\id ROM - Bukawa NT [buk] -Papua New Guinea 2000 {Lutheran Bible Translators} (DBL 2017) \h ROM \toc1 Pol ndê bapia têŋ lau Rom-ŋga \toc2 Rom \toc3 Rom \mt2 Pol ndê bapia têŋ lau \mt1 Rom-ŋga \imt1 Yom whê bapia dindec sa-ŋga \ip Pol to bapia dindec têŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêndöc malac atu Rom. Iŋ to têŋ ndoc iŋ mbo malac Korin, ma kêŋ têŋ awhê daŋ ŋaê Pibi (16:2) bu kôc sa ndi ma kêŋ têŋ lau malac Rom-ŋga. Pol tac whiŋ bu ndic lau Rom-ŋga kêsi, ma iŋ to bapia dindec muŋ, bu whê mêtê naŋ iŋ gêm, naŋ ŋahu sa. \ip Lau ŋatô gauc gêm bu Pol to 1:18-32 hêganôŋ lau gameŋ apa-ŋga, ma iŋ to 2:1-29 hêganôŋ iŋ dau ndê lau Israel-ŋga. Iŋ tôc yêc awê bu yac lau hoŋ dakôm sac, ma tu yac neŋ sac-ŋga, dec yac hoŋ dawêkaiŋ seŋ dambac ndu-ŋga. Magoc Anötö kêmasaŋ lêŋ bu suc lau nom-ŋga si sac kwi, ma asa naŋ bu kêŋ whiŋ gêŋ atu naŋ Yisu Kilisi kôm tu yac-ŋga, naŋ Anötö sam iŋ bu ŋamalac gitêŋ. \ip Ma Pol bu whê sa bu Anötö sam yac bu lau gitêŋ ŋambwa dom, magoc iŋ kêŋ Ŋalau Dabuŋ têŋ yac tu bu kôm yac dati lau wakuc naŋ daŋaŋ wambu Anötö, ma dasa neŋ lêŋ gitêŋ ti dabuŋ. Bocdinaŋ Pol to yom pi lêŋ ŋayham tu dasa-ŋga, ma dapiŋ dauŋ dôŋ ma dahu mêtê sac siŋ. Yêc lôcwha (sapta) 9-11 Pol tôc asê bu iŋ ŋalôm ŋawapac pi iŋ dau ndê lau Israel-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ dom, ma iŋ tac whiŋ ŋandô bu sêkêŋ whiŋ Yisu. \c 1 \s1 Pol gic hu ndê yom têŋ lau Rom-ŋga \p \v 1 Aö Pol, Yisu Kilisi ndê ŋgac akiŋ, gato bapia dindec. Anötö kêgalêm aö sa gati iŋ ndê †aposel, ma kêyaliŋ aö sa bu wahoc iŋ ndê ŋawaê ŋayham asê. \v 2 Ŋawaê ŋayham dau Anötö kêmatiŋ tidôŋ muŋ su, ma iŋ ndê propet sêhoc asê, ma sêto sip Buku Dabuŋ. \v 3-4 Ma yom dau hêganôŋ iŋ ndê Atu Yisu Kilisi, yac neŋ Pômdau. Iŋ ti ŋamalac naŋ sa akêŋ Kiŋ Dawid ndê toŋ. Ma tiŋambu Anötö uŋ iŋ sa akêŋ lau batê-ŋga ŋa Ŋalau Dabuŋ ndê ŋaclai, dec tôc asê tiawê bu iŋ Anötö Atu. \v 5 Ma Yisu Kilisi dau kêyaliŋ yac sa ma kêmwasiŋ yac bu ati aposel tu iŋ ndê ŋaê-ŋga, dec kêkiŋ yac bu aŋgalêm lau sa yêc gameŋ hoŋ bu s êkêŋ whiŋ iŋ, ma tu dinaŋ-ŋga dec daŋga wambu iŋ ndê yom. \v 6 Ma galem dau têŋ mac lau Rom-ŋga bu ati Yisu Kilisi ndê lau bocdinaŋ. \p \v 7 Aö gato bapia dindec têŋ mac lau Rom-ŋga hoŋ naŋ Anötö tac whiŋ mac, ma kêgalêm mac sa ati iŋ ndê lau dabuŋ. Mwasiŋ ti yom malô têŋ mac hoŋ akêŋ Damaŋ Anötö, lu Pômdau Yisu Kilisi. \s1 Pol gauc gêm bu ndic lau Rom-ŋga kêsi \p \v 8 Gêŋ ŋamata-ŋga aö wasôm têŋ mac bu tôm bêc hoŋ, aö gateŋ mbec tu Yisu Kilisi ndê ŋaê-ŋga, ma gam daŋge aneŋ Anötö tu mac hoŋ-ŋga. Ŋahu bu yêc gameŋ hoŋ lau sêŋgô mac nem akêŋ whiŋ ŋawaê. \v 9 Ma Anötö naŋ aö gam akiŋ ti aneŋ ŋalôm sambuc, ma gahoc iŋ Atu ndê ŋawaê ŋayham asê, naŋ kêyalê bu yomandô aö gauc gêm mac ŋapaŋ, \v 10 têŋ têm hoŋ naŋ gateŋ mbec. Ŋasawa baliŋ su, aö atac whiŋ bu wandic mac kêsi, ma kwahic dec aö gateŋ mbec têŋ Anötö bu lic aö neŋ gauc dinaŋ ŋayham, ma lêc gatam su têŋ aö bu watêŋ mac waloc. \v 11 Bu aö atac whiŋ ŋandô bu walic mac, tu bu wakêŋ Ŋalau Dabuŋ ndê mwasiŋ ŋatô lom mac bu puc mac dôŋ. \v 12 Ma têŋ ndoc yac dambo dawhiŋ dauŋ, naŋ mac nem akêŋ whiŋ ma aö neŋ gakêŋ whiŋ, oc piŋ yac hoŋ dôŋ bu dalhac ŋaŋga. \p \v 13 O asidôwai, aö atac whiŋ bu mac aŋyalê bu têm daêsam aö gauc gêm bu watêŋ mac waloc, magoc gêŋ daêsam kalhac aö ahuc e meŋ têŋ kwahic dec. Aö gam mêtê yêc lau apa si gameŋ ŋatô, ma aneŋ gweleŋ dau gêm ŋandô su. Boc-dinaŋ aö gauc gêm bu wakôm gweleŋ kaiŋ tigeŋ wawhiŋ mac e gweleŋ dau ŋandô sa yêc mac-ŋga whiŋ. \v 14 Gweleŋ dau gic aö ŋawaê bu wanem mêtê lau Grik ti lau naŋ lau Grik dom, ma lau ti gauc ma lau gauc mba sêwhiŋ. \v 15 Tu dinaŋ-ŋga dec aö neŋ ŋalôm kac aö bu wanem mêtê mac lau Rom-ŋga awhiŋ. \s1 Anötö ndê ŋawaê ŋayham ti ŋaclai \p \v 16 Bu aö mayaŋ tu Anötö ndê ŋawaê ŋayham-ŋga dom. Ŋahu bu Anötö ndê ŋaclai yêc yom dau, bu nem lau naŋ bu sêkêŋ whiŋ, naŋ si. Iŋ gic bata têŋ lau Israel-ŋga muŋ, ma têŋ lau naŋ lau Israel dom, naŋ tiŋambu. \v 17 Ŋawaê ŋayham dau ndê ŋaclai yêc bu nem lau si, ŋahu bu ŋawaê dau tôc lêŋ naŋ Anötö kêŋ bu ŋamalac sêti lau gitêŋ, naŋ asê. Lêŋ dau lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga, ma ŋalêŋ daŋ mba. Tôm yom naŋ propet akwa daŋ to yêc bocdec bu: \li1 Lau gitêŋ oc sêndöc tali tu si sêkêŋ whiŋ-ŋga. \rq [Hab 2:4]\rq* \s1 Ŋamalac hoŋ sêkôm giso \p \v 18 Anötö naŋ ndöc undambê, kwahic dec tôc iŋ ndê ŋalôm asê têŋ yac.\f + \fr 1:18 \ft Têŋ ndoc Yisu mbac ndu pi a gicso dau, naŋ tôc asê bu Anötö tac ŋandê tu ŋamalac si sac-ŋga. Magoc tu Yisu hôc ŋandê dau ô lau nom-ŋga su, dec tôc asê bu iŋ tac whiŋ lau nom-ŋga hoŋ ma tec bu daŋ niŋga. Alic \xt Rom 2:4; 3:26; 8:3; ma Jon 3:16\ft .\f* Iŋ tac ŋandê têŋ lau naŋ sêpuc dômbwê iŋ, ma sêkôm mêtê sac. Ŋac si mêtê sac kêgwiniŋ yom ŋandô dôŋ. \v 19 Gitôm bu lau nom-ŋga sêŋyalê yom ŋandô pi Anötö, bu gêŋ naŋ iŋ kôm, naŋ whê iŋ sa tiawê têŋ ŋac su. \v 20 Lau daŋ sêlic Anötö su dom, yomandô! Tigeŋ têŋ ndoc iŋ kêŋ undambê ti nom e meŋ têŋ kwahic dec, naŋ sêlic gêŋ hoŋ naŋ iŋ kêŋ. Ma gêŋ dau whê iŋ ndê ŋahu sa ma tôc iŋ ndê ŋaclai atu naŋ yêc titêm-titêm, naŋ asê tiawê. Tu dinaŋ-ŋga dec ŋamalac daŋ oc tôm dom bu pa dau ma sôm bu iŋ gêm gauc Anötö. \v 21 Lau nom-ŋga sêŋyalê bu Anötö dê mbo, magoc sêtoc iŋ sa ti ŋac si Anötö, ma sem daŋge iŋ tu gêŋ daŋ-ŋga dom. Ŋac sêhê gauc pi yom ŋambwa-ŋambwa daêsam e ŋasec kôm ŋac si ŋalôm ahuc. \v 22 Ŋac sêtoc dau sa bu ŋac lau ti gauc, magoc ŋac lau gauc mbasi. \v 23 Ŋac sêtec bu sênem akiŋ Anötö naŋ mbo titêm-titêm, magoc sem akiŋ gêŋ naŋ gic waê bu niŋga. Ŋac sêhu Anötö ti ndê ŋawasi atu siŋ, ma sem akiŋ gwam naŋ ŋac dau sêmasaŋ sem ŋamalac aŋgô, mbac aŋgô, bôc aŋgô, ma mboc aŋgô. \p \v 24 Tu dinaŋ-ŋga dec Anötö hu ŋac siŋ bu sêkôm mêtê ŋalôm ŋagalac-ŋga tôm si atac whiŋ. Ma sêkôm mêtê ŋadômbwi pi dau ŋamlic gitôm gêŋ ŋambwa-ŋga. \v 25 Ŋac sêpuc dômbwê Anötö ndê yom ŋandô, ma yom tasaŋ gêm ŋac si ŋalôm ahuc. Ŋac sêtec bu sênem akiŋ Anötö naŋ kêŋ gêŋ hoŋ, ma sêhu iŋ siŋ ma sem akiŋ gêŋ naŋ iŋ kêŋ. Magoc iŋ gêŋ hoŋ ŋadau, ma ŋayham bu yac tampiŋ iŋ tôm bêc hoŋ. Yomandô! \p \v 26 Tu ŋamalac si giso-ŋga, dec Anötö hu ŋac siŋ bu sêkôm gêŋ mayaŋ-ŋga tôm ŋac si ŋalôm ŋagalac kêgilí ŋac. Ŋac si lauwhê sêhu lauwhê ti ŋgac si lêŋ solop sêmbo sêwhiŋ dauŋ-ŋga siŋ, ma sêsa lêŋ so. \v 27 Ma ŋalêŋ tigeŋ lauŋgac sêhu lauwhê ti ŋgac si lêŋ solop siŋ ma mêtê atac ŋagalac pi dandi-ŋga gêm ŋac ahuc sambuc. Lauŋgac sêkôm mêtê mayaŋ-ŋga sêwhiŋ lauŋgac, ma tu dinaŋ-ŋga sêtap ŋagêyô naŋ gic mêtê sac kaiŋ dinaŋ ŋawaê, naŋ sa yêc dau si ŋamlic. \p \v 28 Ŋamalac sêlic ŋayham bu s êpuc dômbwê Anötö, ma tu dinaŋ-ŋga iŋ hu ŋac siŋ e ŋac si gauc timboloc, ma sêkôm mêtê naŋ gic ŋamalac ŋawaê dom. \v 29 Mêtê sac tidau-tidau gêm ŋac si ŋalôm ahuc. Ŋac sêkôm mêtê gitôm mêtê wec ma mêtê mayaŋ-ŋga, ŋac tagatu gêŋ, ŋac sêlic lau ŋatô sac, sic ŋamalac ndu, sêŋgalôm lau, sêkôm gêŋ daêsam bu sêtim lau ma sêŋsau ŋac, ma sêsec lau. \v 30 Ŋac sêŋgôliŋ yom pi lau, atac tec Anötö, ma sêpu lau ŋatô. Sêpo dau ti sêtoc dau sa, sêkôc gauc pi lêŋ sac ŋapaŋ, ma ŋac daŋgapêc ŋawahô têŋ dinda ti dambai. \v 31 Ŋac lau gauc mbasi-ŋga, ma yom bocke naŋ sêsôm, naŋ sêkôm ŋandô sa dom. Ŋac lau ŋalôm ŋadandi-ŋga naŋ atac tec lau ma tawalô ŋac dom. \v 32 Lau sac dau sêŋyalê bu Anötö sôm tidôŋ su bu lau naŋ sêkôm mêtê sac kaiŋ bocdinaŋ, oc sêmbac ndu. Tigeŋ ŋac sêkôm sac sêsiŋ su eŋ. Ma gêŋ daŋ whiŋ bocdec bu, lau ŋatô naŋ sêkôm mêtê sac tôm ŋac dau sêkôm, naŋ sêlic ŋac ŋayham. \c 2 \s1 Anötö ndê lêŋ êmatôc lau-ŋga \p \v 1-3 Yac taŋyalê bu têŋ ndoc Anötö êmatôc lau naŋ sêkôm sac kaiŋ dinaŋ, dec iŋ oc êmatôc ŋac êŋkuc yom ŋandô pi ŋac. Bocdinaŋ dec am asa naŋ kêgôliŋ yom pi lau ŋatô, ma sam ŋac bu lau sêkôm sac-ŋga, naŋ êmyalê bu am kêgôliŋ yom pi daôm whiŋ, bu am ŋamalac kôm sac-ŋga whiŋ. Ma am oc tôm dom bu êmasaŋ yom têŋ Anötö tu daôm nem sac-ŋga ma lhö su iŋ ndê matôc. \v 4 Am ŋgô su naŋ! Anötö tawalô yac ndu andô, dec kôc ndê ŋalôm dôŋ ma kêmatôc yac ŋagahô dom. Am gêlic iŋ ndê lêŋ dinaŋ bu gêŋ ŋambwa, a? Bocke? Am kêyalê dom bu Anötö kôm gêŋ dinaŋ tu bu kêŋ ŋasawa têŋ yac bu danem dauŋ kwi-ŋga, a? \v 5 Magoc am nem ŋalôm ŋadandi ma am tec bu nem daôm kwi. Tu dinaŋ-ŋga am daôm gic Anötö ndê atac ŋandê sa tu daôm-ŋga, ma oc yêc tôm bêc ŋambu-ŋga naŋ Anötö dau oc tôc iŋ ndê matôc gitêŋ ma iŋ ndê atac ŋandê asê. \v 6 Têŋ bêc dinaŋ, iŋ oc kêŋ ŋagêyô têŋ lau hoŋ êŋkuc ŋac tigeŋ-tigeŋ si mêtê. \v 7 Lau naŋ sêsap mêtê ŋayham dôŋ ŋapaŋ ma takwê bu sêtap Anötö ndê mwasiŋ sêndöc tali ŋapaŋ-ŋga ma ŋawasi ti waê atu sa, naŋ Anötö oc kêŋ ŋac sêndöc tali ŋapaŋ. \v 8 Magoc lau naŋ sêkôm gêŋ hoŋ tu sêpo dau sa-ŋga, ma sêtec yom ŋandô ma sêsap mêtê sac dôŋ, naŋ oc sêtap Anötö ndê atac ŋandê sa. \v 9-10 Aêc! Lau hoŋ naŋ sêkôm mêtê sac, naŋ oc sêtap ŋawapac ti ŋasac sa. Tigeŋ lau naŋ sêkôm mêtê ŋayham, naŋ oc sêtap ŋawasi ti waê ŋayham ma yom malô sa. Oc ŋandô sa pi lau Israel-ŋga sêmuŋ, goc lau naŋ lau Israel dom, naŋ sêŋkuc. \v 11 Bu têŋ ndoc Anötö oc êŋsahê lau pi ŋac si mêtê, naŋ iŋ oc toc lau toŋ daŋ sa hôc gêlêc lau toŋ daŋ dom. \v 12 Bu lau hoŋ naŋ sêkôm sac, naŋ oc sêtap Anötö ndê matôc sa. Lau naŋ lau Israel-ŋga dom, naŋ sêkôc Moses ndê yomsu sa dom, naŋ oc sêtap matôc sa tu yomsu-ŋga dom, ŋac dau si giso oc tiŋ ŋac su. Ma lau Israel-ŋga naŋ sêkôc Moses ndê yomsu sa, ma sêkôm mêtê sac, naŋ oc sêtap Anötö ndê matôc sa êŋkuc yomsu dau. \v 13 Bu Anötö oc sam ŋamalac daŋ bu ŋamalac gitêŋ tu iŋ ŋgô yomsu-ŋga ŋambwa lec dom. Tigeŋ ŋamalac naŋ sôc yomsu dau ŋapu ma daŋga wambu ŋapep eŋ, naŋ Anötö oc sam iŋ bu ŋamalac gitêŋ.\f + \fr 2:13 \ft Tiŋambu Pol tôc asê tiawê bu ŋamalac daŋ oc tôm dom bu êŋkuc yomsu hoŋ timala e Anötö lic iŋ bu ŋamalac gitêŋ - alic \xt Rom 3:20, 23\ft .\f* \p \v 14 Magoc lau naŋ lau Israel dom, naŋ sêkôc Anötö ndê yomsu sa dom, naŋ ŋalêŋ bocke? Ŋac bu sêkôm mêtê ŋayham naŋ tôm yomsu whê sa, dec tôc asê bu ŋac dau si yomsu yêc bocdinaŋ. \v 15 Ma tôc asê bu lêŋ gitêŋ tôm yomsu whê sa têŋ yac, naŋ yêc ŋac si ŋalôm. Ma ŋac dau sêtôm bu sêŋsahê si lêŋ ma sêŋyalê yêc ŋac si ŋalôm, mêtê bocke naŋ sêkôm solop, ma mêtê bocke naŋ sêkôm so. \v 16 Yom hoŋ dindec ŋahu oc tiawê têŋ bêc naŋ Anötö oc kêŋ Yisu Kilisi êŋsahê lau hoŋ, êŋkuc ŋac si yom naŋ yêc siŋ dau yêc ŋac si ŋalôm. Ŋawaê ŋayham naŋ aö gahoc asê, naŋ whê gêŋ hoŋ dinaŋ sa. \s1 Lau Israel-ŋga ma Moses ndê yomsu \p \v 17 Mac lau naŋ ambo gameŋ bocke, ma asam daôm bu lau Israel-ŋga, aŋgô su naŋ. Mac gauc gêm bu Anötö oc kôc mac sa tu mac akôc Moses ndê yomsu su-ŋga, a? Mac atoc daôm sa bu mac ati Anötö ndê lau, a? \v 18 Bocke? Mac aŋyalê lêŋ naŋ Anötö tac whiŋ, ma gauc gêm bu mac ahôc gêlêc lau ŋatô tu mac aŋyalê yomsu-ŋga, a? \v 19-20 Mac gauc gêm bu yomsu whê mac nem gauc sa pi yom ŋandô, dec tac whiŋ bu andôhôŋ lau wakuc ti lau gauc mba, a? Mac bu awê lau naŋ tandô pec, me alic daôm gitôm ya ŋawê bu pô lau naŋ sêmbo ŋasec ŋalôm, a? \v 21 Mac andôhôŋ lau ŋatô, ma bocke dec andôhôŋ daôm dom? Mac am mêtê lau bu sênem kaŋ gêŋ dom. Mac daôm akôm, me mba? \v 22 Mac asôm têŋ lau bu sêkôm mêtê mockaiŋ-ŋga dom, ma mac daôm? Mac atac tec gwam, magoc têm ŋatô mac asôc lôm naŋ lau sem akiŋ gwam sêmbo, ma am kaŋ gêŋ, me mba? \v 23 Mac atoc daôm sa tu akôc yomsu su-ŋga, magoc têŋ ndoc mac aŋgilì yomsu, dec mac akôm Anötö ndê waê tisac. \v 24 Tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ sôm: \li1 Lau gameŋ apa-ŋga sêpu Anötö ndê ŋaê tu mac nem lêŋ sac-ŋga. \rq [Ais 52:5]\rq* \p \v 25 Am ŋgac naŋ sêsê am nem ŋamlic ŋatô su kêkuc lau Israel-ŋga si †pwac, naŋ ŋgô. Am bu daŋam wambu yomsu hoŋ, dec gêŋ naŋ sêkôm têŋ am ŋamlic, naŋ gêŋ ti ŋahu ŋayham. Magoc am bu êmgilì yomsu, dec gêŋ naŋ sêkôm têŋ am, oc nditôm gêŋ ŋambwa. Yêc Anötö aŋgô-ŋga am oc tôm ŋgac †gameŋ apa-ŋga naŋ sêsê iŋ ŋamlic ŋatô su dom. \v 26 Ma lau naŋ sêsê ŋac si ŋamlic ŋatô su dom, magoc sêkôm mêtê ŋayham tôm yomsu whê sa, naŋ Anötö oc lic ŋac gitôm lau naŋ sêsê ŋac si ŋamlic ŋatô su. \v 27 Ma ŋgac naŋ sêsê iŋ dom, magoc kôm gêŋ naŋ kêkuc yomsu, naŋ oc puc am nem giso asê. Ŋahu bu am daôm kôc yomsu su, ma kêkuc pwac sêsê ŋamlic-ŋga, magoc am ŋgac êŋgilì yomsu-ŋga. \p \v 28 Lau si ŋahu sêti lau Israel-ŋga ŋandô sip gêŋ ŋamlic-ŋga dom. Ma pwac sêsê ŋamlic-ŋga naŋ ŋahu andô hêganôŋ gêŋ naŋ sêkôm têŋ ŋamlic, naŋ dom. \v 29 Mba! Lau naŋ sêmasaŋ si ŋalôm ŋapep yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ sêti lau Israel-ŋga ŋandô. Ma pwac sêsê ŋamlic-ŋga ŋa-ŋahu andô, naŋ yomsu naŋ sêto sip bapia, naŋ oc tôm dom bu kôm ŋandô sa. Magoc gweleŋ naŋ Ŋalau kôm mbo ŋamalac si ŋalôm, naŋ kôm pwac dau ŋa-ŋahu andô ŋandô sa. Ŋamalac kaiŋ dinaŋ hêgo dau bu tap ndê waê sa yêc lau nom-ŋga dom, tigeŋ iŋ tap waê sa yêc Anötö dau. \c 3 \s1 Mêtê sac oc tôm dom bu nem ŋandô ŋayham \p \v 1 Bocdinaŋ lau Israel-ŋga sêtap mwasiŋ bocke sa tu sêti lau Israel-ŋga, naŋ hôc gêlêc lau ŋatô si mwasiŋ su? Ma ŋac si pwac sêsê ŋamlic ŋatô su-ŋga oc nem ŋac sa ŋalêŋ bocke? \v 2 Aŋgô! Lau Israel-ŋga sêtap mwasiŋ tidau-tidau sa. Gêŋ ŋamata-ŋga ŋac lau dau dinaŋ Anötö kêŋ iŋ ndê yom sip ŋac apai amba. \p \v 3 Magoc lau Israel-ŋga ŋatô bu sêkêŋ whiŋ Anötö dom, dec mac gauc gêm bocke? Tu ŋac si sêkêŋ whiŋ dom-ŋga, dec Anötö oc hu yom naŋ iŋ gic bata su, naŋ siŋ, me? \v 4 Mba andô! Tôm bu ŋamalac hoŋ sêti lau sêŋsau tasaŋ-ŋga, magoc Anötö oc tôm dom bu seŋ yom daŋ naŋ iŋ kêmatiŋ tidôŋ, naŋ su. Tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ sôm: \li1 Yom hoŋ naŋ am sôm, naŋ oc sêlic bu yom ŋandô eŋ. \li1 Ma lau bu sêŋsahê am, dec oc tôm dom bu sêtap am nem giso daŋ sa. \rq [BW 51:4]\rq* \p \v 5 Lau ŋatô gauc gêm gauc ŋambwa ma sêsôm yom bocdec bu, “Yac neŋ lêŋ sac-ŋga tôc Anötö ndê lêŋ gitêŋ asê yêc awê, dec tu sake-ŋga iŋ atac ŋandê têŋ yac? Iŋ bu kêŋ ŋagêyô têŋ yac, dec oc solop dom.” \v 6 Gauc dinaŋ iŋ so sambuc! Bu bocdinaŋ, goc Anötö oc êmatôc lau nom-ŋga ŋalêŋ nde? \v 7 Ma lau ŋatô sêsôm, “Aneŋ yom tasaŋ tôc Anötö ndê yom ŋandô asê tiawê e lau sêhoc iŋ ndê waê asê ŋapaŋ. Bocdinaŋ tu sake-ŋga iŋ gêlic aö gitôm ŋgac sac daŋ ma kic aneŋ yom bu watap matôc sa?” \v 8 Oyaê, aŋgô su naŋ! Yom bu bocdinaŋ, dec gitôm bu dasôm, “Yac dakôm sac tu bu sac nem ŋandô ŋayham-ŋga.” Magoc bocdinaŋ dom. Lau ŋatô sêŋsau ma sêŋgôliŋ yom pi yac lau aposel ma sêsôm bu yom ŋalhô dinaŋ sa yac whaŋsuŋ. Oc sêtap ŋagêyô sac sa tu ŋac si yom tasaŋ dinaŋ-ŋga. \s1 Ŋamalac gitêŋ daŋ mbo dom \p \v 9 Bocke, yac lau Israel-ŋga mba lêŋ naŋ asa ambo Anötö aŋgô-ŋga, naŋ hôc gêlêc lau ŋatô si su, me? Mba andô! Tôm yac asôm su bocdec bu, lau Israel-ŋga ma lau apa hoŋ sêmbo sac ŋa-ŋaclai ŋapu. \v 10 Tôm yom naŋ sêto yêc naŋ sôm: \li1 Ŋamalac gitêŋ daŋ mbo dom andô. \v 11 Ma ŋamalac daŋ kêyalê Anötö, me kôm mwasac tu bu ti iŋ ndê gêŋ-ŋga lec dom. \v 12 Lau hoŋ sêpuc dômbwê Anötö e sêti gêŋ ŋapopoc-ŋga. Ŋamalac gitêŋ daŋ mbo dom. Mba andô! \rq [BW 14:1-3; 53:1-3; Ekl 7:20]\rq* \li1 \v 13 Ŋac si whasuŋ sac sambuc, gitôm gêŋ batê naŋ sêŋsuhuŋ si dom, ma ŋasu pôm gameŋ kwi. Ma ŋac lau sêsôm yom tasaŋ-ŋga. Yom naŋ sa ŋac tôkwa, naŋ gitôm mboc ŋamalic sac. \rq [BW 5:9; 140:3]\rq* \li1 \v 14 Ŋac sêpucbo lau ŋawahô, ma yom ŋamakic gêm ŋac si whasuŋ ahuc. \rq [BW 10:7]\rq* \li1 \v 15 Ŋac lau hôp-hôp tu sêkêc dac siŋ-ŋga. \v 16 Ma gameŋ bocke naŋ sêmbo, naŋ sêkôm tisac ma sêkêŋ ŋawapac têŋ lau. \v 17 Ŋac sêŋyalê lêŋ yom malô-ŋga dom. \rq [Ais 59:7-8]\rq* \li1 \v 18 Ma ŋac sêtöc Anötö daŋ dom. \rq [BW 36:1]\rq* \p \v 19 Yac taŋyalê bu Moses ndê yomsu hoŋ hêganôŋ lau naŋ sêmbo yomsu dau ŋapu. Tu dinaŋ-ŋga lau hoŋ si yom mba, ma ŋac hoŋ sic waê bu sêtap Anötö ndê matôc sa. \v 20 B ocdinaŋ ŋamalac daŋ mbo dom, naŋ tôm bu êmasaŋ yomsu sambob ŋapep e Anötö lic iŋ bu ŋamalac gitêŋ. Mba! Magoc Moses ndê yomsu tôc yac neŋ sac asê têŋ yac. \s1 Yac dati lau gitêŋ tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga \p \v 21 Kwahic dec Anötö tôc lêŋ dati lau gitêŋ-ŋga asê, naŋ ŋahu sip yomsu dom. Moses ti lau propet sêto yom pi lêŋ dau muŋ su. \v 22 Lau hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu Kilisi, naŋ sêtap lêŋ dau sa su, ma Anötö gêlic ŋac bu lau gitêŋ. Lêŋ tigeŋ dinaŋ gic waê lau Israel-ŋga ti lau sambob. \v 23 Ŋahu bu yac hoŋ yac lau dakôm sac-ŋga, ma tu yac neŋ sac-ŋga, dec gitôm dom bu datigasuc Anötö ti iŋ ndê ŋawasi atu. \v 24 Magoc yac hoŋ datôm bu dati lau gitêŋ tu gweleŋ naŋ Yisu Kilisi kôm tu nem yac si-ŋga. Anötö kêmasaŋ lêŋ dinaŋ bu êmwasiŋ yac ŋambwa eŋ. \v 25 Iŋ kêŋ Yisu gitôm da bu hôc ŋandê ô yac neŋ sac ŋagêyô, ma dakêŋ whiŋ bu dac naŋ iŋ kêc siŋ, naŋ hê wamba yac su têŋ Anötö. Ŋalêŋ dinaŋ iŋ tôc asê bu iŋ Anötö gitêŋ. Bu iŋ gêlic sac gitôm gêŋ ŋambwa dom, magoc lau naŋ sêkôm sac muŋ-ŋga, naŋ iŋ hê ŋac si yom dôŋ. Ma iŋ kôc ndê ŋalôm dôŋ \v 26 e iŋ kêŋ lau hoŋ si sac ŋagêyô pi Yisu. Bocdinaŋ kwahic dec Anötö tôc asê bu iŋ dau iŋ gitêŋ, ma iŋ kêmasaŋ lêŋ bu sam lau naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu, naŋ bu lau gitêŋ. \p \v 27 Bocdinaŋ ŋamalac daŋ gitôm dom bu toc dau sa. Ŋahu bu Anötö oc lic ŋamalac daŋ bu ŋamalac gitêŋ tu lêŋ yomsu-ŋga dom, magoc tu lêŋ dakêŋ whiŋ Yisu-ŋga. \v 28 Mêtê naŋ yac ahoc asê, naŋ sôm bu yac dati lau gitêŋ tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga, ma tu yac neŋ sakiŋ taŋkuc yomsu-ŋga dom. \v 29 Bocke? Anötö iŋ lau Israel-ŋga tawasê si Anötö, me? Mba! Iŋ lau Israel-ŋga si Anötö, ma lau gameŋ apa-ŋga si Anötö bocdinaŋ. \v 30 Bu Anötö tigeŋ dê mbo, naŋ sam lau hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu bu lau gitêŋ, lau naŋ sêŋkuc pwac sêsê ŋamlic ŋatô-ŋga, ma lau naŋ sêŋkuc pwac dau dom bocdinaŋ. \v 31 Magoc mac gauc gêm bocke? Yac asôm yom pi lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga tu bu aseŋ Moses ndê yomsu su-ŋga, me? Aö wasôm têŋ mac, mba andô! Yac apuc yomsu dau dôŋ. \c 4 \s1 Abraham kêŋ whiŋ Anötö dec ti ŋgac gitêŋ \p \v 1 Gauc nem abaŋ Abraham ndê lêŋ, oc whê gêŋ sake sa têŋ yac? \v 2 Anötö sam Abraham bu ŋgac gitêŋ tu gêŋ naŋ iŋ dau kôm-ŋga, a? Bu bocdinaŋ, dec oc tôm bu Abraham toc dau sa. Magoc Anötö gêlic iŋ ŋalêŋ bocdinaŋ dom. \v 3 Bu sêto yom yêc, naŋ sôm bocdec bu: \li1 Abraham kêŋ whiŋ Anötö, ma tu dinaŋ-ŋga Anötö gêlic iŋ bu ŋgac gitêŋ. \rq [Gen 15:6]\rq* \p \v 4 Ŋgac naŋ kôm gweleŋ naŋ kôc iŋ ndê ŋaôli sa tôm mwasiŋ ŋambwa dom. Iŋ tap ŋaôli dau sa tu iŋ kôm gweleŋ-ŋga. \v 5 Magoc asa naŋ bu kêŋ whiŋ Anötö, dec Anötö oc êmwasiŋ iŋ ŋambwa ma lic iŋ bu ŋamalac gitêŋ. Iŋ tap mwasiŋ dau sa tu iŋ kôm gweleŋ daŋ-ŋga dom, magoc tap sa ŋambwa tu iŋ ndê kêŋ whiŋ-ŋga. Anötö dau kêmasaŋ lêŋ bu lau sac sêti lau gitêŋ. \p \v 6 Kiŋ Dawid sôm yom kaiŋ tigeŋ pi ŋamalac naŋ Anötö kêmwasiŋ ma sam iŋ bu ŋamalac gitêŋ, naŋ tap mwasiŋ dau sa ŋambwa, ma tu gweleŋ naŋ iŋ kôm-ŋga dom. Dawid to yom ma whê ŋamalac kaiŋ dinaŋ ndê ŋahu atac ŋayham-ŋga sa bocdec bu: \li1 \v 7 Mac lau naŋ Anötö suc mac nem sac kwi ma hu ŋayom siŋ, naŋ atac ŋayham sa. \v 8 Ma am asa naŋ Anötö suc nem giso kwi ma oc gauc nem tiyham dom, naŋ atac ŋayham sa bocdinaŋ. \rq [BW 32:1-2]\rq* \p \v 9 Mac gauc gêm bocke? Yom dau gic waê lau Israel-ŋga naŋ sêŋkuc pwac sêsê ŋamlic ŋatô su-ŋga, naŋ tawasê, me gic waê lau naŋ sêŋkuc pwac dau dom, naŋ sêwhiŋ? Yac asôm su, bu Anötö gêlic Abraham bu ŋgac gitêŋ tu iŋ ndê kêŋ whiŋ-ŋga. \v 10 Bocke? Sêsê Abraham ndê ŋamlic ŋatô su, dec Anötö gêlic iŋ bu ŋgac gitêŋ, me? Wasôm mba. Anötö sam iŋ bu ŋgac gitêŋ muŋ su. \v 11 Têŋ têm sêsê Abraham su dom, naŋ iŋ kêŋ whiŋ, dec Anötö sam iŋ bu ŋgac gitêŋ. Ma tiŋambu Anötö kêmatiŋ pwac sêsê ŋamlic-ŋga têŋ iŋ, gitôm dôhôŋ daŋ, bu puc yom pi iŋ ti ŋgac gitêŋ tu kêŋ whiŋ-ŋga, naŋ dôŋ. Bocdinaŋ Abraham iŋ ti lau gameŋ apa-ŋga naŋ sêsê ŋac dom magoc sêkêŋ whiŋ, naŋ hoŋ si damba. Ma tôm Anötö sam Abraham bu ŋgac gitêŋ, goc ŋalêŋ tigeŋ Anötö oc sam lau dau bu lau gitêŋ. \v 12 Ma lau Israel-ŋga naŋ sêŋkuc pwac sêsê ŋamlic-ŋga, naŋ bu sêkêŋ whiŋ, dec Abraham ti ŋac si damba bocdinaŋ. Bu ŋac lau dau sêŋkuc Abraham ndê lêŋ kêŋ whiŋ-ŋga, naŋ iŋ kêkuc têŋ têm sêsê iŋ su dom. \p \v 13 Anötö gêm mbec Abraham ma gic bata yom têŋ iŋ ti iŋ ndê lau wakuc, bu ŋac oc sêwêkaiŋ nom sambuc. Ŋac sêtap mbec dau ŋa-ŋandô sa tu lêŋ sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ kôm ŋac sêti lau gitêŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga, ma tu sêŋkuc yomsu-ŋga dom. \v 14 Lau bu sêtap Anötö ndê mbec ŋamwasiŋ sa tu sêŋkuc yomsu-ŋga, dec lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga gitôm gêŋ ŋambwa, ma mwasiŋ naŋ Anötö gic bata bu kêŋ têŋ Abraham, naŋ gitôm gêŋ ŋambwa bocdinaŋ. \v 15 Ŋahu bu lau hoŋ naŋ sêŋgilì Moses ndê yomsu ma sêkôm sac, naŋ sic waê bu oc sêtap Anötö ndê atac ŋandê sa. Yomsu bu mba, goc yom taŋgilì yomsu-ŋga mba bocdinaŋ. \p \v 16 Ma bocdinaŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ, naŋ sêtap yom naŋ Anötö gic bata têŋ Abraham, naŋ ŋa-ŋandô sa gitôm mwasiŋ ŋambwa. Ma Anötö puc yom naŋ iŋ gic bata têŋ Abraham ndê lau wakuc, naŋ dôŋ. Iŋ puc dôŋ têŋ lau Israel-ŋga naŋ sêkôc iŋ ndê yomsu sa, naŋ tawasê dom, magoc puc dôŋ têŋ lau naŋ sêŋkuc Abraham ndê lêŋ kêŋ whiŋ-ŋga sêwhiŋ. Tu dinaŋ-ŋga Abraham ti yac hoŋ neŋ damaŋ. \v 17 Tôm yom naŋ Anötö sôm têŋ Abraham, naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Aö wakôm am ti lau toŋ daêsam si damba. \rq [Gen 17:5]\rq* \p Bocdinaŋ Abraham naŋ kêŋ whiŋ Anötö, naŋ ti yac hoŋ neŋ damaŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga. \p Ma Anötö, iŋ Anötö naŋ ndê ŋaclai atu yêc bu uŋ lau batê sa sêmbo tali tiyham, ma bu sôm yom ŋa awha goc gêŋ naŋ yêc dom, naŋ meŋ hôc asê. \v 18 Abraham takwê gêŋ naŋ lau hoŋ gauc gêm bu tôm dom bu oc ŋandô sa. Ma Anötö tôc tata hoŋ têŋ Abraham goc sôm têŋ iŋ bu: \li1 Am nem wakuc oc sêtôm dinaŋ. \rq [Gen 15:5]\rq* \p Abraham kêŋ whiŋ Anötö, dec kôm iŋ ti lau toŋ daêsam si damba. \v 19 Abraham kêyalê bu iŋ ndê yala ti 100 su, ma iŋ ndê licwalô pacndê su. Ma iŋ kêyalê bu Sara ndê têm kôc balêkoc-ŋga pacndê. Tigeŋ iŋ kôc iŋ ndê kêŋ whiŋ dôŋ ŋaŋga, \v 20 ma atac lu-lu dom pi gêŋ naŋ Anötö gic bata têŋ iŋ. Iŋ kêŋ whiŋ ŋaŋga, ma po Anötö ndê waê sa. \v 21 Iŋ kêyalê tidôŋ bu Anötö ndê ŋaclai yêc bu kôm gêŋ naŋ iŋ gic bata, naŋ ŋandô sa. \v 22-23 Tu dinaŋ-ŋga dec sêto yom yêc bocdec bu: \li1 Anötö gêlic iŋ bu ŋgac gitêŋ. \rq [Gen 15:6]\rq* \p Yom dau sêto tu Abraham tawasê-ŋga dom. \v 24 Sêto tu yac lau naŋ dakêŋ whiŋ Anötö naŋ uŋ yac neŋ Pômdau Yisu sa yêc lau batê-ŋga. Tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga, dec Anötö oc lic yac bu lau gitêŋ bocdinaŋ. \v 25 Anötö kêŋ Yisu mbac ndu tu yac neŋ sac-ŋga, ma uŋ iŋ sa tiyham dec kêmasaŋ lêŋ bu dati lau gitêŋ. \c 5 \s1 Dati lau gitêŋ ŋa-ŋandô \p \v 1 Bocdinaŋ, tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga, dec Anötö gêlic yac bu lau gitêŋ. Ma tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga, dec dambo Anötö aŋgô-ŋga ti atac pa su eŋ. \v 2 Yisu gêlêc gatam su têŋ yac bu dambo Anötö ndê mwasiŋ ŋalôm, tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga. Yac datap mwasiŋ dau sa su, ma bocdinaŋ dec dambo ti atac ŋayham tu gêŋ naŋ dakêŋ bataŋ dambo, naŋ bu oc datap Anötö ndê ŋawasi sa. \v 3 Ma gêŋ daŋ tiyham. Ŋawapac bocke naŋ dahôc tu dakêŋ whiŋ Yisu-ŋga, naŋ dahôc ti atac ŋayham bocdinaŋ. Bu yac taŋyalê bu gêŋ wapac naŋ pi yac, naŋ gêm yac sa bu dalhac ŋaŋga. \v 4 Ma yac bu dati lau dalhac ŋaŋga-ŋga, dec tôc asê bu yac lau naŋ datôm bu dahôc gêlêc saê. Ma tu yac dahôc gêlêc saê-ŋga, dec puc yac dôŋ bu dakêŋ bataŋ gêŋ naŋ Anötö gic bata. \v 5 Ma yac neŋ dakêŋ bataŋ oc ŋandô mbasi dom, ma bocdinaŋ yac oc mayaŋ dauŋ dom. Bu yac taŋyalê Anötö ndê mêtê atac whiŋ yac-ŋga su, tu Ŋalau Dabuŋ naŋ iŋ kêŋ sip yac neŋ ŋalôm-ŋga. \s1 Yisu Kilisi hê wamba Anötö tu yac-ŋga \p \v 6 Têŋ têm yac taŋyalê Anötö su dom, ma licwalô mba tu danem dauŋ sa-ŋga, naŋ Anötö kêkiŋ Yisu bu mbac ndu tu yac-ŋga, tôm têm naŋ iŋ dau kêyaliŋ sa su. \v 7 Lau daŋ oc sêmbac ndu tu ŋamalac gitêŋ daŋ-ŋga dom. Me mac gauc gêm bocke? Ŋamalac daŋ oc tôm bu puc dau dôŋ ma mbac ndu tu ŋamalac ŋayham daŋ-ŋga, me mba? \v 8 Tigeŋ Kilisi mbac ndu tu yac lau dakôm sac-ŋga. Ma ŋalêŋ dinaŋ dec Anötö tôc iŋ ndê atac whiŋ yac asê. \p \v 9 Kwahic dec yac lau naŋ dakêŋ whiŋ Yisu, naŋ dati lau gitêŋ tu dac naŋ iŋ kêc siŋ-ŋga. Ma bocdinaŋ yac taŋyalê tidôŋ bu Yisu oc nem yac sa, têŋ ndoc Anötö êŋsahê lau hoŋ-ŋga. Ma yac oc datap Anötö ndê atac ŋandê sa dom. \v 10 Muŋ-ŋga yac neŋ sac kôm yac dambo datôm Anötö ndê ŋacyo, magoc iŋ hê wamba yac ŋa iŋ ndê Atu ndê mbac ndu. Kwahic dec iŋ hê wamba yac su, ma iŋ ndê Atu mbo tali tiyham, dec taŋyalê bu yomandô, iŋ oc nem yac si têŋ bêc ŋambu-ŋga. \v 11 Ma gêŋ daŋ whiŋ bocdec bu. Tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi hê wamba yac têŋ Anötö-ŋga, dec yac dambo ti atac ŋayham atu, tu dati Anötö ndê lau-ŋga. \s1 Adam ti dambac ndu ŋahu, ma Yisu ti dandöc taŋli ŋahu \p \v 12 Sac hôc asê nom tu ŋamalac tigeŋ-ŋga. Ma lêŋ dambac ndu-ŋga hôc asê nom tu sac-ŋga. Lau nom-ŋga hoŋ sêkôm sac, ma tu dinaŋ-ŋga ŋac sêmbac ndu. \v 13 Sac hôc asê nom muŋ su, ma tiŋambu Anötö kêŋ iŋ ndê yomsu têŋ Moses. Ma yomsu bu mba, goc ŋalêŋ mba bu Anötö hê lau si yom dôŋ tu sêŋgilì yomsu-ŋga. \v 14 Bocdinaŋ lau naŋ sêŋkuc Adam e meŋ têŋ têm naŋ Anötö kêŋ yomsu têŋ Moses, naŋ sêŋgilì Moses ndê yomsu dau ŋadaŋ dom. Magoc Anötö gic yomsu ŋgac ŋamata-ŋga Adam, ma iŋ kêgilì yomsu dau. Ma lau naŋ sêŋkuc Adam, naŋ sêmbac ndu tu sêwêkaiŋ iŋ ndê sac ŋagêyô-ŋga. Ŋgac ŋamata-ŋga Adam iŋ tôm dôhôŋ naŋ danem dôhôŋ whiŋ ŋgac naŋ meŋ sa kêkuc iŋ. \v 15 Lau daêsam sêmbac ndu tu ŋgac tigeŋ ndê sac-ŋga. Magoc Anötö ndê mwasiŋ naŋ kêŋ ŋambwa têŋ lau tu ŋgac tigeŋ Yisu Kilisi-ŋga, naŋ gêm lau daêsam sa kêlêc. Bocdinaŋ gêŋ lu dinaŋ, Anötö ndê mwasiŋ ma Adam ndê sac, naŋ sêtôm dau dom. \v 16 Yomandô. Anötö ndê mwasiŋ hôc gêlêc ŋgac tigeŋ ndê sac. Bu ŋgac tigeŋ ndê sac hê Anötö ndê matôc pi lau daêsam, magoc lau sac daêsam sêti lau gitêŋ tu Anötö ndê mwasiŋ-ŋga. \v 17 Tu ŋgac tigeŋ ndê sac-ŋga, dec ŋaclai dambac ndu-ŋga gêm gôliŋ lau nom-ŋga hoŋ. Magoc tu ŋgac tigeŋ Yisu Kilisi-ŋga, lau naŋ sêtap Anötö ndê mwasiŋ sêti lau gitêŋ-ŋga sa, naŋ oc sêmbo tali ma sênem gôliŋ sêwhiŋ iŋ têŋ têm ŋambu-ŋga. \p \v 18 Bocdinaŋ, lau hoŋ sic waê bu sêtap matôc sa tu sac tigeŋ dinaŋ-ŋga. Magoc lau hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ, naŋ sêti lau gitêŋ ma sêtap mwasiŋ dandöc taŋli-ŋga sa, tu gweleŋ gitêŋ tigeŋ naŋ Yisu Kilisi kôm-ŋga. \v 19 B u ŋgac tigeŋ daŋgapêc têŋ Anötö, dec lau daêsam sêti lau sêkôm sac-ŋga. Magoc ŋgac tigeŋ daŋga wambu Anötö, dec kêmasaŋ lêŋ bu lau daêsam oc tôm bu sêti lau gitêŋ. \p \v 20 Lau hoŋ sêwêkaiŋ Adam ndê sac ŋagêyô, magoc Anötö kêŋ ndê yomsu têŋ lau tu bu sêŋyalê si sac-ŋga. Magoc têŋ ndoc lau si sac kêsôwec tiatu, naŋ Anötö ndê mwasiŋ suc sac kwi-ŋga kêsôwec tiatu andô hôc gêlêc sac su. \v 21 Têŋ ŋamata-ŋga sac gêm gôliŋ lau hoŋ ma tu dinaŋ-ŋga ŋac sêmbac ndu. Ma ŋalêŋ tigeŋ kwahic dec Anötö ndê mwasiŋ gêm gôliŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ ma sêti lau gitêŋ, ma kêŋ ŋac sêndöc tali ŋapaŋ tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga. \c 6 \s1 Dapuc dômwêŋ sac tu Kilisi-ŋga \p \v 1 Mac gauc gêm bocke? Yac dakôm sac ŋapaŋ bu Anötö ndê mwasiŋ suc sac kwi-ŋga êŋsôwec tiatu ŋapaŋ, me? \v 2 Mba andô! Yac dahu mêtê sac siŋ su, gitôm lau batê naŋ sêhu gêŋ nom-ŋga siŋ. \v 3 Aŋgô. Busaŋgu naŋ piŋ yac dôŋ tam damiŋ Yisu Kilisi, naŋ piŋ yac dôŋ tam damiŋ iŋ ndê mbac ndu whiŋ. Mac aŋyalê yom dau, me mba? \v 4 Mac aŋyalê bu Yisu Kilisi mbac ndu ma sêŋsuhuŋ iŋ. Ma busaŋgu naŋ yac daliŋ su, naŋ gitôm Anötö kêsuhuŋ yac dawhiŋ Yisu Kilisi. Ma tu dinaŋ-ŋga tôm Damaŋ uŋ Yisu sa akêŋ lau batê-ŋga ŋa iŋ ndê ŋaclai ti ŋawasi atu, dec kwahic dec iŋ gêlic yac gitôm lau naŋ sêtisa tiyham, ma bocdinaŋ taŋsêlêŋ ti dasa neŋ lêŋ tiwakuc. \p \v 5 Busaŋgu naŋ daliŋ, naŋ piŋ yac dôŋ tam damiŋ Yisu ndê mbac ndu, dec tôm yac dambac ndu dawhiŋ iŋ. Ma piŋ yac dôŋ tam damiŋ iŋ ndê tisa akêŋ lau batê-ŋga bocdinaŋ. \v 6 Tu dinaŋ-ŋga dec aŋyalê ŋapep bu yac neŋ ŋalôm akwa sac-ŋga, naŋ Anötö gic pi a gicso dau whiŋ Yisu, tu bu ŋalôm akwa nem gôliŋ yac dom, ma dambo datôm lau akiŋ mêtê sac-ŋga tiyham dom. \v 7 Bu yac dambac ndu dawhiŋ Kilisi su, ma asa naŋ mbac ndu su, naŋ Anötö kêgapwêc iŋ su yêc sac ŋa-ŋaclai. \p \v 8 Yac dambac ndu su dawhiŋ Kilisi, ma bocdinaŋ yac dakêŋ whiŋ bu yac oc dambo taŋli dawhiŋ iŋ. \v 9 Ŋahu bu yac taŋyalê bu Anötö uŋ Kilisi sa akêŋ lau batê-ŋga, ma tu dinaŋ-ŋga tôm dom bu iŋ mbac ndu tiyham. Ŋaclai dambac ndu-ŋga oc êŋgwiniŋ iŋ tiyham dom. \v 10 Bu iŋ mbac ndu, ma iŋ ndê mbac ndu tigeŋ dinaŋ gêmlhi lau hoŋ si sac ŋatôp. Ma kwahic dec iŋ mbo tali tiyham, ma mbo tali tu bu po Anötö ndê waê sa-ŋga. \p \v 11 Ŋalêŋ tigeŋ akôc gauc pi daôm bocdec bu, mac ahu mêtê sac siŋ su, gitôm lau batê sêhu gêŋ nom-ŋga siŋ. Ma kwahic Anötö piŋ mac dôŋ am damiŋ Yisu Kilisi, dec mac ambo tamli awhiŋ iŋ, tu bu apo Anötö ndê waê sa-ŋga. \v 12 Sac tac whiŋ bu ti nem ŋadau, ma hê mac bu akôm mêtê sac ŋapaŋ. Bocdinaŋ ayob daôm bu sac nem gôliŋ mac nem ŋamlic ŋagêŋ daŋ dom. \v 13 Ayob tanôm ti amam ma ŋamlic ŋagêŋ hoŋ bu sênem akiŋ sac dom. Magoc akêŋ daôm sambuc têŋ Anötö, atôm lau naŋ sêtisa akêŋ lau batê-ŋga ma sêmbo tali. Ma akêŋ nem ŋamlic ŋagêŋ hoŋ tu anem akiŋ Anötö-ŋga, ma akôm mêtê gitêŋ eŋ. \v 14 Bu iŋ solop dom bu sac ti ŋadau mac tiyham. Ŋahu bu mac ambo yomsu ŋapu tôm muŋ-ŋga lê dom, kwahic dec mac ambo Anötö ndê mwasiŋ ŋapu. \s1 Dati Anötö ndê lau akiŋ lêŋ gitêŋ-ŋga \p \v 15 Mac gauc gêm bocke? Yac dambo yomsu ŋapu dom, magoc dambo Anötö ndê mwasiŋ ŋapu. Bocdinaŋ yac oc dakôm sac ŋapaŋ, a? Aö wasôm têŋ mac, mba andô! \v 16 Aŋgô su naŋ. Gêŋ bocke naŋ mac asôc ŋapu, naŋ ti nem ŋadau. Sac bu ti nem ŋadau, dec mac oc awêkaiŋ seŋ ambac ndu-ŋga. Magoc mac bu akêŋ Anötö ti nem ŋadau ma daŋam wambu iŋ, dec mac oc ati lau gitêŋ. Mac aŋyalê yom dau, me mba? \v 17 Muŋ-ŋga mac ati mêtê sac ndê lau akiŋ ŋambwa. Magoc danem daŋge Anötö bu kwahic dec mac akêŋ nem ŋalôm sambuc bu daŋam wambu yom naŋ yac andôhôŋ mac, ma akôc sa su. \v 18 Kilisi kêgapwêc mac su yêc sac ŋa-ŋaclai, ma mac ac waê bu asa Anötö ndê lêŋ gitêŋ, gitôm lau akiŋ sic waê bu daŋga wambu si ŋadaui. \p \v 19 Mac nem gauc sa pi lau sêkêŋ whiŋ-ŋga si lêŋ wakuc dom, dec aö gam dôhôŋ pi lau akiŋ ŋambwa ti ŋadaui nom-ŋga si lêŋ, bu wawhê sa yêc awê têŋ mac. Muŋ-ŋga mac akêŋ nem amam ti gahim ma mac nem gêŋ hoŋ tu sênem akiŋ mêtê sac ma mêtê ŋadômbwi-ŋga. Magoc kwahic dec akêŋ nem gêŋ hoŋ bu ati lau akiŋ naŋ sêsa lêŋ gitêŋ eŋ, e ati lau dabuŋ. \v 20 Têŋ ndoc mac ambo atôm lau akiŋ mêtê sac-ŋga, naŋ mac ac ahê lêŋ gitêŋ gacgeŋ. \v 21 Muŋ-ŋga lê mac atap ŋandô ŋayham bocke sa tu lêŋ naŋ kwahic dec kêŋ maya mac naŋ-ŋga? Lêŋ sac-ŋga dau naŋ ŋa-ŋandô dambac ndu goc. \v 22 Magoc kwahic dec Kilisi kêgapwêc mac su yêc mêtê sac, ma mac ati Anötö ndê lau akiŋ. Ma sakiŋ wakuc dindec ŋa-ŋandô, naŋ mac ati lau dabuŋ ma oc andöc tamli ŋapaŋ. \v 23 Bu ŋaôli naŋ gic waê lau naŋ sêsa lêŋ sac-ŋga, naŋ sêmbac ndu. Magoc mwasiŋ naŋ Anötö bu kêŋ ŋambwa têŋ yac lau naŋ dakêŋ whiŋ, naŋ dandöc taŋli ŋapaŋ, tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga. \c 7 \s1 Pol whê yomsu, ma Ŋalau Dabuŋ si gôliŋ sa \p \v 1 O asidôwai, mac lau naŋ aŋyalê yomsu tidôŋ. Mac aŋyalê su bu yomsu hêganôŋ lau têŋ ndoc sêmbo tali eŋ. \v 2 Akôc gauc pi yomsu lauwhê ti ŋgac sênem dau-ŋga. Awhê daŋ bu nem ŋgac sa su, naŋ goc yomsu dau sô iŋlu nakweŋ dôŋ, tôm têm nakweŋ mbo tali. Magoc iŋ nakweŋ bu mbac ndu, goc awhê dau mbo yomsu dau ndê gôliŋ ŋapu tiyham dom. \v 3 Iŋ bu nem ŋgac wakuc têŋ têm nakweŋ mbo tali dôŋ mbo, naŋ dasam iŋ bu awhê kôm mockaiŋ-ŋga. Magoc iŋ nakweŋ bu mbac ndu, goc yomsu sô iŋlu dôŋ-ŋga pacndê, ma iŋ bu nem ŋgac wakuc, goc dasam iŋ bu awhê mockaiŋ-ŋga dom. \p \v 4 Ma ŋalêŋ tigeŋ aneŋ asidôwai, tu Anötö piŋ mac dôŋ am damiŋ Kilisi-ŋga, dec tôm mac ambac ndu su, ma ambo yomsu ndê gôliŋ ŋapu tiyham dom. Ma kwahic dec mac atap nem ŋadau wakuc sa, naŋ Anötö uŋ iŋ sa akêŋ lau batê-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec yac danem ŋandô ŋayham tu Anötö-ŋga dandic ŋawaê. \v 5 Bu têŋ ndoc yac dakêŋ whiŋ su dom, naŋ yac neŋ ŋalôm akwa gêm gôliŋ yac. Ma mêtê sac naŋ yomsu sôm bu dakôm dom, naŋ ŋalôm akwa kac yac bu dakôm. Ma mêtê dau ŋa-ŋandô naŋ dawêkaiŋ seŋ dambac ndu-ŋga. \v 6 Magoc kwahic dec yac dambac ndu su ma dahu gêŋ naŋ sô yac dôŋ, naŋ siŋ. Kilisi kêgapwêc yac su yêc yomsu akwa naŋ sêto su yêc, ma kwahic dec tam akiŋ Anötö ma taŋkuc lêŋ wakuc naŋ Ŋalau Dabuŋ tôc têŋ yac. \s1 Moses ndê yomsu tôc sac asê tiawê \p \v 7 Bocdinaŋ dasôm yom bocke pi yomsu? Yomsu iŋ gêŋ sac me? Mbasi andô! Yomsu bu yêc dom, dec aö oc waŋyalê mêtê sac ŋalêŋ nde? Yomsu daŋ sôm bu, “Tamgatu gêŋ dom.” Ma tu dinaŋ-ŋga dec aö kayalê bu mêtê taŋgatu gêŋ-ŋga iŋ mêtê sac. \v 8 Magoc sac kêsalê lêŋ bu êŋgilí aneŋ ŋalôm e taŋgatu gêŋ ŋapaŋ, ma yomsu ŋayao tôc lêŋ dau têŋ sac. Yomsu bu mba, goc sac ŋa-ŋaclai dau oc pacndê bocdinaŋ. \v 9 Muŋ-ŋga aö kayalê yomsu dom, ma gambo ŋayham ma gauc gêm sac dom. Magoc têŋ ndoc aö kadôhôŋ yomsu, naŋ sac ŋa-ŋaclai tisa ti ŋaŋga e aö kayalê bu gawêkaiŋ seŋ wambac ndu-ŋga. \v 10 Aö gatap sa bu yomsu hoŋ naŋ Anötö kêŋ tu bu wê lau sêsa seŋ sêmbo tali-ŋga, naŋ wê aö gasa seŋ wambac ndu-ŋga. \v 11 Ŋahu bu yomsu dau kêŋ ŋasawa têŋ sac, dec sôc meŋ e ndê ŋaclai tim aö, ma wê aö gasa seŋ wambac ndu-ŋga. \v 12 Bocdinaŋ dasôm sake? Dasôm bu yomsu dau iŋ sac, a? Mba! Ŋagôliŋ hoŋ naŋ Moses to, naŋ gêŋ dabuŋ. Ma Anötö ndê yomsu hoŋ, naŋ gêŋ dabuŋ, ma gitêŋ, ma ŋayham. \p \v 13 Mac gauc gêm bocke? Gêŋ ŋayham dinaŋ wê aö gasa seŋ wambac ndu-ŋga? Mba andô! Magoc tu yomsu-ŋga dec aö kayalê bu gakôm sac ma gawêkaiŋ seŋ wambac ndu-ŋga. Ma yomsu dau tôc asê bu mêtê sac iŋ gêŋ sac sambuc. \s1 Ŋalôm akwa ndê lêŋ so Ŋalau Dabuŋ ndê lêŋ \p \v 14 Yac taŋyalê bu Anötö ndê yomsu iŋ Ŋalau Dabuŋ ndê gêŋ. Magoc aneŋ ŋalôm akwa kêkuc Ŋalau ndê lêŋ dom, dec aö gati ŋgac akiŋ mêtê sac-ŋga. \v 15 Bu gêŋ naŋ aö gakôm, naŋ kayalê dom. Mêtê naŋ aö tac whiŋ bu wakôm, naŋ gakôm dom. Magoc mêtê naŋ aö atac tec, naŋ gakôm ŋapaŋ. \v 16 Mêtê sac naŋ gakôm, naŋ yomsu dau sôm bu mêtê so. Ma tu aö dauŋ atac tec mêtê sac naŋ gakôm-ŋga, dec galic bu yomsu iŋ solop ma ŋayham. \v 17 Bocdinaŋ dec aö dauŋ gakôm gêŋ dau dom, magoc sac naŋ yêc aneŋ ŋalôm, dec kêgilí aö bu wakôm gêŋ dau. \v 18 Aö kayalê bu gêŋ ŋayham daŋ yêc aneŋ ŋalôm akwa dom. Bu aö tac whiŋ bu wakôm mêtê ŋayham, magoc aö gakôm dom. \v 19 Bu aö gakôm mêtê naŋ aö atac whiŋ bu wakôm, naŋ dom, magoc mêtê naŋ aö atac tec bu wakôm, naŋ dec aö gakôm ŋapaŋ. \v 20 Ma tu gakôm gêŋ naŋ aö atac tec bu wakôm-ŋga, goc wasôm bu aö dauŋ gakôm gêŋ dau dom, magoc sac naŋ yêc aneŋ ŋalôm, dec kêgilí aö bu wakôm gêŋ dau. \p \v 21 Bocdinaŋ aö gatap ŋagôliŋ bocdec sa yêc aneŋ ŋalôm. Aö bu wakôm mêtê ŋayham, magoc sac kêti aö ahuc ŋapaŋ. \v 22 Bu yêc aneŋ gatuŋ aö galic Anötö ndê yomsu gitôm gêŋ atac whiŋ-ŋga. \v 23 Magoc aö kasahê bu ŋagôliŋ dau-ŋga daŋ gêm gôliŋ yêc aneŋ ŋamlic, ma bu wê aö amaŋ ti gahiŋ ma aneŋ gêŋ hoŋ bu sêkôm sac ŋapaŋ. Ŋagôliŋ sac-ŋga dau gic siŋ têŋ ŋagôliŋ ŋayham naŋ aö gauc gêm bu wakôm, ma kêgwiniŋ aö dôŋ gitôm ŋgac gapocwalô-ŋga. \v 24-25 Bocdinaŋ aö wasôm yom bocdec bu. Aneŋ gauc gêm bu wati ŋgac akiŋ naŋ sôc Anötö ndê yomsu ŋapu, magoc aneŋ ŋalôm akwa gêm akiŋ ŋagôliŋ sac-ŋga ŋapaŋ. Oyaê, asa oc êŋgaho aö ŋgac sac dec su, yêc ŋalôm akwa naŋ wêkaiŋ seŋ wambac ndu-ŋga? Magoc kwahic dec Anötö kêgaho aö su, ma tu dinaŋ-ŋga dec wanem daŋge iŋ tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga. \c 8 \s1 Dambo taŋli tu Ŋalau Dabuŋ-ŋga \p \v 1 Bocdinaŋ dec yac lau naŋ Anötö piŋ yac dôŋ tam damiŋ Yisu Kilisi, naŋ kwahic dec taŋyalê bu yac oc datap matôc sa dom andô. \v 2 Ŋahu bu Ŋalau gêm gôliŋ yac, ma kêŋ yac dambo taŋli tu Yisu Kilisi-ŋga, ma kêgapwêc yac su yêc ŋaclai sac ti dambac ndu-ŋga naŋ muŋ-ŋga gêm gôliŋ yac. \v 3 Tu yac neŋ ŋalôm akwa-ŋga, dec gitôm dom bu taŋkuc Anötö ndê yomsu. Ma bocdinaŋ yomsu dau gitôm dom bu kôm yac dati lau gitêŋ. Magoc Anötö kêmasaŋ lêŋ bu kôm yac dati lau gitêŋ bocdec bu. Iŋ kêkiŋ iŋ ndê Atu tigeŋ meŋ mbo nom ti ŋamalac tôm lau sac nom-ŋga. Ma kêŋ iŋ ti da tu yac neŋ sac-ŋga. Ŋalêŋ dinaŋ Anötö kêŋ ŋamalac hoŋ si sac ŋagêyô pi ndê Atu ma kêmatôc iŋ gitôm ŋamalac sac daŋ. \v 4 Iŋ kôm gêŋ dau, tu bu yac dasa neŋ lêŋ taŋkuc ŋalôm akwa dom, magoc dasa neŋ lêŋ tôm Ŋalau Dabuŋ gêm gôliŋ yac, dec dakôm mêtê gitêŋ eŋ, tôm yomsu tôc têŋ yac. \p \v 5 Lau naŋ sêsa si lêŋ sêŋkuc ŋalôm akwa, naŋ gauc gêm mêtê naŋ ŋalôm akwa kôm, naŋ ŋapaŋ. Magoc lau naŋ sêsa si lêŋ tôm Ŋalau Dabuŋ gêm gôliŋ ŋac, naŋ gauc gêm mêtê naŋ Ŋalau tac whiŋ bu sêkôm, naŋ ŋapaŋ. \v 6 Ŋamalac naŋ ndê gauc sap mêtê ŋalôm akwa-ŋga dôŋ ŋapaŋ, naŋ gacgeŋ mbo seŋ mbac ndu-ŋga. Magoc asa naŋ ndê gauc sap mêtê naŋ Ŋalau Dabuŋ tac whiŋ, naŋ dôŋ ŋapaŋ, naŋ mbo seŋ ndöc tali-ŋga ma tap yom malô sa. \v 7 Bu gauc ŋalôm akwa-ŋga, iŋ êlêmê kêŋ kisa têŋ Anötö, ŋahu bu iŋ sôc Anötö ndê yomsu ŋapu dom, ma bu gauc nem bu sôc ŋapu, dec oc tôm dom. \v 8 Lau naŋ si ŋalôm akwa gêm gôliŋ ŋac, naŋ oc tôm dom bu Anötö lic ŋac ŋayham. \p \v 9 Magoc ŋalôm akwa gêm gôliŋ mac dom, Anötö ndê Ŋalau mbo mac nem ŋalôm ma gêm gôliŋ mac. Kilisi ndê Ŋalau bu mbo mac nem ŋalôm dom, dec mac ati Kilisi ndê gêŋ dom. \v 10 Mac nem ŋamlic wêkaiŋ seŋ ambac ndu-ŋga tu mac akôm sac-ŋga. Magoc Kilisi mbo mac nem ŋalôm ma Anötö gêlic mac bu lau gitêŋ, ma tu dinaŋ-ŋga dec mac nem gatôm wêkaiŋ seŋ ambo tamli-ŋga. \v 11 Anötö naŋ uŋ Yisu Kilisi sa akêŋ lau batê-ŋga, naŋ ndê Ŋalau mbo nem ŋalôm, ma bocdinaŋ dec Anötö oc uŋ mac nem ŋamlic naŋ wêkaiŋ seŋ ambac ndu-ŋga, naŋ sa mbo tali tiyham tu iŋ ndê Ŋalau-ŋga. \s1 Ŋalau Dabuŋ kôm yac dati Anötö ndê balêkoc \p \v 12 Bocdinaŋ asidôwai, lêŋ wakuc yêc naŋ gic yac ŋawaê bu taŋkuc-ŋga, ma dasa lêŋ ŋalôm akwa-ŋga tiyham dom. \v 13 Ŋahu bu asa naŋ sa lêŋ dinaŋ, oc mbac ndu. Magoc mac bu apuc dômwêm mêtê ŋalôm akwa-ŋga ŋa Ŋalau ndê ŋaclai, dec mac oc ambo tamli. \v 14 Bu lau naŋ Anötö ndê Ŋalau gêm gôliŋ ŋac, naŋ sêti Anötö ndê balêkoc. \v 15 Mac akôc Ŋalau dau su, ma iŋ kôm mac ati lau akiŋ naŋ atöc nem ŋadau, naŋ dom. Mba! Ŋalau dau kôm mac ati Anötö ndê atui awhê ma ŋgac, ma tôm bu ata Anötö bocdec bu, “Damaŋ, Damaŋ.” \v 16 Ma Ŋalau dau gêm yac neŋ gatuŋ sa, dec taŋyalê bu dati Anötö ndê balêkoc, yomandô. \v 17 Ma yac bu dati Anötö ndê balêkoc, dec yac oc dawêkaiŋ Anötö ndê gêŋ lêŋsêm dawhiŋ Kilisi. Yomandô! Yac bu taŋkuc Kilisi ndê lêŋ hôc ŋandê-ŋga, dec oc datap ŋawasi sa dawhiŋ iŋ bocdinaŋ. \s1 Ŋawasi naŋ oc meŋ sa têŋ têm ŋambu-ŋga \p \v 18 Têŋ ndoc aö gakôc gauc pi waêŋ ŋayham ti ŋawasi naŋ yac oc datap sa têŋ têm ŋambu-ŋga, naŋ galic gêŋ wapac hoŋ naŋ kwahic dec dahôc dambo nom, naŋ gitôm gêŋ sauŋ. \v 19 Bu gêŋ hoŋ naŋ Anötö kêŋ yêc nom, naŋ sêmbo sêtôm yac lau naŋ dakêŋ bataŋ ma dahôŋ têm naŋ Anötö oc tôc iŋ ndê balêkoc asê tiawê. \v 20 Bu gêŋ hoŋ naŋ Anötö kêŋ, naŋ sêtisac sêwhiŋ yac ŋamalac. Gêŋ dau si atac whiŋ lêŋ bocdinaŋ dom, magoc têŋ ndoc Anötö pucbo nom tu ŋamalac si sac-ŋga, naŋ iŋ ndê yom kêŋ sac gêŋ hoŋ. Magoc yac dakêŋ bataŋ \v 21 bu tiŋambu Anötö oc êŋgapwêc gêŋ hoŋ su yêc lêŋ sêtisac-ŋga. Ma têŋ têm dinaŋ ŋawapac dau oc êŋgwiniŋ yac lau naŋ dati Anötö ndê balêkoc, me gêŋ daŋ naŋ Anötö kêŋ, naŋ tiyham dom, ma yac ti gêŋ hoŋ oc dambo ŋayham ma ti ŋawasi eŋ. \p \v 22 Yac taŋyalê bu têŋ têm ŋamata-ŋga e meŋ, gêŋ hoŋ naŋ Anötö kêŋ, naŋ sêhôc ŋawapac gitôm awhê naŋ bu kôc balêkoc, dec kêsahê ŋandê ma taŋ. \v 23 Ma ŋawapac dau kêgwiniŋ gêŋ nom-ŋga tawasê dom, magoc kêgwiniŋ yac ŋamalac whiŋ, dec dambo ti daŋgi yêc neŋ ŋalôm. Yomandô yac dakôc Ŋalau Dabuŋ su gitôm gêŋ ŋandô mbêc ŋayham. Tigeŋ gêŋ ŋatô naŋ Anötö gic bata bocdec bu, iŋ oc kôc yac sa dambo dawhiŋ iŋ datôm iŋ ndê balêkoc, ma nem yac si yêc ŋawapac nom-ŋga, naŋ ŋandô sa su dom. Bocdinaŋ kwahic dec yac dahôŋ ti dakêŋ bataŋ gêŋ ŋayham naŋ oc meŋ sa. \v 24 Têŋ ndoc yac dakêŋ whiŋ ma datap Anötö ndê mwasiŋ nem yac si-ŋga sa, naŋ yac dakêŋ bataŋ bu oc datap gêŋ dinaŋ sa whiŋ. Magoc yac neŋ dakêŋ bataŋ ŋahu sip gêŋ naŋ datap sa su, naŋ dom. Yac bu datap sa su, dec yac oc dakêŋ bataŋ dom. \v 25 Kwahic dec yac dakêŋ bataŋ gêŋ naŋ dalic su dom, ma dahôŋ dambo ti atac pa su eŋ. \s1 Ŋalau Dabuŋ gêm yac sa tu dateŋ mbec-ŋga \p \v 26 Ma gêŋ daŋ whiŋ bocdec bu. Ŋalau Dabuŋ oc nem yac sa têŋ ndoc yac bu dateŋ mbec magoc dapônda dauŋ tu gêŋ naŋ gic waê bu dateŋ mbec pi-ŋga. Ŋalau dau oc nem yac awhaŋ têŋ Anötö, pi daŋgi naŋ yêc yac neŋ ŋalôm, naŋ tôm dom bu yac dauŋ dasôm asê. \v 27 Ma Anötö naŋ kêyalê ŋamalac si ŋalôm e pi sa, naŋ oc ŋgô mbec dau, ŋahu bu iŋlu ndê Ŋalau sêkôm si gêŋ hoŋ ŋa gauc tigeŋ. Ma Ŋalau dau teŋ mbec tu lau dabuŋ-ŋga, kêkuc Anötö ndê atac whiŋ solop. \s1 Gêŋ daŋ gitôm dom bu kac yac su yêc Anötö ndê atac whiŋ \p \v 28 Ma yac lau naŋ Anötö kêgalêm yac sa dati iŋ ndê lau, tôm iŋ dau gauc gêm tidôŋ, naŋ taŋyalê bu iŋ gêm gôliŋ gêŋ hoŋ, bu ti yac lau naŋ atac whiŋ iŋ, naŋ neŋ ŋayham. \v 29 Bu yac dahôc asê nom su dom, magoc Anötö kêyalê yac muŋ su, ma kêyaliŋ yac sa bu oc datôm iŋ Atuŋgac dau. Ma bocdinaŋ iŋ ndê Atuŋgac ti ŋgac mbêc, ma yac dati iŋ asii ti lhuwêi daêsam. \v 30 Ma yac lau naŋ iŋ kêyaliŋ yac sa gwanaŋ su, naŋ iŋ kêgalêm yac, ma kêmasaŋ lêŋ tu dati lau gitêŋ ma datap iŋ ndê ŋawasi sa-ŋga. \p \v 31 Bocdinaŋ dasôm sake pi gêŋ hoŋ naŋ Anötö kôm tu yac-ŋga? Yac bu dambo Anötö ndê mwasiŋ ŋapu, dec ŋacyo bocke oc ku yac dulu? \v 32 Iŋ kêgamiŋ iŋ dau ndê Atu têŋ yac dom, magoc kêkiŋ iŋ meŋ mbac ndu tu yac hoŋ-ŋga. Ma bocdinaŋ dec tôm dom bu iŋ êŋgamiŋ gêŋ daŋ têŋ yac, iŋ oc êmwasiŋ yac ŋa gêŋ bocke naŋ dapônda naŋ. \v 33 Iŋ dau kêyaliŋ yac sa, ma puŋ yac dôŋ ma sam yac bu lau gitêŋ. Tu dinaŋ-ŋga dec asa gitôm bu oc êŋgôliŋ yom daŋ pi yac têŋ iŋ? \v 34 Ma asa gitôm bu oc êmatôc yac ma seŋ yac su? Ŋalêŋ mba. Ŋahu bu Yisu Kilisi naŋ mbac ndu ma Anötö uŋ iŋ sa mbo tali tiyham, naŋ ndöc Anötö ndê amba andô-ŋga, ma gêm yac awhaŋ têŋ iŋ. \v 35-36 Ma asa oc tôm bu êŋgaho yac su yêc Kilisi ndê atac whiŋ ŋalôm? Ŋawapac daêsam sêyêc, tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Tôm bêc hoŋ lau tac whiŋ bu sêndic yac ndu tu am-ŋga. \li1 Ŋac sêlic yac datôm domba bu sêndic ndu-ŋga. \rq [BW 44:22]\rq* \p Yac bu dahôc ŋawapac me ŋandê, ma lau bu sêkêŋ kisa yac me sêndic yac ŋa bieŋ, me yac bu dapônda gêŋ daneŋ-ŋga me ŋakwê, me yac bu datap gêŋ ti ŋaclai naŋ bu seŋ yac su-ŋga sa, goc gêŋ dinaŋ ŋadaŋ oc tôm dom bu êŋgaho yac su yêc Kilisi ndê atac whiŋ ŋalôm. \v 37 Mba andô! Tu Kilisi naŋ atac whiŋ yac-ŋga, naŋ dec gêŋ hoŋ dinaŋ ŋadaŋ oc tôm dom bu ku yac dulu. \v 38-39 Aêc! Aö kayalê tidôŋ bu gêŋ daŋ oc tôm dom bu kac yac su yêc Anötö ndê atac whiŋ, naŋ datap sa tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga. Mba! Yac bu dambac ndu me dambo taŋli, yac bu dapi lôc baliŋ me dasip gwêc ŋalôm dandi, tigeŋ oc tôm dom bu daso Anötö ndê atac whiŋ. Ma aŋela me ŋalau sac me gêŋ kwahic dec-ŋga me gêŋ naŋ oc meŋ sa tiŋambu-ŋga, me ŋaclai tidau-tidau me gêŋ hoŋ naŋ Anötö kêŋ, naŋ ŋadaŋ oc tôm dom bu kac yac su yêc Anötö ndê atac whiŋ. \c 9 \s1 Pol tawalô lau Israel-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu dom \p \v 1 Tu Kilisi naŋ aö gakêŋ whiŋ-ŋga, dec aö wasôm yom ŋandô têŋ mac. Aö oc waŋsau mac dom. Ma yêc aneŋ ŋalôm, naŋ Ŋalau Dabuŋ gêm gôliŋ, dec kayalê tidôŋ bu aneŋ yom iŋ yom ŋandô eŋ. \v 2 Aö wasôm têŋ mac bu aneŋ ŋalôm ŋawapac ŋapaŋ ma kasahê ŋandê atu, tu lau Israel-ŋga daêsam naŋ sêkêŋ whiŋ Kilisi dom-ŋga. \v 3 Lau dau aneŋ asidôwai ti lhuŋwêi Israel-ŋga, naŋ yac mba ŋahu tigeŋ. Ma aö tac whiŋ ndu andô bu ŋac lau dau sêkêŋ whiŋ Kilisi. Aêc, tôm Anötö êmasuc aö su yêc Kilisi-ŋga, me lic aö gitôm ŋgac sac sambuc, magoc lêŋ dau bu nem ŋac sa tu sêkêŋ whiŋ Yisu-ŋga, dec aö oc walic ŋayham bu wahôc ŋawapac dau. \p \v 4 Lau Israel-ŋga dinaŋ Anötö kêyaliŋ ŋac sa bu sêti iŋ ndê lau, ma hoc iŋ ndê ŋawasi asê têŋ ŋac. Iŋ kêmatiŋ pwac whiŋ ŋac si apai, ma gic bata gêŋ ŋayham daêsam tu nem ŋac sa-ŋga. Iŋ kêŋ yomsu ti sakiŋ lôm dabuŋ-ŋga têŋ ŋac. \v 5 Ŋac hoŋ sêsa akêŋ apai naŋ Anötö dau kêyaliŋ sa sêti iŋ ndê lau. Ma lau Israel-ŋga si †Mesaya dau meŋ sa akêŋ apai dinaŋ si dac ŋapu. Kilisi dau dinaŋ iŋ Anötö ŋandô ma gêŋ hoŋ ŋadau, dec gic waê bu tampiŋ iŋ tôm bêc hoŋ. Yomandô! \s1 Anötö ndê lêŋ êŋyaliŋ lau sa-ŋga \p \v 6 Anötö gic bata mwasiŋ hoŋ dinaŋ têŋ lau Israel-ŋga. Magoc tu ŋac si daêsam sêkêŋ whiŋ Yisu dom-ŋga, dec dasôm bu Anötö ndê yom dau ŋandô mba lec dom. Mba! Ŋahu bu lau hoŋ naŋ sêsa akêŋ †Jakob, naŋ sêti lau Israel-ŋga ŋandô, naŋ Anötö kêyaliŋ ŋac sa, naŋ dom. \v 7 Ma ŋalêŋ tigeŋ, lau hoŋ naŋ sêsa akêŋ Abraham, naŋ dasam ŋac bu Abraham atui ŋandô dom. Tôm yom naŋ Anötö sôm têŋ Abraham bocdec bu: \li1 Lau oc sêsam lau wakuc naŋ sêsa akêŋ Aisak bu am nem gôlôwac ŋandô. \rq [Gen 21:12]\rq* \p \v 8 Yom dau ŋahu bocdec bu, Ismael lu Aisak lu-lu sêsa akêŋ Abraham. Magoc Ismael ti ndê lau wakuc sêti lau Israel-ŋga ŋandô, naŋ Anötö sam bu iŋ ndê atui, naŋ dom. Magoc Aisak ti ndê lau wakuc naŋ Anötö kêmatiŋ pwac hêganôŋ ŋac, naŋ iŋ gêlic ŋac tôm Abraham ndê atui solop. \v 9 Bu Anötö kêmatiŋ pwac têŋ Abraham bocdec bu: \li1 Têŋ yala daŋ niŋga goc aö wambu wameŋ, ma am nem awhê Sara oc kôc nem atômŋgac daŋ su. \rq [Gen 18:10, 14]\rq* \p \v 10 Ma gauc nem balêkoc lôcmpôŋ naŋ Rebeka kôc. Iŋlu si damba tigeŋ, yac mba abaŋ Aisak. \v 11-12 Magoc Rebeka kôc iŋlu su dom, ma sêkôm gêŋ ŋayham me sac daŋ su dom, naŋ Anötö kêyaliŋ iŋlu si daŋ sa gwanaŋ. Iŋ sôm yom têŋ Rebeka bocdec bu: \li1 Ŋgac atu oc nem akiŋ ŋgac sauŋ. \rq [Gen 25:23]\rq* \p Anötö kôm gêŋ dau kêkuc iŋ ndê lêŋ êŋyaliŋ lau sa-ŋga tôm iŋ dau gauc gêm, ma tu gweleŋ naŋ ŋac dau sêkôm naŋ-ŋga dom. \v 13 Sêto Anötö ndê yom daŋ tiyham pi balê lu dau bocdec bu: \li1 Aö atac whiŋ Jakob, magoc atac tec Iso. \rq [Mal 1:2-3]\rq* \p \v 14 Bocdinaŋ oc dasôm sake? Dasôm bu Anötö ndê lêŋ êŋyaliŋ lau sa-ŋga iŋ solop dom, me? Mba andô! \v 15 Bu iŋ sôm yom têŋ Moses bocdec bu: \li1 Aö oc taŋwalô lau naŋ aö atac whiŋ bu taŋwalô ŋac. Ma aö oc atac apu lau naŋ aö atac whiŋ bu atac apu ŋac. \rq [Eks 33:19]\rq* \p \v 16 Bocdinaŋ Anötö kêyaliŋ lau sa tu ŋac dau si atac whiŋ me ŋac si gweleŋ-ŋga dom, magoc tu iŋ dau ndê tawalô-ŋga. \p \v 17 Ma gêŋ daŋ tiyham. Sêto yom naŋ Anötö sôm têŋ Parao yêc bocdec bu: \li1 Aö gakêŋ am ti kiŋ bu watôc aneŋ ŋaclai asê pi gêŋ naŋ wakôm têŋ am, ma bu aneŋ ŋaê ŋawaê sa ma nem nom ŋagameŋ sambuc ahuc. \rq [Eks 9:16]\rq* \p \v 18 Ŋalêŋ dinaŋ Anötö tawalô lau naŋ iŋ tac whiŋ bu tawalô, ma lau naŋ iŋ tac whiŋ bu kôm ŋac si ŋalôm ŋadandi, naŋ kôm ŋadandi sa. \p \v 19 Ma mboe mac nem daŋ oc sôm yom têŋ aö bocdec bu, “Lêŋ dau bu bocdinaŋ, dec tu sake-ŋga Anötö puc yac neŋ giso asê? Bu Anötö kêmasaŋ lêŋ hoŋ tidôŋ tôm iŋ gauc gêm, dec asa gitôm bu sa lêŋ dau-ŋga daŋ?” \v 20 Magoc aö wasôm têŋ am ŋamalac bocke naŋ gauc gêm bu sôm yom kaiŋ dinaŋ pi Anötö. Bocke ma lôŋ andô daŋ oc sôm têŋ ŋamalac naŋ kêmasaŋ iŋ ma ndac, “Tu sake-ŋga am kêmasaŋ aö kaiŋ dindec?” \v 21 Yom dau solop dom. Bu ŋamalac kêmasaŋ lôŋ-ŋga dau iŋ ti ŋadau. Ma iŋ gitôm bu kôc nomdac ma êmasaŋ gêŋ ŋayham tiwaê daŋ, me gêŋ ŋambwa waêmba daŋ, tôm iŋ dau gauc gêm. \p \v 22 Ma ŋalêŋ tigeŋ Anötö iŋ ŋadau, ma tôm bu kôm tôm iŋ atac whiŋ. Lau naŋ sêkôm sac sic waê bu sêniŋga, ma Anötö bu tôc ndê atac ŋandê ti iŋ ndê ŋaclai asê têŋ ŋac, dec oc tôm. Ma iŋ bu gauc nem bu kôc ndê ŋalôm dôŋ, ma hê yom malô sa têŋ ŋac, dec oc tôm bocdinaŋ. \v 23 Iŋ bu êŋkuc lêŋ yom malô-ŋga dinaŋ, dec iŋ oc kôm tu bu tôc iŋ ndê ŋawasi atu asê têŋ lau naŋ sic waê bu sêtap iŋ ndê tawalô sa-ŋga. Lau dau iŋ kêyaliŋ ŋac sa gwanaŋ su, bu sêwêkaiŋ iŋ ndê ŋawasi. \v 24 Yom dau hêganôŋ yac lau naŋ Anötö kêgalêm yac sa, lau Israel, ma lau naŋ lau Israel dom, naŋ bocdinaŋ. \v 25 Tôm Anötö ndê yom naŋ propet Hosea to bocdec bu: \li1 Lau naŋ aneŋ lau dom, naŋ aö oc wasam ŋac bu aneŋ lau. Ma bawhê naŋ muŋ-ŋga aö atac whiŋ iŋ dom, naŋ aö oc wasam iŋ bu aneŋ bawhê atac whiŋ-ŋga. \li1 \v 26 Ma yêc gameŋ tigeŋ naŋ muŋ-ŋga aö gasôm têŋ ŋac bu, “Aneŋ lau mac dom,” naŋ lau oc sêsam ŋac bu, “Anötö Tali Ŋadau ndê balêkoc.” \rq [Hos 2:23; 1:10]\rq* \p \v 27 Ma propet Aisaya hoc yom asê pi lau Israel-ŋga bocdec bu: \li1 Lau Israel-ŋga ŋac lau daêsam ŋandô, gitôm gaŋgac gwêc-ŋga. Magoc Pômdau oc nem hoŋ si dom, oc kôc ŋandôlu eŋ sa. \v 28 Bu yom naŋ Pômdau kêmatiŋ tidôŋ, naŋ iŋ oc kôm ŋandô sa yêc nom, ma ndic dabiŋ ŋagahô eŋ. \rq [Ais 10:22-23]\rq* \p \v 29 Ma tôm yom daŋ tiyham naŋ Aisaya hoc asê muŋ su: \li1 Pômdau Ŋaclai Ŋadau bu hu yac neŋ lau wakuc ŋatô siŋ gacgeŋ sêmbo dom, dec oc dandiŋaŋ gitôm malac Sodom ma Gomora. \rq [Ais 1:9]\rq* \s1 Lau Israel-ŋga sêkêŋ whiŋ dom, dec sêti lau gitêŋ dom \p \v 30 Bocdinaŋ oc dasôm sake pi Anötö ndê lêŋ êŋyaliŋ lau sa-ŋga? Lau naŋ lau Israel dom, naŋ sêkôm gweleŋ tu sêŋsalê lêŋ gitêŋ-ŋga dom, magoc sêtap sa tu sêkêŋ whiŋ gweleŋ naŋ Yisu kôm tu ŋac-ŋga. \v 31 Ma lau Israel-ŋga sêŋsalê lêŋ gitêŋ yêc yomsu ŋalôm, magoc sêtap sa dom. \v 32 Ma sêtap sa dom, ŋahu bu ŋac sêkêŋ whiŋ gweleŋ naŋ Yisu kôm tu ŋac-ŋga, naŋ dom. Ŋac gauc gêm bu ŋac oc sêti lau gitêŋ, tu ŋac dau si gweleŋ-ŋga, ma bocdinaŋ ŋac sêtôm lau naŋ sêtiŋ gahi pi hoc ma sêpeŋ. \v 33 Tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Alic su naŋ! Aö gakêŋ hoc daŋ kalhac Lôc †Sayon, naŋ lau daêsam oc sêtiŋ gahi pi ma sêpeŋ. Magoc asa naŋ kêŋ whiŋ iŋ, naŋ oc maya dau dom. \rq [Ais 28:16; 8:14]\rq* \c 10 \p \v 1 O asidôwai. Aö tac whiŋ ŋandô ma gateŋ mbec têŋ Anötö, bu lau Israel-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu dom, naŋ oc sêkêŋ whiŋ dec sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si-ŋga sa. \v 2 A ö wasôm yomandô bu lau dau sêyêm dau su bu sêsa Anötö ndê lêŋ. Ŋac sêkôm gêŋ dau, magoc ŋac si gauc sa pi yom ŋandô dom. \v 3 Ŋahu bu ŋac gauc gêm bu sêtôc ŋac dau si lêŋ asê tôm lêŋ gitêŋ. Magoc ŋac sem gauc lêŋ naŋ Anötö kêmasaŋ bu sam yac bu lau gitêŋ, dec sêsôc lêŋ dau ŋapu dom. \v 4 Bu Kilisi dau ndê lêŋ gitêŋ gic bata yomsu hoŋ, dec lau hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu, naŋ Anötö gêlic ŋac bu lau gitêŋ. \s1 Anötö ndê lêŋ nem lau si-ŋga \p \v 5 Lêŋ bu lau sêti lau gitêŋ tu sêŋkuc yomsu-ŋga, naŋ Moses whê sa bocdec bu: \li1 Asa naŋ bu êŋkuc yomsu hoŋ ŋapep eŋ, naŋ oc ndöc tali tu yomsu-ŋga. \rq [Lev 18:5]\rq* \p \v 6-7 Magoc ŋamalac daŋ oc tôm bu t i ŋamalac gitêŋ tu iŋ kêkuc yomsu-ŋga lec dom. Lêŋ dati lau gitêŋ tu yac neŋ dakêŋ whiŋ-ŋga, naŋ meŋ sa tiawê su. Tôm yom daŋ naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Akôc gauc daêsam pi asa oc pi undambê ndi, me sip lambwam ndi dom. \rq [Diut 30:13]\rq* \p Bocdinaŋ yac dapônda ŋamalac daŋ bu pi undambê ndi bu kôc Kilisi sa sip meŋ, me bu sip lambwam ndi bu kôc iŋ su akêŋ lau batê-ŋga dom, tu bu datap yom pi lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga ŋahu sa. Mba! \v 8 Bu yom pi lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga dec yac ahoc asê têŋ mac su, tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ sôm bocdec bu: \li1 Yom dau siŋ dau têŋ mac dom, bu mac akôc sa sip nem ŋalôm su, ma mac asôm ambo. \rq [Diut 30:14]\rq* \p \v 9 Ma yom dau bocdec bu. Am bu kêŋ whiŋ ti nem ŋalôm sambuc bu Anötö uŋ Yisu sa akêŋ lau batê-ŋga, ma whamsuŋ hoc yom asê bu Yisu iŋ am nem Pômdau, dec Anötö oc nem am si. \v 10 Bu yêc am nem ŋalôm naŋ am kêŋ whiŋ, dec Anötö gêlic am bu ŋamalac gitêŋ, ma yêc am nem whamsuŋ am hoc nem kêŋ whiŋ Yisu-ŋga asê, dec Anötö gêm am si. \v 11 Tôm Anötö ndê yom naŋ sêto yêc naŋ sôm: \li1 Asa naŋ kêŋ whiŋ iŋ, naŋ oc maya dau dom. \rq [Ais 28:16]\rq* \p \v 12 Bu Anötö gêlic lau Israel ma lau naŋ lau Israel dom, naŋ ŋalêŋ tigeŋ. Pômdau tigeŋ dec ti lau hoŋ si Pômdau, ma lau hoŋ naŋ sêta iŋ ndê ŋaê, naŋ iŋ oc êmwasiŋ ŋac ŋandô. \v 13 Tôm yom naŋ propet Joel to yêc bocdec bu: \li1 Lau hoŋ naŋ sêta Pômdau ndê ŋaê, naŋ Anötö oc nem ŋac si. \rq [Joel 2:32]\rq* \p \v 14 Magoc lau naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu su dom, naŋ oc sêta iŋ ndê ŋaê ŋalêŋ bocke? Ŋac bu sêŋgô iŋ ŋawaê dom, dec oc sêkêŋ whiŋ ŋalêŋ bocke? Ma lau bu sêhoc ŋawaê ŋayham asê têŋ ŋac dom, dec oc sêŋgô ŋalêŋ bocke? \v 15 Ma lau bu sêŋkiŋ lau aheŋ-ŋga sêsa sêndi dom, dec ŋawaê ŋayham dau oc hôc asê lau dau ŋalêŋ bocke? Tôm yom naŋ sêto yêc naŋ sôm: \li1 Lau naŋ sêŋgô ŋawaê ŋayham, naŋ oc sêtisambuc lau aheŋ-ŋga naŋ sêŋsêlêŋ sêmeŋ tu sêhoc ŋawaê dau asê-ŋga. \rq [Ais 52:7]\rq* \p \v 16-17 Bocdinaŋ yac neŋ dakêŋ whiŋ ŋahu sip daŋgô ŋawaê ŋayham, ma yom pi Kilisi ti ŋawaê ŋayham ŋahu. Magoc lau Israel-ŋga hoŋ sêkôc ŋawaê ŋayham sa dom. Tôm Aisaya to: \li1 O Pômdau, lau daŋ sêkêŋ whiŋ yom naŋ yac ahoc asê, naŋ dom. \rq [Ais 53:1a]\rq* \p \v 18 Mac gauc gêm bocke? Lau Israel-ŋga sêŋgô ŋawaê ŋayham su, me mba? Aêc, ŋac sêŋgô su, tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ sôm bocdec bu: \li1 Yom dau sa têŋ nom ŋabatiŋ hoŋ, ma lau sêŋgô yêc nom ŋagameŋ sambob. \rq [BW 19:4]\rq* \p \v 19-21 Ma gêndac daŋ tiyham bocdec bu, lau Israel-ŋga sêŋyalê yom naŋ sêŋgô su, me mba? Gauc nem Anötö ndê yom, naŋ Aisaya to pi lau Israel-ŋga bocdec bu: \li1 Tôm bêc hoŋ aö kamatôc amaŋ tu wakôc lau dau sa-ŋga, magoc ŋac lau daŋgapêc ma ŋac si ŋalôm ŋadandi. \rq [Ais 65:2]\rq* \p Lau Israel-ŋga sêtec bu sêkôc ŋawaê ŋayham sa, ma bocdinaŋ yom dau sa têŋ lau gameŋ apa-ŋga gi. Yom naŋ Anötö sôm têŋ lau Israel-ŋga, naŋ whê gêŋ dau sa, tôm Moses to yêc bocdec bu: \li1 Aö oc watoc lau waêmba sa, e kôm mac anem lêmuŋ ŋac. Ma watoc lau gauc mbasi-ŋga sa, e kôm mac atac ŋandê. \rq [Diut 32:31]\rq* \p Ma Aisaya dau sôm yom yêc awê bocdec bu: \li1 Lau naŋ sêŋsalê aö dom, naŋ sêtap aö sa. Ma gatôc dauŋ asê têŋ lau naŋ sêndac aö dom naŋ. \rq [Ais 65:1]\rq* \c 11 \s1 Anötö puc dômbwê iŋ ndê lau Israel-ŋga dom \p \v 1 Bocdinaŋ aö bu wandac mac bocdec bu. Mac gauc gêm bu Anötö puc dômbwê iŋ ndê lau Israel-ŋga, me? Aö wasôm mba andô, bu aö dauŋ ŋgac Israel-ŋga, ma Abraham ndê wakuc daŋ, naŋ gasa akêŋ Benjamin ndê toŋ. \v 2 Anötö puc dômbwê iŋ ndê lau naŋ iŋ kêyaliŋ ŋac sa gwanaŋ su, naŋ dom. Gauc nem yom naŋ sêto yêc pi Elaija, têŋ ndoc iŋ pu lau Israel-ŋga têŋ Anötö, ma sôm yom bocdec bu: \li1 \v 3 Pômdau, ŋac sic am nem lau propet ndu, ma sêseŋ alta naŋ lau sem akiŋ am sêmbo, naŋ su. Aö taŋwasêŋ dec gasôc am ŋapu, ma ŋac bu sêndic aö ndu. \rq [1 Kiŋ 19:10, 14]\rq* \p \v 4 Gauc nem yom naŋ Anötö ô têŋ iŋ bocdec bu: \li1 Aö gasiŋ aneŋ lau 7,000 sêmbo lau Israel-ŋga ŋalôm, naŋ sêpôŋ haduc têŋ anötö tasaŋ Baal dom. \rq [1 Kiŋ 19:18]\rq* \p \v 5 Ŋalêŋ tigeŋ kwahic dec lau toŋ daŋ sêmbo lau Israel-ŋga ŋalôm, naŋ Anötö kêyaliŋ ŋac sa sêti iŋ ndê, kêkuc iŋ ndê lêŋ êmwasiŋ lau ŋambwa-ŋga. \v 6 Ŋac sêtap Anötö ndê mwasiŋ sa tu ŋac dau si sakiŋ-ŋga dom. Anötö bu êŋyaliŋ ŋac sa tu ŋac si sakiŋ-ŋga, dec yom naŋ dasôm pi iŋ ndê lêŋ êmwasiŋ lau ŋambwa-ŋga, naŋ oc yom ŋandô dom. \p \v 7 Bocdinaŋ oc dasôm sake? Lau Israel-ŋga sêkôm mwasac bu sêti lau gitêŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga, magoc gitôm dom. Magoc ŋac si lau naŋ Anötö dau kêyaliŋ ŋac sa, naŋ sêtap lêŋ sêti lau gitêŋ-ŋga sa. Ma ŋac si lau ŋatô, Anötö kôm ŋac si ŋalôm ŋadandi sa, \v 8 tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Anötö kêŋ ŋasec kôm ŋac si ŋalôm ahuc, ma iŋ kôm ŋac si tandô tipec ma ŋac si daŋgasuŋ hôc ahuc. Ma ŋac sêmbo bocdinaŋ ŋapaŋ e meŋ têŋ kwahic dec. \rq [Diut 29:4; Ais 29:10]\rq* \p \v 9 Ma Dawid to yom bocdec bu: \li1 Mwasiŋ naŋ ŋac bu sêneŋ-ŋga, naŋ oc kac dau kwi ma kêŋ sac ŋac, gitôm huc me akô bu kôc ŋac dôŋ-ŋga, ma gitôm hoc sêtiŋ gahi pi-ŋga, ma gitôm ŋagêyô sac bu kêŋ wapac ŋac. \v 10 Anötö kôm ŋac si tandô tipec, e sêlic gameŋ apu. Ma iŋ kêŋ ŋac sêhôc ŋawapac ŋapaŋ e dômbwêkwa mbwê-alö. \rq [BW 69:22-23]\rq* \s1 Lau apa sêtap mwasiŋ sa tu lau Israel-ŋga \p \v 11 Aö bu wakêŋ gêndac daŋ tiyham. Mac gauc gêm bu lau Israel-ŋga sêpeŋ e siŋga gacgeŋ, me mba? Aö wasôm têŋ mac bu mba andô. Magoc tu lau Israel si giso-ŋga, dec lau naŋ lau Israel dom, naŋ sêtap Anötö ndê lêŋ nem lau si-ŋga sa. Ma gêŋ dau oc kôm lau Israel-ŋga sênem lêmuŋ lau apa dau. \v 12 Magoc ŋac si giso dau ti seŋ bu lau apa hoŋ sêtap Anötö ndê mwasiŋ sa hôc gêlêc. Ma ŋac lau Israel-ŋga dau bu sêkac dau kwi ma sêkêŋ whiŋ Yisu, dec lau daêsam andô oc sêtap Anötö ndê mwasiŋ sa êŋlêc, ŋac lau Israel-ŋga dau, ma lau gameŋ apa-ŋga sêwhiŋ. \p \v 13 Aö gato yom dindec têŋ mac lau naŋ lau Israel dom. Anötö kêyaliŋ aö sa gati aposel tu bu wahoc ŋawaê ŋayham asê têŋ mac-ŋga. Ma aö atac ŋayham atu tu aneŋ gweleŋ dindec-ŋga. \v 14 Ŋahu bu mboe aneŋ asidôwai Israel-ŋga ŋatô oc sênem lêmuŋ Anötö ndê mwasiŋ naŋ mac atap sa, e kôm ŋac sênem dau kwi ma sêtap lêŋ Anötö nem ŋac si-ŋga sa sêwhiŋ. \v 15 Kwahic dec ŋac sêkôc ŋawaê ŋayham pi Yisu sa dom, ma tu dinaŋ-ŋga dec lau gameŋ apa-ŋga hoŋ sêŋgô ŋawaê naŋ hê wamba ŋac têŋ Anötö. Magoc lau Israel-ŋga bu sêkôc ŋawaê ŋayham dau sa ma sêkêŋ whiŋ Yisu, dec ŋac oc sêtôm lau naŋ sêtisa akêŋ lau batê-ŋga. \v 16 Gêŋ ŋandô mbêc naŋ dakêŋ ti da têŋ Anötö naŋ gêŋ dabuŋ, ma oc kôm gêŋ ŋandô ŋambu-ŋga hoŋ ti dabuŋ. Ma Anötö bu lic a daŋ ŋawakac bu dabuŋ, dec iŋ oc lic a dau ŋasaŋgac hoŋ bu dabuŋ bocdinaŋ.\f + \fr 11:16 \ft Yom dau iŋ gitôm yom gôliŋ daŋ. Yom pi gêŋ ŋandô mbêc ma a ŋawakac, naŋ hêganôŋ lau Israel-ŋga si apai. Pol bu tôc asê bu Anötö kôc lau Israel-ŋga si apai sa ma gêlic ŋac bu lau dabuŋ, ma ŋac si lau wakuc bu sêkêŋ whiŋ Yisu, dec iŋ oc lic ŋac bu lau dabuŋ ŋalêŋ tigeŋ.\f* \s1 Pol gêm dôhôŋ lau Israel pi a olib \p \v 17 Lau Israel-ŋga gitôm a †olib malac-ŋga naŋ Anötö tim ŋasaŋgac ŋatô kic. Ma mac lau naŋ lau Israel dom, mac atôm a olib saleŋ-ŋga ŋasili. Ma Anötö kôc mac, ma sô mac dôŋ pi a olib malac-ŋga dau ŋampê, awhiŋ a dau ŋasaŋgac ŋatô, bu atap ŋakwi ŋayham sa yêc a olib dinaŋ ŋawakac. \v 18 Bocdinaŋ atoc daôm sa tu mac akôc a ŋasaŋgac naŋ siŋga su, naŋ si mala-ŋga dom. Mac bu akôm bocdinaŋ, dec gauc nem bu mac akêŋ ŋaŋga têŋ a olib dau dom, magoc mac daôm akôc ŋaŋga yêc a olib ŋawakac. \v 19 Ma mboe mac gauc gêm bu Anötö tim ŋasaŋgac ŋatô su, tu bu kôc mac sa aô ŋac su. \v 20 Yom dau iŋ yomandô, tigeŋ gauc nem bocdec bu, Anötö kôc mac sa tu mac akêŋ whiŋ Yisu-ŋga, ma tim ŋac su bu ŋac sêkêŋ whiŋ dom. Bocdinaŋ atoc daôm sa dom, magoc atöc Anötö. \v 21 Bu a dau ŋasaŋgac solop naŋ Anötö tim ŋatô su. Ma iŋ gitôm bu oc tim mac su bocdinaŋ. \p \v 22 Tu dinaŋ-ŋga dec aŋyalê tidôŋ bu Anötö iŋ Anötö êmwasiŋ lau-ŋga, ma iŋ Anötö kêŋ ŋagêyô têŋ lau-ŋga whiŋ. Iŋ kêŋ ŋagêyô têŋ lau naŋ sêpeŋ, magoc kêmwasiŋ mac. Asap iŋ ndê mwasiŋ dinaŋ dôŋ. Bu mba, dec iŋ oc tim mac su. \v 23 Ma lau Israel-ŋga dinaŋ bu sêkac dau kwi ma sêkêŋ whiŋ Yisu, dec Anötö oc kôc ŋac sa, ma iŋ gitôm bu kêŋ ŋac sêmbu sêndi sêsap a olib dau dôŋ tiyham. \v 24 Bu mac a olib malac-ŋga ŋasaŋgac solop dom, magoc Anötö kôc mac yêc a olib saleŋ-ŋga, ma kêŋ mac ati a olib malac-ŋga ŋasaŋgac. Bocdinaŋ oc ŋawapac dom bu iŋ kôc a dau ŋasaŋgac solop, ma kêŋ ŋac sêlhac si a ŋampê solop tiyham. \s1 Anötö tawalô lau hoŋ \p \v 25 O asidôwai. Yom dindec ŋahu sip ŋalôm gi, ma aö tac whiŋ bu mac aŋyalê ŋapep. Ma bocdinaŋ oc tôm dom bu mac atoc daôm sa. Anötö kôm lau Israel-ŋga si ŋalôm ŋadandi sa, bu sêmbo bocdinaŋ e lau gameŋ apa-ŋga hoŋ naŋ Anötö kêgalêm ŋac sa, naŋ sêmeŋ sêsôc Anötö ndê gôliŋ ŋapu su naŋ. \v 26 Ma ŋalêŋ dinaŋ dec Anötö oc nem lau Israel-ŋga hoŋ si, tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Ŋgac nem lau si-ŋga oc meŋ sa akêŋ Lôc Sayon. Ma iŋ oc nem Jakob ndê wakuc kwi sêhu mêtê sac siŋ. \v 27 Ma aö wamatiŋ aneŋ pwac whiŋ ŋac, têŋ têm naŋ aö oc wasuc ŋac si sac kwi. \rq [Ais 59:20-21]\rq* \p \v 28 Lau Israel-ŋga sêti Anötö ndê ŋacyo, ŋahu bu sêkôc ŋawaê ŋayham pi Yisu sa dom. Ma tu dinaŋ-ŋga ŋawaê dau golom mac. Magoc Anötö kêyaliŋ ŋac sa gwanaŋ su, dec tac whiŋ ŋac tu abaŋi Israel-ŋga. \v 29 Bu galem ti mwasiŋ naŋ Anötö gic bata têŋ lau, naŋ iŋ oc tôm dom bu seŋ su. \v 30-31 Muŋ-ŋga mac lau gameŋ apa-ŋga daŋampêc têŋ Anötö. Magoc kwahic dec lau Israel-ŋga daŋgapêc têŋ Anötö, dec mac atap iŋ ndê tawalô sa. Ma tu dinaŋ-ŋga ŋac lau Israel-ŋga naŋ kwahic dec daŋgapêc têŋ Anötö, naŋ tiŋambu oc sêtap iŋ ndê tawalô sa sêwhiŋ. \v 32 Bu Anötö sam lau hoŋ bu lau daŋgapêc-ŋga. Iŋ tôc gêŋ dau tiawê, dec lau hoŋ naŋ bu sênem dandi kwi, naŋ iŋ oc tawalô ŋac. \s1 Datoc Anötö ndê waê sa \p \v 33 Oyaê. Anötö ndê mwasiŋ ti iŋ ndê gauc iŋ gêŋ atu andô, ma iŋ kêyalê gêŋ hoŋ e pi sa timala eŋ. Asa oc nditôm bu êŋyalê iŋ ndê lêŋ me yom naŋ tidôŋ yêc iŋ-ŋga? \li1 \v 34 Asa kêyalê Pômdau ndê gauc, me gitôm bu kêŋ gauc têŋ iŋ? \rq [Ais 40:13]\rq* \li1 \v 35 Ma asa tôm bu kêŋ gêŋ ŋayham daŋ têŋ Anötö, dec Anötö oc kêŋ gêŋ têŋ iŋ ô? \rq [Job 41:11]\rq* \p \v 36 Bu gêŋ hoŋ sa akêŋ iŋ ndê, ma iŋ ti gêŋ hoŋ ŋahu ma ti gêŋ hoŋ ŋadau bocdinaŋ. Datoc iŋ ndê waê sa titêm-titêm. Yomandô. \c 12 \s1 Dasa neŋ lêŋ wakuc dawhiŋ Kilisi \p \v 1 O asidôwai. Gauc nem yom hoŋ naŋ aö gasôm tu gawhê Anötö ndê tawalô sa têŋ mac-ŋga naŋ. Dec akêŋ daôm sambuc bu anem akiŋ Anötö tôm mac nem bêc ambo tamli-ŋga hoŋ. Akêŋ daôm sambuc atôm da tali ma dabuŋ, naŋ oc ndic Anötö tandô ŋayham. Mac nem lêŋ ŋandô aŋkuc Ŋalau Dabuŋ tu anem akiŋ Anötö-ŋga dau dinaŋ. \v 2 Aŋsêlêŋ ti asa nem lêŋ atôm lau nom dindec-ŋga dom, magoc ati lau wakuc tôm Anötö kêŋ gauc wakuc têŋ mac. Ma bocdinaŋ mac oc atôm bu aŋsahê gêŋ hoŋ, ma aŋyalê mêtê gitêŋ, ma mêtê ŋawasi ma mêtê naŋ oc ndic Anötö tandô ŋayham, naŋ iŋ atac whiŋ bu yac dakôm. \s1 Anötö kêmwasiŋ yac ŋalêŋ têŋtêŋ \p \v 3 Tôm Anötö ndê mwasiŋ puc aö dôŋ, dec wasôm têŋ mac hoŋ têŋtêŋ ndi, bu atoc daôm sa êŋlêc dom, magoc akôc gauc ŋapep pi daôm. Bu mac hoŋ akêŋ whiŋ Yisu tôm mwasiŋ naŋ Anötö dau gic sam têŋ mac ŋalêŋ têŋtêŋ. \v 4 Yac taŋyalê bu ŋamalac daŋ iŋ ŋamlic tigeŋ, magoc ŋagêŋ daêsam sêyêc iŋ ndê ŋamlic tigeŋ dinaŋ. Ma gêŋ dau sêwêkaiŋ gweleŋ têŋtêŋ. \v 5 Ma ŋalêŋ tigeŋ dinaŋ, yac lau daêsam naŋ dakêŋ whiŋ Kilisi su, naŋ dati Yisu ndê gôlôwac dabuŋ tigeŋ, ma yac tigeŋ-tigeŋ dambo tu danem lau hoŋ naŋ sêmbo gôlôwac dabuŋ ŋalôm, naŋ sa. \v 6 Yac dawêkaiŋ mwasiŋ dakôm gweleŋ-ŋga têŋtêŋ, tôm Anötö kêmwasiŋ yac ŋalêŋ. Asa naŋ tap mwasiŋ hoc yom asê tôm propet-ŋga sa, naŋ kôm tôm iŋ ndê kêŋ whiŋ tôc asê. \v 7 Asa naŋ tap mwasiŋ nem akiŋ gôlôwac-ŋga sa, naŋ nem akiŋ maŋ. Ma iŋ naŋ tap mwasiŋ sa bu êndôhôŋ Anötö ndê yom têŋ lau, naŋ bocdinaŋ. \v 8 Asa naŋ tap mwasiŋ sôm yom ŋayham-ŋayham tu puc lau dôŋ-ŋga sa, naŋ kôm. Ma asa naŋ Anötö ndê mwasiŋ kac iŋ bu kêŋ gêŋ tu nem lau ŋalôm sawa sa-ŋga, naŋ kêŋ ti ndê ŋalôm sambuc. Asa naŋ tap mwasiŋ bu nem gôliŋ gôlôwac-ŋga sa, naŋ kôm ti licbalê, ma iŋ naŋ tap mwasiŋ tawalô lau-ŋga sa, naŋ tawalô lau ti atac ŋayham. \s1 Mêtê atac whiŋ-ŋga \p \v 9 Mêtê atac whiŋ-ŋga iŋ gêŋ dasôm ŋambwa-ŋga dom. Dakôm ŋandô sa ŋalêŋ bocdec. Yac atac tec mêtê sac ma dasap mêtê ŋayham dôŋ. \v 10 Dakêŋ neŋ ŋalôm sambuc tu atac whiŋ asidôwai-ŋga, ma datoc ŋac sa hôc gêlêc dauŋ dandic ŋawaê. \v 11 Dakêŋ dauŋ sambuc tu danem akiŋ Pômdau-ŋga, ma dakôm ti ŋalôm lu-lu dom. \v 12 Gêŋ naŋ dakêŋ bataŋ bu Anötö kôm, naŋ dahôŋ ti atac ŋayham, dalhac ŋaŋga tu dahôc ŋawapac-ŋga ti neŋ atac pa su, ma dasap mêtê dateŋ mbec-ŋga dôŋ ŋapaŋ. \v 13 Dakêŋ gêŋ tu danem Anötö ndê lau dabuŋ naŋ sêpônda dau, naŋ sa-ŋga, ma dandic ya ŋac. \v 14 Lau naŋ sêkêŋ kisa mac, naŋ apucbo ŋac dom, magoc andac Anötö bu nem mbec ŋac. \v 15 Lau bu sêkôm atac ŋayham, dec atac ŋayham awhiŋ ŋac. Ma lau bu sêtaŋ, naŋ ataŋ awhiŋ ŋac. \v 16 Apiŋ daôm dôŋ ti ŋalôm tigeŋ. Atoc daôm sa me alic daôm bu lau ti gauc atu-tu dom, magoc atac whiŋ lau waêmba ma ambo ahê ŋac dom. \p \v 17 Akôm mêtê sac ô sac naŋ sêkôm têŋ mac, naŋ dom. Ayob daôm ŋapep bu akôm mêtê naŋ lau hoŋ sêlic bu ŋayham eŋ. \v 18 Aŋsahê bu nditôm, dec ambo awhiŋ lau ti yom malô eŋ, ma mac daôm akôm gêŋ daŋ bu aseŋ yom malô su dom. \v 19 O aneŋ asidôwai, akêŋ ŋagêyô ô sac dom, magoc akêŋ lau naŋ sêkôm sac têŋ mac sêsip Anötö amba e sêtap iŋ dau ndê atac ŋandê sa. Bu sêto yom daŋ yêc, naŋ sôm bocdec bu: \li1 Pômdau sôm, “Gweleŋ sac ŋagêyô-ŋga yêc aö amaŋ, ma aö dauŋ oc wakêŋ.” \rq [Diut 32:35]\rq* \p \v 20 Akêŋ ŋagêyô dom, magoc akôm tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Am nem ŋacyo bu gêŋ yô iŋ, naŋ kêŋ gêŋ iŋ neŋ. Iŋ bu bu yô iŋ, naŋ kêŋ bu iŋ nôm. Am bu kôm bocdinaŋ, dec oc kôm iŋ maya dau ŋalêŋ sac. \rq [Prov 25:21-22]\rq* \p \v 21 Ayob bu sac ku mac dulu dom, magoc akôm mêtê ŋayham eŋ e aku sac dulu. \c 13 \s1 Dasôc gôliŋwaga ŋapu \p \v 1 Gôliŋwaga hoŋ naŋ sem gôliŋ sêmbo nom, naŋ si ŋaclai ŋahu yêc Anötö, ma iŋ dau kêŋ ŋasawa têŋ ŋac bu sênem gôliŋ. Ŋac si daŋ hôc asê ŋambwa dom. Bocdinaŋ lau hoŋ sêsôc ŋac ŋapu sêndic ŋawaê. \v 2 Asa naŋ tec bu sôc gôliŋwaga ŋapu, naŋ tec gôliŋ naŋ Anötö dau kêŋ, ma iŋ oc tap matôc sa. \v 3 Gôliŋwaga si ŋaclai yêc bu sêmatôc lau, magoc ŋac si matôc dau gic waê lau naŋ sêkôm mêtê ŋayham, naŋ dom, gic waê lau naŋ sêkôm mêtê sac. Tu dinaŋ-ŋga dec akôm mêtê ŋayham eŋ, ma gôliŋwaga oc sêlic mac ŋayham, ma mac oc atöc daôm tu gôliŋwaga si matôc-ŋga dom. \v 4 Ŋahu bu ŋac sêti Anötö ndê lau akiŋ bu sêyob yac dambo ŋayham-ŋga. Magoc mac bu akôm mêtê sac, naŋ atöc daôm, bu ŋac sêkôc ŋaclai bu sêmatôc lau, ma ŋaclai dau iŋ gêŋ ŋambwa dom. Ŋac Anötö ndê lau akiŋ naŋ sêô iŋ su sêmbo nom, bu sêkêŋ ŋagêyô têŋ lau naŋ sêkôm mêtê sac naŋ. \v 5 Tu dinaŋ-ŋga dec dasôc gôliŋwaga ŋapu. Ŋahu bu ŋac si ŋaclai yêc bu sêmatôc yac. Ma gêŋ daŋ whiŋ bocdec bu. Taŋyalê yêc neŋ ŋalôm bu dasôc ŋac ŋapu, iŋ lêŋ solop. \p \v 6 Gôliŋwaga dinaŋ sêkêŋ si têm tu sênem gôliŋ tôm Anötö ndê lau akiŋ, ma tu dinaŋ-ŋga dec iŋ solop bu mac akêŋ takis bu anemlhi ŋac. \v 7 Aêc! Gêŋ bocke naŋ mac ac waê bu akêŋ, naŋ akêŋ. Takis me mone bocke naŋ mac ac waê bu akêŋ, naŋ akêŋ. Lau naŋ sic waê bu mac atoc ŋac sa, naŋ dec atoc ŋac sa, ma lau ti ŋaclai, naŋ asôc ŋac ŋapu ŋapep. \s1 Mêtê atac whiŋ asidôwai-ŋga \p \v 8 Ayob daôm bu tôp daŋ yêc mac-ŋga dom. Tôp tigeŋ yêc mac-ŋga, naŋ bu akêŋ nem atac whiŋ lom daôm. Bu asa naŋ tac whiŋ iŋ ndê asidôwa, naŋ kôm Anötö ndê yomsu hoŋ ŋandô sa. \v 9 Bu yomsu naŋ Moses to bocdec bu, \it “Kôm gêŋ mockaiŋ-ŋga dom. Ndic ŋamalac ndu dom. Nem kaŋ gêŋ dom,”\it* ma \it “Tamgatu gêŋ dom,”\it* ma yomsu ŋatô hoŋ, naŋ ŋahu sip yomsu tigeŋ dindec, \it “Atac whiŋ lau meŋpaŋ am-ŋga gitôm am atac whiŋ daôm.” \it* \v 10 Asa naŋ kêkuc mêtê atac whiŋ-ŋga, naŋ oc kôm lau meŋpaŋ iŋ-ŋga ŋayom dom. Bocdinaŋ mêtê atac whiŋ lau-ŋga kôm yomsu hoŋ ŋandô sa. \s1 Bêc ŋambu-ŋga meŋ kêpiŋ \p \v 11 Asap mêtê atac whiŋ-ŋga dôŋ ŋapaŋ, bu mac aŋyalê têm kwahic dec-ŋga su. Têŋ ndoc dakêŋ whiŋ tiwakuc, naŋ dalic bu bêc datap Anötö ndê mwasiŋ nem yac si-ŋga ŋa-ŋandô sa, naŋ yêc ahê dôŋ yêc. Magoc kwahic dec bêc dau meŋ kêpiŋ su. Bocdinaŋ ayêc bêc dom, anem ali. \v 12 Ôbwêc pacndê su, ma kêpiŋ bu laŋsê. Bocdinaŋ dahu mêtê ŋasec-ŋga hoŋ siŋ, ma dasap mêtê ŋawê-ŋga dôŋ, gitôm dakôc wapa dandic siŋ-ŋga sa. \v 13 Taŋsêlêŋ ti dasa neŋ lêŋ ŋapep, nditôm lau naŋ sêmbo ŋawê ŋalôm. Dakôm mêtê sac atac ŋagalac-ŋga me danôm gêŋ êŋiŋ yac-ŋga dom. Dasa lêŋ mockaiŋ-ŋga ma dakôm mêtê mayaŋ-ŋga dom. Ma dahu mêtê atac ŋandê-ŋga ma mêtê lêmuŋ-ŋga hoŋ siŋ. \v 14 Aŋsêlêŋ ti asa nem lêŋ aŋkuc Pômdau Yisu Kilisi, gitôm mac asôc iŋ ti nem ŋakwê. Ma mac nem ŋalôm akwa bu êŋgilí mac bu akôm sac, naŋ goc asôc ŋapu me akôm ŋandô sa dom. \c 14 \s1 Yom pi lau naŋ sêkêŋ whiŋ ŋaŋga dom \p \v 1 Lau naŋ si sêkêŋ whiŋ ŋaŋga dom, naŋ akôc ŋac sa, ma alic ŋac sac pi yom ma pi lêŋ naŋ Pômdau tôc tiawê têŋ yac dom, naŋ dom. \v 2 Lau ŋatô sêkêŋ whiŋ ŋaŋga dec seŋ gêŋ hoŋ. Magoc lau ŋatô sêkêŋ whiŋ ŋaŋga dom, dec sêkêŋ yao wata ma seŋ dom. \v 3 Am asa naŋ gêlic gêŋ hoŋ ŋayham tu neŋ-ŋga, naŋ pu lau naŋ sêtec wata, naŋ dom. Ma am asa naŋ gêŋ wata dom, naŋ pu lau naŋ seŋ wata, naŋ dom. Bu Anötö kôc lau dau sa su. \v 4 Am asa dec gauc gêm bu êmatôc ŋamalac daŋ ndê ŋgac akiŋ? Ŋgac akiŋ dau ndê ŋadau oc êŋsahê iŋ ndê lêŋ, ma sôm bu iŋ lhac, me iŋ peŋ. Ma iŋ oc lhac, ŋahu bu Pômdau gitôm bu puc iŋ dôŋ. \p \v 5 Ma yom daŋ tiyham. Lau ŋatô sêtoc bêc daŋ sa bu bêc dabuŋ hôc gêlêc bêc ŋatô su. Ma lau ŋatô sêlic bêc hoŋ tôm dau. Magoc ŋalêŋ solop bu lau hoŋ sêkôc gauc pi lêŋ sênem akiŋ Anötö-ŋga, ma sêkôm tôm ŋac dau si ŋalôm kac ŋac. \v 6 Lau naŋ sêtoc bêc ŋatô sa kêlêc, naŋ sêkôm tu sêtoc Pômdau sa-ŋga. Ma lau naŋ seŋ wata, naŋ sem daŋge Anötö, dec seŋ gêŋ dau ma sêtoc Pômdau sa. Ma ŋac naŋ seŋ wata dom, naŋ sêkêŋ yao gêŋ dau tu sêtoc Pômdau sa-ŋga. Ma ŋac bocdinaŋ sem daŋge Anötö. \v 7 Bu yêc yac lau dakêŋ whiŋ Yisu-ŋga ŋalôm, naŋ ŋamalac daŋ ti ŋadau dau tu iŋ ndê têm mbo tali-ŋga, me tu ndê têm mbac ndu-ŋga dom. \v 8 Yac bu dambo taŋli me dambac ndu, naŋ dambo tu dapo P ômdau ndê waê sa-ŋga. Yomandô. Yac bu dambo taŋli me dambac ndu, naŋ dati Pômdau ndê lau. \p \v 9 Kilisi mbac ndu ma tisa mbo tali tiyham, tu bu ti lau batê si Pômdau, ma lau tali si Pômdau bocdinaŋ. \v 10 Ma bocdinaŋ tu sake-ŋga mac alic nem asidôwai sac, me apu ŋac tu yom ŋambwa-ŋambwa-ŋga? Yac taŋyalê su bu yac hoŋ oc dalhac Anötö aŋgô-ŋga têŋ iŋ ndê bêc êmatôc lau-ŋga. \v 11 Tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Pômdau sôm, “Tôm aö gambo taŋli yomandô, dec aŋyalê pi ŋandô bu lau hoŋ oc sêpôŋ haduc têŋ aö, ma sêhoc si yom asê yêc Anötö angô-ŋga.” \rq [Ais 45:23]\rq* \p \v 12 Yom dau tôc asê tiawê bu yac tigeŋ-tigeŋ oc dalhac Anötö aŋgô-ŋga, bu dawhê dauŋ neŋ lêŋ sa têŋ iŋ. \s1 Mêtê atac whiŋ-ŋga oc kôm asidôwa daŋ peŋ dom \p \v 13 Tu dinaŋ-ŋga dec danem dôhôŋ dauŋ neŋ lêŋ whiŋ asidôwai si lêŋ tu dapu ŋac-ŋga dom. Ma dayob bu dakôm gêŋ daŋ, naŋ oc tôm bu lhac asidôwa daŋ ahuc e iŋ so Anötö ndê lêŋ, naŋ dom. \v 14 Aö gakêŋ whiŋ Pômdau Yisu, dec whê aneŋ gauc sa, ma kayalê tidôŋ bu gêŋ hoŋ iŋ ŋayham yêc Anötö aŋgô-ŋga. Magoc ŋamalac daŋ bu kêŋ whiŋ bu gêŋ daŋ iŋ ŋadômbwi yêc Anötö aŋgô-ŋga ma kêŋ yao bu neŋ dom, goc gêŋ dau ŋadômbwi yêc ŋamalac dau aŋgô-ŋga. \v 15 Magoc mac bu aneŋ gêŋ daŋ naŋ kôm nem asidôwa daŋ ndê ŋalôm ŋawapac, dec mac atôc mêtê atac whiŋ-ŋga têŋ iŋ dom. Ayob daôm bu mac nem lêŋ aneŋ gêŋ-ŋga kôm nem asidôwa naŋ Kilisi mbac ndu tu iŋ-ŋga, naŋ ndê kêŋ whiŋ tisac dom. \v 16 Akôm gêŋ hoŋ ti gauc, ma bocdinaŋ lau daŋ oc sêtôm dom bu sêpu gêŋ naŋ mac alic ŋayham. \v 17 Lêŋ naŋ dambo †Anötö ndê gôliŋ ŋapu, naŋ ŋahu hêganôŋ gêŋ daneŋ ti danôm-ŋga dom. Magoc dambo Anötö ndê gôliŋ ŋapu ŋahu sip dasa lêŋ gitêŋ, ma dambo ti yom malô ma ti atac ŋayham naŋ Ŋalau Dabuŋ puŋ dôŋ sip yac neŋ ŋalôm têŋtêŋ. \v 18 Asa naŋ bu nem akiŋ Kilisi êŋkuc lêŋ dinaŋ, naŋ Anötö oc lic iŋ ŋayham, ma lau nom-ŋga sêwhiŋ oc sêmpiŋ iŋ. \p \v 19 Bocdinaŋ dasap lêŋ yom malô-ŋga dôŋ, ma dakôm gêŋ hoŋ tu dapuc asidôwai hoŋ dôŋ ma dalhac ŋaŋga. \v 20 Akôm Anötö ndê gweleŋ popoc tu yom pi gêŋ daneŋ-ŋga-ŋga dom. Gêŋ hoŋ iŋ ŋayham tu daneŋ-ŋga, magoc yac bu dakôm ŋamalac daŋ ndê kêŋ whiŋ tisac tu gêŋ naŋ taŋ-ŋga, dec dakôm giso. \v 21 Mac bu aneŋ wata me anôm wain me akôm gêŋ ŋatô naŋ kôm nem asidôwa daŋ ndê kêŋ whiŋ tisac, naŋ ŋayham bu mac ahu gêŋ dau siŋ yêc-ŋga. \p \v 22 Yom bocke naŋ am kêŋ whiŋ pi gêŋ hoŋ dinaŋ, naŋ kôc dôŋ yêc amlu Anötö ŋalhu. Asa naŋ kôc gauc ŋapep pi gêŋ hoŋ dinaŋ e kôm giso dom, naŋ oc tap Anötö ndê mwasiŋ sa. \v 23 Magoc ŋamalac naŋ gêŋ gêŋ ma ŋalôm lu-lu pi gêŋ dau, naŋ kêkuc lêŋ kêŋ whiŋ-ŋga dom, ma oc tap Anötö ndê matôc sa. Lêŋ bocke naŋ am kêŋ whiŋ bu lêŋ solop yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ kôm. Gêŋ bocke naŋ am kôm ti atac lu-lu, naŋ sac. \c 15 \s1 Dakôm gêŋ hoŋ tu danem asidôwai sa-ŋga \p \v 1 Yac lau naŋ dakêŋ whiŋ ŋaŋga, naŋ dahôc ŋawapac dawhiŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ babalê, tu bu danem ŋac sa-ŋga dandic ŋawaê. Dakôm gêŋ tu dapo dauŋ sa-ŋga dom. \v 2 Yac lau tigeŋ-tigeŋ dakôm mêtê ŋayham têŋ lau meŋpaŋ yac-ŋga tu danem ŋac sa-ŋga, ma tu dapuc ŋac dôŋ-ŋga. \v 3 Gauc nem Kilisi. Iŋ kôm gêŋ daŋ tu dau ndê atac whiŋ-ŋga dom, magoc kôm gêŋ hoŋ kêkuc Anötö ndê atac whiŋ. Ma tu dinaŋ-ŋga dec sêpu iŋ, tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Lau naŋ sêpu am, naŋ sêpu aö bocdinaŋ. \rq [BW 69:9]\rq* \p \v 4 Anötö ndê yom hoŋ naŋ sêto yêc muŋ su, naŋ Anötö kêŋ bu êndôhôŋ yac. Ma yom dau oc puc yac dôŋ bu dalhac ŋaŋga, ma êŋgilí yac bu dahu ŋandô ŋayham naŋ dakêŋ bataŋ dambo, naŋ siŋ dom. \p \v 5 Anötö naŋ puc mac dôŋ ma kêgilí mac bu alhac ŋaŋga, naŋ piŋ mac hoŋ dôŋ tu aŋkuc Yisu Kilisi-ŋga. \v 6 Ma ŋalêŋ dinaŋ iŋ oc kêŋ mac ambo ti nem ŋalôm tigeŋ, ma awham pitigeŋ ma ahoc yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi ndê Damba Anötö ndê waê asê. \s1 Ŋawaê ŋayham gic lau Israel-ŋga ma lau apa hoŋ ŋawaê \p \v 7 Bocdinaŋ akôc lau sêkêŋ whiŋ Yisu-ŋga hoŋ sa, tôm Kilisi dau kôc mac sa. Ŋalêŋ dinaŋ mac oc apo Anötö ndê waê sa. \v 8 Aö wasôm têŋ mac bu Kilisi meŋ gitôm lau Israel-ŋga si ŋgac akiŋ, bu kôm yom naŋ Anötö gic bata têŋ abaŋi Israel-ŋga, naŋ ŋandô sa. \v 9 Ma lau naŋ lau Israel dom, naŋ oc sêmpiŋ Anötö tu iŋ ndê mêtê tawalô lau-ŋga. Gitôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Tu dinaŋ-ŋga aö wampiŋ am têŋ ndoc aö wambo wawhiŋ lau gameŋ apa-ŋga. Wanem wê tu watoc am nem ŋaê sa-ŋga. \rq [BW 18:49]\rq* \p \v 10 Ma yom daŋ tiyham yêc bocdec bu: \li1 Mac lau gameŋ apa-ŋga, atac ŋayham awhiŋ Anötö ndê lau Israel-ŋga. \rq [Diut 32:43]\rq* \p \v 11 Ma daŋ tiyham: \li1 Mac lau gameŋ apa-ŋga hoŋ ampiŋ Pômdau. Ma mac lau hoŋ anem wê atoc iŋ sa-ŋga. \rq [BW 117:1]\rq* \p \v 12 Ma Aisaya to yom bocdec bu: \li1 Ŋasili daŋ oc puc pi meŋ yêc Jessi ndê ŋawakac. Ma iŋ oc tisa bu nem gôliŋ lau nom-ŋga hoŋ. Ma lau naŋ lau Israel dom, naŋ oc sêkêŋ bata bu iŋ nem ŋac si. \rq [Ais 11:10]\rq* \p \v 13 Aö wateŋ Anötö, naŋ ti gêŋ ŋayham hoŋ naŋ yac dakêŋ bataŋ, naŋ ŋahu, bu kêŋ atac ŋayham ti yom malô nem mac ahuc tu mac nem akêŋ whiŋ Yisu Kilisi-ŋga. Ma bocdinaŋ Ŋalau Dabuŋ ndê ŋaclai oc puc mac dôŋ bu alhac ti atac pa su, ma ahôŋ gêŋ ŋandô ŋayham naŋ mac akêŋ batam ambo. \s1 Pol ndê gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga \p \v 14 O aneŋ asidôwai. Yêc aneŋ ŋalôm aö gakêŋ whiŋ ŋaŋga bu mac akôm mêtê ŋayham eŋ, ma mac aŋyalê yom ŋandô tidôŋ, e mac atôm bu andôhôŋ têŋ daôm. \v 15 Tu Anötö ndê mwasiŋ naŋ kêŋ têŋ aö-ŋga, dec gato yom pi gêŋ ŋatô ti ŋaŋga têŋ mac, tu bu wawhê mac nem gauc sa, ma gauc nem yom dau tiyham. \v 16 Aêc. Anötö kêmwasiŋ aö, dec kêyaliŋ aö sa bu wanem akiŋ Yisu Kilisi tôm dabuŋsiga, bu wahoc Anötö ndê ŋawaê ŋayham asê têŋ lau gameŋ apa-ŋga. Ma tu aneŋ gweleŋ dindec-ŋga dec lau gameŋ apa-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu, naŋ oc sêti lau dabuŋ ŋa Ŋalau Dabuŋ ndê ŋaclai, ma ŋac oc sêtôm da naŋ Anötö gêlic ŋayham. \p \v 17 Bocdinaŋ dec aneŋ ŋahu gapo dauŋ sa tu gweleŋ naŋ gakôm tu Anötö-ŋga, naŋ Yisu Kilisi dau. \v 18 Aö gatec bu wasôm yom pi gêŋ naŋ aö dauŋ gakôm, tigeŋ wasôm yom pi gêŋ hoŋ naŋ Kilisi dau kôm. Aö gahoc ŋawaê ŋayham asê têŋ lau gameŋ apa-ŋga, ma sêlic gêŋ daêsam naŋ aö gakôm. Magoc Kilisi dau gêm ŋac si ŋalôm kwi e ŋac daŋga wambu Anötö. \v 19 Iŋ ndê Ŋalau Dabuŋ kêŋ ŋaclai têŋ aö bu wakôm gêŋ dalô ti gêŋ atu-tu daêsam. Bocdinaŋ aö gahoc ŋawaê ŋayham pi Kilisi asê timala eŋ, yêc malac Jerusalem ma yêc gameŋ hoŋ e meŋ têŋ gameŋ Ilirikum-ŋga. \v 20 Aö gatec bu wakwê andu pi lhac alhö naŋ ŋamalac daŋ kêsuhuŋ muŋ su. Bocdinaŋ têŋ ŋamata-ŋga e meŋ, aö atac whiŋ bu wasôm ŋawaê ŋayham asê têŋ lau naŋ daŋgasuŋ sambuc Kilisi ndê ŋaê-ŋga. \v 21 Tôm yom daŋ naŋ sêto muŋ su pi Kilisi bocdec bu: \li1 Lau naŋ sêŋgô iŋ ŋawaê daŋ dom, naŋ oc sêlic iŋ. Ma ŋac naŋ sêŋgô yom pi iŋ su dom, naŋ oc sêŋyalê iŋ. \rq [Ais 52:15]\rq* \s1 Pol gauc gêm bu ndic lau malac Rom-ŋga kêsi \p \v 22 Tu gweleŋ dinaŋ hê aö dôŋ ŋapaŋ-ŋga, dec gitôm dom bu watêŋ mac waloc. \v 23 Yala daêsam gi su, aö ŋalôm kac aö bu walic mac. Ma kwahic dec aneŋ gweleŋ pacndê yêc gameŋ dindec. \v 24 Bocdinaŋ aö gauc gêm bu watêŋ gameŋ Spein-ŋga wandi, ma têŋ ndoc waŋsêlêŋ wandi, naŋ dec gauc gêm bu walic mac têŋ ndoc dinaŋ. Aö tac whiŋ ŋandô bu wambo wawhiŋ mac tôm bêc ŋatô, ma gakêŋ bataŋ bu tiŋambu mac oc anem aö sa bu watêŋ Spein wandi. \v 25 Magoc gêŋ ŋamata-ŋga aö kwahic dec bu wapi Jerusalem wandi, bu wanem lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sa yêc dindê. \v 26 Bu lau gameŋ Masedonia ti Akaya-ŋga sêlic ŋayham bu sêndic awa sa bu sênem lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêpônda dau yêc malac Jerusalem, naŋ sa. \v 27 Ŋac sêlic ŋayham bu sêkôm bocdinaŋ, ma lêŋ dau iŋ solop. Ŋahu bu lau gameŋ apa-ŋga si tôp yêc lau Israel-ŋga. Ŋac sêtap mwasiŋ nem ŋac si gatu sa-ŋga sa tu Kilisi-ŋga, naŋ meŋ akêŋ lau Israel-ŋga si toŋ. Bocdinaŋ solop bu ŋac sêkêŋ si awa nom-ŋga ŋatô, bu sênem lau Israel-ŋga naŋ sêpônda dau, naŋ sa, ma sêô si tôp. \p \v 28 Têŋ ndoc gweleŋ dindec pacndê su, ma wakêŋ awa dindec sip lau Jerusalem-ŋga amba su, naŋ goc watêŋ Spein wandi. Ma têŋ têm dinaŋ wameŋ walic mac. \v 29 Ma aö gakêŋ whiŋ bu têŋ ndoc waloc wambo wawhiŋ mac, naŋ Kilisi oc êmwasiŋ yac hoŋ êŋlêc. \p \v 30 Tu yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi-ŋga, ma tu mêtê atac whiŋ-ŋga naŋ Ŋalau kêŋ têŋ yac, dec wateŋ mac bu alhac awhiŋ aö, ma dahôc ŋawapac ŋawaê ŋayham-ŋga dawhiŋ dauŋ. Ma ateŋ mbec têŋ Anötö tu aö-ŋga. \v 31 Ateŋ mbec bu Anötö êŋgaho aö su yêc lau gameŋ Judia-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu dom, naŋ amba. Ma ateŋ mbec bu gweleŋ naŋ gakôm bu wanem lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sa yêc malac Jerusalem, naŋ oc sêkôc sa ti atac ŋayham. \v 32 Ma Anötö bu lic ŋayham, dec tiŋambu watêŋ mac waloc ti atac ŋayham, ma waŋwhaŋ dauŋ wawhiŋ mac e licwalô sa tiyham. \v 33 Anötö Yom Malô Ŋadau whiŋ mac sambob. Yomandô. \c 16 \s1 Pol kêŋ acsalô têŋ iŋ ndê silip naŋ sêmbo malac Rom \p \v 1 Yac neŋ lhuŋwê kêŋ whiŋ Yisu-ŋga daŋ gêm akiŋ gôlôwac dabuŋ yêc malac Kenkria, naŋ ndê ŋaê Pibi. Aö bu wawhê iŋ sa têŋ mac bu iŋ awhê ŋayham. \v 2 Iŋ gêm lau daêsam sa, ma gêm aö sa whiŋ, ma bocdinaŋ dec wandac mac bu akôc iŋ sa tu Pômdau ndê ŋaê-ŋga, aŋkuc Anötö ndê lau dabuŋ si lêŋ solop. Ma anem iŋ sa tu gêŋ bocke naŋ pônda dau-ŋga. \p \v 3 Akêŋ aneŋ acsalô ŋayham têŋ Prisila lu Akwila, awhê lu ŋgac naŋ sêkôm gweleŋ sem akiŋ Yisu Kilisi-ŋga sêmbo malac Rom, tôm aö gakôm gambo gameŋ dindec. \v 4 Muŋ-ŋga iŋlu sêkêŋ dau sambuc tu sênem aö sa-ŋga, ma sêhêgo dau bu sêmbac ndu tu aö-ŋga dom. Tu dinaŋ-ŋga aö bu wanem daŋge iŋlu, ma gôlôwac dabuŋ hoŋ yêc lau apa si gameŋ, naŋ sem daŋge iŋlu sêwhiŋ. \v 5 Ma wandac mac bu akêŋ acsalô têŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga hoŋ naŋ sêkac dau sa bu sêlic om yêc iŋlu si andu, naŋ sêwhiŋ. Ma akêŋ aneŋ acsalô têŋ Epenetus, aneŋ ŋamalac atac whiŋ-ŋga, naŋ ti ŋgac ŋamata-ŋga bu kêŋ whiŋ Yisu yêc gameŋ Esia-ŋga. \v 6 Asôm aneŋ acsalô têŋ Maria naŋ kôm gweleŋ atu tu nem mac sa-ŋga. \v 7 Ma akêŋ acsalô têŋ Andronikus lu Junias, naŋ yac asa akêŋ abaŋ tigeŋ, ma muŋ-ŋga andöc gapoc-walô awhiŋ dauŋ. Iŋlu awhê lu ŋgac tiwaê yêc aposel si toŋ ŋalôm. Ma iŋlu sêkêŋ whiŋ Kilisi sêmuŋ aö. \p \v 8 Asôm acsalô têŋ Ampliatus, ŋgac kêŋ whiŋ Pômdau-ŋga naŋ aö atac whiŋ kêlêc. \v 9 Ma asôm acsalô têŋ Urbanus, naŋ alu am akiŋ Kilisi awhiŋ dauŋ, ma têŋ Stakis aneŋ ŋgac tac whiŋ-ŋga daŋ. \v 10 Ma têŋ Apeles naŋ hôc ŋawapac daêsam tu Kilisi-ŋga, magoc kalhac ŋaŋga ma hu ndê kêŋ whiŋ siŋ dom. Ma akôm acsalô têŋ lau hoŋ naŋ sêmbo Aristobalus ndê andu, \v 11 ma têŋ Herodion, aneŋ ŋatô daŋ. Ma têŋ lau naŋ sêmbo Nasisus ndê andu, naŋ sêkêŋ whiŋ Pômdau. \v 12 Ma akôm acsalô têŋ Tripena lu Triposa, awhê lu naŋ sem gweleŋ ŋaŋga tu Pômdau-ŋga. Ma têŋ Pesis, awhê naŋ aö atac whiŋ kêlêc, naŋ kôm gweleŋ ŋaŋga tu Pômdau-ŋga whiŋ. \v 13 Akôm acsalô têŋ Rupas naŋ Pômdau kêyaliŋ iŋ sa, ma têŋ iŋ dinda naŋ yob aö gitôm aneŋ dinaŋ solop. \v 14 Ma asôm acsalô têŋ Asiŋkretus, Plegon, Hemes, Patrobas, Hemas ma asidôwai naŋ sêmbo sêwhiŋ ŋac. \v 15 Ma têŋ Pilologus, Julia, Nereus lu lhuwê, ma Olimpas ti lau sêkêŋ whiŋ-ŋga hoŋ naŋ sêmbo sêwhiŋ ŋac. \v 16 Akam daôm\f + \fr 16:16 \ft Yêc iŋ ndê bapia, Pol to yom ma sôm têŋ lau Rom-ŋga bu sêŋgutô dau ŋa lêŋ dabuŋ. Mêtê dau bu tôc asê bu ŋac hoŋ sêmbo ti ŋalôm tigeŋ ma atac whiŋ dau. Alic yom kaiŋ tigeŋ yêc bapia ŋatô - \xt 1 Kor 16:20; 2 Kor 13:12; 1 Tes 5:26; ma 1 Pit 5:14\ft . Mêtê dau kêkuc lau Israel-ŋga si gêbôm, magoc lau Papua Niugini-ŋga si mêtê naŋ êlêmê sêkôm, naŋ sêkam dau.\f* aŋkuc Anötö ndê lau dabuŋ si lêŋ. Kilisi ndê gôlôwac dabuŋ toŋ tigeŋ-tigeŋ yêc gameŋ dindec, naŋ sêkêŋ si acsalô ŋayham têŋ mac sêwhiŋ. \s1 Pol puc lau Rom-ŋga dôŋ bu sêlhac ŋaŋga \p \v 17 O asidôwai, aö wateŋ mac bu ayob daôm têŋ lau naŋ si mêtê kôm lau sêwhê dau kôc-kôc, ma sêsôm yom naŋ so yom ŋandô naŋ mac akôc sa su, bu ŋac si yom dau kôm lau si sêkêŋ whiŋ tisac. Andic ahê lau kaiŋ dinaŋ. \v 18 Bu ŋac sem akiŋ yac neŋ Pômdau Kilisi dom, magoc sêkôm tu dau-ŋga. Ŋac sêmbac-sêmbac yom lau, ma sêsôm yom ŋayham-ŋayham bu sêŋsau lau gauc babalê, naŋ sêtôm dom bu sêŋyalê yom ŋahu. \p \v 19 Lau hoŋ sêŋgô ŋawaê bu mac daŋam wambu Kilisi ndê yom, ma bocdinaŋ aö atac ŋayham atu tu mac-ŋga. Magoc aö wanem la mac, bu ati lau ti gauc tu lêŋ ŋayham-ŋga, ma andic ahê mêtê sac hoŋ. \v 20 Anötö Yom Malô Ŋadau ŋasawa sauŋ oc ku Sadaŋ dulu, ma kêŋ iŋ sôc mac gahim ŋapu. Yac neŋ Pômdau Yisu ndê mwasiŋ têŋ mac. \s1 Lau ŋatô sêkêŋ si acsalô têŋ lau Rom-ŋga \p \v 21 Timoti, naŋ kôm gweleŋ whiŋ aö, naŋ kêŋ ndê acsalô ŋayham têŋ mac. Ma Lusias, Jason ma Sosipata, lau naŋ yac asa yêc abuŋ tigeŋ, naŋ sêwhiŋ. \v 22 (Ma aö Tetius, naŋ gato Pol ndê yom sip bapia dindec, naŋ wasôm acsalô têŋ mac tu Pômdau-ŋga.) \v 23 Ma Gaius, naŋ kôc aö Pol ti lau sêkêŋ whiŋ-ŋga malac dindec-ŋga sa, ma kêŋ ndê andu ti yac mba gameŋ akac sa ambo-ŋga, naŋ kôm ndê acsalô têŋ mac whiŋ. Ma Erastas, ŋgac naŋ yob malac dindec si ganom mone-ŋga, lu yac mba asidôwa Kwatus, sêkôm si acsalô têŋ mac bocdinaŋ. [ \v 24 Yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi ndê mwasiŋ têŋ mac hoŋ. Yomandô.] \s1 Pol teŋ mbec êmpiŋ Anötö-ŋga \p \v 25 Tampiŋ Anötö dandic ŋawaê. Bu ŋawaê ŋayham naŋ aö gahoc asê, ma mêtê naŋ sem pi Yisu Kilisi, naŋ Anötö gitôm bu puŋ dôŋ yêc mac nem ŋalôm e kôm mac akêŋ whiŋ ma alhac ŋaŋga. Anötö ndê lêŋ nem lau si-ŋga yêc siŋ dau ŋasawa baliŋ su. \v 26 Propet akwa sêto yom pi lêŋ dau muŋ su, ma kwahic dec Anötö naŋ mbo titêm-titêm, naŋ gic atu lau bu sêhoc yom dau asê tiawê, e lau nom-ŋga sambob sêkêŋ whiŋ, ma daŋga wambu iŋ. \v 27 Dahoc Anötö tigeŋ, gauc ti gauc Ŋahu, naŋ ndê waê sa tôm têm hoŋ, tu Yisu Kilisi-ŋga. Yomandô.