\id REV Revelation in Bokobaru, Ross Jones \h ZIA YÃ \toc1 ZIA YÃ BIIANA YOHANANƐ \toc2 ZIA YÃ \mt1 ZIA YÃ BIIANA YOHANANƐ \io1 Kirisi ena wɛ́ɛgupu guu 1:1-1:20 \io1 Lákɛ̃na sↄsi mɛ̀n swɛɛplaaanↄnɛ 2:1-3:22 \io1 Takada kokona kↄ̃n à kãɛ'ↄ mɛ̀n swɛɛplaaanↄ gogonao 4:1-8:1 \io1 Kãkãki mɛ̀n swɛɛplaaanↄ pɛna 8:2-11:19 \io1 Kwã ìsi kↄ̃n nↄ̀bↄ pãsĩ mɛ̀n plaaanↄ 12:1-14:20 \io1 Luda pↄfɛ̃ zubↄ mɛ̀n swɛɛplaaanↄ ɛɛna andunaa 15:1-19:5 \io1 Kirisi suna à kí ble andunaa 19:6-20:15 \io1 Musu dufu kↄ̃n tↄↄtɛ dufuo 21:1-22:21 \c 1 \s1 Takada kɛ̀ bↄkii \p \v 1 Luda yã kɛ̀ èe mↄↄ kɛɛ dà Yesu Kirisinɛ, lɛ à biia a zↄ̀blerinↄnɛ, ben à a malaika zĩ̀ mamↄma Yohana a zↄ̀bleria, à tò ma yã pì dↄ̃̀. \v 2 Luda yã kɛ̀ Yesu Kirisi à sèeda kɛ̀n má è, ben mɛ́ɛ oo. \v 3 Aubarikadeen gbɛ̃ kɛ̀ zia yã kɛ̀ki kyó kɛ̀ ũ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ à yã mà aↄ̃ kũnanↄ, zaakɛ à gurↄↄ kà kĩi. \p \v 4 Ma Yohana mámbe ma takada kɛ̀kii kɛ̃̀ sↄsi mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ kú Asia bùsu guunↄnɛ. Luda kɛ̀ kuu yã, à kuu ai tia, bensↄ̃ èe suu kↄ̃n à Nini mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ kú à kìta aɛnↄ \v 5 kↄ̃n Yesu Kirisi kɛ̀ dɛ sèeda yãpuradee ũuo gbɛ̃kɛɛ kɛare, aↄ̃ a gba aafia. Yesu pìn gàafɛɛ káaku ũ, àmbe anduna kínanↄ gbãadee ũ. À yewazi à wa bↄ wa durunnↄn kↄ̃n à aru gbãaao \v 6 à wa ka kpatan Luda a De gbã̀gbãrinↄ ũ. Àmbe à gakui kↄ̃n gbãaao vĩ gurↄ píngi! Aami. \v 7 À gwa, èe mↄↄ ludambɛ luguun. Baade píngi é wɛ́ɛ siàlɛ, baa gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ à zↄ̃̀nↄ, anduna bori píngi é sósobi ↄ́ↄ dↄ à yã musu. Lɛmɛ! Aami. \p \v 8 Dii Luda bè: Mámbe Alafa kↄ̃n Omɛgao ũ, Gbãapingide kɛ̀ má kuu yã, má kuu ai tia, bensↄ̃ mɛ́ɛ suu. \s1 Yesu Kirisi bↄ à mↄna Yohanazi \p \v 9 Ma Yohana a gbɛ̃ndoo kuuna Yesu guu kↄ̃ gbɛ̃nↄn wá ũ nawɛ̃a guu, kíblena guu, mɛnakɛna guu. Má kú yã ísia luan kɛ̀ wè be Patamↄ Luda yã kɛ̀ Yesu à sèeda kɛ̀ ona yãnzi. \v 10 Dii gurↄↄ zĩ Luda Nini sùma, ben ma kòto gbãaa mà ma kpɛɛ lán kãkãki'ↄ bà \v 11 à bè: Ǹ pↄ́ kɛ̀ ń è kɛ̃ takada guu ǹ kpãsã sↄsi mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ kú wɛ́tɛ kɛ̀nↄ guunↄnɛ: Ɛfesu, Simina, Pɛgamumu, Tiatira, Saadi, Filadɛlɛfia kↄ̃n Laodiseao. \p \v 12 Ben ma liɛ lɛ mà gbɛ̃ kɛ̀ èe yã oomao pì e. Kɛ̀ ma liɛ lɛ, ma vura dabu è mɛ̀n swɛɛplaa. \v 13 Ma gbɛ̃ke è dabu pìnↄ tɛ́ lán gbɛ̃ntee nɛ́ bà. À utagyaba dana, èe gáɛɛzi, vura asaa dↄ à kùsɛa. \v 14 À mìkã dɛ pú fénfen lán sãkã ke buu bà, à wɛ́ɛ dɛ lán tɛ́nɛnɛ bà. \v 15 À gbá e tɛ́ kɛɛ lán mↄ̀gotɛ̃ kɛ̀ wèe baasaa tɛ́vura guu bà. À kòto dɛ lán ísↄ̃kana kĩi bà. \v 16 À sↄsↄnɛnↄ kũna a ↄplaan mɛ̀n swɛɛplaa, fɛ̃ɛda lɛ́ nna kpaplaplaaa e bↄↄ à lɛ́n. À uu e tɛ́ kɛɛ lán ↄfãntɛ̃ gbãaa bà. \p \v 17 Kɛ̀ ma à è, ma lɛɛ à gbá saɛ ma gↄ̃ sã̀ii. Ben à a ↄplaa nàma à bè: Ǹton tó vĩa n kũro. Mámbe Aɛde kↄ̃n Zãadeeo ũ, \v 18 gbɛ̃ kɛ̀ ègↄ̃ kuu ũ. Ma ga, má kuu, bensↄ̃ mɛ́gↄ̃ kuu ai gurↄ píngi. Má ga kↄ̃n gɛ̀wãao mↄ̀nɛnↄ kũna. \v 19 Ǹ pↄ́ kɛ̀ ń è kɛ̃, pↄ́ kɛ̀ kuunↄ kↄ̃n pↄ́ kɛ̀ eé mↄ́ à kpɛɛnↄ píngi. \v 20 Sↄsↄnɛ mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ ń è ma ↄplaan pìnↄ kↄ̃n vura dabu mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ asiin yɛ̀: Sↄsↄnɛ mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ nɛ́ sↄsi mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ zĩ̀rinↄmɛ, dabu mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ nɛ́ sↄsi mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄmɛ. \c 2 \s1 Ɛfesudeenↄ yã \p \v 1 Ǹ kɛ̃ Ɛfesu sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma kɛ̀ má sↄsↄnɛ mɛ̀n swɛɛplaaanↄ kũna ma ↄplaan, kɛ̀ mɛ́ɛ táa oo vura dabu mɛ̀n swɛɛplaaanↄ tɛ́, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 2 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃ kↄ̃n zĩi kɛ̀ nɛ́ɛ kɛɛo kↄ̃n n mɛnakɛnao. Nɛɛ̀ we ǹ gbɛ̃ zaaanↄ diɛro. Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃è ń zĩnda diɛ Luda zĩ̀rinↄ ũ, bensↄ̃ aↄ̃ↄ dɛ à ũro, n ń yↄ̃ ń gwà ń è ɛgɛdeenↄn ń ũ. \v 3 N mɛna fↄ̃̀, n nawɛ̃a kɛ̀ ma tↄ́ yãnzi, nɛ́ɛ kpasaro. \v 4 Mↄde má yã vĩnyo. Yenzi kɛ̀ ń vĩmɛ káaku bùsa. \v 5 Ǹ tó n kuuna zi zaalɛ nɛ́ɛ busaro yã dↄngu. Ǹ nↄ̀sɛ liɛ ǹgↄ̃ yã kɛ̀ nɛɛ̀ kɛ yãanↄ kɛɛ. Tó nɛ́ɛ kɛ lɛro, mɛ́ mↄ́nzi mà n dabu sↄ̃ki kpá. \v 6 Baa kↄ̃n beeeo ń yã kɛ̀kii vĩ, ń za Nikolaitãnↄ yãkɛnan lán ma zàn nà. \v 7 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma: Mɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè gba zɛ́ à lí wɛ̃̀ndidee kɛ̀ kú Luda swadako guu bɛɛ ble. \s1 Siminadeenↄ yã \p \v 8 Ǹ kɛ̃ Simina sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma kɛ̀ má dɛ Aɛde kↄ̃n Zãadeeo ũ kɛ̀ ma ga ma ɛara ma fɛɛ, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 9 Má wɛ́ɛtãmma kɛ̀ wèe mↄↄnnɛɛ dↄ̃ kↄ̃n n takaasikɛɛo. Baa kↄ̃n beeeo auzikideen n ũ. Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃è be Yudanↄn ń ũ bensↄ̃ aↄ̃ↄ dɛ à ũroonↄ, kɛ̀ aↄ̃ aduakɛkpɛ dɛ Setãn pↄ́ ũ, má dↄ̃ dian aↄ̃è yã dimma nà. \v 10 Ǹton vĩa kɛ nawɛ̃a kɛ̀ nɛ́ kɛɛnɛro. Ǹ ma, Ibilisi é a gbɛ̃kenↄ ká kpɛ́siaan, lɛ à a yↄ̃ à gwa, eé wɛ́ɛ tãawa ai gurↄ kuri. Ǹgↄ̃ náanɛ vĩ ai ǹ gá gao, mɛ́ auzɛnna kɛnnɛ yàari ũ. \v 11 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma: Ga plaade é ĩa da gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blèaro. \s1 Pɛgamumudeenↄ yã \p \v 12 Ǹ kɛ̃ Pɛgamumu sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma kɛ̀ má fɛ̃ɛda lɛ́ nna kpaplaplaaa vĩ, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 13 Má n kúkii dↄ̃, guu kɛ̀ Setãn kíblekita kúmmɛ. Ń ma yã kũna, nɛ́ɛ lɛ́ sɛ́maziro, baa gurↄↄ kɛ̀ wà ma sèeda yãpurade Antipa dɛ̀ n wɛ́tɛn, guu kɛ̀ Setãn kún pì. \v 14 Mↄde má yã vĩnyo féte. Ń gbɛ̃nↄ vĩ gwe kɛ̀ aↄ̃ↄ Balamu yã kũna. Balamu pì bé à dà Balakinɛ à Isarailinↄ gàɛ à ń dá tãa pↄ́bleen kↄ̃n pãpãkɛnao. \v 15 Lɛmɛ dↄ ń gbɛ̃nↄ vĩ gwe, aↄ̃ↄ Nikolaitãnↄ yã kũna. \v 16 Beee yãnzi ǹ nↄ̀sɛ liɛ. Tó nɛ́ɛ kɛ lɛro, mɛ́ mↄ́nzi tia mà zĩ̀ káńyo kↄ̃n fɛ̃ɛdaa kɛ̀ kú ma lɛ́n-o. \v 17 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma. Mɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè gba mana kɛ̀ utɛna, mɛ́ à gba gbɛ̀ puraa kɛ̀ wà tↄ́ dufu kɛ̃̀a dↄ. Gbɛ̃ke tↄ́ pì dↄ̃ro, séde gbɛ̃ kɛ̀ má kpàa pì. \s1 Tiatiradeenↄ yã \p \v 18 Ǹ kɛ̃ Tiatira sↄsi zĩ̀rinɛ: Ma Luda Nɛ́ kɛ̀ ma wɛ́ɛ dɛ lán tɛ́nɛnɛ bà bensↄ̃ ma gbá dɛ lán mↄ̀gotɛ̃ bà, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 19 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃, n yenzi, n ludanaanɛkɛna, n zĩkɛna kↄ̃n n mɛnakɛnao. Má dↄ̃ dↄ kɛ̀ yã kɛ̀ nɛ́ɛ kɛɛ zãa maa dɛ à káakupↄla. \v 20 Mↄde má yã vĩnyo. N nↄgbɛ̃ Yɛzɛbɛli kɛ̀ à a zĩnda dìɛ annabi ũu gbà zɛ́. Èe ma zↄ̀blerinↄ sãsãa èe daańnɛ aↄ̃ pãpãa kɛ aↄ̃ tãa pↄ́ ble. \v 21 Ma à gbà zɛ́ à nↄ̀sɛ liɛ, mↄde à yezi à a nↄ̀sɛ liɛ à pãpãkɛna tóro. \v 22 Ǹ ma, mɛ́ kpázi mɛ́ tó gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ pãpãa kɛ̀onↄ nawɛ̃a bíta e, tó aↄ̃ↄe nↄ̀sɛ liɛ wà à yã tòro. \v 23 Mɛ́ à ìbanↄ dɛdɛ gagyãao, sↄsinↄ píngi é dↄ̃ kɛ mámbe mɛɛ̀ gbɛ̃nↄ laasuu kↄ̃n ń swɛ̃̀o tàasi kɛ, mɛ́ fĩa bo a baadenɛ a yãkɛnaa. \v 24 A Tiatira gbɛ̃ kpaaa kɛ̀ á yã pì kũnaro bensↄ̃ á yã kɛ̀ wè be Setãn asii bíta dↄ̃roonↄ, mɛ́ aso pãnde diarero. \v 25 À ↄ didi yã kɛ̀ á kũnaa ai màgↄ̃ gá su. \v 26 Gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè bensↄ̃ à yã kɛ̀ má yezinↄ kũna ai a lɛ́a, mɛ́ à gba zɛ́ à iko vĩ boriinↄa. \v 27 Eé kí bleḿma kↄ̃n mↄ̀ gòo à ń wíwi lán wè gũ̀ oroo wíwi nà, lán ma De ma gba zɛ́ nà. \v 28 Mɛ́ à gba gudↄna sↄsↄnɛ dↄ. \v 29 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma. \c 3 \s1 Saadideenↄ yã \p \v 1 Ǹ kɛ̃ Saadi sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma kɛ̀ má Luda Nini mɛ̀n swɛɛplaaanↄ kũna kↄ̃n sↄsↄnɛ mɛ̀n swɛɛplaaanↄ, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Kuuna bɛ̃ɛ tↄ́ bé à dↄmma, mↄde gɛ̀n n ũ. \v 2 Ǹ itɛ̃ kɛ ǹ gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ gↄ̃̀nnɛɛnↄ gba gbãaa ai aↄ̃gↄ̃ gá ga, zaakɛ má è n yãkee bↄɛzina ma Ludanɛro. \v 3 Beee yãnzi yã kɛ̀ ń mà ben ń sì ǹ tó àgↄ̃ dↄngu, ǹgↄ̃ kũna ǹ nↄ̀sɛ liɛ. Tó nɛ́ɛ itɛ̃ kɛro, mɛ́ mↄ́nzi lán kpãi bà, nɛ́gↄ̃ gurↄ zaka kɛ̀ mɛ́ mↄ́ dↄ̃ro. \v 4 Baa kↄ̃n beeeo ń gbɛ̃nↄ vĩ Saadi gwe féte kɛ̀ aↄ̃ↄe ń pↄ́kãsãanↄ gbãsĩ kpáro. Wé táa o lɛdo kↄ̃n pↄ́ puraao dana, zaakɛ aↄ̃ kà à lɛ́zĩ. \v 5 Lɛn gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè égↄ̃ pↄ́kãsã puraa dana lɛ. Mɛ́ à tↄ́ dɛdɛ wɛ̃̀ndi takadan zikiro. Mɛ́ zɛo ma De kↄ̃n a malaikanↄ aɛ. \v 6 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma. \s1 Filadɛlɛfiadeenↄ yã \p \v 7 Ǹ kɛ̃ Filadɛlɛfia sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma kɛ̀ má kú madona yãpuradee ũ, kɛ̀ má Dauda mↄ̀nɛ kũna, kɛ̀ mɛɛ̀ zɛ́ wɛ̃ gbɛ̃ke è fↄ̃ à tataro, kɛ̀ mɛɛ̀ zɛ́ tata gbɛ̃ke è fↄ̃ à wɛ̃ro, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 8 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Ǹ ma, ma zɛ́ wɛ̃̀nnɛ n aɛ, gbɛ̃ke é fↄ̃ à tataro. Baa kɛ̀ n gbãa bítaro, ń ma yã kũna nɛ́ɛ lɛ́ sɛ́maziro. \v 9 Setãn aduakɛkpɛ gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃è ń zĩnda diɛ Yudanↄ ũ bensↄ̃ aↄ̃ↄ dɛ à ũroonↄ, mɛ́ tó ɛgɛdee pìnↄ mↄ́ wà kúɛnnɛ, aↄ̃é dↄ̃ kɛ̀ má yenzi. \v 10 Zaakɛ ń yã kɛ̀ má dìɛnnɛ kũna n fↄ̃ n mɛna, mɛ́ n bↄ nawɛ̃a kɛ̀ èe mↄↄ anduna píngia guu lɛ à gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛanↄ lɛ́ à ń gwa. \v 11 Mɛ́ mↄ́ tia. Ǹgↄ̃ pↄ́ kɛ̀ ń vĩ kũna gbãa, lɛ gbɛ̃ke tón n láada símmaro yãnzi. \v 12 Mɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè kɛ ma Luda kpɛ́ wesagba ũ. Eé bↄ zikiro. Mɛ́ ma Luda tↄ́ kɛ̃a kↄ̃n ma Luda wɛ́tɛ Yerusalɛmu dufu kɛ̀ eé pita bↄna à kiia zaa musu tↄ́o kↄ̃n ma tↄ́ dufuo. \v 13 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma. \s1 Laodiseadeenↄ yã \p \v 14 Ǹ kɛ̃ Laodisea sↄsi zĩ̀rinɛ: Mamↄma Aami, sèeda náanɛde yãpuraa kɛ̀ má dɛ pↄ́ kɛ̀ Ludaa kɛ̀nↄ mìdee ũ, mámbe ma yã kɛ̀kii ò. \v 15 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Ń yĩiro bensↄ̃ ń wãaro. Má yezi ǹgↄ̃ yĩi kesↄ̃ wãa. \v 16 Lán ń lↄ́gↄlↄgↄ nà, ń wãaro, bensↄ̃ ń yĩiro, mɛ́ n pisimɛ. \v 17 Nɛɛ̀ be ↄↄde auzikidee kɛ̀ pↄ́ke nii vĩroon n ũ. Ń dↄ̃ kɛ̀ gbɛ̃ pã bũu baakɛri wɛ̃ndade takaaside vĩ̀an n ũro. \v 18 Mɛ́ɛ lɛ́ daamma ǹ vura baasana lú ma kiia, lɛ ǹ kɛ ↄↄdee ũ. Ǹ pↄ́kãsã puraa lú ǹ da, lɛ ǹ n bũukɛɛ utɛ ǹ bↄ wín. Ǹ wɛ́ɛ ɛ̃zɛ̃ lú ǹ ká n wɛ́ɛn lɛ ǹ guu e. \v 19 Mɛɛ̀ kpãkɛ̃ gbɛ̃ kɛ̀ má yeńzinↄzi mà ń tòto kɛ. Beee yãnzi, ǹ aĩa kɛ ǹ nↄ̀sɛ liɛ. \v 20 À gwa, má zɛna kpɛɛlɛ mɛ́ɛ gbá lɛɛ. Tó gbɛ̃ ma kòto mà, ben à zɛ́ wɛ̃̀mɛ, mɛ́ gɛ̃ mà pↄ́ bleo eé blemao. \v 21 Mɛ́ gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè gba zɛ́ à vɛ̃ɛmao ma kìtaa, lán mapi ma zĩ̀ blè ma vɛ̃ɛ kↄ̃n ma Deo a kìtaa nà. \v 22 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à yã kɛ̀ Luda Ninii e oo sↄsinↄnɛ ma. \c 4 \s1 Dↄnzikɛna Ludanɛ zaa musu \p \v 1 Beee gbɛra ma zɛ́ è wɛ̃na ludambɛ. Ben ma kòto kɛ̀ má mà káaku lán kãkãki'ↄ bà mà dↄ à bè: Ǹ mↄ́ kɛ̀, mɛ́ yã kɛ̀ eé mↄ́ beee gbɛraa ↄdↄannɛ. \v 2 Gwe gↄ̃ↄ Luda Nini mↄ̀ma, ben ma kíblekita è ludambɛ gwe, gbɛ̃kee vɛ̃ɛa. \v 3 Gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna pì e tɛ́ kɛɛ lán gbɛ̀ bɛ̀ɛdee kɛ̀ wè be dayamↄ bà kesↄ̃ kaanɛlia. Ludambɛfɛ̃ɛdaa liga kìta pìzi, à í dɛ lán lá'i taka bà lán ɛmɛradi bà. \v 4 Kíblekita mɛ̀n baro awɛɛsiigↄ̃ↄnↄↄ ligazi, gbɛ̃nsi gↄ̃ↄn baro awɛɛsiigↄ̃ↄnↄↄ vɛ̃ɛvɛ̃ɛna báa pìnↄa. Aↄ̃ pↄ́ puraa dadana, aↄ̃ vura fùra kukuna. \v 5 Lou e pii èe bↄↄ kìta pì kiia, èe pũtãa èe vĩi. Fitia nana kìta pì aɛ mɛ̀n swɛɛplaa, aↄ̃mbe Luda Nini mɛ̀n swɛɛplaaanↄ ũ. \v 6 Dígi kú kìta pì aɛ lán ísiaa bà, èe tɛ́ kɛɛ lán gbɛ̀digi bà. \p Pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄnↄↄ liga kìta pìzi kĩikĩi. Wɛ́ɛ fĩfĩḿma kpɛɛ kↄ̃n aɛo. \v 7 Pↄ́ bɛ̃ɛ pìnↄ káakupↄ dɛ lán músu bà, à plaadee dɛ lán zùswaree bà, à aagↄ̃dee uu dɛ lán gbɛ̃ntee uu bà, à siigↄ̃dee dɛ lán kúu kɛ̀ èe vĩaa bà. \v 8 Pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ baade dɛ̀bɛ vĩ mɛ̀n swɛɛdodo. Wɛ́ɛ fĩfĩ ń dɛ̀bɛ pìnↄa à guu kↄ̃n à kpɛɛo. Fãantɛ̃ kↄ̃n gwãavĩo aↄ̃ègↄ̃ bee yãana sai: \q1 Kúadona, kúadona, kúadona, \q1 Dii Luda Gbãapingide. \q1 Ń kuu yã, ń kuu tia, bensↄ̃ nɛ́ɛ suu. \m \v 9 Gurↄↄ kɛ̀ pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa kɛ̀ ègↄ̃ kuu gurↄ píngi pì tↄ́ kpà, aↄ̃ bɛ̀ɛ lìnɛ aↄ̃ à sáabu kpà, \v 10 gbɛ̃nsi gↄ̃ↄn baro awɛɛsiigↄ̃ↄ pìnↄ è daɛdaɛ à aɛ wà dↄnzi kɛnɛ, aↄ̃è ń fùra gogo wà káɛ kìta pì aɛ aↄ̃ be: \q1 \v 11 Dii wa Luda, n ka wà n tↄ́ kpá, \q1 wà bɛ̀ɛ kↄ̃n gbãaao dↄ̃nnɛ, \q1 zaakɛ n pↄ́ píngi kɛ̀, \q1 aↄ̃ kɛna kↄ̃n ń kuunao nɛ́ n pↄyezinamɛ. \c 5 \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kↄ̃n takada kokonao \p \v 1 Ben ma takada kokona è na gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa pì ↄplaan, wà yã kɛ̃̀a aɛ kↄ̃n kpɛɛo píngi, wà à lɛ́ kũ̀kũ kↄ̃n kãɛ'ↄ lɛo swɛɛplaaao. \v 2 Ben ma malaika gbãadee è, èe kpàakpa kɛɛ kↄ̃n kòto gbãaao à bè: Dé bé à kà à kãɛ'ↄ kɛ̀nↄ gogo à takada kɛ̀ poroo? \v 3 Mↄde gbɛ̃kee kú ludambɛ ke tↄↄtɛa ke tↄↄtɛ gĩzĩ kɛ̀ eé fↄ̃ à takada pì poro à gwaro. \v 4 Ma ↄ́ↄ dↄ̀ maamaa, zaakɛ wèe gbɛ̃ke e kɛ̀ kà à takada pì poro à gwaro. \v 5 Ben gbɛ̃nsi pìnↄ doke bèmɛ: Ǹton ↄ́ↄ dↄro. Ǹ gwa, Yuda bori Músu kɛ̀ dɛ Dauda kpata kɛ̀ pìto pà Kína ũu zĩ̀ blè. Àmbe eé fↄ̃ à kãɛ'ↄ mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ gogo à takada pì poro. \v 6 Ben ma Sãnɛ Bↄ̀rↄ è zɛna kìta pì saɛ kĩikĩi pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ kↄ̃n gbɛ̃nsi pìnↄ tɛ́. À dɛ lán wà à kòto kpà bà. À koba vĩ mɛ̀n swɛɛplaa kↄ̃n wɛ́ɛo mɛ̀n swɛɛplaa. Luda Nini mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ à ń zĩ anduna gu píngianↄon gwe. \v 7 À gàa à takada pì sì gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa pì ↄzĩ. \v 8 Kɛ̀ à takada pì sì, ben pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ kↄ̃n gbɛ̃nsi gↄ̃ↄn baro awɛɛsiigↄ̃ↄ pìnↄ kùɛkuɛ Sãnɛ Bↄ̀rↄ pì aɛ. Aↄ̃ baade mↄrↄ kũna kↄ̃n vura zubↄ kɛ̀ tuaetiti kán à pào. Tuaetiti pì nɛ́ Luda gbɛ̃nↄ aduakɛnanↄmɛ. \v 9 Aↄ̃ lɛ̀ dufu sì wèe bee: \q1 N ka ǹ takada pì sí ǹ kãɛ'ↄ pìnↄ gogo, \q1 zaakɛ wà n dɛ, \q1 n gbɛ̃nↄ bò Ludanɛ kↄ̃n n aruo \q1 bori píngi guu, boriyã píngi guu, \q1 gbɛ̃ píngi guu, bùsu píngi guu. \q1 \v 10 N ń kpá kpatan, \q1 aↄ̃ gↄ̃̀ wa Luda gbã̀gbãrinↄ ũ, \q1 aↄ̃égↄ̃ kí blee tↄↄtɛa. \m \v 11 Ben ma malaikanↄ è ligana kìta pìzi kↄ̃n pↄ́ bɛ̃ɛ pìnↄ kↄ̃n gbɛ̃nsi pìnↄ paripari, aↄ̃ parii kà bↄrↄ ũgbangba, weé fↄ̃ wà ń lɛ́ dↄ̃ro. Ma ń kĩi mà, \v 12 aↄ̃ bè kↄ̃n kòto gbãaao: \q1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kɛ̀ wà dɛ̀ kà \q1 wà iko dↄ̃nɛ kↄ̃n auzikio \q1 kↄ̃n ↄ̃ndↄ̃ↄo kↄ̃n gbãaao kↄ̃n bɛ̀ɛo, \q1 wà à sáabu kpá, wà à tↄ́ kpá. \m \v 13 Ben pↄ́ kɛ̀ Ludaa kɛ̀ musu kↄ̃n tↄↄtɛo kↄ̃n tↄↄtɛ gĩzĩo kↄ̃n ísiaa guuo píngi, pↄ́ kɛ̀ kú baama pínginↄ, má mà aↄ̃ bè: \q1 Wàgↄ̃ bɛ̀ɛ kↄ̃n gbãaao dↄ̃ \q1 gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaanɛ \q1 kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo, \q1 wégↄ̃ ń sáabu kpaa, \q1 wàgↄ̃ ń tↄ́ kpaa gurↄ píngi. \m \v 14 Pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ bè, aami. Ben gbɛ̃nsi pìnↄ dàɛdaɛ wà dↄnzi kɛ̀nɛ. \c 6 \s1 Kãɛ'ↄgogona \p \v 1 Má è Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ káakupↄ gò. Ben má mà pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ doke yã ò lán lapatana bà à bè: Ǹ mↄ́! \v 2 Ben ma sↄ̃ puraa è, gbɛ̃ kɛ̀ dia sá kũna. Wà kífura kùnɛ, ben à bↄ̀ zĩ̀bleri ũ, lɛ à gá zĩ̀ ble. \p \v 3 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ plaadee gò, má mà pↄ́ bɛ̃ɛ plaadee bè: Ǹ mↄ́! \v 4 Sↄ̃ pãnde bↄ̀ dↄ, à dɛ tɛ̃ɛ zónzon. Wà gbɛ̃ kɛ̀ dia gbà zɛ́ à aafia sí andunaa, lɛ gbɛ̃nↄ kↄ̃ dɛdɛ. Wà fɛ̃ɛda ìsi kpàa. \p \v 5 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ aagↄ̃dee gò, má mà pↄ́ bɛ̃ɛ aagↄ̃dee bè: Ǹ mↄ́! Ben ma sↄ̃ siaa è, gbɛ̃ kɛ̀ dia zaka kũna. \v 6 Ma kĩi mà lán gbɛ̃ntee kòto bà, à bↄ̀ pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄ pìnↄ tɛ́ à bè: Ése zaka lɛ́ don gurↄ do zĩ ↄↄ ũ. Gbado zaka lɛ́ aagↄ̃n gurↄ do zĩ ↄↄ ũ. Ǹton tó kù línↄ kↄ̃n geepi línↄ yakaro. \p \v 7 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ siigↄ̃dee gò, ma pↄ́ bɛ̃ɛ siigↄ̃dee kòto mà à bè: Ǹ mↄ́! \v 8 Ben ma sↄ̃ pufau è, gbɛ̃ kɛ̀ dia tↄ́n Gaa, Gɛ̀wãa tɛ́zi. Wà ń gbá zɛ́ aↄ̃gↄ̃ iko vĩ anduna gbɛ̃nↄ lɛo siigↄ̃deea, aↄ̃ ń dɛdɛ kↄ̃n zĩ̀o kↄ̃n dekaao kↄ̃n gagyãao kↄ̃n nↄ̀bↄ pãsĩnↄ. \p \v 9 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ sↄↄrodee gò, ma gbɛ̃ kɛ̀ wà ń dɛ́dɛ Luda yã ona kↄ̃n Yesu sèedakɛnao yãnzi gɛ̀wãadeenↄ è tuaetitikpatakii gĩzĩ. \v 10 Aↄ̃ wii gbãaa lɛ̀ wà bè: Dii kɛ̀ kú adona yãpurade, bↄrɛn nɛ́ yãkpaɛ kɛ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛanↄ ǹ wa dɛna gɛ̃ɛ boḿmaa? \v 11 Ben wà utagyaba puraa dàda ń baadenɛ, wà bèńnɛ aↄ̃ mɛna féte ai ń Yesu zↄ̀bleri daaa kɛ̀ weé ń dɛdɛ lán ń bànↄ lɛ́ gá káo. \p \v 12 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ swɛɛdodee gò, má è tↄↄtɛ nìgãnigã pãsĩpãsĩ, ↄfãntɛ̃ sia kũ̀ níginigi lán bisa kɛ̀ wà dà òsin bà, mↄvura tɛ̃a kũ̀ lán aru bà mámmam. \v 13 Sↄsↄnɛnↄ bↄ̀ ludambɛ aↄ̃ kwɛ̀ tↄↄtɛ lán zàga'ĩa è líbɛ ísi woro nà. \v 14 Ludambɛɛ kɛ̃̀kↄ̃a à kòkokoko lán pɛ̀ bà. Kpiiinↄ kↄ̃n ísia luannↄ sↄ̃ki kpà píngi. \v 15 Anduna kínanↄ kↄ̃n kpatablerinↄ kↄ̃n soza gbɛ̃nsinↄ kↄ̃n auzikideenↄ kↄ̃n gbãadeenↄ kↄ̃n gbɛ̃ píngio zↄ̀nↄ ke wɛ̃ɛnɛnↄ ùtɛ gbɛ̀wɛɛnↄn kↄ̃n gbɛ̀kotoonↄo. \v 16 Aↄ̃ wiii gↄ̃̀ dↄ: \q1 Kpiiinↄ kↄ̃n gbɛ̀nↄ à dawala, \q1 à wa utɛ gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaanɛ, \q1 à wa sí Sãnɛ Bↄ̀rↄ pↄfɛ̃a. \m \v 17 Zaakɛ aↄ̃ pↄfɛ̃pitammagurↄ ìsi kà. Dé bé eé fↄ̃ à bↄn? \c 7 \s1 Sèedakɛna Luda zↄ̀blerinↄa \p \v 1 Beee gbɛra ma malaika gↄ̃ↄn siigↄ̃ↄnↄ è zɛzɛ anduna gooda siigↄ̃ↄnↄa, aↄ̃ baade a gooda ĩa kũna, lɛ ĩa tón vu tↄↄtɛ ke ísiaa ke lí kearo yãnzi. \v 2 Ben ma malaika pãnde è, à bↄ̀ à fɛ̀ɛ ↄfãntɛ̃bↄɛ kpa, à Luda Wɛ̃̀ndide sèedakɛbↄ kũna. À lɛ́ gbãaa zù malaika gↄ̃ↄn siigↄ̃ↄ kɛ̀ wà ń gbá zɛ́ aↄ̃ tↄↄtɛ kↄ̃n ísiaao yaka pìnↄzi \v 3 à bè: Àton tↄↄtɛ ke ísiaa ke línↄ yakaro ai wà sèeda kɛ wa Luda zↄ̀blerinↄ mì'aɛnↄa. \v 4 Ben wà gbɛ̃ kɛ̀ wà sèeda pì kɛ̀ḿmanↄ lɛ́ òmɛ, aↄ̃ gↄ̃ↄn bↄrↄ baswɛɛplaa awɛɛsiigↄ̃mɛ. Aↄ̃ bↄ̀ Isaraili bori píngi guu: \q1 \v 5 Yuda boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Rubɛni boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Gada boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 \v 6 Asa boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Nafatali boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Manase boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 \v 7 Simɛↄ boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Levi boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Isaka boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 \v 8 Zɛbuluni boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Yusufu boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa, \q1 Bɛyãmi boriinↄ gↄ̃ↄn bↄrↄ kuri awɛɛplaa. \s1 Bori píngi kakↄ̃ana ludambɛ \p \v 9 Beee gbɛra ma gbɛ̃nↄ è paripari, weé fↄ̃ wà ń lɛ́ dↄ̃ro. Aↄ̃ bↄ̀ bùsu píngi guu, bori píngi guu, gbɛ̃ píngi guu, boriyã píngi guu. Aↄ̃ↄ zɛzɛna kíblekita kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo aɛ. Aↄ̃ↄ utagyaba puraa dadana, kpakpa lánↄↄ nana ń ↄzĩ. \v 10 Aↄ̃ↄe wii gbãaa lɛɛ wèe bee: \q1 Mìsina è bↄ wa Luda kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa \q1 kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo kiiamɛ. \b \p \v 11 Malaikanↄↄ zɛzɛna wà lìga kìta kↄ̃n gbɛ̃nsinↄ kↄ̃n pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄnↄzi ń píngi, ben aↄ̃ kùɛkuɛ kìta pì aɛ wà dↄnzi kɛ̀ Ludanɛ \v 12 wà bè: \q1 Aami! Wa Luda bé à tↄ́ vĩ kↄ̃n gakuio \q1 kↄ̃n ↄ̃ndↄ̃ↄo kↄ̃n sáabuo kↄ̃n bɛ̀ɛo \q1 kↄ̃n ikoo kↄ̃n gbãaao gurↄ píngi. Aami! \b \p \v 13 Ben gbɛ̃nsi pìnↄ doke ma la à bè: Dénↄn gyabapuradari kɛ̀nↄ ũu? Aↄ̃ bↄ̀ mámɛ? \v 14 Ma bènɛ: Baa, ḿbe ń dↄ̃. Ben à bèmɛ: Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ bↄ̀ wɛ́ɛtãmma bíta guunↄmɛ. Aↄ̃ ń utagyaba pìnↄ pìpi Sãnɛ Bↄ̀rↄ aru guu à pura kũ̀. \q1 \v 15 Beee yãnzin aↄ̃ↄ kú Luda kìta aɛzĩzi, \q1 aↄ̃ↄe dↄↄzi a kpɛ́n fãantɛ̃ kↄ̃n gwãavĩo. \q1 Gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa pì é a kuta kúńla. \q1 \v 16 Nↄaa ke ímii é ń dɛ zikiro, \q1 ↄfãntɛ̃ é ń lɛ́ro, guu é wãḿmaro, \q1 \v 17 zaakɛ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kɛ̀ kú kìta pì gura súusu é kɛ ń Dã̀ri ũ, \q1 eé dↄńnɛ aɛ ai í wɛ̃̀ndide bↄkiia, \q1 Luda é gbasa à ń wɛ́ɛ'i gogońnɛ píngi. \c 8 \s1 Kãɛ'ↄ swɛɛplaade gona \p \v 1 Kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãɛ'ↄ swɛɛplaadee gò, ludambɛɛ kɛ̀ kítikiti lán minti baaakuri taka bà. \v 2 Ben ma malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ègↄ̃ zɛzɛna Luda aɛnↄ è, wà kãkãki kpàḿma mɛ̀n swɛɛplaa. \p \v 3 Ben malaika pãnde mↄ̀ à zɛ̀ tuaetitikpatakii kɛ̀ wà pì kↄ̃n vurao saɛ, à tɛ́sibↄ kɛ̀ wà pì kↄ̃n vurao kũna. Wà tuaetiti kpàa bítabita, lɛ à kakↄ̃a kↄ̃n Luda gbɛ̃nↄ píngi aduakɛnanↄ à kpata, ben à kpàta kíblekita aɛ tuaetitikpatakii pìa. \v 4 Ben tuaetiti tɛ́sukpɛ kↄ̃n Luda gbɛ̃nↄ aduakɛnanↄo fɛ̀ɛ malaika ↄzĩ Luda aɛ. \v 5 Ben malaika pì tɛ́sibↄ sɛ̀, à tɛ́ sìo tuaetitikpatakiia à pà, ben à zù tↄↄtɛ. Lou e vĩi, èe pũtãa èe pii, ben tↄↄtɛ nìgãnigã. \s1 Kãkãki mɛ̀n swɛɛplaaanↄ pɛna \p \v 6 Malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ kãkãki mɛ̀n swɛɛplaa kũna pìnↄ à pɛna soru kɛ̀. \v 7 À káakudee a kãkãki pɛ̀, ben wà lougbɛ kↄ̃n tɛ́o kakↄ̃ana kↄ̃n aruo kù tↄↄtɛa. Tↄↄtɛ lɛo aagↄ̃dee tɛ́ kũ̀, línↄ lɛo aagↄ̃dee tɛ́ kũ̀, sɛ̃̀ ísi tɛ́ kũ̀ míↄmiↄ. \p \v 8 Malaika plaadee a kãkãki pɛ̀, ben pↄ́ tɛ́dee bↄ̀ à sì ísiaan lán kpii bíta bà. Ísia lɛo aagↄ̃dee lì aru ũ, \v 9 ben ísia pↄ́ bɛ̃ɛnↄ lɛo aagↄ̃dee gàga, góro'itɛnↄ lɛo aagↄ̃dee yàka. \p \v 10 Malaika aagↄ̃dee a kãkãki pɛ̀, ben sↄsↄnɛ bíta kɛ̀ èe tɛ́ kũu lán sɛ̃̀tɛ bà bↄ̀ ludambɛ à lɛ̀ɛ à dà swaanↄ kↄ̃n bianↄ lɛo aagↄ̃deela. \v 11 Sↄsↄnɛ pì tↄ́n Sɛwɛɛ. Í lɛo aagↄ̃dee lì sɛwɛɛ ũ, ben gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ í pì mìnↄ gàga pari à kyã̀kyã yãnzi. \p \v 12 Malaika siigↄ̃dee a kãkãki pɛ̀, ben wà ↄfãntɛ̃ lɛo aagↄ̃dee lɛ̀ kↄ̃n mↄvura lɛo aagↄ̃deeo kↄ̃n sↄsↄnɛnↄ lɛo aagↄ̃deeo, lɛ aↄ̃ lɛo aagↄ̃de sia kũ yãnzi. Ben fãantɛ̃ lɛo aagↄ̃dee gↄ̃̀ gupuraa sai, lɛn à dɛ lɛ gwãavĩ dↄ. \v 13 Ben ma kúu è èe vĩaa musumusu. Má mà à wii gbãaa lɛ̀ à bè: Wãiyoo, wãiyoo, wãiyoo gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛnↄ malaika gↄ̃ↄn aagↄ̃ↄ kɛ̀ aↄ̃ gↄ̃̀ pìnↄ kãkãki'ↄ kɛ̀ eé bↄ yãnzi. \c 9 \p \v 1 Malaika sↄↄrodee a kãkãki pɛ̀, ben ma sↄsↄnɛ è à bↄ̀ ludambɛ à lɛ̀ɛ tↄↄtɛ. Ben wà gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto mↄ̀nɛ kpàa, \v 2 ben sↄsↄnɛ pì Gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto pì zɛ́ wɛ̃̀. Tɛ́sukpɛ bↄ̀n lán mↄ̀datɛ bíta tɛ́sukpɛ bà, ben gɛ̀wãa wɛ̀ɛ pì tɛ́sukpɛ ↄfãntɛ̃ sia kũ̀, guu kɛ̀ sí níginigi. \v 3 Sutɛ̃nↄ bↄ̀ɛ tɛ́sukpɛ pì guu aↄ̃ dà tↄↄtɛla. Wà ń gbá gbãaa lán anduna swínↄ gbãaa bà. \v 4 Wà bèńnɛ aↄ̃ton ĩa da sɛ̃̀aro ke lá ke lí ke, séde gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ Luda sèeda vĩ ń mì'aɛaroonↄ. \v 5 Wèe ń gba zɛ́ aↄ̃ gbɛ̃nↄ dɛdɛro, mↄde aↄ̃é wãwã kpáńzi ai mↄ sↄↄromɛ. Aↄ̃ wãwãa dɛ lán swí gbɛ̃pana wãwãa bàmɛ. \v 6 Gurↄ beeenↄa gbɛ̃nↄ é gaa wɛtɛ, aↄ̃é ero. Ga nii é ń dɛ, mↄde gaa é bàa lɛ́ńnɛ. \p \v 7 Sutɛ̃ pìnↄↄ dɛ lán sↄ̃ kɛ̀ ń sorumi mà kↄ̃n zĩ̀onↄ bà. Aↄ̃ pↄ́ke kukuna lán vura fùra bà, aↄ̃ uu dɛ lán gbɛ̃ntee uu bà. \v 8 Aↄ̃ↄ mìkã vĩ gbã̀agbãa lán nↄgbɛ̃ mìkã bà, aↄ̃ↄ swaanↄↄ vĩ lán músu swaa bà. \v 9 Aↄ̃ kùsɛ dɛ lándↄ̃ aↄ̃ↄ mↄ̀ uta dadana bà, aↄ̃ dɛ̀bɛ kĩi dↄ lán góro parii kɛ̀ sↄ̃nↄↄ e gáɛɛ zĩ̀ guu kĩi bà. \v 10 Aↄ̃ vlãa vĩ kↄ̃n kào lán swí pↄ́ bà. Aↄ̃ gbãaa kú ń vlãa pìnↄa, lɛ aↄ̃ ĩa dao gbɛ̃nↄa ai mↄ sↄↄro. \v 11 Gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto malaika pìn ń kína ũ. Kↄ̃n Eberu yão à tↄ́n Abadↄ̃. Kↄ̃n Giriki yão sↄ̃ Apↄliↄ̃. \v 12 Wãiyoo káakupↄ gɛ̃̀tɛ, mɛ̀n plaaanↄↄ e mↄↄ à kpɛɛ dↄ. \p \v 13 Malaika swɛɛdodee a kãkãki pɛ̀. Ma kòto mà à bↄ̀ Luda aɛ tuaetitikpatakii kɛ̀ wà pì kↄ̃n vurao koba siigↄ̃ↄnↄ kpa. \v 14 À bè malaika swɛɛdodee kɛ̀ kãkãki kũnanɛ: Ǹ malaika gↄ̃ↄn siigↄ̃ↄ kɛ̀ aↄ̃ↄ yiyina swadaa kɛ̀ wè be Yuflati saɛnↄ poro. \v 15 Ben à malaika gↄ̃ↄn siigↄ̃ↄ kɛ̀ wà ń soru kɛ̀ wɛ̃̀ beeea mↄ beeea gurↄ beeea gurↄ zaka beee yãnzinↄ pòro, lɛ aↄ̃ gbɛ̃nteenↄ lɛo aagↄ̃dee dɛdɛ yãnzi. \v 16 Wà soza sↄ̃deenↄ pari lɛ́ òmɛ, aↄ̃ↄ gↄ̃ↄn miliↄ̃ wàa domɛ. \v 17 Wɛ́ɛgupu'ena pì guu lán ma sↄ̃ pìnↄ kↄ̃n ń dìrinↄ è nàn yɛ̀: Aↄ̃ↄ mↄ̀ utanↄ dadana tɛ̃ɛ lán tɛ́ bà, búgu lán bulu bà, kpà'ikpa'i lán ↄfãntɛ̃gbↄ̃ bà. Sↄ̃ pìnↄ mì dɛ lán músu mì bà. Tɛ́ kↄ̃n tɛ́sukpɛo kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃o e bↄↄ ń lɛ́n. \v 18 Kisia mɛ̀n aagↄ̃ↄ kɛ̀nↄ, tɛ́ kↄ̃n tɛ́sukpɛo kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃ kɛ̀ èe bↄↄ ń lɛ́ guuo bé à gbɛ̃nteenↄ lɛo aagↄ̃dee dɛ̀dɛ. \v 19 Zaakɛ sↄ̃ pìnↄ gbãaa kú ń lɛ́ guu kↄ̃n ń vlãao dↄ. Aↄ̃ vlãa dɛ lán mlɛ̃̀ bà, aↄ̃ↄ mì vĩ kɛ̀ aↄ̃è ĩa dao gbɛ̃nↄa. \p \v 20 Gbɛ̃ kpaaa kɛ̀ aↄ̃ↄe gaga kisia pìnↄ musuroonↄ e nↄ̀sɛ liɛ wà pↄ́ kɛ̀ aↄ̃ↄ kɛ̀ yãa tòro. Aↄ̃ↄ kpɛ́ wèe kuɛɛ tãanↄnɛ kↄ̃n pↄ́ kɛ̀ aↄ̃ↄ kɛ̀ kↄ̃n vurao kↄ̃n kondogio kↄ̃n mↄ̀gotɛ̃o kↄ̃n gbɛ̀o kↄ̃n lío. Pↄ́ pìnↄ è guu ero, aↄ̃è yã maro, aↄ̃è táa o sↄ̃ro. \v 21 Aↄ̃ↄe nↄ̀sɛ liɛ wà ń gbɛ̃dɛna tòro ke aↄ̃ pↄ́dammana ke aↄ̃ pãpãkɛna ke aↄ̃ kpãi'ona. \c 10 \s1 Malaika kↄ̃n takada porona nɛ́ngoo \p \v 1 Ben ma malaika gbãade pãnde è, à bↄ̀ ludambɛ èe pitaa. Ludambɛ luguu ligazi, ludambɛfɛ̃ɛdaa kú à mìla. À uu dɛ lán ↄfãntɛ̃ bà, à gbánↄↄ dɛ lán tɛ́nɛnɛ bà. \v 2 À takada nɛ́ngo kɛ̀ porona kũna. À a gbá ↄplaa zɛ̀ ísiaaa, à a gbá ↄzɛɛ zɛ̀ tↄↄtɛa. \v 3 À wii gbãaa lɛ̀ lán músu pũtãna bà. Kɛ̀ à wii lɛ̀, lapatana mɛ̀n swɛɛplaaanↄ yã ò. \v 4 Kɛ̀ lapatana mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ yã ò lɛ, má yezi mà kɛ̃ takada guu, ben ma kòto mà, à bↄ̀ ludambɛ à bè: Ǹgↄ̃ yã kɛ̀ lapatana mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄↄ ò kũna asii guu, ǹton kɛ̃ro. \v 5 Malaika kɛ̀ má è zɛna ísia kↄ̃n tↄↄtɛoa pì a ↄplaa sɛ̀ à dↄ̀ musu, \v 6 ben à sì kↄ̃n Luda kɛ̀ kuu gurↄ píngio kɛ̀ musu kↄ̃n tↄↄtɛo kↄ̃n ísiaao kɛ̀ kↄ̃n pↄ́ kɛ̀ kú ń guunↄ píngi à bè: Eé gì kɛ dↄro. \v 7 Malaika swɛɛplaade kãkãki pɛ́gurↄↄ zĩ, tó èe mↄↄ pɛ́, Luda pↄyezi kɛ̀ utɛna é kɛ, lán à à baaru kpà a zↄ̀bleri annabinↄnɛ nà. \p \v 8 Ben ma kòto kɛ̀ má mà à bↄ̀ ludambɛɛ pì mà dↄ à bè: Ǹ gá ǹ takada kɛ̀ porona à na malaika kɛ̀ zɛna ísia kↄ̃n tↄↄtɛoa ↄzĩ sí. \v 9 Ben ma gaa malaika pì kiia ma bènɛ à takada nɛ́ngo pì kpáma, ben à bèmɛ: Ǹ sí ǹ só. Eégↄ̃ nna n lɛ́n lán zↄ́ bà, mↄde eé gí n sↄrↄↄzi. \v 10 Ben ma takada nɛ́ngo pì sì malaika pì ↄzĩ má sò. À kɛ̀ nna ma lɛ́n lán zↄ́ bà. Kɛ̀ má mↄ̀, à gì ma sↄrↄↄzi. \v 11 Ben wà bèmɛ mà annabikɛyã o dↄ maamaa boriinↄ kↄ̃n bùsunↄ kↄ̃n boriyãnↄ kↄ̃n kínanↄ yã musu. \c 11 \s1 Sèedade gↄ̃ↄn plaaanↄ \p \v 1 Ben wà kàba kpàma pↄ́yↄ̃bↄ ũ wà bèmɛ: Ǹ fɛɛ ǹ Luda kpɛ́ yↄ̃ kↄ̃n à gbãgbãkiio, ǹ dↄnziri kɛ̀ aↄ̃ↄ kú gweenↄ naro. \v 2 Ǹ à ua tó, ǹton yↄ̃ro, zaakɛ wà kpà boriinↄamɛ. Aↄ̃é kɛ̀sɛ pɛ́ɛpɛɛ Luda wɛ́tɛdaaa ai mↄ baplaa awɛɛplaa. \v 3 Mɛ́ ma sèedade gↄ̃ↄn plaaanↄ gba zɛ́ aↄ̃ annabikɛyã o gurↄ wàa swɛɛdo kↄ̃n baaagↄ̃ↄo pì guu pↄsia utanↄo dadana. \v 4 Gbɛ̃ pìnↄn kù lí mɛ̀n plaa kↄ̃n dabu mɛ̀n plaaa kɛ̀ zɛna anduna Dii aɛnↄ ũ. \v 5 Tó gbɛ̃ e wɛtɛɛ à ĩa daḿma, tɛ́ é bↄ ń lɛ́n à ń ibɛɛ pìnↄ kpáta. Lɛn gbɛ̃ kɛ̀ èe wɛtɛɛ à ĩa daḿma é ga lɛ. \v 6 Aↄ̃ↄ ludambɛ zɛ́ tatana gbãa vĩ, lɛ lou tón ma gurↄↄ kɛ̀ aↄ̃ↄe annabikɛyã ooro yãnzi. Aↄ̃ í liɛna aru ũ gbãa vĩ dↄ. Aↄ̃é kisia bori sãnda píngi kpá andunazi gurↄↄ kɛ̀ aↄ̃ↄ yezia. \p \v 7 Tó aↄ̃ ń sèedadekɛna yã̀a, nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ è bↄ gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto guu é zĩ̀ káńyo à zĩ̀ bleḿma à ń dɛdɛ. \v 8 Aↄ̃ gɛ̀nↄ égↄ̃ kaɛna wɛ́tɛdaa kɛ̀ wà ń Dii pà lía zɛ́daa guu. Yáasi guu wè wɛ́tɛdaa pì sísi Sↄdↄmu ke Igipiti. \v 9 Gbɛ̃ píngi kↄ̃n bori píngio kↄ̃n boriyã píngio kↄ̃n bùsu píngi gbɛ̃nↄ é ń gɛ̀nↄ gwagwa ai gurↄ aagↄ̃ kↄ̃n a kusuo, aↄ̃é we wà ń vĩiro. \v 10 Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛanↄ é pↄnnaa kɛ aↄ̃é zĩbaa kɛ aↄ̃é gba dakↄ̃nɛ, kɛ̀ annabi gↄ̃ↄn plaaa kɛ̀ wãwãa kpàńzi pìnↄ gàga yãnzi. \v 11 Gurↄ aagↄ̃ kↄ̃n a kusuo pì gbɛra Ludaa tò wesa wɛ̃̀ndidee gɛ̃̀ńgu, ben aↄ̃ fɛ̀ɛ wà zɛ̀. Vĩa gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ ń énↄ kũ̀ maamaa. \v 12 Ben annabi pìnↄ kòto gbãaa mà à bↄ̀ ludambɛ à bèńnɛ: À fɛɛ à mↄ́ kɛ̀. Gurↄↄ kɛ̀ aↄ̃ ibɛɛnↄ wɛ́ɛ fĩḿma, ben aↄ̃ fɛ̀ɛ wà tà musu ludambɛ luguu guu. \v 13 Zĩ beeea tↄↄtɛ nìgãnigã pãsĩpãsĩ, wɛ́tɛdaa pì lɛo kuridee gbòro, ben gↄ̃ↄn bↄrↄ swɛɛplaaanↄ gàga tↄↄtɛnigãnigãna pì guu. Vĩa gbɛ̃ kpaaanↄ kũ̀, ben aↄ̃ bɛ̀ɛ lì Luda Musudenɛ. \v 14 Wãiyoo plaadee gɛ̃̀tɛ, à aagↄ̃dee e kaa sa. \s1 Kãkãki swɛɛplaade pɛna \p \v 15 Malaika swɛɛplaadee a kãkãki pɛ̀. Kòto gbãaanↄ bↄ̀ ludambɛ wà bè: \q1 Anduna kpata gↄ̃̀ wa Dii pↄ́ ũ \q1 kↄ̃n kína kɛ̀ à kào, \q1 eégↄ̃ kí blee gurↄ píngi. \m \v 16 Gbɛ̃nsi gↄ̃ↄn baro awɛɛsiigↄ̃ↄ kɛ̀ aↄ̃ↄ vɛ̃ɛvɛ̃ɛna ń kìtaa Luda aɛ pìnↄ kùɛkuɛ aↄ̃ dↄnzi kɛ̀nɛ \v 17 wà bè: \q1 Dii Luda Gbãapingide \q1 kɛ̀ ń kuu yã bensↄ̃ ń kuu ai tia, \q1 wa n sáabu kɛ̀, \q1 zaakɛ n bↄ kↄ̃n n gbãa bítaomɛ, \q1 gbasa n na kíblenaa. \q1 \v 18 Boriinↄ pↄ fɛ̃̀, \q1 ben n pↄfɛ̃ pìtaḿma. \q1 N yãkpaɛkɛna kↄ̃n gɛ̀wãadeenↄ gurↄↄ kà. \q1 Nɛ́ fĩa bo n zↄ̀bleri annabinↄnɛ \q1 kↄ̃n n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄe vĩa kɛɛnnɛɛnↄ, \q1 nɛ́ féte gbɛ̃nsi, \q1 nɛ́ andunadɛrinↄ dɛdɛ. \m \v 19 Ben wà Luda kpɛ́ kɛ̀ kú musu wɛ̃̀, ben wà Luda bà kuunańyo àkpati è à guu. Lou e pii, èe vĩi, èe pũtãa. Tↄↄtɛ nìgãnigã, lougbɛ pãsĩ kwɛ̀. \c 12 \s1 Nↄgbɛ̃ kↄ̃n kwã ìsio \p \v 1 Ben ma wɛ́ɛ sì sèeda bíta bↄnsaɛlɛ ludambɛ. Nↄgbɛ̃ kee ↄfãntɛ̃ yina bisa ũ, mↄvura kú à gbá gĩzĩ, à sↄsↄnɛ mɛ̀n kuri awɛɛplaaanↄ kuna kífura ũ. \v 2 À nↄ̀sina, ben nↄ̀wãwãa fɛ̀ɛa, èe nɛ́'iwãwã wii lɛɛ. \v 3 Ben ma wɛ́ɛ sì pↄ́ pãndelɛ ludambɛ sèeda ũ. Kwã ìsi tɛ̃a zónzon kú gwe, à mì mɛ̀n swɛɛplaa, à koba mɛ̀n kuri. À kífura mɛ̀n swɛɛplaaanↄ kukuna. \v 4 À sↄsↄnɛnↄ lɛo aagↄ̃dee wòro ludambɛ kↄ̃n a vlãao à kwɛ̀ɛ tↄↄtɛ, ben à mↄ̀ à zɛ̀ nↄgbɛ̃ kɛ̀ yezi à nɛ́ ii pì aɛ, lɛ à e à nɛ́ kɛ̀ eé ii pì só yãnzi. \v 5 Ben nↄgbɛ̃ pì nɛ́gↄ̃gbɛ̃ kɛ̀ eé kí ble bori píngia kↄ̃n mↄ̀ gòo ì. Ben wà nɛ́ pì sɛ̀ wà tào Luda kↄ̃n a kìtao kiia. \v 6 Nↄgbɛ̃ pì bàa lɛ̀ à tà sɛ̃̀n, guu kɛ̀ Ludaa kɛ̀kɛnɛ, lɛ wà à gwa gurↄ wàa swɛɛdo kↄ̃n baaagↄ̃ↄo guu. \p \v 7 Ben zĩ̀ fɛ̀ɛ ludambɛ, Mikaɛli kↄ̃n a malaikanↄ zĩ̀ kà kↄ̃n kwã pìo, kwã kↄ̃n a ìbanↄ zĩ̀ kàńyo. \v 8 Ben aↄ̃ gbãaa kɛ̃̀sã, aↄ̃ↄe vɛ̃ɛkii e ludambɛ dↄro. \v 9 Wà pɛ̀ kwã ìsi pìa wà à bↄ̀. Àmbe mlɛ̃̀ zii kɛ̀ wè be Ibilisi ke Setãn, anduna píngi sã̀sãri ũ. Wà à bↄ̀ wà zù tↄↄtɛ kↄ̃n a ìbanↄ lɛdo. \v 10 Ben ma kòto gbãaa mà ludambɛ à bè: \q1 Wa Luda zĩ̀ blè sa, \q1 à gbãa kↄ̃n à kpatao bↄ̀ gupuraaa, \q1 à iko kpà kí kɛ̀ à kàa. \q1 Zaakɛ wà pɛ̀ yãdimmaria wà à bↄ̀. \q1 Àmbe ègↄ̃ wa gbɛ̃nↄ yakaa wa Ludanɛ fãantɛ̃ kↄ̃n gwãavĩo. \q1 \v 11 Wa gbɛ̃nↄ zĩ̀ blèa kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄ aru gbãaao \q1 kↄ̃n ń sèedadekɛyão. \q1 Aↄ̃ gì ń wɛ̃̀ndizi ai aↄ̃ gàa gào. \q1 \v 12 Beee yãnzi amↄa kɛ̀ á kú ludambɛɛnↄ à pↄnnaa kɛ. \q1 Wãiyoo tↄↄtɛ kↄ̃n ísiaao, \q1 zaakɛ Ibilisi pìtaawa kↄ̃n pↄfɛ̃ bítaomɛ, \q1 kɛ̀ à dↄ̃ kɛ̀ gurↄↄ kɛ̀ gↄ̃̀are kpáaro yãnzi. \p \v 13 Kɛ̀ kwã è wà a zu tↄↄtɛa, ben à pɛ̀ɛ nↄgbɛ̃ kɛ̀ à nɛ́gↄ̃gbɛ̃ ì pìzi. \v 14 Ben wà kúu bíta dɛ̀bɛ mɛ̀n plaaa kpà nↄgbɛ̃ pìa, lɛ à vĩa à kɛ zã̀ kↄ̃n mlɛ̃̀ pìo, à tá guu kɛ̀ wà kɛ̀kɛnɛ sɛ̃̀n, lɛ wà à gwa gwe wɛ̃̀ aagↄ̃ kↄ̃n a kusuo. \v 15 Mlɛ̃̀ pì í pìsi nↄgbɛ̃ pì kpɛɛ lán swaa bà, lɛ ísↄ̃ e à à sɛ́, \v 16 ben tↄↄtɛ nↄgbɛ̃ pì mì sì, à a lɛ́ wɛ̃̀ à í kɛ̀ bↄ̀ kwã lɛ́n pì mì. \v 17 Ben kwã pì fɛ̃̀ nↄgbɛ̃ pìzi, à gàa zĩ̀ ká kↄ̃n à borii kɛ̀ aↄ̃ gↄ̃̀nↄ, gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ Luda yã kɛ̀ Yesu à sèeda kɛ̀ kũnanↄ. \v 18 Kwã pì zɛna ísia lɛ́a. \c 13 \s1 Nↄ̀bↄ pãsĩ mɛ̀n plaaanↄ \p \v 1 Ben ma nↄ̀bↄ pãsĩ è èe bↄↄ ísiaa pì guu, à mì mɛ̀n swɛɛplaa à koba mɛ̀n kuri. Koba mɛ̀n kuri pìnↄ kífura kukuna. Dↄkɛna kↄ̃n Ludao tↄ́ kɛ̃na à mì pìnↄa. \v 2 Nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ má è pì bↄ̀ lán gbèka bà, à ↄↄ pãsĩ maamaa. À lɛ́ dɛ lán músu lɛ́ bà. Kwã a gbãaa kpàa kↄ̃n a kíblekitao kↄ̃n a iko bítao. \v 3 À mì pìnↄ doke dɛ lán wà à kari kɛ̀ ai à kà gana bà, ben à bↄ̀ pì yã̀a. À yã bↄ̀ anduna gbɛ̃ píngi saɛ, ben aↄ̃ tɛ̀zi. \v 4 Ben aↄ̃ dↄnzi kɛ̀ kwã pìnɛ, kɛ̀ à a iko kpà nↄ̀bↄ pãsĩ pìa yãnzi. Aↄ̃ dↄnzi kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pìnɛ dↄ aↄ̃ bè: Dé bé à kà nↄ̀bↄ pãsĩ pì ũu? Dé bé eé fↄ̃ à zĩ̀ káo? \p \v 5 Wà wada yã'ona lɛ́ kpà nↄ̀bↄ pãsĩ pìa à Luda tↄ́ zaaa sío, ben wà à gbà zɛ́ à iko kɛ ai mↄ baplaa awɛɛplaa. \v 6 Ben à nà dↄkɛnaa kↄ̃n Ludao à à tↄ́ zaaa sì kↄ̃n à kúkiio kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú gweenↄ. \v 7 Wà à gbà zɛ́ à zĩ̀ ká kↄ̃n Luda gbɛ̃nↄ à zĩ̀ bleḿma. Wà à gbà zɛ́ dↄ àgↄ̃ iko vĩ bori píngia kↄ̃n gbɛ̃ píngio kↄ̃n boriyã píngio kↄ̃n bùsu píngio. \v 8 Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛnↄ é dↄnzi kɛ nↄ̀bↄ pãsĩ pìnɛ ń píngi, gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ tↄ́ kú wɛ̃̀ndi takadanloonↄ. Takada pì nɛ́ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kɛ̀ wà dɛ̀ lɛ Ludaa kpɛ́ à anduna káɛ pↄ́mɛ. \v 9 Gbɛ̃ kɛ̀ swã vĩ à ma. \q1 \v 10 Gbɛ̃ kɛ̀ Ludaa dìɛ wà à kũ zĩ̀zↄ ũu weé à kũmɛ. \q1 Gbɛ̃ kɛ̀ Ludaa dìɛ wà à dɛ fɛ̃ɛdaao fɛ̃ɛdaan weé à dɛo. \m Beee e oo Luda gbɛ̃nↄnɛ aↄ̃gↄ̃ mɛna vĩ, aↄ̃gↄ̃ náanɛ vĩ. \p \v 11 Ben ma nↄ̀bↄ pãsĩ pãnde è èe bↄↄ tↄↄtɛn. À koba vĩ mɛ̀n plaa lán sãnɛ bↄ̀rↄ pↄ́ bà, mↄde à yã ò lán kwã bàmɛ. \v 12 À nↄ̀bↄ pãsĩ káakupↄ pì iko píngi kɛ̀ à wáa. À tò tↄↄtɛ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kúnnↄ dↄnzi kɛ nↄ̀bↄ pãsĩ káakupↄ kɛ̀ wà à kari kɛ̀ ai à kà gana à bↄ̀ yã̀a pìnɛ. \v 13 À dabuyã bítanↄ kɛ̀, baa se à tò tɛ́ bↄ̀ ludambɛ à lɛ̀ɛ tↄↄtɛa gbɛ̃nↄ wáa. \v 14 À gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛanↄ sã̀sã kↄ̃n dabuyã kɛ̀ wà à gbà zɛ́ à kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ káaku pì wáanↄ. À bèńnɛ aↄ̃ nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ wà à kari kɛ̀ kↄ̃n fɛ̃ɛdaao, ben à kpɛ́ bɛ̃ɛ taka kɛ. \v 15 Wà à gbà zɛ́ à wɛ̃̀ndi kpà nↄ̀bↄ pãsĩ taka pìa, ben nↄ̀bↄ pãsĩ taka pì yã ò à tò wà gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ gì dↄnzi kɛnɛzinↄ dɛ̀dɛ. \v 16 À tò wà sèeda kɛ̀ ń baade píngi ↄplaaa ke ń mì'aɛ, nɛ́ féte gbɛ̃nsi, auzikideenↄ kↄ̃n takaasideenↄ, zↄ̀nↄ kↄ̃n wɛ̃ɛnɛnↄ. \v 17 Gbɛ̃ kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pì tↄ́ sèeda vĩro kesↄ̃ à tↄ́ lamba, adee é fↄ̃ à pↄ́ yá kesↄ̃ à lúro. \v 18 Ɔ̃ndↄ̃yãn yɛ̀. Gbɛ̃ kɛ̀ wɛ́ɛzɛ̃ɛ vĩ, à nↄ̀bↄ pãsĩ pì lamba dↄdↄ, zaakɛ gbɛ̃ntee tↄ́ lambamɛ. À lamba nɛ́ wàa aagↄ̃ kↄ̃n baaagↄ̃ awɛɛswɛɛdomɛ. (666) \c 14 \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ à ń bónↄ \p \v 1 Ben ma Sãnɛ Bↄ̀rↄ pì è zɛna Zayↄn kpiiia. Gↄ̃ↄn bↄrↄ wàa swɛɛplaa awɛɛaagↄ̃ↄ kúo. À tↄ́ kↄ̃n à De tↄ́o kɛ̃na ń mì'aɛnↄa. \v 2 Ma kĩi mà à bↄ̀ ludambɛ lán ísↄ̃kana kĩi bà, lán lapatana gbãaa bà. Kĩi kɛ̀ má mà pì dɛ lán mↄrↄlɛrinↄ mↄrↄ'ↄ bà. \v 3 Gↄ̃ↄn bↄrↄ wàa swɛɛplaa awɛɛsiigↄ̃ↄ pìnↄↄ e lɛ̀ dufu sii kìta kↄ̃n pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄnↄ kↄ̃n gbɛ̃nsinↄ aɛ. Gbɛ̃kee e fↄ̃ à lɛ̀ pì dàdaro, sé gbɛ̃ kɛ̀ wà ń bó anduna guu pìnↄ. \v 4 Aↄ̃mbe gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄe gbãsĩ kɛ kↄ̃n nↄgbɛ̃nↄroonↄ ũ, kɛ̀ aↄ̃ↄ kuu lɛzi. Aↄ̃ègↄ̃ tɛ́ Sãnɛ Bↄ̀rↄzi guu kɛ̀ è gán píngi. Wà ń bó gbɛ̃ káakunↄ ũ Ludanɛ kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄ pìo. \v 5 Wèe ma ziki kɛ̀ aↄ̃ ɛgɛɛ tòro, aↄ̃ↄ taari vĩro. \s1 Yãkpaɛkɛgurↄ baarukpana \p \v 6 Ben ma malaika pãnde è èe vĩaa musumusu. À baaru nnaa kɛ̀ kuu gurↄ píngi kũna lɛ à kpá gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛnↄnɛ, bùsu píngi, bori píngi, boriyã píngi kↄ̃n gbɛ̃ píngio. \v 7 À ò gbãngbãn à bè: À vĩa kɛ Ludanɛ à bɛ̀ɛ línɛ, zaakɛ à yãkpaɛkɛna kↄ̃n gbɛ̃nↄo gurↄↄ kà. À dↄnzi kɛ Luda kɛ̀ musu kↄ̃n tↄↄtɛo kↄ̃n ísiaao kↄ̃n bianↄ kɛ̀nɛ. \p \v 8 Malaika plaadee tɛ́ à kpɛɛ à bè: Babilↄnu gbòro! Wɛ́tɛda bíta pì gbòro! À tò bori píngi a pãpãkɛna wɛ̃ɛ kɛ̀ è mↄ́ Luda pↄfɛ̃o mì. \p \v 9 Malaika aagↄ̃dee tɛ́ ń kpɛɛ, à ò gbãngbãn à bè: Tó gbɛ̃ dↄnzi kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pìnɛ kↄ̃n à takao à à sèeda sì a mì'aɛa kesↄ̃ a ↄↄ, \v 10 àmbe eé Luda pɛ̃tɛ̃ wɛ̃ɛ kɛ̀ wà kà à pↄfɛ̃ togoon atɛ̃ɛ mi, eé wãwãa ma tɛ́ kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃o guu zaa Luda malaikanↄ kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo aɛzĩ. \v 11 Aↄ̃ wɛ́ɛtãmma tɛ́sukpɛ égↄ̃ dↄ gurↄ píngi. Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ dↄnzi kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pìnɛ kↄ̃n à takao aↄ̃ à tↄ́ sèeda kɛ̀nↄ ĩampana vĩro fãantɛ̃ kↄ̃n gwãavĩo. \v 12 Beee e oo Luda gbɛ̃nↄnɛ aↄ̃gↄ̃ mɛna vĩ, gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ yã kɛ̀ à dìɛnↄ kũna aↄ̃ↄe Yesu náanɛ kɛɛnↄ. \p \v 13 Ben ma kòto mà à bↄ̀ ludambɛ à bè: Ǹ kɛ̀kii kɛ̃. Aubarikadenↄn gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃é ga Dii guu zaa tiaanↄ ũ. Luda Nini bè: Lɛmɛ! Aↄ̃é kámma bo kↄ̃n ń zĩio, zaakɛ aↄ̃ maakɛna gbɛ̀ tɛ́ńzi. \s1 Tↄↄtɛ pↄ́nↄ kɛ̃kɛ̃na \p \v 14 Ben ma ludambɛ lugu puraa è, pↄ́kee vɛ̃ɛa lán gbɛ̃ntee bà. À vura fùra kuna, à konto lɛ́nna kũna. \v 15 Ben malaika pãnde bↄ̀ Luda kpɛ́n à lɛ́ gbãaa zù gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna ludambɛ luguuazi à bè: Ǹ konto ká pↄ́zi ǹ kɛ̃, zaakɛ tↄↄtɛ pↄ́nↄ mà, à kà kɛ̃na. \v 16 Ben gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna ludambɛ luguua a konto màɛ tↄↄtɛ à tↄↄtɛ pↄ́nↄ kɛ̃̀kɛ̃. \p \v 17 Malaika pãnde bↄ̀ musu Luda kpɛ́n, à konto lɛ́nna kũna dↄ. \v 18 Ben malaika pãnde kɛ̀ tɛ́ iko vĩi bↄ̀ sa'okiia. À lɛ́ gbãaa zù gbɛ̃ kɛ̀ konto lɛ́ nna kũna pìzi à bè: Ǹ n konto lɛ́nnaa ká geepi kↄ̀ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛanↄzi ǹ zↄ̃zↄ̃, zaakɛ à bɛɛ mà. \v 19 Ben malaika pì a konto màɛ tↄↄtɛ à geepi kↄ̀nↄ zↄ̃̀zↄ̃ à kà geepi'ifɛ̃ki bíta kɛ̀ dɛ Luda pↄfɛ̃pitabↄ ũu guu. \v 20 Wà kɛ̀sɛ pɛ̀ɛpɛɛ geepi kↄ̀ pìnↄa wɛ́tɛ kpɛɛ, ben aru bↄ̀ɛ geepi'ifɛ̃kii guu à dàgula ai kiloo wàa do kpɛ́ basↄↄro, à lezĩ kà sↄ̃ aizi lɛ́n. \c 15 \s1 Kisia zãade mɛ̀n swɛɛplaaanↄ kpánzina \p \v 1 Ben ma sèeda pãnde è ludambɛ, à bíta à bↄ̀ ma saɛ. Malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaanↄↄ kisia zãade mɛ̀n swɛɛplaaanↄ kũna. Beeen Luda é a pↄfɛ̃pitammana mì dɛo. \p \v 2 Ben ma pↄ́ke è lán sɛ̀bɛ bà, à dɛ lán dígi bà kakↄ̃ana kↄ̃n tɛ́o. Ma gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ zĩ̀ blè nↄ̀bↄ pãsĩ pìa kↄ̃n à takao kↄ̃n à tↄ́ lambaonↄ è zɛna sɛ̀bɛ kɛ̀ dɛ lán dígi bà pì saɛ, aↄ̃ mↄrↄ kɛ̀ Ludaa kpàḿmanↄ kũkũna. \v 3 Aↄ̃ↄe Luda zↄ̀bleri Musa lɛ̀ sii kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄ lɛ̀o wà bè: \q1 Dii Luda Gbãapingide, \q1 n yãkɛnanↄ bíta, aↄ̃ bↄ̀ wa saɛ. \q1 Bori píngi Kína, \q1 nɛɛ̀ yã kɛ a zɛ́a kↄ̃n yãpuraao. \q1 \v 4 Dii, dé bé à n vĩa vĩroo? \q1 Dé bé eé gí n tↄ́ kpázii? \q1 Zaakɛ n mɛ̀n do, ḿbe ń kú adona. \q1 Bori píngi é mↄ́ dↄnzi kɛnnɛ, \q1 zaakɛ n maakɛnanↄ bↄ̀ gupuraaa. \p \v 5 Beee gbɛra ma Luda kpɛ́ è wɛ̃na musu, àmbe bisakutaa kɛ̀ à doka kún ũ. \v 6 Ben malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ kisia mɛ̀n swɛɛplaa kũnanↄ bↄ̀ɛ kpɛ́ pì guu. Aↄ̃ táaru bisa pura fénfen kɛ̀ èe tɛ́ kɛɛ kùńla, vura asaa dↄdↄ ń kùsɛa. \v 7 Ben pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄnↄ doke vura zubↄ kpà malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa pìnↄ baadea, Luda kɛ̀ ègↄ̃ kuu gurↄ píngi pↄfɛ̃ kán à pà. \v 8 Luda gakui kↄ̃n a gbãaao tɛ́sukpɛ kpɛ́ pì pà. Gbɛ̃ke é fↄ̃ à gɛ̃nlo ai malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kisia mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ gàa à mì dɛ̀o. \c 16 \s1 Luda pↄfɛ̃ pitana andunazi \p \v 1 Ben ma kòto gbãaa mà bↄna Luda kpɛ́n, à bè malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa pìnↄnɛ: À gá à Luda pↄfɛ̃ kɛ̀ kú zubↄ mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ guu ɛɛ andunaa. \v 2 À káakudee gàa à a zubↄ ɛ̀ɛ andunaa. Ben bↄ̀gĩi zaa pãsĩnↄ bↄ̀ gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ nↄ̀bↄ pãsĩ sèeda vĩ, kɛ̀ aↄ̃è dↄnzi kɛ à takanɛnↄa. \p \v 3 À plaadee a zubↄ ɛ̀ɛ ísiaaa. Ben ísia'i gↄ̃̀ lán gɛ̀ aru bà, pↄ́ bɛ̃ɛ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú à guunↄ gàga píngi. \p \v 4 À aagↄ̃dee a zubↄ ɛ̀ɛ swaanↄ kↄ̃n bianↄa, ben í pìnↄ lì aru ũ. \v 5 Ben má mà malaika kɛ̀ í iko vĩi bè: \q1 Kuadonade, mmↄn kɛ̀ ń kuu yãa, \q1 bensↄ̃ ń kuu kↄ̃n a tiaao, \q1 n yãkpaɛ kɛ̀ńyo a zɛ́amɛ. \q1 \v 6 Aↄ̃ n gbɛ̃nↄ kↄ̃n n annabinↄ aru kwɛ̀ɛ, \q1 ben n aru kpàḿma aↄ̃ↄ mì. \q1 À kↄ̃ sìńyo lɛ. \m \v 7 Ben ma kòto mà bↄna sa'okiia à bè: \q1 Lɛmɛ, Dii Luda Gbãapingide, \q1 n yãkpaɛ kɛ̀ńyo a zɛ́amɛ, \q1 bensↄ̃ ń yãpuraa vĩ. \p \v 8 À siigↄ̃dee a zubↄ ɛ̀ɛ ↄfãntɛ̃a, à tò à tɛ́ gbɛ̃nteenↄ kpàta. \v 9 À puusu gbãaa ń pá, ben aↄ̃ Luda kɛ̀ kisia beeenↄ iko vĩ tↄ́ zaaa sì. Aↄ̃ↄe nↄ̀sɛ liɛ wà bɛ̀ɛ línɛro. \p \v 10 À sↄↄrodee a zubↄ ɛ̀ɛ nↄ̀bↄ pãsĩ kíblekitaa, ben gusiaa dà à kpatala. Gbɛ̃nↄↄ e ń lɛ́ yãakↄ̃tɛ wãwãa guu, \v 11 ben aↄ̃ Luda Musude tↄ́ zaaa sì aↄ̃ wãwã kↄ̃n ń bↄ̀gĩio yãnzi. Aↄ̃ↄe nↄ̀sɛ liɛ wà kpɛɛ lì ń yãkɛnanↄnɛro. \p \v 12 À swɛɛdodee a zubↄ ɛ̀ɛ swadaa kɛ̀ wè be Yuflatia, ben swaa pì í bàba, ben zɛ́ bↄ̀ ↄfãntɛ̃bↄɛ kpa kínanↄnɛ. \v 13 Ben ma zĩnnↄ è mɛ̀n aagↄ̃ lán blↄ̀nↄ bà aↄ̃ↄe bↄↄ kwã kↄ̃n nↄ̀bↄ pãsĩo kↄ̃n annabi ɛgɛɛo lɛ́n. \v 14 Zĩn dabuyãkɛrinↄmɛ. Aↄ̃ↄe gaa anduna píngi kínanↄ kiia, lɛ wà ń kakↄ̃a aↄ̃ zĩ̀ ká Luda Gbãapingide gurↄ bíta zĩ yãnzi. \v 15 À ma! Mɛ́ mↄ́ lán kpãi bàmɛ. Aubarikadeen gbɛ̃ kɛ̀ a wɛ́ɛ gↄ̃ dↄↄ ũ, à a pↄ́kãsãanↄ dana, lɛ àton bↄ bũu wà à bũukɛɛ ero yãnzi. \v 16 Ben zĩn pìnↄ kína pìnↄ kàkↄ̃a guu kɛ̀ wè be kↄ̃n Eberu yão Amagɛdↄ̃. \p \v 17 À swɛɛplaadee a zubↄ ɛ̀ɛ ĩaa. Ben kòto gbãaa bↄ̀ kìta kiia Luda kpɛ́n à bè: À kɛ̀n gwe. \v 18 Lou e pii, èe vĩi èe pũtãa. Tↄↄtɛ nìgãnigã pãsĩpãsĩ. Zaa lán wà gbɛ̃ntee kàɛ tↄↄtɛ nà, à taka borii e kɛ zikiro, à pãsĩ kɛ̀ bíta. \v 19 Wɛ́tɛda tↄ́dee kpàatɛkↄ̃rɛ lɛo aagↄ̃, ben bori píngi wɛ́tɛdaanↄ gbòro. Wɛ́tɛda tↄ́de Babilↄnu yã dↄ̀ Ludan, ben à a pↄfɛ̃ pãsĩ wɛ̃ togoo kpàa à mì. \v 20 Ísia luannↄ gɛ̃̀ zɛ́la píngi, wèe wɛ́ɛ si kpiiinↄlɛ dↄro. \v 21 Lougbɛ bítanↄ bↄ̀ ludambɛ, aↄ̃ kà kiloo baplaa. Aↄ̃ sìsi gbɛ̃nteenↄa, ben aↄ̃ Luda tↄ́ zaaa sì lougbɛ kisiadee pì yãnzi, zaakɛ kisia pì pãsĩ maamaa. \c 17 \s1 Kaarua kɛ̀ di nↄ̀bↄ pãsĩa \p \v 1 Malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ zubↄ mɛ̀n swɛɛplaa kũna pìnↄ doke bèmɛ: Ǹ mↄ́ mà yã kɛ̀ eé wí kaarua tↄ́dee kɛ̀ vɛ̃ɛna swaa pariinↄa ↄdↄannɛ. \v 2 Anduna kínanↄ pãpãa kɛ̀o, anduna gbɛ̃nↄ à pãpãkɛna wɛ̃ɛ mì wà kã̀. \v 3 Luda Nini mↄnama guu malaika pì gàamao gbáan. Ben ma nↄgbɛ̃ ke è dina nↄ̀bↄ pãsĩ tɛ̃aaa. Dↄkɛna kↄ̃n Ludao tↄ́nↄ fĩfĩa, à mì mɛ̀n swɛɛplaa, à koba mɛ̀n kuri. \v 4 Nↄgbɛ̃ pì bisa gaarura'ide kↄ̃n à wɛ́ɛ tɛ̃adeeo yina, à zãblebↄ kɛ̀ wà pì kↄ̃n vuraonↄ dana kↄ̃n gbɛ̀ bɛ̀ɛdeenↄ kↄ̃n òsonↄ. À vura togo kũna, tɛ̃̀ pↄ́nↄ kↄ̃n à pãpãkɛna gbãsĩnↄ kán à pà. \v 5 Wà tↄ́ asiidee kɛ̃̀ à mì'aɛa wà bè: \qc Wɛ́tɛda tↄ́de Babilↄnu, \qc kaaruanↄ kↄ̃n anduna tɛ̃̀ pↄ́nↄ da. \m \v 6 Má è nↄgbɛ̃ pì Luda gbɛ̃ kɛ̀ wà ń dɛ́dɛ Yesu sèedakɛna yãnzinↄ aru mì à kã̀ èe à dɛɛ. \p Kɛ̀ ma à è, à yã bↄ̀ ma saɛ maamaa. \v 7 Ben malaika pì ma la à bè: Bↄ́yãnzin à yã bↄ̀ n saɛzi? Mɛ́ nↄgbɛ̃ pì asii onnɛ kↄ̃n nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ à à sɛna asiio, kɛ̀ à mì mɛ̀n swɛɛplaa à koba mɛ̀n kuri pì. \v 8 Nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ ń è pì kuu yã, ben à kuu tia dↄro, bensↄ̃ eé bↄ gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto guu à mì pɛ́ kaatɛnaa. Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ kú tↄↄtɛa, kɛ̀ aↄ̃ tↄ́ kú wɛ̃̀ndi takadan zaa anduna daɛgurↄↄaroonↄ, tó aↄ̃ nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ kuu yã, ben à kuu tia dↄro, mↄde eé ɛara à mↄ́ pì è, à yã é bↄ ń saɛ. \v 9 Laasuudee kɛ̀ ↄ̃ndↄ̃ↄ vĩ yãn yɛ̀. Mì mɛ̀n swɛɛplaaa pìnↄ nɛ́ sĩ̀sĩ mɛ̀n swɛɛplaaa kɛ̀ nↄgbɛ̃ pì vɛ̃ɛnaanↄmɛ. Kí gↄ̃ↄn swɛɛplaaanↄmɛ dↄ. \v 10 Aↄ̃ gↄ̃ↄn sↄↄroo lɛ̀ɛ, gbɛ̃ doo kuu, gbɛ̃ doo kpɛ́. Tó à mↄ̀, eé gì kɛro. \v 11 Nↄ̀bↄ pãsĩ kɛ̀ kuu yã, ben à kuu tia dↄroo pì nɛ́ kína sↄraagↄ̃deemɛ. Gↄ̃ↄn swɛɛplaaa pìnↄ dokemɛ dↄ. Èe mì pɛɛ kaatɛnaa. \v 12 Koba mɛ̀n kuri kɛ̀ ń è pìnↄ nɛ́ kí gↄ̃ↄn kuri kɛ̀ aↄ̃ↄe kpata ble kↄ̀roonↄmɛ. Mↄde aↄ̃é kí ble gurↄ zaka féte guu kↄ̃n nↄ̀bↄ pãsĩo lɛdo. \v 13 Aↄ̃ gↄ̃ↄn kuri pìnↄ lɛ́ dↄ̃nkↄ̃mɛ. Aↄ̃é ń gbãa kↄ̃n ń ikoo kpá nↄ̀bↄ pãsĩ pìa. \v 14 Aↄ̃é zĩ̀ ká kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo, mↄde eé zĩ̀ bleḿma, zaakɛ diinↄ Diimɛ, kínanↄ Kínamɛ. À gbɛ̃ náanɛdee kɛ̀ à ń sísi à ń sɛ́nↄↄ kúo. \v 15 Ben malaika pì bèmɛ: Swaa kɛ̀ ń è kaarua vɛ̃ɛnaḿmanↄ nɛ́ gbɛ̃nↄ kↄ̃n pariinↄ kↄ̃n boriinↄ kↄ̃n boriyãnↄmɛ. \v 16 Nↄ̀bↄ pãsĩ kↄ̃n koba mɛ̀n kuri kɛ̀ ń è pìnↄ é za kaarua pìn. Aↄ̃é à kaatɛ aↄ̃ à tó bũu. Aↄ̃é à só aↄ̃é tɛ́ sↄ̃a. \v 17 Zaakɛ Luda a pↄyezi dàńnɛ ń swɛ̃̀n aↄ̃ lɛdolɛ kɛmɛ. Aↄ̃é ń kpata kpá nↄ̀bↄ pãsĩ pìa ai Luda yã gá papao. \v 18 Nↄgbɛ̃ kɛ̀ ń è pì nɛ́ wɛ́tɛda tↄ́dee kɛ̀ iko vĩ anduna kínanↄamɛ. \c 18 \s1 Babilↄnu lɛɛna \p \v 1 Beee gbɛra ma malaika pãnde è bↄna ludambɛ. À iko bíta vĩ, à gakui anduna pù. \v 2 À wii gbãaa lɛ̀ à bè: \q1 Babilↄnu lɛ̀ɛ, wɛ́tɛda tↄ́dee pì lɛ̀ɛ. \q1 À gↄ̃̀ zĩnnↄ kúkii ũ, tãa bori píngi tò ũ, \q1 bãa kɛ̀ wè ń tɛ̃̀ bo wà zańgunↄ bɛɛ ũ. \q1 \v 3 Zaakɛ bori píngi à pãpãkɛna wɛ̃ɛ \q1 kɛ̀ è mↄ́ Luda pↄfɛ̃o mì. \q1 Anduna kínanↄ pãpãa kɛ̀o, \q1 ben anduna laatarinↄ kɛ̀ auzikideenↄ ũ \q1 à nnamana bíta guu. \p \v 4 Ben ma kòto pãnde mà bↄna ludambɛ à bè: \q1 À bↄɛ à guu ma gbɛ̃nↄ, \q1 lɛ a ↄↄ tóngↄ̃ kú à durunnↄ guu \q1 yã kɛ̀ weé mↄ́nɛnↄ tón a lero yãnzi. \q1 \v 5 Zaakɛ à durunnↄ gbã̀ à zↄ̃̀ ludambɛɛa, \q1 ben à dàkɛnanↄ dↄ̀ Ludan. \q1 \v 6 À fĩa bonɛ yã kɛ̀ à kɛ̀ńnɛa, \q1 à kɛnɛ à yãkɛnaa lɛo plaa. \q1 À pↄfɛ̃ wɛ̃ kánɛ a togoon \q1 dɛ pↄ́ kɛ̀ à kàńnɛla lɛo plaa. \q1 \v 7 À wãwã kↄ̃n wɛ̃ndaao kpázi, \q1 lán à tↄ́ kɛ̀ nnamana guu lɛ́n nà. \q1 Zaakɛ è be a swɛ̃̀ guu, \q1 kínan a ũ vɛ̃ɛna a kìtaa, \q1 gyaanↄ takaasideen a ũro, \q1 é sósobi kɛ zikiro. \q1 \v 8 Beee yãnzi kisia kɛ̀kiinↄ é à le gurↄ dozi, \q1 gagyã kↄ̃n wɛ̃ndaao kↄ̃n nↄaao. \q1 Tɛ́ bé eé à kpáta, \q1 zaakɛ Dii Luda à yãkpaɛkɛri gbãa. \p \v 9 Anduna kína kɛ̀ aↄ̃ pãpãa kɛ̀o aↄ̃ nnaa màonↄ, tó aↄ̃ à tɛ́kũna luguu è, aↄ̃é ↄ́ↄ dↄ aↄ̃é kpãngeda kɛ. \v 10 Aↄ̃é zɛ kãa vĩa guu wãwãa kɛ̀ wà kpàzi yãnzi aↄ̃ be: \q1 Wãiyoo, wãiyoo, wɛ́tɛda bíta! \q1 Wɛ́tɛda ikode Babilↄnu! \q1 Yã mↄ̀ à vɛ̃̀ɛmma gurↄ do gↄ̃ↄↄ́? \p \v 11 Anduna laatarinↄ é ↄ́ↄ dↄ se, aↄ̃é sósobi kɛnɛ, kɛ̀ gbɛ̃ke é ń laa kɛ̀kiinↄ lúḿma dↄro yãnzi: \v 12 Vura, kondogi, gbɛ̀ bɛ̀ɛdeenↄ, òsonↄ, bisa ↄↄdeenↄ, bisa tɛ̃a kↄ̃n à gaarura'ideenↄ, siliki, lí maa bori pínginↄ, pↄ́ kɛ̀ wè kɛ kↄ̃n wesaswaaonↄ kↄ̃n lí bɛ̀ɛdeenↄ kↄ̃n mↄ̀gotɛ̃nↄ kↄ̃n mↄ̀sinↄ kↄ̃n gbɛ̀ puraanↄ píngi, \v 13 lítɛɛ gũ nnannaanↄ, dò pↄ́nↄ, tuaetitinↄ, lí'ↄ gũ nnannaanↄ, geepiwɛ̃ɛ, nↄ́si, flawa, pↄ́wɛɛnↄ, zùnↄ, sãanↄ, sↄ̃nↄ kↄ̃n ń góronↄ, zↄ̀nↄ kↄ̃n gbɛ̃ntee wɛ̃̀ndinↄ. \v 14 Weé benɛ: Pↄ́ maaa kɛ̀ nɛɛ̀ à ni dɛɛnↄ yã̀amma píngi. N nnamana kↄ̃n n gakuio pìtingu píngi, nɛ́ e ziki dↄro. \p \v 15 Laatari kɛ̀ aↄ̃ kɛ̀ auzikideenↄ ũ wɛ́tɛdaa pì gãzĩnↄ é zɛ kãa vĩa guu wãwãa kɛ̀ wà kpàzi yãnzi. Aↄ̃é ↄ́ↄ dↄ wà sósobi kɛ \v 16 aↄ̃ be: \q1 Wãiyoo, wãiyoo wɛ́tɛda tↄ́de! \q1 À táaru bisa yì yã \q1 kↄ̃n bisa gaarura'ideeo kↄ̃n à wɛ́ɛ tɛ̃adeeo. \q1 À zãblebↄ kɛ̀ wà pì kↄ̃n vuraonↄ dà yã \q1 kↄ̃n gbɛ̀ bɛ̀ɛdeenↄ kↄ̃n òsonↄ. \q1 \v 17 À auziki píngi kàatɛ gurↄ do gↄ̃ↄ. \p Góro'itɛ diinↄ kↄ̃n táa'orinↄ kↄ̃n góro gbɛ̃nↄ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃è zĩi kɛ ísiaalaanↄ é zɛ zã̀azã ń píngi. \v 18 Tó aↄ̃ wɛ́tɛdaa pì tɛ́kũna luguu è, aↄ̃é wii lɛ́ wà be: Wɛ́tɛda kee kuu yã kɛ̀ à bíta kà wɛ́tɛdaa kɛ̀kii ũro. \v 19 Aↄ̃é ↄ́ↄ dↄ aↄ̃é kpãngeda kɛ, aↄ̃é sósobi kɛ aↄ̃é wii lɛ́ wà be: \q1 Wãiyoo, wãiyoo wɛ́tɛda tↄ́de! \q1 Gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ góro'itɛ vĩ ísiaalaanↄ píngi \q1 kɛ̀ auzikideenↄ ũ wɛ́tɛdaa pì auziki kɛ̀ dìn sàabu, \q1 ben à gↄ̃̀ bɛzĩ ũ gurↄ do gↄ̃ↄ. \p \v 20 À pↄnnaa kɛ à yã musu ludambɛdeenↄ kↄ̃n Luda gbɛ̃nↄ kↄ̃n à zĩ̀rinↄ kↄ̃n à annabinↄ, zaakɛ Luda bé à gɛ̃ɛ bòaare. \p \v 21 Ben malaika gbãadee gbɛ̀ kɛ̀ kà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀ntɛ̃ ũu sɛ̀ à zù ísiaa guu à bè: \q1 Lɛn weé wɛ́tɛda tↄ́de Babilↄnu zun lɛ kↄ̃n gbãaao, \q1 weé wɛ́tɛdaa pì e ziki dↄro. \q1 \v 22 Weé mↄrↄ ke gã̀gã'ↄ \q1 ke kure ke kãkãki'ↄ ma n guu ziki dↄro. \q1 Weé ↄzĩkɛri ke e n guu ziki dↄro. \q1 Weé wísilↄgbɛ kĩi ma n guu ziki dↄro. \q1 \v 23 Weé fitia gupuraa e n guu ziki dↄro. \q1 Weé nↄsɛkĩi ma n guu ziki dↄro. \q1 N laatarinↄ nɛ́ anduna gbɛ̃nsinↄmɛ yã, \q1 n pↄ́ dà bori píngia n ń mì lìɛ. \p \v 24 Wà annabinↄ kↄ̃n Luda gbɛ̃nↄ aru è à guu kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ wà ń dɛ́dɛ anduna guunↄ ń píngi. \c 19 \s1 Pↄnnakɛna ludambɛ \p \v 1 Beee gbɛra ma kòto gbãaa mà ludambɛ lán parii yã'ona bà à bè: \q1 Aleluya! \q1 Wa Luda bé à zĩ̀ blè! \q1 Àmbe gakui kↄ̃n gbãaao vĩ ado, \q1 \v 2 zaakɛ è yãkpaɛ kɛ a zɛ́a kↄ̃n yãpuraaomɛ. \q1 À yãkpaɛ kɛ̀ kↄ̃n kaarua tↄ́dee \q1 kɛ̀ anduna yàka kↄ̃n a pãpãkɛnao. \q1 À a zↄ̀blerinↄ dɛdɛna gɛ̃ɛ bòa. \m \v 3 Aↄ̃ bè dↄ: \q1 Aleluya! \q1 À tɛ́sukpɛ égↄ̃ dↄ gurↄ píngimɛ. \m \v 4 Gbɛ̃nsi gↄ̃ↄn baro awɛɛsiigↄ̃ↄnↄ kↄ̃n pↄ́ bɛ̃ɛ mɛ̀n siigↄ̃ↄnↄ dàɛdaɛ wà dↄnzi kɛ̀ Luda kɛ̀ vɛ̃ɛna a kìtaanɛ aↄ̃ bè: \q1 Aami! Aleluya! \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄsɛpↄblee \m \v 5 Ben ma kòto mà bↄna kìta pì kiia à bè: \q1 À wa Luda tↄ́ kpá amↄa à zↄ̀blerinↄ a píngi, \q1 amↄa kɛ̀ á à vĩa vĩinↄ nɛ́ féte gbɛ̃nsi. \m \v 6 Ben ma kòto mà lán pari yã'ona bà, lán ísↄ̃kana kĩi bà, lán lapatana gbãaa bà à bè: \q1 Aleluya! \q1 Dii wa Luda Gbãapingide nà kíblenaa. \q1 \v 7 Wà pↄnnaa kɛ wà yáa dↄ wà à tↄ́ kpá, \q1 zaakɛ Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄsɛgurↄↄ kà, \q1 à nↄↄ sorumi mà. \q1 \v 8 Wà táaru bisa pura fénfen kɛ̀ èe tɛ́ kɛɛ kpàa à yi. \q1 Táaru bisa pì nɛ́ Luda gbɛ̃nↄ yãmaaakɛnanↄmɛ. \p \v 9 Malaika bèmɛ: Ǹ kɛ̃. Aubarikadeenↄn gbɛ̃ kɛ̀ wà ń sísi Sãnɛ Bↄ̀rↄ pì nↄsɛpↄbleeanↄ ũ. À bèmɛ dↄ: Luda yã yãpuraan gwe. \v 10 Ma daɛ à aɛzĩ lɛ mà dↄnzi kɛnɛ, ben à bèmɛ: Ǹ beee tó. Ǹ dↄnzi kɛ Ludanɛ. N zↄ̀bleri daan ma ũ kↄ̃n n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ yã kɛ̀ Yesu à sèeda kɛ̀ kũnanↄ. Zaakɛ yã kɛ̀ Yesu à sèeda kɛ̀n annabikɛyã'ona mì ũ. \s1 Kirisi mↄna dina sↄ̃ puraaa \p \v 11 Ben ma ludambɛɛ è wɛ̃kↄ̃ana, ben sↄ̃ puraa bↄ̀, gbɛ̃ kɛ̀ dia tↄ́n Náanɛde Yãpurade. È yãkpaɛ kɛńyo, è zĩ̀ káńyo a zɛ́a. \v 12 À wɛ́ɛ dɛ lán tɛ́vura bà, à kífura kukuna pari. Tↄ́ ke kɛ̃na à mì'aɛa, gbɛ̃ke tↄ́ pì yáasi dↄ̃ro, séde àpi. \v 13 À uta kɛ̀ wà dà aru guu dana. À tↄ́n Luda Yã. \v 14 Ludambɛ zĩ̀kpɛɛnↄↄ tɛ́zi, aↄ̃ↄ didi sↄ̃ puraanↄa kↄ̃n táaru bisa pura fénfen-o dadana. \v 15 Fɛ̃ɛda lɛ́ nnaa e bↄↄ à lɛ́n, lɛ à boriinↄ lɛ́o. Eé kí bleḿma kↄ̃n mↄ̀ gòo eé kɛ̀sɛ pɛ́ɛ geepi bɛɛnↄa geepi'ifɛ̃kii guu, àmbe Luda Gbãapingide pↄfɛ̃ pãsĩ ũ. \v 16 Wà tↄ́ kɛ̀kii kɛ̃̀ à utaa kↄ̃n à gbádaao: \qc Kínanↄ Kína, diinↄ Dii. \b \p \v 17 Ben ma malaika è à zɛna ↄfãntɛ̃n. À lɛ́ gbãaa zù bãa kɛ̀ aↄ̃ↄe vĩaa musumusunↄzi píngi à bè: À mↄ́ à kakↄ̃a à pↄ́ble bíta kɛ̀ Ludaa kɛ̀aree ble, \v 18 lɛ à e à kínanↄ gɛ̀ só kↄ̃n soza gbɛ̃nsinↄ kↄ̃n gbãadeenↄ kↄ̃n sↄ̃nↄ kↄ̃n ń dìrinↄ kↄ̃n gbɛ̃ píngio, wɛ̃ɛnɛnↄ kↄ̃n zↄ̀nↄ, nɛ́ féte gbɛ̃nsi. \v 19 Ben ma nↄ̀bↄ pãsĩ è kↄ̃n anduna kínanↄ kↄ̃n ń zĩ̀kpɛɛnↄ, aↄ̃ kↄ̃ kàkↄ̃a wà zĩ̀ ká kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ di sↄ̃a pìo kↄ̃n à zĩ̀kpɛɛnↄ. \v 20 Wà nↄ̀bↄ pãsĩ pì kũ̀ lɛdo kↄ̃n annabi ɛgɛɛ kɛ̀ dabuyãnↄ kɛ̀ à aɛo. Dabuyã pìnↄn à gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ nↄ̀bↄ pãsĩ sèeda vĩ aↄ̃ dↄnzi kɛ̀ à takanɛnↄ sã̀são. Wà ń zú tɛ́ sɛ̀bɛ kɛ̀ è kũ kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃o guu bɛ̃ɛ aↄ̃ plaa ń píngi. \v 21 Gbɛ̃ kɛ̀ di sↄ̃a gbɛ̃ kpaaanↄ dɛ̀dɛ kↄ̃n fɛ̃ɛdaa kɛ̀ bↄ̀ à lɛ́ guuo, ben bãanↄ ń gɛ̀nↄ blè aↄ̃ kã̀ píngi. \c 20 \s1 Kirisi kíblena anduna guu wɛ̃̀ wàa sↄↄro \p \v 1 Ben ma malaika è bↄna ludambɛ à gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto mↄ̀nɛ kũna kↄ̃n mↄ̀kyako gbèreo. \v 2 À kwã kɛ̀ dɛ mlɛ̃̀ zii ũu kɛ̀ wè be Ibilisi ke Setãn kũ̀, ben à mↄ̀ kàa ai wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \v 3 Malaika pì à zù gɛ̀wãa wɛ̀ɛ zòoto pì guu, à gbà tàtaàlɛ à kwado sìkↄ̃rɛa, lɛ àton boriinↄ sãsãro ai wɛ̃̀ wàa sↄↄroo pì gá papao. Beee gbɛra weé à gbarɛ féte. \p \v 4 Ben ma kìtanↄ è kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ vɛ̃ɛnaanↄ. Wà ń gbá zɛ́ aↄ̃ yãkpaɛ kɛ kↄ̃n gbɛ̃nↄo. Ma gbɛ̃ kɛ̀ wà ń mì zↄ̃̀ Luda yã kɛ̀ Yesu a sèeda kɛ̀ ona yãnzinↄ è. Aↄ̃ↄe dↄnzi kɛ nↄ̀bↄ pãsĩ ke à takanɛro. Aↄ̃ↄe à sèeda kɛ ń mì'aɛ ke ń ↄↄaro. Aↄ̃ fɛ̀ɛ bↄna gaan aↄ̃ kí blè kↄ̃n Kirisio wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \v 5 Gɛ̀nↄ fɛɛna káakupↄn gwe. Gɛ̀ kpaaanↄↄ e fɛɛro ai wɛ̃̀ wàa sↄↄroo pì gàa à pàpao. \v 6 Aubarikadeenↄn gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ baka kú gɛ̀nↄ fɛɛna káakupↄ guunↄ ũ, aↄ̃ↄ kú adona. Ga plaade iko vĩḿmaro. Aↄ̃égↄ̃ dɛ Luda kↄ̃n Kirisio gbã̀gbãrinↄ ũmɛ, aↄ̃égↄ̃ kí bleeo ai wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \s1 Setãn zuna tɛ́n \p \v 7 Tó wɛ̃̀ wàa sↄↄroo pì pàpa, weé Setãn bↄ wà à gbarɛ. \v 8 Eé gá borii kɛ̀ aↄ̃ↄ kú anduna gooda siigↄ̃ↄanↄ sãsa, Gↄgu kↄ̃n Magↄguo, eé ń kakↄ̃a lɛ aↄ̃ zĩ̀ ká. Aↄ̃ↄ pari lán ísialɛ bùsu'ãatɛ̃ bà. \v 9 Aↄ̃ dà andunala aↄ̃ lìga Luda gbɛ̃nↄ bùrazi kↄ̃n wɛ́tɛdaa kɛ̀ Ludaa yezio, mↄde tɛ́ bↄ̀ ludambɛ à ń kpáta. \v 10 Wà Ibilisi kɛ̀ ń sãsã sɛ̀ wà zù tɛ́ sɛ̀bɛ kɛ̀ è kũ kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃o guu, guu kɛ̀ wà nↄ̀bↄ pãsĩ kↄ̃n annabi ɛgɛɛo zùn. Aↄ̃égↄ̃ wãwãa kɛɛ fãantɛ̃ kↄ̃n gwãavĩo gurↄ píngi. \s1 Yãkpaɛ zãade kɛna \p \v 11 Ben ma kíblekita pura bíta è kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛao. Tↄↄtɛ kↄ̃n musuo gusii lɛ̀ à aɛ, guu kúńnɛ dↄro. \v 12 Ben ma gɛ̀wãadeenↄ è, nɛ́ féte gbɛ̃nsi, aↄ̃ↄ zɛna kìta pì aɛ. Wà takadanↄ wɛ̃̀wɛ̃, ben wà takada pãnde wɛ̃̀ dↄ wɛ̃̀ndi takada ũ. Wà yãkpaɛ kɛ̀ kↄ̃n gɛ̀wãadeenↄ aↄ̃ yãkɛnaa lán à kɛ̃na takada pìnↄ guu nà. \v 13 Ísiaa gɛ̀wãadee kɛ̀ aↄ̃ↄ kú a guunↄ kpà. Ga kↄ̃n gɛ̀wãao gɛ̀wãadee kɛ̀ aↄ̃ↄ kú ń guunↄ kpà se. Ben wà yãkpaɛ kɛ̀ kↄ̃n baadeo a yãkɛnaa. \v 14 Wà ga kↄ̃n gɛ̀wãao zù tɛ́ sɛ̀bɛ guu. Tɛ́ sɛ̀bɛ pì nɛ́ ga plaadeemɛ. \v 15 Gbɛ̃ kɛ̀ wèe ń tↄ́ e wɛ̃̀ndi takada guuroonↄn wà ń zú tɛ́ sɛ̀bɛ pì guu. \c 21 \s1 Tↄↄtɛ dufu kↄ̃n musu dufuo \p \v 1 Ben ma tↄↄtɛ dufu kↄ̃n musu dufuo è, zaakɛ tↄↄtɛ káakupↄ kↄ̃n musu káakupↄo gɛ̃̀tɛ, bensↄ̃ ísiaa kuu dↄro. \v 2 Ben ma Luda wɛ́tɛda Yerusalɛmu dufu è bↄna musu Luda kiia èe pitaa. Wà kɛ̀kɛ lán nↄgbɛ̃ kɛ̀ à zãkɛna sorumi mà bà. \v 3 Ben ma kòto gbãaa mà bↄna kíblekita kiia à bè: Luda vɛ̃̀ɛ kↄ̃n gbɛ̃nteenↄ sa, eégↄ̃ kúńyo, aↄ̃égↄ̃ dɛ à gbɛ̃nↄ ũ. Luda pì égↄ̃ kúńyo a zĩnda ń Luda ũ. \v 4 Eé ń wɛ́ɛ'i gogońnɛ píngi. Gaa égↄ̃ kuu dↄro ke sósobi ke ↄ́ↄdↄna ke wãwãa, zaakɛ yã ziinↄ gɛ̃̀tɛ. \p \v 5 Ben gbɛ̃ kɛ̀ vɛ̃ɛna kìtaa bè: Ǹ ma! Mɛ́ɛ pↄ́ píngi kɛɛ dufu. Ben à bèmɛ: Ǹ kɛ̃, zaakɛ yã kɛ̀nↄ náanɛ vĩ, bensↄ̃ yãpuraamɛ. \v 6 Ben à bèmɛ: À kɛ̀n gwe. Mámbe Alafa kↄ̃n Omɛgao ũ, Naana kↄ̃n Mìdɛnao. Gbɛ̃ kɛ̀ ímii e à dɛɛ, mɛ́ à gba bia í wɛ̃̀ndidee. \v 7 Gbɛ̃ kɛ̀ zĩ̀ blè bé eégↄ̃ pↄ́ kɛ̀nↄ vĩ píngi. Mɛ́gↄ̃ dɛ à Luda ũ, eégↄ̃ dɛ ma nɛ́ ũ. \v 8 Mↄde vĩadeenↄ kↄ̃n náanɛsaideenↄ kↄ̃n zaakɛrinↄ kↄ̃n gbɛ̃dɛrinↄ kↄ̃n zinakɛrinↄ kↄ̃n ɛ̃zɛ̃deenↄ kↄ̃n tãagbãgbãrinↄ kↄ̃n mↄnafikideenↄ píngi, aↄ̃ baka égↄ̃ dɛ tɛ́ sɛ̀bɛ kɛ̀ è kũ kↄ̃n ↄfãntɛ̃gbↄ̃o ũmɛ. Ga plaadeen gwe. \s1 Yerusalɛmu dufu \p \v 9 Malaika gↄ̃ↄn swɛɛplaaa kɛ̀ aↄ̃ↄ zubↄ mɛ̀n swɛɛplaa kũna, kisia zãade mɛ̀n swɛɛplaaa kán à pà pìnↄ doke mↄ̀ à bèmɛ: Ǹ mↄ́ mà Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄ dufu ↄdↄannɛ. \v 10 Luda Nini mↄnama guu malaika pì ma sɛ à gàamao kpii bíta lezĩa. À Luda wɛ́tɛda Yerusalɛmu ↄ̀dↄamɛ bↄna musu Luda kiia, èe pitaa. \v 11 Èe tɛ́ kɛɛ kↄ̃n Luda gakuio èe pii lán gbɛ̀ bɛ̀ɛdee bà, lán dayamↄ bà. \v 12 À bĩi bíta lezĩ vĩ. À gãnu mɛ̀n kuri awɛɛplaamɛ, malaika gↄ̃ↄn kuri awɛɛplaaanↄↄ zɛzɛnan. Isaraili bori mɛ̀n kuri awɛɛplaaanↄ tↄ́ kɛ̃na gãnu pìnↄa. \v 13 Gãnu mɛ̀n aagↄ̃ↄ kú ↄfãntɛ̃bↄɛ kpa, mɛ̀n aagↄ̃ↄ kú gu'igbãroo kpa, mɛ̀n aagↄ̃ↄ kú sↄↄmɛtɛ kpa, mɛ̀n aagↄ̃ↄ kú ↄfãntɛ̃gɛ̃kpɛn kpa. \v 14 Wà bĩi pì ɛ̃ɛ dàɛ gbɛ̀ mɛ̀n kuri awɛɛplaaanↄa. Sãnɛ Bↄ̀rↄ zĩ̀ri gↄ̃ↄn kuri awɛɛplaaanↄ tↄ́ kɛ̃na gbɛ̀ pìnↄa. \p \v 15 Malaika kɛ̀ èe yã oomɛ pↄ́yↄ̃bↄ kɛ̀ wà pì kↄ̃n vurao kũna, lɛ à wɛ́tɛdaa pì yↄ̃o kↄ̃n à gãnunↄ kↄ̃n à bĩio. \v 16 Wɛ́tɛdaa pì gooda siigↄ̃mɛ, à gbã̀a kↄ̃n à yàasao sáamɛ. Ben à wɛ́tɛdaa pì yↄ̃̀ kↄ̃n pↄ́yↄ̃bↄ pìo. À gbã̀a nɛ́ kiloo wàa kuri awɛɛplaamɛ. À gbã̀a kↄ̃n à yàasao kↄ̃n à lezĩo píngi sáamɛ. \v 17 À à bĩi yↄ̃̀ dↄ, à lezĩ gã̀sãsuu baswɛɛplaa awɛɛsiigↄ̃. Malaika pì yↄ̃̀ gbɛ̃ntee gã̀sãsuu gbã̀a lɛ́mmɛ. \v 18 Wà bĩi pì kɛ̀ kↄ̃n dayamↄo. Wɛ́tɛdaa pì nɛ́ vuramɛ atɛ̃ɛ wásawasa lán dígi bà. \v 19 Wà gbɛ̀ kɛ̀ wà wɛ́tɛdaa pì bĩi dàɛa kɛ̀kɛ kↄ̃n gbɛ̀ bɛ̀ɛde bori sãnda píngio. \q1 Wà gbɛ̀ káakupↄ kɛ̀kɛ kↄ̃n dayamↄo, \q1 à plaadee kↄ̃n safiao, \q1 à aagↄ̃dee kↄ̃n agatao, \q1 à siigↄ̃dee kↄ̃n ɛmɛradio, \q1 \v 20 à sↄↄrodee kↄ̃n onisio, \q1 à swɛɛdodee kↄ̃n kaanɛliao, \q1 à swɛɛplaadee kↄ̃n kisolitio, \q1 à sↄraagↄ̃dee kↄ̃n bɛrilio, \q1 à kɛ̃ndodee kↄ̃n topazao, \q1 à kuridee kↄ̃n kisopazao, \q1 à kuri awɛɛdodee kↄ̃n yasintio, \q1 à kuri awɛɛplaadee kↄ̃n amɛtisio. \m \v 21 Gãnu mɛ̀n kuri awɛɛplaaa pìnↄ nɛ́ òso mɛ̀n kuri awɛɛplaaanↄmɛ. Wà ń píngi kɛ̀ kↄ̃n òsoo mɛ̀n doodo. Wɛ́tɛdaa pì zɛ́da nɛ́ vuramɛ atɛ̃ɛ, wè guu en lán dígi bà. \p \v 22 Mɛ́ɛ Luda kpɛ́ e wɛ́tɛdaa pì guuro, zaakɛ Dii Luda Gbãapingide kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄon kpɛ́ pì ũ. \v 23 Wɛ́tɛdaa pì bà kú kↄ̃n ↄfãntɛ̃ ke mↄvura gupunaoro. Luda gakui bé è wɛ́tɛdaa pì pu, bensↄ̃ Sãnɛ Bↄ̀rↄ dɛ à fitia ũ. \v 24 Boriinↄ é táa o à gupuraazi, anduna kínanↄ é gɛ̃n kↄ̃n ń auzikinↄ. \v 25 À gãnunↄ égↄ̃ tatana fãantɛ̃ zikiro, gwãavĩ égↄ̃ kú gwe sↄ̃ro. \v 26 Weé gɛ̃n kↄ̃n boriinↄ auzikinↄ kↄ̃n ń pↄ́ ↄↄdeenↄ. \v 27 Mↄde pↄ́ gbãsĩ ke é gɛ̃nlo ke wíyãkɛri ke mↄnafikidee, séde gbɛ̃ kɛ̀ Sãnɛ Bↄ̀rↄ ń tↄ́ kɛ̃̀ wɛ̃̀ndi takada guunↄ. \c 22 \p \v 1 Ben malaika pì swa'i wɛ̃̀ndidee kɛ̀ èe bↄↄ Luda kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo kìta kiia ↄ̀dↄamɛ, èe tɛ́ kɛɛ lán gbɛ̀digi bà. \v 2 Èe bàa lɛɛ wɛ́tɛda zɛ́daa gura súusu. Lí wɛ̃̀ndide kú à baa kãa kpa kↄ̃n à baa kɛ̀ kpaao, è nɛ́ i wɛ̃̀ do gɛ̃̀n kuri awɛɛplaa, mↄ kↄ̃n mↄↄo gɛ̃̀n doodo. Lí pì lánↄ nɛ́ boriinↄ aafia'ekiimɛ. \v 3 Pↄ́ kɛ̀ Luda lɛ́ kɛ̀nɛ ke égↄ̃ kuu dↄro. Luda kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄo kìta égↄ̃ kú wɛ́tɛdaa pì guu, à zↄ̀blerinↄ sↄ̃ é dↄzi. \v 4 Aↄ̃é à e wɛ́ɛdewɛ, bensↄ̃ à tↄ́ égↄ̃ kú ń mì'aɛa. \v 5 Gwãavĩ égↄ̃ kuu dↄro, gbɛ̃ke bà égↄ̃ kú kↄ̃n fitia ke ↄfãntɛ̃ gupuraaoro, kɛ̀ Dii Luda é guu puńnɛ yãnzi. Aↄ̃égↄ̃ kí blee ai gurↄ píngi. \v 6 Ben à bèmɛ: Yã beeenↄ náanɛ vĩ bensↄ̃ yãpuraamɛ. Dii Luda kɛ̀ è dↄ annabinↄnɛ aɛ bé à a malaika zĩ̀, lɛ à zↄ̀blerinↄ yã kɛ̀ eé mↄ́ tiaa dↄ̃. \s1 Yesu é mↄ́ tia \p \v 7 Ǹ gwa, mɛ́ mↄ́ tia. Aubarikadeen gbɛ̃ kɛ̀ takada kɛ̀ annabikɛyãnↄ kũna ũ. \p \v 8 Ma Yohana mámbe ma yã beeenↄ mà má è. Kɛ̀ má mà bensↄ̃ má è, ma kuɛ malaika kɛ̀ yã pìnↄ ↄ̀dↄamɛɛ aɛzĩ mà dↄnzi kɛnɛ. \v 9 Ben à bèmɛ: Ǹ beee tó. Ǹ dↄnzi kɛ Ludanɛ. N zↄ̀bleri daan ma ũ kↄ̃n n annabi gbɛ̃daaanↄ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ takada kɛ̀ yãnↄ kũnanↄ. \v 10 Ben à bèmɛ: Ǹton pↄ́ kúɛ takada kɛ̀ annabikɛyãnↄaro, zaakɛ à gurↄↄ kà kĩi. \v 11 Gbɛ̃ zaaa aĩa kɛ àgↄ̃ à zaaa kɛɛ. Gbãsĩdee aĩa kɛ àgↄ̃ gbãsĩ. Gbɛ̃ maaa aĩa kɛ àgↄ̃ à maaa kɛɛ. Gbɛ̃ kɛ̀ kú adona aĩa kɛ àgↄ̃ kú adona. \p \v 12 Ǹ gwa, mɛ́ mↄ́ tia, mɛ́gↄ̃ láada kũna, lɛ mà fĩa boo baadenɛ a yãkɛnaa. \v 13 Alafa kↄ̃n Omɛgaon ma ũ, Aɛde kↄ̃n Zãadeeo, Naana kↄ̃n Mìdɛnao. \v 14 Aubarikadeenↄn gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ ń utagyaba pìpinↄ ũ. Aↄ̃égↄ̃ zɛ́ vĩ aↄ̃ gɛ̃ wɛ́tɛdaa pì gãnunↄ guu, aↄ̃ lí wɛ̃̀ndide bɛɛ ble. \v 15 Mↄde lɛwannↄ égↄ̃ kú gwero, ɛ̃zɛ̃deenↄ kↄ̃n pãpãkɛrinↄ kↄ̃n gbɛ̃dɛrinↄ kↄ̃n tãagbãgbãrinↄ kↄ̃n gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ↄ ye mↄnafiki yãkɛnazinↄ. \p \v 16 Ma Yesu ma a malaika zĩ̀ àgↄ̃ dɛare yã pìnↄ sèedadee ũ sↄsinↄnɛ. Mámbe Dauda borii ũ, à kpata kɛ̀ pìto pà kína ũ, gudↄna sↄsↄnɛ i nnaa ũ. \v 17 Luda Nini kↄ̃n Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄ dufuo è be, ǹ mↄ́. Gbɛ̃ kɛ̀ yã pì mà sↄ̃, à be, ǹ mↄ́. Gbɛ̃ kɛ̀ ímii e à dɛɛ, à mↄ́. Gbɛ̃ kɛ̀ ye í wɛ̃̀ndideezi, à sí gbaa ũ. \p \v 18 Mɛ́ɛ bee gbɛ̃ kɛ̀ aↄ̃ takada kɛ̀ annabikɛyã mànↄnɛ ń píngi, tó gbɛ̃ yãke kàara à guu, Luda é kisia kɛ̀ à yã kú takada kɛ̀ guunↄ kaara adeenɛ. \v 19 Tó gbɛ̃ yãke bↄ̀ takada kɛ̀ guu sↄ̃, Luda é adee baka bↄ a wɛ́tɛdaan kↄ̃n lí wɛ̃̀ndidee kɛ̀ à yã kú takada kɛ̀ guuo. \p \v 20 Gbɛ̃ kɛ̀ dɛ yã pìnↄ sèedadee ũu bè: Yãpuramɛ, mɛ́ mↄ́ tia. \p Aami! Dii Yesu, ǹ mↄ́! \p \v 21 Dii Yesu gↄ̃ gbɛ̃kɛɛ vĩ kↄ̃n a gbɛ̃nↄ ń píngi. Aami!