\id MAT - Baga Translation Unicode \ide UTF-8 \h Kibaru Kətɔt teta Yesu nkɛ Matiye ɛnacicəs mɔ \toc3 MAT \toc2 Matiye \toc1 Kəbaru Kətɔt ka Matiye \mt2 Kibaru Kətɔt ka Yesu nkɛ Matiye ɛnacicəs mɔ \mt1 Matiye \imt Kəsɔkəs ka Kibaru Kətɔt ka Yesu nkɛ Matiye encicəs mɔ \ip Səbuk səcempi maŋkəlɛ səloku moloku mmɛ aŋwe «Kibaru Kətɔt ka teta Yesu Krist mɔ». Kəmar ka Amera ŋecempi ŋa Kanu, acɛpsɛ a Yesu darəŋ maŋkəlɛ ŋacicəs taruku ta Yesu. Ŋa ŋayɔnɛ: Matiye, Mark, Luk kɔ Isaŋ. Mba Matiye kɔ Isaŋ ŋanayi asom a Yesu aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ. \ip Ntɛ kəpɛ ka Yesu dəkɔm kəncepər mɔ, kɔ Matiye encicəs buk bambɛ pəcloku mecepərɛnɛ fəp ma Yesu antɔf ŋaŋɛ kəroŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum a doru ŋaccərɛ a Yesu ɔyɔnɛ Krist, wəyɛk-yɛk nwɛ Kanu kənasom kəder teta kəyac afum doru dandɛ mɔ. CəKərɛk cɔ Matiye ɛnacicəs buk bambɛ, mba səna səŋkafəli bi cəBaka ntɛ tɔŋsɔŋɛ aBaka sɔ ŋacərɛ mes mamɔkɔ mɔ. \ip Buk bambɛ boloku mes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm mmɛ Yesu ɛnayɔ doru dandɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum ŋacərɛ fənɔntər nfɛ Kanu kənasɔŋ kɔ mɔ. Yesu ɛnataməs acuy, pəcbɛləs yɔŋk yɛlɛc. Matiye ɛnafaŋ sɔ a afum ŋacərɛ mɛtəksɛ ma Yesu. Ntɛ Yesu ɛnctəksɛ afum mɔ, ŋanacərɛ a moloku ma Kanu m'oncloku, pəcloku kance kəsoku pɛs. Tɛlpəs oŋ, defi kɔ kəfɔtɛ ka Yesu afi dacɔ kɔ kəpɛ kɔn kɔ buk bambɛ boloku su. \ip Mamɛ fəp mɛŋmar su kəcərɛ fum nwɛ Yesu ɔyɔnɛ mɔ. Kəcərɛ ka buk bambɛ kəŋmar su kəcepərɛnɛ doru kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes disrɛ, bɛmar su sɔ kəlompəs ka kiyi wəyeŋ ka doru o doru, k'afi-ɛ. Kanu kəsɔŋ su kəcərɛ ka moloku ma buk bambɛ! Amina! \ip Tokotərɛnɛ ta Taruku ta Kibaru kətɔt ka Matiye: \io1 1. Sora 1-4: Matiye oncop Kibaru Kətɔt kɔn kəlɔm kəkom ka Yesu Krist kɔ tocop tɔn yɛbəc nyɛ Kanu kəsom kɔ mɔ. \io1 2. Sora 5-25: Ta mɛrəŋ, Matiye ementər yɛbəc ya Yesu kɔ mɛtəksɛ mɔn mɛlarəm. \io1 3. Sora 26-28: Tɛlpəs, Matiye ɔlɔm ntɛ Yesu ɛmbəcɛ Kanu defi dɔn disrɛ kɔ kəfɔtɛ kɔn afi dacɔ mɔ. \c 1 \s1 Atem a Yesu \r Luk 3.23-38 \p \v 1 Kəbənda ka dokom da Yesu Krist kɔ kaŋkɛ, wansɔ ka Dawuda, wansɔ ka Abraham: \p \v 2 Abraham ɛnakom Siyaka, kɔ Siyaka oŋkom Yakuba, kɔ Yakuba oŋkom Yuda kɔ awɛnc ɔn, \v 3 Yuda okom Perɛc kɔ Serah. Tamar ɔyɔnɛ ŋa kɛrɛ. Kɔ Farɛs oŋkom Hecərɔŋ, kɔ Hecərɔŋ oŋkom Aram. \v 4 Kɔ Aram oŋkom Aminadab, kɔ Aminadab oŋkom Nasɔŋ kɔ Nasɔŋ oŋkom Salmɔŋ. \v 5 Salmɔŋ kɔ wəran kɔn Rahab ŋaŋkom Bɔs, Bɔs kɔ wəran kɔn Rut ŋaŋkom Yobed. Kɔ Yobed oŋkom Yisay, \v 6 kɔ Yisay oŋkom Dawuda wəbɛ wəka Yisrayel. \p Dawuda ɛnanasər wəran ka Uri, kɔ ŋaŋkom Sulemani. \v 7 Kɔ Sulemani oŋkom Roboyam, kɔ Roboyam oŋkom Abiya, kɔ Abiya oŋkom Asaf. \v 8 Kɔ Asaf oŋkom Yosafat, kɔ Yosafat oŋkom Yoram kɔ Yoram oŋkom Osiyas. \v 9 Kɔ Osiyas oŋkom Yotam, kɔ Yotam oŋkom Akas, kɔ Akas oŋkom Esekiyas. \v 10 Kɔ Esekiyas oŋkom Manase kɔ Manase oŋkom Amɔs kɔ Amɔs oŋkom Yosiya. \v 11 Yosiya oŋkom Yekoniya kɔ awɛnc aŋa tɛm ntɛ anasumpər aka Yisrayel pakekərɛ ŋa Babilɔŋ mɔ. \p \v 12 Ntɛ tatɔkɔ tencepər mɔ, kɔ Yekoniya oŋkom Salatiyel kɔ Salatiyel oŋkom Sorobabɛl. \v 13 Kɔ Sorobabɛl oŋkom Abiyud kɔ Abiyud oŋkom Eliyakim, kɔ Eliyakim oŋkom Asor. \v 14 Kɔ Asor oŋkom Sadok kɔ Sadok oŋkom Akim kɔ Akim oŋkom Eliyud. \v 15 Kɔ Eliyud oŋkom Elasar kɔ Elasar oŋkom Matan kɔ Matan oŋkom Yakuba. \v 16 Kɔ Yakuba oŋkom Isifu wos ka Mari wəkɔ oŋkom Yesu nwɛ aŋwe Krist, wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ. \p \v 17 Awa, dɛtɛmp wəco kɔ maŋkəlɛ dɛnacepər kəyɛfɛ Abraham haŋ kəbəp Dawuda, dɛtɛmp wəco kɔ maŋkəlɛ kəyɛfɛ Dawuda haŋ kəbəp kəkekərɛ ka aYisrayel Babilɔŋ, dɛtɛmp wəco kɔ maŋkəlɛ kəyɛfɛ kəkekərɛ kəŋan Babilɔŋ haŋ kəbəp Krist. \s1 Kəkom ka Yesu Krist \p \v 18 Tokom ntɛ t'anakom Yesu Krist: Wərkun nwɛ ancwe Isifu mɔ, ɛncfac iya ka Yesu nwɛ ancwe Mari mɔ. Ta Isifu ɛntagbaŋnɛ Mari-ɛ, kɔ Mari ɛnəŋknɛ pəbɛksɛ fənɔntər fa Amera Ŋecempi. \v 19 Isifu wos ka Mari nwɛ ɛnalomp, ta ɛfaŋ kəcɛŋ kɔ gbasŋa mɔ, ɛncɛm-cɛmnɛ kəluksɛ Mari nda afum ɔn kəgbɔpnɛ disrɛ. \v 20 Isifu eyi ti kəcɛm-cɛmnɛ, gbəncana babɔkɔ kɔ mɛlɛkɛ ma Mariki mowurər kɔ dəmere, kɔ moloku kɔ: «Isifu wan ka Dawuda, ta mənesɛ kəlɛk Mari mənɛncɛ kɔ, bawo wan nwɛ ɛmbɛkəs mɔ, bafɔ dəfum ɛyɛfɛ, mba dəAmera Ŋecempi. \v 21 Wəran kam Mari endekom wan wərkun mənde məwe kɔ Yesu\f + \fr 1.21 \fr*\fq Yesu\fq* = cəHebəre «Wəyac»\f*, bawo nkɔn endeyac afum ɔn kiciya kəŋan.» \p \v 22 Mamɔkɔ fəp mɛnayi ntɛ tɔŋsɔŋɛ ntɛ Mariki ɛnalokɛ kusu ka sayibɛ mɔ, meyi: \q \v 23 «Məcəŋkəl, wəyecəra wətɔcərɛ wərkun endebɛkəs. \q Pəkom wan wərkun \q nwɛ andewe Emaniyel mɔ.»\x - \xo 1.23 \xo*\xt Esayi 7.14 \xt*\x* \m Itɔ tatɔkɔ: «Kanu kəyi kɔ səna.» \p \v 24 Ntɛ Isifu entimɛ mɔ, k'ɔyɔ tɔkɔ mɛlɛkɛ ma Mariki mɛnasom kɔ mɔ. K'ɛlɛk Mari k'ɛnɛncɛ kɔ. \v 25 Mba ŋanafəntərɛ fɛ kɔ Mari haŋ ntɛ Mari ɛnakom wan wərkun, nwɛ Isifu ɛnasɔŋ tewe ta Yesu mɔ. \c 2 \s1 Acərɛ mes ŋander kənəŋk Yesu \p \v 1 K'aŋkom Yesu dare da Betlɛhɛm nde atɔf ŋa Yude, tɛm tatɔkɔ tɔ Herodu ɛnayɔnɛ di wəbɛ. Kɔ acərɛ mes aka ntende kəca nkɛ dec dɛmpɛ mɔ ŋander Yerusalɛm, \v 2 kɔ ŋayif: «Deke kənaka nkɛ kəndeyɔnɛ wəbɛ k'aSuyif nwɛ antɛp kəckom mɔ, eyi-ɛ? Bawo sənəŋk kɔs kɔn ntende dec dɛmpɛ mɔ, sənder kədetontnɛnɛ kɔ fɔr kiriŋ.» \v 3 Ntɛ wəbɛ Herodu ene toloku tatɔkɔ mɔ, kɔ pəyi kɔ yamayama, kɔ aka Yerusalɛm fəp. \v 4 Kɔ wəbɛ Herodu oloŋka aloŋnɛ apɔŋ fəp kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif, k'eyif ŋa kəfo nkɛ andekom Krist, wəyac nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ. \v 5 Kɔ akakɔ ŋaloku kɔ: «Dare da Betlɛhɛm nde atɔf ŋa Yude andekom kɔ, bawo itɔ sayibɛ səncicəs: \q \v 6 Kɔ məna Betlɛhɛm atɔf ŋa Yuda, \q məyɔ dəkəcəmɛ sədare səpɔŋ sa Yuda dacɔ, \q bawo dare dam dɔ wəkiriŋ endewur\x - \xo 2.6 \xo*\xt Mika 5.2 \xt*\x* \q nwɛ endekɛkəs afum em aŋɛ ŋayɔnɛ aka Yisrayel mɔ.»\x - \xo 2.6 \xo*\xt 2 Samiyel 5.2 \xt*\x* \p \v 7 Awa, kɔ Herodu ewe acərɛ ɔn mes, k'eyif ŋa yɔkyɔk kəcərɛ yati tɛm tɔkɔ kɔs kaŋkɔ kənamentərnɛ mɔ. \v 8 Kɔ Herodu osom afum Betlɛhɛm, pəcloku: «Nəkɔ nətɛnəs kəcərɛ pəsoku teta wan wəkawɛ. Kɔ nənəŋk kɔ-ɛ, nəder nəsɔŋ'em ti kəcərɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ina sɔ ikɔ itontnɛnɛ kɔ fɔr kiriŋ mɔ.» \p \v 9 Ntɛ acərɛ mes ŋalip kəcəŋkəl wəbɛ mɔ, kɔ ŋaŋkɔ. Awa, kɔs nkɛ ŋananəŋk mɔ, kəyi ŋa tekiriŋ, ntɛ kɔs kaŋkɔ kəmbəp kəfo nkɛ wan nwɛ ɛnayi mɔ, kɔ kəncəmɛ. \v 10 Ntɛ ŋananəŋk kɔs nkɛ mɔ, kɔ pəmbɔt ŋa pəpɔŋ. \v 11 Kɔ ŋambɛrɛ kəlɔ disrɛ, kɔ ŋanəŋk wan kɔ kɛrɛ Mari, kɔ ŋancəpɛ wan suwu dəntɔf kətontnɛnɛ kɔ fɔr kiriŋ. Kɔ ŋasikəli lɔba ya daka daŋan kɔ ŋampocɛ wan Yesu kɛma, suray sətɔt sa kəlɔl ka kətɔk kɔ labundɛ da mir. \v 12 Ntɛ Kanu kəlok-lokər ŋa dəmere a ta ŋaluksərnɛ sɔ nda wəbɛ Herodu mɔ, kɔ ŋalɛk dɔpɔ dɔlɔma kəkɔ ka ndaraŋan. \s1 Kəyɛksɛ ka Isifu, Mari kɔ wan kɔn Yesu ŋakɔ Misira \p \v 13 Ntɛ ŋankɔ mɔ, gbəncana babɔkɔ kɔ mɛlɛkɛ ma Mariki mowurər Isifu dəmere kɔ moloku kɔ: «Məyɛfɛ məlɛk wan kɔ kɛrɛ, məyɛksɛ məkɔ Misira, məyi di haŋ tɛm ntɛ indelok'əm kəlukus mɔ, bawo Herodu endetɛn wan pəmələk kɔ.» \v 14 Kɔ Isifu ɛyɛfɛ pibi disrɛ, k'ɛlɛk wan kɔ kɛrɛ k'ɔŋkɔ Misira, \v 15 k'eyi di haŋ kɔ Herodu efi. Mamɔkɔ mɛnayi ntɛ tɔŋsɔŋɛ mɔkɔ Mariki ɛnalokɛ kusu ka sayibɛ mɔ, mɛlarɛ: «Iwe wan kem pəwur Misira.»\x - \xo 2.15 \xo*\xt Hose 11.1\xt*\x* \s1 Kədifət ka awut \p \v 16 Ntɛ Herodu ɛnəŋk ntɛ acərɛ mes ŋantiŋkər kɔ mɔ, kɔ pənaŋkanɛ kətɛlɛ kɔ, k'osom a padifət awut fəp aŋɛ ŋanasɔtɔ meren mɛrəŋ haŋ kətor mɔ, aŋɛ ŋanayi Betlɛhɛm kɔ sədare nsɛ səŋkɛl di mɔ, ɛnalɛk tɛcɛmcɛmnɛ tatɔkɔ ntɛ acərɛ mes ŋanaloku kɔ tɛm ntɛ kɔs kənawur mɔ. \v 17 Awa, tɔkɔ Sayibɛ Yeremy ɛnaloku mɔ, tɛlarɛ: \q1 \v 18 «Ane kəbokɛnɛ nde dare da Rama, \q1 kəbok kəpɔŋ kɔ kəkulɛ-kulɛ ka defi. \q1 Rasɛl eyi kəbok awut ɔn. \q1 Ɛfaŋ fɛ a palɛtsɛnɛ patorɛ-torɛ kɔ abəkəc, bawo awut ɔn ŋaŋkɔs-kɔs.»\x - \xo 2.18 \xo*\xt Yeremy 31.15\xt*\x* \s1 Kəlukus kəŋan Yisrayel \p \v 19 Ntɛ wəbɛ Herodu efi mɔ, gbəncana babɔkɔ kɔ mɛlɛkɛ ma Mariki mowurər Isifu dəmere atɔf ŋa Misira, \v 20 kɔ moloku kɔ: «Məyɛfɛ məlɛk wan kɔ kɛrɛ, məlukus atɔf ŋa Yisrayel, bawo akɔ ŋanafaŋ kədif ka wan wəkawɛ mɔ ŋafis-fis.» \v 21 Kɔ Isifu ɛyɛfɛ, k'ɛlɛk wan kɔ kɛrɛ kɔ ŋalukus Yisrayel. \v 22 Mba ntɛ ɛnane a Arkelayos ɔsɔtɔ kəyɔnɛ ka wəbɛ dəkəcəmɛ da kas Herodu mɔ, kɔ Isifu enesɛ kəkɔ atɔf ŋa Yude. Kɔ mɛlɛkɛ molok-lokər kɔ dəmere, kɔ Isifu ɔŋkɔ atɔf ŋa Kalile. \v 23 K'ɔŋkɔ pəyi dare da Nasarɛt, ɛnayɔ ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ toloku ta Yecicəs Yosoku nyɛ sayibɛ ŋanacicəs mɔ tɛlarɛ: «Andewe kɔ wəka Nasarɛt.» \c 3 \s1 Kawandi ka Aŋnabi Saŋ Batis \r Mark 1.1-8; Luk 3.1-6 \p \v 1 Mata mamɔkɔ kɔ Aŋnabi Saŋ Batis owur pəckawandi nde tɛgbərɛ ta atɔf ŋa Yude: \v 2 «Nəsəkpər bəkəc nəlomp, bawo dɛbɛ da dəKɔm dɔlɔtərnɛ!» \v 3 Nkɔn sayibɛ Esayi ɛnaloku tetɔn: «Fum wəkɔ dim dɔn deyi kəwur dətɛgbərɛ mɔ ɔfɔ: \q1 ‹Nəlompəs dɔpɔ da Mariki, \q1 Nəlompɛ səpɔ sɔn sa wɛcək!›»\x - \xo 3.3 \xo*\xt Esayi 40.3\xt*\x* \m \v 4 Saŋ nwɛ, yamos ya cəfon ca yɔkɔmɛ y’ɛncbɛrnɛ, pəcgbəncnɛ bɛlɛt ba akata defi. Cəlaŋkma kɔ mɛsɛ ma cəme ca dop gbəcərəm yɛnayɔnɛ kɔ yeri. \v 5 Afum aŋɛ ŋancyɛfɛ Yerusalɛm, akɔ ŋancyɛfɛ atɔf ŋa Yude fəp mɔ, kɔ akɔ ŋancyɛfɛ sədare nsɛ səyi kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛn kəsək mɔ fəp ŋanckɔ nde eyi mɔ, \v 6 ŋacsɔtər kɔ kəgbət dəromun teta Kanu nde kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛn, ŋaccɛŋ kiciya kəŋan afum dacɔ. \p \v 7 Ntɛ ɛncnəŋk aka dinɛ da aFarisi\f + \fr 3.7 \fr*\fqa WəFarisi, aFarisi\fqa* = Kəgba k'abeki ka dinɛ d'aSuyif aŋɛ ŋasektərɛnɛ sariyɛ kɔ mɔyɔ mokur ma aSuyif mɔ tin tin tin.\f* kɔ da aSadisi\f + \fr 3.7 \fr*\fqa WəSadisi, aSadisi\fqa* = Kəgba k'abeki ka dinɛ d'aSuyif kəlɔma, aŋɛ ŋasektərɛnɛ sariyɛ kɔ mɔyɔ mokur ma aSuyif mɔ.\f* ŋacderɛnɛ kəgbət dəromun teta Kanu mɔ, k'oloku ŋa: «Nəna aŋɛ nəyi pəmɔ ŋkisin mɔ!\x - \xo 3.7 \xo*\xt Luk 3.7\xt*\x* An'ɔsɔŋɛ nu kəcərɛ ntɛ aŋyɛksər kiti ka Kanu nkɛ kəyi kəder mɔ-ɛ? \v 8 Awa, nəde nəcyɔ mɔyɔ mɔtɔt mmɛ meŋmentər a nəsəkpər mera kɔ nəncəmɛ pəlompu darəŋ mɔ. \v 9 Ta nəcɛm-cɛmnɛ a Kanu kəndeyac nu bawo nəloku: ‹Abraham ɔyɔnɛ wətem kosu!› Ɛy, icloku nu, nənəŋk masar mamɛ ba? Kanu kəntam kəkafəli mi mɔyɔnɛ awut a Abraham. \v 10 Ndɛkəl oŋ, tomunt pelip kəcəmɛ kəcɛp ka tɔk haŋ nde ntɛntəl ya yi: Kətɔk nkɛ o nkɛ kəntɔkom yokom yɔtɔt mɔ, ancɛp ki, paləm dənɛnc. \v 11 Ina, dəromun iŋgbət nu teta kəmentər a nəsəkpər bəkəc, mba nwɛ eyi kəder im tadarəŋ mɔ, dəAmera Ŋecempi ŋa Kanu kɔ nɛnc ende pəcgbət nu. Wəkakɔ ɔyɔ fənɔntər pətas im. Isɔtɔ fɛ dofum dowurɛ kɔ cɔfta dəwɛcək. \v 12 Pəcəmɛ dəkur pətɔmpər kərɛbɛ dəwaca pəcgbap, pəgbɛy mɛŋgbɛn mɔtɔt mmɛ endemɛŋkərnɛ dəkɛlɛ mɔ, mba pəcɔf fonta dənɛnc ndɛ dɔntɔnimɛ mɔ.» \s1 Kəgbət ka Yesu dəromun teta Kanu \r Mark 1.9-11; Luk 3.21-22; Isaŋ 1.29-34 \p \v 13 Tɛm tatɔkɔ tɔ Yesu ɛnayɛfɛ atɔf ŋa Kalile, k'ender nde kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛŋ kəsək nnɔ Saŋ eyi mɔ pədesɔtər kɔ kəgbət dəromun teta Kanu. \v 14 Mba kɔ Saŋ ɛfaŋ kəyamsər kɔ ti, k'oloku Yesu: «In'ɔ pəmar isɔtər məna kəgbət dəromun teta Kanu, kɔ məna mənder nnɔ iyi mɔ!» \v 15 Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «Məwosɛ ti kərɛsna. Tatɔkɔ tɔ pəmar payɔ mes fəp mmɛ Kanu kəsom su mɔ.» Awa, kɔ Saŋ owosɛ. \v 16 Yesu ɛnadelip kəsɔtɔ kəgbət dəromun teta Kanu, k’ɛmpɛ. Gbəncana babɔkɔ kɔ kɔm kəŋgbitɛ tetɔn, k'ɛnəŋk Amera ŋa Kanu ŋoctorər kɔ pəmɔ antantoriya. \v 17 Awa kɔ dim dontor kəyɛfɛ dəkɔm: «Wəkawɛ wan kem nwɛ imbɔtər mɔ ɔfɔ, nkɔn ɔbɔt im mes belbel.» \c 4 \s1 Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɛwakəs kəsɔŋɛ Yesu kəciya \r Mark 1.13; Luk 4.1-13 \p \v 1 Ntɛ tencepər mɔ, kɔ Amera ŋa Kanu ŋeŋkekərɛ Yesu nde dətɛgbərɛ kəkɔsak kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɛwakəs kəsɔŋɛ kɔ kəciya. \v 2 Ntɛ Yesu elip kəsuŋ mata wəco maŋkəlɛ (40) pibi kɔ daŋ mɔ, kɔ dor dɔyɔ kɔ. \v 3 Ntɛ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɛfaŋ kəsɔŋɛ Yesu kəciya mɔ, kɔ ŋender ŋoloku kɔ: «Kɔ tɔyɔnɛ a Wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, məloku oŋ masar mamɛ mɔyɔnɛ cəcom.» \v 4 Kɔ Yesu oloku: «Yecicəs Yosoku yoloku: ‹Bafɔ kəcom gbəcərəm kəŋsɔŋɛ fum kəyi doru, mba moloku ma Kanu fəp mɔŋsɔŋɛ fum kəyi doru.›» \p \v 5 Kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋeŋkekərɛ Yesu nde Yerusalɛm dare dosoku, kɔ ŋɔŋkɔ ŋɛcəmbər kɔ nde dətelempan pa kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kəroŋ. \v 6 Kɔ ŋoloku Yesu: «Kɔ tɔyɔnɛ a wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, məyokɛ ma dəntɔf, bawo dəYecicəs Yosoku ancicəs: \q ‹Kanu kəndesom mɛlɛkɛ ɔn, ŋandetɔmpər əm dəwaca \q ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta məmpət tasar mɔ.›»\x - \xo 4.6 \xo*\xt Yabura 91.11-12\xt*\x* \m \v 7 Kɔ Yesu oloku ŋi: «Mba ancicəs dəYecicəs Yosoku sɔ: ‹Ta məcɔŋəs Mariki Kanu kam kəyɔ ka tes tɛwɛy-wɛy tɔn.›»\x - \xo 4.7 \xo*\xt Sariyɛ 6.16 \xt*\x* \p \v 8 Kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋeŋkekərɛ Yesu sɔ tɔrɔ teŋeci kəroŋ, kɔ ŋementər kɔ dɛbɛ da tɔf ya doru fəp kɔ dɔtɔt da yi. \v 9 Kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋoloku Yesu: «Iŋsɔŋ əm yayɛ fəp kɔ məwosɛ kətontnɛn'em fɔr kiriŋ-ɛ.» \v 10 Kɔ Yesu oloku ŋi: «Məbɔlɛ, məna Sentani! Bawo ancicəs dəYecicəs Yosoku: \q ‹Mariki Kanu kam pəmar məctontnɛnɛ fɔr kiriŋ, \q nkɔn gbəcərəm pəmar məcsalɛnɛ.›»\x - \xo 4.10 \xo*\xt Sariyɛ 6.13\xt*\x* \p \v 11 Kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɛsak Yesu, awa kɔ mɛlɛkɛ mender mɛbəcɛ kɔ. \s1 Yesu oncop yɛbəc yɔn Kalile \r Mark 1.14-15; Luk 4.14-15; Isaŋ 4.1-3,43-46 \p \v 12 Ntɛ Yesu ene a alɛk Saŋ Batis k'ambɛr dəbili mɔ, k'owur kəkɔ atɔf ŋa Kalile. \v 13 Yesu ɛnayi dare da Nasarɛt, k'ende pəcepɛ dare da Kaparnam ndɛ deyi kəba ka Kalile kəsək dəndo tɔf ya Sabulon kɔ Naftali, \v 14 ntɛ tɔŋsɔŋɛ tɔkɔ Kanu kənalokɛ kusu ka sayibɛ Esayi mɔ, tɛlarɛ: \q \v 15 «Atɔf ŋa Sabulon \q2 kɔ ŋa Naftali dɔpɔ ndɛ dɔŋkɔ nde kəba ka Kalile, \q2 kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛn kəsək, \q2 atɔf ŋa Kalile nde atɔyɔnɛ aSuyif ŋandɛ mɔ, \q \v 16 afum a di aŋɛ ŋanacɛm-cɛmnɛ a Kanu kəmbɛr ŋa kumunt mɔ, \q ŋanəŋk ntɛ Kanu kəŋkafəlɛ kɔ kəntɛfərnɛ ŋa mɔ. \q Aŋɛ ŋanayi kubump ka kətɔgbɛkər amera mɔ, \q kɔ pəwaŋkəra pomot ŋa.»\x - \xo 4.16 \xo*\xt Esayi 9.1-2\xt*\x* \m \v 17 Tɛm tatɔkɔ tɔ Yesu ɛnacop kəkawandi: «Nəsəkpər bəkəc nəlomp, bawo dɛbɛ da dəKɔm dɔlɔtərnɛ.» \s1 Yesu ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ acɔkɔ-cɔkɔ maŋkəlɛ \r Mark 1.16-20; Luk 5.1-11; Isaŋ 1.35-51 \p \v 18 Ntɛ Yesu ɔnckɔtəs kəba ka Kalile kəsək mɔ, k'ɛnəŋk dɛwɛnca mɛrəŋ, Simɔŋ nwɛ ancwe Piyɛr mɔ, kɔ wɛnc Andəre, ŋacgbal manta dəkəba, bawo awɛnt ŋɔ ŋanayɔnɛ. \v 19 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəder nəcɛps'em darəŋ, indesɔŋɛ nu kəyɔnɛ awɛnt a afum.» \v 20 Gbəncana babɔkɔ kɔ ŋasak manta maŋan kɔ ŋancəmɛ Yesu darəŋ. \v 21 Ntɛ Yesu ɔŋkɔ pipic mɔ, kɔ ɛnəŋk sɔ dɛwɛnca mɛrəŋ Sak wan ka Sebede kɔ wɛnc Isaŋ, aŋɛ ŋanayi sɔ abil ŋaŋan disrɛ kɔ kas kəŋan Sebede, ŋaclompəs-lompəs manta mɔ. Kɔ Yesu ewe ŋa. \v 22 Gbəncana babɔkɔ kɔ ŋasak abil kɔ kas kəŋan, kɔ ŋancəmɛ Yesu darəŋ. \s1 Yesu ɛnctəksɛ pəctaməs sɔ \r Mark 1.39; Luk 4.44; Luk 6.17-18 \p \v 23 Yesu ɔnckɔtəs atɔf ŋa Kalile fəp pəctəksɛ dəkətola Kanu da aSuyif, pəckawandi Kibaru Kətɔt ka dɛbɛ da dəKɔm, pəctamsɛnɛ sɔ docu kɔ laŋyiru fəp ndɛ dɛnayi afum mɔ. \v 24 Ti tɛnasɔŋɛ tewe tɔn tɛsamsər atɔf ŋa Siri fəp disrɛ. Packɛrɛ kɔ afum fəp akɔ docu yamayama dɛnasumpər, pəccu ŋa mɔ: Akɔ yɔŋk yɛlɛc yɔnctɔrəs, akɔ docu da kətɛmpɛnɛ dɛnayi, kɔ akɔ ŋanayɔ laŋyiru mɔ, Yesu ɛnctaməs ŋa fəp. \v 25 Kənay k'afum alarəm kəncder kəyɛfɛ Kalile, atɔf ŋa Sədare Wəco, dare da Yerusalɛm, atɔf ŋa Yude, kɔ sədare sa kəca nkɛ dec dɛmpɛ Yurdɛn mɔ. \c 5 \s1 Kawandi ka Yesu nde tɔrɔ kəroŋ \r Mark 3.13; Luk 6.12-13 \p \v 1 Ntɛ Yesu ɛnəŋk kənay ka afum mɔ, k'ɛmpɛ tɔrɔ kəroŋ, k'ɔŋkɔ pəndɛ, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander nnɔ eyi mɔ. \v 2 Kɔ Yesu ɛlɛk moloku k'ɛyɛfɛ kətəksɛ ŋa: \s2 Amera ŋɔtɔt nŋɛ ŋɔsɔŋ fum pəbotu nnɔ Kanu kəyi mɔ \r Luk 6.20-26 \q1 \v 3 «Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋancərɛnɛ a ŋancəmɛ Kanu fɔr kiriŋ waca wɔsɔkər mɔ, \q1 bawo dɛbɛ da dəKɔm, daŋan dɔ! \q1 \v 4 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋayi kəbok mɔ, \q1 bawo Kanu kəndekɔfɛŋət ŋa mɛncər. \q1 \v 5 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋandɛncɛ mɔ, \q1 bawo ŋandekɔsɔtɔ doru fəp, dɔyɔnɛ ŋa kɛ! \q1 \v 6 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ tɛfaŋ ta Kanu tɛmbas ŋa kənəŋk pəmɔ ntɛ amera ŋoŋwos fum dor dɔyɔ kɔ mɔ, \q1 bawo ŋandekɔnɛmbərɛ! \q1 \v 7 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋaŋyɔnɛ awɛnc aŋa nɔnɔfɔr mɔ, \q1 bawo Kanu kəndekɔyɔnɛ ŋa nɔnɔfɔr! \q1 \v 8 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋasɔk bəkəc mɔ, \q1 bawo ŋandekɔnəŋk Kanu! \q1 \v 9 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ ŋayɔnɛ alompəs a pəforu awɛnc aŋa dacɔ mɔ, \q1 bawo andekɔwe ŋa awut a Kanu! \q1 \v 10 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt kɔ antɔrəs ŋa teta kəyi kəŋan tɛfaŋ ta Kanu mɔ, \q1 ŋa ŋandekɔsɔtɔ dɛbɛ da dəKɔm! \m \v 11 Pəbotu peyi aŋɛ Kanu kəsɔŋ pətɔt mɔ k'alɔməs nu, pactɔrəs, k'andele nu moloku mɛlɛc fəp ma yem teta ina Yesu. \v 12 Kɔ tatɔkɔ tɛmbəp nu-ɛ, nəwoləs-woləs, nəyi pəbotu disrɛ, bawo kəway konu kəmbɛk nde dəKɔm. Tantɛ t'anatɔrəs sayibɛ aŋɛ ŋananuŋkɛnɛ kəder a nəna nəcder mɔ.» \s2 Nəyi pəmɔ mɛr kɔ pəwaŋkəra \r Mark 9.50; Luk 14.34-35 \p \v 13 «Nəna mɛr ma doru mɔ nəyɔnɛ. Mba kɔ mɛr mɛndɛncɛ-ɛ, afɔtam kədɔktəsɛ mi paka o paka. Mentesɛ fɛ sɔ tɔlɔm o tɔlɔm, mɛnɛ pagbal mi afum ŋanas-nas. \p \v 14 Nən'ɔyɔnɛ pəwaŋkəra pa doru. Dare ndɛ deŋyi tɔrɔ kəroŋ mɔ, afɔtam kəmɛŋk di. \v 15 Afɔmot lamp pagbəpər di kəfala, mba andɛt di kədɛt dəm pɛdɛtɛ lamp kəroŋ, dɔsɔŋ pəwaŋkəra akɔ ŋayi kəlɔ disrɛ mɔ fəp. \v 16 Tin tayi tɔ pəmar pomot ponu pɔsɔŋ pəwaŋkəra tatɔkɔ afum fɔr kiriŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋanəŋk yɛbəc yonu yɔtɔt, ŋakor-koru Kanu Papa konu nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ.» \s2 Yesu ɛntəksɛ sariyɛ nsɛ Musa ɛnasɔŋ mɔ \p \v 17 «Ta nəcɛm-cɛmnɛ a teta Sariyɛ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti mɛtəksɛ ma sayibɛ fəp m'inder kəliŋ day. Inder fɛ kəliŋ mi day, mba kəsɔkəs ka mi pɛs k'inderɛnɛ. \v 18 Kance, iŋloku nu ti, kəwon nkɛ o nkɛ ka kɔm kɔ antɔf afɔliŋ ntɛ o ntɛ dəsariyɛ. Afɔliŋ ali toloku tɛfɛt tin, afɔliŋ ali tɛgbɛyəs-gbɛyəs tin, tatɔkɔ haŋ doru delip. \v 19 Məna nwɛ o nwɛ məŋfani tosom tɛfɛt tin mɔ, mətəksɛ sɔ afum kəfani tosom tatɔkɔ, fum wəkakɔ endekɔfɛtɛ dəkəcəmɛ nde dɛbɛ da dəKɔm. Mba kɔ fum eleləs mosom pətəksɛ sɔ afum kəleləs mi-ɛ, fum wəkakɔ endekɔyɔ dəkəcəmɛ dɔpɔŋ nde dɛbɛ da dəKɔm. \v 20 Icloku nu, pəmar nəcəmɛ dolompu da Kanu darəŋ nətas atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi. Kɔ tɔntɔyi-ɛ, nəfɔbɛrɛ dɛbɛ da dəKɔm.» \s2 Kətəksɛ teta mɛtɛlɛ \r Mark 11.25; Luk 12.57-59 \p \v 21 «Nənane ntɛ analoku atem anu mɔ: ‹Ta mədif fum.› Məna nwɛ məndif fum mɔ, aŋkekər'am dəŋkiti. \v 22 Mba ina iloku nu: Nwɛ o nwɛ pəntɛlɛ nnɔ wɛnc eyi mɔ, aŋkekərɛ kɔ dəŋkiti. Kɔ fum oloku wɛnc ‹Daku dɔ məyɔnɛ›-ɛ, pakekərɛ kɔ aboc kiti fɔr kiriŋ. Kɔ fum oloku wɛnc: ‹Məntɔŋkəlɛ-ɛ,› palɛk kɔ pakɔ paləm dənɛnc da yahanama. \v 23 Kɔ məndekɔ kəmentər poloŋnɛ pam nde tetek toloŋnɛ Kanu kəroŋ a məcɛm-cɛmnɛ dənda, a wɛnc əm ɛmɛŋk'am tes tɔlɔma-ɛ, \v 24 məsak poloŋnɛ pam papɔkɔ tetek toloŋnɛ Kanu kiriŋ, məkɔ kərɛsna məlompəsnɛ dacɔ kɔ wɛnc əm a məluksərnɛ kədeloŋnɛ. \p \v 25 Kɔ nəsol kɔ wəyɛfərɛnɛ kam kəkɔ dəŋkiti-ɛ, nətɛn kətəŋnɛ dɔpɔ, ta wəyɛfərɛnɛ kam pəkɔbɛr əm wəboc kiti dəwaca, wəkakɔ pəsɔŋ əm wəsɔdar nwɛ ɔŋkɔbɛr əm dəbili mɔ. \v 26 Kance, iclok'əm, məfɔwur dəndo ta məlip kəluksɛ fərɛŋk fəlpəs nfɛ məntɔmpərɛ kɔ mɔ-ɛ.» \s2 Kətəksɛ teta kəsumpər dalakɔ \r MAT 18.8-9; Mark 9.43,47-48 \p \v 27 «Nənane pacloku: \qt ‹Ta məsumpər dalakɔ.›\qt*\x - \xo 5.27 \xo*\xt Kəwur 20.14; Sariyɛ 5.18 \xt*\x* \v 28 Mba ina iloku nu: Nwɛ o nwɛ ɔmɔmən wəran haŋ pəfaŋ kəfəntərər kɔ mɔ-ɛ, elip kəsumpər dalakɔ kɔ wəran wəkakɔ dɛbəkəc. \v 29 Kɔ tɔyɔnɛ dɔfɔr dam da kəca kətɔt dendesɔŋ'am kəciya-ɛ, məkakti di mələm di dɔbɔl'am. Bawo kəliŋ kəfo kəlɔma dis dam kəncepər kəyɔ dis dam məlməl paləm əm yahanama. \v 30 Kɔ tɔyɔnɛ kəca kam kətɔt kəndesɔŋ'am kəciya-ɛ, məgbinti ki mələm ki kəbɔl'am. Bawo kəliŋ kəfo kəlɔma dis dam kəncepər kəyɔ dis dam məlməl paləm əm yahanama.» \s2 Sariyɛ nsɛ səncəmɛ anɛncɛnɛ mɛrəŋ aŋɛ ŋayi kəcenɛnɛ mɔ \r Mat 19.7-9; Mark 10.4-5,10-12; Luk 16.18 \p \v 31 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Ancicəs dəYecicəs Yosoku ntɛ: ‹Kɔ wərkun endece wəran-ɛ, pəmar pəcicsɛ wəran wəkakɔ areka ŋecenɛ kɔ.›\x - \xo 5.31 \xo*\xt Sariyɛ 24.1\xt*\x* \v 32 Mba ina icloku nu: Nwɛ ence wəran kɔn mɔ, ɔŋsɔŋɛ wəran wəkakɔ kəsumpər dalakɔ kɔ wərkun wəlɔma ɛnɛncɛ kɔ-ɛ, mɛnɛ tɔyɔnɛ a kənɛncɛnɛ kaŋkɔ kəyi fɛ sariyɛ disrɛ. Mba nwɛ ɛŋnɛncɛ wəran nwɛ wərkun wəlɔma ence mɔ, nkɔn sɔ dalakɔ d'oŋsumpər.» \s2 Kətəksɛ teta kədɛrəm \p \v 33 «Nəncərɛ tɔkɔ anacicsɛ atɛm anu dəYecicəs Yosoku mɔ: ‹Ta məyi ta məyɔ tɔkɔ mənadɛrəm kəyɔ mɔ. Mba məyɔ tɔkɔ mənadɛrəm Mariki fɔr kiriŋ kəyɔ mɔ fəp.›\x - \xo 5.33 \xo*\xt ALewy 19.12; Kəlɔm 30.3; Sariyɛ 23.22-24\xt*\x* \v 34 Mba ina icloku nu, ta nədɛrmɛ tɔlɔm o tɔlɔm: Ta nədɛrmɛ kɔm, bawo dɔcɔm da Wəbɛ Kanu dɔ. \v 35 Ta nədɛrmɛ antɔf, bawo antɔf ŋɔyɔnɛ dəkəcəmbər dɔn wɛcək, ta nədɛrmɛ sɔ ali Yerusalɛm bawo dare da Kanu Wəbɛ wəpɔŋ dɔ. \v 36 Ta nədɛrəm sɔ domp, bawo məfɔtam kəsɔŋɛ ali kəfon kam kin kəferɛ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti kəbiyɛ. \v 37 Dəmɛdɛrəm monu pəmar məloku: ‹Ɛy,› kɔ pəyɔnɛ kance kɔ-ɛ, məloku: ‹Ala,› kɔ pəyɔnɛ a bafɔ kance kɔ-ɛ. Ntɛ o ntɛ ambɛrɛnɛ moloku ma kədɛrəm mamɔkɔ mɔ, dəŊɔŋk Ŋɛlɛc tɛyɛfɛ.» \s2 Kətəksɛ teta kəluksɛ ayɛk \r Luk 6.29-30 \p \v 38 Kɔ Yesu oloku sɔ ŋa: «Nəne pacloku dəYecicəs Yosoku: Dɔfɔr d'aŋsɔŋɛ dɔfɔr kəway, desek d'aŋsɔŋɛ desek kəway. \v 39 Mba ina iloku nu ta nəluksɛ ayɛk nwɛ ɔŋyɔ nu pəlɛc mɔ. Kɔ fum efer əm kəca dəkanca ŋa kəca kətɔt-ɛ, məcencɛ kɔ sɔ ŋa mɛrəŋ ŋɔkɔ. \v 40 Kɔ fum ɛfaŋ əm kəkiti teta kəbaŋər kam duma-ɛ, məsakərɛ kɔ sɔ burumus bam. \v 41 Kɔ fum ɛntar'am kəkɔt kilomɛtər kin-ɛ, məkɔt kilomɛtər mɛrəŋ kɔ nkɔn. \v 42 Məpocɛ wəkɔ ontol'am mɔ, ta məbɛr kəmunt nwɛ ɛŋfaŋ kəlɛkər əm debe da paka pɔlɔma mɔ.» \s2 Nəbɔtər aterɛnɛ anu \r Luk 6.27-28,32-36 \p \v 43 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ ntɛ: «Nəne a analoku: ‹Məbɔtər wɛnc əm,\x - \xo 5.43 \xo*\xt ALewy 19.18\xt*\x* məter wəterɛnɛ kam.› \v 44 Mba ina icloku nu: Nəbɔtər aterɛnɛ anu nətola Kanu pətɔt akɔ ŋantɔrəs nu mɔ. \v 45 Kɔ nəyɔ ti-ɛ, nəntubucɛnɛ mɔyɔ mɔtɔt ma Kanu Papa konu nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ, bawo eŋyektər dec dɔn ayeŋki bəkəc kɔ atɔt, pətufər wəcafən alompu kɔ atɔlomp. \v 46 Kɔ tɔyɔnɛ nəbɔtər gbəcərəm akɔ ŋambɔtər nu mɔ, kəway kəre kɔ nəsɔtɔnɛ ti-ɛ? Ali abaŋəs dut tatɔkɔ tɔ ŋaŋyɔ pəmɔ nəna. \v 47 Kɔ tɔyɔnɛ awɛnc əm aŋa gbəcərəm ŋɔ məŋyif-ɛ, pətɔt pere pɔ məyɔ-ɛ mpɛ pencepər pa akɔ mɔ? Ali atɔyɔnɛ aSuyif, bafɔ tatɔkɔ tɔ ŋaŋyɔ pəmɔ nəna ba? \v 48 Awa, nəna nəlarɛ dolompu nəcemp pəmɔ ntɛ Papa konu nwɛ eyi nde dəkɔm ɛlarɛ dolompu k'encemp mɔ.» \c 6 \s2 Kətəksɛ teta kəpocɛ atɔyɔ daka \p \v 1 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ: «Nəkɛmbərnɛ kəcyɔ mɔyɔ monu ma dinɛ afum fɔr kiriŋ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋamɔmən nu mɔ. Kɔ teyi-ɛ, Papa konu nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ ɔfɔdesɔŋɛ nu ti kəway. \v 2 Nɔnɔfɔr disrɛ kɔ mənde kəcmar atɔyɔ daka-ɛ, ta məcam ti afum ŋacərɛ. Abaŋɛnɛ kəlomp ŋaŋyɔ ti, nde wɔlɔ wa dəkətola Kanu kɔ dɔpɔ dacɔ, ŋactɛn a afum alɔma kəyek-yekəs ŋa. Icloku nu, kance kɔ: Kəway kəŋan məlməl kɔ ŋayi kəbaŋ. \v 3 Mba kɔ məndepocɛ atɔyɔ daka-ɛ, ta məsɔŋɛ kəca kəmeriya kəcərɛ tɔkɔ kətɔt kəyi kəyɔ mɔ. \v 4 Nɔnɔfɔr disrɛ kɔ mənde məcmar fum-ɛ, məmar kɔ kəgbɔpnɛ disrɛ ta wəlɔma pəcərɛ ti. Papa kam nwɛ ɛŋnəŋk ali ntɛ tɔŋgbɔpnɛ mɔ, endesɔŋ əm kəway.» \s2 Mɛtəksɛ mmɛ antola Kanu mɔ \p \v 5 «Kɔ nənde kəctola Kanu-ɛ, ta nəcyɔ pəmɔ abaŋɛnɛ kəlomp aŋɛ kəcəmɛ dəkətola Kanu kɔ mɔgbɔkɛnɛ ma səpɔ səpɔŋ kəmbɔt, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋamentərnɛ afum mɔ. Kance, icloku nu, kəway kəŋan kɔ ŋayi kəbaŋ tatɔkɔ. \v 6 Mba məna, kɔ mənde kəctola Kanu-ɛ, məbɛrɛ dukulɔ, məgbətərnɛ kumba, mətola Papa kəgbɔpnɛ disrɛ, Papa kam nwɛ ɛŋnəŋk ntɛ tɔŋgbɔpnɛ mɔ, ɔŋsɔŋ əm kəway. \p \v 7 Kɔ məndetola Kanu-ɛ, ta məla moloku pəmɔ atɔcərɛ Kanu, aŋɛ ŋancɛm-cɛmnɛ a kɔ ŋalok-loku pəlarəm-ɛ, tɔŋsɔŋɛ Kanu pəcəŋkəl ŋa. \v 8 Ta nəctubucnɛ akakɔ, bawo Papa konu ɛncərɛ mes mmɛ nəfaŋər kɔ dɔsɔk o dɔsɔk mɔ, ta nəntatola kɔ-ɛ. \v 9 Mba nəna, ntɛ tɔ pəmar nəctola Kanu: \q1 Kas kosu nwɛ eyi nde dəKɔm mɔ, \q1 məsɔŋɛ paleləs decempi da tewe tam topus! \q1 \v 10 Məsɔŋɛ a dɛbɛ dam deder. \q1 Məsɔŋɛ afum ŋacəmɛ tɛfaŋ tam darəŋ dəntɔf pəmɔ dəKɔm! \q1 \v 11 Məpocɛ su kəcom kəmɔkɔ. \q1 \v 12 Məŋaŋnɛnɛ su kiciya kosu, \q1 pəmɔ ntɛ səŋŋaŋnɛnɛ akɔ ŋanciyanɛ su mɔ. \q1 \v 13 Ta məsak su səyɔ mes mmɛ mɔŋsɔŋɛ su kəciya mɔ, \q1 mba məbaŋ su Ŋɔŋk Ŋɛlɛc dəwaca. [Bawo məna mən'ɔyɔ dɛbɛ, fənɔntər kɔ kəkorkoru teta meren kɔ meren disrɛ.]\f + \fr 6.13 \fr*\ft Yecicəs yɔlɔma yɔyɔ fɛ moloku mamɛ. \ft*\f* \p \v 14 Awa, kɔ nəŋaŋnɛnɛ afum pəlɛc mpɛ ŋayɔ nu mɔ-ɛ, Kas konu nkɛ kəyi nde dəKɔm mɔ kəŋŋaŋnɛnɛ nəna sɔ, \v 15 mba kɔ nəntɔŋaŋnɛ afum-ɛ, Kas konu ɔfɔŋaŋnɛnɛ nəna sɔ pəlɛc ponu.» \s2 Kətəksɛ teta kəsuŋ \p \v 16 «Kɔ məsuŋ-ɛ, ta məŋɛy kəro pəmɔ abaŋɛnɛ kəlomp, ŋa ŋandukut kəro kəmentər a ŋasuŋ. Kance icloku nu: Kəway kəŋan məlməl kɔ ŋayi kəbaŋ kaŋkɔ. \v 17 Mba məna, kɔ məsuŋ-ɛ, məsopnɛ labundɛ, məbufərnɛ kəro, \v 18 ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta məmentər afum a kəsuŋ kɔ məndɛ mɔ, mba məmentər ti Papa kam Kanu nwɛ ɔŋgbɔpnɛ, pəcnəŋk ntɛ o ntɛ tɔŋgbɔpnɛ mɔ. Ɔŋsɔŋ əm kəway.» \s2 Daka da dəkɔm dɛtas da doru \r Luk 11.33-34 \p \v 19 «Ta nətɛn kəsɔtɔ daka dɛlarəm nnɔ doru dandɛ, ndɛ ate kɔ mɔrka yɛŋləsər fəp, ndɛ akiyɛ ŋambɛrɛ dəwɔlɔ ŋakiyɛ mɔ. \v 20 Mba nətɛn kəyɔ daka dɛlarəm da dəKɔm nde Kanu kəyi mɔ. Dəndo, ate kɔ mɔrka yɔfɔləsər mpɛ o mpɛ, akiyɛ ŋafɔbɛrɛ, ŋafɔkiyɛ. \v 21 Bawo kəfo nkɛ daka dam deŋyi mɔ, difɔ abəkəc ŋam ŋeŋyi.» \s2 Pəwaŋkəra pa dis \r Luk 11.34-36 \p \v 22 «Dɔfɔr dɔyɔnɛ lamp da dis. Kɔ dɔfɔr dam dentesɛ-ɛ, dis dam fəp doŋmot, \v 23 mba kɔ dɔfɔr dam dɛlɛcɛ-ɛ, dis dam fəp, kubump kɔ deŋyi. Kɔ tɔyɔnɛ pəwaŋkəra mpɛ peyi dis dam mɔ kəbump kɔ-ɛ, kubump kam kəmbɛk!» \s2 Kanu kɔ pəsam: Ake məlɛk-ɛ? \r Luk 16.13 \p \v 24 «Nwɛ o nwɛ ɔfɔtam kəbəcɛ abɛ mɛrəŋ. Kɔ teyi-ɛ, enter wəkin pəbɔtər wəkɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəsektərnɛ wəkin, pəbɛr wəkɔ kumunt. Nəfɔtam kəbəcɛ Kanu kɔ pəsam tɛm tin.» \s2 Məgbɛkər Kanu kəlaŋ \r Luk 12.22-32 \p \v 25 «It'ɔsɔŋɛ ntɛ iloku nu: Ta nəcɛm-cɛmnɛ pəlarəm teta tecepərɛnɛ tonu doru, paka mpɛ nəndedi kɔ pɔkɔ nəndemun mɔ. Ta nəcɛm-cɛmnɛ sɔ teta dis donu, pɔkɔ nəndebɛr di mɔ, bafɔ kəyi wəyeŋ kəncepər yeri yedi kɔ dis dencepər yamos ba? \v 26 Nəmɔmən bɛmp ya darenc: Yɔfɔgbal defet, yɔfɔtɛl, yɔfɔmɛŋkərnɛ mɛŋgbɛn dəcɛlɛ, mba Kas konu nkɛ kəyi dəKɔm mɔ kəŋsɔŋ yi yeri. Bafɔ kəyi wəyeŋ ka nəna kəncepər ka bɛmp ya darenc yayɔkɔ dəkəcəmɛ ba? \v 27 Fum wəre eyi nu dacɔ nwɛ mɛcɛmcɛmnɛ mɔn mɛntam kəbɔləs kiyi kɔn doru ali kururu katin gboŋ mɔ-ɛ? \p \v 28 Ta ake tɔ nəncɛm-cɛmnɛnɛ teta yamos-ɛ? Nəmɔmən ntɛ yɛlɛŋk ya dalɛ yompoŋ mɔ: Yɔfɔbəc, yɔfɔdu yamos. \v 29 Mba icloku nu, ali wəbɛ Sulemani yati kɔ daka da debeki dɔn fəp ɛnasɔtɔ fɛ yamos nyɛ yɛnatesɛ pəmɔ ya pɛlɛŋk papɔkɔ pin mɔ. \v 30 Yika yeyi mɔkɔ dalɛ, alna pacləm yi dənɛnc, mba Kanu kəŋsɔŋɛ pəmar yi. Nəntam kəlaŋ tes tin: Pipicɛ oŋ cəke o cəke, Kanu kəndebɛr nəna apicɛ kəlaŋ yamos pəcepər tatɔkɔ! \v 31 Ta nəcɛm-cɛmnɛ kəyi konu doru, nəcyifnɛ: Ake səndedi-ɛ? Ake səndemun-ɛ? Yamos yere yɔ səndebɛrnɛ-ɛ? \v 32 Mamɔkɔ mɔ atɔcərɛ Kanu ŋantɛn tɛm fəp. Mba Kas konu nkɛ kəyi nde dəKɔm mɔ kəncərɛ a pəmar nəyɔ ca yayɔkɔ fəp. \v 33 Nənuŋkɛnɛ kərɛsna kətɛn dɛbɛ da Kanu\f + \fr 6.33 \fr*\ft Yɔgbɔkərɛ ya Yecicəs Yosoku yokur yɔlɔma yɔyɔ fɛ «da Kanu.»\ft*\f* kɔ pəlompu pɔn. Kɔ nəyɔ tatɔkɔ-ɛ, nkɔn Kanu endedeŋərɛ nu yayɔkɔ fəp. \v 34 Ta nəcɛm-cɛmnɛ pəlarəm teta tecepərɛnɛ doru tonu alna, nəce alna ŋɛcɛm-cɛmnɛ teta ŋisərka. Pəcuy pa dɔsɔk o dɔsɔk pɛntəŋnɛ dɔsɔk da di.» \c 7 \s2 Ta nəlɛk dəkəcəmɛ da Kanu dəŋkiti fum \p \v 1 Yesu oloku ŋa: «Ta nəkiti akɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta andesɔkiti nəna mɔ. \v 2 Bawo tɔkɔ nəŋkiti akɔ mɔ, itɔ Kanu kəndekɔkiti sɔ nəna! Kɔ potubcɛ pɔkɔ nəntubcɛ akɔ mɔ, ip'andekɔsɔtubcɛ nu. \v 3 Ake'sɔŋɛ ntɛ məŋgbətnɛ ayika nŋɛ ŋeyi wɛnc əm dərɔfɔr mɔ, mba ta məŋnəŋk təmboŋk ta kətɔk pɔkɔ pey'əm dərɔfɔr mɔ-ɛ? \v 4 Pəlompu pɔ ba, kəloku wɛnc əm: ‹Wɛnc im, məwosɛ a iliŋ əm ayika nŋɛ ŋey'əm dərɔfɔr mɔ,› mba məna məyɔ təmboŋk ta kətɔk dərɔfɔr ba? \v 5 Məna wəbaŋɛnɛ kəlomp, məliŋnɛ kərɛsna təmboŋk ta kətɔk dɔfɔr dam, it'ɔŋsɔŋ'am kənəŋk belbel ayika ŋɔkɔ məfaŋ kəliŋ wɛnc əm dərɔfɔr mɔ. \p \v 6 Ta məsɔŋ daka dɔkɔ ampus mɔ cen, yɛntam kəluksərnɛ yɛŋaŋ əm. Ta nələmər sɔ mɔtɔt monu meyeŋki kəway sɔp, ta yedenas-nas mi.» \s2 Kɔ məntɛn-ɛ, məŋsɔtɔ \r Luk 11.9-13 \p \v 7 «Nətola, nəndesɔtɔ. Nətɛn, nəndenəŋk. Nəsut-sut kumba, andegbitɛ nu. \v 8 Bawo nwɛ o nwɛ ontola Kanu mɔ, ompocɛ kɔ. Nwɛ o nwɛ ɛntɛn mɔ, ɛŋnəŋk. Nwɛ o nwɛ oŋsut-sut kumba mɔ, aŋgbitɛ kɔ. \v 9 Kas kəre kəyi nu dacɔ nwɛ wan kɔn ontola kɔ kəcom, nkɔn pəsɔŋ kɔ tasar mɔ-ɛ? \v 10 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti, an'eyi nu dacɔ nwɛ wan kɔn ontola kɔ alop, nkɔn pəsɔŋ kɔ abok mɔ? \v 11 Kɔ pəyɔnɛ nəna aŋɛ nəlɛcɛ mɔ, nəncərɛ kəsɔŋ awut anu ca yɔtɔt-ɛ, Kas konu nkɛ kəyi nde dəKɔm kəndenaŋkanɛ kəsɔŋ aŋɛ ŋantola kɔ ca yɔtɔt yayɔkɔ mɔ! \p \v 12 Nəyɔnɛ afum tɔkɔ nəfaŋ a ŋayɔnɛ nu mɔ. Tatɔkɔ tɔ Sariyɛ sa Musa kɔ Yecicəs ya Sayibɛ yosom.» \s2 Dəkəbɛrɛ da nde Kanu kəyi mɔ dɛwɛkɛnɛ \r Luk 13.23-24 \p \v 13 «Nəbɛrɛ dəkəbɛrɛ ndɛ dɛwɛkɛnɛ mɔ! Dəkəbɛrɛ ndɛ dɛntɛfərnɛ kələsər mɔ dɔwɔkəl, dɔpɔ dɔkɔ aŋkɔ di mɔ doncuca fɛ kəkɔt. Afum aŋɛ ŋaŋkɔt dɔpɔ dadɔkɔ mɔ ŋala. \v 14 Mba dəkəbɛrɛ ndɛ dɛntɛfərnɛ kiyi wəyeŋ mɔ dɛwɛkɛnɛ, dɔpɔ ndɛ aŋkɔ di mɔ doncuca kəkɔt, aŋɛ ŋaŋkɔt di mɔ ŋala fɛ.» \s2 Sayibɛ sa yem \r Luk 6.43-44 \p \v 15 «Nəkɛmbərnɛ sayibɛ sa yem. Ŋa ŋander nu ŋakɛrɛ nu moloku mobotu, mba alɛc bəkəc ŋɔ aŋɛ ŋawɛy-wɛy mɔ. \v 16 Mɔyɔ maŋan mɛlɛc mɔ nənde nəcnɛpəlɛ ŋa. Awa, nəcərɛ sɔ a afɔpim yokom ya wɛn kɔ pəyɔnɛ fɛ ti cɔyabɛ dəbɛŋk! \v 17 Yokom yɔtɔt yɔ tɔk yɔtɔt fəp yoŋkom, mba kətɔk nkɛ kəntɔtamnɛ mɔ, yokom yɛlɛc yɔ kəŋkom. \v 18 Kətɔk kətɔt kəfɔkom yokom yɛlɛc, kətɔk kətɔtamnɛ kəfɔkom yokom yɔtɔt. \v 19 Kətɔk nkɛ o nkɛ kəntɔkom yokom yɔtɔt mɔ, ancɛp ki paləm dənɛnc. \v 20 Awa mɔyɔ ma sayibɛ sa yem akakɔ mɔ nənde nəcnɛpəlɛ ŋa pəmɔ ntɛ aŋnɛpəlɛ kətɔk kətɔt kɔ pəyɔnɛ fɛ ti kətɔtamnɛ yokom ya ki mɔ.» \s2 Ayemɛ acəmɛ Mariki darəŋ \r Luk 6.46; 13.25-27 \p \v 21 «Bafɔ nwɛ o nwɛ oŋlok'im: ‹Mariki! Mariki!› ŋandekɔbɛrɛ dɛbɛ da kɔm dəntɔf, mba nwɛ gbəcərəm ɔŋyɔ tɛfaŋ ta Papa kem nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ. \v 22 Dɔsɔk ndɛ Kanu kəndeboc kiti afum a doru fəp dacɔ mɔ alarəm ŋandeloku: ‹Mariki, Mariki, bafɔ tewe tam tɔ səncbonc ntɛ səncloku mosom mam mɔ, bafɔ tewe tam tɔ səncbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc, bafɔ tewe tam tɔ səncyɔnɛ mes mɛwɛy-wɛy ba?› \v 23 Indeluksɛ ŋa dɔsɔk dadɔkɔ: ‹Incərɛ fɛ nu ali katin! Nəbɔl'em day fəp fonu nəŋyɔ mes mɛlɛc!›» \s2 Wɔlɔ nwɛ mɛrəŋ \r Luk 6.47-49 \p \v 24 «Awa nwɛ o nwɛ eŋnen'em moloku mamɛ pəkɔt sɔ mi mɔ, endeyi pəmɔ wərkun wəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes, nwɛ ɛncəmbər kəlɔ kɔn dətasar teyeŋki mɔ. \v 25 Wəcafən pətuf, məncaca mɛyɛksɛ, afef ŋowur yɛwɛkərnɛ kəlɔ kaŋkɛ: Kəfɔwuŋɛ bawo dətasar ancəmbər ki gbiŋ. \v 26 Nwɛ o nwɛ eŋnen'em moloku mamɛ ta ɔŋkɔt mi mɔ, endeyi pəmɔ wərkun wətɔcərɛ kəkɔtɛnɛ mes, nwɛ ɛncəmbər kəlɔ kɔn dɛsənc mɔ. \v 27 Wəcafən pətuf, məncaca mɛyɛksɛ, afef ŋowur yɛwɛkərnɛ kəlɔ kaŋkɛ. Kəwuŋɛ, kətɛmpɛnɛ ka ki kəbɛk.» \s1 Yesu kətam kɔn mes \r Mark 1.22; Luk 4.32 \p \v 28 Ntɛ Yesu elip kəlok-loku mɔ, kɔ cusu cəwos kənay teta kətəksɛ kɔn, \v 29 bawo ɛnctəksɛ ŋa pəmɔ fum nwɛ ɔntɔmpər kətam mɔ, kətəksɛ kɔn kənaciyanɛ kɔ ka atəksɛ sariyɛ s'aSuyif. \c 8 \s1 Yesu ɛntaməs wəcunɛ sen \r Mark 1.40-44; Luk 5.12-14 \p \v 1 Ntɛ Yesu ontor kəyɛfɛ dətɔrɔ mɔ, kɔ kənay ka afum kəncəmɛ kɔ darəŋ. \v 2 Awa kɔ wəcunɛ sen ender pətontnɛnɛ kɔ fɔr kiriŋ pəcloku: «Mariki, kɔ məfaŋ ti-ɛ, məntam kəsɔkəs im.» \v 3 Kɔ Yesu ɛntɛnc kəca, k'oŋgbuŋɛnɛ kɔ, k'oloku: «Ifaŋ ti, məsɔk.» Gbəncana babɔkɔ kɔ sen sɔn səntamnɛ. \v 4 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məkɛmbərnɛ kəloku ti fum, mba məkɔ məmentərnɛ wəloŋnɛ, pəmɔmən əm teta kəsɔkəsnɛ kam, məkekərɛ poloŋnɛ pəmɔ tɔkɔ Musa encic ti mɔ. Tendeyɔnɛ afum fəp kəcərɛ a məntamnɛ.» \s1 Yesu ɛntaməs wəbəcɛ ka wəbɛ wəka asɔdar a Rom \r Luk 7.1-10; Isaŋ 4.46-54 \p \v 5 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ dare da Kaparnam mɔ, kɔ wəbɛ k'asɔdar wəRom ender pəloku kɔ. \v 6 Kɔ wəsɔdar nwɛ ɛlɛtsɛnɛ Yesu: «Mariki, wəbəcɛ kem ɛfəntərɛ nde kəlɔ kem, ɔfɔtam kəkɔt, kɔ pəcuy pɔpɔŋ peyi kɔ.» \v 7 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Indekɔ ndaram kətaməs kɔ.» \v 8 Kɔ wəbɛ k'asɔdar oloku Yesu: «Mariki, isɔtɔ fɛ dofum dɛfaynɛn'am nde kəlɔ kem disrɛ, mba məloku toloku tin gbəcərəm, wəbəcɛ kem pətamnɛ. \v 9 Bawo ina yati kətam ka abɛ em k'iyi dəntɔf, k'iyɔ sɔ asɔdar aŋɛ ŋayi kətam ka ina sɔ dəntɔf mɔ. K'iloku wəkin: ‹Məkɔ,› wəkayi ɔŋkɔ. K'iloku wəkɔ: ‹Məder,› wəkayi ender. K'iloku wəcar kem: ‹Məyɔ ntɛ-ɛ,› ɔŋyɔ ti.» \v 10 Ntɛ Yesu ɛncəŋkəl moloku mɔn mɔ, kɔ teta wəsɔdar nwɛ tenciyanɛ kɔ, k'oloku akɔ ŋanacəmɛ kɔ darəŋ mɔ: «Icloku nu kance: Inəŋkɛ fɛ fum o fum aYisrayel dacɔ kəlaŋ pəmɔ kaŋkɛ! \v 11 Iloku nu: Afum alarəm ŋandeder kəyɛfɛ kəca nkɛ dec dɛmpɛ kɔ nkɛ dɛŋkalɛ mɔ, ŋandɛ dɛmɛsa nde dɛbɛ da dəKɔm dəntɔf kɔ Abraham, Siyaka kɔ Yakuba. \v 12 Mba afum aŋɛ pənamar ŋalɛk kɛ ka di mɔ, andeləm ŋa dəkubump. Difɔ kəbok kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek kəndekɔyi.» \p \v 13 Kɔ Yesu oloku wəsɔdar wəkakɔ: «Məlukus nde ndaram, tɔkɔ məŋgbɛkər kəlaŋ mɔ teder əm.» Tɛm tatɔkɔ yati tɔ wəbəcɛ kɔn ɛnatamnɛ. \s1 Yesu ɛntaməs acuy alarəm \r Mark 1.29-34; Luk 4.38-41 \p \v 14 Kɔ Yesu ɔŋkɔ nda Piyɛr, k'ɔŋkɔ pənəŋk iya ka wəran ka Piyɛr pəfəntərɛ ta ɛntamnɛ-ɛ. Fiba fənayi kɔ. \v 15 Kɔ Yesu oŋgbuŋɛnɛ kɔ kəca, kɔ fiba fəsak kɔ, kɔ wəran nwɛ ɛyɛfɛ, k'osumpər kəbəcɛ Yesu. \p \v 16 Dɔfɔy dendebəp, k'aŋkɛrɛ Yesu afum alarəm aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɔnctɔrəs mɔ. Kɔ Yesu ɛmbɛlsɛ moloku mɔn yɔŋk yɛlɛc, k'ɛntaməs acuy fəp. \v 17 Tatɔkɔ tɔ mes mɛnalarɛ, mmɛ Sayibɛ Esayi ɛnaloku mɔ: «Ɛnaliŋ tɔkɔ tɔnctɔrəs su mɔ, k'ɛsarɛ docu dosu.» \s1 Aŋɛ ŋafaŋ kəcəmɛ Yesu darəŋ mɔ \r Luk 9.57-60 \p \v 18 Ntɛ Yesu ɛnəŋk kənay kəkɛl kɔ mɔ, k'osom acɛpsɛ ɔn darəŋ a ŋacali kɔ nkɔn ntende mokuru ma kəba kaŋkɔ. \v 19 Kɔ wətəksɛ sariyɛ sa aSuyif ɔlɔtərnɛ Yesu, k'oloku kɔ: «Wətəksɛ, ifaŋ kəyɔnɛ wəcepsɛ kam, indecəm'am darəŋ nnɔ o nnɔ məndekɔ mɔ.» \v 20 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Mɔsɔŋk mɔyɔ bi dəkədirɛ kɔ bɛmp yɔyɔ wɔlɔ dəkədirɛ. Mba ina Wan ka Wərkun, iyɔ fɛ kəfo nkɛ intam kəboc domp dem mɔ.» \p \v 21 Kɔ fum wəlɔma acɛpsɛ ɔn darəŋ dacɔ oloku kɔ: «Mariki, məwos'em kərɛsna kəkɔ, ikɔ iwup papa kem.» \v 22 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məcɛps'em darəŋ, məce afi ŋawup afi aŋan.» \s1 Yesu ontorɛ-torɛ afef \r Mark 4.35-41; Luk 8.23-25 \p \v 23 Kɔ Yesu ɛmbɛkɛ debil kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ. \v 24 Pəwon fɛ kɔ afef ŋɔpɔŋ ŋɛyɛfɛ kəwur dəkəba. Ntɛ yam yeyi kəgbəpərnɛ abil mɔ, Yesu pəcdirɛ. \v 25 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋalɔtərnɛ, kɔ ŋantimi kɔ ŋacloku: «Mariki, məyac su! Kəfi kɔ sənder!» \v 26 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ta ake tɔ nəŋnesɛnɛ-ɛ? Nəyɔ fɛ kəlaŋ kəpɔŋ!» Kɔ Yesu ɛyɛfɛ k'ɛŋgbəŋ-gbəŋər afef kɔ kəba, kɔ pəyɔ yeŋ. \v 27 Kɔ cusu cəwos acɛpsɛ ɔn darəŋ, kɔ ŋaloku: «Ake wərkun ɔfɔ wəkawɛ-ɛ, ntɛ afef kɔ domun yɛncəmɛ tɛfaŋ tɔn darəŋ mɔ?» \s1 Yesu ɛntaməs arkun mɛrəŋ aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɛnayi mɔ \r Mark 5.1-20; Luk 8.26-39 \p \v 28 Ntɛ Yesu ɛncali mokuru ntende atɔf ŋa Kadara mɔ, kɔ afum mɛrəŋ ŋawur nde cufu dacɔ, kɔ ŋander ŋacəmɛ kɔ fɔr kiriŋ. Afum akaŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɛnayi ŋa, ŋanayɔ wɛywɛy, ali fum ɛnctam fɛ kəcepər dɔpɔ dadɔkɔ. \v 29 Awa kɔ ŋayɛfɛ kəkulɛ-kulɛ: «Wan ka Kanu, ake məfaŋər su-ɛ? Mənder nnɔ kədetɔrəs su a tɛm tɛcbəp ba?» \p \v 30 Awa, ŋanabɔlɛnɛ fɛ kɔ sɔp yɛlarəm nyɛ yɔncsɔmət mɔ. \v 31 Kɔ yɔŋk yɛlɛc yɛlɛtsɛnɛ Yesu, yocloku: «Kɔ məfaŋ kəbɛləs su-ɛ, məkekərɛ su dəsɔp yɛlarəm yayɛ!» \v 32 Kɔ Yesu oloku: «Nəkɔ dəndo!» Kɔ yɔŋk yɛlɛc yowur afum akaŋɛ kɔ yɔŋkɔ yɛbɛrɛ dəsɔp. Gbəncana babɔkɔ kɔ sɔp yayɛ yɛyɛfɛ tɔrɔ kəroŋ kɔ yontor dəkəba, kɔ yɛŋgbətsɛ, kɔ yefis-fis fəp dəromun. \v 33 Kɔ akɛk a sɔp yayɔkɔ ŋayɛksɛ kəkɔ dare. Kɔ ŋalɔm tɔkɔ tɛnacepər mɔ fəp kɔ tɔkɔ tɔsɔtɔ afum mɛrəŋ akakɔ yɔŋk yɛlɛc yɛnayi mɔ. \v 34 Awa, kɔ aka dare fəp ŋawur kəkɔnəŋk Yesu. Ntɛ ŋambəp kɔ mɔ, kɔ ŋalɛtsɛnɛ Yesu a pəbɔlɛ atɔf ŋaŋan. \c 9 \s1 Yesu ɛntaməs wərkun nwɛ ɛnafi wɛcək mɔ \r Mark 2.3-12; Luk 5.18-26 \p \v 1 Kɔ Yesu ɛmbɛkɛ debil, k'ɛncali kəba k'ɔŋkɔ dare dɔn. \v 2 Gbəncana babɔkɔ kɔ afum ŋaŋkɛrɛ Yesu wərkun nwɛ ɛnafi wɛcək pəfəntərɛ dəpoko mɔ. Ntɛ Yesu ɛncərɛ a kəlaŋ kəŋan kəmbɛk mɔ, k'oloku wəfi wɛcək: «Wɛnc im, məbəknɛ! Aŋaŋnɛn'am kiciya kam.» \v 3 Awa kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif alɔma ŋayɛfɛ kəcɛm-cɛmnɛ dɛbəkəc: «Fum wəkawɛ, Kanu k'eyi kəlɔməs!» \v 4 Ntɛ Yesu ɛncərɛ mɛcɛm-cɛmnɛ maŋan mɔ, k'eyif ŋa: «T'ake tɔ nəncɛm-cɛmnɛnɛ pəlɛc dəbəkəc yonu-ɛ? \v 5 Mosom mɛrəŋ mɔ mamɛ: ‹Aŋaŋnɛn'am kiciya,› kɔ ‹Məyɛfɛ, məkɔt,› tosom tere tɔtɔcuca kəloku-ɛ? \v 6 Awa, indeyɔ nu tantɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəcərɛ a ina, Wan ka Wərkun, intɔmpər kətam kəŋaŋnɛnɛ kiciya nnɔ doru dandɛ.» Kɔ Yesu oloku wəfi wɛcək: «Məyɛfɛ məlɛk poko pam məkɔ nde ndaram!» \v 7 Kɔ wərkun nwɛ ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ ndɔrɔn. \v 8 Ntɛ kənay k'afum kənəŋk ti mɔ, kɔ cusu cəwos ŋa pəpɔŋ, kɔ ŋaŋkor-koru Kanu nkɛ kəsɔŋ afum kətam kaŋkɛ mɔ. \s1 Yesu ewe Matiye \r Mark 2.13-17; Luk 5.27-32 \p \v 9 Kɔ Yesu osumpur dɔpɔ kəkɔ, k'ɛnəŋk wərkun wəlɔma pacwe kɔ Matiye pəndɛ aŋgbancan ŋa abaŋəs dut. Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məcɛps'em darəŋ!» Kɔ Matiye ɛyɛfɛ k'ɛncɛpsɛ Yesu darəŋ. \v 10 Dɔsɔk dɔlɔma, Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaŋkɔ ŋadi yeri nda Matiye. Awa, k'abaŋəs dut alarəm kɔ aciya ŋander ŋadi yeri kɔ Yesu. \v 11 Ntɛ aFarisi ŋanəŋk tatɔkɔ mɔ, kɔ ŋayif acɛpsɛ darəŋ a Yesu: «Ta ake tɔ wətəksɛ konu eyi kədinɛ yeri kɔ abaŋəs dut kɔ aciya-ɛ? \v 12 Kɔ Yesu ene ŋa sim, k'oloku: «Pəmar fɛ atamnɛ ŋafaŋ wətɛn cɔl, mba acuy ŋɔ pəmar a ŋafaŋ kɔ. \v 13 Nəkɔ nətəkəs tɔkɔ moloku ma Kanu mmɛ mementər mɔ: ‹Nɔnɔfɔr d'ifaŋ, bafɔ yoloŋnɛ.›\x - \xo 9.13 \xo*\xt Hose 6.6\xt*\x* Awa, bafɔ alompu ŋ'inder kəwe, mba aciya.» \s1 Yesu kɔ kəsuŋ \r Mark 2.18-22; Luk 5.33-39 \p \v 14 Kɔ acɛpsɛ a Saŋ Batis darəŋ ŋalɔtərnɛ Yesu kɔ ŋayif kɔ: «T'ake tɔ acɛpsɛ am darəŋ ŋantɔsuŋɛ, mba səna kɔ aFarisi səcsuŋ pəlarəm-ɛ?» \v 15 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Pəmar afum aŋɛ awe kəgbaŋnɛ mɔ, ŋamɔncnɛ kɔ ŋasɔrɔyi kɔ wəfura ba? Mba dɔsɔk dendebəp ntɛ andeliŋ wəfura mɔ. Awa, ŋandesuŋ dɔsɔk dadɔkɔ. \p \v 16 Ali fum ɔfɔfapərɛ kəloto kəfu yamos yɛməcɛ-məcɛ. Kɔ teyi-ɛ, kəloto kəfu kəŋwali yamos yɛməcɛ-məcɛ, tɔsɔŋɛ pɛwali pa kəloto kəkur pɛbɛk pɛtas pɛwalɛ pɔcɔkɔ-cɔkɔ. \v 17 Ali fum ɔfɔbɛr wɛn wofu dətɔlɔba pa akata pokur, kɔ teyi-ɛ, wɛn wɛŋwɛsəli tɔlɔba, woloŋɛ dəntɔf, tɔlɔba pɛlɛcɛ. Mba wɛn wofu, dətɔlɔba tofu t'ambɛr wi. Ti disrɛ, wɛn kɔ tɔlɔba yeŋyi belbel.» \s1 Yesu ɛntaməs wəran, k'eyekti wəyecəra wəfi \r Mark 5.21-43; Luk 8.40-56 \p \v 18 Ntɛ Yesu eyi kəloku ŋa moloku mamɛ mɔ, kɔ wəkiriŋ k'aSuyif wəlɔma ender. K'ontontnɛ Yesu fɔr kiriŋ, k'oloku kɔ: «Wan kem wəran ɛntɛp kəcfi. Mba məkɔ mədeŋər kɔ waca, endefɔtɛ.» \v 19 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ k'ɛncəmɛ wəkiriŋ nwɛ darəŋ, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋasol kɔ ŋa. \p \v 20 Gbəncana babɔkɔ kɔ wəran wəlɔma nwɛ docu da kəwur mecir dɛnayi tɛnasɔtɔ meren wəco kɔ mɛrəŋ mɔ, ender Yesu tadarəŋ, k'oŋgbuŋɛnɛ dobol da yamos yɔn. \v 21 Awa kɔ wəran nwɛ olokunɛ dɛbəkəc: «K'iŋgbuŋɛnɛ gbəcərəm yamos yɔn-ɛ, intamnɛ!» \v 22 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ, k'ɛnəŋk wəran nwɛ, k'oloku kɔ: «Məbəknɛ, wan kem! Kəlaŋ kam kəntaməs əm.» Gbəncana babɔkɔ kɔ wəran nwɛ ɛntamnɛ oŋ. \p \v 23 Ntɛ Yesu ender kəlɔ ka wəkiriŋ nwɛ mɔ, k'ɛnəŋk afula luk ya defi kɔ kənay ka afum ŋacbok ŋacpɛ ŋactor. \v 24 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəwur nde dabaŋka! Wəyecəra wəkawɛ efi fɛ, kədirɛ k'ɛndɛ.» Kɔ afum ŋayɛfɛ kəfani Yesu. \v 25 Ntɛ awurɛnɛ kənay ka afum dabaŋka mɔ, kɔ Yesu ɛmbɛrɛ dukulɔ k'osumpər wəyecəra kəca, kɔ wəkakɔ ɛyɛfɛ. \v 26 Kɔ tes tatɔkɔ tɛsamsər dɔtɔf fəp. \s1 Yesu ɛntaməs atɔnəŋk mɛrəŋ \r Mat 20.29-34\x - \xo 9.27 \xo*\xt Matiye 20.29-34 \xt*\x* \p \v 27 Ntɛ Yesu osumpər dɔpɔ kəkɔ mɔ, kɔ atɔnəŋk mɛrəŋ ŋancəmɛ kɔ darəŋ ŋackulɛ-kulɛ: «Wan ka Dawuda, məyɔnɛ su nɔnɔfɔr!» \p \v 28 Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ kəlɔ kaŋkɔ ɛnayi mɔ disrɛ, k'atɔnəŋk ŋalɔtərnɛ kɔ, kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəncɛm-cɛmnɛ a intam kətaməs fɔr yonu ba?» Kɔ atɔnəŋk ŋaluksɛ kɔ: «Ɛy, Mariki.» \v 29 Kɔ Yesu oŋgbuŋɛnɛ fɔr yaŋan pəcloku: «Mes mecepər nnɔ nəyi mɔ, pəmɔ ntɛ nəlaŋ mɔ!» \v 30 Kɔ fɔr yaŋan yoluksərnɛ sɔ kənəŋk. Kɔ Yesu olok-lokər ŋa pəctiŋ-tiŋ ŋa: «Nəkɛmbərnɛ, ta nwɛ o nwɛ pəcərɛ ti!» \v 31 Mba ntɛ akakɔ ŋawur mɔ, kɔ ŋaloku teta Yesu dɔtɔf fəp. \s1 Yesu ɛntaməs wərkun wətɔlok-loku \r Luk 11.14-15 \p \v 32 Akakɔ Yesu ɛnatɛp kəctaməs mɔ ŋandewur, gbəncana babɔkɔ k'aŋkɛrɛ kɔ wətɔlok-loku nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔnctɔrəs mɔ. \v 33 Kɔ Yesu ɛmbɛləs ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ, kɔ wətɔlok-loku ɛyɛfɛ kəlok-loku. Kɔ cusu cəwos kənay ka afum pəpɔŋ, kɔ ŋaloku: «Səntanəŋk fɛ tes pəmɔ tantɛ atɔf ŋa Yisrayel!» \v 34 Mba kɔ aFarisi ŋaloku: «Wəkiriŋ ka yɔŋk yɛlɛc ɔsɔŋ kɔ fənɔntər fəbɛləsɛ yɔŋk yɛlɛc.» \s1 Yesu ɔyɔnɛ kənay k'afum nɔnɔfɔr \r Mark 6.6 \p \v 35 Kɔ Yesu encepər-cepər sədare səpɔŋ kɔ səfɛt sa dɔtɔf fəp. Pəctəksɛ mofo maŋan ma dəkətola Kanu d'aSuyif, pəckawandi Kibaru Kətɔt ka dɛbɛ da Kanu, pəctamsɛnɛ sɔ docu kɔ laŋyiru fəp.\x - \xo 9.35 \xo*\xt Luk 8.1\xt*\x* \v 36 Ntɛ Yesu ɛnanəŋk kənay ka afum mɔ, k'ɔyɔnɛ ŋa nɔnɔfɔr. Dis dɔlɔl afum kɔ bəkəc yɛlɛcɛ ŋa, ŋanayi dəpəcuca pəmɔ ŋkesiya nyɛ yɔntɔyɔ wəkɛk mɔ. \v 37 Awa kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Dalɛ dɛtɛl dɛmbɛk, mba atɛl ŋampicɛ. \v 38 Nəlɛtsɛnɛ Mariki ma kətɛl pəbɛrɛnɛ sɔ atɛl alɔma aŋɛ ŋandetɛlɛ kɔ mɔ.» \c 10 \s1 Asom a Yesu aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ \r Mark 3.16-19; Luk 6.14-16 \p \v 1 Kɔ Yesu ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ, k'ɔsɔŋ ŋa fənɔntər fətamɛ kəbɛləs yɔŋk yɛlɛc, kətaməs ka docu kɔ laŋyiru fəp. \v 2 Mewe ma Asom ɔn wəco kɔ mɛrəŋ mɔ mamɛ: wəcɔkɔ-cɔkɔ Simɔŋ nwɛ aŋwe Piyɛr mɔ, kɔ wɛnc Andəre, Sak kɔ wɛnc Isaŋ awut a Sebede, \v 3 Filip, Bartelemy, Tɔma, Matiye wəbaŋəs dut, Sak wan ka Alfe, Tade, \v 4 Simɔŋ wəKanaŋ\f + \fr 10.4 \fr*\ft Simɔŋ wəKanaŋ nwɛ Luk pəwe Simɔŋ wəsaŋka-saŋka. \ft*\f* kɔ Yudas wəka dare da Keriyot nwɛ ɛnabɛr Yesu aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ. \s1 Kəsom ka acɛpsɛ Yesu aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ \r Mark 6.7-11; Luk 9.2-5; 10.3-12 \p \v 5 Acɛpsɛ darəŋ wəco kɔ mɛrəŋ aŋɛ ŋɔ Yesu ɛnasom dɔtɔf, k'endeŋər ŋa sɔ mosom mmɛ: «Ta nəkɔ nda atɔyɔnɛ aSuyif, ta nəbɛrɛ dare da aSamari. \v 6 Mba nəkɔ nda aYisrayel aŋɛ ŋayi pəmɔ ŋkesiya yɔsɔlɛ mɔ. \v 7 Kɔ nəyi dɔpɔ-ɛ, nəcdəŋk: ‹Dɛbɛ da dəKɔm dɔlɔtərnɛ!› \v 8 Nətaməs atɔtamnɛ, nətimi afi, nətaməs acunɛ sen, nəbɛləs yɔŋk yɛlɛc. Ampocɛ nu kifəli, nəna sɔ nəpocɛ kifəli. \v 9 Ta nədɛmnɛ kɛma, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti gbeti, ta nəbɛr pəsam dəyuba. \v 10 Ta nətɔmpər lɔba kəkɔ marənt. Nəkekərɛ burumus bin bin gboŋ. Ta nətɔmpərɛnɛ cɔfta, ta nətɔmpərɛnɛ kəgbo. Ti disrɛ pəmar wəbəc pəsɔtɔ yeri yɔn. \p \v 11 Kəbɛrɛ nkɛ o nkɛ kɔ nəmbɛrɛ dare dɔpɔŋ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti dɛfɛt-ɛ, nətɛn fum wəlel nwɛ oŋwosɛ kəmɛŋk nu mɔ. Nəyi nda fum wəkakɔ haŋ dɔsɔk ndɛ nəŋyɛfɛ kəwur dare dadɔkɔ nəsumpər dɔpɔ donu kəkɔ mɔ. \v 12 Kəlɔ nkɛ nəmbɛrɛ mɔ, nəkulɛ: ‹Kanu kəsɔŋ nu pəforu!› \v 13 Kɔ aka kəlɔ kaŋkɔ ŋawosɛ kəbaŋ nu belbel-ɛ, kətolanɛ konu kəŋsɔŋ ŋa pəforu! Mba kɔ ŋantɔwosɛ kəbaŋ nu-ɛ, kətolanɛ konu ka pəforu kaŋkɔ kəŋluksərnɛ nu! \v 14 K'afati kəbaŋ nu waca mɛrəŋ, ta awosɛ kəcəŋkəl moloku monu kəlɔ kəlɔma, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti dare dɔlɔma-ɛ, nəyɛfɛ kəfo kaŋkɔ, nəckoŋ-koŋ kəfəl nkɛ wɛcək wonu wɛlɛk mɔ, ti tendeyɔnɛ aka dare dadɔkɔ sede a ŋanabaŋ fɛ nu. \v 15 Iloku nu kance: Dɔsɔk ndɛ Kanu kəndekiti afum fəp mɔ, Kanu kənayeŋk fɛ abəkəc nnɔ afum alɛc a tɔf ya Sodom kɔ Komora ŋayi mɔ pəmɔ ntɛ kəndeyeŋkər aka dare dadɔkɔ abəkəc mɔ.» \s1 Mɔtɔrəs mmɛ meyi kəder mɔ \r Mark 13.9-13; Luk 12.11-12; 21.12-19 \p \v 16 «Nəcəŋkəl! Isom nu, mba nəŋkɔyi pəmɔ ntɛ ŋkesiya yeŋyi calma dacɔ mɔ. Awa, nəkɛmbərnɛ pəmɔ bok, nəyɔnɛ atɔləsər mes pəmɔ ntantoriya. \v 17 Nəkɛmbərnɛ afum ŋandekɔkekərɛ nu aboc kiti fɔr kiriŋ dəŋkiti. Ŋandekɔsutɛ nu cəŋgban-gban nde dəkətola Kanu daŋan. \v 18 Ŋandekɔkekərɛ nu nda akiriŋ a sədare səpɔŋ kɔ abɛ a tɔf fɔr kiriŋ teta ina. Nən'endekɔyɔn'em sede fɔr yaŋan kiriŋ kɔ ya atɔyɔnɛ aSuyif. \v 19 K'andekekərɛ nu fɔr ya aboc kiti kiriŋ-ɛ, ta nədekɔ nəccɛm-cɛmnɛ pəlarəm nəcyifnɛ: ‹Cəke cɔ səŋkɔlok-loku, kɔ moloku mere mɔ səŋkɔloku-ɛ?› Ɛy, tɛm tatɔkɔ, Kanu kəndekɔsɔŋ nu tɔkɔ pəmar nəloku mɔ. \v 20 Ti disrɛ bafɔ nən'endekɔlok-loku, mba Amera ŋa Papa konu Kanu ŋendekɔlok-lokɛ nu. \v 21 Wɛnc endekɔsɔŋ wɛnc padif. Tatɔkɔ tɔ kas kəndekɔsɔyɔ wan kɔn. Awut ŋandekɔcəmɛ akombəra aŋan dɛbəkəc, ŋasɔŋ ŋa padif. \v 22 Fəp fəndeter nu teta tewe tem. Mba nwɛ endebəknɛ ti haŋ mes mamɔkɔ melip mɔ, Kanu kəndeyac kɔ. \v 23 K'andekɔ pactɔrəs nu dare dadɔkɔ-ɛ, nəcepɛ nəkɔ dare dɔlɔma. Icloku nu kance kɔ: Kɔ Wan ka Wərkun endeder-ɛ, tendetəŋnɛ ta nəntalip kəkɔt sədare sa Yisrayel fəp-ɛ. \p \v 24 Wəcɛpsɛ darəŋ ɔfɔbɛk dəkəcəmɛ pətas wətəksɛ kɔn. Wəcar ɔfɔyɔ dəkəcəmɛ dɔpɔŋ pətas mariki mɔn. \v 25 Ntɛ tentesɛ mɔ, pəmar wəcɛpsɛ darəŋ pəyi pəmɔ wətəksɛ kɔn, wəcar pəyi pəmɔ mariki mɔn. K'aloku wəkiriŋ ka kəlɔ: ‹Sentani Bɛlsɛbul bɔ məyɔnɛ-ɛ,› alɔmsɛnɛ sɔ aka kəlɔ kɔn disrɛ haŋ pacepərər.» \s1 Nwɛ pəmar panesɛ mɔ \p \v 26 «Ti disrɛ ta nənesɛ afum! Ntɛ o ntɛ tɛmɛŋknɛ mɔ andenəŋk ti, kɔ ntɛ tɔŋgbɔpnɛ mɔ, andecərɛ ti. \v 27 Ntɛ iŋloku nu kubump mɔ, nəgbɔkərɛ ti kəloku daŋ peŋ. Ntɛ imɛŋkəs nu dɛləŋəs mɔ, nədəŋk ti pəpɔŋ mofo mɛbəpsɛnɛ. \v 28 Ta nənesɛ afum aŋɛ ŋandif dis gbəcərəm, ta ŋantam kədif kəyi wəyeŋ nkɛ kəyi nu mɔ. Mba nwɛ pəmar nənesɛ mɔ, nkɔn ɔyɔnɛ Kanu nkɛ kəntam kədif nu kədifɛnɛ sɔ afɔkəl nde yahanama mɔ. \v 29 Ali pacaməs gbaŋa mɛrəŋ fərɛŋk fin, tɔfɔsɔŋɛ agbaŋa ŋaŋɔkɔ ŋin ŋɛtɛmpɛnɛ dəntɔf ta Papa konu ɛncərɛ ti-ɛ. \v 30 Mba nəna, ali dɛlay da cəfon ca domp donu Kanu kəncərɛ di fəp. \v 31 Awa, ta nənesɛ! Nnɔ Kanu kəyi mɔ nəyɔ dəkəcəmɛ ndɛ dɛmbɛk dɛtas da gbaŋa yayɔkɔ mɔ!\x - \xo 10.31 \xo*\xt Luk 12.2-7\xt*\x*» \s1 Məna nwɛ məncərɛ Yesu mɔ, endekɔcər'am fɔr ya Kanu kiriŋ \r Luk 12.8-9 \p \v 32 «Kɔ fum nwɛ o nwɛ oloku afum fɔr kiriŋ: ‹Incərɛ Yesu, nkɔn ɔy'em›-ɛ, ina Yesu indekɔwosɛ teta fum wəkayi ndena Papa kem nwɛ eyi nde dəKɔm mɔ. \v 33 Mba kɔ fum oloku afum fɔr kiriŋ: ‹Incərɛ fɛ Yesu, bafɔ nkɔn ɔy'em›-ɛ, ina Yesu sɔ ifɔdekɔcərɛ kɔ ndena Papa kem nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ.» \s1 Bafɔ pəforu p'iŋkɛrɛ nu, mba kəsutɛnɛ kɔ kəgbɛyɛnɛ \r Luk 12.51-53 \p \v 34 «Ta nəcɛm-cɛmnɛ a pəforu p'iŋkɛrɛ kəsɔŋ doru, bafɔ pəforu p'iŋkɛrɛ mba kəsutɛnɛ. \v 35 Bawo inder kəgbɛy kas kɔ wan kɔn wərkun, wan wəran kɔ kɛrɛ, wansɔ kɔ kɔncəra kɔn. \v 36 Afum a kəlɔ kɔn disrɛ yati ŋandeyɔnɛ aterɛnɛ ɔn.\x - \xo 10.36 \xo*\xt Mika 7.6\xt*\x* \m \v 37 Nwɛ ɔmbɔtər kas kɔ kɛrɛ pətas ina Yesu mɔ, ɔyɔ fɛ dəkəcəmɛ kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem darəŋ. Nwɛ ɔmbɔtər wan kɔn wərkun kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wan kɔn wəran pətas ina Yesu mɔ, ɔyɔ fɛ dəkəcəmɛ kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem darəŋ. \v 38 Kɔ məna nwɛ məntɔwosɛ kətɔrəs kɔ kəfi teta kəcɛpsɛ kem darəŋ mɔ, məfɔyɔ dəkəcəmɛ kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem. \v 39 Məna nwɛ məndetɛn kəyac kiyi kam doru mɔ, kəndesalpər əm. Məna nwɛ kiyi kam doru kəŋsalpər əm teta ina Yesu mɔ, məndesɔtɔ ki.» \s1 Yesu ɛmbaŋ nwɛ o nwɛ ɛmbaŋ acɛpsɛ ɔn darəŋ mɔ \r Mark 9.37,41; Luk 9.48; 10.16; Isaŋ 13.20 \p \v 40 Nnɔ o nnɔ nəŋkɔ kədəŋk Kibaru kətɔt pabaŋ nu mɔ, ina Yesu ambaŋ. Fum nwɛ ɛmbaŋ im mɔ, ɛmbaŋ sɔ nwɛ osom im mɔ. \v 41 Kɔ fum ɛmbaŋ sayibɛ bawo sayibɛ sɔ-ɛ, wəkayi endesɔtɔ kəway nkɛ aŋsɔŋ sayibɛ mɔ. Kɔ fum ɛmbaŋ fum wəlompu teta dolompu dɔn-ɛ, kəway ka wəlompu k'ɔŋkɔsɔtɔ. \v 42 Icloku nu ti kance kɔ: Kɔ fum ɔsɔŋ nwɛ ɛfɛtɛ dəkəcəmɛ acepsɛ em dacɔ domun dɛcaŋk tɔmbəl katin teta kəyɔnɛ kəŋan acɛpsɛ em darəŋ mɔ, ɔfɔdekɔbut kəsɔtɔ kəway kɔn kətɔt. \c 11 \s1 Asom a Aŋnabi Saŋ Batis \r Luk 7.18-35 \p \v 1 Ntɛ Yesu elip kəsom tosom tatɔkɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ wəco kɔ mɛrəŋ mɔ, k'ɔŋkɔ pəctəksɛ pəckawandi sədare səŋan. \p \v 2 Ntɛ Aŋnabi Saŋ Batis ɛnayi dəbili mɔ, k'ene pacloku teta Krist kɔ yɛbəc nyɛ ɔncyɔ mɔ. Kɔ Saŋ osom acɛpsɛ ɔn darəŋ alɔma nnɔ Krist eyi mɔ, \v 3 kəkɔyif Yesu: «Mən'ɔyɔnɛ nwɛ eyi kəder kədeyac afum a Kanu mɔ, kɔ tɔyɔnɛ fɛ məna-ɛ, ka pəmar səkar sɔ wəlɔma ba?» \v 4 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Nəkɔ nəloku Saŋ tɔkɔ nəne kɔ tɔkɔ nənəŋk mɔ: \v 5 Atɔnəŋk ŋanəŋk, atɔtam kəkɔt ŋaŋkɔt, k'asɔkəs acunɛ sen, atɔne ŋane, afi ŋafɔtɛ, aŋkawandi Kibaru Kətɔt nnɔ atɔyɔ daka ŋayi mɔ.\f + \fr 11.5 \fr*\f* \v 6 Pəbɔt nwɛ ɔntɔdesak kəgbɛkər im kəlaŋ kɔn mɔ!» \p \v 7 Ntɛ acɛpsɛ a Saŋ darəŋ ŋayɛfɛ kəlukus mɔ, kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəloku kənay ka afum teta Saŋ pəcyif: «Ake nənakɔ kəmɔmən nde dətɛgbərɛ-ɛ: Fum nwɛ ɛfanɛ pəmɔ awo nŋɛ afef ŋeyikəc mɔ ba? \v 8 Anɔ nənakɔ kəmɔmən: Wərkun wəsəkəp ba? Mba nəcərɛ a aŋɛ ŋaŋsəkəp belbel mɔ, dəwɔlɔ wa abɛ wɔ ŋayi! \v 9 Mba anɔ nənakɔ oŋ kəmɔmən-ɛ: Sayibɛ ba? Ɛy, icloku nu, Saŋ encepər sayibɛ fəp dəkəcəmɛ. \v 10 Tetɔn t'ancicəs nde Yecicəs Yosoku disrɛ: ‹Məcəŋkəl: Indekekərɛ wəsom kem fɔr yam kiriŋ, pəkɔlomps'am dɔpɔ.›\x - \xo 11.10 \xo*\xt Malaki 3.1\xt*\x* \v 11 Kance icloku nu: Afum aŋɛ aran ŋaŋkom mɔ dacɔ, ali fum ɔyɔ fɛ dəkəcəmɛ pətas Saŋ Batis. Mba wəkɔ ɛfɛtɛ dɛbɛ da dəKɔm mɔ, ɔyɔ dəkəcəmɛ pətas kɔ. \v 12 Kəyɛfɛ dɔsɔk da Saŋ Batis haŋ ndɛkəl, dɛbɛ da dəKɔm kədəktər disrɛ deyi, adəktər a di ŋayi kətɛn kəbaŋ di. \v 13 Bawo sariyɛ sa Musa kɔ Sayibɛ fəp ŋanadəŋk tɔkɔ tendeder mɔ haŋ tɛm ta Saŋ, \v 14 kɔ nəwosɛ kance ka ti-ɛ, Saŋ ɔyɔnɛ Aŋnabi Eli nwɛ pənamar kəder mɔ. \v 15 Məna nwɛ məŋyɔ ləŋəs mɔ, məne ti! \p \v 16 An'indetubucɛnɛ dɛtɛmp dandɛ-ɛ? Awa, nənəŋk aŋɛ ŋaŋwurɛnɛ mɔ: Awut aŋɛ ŋandɛ kəfo nkɛ afum ŋambəpsɛnɛ mɔ, ŋacwe akɔ mɔ. \v 17 Ŋacloku: ‹Səfulanɛ nu luk, kɔ nəntɔpisɛ! Kɔ səleŋsɛ nu meleŋ ma defi, kɔ nəntɔbok.› \v 18 Bawo Saŋ ender: Pəcsuŋ, ta oŋmun wɛn-ɛ, k'aloku: ‹Ɔyɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc!› \v 19 Kɔ ina Wan ka Wərkun inder, icdi yeri icmun wɛn, awa k'aloku: ‹Wəcɛlək iyɔnɛ, wəcis, wanapa ka abaŋəs dut k'aciya!› Mba k'anəŋk ntɛ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes ka Kanu kəŋyɔ mɔ-ɛ, ancərɛ a belbel bɔ kəyi kəyɔ.» \s1 Sədare nsɛ səfati kəgbɛkər kəlaŋ kəŋan Yesu mɔ \r Mat 10.15; Luk 10.12-15 \p \v 20 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kənal pəpɔŋ sədare nsɛ anayɔ mes mɛwɛy-wɛy məlarəm mɔ, bawo ŋanasəkpər fɛ bəkəc yɛlɛc yaŋan: \v 21 Pəlɛc pɔpɔŋ peyi məna dare da Korasin! Pəlɛc pɔpɔŋ peyi məna dare da Bɛtsayida! Bawo tɔcyɔnɛ a mes mɛwɛy-wɛy mmɛ Kanu kənayɔ nnɔ ndoronu mɔ, m'anayɔ aka sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ-ɛ, kɔ ŋanasəkpər bəkəc pəwon, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ, ŋabɛrnɛ yamos ya kəbal, ŋamɔncnɛ! \v 22 It'ɔsɔŋɛ ntɛ iloku nu, dɔsɔk ndɛ Kanu kəndekiti afum fəp mɔ pəndeyeŋkər nu pətas aka sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ. \v 23 Kɔ nəna aka Kaparnam, nəncɛm-cɛmnɛ a andepɛnɛ nu haŋ dəkɔm ba? Ala! Andetorɛ nu dəntɔf haŋ nde afum afi ŋayi mɔ. Bawo mes mɛwɛy-wɛy mmɛ anayɔ ndoronu mɔ, im'anayɔ dare da afum alɛc aSodom-ɛ, kɔ dare dadɔkɔ dɔsɔrɔyi haŋ mɔkɔ! \v 24 It'ɔsɔŋɛ, icloku nu: Dɔsɔk ndɛ Kanu kəndekiti afum fəp mɔ, pəndeyeŋkər nu pətas aka dare da Sodom.» \s1 Nəder nnɔ Yesu eyi mɔ, nəndesɔtɔ kəŋesəm \r Luk 10.21-22 \p \v 25 Tɛm tatɔkɔ tɔ Yesu ɛnatola Kanu ntɛ: «Iŋkor-kor'əm Papa, Mariki ma dəkɔm kɔ dəntɔf, bawo məmɛŋkər mes mamɔkɔ acərɛ kəkɔtɛnɛ mes kɔ asoku səbomp, kɔ məmentər mi afɛt dəkəcəmɛ. \v 26 Ɛy, Papa, bawo tatɔkɔ tɔ məfaŋ ti. \p \v 27 Papa kem ɔsɔŋ im mes fəp, nwɛ o nwɛ ɛncərɛ fɛ Wan mɛnɛ Papa, nwɛ o nwɛ ɛncərɛ fɛ sɔ Papa kɔ pəntɔyɔnɛ Wan-ɛ, kɔ nwɛ Wan ɛŋfaŋ kəmentər kɔ mɔ. \p \v 28 Nəder nnɔ iyi mɔ, nəna aŋɛ nəntarpɛnɛ yɛsarɛ yonu mɔ. Intɛn fɛ kətasərnɛ nu, imbɔt mes. Kəŋesəm k'indesɔŋ nu. \v 29 Nəlɛk oŋ nəna sɔ yɛbəc nyɛ ifaŋ a nəsumpər mɔ, nəcəŋkəl mɛtəksɛ mem, bawo imbɔt amera, k'indɛncɛ. Ti disrɛ nəndesɔtɔ kəŋesəm nənasərka. \v 30 Ɛy, yɛbəc nyɛ ifaŋ a nəsumpər mɔ yoncuca fɛ. Pɛsarɛ mpɛ isarsər nu mɔ pəfəfərɛnɛ. \c 12 \s1 Yesu ɛntəksɛ afum teta dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ \p \v 1 Tɛm tɔlɔma Yesu pəccali dalɛ, dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ dɛnayi. Dor dɛnayɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ, kɔ ŋayɛfɛ kəcŋosuru səbomp sa mɛŋgbɛn ŋacsɔm. \v 2 Ntɛ aFarisi ŋanəŋk ti mɔ, kɔ ŋaloku Yesu: «Mənəŋk! Acɛpsɛ am darəŋ ŋayi kəyɔ ntɛ Sariyɛ səntɔwosɛ dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ.» \v 3 Mba kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəŋkaraŋ fɛ dəYecicəs Yosoku tɔkɔ Dawuda kɔ asol ɔn ŋanayɔ ntɛ dor dɛnayɔ ŋa mɔ ba? \v 4 Ntɛ ɛnabɛrɛ kəlɔ ka Kanu, kɔ ŋasɔm cəcom ncɛ analoŋnɛ Kanu, ncɛ Sariyɛ sənatɔwosɛ nkɔn kɔ asol ɔn kəsɔm mɛnɛ aloŋnɛ gbəcərəm mɔ? \v 5 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti nəŋkaraŋ fɛ sɔ dəsariyɛ sa Musa, a dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ, bafɔ aloŋnɛ ŋafɔleləs sariyɛ sa kəŋesəm dəkəlɔ kəpɔŋ ka Kanu ba? Mba ti disrɛ ŋafɔsarɛ kiciya! \v 6 Icloku nu ti, paka pɔlɔma peyi nnɔ mpɛ dəkəcəmɛ da pi dɛmbɛk dɛtas kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ. \v 7 Kanu kənaloku dəYecicəs Yosoku: ‹Nɔnɔfɔr d'ifaŋ, bafɔ yoloŋnɛ!›\x - \xo 12.7 \xo*\xt Hose 6.6\xt*\x* Nəccərɛ tatɔkɔ-ɛ, kɔ nəntɔrəs fɛ atɔciya. \v 8 Bawo Wan ka Wərkun ɔyɔnɛ mariki ma dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ. \s1 Yesu ɛntaməs wərkun nwɛ kəca kɔn kənadɛmtər mɔ \r Mark 3.1-6; Luk 6.6-11 \p \v 9 Kɔ Yesu ɔŋkɔ nde dəkətola Kanu daŋan dɔlɔma. \v 10 Awa wərkun wəlɔma ɛnayi dəndo pədɛmtər kəca. Kɔ aFarisi ŋayif Yesu: «Aŋwosɛ fum kətaməs dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ ba?» Ŋanayɔ ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋayemsɛnɛ kɔ mɔ. \v 11 Kɔ Yesu eyif ŋa: «An'eyi nu dacɔ nwɛ ɔŋyɔ aŋkesiya ŋin gboŋ, ŋɛtɛmpɛnɛ debi dɔsɔk da kəŋesəm ta ɛmpɛnɛ ŋi dɔsɔk din dadɔkɔ-ɛ? \v 12 Dəkəcəmɛ da fum dencepər da aŋkesiya pəbɔlɛ! Ti disrɛ, Sariyɛ səwosɛ kəyɔ pətɔt simiti dɔsɔk da kəŋesəm.» \v 13 Kɔ Yesu oloku wərkun nwɛ: «Mətenci kəca!» Kɔ wərkun nwɛ entenci kəca kɔn kɔ kaŋkɔ sɔ kəntamnɛ pəmɔ kəŋkɔ. \v 14 Ti tɛnasɔŋɛ kɔ aFarisi ŋawur dəkətola Kanu daŋaŋ kəkɔnəŋkɛnɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋatəŋnɛ tedifɛ ta Yesu mɔ. \s1 Yesu ɔyɔnɛ wəbəcɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ \p \v 15 Ntɛ Yesu ɛncərɛ mɛcɛmcɛmnɛ mɛlɛc maŋan mɔ, k'ɛyɛfɛ kəfo kaŋkɔ. Kɔ kənay k'afum kəncəmɛ kɔ darəŋ, k'ɛntaməs acuy fəp. \v 16 Mba Yesu pəctiŋ-tiŋ ŋa, pəcmɔnɛ ŋa kəloku afum nwɛ ɔyɔnɛ mɔ. \v 17 Ɛnaloku ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ mes mɛlarɛ, mmɛ sayibɛ Esayi ɛnaloku mɔ: \q1 \v 18 «Kɔ Kanu kəloku: \q1 ‹Mənəŋk, wəbəcɛ kem ɔfɔ wəkawɛ: Nkɔn iyɛk-yɛk, \q1 nkɔn imbɔtər, \q1 nkɔn, ɔŋsɔŋ im pəbotu fəp. \q1 Indebɛr kɔ Amera ŋem, \q1 pəde pəcdəŋkər afum a tɔf ya doru fəp dolompu dem. \q1 \v 19 Ŋafɔdecɔp kɔ fum, ɔfɔdekulɛ-kulɛ. \q1 Afɔdecəŋkəl dim dɔn dabaŋka. \q1 \v 20 Ɔfɔdetepi awo ŋonutnɛ, \q1 ɔfɔdenim lamp depicɛ pomot. \q1 Tantɛ tende pəcyɔ sɔ haŋ pəsɔŋɛ pəlompu kətam. \q1 \v 21 Afum a tɔf fəp ŋandegbɛkər tewe tɔn amera.›»\x - \xo 12.21 \xo*\xt Esayi 42.1-4\xt*\x* \s1 Yesu oluksɛ moloku ma yem mɔkɔ anaboncɛ kɔ mɔ \r Mark 3.22-30; Luk 11.14-23 \p \v 22 K'aŋkɛrɛ Yesu fum nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔnctɔrəs ta ɛŋnəŋk, ta ɛntam sɔ kəloku-loku mɔ. Kɔ Yesu ɛntaməs kɔ, k'ɛnəŋk k'oloku-loku sɔ. \v 23 Ntɛ pənciyanɛ kənay k'afum fəp mɔ, kɔ ŋaloku: «Bafɔ Wan ka Dawuda ɔfɔ, nwɛ Kanu kəsom kədeyac afum ɔn mɔ ba?» \v 24 Ntɛ aFarisi ŋane ti mɔ, kɔ ŋaloku: «Wəkiriŋ ka yɔŋk yɛlɛc Sentani Bɛlsɛbul, Yesu wəkawɛ ɛmbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc!» \v 25 Ntɛ Yesu ɛncərɛ pɛcɛmcɛmnɛ paŋan mɔ, k'oloku: «Atɔf o atɔf nŋɛ ŋeŋyerɛnɛ ŋisərka mɔ, dəkəlɛcɛ ŋɔŋkɔ, tɔyɔnɛ dare o dare, kəlɔ o kəlɔ disrɛ, ca fəp nyɛ yeŋyerɛnɛ yisərka mɔ, yɔfɔtam kəcəmɛ. \v 26 Kɔ Sentani səmbɛləs Sentani-ɛ, səyernɛ sisərka. Cəke cɔ dɛbɛ da si dɛntam kəcəmɛ gbiŋ-ɛ? \v 27 Kɔ tɔyɔnɛ ina Yesu, Bɛlsɛbul imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ, afum anu oŋ, an'ɔ ŋambɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ? Ti tɔsɔŋɛ ntɛ akakɔ yati ŋandeyɔnɛ akiti anu mɔ. \v 28 Mba kɔ tɔyɔnɛ Amera ŋa Kanu ŋ'ina imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ, awa dɛbɛ da Kanu dender haŋ nnɔ nəyi mɔ. \p \v 29 Cəke cɔ fum ɛntam kəbɛrɛ kəlɔ ka wəka sɔkət disrɛ, pəwɛtəs daka dɔn fəp, ta onuŋkɛnɛ pəsekət kərɛsna wəka sɔkət wəkakɔ-ɛ? K'elip kəsekət kɔ-ɛ a pədefoŋət daka da kəlɔ kɔn. \v 30 Nwɛ ɔntɔyi kɔ ina mɔ, enter im, mba nwɛ ɔntɔloŋkan'em mɔ, ɛsamsər'em. \v 31 It'ɔsɔŋɛ ntɛ iloku nu, kiciya kɔ kəlɔməs fəp andekɔŋaŋnɛnɛ yi afum, mba afɔdekɔŋaŋnɛnɛ kəlɔməs ka Amera ŋa Kanu. \v 32 Məna nwɛ o nwɛ məŋloku pəlɛc pa Wan ka Wərkun mɔ, andekɔŋaŋnɛn'am ti, mba nwɛ o nwɛ oŋloku pəlɛc pa Amera Ŋecempi mɔ, afɔŋaŋnɛnɛ kɔ ti kəyɛfɛ nnɔ doru dandɛ haŋ doru ndɛ dendeder mɔ.» \s1 Kətɔk kɔ yokom ya ki \r Mat 7.16-20; Luk 6.43-45 \p \v 33 Kɔ Yesu endeŋər sɔ moloku mmɛ: «Kɔ kətɔk kəntesɛ-ɛ, yokom ya ki yentesɛ. Kɔ kətɔk kəntɔtamnɛ-ɛ, yokom ya ki yɔfɔtesɛ. Yokom ya kətɔk y'aŋnɛpəlɛ ki. \v 34 Nəna Ŋkisin! Cəke cɔ nəntam kəcərɛ kəloku moloku mɔtɔt ta nəna nəntesɛ-ɛ? Bawo ntɛ tɛŋlas abəkəc mɔ, tɔ kusu kəŋloku. \v 35 Fum wətɔt, dəabəkəc ŋɔn ŋɔtɔt ɛŋlɛk mes mɔtɔt mɔkɔ meyi kɔ mɔ. Fum wəlɛc, dəabəkəc ŋɔn ŋɛlɛc ɛŋlɛk mes mɛlɛc mɔkɔ meyi kɔ mɔ. \v 36 Icloku nu ti: Dɔsɔk ndɛ andekiti afum fəp mɔ, ŋandelɔmər Kanu moloku maŋan mɛlɛc fəp mmɛ mɔntɔyɔ dəkəcəmɛ mɔ. \v 37 Bawo moloku mam mendesɔŋɛ Kanu kəlɔm əm wəlompu, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, patɔrəs əm.» \s1 Kəwer ka tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy ta dəKɔm \r Mark 8.11-12; Luk 11.29-32 \p \v 38 Atəksɛ sariyɛ sa aSuyif kɔ aFarisi ŋaloku Yesu: «Wətəksɛ, səfaŋ kənəŋk tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy tam tin ntɛ tementər a Kanu kəsom əm mɔ.» \v 39 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Dɛtɛmp dɛlɛc dɔtɔcəmɛ danapa da Kanu darəŋ ŋayi kətɛn tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy ntɛ tementər a Kanu kəsom im mɔ. Afɔsɔmentər ŋa tɛgbɛkərɛ ntɛ o ntɛ kɔ pəntɔyɔnɛ ta sayibɛ Yunusa-ɛ. \v 40 Ɛy, Yunusa ɛnayi mata maas daŋ kɔ pibi kor ka alop ŋɔpɔŋ disrɛ. Ti tɔ pəndeyi Wan ka Wərkun sɔ, endeyi mata maas daŋ kɔ pibi antɔf disrɛ. \v 41 Aka Niniwe ŋandeyɛfɛ dɔsɔk ndɛ Kanu kəndeboc kiti ka afum fəp mɔ, ŋaboncɛ afum a dɛtɛmp dandɛ kətɔsəkpər bəkəc, bawo kawandi ka Yunusa kənasɔŋɛ aka Niniwe kəsəkpər bəkəc yaŋan yɛlɛc kɔ ŋalomp. Awa fum eyi nu dacɔ nwɛ ɛntas Yunusa dəkəcəmɛ mɔ. \v 42 Wəbɛra ka atɔf nŋɛ ŋeyi Yisrayel kəca kətɔt mɔ, endetimɛ dɔsɔk da kiti kɔ dɛtɛmp dandɛ, pəboncɛ di kətɔwosɛ kəcəŋkəl kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt, bawo pəbɔlɛ p'ɛnayɛfɛ kədecəŋkəl kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt ka Sulemani\f + \fr 12.42 \fr*\ft Məmɔmən 1 Abɛ 10.1-10 \ft*\f*. Awa fum eyi dɛ nwɛ ɛntas Sulemani dəkəcəmɛ mɔ.» \s1 Kəlukus ka ŋɔŋk ŋɛlɛc \r Luk 11.24-26 \p \v 43 «Ntɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ ŋowur fum nwɛ dəris mɔ, ŋɛcyara-yara mofo mowosu, ŋɛctɛn dəkəŋesəm, mba ŋɛnasɔtɔ fɛ. \v 44 Kɔ ŋolokunɛ: ‹Iluksərnɛ nde kəlɔ kem, nkɛ inawur disrɛ mɔ.› Ntɛ ŋolukus mɔ, kɔ ŋɛmbəp kəlɔ fos, pafɛŋ ki palompəs ki belbel. \v 45 Kɔ ŋolukus kəkɔtɛn yɔŋk yɛlɛc camət-mɛrəŋ nyɛ yɛnaŋkanɛ kəlɛcɛ yɛtas ŋi mɔ. Kɔ yɛmbɛrɛ kəlɔ disrɛ kɔ yɛndɛ. Ntɛ tencepər mɔ, kɔ pəlɛc pənaŋkanɛ fum nwɛ pətas tɔkɔ pənayi kɔ tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ! Ti tendesɔtɔ afum a dɛtɛmp dɛlɛc dɔmɔkɔ dandɛ!» \s1 Iya kɔ awɛnc a Yesu \r Mark 3.31-35; Luk 8.19-21 \p \v 46 Ntɛ Yesu onclok-lokər afum mɔ, awa kɔ kɛrɛ k'awɛnc aŋa ŋacəmɛ dabaŋka, ŋacfaŋ kəlok-lokər kɔ. \v 47 Kɔ fum wəlɔma oloku Yesu: «Məcəŋkəl, wiri kɔ awɛnc əm aŋa ŋancəmɛ nde dabaŋka, ŋafaŋ kəlok-lokər əm.» \v 48 Mba kɔ Yesu oloku fum wəkakɔ ɛnaloku kɔ toloku tatɔkɔ mɔ: «An'ɔyɔnɛ iya kem-ɛ? Are ŋayɔnɛ awɛnc im aŋa-ɛ?» \v 49 Kɔ Yesu entenci kəca nnɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayi mɔ, k'oloku: «Nənəŋk: Iya kem kɔ awɛnc im aŋa ŋɔ akaŋɛ! \v 50 Nwɛ o nwɛ ɔŋyɔ tɛfaŋ ta Kanu Papa kem nwɛ eyi nde dəKɔm mɔ, wəkakɔ ɔyɔnɛ wɛnc im, wəkirɛ kɔ iya kem.» \c 13 \s1 Totubcɛnɛ ta wəgbal defet \r Mark 4.1-9; Luk 8.4-8 \p \v 1 Dɔsɔk dadɔkɔ kɔ Yesu owur dəkəlɔ k'ɔŋkɔ pəndɛ agbɛp ŋa kəba. \v 2 Kɔ kənay ka afum alarəm ŋaŋkɔ ŋaloŋkanɛ kɔ kəsək, kɔ tɔsɔŋɛ kɔ kəbɛkɛ debil k'ɛndɛ. Kɔ kənay ka afum fəp kəncəmɛ agbɛp ŋa kəba. \v 3 Kɔ Yesu olok-lokər ŋa pəlarəm dəmotubcɛnɛ, k'oloku ŋa: «Nəcəŋkəl: Wəbɔf ɛnawur kəkɔgbal defet. \v 4 Ntɛ ɛncgbal defet mɔ, kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dɔpɔ. Kɔ bɛmp yender yɔsɔm mi. \v 5 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ antɔf ŋa masar nde kəbof kəlarəm kənatɔyi mɔ. Ntɛ antɔf ŋɛnadəm mɔ, kɔ mɛŋgbɛn mompoŋ katəna. \v 6 Mba ntɛ nne yɛnadewonɛ mɔ, kɔ yɔncɔf buma yayɔkɔ, kɔ yowosərɛnɛ, bawo yɛnayɔ fɛ ncɔnc. \v 7 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dəbɛŋk, kɔ mompoŋ, mba kɔ bɛŋk yɛmpɛ kɔ yendi mi. \v 8 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ antɔf ŋɔtɔt, kɔ mompoŋ kɔ mɛləpsər kəkom yokom nyɛ tasar tin (100), yɔkɔ wəco camət-tin (60), kɔ yɔlɔma wəco maas (30). \v 9 Məna nwɛ məŋyɔ ləŋəs mɔ, məne ti.» \s1 Ta ake tɔ Yesu ɛnctəksɛ dəmotubcɛnɛ-ɛ? \p \v 10 Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋander ŋayif kɔ: «Ta ake tɔ məŋlok-lokərɛ ŋa dəmotubcɛnɛ-ɛ?» \v 11 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa ntɛ: «Bawo Kanu kəsɔŋɛ nəna kəcərɛ kance kəgbɔpnɛ ka dɛbɛ da dəKɔm, mba ŋa, asɔŋ fɛ ŋa ki. \v 12 Ti disrɛ, nwɛ ɔŋyɔ kəcərɛ ka tɔgbɔpnɛ ta dɛbɛ da dəKɔm mɔ ambɛrɛnɛ kɔ, haŋ pəlar kɔ, mba nwɛ ɔntɔyɔ mɔ, andebaŋər kɔ ali pɔkɔ ɔyɔ mɔ. \v 13 Ti tɔsɔŋɛ ntɛ ilok-lokərɛ ŋa dəmotubcɛnɛ mɔ, bawo ŋaŋgbətnɛ belbel mba ŋafɔnəŋk, kɔ ŋancəŋkəl belbel mba ŋafɔne, ŋafɔcərɛ sɔ. \v 14 Ntɛ Kanu kənalokɛ kusu ka sayibɛ Esayi tetaŋan mɔ tɛlarɛ: \q1 ‹Nəndewon kəcəŋkəl mba nəfɔdecərɛ few. \q1 Nəndewon kəgbətnɛ mba nəfɔdenəŋk few, \q1 \v 15 bawo səbomp sa afum akaŋɛ səfɔtam kəcərɛ. \q1 Ŋasunc ləŋəs yaŋan, \q1 kɔ ŋamɛp fɔr \q1 ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋanəŋkɛ yi, \q1 ta ŋanenɛ ləŋəs yaŋan, \q ta bəkəc yaŋan yɔsɔŋɛ ŋa kəcərɛ, \q1 ŋadekafəlɛ, ŋaluksərnɛ nnɔ iyi mɔ, \q1 tɔsɔŋɛ itaməs ŋa!› \p \v 16 Mba pəmbɔt nu, bawo fɔr yonu yɛŋnəŋk kɔ ləŋəs yonu yeŋne! \v 17 Kance, icloku nu: Sayibɛ səlarəm kɔ alompu alarəm ŋanafaŋ kənəŋk mamɛ nəyi kənəŋk mɔ, mba ŋananəŋk fɛ mi. Kɔ ŋanafaŋ kəne mamɛ nəyi kəne mɔ, mba ŋanane fɛ mi. \s1 Kətəksɛ dətotubcɛnɛ ta wəbɔf \r Mark 4.13-20; Luk 18.11-15 \p \v 18 Awa nəcəŋkəl tedisrɛ ta totubcɛnɛ ta wəgbal defet. \v 19 Mɛŋgbɛn mɔkɔ mɛnatɛmpɛnɛ dɔpɔ meyi pəmɔ fum nwɛ eŋne toloku ta dɛbɛ da dəKɔm ta tɔsɔkər kɔ mɔ. Wəlɛc pəder pəlɛk tɔkɔ anabɔf abəkəc ŋɔn mɔ. It'ɔyɔnɛ nwɛ ɛnasɔtɔ mɛŋgbɛn dɔpɔ dacɔ mɔ. \v 20 Mɛŋgbɛn mmɛ mɛnatɛmpɛnɛ kəfo ka masar mɔ meyi pəmɔ fum nwɛ ɔnckɔnane Toloku ta Kanu pəbaŋ ti katəna pəbotu disrɛ mɔ, \v 21 mba wəkayi eyi pəmɔ pɔbɔf pɔtɔyɔ ncɔnc: Kəcəmɛ kɔn kəfɔwon, pəcuca kɔ kətɔrəs kənckɔnader teta Toloku tatɔkɔ, tɔŋsɔŋɛ kɔ kəsak ti fɛw. \v 22 Mɛŋgbɛn mmɛ anabɔf dəbɛŋk mɔ meyi pəmɔ fum nwɛ eŋne Toloku ta Kanu, mba mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlarəm ma doru kɔ kətɛn daka, mes mamɔkɔ mɛrəŋ medi Toloku tatɔkɔ, tɔsɔŋɛ ti kətɔkom. \v 23 Mɛŋgbɛn mmɛ mɛnatɛmpɛnɛ antɔf ŋɔtɔt mɔ meyi pəmɔ fum nwɛ eŋne Toloku pəcərɛ ti, tokom ntɛ tasar tin (100), tɔkɔ wəco camət-tin (60), kɔ tɔlɔma wəco maas (30).» \s1 Totubcɛnɛ ta defet dɔtɔt kɔ yika yɛlɛc \p \v 24 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ totubcɛnɛ tɔlɔma: «Dɛbɛ da dəKɔm dowurɛnɛ kɔ wərkun nwɛ ɔmbɔf defet dɔtɔt dalɛ dɔn mɔ. \v 25 Pibi pɔlɔma afum ŋacdirɛ, kɔ wəter kɔn ender pəbɔf yika yɛlɛc dəbəle, k'ɔŋkɔ. \v 26 Ntɛ yɔbɔf yompoŋ kɔ yokom mɔ, mba yika yɛlɛc yompoŋ sɔ. \v 27 Kɔ acar a wəka dalɛ ŋander ŋaloku kɔ: ‹Mariki, bafɔ mɛŋgbɛn mɔtɔt mɔ mənabɔf dalɛ dam ba? Deke yika yɛlɛc yɛyɛfɛ yedepoŋ nnɔ-ɛ?› \v 28 Kɔ mariki oloku ŋa: ‹Wəter kem wəlɔma ɔyɔ ti.› Kɔ acar ŋayif kɔ: ‹Məfaŋ a səkɔ səwas yika yɛlɛc yayɔkɔ ba?› \v 29 Kɔ mariki oloku ŋa: ‹Ala, iŋnesɛ kɔ nəndewas yika-ɛ, nəndesɔ kəcgbuktɛnɛ bəle. \v 30 Nəce yika yɛlɛc yɛbɛk kɔ bəle haŋ patɛl, kɔ tɛm ta kətɛl tendebəp-ɛ, indeloku atɛl: Nənuŋkɛnɛ kərɛsna nəgbuktu yika yɛlɛc nəsek yi pacɔf, kɔ nəlip-ɛ, nəbɛr bəle kɛlɛ kem disrɛ.›» \s1 Totubcɛnɛ ta tɛŋgbɛn tɛfɛt pa dəlakɔ \r Mark 4.30-32; Luk 13.18-19 \p \v 31 Kɔ Yesu oloku ŋa totubcɛnɛ tin: «Dɛbɛ da dəKɔm dowurɛnɛ tɛŋgbɛn tɛfɛt mpɛ fum ɛlɛk k'ɔmbɔf pi dalɛ dɔn mɔ. \v 32 Tɛŋgbɛn tatɔkɔ pɛfɛtɛ pɛtas mɛŋgbɛn fəp, mba ntɛ pompoŋ mɔ, kɔ pɛmbɛk pətas yɔbɔf ya dəlakɔ fəp, kɔ pende pɔyɔnɛ kətɔk, kɔ tɔsɔŋɛ bɛmp ya darenc kəder yɔlɔ dəwara wa ki. \s1 Totubcɛnɛ ta lebin \r Luk 13.20-21 \p \v 33 Kɔ Yesu ɛntəksɛ sɔ afum totubcɛnɛ tɔlɔma, pəcloku: «Ntɛ tɔ dɛbɛ da dəKɔm dowurɛnɛ pəmɔ lebin ndɛ wəran ɛŋlɛk pənɔktərɛnɛ di kəmbefe kilo wəco mɛrəŋ (20) mɔ. Kɔ kəmbefe fəp kəmpɛ!» \s1 Ta ake tɔ Yesu onclokɛnɛ motubcɛnɛ-ɛ? \r Mark 4.33-34 \p \v 34 Mamɔkɔ fəp Yesu oncloku mi kənay ka afum dəmotubcɛnɛ. Ti disrɛ Yesu oncloku fɛ ntɛ o ntɛ ta oloku totubcɛnɛ ta ti-ɛ, \v 35 ntɛ tɔŋsɔŋɛ moloku mmɛ sayibɛ ŋanaloku mɔ mɛlarɛ: \q1 «Motubcɛnɛ m'indelok-lokərɛ ŋa. \q1 Indedəŋk moloku mmɛ mɔŋgbɔpnɛ kəyɛfɛ dəkəcop da doru mɔ.»\x - \xo 13.35 \xo*\xt Yabura 78.2\xt*\x* \s1 Yesu oloku tedisrɛ ta totubcɛnɛ ta defet dɔtɔt kɔ yika yɛlɛc \p \v 36 Kɔ Yesu ɛsak kənay ka afum k'ɛmbɛrɛ dɛkɛr, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander ŋaloku kɔ: «Məloku su tedisrɛ ta yika yɛlɛc dalɛ disrɛ.» \v 37 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nwɛ ɔmbɔf mɛŋgbɛn mɔtɔt mɔ, Wan ka Wərkun ɔfɔ. \v 38 Dalɛ, doru dandɛ dɔ. Defet dɔtɔt, awut a dɛbɛ da dəKɔm ŋɔ. Yika yɛlɛc, awut a Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɔ. \v 39 Wəter nwɛ ɔmbɔf yi mɔ, ɔyɔnɛ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc. Kətɛl kəyɔnɛ dəkəlip da doru, atɛl ŋayɔnɛ mɛlɛkɛ. \v 40 Pəmɔ tɔkɔ aŋgbuktu yika yɛlɛc paləm yi dənɛnc mɔ, itɔ pəndeyi dəkəlip da doru. \v 41 Wan ka Wərkun endekɛrɛ mɛlɛkɛ mmɛ mendewurɛ dɛbɛ dɔn disrɛ aŋɛ ŋaŋsɔŋɛ akɔ kəbɛrɛ kiciya kɔ akɔ ŋaŋyɔ pəlɛc mɔ, \v 42 mendeləm alɛc dənɛnc da Yahanama, difɔ kəbok kəŋkɔyi kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek. \v 43 Alompu ŋandekɔmot pəmɔ dec ndɛ deyi nde dɛbɛ da Papa kəŋan mɔ. Məna nwɛ məŋyɔ ləŋəs mɔ, məne ti!» \s1 Totubcɛnɛ ta daka dɔtɔt dɔgbɔpnɛ \p \v 44 Kɔ Yesu endeŋər sɔ totubcɛnɛ ntɛ: «Ntɛ tɔ dɛbɛ da dəkɔm dowurɛnɛ pəmɔ daka deyeŋki kəway ndɛ dɔŋgbɔpnɛ dalɛ mɔ. Wərkun nwɛ ɛnəŋk di mɔ, pəgbɔkərɛ sɔ di kəmɛŋk. Pəlarɛ pəbotu, pəkɔ pəcaməs daka dɔkɔ ɔyɔ dɛcaməs mɔ fəp, pəder pəway dalɛ dandɛ. \p \v 45 Dɛbɛ da dəKɔm dowurɛnɛ sɔ ntɛ: Wəcaməs nwɛ ɛntɛn tɛncəmbəl pa kɛma mɔ. \v 46 Ntɛ ɔŋkɔ pənəŋk tɛncəmbəl pa kɛma pɔtɔt mɔ, k'ɔŋkɔ pəcaməs daka dɔkɔ ɔyɔ mɔ fəp kəkɔway tɛncəmbəl pa kɛma papɔkɔ.» \s1 Totubcɛnɛ ta manta \p \v 47 Kɔ Yesu oloku sɔ totubcɛnɛ ntɛ: «Dɛbɛ da dəkɔm dowurɛnɛ manta mmɛ aŋgbal dəkəba mɔ, kɔ mosumpər lop dokom fəp. \v 48 Kɔ mɛlarɛ-ɛ, paliŋ mi nde pəwosu, pandɛ kəpit-piti yɔkɔ yentesɛ mɔ, pabɛr dətaŋku, pagbal yɛlɛc yɔkɔ. \v 49 Itɔ pəndeyi dəkəlip da doru. Mɛlɛkɛ mendekɔ mɛgbɛy alompu alɛc dacɔ. \v 50 Mendeləm alɛc dənɛnc da Yahanama, difɔ kəbok kəŋkɔyi kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek.» \s1 Totubcɛnɛ ta daka dofu kɔ dokur \p \v 51 Kɔ Yesu eyif acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Nəncərɛ tedisrɛ ta mamɔkɔ inatəksɛ nu mɔ ba? Kɔ ŋawosɛ: «Ɛy.» \v 52 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ti tɔsɔŋɛ ntɛ atəksɛ fəp aŋɛ ŋayɔnɛ acɛpsɛ darəŋ a dɛbɛ da dəKɔm mɔ ŋawurɛnɛ kɔ wəkiriŋ ka kəlɔ nwɛ oŋwurɛ daka dɔn dacɔ ca yofu kɔ yokur mɔ.» \s1 Aka Nasarɛt ŋafati kəgbɛkər Yesu kəlaŋ \r Mark 6.1-6; Luk 4.16-30 \p \v 53 Ntɛ Yesu elip kəloku totubcɛnɛ tantɛ mɔ, k'ɛyɛfɛ di, \v 54 k'ɔŋkɔ dare dɔn Nasarɛt. Dəndo, kɔ Yesu ɛyɛfɛ kətəksɛ nde dəkətola Kanu daŋan, ntɛ cusu cəwos afum mɔ, kɔ ŋayɛfɛ kəyiftɛnɛ: «Deke Yesu ɔsɔtɔ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt kaŋkɛ kɔ mes mɛwɛy-wɛy mamɛ-ɛ? \v 55 Bafɔ wan ka kamdɛr ɔfɔ ba? Bafɔ kɛrɛ aŋwe Mari kɔ awɛnc aŋa Sak, Isifu, Simɔŋ kɔ Yuda ba? \v 56 Bafɔ akirɛ ɔn ŋayi su dacɔ ba? Deke ɔsɔtɔ mamɛ fəp-ɛ?» \v 57 Mes mamɔkɔ mɛnayamsɛ ŋa kəgbɛkər Yesu kəlaŋ. Awa kɔ Yesu oloku ŋa: «Afɔfati kəleləs sayibɛ, mɛnɛ dare dɔn kɔ kəlɔ kɔn disrɛ.» \v 58 Dəndo Nasarɛt, Yesu ɛnayɔ fɛ di mes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm, bawo aka di ŋanabut kəlaŋ. \c 14 \s1 Defi da Aŋnabi Saŋ Batis \r Mark 6.14-29; Luk 9.7-9 \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ, Herodu nwɛ ɛnatɔmpər dɛbɛ da Kalile mɔ, ene pacloku teta Yesu. \v 2 K'oloku afum ɔn aka dəsaŋka: «Saŋ Batis ɔfɔ! Afum afi dacɔ ɔfɔtɛ, it'ɔsɔŋɛ ntɛ ɛntam kəyɔnɛ mes mɛwɛy-wɛy mɔ.» \p \v 3 Herodu ɛnaloku ti bawo nkɔn ɛnasom afum, ŋasumpər Saŋ Batis, ŋakot kɔ, ŋabɛr kɔ dəbili teta Herodiyad wəran ka wɛnc Filip. \v 4 Saŋ oncloku Herodu: «Sariyɛ səmɔn'am kənɛncɛ kɔ.» \v 5 Herodu ɛnafaŋ kədif Saŋ, mba encnesɛ kənay ka afum, bawo ŋanacɛm-cɛmnɛ a sayibɛ sɔ Saŋ ɔyɔnɛ. \v 6 Kəsata ka teren toluksər ta kəkom ka Herodu, kɔ wan wəran ka Herodiyad empisɛ fɔr ya afum aŋɛ ŋanatəŋnɛ kəsata kaŋkɔ mɔ kiriŋ, kɔ tɔmbɔt Herodu, \v 7 haŋ kɔ Herodu ɛndɛrəm kəsɔŋ wan ka Herodiyad paka mpɛ o mpɛ eŋwer kɔ mɔ. \v 8 Kəmɛŋkəs ka iya kɔn Herodiyad, kɔ wəyecəra oloku: «Məsɔŋ im domp da Saŋ Batis depəlet.» \v 9 Wəbɛ Herodu, kəmɔncnɛ disrɛ, ɛnafaŋ fɛ kəbupərɛ tes tɔkɔ ɛnadɛrəm fɔr ya afum akɔ ɛnawe kətəŋnɛ kəsata kɔn mɔ, kɔ Herodu osom a pasɔŋ wan ka Herodiyad domp dɔkɔ ɛnawer kɔ mɔ. \v 10 K'asom kəkɔgbinti domp da Saŋ Batis nde dəbili. \v 11 K'aŋkɛrɛ wəyecəra ka Herodiyad domp da Saŋ Batis depəlet, k'eŋkenɛ di kɛrɛ. \v 12 Kɔ acɛpsɛ a Saŋ Batis darəŋ ŋander ŋalɛk kəbel kɔn kɔ ŋaŋkɔ ŋawup. Ntɛ telip mɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋasɔŋɛ ti kəcərɛ Yesu. \s1 Yesu ɔsɔŋ afum wul kəcamət yeri \r Mat 15.32-39; Mark 6.30-44; Luk 9.10-17; Isaŋ 6.1-14 \p \v 13 Ntɛ Yesu ene moloku mamɔkɔ mɔ, k'ɛlɛk abil k'ɔŋkɔ kəfo kəyer-yer. Mba kɔ kənay ka afum kənde kəcərɛ a Yesu ɛyɛfɛ di, kɔ ŋawur sədare səŋan, kɔ ŋasolnɛ dɛgbɛp kɔ ŋancɛpsɛ kɔ darəŋ. \v 14 Ntɛ Yesu ontor debil mɔ, k'ɛnəŋk kənay ka afum, k'ɔyɔnɛ ŋa nɔnɔfɔr, k'ɛntaməs acuy aŋan. \v 15 Ntɛ dɔfɔy dɛmbəp mɔ, kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋalɔtərnɛ ŋacloku kɔ: «Kəfo kaŋkɛ kəyɔ yer-yer kɔ dec dɛləp. Məsak kənay ka afum akaŋɛ ŋakɔ ŋawayəs yeri nde sədare səlɔma.» \v 16 Mba kɔ Yesu oloku ŋa: «Ali ŋaŋkɔ fɛ kəfo, nənasərka nəsɔŋ ŋa yeri.» \v 17 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku kɔ: «Cəcom kəcamət kɔ lop mɛrəŋ gbəcərəm yɔ səyɔ nnɔ.» \v 18 Kɔ Yesu oloku: «Nəkɛr'em yi nnɔ.» \v 19 Kɔ Yesu osom kənay ka afum kəndɛ yika kəroŋ, k'ɛlɛk cəcom ncɛ kəcamət kɔ lop mɛrəŋ, k'eyekti fɔr darenc, k'eyif Kanu barka. K'entepi cəcom k'ɔsɔŋ ci acɛpsɛ ɔn darəŋ a ŋayer ci kənay ka afum. \v 20 Kɔ fəp fəsɔm ci kɔ ŋanɛmbərɛ, k'aŋkenɛ Yesu cəfala wəco kɔ mɛrəŋ cəlarɛ cəcom cəlpəs. \v 21 Kənay ka afum aŋɛ ŋanasɔm cəcom cacɔkɔ mɔ ŋanabəp arkun wul kəcamət (5.000), ta alɔm aran kɔ awut-ɛ. \s1 Yesu ɔŋkɔt kəba kəroŋ \r Mark 6.45-52; Isaŋ 6.16-21 \p \v 22 Ntɛ tencepər mɔ, gbəncana babɔkɔ kɔ Yesu ɛntarɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ kəbɛrɛ debil, ŋanuŋkɛnɛ kəcali mokuru mɔkɔ, nkɔn pəcsak kənay ka afum kəkɔ ndaraŋan. \v 23 Ntɛ elip kəsak ka kənay ka afum kəkɔ ndaraŋan mɔ, k'ɛmpɛ tɔrɔ kəroŋ kəkɔtola Kanu. Kɔ dɔfɔy dɛmbəp kɔ di pəyi sona. \v 24 Tɛnatəŋnɛ abil ŋɔbɔlɛ pəpɔŋ pəwosu, yam yecfikəli-fikəli abil, bawo kəgbofnɛ kɔ ŋancndɛ. \v 25 Dɔsɔka dɛləpəs, kɔ Yesu ender nnɔ ŋayi mɔ pəckɔt kəba kəroŋ. \v 26 Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanəŋk kɔ pəckɔt kəba kəroŋ mɔ, kɔ pəyi ŋa yamayama. Kənesɛ kəŋan disrɛ kɔ ŋaloku: «Tubari tɔ,» kɔ ŋaŋkulɛ-kulɛ. \v 27 Mba kɔ Yesu oloku ŋa gbəncana babɔkɔ: «Nəbəknɛ! In'ɔfɔ, ta nənesɛ!» \v 28 Kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Mariki, kɔ tɔyɔnɛ mən'ɔfɔ-ɛ, məsom im ikɔt domun kəroŋ ider nde məyi mɔ.» \v 29 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məder.» Kɔ Piyɛr ontor debil, k'ɔŋkɔt domun kəroŋ, k'ɔŋkɔ nde Yesu eyi mɔ. \p \v 30 Mba ntɛ ɛnanəŋk afef ŋɛbɛk mɔ, k'enesɛ k'oŋkulɛ-kulɛ: «Mariki, məyac im!» \v 31 Gbəncana babɔkɔ kɔ Yesu ɛntɛnc kəca k'osumpər Piyɛr, k'oloku kɔ: «Məna məmpicɛ kəlaŋ, ta ake tɔ mənesərnɛnɛ-ɛ?» \v 32 Yesu kɔ Piyɛr ŋambɛrɛ debil, kɔ afef ŋɛsak kəwur. \v 33 Acɛpsɛ a Yesu darəŋ aŋɛ ŋanayi debil mɔ ŋantontnɛnɛ kɔ fɔr kiriŋ, kɔ ŋaloku: «Wan ka Kanu yati məyɔnɛ!» \s1 Yesu ɛntaməs acuy atɔf ŋa Kenesarɛt \r Mark 6.53-56 \p \v 34 Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋancali, kɔ ŋambəp atɔf ŋa Kenesarɛt. \v 35 Kɔ afum a dare dadɔkɔ ŋanɛpəl Yesu, kɔ ŋandəŋk kəder kɔn sədare səkɔ fəp, k'aŋkɛrɛ kɔ acuy fəp. \v 36 K'alɛtsɛnɛ kɔ pəwosɛ afum ŋagbuŋɛnɛ ali dobol da burumus bɔn. Akɔ ŋanagbuŋɛnɛ di mɔ fəp ŋanatamnɛ keŋ. \c 15 \s1 Mɔyɔ mokur ma atem kɔ mosom ma Kanu \r Mark 7.1-13 \p \v 1 AFarisi kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋander nnɔ Yesu eyi mɔ kəyɛfɛ Yerusalɛm, kɔ ŋayif kɔ: \v 2 «Ta ake tɔ acɛpsɛ am darəŋ ŋantɔcəmɛnɛ tɔyɔ tokur ta atem darəŋ-ɛ? Bawo ŋafɔsɔkəsnɛ saliye a ŋacdi yeri-ɛ.» \v 3 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Kɔ nəna, ta ake tɔ nəntɔcəmɛnɛ mɛtəksɛ mmɛ Kanu kəsom mɔ, kɔ nəncəmɛ mɔyɔ mokur ma atem anu darəŋ-ɛ? \v 4 Bawo Kanu kəloku: ‹Məleləs wisi kɔ wiri›\x - \xo 15.4 \xo*\xt Kəwur 20.12; Sariyɛ 5.16\xt*\x* k'oloku sɔ: ‹Nwɛ oŋlok-lokər kas pəyɔnɛ fɛ ti kɛrɛ pəlɛc mɔ, padif wəkayi.›\x - \xo 15.4 \xo*\xt Kəwur 20.17; ALewy 20.9\xt*\x* \v 5 Mba nəna nəŋloku a kɔ məloku wisi kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wiri: «Paka mpɛ pəmarna isɔŋ əm kəmar kam mɔ, isɔŋ pi Kanu,» \v 6 ali wəkayi ɔyɔnɛ fɛ sɔ kas kɔ pəyɔnɛ fɛ ti kɛrɛ tes tɔlɔma.› Ti disrɛ, nənimɛ tosom ta Kanu mɔyɔ mokur ma atem anu. \v 7 Nəna abaŋɛnɛ kəlomp, Esayi ɛnaloku belbel tetonu cəsayibɛ: \q1 \v 8 ‹Afum akaŋɛ dəcusu gbəcərəm ŋaŋleləs im, \q1 mba bəkəc yaŋan yɔmbɔl'em pəpɔŋ. \q1 \v 9 Kəsali nkɛ ŋanctolan'em ŋacloŋn'em mɔ kəyɔ fɛ dəkəcəmɛ, \q1 bawo mosom mmɛ ŋantəksɛ mɔ, afum ŋapər mi, bafɔ Kanu.›»\x - \xo 15.9 \xo*\xt Esayi 29.13\xt*\x* \s1 Ca nyɛ yɔŋsɔŋɛ fum kətɔsɔk mɔ \r Mark 7.14-23 \p \v 10 Kɔ Yesu ewe kənay ka afum k'oloku ŋa: «Nəcəŋkəl, nəcərɛ sɔ ti belbel! \v 11 Bafɔ peri mpɛ pɛmbɛrɛ fum dəkusu mɔ pɔŋsɔŋɛ fum kətɔsɔk, mba mpɛ poŋwur kɔ dəkusu yati mɔ.» \v 12 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander ŋayif kɔ: «Məncərɛ a toloku tatɔkɔ tɛnasɔŋɛ aFarisi kəfətɛnɛ?» \v 13 Kɔ Yesu oloku: «Pɔbɔf mpɛ o mpɛ Papa kem nwɛ eyi nde dəkɔm ɛnatɔbɔf mɔ, andegbuktu pi. \v 14 Nəce ŋa: Atɔnəŋk ŋɔ aŋɛ ŋayi kəkɔtɛnɛ atɔnəŋk alɔma mɔ. Kɔ wətɔnəŋk endekɔtɛnɛ wətɔnəŋk-ɛ, mɛrəŋ maŋan fəp ŋantɛmpɛnɛ debi. \v 15 Kɔ Piyɛr oloku Yesu: «Məsɔksər su tedisrɛ ta tɛtəksɛ tatɔkɔ.» \v 16 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəna sɔ nəsɔrɔyi kətɔcərɛ disrɛ ba? \v 17 Nəncərɛ fɛ a peri mpɛ pɛmbɛrɛ fum dəkusu mɔ dəkor pɔŋkɔ a padewurɛ pi nde dəkofi? \v 18 Mba ntɛ toŋwur dəkusu mɔ, dɛbəkəc tɛŋyɛfɛ, tatɔkɔ tɔŋsɔŋɛ fum kətɔsɔk. \v 19 Bawo mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlɛc, kədif fum, kəsumpər dalakɔ, mɔkɔt mɛlɛc, deke, sede səlɛc, kəfor, dɛbəkəc mes mamɔkɔ fəp mɛŋyɛfɛ. \v 20 Mes mamɔkɔ mɔŋsɔŋɛ fum kətɔsɔk, mba kədi peri ta məmbikɛnɛ kəfɔsɔŋɛ fum kətɔsɔk.» \s1 Wəran wəcikəra ɛŋgbɛkər Yesu kəlaŋ \r Mark 7.24-30 \p \v 21 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ dəndo, k'ɔŋkɔ atɔf ŋa Tir kɔ Sidɔŋ. \v 22 Gbəncana babɔkɔ kɔ wəran wəKanaŋ nwɛ ɛnayɛfɛ atɔf ŋaŋɔkɔ mɔ, ɛyɛfɛ kəkulɛ-kulɛ: «Məyɔn'em nɔnɔfɔr, Mariki, Wan ka Dawuda! Ŋɔŋk ŋin ŋɛlɛc ŋontoŋkulu-toŋkulu wan kem wəran pəpɔŋ.» \v 23 Ali toloku Yesu ɛnaloku fɛ kɔ. Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋander ŋalɛtsɛnɛ nkɔn Yesu: «Məbɛləs kɔ, bawo eyi kəkulɛ-kulɛ su kumunt darəŋ.» \v 24 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Mba Kanu kəsom im nda aYisrayel gbəcərəm, aŋɛ ŋayi pəmɔ ŋkesiya nyɛ yɔsɔlɛ mɔ.» \p \v 25 Mba kɔ wəran nwɛ ender pətontnɛnɛ Yesu fɔr kiriŋ pəcloku: «Mariki, məde məmar im!» \v 26 Mba kɔ Yesu oloku kɔ: «Pəntesɛ fɛ kəlɛkər awut kəcom mələmɛ ki cen.» \v 27 Wəran nwɛ oluksɛ kɔ: «Kance kɔ, Mariki. Mba mecen, yeri nyɛ yɛntɛmpɛnɛ amɛsa dəntɔf ya aka mi mɔ, yɔ mendi.» \v 28 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Wəran, kəlaŋ kam kəmbɛk! Kanu kəsɔŋɛ tɛfaŋ tam teyi.» Gbəncana babɔkɔ bɔ wan kɔn wəran ɛnatamnɛ. \s1 Yesu ɛntaməs acuy alarəm \r Mark 7.31 \p \v 29 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəfo kaŋkɔ k'osumpər dɔpɔ da agbɛp ŋa kəba ka Kalile. K'ɔŋkɔ pəpɛsɛ tɔrɔ kəroŋ k'ɛndɛ. \v 30 Kɔ kənay ka afum alarəm kənder nnɔ Yesu eyi mɔ. Kɔ afum atɔtam kəkɔt, atɔnəŋk, bobo, alaŋyiru kɔ acunɛ docu dɛlarəm, kɔ ŋander ŋabocər ŋa Yesu dəntɔf, k'ɛntaməs ŋa, \v 31 kɔ cusu cəwos kənay ka afum kənəŋk bobo ŋaclok-loku, aka laŋyiru ŋaluksərnɛ sɔ kətamnɛ, atɔtam kəkɔt ŋackɔt, atɔnəŋk ŋacnəŋk. Kɔ ŋaŋkor-koru Kanu ka Yisrayel. \s1 Yesu ɔsɔŋ arkun wul maŋkəlɛ yeri \r Mark 8.1-10 \p \v 32 Kɔ Yesu ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ k'oloku ŋa: «Nɔnɔfɔr deyi'm teta kənay ka afum kaŋkɛ: Mata maas ŋayi kɔ ina, ŋayɔ fɛ sɔ paka o paka pedi. Ifaŋ fɛ kəsak ŋa ŋakɔnɛ dor, iŋnesɛ ta dis dɔkɔlɔl ŋa dɔpɔ.» \v 33 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayif kɔ: «Deke səŋkɔsɔtɔ nnɔ kəfo kəyer-yer kaŋkɛ cəcom ncɛ səndenɛmbərsɛ kənay ka afum alarəm akaŋɛ mɔ-ɛ?» \v 34 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Cəcom cəke cɔ nəyɔ-ɛ?» Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku: «Cəcom camət-mɛrəŋ kɔ molop mɔlɔma.» \v 35 Kɔ Yesu osom kənay ka afum kəndɛ dəntɔf. \v 36 Kɔ Yesu ɛlɛk cəcom ncɛ camət-mɛrəŋ kɔ lop, ntɛ elip kəyif Kanu barka mɔ, k'entepi yi, k'ɛyɛfɛ kəsɔŋəs yi acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayerəs kənay ka afum. \v 37 Kɔ kənay ka afum kədi yeri nyɛ kɔ ŋanɛmbərɛ, k'awɛtəs cəcom cəlpəs ncɛ cənalarɛ cəfala camət-mɛrəŋ mɔ. \v 38 Arkun aŋɛ ŋanadi yeri yayɔkɔ mɔ ŋanabəp afum wul maŋkəlɛ (4.000), ta alɔm aran kɔ awut-ɛ. \v 39 Ntɛ Yesu ɛsak kənay ka afum kɔ ŋalukus nde ndaraŋan mɔ, kɔ nkɔn ɛmbɛrɛ debil k'ɔŋkɔ atɔf ŋa Makadaŋ. \c 16 \s1 AFarisi kɔ aSadisi ŋawer Yesu tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy ta dəKɔm \r Mark 8.11-13; Luk 12.54-56 \p \v 1 AFarisi kɔ aSadisi ŋaŋkɔ ŋabəp Yesu kɔ ŋancəpɛ kɔ towul dəmoloku, kɔ ŋawer kɔ a pəmentər ŋa tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy ntɛ tementər a Kanu kəsom kɔ mɔ. \v 2 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Dec dɔrɔfɔy kɔ kɔm kəyimbərɛ-ɛ, nəloku a pəndenayɔ waŋkəra. \v 3 Bətbət kɔ kɔm kənɔŋkəl pəyim kɔ pəbi-ɛ, nəloku: ‹Afef ŋɔpɔŋ ŋende mɔkɔ wur!› Kɔ nəŋgbətnɛ kɔm-ɛ, nəncərɛ kəloku tɔkɔ kəndenayi mɔ, mba nəncərɛ fɛ kəloku mɛgbɛkərɛ ma tɛm tosu! \v 4 Dɛtɛmp dɛlɛc dɔtɔcəmɛ danapa da Kanu darəŋ ŋayi kətɛn tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy ntɛ tementər a Kanu kəsom im mɔ, mba afɔsɔmentər ŋa tɛgbɛkərɛ ntɛ o ntɛ kɔ pəntɔyɔnɛ ta Yunusa-ɛ.» Kɔ Yesu ɛsak ŋa k'ɔŋkɔ. \s1 Mɛtəksɛ mɛlɛc m'aFarisi k'aSadisi \r Mark 8.14-21 \p \v 5 Ntɛ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋanccali mokuru mɔkɔ mɔ, kɔ ŋampələrnɛ kəlɛk cəcom. \v 6 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɛmbərnɛ lebin d'aSadisi kɔ d'aFarisi!» \v 7 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayɛfɛ kəgbɛkəlɛnɛ taŋan: «Ntɛ səntɔlɛk cəcom mɔ toŋlokɛ ti.» \v 8 Kɔ Yesu ɛncərɛ mɛcɛmcɛmnɛ maŋan, k'eyif ŋa: «Ta ake tɔ nəŋyifɛnɛ-ɛ, nəna apicɛ kəlaŋ, nəcloku a nəyɔ fɛ cəcom? \v 9 Haŋ ndɛkəl nəntacərɛ fɛ? Nəncɛm-cɛmnɛ fɛ teta cəcom kəcamət ncɛ arkun wul kəcamət (5.000) ŋanasɔm kɔ cəfala cəke c'anakɛr'em cəcom cəlpəs-ɛ? \v 10 Nəncɛm-cɛmnɛ fɛ sɔ cəcom camət-mɛrəŋ ncɛ arkun wul maŋkəlɛ (4.000) ŋanasɔm, kɔ cəfala cəke cɔ nənalukəs'em cəcom cəlpəs-ɛ? \v 11 Cəke cɔ nəntam kətɔcərɛ a bafɔ teta cəcom t'iyi kəloku nu-ɛ? Mba nəkɛmbərnɛ lebin d'aFarisi kɔ d'aSadisi.» \p \v 12 Itɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋanacərɛ oŋ a bafɔ teta lebin da cəcom t'onclok-lokərɛ ŋa, mba teta mɛtəksɛ ma aFarisi kɔ aSadisi. \s1 Yesu ɔyɔnɛ wəyac nwɛ Kanu kənayɛk-yɛk mɔ \r Mark 8.27-30; Luk 9.18-21 \p \v 13 Ntɛ ɛmbɛrɛ sədare sa Sesari sa Filip mɔ, kɔ Yesu eyif acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Ntɛ afum ŋaŋloku mɔ, an'ɔ Wan ka Wərkun ɔyɔnɛ-ɛ?» \v 14 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaluksɛ kɔ: «Afum alɔma ŋaloku a Aŋnabi Saŋ Batis, kɔ alɔma a Eli, mba alɔma ŋaloku sɔ a Yeremy kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, sayibɛ səlɔma sɔ ɔyɔnɛ.» \v 15 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Pɛcɛmcɛmnɛ ponu, an'iyɔnɛ-ɛ?» \v 16 Kɔ Simɔŋ Piyɛr oloku: «Məna, Krist məyɔnɛ, wan ka Kanu nkɛ kəyi doru o doru mɔ.» \v 17 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Pəbɔt əm, Simɔŋ wan ka Yunusa, bawo bafɔ afum ŋasɔŋ'am ti kəcərɛ, mba Papa kem nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ! \v 18 Mba ina, iclok'əm, Piyɛr məyɔnɛ, itɔ tatɔkɔ ‹tasar›, mpɛ indecəmbər kəlɔ ka kəloŋkanɛ ka alaŋ em kəroŋ mɔ. Ali defi dɔfɔdetam tɔlɔm o tɔlɔm nnɔ peyi mɔ. \v 19 Indesɔŋ əm masapa ma dɛbɛ da dəKɔm: Ntɛ o ntɛ məndemɔnɛ nnɔ doru dandɛ mɔ, Kanu kəndekɔmɔnɛ ti dəKɔm. Ntɛ o ntɛ məndewosɛ nnɔ doru dandɛ mɔ, Kanu kəndekɔwosɛ ti nde dəKɔm.» \v 20 Kɔ Yesu ɔmɔnɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ kəloku ti ali fum a Krist ɔyɔnɛ, wəyɛk-yɛk nwɛ Kanu kənasom kədeyac afum a doru mɔ. \s2 Yesu ɛndəŋk defi dɔn kɔ kəfɔtɛ kɔn \r Mark 8.31-9.1; Luk 9.22-27 \p \v 21 Tɛm tatɔkɔ kɔ Yesu oncop kəlok-lokər acɛpsɛ ɔn gbasŋa a mɛnɛ pəkɔ Yerusalɛm. Dəndo abeki, aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ sa aSuyif ŋaŋkɔtɔrəs kɔ pəlarəm, padif kɔ, pəfɔtɛ afi dacɔ tataka ta maas. \v 22 Kɔ Piyɛr ewe Yesu kəsək k'ɛyɛfɛ kənal kɔ, pəcloku: «Kanu kəyac əm ti, Mariki! Tatɔkɔ tɔfɔbəp əm few.» \v 23 Mba kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'oluksɛ Piyɛr: «Məkafəl'em kumunt darəŋ, məna Sentani! Məyamsər'em kəcepər dɔpɔ ndɛ pəmar icepər mɔ. Iw'am tewe ta Sentani bawo məfɔcɛm-cɛmnɛ pəmɔ Kanu, mba pəmɔ afum.» \p \v 24 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Kɔ fum ɛfaŋ kəcɛps'em darəŋ-ɛ, wəkayi pəsak kəcɛm-cɛmnɛ teta nkɔnsərka, pəgbaŋnɛ kətɔk kɔn kəpəmpəl, pəcəm'em darəŋ. \v 25 Bawo nwɛ o nwɛ ɛŋsɛp kəyac kiyi kɔn doru mɔ, kəndesalpər kɔ, mba nwɛ o nwɛ kiyi kɔn doru kəŋsalpər teta ina mɔ, məndesɔtɔ ki. \v 26 Dəkəcəmɛ dere dɔ tɔyɔ fum kəsɔtɔ kɔn doru kɔrkɔr, kiyi kɔn doru kəsɔlər kɔ-ɛ? Ake fum ɛntam kəsɔŋ kəwursɛ ka kiyi kɔn doru-ɛ? \v 27 Iloku nu ti, bawo Wan ka Wərkun endeder dənɔrɔ da debeki da Kas kɔ mɛlɛkɛ ɔn, endesɔŋ nwɛ o nwɛ kəway ka mes mɔn mɔyɔ. \v 28 Kance icloku nu: Alɔma ŋayi su dacɔ nnɔ, aŋɛ ŋantɔdefi ta ŋanəŋk Wan ka Wərkun pəcder dɛbɛ dɔn disrɛ mɔ-ɛ. \c 17 \s1 Kətəŋkəlɛ ka Yesu \r Mark 9.2-13; Luk 9.22-36 \p \v 1 Ntɛ mata camət-tin mencepər mɔ, kɔ Yesu ɛlɛk Piyɛr, Sak kɔ wɛnc Isaŋ, k'eŋkekərɛ ŋa kəsək tɔrɔ teŋeci kəroŋ. \v 2 Kɔ Yesu ɔŋkɔ pətəŋkəlɛ kəro fɔr yaŋan kiriŋ: Kɔ kəro kɔn kəncop kəmotər-motər pəmɔ dec, kɔ yamos yɔn pəmɔ pəwaŋkəra. \v 3 Gbəncana babɔkɔ kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanəŋk Aŋnabi Musa kɔ Aŋnabi Eli ŋawurər Yesu ŋaclok-loku. \v 4 Kɔ Piyɛr oloku Yesu: «Mariki, pəntesɛ su kəyi nnɔ! Kɔ məwosɛ-ɛ, incəmbər nnɔ ŋgbancan maas, ŋin ŋa məna, ŋin ŋa Musa kɔ ŋin ŋa Eli.» \v 5 Ntɛ Piyɛr eyi kəlok-loku mɔ, gbəncana babɔkɔ kɔ kəp kəmotər-motər\x - \xo 17.5 \xo*\xt Kəwur 13.21-22; 16.10; 19.9\xt*\x* kəŋgbəpərnɛ ŋa. Awa kɔ dim dowur dəkəp kaŋkɔ docloku: «Wəkawɛ, wan kem nwɛ imbɔtər mɔ ɔfɔ, nkɔn ɔbɔt im mes belbel. Nəcəŋkəl kɔ!» \v 6 Ntɛ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ ŋantɛmpɛnɛ ŋagbəpsɛ ntɛ kənesɛ kəpɔŋ kəsumpər ŋa mɔ. \v 7 Mba kɔ Yesu ɔlɔtərnɛ, k'oŋgbuŋɛnɛ ŋa kəca kɔn k'oloku: «Nəyɛfɛ, ta nənesɛ!» \v 8 Ntɛ ŋayekti fɔr mɔ, ŋanəŋk fɛ fum nwɛ o nwɛ mɛnɛ Yesu sona. \v 9 Ntɛ ŋanctor dətɔrɔ mɔ, kɔ Yesu osom ŋa ntɛ: «Ta nəloku nwɛ o nwɛ ntɛ nənəŋk mɔ haŋ Wan ka Wərkun pəfɔtɛ afi dacɔ.» \p \v 10 Kɔ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋayif kɔ toloku ntɛ: «Ta ake tɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋaŋlokɛ a mɛnɛ Aŋnabi Eli pənuŋkɛnɛ kəder kərɛsna a wəyɛk-yɛk pədeder-ɛ?» \v 11 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Kance kɔ, a mɛnɛ Eli pənuŋkɛnɛ pəder kədelompəs mes fəp. \v 12 Mba icloku nu a Eli elip kəder: Ŋanɛpəl fɛ kɔ, kɔ ŋayɔ kɔ pəmɔ tɔkɔ ŋafaŋ mɔ. Itɔ ŋandetɔrəs sɔ Wan ka Wərkun.» \v 13 Kɔ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋancərɛ oŋ a teta Saŋ Batis tɔ Yesu eyi kəloku. \s1 Yesu ɛntaməs wan nwɛ docu da kətɛmpɛnɛ dɛnayi mɔ \r Mark 9.14-29; Luk 9.37-43 \p \v 14 Ntɛ Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋalɔtərnɛ kənay ka afum mɔ, kɔ wərkun wəlɔma ender pəcəpɛ kɔ suwu fɔr kiriŋ, \v 15 pəcloku: «Mariki, məyɔnɛ wan kem nɔnɔfɔr, nwɛ ɔyɔ docu da kətɛmpɛnɛ mɔ, tɔntɔrəs kɔ belbel. Dənɛnc kɔ dəromun ɛlasnɛ kətɛmpɛnɛ. \v 16 Iŋkenɛ kɔ acɛpsɛ am darəŋ mba ŋantam fɛ kətaməs kɔ.» \v 17 Kɔ Yesu oŋkulərnɛ: «Nəna afum a dɛtɛmp da tɛm tantɛ dɛkafəlɛ-kafəlɛ, dɔtɔlaŋ Kanu, ake tɛm t'indesɔyi kɔ nəna-ɛ, icəmɛ nu dəntɔf haŋ tɛm tere-ɛ? Nəkɛr'em kɔ nnɔ.» \v 18 Kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ, kɔ ŋowur wan wərkun nwɛ, k'ɛntamnɛ gbəncana babɔkɔ. \v 19 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander ŋayif Yesu yɔkyɔk: «Ake’sɔŋɛ ntɛ səna səntɔtam kəbɛləs ŋi sənasərka mɔ-ɛ?» \v 20 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Bawo kəlaŋ konu kəmpicɛ. Kance, icloku nu, kɔ kəlaŋ konu kəyi pəmɔ tɛŋgbɛn tɛfɛt-ɛ, nəŋloku tɔrɔ tantɛ: ‹Məcepɛ nnɔ, məkɔ nde,› pencepɛ di. Tes o tes tɔfɔyi ntɛ nəntɔtam mɔ.» [ \v 21 \f + \fr 17.21 \fr*\ft Yecicəs yokur yɔlɔma yedeŋər moloku mamɛ: «Mba kətola Kanu kɔ kəsuŋ gbəcərəm kɔ məntam kəbɛlsɛ yɔŋk pəmɔ yayɛ.»\ft*\f*] \s1 Yesu ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəsɔŋɛ kəcərɛ defi kɔ kəfɔtɛ kɔn \r Mark 9.30-32; Luk 9.43-45 \p \v 22 Dɔsɔk dɔlɔma ntɛ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋanaloŋkanɛ Kalile mɔ. Kɔ Yesu oloku ŋa: «Andelɛk Wan ka Wərkun, pabɛr kɔ arkun dəwaca. \v 23 Akakɔ ŋandedif kɔ, mba tataka ta maas ta defi dɔn pəfɔtɛ afi dacɔ.» Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋamɔncnɛ haŋ kɔ tɔntɔrəs ŋa dəbəkəc. \s1 Kəsɔŋ dut da kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu \p \v 24 Ntɛ Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋambɛrɛ dare da Kaparnam mɔ, k'abaŋəs dut da kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu ŋander ŋayif Piyɛr: «Wətəksɛ konu ɔfɔsɔŋ dut da kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu ba?» \v 25 Kɔ Piyɛr owosɛ, «Ɛy, ɔŋsɔŋ di.» Tɛm ntɛ Piyɛr ɛncbɛrɛ kəlɔ disrɛ mɔ, kɔ Yesu onuŋkɛnɛ kəlɛk moloku, k'eyif: «Simɔŋ, cəke cɔ məncɛm-cɛmnɛ-ɛ? Are ŋɔ pəmar kəcsɔŋ abɛ a doru dandɛ dut da teren kɔ dɔkɔ ambaŋsər arkun tɛm tɔlɔma mɔ: Afum aka tɔf yaŋan, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti acikəra ba?» \v 26 Kɔ Piyɛr oloku: «Acikəra ŋɔ pəmar ŋasɔŋ di.» Kɔ Yesu oloku kɔ: «Afum aka dɔtɔf ŋa ŋafɔsɔŋ dut. \v 27 Mba ta payamsər abaŋəs dut aŋɛ. Itɔ məndekɔnɛ nde dəkəba məfɛkəs, alop ŋɔcɔkɔ-cɔkɔ ŋɔkɔ mənkɔsumpər mɔ, məmepi ŋi kusu. Məŋkɔbəp ŋi disrɛ pəsam, məlɛk pi məsɔŋ dut dem kɔ dam.» \c 18 \s1 Nwɛ ɛmbɛk dəkəcəmɛ nde dɛbɛ da dəKɔm mɔ \r Mark 9.33-37; Luk 9.46-48 \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ kɔ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋander ŋayif kɔ: «An'ɛbɛk dəkəcəmɛ nde dɛbɛ da dəKɔm-ɛ?» \v 2 Kɔ Yesu ewe wanfɛt, k'ɛncəmbər kɔ ŋa dacɔ, \v 3 k'oloku: «Kance, icloku nu: Kɔ nəntɔsəkpər mera nəyi pəmɔ awut afɛt-ɛ, nəfɔdekɔbɛrɛ dɛbɛ da dəkɔm. \v 4 Ti tɔsɔŋɛ, nwɛ o nwɛ ontorɛ banca pəmɔ wanfɛt wəkawɛ mɔ, nkɔn endekɔyɔnɛ nwɛ ɛmbɛk dəkəcəmɛ nde dɛbɛ da dəKɔm mɔ. \v 5 Nwɛ o nwɛ ɛmbaŋ wanfɛt pəmɔ wəkawɛ tewe ta ina Yesu mɔ, ina yati ɛmbaŋ.» \s1 Kəbeŋnɛ kəpɔŋ \r Mark 9.42-48; Luk 17.1-2 \p \v 6 Mba kɔ fum ɔsɔŋɛ wanfɛt kəloŋɛ nwɛ ɛŋgbɛkər im kəlaŋ mɔ-ɛ, pəlɛc papɔkɔ pencepər kəgbɛk kɔ tasar tɔpɔŋ dəkilim, paləm kɔ dəkəba. \v 7 Apayo, pəlɛc pere peyi doru! Mes mmɛ mɔŋsɔŋɛ afum kəloŋɛ mɔ mɛla! Mes mamɔkɔ mɔfɔlip, mba pəlɛc peyi nwɛ ɔŋsɔŋɛ mes mamɔkɔ kəyi mɔ! \v 8 Kɔ kəca kam kɔ pəyɔnɛ fɛ ti kəcək kam kəndesɔŋ'am kəciya-ɛ, məgbinti ki mələm ki kəbɔl'am. Kəbɛrɛ kiyi kam ka doru o doru məyɔ kəca kin kɔ pəyɔnɛ fɛ ti kəcək kin kəncepər kələm kam yahanama məyɔ waca mɛrəŋ kɔ wɛcək mɛrəŋ. Bawo dəndo nɛnc dɔfɔnimɛ di doru o doru. \v 9 Kɔ tɔyɔnɛ dɔfɔr dam dendesɔŋ'am kəciya-ɛ, məkakti di mələm dɔbɔl'am. Kəbɛrɛ kiyi kam ka doru o doru məyɔ dɔfɔr din kəncepər kələm kam dənɛnc da yahanama məyɔ fɔr mɛrəŋ. \s1 Totubcɛnɛ ta aŋkesiya ŋɔsɔlɛ nŋɛ ŋolukus mɔ \r Luk 15.3-7 \p \v 10 Ta nədɛncəs teta fum wəfɛt nwɛ o nwɛ, icloku nu, a mɛlɛkɛ maŋan mmɛ meyi nde dəkɔm mɔ, meŋyi tɛm fəp fɔr ya Kanu Papa kem nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ. \v 11 [\f + \fr 18.11 \fr*\ft Yɔgbɔkərɛ yokur ya Yecicəs Yosoku yɛlarəm yendeŋər moloku mmɛ: «Bawo Wan ka Wərkun ender kədetɛn kɔ kəyac aŋɛ ŋanasɔlɛ mɔ.» \ft*\f*] \p \v 12 Cəke cɔ nəncɛm-cɛmnɛ-ɛ? Kɔ fum ɔyɔ ŋkesiya tasar tin (100), ŋin ŋɔsɔlɛ-ɛ, fum nwɛ ɔfɔsak ŋkesiya yɔkɔ wəco camət-maŋkəlɛ kɔ camət-maŋkəlɛ (99) nde dəmɔrɔ kəkɔtɛn ŋin ŋɔkɔ ŋɔsɔlɛ mɔ ba? \v 13 Kance icloku nu: Kɔ fum ɛnəŋk aŋkesiya ŋɔsɔlɛ ŋɔn ŋin-ɛ, teta ŋin ŋaŋɔkɔ ɛnəŋk mɔ tɔmbɔt kɔ tetas ta yɔkɔ wəco camət-maŋkəlɛ kɔ camət-maŋkəlɛ (99) nyɛ yɛnatɔsɔlɛ mɔ. \v 14 Tin tayi tɔ: Kanu Papa konu nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ, ɛfaŋ fɛ afəkəl ŋa wəkin ŋɔsɔlɛ awut akaŋɛ dacɔ. \s1 Məyɔ ntɛ kɔ wɛnc əm ɔyɔ'm pəlɛc-ɛ \p \v 15 Kɔ wɛnc əm enciyan'am-ɛ, məkɔ məbəp kɔ mɛrəŋ monu, məloku kɔ ti. K'enen'am toloku tatɔkɔ-ɛ, məntam kɔ. \v 16 Mba k'ɔntɔnen'am toloku tatɔkɔ-ɛ, məkɔ mətɛn fum wəkin kɔ pəyɔnɛ fɛ ti afum mɛrəŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum mɛrəŋ, maas ŋayɔnɛ toloku tatɔkɔ sede mɔ. \v 17 K'ɛfati sɔ kəcəŋkəl ŋa-ɛ, məkɔ məloku ti aka kəloŋkanɛ ka alaŋ a Yesu, k'ɛfati sɔ kəcəŋkəl kəloŋkanɛ kaŋkɔ-ɛ, nəsumpər kɔ pəmɔ wətɔlaŋ kɔ wəbaŋəs dut. \p \v 18 Kance icloku nu, tes ntɛ o ntɛ nəndemɔnɛ doru dandɛ mɔ, Kanu kəndekɔmɔnɛ ti nde dəKɔm, tes ntɛ o ntɛ nədewosɛ nnɔ doru dandɛ mɔ, Kanu kəndekɔwosɛ ti nde dəKɔm. \p \v 19 Kance icloku nu sɔ: Kɔ tɔyɔnɛ afum mɛrəŋ ŋasol kətəŋnɛ disrɛ ŋatola Kanu mpɛ o mpɛ, Papa kem Kanu nwɛ eyi nde dəkɔm mɔ ɔŋsɔŋ ŋa pi. \v 20 Bawo nnɔ afum mɛrəŋ, maas ŋambəpsɛnɛ teta tewe tem mɔ, iŋyi ŋa dacɔ. \s1 Totubcɛnɛ ta wəmarəs nwɛ ɛŋfati kəŋaŋnɛ mɔ \p \v 21 Kɔ Piyɛr ender pəyif Yesu: «Kɔ wɛnc im ender pəciyan'em, cəke cɔ pəmar im iŋaŋnɛnɛ kɔ-ɛ? Haŋ camət-mɛrəŋ ba?» \v 22 Kɔ Yesu oloku: «Iloku f'am haŋ camət-mɛrəŋ gbəcərəm, mba haŋ wəco camət-mɛrəŋ yoboc camət-mɛrəŋ (70 yoboc 7). \v 23 Bawo dɛbɛ da dəKɔm dowurɛnɛ ntɛ: Wəbɛ nwɛ ɛŋfaŋ kəsɔtər amarəs ɔn debe dɔn mɔ. \v 24 Ntɛ oncop ti kəyɔ mɔ, k'aŋkɛrɛ kɔ wəmarəs wəkin nwɛ ɛnatɔmpərɛ kɔ pəsam pɔpɔŋ mɔ. \v 25 Ntɛ wəmarəs ɛnatɔtam kəluksɛ pəsam mpɛ mɔ, kɔ wəbɛ kɔn osom a pacaməs kɔ pəyɔnɛ wəcar, wəran kɔn kɔ awut ɔn kɔ daka dɔkɔ ɔyɔ mɔ fəp, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəsɔŋ debe dɔn mɔ. \v 26 Kɔ wəmarəs nwɛ ɛncəpɛ wəbɛ kɔn suwu fɔr kiriŋ, pəcloku kɔ: ‹Məŋaŋnɛ, ta məbɛlkər im, indeluks'am debe dam fəp!› \v 27 Kɔ wəbɛ kɔn ɔyɔnɛ kɔ nɔnɔfɔr, k'ɛŋaŋnɛnɛ kɔ pəsam papɔkɔ, k'ɛsak wəmarəs kɔn k'ɔŋkɔ. \v 28 Ntɛ wəmarəs nwɛ owur mɔ, kɔ ŋambəpɛnɛ kɔ wanapa kɔn wəmarəs wəlɔma nwɛ ɛnatɔmpərɛ sɔ nkɔn debe da tapəsam pepic mɔ. Nkɔn nwɛ anatɔmpərɛ tapəsam mɔ, osumpər wətɔmpərɛ kɔn pəsam duma dəkilim, pəcloku: ‹Məluks'em debe dɔkɔ məntɔmpər'em mɔ. \v 29 Kɔ wanapa kɔn osumpər kɔ wɛcək, pəclɛtsɛnɛ kɔ: ‹Məŋaŋnɛ, ta məbɛlkər im, indeluks'am debe dam!› \v 30 Mba kɔ nwɛ antɔmpərɛ debe mɔ ɛfati, k'eŋkekərɛ wanapa kɔn, k'ɔŋkɔ pəbɛr kɔ dəbili, haŋ tɛm ntɛ endeluksɛ kɔ pəsam pɔkɔ ɔntɔmpərɛ kɔ mɔ. \v 31 Ntɛ amarəs alpəs akɔ ŋanəŋk tɔkɔ tencder mɔ, kɔ kəmɔncnɛ kəpɔŋ kəyi ŋa. Kɔ ŋaŋkɔ ŋalɔmər wəbɛ kəŋan mɔkɔ mɛnacepər mɔ fəp. \v 32 Kɔ wəbɛ ewe sɔ wəmarəs nwɛ, k'oloku kɔ: ‹Məna wəmarəs wəlɛc, inaŋaŋnɛn'am debe dɔkɔ mənatɔmpər'em mɔ fəp, bawo mənalɛtsɛn'em, \v 33 mba məna məntam fɛ kəyɔnɛ wanapa kam nɔnɔfɔr, pəmɔ tɔkɔ ina iyɔn'am nɔnɔfɔr mɔ ba?› \v 34 Mɛtɛlɛ disrɛ, kɔ wəbɛ ɔsɔŋ wəmarəs wəlɛc nwɛ asɔdar, ŋabɛr kɔ dəbili ŋactɔrəs kɔ haŋ pəcluksɛ kɔ debe da pəsam fəp, mpɛ ɛnatɔmpərɛ kɔ mɔ. \p \v 35 Tatɔkɔ tɔ Kanu Papa kem nwɛ eyi nde dəKɔm mɔ, endekɔyɔ nəna dacɔ nwɛ o nwɛ ɔntɔŋaŋnɛnɛ wɛnc abəkəc ŋosoku pɛs mɔ.» \c 19 \s1 Kətəksɛ ka Yesu teta kəcenɛnɛ ka anɛncɛnɛ \r Mark 10.1-12 \p \v 1 Ntɛ Yesu elip moloku mamɔkɔ mɔ, k'ɛyɛfɛ atɔf ŋa Kalile k'ɔŋkɔ atɔf ŋa Yude ntende mokuru ma kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛn. \v 2 Kɔ kənay ka afum alarəm kəncəmɛ kɔ darəŋ, k'ɛntaməs di afum. \v 3 K'aFarisi ŋander ŋawakəs kəcəpɛ Yesu towul dəmoloku, ŋacyif kɔ: «Sariyɛ səwosɛ wərkun kəce wəran kɔn teta tes tɔlɔma ba?» \v 4 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Nəŋkaraŋ fɛ Yecicəs Yosoku ba? Dəkəcop da doru kɔ Kanu kəsɛl afum wərkun kɔ wəran, \v 5 kɔ Kanu kəloku sɔ: ‹Wərkun endesak kas kɔ kɛrɛ pəsektərnɛ wəran kɔn, ŋakafəlɛ ŋayɔnɛ tɛsɛm tin.›\x - \xo 19.5 \xo*\xt Dəkəcop 2.24\xt*\x* \v 6 Ti disrɛ, ŋayi fɛ sɔ mɛrəŋ mba tɛsɛm tin. Ta fum pəgbɛy tɔkɔ Kanu kənabɛmbərɛnɛ mɔ!» \v 7 Kɔ aFarisi ŋayif Yesu sɔ: «Awa, ta ake tɔ Musa osomɛ a mənuŋkɛnɛ məsɔŋ wəran kam areka ŋecenɛ kɔ a mədewurɛnɛ kɔ ndaram-ɛ?» \v 8 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Teta bəkəc yonu yeyeŋki tɔ Musa owosɛnɛ nu kəce aran anu. Bafɔ tatɔkɔ tɔ tɛnayi dəkəcop. \v 9 Mba icloku nu: Nwɛ ence wəran kɔn pənɛncɛ wəlɔma mɔ, dalakɔ dɔ ŋayi kɔ wəkakɔ, mɛnɛ tɔyɔnɛ a kənɛncɛnɛ kaŋkɔ kəyi fɛ sariyɛ disrɛ.» \p \v 10 Kɔ acɛpsɛ darəŋ a Yesu ŋaloku: «Kɔ tɔyɔnɛ tatɔkɔ teyi wərkun kɔ wəran dacɔ-ɛ, kətɔnɛncɛ kəncepər kənɛncɛ.» \v 11 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Bafɔ fəp fəwosɛ tɛtəksɛ tatɔkɔ, mɛnɛ akɔ asɔŋ ti mɔ. \v 12 Mes mɛla mmɛ mɔŋsɔŋɛ wərkun kətɔnɛncɛ mɔ: Alɔma ŋayi aŋkomɛ ŋa ti, alɔma ayamsɛ ŋa kənɛncɛ teta kədif pokomɛ paŋan, alɔma ŋafɔnɛncɛ ŋasərka kəfaŋ kəŋan kəbəcɛ dɛbɛ da dəKɔm. Məna nwɛ məŋwosɛ kəsumpər ti mɔ, məsumpər ti.» \s1 Yesu ontolanɛ awut pətɔt \r Mark 10.13-16; Luk 18.15-17 \p \v 13 Tɛm tatɔkɔ tɔ afum ŋanakɛrɛ Yesu awut afɛt ntɛ tɔŋsɔŋɛ pədeŋ ŋa waca, pətolanɛ ŋa sɔ Kanu mɔ. Mba kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaŋgbəŋ-gbəŋər ŋa. \v 14 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Nəsak awut! Ta nəyamsər ŋa kəder nnɔ iyi mɔ, bawo afum aŋɛ ŋayi pəmɔ awut afɛt akaŋɛ mɔ ŋayɔ dɛbɛ da dəKɔm.» \v 15 Kɔ Yesu endeŋəs ŋa waca dəsəbomp, k'ontolanɛ ŋa pətɔt, k'ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ. \s1 Wətɛmp wəka daka dɛlarəm \r Mark 10.17-31; Luk 18.18-30 \p \v 16 Gbəncana babɔkɔ kɔ wərkun wəlɔma ender pəyif Yesu: «Wətəksɛ, cəke cɔ pəmar iyɔ tɔtɔt ntɛ tɛntam kəsɔŋ im kiyi wəyeŋ ka doru o doru mɔ-ɛ?» \v 17 Mba kɔ Yesu eyif kɔ: «Ta ake tɔ məyif'em ntɛ tɔyɔnɛ tɔtɔt mɔ-ɛ? Kanu sona gboŋ ɔyɔnɛ wətɔt. Kɔ məfaŋ kəsɔtər Kanu kiyi wəyeŋ ka doru o doru-ɛ, məleləs mosom.» Kɔ wərkun nwɛ eyif Yesu: «Mosom mere?» \v 18 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Ta mədif fum. Ta məsumpər dalakɔ. Ta məbaŋɛ fum sede sa yem. Ta məkiyɛ. \v 19 Məleləs wisi kɔ wiri. Məbɔtər wɛnc əm pəmɔ tɔkɔ məmbɔtərnɛ mɔ.» \v 20 Kɔ wətɛmp nwɛ oloku Yesu: «Ileləs mamɔkɔ fəp, akebut im sɔ-ɛ?» \v 21 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Kɔ məfaŋ kəlarɛ decempi ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəsɔŋ əm kiyi wəyeŋ ka doru o doru mɔ-ɛ, məkɔ məcaməs daka dɔkɔ məyɔ mɔ, məsɔŋ pəsam papɔkɔ atɔyɔ daka. Kɔ məyɔ ti-ɛ, məndekɔsɔtɔ daka dɛlarəm nde dəKɔm. Kɔ məlip-ɛ, məder məcɛps'em darəŋ.» \v 22 Ntɛ wətɛmp nwɛ ene moloku mamɔkɔ mɔ, k'olukus dis dɛdɛncɛ kɔ, bawo ɛnayɔ daka dɛlarəm. \p \v 23 Awa, kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Kance, icloku nu: Pəncuca wəka daka kəbɛrɛ dɛbɛ da dəKɔm. \v 24 Icloku nu sɔ, kəbɛrɛ ka yɔkɔmɛ dəabi ŋa tɛsɛmbɛ kəfəfərɛnɛ kətas kəbɛrɛ ka wəka daka dɛbɛ da dəKɔm.» \v 25 Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ tɔsɔŋɛ ŋa kənaŋkanɛ cusu kəwos. Kɔ ŋayiftɛnɛ: «Awa an'ɛntam oŋ kəfis-ɛ?» \v 26 Kɔ Yesu ɔmɔmən acɛpsɛ ɔn darəŋ, k'oloku ŋa: «Afum ŋafɔtam, mba Kanu kəntam mes fəp.» \v 27 Kɔ Piyɛr oloku Yesu: «Məcəŋkəl, səna səsak ca fəp kɔ səncəm'am darəŋ. Cəkɔ cɔ tetosu tendekɔyi-ɛ?» \v 28 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kance icloku nu teta nəna aŋɛ nəncɛps'em darəŋ mɔ: Kɔ doru dofu dendeder-ɛ, Wan ka Wərkun endelɛk dɛbɛ pəndɛ dɔcɔm da nɔrɔ da debeki dɔn, nəna sɔ nəndekɔndɛ səcɔm wəco kɔ mɛrəŋ sa dɛbɛ, nəckiti cusuŋka wəco kɔ mɛrəŋ ca Yisrayel. \v 29 Nwɛ o nwɛ ɛsak wɔlɔ, awɛnc aŋa, kas, kɛrɛ, awut kɔ pəyɔnɛ fɛ ti dalɛ dɔn teta tewe tem, endekɔsɔtɔ tasar tin ta yayɔkɔ ɛsak mɔ, pəsɔtɔ sɔ kiyi wəyeŋ ka doru o doru. \v 30 Akiriŋ alarəm ŋandekɔyɔnɛ adarəŋ, adarəŋ alarəm ŋayɔnɛ akiriŋ. \c 20 \s1 Abəc a nde dəŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn \p \v 1 «Ntɛ tɔ dɛbɛ da dəkɔm dowurɛnɛ wəka abɔf wəlɔma nwɛ ɛnawur bətbət suy kəkɔtɛn afum aŋɛ ŋaŋkɔbəcɛ kɔ nde ŋgbɔŋkəlɔ yɔn ya wɛn mɔ. \v 2 Kɔ ŋantəŋnɛ kɔ afum akɔ ɔsɔtɔ kəkɔbəcɛ kɔ mɔ, dɔsɔk din pəsam gbəleŋ bin, k'eŋkekərɛ ŋa kəbəc nde ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn yɔn. \v 3 Kɔ wəka abɔf nwɛ owur walaha, k'ɔŋkɔ pənəŋk afum alɔma ŋayi dare disrɛ ta ŋayi kəyɔ ntɛ o ntɛ-ɛ. \v 4 K'oloku ŋa: ‹Nəna sɔ nəkɔ nəbəc nde dəŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn, indekɔsɔŋ nu kəway nkɛ pəmar mɔ.» \v 5 Kɔ afum aŋɛ ŋaŋkɔ ŋabəc. Kɔ wəka abɔf nwɛ owur daŋ kəkɔtɛn sɔ abəc alɔma, pəndeyi salifana k'owur sɔ. \v 6 Pəndeyi lahansara, kɔ wərkun nwɛ owur, k'ɔŋkɔ pənəŋk arkun alɔma dare disrɛ ta ŋayi kəbəc ntɛ o ntɛ-ɛ, k'eyif ŋa: ‹Ta ake tɔ nəyinɛ nnɔ tɛbətbət haŋ dɔfɔy ta nəmbəc tɔlɔm o tɔlɔm-ɛ?› \v 7 Kɔ afum aŋɛ ŋaloku kɔ: ‹Fum ɔtɔlɛk su yɛbəc.› Kɔ wəka abɔf oloku ŋa: ‹Nəna sɔ nəkɔ nəbəc nde dəŋgbɔŋkəlɔ yem.› . \p \v 8 Ntɛ pəndecop kəbiyɛ mɔ, kɔ wəka abɔf nwɛ oloku wəkiriŋ ka abəc ɔn: ‹Məwe abəc, məsɔŋ ŋa kəway. Məcop aŋɛ ŋander tɛlpəs mɔ, mələpsər akɔ ŋanuŋkɛnɛna mɔ.› \v 9 Akɔ ŋancop yɛbəc lahansara mɔ ŋander, kɔ ŋasɔtɔ-sɔtɔ nwɛ o nwɛ gbəleŋ bin bin. \v 10 Kɔ akɔ mariki ɛnanuŋkɛnɛ kəlɛk yɛbəc mɔ ŋander ŋaccɛm-cɛmnɛ kəsɔtɔ pəsam ŋacepər akɔ anuŋkɛnɛna kəsɔŋ kəway mɔ, mba kɔ ŋa sɔ ŋasɔtɔ nwɛ o nwɛ pəsam gbəleŋ bin bin. \v 11 Ntɛ ŋayi kəbaŋ kəway kəŋan mɔ, kɔ ŋancɔpɛnɛ teta mariki wəka yɛbəc nwɛ. \v 12 Kɔ ŋaloku: ‹Akaŋɛ ŋander tɛlpəs mɔ, dec din gboŋ dɔ ŋambəc, kɔ məsɔŋ ŋa kəway sətəŋnɛnɛ, səna aŋɛ sələpɛ dec kəbəc nne yowon disrɛ mɔ.› \v 13 Kɔ wəka abɔf oloku wəkin ŋa dacɔ: ‹Wanapa, iyɔ f'am pəlɛc, bafɔ pəsam gbəleŋ bin bɔ səntəŋnɛna ba? \v 14 Məbaŋ pɔkɔ pɔyɔnɛ pam mɔ, məkɔ. Tantɛ isɔŋ əm mɔ, t'indesɔŋ wəkɔ enderna tɛlpəs mɔ. \v 15 Pəmar f'em kəyɔ daka dem tɔkɔ iŋfaŋ mɔ ba? Kəraca kɔ məyɔ ntɛ iyɔ tes tɔtɔt mɔ ba?› \v 16 Ti disrɛ akiriŋ ŋandekɔyɔnɛ adarəŋ, adarəŋ ŋayɔnɛ akiriŋ.» \s1 Yesu ɔsɔŋɛ kəcərɛ ta maas defi kɔ kəfɔtɛ kɔn afi dacɔ \r Mark 10.32-34; Luk 18.31-34 \p \v 17 Ntɛ Yesu ɛncpɛ Yerusalɛm mɔ, k'ɛlɛk taciŋa acɛpsɛ ɔn darəŋ aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ, k'oloku ŋa dɔpɔ: \v 18 «Nəcəŋkəl im, Yerusalɛm ayi kəpɛ. Aŋkɔlɛk Wan ka Wərkun, pabɛr kɔ aloŋnɛ apɔŋ, kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif dəwaca. Akakɔ ŋadeŋər kɔ sariyɛ sa defi. \v 19 Ŋandebɛr kɔ atɔyɔnɛ aSuyif dewaca ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋafani kɔ, ŋasut kɔ, ŋacaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl. Tataka ta maas, pəfɔtɛ afi dacɔ.» \s1 Totola ta iya ka awut a Sebede \r Mark 10.35-45 \p \v 20 Iya ka awut a Sebede ɔlɔtərnɛ Yesu kɔ awut ɔn, k'ontontnɛ pəctola. \v 21 Kɔ Yesu eyif kɛrɛ kəŋan: «Cəke cɔ məfaŋ-ɛ?» K'oluksɛ kɔ: «Məsɔŋ im temer a awut em mɛrəŋ akaŋɛ məŋgbətnɛ mɔ, wəkin pənd'am kəca kətɔt, wəkɔ pənd'am kəca kəmeriya kɔ məndeyi dɛbɛ dam disrɛ-ɛ.» \v 22 Kɔ Yesu oloku: «Nəncərɛ fɛ ntɛ nəyi kətola mɔ. Nəntam kəwosɛ kətɔrəs nkɛ ina indesɔtɔ mɔ ba?» Kɔ ŋawosɛ «Ɛy, səntam ki kəwosɛ.» \v 23 K'oloku ŋa: «Awa nəna sɔ nəndesɔtɔ kətɔrəs nkɛ indesɔtɔ mɔ, mba ntɛ tɔyɔnɛ kəndɛ kəca kem kətɔt kɔ kəmeriya mɔ, bafɔ in'ɔŋsɔŋ ti. Afum akɔ Papa kem olompsɛ dəkəcəmɛ dadɔkɔ mɔ ŋayɔ di.» \p \v 24 Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ aŋɛ wəco ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ pəntɛlɛ ŋa nnɔ awɛnc aŋɛ mɛrəŋ ŋayi mɔ. \v 25 Kɔ Yesu ewe nnɔ eyi mɔ k'oloku ŋa: «Nəncərɛ a akiriŋ a tɔf ya doru ŋantasərnɛ afum aŋan k'abeki apɔŋ ŋaŋkɔtɛnɛ kətam afum aŋan kəroŋ. \v 26 Ta tatɔkɔ teyi nu dacɔ. Nwɛ o nwɛ ɛŋfaŋ kəbɛk nu dacɔ mɔ, endeyɔnɛ wəmarəs konu. \v 27 Nwɛ o nwɛ ɛŋfaŋ kəcəmɛ dəkəcəmɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ, pəmar pəyɔnɛ wəcar konu. \v 28 Ti disrɛ Wan ka Wərkun ender fɛ padebəcɛ kɔ, mba ender kədebəcɛ afum pəsɔŋ sɔ kiyi kɔn wəyeŋ pəwurus kənay ka afum.» \s1 Yesu ɛntaməs atɔnəŋk mɛrəŋ \r Mark 10.46-52; Luk 18.35-43 \p \v 29 Ntɛ Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋawur Yeriko mɔ, kɔ kənay ka afum alarəm kəncəmɛ Yesu darəŋ. \v 30 Atɔnəŋk mɛrəŋ ŋanandɛ dɔpɔ kəsək, kɔ ŋane a Yesu eyi kəcepər, awa kɔ ŋaŋkulɛ-kulɛ: «Məyɔnɛ su nɔnɔfɔr, Mariki, Wan ka Dawuda!» \v 31 Kɔ kənay ka afum kəgbəŋ-gbəŋər ŋa a ŋacaŋk, mba ŋancnaŋkanɛ kənaŋkanɛ dəm kəkulɛ-kulɛ: «Məyɔnɛ su nɔnɔfɔr, Mariki, Wan ka Dawuda!» \v 32 Kɔ Yesu ɛncəmɛ, k'ewe atɔnəŋk aŋɛ pəcyif ŋa: «Cəke cɔ nəfaŋ a iyɔnɛ nu-ɛ?» \v 33 Kɔ atɔnəŋk aŋɛ ŋaloku kɔ: «Mariki, məsɔŋɛ su fɔr kəmepɛ, yɛnəŋk!» \v 34 Kɔ nɔnɔfɔr dosumpər Yesu tetaŋan, k'oŋgbuŋɛnɛ ŋa fɔr. Gbəncana babɔkɔ, kɔ ŋaluksərnɛ sɔ kənəŋk, kɔ ŋancəmɛ nkɔn Yesu darəŋ. \c 21 \s1 Yesu ɛmbɛrɛ dare da Yerusalɛm \r Mark 11.1-11; Luk 19.28-40; Isaŋ 12.12-19 \p \v 1 Ntɛ Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanclɔtərnɛ Yerusalɛm, ŋasɔrɔyi Bɛtfase ntende tɔrɔ ta Tɔk ya Olif mɔ, k'osom acɛpsɛ ɔn darəŋ mɛrəŋ, \v 2 pəcloku ŋa: «Nəkɔ nde dare dɔkɔ deyi nu tekiriŋ mɔ, nəŋkɔbəp di sɔfale səran pakot si, səfɛt səyi si kəsək. Nəsikəli sɔfale sasɔkɔ nəkɛr'em. \v 3 Kɔ tɔyɔnɛ fum pəyif nu tes tɔlɔma-ɛ, nəloku kɔ: ‹Pəmar Mariki pəyɔnɛ si tes tɔlɔma.› Aŋsakɛ nu si katəna.» \p \v 4 Tatɔkɔ tɛnayi ntɛ tɔŋsɔŋɛ moloku mɔkɔ Sayibɛ ɛnaloku mɔ meyi: \q1 \v 5 «Nəloku afum aka Siyɔŋ nsɛ səyɔnɛ Yerusalɛm mɔ:\x - \xo 21.5 \xo*\xt Esayi 62.11\xt*\x* \q1 Məmɔmən! Wəbɛ kam endeder nnɔ məyi mɔ! \q1 Ɛlarɛ pəbotu. \q1 Sɔfale səran s'ɛndɛ kəroŋ, \q1 sɔfale səfɛt wan ka wɛsɛm nwɛ wɛŋsarɛ-sarɛ mɔ.»\x - \xo 21.5 \xo*\xt Sakary 9.9 \xt*\x* \p \v 6 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaŋkɔ kəyɔ tɔkɔ Yesu ɛnasom ŋa mɔ. \v 7 Kɔ ŋaŋkɛrɛ sɔfale səran kɔ səfɛt, nsɛ ŋanadeŋsər suma səŋan mɔ. Kɔ Yesu ɛndɛ si kəroŋ. \v 8 Kɔ afum alarəm akɔ ŋanayi di mɔ, ŋamper-peri suma səŋan dɔpɔ teta kəyek-yekəs kɔ. Alɔma ŋaccɛp wara wa tɔk ŋacper-perɛ kɔ wi dɔpɔ. \v 9 Kənay ka afum kənckɔt kɔ tekiriŋ, kɔ akɔ ŋanacəmɛ kɔ darəŋ mɔ ŋackulɛ-kulɛ pəpɔŋ: «Hosana, pəlel pəyi Wan ka Dawuda! Kanu kəpocɛ pətɔt nwɛ enderɛnɛ tewe ta Mariki mɔ! Hosana,\f + \fr 21.9 \fr*\ft Hosana, cəArame = «Məyac su!» Toloku ta kəkor-koru Kanu tɔ.\ft*\f* pəlel peyi Kanu mofo meŋeci ma dəKɔm!» \v 10 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ Yerusalɛm mɔ, kɔ dare fəp dendikcɛ pacyiftɛnɛ: «Ana wərkun wəkawɛ ɔyɔnɛ-ɛ?» \v 11 Kɔ kənay ka afum kəloku: «Aŋnabi Yesu wəka Nasarɛt ɔfɔ, dare da atɔf ŋa Kalile.» \s1 Yesu nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu \r Mark 11.15-17; Luk 19.45-46 \p \v 12 Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ. K'ɛmbɛləs akɔ ŋanccaməs kɔ akɔ ŋancway dəndo kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, pəcgbal mɛsa ya asəkpər pəsam kɔ səbɛnc sa acaməs ntantoriya. \v 13 Yesu pəcloku ŋa: «Ancic: Pəmar pawe kəlɔ kem ‹Dəkətola Kanu da afum›, mba kɔ nəna nəŋkafəli dɛ tɔgbɔkɛnɛ ta calbante.\x - \xo 21.13 \xo*\xq Moloku ma Aŋnabi Esayi kɔ Yeremy: \xq*\xt Esayi 56.7; Yeremy 7.11\xt*\x*» \p \v 14 Awa, atɔnəŋk kɔ atɔtam kəkɔt ŋalɔtərnɛ Yesu dəndo kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, k'ɛntaməs ŋa. \v 15 Mba kɔ pəntɛlɛ aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kənəŋk kəŋan mes mmɛ mocwosəs cusu mmɛ nkɔn Yesu ɔncyɔ mɔ, kɔ awut akɔ ŋanckulɛ-kulɛ kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ mɔ: «Pəlel peyi Wan ka Dawuda!» \v 16 Aloŋnɛ kɔ atəksɛ akakɔ ŋayif Yesu: «Məne tɔkɔ ŋayi kəloku mɔ?» Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Ɛy, ali katin nəŋkaraŋ fɛ moloku mamɛ: ‹Məsɔŋɛ ali awut kɔ cənaka ŋakor-kor'əm\x - \xo 21.16 \xo*\xt Yabura 8.3 \xt*\x*›?» \v 17 Kɔ Yesu ɛsak ŋa, k'owur dare disrɛ k'ɔŋkɔ dare da Betani nde ɛnacepərɛnɛ pibi mɔ. \s1 Yesu ontolanɛ pəlɛc kətɔk \r Mark 11.12-14,20-25 \p \v 18 Dɔckɔsɔk bətbət ntɛ Yesu eyi kəlukus dare mɔ, kɔ dor dɔyɔ kɔ. \v 19 K'ɛnəŋk kətɔk ka yokom ya fik dɔpɔ, k'ɔlɔtərnɛ ki, mba bɔpər gbəcərəm y'ɛnabəp. K'oloku kətɔk kaŋkɛ: «Ta pokom pɛdɛtərnɛ sɔ məna!» Gbəncana babɔkɔ kɔ kətɔk kaŋkɔ kəwos. \v 20 Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanəŋk ti mɔ, kɔ pənciyanɛ ŋa ŋacyifnɛ: «Cəke cɔ kətɔk ka fik nkɛ kəntam kəwos gbəncana bambɛ-ɛ?» \v 21 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kance icloku nu: Kɔ nəntɔmpər kəlaŋ ta nənesərnɛ-ɛ, nəntam kəyɔ ntɛ ayɔ kətɔk ka fik kaŋkɛ mɔ. Mba icloku nu sɔ, ali nəloku tɔrɔ tantɛ: ‹Məyotɛ nnɔ məkɔ mələmnɛ dəkəba›, tatɔkɔ teŋyi. \v 22 Ntɛ o ntɛ nəntola Kanu kəlaŋ disrɛ mɔ, nəŋsɔtɔ ti.» \s1 Deke kətam ka Yesu kəŋyɛfɛ-ɛ ? \r Mark 11.27-33; Luk 20.1-8 \p \v 23 Kɔ Yesu ɔŋkɔ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu. Pəyi kətəksɛ, aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki a dɔtɔf ŋander ŋayif kɔ: «Kətam kəre kɔ məŋyɔnɛ mamɛ-ɛ? An'ɔsɔŋ əm kətam kaŋkɔ-ɛ?» \v 24 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Ina sɔ, iyif nu toloku tin gboŋ, kɔ nəluks'em toloku tatɔkɔ-ɛ, iŋloku nu kətam nkɛ iŋyɔnɛ mamɛ mɔ. \v 25 Deke kəgbət dəromun ka Saŋ kənayɛfɛ-ɛ? Dəkɔm, ka dəafum?» Kɔ afum aŋɛ ŋayɛfɛ kəgbɛkəlɛnɛ ŋacloku: «Kɔ səluksɛ: ‹Dəkɔm›, eŋyif su: ‹Ta ake tɔ nənatɔlaŋɛ Saŋ-ɛ?› \v 26 Mba kɔ səluksɛ: ‹Dəafum-ɛ›, səŋnesɛ kənay ka afum, bawo fəp fənacərɛ a Saŋ sayibɛ s'ɛnayɔnɛ.» \v 27 Kɔ ŋaluksɛ Yesu: «Səncərɛ fɛ.» Kɔ Yesu nkɔn oloku ŋa sɔ: «Ina sɔ, ifɔloku nu kətam nkɛ iŋyɔnɛ mamɛ mɔ.» \s1 Totubcɛnɛ ta awut arkun mɛrəŋ \p \v 28 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Nəcəŋkəl taruku tantɛ indeloku nu mɔ. Cəke cɔ nəncɛm-cɛmnɛ teta ti-ɛ? Wərkun ɛnayi nwɛ ɛnayɔ awut arkun mɛrəŋ. K'oloku Coco cɔn: ‹Wan kem, məkɔ mɔkɔ məbəc nde ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn wem.› \v 29 Kɔ wan wəkakɔ oluksɛ kas: ‹Ala, ifɔkɔ.› Ntɛ tɛm tepic tencepər mɔ, kɔ abəkəc ŋɛŋkafəlɛ wan, k'osumpər dɔpɔ, k'ɔŋkɔ dəkəbəcɛ kas. \v 30 Kɔ kas kəŋan oloku sɔ toloku tin tayi Tɔŋɔ. Kɔ wəkakɔ owosɛnɛ kas: ‹Awa Papa, iŋkɔ,› mba ɛnakɔ fɛ di. \v 31 Awa, icyif nu: Awut akaŋɛ mɛrəŋ, wəre ɔyɔ tɛfaŋ ta kas kəŋan-ɛ?» Kɔ ŋaluksɛ: «Coco.» Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kance icloku nu: Abaŋəs dut kɔ aran ayi yamayama ŋandekɔgbontu nu kəbɛrɛ ka dɛbɛ da dəkɔm. \v 32 Bawo Saŋ Batis ɛnader k'ementər nu dɔpɔ dolompu da Kanu, kɔ nəntɔlaŋ kɔ. Mba awerəs dut kɔ aran ayi yamayama ŋanalaŋ kɔ, ali ntɛ nənanəŋk ti mɔ, tɛnasɔŋɛ fɛ nu kəsəkpər bəkəc a nəlaŋ kɔ.» \s1 Totubcɛnɛ ta abəc a ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn alɛc \r Mark 12.1-12; Luk 20.9-19 \p \v 33 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Nəcəŋkəl totubcɛnɛ tɔlɔma: Wəka abɔf wəlɔma ɛnabɔf ngbɔŋkəlɔ ya wɛn. K'ɔsɔnɛ yi saŋka haŋ k'ɔnɔŋkər, k'ɛŋkay dəkəfɔcəs da wɛn, k'ɛncəmbər tetek tobumɛ, k'ɔsɔŋ yɛbəc ya abɔf ŋa ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn yayɔkɔ afum alɔma, ŋatəŋnɛ kɔ akakɔ kəcsɔŋ kɔ kəway, kɔ nkɔn owur k'ɔŋkɔ marənt. \v 34 Tɛm ta kəpim ka yokom ya ŋgbɔŋkəlɔ tendebəp, kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ osom acar ɔn nnɔ abəc ɔn ŋayi mɔ kəkɔbaŋ tɔkɔ pəmar pəsɔtɔ mɔ. \v 35 Kɔ abəc a ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn ŋasumpər acar akaŋɛ, kɔ ŋasut wəkin, kɔ ŋandif wəka mɛrəŋ kɔ ŋanca-casɛ wəka maas masar. \v 36 Kɔ wəka ŋgbɔkəlɔ osom sɔ acar alɔma, aŋɛ ŋanala ŋatas acɔkɔ-cɔkɔ mɔ. Kɔ abəc aŋɛ ŋayɔ akakɔ tɔkɔ ŋanayɔ afum acɔkɔ-cɔkɔ akɔ pəcuy pin payi mɔ. \v 37 Tɛlpəs oŋ, kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ osom wan kɔn yati, pəclokunɛ: ‹Ntɛ wəkawɛ ɔyɔnɛ wan kem mɔ, ŋaŋkɔleləs kɔ!› \v 38 Mba ntɛ abəc ŋanəŋk wan nwɛ mɔ, kɔ ŋalokɛnɛ: ‹Wəlɛk kɔn kɛ ɔfɔ, wəkawɛ! Nəder, padif kɔ, kɛ kəndeyɔnɛ kosu.› \v 39 K'abəc ŋasumpər wan nwɛ, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ saŋka sa ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn tadarəŋ, kɔ ŋandif kɔ. \p \v 40 Awa, kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn nwɛ endeder-ɛ, cəke c'endeyɔ abəc akaŋɛ-ɛ?» \v 41 Kɔ ŋaluksɛ Yesu: «Pədifət ayeŋki bəkəc akaŋɛ, ali nɔnɔfɔr ta pəyɔnɛ ŋa. Pəsɔŋ yɛbəc ya ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn yayɔkɔ abəc alɔma aŋɛ ŋande ŋacsɔŋ kɔ yokom ya ŋgbɔŋkəlɔ tɛm ta kəpim ka yi mɔ.» *** \p \v 42 Kɔ Yesu eyif : «Nəŋkaraŋ fɛ ali katin dəYecicəs Yosoku yayɛ ba? \q1 ‹Togbu mpɛ acəmbər kəlɔ ŋanace mɔ \q1 pɛnader pɔyɔnɛ oŋ togbu pɔtɔt pa dacɔ. \q1 DəMariki tɛyɛfɛ, \q1 tes tɔ ntɛ tenciyanɛ su dəfɔr mɔ.›\x - \xo 21.42 \xo*\xt Yabura 118.22-23\xt*\x* \m \v 43 Ti tɔsɔŋɛ ntɛ iloku nu: Kanu kəndebaŋər nu akip ŋa dɛbɛ dɔn, pəsɔŋ ŋi afum acuru aŋɛ ŋendekomər yokom yɔtɔt mɔ. \v 44 [Nwɛ ɛntɛmpɛnɛ togbu tatɔkɔ kəroŋ mɔ, ɛntɛpɛ. Məna nwɛ pɛntɛmpɛnɛ kəroŋ mɔ, pomputuk əm.»]\f + \fr 21.44 \fr*\ft Moloku ma werse 44 meyi fɛ nde yecicəs yokur yɔlɔma.\ft*\f* \p \v 45 Ntɛ ŋane totubcɛnɛ tatɔkɔ mɔ, aloŋnɛ apɔŋ kɔ aFarisi ŋancərɛ a tetaŋan tɔ Yesu eyi kəloku. \v 46 Kɔ ŋantɛn kəsumpər kɔ, mba kɔ ŋanesɛ kənay ka afum, bawo ŋanalaŋ a sayibɛ sɔ Yesu ɛnayɔnɛ. \c 22 \s1 Totubcɛnɛ ta yeri ya kəsata ka kəgbaŋnɛ \r Luk 14.16-24 \p \v 1 Kɔ Yesu ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəlok-lokər afum aŋɛ dəmotubcɛnɛ, k'oloku: \v 2 «Dɛbɛ da dəkɔm dowurɛnɛ ntɛ: Wəbɛ wəlɔma ɛnayi, nwɛ ɛnalompəs yeri yɛlarəm ya kəgbaŋnɛ ka wan kɔn wərkun mɔ, \v 3 k'osom acar ɔn kəkɔwe afum aŋɛ anawe kədetəŋnɛ kəgbaŋnɛ kaŋkɔ mɔ, mba kɔ afum aŋɛ ŋafati kəder. \v 4 K'ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəsom acar alɔma pəcloku ŋa: ‹Nəkɔ nəloku aŋɛ awe mɔ: Awa alip kəlompəs yeri, mura mem kɔ cəna cəboŋu cem andifət ci. Yɛbəc ya kəlompəs yeri fəp yelip. Nəder pawoləs!›. \v 5 Mba aŋɛ awe kəsata kaŋkɔ mɔ, ŋancɛm-cɛmnɛ fɛ kəkɔwosɛ kəwe kaŋkɔ: Kɔ wəkin ɔŋkɔ dalɛ dɔn, kɔ wəkɔ nkɔn ɔŋkɔ dəyɛbəc yɔn ya kəcaməs. \v 6 Kɔ alɔma ŋasumpər acar kɔ ŋayɔ ŋa pəlɛc kɔ ŋandif ŋa. \v 7 Kɔ mɛtɛlɛ meyi wəbɛ, k'osom asɔdar ɔn ŋakɔ ŋamələk adifət afum akaŋɛ ŋacɔf sɔ dare daŋan. \v 8 Kɔ wəbɛ oloku acar ɔn: ‹Yɛbəc ya kəlompəs ka yeri ya kəgbaŋnɛ yelip, mba aŋɛ awe mɔ, ŋayɔ fɛ delel dedinɛ yeri yayɛ. \v 9 Nəkɔ nde səpɔ səkɔ səwur dare mɔ, nəwe nwɛ o nwɛ nəmbəp di mɔ, pədetəŋnɛ kəgbaŋnɛ kaŋkɛ.› \v 10 Kɔ acar ŋalɛk dɔpɔ, kɔ ŋaloŋka afum atɔt kɔ alɛc aŋɛ ŋanabəp di mɔ fəp, ntɛ tɔŋsɔŋɛ akut ŋɛlarɛ afum aŋɛ awe kəgbaŋnɛ mɔ tɛp. \v 11 Kɔ wəbɛ ɛmbɛrɛ pəcmɔmən aŋɛ ewe mɔ, kənəŋk wərkun wəlɔma nwɛ ɔntɔbɛrnɛ yamos ya kəsata mɔ. \v 12 K'eyif kɔ: ‹Wanapa, cəke cɔ məntam kəbɛrɛ nnɔ ta məmbɛrnɛ yamos ya kəsata-ɛ?› Mba wərkun nwɛ ɛnaluksɛ fɛ wəbɛ toloku o toloku. \v 13 Kɔ wəbɛ oloku abəc ɔn: ‹Nəkot kɔ wɛcək kɔ waca, nələm kɔ nde kubump ka dabaŋka disrɛ. Difɔ kəbok kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek kəndekɔyi.›» \v 14 Kɔ Yesu endeŋər: « Afum alarəm ŋɔ Kanu kəŋwe kəbɛrɛ dɛbɛ da dəkɔm, mba apic ŋanayɛk-yɛk kəbɛrɛ ka di.» \s1 Dut ndɛ asɔŋ wəbɛ Sesar mɔ \r Mark 12.13-17; Luk 20.20-26 \p \v 15 Mata mamɔkɔ disrɛ k'aFarisi ŋaloŋkanɛ, ŋactɛn kəcəpɛ Yesu towul ŋasumpər kɔ dəmoloku. \v 16 K'aFarisi ŋasom acɛpsɛ aŋan darəŋ alɔma kɔ afum a Herodu. Kɔ afum akakɔ ŋaŋkɔ ŋaloku Yesu: «Wətəksɛ, səncərɛ a məŋloku kance, kɔ məntəksɛ afum dɔpɔ da Kanu kance fəp disrɛ, kənesɛ ka fum kəfɔyi əm, bawo məfɔmɔmən dəkəcəmɛ daŋan. \v 17 Awa məloku su tɛcɛm-cɛmnɛ tam: Sariyɛ səwosɛ su kəsɔŋ Sesar wəbɛ wəka tɔf ya Rom dut ba, ka səwosɛ fɛ su kəsɔŋ kɔ di?» \v 18 Mba Yesu nwɛ ɛnacərɛ mɛcɛm-cɛmnɛ maŋan mɛlɛc mɔ, oluksɛ ŋa: « Nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Ta ake tɔ nəŋwakəs em-ɛ, ? \v 19 Nəmentər im gbəleŋ mbɛ aŋsɔŋɛ dut mɔ.» Kɔ ŋaŋkɛrɛ kɔ gbəleŋ ba pəsam papɔkɔ. \v 20 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Alulu kɔ yecic ya ana yeyi gbəleŋ bambɛ kəroŋ-ɛ?» \v 21 Kɔ ŋaluksɛ Yesu: «Ŋa wəbɛ Sesar ŋɔ.» Kɔ Yesu oloku ŋa ntɛ: «Nəsɔŋ Sesar yɔkɔ yɔyɔnɛ yɔn mɔ, kɔ Kanu sɔ yɔkɔ yɔyɔnɛ yɔn mɔ.» \v 22 Ntɛ ŋane moloku mmɛ mɔ, kɔ pənciyanɛ ŋa kɔ ŋasak Yesu kɔ ŋaŋkɔ. \s1 Ayif Yesu teta kəyɛfɛ ka afi dacɔ \r Mark 12.18-27; Luk 20.27-38 \p \v 23 Awa aSadisi ŋancɛm-cɛmnɛ a kəyɛfɛ defi kəyi fɛ. Dɔsɔk din dadɔkɔ kɔ alɔma ŋa dacɔ ŋander ŋayif Yesu: \v 24 «Wətəksɛ, Musa ɛnaloku: Kɔ fum efi ta ɔyɔ wan, mba pəsak wəran-ɛ, pəmar wɛnc ka wəfi pəlɛk wəcəbokəra wəkakɔ pənɛncɛ, pəsɔŋ wɛnc wəfi yuruya.\x - \xo 22.24 \xo*\xt Sariyɛ 25.5-6\xt*\x* \v 25 Məcəŋkəl, awɛnc camət-mɛrəŋ alɔma ŋanayi su dacɔ. Kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ ɛnɛncɛ k'efi, mba ntɛ ɛnatɔyɔ wan mɔ, k'ɛsakərɛ wɛnc wəran kɔn. \v 26 Tatɔkɔ tɔ wəka mɛrəŋ, wəka maas haŋ wəka camət-mɛrəŋ ŋanafis-fis sɔ fəp, ali wəkin ɛnasak fɛ wan. \v 27 Ntɛ dɛwɛnc aŋa delip kəfis-fis mɔ, kɔ wəran ɛfəntərɛ sɔ k'efi. \v 28 Awa, səyif əm: Dɔsɔk ndɛ afi ŋandekɔyɛfɛ defi mɔ, awɛnc aŋa akaŋɛ camət-mɛrəŋ an'endekɔsɔtɔ wəran wəkawɛ-ɛ? Bawo fəp faŋan ŋananɛncɛ kɔ!» \v 29 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Mɛcɛm-cɛmnɛ monu mɔsɔk fɛ, bawo nəncərɛ fɛ Yecicəs Yosoku, nəncərɛ fɛ sɔ fənɔntər fa Kanu. \v 30 Dɔsɔk ndɛ afi ŋandekɔyɛfɛ dədefi mɔ, wərkun ɔfɔnɛncɛ, wəran ɔfɔlɔ, afɔdekɔ pacnɛncɛ pəmɔ mɛlɛkɛ mmɛ meyi dəkɔm mɔ. \v 31 Ntɛ tɔyɔnɛ ta afum kəyɛfɛ dədefi mɔ, nənakaraŋ fɛ ntɛ Kanu kənaloku nu dəYecicəs Yosoku mɔ ba? \v 32 ‹In'ɔyɔnɛ Kanu ka Abraham, ka Siyaka, kɔ ka Yakuba.›\x - \xo 22.32 \xo*\xt Kəwur 3.6\xt*\x* Bafɔ Kanu ka afi k'ɔyɔnɛ, mba ka ayi wəyeŋ.» \v 33 Cusu cənawos kənay ka afum aŋɛ ŋanccəŋkəl mɛtəksɛ mɔn mɔ. \s1 Tosom ntɛ tɛmbɛk dəkəcəmɛ mɔ \r Mark 12.28-34; Luk 10.25-37 \p \v 34 Ntɛ aFarisi ŋane a moloku mɔtɔt ma Yesu mɔsɔŋɛ aSadisi kəmɛp cusu mɔ, kɔ ŋa sɔ ŋaloŋkanɛ. \v 35 Wəkin ŋa dacɔ nwɛ ɛnayɔnɛ wətəksɛ sariyɛ s'aSuyif mɔ, eyif Yesu toloku ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəcəpɛ kɔ towul mɔ pəsumpər kɔ dəmoloku mɔn: \v 36 «Wətəksɛ, tosom tere tɛbɛk dəkəcəmɛ mosom ma sariyɛ fəp dacɔ-ɛ?» \p \v 37 Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «‹Məbɔtərɛ Mariki Kanu kam abəkəc ŋam fəp, afɔkəl ŋam fəp kɔ mɛcɛmcɛmnɛ mam fəp.›\x - \xo 22.37 \xo*\xt Sariyɛ 6.5\xt*\x* \v 38 Tatɔkɔ tɔyɔnɛ tosom tɔpɔŋ tɔcɔkɔ-cɔkɔ. \v 39 Tosom ta mɛrəŋ ntɛ towurɛnɛ tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ: ‹Məbɔtər wɛnc əm pəmɔ tɔkɔ məmbɔtərnɛ mɔ.›\x - \xo 22.39 \xo*\xt ALewy 19.18\xt*\x* \v 40 Sariyɛ sa Musa kɔ mɛtəksɛ ma sayibɛ fəp, mosom mamɔkɔ mɛrəŋ mɔ mɛŋgbɛkərnɛ.» \s1 Wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ ɔyɔnɛ Wan ka Dawuda \r Mark 12.35-37; Luk 20.41-44 \p \v 41 Ntɛ aFarisi ŋanaloŋkanɛ mɔ, kɔ Yesu eyif ŋa toloku ntɛ: \v 42 «Cəke cɔ nəncɛm-cɛmnɛ teta Krist wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ-ɛ? Wan ka ana ɔfɔ-ɛ?» Kɔ aFarisi ŋaloku: «Wan ka Dawuda ɔfɔ.» \v 43 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ak'ɛnasɔŋɛ Dawuda kəwe Krist ‹Mariki mem›-ɛ? Ntɛ Amera ŋa Kanu yati ŋɛnasɔŋɛ Dawuda kəloku dəYecicəs Yosoku: \q1 \v 44 ‹Kɔ Mariki Kanu oloku Mariki mem: \q1 Məder mənd'em nnɔ kəca kem kətɔt, \q1 haŋ iclip kəboc aterɛnɛ am wɛcək wam dəntɔf.\x - \xo 22.44 \xo*\xt Yabura 110.1\xt*\x* \p \v 45 Kɔ Dawuda ewe oŋ Krist wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ ‹Mariki mem›-ɛ, cəke cɔ wəkakɔ ɛntam sɔ kəyɔnɛ wan ka nkɔn Dawuda-ɛ?» \v 46 AFarisi dacɔ, ali wəkin ɛnatam fɛ kəluksɛ kɔ toloku. Kəlɛk dɔsɔk dadɔkɔ, ali fum eyeŋk fɛ sɔ abəkəc kəyif kɔ toloku. \c 23 \s1 Yesu embeŋnɛ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi \r Mark 12.38-40; Luk 20.45-46 \p \v 1 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'oloku kənay ka afum kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ: \v 2 «Atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, ŋatɔmpər kətəksɛ sariyɛ sa Musa. \v 3 Ti disrɛ nəcyɔ, nəccəmɛ sɔ mes mɔkɔ ŋande ŋacloku nu mɔ fəp, mba ta nəcyɔ mes mɔkɔ ŋaŋyɔ mɔ, bawo tɔkɔ ŋaŋloku mɔ, bafɔ itɔ ŋaŋyɔ. \v 4 Ŋa ŋaŋsarəsər afum yɛsarɛ nyɛ yoncuca kəsarɛ mɔ, mba ŋasərka ŋafɔwosɛ ali tɛlər taŋan tin kəgbuŋɛnɛ yi. \v 5 Ŋayɔ mɔyɔ maŋan fəp ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum ŋanəŋk ŋa mɔ. Ti disrɛ, ŋambɛksəs sɛbɛ səŋan səkɔ ŋaŋkotnɛ dətobu kɔ dəkəca mɔ, ŋawɔkələs tegberi suma səŋan cəsək. \v 6 Pəmbɔt ŋa kəcndɛ mofo mmɛ aŋleləs ŋa dəkədi yeri dəcəsata mɔ, kɔ səcɔm səkiriŋ sa dəkətola Kanu daŋan. \v 7 Pəcbɔt ŋa sɔ ntɛ aŋyif ŋa pəlel mofo mmɛ ambəpsɛnɛ mɔ, afum ŋacwe ŋa ‹Atəksɛ.› \v 8 Mba nəna, ta nəwosɛ pawe nu ‹Atəksɛ,› bawo dɛwɛnc aŋa dɔ nəyɔ fəp fonu, Wətəksɛ wəkin gboŋ nəyɔ. \v 9 Ta nəleləs nwɛ o nwɛ doru dandɛ nəwe wəkayi ‹Papa› bawo, wəkin gboŋ ɔyɔnɛ Papa konu, Papa mpɛ peyi nde dəkɔm mɔ. \v 10 Ta nəwosɛ pawe nu ‹abɛ,› bawo wəbɛ wəkin gboŋ nəyɔ nwɛ ɔyɔnɛ Krist mɔ. \v 11 Nwɛ ɛmbɛk dəkəcəmɛ nu dacɔ mɔ, pəmar pəyɔnɛ wəbəcɛ konu. \v 12 Nwɛ endeyoknɛ mɔ, andetorɛ kɔ. Nwɛ endetorɛ banca mɔ, andepɛnɛ kɔ.» \s1 Yesu ɛnal atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi teta kətɔlomp kəŋan \r Mark 12.40; Luk 11.39-52; 20.45-47 \p \v 13 «Pəlɛc peyi nu nəna atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp, nəŋgbətər afum kumba ka dɛbɛ da dəkɔm, nəna nəfɔbɛrɛ, nəwosɛ fɛ sɔ akɔ ŋafaŋ kəbɛrɛ mɔ ŋabɛrɛ. \p [ \v 14 \f + \fr 23.14 \fr*\ft Yecicəs yokur yɔlɔma yendeŋər moloku mamɛ: «Pəlɛc peyi nəna atəksɛ sariyɛ s’aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Nəbaŋər wɔlɔ wa acəbokəra, kɔ nəctola sali səbolu ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum ŋafɔtɛ kəcɛm-cɛmnɛ a afum atɔt nəyɔnɛ. Teta kabaŋɛnɛ kəlɛc nkɛ nəndesɔtɔ kiti kəyeŋki!»\ft*\f*] \p \v 15 Pəlɛc peyi nəna atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Nəckɔ marənt kəba kɔ antɔf kəroŋ kətɛn ka fum wəkin nwɛ nəmbɛrsɛnɛ dinɛ donu mɔ, kɔ fum wəkakɔ elip oŋ kəbɛrɛ-ɛ, nəsɔŋɛ kɔ kəyɔnɛ wan wəka yahanama pəcepər nəna kəmɛrəŋ. \p \v 16 Pəlɛc peyi nu, nəna atɔnəŋk aŋɛ ŋaŋkɔtɛnɛ afum mɔ! Nən'ɛntəksɛ a kɔ fum ɛndɛrəm kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu-ɛ, a tɔyɔ fɛ tɔlɔm o tɔlɔm. Mba kɔ tɔyɔnɛ pədɛrəm kɛma ka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu-ɛ, tatɔkɔ tɔyɔ tes. \v 17 Atoŋkulu atɔnəŋk! Ca yayɔkɔ mɛrəŋ pere pɛbɛk dəkəcəmɛ-ɛ, kɛma ba, ka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu nkɛ kəmpus kɛma mɔ? \v 18 Kɔ fum oloku nu kədɛrəm tetek toloŋnɛ Kanu-ɛ, tɔyɔ fɛ tes. Mba kɔ fum ɛndɛrəm poloŋnɛ mpɛ pɛfəntərɛ tetek toloŋnɛ kəroŋ mɔ-ɛ, ti tɔyɔnɛ tes. \v 19 Nəna atɔnəŋk! Pəre pəbɛk dəkəcəmɛ-ɛ: poloŋnɛ ba, ka tetek toloŋnɛ mpɛ pompus pi mɔ? \v 20 Awa icloku nu: Məna nwɛ məndɛrəm tetek toloŋnɛ mɔ, məndɛrəm pi kɔ ca yɔkɔ yeyi pi kəroŋ mɔ fəp. \v 21 Məna nwɛ məndɛrəm kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, məndɛrəm ki kɔ Kanu nkɛ kəyi ki disrɛ mɔ. \v 22 Məna nwɛ məndɛrəm kɔm mɔ, məndɛrəm dɔcɔm da dɛbɛ da Kanu kɔ Kanu nkɛ kəndɛ di mɔ. \p \v 23 Pəlɛc peyi nu, nəna atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Nəcsɔŋ farilɛ fa mɛrkɛt, fa malaŋkan kɔ fa ces, nəcsak mes mɔkɔ melelɛ dəsariyɛ sa Kanu mɔ, mes mmɛ mɔ pəmar nəcyɔ: Nəmentər dolompu, nɔnɔfɔr kɔ kəsektərnɛ teta Kanu, mba ta nəcsak kəcyɔ mɛlpəs mɔkɔ. \v 24 Nəna atɔnəŋk aŋɛ ŋaŋkɔtɛnɛ afum mɔ! Tococ pɔ nəyi kəcɛŋ-cɛŋ, nəcmer yɔkɔmɛ! \p \v 25 Pəlɛc pɔpɔŋ peyi nu, nəna atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Nən'ɛŋyakəs takəroŋ ta apɔt kɔ apəlet, mba yɛlarɛ yeri nyɛ nəmbaŋsər afum deke kɔ dɛcɛlək disrɛ mɔ. \v 26 WəFarisi wətɔnəŋk! Məsɔkəs kərɛsna tedisrɛ ta apɔt, ntɛ tɔŋsɔŋɛ takəroŋ ta ŋi tɔsɔk sɔ mɔ. \p \v 27 Pəlɛc peyi nu, nəna atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Cufu ncɛ ancɛm pəfer mɔ cɔ nəwurɛnɛ. Cətesɛ todoru mba cəlarɛ bɛnt ya afum afi kɔ ca yɔtɔsɔk fəp. \v 28 Nəna sɔ todoru nəwurɛnɛ alompu nnɔ afum ŋayi mɔ, mba tedisrɛ tonu, nəlarɛ kəbaŋɛnɛ kəlomp kɔ pəlɛc. \p \v 29 Pəlɛc peyi nəna, atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ aFarisi, nəna abaŋɛnɛ kəlomp! Nəna aŋɛ nəncəmbər cufu cətɔt ca sayibɛ, nəcnɛkəs cufu ca alompu mɔ, \v 30 nəcloku: ‹Pəcyɔnɛ a sənayi doru tɛm ta atem asu-ɛ, kɔ sənanɔŋkəl fɛ ŋa kəloŋ ka mecir ma sayibɛ alarəm. \v 31 Ti disrɛ nəna yati nəwosɛ sede sa ti, a nən'ɔyɔnɛ yuruya ya akɔ ŋanadifət sayibɛ mɔ. \v 32 Awa, nələpəs tɔkɔ atem anu ŋanacop mɔ! \v 33 Nəna bok, dokom da ŋkisin! Cəke cɔ nəntam kəyɛksər kiti ka yahanama-ɛ? \v 34 Nəcəŋkəl: Ti tɔsɔŋɛ ntɛ indesom Sayibɛ, afum acərɛ kəkɔtɛnɛ mes kɔ atəksɛ sariyɛ nnɔ nəyi mɔ. Nəndekɔ nəcdif alɔma nəccaŋ ŋa tɔk yɛpəmpəl kəroŋ, nəcsutɛ akɔ mɔrɔŋkɔn nde wɔlɔ wonu wa dəkətola Kanu, nəcbɛləs ŋa dəsədare kɔ sədare, \v 35 ntɛ tɔŋsɔŋɛ, nəsarɛ teta mecir ma alompu mɔkɔ moloŋɛ kəyɛfɛ tɛm ta Abɛl wəlompu haŋ kəbəp ka mecir ma Sakary wan ka Barasi, nwɛ nənadif aŋgbip kɔ tetek toloŋnɛ dacɔ mɔ. \v 36 Icloku nu kance: Kəloŋ ka mecir mamɔkɔ fəp dɛtɛmp dandɛ dendesarɛ ki.» \s1 Yesu ombok teta Yerusalɛm \r Luk 13.34-35 \p \v 37 «Yerusalɛm, Yerusalɛm, məna nwɛ məndif sayibɛ mɔ, məcca-cas akɔ Kanu kəŋsom nnɔ məyi mɔ, isɛp pəlarəm kəloŋka ka awut am pəmɔ ntɛ acɔkɔ ŋokombəra ŋoŋloŋka awut banca ya ŋi dəntɔf mɔ! Mba mənawosɛ fɛ ti. \v 38 Awa nəcəŋkəl! Andesakərɛ nu kəlɔ konu kəyɔ fos. \v 39 Bawo, icloku nu, nəfɔsɔnəŋk im haŋ tɛm ntɛ nənde nəcloku: ‹Kanu kəpocɛ pətɔt nwɛ enderɛnɛ tewe ta Mariki mɔ!\x - \xo 23.39 \xo*\xt Yabura 118.26\xt*\x*› \c 24 \s1 Yesu oloku a andeləsər kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu \r Mark 13.1-37; Luk 21.5-36 \p \v 1 Ntɛ Yesu owur nde saŋka sa kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu pəckɔ mɔ, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander ŋasɔŋɛ kɔ kəkɔkcɛ tɛcəmbər ta kəlɔ. \v 2 Mba kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Nəŋnəŋk mamɛ fəp? Icloku nu kance, tasar pɔfɔdedeŋsɛ tasar kəroŋ nnɔ, mpɛ antɔdewuŋ mɔ.» \s1 Pəlɛc kɔ kətɔrəs nkɛ kəyi kəder mɔ \r Mark 13.5-13; Luk 21.8-19 \p \v 3 Tɛm ntɛ Yesu ɛnandɛ tɔrɔ ta Tɔk ya Olif mɔ, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ alɔma akɔ ŋanasol kɔ nkɔn mɔ, kɔ ŋayifət kɔ ŋabɔkərɛ: «Məloku su, tɛm tere tɔ kələsər ka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kəndeder-ɛ? Tɛgbɛkərɛ tere tendementər su a kəder kam nɔrɔ da debeki dam disrɛ kɔ kəlip ka doru kəmbəp-ɛ?» \v 4 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Nəkɛmbərnɛ ta nwɛ o nwɛ pəsɔŋɛ nu kəsɔlɛ! \v 5 Afum alarəm ŋandeder ŋacbaŋɛnɛ kəbəcɛ tewe tem, ŋacloku: ‹In'ɔyɔnɛ Krist wəsom wəka Kanu!› Ŋandetalər kənay ka afum alarəm. \v 6 Nəndene pacloku teta kəwan nkɛ kəlɔtərnɛ mɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti pacfor teta ki-ɛ: Nəkɛmbərnɛ ta nənesɛ, mɛnɛ mes mamɔkɔ meyi, mba tɔfɔdeyɔnɛ kərɛsna kəlip ka doru. \v 7 Bawo afum a atɔf ŋɔlɔma ŋandeyɛfərɛnɛ kɔ afum a atɔf ŋocuru, dɛbɛ dɛyɛfərɛnɛ kɔ dɛbɛ. Dor kɔ antɔf kəyikcɛ kɔ yendeyi mofo mɛlarəm. \v 8 Mamɔkɔ fəp mendeyi pəmɔ kəcop ka pucuy pa dokombəra. \v 9 Awa, tɛm tatɔkɔ t'andelɛk alɔma nu dacɔ pabɛr pəcuca dəwaca, padif alɔma nu dacɔ. Afum a tɔf ya doru fəp ŋandeter nu teta tewe tem. \v 10 Tɛm tatɔkɔ, acɛpsɛ darəŋ alarəm ŋandesak kəgbɛkər kəlaŋ Kanu, ŋandetiŋkərɛnɛ, ŋandeterɛnɛ aŋɛ kɔ akɔ. \v 11 Sayibɛ sa yem səlarəm səndewur, ŋasɔŋɛ afum alarəm kəsɔlɛ. \v 12 Pəlɛc pende pɛcsamsər kəsamsər dəm, tɔsɔŋɛ kəbɔtər ka afum alarəm kəfɔr. \v 13 Mba nwɛ endebəknɛ ti haŋ mes mamɔkɔ melip mɔ, Kanu kəndeyac kɔ. \v 14 Andedəŋk Kibaru Kətɔt ka dɛbɛ da Kanu ndɛ dender mɔ afum a tɔf ya doru fəp, ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛ ŋantɔcərɛ Kanu mɔ fəp ŋane ti. Awa, tɛm tatɔkɔ tendecepər a doru dedelip. \s1 Pucuy pendebɛkər afum alarəm \r Mark 13.14-23; Luk 21.20-24 \p \v 15 Kɔ nəndenəŋk pəyikyik pɛləsər pɔpɔŋ mpɛ Mariki enter mɔ, mpɛ Sayibɛ Daniyɛl ɛnaloku ta pi mɔ\x - \xo 24.15 \xo*\xt Daniyel 9.27; 11.31; 12.11\xt*\x*, pəndɛ nde kəfo kəsoku-ɛ, pəmar wəkaraŋ ka buk bambɛ pəcərɛ tantɛ: \v 16 Awa tɛm tatɔkɔ, aŋɛ ŋandeyi atɔf ŋa Yude mɔ, pəmar ŋa ŋayɛksɛ ŋapɛ mɔrɔ kəroŋ. \v 17 Nwɛ tendebəp pəyi dabaŋka mɔ, ta pəbɛrɛ kəlɔ kɔn disrɛ kəkɔlɛk paka, \v 18 nwɛ tendebəp pəyi dalɛ mɔ, ta pəlukus nde ndɔrɔn kəkɔlɛk duma dɔn. \v 19 Pucuy pere pɔ tendeyɔnɛ abɛkəs, kɔ aŋɛ ŋande ŋacmɛsər dɔsɔk dadɔkɔ mɔ! \v 20 Nətola Kanu ta kəyɛksɛ konu kədesurɛnɛ dɛrəŋ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ. \v 21 Bawo pəcuy pendebɛk, mpɛ pɛntatɔyi kəyɛfɛ ntɛ doru doncop mɔ haŋ ndɛkəl, fum o fum afɔsɔtɔrəs pəmɔ tatɔkɔ. \v 22 Mba Kanu pənatɔbelər mataka mamɔkɔ-ɛ, k'ali fum ɔfɔdekɔfis. Mba ɛnabelər mataka mamɔkɔ teta akɔ ɛnayɛk-yɛk mɔ. \v 23 Awa, kɔ wəlɔma oloku nu: ‹Məcəŋkəl: Krist eyi nnɔ,› kɔ pəyɔnɛ fɛ ti, ‹Eyi nde-ɛ,› ta nəlaŋ wəkayi. \v 24 Bawo abaŋɛnɛ kəyɔnɛ Krist kɔ sayibɛ sa yem ŋandewur doru, ŋacyɔ mɛgbɛkərɛ mɛwɛy-wɛy kɔ mes mocuca, ntɛ tɔŋsɔŋɛ, kɔ tɔyɔnɛ ŋactam-ɛ, ŋatalər akɔ Kanu kənayɛk-yɛk mɔ. \v 25 Nəcəŋkəl! Iloku nu mes mamɛ ta mɛntabəp-ɛ. \p \v 26 K'aloku nu: ‹Nənəŋk, eyi nde dətɛgbərɛ-ɛ,› ta nəyɛksərnɛ kəkɔ di. K'aloku nu sɔ: ‹Nənəŋk, eyi nde dukulɔ dɛfɛt dɔkɔ-ɛ,› ta nəlaŋ ti. \v 27 Ti disrɛ kəder ka Wan ka Wərkun kəndeyi pəmɔ tɔkɔ pəmot pɔŋsɔŋ pəwaŋkəra kəyɛfɛ nde dec dɛmpɛ haŋ nde dɛŋkalɛ mɔ, tatɔkɔ tɔ kəder ka Wan ka Wərkun kəndeyi. \v 28 Nde kəbel kəndeyi mɔ, difɔ yɔfən yendebəpsɛnɛ.» \s1 Kəder ka Wan ka Wərkun \r Mark 13.24-27; Luk 21.25-28 \p \v 29 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Kɔ pucuy pa mata mamɔkɔ pencepər-ɛ, gbəncana babɔkɔ bɔ pəndeyɔ gbərəp, ŋof ŋɔfɔdesɔmar, cɔs cəndetɛmpɛnɛ kəyɛfɛ dəkɔm, fənɔntər fa kɔm fəndeyikcɛ.\x - \xo 24.29 \xo*\xt Esayi 13.10; 34.4\xt*\x* \v 30 Tɛm tatɔkɔ, tɛgbɛkərɛ ta kəder ka Wan ka Wərkun tendewur dəkɔm, afum a tɔf ya doru fəp ŋandekulɛ-kulɛ kənesɛ disrɛ, ŋacnəŋk Wan ka Wərkun pəcder kəp kəroŋ dəfənɔntər kɔ nɔrɔ da debeki dɔn disrɛ. \v 31 Tɛgbɛkərɛ ta kəfula luk pəpɔŋ itɔ Wan ka Wərkun endesom mɛlɛkɛ ɔn, mɔkɔ moloŋka afum aŋɛ ɛyɛk-yɛk moŋkubut maŋkəlɛ ma dəKɔm kɔ antɔf mɔ.» \s1 Tɛtəkəs ta totubcɛnɛ ta kətɔk ka fik \r Mark 13.28-31; Luk 21.29-33 \p \v 32 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Nətəkəs totubcɛnɛ ntɛ kətɔk ka fik kəmentər mɔ: Kɔ wara wa ki wɛcaŋk wɛlɛŋk-ɛ, nəcərɛ a kətən kəlɔtərnɛ. \v 33 Nəna sɔ, kɔ nəndenəŋk mamɔkɔ fəp-ɛ, nəcərɛ a Wan ka Wərkun ɔlɔtərnɛ yati. \v 34 Kance icloku nu: Dɛtɛmp dandɛ dɔfɔcepər ta mamɔkɔ fəp meyi-ɛ. \v 35 Kɔm kɔ antɔf yendesɔlɛ mba moloku mem mɔfɔdesɔlɛ.» \s1 Kanu gbəcərəm kəcərɛ tɛm ntɛ doru dendelip mɔ \r Mark 13.32-37; Luk 17.26-30,34-36 \p \v 36 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Ntɛ tɔyɔnɛ ta dɔsɔk kɔ tɛm ntɛ doru dendelip mɔ, ali fum ɛncərɛ fɛ ti, ali mɛlɛkɛ kɔ Wan ŋa sɔ ŋancərɛ fɛ ti, mɛnɛ Papa sona gboŋ. \v 37 Tɔkɔ tɛnayi tɛm ta Nuha mɔ, itɔ teta kəder ka Wan ka Wərkun kəndeyi. \v 38 Ta mataka ma kutup mɛntabəp-ɛ, afum ŋancdi yeri ŋacmun, ŋacnɛncɛ, ŋacsɔŋ sɔ awut aŋan aran kəlɔ haŋ dɔsɔk ndɛ Nuha ɛnabɛrɛ debil mɔ, \v 39 ali kəcɛmcɛmnɛ kəfɛt kənayi fɛ ŋa haŋ kɔ kutup kənder kɔ kəmələk ŋa fəp. Tatɔkɔ tɔ kəder ka Wan ka Wərkun kəndeyi. \v 40 Awa, kɔ arkun mɛrəŋ ŋayi dalɛ-ɛ, palɛk wəkin, pasak wəka mɛrəŋ. \v 41 K'aran mɛrəŋ ŋayi kəbifəli mɛŋgbɛn-ɛ, palɛk wəkin, pasak wəka mɛrəŋ. \v 42 Nəkɛmbərnɛ, nəckar kəder kɔn tɛm fəp, bawo nəncərɛ fɛ dɔsɔk ndɛ Mariki monu mendeder mɔ. \v 43 Nəcərɛ ti belbel kɔ tɔyɔnɛ wəka kəlɔ pəcərɛ tɛm ta pibi ntɛ wəke endeder dəŋkiyɛ mɔ, wəka kəlɔ ɔfɔdirɛ pəcbum kumba kɔn ta wəke pəbɛrɛ kəlɔ kɔn disrɛ. \v 44 Ti tendesɔŋɛ nəna sɔ kəcəmɛ nəckar, bawo Wan ka Wərkun endeder tɛm ntɛ nəntɔyɔ kɔ amera mɔ.» \s1 Wəmarəs wəlompu kɔ wətɔlomp \r Luk 12.41-48 \p \v 45 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Wəmarəs wəsektərnɛ mariki mɔn pəckɔtɛnɛ amera kəyɔ pətɔt wəre mariki mɔn ɛncəmbər kəyɔnɛ wəbum ka amarəs alpəs akɔ, pəcsɔŋ ŋa yeri tɛm ntɛ pəmar mɔ-ɛ? \v 46 Pəbɔt wəmarəs wəkakɔ mariki mɔn mender mɛbəp kɔ pəsumpər yɛbəc nyɛ ɛnasom kɔ mɔ! \v 47 Kance icloku nu: Mariki mɔn mendesɔŋɛ kɔ kəyɔnɛ ka wəcəmbər-cəmbər ka daka dɔn fəp. \v 48 Mba kɔ wəmarəs olokunɛ dɛbəkəc: ‹Mariki mem ɛntayɛfɛ fɛ kəder,› \v 49 k'oncop kəsut anapa ɔn amarəs, pəcdi yeri pəcmun kɔ acis, \v 50 mariki ma wəmarəs wəkakɔ endeder dɔsɔk ndɛ ɔntɔyɔ kɔ amera mɔ, dec ndɛ ɔntɔcərɛ mɔ, \v 51 pəbɛləs wəmarəs wəkakɔ, pətɔrəs kɔ pəpɔŋ pəmɔ tɔkɔ antɔrəs abaŋɛnɛ kəlomp mɔ. Difɔ kəbok kəndeyi kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek. \c 25 \s1 Totubcɛnɛ ta ayecəra wəco atɔcərɛ arkun \p \v 1 Kɔ Yesu ɔnɔcər ntɛ: «Tɛm tatɔkɔ, dɛbɛ da dəkɔm dendeyi pəmɔ ayecəra wəco atɔcərɛ arkun aŋɛ ŋanalɛk səlamp kəkɔbəpɛnɛ kɔ wəgbaŋnɛ mɔ. \v 2 Kəcamət kənayi ŋa dacɔ aŋɛ anatoŋkulu mɔ, kəcamət kəyi ŋa dacɔ aŋɛ ŋanacərɛ kəkɔtɛnɛ mes mɔ. \v 3 Ntɛ atoŋkulu ŋanclɛk səlamp səŋan mɔ, ŋanalɛkɛnɛ fɛ moro. \v 4 Mba ayecəra aŋɛ ŋanayɔnɛ acərɛ mes mɔ, ŋalɛk səlamp səŋan kɔ ŋantɔmpərɛnɛ sɔ nwɛ o nwɛ moro dətɔkɔbɔ. \v 5 Ntɛ wəgbaŋnɛ oncwon kəder mɔ, kɔ mere mɔyɔ ayecəra kɔ ŋandirɛ. \v 6 Cɛkcɛk cəndebəp, kɔ dim dowur: ‹Awa wəgbaŋnɛ ender, nəwur pade pafaynɛ kɔ!› \v 7 Kɔ ayecəra aŋɛ ŋantimɛ kɔ ŋayɛfɛ kəlompəs səlamp saŋan. \v 8 Kɔ ayecəra atoŋkulu ŋaloku acərɛ kəkɔtɛnɛ mes: ‹Nəpocɛ su moro monu, kənimɛ kɔ səlamp sosu səndɛ!› \v 9 Mba kɔ acərɛ kəkɔtɛnɛ mes ŋaloku: ‹Moro mosu mɔfɔtəŋnɛ su kəmotɛnɛ kɔ nəna. Mɛnɛ nəkɔ nəway nda akɔ ŋancaməs moro mɔ!› \v 10 Ayecəra atoŋkulu ŋawur kəkɔway moro, kɔ wəgbaŋnɛ ender kumunt kəŋan darəŋ, ayecəra aŋɛ ŋanayi di mɔ ŋambɛrɛ dukulɔ kɔ wəgbaŋnɛ, k'ancaŋ kumba. \v 11 Ntɛ pəwon pipic mɔ, kɔ ayecəra atoŋkulu ŋander kɔ ŋaloku: ‹Mariki, mariki, məgbitɛ su!› \v 12 Mba kɔ mariki mmɛ moluksɛ ŋa: ‹Kance icloku nu: Incərɛ fɛ nu!› \v 13 Ta nəpələr, bawo nəncərɛ fɛ dɔsɔk, nəncərɛ fɛ sɔ dec ndɛ indeder mɔ.» \s1 Totubcɛnɛ ta amarəs maas \r Luk 19.11-27 \p \v 14 «Towurɛnɛ pəmɔ ntɛ wərkun ɛŋfaŋ kəkɔ marənt, pəwe acar ɔn pəsɔŋ ŋa daka dɔn kəmɛŋk. \v 15 Kɔ wərkun nwɛ ɔsɔŋ kɛma kilo kəcamət wəcar wəkin, k'ɔsɔŋ wəka mɛrəŋ kilo kəmɛrəŋ, kɔ wəka maas kilo katin, ntɛ ɔsɔŋ nwɛ o nwɛ tɔkɔ ɛntam mɔ, k'ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ marənt. \v 16 Wəcar nwɛ anasɔŋ kəmɛŋk kɛma kilo kəcamət mɔ, ɔŋkɔ pəckafəli-kafəli waca haŋ k'ɔsɔtɔ sɔ kɛma kilo kəcamət kədeŋərnɛ. \v 17 Nwɛ anasɔŋ kɛma kilo kəmɛrəŋ kəmɛŋk mɔ, nkɔn sɔ ɔŋkɔ pəckafəli-kafəli waca haŋ k'ɔsɔtɔ kɛma kədeŋərnɛ kilo mɛrəŋ. \v 18 Wəcar nwɛ anasɔŋ kɛma kilo kin kəmɛŋk mɔ, ɔŋkɔ pəkay abi k'ɛmɛŋk pəsam pa mariki mɔn. \p \v 19 Ntɛ pəwon mɔ, kɔ mariki maŋan mender, k'ewe acar aŋɛ kədeyif ŋa ntɛ ŋambəc mɔ. \v 20 Wəcar wəkɔ anasɔŋ kɛma kilo kəcamət kəmɛŋk mɔ, ender pəloku mariki mɔn: ‹Mariki, mənasɔŋ im kəmɛŋk kɛma kilo kəcamət, iŋkafəli-kafəli waca k'isɔtɔ sɔ kilo kəcamət kədeŋər.› \v 21 Kɔ mariki mɔn moloku kɔ: ‹Tentesɛ, wəcar wətɔt məyɔnɛ nwɛ pəmar palaŋ mɔ! Məlas kəlaŋ teta tes tɛfɛt, awa dəkəcəmɛ dɔpɔŋ d'indesɔŋ əm kətɔmpər. Pəbɔt əm kɔ mariki mam.› \v 22 Wəcar nwɛ anasɔŋ kɛma kilo mɛrəŋ kəmɛŋk mɔ, ender pəloku: ‹Mariki, mənasɔŋ im kəmɛŋk kɛma kilo mɛrəŋ, ntɛ iŋkafəli-kafəli waca mɔ, k'isɔtɔ kilo mɛrəŋ kədeŋər ka ki.› \v 23 Kɔ mariki mɔn moloku kɔ: ‹Tentesɛ, wəcar wətɔt məyɔnɛ nwɛ pəmar palaŋ mɔ! Məlas kəlaŋ teta tes tɛfɛt, awa dəkəcəmɛ dɔpɔŋ d'indesɔŋ əm kətɔmpər. Pəbɔt əm kɔ mariki mam.› \v 24 Wəcar wəkɔ anasɔŋ kəmɛŋk kɛma kilo kin mɔ ender pəloku: ‹Mariki, incərɛ a fum wəcuca məyɔnɛ: Kəfo kɔ məntɛl nkɛ mənatɔgbal defet mɔ, məcpim yokom nyɛ mənatɔbɔf mɔ. \v 25 Inanesɛ, kɔ tɔsɔŋ'em kəkɔmət kɛma kam dəntɔf: Ikɔ nkɛ, məbaŋ daka dɔkɔ dɔyɔnɛ dam mɔ. \v 26 Kɔ mariki mɔn moloku kɔ: ‹Wəcar wəlɛc, wəfan! Məna mənacərɛ a intɛl nde intɔgbal defet mɔ, icpim yokom nyɛ intɔbɔf mɔ? \v 27 Pənamar məsɔŋ pəsam pem amɛŋk pəsam, kɔ ntɛ ilukus mɔ, k'imbaŋ pəsam pem isɔtɔ sɔ pi kəroŋ kəntaŋgbɛ.› \v 28 Kɔ mariki mmɛ moloku: ‹Nəbaŋər kɔ kɛma, nəsɔŋ ki wəkɔ ɔsɔtɔn'em kɛma kilo wəco mɔ. \v 29 Bawo, andebɛrɛnɛ wəkɔ ɔyɔ mɔ haŋ pəlar kɔ, mba wətɔyɔ, andebaŋər kɔ ali pɔkɔ ɔyɔ mɔ. \v 30 Nəbɛləs wəcar wətɔyɔ dəkəcəmɛ dəkubump ka nde dabaŋka. Difɔ kəbok kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek kəŋkɔyi.›» \s1 Kəgbɛy ka alompu kɔ alɛc tɛm ntɛ doru dendelip mɔ \p \v 31 Kɔ Yesu endeŋər sɔ: «Kɔ Wan ka Wərkun endeder nɔrɔ da debeki dɔn disrɛ kɔ mɛlɛkɛ fəp-ɛ, pəndɛ dɔcɔm dɔn da dɛbɛ. \v 32 Andeloŋka afum a tɔf ya doru fəp fɔr yɔn kiriŋ. Pəgbɛy aŋɛ kɔ akɔ pəmɔ ntɛ wəkɛk ɛŋgbɛy ŋkesiya kɔ cir mɔ: \v 33 Pəcəmbər alompu kəca kətɔt kɔ alɛc kəca kəmeriya pəmɔ ntɛ wəkɛk ɛncəmbər ŋkesiya kəca kɔn kətɔt, kɔ cir kəca kɔn kəmeriya mɔ. \v 34 Awa, wəbɛ pəloku akɔ ŋayi kɔ kəca kətɔt mɔ: ‹Nəder nəna aŋɛ Papa kem ompocɛ pətɔt mɔ. Nəlɛk kɛ, dɛbɛ ndɛ anacəmbərɛ nu kəyɛfɛ ntɛ doru dɛnacop mɔ. \v 35 Bawo dor dɛnasumpər im kɔ nəsɔŋ im yeri, kɔ amera ŋowos im kɔ nəsɔŋ im domun, k'iyɔnɛ wəcikəra kɔ nəmbaŋ im, \v 36 inawur dis fos kəfe kəctɔrəs im kɔ nəmbɛr im yamos, k'incu kɔ nətɛn'em acɔl, k'iyi dəbili kɔ nənder nənəŋk im.› \v 37 Awa, alompu ŋaluksɛ kɔ kəyif: ‹Mariki, ake tɛm tɔ sənanəŋk əm dor dosumpər əm, kɔ səsɔŋ əm yeri-ɛ? Ake tɛm tɔ amera ŋɛnawos əm, kɔ səsɔŋ əm domun-ɛ? \v 38 Ake tɛm tɔ sənanəŋk əm məyɔnɛ wəcikəra, kɔ səmbaŋ əm-ɛ? Ake tɛm tɔ mənayi dis fos kɔ səsɔŋ əm yamos-ɛ? \v 39 Ake tɛm tɔ sənanəŋk əm məccu kɔ səntɛn'am acɔl-ɛ? Ake tɛm tɔ mənayi dəbili, kɔ sənder kədenəŋk əm-ɛ?› \v 40 Kɔ wəbɛ oloku ŋa: ‹Kance icloku nu: Tɛm o tɛm tɔ nəyɔ tes tin ta mes mɔtɔt mamɔkɔ nwɛ ɛfɛtɛ dəkəcəmɛ awɛnc im aŋa fəp dacɔ mɔ, ina yati nəyɔ ti.› \p \v 41 Kɔ tatɔkɔ telip-ɛ, wəbɛ pədeloku akɔ ŋayi kɔ kəca kəmeriya mɔ: ‹Nəbɔl'em day, nəna aŋɛ Kanu kəsɔŋ pəlɛc mɔ. Nəkɔ nəbɛrɛ dənɛnc ndɛ dɔntɔnimɛ doru o doru mɔ, ndɛ analompsɛ ŋɔŋk Ŋɛlɛc kɔ mɛlɛkɛ ma ŋi mɔ. \v 42 Bawo dor dɛnay'em kɔ nəntɔsɔŋ im yeri, kɔ amera ŋowos im kɔ nəntɔsɔŋ im domun. \v 43 Inayi decikəra kɔ nəntɔbaŋ im, inawur dis fos kəfe kəctɔrəs im, kɔ nəntɔsɔŋ im yamos, inacu k'iyi dəbili kɔ nəntɔkɔ kənəŋk im.› \v 44 Ŋa sɔ ŋayif: ‹Mariki, ake tɛm tɔ sənanəŋk əm dor dɔy'əm, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti amera ŋowos əm, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti məyi decikəra, məyi dis fos, məyi ta məntamnɛ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti məyi dəbili ta səŋkɔ səmar əm-ɛ?› \v 45 Wəbɛ pəluksɛ ŋa: ‹Kance icloku nu: Ntɛ nənatɔyɔnɛ ti wəkin akɔ ŋafɛtɛ mɔ dacɔ, ina nəntɔyɔnɛ ti.› \v 46 Akakɔ ŋandebɛrɛ kətɔrəs disrɛ ka Kanu nkɛ kəntɔlip doru o doru mɔ, mba alompu ŋandebɛrɛ kəyi wəyeŋ ka doru o doru.» \c 26 \s1 Abɛ ŋasekɛ Yesu tɛŋkəndəm \r Mark 14.1-2; Luk 22.1-2 \p \v 1 Ntɛ Yesu elip kəloku moloku mamɛ mɔ, k'oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: \v 2 «Nəncərɛ a kɔ mata mɛrəŋ mendecepər-ɛ, kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif kəŋyi. Andebɛr Wan ka Wərkun afum dəwaca ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋacaŋ kɔ tɔk yɛpəmpəl kəroŋ mɔ. \p \v 3 Aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki aSuyif ŋandekɔloŋkanɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka wəloŋnɛ wəpɔŋ nwɛ aŋwe Kayif mɔ, \v 4 ŋatəŋnɛ kəsumpər Yesu cəpənpən disrɛ ŋadif kɔ. \v 5 Ti disrɛ kɔ ŋalokɛnɛ: «Ta pasumpər kɔ kəsata disrɛ ta tedesɔŋɛ pidikcɛ pedeyi afum dacɔ.» \s1 Wəran wəlɔma oloŋər domp da Yesu labundɛ \r Mark 14.3-9; Luk 7.36-50; Isaŋ 12.1-8 \p \v 6 Ntɛ Yesu ɛnayi Betani ndena Simɔŋ wəcunɛ sen, \v 7 kɔ wəran wəlɔma ɔlɔtərnɛ Yesu. Wəran nwɛ pətɔmpər tɔkɔbɔ pa alabatər \f + \fr 26.7 \fr*\fq Tɔkɔbɔ pa alabatər\fq* = Tɔkɔbɔ pɔ mpɛ anclompsɛ tasar pefer pɛpat mɔ. Tasar pɔtɔt papɔkɔ p'aŋwe «alabatər».\f* pɛlarɛ labundɛ da nar tɛp ndɛ deyeŋk kəway mɔ, Yesu pəyi dɛmɛsa kɔ wəran nwɛ ender pəloŋər kɔ labundɛ ndɛ fəp dəromp. \v 8 Kɔ pəntɛlɛ acɛpsɛ a Yesu darəŋ alɔma, kɔ ŋayifnɛ: «Ta ake tɔ wəran wəkawɛ ɛləsərɛ-ləsərɛ labundɛ dandɛ-ɛ? \v 9 Anatam di kəcaməs kəway kəyeŋki, pasɔŋ pəsam papɔkɔ atɔyɔ daka.» \p \v 10 Mba kɔ Yesu oloku: «Nəce kɔ! Ta ake tɔ nəŋnalɛ kɔ-ɛ? Tɔyɔ tɔtɔt t'ɔyɔ nnɔ ina iyi mɔ. \v 11 Atɔyɔ daka, ŋayi nu dacɔ tɛm fəp. Mba ina, nəfɔdey'em tɛm fəp. \v 12 Ntɛ oloŋər im labundɛ dandɛ dəris mɔ, kəbel kem k'eyi kəlompəs a pacwup ki. \v 13 Kance icloku nu: Nnɔ o nnɔ andedəŋk Kibaru Kətɔt kaŋkɛ doru dandɛ kɔrkɔr mɔ, aŋloku sɔ tɔyɔ tɔtɔt ntɛ wəran wəkawɛ ɔyɔ mɔ kəcɛm-cɛməs ka doru.» \s1 Yudas ɛfaŋ kəbɛr Yesu abɛ a aloŋnɛ apɔŋ dəwaca \r Mark 14.10-11; Luk 22.3-6 \p \v 14 Wəkin acɛpsɛ a Yesu darəŋ wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ, nwɛ ancwe Yudas wəka dare da Keriyot, ɔŋkɔ nde abɛ a aloŋnɛ ŋayi mɔ, \v 15 kəkɔyif ŋa: «Kɔ tɔyɔnɛ ilɛk Yesu ibɛr nu dəwaca-ɛ, pəsam cəke pɔ nəndesɔŋ im-ɛ?» Kɔ abɛ aŋɛ ŋalɔm gbeti gbəleŋ wəco maas (30), kɔ ŋasɔŋ kɔ. \v 16 Kɔ Yudas ɛyɛfɛ oŋ kətɛn tɔyɔ ntɛ endebɛrɛ Yesu abɛ akakɔ dəwaca mɔ. \s1 Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloŋkanɛ kəboc kəsata \r Mark 14.12-21; Luk 22.7-14,21-23; Isaŋ 13.21-30 \p \v 17 Dɔsɔk dɔcɔkɔ-cɔkɔ da kəsata ka Cəcom Cətɔnɔŋkəl Lebin, acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋayif kɔ: «Deke məfaŋ səkɔlomps'am yeri ya kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif-ɛ?» \v 18 Kɔ Yesu oloku: «Nəkɔ nəbɛrɛ dare ndena fum wəlɔma, nəloku kɔ: ‹Wətəksɛ kosu oloku: Tɛm tem tɔlɔtərnɛ, nnɔ ndaram indecepərɛnɛ kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif kɔ acɛpsɛ em darəŋ.›» \v 19 Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋayɔ tɔkɔ ɛnasom ŋa mɔ, kɔ ŋalompəs yeri ya kəsata kaŋkɔ. \p \v 20 Ntɛ dɔfɔy dɛmbəp mɔ,Yesu ŋandɛ dɛmɛsa kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ. \v 21 Ŋayi kədi yeri, kɔ Yesu oloku: «Kance icloku nu: Wəkin nu dacɔ, endebɛr im aterɛnɛ em dəwaca.» \v 22 Kɔ dis dɛndɛncɛ ŋa kɔ ŋamɔncnɛ, kɔ ŋayɛfɛ kəyifət Yesu: «Mariki, in'ɔfɔ ba?» \v 23 Kɔ Yesu oloku: Nwɛ səmbɛr waca dap din disrɛ kədi yeri mɔ endebɛr im aterɛnɛ em dəwaca. \v 24 Wan ka Wərkun endefi pəmɔ tɔkɔ ancic ti mɔ. Mba pəlɛc pere peyi wərkun wəkawɛ endebɛr Wan ka Wərkun aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ! Kənatɔkom ka wərkun wəkawɛ kənatam kətesɛ kɔ!» \v 25 Yudas nwɛ ɛnayi kəyɔ Yesu cəpənpən mɔ, eyif Yesu: «Wətəksɛ, in'ɔfɔ ba?» Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «Mən'oloku ti.» \s1 Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋampaŋnɛ kədi yeri tɛlpəs \r Mark 14.22-25; Luk 22.15-20; 1Ko 11.23-26 \p \v 26 Ntɛ ŋancdi yeri mɔ, kɔ Yesu ɛlɛk kəcom, k'eyif Kanu barka, k'entepi ki k'ɔsɔŋəs acɛpsɛ ɔn darəŋ pəcloku: «Nəbaŋ nəsɔm kəcom kaŋkɛ, dis dem dɔ.» \v 27 K'ɛlɛk sɔ tɔmbəl ta wɛn, ntɛ elip kəyif Kanu barka mɔ, k'ɔsɔŋ ŋa pəcloku: «Nəmun wɛn wawɛ fəp, \v 28 mecir mem mɔ, mmɛ aloŋɛ kəcaŋəs ka danapa da Kanu kɔ kənay ka afum teta kəŋaŋnɛnɛ ka kiciya mɔ. \v 29 Kance icloku nu: Ifɔsɔmun wɛn haŋ dɔsɔk ndɛ indegbɔkərɛ sɔ kəmun wi kɔ nəna, nde dɛbɛ da Papa kem mɔ.» \v 30 Ntɛ ŋalip kəleŋəs meleŋ mokor-korɛ Kanu mɔ, Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋawurnɛ ntende kəca ka tɔrɔ ta Tɔk ya Olif. \s1 Yesu oloku Piyɛr a endegbɛkəl kəcərɛ kɔn \r Mark 14.26-31; Luk 22.31-34; Isaŋ 13.37-38 \p \v 31 Ntɛ Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋambəp tɔrɔ tatɔkɔ mɔ, k'oloku ŋa: «Nəna akaŋɛ fəp nəndelukus im darəŋ, bawo Yecicəs Yosoku yoloku: ‹Indesut wəkɛk, ŋkesiya yɔcɔl yɛsamsər.›\x - \xo 26.31 \xo*\xq «Indesut wəkɛk, ŋkesiya ya yɔcɔl yɛsamsər.» \xq*\xt Sakary 13.7\xt*\x* \v 32 Mba k'indefɔtɛ afi dacɔ-ɛ, indekɔkar nu Kalile.» \v 33 Kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Ali fəp fəlukus əm darəŋ, ina ifɔlukus əm darəŋ.» \v 34 Kɔ Yesu oloku Piyɛr: «Kance, iclok'əm, pibi pampɛ yati, məndegbɛkəl kəcər'em kəmaas a kicipi kəccam.» \v 35 Mba Piyɛr pəcgbɛkəl ti: «Ali səcfi kɔ məna, ifɔgbɛkəl a incər'am.» Acɛpsɛ a Yesu darəŋ akɔ fəp toloku tin tayi tɔ ŋancloku. \s1 Yesu ontola Kanu nde Ketsemane \r Mark 14.32-42; Luk 22.40-46 \p \v 36 Ti disrɛ kɔ Yesu ender kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ nde kəfo nkɛ aŋwe Ketsemane\f + \fr 26.36 \fr*\fq Ketsemane\fq* itɔ tatɔkɔ cəArame «Dəkəfɔcəs moro». \f* mɔ, k'oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Nəndɛ nnɔ, ibɔlɛ nu pipic itola Kanu.» \v 37 Kɔ Yesu ɛlɛkɛnɛ Piyɛr kɔ awut a Sebede mɛrəŋ, ntɛ dis dɛndɛncɛ Yesu kɔ abəkəc ŋɛlɛcɛ-lɛcɛ kɔ mɔ, \v 38 k'oloku ŋa: «Abəkəc ŋɛnaŋkanɛ kədɛnc'em pəmɔ ifi. Nəyi nnɔ, ta padirɛ!» \v 39 Kɔ Yesu ɔmbɔlɛnɛ ŋa pipic, k'ontotnɛ k'ɛmbɛlkər kəcəp tobu dəntɔf, k'ontola ntɛ: «Papa kem, kɔ tɔyɔnɛ məwosɛ ti-ɛ, məbɔlɛn'em tɔmbəl pa kətɔrəs pampɛ! Mba bafɔ tɔkɔ ifaŋ ti mɔ, mba tɔkɔ məna Papa məfaŋ ti mɔ.» \v 40 Kɔ Yesu ender pəbəp acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋacdirɛ. K'eyif Piyɛr: «Nəntam fɛ kətɔdirɛ kɔ ina ali dec din ba? \v 41 Ta nədirɛ, nətola Kanu ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta nəmbɛrɛ kəwakəs nkɛ kəŋsɔŋɛ nu kəyɔ mes mɛlɛc mɔ. Pəmbas mera yonu kəyɔ pətɔt, mba nəyɔ fɛ sɔkət kəyɔ ti.» \p \v 42 Kɔ Yesu ɔmbɔlɛ sɔ ta mɛrəŋ k'ontola Kanu ntɛ: «Papa kem, kɔ tɔyɔnɛ a tɔmbəl pampɛ pɔfɔbɔlɛ ta imun pi-ɛ, awa, tɛfaŋ tam teyi!» \v 43 Kɔ Yesu olukus, k'ender pəbəp acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋacdɔŋəs, ntɛ fɔr yɛnalɔl ŋa mɔ. \v 44 Kɔ Yesu ɛsak ŋa k'ɔmbɔlɛ sɔ, k'ontola sɔ Kanu ta maas, pəcgbɔkərɛ sɔ moloku min mayi. \v 45 Kɔ Yesu oluksərnɛ nnɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayi mɔ, k'ɛŋgbəŋ-gbəŋər ŋa: «Nəndirɛ sɔ, kəŋesəm kɔ nəndɛ! Nəcəŋkəl: Tɛm tɛmbəp, ambɛr Wan ka Wərkun aciya dəwaca! \v 46 Nəyɛfɛ, paŋkɔn! Bawo nwɛ eyi kəbɛr im afum dəwaca mɔ, ɔlɔtərnɛ.» \s1 Kəsumpər ka Yesu \r Mark 14.43-50; Luk 22.47-53; Isaŋ 18.2-11 \p \v 47 Yesu pəsɔrɔlok-loku, gbəncana babɔkɔ kɔ Yudas nwɛ ɛnayi acɛpsɛ a Yesu aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ mɔ, ender pəsolɛ kənay ka afum alarəm aŋɛ ŋanatɔmpər-tɔmpər sakma kɔ tɔk yosutnɛnɛ mɔ. Aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki aSuyif ŋanasom ŋa. \v 48 Yudas nwɛ ɛncbɛr Yesu aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ, ɛnasɔŋ asɔdar tɛməncɛ ntɛ: «Nwɛ iŋkɔcup mɔ, nkɔn ɔfɔ wəkakɔ. Nəsumpər kɔ.» \v 49 Gbəncana babɔkɔ kɔ Yudas ender, k'ɔlɔtərnɛ Yesu, k'ewe kɔ: «Iyif əm, Wətəksɛ,» k'oncup kɔ. \v 50 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Wanapa, ntɛ mənder kəyɔ mɔ, məyɔ ti.» Kɔ afum akakɔ ŋancɔŋnɛ kɔ ŋantəpsər Yesu waca, kɔ ŋasumpər kɔ. \v 51 Gbəncana babɔkɔ kɔ wəkin asol a Yesu dacɔ, owurɛ dakma k'ɛncɛp wəcar ka wəloŋnɛ wəpɔŋ aləŋəs, k'eŋgbinti ŋi. \v 52 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məluksɛ dakma dam dobom, bawo nwɛ o nwɛ endeyɛfərɛnɛ dakma mɔ, dakma dendedif kɔ. \v 53 Məncɛm-cɛmnɛ a ifɔtam kəwe Papa kem nwɛ ɛntam kəkɛr'em mɛlɛkɛ asɔdar alarəm cəgba wəco kɔ mɛrəŋ ca wul kɔ wul ba? \v 54 Cəke cɔ Yecicəs Yosoku yɛntam kəlarɛ-ɛ? Bawo yɛnaloku a tantɛ tɔ pəmar mes mamɛ medecepər?» \p \v 55 Gbəncana babɔkɔ bɔ Yesu ɛnaloku kənay kaŋkɔ: «Nəwur kədesumpər im, nətɔmpər-tɔmpər sakma kɔ tɔk yosutnɛnɛ pəmɔ ntɛ iŋyɔnɛ kalbante mɔ. Dɔsɔk o dɔsɔk inder indɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu ictəksɛ ta nənder nəsumpər im-ɛ. \v 56 Mba mamɛ fəp meyi ntɛ tɔŋsɔŋɛ Yecicəs ya sayibɛ yɛlarɛ mɔ. Kɔ acɛpsɛ darəŋ ŋasak Yesu kɔ ŋayɛksɛ. \s1 Yesu eyi nda aboc kiti \r Mark 14.53-65; Luk 22.54-55,63-71; Isaŋ 18.12-24 \p \v 57 Afum aŋɛ ŋanasumpər Yesu mɔ ŋaŋkekərɛ kɔ ndena wəloŋnɛ wəpɔŋ Kayif, dəndo atəksɛ sariyɛ kɔ abeki aSuyif ŋanabəpsɛnɛ. \v 58 Piyɛr ɛnacəmɛ Yesu darəŋ pəbɔlɛ haŋ nde abaŋka ŋa kəlɔ ka wəloŋnɛ wəpɔŋ. Kɔ Piyɛr ɛmbɛrɛ dəsaŋka k'ɔŋkɔ pəndɛ k'abum a kəlɔ ka wəloŋnɛ Kayif kəsək pəckɔkcɛ ntɛ mes ma Yesu mendekɔlip mɔ. \p \v 59 Aloŋnɛ apɔŋ k'aboc kiti aSuyif fəp ŋanctɛn yem nyɛ ŋantam kəyemsɛnɛ Yesu, ntɛ tɔŋsɔŋɛ padif kɔ mɔ. \v 60 Mba ŋanasɔtɔ fɛ, ali ntɛ sede alarəm ŋanader ŋaboncɛ kɔ yem mɔ. Tɛlpəs kɔ sede mɛrəŋ sənder, \v 61 nsɛ sənaloku: «Yesu oloku: ‹Intam kəcekəli kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, icəmbər sɔ ki mata maas disrɛ.›» \v 62 Kɔ wəloŋnɛ wəpɔŋ ɛyɛfɛ k'eyif Yesu: «Məfɔluksɛ su tɔlɔm o tɔlɔm ba? Cəke cɔ məŋloku teta moloku ma sede mmɛ akaŋɛ ŋambonc am mɔ?» \v 63 Mba kɔ Yesu ɛncaŋk. Kɔ wəloŋnɛ wəpɔŋ oloku kɔ: «Tewe ta Kanu nkɛ kəyi mɔ, məloku su kɔ tɔyɔnɛ mən'ɔyɔnɛ Krist, Wan ka Kanu-ɛ.» \v 64 Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «Mən’oloku ti. Mba icloku nu, kəyɛfɛ oŋ ndɛkəl, nəndenəŋk Wan ka Wərkun pəndɛ kəca kətɔt ka Kanu nkɛ kəntam mes fəp mɔ, pəcder nɔrɔ da debeki dɔn disrɛ kəp ka dəKɔm kəroŋ.» \v 65 Kɔ wəloŋnɛ wəpɔŋ ɛwal-wali yamos yɔn pəcloku: «Ɔlɔməs Kanu! Sede səre sɔ pəmar payif-ɛ? Nəne tɔkɔ ontubcɛnɛnɛ Kanu mɔ, kəlɔməs ka Kanu kɔ. \v 66 Cəke cɔ nəncɛm-cɛmnɛ-ɛ?» Kɔ ŋaluksɛ moloku: «Mɛnɛ padif kɔ.» \v 67 Ti disrɛ kɔ ŋayukər Yesu lin dəkəro, kɔ ŋantiməs kɔ ŋkulma, alɔma ŋacsut kɔ waca dəkanca, ŋacloku: \v 68 «Krist wəyɛk-yɛk wəka Kanu, məboncər su ma, nwɛ osut əm mɔ!» \s1 Piyɛr ɛŋgbɛkəl kəcərɛ ka Yesu \r Mark 14.66-72; Luk 22.56-62; Isaŋ 18.17,25-27 \p \v 69 Piyɛr pəndɛ nde dabaŋka, kɔ wəcar wəyecəra wəlɔma ɔlɔtərnɛ kɔ, k'oloku: «Məna wəkakɔ məndɛ mɔ, nən'ɛnayi kɔ Yesu wəka Kalile.» \v 70 Mba kɔ Piyɛr ɛŋgbɛkəl ti afum fəp fɔr kiriŋ, pəcloku: «Ina, incərɛ fɛ ntɛ məna məfaŋ kəloku mɔ.» \v 71 Ntɛ nkɔn Piyɛr ɔnckɔ dəkusuŋka kəwur mɔ, kɔ wəran wəlɔma ɛnəŋk kɔ sɔ, k'oloku afum akɔ ŋanayi dənda mɔ: «Wəkawɛ, ŋa ŋanayi kɔ Yesu wəka Nasarɛt.» \v 72 Kɔ Piyɛr ɛŋgbɛkəl sɔ tatɔkɔ k'ɛndɛrəm: «Incərɛ fɛ wərkun wəkawɛ!» \p \v 73 Pəwon fɛ akɔ ŋanacəmɛ di mɔ ŋalɔtərnɛ Piyɛr kɔ ŋayif kɔ: «Məna sɔ afum akaŋɛ ŋɔ nəyi, tolok-loku tam tementər ti.» \v 74 Kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ kədɛrəm: «Kanu kətɔrəs im kɔ pəyɔnɛ a kəyemɛ k'indɛ-ɛ! Incərɛ fɛ fum wəkawɛ nəŋle mɔ!» Gbəncana babɔkɔ kɔ kicipi kəncam. \v 75 Kɔ Piyɛr ɛncɛm-cɛmnɛ moloku mɔkɔ Yesu ɛnaloku kɔ mɔ: «Məndegbɛkəl kətɔcər'em kəmaas a kicipi kəccam.» Kɔ Piyɛr owur dabaŋka k'ombok belbel. \c 27 \s1 Aŋkekərɛ Yesu ndena Pilat \r Mark 15.1; Luk 23.1-2; Isaŋ 18.28-32 \p \v 1 Ntɛ bətbət bɛmbəp mɔ, aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki aSuyif fəp ŋaloŋkanɛ kɔ ŋantəŋnɛ a padif Yesu. \v 2 Ntɛ ŋalip kəkot kɔ mɔ, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ, kɔ ŋambɛr kɔ Pilat dəwaca nwɛ ɛnayɔnɛ wəkiriŋ wəka sədare sa Yude mɔ. \s1 Defi da Yudas \r Asom 1.18-19 \p \v 3 Ntɛ Yudas nwɛ ɛnawurɛ Yesu pəbɛr kɔ aterɛnɛ ɔn dəwaca ɛnəŋk a kədif k'aŋkɔ Yesu mɔ, kɔ abɔc ŋɛmbɛrɛ kɔ. K'oluksɛ gbeti gbəleŋ wəco maas aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki, \v 4 pəcloku: «Inciya, imbɛr wətɔciya nu dəwaca ntɛ tɔŋsɔŋɛ padif kɔ mɔ.» Mba aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki ŋaloku: «Yudas, tatɔkɔ tɔmɔmən fɛ səna! Məna tatɔkɔ tɔmɔmən! \v 5 Kɔ Yudas ɛŋgbal pəsam dəndo kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, k'ɛyɛfɛ kəfo kaŋkɔ, k'ɔŋkɔ pəgbɛknɛ k'efi. \v 6 Kɔ aloŋnɛ apɔŋ ŋaloŋka gbəleŋ ba gbeti mbɛ, kɔ ŋaloku: «Sariyɛ səwosɛ fɛ su kəbɛr pəsam papɔkɔ kɛlɛ ka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, bawo kəway ka mecir kɔ.» \v 7 Ntɛ ŋanəŋkɛnɛ mɔ, kɔ ŋantəŋnɛ kəwayɛ ka gbeti babɔkɔ dalɛ da wəsɛl, pəyɔnɛ di dəkəwup da acikəra. \v 8 Ti tɔsɔŋɛ k'asɔrɔwe dəkəwupɛnɛ dadɔkɔ haŋ mɔkɔ «Dalɛ da Mecir.» \v 9 Kɔ tɔyɔnɛ moloku mmɛ sayibɛ Yeremy ɛnadəŋk mɔ, mɛlarɛ: «Ŋanalɛk gbeti gbəleŋ wəco maas. Gbeti babɔkɔ bɔ aka Yisrayel ŋanatəŋnɛ kəsɔŋɛ kɔ, \v 10 kɔ ŋasɔŋɛ bi teta dalɛ da wəsɛl, pəmɔ ntɛ Mariki ɛnasom im ti mɔ.»\f + \fr 27.10 \fr*\xt Sakary 11.12-13\xt* kɔ məmɔmən sɔ \xt Yeremy 18.2-3; 19.1-2; 32.6-15\xt*\f* \s1 Yesu ɛncəmɛ fɔr kiriŋ ya Pilat kəkiti \r Mark 15.2-5; Luk 23.2-5,9-10; Isaŋ 18.29-38 \p \v 11 Kɔ wəbɛ Pilat eyif Yesu: «Mən'ɔyɔnɛ wəbɛ ka aSuyif ba?» Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «Mən'oloku ti.» \v 12 Mba ali toloku tin Yesu ɛnaloku fɛ kəluksɛ moloku ma kəyemsɛnɛ mmɛ aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki ŋanaboncɛ kɔ mɔ. \v 13 Ti disrɛ, kɔ wəbɛ Pilat eyif kɔ sɔ: «Mes mɛlɛc mɛlarəm mmɛ ŋambonc am mɔ, məfɔne mi ba?» \v 14 Mba ali toloku tin Yesu ɛnaluksɛ fɛ kɔ, ti tɛnawosəs wəbɛ Pilat kusu pəpɔŋ. \s1 Wəbɛ Pilat osom a padif Yesu \r Mark 15.6-14; Luk 23.13-23; Isaŋ 18.39-40 \p \v 15 Kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif, wəkiriŋ ka sədare sa Yude ɛncsakɛ afum yɛŋən kəren o kəren tataka ta kəsata kaŋkɛ, fum wəkin ayi dəbili dacɔ nwɛ kənay ka afum kəncfaŋ mɔ. \v 16 Tɛm tatɔkɔ wəyi dəbili wəlɔma ɛnayi nwɛ tewe tɔn tɛnasam dɔtɔf mɔ, pacwe kɔ Yesu Barabas. \v 17 Ntɛ ŋanaloŋkanɛ mɔ, kɔ Pilat eyif ŋa: «Yesu Barabas kɔ Yesu nwɛ aŋwe Krist mɔ, an'ɔ nəfaŋ isak kɔ yɛŋən-ɛ?» \v 18 Pilat ɛnacərɛ a kəraca kənasɔŋɛ ŋalɛk Yesu ŋabɛr kɔ dəwaca. \v 19 Tɛm ntɛ Pilat ɛnandɛ dəŋkiti mɔ, kɔ wəran kɔn osom pakɔloku kɔ: «Ta tɔlɔm o tɔlɔm tey'əm dacɔ kɔ fum wəlompu wəkawɛ! Bawo pibi pa mɔkɔ intɔrɔna belbel icwɛrəp teta fum wəkawɛ.» \p \v 20 Kɔ aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki ŋagbiŋər kənay ka afum kəloku a pasakɛ ŋa Barabas, padif Yesu. \v 21 Kɔ wəbɛ Pilat eyif kənay: «Afum akaŋɛ mɛrəŋ an'ɔ nəfaŋ a pasakɛ nu yɛŋən-ɛ?» Kɔ ŋaluksɛ kɔ: «Barabas!» \v 22 Kɔ Pilat eyif ŋa sɔ: «Ak'indeyɔnɛ oŋ Yesu nwɛ aŋwe Krist mɔ?» Kɔ fəp fəloku: «Məcaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl!» \v 23 Kɔ Pilat ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəyif ŋa: «Pəlɛc pere p'ɔyɔ-ɛ?» Mba kɔ kənay ka afum kənaŋkanɛ kəkulɛ-kulɛ: «Məcaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl!» \v 24 Ntɛ Pilat ɛnacərɛ a ɔfɔtam tes o tes, kɔ pidikcɛ pa kənay ka afum pɛmbɛk kəbɛk dəm, k'ɛlɛk domun k'embikɛnɛ waca fɔr ya afum kiriŋ, k'oloku: «Isarɛ fɛ kiciya ka defi da fum wəkawɛ. Nən'endesarɛ kiciya ka kədif kɔn!» \v 25 Kɔ afum fəp ŋaloku: «Səwosɛ kəsarɛ teta defi dɔn, səna kɔ awut asu!» \v 26 Kɔ Pilat ɛsakɛ afum aŋɛ Barabas, kɔ Barabas ɔŋkɔ yɛŋən. Ntɛ Pilat elip kəsom pasutɛ Yesu tɔrɔŋkɔn mɔ, k'ɛmbɛr kɔ afum dəwaca a pacaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl. \s1 Asɔdar ŋafani Yesu \r Mark 15.16-20; Luk 23.11; Isaŋ 19.2-3 \p \v 27 K'asɔdar a Pilat ŋaŋkekərɛ Yesu tedisrɛ ta kəlɔ kɔn kəpɔŋ, kɔ ŋaloŋka dɛŋgbɛŋk dadɔkɔ fəp ndɛ dɛnakɛl kɔ mɔ. \v 28 K'asɔdar ŋawurɛ Yesu yamos yɔn kɔ ŋambɛr kɔ burumus beyim. \v 29 Kɔ ŋandunɛ kɔ aŋgbɔŋkəlɔ ŋa bɛŋk nŋɛ ŋanacəp kɔ dəromp mɔ, kɔ ŋambɛr kɔ kəgbo dəkəca kətɔt kəyɔnɛ kɔ kəŋgbasar k'abɛ, kɔ ŋancəpɛ kɔ suwu ŋacfani kɔ, ŋacloku: «Iŋyif əm, wəbɛ ka aSuyif!» \v 30 Kɔ ŋayukər Yesu lin kɔ ŋalɛk kəgbo ŋacsut kɔ dəromp. \v 31 Ntɛ ŋalip kəfani Yesu mɔ, kɔ ŋawurɛ kɔ burumus bɔkɔ ŋanabɛr kɔ mɔ, kɔ ŋambɛr kɔ sɔ yamos yɔn. Kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ kəkɔcaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl. \s1 Ancaŋ Yesu dəkətɔk kəpəmpəl \r Mark 15.21-32; Luk 23.26-43; Isaŋ 19.16-24 \p \v 32 Ntɛ asɔdar ŋancwur dare mɔ, kɔ ŋanəŋk wərkun wəka dare da Sirɛn wəlɔma nwɛ ancwe Simɔŋ mɔ, kɔ ŋancəmbər kɔ yɛbəc ya kəgbaŋnɛ tɔk yɛpəmpəl nyɛ anakɔ kəcaŋ Yesu mɔ. \v 33 Kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp kəfo nkɛ aŋwe Kolkota mɔ, itɔ tatɔkɔ «Kəfo ka Kəmbɛmbəlɛ.» \v 34 K'asɔdar ŋasɔŋ Yesu wɛn wɔnɔŋkəl pədokət, mba ntɛ ɛnatɛm wi temer mɔ, ɛnawosɛ fɛ wi kəmun. \v 35 Ntɛ ŋalip kəcaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl mɔ, kɔ ŋaŋkot yampuŋpuŋ teta kəyer yamos yɔn.\f + \fr 27.35 \fr*\ft Məmɔmən \ft*\xt Yabura 22.18\xt*\f* \v 36 Kɔ ŋandɛ ŋacbum kɔ. \v 37 K'antəp kɔ domp takəroŋ yecicəs nyɛ yɛnaloku tes ntɛ tɔsɔŋɛ k'andif kɔ mɔ: «Fum wəkawɛ Yesu ɔfɔ, wəbɛ ka aSuyif.» \v 38 Anacaŋ sɔ Yesu kəsək dətɔk yɛpəmpəl tɛm tin kɔ calbante mɛrəŋ, wəkin pəyi kɔ kəca kətɔt, wəkɔ pəyi kɔ kəca kəmeriya. \p \v 39 Afum acepər ŋaclɔməs kɔ ŋacfɛk kɔ domp. \v 40 Ŋacloku: «Məna nwɛ məncekəli kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, məcəmbər sɔ ki mata maas disrɛ mɔ, məyacnɛ mənasərka! Kɔ tɔyɔnɛ a Wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, mətor oŋ dətɔk yɛpəmpəl yayɛ!» \v 41 Aloŋnɛ apɔŋ, atəksɛ sariyɛ s'aSuyif kɔ abeki sɔ ŋancfani Yesu ŋacloku: \v 42 «Ɛnayac alɔma, mba ɔfɔtam kəyacnɛ nkɔnsərka! Wəbɛ ka Yisrayel ɔyɔnɛ: Awa pətor oŋ ma dətɔk yɛpəmpəl yayɛ, tɔsɔŋɛ səgbɛkər kɔ kəlaŋ kosu! \v 43 Ɛŋgbɛkər Kanu amera, awa Kanu kəyac kɔ oŋ ma, kɔ tɔyɔnɛ Kanu kəmbɔtər kɔ. Bawo oloku: ‹Wan ka Kanu iyɔnɛ!›» \v 44 Calbante aŋɛ anacaŋ kɔ Yesu mɔ ŋaclɔməs kɔ tin tayi. \s1 Defi da Yesu \r Mark 15.33-41; Luk 23.44-49; Isaŋ 19.28-30 \p \v 45 Pəndeyi daŋ kɔ kubump kəntor dəntɔf fəp haŋ salifana. \v 46 Salifana səndebəp, kɔ Yesu oŋkulɛ-kulɛ: «\it Eloyi, Eloyi, lema sabaktani?\it*»\x - \xo 27.46 \xo*\xq Yesu ɔŋgbɔkərɛ moloku ma Dawuda \xq*\xt Yabura 22.2\xt*\x* Itɔ tatɔkɔ: «Kanu kem, Kanu kem, ta ake tɔ məsak'em-ɛ?» \v 47 Kɔ afum alɔma akɔ ŋanayi di mɔ, ŋanane kɔ dim. Ŋancloku kəfɔtɔ disrɛ a Aŋnabi Eli eyi kəwe. \v 48 Kɔ fum wəkin ɛyɛksɛ kəkɔlɛk yaŋgba, nyɛ ɛnapuk dəməncɔncɔ mɔ, k'ɛnɛpsər yi dəkəmota k'encenc kɔ yi a pəmun. \v 49 Mba kɔ akɔ ŋaloku: «Məkar ma, pamɔmən belbel kɔ tɔyɔnɛ Eli endeder kədeyac kɔ-ɛ.» \p \v 50 Kɔ Yesu oŋkulɛ sɔ pəpɔŋ, a k'oluksɛ Kanu afɔkəl ŋɔn. \v 51 Tɛm tatɔkɔ tɔ kəloto kəlel nkɛ kəŋkəŋk tɔksɔ ta kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ kəŋgbɛrɛ dacɔ, kəyɛfɛ takəroŋ haŋ tantɔf. Kɔ antɔf ŋɛyɛfɛ kəyikcɛ pəpɔŋ kɔ masar mɛŋgbɛrɛ, \v 52 kɔ cufu cəŋgbitɛ, kɔ cəbel ca afum a Kanu alarəm ŋafɔtɛ afi dacɔ. \v 53 Kɔ ŋayɛfɛ dəcufu ntɛ Yesu ɔfɔtɛ afi dacɔ mɔ, kɔ ŋambɛrɛ Yerusalɛm dare ndɛ ampusɛ Kanu mɔ, kɔ ŋamentərnɛ afum alarəm. \v 54 Wəbɛ k'asɔdar wəRom kɔ amarɛnɛ ɔn asɔdar akɔ ŋanayi di ŋacbum kəbel ka Yesu mɔ, ŋanesɛ pəpɔŋ ntɛ ŋananəŋk antɔf kəyikcɛ, kɔ tɔkɔ tɛnayi kəfi ka Yesu mɔ, kɔ ŋaloku: «Wəkawɛ, Wan ka Kanu yati ɛnayi!» \v 55 Aran alarəm ŋanacəmɛ pəbɔlɛ ŋacmɔmən, aran aŋɛ ŋanasol kɔ Yesu kəyɛfɛ Kalile kədebəcɛ kɔ mɔ. \v 56 Aran akakɔ dacɔ, Mari wəka Makdala, Mari iya wəka Sak kɔ Isifu, kɔ iya ka awut arkun a Sebede. \s1 Antorɛ Yesu dəkufu \r Mark 15.42-47; Luk 23.50-56; Isaŋ 19.38-42 \p \v 57 Ntɛ dɔfɔy dɛmbəp mɔ, kɔ wərkun wəka daka wəlɔma ender, wəka dare da Arimate ɛnayi, pacwe kɔ Isifu. Nkɔn sɔ wəcɛpsɛ Yesu darəŋ wəlɔma ɛnayi. \v 58 Kɔ wərkun nwɛ ɔŋkɔ ndena Pilat k'ɔŋkɔ pətola kɔ kəbel ka Yesu. Kɔ Pilat osom a pasɔŋ kɔ ki. \v 59 Kɔ Isifu ɛlɛk kəbel ka Yesu, k'ɛnɛpsər ki kasaŋke ka kəloto kətelər kəfu, \v 60 k'ontorɛ kəbel ka Yesu dəkufu nkɛ anatɔtorɛ wəfi kərɛsna mɔ, kufu nkɛ nkɔn Isifu anayɔk ka nkɔnsərka dətasar mɔ, k'osuncɛ dəkəbɛrɛ da kufu kaŋkɔ tasar tɔpɔŋ, k'ɔŋkɔ. \v 61 Awa, Mari wəka Makdala kɔ Mari nwɛ ɛnayɔnɛ iya ka Sak kɔ Isifu mɔ ŋanayi di, ŋandɛ ŋatɛfərnɛ kufu. \s1 Kəbum ka kufu \p \v 62 Dɔckɔsɔk da tataka tolompəsnɛnɛ dɔsɔk da kəŋesəm, aloŋnɛ apɔŋ k'aFarisi ŋasol kɔ ŋaŋkɔ ndena Pilat, \v 63 kɔ ŋaloku: «Mariki, səncɛm-cɛmnɛ a wəyemɛ wəkawɛ ɛnaloku ntɛ ɛnayi wəyeŋ mɔ: ‹Tataka ta maas ta defi dem, indefɔtɛ afi dacɔ.› \v 64 Awa, məsom afum ŋacbum kufu kɔn haŋ tataka ta maas, ta acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋadeder ŋakiyɛ kəbel kɔn, ŋakafəlɛ kəloku afum: ‹Nənəŋk, ɔfɔtɛ afi dacɔ!› Yem yayɔkɔ yendebɛk sɔ yecepər yɔcɔkɔ-cɔkɔ.» \v 65 Kɔ Pilat oloku ŋa: «Iwosɛ kəsɔŋ nu asɔdar, nəyɔ ŋa ŋabum kufu kaŋkɔ pəmɔ tɔkɔ nəfaŋ ti mɔ.» \v 66 Awa, kɔ ŋaŋkɔ ŋalompəs tobum ta kufu nkɛ, kɔ ŋasuncɛ ki tasar pɔpɔŋ, kɔ ŋancəmbər afum ŋancbum ki. \c 28 \s1 Yesu kəfɔtɛ kɔn afi dacɔ \r Mark 16.1-10; Luk 24.1-12; Isaŋ 20.1-10 \p \v 1 Dɔckɔsɔk da dɔsɔk da kəŋesəm, sandeŋ bətbət, Mari wəka dare da Makdala kɔ Mari wəlɔma ŋander kəmɔmən kufu. \v 2 Gbəncana babɔkɔ kɔ antɔf ŋeyikcɛ pəpɔŋ, bawo mɛlɛkɛ ma Mariki mɛnator dəntɔf kədebiŋkəli tasar, mɛndɛ sɔ pi kəroŋ. \v 3 Mɛlɛkɛ mamɔkɔ mɛnayi pəmɔ pəmot pa dəkɔm, yamos ya mi yeferɛ poŋ. \v 4 Kɔ asɔdar abum a kufu ŋayikcɛnɛ kənesɛ, ŋamɔmpnɛ pəmɔ ntɛ ŋaŋfi mɔ. \v 5 Mba kɔ mɛlɛkɛ moloku aran: «Ta nəna nənesɛ, bawo incərɛ a Yesu wəkɔ anacaŋ dətɔk yɛpəmpəl mɔ, nəyi kətɛn. \v 6 Eyi fɛ dɛ, ɔfɔtɛ afi dacɔ pəmɔ tɔkɔ ɛnaloku ti mɔ. Nəder nəmɔmən nnɔ kəfo nkɛ anaboc kɔ mɔ. \v 7 Nəkufɛ nəkɔloku acɛpsɛ ɔn darəŋ a Yesu ɔfɔtɛ afi dacɔ, awa a nəŋkɔbəp kɔ Kalile, difɔ nəŋkɔnəŋk kɔ. Nəcəŋkəl: Tatɔkɔ t'iyɔna toloku nu.» \v 8 Kɔ aran aŋɛ ŋambɔlɛ kufu nkɛ katəna kənesɛ kɔ pəbotu pɔpɔŋ disrɛ, kɔ ŋayɛksɛ kəkɔloku ti acɛpsɛ a Yesu darəŋ. \v 9 Gbəncana babɔkɔ kɔ Yesu ender aran aŋɛ tekiriŋ k'eyif ŋa: «Iyif nu!» Kɔ aran aŋɛ ŋalɔtərnɛ kɔ ŋancəpɛ kɔ suwu kɔ ŋasumpər kɔ wɛcək teta kəleləs kɔn. \v 10 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ta nənesɛ, nəkɔ nəloku awɛnc im aŋa a ŋakɔ Kalile, a difɔ ŋandekɔnəŋk im. \s1 Abum kufu ŋalɔmər abɛ mes mmɛ mɛnacepər nde dəkufu mɔ \p \v 11 Ntɛ aran aŋɛ ŋanayi dɔpɔ kəkɔ mɔ, awa kɔ abum a dəkufu alɔma ŋambɛrɛ dare kɔ ŋalɔmər aloŋnɛ apɔŋ mes mɔkɔ mɛnacepər mɔ fəp. \v 12 Ntɛ ŋaloŋkanɛ kɔ abeki mɔ, kɔ ŋantəŋnɛ kəsɔŋ asɔdar akakɔ pəsam pɛlarəm, \v 13 kɔ ŋasom asɔdar akakɔ ntɛ: «Nəde nəloku: ‹Acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanderna ŋakiyɛ kɔ, tɛtəŋnɛ sədirɛ.› \v 14 Kɔ wəkiriŋ ene ti-ɛ, səŋkɔcərɛ kəlok-lokər kɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta antɔrəs nu mɔ.» \v 15 Kɔ asɔdar ŋambaŋ pəsam kɔ ŋayɔ tɔkɔ analoku ŋa mɔ. Kɔ taruku pa yem papɔkɔ pɛsam aSuyif dacɔ haŋ mɔkɔ. \s1 Yesu ementərnɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ \r Mark 16.14-18; Luk 24.36-49; Isaŋ 20.19-23; Asom 1.6-8 \p \v 16 Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ aŋɛ wəco kɔ pin ŋaŋkɔ Kalile, nde tɔrɔ tɔkɔ Yesu ɛnaboncər ŋa mɔ. \v 17 Ntɛ ŋanəŋk Yesu mɔ, kɔ ŋantontnɛnɛ kɔ, mba kɔ alɔma ŋa dacɔ ŋanalip fɛ kəlaŋ tetɔn. \v 18 Kɔ Yesu ɔlɔtərnɛ ŋa, k'oloku: «Kanu kəsɔŋ im kətam fəp kəyɛfɛ dəKɔm haŋ dəntɔf. \v 19 Nəkɔ, nəsɔŋɛ afum a tɔf ya doru fəp kəyɔnɛ acɛpsɛ em darəŋ, nəcgbət ŋa dəromun tewe ta Kas, ta Wan kɔ t'Amera Ŋecempi, \v 20 nəctəksɛ ŋa kəleləs mosom mɔkɔ isom nu mɔ fəp. Awa kɔ ina iyi nu dacɔ dɔsɔk o dɔsɔk haŋ doru delip.»