 Minypa ngatipa nyirri-dimanga ngika minypa garlpi mun-gata an-gugaliya a-rrachichiya a-workiya, wurra jarra ngatipa nyirri-dimanga gun-gata minypa Wangarr gun-nika ganyjarr. Rrapa gu-gurda ngacha minypa ngatipa nyirri-dumunga nyirri-workiya gun-nga burr-guta minypa gu-gorlkakaja nula gu-workiya Wangarr gun-nika janguny, rrapa minypa an-gugaliya ngarndarrk ngarndarrk a-nirra nula Wangarr, \v 5 rrapa minypa wana a-negiya nula a-nirra yanma gala a-yinmiya marn․gi a-ni nula. Gun-nga burr-guta minypa an-gugaliya gu-borrwuja a-workiya, gun-gata ngatipa minypa nyirri-bichinga nyirri-workiya barra minypa an-gugaliya gu-yagurrma nula Christ. \v 6 Rrapa ngatipa minypa nawanawa nyirri-ni barra, minypa nuwurra waypa ana-goyburrpa burr-guya nyibi-yagurrma nula Christ, rrapa ngatipa burr-mari nyirri-wengga barra nula rrapa marn․gi nyirri-nega barra ana-nga an-gata gala a-galiya nula a-workiya Christ. \p \v 7 Ana-goyburrpa nyibi-nacha nyiburr-workiya jarra yarlanga. Wurra minyja ana-nga an-gata a-borrwiya minypa nipa Christ an-nika jawina, wurra nipa an-gata barrwa gu-borrwa barra minypa ngatipa burr-guta Christ nyirri-yika. \v 8 Wurra wuriya ngaypa gun-baykarda ngu-weya ngu-nirra, ngatipa nyirri-guna minypa nyirri-ngurrjiya nyirri-nirra ana-gorrburrwa Bunggawa nyjirri-gurrmurra rrapa nyjirri-wuna ganyjarr, wurra ngaypa gala barra ng-gurkuja. Minypa gun-gata ganyjarr ngatipa nyirri-dimanga, gun-narda minypa barra derta nyirrbi-nega ana-goyburrpa rrapa ngika barra werra nyirrbi-yerrnyja. \v 9 Ngaypa jal ngu-nirra ana-goyburrpa barra marn․gi nyiburr-ni apula minypa ngaypa gala jal ngu-ni belabebaga arr-nega minypa ngaypa ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa ngu-workiya. \v 10 Minypa nyiburr-werranga nyiburr-gata ngunabu-yopurda nyiburr-workiya, nyiburr-yinaga, “Nipa muna-jerrmanga arrburrwa jurra, burr-guya a-weya a-workiya minypa nipa an-bachirra; wurra nipa wugupa arr-burrwa, nipa an-nyarlkuch rrapa gun-nigipa janguny borijipa.” \v 11 Wurra nyiburr-gata nyiburr-yinagata nyiburr-weya, ana-goyburrpa nyibu-borrwa barra minypa gun-gata ngatipa nyirri-wukurrjinga ana-gorrburrwa rrapa nyirri-jerrmanga ana-gorrburrwa minypa balaypalay nyirri-nirra, nuwurra ngatipa waypa nyirri-bengga ana-gorrburrwa rrapa nyirri-yirda barra ana-gorrburrwa. \p \v 12 Wurra gun-gata minypa aburr-werranga wana aburr-negiya aburr-workiya, gun-narda ngatipa gala nyirri-yinmiya nyirri-borrwa rrapa nyirri-ngunyangunyjiya, jimarna gu-ganawa arrburrwa gu-nirrarna birripa rrapa ngayburrpa. Wurra gun-gata minypa birripa aburr-yinagata aburr-ngunyangunyjiya aburr-workiya minypa birripa wupa aburr-wengganachichiya aburr-nirra, gun-narda minypa birripa gala marn․gi. \v 13 Wurra ngatipa jarra nyirri-ngurrjiya nyirri-workiya, ngika minypa jimarna ana-werranga gun-nika ganyjarr nyirri-dimanga, wurra jarra minypa ganyjarr gun-gata Wangarr nyjirri-wuna ngatipa rrapa jama nyirri-jirra nyirri-workiya burrwa wurra gama gorlk minypa ana-goyburrpa burr-guta nyiburr-gata Gorint nyiburr-nirra. \v 14 Minyja bubu-borrwa: Gun-mola ngatipa barra nyirri-yirda nyirri-ngurrjiya, ngardawa gala nyirri-morrajarna gun-gata ganyjarr, wurra jarra nyirri-ganyja ana-gorrburrwa Christ gun-nika gun-molamola janguny marrban gun-gata balaypalay nyiburr-nirra. \v 15 Wurra ngatipa gala nyirri-ngurrjiya nyirri-workiya minypa gun-gata ana-werranga gun-nika nipa jama a-ji, jimarn jarra gun-ngatipa. Wurra jarra ngatipa nyirri-borrwuja minypa ana-goyburrpa mu-nguy marr nyiburr-balcha barra nyiburr-ni, rrapa gu-gata wenga ngatipa barra mu-nguy jama nyirri-ji ana-gorrburrwa minypa ganyjarr nyirri-dimanga. \v 16 Rrapa minypa ana-goyburrpa nyirrbi-jerrma barra ngatipa burrwa aburr-gata gu-werranga gu-werranga gu-rrawa gu-gapa gu-rrenyjiya aburr-nirra. Minypa ngatipa nyirri-ngurrja barra burrwa Christ gun-nika gun-molamola janguny rrapa gala nyirri-yinmiya nyirri-borrwiya minypa gun-gata jama nyirri-ji jimarna ana-werranga mu-ngoyurra jama a-ji, wurra jarra ngatipa wupa. \p \v 17 “Ana-nga barra an-molamola a-ngurrjiya, nipa jarra a-wengga barra minypa Bunggawa Christ nipa wupa an-molamola.”\x + \xo 10:17 \xt Jeremiah 9:24\x* \v 18 Wurra minyja ana-nga an-gugaliya nipa wupa an-molamola a-negiya a-workiya, an-gata ngika an-molamola; wurra jarra Christ ana-nyala an-molamola a-nenga a-nirra, an-gata an-gugaliya an-molamola. \c 11 \s1 Aburr-gata Minypa Aburr-ngunyangunyjiya Aburr-workiya Jimarn Jarra Christ Burr-yika Aburr-mujama \p \v 1 Ngaw minyja ana-goyburrpa nyiburr-galiya apula gun-guna ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa, minypa jimarn jarra ngaypa ngu-bamapama. Wurra jarra gipa nyiburr-galiyarra apula nyiburr-nirra, japurra ngapa nyiburr-jirra. \v 2 Ngaypa mu-werrmbarra arr-nacha ngu-nirra ngardawa nipa nyanma Wangarr. Ngardawa ngaypa minypa Christ gochila ngu-rrana ana-goyburrpa nula, minypa gun-maywapa ranginy jin-molamola jin-geka gochila jin-gurra abu-wucha aburr-workiya an-nigipa an-gumarrbipa ngacha. \v 3 Wurpa lika ngaypa ngu-worijinga ana-gorrburrwa; gala yapa gun-jaranga nyibu-borrwun, nyiburr-jawurrga nyiburr-lijiwarriyan gun-maywapa minypa jin-gata Yip \pn (Eve)\pn* jinyu-lijiwarriyana, an-gata nguymbula jiny-yarganyja minypa jiny-yolkaja. Wurra ngaypa jal ngu-nirra minypa ana-goyburrpa mu-nguy nyiburr-ni barra gun-burral Christ nyiburr-yika minypa gala gun-nga gun-nerra nyibi-rrima.\x + \xo 11:3 \xt Genesis 3:1-5,13\x* \v 4 Wurra an-nga nula ana-goyburrpa nyiburr-gonyjinga nula nyiburr-workiya an-nerranga an-gata ana-nga minypa a-ngurrjinga ana-gorrburrwa jimarn jarra bama nyiburr-yinaga Jesus, wurra ngika minypa ngayburrpa mu-ngoyurra nyibu-ngurrjinga ana-gorrburrwa? An-nga nula an-mawunga an-nerranga nyibu-mangga an-gata ngika minypa mu-ngoyurra nyibu-menga Mern An-mawunga? An-nga nula gun-nerranga janguny nyibu-borrwuja gun-gata ngika minypa gun-molamola janguny ngayburrpa nyibu-ganyja ana-gorrburrwa rrapa ana-goyburrpa nyibu-menga? Wurra gun-narda minypa gun-nerranga janguny rrapa an-nerranga an-mawunga ana-goyburrpa nawanawa nyiburr-nirrapa nyiburr-workiya. \p \v 5 Wurra ngaypa ngu-borrwuja ngaypa ngika ngu-delipa, jimarna an-nerranga an-guyinda nipa minypa wana, ana-gata ngacha minypa a-ngunyangunyjiya a-workiya jimarn jarra bama a-yinaga Christ an-nika an-mujama. Wurra gun-narda ngika, wuriya ana-goyburrpa nyiburr-yinagata nyibu-borrwuja apula. \v 6 Rrapa wuriya ngaypa waygaji gala ng-guralcha ng-guwengga rraka wurra gama gorlk aburr-marrngoypiya apula, wurra jarra ngaypa marn․gi janguny, rrapa gun-narda ana-goyburrpa marn․gi apula minypa ngayburrpa nyiburr-yinmiyana nyibu-ngurrjinga ana-gorrburrwa nyiburr-workiyana. \p \v 7 Wurra ana-goyburrpa jimarna bama nyiburr-yinaga ngaypa werra ngu-negiyana, ya, gun-gata ngaypa ngu-delipa ngu-negiyana minypa ngaypa arr-jarrkarrana ana-goyburrpa nyiburr-molamola? Minyja ngaypa ngu-ngurrjinga ana-gorrburrwa gun-molamola janguny Wangarr gun-nika, wurra gala mun-nga wurley ngu-nengarna ana-gorrburrwa; gala ngu-borrwujarna jimarna barra mun-ngaypa ngunabu-wu. \v 8 Wurra jarra Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha gu-werranga gu-rrawa wenga ngaypa minypa nguburr-gaypuna, birripa ngunabu-wuna mun-nga ngaypa jal ngu-ni barra minypa ngaypa gun-mola gu-ni apula rrapa jama ngu-ji ana-gorrburrwa. \v 9 Rrapa gatiya ngaypa ana-goyburrpa nyiburr-murna ngu-ni, ngaypa gala wurley ngu-nengarna ana-gorrburrwa mun-nga ngaypa jal ngu-ni. Wurra jarra aburr-ngayburrpa worlapa arrburrwa yerrcha Mechadóniya \pn (Macedonia)\pn* aburr-nirra, birripa mbi-jerrmarra apula mun-nga ngaypa jal ngu-ni. Gu-gurda ngacha minypa ngaypa gala gun-derta ngu-nengarna ana-gorrburrwa, rrapa ngaypa mu-nguy gala barra gun-derta ngu-nega ana-gorrburrwa.\x + \xo 11:9 \xt Bilipay 4:15-18\x* \v 10 Christ an-gatiya gun-burral a-weya a-workiya, nipa wugupa apula ngaypa gala ngu-yinmiya ngu-ngukurdanyja gun-gata ngaypa ngu-wena rraka barrwa gun-nyagara gu-ni. Wurra gu-jipa barra gu-workiya. Minypa ana-goyburrpa Akéya \pn (Achaia)\pn* nyiburr-nirra rrawa gu-jirra gu-boya ngaypa gala barra mun-nga ngu-ngiwija ana-gorrburrwa ngu-workiya; gala yapa minypa gun-derta ngu-nega ana-gorrburrwa. \p \v 11 Wurra an-nga nula gun-gata? Wurra ana-goyburrpa jimarna bama nyiburr-yinaga ngaypa gala gurrurta ngu-rrima ana-gorrburrwa, ya, minypa ngaypa gala mun-nga ngu-ngiwija ana-gorrburrwa ngu-workiya? Jarra Wangarr marn․gi ngaypa gurrurta ngu-rrimanga ana-gorrburrwa, ngaja, ngarla! \v 12 Wurra mu-nguy ngu-yirda barra jama ngu-ji ngu-workiya, minypa gala barra mun-nga wurley ngu-nega ana-gorrburrwa ngu-workiya, mun-ngaypa ngunabu-wu. Wurra gun-nyagara. Barra minypa ngaypa wengga nguburr-gaypa aburr-gata minypa wana aburr-negiya aburr-workiya rrapa aburr-ngurrjiya, jimarn jarra bama aburr-yinaga gu-ngardapiya arrburrwa birripa rrapa ngatipa. Wurra jarra ngatipa gala mun-nga wurley nyirri-nega ana-gorrburrwa nyirri-workiya minypa birripa. \v 13 Wurra birripa jarra aburr-gata aburr-guyolkiya. Minypa gun-gata birripa jama aburr-jirra aburr-workiya, burrbu-yolkaja aburr-workiya. Birripa minypa aburr-ngunyangunyjiya aburr-workiya, jimarn jarraka bama aburr-yinaga Christ burr-yika aburr-mujama; wurra gun-nyagara. \v 14 Gun-narda ngaypa ngu-wena gala barra gochila nyiburr-barrja. Wurra minypa walkwalk an-gata Jeytan \pn (Satan)\pn* a-ngunyangunyjiya a-workiya rrapa aburr-werranga jimarn jarra gubu-borrwuja gu-gujayanaya a-yika an-mujaruk, wurra gun-nyagara, \v 15 gu-gurda ngacha minypa aburr-yigipa aburr-mujama birripa burr-guta minypa aburr-ngunyangunyjiya aburr-workiya, rrapa aburr-werranga jimarn jarra gubu-borrwuja gu-molamola burr-yika aburr-mujama. Wurra barrwa gu-yinda barra gun-nerra gu-ni burrwa minypa birripa jama aburr-ji aburr-workiyana gun-nerra wupa. \s1 Paul Wolawola Gun-nerra Gu-ni Nula Gu-workiyana \p \v 16 Barrwa ngu-wengga barra gun-guna minypa mu-ngoyurra ngu-wena: Gala barra ana-nga gu-borrwa apula jimarn jarra ngaypa ng-guna ngu-bamapama. Wurra minyja ny-yinga ny-jata ny-yirda ny-borrwa apula, wurra burdak galiya apula minypa ngaypa ngu-ngurrjiya barra ana-gorrburrwa gun-baykarda ngika. \v 17 Wurpa lika gun-guna minypa ngaypa ngu-molamola ngu-ngurrjiya ngu-nirra ana-gorrburrwa, gun-narda ngika minypa gun-gata ngaypa ganyjarr ngu-rrimanga minypa nipa Bunggawa nyanma, wurra minypa an-gugaliya an-bamapama a-weya a-workiya jarra. \v 18 Wurra gun-gata minypa aburr-werranga aburr-ngurrjiya aburr-workiya, jimarn jarraka bama aburr-yinaga aburr-molamola, wurra minypa an-gugaliya wana a-negiya a-workiya, ngaypa jarra ngu-yirda barra ngu-ngurrjiya ana-gorrburrwa minypa ngaypa ngu-molamola. \v 19 Ngardawa ana-goyburrpa jal nyiburr-nirra nula an-bamapama minypa nipa a-yinmiya a-weya a-workiya rrapa nyiburr-galiyarra nula, ya? Nyiburr-bama nyibu-borrwuja jimarn jarra ana-goyburrpa meyali gun-jaranga marn․gi, ya? \v 20 Minypa ana-goyburrpa nyibi-yagurrmunga nula nyiburr-workiya ana-nga an-gata minypa nyiburr-mujama nyirr-nenga nula a-workiya rrapa minypa nyirr-gaypurda rrapa nyirr-yolkaja rrapa wana a-negiya ana-gorrburrwa, rrapa minypa japurra nyiburr-jirra nyirr-burnda burr-guta! \v 21 Wurra ngatipa gala nyirri-yinmiyarnapa nyirri-yinagatarna ana-gorrburrwa. Gu-gurda nula waygaji ana-goyburrpa nyibu-borrwuja jimarn jarra ngatipa nyirri-nyarlkuch, ya? \p Wurra gun-gata gun-nga minypa ana-werranga an-molamola a-ngurrjiya, gun-gata jarra ngaypa burr-guta ngu-molamola ngu-ngurrjiya barra ana-gorrburrwa marrban jimarn jarra ngaypa ngu-bamapama. \v 22 Minypa wana aburr-negiya aburr-workiya minypa birripa Yibru \pn (Hebrew)\pn* yerrcha, ya? Wurra ngaypa burr-guta Yibru. Wurra birripa Yichrayal \pn (Israel)\pn* yerrcha, ya? Wurra ngaypa burr-guta. Wurra birripa Aybriyam \pn (Abraham)\pn* burr-yika gu-ngarda yerrcha, ya? Wurra ngaypa burr-guta. \v 23 Wurra birripa aburr-mujama aburr-nirra nula Christ, ya? (Gun-guna ngaypa ngu-weya ana-gorrburrwa ngu-nirra nipa minypa jimarn jarra ngaypa ngu-bamapama, a-lay!) Wurra ngaypa jarra ngu-molamola ngu-mujama ngu-nirra nula Christ; birripa marr aburr-yinaga aburr-mola. Minypa ngaypa gipa burr-guya jama ngu-ji ngu-workiyana, rrapa gipa ngaypa ngu-jaranga ng-goma brichina \pn (prisoner)\pn* ngunabi-negarra rrapa ngunabu-buna, yi-gurrepa ngu-juwiyarna.\x + \xo 11:23 \xt Jama Aburr-ji 16:23\x* \v 24 Minypa ngu-jirrapa ngu-jirrapa ngu-ngardapa ng-goma Ju yerrcha ngunabu-jurrburaykujamurra, gun-jaranga gubi-negarra aburr-workiyana minypa 39.\x + \xo 11:24 \xt Deuteronomy 25:3\x* \v 25 Rrapa minypa ngu-jirrapa ngu-ngardapa ng-goma ngunabu-buna aburr-ni gu-jong gu-guyinda, rrapa ngu-ngardapa ng-goma gu-jandarra ngunabu-buna. Rrapa minypa ngu-jirrapa ngu-ngardapa ng-goma mu-michiyang ngaypa ngu-bamuna, mu-rrumiyana; ngu-ngardapa ng-goma ng-gata ngaypa gochilawa ngu-waywurra ngu-ni, rrengarrenga gu-ni rrapa an-munya a-buna apula burr-guta gata.\x + \xo 11:25 \xt Jama Aburr-ji 16:22; 14:19\x* \v 26 Minypa ngaypa janguny ng-ganyja burrwa ngu-workiyana rrapa gatiya gun-gujuwa yi-gurrepa apula gu-ji gu-workiyana. Minypa ngaypa jimarn jarra ng-guybungarna ana-mernda ana-guyinda gun-gata burr-guya gu-yurtchinga, rrapa minypa an-ngumurda an-guyinda an-bachirra, rrapa minypa aburr-ngaypa bapurr aburr-bachirramiyana apula, rrapa barrwa minypa Jentayl \pn (Gentile)\pn* yerrcha aburr-bachirramiyana apula. Minypa gatiya bala gun-murra gu-jirra gu-boya, rrapa minypa gatiya gu-werrapa, minypa gochilawa gu-bachirra burr-guta gun-gujuwa yi-gurrepa apula gu-ji gu-workiyana. Rrapa minypa birripa aburr-gata aburr-ngunyangunyjiya aburr-workiya, jimarna aburr-ngayburrpa worlapa arrburrwa yerrcha, wurra ngika, birripa gun-gujuwa gubi-rrimarra apula.\x + \xo 11:26 \xt Jama Aburr-ji 9:23; 14:5\x* \v 27 Rrapa minypa ngu-jaranga ng-goma gu-jama nguna-rrumurra, burr-guya jama ngu-ji ngu-workiyana, minypa wolawola gala ana-munya ngu-yurrarna ngu-workiyarna. Rrapa minypa wolawola ngu-werrmiyana ngu-workiyana gu-bugula rrapa m-balaja ngu-nyagara ngu-ni. Rrapa minypa wolawola jarracharra mu-rakaja apula minypa bol gun-nyagara rrapa minypa molma mun-gunegiya mirikal gala ngu-rrimangarna. \v 28 Rrapa gun-narda gun-jaranga ngu-wena, ngu-ngurrjiyana ana-gorrburrwa, gun-narda wupa ngardapa ngika, wurra marr burrwa ngu-mangga ngu-workiya Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha gu-werranga gu-werranga gu-rrawa aburr-nirra aburr-boya. \v 29 Minypa ana-nga an-gata gun-jaranga burdak gu-borrwuja, gun-narda minypa ngaypa ng-gatiya wugupa nula nyirri-nyarlkuch. Rrapa ana-nga an-gata a-lijiwarriyana, ngaypa minypa burr-guya wargugu ngu-nirra nula. \p \v 30 Wurra minyja ngaypa barra ngu-molamola ngu-ngurrjiya, jarra ngaypa ngu-wengga barra minypa gu-yinmiyana gun-nerra gu-ni apula rrapa minypa ngaypa ngu-nyarlkuch. \v 31 An-ngayburrpa Bunggawa Jesus an-nigipa Wangarr an-gatiya an-nigipa Nyanyapa niya Christ an-nika, an-gata ay-nirrapa ay-workiya an-molamola, nipa marn․gi apula ngaypa gala ngu-yolkiya ngu-wengga ngu-ni. \v 32 Gata Daméchkach \pn (Damascus)\pn* ngaypa ngu-ni, bunggawa an-gata Arítach \pn (Aretas)\pn* an-nigipa jawina an-gata jaga a-ganana rrawa, nipa a-wena burrwa aburr-yigipa an-dakal birripa minypa marr gubu-ganyja apula, jimarn jarra bama aburr-yinanga jandarra gun-gata gu-jirra gu-gomarriya ngaypa barra ngu-bengga yarlanga ngana gu-jirra, jimarna barra birripa ngunabi-rrima. \v 33 Wurra worlapa arrburrwa yerrcha aburr-gata ngunabu-menga, gu-burlupurr ngunabu-barnjinga wana gu-babalapa, lika gu-melek wenga yarlanga ngunabu-barnjinga. Lika ngaypa ngu-bona, ngu-lijiwarriyana nula an-gata bunggawa an-bachirra.\x + \xo 11:33 \xt Jama Aburr-ji 9:23-25\x* \c 12 \s1 Paul Gu-nana A-workiyana Nipa Christ A-gurdagurdarrana \p \v 1 Ngaypa barra mu-nguy ngu-ngurrjiya ngu-molamola wurra wuriya gun-gata borijipa. Wurra ngaypa mu-nguy ngu-ngurrjiya barra ngu-molamola minypa ngaypa ngu-nana ngu-workiyana borrich Bunggawa Christ nguna-gurdagurdarrana. \v 2 Minypa ngaypa marn․gi an-guna an-ngardapa an-gugaliya gu-yinmiyana gu-ni nula gun-gapa mu-ngoyurra jemberr minypa arr-jirrapa arr-murna rrapa abirri-jirrapa abirri-jirrapa, minypa 14. Minypa nipa rrapa Christ gu-ngardapa abirri-negiyana, nipa minypa Mern An-mawunga burr-guya a-menga, a-ganyja a-warrchinga yi-gapa waykin gun-gapa gun-nelangga minypa abirri-jirrapa gun-ngardapa. Ngaypa gala marn․gi. Waygaji burr-burral a-warrchinga, o waygaji an-mawunga a-warrchinga, wurra gala marn․gi; jarra Wangarr nipa marn․gi. \v 3 Wurra ngaypa marn․gi nula an-guna an-gugaliya nipa minypa Mern An-mawunga burr-guya a-menga, a-ganyja a-warrchinga yi-gapa waykin gu-molamola. Waygaji burr-burral a-warrchinga, o waygaji an-mawunga a-warrchinga, wurra gala marn․gi; jarra Wangarr nipa marn․gi. \v 4 Wurra nipa an-guna an-gugaliya gu-nana rrapa a-galiyana burr-guya gun-japurra minypa an-gugaliya gala a-yinmiya a-wengga, gala yapa a-jurnjun, rrapa minypa gala gun-mola nula rraka a-wengga, wurra gun-japurra. \v 5 An-guna ngu-ngurrja barra, wurra gala barra ngu-molamola ngu-ngurrjiya marrban an-gata an-gugaliya ngaypa. Wurra minypa ngaypa ngu-nyarlkuch, gu-gurda ngacha minypa ngu-ngurrjiya barra. \v 6 Wurra jimarna ngaypa ngu-molamola ngu-ngurrjiya, gun-narda ngika minypa jimarn jarra ngaypa ngu-bamapama. Wurra jarra minyja ngaypa ngu-ngurrjiya ngu-molamola, gun-narda gun-burral. Wurra ngaypa jarra ngu-bawuna; gala yapa gun-gata wupa nyanma ny-yinga ny-jata ny-borrwa apula minypa ngaypa ngu-molamola. Wurra ngaypa jal ngu-nirra ana-goyburrpa barra nyibu-borrwa apula minypa ana-goyburrpa ngunabi-nacha nyiburr-workiya ngaypa jama ngu-jirra, rrapa minypa nyiburr-galiyarra apula nyiburr-workiya Christ gun-nika janguny ngu-ngurrjinga, gu-gata ngacha wupa. \p \v 7 Rrapa ngaypa burr-guta gala barra ngu-borrwiya jimarna ngaypa ngu-molamola minypa gun-gata Wangarr nguna-gurdagurdarrana a-workiyana. Wurra jarra minypa Wangarr gu-borrwurra apula, ngaypa ngu-menga minypa gun-maywapa an-gata walkwalk an-nelangga Jeytan \pn (Satan)\pn* an-nigipa an-mujaruk, minypa ngu-burral nguna-jerndanga gu-nirra, gala yapa ngaypa ngu-borrwiyan minypa ngaypa ngu-molamola rrapa wana ngu-negiyan burrwa wurra gama gorlk. \v 8 Gipa ngu-jirrapa ngu-ngardapa ng-goma ngu-negarra ngaypa ngu-ngiwija nula an-ngayburrpa Bunggawa Christ gun-gata barra nguna-bawa. \v 9 Wurra nipa a-yinanga a-wena apula, “Ngaypa ng-guna ng-gunggajinga nggula ngu-workiya, gun-narda wupa nggula ganapiya. Gala barrwa gun-nga jal nyi-ni. Ngardawa an-gugaliya minypa an-nyarlkuch a-nirra a-workiya, gu-gatiya wenga ngaypa minypa warrpam burr-ganyjarr jama ngu-jirra.” Nipa a-yinagata a-wena apula. Lika ngaypa mu-nguy ngu-marrkapcha barra ngu-ni minypa ngu-borrwiya ngaypa ngu-nyarlkuch barra nyanma Christ gun-nika ganyjarr wugupa apula. \v 10 Ngardawa minypa Christ nguna-rrimanga, ngaypa minypa ngu-mola marrban gun-nga ngu-nyarlkuch nguna-nenga gu-nirra. Ngaypa minypa ngu-mola marrban werra ngunabi-nenga aburr-workiya rrapa ngunabu-burnda burr-guta. Marrban gun-gata gun-nerra gu-nirra apula gu-workiya, wurra jarra ngaypa ngu-mola. Ngardawa gun-gatiya minypa ngaypa ngu-nyarlkuch, gu-gurdiya ngacha minypa ngaypa jarra ngu-derta ngardawa nipa nyanma Christ. \p \v 11 Ganapiya, wurra gun-gata minypa ngaypa ngu-molamola ngu-ngurrjiyana ngu-ni ana-gorrburrwa, gun-narda minypa ngaypa ngu-bamapama, ngaja, ngarla! Wurra jarra ana-goyburrpa ngunabu-jurnajuchuwunga, jimarn jarra ngunabu-ngurrja minypa ngaypa ngu-molamola. Ngardawa marrban aburr-werranga gubu-borrwuja, jimarn jarra bama aburr-yinaga ngaypa borijipa ngu-nirra, wurra ngaypa ngika ngu-delipa, wurra jarra aburr-gata wana aburr-negiya aburr-workiya, jimarn jarra bama aburr-yinaga Christ burr-jerrmarra. \v 12 Minypa yarlanga gu-yurra ngaypa gun-burral ngu-mujama nula Christ nipa nguna-jerrmarra, minypa gun-gata ngaypa ngu-yinmiyana jama ngu-ji ngu-workiyana gatiya ana-goyburrpa nyiburr-murna, marrban gun-nga gun-gata gu-nerra gu-ni apula. Minypa ana-goyburrpa Christ nyirr-gurdagurdarrana minypa nipa wugupa apula nipa minypa burr-guya gatiya burr-barlmarrk jama a-ji. \v 13 Minypa gala gun-nga ana-goyburrpa nyiburr-ngukiyarna gun-molamola gun-guyinda gun-gata minypa gu-werranga gu-rrawa Jesus burr-yika gu-galiya yerrcha gubu-menga. Wurpa lika gun-ngardapa nyiburr-ngukiyana: Minypa ngaypa gala ngu-ngiwijingarna ana-gorrburrwa mun-nga rraka ana-goyburrpa nyiburr-gunggajingarna apula. Wurra gun-narda baywarra bubi-nega apula, japurra ngapa nyiburr-jirra. \p \v 14 Ngaypa ng-guna gipa nawanawa ngu-ni ngu-jirrapa ngu-ngardapa ng-goma ngu-nega barra ngu-bengga ana-gorrburrwa, rrapa ngaypa gala barra mun-nga wurley ngu-nega ana-gorrburrwa. Ngardawa ngaypa jal ngu-nirra ana-gorrburrwa minypa ana-goyburrpa nyiburr-burral nyiburr-wuya barra nula Wangarr, rrapa ngika minypa mun-nga ana-goyburrpa nyibi-rrimanga jimarn jarraka ngunabu-wu. Minypa gun-maywapa ranginy gu-ngarda yerrcha gala mbi-barnja burrwa aburr-workiya aburr-birripa mampa burra yerrcha rrapa nyanyapa burra yerrcha, wurra birripa aburr-gata jarra mbi-barnjinga aburr-workiya burrwa gu-ngarda yerrcha, rrapa ngaypa minypa ngu-nyanyapa ana-gorrburrwa jama ngu-jirra. \v 15 Gu-gurdiya ngacha minypa ngaypa ngu-worlworlcha barra, minypa ngaypa ngu-yinmiya barra arr-wu ana-goyburrpa rrapa minypa ngaypa ngu-wuya barra ana-gorrburrwa, minypa ngaypa jaga ng-ganaja ana-gorrburrwa ana-goyburrpa nyiburr-ngurrnga, gala yapa nyiburr-lijiwarriya. Wurra minypa ngaypa burr-guya jal ngu-nirra ana-gorrburrwa, wurra jarra ana-goyburrpa warlwarl jal nyiburr-ni barra apula, ya? \p \v 16 Gun-gata ngaypa ngu-wena minypa ngaypa gala mun-nga wurley ngu-nengarna ana-gorrburrwa, gun-narda ana-goyburrpa marn․gi gun-burral. Wurra wuriya gun-gata. Wurra nyiburr-werranga nyiburr-gatiya ngunabu-yopurda, jimarn jarra ngaypa arr-yolkaja rrapa arr-gaypuna. \v 17 Wurra aburr-gata nguburr-jerrmarra ana-gorrburrwa ngu-workiyana, gurda ana-goyburrpa bama nyiburr-yinaga jimarn jarrapa nyirrbu-gaypuna ana-goyburrpa, ya? \v 18 Minypa ngaypa burr-guya ngu-wena nula Daytach \pn (Titus)\pn*, rrapa an-guna an-nerranga burr-guta an-ngayburrpa worlapa arrburrwa ngubujirri-jerrmarra ana-gorrburrwa, gun-narda ana-goyburrpa nyibu-borrwuja jimarn jarra nipa Daytach nyirr-gaypuna, ya? Wurra jarra ana-goyburrpa marn․gi nula Daytach, minypa ngatipa jama nyirri-jirra ana-gorrburrwa nyirri-workiya ngardawa Mern An-mawunga an-ngardapiya atila nyirri-dimanga, rrapa minypa an-ngardapiya nyirri-jurrjurrmunga nyirri-workiya — an-gata Jesus Christ. \p \v 19 Wurra minypa ana-goyburrpa gun-baykarda nyibu-borrwuja, ya, jimarn jarra bama nyiburr-yinaga ngayburrpa nyiburr-molamola nyiburr-negiya ana-gorrburrwa nyiburr-nirra? Wurra ngika, japurra ngapa nyiburr-jirra. Wurra jarra Wangarr nipa marn․gi arrburrwa minypa ngayburrpa nyiburr-weya nyiburr-workiya ngardawa ngayburrpa rrapa Christ gu-ngardapa nyiburr-negiyana, gu-gurda ngacha; rrapa minypa derta barra nyirrbi-nega ana-goyburrpa. \v 20 Ngardawa ngaypa ngu-worijinga ana-gorrburrwa; minypa ngaypa ngu-benggin ana-gorrburrwa, gala yapa arr-nan nyiburr-werra rrapa ana-goyburrpa ngunabi-nan ngaypa ngu-werra minypa burr-mari nguna-boga. Minyjiya. Ngaypa gala jal ngu-ni arr-na minypa ana-goyburrpa ngarndarrk ngarndarrk nyiburr-negiya nyiburr-workiya, rrapa minypa mu-werrmbarra nyiburr-nachichiya gu-gapa gu-guta, rrapa nyiburr-bachirramiya ana-gorrburrwa, rrapa nyiburr-ngorrkorndiya nyiburr-nirra, rrapa nyiburr-yopachichiya, rrapa wana nyiburr-negiya nyiburr-nirra gu-gapa gu-guta, rrapa minypa gala marr nyiburr-balcha ana-gorrburrwa gu-gapa gu-guta. \v 21 Gu-gata ngacha minypa ngaypa ngu-worijinga ana-gorrburrwa; gala yapa minypa Wangarr ngu-delipa nguna-negarda gatiya minypa ana-goyburrpa wugupa nguburr-ni. Minyja gala yapa ngaypa wargugu ngu-ningin ana-gorrburrwa nyiburr-gata mu-ngoyurra werra nyiburr-negiyana, minypa gun-gata gala nyibu-bawujarna, wurra mu-nguy gun-nerra jama nyiburr-jirra minypa marrambay nyiburr-jirra nyiburr-workiya rrapa burr-guya nyiburr-gerna. \c 13 \s1 Paul Gu-mungbuna Gelama Gelama Burr-barra \p \v 1 Gun-guniya ngaypa ng-garlmuna, ngu-jirrapa ngu-ngardapa ngu-goma ngu-nega barra ngaypa ngu-bengga barra ana-gorrburrwa. Rrapa minypa ana-nga an-gata ana-goyburrpa nyibu-barnja barra minypa ngaypa ngu-yinmiya barra ngu-wengga, “wurra burdak abirri-jirrapa gu-galiya yerrcha, o abirri-jirrapa an-ngardapa abu-ngurrja barra an-gata an-gugaliya minypa gun-gata gun-ganawa burrwa janguny birripa abu-ngurrja minypa abi-nana nipa a-yinmiyana gun-nerra jama a-ji. Wurra minyja ana-ngardapa wupa a-ngurrja, gun-gata bawa.”\x + \xo 13:1 \xt Deuteronomy 17:6; 19:15\x* \v 2 Ana-goyburrpa nyiburr-gata werra nyiburr-negiyana rrapa nyiburr-werranga nyiburr-gata burr-guta, gun-guniya minypa ngaypa balay ngu-nirra ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa gun-maywapa minypa mu-ngoyurra ngu-wena ana-gorrburrwa, ngu-jirrapa ng-goma ngu-negarra ngaypa ngu-bena ana-gorrburrwa. Minypa ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa gun-guna: Ngaypa nuwurra waypa ngu-bengga ana-gorrburrwa, burr-guya marn․gi arr-nega barra minypa gala ny-yinmiya nyi-lijiwarriya apula. \v 3 Gu-gurda ngacha minypa ana-goyburrpa jal nyiburr-nirra, ya, barra minypa yarlanga gu-yu ana-gorrburrwa minypa Christ wugupa apula ngaypa ngu-weya ngu-workiya? Ngardawa Christ nipa gala an-nyarlkuch ana-gorrburrwa, wurra nipa jarra burr-ganyjarr jama a-jirra minypa marn․gi nyirr-nenga a-nirra a-workiya. \v 4 Ngardawa marrban nipa an-nyarlkuch a-negiyana rrapa a-juwuna minypa birripa burr-jong abi-negarra abi-rrana, wurra nipa jarra wanngu a-ninyarrapa ngardawa Wangarr gun-nika gu-ganyjarr, gu-gurda ngacha. Rrapa minypa nyirri-mulpiyana nula Christ, ngatipa nyirri-yinagatiya nyirri-nyarlkuch; wurra Christ wugupa atila ngatipa burr-ganyjarr nyirri-ni barra ana-gorrburrwa, ngardawa Wangarr nipa nyanma. \p \v 5 Wurra ana-goyburrpa nyiburr-gata buburr-borrwiya minyja gun-burral nyibi-rrimanga janguny ana-goyburrpa marr nyiburr-balcharra. Ngardawa ana-goyburrpa marn․gi minypa Christ Jesus nipa ana-goyburrpa. Wurra minyja nyiburr-lijiwarriyana, ya? \v 6 Jarra ngaypa ngu-borrwuja rrapa marr ngu-balcharra minypa burraya ana-goyburrpa marn․gi nyiburr-ni barra atila minypa ngatipa nyirri-guna jama nyirri-ji ngatipa gala nyirri-yolkiyarna. \p \v 7 Ngatipa nyirri-wengganacha ana-gorrburrwa nyirri-workiya minypa barra ana-goyburrpa gala nyiburr-yinmiya gun-nerra jama nyiburr-ji; wurpa lika gun-gata ngika barra yarlanga gu-yu minypa ngatipa gun-burral Christ nyirri-yika nyirri-mujama, gu-gurda nula ngika. Wurra jarra ngatipa nyirri-wengganacha ana-gorrburrwa nyirri-workiya barra ana-goyburrpa gun-molamola wupa jama nyiburr-ji barra nyiburr-workiya, marrban nyiburr-werranga nyibu-borrwun jimarn jarra ngatipa nyirri-yolkiyana. \p \v 8 Ngardawa ngatipa gala nyirri-yinmiya nyirri-ngukurdanyjiya, nyirri-bawa gun-gata gun-burral janguny rrapa gun-nerra nyirri-burdima. Ngika. Wurra gun-burral janguny jarra ngatipa nyirri-burdimanga nyirri-workiya. \v 9 Ngatipa nyirri-worlworlchinga minyja jimarna gala gun-nga rraka gelama gelama nyirrbu-bay ana-goyburrpa, wurra minypa ngatipa nyirri-guna nyirri-nyarlkuch, ana-goyburrpa jarra minypa gipa derta nyiburr-negiyana. Ngardawa ngatipa nyirri-wengganacha ana-gorrburrwa nyirri-workiya ana-goyburrpa barra nyiburr-molamola warrpam nyiburr-ni. \v 10 Gu-gurda nula ngaypa ngu-wukurrjinga ana-gorrburrwa ngaypa burdak balay ngu-nirra, barra nuwurra waypa ngaypa ngu-bengga ana-gorrburrwa, ana-goyburrpa gala gun-nga gun-nerra nyibi-rrima. Gala yapa ngaypa burr-guya derta ngu-ningin ana-gorrburrwa minypa ganyjarr an-ngayburrpa Bunggawa Christ nguna-wuna; wurra gun-gata ganyjarr minypa ngaypa barra derta arr-nega, rrapa ngika barra arr-yerrnyja. \s1 Gun-gumungba \p \v 11 Ganapiya, jela, worla, ngu-mungbuna. Wurra buburr-jarlapiya. Buburr-nyilja buburr-ni ngaypa gelama gelama arr-barra. Gu-ngardapa bubu-borrwa buburr-ni rrapa magaya buburr-ni ana-gorrburrwa gu-gapa gu-guta. Ngardawa Wangarr an-gata nipiya nyanma ngayburrpa gurrurta ngubi-rrimanga rrapa magaya nguburr-nirra nguburr-workiya, nipa an-nardiya wugupa ana-gorrburrwa. \p \v 12 Buburr-barlamachichiya gu-gapa gu-guta minypa ana-goyburrpa Wangarr nyiburr-yika gu-ngarda yerrcha. \p \v 13 Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha minypa gu-werranga gu-werranga gu-rrawa aburr-nirra, birripa jal aburr-nirra ngaypa barra nguburr-ngurrja ana-gorrburrwa minypa birripa jal aburr-nirra ana-gorrburrwa. \p \v 14 An-ngayburrpa Bunggawa Jesus Christ an-gata burr-guya an-mola arrburrwa a-gunggajinga arrburrwa a-workiya, rrapa Wangarr an-gata gurrurta gu-rrimanga arrburrwa, rrapa Mern An-mawunga an-gata arr-jalkakaja a-workiya, birripa wugupa ana-gorrburrwa.