\id PHP - Bukawa NT [buk] -Papua New Guinea 2000 {Lutheran Bible Translators} (DBL 2017) \h PILIPAI \toc1 Pol ndê bapia têŋ lau Pilipai-ŋga \toc2 Pilipai \toc3 Pil \mt2 Pol ndê bapia têŋ lau \mt1 Pilipai-ŋga \imt1 Yom whê bapia dindec sa-ŋga \ip Pol gic lau naŋ sêmbo malac Pilipai kêsi ma hoc ŋawaê ŋayham asê têŋ ŋac, tôm dasam yêc Aposel 16:12-40. Tiŋambu iŋ ndöc gapocwalô yêc malac Rom, ma têŋ ndoc dinaŋ iŋ to bapia dindec têŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu yêc malac Pilipai. \ip Malac Pilipai iŋ malac tiwaê, ma lau Rom-ŋga daêsam sêndöc dinaŋ tu sênem gôliŋ gameŋ Masedonia-ŋga. Luk whê sa yêc Apo 16:13 bu têŋ ndoc Pol bu hoc ŋawaê ŋayham asê yêc malac Pilipai, naŋ iŋ gauc gêm bu tap lau naŋ sêtoc Anötö sa yêc malac dau ŋamakê. Tu dinaŋ-ŋga lau ŋatô gauc gêm bu mboe lau Israel-ŋga si lôm wê-ŋga daŋ kalhac malac Pilipai têŋ têm dinaŋ dom, bu Pol sôc lau Israel-ŋga si lôm wê-ŋga yêc malac hoŋ tu bu nem mêtê-ŋga. \ip Pol to bapia dindec tu bu tôc iŋ ndê atac ŋayham ŋahu asê, ma bu nem daŋge lau Pilipai tu gêŋ naŋ sêkêŋ têŋ iŋ tu sênem iŋ sa-ŋga. Ma iŋ whê iŋ ndê lêŋ naŋ mbo-ŋga, naŋ sa têŋ ŋac, ma gic miŋ pi iŋ ndê gweleŋ. Iŋ kac lau Pilipai bu sêlhac ŋaŋga, ma gêŋ ŋayham me sac bocke bu hôc asê ŋac, naŋ sêmbo ti atac ŋayham ŋapaŋ. Ma iŋ kêŋ puc ŋac pi kêdôhôŋwaga tasaŋ. \c 1 \s1 Pol gic hu ndê bapia \p \v 1 Pol lu Timoti, naŋ am akiŋ Yisu Kilisi, ato bapia dindec têŋ mac lau naŋ akêŋ whiŋ Yisu Kilisi yêc malac atu Pilipai. Alu ato têŋ gôlôwac dabuŋ si ŋagôlôŋ, ma têŋ lau naŋ sem akiŋ gôlôwac dabuŋ, ma têŋ Anötö ndê lau dabuŋ hoŋ. \v 2 Mwasiŋ ti yom malô akêŋ yac neŋ Damaŋ Anötö lu Pômdau Yisu Kilisi têŋ mac. \s1 Pol teŋ mbec ti gêm daŋge Anötö \p \v 3 Têm hoŋ naŋ aö gauc gêm mac, naŋ gam daŋge aneŋ Anötö tu mac-ŋga. \v 4 Tôm bêc hoŋ aö gateŋ mbec têŋ Anötö tu mac hoŋ-ŋga, ma gakôm ti atac ŋayham atu. \v 5 Ŋahu bu têŋ têm mac akêŋ whiŋ tiwakuc e meŋ têŋ kwahic dec, naŋ mac apuc aneŋ gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga dôŋ ŋapaŋ. \v 6 Ma aö gakêŋ whiŋ bu Anötö, naŋ gic hu iŋ ndê gweleŋ ŋayham yêc mac nem ŋalôm, naŋ oc ndic dabiŋ gweleŋ dau ma puc mac dôŋ e Yisu Kilisi mbu meŋ. \v 7 Aö gakôc gauc bocdinaŋ pi mac hoŋ gac ŋawaê, ŋahu bu aö tac whiŋ mac ma gauc gêm mac ŋapaŋ. Mac awêkaiŋ Anötö ndê mwasiŋ awhiŋ aö, ma alhac awhiŋ aö ŋapaŋ. Mac alhac awhiŋ aö têŋ têm naŋ aö gandöc gapocwalô, ma têŋ têm naŋ galhac tu wapuc ŋawaê ŋayham dôŋ ma wawhê sa bu yom ŋandô-ŋga, naŋ bocdinaŋ. \v 8 Ma aö wasôm yom ŋandô yêc Anötö aŋgô-ŋga, bu aö atac whiŋ mac ndu andô, tôm Yisu Kilisi dau tac whiŋ ti tawalô mac. \p \v 9 Ma aö gateŋ mbec bu Anötö kôm mac nem gauc aŋyalê iŋ-ŋga ti aŋyalê lêŋ ŋayham ma sac-ŋga êŋsôwec tiatu. Ma gauc dinaŋ oc puc mac nem mêtê atac whiŋ-ŋga dôŋ e êŋsôwec tiatu bocdinaŋ. \v 10 Ma bocdinaŋ mac oc atôm bu aŋsahê gêŋ hoŋ ma aŋyalê sac ma ŋayham. Asap ŋayham dôŋ ŋapaŋ ma bocdinaŋ têŋ Kilisi ndê bêc mbu meŋ-ŋga, naŋ mac oc atôm bu alhac iŋ aŋgô-ŋga ti nem ŋalôm ŋawasi ma nem giso mbasi. \v 11 Ma ŋalêŋ dinaŋ dec mêtê gitêŋ oc ti mac nem akêŋ whiŋ Yisu Kilisi ŋa-ŋandô. Ma mac nem lêŋ gitêŋ dinaŋ oc po Anötö ndê waê sa, ma lau daêsam oc sêmpiŋ iŋ tu mac-ŋga. \s1 Pol ndê ŋahu mbo tali-ŋga yêc Kilisi \p \v 12 O asidôwai, aö atac whiŋ bu mac aŋyalê ŋapep bu ŋawapac naŋ hôc asê aö, naŋ kalhac ŋawaê ŋayham ahuc dom, magoc gêm gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga sa. \v 13 Bu lau hoŋ naŋ sêmbo Sisa ndê andu kiŋ-ŋga, ma lau hoŋ yêc malac atu dindec, naŋ sêŋyalê bu aö gandöc gapocwalô tu Kilisi-ŋga. \v 14 Ma aö neŋ gandöc gapocwalô puc asidôwai sêkêŋ whiŋ Pômdau-ŋga daêsam dôŋ bu sêlhac ŋaŋga ma sêhoc Anötö ndê yom asê ti atac pa su, hôc gêlêc ŋamata-ŋga lê su. \v 15 Asidôwai ŋatô sêkôc gauc ŋayham pi aö ma tu dinaŋ-ŋga dec sêhoc Kilisi ndê ŋawaê asê. Ma ŋatô sêhoc ŋawaê ŋayham asê bu ŋac sem lêmuŋ aö ma sêkôm tu bu sêhôc gêlêc aö-ŋga. \v 16-17 Ŋac si ŋahu sem Kilisi ŋawaê sa-ŋga solop dom, ma sêkôm tu sêpo dau sa-ŋga ma tu sêkêŋ ŋawapac atu têŋ aö, pi sac aneŋ ŋawapac gapocwalô-ŋga ŋahô. Magoc asidôwai ŋayham sêlhac sêwhiŋ aö, ŋahu bu ŋac atac whiŋ aö, ma sêŋyalê bu aö gandöc gapocwalô tu aneŋ gweleŋ wapuc ŋawaê ŋayham dôŋ-ŋga. \v 18 Aö wasôm sake? Ŋac si ŋahu sêkôm gweleŋ-ŋga bu ŋayham me sac, naŋ gêŋ atu dom. Tigeŋ aö galic gêŋ atu daŋ, naŋ bocdec bu, Kilisi ndê ŋawaê tiapa, ma gêŋ dau kôm aö atac ŋayham atu. Ma aö wambo ti atac ŋayham ŋapaŋ, \v 19 ŋahu bu aö kayalê tidôŋ bu Yisu Kilisi ndê Ŋalau, ma mbec naŋ mac ateŋ, naŋ lu-lu oc sênem aö sa yêc ŋawapac gapocwalô-ŋga. \v 20 Aö tac whiŋ ma gakêŋ bataŋ bu aö oc mayaŋ tu gêŋ daŋ-ŋga dom, magoc aö bu walhac ti neŋ atac pa su, ma wapo Kilisi ndê waê sa, tôm aö gakôm ŋapaŋ e meŋ têŋ kwahic dec. Aö bu wambo taŋli me aö bu wambac ndu, magoc gêŋ atu tigeŋ yêc, naŋ bu wapo Kilisi ndê waê sa. \v 21 Aö bu wambo taŋli, dec wambo tu wapo Kilisi ndê waê sa-ŋga eŋ, ma bu wambac ndu, dec wandi wambo wawhiŋ iŋ, naŋ oc êmwasiŋ aö êŋlêc. \v 22 Magoc aö bu wambo taŋli, dec oc nditôm bu gweleŋ naŋ iŋ kêŋ sip aö amaŋ, naŋ oc ŋandô sa. Aö galic seŋ lu dinaŋ, magoc kayalê lêŋ bu wasa-ŋga, naŋ dom. \v 23 Seŋ lu dinaŋ kôm aö neŋ ŋalôm gi lu. Aö tac whiŋ bu wahu nom dindec siŋ, wandi wambo wawhiŋ Kilisi. Seŋ dau ŋayham kêlêc. \v 24 Tigeŋ aneŋ ŋalôm kac aö bu wanem mac sa, ma bocdinaŋ aö bu wambo taŋli, naŋ dec oc êmwasiŋ mac êŋlêc. \v 25 Aö gakêŋ whiŋ bu aö wambo nom wawhiŋ mac hoŋ tu bu wapuc mac nem akêŋ whiŋ dôŋ, e alhac ŋaŋga ma ti atac ŋayham atu tu nem akêŋ whiŋ-ŋga. \v 26 Ma tu gêŋ hoŋ dinaŋ-ŋga, dec mac oc apo Yisu Kilisi ndê waê sa êŋlêc, ma atac ŋayham atu tu aö wambu wameŋ ma wambo wawhiŋ mac tiyham-ŋga. \p \v 27 Yom atu dec wasôm têŋ mac. Ayob daôm bu asa nem lêŋ hoŋ aŋkuc lêŋ gitêŋ, naŋ gic lau naŋ sêkêŋ whiŋ Kilisi ndê ŋawaê ŋayham, naŋ ŋawaê. Ma bocdinaŋ aö bu waloc ma walic mac tiyham, me bu waŋgô ŋawaê ŋambwa pi mac, goc waŋyalê bu mac hoŋ apiŋ daôm dôŋ, ma ambo ti nem ŋalôm tigeŋ, ma alhac ŋaŋga tu apuc ŋawaê ŋayham, naŋ mac akêŋ whiŋ, naŋ dôŋ. \v 28 Ma aö oc waŋyalê bu mac atöc daôm tu lau naŋ sêkêŋ kisa mac-ŋga dom. Gêŋ dau oc tôc asê bu mac atap Anötö ndê mwasiŋ nem mac si-ŋga sa su, ma lau naŋ sêkêŋ kisa mac, naŋ sic waê bu Anötö seŋ ŋac su sêniŋga. \v 29 Aŋgô su naŋ. Anötö kêmwasiŋ mac tu Yisu Kilisi-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec mac akêŋ whiŋ Yisu, ma gêŋ daŋ whiŋ bocdec bu, mac ahôc ŋawapac tu iŋ-ŋga whiŋ. \v 30 Ŋawapac kaiŋ tigeŋ mac alic aö gahôc muŋ-ŋga, ma kwahic dec mac aŋgô bu gahôc ŋapaŋ gambo, naŋ kwahic dec tap mac sa su bocdinaŋ. \c 2 \s1 Lau sêkêŋ whiŋ-ŋga si lêŋ \p \v 1 Mac ati Kilisi ndê lau, dec gêm mac sa, me mba? Iŋ ndê atac whiŋ mac-ŋga kêgilí mac bu atac whiŋ nem asidôwai, me mba? Ŋalau Dabuŋ kêŋ mac nem ŋalôm pitigeŋ, me mba? Mac nem akêŋ whiŋ Kilisi kêgilí mac bu tamwalô nem asidôwai ti anem ŋac sa, me mba? \v 2 Bu bocdinaŋ, dec wandac mac bu ambo ti nem gauc pitigeŋ, ma ti nem ŋalôm tigeŋ, ma asap mêtê atac whiŋ asidôwai-ŋga dôŋ ŋapaŋ. Ambo bocdinaŋ, dec mac oc akôm aö atac ŋayham êŋlêc. \v 3 Mac lau tigeŋ-tigeŋ gauc nem daôm êŋlêc dom ma atoc daôm sa dom, magoc aŋgwiniŋ daôm ma atoc nem asidôwai sa hôc gêlêc daôm. \v 4 Akôc gauc pi lêŋ anem daôm sa-ŋga ŋapaŋ dom, magoc akôc gauc pi lêŋ anem asidôwai sa-ŋga. \s1 Kilisi kêgwiniŋ dau, ma Anötö toc iŋ sa \p \v 5 Akôc gauc kaiŋ tigeŋ dinaŋ bu iŋ kêkuc Yisu Kilisi dau ndê lêŋ. \v 6 Bu Kilisi iŋ Anötö ŋandô. Tigeŋ iŋ gauc gêm bu kôc ŋaclai ti ŋawasi atu tôm Anötö dau ndê, naŋ dôŋ ma mbo gitôm Anötö dau ŋapaŋ dom. \v 7 Iŋ gêlic ŋayham bu hu gêŋ undambê-ŋga hoŋ dinaŋ siŋ, ma ti ŋgac akiŋ ŋambwa. Iŋ meŋ mbo nom, ma lau nom-ŋga sêlic iŋ gitôm ŋac dau si daŋ. \v 8 Iŋ kêgwiniŋ dau ma daŋga wambu têŋ Damba e tôm iŋ mbac ndu. Yomandô. Iŋ mbac ndu pi a gicso dau gitôm ŋgac sac daŋ. \v 9 Tu iŋ ndê lêŋ hoŋ dinaŋ-ŋga dec Anötö toc iŋ sa kêlêc, ma kêŋ ŋaê ti waê têŋ iŋ naŋ hôc gêlêc ŋaê ti waê hoŋ su. \v 10 Ma tu dinaŋ-ŋga aŋela ma ŋamalac ti gêŋ hoŋ naŋ sêmbo undambê ma sêmbo nom me nom ŋalôm, naŋ oc sêtoc Yisu ndê ŋaê sa ma sêpôŋ haduc têŋ iŋ. \v 11 Ma ŋac hoŋ oc sêhoc yom asê ma sêsôm asê bu yomandô, Yisu Kilisi iŋ Pômdau. Ma ŋalêŋ dinaŋ ŋac oc sêtoc Damaŋ Anötö ndê waê sa. \s1 Lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sêtôm ŋawê nom-ŋga \p \v 12 O aneŋ lau atac whiŋ-ŋga. Têŋ têm aö gambo gawhiŋ mac, naŋ aö galic bu mac daŋam wambu Anötö ŋapep. Ma kwahic dec aö g ambo gawhiŋ mac dom, ma gaŋgô ŋawaê bu mac akôm bocdinaŋ hôc gêlêc ŋamata-ŋga su. Asap nem lêŋ dinaŋ dôŋ ŋapaŋ andic ŋawaê. Atoc Anötö sa ma atöc iŋ, ma asa nem lêŋ hoŋ tôm iŋ atac whiŋ. Ma ŋalêŋ dinaŋ iŋ ndê mwasiŋ nem mac si-ŋga, naŋ mac atap sa su, naŋ oc ti gêŋ ŋandô mbasi-ŋga dom. \v 13 Bu Anötö dau ndê ŋaclai gêm gweleŋ yêc mac nem ŋalôm, tu bu kôm mac atac tec lêŋ bocke naŋ so iŋ ndê atac whiŋ. Ma ŋaclai dau oc nem mac sa bu asa nem lêŋ aŋkuc iŋ ndê atac whiŋ. \v 14 Gêŋ hoŋ naŋ mac bu akôm, naŋ ayob daôm bu atucdiŋ me aseŋ daôm pi dom. \v 15 Ma ŋalêŋ dinaŋ mac oc ambo ti nem ŋalôm ŋawasi ma giso mbasi. Bu mac ati Anötö atui awhê ma ŋgac, ma ambo nom ambo lau sac naŋ si lêŋ daŋ solop dom, naŋ ŋalôm. Magoc mac akôm mêtê solop eŋ andic ŋawaê, bu ambo lau dau ŋalôm atôm ya ŋawê naŋ pô gameŋ têŋ ôbwêc. \v 16 Ma ŋalêŋ dinaŋ oc nem lau dau sa tu bu sêŋyalê yom ŋandô naŋ tôc seŋ dandöc taŋli-ŋga asê, naŋ mac asap dôŋ ambo. Ma tu dinaŋ-ŋga gweleŋ naŋ gakôm yêc mac-ŋga oc ŋandô mbasi dom, ma têŋ ndoc Kilisi mbu meŋ, naŋ mac oc ati aneŋ ŋahu wapo dauŋ sa-ŋga. \v 17-18 Gweleŋ ti sakiŋ naŋ ti mac nem akêŋ whiŋ ŋa-ŋandô, naŋ gitôm da ŋayham naŋ mac akêŋ têŋ Anötö. Ma lau Rom-ŋga bu sêkic yom bu sêkêc aneŋ dac siŋ, dec oc tôm da daŋ tiyham naŋ sêkêc sac mac nem da dau ŋahô. Tigeŋ aö neŋ atac ŋayham tu mac-ŋga oc pacndê dom, aö oc wambo ti atac ŋayham eŋ. Ma mac bocdinaŋ, ambo ti nem atac ŋayham awhiŋ aö. \s1 Pol bu êŋkiŋ Timoti têŋ Pilipai ndi \p \v 19 Pômdau Yisu bu lic ŋayham, dec gakêŋ bataŋ bu ŋasawa sauŋ aö oc waŋkiŋ Timoti têŋ mac loc. Aö atac whiŋ bu waŋgô ŋawaê pi mac, oc kôm aneŋ ŋalôm tigahô. \v 20 Aö bu waŋkiŋ iŋ, ŋahu bu ŋamalac daŋ tôm iŋ mbo dom, naŋ kêŋ ndê ŋalôm sambuc tu nem yaom mac-ŋga. \v 21 Bu lau daêsam gauc gêm Yisu Kilisi ndê gweleŋ hôc gêlêc dom, magoc gauc gêm dau si gêŋ hôc gêlêc su. \v 22 Magoc Timoti ndê lêŋ ti sakiŋ ŋa-ŋandô ŋayham mac alic su, ma aŋyalê bu iŋ gêm akiŋ aö gitôm iŋ dau damba, tu puc gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga dôŋ. \v 23 Bocdinaŋ têŋ ndoc aö bu walic seŋ bocke ŋac oc sêkôm têŋ aö, naŋ aö gauc gêm bu waŋkiŋ iŋ têŋ mac loc ŋagahô. \v 24 Ma aö gakêŋ whiŋ bu Pômdau dau oc nem aö sa, ma ŋasawa sauŋ aö dauŋ oc watêŋ mac waloc bocdinaŋ. \s1 Pol sôm bu êŋkiŋ Epaprodaitas têŋ ŋac ndi \p \v 25 Muŋ-ŋga mac aŋgô bu aö gandöc ti ŋawapac, dec aŋkiŋ Epaprodaitas bu nem aö sa. Iŋ gêm gweleŋ whiŋ aö gitôm aneŋ asidôwa ŋandô, ma kalhac gitôm ŋgac siŋ-ŋga ŋayham tu kôm gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga. Kwahic dec aö gauc gêm tidôŋ bu waŋkiŋ iŋ mbu têŋ mac loc ŋagahô. \v 26 Iŋ tac whiŋ ŋandô bu lic mac hoŋ tiyham, ma iŋ kêyalê bu mac aŋgô ŋawaê pi iŋ ndê gêmbac, dec kôm iŋ ŋalôm ŋawapac tu mac-ŋga. \v 27 Bu gêmbac dau kôm iŋ yham dom, kêpiŋ bu iŋ mbac ndu. Tigeŋ Anötö tawalô iŋ ma kôm iŋ ŋayham sa. Ma Anötö tawalô aö bocdinaŋ, bu Epaprodaitas bu mbac ndu ma hu aö siŋ, dec oc kêŋ ŋawapac atu daŋ tiyham têŋ aö. \v 28 Tu dinaŋ-ŋga dec aneŋ ŋalôm kac aö bu waŋkiŋ iŋ mbu têŋ mac loc, ma mac oc atac ŋayham bu alic iŋ tiyham, ma aneŋ ŋalôm ŋawapac oc tigahô bocdinaŋ. \v 29 Tu Pômdau-ŋga dec akôc iŋ sa ti atac ŋayham atu têŋ ndoc iŋ hôc asê mac. Aö wasôm têŋ mac bu atoc iŋ ma lau naŋ sêtôm iŋ, naŋ sa ŋapep. \v 30 Bu iŋ kêŋ dau sambuc ma töc dau dom bu mbac ndu tu Kilisi ndê gweleŋ-ŋga. Bu iŋ gêm akiŋ aö gêm mac hoŋ aŋôm, e kêpiŋ bu iŋ mbac ndu. \c 3 \s1 Ŋahu andô dati lau gitêŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga \p \v 1 A neŋ asidôwai, aö bu wasôm yom ŋatô têŋ mac whiŋ bocdec bu. Ambo ti atac ŋayham ŋapaŋ tu mac ati Pômdau ndê lau-ŋga. Yom naŋ kwahic dec aö bu wato, naŋ gato kaiŋ tigeŋ têŋ mac muŋ su, magoc aö galic ŋayham bu wato tiyham, tu bu wapuc mac dôŋ bu yom tasaŋ kôm mac nem akêŋ whiŋ tisac dom. \v 2 Ayob daôm ŋapep têŋ lau sac naŋ sêkac mac bu asôc †pwac sêsê lauŋgac ŋamlic ŋatô su-ŋga ŋapu. Ŋac sêtôm giam pôm ma atac whiŋ bu sêkôm mac nem ŋamlic tisac ŋambwa. \v 3 Ŋac gauc gêm bu pwac sêsê ŋamlic-ŋga dinaŋ kôm ŋac sêti Anötö ndê lau solop. Magoc mba. Pwac dinaŋ ŋa-ŋahu andô hêganôŋ yac lau naŋ tam akiŋ Anötö tôm Ŋalau Dabuŋ gêm gôliŋ yac. Yac neŋ ŋahu dapo dauŋ sa-ŋga sip gêŋ naŋ ŋamalac ŋambwa sêkôm têŋ yac ŋamlic, naŋ dom, magoc sip gweleŋ naŋ Yisu Kilisi kôm yêc yac neŋ ŋalôm-ŋga. \s1 Kilisi tigeŋ ti Pol ndê ŋahu po dau sa-ŋga \p \v 4 Lau ŋatô gauc gêm bu Anötö oc kôc ŋac sa tu gêŋ ŋamlic-ŋga. Oc tôm bu wapo dauŋ sa pi gêŋ kaiŋ dinaŋ whiŋ, ma aö bu wakôm dec aneŋ ŋahu wapo dauŋ sa-ŋga hôc gêlêc lau hoŋ si su. \v 5 Bu sêsê aneŋ ŋamlic ŋatô su têŋ aneŋ bêc ti-8-ŋga kêkuc lau Israel-ŋga si pwac. Aö Israel si daŋ, naŋ gasa akêŋ Benjamin ndê toŋ. Aö kayalê abaŋi si yom Hibru ti gêbôm hoŋ. Aö kakuc lau Palêsai si lêŋ sêsôc Moses ndê yomsu hoŋ ŋapu-ŋga. \v 6 Aö gakêŋ dauŋ sambuc tu gêŋ bocke naŋ gakôm, tôm naŋ muŋ-ŋga gakêŋ kisa lau sêkêŋ whiŋ Yisu-ŋga ti neŋ ŋalôm sambuc. Ma yêc ŋamalac aŋgô-ŋga aö gatôm ŋgac gitêŋ tu kakuc Moses ndê yomsu hoŋ ŋapep-ŋga. \p \v 7 Muŋ-ŋga aö gapo dauŋ sa ma gauc gêm bu Anötö oc kôc aö sa tu gêŋ dinaŋ-ŋga, tigeŋ kwahic dec aö kayalê Kilisi, dec taŋkwê gêŋ dinaŋ ŋadaŋ bu nem aö sa tiyham lec dom. \v 8 Yomandô. Kwahic dec aö gatap mwasiŋ atu andô sa, tu kayalê Yisu Kilisi-ŋga, ma tu aneŋ Pômdau iŋ-ŋga. Ma aö taŋkwê iŋ tigeŋ bu nem aö sa. Tu dinaŋ-ŋga dec galic gêŋ ŋatô hoŋ gitôm gêŋ ŋambwa ma gêŋ ŋagolop, ma gahu siŋ su tu bu Kilisi tigeŋ ti aneŋ ŋahu gapo dauŋ sa-ŋga. \v 9 Aö bu wasap Kilisi tawasê dôŋ ŋaŋga, ŋahu bu Anötö kôc aö sa ma gêlic aö gitôm ŋgac gitêŋ tu gakêŋ whiŋ Kilisi-ŋga, ma tu kakuc lêŋ yomsu-ŋga dom. Yomandô. Anötö kêmwasiŋ aö ŋambwa, dec sam aö bu ŋgac gitêŋ tu gakêŋ whiŋ Kilisi-ŋga. \v 10 Aö tac whiŋ bu waŋyalê Kilisi ti Anötö ndê ŋaclai atu, naŋ uŋ Kilisi sa akêŋ lau batê-ŋga. Ma waŋkuc iŋ ndê lêŋ hôc ŋandê ti mbac ndu-ŋga. \v 11 Ma aö gakêŋ bataŋ bu oc waŋkuc iŋ ndê lêŋ tisa akêŋ lau batê-ŋga bocdinaŋ. \s1 Pol yêm dau su ŋandô tu bu êŋkuc Kilisi-ŋga \p \v 12 Ŋalêŋ dinaŋ aö tac whiŋ ndu andô bu waŋyalê Kilisi ti waŋkuc iŋ-ŋga, tigeŋ aö wasôm bu aö gac dabiŋ neŋ lêŋ hoŋ tu waŋkuc iŋ-ŋga su lec dom. Mba. Magoc Yisu Kilisi kôc aö dôŋ ma gêm aö k wi tu bu wati iŋ ndê, ma tu dinaŋ-ŋga dec aö gayêm dauŋ su tu bu waŋyalê ti waŋkuc iŋ ŋapep eŋ, gakôm gitôm ŋgac naŋ kêti ŋaŋga bu tap iŋ ndê ŋaôli sa. \v 13 Asidôwai, aö kayalê bu aö gac dabiŋ lêŋ dau su dom. Magoc aö gakôm gêŋ tigeŋ bocdec bu, aö waŋlhiŋ gêŋ naŋ yêc aö dômwêŋ-mbu naŋ siŋ, ma wakôm ŋaŋga bu wakôc gêŋ naŋ yêc aö aŋôŋ ndö-ŋga, \v 14 gitôm ŋgac naŋ kêti ŋaŋga ma gêm neneŋ bu hôc asê batiŋ pacndê-ŋga ma tap ndê ŋaôli sa. Ma ŋaôli naŋ aö gayêm dauŋ su bu wakôc, ma Anötö kêgalêm aö sa ma piŋ aö dôŋ gam damiŋ Yisu Kilisi tu bu watap sa-ŋga, naŋ mwasiŋ dandöc taŋli yêc undambê-ŋga. \s1 Dasa neŋ lêŋ bambaliŋ dom \p \v 15 Yac lau naŋ dati gwalam akwa dakêŋ whiŋ-ŋga, naŋ taŋkuc gauc tigeŋ dinaŋ dandic ŋawaê. Ma mac bu gauc nem yom ŋatô so aneŋ, naŋ Anötö oc tôc tiawê têŋ mac. \v 16 Magoc lêŋ naŋ Anötö tôc têŋ yac lau dakêŋ whiŋ-ŋga su, naŋ dasa dandic ŋawaê. \v 17 O asidôwai. Aneŋ lêŋ ti mac hoŋ nem dôhôŋ aŋkuc-ŋga. Ma tamtiŋ lau naŋ sêŋkuc aö neŋ lêŋ, ma aŋkuc ŋac bocdinaŋ. \v 18 Aö gasôm yom dinaŋ, ŋahu bu lau daêsam sêsa si lêŋ bambaliŋ, dec tôc asê bu sêlic Yisu ndê mbac ndu pi a gicso dau gitôm gêŋ ŋambwa, ma sêtôm ŋacyo yom ŋandô-ŋga. Aö gasôm yom dau têŋ mac têm ŋatô su, ma kwahic dec wasôm tiyham ti taŋsulu eŋ. \v 19 Lau kaiŋ dinaŋ sic waê bu sêniŋga. Ŋac gauc gêm gêŋ nom-ŋga gitôm gêŋ daneŋ ti danôm-ŋga kêlêc, ma bocdinaŋ dec gêŋ dau ti ŋac si pômdau. Magoc gêŋ naŋ sêlic bu ŋayham ma sêtoc dau sa pi, naŋ dalic bu gêŋ mayaŋ-ŋga. \v 20 Yac neŋ malaŋ ŋandô yêc undambê. Ma yac dakêŋ bataŋ ti dahôŋ yac neŋ †Ŋgac Nem Yac Si-ŋga bu mbu akêŋ undambê meŋ, naŋ Pômdau Yisu Kilisi dau. \v 21 Iŋ kôc ŋaclai atu gitôm bu kêŋ gêŋ hoŋ sêsôc iŋ ndê gôliŋ ŋapu, ma iŋ oc nem yac neŋ ŋamlic waêmba kwi ti ŋamlic wakuc ma ti ŋawasi atu, ŋa ŋaclai tigeŋ dinaŋ. \c 4 \s1 Pol gêm la lau Pilipai \p \v 1 Tu dinaŋ-ŋga dec aneŋ asidôwai, aö wasôm têŋ mac bu alhac ŋaŋga ti asap nem akêŋ whiŋ Pômdau dôŋ. Aö atac whiŋ mac ndu andô, ma gakêŋ bataŋ bu walic mac tiyham. Aneŋ gweleŋ ŋa-ŋaôli ŋayham ti neŋ atac ŋayham ŋahu, naŋ mac daôm. \p \v 2 Aö gaŋgô bu mac nem awhê lu, naŋ Yuodia lu Sintike sêseŋ dau. Aö bu wasôm têŋ iŋlu bu sêmasaŋ yom naŋ yêc iŋlu ŋasawa, ma sêmbo ti si ŋalôm tigeŋ tu iŋlu sêkêŋ whiŋ Pômdau-ŋga. \v 3 Ma aneŋ silip ŋayham Sisigus,\f + \fr 4:3 \ft Sisigus - yom dau yêc Yom Grik, ma danem kwi bu ‘ŋamalac naŋ kôm gweleŋ whiŋ ndê silip.’ Lau ŋatô gauc gêm bu yom dau iŋ ŋgac Pilipai-ŋga daŋ ndê ŋaê, ma lau ŋatô gauc gêm bu iŋ ŋaê dom, magoc Pol to yom dau hêganôŋ ŋamalac daŋ naŋ kôm gweleŋ whiŋ iŋ.\f* aö bu wandac am bu nem awhê lu dinaŋ sa, ŋahu bu muŋ-ŋga iŋlu sem gweleŋ tu sêpuc ŋawaê ŋayham dôŋ-ŋga sêwhiŋ aö ma Klemen ti aneŋ asidôwai ŋatô, naŋ si ŋaê hoŋ yêc Anötö ndê Buku Taŋli-ŋga. \p \v 4 Tu mac ati Pômdau ndê lau-ŋga dec wasôm têŋ mac bu ambo ti atac ŋayham ŋapaŋ. Aö wasôm tiyham bu ambo ti atac ŋayham ŋapaŋ. \v 5 Asap lêŋ malô dôŋ tu bu lau hoŋ sêŋyalê bu yac lau dakêŋ whiŋ-ŋga neŋ mêtê dau dinaŋ. Gauc nem bu ndoc kêpiŋ bu Pômdau mbu meŋ. \p \v 6 Ahêgo daôm tu gêŋ daŋ-ŋga dom. Ŋawapac bocke naŋ tap mac sa, naŋ atôc têŋ Anötö sip nem mbec ŋalôm, ma andac iŋ bu nem mac sa. Ma anem daŋge iŋ tu gêŋ hoŋ-ŋga. \v 7 Ma Anötö ndê yom malô oc nem mac lau naŋ iŋ piŋ mac dôŋ am damiŋ Yisu Kilisi, naŋ ahuc, ma nem gôliŋ mac nem gauc ti ŋalôm. Bu Anötö ndê yom malô iŋ gêŋ atu andô, hôc gêlêc ŋamalac hoŋ si gauc. \p \v 8 O aneŋ asidôwai. Aö wasôm yom daŋ tiyham. Yom bocke naŋ yomandô, ma gêŋ bocke naŋ gêŋ tiwaê ma gêŋ solop ma ŋawasi, gêŋ naŋ gic lau hoŋ tandô ŋayham, ma gêŋ ŋayham datoc sa-ŋga, ma mêtê ti yom ma gauc hoŋ naŋ gitêŋ eŋ, naŋ wasôm têŋ mac bu gauc nem lhac nem gauc ŋapaŋ. \v 9 L êŋ ti sakiŋ bocke naŋ aö kadôhôŋ ti gac dulu têŋ mac, me mac aŋgô y êc aö me alic aö gakôm, naŋ akôm andic ŋawaê. Ma Yom Malô Ŋadau Anötö dau oc mbo whiŋ mac. \s1 Pol gêm daŋge lau Pilipai \p \v 10 Muŋ-ŋga mac am aö sa, magoc ŋasawa lê e meŋ têŋ kwahic dec, mac atap seŋ daŋ sa tu anem aö sa tiyham-ŋga dom. Kwahic dec mac gauc gêm aö ma aŋkiŋ gêŋ tu anem aö sa-ŋga, ma gêŋ dinaŋ kôm aö atac ŋayham atu, ma kapiŋ Pômdau tu mac am aö sa-ŋga. \v 11-12 Aö gato yom dinaŋ tu gapônda dauŋ-ŋga dom. Mba. Aö kayalê têm gapônda dauŋ-ŋga, ma kayalê têm gandöc mwasiŋ ŋalôm-ŋga. Aö bu neŋ gêŋ mba ma gêŋ yô aö, me bu neŋ gêŋ daêsam ma waneŋ hôc aö dôŋ, tigeŋ wahêgo dauŋ dom. Ŋahu bu aö kadôhôŋ dauŋ su bu ŋayham me sac bocke bu tap aö sa, naŋ aö oc wambo ti atac ŋayham eŋ. \v 13 Kilisi kêŋ ŋaclai têŋ aö bu wakôm gêŋ hoŋ, ma tu dinaŋ-ŋga dec aö gatôm bu wambo ti atac ŋayham eŋ. \p \v 14 Bocdinaŋ, aö bu wapônda dauŋ, dec wambo ti atac ŋayham eŋ, magoc mac akôm mêtê ŋayham ma gauc gêm aneŋ ŋawapac dec aŋkiŋ gêŋ tu anem aö sa-ŋga. \v 15-16 Mac lau Pilipai-ŋga aŋyalê su bu têŋ ndoc mac aŋgô ŋawaê ŋayham tiwakuc, ma aö galom malac atu Tesalonika, naŋ mac aŋkiŋ gêŋ tu anem aö sa-ŋga têm ŋatô. Ma têŋ têm naŋ gahu mac nem gameŋ Masedonia-ŋga siŋ, naŋ gôlôwac dabuŋ malac ŋatô-ŋga sêkêŋ gêŋ daŋ tu sênem aö sa-ŋga dom. Mac tamwasêm. \v 17 Aö tac whiŋ bu mac asap nem mêtê akêŋ gêŋ-ŋga dinaŋ dôŋ ŋapaŋ. Aö gasôm yom dau tu bu wakac mac bu akêŋ gêŋ têŋ aö-ŋga lec dom, magoc aö kayalê bu mac bu asap nem lêŋ amwasiŋ aö ma lau ŋatô-ŋga dôŋ, dec lêŋ dau oc êmwasiŋ mac hôc gêlêc su ô. \v 18 Kwahic dec aö gapônda gêŋ daŋ dom. Gêŋ naŋ mac aŋkiŋ têŋ aö ma Epaprodaitas kêŋ têŋ aö gêm mac aŋôm, naŋ daêsam ŋandô dec gêm aö sa kêlêc. Gêŋ dau gitôm da ŋamalu ŋayham naŋ Anötö tac whiŋ, ma gic iŋ tandô ŋayham. \v 19 Anötö, naŋ yob aö ŋapaŋ, iŋ Mwasiŋ ti Ŋawasi atu Ŋadau, ma Yisu Kilisi ti ŋahu datap iŋ ndê mwasiŋ atu sa-ŋga. Ma aö kayalê bu gêŋ bocke naŋ mac apônda, naŋ yêc iŋ ndê mwasiŋ atu ŋalôm, ma iŋ oc kêŋ têŋ mac. \v 20 Bocdinaŋ dapo Damaŋ Anötö ndê waê sa tôm têm hoŋ ndi. Yomandô. \s1 Pol gic bata iŋ ndê bapia \p \v 21 Akêŋ aneŋ acsalô têŋ lau dabuŋ hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu Kilisi yêc malac Pilipai. Asidôwai naŋ sêmbo sêwhiŋ aö, naŋ sêkêŋ si acsalô têŋ mac bocdinaŋ. \v 22 Ma Anötö ndê lau dabuŋ hoŋ naŋ sêmbo malac dindec, naŋ boc-dinaŋ. Ma lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sem gweleŋ sêmbo Sisa ndê andu, naŋ gauc gêm mac hôc gêlêc. \p \v 23 Mwasiŋ akêŋ Pômdau Yisu Kilisi puc mac nem gatôm dôŋ.