\id LUK ; Baga Sitem, Pioneer Bible Translators; 1st edition, June, 2006; 2nd edition Oct. 2012 with up-to-date key-term and spelling changes; spelling update (tch -->c) 08/2015; spelling update (changed all apostrophes to Unicode 2018: ', removed spaces before and after apostrophes) Aug 2016 CU; spelling update (/kɔ-/ -->/kɔ/) & (/c-/ --> /c/) Aug 2016 KWV \ide UTF-8 \h Luk \toc3 LUK \toc2 Luk \toc1 Kəbaru Kətɔt ka Luk \mt1 Kibaru Kətɔt ka Luk \c 1 \s1 Kəbɛrɛ ka kəcop moloku ma Luk \p \v 1 Ntɛ afum alarəm ŋancop kəlompəs ka mes mmɛ mɛnacepər su dacɔ mɔ, \v 2 pəmɔ tɔkɔ akɔ ŋananəŋk mi dəkəcop, akɔ ŋanasom kəloku ka afum toloku ta Kanu mɔ. \v 3 Kəleləs kam, Teyofil, itɔ pəwurɛn'em fɔ pəntesɛ ina sɔ, ntɛ intɛn mi belbel kəyɛfɛ dəkəcop mɔ. Awa, isɔŋ'am mi kəcərɛ dəmecicəs pəmɔ tɔkɔ inatəkəs mi mɔ, \v 4 ntɛ tɔŋsɔŋɛ məcərɛ kance ka mes mmɛ antəks'am mɔ. \s1 Mɛlɛkɛ moloku kədekom ka Aŋnabi Saŋ\f + \fr 1.5-38 \fr* \fqa Saŋ Batis\fqa* = «Yaya», itɔ «Saŋ, wəgbət afum dəromun teta kəsɔkəs bəkəc yaŋan.».\f* \p \v 5 Tɛm ntɛ Herodu ɛnayɔnɛ wəbɛ ka atɔf ŋa Yude mɔ, wəloŋnɛ ka Kanu wəlɔma ɛnayi pacwe kɔ Sakary, wəka kəgba ka aloŋnɛ nkɛ ancwenɛ wətem Abiya mɔ ɛnayɔnɛ. Wəran kɔn pəwur dokom da Aruna, pacwe kɔ Elisabɛt. \v 6 Mɛrəŋ maŋan fəp ŋanalomp fɔr ya Kanu kiriŋ, ŋacəmɛ sɔ dɔpɔ kɔ mosom ma Mariki fəp darəŋ pəmɔ tɔkɔ pəmar mɔ. \v 7 Mba ŋanayɔ fɛ wan, bawo Elisabɛt ɛnayɔnɛ fɛ wəran wəkombəra, mɛrəŋ maŋan fəp ŋanasikər. \p \v 8 Dɔsɔk dɔlɔma Sakary pəcbəc yɛbəc yɔn ya kəloŋnɛ ka Kanu, bawo kəgba kəŋan kənakɔ kətɔmpər kəloŋnɛ kaŋkɔ. \v 9 Pəmɔ tɔkɔ aloŋnɛ a Kanu ŋaŋyɔ ti mɔ, k'aŋgbal kɔla\f + \fr 1.9\fr* \fq K'aŋgbal kɔla\fq* = tatɔkɔ tɔ ancyɛk-yɛk wəloŋnɛ aloŋnɛ dacɔ nwɛ pəcmar kəbɛrɛ kəfo kəcempi kəkɔmotɛ Kanu curay nde kəlɔ kəpɔŋ mɔ. Kɔ kɔla kəmentər nwɛ Kanu kəfaŋ mɔ.\f*, kɔ kɔla kəmentər Sakary dɔsɔk dadɔkɔ kəbɛrɛ ka dəkəfo kəcempi ka kəlɔ kəpɔŋ pəkɔmotɛ Mariki curay. \v 10 Afum alarəm ŋanayi nde dabaŋka \k ŋaclok-lokər Kanu\k* tɛm tatɔkɔ ancmot curay mɔ. \v 11 Awa, kɔ mɛlɛkɛ ma Mariki mowurər Sakary, mɛcəmɛ nde kəca kətɔt ka tetek ntɛ aŋmotɛ Mariki suray mɔ. \v 12 Ntɛ Sakary ɛnəŋk mɛlɛkɛ mmɛ mɔ, kɔ pəyi kɔ yamayama, kɔ kənesɛ kəsumpər kɔ. \v 13 Mba kɔ mɛlɛkɛ mmɛ moloku kɔ: \q1 «Ta mənesɛ Sakary, \q1 bawo Kanu kəlɛk kətola kam: \q1 Elisabɛt, wəran kam, endekom'am wan wərkun \q1 məde məwe kɔ tewe ta Saŋ\f + \fr 1.13\fr* \fq Saŋ\fq* = «Yaya»\f*. \q1 \v 14 Wan wəkakɔ endesɔŋ'am kəyekti domp pəbɔt əm sɔ mes, \q1 kəkom kɔn kəndesɔŋɛ afum alarəm kəselsər. \q1 \v 15 Bawo fum wəpɔŋ endeyi fɔr ya Mariki kiriŋ, \q1 ɔfɔde pəcmun member, ɔfɔde pəcmun yomunəs nyɛ yencisəs mɔ, \q1 endelarɛ \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* pəsɔrɔyi kɛrɛ dəkor. \q1 \v 16 Endeluksɛ awut a Yisrayel alarəm nnɔ Mariki, Kanu kəŋan kəyi mɔ. \q1 \v 17 Kanu kəndesak Saŋ pəyi Wəbɛ kiriŋ kəderɛnɛ amera kɔ fənɔntər ya wədəŋk wəka Kanu Eli. \q1 Endekafəli bəkəc ya cas nnɔ awut ŋayi mɔ, \q1 bəkəc ya ataŋi ləŋəs nnɔ kəsɔk domp ka alompu kəyi mɔ, \q1 pəlompəs afum aŋɛ ŋandeyi kiyi ka Mariki tɛm fəp mɔ.» \b \p \v 18 Kɔ Sakary eyif mɛlɛkɛ: «Cəke cɔ indecərɛnɛ, a kance kɔ-ɛ? Bawo wətem iyɔnɛ kɔ wəran kem sɔ ɛmbɛk.» \v 19 Kɔ mɛlɛkɛ mɔsɔŋɛ kɔ kəcərɛ, mocloku kɔ : «Ina ɔyɔnɛ Yibirila nwɛ ɛncəmɛ Kanu fɔr kiriŋ mɔ! Asom im kəsom dəm kədelok-lokər əm, ilok'əm toloku tɔtɔt tantɛ. \v 20 Mba ntɛ məntɔlaŋ moloku mem mɔ, məfɔdesɔtam kəlok-loku haŋ dɔsɔk ndɛ tendeyi mɔ, tɛm ntɛ Kanu kəndefaŋ mɔ.» \v 21 Ntɛ afum fəp ŋackar Sakary nde dabaŋka mɔ, kɔ pənde pəciyanɛ ŋa, bawo oncwon dəndo kəfo kəcempi. \v 22 Sakary endewur, ɛntam fɛ kəlok-lokər ŋa, kɔ afum ŋancərɛ a Kanu kəsɔŋɛ Sakary kənəŋk tes tɔlɔma dəndo kəfo kəcempi disrɛ. Kɔ Sakary ɔyɔnɛ wətɔtam kəlok-loku, k'ɛyɛfɛ kəlok-lokərɛ ŋa waca. \p \v 23 Ntɛ mataka mɔn ma yɛbəc mencepər mɔ, k'olukus nde kəlɔ kɔn. \v 24 Pəwon fɛ, kɔ wəran kɔn Elisabɛt ɛmbɛkəs. K'ɔŋgbɔpnɛ yof kəcamət, pəcloku: \v 25 «Ntɛ tɔ Mariki ɔyɔn'em, ɛntɛp oŋ kədewosɛ kəwur'em malap nnɔ afum ŋayi mɔ.» \s1 Mɛlɛkɛ moloku kədekom k'Aŋnabi Yesu \p \v 26 Ntɛ Kəbɛkəs ka Elisabɛt kəsɔtɔ yof camət-tin mɔ, kɔ Kanu kəsom mɛlɛkɛ mɔn Yibirila nde dare dɔkɔ aŋwe Nasarɛt mɔ, atɔf ŋa Kalile, \v 27 ndena wan wəran wətɔcərɛ wərkun, nwɛ ancwe Mari mɔ. Isifu wəka dokom da Dawuda ɛncfac kɔ. \v 28 Kɔ mɛlɛkɛ mɛmbɛrɛ ndena Mari, kɔ moloku: «Pəbɔt əm, məna nwɛ Kanu kəmar kifəli mɔ! Mariki osol'am!» \v 29 Kɔ toloku tatɔkɔ tɔsɔŋɛ kɔ pəyi Mari yamayama. K'eyifnɛ ntɛ kəyif kaŋkɔ kəloku mɔ. \v 30 Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ: \q1 «Ta mənesɛ Mari, bawo məsɔtɔ kəmar kifəli nkɛ kəyɛfɛ ndena Kanu mɔ. \q1 \v 31 Mənəŋk fɛ! Kəbɛkəs kɔ mənder, məkom wan wərkun, \q1 məde məwe kɔ tewe ta Yesu. \v 32 Fum wəpɔŋ endeyi, pacwe kɔ wan ka Wəbɛ wəka darenc, \q1 Mariki Kanu Kəpɔŋ kəndesɔŋ kɔ kəŋgbasar \f + \fr 1.32\fr* \fq Kəŋgbasar\fq* = «dɔcɔm da dɛbɛ», ti tɔyɔnɛ tɛgbɛkərɛ ta dɛbɛ.\f* ka dɛbɛ da Dawuda, wətem kɔn. \q1 \v 33 Nkɔn endekekərɛ dɛbɛ da doru o doru nnɔ aka dolom da Yakuba \f + \fr 1.33 \fr*\fq Aka dolom da Yakuba\fq* = «afum aka Yisrayel»\f* ŋayi mɔ, \q1 dɛbɛ dɔn dɔfɔdelip.» \b \p \v 34 Kɔ Mari eyif mɛlɛkɛ: «Cəke cɔ tatɔkɔ tɛntam kəyi-ɛ, bawo incərɛ fɛ wərkun?» \v 35 Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ: \q1 «\k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋendeder əm, fənɔntər fa Wəbɛ wəka darenc fəkump əm katəkəp kɔn. \q1 Itɔ endesɔŋɛ wan nwɛ andekom mɔ kəcemp, packulɛ kɔ «Wan ka Kanu.» \m \v 36 Mənəŋk fɛ! Elisabɛt wəkomɛnɛ kam, nkɔn sɔ ɛmbɛkəs wan wərkun detembəra dɔn disrɛ. Nkɔn nwɛ anckulɛ kətɔkom mɔ, ŋof ŋɔn ŋa camət-tin ŋa kəbɛkəs ŋeyi ŋaŋɛ, \v 37 bawo Kanu kəfɔtarpɛnɛ tes o tes.» \v 38 Kɔ Mari oloku: «Kanu kəyɔn'em tatɔkɔ məntɛp kəcloku mɔ. Wəcar ka Kanu Kəpɔŋ iyɔnɛ. Intola teyi pəmɔ tantɛ məlok'im ti mɔ.» Kɔ mɛlɛkɛ mɛyɛfɛ kɔ day kɔ mɔŋkɔ. \s1 Mari kəkɔtəs ndena Elisabɛt pəkɔnəŋk kɔ \p \v 39 Mata mamɔkɔ, kɔ Mari ɛyɛfɛ kəkɔ katəna katəna dare da Yuda dɔlɔma, nde atɔf ŋa dəmɔrɔ. \v 40 K'ɔŋkɔ pəbɛrɛ kəlɔ ka Sakary, k'eyif Elisabɛt. \v 41 Elisabɛt endene kəne dəm kəyif ka Mari, kɔ wan ɛsɛp kɔ dəkor. Kɔ \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋɛlarɛ katin Elisabɛt, \v 42 kɔ ŋɔsɔŋɛ Elisabɛt kəgbəŋɛ kəloku: \q1 «Kanu kəmpoc'am pətɔt aran fəp dacɔ, \q1 \v 43 Ak'iyɔnɛ ntɛ iya wəka Wəbɛ kem endeder kəyif im mɔ? \v 44 Ntɛ ine kəyif kam mɔ, kɔ wan ɛsɛp im dəkor pəbotu disrɛ. \v 45 Pəbɔt nwɛ ɛnalaŋ mɔ, bawo ntɛ Kanu Kəpɔŋ kənaloku kɔ mɔ tendeyi.» \s1 Teleŋ ta Mari tokor-korɛ Kanu \p \v 46 Kɔ Mari oloku oŋ: \q1 «Iŋkor-koru Kanu Kəpɔŋ kətam kem fəp, \q1 Kanu kəpocɛ pətɔt pokom pa kor kam! \q1 \v 47 Amera ŋem ŋɛlarɛ pəbotu teta Kanu Kəpɔŋ Wəyac kem, \q1 \v 48 bawo owosɛ kəgbal fɔr nnɔ ina, wəcar kɔn wəfəfər iyi mɔ. \q1 Ɛy, kəyɛfɛ ndɛkəl haŋ tɛm fəp, afum ŋande ŋaclok'im a pəmbɔt im, \q1 \v 49 bawo Wəka fənɔntər nwɛ ɔyɔn'em mes mɔpɔŋ mɔ, \q1 tewe tɔn tencemp! \q1 \v 50 Kəbɔt ka Kanu amera kəŋyɛfɛ dɛtɛmp kɔ dɛtɛmp \q1 akɔ ŋaleləs ki mɔ. \q1 \v 51 Kəmentər fənɔntər fa kəca kɔn: \q1 kɔ kəsamsər afum akɔ ŋanabɛk bəkəc mɔ, \q1 \v 52 kɔ kəŋgbal abɛ apɔŋ dɛbɛ daŋan \q1 kɔ kəncəmbər afəfər kiriŋ. \q1 \v 53 Kɔ kəsɔŋɛ kənɛmbərɛ pətɔt aŋɛ dor dɛnayɔ mɔ, \q1 kɔ kəmbɛləs akɔ ŋanayɔ daka mɔ waca wɔsɔkər. \q1 \v 54 Kɔ kənder kədemar aka Yisrayel, amarəs ɔn: \q1 kəmpələrnɛ fɛ kəmentər dobotu amera dɔn \q1 \v 55 a Abraham kɔ yuruya yɔn ta doru o doru \q1 —pəmɔ tɔkɔ ɛnaloku ti atem asu mɔ.» \b \p \v 56 Kɔ Mari ŋayi kɔ Elisabɛt haŋ yof maas, k'olukus nde ndɔrɔn. \s1 Kəkom ka Aŋnabi Saŋ Batis\f + \fr 1.57\fr* \fqa Saŋ Batis\fqa*, məmɔmən 1.6\f* \p \v 57 Kɔ tɛm tɛmbəp ntɛ pənamar Elisabɛt pəkom mɔ, k'oŋkom wan wərkun. \v 58 Andɛ ɔn kɔ akomɛnɛ ɔn ŋane, a Kanu kəntorɛ kɔ pəforu disrɛ, kɔ pəmbɔt ŋa fəp faŋan. \v 59 Tataka ta camət-maas ta kəkom kɔn, kɔ ŋander kədekənc ka wan, kɔ ŋasɔŋɛnɛ kɔ tewe ta kas Sakary. \v 60 Mba kɔ kɛrɛ ɛlɛk moloku, k'oloku: «Ala, Saŋ sɔ andewe kɔ.» \v 61 Mba afum ŋaloku kɔ: «Ali fum eyi fɛ dokom dam nwɛ aŋwe tewe tantɛ mɔ.» \v 62 Kɔ afum ŋayɛfɛ kəyifətɛ kas waca, tewe ta wan ntɛ ɛfaŋ pawe kɔ mɔ. \v 63 Kɔ Sakary ewe tabam, k'encic: «Saŋ sɔ andewe kɔ.» Kɔ pənciyanɛ afum fəp. \v 64 Kɔ kusu kɔn kəmepɛ katina, kɔ temer tɔn tɛyɛfɛ, k'ɛyɛfɛ kəkor-koru Kanu. \v 65 Kɔ kənesɛ kəyi andɛ ɔn fəp, kɔ mes mamɔkɔ mɛmbaŋ atɔf ŋa Yude fəp, pacyifətɛnɛ mi. \v 66 Nwɛ o nwɛ ene pacloku mi, teŋyi kɔ dɛbəkəc, ŋacyifnɛ: «Ake wan wəkakɔ endeyɔnɛ oŋ-ɛ?» Kɔ fənɔntər fa Kanu Kəpɔŋ fəncəmɛ kɔ darəŋ. \s1 Teleŋ ta Sakary tokor-korɛ Kanu \p \v 67 K'\k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋɛlarɛ Sakary papa ka Saŋ, k'ɛyɛfɛ kədəŋk moloku mmɛ Kanu kənasɔŋ kɔ kəloku mɔ, pəcloku: \q1 \v 68 «Iŋkor-kor'əm məna Mariki, Kanu ka aka Yisrayel, \q1 bawo kənder kəmar afum ɔn, kɔ kəmbaŋ ŋa. \q1 \v 69 Kəwurɛ su wəyac wəpɔŋ, \q1 dokom da Dawuda, wəmarəs kɔn. \q1 \v 70 —Itɔ Kanu kənalok-lokɛ cusu ca adəŋk ɔn acempi kəyɛfɛ ntɛ pənawon mɔ— \q1 \v 71 kənasɔŋ su temer kədebaŋ su aterɛnɛ asu dəwaca \q1 kɔ kətam ka akɔ ŋantɔfaŋɛ su pətɔt mɔ. \q1 \v 72 Itɔ kənamentərɛ amera ŋobotu ŋa ki atem asu, \q1 kɔ kəncɛm-cɛmnɛ \k kəcaŋəs kəcempi kəŋan kəyi tes tin\k*. \q1 \v 73 Pəmɔ \k kədɛrəm\k* kaŋkɔ Kanu kənadɛrmɛ Abraham wətem kosu, itɔ ɛlasɛ su ki, \q1 \v 74 a kɔ kəndebaŋ su aterɛnɛ asu dəwaca-ɛ, \q1 kəndesɔŋɛ su tɛm tatɔkɔ packor-koru kɔ bəkəc yoforu disrɛ, \q1 \v 75 ntɛ tɔŋsɔŋɛ pakor-koru kɔ decempi kɔ dolompu disrɛ fɔr yɔn kiriŋ \q1 kiyi kosu doru fəp mɔ. \q1 \v 76 Kɔ məna wan kem, wədəŋk wəka Wəbɛ wəka darenc ɔ andew'am. \q1 Məna endeyi Mariki kiriŋ, məclompəs səpɔ sɔn. \q1 \v 77 Məkɔ məsɔŋɛ afum ɔn kəcərɛ a Kanu kənder kədeyac ŋa, \q1 kəŋaŋnɛnɛ ŋa kiciya kəŋan. \v 78 Ɛy! Teta dɛrɛnc kɔ dobotu amera da Kanu kosu, \q1 kəmot su pəwaŋkəra pa darenc, mpɛ powurɛnɛ kɔ pəwaŋkəra pa dec dɛpɛncɛ mɔ. \q1 \v 79 Ntɛ tɔŋsɔŋɛ akɔ ŋayi kubump kɔ akɔ ŋayi katəkəp ka defi dəntɔf mɔ, ŋasɔtɔ pəwaŋkəra, \q1 kəsolɛ su sɔ dɔpɔ da pəforu.» \p \v 80 Kɔ wan ɛmbɛk, pəcsɔtɔ fənɔntər fa amera. K'eyi dəndo dətɛgbərɛ haŋ dɔsɔk ndɛ ɛnamentərnɛ nnɔ afum aka Yisrayel ŋayi mɔ. \c 2 \s1 Kəkom ka Aŋnabi Yesu (Isa) \r Mat 1.18-25 \p \v 1 Mata mamɔkɔ mɔ, Okustu wəbɛ wəpɔŋ wəka tɔf ya Rom fəp, osom kəlɔm ka afum aŋɛ ŋanayi dɛbɛ dɔn dəntɔf mɔ fəp. \v 2 Kəlɔm kəcɔkɔ-cɔkɔ kaŋkɔ kənayi tɛm ntɛ Okustu ɛnacəmbər Kureniyo, pəyɔnɛ wəbɛ ka atɔf ŋa Siri mɔ. \v 3 Kɔ afum fəp ŋaŋkɔ kəsɔŋnɛ mewe nwɛ o nwɛ nde dare dɔn dɔpɔŋ ndɛ aŋkom kɔ mɔ. \p \v 4 Kɔ Isifu nkɔn sɔ ɛmpɛ kəyɛfɛ dare da Nasarɛt atɔf ŋa Kalile kəkɔ dare da Dawuda ndɛ aŋwe Betlɛhɛm mɔ, bawo Isifu wəka kəlɔ kɔ dokom da Dawuda dɔ ɛnayɔnɛ. \v 5 Ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəsɔŋnɛ tewe kɔ Mari, wəran nwɛ ɛncfac mɔ, wəkakɔ pəbɛkəs. \p \v 6 Ŋanasɔrɔyi di, kɔ tɛm ta Mari tokom tɛmbəp, \v 7 k'oŋkom wan kɔn wəcɔkɔ-cɔkɔ wərkun. K'ɔfɔktər kɔ dəkəloto, k'ɔŋkɔ pəboc kɔ dətaŋku ntɛ ancbɛrɛ yɔcɔl yeri mɔ, bawo ŋanasɔtɔ fɛ kəfo dəndo dəkarwaŋse. \s1 Mɛlɛkɛ ma Kanu mowurər akɛk yɔcɔl \p \v 8 Atɔf ŋin ŋaŋɔkɔ ŋɛnayɔ akɛk aŋɛ ŋanccepərɛnɛ pibi dəkulum kəbum ka yɔcɔl yaŋan mɔ. \v 9 Kɔ mɛlɛkɛ ma Kanu Kəpɔŋ mowurər ŋa, kɔ \k pəmot pa debeki da Kanu Kəpɔŋ\k* pɛŋkɛl ŋa. Kɔ kənesɛ kəpɔŋ kəyi ŋa. \v 10 Mba kɔ mɛlɛkɛ moloku ŋa: «Ta nənesɛ! Bawo toloku tɔtɔt tɔ inder kədeloku nu, ntɛ tendebɔtəs afum fəp bəkəc mɔ: \v 11 Mɔkɔ, nde dare da Dawuda disrɛ, aŋkomɛ nu wəyac, nwɛ ɔyɔnɛ Wəbɛ, nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ. \f + \fr 2.11\fr* \fq Wəsom ka Kanu\fq* = «Krist» tokulɛ tɔ = «Nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk kəsom mɔ».\f* \v 12 Ntɛ tendeyɔnɛ nu tɛnɛpəlɛ taka ti: Nəŋkɔbəp kənaka pafɔktər ki dəkəloto, kəfəntərɛ dətaŋku ntɛ ambɛrɛ yɔcɔl yeri mɔ. \p \v 13 Gbəncana babɔkɔ kɔ kənay ka mɛlɛkɛ ma darenc kəmɛpnɛ katina mɔcɔkɔ-cɔkɔ kəkor-koru ka Kanu, mocloku: \v 14 «\k Debeki da Kanu\k* deyi darenc, bəkəc yɔfɔr akɔ ŋayi dəntɔf ak'ɔmbɔtər ŋa mɔ!» \s1 Akɛk kəkɔ kəŋan Bet Lɛhɛm \p \v 15 Ntɛ mɛlɛkɛ mɛsak ŋa kɔ mɛmpɛ darenc mɔ, kɔ akɛk ŋalokɛnɛ: «Awa, paŋkɔn haŋ Betlɛhɛm, pakɔ panəŋk tɔkɔ teyi mɔ, ntɛ Kanu Kəpɔŋ kəsɔŋɛ su kəcərɛ mɔ.» \v 16 Kɔ akɛk ŋambɛlkər kəkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp Mari kɔ Isifu, kənaka kəfəntərɛ taŋku pɛbɛrɛ pa yɔcɔl yeri. \v 17 Ntɛ ŋalip kənəŋk ti mɔ, kɔ ŋalɔm tɔkɔ analoku ŋa teta wan kakɔ mɔ. \v 18 Akɔ ŋanacəŋkəl moloku mɔkɔ akɛk ŋanclɔmər ŋa mɔ fəp, kɔ menciyanɛ ŋa. \v 19 Kɔ Mari ɛmɛŋkərnɛ moloku mamɔkɔ fəp, pəccɛm-cɛmnɛ mi dɛbəkəc. \v 20 Kɔ akɛk ŋaluksərnɛ sɔ nde ŋanayɛfɛ mɔ, \k ŋaccam debeki\k* da Kanu, ŋanckor-koru Ki teta moloku mɔkɔ mɛlɛkɛ mɛnaloku ŋa, a kɔ ŋanəŋk sɔ mi mɔ. \s1 Kəwurɛ ka Aŋnabi Yesu doru \p \v 21 Ntɛ kəkom ka wan kəsɔtɔ mata camət-maas mɔ, k'aŋkənc kɔ, k'awe kɔ Yesu, tewe ntɛ mɛlɛkɛ mɛnaboncər ŋa, ta antabɛkəs kɔ mɔ. \s1 Kəmentər ka Aŋnabi Yesu nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* \p \v 22 Ntɛ mataka maŋan ma kəsɔkəsnɛ melip pəmɔ ntɛ sariyɛ sa Musa səloku ti mɔ, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ Yerusalɛm kəkɔmentər kɔ Wəbɛ Kanu. \v 23 Ŋanayɔ mɔyɔ mɔkɔ ancic buk ba sariyɛ sa Wəbɛ disrɛ mɔ: «Awut arkun acɔkɔ-cɔkɔ aŋɛ aran ŋaŋkom mɔ fəp, pəmar pasɔŋ ŋa Wəbɛ Kanu ŋayɔnɛ acempi.» \v 24 Pəmar sɔ akombəra a wan wəkakɔ ŋaloŋnɛ Kanu «mɔpay mɛrəŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ntantoriya yowut mɛrəŋ,» pəmɔ tɔkɔ aloku ti sariyɛ sa Wəbɛ disrɛ mɔ. \p \v 25 Tɛm tatɔkɔ fum wəlɔma ɛnayi Yerusalɛm pacwe kɔ Simeyɔŋ. Fum wəlompu ɛnayi pəcəmɛ dɔpɔ da Kanu darəŋ, pəckar nwɛ endeyac Yisrayel mɔ, \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋɛnayi kɔ kəroŋ. \v 26 Amera Ŋecempi ŋaŋɔkɔ ŋɛnasɔŋɛ kɔ kəcərɛ, a ɔfɔfi ta ɛnəŋk Krist, wəbɛ nwɛ Kanu Kəpɔŋ kəyɛk-yɛk mɔ. \v 27 Kɔ \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋɔncɔŋəs kɔ, k'ɔŋkɔ nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*. Ntɛ akombəra a Yesu ŋaŋkekərɛ kɔ kəkɔyɔnɛ kɔ tɔkɔ sariyɛ səloku mɔ, \v 28 kɔ Simɔŋ ɛlɛk wan dəwaca k'eyif Kanu barka pəcloku: \v 29 «Wəbɛ, məntam oŋ kəsak wəcar kam pəfinɛ abəkəc ŋoforu pəmɔ tɔkɔ mənaloku ti mɔ, \v 30 bawo fɔr yem yati yɔ inəŋkɛ ntɛ məyɔ kəyac ka afum am mɔ— \v 31 Nwɛ məlompəs afum fəp fɔr kiriŋ mɔ— \v 32 endeyɔnɛ pəmɔ pəmot mpɛ pendesɔŋ afum a tɔf ya doru fəp pəwaŋkəra it'ɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ Kanu. Nwɛ endeyɔnɛ pəlel pa afum am, aka Yisrayel.» \s1 Simɔŋ kəloku ka tɔkɔ Kanu kəndeyɔ mɔ \p \v 33 Kɔ pənciyanɛ akombəra a Yesu ntɛ Simɔŋ oncloku teta Yesu mɔ. \v 34 Kɔ Simeyɔŋ ontolanɛ ŋa, k'oloku Mari iya wəka Yesu: «Kanu kəŋkɛrɛ wan wəkawɛ kədesɔŋɛ aka Yisrayel alarəm kətɛmpɛnɛ, pəyekti sɔ alarəm. Paka pa Kanu pɔ mpɛ pendesɔŋɛ afum kəgbɛkəlɛnɛ mɔ. \v 35 Endebɛr pəwaŋkəra bəkəc ya akɔ ŋayɔ mɛcɛm-cɛmnɛ mɔgbɔpnɛ mɔ. Kɔ məna Mari, pəcuy pendefut'əm abəkəc pəmɔ tɔkɔ kəŋgbasar kəŋfutu mɔ.» \s1 Wədəŋk wəka Kanu wəran Hana \p \v 36 Wədəŋk wəran wəlɔma ɛnayi pacwe kɔ Hana, wan ka Panuyɛl, wəka kusuŋka ka Asɛr. Wəran wəsikər ɛnayi. Ɛnalɔ nda wərkun meren camət-mɛrəŋ kəyɛfɛ ntɛ anagbaŋnɛ kɔ mɔ. \v 37 Kɔ wos ende pəfi, k'eyi oŋ ta ɔyɔ wərkun-ɛ. Hana pəsɔtɔ meren 84 k'eyi, ta ɔmbɔlɛ \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*-ɛ pəcbəc mɛfaŋ ma Kanu daŋ kɔ pibi \k kəlok-lokər Kanu\k* kɔ kəsuŋ disrɛ. \v 38 Kɔ nkɔn ɔŋkɔ sɔ pəbɛrɛ di tɛm tatɔkɔ Simɔŋ oncloku teta wan pəckor-koru sɔ Kanu mɔ, pəcyif Kanu nəwali, pəcloku teta wan akɔ ŋanckar Kanu kədeyac Yerusalɛm mɔ. \s1 Kəlukus ka Nasarɛt \p \v 39 Ntɛ akombəra a Yesu ŋalip kəyɔ ka mɔyɔ mɔkɔ aloku sariyɛ sa Kanu Kəpɔŋ disrɛ mɔ, kɔ ŋalukus nde ndaraŋan Kalile, nde dare da Nasarɛt. \v 40 Awa, wan pəcbɛk, pəcsɔtɔ fənɔntər. Pəlarɛ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes, kəmar kifəli ka Kanu kəyi kɔ kəroŋ. \s1 Aŋnabi Yesu kəkɔ ka nde Kəlɔ kəpɔŋ teren tɔn ta wəco kɔ mɛrəŋ \p \v 41 Kəren o kəren, akombəra a Yesu ŋanckɔ Yerusalɛm kətəŋnɛ kəsata ka aSuyif ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif.\f + \fr 2.41\fr* \fqa Kəsata ka kəcepər\fqa* = Kəsata kəpɔŋ ka Yisrayel kɔ, nkɛ kəncɛm-cɛməs ŋa tɔkɔ mɛlɛkɛ mencdifət awut acɔkɔ-cɔkɔ a Misira a mɛcsak akəŋan mɔ.\f* \p \v 42 Ntɛ Yesu ɔsɔtɔ meren wəco kɔ mɛrəŋ mɔ, kɔ akombəra ɔn ŋasolɛ kɔ kəkɔtəŋnɛ kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif dəndo Yerusalɛm pəmɔ tɔkɔ ŋancyɔ ti kəren o kəren mɔ. \v 43 Ntɛ mataka ma kəsata melip mɔ, kɔ akombəra a Yesu ŋasumpər dɔpɔ kəlukus ndaraŋan, mba kɔ wan Yesu nkɔn eyi Yerusalɛm, ta akombəra ɔn ŋancərɛ ti-ɛ. \v 44 Akombəra ɔn ŋanacɛm-cɛmnɛ a Yesu ŋasol kɔ alukus, kɔ ŋaŋkɔt tataka tin. Kɔ ŋantɛn Yesu akomɛnɛ kɔ acərɛnɛ aŋan dacɔ. \v 45 Mba ŋananəŋk fɛ kɔ. Kɔ ŋaluksərnɛ sɔ Yerusalɛm ŋactɛn kɔ. \v 46 Mata maas disrɛ, kɔ ŋaŋkɔ ŋanəŋk kɔ nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* disrɛ, pəndɛ atəksɛ dacɔ pəccəŋkəl ŋa, pəcyifət ŋa moloku. \v 47 Aŋɛ ŋanccəŋkəl kɔ mɔ fəp, cusu cənawos ŋa dosoku domp dɔn, kɔ moloku mmɛ oncluksɛ ŋa mɔ. \v 48 Ntɛ akombəra ɔn ŋanəŋk kɔ mɔ, kɔ pənciyanɛ ŋa. Kɔ kɛrɛ eyif kɔ: «Wan kem, ta ake tɔ məyɔnɛ su tantɛ-ɛ? Papa kam kɔ ina, bəkəc yɛlɛcɛ-lɛcɛ su kətɛn kam!» \v 49 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ta ake tɔ nəntɛn'em-ɛ? Nəncərɛ fɛ a mɛnɛ isumpər yɛbəc ya Papa kem?» \v 50 Mba akombəra ɔn ŋanacərɛ fɛ tedisrɛ ta toloku tatɔkɔ. \v 51 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kɔ ŋasol kɔ akombəra ɔn kəkɔ ka Nasarɛt, bawo Yesu ɛnaleləs ŋa. Kɔ iya kɔn ɛmɛŋkərnɛ dɛbəkəc mes mamɔkɔ fəp. \p \v 52 Yesu pəcbɛrɛnɛ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt, pəcnaŋkanɛ kəbɛk, pəcsɔtɔ kəmar kifəli ka Kanu kɔ afum. \c 3 \s1 Kawandi ka Aŋnabi Saŋ \r Mat 3.1-12; Mark 1.1-8; Isaŋ 1.19-28 \p \v 1 Teren ta wəco kɔ kəcamət ta wəbɛ wəka atɔf ŋa Tibɛr, tɛm tatɔkɔ sɔ Pɔŋse Pilat pəyɔnɛ wəbɛ wəka atɔf ŋa Yude, Herodu nkɔn pəyɔnɛ wəbɛ ka atɔf ŋa Kalile, wɛnc Filip pəyɔnɛ wəbɛ wəka tɔf mɛrəŋ: nde Iture kɔ atɔf ŋa Tirakoniti. Lisaniyas pəyɔnɛ wəbɛ nde atɔf ŋa Abilɛn. \v 2 Tɛm ta aloŋnɛ a Kanu apɔŋ Hana kɔ Kayifa tɛnayi sɔ. Kɔ toloku ta Kanu tender Saŋ, wan ka Sakary, nde dətɛgbərɛ. \v 3 Kɔ Saŋ ɔŋkɔt sədare fəp nsɛ səyi kəŋgbɔkɔ ka Yurdɛn kəsək mɔ, pəckawandi kəgbət afum dəromun teta kəsəkpər bəkəc ŋacəmɛ pəlompu darəŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ Kanu kədeŋaŋnɛnɛ ŋa kiciya kəŋan mɔ. \v 4 Pəmɔ tɔkɔ ancic mi nde buk ba moloku ma sayibɛ Esayi mɔ: \q «Fum wəkɔ dim dɔn deyi kəwur nde dətɛgbərɛ mɔ ɔfɔ: \q Nəlompəs dɔpɔ da Mariki. \q Nəlompɛ səpɔ sɔn sa wɛcək! \q \v 5 Andelas mɔrɔ dacɔ fəp, \q mɔrɔ kɔ pəŋeci fəp yendetor, \q Səpɔ sənutəsnɛ fəp səndelomp, \q Səpɔ səcumbul-cumbul fəp, andeyukur si, \q \v 6 Afum fəp ŋandenəŋk kəyac ka Kanu.» \p \v 7 Afum alarəm akɔ ŋancder nkɔn Saŋ pədegbət ŋa dəromun teta Kanu mɔ, ŋɔ oncloku ti: «Nəna aŋɛ nəyi pəmɔ ŋkisin mɔ! An'ɔsɔŋɛ nu kəcərɛ ntɛ aŋyɛksər kiti ka Kanu nkɛ kəyi kəder mɔ-ɛ? \v 8 Awa nəde nəcyɔ mɔyɔ mɔtɔt mmɛ meŋmentər a nəsəkpər mera kɔ nəncəmɛ pəlompu darəŋ mɔ. Ta pəbɔt nu kəcɛm-cɛmnɛ: ‹Abraham ɔyɔnɛ wətem kosu.› Ɛy, icloku nu, nənəŋk masar mamɛ ba? Kanu kəntam kəkafəli mi mɔyɔnɛ awut a Abraham. \v 9 Ndɛkəl oŋ tomunt pelip kəcəmɛ kəcɛp ka tɔk haŋ nde ntɛntəl ya yi: Kətɔk nkɛ o nkɛ kəntɔkom yokom yɔtɔt mɔ, ancɛp ki, paləm dənɛnc.» \p \v 10 Kɔ cəgba ca afum cəyɛfɛ kəyifət kɔ: «Cəke cɔ səndeyɔ oŋ-ɛ?» \v 11 K'oloku ŋa: «Məna nwɛ məŋyɔ suma mɛrəŋ mɔ, məpocɛ wəkɔ ɔntɔyɔ mɔ, məna nwɛ məŋyɔ yeri mɔ, məpocɛ wəkɔ ɔntɔyɔ mɔ.» \v 12 Kɔ abaŋəs dut ŋander a Saŋ pəgbət ŋa dəromun teta Kanu, ŋacyifət kɔ: «Wətəksɛ, cəke cɔ pəmar sədeyɔ oŋ-ɛ?» \v 13 K'oloku ŋa: «Ta nədeŋər mpɛ o mpɛ antɔloku nu kəbaŋ mɔ.» \v 14 Kɔ asɔdar ŋayif kɔ sɔ: «A səna-a, cəke cɔ pəmar səyɔ oŋ-ɛ?» K'oloku ŋa: «Ta nəmentər nwɛ o nwɛ fənɔntər, ta nədeŋɛ sɔ nwɛ o nwɛ yem, kəway konu kətəŋnɛ nu.» \p \v 15 Ntɛ afum fəp ŋanayi kəkar mɔ, kɔ ŋaŋyifnɛ dəbəkəc kɔ pəyɔnɛ bafɔ Saŋ ɔyɔnɛ Krist, nwɛ Kanu kəpɔŋ kəyɛk-yɛk mɔ. \v 16 Kɔ Saŋ oluksɛ ŋa: «Ina dəromun iŋgbət nu teta Kanu de, mba wəlɔma eyi kəder nwɛ ɔyɔ fənɔntər pətas im mɔ, ali bənda ya cɔfta cɔn isɔtɔ fɛ yati dofum isikəli ci. Wəkakɔ, \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* disrɛ kɔ nɛnc yɔ ende pəcgbət nu. \v 17 Pəcəmɛ dəkur pətɔmpər kərɛbɛ dəwaca pəcgbap, pəgbɛy mɛŋgbɛn mɔtɔt mmɛ endemɛŋkərnɛ dəkɛlɛ mɔ, mba pəcɔf fonta dənɛnc ndɛ dɔntɔnimɛ mɔ.» \p \v 18 Saŋ oncloku sɔ afum moloku mɔtɔt pəcyeŋkəs ŋa sɔ bəkəc belbel. \v 19 Mba kɔ Saŋ ɛnal wəbɛ Herodu teta Herodiyad, wəran nwɛ ɛnabaŋər wɛnc k'ɛnɛncɛ mɔ, kɔ teta mes mɛlɛc mɔkɔ Herodu ɛnayɔ mɔ. \v 20 Kɔ Herodu ende pənaŋkanɛ kələsər: k'osumpər Saŋ, k'ɛmbɛr kɔ dəbili. \s1 Kəsɔkəs ka Aŋnabi Yesu \r Mat 3.13-17; Mark 1.9-11 \p \v 21 Ntɛ afum ŋasɔtɔ kəgbət dəromun teta Kanu mɔ, kɔ Yesu nkɔn sɔ ɔsɔtɔ kəgbət dəromun. Eyi \k kəlok-lokər Kanu\k*, kɔ kɔm kəŋgbitɛ, \v 22 kɔ \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋontorər kɔ pəmɔ antantoriya. Kɔ dim dontor kəyɛfɛ dəkɔm: «Wan kem məyɔnɛ nwɛ imbɔtər mɔ, mən'ɔbɔt im mes belbel.» \s1 Akombəra a Aŋnabi Yesu \r Mat 1.1-17 \p \v 23 Yesu ɛnasɔtɔ meren 30, a pədecop yɛbəc yɔn. Wan ka Isifu ɛnayi pəmɔ tatɔkɔ anacɛm-cɛmnɛ ti mɔ, wəka Heli, \q1 \v 24 wəka Matat, wəka Lewy, \q1 wəka Melki, wəka Yannay, wəka Isifu, \b \q1 \v 25 wəka Matatiyas, wəka Amɔs, \q1 wəka Nahum, wəka Hesəli, wəka Nakay, \q1 \v 26 wəka Mahat, wəka Matatiyas, \b \q1 wəka Semeyin, wəka Yosɛk, wəka Yoda, \q1 \v 27 wəka Yohanaŋ, wəka Resa, wəka Sorobabɛl, \b \q1 wəka Salatiyel, wəka Neri, \q1 \v 28 wəka Melki, wəka Adi, wəka Kosam, \q1 wəka Ɛlmadam, wəka Er, \b \q1 \v 29 wəka Yesu,\f + \fr 3.29\fr* \fq Yesu\fq* = ceHebəre «Yosuwe»\f* wəka Eliyɛsɛr, wəka Yorim, \q1 wəka Matat, wəka Lewy, \q1 \v 30 wəka Simeyɔŋ, wəka Yuda, wəka Isifu, \b \q1 wəka Yonam, wəka Eliyakim, \q1 \v 31 wəka Meleya, wəka Mɛnna, wəka Matata, \q1 wəka Natan, wəka Dawuda, \b \q1 \v 32 wəka Yisay, wəka Yobed, wəka Bɔs, \q1 wəka Sala, wəka Nasɔŋ, \q1 \v 33 wəka Aminadab, wəka Admin, \b \q1 wəka Arni, wəka Hecərɔŋ, \q1 wəka Perɛc, wəka Yuda, \q1 \v 34 wəka Yakuba, wəka Siyaka, wəka Abraham, \b \q1 wəka Terah, wəka Nahor, \q1 \v 35 wəka Seruk, wəka Rehu, wəka Pɛlɛk, \q1 wəka Heber, wəka Sala, \b \q1 \v 36 wəka Kayinan, wəka Arpaksad, \q1 wəka Semy, wəka Nuha, wəka Lɛmɛk, \q1 \v 37 wəka Metusela, wəka Henok, \b \q1 wəka Yɛrɛdu, wəka Mahalalel, wəka Kenan,\f + \fr 3.37\fr* \fq Kenan\fq* = ceKresi «Kayinam» \f* \q1 \v 38 wəka Enɔs, wəka Sɛt, \q1 wəka Adama, wəka Kanu. \c 4 \s1 Sentani\f + \fr 4.1-13\fr* \fq Sentani\fq* = ceKresi «diyabolos» = «wəfor», itɔ wəbɛ wəka yɔŋk yɛlɛc, ŋi ŋɔsɔŋɛ afum kəciya, wəter ka Kanu wəcɔkɔ-cɔkɔ ŋɔ ɔyɔnɛ.\f* kəfaŋ kəsɔŋɛ Aŋnabi Yesu kəciya \r Mat 4.1-11; Mark 1.12-13 \p \v 1 Kɔ Yesu ender kəyɛfɛ Yurdɛn, pəlarɛ \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k*. Kɔ Amera ŋeŋkekərɛ kɔ nde dətɛgbərɛ, \v 2 nde Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋɛnawakəs kəsɔŋɛ kɔ kəciya mata wəco maŋkəlɛ (40) disrɛ mɔ. Ali paka ɛnadi fɛ mataka mamɔkɔ disrɛ, ntɛ mataka mamɔkɔ melip mɔ, kɔ dor dɔyɔ kɔ. \v 3 Kɔ Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋoloku kɔ: «Kɔ tɔyɔnɛ a Wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, məloku oŋ tasar tantɛ tɔyɔnɛ kəcom.» \v 4 Kɔ Yesu oloku sentani: «Ancic ti dəbuk ba sariyɛ sa Kanu: ‹Bafɔ kəcom gbəcərəm kəŋsɔŋɛ fum kəyi ka doru.›»\x - \xo 4.4 \xo*\xt Sariyɛ 8.3\xt*\x* \p \v 5 Kɔ sentani səmpɛnɛ kɔ sɔ tofo teŋeci kəroŋ, tɛm tepic kɔ səmentər Yesu tɔf ya doru fəp. \v 6 Kɔ səloku kɔ: «Indesɔŋ əm kətam fəp kɔ da tɔf yayɛ fəp, bawo anasɔŋ im yi, ina sɔ ictam kəsɔŋ yi nwɛ o nwɛ iŋfaŋ mɔ. \v 7 Awa, kɔ məna məntontnɛn'em fɔr kiriŋ-ɛ, yayɛ fəp yam yɔ yɔŋyɔnɛ.» \v 8 Kɔ Yesu oloku sentani: «Ancic dəYecicəs yosoku: ‹Mariki Kanu kam pəmar məctontnɛnɛ fɔr kiriŋ, nkɔn gbəcərəm pəmar məcsalɛnɛ.›» \p \v 9 Kɔ sentani səŋkekərɛ kɔ sɔ Yerusalɛm, kɔ səŋkɔ səcəmbər kɔ nde dətelempan pa \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* kəroŋ. Kɔ səloku Yesu: «Kɔ pəyɔnɛ a Wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, məyokɛ oŋ ma nnɔ dəntɔf. Bawo dəYecicəs Yosoku ancicəs: \v 10 ‹Kanu kəndesom mɛlɛkɛ ɔn aŋɛ ŋande kəcbum əm mɔ.› \v 11 K'ancic sɔ: ‹Ŋandetɔmpər əm dəwaca ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta məmpət tasar mɔ.›» \v 12 Kɔ Yesu oloku Sentani: «Ancicəs dəYecicəs Yosoku: ‹Ta məcɔŋəs Mariki Kanu kam kəyɔ ka tes tɛwɛy-wɛy tɔn.›» \v 13 Ntɛ Ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋelip kəwakəs Yesu kəciya mɔ, kɔ ŋɔmbɔlɛ kɔ haŋ tɛm tɔlɔma. \s1 Aŋnabi Yesu kəcop ka yɛbəc yɔn Kalile \r Mat 4.12-17; Mark 1.14-15 \p \v 14 Kɔ Yesu olukus Kalile kɔ fənɔntər fa Amera ŋa Kanu disrɛ, kɔ tewe tɔn tɛsam dɔtɔf fəp. \v 15 Pəctəksɛ afum nde dəkətola Kanu daŋan, kɔ afum fəp ŋaŋleləs kɔ. \s1 Kəbɛləs ka Aŋnabi Yesu nde Nasarɛt \r Mat 13.53-58; Mark 6.1-6 \p \v 16 Kɔ Yesu ender Nasarɛt nde anadusum kɔ mɔ. K'ɛmbɛrɛ dəkətola Kanu da aSuyif simiti, dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ, pəmɔ tɔkɔ ɔncyɔ ti mɔ. K'ɛyɛfɛ kəkɔkaraŋ dim dɔpɔŋ, \v 17 k'asɔŋ kɔ buk ba wədəŋk wəka Kanu Esayi. K'emperi buk, k'ɛmbəp da ancic: \q1 \v 18 «Amera ŋa Mariki ŋey'im kəroŋ, \q1 bawo Kanu kəyɛk-yɛk im \q1 ntɛ tɔsɔŋɛ iloku afum atɔyɔ daka toloku tɔtɔt mɔ. \q1 Kanu kəsom im kədedəŋk kəyac ka acar aŋɛ asumpər dəkəwan mɔ.\f + \fr 4.18 \fr* \fq Kədedəŋk kəyac ka acar aŋɛ asumpər dəkəwan mɔ\fq* kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «Kədeloku acar kəsak kəŋan ŋayi tɛfaŋ taŋan.» \f* \q1 Ideloku atɔnəŋk a ŋandenəŋk, \q1 kədekekərɛ aŋɛ ŋayi kətam disrɛ mɔ, bəkəc yoforu disrɛ \q1 \v 19 kədedəŋk kəren ka kəmar nkɛ Kanu kəndeŋaŋnɛnɛ afum səbe nsɛ ŋantɔmpər mɔ.»\x - \xo 4.18-19 \xo*\xt Esayi 61.1-2\xt*\x* \b \p \v 20 Ntɛ Yesu elip kəkaraŋ mɔ, k'ɛnɛp buk, k'ɔsɔŋ bi wəmarəs nwɛ ɛnatɔmpər teta səbuk mɔ, k'ɔŋkɔ pəndɛ. Akɔ ŋanayi dəkətola Kanu da aSuyif disrɛ mɔ fəp kɔ ŋaŋgbətnɛ kɔ. \v 21 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəlok-lokər ŋa: «Mɔkɔ toloku tecic tatɔkɔ nəne mɔ, tɛlarɛ.» \v 22 Kɔ fəp fəmentər kɔ ntɛ pəmbɔt kɔ nnɔ eyi mɔ, kɔ tɔkɔ pənciyanɛ ŋa moloku mɔtɔt mmɛ moncwur kɔ dəkusu mɔ, kɔ ŋaŋyiftɛnɛ: «Bafɔ wan ka Isifu ɔfɔ ba?» \v 23 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Incərɛ a nəndelok'im capafɔ ncɛ: ‹Wətɛn cɔl, mətaməsnɛ mənasərka!› Nəndesɔlok'im: ‹Səne mes mɔkɔ məncepərɛnɛ Kaparnam mɔ fəp, məyɔ sɔ mes min mayi nnɔ aŋkom əm mɔ.›» \v 24 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ: «Kance k'indeloku nu: Ali sayibɛ afɔselɛnɛ belbel nde aŋkom kɔ mɔ. \v 25 Kance kɔ kaŋkɛ indesɔloku nu mɔ: Aran aŋɛ awos aŋa ŋanafi Yisrayel mɔ ŋanala tɛm ta Eli, tɛm ntɛ kɔm kənagbətnɛ meren maas yof camət-tin mɔ, a kɔ dor dɔpɔŋ dosumpər atɔf mɔ. \v 26 Mba kənasom fɛ Eli nda nwɛ o nwɛ, mɛnɛ nda wəran wətɔlɔ wəlɔma, nde Sarepta nde atɔf ŋa Sidɔŋ. \v 27 Acunɛ sen alarəm ŋanayi sɔ Yisrayel tɛm ta sayibɛ Elise. Mba ali wəkin ŋa dacɔ anasɔkəs fɛ, mɛnɛ Naman wəka Siri.» \p \v 28 Ntɛ afum akɔ ŋanayi dəkətola Kanu da aSuyif, ŋanane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ mɛtɛlɛ meyi fəp faŋan. \v 29 Kɔ ŋayɛfɛ kəbɛləs kɔ kəwurɛnɛ dare, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ nde tɔrɔ teŋeci ta dare da Nasarɛt kəroŋ nde ŋanacəmbər dare daŋan mɔ, kəkɔwɛn kɔ pətɛmpɛnɛ. \v 30 Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ-bɛrɛ ŋa dacɔ, k'ɔŋkɔ. \s1 Fum nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnakafəli-kafəli mɔ \r Mark 1.21-28 \p \v 31 Kɔ Yesu ontor dare da Kaparnam atɔf ŋa Kalile. K'ɔŋkɔ pəctəksɛ simiti, dɔsɔk da kəŋesəm. \v 32 Cusu cənawos ŋa kətəksɛ kɔn, bawo moloku mɔn mɛnayɔ fənɔntər. \v 33 Fum wəlɔma ɛnayi dəndo dəkətola Kanu da aSuyif, nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnayi mɔ, pəckulɛ-kulɛ pəpɔŋ: \v 34 «Ta ake tɔ məmbɛrɛnɛ mes mosu-ɛ, Yesu wəka Nasarɛt? Dəkələsər su mənder ba? Səncərɛ belbel nwɛ məyɔnɛ mɔ: Wəcempi wəka Kanu!» \v 35 Kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər ŋi, pəcloku: «Məmɛp kusu! Məwur fum wəkawɛ dəris!» Kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛŋgbal fum wəkakɔ dəntɔf afum dacɔ, kɔ ŋowur kɔ dəris, ali pəlɛc ŋɛnayɔ fɛ kɔ. \v 36 Kɔ cusu cəwos afum fəp, kɔ ŋayɛfɛ kəyifətɛnɛ: «Ake toloku tɔ tantɛ-ɛ? Fənɔntər kɔ kətam kɔn k'oŋlok-lokərɛ yɔŋk yɛlɛc, yɔcbɔlɛ ŋa.» \v 37 Kɔ tetɔn tɛsam mɔmpɔmpɔ ma dɔtɔf fəp. \s1 Aŋnabi Yesu kətaməs kɔn acuy alarəm \r Mat 8.14-17; Mark 1.29-34 \p \v 38 Ntɛ Yesu ɛyɛfɛ dəndo dəkətola Kanu da aSuyif mɔ, k'ɔŋkɔ ndena Simɔŋ. K'ɔŋkɔ pəbəp iya wəka wəran ka Simɔŋ pəcyikcɛnɛ fiba fəpɔŋ, kɔ akakɔ ŋayɛfɛ kəlɛtsɛnɛ Yesu a pəmar kɔ. \v 39 Kɔ Yesu entilsərnɛ wəran nwɛ k'ɛŋgbəŋ-gbəŋər fiba fafɔkɔ, kɔ fiba fəsak kɔ. Gbəncana babɔkɔ kɔ wəran nwɛ ɛyɛfɛ k'eyerəs afum yeri. \p \v 40 Ntɛ dec dɛŋkalɛ mɔ, aŋɛ ŋanayɔ acuy aŋɛ ŋanccunɛ docu dɛyamayama mɔ, kɔ ŋaŋkenɛ ŋa Yesu. K'endeŋəsər ŋa waca fəp, kɔ ŋantamnɛ. \v 41 Kɔ yɔŋk yɛlɛc yolukus afum alarəm darəŋ, yockulɛ-kulɛ: «Mən'ɔyɔnɛ Wan ka Kanu!» Kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər yi, ta oŋwosɛ a yolok-loku-ɛ, bawo yɛnacərɛ a nkɔn ɔyɔnɛ Wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ. \s1 Aŋnabi Yesu kəkawandi kɔn dəkətola Kanu da aSuyif \r Mat 4.23; Mark 1.35-39 \p \v 42 Dec dendesɔk, kɔ Yesu owur k'ɔŋkɔ nde kəfo kəyer-yer kəlɔma. Kɔ afum alarəm ŋawur kətɛn kɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp kɔ dəndo kəfo kaŋkɔ. Ŋanafaŋ fɛ kəsak Yesu pəkɔ. \v 43 Mba k'oloku ŋa: «Nəsak im ikɔdəŋk sɔ sədare səlɔma moloku mɔtɔt ma dɛbɛ da Kanu, bawo itɔ anasom'em.» \v 44 Kɔ Yesu ɛŋkawandi Kibaru Kətɔt dəndo dəkətola Kanu da aSuyif nde sədare sa Yude. \c 5 \s1 Yesu kəwe acɛpsɛ ɔn darəŋ acɔkɔ-cɔkɔ \r Mat 4.18-22; Mark 1.16-20 \p \v 1 Dɔsɔk dɔlɔma, Yesu pəcəmɛ agbɛp ŋa kəba ka Kenesarɛt, afum ŋamɛpnɛ kɔ ŋaccəŋkəl toloku ta Kanu. \v 2 K'ɛnəŋk dəndo kəba kəsək cibil mɛrəŋ, ncɛ awɛnt ŋanawur disrɛ, ŋacyak manta maŋan mɔ. \v 3 Kɔ Yesu ɛmbɛkɛ abil ŋin disrɛ, nŋɛ ŋɛnayɔnɛ ŋa Simɔŋ mɔ, k'oloku kɔ a pəbɔlɛnɛ agbɛp pipic. K'ɛndɛ debil pəctəksɛ kənay kəŋkɔ kənacəmɛ dəntɔf mɔ. \p \v 4 Ntɛ ɛsak kəlok-loku mɔ, k'oloku Simɔŋ: «Məcɔŋnɛ nde pəntukmɛ mɔ, nəgbal manta monu nəsumpər lop.» \v 5 Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Wəkiriŋ, pibi pampɛ fəp səcgbal manta, mba ali paka səsɔtɔ fɛ. Mba ntɛ məloku ti mɔ, kəgbal k'inder manta.» \v 6 Ntɛ ɛŋgbal manta mɔ, k'osumpər lop yɛlarəm haŋ kɔ manta moncop kəwalɛ. \v 7 Kɔ ŋawe anapa aŋan akɔ ŋanayi abil ŋa mɛrəŋ ŋɔkɔ disrɛ mɔ, kədemar ŋa. Kɔ akakɔ ŋander, kɔ ŋalas cibil cacɔkɔ mɛrəŋ haŋ cəcfaŋ kəkalɛ. \v 8 Ntɛ ɛnəŋk tatɔkɔ mɔ, kɔ Simɔŋ Piyɛr ɛntɛmpɛnɛ Yesu wɛcək dəntɔf, k'oloku: «Wəbɛ, məbɔl'em! Fum wəciya iyɔnɛ.» \v 9 Kɔ kusu kəwos kɔ, nkɔn kɔ akɔ ŋanayi mɔ fəp, teta lop yɔkɔ ŋanasumpər mɔ. \v 10 Itɔ pənayi sɔ asol a Simɔŋ, Sak kɔ Isaŋ, awut a Sebede. Kɔ Yesu oloku Simɔŋ: «Ta mənesɛ! Kəyɛfɛ mɔkɔ, afum ŋɔ mənde məcfɛkəs oŋ.» \v 11 K'asumpər lop akakɔ ŋampɛnɛ cibil dɛgbɛp, kɔ ŋasak ca fəp, kɔ ŋancəmɛ Yesu darəŋ. \s1 Yesu ɔsɔkəs wətɔtamnɛ \r Mat 8.1-4; Mark 1.40-45 \p \v 12 Dare dɔlɔma dɔ Yesu ɛnayi. Kɔ wərkun wəlɔma nwɛ sen sənasumpər dis fəp mɔ, ender. Ntɛ ɛnəŋk Yesu mɔ, k'ɛntɛmpɛnɛ dəntɔf, k'ɛncəpɛ Yesu tobu, k'ɛlɛtsɛnɛ kɔ: «Mariki, kɔ məfaŋ ti-ɛ, məntam kəsɔkəs im.» \v 13 Kɔ Yesu ɛntɛnc kəca, k'oŋgbuŋɛnɛ kɔ, k'oloku: «Ifaŋ ti, məsɔk!» Gbəncana babɔkɔ kɔ sen səsak fum wəkakɔ. \v 14 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Ta məloku ti fum o fum, mba məkɔ məmentərnɛ wəloŋnɛ. Məkenɛ kɔ poloŋnɛ teta kəsɔkəs kam pəmɔ tɔkɔ Musa encic ti mɔ, tendeyɔnɛ afum fəp kəcərɛ a məntamnɛ.» \v 15 Tewe tɔn tɛncsam kəsam dəm, afum alarəm ŋacloŋkanɛ kəcəŋkəl kɔ, kətɛn ka kətaməs ka docu daŋan. \v 16 Mba kɔ Yesu owur afum dacɔ, k'ɔŋkɔ nde dətɛgbərɛ \k dəkəlok-lokər Kanu\k*. \s1 Yesu kətaməs kɔn fum nwɛ ɛnatɔtam kəkɔt mɔ \r Mat 9.1-8; Mark 2.1-12 \p \v 17 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəctəksɛ. AFarisi kɔ atəksɛ a sariyɛ ŋandɛ. Ŋayɛfɛ-yɛfɛ sədare sa tɔf ya Kalile kɔ Yude, kɔ dare da Yerusalɛm. Kɔ fənɔntər fa Kanu Kəpɔŋ fəyi kɔ Yesu, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəctaməs acuy mɔ. \v 18 Kɔ afum ŋander, ŋagbaŋnɛ fum nwɛ efi wɛcək mɔ dəpoko, ŋacsɛp kəbɛrɛ kəkɔboc kɔ fɔr ya Yesu kiriŋ. \v 19 Ntɛ dɛlay da afum dɔsɔŋɛ ŋa kətɔsɔtɔ dəkəbɛrɛ mɔ, kɔ ŋampɛsɛ kəlɔ kəroŋ, kɔ ŋaŋkɔ ŋafeni kəlɔ darenc kəfo kəlɔma, kɔ ŋantorɛ wətɔkɔt nwɛ pəyi dəyala yɔn afum dacɔ, Yesu fɔr kiriŋ. \v 20 Ntɛ Yesu ɛnəŋk kəlaŋ kəŋan mɔ, kɔ Yesu oloku fum nwɛ: «Wərkun, aŋaŋnɛn'am kiciya kam!» \v 21 Atəksɛ sariyɛ kɔ aFarisi ŋayɛfɛ kəcɛm-cɛmnɛ, ŋacyifnɛ: «Fum wəre ɔfɔ wəkawɛ ɔŋlɔməs Mariki mɔ? An'ɛntam kəŋaŋnɛnɛ kiciya, kɔ pəntɔyɔnɛ Kanu sona-ɛ?» \v 22 Kɔ Yesu ɛncərɛ pɛcɛm-cɛmnɛ paŋan, k'eyif ŋa: «T'ake tɔ mɛcɛm-cɛmnɛ mamɛ meyinɛ nu-ɛ? \v 23 Mosom mɛrəŋ mɔ mamɛ, tosom tere tɔtɔcuca kəloku: ‹Aŋaŋnɛn'am kiciya kam,› kɔ kəloku: ‹Məyɛfɛ, məkɔt›-ɛ? \v 24 Awa indeyɔ nu tantɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəcərɛ a ina, Wan ka Wərkun, intɔmpər kətam nnɔ doru dandɛ kəŋaŋnɛnɛ ka kiciya: Kɔ Yesu oloku wəfi wɛcək, ‹Ilok'əm: Məyɛfɛ! Məlɛk poko pam, məlukus nde ndaram!›» \v 25 Gbəncana babɔkɔ kɔ wərkun nwɛ ɛyɛfɛ fɔr yaŋan kiriŋ, k'ɛlɛk poko pɔn, k'osumpər dɔpɔ kəkɔ nde ndɔrɔn pəckor-koru Kanu. \v 26 Kɔ cusu cəwos afum fəp, kɔ ŋa sɔ ŋayɛfɛ kəkor-koru Kanu. Kɔ kənesɛ kəyi ŋa, ŋacloku: «Sənəŋk mɔkɔ ntɛ səntatɔnəŋk mɔ.» \s1 Yesu kəwe kɔn Lewy \r Mat 9.9-13; Mark 2.13-17 \p \v 27 Ntɛ tatɔkɔ tencepər mɔ, kɔ Yesu owur k'ɛnəŋk wəbaŋəs dut wəlɔma, nwɛ ancwe Lewy mɔ, pəndɛ nde aŋgbancan ŋa abaŋəs dut. Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məcɛps'em darəŋ.» \v 28 Kɔ Lewy ɛsak mes fəp, k'ɛyɛfɛ k'ɛncɛpsɛ Yesu darəŋ. \v 29 Kɔ Lewy ɔŋkɔ pəbocɛ Yesu kəsata kəpɔŋ nde ndɔrɔn. Abaŋəs dut alarəm ŋanayi di, ŋandɛs-ndɛs dəmɛsa kɔ afum alɔma kɔ Yesu. \v 30 AFarisi kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋaccɔpɛnɛ, ŋacyif acɛpsɛ a Yesu darəŋ: «T'ake tɔ nəndinɛ yeri, nəcmunəs kəfo kin kɔ abaŋəs dut kɔ aciya-ɛ?» \v 31 Mba Yesu oloku ŋa: «Bafɔ atamnɛ ŋafaŋ wətɛn cɔl de, mba acuy ŋafaŋ kɔ. \v 32 Bafɔ alompu ŋɔ inder kəwe, mba aciya, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasəkpər bəkəc, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ.» \s1 Yesu kɔ kəsuŋ \r Mat 9.14-17; Mark 2.18-22 \p \v 33 Kɔ ŋaloku Yesu: «Acɛpsɛ a Saŋ darəŋ kɔ aFarisi, ŋaŋsuŋ tɛm fəp ŋaccəpəs, mba kɔ aka məna ŋandi yeri ŋacmun.» \v 34 Mba kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəntam kəsɔŋɛ afum aŋɛ awe kəgbaŋnɛ mɔ kəsuŋ, ŋasɔrɔyi wəfura kəsək ba? \v 35 Dɔsɔk dendebəp ndɛ ŋandegbɛyɛnɛ kɔ wəfura mɔ, awa ŋandesuŋ dɔsɔk dadɔkɔ.» \v 36 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ capafɔ ncɛ: «Ali fum ɔfɔwali kəpol dəkəloto kəfu kəkɔfapərɛ yamos yɛməcɛ-məcɛ. Bawo tɔŋsɔŋɛ kəpol ka kəloto kəfu kaŋkɔ ɛwali mɔ, kətɔmar yamos yɛməcɛ-məcɛ yayɔkɔ ɛfaŋ kəlompəs mɔ. \v 37 Fum o fum ɔfɔbɛr wɛn wofu dətɔlɔba pa akata pokur. Kɔ məyɔ ti-ɛ, wɛn wɛŋwesəli tɔlɔba, wɛn woloŋɛ. Məyi oŋ məsɔtɔ fɛ tɔlɔba, məsɔtɔ fɛ sɔ wɛn. \v 38 Məbɛr wɛn wofu dətɔlɔba pofu! \v 39 Fum o fum omun wɛn wokur ɔfɔsɔfaŋ wofu, bawo oloku: ‹Wokur wɛntəŋnɛ.›» \c 6 \s1 Aŋnabi Yesu kɔ dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ \r Mat 12.1-8; Mark 2.23-28 \p \v 1 Ntɛ Yesu ɛnccali dalɛ dɔsɔk dɔlɔma da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ,\f + \fr 6.1\fr* \fqa Simiti, dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ\fqa* sariyɛ səmɔnɛ aHebəre fəp kəbəc tataka ta camət-mɛrəŋ lokun o lokun. Difɔ aŋwe simiti «simiti, dɔsɔk da kəŋesəm».\f* kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayɛfɛ kəcŋosuru səbomp sa mɛŋgbɛn ŋacsɔm. \v 2 Kɔ aFarisi alɔma ŋayif ŋa: «Ta ake tɔ nəŋyɔnɛ ntɛ Sariyɛ səntɔwosɛ kəyɔ dɔsɔk da kəŋesəm mɔ?» \v 3 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəŋkaraŋ fɛ Yecicəs Yosoku disrɛ tɔkɔ Dawuda ɛnayɔ, ntɛ dor dɛnayɔ kɔ, nkɔn kɔ akɔ ŋanasol mɔ ba? \v 4 —Ntɛ Dawuda ɛnabərɛ kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, k'ɛlɛk cəcom ncɛ ancloŋnɛ Kanu mɔ, k'ɔsɔm ci, k'ompocɛ sɔ asol ɔn akɔ dor dɛnayɔ mɔ, mba aloŋnɛ gbəcərəm ŋɔ Sariyɛ sənawosɛ kəsɔm ci.» \v 5 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Wan ka Wərkun ɔyɔnɛ mariki ma dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ.» \s1 Fum wəfi kəca \r Mat 12.9-14; Mark 3.1-6 \p \v 6 Kɔ dɔsɔk dɔlɔma da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ dendebəp, kɔ Yesu ɔŋkɔ nde dəkətola Kanu da aSuyif pəctəksɛ afum. Wərkun wəlɔma ɛnayi di pədɛmtər kəca kətɔt. \v 7 Atəksɛ sariyɛ kɔ aFarisi ŋaŋkɔkcɛ Yesu belbel, kɔ pəyɔnɛ a ɔŋkɔtaməs fum dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ. Ŋanayɔ ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasɔtɔ teyemsɛnɛ kɔ mɔ. \v 8 Mba Yesu ɛnacərɛ mɛcɛm-cɛmnɛ maŋan, k'oloku wərkun nwɛ ɛnadɛmtər kəca mɔ: «Məyɛfɛ məcəmɛ nnɔ afum dacɔ.» Kɔ wəkakɔ ɛyɛfɛ, k'ɛncəmɛ. \v 9 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Icyif nu ma: Cəke cɔ Sariyɛ səwosɛ dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ-ɛ? Kəyɔ ka pətɔt ba, ka pəlɛc? Pataməs fum ba, ka pace kɔ pəfi?» \v 10 Awa, kɔ Yesu ɔmɔmən ŋa dəcəro fəp faŋan, k'oloku wərkun nwɛ: «Mətenci kəca!» Kɔ wərkun nwɛ entenci ki, kɔ kəca kɔn kəntamnɛ. \v 11 Mba kɔ pəntɛlɛ acicəs a sariyɛ kɔ aFarisi pəpɔŋ, kɔ ŋayɛfɛ kəgbɛkəlɛnɛ teta pəlɛc mpɛ ŋantam kəyɔ Yesu mɔ. \s1 Yesu kəyɛk-yɛk Asom ɔn wəco kɔ mɛrəŋ \r Mat 10.1-4; Mark 3.13-19 \p \v 12 Tɛm tatɔkɔ, kɔ Yesu ɛmpɛ nde dətɔrɔ kəkɔsali, k'ɔŋkɔ pəcepərɛnɛ pibi fəp kəlok-lokər Kanu. \v 13 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, k'ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ, k'ɛyɛk-yɛk ŋa dacɔ afum wəco kɔ mɛrəŋ, aŋɛ ɛnasɔŋ tewe ta «asom» mɔ. \v 14 K'ewe Simɔŋ, nwɛ Yesu ɛnasɔŋ tewe ta Piyɛr mɔ, kɔ wɛnc Andəre, Sak, Isaŋ kɔ Filip, Bartelemy, \v 15 Matiye, Tɔma, Sak wan ka Alfe, Simɔŋ wəsimsɛ teta atɔf, \v 16 Yude wan ka Sak, kɔ Yudas wəka dare da Keriyot nwɛ ɛnader pələpsər kəbɛr Yesu aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ. \s1 Yesu pəctəksɛ pəctaməs \r Mat 4.23-25 \p \v 17 Kɔ Yesu ŋantor kəyɛfɛ dətɔrɔ kɔ ŋa, k'ɔŋkɔ pəcəmɛ kəfo kətəŋnɛnɛ nkɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ alarəm, kɔ kənay ka afum alarəm: Afum aka Yude fəp, dare da Yerusalɛm, kɔ afum aka kəba kəsək nde sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ. \v 18 Afum akaŋɛ fəp ŋanader kədecəŋkəl kɔ, pətaməsɛnɛ sɔ docu daŋan. Afum aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɔnctɔrəs mɔ, ŋanatamnɛ. \v 19 Afum fəp ŋacsɛp kəgbuŋɛnɛ kɔ, bawo fənɔntər fəncwur kɔ nfɛ fənctaməs acuy fəp mɔ. \s1 Pətɔt kɔ pəlɛc \r Mat 5.1-12 \p \v 20 Kɔ Yesu ɔmɔmən acɛpsɛ ɔn darəŋ, k'oloku: \q1 «Pəbɔt nu nəna atɔyɔ daka, \q2 bawo nən'eyi akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf! \q1 \v 21 Pəbɔt nəna aŋɛ dor dɔyɔ tantɛ mɔ, \q2 bawo nəndenɛmbərɛ! \q1 Pəbɔt nu, nəna aŋɛ nəyi kəbok mɔ, \q2 bawo nəndesel! \p \v 22 Pəbɔt nu kɔ afum ŋandeter nu-ɛ, ŋacbɛləs nu, ŋaclɔməs nu, ŋacləsər nu mewe bawo nəlaŋ dim da «Wan ka Wərkun.» \v 23 Nəde nəwoləs kɔ dɔsɔk dadɔkɔ dendeder-ɛ, nəyok-yokɛnɛ pəbotu, bawo kəpocɛ kəpɔŋ kəŋkar nu nde darenc. Tantɛ tɔ atem aŋan ŋancyɔ adəŋk a Kanu. \q1 \v 24 Pəlɛc peyi nu nəna aŋɛ nəyɔ daka mɔ! \q1 Bawo nəlip kəsɔtɔ pɛnɛmpəsɛ ponu mpɛ pənamar nu kədekɔsɔtɔ mɔ. \q1 \v 25 Pəlɛc peyi nu nəna aŋɛ ca fəp yɛlar mɔ, \q1 bawo dor dendekɔyɔ nu! \q1 Pəlɛc peyi nu nəna aŋɛ nəyi kəsel mɔ, \q1 bawo nəndekɔyi kəbal kɔ kəbok disrɛ! \q1 \v 26 Pəlɛc peyi nu nəna aŋɛ afum fəp ŋandeloku pətɔt ponu mɔ, \q1 tantɛ tɔ atem aŋan ŋancyɔ kɔ akɔ ŋancbaŋɛnɛ kəyɔnɛ Sayibɛ sa Kanu mɔ.» \s1 Kəbɔtər ka aŋɛ ŋanter nu mɔ \r Mat 5.38-48; 7.12 \p \v 27 «Mba, iŋloku ti nəna aŋɛ nəncəŋkəl im mɔ: Nəbɔtər aterɛnɛ anu, nəyɔ pətɔt aŋɛ ŋanter nu mɔ! \v 28 Nətolanɛ pətɔt aŋɛ ŋantolanɛ nu pɛlɛc mɔ, nətolanɛ aŋɛ ŋaŋlɔməs nu mɔ! \v 29 Kɔ fum efer əm kəca dəkanca-ɛ, məcencɛ kɔ sɔ akanca ŋa mɛrəŋ ŋɔkɔ. Kɔ fum ɛlɛkər əm burumus-ɛ, məce kɔ sɔ pəlɛk duma dam. \v 30 Məpocɛ nwɛ o nwɛ ontol'am mɔ, kɔ fum ɛlɛkər əm paka mpɛ pɔyɔnɛ pam mɔ, ta məwerəs kɔ pi. \v 31 Nəyɔnɛ afum tɔkɔ nəfaŋ a ŋayɔnɛ nu mɔ. \v 32 Kɔ tɔyɔnɛ nəbɔtər gbəcərəm akɔ ŋambɔtər nu mɔ, kəway kəre kɔ nəŋgbɛkər sɔ mera-ɛ? Ali aciya ŋambɔtər aŋɛ ŋambɔtər ŋa mɔ! \v 33 Kɔ pəyɔnɛ a akɔ ŋaŋyɔnɛ nu pətɔt mɔ gbəcərəm ŋɔ məŋyɔnɛ pətɔt-ɛ, kəway kəre kɔ məntam kəgbɛkər amera-ɛ? Ali aciya, bafɔ tatɔkɔ tɔ ŋaŋyɔ pəmɔ nəna ba? \v 34 Kɔ pəyɔnɛ a akɔ nəyɔ amera kədeluksɛ nu mɔ gbəcərəm ŋɔ nəntam kəbɔr-ɛ, kəway kəre kɔ nəna nəntam kəgbɛkər amera-ɛ? Bawo ali aciya sɔ ŋambɔr aciya ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋa kədesɔtɔ pɛtəŋnɛnɛ payi mɔ. \v 35 Nəbɔtər ater anu, nəbɔr ŋa nəwurɛ kəluksɛ debe dadɔkɔ amera. Nəndesɔtɔ kəpocɛ kəpɔŋ, nəyɔnɛ sɔ awut a Wəbɛ wəka darenc, bawo Kanu kəntesɛ nnɔ apələrnɛ pətɔt kɔ ayeŋki bəkəc ŋayi mɔ. \v 36 Nəbɔt mera pəmɔ tɔkɔ Papa konu ɔmbɔt amera mɔ.» \s1 Ta nəcin afum alɔma \r Mat 7.1-5 \p \v 37 «Ta nəcin fum, afɔkɔcin nu. Ta nəkiti akɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta andesɔkiti nəna mɔ. Nəŋaŋnɛnɛ akɔ, andekɔŋaŋnɛnɛ nu. \v 38 Nəpocɛ, andekɔpocɛ nu. Andekɔbɛr nde yuba yonu yɔpɔŋ ya duma donu potubcɛ pɔtɔt, pasumpər, pasəŋk-səŋk, pəloŋər. Bawo potubcɛ mpɛ nəntubcɛ mɔ, ip'andekɔsɔtubcɛ nu kəluksɛ nu kəway.» \p \v 39 Kɔ Yesu olok-lokər ŋa capafɔ: «Wətɔnəŋk ɛntam kəkɔtɛnɛ wətɔnəŋk ba? Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ mɛrəŋ maŋan fəp mɔ ŋantɛmpɛnɛ abi disrɛ. \v 40 Ali wəcɛpsɛ darəŋ wəkin eyi fɛ nwɛ ɛmbɛk dəkəcəmɛ pətas wətəksɛ kɔn mɔ, mba wəcɛpsɛ darəŋ nwɛ ɛntəksɛ belbel mɔ, eyi pəmɔ wətəksɛ kɔn. \v 41 Ake'sɔŋɛ ntɛ məŋgbətnɛ ayika nŋɛ ŋeyi wɛnc əm dərɔfɔr mɔ, mba ta məŋnəŋk təmboŋk ta kətɔk mpɛ peyi mənasərka dərɔfɔr mɔ-ɛ? \v 42 Pəlompu pɔ ba, kəloku wɛnc əm: ‹Wɛnc im məwosɛ a iliŋ əm ayika nŋɛ ŋey'əm dərɔfɔr mɔ,› mba dɔfɔr da məna dɔyɔ təmboŋk ta kətɔk? Məna wəbaŋɛnɛ kəlomp! Məliŋnɛ kərɛsna təmboŋk ta kətɔk dɔfɔr dam, it'ɔŋsɔŋ'am kənəŋk belbel ayika ŋɔkɔ məfaŋ kəliŋ wɛnc əm dərɔfɔr mɔ.» \s1 Kətɔk kɔ yokom ya ki \r Mat 7.16-20; 12.33-35 \p \v 43 «Kətɔk kətɔt kəfɔkom yokom yɛlɛc, kətɔk kətɔtamnɛ kəfɔkom yokom yɔtɔt. \v 44 Kətɔk nkɛ o nkɛ kɔ, yokom ya ki y'aŋnɛpəlɛ ki. Afɔpim cɔyabɛ\f + \fr 6.44\fr* \fq Cɔyabɛ \fq* = CəTabo «figue»\f* kɔ wɛn \f + \fr 6.44\fr* Pokom mpɛ poŋkom nde Yisrayel, pi pɔkɔ aŋfɔc kəsɔtɔ member mmɛ aŋwe «wen» mɔ.\f* dəbɛŋk. \v 45 Fum wətɔt nde abəkəc ŋɔn ŋɔtɔt ɛŋlɛk mɔyɔ mɔtɔt, kɔ fum wəlɛc nde abəkəc ŋɔn ŋɛlɛc ɛŋlɛk mɔyɔ mɛlɛc. Bawo ntɛ o ntɛ kusu kəŋloku mɔ, ti teyi nde dɛbəkəc.» \s1 Wɔlɔ mɛrəŋ \r Mat 7.24-27 \p \v 46 «Ta ake tɔ nəŋwen'em ‹Mariki! Mariki!› ta nəŋyɔ mes mɔkɔ iŋloku mɔ-ɛ? \v 47 Nwɛ o nwɛ eder im, pəne moloku mem, pəkɔt mi, imentər nu nwɛ oŋwurɛnɛ mɔ: \v 48 Owurɛnɛ fum nwɛ eyi kəcəmbər kəlɔ pəkay dəntɔf haŋ pətukmɛ belbel, pəcəmbər kəlɔ kɔn tasar teyeŋki kəroŋ. Ali wəcafən pətuf pəlarəm, məncaca mɛyɛksɛ, kəlɔ kɔn kəfɔtam kəwuŋɛ, bawo anacəmbər ki gbiŋ. \v 49 Mba nwɛ o nwɛ ene moloku mem, ta ɔŋkɔtɛnɛ mi-ɛ, fum wəkakɔ ŋawurɛnɛ kɔ nwɛ ɛncəmbər kəlɔ kɔn katina dəntɔf, ta ɛŋkay pətukmɛ pəcəmbər ki tasar kəroŋ mɔ. Kɔ wəcafən ontuf, məncaca mɛyɛksɛ-ɛ, kəlɔ kaŋkɔ kəŋwuŋɛ katina, kəlɛcɛ few!» \c 7 \s1 Aŋnabi Yesu kətaməs kɔn wəcar ka wəbɛ ka asɔdar 100 \r Mat 8.5-13 \p \v 1 Ntɛ Yesu elip kəlok-lokər afum aŋɛ ŋanccəŋkəl kɔ mɔ, k'ɛmbɛrɛ dare da Kaparnam. \v 2 Dəndo kəfo kaŋkɔ, wəbɛ k'asɔdar wəRom wəlɔma ɛnayɔ wəcar nwɛ tetɔn tɛnayeŋk kɔ mɔ. Wəcar wəkakɔ ɛnatamnɛ fɛ, pəcfaŋ kəfi. \v 3 Ntɛ wəbɛ k'asɔdar nwɛ ene pacloku teta Yesu mɔ, k'osom abeki aSuyif alɔma, ŋakɔwenɛ kɔ Yesu pədetaməsɛ kɔ wəcar kɔn. \v 4 Kɔ abeki akakɔ ŋander ŋabəp Yesu kɔ ŋalɛtsɛnɛ kɔ ŋacgbɔkərɛ, ŋacloku: «Ɔyɔ dofum ndɛ pəmar məyɔnɛ kɔ ti mɔ, \v 5 bawo wəbɛ wəkawɛ ɔmbɔtər atɔf ŋosu, nkɔn ɛnacəmbər dəkətola Kanu da aSuyif dosu.» \v 6 Kɔ Yesu ɔŋkɔ kɔ ŋa. Ŋanabɔlɛnɛ fɛ kəlɔ ka wəbɛ wəsɔdar, kɔ wəsɔdar osom anapa ɔn kəkɔloku kɔ: «Mariki, ta mətɔrəsnɛ, bawo isɔtɔ fɛ dofum dɛfaynɛn'am nde kəlɔ kem disrɛ. \v 7 It'ɔsɔŋɛ ntɛ inasərka intɔnakɔ nnɔ məyi mɔ. Mba məloku toloku tin, wəbəcɛ kem ɛntamnɛ. \v 8 Bawo ina wəkawɛ yati abɛ em ŋ'iyi dəntɔf, k'ina sɔ iyɔ asɔdar alɔma aŋɛ ŋay'im dəntɔf mɔ. K'iloku wəkin: ‹Məkɔ,› wəkayi ɔŋkɔ. K'iloku wəkɔ ‹Məder,› wəkayi ender. K'iloku wəcar kem: ‹Məyɔ ntɛ-ɛ,› ɔŋyɔ ti.» \v 9 Ntɛ Yesu ene moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ teta wəsɔdar nwɛ tenciyanɛ kɔ. K'ɛŋkafəlɛ, k'ɛntɛfərnɛ kənay k'afum akɔ ŋanacəmɛ kɔ darəŋ mɔ, k'oloku: «Icloku nu, ali nde Yisrayel inanəŋk fɛ kəlaŋ pəmɔ kaŋkɛ!» \v 10 Kɔ asom a wəsɔdar nwɛ, ŋalukus ndɔrɔn. Kɔ ŋabəp wəcar nwɛ ɛnatɔ-tamnɛ mɔ, pətamnɛ keŋ. \s1 Yesu ɔsɔŋɛ wəfi kəfɔtɛ \p \v 11 Ntɛ telip mɔ, k'ɔŋkɔ dare ndɛ ancwe Nayin mɔ. Atəkəs ɔn kɔ afum alarəm ŋanasol kɔ nkɔn kəkɔ. \v 12 Ntɛ ŋalɔtərnɛ kəbɛrɛ ka dare mɔ, kɔ ŋambəpɛnɛ kɔ afum ŋanckekərɛ fum wəfi dəkəwup, mba fum nwɛ sona gboŋ sɔ kɛrɛ ɛnakom kɔ, wos pəfi sɔ. Afum alarəm a dare dadɔkɔ ŋanckekərɛ wəfi wəkakɔ dəkəwup. \v 13 Kɔ Yesu ɛnəŋk wəran nwɛ, k'ɔyɔnɛ kɔ nɔnɔfɔr, k'oloku kɔ: «Ta məbok!» \v 14 Kɔ Yesu ɔncɔŋnɛ k'oŋgbuŋɛnɛ kaŋkəra ka wəfi. Aŋɛ ŋanatɔmpər kɔ mɔ ŋancəmɛ. Kɔ Yesu oloku: «Wətɛmp, in'olok'əm: Məyɛfɛ!» \v 15 Kɔ wəfi ɛyɛfɛ k'ɛndɛ, k'oncop kəlok-loku. Kɔ Yesu oluksɛ wəfi nwɛ kɛrɛ. \v 16 Kɔ fəp fənesɛ, kɔ ŋayɛfɛ \k kəcam debeki\k* da Kanu, ŋacloku: «Wədəŋk wəka Kanu wəpɔŋ ɛyɛfɛ su dacɔ! Kɔ Kanu kənder kəmar afum ɔn!» \v 17 Kɔ tɔyɔ ta Yesu tatɔkɔ tɛsam atɔf ŋa Yude fəp, kəbəp ka sədare səkɔ səŋkɛl Yude mɔ. \s1 Asom a Aŋnabi Saŋ \r Mat 11.2-19 \p \v 18 Kɔ acɛpsɛ a Aŋnabi Saŋ darəŋ ŋaŋkɔ ŋaloku kɔ mes mamɔkɔ fəp. Kɔ Saŋ ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ dacɔ afum mɛrəŋ, \v 19 k'osom ŋa kəkɔyif Mariki kɔ pəyɔnɛ nkɔn ɔyɔnɛ nwɛ eyi kəder kədeyac afum a Kanu mɔ, kɔ tɔyɔnɛ fɛ nkɔn-ɛ, pəmar pakar sɔ wəlɔma ba? \v 20 Ntɛ ŋambəp Yesu mɔ, kɔ afum aŋɛ ŋayif kɔ: «Saŋ Batis osom su kədeyif əm: ‹Mən'ɔyɔnɛ nwɛ eyi kəder mɔ, ka pəmar səkar sɔ wəlɔma ba?›» \v 21 Afum akakɔ anasom mɔ ŋaŋkɔ ŋabəp Yesu pəctaməs docu da atɔtamnɛ alarəm, lanyiru, aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɛncəmɛ darəŋ mɔ, k'ɔsɔŋɛ atɔnəŋk alarəm kənəŋk. \v 22 Kɔ Yesu oluksɛ ŋa: «Nəkɔ nəloku Saŋ tɔkɔ nənəŋk kɔ tɔkɔ nəne mɔ: \q Atɔnəŋk ŋanəŋk, atɔtam kəkɔt ŋaŋkɔt, \q k'asɔkəs acunɛ sen, atɔne ŋane, \q afi ŋafɔtɛ, aŋkawandi Kibaru Kətɔt nnɔ atɔyɔ daka ŋayi mɔ. \m \v 23 Pəbɔt nwɛ ɔntɔdesak kəgbɛkər im kəlaŋ kɔn \f + \fr 7.23\fr* kəsolɛ\f* mɔ!» \p \v 24 Ntɛ asom a Saŋ aŋɛ ŋalukus mɔ, kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəloku kənay ka afum teta Saŋ pəcyif: «Ake nənakɔ kəmɔmən nde dətɛgbərɛ-ɛ: Fum nwɛ ɛfanɛ pəmɔ awo nŋɛ afef ŋeyikəc mɔ ba? \v 25 Mba anɔ nənakɔ oŋ kəmɔmən di-ɛ, wərkun wəsəkəp belbel ba? Mba nəcərɛ a asəkəp belbel nde wɔlɔ w'abɛ wɔ ŋandɛ pətɔt disrɛ. \v 26 Mba anɔ nənakɔ oŋ kəmɔmən-ɛ, Sayibɛ ba? Ɛy, icloku nu, Saŋ encepər Sayibɛ fəp dəkəcəmɛ. \v 27 Tetɔn t'ancicəs nde Yecicəs Yosoku disrɛ: \q ‹Indekekərɛ wəsom kem fɔr yam kiriŋ \q pəkɔlomps'am dɔpɔ.›»\x - \xo 7.27 \xo*\xt Malaki 3.1\xt*\x* \p \v 28 Kɔ Yesu oloku: «Icloku nu, aŋɛ aran ŋaŋkom mɔ fəp, ali wəkin eyi fɛ nwɛ encepər Saŋ dəkəcəmɛ mɔ. Mba nwɛ ɛfɛtɛ nde dɛbɛ da Kanu dəntɔf mɔ, ɔyɔnɛ nwɛ encepər Saŋ dəkəcəmɛ mɔ. \v 29 Afum aŋɛ ŋanane kɔ kəlok-loku mɔ fəp, kəbəp awerəs dut, kɔ ŋawosɛ dolompu da Kanu. Ti disrɛ kɔ ŋawosɛ a Saŋ pəgbət ŋa dəromun teta Kanu. \v 30 Mba aFarisi kɔ atəksɛ a sariyɛ ŋanawosɛ fɛ ntɛ Kanu kənafaŋɛ ŋa mɔ, kɔ ŋafati a Saŋ pəgbət ŋa dəromun teta Kanu. \v 31 An'indetubcɛnɛ afum a dɛtɛmp dandɛ-ɛ? Anɔ ŋawurɛnɛ-ɛ? \v 32 Aŋɛ ŋɔ ŋawurɛnɛ: Ŋawurɛnɛ awut aŋɛ ŋandɛ kəfo nkɛ afum fəp ŋambəpsɛnɛ mɔ, a ŋacwenɛnɛ kəkɔloku: \q1 ‹Səfulanɛ nu luk, kɔ nəntɔpisɛ! \p Kɔ səleŋsɛ nu meleŋ ma defi, kɔ nəntɔbok.› \v 33 Bawo ntɛ Saŋ Batis, nwɛ ɛncgbət afum dəromun ɛnader mɔ, oncsuŋ, ta oŋmun wɛn-ɛ, kɔ nəloku a ɔyɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc! \v 34 Kɔ Wan ka Wərkun ender, pəcdi yeri pəcmun wɛn kɔ nəloku: ‹Wəcɛlək kɔ wəcis ɔfɔ, wanapa ka abaŋəs dut k'aciya!› \v 35 Mba awut a kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes ka Kanu ŋawosɛ dolompu da ki.» \s1 Yesu nde kəlɔ ka Simɔŋ wəFarisi \p \v 36 Kɔ wəFarisi wəlɔma ewe Yesu kəkɔdi yeri kɔ nkɔn. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ nde kəlɔ ka wəFarisi wəkakɔ, k'ɔŋkɔ pəndɛ amɛsa kiriŋ. \v 37 Wəran wəciya wəlɔma ɛnayi dare dadɔkɔ, k'ene a Yesu ŋayi kədi yeri nde kəlɔ ka wəFarisi. Wəran wəkakɔ ɛlɛk tɔkɔbɔ pa alabatər pɛlarɛ labundɛ, \v 38 k'ɔŋkɔ pəcəmɛ Yesu kumunt darəŋ pəsumpər kɔ wɛcək. K'ɛyɛfɛ kəbok pəccaŋkəsɛ mɛncər mɔn wɛcək wa Yesu, k'ɛfɛŋətɛ wɛcək wa Yesu cəfon cɔn, pəccup wi, pəcloŋsər wi labundɛ. \v 39 Ntɛ wəFarisi nwɛ ɛnawe Yesu nde ndɔrɔn, ɛnəŋk tatɔkɔ mɔ, k'olokunɛ dɛbəkəc: «Fum wəkawɛ ɔŋyɔnɛ wədəŋk wəka Kanu-ɛ, k'ɛncərɛ wəran nwɛ oŋgbuŋɛnɛ kɔ mɔ, fum nwɛ ɔyɔnɛ mɔ—Wəran wəciya.» \v 40 Kɔ Yesu ɛlɛk moloku, k'oloku: «Simɔŋ, iyɔ toloku tɔlɔma tolok'əm.» Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Məlok'im ti, Wətəksɛ.» \v 41 «Wəbɔs-bɔsər wəlɔma afum mɛrəŋ ŋanatɔmpərɛ debe: Wəkin nwɛ pətɔmpərɛ kɔ gbeti mɛncəmbəl masar kəcamət (500), kɔ wəka mɛrəŋ pətɔmpərɛ kɔ mɛncəmbəl 50. \v 42 Mba ntɛ wəbɔs-bɔsər nwɛ ɛnəŋk fɔ alɛkər ɔn səbe ŋayɔ fɛ gbeti boluksɛ kɔ mɔ, k'ɛŋaŋnɛnɛ mɛrəŋ maŋan fəp. Akakɔ mɛrəŋ anɔ endenaŋkanɛ kəbɔtər kɔ pətas wəkɔ-ɛ?» \v 43 Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Pəwurɛn'em, a wəkɔ ɛnatɔmpərɛ kɔ gbeti bɛlarəm mɔ.» Kɔ Yesu oloku kɔ: «Gbɛs, məloku kance!» \v 44 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'ɛntɛfərnɛ wəran nwɛ, k'oloku Simɔŋ: «Mənəŋk wəran nwɛ? Imbɛrɛna nnɔ kəlɔ kam mba məsɔŋna f'em domun ibikɛnɛ wɛcək, mba nkɔn ɛncaŋkəsɛ wɛcək wem mɛncər mɔn, k'ɛfɛŋətɛ wi cəfon cɔn. \v 45 Məncupna f'em, mba nkɔn kəyɛfɛ ntɛ imbɛrɛna nnɔ mɔ, a k'oncop kəcupəs im wɛcək mɔ, haŋ ndɛkəl itɔ eyi kəyɔ. \v 46 Məsopna f'em moro dəromp,\f + \fr 7.46\fr* Aka Yisrayel moro mɔ ŋancsop acikəra aŋan alel\f* mba wəran wəkawɛ osop im labundɛ dəwɛcək. \v 47 Itɔ ɔsɔŋɛ ntɛ intam kəlok'əm a, kiciya kəlarəm nkɛ enciya mɔ, aŋaŋnɛnɛ kɔ ki, bawo nkɔn ɔmbɔtər pənaŋkanɛ. Məna nwɛ aŋaŋnɛnɛ pipic mɔ, pipic pɔ məmbɔtər.» \v 48 Kɔ Yesu oloku wəran nwɛ: «Aŋaŋnɛn'am kiciya kam.» \v 49 Afum aŋɛ ŋanandɛ amɛsa kiriŋ kɔ nkɔn mɔ, ŋancop kəclokunɛ dəbəkəc: «An'ɔfɔ wəkawɛ ɛŋaŋnɛnɛ ali kiciya mɔ?» \v 50 Mba kɔ Yesu oloku wəran: «Kəlaŋ kam kəyac əm, məkɔnɛ abəkəc ŋoforu.» \c 8 \s1 Aran aŋɛ ŋaŋsol kɔ Yesu mɔ \p \v 1 Ntɛ tɛyɛfɛ dənda mɔ, kɔ Yesu ende pəckɔt sədare səpɔŋ kɔ səfɛt sa dɔtɔf fəp, pəckawandi pəcdəŋk Kibaru Kətɔt ka dɛbɛ da Kanu. Ŋasol kɔ Asom ɔn wəco kɔ mɛrəŋ, \v 2 kəbɛrɛnɛ ka aran alɔma aŋɛ ɛnataməs docu da dis kɔ da yɔŋk yɛlɛc mɔ: Mari wəkɔ ancwe «Wəka Makdala» mɔ, nwɛ anabɛləs yɔŋk yɛlɛc camət-mɛrəŋ mɔ, \v 3 Yohanna (wəran ka Cusa, wəlompəs ka mes ma kəlɔ disrɛ ka Herodu), Susan kɔ aran alarəm alɔma aŋɛ ŋancwurɛ daka daŋan kəmar ka Yesu kɔ Asom ɔn mɔ. \s1 Capafɔ ca wəbɔf \r Mat 13.1-9; Mark 4.1-9 \p \v 4 Kɔ kənay ka afum alarəm ayɛfɛ sədare səlɔma ŋamɛpənɛ kɔ. Kɔ Yesu oloku totubcɛnɛ ntɛ: \v 5 «Ntɛ wəbɔf owur kəkɔgbal defet dɔn mɔ, eyi kəgbal defet kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dɔpɔ. Afum ŋacnas-nas mi, kɔ bɛmp yender yɔsɔm mi. \v 6 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ antɔf ŋa masar kəroŋ. Ntɛ mompoŋ mɔ, kɔ mowos, bawo mɛnasɔtɔ fɛ pədəm. \v 7 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dəbɛŋk, kɔ bɛŋk yompoŋ kɔ mɛŋgbɛn mamɔkɔ, kɔ yendi mi. \v 8 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ antɔf ŋɔtɔt kəroŋ. Ntɛ mamɔkɔ mompoŋ mɔ, kɔ yoŋkoməs, kɔ popoŋ mpɛ o mpɛ poŋkom mɛŋgbɛn tasar tin (100).» Yesu oncloku toloku tatɔkɔ, pəcgbəŋɛ: «Məna nwɛ məŋyɔ ləŋəs yenenɛ mɔ, məne ti!» \s1 Ta ake tɔ Yesu onclokɛ totubcɛnɛ-ɛ? \r Mat 13.10-17; Mark 4.10-12 \p \v 9 Kɔ acɛpsɛ Yesu darəŋ ŋayif kɔ ntɛ totubcɛnɛ tatɔkɔ toloku mɔ. \v 10 K'oluksɛ ŋa: «Nəna ŋɔ Kanu kəsɔŋɛ kəcərɛ kance kəgbɔpnɛ ka dɛbɛ dɔn, mba kɔ akɔ dəmotubcɛnɛ aloku ŋa ki, ti tɔsɔŋɛ ntɛ: \q ‹Ŋaŋgbətnɛ belbel mba ŋafɔnəŋk, \q ŋacəŋkəl belbel mba ŋafɔcərɛ.›» \s1 Yesu kəloku tedisrɛ ta capafɔ ca wəbɔf \p \v 11 «Tedisrɛ ta totubcɛnɛ tantɛ tɛntɛ: Defet, Toloku ta Kanu tɔ. \v 12 Mɛŋgbɛn mmɛ mɛntɛmpɛnɛ dɔpɔ dacɔ mɔ, mi mɔyɔnɛ afum aŋɛ ŋaŋne mɔ, Ŋɔŋk Ŋɛlɛc ŋeder ŋeliŋ ŋa dəbəkəc Toloku ta Kanu tɔkɔ ɛnane mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ payaməsər ŋa kəlaŋ nkɛ kəntam kəyac ŋa mɔ. \v 13 Mɛŋgbɛn mɔkɔ meyi kəfo ka masar mɔ, mɔyɔnɛ afum aŋɛ ŋanckɔnane Toloku ta Kanu, pəbɔt ŋa mɔ. Mba ŋayɔ fɛ ncɔnc,\f + \fr 8.13\fr* \fqa Kəntɛntəl, ntɛntəl\fqa* = «kəcɔnc», «ncɔnc»\f* ŋalaŋ tɛm tɔlɔma, kɔ tɛm teyeŋki tender ŋa-ɛ, ŋasak ti few. \v 14 Mɛŋgbɛn mmɛ mɛntɛmpɛnɛ dəbɛŋk mɔ, mi mɔyɔnɛ afum aŋɛ ŋancəŋkəl Toloku ta Kanu, kɔ ŋalasərnɛ mes mɔpɔŋ mmɛ mendi toloku tatɔkɔ mɔ: Mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlarəm, kəsɔtɔ ka daka kɔ mɛfaŋ mobotu ma doru, mɔfɔsɔŋɛ ti kəkom yokom yololu. \v 15 Mɛŋgbɛn mmɛ meyi antɔf ŋɔtɔt mɔ, afum ŋɔ aŋɛ ŋancəŋkəlɛ Toloku abəkəc ŋɔtɔt ŋosoku, ŋamɛŋkərnɛ ti, ŋacəmɛ ti darəŋ mɔ, ŋa ŋaŋsɔŋ yokom yɔtɔt.» \s1 Totubcɛnɛ ta lamp \r Mark 4.21-25 \p \v 16 «Nwɛ o nwɛ ɔfɔmot lamp a pəgbəpər di kəfala, ɔfɔsɔbɛrsɛnɛ di kəfənc dəntɔf, mba ɛndɛt di kədɛt dəm, ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛ ŋambɛrɛ dəkəlɔ mɔ, ŋanəŋknɛ pəwaŋkəra. \v 17 Paka mpɛ o mpɛ pɔŋgbɔpnɛ mɔ, andetam pi kənəŋk. Tes ntɛ o ntɛ aŋmɛŋk mɔ, andetam ti kəcərɛ, towur tɔyɔ afum waŋkəra. \v 18 Nəkɛmbərnɛ tɔkɔ nəncəŋkəl mɔ, bawo andekɔbɛrɛnɛ wəkɔ ɔyɔ mɔ, pabelər wəkɔ ɔntɔyɔ mɔ ali pɔkɔ ɛŋgbɛkər amera kəyɔnɛ pɔn mɔ.» \s1 Iya kɔ awɛnc a Yesu \r Mat 12.46-50; Mark 3.31-35 \p \v 19 Kɔ iya ka Yesu kɔ awɛnc ɔn ŋander ŋabəp kɔ, mba ŋanctam fɛ kəlɔtərnɛ kɔ ntɛ afum ŋala mɔ. \v 20 K'aŋkɔ paloku Yesu: «Iya kam kɔ awɛnc əm aŋa ŋancəmɛ nde dabaŋka, məna ŋafaŋ kənəŋk.» \v 21 Kɔ Yesu oloku: «Iya kem k'awɛnc im aŋa, ŋayɔnɛ aŋɛ ŋancəŋkəl toloku ta Kanu ŋacəmɛ sɔ ti darəŋ mɔ.» \s1 Yesu kəcəmbərəs kɔn afef ŋɔpɔŋ \r Mat 8.23-27; Mark 4.35-41 \p \v 22 Dɔsɔk dɔlɔma kɔ Yesu ɛmbɛkɛ debil kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ. K'oloku ŋa: «Pacali ntende kəba mokuru.» Kɔ ŋayekti abɛla kəkɔ. \v 23 Ŋayi kəcali, kɔ Yesu endirərnɛ. Kɔ afef ŋɔpɔŋ ŋɛyɛfɛ kəwur dəkəba kɔ abil ŋɛfaŋ kəkalɛ, kɔ ŋayi dəpəwɛy-wɛy. \v 24 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋander ŋatimi kɔ, ŋackulɛ-kulɛ: «Wətəksɛ! Wətəksɛ! Kəfi kɔ sənder!» Ntɛ entimɛ mɔ, k'ɛyɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər afef kɔ yam yɔpɔŋ yɔkɔ yɛnayɛfɛ mɔ, kɔ yɛsak few. Kɔ pəyɔ yeŋ, ali tes ancne fɛ sɔ. \v 25 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Deke kəlaŋ konu kəyi-ɛ?» Ntɛ ŋanesɛ a kɔ cusu cəwos ŋa mɔ, kɔ ŋayifɛnɛ aŋɛ kɔ akɔ: «An'ɔfɔ wəkawɛ? Wəkawɛ ɛŋgbəŋ-gbəŋər ali afef kɔ yam, yɛcəmɛ sɔ tɛfaŋ tɔn darəŋ mɔ!» \s1 Yesu kətaməs ka fum nwɛ yɔŋk yɛlɛc yɛnacəmɛ darəŋ mɔ \r Mat 8.28-34; Mark 5.1-20 \p \v 26 Yesu kɔ acɛpsɛ ɔn ŋaŋkɔ mokuru nde kulum ka Kerasa, nde pəntɛfərɛnɛ kɔ atɔf ŋa Kalile mɔ. \v 27 Ntɛ Yesu owur debil mɔ, kɔ fum wəlɔma wəka dare dadɔkɔ ender pəcəmɛ kɔ fɔr kiriŋ, nkɔn yɔŋk yɛlɛc yɛlarəm yɛnayi mɔ. Kəyɛfɛ ntɛ pənawon mɔ, ɛncbɛrnɛ fɛ duma, ɛnayi fɛ dəkəlɔ, mɛnɛ pəyi nde cufu dacɔ. \v 28 Ntɛ fum nwɛ ɛnəŋk Yesu mɔ, kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔsɔŋɛ kɔ kəkulɛ-kulɛ pəpɔŋ, k'ɛntɛmpɛnɛ Yesu wɛcək dəntɔf, k'oloku pəpɔŋ: «T'ake tɔ məmbɛrɛnɛ mes mem-ɛ, Yesu Wan ka Kanu nkɛ kəyi darenc mɔ? Ilɛtsɛn'am ta mətɔrəs im!» \v 29 Fum wəkakɔ ɛnaloku ti bawo Yesu oncloku ŋɔŋk ŋɛlɛc nŋɛ ŋɛnabɛrɛ fum wəkakɔ dəris pəwon mɔ kəwur. Cɔkɔ-cɔkɔ, anckotərɛnɛ fum wəkawɛ gbekce dəwɛcək kɔ afɛc ŋɔpɔŋ, mba onccopu yi, ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋosolɛ kɔ ŋekekərɛ nde dətɛgbərɛ. \v 30 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Cəke cɔ aŋw'am-ɛ?» Kɔ fum nwɛ oloku Yesu: «Ina aŋwe ‹Kənay›.» K'oloku ti bawo yɔŋk yɛlɛc yɛlarəm yɛnacəmɛ kɔ darəŋ. \v 31 Kɔ yɔŋk yɛlɛc nyɛ yɛlɛtsɛnɛ Yesu kəsak yi, ta pəsɔŋɛ yi kəwur yɔkɔ dəpəŋal-ŋal. \v 32 Awa, ŋanabɔlɛnɛ fɛ sɔp yɛlarəm nyɛ yɔncsɔmət dəndo tɔrɔ kəroŋ mɔ. Kɔ yɔŋk yɛlɛc yɛlɛtsɛnɛ Yesu kəce yi yɛbɛrɛ dəsɔp nyɛ, kɔ Yesu owosɛnɛ yi. \v 33 Kɔ yɔŋk yɛlɛc yowur dəfum, kɔ yɔŋkɔ yɛmbɛrɛ dəsɔp. Kɔ sɔp nyɛ fəp yontor kəyɛfɛ dətɔrɔ, kɔ yɔŋkɔ yotor dəkəba, kɔ yɛŋgbətsɛ, kɔ yefis-fis fəp. \v 34 Ntɛ akɛk sɔp aŋɛ ŋanəŋk ti mɔ, kɔ ŋayɛksɛ kɔ ŋaŋkɔ ŋasamsərɛnɛ toloku tatɔkɔ dare kɔ aka sədare səkəsək. \v 35 Kɔ afum ŋander kəmɔmən tɔkɔ tɛnacepər di mɔ. Kɔ ŋander nnɔ Yesu eyi mɔ, kɔ ŋambəp fum wəkɔ yɔŋk yɛlɛc yɛnawur dəris mɔ, pəsəkəp pəndɛ Yesu dəntɔf, kɔ amera ŋɔn fəp, afum aŋɛ ŋanader kəmɔmən mɔ ŋanesɛ. \v 36 Afum akɔ ŋananəŋk tɔkɔ tɛnacepər mɔ, ŋalɔmər akɔ ŋanader kəmɔmən tɔkɔ anayac kɔ mɔ. \v 37 Kɔ afum a atɔf ŋa Kerasa fəp ŋalɛtsɛnɛ Yesu a pəyɛfɛ ndaraŋan pəkɔ, bawo ŋananaŋkanɛ kənesɛ. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ debil, k'olukus. \v 38 Fum wəkɔ Yesu ɛnaluksɛ yɔŋk yɛlɛc darəŋ mɔ, ɛlɛtsɛnɛ Yesu a pətam kəce kɔ pəyi kɔ dəntɔf. Mba kɔ Yesu ombupərɛ kɔ pəcloku: \v 39 «Məlukus nnɔ ndaram. Məkɔ məcloku afum tɔkɔ Kanu kəyɔn'am mɔ fəp.» Kɔ fum nwɛ ɔŋkɔ pəloku dare disrɛ fəp mes mɔkɔ Yesu ɛnayɔnɛ kɔ mɔ. \s1 Wan wəran wəka Sayirus, kɔ wəran wəkɔ ɛnagbuŋɛnɛ yamos ya Yesu mɔ \r Mat 9.18-26; Mark 5.21-43 \p \v 40 Yesu kəlukus kɔn, kɔ afum ŋaŋkɔ ŋafaynɛ kɔ, bawo fəp fənckar kɔ. \v 41 Tɛm tatɔkɔ fum wəlɔma ɛnader pacwe kɔ Yayirɔs, nwɛ ɛnayɔnɛ wəbɛ ka dəkətola Kanu da aSuyif mɔ. Kɔ Yayirɔs ontontnɛ k'osumpər Yesu wɛcək, pəclɛtsɛnɛ kɔ kəwosɛ kəder ka kəlɔ kɔn. \v 42 Bawo ɛnayɔ wan wəran wəkin gboŋ, nwɛ ɛnasɔtɔ meren wəco kɔ mɛrəŋ mɔ, pəcfi. Ntɛ Yesu ɛyɛfɛ kəkɔ mɔ, kɔ kənay kəmɛpnɛ kɔ haŋ ŋacyaməsər kɔ kəŋesəm. \v 43 Wəran wəlɔma ɛnayi di, pəyɔ docu da kəwur mecir tɛnasɔtɔ meren wəco kɔ mɛrəŋ ta pəncəmbərəs-ɛ. Wəran nwɛ ɛnabɛrsɛ daka dɔn fəp nnɔ atɛn cɔl ŋayi mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pataməs kɔ mɔ. Mba ali fum ɛnatam fɛ kətaməs kɔ. \v 44 Kɔ wəran nwɛ ɔlɔtərnɛ Yesu tadarəŋ, k'oŋgbuŋɛnɛ dobol da yamos yɔn. Gbəncana babɔkɔ kɔ kəwur mecir kaŋkɔ kənayi kɔ mɔ kəsakɛ. \v 45 Kɔ Yesu eyif: «Anɔ ogbuŋɛn'em-ɛ?» Ntɛ afum fəp ŋambupərɛ ti mɔ, kɔ Piyɛr oloku: «Wətəksɛ afum ŋaŋkɛl əm waca nwɛ fəp!» \v 46 Kɔ Yesu oloku: «Fum wəlɔma oŋgbuŋɛn'em, bawo incərɛ a fənɔntər fəlɔma fəwur im dəris.» \v 47 Ntɛ wəran nwɛ ɛncərɛ a Yesu ɛncərɛ a fum oŋgbuŋɛnɛ kɔ mɔ, k'ender pəcyikcɛ, k'ɛntɛmpɛnɛ Yesu wɛcək dəntɔf. K'oloku afum fəp fɔr kiriŋ tes tɔkɔ tɛnasɔŋɛ kɔ kəgbuŋɛnɛ ka duma da Yesu mɔ, kɔ tɔkɔ docu dɔn dɛnatamnɛ gbəncana babɔkɔ mɔ. \v 48 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Wan kem, kəlaŋ kam kəntaməs əm, məkɔnɛ abəkəc ŋoforu.» \p \v 49 Yesu eyi kəlok-loku kaŋkɔ, kɔ fum wəlɔma ender kəyɛfɛ ka ndena wəbɛ ka dəkətola Kanu da aSuyif da dare, k'ender pəloku: «Wan kam efi, ali məntɔrəs fɛ sɔ wətəksɛ kəkɔ di.» \v 50 Mba Yesu ɛnane fum nwɛ kəloku ka wəbɛ wəka dəkətola Kanu da aSuyif defi da wan kɔn, k'oloku wəbɛ nwɛ: «Ta mənesɛ! Məlaŋ gbəcərəm, wan kam ɛntamnɛ.» \v 51 Ntɛ ŋander dɛkɛr mɔ, Yesu owosɛ fɛ fum kəbɛrɛ kɔ nkɔn mɛnɛ Piyɛr, Isaŋ, Sak, wan wəran nwɛ kas kɔ kɛrɛ gbəcərəm, ŋɔ ɛnawosɛ kəbɛrɛ nnɔ wan wəran wəfi nwɛ eyi mɔ. \v 52 Kɔ afum fəp ŋambok ŋaclɔm pəcuy paŋan tetɔn. Kɔ Yesu oloku: «Ta nəbok! Efi fɛ, kədirɛ k'ɛndɛ.» \v 53 Kɔ afum ŋayɛfɛ kəfani Yesu, bawo afum aŋɛ ŋanacərɛ a wan wəran nwɛ efi. \v 54 Kɔ Yesu osumpər wan wəran nwɛ kəca, k'olokɛ dim dɔpɔŋ: «Wan kem, məyɛfɛ!» \v 55 Kɔ amera ŋɔn ŋoluksərnɛ kɔ dəris, gbəncana babɔkɔ k'ɛyɛfɛ, kɔ Yesu oloku a pasɔŋ kɔ yeri. \v 56 Kɔ cusu cəwos akombəra aka wan wəran nwɛ, kɔ Yesu oloku ŋa a ta ŋalɔmər nwɛ o nwɛ ntɛ tencepər mɔ. \c 9 \s1 Yesu osom acɛpsɛ ɔn darəŋ wəco kɔ mɛrəŋ \r Mat 10.5-15; Mark 6.7-13 \p \v 1 Kɔ Yesu ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ, k'ɔsɔŋ ŋa fənɔntər fa kətam ka kəbɛləs yɔŋk yɛlɛc fəp, kɔ kətaməs ka docu. \v 2 Kɔ Yesu osom ŋa kəkɔdəŋk dɛbɛ da Kanu, kɔ kətaməs ka acuy. \v 3 K'oloku ŋa: «Ta nətɔmpərɛnɛ daka o daka teta dɔpɔ, ta nətɔmpər togbo, ta nətɔmpər tɔlɔba, ta nətɔmpər tocom, ta nətɔmpər pəsam, ta nwɛ o nwɛ pətɔmpər səburumus mɛrəŋ. \v 4 Kɔ nəndekɔbɛrɛ kəlɔ nkɛ o nkɛ-ɛ, nəyi di, difɔ nəndekɔyɛfɛ a nəsumpər dɔpɔ donu kəkɔ. \v 5 Nnɔ o nnɔ afum ŋantɔkɔwosɛ nu kəyi mɔ, kɔ nəndewur dare dadɔkɔ-ɛ, nəkoŋ-koŋ wɛcək wonu, it'endeyɔnɛ sede a ŋanabaŋ fɛ nu. \v 6 Kɔ asom aŋɛ ŋawur ŋackɔt sədare, ŋacdəŋk toloku tɔtɔt ta Kanu, ŋactaməs acuy mofo fəp. \s1 Pəciyanɛ pa Herodu \r Mat 14.1-12; Mark 6.14-29 \p \v 7 Ntɛ Herodu nwɛ ɛnatɔmpər dɛbɛ Kalile ene mes mmɛ menccepər mɔ, kɔ pənciyanɛ kɔ, bawo alɔma ŋancloku a Saŋ ɔfɔ, nkɔn ɔfɔtɛ afi dacɔ, \v 8 alɔma ŋacloku, a Eli eder, alɔma ŋacloku, a wədəŋk wəka Kanu wəcɔkɔ-cɔkɔ wəlɔma oluksərnɛ sɔ kəder. \v 9 Kɔ Herodu nkɔn oloku: «Inagbinti Saŋ domp! An'ɔyɔnɛ fum wəkawɛ aŋloku tetɔn mɔ-ɛ?» Kɔ Herodu ɛfaŋ kənəŋk kɔ. \s1 Yesu kəsɔŋɛ ka afum wul kəcamət (5000) kənɛmbərɛ \r Mat 14.13-21; Mark 6.30-34; Isaŋ 6.1-14 \p \v 10 Kɔ asom ŋander ŋaluksɛ Yesu tɔkɔ ŋanayɔ mɔ fəp. Kɔ Yesu ɛlɛk ŋa kɔ ŋawurnɛ kəsək, ntende dare da Bɛtsayida. \v 11 Kɔ afum ŋancərɛ kəwur kəŋan kɔ ŋancɛpsɛ ŋa darəŋ. Kɔ Yesu owosɛ ŋa kəder, k'ɔŋkɔ pəcloku ŋa teta dɛbɛ da Kanu, k'ɛntaməs sɔ aŋɛ ŋanatɔtamnɛ mɔ. \v 12 Ntɛ dec dɛyɛfɛ kəkalɛ mɔ, kɔ acɛpsɛ ɔn ŋalɔtərnɛ kɔ ŋacloku: «Məyɔ oŋ məsak afum akaŋɛ ŋakɔ ŋatɛn dəkədirɛ kɔ yeri nde sədare səcsək kɔ dəmadare mɛfɛt mɛfɛt mmɛ mɛŋkɛl nnɔ mɔ, bawo dətɛgbərɛ ayi wəkawɛ.» \v 13 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nənasərka nəsɔŋ ŋa yeri.» Kɔ acɛpsɛ ɔn ŋayif kɔ: «Cəcom kəcamət kɔ lop mɛrəŋ gbəcərəm yɔ səyɔ, məfaŋ oŋ a səkɔ səwayɛ kənay kaŋkɛ yeri ba?» \v 14 Mba afum aŋɛ ŋancbəp arkun wul kəcamət (5000). Kɔ Yesu oloku Asom ɔn: «Nəyɔ ŋa ŋaloŋkanɛ arkun wəco kəcamət wəco kəcamət (50-50).» \v 15 Kɔ asom ɔn ŋayɔ tɔkɔ Yesu ɛnaloku ŋa kəyɔ mɔ, kɔ ŋandəs ŋa fəp. \v 16 Kɔ Yesu ɛlɛk cəcom ncɛ kəcamət kɔ lop nyɛ mɛrəŋ, k'eyekti fɔr darenc, k'eyif Kanu barka. Kɔ tɛyɛfɛ dənda k'entepi cəcom ncɛ a k'endesɔŋəs ci acɛpsɛ a ŋayerəs kənay kaŋkɔ. \v 17 Kɔ fəp fəsɔm ci kɔ ŋanɛmbərɛ. Ntɛ anawɛtəs yeri yɛləpəs nyɛ mɔ, yɛnayɔ cəfala wəco kɔ mɛrəŋ. \s1 Piyɛr oloku a Yesu ɔyɔnɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ \r Mat 16.13-19; Mark 8.27-29 \p \v 18 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu \k pəclok-lokər Kanu\k* taciŋa, acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloŋkanɛ kɔ kəsək. Kɔ Yesu eyif ŋa: «Toloku ta afum, anɔ iyɔnɛ-ɛ?» \v 19 K'acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku kɔ: «Ntɛ alɔma ŋaloku mɔ, a Aŋnabi Saŋ məyɔnɛ, k'alɔma ŋaloku a Eli məyɔnɛ, alɔma a sayibɛ səlɔma sɔ məyɔnɛ nwɛ ɛyɛfɛ afi dacɔ mɔ.» \v 20 Kɔ Yesu eyif ŋa sɔ: «Pɛcɛmcɛmnɛ ponu, an'iyɔnɛ-ɛ?» Kɔ Piyɛr oloku Yesu: «Krist wəyɛk-yɛk wəka Kanu məyɔnɛ.» \s1 Yesu kəcam defi dɔn kɔ kədeyɛfɛ kɔn afi dacɔ \r Mat 16.20-28; Mark 8.30-9.1 \p \v 21 Kɔ Yesu entiŋ-tiŋ ŋa kəcaŋkɛ ti, ta ŋaloku ti ali fum. \v 22 K'ɔnɔcər a pənamar dis dɔlɔl Wan ka Wərkun belbel. Abeki, aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ ŋandewɛnəs kɔ, padif kɔ, pəfɔtɛ afi dacɔ tataka ta maas. \p \v 23 K'oloku afum fəp ntɛ: «Kɔ fum ɛfaŋ kəcɛps'em darəŋ-ɛ, wəkayi pəsak kəcɛm-cɛmnɛ teta nkɔnsərka, pəgbaŋnɛ kətɔk kɔn kəpəmpəl dɔsɔk o dɔsɔk, pəcəm'em darəŋ. \v 24 Bawo, nwɛ o nwɛ ɛŋsɛp kəyac kəyi doru kɔn mɔ, kəŋsalpər kɔ, mba nwɛ o nwɛ kiyi kɔn doru kəŋsalpər kɔ tetem mɔ, endeyac ki. \v 25 Dəkəcəmɛ dere dɔ tɔyɔ fum kəsɔtɔ kɔn doru kɔrkɔr-ɛ, kɔ pəyɔnɛ a wəkayi eyi kəsɔlɛ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wəkayi pəcləsərnɛ-ɛ? \v 26 Nwɛ o nwɛ ɛlapərn'em kɔ moloku mem, Wan ka Wərkun endekɔsɔdəmnɛ lapərnɛ məna wəkayi k'endeder nɔrɔ da debeki dɔn, da Papa, kɔ da mɛlɛkɛ mecempi-ɛ. \v 27 Icloku nu kance: Afum akin akin ŋayi nnɔ kəfo kaŋkɛ aŋɛ ŋantɔdefi ta ŋantanəŋk kəder ka dɛbɛ da Kanu-ɛ.» \s1 Piyɛr, Isaŋ kɔ Sak ŋanəŋk Yesu pəyi pəmotu pa debeki da Kanu disrɛ \r Mat 17.1-8; Mark 9.2-8 \p \v 28 Ntɛ Yesu oloku moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ mata camət-maas mencepər, k'ɛlɛk Piyɛr, Isaŋ kɔ Sak, kɔ ŋampɛ tɔrɔ kəroŋ \k kəkɔtola Kanu\k*. \v 29 Yesu eyi kəsali, kɔ kəro kɔn kɛsəkpər, kɔ yamos yɔn yɛnaŋkanɛ kəferɛ yocmotər-motər. \v 30 Pəwon fɛ kɔ afum mɛrəŋ ŋayɛfɛ kəlok-loku kɔ nkɔn: Aŋnabi Musa kɔ Aŋnabi Eli ŋanayi, \v 31 aŋɛ ancnəŋk \k pəmot pa pəlel\k* pa debeki da Kanu disrɛ mɔ. Ŋacloku Yesu kəkɔ kɔn nkɛ kəŋkɔyi Yerusalɛm mɔ. \v 32 Tɛtəŋnɛ Piyɛr k'asol ɔn ŋacdirɛ pəpɔŋ. Ntɛ ŋantimɛ mɔ, kɔ ŋanəŋk Yesu pəmot pa debeki da Kanu disrɛ, kɔ afum mɛrəŋ akɔ ŋanacəmɛ kɔ nkɔn mɔ. \v 33 Tɛm ntɛ afum akakɔ mɛrəŋ ŋancgbɛyɛnɛ kɔ Yesu mɔ, kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Wətəksɛ pəntesɛ su kiyi ka nnɔ. Səcəmbər \k ŋgbancan ŋecepɛ-cepɛ\k* maas, ŋin ŋam, ŋin ŋa Musa, kɔ ŋin ŋa Eli.» Piyɛr ɛnacərɛ fɛ ntɛ oloku mɔ. \v 34 Ntɛ oncloku tatɔkɔ mɔ, kɔ kəp kənder kəgbəpərnɛ ŋa kɔ kənesɛ kəsumpər acɛpsɛ a Yesu darəŋ ntɛ ŋananəŋk kəp kaŋkɔ kəcder kəgbəpərnɛ ŋa mɔ. \v 35 Kɔ dim dowur kəp kaŋkɔ disrɛ, docloku: «Wəkawɛ ɔyɔnɛ wan kem, nkɔn iyɛk-yɛk: Nəcəŋkəl kɔ!» \v 36 Ntɛ ane dim dadɔkɔ mɔ, k'anəŋk Yesu pəcəmɛ sona. K'acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋancaŋk ali fum ɛnaloku fɛ sɔ wəkos tɔlɔma ntɛ ɛnəŋk mɔ mata mamɔkɔ. \s1 Yesu kətaməs ka wan nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnatoŋkulu-toŋkulu \r Mat 17.14-18; Mark 9.14-27 \p \v 37 Dɔckɔsɔk ntɛ ŋantor kəyɛfɛ dətɔrɔ mɔ, kɔ afum alarəm ŋander kədefaynɛ Yesu. \v 38 Kɔ fum wəlɔma oŋkulərnɛ kənay kaŋkɔ dacɔ: «Wətəksɛ, ilɛtsɛn'am məmɔmən wan kem, bawo wəkin wəkawɛ gboŋ iyɔ. \v 39 Ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔlɔma ŋɛmbɛrɛ kɔ, kɔ ŋɔsɔŋɛ kɔ kəkulɛ-kulɛ gbəncana babɔkɔ, kɔ ŋeyikəc kɔ pəpɔŋ, kɔ ŋɔsɔŋɛ kɔ kəfoc kəwur kɔ dəkusu, kɔ ŋɔlɔləs kɔ dis, pəŋyeŋk a ŋendesak kɔ. \v 40 Ilɛtsɛnɛ acɛpsɛ am darəŋ kəbɛləs ka ŋi, mba ŋantam fɛ ti.» \v 41 Kɔ Yesu oŋkulərnɛ: «Nəna afum a dɛtɛmp da tɛm tantɛ dɛkafəlɛ-kafəlɛ, dɔtɔlaŋ Kanu, ake tɛm t'indesɔyi kɔ nəna-ɛ? Tɛm cəke tɔ pəmar sɔ icəmɛ nu dəntɔf-ɛ? Məkɛrɛ wan kam nnɔ.» \v 42 Ntɛ wan wəkakɔ ɔnclɔtərnɛ Yesu mɔ, kɔ ŋɔŋk ŋɛŋgbal kɔ dəntɔf kɔ ŋeyikəc kɔ pəpɔŋ. Mba kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ, k'ɛntaməs wan wəkakɔ, k'ɔsɔŋ kɔ kas. \v 43 Kɔ cusu cəwos afum fəp kənəŋk ka fənɔntər fəpɔŋ fa Kanu. \s1 Yesu kəgbɔkərɛ kɔn kəloku defi dɔn \r Mat 17.22-23; Mark 9.30-32 \p Ntɛ mes mamɔkɔ Yesu ɔncyɔ mɔ mecciyɛnɛ afum mɔ, k'oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: \v 44 «Nəna nəsu ləŋəs, nəcəŋkəl belbel moloku mamɛ: Kəbɛr k'ander Wan ka Wərkun afum dəwaca. \v 45 Mba acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanacərɛ fɛ tedisrɛ ta toloku tatɔkɔ oncloku mɔ. Tɛnagbɔpnɛ ŋa, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋancərɛ ti mɔ. Kɔ ŋanesɛ kəyifət kɔ tedisrɛ ta toloku tatɔkɔ. \s1 Anɔ ecepər nu fəp-ɛ? \r Mat 18.1-5; Mark 9.33-37 \p \v 46 K'acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayɛfɛ kəyifətɛnɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ nwɛ encepər ŋa dəkəcəmɛ mɔ. \v 47 Yesu nwɛ ɛnacərɛ mɛcɛm-cɛmnɛ mmɛ meyi ŋa dəcor mɔ, ɛlɛk wan wəfɛt wəkin, k'ɛncəmbərərnɛ kɔ. \v 48 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nwɛ o nwɛ ɛbaŋ wanfɛt wəkawɛ kəbaŋ kətɔt tetem mɔ, ɛmbaŋ sɔ inasərka pətɔt. Nwɛ o nwɛ ɛbaŋ im, ɛmbaŋ sɔ wəkɔ osom im mɔ. Bawo fum wəkɔ ɛncəmbərnɛ dəkəcəmɛ dɛfɛt mɔ, ɔyɔnɛ wəkɔ encepər nu fəp mɔ.» \s1 Nwɛ ɔntɔc'am mɔ, ɛfaŋ əm \r Mark 9.38-40 \p \v 49 Kɔ Isaŋ ɛlɛk moloku k'oloku: «Wətəksɛ sənanəŋk fum wəlɔma pəcbɛləsɛ yɔŋk yɛlɛc tewe tam, kɔ səfaŋ kəmɔnɛ kɔ, bawo wəkayi ɛncəmɛ f'am darəŋ pəmɔ səna.» \v 50 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Ta nəmɔnɛ kɔ ti, bawo fum nwɛ ɔntɔc'am mɔ, ɛfaŋ əm.» \s1 Dare dɔlɔma da Samari kəfati kəbaŋ ka Yesu \p \v 51 Ntɛ dɔsɔk dɛlɛk da Yesu doru dɔnclɔtəs mɔ, k'olokunɛ a mɛnɛ pəkɔ Yerusalɛm gbəs. \v 52 K'osom afum alɔma ŋayi kɔ kiriŋ. Kɔ akakɔ ŋayi kiriŋ kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp dare da Samari dɔlɔma, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋalompəsnɛnɛ kɔ mɔ. \v 53 Mba kɔ aka dare dadɔkɔ ŋafati kəbaŋ kɔ, bawo Yerusalɛm ŋanckɔ. \v 54 Ntɛ afum aŋɛ ŋanəŋk ti mɔ, acɛpsɛ a Yesu darəŋ, Isaŋ kɔ Sak ŋaloku: «Wətəksɛ, məfaŋ səloku nɛnc dotor kəyɛfɛ dəkɔm dɛləsər ŋa?» \v 55 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'ɛntɛfərnɛ ŋa, k'ɛgbəŋ-gbəŋər ŋa. \v 56 Kɔ ŋayɛfɛ kɔ ŋaŋkɔ dare dɔlɔma. \s1 Aŋɛ ŋafaŋ kəcəmɛ Yesu darəŋ mɔ \r Mat 8.19-22 \p \v 57 Ntɛ ŋanayi dɔpɔ kəkɔ mɔ, kɔ fum wəlɔma oloku kɔ: «Indecəm'am darəŋ nnɔ o nnɔ məndekɔ mɔ.» \v 58 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Mɔsɔŋk mɔyɔ bi dəkədirɛ kɔ bɛmp yɔyɔ wɔlɔ dəkədirɛ, mba ina Wan ka Wərkun iyɔ fɛ kəfo nkɛ intam kəboc domp dem mɔ.» \v 59 Kɔ Yesu oloku fum wəlɔma: «Məcəm'em darəŋ.» Kɔ fum wəkakɔ oloku kɔ: «Mariki, məwos'em kərɛsna ikɔ iwup papa kem.» \v 60 Kɔ Yesu oloku fum wəkakɔ: «Məce afi ŋawup afi, kɔ məna, məkɔ mədəŋk dɛbɛ da Kanu.» \p \v 61 Kɔ fum wəlɔma oloku: «Kəcəm'am k'inder darəŋ Wəbɛ, mba məkar ikɔ kərɛsna ilembərnɛ aka kəlɔ kem disrɛ.» \v 62 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Nwɛ o nwɛ edebiftɛ cəna a wəkayi pəcmɔmən tadarəŋ mɔ, ɔyɔ fɛ dəkəcəmɛ akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf.» \c 10 \s1 Kəsom ka acɛpsɛ darəŋ 72 \r Mat 10.7-16 \p \v 1 Ntɛ tatɔkɔ tencepər mɔ, kɔ Wəbɛ ɛyɛk-yɛk sɔ afum 72 alɔma, k'osom ŋa mɛrəŋ mɛrəŋ ŋayi kɔ tekiriŋ kəkɔt ka sədare kɔ mofo fəp mmɛ pənamar kɔ kəkɔ mɔ. \v 2 K'oloku ŋa: «Dalɛ dɛtɛl dɛmbɛk, mba atɛl ŋampicɛ. Nəlɛtsɛnɛ Mariki ma kətɛl pəbɛrɛnɛ sɔ atɛl alɔma aŋɛ ŋandetɛlɛ kɔ mɔ. \v 3 Awa! Isom nu nəŋkɔyi pəmɔ ntɛ meŋkesiya meŋyi calma dacɔ mɔ. \v 4 Ta nətɔmpərɛnɛ pəsam pa delek, ta nətɔmpərɛnɛ lɔba, ta nətɔmpərɛnɛ cɔfta, ta nəyifɛnɛ sɔ kɔ fum o fum dɔpɔ. \v 5 Kəlɔ nkɛ o nkɛ nəndekɔbɛrɛ mɔ, nəkulɛ kərɛsna: ‹Kanu kəbɛrsɛ pəforu kəlɔ kaŋkɛ!› \v 6 Kɔ pəyɔnɛ, fum wəka pəforu eyi kəlɔ kaŋkɔ-ɛ, pəforu ponu peŋyi kɔ kəroŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəforu papɔkɔ poluksərnɛ nu. \v 7 Nəyi kəlɔ kaŋkɔ, nədi yeri, nəmun domun da kəlɔ kaŋkɔ, bawo pəmar wəbəc pəsɔtɔ kəway kɔn. Ta nəccal-cali wɔlɔ de! \v 8 Dare ndɛ o ndɛ nəbɛrɛ a pabaŋ nu mɔ, nədi yeri yɔkɔ aŋsɔŋ nu mɔ. \v 9 Nətaməs acuy akɔ ŋayi di mɔ, nəloku ŋa: ‹Dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərnɛ nu.› \v 10 Dare ndɛ o ndɛ nəkɔ ta ambaŋ nu mɔ, nəkɔ nde abaŋka ŋaŋan nəloku: \v 11 ‹Səŋkoŋər nu kəfəl ka dare donu ali nkɛ kəsoptɛ su dəwɛcək mɔ, səluksɛ nu ki, nətam kəcərɛ a dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərnɛ.› \v 12 Icloku nu a dɔsɔk ndɛ Kanu kəndekiti afum fəp, tɔyɔ ntɛ andeyɔ dare dandɛ mɔ, tendeyeŋk tɛtas ta aka dare da Sodom.» \s1 Sədare nsɛ səfati kəlaŋ mɔ \r Mat 11.20-24 \p \v 13 «Pəlɛc pɔpɔŋ peyi məna dare da Korasin! Pəlɛc pɔpɔŋ peyi məna, dare da Bɛtsayida! Bawo kɔ tɔcyɔnɛ a mes mɛwɛy-wɛy mmɛ Kanu kənayɔ nnɔ ndoronu mɔ, m'anayɔ aka sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ-ɛ, kɔ ŋanasəkpər bəkəc pəwon, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ, ŋabɛrnɛ yamos ya kəbal, ŋandɛ ŋamɔncnɛ! \v 14 It'endesɔŋɛ dɔsɔk ndɛ Kanu kəndekiti afum fəp mɔ, pəndeyeŋkər nəna pətas aka sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ. \v 15 Kɔ nəna aka Kaparnam, nəncɛm-cɛmnɛ a andepɛnɛ nu haŋ dəkɔm ba? Ala! Andetorɛ nu dəntɔf haŋ nde afum afi ŋayi mɔ. \v 16 Nwɛ ɛncəŋkəl nu mɔ, ɛncəŋkəl im. Kɔ nwɛ ɛŋwɛnəs nu mɔ, ɛwɛnəs sɔ ina, k'ɛwɛnəs wəkɔ osom im mɔ.» \s1 Kəlukus ka acɛpsɛ darəŋ 72 \p \v 17 Kɔ afum 72 aŋɛ anasom mɔ ŋalukus pəbotu disrɛ kɔ ŋaloku: «Wəbɛ! Ali yɔŋk yɛlɛc fəp yɛnayi su dəntɔf tewe tam.» \v 18 K'oloku ŋa: «Indenanəŋk Sentani kətɛmpɛnɛ kəyɛfɛ darenc pəmɔ tɔkɔ pəŋmot mɔ. \v 19 Nəcəŋkəl: Isɔŋ nu kətam kəkɔt ka bok kɔ mekəlencər kəroŋ kəlɛkɛnɛ fənɔntər fa ater anu fəp, daka o daka dɔfɔtam kəyamsɛ nu ti. \v 20 Mba ta pəbɔt nu ntɛ yɔŋk yɛlɛc yeyi nu dəntɔf mɔ, mba pəbɔt nu ntɛ ancic mewe monu nde darenc, ndena Kanu mɔ.» \s1 Pəbotu pa Yesu \r Mat 11.25-27; 13.16-17 \p \v 21 Tɛnatəŋnɛ, \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋɔsɔŋɛ pənaŋkanɛ kəbɔt Yesu, k'oloku: «Iŋkor-kor'əm Papa, Mariki ma dəkɔm kɔ dəntɔf, bawo məmɛŋkər mes mamɔkɔ acərɛ kəkɔtɛnɛ mes kɔ asoku səbomp, kɔ məmentər mi afɛt dəkəcəmɛ. Ɛy, Papa, bawo tatɔkɔ tɔ məfaŋ ti. \v 22 Icloku nu a Papa kem ɛmbɛr im ca fəp dəwaca. Nwɛ o nwɛ ɛncərɛ fɛ nwɛ ɔyɔnɛ Wan mɔ, kɔ pəntɔyɔnɛ Papa-ɛ. Nwɛ o nwɛ ɛncərɛ fɛ sɔ nwɛ ɔyɔnɛ Papa mɔ, kɔ pəntɔyɔnɛ Wan-ɛ, kɔ afum akɔ Wan ɛŋfaŋ kəmentər kɔ mɔ.» \p \v 23 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'ɛntɛfərnɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ, k'ɛyɛl dim, pəcloku ŋa: «Pəmbɔt aŋɛ ŋaŋnəŋk mɔkɔ nəyi kənəŋk mɔ! \v 24 Bawo sayibɛ səlarəm kɔ abɛ a tɔf yɛlarəm ŋanafaŋ kənəŋk mamɛ nəyi kənəŋk mɔ, mba ŋananəŋk fɛ mi, ŋanafaŋ kəne mamɛ nəyi kəne mɔ, mba ŋanane fɛ mi.» \s1 Totubcɛnɛ ta wəSamari wətɔt \p \v 25 Kɔ wətəksɛ sariyɛ s'aSuyif wəlɔma ɛyɛfɛ k'oloku Yesu, ntɛ ɛfaŋ kəcəpɛ kɔ towul dəmoloku mɔ. K'eyif Yesu: «Wətəksɛ, cəke cɔ pəmar im kəyɔ, isɔtɔ kiyi wəyeŋ ka doru o doru-ɛ?» \v 26 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Cəke cɔ ancic nde buk ba sariyɛ-ɛ? Cəke cɔ məŋkaraŋ bi disrɛ-ɛ?» \v 27 Kɔ fum nwɛ oloku Yesu: «Pəmar məbɔtərɛ Mariki Kanu abəkəc ŋam fəp, afɔkəl ŋam fəp, sɔkət sam fəp, kɔ mɛcɛm-cɛmnɛ mam fəp. Kɔ telip-ɛ, məbɔtər wɛnc əm pəmɔ tɔkɔ məmbɔtərnɛ mɔ.» \v 28 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məloku ti belbel, məyɔ tatɔkɔ ntɛ tɔŋsɔŋ'am kəyi wəyeŋ mɔ.» \v 29 Mba ntɛ wəbɛ wəka sariyɛ nwɛ ɛfaŋ kəmentər dolompu dɔn mɔ, k'eyif Yesu: «An'ɔyɔnɛ wɛnc im-ɛ?» \v 30 Kɔ Yesu ɔŋgbɔkərɛ moloku k'oloku: «Fum wəlɔma ɛnayɛfɛ Yerusalɛm pəckɔ Yeriko. Kɔ wəfum wəkakɔ ɔŋkɔ pəbɛrɛ afum alɛc dacɔ, kɔ afum alɛc akakɔ ŋambaŋər kɔ daka dɔkɔ ɛnatɔmpər mɔ fəp, kɔ ŋasut kɔ haŋ pəcbut kəfi, kɔ ŋasumpər dɔpɔ kɔ ŋaŋkɔ. \v 31 Kɔ tosurɛnɛ wəloŋnɛ wəlɔma osolnɛ sɔ dɔpɔ din dadɔkɔ. Ntɛ wəloŋnɛ nwɛ ɛnəŋk fum wəkɔ anasut mɔ, k'encepər dɔpɔ ntende pəbɔlɛ kɔ. \v 32 Kɔ wəLewy wəlɔma ender sɔ kəfo kin kaŋkɔ, kɔ wəkakɔ sɔ ɛnəŋk fum nwɛ, kɔ nkɔn sɔ encepər ntende pəbɔlɛ kɔ. \v 33 Kɔ wəSamari wəlɔma nwɛ ɔnckɔ marənt mɔ, ender pəbəp fum wəkawɛ ntɛ ɛnəŋk kɔ mɔ, kɔ nɔnɔfɔr deyi kɔ. \v 34 Kɔ wəSamari nwɛ ɔlɔtərnɛ fum nwɛ, k'oloŋər runc yɔn member, k'ɔmbɔy yi moro, k'esektər yi. Kɔ wəSamari nwɛ ɛlɛk fum wəkakɔ k'endeŋ kɔ pɔkɔtɛnɛ pɔn kəroŋ, k'eŋkekərɛ kɔ karwaŋse kəlɔma, k'ɔŋkɔ pəboc kɔ di, k'ɛncəmɛ tetɔn. \v 35 Dɔckɔsɔk kɔ wəSamari nwɛ owurɛ gbəleŋ mɛrəŋ ba pəsam, k'ɔsɔŋ bi wəka karwaŋse. K'oloku kɔ: ‹Məgbɛkərɛ kɔ, mpɛ o mpɛ mendesɔŋ kɔ mɔ, indeluks'am pi dəkəlukus dem.›» \v 36 Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Afum akaŋɛ maas dacɔ anɔ məna məncɛm-cɛmnɛ kəyɔnɛ ka wɛnc ka fum wəkɔ afum alɛc ŋanasut mɔ?» \v 37 Kɔ wəbɛ wəka sariyɛ nwɛ oloku: «Nwɛ ɛnamentər kɔ amera ŋobotu mɔ.» Kɔ Yesu oloku wəbɛ wəka sariyɛ nwɛ: «Awa, məna sɔ məkɔ məyɔ tatɔkɔ.» \s1 Yesu ndena Marta kɔ Mari \p \v 38 Yesu ŋayi dɔpɔ kəkɔ kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ, kɔ ŋambɛrɛ dare dɔlɔma, kɔ wəran wəlɔma pacwe kɔ Marta, ɛmbaŋ kɔ nde ndɔrɔn. \v 39 Marta ɛnayɔ wɛnc wəran wəlɔma nwɛ ancwe Mari mɔ, kɔ wɛnc nwɛ ɔŋkɔ pəndɛ Wəbɛ dəntɔf, pəccəŋkəl moloku mɔn. \v 40 Marta nkɔn pəsumpər yɛbəc yɛlarəm. Kɔ Marta ender pəloku Yesu: «Wəbɛ tɔfɔtɔrəs əm tantɛ wɛnc im wəran ende pənd'am dəntɔf pəsakər'em yɛbəc yayɛ sona mɔ? Məloku kɔ pəde pəmar im.» \v 41 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Marta, Marta! Məyi kəcɛm-cɛmnɛ kɔ kəsimsɛ teta mes mɛlarəm. \v 42 Mba tes tin gboŋ tɔyɔ dəkəcəmɛ. Mari ɛlɛk da pəntesɛ mɔ, afɔsɔbaŋər kɔ dənda.» \c 11 \s1 Yesu kɔ sali \r Mat 6.9-13; 7.7-11 \p \v 1 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu \k pəclok-lokər Kanu\k* kəfo kəlɔma. Ntɛ elip mɔ, kɔ wəcɛpsɛ kɔn darəŋ wəlɔma eyif kɔ: «Wətəksɛ, mətəksɛ su kəlok-lokər Kanu, pəmɔ tɔkɔ Saŋ ɛnatəksɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ kəlok-lokər Kanu mɔ.» \v 2 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kɔ nənde nəctola Kanu-ɛ, nəloku: \q1 Kas kosu! \q1 Məsɔŋɛ paleləs decempi da tewe tam topus. \q1 Məsɔŋɛ a dɛbɛ dam deder! \q1 \v 3 Məpocɛ su dɔsɔk o dɔsɔk kəcom kosu. \q1 \v 4 Məŋaŋnɛnɛ su kiciya kosu \q1 pəmɔ ntɛ səŋŋaŋnɛnɛ nwɛ o nwɛ enciyanɛ su mɔ. \q1 Ta məsak su səyɔ mes mmɛ mɔŋsɔŋɛ su kəciya mɔ.» \p \v 5 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ: «An'ɛntam kəyɔ wəkos wəkin nu dacɔ, nwɛ ɛŋyɛfɛ cɛk-cɛk pəkɔ pəbəp wanapa kɔn nde ndɔrɔn pəcloku kɔ: ‹Wanapa məbɔr im cəcom maas, \v 6 bawo wəbɔt kem wəlɔma eder nde nderem cɛk-cɛk cancɛ, mba ali paka iyɔ fɛ mpɛ iŋsɔŋ kɔ pədi mɔ.› \v 7 Kɔ wanapa kɔn wəkakɔ, eyi dukəlɔ mɔ oloku kɔ: ‹Ta mətɔrs im! Aŋgbət kumba, səfəntərɛ kɔ awut em, ifɔtam kəyɛfɛ isɔŋ əm cəcom,› \v 8 icloku nu ti: Ali pəyɔnɛ a ɔfɔyɛfɛ pəsɔŋ kɔ ci bawo wanapa kɔn ɔfɔ, endeyɛfɛ pəsɔŋ kɔ daka o daka ndɛ ɛfaŋ mɔ, bawo wanapa kɔn ɛŋgbəc gbɛs a mɛnɛ pəsɔŋ kɔ. \v 9 Kɔ ina, iloku nu: Nətola, nəndesɔtɔ. Nətɛn, nəndenəŋk. Nəsut-sut kumba, andegbitɛ nu. \v 10 Bawo nwɛ o nwɛ ontola Kanu mɔ, ompocɛ kɔ. Nwɛ o nwɛ ɛntɛn mɔ, ɛŋnəŋk. Nwɛ o nwɛ oŋsut-sut kumba mɔ, aŋgbitɛ kɔ. \v 11 Kas kəre kəyi nu dacɔ, nkɛ wan kɔn ontola kɔ alop, pəsɔŋ kɔ abok mɔ? \v 12 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, wan kɔn pətola kɔ ames ŋɛgbɛŋ, nkɔn pəsɔŋ kɔ tekəlencər-ɛ? \v 13 Kɔ pəyɔnɛ a nəna aŋɛ nəlɛcɛ mɔ, nəncərɛ kəsɔŋ awut anu ca yɔtɔt-ɛ, Kas kəndenaŋkanɛ kəsɔŋ Amera Ŋecempi ŋɔn kəyɛfɛ dəKɔm aŋɛ ŋantola kɔ ŋi mɔ!» \s1 Yesu kəluksɛ moloku ma yem nyɛ anaboncɛ kɔ mɔ \r Mat 12.22-30; Mark 3.22-27 \p \v 14 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəcbɛləs ŋɔŋk ŋɛlɛc nŋɛ ŋɛnasɔŋɛ fum wəlɔma kətɔlok-loku mɔ. Ntɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ ŋowur kɔ mɔ, kɔ wətɔlok-loku wəkakɔ ɛyɛfɛ kəlok-loku, kɔ cusu cəwos kənay k'afum fəp. \v 15 Mba kɔ afum alɔma ŋaloku: «Bɛlsɛbul, wəkiriŋ wəka yɔŋk yɛlɛc, ɛmbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc.» \v 16 Ntɛ alɔma ŋafaŋ kəsumpər kɔ dəmoloku mɔ, kɔ ŋawer kɔ a pəmentər \k tɔyɔ tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy tin ntɛ tementər a Kanu kəsom kɔ mɔ\k*. \v 17 Mba ntɛ Yesu ɛnacərɛ pɛcɛmcɛmnɛ paŋan mɔ, k'oloku ŋa: «Atɔf o atɔf nyɛ ŋɛŋyɛfərnɛ ŋisərka mɔ, ŋɛŋləpsər kəlɛcɛ. Wɔlɔ wa ŋi wɛtɛmpɛnɛ win win. \v 18 Awa, kɔ pəyɔnɛ a Sentani səyi kəyɛfərnɛ sisərka-ɛ, cəke cɔ dɛbɛ da si dɛntam kəcəmɛ gbiŋ-ɛ? Bawo nəloku a Bɛlsɛbul imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc. \v 19 Kɔ tɔyɔnɛ ina Yesu, Bɛlsɛbul imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ, afum anu oŋ, an'ɔ ŋambɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ? Ti tɔsɔŋɛ ntɛ akakɔ yati ŋandeyɔnɛ akiti anu mɔ. \v 20 Mba kɔ tɔyɔnɛ a kətam ka Kanu k'imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ, awa dɛbɛ da Kanu dender haŋ nnɔ nəyi mɔ. \v 21 Kɔ fum wəka sɔkət ɔntɔmpər posutnɛnɛ-ɛ, ombum daka dɔn belbel ta tɔlɔm o tɔlɔm tɛnəŋk di-ɛ. \v 22 Mba kɔ fum wəlɔma nwɛ ɛmbɛk kɔ fənɔntər ender pəsut kɔ kəyɛfərɛnɛ pətam kɔ-ɛ, wəkakɔ ɛmbaŋər kɔ yosutnɛnɛ yɔn nyɛ ɛnalaŋ mɔ, pəlɛk daka dɔn fəp pəyerəs. \v 23 Nwɛ ɔntɔyi kɔ ina mɔ, enter im, mba nwɛ ɔntɔloŋkan'em mɔ, ɛsamsər'em.» \s1 Kəlukus ka ŋɔŋk ŋɛlɛc \r Mat 12.43-45 \p \v 24 «Ntɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ ŋowur fum nwɛ dəris mɔ, ŋɛcyara-yara mofo mowosu ŋɛctɛn dəkəŋesəm, mba ŋɛnasɔtɔ fɛ, kɔ ŋolokunɛ: ‹Ilukus nde kəlɔ kem nkɛ inawur disrɛ mɔ.› \v 25 Ntɛ ŋolukus mɔ, kɔ ŋɛmbəp kəlɔ kaŋkɔ pafɛŋ ki, palompəs ki belbel. \v 26 Awa! Kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ ŋɔŋkɔ, ŋɛtɛn yɔŋk yɛlɛc camət-mɛrəŋ nyɛ yɛnaŋkanɛ kəlɛcɛ yɛtas ŋi mɔ, kɔ yɛmbɛrɛ kəlɔ disrɛ kɔ yɛndɛ. Ntɛ tencepər mɔ, kɔ pəlɛc pənaŋkanɛ fum nwɛ pətas tɔkɔ pənayi kɔ tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ.» \s1 Pətɔt posoku \p \v 27 Yesu eyi kəloku moloku mamɔkɔ, kɔ wəran wəlɔma oŋkulərnɛ kənay ka afum akakɔ dacɔ: «Pəbɔt kor nkɛ kənabɛkəs əm mɔ, kɔ mɛsɛ mmɛ anamɛsər'am mɔ!» \v 28 Mba kɔ Yesu oŋkulɛ: «Pəbɔt aŋɛ ŋancəŋkəl toloku ta Kanu, ŋamɛŋkərnɛ ti mɔ!» \s1 Kəwe ka \k tɔyɔ tɛgbɛkərɛ tɔlɔma ntɛ tɛyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ\k* \r Mat 12.38-42 \p \v 29 Ntɛ kənay ka afum kəncmɛpnɛ Yesu mɔ, k'ɛyɛfɛ kəloku: «Dɛtɛmp dɛlɛc dentesɛ fɛ. \k Tɛgbɛkərɛ ntɛ tementər a Kanu kəsom im mɔ \k* tɔ ŋayi kəwer im, mba ali tin afɔsɔmentər ŋa kɔ pəyɔnɛ fɛ ta Yunusa-ɛ. \v 30 Bawo tɔkɔ teta Yunusa tɛnayɔnɛ aka Niniwe tɔyɔ tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy mɔ, itɔ teta Wan ka Wərkun tendesɔyɔnɛ dɛtɛmp dantɛ tɔyɔ tɛgbɛkərɛ tɛwɛy-wɛy. \v 31 Wəbɛra ka atɔf nŋɛ ŋeyi Yisrayel kəca kətɔt mɔ, endetimɛ dɔsɔk da kiti kɔ afum a dɛtɛmp dandɛ, pəboncɛ ŋa kətɔwosɛ kəcəŋkəl kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt, bawo pəbɔlɛ p'ɛnayɛfɛ kədecəŋkəl kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes kətɔt ka Sulemani. Mba fum eyi dɛ nwɛ ɛntas Sulemani dəkəcəmɛ mɔ. \v 32 Afum a Niniwe ŋandeyɛfɛ dɔsɔk ndɛ Kanu kəndeboc kiti ka afum fəp mɔ, ŋaboncɛ afum a dɛtɛmp dandɛ kətɔsəkpər bəkəc, bawo kawandi ka Yunusa kənasɔŋɛ aka Niniwe kəsəkpər bəkəc yaŋan yɛlɛc kɔ ŋalomp. Fum eyi nu dacɔ nwɛ ɛntas Yunusa dəkəcəmɛ mɔ.» \s1 Capafɔ ca lamp da dis \r Mat 5.15; 6.22-23 \p \v 33 «Fum nwɛ o nwɛ ɔfɔmot lamp pəkəŋk di kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ pəmɛŋk di, mba pəfos pɔ ancəmbər di ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛ ŋambɛrɛ mɔ ŋanəŋk pəwaŋkəra. \v 34 Dɔfɔr dam dɔyɔnɛ lamp da dis. Kɔ dɔfɔr dam dentesɛ-ɛ, dis dam fəp doŋmotnɛ, mba kɔ dɔfɔr dam dɔntɔtesɛ-ɛ, dis dam sɔ kubump kɔ deŋyi. \v 35 Məkɛmbərnɛ ta pəwaŋkəra mpɛ pey'əm dəris mɔ pɔyɔn'am kubump. \v 36 Kɔ dis dam domot ta tofo o tofo teyi ntɛ teyi kubump mɔ, tɛm tatɔkɔ dis dam fəp dɛmar, pəmɔ tɔkɔ lamp doŋmot əm kɔ dendemar-ɛ.» \s1 Yesu kəboncɛ aFarisi kɔ atəksɛ a sariyɛ kiciya \r Mat 23.1-36; Mark 12.38-40 \p \v 37 Ntɛ Yesu ɛnayi kəlok-loku mɔ, kɔ wəFarisi wəlɔma ɛlɛtsɛnɛ kɔ kəkɔdi yeri dɔsɔk dadɔkɔ nde ndɔrɔn. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ k'ɔŋkɔ pəndɛ amɛsa kiriŋ. \v 38 Kɔ pənciyanɛ wəFarisi nwɛ ntɛ Yesu ɛnatɔsumpər saliye \f + \fr 11.38\fr* CəFarisi, kɔ fum ɔŋkɔ kədi yeri-ɛ, mɛnɛ pəgbət kərɛsna waca dəromun.\f* kərɛsna a pədedi yeri mɔ. \v 39 Mba kɔ Wəbɛ oloku kɔ: «Nəna aFarisi, apəlet kɔ apɔt takəroŋ yɔ nəŋsɔkəs, mba bəkəc yonu disrɛ nəlasərnɛ deke dəris kɔ kəyɔ mes mɛlɛc. \v 40 Nəna atɔcərɛ mes, Kanu nkɛ kəlompəs tadarəŋ mɔ, bafɔ ki kəlompəs sɔ tedisrɛ ba?\f + \fr 11.40 \fr* \fq Kanu nkɛ kəlompəs tadarəŋ mɔ, bafɔ ki kəlompəs sɔ tedisrɛ ba?\fq* kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «nwɛ olompəs tadarəŋ mɔ, bafɔ nkɔn olompəs sɔ tedisrɛ ba?»\f* \v 41 Nəcpocɛ atɔyɔ daka mpɛ peŋyi səpɔt kɔ dəpəlet yonu mɔ, fəp fa yi fəndesɔk nnɔ nəyi mɔ. \p \v 42 Mba pəlɛc peyi nu nəna aFarisi! Bawo nən'ɔŋsɔŋ Kanu farilɛ fa mɛrkɛt kɔ malaŋkan, mba nəcsak dolompu kɔ kəbɔtər ka Kanu. Mamɔkɔ mɔ pəmar pacyɔ, mba ta nəcpələrnɛ kəcyɔ mɛlpəs mɔkɔ de. \v 43 Pəlɛcər nu nəna aFarisi, bawo nəmbɔtər pacsɔŋ nu dəkəndɛ mofo mmɛ aŋleləs nu mɔ, nde dəkətola Kanu da aSuyif kɔ kəyif kəlel nde ambəpsɛnɛ mɔ. \v 44 Pəlɛc peyi nu, bawo nəyi pəmɔ cufu ncɛ antɔgbɛkərɛ mɔ, packɔt ci kəroŋ ta ancərɛ-ɛ.» \p \v 45 Kɔ fum wəlɔma atəksɛ a sariyɛ dacɔ ɛlɛk moloku, k'oŋkulərnɛ: «Wətəksɛ, kɔ məloku tatɔkɔ-ɛ, məŋsunu sɔ səna!» \v 46 Kɔ Yesu oloku: «Pəlɛcər sɔ nəna, atəksɛ a sariyɛ! Bawo nən'ɛŋsarəsər afum yɛsarɛ nyɛ yoncuca kəsarɛ mɔ, ta nəŋwosɛ kəgbuŋɛnɛnɛ yi ali tɛlər tonu-ɛ.» \p \v 47 «Pəlɛc peyi nu! Bawo nən'ɛncəmbərɛ cufu ca sayibɛ masar mɛcɛm-cɛməs, sayibɛ aŋɛ atem anu ŋanadifət mɔ. \v 48 Kəmentər kɔ məndɛ tantɛ a məna sɔ məwosɛ mɔyɔ ma atem anu mamɔkɔ, bawo ŋa ŋanadifət sayibɛ sa Kanu, kɔ nəna nəcəmbər cufu cəŋan! \v 49 It'ɔsɔŋɛ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes ka Kanu disrɛ, kəloku: ‹Indekenɛ ŋa sayibɛ kɔ asom.› Kɔ ŋandifət aŋɛ, kɔ ŋantɔrəs akɔ. \v 50 It'endesɔŋɛ afum a tɛm tantɛ kədekɔsarɛ kiciya ka kədif ka sayibɛ saŋsɛ fəp, kəlɛk ntɛ doru doncop mɔ, \v 51 kəyɛfɛ mecir ma Abɛl, haŋ kəbəp ka ma Sakary, nwɛ anadif aŋgbip kɔ \k tetek toloŋnɛ \k* dacɔ mɔ. Ɛy, iloku nu ti: Andekɔyif ti afum a dɛtɛmp dandɛ.» \p \v 52 «Pəlɛc peyi nu, nəna atəksɛ sariyɛ! Bawo nəliŋ tasapa pa kəcərɛ. Nənasərka nəmbɛrɛ fɛ, nəyamsər sɔ akɔ ŋafaŋ kəbɛrɛ mɔ ŋabɛrɛ.» \p \v 53 Ntɛ Yesu owur nde kəlɔ kaŋkɔ mɔ, kɔ pəntɛlɛ atəksɛ sariyɛ kɔ aFarisi nnɔ eyi mɔ. Kɔ ŋayɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər kɔ, ŋacyifət kɔ mes fəp, \v 54 ŋaccəpɛ kɔ mowul, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋanenɛ kɔ yem dəmoloku mɔ. \c 12 \s1 Nəkɛmbərnɛ ta nəbaŋɛnɛ dofum \r Mat 10.26-27 \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ afum wul wul ŋanaloŋkanɛ, pəwurɛnɛ pəmɔ ŋadeŋsərɛnɛ, kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ kərɛsna: «Nəkɛmbərnɛ lebin da aFarisi ndɛ dɔyɔnɛ kəbaŋɛnɛ dofum mɔ. \v 2 Tes o tes tɔgbɔpnɛ teyi fɛ ntɛ antɔdecɛŋ paloku mɔ, ntɛ o ntɛ tɔŋgbɔpnɛ fɛ ntɛ antɔdecərɛ mɔ. \v 3 It'ɔsɔŋɛ ntɛ o ntɛ aŋloku nu kubump mɔ, nəgbɔkərɛ ti kəloku daŋ peŋ, kɔ ntɛ nəŋmɛŋkəs fum dɛləŋəs dukulɔ mɔ, andedəŋk ti pəpɔŋ mofo mɛbəpsɛnɛ.» \s1 Nwɛ pəmar nənesɛ mɔ \r Mat 10.28-31 \p \v 4 «Icloku nu ti, nəna anapa em: Ta nənesɛ aŋɛ ŋandif dis gbəcərəm, kɔ tɛyɛfɛ dənda ta ŋantam tɔlɔm o tɔlɔm sɔ mɔ. \v 5 Indementər nu nwɛ pəmar nənesɛ mɔ: Nənesɛ nwɛ endif pəkafəlɛ sɔ pətam kələm əm yahanama mɔ. Ɛy! Icloku nu, nkɔn pəmar nənesɛ! \v 6 Bafɔ gbaŋa kəcamət y'ancaməs fərɛŋk mɛrəŋ? Awa! Icloku nu a Kanu kəfɔpəl ali ŋin yi dacɔ. \v 7 Ali dɛlay da cəfon ca domp donu Kanu kəncərɛ di fəp. Ta nənesɛ, nnɔ Kanu kəyi mɔ nəyɔ dəkəcəmɛ ndɛ dɛmbɛk dɛtas da gbaŋa yayɔkɔ mɔ!» \s Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋendetəksɛ pəmar acɛpsɛ a Yesu kəloku mɔ \r Mat 10.32-33; 12.32; 10.19-20 \p \v 8 «Icloku nu ti: Nwɛ o nwɛ owosɛ afum fɔr kiriŋ a ina Yesu ɔyɔ kɔ mɔ, Wan ka Wərkun endesɔrəmnɛwosɛ nnɔ fɔr ya mɛlɛkɛ a Kanu kiriŋ, a wəkɔn fum wəkakɔ ɔyɔnɛ. \v 9 Mba məna nwɛ məndekɔbupərɛ kəcərɛ kem afum fɔr kiriŋ mɔ, Wan ka Wərkun endekɔsɔrəmnɛ simɛ məna wəkayi mɛlɛkɛ a Kanu fɔr kiriŋ. \v 10 Nwɛ o nwɛ oŋloku pəlɛc pa Wan ka Wərkun mɔ, andekɔŋaŋnɛnɛ wəkayi, mba nwɛ o nwɛ ɔlɔməs \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* mɔ, afɔdekɔŋaŋnɛnɛ kɔ.» \p \v 11 «K'ande packekərɛ nu nde dəkətola Kanu da aSuyif, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti nda aboc kiti, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti abɛ-ɛ, ta nəcɛm-cɛmnɛ pəlarəm tɛyacnɛ tonu, kɔ tɔkɔ nəŋkɔloku mɔ, \v 12 bawo \k Amera Ŋecempi ŋa Kanu\k* ŋendekɔtəksɛ nu gbəncana babɔkɔ tɔkɔ pəmar nəndekɔloku mɔ.» \s1 Capafɔ ca wəka daka wətɔcərɛ tes \p \v 13 Kɔ fum wəlɔma oloku Yesu kənay kaŋkɔ disrɛ: «Wətəksɛ, məloku wɛnc im a səyerɛnɛ kɛ kosu!» \v 14 Kɔ Yesu oloku fum wəkakɔ: «An'ɛcəmbər im kəyɔnɛ ka wəboc kiti nu dacɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti, wəyer nu daka donu-ɛ?» \v 15 Kɔ tɛyɛfɛ dənda, kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɛmbərnɛ kəbɔtər ka kəyɔ daka dɛlarəm, bawo bafɔ daka dadɔkɔ dɔtɔmpər tecepərɛnɛ ta fum doru, ali wəkayi pəyɔ daka dɛlarəm.» \p \v 16 Kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ cəlɔma: «Fum wəka daka wəlɔma ɛnayɔ ntɔf nyɛ yenctesɛ yɔbɔf mɔ. \v 17 Pəccɛm-cɛmnɛ, pəcyifnɛ: ‹Cəke cɔ indeyɔ-ɛ? Bawo iyɔ fɛ kəfo nkɛ iŋkɔloŋka yɛtɛl yem fəp mɔ.› \v 18 Kɔ fum nwɛ olokunɛ, ‹Ntɛ tɔ indeyɔ: Kəwɔkəc k'iŋkɔ cɛlɛ cem, isɛl ncɛ cəmbɛk mɔ, iloŋka ci disrɛ malɔ kɔ ca yem yɔlɔma. \v 19 Kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, ilokunɛ dɛbəkəc: «Iyɔ daka dɛlarəm dɛmɛŋkərnɛ meren mɛlarəm. Iŋesəm oŋ, idi, imun, iwoləs.»› \v 20 Mba kɔ Kanu kəloku kɔ: ‹Məna Wətoŋkulu, Wətɔcərɛ tes! Pibi pa mɔkɔ yati pɔ andewer əm kiyi kam doru. Tɔkɔ məlompəs mɔ, anɔ məndesakərɛ ti-ɛ?›» \v 21 Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Itɔ pəyi fum nwɛ endeloŋka daka dɔn, a ta Kanu kəŋnəŋk kəyɔ kɔn daka mɔ-ɛ.» \s1 Kəlaŋ Kanu \r Mat 6.25-34 \p \v 22 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «It' ɔsɔŋɛ ntɛ iloku nu: Ta nəcɛm-cɛmnɛ pəlarəm tecepərɛnɛ tonu doru, paka mpɛ nəndedi mɔ. Ta nəcɛm-cɛmnɛ sɔ teta dis donu pɔkɔ nəndebɛrnɛ mɔ. \v 23 Bawo kəyi wəyeŋ kəncepər yeri, kɔ dis dencepər yamos. \v 24 Nəkɔkcɛ bɛmp yaser: Yɔfɔgbal defet, yɔfɔtɛl, yɔfɔmɛŋkərnɛ, yɔyɔ fɛ cɛlɛ, mba Kanu kəŋsɔŋ yi yeri. Nəna nəncepər bɛmp yayɔkɔ dəkəcəmɛ! \v 25 Fum wəre eyi nu dacɔ nwɛ mɛcɛmcɛmnɛ mɔn mɛntam kəbɔləs kiyi kɔn doru ali kururu katin gboŋ mɔ-ɛ? \v 26 Kɔ pəyɔnɛ a nəfɔtam ali tes tɛfɛt-ɛ, ake nəŋkɔcɛm-cɛmnɛnɛ tɔkɔ tɛncəmɛ mɔ? \v 27 Nəkɔkcɛ ntɛ yɛlɛŋk ya dalɛ yompoŋ mɔ: Yɔfɔbəc, yɔfɔdu yamos, mba icloku nu, ali wəbɛ Sulemani kɔ daka da debeki dɔn fəp ɛnasɔtɔ fɛ yamos nyɛ yɛnatesɛ pəmɔ pɛlɛŋk papɔkɔ pin mɔ. \v 28 Yika yeyi mɔkɔ dalɛ, alna pacləm yi dənɛnc, mba Kanu kəŋsɔŋɛ pəmar yi. Nəna, apicɛ kəlaŋ, nəntam kəlaŋ tes tin: Pipicɛ oŋ cəke o cəke, Kanu kəndebɛr nəna apicɛ kəlaŋ yamos pəcepər tatɔkɔ. \v 29 Kɔ nəna, ta nətɔrəsnɛ kəcɛm-cɛmnɛ teta yeri yɔkɔ nənde nəcdi mɔ, ta nəcɛm-cɛmnɛ teta yomunəs yɔkɔ nənde nəcmunəs mɔ. \v 30 Bawo mes mamɔkɔ mɔ atɔcərɛ Kanu a doru dandɛ ŋantɛn tɛm fəp. Mba nəna, Kas konu kəncərɛ a pəmar nəyɔ ca yayɔkɔ. \v 31 Nətɛn dɛbɛ da Kanu, nkɔn Kanu endedeŋərɛ nu ca yayɔkɔ.» \s1 Daka kiyi ka darenc \r Mat 6.19-21 \p \v 32 «Ta mənesɛ, nəna acɛps'em darəŋ! Bawo pəmbɔt Papa konu kəsɔŋ nu dɛbɛ. \v 33 Nəcaməs daka donu, nəpocɛ kəway kaŋkɔ atɔyɔ daka. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəmɛŋkərnɛ daka da alna ndena Kanu mɔ. Daka da ndena Kanu dɔfɔlip! Dəndo wəke eyi fɛ nwɛ ɔŋlɔtərnɛ di mɔ. Ate ŋeyi fɛ nŋɛ ŋɔŋsɔm di mɔ. \v 34 Bawo kəfo nkɛ daka donu deŋyi mɔ, difɔ abəkəc ŋonu ŋeŋyi.» \s1 Abəc aŋɛ ŋambum mɔ \p \v 35 «Nəgbəncnɛ səbɛlɛt dəfi, nəmot səlamp sonu, nəcəmɛ belbel! \v 36 Nəyi pəmɔ abum aŋɛ ŋandekar wəbɛ kəŋan kəder kəyɛfɛ dəŋgbaŋnɛ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ wəkakɔ ɔnckɔnader pəsut-sut kumba, ŋa ŋagbitɛ kɔ ki katəna mɔ. \v 37 Pəbɔt acar akakɔ wəbɛ kəŋan, ɔnckɔnader pəbəp kɔ pəckar kəgbitɛ kɔ mɔ. Amina! Icloku nu ti: Endegbəncnɛ bɛlɛt, pədəs acar akakɔ dəmɛsa kəkɔdi yeri, nkɔn pəyerəs ŋa yi. \v 38 Ali pəyɔnɛ a cɛk-cɛk c'ender, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ dɔsɔka, mba k'ɛmbəp ŋa ta ŋandirɛ-ɛ, pəbɔt ŋa!» \p \v 39 «Nəcərɛ ntɛ belbel a kɔ wəka kəlɔ ɛncərɛ tɛm ntɛ wəke endeder mɔ-ɛ, ɔfɔsak kɔ pəbɛrɛ kəlɔ kɔn disrɛ. \v 40 Nəna sɔ, nəcəmɛ nəckar! Bawo Wan ka Wərkun endeder tɛm ntɛ nəntɔyɔ kɔ amera mɔ.» \s1 Wəbəc wəlompu kɔ wəbəc wətɔlomp \r Mat 24.45-51 \p \v 41 Kɔ Piyɛr eyif Yesu: «Wəbɛ, səna gbəcərəm ŋɔ məŋloku capafɔ cancɛ, ka fəp fɔ məŋloku ci ba?» \p \v 42 Kɔ Mariki oloku: «Wəcəmbər-cəmbər daka wəre esektərnɛ mariki mɔn, pəckɔtɛnɛ amera kəyɔ pətɔt-ɛ? Nkɔn ɔyɔnɛ nwɛ mariki oŋloku: ‹Isɔŋ əm yɛbəc nyɛ: Məcsɔŋ yeri afum aŋɛ ŋayi kəbəc'em mɔ, tɛm ntɛ pəmar mɔ.› \v 43 Pəbɔt wəmarəs wəkakɔ mariki mɔn mender mɛbəp kɔ pəsumpər yɛbəc nyɛ ɛnasom kɔ mɔ! \v 44 Iloku nu ti, kance kɔ: Mariki mɔn mendesɔŋɛ kɔ kəyɔnɛ ka wəcəmbər-cəmbər ka daka dɔn fəp! \v 45 Mba kɔ wəmarəs olokunɛ dɛbəkəc: ‹Mariki mem ɛntayɛfɛ fɛ kəder,› pəyɛfɛ kəsut ka amarəs arkun kɔ aran, pəcdi yeri, pəcmun haŋ pəcis-ɛ, \v 46 mariki ma wəmarəs wəkakɔ endeder dɔsɔk ndɛ ɔntɔyɔ kɔ amera mɔ, dec ndɛ ɔntɔcərɛ mɔ, pəbɛləs wəmarəs wəkakɔ, pətɔrəs kɔ pəpɔŋ pəmɔ tɔkɔ antɔrəs acar atɔnenɛ mariki maŋan mɔ. \v 47 Wəcar nwɛ ɛncərɛ tɛfaŋ ta mariki mɔn mɔ, ta olompəsnɛnɛ kɔ mɔ, ta ɔŋyɔ tɔkɔ mariki mɔn ɛfaŋ mɔ, aŋsut wəcar wəkakɔ kəsut kəpɔŋ. \v 48 Mba wəcar nwɛ ɔntɔcərɛ tɛfaŋ ta mariki mɔn mɔ, pəciya-ciya kəlompəs mɔ, wəcar wəkakɔ pəpic pɔ aŋsut kɔ. K'anasɔŋ fum pəlarəm-ɛ, pəlarəm p'aŋwer kɔ. K'anasɔŋ kɔ kəmɛŋk pəlarəm-ɛ, aŋnaŋkanɛ kəwer kɔ pəlarəm.» \s1 Teta Yesu tɔsɔŋɛ afum kəgbɛyɛnɛ \r Mat 10.34-36 \p \v 49 «Nɛnc d'inder kəbɛr doru, k'ifaŋɛ di kəmar! \v 50 Pəmar isɔtɔ kəgbət dəromun teta Kanu, kɔ kəŋwon im kəyi. \v 51 Nəncɛm-cɛmnɛ a pəforu p'iŋkɛrɛ kəsɔŋ doru ba? Ala de, mba icloku nu a kəgbɛy k'iŋkɛrɛ. \v 52 Kəyɛfɛ oŋ tantɛ aŋɛ o aŋɛ ŋayi kəcamət kəlɔ disrɛ mɔ, ŋandegbɛyɛnɛ akɔ ŋayi maas akɔ ŋayi mɛrəŋ. \v 53 Kas kəgbɛy wan kɔn wərkun, wan wərkun pəgbɛy kas, kɛrɛ kəgbɛy wan kɔn wəran, wan wəran pəgbɛy kɛrɛ, kɔncəra kəgbɛy wəran ka wan kɔn, wansɔ pəgbɛy kɔncəra.» \s Kəcərɛnɛ ka kɔm \r Mat 16.2-3 \p \v 54 Kɔ Yesu oloku sɔ kənay ka afum: «Kɔ nənəŋk kəp kəgbəpərnɛ ntende dec dɛŋkalɛ mɔ, nəŋkulɛ katina: ‹Kəder kɔ wəcafən endeder!› Pəfɔwon wəcafən pəder. \v 55 Mba kɔ nənəŋk afef ŋa kəca kətɔt ŋocwur-ɛ, nəloku: ‹Kəwonɛ kɔ pənder,› tɔkɔ nəŋloku ti mɔ, itɔ teŋyi. \v 56 Nəna Abaŋɛnɛ dofum! Nəntam kəcərɛ mɛgbɛkərɛ ma tɔkɔ antɔf kɔ kɔm yeŋyi mɔ. Ta ake tɔ nəntɔtam kəcərɛnɛ tɛgbɛkərɛ ta tɛm tantɛ nəyi mɔ-ɛ?» \s1 Mətɛn kətəŋnɛ kɔ wəterɛnɛ kam \r Mat 5.25-26 \p \v 57 «Ta ake tɔ nəntɔcərɛnɛ nənasərka tɔkɔ pəmar nəyɔ mɔ-ɛ? \v 58 Kɔ məndekɔ kɔ wəyɛfərɛnɛ kam dəŋkiti-ɛ, məwosɛ nətəŋnɛ dɔpɔ kərɛsna. Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, eŋkekər'am dabɛ. Wəboc kiti pəsɔŋ əm wəsɔdar nwɛ ɔŋkɔbɛr əm dəbili mɔ. \v 59 Iclok'əm məfɔwur dəndo ta məlip kəluksɛ tapəsam pɔkɔ məntɔmpərɛ kɔ mɔ-ɛ. \c 13 \s1 Nəsəkpər mera, nəcəmɛ pəlompu darəŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, nəŋfi! \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ kɔ afum alɔma ŋanader ŋalɔmər Yesu tɔkɔ Pilat ɛnadifət aKalile alɔma ntɛ ŋancloŋnɛ Kanu mɔ. Itɔ tatɔkɔ Pilat ɛnanɔŋkəl mecir ma afum kəloŋnɛ kəŋan. \v 2 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəncɛm-cɛmnɛ a k'anadifət aKalile akakɔ tatɔkɔ-ɛ, a tementər oŋ a ŋananaŋkanɛ kəciya ŋatas aKalile alpəs akɔ anatɔdif mɔ ba? \v 3 Ala! Icloku nu: Mba kɔ nəntɔsəkpər mera nəcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ,\f + \fr 13.3\fr* \fq Nəntubi\fq* itɔ «Nəsəkpərɛ mɔyɔ mɔtɔt mɔyɔ mɛlɛc.»\f* tatɔkɔ tɔ nəndeləsərnɛ fəp pəmɔ akakɔ. \v 4 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, afum aŋɛ wəco kɔ camət-maas aŋɛ kəlɔ ka Siloye kənawɛkərnɛ kədif mɔ, nəncɛm-cɛmnɛ a ŋa ŋananaŋkanɛ kəciya ŋatas aka Yerusalɛm alpəs aŋɛ ba? \v 5 Ala, icloku nu, mba kɔ nəntɔsəkpər mera nəcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ, nəna sɔ fəp nəŋfi pəmɔ ŋa!» \s1 Capafɔ ca kətɔk kəkom nkɛ kənatɔyɔ yokom mɔ \p \v 6 Kɔ Yesu oloku sɔ capafɔ ncɛ: «Fum wəlɔma ɛnabɔf kətɔk ka fik dalɛ dɔn dacɔ. K'ender kətɛn yokom ya ki, mba k'ɛmbəp kətɔk ka fik nkɛ ta kəŋkom-ɛ. \v 7 Awa, k'oloku wəbəc kɔn wəkɔ oncbumɛ kɔ dalɛ mɔ: ‹Meren maas mɔ mamɛ ntɛ inder kəpim yokom ya kətɔk kaŋkɛ mɔ, mba ifɔsɔtɔ. Awa məcɛp ki! Ta ake tɔ kəndecəmɛnɛ, kəbaŋ antɔf gbəcərəm-ɛ?› \v 8 Kɔ wəbum ka dalɛ oloku kɔ: ‹Mariki, məsak kətɔk kəkom kaŋkɛ kəren nkɛ gbəcərəm pamɔmən sɔ. Indekay haŋ inɔŋkər, ibɛr ma sɔ ncɛk-cɛk-a. \v 9 Kɔ tatɔkɔ teyi-ɛ, tɔlɔma kəŋkom dok, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ, məcɛp ki.›» \s1 Yesu kətaməs ka wəran wəlɔma dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ \p \v 10 Kətəksɛ kɔ Yesu ɛncndɛ dəkətola Kanu da aSuyif dɔlɔma dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ. \v 11 Wəran wəlɔma ɛnayi dənda nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnasɔŋɛ kətɔkɔt kəyɛfɛ meren wəco kɔ camət-maas mɔ. ɛnanutnɛ, ta ɛntam kətɛncɛ-ɛ. \v 12 Ntɛ Yesu ɛnəŋk wəran nwɛ mɔ, k'ewe kɔ, k'oloku kɔ: «Wəran, docu dam dɛsak əm.» \v 13 Kɔ Yesu endeŋ kɔ kəca. Gbəncana babɔkɔ kɔ wəran nwɛ ɛntɛncɛ, k'ɛyɛfɛ \k kəcam\k* debeki da Kanu. \v 14 Mba kɔ pəntɛlɛ wəbɛ wəka dəkətola Kanu da aSuyif dadɔkɔ, ntɛ Yesu ɛnataməs wəran wəkakɔ simiti, dɔsɔk da kəŋesəm mɔ, kɔ wəbɛ nwɛ oloku afum: «Mata camət-tin meyi mmɛ pəmar pacbəc mɔ, nəder nətɛn kətaməsnɛ mata mamɔkɔ disrɛ, mba ta nəder dɔsɔk da kəŋesəm da Kanu.» \v 15 Kɔ Yesu oloku kɔ ntɛ: «Nəna abaŋɛnɛ dofum: Dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ, an'ɔntɔgbeki wana wɔn, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, sɔfale sɔn pəkekərɛ kəkɔmun-ɛ? \v 16 A wəran nwɛ owur dokom da Abraham, a kɔ Sentani səsumpər səkot kəyɛfɛ meren wəco kɔ camət-maas mɔ, pəmar fɛ pasikəli kɔ bənda yayɔkɔ dɔsɔk da kəŋesəm ba?» \v 17 Yesu kəloku moloku mamɔkɔ, kɔ tɔsɔŋɛ ater ɔn fəp kəlapərnɛ, mba pənabɔt kənay fəp, mɔyɔ mɔpɔŋ mamɔkɔ Yesu ɔncyɔ mɔ. \s1 Capafɔ ca tɛŋgbɛn tɛfɛt \r Mat 13.31-32; Mark 4.30-32 \p \v 18 Kɔ Yesu eyif sɔ: «Ake dɛbɛ da Kanu dowurɛnɛ-ɛ? Ak'indetubcɛnɛ di-ɛ? \v 19 Tɛŋgbɛn tɛfɛt\f + \fr 13.19\fr* \fq Tɛŋgbɛn tɛfɛt \fq*= tɛŋgbɛn tɛfɛt ta tɔk ya dalɛ, ntɛ tompoŋ mɔ-ɛ, kətɔk ka ki kəmbɛk pətas tɔk yɔlɔma ya dalɛ.\f* ntɛ fum ɛlɛk, pəbɔf dalɛ dɔn disrɛ mɔ. Tɛŋgbɛn tatɔkɔ topoŋ, pɔyɔnɛ kətɔk kəpɔŋ, bɛmp yeder yɔlɔ wara wawɔkɔ kəroŋ mɔ.» \s Totubcɛnɛ ta lebin \r Mat 13.33 \p \v 20 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Ak'indetubcɛnɛ dɛbɛ da Kanu-ɛ? \v 21 \k Dɛbɛ da Kanu\k* dowurɛnɛ pəmɔ lebin ndɛ wəran ɛŋlɛk pənɔktərɛnɛ di kəmbefe kilo wəco mɛrəŋ (20) mɔ. Kɔ kəmbefe fəp kəmpɛ!.» \s1 Capafɔ ca dəkəbɛrɛ dɛwɛkɛnɛ \r Mat 7.13-14; 21-23 \p \v 22 Ntɛ Yesu ɛncali sədare səfɛt kɔ səpɔŋ kəkɔ ka Yerusalɛm mɔ, pəctəksɛnɛ sɔ afum. \v 23 Kɔ fum wəlɔma eyif kɔ: «Wətəksɛ, afum apic ŋɔ Kanu kəndekɔyac ba?» Kɔ Yesu oloku ŋa: \v 24 «Nəna sɔ nəsɛp kədekɔbɛrɛ dəkəbɛrɛ dɛwɛkɛnɛ dadɔkɔ, bawo icloku nu: Afum alarəm ŋandesɛp kəbɛrɛ ka di, mba ŋafɔdekɔtam.» \p \v 25 «Kɔ wəka kəlɔ endekɔyɛfɛ pəcaŋ kumba, nəna aŋɛ nəŋyi doru mɔ, nədeyɛfɛ kəsut-sut kumba, nəcloku: ‹Mariki məgbitɛ su!› Tɛm tatɔkɔ endeluksɛ nu: ‹Incərɛ fɛ kəca nkɛ nəyɛfɛ mɔ!› \v 26 Tɛm tatɔkɔ tɔ nəndekɔcop kəloku: ‹Sənadi yeri, səmun kɔ məna, məctəksɛ nde səpɔ səpɔŋ sa dare dosu.› \v 27 Nkɔn pəcloku nu, ‹Incərɛ fɛ aka nde nəyɔnɛ mɔ! Nəbɔl'em day, fəp fonu nəŋyɔ mes mɛlɛc!› \v 28 Difɔ kəbok kɔ kəŋaŋərɛnɛ sek kəndekɔyi, kɔ nəŋkɔnəŋk Abraham, Siyaka, Yakuba kɔ sayibɛ sa Kanu fəp dɛbɛ da Kanu disrɛ, paləm nəna dabaŋka. \v 29 Afum ŋandeder kəyɛfɛ kəca nkɛ dec dɛmpɛ kɔ nkɛ dec dɛŋkalɛ mɔ, kəca kətɔt, kɔ kəmerya, ŋader ŋandɛ dɛmɛsa nde dɛbɛ da Kanu dəntɔf. \v 30 Ti disrɛ, adarəŋ ŋayi aŋɛ ŋandekɔyɔnɛ akiriŋ mɔ, kɔ akiriŋ ŋayi aŋɛ ŋandekɔyɔnɛ adarəŋ mɔ.» \s1 Yesu kɔ Yerusalɛm \r Mat 23.37-39 \p \v 31 Tɛm tatɔkɔ, kɔ aFarisi alɔma ŋander ŋaloku kɔ: «Məyɛfɛ nnɔ mɔkɔ! bawo Herodu ɛfaŋ kədif əm.» \v 32 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɔ nəloku ayɔfən ŋaŋɔkɔ: Kəbɛləs yɔŋk yɛlɛc kɔ kətaməs k'iyinɛ mɔkɔ kɔ alna, a indeləpəs yɛbəc yem tataka ta maas. \v 33 Mba mɛnɛ ikɔt mɔkɔ, alna kɔ dɔsɔkɔ, bawo pəmar fɛ wədəŋk wəka Kanu pəfi kəfo kəcuru ta pəyɔnɛ Yerusalɛm-ɛ.» \p \v 34 «Yerusalɛm, Yerusalɛm, məna nwɛ məndif sayibɛ mɔ, məcca-cas aŋɛ Kanu kəŋsom nnɔ məyi mɔ, isɛp pəlarəm kəloŋka ka awut am pəmɔ ntɛ acɔkɔ ŋokombəra ŋoŋloŋka awut banca ya ŋi dəntɔf mɔ! Mba mənawosɛ fɛ ti. \v 35 Awa nəcəŋkəl! Andesakərɛ nu kəlɔ konu kəyɔ fos. Mba icloku nu: Nəfɔsɔnəŋk im, haŋ tɛm tɛbəp ntɛ nəndeloku: \q ‹Kanu kəpocɛ pətɔt nwɛ enderɛnɛ tewe ta Mariki mɔ.›» \c 14 \s1 Yesu kətaməs ka wəcuy wəlɔma \p \v 1 Simiti, dɔsɔk da kəŋesəm dɔlɔma, k'awe Yesu nde kəlɔ ka wəbɛ ka aFarisi wəlɔma kəkɔdi yeri, kɔ akakɔ ŋaŋkɔkcɛ kɔ. \v 2 Kɔ fum wəlɔma nwɛ docu dɛnakəfəs mɔ, pəcəmɛ kɔ fɔr kiriŋ. \v 3 Kɔ Yesu eyif atəksɛ a sariyɛ kɔ aFarisi: «Aŋwosɛ kətaməs ka wətɔtamnɛ simiti, dɔsɔk da kəŋesəm ba, ka afɔwosɛ?» \v 4 Kɔ afum aŋɛ ŋancaŋk. Awa kɔ Yesu oŋgbuŋɛnɛ wətɔtamnɛ nwɛ, kɔ wəkakɔ ɛntamnɛ, k'ɛsak kɔ a pəkɔ. \v 5 Ntɛ tencepər mɔ, kɔ Yesu eyif ŋa: «An'eyi nu dacɔ nwɛ wan kɔn, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wana wɔn wɛntɛmpɛnɛ dəkələmp dɔsɔk da kəŋesəm, ta ɛmpɛnɛ wi dɔsɔk dadɔkɔ yati mɔ-ɛ?» \v 6 Kɔ abɛ akakɔ ŋantɔtam kəluksɛ kɔ mɔcɔp. \s1 Ntɛ aŋyɛk-yɛk dəkəndɛ, kɔ ntɛ aŋwenɛ fum tes mɔ \p \v 7 Kɔ Yesu olok-lokər afum aŋɛ anawe dəkəsata mɔ, bawo ɛnakɔkcɛ ntɛ akakɔ ancgbutəlɛnɛ dəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ. K'oloku ŋa: \v 8 «Kɔ fum ew'am kəkɔtəŋnɛ kəsata ka kəgbaŋnɛ kɔn-ɛ, ta məkɔ məndɛ dəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ, bawo tɔlɔma wəka kəsata ewe sɔ fum wəlɔma kəsata kaŋkɔ, nwɛ encepər məna mɔ. \v 9 Ta tɔsɔŋɛ wəkɔ ewe nu kəsata mɔ, kədelok'əm: ‹Məyɛfɛ məsakərɛ nwɛ dəkəndɛ dadɔkɔ.› Kəlapərnɛ kɔ məŋkɔ kəyɛfɛ dəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ dadɔkɔ kəkɔndɛ dadarəŋ dɔkɔ. \v 10 Mba, k'aw'am kəsata-ɛ, məkɔ məndɛ dəkəndɛ dadarəŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nwɛ ew'am kəsata mɔ k'ender pənəŋk əm-ɛ, pəlok'əm: ‹Wanapa, məcɔŋnɛ kiriŋ.› Awa tɛm tatɔkɔ məna məlelɛ nnɔ afum aŋɛ nəŋkɔpaŋnɛ amɛsa kədi yeri mɔ. \v 11 Nwɛ o nwɛ oyoknɛ mɔ, andetorɛ kɔ. Nwɛ o nwɛ ontorɛ banca mɔ, andepɛnɛ kɔ.» \p \v 12 Kɔ Yesu oloku fum nwɛ ɛnawe kɔ kəsata mɔ: «Kɔ məwe afum kədi yeri yɛraŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti yɔrɔfɔy-ɛ, ta məwenɛ yi akos'əm aŋa, ta məwenɛ yi awɛnc əm aŋa, ta məwenɛ yi akomɛnɛ am, ta məwenɛ yi andɛ am aka daka. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋadetam kəluksɛ ayɛk ŋa kəwenɛ yeri mɔ. \v 13 Mba kɔ məndewenɛ afum yeri-ɛ, məwe atɔyɔ daka, lanyiru, atorər kɔ atɔnəŋk. \v 14 Tɛm tatɔkɔ pəbɔt əm, bawo ŋayɔ fɛ daka ndɛ ŋaŋkɔluks'am kəway ka pətɔt papɔkɔ mɔ. Kanu gbəcərəm kəndekɔtam kəluks'am kəway kaŋkɔ, nde ayɔ pətɔt ŋandekɔyɛfɛ defi mɔ.» \s1 Capafɔ ca yeri ya kəsata \r Mat 22.1-10 \p \v 15 Ntɛ afum ŋane moloku mamɛ mɔ, kɔ fum wəlɔma nwɛ ɛnandɛ dɛmɛsa mɔ, oloku Yesu: «Pəbɔt məna nwɛ məndekɔdi yeri nde akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf mɔ!» \v 16 Kɔ Yesu oloku fum wəkakɔ: «Fum wəlɔma ɛnaboc kəsata kəpɔŋ, k'ewenɛ ki afum alarəm. \v 17 Ntɛ tɛm ta kədi yeri yayɔkɔ tendebəp mɔ, k'osom wəcar kɔn kəkɔloku afum aŋɛ ewe kəsata mɔ: ‹Nəder! Alip kəcoŋ.› \v 18 Mba kɔ kan-kan ɛyɛfɛ kəlɛtsɛnɛ kɔ. Kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ oloku kɔ: ‹Məŋaŋnɛn'em, dalɛ d'iway idɔ pəmar ikɔ imɔmən. Ilɛtsɛn'am ta məsumpər'em ti!› \v 19 Kɔ wəka mɛrəŋ oloku kɔ: ‹Iway cəna cəbifti wəco, ic'ifaŋ kəkɔwak. Ilɛtsɛn'am ta məsumpər'em ti!› \v 20 Kɔ wəka maas oloku sɔ: ‹Intɛp kəcgbaŋnɛ, itɔ intɔtam kəkɔnɛ!› \v 21 Kɔ wəcar nwɛ ender pəluksɛ mosom mamɔkɔ mariki mɔn, kɔ pəntɛlɛ kɔ, k'oloku wəcar: ‹Məkɔ katəna nde mofo mɔpɔŋ kɔ nde səpɔ səpɔŋ sa dare! Məwen'em atɔyɔ daka, lanyiru, atorər kɔ atɔnəŋk.› \v 22 Kɔ wəcar ender pəloku kɔ: ‹Mariki ntɛ məsom im mɔ telip, mba yeri yɔsɔrɔcəmɛ!› \v 23 Kɔ mariki mɔn oloku kɔ sɔ: ‹Məkɔ səpɔ sa dəkulum kɔ dəŋgbancan, məloku afum ŋabɛrɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ kəlɔ kem kəlarɛ mɔ.› \v 24 Bawo, icloku nu: Arkun akakɔ inanuŋkɛnɛ kəwe kəsata kaŋkɛ mɔ, ali wəkin ɔfɔsɔdi yeri ya ki.» \s1 Cəke cɔ aŋyi a patam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ ka Yesu darəŋ-ɛ \r Mat 10.37-38 \p \v 25 Kənay kənacəmɛ Yesu darəŋ, kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ, k'oloku ŋa: \v 26 «Məna nwɛ məncɛps'em darəŋ mɔ, pəmar mətam kəce wisi kɔ wiri, kɔ wəran kam, kɔ awut am, awɛnc əm aŋa arkun, akirɛ am kɔ kiyi kam doru yati, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ, fum wəkakɔ ɔfɔtam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem darəŋ. \v 27 Məna nwɛ o nwɛ məntɔwosɛ kətɔrəs kɔ kəfi mɔ, məfɔtam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem darəŋ. \v 28 Bawo nəna akaŋɛ dacɔ, məna nwɛ məŋfaŋ kəcəmbər kəlɔ mɔ, məfɔndɛ kərɛsna məlɔm daka dɔkɔ məŋkɔbɛrsɛ teta kəlɔ kam mɔ, kɔ pəyɔnɛ a daka dadɔkɔ dɛntam kəlip kəcəmbər ka kəlɔ kaŋkɔ-ɛ. \v 29 Mba kɔ nəncop kəcəmbər kəlɔ ta nəlip kəcəmbər ki, nwɛ o nwɛ ɛnəŋk ki mɔ, endeselər nu \v 30 pəcloku: ‹Afum akaŋɛ ŋancop kəcəmbər kəlɔ mba ŋantam fɛ ki kələpəs.› \v 31 Itɔ pəyi wəbɛ nwɛ ɛŋfaŋ kəkɔsutɛnɛ kɔ wəbɛ wəlɔma mɔ, mɛnɛ pəndɛ pəmɔmən kɔ pəyɔnɛ, afum wul wəco (10.000) ŋantam kəsutɛnɛ kɔ afum wul wəco mɛrəŋ (20.000) aka wəbɛ wəkɔ ŋaŋkɔsutɛnɛ mɔ. \v 32 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ŋaŋsɔrɛbɔlɛnɛ, wəbɛ wəka afum wul wəco (10.000) pəsom nda wəbɛ wəka afum wul wəco mɛrəŋ (20.000) wəkɔ ŋaŋkɔsutɛnɛ mɔ, ntɛ pəmar pəkɔt ta ŋasutɛnɛ mɔ. \v 33 Awa, məna nwɛ o nwɛ məntɔce ca yɔkɔ məyɔ mɔ, məfɔtam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kem darəŋ.» \s1 Mɛr mmɛ mɛndɛncɛ mɔ \r Mat 5.13; Mark 9.50 \p \v 34 «Paka pɔtɔt pɔ mɛr mɔyɔnɛ, mba kɔ mɛr mɛndɛncɛ-ɛ, ak'antam mi kəbɔtsɛ-ɛ? \v 35 Mɛr mɛdɛnc mɔfɔtesɛ tɛm tatɔkɔ antɔf, mɔfɔtesɛ ncɛk-cɛk ya yɔbɔf, mɛnɛ pagbal mi dəyika. Məna nwɛ məŋyɔ ləŋəs məcne mɔ, məne ti!» \c 15 \s1 Capafɔ ca aŋkesiya nŋɛ ŋɛnasɔlɛ, k'anəŋk sɔ ŋi mɔ \r Mat 18.12-14 \p \v 1 Abaŋəs dut kɔ afum aciya ŋalɔtərnɛ Yesu kəkɔcəŋkəl kɔ. \v 2 AFarisi kɔ acicəs a sariyɛ ŋaccɔpɛnɛ: «Fum wəkawɛ eŋselɛnɛ aciya, pəwosɛ kədi yeri kɔ ŋa.» \p \v 3 Mba kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ ncɛ: \v 4 «Nəna afum akaŋɛ dacɔ, an'ɔŋyɔ ŋkesiya tasar tin (100), a ŋin ŋɔsɔlər kɔ, ta ɛsak yɔkɔ wəco camət-maŋkəlɛ kɔ camət-maŋkəlɛ (99) dətɛgbərɛ kəkɔtɛn ŋin ŋɔkɔ ŋɔsɔlər kɔ mɔ, haŋ pənəŋk ŋi-ɛ? \v 5 Kɔ wəkayi ɔŋkɔ pənəŋk ŋi-ɛ, pəgbaŋnɛ ŋi amera ŋobotu disrɛ, \v 6 ɔnckɔnabɛrɛ nde ndɔrɔn, ewe anapa ɔn kɔ andɛ ɔn nde ndɔrɔn, pəloku ŋa: ‹Nəwoləs kɔ ina, bawo inəŋk aŋkesiya ŋem ŋɔkɔ ŋɛnasɔlər im mɔ.› \v 7 Icloku nu: Pəbotu pɔŋkɔyi darɛnc teta fum wəkin nwɛ ɔŋkɔsəkpər amera pəcəmɛ dɔpɔ dolompu darəŋ mɔ, pətas teta afum wəco camət-maŋkəlɛ kɔ camət-maŋkəlɛ (99) aŋɛ pəntɔmar kəsəkpər mera, bawo ŋalomp mɔ.» \s1 Capafɔ ca pəsam gbəleŋ mpɛ pɛnasɔlɛ, k'anəŋk sɔ pi mɔ \p \v 8 «Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, wəran wəre ɔŋyɔ pəsam gbəleŋ wəco, a gbəleŋ bin bɔsɔlər kɔ ta omot lamp, ta ɛfɛŋ kəlɔ, ta ɛntɛn pi belbel, haŋ pənəŋk pi mɔ? \v 9 Kɔ wəran nwɛ ɛnəŋk pəsam gbəleŋ mpɛ-ɛ, eŋwe anapa ɔn, kɔ andɛ ɔn, pəloku ŋa: ‹Nəwoləs kɔ ina bawo inəŋk pəsam gbəleŋ mpɛ pɛnasɔlər im mɔ.› \v 10 Icloku nu, pəbotu peyi mɛlɛkɛ a Kanu dacɔ teta fum wəciya wəkin gboŋ nwɛ ɛŋsəkpər amera pəcəmɛ pəlompu darəŋ mɔ. \s1 Capafɔ ca wətɛmp wəsɔlɛ, k'anəŋk kɔ sɔ mɔ \p \v 11 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Fum wəlɔma ɛnayɔ awut arkun mɛrəŋ. \v 12 Kɔ wəkɔ ɛfɛtɛ mɔ, oloku kas: ‹Papa məsɔŋ im da pəmar idesɔtɔ kɛ kam mɔ.› Kɔ kas eyer daka dɔn awut ɔn akaŋɛ mɛrəŋ dacɔ. \v 13 Ntɛ mataka mepic mencepər mɔ, kɔ wan wəfɛt ɛncaməs daka dɔkɔ ɛnasɔtɔ mɔ fəp. K'osumpər dɔpɔ k'ɔŋkɔ pəbɔlɛ, atɔf ŋocuru. Nde ɛnakɔ pəyi yamayama pəcləsər-ləsər daka dɔkɔ ɛnayɔ mɔ. \v 14 Ntɛ wan nwɛ elip kədi daka dɔn mɔ, kɔ dor dɔpɔŋ dɛmbɛrɛ atɔf ŋaŋɔkɔ ɛnayi mɔ, kɔ ca yoncop kəbut kɔ. \v 15 K'ɔŋkɔ pəyi nda fum wəlɔma wəka atɔf ŋaŋɔkɔ, wəkɔ ɛnasɔŋ kɔ kəkɛk ka sɔp yɔn mɔ. \v 16 Wan nwɛ pəfaŋ kədi yeri ya sɔp, mba ali fum ɛnasɔŋ fɛ kɔ yi. \v 17 Awa, k'ɛyɛfɛ kəcɛm-cɛmnɛ teyi tɔn, k'olokunɛ: ‹Afum cəke ŋayi kəbəc ndena papa kem aŋɛ ŋayɔ cəcom cəlarəm mɔ, a ina icfinɛ nnɔ dor. \v 18 Kəyɛfɛ k'inder ikɔ ndena papa kem ikɔ iloku kɔ: Papa inciya Kanu, k'inciya sɔ məna. \v 19 Imbut pəleli mpɛ pəmar məsumpər'em pəmɔ wan kam mɔ. Mba məsumpər im oŋ pəmɔ wəbəc kam.› \v 20 Kɔ wan nwɛ ɛlɛk dɔpɔ k'olukus ndena kas.» \p «Ɔsɔrɔbɔlɛ, kɔ kas ɛnəŋk kɔ, kɔ nɔnɔfɔr dɔpɔŋ dosumpər kɔ. Kɔ kas ɛyɛksɛ kəkɔfayənɛ kɔ, k'ɛnɛpsərnɛ kɔ dəkilim, k'oncup kɔ. \v 21 Kɔ wan oloku kɔ: ‹Papa, inciya Kanu, k'inciy'am, pəmar fɛ sɔ məsumpər im pəmɔ wan kam.› \v 22 Mba kɔ kas kəloku acar ɔn: ‹Nəkɛrɛ duma dɔtɔt nəbɛr kɔ! Nəbɛr kɔ kurundɛ dətɛlər, nəsɔŋ kɔ cɔfta! \v 23 Nəkɛrɛ tana tetifi tɔkɔ, nədif pi. Padi yeri, pawoləs! \v 24 Bawo wan kem wəkawɛ nəŋnəŋk mɔ, ɛnafi, mba olukus sɔ kəder doru! Ɛnasɔlɛ, mba inəŋk kɔ sɔ!› Kɔ ŋayɛfɛ kəwoləs. \v 25 Tɛnatəŋnɛ Coco pəyi dalɛ. Ntɛ wəkakɔ ender pəlɔtərnɛ kəlɔ kəŋan mɔ, k'ene tɔkɔ aŋfer pacpisɛ mɔ. \v 26 Kɔ Coco ewe wəcar wəkin k'eyif kɔ tes ntɛ teyi kəlɔ kəŋan mɔ. \v 27 Kɔ wəcar oloku Coco: ‹Wɛnc əm eder, mba ntɛ olukus kətamnɛ disrɛ mɔ, itɔ papa kam endifɛ tana petifi pɔkɔ.› \v 28 Kɔ pəntɛlɛ Coco nwɛ, ta ɛfaŋ sɔ kəbɛrɛ dɛkɛr-ɛ. Kɔ kas owur kəkɔlɛtsɛnɛ kɔ. \v 29 Mba kɔ wan wəcɔkɔ-cɔkɔ nwɛ oloku kas: ‹Meren mɛlarəm mɔ mamɛ, iy'əm darəŋ icbəc'am pəmɔ wəcar, ali dɔsɔk din iŋgbɛkəl fɛ mosom mam, mba ali dɔsɔk din sɔ məna məsɔŋ f'em tir idif səwoləs kɔ anapa em. \v 30 Mba ntɛ wan kam wəkawɛ ender mɔ, nwɛ ɔŋkɔ pələsər-ləsər daka dam kɔ aran ayamayama mɔ, nkɔn taŋ məndifɛ kɔ tana petifi pɔkɔ!› \v 31 Kɔ kas kəloku Coco, ‹Məna wan kem, sən'eyi dɛ kɔ məna, daka ndɛ o ndɛ iyɔ nnɔ mɔ, dam dɔ! \v 32 Mba pəmar yati paboc kəsata, pawoləs: Bawo wɛnc əm wəkawɛ məŋnəŋk mɔ, ɛnafi, k'olukus sɔ kəyi doru. Ɛnasɔlɛ, k'anəŋk kɔ sɔ.›» \c 16 \s1 Capafɔ ca wəcəmbər-cəmbər daka \p \v 1 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Fum wəka daka wəlɔma ɛnayɔ wəcəmbərɛ-cəmbərɛ daka, k'ander payemsɛnɛ kɔ, a ɛŋləsər-ləsər daka da mariki mɔn. \v 2 Kɔ mariki mɔn mewe kɔ, pəcloku kɔ: ‹Cəke c'ine tetam-ɛ? Məsɔŋ'em kəcərɛ tɔkɔ məncəmbər-cəmbər daka dem mɔ, bawo məfɔsɔyɔnɛ wəcəmbər-cəmbər daka dem.› \v 3 Kɔ wəcəmbər-cəmbər daka nwɛ olokunɛ dɛbəkəc: ‹Cəke c'indeyɔ-ɛ, bawo wəka daka nwɛ oloku kəwur'em kəcəmbər-cəmbər daka dɔn? Iyɔ fɛ fənɔntər kədeyɔnɛ wəbifti antɔf, ilapərnɛ sɔ kəctola. \v 4 Incərɛ oŋ ntɛ indeyɔ, a afum ŋabaŋ im wɔlɔ waŋan disrɛ kɔ wəkawɛ owur'em kəcəmbər-cəmbər daka dɔn-ɛ.› \v 5 Kɔ wəcəmbər-cəmbər daka nwɛ ewe fum wəcɔkɔ-cɔkɔ wəkɔ ɛnatɔmpərɛ mariki mɔn debe mɔ. K'eyif kɔ: ‹Cəke cɔ məntɔmpərɛ mariki mem debe-ɛ?› \v 6 Kɔ wəkakɔ oloku kɔ: ‹Moro ma olif kokos tasar tin (100).› —‹Awa, məlɛk areka, məndɛ məcic: 50.› \v 7 K'eyif sɔ wəlɔma: ‹A məna-a, cəke cɔ məntɔmpər-ɛ?› Kɔ wəkakɔ oloku: ‹Malɔ busul tasar tin (100).› —‹Awa, məndɛ məlɛk areka, məcic 80.› \v 8 Kɔ wəka daka nwɛ oŋkor-koru wəcəmbərɛ-cəmbərɛ kɔn daka wətɔlomp nwɛ ntɛ ɔŋkɔt belbel mɔ. Awa, afum a doru ŋancərɛ kəyɔ mes taŋan pətas akɔ ŋayɔnɛ aka pəwaŋkəra mɔ.» \p \v 9 Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Icloku nu: Nətɛnɛ daka dɔtɔsɔk anapa, itɔ ɔŋsɔŋɛ kɔ dendelip-ɛ, pabaŋ nu nde nəŋkɔyi doru o doru mɔ. \v 10 Məna nwɛ aŋlaŋ teta tes tɛfɛt mɔ, antam sɔ kəlaŋ əm teta tes tɔpɔŋ. Məna nwɛ məntɔlomp teta tes tɛfɛt mɔ, məfɔlomp teta tes tɔpɔŋ. \v 11 Kɔ məntɔlomp kəcəmbər-cəmbər ka daka dɔtɔsɔk ndɛ deyi doru dandɛ mɔ, an'endesɔŋ əm kəcəmbər-cəmbər ka daka dosoku-ɛ? \v 12 Kɔ məntɔlomp teta daka da fum-ɛ, an'endesɔŋ əm ndɛ dɔyɔnɛ dam mɔ-ɛ? \v 13 Ali wəcar wəkin ɔfɔtam kəbəcɛ abɛ mɛrəŋ. Kɔ teyi-ɛ, enter wəkin pəbɔtər wəkɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəsektərnɛ wəkin, pəbɛr wəkɔ kumunt. Nəfɔtam kəbəcɛ Kanu kɔ pəsam tɛm tin.» \s1 Moloku mɔnɔŋksəl ma Yesu \r Mat 11.12-13; 5.31-32; Mark 10.11-12 \p \v 14 AFarisi, aŋɛ ŋanabɔtər pəsam mɔ, kəne ka moloku mamɛ, kɔ ŋayɛfɛ kəfani Yesu. \v 15 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəna, nəncəmbərnɛ afum alompu nnɔ awɛnc nu aŋa ŋayi mɔ, mba Kanu kəncərɛ nu bəkəc, bawo ntɛ afum ŋampɛnɛ darenc mɔ, itɔ Kanu nkɔn ence. \v 16 Tɛm ta Sariyɛ sa Musa kɔ ta sayibɛ tɛnawon haŋ tɛm ta Saŋ. Kəyɛfɛ oŋ tɛm tatɔkɔ, k'ancop kədəŋk Kibaru Kətɔt ka dɛbɛ da Kanu, nwɛ o nwɛ kəsiməsɛ k'ɛndɛ kəbɛrɛ ka di dəntɔf. \v 17 Mba pəfəfərɛnɛ kɔm kɔ antɔf kəsɔlɛ, pətas tofo tɛfɛt ta pecic pin\f + \fr 16.17\fr* Itɔ ɔyɔnɛ cəsoma «sigirɛ»\f* pa sariyɛ kətɛmpɛnɛ. \v 18 Nwɛ ence wəran kɔn pəkɔ pənɛncɛ wəlɔma mɔ, dəkəcəmɛ da wəsumpər dalakɔ d'eyi. Nwɛ o nwɛ ɛnɛncɛ wəran nwɛ wos ence mɔ, dəkəcəmɛ da wəsumpər dalakɔ d'eyi.» \s1 Capafɔ ca wəka daka kɔ Lasar \p \v 19 «Wəka daka wəlɔma ɛnayi, pəcbɛrnɛ yamos yɔtɔt, yeyeŋki kəway. Dɔsɔk o dɔsɔk pəyi pətɔt disrɛ, pəcdi yeri yɔtɔt. \v 20 Kəlɔ kɔn kiriŋ, fum wətɔyɔ daka o daka wəlɔma, nwɛ ancwe Lasar mɔ, pəyɔ runc, pəfəntərɛ kusuŋka kɔn. \v 21 Lasar nwɛ pəfaŋ kəcburuk yeri nyɛ yɛntɛmpɛnɛ-tɛmpɛnɛ amɛsa dəntɔf ŋa wəka daka nwɛ mɔ, pədi. Mba kɔ cen yender yɛcnɛntəs runc yɔn. \v 22 Kɔ Lasar efi, kɔ mɛlɛkɛ mender mɛlɛk kɔ, kɔ meŋkekərɛ kɔ kəkɔŋesəm nde Abraham kəsək. Kɔ wəka daka nwɛ ender pəfi, k'awup kɔ. \v 23 Nde kəfo nkɛ afi ŋaŋkɔ mɔ, kɔ wəka daka eyekti fɔr, k'ɛnəŋk pəbɔlɛ Abraham kɔ Lasar pəcŋesəm kɔ kəsək. \v 24 Kɔ wəka daka nwɛ oŋkulərnɛ: ‹Papa Abraham, məyɔn'em nɔnɔfɔr! Məsom Lasar pəgbət tɛlər tɔn dəromun pəder pəcaŋkəs im temer, bawo kətɔrɔ k'indɛ nnɔ nɛnc dandɛ.› \v 25 Kɔ Abraham oloku kɔ: ‹Wan kem, məcɛm-cɛmnɛ a mənasɔtɔ daka dam ntɛ mənayi doru mɔ, kɔ Lasar nkɔn ɔsɔtɔ pəcuy kiyi kɔn doru. Ndɛkəl oŋ, kəŋesəm k'eyi, məna məyi sɔ dəmnɛ pəcuy. \v 26 Kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, dobo dɔpɔŋ deyi su dacɔ kɔ nəna ntɛ tɔŋsɔŋɛ nwɛ ɛŋfaŋ kəcepər pəder nnɔ səyi mɔ, ta ɛntam-ɛ.› \v 27 Kɔ wəka daka nwɛ oloku: ‹Ilɛtsɛn'am, Papa, məsom Lasar nde kəlɔ ka papa kem. \v 28 Bawo, iyɔ di awɛnc aŋa kəcamət, Lasar pəkɔ pəloku ŋa ntɛ teyi nnɔ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋa sɔ ŋadeder nnɔ pəcuy pampɛ peyi mɔ.› \v 29 Kɔ Abraham oloku: ‹Ala, awɛnc əm aŋa ŋayɔ Musa kɔ adəŋk a Kanu. ŋacəŋkəl ŋa.› \v 30 Kɔ wəka daka nwɛ oloku Abraham: ‹Ala, Papa, kɔ fum ɛyɛfɛ nnɔ afi ŋayi mɔ pəkɔ pəlok-lokər ŋa-ɛ, ŋaŋsəkpər mera ŋacəmɛ pəlompu darəŋ.› \v 31 Kɔ Abraham oloku kɔ: ‹Kɔ ŋantɔcəŋkəl Musa kɔ adəŋk a Kanu-ɛ, ali fum ɛyɛfɛ nnɔ afi dacɔ, ŋafɔkɔcəŋkəl wəkayi.›» \c 17 \s1 Kiciya kɔ kəŋaŋnɛ ***** \r Mat 18.6-7; Mark 9.42 \p \v 1 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Pəfɔtam kəyi ta mes meyi mmɛ mɔsɔŋɛ fum kəloŋɛ mɔ. Mba pəlɛc peyi nwɛ ɔŋsɔŋɛ mi kəyi mɔ. \v 2 Pəfəfərɛnɛ kəkot wəkayi tasar tɔpɔŋ dəkilim pagbal kɔ dəkəba, kɔ pəyɔnɛ wəkayi pəsɔŋɛ wəfəfər wəkin kəloŋɛ-ɛ\f + \fr 17.2\fr* \fqa Pəsɔŋɛ fum wəfəfər wəkin kəloŋɛ\fqa* = pəsɔŋɛ fum wəfəfər kəciya\f*. \v 3 Nəkɛmbərnɛ belbel! \p Kɔ wɛnc'əm enciya-ɛ, məgbəŋ-gbəŋər kɔ. \k K'ɛsəkpər amera pəcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ\k*, məŋaŋnɛnɛ kɔ. \v 4 Kɔ wɛnc'əm enciy'am camət-mɛrəŋ dɔsɔk din disrɛ-ɛ, a pəluksərnɛ kəder'əm camət-mɛrəŋ pəclok'əm: ‹Kəsəkpər k'inder amera few, incəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ,› məŋaŋnɛnɛ kɔ.» \p \v 5 Kɔ asom a Yesu darəŋ ŋaloku Wəbɛ: «Məbɛrɛnɛ su kəlaŋ!» \v 6 Kɔ Mariki oloku ŋa: «Kɔ nəntɔmpər kəlaŋ nkɛ kəyi pəmɔ tɛŋgbɛn tɛfɛt mɔ, nəntam kəloku kətɔk nkɛ: Məgbuktɛ nnɔ məkɔ məcəmɛ nde dəkəba, kətɔk kaŋkɔ kəyɔ tɛfaŋ tonu.» \p \v 7 «Nəna akaŋɛ dacɔ, anɔ ɔyɔ wəcar nwɛ embifti, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wəkayi pəckɛk, a pəckɔnayɛfɛ dalɛ, pəloku kɔ: ‹Məder katəna məder məndɛ dɛmɛsa!› \v 8 Ntɛ oŋloku kɔ mɔ: ‹Məlompəs'em yeri yem, məbɛrnɛ duma məsɔŋ im yeri, haŋ ilip kədi yeri imun. K'ilip-ɛ, məna mədi yeri məmun.› \v 9 Wəka wəcar kakɔ eŋyek-yekəs kɔ bawo ɔyɔnɛ kɔ mes mɔkɔ ɛfaŋ mɔ ba? Ala! \v 10 Tin tayi tɔ kɔ nəna, kɔ nəlip k'ɔyɔ mes mɔkɔ afaŋər nu mɔ fəp-ɛ, nəloku: ‹Acar gbəcərəm ŋɔ səyɔnɛ. Ntɛ pəmar su kəyɔ mɔ, tɔ səyɔ.›» \s1 Yesu kətaməs kɔn acunɛ sen wəco \p \v 11 Yesu eyi kəkɔ Yerusalɛm, kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəcali atɔf ŋa Samari kɔ ŋa Kalile dacɔ. \v 12 Eyi kəbɛrɛ tadare tɔlɔma, kɔ afum wəco acunɛ sen alɔma ŋander ŋafaynɛ kɔ, kɔ ŋancəmɛ pəbɔlɛ. \v 13 Kɔ ŋampɛnɛ sim ŋacloku: «Yesu, Mariki, məyɔnɛ su nɔnɔfɔr!» \v 14 Ntɛ Yesu ɛnəŋk ŋa mɔ, k'oloku ŋa: «Nəkɔ nəmentərnɛ aloŋnɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu.» Afum aŋɛ ŋayi kəkɔ, kɔ pəyɔnɛ a ŋasɔk a kɔ ŋandebɛrɛ di. \v 15 Ntɛ wəkin ɛnəŋknɛ pətamnɛ mɔ, k'oluksərnɛ pəccam debeki da Kanu dim dɔpɔŋ. \v 16 K'ɛfəntərɛ dəntɔf, k'osumpər Yesu wɛcək, k'eyek-yekəs kɔ.\f + \fr 17.16\fr* \fq K'eyek-yekəs kɔ\fq* = «k'eyif Yesu barka teta kətaməs kɔn.»\f* Fum wəkakɔ, wəSamari ɛnayi. \v 17 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Bafɔ asɔkəs afum aŋɛ wəco? Deke alpəs aŋɛ camət-maŋkəlɛ ŋayi-ɛ? \v 18 Ali wəkin ɛncɛm-cɛmnɛ fɛ kəluksərnɛ \k pədecam debeki da Kanu\k*, mɛnɛ wəcikəra wəkin wəkawɛ?» \v 19 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məyɛfɛ məkɔ, kəlaŋ kam kəyac əm.» \s Kəder ka dɛbɛ da Kanu \r Mat 24.23-28,37-41 \p \v 20 Ntɛ aFarisi ŋayif Yesu tɛm ntɛ dɛbɛ da Kanu dendeder mɔ, k'oloku ŋa: «\k Dɛbɛ da Kanu\k* dɔfɔder pagbətnɛ di fəp. \v 21 Afɔkulɛ di, ‹Id'ɛndɛ nnɔ!›, ‹Idɔkɔ nde!› Bawo dɛbɛ da Kanu nəna ŋɔ deyi dacɔ.» \p \v 22 Ntɛ Yesu elip kəloku ŋa ti mɔ, k'oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Dɔsɔk dendebəp ndɛ nəndefaŋ kənəŋk dɔsɔk din da Wan ka Wərkun mɔ, mba nəfɔsɔnəŋk di. \v 23 Andeloku nu: ‹Eyi nnɔ!› kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ ‹Eyi nde!› Ta nədekɔ di, ta nədeyɛksərnɛ kəkɔ di. \v 24 Ti disrɛ, dɔsɔk ndɛ Wan ka Wərkun endeder mɔ pəndeyi pəmɔ ntɛ pəmot pɔŋsɔŋ pəwaŋkəra pa darenc kəyɛfɛ kəsək kin haŋ ka mɛrəŋ mɔ. \v 25 Mba mɛnɛ pətɔrɔ pəpɔŋ kərɛsna, afum a tɛm tantɛ ŋawɛnəs kɔ. \v 26 Tɔkɔ tɛnacepər tɛm ta Nuha mɔ, tendecepər sɔ dɔsɔk da Wan ka Wərkun. \v 27 Afum ŋancdi yeri, ŋacmun, arkun kɔ aran ŋacnɛncɛnɛ haŋ dɔsɔk ndɛ Nuha ɛnabɛrɛ debil mɔ: Kɔ kutup kənder nkɛ kənamələk afum fəp mɔ.\x - \xo 17.27 \xo*\xt Dəkəcop 6.9-7.24\xt*\x* \v 28 Pəndeyi pəmɔ tɛm ta Lɔt. Afum ŋancdi yeri, ŋacmun, ŋacway, ŋaccaməs, ŋacbɔf, ŋaccəmbər wɔlɔ. \v 29 Mba dɔsɔk ndɛ Lɔt owur Sodom mɔ, nɛnc kɔ pərbəlɔ yɛnatuf Sodom kɔ yɛmələk ca ya di fəp.\x - \xo 17.29 \xo*\xt Dəkəcop 19.24\xt*\x* \v 30 Itɔ pəndeyi dɔsɔk ndɛ andementər Wan ka Wərkun mɔ.» \p \v 31 «Dɔsɔk dadɔkɔ nwɛ eŋyi dabaŋka mɔ, ta pəbɛrɛ dəkəlɔ pəlɛk ca yɔn. Fum nwɛ tɛmbəp dalɛ mɔ, ta pəlukus nde ndɔrɔn. \v 32 Nəcɛm-cɛmnɛ wəran ka Lɔt.\f + \fr 17.32\fr* \ft Məmɔmən Dəkəcop 19.26\ft*\f* \v 33 Məna nwɛ məndesɛp kəmɛŋk kəyi doru kam mɔ kəndesalpər əm, kɔ məna nwɛ kəŋsalpər mɔ, məndesɔmɛŋk ki. \v 34 Icloku nu: Pibi papɔkɔ, afum mɛrəŋ ŋandefəntərɛ kəfənc kin, palɛk wəkin, pasak wəka mɛrəŋ. \v 35-36 Aran mɛrəŋ ŋandeyi kəcɔ kirir kin, palɛk wəkin pasak wəka mɛrəŋ.\f + \fr 17.35-36 \fr*\ft Andeŋər yeycicəs yɔlɔma «Arkun mɛrəŋ ŋandeyi dalɛ din dayi, pasumpər wəkin pasak wəkɔ.»\ft*\f* \v 37 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayif kɔ: «Deke tatɔkɔ tendekɔyi-ɛ, Mariki?» Kɔ Yesu oloksɛ ŋa: «Nde pefi peyi mɔ, difɔ yɔfən yendebəpsɛnɛ.» \c 18 \s1 Capafɔ ca wəran nwɛ wos efi mɔ, kɔ wəboc kiti \p \v 1 Kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ, kəmentər ŋa a mɛnɛ \k ŋaclok-lokər Kanu\k* tɛm o tɛm ta dis dɔlɔl ŋa. \v 2 K'oloku: «Dare dɔlɔma dɛnayi dɔyɔ wəboc kiti nwɛ ɛnatɔ kəcnesɛ Kanu mɔ, ali fum ta eleləs-ɛ. \v 3 Dare dadɔkɔ dɔyɔ sɔ wəran wətɔlɔ wəlɔma nwɛ encder pəcloku kɔ: ‹Məboc'em kiti kɔ wəyɛfərɛnɛ kem dacɔ!› \v 4 Kɔ wəboc kiti nwɛ ɛfatər kɔ haŋ, k'ende pəlokunɛ dɛbəkəc: ‹Ali ntɛ intɔcərɛ Kanu, ta ileləs nwɛ o nwɛ mɔ, \v 5 ntɛ wəran nwɛ wos efi, ɔlɔləs im dis mɔ, ibocɛ kɔ kiti kɔ wəyɛfərɛnɛ kɔn dacɔ, ntɛ tendesɔŋɛ kɔ kətɔgbɔkərɛ-gbɔkərɛ sɔ kəder mɔ, pədenaŋkanɛ kəlɔləs im dis.›» \v 6 Kɔ Mariki ɔnɔcər: «Nəcəŋkəl ntɛ wəboc kiti wətɔlomp oŋloku mɔ. \v 7 Kanu nkɔn ɔfɔdekɔbocɛ afum ɔn aŋɛ kiti ba, aŋɛ ŋambokər kɔ pibi kɔ daŋ mɔ? Endesɔŋɛ ŋa kəwon kəkar ba? \v 8 Icloku nu: Ɔfɔdesɔŋɛ ŋa kəwon kəkar, endebocɛ ŋa kiti katəna katəna. Mba kɔ Wan ka Wərkun endeder-ɛ, endebəp kəlaŋ doru ba?» \s1 Capafɔ ca wəFarisi kɔ wəwerəs dut \p \v 9 Kɔ Yesu oloku sɔ capafɔ ncɛ afum alɔma aŋɛ ŋanacɛm-cɛmnɛ kəlomp, a ŋacfani akɔ mɔ: \v 10 «Kɔ afum mɛrəŋ ŋampɛ kəkɔtola Kanu nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*, wəkin nwɛ pəyɔnɛ wəFarisi, wəkɔ pəyɔnɛ wəwerəs dut. \v 11 WəFarisi nwɛ pəcəmɛ pəclok-lokər Kanu dɛbəkəc ntɛ: ‹Kanu, iyif əm barka\f + \fr 18.11\fr* \fq Iyif'əm barka\fq* = Iyek-yekəs'əm\f* ntɛ intɔyi pəmɔ afum alpəs akɔ ŋayɔnɛ abaŋəs ca ya afum mɔ, ta ŋalomp, ŋacsumpər dalakɔ, ntɛ intɔyi pəmɔ wəwerəs dut nwɛ mɔ. \v 12 Kəmɛrəŋ k'iŋsuŋ dɔsɔk doluksər disrɛ, icsɔŋ sɔ farilɛ fəp fa yɔsɔtɔ yem.› \v 13 Wəwerəs dut nwɛ nkɔn pəcəmɛ pəbɔlɛ, pəcnesɛ kəyekti fɔr darenc yati, mba pəcsut-sutnɛ abəkəc kəcloku: ‹Kanu məŋaŋnɛn'em, ina wəciya!› \v 14 Icloku nu: Fum wəkakɔ ɛnalomp nnɔ Kanu kəyi mɔ, a k'endelukus nde ndɔrɔn. Mba wəFarisi ɛnalomp fɛ nnɔ Kanu kəyi mɔ. Nwɛ o nwɛ oŋyoknɛ mɔ, andetorɛ kɔ. Nwɛ o nwɛ otorɛ banca mɔ, andepɛnɛ kɔ.» \s1 Yesu kətolanɛ kɔn awut afɛt \r Mat 19.13-15; Mark 10.13-16 \p \v 15 Afum ŋanckɛrɛ Yesu ali cənaka ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəcdeŋər ŋa waca teta kətolanɛ ŋa pətɔt. Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanəŋk ti mɔ, kɔ ŋaŋgbəŋ-gbəŋər ŋa. \p \v 16 Mba kɔ Yesu ɔlɔtərnɛnɛ awut pəcloku: «Nəsak awut ŋader nnɔ iyi mɔ! Ta nəyamsər ŋa kəder, bawo afum aŋɛ ŋayi pəmɔ awut afɛt akaŋɛ mɔ, ŋa ŋayɔ dɛbɛ da Kanu. \v 17 Awa! Kance icloku nu: Nwɛ o nwɛ ɔntɔfaynɛ dɛbɛ da Kanu pəmɔ wanfɛt mɔ, ɔfɔdekɔbɛrɛ di disrɛ.» \s Wərkun wəka daka dɛlarəm \r Mat 19.16-30; Mark 10.17-31 \p \v 18 Kɔ wəbɛ wəlɔma eyif kɔ: «Wətəksɛ wətɔt, cəke cɔ pəmar im kəyɔ, isɔtɔ kiyi wəyeŋ ka doru o doru-ɛ?» \v 19 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Ta ake tɔ məwen'em ‹Wətɔt›-ɛ? Ali fum ɔyɔnɛ fɛ wətɔt, mɛnɛ Kanu sona gboŋ. \v 20 Məncərɛ mosom ma Kanu: Ta məsumpər dalakɔ, ta mədif fum, ta məkiyɛ, ta məbaŋɛ fum sede sa yem, məleləs wisi kɔ wiri.» \v 21 «Ileləs mamɔkɔ fəp kəyɛfɛ isɔrɔfɛtɛ,» fum wəkakɔ pəcloku. \v 22 Ntɛ Yesu ene kɔ dim mɔ, k'oloku kɔ: «Awa tes tin gboŋ tobut əm: Məcaməs daka ndɛ məyɔ mɔ fəp, məyer pəsam papɔkɔ atɔyɔ daka, məndekɔsɔtɔ daka dɛlarəm nde dəKɔm. Kɔ məlip-ɛ, məder məcɛps'em darəŋ.» \v 23 Ntɛ fum nwɛ ene moloku ma Yesu mɔ, kɔ abɔc ŋɛmbɛrɛ kɔ, bawo ɛnayɔ daka pəcepərər. \v 24 Ntɛ Yesu ɛnəŋk abɔc ŋɛmbɛrɛ kɔ mɔ, k'oloku: «Pəncuca aka daka kəbɛrɛ ka akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf. \v 25 Pəfəfərɛnɛ yɔkɔmɛ kəbɛrɛ ka abi ŋa tɛsɛmbɛ pətas wəka daka kəbɛrɛ ka akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf.» \v 26 Aŋɛ ŋanccəŋkəl Yesu mɔ ŋayif kɔ: «Awa, an'ɛntam oŋ kəfis-ɛ?» \v 27 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ntɛ tɛntambər afum mɔ, Kanu kəntam ti.» \v 28 Kɔ Piyɛr oloku: «Səna səsak yosɔtɔ yosu ntɛ tɔŋsɔŋɛ səncəm'am darəŋ mɔ.» \v 29 K'oloku ŋa: «Awa! Kance icloku nu: Fum eyi fɛ, nwɛ ɛŋsak kəlɔ, wəran, awɛnc, akomɛnɛ, kɔ awut teta dɛbɛ da Kanu, \v 30 ta wəkayi ɔŋkɔsɔtɔ pəla pəcepərər doru dandɛ, pəsɔtɔ sɔ kiyi wəyeŋ ka doru o doru tɛm tekiriŋ.» \s Yesu ɛndəŋk tamaas defi dɔn kɔ kədeyɛfɛ kɔn afi dacɔ \r Mat 20.17-19; Mark 10.32-34 \p \v 31 Kɔ Yesu ɛlɛk Asom ɔn wəco kɔ mɛrəŋ, k'oloku ŋa: «Nəcəŋkəl im, Yerusalɛm ayi kəpɛ. Mes mmɛ sayibɛ a Kanu ŋanacicəs teta Wan ka Wərkun mɔ fəp, mendekɔlarɛ. \v 32 Bawo andekɔlɛk kɔ pabɛr atɔyɔnɛ aSuyif dəwaca. Andekɔfani kɔ, andekɔtɔrəs kɔ, andekɔyuksər kɔ lin, \v 33 andekɔsutɛ kɔ tɔrɔŋkɔn, a padedif kɔ. Tataka ta maas ta defi dɔn pəfɔtɛ afi dacɔ.» \v 34 Mba Asom ɔn ŋanane fɛ ti tɔlɔm o tɔlɔm. Ŋanacərɛ fɛ ntɛ tatɔkɔ toloku mɔ. \s1 Yesu kətaməs kɔn wətɔnəŋk \r Mat 20.29-34; Mark 10.46-52 \p \v 35 Ntɛ ŋayi kəlɔtərnɛ Yeriko mɔ, tɛtəŋnɛ wətɔnəŋk wəlɔma pəndɛ dɔpɔ kəsək pəctola. \v 36 K'ene pɔkɔt pa kənay, k'eyif daka ndɛ dender mɔ. \v 37 K'aloku kɔ: «Yesu wəka Nasarɛt eyi kəcepər!» \v 38 K'oŋkulərnɛ: «Yesu wan ka \f + \fr 18.38\fr* \fq Wan ka Dawuda\fq* = Ti tɔyɔnɛ tokulɛ ta aYisrayel = «wəyac kəŋan.» \f* Dawuda, məyɔn'em nɔnɔfɔr!» \v 39 Aŋɛ ŋanasol kɔ Yesu ŋayi kɔ tekiriŋ mɔ, ŋayɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər kɔ a pəcaŋk, mba pəcnaŋkanɛ kəkulɛ-kulɛ: «Wan ka Dawuda, məyɔn'em nɔnɔfɔr!» \v 40 Kɔ Yesu ɛncəmɛ, k'osom a pakɛrɛ kɔ fum nwɛ. Ntɛ alɔtərnɛnɛ kɔ mɔ, k'eyif kɔ: \v 41 «Cəke cɔ məfaŋ a iyɔn'am-ɛ?» K'oloku: «Mariki, iluksərnɛ sɔ kənəŋk!» \v 42 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Məluksərnɛ sɔ kənəŋk! Kəlaŋ kam kəntaməs əm.» \v 43 Gbəncana babɔkɔ kɔ fum nwɛ oluksərnɛ sɔ kənəŋk, k'ɛyɛfɛ k'ɛncəmɛ Yesu darəŋ \k pəccam debeki\k* da Kanu. Ntɛ afum fəp ŋanəŋk tatɔkɔ mɔ, kɔ ŋayɛfɛ kəkor-koru Kanu. \c 19 \s1 Yesu kɔ Sasey \p \v 1 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ Yerikɔ mɔ, k'ɛncali dare. \v 2 Awa, kɔ fum wəlɔma, nwɛ ancwe Sasey, nwɛ ɛnayɔnɛ wəbɛ ka awerəs dut, pəyɔ daka dɛlarəm, \v 3 pəctɛn kəcərɛ fum nwɛ aŋwe Yesu mɔ, mba ɛnctam fɛ ti, bawo afum ŋanala, nkɔn pəbumpsɛnɛ. \v 4 Kɔ fum nwɛ encepər kiriŋ k'ɔŋkɔ pəfərəŋk dəkətɔk ntɛ tɔŋsɔŋɛ kɔ kənəŋk Yesu mɔ, bawo dif'ɛnakɔ kəcepər. \v 5 Ntɛ Yesu ɛmbəp kətɔt kaŋkɔ dəntɔf mɔ, k'eyekti fɔr k'ɛnəŋk fum nwɛ, k'oloku kɔ: «Sasey məkufɛ mətor, bawo nde kəlɔ kam iŋkɔ mɔkɔ iyi.» \v 6 Kɔ Sasey ɛmbɛlkər kətor, k'ɛmbaŋ Yesu pəbotu disrɛ. \v 7 Ntɛ afum ŋanəŋk ti mɔ, kɔ ŋayɛfɛ kəcɔpɛnɛ, ŋacloku: «Ndena fum wəciya ɔŋkɔ pəyi.» \v 8 Mba Sasey nwɛ ɛnacəmɛ mariki fɔr kiriŋ mɔ, oloku: «Mariki, indesɔŋ atɔyɔ daka dacɔ da kəsɔtɔ kem. Nwɛ o nwɛ inanaŋkanɛ kəbaŋər pɛlarəm mɔ, indesɔŋ wəkayi kəmaŋkəlɛ ka tɔkɔ inabaŋər kɔ mɔ.» \v 9 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Mɔkɔ, Kanu kəyac aka kəlɔ kaŋkɛ, bawo məna sɔ wəka Abraham məyɔnɛ! \v 10 Bawo Wan ka Wərkun ender kədetɛn kɔ kəyac ka aŋɛ ŋanasɔlɛ mɔ.» \s1 Capafɔ ca mɛncəmbəl ma kɛma \r Mat 25.14-30 \p \v 11 Afum ŋayi kəcəŋkəl Yesu. Kɔ Yesu ɔnɔcər capafɔ cəlɔma, bawo ŋanalɔtərnɛ Yerusalɛm, afum ŋaccɛm-cɛmnɛ a dɛbɛ da Kanu dɔŋkɔwur gbəncana babɔkɔ. \v 12 Kɔ Yesu oloku: «Fum wətɔt tokom wɔlɔma, ɛnayɛfɛ k'ɔŋkɔ atɔf ŋobol-bolu kəkɔtɛn dɛbɛ a pədeder. \v 13 Kɔ fum nwɛ ewe acar ɔn wəco, k'ɔsɔŋ ŋa nwɛ o nwɛ tɛncəmbəl pa kɛma kəpɔŋ kin, k'oloku ŋa: ‹Nəckafəlɛ-kafəlɛ pi waca haŋ icder.› \v 14 Mba afum aka dare dadɔkɔ ŋanater kɔ, kɔ ŋasom kəkɔloku nde fum nwɛ ɔnckɔ kətɛn dɛbɛ mɔ: ‹Səfaŋ fɛ a fum wəkawɛ pəyɔnɛ su wəbɛ!› \v 15 Kɔ fum nwɛ ɔŋkɔ pəsɔtɔ dɛbɛ, ntɛ olukus mɔ, k'ewe acar ɔn aŋɛ wəco kədecərɛ ntɛ nwɛ o nwɛ ɛŋkafəli-kafəli waca mɔ. \v 16 Kɔ wəcar wəcɔkɔ-cɔkɔ ender, k'oloku: ‹Mariki, isɔtɔ wəco wa kɛma kəŋkɔ mənasɔŋ im mɔ.› \v 17 Kɔ fum nwɛ oloku: ‹Tentesɛ, wəcar wətɔt məyɔnɛ, bawo məlomp teta tes tɛfɛt. Ti tendesɔŋɛ a isɔŋ am kəyɔnɛ wəbɛ ka sədare wəco.› \v 18 Kɔ wəcar wəka mɛrəŋ ender, kɔ wəkakɔ oloku kɔ: ‹Mariki, kəcamət ka kəŋkɔ mənasɔŋ im mɔ, k'isɔtɔ kədeŋər ka ki.› \v 19 Kɔ fum nwɛ oloku sɔ wəkakɔ: ‹Isɔŋ əm sədare kəcamət, məyɔnɛ wəbɛ kəŋan.› \v 20 Kɔ wəlɔma ender pəloku: ‹Mariki kɛma kam kəŋkɛ, inafɔktər ki dəkəloto kətɔt imɛŋk. \v 21 Inanes'am, bawo fum wəcuca məyɔnɛ: Məŋlɛk mpɛ məntɔboc mɔ, məpim nde mənatɔbɔf mɔ.› \v 22 Kɔ fum nwɛ oloku wəmarəs kɔn: ‹Moloku mam m'indekit'əm, məna wəcar wəlɛc! Mənacərɛ a incuca, k'iŋlɛk mpɛ intɔboc mɔ, icpim mpɛ intɔbɔf mɔ. \v 23 Ak'ɛnasɔŋɛ ntɛ mənatɔsɔŋ pəsam pem amɛŋk pəsam mɔ-ɛ? Kɔ ntɛ ilukus mɔ, k'imbaŋ pəsam pem isɔtɔ sɔ pi kəroŋ kəntaŋgbɛ.› \v 24 K'oloku afum akɔ ŋanayi di mɔ: ‹Nəbaŋər kɔ kɛma kaŋkɔ, nəsɔŋ ki wəkɔ ɔsɔtɔn'em kilo wəco mɔ.› \v 25 Kɔ afum ŋaloku: ‹Wəbɛ, wəkakɔ ɔsɔtɔ wəco!› \v 26 Kɔ fum nwɛ oloku ŋa: ‹Icloku nu: Məna nwɛ məyɔ mɔ, ambɛrɛnɛ sɔ məna wəkayi. Mba məna nwɛ məntɔyɔ mɔ, ambaŋər əm ali pɔkɔ məyɔ mɔ. \v 27 Tamɛrəŋ tayi, nəkɛr'em ater'em aŋɛ ŋanatɔfaŋ a iyɔnɛ ŋa wəbɛ mɔ, nəfay ŋa mera fɔr yem kiriŋ.›» \s Yesu kəkɔ kɔn Yerusalɛm \r Mat 21.1-11; Mark 11.1-11; Isaŋ 12.12-19 \p \v 28 Ntɛ Yesu elip kəloku afum moloku mamɔkɔ mɔ, k'osumpər dɔpɔ afum kiriŋ kəkɔ Yerusalɛm. \v 29 Ntɛ Yesu ɔlɔtərnɛ sədare sa Bɛtfase kɔ Betani mɔ, kəca ka tɔrɔ tɔkɔ aŋwe tɔrɔ ta Tɔk ya Olif mɔ, kɔ Yesu osom acɛpsɛ ɔn darəŋ mɛrəŋ, \v 30 pəcloku ŋa: «Nəkɔ nde dare ndɛ antɛfərnɛ mɔ, kɔ nəŋkɔbɛrɛ-ɛ, nəŋkɔbəp di sɔfale səfɛt pakot si, nsɛ fum o fum ɛntatɔndɛ mɔ. Nəsikəli si, nəkɛr'em. \v 31 Kɔ tɔyɔnɛ fum pəyif nu: ‹Ta ake tɔ nəŋsikəlɛ si-ɛ?› Nəloku kɔ: ‹Bawo Mariki ɛfaŋ si.›» \p \v 32 Kɔ afum aŋɛ anasom mɔ ŋaŋkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp sɔfale səfɛt pakot si pəmɔ tɔkɔ Yesu ɛnaloku ŋa mɔ. \v 33 Ŋayi kəsikəli sɔfale səfɛt, kɔ asərka ŋayif ŋa: «Ta ake tɔ nəŋsikəlɛ sɔfale sasɔkɔ-ɛ?» \v 34 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ mɛrəŋ aŋɛ ŋaloku aka sɔfale: «Mariki ɛfaŋ si.» \v 35 Kɔ afum aŋɛ ŋaŋkenɛ Yesu sɔfale səfɛt nsɛ, kɔ ŋandeŋsər si suma səŋan sakəroŋ, kɔ Yesu ɛndɛ si kəroŋ. \v 36 Tɔkɔ ɔnckɔ kiriŋ mɔ, itɔ afum ŋancper-perɛ kɔ suma səŋan sakəroŋ dɔpɔ. \v 37 Ntɛ ŋalɔtərnɛ Yerusalɛm nde pətəmbələr pa tɔrɔ ta Tɔk ya Olif mɔ, kɔ pəmbɔt kənay kəŋkɔ kənacɛpsɛ kɔ darəŋ mɔ fəp. Kɔ ŋayɛfɛ kəkor-koru Kanu pəpɔŋ, bawo ŋananəŋk \k mes mɛwɛy-wɛy mmɛ Kanu kəmmentər mɔ\k*. \v 38 Kɔ ŋaloku: \q1 «Kanu kəpocɛ pətɔt wəbɛ nwɛ enderɛnɛ tewe ta Mariki mɔ! \q1 Pəforu peyi dəKɔm, \q1 kɔ pəlel peyi Kanu mofo meŋeci ma dəKɔm!» \p \v 39 AFarisi akin akin akɔ ŋanayi kənay kaŋkɔ dacɔ mɔ, ŋaloku Yesu: «Mariki, məloku acɛpsɛ am darəŋ ŋacaŋk!» \v 40 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kɔ ŋancaŋk-ɛ, masar moŋkulɛ-kulɛ!» \s Yesu kəbok kɔn teta Yerusalɛm \p \v 41 Ntɛ ŋalɔtərnɛ Yerusalɛm, a kɔ Yesu ɛnəŋk dare mɔ, k'ɛyɛfɛ kəbok teta di, \v 42 k'oloku: «Yerusalɛm, mən'ɛncərɛ mɔkɔ tɔkɔ aŋyɔ pasɔtɔ pəforu mɔ! Mba ndɛkəl tatɔkɔ tɔŋgbɔpən'am, məfɔtam ti kənəŋk. \v 43 Bawo dɔsɔk dendeder ndɛ ater am ŋandenɔŋkər əm kandɛ, ŋakɛl əm, a ŋadegbəcərɛn'am waca fəp mɔ. \v 44 Ŋandeləsər əm haŋ awut am, ali tasar tin ŋafɔdesakər'am mpɛ pendedeŋsɛ pɔlɔm kəroŋ mɔ, bawo mənacərɛ fɛ tɛm ntɛ Kanu kənader kəmar əm mɔ!» \s1 Yesu kəbɛrɛ kɔn nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* \r Mat 21.12-17; Mark 11.15-19; Isaŋ 2.13-22 \p \v 45 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* mɔ, k'ɛyɛfɛ kəbɛləs acaməs. \v 46 K'oloku ŋa: «Dəyecicəs, Kanu kəloku: ‹Kəlɔ kem, dəkətola Kanu dɔ kəndeyɔnɛ,› mba nəna nəŋkafəli ki tɔgbɔkɛnɛ ta calbante.» \p \v 47 Dɔsɔk o dɔsɔk Yesu ɛnctəksɛ afum dəndo \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* disrɛ. Aloŋnɛ apɔŋ, atəksɛ sariyɛ s'aSuyif, kɔ abeki a dɔtɔf ŋactɛn kədif kɔ. \v 48 Mba ta ŋancərɛ ntɛ ŋaŋyɔ, bawo afum fəp ŋanccəŋkəl moloku ma Yesu, ta ŋafaŋ kəbut ali toloku tɔn tin kəne-ɛ. \c 20 \s1 Deke kətam mes ka Yesu kəyɛfɛ-ɛ? \r Mat 21.23-27; Mark 11.27-33 \p \v 1 Dɔsɔk dɔlɔma, ntɛ Yesu eyi kətəksɛ afum nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* mɔ, pəcloku moloku mɔtɔt. Aloŋnɛ apɔŋ, kɔ atəksɛ a sariyɛ s'aSuyif kəlɛkɛnɛ abeki a dɔtɔf ŋambɛrər kɔ, \v 2 kɔ ŋaloku Yesu: «Məloku su ma: Kətam kəre kɔ məyɔnɛ mes mamɛ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, məboncər su nwɛ ɔsɔŋ əm kətam kaŋkɔ mɔ.» \v 3 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ina sɔ, k'iyif nu k'inder toloku tin. Nəluks'em ti: \v 4 Kəgbət dəromun ka Saŋ dəkɔm kəncyɛfɛ ba, ka nda afum?» \v 5 Kɔ ŋayɛfɛ kəgbɛkəlɛnɛ taŋan, ŋacloku: «Kɔ səluksɛ ndɛkəl a dəkɔm kəgbət kɔn kənayɛfɛ-ɛ, eŋyif su: ‹Ta ake tɔ nənatɔlaŋɛ Saŋ-ɛ?› \v 6 Kɔ səloku a nda afum kəncyɛfɛ-ɛ, aka dɔtɔf fəp ŋancacas su, bawo fəp fənacərɛ a Saŋ sayibɛ s'ɛnayɔnɛ.» \v 7 Kɔ ŋaluksɛ Yesu: «Səncərɛ fɛ.» \v 8 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ina sɔ, ifɔloku nu kətam nkɛ iŋyɔnɛ mamɛ mɔ.» \s1 Totubcɛnɛ ta abəc a ŋgbɔŋkəlɔ alɛc \r Mat 21.33-46; Mark 12.1-12 \p \v 9 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəlok-lokər afum dətotubcɛnɛ ntɛ: «Fum ɛnabɔf ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn, k'ɔsɔŋ yi abəc alɔma, ŋatəŋnɛ kɔ akakɔ kəcsɔŋ kɔ kəway, kɔ nkɔn owur k'ɔŋkɔ marənt mowonu. \v 10 Ntɛ tɛm tepim tɛmbəp mɔ, kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ osom wəcar nnɔ abəc ŋayi mɔ, kəkɔbaŋ yokom ya wɛn nyɛ pəmar ŋasɔŋ kɔ kəway kɔn mɔ. Mba kɔ abəc a ŋgbɔŋkəlɔ ŋasut kɔ, kɔ ŋasak, k'olukus waca wɔsɔkər. \v 11 Kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ nwɛ ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəsom wəcar wəlɔma, kɔ abəc akakɔ ŋasut sɔ fum nwɛ, kɔ ŋalapəs kɔ, kɔ ŋasak, nkɔn sɔ k'olukus waca wɔsɔkər. \v 12 Kɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ osom sɔ wəka maas, kɔ abəc a ŋgbɔnkəlɔ ŋambopər sɔ wəkakɔ, kɔ ŋambɛləs kɔ. \v 13 Kɔ wəka ŋgbɔkəlɔ nwɛ eyifnɛ: ‹Cəke c'indeyɔ-ɛ? Wan kem nwɛ imbɔtər mɔ indesom. Tɔlɔma ŋaŋkɔleləs wəkakɔ.› \v 14 Mba ntɛ abɔf a ŋgbɔŋkəlɔ ŋanəŋk wan ka wəka ŋgbɔŋkəlɔ mɔ, kɔ ŋalokɛnɛ: ‹Wəlɛk kɔn kɛ ɔfɔ, wəkawɛ. Padif kɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋgbɔŋkəlɔ yede yɔyɔnɛ yosu mɔ.› \v 15 Kɔ abəc aŋɛ ŋasumpər wan ka wəka ŋgbɔŋkəlɔ, kɔ ŋawurɛnɛ kɔ saŋka tadarəŋ, kɔ ŋandif.» \p Kɔ Yesu eyif acəŋkəl ɔn, «Cəke cɔ wəka ŋgbɔŋkəlɔ nwɛ endeyɔ ŋa-ɛ?» \v 16 Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Wəka ŋgbɔŋkəlɔ pəder pədifət abəc akakɔ fəp, pəbaŋ sɔ ŋgbɔŋkəlɔ yɔn pəsɔŋ yɛbəc ya yi abəc alɔma.» Ntɛ afum ŋane moloku mmɛ mɔ, kɔ ŋaloku: «Ta tatɔkɔ tɛtam kəyi!» \v 17 Kɔ Yesu ɛŋkafəli kəro k'ɔmɔmən ŋa, k'eyif: «Cəke cɔ Yecicəs Yosoku yayɛ yoloku oŋ-ɛ?: \q1 ‹Togbu mpɛ acəmbər kəlɔ ŋanace mɔ, \q1 pɛnader pɔyɔnɛ oŋ togbu pɔtɔt, pa dacɔ.› \q1 \v 18 Nwɛ o nwɛ ɛntɛmpɛnɛ pi kəroŋ mɔ, ɛntɛpɛ. \q1 Məna nwɛ pɛntɛmpɛnɛ sɔ kəroŋ mɔ, pomputuk əm.» \s1 Atəksɛ a sariyɛ s'aSuyif ŋafaŋ kəcəpɛ Yesu towul \r Mat 22.15-22; Mark 12.13-17 \p \v 19 Atəksɛ a sariyɛ kɔ aloŋnɛ apɔŋ ŋactɛn kətəp Yesu waca tɛm tatɔkɔ, bawo ŋanacərɛ a tetaŋan t'ɛnalokɛ totubcɛnɛ tatɔkɔ. Mba ŋacnesɛ afum akɔ ŋanayi di mɔ. \v 20 Ntɛ ŋanafaŋ kəsumpər Yesu dəmoloku mɔ, kɔ ŋasom atɛnəs mes aŋɛ ŋanabaŋɛnɛ kəyɔnɛ alompu, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋatam kəbɛr kɔ wəbɛ dəwaca, nwɛ ɛnatɔmpər kətam kɔ fənɔntər fa dɛbɛ da Rom mɔ. \v 21 Kɔ afum aŋɛ anasom mɔ, ŋancaŋ Yesu moloku: «Wətəksɛ, səncərɛ a moloku mamɛ məŋloku məctəksɛ mi afum mɔ mɔsɔk. Məfɔkiti fum kənəŋk kɔn, mba dɔpɔ da Kanu yati dɔ məntəksɛ afum dəkance. \v 22 Awa, məloku su ma, pəmar səsɔŋ dut dosu Sesar wəbɛ wəka tɔf ya Rom ba, ka ta səsɔŋ kɔ di?» \v 23 Mba kɔ Yesu ɛnɛpəl towul taŋan, k'oluksɛ ŋa: \v 24 «Nəmentər im pəsam gbəleŋ bin. Alulu ŋa ana ŋeyi pəsam papɔkɔ-ɛ, kɔ tewe ta wəkayi?» Kɔ ŋaloku, «Sesar wəbɛ wəka Rom.» \v 25 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Awa, nəsɔŋ Sesar pɔkɔ pɔyɔnɛ pɔn mɔ, kɔ Kanu sɔ pɔkɔ pɔyɔnɛ pɔn mɔ.» \v 26 Afum aŋɛ ŋanatam fɛ kəsumpər kɔ dəmoloku kənay nkɛ dacɔ. Mba ntɛ moloku ma Yesu mɛnaciyanɛ ŋa mɔ, kɔ ŋancaŋk. \s1 Kəyif ka kədeyɛfɛ ka defi afi dacɔ \r Mat 22.23-33; Mark 12.18-27 \p \v 27 Kɔ aSadisi aŋɛ ŋanaloku a fum ɔfɔyɛfɛ defi mɔ, ŋander ŋayif Yesu moloku mmɛ: \v 28 «Wətəksɛ, ntɛ tɔ Musa ɛnacicɛ su: ‹Kɔ fum efi pənɛncɛ mba ta ɛsak wan-ɛ, wɛnc ka wəfi, pəlɛk wəcəbokəra pəsɔŋ wɛnc wəfi yuruya.› \v 29 Awɛnc camət-mɛrəŋ ŋanayi. Kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ ɛnɛncɛ, k'efi, ɛsak fɛ wan. \v 30 Kɔ wəka mɛrəŋ ɛnasər wəran wəka wɛnc, \v 31 kɔ tɛyɛfɛ dənda kɔ wəka maas ɛnasər kɔ. Tatɔkɔ tɔ tɛnakɔ haŋ kɔ awɛnc aŋa aŋɛ camət-mɛrəŋ fəp ŋanɛncɛ wəran nwɛ, mba nwɛ o nwɛ ɛsak fɛ wan. \v 32 Tɛlpəs oŋ, kɔ wəran sɔ efi. \v 33 Ti disrɛ, kɔ dɔsɔk dɛyɛfɛ da afi dendebəp-ɛ, an'endelɛk wəran wəkawɛ-ɛ? Bawo afum akaŋɛ camət-mɛrəŋ ŋananɛncɛ kɔ!» \v 34 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Arkun kɔ aran a doru dandɛ ŋaŋnɛncɛnɛ. \v 35 Mba aŋɛ andekiti panəŋk dolompu daŋan mɔ, pəmar ŋafɔtɛ afi dacɔ ŋayi sɔ wəyeŋ doru ndɛ dender mɔ, ŋafɔde ŋacnɛncɛnɛ. \v 36 Ŋafɔtam sɔ kəfi, bawo pəyi ŋa pəmɔ mɛlɛkɛ, ŋa ŋandeyɔnɛ awut a Kanu, bawo Kanu kəyekti ŋa dədefi. \v 37 Musa oloku pəsoku pɛs a afi ŋandefɔtɛ ntɛ Kanu kənaloku kɔ nde tɛrəntəm mpɛ pɛncmar mɔ. Dəndo Musa ewe Mariki: ‹Kanu ka Abraham, Kanu ka Siyaka, Kanu ka Yakuba.›» \v 38 Kɔ Yesu ɔnɔcər, «Bafɔ Kanu ka afi k'ɔyɔnɛ, mba ka ayi wəyeŋ, bawo nnɔ Kanu kəyi mɔ, fəp fəŋyi wəyeŋ.» \v 39 Kɔ acicəs a sariyɛ alɔma ŋalɛk moloku, kɔ ŋaloku: «Wətəksɛ, məloku belbel!» \v 40 Kɔ ŋanesɛ sɔ kəyif kɔ moloku mɔlɔma. \s1 Wəyɛk-yɛk wəka Kanu kɔ Dawuda \r Mat 22.41-46; Mark 12.35-37 \p \v 41 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Cəke cɔ antam kəloku a Krist wan ka Dawuda gbəcərəm ɔfɔ-ɛ? \v 42 Bawo Dawuda nkɔn yati oloku buk ba Yabura Dawuda disrɛ: \q1 ‹Mariki Kanu ɛnaloku Mariki mem: \q1 Məder mənd'em nnɔ kəca kem kətɔt, \q1 \v 43 haŋ iclip kəboc aterɛnɛ am wɛcək wam dəntɔf.›\x - \xo 20.42-43 \xo*\xt Yabura 110.1\xt*\x* \m \v 44 Kɔ Dawuda ewe wəsom wəka Kanu «Mariki mɔn», cəke cɔ wəkakɔ ɛntam kəyɔnɛ wan kɔn-ɛ?» \s1 Yesu oloku a pakɛmbərnɛ mɔyɔ ma atəksɛ sariyɛ \r Mat 23.1-36; Mark 12.38-40 \p \v 45 Ntɛ afum ŋayi kəcəŋkəl Yesu mɔ, k'oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: \v 46 «Nəkɛmbərnɛ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif: Ŋambɔtər kəcacɛnɛ suma səpɔŋ, ŋambɔtər pacyif ŋa kəyif kəlel mofo mmɛ ambəpsɛnɛ mɔ, ŋambɔtər pacsɔŋ ŋa səcɔm səkiriŋ sa dəkətola Kanu da aSuyif, pacsɔŋ ŋa dəkəndɛ d'abɛ mofo medi yeri dəcəsata. \v 47 Ŋacbaŋsər acəbokəra daka daŋan, ŋacbɔlsɛ sali ntɛ tɔŋsɔŋɛ pagbɛkərɛ ŋa mɔ. Andekɔkiti ŋa kiti kəyeŋki!» \c 21 \s1 Kəpocɛ ka wəran wətɔyɔ daka nwɛ wos ɛnafi mɔ \r Mark 12.41-44 \p \v 1 Kɔ Yesu eyekti fɔr, k'ɛnəŋk ntɛ aka daka ŋancbɛr kəpocɛ kəŋan kaŋkəra ka pəsam ka \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* mɔ. \v 2 K'ɛnəŋk sɔ wəcəbokəra wətɔyɔ daka pəcbɛr fərɛŋk mɛrəŋ. \v 3 K'oloku: «Kance icloku nu: Wəcəbokəra wətɔyɔ daka wəkawɛ ompocɛ pətas akɔ fəp. \v 4 Bawo afum fəp, pecernɛ paŋan pɔ ŋambɛr kəpocɛ kəŋan, mba nkɔn, kətɔyɔ kɔn daka disrɛ omboc pɔkɔ ɔyɔ gbəcərəm pedi mɔ.» \s1 Yesu oluku a andeləsər kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu \r Mat 24.1-2; Mark 13.1-2 \p \v 5 Afum alɔma ŋancloku teta \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*: «Kəntesɛ k'alompəsɛ ki masar mɛpat mɔtɔt kɔ ca yɔtɔt ya ki nyɛ aŋsɔŋ Kanu kəpocɛ mɔ.» Kɔ Yesu oloku: \v 6 «Dɔsɔk dendeder, mamɛ nəŋgbətnɛ mɔ fəp andewuŋ mi. Tasar pɔfɔdedeŋsɛ tasar pɔlɔma kəroŋ.» \s1 Pəlɛc kɔ kətɔrəs \r Mat 24.3-14; Mark 13.3-13 \p \v 7 Kɔ ŋayif kɔ: «Wətəksɛ, ake tɛm tɔ tatɔkɔ tendeyi-ɛ? Tɛgbɛkərɛ tere tendementer a mes mamɔkɔ mɛmbəp-ɛ?» \v 8 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɛmbərnɛ, ta nəsaknɛ patalər nu! Bawo afum alarəm ŋandeder ŋacbaŋɛnɛ kəbəcɛ tewe tem, ŋacloku nu: ‹In'ɔfɔ, wəsom wəka Kanu,› ‹Tɛm tɛmbəp!› Mba ta nədecəmɛ ŋa darəŋ! \v 9 Kɔ nəndene pacloku teta kəwan, k'afum a dɔtɔf ŋayeŋkər abɛ aŋan bəkəc-ɛ, ta nənesɛ. Pəmar mamɔkɔ monuŋkɛnɛ meder kərɛsna, mba bafɔ ndɛkəl doru dandɛ dendelip.» \v 10 K'oloku ŋa sɔ: «Afum a tɔf ŋandeyɛfərɛnɛ kɔ afum alɔma, dɛbɛ dɛyɛfərɛnɛ kɔ dɛbɛ. \v 11 Antɔf ŋendeyikcɛ pəpɔŋ mofo mɔlɔma, dor kɔ docu dendeyi. Mes mɛwɛy-wɛy mendeyi, kɔ \k mɛgbɛkərɛ mɔpɔŋ mmɛ mendeyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ\k*. \v 12 Mba mamɔkɔ mendebəp, pasumpər nu, patɔrəs nu, pasɔŋ nu kəkɔkiti dəkətola Kanu da aSuyif a padebɛr nu dəbili. Andekekərɛ nu nda abɛ a tɔf kɔ akiriŋ a sədare səpɔŋ alɔma kəkɔkiti nu teta tewe tem. \v 13 Tatɔkɔ tendemar nu kəloku ka tɔkɔ nəncərɛ tetem mɔ. \v 14 Ta nəcɛm-cɛmnɛ pəlarəm tɛyacnɛ tonu. \v 15 Ina wəkawɛ yati in'endekɔsɔŋ nu moloku kɔ kəcərɛ kəkɔtɛnɛ mes nkɛ ater anu nwɛ o nwɛ ɔntɔdetam kəgbɛkəl mɔ. \v 16 Akomɛnɛ, awɛnc aŋa, anapa, kɔ abɔt anu yati ŋandekɔbɛr nu aterɛnɛ anu dəwaca, andesɔŋɛ alarəm kəfi nu dacɔ. \v 17 Fəp fəndeter nu teta tewe tem. \v 18 Mba ali kəfon konu ka dəromp kin kəfɔdesɔlɛ. \v 19 Kɔ nəmbɛrɛnɛ kəsumpər belbel-ɛ, nəndeyacnɛ nəyi doru.» \s1 Yesu ɛndəŋk kədeləsər ka Yerusalɛm \r Mat 24.15-21; Mark 13.14-19 \p \v 20 «Kɔ nəndenəŋk asɔdar ŋakɛl Yerusalɛm-ɛ, nəcərɛ tɛm tatɔkɔ a kələsər ka di kəlɔtərnɛ. \v 21 Tɛm tatɔkɔ akɔ ŋayi Yude mɔ, ŋayɛksɛ kəpɛrnɛ ka dəmɔrɔ. Akɔ ŋayi Yerusalɛm dacɔ mɔ, ŋawur. Akɔ ŋayi dəkulum mɔ, ta ŋabɛrɛ sɔ dare de. \v 22 Bawo dɔsɔk dadɔkɔ d'andeboc kiti, ntɛ tɔŋsɔŋɛ mes mmɛ anacic mɔ fəp meyi. \v 23 Pucuy pere pɔ tendeyɔnɛ abɛkəs, kɔ aŋɛ ŋande ŋacmɛsər dɔsɔk dadɔkɔ mɔ! Bawo pəyeŋki pɔpɔŋ pendeyi dɔsɔk dadɔkɔ dɔtɔf, kɔ mɛtɛlɛ mɔpɔŋ ma Kanu nnɔ afum akakɔ ŋayi mɔ. \v 24 Sakma sɔ andedifətɛ ŋa, tɔf fəp yosumpər-sumpər ŋa yekekərɛ ŋa pəbɔlɛ. Tɛm tatɔkɔ afum acuru ŋabaŋ Yerusalɛm, haŋ tɛm ntɛ asɔŋ ŋa mɔ teclip.» \s1 Kəder ka Wan ka Wərkun \r Mat 24.29-31; Mark 13.24-27 \p \v 25 «Mɔyɔ mɛgbɛkərɛ mmɛ mɛyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ mendeyi dədec, dəŋof kɔ dəcɔs. Dəntɔf, bəkəc yendelɛcɛ-lɛcɛ afum teta pukulɛ-kulɛ pa dəkəba kɔ yam ya ki. \v 26 Afum ŋandefinɛ kənesɛ ka kəcɛm-cɛmnɛ ka tɔkɔ tendeder dəntɔf mɔ, bawo fənɔntər fa kɔm fəndeyikcɛ. \v 27 Tɛm tatɔkɔ tɔ andenəŋk Wan ka Wərkun kəder kəp kəroŋ, dəfənɔntər fəlarəm, kɔ dənɔrɔ da debeki dɔn. \v 28 Kɔ mɔyɔ mamɔkɔ mendecop kəder-ɛ, nəlomp, nəyekti səbomp, bawo kəsɔŋ konu kəway kəlɔtərnɛ.» \s1 Cəke cɔ kətɔk kəkom kənatəksɛ-ɛ? \r Mat 24.32-35; Mark 13.28-31 \p \v 29 Kɔ Yesu oloku ŋa totubcɛnɛ tin: «Nənəŋk kətɔk kəkom\f + \fr 21.29\fr* CəTabo «figuier»\f* kɔ tɔk yɛləpəs nyɛ. \v 30 Nənckɔnanəŋk yi yɛlɛŋk, nəcərɛ katin a kətən kəlɔtərnɛ. \v 31 Nəna sɔ, kɔ nəndenəŋk mes mamɔkɔ mecder-ɛ, nəcərɛ a dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərnɛ. \v 32 Kance icloku nu: Dɛtɛmp dandɛ dɔfɔcepər ta mes mamɛ fəp meyi-ɛ. \v 33 Kɔm kɔ antɔf yendesɔlɛ mba moloku mem mɔfɔdesɔlɛ.» \s1 Ta nədirərnɛ! \p \v 34 «Nəkɛmbərnɛ belbel! Ta nəsak bəkəc yonu yɛtasərnɛ cəsata kɔ kəcis, kɔ kəcɛm-cɛmnɛ ka doru dandɛ, kɔ pəyi ti tatɔkɔ-ɛ, dɔsɔk dɔpɔŋ dadɔkɔ dendebəpɛn'am, \v 35 pəmɔ ntɛ manta mɛŋgbəpərnɛ lop mɔ. Bawo dɔsɔk dadɔkɔ dendebəpɛnɛ afum a doru fəp. \v 36 Ta nədirərnɛ, \k nəclok-lokər Kanu\k* tɛm fəp, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəde nəsɔtɔ fənɔntər fəmulpɛnɛ mes mɔkɔ mendeder mɔ fəp, nədekɔ nəcəmɛ, nəmentərnɛ Wan ka Wərkun, ta nəlapərnɛ.» \p \v 37 Dɔsɔk dadɔkɔ, Yesu pəctəksɛ afum dəndo \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*, k'owur kəkɔcepərɛnɛ pibi nde aŋwe «Tɔrɔ ta Tɔk ya Olif» mɔ. \v 38 Afum fəp, kɔ dec dɔsɔk-ɛ, ŋanckɔ nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* kəkɔcəŋkəl kɔ. \c 22 \s1 Abɛ kətəŋnɛ kəyɔ ka Yesu pəlɛc \r Mat 26.1-5; Mark 14.1-2; Isaŋ 11.45-53 \p \v 1 Kəsata ka Cəcom cətɔnɔŋkəl lebin nkɛ aŋwe kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ medif mɔ kənalɔtərnɛ. \v 2 Aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋayɛfɛ kətɛn ntɛ ŋaŋyɔ a ŋadif Yesu mɔ, mba ŋacnesɛ afum. \s1 Yudas kəwosɛ kɔn kəmar abɛ a aSuyif a ŋasumpər Yesu \r Mat 26.17-25; Mark 14.10-11 \p \v 3 Kɔ Sentani səmbɛrɛ Yudas, nwɛ ancwe «Wəka dare da Keriyot» mɔ, nwɛ anclɔm acɛpsɛ a Yesu wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ mɔ. \v 4 Kɔ Yudas ɔŋkɔ ŋanenɛnɛ kɔ abɛ a aloŋnɛ kɔ asɔdar aŋɛ ŋancbum \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* mɔ, tɔkɔ pəmar pəbɛr Yesu ŋa dəwaca mɔ. \v 5 Kɔ pəmbɔt ŋa, kɔ ŋantəŋnɛ kəsɔŋ kɔ pəsam. \v 6 Kɔ Yudas owosɛ, k'ɛyɛfɛ oŋ kətɛn tɔyɔ ntɛ ɔŋyɔ a pəbɛr Yesu ŋa dəwaca ta afum ŋancərɛ ti mɔ. \s1 Yesu kəsɔŋ ka kəlompəs yeri ya kəsata ka Kəcepər \r Mat 26.17-25; Mark 14.12-21; Isaŋ 13.21-30 \p \v 7 Kɔ dɔsɔk da kəsata ka Cəcom cətɔnɔŋkəl lebin dɛmbəp ndɛ pəmar padif aŋkesiya ŋoloŋnɛ ŋa Kəcepər ka Mɛlɛkɛ medif mɔ. \v 8 Kɔ Yesu osom Piyɛr kɔ Isaŋ, pəcloku ŋa: «Nəkɔ nəlompsɛ su yeri ya kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif\f + \fr 22.8 \fr*\fq Kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif \fq*\ft CəKresi = Pak\ft*\f*, ntɛ tɔŋsɔŋɛ səde sədi yi mɔ.» \v 9 Kɔ ŋayif Yesu: «Deke məfaŋ a səlompəs yi-ɛ?» \v 10 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kɔ nəndena nəcbɛrɛ dare disrɛ-ɛ, nəŋkɔbəpɛnɛ kɔ wərkun wəlɔma pəsarɛ apampɛ ŋa domun. Nəcəmɛ kɔ darəŋ haŋ nde kəlɔ kəŋkɔ ɔŋkɔbɛrɛ mɔ. \v 11 Nəloku wəka kəlɔ kaŋkɔ: ‹Wətəksɛ osom su a səder səyif'əm: Deke dəkəlɔ deyi ndɛ indedi yeri ya kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif kɔ acɛpsɛ em darəŋ-ɛ?› \v 12 Endekɔmentər nu kəlɔ darenc, dəkəlɔ dɔpɔŋ palompəs di belbel. Dəndo kəfo kaŋkɔ kɔ nəŋkɔlompəs yeri ya kəsata. \v 13 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaŋkɔ ŋabəp ca fəp pəmɔ tɔkɔ Yesu ɛnaloku ŋa ti mɔ, kɔ ŋalompəs yeri ya kəsata kaŋkɔ. \s1 Kəyer ka kəcom ka kəsata ka Kəcepər \r Mat 26.26-30; Mark 14.22-26 \p \v 14 Ntɛ tɛm tɛmbəp mɔ, kɔ Yesu ɛndɛ dɛmɛsa kədi yeri kɔ Asom ɔn. \v 15 Kɔ Yesu oloku: «Pəmbas im kədi yeri ya kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif yayɛ kɔ nəna, a idetɔrɔ. \v 16 Bawo iclok'un, ifɔsɔdi yi, haŋ tɛm ntɛ teta yi tendekɔlarɛ nde akip ŋa dɛbɛ da Kanu dəntɔf mɔ.» \v 17 Kɔ Yesu ɛlɛk tɔmbəl, k'eyif Kanu barka, k'oloku: «Nəlɛk tɔmbəl tantɛ, nəyerɛnɛ pedisrɛ pa pi, \v 18 bawo icloku nu, ifɔsɔmun wɛn haŋ dɛbɛ da Kanu deder.» \v 19 Kɔ tɛyɛfɛ day, kɔ Yesu ɛlɛk kəcom, ntɛ elip kəyif Kanu barka\f + \fr 22.19\fr* \fq Kəyif Kanu barka\fq* = «kəkor-koru Kanu» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «kəyif Kanu nəwali teta kəcom» \f* mɔ, k'entepi ki, k'ɔsɔŋəs ŋa pəcloku: «Dis dem dɔ dandɛ, ndɛ asɔŋɛ tetonu mɔ. Nəde nəcyɔ ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəccɛm-cɛmn'em mɔ.» \v 20 Ntɛ ŋalip kədi yeri mɔ, k'ɛlɛk sɔ tɔmbəl ta wɛn, pəcloku: «Mecir mem mmɛ meyi dətɔmbəl tantɛ mɔ, m'andeloŋɛ tetonu, mi mendecaŋəs danapa dofu da Kanu kɔ nəna. \v 21 Ti disrɛ, fum nwɛ endebɛr im aterɛnɛ em dəwaca mɔ, ɛndɛ nnɔ amɛsa ŋaŋɛ kɔ ina. \v 22 Wan ka Wərkun endefi, pəmɔ tɔkɔ ancic ti mɔ, mba pəlɛc peyi fum wəkakɔ endebɛr kɔ aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ.» \v 23 Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋ ŋayɛfɛ kəyiftɛnɛ dənda, an'eyi su dacɔ nwɛ endebɛr kɔ aterɛnɛ ɔn dəwaca mɔ? \s1 An'ecepər nu fəp dəkəcəmɛ-ɛ? \p \v 24 Kɔ kəgbɛkəlɛnɛ kəpɔŋ kəyɛfɛ acɛpsɛ a Yesu darəŋ dacɔ, teta kəcərɛ ka nwɛ ɛmbɛk dəkəcəmɛ pəcepər ŋa dacɔ fəp mɔ. \v 25 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Abɛ a tɔf ŋantasərnɛ afum aŋan, aŋɛ ŋaŋkɔtɛnɛ kətam nnɔ ŋayi mɔ. Abɛ akakɔ ŋacwenɛ «Ayɔ mes mɔtɔt». \v 26 Bafɔ tin tayi tɔ kɔ nəna! Mba mɛnɛ nwɛ encepər nu fəp mɔ, pəyi pəmɔ nwɛ ɛfɛtɛ nu dacɔ fəp mɔ. Nwɛ ɔyɔnɛ wəbɛ mɔ, pəyi pəmɔ wəmarəs. \v 27 Bawo, nwɛ encepər nu mɔ ɔyɔnɛ, nwɛ ɛndɛ dɛmɛsa mɔ ba, ka nwɛ ɛŋkɛrɛ kɔ yeri dənda mɔ? Bafɔ nwɛ ɛndɛ dɛmɛsa mɔ ɔfɔ? Kɔ ina, iyi nu dacɔ, pəmɔ nwɛ ɛŋkɛrɛ nu yeri dɛmɛsa mɔ.» \p \v 28 «Nən'ɛnasiməs kɔ ina tɛm ntɛ inayi pəcuca disrɛ mɔ. \v 29 It'ɔsɔŋɛ ntɛ isɔŋ nu dɛbɛ pəmɔ ntɛ papa kem ɛnasɔŋ im di mɔ: \v 30 Ntɛ tɔŋsɔŋɛ nədi yeri, nəmun amɛsa ŋem kəroŋ nde akip ŋa dɛbɛ dem dəntɔf mɔ. Nəndɛ səcɔm sa dɛbɛ kəroŋ, nəckiti cəsuŋka wəco kɔ mɛrəŋ ca Yisrayel. \s1 Yesu ɛndəŋk a Piyɛr endebaŋɛnɛ kətɔcərɛ kɔ \r Mat 26.31-35; Mark 14.27-31; Isaŋ 13.36-38 \p \v 31 Kɔ Yesu oloku Simɔŋ Piyɛr: «Simɔŋ, Simɔŋ! Məkɛmbərnɛ! Sentani səntola kədɛs-dɛs'un dəsifitɛ pəmɔ kəcom. \v 32 Mba intolan'am, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta abəkəc ŋɛkafəl'am\f + \fr 22.32\fr* \fq Ta abəkəc ŋɛkafəl'am,\fq* kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «ta kəlaŋ kam kəsolɛ»\f* mɔ. Kɔ məndeder'im-ɛ, məyeŋkəs bəkəc ya awɛnc'əm aŋa.» \v 33 Kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Mariki, iwosɛ kəkɔ dəbili, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ifi kɔ məna.» \v 34 Mba kɔ Yesu oloku kɔ: «Piyɛr, iclok'əm, məndegbɛkəl mɔkɔ kəcər'em kəmaas a kicipi kəccam.» \s1 Pəsam pa delek, alɔba, kɔ dakma \p \v 35 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ntɛ incsom nu ta iŋsɔŋ nu pəsam, ta iŋsɔŋ nu alɔba ŋɛbɛrɛ yamos, ta iŋsɔŋ nu cɔfta cəbɛrnɛ mɔ, paka penayi yi dacɔ mpɛ nənatɔ-sɔtɔ mɔ ba?» Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku: «Ala! Ali pin pɛnayi fɛ.» \v 36 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ndɛkəl mes mɛsəkpɛ! Məna nwɛ məŋyɔ pəsam mɔ, məlɛkɛnɛ pi. Məna nwɛ məŋyɔ alɔba ŋɛbɛrɛ yamos mɔ, məlɛkɛnɛ ŋi, kɔ məna nwɛ məntɔyɔ dakma mɔ, məcaməs yamos yam, məway din! \v 37 Bawo, iclok'un: Mɛnɛ tɔkɔ ancic mɔ tɛlarɛ nnɔ iyi mɔ: ‹Analɔm kɔ calbante dacɔ.› Ntɛ tɔyɔnɛ temi mɔ, tɔmbɔlɛ fɛ sɔ kəlip.» \v 38 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku kɔ: «Wəbɛ məbaŋ sakma nsɛ mɛrəŋ.» Kɔ Yesu oloku ŋa: «Pəntəŋnɛ tantɛ.» \s1 Yesu kəlok-lokər Kanu nde tɔrɔ ta Olif \r Mat 26.36-46; Mark 14.32-42 \p \v 39 Pəmɔ tɔkɔ ɔncyɔ ti mɔ, Yesu endewur k'ɔŋkɔ nde tɔrɔ ta Tɔk ya Olif. K'acɛpsɛ ɔn ŋancəmɛ kɔ darəŋ. \p \v 40 Ntɛ ŋambəp kəfo kaŋkɔ mɔ, k'oloku ŋa: «Nətola Kanu ta nəsaknɛ nəbɛrɛ kəwakəs disrɛ.» \v 41 K'ɔmbɔlɛnɛ ŋa pəmɔ kələm ka tasar katin, k'ɛncəp suwu, k'ontola Kanu, \v 42 pəcloku: «Papa kɔ məwosɛ-ɛ, məbɔlɛn'em tɔmbəl pa kətɔrəs pampɛ. Ti disrɛ, ta tɛfaŋ tem teyi, mba tam teyi.» \v 43 Kɔ mɛlɛkɛ mɔlɔma mowurər kɔ kəyɛfɛ darenc, kədeyeŋkəs kɔ abəkəc. \v 44 K'abəkəc ŋɛlɛcɛ-lɛcɛ kɔ, k'ɛyɛfɛ kəlok-lokər Kanu, k'abəkəc ŋɛmpɛ kɔ, kɔ kawonɛ kɔn kəyi pəmɔ ntɛ mocul ma mecir mendetɛmpɛnɛ dəntɔf mɔ. \v 45 Kɔ Yesu ɛsak sɔ kətola Kanu kəŋkɔ ɛnayi mɔ, k'ɔŋkɔ pəbəp acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋadirɛnɛ bəkəc yɛrɛnc. \v 46 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ta ake tɔ nəndirɛnɛ-ɛ? Nəyɛfɛ, \k nətola Kanu\k* ta nəsaknɛ nəbɛrɛ kəwakəs disrɛ!» \s1 Kəsumpər ka Yesu \r Mat 26.47-56; Mark 14.43-50; Isaŋ 18.3-11 \p \v 47 Yesu pəsɔrɔlok-loku, kɔ kənay k'afum kənder, fum wəkɔ ancwe Yudas, nwɛ ɛnayi acɛpsɛ a Yesu darəŋ aŋɛ wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ mɔ, pəyi ŋa kiriŋ. K'ɔlɔtərnɛ Yesu kəkɔcup kɔ. \v 48 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Yudas, kəcup kɔ məndelɛkɛ Wan ka Wərkun məbɛr kɔ ater ɔn dəwaca!» \p \v 49 Ntɛ asol a Yesu ŋanəŋk tatɔkɔ tɛnakɔcepər mɔ, kɔ ŋayif Yesu: «Wəbɛ, səntam kəsutnɛnɛ sakma sosu ba?» \v 50 Kɔ fum wəkin acɛpsɛ a Yesu darəŋ dacɔ, ɛncɛp wəcar ka wəloŋnɛ wəpɔŋ aləŋəs ŋa kəca kətɔt, k'eŋgbinti ŋi. \v 51 Kɔ Yesu ɛyac ŋa pəcloku: «Nəce tatɔkɔ!» K'oŋgbuŋɛnɛ aləŋəs ŋa fum wəkakɔ, k'ɛntamnɛ. \p \v 52 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k'ɛntɛfərnɛ aloŋnɛ apɔŋ, abɛ a abum a kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kɔ abeki a dɔtɔf aŋɛ ŋanader kəsumpər kɔ mɔ: «Nənder nətɔmpər sakma kɔ tɔk yosutnɛnɛ, pəmɔ ntɛ nənder kəsumpər kalbante mɔ. \v 53 Dɔsɔk o dɔsɔk sən'encyi nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k* kɔ nəna, ali fum ɛnasumpər f'em. Ndɛkəl oŋ, tɛm tonu tɛbəp, kɔ kətam ka kubump.» \s1 Piyɛr ɛmbaŋnɛ kətɔ-cərɛ Yesu \r Mat 26.57-58,69-75; Mark 14.53-54,66-72; Isaŋ 18.12-18,25-27 \p \v 54 Ntɛ ŋalip kəsumpər Yesu mɔ, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ nde kəlɔ ka wəloŋnɛ wəpɔŋ. Mba Piyɛr pəcmɔmən ti pəbɔlɛ. \v 55 K'amot nɛnc abaŋka dacɔ k'andɛ di kəsək. Kɔ Piyɛr ɛndɛ ŋa dacɔ. \v 56 Ntɛ wəcar wəyecəra wəlɔma ɛnəŋk kɔ pəndɛ ŋa dacɔ nɛnc kiriŋ mɔ, k'oloku: «Ŋa ŋayina kɔ fum wəkawɛ.» \v 57 Kɔ Piyɛr ɛŋgbɛkəl wəran nwɛ, pəcloku: «Wəran, incərɛ fɛ fum wəkawɛ!» \v 58 Pəwon fɛ kɔ wəlɔma ɛnəŋk kɔ, k'oloku: «Məna sɔ akin ayi ŋɔ nəyɔnɛ.» Kɔ Piyɛr oloku wərkun nwɛ: «Ala! Bafɔ akin ayi ŋɔ səyɔnɛ.» \v 59 Kɔ dec din dencepər, kɔ fum wəlɔma ɛŋgbəc kəloku: «Fum wəkawɛ oŋwurɛnɛ kənayi kɔ Yesu, bawo wəKalile ɔfɔ.» \v 60 Kɔ Piyɛr oloku: «Məna, ina incərɛ fɛ tantɛ məŋkɛrɛ kəloku mɔ.» Ŋayi kəlok-loku kɔ kicipi kəncam. \v 61 Kɔ Mariki ɛŋkafəlɛ k'ɛŋgbətnɛ Piyɛr. Kɔ Piyɛr ɛncɛm-cɛmnɛ toloku tɔkɔ Mariki Yesu ɛnaloku kɔ mɔ: «Məndegbɛkəl kətɔcər'em kəmaas a kicipi kəccam.» \v 62 Kɔ Piyɛr owur nde dabaŋka, k'ɔŋkɔ pəbok belbel. \s1 Kəlɔməs kɔ kəsut ka Yesu \r Mat 26.67-68; Mark 14.65 \p \v 63 Arkun aŋɛ ŋancbum Yesu mɔ ŋafani kɔ, ŋacsut kɔ. \v 64 Ŋackump kɔ kəro, a ŋacyifət kɔ ntɛ: «Awa Sayibɛ, məloku su an'osut əm-ɛ?» \v 65 Kɔ ŋales-les kɔ moloku mɔlɔməs mɛlarəm. \s Yesu nde aboc kiti apɔŋ fɔr kiriŋ \r Mat 26.59-66; Mark 14.55-64; Isaŋ 18.19-24 \p \v 66 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, kɔ abeki a dɔtɔf, aloŋnɛ apɔŋ, k'atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋambəpəsɛnɛ. Kɔ ŋaŋkekərɛ Yesu nde aboc kiti aSuyif ŋayi mɔ. \v 67 Kɔ ŋayif kɔ: «Kɔ pəyɔnɛ a mən'ɔyɔnɛ Krist-ɛ, məloku su ti.» Kɔ Yesu oloku ŋa: «K'iloku nu ti-ɛ, nəfɔlaŋ ti, \v 68 k'iyif nu sɔ moloku-ɛ, nəfɔluks'em mi. \v 69 Kəyɛfɛ ndɛkəl, Wan ka Wərkun pəndɛ Kanu nkɛ kəntam mes fəp mɔ kəsək.» \v 70 Kɔ afum fəp ŋambaŋɛnɛ: «Mən'ɔyɔnɛ oŋ Wan ka Kanu ba?» K'oloku ŋa: «Nən'oloku ti: Nkɔn iyɔnɛ.» \v 71 Kɔ ŋayiftɛnɛ: «Sede səre sɔ pəmar payif-ɛ? Səna yati, sən'enenɛ kɔ ti dəkusu.» \c 23 \s1 Yesu fɔr ya Pilat kiriŋ \r Mat 27.1-2,11-14; Mark 15.1-5; Isaŋ 18.28-38 \p \v 1 Kɔ ŋayɛfɛ fəp faŋan, kɔ ŋasolɛ Yesu kəkekərɛ kɔ nde fɔr ya Pilat kiriŋ. \v 2 Kɔ ŋayɛfɛ kəyemsɛnɛ kɔ, ŋacloku: «Wəkawɛ səŋkɔ səbəp pəcgbiŋər afum kəyeŋkər su səbomp, ŋafati kəsɔŋ wəbɛ ka doru fəp dut, pəcwenɛ sɔ «Wəyɛk-yɛk wəka Kanu, wəbɛ wəka atɔf».» \v 3 Kɔ Pilat eyif kɔ: «Mən'ɔyɔnɛ wəbɛ ka aSuyif ba?» Kɔ Yesu oluksɛ kɔ: «Mən'oloku ti.» \v 4 Kɔ Pilat oloku wəloŋnɛ wəpɔŋ wəka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kɔ kənay ka afum: «Inəŋk fɛ tɔlɔm o tɔlɔm ntɛ pəmar pasumpərɛ wərkun wəkawɛ mɔ.» \v 5 Mba kɔ ŋaŋgbəc gbɛs, kəloku: «Afum ŋɔ eŋgbiŋər, pəctəksɛ afum atɔf ŋa Yude disrɛ fəp kəyɛfɛ atɔf ŋa Kalile nde ɛnacop mɔ, haŋ nnɔ.» \s1 Yesu fɔr ya Herodu kiriŋ \p \v 6 Ntɛ Pilat ene teta Kalile mɔ, k'eyif kɔ: «Wəka Kalile məyɔnɛ ba?» \v 7 Ntɛ Pilat ene a wəka Kalile ɔfɔ mɔ, k'oloku a fum wəkawɛ, Herodu pəmar pəkiti kɔ. K'oloku a pakenɛ kɔ Herodu nwɛ ɛnayi mata mamɔkɔ Yerusalɛm mɔ. \v 8 Ntɛ Herodu ɛnəŋk Yesu mɔ, kɔ pəmbɔt kɔ, bawo ɛnctɛn kənəŋk kɔ kəyɛfɛ ntɛ pənawon mɔ, teta mes mɔkɔ encne pacloku tɔn mɔ, pəyɔ amera kənəŋk kɔ, pəyɔ \k tɔyɔ tɛgbɛkərɛ ntɛ tɛyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ\k* fɔr yɔn kiriŋ. \v 9 Kɔ Herodu eyifət Yesu mes mɛlarəm, mba Yesu ɛnaluksɛ fɛ kɔ ntɛ o ntɛ. \v 10 Aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ s'aSuyif ŋanayi di, ŋacnaŋkanɛ kəyemsɛnɛ kɔ. \v 11 Herodu kɔ abum ɔn ŋafani kɔ, kɔ ŋayɔ kɔ pəlɛc pəlɛc, kɔ ŋambɛr kɔ duma d'abɛ, kɔ ŋasɔŋ kɔ a pakenɛ Pilat. \v 12 Dɔsɔk dadɔkɔ yati dɔ Pilat kɔ Herodu ŋanabɔt oŋ, ŋanaterɛnɛ cɔkɔ-cɔkɔ. \s1 Antəŋnɛ kədif Yesu \r Mat 27.15-26; Mark 15.6-15; Isaŋ 18.39-19.16 \p \v 13 Kɔ Pilat ewe aloŋnɛ apɔŋ, abɛ a dɔtɔf, kɔ afum. \v 14 K'oloku ŋa: «Nəŋkɛr'em fum nwɛ a nkɔn eŋgbiŋər afum kəyeŋk səbomp. Mba fɔr yonu kiriŋ iyifət kɔ, ali tes tin inəŋk fɛ ntɛ ɔyɔ mes mamɛ nəmboncɛ kɔ mɔ, ntɛ pəmar padifɛ kɔ mɔ. \v 15 Herodu sɔ ɛnəŋk fɛ ali tin, bawo oluksɛ su kɔ. Awa! Fum wəkawɛ ɔyɔ fɛ ntɛ o ntɛ pəmar padifɛ kɔ mɔ. \v 16 Kəsak kɔ k'inder k'andelip kəsut kɔ-ɛ.» \v 17 Kəsata ka Kəcepər ka Mɛlɛkɛ Medif nkɛ o nkɛ, Pilat ɛncsakɛ afum yɛŋən wəyi dəbili wəkin. \v 18 Kɔ kənay kəmbaŋɛnɛ fəp kəkulɛ-kulɛ: «Mədif wəkawɛ! Məsakɛ su Barabas yɛŋən!» \v 19 Anabɛr Barabas dəbili teta kədif fum, ntɛ ŋanayɛfɛ kəyeŋkər abɛ a dɔtɔf səbomp mɔ. \v 20 Kɔ Pilat nwɛ ɛnafaŋ kəsak Yesu mɔ, ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəyif ti kənay ka afum. \v 21 Mba ŋanckulɛ-kulɛ: \k «Məcaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl\k*! Məcaŋ kɔ!» \v 22 Kɔ Pilat eyif ŋa sɔ tamaas: «Pəlɛc pere p'ɔyɔ-ɛ? Inəŋk fɛ ntɛ o ntɛ pəmar padifɛ kɔ mɔ. Kəsak kɔ k'inder k'alip kəsut kɔ-ɛ.» \v 23 Kɔ ŋampɛnɛ sim kəbupərɛ a pacaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl. Kɔ sim səŋan səŋkalərnɛ. \v 24 Kɔ Pilat owosɛ kəyɔ tɔkɔ ŋanafaŋ mɔ. \v 25 Kɔ Pilat ɛsak yɛŋən Barabas wəkɔ ŋanawer kɔ mɔ. Barabas nwɛ anabɛr dəbili teta kədifətɛnɛ, kɔ kədif ka fum mɔ. Kɔ Pilat ɛlɛk Yesu, k'ɛmbɛr ŋa dəwaca ŋayɔ kɔ tɔkɔ ŋanafaŋ mɔ. \s1 Kəcaŋ ka Yesu \r Mat 27.32-44; Mark 15.21-32; Isaŋ 19.17-27 \p \v 26 Ntɛ ŋayi kəkekərɛ Yesu mɔ, kɔ ŋambəpɛnɛ kɔ wərkun wəlɔma pacwe kɔ Simɔŋ, wəka dare da Sirɛn ɛnayi pəyɛfɛ dalɛ, kɔ ŋaŋgbaŋsər kɔ tɔk yɛpəmpəl nyɛ anakɔ kəcaŋ Yesu mɔ a pəcəmɛ kɔ darəŋ pəkekərɛ yi. \v 27 Kɔ kənay ka afum alarəm kɔ aran ŋancəmɛ kɔ darəŋ ŋacsut-sutnɛ bəkəc ŋacyɔnɛ kɔ nɔnɔfɔr. \v 28 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ nnɔ ŋayi mɔ, k'oloku: «Aran a Yerusalɛm, ta nəbokɛ tetem! Mba nəbokɛ te tonu kɔ ta awut anu! \v 29 Bawo dɔsɔk dendeder ndɛ andeloku: ‹Pəmbɔt aran aŋɛ ŋantɔbɛkəs mɔ, pəmbɔt cor ncɛ cəntɔkom mɔ, kɔ mɛsɛ mmɛ mɔntɔmɛsər mɔ!› \v 30 Afum ŋandeloku mɔrɔ dɔsɔk dadɔkɔ: ‹Mətɛmpɛnɛ su kəroŋ!› kɔ mofo meŋeci, ‹Məgbəpərnɛ su!› \v 31 Bawo k'ayɔ ti kətɔk kəcaŋk-ɛ, cəke cɔ andeyɔ kəwosu-ɛ? \p \v 32 Kɔ ŋasolɛnɛ sɔ kəkekərɛ calbante mɛrəŋ aŋɛ anakɔdifɛnɛ kɔ Yesu mɔ. \v 33 Ntɛ ŋambɛrɛ kəfo kəlɔma nkɛ aŋwe «Kəmbɛmbəlɛ» mɔ, kɔ ŋancaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl dəndo, kəlɛkɛnɛ calbante akakɔ mɛrəŋ, wəkin pəyi kɔ kəca kətɔt, wəkɔ pəyi kɔ kəca kəmeriya. \v 34 Kɔ Yesu oloku: «Papa məŋaŋnɛnɛ ŋa, bawo ŋancərɛ fɛ ntɛ ŋayi kəyɔ mɔ.» Kɔ asɔdar akaŋɛ ŋayerɛnɛ yamos yɔn ŋakotɛ ti yampuŋpuŋ. \v 35 Afum ŋacəmɛ, ŋacmɔmən. Abɛ ŋacfani Yesu, ŋacloku: «Bawo ɛyac akɔ, pəyacnɛ oŋ ma nkɔnsərka, kɔ pəyɔnɛ a Krist ɔyɔnɛ, Wəsom nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ-ɛ!» \v 36 Kɔ asɔdar sɔ ŋancɔŋnɛ kəkɔfani Yesu, kɔ ŋasɔŋ kɔ məncɔncɔ. \v 37 Ŋacloku: «Kɔ pəyɔnɛ a mən'ɔyɔnɛ wəbɛ ka aSuyif-ɛ, məyacnɛ oŋ ma, mənasərka!» \v 38 Anacic kɔ domp takəroŋ: «Wəkawɛ ɔyɔnɛ wəbɛ ka aSuyif.» \p \v 39 Kalbante kin akakɔ anacaŋ mɔ, pəclɔməs Yesu, pəcloku: «Bafɔ mən'ɔyɔnɛ Krist Wəyɛk-yɛk wəka Kanu ba? Məyacnɛ oŋ ma, kɔ səna!» \v 40 Mba kɔ kalbante kamɛrəŋ kəŋkɔ anacaŋ mɔ, kəŋgbəŋ-gbəŋər kɔ, kəcloku: «Cəpɔ məfɔnesɛ Kanu ba, məna nwɛ andeyɔ pəmɔ səna mɔ?» \v 41 «Ta səna, kance kɔ, tantɛ tɔ pəmar pasɔŋ su kəway ka mɛləsər mosu. Mba wəkawɛ ɔyɔfɛ tɔlɔm o tɔlɔm tɛlɛc.» \v 42 K'oloku: «Yesu məde məcɛm-cɛmn'em kɔ məndekɔbɛrɛ akip ŋa dɛbɛ dam dəntɔf-ɛ.» \v 43 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Kance kɔ, iclok'əm: Mɔkɔ, sən'ɔŋkɔyi Ariyana kɔ məna.» \s1 Defi da Yesu \r Mat 27.45-56; Mark 15.33-41; Isaŋ 19.28-30 \p \v 44 Daŋ dɛnabəp, dec dosurɛnɛ afum dəsəbomp, kɔ kubump kəntor dəntɔf fəp, tɛnabɔlɛ kətɛnc haŋ salifana. \v 45 Dec dɛnakalɛ, pənabiyɛ. Kɔ kəloto kəlel nkɛ kəŋkəŋk tɔksɔ ta kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, kəŋgbɛrɛ dacɔ. \v 46 Kɔ Yesu oŋkulərnɛ dim dɔpɔŋ: «Papa, ilɛk amera ŋem, k'imbɛr əm dəwaca!» Ntɛ elip kəloku moloku mamɔkɔ mɔ, k'efi. \v 47 Ntɛ wəbɛ k'asɔdar wəRom ɛnəŋk mes mamɔkɔ mɛnacepər mɔ, k'oŋkor-koru Kanu pəcloku: «Kance kɔ, fum wəkawɛ wəlompu yati ɛnayi!» \v 48 Ntɛ kənay ka afum aŋɛ ŋanader kədetəŋnɛ mes mamɔkɔ mɔ, ŋanəŋk ntɛ tɛnacepər mɔ, kɔ ŋalukus ŋacsut-sutnɛ bəkəc nɔnɔfɔr. \v 49 Aŋɛ ŋanacərɛ Yesu mɔ fəp, kɔ aran akɔ ŋanacəmbər kɔ kəyɛfɛ Kalile mɔ, ŋanacəmɛ pəbɔlɛ, ŋacmɔmən tɔkɔ mes mencepər mɔ. \s1 Kəbɛr ka Yesu dəkufu \r Mat 27.57-61; Mark 15.42-47; Isaŋ 19.38-42 \p \v 50 Wərkun wəlɔma pacwe kɔ Isifu. Ɛnayɔnɛ aboc kiti aSuyif dacɔ, fum wətɔt, pəlomp. \v 51 Nkɔn ɛnawosɛ fɛ kətəŋnɛ kəsek ka moloku mamɔkɔ, kɔ mɔyɔ ma akɔ. Wəka dare da Arimate ɛnayɔnɛ, atɔf ŋa Yude, pəckar dɛbɛ da Kanu. \v 52 K'ɔŋkɔ nde Pilat eyi mɔ, k'ontola kɔ kəbel ka Yesu. \v 53 K'ontorɛ kɔ dətɔk yɛpəmpəl\f + \fr 23.53\fr* \fq Dətɔk yɛpəmpəl\fq* it'ɔyɔnɛ «kətɔk ka kəpandən.»\f* nde anacaŋ kɔ mɔ, k'ɛnɛpsər kɔ kasaŋke ka kəloto kətelər, k'ɔŋkɔ pəboc kɔ nde dəkufu nkɛ anayɔk dətasar mɔ. Kufu kənayi nkɛ anatɔwup fum o fum ki disrɛ kərɛsna mɔ. \v 54 Yuma yɛnayi, dɔsɔk da kəlompəsnɛnɛ simiti, dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ dɛcfaŋ kəcop. \v 55 Aran aŋɛ ŋanasol kɔ Yesu kəyɛfɛ Kalile mɔ, ŋander kɔ Isifu, kɔ ŋamɔmən kufu disrɛ, kɔ ŋanəŋk tɔkɔ anaboc Yesu mɔ. \v 56 Ntɛ ŋalip kəmɔmən kɔ mɔ, kɔ ŋalukus dare, kəkɔlompəs moro kɔ labundɛ da dəris. Dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ ampusɛ Mariki mɔ kɔ ŋaŋesəm pəmɔ tɔkɔ Kanu kəsom ti mɔ. \c 24 \s1 Yesu kəyɛfɛ kɔn afi dacɔ \r Mat 28.1-10; Mark 16.1-8; Isaŋ 20.1-10 \p \v 1 Tataka ta sandeŋ bətbət suy, kɔ aran aŋɛ ŋaŋkɔ sɔ dəndo dəkufu, ŋakekərɛ moro mobotu ambɔnc mmɛ ŋanalompəs mɔ. \v 2 Kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp pabiŋkəli tasar tɔkɔ anasuncɛ kufu mɔ, \v 3 kɔ ŋambɛrɛ, mba ŋanabəp fɛ kəbel ka Mariki Yesu. \v 4 Ntɛ tes tatɔkɔ tenciyanɛ ŋa mɔ, kɔ arkun mɛrəŋ ŋawurər ŋa, ŋabɛrnɛ yamos yomotər-motər. \v 5 Kənesɛ kəŋan disrɛ, kɔ aran ŋancəp cəro fəp faŋan dəntɔf. Mba kɔ afum aŋɛ mɛrəŋ ŋayif ŋa: «Ta ake tɔ nəntɛnɛ wətɔfi afi dacɔ-ɛ? \v 6 Eyi fɛ nnɔ! Ɔfɔtɛ afi dacɔ! Nəcɛm-cɛmnɛ tɔkɔ ɛnaloku nu ntɛ ɛnayi atɔf ŋa Kalile mɔ. \v 7 Ntɛ oncloku: ‹Mɛnɛ palɛk Wan ka Wərkun pabɛr kɔ aciya dəwaca, \k ŋacaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl\k*, pəyɛfɛ defi tataka tɔn ta maas.›» \p \v 8 Kɔ ŋancɛm-cɛmnɛ toloku ta Yesu tatɔkɔ. \v 9 Kɔ ŋayɛfɛ dəndo dəkufu kəkɔloku ti asom a Yesu aŋɛ wəco kɔ pin, kəbəp ka afum alpəs akɔ. \v 10 Mari wəka Makdala, Yohanna, Mari wəka Sak kɔ aran alɔma, aŋɛ ŋananəŋk sɔ mes mamɔkɔ mɔ, ŋaloku sɔ tin tayi asom a Yesu. \v 11 Mba moloku mamɔkɔ mɛnayi ŋa pəmɔ ntɛ atoŋkulu ŋandelok-lokər ŋa mɔ, ŋanalaŋ fɛ moloku ma aran akakɔ. \v 12 Kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ, k'ɛyɛksɛ kəkɔ nde dəkufu. Ntɛ ontulnɛ kəmɔmən mɔ, ɛnəŋk fɛ daka o daka mɛnɛ mopol ma kəloto mɔkɔ mɛnafəntərɛ dəntɔf mɔ. K'ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ ndɔrɔn, pəciyanɛ kɔ tɔkɔ ɛnəŋk mɔ. \s1 Nde dɔpɔ da Emayus \r Mark 16.12-13 \p \v 13 Dɔsɔk din dadɔkɔ, acɛpsɛ a Yesu darəŋ mɛrəŋ ŋackɔ dare dɔlɔma ndɛ ancwe Emayus mɔ, dare dɛnayi, ndɛ dɛnabɔlɛnɛ Yerusalɛm kəkɔt ka dec mɛrəŋ mɔ. \v 14 Afum akaŋɛ mɛrəŋ ŋaclokɛnɛ mes mɔkɔ mencepər mɔ fəp. \v 15 Ŋayi kəlokɛnɛ mes mamɔkɔ, ŋacgbɛkəlɛnɛ, kɔ Yesu ɔlɔtərnɛ ŋa, kɔ ŋasol. \v 16 Mba paka pɔlɔma pɛncyaməs ŋa kənɛpəl kɔ. \v 17 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ake moloku mɔ nəyi tantɛ nəŋkɔ mɔ?» Kɔ ŋancəmɛ, kɔ dis dɛndɛncɛ ŋa. \v 18 Kɔ wəkin wəkɔ ancwe Kəleyopas mɔ, oloku kɔ: «Məna sona gboŋ, məna eyi mɔkɔ Yerusalɛm nwɛ ɔntɔcərɛ ntɛ tencepər mata mamɛ mɔ?» \v 19 K'eyif ŋa sɔ: «Ake?» Kɔ akakɔ ŋaloku kɔ: «Ntɛ tencepər teta Yesu wəka Nasarɛt, nwɛ ɛnayɔnɛ wədəŋk wəka Kanu wəpɔŋ mɔ. ɛnamentər ti dəmɔyɔ kɔ dəmoloku, fɔr ya Kanu kiriŋ, kɔ nnɔ afum ŋayi mɔ. \v 20 Aloŋnɛ apɔŋ asu, kɔ abɛ asu aka dɔtɔf ŋalɛk kɔ, kɔ ŋambɛr kɔ afum dəwaca, \k k'ancaŋ kɔ dətɔk yɛpəmpəl\k*.\f + \fr 24.20\fr* \fq K'ancaŋ kɔ\fq* = «ampandən kɔ dəkətɔk» kɔ «aŋgbɛk kɔ dəkətɔk»\f* \v 21 Səncɛm-cɛmnɛ fɔ nkɔn enader kəwurəs pəbaŋ Yisrayel, mba mamɛ oŋ fəp, tataka ta maas tɔ tantɛ, ntɛ mes mamɛ mencepər mɔ. \v 22 Kance kɔ: A aran alɔma ŋayi su dacɔ, aŋɛ ŋasɔŋɛ kɔ pəciyanɛ su mɔ. ŋanuŋkɛnɛna kəkɔ nde dəkufu, \v 23 ntɛ ŋantɔnanəŋk kəbel ka Yesu mɔ, kɔ ŋander ŋaloku su a mɛlɛkɛ mowurərna ŋa, kɔ moloku a eyi doru. \v 24 Kɔ afum alɔma ŋayina su dacɔ, kɔ ŋaŋkɔ dəndo dəkufu, kɔ akakɔ ŋaŋkɔ ŋabəp mes pəmɔ tɔkɔ aran ŋalokuna su mɔ, mba nkɔn, ŋa ŋanəŋkna fɛ kɔ.» \v 25 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəna afum atɔsɔk səbomp, bəkəc yonu yoŋwon kəlaŋ moloku mmɛ adəŋk a Kanu ŋanaloku mɔ! \v 26 Pənamar dis dɔlɔl Krist Wəyɛk-yɛk wəka Kanu tantɛ a pədebɛrɛ debeki dɔn dɔn disrɛ?» \v 27 Kəyɛfɛ ka buk ba Musa kəbəp ka yecicəs yecempi ya adəŋk a Kanu alpəs aŋɛ fəp, kɔ Yesu ɔlɔmər ŋa tɔkɔ Yecicəs Yosoku fəp yoloku tetɔn mɔ. \p \v 28 Ntɛ ŋalɔtərnɛ tadare tɔkɔ ŋanckɔ mɔ, kɔ Yesu ɔyɔ pəmɔ ntɛ ɛŋfaŋ kəcepər pəkɔ pəbɔlɛ mɔ. \v 29 Mba kɔ ŋamɔnɛ kɔ kəcepər, ŋacloku: «Məyi nnɔ kɔ səna, dec dɛfaŋ kəkalɛ, kəbiyɛ kɔ pəndɛ. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ kəkɔyi di kɔ ŋa.» \v 30 Ŋandɛ dɛmɛsa kəkɔdi yeri, kɔ Yesu ɛlɛk kəcom, k'eyif Kanu barka, k'entepi ki k'ɔsɔŋ ŋa. \v 31 Kɔ fɔr yaŋan yemepɛ, kɔ ŋanɛpəl kɔ, mba k'ɔsɔlɛ sɔ fɔr yaŋan kiriŋ. \v 32 Kɔ afum aŋɛ ŋayɛfɛ kəlokɛnɛ: «Pəyina fɛ pəmɔ ntɛ nɛnc deŋyi su dəcor, ntɛ endenasɔkəsɛ su moloku mecic nde dɔpɔ mɔ?» \v 33 Kɔ ŋayɛfɛ gbəncana babɔkɔ kɔ ŋalukus Yerusalɛm, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp acɛpsɛ darəŋ a Yesu aŋɛ wəco kɔ pin ŋacloŋkanɛ kɔ asol aŋan, \v 34 ŋacloku: «Kance kɔ: Wəbɛ ɔfɔtɛ afi dacɔ, k'ɔŋkɔ pəwurər Simɔŋ!» \v 35 Kɔ afum aŋɛ mɛrəŋ ŋalɔm sɔ tɔkɔ tɛnacepər dɔpɔ mɔ, kɔ tɔkɔ ŋananɛpəl kɔ kətepi kɔn kəcom pəsɔŋ ŋa mɔ. \s1 Yesu kəmentərnɛ kɔn acɛpsɛ ɔn darəŋ \r Mat 28.16-20; Mark 16.14-18; Isaŋ 20.19-23; Asom 1.6-8 \p \v 36 Ŋayi kəloku moloku mamɔkɔ, kɔ Yesu nkɔnsərka owurər ŋa, k'oloku: «Pəforu peyi nu!» \v 37 Kɔ ayek-yek ŋontorər ŋa, kɔ ŋanesɛ, kɔ pəyi ŋa pəmɔ ntɛ ŋaŋnəŋk tubɛri mɔ. \v 38 Mba kɔ Yesu eyif ŋa: «Ta ake tɔ pəyinɛ nu yamayama tantɛ-ɛ, ta ake tɔ nəŋgbɛkəlnɛnɛ dəbəkəc-ɛ? \v 39 Nəmɔmən ma wɛcək wem kɔ waca wem-a, ina ɔfɔ yati! Nəgbuŋɛn'em, nəmɔmən! Tubɛri tɔyɔ fɛ sɛm, tɔyɔ fɛ bɛnt. Mba ina, iyɔ yayɔkɔ fəp.» \v 40 Yesu eyi kəloku moloku mamɔkɔ, k'ementər ŋa waca wɔn kɔ wɛcək. \v 41 Mba ntɛ pənanaŋkanɛ kəbɔt ŋa haŋ ta ŋantam kəlaŋ mɔ, kɔ ŋayi pəciyanɛ disrɛ. Kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəyɔ paka pɔlɔma pedi ba?» \v 42 Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋawurɛ alop ŋɛnɛkət ŋin kɔ ŋasɔŋ kɔ. \v 43 Kɔ Yesu ɛlɛk alop ŋaŋɔkɔ k'ɔsɔm ŋi fɔr yaŋan kiriŋ. \p \v 44 Ntɛ elip kəsɔm alop nŋɛ mɔ, k'oloku ŋa: «Mes mamɛ m'inclok'un ntɛ inayi kɔ nəna mɔ. Mɛnɛ mes mɔkɔ ancic tetem Tawureta Musa, yecicəs yecempi ya adəŋk a Kanu kɔ Yabura Dawuda mɔ fəp meyi.» \v 45 Kɔ Yesu ɔsɔŋɛ ŋa kəsɔk səbomp ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ Yecic ya Kanu fəp mɔ. \v 46 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ntɛ tɔ ancic dəYecicəs Yosoku, a dis dendelɔl Krist, kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, pəfɔtɛ afi dacɔ tataka tɔn ta maas. \v 47 Mɛnɛ pacam kəsəkpər mera pacəmɛ pəlompu darəŋ tewe tɔn, kəyɛfɛ ka Yerusalɛm, ntɛ tɔŋsɔŋɛ paŋaŋnɛnɛ afum a tɔf ya doru fəp kiciya kəŋan mɔ. \v 48 Nən'ɔyɔnɛ sede sa mes mamɛ. \v 49 Kɔ ina, kəkɛrɛ nu k'inder daka ndɛ Papa kem ɛnasɔŋ temer kəsɔŋ nu mɔ. Nəyi nnɔ dare dandɛ haŋ Kanu kəlas nu fənɔntər fa darenc.» \s1 Yesu kəpɛ kɔn darenc \r Mark 16.19-20; Asom 1.9-11 \p \v 50 Kɔ Yesu osolɛ ŋa k'eŋkekərɛ dare kəsək ntende Betani, ntɛ ŋambəp di mɔ, k'ɛmpɛnɛ waca darenc, k'ontolanɛ ŋa. \v 51 Eyi kətolanɛ ŋa, k'ɛsak ŋa, k'ampɛnɛ kɔ dəkɔm. \v 52 Kɔ ŋancəpɛ kɔ mobu kəsɔŋɛ kɔ pəleli, kɔ ŋalukus Yerusalɛm, pəbotu disrɛ. \v 53 Tɛm o tɛm ŋanckɔ oŋ nde \k kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu\k*, ŋackor-koru Kanu.