\id HEB - Bukawa NT [buk] -Papua New Guinea 2000 {Lutheran Bible Translators} (DBL 2017) \h HIBRU \toc1 Hibru \toc2 Hibru \toc3 Hib \mt1 Hibru \imt1 Yom whê bapia dindec sa-ŋga \ip Ŋamalac naŋ to bapia dindec, naŋ to ndê ŋaê dom, magoc iŋ kêyalê lau Israel-ŋga si lêŋ ti sakiŋ akwa, ma yom naŋ sêto yêc Yom Lêŋsêm Akwa, naŋ tidôŋ. Lau ŋatô gauc gêm bu mboe Banabas to, ma ŋatô gauc gêm bu ŋgac daŋ ŋaê Apolos to, tigeŋ yac taŋyalê dom bu asa solop to bapia dau. \ip Bapia dindec hêganôŋ lau Israel-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu Kilisi. Lau dau sêtap kisa daêsam sa tu ŋac si sêkêŋ whiŋ-ŋga, dec ŋatô gauc gêm bu sêmbu sêtêŋ si lêŋ akwa sem akiŋ Anötö-ŋga sêndi. Tu dinaŋ-ŋga, ŋamalac naŋ to bapia dindec, naŋ bu puc ŋac si sêkêŋ whiŋ Kilisi dôŋ. Iŋ tôc asê tiawê bu Yisu ndê waê hôc gêlêc Anötö ndê aŋela si, ma hôc gêlêc Moses ndê bocdinaŋ. Ma Yisu iŋ ti dabuŋsiga atu pwac wakuc-ŋga, naŋ hôc gêlêc lau Israel-ŋga si lau dabuŋsiga pwac akwa-ŋga su. Ma Yisu ndê sakiŋ pwac wakuc-ŋga dau, hôc gêlêc dabuŋsiga pwac akwa-ŋga si sakiŋ su bocdinaŋ. \ip Bapia dindec whê sa bu lêŋ tigeŋ yêc bu lau sêti lau gitêŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ sêkêŋ whiŋ Yisu Kilisi dau. Tu dinaŋ-ŋga dec ŋamalac naŋ to bapia dindec, naŋ bu êŋgilí lau bu sêsap si sêkêŋ whiŋ Yisu dôŋ ŋaŋga. Iŋ to yom pi lau hoŋ naŋ sêkêŋ whiŋ Anötö têŋ Abraham ndê têm ma meŋ, ma toc ŋac sa ti dôhôŋ ŋayham bu lau têm kwahic dec-ŋga sêŋkuc. Ma iŋ tôc lêŋ ŋayham têŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga bu sêlhac ŋaŋga têŋ ndoc ŋawapac me kisa tap ŋac sa, ma sêsap mêtê atac whiŋ asidôwai-ŋga dôŋ. \c 1 \s1 Yisu tôc Anötö ndê ŋawasi asê \p \v 1 Muŋ-ŋga Anötö hoc iŋ ndê yom asê têŋ abaŋi Israel-ŋga tidim daêsam ma ŋalêŋ daêsam, ŋa iŋ ndê lau propet. \v 2 Magoc tiŋambu iŋ kêkiŋ iŋ dau Atuŋgac sip nom meŋ, ma Atu dau hoc Anötö ndê yom asê têŋ yac. Anötö kêŋ undambê ti nom ma gêŋ hoŋ ŋa Atu dau, ma kêŋ iŋ ti ŋadau bu wêkaiŋ gêŋ hoŋ. \v 3 Atu dau ndê yom ŋa-ŋaclai yob gêŋ hoŋ, ma ti ŋac si ŋahu sêmbo-ŋga. Iŋ kôc Damba Anötö aŋgô solop, ma dalic Anötö ndê ŋawasi atu yêc iŋ. Iŋ sip nom meŋ ma kêmasaŋ lêŋ bu êŋgwasiŋ yac neŋ mêtê sac ŋ adômbwi su, goc mbu pi undambê gi ndöc Anötö ŋaclai ti ŋawasi ŋadau ndê andô-ŋga. \s1 Anötö toc Atu sa hôc gêlêc aŋela su \p \v 4 Ŋalêŋ dinaŋ Anötö toc iŋ ndê Atu sa hôc gêlêc aŋela hoŋ su, ma ŋaê ti waê naŋ Anötö kêŋ têŋ iŋ, naŋ hôc gêlêc aŋela hoŋ si su bocdinaŋ. \v 5 Gauc nem yom naŋ Anötö gic bata pi kiŋ naŋ oc wêkaiŋ Dawid ndê pôŋ kiŋ-ŋga, naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Acsalô lec am ti aö neŋ atuŋgac solop, ma aö gati am Damam. \rq [BW 2:7]\rq* \p Ma sêto yom kaiŋ tigeŋ pi iŋ bocdec bu: \li1 Aö wati iŋ Damba, ma iŋ oc ti aö Atuŋgac. \rq [2 Sam 7:14]\rq* \p Yom lu dinaŋ gic waê Anötö Atu solop, magoc Anötö sôm yom kaiŋ dinaŋ pi aŋela daŋ dom. \p \v 6 Ma têŋ ndoc Anötö kêkiŋ Atu mbêc dau sip nom meŋ, naŋ iŋ sôm yom pi iŋ tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Anötö ndê aŋela hoŋ sêpôŋ haduc têŋ iŋ ma sêtoc iŋ sa sêndic ŋawaê. \rq [Diut 32:43 LXX]\rq*\f + \fr 1:6 \ft Yom naŋ sêto yêc Yom Lêŋsêm Akwa, naŋ sêto ŋa Yom Hibru, ma tiŋambu lau Israel-ŋga sem kwi sip Yom Grik, ma sêsam trenslesen dau bu ‘Septuagint.’ Mac bu alic ‘LXX’ yêc whiŋ ŋabatiŋ daŋ ŋanamba, naŋ tôc asê bu yom dau meŋ akêŋ Septuagint. Têm ŋatô yom naŋ yêc Septuagint ma yom naŋ yêc Hibru Baibel sêso dau.\f* \p \v 7 Aŋela dau sem akiŋ Anötö, tôm yom naŋ iŋ sôm pi ŋac bocdec bu: \li1 Iŋ kêkiŋ iŋ ndê aŋela bu sênem akiŋ iŋ gitôm mbu ma gitôm ya ŋawahô. \rq [BW 104:4]\rq* \p \v 8 Magoc iŋ toc iŋ Atuŋgac sa kêlêc, ma sôm yom pi iŋ bocdec bu: \li1 O Anötö, am nem gôliŋ oc yêc titêm-titêm, ma am oc nem gôliŋ am nem lau ti lêŋ gitêŋ eŋ. \li1 \v 9 Am tac whiŋ lêŋ gitêŋ ma tec lêŋ sac, ma tu dinaŋ-ŋga dec Anötö, am nem Anötö, toc am sa hôc gêlêc nem asidôwai hoŋ su, ma kêŋ atac ŋayham kêsalê am ahuc, gitôm iŋ kêc ndip kwi pi am e gêm am ahuc. \rq [BW 45:6-7]\rq* \p \v 10 Ma sêto yom daŋ tiyham pi Atuŋgac, naŋ yêc bocdec bu: \li1 O Pômdau, têŋ têm ŋamata-ŋga andô, am kêmasaŋ nom ti gêŋ hoŋ, ma undambê iŋ am amam ŋa-gweleŋ. \v 11 Nom ti undambê oc sêniŋga, magoc am oc mbo. Gameŋ lu dinaŋ oc sêtisac gitôm ŋakwê akwa. \v 12 Am oc kôc undambê ti nom su, tôm ŋamalac daŋ kôc ndê ŋakwê akwa su ma kêlhuŋ sa. Tigeŋ am oc nem daôm kwi dom, ma am nem têm mbo-ŋga oc pacndê dom bocdinaŋ. \rq [BW 102:25-27]\rq* \p \v 13 Ma yom daŋ tiyham Anötö sôm gic waê iŋ Atuŋgac bocdec bu: \li1 Am ndöc aö amaŋ andô-ŋga e nditôm aö wakêŋ nem ŋacyo sêsôc am gahim ŋapu. \rq [BW 110:1]\rq* \p Iŋ sôm yom kaiŋ bocdinaŋ pi aŋela si daŋ dom. Mba! \v 14 Anötö ndê aŋela ŋac ŋalau naŋ sem akiŋ iŋ, ma iŋ kêkiŋ ŋac bu sênem akiŋ lau naŋ sêwêkaiŋ mwasiŋ sêndöc tali-ŋga. \c 2 \s1 Dayob dauŋ bu daso mwasiŋ dandöc taŋli-ŋga dom \p \v 1 Tu dinaŋ-ŋga dec yom naŋ Anötö ndê Atu hoc asê, ma yac daŋgô ŋawaê su, naŋ dakôc tidôŋ lhac neŋ gauc ŋapaŋ, bu daso Anötö ndê mwasiŋ dom. \v 2 Gauc nem abaŋi Israel-ŋga naŋ aŋela sêhoc Anötö ndê yomsu asê têŋ ŋac. Yom dau iŋ yom ŋambwa dom. Bu ŋac si asa naŋ kêgilì yomsu dau ŋadaŋ, me daŋgapêc têŋ Anötö, naŋ tap ŋagêyô sa tu gêŋ dinaŋ-ŋga. \v 3 Bocdinaŋ yac lau têm kwahic dec-ŋga bu dapuc dômwêŋ Anötö ndê mwasiŋ atu naŋ kôm tu nem yac si-ŋga, dec ŋalêŋ mba bu dalhö su yêc iŋ ndê matôc. Pômdau Yisu hoc yom asê pi mwasiŋ dau su, ma lau naŋ sêŋgô sa iŋ whasuŋ solop, naŋ sic dulu têŋ yac ma sêpuc dôŋ bu yomandô. \v 4 Ma Anötö dau puc yom dau dôŋ bocdec bu. Iŋ kêŋ ŋaclai têŋ lau naŋ sêhoc yom dau asê bu sêkôm gêŋ dalô ti gêŋ atu-tu tidau-tidau, ma iŋ puc ŋac dôŋ ŋa Ŋalau Dabuŋ ndê mwasiŋ tidau-tidau, naŋ gic sam têŋ ŋac tôm iŋ ndê atac whiŋ. \s1 Yisu meŋ ti ŋamalac bu kôm Anötö ndê lêŋ nem yac si-ŋga ŋandô sa \p \v 5 Yom pi têm wakuc, naŋ yac asôm asê su. Ma têŋ ndoc dau meŋ sa, naŋ goc aŋela daŋ oc sênem gôliŋ dom. \v 6 Magoc gauc nem yom naŋ ŋamalac daŋ sôm têŋ Anötö, naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Yac ŋamalac yac sake dec am gauc gêm yac ŋapaŋ? \li1 Ma tu sake-ŋga am yob Adam ndê wakuc yac? \li1 \v 7 Ŋawasi ti waê naŋ am kêŋ têŋ yac, naŋ kêpiŋ bu tap aŋela dau si sa. \li1 \v 8 Ma am kêŋ gêŋ hoŋ sêsôc yac ŋapu. \rq [BW 8:4-6]\rq* \p Yom naŋ sôm bu Anötö kêŋ gêŋ hoŋ sêsôc yac ŋamalac ŋapu, naŋ hêganôŋ gêŋ hoŋ naŋ Anötö kêŋ. Tigeŋ kwahic dec dalic gitôm gêŋ hoŋ sêsôc yac ŋapu su dom. \v 9 Magoc yac dalic Yisu, naŋ Anötö kêkiŋ sip nom meŋ, dec hu ndê waê naŋ hôc gêlêc aŋela si su, naŋ siŋ, ma meŋ ti ŋamalac. Ma iŋ mbac ndu tu lau hoŋ si sac-ŋga, kêkuc Anötö ndê lêŋ êmwasiŋ lau-ŋga, dec Anötö uŋ iŋ sa tiyham, ma kêŋ waê ti ŋawasi atu têŋ iŋ. \v 10 Bu Anötö tac whiŋ bu êmasaŋ lêŋ bu lau daêsam sêti iŋ atuŋgaci ti atuwêi, ma sêtap iŋ ndê ŋawasi sa. Ma lêŋ dau ŋandô sa bocdec bu, Yisu ti ŋamalac ma hôc ŋandê atu e mbac ndu. Ma ŋalêŋ dinaŋ Anötö gêlic iŋ gitôm solop bu ti ŋadau nem lau si-ŋga. Anötö kêmasaŋ gêŋ hoŋ, ma gêŋ hoŋ sêmbo tu iŋ-ŋga, ma bocdinaŋ lêŋ kaiŋ dinaŋ gic iŋ ŋawaê solop. \p \v 11 Yisu kêkuc lêŋ dinaŋ bu kôm lau sêti dabuŋ, ma lau naŋ sêti dabuŋ kwahic dec sêsam Anötö bu ŋac si Damba sêwhiŋ iŋ. Tu dinaŋ-ŋga Yisu maya dau dom bu sam ŋac bu iŋ ndê asii ti lhuwêi. \v 12 Tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ sôm bocdec bu: \li1 Aö oc wahoc am nem waêm asê têŋ aö neŋ asidôwai ti lhuŋwêi, \li1 ma wanem wê wampiŋ am-ŋga yêc gôlôwac dabuŋ aŋgô-ŋga. \rq [BW 22:22]\rq* \p \v 13 Ma yom daŋ tiyham sôm: \li1 Aö oc wakêŋ whiŋ Anötö. \rq [Ais 8:17]\rq* \p Ma daŋ tiyham yêc bocdec bu: \li1 Alic aö dec galhac gawhiŋ balêkoc naŋ Anötö kêŋ têŋ aö. \rq [Ais 8:18]\rq* \p \v 14 Balêkoc naŋ Yisu sôm yom dinaŋ hêganôŋ ŋac, naŋ ŋamalac ti dac ma ŋamsôm. Tu dinaŋ-ŋga dec iŋ ti ŋamalac gitôm ŋac, ma mbac ndu gitôm ŋamalac. Ma iŋ ndê mbac ndu ma tisa akêŋ lau batê-ŋga ŋa-ŋahu andô, naŋ bu ku Sadaŋ, naŋ ti ŋaclai dambac ndu-ŋga ŋadau, naŋ dulu. \v 15 Ma lau naŋ sêtöc dambac ndu e gêŋ dau kôm ŋac sêmbo sêtôm lau naŋ sêndöc gapocwalô ŋapaŋ, naŋ Yisu ndê gweleŋ dinaŋ kêgapwêc ŋac su. \p \v 16 Gêŋ dau tôc dau yêc awê bu iŋ kôm tu bu nem aŋela sa-ŋga dom, magoc iŋ kôm bu nem Abraham ndê wakuc sa. \v 17 Ŋalêŋ tigeŋ yêc bu Yisu nem iŋ ndê asii ti lhuwêi nom-ŋga sa ŋapep, ma nem akiŋ ŋac yêc Anötö aŋgô-ŋga gitôm dabuŋsiga ŋayham naŋ tôm bu tawalô ŋac, ma tôm bu êmasaŋ lêŋ bu Anötö suc ŋac si sac kwi-ŋga. Ma ŋalêŋ dau bocdec, têŋ ndoc iŋ mbo nom, naŋ iŋ ti ŋamalac ma mbo gitôm ŋac, ma kêsahê gêŋ hoŋ gitôm ŋac sêŋsahê. \v 18 Bu iŋ dau kêsahê ŋawapac lêtôm-ŋga su, ma tu dinaŋ-ŋga iŋ gitôm bu nem yac lau nom-ŋga sa têŋ ndoc lêtôm tap yac sa. \c 3 \s1 Yisu ndê waê hôc gêlêc Moses ndê su \p \v 1 Bocdinaŋ aneŋ asidôwai dabuŋ, naŋ datap Anötö ndê galem undambê-ŋga sa dawhiŋ dauŋ, akôc gauc pi Yisu. Iŋ têŋ yac meŋ gitôm aposel gêm Anötö aŋgô, ma ti yac neŋ †dabuŋsiga atu naŋ kalhac Anötö aŋgô-ŋga tu yac-ŋga, tôm yom naŋ yac dakêŋ whiŋ ti dahoc asê. Kwahic dec aö bu wasôm têŋ mac bu akêŋ iŋ lhac nem gauc ŋamata. \v 2 Anötö kêyaliŋ Yisu sa ma iŋ gêm ndê gweleŋ ŋapep e gic dabiŋ, tôm Moses gêm iŋ ndê gweleŋ ma gêm akiŋ Anötö ndê lau Israel-ŋga ŋapep eŋ. \v 3 Magoc Anötö po Yisu ndê waê sa hôc gêlêc Moses ndê su, ma tu dinaŋ-ŋga dec akêŋ Yisu lhac nem gauc ŋamata. Ŋalêŋ tigeŋ, yac datoc ŋamalac naŋ kwê andu, naŋ sa hôc gêlêc andu naŋ iŋ kwê, naŋ su. \v 4 Bu andu daŋ dau kwê dau dom, ŋamalac kwê-ŋga mbo. Magoc gêŋ hoŋ ŋahu, naŋ Anötö dau. \p \v 5 Moses kôm iŋ ndê gweleŋ hoŋ ŋapep mbo Anötö ndê lau Israel-ŋga ŋalôm, ma hoc yom asê gwanaŋ pi gêŋ naŋ tiŋambu Anötö oc tôc tiawê. Iŋ kôm gweleŋ dau gitôm Anötö ndê ŋgac akiŋ ŋambwa. \v 6 Magoc Kilisi iŋ Anötö ndê Atuŋgac solop, ma kôm ndê gweleŋ ŋapep ma yob Anötö ndê lau gitôm ŋac si ŋagôlôŋ. Ma yac bu dasap neŋ dakêŋ whiŋ dôŋ ŋaŋga ti neŋ ŋalôm pêŋ dôŋ, ma mayaŋ dauŋ dom pi mwasiŋ naŋ taŋkwê bu datap sa tu Yisu-ŋga, dec yac oc dati Anötö ndê lau solop. \s1 Puc dasap neŋ dakêŋ whiŋ dôŋ-ŋga \p \v 7 Tu dinaŋ-ŋga dec akôc gauc ŋapep pi yom naŋ Ŋalau Dabuŋ sôm, naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Acsalô lec mac bu aŋgô Anötö awha, \v 8 naŋ ayob bu asôŋ daŋamsuŋ ahuc têŋ iŋ dom, tôm lau Israel-ŋga sêkôm têŋ ndoc sêtap lêtôm sa, ma sêli dau sa têŋ iŋ yêc gameŋ sawa. \v 9 Yêc dinaŋ mac apami sêlic gêŋ dalô naŋ aö gakôm têŋ ŋac gitôm yala 40, tigeŋ sêtec aö ma sêŋsahê aö ŋapaŋ ŋa ŋac si mêtê sac. \li1 \v 10 Tu dinaŋ-ŋga dec aö atac ŋandê têŋ lau têm dinaŋ-ŋga, ma gasôm têŋ dauŋ, “Ŋac si ŋalôm ŋadandi ŋapaŋ, ma sêsap aö dôŋ dom. Ma sêsa aneŋ lêŋ dom.” \li1 \v 11 Ma tu aneŋ atac ŋandê-ŋga dec kamatiŋ yom tidôŋ bocdec bu, “Ŋac oc sêtap têm naŋ aö kayaliŋ sa tu sêŋwhaŋ dau-ŋga, naŋ sa dom.” \rq [BW 95:7b-11]\rq* \p \v 12 Bocdinaŋ aneŋ asidôwai, mac tigeŋ-tigeŋ ayob daôm bu mêtê sac êŋgalôm nem ŋalôm e akêŋ whiŋ gwalec, ma akac daôm su yêc Anötö Tali Ŋadau dom. \v 13 Aŋgilí nem asidôwai hoŋ bu sêsap lêŋ gitêŋ dôŋ ma sêyob dau têŋ mêtê sac, bu kôm ŋac si daŋ ndê ŋalôm ŋadandi sa e iŋ hu Anötö ti ndê lêŋ siŋ dom. Akôm bocdinaŋ tôm bêc hoŋ, bu Anötö kêŋ ŋasawa têŋ yac bu dasôc iŋ ndê yom ŋapu têŋ têm kwahic dec-ŋga. \v 14 Bu têŋ têm yac dakêŋ whiŋ tiwakuc, naŋ dalhac ŋaŋga ma taŋkwê Yisu ti dakêŋ whiŋ iŋ ti neŋ ŋalôm sambuc. Magoc yac bu dakôm bocdinaŋ dom e dahu nom dindec siŋ, dec oc tôm dom bu dawêkaiŋ Anötö ndê mwasiŋ atu, naŋ gic lau naŋ sêti Kilisi ndê, naŋ ŋawaê. \v 15 Gauc nem yom naŋ Anötö sôm bocdec bu: \li1 Acsalô lec mac bu aŋgô Anötö awha, naŋ ayob bu asôŋ daŋamsuŋ ahuc têŋ iŋ dom, tôm lau Israel-ŋga sêkôm têŋ ndoc sêli dau sa têŋ iŋ. \rq [BW 95:7b-8]\rq* \p \v 16 Aŋgô su naŋ! Lau naŋ sêŋgô Anötö awha magoc sêli dau sa têŋ iŋ, ŋac asa? Ŋac lau naŋ Moses wê ŋac sêsa akêŋ gameŋ Isip-ŋga sêmeŋ. \v 17 Ma lau naŋ Anötö tac ŋandê têŋ ŋac gitôm yala 40, ŋac asa? Ŋac lau naŋ sêkôm sac ŋapaŋ, ma sêmbac ndu sêyêc gameŋ sawa. \v 18 Ma lau bocke dec Anötö kêmatiŋ yom tidôŋ pi ŋac, ma sôm bu ŋac oc sêtap têm naŋ iŋ kêyaliŋ sa tu sêŋwhaŋ dau-ŋga, naŋ sa dom? Iŋ sôm yom dinaŋ hêganôŋ lau naŋ daŋgapêc têŋ iŋ. \v 19 Yom dau tôc tiawê têŋ yac bu ŋac sêtôm dom bu sêtap iŋ ndê têm sêŋwhaŋ dau-ŋga sa, ŋahu bu ŋac sêkêŋ whiŋ dom. \c 4 \s1 Anötö oc kêŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sêŋwhaŋ dau \p \v 1 Yom naŋ Anötö gic bata pi têm tu iŋ ndê lau sêŋwhaŋ dau-ŋga, naŋ gacgeŋ yêc. Tu dinaŋ-ŋga dayob dauŋ ŋapep bu Anötö lic yac hoŋ datôm bu datap mwasiŋ dau sa, ma yac neŋ daŋ so gêŋ dau dom. \v 2 Bu ŋawaê ŋayham pi gêŋ naŋ Anötö gic bata, naŋ yac daŋgô su, gitôm abaŋi Israel-ŋga sêŋgô yom naŋ iŋ gic bata têŋ ŋac. Ŋac sêŋgô, magoc sêkêŋ whiŋ dom, ma bocdinaŋ yom dau gêm ŋac sa dom. \v 3 Bu yac lau naŋ dakêŋ whiŋ, naŋ datôm bu datap Anötö ndê mwasiŋ taŋwhaŋ dauŋ-ŋga sa, magoc lau naŋ sêkêŋ whiŋ dom, naŋ oc sêso, tôm Anötö ndê yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Tu aneŋ atac ŋandê-ŋga dec kamatiŋ yom tidôŋ bocdec bu, “Ŋac oc sêtap têm naŋ aö kayaliŋ sa tu sêŋwhaŋ dau-ŋga, naŋ sa dom.” \rq [BW 95:11]\rq* \p Têm dau Anötö kêmatiŋ tidôŋ têŋ ndoc iŋ kêŋ undambê ti nom, ma gic dabiŋ gêŋ hoŋ. \v 4 Bu yêc Anötö ndê yom naŋ sêto yêc, naŋ sêto yom daŋ pi bêc ti-7-ŋga bocdec bu: \li1 Têŋ bêc ti-7-ŋga Anötö ndê gweleŋ hoŋ pacndê, ma iŋ kêwhaŋ dau. \rq [Gen 2:2]\rq* \p \v 5 Ma iŋ sôm yom pi lau daŋgapêc, tôm yom naŋ gato yêc ŋahô-ŋga su, naŋ yêc bocdec bu: \li1 Ŋac oc sêtap têm naŋ aö kayaliŋ sa tu sêŋwhaŋ dau-ŋga, naŋ sa dom. \rq [BW 95:11]\rq* \p \v 6 Bocdinaŋ Anötö ndê mwasiŋ taŋwhaŋ dauŋ-ŋga gacgeŋ yêc tu bu lau têm kwahic dec-ŋga sêtap sa-ŋga. Anötö gic bata mwasiŋ dau têŋ abaŋi Israel-ŋga, ma sêŋgô ŋawaê ŋayham pi gêŋ dau, magoc sêtap sa dom, ŋahu bu ŋac daŋgapêc têŋ iŋ. \v 7 Ma tiŋambu yala daêsam giŋga su, goc Anötö sôm ndê yom sa Kiŋ Dawid whasuŋ, tôm gato su bocdec bu: \li1 Acsalô lec mac bu aŋgô Anötö awha, naŋ ayob bu asôŋ daŋamsuŋ ahuc têŋ iŋ dom. \rq [BW 95:7b-8]\rq* \p Gêŋ dau tôc asê bu Anötö kêmatiŋ têm wakuc bu lau sêŋgô iŋ awha ma sêsôc ŋapu, dec sêtap iŋ ndê mwasiŋ sêŋwhaŋ dau-ŋga sa. Ma têm dau, iŋ bêc dau dindec. \p \v 8 Yom hoŋ dinaŋ hêganôŋ têm naŋ Josua wê abaŋi Israel-ŋga sêsôc gameŋ Kanan-ŋga si dom. Bu bocdinaŋ, dec Anötö oc sôm yom tiŋambu, pi têm daŋ tiyham tu dakêŋ daŋaŋ iŋ ndê awha-ŋga lec dom. \v 9 Tu dinaŋ-ŋga taŋyalê bu Anötö ndê lau si têm sêŋwhaŋ dau-ŋga gacgeŋ yêc, tôm bêc ti-7-ŋga naŋ Anötö dau kêwhaŋ dau. Ma yac lau têm kwahic dec-ŋga datôm bu datap têm dau sa. \v 10 Bu asa naŋ tap Anötö ndê mwasiŋ êŋwhaŋ dauŋ-ŋga sa, naŋ kêwhaŋ dau yêc iŋ dau ndê gweleŋ,\f + \fr 4:10 \ft Lau daêsam gauc gêm bu yom dau hêganôŋ lau sêmbac ndu ma sêŋwhaŋ dau yêc gweleŋ nom-ŋga lec dom. Iŋ hêganôŋ lau naŋ sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si-ŋga sa, ma sêŋyalê bu iŋ gêlic ŋac tôm lau gitêŋ tu ŋac si sêkêŋ whiŋ-ŋga. Bocdinaŋ sêŋwhaŋ dau yêc gweleŋ naŋ ŋac dau sêkôm muŋ-ŋga, naŋ sêŋsahê bu sêti lau gitêŋ ŋa ŋac dau si licwalô, ma ŋa lêŋ yomsu-ŋga.\f* tôm Anötö dau kêwhaŋ dau têŋ ndoc iŋ ndê gweleŋ kêŋ undambê ti nom-ŋga pacndê. \v 11 Tu dinaŋ-ŋga dec taŋsahê ŋaŋga bu datap mwasiŋ dinaŋ sa, ma dayob dauŋ ŋapep bu yac neŋ daŋ daŋgapêc têŋ Anötö ndê yom, ma peŋ tôm abaŋi Israel-ŋga dom. \p \v 12 Yac datôm dom bu taŋsau Anötö. Bu iŋ ndê yom iŋ gitôm gêŋ tali, ma kôm gweleŋ ti ŋaclai mbo. Yom dau iŋ ŋamata hôc gêlêc bieŋ ŋamata daŋga lu-lu su, naŋ gitôm bu kuŋ yac ma sê yac neŋ ŋalôm ŋagêŋ hoŋ kic-kic. Ma ŋalêŋ tigeŋ Anötö ndê yom gitôm bu êŋsahê yac neŋ gauc ti gêŋ hoŋ naŋ yêc yac neŋ ŋalôm ma kôm gweleŋ pi yac neŋ gatuŋ. \v 13 Gêŋ nom-ŋga me undambê-ŋga daŋ oc tôm bu siŋ dau têŋ Anötö dom. Kwahic dec iŋ gêlic gêŋ hoŋ yêc awê eŋ, ma têŋ têm ŋambu-ŋga yac tigeŋ-tigeŋ oc dalhac iŋ aŋgô-ŋga bu dawhê gêŋ hoŋ naŋ dakôm, naŋ sa têŋ iŋ. \s1 Yisu ti yac neŋ dabuŋsiga atu \p \v 14 Yac neŋ dabuŋsiga atu mbo, naŋ Yisu, Anötö Atu dau. Iŋ pi undambê gi su ma kalhac Anötö aŋgô-ŋga. Bocdinaŋ iŋ ŋayham bu yac gauc nem iŋ ŋapaŋ tu bu puc yac dôŋ ma dasap yom ŋandô naŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sêhoc asê pi Kilisi, naŋ dôŋ ŋaŋga. \v 15 Bu yac neŋ dabuŋsiga dau kêsahê lêtôm ti saê hoŋ tôm yac taŋsahê, magoc iŋ kôm sac daŋ dom. Bocdinaŋ dec iŋ gitôm andô bu tawalô yac ma nem yac sa. \v 16 Tu dinaŋ-ŋga datigasuc yac neŋ mwasiŋ ŋadau Anötö ti neŋ atac pa su, tu bu datap iŋ ndê tawalô sa-ŋga, ma tu datap iŋ ndê mwasiŋ sa bu puc yac dôŋ têŋ têm bocke naŋ lêtôm me saê tap yac sa. \c 5 \s1 Yom pi dabuŋsiga nom-ŋga \p \v 1 Lau Israel-ŋga sêŋyaliŋ lau sa sêti si dabuŋsiga atu-tu bu sênem akiŋ Anötö sênem ŋac aŋgô, ma bu sêkêŋ da tidau-tidau ma da ya ô lau si sac ŋagêyô-ŋga. Ma ŋgac bocke naŋ sêŋyaliŋ iŋ sa ti dabuŋsiga atu, naŋ ŋamalac gitôm iŋ ndê asidôwai Israel-ŋga. \v 2 Iŋ ndê gauc ti licwalô gitôm ŋac si, ma bocdinaŋ iŋ gitôm bu tawalô ti kôm mêtê malô têŋ lau gauc pôc ma lau naŋ sêŋkuc Anötö ndê lêŋ ŋapep dom. \v 3 Ma tu iŋ gitôm iŋ ndê asidôwai nom-ŋga, dec iŋ gic waê bu kêŋ da ya ô dau ndê sac ŋagêyô, ma tu lau si-ŋga bocdinaŋ. \v 4 Gweleŋ dabuŋsiga-ŋga iŋ gweleŋ tiwaê, ma oc tôm dom bu ŋamalac daŋ kôc gweleŋ dau sa tôm iŋ dau ndê atac whiŋ. Anötö bu êŋyaliŋ iŋ sa tôm iŋ kêgalêm ti kêyaliŋ Aron sa, dec oc tôm bu iŋ ti dabuŋsiga atu. \s1 Kilisi ndê gweleŋ dabuŋsiga-ŋga \p \v 5 Ŋalêŋ tigeŋ Kilisi po dau sa bu ti dabuŋsiga atu dom. Magoc Anötö dau kêyaliŋ iŋ sa, ma sôm yom têŋ iŋ, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Acsalô lec am ti aö neŋ atuŋgac solop, ma aö gati am Damam. \rq [BW 2:7]\rq* \p \v 6 Ma Anötö ndê yom daŋ tiyham naŋ sôm têŋ Kilisi bocdec bu: \li1 Am dabuŋsiga mbo ŋapaŋ-ŋga, naŋ kêkuc dabuŋsiga atu Melkisedek.\f + \fr 5:6 \ft Aron ti lau Israel-ŋga si dabuŋsiga hoŋ sêsa akêŋ Liwai ndê toŋ, magoc Yisu sa akêŋ Juda ndê toŋ kêkuc iŋ apaŋgac Kiŋ Dawid. Melkisedek bocdinaŋ iŋ sa akêŋ Liwai ndê toŋ dom. Iŋ Kiŋ Salem-ŋga (alic \xt Gen 14:18\ft ), magoc Anötö sam iŋ bu Anötö Ŋaclai ti Ŋawasi Ŋadau ndê dabuŋsiga. Tu dinaŋ-ŋga dec ŋgac naŋ to Hibru sam Yisu bu dabuŋsiga kêkuc Melkisedek.\f* \rq [BW 110:4]\rq* \p \v 7 Têŋ ndoc Yisu meŋ mbo nom tôm ŋamalac, naŋ iŋ teŋ mbec daêsam ti tasulu, ma mbwêc awha atu têŋ Anötö, naŋ ndê ŋaclai yêc tôm bu êŋgaho iŋ su yêc ŋandê dambac ndu-ŋga. Ma tu iŋ toc Anötö sa ma sôc iŋ ndê yom hoŋ ŋapu-ŋga, dec Anötö kôc iŋ ndê mbec sa. \v 8 Yisu iŋ Anötö ndê Atu yomandô, tigeŋ iŋ meŋ ti ŋamalac, ma ŋandê naŋ iŋ hôc dec kêdôhôŋ iŋ pi lêŋ daŋaŋ wambu Anötö-ŋga. \v 9 Lêŋ dinaŋ gic dabiŋ iŋ bu ti lau naŋ daŋga wambu iŋ, naŋ si ŋahu sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si, ti sêndöc tali ŋapaŋ-ŋga sa. \v 10 Ma bocdinaŋ dec Anötö kêyaliŋ iŋ sa ti lau si dabuŋsiga atu, naŋ kêkuc Melkisedek. \s1 Dayob dauŋ bu dakêŋ whiŋ tôm balêkoc dedec ŋapaŋ dom \p \v 11 Yom daêsam yêc tu yac asôm pi Melkisedek lu Kilisi-ŋga, magoc yac alic bu mac nem daŋamsuŋ kwa ŋaŋga, ma oc tôm dom bu mac aŋyalê yom dau ŋapep. \v 12 Bu mac akêŋ whiŋ ŋasawa baliŋ su, ma oc tôm bu mac andôhôŋ yom ŋandô pi Kilisi têŋ lau ŋatô. Magoc mbasi. Mac nem gauc sa dom pi Anötö ndê yom naŋ sêndôhôŋ têŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga wakuc, ma tu dinaŋ-ŋga mac apônda lau bu sêndôhôŋ mac tiyham. Mac atôm balêkoc dedec naŋ sênôm su ŋapaŋ, ma sêtôm dom bu sêneŋ gö me bockoc. \v 13 Ma lau naŋ sêtôm balêkoc dedec naŋ sênôm su ŋambwa, naŋ sêtôm dom bu sêŋyalê mêtê bocke iŋ mêtê gitêŋ me mêtê sac. \v 14 Magoc lau naŋ sêsap Anötö ndê yom dôŋ ma sêndôhôŋ ŋapaŋ, naŋ sêtôm bu sêŋyalê ŋayham ma sac, ma sêtôm lau atu-tu naŋ sêneŋ gêŋ daneŋ-ŋga ŋaŋga. \c 6 \p \v 1-2 Gauc nem yom pi Kilisi naŋ tandôhôŋ têŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ tiwakuc. Tandôhôŋ ŋac bu sênem si ŋalôm kwi, ma sêhu mêtê sac naŋ gic waê bu sêniŋga, naŋ siŋ, ma sêkêŋ whiŋ Anötö. Tandôhôŋ ŋac pi busaŋgu ma pi mêtê dakêŋ amaŋ sac lau-ŋga, yom datisa akêŋ lau batê-ŋga, ma yom pi Anötö ndê bêc êmatôc lau-ŋga, naŋ iŋ oc kic ŋac si yom pi gameŋ bocke bu sêndöc ŋapaŋ-ŋga. Magoc yom hoŋ dinaŋ gic lau sêkêŋ whiŋ-ŋga wakuc ŋawaê, ma aö tac whiŋ bu dasôm yom kaiŋ dinaŋ ŋapaŋ dom. Aö tac whiŋ bu dalom yom naŋ gic lau sêkêŋ whiŋ ŋaŋga-ŋga ŋawaê. \v 3 Ma Anötö bu lic ŋayham, dec yac oc dakôm bocdinaŋ. \s1 Puc dahu neŋ dakêŋ whiŋ siŋ dom-ŋga \p \v 4 Ŋamalac naŋ bu kêŋ whiŋ Yisu, magoc tiŋambu puc dômbwê iŋ, naŋ dec oc ŋalêŋ ŋawapac bu danem iŋ kwi tiyham. Yomandô. Asa naŋ kêyalê Kilisi ndê ŋawaê ŋayham tidôŋ su, ma tap mwasiŋ undambê-ŋga sa, ma kôc Ŋalau Dabuŋ su, \v 5 ma ŋgô Anötö ndê yom ma kêsahê bu yom ŋayham, ma gêlic Anötö ndê ŋaclai atu naŋ iŋ oc tôc tiawê têŋ têm ŋambu-ŋga, \v 6 magoc tiŋambu tec gêŋ hoŋ dinaŋ ma hu ndê kêŋ whiŋ siŋ, dec oc ŋalêŋ ŋawapac bu danem iŋ kwi tiyham. Bu iŋ kêsahê mwasiŋ hoŋ dinaŋ su, magoc tiŋambu puc dômbwê, naŋ tôm iŋ dau bu ndic Anötö ndê Atu pi a gicso tidim tilu-ŋga, ma su iŋ susu yêc lau hoŋ aŋgô-ŋga. Ma tu dinaŋ-ŋga dec iŋ gic waê bu niŋga. \p \v 7 Ŋamalac naŋ kêsahê Anötö ndê mwasiŋ tidau-tidau, ma sa ndê lêŋ kêkuc Anötö ndê atac whiŋ, naŋ gitôm ôm naŋ u gic sip ŋapaŋ e gêm ŋandô ŋayham tu ŋadau-ŋga. Anötö oc nem mbec ŋamalac kaiŋ dinaŋ. \v 8 Ma ôm naŋ u gic sip ŋapaŋ, magoc kwaŋ ŋakwa-ŋakwa ŋambwa hôc ahuc, naŋ ôm ŋadau oc lic bu nom sac, ma pucbo iŋ bu tisac, ma kêŋ ya neŋ su. \p \v 9 O yac mba lau atac whiŋ-ŋga, yac asôm yom dinaŋ bu akêŋ puc mac, magoc yac akêŋ whiŋ bu mac oc asa nem lêŋ ŋapep, ma akôm mêtê naŋ gic lau naŋ sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si-ŋga sa su, naŋ ŋawaê. \v 10 Bu Anötö kôm mêtê gitêŋ eŋ, ma gweleŋ naŋ mac akôm ŋapaŋ am iŋ aŋgô, tu bu anem akiŋ lau dabuŋ, ma atôc nem atac whiŋ ŋac-ŋga asê, naŋ iŋ oc tôm dom bu êŋlhiŋ siŋ. \v 11 Yac atac whiŋ bu mac lau tigeŋ-tigeŋ asap nem lêŋ ŋayham dinaŋ dôŋ ŋapaŋ. Akôm bocdinaŋ e mac nem têm ambo nom-ŋga pacndê, dec mac oc atap mwasiŋ atu naŋ mac akêŋ batam ambo, naŋ sa. \v 12 Yac atec bu mac lic ŋakam sa e mac nem akêŋ whiŋ ŋandô mba. Akôc gauc pi lau naŋ sêlhac ti atac lu-lu dom, ma sêsap si sêkêŋ whiŋ dôŋ e sêtap mwasiŋ atu naŋ Anötö gic bata têŋ ŋac, naŋ sa. Aŋkuc lau kaiŋ dinaŋ si lêŋ, bu iŋ dôhôŋ ŋayham. \s1 Yom naŋ Anötö gic bata, naŋ tidôŋ su \p \v 13 Gauc nem yom naŋ Anötö gic bata têŋ Abraham. Anötö puc yom dau dôŋ ŋa iŋ dau ndê ŋaê, ŋahu bu ŋaê daŋ naŋ hôc gêlêc iŋ ndê ŋaê su, naŋ yêc dom. Iŋ gic bata yom têŋ Abraham, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 \v 14 Yomandô aö wanem mbec am, ma wakôm am nem wakuc sêŋsôwec sêti daêsam ŋandô. \rq [Gen 22:17]\rq* \p \v 15 Ma tiŋambu Abraham kalhac ti atac lu-lu dom, ma hôŋ yom dau ŋa-ŋandô e iŋ tap sa. \p \v 16 Mac aŋyalê lau nom-ŋga si lêŋ sêmatiŋ yom tidôŋ-ŋga. Ŋac oc sêta ŋamalac naŋ ndê ŋaclai hôc gêlêc ŋac dau si su, naŋ ndê ŋaê asê tu bu sêpuc si yom dôŋ-ŋga. Ma ŋalêŋ dinaŋ oc tôm dom bu ŋamalac daŋ sêô ŋac si yom me sêseŋ su. \v 17 Ma ŋalêŋ tigeŋ Anötö puc yom naŋ iŋ gic bata têŋ Abraham, naŋ dôŋ ŋa iŋ dau ndê ŋaê. Ŋahu bu iŋ bu tôc asê têŋ yac lau naŋ dawêkaiŋ yom naŋ iŋ gic bata têŋ Abraham, naŋ ŋa-ŋandô, bu iŋ gitôm dom bu kac ndê awha kwi-kwi pi lêŋ naŋ iŋ gic bata tu êmwasiŋ yac-ŋga. \v 18 Ŋalêŋ dinaŋ Anötö gic bata yom, ma puc yom dau dôŋ. Iŋ gitôm dom bu seŋ gêŋ lu dinaŋ su, me êŋsau yac. Ma bocdinaŋ yom dau gitôm bu puc yac lau naŋ datêŋ Anötö ta, ma taŋkwê iŋ bu nem yac sa, naŋ dôŋ. Dalhac ŋaŋga, ma dahôŋ ŋandô ŋayham naŋ dakêŋ bataŋ dambo, naŋ ti atac pa su. \p \v 19-20 Ŋandô ŋayham naŋ dakêŋ bataŋ dambo, naŋ ŋahu Yisu Kilisi. Ma yac neŋ dakêŋ bataŋ iŋ gitôm aŋga ŋadehe naŋ ndöc teŋ, ma teŋ yac dôŋ dalhac teŋ. Ma po aŋga-ŋga sô yac dôŋ tam damiŋ Yisu. Ma tôm lau Israel-ŋga si dabuŋsiga ŋamata-ŋga sip po baliŋ ŋambu-ŋga yêc Anötö ndê lôm dabuŋ bu sôc Ŋalôm Dabuŋ Andô ndi, dec Yisu muŋ yac pi undambê gi su, ma kalhac Anötö aŋgô-ŋga gitôm yac neŋ dabuŋsiga atu. Bu iŋ ti yac neŋ dabuŋsiga naŋ kêkuc Melkisedek, ma iŋ oc mbo ŋapaŋ. \c 7 \s1 Yom pi dabuŋsiga atu Melkisedek \p \v 1 Melkisedek iŋ Kiŋ Salem-ŋga, ma Anötö, Ŋaclai ti Ŋawasi Ŋadau ndê dabuŋsiga atu. Iŋ tap Abraham sa ma gêm mbec iŋ têŋ ndoc Abraham ku kiŋ naŋ sêŋgaho iŋ nêsip Lot su, naŋ dulu, ma kêsêlêŋ bu mbu têŋ iŋ ndê gameŋ ndi. \v 2 Ma Abraham whê wapa naŋ iŋ kêgaho su yêc kiŋ dinaŋ amba, naŋ kôc gi toŋ amaŋlu, dec kêŋ toŋ daŋ têŋ Melkisedek, ma iŋ dau kôc toŋ 9. Ŋaê Melkisedek ŋahu bu Kiŋ Lêŋ Gitêŋ-ŋga, ma ŋaê Kiŋ Salem-ŋga ŋahu bu Kiŋ Yom Malô-ŋga. \v 3 Yêc Anötö ndê yom naŋ sêto yêc, naŋ datap yom daŋ sa pi Melkisedek dinda me damba me apai si ŋadênaŋ dom. Ma datap yom daŋ sa pi iŋ ndê bêc dinda kôc iŋ-ŋga me bêc mbac ndu-ŋga dom. Magoc tôm Anötö ndê Atu naŋ mbo ŋapaŋ, ma iŋ ndê têm oc pacndê dom, naŋ dalic Melkisedek gitôm dabuŋsiga mbo ŋapaŋ-ŋga. \s1 Melkisedek hôc gêlêc lau dabuŋsiga akêŋ Liwai ndê toŋ, naŋ su \p \v 4 Alic gêŋ naŋ tôc asê bu Melkisedek iŋ dabuŋsiga ti waê atu. Abraham iŋ lau Israel-ŋga hoŋ si damba, magoc iŋ toc Melkisedek sa têŋ ndoc iŋ whê wapa naŋ iŋ kêgaho su yêc ŋacyo amba, naŋ kôc gi ti toŋ amaŋlu, ma kêŋ toŋ daŋ têŋ iŋ. \v 5 Ma gauc nem lau akêŋ Liwai ndê toŋ, naŋ sêti dabuŋsiga. Lau Liwai dau, ti lau Israel-ŋga hoŋ sêsa akêŋ Abraham, magoc ŋac si yomsu daŋ sôm tidôŋ bu lau Liwai si asidôwai sêwhê si gêŋ kôc ndi toŋ amaŋlu, ma sêkêŋ toŋ daŋ têŋ lau Liwai. \v 6 Magoc Melkisedek, naŋ sa akêŋ Liwai ndê toŋ dom, naŋ kôc wapa toŋ daŋ yêc ŋac hoŋ apaŋgac Abraham, ŋgac naŋ Anötö kêmatiŋ pwac whiŋ iŋ. Ma tiŋambu Melkisedek gêm mbec Abraham. \v 7 Ma yac hoŋ taŋyalê bu ŋamalac naŋ gêm mbec lau ŋatô, naŋ ndê waê hôc gêlêc lau naŋ iŋ gêm mbec, naŋ si su. \v 8 Ma alic su naŋ. Lau dabuŋsiga akêŋ Liwai ndê toŋ sêkôc wapa toŋ daŋ yêc ŋac si asidôwai Israel-ŋga, magoc ŋac sêmbac ndu. Magoc Melkisedek kôc wapa toŋ daŋ yêc ŋac hoŋ si apaŋgac Abraham, ma datap yom daŋ sa pi Melkisedek ndê bêc mbac ndu-ŋga yêc Anötö ndê yom naŋ sêto yêc, naŋ dom. \v 9 Ma gêŋ daŋ whiŋ. Liwai ndê lau wakuc naŋ sêti dabuŋsiga ma sêkôc wapa toŋ daŋ yêc lau Israel-ŋga, naŋ oc tôm bu dasôm bu ŋac dau sêtoc Melkisedek sa, ma sêkêŋ wapa toŋ daŋ têŋ iŋ. Ŋahu bu lau Liwai si apaŋgac Abraham kêŋ wapa toŋ daŋ têŋ Melkisedek gêm ŋac hoŋ aŋgô. \v 10 Bu têŋ têm Melkisedek tap Abraham sa, naŋ Liwai dau yêc Abraham ndê dac dôŋ yêc. \s1 Yisu ndê gweleŋ dabuŋsiga-ŋga hôc gêlêc lau Liwai si su \p \v 11 Aron ma lau hoŋ akêŋ Liwai ndê toŋ naŋ sêti dabuŋsiga Israel-ŋga, naŋ si sakiŋ ŋahu yêc pwac akwa yomsu-ŋga. Magoc sakiŋ dau gitôm dom bu ndic dabiŋ Anötö ndê lau. Tu dinaŋ-ŋga dec Anötö kêŋ Yisu ti dabuŋsiga naŋ ndê sakiŋ kêkuc lau Liwai si dom, magoc kêkuc Melkisedek ndê. \v 12 Anötö kêŋ sakiŋ wakuc ô lau Liwai si, ma bocdinaŋ dec iŋ gic waê bu kêŋ yomsu wakuc bu puc sakiŋ wakuc dau dôŋ. \v 13 Bu Yisu, naŋ yom dindec hêganôŋ, naŋ sa akêŋ Liwai ndê toŋ dom. Iŋ sa akêŋ lau Israel-ŋga si toŋ daŋ dau-ŋga, naŋ si daŋ ti dabuŋsiga dom. \v 14 Mba. Yac taŋyalê su bu yac neŋ Pômdau sa akêŋ Juda ndê toŋ. Ma Moses to yom daŋ naŋ hêganôŋ lau akêŋ Juda ndê toŋ bu sêti dabuŋsiga-ŋga lec dom. \v 15 Magoc Yisu ti dabuŋ-siga kêkuc Melkisedek, dec tôc asê tiawê bu iŋ dabuŋsiga pwac wakuc-ŋga. \v 16 Yisu ti dabuŋsiga kêkuc yomsu naŋ kêŋ gweleŋ dau têŋ Liwai ndê wakuc tawasê, naŋ dom. Magoc iŋ ti dabuŋsiga tu ŋaclai mbo tali ŋapaŋ-ŋga naŋ Anötö kêŋ têŋ iŋ-ŋga. \v 17 Bu Anötö ndê yom whê gêŋ dau sa, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Am dabuŋsiga mbo ŋapaŋ-ŋga, kêkuc dabuŋsiga atu Melkisedek. \rq [BW 110:4]\rq* \p \v 18 Bocdinaŋ yomsu akwa naŋ hêganôŋ lau Liwai si gweleŋ dabuŋsiga-ŋga, naŋ Anötö seŋ su. Ŋahu bu yomsu dau ndê ŋaŋga mba, ma tôm dom bu nem lau daŋ sa. \v 19 Yomandô. Sakiŋ pwac akwa-ŋga dinaŋ gic dabiŋ gêŋ daŋ me kôm tisolop su dom. Magoc Kilisi ndê sakiŋ dabuŋsiga-ŋga hôc gêlêc sakiŋ akwa dinaŋ su, ma gêm ŋandô ŋayham tu dakêŋ bataŋ-ŋga, ma ti lêŋ datigasuc Anötö-ŋga. \p \v 20 Ma Anötö sôm tidôŋ bu Yisu oc ti dabuŋsiga bu mbo ŋapaŋ. Iŋ kêmatiŋ yom bocdinaŋ pi lau dabuŋsiga naŋ sêsa akêŋ Liwai ndê toŋ, naŋ dom. \v 21 Magoc iŋ kêmatiŋ yom têŋ Yisu, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Pômdau sôm yom tidôŋ su, ma iŋ oc seŋ yom dau su dom. Yom dau bocdec bu, “Am dabuŋsiga mbo ŋapaŋ-ŋga.” \rq [BW 110:4]\rq* \p \v 22 Bocdinaŋ Anötö kêmatiŋ pwac wakuc naŋ hôc gêlêc pwac akwa su. Ma iŋ sôm yom tidôŋ pi Yisu, dec kêyaliŋ iŋ sa ti pwac wakuc dau ŋadau. \p \v 23 Dabuŋsiga daêsam sem gweleŋ sêmbo pwac akwa ŋapu, ŋahu bu daŋ bu mbac ndu, naŋ daŋ oc kôc iŋ ndê mala. \v 24 Magoc Yisu ndê gweleŋ dabuŋsiga-ŋga oc yêc ŋapaŋ, ŋahu bu iŋ mbo tali ŋapaŋ. \v 25 Ma bocdinaŋ lau naŋ sêtigasuc Anötö tu iŋ-ŋga, naŋ Yisu gitôm andô bu nem ŋac si. Ŋahu bu iŋ mbo tali ŋapaŋ, ma tôm bu nem ŋac awha têŋ Anötö. \p \v 26 Gauc nem yac neŋ dabuŋsiga atu Yisu. Iŋ dabuŋ, iŋ ndê giso mbasi, iŋ ndê lêŋ ŋawasi eŋ, ma Anötö toc iŋ sa hôc gêlêc lau sac nom-ŋga ma kôc iŋ sa pi undambê gi. Tu dinaŋ-ŋga dec iŋ †dabuŋsiga ŋayham solop, ma gitôm andô bu nem yac sa. \v 27 Dabuŋsiga nom-ŋga h oŋ sêkêŋ da ya tu sac-ŋga tôm bêc hoŋ. Sêkêŋ tu ŋac dau si sac-ŋga muŋ, goc sêkêŋ tu lau ŋatô si-ŋga kêkuc. Magoc Yisu iŋ bocdinaŋ dom, bu iŋ dau ndê sac mbasi, ma iŋ kêŋ dau ti da tu lau si sac-ŋga dim tigeŋ eŋ. \v 28 Bu Moses ndê yomsu kêyaliŋ lau sa sêti lau Israel-ŋga si dabuŋsiga atu-tu, naŋ sêpônda gauc ti licwalô, tôm ŋac si asidôwai nom-ŋga. Magoc Yisu, naŋ tiŋambu Anötö sôm yom tidôŋ dec kêyaliŋ iŋ sa ti yac neŋ dabuŋ-siga, naŋ Anötö dau ndê Atu. Ma i ŋ gic dabiŋ Anötö ndê lêŋ nem yac si-ŋga, dec ti dabuŋsiga ŋayham andô, naŋ oc mbo ŋapaŋ. \c 8 \s1 Yisu iŋ dabuŋsiga pwac wakuc-ŋga \p \v 1 Yom hoŋ naŋ yac asôm, naŋ ŋahu bocdec. Yac neŋ †dabuŋsiga atu mbo, naŋ ndöc Anötö Ŋawasi ti Ŋaclai Ŋadau ndê andô-ŋga yêc undambê. \v 2 Ma iŋ gêm ndê sakiŋ mbo lôm dabuŋ naŋ ŋamalac sêkwê, naŋ dom, magoc mbo lôm dabuŋ ŋandô naŋ Pômdau dau kwê kalhac undambê. \v 3 Dabuŋsiga atu-tu hoŋ naŋ lau Israel-ŋga sêŋyaliŋ ŋac sa, naŋ si gweleŋ bu sêkêŋ da daŋge ti da ya ô sac-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec Yisu, naŋ ti yac neŋ dabuŋsiga atu, naŋ gic waê bu kêŋ da bocdinaŋ. \v 4 Iŋ bu mbo nom, dec oc ti dabuŋsiga dom, bu dabuŋsiga nom-ŋga naŋ sêkôm gweleŋ sêkêŋ da-ŋga tôm yomsu sôm, naŋ dec sêmbo. \v 5 Ma lôm dabuŋ naŋ dabuŋsiga nom-ŋga sêkôm gweleŋ sêmbo, naŋ gitôm ŋagatu ŋambwa, naŋ gêm dôhôŋ lôm dabuŋ undambê-ŋga. Bu têŋ ndoc Moses bu kwê bac dabuŋ sa, naŋ Anötö gic atu ma whê sa têŋ iŋ bocdec bu: \li1 Yob daôm bu êmasaŋ gêŋ hoŋ êŋkuc ŋagatu naŋ gatôc têŋ am yêc Lôc Sainai. \rq [Eks 25:40]\rq* \p \v 6 Magoc sakiŋ naŋ Anötö kêŋ têŋ Yisu, naŋ hôc gêlêc dabuŋsiga pwac akwa-ŋga si sakiŋ. Bu pwac wakuc naŋ Yisu ti ŋa-ŋgac ŋalhu-ŋga, naŋ hôc gêlêc pwac akwa su. Ma gêŋ naŋ pwac wakuc gic bata bu datap sa, naŋ hôc gêlêc pwac akwa ndê su. \p \v 7 Aŋgô su naŋ. Pwac ŋamata-ŋga bu ŋa-giso mbasi, dec Anötö oc gauc nem bu êmatiŋ pwac wakuc dom. \v 8 Magoc Anötö gêlic ŋagôliŋ pwac akwa-ŋga bu gitôm dom, dec sôm yom pi pwac wakuc, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Pômdau sôm, “Alic su naŋ. Bêc oc meŋ sa, naŋ aö oc wamatiŋ pwac wakuc wawhiŋ lau Israel-ŋga ma lau †Juda-ŋga.\f + \fr 8:8 \ft Lau hoŋ naŋ Anötö kêyaliŋ ŋac sa sêti iŋ ndê, naŋ dasam ŋac bu lau Israel-ŋga. Magoc muŋ-ŋga sêwhê dau kôc gi toŋ lu, naŋ sêsam bu Israel ma Juda, ma toŋ tigeŋ-tigeŋ sêŋyaliŋ dau si kiŋ sa tu nem gôliŋ ŋac-ŋga. Alic \xt 1 Kiŋ 11:9-13, 31-39; 12:20-24; Ais 11:12; ma Jer 3:18\ft .\f* \v 9 Oc tôm pwac naŋ kamatiŋ gawhiŋ ŋac si apai têŋ ndoc aö amaŋ wê ŋac sêsa akêŋ gameŋ Isip-ŋga sêmeŋ, naŋ dom. \li1 Ŋac sêsôc aö neŋ yom pwac dinaŋ-ŋga ŋapu dom, ma tu dinaŋ-ŋga dec aö Pômdau gasôm bu wapuc dômwêŋ ŋac. \li1 \v 10 Magoc têŋ têm pwac akwa-ŋga pacndê, naŋ aö Pômdau, oc wamatiŋ pwac wakuc wawhiŋ lau Israel-ŋga, naŋ bocdec bu. Aö oc wakêŋ neŋ yomsu sip ŋac si ŋagulu, ma wato sip ŋac si ŋalôm. Aö oc wati ŋac si Anötö, ma ŋac oc sêti aö neŋ lau. \li1 \v 11 Têŋ dinaŋ, oc tôm dom bu ŋamalac daŋ êndôhôŋ iŋ ndê asidôwai me lau meŋpaŋ iŋ-ŋga, ma sôm têŋ ŋac, ‘Aŋyalê Anötö ma akôc iŋ sa ti mac nem Pômdau.’ Ŋahu bu aö neŋ lau hoŋ oc sêŋyalê aö, lau tiwaê, ma lau waêmba sêwhiŋ. \li1 \v 12 Ma aö oc taŋwalô ŋac, ma wasuc ŋac si giso kwi, ma gauc nem ŋac si sac tiyham dom.” \rq [Jer 31:31-34]\rq* \p \v 13 Anötö sam gêŋ dau bu pwac wakuc, ma ŋalêŋ dinaŋ iŋ tôc asê bu pwac ŋamata-ŋga tiakwa su. Ma gêŋ naŋ tiakwa su, naŋ kêpiŋ bu hê su niŋga. \c 9 \s1 Israel si lôm dabuŋ ŋasakiŋ \p \v 1 Têŋ têm Anötö kêmatiŋ pwac ŋamata-ŋga whiŋ lau Israel-ŋga, naŋ iŋ kêŋ yomsu pi lêŋ sênem akiŋ iŋ-ŋga, ma pi †bac dabuŋ naŋ sêkwê yêc nom. \v 2 Ŋalôm lu sêyêc bac dabuŋ ŋalôm. Ŋalôm ŋamata-ŋga sêsam bu Ŋalôm Dabuŋ, ma yakaiŋ ti deŋ da-ŋga ma bolom da-ŋga sêyêc ŋalôm dinaŋ. \v 3 Ma sêkêŋ po baliŋ d aŋ kêgalêŋ bu whê ŋalôm ŋamata-ŋga ma tilu-ŋga kôc. Ma ŋalôm tilu-ŋga sêsam bu Ŋalôm Dabuŋ Andô. \v 4 Yêc ŋalôm tilu-ŋga, alta gol naŋ sêkêŋ da ŋamalu ŋayham pi, ma apa pwac yomsu-ŋga sêyêc. Apa dau sêmasaŋ ŋa a, ma sêmpaŋ ahuc ŋa gol. Sêkêŋ lôŋ gol daŋ ti bolom mana, ma Aron ndê tôc naŋ muŋ-ŋga ŋasili puc pi meŋ, ma hoc lu naŋ Anötö to yomsu amaŋlu pi, naŋ sêyêc apa pwac-ŋga dau ŋalôm. \v 5 Sêmasaŋ aŋela ŋagatu lu naŋ sêsam bu aŋela Anötö ndê ŋawasi-ŋga, naŋ sêlhac apa dau ŋahô. Sêmasaŋ iŋlu ŋamakê galam kêgatöc apa dau ŋampêlhu naŋ sêsam bu Anötö ndê pôŋ suc sac kwi-ŋga, naŋ ahuc. Ma gêŋ daêsam yêc, magoc tôm dom bu yac awhê sa yêc bapia dindec. \p \v 6 Têŋ ndoc sêmasaŋ gêŋ hoŋ dinaŋ su, naŋ dabuŋsiga sem si gweleŋ sêsôc sêsa sêmbo ŋalôm ŋamata-ŋga tôm bêc hoŋ. \v 7 Magoc †dabuŋsiga ŋamata-ŋga tawasê sôc ŋalôm tilu-ŋga, ma sôc tidim tigeŋ yêc yala tigeŋ ŋalôm. Ma têŋ bêc tigeŋ dinaŋ, iŋ sôc gi ma kôc dac tôhôŋ, bu kêŋ ti da tu sac-ŋga. Iŋ kêŋ tu dau-ŋga, ma tu sac naŋ Anötö ndê lau sêŋyalê dom ma sêkôm-ŋga. Iŋ bu kôc dac dom, dec oc tôm dom bu iŋ sôc ndi. \v 8 Ŋalêŋ dinaŋ Ŋalau Dabuŋ bu whê yom sa têŋ yac pi pwac akwa bocdec bu. Iŋ tôc asê bu ŋalêŋ mba bu lau sêsôc Ŋalôm Dabuŋ Andô sêndi, têŋ têm dabuŋsiga sêŋkuc sakiŋ pwac akwa-ŋga, ma lôm dabuŋ pwac akwa-ŋga kalhac dôŋ kalhac. \p \v 9 Sakiŋ pwac akwa-ŋga dinaŋ iŋ ti dôhôŋ têŋ yac lau têm kwahic dec-ŋga. Ma tôc asê têŋ yac bu da daŋge ti da ya naŋ dabuŋsiga sêkêŋ tu lau-ŋga, naŋ gitôm dom bu kôm lau dau si ŋalôm timalô tu ŋac si sac-ŋga. \v 10 Bu sakiŋ dinaŋ ti ŋa-yomsu hoŋ hêganôŋ gêŋ daneŋ ti danôm-ŋga, ma lau Israel-ŋga si lêŋ sêŋgwasiŋ dau ŋawasi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga. Ma gêŋ hoŋ dinaŋ iŋ gêŋ ŋamlic-ŋga ŋambwa, bu yêc e pwac wakuc naŋ Anötö kêŋ tu nem gôliŋ yac-ŋga, naŋ meŋ sa su naŋ. \s1 Dac Pwac Akwa ma Pwac Wakuc-ŋga \p \v 11 Magoc Kilisi meŋ ti dabuŋsiga atu, naŋ ndê sakiŋ ŋa-ŋandô ŋayham meŋ sa su. Ma lôm dabuŋ naŋ iŋ sôc gi, naŋ ŋayham kêlêc ma hôc gêlêc lôm dabuŋ naŋ ŋamalac amba sêkwê kalhac nom dindec, naŋ su. \v 12 Iŋ gacgeŋ sôc lôm dau Ŋalôm Dabuŋ Andô gi, magoc iŋ kôc makao ŋatu me naniŋ gapoc si dac bu kêŋ ti da ô sac-ŋga dom. Iŋ sôc gi tidim tigeŋ, ma kêŋ dau ndê dac tu bu nemlhi yac neŋ sac ŋatôp, dec kêmasaŋ lêŋ dambo taŋli ŋapaŋ-ŋga. \p \v 13 Pwac akwa yomsu-ŋga sôm bu lau Israel-ŋga si dabuŋsiga sêkôc naniŋ gapoc ti makao gapoc ŋadac, ma sêŋgaluŋ whiŋ makao ŋatu dinda naŋ sêpec ti da ya naŋ ŋagasi, goc sêmbalip pi lau bu kôm ŋac sêti dabuŋ ma ŋamlic ŋawasi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga.\f + \fr 9:13 \ft Ŋac si mêtê dinaŋ hêganôŋ ŋamalac naŋ kêmasec awhê me ŋgac batê, dec kôm iŋ ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga. Alic \xt Nam 19:1-22\ft yêc Yom Lêŋsêm Akwa.\f* \v 14 Magoc Kilisi, naŋ ndê giso mbasi andô, ma kêŋ dau ti da têŋ Anötö tôm Ŋalau mbo ŋapaŋ-ŋga puc iŋ dôŋ, naŋ ndê dac hôc gêlêc dac pwac akwa-ŋga, ma gêm yac sa ŋandô. Ŋahu bu iŋ ndê dac kêmasaŋ yac neŋ ŋalôm ŋawasi sa, ma kêgwasiŋ m êtê sac naŋ gic waê lêŋ dandiŋaŋ-ŋga, naŋ su. Ma bocdinaŋ datôm bu danem akiŋ Anötö Tali Ŋadau ti atac pa su eŋ. \v 15 Kilisi kêmasaŋ lêŋ dinaŋ, ma bocdinaŋ kwahic dec iŋ kalhac Anötö ma lau nom-ŋga ŋalhu bu ti pwac wakuc ŋadau. Iŋ ndê mbac ndu gêmlhi lau naŋ sêmbo pwac akwa ŋapu, naŋ si sac ŋatôp, ma kêgapwêc ŋac su yêc sakiŋ mêtê sac-ŋga. Ma tu dinaŋ-ŋga ŋac oc sêtap gameŋ sêndöc t ali-ŋga naŋ Anötö gic bata têŋ ŋac, ma kêgalêm ŋac sa bu sêwêkaiŋ, naŋ sa. \p \v 16-17 Gauc nem lau nom-ŋga si lêŋ sêmatiŋ pwac pi wapa lêŋsêm-ŋga. Lau naŋ bu sêwêkaiŋ ŋamalac daŋ ndê wapa lêŋsêm, naŋ oc sêtap gêŋ daŋ sa dom e sêŋyalê pi ŋandô bu ŋamalac dau mbac ndu su. Iŋ bu mbo tali, naŋ pwac dinaŋ ŋayom oc gacgeŋ lhac. \v 18 Tu dinaŋ-ŋga dec pwac akwa yomsu-ŋga sôm bu lau Israel-ŋga sêndic domba ti makao ndu, ma ŋadac ti pwac dau ŋahu. \v 19 Bu Moses to Anötö ndê yomsu pwac-ŋga hoŋ sip bapia, ma sam asê têŋ lau Israel-ŋga. Goc iŋ kôc makao ŋatu [ma naniŋ] ŋadac ma kêgaluŋ whiŋ bu, sô domba ŋamliclhu kokoc pi a ŋasaŋgac daŋ, goc kêŋ sip dac ti bu ma kêbalip pi bapia dau ma pi lau hoŋ. \v 20 Ma sôm, “Pwac naŋ Anötö kêmatiŋ whiŋ mac ma gic atu mac bu asôc ŋapu, naŋ ŋadac dau dindec.” \v 21 Ma ŋalêŋ tigeŋ iŋ kêbalip dac pi lau Israel si bac sênem akiŋ Anötö-ŋga, ma pi dabuŋsiga si lôŋ ti laclhu sakiŋ dabuŋ-ŋga hoŋ. \v 22 Yomandô! Moses ndê yomsu pi lau Israel-ŋga si lêŋ sêmasaŋ dau ŋawasi sa-ŋga, gic atu ŋac bu sêmbalip dac pi gêŋ hoŋ bocdinaŋ. Ŋac bu sêndic makao ti domba ndu ma sêkêc dac siŋ dom, dec Anötö oc suc ŋac si sac kwi dom. \s1 Kilisi kêŋ dau ti da dec gêm yac si \p \v 23 Lau Israel-ŋga si bac ti gêŋ sênem akiŋ Anötö-ŋga, naŋ gitôm ŋagatu ŋambwa bu tôc gêŋ ŋandô undambê-ŋga asê têŋ yac. Ma lau Israel-ŋga sem dabuŋ gêŋ nom-ŋga dinaŋ ma sêkôm gêŋ dau ŋawasi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga ŋa domba ti makao si dac. Magoc Kilisi ndê dac hôc gêlêc dac dinaŋ su, dec kêŋ ŋawasi atu têŋ gêŋ ŋandô undambê-ŋga. \v 24 Bu Kilisi sôc lôm dabuŋ naŋ ŋamalac sêkwê, naŋ dom. Ma lôm naŋ iŋ sôc, naŋ gitôm gêŋ ŋandô undambê-ŋga ŋagatu ŋambwa dom. Mba. Iŋ sôc undambê dau gi, ma kalhac Anötö aŋgô-ŋga gêm yac hoŋ aŋôŋ. \p \v 25 Ma Israel si dabuŋsiga atu naŋ sôc Ŋalôm Dabuŋ Andô ti yala ti yala, naŋ kôc dau ndê dac dom. Magoc Kilisi sôc undambê tidim tigeŋ eŋ, ma kôc dau ndê dac solop. \v 26 Iŋ kêŋ dau ti da gitôm dabuŋsiga nom-ŋga sêkêŋ da ŋapaŋ ma ŋapaŋ, naŋ dom. Bu bocdinaŋ, dec têŋ ndoc Anötö kêŋ undambê ti nom ma meŋ, naŋ iŋ oc hôc ŋandê tidim daêsam bocdinaŋ. Magoc Kilisi gitôm dabuŋsiga nom-ŋga dom. Iŋ meŋ ma kêŋ dau ti da tidim tigeŋ, tu bu êŋgaho lau nom-ŋga si sac ŋagêyô su pi dau. \v 27 Yac lau tigeŋ-tigeŋ tac waê bu dambac ndu tidim tigeŋ, ma tiŋambu yac oc dalhac Anötö aŋgô-ŋga bu êŋsahê yac. \v 28 Ma ŋalêŋ tigeŋ Kilisi mbac ndu tidim tigeŋ eŋ, bu êŋgaho lau daêsam si sac ŋagêyô su. Ma iŋ oc mbu meŋ tiyham bu hôc ŋandê tu sac-ŋga tiyham dom, magoc tu bu kêŋ Anötö ndê mwasiŋ gêm lau si-ŋga ŋa-ŋandô têŋ lau naŋ sêkêŋ whiŋ ti sêkêŋ bata iŋ bu mbu meŋ. \c 10 \s1 Kilisi gic da lau nom-ŋga tidim tigeŋ eŋ \p \v 1 Pwac akwa yomsu-ŋga iŋ gitôm ŋagatu ŋambwa bu tôc gêŋ ŋayham naŋ oc meŋ sa, naŋ asê têŋ yac. Magoc iŋ gêŋ ŋandô dau dom. Yomsu dau sôm bu lau Israel-ŋga sêkêŋ da tôm yala hoŋ, dec tôc asê bu da kaiŋ dinaŋ gitôm dom bu seŋ lau si sac su, me ndic dabiŋ ŋac bu sêtigasuc Anötö. \v 2 Da kaiŋ dinaŋ bu nditôm bu ndic dabiŋ lau, dec oc sêkêŋ ŋapaŋ dom. Ma iŋ bu nditôm bu kôm ŋac si ŋalôm ŋawasi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga, dec ŋac oc ŋalôm ŋawapac tu ŋac si giso-ŋga tiyham dom. \v 3 Magoc sêkêŋ da dau tôm yala hoŋ, dec kêŋ gauc ŋac bu ŋac si sac yêc ŋac dôŋ yêc. \v 4 Ŋahu bu makao gapoc ti naniŋ si dac gitôm dom bu seŋ sac su. \p \v 5 Tu dinaŋ-ŋga dec têŋ ndoc Kilisi meŋ mbo nom, naŋ sôm yom asê têŋ Anötö, tôm sêto yêc muŋ su bocdec bu: \li1 Am atac whiŋ bu sêndic makao ti domba ma sêkêŋ ti da têŋ am lec dom. Magoc am kêmasaŋ aö dauŋ neŋ ŋamlic ti ŋandô. \li1 \v 6 Da ya ti da bocke naŋ sêkêŋ tu sac-ŋga, naŋ gic am tanôm dom bocdinaŋ. \li1 \v 7 Ma aö gasôm bu, “O Anötö, lic aö dec gameŋ bu wakôm am nem atac whiŋ ŋandô sa, tôm yom naŋ sêto pi aö muŋ su, yêc bapia tilhuŋ.” \rq [BW 40:6-8]\rq* \p \v 8 Moses ndê buku yomsu-ŋga tôc bocdec bu. Sêkêŋ makao ti domba ti da, ma sêkêŋ da ya ti da tidau-tidau tu sac-ŋga. Magoc Kilisi dau sôm bu Anötö atac whiŋ bu sêkêŋ da hoŋ dinaŋ dom, ma gic iŋ tandô dom bocdinaŋ. \v 9 Ma tiŋambu Kilisi sôm têŋ Anötö bu iŋ dau meŋ su, bu kôm Anötö ndê atac whiŋ ŋandô sa. Bocdinaŋ dec iŋ seŋ lêŋ akwa da-ŋga su, ma kêmasaŋ lêŋ wakuc. \v 10 Ma Anötö ndê atac whiŋ, naŋ Kilisi kôm ŋandô sa, naŋ bocdec bu. Yisu Kilisi kêŋ dau ti da tidim tigeŋ, dec kêmasaŋ lêŋ bu dati lau dabuŋ. \p \v 11 Dabuŋsiga pwac akwa-ŋga sêlhac ti sem gweleŋ tôm bêc hoŋ, ma sêkêŋ da kaiŋ tigeŋ ŋapaŋ, naŋ tôm dom bu seŋ sac su. \v 12 Magoc Yisu, naŋ ti yac neŋ dabuŋsiga atu, kêŋ dau ti da dim tigeŋ eŋ, tu sac têm hoŋ-ŋga, goc gi ndöc Anötö ndê andô-ŋga. \v 13-14 Ŋahu bu da tigeŋ dinaŋ kêmasaŋ lêŋ bu seŋ lau naŋ iŋ bu kôm ŋac sêti lau dabuŋ, naŋ si sac su, ma gic dabiŋ ŋac bu sêmbo tali ŋapaŋ. Ma kwahic dec iŋ hôŋ bu Anötö kêŋ iŋ ndê ŋacyo hoŋ sêsôc iŋ gahi ŋapu. \p \v 15 Ma Ŋalau Dabuŋ hoc yom ŋandô asê pi gêŋ dau whiŋ, tôm yom daŋ naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 \v 16 Magoc têŋ têm pwac akwa-ŋga pacndê, naŋ aö Pômdau, oc wamatiŋ pwac wakuc wawhiŋ lau Israel-ŋga, naŋ bocdec bu. Aö oc wakêŋ aö neŋ yomsu sip ŋac si ŋagulu, ma wato sip ŋac si ŋalôm. \rq [Jer 31:33]\rq* \p \v 17 Ma tiŋambu iŋ gic têku yom ma sôm yom bocdec: \li1 Aö wasuc ŋac si giso kwi, ma gauc nem ŋac si sac tiyham dom. \rq [Jer 31:34]\rq* \p \v 18 Bocdinaŋ, Pômdau sôm bu suc yac neŋ sac kwi, ma tu dinaŋ-ŋga dec dapônda dabuŋsiga daŋ bu kêŋ da tu sac-ŋga tiyham dom. \s1 Kilisi kêmasaŋ seŋ datigasuc Anötö-ŋga \p \v 19 Tu dinaŋ-ŋga asidôwai, datigasuc Anötö ti neŋ atac pa su, gitôm dasôc Ŋalôm Dabuŋ Andô dandi, tu dac naŋ Yisu kêc siŋ-ŋga. \v 20 Muŋ-ŋga, po baliŋ daŋ kêgalêŋ naŋ kalhac lau ahuc bu sêsôc Ŋalôm Dabuŋ Andô sêndi dom. Magoc Yisu ndê ŋamlic ô po dau su, ma iŋ mbo tali ŋapaŋ, dec iŋ ti seŋ wakuc datigasuc Anötö-ŋga. \v 21 Ma iŋ yac neŋ dabuŋsiga tiwaê, naŋ gêm gôliŋ Anötö ndê lau hoŋ. \v 22 Iŋ ndê dac kêgwasiŋ yac neŋ sac hoŋ su, dec dambo ti ŋalôm ŋawapac tu yac neŋ sac-ŋga tiyham dom. Ma bu ŋawa kêgwasiŋ yac neŋ ŋamlic ŋawasi sa su. Tu dinaŋ-ŋga dec datigasuc Anötö ti neŋ ŋalôm ŋawasi, ma dakêŋ whiŋ ti neŋ ŋalôm pêŋ dôŋ. \s1 Puc dalhac ŋaŋga-ŋga \p \v 23 Yac lau dakêŋ whiŋ-ŋga dahoc yom asê ma dasôm bu dakêŋ bataŋ ŋandô ŋayham naŋ Anötö gic bata têŋ yac. Iŋ gitôm dom bu kac ndê awha kwi-kwi, ma tu dinaŋ-ŋga taŋkwê ŋandô dau ti atac lu-lu dom. \v 24 Ma dakôc gauc pi lêŋ bu dapuc dauŋ dôŋ bu atac whiŋ asidôwai, ma dakôm mêtê ŋayham eŋ. \v 25 Dahu mêtê dapitigeŋ-ŋga siŋ tôm lau ŋatô sêkôm, naŋ dom. Mba. Dakac sa dapitigeŋ, ma tangilí dauŋ bu dalhac ŋaŋga. Mac aŋyalê bu Yisu ndê bêc mbu meŋ-ŋga meŋ kêpiŋ su, ma bocdinaŋ dec akôm asiŋ su eŋ. \p \v 26 Aŋgô ŋapep! Yac bu taŋyalê Anötö ndê yom ŋandô tidôŋ su, magoc tiŋambu dalic sac gitôm gêŋ ŋambwa ma dakôm, dec da daŋ yêc naŋ tôm bu seŋ yac neŋ sac dinaŋ ŋagêyô su-ŋga, yêc dom. \v 27 Ŋamalac naŋ sa lêŋ kaiŋ dinaŋ, naŋ bu ndê gauc sa, dec oc töc dau ŋalêŋ sac pi gêŋ naŋ gic iŋ ŋawaê bocdec bu, iŋ oc tap Anötö ndê matôc sa, ma sip ya atu naŋ Anötö kêmasaŋ tu iŋ ndê ŋacyo-ŋga ndi. \v 28 Gauc nem ŋamalac naŋ kêgilì Moses ndê yomsu. Ŋamalac lu me tö bu sêpuc si yom dôŋ ma sêtôc asê bu yomandô bu ŋamalac dau kôm giso, dec yomsu dau sôm bu tawalô iŋ dom, sêndic iŋ ndu eŋ. \v 29 Bocdinaŋ mac gauc gêm bocke pi ŋamalac naŋ kêyalê su bu Kilisi ndê dac pwac wakuc-ŋga kôm iŋ ti dabuŋ, magoc tiŋambu iŋ pu gêŋ dau ma gêlic gitôm gêŋ ŋambwa? Ŋalêŋ dinaŋ iŋ pu Anötö ndê Atu, gitôm iŋ kwê iŋ dôŋ yêc iŋ gahi ŋapu gitôm gêŋ ŋapopoc, ma iŋ pu Anötö ndê Ŋalau êmwasiŋ yac-ŋga whiŋ. Ŋamalac naŋ kôm bocdinaŋ oc tôm dom andô bu êŋlêc Anötö ndê matôc. Iŋ oc tap matôc sac sambuc sa. \v 30 Bu yac taŋyalê Pômdau, naŋ sôm yom bocdec bu: \li1 Gweleŋ sac ŋagêyô-ŋga yêc aö amaŋ, ma aö dauŋ oc wakêŋ. \rq [Diut 32:35]\rq* \p Ma sêto yom daŋ whiŋ, naŋ yêc bocdec bu: \li1 Pômdau oc êŋsahê ti êmatôc iŋ ndê lau. \rq [Diut 32:36]\rq* \p \v 31 Oyaê, ŋamalac naŋ sip Anötö Tali Ŋadau amba bu tap iŋ ndê matôc sa, naŋ töc dau maŋ. \p \v 32 Gauc nem têm naŋ mac akêŋ whiŋ tiwakuc, ma akôc ŋawaê ŋayham sa gitôm ŋawê bu pô nem ŋalôm. Têŋ ndoc dinaŋ, ŋawapac daêsam tap mac sa tu akêŋ whiŋ Kilisi-ŋga, magoc mac alhac ŋaŋga. \v 33 Têm ŋatô lau sêkêŋ kisa mac, ma sêsu mac susu yêc lau hoŋ aŋgô-ŋga. Ma têm ŋatô mac alhac awhiŋ lau naŋ sêhôc wapac kaiŋ dinaŋ ma apuc ŋac dôŋ. \v 34 Ma lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêkêŋ ŋac sêndöc gapocwalô, naŋ mac tamwalô ŋac, ma am ŋac sa bocdinaŋ. Ma têŋ ndoc lau sêŋgaho mac nem wapa ti gêŋ hoŋ su, naŋ mac ambo ti atac ŋayham eŋ. Ŋahu bu mac aŋyalê bu mac nem awa ŋandô yêc ŋapaŋ-ŋga yêc undambê. \p \v 35 Bocdinaŋ asap nem akêŋ whiŋ Pômdau dôŋ, ma atac lu-lu dom, dec mac oc atap mwasiŋ atu sa. \v 36 Alhac ŋaŋga ti ŋalôm pêŋ dôŋ, ma akôm gêŋ hoŋ ŋapep tôm Anötö ndê atac whiŋ. Ma bocdinaŋ mac oc atap ŋandô ŋayham naŋ iŋ gic bata, naŋ sa. \v 37 Bu ŋasawa sauŋ eŋ, tôm yom naŋ sêto yêc naŋ sôm bocdec bu: \li1 Iŋ naŋ dakêŋ bataŋ bu meŋ, naŋ oc meŋ. Ma iŋ oc meŋ ŋagahô eŋ. \v 38 Ma aneŋ lau gitêŋ oc sêndöc tali tu si sêkêŋ whiŋ-ŋga. Magoc ŋac naŋ sêhu siŋ, naŋ aö oc walic ŋac sac sambuc. \rq [Hab 2:3-4]\rq* \p \v 39 Magoc yac datôm lau naŋ sêhu si sêkêŋ whiŋ siŋ ma sêmbo seŋ sêniŋga-ŋga dom. Mba. Yac dalhac ŋaŋga ma dakêŋ whiŋ dandic ŋawaê, e datap mwasiŋ dandöc taŋli ŋapaŋ-ŋga ŋa-ŋandô sa. \c 11 \s1 Abaŋi Israel-ŋga si lêŋ sêkêŋ whiŋ-ŋga ti dôhôŋ têŋ yac \p \v 1 Yac bu dakêŋ whiŋ ŋaŋga, dec yac oc atac lu-lu dom tu gêŋ naŋ dakêŋ bataŋ dambo, me tu gêŋ naŋ tanôŋ dalic dom-ŋga. \v 2 Abaŋi Israel-ŋga sêkêŋ whiŋ ŋalêŋ dinaŋ, ma tu dinaŋ-ŋga dec Anötö toc ŋac sa. \v 3 Yac dakêŋ whiŋ, dec taŋyalê bu muŋ-ŋga, gêŋ naŋ kwahic dec tanôŋ dalic, naŋ ŋadaŋ yêc dom, magoc meŋ hôc asê ŋa Anötö ndê yom. \p \v 4 Tu Abel ndê kêŋ whiŋ-ŋga dec Anötö gêlic da naŋ iŋ kêŋ bu ŋayham, hôc gêlêc Kein ndê su. Ma tu Anötö kôc Abel ndê da sa-ŋga, dec tôc asê bu iŋ gêlic Abel bu ŋgac gitêŋ. Ma iŋ mbac ndu su, magoc iŋ ndê lêŋ kêŋ whiŋ-ŋga dinaŋ gacgeŋ kalhac tôm dôhôŋ ŋayham. \p \v 5 Ma Inok kêŋ whiŋ, dec sêto yom pi iŋ ma sêsôm bu Anötö gêlic iŋ ŋayham. Ma tu iŋ ndê kêŋ whiŋ-ŋga, dec Anötö kôc iŋ su yêc nom ti tali, ma sêlic iŋ tiyham dom. \v 6 Ŋamalac daŋ bu kêŋ whiŋ dom, dec gêŋ hoŋ naŋ iŋ kôm, naŋ ŋadaŋ oc tôm dom bu ndic Anötö tandô ŋayham. Bu asa naŋ bu tigasuc Anötö, naŋ kêŋ whiŋ bu iŋ mbo yomandô, ma kêŋ whiŋ bu iŋ oc êmwasiŋ lau naŋ sêkêŋ dau sambuc tu sêŋsalê iŋ-ŋga. \p \v 7 Ma têŋ ndoc Anötö kêŋ puc Noa pi gêŋ naŋ iŋ tandô gêlic su dom, magoc tiŋambu oc meŋ hôc asê, naŋ Noa kêŋ whiŋ Anötö, ma toc iŋ sa ti sôc iŋ ndê yom ŋapu. Iŋ sô waŋ atu daŋ bu nem iŋ ti ndê b alêkoc sa. Tu iŋ ndê lêŋ kêŋ whiŋ-ŋga dec iŋ tôc lau naŋ sêmbo nom têŋ têm dinaŋ, naŋ si giso asê tiawê, ma Anötö kêŋ iŋ wêkaiŋ lêŋ dati lau gitêŋ tu dakêŋ whiŋ-ŋga. \p \v 8 Abraham kêŋ whiŋ Anötö têŋ ndoc Anötö kêgalêm iŋ sa ma kêkiŋ iŋ têŋ gameŋ naŋ iŋ gic bata têŋ iŋ, naŋ gi. Iŋ gêm gauc gameŋ dau, magoc daŋga wambu Anötö ma gi. \v 9 Ma yom tigeŋ naŋ Anötö gic bata têŋ Abraham, naŋ gic Aisak lu Jakob ŋawaê bocdinaŋ. Magoc Abraham, ma Aisak lu Jakob naŋ sêŋkuc iŋ, naŋ sêti nom ŋadaui dom, sêndöc bac po gitôm lau apa. Magoc Abraham kêŋ whiŋ yom naŋ Anötö gic bata têŋ iŋ. \v 10 Ŋahu bu iŋ kêŋ bata bu ndöc malac atu naŋ oc yêc ŋapaŋ, naŋ Anötö dau kwê sa kêkuc ŋagatu naŋ iŋ dau gauc gêm tidôŋ. \p \v 11 Abraham ti ŋamalac andô su, ma iŋ nawhê Sara dau iŋ awhê gapoc, magoc iŋ kêŋ whiŋ yom naŋ Anötö gic bata têŋ iŋ, dec Anötö kêŋ ŋaclai têŋ iŋ bu kwê balêkoc asê. \v 12 A braham ndê têm pacndê su, tigeŋ tu iŋ kêŋ whiŋ-ŋga, dec lau toŋ atu sêsa akêŋ ŋgac tigeŋ dinaŋ. Iŋ ndê lau wakuc dinaŋ sêtôm tata umboŋ-ŋga, ma gaŋgac gwêc-ŋga, naŋ gitôm dom bu dasê sa. \p \v 13 Têŋ têm abaŋi Israel-ŋga sêmbo tali, naŋ ŋac si daŋ tap ŋandô naŋ Anötö gic bata têŋ ŋac, naŋ sa dom. Ŋalêŋ dinaŋ dec sêsa si lêŋ sêkêŋ whiŋ-ŋga e sêmbac ndu. Tu ŋac si sêkêŋ whiŋ-ŋga dec tôm sêlic gêŋ ŋandô dau gatuc-gatuc ma sêkêŋ bata bu sêtap ŋandô sa. Ma ŋac sêlic dandi sêtôm lau naŋ sem apa nom. \v 14 Ma lau naŋ gauc gêm bu ŋac lau kaiŋ dinaŋ, naŋ sêtôc asê bu ŋac sêŋsalê si malac ŋandô sêndöc-ŋga. \v 15 Abaŋi Israel-ŋga bu sêlic gameŋ naŋ sêhu siŋ su tôm si malac ŋandô, dec oc tôm bu sêmbu sêndi sêndöc dinaŋ. \v 16 Magoc mba. Ŋac atac whiŋ malac daŋ, naŋ hôc gêlêc iŋ dindec su. Malac dau yêc undambê, ma Anötö kwê malac dau sa su tu ŋac-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec iŋ maya dau dom bu ŋac sêsam iŋ bu ŋac si Anötö. \p \v 17-18 Abraham kêŋ whiŋ Anötö têŋ ndoc iŋ kêsahê iŋ, ma sôm têŋ iŋ bu kêŋ Aisak ti da têŋ iŋ. Anötö gic bata yom têŋ Abraham muŋ su, ma sôm bu lau oc sêsam lau wakuc naŋ sêsa akêŋ Aisak, bu Abraham ndê gôlôwac ŋandô. Magoc iŋ sap ndê kêŋ whiŋ dôŋ dec bu kêŋ ndê atu tigeŋ dinaŋ ti da. \v 19 Iŋ gauc gêm bu Anötö gitôm bu oc uŋ lau batê sa. Ma gêŋ naŋ hôc asê, naŋ gitôm iŋ kôc Aisak mbu akêŋ lau batê-ŋga meŋ tiyham. \p \v 20 Ma tiŋambu, têŋ ndoc naŋ Aisak gêm mbec Jakob lu Iso, naŋ dec kêŋ whiŋ bu Anötö gitôm bu kôm iŋ ndê mbec ŋandô sa. \v 21 Ma Jakob bocdinaŋ kêŋ whiŋ Anötö. Têŋ ndoc iŋ kêsahê bu iŋ ndê têm kêpiŋ bu pacndê, naŋ iŋ gêm mbec Josep atu lu. Ma iŋ gic seŋeŋ dau ŋa ndê tôc ma kêpiŋ Anötö. \v 22 Josep kêŋ whiŋ bu Anötö oc êŋgaho lau Israel-ŋga su yêc gameŋ Isip-ŋga, dec têŋ ndoc iŋ ndê têm kêpiŋ bu pacndê, naŋ sôm yom asê pi gêŋ dau, ma gic atu ŋac bu sêkôc iŋ ndê ŋakwa whiŋ ŋac, têŋ ndoc ŋac bu sêlhö sêndi. \p \v 23 Ma Moses damba lu dinda sêkêŋ whiŋ Anötö, dec sêsiŋ iŋ gitôm ayô tö têŋ ndoc dinda kôc iŋ. Ŋahu bu iŋlu sêlic bu iŋ balêkoc ti aŋgô, ma sêtöc dau tu yom naŋ kiŋ Isip-ŋga gic atu naŋ-ŋga dom. \v 24 Ma têŋ ndoc Moses tiatu, naŋ iŋ kêŋ whiŋ Anötö dec tec bu sêsam iŋ bu Parao atuwê ndê balê. \v 25 Iŋ tec bu mbo ti atac ŋayham tôm ŋasawa apê tu mêtê sac-ŋga whiŋ Parao ndê lau, ma gêlic ŋayham bu hôc ŋandê ti ŋawapac whiŋ Anötö ndê lau. \v 26 Iŋ gêlic lêŋ mayaŋ-ŋga naŋ gic waê Anötö ndê Mesaya bu ŋayham hôc gêlêc lau Isip si awa ti gêŋ ŋayham-ŋayham hoŋ su. Ŋahu bu iŋ takwê ndê ŋaôli ŋayham, naŋ iŋ oc tap sa tiŋambu. \v 27 Iŋ kêŋ whiŋ, dec hu gameŋ Isip-ŋga siŋ, ma töc dau tu kiŋ Isip-ŋga ndê atac ŋandê-ŋga dom. Iŋ puc dau dôŋ ma kalhac ŋaŋga, ŋahu bu iŋ gêlic Anötö, naŋ lau daŋ sêlic su dom. \v 28 Iŋ kêŋ whiŋ Anötö dec sôm têŋ lau Israel-ŋga bu sêmasaŋ Pasowa tôm Anötö sôm, ma sêsê domba ŋadac pi gatam ŋac si andu-ŋga. Ma ŋalêŋ dinaŋ aŋela naŋ gic balêkoc ŋgac mbêc Isip-ŋga hoŋ ndu, naŋ kêlêc lau Israel-ŋga si andu hoŋ. \p \v 29 Lau dau sêkêŋ whiŋ Anötö naŋ gêlêc Gwêc Koc sa, dec sêlom gitôm sêŋsêlêŋ sêmbo gameŋ basô si. Magoc têŋ ndoc lau Isip-ŋga bu sêlom sêŋkuc ŋac, naŋ gwêc kêgatöc ŋac ahuc e sênôm gwêc su ma siŋga. \p \v 30 Tiŋambu lau Israel-ŋga sêkêŋ whiŋ Anötö, dec sêŋsêlêŋ sêŋgihi malac Jeriko tôm bêc 7 e malac dau ŋatuŋbôm ku sa. \v 31 Magoc Anötö seŋ awhê mockaiŋ-ŋga Rahab su whiŋ lau daŋgapêc malac dinaŋ-ŋga dom. Ŋahu bu muŋ-ŋga Rahab dau tôc asê bu iŋ kêŋ whiŋ Anötö, têŋ têm iŋ kôc lau Israel-ŋga si lau sêtip gameŋ Kanan-ŋga sa ti yom malô. \p \v 32 Ma lau sêkêŋ whiŋ ŋaŋga-ŋga daêsam sêmbo, tôm Gideon, Barak, Samson, Jepta, Dawid, ma Samuel ti Anötö ndê lau propet ŋatô. Magoc ŋasawa mba bu wasôm yom pi ŋac tigeŋ-tigeŋ. \v 33 Ŋatô sêkêŋ whiŋ ŋaŋga, dec sêku kiŋ gameŋ ŋatô-ŋ ga dulu. Ŋatô sem gôliŋ lau Israel-ŋga ti sêŋgilí ŋac bu sêsa si lêŋ gitêŋ. Ma Anötö gic bata yom têŋ ŋac bu yob ŋac. Tu lau ŋatô si sêkêŋ whiŋ-ŋga dec Anötö kêgapic layon si whasuŋ ahuc, \v 34 ma kêgaho ya ŋa-ŋandê su yêc ŋatô, ma yob ŋatô bu sêlhö su yêc ŋacyo si bieŋ. Lau ŋatô ŋac lau licwalô mba, magoc tu ŋac si sêkêŋ whiŋ-ŋga, dec Anötö kêŋ ŋaŋga têŋ ŋac. Ŋac sêti lau siŋ-ŋga ti ŋaclai atu, ma sêku lau apa si lau siŋ-ŋga dulu. \v 35 Lauwhê ŋatô sêkêŋ whiŋ Anötö, dec iŋ uŋ ŋac si balêkoc ŋgac naŋ sêmbac ndu su, naŋ sa sêmeŋ sêmbo sêwhiŋ ŋac tiyham. Ma lau sêkêŋ whiŋ-ŋga ŋatô, naŋ sic ŋac ŋa sö e sêmbac ndu. Magoc lau dau sêtec bu sêsêc si sêkêŋ whiŋ ahuc tu bu sênem dau si yêc ŋandê dinaŋ, ŋahu bu sêkêŋ bata bu Anötö gitôm bu oc uŋ ŋac sa, ma kêŋ ŋac sêmbo ŋayham eŋ. \v 36 Ŋatô, lau sêsu ŋac susu, ma sêhi ŋac ŋa sö, ma ŋatô sêsô ŋac dôŋ ma sêkêŋ ŋac sêndöc gapocwalô. \v 37 Sêtuc ŋatô ŋa hoc ndu, sêhê ŋatô ŋa sege kic gi lu, ma ŋatô naŋ lau siŋ sêkuŋ ŋac ndu ŋa bieŋ baliŋ. Ŋac sêsôc ŋakwê sac-sac naŋ sêmasaŋ ŋa domba ti naniŋ ŋamlic, sêpônda dau ŋandô, ma lau sêkêŋ kisa ŋac ti sêkôm ŋac ŋayom. \v 38 Ŋac sêŋgihi sêmbo gameŋ sawa ti gameŋ lôc-ŋga gitôm lau waêmba, ma sêndöc hoc ŋasuŋ ti suŋ naŋ yêc nom. Magoc tu ŋac si sêkêŋ whiŋ-ŋga dec Anötö gêlic ŋac ŋayham kêlêc, hôc gêlêc lau nom-ŋga hoŋ su. \p \v 39 Ŋawaê pi lau hoŋ dinaŋ si sêkêŋ whiŋ yêc tu bu whê ŋac sa têŋ yac-ŋga. Magoc ŋac si daŋ gêlic ŋandô naŋ Anötö gic bata têŋ ŋac, naŋ dom. \v 40 Ŋahu bu lêŋ ŋayham andô naŋ Anötö kêmasaŋ bu êmwasiŋ yac lau têm kwahic dec-ŋga, naŋ gic waê ŋac lau dau sêwhiŋ. Ma yac hoŋ oc datap sa dawhiŋ dauŋ. \c 12 \s1 Taŋtiŋ Yisu ma dalhac ŋaŋga \p \v 1 Lau hoŋ dinaŋ sêmuŋ yac su, ŋac lau toŋ atu andô, ma sêtôc lêŋ dakêŋ whiŋ-ŋga ŋayham têŋ yac tu taŋkuc-ŋga. Tu dinaŋ-ŋga dec dakac dauŋ su yêc gêŋ hoŋ naŋ kalhac yac ahuc tu taŋkuc Yisu-ŋga, ma yêc mêtê sac naŋ bu êntôm yac ma kôm yac dapeŋ. Ma tanti ŋaŋga dapêŋ lêŋ naŋ Anötö gic bata tu tanti daho-ŋga ma dahu siŋ dom. \v 2 Tanti ma taŋtiŋ Yisu, bu iŋ ti yac neŋ dakêŋ whiŋ ŋahu, ma iŋ oc ndic dabiŋ yac neŋ dakêŋ whiŋ. Iŋ kêyalê bu iŋ ndê mbac ndu oc ti lêŋ atac ŋayham-ŋga tiŋambu, ma tu dinaŋ-ŋga iŋ puc dau dôŋ tu hôc ŋandê a gicso-ŋga, ma hêgo dau tu maya atu naŋ gic lêŋ dinaŋ ŋawaê, naŋ dom. Ma kwahic dec iŋ pi undambê g i ndöc Anötö ndê pôŋ atu ŋa-andô-ŋga. \v 3 Akôc gauc pi Yisu, ma pi lêŋ kisa-ŋga naŋ lau sac sêkôm têŋ iŋ. Iŋ hôc kisa dau magoc kalhac ŋaŋga, dec tôc dôhôŋ ŋayham têŋ mac bu aŋkuc, ma bu nem mac sa bu kwampac sa ma ahu nem akêŋ whiŋ siŋ dom. \s1 Anötö kêmatôc lau naŋ iŋ atac whiŋ \p \v 4 Mac ahôc ŋawapac tu saê ti kisa naŋ lau sac sêkêŋ têŋ mac-ŋga, magoc sêkôm e sêkêc mac nem daŋ ndê dac siŋ su dom. \v 5 Bocke? Mac aŋlhiŋ Anötö ndê yom, naŋ kêgilí mac bu alhac ŋaŋga, naŋ siŋ, a? Yom dau sam mac bu Anötö atui awhê ma ŋgac, ma sêto yêc bocdec bu: \li1 Aneŋ balêkoc awhê ma ŋgac, Pômdau bu êmatôc mac, me bu kêŋ ŋawapac têŋ mac bu whê nem gauc sa pi nem giso, naŋ alic tôm gêŋ ŋambwa dom, ma lic ŋakam sa tu aŋkuc iŋ-ŋga dom. \v 6 Ŋahu bu Pômdau kêmatôc lau naŋ iŋ atac whiŋ ŋac, ma lau naŋ iŋ kôc ŋac sa sêti iŋ ndê balêkoc, naŋ iŋ kêŋ ŋandê têŋ ŋac. \rq [Prov 3:11-12]\rq* \p \v 7 Mac aŋyalê bu dambai nom-ŋga hoŋ sêmatôc si balêkoc tu bu sêndôhôŋ ŋac bu sêŋkuc lêŋ ŋayham-ŋga. Ma bocdinaŋ Anötö bu êmatôc mac, naŋ alhac ŋaŋga. Bu gêŋ dau tôc asê bu iŋ gêlic mac bu iŋ ndê balêkoc solop. \v 8 Ma Anötö kêŋ ŋawapac têŋ iŋ ndê balêkoc hoŋ tu bu êndôhôŋ ŋac-ŋga. Iŋ bu kêŋ têŋ mac dom, dec oc tôc asê bu mac atôm balêkoc ŋasawa-ŋga, ma Anötö ndê balêkoc solop dom. \v 9 Ma têŋ ndoc damaŋi nom-ŋga sêmatôc yac, naŋ dalic ŋac sac dom, magoc datoc ŋac sa. Bocdinaŋ dasôc Damaŋ undambê-ŋga ŋapu hôc gêlêc damaŋi nom-ŋga su dandic ŋawaê. Ŋahu bu iŋ ti ŋadau yac neŋ gatuŋ, ma iŋ kêmatôc yac tu bu daso mwasiŋ dandöc taŋli-ŋga dom. \v 10 Damaŋi nom-ŋga gauc gêm bu sêndôhôŋ yac tu bu dasa lêŋ ŋayham-ŋga, ma ŋac si matôc iŋ gêŋ ŋasawa apê-ŋga eŋ. Magoc A nötö kêyalê gêŋ bocke naŋ oc nem yac sa ŋandô, dec kêmatôc yac tu bu dati lau dabuŋ-ŋga, datôm iŋ dau. \v 11 Têŋ ndoc yac bu dahôc ŋawapac tu êmatôc yac-ŋga, naŋ oc kôm yac atac ŋayham dom, magoc oc kêŋ ŋandê têŋ yac. Magoc tiŋambu yac taŋyalê bu ŋawapac dau gêm yac sa bu dambo ti yom malô, ma kêdôhôŋ yac bu dasa neŋ lêŋ gitêŋ eŋ. \p \v 12 Tu dinaŋ-ŋga dec mac nem lau naŋ si amba tibalê, me gahiduc tigoloŋ tu wapac naŋ sêhôc-ŋga, naŋ apuc ŋac dôŋ bu sêlhac ŋaŋga tiyham. \v 13 Amasaŋ seŋ gahim-ŋga tisolop, bu lau gahi sac naŋ sêŋkuc mac, naŋ sêpeŋ ma sêtisac dom, magoc ŋayham sa tiyham. \s1 Dayob dauŋ bu daso Anötö ndê mwasiŋ dom \p \v 14 Aŋsahê ŋaŋga bu ambo awhiŋ lau hoŋ ti yom malô, ma bu asa nem lêŋ dabuŋ eŋ. Bu asa naŋ sa lêŋ dabuŋ dom, naŋ oc tôm dom bu lic Pômdau ma mbo whiŋ iŋ. \v 15 Ayob daôm ŋapep bu mac nem daŋ so Anötö ndê mwasiŋ dom, ma bu ŋasili mêtê sac-ŋga lêc tiyham yêc mac-ŋga dom. Bu mêtê sac dau gitôm gêŋ ŋamakic ma oc kêŋ ŋawapac têŋ lau daêsam, ma kôm ŋac ŋadômbwi sa yêc Anötö aŋgô-ŋga. \v 16 Ayob bu mac nem daŋ sa lêŋ mockaiŋ-ŋga dom, me gauc nem gêŋ nom-ŋga êŋlêc dom, ma êŋlhiŋ Anötö siŋ gitôm Iso, naŋ hu ndê wapa lêŋsêm ŋgac mbêc-ŋga siŋ, tu neŋ gêŋ dim tigeŋ-ŋga. \v 17 Mac aŋyalê su, bu tiŋambu iŋ tac whiŋ bu wêkaiŋ ndê gêŋ lêŋsêm dau tiyham, dec ndac damba Jakob bu nem mbec iŋ. Magoc damba tec iŋ dec kôm dom. Iŋ taŋ dau ndu, ma kêsahê ŋaŋga bu kac damba ndê ŋalôm kwi, magoc tôm dom. \s1 Lôc Sainai ma Lôc Sayon sêti dôhôŋ pwac lu-ŋga \p \v 18 Lau Israel-ŋga sêtigasuc Lôc Sainai tu sêtap pwac akwa sa-ŋga. Magoc lôc naŋ mac atigasuc tu akôc pwac wakuc-ŋga, naŋ lôc kaiŋ daŋ dau-ŋga. Lôc Sainai dau kalhac nom, ma lau Israel-ŋga sêlic ya atu, ma ŋasec ti sômôm ma mbu lalahi atu gêm, yêc lôc dinaŋ. \v 19 Ma ŋac sêŋgô Anötö ndê dahuc ma iŋ dau ndê awha, e sêtöc dau ma sêteŋ bu sêŋgô tiyham dom. \v 20 Bu Anötö gic yomsu ŋac ma sôm bu ŋamalac me bôc bocke bu meŋ êmpiŋ lôc dau, naŋ sêtuc iŋ ŋa hoc ndu. Lau Israel-ŋga sêlic bu yomsu dau kêŋ ŋawapac atu têŋ ŋac. \v 21 Ma Moses gêlic gêŋ hoŋ dinaŋ ma kôm iŋ töc dau ma kêtitec ŋandô. \p \v 22 M agoc tu mac nem akêŋ whiŋ-ŋga dec tôm mac ahôc asê Lôc †Sayon, naŋ malac Jerusalem wakuc naŋ yêc undambê, ma Anötö Taŋli Ŋadau ndê malac. Mac ahôc asê aŋela tausen ma tausen naŋ sêkac sa sêmbo gameŋ dinaŋ ti atac ŋayham atu. \v 23 Ma mac asôc Anötö ndê gôlôwac dabuŋ ŋalôm, ma ambo awhiŋ yac lau naŋ iŋ gêlic yac datôm iŋ ndê balêkoc mbêc, ma to yac neŋ ŋaê sa yêc undambê. Mac atigasuc Anötö dau, naŋ oc êŋsahê lau hoŋ pi ŋac si mêtê. Ma mac ahôc asê gameŋ naŋ lau gitêŋ naŋ Anötö gic dabiŋ ŋac, naŋ si gatu sêmbo. \v 24 Ma mac atigasuc Yisu, naŋ ti pwac wakuc ŋa-ŋgac ŋalhu-ŋga. Ma mac atap mwasiŋ atu sa, tu dac naŋ iŋ kêc siŋ tu êŋgwasiŋ mac nem sac su-ŋga. Muŋ-ŋga, Abel ndê dac ta yom pi têŋ Anötö bu kêŋ ŋagêyô ô iŋ ndê dac. Magoc Yisu ndê dac ti ŋahu datap mwasiŋ sa yêc Anötö-ŋga, dec hôc gêlêc Abel ndê su. \s1 Dalic Anötö ndê puc gitôm gêŋ ŋambwa dom \p \v 25 B ocdinaŋ apôc daŋamsuŋ ahuc têŋ yom naŋ Anötö sôm têŋ mac, naŋ dom. Lau Israel-ŋga sêŋgô Anötö awha kêŋ puc ŋac yêc nom, ma ŋac naŋ sêtec bu sêŋgô iŋ ndê y om, naŋ sêlhö su yêc iŋ ndê matôc dom. Bocdinaŋ yac lau naŋ Anötö kêŋ puc yac akêŋ undambê, naŋ bu dapuc dômwêŋ iŋ, dec oc tôm dom andô bu dalhö su iŋ ndê matôc. \p \v 26 Têŋ ndoc Anötö sôm yom yêc Lôc Sainai, naŋ iŋ awha kôm nom wiwic sa. Ma tiŋambu, têŋ ndoc daŋ tiyham iŋ gic bata yom, tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Têm daŋ tiyham aö oc waŋwic gameŋ tiyham, magoc waŋwic gameŋ nom-ŋga tawasê dom, undambê whiŋ. \rq [Hag 2:6]\rq* \p \v 27 Iŋ sôm bu kôm gêŋ dau dim daŋ tiyham, ma yom dau hêganôŋ têm naŋ iŋ oc êŋwic gêŋ undambê ti nom-ŋga hoŋ naŋ iŋ kêŋ. Ma gêŋ naŋ bu yêc ŋapaŋ-ŋga dom, naŋ oc wiwic sa e niŋga. Ma ŋalêŋ dinaŋ, gêŋ naŋ wiwic dom oc gacgeŋ sêlhac. \p \v 28 Anötö gic bata têŋ yac bu yac oc dawêkaiŋ gameŋ naŋ oc wiwic ma niŋga dom. Tu dinaŋ-ŋga dec danem daŋge iŋ, ma danem akiŋ iŋ ŋalêŋ ŋayham naŋ tôm bu ndic iŋ tandô ŋayham. Dakôm ti datoc iŋ sa ma datöc iŋ, \v 29 ŋahu bu yac neŋ Anötö ndê ŋaclai gitôm ya atu, naŋ gitôm bu neŋ gêŋ sambob su. \c 13 \s1 Sakiŋ naŋ gic Anötö tandô ŋayham \p \v 1 Ambo ti atac whiŋ asidôwai ŋapaŋ. \v 2 Aŋlhiŋ daôm siŋ dom bu akôc lau aŋgô batac sa ma andic ya ŋac. Ŋahu bu lau ŋatô naŋ sêkôm bocdinaŋ, dec sic ya aŋela magoc sem gauc. \v 3 Ma gauc nem lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêndöc gapocwalô, ti ŋac naŋ lau sêkêŋ kisa ŋac, ma anem ŋac sa gitôm mac daôm ahôc ŋawapac dinaŋ awhiŋ. \p \v 4 Mac hoŋ atoc lêŋ lauwhê ti ŋgac sênem dau-ŋga sa ŋapep andic ŋawaê. Awhê ma ŋgac bocke naŋ sem dau sa su, naŋ sêmbo sêwhiŋ dau ti sêsa lêŋ ŋawasi eŋ. Ŋahu bu lau hoŋ naŋ sêkôm mêtê mockaiŋ-ŋga, me sêndic sêmbôc-walô kic, naŋ oc sêtap Anötö ndê matôc sa. \p \v 5 Ayob daôm bu mêtê atac whiŋ mone-ŋga nem mac nem ŋalôm ahuc dom. Ambo ti atac ŋayham pi gêŋ bocke naŋ Anötö kêŋ têŋ mac. Bu Anötö dau sôm bu yob mac, tôm yom naŋ sêto yêc, naŋ bocdec bu: \li1 Aö wahu am siŋ me wapuc dômwêŋ am daŋ dom. \rq [Diut 31:6, 8]\rq* \p \v 6 Tu dinaŋ-ŋga dec ŋalôm pêŋ dôŋ ma dasôm yom asê tôm sêto yêc Buku Wê-ŋga bocdec bu: \li1 Pômdau oc nem aö sa, ma bocdinaŋ aö oc watöc dauŋ dom. Asa oc tôm bu kac aö su yêc Pômdau ndê atac whiŋ? \rq [BW 118:6-7]\rq* \p \v 7 Gauc nem mac nem lau bata naŋ sêndôhôŋ Anötö ndê yom têŋ mac. Akôc gauc pi ŋac si lêŋ ŋayham naŋ sêsap dôŋ e si têm pacndê, ma aŋkuc ŋac si lêŋ sêkêŋ whiŋ-ŋga. \v 8 Yisu Kilisi oc kac dau kwi-kwi dom. Ŋalêŋ naŋ iŋ mbo muŋ-ŋga, naŋ iŋ mbo kwahic dec, ma oc mbo bocdinaŋ ŋapaŋ. \p \v 9 Ayob daôm bu yom ti mêtê wakuc naŋ so yom ŋandô, naŋ êŋsôŋ mac nem gauc e hê mac su yêc Kilisi dom. Tamkwê Anötö ndê mwasiŋ bu puc nem gatôm dôŋ, ma gauc nem gêŋ daneŋ-ŋga me ŋagôliŋ pi gêŋ daneŋ-ŋga êŋlêc dom. Bu lau naŋ sêmbo pwac akwa ŋapu ma gauc gêm gêŋ kaiŋ dinaŋ kêlêc, naŋ gêm ŋac sa bu sêti lau gitêŋ yêc Anötö aŋgô-ŋga dom. \p \v 10 Yac tam akiŋ Anötö dambo pwac wakuc ŋapu, ma lau naŋ sem akiŋ Anötö sêmbo pwac akwa ŋapu, naŋ sêtôm dom bu sêwêkaiŋ pwac wakuc dindec ŋamwasiŋ. \v 11 Domba ti makao naŋ dabuŋsiga ŋamata-ŋga Israel-ŋga kôc ŋadac ma sôc lôm dabuŋ Ŋalôm Dabuŋ Andô gi bu kêŋ ti da ô lau si sac ŋagêyô, naŋ lau sêkôc ŋamsôm su yêc malac ma sêpec su giŋga yêc gameŋ ŋamakê-ŋga.\f + \fr 13:11 \ft - alic \xt Lev 16:27\ft . Yom pi lau Israel-ŋga si Om Atu Sêkêŋ Da ô Sac Ŋagêyô-ŋga (Day of Atonement), naŋ sêto yêc \xt Lev 16:1-34\ft . \xt Hib 13:12\ft bu tôc asê tiawê bu Yisu ndê mbac ndu hôc gêlêc da naŋ dabuŋsiga Israel-ŋga sêkêŋ ti yala ti yala (\xt Hib 7:11–9:18\ft ), ma bu êŋgilí lau sêkêŋ whiŋ-ŋga bu sêŋkuc Yisu ti atac pa su eŋ.\f* \v 12 Ma ŋalêŋ tigeŋ Yisu hôc ŋandê ma mbac ndu yêc malac Jerusalem ŋamakê, tu bu kôm lau sêti dabuŋ tu iŋ dau ndê dac naŋ kêc siŋ-ŋga. \v 13 Bocdinaŋ dahu lau Israel-ŋga si sakiŋ pwac akwa-ŋga siŋ gacgeŋ, gitôm yac dasa yêc malac Jerusalem, ma datêŋ Yisu dandi, ma dahôc yom mayaŋ-ŋga naŋ ŋacyo sêmbaliŋ pi yac tu dakêŋ whiŋ Yisu-ŋga, naŋ dawhiŋ. \v 14 Ŋahu bu gameŋ nom-ŋga naŋ kwahic dec ti yac neŋ malac dambo-ŋga, naŋ malac yêc ŋapaŋ-ŋga dom. Ma yac taŋkwê malac ŋandô naŋ oc meŋ sa tiŋambu. \p \v 15 Tu Yisu-ŋga dec tampiŋ Anötö tôm bêc hoŋ. Yac lau hoŋ naŋ dasôm bu dakêŋ whiŋ Yisu, naŋ tac waê bu tampiŋ Anötö, ma yac neŋ yom tampiŋ iŋ-ŋga gitôm da daŋge ŋayham. \v 16 Aŋlhiŋ daôm siŋ dom bu akôm mêtê ŋayham eŋ, ma bu akêŋ nem gêŋ tu anem lau ŋatô sa-ŋga. Mêtê dau iŋ gitôm da naŋ Anötö gêlic ŋayham whiŋ. \v 17 Daŋam wambu lau bata naŋ sêyob mac lau akêŋ whiŋ-ŋga, ma asôc ŋac ŋapu, tu bu sêkôm si gweleŋ ti atac ŋayham-ŋga. Bu ŋac sem gweleŋ pi Anötö ndê yom bu sêpuc mac nem gatôm dôŋ, ma tiŋambu Anötö oc kip ŋac sa ŋapep pi gweleŋ dau. Mac bu daŋam wambu ŋac ŋapep dom, dec oc kôm ŋac ŋalôm ŋawapac, ma oc tôm dom bu sênem mac sa ŋapep. \p \v 18 Ateŋ mbec tu yac-ŋga, bu yac aŋsahê ŋaŋga bu asa mba lêŋ gitêŋ eŋ, ma yac ambo ti atac pa su pi yac mba lêŋ. \v 19 Ma ateŋ mbec ŋaŋga bu Pômdau nem aö sa bu watap seŋ watêŋ mac waloc-ŋga sa ŋagahô. \s1 Yom ŋambu-ŋga \p \v 20 Yac neŋ Pômdau Yisu ma ŋgac ŋayham yob domba-ŋga kêc ndê dac siŋ tu êmatiŋ pwac yêc ŋapaŋ-ŋga, dec Anötö uŋ iŋ sa akêŋ lau batê-ŋga. Ma aö bu wateŋ Yom Malô Ŋadau, Anötö dau, \v 21 bu ndic dabiŋ mac bu akôm mêtê ŋayham eŋ ma asa nem lêŋ hoŋ tôm iŋ ndê atac whiŋ. Ma tu Yisu Kilisi ndê ŋaê-ŋga, dec aö wateŋ iŋ bu puc yac hoŋ dôŋ tu bu gêŋ hoŋ naŋ dakôm, naŋ ndic iŋ tandô ŋayham. Datoc Yisu ndê waê sa tôm bêc sambob. Yomandô. \p \v 22 O asidôwai. Aö gato bapia apê dindec bu waŋgilí mac bu asap lêŋ ŋayham dôŋ ŋapaŋ. Ma kwahic dec aö bu wateŋ mac bu akôc aneŋ yom hoŋ sa ma asôc ŋapu. \v 23 Aö wakêŋ ŋawaê têŋ mac bu sêhu yac neŋ asidôwa Timoti siŋ su yêc gapocwalô. Iŋ bu hôc asê aö ŋagahô, dec alu oc aloc ma alic mac. \v 24 Akêŋ aneŋ acsalô ŋayham têŋ mac nem lau bata hoŋ, ma têŋ A nötö ndê lau dabuŋ hoŋ bocdinaŋ. Ma lau gameŋ Itali-ŋga sêkêŋ si acsalô têŋ mac whiŋ. \p \v 25 Anötö ndê mwasiŋ whiŋ mac hoŋ.