\id ROM Romans in Baeguu \h Rom \toc3 Rom \toc1 Kekeda Laa Nia Sa Bol Fua Konia Manata Mamana 'I Rom \toc2 Rom \mt1 Kekeda Laa Nia Sa Bol Fua Konia Manata Mamana 'I Rom \ip Si kada sa Bol nia kedaa buka nee, nia dooria kai bae fuana konia manata mamana ne kera too 'i Rom. Nia faarongo kera ne nia dooria 'asia naa lea lae mai siada 'i Rom (1:9-15). God nia 'ailia sa Bol uri faatalongai lana Faarongoa Diana nee fua toaa nao lau Diu ki. Nia ka faasuia naa raoa nai 'ana bali tae lana sato 'ana fera 'i Rom. 'Uri nai, nia ka kwaimaakwalii naa uri lea lae lau uri bali suu lana sato 'ana fera nai 'i Rom lau guu. 'I seeri nia ka dooria sae 'afa lea laa nai ne tara nia lelea ka liu 'ana bali fera da saea 'i Sbein. Nia ka dooria 'asia naa sa ka suana guu konia manata mamana nai 'i Rom 'afa lea laa nai gwana. \ip Ma si kada ne sa Bol 'e kekeda nai fua konia manata mamana 'i Rom, toaa Diu ki fai toaa nao lau Diu ki kera nao daru si too kwaimani diana. 'I seeri sa Bol ka dooria uri roo kulee wane nai ki daru ka too kwaimani diana 'ada. Laona bali buka nee 'ana Rom 1-12, sa Bol nia bae folaa sulia God 'e faamauria toaa Diu ki fai toaa nao lau Diu ki ka bobola guu. Ne nia faamauri kera sui guu suli kera manata mamana 'ana sa Disas. Si kada God nia ala faafia toaa Diu ki fai toaa nao lau Diu ki, nia dooria fua roo kulee wane nai ki sui guu daru ka ade diana fuadaru kwailiu 'ana too kwaimania diane. \ip Sa Bol nia ka dooria lau guu kai toolangaidoo fua toaa nia Kraes. Nia dooria kai toolangainia malutana kwaini tooa ne adea manata lana God ka ele. Sa Bol nia dooria kera daka bairangainia roo si doo nai ki ka tio kwaimani sui guu laona too laa ne da too daka ade sulia bae lana toaa gwaungai ki 'ana gafman, 'ana foli lana takis kera ki, ma 'ana too kwaimania diane 'i matangada kwailiu kera toaa manata mamana ki sui boroi 'ana manata lada ki ka 'e'ete kwailiu sulia fange ma fa sato abu ki. \iot Na 'Inifuui Baee Ki Laona Buka nee: \io1 Sa Bol 'e bae sulia raoa nia 'ana faatalongai lana Faarongoa Diana nee 1:1-17 \io1 Wane ki tiifau da abulo ta'aa 1:18—3:20 \io1 Manata mamana lae 'ana sa Disas 'e adea God ka falea 'o'oloe fua wane 3:21—4:25 \io1 Raoa nia Anoedoo Abu 'e adea mauria falu ka fuli mamana lao tooe 5:1—8:39 \io1 Toaa Diu ki, God fili kera ma sui daka ote kera 'ana sa Disas 9:1—11:36 \io1 Si baea sulia kwaini too laa ne adea manata lana God ka ele 12:1—15:13 \io1 Sa Bol 'e faarongo 'ana doori lana uri dao lae 'i Rom 15:14—16:27 \ib \c 1 \p \v 1 Nau sa Bol na waa ne ku too na 'aku fua rao lae fua sa Disas Kraes ne ku kekeda kau. God nia 'aili nau ma ka fili nau fua raoa nee 'ana 'aboosol lae 'ana faarongo talo lae 'ana Faarongoa Diana nia nee. \p \v 2 Na Faarongoa Diana nee, God nia 'e alangainia 'uabaa na mai ma na brofet 'i nao ki daka kekeda mai sulia laona Kekeda laa Abu ki. \v 3-4 Na Faarongoa Diana nee, na faarongoa diana sulia sa Disas Kraes na Aofia kolu, na 'Alakwa nia God. 'Ana bali ne nia too 'ana noniidoo mala 'ani kolu wane, nia futa laona kwalafaa sa Defet waa 'inito bae 'ua guu. Sui God ka tatae nia faasia maea 'ana rigitaa Anoedoo Abu uri ka faatainia nia 'Alakwa God mamana. \v 5 Sa Disas Kraes nia fili kameli 'aboosol ki lao ade dianaa fua ili lana si raoa nee fuana 'ana 'adomi lana toaa nao lau Diu ki uri daka manata mamana 'ana sa Disas ma daka ade suli nia. \v 6 Ma ta bali 'ana toaa nai ki gu ne kamolu toaa nee 'i Rom, ne God 'aili kamolu mai uri molu ka too na 'amolu fainia sa Disas Kraes. \p \v 7 Nau ku kekeda kau fuamolu sui guu toaa liliosaua nia God ne molu nii 'i Rom, ne God fili kamolu uri ne kamolu toaa nia. Alu God na Maa ma na Aofia kolu sa Disas Kraes daru falea dianaa ma na aroaroe fuamolu sui guu. \s1 Sa Bol nia dooria kai dao 'i Rom \p \v 8 Totoonao 'i nunufana sa Disas Kraes, nau ku tangoa 'aku God nau fuamolu sui guu suli toae ki 'ana maefera 'oro neki sui gwana da rongo kau sulia manata mamana laa kamolu 'ana sa Disas Kraes. \v 9 God ne nau ku rao mai fuana fai mangoku tiifau 'ana faatalongai lana Faarongoa Diana nee sulia 'Alakwa nia, nia saitomana ne nau ku bae mamana. Bae mamana laa nai ne ku saea nau ku manata toomolu \v 10 lao foa laa nau ki talea God 'ana si kada ki sui guu. Ne nau ku gania God uri lea sa doori lana fuaku ma nia ka faa waluda lae fuaku fuaku uri dao lae tomolu. \v 11 Suli nau ku dooria 'asia naa sua lamolu lae uri ku bae 'aku fai kamolu sulia doo diana neki God nia ilia fuakolu sui guu uri ka adea kamolu molu ka uu ngasi. \v 12 'Uri nai, nau ku dooria uri kolu ka 'adomi kolu kwailiu. Uri nau ku 'adomi kamolu 'ana manata mamana laa nau ma ni kamolu boroi molu ka 'adomi nau lau guu 'ana manata mamana laa kamolu ki. \p \v 13 Toaafuta nau ki 'ae, nau ku dooria uri molu ka saitoma diana 'ana si doo ne adea nau ku dooria dao lae kau siamolu sui boroi 'ana ka 'afitai gwana lelea mai ka dao naa nai. Nau ku dooria dao lae siamolu suli ku dooria toaa 'oro sena 'i Rom daka manata mamana lau guu 'ana sa Disas Kraes mala 'ana toaa 'oro ne nao lau Diu ki ne kera da manata mamana sui naa. \v 14 Nau, na raoa ne 'oga nau tasa naa ne fua faatalongai lana faarongoa Diana nee fua toae ki sui guu. Fua faarongo lana toaa Grik ne kera sukulu daka saitoma doo ki naa, ma fua faarongo lana lau guu toaa nao lau Grik ne da ulafusidoo ki 'ua. \v 15 Si doo nai ne adea nau ku dooria 'asia naa faatalongai lana lau guu na Faarongoa Diana nee fuamolu toaa 'i Rom. \s1 God nia faamauria toaa da manata mamana 'ana Faarongoa Diana nee \p \v 16 Nau nao kwasi noni susuala 'ana bae lae sulia Faarongoa Diana nee, suli na Faarongoa Diana nee, nia ne God 'e faatainia tetedea nia ai 'ana faamauri lana toaa neki sui guu da manata mamana. 'E safali mai 'ana toaa kameli Diu ki ne da rongo faarongoa nee 'i nao, ma ka lea lau gu mai fua toaa ne kera nao lau Diu ki ne da rongo naa 'i tari'ina. \v 17 Na Faarongoa Diana nee nia faatai folaa 'ana ade laa ne God nia ilia 'ana fale lana 'o'oloe fuana wane ne nia manata mamana 'ana sa Disas Kraes. Ma 'i seeri, God nia ka falea 'o'oloa nia fuana wane 'i nunufana gwana manata mamana lae taifilia. Si baea laona Kekeda Laa Abu ki 'e bae 'urii sulia, “Na wane ne God falea 'o'oloe fuana, 'i nunufana manata mamana lae gwana ne nia mauri ai.”\x + \xo 1:17 \xt Habakuk 2:4\x* \s1 Rakesasua God fua toaa abulo ta'aa ki \p \v 18 God nia too mai 'i salo ka faatai folaa 'ana rakesasua nia fua toaa abulo ta'aa ki sui guu laona molaagali, ne kera nao dasi lea sulia doori lana ma daka ilia doo ta'aa ki sui guu. Kera da ilia doo ta'ae ki sui guu ka fai faafia doo mamane ki sulia God. \v 19 Kera da lio saitomana gwada doo mamane ki sulia God, suli God nia alua doo nai ki daka tio walude ki gwada. \v 20 Suli 'ita mai 'ana sasafali laa, wane nia suana gwana salo loo ma na ano nee fainia doo neki God nia saungainida ki ai. Kolu mone nao kolu si suana rigitaa nia God fai na birangaa nia. Ma sui boroi 'ana, doo nai ki God saungainida kera faatainia rigitaa nia God ma na birangana siakolu. 'I seeri gu ne, wane nia 'afitai ka saea nia nao si saitomana God. \p \v 21 Kera da lio saitomana gwada God, ma sui ka nao dasi dooria gu faabaita lana ma ka nao dasi dooria gu tango lana fua fale laa nia ki fuada. 'I seeri kera daka manata garo sulia God ma na lioda ka oewanea nao dasi saitomana doo mamane ki. \v 22 Kera da bae daka saea ne kera toaa da saitoma diana 'ana God, ma sui daka oewanea tasa laona too laa kera ki. \v 23 Fulingana sa kera daka foosia God mauri totoo firi nee, kera daka foosia 'ada nunuidoo saungai lana ki ne nununa gwana wane doo ne nao si mauri si totoo firi guu, nununa saaro ki, nununa loi ki, ma nununa tai doo mauri ki lau ne da angofia faanoe. \p \v 24 Si kada kera da ade 'uri nai, God ka ekwatai kera naa fua lea lae sulia lioda ki ma fua ili lana doo ta'aa ki 'ani kera kwailiu 'ana nonida ki. \v 25 Fulingana sa kera daka foosia God ma daka ade suli nia waa ne saungainia doo ki sui guu, kera daka ote kera 'ada 'ana faamamane lana si doo mamane ki sulia God ma daka faamamanea na 'ada suke lae ki. Ma kera daka foosia na 'ada doo God saungainia ki ma daka rao na 'ada fua doo nai ki. Taifilia God 'ana ne wane kai tangoa ka lelea firi. Iuka, nia 'uri nai! \p \v 26 Si kada kera da ade 'uri nai, God nia ka ekwatai kera naa fua ili lana doo faa noni susuala ki ne lea sulia kwaidooria kera ki 'ana noni. 'I seeri guu, na wela keni ka lukasia tio lae fai wane, nia ka tio naa 'ana fainia keni lau guu. \v 27 Na wane boroi ka lukasia tio lae fai keni, nia ka tio na 'ana fainia wane lau guu. Ma kera daka rarae naa 'ana kwaidooria nai fuada ki kwailiu. Na wane ki daka ilia naa doo faa noni susuala ki 'uri nai 'ani kera kwailiu lelea daka ngalia naa kwakwaea bobola fainia garoa kera nai ki. \p \v 28 Suli ne toaa nai da ote kera 'ana lio saitoma lana God, God nia ka lukatai kera fua manata oewanea lae ma fuana ili lana doo neki nao ili lana ki naa. \v 29 'I seeri, na garoe ma na ta'aa lae sui naa ka funguli kera. Kera daka fungu 'ana ogolulumi lae, ma na firufirue ma na sauwane lae. Ma kera daka fungu 'ana suke lae ma na susubue, ma na ununua ta'ae sulia wane ki. \v 30 Kera daka unutai ta'aa 'ana wane ki ma kera daka firu fai God, ma kera daka kwalangi kera kwailiu 'i tala'ada ki, ma kera daka kwaua satada ki 'i tala'ada ma daka bae naunau. Kera daka too 'ana saitomadooa fua ili lana doo ta'aa 'oro ki, ma daka ade faasia maa kera ki fai gaa kera ki. \v 31 Ma kera daka ade oewanea ma daka 'oia alangaia nia ki. Kera ka nao dasi too 'ana liosaue ma ka nao dasi bae gu suli ta wane. \v 32 Kera da saitomana gwada si baea fifii nia God 'ana 'o'oloe ne saea toaa da ilia doo ta'aa 'uri nai ki, nia bobola na fainia uri daka maelia. Sui boroi 'ana kera daka ilia gwada doo garo nai ki ma daka faolomainia lau guu fua toae ki uri daka ilia doo nai ki. \c 2 \s1 God kai ketoa toaa 'ana molaagali \p \v 1 'I seeri, kamolu toaa ne molu ketoa wane ki faafia garoa nai ki, lea doo molu ka keto kamolu lau gu 'i tala'amolu, suli ni kamolu boroi 'afitai molu ka fofo 'ana tasi doo suusi kamolu suli ne kamolu boroi molu fulia lau gu garoa nai ki. \v 2 Suli kolu saitomana ne, God 'ana ne nia 'o'olo ma ka tala'ana keto lana toaa ne kera fulia garoe ki. \v 3 Doo ne adea guu, ni kamolu toaa ne molu ketoa wane ki faafia garoe ki ma sui molu ka ilia lau gwamolu doo nai ki, God tara nia kai keto kamolu lau guu, 'afitai ka nao! \v 4 Ma ade lea molu ka manata 'e'ete sulia abulo marabibi lana God, ne nia mamarato gwana maasi kamolu ma ka nao si kwae kamolu 'ua. Ade lea molu ka ulafusia gwamolu ne nia ade 'uri nai fuamolu uri lelea molu ka bulasi manataa faasia abulo ta'aa laa kamolu ki. \p \v 5 Ma sui, kamolu molu ka faasadia gwamolu liomolu ki ma ka nao molu si bulasia gu manata lamolu ki faasia abulo ta'aa laa kamolu ki. Nia 'uri nai, ni kamolu 'i tala'amolu 'ua guu ne molu tala konia mai rakesasua God faafi kamolu 'i tari'ina uri ka maasia 'ana Fa Sato God uri faatai lana rakesasua nia 'ana fale lana kwakwaea uri toae ki sui guu daka suana kwai ketoi laa nia 'e 'o'olo. \v 6 'Afa sato nai, God nia kai falea kwaiaraa fua toae ki sui guu uri maana si ilidoo lae kera ki. \v 7 Toaa ne da susuu ta'aa 'ana ili lana doo diane ki suli kera da dooria God kai tango kera ma kai sae'inito 'ani kera ma kera daka dooria mauria firi, God tara nia kai kwaiarangai kera 'ana mauria firi. \v 8 Aia, ma toaa ne kera sasibila ma daka noni'ela ki ma daka ote kera 'ana ade lae sulia doo 'o'olo ki, ma daka lea 'ada sulia garoe ki, God tara nia kai faatainia rakesasua nia fuada ma kai falea kwakwaea baita fuada. \v 9 Tii ne nia abulo ta'aa, tara nia kai too 'ana 'afitaia ma na manata 'abone lae. God nia kai ade 'uri nai fua toaa Diu ki ma toaa nao lau Diu ki lau guu. \v 10 God tara nia kai falea 'initoae ma na taloe ma na aroaroe fua toaa ne kera ilia doo diane ki. Tara nia kai ade 'uri nai fua toaa Diu ki ma toaa nao lau Diu ki lau guu. \v 11 God nia kai ade 'uri nai suli nia kai kwaea toae ki ka bobola guu ma ka nao si 'ilisia guu too tai wane ki gwana. \p \v 12 Na toaa nao lau Diu ki ne kera dasi too farana taki sa Mosis ne kera abulo ta'aa, God tara nia kai keto kera ma dai funu uri maana abulo ta'aa laa kera ki, nao lau uri maana kera 'oia taki. Aia, na toaa Diu ki ne kera da too farana taki sa Mosis ne kera abulo ta'aa, God tara nia kai keto kera uri maana kera 'oia taki. \v 13 Na toaa ne kera ade sulia taki, kera lau 'ana ne da 'o'olo 'i maana God, nao lau toaa ne da rongo tii bali gwada ai. \v 14 Na toaa nao lau Diu ki, kera nao dasi too gu farana taki, ma sui boroi 'ana si kada kera da ilia doo diane ki ne lea sulia bae lana taki, nia faatainia kera da lio saitomana 'e'ete lana 'o'oloe ma na garoe sui boroi 'ana ka nao dasi rongo 'ua bae lana taki sa Mosis. \v 15 'I seeri na taki nai God 'e nii na laona lioda, suli na lioda 'e faatai folaa 'ana doo 'o'olo nai. Suli si kada kera da ilia doo ta'aa ki, kera daka 'ide fainia, ma si kada kera da ilia doo diane ki kera daka ele sulia. \v 16 Na faarongoa diana ne nau ku bae sulia nee 'e saea 'afa sato ne nii 'ua mai, tara God nia kai alu sa Disas Kraes kai ketoa toae ki sui guu faafia birangaa ma manata lae agwa nia wane sui guu. \s1 Na toaa Diu ki kera nao dasi ade sulia taki sa Mosis \p \v 17 Aia, ni kamolu toaa Diu ki molu saea 'amolu ne God nia ele suli kamolu suli nia falea taki fuamolu ma molu ka bae ngalangala 'amolu sulia ne kamolu toaa fifilia nia God. \v 18 Ma molu ka saea kamolu saitomana doori lana God ma na doo diana tasa ki ne taki nia bae sulia. \v 19 Kamolu molu saea sa kamolu ne toaa kwaitalai fua toaa maarodo ki ne da ulafusia God. Molu ka saea lau guu, ni kamolu ne talafana kwesu fua toaa da nii laona rorodoa lae ma dasi saitomana God. \v 20 Kamolu molu saea molu too 'ana saitomadooa fono ma 'ana doo mamane ki sui naa suli molu too 'ana taki. Kamolu molu ka saea ni kamolu naa ne toaa fua toolangaidoo lae fua toaa fofonola ma toaa ulafusidoo ki. \p \v 21 Kamolu molu saitomana 'amolu toolangaidoo lae fua tai toaa 'e'ete ki, ma sui ni kamolu mone ka nao molu si toolangaidoo gu fuamolu 'i tala'amolu? Kamolu molu bae fua toae ki molu ka 'urii, “Abu nao molu si beli!” Ma sui ni kamolu mone molu ka beli 'amolua? \v 22 Kamolu molu bae fua toae ki molu ka 'urii lau guu, “Abu nao molu si ooe!” Ma sui ni kamolu mone molu ka ooe gwamolu? Molu ka saea lau guu sa nia garo ta'aa 'asia naa uri foosi lana nunuidoo saungai lana gwana. Ma sui kamolu mone lea molu ka ruufi daranini 'amolua 'ana beu abu kera ki tai toaa uri beli lada ki. \v 23 Kamolu molu bae ngalangala suli kamolu 'i tala'amolu saea molu too 'ana taki, ma sui molu ka 'oia gwamolu taki bae ma ka adea toae ki nao dasi sae'inito naa 'ana God! \v 24 Doo nai bae adea na Kekeda laa Abu ka bae 'urii, “Abulo ta'aa lamolu toaa Diu ki, nia ne adea toaa nao lau Diu ki daka bae ta'aa sulia God.” \p \v 25 Kamolu toaa Diu ki lea sae molu ade sulia taki nia God, na 'iri'unga laa ne molu ilia nia faatainia mamana lana kamolu toaa nia God. Ma lea kamolu molu ka 'oia gwamolu taki nia God, na 'iri'unga laa nai nao si faatainia guu ta doo mamana, ma ni kamolu boroi nao molu si saitomana lau gu God. \v 26 Doo ne adea guu, lea sae wane ne nao lau Diu nia ade sulia taki nia God, tara God nia ka saea wane nai 'ana wane nia. \v 27 Na toaa nao lau Diu ki ne dasi 'iri'unga guu ma daka ade sulia taki nia God, kera da kai keto kamolu 'i naofana God suli kamolu molu too 'ana taki nia God ma molu ka 'iri'unga, ma sui molu ka ade gwamolu faasia taki nia God doo bae molu ala faafia sui naa uri ade lae sulia. \p \v 28 Suli na wane Diu mamana, nia nao lau doo 'i sara gwana 'ana noni ma na 'iri'unga laa mamane nia nao lau doo 'i sara gwana 'ana noni. \v 29 Na wane Diu mamana nia lau 'ana ne wane mangona falu naa. Ma na 'iri'unga laa mamane nia lau 'ana ne Anoedoo Abu nia ilia laona mangona wane, nao lau 'ana sasi lae fai ade lae sulia taki nia God. God 'ana ne nia tangoa kwaini wane 'uri nai, nao lau wane 'ana fera ne 'i ano. \c 3 \s1 God nia mamana \p \v 1 Lea nia 'uri nai, tee gu ne diana 'ana wane ne nia Diu ma na tee gu ne nia diana 'ana 'iri'unga laa nai? \v 2 Iuka, si diana laa 'oro ki ne nii seeri. Ta diana laa naa ne kamolu toaa Diu, kamolu naa bae God nia alu mai bae lana ki siamolu. \v 3 Ma sui boroi 'ana, bali 'ani kera toaa Diu ki kera nao dasi too mamana gu sulia bae lana God. Ma sui 'uri nai, si kada kera da 'oia alangaia kera ki fua God, God boroi nia 'oia lau gu alangaia nia ki fuada ma nao? Nao! \v 4 Sui boroi 'ana wane sui naa, bae lada nao si mamana, God taifili nia gu ne bae lana 'e mamana! Na Kekeda laa Abu nia bae 'urii sulia, “God 'ae, si kada 'oe bae, toae ki sui guu da saitomana bae lamu 'e mamana 'asia naa, ma si kada kera da keto 'oe, kera 'afitai lau daka liu.”\x + \xo 3:4 \xt Sam 51:4\x* \p \v 5 Ma lea sa tai waa Diu ki da bae oewanea ma daka 'urii, “Na garoa kolu ki ne fatai folaa ai siana toae ki daka lio saitomana God nia 'o'olo. Nia 'uri nai tara kolu bae 'utaa, lea God nia kwae kolu faafia garoa kolu ki, God nia garo!” \v 6 'Afitai 'asia naa! Suli God nia 'o'olo, nia ne adea nia ka bobola fai keto lana toaa laona molaagali. Lea sae God nao nia si 'o'olo, tara nia 'afitai ka bobola fainia ili lana si doo nai. \p \v 7 Aia, ma lea sa tai toaa Diu ki da manata oewanea ma daka bae 'urii, “God, tara nia 'afitai ka kwae kolu faafia 'oi lana alangaia kolu ki, suli kolu garo 'uri nai ne adea ma toae ki daka lio saitomana God 'e bae mamana ma daka tafoa satana God 'i langi! 'Uri nai, lea God 'e kwae kolu faafia garoa kolu ki, God nia garo nai!” \v 8 Ma tasi baea oewanea lau gu ka 'urii, “Kolu abulo ta'aa 'akolu uri doo diane ki ka dao mai 'i nunufana!” Tai toaa da suke daka saea nau ne ku saea si doo nai. Na toaa nai ki, God nia kai kwae kera. \s1 Nao ta waa si 'o'olo guu \p \v 9 Sui 'uri nai, ni kameli toaa Diu ki ne kameli toaa diane talua toaa nao lau Diu ki? Nao 'asia naa! Suli kolu, kolu saitomana ne toaa Diu ki ma toaa nao lau Diu ki kera da bobola guu, suli kera sui guu da too farana rigita lana abulo ta'aa lae. \v 10 Si doo nai 'e mamana 'asia naa, suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “Nao ta wane si 'o'olo guu, nao sui guu. \v 11 Nao ta wane si saitomana guu God, ma nao sae ka nani gu uri nia. \v 12 Wane ki sui guu da abulo 'e'ete faasia God ma daka garo leaa faasi nia. Nao ta wane si ilia gu doo diane ki, nao sui guu.\x + \xo 3:12 \xt Sam 14:1-3\x* \v 13 Na bae lana wane ki sui guu 'e mala 'ana ta kiluirae ne nao anomi lana ne moko ta'aa. Kera da bae 'ana suke lae, ma na sukea kera nai nia ka mala 'ana ta funu ni maeli lana ne nii 'i ngiduda ki.\x + \xo 3:13 \xt Sam 5:9\x* \v 14 Na bae lada 'e fungu 'ana sae lana doo ni maeli lana ki fua wane ki, ma ka fungu 'ana rakesasua ta'ae.\x + \xo 3:14 \xt Sam 10:7\x* \v 15 Kera da fali kau ka nao si tau guu uri fale lana si 'abu fuana wane 'ana sauwane lae. \v 16 Kera da liu 'ana si kule, kera daka tauwelaa gu doo ki ma daka falea gu fii lae fua toae ki. \v 17 Na aroaroe 'e nao guu fasi laona mauria kera ki.\x + \xo 3:17 \xt 'Aesaea 59:7-8\x* \v 18 Kera nao dasi mau gu 'ana God.”\x + \xo 3:18 \xt Sam 36:1\x* \p \v 19 Ni kolu, kolu saitomana ne doo neki sui guu God 'e saea laona taki nia, nia saea fuana toaa Diu ki ne nia falea taki nai fuada. God nia falea taki fuada uri ka nao ta waa si fofo lau suusi nia uri ka saea nia nao si garo guu, ma uri ka faatainia fua toae ki sui laona molaagali ne God nia kai keto kera tiifau faafia garoe. \v 20 Na wane nia 'afitai ka 'o'olo 'i maana God 'i nunufana ade lae gwana sulia taki nia God. Suli na taki nia God, nia na doo 'ana uri faatai folaa lae 'ana abulo ta'aa lae siana wane. \s1 God nia falea 'o'oloe fuana wane \p \v 21 Aia, ma na taala nee uri dao toi lae 'o'oloa ne lea mai faasia God, God nia faatainia sui naa. Na kekeda lae ki laona taki nia God ma na kekeda laa kera brofet ki da bae folaa sulia na 'o'oloa nai 'i maana God, na wane nao nia si dao toi uri maana ade lae sulia taki nia God. \v 22 God nia falea 'o'oloa nai fuana wane ki sui gwana ne da manata mamana 'ana sa Disas Kraes ka bobola guu, nao ta wane si 'e'ete guu. \v 23 Suli wane ki sui guu da abulo ta'aa ma daka oli kukuru faasia 'initoaa God. \v 24 Ma sui God ka falea 'o'oloe fuada nunufana kwai'ofeia nia fuada 'ana si kada nia falea mai sa Disas Kraes ka oli fai kera faasia kwakwaea ne kera naofia naa. \v 25 God nia falea mai sa Disas Kraes ka maelia abulo ta'aa lae kolu ki uri kolu ka kwaimani 'ana God 'ana manata mamana lae 'ana sa Disas. God nia falea mai Kraes 'uri nai, uri ka faatai folaa 'ana 'o'oloa nia siakolu. Ma suli ne God nia 'o'olo, nia ka nao si rakesasu 'ali'ali 'ana fale lana kwakwaea fuana toaa abulo ta'aa ki 'ana kada 'i nao. \v 26 Ma 'i tari'ina, God nia faatai folaa 'ana 'o'oloa nia 'ana si kada nia alua kwakwaea faafia sa Disas Kraes uri maana abulo ta'aa lae kolu ki ma ka falea 'o'oloe fua wane ne nia manata mamana 'ana sa Disas. \p \v 27 Nia 'uri nai, tee gwana ne uri sa kolu ka bae ngalangala sulia nai? Nao gu nai! Suli 'e nao si bobola guu uri kolu ka saea sa kolu 'o'olo 'i maana God suli ne kolu ade sulia taki nia God. Suli God lau 'ana ne nia falea 'o'oloe fua kolu si kada kolu manata mamana 'ana sa Disas. \v 28 Kolu kolu saitomana, God nia falea 'o'oloe fuana wane kada nia manata mamana 'ana sa Disas. Nao lau uri maana sasi ngangata lae nia 'ana ade lae sulia taki nia God. \v 29 Nia 'uri nai, God nia God kera toaa Diu ki gwana taifili kera nai ma nao, nia God kera lau guu toaa nao lau Diu ki? Iuka, nia na God kera lau gu toaa nao lau Diu ki! \v 30 God nia tii God guu! Ne nia 'e falea 'o'oloe fua toaa Diu ki ma toaa nao lau Diu ki ka bobola guu uri nunufana sui guu manata mamana lae. \v 31 Nee? 'Uri nai, taki nia God na tofadoe na 'ana suli ne nia falea naa 'o'oloe fuakolu nunufana manata mamana lae nai? Nao 'asia naa! Na toolangaidooa nee ku faatalongainia nia faatainia na taki nia God nia doo 'initoe lau guu. \c 4 \s1 God nia ala faafia sa 'Abraham suli nia manata mamana \p \v 1 'Uri nai, tara tee ne kolu kai saea sulia sa 'Abraham na kokoo kameli bae toaa Diu ki nai? God nia ala faafi 'utaa 'ana sa 'Abraham bae? \v 2 Aia, lea sa God nia ala faafia sa 'Abraham uri maana raoa diana baki nia ilia ki, 'i seeri sa 'Abraham tala'ana ka bae ngalangala sulia. Ma sui sa 'Abraham, nao nia si bobola fai bae ngalangala lae 'i naofana God. \v 3 Na Kekeda laa Abu 'e bae 'urii sulia, “Sa 'Abraham nia manata mamana 'ana God, 'i seeri God ka ala faafia nia waa 'o'olo naa.”\x + \xo 4:3 \xt Dionisis 15:6\x* \p \v 4 Na folifolia fuana wane ne rao, doo da faa fua wane uri maana si raoa nia ne. Nao lau doo da fale tatakwai ai fuana, suli fofolia nai doo uri maana si doo ne nia ilia. \v 5 Aia, ma God nia ala faafia wane, nao lau uri maana tasi raoa ne nia ilia. God nia ala faafi nia lau 'ana suli nia manata mamana 'ana God waa ne tala'ana 'olosi lana toaa abulo ta'aa ki. \p \v 6 Sa Defet nia bae sulia diana laa baita nai ne God nia ala faafia wane ma ka saea nia 'o'olo naa nao lau uri maana tasi raoa ne nia ilia, nia ka bae 'urii, \v 7 “'E diana tasa fuana tii ne God 'e manata luke nia faasia abulo ta'aa laa nia ki ma ka agwaa ki naa faasi nia. \v 8 Ma ka diana tasa fua tii ne God nao si manata toi naa tasi abulo ta'aa laa 'ana.” \p \v 9 Nia 'uri nai na dianaa nai sa Defet nia bae sulia, na dianaa fuakolu gwana toaa Diu ki ne kolu 'iri'unga nai, ma nao doo lau gu fua toaa nao lau Diu ki? Nao! Na dianaa nai nia doo lau gu fua toaa ne nao lau Diu ki ne nao dasi 'iri'unga guu. Kolu saitomana sui naa ne Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “Sa 'Abraham nia manata mamana 'ana God ma God ka ala faafi nia nia waa 'o'olo naa.” \v 10 Si kada tee ne God nia ala faafia sa 'Abraham nia waa 'o'olo ai? 'I burina bae nia 'iri'unga ka sui naa, ma nao 'i nao 'ua sui fatai nia kafi 'iri'unga? God nia ala faafia sa 'Abraham nia waa 'o'olo 'ana si kada 'i nao 'ua sui fatai nia kafi 'iri'unga. \v 11 Si mamalafooa nai 'ana 'iri'unga lae nai, sa 'Abraham nia ngalia naa 'i burina bae nia manata mamana ma God ka falea 'o'oloe fuana. Na 'iri'unga laa nai, nia doo uri ka faatai folaa naa 'ana 'o'oloa nai God falea fuana 'ana si kada nao nia si 'iri'unga 'ua. 'I seeri gu ne nia ka adea sa 'Abraham na kokoo kera toaa neki sui guu da manata mamana ki 'ana God sui boroi 'ana ka nao dasi 'iri'unga guu. Nia tio 'uri nai, uri ka faatainia God nia falea 'o'oloe fuada lau guu nunufana manata mamana lae. \v 12 Sa 'Abraham nia na kokoo kera toaa Diu ki ne da 'iri'unga lea sa kera daka manata mamana lau guu mala 'ana sa 'Abraham nia manata mamana 'i nao sui fatai nia kafi 'iri'unga. \p \v 13 Kolu saitomana ne alangaia God fua sa 'Abraham fai kwalafaa nia sui guu uri fale lana molaagali lalau nee fuada, nia nao lau doo uri maana ne sa 'Abraham nia ade sulia taki nia God. Nia doo lau 'ana nunufana ne sa 'Abraham nia manata mamana 'ana God ma God ka ala faafia nia naa. \v 14 Ma lea sa fale laa nai God nia falea 'o'oloa nai fuana wane ai nia doo uri maana ade lae sulia taki, lea nia 'uri nai tara na manata mamana laa nai fainia na alangaia nai God keerua roo si doo sala ki sui gwana. \v 15 Suli na taki nia God nia falea kwakwaea fuana wane 'ana si kada sui guu ne nia 'oia. Ma lea God nia nao si falea gu na taki nia fuakolu, tara kolu ka nao kolu si too gu 'ana ta taki uri 'oi lana. \p \v 16 'I seeri, na manata mamana lae 'ana ne adea wane ka ngalia doo ne God alangainia fuana. Na alangaia God nia fale tatakwai gwana ai fuana wane. God nia ade 'uri nai uri ka faatainia ade diana laa nia ma uri toaa manata mamana ki tiifau faasia kwalafaa sa 'Abraham ki, ne kera toaa Diu ki farana taki nia God fai toaa nao lau Diu ki kera daka manata mamana mala 'ani nia. Suli sa 'Abraham, nia na maa kera sui guu toaa da manata mamana ki. \v 17 Doo mamane nai, suli God nia saea fua sa 'Abraham laona Kekeda laa Abu ka 'urii, “Nau ku fili 'oe uri 'oe naa ne maa kera toaa 'ana fere ki sui guu.” Na alangaia God nia babasia si baea nai ka mamana. Sa 'Abraham nia manata mamana 'ana God waa ne tataea wane faasia maea ma ka falea mauria fuana ma ka fulia doo neki nao dasi fuli 'ua gu mai ka fuli naa. \p \v 18 Sui boroi 'ana sa 'Abraham ka nao si suana 'ua tasi doo ni manata ngado lae ai, nia manata mamana gwana 'ana alangaia God ne bae 'urii, “Toaa ne dai futa mai 'ana kwalafaa 'oe ki dai 'oro mala 'ana bubuluna salo.” 'I seeri nia ka manata mamana ne totoo boroi nia naa ne maa kera kwalafaa 'ana fera 'oro ki. \v 19 'Abraham nia nao si makeso guu 'ana manata mamana laa nia 'ana God, sui boroi 'ana nia ka saitomana nia karangi waro naa ne nia dao naa 'ana talanga fa ngali ki ma ni Sera boroi ka 'aba'ato gwana. \v 20 Na manata mamana laa nia ngasi ka too gwana, ma nia ka nao si manata ruarua 'ana alangaia God. Na manata mamana laa nia 'e ngasi ka too gwana ma nia ka tangoa gwana God. \v 21 Nia ade 'uri nai suli nia saitoma diana ai ne God nia mamana 'ana ili lana si doo ne nia saea kai ilia. \v 22 Sa 'Abraham nia manata mamana ma 'i seeri God ka ala faafia nia waa 'o'olo naa. \p \v 23 Si baea nai 'e saea, “God ka ala faafia sa 'Abraham,” nia nao lau si baea fua sa 'Abraham taifilia gwana. \v 24 Nia si baea uri ka lea lau gu fuakolu sui guu. Kolu toaa ne kolu manata mamana 'ana God waa ne tataea Aofia kolu sa Disas faasia maea, God nia kai 'aili kolu 'ana toaa 'o'olo nia ki. \v 25 God nia falea sa Disas ka maelia abulo ta'aa laa kolu ki, sui God ka tatae nia lau gwana faasia maea uri nia ka 'olosi kolu 'i maana 'i tala'ana. \c 5 \s1 Aroaroe matangana God fai kolu nunufana sa Disas Kraes \p \v 1 Doo ne adea guu, si kada kolu manata mamana 'ana sa Disas Kraes, nia ne God ka ala faafi kolu. 'I seeri guu, kolu ka too na 'ana aroaroe 'i matangakolu fai God 'i nunufana Aofia kolu sa Disas Kraes. \v 2 Ma suli ne kolu manata mamana 'ana sa Disas Kraes 'uri nai, sa Disas ka talai kolu naa siana God waa ne faatainia ade dianaa nia fuakolu ma kolu ka nii na 'i laona 'i tari'ina. Ma 'i seeri kolu ka too naa 'ana manata ele lae suli ne kolu manata ngado totoo kolu kai 'ado kwaimani fai nia laona 'initoaa nia. \v 3 Ma tasi doo diana lau gu ne adea manata lakolu ka ele ne, sui boroi 'ana kolu ka liu laona nonifiia ki, kolu saitomana na nonifiia nai ki da adea kolu ka susuu ta'aa. \v 4 Ma si kada kolu susuu ta'aa, God nia ka ala faafi kolu ma si kada nia ala faafia kolu, kolu ka too 'ana manata ngadoa ne kolu totoo kolu kai suana guu 'initoaa nia. \v 5 Ma na manata ngadoa nai nia nao lau doo sala uri lea sa doo nai ka nao si fuli ma manata lakolu ka 'asia gwana. Nia na doo lalifuu, suli God ne nia fungulia mangokolu ki 'ana liosaua nia 'ana si kada nia falea Anoedoo Abu fuakolu laona mauria kolu ki. \p \v 6 Suli si doo ne adea kolu ka saitomana God nia liosau 'ani kolu ne, si kada nia 'afitai naa fuakolu uri dao toi lae mauria, 'i seeri, Kraes nia lea mai ka mae uri kolu toaa abulo ta'aa ki. 'I seeri, nia ka mae uri kolu 'ana si kada 'o'olo ne God filia 'ua guu uri ka fuli ai. \v 7 Na manata kwaifaolomai lae fua mae lae uri faamauri lana ta wane 'o'olo nia nao si waluda fua ili lana. Alamia lea sa ta wane ne nia ade diana tasa 'asia naa 'oto mone taari ta wane ka kwaifaolomai uri ka mae 'i fulingana uri ka faamauri nia, ma sui boroi 'ana nia 'afitai. \v 8 Aia ma God, nia faatainia liosaua nia tiifau fuakolu 'ana si kada kolu abulo ta'aa 'ua gwakolu 'i seeri sa Disas Kraes ka mae fulingakolu. \v 9 Tasi doo diana tasa lau gu ne, suli ne mae lana sa Disas nia falea naa 'o'oloe fua kolu 'i maana God, sa Disas tara nia kai faamauri kolu lau guu faasia rakesasua God. \v 10 'I nao mai kolu na malimae nia ki God, ma sui nia ka olitai kolu mai siana 'i nunufana mae lana 'Alakwa nia. Ma suli ne nia 'uri nai, tara nia diana ka tasa lau fuakolu nunufana mauri lana Kraes fuakolu. \v 11 Iuka, nao lau taifilia si doo nai gwana ne kolu ele sulia. Kolu ele lau guu sulia na 'ado kwaimania kolu fai God 'i nunufana Aofia kolu sa Disas Kraes ne nia faawaludea kwaimania kolu nai fainia God. \s1 Na maee lea mai sulia sa 'Adam ma na maurie ka lea mai sulia sa Disas Kraes \p \v 12 Na abulo ta'aa lana sa 'Adam totoonao bae nia faa ruungainia mai abulo ta'aa lae fua laona molaagali. Ma 'i seeri na maee ka lea na mai sulia na abulo ta'aa lae ma na maee ka nani naa burina wane ki sui guu suli kera sui guu da abulo ta'aa. \v 13 'Ana kada 'i nao sui fatai God nia kafi falea taki nia fua sa Mosis, na wane nia abulo ta'aa sui boroi ka nao si saitomana lau gwana nia garo 'ana garo lae tee 'i maana God suli 'e nao 'ua ta taki uri wane ka 'oia. \v 14 Sui ka 'uri nai boroi 'ana, na toae ki sui naa 'ita mai 'ana sa 'Adam lea mai ka dao 'ana sa Mosis, kera tiifau da maelia abulo ta'aa lae. Toaa ne nao dasi mala 'ana sa 'Adam bae nia ade faasia si baea fifii faasia God boroi, kera da maelia lau guu abulo ta'aa lae. \p Sa 'Adam, nia talafana Kraes waa bae totoo nia kai dao kau 'i buri. \v 15 Ma sui ta, na fale tatakwai laa nia God 'ana sa Disas 'i nunufana ade dianaa nia nia 'e'ete baita 'asia naa faasia na ade faasia lana sa 'Adam. Na abulo ta'aa lae nia sa 'Adam tii waa guu nia safalia maee fuana toaa 'oro. Ma sui boroi 'ana, na ade dianaa nia God 'ana fale tatakwai lana mai 'ana sa Disas Kraes nia baita ma ka diana ka tasa lau fua toaa 'oro ki sui. \v 16 Tasi doo lau guu, na fale tatakwai laa nia God nia 'e'ete lau gwana faasia na abulo ta'aa lae nia sa 'Adam. Suli God nia falea mai kwakwaea uri maana ade faasia lana sa 'Adam, ma nia ka fale tatakwai 'ana mai 'ana 'o'oloe fuana toaa abulo ta'aa ki, sui boroi 'ana kera daka ilia mai doo ta'aa 'oro. \v 17 Na abulo ta'aa lana sa 'Adam tii waa guu nia safalia mai maee fua toae ki sui naa. Aia, ma si doo ne sakatafa mai nunufana tii wane nai sa Disas Kraes ne nia baita ka tasa lau. Suli na wane ne nia ngalia ade dianaa God ma na 'o'oloa ne nia fale tatakwai ai fuana, wane nai nia 'inito fainia sa Disas Kraes. \p \v 18 Nia ne, sa 'Adam nia tii waa guu nia abulo ta'aa, God nia ka falea kwakwaea fua toae ki sui naa uri maana. Ka 'uri nai lau guu tii si doo nai, sa Disas nia tii waa guu nia ilia si doo diane, God nia ka falea 'o'oloe ma na maurie fua toae ki sui guu uri maana. \v 19 Nunufana ade faasia lana tii waa guu na wane ki sui naa daka nii naa laona abulo ta'aa lae. Ma 'i nunufana ade sulia lana tii waa lau guu God nia ka falea 'o'oloe fua toae ki sui guu. \p \v 20 God nia falea mai taki nia uri toae ki sui guu daka lio saitomana kera abulo ta'aa 'asia naa. Ma si kada na wane nia abulo ta'aa ka 'idu lau, na ade dianaa nia God nia 'idu ka talua lau. \v 21 Nia ne, 'i nao 'ua mai na abulo ta'aa lae nia 'inito faafi kolu uri mae lakolu. Ma 'i tari'ina, na ade dianaa God nia 'inito faafi kolu 'ana 'o'oloe ma kolu ka too 'ana mauria firi 'i nunufana sa Disas Kraes na Aofia kolu. \c 6 \s1 Disas nia siitasa faafia rigita lana abulo ta'aa lae \p \v 1 Aia nia 'uri nai, tara kolu ka bae 'utaa sulia doo nai ki? Kolu roo na 'akolu 'ana abulo ta'aa lae ka lelea firi uri God ka roo na 'ana 'ana faatai lana ade dianaa nia fuakolu ka lelea firi? \v 2 Nao 'asia naa! Suli lea ni kolu, kolu mae kolu ka faasia naa abulo ta'aa lae, kolu 'afitai kolu ka too lau uri ili lana tasi doo sulia doori lana abulo ta'aa lae naa. \v 3 Kamolu molu saitomana sui naa ne: Si kada kolu siuabu 'ana faatai lana tiidooa lae kolu fainia sa Disas Kraes, kolu kolu faatainia naa ne kolu mae kwaimani sui na fai nia 'ana mae lana. \v 4 Iuka, na siuabu lae nai nia faatainia kolu mae kwaimani ma daka saufini kolu sui naa fainia sa Disas Kraes, uri kolu ka tatae lau guu faasia maea mala 'ana sa Disas Kraes bae God na Maa 'e tatae nia faasia maea 'ana rigitaa nia, ma uri kolu ka too na 'akolu 'ana mauria falu mala 'ana Kraes. \p \v 5 Suli ne kolu mae kwaimani naa fainia sa Disas Kraes 'ana mae lana, God nia kai tatae kolu lau guu faasia maea mala 'ana bae nia tataea sa Disas Kraes faasia maea. \v 6 Ma 'i seeri, kolu ka saitomana naa ne na mauria bae kolu too mai ai 'i nao, nia mae kwaimani naa fainia sa Disas Kraes 'ana 'airarafolo uri na birangaa kwali nai 'ana abulo ta'aa lae ka funu na 'ana ma ka nao si 'inito naa fuakolu. \v 7 'I seeri, na wane ne nia mae naa faasia abulo ta'aa lae, nia 'afitai ka too lau farana rigita lana abulo ta'aa lae. \v 8 Na mae laa nai kolu mae kwaimani ai fai sa Disas Kraes, nia ne adea kolu ka manata ngado ai ne kolu kai mauri lau gu fai nia. \v 9 Kolu kolu saitomana naa sa Disas Kraes nia tatae faasia maea ma ka 'afitai tasa uri nia ka mae lau, ma na maea ka nao si 'inito naa fuana. \v 10 Sa Disas Kraes nia mae gu 'ana tii si kada ma nia ka siitasa naa faafia abulo ta'aa lae, ma 'i tari'ina nai, nia 'e mauri naa 'ana faa'inito lana God. \v 11 Nia 'uri nai, molu manata toi naa ne kamolu molu mae molu ka faasia naa abulo ta'aa lae ma molu ka mauri naa 'i nunufana sa Disas Kraes uri faa'inito lana God. \p \v 12 Nia 'uri nai, nao molu si faolomainia lau tasi kula 'i nonimolu fua abulo ta'aa lae uri ka 'inito ai uri sae molu ka ade sulia doori lana ki. \v 13 Nao molu si faolomainia lau guu ta kula 'i nonimolu fua abulo ta'aa lae fua ili lana doo ta'aa ki ai. Molu faolomai kamolu 'i tala'amolu fua God suli nia lafu kamolu mai faasia maea uri laona mauria. Ma molu ka faolomainia na nonimolu ki fai mauria kamolu ki tiifau fua God fua ili lana doo 'o'olo ki. \v 14 Nao molu si faolomainia lau abulo ta'aa lae uri ka 'inito fuamolu, suli na taki nao si 'inito naa fuamolu. Na ade dianaa God 'ana ne nia 'inito fuamolu. \s1 Toaa kera too farana 'o'oloa nia God \p \v 15 Tara nia 'utaa nai? Kolu dau na 'akolu 'ana abulo ta'aa lae suli ne nao kolu si too lau farana taki, ne kolu too na 'akolu farana ade dianaa God? Nao 'asia naa! \v 16 Kamolu molu saitomana gwamolu ne, lea waa ne kamolu molu rao fuana, nia waa nai naa ne 'inito fuamolu. Aia, lea na abulo ta'aa lae nia 'inito fuamolu uri rao lae fuana, tara kamolu kai maelia. Ma lea God nia 'inito fuamolu ma molu ka ade suli nia, tara kamolu kai too 'ana 'o'oloe. \v 17 Nau ku tangoa gwaku God! Suli ne kamolu toaa ne abulo ta'aa lae nia 'inito fuamolu 'ana kada 'i nao, 'i tari'ina, kamolu molu rongoa toolangaidooa mamana nee molu ka ade na sulia fainia na liomolu tiifau. \v 18 'I seeri, God nia ka lafu kamolu mai faasia farana rigitaa nia abulo ta'aa lae ka alu kamolu toaa ni rao nia ki God naa fua ili lana naa doo 'o'olo ki. \p \v 19 Nau ku bae ma ku faabolatainia 'uri nai 'ana toaa rao ki fai waa gwaungai kera ki uri ka walude fuamolu uri saitoma lana. 'Ana si kada sui na mai, kamolu molu fale kamolu tiifau fua abulo ta'aa lae, molu ka ilia doo ta'aa ki fuamolu kwailiu 'ana nonimolu ma molu ka ilia doo ta'aa 'oro ki lau. Ma sui 'i tari'ina, kamolu molu ka fale kamolu tiifau naa fua God fua ili lana na doo 'o'olo ki. \p \v 20 Si kada bae kamolu molu lea sulia abulo ta'aa lae, kamolu nao molu si lea gu sulia 'o'oloe. \v 21 Ma ni kamolu ka nao molu si dao toi guu tasi doo diana uri maana ili lana doo nai ki molu noni susuala ki ai ma molu ka lukasida ki naa. Na doo nai ki da falea gwada maee fuamolu. \v 22 Sui 'i tari'ina nee, God nia lafu kamolu sui naa faasia laona rigita lana abulo ta'aa lae ma God nia ka alu kamolu naa uri rao tatakwai lae fuana. Molu ade na 'amolua sulia doori lana God uri molu ka fale kamolu fuana God uri molu ka too 'ana mauria firi. \v 23 Suli na abulo ta'aa lae naa ne kai falea maee. Aia ma na fale tatakwai laa nia God fuakolu lau 'ana ne na mauria firi 'i nunufana Aofia kolu sa Disas Kraes. \c 7 \s1 Nao lau na taki nia God ne 'inito faafi kolu \p \v 1 Toaafuta nau ki 'ana sa Disas Kraes 'ae! Nau ku bae kau fuamolu toaa molu saitomana taki. Kamolu molu saitomana gwamolu ne, na taki nia dau gwana faafia wane 'ana si kada ne wane nia mauri 'ua. Lea nia mae naa, nia ka sui lau gwana. \v 2 Na fuli lana si doo nai nia 'urii, na keni 'afe ne arai nia mauri gwana, na taki 'e luia nia nao si 'afe lau 'aena ta waa 'e'ete. Aia, ma lea na arai nia ka mae naa, si baea fifii nai sulia araie ma 'afee ka nao si dau na faafi nia. \v 3 Na taki nia saea, lea na keni 'afe nia ka 'afe lau gwana 'aena ta waa 'e'ete 'ana si kada arai nia mauri gwana, nia keni 'afe nai nia 'oia naa na taki. Aia, ma lea arai nia ka mae naa, si baea fifii nai sulia araie ma 'afee ka nao si dau na faafi nia, ma na keni nai saitomana ka 'afe lau gwana ma 'i seeri nia ka nao si 'oia guu taki. \p \v 4 Toaafuta nau ki 'ae, talafana gu si doo ne fuli 'ani kamolu nai. Si kada bae sa Disas Kraes nia mae, ni kamolu boroi molu mae ka sui naa faasia na taki bae sa Mosis, ma 'i seeri nia ka nao si dau na faafi kamolu. 'I seeri guu, nia ka walude na fuamolu uri God ka 'ado kamolu kwaimani fainia ta waa 'e'ete naa. God nia 'ado kamolu naa fainia sa Disas Kraes, waa bae God tatae nia faasia maea. God nia ade 'uri nai 'ani kamolu uri molu ka sae'inito na 'amolu 'ani nia 'ana ili lana doo diane ki fuana. \v 5 'Ana si kada kamolu molu ade 'ua mai sulia kwaidooria ta'ae 'ana noni, na manata lamolu nia dooria 'asia naa ili lana doo ta'ae neki taki nia luia. Si kada bae molu ilia mai doo ta'aa nai ki, na abulo lamolu nai ka talai kamolu na 'ana uri laona maea totoo firi. \v 6 Ma sui 'i tari'ina, kamolu ne molu too sakwadoloa ma taki ka nao si dau na faafi kamolu, suli ne molu mae na 'amolu faasi nia. Ma 'i seeri, molu ka rao na 'amolu fua God ma molu ka lea na 'amolu sulia taala falu nee 'ana ade lae sulia doori lana Anoedoo Abu. Ne nao molu si 'iia naa taala kwali bae 'ana sasi lae fai ade lae sulia taki sa Mosis nia kedaa. \s1 Na taki nia God nia faatai folaa 'ana abulo ta'aa lae \p \v 7 Aia ma lea nia 'uri nai, tara nau ku saea na taki nia God ne nia ta'aa nai? Nao 'asia naa! Na taki nia God nia 'afitai ka ta'aa, suli nia ne faatai folaa 'ana abulo ta'aa lae siana wane. Lea sa na taki nia God ka nao si bae gu 'urii, “Nao manata lamu si dooria lau si doo nia ta wane fuamu 'i tala'amu,” 'i seeri tara nau 'afitai ku saitomana ta'aa lana si manata lae 'uri nai. \v 8 Aia, ma si kada ne taki nia saea si baea fifii nai fuaku, na abulo ta'aa lae nia ka tataea naa kwaidooria ta'aa 'e'ete 'oro fuaku laona manata laku. Lea sa ka nao guu 'ana taki nia God, na abulo ta'aa lae 'afitai ka tataea guu kwaidooria 'uri nai ki. \v 9 'Ana kada bae 'i nao, nau ku too boroi ku ulafusia lau gwaku taki nia God. Ma sui, si kada ne nau ku saitomana naa si baea fifii nai nia 'urii, “Nao manata lamu si dooria lau si doo nia ta wane fuamu 'i tala'amu,” 'i seeri na abulo ta'aa lae nia ka tataea naa kwaidooria ta'ae laona manata laku ma nau ku naofia naa mae laku. \v 10 'I seeri nau ku liotoi lau ne, tii si baea fifii nai gwana uri faatai lana taale uria maurie fuana wane, nia lau gwana ne faatainia ne wane nia naofia naa mae lana. \v 11 'I seeri lau guu, na abulo ta'aa lae ka suke nau gwana 'i nunufana si baea fifii nai ma ka falea lau gwana maee fuaku. \v 12 Sui ka 'uri nai boroi, na taki nia God nia abu ka tio gwana ma si baea fifii 'i laona ki boroi kera da abu ma daka 'o'olo diana sui gwada. \p \v 13 Aia, sui 'uri nai tee 'ana ne falea maee fuaku nai? Na taki diana nai God 'oto ne falea maee fuaku nai? Nao 'asia naa! Na abulo ta'aa lae lau 'ana nai nia 'arutoi gwana doo diana nai ma ka falea 'ana maee fuaku nai. 'I seeri, na taki nia God nia faatai folaa ai na abulo ta'aa lae nia doo ta'aa 'isi 'asia naa. \p \v 14 Kolu saitomana gwakolu ne taki nia God nia doo faasia Anoedoo Abu nia God. Aia, ma ni nau gu ne na wane gwana ma na abulo ta'aa lae ka ngali nau ma ka 'inito gwana faafi nau. \v 15 Nau ku ulafusia lau gwaku doo ne ku ilia, suli na doo diana neki ku doori ilida ki, nau nao kwasi ilida ki guu. Ma sui, na doo ta'aa neki ku ote nau ilida ki, nia ki 'ana ne ku ilida ki. \v 16 Suli ne nia 'uri nai, ne nau ku ilia 'aku doo neki nau ku ote nau ilida ki, tama nia faatainia nau ku ala gwaku faafia ne taki nia God nia doo diane gwana nai. \v 17 Nia 'uri nai, nau ku saitomana nao lau nau ne ku ilia doo ta'aa nai ki, na abulo ta'aa laa nai 'e nii 'ani nau, nia 'ana ne nia ilia doo ta'aa nai ki. \p \v 18 Nau ku saitoma diana ai ne nau wane abulo ta'aa ma na diana lae ka nao si nii guu laona noniku. Nia ne adea ma nau ku dooria boroi 'aku ili lana doo diane ki ma ka 'afitai gwana fuaku uri ili lana ki. \v 19 Na doo diana neki nau ku dooria ili lana ki, nau nao kwasi ilia ki guu. Aia, ma na doo ta'aa neki nau ku ote nau 'ana ili lana ki, nia ki 'ana ne nau ku ilida. \v 20 Ma lea sa nau ku dau gwaku 'ana ili lana doo nai ki nau ku ote nau ilida ki, tama nao lau nau ne ku ilia ki nai, na abulo ta'aa laa nai nii 'ani nau lau 'ana ne nia ilia doo nai ki. \p \v 21 'I seeri, nau ku dao toi rao lana doo nai nia 'urii; si kada nau ku dooria ili lana doo diane ki, na doo ta'ae ki 'ana ne nau ku ilida ki. \v 22 Laona lioku, nau ku dooria gwaku ade lae sulia taki nia God, \v 23 sui ma na abulo ta'aa lae ne nii laona noniku ma nia ka kwaisuusi 'ana doo diana nai ki ku manata toi. Ma 'i seeri na abulo ta'aa laa nai ka rao 'ani nau ma ka suumai nau fua ili lana doo ta'ae ki. \v 24 'Oo kwaimanatai 'asia naa fuaku nau waa ta'aa 'urii! 'Uri nai sa tii naa ne tara nia ka 'adomi nau uri ka nao kwasi ade lau sulia abulo ta'aa lae ne nia talai nau naa uri mae laku? \v 25 'I seeri guu, nau ku tangoa 'asia naa God, suli nia falea mai sa Disas Kraes na Aofia kolu ma ka 'adomi nau naa! \p 'Oe suai gu rao lana doo nai nai. Nia adea na manata laku ka dooria gwana ade lae sulia taki nia God, ma na kwaidooria ta'ae 'ana noni ka adea nau ku lea 'aku sulia abulo ta'aa lae ne 'inito 'ana 'ani nau. \c 8 \s1 Too lae farana rigitaa nia Anoedoo Abu \p \v 1 God nao si alua naa ta kwakwaea fuana toaa ne da tiidooa naa fainia sa Disas Kraes. \v 2 Nia 'uri nai, suli na Anoedoo Abu 'ana mauria nia ne falea rigitaa fuakolu laona mauria falu nunufana sa Disas Kraes. Ma 'i seeri nia ka luke kolu naa faasia rigitaa nia abulo ta'aa lae ne 'inito mai faafi kolu ma ka talai kolu uri maea. \v 3 Si doo ne taki nia God nia 'afitai ka ilia fuana wane, suli na kwaidooria ta'ae 'ana noni nia adea wane ka makeso faasia ili lana, nia ne God nia ilia fuana wane. Ne nia falea mai 'Alakwa nia ka luke kolu faasia na rigitaa nia abulo ta'aa lae ma na maea. God nia falea mai 'Alakwa nia ka too 'ana nonidoo mala 'ani kolu wane doo abulo ta'aa, ma 'i seeri God ka afuafu 'ana 'Alakwa nia nai ma nia ka kwaea abulo ta'aa lae. \v 4 God nia ade 'uri nai uri kolu ka ilia doo neki taki nia God saea fuakolu uri ili lana ki. Kolu bobola naa fai ili lana ki nai, suli ne kolu ade sulia na Anoedoo Abu ma ka nao kolu si ade na sulia kwaidooria ta'ae 'ana noni. \p \v 5 Na toaa ne da ade sulia kwaidooria ta'aa 'ana noni, kera da manata sulia faaele lana kwaidooria ta'aa nai 'ana noni. Ma na toaa ne da ade sulia doori lana Anoedoo Abu, kera da manata sulia faaele lana Anoedoo Abu. \v 6 Lea na wane nia manata sulia faaele lana kwaidooria ta'aa 'ana noni, wane nai nia kai dao toi maee. Ma lea na wane nia manata sulia faaele lana Anoedoo Abu, wane nai nia kai dao toi maurie ma na aroaroe. \v 7 Na kwaidooria ta'ae 'ana noni nia malimae 'ana God. Nia nao si ade sulia taki nia God, ma ka totoo boroi 'afitai ka rongo lau sulia. \v 8 Lelea wane nia ka 'ade 'ana sulia kwaidooria ta'ae 'ana noni, wane nai 'afitai 'asia naa ka adea manata lana God ka ele. \p \v 9 Aia, ma sui ni kamolu nao molu si too naa farana rigitaa nia kwaidooria ta'aa 'ana noni. Na Anoedoo Abu nia God nia nii na laona mauria kamolu ki, nia ne adea kamolu molu ka too naa farana rigitaa nia Anoedoo Abu. Na wane ne Anoedoo Abu nia Kraes\f + \fr 8:9 \ft Ma nao Anoedoo Kraes.\f* nao si nii laona mauria nia, wane nai nia nao lau wane nia sa Disas Kraes. \v 10 Sa Disas Kraes nia nii na laona mauria kamolu ki. Nia 'uri nai, sui boroi 'ana kamolu molu kai mae 'ana nonidoo nunufana abulo ta'aa lae, na mangomolu ki da mauri gwada, suli ne God nia 'olosi kamolu molu ka 'o'olo naa 'i maana. \v 11 Na Anoedoo Abu nia God waa ne tataea sa Disas Kraes faasia maea, nia ne nii laona mauria kamolu ki. Ma God waa ne tataea sa Disas Kraes faasia maea tara nia kai faamauria nonimolu ki 'ana Anoedoo Abu nia ne nii na lao mauria kamolu ki. \p \v 12 Toaafuta nau ki 'ae, nia 'uri nai, si doo ne kolu kai ilia naa ne, kolu too na 'akolu sulia kwaidooria nia Anoedoo Abu. Nao kolu si roo lau sulia kwaidooria ta'aa 'ana noni. \v 13 Lea kamolu ade sulia kwaidooria ta'ae 'ana noni, tara kamolu molu kai mae. Ma lea kamolu molu ka ade sulia kwaidooria nia Anoedoo Abu ne adea molu ka lukasia abulo ta'aa lae, tara kamolu kai too 'ana mauria firi. \v 14 Ma na toaa ne na Anoedoo God nia talai kera, kera naa ne wela nia ki God. \v 15 Na Anoedoo Abu ne God falea fuamolu, nao nia si adea molu ka maungia God mala 'ana ta waa ni rao gwana ne nia mamaura 'ana waa baita nia. Sui ma na Anoedoo Abu ne nia adea kamolu na wela nia ki God naa. Nia ne 'adomi kolu ma kolu ka bae 'urii fua God, “Maa 'ae!” \v 16 Na Anoedoo nia God nia 'aili kolu 'ana wela nia ki God naa, ma kolu ka faamamanea si doo nai. \v 17 Suli ne kolu na wela nia ki naa, nia ne adea kolu ka 'ado kwaimani fainia Kraes uri ngali lana doo diana neki God nia taingainia fua wela nia ki sui guu. Suli ne kolu nonifii kwaimani fainia Kraes, kolu tara kolu kai 'inito kwaimani lau gu fainia. \s1 Na 'initoaa ne kai dao mai \p \v 18 Sui boroi 'ana kolu ka too 'ana nonifii lae ki laona molaagali nee, nau ku manata ngado ai na 'initoaa ne God kai falea fuakolu, nia baita ka tasa ka talua na 'afitaia kolu ki 'i tari'ina. \v 19 Na doo ki sui guu ne God nia saungai kera ki, kera da kwaimaasi ka 'oga kera 'asia naa uri suana lana si kada ne God nia kai faatai folaa 'ana wela nia ki. \v 20 Na saungaia nia ki God sui guu da nii farana kwakwaea God nia alua sui na mai. Ne kera da mae ma daka fura ki uri ka lea sulia doo God nia saea, nao lau sulia doori lada ki. Ma sui ka 'uri nai boroi 'ana, kera da manata ngado gwada \v 21 maasia si kada God kai lukea mae lae ma na fura lae faasia kera uri daka too sakwadoloa na 'ada fainia wela nia ki God. \v 22 Kolu saitomana ne 'ita 'uabaa na mai lelea mai ka dao 'i tari'ina, doo ki sui guu da nii laona fii lae baita mala 'ana ta fiiwela lae daka too gwada. \v 23 Ma tasi doo lau guu, ni kolu wela nia ki God ne kolu too 'ana Anoedoo Abu ma ka adea kolu ka manata ngado maasia doo diana neki da nii 'ua mai, ni kolu lau guu ne kolu kwaitainia na nonifiia nai. Ma kolu ka kwaimaasi ka made kolu naa uri suana lana si kada nai God nia kai faatai folaa 'ani kolu tiifau kolu wela nia ki, ma nia kai falea noniidoo falu ki fuakolu. \v 24 'Ita mai 'ana si kada God nia faamauri kolu ai lelea mai ka dao naa nai, kolu too kolu ka lilio gwakolu maasia si kada doo nai da kai fuli. Doo nai ki lea sae kolu too ki ai siakolu ka sui naa, kolu 'afitai kolu ka maasia lau ma kolu ka manata ngado lau uria. Suli 'afitai ta wane ka manata ngado lau maasia si doo ne nia too ai ka sui naa. \v 25 Si doo ne kolu nao si suai 'ua, nia ne kolu kai mamarato 'ana maasi lana. \p \v 26 Ma ka 'uri nai lau guu, na Anoedoo Abu ne nia 'adomi kolu 'ana si kada 'ana makesoa laona mauria kolu ki. Suli si kada lelea kolu ka ulafusia naa foa laa 'utaa ne kolu kai ilia talea God, na Anoedoo Abu nia ka foa na 'ana fuakolu 'i laona si kwai laa ne nao tasi baea si tala'ana naa. \v 27 Suli God waa ne nia lio saitomana tiifau liokolu ki, nia saitoma diana lau guu 'ana si doo ne Anoedoo Abu nia faarongo ki ai, suli na Anoedoo Abu nia ngali fulingakolu toaa nia ki God ma nia ka gania si doo ne lea sulia doori lana God. \p \v 28 Ma ni kolu, si doo kolu saitomana ne 'urii: Doo diana neki ma doo ta'aa neki sui guu da fuli fuakolu, God nia 'arutoi ki sui guu fuana diana lakolu toaa ne kolu liosau 'ani nia, ne nia God 'e fili kolu sulia doori lana. \v 29 Sulia tau na mai, God nia fili kolu ma ka alu kolu naa uri kolu ka 'uri sa Disas na 'alakwa nia. Uri 'i seeri, sa Disas nia ka ulunao na fuakolu kolu toolana ki sui naa. \v 30 Aia, ma fuakolu toaa ne God nia fili kolu sui 'uana mai, nia 'aili kolu uri kolu ka lea mai siana. 'I seeri, ni kolu ne nia 'aili kolu sui na mai, nia 'olosi kolu kolu ka 'o'olo naa 'i maana. 'Uri nai guu, ni kolu ne nia 'olosi kolu naa, nia ka falea naa 'initoaa nia fuakolu. \s1 Ta doo si tala'ana suusi lana liosaua God fuakolu \p \v 31 Si kada kolu manata sulia doo diana nai ki sui guu, kolu ka saitomana naa ne, nao ta wane si tala'ana guu siitasa lae faafi kolu, suli God nia nii naa fai kolu. \v 32 Suli God waa ne nao si ogani guu 'ana 'alakwa nia sa Disas ma ka fale dangatai na mai 'ani nia uri afuafu lae 'ani nia fuakolu sui guu, tara nia kai falea doo ki sui guu fuakolu 'ana ade dianaa nia, 'afitai ka nao. \v 33 Nao ta wane nia si tala'ana sae garo lakolu toaa ne God fili kolu naa, suli God tala'ana 'ua gu ne ala faafia ne kolu 'o'olo 'i maana. \v 34 Ma ka nao ta waa si tala'ana lau guu uri ka keto kolu, suli sa Disas Kraes nia mae naa fuakolu ma sui ka tatae naa faasia maea, ma 'i tari'ina nai nia ka nii naa 'i bali aolo 'ana God ma ka rao naa 'ana foa lae talea God fuakolu. \v 35 Nia 'uri nai, nao tasi doo si tala'ana naa kai muusia liosaua nia sa Disas Kraes fuakolu. Na ilimataia kolu ki ka nao dasi tala'ana guu, na doo ta'aa neki wane ilia fua kolu ma na fualangaa neki da toli faafi kolu ka nao dasi tala'ana guu, na uni fioloe ki ka nao dasi tala'ana guu, na siofaa lae ki boroi ka nao si tala'ana lau guu, ma nao daka saungi kolu boroi, na doo nai ki sui guu nao tasi doo si tala'ana guu muusi lana liosaua sa Disas Kraes fuakolu. \v 36 Suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “'Ana si kada ki sui guu, kera sasi uri saungi lameli, suli kameli meli lea 'i burimu. Kameli meli mala 'ana sifsif ne kera ade akau ai fuana saungi lana.” \v 37 Sui boroi 'ana kolu ka too laona 'afitai laa baita 'uri nai ki, kolu saitomana kolu kai siitasa, suli sa Disas Kraes nia liosau 'ani kolu. \v 38 Nau ku saitomana nao tasi doo si tala'ana naa muusi lana liosaua nia God fuakolu. Na liosaua nia fuakolu, ta maea ma ta mauria, ma nao ta 'ensel, ma nao ta anoedoo ta'aa, ma nao ta rigitaa lau, ma nao tasi doo 'i tari'ina, ma nao tasi doo ne nii 'ua mai, \v 39 ma nao tasi doo laona molaagali, ma nao tasi doo 'i salo, ma nao tasi doo 'ana doo neki God saungainia ki, na doo nai ki sui guu 'afitai naa tasi doo ai ka tala'ana muusi lana liosaua nia God fuakolu ne sakatafa faatai 'ana Aofia kolu sa Disas Kraes. \c 9 \s1 God filia toaa Diu ki ma sui daka ote kera 'ana sa Disas \p \v 1 Nau ku faarongo mamana 'ani kamolu ma ka nao kwasi suke kamolu lau suli nau ku manata mamana 'ana sa Disas Kraes. Nau ku filo diana ai suli na Anoedoo Abu 'e faatai doo lao manata laku. \v 2 'Ana si kada ki sui guu, nau ku liodila baita ma na mangoku ka fii 'asia naa \v 3 fua toaa nau ki Diu, ne kera nao dasi manata mamana 'ana sa Disas Kraes. Ade 'uri nai lelea manata laku ka toea ne, lea sa God ka kwae nau ma ka lafu nau boroi 'ana faasia Kraes uri 'i seeri nia ka faamauria mone 'ana kau toaa nau \v 4 'i 'Israel, ka diana gwana. Suli ku manata sulia ne ni kera 'ana bae na bara wela bae God nia sului kera mai. Ni kera 'ana bae God nia faatainia mai rara lana fuada ma ka alangai mai fuada. Ni kera 'ana bae God nia falea mai taki nia fuada ma ka falea mai beukaua bae fainia foaa bae fuada. Ni kera 'ana bae God nia falea mai alangaia 'oro bae fuada. \v 5 Ni kera 'ana bae na kwalafaa kera 'e too 'ana kokoo ni gwaungaia ki 'ana kada 'i nao.\f + \fr 9:5 \ft Sa 'Abraham, sa 'Aesak, ma sa Diakab.\f* Ma ni kera 'ana bae na Kraes ne nia God, ne nia 'inito faafia doo ki sui guu, nia lea mai faasia kwalafaa kera 'ana bali 'ana nonidoo mala kolu wane. Tango nia totoo si sui! Iuka, nia 'uri nai. \p \v 6 Sui boroi 'ana toaa Diu ki daka ote kera 'ana Kraes, alangaia nia God nao si 'asia naa. Suli toaa ne da futa 'ana kwalafaa 'i 'Israel, nao lau kera tiifau ne kera toaa mamana nia God. \v 7 Ma na toaa ne da futa 'ana kwalafaa sa 'Abraham, nao lau kera tiifau ne kera kwalafaa mamana sa 'Abraham. Suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii fua sa 'Abraham, “'Alakwa 'oe nee sa 'Aesak, nia 'ana ne kwalafaa 'oe kai lea suli nia.” \v 8 Si baea nai, nia toolangainia nao lau wela neki da futa sulia doori lana noniidoo gwana 'ana kwalafaa sa 'Abraham ne kera wela mamana nia ki God. Na wela neki da futa sulia na alangaia God, kera lau 'ana ne na wela mamana nia ki God. \v 9 Na alangaia bae God nia saea fua sa 'Abraham nia 'urii, “Nau tara ku oli mai siamu 'ana si kada 'uri nai lau guu 'afa ngali loo ma tara 'afe 'oe ni Sera nia kai too 'ana tii wela wane.”\x + \xo 9:9 \xt Dionisis 18:10\x* Na wela nai gu bae sa 'Aesak. \p \v 10 Nao lau taifilia doo nai ki gwana nai. Suli na kokoo kolu ki mai sa 'Aesak fai ni Ribeka, keerua daru too 'ana roo 'iuaofie ki. \v 11-12 'I nao sui fatai ni Ribeka kafi kwalafia roo 'iu nai ki, God 'e bae 'urii fuana, “Tara na wela nee 'i nao lelea kau nia kai rao fua wela nee 'i buri.” Si doo nai, nia saea sui fatai na roo 'iu baki daru kafi futa ma daru kafi ilia doo ki ne ka diana ma nao ka ta'aa. Si doo nai nia faatai folaa ai ne God nia filia gwana wane sulia liona 'i tala'ana, nao lau uri maana tasi doo 'ana ilidoo lana wane. \v 13 Bae lana God laona Kekeda laa Abu nia 'urii, “Sa Diakab ne nau ku filia, ma sa 'Isoo nau ku lukasia.” \p \v 14 Ma 'uri nai, tee ne kolu saea sulia nai? Kolu saea God nia nao si 'o'olo suli ne nia filia gwana ta wela ma ta wela ka nao? Nao 'asia naa! \v 15 Suli God nia saea 'ua na mai fua sa Mosis ka 'urii, “Nau 'ana ne kwai filia tii ne kwai 'ofe nia. Nau 'ana ne kwai filia tii ne kwai manatainia.” \v 16 Doo nai ki ne adea kolu ka saitomana God nia filia wane sulia na kwai'ofeia nia 'i tala'ana, ma ka nao lau sulia doori lana ma ilidoo lana wane. \v 17 Bae lana God laona Kekeda laa Abu fua waa 'inito 'i 'Isib nia bae 'urii, “Doo ne ku alu 'oe 'oko 'inito na uria nai, uri nau ku faatainia rigitaa nau 'ana doo ku ilia ki fuamu, uri toaa 'ana fere ki sui guu daka rongoa.” \v 18 Nia 'uri nai, God 'ana tala'ana ne nia 'ofea wane ne nia dooria 'ofe lana ma ka faasadia liona wane ne nia dooria faasadi lana liona. \s1 God saitomana ka kwaea wane ma ka manatainia wane \p \v 19 'I seeri 'oe 'oko ledi gu 'urii, “Uri tee ne God nia ka rakesasu lau 'ana waa manata lana sadi, suli ne wane nia 'afitai ka suusia lau si doo ne God nia dooria ili lana?” \v 20 Nau ku luu 'urii ai: Na wane doo ne God saungai kolu gwana, 'afitai kolu ka bobola lau fai olisi lana God 'uri nai! Ni kolu na doo saungai lana ki gwana. Na doo saungai lana gwana, nia 'afitai ka ledi 'alaa 'ana waa ne saungainia ma ka bae 'urii, “Uri tee ne 'oko saungai 'urii aku?” \v 21 Na waa ni saungai lana kufidoe ki 'ana saegano fua 'arutoi lae ki 'e too 'ana rigitaa uria saungai lana kufidoo fua laungi lana 'afa dani 'initoe ki ma fua saungai lana kufidoo gwana fua 'ui tafu lae ki ai faasia tii si mokita gano guu. \p \v 22 Talafana lau gu ade lana God nai. Suli nia bobola fainia ka falea naa kwakwaea fua toaa abulo ta'aa ki uri ka faatainia rakesasua nia ma ka faatainia tetedea nia, ma sui ka mamarato ka tau gwana faasia kwae lana toaa nai da naofia naa kwakwaea fuada. \v 23 God nia mamarato ka tau 'uri nai uri ka faatainia talingai lana dianaa nia fua toaa ne nia 'ofe kera ma ka ade akau 'uana mai 'ani kera fua laona 'initoaa nia. \v 24 Ni kolu gwana nai toaa ne God fili kolu ki mai faasia malutana toaa Diu ki ma toaa nao lau Diu ki. \p \v 25 Na bae lana God laona Kekeda laa Abu, sa Hosia nia kekeda sulia toaa nao lau Diu ki nia ka bae 'urii, \q1 “Na toaa ne kera nao lau toaa nau, totoo nau kwai 'aili kera lau guu 'ana toaa nau. \q1 Ma na toaa ne nau kwasi liosau gu mai 'ani kera, totoo nau kwai 'aili kera 'ana toaa liliosaua nau lau guu.” \p \v 26 God ka saea lau guu fua sa Hosia ka kekeda ka 'urii, \q1 “Kamolu molu rongo mai 'i nao nau ku 'urii, ‘Kamolu nao lau toaa nau.’ \q1 Ma sui tara kera dai sae kamolu 'ana toaa nia ki naa God ne mauri firi.”\x + \xo 9:26 \xt Hosia 2:23; 1:10\x* \p \v 27 Sa 'Aesaea nia bae 'urii lau guu sulia toaa Diu ki, \q1 “Sui boroi 'ana toaa 'Israel daka 'oro mala 'ana onena asi, ta bali tu'uu gwana 'ani kera ne God kai faamauri kera. \q1 \v 28 Suli nao si tau guu tara God nia kai keto 'ali'ali 'ana toae ki sui guu laona molaagali.” \p \v 29 Sa 'Aesaea nia saea 'uana na mai 'ana taue ka 'urii lau guu, \q1 “Lea sa God tetede tasa nee nao nia si onia gu mai ta bara kokoo 'ana kokoo kolu baki, kolu kolu funu tiifau naa mala 'ana toaa 'i Sodom ma 'i Gomora.” \s1 Na toaa Diu nao dasi manata mamana \p \v 30 Na doo nai ki da faatai folaa ai ne, toaa ne nao lau Diu ki, sui boroi 'ana kera nao dasi sasi ngangata uri daka 'o'olo 'i maana God, God nia falea 'o'oloe fuada suli kera da manata mamana. \v 31 Aia, ma toaa Diu ki ne kera da sasi ngangata 'ana ade lae sulia taki uri daka 'o'olo 'i maana God, kera da sasi ngangata boroi ka nao dasi bobola gu fainia uri daka dao toi. \v 32 Kera nao dasi bobola fainia uri daka dao toi suli kera da fiitona 'ada si raoa diana kera ki 'ana ade lae sulia taki nia God ma ka nao dasi manata mamana guu. Kera mala 'ana bae sa da lakwadora 'ana ta maefau baita sulia taale ma daka 'asi kera naa. \v 33 Bae lana God laona Kekeda laa Abu sulia Kraes nia 'urii, \q1 “Molu fafurongo diana fasi, nau kwai alua tii maefau baita lao fera nee 'i Saeon ne toae ki dai lakwadora ai ma daka 'asi kera. \q1 Ma sui boroi 'ana, wane ne manata mamana 'ana maefau nai, tara 'afitai nia ka dao toi lau ta 'ide laa faafia.”\x + \xo 9:33 \xt 'Aesaea 8:14; 28:16\x* \c 10 \p \v 1 Toaafuta nau ki 'ae, nau ku foosia God ma ku dooria 'asia naa uri nia ka faamauria 'ana toaa Diu ki. \v 2 Nau ku saitomana ne kera da manata fifii 'asia naa 'ana lea lae sulia God sui ta, na manata fifii laa kera nai ne nao si lea 'o'olo sulia taala mamana nia God. \v 3 Kera da ulafusia gwada lea lae ne God faatainia sui naa uri 'olosi lana 'ana wane ka 'o'olo 'i maana 'i tala'ana. Kera da sasi 'ada uri dao toi lae 'o'oloe 'ana lea naa ne kera tala saungainia 'i tala 'ada. 'I seeri kera daka noni'ela 'ada 'ana taala ne God nia kwaia sui naa uri toae ki daka dao toi 'o'oloe ai. \v 4 Ma na taala nai 'ana sasi lae uri ade lae sulia taki nia God uri wane ka dao toi 'o'oloe, nia ne sa Disas Kraes 'e suusia naa uri wane ka manata mamana 'ani nia ma ka too 'ana 'o'oloe 'i maana God. \s1 God nia faamauria toae ki sui guu ne da manata mamana 'ana sa Disas \p \v 5 Na taala nai uri 'olosi lana toae ki nunufana taki nia God, sa Mosis nia kekeda sulia ka 'urii, “Lea 'oe dooria 'oko dao toi maurie 'i nunufana ade lae sulia taki, 'oko ade fasi sulia taki God tiifau.”\x + \xo 10:5 \xt Leftikas 18:5\x* \v 6 Sui ta, na taala nai God 'e kwaia sui naa uri 'o'oloe 'i nunufana manata mamana lae 'ana sa Disas Kraes, nia tio walude 'asia naa fua toae ki sui guu. Suli God nia bae 'urii, “Nao molu si manata gu 'urii, ‘Sa Disas Kraes nia nii tau 'asia na mai 'i salo! Tii naa ne tara ka raa uri salo uri ka koso mai fainia siakolu 'i saegano?’ Nao molu si manata 'uri nai, suli sa Disas 'e sifo mai ka too sui naa lao fera ne 'i saegano. \v 7 Ma ka nao molu si manata lau gu 'urii, ‘Sa Disas Kraes nia nii tau 'asia naa lao malau! Tii naa ne tara ka sifo uri lao malau uri ka ngali nia mai 'i langi siakolu.’ Nao molu si bae lau gu 'uri nai, suli sa Disas Kraes nia tatae sui naa faasia maea.” \v 8 Na taala nai God 'e kwaia sui naa uri 'o'oloe nunufana manata mamana lae 'ana sa Disas nai, nia naa ne si faarongoa diana nee meli faatalongainia nee. Suli na Kekeda laa Abu nia bae lau gu 'urii, “Na faarongoa diana nia God 'e nii karangi kamolu naa. Kamolu molu bae na sulia 'ana ngidumolu ki ma ka nii na laona mauria kamolu ki”. \v 9 Lea 'oe 'o bae folaa 'i maana toae ki sulia sa Disas nia Aofia 'oe naa, ma 'oko manata mamana naa ne God 'e tatae nia faasia maea, God kai faamauri 'oe. \v 10 Suli na wane ne nia manata mamana 'ana sa Disas laona mauria nia, nia ne wane 'o'olo 'i maana God. Ma na wane ne nia bae folaa 'i maana toae ki sulia sa Disas na Aofia, na wane nai ne God kai faamauri nia. \v 11 Suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “Na toaa neki sui guu da manata mamana 'ana Aofia, na Aofia 'afitai ka faa noni susuala kera.” \v 12 Na kwalafaa Diu ma kwalafaa nao lau Diu ki, God nia suada ka bobola guu. Suli nia falea guu tii Aofia fua kera sui guu. God nia fale dangatai 'ana doo diana 'oro 'asia naa fuada suli kera da 'ai fuana uri ka 'adomi kera. \v 13 Na Kekeda laa Abu ka saea lau guu, “Wane ne nia 'ai fuana God, God kai faamauri nia.”\x + \xo 10:13 \xt Dioel 2:32\x* \s1 Toaa Diu ki ne da lukasia Kraes, nao dasi too 'ana ta fofo laa \p \v 14 Lea sa toaa Diu da tatae daka bae 'urii, “Sui 'uri nai tara wane ka 'ai 'utaa fuana Aofia lea nia si manata mamana 'ua guu 'ani nia? Ma tara wane ka manata mamana 'utaa 'ana Aofia lea wane si rongo 'ua guu tasi faarongo laa suli nia? Ma tara wane ka rongo tasi faarongo laa 'utaa lea nao ta wane si faarongo talo 'ua guu 'ana Aofia fuana? \v 15 Ma tara ta wane ka lea 'utaa uri faarongo talo lae, lea nao ta wane si odu nia guu uri lea lae?” \p God mone, nia falea sui na mai toaa ni faarongo lae nia ki daka lea mai. Nia ne adea na Kekeda laa Abu ka bae 'urii, “Na toaa ne kera lea mai daka dao fainia si faarongoa diane 'ana si kada 'o'olo 'ua gu fuai, 'e diana tasa uri sua lada lae!” \v 16 Sui ta, nao lau toaa Diu ki tiifau ne kera faamamanea si Faarongoa Diana nai. Suli sa 'Aesaea nia bae fua God ka 'urii, “Aofia 'ae, nao ta wane si faamamanea guu na faarongoa bae meli faarongo ai.” \v 17 Doo ne adea guu, na manata mamana lae nia tatae mai faasia na rongo doo lae, ma na doo ni rongo lana nai nia ne na faarongoa diana nee da faarongo talo ai sulia Kraes. \p \v 18 Nau ku ledi 'aku 'urii: Doo mamane ne da saea sae toaa ne Diu ki kera nao dasi rongo 'ua guu na Faarongoa Diana nee? Nao! Kera da rongo sui naa! Suli na Kekeda laa Abu 'e bae 'urii, \q1 “Na lingena 'aini toaa ni faarongo lae nia ki God da talofia naa kule ki sui gwana laona fera ne 'i saegano. \q1 Ma na faarongo talo laa ne kera ilia nia liufia sui naa molaagali tiifau.”\x + \xo 10:18 \xt Sam 19:4\x* \p \v 19 Sui nau ku ledi lau gu 'urii: Doo mamane ne da saea toaa Diu ki nao dasi saitomana 'ua guu si faarongoa diana nai? Nao! Kera da saitomana sui naa! Suli sa Mosis nia kedaa bae lana God ka 'urii, \q1 “Nau kwai sukua 'uga lae fuamolu toaa Diu ki uri molu ka 'ugalia toaa ne nao lau Diu ki, \q1 ma nau kwai faarakesasu kamolu uri molu ka rakesasui kera 'amolu, \q1 suli nau ku faamauri kera toaa nao lau Diu ki ne molu saea nao dasi bobola guu fai too lae 'ana ta fera ma daka oewanea ki gwada.”\x + \xo 10:19 \xt Diutoronomii 32:21\x* \p \v 20 Sa 'Aesaea nia bae folaa 'uana mai sulia toaa nao lau Diu ki ka 'urii, \q1 “Toaa bae nao dasi sule nau gu bae lelea mai daka dao toku 'ada nai. \q1 Ma na toaa bae nao dasi ledi gu suli nau bae lelea mai daka saitomaku 'ada nai.”\x + \xo 10:20 \xt 'Aesaea 65:1\x* \p \v 21 Sui sa 'Aesaea ka bae lau gu 'urii sulia toaa Diu ki, \q1 “Tau na mai nau ku 'aili kera uri sa daka lea mai siaku, sui boroi 'ana na manata lada ka sadi gwana ma daka aburongo gwada.” \c 11 \s1 God nia faatainia kwai'ofeia nia fua toaa Diu ki \p \v 1 Sui nia 'uri nai, God nia noni'ela naa 'ana toaa nia ki Diu nai? Nao 'asia naa! Tee ni nau nee, nau waa Diu gu nee. Nau na waa 'ana kwalafaa sa 'Abraham ma ku futa 'ua gu mai 'ana fiiwane sa Bensiman. \v 2 God nia nao si lukasi kera ma ka manata buro na 'ana 'ani kera toaa nia, ne nia fili kera 'ua na mai. Kamolu molu saitomana si doo bae na Kekeda laa Abu 'e saea sulia sa 'Ilaeja 'ana si kada bae nia 'ugalia God faafia toaa Diu ki ma ka 'urii, \v 3 “God 'ae, kera saungi tiifau naa 'ana brofet 'oe baki, ma na 'aini fuliera baki uri afuafu lae tale 'oe boroi kera okosi tiifau na ai! Ni nau taifili nau naa ne ku mauri 'ua ma sui kera daka sasi lau guu uri saungi laku naa.” \v 4 'I seeri God ka luu nia ka 'urii, “Nao lau 'oe taifili 'oe ne 'o mauri 'ua uri too lae fuaku. Nau ku dau faafia fiu tooni wane nau ki daka too gwada ka nao dasi foosia gu sa Baal.” \v 5 Ma talafana lau guu ade lana God 'i tari'ina nai, ne nia dau gwana faafia fikui wane nia ne ore 'ana kwalafaa Diu ki, ne God nia filia toaa nai suli nia kwai'ofei fuada. \v 6 God nia filia toaa nai suli nia kwai'ofei fuada, nao lau uri maana tasi doo diana ne kera ilida ki. Lea sa God nia ka filia 'ana wane uri maana si doo diana neki nia ilida ki, 'i seeri tara nia 'afitai ka fili wane lau nunufana kwai'ofeia nia. \p \v 7 Si doo nai gu ne adea toaa 'oro Diu ka nao dasi dao toi naa 'o'oloa nai kera da nani burina. Ma 'i seeri guu, ta bali gwana 'ani kera ne God 'ana tala fili kera, ma kera daka dao toi 'ada 'o'oloa nai. Na 'oro lada tiifau, kera da aburongo 'ana God. \v 8 Na Kekeda laa Abu 'e bae mai suli kera ka 'urii, \q1 “God nia sukua manata oewanea lae fuada, nia ka koko faafia maada ki daka rorodoa, ma ka bokosia alingada ki daka boko lelea mai ka dao gwana 'i tari'ina.”\x + \xo 11:8 \xt 'Aesaea 29:10; Diutoronomii 29:4\x* \p \v 9 Sa Defet ka bae lau gu 'urii lao Kekeda laa Abu, \q1 “Alu na fanga kwaimania ni elea kera ki 'ana fafangaa kera ki nia mala 'ana ta 'aukwai ma ta manu'ito fuada, ne kera dai tonafia mae lada 'i laona ki. \q1 \v 10 Koko faafia maada ka rorodoa ki 'ana uri ka nao dasi lio filoa tasi doo. \q1 Alu kera fualuluga 'ada 'ana 'afitaia 'oro ma daka lae totofai 'ada farana ki ka lelea firi.”\x + \xo 11:10 \xt Sam 69:22,23\x* \p \v 11 Aia nia 'uri nai guu, na toaa Diu ki daka 'asi kera naa suli kera nao dasi manata mamana 'ana sa Disas. Nee wala, sui 'uri nai God nia 'afitai ka tatae kera naa nai? Nao 'asia naa! God tara nia kai tatae kera lau gwana. Sui ta, na abulo ta'aa lada nai nia adea God ka faamauria toaa nao lau Diu ki uri ka adea manata lana kwalafaa toaa Diu ki kera daka dooria lau gwada uri God ka faamauri kera. \v 12 Si kada toaa Diu ki da abulo ta'aa, na dianaa baita ne nia lea mai fuana toaa ki sui guu laona molaagali. Ma suli ne kera da lukasia Kraes, God nia ka falea dianae fuana toaa nao lau Diu ki. Aia, 'ana si kada 'oro lana toaa Diu ki da manata mamana, na dianaa baita ka talua lau ne kai lea mai fuakolu sui guu. \s1 God nia faamauria toaa nao lau Diu ki \p \v 13 Aia, nau kwai bae fasi kau fuamolu kulee wane ne kera nao lau Diu ki. Nau na waa ne ku rao 'aboosol lae fuamolu toaa ne nao lau Diu ki, nau ku dooria kwai bae ngalangala fasi 'akua sulia raoa ne ku ilia 'i matangamolu, uri nia ka adea \v 14 toaa nau ki Diu uri manata lada ka dooria lau gwana too lae 'ana doo diana neki kamolu too ai. Nau ku dooria ade lae 'uri nai, uri lea doo nau ku 'adomia ta bali ada uri kera daka too lau guu 'ana mauri firi. \v 15 Si kada ne God nia lukasi kera, nia ka oli fainia mai toaa nao Diu ki ne kera malimae mai 'ani nia, ma kera daka 'ado kwaimani lau fai nia. Ma si kada God nia kai 'ailia lau mai ta bali 'ana toaa nia ki Diu, tara nia kai mala 'ana tatae lana wane faasia maea, ma nia kai falea dianaa baita ka tasa lau fuana toaa nia ki sui guu. \v 16 Lea ta bali kumu 'ana flaoa uri saungai beret lae kera da falea sui na kau 'i nao fua God, fa kumu laulau nai sui naa, na doo nia God lau guu. Ma na 'ai boroi ka 'uri nai lau guu. Lea na lalina 'ai nai kera da falea sui na kau 'i nao fua God, na sarana ki 'ai nai sui naa, doo nia ki God lau guu. \v 17 God nia lukasia gwana bali 'ana toaa Diu ki sui boroi 'ana kera daka mala 'ana ta 'Olif fasi lana nia. Sui nia ka ngali kamolu mai toaa nao lau Diu ki siana mala 'ana sarana ki ta 'Olif kwasi gwana ne da ngali mai daka katangainia 'ana 'Olif nia nai. Ma 'i seeri kamolu na saradoo kwasi nai ki gwana, molu ka 'ado kwaimani naa 'ana dianaa bae God falea fua sa 'Abraham fainia kwalafaa nia mala 'ana ta totonga 'ai ne lea mai faasia kutuna ma ka lea fuana sarana ki sui naa. \v 18 Nia 'uri nai, nao molu si bae naunau lau fuana toaa Diu ki ne kera talafana sara 'ai da sikilia kau ka too kwaimaakwalii gwana. Ma ni kamolu molu ka manata toi ne, na sara 'ai nia nao ne faamauria kutui 'ai, na kutui 'ai lau 'ana ne nia falea maurie fuana sara 'ai. \p \v 19 Kamolu mone tara alamia molu ka bae 'urii, “God nia lukasia bali 'ana toaa Diu ki suli nia doori kameli 'ana uri meli ka too fulida.” \v 20 Nia mone mamana, ne kamolu molu ngali fulingada suli ne kamolu molu manata mamana ma ni kera ka nao ma God ka lukasi kera. Nia 'uri nai, molu maungia 'amolu God ma molu ka too 'amolu faasia ade naunau lae nunufana si doo nai nia ilia fuamolu. \v 21 Suli lea God nia falea kwakwaea fuana toaa Diu ki ma ka nao si obi gu 'ani kera, sui boroi 'ana kera talafana sarana 'ai ni fasia nia 'ua guu, ni kamolu tara nia 'afitai ka obi lau gu 'ani kamolu lea molu lukasi nia. \p \v 22 Nunufana si doo nai guu, kolu ka lio saitomana sui guu na kwai'ofeia ma na susuala lae nia God. Na susuala lae fuana toaa nai nao kera dasi manata mamana 'ani nia ma na kwai'ofei lae fuamolu lea sa molu manata mamana 'ani nia ka lelea firi. Lelea ka nao molu si manata mamana gu 'ani nia, tara nia kai lafu kamolu lau gwana mala 'ana ta sara 'ai da taba muusia. \v 23 Ma lea na toaa Diu ki da lukasia naa abu manata mamana laa kera, tara God kai olitai kera lau gwana mai uri fulida 'ua guu, mala 'ana sara 'Olif ne oli daka ladoa lau gwada 'ana 'Olif nia 'ua guu. God nia too 'ana rigitaa uri ili lana si doo nai. \v 24 Ma ni kamolu toaa ne nao lau Diu ki, kamolu nao lau sara 'Olif 'ua guu 'ana 'Olif ne God tala fasia. Suli kamolu molu lea mai faasia na 'ai kwasi, ma God ka sikili kamolu mai, ma ka katangai kamolu gwana maa sara 'ai 'ana 'ai ne nia fasia. Ma lea nia walude fua God ka katangai kamolu 'ana 'ai nai nia fasia, nia kai waluda 'asia guu fua God kai olitainia toaa Diu ki fua 'ai ne nia sikilida mai faasia. \s1 God kai faamauria toaa Diu ki \p \v 25 Iuka toaafuta nau ki 'ae, nau ku dooria molu ka saitoma diana 'ana si doo ne tio agwa mai lelea God ka faatai folaa ai tari'ina. Nau ku faarongo kamolu ai 'uri nai uri nao molu si ade naunau. 'Oro lana toaa Diu ki, kera noni'ela 'ana fafurongo lana Faarongoa Diana nee. Sui ta, na abu manata mamana laa kera nai kai tio 'uri nai lelea ka dao guu 'ana si kada ne toaa nao lau Diu ki ne God 'e fili kera, kera tiifau da kai manata mamana 'ani nia. \v 26 'I seeri guu, God nia ka faamauria naa toaa Diu ki tiifau. Nia mala bae na Kekeda laa Abu 'e saea ka 'urii, \q1 “Na Wane Kwaitafalangai tara nia kai lea mai faasia lao fera ne 'i Saeon, ma nia kai ngalia abulo ta'aa lae kera toaa 'Israel faasi kera. \q1 \v 27 Ma na alangaia nau fuada naa ne ku saea tara nau kwai ngalia abulo ta'aa laa kera ki faasi kera.”\x + \xo 11:27 \xt 'Aesaea 59:20\x* \p \v 28 Ma na toaa Diu ki ne kera noni'ela 'ana Faarongoa Diana nee, 'i seeri kera daka malimae naa 'ana God. Ma si doo nai ne tara nia kai adea kamolu toaa nao lau Diu ki molu ka rongoa na Faarongoa Diana nee. Sui ka 'uri nai boroi 'ana fua toaa Diu ki, God nia liosau gwana 'ani kera suli nia fili kera sui naa nunufana alangaia nia 'uana mai fua kokoo kera ki 'ana 'i nao. \v 29 Suli God nia 'afitai ka tatala 'ana manata lana sulia tii ne nia filia ma ka sasi diana naa fuana. \v 30 'Ana si kada 'i nao, kamolu toaa nao lau Diu ki nao molu si ade gu sulia manata lana God. Ma sui 'i tari'ina nee, God nia kwai'ofei naa fuamolu 'i nunufana ne toaa Diu ki da ade faasia manata lana God. \v 31 Ni kera da aburongo 'ana God 'uri nai uri 'i seeri God nia ka faatainia kwai'ofeia nia fuamolu. God nia faatainia kwai'ofeia nia fuamolu 'uri nai uri 'i seeri nia ka faatainia lau guu kwai'ofeia nia fuada. \v 32 Suli God nia dau faafia toae ki sui guu laona ade faasia lae uri nia ka faatainia kwai'ofeia nia fuada tiifau. \s1 Tangoa God \p \v 33 'Oo, na ade dianaa nia God, ma na liotooa ma na saitomadooa nia ne baita ka tasa! Ma ka nao ta wane si tala'ana ka saitoma lana fifili lae ma na birangaa nia ki God. \v 34 Nia mala bae na Kekeda laa Abu nia saea, \q1 “God, nao tasi doo 'ana ta wane si tio faafi nia fua duu lana, ma ka nao ta wane si bobola fai 'adomi lana God 'ana manata lae sulia doo ki. \q1 \v 35 God, nao ngali langa laa nia ta wane si tio faafi nia 'ana tasi doo.” \p \v 36 God nia saungainia doo ki sui guu, ma na tetedea nia ka dau suli kera daka too fuana 'i tala'ana. Alu kolu tangoa 'akolu God ka totoo firi! Iuka nia 'uri nai. \c 12 \s1 Raoa ili lana ki fua God \p \v 1 Aia, toaafuta nau ki 'ae, na kwai'ofeia ne God nia ilia fuakolu nia baita tasa. Nia ne adea nau ku saea fuamolu, molu fale tiifau 'ani kamolu mala 'ana ta afuafua fua God. Na afuafua nai, nia na afuafua mauri ne abu ma ka adea manata lana God ka ele tasa. Nia ne na faabaita lae mamana ne kamolu ilia 'ana God. \v 2 Nao molu si lea sulia ade lana toaa nee 'ana molaagali. Molu faolomainia God nia ka bulasi kamolu 'ana faafaalu lana manata lamolu ki ka lea firi, uri molu ka lio filoa doori lana God ma uri molu ka saitomana si doo ne diana ma ka 'o'olo ne adea manata lana God ka ele. \p \v 3 Ni nau, God nia ade diana fuaku ma ka alu nau fua rao 'aboosol lae. Nia ne adea ma nau ku bae 'urii fuamolu sui naa: Nao manata lamolu si tafo kamolu 'i tala'amolu 'i langi. Molu manata diana suli kamolu 'ana si manata lae ne 'o'olo, ne lea sulia na manata mamana lae ne God nia falea fuakolu. \v 4-5 Ni kolu, kolu 'oro ma si raoa kolu ki ka 'e'ete kwailiu sui guu. Sui boroi 'ana, ni kolu sui guu kolu ka nii lao tii noniidoo guu laona manata mamana laa kolu 'ana Kraes. Ma ni kolu sui guu, kolu ka too 'uri nai uri kolu ka kwai'adomi fuakolu kwailiu. Tooa nai, nia mala 'ana nonina wane ne dongana ki 'oro ma na rao lada ki daka 'e'ete kwailiu. \v 6 'I seeri ni kolu, God nia tolingi kolu 'ana fale laa 'e'ete ki kwailiu suli nia ade diana fuakolu. Doo ne adea guu, lea na fale laa ne God nia falea fua ta wane ne na saitomadooa uri faarongo folaa lae 'ana bae lana God, alu wane nai nia ka ili diana na 'ana ai ka lea sulia na manata mamana laa kolu nee 'ana God. \v 7 Ma ta wane lau guu, lea ta fale laa ne God nia falea fuana ne na saitomadooa uri kwai'adomi lae, alu nia ili diana na 'ana ai. Ma ta wane lau guu, lea God 'e falea saitomadooa uri toolangaidoo lae fuana toae ki, alu nia toolangaidoo na 'ana. \v 8 Ma ta wane lau, lea God nia falea na mamanaa fuana uri gwafe lana wane ki, alu nia ili diana na 'ana ai. Ma ta wane lau guu, lea God 'e falea saitomadooa 'ana ade diana lae fuana, alu nia ili diana na 'ana ai. Ma ta wane lau guu, lea God 'e falea na saitomadooa uri kwaitalai lae fuana, alu nia ili 'initoa na 'ana ai. Ma ta wane lau guu, lea God nia falea saitomadooa 'ana manatai lana wane ki fuana, alu nia ili noni maabe na 'ana ai. \p \v 9 Kamolu molu ka liosau 'ana toae ki 'ana liosaua mamane. Molu ka mamagutainia doo ta'ae ki sui guu ma molu ka dau ngasi faafia doo diane ki. \v 10 Molu ka too 'ana liosaue fuamolu kwailiu suli kamolu bara waisaasina 'ana Kraes ma molu ka sae'inito 'ani kamolu kwailiu. \v 11 Nao molu si noni'ela lau. Molu too 'ana manata ele lae, ma molu ka rao 'initoa fuana Aofia. \v 12 Molu ka manata ele 'amolu suli ne kolu manata ngado maasia doo diane ki, ma molu ka mamarato gwamolu 'ana si kada na 'afitaie ki dao tomolu. Nao molu si lukasia foa lae. \v 13 Molu fale kwai'adomi fua toaa nia ki God ne kera 'atonga ne kera dao ki siamolu, ma molu ka lea sulia birangaa 'ana kwaisaarei lae laona tooa kamolu ki. \p \v 14 Molu gania God uri dianae fuana toaa ne kera ilimatai kamolu ki, ma ka nao molu si saea tasi baea ta'aa fuada. \v 15 Molu manata ele kwaimani fainia toaa ne kera manata ele ma molu ka liodila kwaimani fainia toaa ne kera liodila. \v 16 Molu too kwaimani diana fainia toae ki sui gwana. Molu ka 'ado kwaimani fainia toaa mala kera ki gwana ma ka nao molu si ade naunau. Nao molu si manata toi sa kamolu ne molu saitoma doo ka talua waa ki sui. \p \v 17 Nao molu si duua ta'aa lae 'ana ta'aa lae. Molu ilia doo ne toae ki da suai ka 'o'olo. \v 18 Ta tee gwana ne kamolu bobola fainia molu ka ilia, nia gu ne molu kai ilia uri molu ka too 'i laona aroaroe 'i matangamolu kwailiu. \v 19 Toaafuta nau ki 'ae, nao molu si duua ta'aa lae 'ana ta'aa lae. Alu doo nai too 'ana maasia rakesasua nia God. Suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “God nia saea, ‘Na duu lana ta'aa lae na doo nau 'ana. Nau kwai duua ta'aa lae ki sui guu.’”\x + \xo 12:19 \xt Diutoronomii 32:35\x* \v 20 Aia, ma ni kamolu si doo ne molu kai ilia 'amolu ne 'urii, “Lea na malimae 'oe nia fiolo mae, 'oko saare nia. Lea nia maeli kuu, 'oko falea si kafo fuana. Suli lea 'oe ade 'uri nai fuana taari nia ka 'ide baita faafia si doo ta'aa bae nia ilia fuamolu.” \v 21 Nao molu si faolomainia doo ta'ae ki uri daka linge kamolu. Kamolu 'ana ne uri molu ka lingea doo ta'ae ki 'ana ili lana doo diane ki. \c 13 \s1 Ade sulia toaa naonao ki 'ana Gafman \p \v 1 Alu kamolu toae ki sui guu molu ade sulia gwaungaia 'ana gafman kamolu ki, suli God nia falea rigitaa fuada uri daka gwaungai fuamolu. God taifili nia naa ne falea rigitae 'i 'abana wane fua gwaungai lae. \v 2 Tii ne nia firu fainia na gwaungaia ki, nia firu gwana fainia God waa ne alu toaa nai daka gwaungai. Na wane ne nia ade ta'aa 'uri nai, tara nia kai ngalia kwakwaea uri maana. \v 3 Na wane ne nia ilia doo diane ki, nia ne nia nao si mau 'ana toaa gwaungai ki. Aia, na wane ne nia ilia doo garo ki, nia ne maungia toaa gwaungai ki. Nia 'uri nai, kamolu molu dooria uri nao molu si maungia lau toaa gwaungai ki? Lea nia 'uri nai, aia, molu ilia fasi doo diane ki uri na gwaungaia ki daka sae'inito 'ani kamolu, \v 4 suli ni kera na toaa rao nia ki God naa fua rao kwai'adomi lae fuamolu. Lea kamolu molu ilia doo garo ki, tara kamolu molu ka mau 'ani kera nai, suli kera da too 'ana rigitaa fua fale lana kwakwaea fua wane ne nia 'e garo. Ni kera na toaa rao nia ki God uri fale lana kwakwaea fua tii ne ade garo. \v 5 Nia 'uri nai, kamolu molu ka ade sulia na toaa gwaungai ki 'ana gafman, suli ne kamolu molu saitomana nia 'o'olo fua ili lana, nao lau uri nunufana otona gwana kwakwaea ne kera da kai falea fuamolu. \p \v 6 Lea nia 'uri nai, molu ka folia takis kamolu ki. Na toaa da rao 'ana gafman ki, kera na toaa ni rao nia ki God fua 'adomi lana toae ki. \v 7 Molu falea fii ma na takis nia ki gafman, ma molu ka sae'inito 'ana toaa gwaungai ki 'ana gafman. \s1 Molu ka rao kwai'adomi fuamolu kwailiu \p \v 8 Nao molu si alamatainia si doo kera wane ki ka tio faafi kamolu. Takofilia guu tii si doo ne tio faafi kamolu uri ili lana ne liosau lae 'ani kamolu kwailiu. Tii ne nia liosau 'ana toaa nia ki tiifau, waa nai nia waa ade sulia taki nia God. \v 9 Suli si baea fifii baki da bae 'urii, “Nao 'osi ooe, nao 'osi sauwane, nao 'osi beli, nao 'osi dooria si doo nia ki ta wane fuamu 'i tala'amu.” Si baea fifii nai ki fainia tai si baea fifii 'uri nai ki lau guu, kera da nii sui guu farana si baea fifii bae nia bae 'urii, “'O liosau 'ana toae ki sui guu ka mala lau gu ni 'oe ne 'o liosau 'ani 'oe tala'amu.” \v 10 Suli lea kamolu molu liosau 'ana ta wane tara 'afitai molu ka ilia tasi doo ta'aa fuana. Na ade lamolu sulia si baea fifii ki tiifau laona taki nia God lea lana nai. \p \v 11 Molu ade 'uri nai, suli kamolu molu saitomana naa si kada ne molu nii ai tari'ina. Ne kamolu molu ka kwaimaasi diana 'ana si kada ki sui ma ka nao molu si ade lau mala 'ana wane ne nia maleu buro. Si kada uri Kraes ka faamauri kolu ai nia kwai karangi gwana naa ka talua lau si kada bae kolu safali manata mamana ai. \v 12 Iuka, fa rodo 'e dao naa 'i 'ofaidani, ma na faanoe karangi kai dani naa 'afa sato bae da kai faamauri kolu ai. Nia 'uri nai, molu lukasia birangaa ta'ae ki 'ana rodo faasi kamolu ma molu ka ili 'amolu sulia birangaa diane ki 'ana dani ne nia mala 'ana ta raunga ni firu uri suusia lana ta'aa lae ki. \v 13 Ni kolu toaa nee 'ana dani ki naa, alu kolu abulo 'initoa na 'akolu. Nao molu si lea 'ana fafangaa neki uri kuu lae fua ooewanea ta'aa lae, nao molu si ooe, nao molu si mala 'ana giri 'e raerae, nao molu si firufiru, ma ka nao molu si 'uga. \v 14 Molu too mala 'ana Aofia kolu sa Disas Kraes, ma ka nao molu si ade sulia kwaidooria ta'aa nia noni. \c 14 \s1 Toaa rafo ki naa fai toaa nao dasi rafo ki 'ua 'ana manata lada \p \v 1 Aia, molu manata kwai ala faafi 'ana toaa ne manata lada ki nao si rafo 'ua, ma ka nao molu si keto kera lau faafia 'e'ete lada ki faasi kamolu. \v 2 Wane ne manata mamana laa nia 'ana God 'e rafo naa, na manata lana nia saea na fange ki sui guu 'e mola sui gwana fua 'ani lana. Sui ma wane ne manata mamana laa nia nao si rafo 'ua, nia manata 'u'ufa ka 'ani gwana otona gwa tatabo ki. \v 3 Na wane ne nia nao si abu guu uri 'ani lana ta fanga, nao si sae garo lana lau wane ne nia abu 'ana tai fanga ki. Ma na wane ne nia abu 'ana 'ani lana tai fanga ki, nia boroi ka nao si ade lau gu 'uri nai fuana wane ne nao si abu guu 'ana 'ani lana ta fanga, suli God nia ala faafi keerua sui guu. \v 4 Nao si diana uri kolu ka sae garo lana ta wane 'ana toaa ni rao nia ki God lau gwana. Suli God 'ana ne baita fuada ma nia lau 'ana ne kai saea diana lana ma nao ta'aa lana raoa kera ki. Tara raoa kera kai diana, suli Aofia ne nia 'adomi kera fainia uri ka diana. \p \v 5 Tii kwai ade laa nai gwana ne nia ilia wane ka faa abua fa sato ka saea fa sato nia 'ana ne abu tasa 'ana fa sato ki sui guu. Ma ta wane ka saea 'ana fa sato ki sui guu da abu daka bobola guu. Nia 'uri nai, fua ni keerua, na wane 'ana 'i tala'ana ka tala saitoma diana 'ua guu 'ana doo ne adea nia ka faabua fa sato nai ma ka lea 'o'olo 'ana sulia faa abu laa nai nia ilia ai. \v 6 Na waa ne nia faa abua tafa sato, nia ilia fua faa'inito lana Aofia. Ma na waa ne nia nao si abu guu uri 'ani lana ta fanga, nia boroi nia ilia lau guu fua faa'inito lana Aofia suli nia tangoa God fua fanga nai. Ma na waa ne nia abu 'ana 'ani lana tai fanga, nia ade 'uri nai lau guu fua faa'inito lana Aofia ma nia ka tangoa God. \v 7 Suli kolu sui guu, nao ta wane si mauri ma nao si mae guu fuana 'i tala'ana. \v 8 Na mauri lae ne kolu mauri ai, kolu mauri uri faa'inito lana Aofia, ma na mae lae ne kolu mae ai, kolu mae lau guu uri faa'inito lana Aofia. Nia 'uri nai, lea kolu ka mauri 'ua ma nao kolu ka mae naa boroi, kolu doo nia ki sui guu Aofia. \v 9 Suli Kraes nia mae sui ka mauri lau gwana uri nia na Aofia kolu sui guu toaa mauri ma na toaa mae naa. \p \v 10 Ma sui, ni kamolu toaa ne molu 'u'ufa ma molu ka 'ani gwamolu otona gwa tatabo, tee ne adea molu ka ketoa toolamolu ki gwana? Aia ma kamolu toaa ne nao molu si abu gu uri 'ani lana ta fanga, tee ne adea molu ka maa susuala 'ana toolamolu ki gwana? Kolu sui gu ne tara kolu kai uu 'i naofana God ma tara nia kai keto kolu. \v 11 Suli na Kekeda laa Abu nia bae 'urii, “Na Aofia nia bae 'urii, ‘'E mamana tiifau naa, na toae ki sui guu kera dai booruru 'i naofaku, ma na toaa 'ana baea 'e'ete kwailiu ki sui guu kera da kai bae folaa suli nau God.’” \v 12 Tee mone, kolu sui naa tara kolu kai unu suli kolu tala'akolu ki 'i naofana God. \s1 Nao molu si ketoa toolamolu ki \p \v 13 Nia 'uri nai, nao kolu si keto kolu kwailiu lau. Kolu too 'akolu faasia ili lana tasi doo ne kai kaubarea manata mamana lae kera na toolakolu ki. \v 14 Nunufana tiidooa lae kolu 'ana sa Disas na Aofia, nau ku saitoma diana ai na fange gwana taifilia nia 'afitai ka faasuaa na wane 'i naofana God. Sui ta, lea ta wane 'e suana tasi fanga ma ka saea nia 'e sua, nia ka too 'ana faasia 'ani lana, suli lea nia 'ani gwana, nia 'e garo naa. \v 15 Lea ni 'oe 'o faa ta'aalia manata lana ta wane 'ana toolamu ki 'i nunufana si fanga ne 'oe 'ani, nia faatainia 'oe nao 'osi liosau gu 'ani nia. Nia 'uri nai, nao 'osi saketoa lau mauria nia ta wane ne Kraes nia mae uri nia 'i nunufana gwana si fanga ne 'oe 'ani. \v 16 Nia 'uri nai, nao molu si ilia tasi doo ne toolamolu ki 'ana Kraes da suai ka ta'aa 'ani kera sui boroi 'ana molu ka manata sulia ka diana gwana 'ani kamolu ma sui ka adea toae ki daka saea doo ta'ae ki suli kamolu. \v 17 Suli na 'initoaa nia God laona tooa nia wane nia nao lau doo sulia fanga lae ma na kuu lae. Nia doo lau 'ana sulia na abulo lae ne faatainia 'o'oloe ma na aroaroe 'i matangakolu kwailiu ma na manata ele lae ne Anoedoo Abu nia falea fuakolu. \v 18 Suli lea na wane nia rao fuana Kraes ma ka too 'uri nai, nia ka faaelea God ma ka adea toae ki daka ala lau gu faafi nia. \p \v 19 Nia 'uri nai, alu kolu susuu 'akolu fainia ili lana si doo ne faatainia aroaroe ma ka 'adomi kolu ki kwailiu uri uu ngasi lae 'ana manata mamana laa kolu. \v 20 Nao molu si saketoa raoa nia God laona mauria nia ta wane uri nunufana manata lae sulia fange gwana. Suli na fange sui guu nia mola sui gwana fua 'ani lana lae. Sui ta, lea ta wane nia 'ania ta fanga ma ka adea toolana ka lukasia manata mamana laa nia, 'i seeri gu ne nia garo. \v 21 Nia 'uri nai, si doo 'e diana gu ne molu too 'amolu faasia 'ani lana sibolo ma nao kuufi lana waen ne kai talai garo 'ana ta wanefuta 'amolua 'ana bali 'ana manata mamana lae. \p \v 22 Ma na manata lamolu tai wane ne molu saea tai fanga nia abu fua 'ani lana ki, alu doo 'uri nai ki nia tio 'ana matangana ni 'oe fainia God. 'E diana tasa fuana wane ne manata lana nao si keto nia 'i tala'ana faafia si doo ne nia manata toi ka 'o'olo gwana fuana uri ili lana. \v 23 Aia, ma na wane ne nia manata ruarua sulia si doo ne nia sa kai ilia, alu nia too 'ana faasi ili lana si doo nai nia manata ruarua sulia. Suli ta tee ne wane nia manata ruarua sulia ma ka ilia gwana, waa nai nia ilia naa garo lae. \c 15 \s1 Ili lana si doo ne adea manata lana ta wane kau ka ele \p \v 1 Iuka, ni kolu toaa ne manata mamana laa kolu ki da rafo naa, nia bobola fainia kolu ka mamarato maasia tii ne manata mamana laa nia 'e bibina 'ua ma kolu si manata gwakolu suli kolu 'i tala'akolu ki. \v 2 Kolu sui guu kolu ka ilia doo ne adea manata lana toaa kolu ki daka ele, uri kolu ka babasia na manata mamana lae kera ki. \v 3 Sa Disas Kraes nia nao si ilia doo ki uri faaele lana gwana manata lana 'i tala'ana. Suli na Kekeda laa Abu 'e bae 'urii, “God 'ae, na bae ta'aa laa ne kera ilia fuamu nia toe nau lau guu.” \v 4 Na doo neki sui guu kera da kedaa laona Kekeda laa Abu nee, kera kedaa mai uri ka faatainia lau guu doo ki siakolu. Uri ka falea na manata ngadoe ma na manata diana lae fuakolu uri kolu ka mamarato 'ana maakwali lana alangaia nia ki God fuakolu. \p \v 5 Alu God nia gwafe kamolu ma ka falea 'ana mamarato laa nai fuamolu ma ka 'adomi kamolu 'ana uri molu ka too 'ana tiidooa lae 'i matangamolu kwailiu mala lau guu 'ana sa Disas Kraes. \v 6 'I seeri tara kolu ka too 'ana tii lioewane guu ma molu ka bae guu 'ana tii tala baea uri faa'inito lana God ne Maa sa Disas Kraes na Aofia kolu. \p \v 7 Kamolu molu ka gwale kamolu kwailiu mala bae sa Disas Kraes nia gwale kamolu mai. Lea kamolu ade 'uri nai, tara nia kai adea toae ki da kai tangoa God uria. \v 8 Nau ku saea fuamolu, sa Disas Kraes nia lea mai laona molaagali uri ka 'adomia toaa Diu ki, ma uri na alangaia God ki fuana kokoo kera ki mai daka fuli. \v 9 Ma 'i seeri na toaa nao lau Diu ki tara kera daka tangoa lau guu God uria kwai'ofeia nia. Nia ka mala doo bae na Kekeda laa Abu nia saea ka 'urii, \q1 “Si kada nau ku too fainia toaa nao lau Diu ki, nau ku bae folaa suli 'oe, ma ku nguu tango 'oe.” \p \v 10 Ma na Kekeda laa Abu ka bae lau gu 'urii, \q1 “Kamolu toaa nao lau Diu ki, molu ele 'amolua fainia toaa Diu ki ne kera toaa nia God.” \p \v 11 Ma na Kekeda laa Abu ka bae lau 'urii, \q1 “Kamolu toaa nao lau Diu ki, ma na toae ki sui gwana molu tangoa God!” \p \v 12 Ma lao tasi Kekeda laa Abu lau guu, sa 'Aesaea nia bae 'urii, \q1 “Tii waa faasia kwalafaa sa Deesii kai dao ma nia kai gwaungai fua toaa nao lau Diu ki, ma ni kera dai manata mamana 'ani nia.” \p \v 13 Alu God 'ana manata ngadoe nia falea na ele laa ma na aroaroa ne baita tasa fuamolu suli ne kamolu molu manata mamana 'ani nia uri ka adea na manata ngadoa kamolu ka baita tasa lau 'ana tetedea nia Anoedoo Abu. \s1 Doo ne adea ma sa Bol ka kekeda noniraa \p \v 14 Toaafuta nau ki 'ae, nau ku saitoma diana ai na abulo lamolu nia diana tasa ma molu ka saitoma doo, ma molu ka tala'ana naa toolangaidoo lae fuamolu kwailiu. \v 15 Sui boroi 'ana laona kekeda laku mai fuamolu, nau kwasi mau 'ana sae folaa lae 'ana doo ki fuamolu. Tai si doo 'ana doo nai ki nau oli ku faarongo kamolu lau ai uri ka 'adomi kamolu. Ma 'i nunufana ade diana nia God fuaku, nia ka fili nau \v 16 uri ku rao fua sa Disas Kraes 'i matangana toaa nao lau Diu ki. 'I seeri, nau ku rao mala 'ana ta wane ni foa 'ana faatalongai lana Faarongoa Diana nia God uri na toaa nao lau Diu ki daka mala 'ana ta afuafua ne Anoedoo Abu nia faa abua fua God ma God nia ka ala faafi kera. \v 17 'Ana tiidooa laa nau fainia Kraes Disas nau ku bae ngalangala sulia si doo ne God nia ilia fuaku laona raoa nau fuana. \v 18 Nau nao kwasi tala'ana bae ngalangala lae sulia tasi doo 'i tala'aku. Nau ku bae ngalangala gwaku sulia si doo ne Kraes nia ilia ka fuli laona raoa ne ku ilia 'ana talai lana mai toaa nao lau Diu ki uri daka too sulia doori lana God. Kera da ade 'uri nai suli da rongoa si baea ne ku faarongo kera ai ma daka suana doo neki nau ku ilia ki, \v 19 suli nau ku fulia doo kwaibalatana ki ma doo ni kwele lae ki ai 'ana rigitaa nia Anoedoo Abu nia God. Na raoa ne nau ku ilia 'ana faatalongai lana Faarongoa Diana nee, nia safali 'i Durusalem ka leafia kule ki sui gwana lelea ka dao 'i 'Ilirikum. Ma 'i tari'ina, nau ku faatalongainia sui naa Faarongoa Diana nee sulia sa Disas Kraes 'ana kula nai ki. \v 20 Si doo ne nau ku dooria 'asia na mai 'ana kada 'oro ki ne faatalongai lana si Faarongoa Diana nee 'ana kula neki nao dasi saitomana 'ua sa Disas Kraes ai. Nau ku dooria ade lae 'uri nai uri nao kwasi mala lau 'ana ta wane ne nia tolea gwana lume gwauna baefungu neki ta wane 'e'ete lau gwana nia 'elia ki. \v 21 Doo bae na Kekeda laa Abu 'e bae sulia Kraes ma ka 'urii gu sulia nai, \q1 “Toaa ne nao dasi faarongo kera 'ua 'ana tasi doo sulia sa wala nai, tara kera da kai suana daka lio saitomana sa wala nai.” \s1 Sa Bol kai lea naa uri 'i Rom \p \v 22 Na 'abarua laa nau 'ana faatalongai lae 'ana kula 'e'ete nai ki, nia gu ne adea nao kwasi dao 'ali'ali kau siamolu. \v 23 Si kada nai, nau ku faasuia naa raoa nau 'i seki laona bali lolofaa neki. 'Ana kada 'oro sui na mai, nau ku dooria 'asia naa kwai suamolu. \v 24 Nau tara ku lea uri 'i Sbein ne. 'Ana lea laa nai gu ne ku manata ngado ai tara nau kwailiu kau ma kwai too fasi 'aku siamolu suli ta kasi kada kukuru, uri kolu ka ele kwaimani sui fatai molu kafi 'adomi nau 'ana lea laku naa uri 'i Sbein. \v 25 Sui fatai nau kufi tasa uri 'i Sbein, nau tara kwai lea fasi 'aku 'i Durusalem uri rao kwai'adomi lae fuana toaa nia ki God 'i seeri. \v 26 Doo ne adea ku lea fasi 'aku 'uri nai, suli toaa manata mamana 'i Masedonia ma 'i Gris ki ne kera da manata ele ma daka falea si malefo ni kwai'adomi lae fua 'adomi lana toaa siofaa ki matangana toaa nia ki God 'i Durusalem. \v 27 Si manatae wane nai si manatae wane faasi kera 'ana 'i tala'ada nai. Nia mone, na toaa nai ki daka 'adomia boroi toaa Diu ki 'i Durusalem nia ka bobola gwana nai, suli kera toaa Diu nai ki ne da tolingia Faarongoa Diana nee fua toaa nao lau Diu ki. Nia 'uri nai, nia diana fua toaa nao lau Diu ki daka tolingia lau guu na totodaa kera ki 'ana noni fua toaa Diu ki. \v 28 Ma si kada nau ku faasuia naa raoa nau 'ana fale lana malefo nai da konia mai, 'i seeri fatai nau oli mai kufi liu siamolu ma kufi lea naa uri 'i Sbein. \v 29 Nau ku saitomana si kada nau ku dao kau siamolu, tara kolu sui guu kolu kai dao toi na dianaa baita tasa faasia sa Disas Kraes suli ne nau ku dao kau siamolu. \p \v 30 Toaafuta nau ki 'ae, nunufana ade lana Aofia kolu sa Disas Kraes ma nunufana liosaua ne Anoedoo Abu 'e falea fuakolu, nau ku gani kamolu uri molu ka foa rigita mai fuaku, uri God ka 'adomi nau. \v 31 Molu ka foa mai uri God ka suasuli nau faasia toaa ade faasia ki 'i Diudia ade lea daka ili tasi doo ta'aa 'ani nau. Ma molu ka foa lau gu mai fuaku uri si kwai'adomia ne nau kwai ngali kau fuada 'i Durusalem ka adea manata lana toaa nia ki God 'i seeri ka ele sulia. \v 32 Uri lea sae manata lana God fuaku, tara nau ku faasuia si raoa nau nee sui, nau ku manata ele naa 'ana lea lae kau uri momola lae fasi 'aku siamolu. \v 33 Aia, alu God na waa 'ana aroaroe nia too 'ana fai kamolu sui guu. Iuka nia 'uri nai. \c 16 \s1 Si baea 'ana manata diana lae ki fua toaa manata mamana 'i Rom \p \v 1 Aia, nau ku faarongo kamolu kau sulia na waiwane kolu ni Fobi 'ana bali 'ana manata mamana lae, ne nia na ai rao kwai'adomi fua konia manata mamana 'i Senkria. \v 2 Nau ku dooria uri molu ka gwale nia kada nia dao kau siamolu, suli nia ai 'e manata mamana lau guu 'ana Aofia kolu. Molu ili 'uri nai fuana uri ka lea sulia ade laa ne toaa nia ki God da kai ilia ki. Nau ku dooria molu ka 'adomi nia lau guu 'ana kwai 'atoia nia ki, suli nia 'e 'adomi diana 'asia naa 'ana toaa 'oro ki ma ka 'adomi nau lau guu. \p \v 3 Molu ka faarongoa lau guu sa 'Akuila fai 'afe nia ni Brisila 'ana si baea ni manata diana laa nau fuadaru. Roo ai nai ki keerua roo ai ni rao kwaimani nau ki lau guu fua sa Disas Kraes. \v 4 Tii si kada, keerua karangia daru kai dao toi mae ladaru uri maana doo daru ilia ki mai uri 'adomi laku lae. Nau ku manata ele 'asia naa suli keerua. Nao lau taifili nau gwana ne ku manata 'uri nai, suli na konia manata mamana neki 'ana toaa nao lau Diu ki, kera sui guu da manata ele 'asia naa suli keerua. \v 5 Aia, nau ku falea lau gu kau si baea ni manata diana laa nau fua konia manata mamana nai da ofu kwaimani ki 'i luma keerua. \p Nau ku falea lau gu kau si baea ni manata diana lae nau fuana waa kwaimani diana nau sa 'Ebenetas. Nia naa bae waa totoonao faasia bali fera 'i 'Eisia bae nia manata mamana 'ana sa Disas Kraes. \v 6 Sui nau ku falea lau gu si baea ni manata diana lae nau fua ni Meri, suli nia 'e rao tetede 'ana 'adomi lamolu lae. \v 7 Ma si baea ni manata diana lae lau guu fua sa 'Andronikas ma ni Diunias ne keerua roo ai Diu ki 'uri nau lau guu, ma daru ka too lau gu laona lookafo 'uri nau. Keerua bae daru manata mamana 'ana sa Disas Kraes 'i nao 'ani nau. Na toa 'aboosol ki da saitoma diana lau gu 'ani keerua. \p \v 8 Si baea ni manata diana laa lau guu fua waa kwaimani diana nau sa 'Abilatas, suli nia manata mamana lau guu 'ana Aofia kolu. \v 9 Si baea ni manata diana laa lau guu fua sa 'Abanas, ne nia wane ni rao kwaimani kolu lau gu fua sa Disas Kraes 'uri nau lau guu. Si baea ni manata diana laa lau guu fua wane ni rao kwaimani diana nau sa Stakis. \v 10 Si baea ni manata diana laa lau guu fua sa 'Abeles, ne nia waa abulo diana ma sa Disas Kraes ka ala faafi nia. Si baea ni manata diana laa lau guu fua sa 'Aristobalas fai bara wela nia. \v 11 Si baea ni manata diana laa lau guu fua sa Herodion waa 'ana toaa Diu ki 'uri nau lau guu. Si baea ni manata diana laa lau guu fua bara wela nia sa Nasisas ne kera toaa manata mamana ki lau guu. \p \v 12 Si baea ni manata diana laa lau guu fua ni Traefina ma ni Traefosa ne daru rao tetede 'asia naa fuana Aofia. Si baea ni manata diana laa lau guu fua ai kwaimani kolu ni Besis ai ni rao nia Aofia. \v 13 Si baea ni manata diana laa nau lau guu fua sa Rufus waa ni rao diana nia Aofia. Si baea ni manata diana laa lau guu fua gaa sa Rufus ne nia mala na 'ana ta gaa 'aku naa. \v 14 Si baea ni manata diana laa lau guu fua sa 'Asinkritas, sa Flegon, sa Hemes, sa Batrobas, sa Hemas, ma na toaafuta kolu ki bali 'ana manata mamana lae, ne da too fai kera. \v 15 Ma si baea ni manata diana laa lau guu fua sa Filologas, ma sa Diulia, sa Nerias fai waiwane nia, ma sa Olibas fainia toaa nia ki God sui guu ne da too kwaimani ki fai kera. \p \v 16 Molu ele suli kamolu kwailiu molu ka samo 'aba 'ana samo 'aba laa ne 'o'olo. Na 'aini konia manata mamana nia ki Kraes sui guu 'i seki, kera da falea kau si baea ni manata diana laa kera ki fuamolu. \s1 Kwaifamanataia sulia tooa diane fua toaa manata mamana ki \p \v 17 Toaafuta nau ki 'ae, si doo ku saea kau fuamolu 'e 'urii; molu suasuli kamolu faasia toaa ne da safalia toli lae ki fuamolu ma daka toolangaidoo sulia doo 'e'ete ki lau gwana faasia toolangaidooa ne meli bae sulia fuamolu. Molu too tau 'amolua faasia toaa 'uri nai ki. \v 18 Na toaa ne da ade 'uri nai ki, kera nao dasi rao gu fuana Aofia kolu sa Disas Kraes. Kera da rao gwada sulia lioda ki 'i tala'ada. Na bae sasaore lae ne kera ilia fainia wane ki ma na kaso laa ne kera ilia fai toaa da ulafusidoo ki na doo gwana uri suke lada lae ai. \v 19 Aia, ma na toae ki sui guu da rongo naa ne kamolu molu ade sulia doori lana Kraes. Nau boroi ku ele 'asia naa suli kamolu. Nau ku dooria uri molu ka lio filoa si doo ne diana, ma molu ka too 'amolu faasia doo ta'ae ki. \v 20 Tara nao si tau guu God waa 'ana aroaroe nia kai dali ngisia tetedea nia sa Saetan uri kamolu molu ka uri faafia tetedea nia. \p Alu na ade dianaa nia Aofia kolu sa Disas ka nii 'ana fai kamolu. \p \v 21 Sa Timotii wane rao kwaimani nau lau guu, nia falea lau gu kau si baea ni manata diana laa nia fuamolu. Sa Lusias, sa Deison, ma sa Sosibate kera toa Diu ki 'uri nau lau guu, kera falea kau si baea ni manata diana laa kera fuamolu. \p \v 22 Nau sa Tetias waa ne ku kedaa kau bae lana nai ki sa Bol nai, nau ku falea lau gu kau si baea ni manata diana laa nau fuamolu suli nau ta waa manata mamana lau guu 'ana Aofia kolu sa Disas Kraes. \p \v 23-24 Aia, sa Gaeas waa ne nau ku dao kwai too ngado ki siana ma na konia manata mamana nee 'i seki da kai ofu kwaimani ki 'i luma nia, nia falea kau si baea ni manata diana laa nia fuamolu. \p Sa 'Erastas waa ne lio sulia wai malefo 'ana maefera baita nee, nia fainia toolakolu sa Kuatas lau guu keerua daru falea kau si baea ni manata diana laa keerua fuamolu.\f + \fr 16:23-24 \ft Tai kekeda laa 'ua ladoa lau si baea nee, “Na kwai'ofei laa Aofia kolu sa Disas Kraes kai too fai kamolu sui guu. Iuka.”\f* \s1 Foa laa 'isi 'ana tango lae \p \v 25 Kolu tangoa God ne nia falea tetedee fuamolu nunufana sa Disas Kraes ne na faarongoa diana nee ku faatalongainia nia bae sulia. 'E tau na mai, God nao si faatai folaa 'ana si faarongoa diana nee. \v 26 Ma sui 'i tari'ina, God nia ka faatai folaa naa 'ana si faarongoa diana nai. Na kekeda lana 'aini brofet ki da bae sulia si faarongoa diana nai. Na God mauri firi nee nia ka odu kameli meli ka faatalongainia faarongoa diana nai fuana toae ki tiifau, uri kera daka manata mamana 'ana God ma daka ade suli nia. \v 27 Kolu falea tango lae tiifau talea God ne nia taifili nia guu 'e liotoo ka tasa. Kolu ka tango nia 'i nunufana sa Disas Kraes ka lelea firi. Iuka, nia 'uri nai!