\id 1PE - Bukawa NT [buk] -Papua New Guinea 2000 {Lutheran Bible Translators} (DBL 2017) \h 1 PITA \toc1 Pita ndê bapia ŋamata-ŋga \toc2 1 Pita \toc3 1 Pit \mt1 Pita \mt2 ndê bapia ŋamata-ŋga \imt1 Yom whê bapia dindec sa-ŋga \ip Ŋgac naŋ to bapia dindec iŋ Pita, Yisu ndê aposel daŋ. Iŋ to têŋ lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêmbo babalip tôm gameŋ hoŋ naŋ lau Rom-ŋga sem gôliŋ. Lau dau sêhôc ŋawapac daêsam, ma lau sêkêŋ kisa ŋac tu sêkêŋ whiŋ Yisu-ŋga. \ip Pita tac whiŋ bu puc ŋac dôŋ, bu sêlhac ŋaŋga ma ti atac ŋayham tu mwasiŋ atu ti ŋawasi atu naŋ Anötö gic bata tu ŋac-ŋga yêc undambê. Tôm Anötö uŋ Yisu sa akêŋ lau batê-ŋga, naŋ oc kôm têŋ ŋac bocdinaŋ. Iŋ to yom pi ŋandê ti ŋawapac daêsam naŋ Yisu hôc têŋ ndoc iŋ mbo nom, ma sôm bu lau naŋ sêŋkuc Yisu, naŋ sêwêkaiŋ iŋ ndê lêŋ dinaŋ. Iŋ whê sa bu ŋawapac tidau-tidau gitôm bu puc ŋac dôŋ, ma tiŋambu têŋ ndoc Pômdau mbu meŋ, naŋ ŋac oc sêtap waê atu sa. Ma Pita to yom pi lêŋ ŋayham ma dabuŋ bu lau sêkêŋ whiŋ-ŋga sêŋkuc. \c 1 \s1 Pita gic hu ndê bapia ŋamata-ŋga \p \v 1 Aö Pita, Yisu Kilisi ndê aposel, gato bapia dindec têŋ mac lau naŋ Anötö kêyaliŋ mac sa, mac lau naŋ ambo nom atôm lau apa, ma andöc babalip yêc gameŋ Pontus, Galesia, Kapadosia, Esia ma Bitinia-ŋga. \v 2 Damaŋ Anötö kêyalê gêŋ hoŋ muŋ su, dec kêyaliŋ mac sa bu Yisu Kilisi ndê dac êŋgwasiŋ mac nem sac hoŋ su, ma bu Ŋalau Dabuŋ kôm mac ati lau dabuŋ, naŋ daŋam wambu Kilisi ŋapep. Mwasiŋ ti yom malô akêŋ Anötö êŋsalê mac ahuc. \s1 Yom pi Anötö ndê mwasiŋ atu nem yac si-ŋga \p \v 3 Tampiŋ Anötö, yac neŋ Pômdau Yisu Kilisi ndê Damba. Ŋahu bu iŋ tawalô yac ndu andô, dec kôm yac datiwakuc. Gêŋ dau ŋandô sa bocdec bu, iŋ uŋ Yisu sa akêŋ lau batê-ŋga, ma piŋ yac dôŋ tam damiŋ iŋ, ma bocdinaŋ dec yac dakêŋ bataŋ ŋandô ŋayham kêlêc, naŋ bu oc dandöc taŋli ŋapaŋ. \v 4 Ma dawêkaiŋ gêŋ lêŋsêm ŋayham, naŋ ndê ŋawasi oc niŋga dom, ma tôm dom bu tisac me hê su. Anötö po gêŋ dau sa gwanaŋ tu mac-ŋga yêc undambê. \v 5 Mac atap Anötö ndê mwasiŋ nem mac si-ŋga sa su, ma iŋ kêmasaŋ mwasiŋ dau ŋa-ŋandô su ma hôŋ têm bu tôc ŋandô dau asê tiawê têŋ bêc ŋambu-ŋga. Ma tu mac nem akêŋ whiŋ-ŋga, dec Anötö ndê ŋaclai oc yob mac e atap ŋandô dau sa. \p \v 6 Aö kayalê bu mac ambo ti atac ŋayham atu ŋapaŋ tu Anötö ndê mwasiŋ hoŋ dinaŋ-ŋga. Magoc aö kayalê bu ŋawapac daêsam tap mac sa têŋ ŋasawa dindec, dec kôm mac nem ŋalôm ŋawapac whiŋ. Mac ac waê bu atap gêŋ dau sa, magoc iŋ gêŋ ŋasawa apê-ŋga eŋ. \v 7 Mac aŋyalê bu lau sêpec gol tu bu ŋadômbwi niŋga ma gol ŋawasi solop gacgeŋ yêc. Ma ŋalêŋ tigeŋ, ŋawapac naŋ tap mac sa, naŋ meŋ bu êŋsahê mac nem akêŋ whiŋ. Anötö gêlic mac nem akêŋ whiŋ bu gêŋ ŋandô, gitôm gêŋ ŋaôli atu, naŋ hôc gêlêc gol naŋ oc niŋga whiŋ nom dindec, naŋ su. Ma mac bu ahôc ŋawapac ma asap nem akêŋ whiŋ dôŋ ŋaŋga, dec têŋ ndoc Yisu Kilisi mbu meŋ têŋ bêc ŋambu-ŋga, naŋ iŋ oc toc mac sa ma kêŋ waê ti ŋawasi ŋayham têŋ mac. \v 8 Mac nem daŋ gêlic Yisu pi tandô dom, têŋ ŋamata-ŋga e meŋ têŋ kwahic dec, magoc mac atac whiŋ iŋ ma akêŋ whiŋ iŋ ambo. Ma mac nem atac ŋayham tu iŋ-ŋga iŋ gêŋ atu andô, ma hôc gêlêc ŋamalac si gauc me yom tu awhê sa-ŋga. \v 9 Ma ndoc meŋ kêpiŋ bu mac atap Anötö ndê mwasiŋ nem mac si-ŋga ŋa-ŋandô sa, naŋ ti mac nem akêŋ whiŋ ŋahu. \s1 Propet sêhoc Anötö ndê lêŋ nem yac si-ŋga asê \p \v 10-11 Lau propet sêhoc yom asê muŋ su, pi mwasiŋ naŋ mac atap sa su. Kilisi ndê Ŋalau mbo ŋac si ŋalôm, ma kêgilí ŋac bu sêhoc yom asê pi Anötö ndê lêŋ nem lau si-ŋga. Ŋalau dau hoc asê têŋ ŋac gwanaŋ su, bu Anötö ndê Mesaya oc hôc ŋandê, ma tiŋambu tap ŋawasi atu sa. Magoc ŋac sêŋyalê têm ti ndoc ma ŋalêŋ su dom, ma tu dinaŋ-ŋga dec sêkôm ŋaŋga bu sêkip ŋahu sa. \v 12 Ŋalau tôc asê têŋ lau propet bu yom naŋ sêhoc asê, naŋ tu ŋac dau-ŋga dom, magoc sêhoc asê gwanaŋ tu sênem mac sa-ŋga. Ma lau naŋ sêhoc ŋawaê ŋayham asê têŋ mac, naŋ sêwhê yom dau sa ŋa Ŋalau Dabuŋ naŋ Anötö kêŋ sip akêŋ undambê meŋ, naŋ ndê ŋaclai. Gêŋ hoŋ naŋ propet sêhoc asê, naŋ Anötö ndê aŋela bocdinaŋ tac whiŋ ndu andô bu sêŋyalê ma sêlic ŋandô. \s1 Dasa lêŋ dabuŋ dandic ŋawaê \p \v 13 Tu dinaŋ-ŋga dec akôc gauc ŋapep pi lêŋ bocke iŋ lêŋ solop tu asa-ŋga, ma ambo ti nem gauc ŋawa. Akêŋ batam ŋapaŋ ti tamkwê mwasiŋ atu naŋ mac oc atap sa têŋ bêc naŋ Yisu oc hoc dau asê. \v 14 Mac ati Anötö ndê balêkoc solop, dec daŋam wambu iŋ ŋapep, ma ahu mêtê sac hoŋ naŋ mac akôm têŋ ndoc mac am gauc Anötö, naŋ siŋ. \v 15 Anötö naŋ kêgalêm mac sa ati iŋ ndê, naŋ iŋ dabuŋ andô. Tu dinaŋ-ŋga dec ayob daôm nem lêŋ hoŋ bu akôm mêtê dabuŋ eŋ, atôm iŋ dau. \v 16 Bu sêto Anötö ndê yom yêc bocdec bu: \li1 Aö Anötö dabuŋ, bocdinaŋ asa nem lêŋ dabuŋ eŋ. \rq [Lev 11:44-45]\rq* \p \v 17 Ambo nom atôm lau apa, ma atöc Anötö ma atoc iŋ sa ŋapep. Ŋahu bu Anötö, naŋ mac ata bu Damaŋ, naŋ oc toc ŋamalac daŋ sa hôc gêlêc daŋ dom, têŋ ndoc iŋ êŋsahê lau hoŋ pi ŋac si lêŋ. Iŋ oc êŋsahê lau hoŋ ŋa dôhôŋ tigeŋ. \v 18 Muŋ-ŋga mac atôm lau akiŋ mêtê sac-ŋga, tu lêŋ gauc mbasi-ŋga naŋ apami sic dulu têŋ mac. Magoc Anötö gêmlhi ti kêgapwêc mac su yêc sakiŋ mêtê sac-ŋga dinaŋ. Iŋ gêmlhi mac su, ŋa gêŋ naŋ oc niŋga whiŋ nom dindec gitôm gol me silba, naŋ dom. Mba. Mac aŋyalê su bu \v 19 iŋ gêmlhi mac su ŋa Kilisi ndê dac, naŋ hôc gêlêc gêŋ ŋaôli atu-tu nom-ŋga hoŋ su. Kilisi kêŋ dau ti da gitôm domba ŋawasi ŋayham naŋ ŋasac mbasi. \v 20 Anötö kêyaliŋ iŋ sa têŋ ndoc iŋ kêŋ undambê ti nom su dom, ma tôc iŋ asê tiawê têŋ têm ŋambu-ŋga dindec, tu mac-ŋga. \v 21 Ma tu gêŋ naŋ Kilisi dau kôm tu mac-ŋga, dec mac akêŋ whiŋ Anötö, naŋ uŋ iŋ sa akêŋ lau batê-ŋga, ma kêŋ ŋawasi atu têŋ iŋ. Bocdinaŋ kwahic dec Anötö ti mac nem akêŋ whiŋ ŋahu, ma mac akêŋ batam bu atap mwasiŋ atu naŋ iŋ gic bata têŋ mac, naŋ sa. \p \v 22 Mac asôc yom ŋandô ŋapu su, dec ahu lêŋ ti mêtê ŋadômbwi hoŋ siŋ su, tu bu aŋkuc mêtê ŋandô atac whiŋ asidôwai-ŋga. Bocdinaŋ kwahic dec aö wateŋ mac bu akêŋ nem ŋalôm sambuc bu akôm mêtê dau ŋandô sa-ŋga. \v 23 Bu mac atiwakuc su. Mac atiwakuc ŋahu sip gêŋ nom-ŋga naŋ gic waê bu niŋga, naŋ daŋ dom. Mba. Mac atiwakuc ŋahu sip Anötö ndê Yom naŋ gitôm gêŋ tali, ma oc yêc ŋapaŋ eŋ. \v 24 Tôm yom naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Ŋamalac nom-ŋga hoŋ sêtôm kwaŋ, ma ŋac si waê gitôm ŋaola ôm-ŋga. \li1 Kwaŋ yêc ŋasawa apê ma tibasô, ma ŋaola bocdinaŋ kêsôlô. \li1 \v 25 Magoc Pômdau ndê yom yêc ŋapaŋ. \rq [Ais 40:6-8]\rq* \p Ma Pômdau ndê yom dau, iŋ ŋawaê ŋayham naŋ sêhoc asê têŋ mac su. \c 2 \p \v 1 Tu dinaŋ-ŋga dec ahu mêtê sac-sac hoŋ siŋ. Mêtê alic lau sac-ŋga hoŋ, mêtê aŋsau lau-ŋga, mêtê dasôm yom ŋayham magoc dakôm ŋandô sa dom-ŋga, mêtê lêmuŋ-ŋga ti lêŋ dapu lau-ŋga tidau-tidau, naŋ ahu hoŋ siŋ. \v 2 Akôm ŋaŋga bu akôc Anötö ndê yom sa sip nem ŋalôm e tidôŋ, ŋalêŋ tigeŋ tôm balêkoc dedec tac whiŋ bu sênôm su. Ma tôm dinda ndê su gêm balêkoc dedec sa bu sêtiatu, dec Anötö ndê yom oc kôm mac nem akêŋ whiŋ êŋsôwec tiatu ma alhac ŋaŋga e atap Anötö ndê mwasiŋ nem mac si-ŋga ŋa-ŋandô sa. \v 3 Mac aŋyalê Pômdau su ma aŋsahê su bu iŋ ndê mwasiŋ iŋ ŋayham, bocdinaŋ dec ahu mêtê sac hoŋ siŋ, ma aŋsalê gêŋ tu puc gatôm dôŋ-ŋga. \s1 Yisu ti hoc ŋamata-ŋga andu-ŋga \p \v 4 Atigasuc Pômdau Yisu naŋ gitôm hoc tali naŋ Anötö kêyaliŋ sa ti hoc ŋamata-ŋga bu kwê ndê andu lhac ŋahô-ŋga. Ŋamalac sêtec iŋ, magoc Anötö dau kêyaliŋ iŋ sa, ma gêlic iŋ ŋayham kêlêc. \v 5 Mac bocdinaŋ atôm hoc tali naŋ Anötö bu kwê sa ti Ŋalau Dabuŋ ndê andu. Ma iŋ kêyaliŋ mac sa ati lau dabuŋ, bu anem akiŋ iŋ atôm iŋ ndê lau dabuŋsiga. Ma mac nem gweleŋ ŋandô, naŋ bu akêŋ daôm sambuc atôm da naŋ iŋ oc lic ŋayham, ma kôc sa tu Yisu Kilisi-ŋga. \v 6 Tôm yom naŋ Anötö sôm pi Kilisi, naŋ sêto yêc bocdec bu: \li1 Alic su naŋ! Aö gakêŋ hoc daŋ kalhac Lôc †Sayon, naŋ aö dauŋ kayaliŋ sa ma galic ŋayham kêlêc bu ti hoc ŋamata-ŋga andu-ŋga. \li1 Asa naŋ kêŋ whiŋ iŋ, naŋ oc maya dau dom. \rq [Ais 28:16]\rq* \p \v 7 Mac akêŋ whiŋ dec alic hoc dau ŋayham kêlêc. Magoc lau naŋ sêkêŋ whiŋ dom, naŋ sêtec hoc dau tôm sêto yêc bocdec bu: \li1 Hoc naŋ lau sêkwê andu-ŋga sêtec, naŋ kwahic ti hoc ŋamata-ŋga yêc andu dau. \rq [BW 118:22]\rq* \p \v 8 Ma yom daŋ tiyham yêc bocdec: \li1 Iŋ hoc naŋ lau daêsam oc sêtiŋ gahi pi ma sêpeŋ. \rq [Ais 8:14-15]\rq* \p Ŋac sêpeŋ, ŋahu bu sêtec yom pi Kilisi, tôm yom naŋ Anötö hoc asê gwanaŋ su. \s1 Anötö ndê lau si lêŋ \p \v 9 Magoc Anötö, naŋ kêgalêm mac sa bu ahu ŋasec siŋ ma ambo iŋ ndê ŋawê atu ŋalôm, naŋ kêyaliŋ mac sa muŋ su ati iŋ ndê, ma bu ati gôlôwac dabuŋ toŋ tigeŋ, ma anem akiŋ iŋ gitôm lau dabuŋsiga naŋ sem akiŋ ŋac si Kiŋ. Iŋ kôc mac sa ati iŋ dau ndê lau, tu bu ahoc yom asê pi gêŋ atu-tu hoŋ naŋ iŋ kôm tu mac-ŋga. \v 10 Muŋ-ŋga mac Anötö ndê lau dom, magoc kwahic dec ati Anötö ndê lau solop. Ma muŋ-ŋga mac atap iŋ ndê tawalô sa dom, magoc kwahic dec mac atap sa su.\f + \fr 2:10 \ft Pita kôc gauc pi yom naŋ propet akwa Hosea to muŋ su. Anötö sôm têŋ Hosea bu sam iŋ ndê balêkoc daŋ bu ‘Aneŋ lau dom’ (\xt Hos 1:9; 2:23b\ft ), ma daŋ bu ‘Lau naŋ aö atac whiŋ ŋac dom’ (\xt Hos 1:6; 2:23a\ft ). Balêkoc lu dinaŋ sêti dôhôŋ lau Israel-ŋga naŋ daŋgapêc têŋ Anötö. Magoc tiŋambu iŋ tawalô lau Israel-ŋga, dec sam ŋac bu ‘Aneŋ lau’ (\xt Hos 2:1, 23b\ft ) ma ‘Lau atac whiŋ-ŋga’ (\xt Hos 2:1, 23a\ft ).\f* \p \v 11 Aneŋ lau atac whiŋ-ŋga. Nom dindec ti mac nem malam ŋandô dom, magoc mac ambo atôm lau apa. Aö bu wanem la mac bu akôm mêtê sac-sac ŋalôm akwa-ŋga ŋandô sa dom. Bu mêtê kaiŋ dinaŋ gitôm ŋacyo naŋ gic siŋ têŋ mac ŋapaŋ, ma gitôm bu seŋ mac nem gatôm su. \v 12 Mboe lau naŋ sêkêŋ whiŋ dom, naŋ oc sêŋgôliŋ yom pi mac, ma sêsôm bu mac lau akôm sac-ŋga. Magoc ambo awhiŋ ŋac ma ayob bu akôm mêtê ŋayham eŋ, dec ŋac oc sêlic bu mac nem lêŋ ti sakiŋ hoŋ ŋayham, ma mboe oc ti lêŋ bu sênem dau kwi ma sêkôc Anötö sa ti ŋac si Pômdau, ma sêmpiŋ iŋ têŋ ndoc iŋ mbu têŋ yac meŋ. \s1 Dasôc gôliŋwaga ti ŋadaui ŋapu \p \v 13 Tu Pômdau-ŋga dec asôc lau hoŋ naŋ sem gôliŋ sêmbo nom, naŋ ŋapu. Asa naŋ ti mac nem kiŋ atu, naŋ asôc iŋ ŋapu. \v 14 Ma lau naŋ kiŋ dau kêkiŋ bu sênem gôliŋ gameŋ ŋatô, naŋ asôc ŋac ŋapu bocdinaŋ. Iŋ kêkiŋ ŋac bu sêkêŋ ŋagêyô têŋ lau naŋ sêkôm sac, ma bu sêtoc lau naŋ sêkôm ŋayham, naŋ sa. \v 15 Bu Anötö tac whiŋ bu mac akôm mêtê ŋayham eŋ, e lau gauc mbasi-ŋga naŋ sêŋyalê iŋ ti ndê yom dom, naŋ sêŋgapic whasuŋ ahuc, ma tôm dom bu sêŋgôliŋ yom pi mac. \v 16 Ambo atôm lau akiŋ ŋambwa dom, magoc ambo atôm lau naŋ sêti ŋadau dau. Magoc gauc nem bu yom dau kêŋ ŋasawa têŋ mac bu asa lêŋ sac-ŋga dom. Mba. Bu kwahic dec mac ati Anötö dau ndê lau akiŋ, dec asa nem lêŋ aŋkuc iŋ ndê atac whiŋ. \v 17 Atoc lau hoŋ sa ŋapep, ambo ti atac whiŋ asidôwai sêkêŋ whiŋ-ŋga hoŋ, atöc Anötö ti asôc iŋ ŋapu ŋapep, ma atoc nem kiŋ nom-ŋga sa. \p \v 18 Mac lau naŋ am akiŋ ŋadaui, asôc ŋac ŋapu ma atoc ŋac sa ŋapep. Akôm ŋalêŋ tigeŋ têŋ ŋadaui ŋayham naŋ sêyob mac ŋapep, ma têŋ ŋadaui sac naŋ si ŋalôm apê, naŋ bocdinaŋ. \v 19-20 Mac bu akôm sac dom, magoc sêkêŋ ŋandê têŋ mac tu aŋyalê Anötö ma aŋkuc iŋ-ŋga, dec ahôc gêŋ dau, ma gauc nem bu Anötö gitôm bu êmwasiŋ mac ô ŋandê dinaŋ. Magoc mac bu akôm sac ma sêndic mac, naŋ tamkwê mwasiŋ daŋ ô ŋandê dau dom, bu iŋ lêŋ solop bu sêmatôc mac. \s1 Taŋkuc Kilisi ndê dôhôŋ hôc ŋandê-ŋga \p \v 21 Bu lau naŋ Anötö kêgalêm ŋac sa, naŋ sic waê bu sêhôc ŋawapac kaiŋ dinaŋ. Ŋahu bu Kilisi hôc ŋandê tu mac-ŋga bocdinaŋ, dec tôc dôhôŋ têŋ mac bu aŋkuc-ŋga. \v 22 Tôm yom naŋ sêto yêc naŋ sôm bocdec bu: \li1 Iŋ kôm sac daŋ dom, ma sôm yom sac daŋ sa whasuŋ dom. \rq [Ais 53:9]\rq* \p \v 23 Têŋ ndoc lau sêsôm yom sac-sac pi iŋ ti sêpu iŋ, naŋ iŋ sôm yom sac daŋ ô dom. Ma têŋ ndoc sêkêŋ iŋ hôc ŋandê, naŋ gic ndoc ŋac bu kêŋ ŋagêyô-ŋga dom. Mba. Iŋ kêŋ dau sambuc sip Anötö amba, naŋ oc êmatôc gêŋ hoŋ ŋalêŋ gitêŋ. \v 24 Iŋ hôc yac neŋ sac ŋagêyô pi dau ŋamlic, têŋ ndoc iŋ mbac ndu pi a gicso dau. Iŋ kôm bocdinaŋ tu bu yac dahu mêtê sac siŋ gitôm lau batê sêhu gêŋ nom-ŋga siŋ, ma dambo taŋli ti dasa lêŋ gitêŋ eŋ. Mêtê sac iŋ gitôm gêmbac atu naŋ kôm yac hoŋ, magoc ŋandê atu naŋ Yisu hôc, naŋ kôm yac ŋayham sa tiyham. \v 25 Bu muŋ-ŋga mac akôm mêtê sac tidau-tidau tôm domba naŋ si ŋadau mbasi, ma sêmbo babalip. Magoc kwahic dec mac ambu atêŋ ŋgac ŋayham yob domba-ŋga, naŋ yob mac nem gatôm ŋapep eŋ. \c 3 \s1 Lauwhê ma lauŋgac si lêŋ ŋayham \p \v 1 Aö bu wanem la mac lauwhê whiŋ bocdec bu, asôc nem akweŋi ŋapu ŋapep. Ma ŋalêŋ dinaŋ mac naŋ nem akweŋi sêkêŋ whiŋ yom ŋandô dom, naŋ mboe mac nem lêŋ ŋayham oc nditôm bu nem ŋac kwi ma sêkêŋ whiŋ. Ŋac oc sênem dau kwi ŋahu sip yom daêsam naŋ mac bu asôm tu bu anem ŋac kwi-ŋga dom. \v 2 Mba. Sêkac dau kwi ŋahu sip ŋac sêlic bu mac atoc Pômdau sa ŋandô, ma asa nem lêŋ ŋawasi eŋ. \p \v 3 Mac lauwhê aŋgô. Akôc gauc ŋapep pi gêŋ awê-ŋga tôm anem bocbiŋ kêclauŋ, me gôlôŋ ŋamlic-ŋga ti ŋakwê ŋaôli atu-tu. Bu gêŋ dinaŋ ŋadaŋ oc kôm mac ati lauwhê ti aŋôm yêc Anötö aŋgô-ŋga dom, ma bocdinaŋ gauc nem êŋlêc dom. \v 4 Gêŋ naŋ kôm mac ati lauwhê ti aŋôm yêc Anötö aŋgô-ŋga, naŋ lêŋ ŋayham ti lêŋ malô naŋ yêc siŋ dau yêc nem ŋalôm. Mêtê kaiŋ dinaŋ Anötö tac whiŋ hôc gêlêc, ma oc tôm dom bu niŋga. \v 5 Bu lauwhê dabuŋ muŋ-ŋga-ŋga naŋ sêkêŋ whiŋ Anötö, naŋ sêŋkuc lêŋ tigeŋ dinaŋ. Ŋac sêsôc si ŋgaci ŋapu, dec sêti lauwhê ti aŋgô. \v 6 Gauc nem Sara, naŋ sôc iŋ nakweŋ Abraham ŋapu ma sam iŋ bu ndê ŋadau. Ma mac bu akôm mêtê ŋayham eŋ, ma atöc daôm tu gêŋ daŋ-ŋga dom, naŋ mac atôm Sara ndê atuwêi. \p \v 7 Ma aö bu wanem la mac lau-ŋgac whiŋ bocdec bu. Mac aŋyalê su bu mac nem lauwhêi si licwalô gitôm mac nem dom. Bocdinaŋ ayob bu asa lêŋ ti gauc tu ambo awhiŋ ŋac-ŋga, ma bu atoc ŋac sa ŋapep. Ma gauc nem bu mac hoŋ oc atap Anötö ndê mwasiŋ andöc tamli-ŋga sa awhiŋ daôm. Mac lauŋgac aŋkuc lêŋ dinaŋ, dec gêŋ daŋ oc lhac mbec naŋ ateŋ têŋ Anötö, naŋ ahuc dom. \s1 Lêŋ ŋayham bu lau sêkêŋ whiŋ-ŋga hoŋ sêŋkuc \p \v 8 Aö bu wasôm yom ŋatô tiyham naŋ gic waê mac hoŋ. Ambo awhiŋ daôm ti ŋalôm tigeŋ. Tamwalô nem asidôwai naŋ sêhôc ŋawapac, ma anem ŋac sa bu atôc nem atac whiŋ ŋac-ŋga asê. Ma ahu gauc atoc daôm sa-ŋga hoŋ siŋ. \v 9 Lau bu sêpu mac me sêkôm mêtê sac tidau-tidau têŋ mac, naŋ ayob bu akôm ô dom. Magoc asôm yom ŋayham ma anem mbec lau dau. Ŋahu bu Anötö kêgalêm mac sa bu atap iŋ dau ndê mbec ŋamwasiŋ sa. \v 10 Gauc nem yom naŋ sêto yêc bocdec: \li1 Asa naŋ tac whiŋ bu mbo ŋayham tôm iŋ ndê têm mbo tali-ŋga, naŋ yob whasuŋ têŋ yom sac-sac ma yom tasaŋ hoŋ. \v 11 Iŋ puc dômbwê mêtê sac hoŋ ma kôm mêtê ŋayham eŋ, ma êŋsahê ŋaŋga bu sa ndê lêŋ hoŋ malô eŋ. \li1 \v 12 Ŋahu bu Pômdau tatiŋ lau gitêŋ ma kêŋ daŋga ŋac si mbec. Magoc iŋ atac tec ma aŋgô yaê lau sêkôm sac-ŋga. \rq [BW 34:12-16]\rq* \s1 Lau naŋ sêsa lêŋ gitêŋ, naŋ oc sêtap kisa sa \p \v 13 Mac bu akêŋ nem ŋalôm sambuc tu akôm mêtê ŋayham-ŋga, dec asa oc kêŋ sac mac? \v 14 Magoc mac bu ahôc ŋawapac ma atap kisa sa tu asa lêŋ gitêŋ-ŋga, naŋ atöc daôm ti ahêgo daôm dom, bu mac atap Anötö ndê mwasiŋ sa su. \v 15 Apo Kilisi sa ti Pômdau ndöc nem ŋalôm. Akôc gauc ŋapaŋ pi Anötö ndê mwasiŋ ŋayham naŋ mac tamkwê ambo, dec têm bocke lau bu sêndac mac pi gêŋ dau, naŋ mac atôm bu awhê gêŋ dau ŋahu sa têŋ ŋac. \v 16 Magoc akôm gêŋ dau ti asap lêŋ malô dôŋ, ma atoc lau hoŋ sa. Ayob daôm bu asa nem lêŋ hoŋ ŋapep eŋ, dec oc tôm bu ambo ti atac pa su bu mac nem giso mbasi. Ma lau naŋ sêpu lêŋ ŋayham naŋ mac asa tu akêŋ whiŋ Kilisi-ŋga, naŋ oc maya dau tu ŋac si yom-ŋga. \v 17 Anötö bu kêŋ ŋasawa têŋ lau bu sêkêŋ ŋawapac têŋ mac tu akôm mêtê ŋayham-ŋga, naŋ ŋayham, hôc gêlêc sêkêŋ ŋawapac têŋ mac tu akôm mêtê sac-ŋga. \s1 Kilisi ndê mbac ndu ŋa-ŋandô \p \v 18 Bu Kilisi dau mbac ndu tidim tigeŋ tu lau hoŋ si sac-ŋga. Kilisi iŋ ŋgac gitêŋ, tigeŋ iŋ hôc ŋawapac dau ô yac lau dakôm sac-ŋga, bu êmasaŋ lêŋ datigasuc Anötö-ŋga. Iŋ mbac ndu gitôm ŋamalac ti ŋamlic nom-ŋga, magoc Anötö uŋ iŋ sa ti ŋalau. \v 19 Ma ti ŋalau dec iŋ gi hoc ndê tisa ŋawaê asê, têŋ ŋalau naŋ sêndöc gapocwalô. \v 20 Ŋalau dinaŋ,\f + \fr 3:20 \ft Yom dau ŋahu yêc awê dom. Lau ŋatô gauc gêm bu ŋalau dinaŋ, ŋac aŋela sac naŋ daŋgapêc têŋ Anötö têŋ Noa ndê têm, dec iŋ kêŋ ŋac sêndöc gapocwalô ŋapaŋ (alic \xt Gen 6:1-3; ma 2 Pit 2:4\ft ). Ma lau ŋatô gauc gêm bu ŋac lau nom-ŋga naŋ daŋgapêc têŋ Anötö têŋ Noa ndê têm, naŋ si ŋalau. Ma yom naŋ Yisu hoc asê têŋ ŋalau dinaŋ, naŋ bu tôc asê têŋ ŋac bu iŋ ku ŋac ti iŋ ndê ŋacyo hoŋ dulu, têŋ ndoc iŋ mbac ndu pi a gicso dau ma tisa tiyham.\f* ŋac daŋgapêc têŋ Anötö têŋ Noa ndê têm. Têŋ têm dinaŋ Anötö kôc ndê ŋalôm dôŋ, ma hôŋ Noa bu ndic dabiŋ waŋ atu naŋ iŋ sô. Ma waŋ dau gêm lau 8 solop si têŋ ndoc bu suŋ atu. \v 21 Bu dau tôm d ôhôŋ tu busaŋgu naŋ gêm mac lau têm kwahic dec-ŋga si. Busaŋgu dau gêm mac sa bu kêgwasiŋ ŋadômbwi ŋamlic-ŋga su ŋambwa dom. Magoc bu dau gêm mac si bu iŋ piŋ mac dôŋ am damiŋ Yisu Kilisi tu iŋ ndê tisa akêŋ lau batê-ŋga, ma tôc asê bu mac amatiŋ pwac awhiŋ Anötö bu asa nem lêŋ ŋawasi eŋ ambo iŋ aŋgô-ŋga. \v 22 Ma Kilisi dau pi undambê gi su, ma ndöc Anötö ndê andô-ŋga, ma aŋela ma gôliŋ ti ŋaclai hoŋ sêsôc iŋ ŋapu. \c 4 \s1 Lau sêkêŋ whiŋ-ŋga si lêŋ \p \v 1 Kilisi hôc ŋandê ma mbac ndu tôm ŋamalac, ma boc-dinaŋ dec akôc gauc pi iŋ ndê lêŋ dinaŋ, ma amasaŋ daôm bu aŋkuc iŋ. Bu asa naŋ töc dau dom bu hôc ŋandê tu Kilisi-ŋga, naŋ tôc asê bu iŋ tec lêŋ mêtê sac-ŋga. \v 2 Ma boc-dinaŋ mêtê sac ŋalôm ŋagalac-ŋga oc tôm dom bu nem gôliŋ iŋ tiyham, ma iŋ oc sa ndê lêŋ hoŋ tôm Anötö ndê atac whiŋ, e iŋ ndê têm mbo tali-ŋga pacndê. \v 3 Bu têm baliŋ hic su mac akôm mêtê sac tidau-tidau, tôm lau naŋ sem gauc Anötö, naŋ sêkôm. Lau kaiŋ dinaŋ sêŋgamiŋ dau têŋ mêtê sac daŋ dom. Sêkôm mêtê ŋalôm ŋagalac-ŋga ti mockaiŋ-ŋga maya pac, seŋ asam ti sênôm gêŋ êŋiŋ ŋac-ŋga ŋapaŋ, ma sêkôm mêtê sac tu sênem akiŋ gwam-ŋga. \v 4 Ma kwahic dec sêlic bu mac lau akêŋ whiŋ-ŋga ahu ŋac si mêtê wachuc ti lêŋ sêkôm mêtê sac bambaliŋ-ŋga siŋ su, dec ŋac gauc gêm yom daêsam ma sêmbaliŋ yom ŋamalic daêsam pi mac, tu sêpu mac-ŋga. \v 5 Magoc Anötö oc êŋsu lau dau pi ŋac si mêtê têŋ iŋ ndê bêc êmatôc lau-ŋga. Iŋ kêmasaŋ dau su bu êŋsahê lau naŋ sêmbo tali ti ŋac naŋ sêmbac ndu su. \v 6 Tu yom dinaŋ-ŋga dec sêhoc ŋawaê ŋayham asê têŋ lau. Ma lau naŋ sêmbac ndu su, naŋ si sêmbac ndu kêkuc lêŋ matôc-ŋga naŋ lau nom-ŋga hoŋ sic waê bu sêtap sa tu sêkôm sac-ŋga. Magoc tu ŋac sêŋgô ŋawaê ŋayham su-ŋga, dec ŋac si gatu gitôm bu oc mbo tali whiŋ Anötö. \p \v 7 Têm meŋ kêpiŋ su bu gêŋ kwahic dec-ŋga hoŋ oc niŋga. Bocdinaŋ atimêtê daôm ŋapep ma ambo ti gauc ŋawa tu ateŋ mbec-ŋga. \v 8 Asap mêtê atac whiŋ asidôwai-ŋga dôŋ hôc gêlêc mêtê ŋayham hoŋ su. Bu asa naŋ mêtê atac whiŋ-ŋga gêm iŋ ahuc, naŋ tôm bu suc sac bocke naŋ iŋ ndê asidôwai sêkôm têŋ iŋ ŋapaŋ, naŋ kwi. \v 9 Akôc lau sa ti andic ya ŋac, ma akôm ti atac ŋayham eŋ. \v 10 Anötö gic sam iŋ ndê mwasiŋ têŋ mac hoŋ bu akôm gweleŋ tidau-tidau. Akôc mwasiŋ dau sa ŋambwa dom, magoc mac tigeŋ-tigeŋ anem akiŋ nem asidôwai ŋapep tôm mwasiŋ dau puc mac dôŋ. \v 11 Am asa naŋ tap mwasiŋ hoc yom asê-ŋga sa, naŋ sôm yom tôm Anötö dau sôm yom sa am whamsuŋ. Am asa naŋ bu nem akiŋ gôlôwac dabuŋ, naŋ nem akiŋ tôm licwalô naŋ Anötö kêŋ têŋ am. Ma tu sakiŋ tidau-tidau naŋ mac hoŋ akôm-ŋga, naŋ dec lau oc sêmpiŋ Anötö tu Yisu Kilisi-ŋga. Datoc iŋ sa tu iŋ ndê ŋawasi ti ŋaclai-ŋga tôm têm hoŋ ndi. Yomandô. \s1 Lau naŋ sêkêŋ whiŋ Kilisi oc sêtap kisa sa \p \v 12 O aneŋ lau atac whiŋ-ŋga. Asö tu ŋawapac ti kisa naŋ kwahic dec mac ahôc, naŋ-ŋga dom. Alic tôm gêŋ wakuc naŋ am gauc ŋahu, naŋ dom. \v 13 Magoc atac ŋayham bu mac awêkaiŋ Kilisi ndê lêŋ hôc ŋandê-ŋga. Ma bocdinaŋ têŋ ndoc iŋ mbu meŋ, ma lau hoŋ sêlic iŋ ndê ŋawasi atu, naŋ mac oc atac ŋayham atu bocdinaŋ. \v 14 Lau bu sêpu mac tu Kilisi ndê ŋaê-ŋga, naŋ gauc nem mwasiŋ atu naŋ mac atap sa su, bu Anötö ndê Ŋalau ti ŋawasi atu mbo whiŋ mac. \p \v 15 Aö gasôm yom dec hêganôŋ ŋandê ti ŋagêyô naŋ lau sêhôc tu sic yomsu nom-ŋga popoc-ŋga dom. Mba. Bu mêtê dandic ŋamalac ndu-ŋga, danem kaŋ gêŋ-ŋga ma taŋgalôm lau daŋ si yom-ŋga, naŋ gic waê lau sêkêŋ whiŋ-ŋga dom. \v 16 Magoc mac bu ahôc ŋandê tu aŋkuc Kilisi-ŋga, naŋ mayam daôm dom, magoc ampiŋ Anötö bu iŋ hê Kilisi ndê ŋaê pi mac. \v 17 Bu ŋawapac bocke naŋ tap yac sa têŋ têm kwahic-ŋga, naŋ meŋ bu êŋsahê Anötö ndê lau yac muŋ. Bocdinaŋ oc ŋalêŋ mba bu lau naŋ sêkêŋ whiŋ Anötö ndê ŋawaê ŋayham dom, naŋ sêŋlêc saê ti ŋawapac têŋ têm ŋambu-ŋga. \v 18 Tôm yom naŋ sêto yêc naŋ sôm bu: \li1 Lau gitêŋ naŋ sêtap Anötö ndê mwasiŋ nem ŋac si-ŋga sa, naŋ sêŋlêc ŋawapac dom. Bocdinaŋ lau naŋ daŋgapêc têŋ Anötö ma sêkôm sac ŋapaŋ, naŋ oc sêlhö su dom andô. \rq [Prov 11:31]\rq* \p \v 19 Bocdinaŋ Anötö bu kêŋ ŋasawa têŋ lau bu sêkêŋ ŋawapac têŋ mac lau naŋ ati iŋ ndê, naŋ gauc nem yom daêsam e ahu mêtê ŋayham siŋ dom. Magoc akêŋ daôm sambuc asôc iŋ amba ŋapu, bu iŋ kêmasaŋ mac ti gêŋ hoŋ, ma oc hu mac siŋ dom. \c 5 \s1 Pita gêm la lau bata ma lau wakuc ti lau hoŋ \p \v 1 Kwahic dec aö bu wanem la lau bata naŋ sêyob mac. Aö dauŋ ŋgac bata daŋ, ma aö dauŋ galic Kilisi hôc ŋandê ma mbac ndu. Ma aö oc wawêkaiŋ iŋ ndê ŋawasi naŋ oc meŋ sa tiawê têŋ bêc iŋ mbu meŋ-ŋga. \v 2 Mac lau bata, ayob Anötö ndê domba naŋ sêmbo mac nem gôliŋ ŋapu, naŋ ŋapep. Akôm tu lau sêŋyaliŋ mac sa ti sêkac mac-ŋga dom, me tu akôc ŋaôli-ŋga dom, magoc ayob ŋac ti atac ŋayham ma ti nem ŋalôm sambuc tu anem akiŋ Anötö-ŋga. \v 3 Ma atôc dôhôŋ ŋayham têŋ Anötö ndê domba naŋ sêmbo mac ŋapu. Mac ŋadau ŋac, magoc atoc daôm sa me akôm gêŋ ti ŋaŋga têŋ ŋac dom. \v 4 Ma têŋ ndoc Yisu, naŋ ti lau sêyob domba-ŋga hoŋ si ŋgac atu, naŋ mbu meŋ, naŋ iŋ oc kôc mac sa ma kêŋ ŋaôli ŋayham ti ŋawasi atu têŋ mac, naŋ oc niŋga dom. \p \v 5 Mac lau wakuc, daŋam wambu ti asôc nem lau bata ŋapu. Ma mac lau hoŋ akôc gauc daêsam pi daôm me apo daôm sa hôc gêlêc nem asidôwai dom, magoc ambo ti aŋgwiniŋ daôm. Bu Anötö ndê yom daŋ, sêto yêc bocdec bu: \li1 Anötö kêgwiniŋ lau naŋ sêtoc dau sa, magoc kêmwasiŋ lau naŋ sêŋgwiniŋ dau. \rq [Prov 3:34]\rq* \p \v 6 Tu dinaŋ-ŋga dec ambo Anötö ndê ŋaclai ŋapu ma aŋgwiniŋ daôm, ma bocdinaŋ têŋ ndoc naŋ iŋ gêlic ŋayham, dec iŋ oc po nem waêm sa. \v 7 Gêŋ bocke naŋ kêŋ wapac mac, naŋ akêŋ sip Anötö amba, ŋahu bu iŋ gauc gêm mac ŋapaŋ, ma tac whiŋ bu nem mac sa. \p \v 8 Atimêtê daôm ŋapep ma anem ali, bu mac nem ŋacyo Sadaŋ kêsalê ŋasawa tu bu êntôm mac-ŋga ŋapaŋ. Iŋ gitôm layon naŋ taŋ atu ma kêsêlêŋ kêgihi ŋapaŋ ma kêsalê gêŋ tu neŋ-ŋga. \v 9 Alhac ŋaŋga ma asap nem akêŋ whiŋ dôŋ bu akêŋ ŋasawa daŋ têŋ Sadaŋ dom, ma amasuc iŋ su. Ma gauc nem bu mac nem asidôwai sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêmbo nom ŋagameŋ hoŋ, naŋ sêŋsahê ŋawapac kaiŋ tigeŋ tôm mac. \p \v 10 Anötö iŋ mwasiŋ hoŋ ŋadau naŋ kêgalêm mac sa bu piŋ mac dôŋ anem damiŋ Kilisi, ma awêkaiŋ iŋ ndê ŋawasi naŋ oc niŋga dom. Ŋasawa sauŋ iŋ oc êŋgaho mac su yêc ŋawapac naŋ kwahic dec mac ahôc, ma iŋ oc ndic seŋeŋ mac ma puc mac dôŋ ŋa iŋ ndê ŋaclai, bu alhac ŋaŋga. \v 11 Iŋ ndê ŋaclai atu oc yêc ŋapaŋ. Yomandô. \s1 Pita gic bata ndê yom \p \v 12 Sailas naŋ galic gitôm aneŋ asidôwa ŋandô tu puc aö dôŋ-ŋga, naŋ gêm aö sa dec alu ato bapia apê dindec têŋ mac. Bapia dau bu puc yom pi Anötö ndê mwasiŋ dôŋ bu gêŋ ŋandô, ma êŋgilí mac bu tamkwê mwasiŋ dau ŋapaŋ. \p \v 13 Lau sêkêŋ whiŋ-ŋga naŋ sêndöc malac Babilon,\f + \fr 5:13 \ft Pita to yom pi malac Babilon, magoc lau daêsam gauc gêm bu yom dau hêganôŋ malac Rom.\f* naŋ Anötö kêgalêm sa sêti iŋ ndê lau sêwhiŋ mac, naŋ sêkêŋ si acsalô têŋ mac. Ma Mak, naŋ galic gitôm aneŋ balê, naŋ bocdinaŋ. \v 14 Akam daôm aŋkuc lau sêkêŋ whiŋ-ŋga si lêŋ. Yom malô têŋ mac hoŋ naŋ akêŋ whiŋ Kilisi.