\id RUT Ruth in Bokobaru, Ross Jones \h RUTU \toc1 RUTU \toc2 RUTU \mt1 RUTU \c 1 \s1 Naomi kↄ̃n Rutuo \p \v 1 Gurↄↄ kɛ̀ yãgↄ̃gↄ̃rinↄↄ e kí blee Isarailinↄ bùsun, dekaa kà, ben gↄ̃gbɛ̃ ke bↄ̀ Bɛtɛlɛmu, Yudanↄ bùsun, à gàa gurↄplaa kɛ Mↄabunↄ bùsun kↄ̃n a naↄ̃o kↄ̃n a nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gↄ̃ↄn plaaanↄ. \v 2 Gↄ̃gbɛ̃ pì tↄ́n Ɛlimɛlɛki. À naↄ̃ tↄ́n Naomi. À nɛ́nↄ tↄ́n Malonu kↄ̃n Kiliↄ̃o. Ɛflata bùsu gbɛ̃nↄmɛ. Aↄ̃ gàa Mↄabunↄ bùsun, ben aↄ̃ↄ kú gwe. \v 3 Gwen Naomi zã Ɛlimɛlɛki gàn, ben à gↄ̃̀ gwe kↄ̃n a nɛ́ gↄ̃ↄn plaaa pìnↄ. \v 4 Aↄ̃ Mↄabu nↄgbɛ̃nↄ sɛ̀ nↄↄnↄ ũ, à doo tↄ́n Opa, à doo sↄ̃ Rutu. Aↄ̃ↄ kú gwe lán wɛ̃̀ kuri taka bà, à gbɛran \v 5 Malonu kↄ̃n Kiliↄ̃o gà ń plaa ń píngi, ben Naomi gↄ̃̀ gↄ̃ↄ sai nɛ́ sai. \p \v 6 Kɛ̀ à kú Mↄabunↄ bùsun gwe, à mà kɛ̀ Dii a gbɛ̃nↄ wɛ̃nda gwà à ń gbá pↄ́blee, ben à soru kɛ̀ à ta kↄ̃n a nɛ́ naↄ̃ pìnↄ. \v 7 Ben à fɛ̀ɛ guu kɛ̀ à kún à dà zɛ́n kↄ̃n a nɛ́ naↄ̃ pìnↄ, aↄ̃ↄe taa Yudanↄ bùsun. \v 8 Ben à bè a nɛ́ naↄ̃ pìnↄnɛ: À liara à tá a danↄ kiia. Dii gbɛ̃kɛɛ kɛare lán á kɛ̀ a gↄ̃ↄ kɛ̀ aↄ̃ gànↄnɛ nà kↄ̃n mapio. \v 9 Dii tó a baade ɛara à zã kɛ à vɛ̃ɛkii e. Kɛ̀ à lɛ́ zàḿma, ben aↄ̃ ↄ́ↄ dↄ̀ gbãngbãn. \v 10 Aↄ̃ bènɛ: Wé tányo n gbɛ̃nↄ kiiamɛ. \v 11 Ben à bè a nɛ́ gyaanↄↄ pìnↄnɛ: À liara! Bↄ́yãnzi é támaozi? Mɛ́ ɛara mà nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ i lɛ à e à zã kɛḿma dↄn yↄ́? \v 12 À liara à tá! Ma zi kũ̀, mɛ́ e mà zã kɛ dↄro. Baa tó ma bè mɛ́ wɛ́ɛ dↄ zãkɛnazi, ben má è uusiɛa ma nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ ìo, \v 13 é fↄ̃ à ń dã ai aↄ̃ bíta kũↄ́? É fↄ̃ àgↄ̃ kuu pↄsɛ ń yãnziↄ́? Auo, ma nɛ́nↄ! Dii kpɛɛ lìmɛmɛ. Yã kɛ̀ à a lee pì e kɛmɛ nnaro fá! \p \v 14 Aↄ̃ ɛ̀ara wà nà ↄ́ↄ dↄↄa, ben Opa lɛ́ zà a zã da pìa, mↄde Rutu gì à nàa. \v 15 Ben Naomi bènɛ: Ǹ gwa, n gbɛ̃ndoo e taa a gbɛ̃nↄ kↄ̃n a tãanↄzi. Ǹ liara ǹ táo. \v 16 Ben Rutu bènɛ: Ǹton nakↄ̃rɛma mà n tón mà táro. Guu kɛ̀ n kɛ̀sɛ e pɛɛɛn, wégↄ̃ lɛdomɛ. Guu kɛ̀ n pitan, gwen mɛ́ pitan. N gbɛ̃nↄ é gↄ̃ ma gbɛ̃nↄ ũ, n Luda é gↄ̃ ma Luda ũ. \v 17 Guu kɛ̀ n gan, gwen mɛ́ gan wà ma vĩi gwe. Gaa baasiro pↄ́ke é wa kɛ̃kↄ̃aro. Tó ma kɛ̃mma, Dii yã kɛmɛ pãsĩpãsĩ. \v 18 Kɛ̀ Naomi è à zɛ̀o à táaomɛ, èe yãke onɛ dↄro. \p \v 19 Ben aↄ̃ plaa ń píngi gàa aɛ ai aↄ̃ kà Bɛtɛlɛmu. Kɛ̀ aↄ̃ kà gwe, wɛ́tɛ lògo ń yã musu. Gbɛ̃nↄ bè: Naomin gwe sↄ̃ↄ́? \v 20 Ben à bèńnɛ: Àtongae ma sísi Naomi dↄro, séde Mara, zaakɛ Gbãapingide pↄsiayã kɛ̀mɛ. \v 21 Ma gaa wɛ́tɛa kↄ̃n pↄ́o, ben Dii sùmao ↄkori. Bↄ́ yã bé à tò é ma sísi Naomii? Dii bↄ̀ ma kpɛɛ, Gbãapingide yã'ↄ̃amma kpàmazi. \v 22 Lán Naomi sù kↄ̃n Mↄabunↄ bùsuo nàn gwe kↄ̃n a nɛ́ naↄ̃ Rutu, Mↄabu boriio. Aↄ̃ kà Bɛtɛlɛmu gurↄↄ kɛ̀ wà nà nagãkɛ̃naamɛ. \c 2 \s1 Rutu dakↄ̃rɛna kↄ̃n Bↄazao \p \v 1 Naomi zã Ɛlimɛlɛki bɛ gↄ̃gbɛ̃ kee kuu, gbɛ̃nsi auzikideemɛ, à tↄ́n Bↄaza. \v 2 Mↄabu nↄgbɛ̃ Rutu bè Naominɛ: Ǹ tó mà gá bura nagã kↄ̃ↄ wɛ màgↄ̃ tɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ ma wɛ̃nda gwà kpɛɛ. Ben à bè a nɛ́ gyaanↄↄ pìnɛ: Ǹ gá! \v 3 Ben à fɛ̀ɛ à gàa nagã kↄ̃ↄ wɛ bura, ègↄ̃ tɛ́ pↄ́kɛ̃rinↄ kpɛɛ. À mↄ̀ à lè buraa kɛ̀ à gàan pì nɛ́ Ɛlimɛlɛki danɛ Bↄaza buraamɛ. \v 4 Ben Bↄaza bↄ̀ Bɛtɛlɛmu. Kɛ̀ à kà gwe, à ì kpà pↄ́kɛ̃rinↄa à bè: Dii gↄ̃ kúao! Ben aↄ̃ bènɛ: Dii aubarika dangu! \v 5 Bↄaza bè a zĩkɛri kɛ̀ dɛ à pↄ́kɛ̃rinↄ gwàri ũunɛ: Dé bé à nↄkparɛ kɛ̀kãa vĩi? \v 6 Ben à wèàla à bè: Nↄkparɛ pì nɛ́ Mↄabu nↄgbɛ̃ kɛ̀ Naomi bↄ̀o Mↄabunↄ bùsun à sùomɛ. \v 7 À bè mà tó à nagãa kↄ̃ↄ wɛ pↄ́kɛ̃rinↄ kpɛɛ, ben èe zĩi kɛɛ zaa kↄngↄ. Tian à mↄ̀ kámma bo féte kutaa guu. \p \v 8 Ben Bↄaza gàa à bè Rutunɛ: Ǹ ma yã ma. Ǹton gá nagã kↄ̃ↄ wɛ bú pãnde guuro. Ǹton gɛ̃walaro. Ǹ gↄ̃ kɛ̀ kↄ̃n ma nↄgbɛ̃ zĩkɛrinↄ. \v 9 Ǹ wɛ́ɛ dↄ zĩi kɛ̀ aↄ̃ↄe kɛɛzi ǹgↄ̃ tɛ́ ń kpɛɛ. Má ò ma gↄ̃kparɛnↄnɛ aↄ̃ton ĩa dammaro. Tó ímii e n dɛɛ, ǹ gá ǹ í kɛ̀ aↄ̃ↄ kà orozãnↄn mi. \v 10 À kùɛnɛ à mì pɛ̀ɛ à bè: À kɛ̀ dia mamↄma kɛ̀ bori pãnde nↄgbɛ̃n ma ũ, n làakari dↄ̀ma, ben n yã maaa kɛ̀mɛɛ? \v 11 Ben Bↄaza wèàla à bè: Wà yã kɛ̀ ń kɛ̀ n zã danɛ n zã gaa gbɛraa òmɛ píngi, lán n n de kↄ̃n n dao tò nà kↄ̃n n bùsuo, ben n mↄ n vɛ̃ɛ gbɛ̃ kɛ̀ ń ń dↄ̃ yãroonↄ tɛ́. \v 12 Dii fĩa bonnɛ yã kɛ̀ ń kɛ̀ musu. Lán n mↄ n sↄtↄ Dii Isarailinↄ Luda ↄru guu nà, à fĩa bonnɛ maamaa. \v 13 Rutu bè: Baa, n yã maaa kɛ̀mɛ fá! N ma làakari kpàɛmɛ, n yã nnaa ò mamↄma n zĩkɛrinɛ, baa kɛ̀ n zĩkɛrinↄ doken ma ũro. \p \v 14 Pↄ́blegurↄ Bↄaza bènɛ: Ǹ mↄ́ ǹ pↄ́ ble kɛ̀ ǹgↄ̃ burɛdi zↄ̃ↄ dòa. Ben à vɛ̃̀ɛ pↄ́kɛ̃rinↄ saɛ. Bↄaza pↄ́wɛɛ kpatana kpàa, ben à pↄ́ blè à kã̀ ai à kpaaa gↄ̃̀. \v 15 Kɛ̀ à fɛ̀ɛ èe gaa pↄ́ kↄ̃ↄ wɛ, ben Bↄaza ò gↄ̃kparɛnↄnɛ à bè: Baa tó èe pↄ́ kↄ̃ↄ wɛɛ nagãa kɛ̀ kaɛna tɛ́, àton wí daaro. \v 16 À à sà kenↄ bↄbↄnɛ nagãa guu à tó à kↄ̃ↄ wɛ. Àton pataaro. \p \v 17 Ben à pↄ́ kↄ̃ↄ wɛ̀ ai uusiɛ. Kɛ̀ à zↄ̃̀ à à wɛ́ɛ bↄ̀, à kà koto lɛ́ do taka bà. \v 18 Kɛ̀ à sɛ̀ à tào bɛ, ben à pↄ́ kɛ̀ à kↄ̃ↄ wɛ̀ pì ↄ̀dↄa a zã danɛ. À pↄ́ kɛ̀ à fùa à blee pì kpàa dↄ. \v 19 Ben à zã da à là à bè: Mákpan n pↄ́ kↄ̃ↄ wɛ̀n gbã̀a? N zĩi kɛ̀ mámɛ? Luda aubarika da gbɛ̃ kɛ̀ làakari dↄ̀mmaan. Ben à gbɛ̃ kɛ̀ à zĩi kɛ̀ à bura yã ònɛ à bè: Gbɛ̃ kɛ̀ ma zĩi kɛ̀ à bura gbã̀a tↄ́n Bↄaza. \v 20 Ben Naomi bè: Ma Dii sáabu kɛ̀! À kpɛ́ èe gbɛ̃kɛɛ kɛɛ wamↄwa kɛ̀ wá bɛ̃ɛnↄnɛ kↄ̃n wa gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ gànↄ. Ben à ɛ̀ara à bè: Gbɛ̃ pì nɛ́ wa danɛ fɛ̃̀fɛ̃ bòrinↄ dokemɛ. \v 21 Ben Mↄabu nↄgbɛ̃ Rutu bè: À bèmɛ mà na a zĩkɛrinↄa ai aↄ̃ gá pↄ́ kɛ̃ wà yãao. \v 22 Ben Naomi bè a nɛ́ gyaanↄↄ pìnɛ: À maa ǹ gá kↄ̃n à nↄgbɛ̃ zĩkɛrinↄ lɛ wàton ĩa damma bura pãndearo yãnzi. \v 23 Ben à nà Bↄaza nↄgbɛ̃ zĩkɛrinↄa. Ègↄ̃ pↄ́ kↄ̃ↄ wɛɛ ń kpɛɛ ai wà gàa wà nagã kↄ̃n gbadooo kɛ̃̀ wà yã̀a. À kú a zã da bɛmɛ. \c 3 \s1 Rutu kↄ̃n Bↄazao zaa blɛwɛɛgbɛ̃kiia \p \v 1 Naomi bè a nɛ́ gyaanↄↄ pìnɛ: À maa mà bɛɛ wɛtɛnnɛ, guu kɛ̀ nɛ́ e ǹgↄ̃ kún aafia. \v 2 Bↄaza kɛ̀ ń kú kↄ̃n à zĩkɛrinↄ nɛ́ wa danɛnloo? Àmbe èe pↄ́wɛɛ gbɛ̃ɛ uusiɛa. \v 3 Ǹ zú o ǹ nↄ́si kɛmma. Ǹ n pↄ́ maaa da ǹ gá blɛwɛɛgbɛ̃kiia. Ǹton tó à n yã dↄ̃ro ai à pↄ́ blè à í mì à yã̀a. \v 4 Tó à dàɛ, ǹ guu kɛ̀ à dàɛn gwa, ǹ gá ǹ à bisa lɛ́ sɛ́ ǹ daɛ à gbá saɛ. Eé yã kɛ̀ nɛ́ kɛɛ onnɛ. \v 5 Ben à bènɛ: Yã kɛ̀ ń ò píngi, mɛ́ kɛmɛ. \v 6 Ben à gàa blɛwɛɛgbɛ̃kiia à yã kɛ̀ a zã daa ònɛ pì kɛ̀ píngi. \p \v 7 Bↄaza pↄ́ blè à í mì, à pↄↄ kɛ̀ nna. À gàa à dàɛ pↄ́wɛɛ tò saɛ kãa kpa, ben Rutu lↄↄtɛ̀zi tɛɛɛ, à bisa gò à gbála à dàɛ gwe. \v 8 Lezãndo kɛ̀ Bↄaza kɛ̀ gìri, à vù kↄ̃n iio à lìɛ, ben à è nↄgbɛ̃ bé à daɛna a gbá saɛ. \v 9 Kɛ̀ à bè, démɛ, ben Rutu wèàla à bè: N zĩkɛri Rutumɛ. Ǹ n bisa lɛ́ kúmala, zaakɛ ma danɛ fɛ̃̀fɛ̃ kɛ̀ eé ma boon n ũ. \v 10 À bènɛ: Dii aubarika dangu! Gbɛ̃kɛɛ kɛ̀ ń kɛ̀ zãa kɛ̀kii dɛ à káakupↄla. Nɛ́ɛ gá n gↄ̃kparɛ wɛ̀tɛro, takaasidee kesↄ̃ auzikidee. \v 11 Ǹton tó vĩa n kũro. Pↄ́ kɛ̀ n wɛ́ɛ kɛ̀ píngi, mɛ́ kɛnnɛ, zaakɛ wɛ́tɛdeenↄↄ dↄ̃ ń píngi kɛ̀ nↄ maaan n ũ. \v 12 Yãpuraamɛ! N danɛn ma ũ, mↄde danɛ fɛ̃̀fɛ̃ pãndee kuu à fɛ̃fɛ̃kɛɛ dɛmala. \v 13 Ǹ i kɛ̀ gwãavĩa, zia kↄngↄ tó à yezi à n bomɛ, à maa, à n bo. Mↄde tó èe weziro, má sì kↄ̃n Diio mɛ́ n bo. Ǹ i kɛ̀ ai guu dↄ. \p \v 14 À daɛna à gbá saɛ gwe ai gukɛ̃kↄ̃anao, ben à fɛ̀ɛ ai guwɛɛ gↄ̃ gá kɛ̃, zaakɛ Bↄaza bènɛ àton tó gbɛ̃kee dↄ̃ kɛ̀ à mↄ̀ blɛwɛɛgbɛ̃kiiaro. \v 15 À bènɛ dↄ: Ǹ n pↄ́dangãn poro ǹgↄ̃ kũna. Kɛ̀ à kũna, ben Bↄaza nagãa kànnɛ zaka lɛ́ swɛɛdo à dìnɛ, ben à tào bɛ. \v 16 Kɛ̀ à kà bɛ, à zã da à là à bè: Yã kɛ̀ dia gwee? Ben à yã kɛ̀ gↄ̃gbɛ̃ pì kɛ̀nɛ ònɛ píngi \v 17 à bè: À ma gba nagã zaka lɛ́ swɛɛdoo kɛ̀kiimɛ. À bè à maa mà tá ma zã daa ↄkoriro. \v 18 Ben Naomi bè: Ǹ vɛ̃ɛ tɛɛɛ ai ǹ yã pì mìdɛna dↄ̃, zaakɛ gↄ̃gbɛ̃ pì é kámma bo gbã̀a yã pì mìdɛna sairo. \c 4 \s1 Rutu zãkɛna Bↄazao \p \v 1 Bↄaza gàa à vɛ̃̀ɛ wɛ́tɛ bĩilɛa, ben à è danɛ fɛ̃̀fɛ̃ bòri kɛ̀ à à yã ò pì e mↄↄ. Ben à bè: Ma gbɛ̃, ǹ mↄ́ ǹ vɛ̃ɛ. \v 2 Ben à wɛ́tɛ gbɛ̃nsinↄ sìsi gↄ̃ↄn kuri à bè aↄ̃ vɛ̃ɛ. \v 3 Ben à bè danɛ fɛ̃̀fɛ̃ pìnɛ: Naomi kɛ̀ sù kↄ̃n Mↄabunↄ bùsuo e wa vĩ̀i Ɛlimɛlɛki bura kpadoo yaa. \v 4 Ben má è à maa mà à yã onnɛ, lɛ ǹ lú wa gbɛ̃nsi kɛ̀ aↄ̃ↄ vɛ̃ɛna kɛ̀nↄ wáa. Tó ń yezi ǹ bomɛ, ǹ bo. Tó ń yezi ǹ bo sↄ̃ro, ǹ omɛ mà ma, zaakɛ ḿbe ń à bona zɛ́ vĩ. Tó n baka gɛ̃̀, sé mapi. Ben gↄ̃gbɛ̃ pì bè: Mɛ́ bo. \v 5 Ben Bↄaza bè: Tó n tↄↄtɛ pì lù Naomi kↄ̃n Mↄabu nↄgbɛ̃ Rutuoa, nɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ gà gyaanↄↄ e dↄ, lɛ à tↄ́ e à gↄ̃ à túbia. \v 6 Ben danɛ fɛ̃̀fɛ̃ bòri pì bè: Tó lɛn à dɛ lɛ, mɛ́ boro, lɛ màton ma zĩnda túbi yakaro yãnzi. Ǹ n pↄ́ bo, zaakɛ mɛ́ fↄ̃ mà boro. \v 7 Isarailinↄ bùsun yã tó gbɛ̃ e tↄↄtɛ boo ke èe à lendee kpaa, tó èe yã mì dɛɛ, è a kyate gbá doo bↄ à dↄ gbɛ̃nɛmɛ yã pì mìdɛna sèeda ũ Isarailinↄnɛ. \v 8 Kɛ̀ danɛ fɛ̃̀fɛ̃ bòri pì bè Bↄazanɛ à lú, ben à a kyatee bↄ̀ à kpà Bↄazaa. \v 9 Ben Bↄaza bè gbɛ̃nsi pìnↄnɛ kↄ̃n gbɛ̃ kpaaanↄ ń píngi: Ámbe sèedadeenↄ ũ gbã̀a, kɛ̀ ma Ɛlimɛlɛki kↄ̃n Malonuo kↄ̃n Kiliↄ̃o pↄ́nↄ lù Naomia píngi. \v 10 Ben ma Malonu gyaanↄ Rutu, Mↄabu nↄgbɛ̃ è nↄↄ ũ dↄ, lɛ gbɛ̃ kɛ̀ gà pì tↄ́ e àgↄ̃ kú à túbia, lɛ à tↄ́ tón ga à gbɛ̃nↄ tɛ́ ke à wɛ́tɛ kɛ̀ guuro. Ámbe yã pì sèedadeenↄ ũ gbã̀a. \p \v 11 Ben gbɛ̃nsi pìnↄ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú gãnu guunↄ bè ń píngi: Wámbe sèedadeenↄ ũ. Dii tó nↄgbɛ̃ kɛ̀ èe gɛ̃ɛ n ua pì gↄ̃ lán Rasɛli kↄ̃n Leao bà. Aↄ̃ plaa ń píngi bé wà Isarailinↄ borii kɛ̀. Eé tó ǹ gbãa kũ Ɛflata bùsun ǹ tↄ́ bↄ Bɛtɛlɛmu. \v 12 Dii tó borii kɛ̀ eé kpámma kↄ̃n nↄgbɛ̃ pìonↄ gↄ̃ lán Pɛrɛzi kɛ̀ Tama ì Yudanɛ boriinↄ bà. \s1 Dauda bori bↄzia \p \v 13 Ben Bↄaza Rutu sɛ̀ nↄↄ ũ. À dàɛo, ben Dii tò à nↄ̀ sì, ben à nɛ́ ì gↄ̃gbɛ̃ ũ. \v 14 Ben nↄgbɛ̃nↄ bè Naominɛ: Wa Dii sáabu kɛ̀, èe n tó borii sai gbã̀aro. Luda tó nɛ́ pì tↄ́ bↄ Isarailinↄ tɛ́. \v 15 Eé n làakari kpáɛnnɛ, eé n gwa n zikũ guu, zaakɛ n nɛ́ gyaanↄↄ kɛ̀ yenzi bé à à ìnnɛ, à sↄ̃ à maannɛ dɛ nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gↄ̃ↄn swɛɛplaaanↄla. \v 16 Ben Naomi nɛ́ pì sɛ̀ à kpà a kùla à gↄ̃̀ à gwàri ũ. \v 17 Ben nↄgbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú gweenↄ bè: Wà nɛ́gↄ̃gbɛ̃ ì Naominɛ. Ben aↄ̃ tↄ́ kpànɛ Ɔbɛdi. Àmbe Yɛsɛ de, Dauda dezi ũ. \p \v 18 Pɛrɛzi boriinↄ zɛ́kpaɛn yɛ̀: \q1 Pɛrɛzi bé à Ɛzɛrↄnu ì, \q1 \v 19 Ɛzɛrↄnu Ramu ì, Ramu Aminadabu ì, \q1 \v 20 Aminadabu Nasↄ̃ ì, Nasↄ̃ Salamↄ ì, \q1 \v 21 Salamↄ Bↄaza ì, Bↄaza Ɔbɛdi ì, \q1 \v 22 Ɔbɛdi Yɛsɛ ì, ben Yɛsɛ Dauda ì.