\id JHN - Bayso New Testament \ide UTF-8 \h Yaannisa \toc1 Yaannisa Kas'aafero Goottaakkaanki Kayesuusa Kiristoosa Wongala \toc2 Yaannisa \toc3 Yan. \mt1 Yaannisa kas'aafero \mt2 Goottaakkaanki Kayesuusa Kiristoosa Wongala \imt Tabano \ip Kayaannisa wongala Yesuusa kakkotusara ibaaddo lee ibaaddo orroo kamutero arddokki haafura kawaa laano tusinya, mas'aafa metekkeessayi goggotusaroo hikki wongala kakkoons'aafamera onabbabaraan Yesuusa kafayyisaro li emeeyinara kaɂamamere ere kawaa laano iso goggoɂammannawunna usuu ammananokotti aalanttii jiruu jiroommakki giri isoon kagiro laano goggoɂaddeesirawunya (20:31). \ip Wongalaa tahoraarjjee banɂee jiruu jiroommakki haafura kawaanna Yesuusa raattoo iso koo laano tabano aani tuse abbaabatere Yesuusa kafayyisaro li emeeyinara kaɂamamere ere kawaa laano katusaro kalekaleekki baasakki malataal tusara, esekko hikka baasakki malaataalkko misitti laɂo helanttetto tatusatto jirtti malee giranaan; hitti banɂe tammammaakatta ibaaddo kookkoo Yesuusaayi ammanere usuu debee osessetaran laanokokki gara, okkalee adeen usu misii neebaateraanna iso usuu lakkoɂammananno goggoɂameeran maleeya, foolssi 13-17 Yesuusa takkoɂabamere hemeenii usukko oɂagaalssataranne wota eeki gitatti taɂatii esella usu abanaayena suwaamanokko horeene kaɂisiɂekkaasatanona kagoggoɂinna haafura usu isoon maalssisano iso ayeesaran. Kagachchoo foolssijjool abamano kayesuusakokki garana firddaawun hore aallano, suwaamanokkeessana goyikko kiyaanokkeessakokki gara, usumaleenna goyikko kiyaanokeessakko abbaabatere usukko oɂagaalssatarawun mutanokokki gara otusaraanyan. \ip Yaannisa gara kayesuusa Kiristoosane kahelamaro jiruu jiroommakki giri addeesise kakkontusara hitti sino hittakko horenbbaan Yesuusa raa aani, rummi aani, giri aani yelateeren oɂatataraawunya. Wongala kayaannisa kalekki kayelara rummijol kaɂayyaana agaalssisin ogeerromeraanna barisano ohittariteetuun laɂo oɂatatanno, hikka amanona bekee, babo, ifa, kafoofee, idaad, akaakiltte kawoyiniinna il tawoyinii hikka aankikki kookojjool masuussa yeli aatanoya. \iot Raattoo Hikki Mas'aafa Kaɂabera \io1 K'ofa tahoree \ior 1:1-18 \ior* \io1 Kat'ammak'aaro Yaannisana ohoraarjjee Yesuusakko oɂagaalssatareen \ior 1:19-51 \ior* \io1 Yesuusa handdaanokkeessa haggaɂabano \ior 2:1—12:50 \ior* \io1 Iyyerusaalemiinna gobobkkiseeyi kagachchoo handdaanokkeessakkokki arrijjool \ior 13:1—19:42 \ior* \io1 Kagoottaa goyikko keyaanona usu oɂagaalssatarawun mutanokeessa \ior 20:1-31 \ior* \io1 Gudisanoyi, Galiilaayi adiɂadi usukko oɂagaalssataranuun mutano \ior 21:1-25 \ior* \c 1 \s1 Haafura kagiri \p \v 1 Horaarjje haafura gire, haafurana Waa dollee gire, haafurana Waayye. \v 2 Usuna horaarjje Waanneta gire. \v 3 Kameen dubbana usu tonsse met't'aame, kamet't'aamero dubbakkona usu kallayii kamet't'taamera koonna laagiro. \v 4 Neefo usuu gitte, hitti neefona ibaaddoon ifatte. \v 5 Ifana mugudii hank'k'aara, mugudnna lakkoɂawodaro. \p \v 6 Waakko kafaramera Yaannisa kaɂamamare ibaaddoti koo gire.\x - \xo 1:6 \xo*\xt Mat. 3:1; Mar. 1:4; Luk'. 3:1-2\xt*\x* \v 7 Ibaaddo dubba atonnatikkeessa maalire garakkeessane goggoɂammaniroon, ifa maraan ato liin emeete. \v 8 Ifa maraan ato liin emeetera kuwaarre usu ussun ifa lakkoye. \v 9 Ibaaddo dubbaan ifa kasisaro kalleera karrummii ifa alami tos emeetaa gire. \p \v 10 Usu alami orroo gire, alami kakkomet't'aamera usuu golleenna, alami ade usu lakkoɂaddeesere. \v 11 Kakkeessa kalleero tos emeete. Fallikkeessana ade usu lakkoɂatatero. \v 12 Halleewo kuwaarre oɂatateeraawunna megekkeessaa oɂammanaran dubbaawun ade ere kawaa takkoleeran feɂi sisera. \v 13 Isona Waakko umulameenan kuwaarre, taɂiige goorttun tasooye feɂi goorttun tababbaar feɂikko lakkoɂumulameraan. \p \v 14 Haafurana ibaaddo lee; sinonna rummii ammagame noo orroo baree. Aabbokkeessa dollekko kaɂemeetero, ere kookkotti kabajja noo deenne. \p \v 15 Yaannisana, «Inkko haarre kaɂemeetara inkko horeene mankkogire maraan inkko roorara ame ani kakkoonɂatotaare hikkanunya» amaa iyyee usu maraan atotee. \p \v 16 Sinottessa ammagamanokko kakkeeyi no dubbana sinoo gutii sino atannenna. \v 17 Waa seera gara kamusene sisere, sinona rummina adde gara kayesuusa Kiristoosane emeete. \v 18 Suurewana Waa kaddeera maayyona laagiro, ayesuun goɂameen Waa Odo dollee kagire ere koo kalleera Hedo usu noon addeesise. \s1 Kat'ammak'aare Yaannisakokki atonnati \r (Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8; Luk'. 3:1-18) \p \v 19 Ayihuudina, «Ati ayyotta?» ami goggohoosarawun tuuk'aamolnna woyyuul Iyyerusaalemikko usu tos kakkofaraneen, goorata Yaannisa kasisera atonnati hikkaye. \p \v 20 Atotaanokkona haar lakkogale; «Ani Kiristoosa lakkoyo» ame addeesise atotee. \p \v 21 Isona, «Hayya ati ayyotta? Eelaasatta?» ameen hoosaten.\x - \xo 1:21 \xo*\xt Ada. 18:15; 18; Mil. 4:5. \xt*\x* \p Usuna, «Lakkoyo» ame. \p Isona, «Hayya kahegerootta?» ameen. Usuna, «Lakkoyo» ame abbaabe. \p \v 22 Isona; «Hayya ati ayyotta? Ati kafarttette ibaaddoon abbaab noo goggosinssoo isi oottaawun mematta?» ameen. \v 23 Yaannisana kahegeroo Isiyaasaa goggosegameroo, \q1 «Goottawun raa ‹Ekkaasa amaa \q2 k'alullattokki ulii taɂiyyaatte yaaye aniyya› » ame abbaabe.\x - \xo 1:23 \xo*\xt Isa. 40:3.\xt*\x* \p \v 24 Farasaawilkko ofarameeranna, \v 25 Haanna ameen; «Hayya Kiristoosa goorttun Eelaasa goorttun kahegeroo golleenon muun t'ammak'aatta?» ameen hoosaten. \p \v 26 Yaannisana, «Ani bekee t'ammak'aara, isin kakkasoonna ade isin orroo aalleera ame abbaabe. \v 27 Inkko danbbenne kaɂemeetara, ani keferro oottessakokki shaano furin kakkodaaddeennoon usuya.» \p \v 28 Hikki dubba kalleera Yaannisa t'ammak'aa takkogire Yorddaanoskko, gamaa tabittaaniya katamaayiyye. \s1 Idaado kawaa \p \v 29 Yaannisa tallami arri, Yesuusa usu tos kaɂemeetaro deere haa ame, «Hikkima! Alamikokki c'ubbo kabbaasara idaado kawaa, \v 30 ‹Inkko haarre kaɂemeetara inkko horeene mankkogire maraan inkko roorara› ani isinuun kaɂamare usuya. \v 31 Ani metekkeewun lakkomalabere, bekee t'ammak'aa kaɂemeeyerana usu Isiraɂeel orroo goggomutiroonya» ame. \p \v 32 Esekkona Yaannisa, «Ayyaana arabe aani daruurkko dagere usu gutii hamas's'aa giraan dee. \v 33 Ani metekkeewun lakkomalabere ayesuun goɂameen bekee goggot'ammak'iroo kafarerana, ‹Ayyaana K'ulluukki kat'ammak'aara, Ayyaana dagaanna usu gutii hamas's'aa kamutara usuya› ame. \v 34 Aninna hikka deera, usu Ere kawaa laano atotinara» ame atonnati sise. \s1 Ohoraarjjee Yesuusakko oɂagaalssatareen \r (Yan. 1:40-42; Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-20; Luk'. 5:2-11) \p \v 35 Tallami arri Yaannisa Yesuusakko oɂagaalssatareen lamane wota ese banɂee aallee gire, \v 36 Yaannisa Yesuusa esene rooraa giraan deere, «Hikkima idaado kawaa!» ame. \p \v 37 Lama Yaannisakko oɂagaalssatareenna Yaannisa hikka ayeesaa giraan maaleeren Yesuusa debee sesseeten. \v 38 Yesuusana kamabbal amere usuu debee osesseetaran deere, «Me dootaattan?» ame hoosate. \p Isona, «Rabbi, haggee gitta?» Ameen, [«Rabbi» amano kaɂagaalssisaro amanoya.] \p \v 39 Usuna, «Koyeen diyaa» ame. «Haanssun seeterene usu mankkogiro deen,» eserrina usu wota hayeen, arriikkona saatii tomonkki goorata lee gire. \p \v 40 Yaannisa kaɂayeesero maaleen; Yesuusa debee osesseetaren lamakko koo kasimoona P'et'iroosakokki abbi Indiraasa gire. \v 41 Indiraasa horaarjje abbikkeessa Simoona helere, «Noo mesihi helannenna» ame, [«Mesihi» amano Kiristoosa amanoya.] \v 42 Yesuusa tonssa keene. Yesuusana deegure, «Ati kayoona ere Simoonatta, kefa amami uumaminatta» ame, «Kefa» amanona P'et'iroosa goorttun «eɂemo» amanoya. \s1 Yesuusa Filp'oosana Naatinaɂeeli goggoɂuumero \p \v 43 Tallami arri, Yesuusa Galiila tos seeyin goosate, Filp'oosana helere, «Indebee sesseena» ame. \v 44 Filp'oosana Indiraasa P'et'iroosa aani kabeetesayida katamaakokki ibaaddotiyye. \v 45 Filp'oosa Naatinaɂeeli helere, «Musena kaseera mas'aafayi, kahegeroolnna usu maraan kakkoons'aafeeren kayoosefa ere kanaazireti Yesuusa helannenna» ame. \p \v 46 Naatinaɂeelina, «Naaziretikko kaɂidankki ayees helamin daanddaara?» ame. Filp'oosana, «Emeedde deena» ame. \p \v 47 Yesuusana Naatinaɂeeli usu tos kaɂemeetaro deere, «Hikkima, meellane kallayikki karrummii Isiraɂeeltti» amaa gara keessa ayeese. \p \v 48 Naatinaɂeelina «Ati in misii addeesse?» ame Yesuusa hoosate. Yesuusana, «Ati gaa kabalasi hegelii giraan, ganaa Filp'oosa ku haɂuumoon giraan ani ku deera» ame abbaabe. \p \v 49 Naatinaɂeelina abbaabere, «Kaɂagaalssisatto! Ati ere kawaatta, ati kaɂisiraɂeel wonotta» ame. \p \v 50 Yesuusana, «Ati Kaɂammanttetta, kabalasi gaa hegelii ani ku deera mankko amero maraanya? Ganaa hikkakko karoore ayees ati deeta» ame. \p \v 51 Adena, «Ani rumminaa rumminaa amara, daruur bananttedde, erggichcha kawaa Ere kaɂibaaddo gutii korataanna dagaa giraan dinnattaan» ame.\x - \xo 1:51 \xo*\xt Met'. 28:12.\xt*\x* \c 2 \s1 Yesuusa beke t'amo kawoyinnii tos iggilise \p \v 1 Taseedi arri tagaliila awuraajjaa, tak'aana katamaayi haassino gitte, Aaye tayesuusana esee gitte, \v 2 Yesuusana usukko oɂagaalssatareenna banɂe tahaasinoo uumameen gireen. \v 3 T'amo kawoyinnii kakkogudatare goorata Aaye tayesuusa, «T'amo kawoyinnii gudatelle antte.» \p \v 4 Yesuusana, «Ati heleelttiti ani me goggoyelloo dootatta? Gooratakki ganaa lakkogeero» ame. \p \v 5 Aayetteessana esee ogireen ohandaaraawun, «Usu kaɂamaro dubba fela» antte. \p \v 6 Kaɂayihuudi kahurufa seera malee, todobaatamkko kenkko taa boolnnee tomonkko ken liitiroo kaɂabara toossa lewo esee gire. \v 7 Yesuusa ohandaaranne «Toossaalii beke ammaga» ame. Isona toossaalii hiɂi geegiseen ammageen. \v 8 Usuna, «Guukko hummuusaddene min kahaasinokki aamoonna t'amoon odonnati kaɂaboon sisa» ame. Isona usu goggosegeerokki malee yeleen. \v 9 Odonnati kaɂabanaayekkina t'amo kawoyinii tos oɂiggilssameraan beke hummuge dee. Golleenna eetikko emeteeraan lakkoɂaddeesero, beke ohummuseraan ohandaareen adeen kasanayenwa; usuna kamashashee kale uumere, \v 10 «Ibaaddo dubba horaarjje karoorisara kaɂidankki t'amo kawoyiniiyya, ibaaddona aaloo t'ame abbaabatere kadanbbee t'amo kawoyinnii roorisara ati adde kaɂidankki t'amo kawoyinnii gidda gin kayitetta» ame. \p \v 11 Yesuusana hikka baasakki malaataalkko kahoree tagaliila awuraajjaa K'aana katamaayi fele, kabajana tuse, usukko oɂagaalssatareenna usuu ammaneen. \p \v 12 Esekko abbaabatere Yesuusa Aayetteessanee, abbilaalteessanee, usukko oɂagaalssatarenne wota kak'ifirenaahoomi maaman tos dage, eseenna arri tic'c'ar hamas's'een.\x - \xo 2:12 \xo*\xt Mat. 4:13.\xt*\x* \s1 Yesuusa k'ulluukki min kaɂebi ekkaase \r (Mat. 21:12-13; Mar. 11:15-17; Luk'. 19:45-46) \p \v 13 Kaɂayihuudi baala kafaasikkaa goggogabalamee, Yesuusa Iyyerusaalemi tos bee.\x - \xo 2:13 \xo*\xt Biy. 12:1-27.\xt*\x* \v 14 K'ulluukki min kawaakkotti ali orroo giddijjool, idaadjjoolnna arabejjool odaddalatareen usumaleenna hamas's'een maragade iggilissataa kadaddalatare ibaaddo hele. \v 15 Hassu goorata t'ork'aaye harɂe ekkaasere idaadjjoolnna giddijjool dubba min kaɂebikkotti ali orrokko horoore, maragade oɂiggilissatanenna maragadekisoo darɂee, t'arap'eezzalnna keese lugude. \p \v 16 Arabe odaddalatareenenna, «Hittakko beesa; Aabbokkeekki min kaddookki min arooyeltteen!» ame. \v 17 Yesuusakko oɂagaalssatareenna, «Min kaawun tagitta idane gubatta» amame kas'aafamera isoon shaadame.\x - \xo 2:17 \xo*\xt Mez. 69:9.\xt*\x* \p \v 18 Ayihuudina, «Hikka dubba felanokaawun me malaata noon tusinatta?» ameen. \p \v 19 Yesuusana «Hikka min kaɂebi basa, aninna arri seed orroo abbaabi keesinara» ame abbaabe.\x - \xo 2:19 \xo*\xt Mat. 26:61; 27:40; Mar. 14:58; 15:29.\xt*\x* \p \v 20 Ayihuudi, «Hikka k'ulluukki min kaɂebi madaarin gees afartamkko le gudisera, hayya ati misii arri seed orroo abbaabi madaarinnatta?» ameen. \p \v 21 Yesuusa k'ulluukki min kawaa goɂamiro ade isi ootteessakki maar ayeesanoye. \v 22 Yesuusa goyikko kakko kee goorata, usukko oɂagaalssatareen usu me ayeesero shaaden, k'ulluukki mas'aafanna Yesuusa kaɂamero haafuraa ammaneen. \p \v 23 Yesuusa kafaasikkaa baala Iyyerusaalemi katamaayi giraan, ibaaddo kamooggan usu kafelero malaataal deere megekeessaa ammane. \v 24 Yesuusa ade ibaaddo dubba mankkokaso maraan iso lakkoɂabddatere, \v 25 Usu wodana taɂibaaddoo orroo kagiro mankkokaso maraan, maayyona gara kaɂibaaddoo usuun goggoɂatotiroon lakkodootisero. \c 3 \s1 Yesuusana Nik'odimoosa \p \v 1 Tafarasawi unana, kaɂayihuudi woyichchaalkko koo kalleera Nik'odimoosa kaɂamamare ibaaddoti gire. \v 2 Usu ibaaddotina hemeen Yesuusa tos emetere, «Kaɂagaalssisatto! Waa usune wota kallee ibaaddoti kuwaarre ati kafelatto baasakki malaata maayyona felin mankkodaanddeennon maraan, Waa dollekko kaɂemettettona kaɂagaalssisatto laano noo kanssowa» ame. \p \v 3 Yesuusana abbaabere, «Ani rumminaa rumminaa amara, maayyona kallami goɂumulame kuwaarre wononnati kawaa din lakkodaanddaaro» ame. \p \v 4 «Nik'odimoosana ibaaddo doɂayire abbaabayi misii umulamin daanddaara? Kallami umulamin abbaabayi gedeemi taɂaawoo tos tabin daanddaara?» ame hoosate. \p \v 5 Yesuusana haa ame abbaabe; «Ani rumminaa rumminaa amara, maayyona bekekkona Ayyaanakko goɂumulame kuwaarre wononnati kawaa tos tabin lakkodaanddaaro. \v 6 Ibaaddokko kaɂumulame ibaaddoya, Ayyaanakko kaɂumulamena ayyaanaya. \v 7 ‹Kallami umulamano dootisara ani mankko ame maraan aroosaadde.› \v 8 Ambbal mankkogeelaatte kiyaatta, yaayena maalatta, ayesuun goɂameen eetikko emaatto, eetirraa seyattona laakkasso, Ayyaanakko kaɂumulame dubbana hikkamaleeya» ame abbaabe. \p \v 9 Nik'odimoosana «Hikki misii liin daanddaara?» ame hoosate. \p \v 10 Yesuusana «Ati Isiraɂeel kaɂagaalssisatto» leete giraan hikka ayees laakkassoya? \v 11 Ani rumminaa rumminaa amara, kakkansso ayeesinanna, kaddeenenno atotinanna, isin addeen atotaanokaanina lakkoɂataattaan. \v 12 Gara kaɂuleekki ayees ani isinuun gosegiro ammanatana kawattettaan, kadaruuree ayees gosegee misii ammanayinattaan? \v 13 Daruurkko kadagero Ere kaɂibaaddo kuwaarre, daruur tos kabbeera maayyona laagiro ame abbaabe.\f + \fr 3:13 \fr*\ft Daruurkko kadagero ere aɂibaaddoo kuwaarre daruur tos kabeera koonna laagiro «Kookkoo kahorkkoo mas'aafal» daruuri kagiro ere kaɂibaaddo kuwaarre amara. \ft*\f* \p \v 14 Muse k'alullattokki ulii habeessa goggosuyere malee, Ere kaɂibaaddona usumalee suwaamin dootisara. \v 15 Hikkina usuu kaɂammane dubba jiruu jiroommakki giri goggogirroonya.\x - \xo 3:15 \xo*\xt To. 21:9. \xt*\x* \p \v 16 «Usuu kaɂammane dubba jiruu jiroommakki giri goggogirroon kuwaarre goggobaannonkko Waa Ere koo taasisiroo alami adda geelatera. \v 17 Waa Erekkeessa alami tos kakkoon farera alami gutii firddin halleennon giraan, alami usuuyi goggofayyironya. \v 18 Usuu kaɂammanara dubba lakkofirddaamaro, usuu kaɂammanoon ade koo Ere kawaakki megee mankko ammanoon giro maraan, t'ayewa firddaamera. \v 19 Firddana hikkaya, ifa alami tos emeete, ibaaddo ade feloɂoottiso omeellan mankkoleen maraan, ifakko roorisate mugud geelate. \v 20 Tameellan kafelara dubba ifa diidara, felo omeellan ootteessa goggomutoonkko ifa tos lakkoɂemeetaro. \v 21 Rummii kasesseetara ade felo Waayi ofelameraan laano addeesami mutin ifa tos emeetara.» \s1 Kat'ammak'aare Yaannisa gara kayesuusa atotee \p \v 22 Esekko abbaabatere Yesuusana usukko oɂagaalssatareenna ul kayihuuda seeteen, eseenna iso t'ammak'aa abaraan adallaate. \v 23 Hassu goorata Yaannisa Saalemi dollee Heenon taɂamamatto banɂee beke onjjiin mankkogireen maraan, t'ammak'aa gire, ibaaddona t'ammak'amin emeetaa gire. \v 24 Hikkina kalleera Yaannisa hashaamoon giraanye.\x - \xo 3:24 \xo*\xt Mat. 14:3; Mar. 6:17; Luk'. 3:19-20. \xt*\x* \p \v 25 Kookkoo Yaannisakko oɂagaalssatareenna Ayihuudi orroo hurufaamanokokki seeraa dogamaa keete.\f + \fr 3:25 \fr*\ft Ayihuudi: kookkoo kahorkkoo mas'aafal Ayihuudi wuc'ariiyi amara.\ft*\f* \v 26 Yaannisakko oɂagaalssatareen Yaannisa tonssa emeetenen, «Kaɂagaalssisatto, Yorddaanoskko gamaa kuunne wota kagire, garakkeessana ati kakkoonɂatotiitetta ibaaddoti, hikkima t'ammak'aara, ibaaddo dubba usu tos seetaa gira» ameen. \p \v 27 Yaannisana, «Waakko gosisame kuwaarre maayyona koonna atayin lakkodaanddaaro ame abbaabe. \v 28 ‹Ani lakkokiristoosayyo, ayesuun goɂameen usukko horene faramera› kaɂamero isin metekisiniiwa atotinattaan.\x - \xo 3:28 \xo*\xt Yan. 1:20.\xt*\x* \v 29 Mashaashe kakkongitta usu kamashaasheeya, yaaye maalin dollee kaɂaallaara saati ade, yaaye tamashaashee gomaallo aaloo geggelaatara, haanssun hasse geggelaanjjetti, gidda gudatetta. \v 30 Usu t'ok'k'i t'ok'k'i amin, ani ade yeraayin dootisara ame abbaabe. \p \v 31 «Elekko kaɂemeetara dubbaankko kanjjiinkiya, ulkko kalleera kaɂuleeya, taɂuleenna ayeesara, daruurkko kaɂemeetera dubbaankko kanjjiinkiya. \v 32 Usu kaddeerona kamaalero atotaara, ayesuun goɂameen atonnatikeessa maayyona lakkoɂatataro. \v 33 Atonnatikeessana kaɂatatere ibaaddo, Waa karrummii laano addeese. \v 34 Waa ayyaanakkeessa jiinase mankkosisaro maraan, Waa kafarera usu haafura kawaa ayeesara. \v 35 Odo Erekkeessa geelaatara, kameen dubbana genetteesaa sisera.\x - \xo 3:35 \xo*\xt Mat. 11:27; Luk'. 10:22.\xt*\x* \v 36 Erekkeessayi kaɂammanara dubba jiruu jiroommakki giri aba, Erekkeessaa kaɂammanoon ade engge tawaa usu gutii laatta kuwaarre giri lakkohelataro.» \c 4 \s1 Yesuusa tasamaraawiti heleelttiti too wota ayeese \p \v 1 Kafarasaawi ibaaddo Yaannisakko roore Yesuusa omooggan usukko oɂagaalssataran ekkasanona t'ammak'aano maaleen. \p \v 2 Ayesuun goɂameen kat'ammak'eera Yesuusa halleennon giraan usukko oɂagaalssatarenyan. \v 3 Yesuusana hikka goggoɂaddeese ul kayihuuda iisere Galiila tos abbaabate seete. \v 4 Eserraa seetaa giraan Samaariya orrone roorano dootisare. \p \v 5 Haanssun Samaariyanne, Yayik'ooba ere keessa Yoosefaan takkosisero banɂe dollee tagitto Sikaari taɂamamatto katamaa tos emeete.\x - \xo 4:5 \xo*\xt Met'. 33:19; Iya. 24:32.\xt*\x* \v 6 Eseenna kayayik'ooba gumbbi kabekee gire, Yesuusana sesseettaankko kakkeeyi hare mankkogire maraan gumbbi kabekee dollee hamas's'ee, gooratana arrikko saatii lekki goorataye. \p \v 7 Heleelttiti too tasamarawiti beke hummusayin kakkoɂemaatte goorata Yesuusa, «In beke t'amisina» ame. \v 8 Yesuusakko oɂagaalssatareen babo iminayin katamaa tos seeteen gireen. \v 9 Ese Samaraawitina, «Ati Ayihuuditi leete giraan, in Samaraawi heleelttitine misii beke t'amisin amatta?» Antte, hikka amanona Ayihuudin Samarawijjoolnne wota esella mankkoginnoon maraanye.\x - \xo 4:9 \xo*\xt Iz. 4:1-5; Neh. 4:12.\xt*\x* \p \v 10 Yesuusana abbaabere, «Ilabo kawaa addeessewa in beke t'amisi kaɂamara ayyoyo addeesi gittewa atiwa usukko hoosaattewa, usuna beke oggiri kuun sisarewa» ame. \p \v 11 Heleelttitina haa antte, «Goottakki, ati kakkohummusinaa lakkoɂabtto, gumbbina keelddokkiya, hayya hinɂa beke oggiri eetikko helnnatta? \v 12 Ayesuun goɂameen, ati hikka gumbbi noon kasisero Aabbokaani Yayik'oobakko rooratta? Usuna Yiiskeessa, giddikeessana hikka gumbbikko t'ameenan,» antte. \p \v 13 Yesuusana «Hinɂa bekekko kat'amara danbbe sugubaayinara, \v 14 Ani osisaro bekekko kat'amara ade suurewa lakkosugubaaro, ani osisaro beke kat'amara ibaaddo jiruu jiroommaan kafulttaaro kagiri bekekkokki fultto laara» ame abbaabe. \p \v 15 Heleelttitina, «Goottakki, ani goggosugubaanonkkona beke hummusayin goggosesseenoonkko, maganne hinɂa beke iin sisi» antte. \p \v 16 Yesuusana, «Seedde entterkkaa uumi koyi ame.» \p \v 17 Heleelttitina, «Ani entter lakkoɂabo» antte abbaabtte. \p Yesuusana, «Entter lakkoɂabo amano garaya. \v 18 Ogiraan entter ken kuun kagire, gidda kunne wota kagirana entterkkaa mankkolleennoon maraan, kaɂayeesetta rummiya» ame abbaabe. \p \v 19 Heleelttitina, «Goottakki, ati kahegeroo laano gidda ani addeese. \v 20 Odolaalkkaani hitta wodami gutii sagadeen, isin Ayihuudi addeen ibaaddo sagadin kakkoondootisara Iyyerusaalemiya amattaan» antte. \p \v 21 Yesuusana, «Ati heleelttiti, hitta wodamii leere Iyyerusaalemiinna Odoon kakkosagadoon goorata emeetaa girano ammani. \v 22 Isin ibaaddo kasamaarya kakkasootun sagadattaan, noo andde fayyinna Ayihuudikko mankkoleero maraan noo kakkanssoon sagadanna. \v 23 Rummii osagadaraan; Odoon ayyaanaanna rummii kakkosagadiraan goorata emeetara, giddanna emeetera, Odona hikkamalee rummii osagadaraan dootara. \v 24 Waa ayyaanaya; osagadaraanna ayyaanaanna rummii sagadano dootisara» ame. \p \v 25 Heleelttitina, «Kiristoosa kaɂamamara kashigidame emeeyin girano kasowa, usu goɂemeete ayees dubba noon seginara» antte. \p \v 26 Yesuusana, «Kaɂayeesisara hayya ani usuyyo» ame addeesise garakkeessa eseen segee. \s1 Samaraawitikokki atonnati \p \v 27 Usu goorata Yesuusakko oɂagaalssatareen abbaabateen emeeten, usu heleelttitine wota ayeesaa giraan deengureen saadeen, golleenna ade, «Me dootaatta?» goorttun, «Ese wota kakkoonɂayeesatta mewuunya?» ame usu kahoosatera maayyona laagire. \p \v 28 Heleelttitina uulla iissedde katamaa tos abbaabate, gosaanna, haa antte. \v 29 «Ani kafelero dubba iin kasegeero ibaaddoti koyeen diyaa, usu Kiristoosa leewuna?» antte. \v 30 Isona katamaakko beeren usu mankkogiro tos seeteen. \p \v 31 Usu goorata Yesuusakko oɂagaalssatareen, «Kaɂagaalssisatto, babo aami» ameen. \p \v 32 Usu ade, «Isin kakkasoon ani kaɂaamaro babo aba» ame. \p \v 33 Usukko oɂagaalssatareenna, «Ibaaddo usuun babo keeni girro?» amaa isirroo ayeeseen. \v 34 Yesuusana, «Babo kakki in kafarerokotti feɂi felanona felo oottessa gudisanoya. \v 35 Isin, ‹Diginni afarkko haarre wut'a giyaara› laa amattaanna? Hikkima, wut'a kukkumin gabbalamano ‹t'ok'k'i maddeene ira diyaa› ame. \v 36 Katagatara giddanna gollee daamooza kaɂatateya, jiruu jiroommakki girin talleeto il kukkuyisatara, hikkina kawut'aterana katagatara wota goggogeggelaanawunya. \v 37 Haanssun, ‹Koo wut'atara, kakkalee ade tagatara› kaɂamamera masuussa rummiya. \v 38 Kandaafuroon gittaan goggotagataawun farera, kakkalee felooyi hare, isin addeen daafurkkisootti il kukkuyisatteen» ame. \s1 Kamooggan kasamaraawi ibaaddo Waayi ammane \p \v 39 Heleelttiti, «Ani kafelero dubba iin segee» Antte mankko atotiite maraan ese katamaakko kamooggan kasamaraawi ibaaddo usuu ammane. \v 40 Haanssun, kasamaraawi ibaaddo Yesuusa tos takkoɂemeteree Yesuusana iso wota goggoɂadallaaron ataayiseen usu ebaaten, usuna arri lama esee adallaate. \p \v 41 Haafurakeessakkona kakkeeyi kakkalee kamooggan ibaaddo ammane. \p \v 42 Heleelttitinena, «Goortta noo usuu kakkoon ammananna ati noon mankko segite kaalaawun lakkoyo, noo issiiwa maalnenna, hikki ibaaddoti rumminaa alami kafayyiisaro laano kanssowa» ameen. \s1 Yesuusa ere kashuumi fayyiise \p \v 43 Yesuusa arri lamakko abbaabatere Galiila tos seete. \v 44 «Kahegeroo ulkkeessaa lakkokabajaamaro» ame Yesuusa issiiwa ayeese gire.\x - \xo 4:44 \xo*\xt Mat. 13:57; Mar. 6:4; Luk'. 4:24.\xt*\x* \v 45 Galiila goggogeeyinna kagaliila ibaaddo geggelaanjjee usu atate, aalantina, iso kafaasikkaa baala Iyyerusaalemi mankkogire maraanna esee kafelero dubba mankko deeran maraanya.\x - \xo 4:45 \xo*\xt Yan. 2:23.\xt*\x* \p \v 46 Yesuusana beke t'amo kawoyinii tos takkoɂiggilsero, Galiilaa tagitto K'aana katamaa tos kallami emeete, K'ifirenaahoomina ere kakkoonhawɂaamere koo min kawonokokki shuumii gire.\x - \xo 4:46 \xo*\xt Yan. 2:1-11. \xt*\x* \v 47 Hikki ibaaddotina Yesuusa Yihuudakko Galiila tos emeetano kakkomaalare goorata, usu tos seetere hawɂaamere goyi hiɂi kagiro erekkeessa emeeyi goggofayyisiroo ebaate. \v 48 Yesuusana, «Maagoreenna isin malaatana baasakki ayees goddeennoon lakkoɂammanattaan» ame. \p \v 49 Shuumitina, «Goottakki, erekki gowaanokko horenne maganne geena» ame. \p \v 50 Yesuusana, «Erekka neefo gira see» ame, \p Ibaaddotina Yesuusa kaɂayeesero haafuraa ammane seete. \v 51 Raadii giranttuunna ohanddaaren usu heleeren, «Erekka fayyeera» ameen usuun segeen. \p \v 52 Usuna erekkeessa saatii miyyaayi iidero gohoosaro, «Maar gubanona usu kakkogafarera kele saatii todobaayiya» ameen. \v 53 Kaɂunnuti odona Yesuusa, «Erekka neefone gira» takkoɂamero saatii laano addeese, usuna kaminee ibaaddo keessa dubba Yesuusaa ammaneen. \p \v 54 Hikkina, Yesuusa Yihuudakko Galiila tos emeete kafelero kallamikki baasakki malaataye. \c 5 \s1 Beetesayidaa kafelamero fayyinna \p \v 1 Esekko abbaabatere kaɂayihuudi baala mankkogire maraan, Yesuusa Iyyerusaalemi tos bee. \v 2 Iyyerusaalemiinna, kaɂidaad ufa dollee, karra ken guuntte kasaarame kakkosesseetaran taɂabtta, heɂi taɂaramayikkii Beetesayida taɂamamatte banɂee kakkot'ammak'araan kafultto eela koo gire.\f + \fr 5:2 \fr*\ft Beetesayida: kookkoo kahorkkoo mas'aafal Beetezaata kakkalee ade Beetehesida amara; fureenna min kashaaga amanoya.\ft*\f* \v 3 Hikka kakkosesseetaran raajjoolii kamooggan naafaleessaal, Iilɂoo kadiyannoon, oɂesaraanna naafaleessaal huddureen gireen. [Bekekokki aɂaanona oorataa, \v 4 Roore roore erggichcha kawaa dage beke kakkoɂaaɂisaro goorata, t'aye eela tos katabe kaɂabo dhukuba maamisikikkona fayyaa gire.]\f + \fr 5:4 \fr*\ft Kahorkkoo mas'aafal tooto 3 gachchokko haggaɂabere taa tooto 4 gachcho geeroon kagiro lakkoɂadaro.\ft*\f* \v 5 Eseenna gees sonddomkko siddeedun dhukubaaleessa lee kagire ibaaddoti koo gire. \v 6 Yesuusana hikka ibaaddoti esee kahuddurero deegure, goorata kamoogganun hikkamalee girano addeesere «Fayyiin dootaatta?» ame. \p \v 7 Dhukubaaleessatinna abbaabere, «Goottaa! Beke kakkoɂaaɂiraan goorata eela tos in kadagisiro ibaaddo lakkoɂabo, ani tabin gohediro kakkalee horehaara» ame. \p \v 8 Yesuusana, «Ki! Takkohuddurttetto alggaattaa sidadde gali» ame. \v 9 Ibaaddotina goorsewa fayyee, takkohudurere alggaana sidate gale. \p Hikkina kalleera Ayihuudin tafoolssi arriiyye, \v 10 Ayihuudin odonnati oɂabaanna kafayyeero ibaaddotine, «Tafoolssii arri mankkolleete maraan takkohuddurttetto alggaattaa goggosidattoon seera kuun feɂi lakkosisaro ameen.\x - \xo 5:10 \xo*\xt Neh. 13:19; Erm. 17:21.\xt*\x*» \p \v 11 Usu ade, «Aankki in kafayyisera ibaaddoti, ‹Takkohuddurttetto alggaattaa sidadde gali› amera» ame abbaabe. \p \v 12 Isona, «Takkohuddurttetto alggaattaa sidadde gali kaɂamera usu ayoyya?» ameen hoosaten. \p \v 13 Yesuusana fakkime seete gosa orroo tabe mankkogire maraan, ibaaddotina maayyo usu fayyisero lakkoɂaddeesero. \p \v 14 Esekko abbaabatere Yesuusa usu ibaaddoti min kaɂebi orroo helere, «Hikkima, fayyiitetta, hikkako karoore ayees ku goggogeennonkko hittakko danbbeebaan adi c'ubbo aroofeltte» ame. \v 15 Ibaaddotina usu kafayyisera Yesuusa laano seete Ayihuudin segee. \s1 Ere kawaa neefo sisara \p \v 16 Ayihuudin odonnati oɂabaan, tafoolsii arrittisooyi hinɂi felo felamanooyi, Yesuusa horoorano haggaɂabeen. \v 17 Yesuusana, «Odokki gidda giin felaa gira, aninna adi felnara» ame. \p \v 18 Goortta Ayihuudin odonnati oɂabaan, Yesuusa tafoolsii arrittisoo mankkoɂiggilise kaalaawun halleennon giraan Waa Odo yelate, isiɂootteessa Waanneta ekka yelatanooyi, lagadin ataayiseen dootaa gireen. \s1 Ere kawaakkokki odonnati \p \v 19 Yesuusana; «Ani rumminaa rumminaa amara, Odo felaa giraan kaddeero kaalaal kuwaarre Ere kale iskko koonna felin lakkodaanddaaro, Odo kafelaro dubba Ere kawaa ade felara. \v 20 Odo Ere mankkogeelataro maraan usu issii kafelaro dubba tusara, goggosaadawunna hikkakko karoore ayees tusirowa. \v 21 Aalantina Odo kagoye goggokeesaro malee, neefona goggosisaroo malee, Ere kawaanna ade kadootate dubbaan giri sisara. \v 22 Odo maayyo gutiinna lakkofirddaaro, ayesuun goɂameen firdda dubba Erekkeessaan roorise sisera. \v 23 Hikkina, Odo goggokabajaana malee dubba Erekkeesaana goggokabajiinawunya, Ere kawaa kakkabajjiinoon, kafarero Odona lakkokabajaaro. \p \v 24 «Ani rumminaa rumminaa amara, haafurakkee kamaalara, in kafareroonna kaɂammanara jiruu jiroommakki giri aba, goyikko giri tos nak'era kuwaarre firdda tos lakkoɂemeetaro. \v 25 Ani rumminaa rumminaa amara, kagoyera ibaaddo Ere kawaakotti yaaye kakkomaallan goorata emeetara, gooratana giddaaya, ommaalaraanna neefo girinanaa. \v 26 Odo issiiwa kagiri fultto goggolleeroo usumalee, Erekkeessana metekkeesawun kagiri fultto goggolleeroon yelera. \v 27 Usuna Ere kaɂibaaddo mankkollee maraan firdda goggofirddiroon odonnati sisera. \p \v 28 «Hikkanii aroosaaddeen, k'amalameen ogiraan dubba yaayetteessa kakkomaallaan goorata emeetara. \v 29 Taɂidan ofeleeran girkokki kiyaanoon, tameellan ofeleeran adeen kiirene firdda atayinaraan ame.\x - \xo 5:29 \xo*\xt Dan. 12:2.\xt*\x*» \s1 Gara kayesuusa kasisamero atonnati \p \v 30 «Ani kale iskko koonna felin lakkodaanddaaro, ani kafirddaara kamaalaro kaalaaya, in kafarerokotti feɂi kuwaarre feɂittee mankko dootannoon maraan firddakki garaya. \p \v 31 «Ani isiɂootteewun goɂatotee, atonnatikki atamano lakkoɂabo. \v 32 In maraan kaɂatotaara kakkalee gira, usu in maraan kasisinara atonnati rummi laano ani kasowa. \p \v 33 «Isin Yaannisa tos fartteetten, usuna gara karrummii atoteera.\x - \xo 5:33 \xo*\xt Yan. 1:19-27; 3:27-30.\xt*\x* \v 34 Ani atotaano kaɂibaaddo kaɂatataro lakkoyo, ani hikka kakkoonɂayeesara ade isin goggofayyitawunya. \v 35 Yaannisa beebaa ifa kasisaro korroontta aaniyye, isinna goorata kic'c'arun ifakkeessayi geggelaayin dootatteen. \p \v 36 «Ani ade kayaannisa atonnatikko karoore atonnati aba, goggogudisiroon Odo osisera, aninna ofelara felo odo in farano atotaaran. \v 37 In kafarera Odo usuwa garakkee atoteera; isin addeen yaayetteessa suure lakkomaalttettaan, midditteesana suure lakkodeeteettaan.\x - \xo 5:37 \xo*\xt Mat. 3:17; Mar. 1:11; Luk'. 3:22.\xt*\x* \v 38 In kafareroonna mankkoɂammanana waatteen maraan haafurakkeessa isinii lakkogiro. \v 39 Isin mas'aafa k'ulluukkiinna jiruu jiroommakki giri ohelayinnattaan aani mankkollaaro maraan mas'aafal k'ok'k'orattaan, hikki mas'aafana garakkee kaɂatotaaroya; \v 40 Isin addeen, neefo girin in tos emeeyin lakkodootattaan. \p \v 41 «Ani ibaaddokko kabaja lakkodootataro; \v 42 Ayesuun goɂameen ani isin kasowa; geelanjje tawaanna wodanattisinii orroo giriwaatti ani kasowa. \v 43 Ani Aabbokkeekki megee emeeye isin goɂameen in lakkoɂatatteettaan; kakkalee megekkeessaa emetewa atatatteenwa. \v 44 Isin isiɂisiorroo kabaja osisattaan, ayesuun goɂameen Waa kookko taɂemaatto kabaja odootannoon golleeten, misii ammanin daanddaattan? \p \v 45 «Kamootarakkisin abddi kakkoonlugudatteettan Muse kuwaarre, ani odo horee isin kamootaro aani aroolleenno; \v 46 Muse kaɂammanattaan leeteenwa, in ammanatteenwa; aalantina usu kas'aafera garakkeeya. \v 47 Usu kas'aafero goɂammanannoon, ani kaɂayeesaro haafurakkee misii ammaninnattaan?» ame. \c 6 \s1 Yesuusa ibaaddo kuma ken aamise \r (Mat. 14:13-21; Mar. 6:32-44; Luk'. 9:10-17) \p \v 1 Hittakko danbbenne Yesuusa T'ibraadoosi taɂamamatte tagaliila labukko gama nak'ere labu girnne seete. \v 2 Ibaaddo kamoogganna dhukubaaleessaal fayyiisaa kafelero baasakki malaatajjool mankkodeeraan maraan debee sesseeteen. \v 3 Esekona Yesuusa wodami tos beere usukko oɂagaalsisaraane wota hamas's'ee. \v 4 Kaɂayihuudi faasikkaa baalana gabbalame gire. \v 5 Yesuusana t'ok'k'ime gosa kamooggan usu tos emeetaa kagiro deere; Filp'oosane, «Hikki ibaaddo goggoɂaamiroon babo eetikko iminna?» ame. \v 6 Hikka kakkonhoosatera usu c'aafinya kuwaarre usu ussun felin kahedere kasanaayewa. \p \v 7 Filp'oosana, «Mete metee ibaaddo kic'c'ar kic'c'ar goggok'ammasiroon yelin, diinaara lama booleekki buddeena lakkolleero» ame abbaabe.\f + \fr 6:7 \fr*\ft Diinaara: felate kabbaraaroon arri tootti muraatta \ft*\f* \p \v 8 Yesuusakko oɂagaalssatarenkko koo, kasimoona P'et'iroosakokki abbi Indiraasana haa ame; \v 9 «Kahaɂuree babo kenna kunɂub lama kaɂabera unnu koo hittanii gira, hikki ade hikka gosa dubbaan misii geeginara?» \p \v 10 Yesuusana, «Ibaaddo goggohamas'iroon yela» ame, ese banɂee ees kamooggan gire, ibaaddona hamas's'ee tootoɂoottisona kuma ken kalleeroye. \v 11 Yesuusa babo ken keese galatee kakkoɂabbaabatare goorata, kahamas'eero gosaan hedeeden, kunɂubna usumaleewwa hedeeden dubbana kadootisaro gitakki helateen. \v 12 Dubba aame kakkobararare goorata, Yesuusa usukko oɂagaalssatarenne, «Tahessetto hanbbakko toonna goggodarɂaamonkko kukkuyisa» ame. \v 13 Isona, kaɂaamamero kahaɂuree babo kenkko tahessetto hanbba dugud tomonkko lama kukkuyiseen ammageen. \p \v 14 Ibaaddo Yesuusa kafelero baasakki malaata kakkodiyaaren goorata, «Alami tos kaɂemeetara kahegeroo ogiraan hikkaya» ameen. \v 15 Yesuusana ibaaddo emeeyire hunnaa usu wono yelayin k'oppaanokisoo addeesere adena kalekalee wodami tos seete. \s1 Yesuusa beke gutii sesseetaa seete \r (Mat. 14:22-33; Mar. 6:45-52) \p \v 16 Ul hemeen kakkollaare goorata usukko oɂagaalssatareen labu dageen. \v 17 Wolaboonna koratenee K'ifirenaahoomi tos nak'in keen. Gooratana hemeen leere, Yesuusana ganaa iso tos lakkoɂemetere. \v 18 Ambbal taɂatii mankko kiyaa gitte maraan beke keen. \v 19 Kilo metira ken goorttun le duudeen giraan, Yesuusa beke gutii sesseetaa wolabo tos kaɂemeetaro deenee abssateen. \v 20 Yesuusa ade, «Aniya, arooɂabssatteen» ame. \v 21 Isona usu goggokoraroo dootateen, wolabona goorsewa mankko seetaraan geete baga abatte. \p \v 22 Tallami arri bekekko gamanne kahesera ibaaddo esee wolabo too taalaal girano addeese, Yesuusa ade wolabooyi koratanawaattina usukko oɂagaalssatareen kale nak'anona addeese. \v 23 Esekko abbaabatere, kakkalee wolabool T'ibraadooskko, Goottaa kasommaasatero babo gosa mankko aamero banɂe tos emeete. \v 24 Ibaaddona, Yesuusa goorttun usukko oɂagaalssatareen esee giranawaatti goggoɂaddeeseenii, Yesuusa dootaa wolaboolii tabeen K'ifirenaahoomi tos seeteen. \s1 Yesuusa kagiri baboya \p \v 25 Bekekko gamanne usu kakkohelareen goorata, «Kaɂagaalssisatto, ati hittarraa goree emeetetta?» ameen. \p \v 26 Yesuusana, «Ani rumminaa rumminaa amara in kakkondootattaan babo mankkoɂaantteen maraanna mankkobarartteen kuwaarre, malaata mankkodeeten maraan lakkoyo. \v 27 Kabbaaro baboon aroofeltteen, ayesuun goɂameen Ere kaɂibaaddo kasisaro jiruu jiroommakki giri kalleero baboon fela, hikkina Waa Odo kaɂaddeesisaro maatama usu gutii kayera.» \p \v 28 Isona, «Hayya felo owaa felin me yelano dootisara?» ameen. \p \v 29 Yesuusana, «Usu kafareroyii goggoɂammanttaawun, hinɂi felo owaayyan» ame abbaabe. \p \v 30 Isona, «Noo diigunne ku goggoɂammannoon me malaata felnatta? Menna yelnnatta? Ameen hoosaten. \v 31 Goggoɂaaminawun daruurkko babo sisera amame goggos'aafameroo, odolaalkkaani k'alullattokki ulii babo kadaruure aameen.\x - \xo 6:31 \xo*\xt Biy. 16:4; 15; Mez. 78:24.\xt*\x*» \p \v 32 Haanssun Yesuusana, «Ani rumminaa rumminaa amara, daruurkko babo kasisara lakkomuseyo, karrummii babo daruurkko kasisara ade Odokkeeya. \v 33 Babo kawaa usu daruurkko kadagarona alamiin giri kasisaroya» ame. \v 34 Isona, «Goottaa, goorttanun hikka babo arri dubba noon sisi» ameen. \p \v 35 Yesuusana haa ame; «Kagiri babo aniya, in tos kaɂemeetara duuddo lakkoɂuɂiro, iyyeenna kaɂammane suure lakkosugubaaro. \v 36 Ayesuun goɂameen ani isinuun goggosegeeroo, deetettan gidanna suure lakkoɂammanattaan. \v 37 Odo kasisara dubba in tos emeetara; in tos kaɂemeetarona suure saarddese lakkohorooraro. \v 38 Daruurkko ani kakkoondagera feɂittee felayin anlleennon giraan, kafarerokotti feɂi feli gudisinya. \v 39 In kafarerokotti feɂi, kasisero dubbakko koonna habbaannon giraan tagachchoo arri goyikko goggokeesironya. \v 40 Aabbokkeetti feɂi Ere deere usuuyi kaɂammanara dubba jiruu jiroommakki giri goggogirroniya, aninna tagachchoo arri goyikko keesinnara.» \p \v 41 Ayihuudina «Daruurkko kadagera babo aniya» amanokkeessaan gumggumaano haggaɂabeen. \v 42 Haanna ameen, «Hikki kayooseefa ere la Yesuusayyolla? Aabbokkeessana Aayetteessa la noo okanssoyaanna? Hayya gidda usu misii ‹Ani daruurkko dagera› amara» ameen. \p \v 43 Yesuusana abbaabe haa ame, «Isi isirroo aroo gumggumiteen. \v 44 In kafarera Odo isi tos goɂabbaabe kuwaarre maayyona in tos emeeyin lakkodaanddaaro in tos kaɂemeetaro aninna tagachchoo arri goyikko keesinara. \v 45 Kahegeroolnna, ‹dubba Waakko oɂagaalssateen leeraan› amame s'aafamera, Odo kamaalarana usukkona kaɂagaalssatera dubba in tos emeetara.\x - \xo 6:45 \xo*\xt Isa. 54:13.\xt*\x* \v 46 Waa dollekko kaɂemeetero kuwaarre Odo kaddeera koonna laagiro, Odo kaddeera usu kaalaalya. \v 47 Ani rumminaa rumminaa amara, kaɂammanara dubba jiruu jiroommakki giri aba. \v 48 Kagiri babo aniya. \v 49 Odojjolaalkkisin k'alullattokki ulii babo kadaruure aameen halleewo kuwaarre goyeen. \v 50 Ayesuun goɂameen ibbaaddo goggogoononkko goggoɂaamiroon daruurkko kadagera babo hikkaya. \v 51 Daruurkko kadagera arddokki babo aniya; hikka babokko kaɂaamara dubba jiruu jiroomman girara; alamiin giri goggolleeroon ani kasisara babo sooɂootteyaan ame.» \p \v 52 Ayihuudina, «Goggoɂaaminnoon hikki ibaaddoti soo ootteessa misii sisin daanddaara?» amaa isi isirroo ataayiseen dogamano haggaɂabeen. \p \v 53 Yesuusana, «Ani rumminaa rumminaa amara, Ere kaɂibaaddonɂi soo goɂaamanawaatten iigina got'amanawaatten isiɂoottisinuun giri lakkoɂabttaan. \v 54 Sooɂoottee kaɂaamara, Iigikkeenna kat'amara jiruu jiroommakki giri aba, aninna tagachchoo arri usu goyikko keesinara. \v 55 Sooɂootti karrummii babo Iigikkina karrummii t'amoya. \v 56 Sooɂoottee kaɂaamara, Iigikkeenna kat'amara iyyee girara, aninna usu girnnara. \v 57 Arddokki Odo in goggofareroo, aninna usukko kakkeeyi giri goggogiro malee, kaɂaamarana hikkamalee inkko kakkeeyi giri girara. \v 58 Daruurkko kadagera babo hikkaya odolaalkkisin kaɂaameran babo aankikki lakkoyo, hassu babo oɂaamaraan adeen goyeeran, hikka babo kaɂaamara ade jiruu jiroomman girara.» \p \v 59 Hikka kakkoon ayeesera kak'ifirenaahoomi maamanii Ayihuudikokki min kaɂebii agaalssisaa giraanye. \s1 Jiruu jiroommakki kagiri haafura \p \v 60 Usukko oɂagaalssatarenkko omooggan hikka maaleen, «Hikki kac'c'annak'isiro haafuraya, ayoyya atayin kadaanddaara?» ameen. \p \v 61 Usukko oɂagaalssatareenna hikka ayeesii gumggumaano Yesuusa issiiwa addeesere, «Hikki isinuun handuddufo leero maana? \v 62 Hayya, Ere kaɂibaaddo t'aye takkogire tos biyaa giraan goddeeten me aminye? \v 63 Ayyaana kawaa giri sisara, soo adeen laɂo toonna lakkoɂabaan, ani isinuun kasegeera haafura ayyaanana girinnaya. \v 64 Halleewo kuwaarre isinkko kaɂammanoon kookkoo gira» ame. Hikkina, Yesuusa ayyoosi ammanoon giraanna ayyo usu roorisi sisinaro t'ayewa mankkokasanaaye maraanya. \v 65 Horeddeenna, «Odokko gosisame kuwaarre, maayyona in tos emeeyin lakkodaanddaaro ani kakkoon amera hikkanunya» ame. \p \v 66 Hikkakko kakkeeyi Yesuusakko oɂagaalssatareen omooggan haararttii abbaabateen, esekko abbaabatene debee lakkosesseeten. \v 67 Yesuusana tomonkko lamane, «Isinna addeen seeyin dootaattan?» ame. \v 68 Simoona P'et'iroosana, «Goottakki, ayyo tos seeyinanna? Ati jiruu jiroommakki kagiri haafura abtta. \v 69 Ati koo kawaa k'ulluukki laano gidda ammanenna, addeenssenna» ame abbaabe.\x - \xo 6:69 \xo*\xt Mat. 16:16; Mar. 8:29; Luk'. 9:20.\xt*\x* \v 70 Yesuusana abbaabere, «Isin tomonkko lamana kaɂassaabera la aniyolla? Ayesuun goɂameen isinkko koo durrisaya» ame. \v 71 Kaɂask'orotu Simoona ere kayihuuda, tomonkko lamakko koo goleenna, danbene roorisi mankkosisinaro maraan garakkeessa ayeesanoya. \c 7 \s1 Yesuusa baala kadaasee takkokabajjaamaro banɂe seete \p \v 1 Esekko abbaabatere Yesuusa, esee kagire Ayihuudil Yesuusa lagadin mankkodootare maraan, Yihuudakokki awuraajjaayi maraamurano isaagere Galiilaa maraamure. \v 2 Kaɂayihuudi kadaasee baala kakkogabbalamare goorata ade,\x - \xo 7:2 \xo*\xt Woy. 23:34; Ada. 16:13. \xt*\x* \v 3 Abbilaal tayesuusa, «Kukko oɂagaalssatareenna adeen ati ofelatto felo goggodeenawun, hittakko Yihuuda tos see ameen. \v 4 Isi tusayin dootataa giraan siyame kafelara maayyona laagiro. Atina hikka ayees kafelatto golleete, isiɂoottaa alamiin addeesisa» ameen. \v 5 Abbilaaltteessa suure lakkoɂammantette. \p \v 6 Yesuusana, «Iyyen likkiikki goorata ganaa lakkogeero, isinuun ade maagoreenna gooratana kaɂekkaateya. \v 7 Alami isin diidin lakkodaanddaaro, ani ade, feloɂootteessa omeellan laano mankkoɂatotaaro maraan in diidara. \v 8 Isin baala tos seyeen, iyyeen likkiikki goorata mankkogeennon giro maraan baala tos lakkoseeyinaro ame.» \v 9 Hikka isoon amere Galiilaa adallaate. \p \v 10 Halleewo kuwaarre, abbilaal baala tos kakkoseetatte goorata usuna mutaa halleenon giraan siyame baala tos seete. \v 11 Baala gutiinna Ayihuudi, «Usu ibaaddoti haggee gira?» amaa dootaa gireen. \v 12 Garakkeessa gosa orroo tanjjiin gumggumaano gire. Kookkoonna, «Usu kaɂidankki ibaaddotiya» ameen. Okkalee adeen, «Laa, gosa kashirsaroya» ameen. \v 13 Halleewo kuwaarre Ayihuudi absatanokko kakkeeyi garakkeessa futtise kaɂayeese maayyona laagire. \s1 Yesuusa tabaala banɂee seete agaalssise \p \v 14 Baalana takkot'eɂellaa seetee Yesuusa k'ulluukki min kawaa tos beere agaalssisano haggaɂabe. \v 15 Ayihuudina saadaa hikki ibaaddoti haɂagaalssannoonii hikka agaalssis misii addeesin daanddee? Ameen. \p \v 16 Yesuusana, «Ani kaɂagaalssisara agaalssisano inkko halleennon giraan in kafarerokko kaɂemeeteroya. \v 17 Maayyona feɂi tawaa felin godoote, hikki agaalssisi Waakko goorttun inkko kaɂemeetero laano kalebeese kasa. \v 18 Iskko kaɂayeesara, hassu kakkoonfelara ussun kabaja mankkodootataro maraanya, kafarerokotti kabajjaan kafelara ade usu karummiiya, t'arana lakkohelamatto. \v 19 Muse seera lakkosiseroya? Ayesuun goɂameen koonna seera lakkoɂooratteen. Isin mewuun in lagadin dootaattan?» \p \v 20 Gosana, «Ati durrisa kaɂabtta!» «Ku ade ayyoya lagadin kadootara?» ameen. \p \v 21 Yesuusa abbaabere isone haa ame, «Ani baasa koo fele, isin dubbana saaddeen. \v 22 Hamas's'isamano kakkoɂemetera odolaalkko kuwaarre Musekko lakkoyo, golleenna Muse hamas's'isamano mankkosise maraan Ayihuudin tafoolssi arrina haɂiisoni yiis hamas'isattan.\x - \xo 7:22 \xo*\xt Met'. 17:10; Woy. 12:3.\xt*\x* \v 23 Seera kamuse goggoɂiggilssamonkko yiis Ayihuudin tafoolssi arri kahamas'iisattan golleeten, taɂibaaddoo neefo tafoolssi arri goffayyise mewuun in gutii amaraattan?\x - \xo 7:23 \xo*\xt Yan. 5:9.\xt*\x* \v 24 Bebbeed taɂibaaddo diyaa firddaano isaagaddeen firdda karrummii firddaa» ame. \s1 Yesuusa, usu Kiristoosa laano \p \v 25 Usu goorata Iyyerusaalemi kagire kookkoo ibaaddo; «Lagadin kadootaran ibaaddoti la hikkayyolla? \v 26 Hikkima usu diidaa beese ayeesara, iso ayees koonna lakkoɂayeesaran, hikki ibaaddoti Kiristoosa laano odonnati oɂabaan addeesi girraane? \v 27 Hikki ibaaddoti ade eetikko emeetero noo kanssowa, Kiristoosa emeetaa giraan eetikko emeeyinnaro maayyona laakkaso» ameen. \p \v 28 Yesuusa k'ulluukki min kawaa orroo agaalssisaa yaaye t'ok'k'isere, «Ii, in kassaanwa, eetikko emeeyerona kassaanwa, ani hittanii kakkongira isiɂootteeyi lakkoyo, ayesuun goɂameen in kafarera usu karrummiya, isin addeen lakkokassaan, \v 29 Ani ade usu dollekko mankkoɂemeeyero maraanna usuna in mankkofarero maraan ani usu kasowa» ame. \p \v 30 Haanssun abin dooteen, ayesuun goɂameen goorata ganaa mankkogeenoon giro maraan maayyona gene gutii lakkokaye. \v 31 Golleenna gosakko kamooggan usuu ammanere, «Hayya, Kiristoosa emeetaa hikki ibaaddoti kafelaro malaatakko karoore fello?» ameen. \p \v 32 Farasaawiilnna, gosa garakkeessa gumggumaa kaɂayeesaro ayees malee, katuuk'aamol woyichchaalnna Farasaawiil goggoɂabinawun isoon k'ulluukki min kawaa oɂooraran fareen. \v 33 Yesuusana, «Ani isin wota kakkoɂadallaayinara goorata kic'c'arunya, esekko in kafarero tos seeyinara, \v 34 Isin in dootinattaan, ayesuun goɂameen lakkohelnnattaan, ani mankkogiro tos emeeyin lakkodaanddeetan» ame. \p \v 35 Ayihuudin odonnati oɂabaan isi isirroo, «Hikka ibaaddoti, helin noo kakkowaayinanna eetirraa seeyin gohediroya? Giriikkijjool orro darɂaameen ogiraan unattaani tos seeyire Giriikkijjool agaalssisin dootereya? \v 36 ‹In dootinattaan, addeen lakkohelnattaan adina, ani mankkogiro tos emeeyin lakkodaanddeetan› goɂamiro me amanoya?» ameen ayeeseen. \s1 Ogiri bekekkokki fultto \p \v 37 Baalan gudatano tallaatto tanjiinti arrii, Yesuusa aalleere yaaye t'ok'k'isere, «Maayyona kasugubaatera gogire in tos emeeyire hat't'ame ame.\x - \xo 7:37 \xo*\xt Woy. 23:36.\xt*\x* \v 38 Iyye kaɂammanara, mas'aafa k'ulluukki goggoɂamaroo ogiri bekekokki fultto orrokko biyaara» ame iyyee.\x - \xo 7:38 \xo*\xt Hiz. 47:1; Zak. 14:8.\xt*\x* \v 39 Hikka usu kakkoonɂamera usuu oɂammanaraan kaɂatayinaraan ayyaanakokki garaye, aalantina Yesuusa ganaa mankkokabajjaamoon gire maraan Ayyaana K'ulluukki lakkosisamere. \s1 Gosa orroo kalekalee biyaano lee \p \v 40 Gosakkona kookkoo hikka haafura kakkomaalare goorata, «Hikki ibaaddoti ogiraan kahegerooya» ame. \v 41 Okkalee, «Usu Kiristoosaya» Ameen. Kuukina ade haa ame, Kiristoosa Galiilakko «Misii emeeyin daanddaara? \v 42 Mas'aafa k'ulluukki, Kiristoosa kadaawute hidiidikko, Daawutena takkogire Beteleemikko emeetano la ayeesarolla?» ameen.\x - \xo 7:42 \xo*\xt 2 Sam. 7:12; Mik. 5:2.\xt*\x* \v 43 Haannunna Yesuusakotti aalanttii gosa orroo kalekalee biyaano lee, \v 44 Kookkoonna usu abin doote, ayesuun goɂameen maayyona gene gutii lakkokaye. \s1 Ayihuudin horehayeen ofelarenkonɂi ammanatanawaatti \p \v 45 Esekko abbaabatere k'ulluukki min kawaa oɂoorareen tuuk'aamokokki woyichchaal tos abbaabateen emeeten, isona «Muun aati emeennoon isaayiddeettan?» ameen. \p \v 46 «Ohandaarenna, hikka ibaaddoti aani, maayyona suure ayeese laakkaso» ameen abbaabeen. \p \v 47 «Farasaawiil ade, isinna sobantteettaan amanoya? \v 48 Golleenna odonnati oɂabankkona Farasaawilkko usuu kaɂammanera giro? \v 49 Seera kakkasoon hikki gosa ade kak'anggaameya» ameen abbaabeen. \p \v 50 Hittakko horene Yesuusa tos seete kagirena isokko koo kalleera Nik'odimoosa,\x - \xo 7:50 \xo*\xt Yan. 3:1-2.\xt*\x* \v 51 «Seerakkaani, horaarjje ibaaddoti koo me felero hamaaloninna haɂaddeesooni firddaara?» ame. \p \v 52 Isona, «Atina adde Galiilakkotta? Kahegeroo Galiilakko kiwaatti k'ok'k'orina, gachchooggeeta» ameen abbaabeen. \v 53 [Esekko danbbenne dubba min min seeteen. \c 8 \s1 Sharmmut'ummaa taɂabanttetto heleelttiti \p \v 1 Yesuusa ade zayitii kabiyaara gaa takkoɂalataro wodami tos bee. \v 2 Tallami arri barbaariinoo k'ulluukki min kawaa orroo ade mute, gosana maraamure kukku ame; agaalssisinna hamas's'ee. \v 3 Seera kamuse oɂagaalssisaranna Farasaawiil sharmmut'umaa taɂabanttetto heleelttiti keneen gosa orroona aalliseen, \v 4 Yesuusane, «Kaɂagaalssisatto, hitti heleelttiti sharmmut'aa abbanttetta, \v 5 Musena, hitta heleelttiti aankkikki eɂemoo goggoɂeeggamiro seeraa ajajeera, ati adde me amatta?» ameen.\x - \xo 8:5 \xo*\xt Woy. 20:10; Ada. 22:22-24.\xt*\x* \v 6 Hitta hoosin usu kakkonhosateran, usu takkomootiran aalantti dootaa c'aafitiniye, Yesuusa ade hussi amere ferii ul gutii s'aafano haggaɂabe. \p \v 7 Hoosiinii kakkojjeerisaren goorata t'ok'k'i amere, «Isin orrokko c'ubbo kallayikki usu t'ayi eɂemoo haɂeegge» ame. \v 8 Adena hussimere ul gutii s'aafe. \v 9 Iso hikkana kakkomaalaren goorata, jaarsoleekko haggaɂabere toottoolli esekko iiseen seeteen, esee usu horee aalliite tagitte heleelttitine wota Yesuusa kale hese. \v 10 Yesuusana t'ok'k'i amere, «Te heleelttiti; ibaaddo haggerraa seete? Ku gutii kafirddeere laagiroya?» ame. \p \v 11 Esena, «Goottakki! Koonna laagiro» antte, Yesuusana, «Aninna lakkofirddinaro, see, goortta hittakko danbbeebaan adi c'ubbo aroofelte» ame.]\f + \fr 8:11 \fr*\ft Kahorkkoo kagalbbaa mas'aafajjolnna kahorkkoo mas'aafal 7:53-8:11 geeroon kagiro lakkoɂadaraan; kookkoo Yan. 21:24kko haarre s'aaferaan; kakkalee ade Luk'. 21:38kko haarre s'aaferaan; koo kahorkoo kagalbbaa mas'aafa ade Yan. 7:36kko haarre s'aaferaan \ft*\f* \s1 Atonnati kayesuusa rummi laano \p \v 12 Adena Yesuusa ibaaddoon, «Ani kaɂalami ifaya, indebee kasesseetarana kagiri ifa laara kuwaarre suure mugudii lakkosesseetaro» ame.\x - \xo 8:12 \xo*\xt Mat. 5:14; Yan. 9:5. \xt*\x* \p \v 13 Farasaawiilnna, «Ati isiɂoottaawun mankkoɂatotaatto maraan atonnatikka lakkoɂatamaro» ameen.\x - \xo 8:13 \xo*\xt Yan. 5:31.\xt*\x* \p \v 14 Yesuusa, «Ani garakkee goɂatotaayena ani eetikko emeeyerona eetirraa seeyinaro mankkokaso maraan atonnatikki rummiya, isin addeen eetikko emeeyero goorttun eetirraa seeyinaro kakkassaan ayees laagiro. \v 15 Isin yaada kaɂibaaddo aani firddaattan, ani maayyo gutiinna lakkofirddinaro. \v 16 Gofirddeenna, kafarero odo wota kuwaarre ani kale mankkoginnoon maraan firddakki garaya. \v 17 Ibaaddo lamakki atotaano atamano goggoɂabo malee seerakkisinii s'aafamera. \v 18 Garakkee kaɂatotaatarokko koo aniya; kakkaleenna iin kaɂatotaara in kafarero Odokkeeya ame.» \v 19 Esekkona, «Aabbokka eetii gira?» ameen. Yesuusana, «Aabbokkeenna leere inna laakkassaan, in kakkassaan leeteenwa, Aabbokkeenna kasattenwa» ame abbaabe. \p \v 20 Yesuusa hikka kakkoonɂayeesera k'ulluukki min kawaa orroo, huu kakkokaamaro min dollee agaalssisaa giraanye, halleewo kuwaarre gooratakkeessa ganaa mankkogeennoon giro maraan maayyona usu lakkoɂabero. \s1 Ammano waattikokki gara kasisamero seerisano \p \v 21 Yesuusa adena, «Ani seeyinara, isinna in dootinattaan, c'ubbokkisiniinna goyinattan, ani mankkoseetaro tos adi emeeyin lakkodaanddeetan» ame. \p \v 22 Ayihuudin odonnati oɂabanaayenna, «Ani mankkoseetaro isin emeeyin lakkodaanddeetan usu kakkoonɂamera isiɂootteessa lagadayinya?» ameen. \p \v 23 Yesuusa ade, «Isin hegelkkottaan, ani elekkoya, isin hikka alamikkottan, ani lakkohikka alamikkoyo. \v 24 C'ubbokkisinii gowaano segeera, ani usuya goɂamiro ani usu laano goɂammanatana waatteen, c'ubbokkisinii goyinattan» ame. \p \v 25 Isona «Ati ayyotta?» ameen. \p Yesuusana «Horaarjjewa, kaɂayeesare usu aniye. \v 26 Ani isin gutii kaɂayeesirona kafirddinnaro kamooggan ayees aba, ayesuun goɂameen in kafarera kaɂabddameya, usukkona kamaalero alamiin ayeesinara.» \p \v 27 Isona gara kaɂodoo segaa girano lakkoɂaddeeseeran. \v 28 Haanssun Yesuusa, «Ere kaɂibaaddo t'ok'k'isi kakkosuyiteen goorata, aankki kaɂamera usu ani laano odo kaɂagaalssisero ayeesano, feɂitteeyi koonna feliwaatti kassaanwa. \v 29 In kafarera usu inneta gira, maaɂeeki gooratana kageggelaayisiro felin kale in lakkoɂisaagero ame.» \p \v 30 Yesuusana hikka goggoɂayeese omooggan usu ammaneen. \s1 Yiis kaɂabraame \p \v 31 Yesuusana usuuyi kaɂammanaro Ayihuudinne, «Isin agaalssisanokkeeyi goɂataatteen rumminaa inkko oɂagaalssaattanttaan ame. \v 32 Rummina kassanwa, rummina isin balchchumma beesinatta ame.» \p \v 33 Isona abbaabeen, «Noo yiis kaɂabraamenna, maayyoonna diyyii leene laakkansso, hayya noonne balchchumma binnattaan misii amatta?» ameen.\x - \xo 8:33 \xo*\xt Mat. 3:9; Luk'. 3:8. \xt*\x* \p \v 34 Yesuusana «Ani rumminaa rumminaa amara c'ubbo kafelara kac'ubbo diyyiiya, \v 35 Diyyii eerinnawuna ibaaddo kaminee orroo lakkogiraro ere ade maagoreenna minii girara. \v 36 Goortta Ere kawaa balchchumma gobeese, rumminaa balchchumma binnattaan. \v 37 Isin yiis kaɂabraame laano ani kasowa ayesuun goɂameen haafurakkee atatana mankkowaattan maraan in lagadin goosatteen keeteettan. \v 38 Ani Aabbokkee, dollee kaddeero ayeesara, isinna Aabbokkisinkko kamaaltteettaan felattaan ame.» \p \v 39 Isona, «Aabbokkaani Abraameya» ameen abbaabeen. Yesuusana «Isin yiis kaɂabraame leeteenwa,» Abraame «kafelero felatteenwa. \v 40 Waakko maalere rummi kasegeero in lagadin dootaattan Abraame ade hikkamalee lakkofelero. \v 41 Isin kafelattan Aabbokkisin kafelaroya.» Isona, «Noo sharmmut'ummaa oɂumulaminenno lakkonno,» «Aabbokkaanina koo Waa kaalaaya» ameen abbaabeen. \s1 Yiis kaddurrisa \p \v 42 Yesuusana, «Waa Aabbokkisin lii girewa, ani Waa dollekko mankkoɂemeeyero maraan geelatattenwa usu in farera kuwaarre ani isiɂootteeyi lakkoɂemeeyero. \v 43 Ani kaɂayeesaro mewuun shaadanawaattan? Aalanttina haafurakkee maalin mankkodootannon maraanya. \v 44 Isin Aabbokkisinkki kaddurrisa yiisttaan. Aabbokkisinkki halchcha felin dootaattan. Usu horaarjjewa neefo kalagadaroye, usu dollee rummi mankkoginnoon maraan rummii lakkoɂataatero; usu t'arana kat'araa odo mankkoleewun t'ara ayeesara kaɂayeesarana iskko met't'eereya. \v 45 Ani ade rummi mankko ayeesaro maraan lakkoɂammanattaan. \v 46 Isinkko ati c'ubbaalessatta ami mootin kadaanddaara ayyoyya? Rummi kaɂayeesaro gollee, mewuun ammanana waattaan? \v 47 Kawaa kallee haafura kawaa maalara, isin addeen Waakko mankkolleennon maraan lakkomaalattaan ame.» \s1 Yesuusa gara keessa kaɂayeesero \p \v 48 Ayihuudina abbaabere, «Ati Samaraawitta, adena durrisa ku gutii gira amanokkaan la garayyolla?» ameen. \p \v 49 Yesuusana, «Ani Aabbokkee kabajjaara kuwaarre durrisa lakkoɂabo,» «Isin addeen in yeraasattaan. \v 50 Ani kabajattee lakkodootataro, kabajattee kadootara ade girowa; kafirddaarana usuya. \v 51 Ani rumminaa rumminaa amara, maayyona haafurakkee goɂoorate, goyi suure lakkodeero» ame abbaabe. \p \v 52 Ayihuudina, «Durrisa girano giddaa addeensse, Abraame goyera, kahegeroolnna hikkamaleewa, ati adde maayyona haafurakkaa goɂoorate suure lakkogooro amatta. \v 53 Ati Aabbokkaani Abraamekko rooratta? Usu goye, ohegeroolna usumaleewwa goyeen, hayya ati ayyoyya amin laatta ameen?» \v 54 Yesuusana «Ani isiɂoottee gokkabajaaye kabajatti laɂo kalliittitta, kakkabajinarana ade isinne wota, isin Hedokkaani kaɂamattan Aabbokkeeya. \v 55 Isin gokasanawaatenna ani kasowa laakkaso goɂame, ani ade isin aani kat'araa laara, ani ade kasowa haafurana oorayinara. \v 56 Aabbokkisin Abraamekokki halchcha arrittee dii geggelaayin dootere, deegurena geggelaate, kageggelaatena lee ame abbaabe.» \p \v 57 Ayihuudina, «Ganaa gees konttom kakkoleeno,» «Ati Abraame deetetta!» ameen. \v 58 Yesuusana, «Ani rumminaa rumminaa amara» «Abraame umulamanakko horene ani aniya» ame. \p \v 59 Usu goorata usu eeggiin eɂemo aateen, Yesuusa ade golate, k'ulluukki min kawaakkona bee seete. \c 9 \s1 Yesuusa Iilɂo baye kaɂumulamero ibaaddoti fayyiise \p \v 1 Yesuusa raanne rooraa giraan takkoɂumulamekko haggaɂabere Iilɂo kabbayere ibaaddoti dee. \v 2 Usukko oɂagaalssatareenna Yesuusane, «Kaɂagaalssisatto! Hikki ibaaddoti Iilɂo bayi goggoɂumulamiron c'ubbo kafelera ayyoyya? Usuya muu oɂumuleeraanyan?» ameen hoosaten. \p \v 3 Yesuusana, «Usu goorttun oɂumuleeraan c'ubbo lakkofeleeran,» «Hikki kakkoonleera ade felo owaa usuu goggomutinaawunya. \v 4 Arri giraan in kafarerokonɂi felo felano dootisara, maayyona felin takkodaanddenon hemeen emaatta, \v 5 Hikka alamii giraan alamikokki ifa aniya ame.\x - \xo 9:5 \xo*\xt Mat. 5:14; Yan. 8:12.\xt*\x*» \p \v 6 Hikka ame abbaabatere ulii hanc'c'ufe tufere hanc'c'ufee erre c'awudisere Iilɂo oɂibaaddotii shigidere, \v 7 «Seedde Selihoomi kaɂamamaro eelaa aalina» ame. (Selihoomi amano «Kafarame» amanoya.) Ibaaddotina seete aale. Deenddaanna abbaabate emeete. \p \v 8 Ollaatteessana hittakko horeene usu ebaataa giraan kaddeera ibaaddo, «Hikki ibaaddoti la hamas's'ee kaɂebaatareyolla?» ameen. \v 9 Kookkoona, «Ogiraan usuya» Ameen, kuukina usu aani laara kuwaarre lakkoɂusuyyo ameen, usu ade, «Aniwayya» amaa gire. \v 10 Ibaaddona, «Hayya Iilɂoɂootta misii banameen?» ameen hoosaten. \v 11 Usuna, «Yesuusa kaɂamaraan ibaaddoti erre c'awudisere Iiilɂoɂootteeyi shigide, Selihoomi tos seeyire goggoɂaalloon segee, seeyeerena aale, diyaanona daanddee» ame abbaabe. \v 12 Isona, «Hayya, usu ibaaddoti eetii gira?» Ameen. Usuna, «Ani laakkaso» ame. \s1 Farasaawiil ibaaddoti misii fayyeero k'ulleessaano horeddeen \p \v 13 Isona Iilɂo baye kagire ibaaddoti Farasaawiil tos geesen. \v 14 Yesuusa c'awudo shigidere Iilɂo oɂibaaddoti kakkobanera Ayihuudin tafoolissi arrite. \v 15 Haanssun Farasaawiil misii diyaano daanddeero hoosaten. Ibaaddotina, «Usu Iilɂoɂootteeyi c'awudo shigide» aninna «Aale hikkima diyaa gira ame.» \p \v 16 Farasaawilkko kookkoo, «Hikki ibaaddoti tafoolssi arri mankkokabajiinon maraan, Waakko lakkoyo» Ameen. Kuukina adeen, «C'ubbaaleessa, hikka aankkikki maalaata misii felin daanddaara?» ameen. Isiɂorroonna isiɂaatiwaatti met't'aantte. \p \v 17 Haanssun, Iilɂo baye kagire ibaaddoti tos abbaabatereen, «Iilɂoɂoottaa kabanero ibaaddotikokki gara ati me amatta?» ameen. Ibaaddotina, «Usu kahegerooya» ame. \v 18 Ayihuudina usu oɂumuleeraan tos farigureen taaɂuumissisiraanii ibaaddoti Iilɂo baye kagire laanona adena diyaanokkeessana lakkoɂammanatereen. \v 19 Isona, «Iilɂo baye umulamera kaɂamattaan erekkisin hikkaya? Hayya gidda misii din daanddee?» ameen. \p \v 20 Oɂumuleeraanna, «Erekkaani laanona Iilɂo bayi umulamano kanssowa.» \p \v 21 Gidda ade misii diyaano daanddeero Iilɂoɂootteessa maayyo banero noo laakkansso isi kadanddee ibaaddoti mankkollee maraan, isiɂoottessaawun ayeesin daanddaara usu hoosayen ameen abbaabeen. \v 22 Yesuusa, Kiristoosaya ami kaɂatotee dubba min kaɂebi kaɂayihuudikko goggohororamiroo Ayihuudi t'ayeen murittesseen mankkogireen maraan, oɂumuleeraan hikka kakkoonɂameeren Ayihuudi abissateerenya. \v 23 Haanssun oɂumuleeraan usu isi kadaanddee ibaaddoti mankkolleero maraan usu hoosayen ameen. \p \v 24 Iilɂo kabayere ibaaddotina kallami uumeene, «Ati ibaaddoti, Waa kabajiina,» «Hikki ibaaddoti c'ubbaaleessa laano noo kanssowa» ameen. \p \v 25 Usuna «C'ubbaaleessa laano ani laakkaso ayesuun goɂameen ani Iilɂo baye kagire laanona gidda ade diyaanokkee hikka ayees koo kasa» ame. \v 26 Isona, «Usu kuun me felera? Iilɂoɂoottaanna misii banera?» ameen hoosateen. \v 27 Usuna, «Horaa ani isinuun segeera, lakkoc'ak'assettaan, mewuun adi maaln dootaattan? Isinna addeen usukko kaɂagaalssataro liin dootaattan?» ame. \v 28 Isona, «Ati hikka ibaaddotikko kaɂagaalssaattotta, noo Musekko oɂagaalssatannonna! \v 29 Waa Musene wota ayeesano noo kanssowa, hikki ibaaddoti ade eetikko emeetero suure laakkansso» ameen ayeeseen. \p \v 30 Ibaaddotina, «Isin usu eetikko emeetero addeesiwatti kasaadisiroya, halleewo kuwaarre usu Iilɂo oottee banera. \v 31 Waa kamaalara, usu kaɂabissatarona feɂitteessa kafelaro kuwaarre, c'ubbaalessaal maaliwaatti noo kanssowa. \v 32 Iilɂo baye kaɂumulamero ibaaddoti Iilɂo kabanera girowa goɂameen, alami aroomet't'aamekko haggaɂabere maayyona maale laakaso. \v 33 Hikki ibaaddoti Waakko lii waatewa hikka felin lakkodaanddaare ame abbaabe.» \p \v 34 Isona, «Maar dubbaa c'ubbo baate kaɂumulantetta, ati noo agaalssisin misii jaabuu tusaatta?» ameen abbaabeen, horooren. \s1 Ayyaanakokki jaamannati \p \v 35 Yesuusana ibaaddoti horooramano maale, usu kakkohelare gooratana, «Ati ere kaɂibaaddoyi ammanatta?» ame. \v 36 Ibaaddotina, «Goottakki ani usuu goggoɂammannoon usu ayyoyya?» ame hoosate. \v 37 Yesuusana, «Deetetta, giddana kunne wota kaɂayeesara usuya» ame. \v 38 Ibaaddotina, «Goottakki ani ammaninnara» ame sagade. \v 39 Yesuusana, «Odiyaannon goggodeerawun, odiyaaranna goggodiyaannonkko, firddin hikka alami tos emeeyera» ame. \v 40 Yesuusa wota ogireen Farasaawilkko kookkoo hikka ayees maaleenguren, «Me amanoya? Hayya noonna Iilɂo odiyaannonna amanoya?» ameen. \v 41 Yesuusana, «Odiyaannon lii gitteenwa isinuun c'ubbo lakkolaare, gidda ade diyaanna mankkoɂamattaan maraan, c'ubbokkisin goggogiroo girnnara» ame. \c 10 \s1 Kafoofarona Idaadjjolaal \p \v 1 Esekkona Yesuusa «Ani rumminaa rumminaa amara, awud kaɂidaad tos ufane anleennon giraan banɂe takkaleenne firime katabara kahetarona kasaamaroya. \v 2 Karrane katabara ade usu idaad kafoofaroya. \v 3 Karra kaɂoorara karra banara, idaadkkeessana yaayetteessa maalara. Idaadkkeessana megekkisooyi uumaa beesinara. \v 4 Ootteessa olleeran dubba kakkobeese goorata horehaye sesseetara idaandda yaayetteessa mankkokaso maraan debee sesseetara. \v 5 Martti kalleero goɂameen iso yaayetteessa mankkokasoon maraan usukko bak'ataran kuwaarre suure usuu debee lakkosesseetaran» ame. \p \v 6 Yesuusa hikka masuussa segee; iso adeen usu me segeero lakkoshaaderan. \p \v 7 Haanssun Yesuusa kallami, «Ani rumminaa rumminaa amara, kaɂidaadjjool karra aniya. \v 8 Inkko horeene oɂeemeteeren dubba hetona ossaamaraanyan, idaadjjoolnna adeen iso lakkomaaleen. \v 9 Karra aniya, in tosne katabara dubba fayyaara, tabara, biyaara, bobbana helatara. \v 10 Heto hetin, lagadin baasin kaalaawun emaatta, ani ade kakkoon emeeyera duuddotti neefo goggogirttonya ame.» \p \v 11 Adena «kaɂidankki kafoofee aniya, kaɂidankki kafoofee neefotteessa idaadjjool maraan roorise sisara. \v 12 Maragadeen kafoofara ade idaadjjool kakkeessa mankkolleenon maraan, hiyyeeyi goɂemeetto idaad iisere bak'atara, hiyyeeyina idaad abatta, darɂaatta. \v 13 Kakkoonbak'atarana maragadeen kafoofaro mankkollee maraan idaaduun kanenɂeeyissannoniya. \v 14 Kaɂidankki kafoofee aniya, kakkee kalleero idaad ani kasowa, isona in kasaaniwa. \v 15 Hikkina odo in goggokaso malee aninna odo goggokaso maleeya, neefotteenna idaadkkee maraan roorisi sisinara. \v 16 Hikka awudkko kalleennoon kakkalee idaad gira, isona keenano dootisara, isona yaayettee maalaraan, maate toonna leeraan, kafoofenna kooyya. \p \v 17 «Ani abbaabi atayin neefottee roorssayi mankkosisinaro maraan Aabbokki in geelaatara. \v 18 Neefottee feɂitteeyi roorisi sisinara kuwaarre inkko maayyona lakkoɂaatiro, roorisi sisininna leere keesin odonnati aba, hikka ajaja kakkoɂatayera Aabbokkeekkoya» ame. \p \v 19 Hikka haafurakko kakkeeyi Ayihuudi orroo adena isiɂaatanawaatti met't'aame. \v 20 Isokko omoogganna, «Usu durrisa aba, k'olamera, muun maalattan?» ameen. \p \v 21 Kakkalee ade, «Hikki ayees durrisa kakkogiro ibaaddotikokki ayees lakkoyo, durrisa ilɂo kabaye banin daanddaara?» ameen. \s1 Ammanowaatti kaɂayihuudi \p \v 22 Iyyerusaalemiinna k'ulluukki min kawaakki usubaatanokokki baala lee, gooratana bat't'eesaye, \v 23 Yesuusana k'ulluukki min kaɂebii Solomooni kakkosesseetarone rooraa gire. \v 24 Ayihuudina maraamureene, «Hagge taa geetoon wodanattani rereesi kayinatta? Ati gokiristoosatto addeesisi noon segii» ameen. \p \v 25 Yesuusana, «Ani isinuun segeere, isin addeen lakkoɂammanattaan, Aabbokkeekki megee ani ofelara felo garakkee atotaaran. \v 26 Isin addeen idaadkkee mankko laanawaatteewun lakkoɂammanattaan. \v 27 Idaadkki yaayettee maalara, aninna kasowa, isona indebee sesseetanan. \v 28 Ani isinuun jiruu jiroommakki giri sisinara, duuddo lakkobaataan, genetteekkona isin basi aatin kadaanddeera maayyona laagiro. \v 29 Iso iin kasisera Aabbokki dubbaankko roorara, Aabbokkeetti genekko maayyona basi aatin lakkodaanddeero. \v 30 Aninna Odokkina koonna ame.» \p \v 31 Ayihuudi Yesuusa adeen eeggiin eɂemo keeseen. \v 32 Yesuusa ade, «Odo dollekko omooggan ojinjjiin felo oɂidan tusewwa, hayya hikkasikko eekun eegginattan?» ame. \p \v 33 Ayihuudina, «No ku kakkoonɂeegginanna, gadeekki ibaaddoti leete giraan, isiɂoottaa Hedo yelattedde Waa mankkohabaartte maraanya kuwaarre oɂidanɂi feloɂoottaawun lakkoyo» ameen abbaabeen. \p \v 34 Yesuusana, «Seerakkisinii, ‹Isin waalttaan ame amame lakkos'aafameroya›?\x - \xo 10:34 \xo*\xt Mez. 82:6.\xt*\x* \v 35 Haafura kawaa okkoonɂemeetero ‹waalttaan› goɂame mas'aafa k'ulluukkina iggilissamin kadaanddaamon gollee. \v 36 Hayya, ‹Ani ere kawaayya› mankkoɂamero maraan, Odo ussun kale yelatere alami tos kafarero, ati Waa inggaamatta mewuun amattaan? \v 37 Ani Aabbokkeenɂi felo kafelaro golleennoon arooɂammanatteen. \v 38 Kafelaro gollee ade in goɂammanatana waatteenna, Odo iin girano aninna Odoon girano addeesinna shaadi goggolleetawun feloɂootteessaa ammana ame abbaabe.» \v 39 Adena abin dooteen, usu ade genekko beesate. \p \v 40 Esekko Yesuusa t'aye Yaannisa takkot'ammak'are, Yorddaanosi gama tos abbaabate, eseenna adallaate.\x - \xo 10:40 \xo*\xt Yan. 1:28.\xt*\x* \v 41 Ibaaddo kamoogganna usu tos emeete, isona, «Yaannisa koonna malaata lakkofelero, ayesuun goɂameen hikka ibaaddotikki gara kaɂayeesera dubba rummiya» ameen. \v 42 Ese banɂe omooggan Yesuusaa ammaneen. \c 11 \s1 Goyi kaɂalaazari \p \v 1 Kamayiraamena abbattiseekki kamaartta maamani Bitaanyaayi kagire Alaazari hawɂaamaa gire. \v 2 Hitti abbikkise Alaazari takkoon hawɂaamare Mayiraame, Goottaa gutii shittoo kibttedde lukkitteessa metekkiseeyi tashaakkaratetta. \v 3 Abbalaal lama, «Goottaa; ati kageelaatta ibaaddoti hawɂamara» ameen handdaa fareen. \p \v 4 Yesuusa hikka kakkomaalare goorata, «Hikki hawɂaami Ere kawaa usu goggokabajaamironna kabaja tawaawunya kuwaarre goyiin kageegisiro lakkoyo» ame. \p \v 5 Yesuusana Maartana, abbatisee Mayiraamena abbikkisoo Alaazari geelataa gire. \v 6 Golleenna kaɂalazaari hawɂaamano maale giraan takkogire banɂee arriti lama haye. \v 7 Esekko abbaabatere usukko oɂagaalssataranne «Ul kayihuuda tos abbaabana» ame. \p \v 8 Usukko oɂagaalssataranna, «Kaɂagaalssisatto, arri tic'c'arkko horeene Ayihuudi ku eɂemoo eeggiin dootaa gire, adena eserraa seeyinatta?» ameen. \p \v 9 Yesuusana «Arri too la saatii tomonkko lammattola? Hikka alamikokki ifakko kakkeeyi mankkodiyaaro maraan arrii kasessetara lakkohanduddufataro. \v 10 Kahanduddufatarana ade hemeen kasesseetaroya, aalanttina ifa lakkoɂabo ame abbaabe.» \v 11 Hikka segee abbaabatere, «Noo kageelaattanna Alaazari huddurera, aninna huddurokko usu keesin seeyinara» ame.\f + \fr 11:11 \fr*\ft Dimoosa: lakku amanoya.\ft*\f* \v 12 Yesuusakko oɂagaalssatareen «Gootta! Gohudurero fayyirowa» ameen. \v 13 Yesuusa hikka kakkoseegera kaɂalazaari goyikokki garaye, usukko oɂagaalssatareen adeen hudduranokokki gara kaɂayeesero aani leera. \v 14 Haanssun Yesuusa addeesise, «Alaazari goyera. \v 15 Isin goggoɂammanttaanun, esee giriwaattikki isin maraan geggelaayisara, gidda adi usu tos seenna.» \p \v 16 Esekkona Didimoosa kaɂamamare Toomaasa okkalee Yesuusakko oɂagaalssatareen, «Noonna seeyinne usune wota goonna» ameen. \s1 Yesuusa abbalaal taɂalaazari goggoɂisano \p \v 17 Yesuusa eserraa kakkogiyaare goorata Alaazari gok'amalamesikko arri afar leetette. \v 18 Bitaanya Iyyerusaalemikko kilo metira seed gitakki fakkintte gitte. \v 19 Kamooggan Ayihuudina Maartana Mayiraamena abbikkisokki goyii goggoɂisin emeeten gireen. \p \v 20 Maartta Yesuusakokki emeetano maaltedde k'op'ayin beete, Mayiraame adde min hesse gitte. \v 21 Maartana Yesuusane, «Gootta! Ati hittanii gittewa, abbikki lakkogowaare. \v 22 Gidda gollee kaɂebaatto dubba Waa sisano kasowa antte.» \p \v 23 Yesuusana, «Abbikka goyikko kinnara» ame. \v 24 Maartana, «Tagachchoo arrii goyikko kakkinnara ani kasowa» antte. \v 25 Yesuusana; «Goyikko kiyaanona neefona aniya, iyyee kaɂammanara goggoyena neefo girara. \v 26 Iyyee kagira, kaɂammanarana suure lakkogooro, hikka ammanatta?» ame. \p \v 27 Esena, «Ii Goottakki, ati alami tos kaɂemaatto Kiristoosa Ere kawaa laano ammanara» antte. \p \v 28 Maartta hikka antte abbaabattedde, abbatisee Mayiraame kale uunttede, «Kaɂagaalssisara emeetera, ku uumara» antte. \v 29 Mayiraamena hikka goggomaalttee saantte keetedde Yesuusa tos seette. \v 30 Usu goorata Yesuusa, Maartta usu takkok'op'attetto banɂe gire kuwaarre, ganaa maaman tos lakkotabere. \v 31 Mayiraame goggoɂisaa min orroo ogireen Ayihuudina, firimi biyaano deenee, k'amal tos seette kaɂowatto aani leere debee been. \p \v 32 Mayiraamena Yesuusa mankkogiro banɂe tos geete goggodeeteenna, lukii hegelii iitedde, «Goottakki, ati hittanii kagitte leetewa, abbikki lakkogowaare» antte. \p \v 33 Yesuusana ese ootaa giraan, debee kaɂemeetera Ayihuudina ootaa giraan deegure ayyaana gaddaa shaalagamere, \v 34 «Haggee k'amalitteettaan?» ame hoosate, isona, «Goottakki, koyi deena» ameen. \p \v 35 Yesuusana ilmmi beesate. \v 36 Ayihuudina, «Misii usu geelataa gire deetene!» ame. \p \v 37 Isokko kookkoo ade, «Ilɂo kabayere ilɂo kabanara, hikki ibaaddoti goggogoononkko usu yelin lakkodaanddaareya?» ameen. \s1 Yesuusa Alaazari goyikko keesano \p \v 38 Yesuusa wodanatteessa kallami gaddaa dinanttedde k'amali tos seete, k'amalkkeessana eɂemo kac'ufamero lagaye. \v 39 Usuna, «Eɂemo keesa» ame. Kagoyerekotti abba Maartta, «Gootta! Usu goyere arri afar mankkoɂadallaatero maraan gidda urmmaatara» antte. \v 40 Yesuusana, «Ati goɂammanatte kabajja tawaa gachoo deeta ame ani kuun lakkosegeereya?» ame. \v 41 Haanssun ibaaddo eɂemo keese, Yesuusana elddee deere, «Aabbokki, mankkomaaltte maraan ani ku galataara, \v 42 Arri dubba ati in maalano ani kasowa hikka ayeesano ade hittanii kaɂaalleera ibaaddona ati in farano goggoɂammannaawun amereya» ame. \v 43 Yesuusa hikka ame abbaabatere yaaye t'ok'k'iɂisere, «Alaazari, koyi been!» ame uume. \v 44 Kagoyere Alaazarina genenna lukkiina tamammarantte gashenne wota, bebbeediinna hoc'c'oo goggomammaranttee bee. Yesuusana «Gashe tak'amal furaddeen isaaga haseete» ame. \s1 Yesuusa lagadin ofelameraan felo \r (Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Luk'. 22:1-2) \p \v 45 Haanssun Mayiraame tos kaɂemeetere Ayihuudikko kamooggan ibaaddo, Yesuusa ofelero felo deegure usuu ammane. \v 46 Kookkoona ade seeteerene Yesuusa kafelero Farasaawilun seegeen. \v 47 Esekko katuuk'aamol woyichchaalnna Farasaawiil taɂayihuudi songoonii kukkuyisenguren haa ameen, «Hikki ibaaddoti kamooggan malaata felaa mankkogiro maraan noo me goyelne iidira? \v 48 Adda no goɂiinsse ibaaddo dubba usu ammaninara, karoomi ibaaddona emeeyire ulkkaanina gosakkaani baasinara ameen.» \p \v 49 Isokkona koo usu geesii tuuk'aamon woyichcha kalleera K'eyaafa, «Isin koonna laakkasaan! \v 50 Gosa dubba kabaarokko gosa maraan odo koo goggoye isinuun kaɂidan laano lakkoshaadattaan? Ame.» \v 51 Hikka kaɂamera iskko lakkoye, ayesuun goɂameen usu geesii usu tuuk'aamon woyichcha mankkolleere maraan, Yesuusa gosaan kagoyinaro laano hinɂa hegero ayeesanoya. \v 52 Usu kakkoongowara gosa kaalaawun halleenon giraan kadarɂamero yiis kawaa raattoo kukkuyisinya. \p \v 53 Ese arrikko haggaɂabereen Yesuusa lagadin makkareen. \v 54 Haanssun Yesuusa esekko abbaabatere Ayihuudi orroo diidaa bee lakkosesseetero, ayesuun goɂameen ul k'alullattokki dollee tagitto Efireemi kaɂamamaro maaman tos seetere eseenna usukko oɂagaalssatareene wota addallaate. \p \v 55 Kaɂayihuudi faasikkaa goggogabbalamee, baala giyaanokko horeene kamuc'c'imano seera felin omooggan ul ulkko Iyyerusaalemi tos been. \v 56 Yesuusana dootaa gireen, k'ulluukki min kawaayi aalleene, «Meɂaani laara? Baalan suure lakkoɂemeeroya?» amaa isiɂisi hoosaten. \v 57 Katuk'aamo woyichchaalnna Farasaawiil ade Yesuusa abin eetii giro kakkasa ibaaddo goggotusironna goggoɂabroon ajajeen gireen. \c 12 \s1 Yesuusa Bitaanyaayi shittoo shigidamano \r (Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9; Luk'. 7:37-39) \p \v 1 Kafaasikkaa baalawun arri lewo hesaa Yesuusa, goyikko kakkeesera Alaazari mankkogiro Bitaanya tos seete. \v 2 Eseenna Yesuusaan kita kahemeenee ekkaasen, Maartta gohandayito, Alaazari usune wota babo aamin kahamas'eerokko kooyye. \v 3 Mayiraamena dookki awɂallo talleete liitiroo mina tamuc'c'intte tanardoosa shittoo keenttedde luki tayesuusaa gutii kibtte, lukkitteessana metekkiseeyi shakaartte, minna shittookotti urtii ammagame.\x - \xo 12:3 \xo*\xt Luk'. 7:37-38.\xt*\x* \v 4 Yesuusakko oɂagaalssatarankko koo danbbenne roorise kasisera kaɂask'orotu Yihuuda ade neebaataa, \v 5 «Hitti shittoo seed boolee t'agaraawun daddalamidde maragadena hiyyeessan muun sisiwaatte?» ame.\f + \fr 12:5 \fr*\ft Diinaara: felate kabbaraaroon arri tookki daamoozaya\ft*\f* \v 6 Hikka kakkoonɂayyeesera kamaragade shile kaɂabare mankkollee maraan kakkaamaro maragadekko ussun atate kahaare heto mankkolleewun kuwaarre hiyyeessan mararere lakkoye. \p \v 7 Yesuusaan, «Hitti shittoo tak'amal arriwuun kayelttetto ekkaasano mankkollee maraan isaaga. \v 8 Hiyyeessal maagoreenna isin wota giraan, in addeen arri dubba lakkohelnnattaan,» ame.\x - \xo 12:8 \xo*\xt Ada. 15:11.\xt*\x* \p \v 9 Usu goorata kamooggan kaɂayihuudi ibaaddo Yesuusa esee girano addeeseren usu tos emeeten, oɂemeeteraanna Yesuusa kaalaa ameen halleenon giraan, usu goyikko kakkeesero Alaazarina diinyya. \v 10 Haanssun Tuuk'aamokokki woyichchaal adeen Alaazari lagadin makkareen. \v 11 Hikkina aalantti teessaa kamooggan kaɂayihuudi ibaaddo Yesuusa tos seeteere ammanaa mankkogire maraanya. \s1 Yesuusa kabajaa Iyyerusaalemi tos tabano \r (Mat. 21:4-9; Mar. 11:7-10; Luk'. 19:28-40) \p \v 12 Babbarinssa baalan kaɂemeetara gosa kamooggan Yesuusa Iyyerusaalemi tos emeetaa girano maaleen, \v 13 baalallo ozanbabaa abeen k'op'ayin been, Yaayettisona t'ok'k'iseene, «Hoosaɂina!» «Mege kagoottayi kaɂemeetara kasommaasameya!» «Wono kaɂisiraɂeel kasommaasameya!» ameen.\x - \xo 12:13 \xo*\xt Mez. 118:25-26.\xt*\x* \p \v 14 Yesuusana darmmee tademeer helatere hamas's'ee, haa amamena goggos'aafameroo, \q1 \v 15 «Ere kas'iyoni arooɂabssatte! \q1 Hikkima wonokka darmmee tademeer hamas's'eere emeetara» \q1 Amameen os'aafameraan hegero goggogudarawunya.\x - \xo 12:15 \xo*\xt Zak. 9:9.\xt*\x* \p \v 16 Yesuusakko oɂagaalssataranna hikka dubba horaarjje lakkoshaaderen, usu maraan kas'aafamerana usuna ofelamereen felo kakkoɂaddeeseraan Yesuusa kabajjaame kakkoɂabbaabatare goorataya. \p \v 17 Yesuusa Alaazari gumbbikko uumegure goyikko kakkokeesere goorata, usune wota kagire ibaaddo dubba goyikko kiyaanokkeessa atotaa gire. \v 18 Ibaaddo kamooggan usu hikka baasakki malaata felano mankkomaalere maraan k'op'ayin bee. \v 19 Haanssunna kafarasaawil ibaaddo isiɂisiɂorroo, «Goorta me yelano dootisara? Deetene! Alami dubba mina abbaabate usu debee sesseetera» isiɂorroo ameen. \s1 Yesuusa goyikkeessa t'aye ayeese \p \v 20 Hedoyisayiin baala tos obeeraan orrokko kagirikki ibaaddona gire. \v 21 Isona Galiila tagitto Beetesayidakko kalleero ibaaddoti, Filp'oosa tos emeetene, «Gootta,» maganne, «Noo Yesuusa din dootanna» ameen. \p \v 22 Filp'oosana, Indiraasaan segin seete, Indiraasana Filp'oosana seeterene Yesuusaan segeen. \p \v 23 Yesuusana, «Ere kaɂibaaddo takkokabajaaminara saatii geetetta. \v 24 Ani rumminaa rumminaa amara, il taddargammaa erree gutii iide goggoonnon kale hesata, goggoote ade il tamooggan sisatta.\x - \xo 12:24 \xo*\xt Mat. 10:39; 16:25; Mar. 8:35; Luk'. 9:24; 17:33.\xt*\x* \v 25 Neefotteessa kageelaatara waatara hikka alamiin neefotteessa kadiidara ade jiruu jiroommakki giri usu ooratara. \v 26 Iyyeen handayin kadootara gogire indebee hasesseete, aninna mankkogiroo iin kahandaarana esee girnnara iin kahandaarona Aabbokki kabajjirowa. \p \v 27 «Gidda neefotti c'annak'aanttetta me amira? ‹Aabbokki hitta saatikko in haasi amu›? Halleewo kakkoonɂemeeyera hitta saatiiwunya. \v 28 Aabbokki! Megekkaa kabajjii» ame. \p Esekko abbaabatere, «Megekkeenna kabajaayera, adina kabajinara» taɂamatta yaaye daruurkko emeette. \v 29 Esee aallee kagire kamooggan ibaaddo yaaye kakkomaalare goorata, «Huruuntta» ame; kakkalee ade, «Erggichchaya kaɂayeesara» ame. \p \v 30 Yesuusa, «Hitti yaaye kakkoonɂemeettetta in maraan halleenon giraan isin maraanya, \v 31 Hikki alami kakkofirddaaminara goorata giddaaya, hikka alamkokki mootii gidda sarddi shafaminara. \v 32 Ani ade ulkko t'ok'k'i t'ok'k'i kakkoɂame goorata ibaaddo dubba in tos kukkuyisinara.» ame. \v 33 Hikka kakkoonɂayeesera misikki goyi goyinaro tusinye. \p \v 34 Gosana, «Noo Kiristoosa jiruu jiroommaan girano seerakko maalnenna, hayya, ‹Ere kaɂibaaddo t'ok'k'i t'ok'k'i amano dootisara misii amatta›? Hikki ‹Ere kaɂibaaddo ayyoyya›?» ameen.\x - \xo 12:34 \xo*\xt Mez. 110:4; Isa. 9:7; Hiz. 37:25; Dan. 7:14.\xt*\x* \p \v 35 Yesuusana, «Goortanu goorata kic'c'arun ifa abittaan, mugud haɂemennon giraan, ifa giraan sesseeyen, mugud kasesseetara eetirraa seetaro laakkaso. \v 36 Yiis kaɂifa goggolleetawun ifa girantuun hikka ifaa ammana.» ame. Yesuusa hikka ayeese goggogudisee kale bee golate. \s1 Ayihuudi ammano waattii ataatano \p \v 37 Yesuusa hikka malaata dubba iso horee gofelena suure giddana lakkoɂammanateraan. \v 38 Hikkina kahegeroo Isiyaasa, \q1 «Goottakki atonnatikkaani ayyoya kaɂammane? \q2 kagoottaa hunnana ayyoon mute?» \m kaɂamamera haafura goggogudaroonya.\x - \xo 12:38 \xo*\xt Isa. 53:1.\xt*\x* \v 39 Haanssun ammanin lakkodaanddeeran, hikkina Isiyaasa banɂe takkaleeyi haa ame goggoɂayeeseroya. \q1 \v 40 «Ilɂoɂoottisooyi goggodiyaannonkko \q2 wodanattisooyinna goggoshaadonkko \q2 abbaabayinna goggofayyinonkko \q1 Waa Iilɂoɂoottisoo baasera, \q2 wodanattisoonna duudisera.\x - \xo 12:40 \xo*\xt Isa. 6:10.\xt*\x*» \p \v 41 Isiyaasa hikka kakkoonɂamera kabajatteessa mankkodeero maraanya, garakkeessana ayeese. \p \v 42 Golleenna, kaɂayihuudi woyichchaalkkona kamooggan usuu ammane, halleewo kuwaarre Farasaawiil Ayihuudikokki min kaɂebikko iso goggobeesonkko abssateeren ammananokisoo beeseen lakkosegaateren. \v 43 Hikkina kakkonlleera Waakko taɂemaatto kabajakko roorssateen ibaaddo dollekko taɂemaatto kabaja mankkogeelaaten maraanya. \p \v 44 Esekkona Yesuusa yaaye t'ok'k'isere, «Maayyona iyyee goɂammane in kaalaalii halleennoon giraan in kafareroona ammanara. \v 45 In kadiyaara in kafarero diyaara. \v 46 Iyyee kaɂammane mugudii goggogiroonkko ifallee alami tos emeeyera. \p \v 47 «Haafurakkee maalire kaɂoorannoo gutii kafirddinara lakkoɂaniyyo, ani alami fayyiisin kuwaarre alami gutii firddin lakkoɂemeeyero. \v 48 In kaɂatannoonna haafurakkee kayeraasaroo gutii ani kakkofirddinaro aba, ani kaɂayeesera haafura usuwa tagachchoo arri firddinara, aalantina \v 49 Ani iskko lakkoɂayeesaro ayesuun goɂameen in kafarera Odo me ayeesinarona misii ayeesinaro ajajeera. \v 50 Ajajakeessa jiruu jiroommakki giri laano kasowa, haanssun ani kaɂayeesara dubba Odo kasegeero kaalaaya ame abbaabe.» \c 13 \s1 Yesuusa usukko oɂagaalssatareen luk'k'aa aalise \p \v 1 Gooratana kafaasikkaa baalakko horenne gire, Yesuusana hikka alami iisere Odo tos kakkoseeyinara goorata giyaano addeesere, alami ogireen ootteessa olleeraan geelatera, taagachcho geeronna geelate. \p \v 2 Kita kahemeene horee roore giraan, Yesuusa roorisi goggosisiroon daabloosa ere kasimoona kaɂask'orotu Yihuuda wodana kekkeese gire. \v 3 Yesuusana, Odo ayees dubba odonnatikkeesa hegelii goggoyeleroo, Waakko faramanona Waa tos abbaabatanokkeessa addeesere, \v 4 Kita kahemeenekko kee, sarssi kayegure mooɂinna hoc'c'o mowaate. \v 5 Esekkona kakkoɂaalisaran huuyi beke kibere usukko oɂagaalssatareenkonɂi luk'k'a aalisaa tamuwaatero hoc'c'oo shakaarano haggaɂabe. \v 6 Simoona P'et'iroosa tos emeete, P'et'iroosana, «Goottakki, ati lok'ak'k'oɂootte aalisinatta?» ame. \v 7 Yesuusana abbaabere, «Ani kafelaro ati gidda laakkasso, haarre adi shaaddowa» ame. \v 8 P'et'iroosana, «Laa ati lok'k'aɂootte inkko suure lakkoɂaalisso ame. Yesuusana ani ku goɂaalisanawaaye ati inne wota esella lakkoɂabtto» ame. \v 9 Simoona P'et'iroosana, «Goottakki» goorttanun «Lok'ak'k'oɂootte oolaal anlleenon giraan genetteenna metekkeenna aalisina ame.» \v 10 Yesuusana, «Maar kaɂaalero ibaaddotiin kadootisara lok'ak'k'o oolaal aalanoya; kahesera maar ade kamuc'c'imeya. Dubbana gollaanawaatteenna isin omuc'intteenttan» ame. \v 11 Isin dubbana omuc'intteen lakkottan usu kakkonɂamera usu roorisi kasisinara ayyoyo mankkokaso maraanye. \p \v 12 Lok'ak'oɂoottisoo aalise abbaabatere, huu sarssate abbaabatere banɂee hamas's'eere, haanna ame, «Ani isinuun kafelero shaadattaan\x - \xo 13:12 \xo*\xt Luk'. 22:27.\xt*\x*?» \v 13 «Isin, in ‹Kaɂagaalssisarona› ‹Gootta› amattaan, garaya, goggoɂamattaani usumaleewwaya. \v 14 Goortta ani Goottakkisinna kaɂagaalssisaro lee giraan lok'ak'k'oɂoottisin goɂaalise, isinna hikkamalee isiɂisirroo lok'ak'k'oɂoottisin aalssayiin dootisara. \v 15 Ani goggofelerokki malee isinna hikkamaleewa goggofelttaanun masuussaa segeera. \v 16 Ani rumminaa rumminaa amara, kahandaara goottakko, kafaramerana kafarerokko lakkorooraro.\x - \xo 13:16 \xo*\xt Mat. 10:24; Luk'. 6:40; Yan. 15:20.\xt*\x* \v 17 Goortta hikka ayees addeesiddeene felooyi gohayisseen osommaasantteenttan. \s1 Yesuusa roori sisamano ayeese \p \v 18 «Isin dubbaan ayeesano lakkoyo, oɂassaabero kasowa, ayesuun goɂameen, ‹Babokkee iinne wota kaɂebsatera diina lee kee kaɂamara mas'aafa k'ulluukkikokki haafura goggogudaroonya.\x - \xo 13:18 \xo*\xt Mez. 41:9.\xt*\x*› \p \v 19 «Kakkogudate goorata ani laano goggoɂammanttaanun, hikki laanokko horene gidda segeera. \v 20 Ani rumminaa rumminaa amara, ani kafarero kaɂatatara in atatara, in kaɂatatena kafarero atatara.\x - \xo 13:20 \xo*\xt Mat. 10:40; Mar. 9:37; Luk'. 9:48; 10:16.\xt*\x*» \p \v 21 Hikka ame abbaabatere Yesuusa ayyaana shaalagamere, «Ani rumminaa rumminaa amara, isin orrokko koo in roorisi sisinara» ame addeesise segee. \p \v 22 Yesuusakko oɂagaalssatareen usu ayyo amero girddi ameeren isiɂisirroo isiɂisii diyaaten. \v 23 Isokko koo, Yesuusa kageelaatare usukko kaɂagaalssatare Yesuusaa dollee gabbalame hamas's'ee gire. \v 24 Simoona P'et'iroosana hikka usukko kaɂagaalssataren malaata tusere «Maayyo amaro hoosa» ame. \p \v 25 Usuna geegiyo tayesuusaa gabbalamere, «Goottakki, ku roorisi kasisinara ayyoyya?» ame hoosate. \p \v 26 Yesuusana «Hikka babo tuwano koo kaneɂaamiraneta eeggere kakkoonsisara usuya» ame. Esekkona babo kaneɂaamiraneta eeggere ere kasimoona kaɂask'orotu Yihuuda tuyise. \v 27 Yihuudana babo tuwano koo goggotuwatee goorsewa s'alaye tabtte. Yesuusana, \p «Kafelnnatto saami feli» ame. \v 28 Halleewo kuwaarre Yesuusa mewuun haa amero aamin ohamas's'eeraankko maayyona lakkoɂaddeesero. \v 29 Yihuuda maragade kaɂabare mankkollee maraan baalan kadootisaro kooko goggoɂiminnoon goorttun hiyyeessaan goggosisiroo Yesuusa kaɂayeesero aani leera. \p \v 30 Yihuudana usu babo tuwano koo goggotuwatee bee seete gooratana hemeenye. \s1 P'et'iroosakokki kakatano Yesuusa ayeese \r (Mat. 26:33-35; Mar. 14:29-31; Luk'. 22:33-34) \p \v 31 Yihuuda kakkobeeboware goorata, Yesuusa haa ame «Gidda Ere kaɂibaaddo kabajaamewa usuuyina Waa kabajaamewa. \v 32 Goortta Waa usuuyi gokabajaame, Waa Erekkeessa issii kabajaatara, goorsewa kabajinara. \p \v 33 «Yiiskkee, isin wota kakkoɂadallaayinara goorata kic'c'arunya, isinna in dootinattaan, Ayihuudine, ani mankkoseetaro emeeyin lakkodaanddeetan isoon goggoɂameroo, giddana isinuun hikkawa amara.\x - \xo 13:33 \xo*\xt Yan. 7:34.\xt*\x* \p \v 34 «Ajaja kaɂusub sisinara, hikkina isiɂisirroo goggogeelattawunya, goortta ani goggogeelayero malee isinna isiɂisirroo geelayene.\x - \xo 13:34 \xo*\xt Yan. 15:12; 17; 1 Yan. 3:23; 2 Yan. 5.\xt*\x* \v 35 Isin isiɂisirroo isiɂisii gogeelatteen, ibaaddo dubba isin ootte inkko oɂagaalssattaan laano hikkanii addeesinara.» \p \v 36 Simoona P'et'iroosa, «Goottakki haggerraa seeyinatta?» ame. Yesuusana, «Ani mankkoseetaro gidda debee seeyin lakkodaanddeeto; haarre adi indebee sesseettowa ame abbaabe.» \p \v 37 P'et'iroosana, «Goottakki, gidda ani ku debee sesseetana kakkoonwaatara mewuunya? Ku maraan neefottee golleetena roorssayi sisayinara» ame. \p \v 38 Yesuusana, «Ogiraan neefotta iyyeen roorisi sisinatta? Ani rumminaa rumminaa amara, lukkale haɂoyinnon giraan seed gali in kakayinatta.» ame abbaabe. \c 14 \s1 Yesuusa usukko oɂagaalssatareen ataayise \p \v 1 «Wodanattisin arooc'annak'amo, Waayi ammana, iinna ada ammana. \v 2 Aabbokkeekki minii minjjool kamooggan kagira, hikki liwaatewa ani segarewa, kakkoonseeyinara banɂe ekkaasinya. \v 3 Ani seeyirena banɂe kakkoɂekkaase goorata, ani mankkogiroo isinna inne wota goggogirttaawun isin aatin kallami emeeyinara. \v 4 Ani kakkoseetara raa maaɂeekkiyo isin kassaanwa.» \s1 Odo tos kageesaro raa \p \v 5 Toomaasana, «Goottakki, eetirraa siyaatto laakkansso, hayya, raa misii addeesin daanddaana?» ame. \v 6 Yesuusana, «Raa aniyya, rummina girina aniwayya, garakkeenne gollee kuwaarre Odo tos kaɂemeetara laagiro. \v 7 In kakkassaan leeteenwa Aabbokkeenna addeesattenwa, giddakko haggaɂabiddeene adi addeessanwa, deetettaan.» ame. \p \v 8 Filp'oosana, «Goottakki, Odo tusina noon leera» ame. \v 9 Yesuusana, «Filp'oosa! Gidda gin ani isinne wota gogirro in laakkassoya? In kaddee Odo deera, misii noon ‹Odo tusi amatta›? \v 10 Ani Odoo goggogiro malee, Odona iyyee girano lakkoɂammanattoya? Ani isinuun kasegeera haafura iskko lakkoyo, ayesuun goɂameen felo kafelara iyyee kagiro Odoya. \v 11 Ani Odoo goggogiro malee Odona iyyee goggogiro malee ani isinuun kasegaaro ammana, kakkalee gohesena felo ootteessaa ammana. \v 12 Ani rumminaa rumminaa amara, iyyee kaɂammanara ani ofelaro felo felara, hikkina ade ani Odo tos mankkoseeyinaro maraan, hikkakko karoore felinnattaan. \v 13 Odo Eree goggokabajaamiro, megekkeeyi kaɂebaattan dubba felinara. \v 14 Maamisikki ayeesina megekkeeyi goɂebaatteen, ani felinara. \s1 Ayyaana K'ulluukki maraan tasisantetto abddi \p \v 15 «Gogeelatteen ajajakkee oorayinattan. \v 16 Ani Odo ebaayinara, usuna isin wota jiruu jiroommaan kagirro kakkalee kagoggoɂisiro sisinara. \v 17 Usuna Ayyaana K'ulluukkiya, alami mankkodeennon maraaninna mankkokasoon maraan atayin lakkodaanddaaro, isin addeen, isin wota mankkogirnaro maraanna isin orroo mankkollinnaro maraan kassaanwa. \v 18 Odo kallayikki yiis aani ani isin lakkoɂiisinnaro, isin tos emeeyinara. \v 19 Goorata kic'c'arkko abbaabayi, alami suure in lakkodinnaro, isin addeen dinnattaan, ani arddokki mankkollee maraan isinna arddonɂi linnattaan. \v 20 Ani Aabbokkeeyi goggogiro malee, isinna iyyee goggogittaan malee, aninna ade isinii goggogiro malee ese arri addeesinattaan. \v 21 In kageelaatara ajajakkee kaɂoorataroya, kageelaatarona Aabbokki geelaatara, aninna geelaatara, isiɂootteenna tusinara.» \p \v 22 Esekkona kaɂask'orotu kalleenon Yihuuda, «Goottakki, hayya, alamiin halleennon giraan isiɂoottaa noyyeen kakkotusinatta misiiya?» ame. \p \v 23 Yesuusana, «Kageelaatara gogire haafurakkee ooratara, Aabbokkina geelaatara, usu tos emeeyinanna, usu wotana girinanna. \v 24 Kageelaannon haafurakkee lakkoɂoorataro, hikki kamaalattan haafura in kafarero kaɂodoya kuwaarre kakkee lakkoyo. \p \v 25 «Gidda isinne wota giraan hikka dubba segeera. \v 26 Odo megekkeeyi kafarara kagoggoɂisara Ayyaana K'ulluukki ade ayees dubba agaalssisinara, ani kasegeerona dubba shaadisinara. \v 27 Nogodda isinuun kayinnara, nogoddatteenna sisinara, ani tasisara alami tasisaro aanttitti lakkotto, wodanattisin arooc'annak'amo, aroonaɂabissano. \v 28 ‹Ani seeyinara, abbaabayina isin tos emeeyinara› amanokkee maaltteettan, Aabbokki inkko mankkorooraro maraan in kageelaattan leeteenwa Odo tos biyaanokkeeyi geggelaattenwa. \v 29 Ani kasegeera gogudate goggoɂammanttaanun, hikki laanokko horee t'aye segeera. \v 30 Hikka alamikotti mooti s'alaye mankkoɂemetatto maraan hittakko danbbeebaan isin wota tanjiin lakkoɂayeesinaro, usuna in gutii odonnati lakkoɂabo, \v 31 ayesuun goɂameen ani Odo goggogeelataro, malee Aabbokki kasisero ajaja goggofelaroo, alami goggoɂaddeesiroonya. Kiyaa, hittakko seenno» ame. \c 15 \s1 Gaa kawoyiniinna ballaal \p \v 1 «Karrummii gaa kawoyinii aniya, kaɂabbaraterana Aabbokkeeya. \v 2 Usuna in gutii tagitto il kadubamoon ballaal dubba Aabbokki goosi lugudinara, il kasisaro ballaal dubba adi aaloo il goggoɂdubanttoon iidisi k'ac'c'isinara. \v 3 Kasegeero haafurakko kakkeeyi isin gidda omuc'c'intteenttan. \v 4 Iyyee gira, aninna isinii girnnara, ballaal gaa kawoyinii gutii goleenoon kale il sisin lakkodaanddaaro, isinna iyye goginnoon il sisin lakkodaanddaattan. \p \v 5 «Ani gaa kawoyiniiyya, isinna ballaalttaan, maayyona iyyee gogire aninna usuu gogire usu il tamooggan sisara in kallayi koonna felin lakkodaanddeetan. \v 6 Iyyee kagginon ballaal shafame kaɂangagaro ballaal aankkikkiya, hikka aankkikki ballaal abaabami eleen tos shaafaminare, gubaminara. \v 7 Iyyee gogitteen haafurakkina isinii gogire, kadootattaan maamisikki kookona ebaayen sisamirowa. \v 8 Il tamooggan dubamanoo inkko oɂagaalssaattaan ootte laano gottusseen, hikkanii Aabbokki kabajaamara. \p \v 9 «Odo in goggogeelateroo aninna isin geelayera, geelanjjetteeyi gira. \v 10 Ani Aabbokkeekki ajaja oorayeere geelanjjetteessayi goggogiro malee isinna ajajakkee goɂooratteen geelanjjetteeyi girnattaan. \v 11 Geggeloɂootti isinii goggolleerawun geggeloɂoottisin oɂammagameen goggolleerawun hikka ani isinuun segeera. \v 12 Ajajakki hikkaya, ani goggogeelayero malee isinna isiɂisi orroo geelayene.\x - \xo 15:12 \xo*\xt Yan. 13:34; 15:17; 1 Yan. 3:23; 2 Yan. 5. \xt*\x* \v 13 Ogeelaataro maraan neefo roorssayi sisatanakko taroortto geelanjje maayyona lakkoɂabo. \v 14 Ani isin kaɂajajaaro felooyi gohayisseen ani ogeelaatarottaan. \v 15 Goortanu diyyijjoolkkee lakkoɂaminaro, diyyijjoolnna Goottaa kafelaro laakkaso, ayesuun goɂameen Aabbokkeekko kamaalero dubba mankkoɂaddeesisero maraan ogeelaataro amera. \v 16 Aniya isin kaɂassaabayera kuwaarre isin in lakkoɂassaabttettaan, seeyiddeene il goggoyelattaanun ilttisinna goggogirttoon ani isin shuumera, haanssun Odo megekkeeyi kaɂebaattan dubba sisara. \v 17 Isiɂisi orroo goggogeelattawun, ajajakki hikkaya. \s1 Alami Yesuusakko oɂagaalssataran diidano \p \v 18 «Alami isin godiide, isinkko horeene in diidano addeesa. \v 19 Isin oɂalami lii gitteenwa, alami oottessa laano addeesire isin geelaatarewa, ani alamikko isin kale yele mankkoɂassaabero maraan oɂalami lakkottaan, alamina kakkondiidara haanssunya. \v 20 Kahandaara goottakkeessakko lakkorooraro ame ani kasegeero haafura shaada. In horoora gogireen, isinna adi horoornnaran, haafurakkee kaɂoorateran golleen haafurakkisinna oorayinnaran.\x - \xo 15:20 \xo*\xt Mat. 10:24; Luk'. 6:40; Yan. 13:16.\xt*\x* \v 21 In kafarero mankkokasoon maraan, megekkeekkotti aalanttii hikka felinnaraan. \v 22 Emeeyi segiwayewa c'ubbo lakkollaare, gidda ade c'ubbokkisoowun ade aalantti lakkoɂabaan. \v 23 In kadiidara, Aabbokkeena diidara. \v 24 Kakkalee ibaaddo kafeloongiro isoo orroo feliwayewa, c'ubbo lakkollaare, gidda ade inna Aabbokkeenna deenan, gidda ade inna Aabbokkeenna diideraan. \v 25 Hikkina, ‹Aalanttikallayi diideen› amame seerakisooyi kas'aafamera haafura goggogudaroonya. \p \v 26 «Ani Odo dollekko isinuun kafarnara, Odokko kabiyaaro kagoggoɂisiro karrummii Ayyaana kakkoɂemeete goorata, usu garakkee atotinara. \v 27 Isinna addeen, horaarjjewa inne wota mankkogitteen, maraan atotinattaan. \c 16 \p \v 1 «Hikka dubba kasegeera ammanokkisinkko goggoshiriɂamoonkoya. \v 2 Ayihuudi kakkokukkuɂamarekkona, beesinaran suurewa kallagadinara dubba Waawun goggohandaye malee kakkotootamira goorata emeetara. \v 3 Hikka dubba kakkonyelnanaa, Odo goorttun in mankkokasoon maraanya. \v 4 Horeene hikka ani isinuun kakkonsegeera goorata gogee goggoshaaddanunya, isin wota mankkogire maraan, t'aye hikka lakkosegeero. \s1 Ayyaana K'ulluukkikonɂi felo \p \v 5 «Goortta in kafarero tos seeyinara, halleewo kuwaarre isinkko, ‹Haggerraa seeyinatta?› ami in kahosayinara laagiro. \v 6 Hikka ayeesanoonna wodanattisin gaddaa ammaganttetta. \v 7 Ayesuun goɂameen ani rumminaa rumminaa amara seetanokki isinuun laɂo sisirowa, ani goseetanawaye kagoggoɂisara isin tos lakkoɂemeetaro, ani goseeye adi Ayyaana K'ulluukki isin tos farnnara. \v 8 Kakkoɂemeete gooratana alami c'ubbo maraan, gara kak'ulluumaanna gara kafirdda addeesisi tusinara. \v 9 C'ubbokkisoo addeesise kakkoontusara, ibaaddo iyyee mankko ammanoon maraanya. \v 10 Gara kak'ullummaa addeesise kakkontusara, Odo tos mankkoseeyinaronna hittakko danbbeebaan in isin mankkodeennon maraanya. \v 11 Gara kafirdda addeesise katusara hikka alamikokki mooti talleetetta s'alaye mankkofirddaanttetto maraanya. \p \v 12 «Ganaa kamooggan ani isinuun kaseginara gira, gidda adi atayin lakkodaanddeetan. \v 13 Karrummii Ayyaana kakkoɂemeete goorata rummi dubba tos geegeesirowa, usu iskko lakkoɂayeesaro, kamaalero kaalaal ayeesara, usumaleenna horenbbaan kallinaro seginara. \v 14 Kakkee kalleerokko aatere goggoɂaddeesawun yelaa in kabajinara. \v 15 Kaɂodo kalleera dubba kakkeeyya, goortta ‹Kakke kallerokko aatire goggoɂaddeesawun seginara› kakkoon amera haanssunya. \p \v 16 «Arri uc'c'arkko abbaabayi lakkodinnattaan, halleewo kuwaarre arri uc'c'arkko abbaabayi adi dinnattaan.» \s1 Yaada geggeloo tos iggilissamano \p \v 17 Yesuusakko oɂagaalssatareenkko kookkoo, « ‹Goorata kic'c'arkko abbaabayi in lakkodinnattaan, halleewo kuwaarre goorata kic'c'arkko danbbenne adi dinattan usumaleenna, odo tos mankkoseeyinaro› maraan goɂamiro meɂamanoya?» isiɂisi orroo ameen. \v 18 « ‹Goorata kic'c'ar amano me amanoya?› usu kaɂayeesara ayees lakkotabero» amaa isiɂisi orroo hoosataa gireen. \p \v 19 Yesuusana usu hoosayin dootano kakkoɂaddeese goorata, «Ani, goorata kic'c'arkko danbbenne in lakkodinnattaan, ‹Halleewo kuwaarre goorata kic'c'arkko danbbenena adi dinnattaan mankkoɂameroon, me amanoyyo isiɂisi orroo isiɂisi hoosattaan›? \v 20 Ani rumminaa rumminaa amara, isin ooyinattaan, gaddinattan, alami adi geggelaayinara, halleewo kuwaarre gaddakkisin geggeloo tos iggilisaminara. \v 21 Heleelttiti arri giidde umulaagiraan c'annak'aamatta, kakkoɂumultte goorata adde ibaaddo alami tos mankkoɂemeetero maraan kac'c'annak'k'aamatte illowaatta. \v 22 Isinuunna hikkamalee gidda kagadda goorataya, golleenna adi ani isin mankkodinnaro maraan in geggelaayisara, geggeloɂoottisinna isinkko kaɂaatira laagiro. \v 23 Eserritti inkko koonna lakkoɂebaayinattaan, ani rumminaa rumminaa amara Odo megekkeeyi kaɂebaattan dubba sisinara. \v 24 Gidda gin megekkeeyi koonna lakkoɂebaatteettan, ebaayen atattaanwa, geggeloɂoottisinna oɂammagameen goggolleerawun ebaayen. \p \v 25 «Gidda gin kasegeera masuussayi golleenna hitakko horenbbaan gara kaɂodoo masuussayi halleennoon giraan diidaabbeesi kakkoɂayeesira goorata emeetara. \v 26 Eserri megekkeeyi ebaayinattan, aninna Odo isin maraan lakkoɂebaayinaro. \v 27 Aalanttina odo metekkeessawa isin mankkogeelatero maraana Waa dollekko emeetanokkee mankkoɂammantteettaan maraanya. \v 28 Odokko beere alami tos emeeyera, gidda ade alami iisere Odo tos seeyinara» ame. \p \v 29 Esekkona Yesuusakko oɂagaalssataran haa ameen, «Goortta gidda ati masuussa kallaayi addeesise ayeesaa gitta. \v 30 Gidda ayees dubba goggoɂaddeesattona maayyona ku hoosayin dootisi waatti addeeseeran, hikkina Waa dollekko emeetano goggoɂammannoon yelera» ameen. \p \v 31 Yesuusana, «Gidda ammantteettaan amanoya?» \v 32 «Hikkima isin dubbana rarraanne kakkodarɂaaminnattaan goorata emeetera, usu gooratana giddaaya, inna kale isaaginattaan, halleewo kuwaarre Aabbokki inneta mankkogiro maraan ani lakkokale giro. \p \v 33 «Iyyee giriddeene nogoddaa goggogirttaanun, hikka segeera, alami girantuun rakkoo abttaan, ayesuun goɂameen allamandde, ani alami awodera» ame abbaabe. \c 17 \s1 Yesuusa isiɂoottessaan ebaatano \p \v 1 Yesuusa hikka haafura ayeese abbaabatere, daruur tos t'ok'k'imere haa ame ebaate, \pi «Aabbokki, goorata geera, Erekka ku goggokabajiroo Erekkaa kabajiina. \v 2 Kakkonkabajaattana ati kasissetto dubbaan erkka jiruu jiroommakki giri goggosisiroon ibaaddo dubbaa gutii odonnati mankkosissetto maraanya. \v 3 Jiruu jiroommakki girina ati kaalaa karrummii Waa Hedona kafarttetto Yesuusa Kiristoosa addeesanoya. \v 4 Ati iin osissette felo gudisegure ku ulii gutii kabajee. \v 5 Goortta Aabbokkee! Alami hamet't'aamoon kunne wota tagitte kabajaa ku dollee in kabajii.» \s1 Yesuusa usukko oɂagaalssatareewun ebaate \p \v 6 «Hinɂa ati alamikko assaabttedde iin osissetto ibaaddojjaan megekkaa addeesisera. Oottayeen, iyyeen sise, isona haafurakkaa oorateen. \v 7 Ati kasissetta dubba kukko laano iso giddaa addeeseeran. \v 8 Aalanttina ati iin kasissetto haafurakkaa ani isoon sise gollee atateeran, aninna ku dollekko bi emeetano ogiraan iso addeeseeran, ati in faranona iso ammaneraan. \v 9 Iso oottaa mankkolleeran maraan isoon ebaayinara, ati iin osissettoonna oottaa olleeraawun kuwaarre alamiin lakkoɂebaayinaro. \v 10 Kakkee kalleera dubba kakkaayya, kakka kalleerana dubba kakkeeyya, isoonna kabajaamera. \v 11 Goortta ani alami orroo lakkoɂadallaayinaro, iso adeen alami orro ginaan, ani ku tos emeetanoya, k'ulluukki Aabbokki, noo koo goggolleenennoo, isona koo goggolleenawun kasissetto megee oori. \v 12 Ani isone wota takkogiree, ati kasissetto megekkaayi iso golisera, aninna oorera, kamas'aafa haafura goggogudaroo koo kabbayi ere kuwaarre isokko maayyona lakkobayero.\f + \fr 17:12 \fr*\ft Ati iin kasissetto megee ani iso oorera: kookkoo kahorkkoo mas'aafal «Ati iin kasissetto dubba megekkaayi oorera» amara, \ft*\f*\x - \xo 17:12 \xo*\xt Mez. 41:9; Yan. 13:18.\xt*\x* \p \v 13 Gidda iin ku tos emeetanoya, ayesuun goɂameen geggeloɂootti isoo dollee oɂammagameen goggolleerawun, gidda alami giraan hikka ani ayeesara. \v 14 Ani haafurakkaa isoon sisera, ani alamikko lakkoyo, isona alamikko lakkoyaan; haanssun alami iso diidera. \v 15 Kakkoon ebaatarana kameellankko goggoɂoorttoon kuwaarre, alamikko goggobeesson lakkoyo. \v 16 Ani alamikko goggolleennon giro malee, isona alamikko lakkoyyan. \v 17 Haafurakka rummiya, rummittaayi k'ullooyisina. \v 18 Ati alami tos in goggofarttettoo aninna alami tos iso farera. \v 19 Iso rumminaa goggok'ullooyinawun, isiɂootte iso maraan k'ullooyisayera.» \s1 Yesuusa usu kaɂammanaro dubbaan ebaate \p \v 20 «Agaalssiskkisoo atateeren iyyee oɂammanaraawun adereya kuwaarre hinɂa oolaalun ani lakkoɂebaayinaro. \v 21 Hikkina, Aabbo! Ati iyyee goggogittoo, aninna kuyyee goggogiroo, dubbana koo goggolleenawun, usumaleenna ati in farano alami goggoɂammanoon, isona noyyee goggogirrawunya. \v 22 Noo koo goggolleenennoo isona koo goggolleenawun, tasissetto kabaja sisera. \v 23 Hikkina ani isoo, atina iyyee laanoya, ati in goggofartettona in goggogeelatetto gitakki isona goggogeelatetto alami goggoɂaddeesiroon, koonnatikkiso kaɂaddeesame halleewo.» \p \v 24 «Aabbokkee! Hinɂi ati iin osissetta, ani mankkogiroo goggogirraawun alami hamet't'aamooni in mankkogeelaattetto maraan ati iin tasissetto kabajattee iso goggoddeerawun dootara.» \p \v 25 «K'ulluukki Aabbokkee! Alami gokkasanawatena, ani kasowa, hinɂina ati in farano kasaanwa. \v 26 Iyyeen tagitta geelanjjetta isoon goggogirttoo, aninna isoo goggogirroo, megekka goggoɂaddeesinawun yelera, goggoɂaddeesinawuna yelinara.» \c 18 \s1 Yesuusa usu odiidareeni abame \r (Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Luk'. 22:47-53) \p \v 1 Yesuusa hikka ebi gudise abbaabatere usukko oɂagaalssatareene wota kak'edirooni laga nak'eene, t'ayeen takkogireen taɂakaakiltte banɂe tos tabeen. \v 2 Goorata kamooggan Yesuusa usukko oɂagaalssatareenne wota esee mankkoɂeselaro maraan, roorse kasisera Yihuudana banɂe kasanaayewa. \v 3 Yihuudana wotaadaral usumaleenna katuuk'aamol woyichchaalkkona Farasaawilkko ofarameeraan k'ulluukki min kawaa oɂooraneenne wota k'ajeelisaa banɂe taɂakaakiltte tos emeete, isona dab, faanosina huu kajjereene abateen gireen. \v 4 Yesuusana usu kaginnaro dubba addeesere iso tos beere, «Isin kadootattaan ayyoyya?» ame. \v 5 Isona, «Kanaazireti Yesuusaya» ameen. Yesuusana, «Usu aniya» ame. Roorse kasiserana Yihuuda iso wota aallee gire. \v 6 Yesuusana, «Usu aniya» kakkoɂamare goorata haararttii gaggabeenguren ul iyyeen. \p \v 7 Adena «Isin kadootattaan ayyoyya?» Ame hoosate. \p Isona «Kanaazireti Yesuusaya ameen.» \p \v 8 Yesuusana abbaabere, «Usu aniya» amera hayya, «In kadootattaan gollee hinɂi haseeten isaaga ame.» \v 9 Hikki kakkoleera, «Ati iin osissetto hinɂakko koonna lakkobayero» ame kaɂayeesera haafura goggogudaroonya. \p \v 10 Shiifa abate kagire Simoona P'et'iroosa shiifa miɂate tuuk'aamokokki woyichchaan kahandaare basere nebe tamergge goose «Kahandaarekokki megena Malkkoosa amamare». \p \v 11 Yesuusana P'et'iroosane, «Shiifa kofoo tabisina! Odo iin tasisero tarrakkoo t'ugga kat'amoon aani laara?» ame.\x - \xo 18:11 \xo*\xt Mat. 26:39; Mar. 14:36; Luk'. 22:42.\xt*\x* \s1 Yesuusa tuuk'aamon odonnati kaɂabo Haanna horee aallee \r (Mat. 26:57) \p \v 12 Wotaadarana kaɂajajaaro kakkisone wota Ayihuudin ohandaareenna raattoo leene Yesuusa abeen, shiyeen, \v 13 Horaarjje, kak'eyaafa soddo kalleero Haanna tos geesen, K'eyaafa usu geesii tuuk'aamon odonnati kaɂaboye. \v 14 K'eyaafa, gosa marantuun odo koo goggoye kaɂidankkiya amaa Ayihuudin markkasisaa kagire ibaaddotiye.\x - \xo 18:14 \xo*\xt Yan. 11:49-50.\xt*\x* \s1 Kakatano kap'et'iroosa \r (Mat. 26:69-70; Mar. 14:66-68; Luk'. 22:55-57) \p \v 15 Simoona kaɂamamare P'et'iroosana kakkalee koo Yesuusakko kaɂagaalssatare Yesuusa debee seeteen, tuuk'aamon odonnati kaɂaboon mankkoɂaddeesamare maraan, Yesuusa wota tuuk'aamon odonnati kaɂabokokki awud tos tabe. \v 16 P'et'iroosa ade karrakkoo sarre hese. Tuuk'aamokokki woyichchaneta kaɂaddeesamare kakkalee Yesuusakko kaɂagaalssatare abbaabatere karra taɂooratte ayeesisere P'et'iroosa aate tabe. \v 17 Karra taɂoorattena P'et'iroosane, «Ati hikka ibaaddotikko kaɂagaalssatarokko koo lakkottoya?» Antte. \p Usuna «Lakkoɂaniyyo» ame. \p \v 18 Gooratana kaɂanbboloolisare mankkollee maraan ohandaareenna eleen beebesateen maraamureen maar kolkkolisayin aalleen gineen, P'et'iroosana iso wota aalleere eleen t'ant'amaa gire. \s1 Yesuusa tuuk'aamokokki woyichcha horee aallee \r (Mat. 26:59-68; Mar. 14:55-65; Luk'. 22:63-71) \p \v 19 Usu goorata tuuk'aamokokki woyichcha Yesuusa usukko oɂagaalssatareenkokki garana agaalssisanokkeesakokki gara hoosaten. \p \v 20 Yesuusana, «Ani alamiin addeesise ayeesera Ayihuudi takkokukkuɂamarena, k'ulluukki min kaɂebii arri dubba agaalssisera, siyame kaɂayeesera laagiro. \v 21 Mewuun in hoosata? Ani isoon kasegeero omaaleeran hoosa, hikkima, hinɂi ani kaɂayeesero kasaanwa.» \p \v 22 Yesuusa hikka kakkoɂayeesare goorata dollee aalleen ogireen k'ulluukki min kawaa oɂoorareenkko koo, «Tuuk'aamokokki woyichchaan haa abbaabata?» amere balabaanjjoo usu base. \p \v 23 Yesuusana, «Tameellan kaɂayeese gollee» «Tameellan ayeesanokkee atotiin, rummi goɂayeese adde mewuun basatta?» ame. \p \v 24 Esekko Haanna Yesuusa shaame goggogiree tuuk'aamokokki woyichcha K'eyaafa tos fare. \s1 Kap'et'iroosa kallamina kaseedi kakatano \r (Mat. 26:71-75; Mar. 14:69-72; Luk'. 22:58-62) \p \v 25 Simoona kaɂamamere P'et'iroosa aalleere eleen t'ant'amaa giraan; kakkalee ibaaddona «Usukko oɂagaalssatarankko koo la atittolla?» ame. \p Usuna, «Lakkoɂaniyyo» ame kakate. \p \v 26 Tuuk'aamokokki woyichchaan ohandaareenkko koo P'et'iroosa nebe kagoosero ibaaddotin falli kalleere, «Taɂakaakiltte banɂee ani ku Yesuusane wota lakkodeeya?» ame hoosate. \v 27 P'et'iroosana ade kakate, goorsewa lukkale oye. \s1 Yesuusa P'ilaat'oosa horee \r (Mat. 27:1-2,11-14; Mar. 15:1-5; Luk'. 23:1-5) \p \v 28 Ayihuudi Yesuusa min kak'eyaafakko karoomi mooti P'ilaat'oosakotti k'aye aateen seeteen, gooratana bariye, Ayihuudina kafaasikkaa baala mankkoɂaaminnare maraan battowanakko ameeren awud kamootiti tos lakkotabeeran. \v 29 Haanssun P'ilaat'oosa iso tos beere, «Hikka ibaaddoti gutii kamootattaan mooto meya?» ame iso hoosate. \p \v 30 Isona abbaabeen, «Hikki ibaaddoti felo omeellan feliwaatewa noo kuun roorisi lakkosisinanne» ameen. \p \v 31 P'ilaat'oosana, «Isin issiiwa geesaddeen seerakkisin malee firddaa» ame. \p Ayihuudina, «Noo maayyona goggolaganddon feɂi lakkoɂabnno» ameen. \v 32 Hikkina kakkonleera Yesuusa misikki goyi goyinaro tusin amere kaɂayeesera haafura goggogudaroonya.\x - \xo 18:32 \xo*\xt Yan. 3:14; 12:32.\xt*\x* \p \v 33 P'ilaat'oosana awud tos abbaabatere Yesuusa uumsisere, «Ati kaɂayihuudi wonotta?» ame hoosate. \p \v 34 Yesuusana, «Hikki yaada kakkaayya?» «Goorttun kakkalee garakkee kasegenanya?» ame abbaabe. \p \v 35 P'ilaat'oosana abbaabere, «Ani Ayihuudiya?» «Ku in tos kafarera gosakkaanna katuuk'aamol woyichchaalya; ayesuun ati me yelttedeya?» ame abbaabe. \p \v 36 Yesuusana, «Wononnatikki hikka alamikko lakkoyo, lii girewa Ayihuudi goggoɂaboonkko ohandaareen jereen shafataneewa, gidda ade wononnatikki hikka alamikko lakkoyo» ame. \p \v 37 P'ilaat'oosana, «Hayya ati wonotta amanoyolla!» ame. \p Yesuusana, «Ani wono laano gara anttetta, ani kakkoonɂumulamerana hikka alami tonssa kakkoon emeeyera gara karrummii atotiinya, rummikko kallee dubba haafurakkee maalara» ame. \p \v 38 P'ilaat'oosana, «Rummi metta?» ame. Hikka ayeese abbaabatere adena Ayihuudi tos beere haa ame; «Ani hikka ibaaddoti gutii kamootisiro baas koonna lakkohelero, \v 39 Ayesuun goɂameen faasikkaayi kashaamerokko odo koo furanokokki woga abttaan, ‹Haanssun kaɂayihuudi wono goggofurroon dootaattan›?» ame. \p \v 40 Isona adeen iyyaa, «Laa lakkoɂusuyo! Barbaane furi!» ameen. Barbaane ade shittaayye. \c 19 \s1 Yesuusa goggosuwaamiron murttesame \r (Mat. 27:27-31; Mar. 15:16-20) \p \v 1 P'ilaat'oosa Yesuusa haggaɂaatere boc'c'iise. \v 2 Wotaadaralnna eɂeen mammaren kallachcha aani mete kayesuusaa gutii kayeen, heela buraaburrekki sarssi sarssiseen. \v 3 Maraamureen «Kaɂayihuudi wono geggelaana» amaa balabaanjjoo basa gineen. \p \v 4 P'ilaat'oosana ade awud tos beere, koonna mooton ogeegisiraan felo omeellan heliwaatti goggoɂaddeessanun, «Goortta ani usu isin tos beesinara» ame. \v 5 Yesuusa kallachcha kaɂeɂeenee kaatere heela buraaburrekki sarssi sarssate bee, P'ilaat'oosana, «Hikkima, ibaaddoti!» ame. \p \v 6 Katuuk'aamol woyichchaalnna k'ulluukki min kawaa oɂooraneen Yesuusa kakkodiyaareen goorata, «Suuyina! Suuyina!» amaa okkeen. \p P'ilaat'oosana ade, «Isin geesayendden suwaayen, in tonsse mooton ogeegisiran felo omeellan ani lakkohelero» ame. \p \v 7 Ayihuudina, «Noo seera abinna, isiɂootteessa Ere kawaa mankkoyele maraan seerakaani malee goyin dootisara» ameen. \v 8 P'ilaat'oosa hikka kakkomaalare goorata aaloo abssate, \v 9 Awud tos abbaabatere Yesuusa, «Ati hayekko emeettetta?» Ame hoosate, \p Yesuusa ade koonna lakkoɂabbaabero. \v 10 P'ilaat'oosana, «Lakkosegaattoya? Ani ku furin goorttun suyin odonnati abano laakkassoya?» ame. \p \v 11 Yesuusana, «Waakko sisamiwatewa in gutii odonnati lakkogirare, haanssun kuyeen roorse kasisera ibaaddoti c'ubbokko karoore c'ubbo aba» ame. \p \v 12 Esekko abbaabatere P'ilaat'oosa Yesuusa furin doote, Ayihuudi ade, «Hikka ibaaddoti gofurtte K'eesari kageelaatto lakkotto, isiɂoottessa wono kayelatara K'eesari kadiidaroya» amaa okkaano horeddeen. \p \v 13 P'ilaat'oosa hikka maalere Yesuusa saarddese beese, eɂemokokki yaamano taɂamamatte banɂee kafirdda barc'umaa hamas's'ee, hitti banɂena taɂaramayikki heɂii Gebetaa amantte uumamatte. \v 14 Arri kafaasikkaa baala takkoɂekkaasanatte gooratana arrikko saatii lekki lee gire. P'ilaat'oosana Ayihuudine, «Hikkima wonokkisin» ame. \v 15 Iso adeen, «Baasina! Baasina! Suuyina!» amaa iyyeen. P'ilaat'oosana, «Wonokkisin suyuu?» ame. \p Katuk'aamo woyichchaalnna, «Karoomi wono K'eesari kuwaarre kakkalee wono noo lakkoɂabnno» ameen abbaabeen. \p \v 16 Gudisanonna P'ilaat'oosa Yesuusa goggosuyiraawun roorise sise. Wotaadaralna Yesuusa abeen geesen. \s1 Yesuusakokki suwaamano \r (Mat. 27:33-44; Mar. 15:22-32; Luk'. 23:33-43) \p \v 17 Usuna mask'aliitteessa sidatere taɂaramayikki heɂii «Golggottaa» amantte taɂuumamatto «Buk'k'e taɂmete» taɂamamatte banɂe bee. \v 18 Eseenna suyeen, usu wotana ibaaddo lama, koo mina tabetene, koonna mina tamerggeenne, Yesuusa t'eɂe yeleene suyeen. \v 19 P'ilaat'oosana s'uufi s'aafere masik'alii gutii reerese; s'uufina, kanaazireti Yesuusa, kaɂayihuudi wono taɂamattotte. \v 20 Yesuusa takkosuuwamere banɂe katamaa dollee mankkogitte maraan omooggan Ayihuudi s'uufi nabbabeen, s'uufinna, heɂi taɂibrayist'ii talaatininna, tagiriikkitte. \v 21 Kaɂayihuudi tuuk'aamolkokki woyichchaalnna P'ilaat'oosa diidaa, «Usu, ‹kaɂayihuudi wonoya› amera ami s'aafi kuwaarre kaɂayihuudi wono ami aroos'aafitte» ameen. \p \v 22 P'ilaat'oosana, «Ani kas'aafero s'aafera» ame abbaabe. \p \v 23 Wotaadaral Yesuusa suyeen abbaabateen, k'olokkeessa hesaa, huukkeessa aateeren metemetewun koo koo goggogeegeeron benɂe afar hedeedameen, elekko taa hegel geetoon amalekkoo leete haɂiriiramooni tafelanttetta. \v 24 Haanssun, «It'aa beesayinne kakkoonbeete hageete» kuwaarre «Lakkofiilnno» ameen. Hikkina kakkoonlleera \q1 «Huukkee hedeedameen, \q2 k'olona it'aa beesaten» \m kaɂamamera kamas'aafa haafura goggogudaroonya. Wotaadaralna kafeeleran hikkawaya.\x - \xo 19:24 \xo*\xt Mez. 22:18.\xt*\x* \p \v 25 Tayesuusa masik'alii dollee Aayetteessana Aayetteessakotti abba, tak'elyoop'a oori Mayiraamena ul kamegidellakotti Mayiraame esee aalleen gireen. \v 26 Eseenna Yesuusa Aayetteessana kageelaatare usukko kaɂagaalssatare dollee aalleen giraan kakkodiyaare goorata Aayetteessane, «Ati heleelttiti, erekka hikkima» ame. \p \v 27 Usukko kaɂagaalssatarene, «Aayetta hittima» ame. Usu gooratakko haggaɂabere hikki usukko kaɂagaalssatare minkkeessa tos atate. \s1 Goyi kayesuusa \r (Mat. 27:48-50; Mar. 15:36-37; Luk'. 23:36) \p \v 28 Esekko Yesuusa ayees dubba gudatano addeesere, kamas'aafa haafura goggogudaroo, «Ani sugubaayewa!» ame.\x - \xo 19:28 \xo*\xt Mez. 69:21; 22:15.\xt*\x* \p \v 29 Eseenna taɂokokaatta woyinii hubuchcho mig leete gitte, isona isifooniji t'amo kawoyinniitii t'uuk'iseene, ogorro kaɂabo baalii hiɂi tos gabbaleen. \v 30 Yesuusana kaɂokokootaro kakkok'k'ammassare goorata «Gudatewa» ame. \p Metekkeessa hussisatere, neefotteessa roorse sise. \s1 Aaranjja tayesuusa jereeni eegamano \p \v 31 Esekko abbaabatere arri Ayihuudin tafoolissi arriwuun takkoɂekkaasatarantte. Ayihuudi, kasuwamero ibaaddokokki rees tafoolssii arri masik'alii gutii goggohayinonkko mankkodootateen maraaninna kaletti tafoolssii arri mankkolleete maraan, osuwaameeran ibaaddojja gilb ebisereen rees goggodagiroon P'ilaat'oosa ebaaten. \v 32 Haanssun wotaadaral emetere Kiristoosane wota suwaame kagire kahoraarjjee ibaaddotikokki gilb ebiseen, adeen kakkaleekokki gilb usumalee ebiseen. \v 33 Yesuusa tos kakkoɂemeeteren goorata kagoyero mankkodeeren maraan gilb lakkoɂebseeren. \v 34 Ayesuun goɂameen wotaadaralkko koo aaranjja tayesuusa jereeni eegge, goorsewa iigina bekena ubate. \v 35 Hikka kaddeera ibaaddoti atonnati sisera, atonnatina rummiya, rummi ayeesanona kasowa, isinna goggoɂammanttaanun atotaara. \v 36 Hikkina kalleera, mas'aafa, «Lefaalkko koonna lakkoɂebiro» Kaɂamamera goggogudaroonya,\x - \xo 19:36 \xo*\xt To. 9:12; Mez. 34:20; Zak. 12:10; Rag. 1:7.\xt*\x* \v 37 kakkalee k'ulluukki mas'aafana, «Hassu kaɂeeggeran iso dinnaraan» amara. \s1 K'amalamano kayesuusa \r (Mat. 27:57-61; Mar. 15:42-47; Luk'. 23:50-56) \p \v 38 Hittakko abbaabatere kaɂarmmatiyasi Yoosefa kayesuusa rees atayin P'ilaat'oosa ebaate, Yoosefana Ayihuudi mankkoɂabssatero maraan hetoo Yesuusakko kaɂagaalssataroye. Usuna P'ilaat'oosa feɂi kakkosisare goorata emeete rees atate. \v 39 Esekko horeene hemeen Yesuusa tos emeete kagire Nik'odimoosa koffichcha sonddom talleeto aaloo awɂallo pulipulisona kaɂokokootaro baac'u aate emeete.\x - \xo 19:39 \xo*\xt Yan. 3:1-2.\xt*\x* \v 40 Isona rees kaɂyesuusa aateeren kaɂayihuudi rees ekkaasanokokki seeraa shittoonne wota k'amaluun gashee mammareen. \v 41 Yesuusa takkosuwaamera banɂena taɂakaakiltte benɂette, taɂakaakiltte benɂe maayyona takkok'amalamoon giro kaɂusub k'amaliye. \v 42 Ayihuudin tafoolssi arriwuun takkoɂekkaasataraan arri mankkoleetewun tak'amal banɂe ene mankkoleewun Yesuusa esee k'amaleen. \c 20 \s1 Yesuusa goyikko kee \r (Mat. 28:1-8; Mar. 16:1-8; Luk'. 24:1-10) \p \v 1 Tawoggaa arri, bariinoo ganaa ul dimimmisane giraan, tamegidella Mayiraame k'amal tos seete, eɂemona k'amalkko kaɂotottoolero deete. \v 2 Haanssun Simoona P'et'iroosa tos Yesuusa geelataa kagire kakkalee usukko kaɂagaalssatare tos tiyaa emeetedde, «Gootta k'amalkko beesen aateena, eetii kayeeraan laakansso» antte. \p \v 3 Esekkona P'et'iroosana kakkalee Yesuusakko kaɂagaalssatarena beenee k'amal tos seeteen. \v 4 Lamaa tiyaa giraan, kakkalee Yesuusakko kaɂagaalssatarana P'et'iroosakko t'aye tak'amal banɂe gee. \v 5 Hussimere takkok'amalamero banɂe godeero gashe taalaal girano dee, k'amal tos ade lakkotabere. \v 6 Debeesseseeta kagire Simoona kaɂamamere P'et'iroosa geere k'amal tos tabe, usuna tannek'amalereen gashe taalaal dee. \v 7 Usumaleenna mete kayesuusa gutii tamamarantte gitte hoc'c'o dee, hitti hoc'c'ona tak'amal gashekko kale beete mamarantte gitte. \v 8 Esekkona t'aye k'amal tos kageera kakkalee Yesuusakko kaɂagaalssatare k'amal orroddee tabe, deerena ammane. \v 9 Hikkina Yesuusa goyikko kiyaano girano ganaa mas'aafakko lakkoɂaddeeseren. \s1 Yesuusa kamegidella ulkotti Mayirameen mute \r (Mat. 28:9-10; Mar. 16:9-11) \p \v 10 Esekko abbaabatereen Yesuusakko oɂagaalssatareen lamana min minkkisoo galeen. \v 11 Ul tamegiddellakotti Mayiraame adde k'amalkko sarre aalliitedde ootaa gitte, ootaanna k'amal din hussi antte. \v 12 Rees kayesuusa mankkogire banɂe, huu gumaara gumaarakki osarssateeraan erggichcha lama koo metene koo luk'k'ane ohamas's'eeran deete. \v 13 Isona Mayiraamine, «Ati heleelttiti, mewuun owaatta?» ameen hoosaten. \p Esena, «Goottakkee aateena, eetii kayeeraan laakkaso» antte. \p \v 14 Hikka anttedde haararttii gowochiito Yesuusa esee kaɂaalleero deete, Yesuusa laano ese adde lakkoɂaddeesetto. \v 15 Yesuusana, «Ati heleelttiti, mewuun owaatta? Ayyona dootatta?» ame. \p Esena taɂakaakiltte banɂe kaɂooraro aani leere, «Goottakki, ati goɂaattetto, maganne maaggee kayitetto segii ani ataro» antte. \p \v 16 Yesuusana, «Mayiraame!» ame. Esena, usu tos abbaabattedde taɂibrayist'i heɂii, «Rebuuni!» antte, fureenna «Kaɂagaalssisatto!» amanoya. \p \v 17 Yesuusana, «Ganaa Odo tos mankkobeennon giro maraan, aroodintte, halleewo kuwaarre abbilaalttee tos seedde, ‹Aabbokkee tosna Aabbokkisin tos, Hedokkee tonssa Hedokkisin tos binnara amera› amidde segii» ame. \p \v 18 Kamegidella ulkotti Mayiraamena Yesuusakko oɂagaalssatareen tos seettedde, «Gootta deelle!» Antte usu kaɂamerona segite. \s1 Yesuusa usukko oɂagaalssatareewun mute \r (Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luk'. 24:36-49) \p \v 19 Usu almmaawa, tahoraarjjee arri tawoggaa hemeen, Yesuusakko oɂagaalssatareen Ayihuudi abisateneen ufa c'ufateen kukkuɂameen giraan, Yesuusa emetere iso t'eɂee aalleere, «Nogodda isinuun halleeto!» ame. \v 20 Hikkana amere genennona aaranjjana tusate, Yesuusakko oɂagaalssatareenna Goottaa kakkodiyaaren goorata aaloo geggelaaten. \v 21 Yesuusa adena, «Nogodda isinuun halleeto, Odo in goggofareroo, aninna isin farnara» ame. \v 22 Hikka ame abbaabatere, ufuu amere, «Ayyaana K'ulluukki atayeen. \v 23 Isin c'ubbo kaɂibaaddoo haheso goɂantteen, c'ubbokkisin haheso amamirowa, isin c'ubbokkisoo haheso goɂamoon, ade c'ubbokkiso isoon haheso lakkoɂamamiro» ame.\x - \xo 20:23 \xo*\xt Mat. 16:19; 18:18.\xt*\x* \s1 Yesuusa Toomaasan mute \p \v 24 Hassu goorata tomonkko lamakko koo kalleera, Didimoosa kaɂamamare Toomaasa Yesuusa kakkoɂemeetare goorata usukko oɂagaalssatareene wota lakkogire. \v 25 Okkalee Yesuusakko oɂagaalssatareen Toomaasane, «Noo Goottaa deennelle!» ameen. Usu ade, «Misimaare oɂeeggameeran genennoɂoottessakki malaata goddeenoon, misimaareeli takkoɂeeggamero banɂee fer tabisi goddeenoon, aaranjjatteessaanna genettee gotabisoon lakkoɂammaninaro» ame. \p \v 26 Arri siddeedkko abbaabatere, Yesuusakko oɂagaalssatareen min orroo gineen, Toomaasana iso wota gire, ufaalnna c'ufame gire, Yesuusa ade emetere isoɂorroo aalleere, «Nogodda isinuun halleeto!» ame. \v 27 Esekkona Toomaasane, «Ferttaa hittarraa keeni, genennoɂootteenna deena, gene diriirssadde aaranjjatteyi tabisi, aroohedatte ammana» ame. \p \v 28 Toomaasana, «Goottaa! Hedokkee!» ame abbaabe. \p \v 29 Yesuusana, «Ati in mankkodeete maraan ammanttetta in haddeennoon oɂammanataraan adeen osommaasameenyan» ame. \s1 Hikka mas'aafakokki halchcha \p \v 30 Yesuusa hikka mas'aafaa kas'aafamoon kakkalee kamooggan malaata usukko oɂagaalssataran horee felera, \v 31 Ayesuun goɂameen Yesuusa usu Kiristoosa Ere kawaa laano goggoɂammanttaanunna, ammaniddeen megekkeessaa giri goggohelattaanun hikki s'aafamera. \c 21 \s1 Yesuusakko oɂagaalssatareen baasaa kunɂub abatano \p \v 1 Esekkona danbbene Yesuusa tat'ibraadosi labuu adena usukko oɂagaalssatareewun mute, hikkamaleena ade mute. \v 2 Simoona kaɂamamare P'et'iroosa, Didimoosa kaɂamamare Toomaasa, kak'aana Zegaliila Naatinaɂeeli, yiis kazabddoosana Yesuusakko oɂagaalssatareen okkalee lama raattoo gineen. \v 3 Simoona kaɂamamare P'et'iroosana, «Kunɂub abayin daganoya» ame.\x - \xo 21:3 \xo*\xt Luk'. 5:5.\xt*\x* \p Isona, «Noo kunne wota daginanna» ameen. Emeetene wolabo oriddeen tabeen, ese hemeen adeen koonna lakkoɂabateen. \v 4 Bariinoo, Yesuusa labu girii aallee gire, usukko oɂagaalssatareen adeen Yesuusa laano lakkoɂaddeesen. \v 5 Yesuusana, «Yiiso, kunɂub abitaane?» ame. \p Isona, koonna «Lakkoɂabino» ameen. \p \v 6 Usuna, «Maarrabittisin wolabokko mina tamerggenne lugudayeen, kunɂub helattaanwa» ame. Isona kakkolugudatareen goorata kunɂub mooggankko kakkeeyi maarrabi nattin waateen.\x - \xo 21:6 \xo*\xt Luk'. 5:6.\xt*\x* \p \v 7 Hassu goorata Yesuusa kageelaatare usukko kaɂagaalssatare, P'et'iroosane, «Goottayo!» ame. Simoona P'et'iroosana, «Goottayolla!» kaɂamaro haafura kakkomaalare goorata, beesate kagire sarssi tabsatere firime bekerro tabe. \v 8 Okkalee Yesuusakko oɂagaalssatareen adeen bagakko badi tos fakkikameeran hisil lama boolee kalleero kuwaarre aaloo lakkofakkimeenan, kunɂub takkoɂammagamere maarrabi nattaa baga emeeten. \v 9 Bagana kakkogiyaanee goorata, boolaal kaɂeleenee gutii kagiro kunɂubnna babo deen. \v 10 Yesuusana, «Gidda kaɂabtteettan kunɂubkko alla keena» ame. \p \v 11 Haanssun Simoona kaɂamamere P'et'iroosa wolaboo tabere maarrabi baga tos nattee, 153 kajinjjiin kunɂub ammagame gire, hikka gitakki kunɂub goɂabttena maarrabi lakkofiilanttetto. \v 12 Yesuusana «Koyeen aama» ame. Isona usu Goottaa laano addeesen mankkogireen maraan usukko oɂagaalssatareenkko koonna «Ati ayyotta?» ami hoosayin kajabaate laagire. \v 13 Yesuusana emetere babona kunɂubna aate sise. \p \v 14 Yesuusa goyikko gokkeekko abbaabatere usukko oɂagaalsaataraawun mutano hikki kaseediye. \s1 Yesuusana P'et'iroosana \p \v 15 Wodana oɂwaaten kakkoɂabbaabatareen goorata, Yesuusa Simoona kaɂamamere P'et'iroosane, «Ere kayoona Simoona!, hinɂakko roorise in geelatta?» ame. Usuna «Ii Goottakki!, geelatanokkee atittakkassa» ame. Yesuusana «C'ibaarkkee foofi» ame. \v 16 Yesuusana kallami, «Ere kayoona, Simoona, rumminaa in geelatta?» ame. Usuna, «Ii, Goottakki, ani ku geelatano atitta kassa» ame. Yesuusana, «C'odeelkkee oori» ame. \v 17 Gooratta kaseedina, «Ere kayoona, Simoona; in geelatta?» ame. P'et'iroosana goorata kaseedi Yesuusa, «In geelatta?» ame mankkohoosatewun gaddaa tabere «Goottaa ati dubba kassowa goggogeelatarona kassowa» ame. Yesuusana, «Idaadkkee foofi ame. \v 18 Ani rumminaa rumminaa amara, ati wodallumaa giraan sarssikkaa issii tabissattedde mankkogeelaatte seetaa gitte, gojaaroɂntte adi gene diriirssayinatta, ibaaddo kakkaleenna huukkaa tabisire seeyin mankkogeelaannoon geesinara.» \v 19 Yesuusa hikka kakkoon amera P'et'iroosa misikki goyii Waa kabajin dootisaro tusinya. Hittakko danbbeebaan P'et'iroosane, «Indebee sesseena» ame. \p \v 20 P'et'iroosa haararttii gowochiro, Yesuusa geelataa kagire usukko kaɂagaalssatare iso debee kasessetaro dee, hikki usukko kaɂagaalssatare usu goorata kita kahemeene aamaa giraan geegiyo tayesuusa gabbalamere, «Gootta, ku roorisi kasisinara ayyoya?» amaa kagireya. \v 21 P'et'iroosana usu kakkodiyaare goorata, «Gootta! Hikki ibaaddoti misi linnara?» ame hoosate. \p \v 22 Yesuusana, «ani taaɂabbaabarotii neefo goggogirroo godootate duuddo ku mekat'ibe? Ati metekkawun indebee sesseena» ame. \p \v 23 Hikkakkotti aalanttii hikki Yesuusakko kaɂagaalssatare lakkogooro taɂamatta odu amaniil orroo darɂaantte. Yesuusa ade, ani «Taaɂabbaabaro geegin neefo goggogirroo godootate ku mekat'ibe?» ame kuwaarre lakkogoyinaro ame lakkosegeero. \v 24 Hikkakokki gara kaɂatotaarana hikka kas'aafera hikka Yesuusakko kaɂagaalssataroya, atonnatina rummi laano noo kanssowa. \p \v 25 Yesuusa kafelera kakkalee kamooggan ayeesijjool kagira, ayees dubba gos'aafame, kas'aafamero mas'aafa dubbaan alami talleeto banɂe kaɂabo aani lakkollaaro.