\id MRK - Bukawa NT [buk] -Papua New Guinea 2000 {Lutheran Bible Translators} (DBL 2017) \h MAK \toc1 Mak ndê ŋawaê ŋayham \toc2 Mak \toc3 Mak \mt1 Mak \mt2 ndê ŋawaê ŋayham \imt1 Yom whê ŋawaê ŋayham dindec sa-ŋga \ip Mak iŋ Yisu ndê ŋgacsêŋomi 12 si daŋ dom, magoc iŋ tiatu yêc Jerusalem ma gêlic gêŋ hoŋ naŋ Yisu kôm têŋ ndoc dinaŋ. Tiŋambu Mak kêsêlêŋ whiŋ Pita têŋ ndoc Pita gêm mêtê, ma to ŋawaê ŋayham pi Yisu kêkuc mêtê naŋ Pita gêm. Lau ŋatô gauc gêm bu yom naŋ Mak to yêc 14:51-52 naŋ hêganôŋ iŋ dau. Tiŋambu iŋ gêm Pol lu Banabas sa tu iŋlu si gweleŋ-ŋga. Alic yom ŋatô pi iŋ yêc Apo 12:12, 25; 13:5, 13; 15:36-39, ma yêc Kol 4:10 ma 2 Tim 4:11. \ip Mak to yom daêsam pi gweleŋ naŋ Yisu kôm, magoc yom daêsam naŋ Yisu sôm tu bu êndôhôŋ lau-ŋga, naŋ iŋ to dom. \c 1 \s1 Jon kêmasaŋ Yisu ndê seŋ \r (Mat 3:1-12; Luk 3:2-16) \p \v 1 Yom dindec gic hu ŋawaê ŋayham pi Anötö ndê Atu Yisu Kilisi. \p \v 2 Muŋ-ŋga, propet daŋ to yom naŋ Anötö sôm têŋ iŋ ndê Atu bocdec bu: \li1 Aö wakêŋ aneŋ ŋgac aheŋ-ŋga muŋ am. Iŋ oc êmasaŋ am nem seŋ. \rq [Mal 3:1]\rq* \p Ma propet Aisaya to Anötö ndê yom pi ŋgac aheŋ-ŋga dau bocdec bu: \li1 \v 3 Ŋamalac daŋ ta yom mbo gameŋ sawa bocdec bu, ‘Amasaŋ Pômdau ndê seŋ tisolop. Amasaŋ nem ŋalôm bu akôc iŋ sa.’ \rq [Ais 40:3]\rq* \p \v 4 Yom dau ŋandô sa pi Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga, naŋ tiŋambu hôc asê ma gêm mêtê mbo gameŋ sawa. Iŋ sôm têŋ lau bu sêliŋ saŋgu tu bu sêtôc asê bu sêkac si ŋalôm kwi ma sêhu mêtê sac siŋ, dec Anötö oc suc ŋac si sac kwi. \v 5 Lau daêsam akêŋ malac Jerusalem, ma akêŋ malac hoŋ yêc gameŋ Judia-ŋga, sêsa sêtêŋ Jon si. Ŋac sêhoc si sac asê, ma iŋ kêku ŋac yêc Bu Jordan. \p \v 6 Jon sôc ŋakwê naŋ sêmasaŋ ŋa kamel ŋamliclhu, ma kic piŋkap yêc iŋ ŋampêbalê. Ma iŋ gêŋ gêŋ bambaliŋ gitôm wakô ma lêp. \v 7 Iŋ gêm mêtê ma sôm têŋ lau bocdec bu, “Ŋgac daŋ oc meŋ êŋkuc aö, naŋ ndê ŋaclai hôc gêlêc aö neŋ su. Aö ŋgac ŋambwa dec gitôm dom bu wati iŋ ndê ŋgac akiŋ naŋ pôŋ sic ma kêgapwêc iŋ ndê atapa ŋawalô. \v 8 Aö kaku mac ŋa bu ŋambwa, tigeŋ iŋ oc êŋku mac ŋa Ŋalau Dabuŋ.” \s1 Jon kêku Yisu \r (Mat 3:13-17; Luk 3:21-22; Jon 1:32-34) \p \v 9 Têŋ têm dinaŋ Yisu meŋ akêŋ malac Nasaret yêc gameŋ Galili-ŋga, ma hôc asê Jon. Ma Jon kêku iŋ yêc Bu Jordan. \v 10 Têŋ ndoc Yisu pi akêŋ bu meŋ, iŋ gêlic undambê kac sa, ma Ŋalau Dabuŋ gêm balusi aŋgô, ma sip têŋ iŋ meŋ. \v 11 Goc awha daŋ sa akêŋ undambê, naŋ sôm, “Aö Atuŋgac atac whiŋ-ŋga am. Aö gatisambuc am ŋandô.” \s1 Sadaŋ kêsahê Yisu \r (Mat 4:1-11; Luk 4:1-13) \p \v 12 Dinaŋ su, goc Ŋalau wê Yisu sa gameŋ sawa gi, ma iŋ mbo tawasê. \v 13 Tôm bêc 40 iŋ mbo gameŋ sawa, ma Sadaŋ kêsahê bu êntôm iŋ. Iŋ mbo whiŋ bôc gameŋ sawa-ŋga, ma aŋela sem akiŋ iŋ. \s1 Yisu gic hu iŋ ndê gweleŋ \p \v 14 Tiŋambu †Herod kêkiŋ iŋ ndê lau siŋ-ŋga bu sêkôc Jon dôŋ, ma sêkêŋ iŋ ndöc gapocwalô. Têŋ têm dinaŋ Yisu gêm mêtê ma hoc Anötö ndê ŋawaê ŋayham asê têŋ lau yêc gameŋ Galili-ŋga. \v 15 Iŋ sôm, “Têm naŋ Anötö kêyaliŋ sa, naŋ meŋ sa su. †Anötö ndê gôliŋ meŋ kêpiŋ su. Bocdinaŋ anem nem ŋalôm kwi, ma akêŋ whiŋ Anötö ndê ŋawaê ŋayham.” \s1 Yisu mbwêc lauŋgac hale tu sêŋkuc iŋ-ŋga \r (Mat 4:18-22; Luk 5:1-11; Jon 1:35-42) \p \v 16 Têŋ bêc daŋ Yisu kêsêlêŋ mbo Bugictoŋ Galili ŋamakê, ma gêlic Saimon lu asi Andru. Iŋlu ŋgac lu sêkôc i-ŋga, ma sem gweleŋ sêkêŋ wasaŋ sip bu sêmbo. \v 17 Ma Yisu sôm têŋ iŋlu, “Amlu ameŋ aŋkuc aö, ma aö wakêŋ amlu ahê ŋamalac sêmeŋ sêŋkuc aö, tôm naŋ kwahic dec amlu ahê i.” \v 18 Ma ŋagahô iŋlu sêtec si wasaŋ yêc, ma sêŋkuc iŋ. \p \v 19 Iŋ kêsêlêŋ ŋasawa sauŋ, ma gêlic Sebedi ndê atu lu, Jems lu Jon. Sêndöc waŋ daŋ ma sêmasaŋ si wasaŋ naŋ kic. \v 20 Yisu mbwêc iŋlu bu sêmeŋ sêŋkuc iŋ, goc sêhu damba Sebedi ti lau naŋ sêkôm gweleŋ sêwhiŋ iŋ, naŋ siŋ sêmbo waŋ, ma sêŋkuc Yisu. \s1 Yisu kêdôhôŋ lau ma soc ŋalau sac yêc malac Kapenaom \r (Luk 4:31-37) \p \v 21 Yisu kôc lau hale dinaŋ ma sêŋsêlêŋ sêtêŋ malac Kapenaom si. Sêhôc asê têŋ bêc Sabat-ŋga daŋ, ma Yisu sôc †lôm wê-ŋga gi, ma gic hu kêdôhôŋ lau. \v 22 Ma lau Kapenaom-ŋga sêhêdaê tu iŋ ndê yom-ŋga, bu iŋ kêdôhôŋ ŋac gitôm kêdôhôŋwaga ti ŋaclai atu, hôc gêlêc lau Israel si †kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga hoŋ su. \p \v 23 Ŋgac daŋ ndöc lôm wê-ŋga dinaŋ, naŋ ŋalau sac mbo iŋ ndê ŋalôm. Iŋ ta yom bocdec bu, \v 24 “Ei! Yisu Nasaret-ŋga. Aö kayalê am, am ŋgac dabuŋ naŋ Anötö kêkiŋ. Am bu kôm sake têŋ yac? Am mweŋ bu seŋ yac su, a?” \v 25 Magoc Yisu hec yom ŋalau sac ma sôm, “Am mamaŋ ma hu iŋ siŋ!” \v 26 Goc ŋalau sac kêmwanaŋ ŋgac dau ti ŋaŋga ma hu iŋ siŋ ti mbwêc atu. \p \v 27 Tu dinaŋ-ŋga lau hoŋ sêhêdaê ma sêndac dandi, “Gêŋ bocke dec? Iŋ kêdôhôŋ yac ŋa lêŋ wakuc ma ti ŋaclai atu. Ma iŋ kôc ŋaclai pi ŋalau sac whiŋ, bu iŋ kêŋ yatu ŋac, ma sêsôc iŋ ndê yom ŋapu.” \v 28 Ma tiŋambu lau sic miŋ yom pi gêŋ dau, e ŋagahô eŋ iŋ ndê waê gêm gameŋ Galili-ŋga hoŋ ahuc. \s1 Yisu gêm lau gêmbac daêsam sa \r (Mat 8:14-17; Luk 4:38-43) \p \v 29 Ŋac sêhu lôm wê-ŋga dinaŋ siŋ, ma Saimon lu Andru sêkôc Yisu, Jems ma Jon ma sêtêŋ iŋlu si andu si. \v 30 Saimon ndê lawawê gêmbac lic ŋandê ma yêc andu dau ŋalôm, ma lau sêkêŋ ŋawaê têŋ Yisu. \v 31 Bocdinaŋ Yisu têŋ iŋ gi, kêm iŋ sip amba ma keŋ iŋ sa. Ma gêmbac hu awhê dau siŋ, ma iŋ gêm akiŋ ŋac. \p \v 32 Têŋ telha dinaŋ têŋ ndoc ac gi sip, naŋ lau malac-ŋga sêhoŋ lau gêmbac daêsam ti lau naŋ ŋalau sac sêmbo si ŋalôm, ma sêkôc ŋac sêtêŋ Yisu sêmeŋ.\f + \fr 1:32 \ft Lau Israel si yomsu Sabat-ŋga gic yao lau bu sêŋsêlêŋ seŋ baliŋ me sêkôm gweleŋ têŋ bêc Sabat-ŋga dom. Magoc bêc Sabat-ŋga ŋa-yao pacndê têŋ ndoc ac gi sip. Tu dinaŋ-ŋga dec lau sêhôŋ e ac gi sip su, goc sêkôc si lau gêmbac sêtêŋ Yisu si.\f* \v 33 Lau malac-ŋga hoŋ sêkac dau sa, sêmbo andu dau ŋamakê. \v 34 Ma Yisu gêm lau ti gêmbac tidau-tidau daêsam dinaŋ sa, ma soc ŋalau sac daêsam su yêc lau. Tigeŋ iŋ kêŋ yao ŋalau sac bu sêsôm iŋ asê dom, ŋahu bu ŋac sêŋyalê bu iŋ †Mesaya dau. \s1 Yisu hu malac Kapenaom siŋ \r (Luk 4:42-44) \p \v 35 Têŋ ŋagalaŋsê ac pi meŋ su dom ma Yisu tisa ma hu malac dau siŋ. Iŋ sa gi bu mbo tawasê ma teŋ mbec. \v 36 Saimon ma lau ŋatô naŋ sêwhiŋ iŋ, naŋ sêsa si bu sêŋsalê iŋ. \v 37 Ma têŋ ndoc sêtap iŋ sa, naŋ sêsôm têŋ iŋ bu, “Lau hoŋ sêŋsalê am.” \v 38 Magoc Yisu ô yom ma sôm, “Aö oc wambo malac tigeŋ dinaŋ dom. Dalhö datêŋ malac naŋ sêyêc gameŋ ŋamakê-ŋga dandi, bu wanem mêtê wambo dinaŋ. Tu gweleŋ dinaŋ-ŋga dec aö gameŋ.” \p \v 39 Ma tiŋambu iŋ kêsêlêŋ golom-golom malac hoŋ yêc gameŋ Galili-ŋga. Iŋ gêm mêtê mbo lau si lôm wê-ŋga, ma soc ŋalau sac daêsam su yêc lau. \s1 Yisu kôm ŋgac ti gêmbac leprasi ŋayham sa \r (Mat 8:1-4; Luk 5:12-16) \p \v 40 Têŋ bêc daŋ, ŋgac ti gêmbac †leprasi daŋ têŋ Yisu gi. Iŋ pôŋ haduc ma teŋ Yisu bu nem iŋ sa. Iŋ sôm, “Am bu tac whiŋ, dec gitôm bu am oc kôm aö ŋamlic ŋawasi sa.” \v 41 Yisu tawalô iŋ, dec kêmatôc amba sa gi ma kêmasec iŋ, ma sôm, “Aö atac whiŋ, dec wasôm têŋ am bu ŋamlic ŋawasi sa.” \v 42 Ma ŋagahô eŋ gêmbac dau hu iŋ siŋ, ma iŋ ndê ŋamlic ŋawasi sa. \v 43-44 Goc Yisu kêkiŋ iŋ têŋ †dabuŋ-siga gi, ma sôm ti ŋaŋga têŋ iŋ, “Am ŋgô! Gêŋ naŋ kwahic dec hôc asê am, naŋ sôm asê têŋ lau daŋ dom. Tigeŋ têŋ dabuŋsiga ndi, ma tôc daôm têŋ iŋ bu lic bu am nem ŋamlic ŋawasi sa su. Ma kêŋ da tu am ŋamlic ŋawasi sa-ŋga tôm yomsu naŋ Moses kêŋ têŋ yac. Ma ŋalêŋ dinaŋ lau hoŋ oc sêŋyalê bu am ŋamlic ŋayham sa.” \v 45 Ma ŋgac dau sa gi ma gic miŋ pi gêŋ dau e yom dau tiapa. Tu dinaŋ-ŋga lau hoŋ takwê Yisu, dec iŋ tec bu sôc malac daŋ yêc lhu. Iŋ mbo gameŋ ŋamakê-ŋga, magoc lau akêŋ gameŋ hoŋ sêwê sêtêŋ iŋ si ŋapaŋ. \c 2 \s1 Yisu kôm ŋgac bôliŋ daŋ ŋayham sa \r (Mat 9:1-8; Luk 5:18-26) \p \v 1 Bêc ŋatô giŋga su, goc Yisu sôc malac Kapenaom tiyham. Ma lau malac-ŋga sêŋgô ŋawaê bu iŋ mbu meŋ ndöc andu daŋ. \v 2 Goc lau daêsam sêkac dau sa, ma Yisu gêm mêtê ŋac. Lau daêsam andô sêkac sa e ŋasawa mba yêc andu ŋalôm ma yêc ŋasactô bocdinaŋ. \v 3 Ma lauŋgac hale sêmbalaŋ ŋgac bôliŋ daŋ yêc sac daŋ sêmeŋ, ma bu sêtêŋ Yisu sêndi. \v 4 Magoc lau daêsam dinaŋ sem gameŋ ahuc, ma tu dinaŋ-ŋga dec ŋac sêpi andu ŋapoc lôlôc si, ma sêkac poc sa ma sêmasaŋ ŋalasê daŋ yêc gameŋ naŋ Yisu kalhac, naŋ ŋahô-ŋga. Goc sêŋwhaŋ sac ti ŋgac bôliŋ sip têŋ Yisu gi. \v 5 Yisu gêlic gêŋ dinaŋ ma kêyalê bu ŋac sêkêŋ whiŋ iŋ, goc sôm têŋ ŋgac bôliŋ, “Aneŋ balê, kwahic dec aö wasuc am nem sac kwi.” \p \v 6 Têŋ ndoc dinaŋ kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ŋatô sêndöc andu dau. Sêŋgô Yisu ndê yom dau, ma gauc gêm yêc ŋac si ŋalôm, \v 7 “Anötö tigeŋ gitôm bu suc sac kwi. Ma bocke ŋgac dindê sôm yom kaiŋ dinaŋ? Iŋ ndê yom sac sambuc.” \v 8 Yisu kêyalê ŋagahô bu ŋac gauc gêm yom bocdinaŋ, dec iŋ sôm têŋ ŋac, “Tu sake-ŋga mac gauc gêm yom bocdinaŋ? \v 9 Mac akêŋ whiŋ dom bu aneŋ ŋaclai yêc bu wasôm têŋ ŋgac bôliŋ dindec bu wasuc iŋ ndê sac kwi. Bocdinaŋ aö wasôm têŋ iŋ, ‘Tisa, kôc nem mbô sa ma êmsêlêŋ.’ \v 10 Ma têŋ têm mac alic aneŋ yom dau ŋandô sa, dec aŋyalê bu Anötö kêŋ ŋaclai têŋ †Ŋamalac ndê Atu yêc nom, bu suc ŋamalac si sac kwi whiŋ.” Goc Yisu sôm têŋ ŋgac bôliŋ, \v 11 “Aö wasôm têŋ am bu tisa, kôc nem mbô sa, ma lhö têŋ nem andu ndi.” \v 12 Ma ŋgac dau tisa yêc lau hoŋ aŋgô-ŋga, kôc ndê mbô sa ma kölhö gi. Gêŋ dau kôm lau hoŋ sêhêdaê ŋandô. Sêmpiŋ Anötö ma sêsôm, “Gêŋ kaiŋ dindec, yac alic daŋ su dom.” \s1 Yisu kêgalêm Liwai bu êŋkuc iŋ \r (Mat 9:9-13; Luk 5:27-32) \p \v 13 Tiŋambu Yisu sa gi mbo bugictoŋ ŋamakê tiyham. Lau daêsam sêsa si sêŋkuc iŋ, ma iŋ kêdôhôŋ ŋac. \v 14 Ma tiŋambu iŋ kêsêlêŋ gi e gêlic †Liwai, Alpayas ndê atuŋgac ndöc ndê mala kôc takis-ŋga. Goc Yisu sôm têŋ iŋ, “Êmkuc aö.” Ma Liwai tisa ma kêkuc iŋ. \p \v 15 Têŋ bêc daŋ Yisu ti iŋ ndê ŋgacsêŋomi seŋ gêŋ sêndöc Liwai ndê andu. Ma lau sêkôc takis-ŋga ma lau daêsam naŋ lau bata Israel-ŋga sêsam bu lau sac naŋ sêndöc sêwhiŋ ŋac, bu lau kaiŋ dinaŋ sêŋkuc Yisu tôm bêc hoŋ. \v 16 Ma lau †Palêsai si kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ŋatô sêlic bu Yisu gêŋ gêŋ ndöc whiŋ lau takis-ŋga ti lau sac dinaŋ. Goc sêsôm têŋ iŋ ndê ŋgac-sêŋomi, “Tu sake-ŋga iŋ gêŋ gêŋ whiŋ lau takis-ŋga ti lau sac?” \v 17 Yisu ŋgô yom dau, ma sôm têŋ ŋac, “Lau naŋ sêlic dau bu gêmbac mba, naŋ oc sêŋsalê dokta dom, magoc lau ti gêmbac oc sêŋsalê dokta. Aö gameŋ bu waŋgalêm lau naŋ sêlic dau bu lau gitêŋ, naŋ sa dom, aö gameŋ bu waŋgalêm lau sac sa.” \s1 Yao gêŋ daneŋ-ŋga-ŋga \r (Mat 9:14-15; Luk 5:33-35) \p \v 18 Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga ndê †sêŋomi ti lau Palêsai sêkêŋ bêc ŋatô bu sêneŋ gêŋ dom tu gauc nem Anötö-ŋga, magoc Yisu ndê ŋgacsêŋomi sêkôm dom. Ma lau ŋatô sêmeŋ ma sêndac Yisu bocdec bu, “Tu sake-ŋga Jon ndê sêŋomi ma lau Palêsai si sêŋomi sêhu gêŋ daneŋ-ŋga siŋ tu gauc nem Anötö-ŋga, magoc am nem ŋgacsêŋomi sêkôm dom?” \v 19 Goc Yisu sôm têŋ ŋac, “Ŋgac nem awhê-ŋga daŋ bu êŋgalêm lau sa sêmbo sêwhiŋ iŋ bu sêneŋ mwasiŋ nem awhê-ŋga, dec oc tôm dom bu sêhu gêŋ daneŋ-ŋga siŋ têŋ ndoc ŋgac dau mbo whiŋ ŋac. Ŋalêŋ tigeŋ kwahic dec aö gambo gawhiŋ aneŋ ŋgacsêŋomi ma oc tôm dom bu sêhu gêŋ daneŋ-ŋga siŋ. \v 20 Tigeŋ ndoc oc meŋ naŋ lau oc sêkôc aö su yêc ŋac, ma têŋ ndoc dinaŋ ŋac oc ŋalôm ŋawapac, ma sêŋkuc lêŋ dahu gêŋ daneŋ-ŋga siŋ-ŋga.” \s1 Yisu ndê yom gitôm gêŋ wakuc \r (Mat 9:16-17; Luk 5:36-39) \p \v 21 Ma Yisu sôm, “Yac dasi po wakuc pi ŋakwê akwa naŋ kic, naŋ dom. Bu po wakuc oc hôc ŋakwê akwa kic, ma gêŋ dau oc tisac sambuc. \v 22 Ma têŋ ndoc lau s êmasaŋ wain wakuc, naŋ sêkêc sip bôc ŋamlic wain-ŋga akwa dom. Mba! Ŋac bu sêkôm, goc wain wakuc oc hôc ŋamlic akwa kôc ma wê sa niŋga. Ma bôc ŋamlic oc tisac bocdinaŋ. Wain wakuc dakêc sip bôc ŋamlic wakuc.” \s1 Yisu iŋ Pômdau bêc Sabat-ŋga \r (Mat 12:1-8; Luk 6:1-5) \p \v 23 Têŋ bêc Sabat-ŋga daŋ Yisu ti ndê †ŋgacsêŋomi sêŋsêlêŋ sêmbo lôcwha daŋ naŋ gic ôm wit-ŋga daŋ kic. Ma iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêkôc wit ŋandô ŋatô bu sêneŋ. \v 24 Ma lau Palêsai ŋatô sêlic gêŋ dau ma sêsôm têŋ iŋ, “Lic gêŋ naŋ am nem ŋgacsêŋomi sêkôm. Tu sake-ŋga ŋac sêkôm gweleŋ naŋ yac neŋ yomsu gic yao bu dakôm têŋ bêc Sabat-ŋga dom?” \v 25-26 Yisu ô ŋac si yom ma sôm, “Gauc nem yom naŋ sêto pi gêŋ naŋ Kiŋ Dawid kôm. Mac asam su, me? Têŋ ndoc naŋ Abiata iŋ †dabuŋsiga ŋamata-ŋga, naŋ Dawid ti lau naŋ sêwhiŋ iŋ, naŋ sêpônda dau ma gêŋ yô ŋac. Goc Dawid sôc Anötö ndê andu gi, ma gêŋ bolom dabuŋ naŋ lau sêkêŋ ti da, naŋ Moses kêŋ yao bu lau dabuŋsiga tawasê oc sêneŋ. Ma iŋ kêŋ têŋ lau naŋ sêmbo sêwhiŋ iŋ, ma ŋac seŋ. Magoc lau daŋ sêŋgôliŋ yom pi Dawid ma sêsôm bu iŋ kêgilì yomsu lec dom.” \p \v 27 Ma Yisu gic têku yom ma sôm, “Bocdinaŋ akôc gauc ŋapep pi yomsu. Anötö kêŋ bêc Sabat-ŋga bu nem ŋamalac sa. Iŋ kêŋ ŋamalac tu bêc Sabat-ŋga dom. \v 28 Ŋamalac ndê Atu iŋ gêŋ hoŋ ŋadau, ma iŋ Pômdau Sabat-ŋga whiŋ.” \c 3 \s1 Yisu kôm ŋgac amba balê ŋayham sa têŋ bêc Sabat-ŋga \r (Mat 12:9-14; Luk 6:6-11) \p \v 1 Têŋ bêc daŋ tiyham Yisu sôc lôm wê-ŋga gi. Ma ŋgac amba tibalê daŋ ndöc. \v 2 Palêsai ŋatô sêŋsalê yom bu sêŋgôliŋ pi Yisu, dec sêtip iŋ ŋapep bu mboe iŋ oc kôm ŋgac dau ŋayham sa têŋ bêc Sabat-ŋga, dec ŋac oc sêsôm bu iŋ kêgilì yomsu Sabat-ŋga. \v 3 Yisu sôm têŋ ŋgac naŋ amba tibalê, “Tisa, ma lhac ŋalhu whiŋ aö.” \v 4 Dec iŋ ndac lau hoŋ bocdec bu, “Gêŋ bocke oc êŋgilì yomsu Sabat-ŋga? Dakôm ŋayham têŋ lau, me dakôm sac têŋ lau? Danem ŋamalac sa, me datec ŋac sêmbac ndu?” Magoc ŋac hoŋ sem dôŋ. \v 5 Iŋ tahê ŋac ma tac ŋandê sa, ma ŋalôm ŋawapac tu ŋac si ŋalôm ŋadandi-ŋga. Goc iŋ sôm têŋ ŋgac dau, “Êmatôc amam.” Ma ŋgac dau kêmatôc amba, ma amba dau ŋayham sa tiyham. \p \v 6 Têŋ dinaŋ lau Palêsai sêhu lôm wê-ŋga dau siŋ ma sêsa si. Ma ŋac sêndöc sêwhiŋ lau Israel-ŋga naŋ tac whiŋ Herod ma lau Rom-ŋga si gôliŋ, ma ŋac hoŋ sêkôc gauc pi lêŋ sêndic Yisu ndu-ŋga. \s1 Yisu kêdôhôŋ lau ma kôm gêmbac ŋayham sa \r (Luk 6:17-19) \p \v 7 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêtêŋ bugictoŋ si, ma lau daêsam sêŋkuc ŋac. Ŋac lau akêŋ gameŋ Galili-ŋga ma gameŋ Judia-ŋga, \v 8 ma akêŋ malac Jerusalem ma akêŋ gameŋ Judia ma Idumia-ŋga ma akêŋ Bu Jordan ŋadaŋga, ma akêŋ malac Taya ma Saidon ŋagameŋ. Lau daêsam dinaŋ sêŋgô ŋawaê pi gêŋ naŋ Yisu kôm, dec sêsa sêtêŋ iŋ si. \p \v 9 Yisu gêlic lau toŋ atu naŋ bu sêŋgapiŋ iŋ sa, dec sôm têŋ ndê ŋgacsêŋomi bu sêmasaŋ waŋ sauŋ daŋ tu iŋ pi ndi ndöc-ŋga. \v 10 Iŋ sôm yom dinaŋ ŋahu bu iŋ kôm lau gêmbac daêsam ŋayham sa su e lau daêsam ti gêmbac sêkôm mwasac bu sêmasec iŋ. \v 11 Ma têŋ ndoc lau ti ŋalau sac sêlic iŋ, naŋ sêhu dau sêyêc iŋ aŋgô-ŋga, ma ŋalau dau sêmbwêc yom asê bocdec bu, “Am Anötö ndê Atu.” \v 12 Tigeŋ Yisu kêŋ gic yao ŋaŋga bu sêsôm iŋ ŋahu asê dom. \s1 Yisu kêyaliŋ ŋgacsêŋomi 12 sa \r (Mat 10:1-4; Luk 6:12-16) \p \v 13 Tiŋambu Yisu pi lôc daŋ gi ma mbwêc lau naŋ iŋ atac whiŋ, naŋ sêtêŋ iŋ sêmeŋ. \v 14 Goc iŋ kêyaliŋ ŋac si lau 12 sa, ma sam ŋac bu †Aposel, bu ŋac oc sêmbo sêwhiŋ iŋ, ma iŋ oc kêŋ ŋac sêsa sêndi bu sênem mêtê. \v 15 Ma iŋ kêŋ ŋaclai têŋ ŋac bu sêsoc ŋalau sac su. \v 16 Aposel 12 naŋ Yisu kêyaliŋ ŋac sa, naŋ bocdec: Saimon (naŋ iŋ sam bu Pita), \v 17 Jems lu Jon (Sebedi ndê atu lu naŋ Yisu sam bu ‘wapap atui’), \v 18 Andru, Pilip, Batolomeas, Matyu, Tomas, Jems (Alpayas ndê atu), Tadaus, Saimon (naŋ sêsam bu ‘Ŋgac †Selot’), \v 19 ma Judas Iskeriot, ŋgac naŋ tiŋambu hoc Yisu asê. \s1 Lau sêŋgihi Yisu ahuc ŋapaŋ \p \v 20 Yisu sôc andu daŋ gi, magoc lau toŋ atu sêsap iŋ dôŋ ŋapaŋ e ŋasawa mba bu iŋ ti ndê ŋgac-sêŋomi sêneŋ gêŋ. \v 21 Gêŋ dau ŋawaê tap Yisu dinda ti asii sa, dec ŋac sêsôm, “Iŋ ndê gauc tisac.” Bocdinaŋ dec sêtêŋ iŋ si bu sêkôc iŋ sa ndi. \s1 Yisu ndê ŋaclai ŋahu \r (Mat 12:22-32; Luk 11:14-22) \p \v 22 Têŋ têm dinaŋ kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ŋatô sêmeŋ akêŋ Jerusalem ma sêŋgôliŋ yom pi Yisu bocdec bu, “Ŋalau sac si ŋadau †Belsebal gêm gôliŋ iŋ, ma kêŋ ŋaclai têŋ iŋ bu soc ŋalau sac su.” \v 23 Goc Yisu mbwêc ŋac sêtigasuc iŋ, ma ô ŋac si yom ŋa yom gôliŋ daŋ bocdec bu, “Bocke ma Sadaŋ oc soc Sadaŋ? \v 24 Gôliŋwaga daŋ ndê lau bu sêkêŋ kisa dau, dec iŋ ndê gôliŋ oc pacndê. \v 25 Ma gôlôwac daŋ bu sêwhê dau kôc, dec oc sêlhac ŋaŋga dom. \v 26 Ma Sadaŋ bu kêŋ kisa têŋ dau ma whê dau kôc, dec iŋ oc lhac ŋaŋga dom, iŋ ndê ŋaclai oc pacndê. \v 27 Aŋgô! Sadaŋ iŋ gitôm ŋgac ti licwalô atu, ma yac bu dasôc ŋgac ti licwalô atu daŋ ndê andu bu taŋgaho iŋ ndê gêŋ, naŋ gêŋ ŋamata-ŋga dasô iŋ dôŋ, goc taŋgaho iŋ ndê gêŋ. \p \v 28 “Yomandô aö wasôm têŋ mac. Ŋamalac naŋ kac ndê ŋalôm kwi ma hu ndê sac siŋ, naŋ Anötö oc suc iŋ ndê sac ti yom sac-sac hoŋ kwi. \v 29 Tigeŋ ŋamalac daŋ bu sôm yom sac pi Ŋalau Dabuŋ, naŋ Anötö oc suc iŋ ndê sac kwi dom andô. Iŋ kôm gêŋ sac sambuc, ma iŋ ndê giso oc yêc ŋapaŋ.” \p \v 30 Yom hoŋ dinaŋ Yisu sôm, ŋahu bu ŋac sêsôm bu ŋalau sac daŋ mbo iŋ ŋalôm. \s1 Yisu dinda ti asii \r (Mat 12:46-50; Luk 8:19-21) \p \v 31 Têŋ têm dinaŋ Yisu dinda ti ndê asii sêhôc asê andu dau. Sêlhac awê ma sêŋkiŋ ŋamalac daŋ sôc gi bu kôc iŋ sa sa meŋ. \v 32 Lau daêsam naŋ sêndöc sêŋgihi Yisu ahuc, naŋ sêsôm têŋ iŋ bu, “Am dinam ti nem asimi dec sêmeŋ sêlhac awê ma sêndac am.” \v 33 Goc iŋ ndac ŋac, “Aneŋ dinaŋ ti asiŋi naŋ asa?” \v 34 Ma iŋ tahê lau naŋ sêndöc sêŋgihi iŋ ahuc, ma sôm, “Aneŋ dinaŋ ti asiŋi dau dindec. \v 35 Bu lau naŋ daŋga wambu Anötö ndê yom, naŋ ŋac sêti aö asiŋi ti lhuŋwêi ma dinaŋi.” \c 4 \s1 Yom gôliŋ pi ŋgac kêbalip wit ŋawhê \r (Mat 13:1-12; Luk 8:4-8) \p \v 1 Tiŋambu Yisu sa gi mbo bugictoŋ ŋamakê, ma gic hu kêdôhôŋ lau tiyham. Ma lau sêwê-sêwê sêmeŋ e ti toŋ atu andô. Tu dinaŋ-ŋga iŋ pi waŋ daŋ gi poc bugictoŋ kêpiŋ baö, ma lau daêsam dinaŋ sêlhac baö. \p \v 2 Yisu sôm yom gôliŋ daêsam bu êndôhôŋ lau dinaŋ. Iŋ sôm yom gôliŋ daŋ têŋ ŋac bocdec bu, \v 3 “Aŋgô! Ŋgac daŋ sa gi bu êmbalip wit ŋawhê yêc iŋ ndê ôm. \v 4 Têŋ ndoc iŋ kêbalip gêŋ dau, naŋ ŋawhê ŋatô sêpeŋ sêsip seŋ, ma mbac sêsip sêmeŋ ma seŋ su. \v 5 Ma ŋawhê ŋatô sêpeŋ sêsip gameŋ hoc-hoc, naŋ nom ŋagec sac hoc ŋahô ŋambwa. Ŋawhê dau sêsip nom ŋalôm gacgeŋ si dom, dec sêpo sêpi sêmeŋ ŋagahô. \v 6 Tigeŋ tiŋambu ac pec ŋagatôm ma gêm bôliŋ. Ŋahu bu nom ŋayham mba tu ŋawakac sip ndi-ŋga. \v 7 Ma wit ŋawhê ŋatô sêpeŋ sêsip kwaŋ ti ŋakwa ŋalôm, ma kwaŋ lu wit sêpi sêwhiŋ dau e kwaŋ yaŋ wit ndu ma gêm ŋandô daŋ dom. \v 8 Ma wit ŋawhê ŋatô sêpeŋ sêsip nom ŋayham, ma tiŋambu sem ŋandô daêsam, ŋatô sem ŋandô 30, ŋatô sem ŋandô 60, ma ŋatô sem ŋandô 100.” \p \v 9 Goc Yisu sôm, “Asa bu daŋga-suŋ yêc, naŋ ŋgô aneŋ yom.” \s1 Yisu whê yom gôliŋ wit ŋawhê-ŋga ŋahu sa \r (Mat 13:10-23; Luk 8:9-15) \p \v 10 Tiŋambu lau daêsam sêmbo dom, ma lau naŋ sêmbo sêwhiŋ Yisu, ti ŋgacsêŋomi 12 sêndac Yisu pi yom gôliŋ dau ŋahu. \v 11 Ma iŋ whê sa têŋ ŋac bocdec bu, “Anötö ndê gôliŋ ŋalêŋ ŋahu sip ŋalôm gi. Iŋ kêyaliŋ mac sa bu aŋyalê ŋahu dau, magoc lau naŋ sêmbo Anötö ndê gôliŋ ŋalôm dom, naŋ wasôm yom têŋ ŋac ŋa yom gôliŋ ŋambwa. \v 12 Aisaya to yom pi lau kaiŋ dinaŋ, naŋ yêc bocdec bu: \li1 Ŋac sêlic gêŋ naŋ aö gakôm, naŋ ŋapaŋ, magoc ŋac si gauc sa dom. Ma ŋac sêŋgô aneŋ yom ŋapaŋ, magoc sêŋyalê ŋahu dom. \li1 Ŋac bu sêŋyalê, dec oc tôm bu sênem dau kwi, ma Anötö oc suc ŋac si sac kwi.” \rq [Ais 6:9-10]\rq* \p \v 13 Goc Yisu sôm têŋ ŋac, “Bocke dec mac aŋyalê yom gôliŋ dinaŋ ŋahu dom? Bocdinaŋ ŋalêŋ bocke mac oc aŋyalê yom gôliŋ ŋatô ŋahu? \v 14 Aŋgô! Yom pi ŋgac naŋ kêbalip wit ŋawhê, naŋ hêganôŋ ŋgac naŋ hoc Anötö ndê yom asê. \v 15 Ma yom pi wit ŋawhê naŋ sêpeŋ sêsip seŋ, naŋ hêganôŋ lau naŋ sêŋgô Anötö ndê yom, magoc ŋagahô Sadaŋ meŋ ma kêgaho yom dau su yêc ŋac si ŋalôm. \v 16 Ma wit ŋawhê naŋ sêpeŋ sêsip gameŋ hoc-hoc, naŋ hêganôŋ lau naŋ sêŋgô A nötö ndê yom ma sêkôc sa ŋagahô ti atac ŋayham. \v 17 Tigeŋ tôm wit naŋ ŋawakac mbasi, naŋ lau dau sêlhac ŋasawa baliŋ dom. Têŋ ndoc sêtap ŋawapac sa, me lau sêkêŋ kisa ŋac tu Anötö ndê yom-ŋga, naŋ sêhu si sêkêŋ whiŋ siŋ ŋagahô eŋ. \v 18 Ma wit ŋawhê naŋ sêpeŋ sêsip kwaŋ ti ŋakwa ŋalôm, naŋ hêganôŋ lau naŋ sêŋgô Anötö ndê yom, \v 19 tigeŋ sêhêgo dau pi gêŋ nom-ŋga kêlêc, ma lêŋ atac whiŋ mone ti wapa nom-ŋga hê ŋac si gauc ŋapaŋ e kôm Anötö ndê yom ahuc, ma ŋandô mbasi. \v 20 Ma wit ŋawhê naŋ sêpeŋ sêsip nom ŋayham, ma sem ŋandô 30, me 60, me 100, naŋ hêganôŋ lau naŋ sêŋgô Anötö ndê yom, sêkôc sa e tidôŋ, ma sem ŋandô daêsam.” \s1 Dasiŋ lam ŋawê kwi dom \r (Luk 8:16-18) \p \v 21 Ma Yisu sôm têŋ ŋac, “Lam iŋ gêŋ pô gameŋ-ŋga, ma bocdinaŋ yac taŋgatöc ŋa suc ahuc me dasiŋ kwi sôc sasac ŋapu dom. Mba! Taŋkiŋ êŋgalêŋ ŋalhu bu ŋawê pô gameŋ. \v 22 Ma ŋalêŋ tigeŋ, yom naŋ yêc siŋ dau me ŋahu sip ŋalôm gi, naŋ oc meŋ sa tiawê. \v 23 Asa naŋ daŋgasuŋ bu yêc, naŋ ŋgô.” \p \v 24 Ma iŋ gic têku yom ma sôm, “Akôc gauc ŋapep pi Anötö ndê yom naŋ mac aŋgô. Mac bu atac whiŋ bu aŋyalê ŋahu, dec Anötö oc kêŋ gauc têŋ mac, ma iŋ oc kôm mac nem gauc êŋsôwec tiatu. \v 25 Bu asa naŋ kôc Anötö ndê yom sa sip ndê ŋalôm e tidôŋ, naŋ Anötö oc kêŋ gauc têŋ iŋ êŋlêc. Magoc asa naŋ kôc sa tidôŋ dom, naŋ Anötö oc kôc iŋ ndê yom hoŋ su yêc iŋ.” \s1 Yom gôliŋ pi gêŋ ŋawhê naŋ po pi meŋ \p \v 26 Ma Yisu sôm, “Ŋalêŋ naŋ Anötö ndê gôliŋ kêsôwec, naŋ gitôm gêŋ ŋawhê naŋ ŋamalac daŋ sô sip ndê ôm. \v 27 Ma tiŋambu iŋ yêc bêc ôbwêc ma tisa têŋ acsalô, ma ŋawhê dau po pi meŋ. Magoc ŋamalac dau kêyalê ŋalêŋ dom. \v 28 Têŋ ŋamata-ŋga ŋawhê dau hôc nom kôc ma ŋagatôm pi meŋ, malô goc ŋamlha sa ma tiŋambu gêm ŋandô. \v 29 Magoc têŋ ndoc gêŋ ŋandô dau tilôwê iŋ oc ndic su, bu bêc sêhoŋ gêŋ ŋandô sa-ŋga meŋ sa.” \s1 Yom gôliŋ pi gêŋ ŋawhê sauŋ \r (Mat 13:31-32; Luk 13:18-19) \p \v 30 Ma Yisu sôm, “Aö wasôm yom gôliŋ bocke tu bu wawhê ŋalêŋ naŋ Anötö ndê gôliŋ kêsôwec, naŋ sa? Aö wanem dôhôŋ pi gêŋ sake bu wawhê sa? \v 31 Anötö ndê gôliŋ gitôm gêŋ ŋawhê sauŋ andô daŋ naŋ dasô sip nom, gitôm a soc ŋawhê. \v 32 Gêŋ dau gêŋ sauŋ andô, tigeŋ yac bu dasô sip nom ndi, dec oc po tiatu e hôc gêlêc gêŋ ôm-ŋga hoŋ su. Ma ŋasaŋgac oc sêhê baliŋ e mbac lôlôc-ŋga sêmeŋ sêhê si ŋaic yêc ayuŋ ŋayham dau.” \p \v 33 Yom gôliŋ kaiŋ dinaŋ Yisu sôm têŋ lau ŋapaŋ. Iŋ kêdôhôŋ ŋac tôm ŋac si gauc. \v 34 Yom hoŋ naŋ iŋ sôm têŋ ŋac, naŋ iŋ sôm ŋa yom gôliŋ. Ma têŋ têm naŋ iŋ ti ndê ŋgacsêŋomi sêmbo tawasê, naŋ iŋ whê gêŋ hoŋ sa têŋ ŋac. \s1 Yisu kôm bu ŋampoŋ timalô \r (Mat 8:23-27; Luk 8:22-25) \p \v 35 Têŋ acsalô dinaŋ kêpiŋ bu ŋasec sa, naŋ Yisu sôm têŋ iŋ ndê ŋgacsêŋomi, “Yac dalhö, dapi bugictoŋ ŋadaŋga dandi.” \v 36 Goc sêhu lau toŋ atu dinaŋ siŋ ma sêkôc Yisu whiŋ ŋac sêpi waŋ daŋ ma sêlhö si. Ma waŋ ŋatô sêlac sêwhiŋ. \v 37 Sêlac si ma mbu puc atu ma gêli bu ŋampoŋ sa gic sip waŋ e kêpiŋ bu waŋ pac. \v 38 Magoc Yisu teŋ gwalim ma yêc bêc yêc waŋku-ŋga. Ŋgacsêŋomi sêuŋ iŋ sa, ma sêsôm têŋ iŋ, “Kêdôhôŋwaga, bocke? Am hêgo daôm dom bu yac oc dandiŋaŋ, a?” \v 39 Goc iŋ tisa, ma sôm yom ŋaŋga têŋ mbu ti bu ŋampoŋ bocdec bu, “Naŋ gitôm! Timalô!” Goc mbu timalô ma gameŋ ŋaŋeŋ sa. \v 40 Ma iŋ sôm têŋ ŋac bu, “Tu sake-ŋga mac atöc daôm kêlêc? Bocke? Mac akêŋ whiŋ aö dom, a?” \v 41 Magoc ŋac sêsö ti sêtöc dau ŋandô ma sêndac dandi, “Iŋ asa dec? Gêŋ hoŋ sêsôc iŋ ndê yom ŋapu, ma mbu ti bu ŋampoŋ sêwhiŋ!” \c 5 \s1 Yisu kôm ŋgac ti ŋalau sac ŋayham sa \r (Mat 8:28-34; Luk 8:26-39) \p \v 1 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêhôc asê Bugictoŋ Galili-ŋga ŋadaŋga têŋ gameŋ ac pi-ŋga, ma sêsôc baö yêc lau Gerasa-ŋga si gameŋ. \v 2 Sêpi baö si, ma ŋgac daŋ naŋ ŋalau sac mbo iŋ ndê ŋalôm, naŋ sa akêŋ ôm sêhô-ŋga ma têŋ Yisu gi. \v 3 Iŋ ŋgac dau êlêmê ndöc ôm sêhô-ŋga, ma têm daêsam lau sêŋsahê bu sêsô iŋ dôŋ ŋa wac me ŋa sen, magoc gitôm dom. \v 4 Têm daêsam sêsô iŋ amba ti gahi dôŋ ŋa sen, magoc iŋ hê sen kic ma seŋ gapocwalô gahi-ŋga su. Lau daŋ sêtôm dom bu sêkôm iŋ timalô. \v 5 Têŋ acsalô ti ôbwêc, iŋ mbo ôm sêhô-ŋga ti gameŋ ŋabaö, ma taŋ asê ma kôc hoc ma tuc-tuc dau ŋamlic tisac. \p \v 6 Têŋ têm dinaŋ iŋ gêlic Yisu kalhac ahê, goc kêti gi ma pôŋ haduc yêc iŋ aŋgô-ŋga. \v 7-8 Ma Yisu sôm têŋ iŋ, “Ŋalau sac, am hu ŋgac dinaŋ siŋ.” Dec ŋalau dau mbwêc atu ma sôm, “Yisu, Anötö Ŋaclai ti Ŋawasi Ŋadau ndê Atu, am bu kôm sake têŋ aö? Tu Anötö ndê ŋaê-ŋga, aö wateŋ am bu kôm aö ŋayom dom.” \v 9 Goc Yisu ndac iŋ, “Am nem ŋaê asa?” Ma ŋalau sac ô yom ma sôm, “Aneŋ ŋaê ‘Toŋ Atu,’ bu yac ŋalau daêsam.” \v 10 Ma ŋalau dau teŋ Yisu tidim daêsam, bu soc ŋac su yêc gameŋ dinaŋ dom. \p \v 11 Têŋ têm dinaŋ bôc toŋ atu seŋ gêŋ sêmbo lôc ŋapu yêc gameŋ dinaŋ. \v 12 Goc ŋalau sac sêteŋ Yisu ma sêsôm, “Êmkiŋ yac atêŋ bôc dindê andi, bu yac asôc bôc si ŋalôm.” \v 13 Yisu gôlôc goc ŋalau sac sêhu ŋgac dinaŋ siŋ, ma sêsôc bôc ŋalôm si. Goc bôc hoŋ sênti si e sêsip salic sac, ma sêsip bugictoŋ e bu kô ŋac sêmbac ndu. Bôc dau toŋ atu, ŋanamba gitôm 2,000. \v 14 Goc lau sêyob bôc-ŋga sênti si, ma sic miŋ yom dinaŋ têŋ lau naŋ sêmbo malac atu ti gameŋ ŋamakê-ŋga. Ma lau dau sêsa si bu sêlic gêŋ naŋ Yisu kôm. \v 15 Sêhôc asê iŋ ma sêlic ŋgac naŋ Yisu soc ŋalau sac toŋ atu dinaŋ su yêc iŋ, naŋ ndöc ti gauc ŋawa ma sôc ŋakwê, dec ŋac sêtöc dau. \v 16 Ma lau naŋ sêlic gêŋ dau, naŋ sic miŋ pi gêŋ naŋ Yisu kôm têŋ ŋgac ti ŋalau sac, ma têŋ bôc. \v 17 Goc lau gameŋ dinaŋ-ŋga sêteŋ Yisu ŋaŋga bu hu ŋac si gameŋ siŋ. \p \v 18 Têŋ ndoc Yisu bu pi waŋ ndi, naŋ ŋgac naŋ iŋ soc ŋalau sac su yêc iŋ, naŋ teŋ iŋ ŋaŋga bu whiŋ iŋ ndi. \v 19 Magoc Yisu sôm, “Mba! Am mbu têŋ nem lau ndi, ma ndic miŋ têŋ ŋac pi ŋalêŋ naŋ Pômdau tawalô am, ma pi gêŋ hoŋ naŋ iŋ kôm têŋ am.” \v 20 Goc ŋgac dau kölhö gi, ma kêgihi gameŋ naŋ sêsam bu Dekapolis,\f + \fr 5:20 \ft Dekapolis - ŋaê dinaŋ danem kwi bu ‘malac amaŋlu.’ Malac amaŋlu dinaŋ sêyêc Bugictoŋ Galili-ŋga ŋagameŋ têŋ ac pi-ŋga.\f* ma gic miŋ yom pi gêŋ atu naŋ Yisu kôm têŋ iŋ. Ma lau hoŋ sêhêdaê. \s1 Yisu kôm awhê lu ŋayham sa \r (Mat 9:18-26; Luk 8:40-56) \p \v 21 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêpi waŋ ma sêmbu sêpi bugictoŋ ŋadaŋga si. Ma têŋ ndoc iŋ sip baö gi, naŋ lau toŋ atu sêkac sa e sêŋgihi iŋ ahuc. \v 22 Ma ŋgac daŋ ŋaê Jairas, naŋ yob lau Israel-ŋga si lôm wê-ŋga yêc gameŋ dinaŋ, naŋ meŋ hôc asê. Iŋ gêlic Yisu goc hu dau sip nom yêc iŋ gahi-ŋga. \v 23 Ma iŋ teŋ iŋ ŋaŋga bocdec bu, “Aneŋ bawhê sauŋ gêmbac atu kêpiŋ bu oc mbac ndu. Aö tac whiŋ bu am mweŋ, kêŋ amam sac iŋ tu bu iŋ mbac ndu dom, ma ŋayham sa tiyham.” \v 24 Goc Yisu whiŋ iŋ gi. \p Yisu kêsêlêŋ mbo, ma lau daêsam sêŋkuc iŋ ma sêŋgihi iŋ ahuc. \v 25 Lau toŋ dinaŋ si daŋ iŋ awhê naŋ gêm dac ŋapaŋ tôm yala 12. \v 26 Iŋ kêsalê dokta daêsam bu sênem iŋ sa, ma gêmlhi ŋac e iŋ ndê mone hoŋ pacndê. Magoc ŋac sêtôm dom bu sênem iŋ sa. Iŋ hôc ŋandê atu tu ŋac-ŋga, ma gêmbac dau hôc gêlêc su. \v 27-28 Awhê dau ŋgô Yisu ŋawaê su, dec gauc gêm têŋ dau bu, “Aö bu wamasec iŋ ndê ŋakwê, dec oc kôm aö ŋayham sa.” Tu dinaŋ-ŋga iŋ kêsêlêŋ yêc lau toŋ atu ŋalôm kêkuc iŋ, ma kêmasec iŋ ndê ŋakwê. \v 29 Ma ŋagahô eŋ iŋ ndê dac sa tiyham dom, ma iŋ kêsahê bu iŋ ndê gêmbac pacndê su. \p \v 30 Yisu kêyalê bu ŋaclai sa yêc iŋ, goc ŋagahô iŋ kac dau kwi yêc lau toŋ atu ŋalôm ma ndac, “Asa kêmasec aö neŋ ŋakwê?” \v 31 Magoc iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêô yom ma sêsôm, “Lic lau daêsam dindec s êkôm am si. Bocke dec am ndac bu ŋac si asa kêmasec am?” \v 32 Magoc Yisu taso lau hoŋ, ma kêsalê ŋamalac naŋ kôm gêŋ dau. \v 33 Awhê dau kêyalê bu iŋ ŋayham sa su, dec têŋ Yisu gi ma pôŋ haduc yêc iŋ aŋgô-ŋga. Iŋ töc dau ti kêtitec mbo, ma hoc yom asê pi gêŋ naŋ iŋ kôm. \v 34 Goc Yisu sôm teŋ iŋ, “O aneŋ bawhê, am nem kêŋ whiŋ aö dec kôm am ŋayham sa. Am ndi ti atac malô, kwahic dec am nem ŋawapac pacndê su.” \p \v 35 Yisu sôm yom dinaŋ mbo, ma lau ŋatô sêmeŋ akêŋ Jairas ndê andu, ma sêsôm têŋ iŋ, “Am atômwê mbac ndu su. Tu sake-ŋga am bu kêŋ ŋawapac têŋ Kêdôhôŋ-waga? Sôm têŋ iŋ bu meŋ dom.” \v 36 Tigeŋ Yisu hêgo dau tu ŋac si yom-ŋga dom, ma sôm têŋ Jairas, “Töc daôm dom, kêŋ whiŋ.” \v 37 Goc Yisu kalhac lau hoŋ ahuc, ma kôc Pita, ma Jems lu ndê asidôwa Jon, ma sêwhiŋ Jairas si. \v 38 Sêŋsêlêŋ si e sêhôc asê Jairas ndê andu, ma Yisu gêlic lau sêkôm ŋanta atu, ŋac sêhu daŋgibo asê ma sêtaŋ. \v 39 Goc iŋ sôc gi ma ndac ŋac, “Mac akôm ŋanta ti daŋgibo atu dindec tu sake-ŋga? Bawhê dau mbac ndu dom, iŋ yêc bêc naŋ yêc.” \v 40 Magoc ŋac sêmbwac iŋ. Yisu kêŋ ŋac sêsa awê si, ma kôc bawhê ŋadamba lu dinda ti ŋgacsêŋomi tö dinaŋ sêwhiŋ iŋ si, ma sêsôc ŋalôm naŋ bawhê yêc. \v 41 Iŋ kêm bawhê dau sip amba ma sôm têŋ iŋ, “Talita, k umi.” (Yom Hibru dau danem kwi bu, ‘Bawhê sauŋ, am tisa.’ ) \v 42 Ma ŋagahô eŋ bawhê dau, naŋ ndê yala ti 12, naŋ tisa ma kêsêlêŋ. Ma lau hoŋ naŋ sêlic gêŋ dau, naŋ sêhêdaê ŋandô. \v 43 Magoc Yisu kêŋ yao ŋaŋga bu sêsôm gêŋ dau asê têŋ lau ŋatô dom. Ma iŋ sôm bu sêkêŋ gêŋ daneŋ-ŋga têŋ bawhê dau neŋ. \c 6 \s1 Yisu ndê lau sêkôc iŋ sa dom \r (Mat 13:54-58; Luk 4:16-30) \p \v 1 Yisu mbu têŋ iŋ ndê malac-hu gi, ma iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêŋkuc iŋ. \v 2 Têŋ bêc Sabat-ŋga daŋ iŋ sôc lôm wê-ŋga gi, ma gic hu kêdôhôŋ lau. Ma lau daêsam naŋ sêŋgô iŋ ndê yom, naŋ sêhêdaê ma sêsôm têŋ dandi, “Aluê! Iŋ ŋgac dec tap gêŋ hoŋ dindec sa yêc nde? Asa kêŋ gauc atu-tu dinaŋ têŋ iŋ, ma ŋaclai tu kôm gêŋ dalô-ŋga? \v 3 Iŋ yac neŋ ŋgac naŋ muŋ-ŋga kôm gweleŋ kapenta-ŋga. Iŋ Maria ndê atuŋgac, ma Jems, Josep, Judas ma Saimon dôwa! Ma iŋ ndê lhuwêi sêmbo sêwhiŋ yac.” Ma ŋac atac lu-lu tu iŋ-ŋga. \v 4 Goc Yisu sôm têŋ ŋac, “Lau hoŋ sêtoc propet daŋ sa, tigeŋ yêc iŋ ndê malachu, iŋ ndê asidôwai ma iŋ dau ndê lau sêtoc iŋ sa dom.” \v 5 Ma yêc gameŋ dinaŋ iŋ gitôm dom bu kôm gêŋ dalô daêsam. Iŋ kêŋ amba sac lau gêmbac tigeŋ-tigeŋ, ma kôm ŋac ŋayham sa. \v 6 Ma iŋ hêdaê bu ŋac sêkêŋ whiŋ iŋ dom. \p Tiŋambu iŋ kêsêlêŋ golom-golom malac, ma kêdôhôŋ lau. \s1 Yisu kêkiŋ ŋgacsêŋomi 12 sêsa si \r (Mat 10:7-11; Luk 9:1-5) \p \v 7 Yisu mbwêc ndê ŋgacsêŋomi 12 sêtêŋ iŋ sêmeŋ, ma iŋ kêkiŋ ŋac lu-lu sêsa sêtêŋ malac ŋatô si, bu sênem mêtê lau. Ma iŋ kêŋ ŋaclai têŋ ŋac bu sêsoc ŋalau sac su yêc lau. \v 8-9 Iŋ kêkiŋ ŋac ti sôm yom têŋ ŋac bocdec bu, “Aŋsêlêŋ andi, magoc akôc wapa daêsam dom. Asôc nem atapa ma akôc nem tôc, dec tôm. Ampwic hacgêlê dom, ma akôc gêŋ daneŋ-ŋga me awa me ŋakwê aô daôm-ŋga dom. \v 10 Têŋ ndoc mac asôc malac daŋ andi, ma lau sêkôc mac sa asôc ŋac si andu, naŋ ambo whiŋ ŋac e mac ahu malac dau siŋ. \v 11 Ma lau malac daŋ-ŋga bu sêkôc mac ti nem yom sa dom, goc atoŋ kop su yêc gahim têŋ ndoc mac ahu ŋac siŋ, bu atôc ŋac si giso asê.” \p \v 12 Goc ŋac sêlhö si ma sem mêtê bu lau sênem si ŋalôm kwi ma sêhu mêtê sac siŋ. \v 13 Sêsoc ŋalau sac daêsam su yêc lau, ma sêmbac olib ŋakwi pi lau gêmbac daêsam ma sêkôm ŋac ŋayham sa. \s1 Herod gauc gêm yom daêsam pi Yisu \r (Mat 14:1-2; Luk 9:7-9) \p \v 14 Lau sic miŋ pi Yisu ŋapaŋ e iŋ ndê waê tiapa, ma Kiŋ Herod ŋgô ŋawaê pi iŋ whiŋ. Lau ŋatô sêsôm bu, “Yisu iŋ Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga, naŋ tisa akêŋ lau batê-ŋga, ma bocdinaŋ iŋ kôc ŋaclai bu kôm gêŋ dalô.” \v 15 Ma ŋatô sêsôm, “Mba! Iŋ ŋgac dec iŋ propet Elaija naŋ tisa akêŋ lau batê-ŋga.” Ma ŋatô sêsôm, “Mba! Iŋ propet daŋ tôm propet akwa-kwa.” \v 16 Magoc têŋ têm Herod ŋgô yom dinaŋ pi Yisu, naŋ iŋ sôm, “Ŋgac dê mboe Jon, ŋgac naŋ aö gatim iŋ kachu kic, naŋ tisa akêŋ lau batê-ŋga.” \s1 Herod gic Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga ndu ŋamiŋ \r (Mat 14:3-12) \p \v 17-18 Muŋ-ŋga, Herod kôc iŋ asi Pilip ndê awhê Herodias ma gêm ti ndê awhê. Dec Jon hoc Herod ndê giso asê ma sôm têŋ iŋ, “Am gêm nem asim ndê awhê, dec kôm gêŋ so sambuc.” Tu dinaŋ-ŋga Herod kêkiŋ ndê lau siŋ-ŋga bu sêkôc Jon dôŋ, ma sêkêŋ iŋ ndöc gapocwalô. \v 19 Tu Jon ndê yom-ŋga, Herodias êlêmê tac ŋandê têŋ iŋ ma tac whiŋ bu sêndic iŋ ndu. Magoc iŋ gitôm dom, \v 20 bu Herod kêyalê bu Jon iŋ ŋgac gitêŋ ti dabuŋ, dec töc Jon ma yob iŋ ŋapep. Herod tac whiŋ bu ŋgô Jon ndê yom, magoc Jon ndê yom kôm iŋ gauc gêm yom daêsam. \v 21 Tiŋambu Herodias tap lêŋ daŋ sa bu lau sêndic Jon ndu. Têŋ Herod ndê bêc dinda kôc iŋ-ŋga, naŋ Herod ndê mwasiŋ daŋ ma kêgalêm iŋ ndê lau atu-tu, ti lau bata siŋ-ŋga, ma lau bata Galili-ŋga. \v 22 Ŋac sêndöc mwasiŋ dau ŋalôm ma Herodias atuwê sôc meŋ ma tê wê. Gêŋ dau kôm Kiŋ Herod ti ndê ŋacleŋ hoŋ atac ŋayham kêlêc. Goc iŋ sôm têŋ bawhê dau, “Am ndac gêŋ bocke naŋ am atac whiŋ, ma wakêŋ têŋ am.” \v 23 Ma iŋ kêmatiŋ yom têŋ iŋ bocdec bu, “Gêŋ naŋ am bu ndac, naŋ aö wakêŋ têŋ am, tôm aö wawhê neŋ wapa hoŋ kôc ndi toŋ lu ma wakêŋ toŋ daŋ têŋ am.” \v 24 Goc bawhê dau sa gi ma ndac dinda, “Aö wandac gêŋ sake?” Ma dinda ô yom ma sôm, “Am ndac Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga ndê ŋagôlôŋ.” \v 25 Goc bawhê dau kac dau kwi ma kêti mbu têŋ Kiŋ Herod gi, ma sôm têŋ iŋ bu, “Aö tac whiŋ bu kwahic dec, am tim Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga ndê kachu kic, goc kêŋ iŋ ndê ŋagôlôŋ sip pele daŋ ma kêŋ têŋ aö, bu walic pi tanôŋ bu iŋ mbac ndu ŋandô.” \v 26 Yom dau kôm Kiŋ Herod ŋalôm ŋawapac atu, tigeŋ tu iŋ kêmatiŋ yom yêc ŋacleŋ hoŋ aŋgô-ŋga, dec kôm tôm bawhê dau ndac. \v 27 Ma ŋagahô iŋ kêkiŋ ŋgac daŋ bu ndic Jon ndu ma kôc iŋ ŋagôlôŋ mbu meŋ. Ŋgac dau sôc gapocwalô gi, tim Jon ndê kachu kic, \v 28 ma kêŋ ŋagôlôŋ sip pele daŋ. Goc kôc sa gi kêŋ têŋ bawhê, ma bawhê kêŋ têŋ dinda gêlic. \p \v 29 Têŋ têm Jon ndê sêŋomi sêŋgô gêŋ dau ŋawaê, naŋ sêmeŋ ma sêkôc iŋ ndê ŋamlaŋ sa, ma si sêŋsuhuŋ. \s1 Yisu ndê ŋgacsêŋomi sêmbu sêmeŋ \p \v 30 Ŋgacsêŋomi naŋ Yisu kêkiŋ ŋac sêsa si, naŋ sêmbu sêtêŋ iŋ sêmeŋ, ma sic miŋ pi gêŋ hoŋ naŋ sêkôm, ma yom naŋ sêndôhôŋ têŋ lau. \v 31 Têŋ têm dinaŋ lau daêsam sêwê sêtêŋ Yisu sêmeŋ ŋapaŋ, dec ŋasawa mba bu iŋ ti ndê lau sêneŋ gêŋ. Tu dinaŋ-ŋga dec iŋ sôm têŋ ŋac, “Mac tamwasêm awhiŋ aö, ma yac dasa gameŋ sawa daŋ dandi, ma taŋwhaŋ dauŋ.” \s1 Yisu gôlôm lau 5,000 \r (Mat 14:13-21; Luk 9:10-17; Jon 6:1-15) \p \v 32 Bocdinaŋ ŋac sêpi waŋ daŋ bu sêlhö sêtêŋ gameŋ sawa daŋ sêndi. \v 33 Magoc lau daêsam sêlic ŋac sêpi waŋ ma sêŋyalê bu Yisu ti ndê lau. Bocdinaŋ lau akêŋ malac hoŋ yêc gameŋ dinaŋ sêŋkuc ŋac, sênti sêmbo baö ma sêhôc gêlêc ŋac. \v 34 Têŋ têm Yisu ti ndê ŋgac-sêŋomi sêsôc baö si, iŋ gêlic lau daêsam dinaŋ ma tawalô ŋac, bu ŋac sêtôm domba naŋ si ŋgac yob ŋac-ŋga mba. Dec iŋ gic hu kêdôhôŋ yom daêsam têŋ ŋac. \p \v 35 Sêmbo e telha sa, goc Yisu ndê ŋgacsêŋomi sêtêŋ iŋ si ma sêsôm, “Gameŋ dindec gameŋ sawa, ma ac pacndê. \v 36 Kêŋ lau dau sêlhö sêtêŋ malac ti gameŋ ŋamakê-ŋga sêndi, bu sênemlhi gêŋ sêneŋ-ŋga.” \v 37 Magoc Yisu sôm, “Mba! Mac daôm akêŋ gêŋ têŋ ŋac sêneŋ.” Ma ŋac sêô yom ma sêsôm, “Lau dindec ŋac lau daêsam andô! Yac bu anemlhi bolom ŋa mone atu gitôm †denarii 200, dec oc tôm bu ŋac hoŋ sêneŋ ŋagec-ŋagec. Yac akôm bocdinaŋ, a?” \v 38 M a iŋ ndac, “Mac nem bolom hiŋga ndöc? Andi alic.” Ma ŋac si sêlic goc sêmbu sêmeŋ ma sêsôm, “Yac mba bolom limdaŋ, ma i lu sêndöc.” \p \v 39 Goc Yisu sôm têŋ ŋac bu sêkêŋ lau hoŋ sêndöc sic titoŋ-titoŋ sêndöc kwaŋ. \v 40 Ma lau hoŋ sêndöc sic titoŋ-titoŋ, toŋ ŋatô gitôm lau 100, ma ŋatô gitôm 50. \v 41 Goc Yisu kôc bolom limdaŋ ma i lu sa, tatac undambê ma gêm mbec, goc pô bolom kôc-kôc, ma kêŋ têŋ ŋgacsêŋomi bu sêndic sam têŋ lau. Goc iŋ kôm bocdinaŋ pi i lu. \v 42 Lau hoŋ seŋ gêŋ e hôc ŋac dôŋ. \v 43 Ma tiŋambu ŋgacsêŋomi sic bolom ti i ŋadêlê sa sip gatop 12 e meŋhu. \p \v 44 Yisu gôlôm lau toŋ atu dinaŋ, ma lauŋgac naŋ sêmbo toŋ dau ŋalôm ma seŋ gêŋ, naŋ si namba gitôm 5,000. \s1 Yisu kêsêlêŋ mbo bu ŋahô \r (Mat 14:22-33; Jon 6:16-21) \p \v 45 Têŋ têm dinaŋ Yisu kêŋ ndê ŋ gacsêŋomi sêpi waŋ daŋ si, ma kêkiŋ ŋac sêmuŋ iŋ sêpi bugictoŋ ŋadaŋga, bu sêtêŋ malac Betsaida sêndi. Ma iŋ dau mbo baö bu kêŋ lau toŋ atu dinaŋ sêlhö si. \v 46 Iŋ hu ŋac siŋ su, goc pi lôc daŋ gi bu teŋ mbec. \p \v 47 Ŋasec sa su, ma waŋ dau sa bugictoŋ ŋalhu, ma Yisu tawasê mbo baö. \v 48 Iŋ gêlic ndê ŋgac-sêŋomi sêhêc waŋ ŋaŋga, bu mbu atu kêsêlêŋ ma puc ŋac dôŋ. Têŋ ôbwêc lôm iŋ kêsêlêŋ mbo bu ŋahô, ma sa têŋ ŋac gi. Iŋ bu hôc gêlêc ŋac, \v 49 magoc têŋ ndoc sêlic iŋ kêsêlêŋ mbo bu ŋahô, ŋac gauc gêm bu sêlic ŋalau daŋ. Ŋac sêmbwêc atu, \v 50 bu ŋac hoŋ sêlic iŋ ma sêtöc dau. Magoc ŋagahô iŋ sôm yom têŋ ŋac bu, “Ŋalôm pêŋ dôŋ ma atöc daôm dom, bu aö dauŋ dindec!” \v 51 Goc iŋ kêsêlêŋ têŋ ŋac ma pi waŋ gi. Ma mbu timalô ma binôŋ sip. Ŋac sêhêdaê ŋandô, \v 52 ŋahu bu ŋac sêlic gêŋ naŋ iŋ kôm pi bolom ti i, magoc ŋac si gauc sa dom pi iŋ ndê ŋaclai. Ŋac si ŋalôm ŋadandi. \s1 Yisu gêm lau gêmbac sa yêc malac Genesaret \r (Mat 14:34-36; Jon 6:22-25) \p \v 53 Ŋac sêhôc asê malac Genesaret yêc bugictoŋ ŋadaŋga, ma sêsô waŋ dôŋ. \v 54 Ŋac sêsip baö si ma ŋagahô lau sêŋyalê bu Yisu. \v 55 Goc sênti sêtêŋ malac hoŋ yêc gameŋ dinaŋ, ma sêkêŋ Yisu ŋawaê. Ma tiŋambu lau sêmbalaŋ si lau gêmbac sêtêŋ malac bocke naŋ sêŋgô bu Yisu mbo. \v 56 Ma malac atu ti sauŋ, me gameŋ ŋamakê-ŋga bocke naŋ Yisu mbo, naŋ lau sêtoc si lau gêmbac sêyêc maket ŋamala, ma sêteŋ Yisu bu ŋac sêmasec iŋ me bu sêmasec iŋ ndê ŋakwê ŋambwa. Ma lau hoŋ naŋ sêmasec iŋ, naŋ ŋamlic ŋayham sa. \c 7 \s1 Gêŋ naŋ kôm ŋamalac ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga \r (Mat 15:1-20) \p \v 1 Lau Palêsai ti kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ŋatô akêŋ Jerusalem sêtêŋ Yisu si. \v 2 Ma ŋac sêlic bu iŋ ndê ŋgacsêŋomi ŋatô sêŋgwasiŋ amba dom ma seŋ gêŋ. Bocdinaŋ ŋac gauc gêm bu ŋgac-sêŋomi si amba ŋadômbwi. \v 3 Ŋac gauc gêm yom dinaŋ, ŋahu bu lau Palêsai ti lau Israel-ŋga daêsam sêŋkuc mêtê naŋ lau andô sic dulu têŋ ŋac, bu sêŋgwasiŋ amba muŋ su, goc sêneŋ gêŋ. \v 4 Ma têŋ ndoc sêmbu akêŋ maket sêmeŋ,\f + \fr 7:4 \ft Têŋ ndoc lau Palêsai ma lau †Skraib sêmbo maket, naŋ semlhi gêŋ yêc lau Israel ŋatô naŋ sêhêgo dau tu Moses ndê yomsu-ŋga dom, ma †lau gameŋ apa-ŋga naŋ sêmbo maket ŋamala. Ŋac gauc gêm bu lau dau oc sêkôm ŋac ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga, ma bocdinaŋ sêŋgwasiŋ amba têŋ ndoc sêmbu akêŋ maket sêmeŋ.\f* naŋ sêŋgwasiŋ amba muŋ, goc sêneŋ gêŋ. Ma ŋac sêŋgwasiŋ laclhu ti akôp ma suc, ma sêŋkuc mêtê kaiŋ dinaŋ daêsam, naŋ lau andô Israel-ŋga sic dulu têŋ ŋac. \p \v 5 Bocdinaŋ lau Palêsai ti kêdôhôŋ-waga yomsu-ŋga dinaŋ sêndac Yisu, “Tu sake-ŋga am nem ŋgac-sêŋomi sêŋkuc ŋagôliŋ naŋ lau andô sic dulu têŋ yac, naŋ dom, ma seŋ gêŋ ti amba ŋadômbwi?” \v 6 Ma Yisu ô yom ma sôm, “Propet Aisaya hoc yom asê muŋ su, naŋ hêganôŋ mac lau atim yom lau-ŋga solop. Yom dau sêto yêc bocdec bu: \li1 Lau dindec sêtoc aö sa ŋa whasuŋ ŋambwa, tigeŋ ŋac si ŋalôm yêc daŋ dau-ŋga. \li1 \v 7 Ŋac sem akiŋ aö ŋandô dom, ma yom naŋ sêndôhôŋ têŋ lau, naŋ ŋamalac si yomsu ŋambwa.” \rq [Ais 29:13]\rq* \p \v 8 Goc Yisu gic têku yom ma sôm, “Mac ahu Anötö ndê yomsu siŋ, ma asap ŋamalac ŋambwa si ŋagôliŋ dôŋ. \v 9 Mac alic ŋayham bu asap mac daôm nem ŋagôliŋ dôŋ, magoc atec Anötö ndê yomsu, a? \v 10 Bu Moses to Anötö ndê yomsu bocdec bu, ‘\it Toc damam lu dinam sa.’\it* Ma iŋ to yom daŋ whiŋ bocdec bu, \it ‘Ŋgac daŋ bu sôm yom sac pi iŋ damba lu dinda, naŋ lau sêndic iŋ ndu maŋ.’ \it* \v 11 Tigeŋ mac andôhôŋ lau bu sêŋgilì yomsu dinaŋ. Ŋamalac daŋ ndê awa me gêŋ bu yêc bu nem damba lu dinda sa, magoc iŋ bu ndic yao gêŋ dau ma sôm têŋ iŋlu, ‘Gêŋ naŋ bu nem amlu sa, naŋ gasam bu Koban.’ (Yom Koban dinaŋ ŋahu bu iŋ kêyaliŋ gêŋ dau sa bu kêŋ ti da têŋ Anötö.) \v 12 Tu dinaŋ-ŋga iŋ gêm iŋ damba lu dinda sa dom, ma mac alic ŋayham. \v 13 Ŋalêŋ dinaŋ mac aseŋ Anötö ndê yom popoc ma aŋkuc lau andô si ŋagôliŋ naŋ apami sic dulu têŋ mac. Mac akôm mêtê daêsam gitôm dinaŋ.” \p \v 14 Goc Yisu ta lau hoŋ sêtêŋ iŋ sêmeŋ tiyham, ma sôm, “Mac lau hoŋ, aŋgô ma aŋyalê. \v 15-16 Gêŋ hoŋ naŋ yêc awê ma sip ŋamalac ŋatac ŋalôm, naŋ ŋadaŋ kôm iŋ ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga dom. Magoc mêtê ti gauc sac naŋ meŋ akêŋ ŋamalac ŋalôm, naŋ kôm iŋ ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga.” \p \v 17 Tiŋambu Yisu hu lau dinaŋ siŋ ma iŋ ti ndê ŋgacsêŋomi sêsôc andu daŋ si. Goc sêndac iŋ pi yom gôliŋ dinaŋ ŋahu. \v 18 Ma iŋ ndac ŋac, “Bocke dec mac atôm lau ŋatô naŋ si gauc sa dom? Alic bu gêŋ n aŋ yêc awê, ma sip ŋamalac ŋatac ŋalôm, naŋ oc kôm iŋ ŋadômbwi sa dom. \v 19 Ŋahu bu gêŋ dinaŋ sip iŋ ŋalôm ti gauc dom, magoc sip iŋ ŋatac ŋalôm goc tiŋambu sa meŋ tiyham.” (Yisu ndê yom dinaŋ tôc asê bu Anötö gic yao gêŋ daneŋ-ŋga daŋ bu gêŋ ŋadômbwi dom.) \p \v 20 Ma iŋ gic têku yom ma sôm, “Gêŋ sac bocke naŋ sa yêc ŋamalac si ŋalôm me whasuŋ, naŋ kôm iŋ ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga. \v 21-22 Mêtê sac daêsam ŋahu yêc ŋamalac si ŋalôm. Gauc sac, mêtê sênem kaŋ gêŋ-ŋga, sêndic ŋamalac ndu-ŋga, mêtê mockaiŋ-ŋga naŋ lau naŋ sem dau sa su, ma lau naŋ sem dau sa su dom naŋ sêkôm, lêŋ atac whiŋ awa ti wapa-ŋga, mêtê sêlic lau sac-ŋga ti sêŋsau lau-ŋga, mêtê sêneŋ gêŋ ŋawahô-ŋga, mêtê ŋalôm ŋagalac-ŋga ti mêtê lêmuŋ-ŋga, ma sêsôm yom sac-sac-ŋga, mêtê sêtoc dau sa-ŋga, ma lêŋ gauc mbasi-ŋga. \v 23 Mêtê sac kaiŋ dinaŋ hoŋ ŋahu yêc ŋamalac si ŋalôm, ma kôm ŋac ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga.” \s1 Awhê Kanan-ŋga daŋ kêŋ whiŋ ŋaŋga \r (Mat 15:21-28) \p \v 24 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêhu gameŋ dinaŋ siŋ, ma sêtêŋ gameŋ naŋ yêc kêpiŋ malac Taya ma sêsôc andu daŋ si. Iŋ tec bu lau daŋ sêŋyalê gameŋ naŋ iŋ mbo, magoc iŋ gitôm dom bu siŋ dau. \v 25-26 Awhê daŋ mbo gameŋ dinaŋ, naŋ ŋalau sac daŋ mbo iŋ atuwê ŋalôm. Iŋ awhê Grik-ŋga naŋ dinda kôc iŋ yêc gameŋ Sairo-Pionisia-ŋga. Têŋ ndoc awhê dau ŋgô ŋawaê pi Yisu, naŋ têŋ iŋ gi, ma hu dau sip nom yêc iŋ gahi-ŋga. Ma iŋ teŋ Yisu ŋaŋga bu iŋ soc ŋalau sac dau su yêc iŋ atuwê. \p \v 27 Ma Yisu sôm têŋ iŋ, “Gêŋ ŋamata-ŋga dakêŋ gêŋ daneŋ-ŋga têŋ balêkoc bu sêneŋ e hôc ŋac dôŋ. Solop dom bu dakôc balêkoc si gêŋ daneŋ-ŋga, ma tambaliŋ têŋ giam sêneŋ.” \v 28 Magoc awhê dau ô yom ma sôm, “Yomandô Pômdau, magoc giam naŋ sêndöc tebo ŋapu, naŋ seŋ gêŋ ŋapopoc naŋ balêkoc sêŋyaiŋ sip nom.” \v 29 Goc Yisu sôm, “Tu am nem yom dinaŋ-ŋga dec aö wanem am sa. Am mbu ndi ma am oc lic bu ŋalau sac dau hu am atômwê siŋ su.” \v 30 Goc awhê dau mbu têŋ ndê andu gi, ma tap sa bu ŋalau sac dau hu iŋ atuwê siŋ ma bawhê dau yêc bêc yêc ndê mbô. \s1 Ŋgac awha mba ma daŋgasuŋ bic \p \v 31 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêhu malac Taya ŋagameŋ siŋ. Ŋac sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ têŋ malac Saidon goc sêtêŋ bugictoŋ Galili-ŋga, ma sêpi bugictoŋ ŋadaŋga ma sêtêŋ gameŋ Dekapolis-ŋga si. \v 32 Yêc gameŋ dinaŋ lau ŋatô sêkôc ŋgac daŋ daŋgasuŋ bic ma awha mba ma sêtêŋ Yisu si, ma sêteŋ iŋ bu kêŋ amba sac iŋ. \v 33 Lau daêsam sêlhac dindê, goc Yisu kôc ŋgac dau ma iŋlu sêsa ŋasawa sauŋ si sêlhac dau-ŋga. Ma iŋ kêŋ amba-atu sôc ŋgac dau daŋgasuŋ, ma iŋ hu gasôp pi amba-atu ma kêŋ pi ŋgac dau êmbala. \v 34 Goc iŋ tatac undambê, sê awha atu, ma sôm têŋ iŋ bu, “Epata.” (Yom dau danem kwi bu ‘Po asê.’ ) \v 35 Ma ŋagahô iŋ daŋgasuŋ po asê, êmbala tigoloŋ, ma iŋ sôm yom yêc awê. \p \v 36 Yisu gic yao lau bu sêndic miŋ pi gêŋ dinaŋ têŋ lau ŋatô dom, magoc sêsôc iŋ ndê yom ŋapu dom. Iŋ gic yao ŋac tidim daêsam, magoc ŋac sic miŋ pi iŋ hôc gêlêc su. \v 37 Ma lau hoŋ naŋ sêŋgô, naŋ sêhêdaê ŋandô ma sêsôm, “Iŋ kôm gêŋ hoŋ ŋapep eŋ, ma gitôm bu kôm lau daŋgasuŋ bic sêŋgô yom, ma lau awha mba sêsôm yom asê.” \c 8 \s1 Yisu gôlôm lau 4,000 \r (Mat 15:29-39) \p \v 1 Têŋ têm dinaŋ lau daêsam sêkac sa tiyham e lau toŋ atu sêmbo sêwhiŋ Yisu. Iŋ gêlic bu ŋac si gêŋ sêneŋ-ŋga mba, goc ta ndê ŋgacsêŋomi sêtêŋ iŋ sêmeŋ, ma sôm têŋ ŋac bu, \v 2 “Aö taŋwalô lau dindec, bu sêmbo sêwhiŋ aö gitôm bêc tö su, ma ŋac si gêŋ sêneŋ-ŋga pacndê. \v 3 Ma aö bu wakêŋ ŋac sêlhö ti gêŋ yô ŋac, dec ŋac oc tagôlô yêc seŋ. Ŋac si lau ŋatô sêmeŋ akêŋ gameŋ baliŋ.” \v 4 Magoc iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêô iŋ ndê yom ma sêsôm, “Yac dambo gameŋ sawa, ma oc dakôc gêŋ daneŋ-ŋga y êc nde, naŋ tôm bu lau hoŋ dindec sêneŋ?” \v 5 Ma Yisu ndac ŋac, “Mac nem bolom hiŋga ndöc?” Ma ŋac sêsôm, “Yac mba bolom 7 sêndöc.” \p \v 6 Goc Yisu sôm têŋ lau bu sêndöc sic sêndöc nom. Ma iŋ kôc bolom 7 dinaŋ ma gêm daŋge, pô kôc-kôc, ma kêŋ têŋ ndê ŋgac-sêŋomi bu sêndic sam têŋ lau, dec sic sam. \v 7 Ma ŋac si i mwambwa ŋatô sêndöc, naŋ Yisu gêm mbec whiŋ, ma sôm bu sêndic sam têŋ lau. \v 8 Ma lau hoŋ seŋ e hôc ŋac dôŋ, goc ŋgacsêŋomi sic ŋadêlê sa sip gatop 7 e meŋhu. \v 9 Lauŋgac naŋ seŋ gêŋ dau, naŋ si namba gitôm 4,000. Tiŋambu Yisu kêŋ ŋac sêlhö si, \v 10 ma iŋ ti ndê ŋgac-sêŋomi sêpi waŋ daŋ ma sêtêŋ gameŋ naŋ sêsam bu Dalmanuta, naŋ si. \s1 Lau Palêsai sêndac Yisu bu kôm gêŋ dalô \r (Mat 16:1-4) \p \v 11 Lau Palêsai ŋatô sêtêŋ Yisu si, ma sic hu sêŋsu iŋ. Ŋac bu sêŋsahê iŋ, dec sêndac iŋ bu kôm gêŋ dalô daŋ bu tôc asê bu iŋ kôc ŋaclai yêc Anötö ndê. \v 12 Magoc Yisu h ulai ma sôm têŋ ŋac, “Tu sake-ŋga mac lau têm dindec-ŋga aŋsalê gêŋ dalô? Yomandô wasôm t êŋ mac bu aö wakôm gêŋ dalô tôm mac andac, naŋ daŋ dom.” \v 13 Goc iŋ hu ŋac siŋ ma pi waŋ tiyham whiŋ ndê ŋgac-sêŋomi ma sêlhö bu sêmbu sêpi bugictoŋ ŋadaŋga sêndi. \s1 Yisu puc lau Palêsai ti Herod si giso asê \r (Mat 16:5-12) \p \v 14 Têŋ ndoc ŋgacsêŋomi sêpi waŋ dau si, naŋ sêŋlhiŋ dau siŋ bu sêkôc bolom ŋatô, ma ŋac si bolom tigeŋ yêc waŋ dau ŋalôm. \v 15 Ma Yisu sôm yom ti ŋaŋga têŋ ŋac bu, “Ayob daôm ŋapep pi lau Palêsai si yist ma Herod ndê yist.” \v 16 Ma ŋac sem yomgalôm sêwhiŋ dandi ma sêsôm, “Iŋ sôm yom dinaŋ ŋahu bu yac neŋ bolom mbasi.” \v 17 Yisu kêyalê yom naŋ ŋac sêsôm, dec sôm têŋ ŋac, “Tu sake-ŋga mac am yomgalôm ma gauc gêm bu yom naŋ aö gasôm pi yist, naŋ ŋahu bu mac nem bolom mba? Bocke mac nem gauc sa pi gêŋ hoŋ naŋ aö gakôm, naŋ dom? Mac nem ŋalôm ŋadandi sa, a? \v 18 Tanôm yêc, magoc mac alic gêŋ daŋ ŋapep dom. Daŋamsuŋ yêc, magoc mac aŋgô yom dom. Gauc nem gêŋ naŋ aö gakôm su. \v 19 Têŋ têm naŋ aö gac sam bolom amaŋdaŋ têŋ lau 5,000, naŋ mac ahoŋ ŋadêlê sa sip gatop hiŋga?” Ma sêsôm, “Gatop 12.” \v 20 Goc Yisu sôm, “Ma têŋ têm naŋ aö gac sam bolom 7 têŋ lau 4,000, naŋ mac ahoŋ ŋadêlê sa sip gatop hiŋga?” Ma sêsôm “Gatop 7.” \v 21 Goc iŋ sôm têŋ ŋac, “Ma bocke dec mac nem gauc sa su dom?” \s1 Yisu kôm ŋgac tapec ŋayham sa \p \v 22 Ŋac sêlac waŋ si e sêhôc asê malac Betsaida. Ma lau ŋatô sêkôc ŋgac tapec daŋ sêtêŋ Yisu si, ma sêndac Yisu bu kêŋ amba sac iŋ. \v 23 Goc Yisu kêm iŋ sip amba, ma wê iŋ sa malac ŋamakê gi. Iŋ hê gasôp pi iŋ tandô ma kêŋ amba sac iŋ, ma ndac, “Am gêlic gêŋ daŋ me mba?” \v 24 Ma ŋgac dau hôc tandô sa ma sôm, “Aêc, aö galic ŋamalac sêŋsêlêŋ sêmbo, magoc galic ŋac ŋadauŋ-dauŋ. Aö galic ŋac sêtôm a.” \v 25 Goc Yisu kêŋ amba sac iŋ tandô tiyham, ma iŋ tandô po asê ma ŋayham sa. Ma iŋ gêlic gêŋ hoŋ ŋawa ŋayham. \v 26 Goc Yisu kêŋ iŋ kölhö gi ma sôm, “Am lhö solop têŋ nem andu ndi. Mbu sôc malac dec ndi dom.” \s1 Pita hoc Yisu ŋahu asê \r (Mat 16:13-20; Luk 9:18-21) \p \v 27 Tiŋambu Yisu ti ndê ŋgac-sêŋomi sêlhö bu sêtêŋ malac ŋatô naŋ yêc kêpiŋ Sisaria-Pilipai sêndi. Sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ ma Yisu ndac ŋac bocdec bu, “Lau sêsôm bu aö asa?” \v 28 Ma ŋac sêsôm têŋ iŋ, “Lau ŋatô sêsôm bu am Jon, Ŋgac Kêku Lau-ŋga, ma ŋatô sêsôm bu am Elaija, ma ŋatô sêsôm bu am propet akwa-kwa si daŋ.” \v 29 Dec iŋ ndac ŋac, “Ma mac daôm, mac asôm bu aö asa?” Ma Pita ô iŋ awha ma sôm, “Am Mesaya dau.” \v 30 Goc Yisu gic yao ŋac bu sêsôm iŋ asê têŋ lau daŋ dom. \s1 Yisu sôm gwanaŋ bu iŋ oc hôc ŋandê \r (Mat 16:21-23; Luk 9:22) \p \v 31 Têŋ têm dinaŋ Yisu gic hu kêdôhôŋ ŋac pi gêŋ naŋ oc hôc asê Ŋamalac ndê Atu. Iŋ oc hôc ŋawapac daêsam, ma lau bata Israel-ŋga ti †dabuŋsiga atu-tu ma lau naŋ sêndôhôŋ yomsu oc sêtec iŋ. Lau oc sêndic iŋ ndu, ma tiŋambu bêc tö niŋga su iŋ oc tisa tiyham. \v 32 Iŋ sôm yom dinaŋ yêc awê, dec Pita kôc iŋ sa ŋasawa sauŋ gi, ma sôm iŋ. \v 33 Magoc Yisu kac dau kwi, tahê ndê ŋgacsêŋomi ma sôm Pita bocdec bu, “Sadaŋ, kôc daôm sa lhö su! Bu am kêyalê Anötö ndê lêŋ dom, am bu êmkuc ŋamalac si gauc ŋambwa.” \s1 Lau naŋ sêŋkuc Yisu oc sêhôc ŋawapac \r (Mat 16:24-28; Luk 9:23-27) \p \v 34 Goc iŋ mbwêc ndê ŋgac-sêŋomi ti lau daêsam naŋ sêŋkuc iŋ, naŋ sêtêŋ iŋ sêmeŋ, ma sôm têŋ ŋac, “Asa naŋ tac whiŋ bu êŋkuc aö, naŋ êŋgwiniŋ dau ma hôc ndê a gicso dau sa, ma êŋkuc aö. \v 35 Bu asa naŋ tac whiŋ bu sap gêŋ nom-ŋga dôŋ ŋapaŋ tu mbo tali-ŋga, naŋ oc niŋga. Magoc asa naŋ bu hu gêŋ nom-ŋga siŋ tu êŋkuc aö-ŋga ma tu ŋawaê ŋayham-ŋga, naŋ oc niŋga dom. \v 36 Ŋamalac daŋ bu po gêŋ nom-ŋga hoŋ sa, magoc iŋ dau gatu bu niŋga, dec gêŋ nom-ŋga hoŋ dinaŋ oc tôm dom bu nem iŋ sa. \v 37 Bu gêŋ ŋayham bocke yêc, naŋ gitôm bu dakêŋ têŋ Anötö ô yac neŋ gatuŋ? \p \v 38 “Lau têm dindec-ŋga ŋac lau sac, ma sêpuc dômbwê Anötö ma sêsa si lêŋ bambaliŋ tôm lau mockaiŋ-ŋga. Asa naŋ kwahic dec maya tu aö ti aneŋ yom-ŋga, naŋ Ŋamalac ndê Atu oc maya tu iŋ-ŋga têŋ ndoc ŋambu-ŋga naŋ iŋ mbu meŋ ti Damba Anötö ndê ŋawasi, ma aŋela dabuŋ sêwhiŋ.” \c 9 \p \v 1 Ma iŋ sôm têŋ ŋac, “Yomandô aö wasôm têŋ mac! Lau ŋatô kwahic dec sêmbo, naŋ oc gacgeŋ sêmbo tali e sêlic Anötö ndê gôliŋ meŋ sa tiawê ma ti ŋaclai atu.” \s1 Pita, Jems ma Jon sêlic Yisu ndê ŋawasi \r (Mat 17:1-13; Luk 9:28-36) \p \v 2 Bêc 6 giŋga su goc Yisu kôc Pita, Jems ma Jon sêwhiŋ iŋ, ma ŋac tawasê sêpi lôc baliŋ daŋ si. Têŋ têm dinaŋ Yisu ndê ŋamlic kaiŋ daŋ sa, ma sêlic iŋ ndê ŋawasi. \v 3 Iŋ ndê ŋakwê sêp sambuc ma ŋawasi atu, hôc gêlêc gêŋ sêsêp nom-ŋga hoŋ. \v 4 Ma sêlic Elaija lu Moses sêhoc dau asê, ma iŋlu sem yomgalôm sêwhiŋ Yisu. \v 5 Goc Pita sôm têŋ Yisu, “Kêdôhôŋwaga, ŋayham kêlêc bu yac dambo lec. Yac oc akwê bac tö tu mac ambo-ŋga, am nem bac daŋ, Moses nde daŋ, ma Elaija ndê bac daŋ.” \v 6 Ŋgacsêŋomi tö dinaŋ sêtöc dau atu, ma bocdinaŋ Pita gêm gauc yom tu sôm-ŋga. \v 7 Têŋ dinaŋ dao daŋ meŋ kêgatöc ŋac ahuc, ma awha daŋ sa yêc dao ŋalôm, naŋ sôm, “Aö neŋ atuŋgac dau dindec, naŋ aö atac whiŋ ndu andô. Aŋgô iŋ ndê yom maŋ.” \v 8 Ma ŋagahô ŋac tahê gameŋ dau, ma sêlic bu Yisu tawasê mbo whiŋ ŋac. \s1 Gêndac pi Elaija \r (Mat 17:10-13) \p \v 9 Tiŋambu ŋac sêsip akêŋ lôc dau sêmeŋ, ma Yisu kêŋ yao bu sêsôm yom pi gêŋ naŋ sêlic yêc lôc, naŋ asê dom e tôm Ŋamalac ndê Atu tisa akêŋ lau batê-ŋga. \v 10 Tu dinaŋ-ŋga ŋac sem yom dinaŋ ahuc yêc ŋac dau, magoc sem yomgalôm sêwhiŋ dandi ŋapaŋ pi gêŋ dau. Ŋahu bu Yisu ndê yom pi iŋ tisa akêŋ lau batê-ŋga, naŋ sêŋyalê ŋahu dom. \p \v 11 Ma sêndac Yisu, “Lau Skraib naŋ sêndôhôŋ yomsu, naŋ sêsôm bu Elaija oc meŋ hôc asê muŋ, ma tiŋambu Mesaya oc meŋ. Yom dau ŋahu bocke?” \v 12-13 Ma Yisu sôm, “Elaija gic waê bu hôc asê muŋ Mesaya, bu êmasaŋ gêŋ hoŋ tisolop. Ma aö wasôm têŋ mac, bu Elaija meŋ hôc asê su. Ma lau sêkôm mêtê sac têŋ iŋ tôm ŋac atac whiŋ, tôm Anötö ndê yom naŋ sêto yêc gwanaŋ su. Ma yom naŋ sêto yêc pi Ŋamalac ndê Atu naŋ sôm bu iŋ gic waê bu hôc ŋandê atu, ma lau oc sêpu iŋ ma sêtec iŋ. Mac aŋyalê yom dau ŋahu, me mba?” \s1 Yisu soc ŋalau sac su yêc balê daŋ \r (Mat 17:14-21; Luk 9:37-43) \p \v 14 Yisu ma ŋgacsêŋomi tö dinaŋ sêsip akêŋ lôc dau sêmeŋ ma sêlic bu kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ŋatô ma Yisu ndê ŋgacsêŋomi ŋatô sêsôm dau sêmbo, ma lau toŋ atu sêŋgihi ŋac ahuc. \v 15 Têŋ ndoc lau hoŋ dinaŋ sêlic Yisu naŋ sêhêdaê ŋandô, ma sênti sêtêŋ iŋ si ti sêhê mwalêc iŋ. \v 16 Ma Yisu ndac ŋac bu, “Mac asôm daôm pi yom bocke?” \v 17 Ma ŋamalac daŋ naŋ mbo lau toŋ atu ŋalôm, naŋ ô yom ma sôm, “Kêdôhôŋwaga, aö gakôc aneŋ balê dindec gameŋ, bu ŋalau sac daŋ mbo iŋ ŋalôm ma kôm iŋ awha mba. \v 18 Têm ŋatô ŋalau sac dau kôc iŋ dôŋ ma tuc iŋ sip nom gi, kôm iŋ whapwic sa ma seŋ lhô, ma iŋ amba ti gahi ŋaŋga sa. Aö gandac am nem ŋgacsêŋomi bu sêsoc ŋalau dau su, magoc ŋac sêtôm dom.” \v 19 Yisu ŋgô yom dau ma sôm, “O mac lau, aö gambo gawhiŋ mac ŋasawa hic baliŋ su, ma bocke mac atôm dom bu akôm gêŋ daŋ? Aö wambo wawhiŋ mac ŋapaŋ dom! Mac nem akêŋ whiŋ mbasi. Akôc balê dau sa ameŋ.” \p \v 20 Dec sêkôc balê dau sêtêŋ Yisu sêmeŋ, ma têŋ têm ŋalau sac gêlic iŋ, naŋ ŋagahô iŋ kêmwanaŋ balê dau ti ŋaŋga, goc tuc iŋ sip nom gi, ma iŋ kêpi ti whapwic sa yêc nom. \v 21 G oc Yisu ndac balê dau ŋadamba, “Ŋalau sac kôm iŋ bocdinaŋ tôm yala hiŋga?” Ma damba sôm, “Iŋ mbo bocdinaŋ têŋ têm iŋ balêkoc sauŋ ŋapaŋ e kwahic dec. \v 22 Ma ndoc daêsam ŋalau sac dau tuc iŋ peŋ sip bu me sip ya, ma kôm bu ndic iŋ ndu niŋga. Tigeŋ am bu nditôm, dec tamwalô alu ma nem alu sa.” \v 23 Goc Yisu sôm têŋ iŋ, “Bocke dec am sôm têŋ aö, ‘Am bu nditôm?’ Mac bu akêŋ whiŋ, dec gêŋ hoŋ oc nditôm.” \v 24 Ma ŋagahô balê ŋadamba ta yom ma sôm, “Aö gakêŋ whiŋ. Nem aö sa bu wakêŋ whiŋ ŋaŋga.” \p \v 25 Yisu gêlic bu lau daêsam sênti sêmeŋ, dec hec yom ŋalau sac ma sôm, “Am ŋalau daŋgasuŋ bic ma awha mba-ŋga, aö wandic atu am bu hu balê dindec siŋ, ma sôc iŋ ŋalôm tiyham dom!” \v 26 Goc ŋalau sac dau mbwêc asê ma kêmwanaŋ balê dau ŋalêŋ sac, goc sa awê gi. Ma balê dau yêc gitôm ŋgac batê daŋ, dec lau daêsam sêsôm, “Iŋ mbac ndu su.” \v 27 Tigeŋ Yisu kêm iŋ sip amba, keŋ iŋ sa, ma iŋ tisa kalhac. \p \v 28 Tiŋambu Yisu sôc andu daŋ gi, ma iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêndac iŋ gelec, “Bocke dec yac atôm dom bu asoc ŋalau dinaŋ su?” \v 29 Ma iŋ sôm, “Mac bu asoc ŋalau kaiŋ dinaŋ su, naŋ ateŋ mbec ŋaŋga. Ŋalêŋ daŋ mba.” \s1 Yisu sôm tiyham bu iŋ oc mbac ndu ma tisa \r (Mat 17:22-23; Luk 9:43-45) \p \v 30-31 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêhu gameŋ dinaŋ siŋ, ma sêŋsêlêŋ sêmbo gameŋ Galili-ŋga. Yisu bu êndôhôŋ ŋac têŋ têm dinaŋ, dec tec bu lau sêŋyalê gameŋ naŋ ŋac sêmbo. Iŋ sôm têŋ ŋac, “Tiŋambu oc sêkêŋ Ŋamalac ndê Atu sip lau ŋatô amba. Ŋac oc sêndic iŋ ndu, magoc têŋ bêc tö niŋga su, iŋ oc tisa tiyham.” \v 32 Magoc ŋac si gauc sa pi iŋ ndê yom dom, ma sêtöc dau bu sêndac iŋ pi yom dau ŋahu. \s1 Asa ti ŋamalac ŋamata-ŋga? \r (Mat 18:1-5; Luk 9:46-48) \p \v 33 Ŋac sêŋsêlêŋ e sêhôc asê malac Kapenaom, goc si sêndöc andu daŋ. Ma Yisu ndac ŋac, “Mac aseŋ daôm pi gêŋ sake yêc seŋ?” \v 34 Magoc ŋac sem dôŋ, bu yêc seŋ ŋac sem yomgalôm sêwhiŋ dandi pi ŋac si asa iŋ ŋgac ŋamata-ŋga. \v 35 Yisu ndöc sic ma ta ŋgacsêŋomi 12 sêtêŋ iŋ si, ma sôm têŋ ŋac, “A sa naŋ bu ti ŋamalac ŋamata-ŋga yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ êŋgwiniŋ dau ti ŋgac ŋambu-ŋga, ma nem akiŋ lau hoŋ.” \v 36 Goc iŋ kôc balêkoc sauŋ daŋ ma kêŋ iŋ kalhac ŋac ŋalhu. Ma iŋ kêgape iŋ ma sôm, \v 37 “Asa naŋ bu kôc balêkoc sauŋ daŋ tôm iŋ dindec, naŋ sa tu aö neŋ ŋaê-ŋga, naŋ gitôm iŋ kôc aö dauŋ sa. Ma asa naŋ kôc aö sa, naŋ kôc aö taŋwasêŋ sa dom, magoc kôc Damaŋ naŋ kêkiŋ aö gameŋ, naŋ sa bocdinaŋ.” \s1 Lau naŋ sêkôm gweleŋ tu Yisu-ŋga, naŋ sêwhê dau kôc dom \r (Luk 9:49-50) \p \v 38 Têŋ bêc daŋ Jon sôm têŋ Yisu bu, “Kêdôhôŋwaga, yac alic ŋgac daŋ kôm gweleŋ ma soc ŋalau sac su yêc lau ŋa am nem ŋaê. Yac ac yao iŋ, bu iŋ kêkuc am whiŋ yac dom.” \v 39 Magoc Yisu sôm, “Alhac iŋ ahuc dom, bu ŋamalac naŋ kôm gêŋ dalô ŋa aneŋ ŋaê, naŋ gitôm dom bu kac ndê awha kwi ŋagahô, ma sôm yom sac pi aö. \v 40 Asa naŋ kêŋ kisa yac dom, naŋ yac neŋ daŋ. \v 41 Yomandô aö wasôm têŋ mac bu asa naŋ kôm gêŋ sauŋ daŋ bu nem mac sa tu mac aŋkuc aö Kilisi-ŋga, gitôm iŋ kêŋ bu laclhu daŋ têŋ mac anôm, naŋ Anötö oc êŋlhiŋ iŋ siŋ dom. Iŋ oc kêŋ ŋagêyô ŋayham têŋ iŋ.” \s1 Puc pi lêtôm \r (Mat 18:6-9; Luk 17:1-2) \p \v 42 Ma Yisu sôm, “Ŋamalac daŋ bu tim balêkoc sauŋ daŋ naŋ kêŋ whiŋ aö bu kôm mêtê sac, naŋ kôm giso atu. Oc ŋayham bu dasô hoc atu daŋ pi iŋ kachu, ma tambaliŋ iŋ sip gwêc ndi niŋga. Ma bocdinaŋ oc tôm dom bu iŋ tim balêkoc dau, ma tiŋambu tap Anötö ndê matôc sa. \p \v 43-44 “Am amam bu kôm sac, naŋ tim kic. Am bu tap undambê sa, ma ndöc tamli ti amam gatuc, naŋ ŋayham hôc gêlêc am kôm sac ŋa amam lu-lu e am sip ya lambwam-ŋga naŋ sa ŋapaŋ, naŋ ndi. \v 45-46 Ma gahim bu kôm sac, naŋ tim kic. A m bu tap undambê sa, ma ndöc tamli ti gahim gatuc, naŋ ŋayham hôc gêlêc am kôm sac ti gahim lu-lu e Anötö tuc am sip ya lambwam-ŋga naŋ sa ŋapaŋ, naŋ ndi. \v 47 Ma am nem tanôm bu kôm sac, naŋ kip sa. Am bu ndöc Anötö ndê gameŋ undambê-ŋga ti tanôm tigeŋ, naŋ ŋayham hôc gêlêc am kôm sac ti tanôm lu-lu e Anötö tuc am sip lambwam ndi. \v 48 Yêc gameŋ dinaŋ lau oc sêhôc ŋandê ŋapaŋ, tôm yom naŋ Aisaya to yêc bocdec bu, ‘\it Dombo oc mbac ndu dom, ma ya oc sa ŋapaŋ.’ \it* \p \v 49 “Bocdinaŋ ayob daôm tu lêtôm-ŋga, bu Anötö oc kêŋ ya êmbô lau hoŋ,\f + \fr 9:49 \ft Yom naŋ yêc ŋabatiŋ 49 naŋ ŋahu yêc awê dom, magoc lau ŋatô gauc gêm bocdec bu. Anötö tac whiŋ bu lau sêkêŋ whiŋ Yisu-ŋga sêhu mêtê sac hoŋ siŋ ma sêsa lêŋ gitêŋ eŋ. Gêŋ bocke naŋ bu lhac ŋac ahuc tu sêtap gameŋ undambê-ŋga sa, naŋ sêhu siŋ tôm yom naŋ yêc ŋabatiŋ 43-47 whê sa. Ma Anötö oc kêŋ ya êmbô lau gitôm lau sêpec gol ŋa ya tu bu ŋadômbwi niŋga ma gol ŋawasi solop yêc.\f* gitôm lau sêkêŋ gwêc so pi wata tu bu yêc ŋayham ŋasawa baliŋ. \v 50 Gwêc so dau iŋ gêŋ ŋayham, magoc ŋamakic bu niŋga, oc dakôm ŋamakic sa tiyham ŋalêŋ nde? Bocdinaŋ ambo lau nom-ŋga ŋalôm atôm gwêc so, ma ambo awhiŋ daôm ti yom malô.” \c 10 \s1 Anötö tec bu awhê lu ŋgac sêhu dau siŋ \r (Mat 19:1-12) \p \v 1 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêhu gameŋ dinaŋ siŋ, ma sêtêŋ gameŋ Judia-ŋga si. Goc sêpi Bu Jordan ŋadaŋga naŋ yêc têŋ gameŋ ac pi-ŋga, naŋ si. Yêc gameŋ dinaŋ lau daêsam sêkac sa tiyham ma sêtêŋ iŋ si, ma iŋ kêkuc iŋ ndê mêtê ma kêdôhôŋ ŋac. \p \v 2 Ma lau Palêsai ŋatô sêmeŋ ma bu sêtim Yisu, dec sêndac iŋ bocdec bu, “Ŋgac daŋ bu hu ndê awhê siŋ, naŋ oc êŋgilì yomsu, me mba?” \v 3 Ma Yisu ndac ŋac ô, “Moses to yomsu bocke?” \v 4 Goc sêsôm, “Moses sôm bu ŋgac daŋ gitôm bu to bapia hu nawhê siŋ-ŋga, goc hu ndê awhê siŋ.” \v 5 Ma Yisu sôm, “Aêc. Moses to yomsu dinaŋ tu mac nem ŋalôm ŋadandi-ŋga. \v 6 Magoc têŋ têm Anötö kêŋ undambê ti nom, naŋ iŋ kêmasaŋ ŋamalac ŋgac ti awhê. \v 7 Ma tu dinaŋ-ŋga ‘\it ŋgac daŋ oc hu damba lu dinda siŋ, ma sap iŋ nawhê dôŋ,\it* \v 8 \it ma iŋlu sêti gêŋ tigeŋ.’\it* Yom dau whê sa bu iŋlu sêmbo sêtôm ŋamalac lu dom, iŋlu sêti gêŋ tigeŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga. \v 9 Bocdinaŋ yham dom andô bu ŋamalac sêkac gêŋ naŋ Anötö dau kêŋ pitigeŋ, naŋ su.” \p \v 10 Tiŋambu Yisu ti ndê ŋgac-sêŋomi sêndöc andu daŋ, ma sêndac iŋ pi yom dinaŋ ŋahu. \v 11 Ma iŋ sôm, “Ŋgac naŋ hu iŋ ndê awhê siŋ ma gêm awhê wakuc, naŋ kôm gêŋ mockaiŋ-ŋga têŋ iŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga. \v 12 Ma awhê naŋ hu nakweŋ siŋ ma gêm ŋgac wakuc, naŋ kôm gêŋ mockaiŋ-ŋga bocdinaŋ.” \s1 Yisu gêm mbec balêkoc \r (Mat 19:13-15; Luk 18:15-17) \p \v 13 Têŋ bêc daŋ lau sêhoŋ si balêkoc sêtêŋ Yisu si, bu iŋ kêŋ amba sac ŋac. Magoc iŋ ndê ŋgac-sêŋomi sêsôm dinda ti dambai. \v 14 Têŋ têm Yisu gêlic gêŋ dau iŋ tac ŋandê, ma sôm têŋ ŋac, “Atec balêkoc dinaŋ sêtêŋ aö sêmeŋ. Alhac ŋac ahuc dom, bu Anötö ndê gôliŋ gic lau naŋ sêtôm balêkoc sauŋ dindec, naŋ ŋawaê. \v 15 Aö wasôm yomandô têŋ mac bu asa naŋ bu sôc Anötö ndê gôliŋ ŋapu gitôm balêkoc sauŋ daŋ dom, naŋ oc nditôm dom bu sôc ndi.” \v 16 Goc iŋ kôc balêkoc dau sa ma kêgape ŋac. Ma iŋ kêŋ amba sac ŋac, ma gêm mbec ŋac. \s1 Ŋgac ti lêlôm \r (Mat 19:16-22; Luk 18:18-23) \p \v 17 Yisu ti ma kêsêlêŋ mbo seŋ whiŋ ndê ŋgacsêŋomi. Ma ŋgac daŋ kêti meŋ ma pôŋ haduc yêc iŋ aŋgô-ŋga, ma ndac iŋ bocdec bu, “K êdôhôŋwaga ŋayham, aö wakôm bocke dec tiŋambu Anötö oc kôc aö sa wandöc taŋli ŋapaŋ.” \v 18 Goc Yisu sôm têŋ iŋ, “Tu sake-ŋga am sam aö bu ŋayham? Anötö tigeŋ iŋ ŋayham. \v 19 Am kêyalê yomsu naŋ Anötö kêŋ têŋ Moses, ‘\it Ndic ŋamalac ndu dom. Kôm gêŋ mockaiŋ-ŋga dom. Nem kaŋ gêŋ dom. Sôm yom tasaŋ pi lau dom. Êmsau lau bu kôc ŋac si gêŋ dom,’\it* ma \it ‘Toc damam lu dinam sa.’” \it* \v 20 Ma iŋ sôm, “Kêdôhôŋ-waga, aö kakuc yomsu hoŋ dinaŋ, têŋ ndoc aö gambo balê ŋapaŋ e kwahic dec.” \v 21 Yisu tahê iŋ ma tac whiŋ iŋ kêlêc. Ma iŋ sôm, “Gêŋ tigeŋ yêc tu am kôm-ŋga. Am ndi, kêŋ am nem gêŋ hoŋ têŋ lau sênemlhi, ma kêŋ ŋa-awa têŋ lau ŋalôm sawa. Ma bocdinaŋ am nem awa ŋandô oc yêc undambê. Ma tiŋambu am mweŋ ma êmkuc aö.” \v 22 Magoc têŋ têm ŋgac dau ŋgô Yisu ndê yom dinaŋ iŋ wec, ma kölhö ti ŋalôm ŋawapac gi. Ŋahu bu iŋ ŋgac ti lêlôm. \s1 Puc pi awa ti wapa \r (Mat 19:23-30; Luk 18:24-30) \p \v 23 Goc Yisu tahê lau hoŋ, ma sôm têŋ iŋ ndê ŋgacsêŋomi, “Lau ti lêlôm si awa ti wapa kalhac ŋac ahuc e gitôm dom bu sêsôc Anötö ndê gôliŋ ŋapu ŋagahô.” \v 24 Ŋac sêŋgô iŋ ndê yom dinaŋ e sêhêdaê. Ma Yisu sôm têŋ ŋac tiyham, “O aneŋ balêkoc atac whiŋ-ŋga, ŋamalac bu sêsôc Anötö ndê gôliŋ ŋapu, naŋ gêŋ sauŋ dom. \v 25 Bôc atu daŋ gitôm kamel, oc tôm bu sôc so ŋalasê ŋagahô, hôc gêlêc ŋgac ti lêlôm daŋ bu sôc Anötö ndê gôliŋ ŋapu.” \v 26 Yisu ndê ŋgac-sêŋomi sêŋgô yom dinaŋ ma sêhêdaê ŋandô. Ma sêsôm têŋ dandi, “Bu bocdinaŋ dec asa oc tôm bu tap Anötö ndê mwasiŋ nem lau si-ŋga sa? Oc ŋawapac atu!” \v 27 Yisu tahê ŋac ma sôm, “Gêŋ naŋ ŋamalac sêtôm dom bu sêkôm, naŋ Anötö gitôm bu kôm, bu Anötö gitôm bu kôm gêŋ hoŋ.” \p \v 28 Goc Pita sôm têŋ iŋ, “Yac oc bocke? Yac ahu gêŋ hoŋ siŋ tu aŋkuc am-ŋga.” \v 29 Ma Yisu ô yom ma sôm, “Aö wasôm yomandô têŋ mac. Asa naŋ bu hu andu, me asidôwai, me lhuwêi, me dinda lu damba, me balêkoc, me nom siŋ tu aö-ŋga ma tu gweleŋ ŋawaê ŋayham-ŋga, \v 30 naŋ Anötö oc kêŋ gêŋ kaiŋ dinaŋ daêsam têŋ iŋ ô, têŋ ndoc iŋ mbo nom. Ma iŋ oc tap kisa ti ŋawapac sa tu aö-ŋga whiŋ. Ma têŋ têm ŋambu-ŋga, Anötö oc kôc iŋ sa, ma kêŋ iŋ ndöc tali ŋapaŋ yêc undambê. \v 31 Tigeŋ lau daêsam naŋ kwahic dec sêti lau ŋamata-ŋga, naŋ oc sêti lau ŋambu-ŋga, ma lau ŋambu-ŋga oc sêti lau ŋamata-ŋga.” \s1 Yisu sôm tiyham bu iŋ oc mbac ndu \r (Mat 20:17-19; Luk 18:31-34) \p \v 32 Yisu wê iŋ ndê ŋgacsêŋomi ma sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ bu sêtêŋ Jerusalem sêndi. Iŋ ndê ŋgac-sêŋomi sêŋsêlêŋ ti sêhêdaê, ma lau ŋatô naŋ sêŋsêlêŋ sêwhiŋ ŋac, naŋ sêtöc dau.\f + \fr 10:32 \ft Lau naŋ sêŋkuc Yisu naŋ sêhêdaê ti sêtöc dau, ŋahu bu ŋac gauc gêm yom naŋ Yisu sôm têŋ ŋac su, pi gêŋ naŋ oc hôc asê iŋ têŋ têm iŋ bu pi Jerusalem ndi. Alic \xt Mak 8:31; ma 9:30\ft .\f* Bocdinaŋ Yisu kôc ŋgacsêŋomi 12 sêsa si sêlhac dau-ŋga, ma sôm yom tiyham pi gêŋ naŋ oc hôc asê iŋ. \v 33 Iŋ sôm, “Kwahic dec yac bu dapi malac Jerusalem dandi, ma ŋgac daŋ oc hoc Ŋamalac ndê Atu asê ma kêŋ iŋ sip dabuŋsiga atu-tu ti kêdôhôŋ-waga yomsu-ŋga amba. Ŋac oc sêkic yom bu sêndic iŋ ndu, ma sêkêŋ iŋ sip lau Rom-ŋga amba. \v 34 Ŋac oc sêsu iŋ susu, sêhê gasôp pi iŋ, sêndic iŋ ŋamlic ŋandê ma sêndic iŋ ndu. Magoc tiŋambu bêc tö niŋga su, goc iŋ oc tisa tiyham.” \s1 Jems lu Jon bu sêhôc gêlêc ŋgacsêŋomi ŋatô \r (Mat 20:20-28) \p \v 35 Jems lu Jon, Sebedi ndê atuŋgac lu, sêtêŋ Yisu si ma sêsôm, “Kêdôhôŋwaga, alu atac whiŋ gêŋ daŋ, ma bu andac am bu kôm gêŋ dau ŋandô sa.” \v 36 Goc Yisu ndac, “Amlu atac whiŋ bu aö wakôm sake?” \v 37 Ma sêsôm, “Alu atac whiŋ bu têŋ ndoc am ndöc nem pôŋ kiŋ-ŋga ti ŋawasi atu, naŋ am kêŋ alu andöc awhiŋ am, daŋ ndöc amam andô-ŋga ma daŋ ndöc gasê-ŋga.” \v 38 Magoc Yisu ô yom ma sôm, “Amlu aŋyalê gêŋ naŋ amlu andac, naŋ dom. Amlu atôm bu anôm gêŋ sip laclhu ŋawapac-ŋga naŋ aö wanôm, a? Ma atôm bu aliŋ saŋgu\f + \fr 10:38 \ft Yisu ndê yom pi laclhu naŋ iŋ oc nôm, ma saŋgu naŋ iŋ oc liŋ, naŋ ŋahu sip ŋawapac daêsam naŋ oc hôc asê iŋ.\f* naŋ aö oc waliŋ, a?” \v 39 Ma iŋlu sêsôm, “Aêc, alu atôm.” Goc Yisu sôm, “Yomandô! Amlu oc anôm gêŋ sip laclhu tôm aö wanôm, ma aliŋ saŋgu tôm naŋ aö waliŋ. \v 40 Magoc aö dec oc waŋyaliŋ lau sa bu sêndöc aö amaŋ andô-ŋga ti amaŋ gasê-ŋga, naŋ dom. Anötö ti ŋadau bu êŋyaliŋ lau sa bu sêndöc dinaŋ.” \p \v 41 Têŋ ndoc ŋgacsêŋomi 10 sêŋgô yom dau ŋawaê, naŋ ŋac tac ŋandê têŋ Jems lu Jon. \v 42 Goc Yisu mbwêc ŋac sêtêŋ iŋ si, ma sôm, “Mac aŋyalê bu lau sambuc si gôliŋwaga sêtoc dau sa têŋ ŋac si lau, ma ŋac si lau bata sêŋgwiniŋ lau naŋ sêmbo ŋac ŋapu. \v 43 Tigeŋ mac aŋkuc ŋac si mêtê dau dom. Mba! Mac nem asa bu ti ŋamalac tiwaê yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ nem akiŋ mac. \v 44 Aêc! Asa bu ti mac nem ŋamalac ŋamata-ŋga, naŋ êŋgwiniŋ dau ma ti mac hoŋ nem ŋgac akiŋ ŋambwa. \v 45 Ŋahu bu lêŋ dau ti aneŋ lêŋ. Ŋamalac ndê Atu meŋ tu bu lau sênem akiŋ iŋ-ŋga dom. Mba. Iŋ meŋ bu nem akiŋ lau, ma bu kêŋ dau ti da bu nemlhi lau daêsam si sac ŋatôp.” \s1 Yisu kôm ŋgac tapec Batimeas ŋayham sa \r (Mat 20:29-34; Luk 18:35-43) \p \v 46 Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêŋsêlêŋ e sêhôc asê malac Jeriko, ma lau toŋ atu sêŋkuc ŋac. Têŋ ndoc ŋac bu sêhu Jeriko siŋ, naŋ sêtap ŋgac tapec daŋ sa, naŋ ndöc seŋ ŋamakê ma teŋ gêŋ. Iŋ Batimeas, ŋgac daŋ ŋaê Timeas ndê atuŋgac. \v 47 Têŋ têm iŋ ŋgô bu Yisu Nasaret-ŋga kêsêlêŋ mbo seŋ, naŋ gic hu mbwêc yom asê bocdec bu, “Yisu, †Dawid ndê Atu, tamwalô aö!” \v 48 Goc lau daêsam sêhec yom iŋ ma sêsôm bu iŋ nem dôŋ. Magoc iŋ mbwêc ti ŋaŋga, “Dawid ndê Atu, tamwalô aö.” \v 49 Yisu ŋgô ŋac si yom ma kwê dôŋ kalhac, goc sôm têŋ lau, “Mac asôm têŋ iŋ bu meŋ.” Goc sêta yom têŋ ŋgac tapec dau ma sêsôm, “Tisa ti atac ŋayham! Iŋ ta am bu mweŋ.” \v 50 Goc ŋgac dau kac ndê ŋakwê andô-ŋga baliŋ su yêc nom, ma tisa ŋagahô ma têŋ Yisu gi. \v 51 Ma Yisu ndac iŋ, “Am tac whiŋ bu aö wakôm sake têŋ am?” Ma ŋgac tapec dau sôm, “Kêdôhôŋ-waga, aö tac whiŋ bu tanôŋ ŋayham sa.” \v 52 Goc Yisu sôm, “Am ndi! Am nem kêŋ whiŋ aö dec kôm am ŋayham sa.” Ma ŋagahô iŋ tandô ŋawa sa, ma iŋ kêkuc Yisu mbo seŋ. \c 11 \s1 Yisu sôc Jerusalem gi \r (Mat 21:1-9; Luk 19:28-40; Jon 12:12-15) \p \v 1 Yisu ti ndê sêŋomi sêŋsêlêŋ sêhêganôŋ Jerusalem e sêsuŋ sa malac Betani ma malac Betpagi yêc Lôc Olib. Goc Yisu kêkiŋ ndê ŋgacsêŋom lu, \v 2 ma sôm têŋ iŋlu, “Asôc malac dindê andi, ma yêc dindê amlu oc atap doŋki daŋ sa, naŋ sêsô dôŋ kalhac. Iŋ doŋki ŋatu wakuc, naŋ ŋamalac daŋ ndöc ŋahô muŋ su dom. Aŋgapwêc su ma akôc sa ameŋ. \v 3 Ma lau bu sêndac amlu bu bocke ma amlu aŋgapwêc doŋki dau, naŋ asôm têŋ ŋac bu, ‘Pômdau tac whiŋ bu doŋki dindec nem iŋ sa ŋasawa sauŋ, goc iŋ oc kêŋ mbu meŋ.’” \p \v 4 Bocdinaŋ dec iŋlu sêsôc malac dau si ma sêtap doŋki daŋ sa, naŋ lau sêsô dôŋ kalhac seŋ ŋadali k êpiŋ andu daŋ. Iŋlu bu sêŋgapwêc su, \v 5 ma lau ŋatô naŋ sêlhac sêmpiŋ, naŋ sêndac iŋlu, “Amlu akôm sake, dec bu aŋgapwêc doŋki dau su?” \v 6 Ma iŋlu sêô ŋac si yom tôm Yisu sôm têŋ iŋlu, dec sêhu doŋki dau siŋ têŋ iŋlu. \v 7 Sêwê iŋ sa sêtêŋ Yisu si, ma sêhu si ŋakwê awê-ŋga sac doŋki, goc Yisu pi gi ndöc ŋahô. \v 8 Ma lau daêsam sêhê si ŋakwê yêc seŋ. Ma lau ŋatô sêhêako a ŋalauŋ yêc seŋ ŋamakê ma sêkêŋ yêc seŋ. \v 9 Lau naŋ sêmuŋ Yisu ti lau naŋ sêŋkuc iŋ, naŋ sêmbwêc “Hosana! Anötö nem mbec ŋgac naŋ meŋ gêm Pômdau aŋgô. \v 10 Anötö nem mbec iŋ naŋ meŋ bu puc abaŋ Dawid ndê gôliŋ dôŋ. Hosana têŋ Anötö lôlôc-ŋga.” \p \v 11 Yisu hôc asê Jerusalem, goc sôc lôm dabuŋ ŋabatêmndö gi, ma gêlic gêŋ sambob naŋ yêc dindê. Magoc ac gi su dec iŋ ti ndê ŋgacsêŋomi 12 sêmbu sêsa malac Betani si bu sêyêc dindê. \s1 Yisu pucbo a kiŋ daŋ \r (Mat 21:18-19) \p \v 12 Têŋ bêbêc Yisu ti ndê ŋgac-s êŋomi sêhu Betani siŋ ma sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ, ma gêŋ yô Yisu. \v 13 Iŋ gêlic a kiŋ daŋ naŋ kalhac ahê, goc têŋ a dau gi. Têm dinaŋ iŋ têm naŋ a kiŋ sem ŋandô dom, magoc Yisu gêlic bu a dinaŋ ŋalauŋ kêsôlô su dec kêŋ bata bu mboe kiŋ ŋandô oc sêŋgalêŋ. Magoc ŋandô mbasi, iŋ tap ŋalauŋ ŋambwa sa. \v 14 Goc iŋ pucbo a dau ma sôm, “Lau daŋ oc sêneŋ ŋandô yêc a dindec tiyham dom.” Ma iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêŋgô yom dau. \s1 Yisu soc lau su yêc lôm dabuŋ \r (Mat 21:12-17; Luk 19:45-46) \p \v 15 Yisu ti ndê sêŋomi sêŋsêlêŋ si e sêhôc asê Jerusalem, ma sêtêŋ lôm dabuŋ si. Yêc lôm dabuŋ ŋabatêmndö lau sêtidulu gêŋ ti semlhi gêŋ sêmbo, ma Yisu gic hu soc ŋac sêsa awê. Iŋ kac lau sêô mone-ŋga si tebo sa, ma kac lau naŋ sêyob balusi bu lau sênemlhi,\f + \fr 11:15 \ft Alic yom ŋapu-ŋga (footnote) yêc \xt Mat 21:12\ft .\f* naŋ si pôŋ sa whiŋ. \v 16 Ma iŋ gic yao lau bu sêkôc wapa sêtidulu-ŋga sôc lôm dabuŋ ŋagameŋ tiyham dom. \v 17 Ma iŋ kêdôhôŋ lau ma sôm, “Sêto Anötö ndê yom yêc bocdec bu, ‘\it Aö neŋ andu gic waê bu lau akêŋ gameŋ hoŋ sêteŋ mbec sêmbo-ŋga.’\it* Mac aŋyalê yom dau, ma bocke dec mac akôm Anötö ndê andu ti lau kaŋ si gameŋ?” \p \v 18 Tiŋambu dabuŋsiga atu-tu ma lau naŋ sêndôhôŋ yomsu, naŋ sêŋgô ŋawaê pi gêŋ naŋ Yisu kôm, ma sêŋyalê bu lau sambob sêhêdaê tu iŋ ndê yom-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec sêtöc Yisu, ma sêŋsalê lêŋ bu sêndic iŋ ndu. \v 19 Yisu ti ndê ŋgac-sêŋomi sêmbo Jerusalem e ac gi sip, dec sêmbu sêsa si. \s1 Yom pi lêŋ dakêŋ whiŋ ti dateŋ mbec-ŋga \r (Mat 21:20-22) \p \v 20 Ŋagalaŋsê bêbêc Yisu ti ndê ŋgacsêŋomi sêŋsêlêŋ bu sêmbu sêtêŋ Jerusalem sêndi, ma sêhôc asê a kiŋ naŋ Yisu pucbo. Ŋac sêlic bu a dau mbac, ŋasaŋgac ti ŋawakac hoŋ tibasô. \v 21 Ma Pita gauc gêm Yisu ndê yom, dec sôm têŋ iŋ, “Kêdôhôŋwaga, lic a kiŋ naŋ am pucbo, naŋ mbac su.” \v 22 Goc Yisu ô yom ma sôm têŋ ŋac, “Akêŋ whiŋ Anötö. \v 23 Aö wasôm yomandô têŋ mac, bu asa naŋ bu sôm têŋ lôc daŋ bu, ‘Puc daôm sa ma sip gwêc ŋalôm ndi,’ ma atac lu-lu dom magoc kêŋ whiŋ bu Anötö oc kôm yom dau ŋandô sa, dec gêŋ dau oc ŋandô sa. \v 24 Boc-dinaŋ aö bu wasôm têŋ mac bu gêŋ bocke naŋ mac bu ateŋ Anötö bu kêŋ têŋ mac, naŋ akêŋ whiŋ bu mac akôc su, ma aö wasôm yom ŋandô, iŋ oc kêŋ têŋ mac. \v 25-26 Ma têŋ ndoc mac bu ateŋ mbec, ma bu gauc nem lau naŋ sêkôm sac têŋ mac, naŋ goc asuc ŋac si sac kwi. Ma mac nem Damam naŋ mbo undambê, oc suc mac nem sac kwi bocdinaŋ.” \s1 Gêndac pi Yisu ndê ŋaclai ŋahu \r (Mat 21:23-27; Luk 20:1-8) \p \v 27 Yisu ti iŋ ndê ŋgacsêŋomi sêhôc asê malac Jerusalem tiyham ma sêtêŋ lôm dabuŋ si. Yisu kêsêlêŋ mbo lôm dabuŋ ŋabatêm-ndö, ma dabuŋsiga atu-tu ti kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ma lau bata sêtigasuc iŋ. \v 28 Ma sêndac iŋ, “Am kôc ŋaclai yêc nde, bu kôm gêŋ hoŋ naŋ am kôm? Asa kêŋ têŋ am?” \v 29 Goc Yisu sôm têŋ ŋac, “Gêŋ ŋamata-ŋga aö wakêŋ gêndac daŋ têŋ mac. Mac bu aô aneŋ yom, dec wasôm aneŋ ŋaclai ŋahu asê têŋ mac. \v 30 Asa kêŋ ŋaclai têŋ Jon dec iŋ kêku lau? Anötö kêŋ ŋaclai têŋ iŋ, me mba? Asôm têŋ aö.” \p \v 31 Ŋac sem yomgalôm pi Yisu ndê gêndac, ma sêsôm têŋ dau, “Yac bu dasôm bu Anötö kêŋ ŋaclai têŋ Jon, goc Yisu oc ndac yac, ‘Tu sake-ŋga mac akêŋ whiŋ Jon dom?’ \v 32 Magoc yac bu dasôm bu Jon kêku lau kêkuc ŋamalac nom-ŋga si gauc ŋambwa, goc lau oc sêlic yac sac.” Ŋac sêŋyalê bu lau daêsam sêlic Jon bu propet daŋ, dec sêtöc dau. \v 33 Bocdinaŋ sêsôm têŋ Yisu, “Yac aŋyalê dom.” Ma iŋ sôm têŋ ŋac, “Bocdinaŋ aö wasôm aneŋ ŋaclai ŋahu asê têŋ mac dom.” \c 12 \s1 Yom gôliŋ pi lau sêyob ôm wain-ŋga \r (Mat 21:33-46; Luk 20:9-19) \p \v 1 Ma iŋ gic hu yom gôliŋ daŋ ma sôm têŋ lau bata Israel-ŋga dinaŋ, “Ŋgac daŋ sô ôm wain-ŋga daŋ. Iŋ sô tuŋ sa, kêmasaŋ gameŋ tu lau sêmasaŋ wain ŋakwi-ŋga, ma kwê andu baliŋ daŋ bu lau sêlhac ma sêtip lau kaŋ. Tiŋambu iŋ kêŋ ôm dau têŋ lau ŋatô sêyob, ma kölhö gi mbo gameŋ daŋ. \v 2 Têŋ têm sêndic wain ŋandô sa-ŋga, naŋ ŋadau kêkiŋ ŋgac akiŋ daŋ têŋ lau sêyob ôm-ŋga, tu bu sêkêŋ wain ŋandô ŋatô têŋ iŋ. \v 3 Tigeŋ ŋac sêlô iŋ dôŋ, sic iŋ ŋamlic ŋandê, ma sêkêŋ iŋ kölhö amba sawa gi. \v 4 Goc ŋadau kêkiŋ ŋgac akiŋ daŋ tiyham, tigeŋ ŋac sic iŋ pi ŋagôlôŋ, ma sêkôm mêtê sac têŋ iŋ. \v 5 Tiŋambu ŋadau kêkiŋ ŋgac titö-ŋga, magoc ŋac sic iŋ ndu. Ma iŋ kêkiŋ lau daêsam tiyham, ma ŋac sic ŋatô ŋamlic ŋandê, ma sic ŋatô ndu. \v 6 Tiŋambu ŋgac tigeŋ mbo, naŋ ŋadau ndê atuŋgac, naŋ iŋ tac whiŋ ndu andô. Goc ŋadau kêkiŋ ndê atu dau têŋ ŋac gi, ma gauc gêm têŋ dau, ‘Lau naŋ sêyob aneŋ ôm, naŋ oc sêtoc aneŋ atuŋgac dindec sa.’ \v 7 Tigeŋ têŋ têm ŋadau ndê atu hôc asê, naŋ lau sêyob ôm-ŋga sêsôm têŋ dau, ‘Ŋgac dinaŋ iŋ ŋadau ndê atuŋgac naŋ oc wêkaiŋ ôm dindec ti ndê gêŋ lêŋsêm. Bocdinaŋ dandic iŋ ndu ma dakôc ôm dindec su ti yac neŋ.’ \v 8 Ma sêkôc atuŋgac, sic iŋ ndu ma sêtuc iŋ sa awê gi.” \p \v 9 Goc Yisu ndac, “Mac gauc gêm bu ôm ŋadau oc kôm sake têŋ lau naŋ sêyob iŋ ndê ôm? Iŋ oc meŋ ma ndic ŋac ndu, ma kêŋ ôm dau têŋ lau ŋatô sêyob. \v 10 Gauc nem yom naŋ sêto yêc bocdec bu, ‘\it Hoc naŋ lau sêkwê andu-ŋga sêtec, naŋ kwahic ti hoc ŋamata-ŋga yêc andu dau.\it* \v 11 \it Pômdau kôm gêŋ dau, ma yac alic ŋayham.’\it* Mac asam yom dau su, me?” \p \v 12 Têŋ dinaŋ lau bata Israel-ŋga sêŋyalê bu Yisu sôm yom gôliŋ dau hêganôŋ ŋac, dec sêŋsalê lêŋ bu sêkôc iŋ dôŋ. Magoc sêtöc lau toŋ atu naŋ sêmbo sêwhiŋ Yisu, ma tu dinaŋ-ŋga sêhu iŋ siŋ ma sêlhö si. \s1 Lau bu sêtim Yisu pi yom takis-ŋga \r (Mat 22:15-22; Luk 20:20-26) \p \v 13 Tiŋambu lau bata dinaŋ sêŋsalê lêŋ bu sêtim Yisu bu sôm yom so daŋ. Ŋac sêŋkiŋ lau Palêsai ŋatô sêwhiŋ lau Israel-ŋga ŋatô naŋ sêpuc Herod ma lau Rom-ŋga si gôliŋ dôŋ, naŋ sêtêŋ Yisu si. \v 14 Ŋac sêhôc asê iŋ ma sêsôm, “Kêdôhôŋ-waga, yac aŋyalê bu am ŋgac sôm yom ŋandô-ŋga. Am gauc gêm lau si waê dom, ma toc ŋac hoŋ sa ŋalêŋ tigeŋ. Ma am kêdôhôŋ Anötö ndê lêŋ têŋ lau kêkuc yom ŋandô solop. Kwahic dec yac bu andac am bu iŋ solop bu yac dakêŋ takis t êŋ †Sisa, me mba? Yac oc danemlhi takis, me mba?” \p \v 15 Yisu ŋgô yom dau, tigeŋ iŋ kêyalê bu ŋac gauc gêm bu sêtim iŋ, dec sôm, “Tu sake-ŋga mac bu atim aö? Akôc mone silba daŋ ma atôc têŋ aö.” \v 16 Goc sêkêŋ mone daŋ têŋ iŋ, ma iŋ ndac ŋac, “Asa ndê ŋagatu ti ŋaê yêc mone dindec?” Ma sêô yom ma sêsôm, “Sisa ndê.” \v 17 Dec Yisu sôm, “Bocdinaŋ atoc Sisa sa ŋa gêŋ naŋ gic iŋ ŋawaê, ma atoc Anötö sa ŋa gêŋ naŋ gic iŋ ŋawaê.” Ŋac sêŋgô Yisu ndê yom dau, ma sêhêdaê tu iŋ ndê gauc-ŋga. \s1 Lau Sadiusi bu sêtim Yisu pi yom datisa akêŋ lau batê-ŋga \r (Mat 22:23-33; Luk 20:27-38) \p \v 18 Ma lau †Sadiusi ŋatô sêtêŋ Yisu si, bu sêkêŋ gêndac daŋ têŋ iŋ. Ŋac lau Israel si toŋ daŋ, naŋ sêkêŋ whiŋ dom bu lau batê oc sêtisa tiyham. \v 19 Ma ŋac sêndac iŋ bocdec bu, “Kêdôhôŋwaga, Moses to yac neŋ yomsu daŋ bocdec bu. Ŋgac daŋ bu ndê dôwa nem awhê sa ma bu mbac ndu ma balêkoc mbasi, naŋ ŋgac dau oc nem dôwa ndê awhê sawa, ma kwê balêkoc asê tu dôwa-ŋga. \v 20 Têŋ ndoc daŋ asidôwai 7 sêmbo. Ŋgac ŋamata-ŋga gêm awhê sa, magoc mbac ndu, ma balêkoc mba. \v 21 Goc iŋ asi, ŋgac tilu-ŋga, gêm awhê sawa dau, magoc mbac ndu ma balêkoc mba. Ŋgac titö-ŋga bocdinaŋ, \v 22 ma asidôwa hale bocdinaŋ, hoŋ sem awhê sawa dau sa, magoc sêmbac ndu, ma balêkoc mba. Ma tiŋambu awhê dau mbac ndu. \v 23 Kwahic dec yac bu andac am bocdec bu. Lau batê bu sêtisa tôm lau ŋatô sêsôm, dec awhê dau oc ti asidôwa asa ndê awhê? Bu asidôwai 7 dinaŋ hoŋ sem awhê tigeŋ dinaŋ su têŋ ndoc sêmbo tali.”\f + \fr 12:23 \ft Lau Sadiusi gauc gêm bu ŋac si gêndac dau tôc asê bu lau batê oc sêtisa tiyham dom.\f* \p \v 24 Ma Yisu sôm têŋ ŋac, “Mac akôc gauc so, bu mac aŋyalê Anötö ndê yom ti iŋ ndê ŋaclai dom. \v 25 Têŋ têm lau batê sêtisa, naŋ lau oc sênem dau dom. Ŋac oc sêmbo sêtôm aŋela undambê-ŋga. \v 26 Ma yom daŋ tiyham tôc asê bu lau batê oc sêtisa. Mac asam su yêc Moses ndê buku. Têŋ ndoc Moses gêlic ya golom a daŋ, naŋ Anötö sôm têŋ iŋ bu, ‘\it Aö Abraham ndê Anötö, Aisak ndê Anötö ma Jakob ndê Anötö.’\it* \v 27 Lau batê bu sêtisa dom, dec tu sake-ŋga Anötö sam dau bu lau tö dinaŋ si Anötö? Iŋ lau batê si Anötö dom, iŋ lau tali si Anötö. Mac nem gauc iŋ so sambuc.” \s1 Yomsu ŋamata-ŋga \r (Mat 22:34-40; Luk 10:25-28) \p \v 28 Kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga daŋ kalhac whiŋ lau naŋ sêkêŋ daŋga Yisu ma lau Sadiusi si yom, ma iŋ gêlic bu Yisu ô lau Sadiusi si yom ŋapep. Bocdinaŋ iŋ ndac Yisu, “Anötö ndê yomsu bocke ti yomsu ŋamata-ŋga?” \v 29 Ma Yisu sôm, “Yomsu ŋamata-ŋga naŋ hôc gêlêc yomsu hoŋ naŋ bocdec, ‘\it Mac lau Israel-ŋga aŋgô! Pômdau yac neŋ Anötö iŋ Pômdau tigeŋ.\it* \v 30 \it Atac whiŋ Pômdau am nem Anötö ti am nem ŋalôm sambuc, ti gatôm sambuc, ti gauc sambuc, ma ti licwalô sambuc.’ \it* \v 31 Ma yomsu tilu-ŋga bocdec yêc, ‘\it Atac whiŋ lau meŋpaŋ am-ŋga, tôm am atac whiŋ am daôm.’\it* Yomsu lu dinaŋ sêhôc gêlêc yomsu hoŋ su.” \p \v 32 Goc kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga dau sôm têŋ Yisu, “Kêdôhôŋwaga, am sôm solop. Yomandô, Anötö tigeŋ mbo, ma anötö ŋandô daŋ mbo dom. \v 33 Ma yac bu atac whiŋ A nötö ti neŋ ŋalôm sambuc, ti gauc sambuc, ma ti licwalô sambuc, ma yac bu atac whiŋ lau meŋpaŋ yac-ŋga tôm yac atac whiŋ yac dauŋ, naŋ hôc gêlêc bu yac dakêŋ wata ti da pi ya ndi, me bu dakêŋ gêŋ ŋatô ti da.” \v 34 Yisu gêlic bu ŋgac dau ô yom ti gauc ŋayham, dec sôm têŋ iŋ, “Êmkuc gauc ŋayham dinaŋ dec am oc tôm bu mbo Anötö ndê gôliŋ ŋalôm.” \p Yisu sôm yom dinaŋ, ma tiŋambu lau sêtöc bu sêkêŋ gêndac têŋ iŋ tiyham. \s1 Yisu kêsahê lau si gauc pi Mesaya \r (Mat 22:41-46; Luk 20:41-44) \p \v 35 Yisu kêdôhôŋ lau mbo lôm dabuŋ ŋamakê, ma ndac ŋac, “Bocke ma lau †Skraib sêsam Mesaya bu Dawid ndê Atu? \v 36 Dawid dau hoc yom asê tôm Ŋalau Dabuŋ puc iŋ dôŋ, ma to yom pi Mesaya bocdec bu, ‘\it Anötö sôm têŋ aneŋ Pômdau, “Am ndöc aö amaŋ andô-ŋga e nditôm aö wakêŋ nem ŋacyo sêsôc am gahim ŋapu.” ’ \it* \v 37 Dawid dau sam Mesaya bu iŋ ndê Pômdau, ma bocke dec lau sêsam iŋ bu Dawid ndê Atu?” Ma lau hoŋ sêŋgô Yisu ndê yom ti atac ŋayham atu. \s1 Yisu ndê puc pi lau Skraib si mêtê sac \r (Mat 23:1-7; Luk 20:45-47) \p \v 38 Ma Yisu kêdôhôŋ lau ma sôm, “Ayob daôm ŋapep bu aŋkuc lau Skraib si gêbôm dom. Ŋac sêsôc ŋakwê baliŋ ma sêŋsêlêŋ sêmbo malac lôm, bu ŋac atac whiŋ bu lau sêtoc ŋac sa ma sêhê mwalêc ŋac. \v 39 Ŋac atac whiŋ bu sêndöc mala ŋamata-ŋga yêc lôm wê-ŋga, ma sêndöc lau tiwaê si mala têŋ ndoc sêneŋ mwasiŋ. \v 40 Yêc lau hoŋ aŋgô-ŋga lau dau sêteŋ mbec baliŋ. Magoc têŋ ndoc lau sêlic ŋac dom, naŋ sêŋsau lauwhê sawa bu sêŋgaho ŋac si andu su. Anötö oc êmatôc ŋac, ma kêŋ ŋagêyô sac sambuc têŋ ŋac.” \s1 Awhê tuc daŋ kêŋ da daŋge \r (Luk 21:1-4) \p \v 41 Tiŋambu Yisu ndöc sic ndöc lôm dabuŋ ŋabatêmndö kêpiŋ apa naŋ lau sêkêŋ si da sip-ŋga, ma tahê lau hoŋ naŋ sêkêŋ si da sip apa dau. Lau ti lêlôm daêsam sêkêŋ awa atu. \v 42 Tigeŋ awhê tuc ŋalôm sawa daŋ meŋ ma kêŋ awa sauŋ lu gitôm wan toea lu sip apa da-ŋga. \v 43 Goc Yisu ta ndê ŋgac-sêŋomi sêmeŋ ma sôm, “Yomandô, aö wasôm têŋ mac bu yêc Anötö aŋgô-ŋga awhê tuc ŋalôm sawa dindec kêŋ da naŋ hôc gêlêc lau hoŋ si da su. \v 44 Ŋahu bu lau ti lêlôm hoŋ sêkêŋ si da, magoc ŋac si awa daêsam gacgeŋ yêc ŋac-ŋga. Magoc awhê dindec iŋ awhê ŋalôm sawa, ma iŋ kêŋ ndê gêŋ hoŋ ti da.” \c 13 \s1 Yisu sôm yom pi lôm dabuŋ Jerusalem-ŋga \r (Mat 24:1-2; Luk 21:5-6) \p \v 1 Têŋ ndoc Yisu bu hu lôm dabuŋ ŋagameŋ siŋ, naŋ iŋ ndê ŋgacsêŋom daŋ sôm têŋ iŋ, “Kêdôhôŋwaga, lic hoc atu-tu ma andu ŋayham kêlêc naŋ sêkwê sa sêlhac dec.” \v 2 Magoc Yisu ô yom ma sôm têŋ iŋ, “Am lic andu atu-tu ti lôm dabuŋ dindec! Aö wasôm têŋ am, bu tiŋambu ŋacyo oc sêseŋ hoc atu-tu hoŋ dindec su e hoc daŋ oc ndöc hoc daŋ ŋahô tiyham dom.” \s1 Gêŋ wapac têm ŋambu-ŋga-ŋga \r (Mat 24:3-14; 10:17-22; Luk 21:7-19) \p \v 3 Ŋac sêsa sêtêŋ Lôc Olib si, ma tiŋambu Pita, Jems, Jon ma Andru tawasê sêtêŋ Yisu si ma sêndöc aŋgô têŋ lôm dabuŋ yêc malac Jerusalem. Ma ŋac sêndac iŋ bocdec bu, \v 4 “Sôm têŋ yac bu ŋawapac naŋ am sôm yom pi, naŋ oc hôc asê Jerusalem têŋ têm bocke, ma gêŋ sake oc kêŋ puc yac bu têm dau meŋ kêpiŋ?” \v 5 Goc Yisu sôm têŋ ŋac, “Ayob daôm ŋapep bu lau daŋ sêŋsau mac dom. \v 6 Bu lau daêsam oc sêmeŋ sênem aö aŋôŋ ma sêsôm, ‘Aö Mesaya dauŋ dec,’ ma oc sêŋsau lau daêsam. \v 7 Ma têŋ ndoc mac aŋgô ŋawaê bu lau sic siŋ têŋ dau me sêmasaŋ dau tu sêndic siŋ-ŋga, naŋ asö dom. Bu gêŋ hoŋ dinaŋ gic waê bu meŋ sa, m agoc têm ŋambu-ŋga yêc dôŋ yêc. \v 8 Kiŋ nom-ŋga oc sêkêŋ kisa dau, ma lau gameŋ daŋ oc sêndic siŋ têŋ lau gameŋ daŋ. Tiyhô oc nem yêc gameŋ hoŋ, ma tôbôm oc sa. Gêŋ hoŋ dinaŋ oc ndic hu ŋawapac têm ŋambu-ŋga-ŋga, gitôm awhê naŋ kêsahê balêkoc tuŋ iŋ ma gêŋ dau gic hu ŋandê atu naŋ iŋ oc hôc tu kôc balêkoc-ŋga. \p \v 9-10 “Gêŋ ŋamata-ŋga lau oc sêhoc ŋawaê ŋayham asê têŋ lau sambob, ma têŋ dinaŋ têm ŋambu-ŋga oc meŋ hôc asê. Ayob daôm ŋapep. Lau oc sêwê mac atêŋ lau sêmatôc yom-ŋga andi, ma sêhi mac ŋa sö yêc lôm wê-ŋga. Tu aö-ŋga dec lau oc sêkêŋ mac alhac gôliŋwaga ti kiŋ aŋgô-ŋga, magoc ndoc dinaŋ ti têm bu mac ahoc yom ŋandô asê têŋ ŋac. \v 11 Têŋ têm naŋ sêkôc mac dôŋ ma sêwê mac atêŋ lau sêmatôc mac-ŋga andi, naŋ ahêgo daôm tu yom asôm-ŋga dom. Asôm yom naŋ Anötö oc kêŋ têŋ mac têŋ ndoc dinaŋ, bu mac daôm oc asôm yom dom, Ŋalau Dabuŋ oc sôm. \p \v 12 “Têŋ ndoc ŋawapac-ŋga dinaŋ, lau naŋ sêkêŋ whiŋ dom oc sêhoc si asidôwai sêkêŋ whiŋ aö-ŋga asê bu sêndic ŋac ndu, ma dambai oc sêkôm têŋ atui boc-dinaŋ. Balêkoc oc sêli dau sa têŋ damba ti dindai, ma sêkêŋ ŋac sêtêŋ lau bu sêndic ŋac ndu. \v 13 Lau hoŋ oc sêtec mac tu aö neŋ ŋaê-ŋga. Magoc asa naŋ bu lhac ŋaŋga ma hu aö siŋ dom e ndê têm pacndê, naŋ oc tap Anötö ndê mwasiŋ nem iŋ si-ŋga sa.” \s1 Ŋawapac gameŋ Judia-ŋga \r (Mat 24:15-28; Luk 21:20-24) \p \v 14 “Gêŋ sac sambuc naŋ oc kôm gameŋ tisac, naŋ lau oc sêkêŋ lhac gameŋ naŋ gic iŋ ŋawaê dom. (Asa naŋ sam yom dindec, naŋ kôc gauc ŋapep, bu ŋahu yêc siŋ dau.) Mac lau asa naŋ ambo gameŋ Judia-ŋga ma alic gêŋ dau, naŋ hoŋ alhö api gameŋ lôc-ŋga andi. \v 15 Alhö ŋagahô ma gauc nem mac nem gêŋ daŋ dom. Lau naŋ sêŋwhaŋ dau sêndöc andu ŋasactô, naŋ sêsôc andu ŋalôm bu sêkôc si gêŋ daŋ tôhôŋ dom. \v 16 Ma ŋac naŋ sêmbo ôm, naŋ bocdinaŋ. Sêkac dau kwi bu sêkôc si gêŋ ŋatô dom. \v 17 Oyaê. Lauwhê tidaê, ma ŋac naŋ sêkêŋ su têŋ balêkoc, naŋ oc sêtap ŋawapac atu sa têŋ têm dinaŋ. \v 18 Ateŋ mbec bu gêŋ dinaŋ tap mac sa têŋ ndoc uhô-ŋga dom. \v 19 Ŋahu bu ŋawapac ŋandô naŋ bu sa têŋ têm dinaŋ, naŋ oc hôc gêlêc ŋawapac hoŋ naŋ sêhôc asê nom têŋ têm naŋ Anötö kêŋ undambê ti nom e kwahic dec, ma tiŋambu oc sa bocdinaŋ tiyham dom. \v 20 Magoc Pômdau oc kêŋ ndoc dinaŋ tiapê tu bu nem lau naŋ iŋ kêyaliŋ sa su, naŋ sa-ŋga. Bu mba, goc lau hoŋ oc sêniŋga. \p \v 21 “Têŋ ndoc dinaŋ ŋgac daŋ bu sôm têŋ mac bu, ‘Alic, Mesaya dau dindec,’ me ‘Alic, Mesaya dau dindê,’ naŋ akêŋ whiŋ ŋac dom. \v 22 Lau naŋ sêŋsau bu ŋac Mesaya, ma propet tasaŋ oc sêmeŋ ma sêkôm gêŋ dalô ti gêŋ atu-tu bu sêŋsau lau. Ma ŋac oc sêŋsahê bu sêtim lau naŋ Anötö kêyaliŋ ŋac sa, naŋ sêwhiŋ. \v 23 Aö gakêŋ puc mac gwanaŋ, ma bocdinaŋ ayob daôm ŋapep.” \s1 Ŋamalac ndê Atu ndê bêc mbu meŋ-ŋga \r (Mat 24:29-36; Luk 21:25-33) \p \v 24 Ma Yisu sôm, “Ndoc ŋawapac-ŋga dinaŋ oc pacndê, ma tiŋambu lau oc sêlic gêŋ dalô atu-tu. Ac oc nem ganduc ma ayô oc ŋawê tiyham dom. \v 25 Ma tata oc sêpeŋ akêŋ umboŋ, ma gêŋ ti ŋaclai naŋ sêlhac umboŋ oc wiwic sa. \v 26 Ma tiŋambu lau oc sêlic Ŋamalac ndê Atu meŋ ndöc dao ŋahô ti ndê ŋaclai ma ŋawasi atu. \v 27 Ma iŋ oc êŋkiŋ ndê aŋela sêsa sêtêŋ nom ŋabatiŋ ti undambê ŋabatiŋ hoŋ sêndi, bu sêndic lau naŋ iŋ kêyaliŋ ŋac sa su, naŋ sa. \p \v 28 “Gauc nem a laŋ. Têŋ ndoc mac alic ŋalauŋ wakuc bu lêc, naŋ mac aŋyalê bu ndoc ac-ŋga meŋ kêpiŋ. \v 29 Ma bocdinaŋ têŋ ndoc mac alic gêŋ naŋ aö gasôm yom pi, naŋ hôc asê, dec aŋyalê bu Ŋamalac ndê Atu ndê bêc mbu meŋ-ŋga meŋ kêpiŋ su, gitôm iŋ meŋ kalhac gatam. \v 30 Yomandô! Lau têm dinaŋ-ŋga oc sêniŋga dom e gêŋ hoŋ dinaŋ hôc asê. \v 31 Undambê ti nom oc niŋga, magoc aneŋ yom oc niŋga dom. Gêŋ hoŋ oc ŋandô sa tôm aö gasôm.” \s1 Lau daŋ sêŋyalê Yisu ndê bêc mbu meŋ-ŋga dom \r (Mat 25:13-15) \p \v 32 Ma Yisu sôm, “Lau daŋ sêŋyalê bêc me acgatu naŋ Ŋamalac ndê Atu oc mbu meŋ, naŋ dom. Aŋela undambê-ŋga sêŋyalê dom, Anötö ndê Atu kêyalê dom, Damaŋ tawasê kêyalê. \v 33 Bocdinaŋ anem ali ma ayob daôm ŋapep! Mac am gauc têm naŋ bêc ŋambu-ŋga dau oc meŋ sa. \v 34 Gitôm andu ŋadau daŋ naŋ bu sa ndi lic gameŋ ŋatô. Iŋ hu ndê andu siŋ ma kêŋ iŋ ndê lau akiŋ sêwêkaiŋ si gweleŋ têŋtêŋ. Ma iŋ oc sôm têŋ ŋgac yob gatam-ŋga, bu iŋ nem ali ma tatiŋ gameŋ ŋapep e iŋ mbu meŋ. \v 35 Bocdinaŋ anem ali, bu mac aŋyalê ndoc naŋ andu ŋadau oc mbu meŋ, naŋ dom. Iŋ oc hôc asê têŋ telha me timaniŋhu, me dalec taŋ, me bêbêc ganduc, naŋ mac aŋyalê dom. \v 36 Ayob daôm ŋapep, mboe iŋ oc mbu meŋ ŋagahô, ma tap mac sa ayêc bêc ayêc. \v 37 Yom naŋ aö gasôm têŋ mac, naŋ dec wasôm têŋ lau hoŋ bocdinaŋ. Anem ali!” \c 14 \s1 Sêkic yom bu sêndic Yisu ndu \r (Mat 26:1-5; Luk 22:1-2) \p \v 1 Lau Israel si †Mwasiŋ Pasowa ti †Mwasiŋ Bolom Yist Mba-ŋga ŋandoc meŋ kêpiŋ, ma bêc lu yêc dôŋ yêc. Ma dabuŋ-siga atu-tu ti lau naŋ sêndôhôŋ yomsu-ŋga sêŋsalê lêŋ daŋ bu sêkôc Yisu dôŋ gelec ma sêndic iŋ ndu. \v 2 Tigeŋ sêhêgo dau ma sêsôm, “Dakôm têŋ Mwasiŋ Pasowa-ŋga ŋandoc dom, mboe lau daêsam naŋ sêmbo Jerusalem tu om atu Pasowa-ŋga, naŋ oc sêlic ma sêli dau sa.” \s1 Awhê daŋ gêm oso Yisu \r (Mat 26:6-13; Luk 7:36-50; Jon 12:1-8) \p \v 3 Têŋ têm dinaŋ Yisu mbo malac Betani, ma gêŋ gêŋ ndöc whiŋ ŋgac daŋ ŋaê Saimon. Muŋ-ŋga iŋ ŋgac ti gêmbac leprasi. Yisu ndöc tebo ma awhê daŋ meŋ, naŋ kôc bu ŋamalu ŋayham ŋaôli atu sip kac daŋ. Iŋ kac gêŋ dau sa, ma kêc gêŋ malu dau pi Yisu ndê ŋagôlôŋ. \v 4 Lau ŋatô sêlic dec tac ŋandê têŋ awhê dau, ma sêsôm, “Tu sake-ŋga iŋ kêyaiŋ gêŋ ŋamalu dinaŋ? \v 5 Gitôm bu dakêŋ têŋ lau sênemlhi ma datap awa atu sa, ma dakêŋ têŋ lau ŋalôm sawa. Ŋaôli dau oc hôc gêlêc ŋaôli tu gweleŋ yala sambuc-ŋga su.” Ma sêhec yom iŋ ŋalêŋ sac. \p \v 6 Magoc Yisu sôm, “Ahu iŋ siŋ ma akêŋ ŋawapac têŋ iŋ dom. Iŋ kôm gêŋ ŋayham solop têŋ aö. \v 7 Lau ŋalôm sawa oc sêmbo sêwhiŋ mac ŋapaŋ, ma bocdinaŋ dec têm bocke mac bu atac whiŋ, naŋ oc tôm bu mac anem ŋac sa. Tigeŋ aö oc wambo wawhiŋ mac ŋapaŋ dom. \v 8 Awhê dindec gitôm bu êmwasiŋ aö ŋalêŋ dinaŋ, dec kôm. Iŋ kêc gêŋ ŋamalu pi aö, dec tôm iŋ kêmasaŋ aö neŋ ŋamlic gwanaŋ tu sêŋsuhuŋ aö-ŋga. \v 9 Yomandô aö wasôm têŋ mac, bu tiŋambu lau oc sêhoc ŋawaê ŋayham asê yêc gameŋ hoŋ, ma têŋ dinaŋ ŋac oc sêsôm yom pi awhê dindec ma lau oc gauc nem iŋ.” \s1 Judas sôm tidôŋ bu hoc Yisu asê \r (Mat 26:14-16; Luk 22:3-6) \p \v 10 Têŋ ndoc dinaŋ Judas Iskeriot, ŋgacsêŋomi 12 si daŋ, têŋ dabuŋsiga atu-tu gi ma sôm bu iŋ oc hoc Yisu asê têŋ ŋac. \v 11 Ŋac sêŋgô iŋ ndê yom ti atac ŋayham, ma sêsôm tidôŋ bu sênemlhi iŋ. Bocdinaŋ iŋ kêsalê lêŋ tu bu hoc Yisu asê-ŋga. \s1 Yisu ndê ŋgacsêŋomi sêmasaŋ Mwasiŋ Pasowa-ŋga \r (Mat 26:17-19; Luk 22:7-13) \p \v 12 Têŋ Mwasiŋ Bolom Yist Mba-ŋga ŋabêc ŋamata-ŋga, bêc naŋ lau Israel-ŋga sic domba Pasowa-ŋga ndu, naŋ ŋgacsêŋomi sêsôm têŋ Yisu bu, “Am tac whiŋ bu yac amasaŋ Mwasiŋ Pasowa bu am neŋ whiŋ yac-ŋga yêc nde?” \v 13 Dec Yisu kêkiŋ ndê ŋgacsêŋom lu ma sôm têŋ iŋlu, “Asôc malac Jerusalem andi, ma amlu oc atap ŋgac daŋ sa naŋ kêbalaŋ bu lôŋ daŋ. Awhiŋ iŋ atêŋ iŋ ndê ŋadau ndê andu andi. \v 14 Ma asôm têŋ andu ŋadau, ‘Alu mba kêdôhôŋwaga ndac am tu andu ŋalôm ŋacleŋ-ŋga, bu iŋ ti ndê ŋgacsêŋomi bu sêneŋ Mwasiŋ Pasowa-ŋga yêc am nem andu.’ \v 15 Ma iŋ oc tôc ŋalôm atu daŋ yêc andu dau ŋahô-ŋga têŋ amlu. Tebo ti gêŋ hoŋ tu yac daneŋ Mwasiŋ Pasowa-ŋga yêc ŋalôm dau, goc amasaŋ gêŋ yêc dinaŋ.” \v 16 Goc sêŋom lu dinaŋ sêsôc malac si, ma sêtap gêŋ hoŋ sa tôm Yisu sôm su, ma sêmasaŋ Pasowa. \s1 Yisu sôm asê bu ŋgac daŋ oc hoc iŋ asê \r (Mat 26:20-25; Luk 22:21-23) \p \v 17 Têŋ ac gi su Yisu ti ŋgacsêŋomi 12 sêtêŋ andu dau si. \v 18 Ŋac sêndöc ti seŋ gêŋ sêmbo, ma Yisu sôm, “Yomandô aö wasôm têŋ mac, bu mac nem daŋ oc hoc aö asê. Ŋgac dau kwahic dec ndöc ma gêŋ gêŋ whiŋ aö.” \v 19 Yom dau kôm ŋac sêsö, ma ŋalôm ŋawapac atu, ma ŋac tigeŋ-tigeŋ sêsôm têŋ iŋ, “Mboe aö, a? Mba!” \v 20 Goc iŋ sôm têŋ ŋac, “Ŋgac dau iŋ mac lau 12 nem daŋ, ma kwahic dec alu aŋ gêŋ sip pele tigeŋ. \v 21 Gêŋ dau oc ŋandô sa pi Ŋamalac ndê Atu, tôm yom naŋ sêto yêc. Tigeŋ ŋgac naŋ hoc aö asê, naŋ oc tap ŋawapac atu sa, ma tu dinaŋ-ŋga iŋ dinda bu kôc iŋ dom, dec oc ŋayham.” \s1 Yisu gic hu Mwasiŋ Dabuŋ \r (Mat 26:26-29; Luk 22:15-20) \p \v 22 Têŋ têm ŋac seŋ gêŋ sêmbo, naŋ Yisu kôc bolom, gêm mbec, pô kôc-kôc, ma gic sam têŋ ŋac. Ma iŋ sôm, “Akôc sa loc, aö neŋ ŋandô dau dindec.” \v 23 Ma iŋ kôc laclhu wain-ŋga daŋ ma gêm daŋge, goc kêŋ têŋ ŋac ma ŋac hoŋ sênôm. \v 24 Iŋ sôm têŋ ŋac, “Aö neŋ dac wamatiŋ pwac-ŋga dau dec, naŋ wakêc siŋ tu lau daêsam-ŋga. \v 25 Yomandô aö wasôm têŋ mac bu aö oc wanôm wain tiyham dom e Damaŋ ndê gôliŋ meŋ sa tiawê, ma têŋ ndoc dinaŋ aö wanôm tiyham.” \p \v 26 Tiŋambu ŋac sem wê daŋ, ma sêlhö sêsa sêtêŋ Lôc Olib si. \s1 Yisu sôm bu Pita oc sêc iŋ ahuc \r (Mat 26:31-35; Luk 22:31-34) \p \v 27 Ma Yisu sôm têŋ ŋac, “Mac hoŋ oc ahu aö siŋ, tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu, ‘\it Aö oc waseŋ ŋgac yob domba-ŋga, ma domba oc sêlhö babalip.’\it* \v 28 Magoc tiŋambu aö watisa tiyham, ma wamuŋ mac watêŋ gameŋ Galili-ŋga wandi.” \v 29 Dec Pita sôm têŋ iŋ, “Ŋac hoŋ bu sêhu am siŋ, tigeŋ aö wahu am siŋ dom.” \v 30 Ma Yisu ô yom ma sôm, “Aö wasôm yomandô bu ôbwêc dau dindec am oc sêc aö ahuc tidim tö su, goc dalec oc taŋ tidim lu-ŋga.” \v 31 Tigeŋ Pita sôm yom ti ŋaŋga, “Mba! Gitôm sêndic aö ndu wawhiŋ am, aö oc wasêc am ahuc dom.” Ma ŋac hoŋ sêsôm yom kaiŋ tigeŋ. \s1 Yisu teŋ mbec mbo ôm Getsemani \r (Mat 26:36-46; Luk 22:39-46) \p \v 32 Ŋac sêsa si e sêhôc asê ôm †olib-ŋga daŋ, ôm naŋ sêsam bu Getsemani, ma Yisu sôm têŋ ndê ŋgacsêŋomi, “Andöc dec ma aö wateŋ mbec.” \v 33 Goc iŋ kôc Pita, Jems ma Jon sêwhiŋ iŋ si, ma sêhu ŋgacsêŋomi ŋatô siŋ. Têŋ ndoc dinaŋ Yisu ndê ŋalôm ŋawapac atu ma iŋ pô sim dau ŋandô. \v 34 Iŋ sôm têŋ ŋac, “Aö neŋ ŋalôm kêsahê ŋawapac atu, kêpiŋ bu oc wambac ndu. Mac andöc dec ma anem ali.” \v 35 Goc iŋ hu ŋac siŋ ma sa ŋasawa sauŋ gi. Iŋ hu dau sip nom gi ma teŋ mbec, bu nditôm goc Anötö nem iŋ sa bu êŋlêc têm hôc ŋandê-ŋga naŋ oc hôc asê iŋ. \v 36 Iŋ sôm, “Damaŋ, O Damaŋ, am gitôm bu kôm gêŋ hoŋ. Kôc laclhu ŋawapac-ŋ ga dindec su yêc aö. Magoc êmkuc aö neŋ atac whiŋ dom, kôm tôm am daôm nem atac whiŋ bu kôm.” \p \v 37 Iŋ teŋ mbec su, dec mbu gi ma tap sa bu ŋgacsêŋomi sêyêc bêc sêyêc. Goc iŋ uŋ ŋac sa ma sôm têŋ Pita, “Saimon, bocke dec am yêc bêc? Am gitôm dom bu nem ali tôm acgatu ŋasawa tigeŋ, a? \v 38 A nem ali ma ateŋ mbec bu lêtôm tap mac sa dom. Mac nem gatôm licbalê, tigeŋ ŋamlic kwapac.” \p \v 39 Goc Yisu sa gi, ma teŋ mbec tigeŋ dinaŋ tiyham. \v 40 Pacndê, goc iŋ mbu gi ma gêlic ŋac sêyêc bêc, bu ŋac tandô hê ŋac sa ŋandô. Ma ŋac sêpônda yom tu sêsôm têŋ iŋ-ŋga. \v 41 Goc iŋ gi ma teŋ mbec tidim tö-ŋga. Ma têŋ ndoc iŋ mbu têŋ ŋac tiyham, naŋ iŋ sôm, “Tu sake-ŋga mac ayêc bêc ti aŋwhaŋ daôm ŋapaŋ? Gitôm! Ndoc meŋ hôc asê su bu sêhoc Ŋamalac ndê Atu asê ma sêkêŋ iŋ sip lau sac amba. \v 42 Atisa ma dandi! Alic ŋgac naŋ hoc aö asê dec meŋ su.” \s1 Sêkôc Yisu dôŋ \r (Mat 26:47-56; Luk 22:47-53; Jon 18:3-11) \p \v 43 Yisu sôm yom dinaŋ mbo, ma Judas, ŋgacsêŋomi 12 si daŋ hôc asê whiŋ lau daêsam naŋ sêhôc bieŋ ti síŋ. †Dabuŋsiga atu-tu ti kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga ma lau bata sêŋkiŋ lau toŋ dinaŋ sêwhiŋ Judas sêmeŋ. \v 44 Judas kêŋ puc lau d au gwanaŋ su, ma sôm, “Ŋgac naŋ mac aŋsalê, naŋ aö oc waŋgutô iŋ bu watôc iŋ asê têŋ mac. Akôc iŋ dôŋ ma akêŋ lau sêyob iŋ, goc awê iŋ sa andi.” \v 45 Bocdinaŋ têŋ ndoc Judas hôc asê, naŋ iŋ têŋ Yisu solop gi ma sôm, “Kêdôhôŋwaga,” ma ŋgutô iŋ. \v 46 Dec lau naŋ sêwhiŋ Judas, naŋ sêkôc Yisu dôŋ. \v 47 Yisu ndê lau sêlhac sêmpiŋ iŋ, ma ŋac si daŋ puc ndê bieŋ sa ma pa dabuŋsiga atu ndê ŋgac akiŋ ndê daŋgalauŋ daŋ su. \p \v 48 Goc Yisu sôm, “Bocke dec mac akôc bieŋ ti gêŋ siŋ-ŋga ma asa ameŋ bu akôc aö dôŋ gitôm ŋgac kaŋ daŋ? \v 49 Tôm bêc hoŋ aö gambo gawhiŋ mac ma kadôhôŋ lau yêc lôm dabuŋ ŋabatêmndö, magoc mac akôc aö dôŋ dom. Tigeŋ gêŋ naŋ mac akôm kwahic dec, naŋ kôm Anötö ndê yom naŋ sêto yêc, naŋ ŋandô sa.” \p \v 50 Têŋ dinaŋ Yisu ndê lau hoŋ sêhu iŋ siŋ ma sêlhö si. \v 51 Ŋgac batac daŋ kêkuc Yisu ma mbo whiŋ iŋ ti ndê lau têŋ ôbwêc dinaŋ, ma iŋ puc po ŋambwa. Lau siŋ bu sêlô iŋ dôŋ, \v 52 tigeŋ iŋ hu ndê po siŋ yêc ŋac si amba, ma kölhö ŋamlic ŋambwa gi. \s1 Lau bata Israel-ŋga sêmatôc Yisu \r (Mat 26:57-68; Luk 22:54-55, 63-71; Jon 18:12, 13, 19-24) \p \v 53 Dabuŋsiga atu-tu Israel-ŋga, ti lau bata ma kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga hoŋ sêkac sa sêmbo dabuŋsiga ŋamata-ŋga ndê andu. Ma lau naŋ sêkôc Yisu dôŋ sêwê iŋ sêtêŋ andu dau si. \v 54 Pita kêsêlêŋ kêkuc Yisu mbo ahê, e gi sôc dabuŋsiga ŋamata-ŋga ndê andu ŋatuŋlôm gi. Ma iŋ ndöc sic whiŋ lau siŋ sêyob lôm dabuŋ-ŋga ŋatô ma kêsulu ya. \p \v 55 Dabuŋsiga atu-tu ma lau bata hoŋ naŋ sêndöc Sanedrin si toŋ, naŋ sêŋsalê yom bu sêŋgôliŋ pi Yisu ma sêkêŋ iŋ sip lau Rom-ŋga amba bu sêndic iŋ ndu. Magoc sêtap yom daŋ sa dom. \v 56 Bu lau daêsam sêtisa bu sêhoc yom tasaŋ asê pi Yisu, magoc ŋac hoŋ si yom so dau. \v 57 Tiŋambu lau ŋatô sêtisa, ma sêkêŋ yom tasaŋ pi iŋ bocdec bu, \v 58 “Yac aŋgô ŋgac dau sôm, ‘Lôm dabuŋ naŋ ŋamalac sêkwê sa, naŋ aö oc waseŋ su. Ma têŋ bêc titö-ŋga aö oc wakwê andu wakuc daŋ sa, naŋ gitôm andu naŋ ŋamalac sêkwê, naŋ dom.’” \v 59 Magoc ŋac tigeŋ-tigeŋ si yom so dau tiyham. \p \v 60 Goc dabuŋsiga ŋamata-ŋga tisa kalhac ŋalhu, ma ndac Yisu, “Am ŋgô yom dê sêŋgôliŋ pi am, me? Am bu ô yom, me mba?” \v 61 Tigeŋ Yisu gêm dau dôŋ ma ô yom dom. Goc dabuŋsiga dau ndac iŋ tiyham, “Am Mesaya dau, Anötö Atuŋgac, me mba?” \v 62 Ma Yisu sôm, “Aêc, aö dauŋ dindec. Ma tiŋambu mac oc alic Ŋamalac ndê Atu ndöc Anötö Ŋaclai Ŋadau ndê amba andô-ŋga, ma sip meŋ ndöc dao ŋahô.” \p \v 63 Têŋ ndoc dabuŋsiga ŋamata-ŋga ŋgô yom dinaŋ, naŋ tac ŋandê atu dec kêc dau ndê ŋakwê kic ma sôm, “Yac dapônda yom daŋ tu taŋgôliŋ pi iŋ-ŋga dom. \v 64 Yom naŋ iŋ sôm pi dau, naŋ sac sambuc! Mac aŋgô su, ma mac gauc gêm bocke?” Ma ŋac hoŋ sêsôm pitigeŋ bu iŋ mbac ndu. \v 65 Lau ŋatô sêhu gasôp pi iŋ. Ŋac sêkic iŋ tandô ahuc ŋa po, goc sêtap iŋ ma sêsôm, “Am bu propet, naŋ sôm asê bu asa gic am.” Ma lau siŋ-ŋga sêkôc iŋ sêsa si, ma sêhi iŋ ŋa sö. \s1 Pita sêc Yisu ahuc \r (Mat 26:69-75; Luk 22:54-62; Jon 18:15-18, 25-27) \p \v 66 Têŋ têm dinaŋ Pita mbo andu dau ŋamakê, ma dabuŋsiga ŋamata-ŋga ndê awhê akiŋ daŋ kêsêlêŋ meŋ. \v 67 Iŋ gêlic Pita kêsulu ya mbo, goc tahê iŋ ma sôm, “Am ŋgac naŋ kêkuc Yisu Nasaret-ŋga whiŋ.” \v 68 Magoc Pita pa dau ma sôm, “Mba, aö kayalê am nem yom ŋahu dom.” Dec iŋ tisa gi kalhac kêpiŋ tuŋlôm ŋagatam. \p \v 69 Malô goc awhê akiŋ dau gêlic iŋ tiyham, ma sôm yom kaiŋ tigeŋ têŋ lau naŋ sêlhac sêmpiŋ, “Alic ŋgac kêlê. Iŋ Yisu ndê lau si daŋ.” \v 70 Magoc Pita pa dau tiyham. Ŋasawa sauŋ ma lau naŋ sêlhac dindê, naŋ sêsôm, “Am ŋgac Galili-ŋga. Yomandô, am ŋac si daŋ.” \v 71 Magoc Pita sôm ti ŋaŋga, “Mba! Aö bu wasôm yom tasaŋ, naŋ goc Anötö ndic aö. Aö kayalê ŋgac naŋ mac asôm yom pi iŋ, naŋ dom andô!” \v 72 Ma ŋagahô dalec taŋ tilu-ŋga, dec Pita gauc gêm Yisu ndê yom bu iŋ oc sêc iŋ ahuc tidim tö su, goc dalec oc taŋ tidim lu-ŋga. Ma iŋ taŋ dau ndu-ndu. \c 15 \s1 Pailot kêsu Yisu \r (Mat 27:11-26; Luk 23:2-3, 18-25; Jon 18:29–19:16) \p \v 1 Têŋ bêbêc ganduc, dabuŋsiga atu-tu ti lau bata ma lau naŋ sêndôhôŋ yomsu ti lau †Sanedrin-ŋga hoŋ si ŋalôm tigeŋ tu gêŋ bocke bu sêkôm têŋ Yisu-ŋga. Goc sêsô iŋ amba dôŋ ma sêwê iŋ sêtêŋ Pailot si. \v 2 Ma Pailot ndac iŋ, “Am lau Israel-ŋga si kiŋ, a?” Goc Yisu ô yom ma sôm, “Tôm naŋ am daôm sôm.” \v 3 Têŋ dinaŋ dabuŋsiga atu-tu sêŋgôliŋ yom daêsam pi iŋ. \v 4 Dec Pailot ndac iŋ tiyham, “Am oc ô ŋac si yom, me mba? Ŋac sêŋgôliŋ yom daêsam pi am.” \v 5 Tigeŋ Yisu ô yom dom, dec Pailot hêdaê. \p \v 6-7 Têŋ têm dinaŋ ŋgac daŋ ndöc gapocwalô, naŋ ndê ŋaê Barabas. Muŋ-ŋga lau ŋatô sêli dau sa têŋ lau Rom-ŋga naŋ sem gôliŋ lau Israel-ŋga, ma sic lau ŋatô ndu. Magoc lau Rom-ŋga sêkôc ŋac dôŋ ma sêkêŋ ŋac sêndöc gapocwalô. Ma Barabas iŋ ŋac si daŋ. \p Tôm yala hoŋ têŋ ndoc lau Israel-ŋga si om atu Mwasiŋ Pasowa-ŋga hôc asê, naŋ Pailot kêkuc lêŋ daŋ bocdec bu. Lau Israel-ŋga oc sêndac ŋgac gapocwalô-ŋga daŋ, dec iŋ oc êŋgapwêc iŋ su têŋ ŋac. \v 8 Lau daêsam naŋ sêkac dau sa têŋ ndoc Pailot kêsahê Yisu, naŋ sêndac iŋ bu êŋgapwêc ŋgac gapocwalô-ŋga daŋ su êŋkuc ŋagôliŋ dinaŋ. \v 9-10 Pailot kêyalê bu dabuŋsiga atu-tu sem lêmuŋ Yisu ŋambwa, ma tu dinaŋ-ŋga dec sêwê Yisu sêtêŋ iŋ sêmeŋ. Bocdinaŋ iŋ gauc gêm bu êŋgapwêc Yisu su, dec ndac ŋac, “Mac atac whiŋ bu aö wahu Kiŋ Israel-ŋga siŋ têŋ mac, me mba?” \v 11 Tigeŋ dabuŋsiga atu-tu sêŋgalôm lau toŋ atu dinaŋ e sêndac Pailot bu hu Barabas siŋ têŋ ŋac. \v 12 Goc Pailot ndac ŋac, “Bocdinaŋ aö oc wakôm sake têŋ ŋgac dindec, naŋ mac asam bu lau Israel-ŋga si Kiŋ?” \v 13 Ma sêmbwêc, “Ndic iŋ pi a gicso dau!” \v 14 Magoc Pailot ndac ŋac, “Tu sake-ŋga? Iŋ kôm giso bocke?” Magoc sêmbwêc ti ŋaŋga, “Ndic iŋ pi a!” \p \v 15 P ailot bu kôm lau atac ŋayham sa, dec gôlôc bu êŋgapwêc Barabas su têŋ ŋac. Ma iŋ kêkiŋ Yisu têŋ lau siŋ-ŋga bu sêhi iŋ ŋa sö, ma sêndic iŋ ndu pi a gicso dau. \s1 Lau siŋ-ŋga sêsu Yisu susu \r (Mat 27:27-31; Jon 19:2-3) \p \v 16 Lau siŋ-ŋga sêwê Yisu sêsa Pailot ndê andu ŋamalaclôm si, ma sêta yom bu lau siŋ-ŋga hoŋ sêkac sa. \v 17 Goc sêkêŋ Yisu sôc ŋakwê kokoc baliŋ tôm kiŋ sêsôc, ma sêwhê wac kêm ma sêkêŋ iŋ uŋ gitôm suŋsuŋ. \v 18 Goc ŋac sic hu sêmbwêc iŋ, “Ei! Datoc lau Israel-ŋga si kiŋ dindec sa maŋ!” \v 19 Ma ŋac sêkôc a daŋ ma sic iŋ pi ŋagôlôŋ tidim daêsam, ma sêhê gasôp pi iŋ. Sêpôŋ haduc têŋ iŋ, ma sêŋsau bu sêtoc iŋ sa. \v 20 Sêsu iŋ susu pacndê, goc sêkôc ŋakwê baliŋ dinaŋ su, ma sêkêŋ iŋ sôc dau ndê ŋakwê sa tiyham. Ma sêwê iŋ sêsa malac Jerusalem ŋamakê si, bu sêndic iŋ ndu pi a gicso dau. \s1 Sic Yisu pi a gicso dau \r (Mat 27:32-44; Luk 23:26-43; Jon 19:17-27) \p \v 21 Lau siŋ-ŋga sêwê Yisu sêmbo seŋ, ma ŋgac daŋ kêsêlêŋ mbo seŋ akêŋ gameŋ ŋamakê-ŋga meŋ. Ma sêkac iŋ bu hôc Yisu ndê a gicso dau. Ŋgac dau ndê ŋaê Saimon. Iŋ Aleksanda lu Rupas damba, ma iŋ ndê malachu Sairin. \v 22 Sêwê Yisu sêsa si e sêhôc asê gameŋ naŋ sêsam bu Golgota. (Ŋaê dau danem kwi bu ‘Gameŋ Ŋakêcyha-ŋga.’ ) \v 23 Lau siŋ-ŋga bu sêkêŋ wain ti bu ŋamakic têŋ Yisu nôm, magoc iŋ tec. \v 24 Bocdinaŋ sêhu siŋ, ma sic iŋ pi a gicso dau. Ma tiŋambu sêwhê iŋ ndê ŋakwê kôc ma sêpuc gapoc bu sêlic asa oc kôc ŋakwê bocke. \p \v 25 Ŋac sic iŋ pi a gicso têŋ bêbêc, acgatu gitôm 9 kilok. \v 26 Ma yom naŋ lau bata Israel-ŋga sêŋgôliŋ pi iŋ, naŋ sêto pi bapia daŋ, naŋ sôm, “Lau Israel-ŋga si Kiŋ.” \v 27-28 Ŋac sic ŋgac sac lu pi a gicso dau sêwhiŋ, daŋ kêgalêŋ Yisu amba andô-ŋga, ma daŋ kêgalêŋ gasê-ŋga. \v 29 Lau naŋ sêŋsêlêŋ si sêmeŋ, naŋ sêndahiŋ ŋasu ma sêtaŋ bôlê Yisu. Sêsôm, “Ei. Am ŋgac naŋ sôm bu seŋ lôm dabuŋ su ma kwê sa tiyham tôm bêc tö. \v 30 Dec sip akêŋ a gicso dau mweŋ, ma nem daôm sa!” \v 31 Ma dabuŋsiga atu-tu ti kêdôhôŋwaga yomsu-ŋga bocdinaŋ sêsu iŋ susu ma sêsôm têŋ dandi, “Iŋ gêm lau daêsam sa, tigeŋ gitôm dom bu nem dau sa. \v 32 Yac bu alic Mesaya, lau Israel si kiŋ dindec-ŋga, sip akêŋ a gicso dau meŋ, dec yac oc akêŋ whiŋ iŋ.” Ma ŋgac lu naŋ sic pi a gicso sêwhiŋ Yisu, naŋ sêsu iŋ susu bocdinaŋ. \s1 Yisu mbac ndu \r (Mat 27:45-56; Luk 23:44-49; Jon 19:28-30) \p \v 33 Têŋ ac kalhac lhu, ŋasec atu gêm gameŋ sambuc ahuc e acgatu gitôm 3 kilok telha-ŋga. \v 34 Ma têŋ 3 kilok Yisu mbwêc awha atu, “Eloi, Eloi, lama sabaktani?” (Yom dau danem kwi bu, ‘Aö neŋ Anötö, aö neŋ Anötö, tu sake-ŋga am hu aö siŋ?’ ) \v 35 Lau naŋ sêlhac sêmpiŋ, naŋ sêŋgô iŋ ŋapep dom ma sêsôm, “Aŋgô, iŋ ta propet Elaija.” \v 36 Ma ŋgac daŋ kêti gi kêŋ sôwam daŋ sip wain ŋamakic, ma sô dôŋ pi a baliŋ daŋ. Goc iŋ puc pi Yisu whasuŋ bu iŋ nôm ma sôm, “Dahu iŋ siŋ ma dalic, Elaija oc sip meŋ ma kôc iŋ su, me mba.” \p \v 37 Têŋ têm dinaŋ Yisu mbwêc awha atu ma mbac ndu. \v 38 Ma têŋ dinaŋ po baliŋ naŋ kêgalêŋ lôm dabuŋ ŋalôm, naŋ dau kic gi lu, kalhac ŋahô ma gi têŋ ŋapu-ŋga. \v 39 Ma ŋgac bata siŋ-ŋga naŋ kalhac Yisu aŋgô-ŋga, naŋ gêlic iŋ ndê mbac ndu ŋalêŋ, goc sôm, “Yomandô, ŋgac dindec iŋ Anötö ndê Atu.” \p \v 40 Lauwhê ŋatô sêlhac ahê ma sêlic gêŋ hoŋ dinaŋ. Maria Magadala lu Maria naŋ Jems sauŋ lu Joses dinda, ma Salome sêmbo sêwhiŋ ŋac. \v 41 Muŋ-ŋga, têŋ têm Yisu mbo gameŋ Galili-ŋga, naŋ lauwhê dinaŋ sêŋkuc iŋ, ma sem akiŋ iŋ. Ma lauwhê daêsam naŋ sêpi Jerusalem sêwhiŋ Yisu, naŋ sêlhac sêwhiŋ ŋac. \s1 Josep kêŋ Yisu ndê ŋamlaŋ yêc hoc ŋasuŋ \r (Mat 27:57-61; Luk 23:50-56; Jon 19:38-42) \p \v 42 Bêc naŋ sic Yisu ndu, naŋ lau Israel-ŋga si bêc sêmasaŋ dau tu Sabat-ŋga.\f + \fr 15:42 \ft Lau Israel sêsôm bu têŋ ndoc ac gi sip têŋ bêc naŋ muŋ bêc Sabat-ŋga, naŋ têm dau gic hu bêc Sabat-ŋga. Bocdinaŋ ŋac bu sêŋsuhuŋ lau batê muŋ ac ndi sip.\f* Bocdinaŋ têŋ telha, \v 43 ŋgac bata Israel-ŋga daŋ ŋaê Josep gauc gêm bu êŋsuhuŋ Yisu ŋamlaŋ. Josep iŋ ŋgac akêŋ malac Arimatiya-ŋga, ma iŋ lau Sanedrin-ŋga si ŋgac tiwaê daŋ naŋ kêŋ bata Anötö ndê gôliŋ bu meŋ sa tiawê. Iŋ ndê ŋalôm pêŋ dôŋ, dec têŋ Pailot gi ma ndac Yisu ndê ŋamlaŋ. \v 44 Yom dau kôm Pailot sö, ŋahu bu iŋ kêyalê dom bu Yisu mbac ndu su. Bocdinaŋ iŋ ta lau siŋ si ŋgac bata ma ndac iŋ bu Yisu mbac ndu su, me mba. \v 45 Iŋ tap sa bu Yisu mbac ndu su, dec gôlôc têŋ Josep bu kôc Yisu ndê ŋamlaŋ sa ndi êŋsuhuŋ. \v 46 Josep kôc po ŋayham daŋ naŋ iŋ gêmlhi muŋ su, goc sa gi ma kôc Yisu su yêc a gicso dau, ma kêpaŋ iŋ ahuc ŋa po dau. Ma iŋ kôc iŋ sa gi ma kêŋ iŋ yêc sêhô naŋ lau sêlêŋ gwanaŋ su yêc hoc ŋalôm. Goc iŋ kêpi hoc daŋ gi ndöc sê awha dau ahuc. \v 47 Maria Magadala lu Joses dinda Maria sêlic Josep kêŋ Yisu ndê ŋamlaŋ yêc hocsuŋ dinaŋ. \c 16 \s1 Yisu tisa \r (Mat 28:1-10; Luk 24:1-12) \p \v 1 Bêc Sabat-ŋga meŋ gi su, goc Maria Magadala lu Jems dinda Maria, ma Salome semlhi gêŋ malu bu sênem oso Yisu ndê ŋamlaŋ. \v 2 Têŋ wake ŋabêc ŋamata-ŋga dinaŋ sêti têŋ bêbêc ganduc bu sêtêŋ sêhô sêndi. Ac pi meŋ su ma sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ, \v 3 ma sêndac dandi, “Asa oc nem yac sa ma êmpi hoc naŋ yêc sê awha, naŋ su?” \v 4 Tigeŋ sêhôc tandô sa, ma sêlic hoc atu dau yêc sê awha dom. \v 5 Bocdinaŋ dec sêsôc sêhô ŋalôm si. Sêlic ŋgac batac daŋ naŋ sôc ŋakwê sêsêp, ma ndöc andô-ŋga, dec sêsö ŋandô. \v 6 Magoc ŋgac dau sôm, “Asö dom. Mac aŋsalê Yisu Nasaret-ŋga, naŋ sic iŋ ndu pi a gicso dau. Iŋ yêc dec dom, iŋ tisa su. Alic mala naŋ sêkêŋ iŋ yêc, naŋ sawa. \v 7 Magoc andi ma asôm têŋ iŋ ndê sêŋomi ma têŋ Pita bu iŋ oc muŋ mac têŋ Galili ndi. Mac oc alic iŋ yêc dindê, tôm yom naŋ iŋ sôm têŋ mac muŋ su naŋ.” \v 8 Yom dinaŋ kôm awhê lu dau sêntitec ti sêhêdaê ŋandô. Sêsa akêŋ sêhô, ma sêlhö sênti si. Magoc sêtöc dau dec sêsôm yom têŋ ŋamalac daŋ yêc seŋ dom. \p \v 9 Têŋ têm Yisu tisa têŋ Sonda bêbêc, iŋ hoc dau asê ti-ŋamata-ŋga têŋ Maria Magadala, awhê naŋ muŋ-ŋga iŋ soc ŋalau sac 7 su yêc iŋ ŋalôm. \v 10 Ma Maria gi ma sôm asê têŋ lau naŋ sêŋkuc Yisu, naŋ sêkôm daŋgibo ti sêtaŋ sêmbo. \v 11 Maria sôm têŋ ŋac bu iŋ gêlic Yisu ma iŋ mbo tali tiyham. Magoc ŋac sêkêŋ whiŋ dom. \p \v 12 Tiŋambu Yisu ndê ŋgac-sêŋom lu sêhu Jerusalem siŋ ma sêŋsêlêŋ sêmbo seŋ, ma Yisu hoc dau asê têŋ iŋlu gitôm ŋgac aŋgô batac daŋ. \v 13 Dec iŋlu sêmbu si ma sic miŋ têŋ sêŋomi ŋatô, magoc ŋac sêkêŋ whiŋ iŋlu dom bocdinaŋ. \s1 Yisu kêŋ gweleŋ têŋ lau naŋ sêŋkuc iŋ \p \v 14 Tiŋambu ŋgacsêŋomi 11 seŋ gêŋ sêmbo sêwhiŋ dau, ma Yisu hoc dau asê têŋ ŋac. Ma iŋ sôm ŋac tu ŋac si ŋalôm ŋadandi-ŋga, bu sêkêŋ whiŋ lau naŋ sêlic iŋ têŋ ndoc iŋ tisa su, naŋ dom. \v 15 Goc iŋ sôm têŋ ŋac, “Atôm nom ŋagameŋ sambob andi, ma ahoc ŋawaê ŋayham asê têŋ lau hoŋ. \v 16 Lau naŋ sêkêŋ whiŋ ma sêliŋ saŋgu, naŋ oc sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si-ŋga sa. Magoc lau naŋ sêkêŋ whiŋ dom, naŋ oc sêtap iŋ ndê matôc sa. \v 17 Ma Anötö oc kêŋ ŋaclai têŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ, dec oc tôm bu sêkôm gêŋ dalô bocdec bu. Ŋac oc sêkôm gweleŋ sênem aö aŋôŋ, ma sêsoc ŋalau sac su yêc lau. Ŋac oc sêsôm yom awha wakuc-ŋga naŋ sêndôhôŋ muŋ su dom. \v 18 Ŋac bu sêkôc mboc sac sip ŋac amba me sênôm bu ŋamalic, dec oc kôm ŋac sêtisac dom. Ma ŋac oc sêkêŋ amba sac lau gêmbac, ma sêkôm ŋac ŋayham sa.” \p \v 19 Yisu sôm yom dinaŋ têŋ ŋac su, goc Anötö kôc iŋ su yêc nom. Iŋ pi undambê gi, ma ndöc Anötö ndê amba andô-ŋga. \v 20 Ma iŋ ndê sêŋomi sêsa si, ma sêhoc ŋawaê ŋayham asê yêc gameŋ hoŋ. Ma Pômdau mbo whiŋ ŋac, ma kêŋ ŋaclai têŋ ŋac bu sêkôm gêŋ dalô atu-tu tu bu puc yom naŋ sêhoc asê, naŋ dôŋ-ŋga.