\id GEN (GEN.BTU) Genêse en Langue Baga Sitem \ide UTF-8 \rem Kawass, Guinée 10/2004; (Traducteurs Pionniers de la Bible); Revue Communautaire; pre-pub 1-25.18 (07/05); reprint 02/15; spelling update (tch -->c) Aug 2015; spelling update (changed all apostrophes to Unicode 2018: ', removed spaces before and after apostrophes) Aug 2016 CU; spelling update Aug 2016 \h Dəkəcop \toc3 DCOP \toc2 Dəkəcop \toc1 Tawureta Musa, Buk 1: Dəkəcop da Doru \mt2 Tawureta Musa, Buk 1: \mt1 Dəkəcop da Doru \imt Moloku ma kəsɔkəs buk ba Musa bɔcɔkɔ-cɔkɔ: Dəkəcop \ip Buk bɔcɔkɔ-cɔkɔ ba Musa mbɛ aŋwe «Dəkəcop» mɔ buk ba kədɛm kəkur ka Kitabu ka Kanu bɔ. CəHebəre yati c’ancicəs bi «Dəkəcop». Buk mbɛ bementər nde mes fəp mɛyɛfɛ mɔ, ntɛ Kanu kɔ afum ŋanacop kəsumpər mes mɔ. Acicəs ŋayɔ mɔkɔ moloku mɛlarəm ma afum aŋɛ ŋanacicəs buk ba Dəkəcop mɔ, kɔ tɛm ntɛ anacicəs buk babɔkɔ mɔ. Alɔma ŋancɛm-cɛmnɛ a tɔlɔma yecicəs yokur yoloŋka nde Babilɔŋ yɔ, kəyɛfɛ ka meren masar camət-tin (600) haŋ kəbəp masar kəcamət (500) ta antakom Yesu-ɛ. Alɔma sɔ ŋawosɛ kəlaŋ kəkur, a Musa ecicəs səbuk saŋsɛ kəcamət: Dəkəcop da Doru, Kəwur Dacar, ALewy Aloŋnɛ, Kəlɔm ka aYisrayel kɔ Sariyɛ Səgbɔkərɛ kəyɛfɛ meren wul win masar maŋkəlɛ (1.400) kəbəp ka meren wul win masar maas (1.300) ta antakom Yesu-ɛ. \ip Buk ba Dəkəcop bɔntɔmpər moloku mɛtəksɛ mmɛ mɔyɔ dəkəcəmɛ dɔpɔŋ mɔ, mmɛ mɛŋmar kəloŋkanɛ ka alaŋ a Yesu Krist kəcərɛ ka mɛlpəs ma Kitabu ka Kanu: Kədɛm kəkur kɔ Kəfu mɔ. Buk bambɛ bəmentər ntɛ kəciya kəmbɛrɛ doru mɔ, kɔ kəfaŋ ka afum kəsɔtɔ ka wəyac. Tatɔkɔ tementər sɔ dɔpɔ da Kanu kəyac ka afum. Antam kənəŋk tatɔkɔ kədəŋk kəcɔkɔ-cɔkɔ teta Yesu (Dəkəcop 3.15) kɔ Kanu kəndɛrəm kəsɔŋ Abraham kəpocɛ ka afum a doru fəp pətɔt (Dəkəcop 12.3). \iot Teyer ta Moloku ma Buk Bambɛ \io1 1-2, Aloku tɔkɔ Kanu kənalompəs doru, Adama kɔ Awa mɔ. \io1 3-5, Aloku teta Adama kɔ Awa, kəciya kəŋan kɔ yuruya yaŋan. \io 6-9, Aloku teta Nuha kɔ kutup kəpɔŋ. \io 10-11, Asɔkəs tɔkɔ tɛnacepər tɛm ta Nuha kɔ Abraham dacɔ mɔ, kəlɛkɛnɛ teta kəlɔ kəŋeci ka Babɛl. \io 12-50, Aloku teta Abraham, kəlɔ kɔn disrɛ, kɔ tocop ta afum aka Yisrayel: \io2 12-25, Aloku teyi ta Abraham kɔ wəran kɔn Sara. \io2 21-28, Aloku teta Siyaka kɔ wəran kɔn Rebeka, \io2 35, Aloku teta defi da Siyaka. \io2 25-50, Aloku teta Yakuba, awut ɔn kɔ kəcepɛ kəŋan Kanaŋ nde Misira. \io2 37-50, Aloku teta Isifu wan nwɛ Yakuba ɛnanaŋkanɛ kəbɔtər mɔ, kɔ tɔkɔ Isifu ɛnader pəyɔnɛ wəbɛ Misira mɔ. \mt1 Dəkəcop da Doru \c 1 \ms2 Dəkəcop da Doru \mr 1-11 \s Kɔ Kanu kəlompəs doru kɔ afum \p \v 1 Dəkəcop, kɔ Kanu kəwurɛ kɔm k'antɔf. \v 2 Tɛm tatɔkɔ antɔf ŋɛnayɔ fɛ teyi, kubump kənayi kəba kəroŋ. Mba Amera ŋa Kanu ŋɛnayi sɔ domun kəroŋ ŋocbum ŋi. \v 3 Kɔ Kanu kəloku: «Pəwaŋkəra peyi!» Kɔ pəwaŋkəra peyi. \v 4 Kɔ Kanu kənəŋk a pəwaŋkəra pentesɛ. Kɔ Kanu kəŋgbɛy pəwaŋkəra kɔ kubump. \v 5 Kɔ Kanu kəwe pəwaŋkəra «dɔsɔk», kɔ kəwe kubump «pibi.» Kɔ dɔfɔy deyi, kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk dɔcɔkɔ-cɔkɔ. \p \v 6 Kɔ Kanu kəloku sɔ: «Pəkuymɛ peyi, ntɛ tɔŋsɔŋɛ domun deyersɛnɛ mɔ!» \v 7 Kɔ Kanu kəyɔ kɔ pəkuymɛ peyi kɔ pɛŋgbɛy domun d'antɔf kɔ dakəroŋ, kɔ teyi tatɔkɔ. \v 8 Kɔ Kanu kəwe pəkuymɛ mpɛ «kɔm.» Kɔ dɔfɔy deyi kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk da mɛrəŋ. \p \v 9 Kɔ Kanu kəloku: «Domun ndɛ deyi kɔm tantɔf mɔ, doloŋkanɛ tofo tin, pəwosu peyi, powur, peyi takəroŋ!» Kɔ teyi tatɔkɔ. \v 10 Kɔ Kanu kəwe tofo towosu «antɔf,» kɔ kəwe mofo mmɛ mɛla domun mɔ «cəba.» Kɔ Kanu kənəŋk a tentesɛ tatɔkɔ. \v 11 Kɔ Kanu kəloku sɔ: «Antɔf ŋopoŋ pubuk, yika ŋa defet, kɔ tɔk yokom nyɛ yende yockom antɔf kəroŋ taciŋa mɔ! Yɔyɔ sɔ defet da yi!» Kɔ teyi tatɔkɔ. \v 12 K'antɔf ŋompoŋ pəbuk, kɔ yika yɔyɔ defet, kɔ tɔk yokom yɔyɔ defet da yi. Kɔ Kanu kənəŋk sɔ a tentesɛ. \v 13 Kɔ dɔfɔy deyi kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk da maas. \p \v 14 Kɔ Kanu kəloku sɔ: «Yomotər-motər yeyi dəpəkuymɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ dɔsɔk dɛgbɛyɛnɛ kɔ pibi mɔ! Kɔ tɔyɔnɛ mɛgbɛkərɛ ma tɛm\f + \fr 1.14 \fr*\ft Tɛm (ta teren): mɔlɔfɛ, dɛrəŋ, lɛŋk, katɛla, kətən.\ft*\f*, dɔsɔk kɔ meren. \v 15 Yɔyɔnɛ yomotər-motər ya pəkuymɛ nyɛ yende yɔcsɔŋ antɔf pəwaŋkəra mɔ!» Kɔ teyi tatɔkɔ. \v 16 Kɔ Kanu kəwurɛ yomotər-motər mɛrəŋ \it kɔ kəndɛt yi\it*. Pomot pɔpɔŋ pɛtasərnɛ dɔsɔk, kɔ pomot pɛfɛt pɛtasərnɛ pibi. Kɔ Kanu kəwurɛ cɔs kɔ kəndɛt. \v 17 Kɔ Kanu kəndɛt yomotər-motər nyɛ dəkɔm yɔcsɔŋ antɔf pəwaŋkəra. \v 18 Pomot pɔpɔŋ pɛtasərnɛ dɔsɔk, pomot pɛfɛt kɔ cɔs yɛtasərnɛ pibi, tɔsɔŋɛ pəwaŋkəra pɛgbɛyɛnɛ kɔ kubump. Kɔ Kanu kənəŋk a tentesɛ. \v 19 Kɔ dɔfɔy deyi, kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk da maŋkəlɛ. \p \v 20 Kɔ Kanu kəloku sɔ: «Yeŋesəm ya dəkəba yɛcsɛp dəromun. Bɛmp yɛcfɛlər-fɛlər kɔm tantɔf!» \v 21 Kɔ Kanu kəwurɛ sɛm yɔpɔŋ ya dəromun dokom dokom, kɔ yɛŋɛrəŋ-ŋɛrəŋ ya dəromun, kɔ domun doncop kəsɛp. Kɔ Kanu kəwurɛ sɔ bɛmp dokom dokom. Kɔ Kanu kənəŋk a tentesɛ. \v 22 Kɔ Kanu kəmpocɛ yi pətɔt\f + \fr 1.22\fr* \fqa Kəpocɛ pətɔt\fqa* = «kəsɔŋ yi baraka».\f*, kɔ kəloku: «Nəyɔnɛ akombəra, nəla, nəlas domun da dəkəba, kɔ bɛmp, yɛla antɔf kəroŋ!» \v 23 Kɔ dɔfɔy deyi kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk da kəcamət. \p \v 24 Kɔ Kanu kəloku sɔ: «Antɔf ŋɔyɔ yeŋesəm dokom dokom, sɛm yɔcɔl, yeliŋɛ-liŋɛ, kɔ sɛm ya dəkulum, fəp fa yi kɔ dokom da yi!» Kɔ teyi tatɔkɔ. \v 25 Kɔ Kanu kəwurɛ sɛm ya dəkulum dokom dokom, yɔcɔl dokom dokom kɔ yeliŋɛ-liŋɛ fəp dokom dokom. Kɔ Kanu kənəŋk a tentesɛ. \v 26 Kɔ Kanu kəloku: «Awa, palompəs fum teyi tosu, wəwurɛnɛ kosu, nwɛ endetasərnɛ lop ya dəkəba, bɛmp ya darenc, yɔcɔl kɔ yeliŋɛ-liŋɛ ya dəntɔf fəp mɔ!» \q \v 27 Kɔ Kanu kəsɛl afum \q ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋawurɛnɛ kɔ nkɔn mɔ, \q kɔ kəsɛl ŋa ŋawurɛnɛ kɔ nkɔn Kanu yati. \q Kɔ kəsɛl ŋa wərkun kɔ wəran. \m \v 28 Kɔ Kanu kəmpocɛ ŋa pətɔt, kɔ kəloku: «Nəyɔnɛ akombəra, nəla, nəlas antɔf, nəboc antɔf tɛfaŋ tonu! Nətasərnɛ lop ya dəkəba, bɛmp nyɛ yɛŋfɛlər darenc mɔ, sɛm kɔ yeliŋɛ-liŋɛ ya dəntɔf fəp.» \v 29 Kɔ Kanu kəloku: «Isɔŋ nu yika nyɛ yɔyɔ defet dakayi mɔ, kɔ yokom ya tɔk. Yɔyɔnɛ nu yeri. \v 30 Sɛm ya dəntɔf, bɛmp ya darenc, yɛfɛlər-fɛlər ya darenc, kɔ yeliŋɛ-liŋɛ ya dəntɔf, ca fəp nyɛ yeŋesəm mɔ, isɔŋ yi dəmnɛ yika yobuk yɔyɔnɛ yi yeri.» Kɔ teyi sɔ tatɔkɔ. \v 31 Kɔ Kanu kənəŋk a mes mɔkɔ ɛnayɔ mɔ fəp, mɔtɔt dəm mɛnayi. Kɔ dɔfɔy deyi kɔ bətbət beyi, kɔ tɔyɔnɛ dɔsɔk da camət-tin. \c 2 \p \v 1 Dɔsɔk da camət-tin dadɔkɔ, di d'analəpəs kɔm kɔ antɔf, kɔ ca yɔkɔ yeyi yi disrɛ mɔ. \v 2 Tataka ta camət-mɛrəŋ, kɔ yolompəs ya Kanu fəp yelip, k'ɛsak, k'eŋesəm tataka ta camət-mɛrəŋ ta yɛbəc yɔn. \v 3 Kɔ Kanu kəsɔŋ tataka ta camət-mɛrəŋ pəleli. K'eleləs pi, bawo dɔsɔk dadɔkɔ dɔ Kanu kəsak yɛbəc ya kəlompəs yɔkɔ ɛnayi mɔ. \v 4 Dəkəyɛfɛ da kɔm k'antɔf dɔ dadɔkɔ, ntɛ awurɛ yi mɔ. \s1 Dalɛ da Edeŋ \p Ntɛ MARIKI Kanu\f + \fr 2.4\fr* \fq MARIKI\fq* = Tewe ta Kanu cəHebəre «YHWH» tɔyɔnɛ «Iyɔnɛ» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «Indeyɔnɛ.»\f* owurɛ antɔf kɔ kɔm mɔ, \v 5 ali tɔtɔk pa dalɛ pin pɛnayi fɛ antɔf kəroŋ, ali ayika ŋa dalɛ ŋin ŋɛnapoŋ fɛ tɛm tatɔkɔ. Bawo MARIKI Kanu ɛnatorɛ fɛ wəcafən dəntɔf, fum ɛnayi fɛ sɔ, nwɛ ɛmbəc antɔf mɔ. \v 6 Mba kifir kəncpɛ dəntɔf, nkɛ kəncdəməs antɔf fəp mɔ. \p \v 7 Kɔ MARIKI Kanu ɛsɛlɛ fum kəbof ka dəntɔf. Kɔ Kanu kəfurup kɔ dololəm kifir ka kəyinɛ doru, kɔ fum ɔyɔnɛ paka peŋesəm. \v 8 Kɔ MARIKI Kanu ɔmbɔf tɔk yokom nde dalɛ da Edeŋ, kəca nkɛ dec dɛmpɛ mɔ, k'ɛmbɛrsɛ di fum nwɛ ɛnasɛl mɔ. \v 9 Kɔ MARIKI Kanu ɔsɔŋɛ kɔ tɔk yokom yɔbɔt kədi yompoŋəs-poŋəs fəp, kəlɛkɛnɛ kətɔk ka kəyinɛ wəyeŋ katina nkɛ kənacəmɛ nde dalɛ dacɔ mɔ, kɔ kətɔk ka kəcərɛnɛ pətɔt kɔ pəlɛc. \p \v 10 Kɔ kəŋgbɔkɔ kəwur Edeŋ, nkɛ kəncdəməs dalɛ mɔ. Kɔ kəŋgbɔkɔ kaŋkɔ kəŋkɔ kəyerənɛ dalɛ disrɛ waca maŋkəlɛ. \v 11 Kəca kəcɔkɔ-cɔkɔ k'ancwe «Pisɔŋ», ki kənɔŋkər atɔf ŋa Hawila fəp, nde kɛma kəyi mɔ. \v 12 Nde ambəp kɛma kəsoku pɛs mɔ, tɔk yobotu ambɔnc,\f + \fr 2.12\fr* Labundɛ docuca kənəŋk, di d'aŋwe «bədɛliyɔm.» \f* kɔ masar mɔtɔt meyim seŋ\f + \fr 2.12\fr* \fq Masar mɔtɔt\fq* mmɛ aŋwe «ɔnəkəs» mɔ.\f*. \v 13 Kəca ka mɛrəŋ k'aŋwe «Kihɔŋ», ki kənɔŋkər atɔf ŋa Kus.\f + \fr 2.13\fr* Dif'aŋwe mɔkɔ «Ecopi» kɔ «Sudaŋ». \f* \v 14 K'aŋwe kəŋgbɔkɔ ka maas «Tikər»\f + \fr 2.14\fr* \fq Tikər\fq* = Kəŋgbɔkɔ kəpɔŋ ka tɔf ya Asi: LaTurky, Siri, kɔ Irak.\f*, ki kəcepər kəca nkɛ dec dɛmpɛ dare da Asur mɔ. Kəŋgbɔkɔ ka maŋkəlɛ kəyɔnɛ «Ɛfərat.» \p \v 15 Kɔ MARIKI Kanu ɛlɛk fum, k'ɛmbɛrsɛ kɔ dalɛ da Edeŋ disrɛ, a pəcbɔfət ca, pəcbumɛnɛ sɔ di. \v 16 Kɔ MARIKI Kanu entiŋ-tiŋ fum: «Məntam kədi yeri ya dalɛ dandɛ fəp. \v 17 Mba ta mədi pokom pa kətɔk ka kəcərɛnɛ pətɔt kɔ pəlɛc de! Bawo dɔsɔk ndɛ məndedi pokom pa ki mɔ, məŋfi!» \p \v 18 Kɔ MARIKI Kanu oloku: «Pəmar fɛ wərkun pəyi sona! Indelompəs wəmarəs kɔn, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋayi mɛrəŋ mɔ.» \v 19 Kɔ MARIKI Kanu ɛŋkɛrɛ sɛm ya dalɛ kɔ bɛmp ya darenc nyɛ ɛnawurɛ dəntɔf mɔ, pədemɔmən ntɛ fum ende pəcwe yi mɔ. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ yowurɛ yɔn fəp yɔyɔ mewe mmɛ fum ende pəcwe yi mɔ. \v 20 Kɔ fum ɔsɔŋ sɛm yɔcɔl fəp mewe, kɔ bɛmp ya darenc kɔ fum ɔsɔŋ sɔ sɛm ya dəkulum fəp mewe. Mba ntɛ tɔyɔnɛ ta fum mɔ, ɔsɔtɔ fɛ nwɛ endetam kəcmar kɔ mɔ. \v 21 Kɔ MARIKI Kanu ɔsɔŋ wərkun mere mɔpɔŋ, k'endirɛ. Kɔ Kanu kəwurɛ wərkun kəbɛnt kəkəsək ka dɛbəkəc. Kɔ kəluksərnɛ sɔ, kɔ kəntaməs dənda. \v 22 Kɔ MARIKI Kanu olompsɛ wəran kəbɛnt kəkəsək nkɛ ɛnawurɛ wərkun mɔ, k'eŋkenɛ wərkun wəran nwɛ. \v 23 Kɔ wərkun oŋkulɛ: «Apayo!» \q «Wəkawɛ, \q kəbɛnt ka bɛnt yem, \q tɛsɛm ta sɛm yem.» \q Wəkawɛ andewe «wəran» wənɛncɛnɛ ka wərkun, \q bawo nnɔ dis dem d'awurɛ kɔ. \p \v 24 Ti tɔsɔŋɛ ntɛ wərkun ɛŋsakɛ kas kɔ kɛrɛ pəsektərnɛ kɔ wəran kɔn mɔ. Ŋakafəlɛ ŋayɔnɛ tɛsɛm tin. \p \v 25 Wərkun kɔ wəran mɛrəŋ maŋan fəp kəsɔkər kɔ ŋanayi, ta ŋaŋlapərɛnɛ-ɛ. \s Kiciya kəcɔkɔ-cɔkɔ: Wərkun kɔ wəran kəbɛləs kəŋan nde dalɛ da Edeŋ \r 3.1-24 \c 3 \s Wərkun kɔ wəran: Kəbɛləs kəŋan nde dalɛ da Edeŋ \p \v 1 Abok ŋɛnacərɛ mes ŋɛtas sɛm ya dalɛ fəp nyɛ MARIKI Kanu ɛnawurɛ mɔ. K'abok ŋeyif wəran: «Kanu kəloku nu ti yati a ta nədi yokom ya tɔk ya dalɛ dandɛ ba?» \v 2 Kɔ wəran oloku abok: «Səndi yokom ya tɔk ya dalɛ dandɛ yati. \v 3 Mba kətɔk nkɛ kəyi dalɛ dacɔ mɔ, Kanu kəloku: ‹Ta nədi yokom ya ki, ta nəgbuŋɛnɛ ŋaŋ ki! Kɔ nəyɔ ti-ɛ, nəŋfi.›» \v 4 K'abok ŋoloku wəran: «Nəfɔfi! \v 5 Bawo Kanu kəncərɛ, a dɔsɔk ndɛ nəndi yi mɔ, fɔr yonu yeŋmepɛ, nəyi pəmɔ Kanu nkɛ kəncərɛ pətɔt kɔ pəlɛc mɔ.» \p \v 6 Kɔ wəran ɛnəŋk a pokom pa kətɔk pɔmbɔt kədi, pɔmbɔt kəmɔmən, pɛntam kəsɔŋ kəcərɛ pətɔt kɔ pəlɛc. Kɔ wəran oŋgbotu pokom k'endi. K'ɔsɔŋ wos wəkɔ ŋanasol mɔ, kɔ wəkakɔ sɔ endi. \v 7 Kɔ ŋamepɛ fɔr, kɔ ŋancərɛnɛ a kəsɔkər kɔ ŋawur. Kɔ ŋaŋgbotu bɔpər, kɔ ŋasɔt maŋkara kɔ ŋambɛrnɛ mi. \p \v 8 Dec dɔrɔfɔy, ntɛ tefef towur mɔ, wərkun kɔ wəran ŋane dim da MARIKI Kanu, nwɛ ɔnckɔtəs mɔ. Wərkun kɔ wəran kɔ ŋaŋkɔ ŋagbɔpnɛ ŋabɔlɛ MARIKI Kanu fɔr kiriŋ, tɔk ya dalɛ dadɔkɔ dacɔ. \v 9 Kɔ MARIKI Kanu ewe wərkun eyif kɔ: «Deke məyi-ɛ?» \v 10 Kɔ wərkun oloku Kanu: «Dim d'in'am dalɛ disrɛ, k'inesɛ, bawo iwur kəsɔkər, ti t'iŋgbɔpnɛnɛ.» \v 11 Kɔ MARIKI eyif kɔ sɔ: «Anɔ'mentər əm a kəsɔkər kɔ məwur-ɛ? Cepɔ məndi pokom pa kətɔk kəŋkɔ inamɔn'am mɔ ba?» \v 12 Kɔ wərkun oloku: «Wəran nwɛ məsɔŋ im mɔ, nkɔn ɔsɔŋ im pi k'ina sɔ indi.» \p \v 13 Kɔ MARIKI Kanu eyif wəran: «Ta ake tɔ məyɔnɛ tantɛ-ɛ?» \p Kɔ wəran oloku Kanu: «Abok ŋetiŋkər im, k'indi pokom pampɛ.» \p \v 14 Kɔ MARIKI Kanu oloku abok: \b \q «Bawo məsɔŋɛ wəran kəciya, \q kəsɔŋ əm kənder pəlɛc sɛm yɔcɔl, \q2 kɔ sɛm ya dop fəp dacɔ. \q Kor kɔ mənde məcliŋɛnɛ, \q2 məcdi kəbof mataka ma kiyi kam doru fəp. \q \v 15 Kəbɛrəs əm k'inder dacɔ kɔ wəran, \q2 kəyɛfɛ nəna haŋ awut a wəran \q kəbəp awut a məna, abok! \q Wəran ende pəcputək əm domp, \q2 məna abok, məcŋaŋ kɔ dəmnɛ atek.» \b \p \v 16 Kɔ Kanu kəloku wəran: \b \q «Indeyɔ kəbɛkəs kam kəccu'm. \q2 Pəcuca pɔ mənde məckom. \q Mɛfaŋ mam məndekɔ nda wos əm. \q Mba endetasərn'am.» \p \v 17 Kɔ Kanu kəloku wərkun: \b \q «Bawo məncəŋkəl dim da wəran kam, \q kɔ məndi pokom pa kətɔk nkɛ inamɔn'am kədi mɔ, \q indesɔŋ antɔf pəlɛc tetam: \q2 Pəcuca pɔ mənde məcsɔtər ŋi yeri yam \q2 dɔsɔk o dɔsɔk kiyi kam doru fəp. \q \v 18 Yika ya dəkulum yɔ mənde məcdi. \q Mba antɔf ŋende ŋockom am \q bɛŋk kɔ ŋgbɔŋkəlɔ. \q \v 19 Kawonɛ ka tobu tam \q kəndesɔŋ'am kəcsɔm kəcom \q haŋ tɛm ntɛ məndelukus dəntɔf \q nde məyɛfɛ mɔ. \q Bawo kəbof kɔ məyɔnɛ, \q dəkəbof məndesɔlukus.» \b \p \v 20 Kɔ wərkun ɔsɔŋ wəran kɔn tewe ta «Hawa»\f + \fr 3.20\fr* \fq Hawa\fq* = «Iya», nwɛ ɔsɔŋ kiyi wəyeŋ\f*, bawo nkɔn Hawa ɔyɔnɛ iya wəka afum a doru fəp. \p \v 21 Kɔ MARIKI Kanu olompsɛ Adama kɔ wəran kɔn, Hawa, yamos ya akata, k'ɛmbɛr ŋa yi. \p \v 22 Kɔ MARIKI Kanu oloku: «Ah! Ntɛ fum ende pəyi oŋ pəmɔ səna mɔ, pəcərɛ pəlɛc kɔ pətɔt, səkɛmbərnɛ ta pətɛnc kəca pəlɛk sɔ pokom pa kətɔk kəyinɛ wəyeŋ, pədeyi oŋ doru katina.» \v 23 Kɔ MARIKI Kanu owurɛnɛ Adama dalɛ da Edeŋ disrɛ, pəkɔbəc antɔf nyɛ ɛnasɛlɛ kɔ mɔ. \v 24 Ntɛ MARIKI Kanu owurɛnɛ fum dalɛ da Edeŋ mɔ, k'ɛncəmbər mɛlɛkɛ kerub \f + \fr 3.24\fr* \fq Mɛlɛkɛ kerub\fq* = mmɛ mombum dɛbɛ da Kanu mɔ. Kerub kəyɔ dobomp da fum, dis da kusunuŋku, kɔ səyɔ sɔ banca yɛfɛlərɛ.\f* ntende dec dɛmpɛ dalɛ da Edeŋ, kɔ dakma ndɛ dencfikəlɛ dɛccɛsəŋɛ nɛnc, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta alɔtərnɛ kətɔk ka kəyinɛ wəyeŋ mɔ. \c 4 \s Kayin kɔ Abɛl \r 4.1-26 \p \v 1 K'Adama ŋambəpɛnɛ kɔ wəran kɔn Hawa, kɔ Hawa ɛmbɛkəs, k'oŋkom Kayin. Kɔ Hawa oloku: «Isɔtɔ wan wərkun kəmar ka MARIKI disrɛ.» \f + \fr 4.1\fr* \fq Kayin\fq* = cəHebəre «kəmar» \f* \v 2 Kɔ Hawa oŋkom sɔ wəfɛt ka Kayin nwɛ anawe Abɛl mɔ. \p K'Abɛl ende pəyɔnɛ wəkɛk ka cir kɔ ŋkesiya. Kɔ Kayin ɔyɔnɛ wəbifti. \v 3 Kɔ tɛm tɔlɔma tende tɛbəp, kɔ Kayin ɛlɛk yokom ya dəntɔf, k'ɛŋkɛrɛ yi MARIKI kədeloŋnɛ. \v 4 K'Abɛl nkɔn sɔ, ɛŋkɛrɛ MARIKI yokom yɔcɔkɔ-cɔkɔ ya yɔcɔl yɔn kɔ moro ma yi. Kɔ MARIKI ɔmɔmənɛ Abɛl kɔ kəloŋnɛ kɔn fɔr yɔtɔt. \v 5 Mba MARIKI ɛnamɔmənɛ fɛ Kayin kɔ kəloŋnɛ kɔn fɔr yɔtɔt. Kɔ pəntɛlɛ Kayin, k'ɛŋɛy kəro. \v 6 Kɔ MARIKI eyif Kayin: «Ta ake tɔ pəntɛlɛn'am-ɛ, ta ake tɔ məŋɛyɛ kəro-ɛ? \v 7 Kɔ məŋkɔt belbel-ɛ, məndesel. Kɔ məŋkɔt pəlɛc-ɛ, kiciya kəy'əm dəkusuŋka kɔ mɛfaŋ ma ki mey'əm. Mba məsɛp mətasərnɛ ki.» \p \v 8 Kɔ Kayin ɔncɔpər wɛnc Abɛl. Mba ntɛ ŋanayi dalɛ mɔ, kɔ Kayin ɛyɛfər wɛnc Abɛl kəsutɛnɛ, k'endif kɔ. \p \v 9 Kɔ MARIKI eyif Kayin: «Deke wɛnc əm Abɛl eyi-ɛ?» Kɔ Kayin oloku: «Incərɛ fɛ. Cepɔ wəkɛkəs kɔn iyɔnɛ ba?» \v 10 Kɔ Kanu kəyif Kayin: «Cəke cɔ məyɔ wɛnc əm-ɛ? Dim da mecir ma wɛnc əm deyi kəkulɛ-kulɛ kəyɛfɛ dəntɔf haŋ nnɔ iyi mɔ. \v 11 Ndɛkəl oŋ, kətolan'am k'antɔf ŋender pəlɛc, nŋɛ ŋɛwani kusu kɔ məsɔŋɛ ŋi kəmerəs mecir ma wɛnc əm mɔ. \v 12 Kɔ mənde məcbəc antɔf-ɛ, ŋɔfɔde ŋɔcsɔŋ əm pəbotu pa ŋi. Ti tɔ pənde pəctɛlɛn'am məccepɛ-cepɛ dəkəbəc.» \p \v 13 Kɔ Kayin oloku MARIKI: «Pəlel pa kiciya kem pɛmbɛk kəsarɛ. \v 14 Məmbɛləs im mɔkɔ nnɔ antɔf ŋam ŋebi ŋeyi mɔ. Pənamar im kəgbɔpən'am, kɔ kəcepɛ-cepɛ dəntɔf, kɔ fum ɛmbəp im dənda-ɛ, pədif im.» \v 15 Mba, kɔ MARIKI oloku kɔ: «Kɔ fum endif Kayin-ɛ, aŋluksɛ ayɛk ŋɔn camət-mɛrəŋ.» Kɔ MARIKI eŋgbesi Kayin ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛ ŋambəp kɔ mɔ, ta ŋasut kɔ ŋadif. \v 16 Kɔ Kayin owur fɔr ya MARIKI kiriŋ dalɛ da Edeŋ, k'ɔŋkɔ pəyi atɔf ŋa Nodu nde dec dɛmpɛ dalɛ da Edeŋ mɔ. \s Yuruya ya Kayin \p \v 17 Kɔ Kayin ŋambəpɛnɛ kɔ wəran kɔn. Kɔ wəkakɔ ɛmbɛkəs k'oŋkom Henok. Kɔ Kayin owurɛ dare k'ɔsɔŋ di tewe ta wan kɔn Henok. \v 18 Kɔ Henok oŋkom Iradu, k'Iradu oŋkom Mehuyayɛl, kɔ Mehuyayɛl oŋkom Metusayɛl, kɔ Metusayɛl oŋkom Lɛmɛk. \p \v 19 Kɔ Lɛmɛk ɛlɛk aran mɛrəŋ, pacwe wəkin «Ada,» kɔ wəka mɛrəŋ «Cila.» \v 20 K'Ada oŋkom Yabal, nkɔn ɔyɔnɛ wətem ka akɛk yɔcɔl acepɛ-cepɛ. \v 21 Tewe ta wɛnc tɛnayɔnɛ Yubal: Nkɔn ɔyɔnɛ wətem k'afer coŋkəlo k'afula luk. \v 22 Kɔ Cila nkɔn sɔ dəmnɛ oŋkom Tubal Kayin, nwɛ ɛncgbɛc ca fəp ya kɔpər kɔ ya fɛc mɔ. Wəkirɛ kɔn ancwe Nahama. \v 23 Kɔ Lɛmɛk oloku aran ɔn: \q «Ada kɔ Cila nəcəŋkəl dim dem! \q Aran a Lɛmɛk nəsu ləŋəs nəcəŋkəl moloku mem. \q K'asut im-ɛ, indif fum. \q K'ambopər im-ɛ, indif wanfɛt. \q \v 24 Kɔ pəyɔnɛ padif afum camət-mɛrəŋ \q kəluksɛ ayɛk ŋa Kayin-ɛ, \q andedif afum 77, \q a pacluksɛ ayɛk ŋa Lɛmɛk.» \p \v 25 Adama kɔ Hawa ŋasɔtɔ sɔ wan. Kɔ Hawa ewe kɔ «Sɛt», ti tɔ tatɔkɔ «Kanu kəsɔŋ im sɔ wəlɔma kədeyɔn'em Abɛl wəkɔ Kayin endif mɔ.» \p \v 26 Kɔ Sɛt ende pəkom wan pacwe kɔ Enɔs. Tɛm tatɔkɔ t'anacop kəkor-koru tewe ta MARIKI. \c 5 \s Kəyɛfɛ Adama haŋ Nuha \p \v 1 Buk ba dokombəra da Adama bɔ bambɛ. Dɔsɔk ndɛ Kanu kəsɛl Adama mɔ, k'ɛsɛl kɔ, pəwurɛnɛ kɔ nkɔn Kanu. \v 2 Wərkun kɔ wəran k'ɛsɛl ŋa, k'ompocɛ ŋa pətɔt, k'ewe ŋa tewe ta «fum,» dɔsɔk ndɛ ɛncsɛl ŋa mɔ. \p \v 3 Adama endesɔtɔ meren 130, k'ɔsɔtɔ wan wəwurɛnɛ kɔ nkɔn, pəmɔ tɔkɔ eyi mɔ, k'ɔsɔŋ kɔ tewe ta Sɛt. \v 4 Ntɛ Adama oŋkom Sɛt mɔ, k'eyi sɔ doru meren 800, mmɛ ɛnasɔtɔ sɔ awut arkun k'awut aran mɔ. \v 5 Kəwon ka Adama doru kənasɔtɔ meren 930, a k'endefi. \p \v 6 Sɛt ɛnasɔtɔ meren 105, a k'endekom Enɔs. \v 7 Ntɛ Sɛt oŋkom Enɔs mɔ, k'eyi sɔ doru meren 807, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 8 Kəwon ka Sɛt doru kənasɔtɔ meren 912, k'efi. \p \v 9 Enɔs ɛnasɔtɔ meren 90 a pədekom Kenaŋ. \v 10 Ntɛ Enɔs oŋkom Kenaŋ mɔ, k'eyi sɔ doru meren 815, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 11 Kəwon ka Enɔs doru fəp kənasɔtɔ meren 905, k'efi. \p \v 12 Kɔ Kenaŋ ɔsɔtɔ meren 70 a k'endekom Mahalalel. \v 13 Ntɛ oŋkom Mahalalel mɔ, kɔ Kenaŋ eyi sɔ doru meren 840, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 14 Kəwon ka Kenaŋ doru fəp kənasɔtɔ meren 910, k'efi. \v 15 Mahalalel ɛnasɔtɔ meren 65 a k'endekom Yɛrɛdu. \v 16 Ntɛ Mahalalel oŋkom Yɛrɛdu mɔ, k'eyi sɔ doru meren 830, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 17 Kəwon ka Mahalalel doru fəp, kənasɔtɔ meren 895, k'efi. \v 18 Yɛrɛdu ɛnasɔtɔ meren 162 a k'endekom Henok. \v 19 Ntɛ Yɛrɛdu oŋkom Henok mɔ, k'eyi sɔ doru meren 800, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 20 Kəwon ka Yɛrɛdu doru fəp kənasɔtɔ meren 962, k'efi. \p \v 21 Henok ɛnasɔtɔ meren 65 a k'endekom Metusela. \v 22 Ntɛ Henok oŋkom Metusela mɔ, k'ɔsɔtɔ sɔ meren 300 ŋasol kɔ Kanu. K'oŋkom sɔ awut arkun k'aran alɔma. \v 23 Kəwon ka Henok doru fəp kənasɔtɔ meren 365. \v 24 Kɔ Henok ɛncəmɛ dɔpɔ da Kanu darəŋ, kɔ tende telip, bawo Kanu kənalɛk kɔ pəyi wəyeŋ. \p \v 25 Metusela ɛnasɔtɔ meren 187 a k'endekom Lɛmɛk. \v 26 Ntɛ Metusela oŋkom Lɛmɛk mɔ, k'ɔsɔtɔ sɔ meren 782, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \v 27 Kəwon ka Metusela doru kənasɔtɔ meren 969, k'efi. \p \v 28 Lɛmɛk ɛnasɔtɔ meren 182 a k'endekom wan wərkun. \v 29 Kɔ Lɛmɛk ewe wan wəkakɔ «Nuha.»\f + \fr 5.29\fr* \fq Nuha\fq* = cəHebəre «kəyaməs-yaməs» \f* K'oloku: «Wəkawɛ ende pəcyamsɛ-yamsɛ su, kəcɛm-cɛmnɛ ka pucuy mpɛ yɛbəc yocuca nyɛ waca womboc antɔf nyɛ, MARIKI ɛnasɔŋ pəlɛc tetosu mɔ.» \v 30 Ntɛ Lɛmɛk oŋkom Nuha mɔ, k'eyi sɔ doru meren 595. K'oŋkom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma. \v 31 Kəwon ka Lɛmɛk doru fəp kənasɔtɔ meren 777, k'efi. \p \v 32 Nuha ɛnasɔtɔ meren 500 a k'endekom Sem, Ham, kɔ Yafɛt. \c 6 \s Kanu kəncɛm-cɛmnɛ kɔn kənim ka afum doru \p \v 1 Ntɛ afum ŋancop kəla antɔf kəroŋ mɔ, k'aŋkoməs ayecəra. \v 2 Kɔ mɛlɛkɛ ŋanəŋk a ayecəra aka afum ŋantesɛ. Kɔ ŋayɛk-yɛk aran aŋan ayecəra akakɔ dacɔ. \v 3 Kɔ MARIKI oloku: «Ifaŋ fɛ kəsak afum ŋayinɛ kifir kəyinɛ doru nkɛ inasɔŋ ŋa mɔ, bawo fum sɛm dəm yɔ. Kəyi kɔn doru kəfɔde kəccepər sɔ meren 120.» \v 4 Tɛm tatɔkɔ tɔ cɔrgba cənayi doru, ntɛ awut a Kanu\f + \fr 6.4\fr* \fq Awut a Kanu\fq* it'ɔyɔnɛ cəHebəre cəkur: «Awut a Kanu», «awut a canu», «mɛlɛkɛ», kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ «afum apɔŋ».\f* ŋantɛfərnɛ ayecəra aka afum, akɔ ŋasɔŋ ŋa awut mɔ. Awut akakɔ ŋanayɔnɛ abɛ akur a tɛm tatɔkɔ. \p \v 5 Kɔ MARIKI ɛnəŋk deyeŋki bəkəc da afum dɛla doru, dɔsɔk o dɔsɔk mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlɛc gbəcərəm mɔ afum ŋayinɛ. \v 6 Kɔ MARIKI ɛŋaŋnɛ tɛlər kəsɛl kɔn fum, k'abəkəc ŋɛŋkafəlɛ kɔ. \v 7 Kɔ MARIKI oloku: «Kənim k'inder afum aŋɛ inasɛl mɔ, kəyɛfɛ afum, kəbəp sɛm, kəkɔ ka yeliŋɛ-liŋɛ haŋ bɛmp ya darenc, bawo iŋaŋnɛ tɛlər kəsɛl kəŋan.» \v 8 Mba kɔ Nuha ɔsɔtɔ kəŋanɛnɛ ka MARIKI, bawo Kanu kənanəŋk dolompu dɔn. \s Kanu kəyac Nuha \p \v 9 Tecepərɛnɛ ta Nuha tɛntɛ: Nuha, fum wətɔt ɛnayi pəlomp, pəsol kɔ Kanu. \v 10 Nuha, awut maas ŋ'ɛnakom: Sem, Ham kɔ Yafɛt. \p \v 11 Mba nnɔ fɔr ya Kanu kiriŋ, afum ŋanatesɛ fɛ bəkəc. Mes mɛlɛc gbəcərəm mɛnayi doru. \v 12 Kanu kənanəŋk a doru dɛsəkpɛ, bawo afum fəp ŋanagbaymɛ-gbaymɛ dɔpɔ dɔtɔt. \v 13 Ti t'ɛnasɔŋɛ Kanu kəloku Nuha: «Incɛm-cɛmnɛ kəmələk yeŋesəm ya doru fəp, bawo tes taŋan tɔsɔŋɛ kɔ doru dɛla kədəkətɛrɛnɛ, kənim ŋa k'inder doru. \v 14 Məcaŋɛ abil ŋɔpɔŋ cəbam ca kawe, məwurɛ ŋi sədukəlɔ səlarəm, məsop ŋi kɔrtal tedisrɛ kɔ todoru. \v 15 Ntɛ tɔ məndecaŋ ŋi: Ŋɔbɔl cururu 300 (mɛtər 137), ŋɔwɔkəl cururu 50 (mɛtər 23), ŋotukmɛ cururu 30 (mɛtər 14). \v 16 Məgbəpər ŋi tadarenc, məsak kururu katin (mɛtər dacɔ) kəyɛfɛ nde kəroŋ haŋ nde dəkəpom, məwurɛ ŋi kumba kəsək, mədeŋər ŋi dɛk maas. \v 17 Bawo ina, domun dɛlarəm \f + \fr 6.17\fr* \fq Domun dɛlarəm\fq* = «Wəcafən indetorɛ pəkal doru fəp.» \f* d'indesak ndɛ dendemələk ca fəp mɔ. Mpɛ o mpɛ peŋesəm doru mɔ, pendefi. \v 18 Kɔ məna, indesek sɔ danapa kɔ məna, məde məbɛrɛ debil kɔ wəran kam, awut am k'aran aŋan! \v 19 Məde məbɛrsɛnɛ sɔ ŋi disrɛ sɛm ya doru fəp mɛrəŋ mɛrəŋ, workun kɔ wɛran, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəde nəyi doru kɔ yi mɔ. \v 20 Sɛm yeŋesəm ya doru fəp, yorkun kɔ yɛran, yɛfɛt kɔ yɔpɔŋ, yede yɔlɔtərn'am ntɛ tɔŋsɔŋɛ yi sɔ yede yeyi doru mɔ. \v 21 Awa, mətɛn yeri fəp, məmɛŋkərnɛ yi ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəde nəcsɔtɔ yedi nəna kɔ yi mɔ.» \p \v 22 Ti tɔ Nuha ɛnayɔ, ɛnayɔ mes fəp mmɛ Kanu kənaloku kɔ mɔ. \c 7 \s Nuha kəbɛrɛ kɔn debil \p \v 1 Kɔ MARIKI kəloku Nuha: «Məbɛrɛ abil disrɛ, məna k'afum am fəp, bawo iŋkɔkcɛ a mən'olomp fɔr yem kiriŋ dɛtɛmp dandɛ dacɔ. \v 2 Məlɛkɛnɛ sɛm yɔtɔt camət-mɛrəŋ camət-mɛrəŋ, yorkun kɔ yɛran, mba sɛm yɛlɛc, məlɛk yi mɛrəŋ mɛrəŋ: Workun kɔ wɛran gbəcərəm. \v 3 Kɔ bɛmp, məlɛkɛnɛ yi fəp dacɔ, yorkun camət-mɛrəŋ kɔ yɛran camət-mɛrəŋ. Ti t'endesɔŋɛ yi sɔ yeyi doru. \v 4 Pəncəmɛ mata camət-mɛrəŋ, itorɛ wəcafən mata 40 kɔ pibi 40 camcam. Tɛm tatɔkɔ indefɛŋ nnɔ doru afum aŋɛ inasɛl mɔ fəp.» \v 5 Nuha ɛnayɔ mɔyɔ fəp, mmɛ MARIKI ɛnasom kɔ mɔ. \s Kutup kəpɔŋ \p \v 6 Nuha ɛnasɔtɔ meren 600 a kɔ domun dendekal antɔf. \v 7 K'ɛmbɛrɛ debil kɔ wəran kɔn, awut ɔn k'aran aŋan, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋayacnɛ domun ndɛ dɛnabaŋ antɔf mɔ. \v 8 Sɛm yɔtɔt kɔ yɛlɛc, bɛmp kɔ sɛm yɛfɛt yɛfɛt nyɛ yeŋliŋɛ-liŋɛ mɔ fəp, \v 9 kɔ Kanu kəmbɛrsɛ yi abil disrɛ nde Nuha eyi mɔ, mɛrəŋ mɛrəŋ yorkun kɔ yɛran, pəmɔ tɔkɔ Kanu kənaloku ti mɔ. \v 10 Ntɛ tataka ta camət-mɛrəŋ tencepər mɔ, kɔ domun dɛmbaŋ antɔf. \v 11 Kəren nkɛ Nuha ɔsɔtɔ meren 600, tataka ta wəco kɔ camət-mɛrəŋ, ŋof ŋa mɛrəŋ disrɛ, kɔ domun dombuncɛ dəcəŋgbɔkɔ fəp, kɔ kɔm kəŋgbitɛ pəpɔŋ. \v 12 Kɔ wəcafən oncop kətuf mata 40 kɔ pibi 40. \v 13 Dɔsɔk dayi dɔ Nuha ɛnabɛrɛ debil kɔ wəran kɔn k'awut ɔn, Sem, Ham, kɔ Yafɛt, k'aran aŋan maas, \v 14 kɔ sɛm ya dop kɔ ya dare yin yin kɔ sɛm yɛfɛt yɛfɛt, bɛmp kɔ taktaka. \v 15 Kɔ yeŋesəm (sɛm) yorkun kɔ yɛran mɛrəŋ mɛrəŋ nyɛ yɛnayi doru mɔ, kɔ yender nde abil ŋa Nuha ŋeyi mɔ. \v 16 Kɔ yorkun kɔ yɛran sɛm dokom fəp, yɛmbɛrɛ abil disrɛ pəmɔ tɔkɔ Kanu kənaloku ti Nuha mɔ, kɔ MARIKI kəŋgbətər ŋa kumba. \p \v 17 Kɔ domun dɛmbaŋ antɔf mata 40, ntɛ domun dɛmpɛ mɔ, k'abil ŋofoy. \v 18 Ntɛ domun dɛncpɛ mɔ, ti tɔ abil ŋoncfoy. \v 19 Kɔ domun dɛmbɛrɛnɛ kəpɛ haŋ kɔ mɔrɔ meŋeci fəp mɛŋkalɛ. \v 20 (Tɛlpəs oŋ kɔ domun dɛmpɛ haŋ kɔ dencepər cururu wəco kɔ kəcamət mɔrɔ kəroŋ). Kɔ domun dɛmpɛ kɔ dɛŋkal mɔrɔ meŋeci haŋ cururu wəco kɔ kəcamət (mɛtər camət-mɛrəŋ). \v 21 Ca nyɛ yɛnayi antɔf kəroŋ, a yecŋesəm mɔ fəp, kɔ yefi: Bɛmp, sɛm yɔcɔl, sɛm ya dop kɔ yeliŋɛ-liŋɛ fəp kəlɛkɛnɛ afum. \v 22 Kəyɛfɛ paka mpɛ pɛnayi antɔf kəroŋ a pecŋesəm mɔ, kɔ pefi. \v 23 Kɔ Kanu kəfɛŋ dəntɔf paka mpɛ pencŋesəm mɔ, kəyɛfɛ fum haŋ kəbəp sɛm yɔpɔŋ, yɛfɛt yɛfɛt kɔ bɛmp, k'enim yi doru fəp. Mɛnɛ Nuha gbəcərəm, aka kəlɔ kɔn disrɛ kɔ sɛm nyɛ yɛnayi debil mɔ, ŋanafis. \p \v 24 Domun dɛnabaŋ antɔf haŋ mataka 150. \c 8 \s Domun kəwosər \p \v 1 Kɔ Kanu kəncɛm-cɛmnɛ Nuha, sɛm ya dop kɔ yɔcɔl ya dare, nyɛ yɛnayi kɔ Nuha abil disrɛ mɔ. Kɔ Kanu kəwurɛ afef doru, kɔ domun doncop kətor. \v 2 Kəba ka dəntɔf kɔ darenc cəmɛpɛnɛ, kɔ wəcafən ɛsak kətuf. \v 3 Kɔ domun dembelɛ antɔf kəroŋ tepic tepic. Mata 150 disrɛ, kɔ domun dɛncɛsɛ dəntɔf. \v 4 Tataka ta wəco kɔ camət-mɛrəŋ (17), ŋof ŋa camət-mɛrəŋ, k'abil ŋɛndɛ tɔrɔ tin ta Ararat kəroŋ. \v 5 Kɔ domun dɛncɛsɛ haŋ ŋof ŋa wəco. Tataka tɔcɔkɔ-cɔkɔ ta ŋof ŋaŋɔkɔ, kɔ mɔrɔ meŋeci moncop kəwurɛ səbomp. \p \v 6 Tataka ta 40, kɔ Nuha eŋgbiti wundɛr nwɛ ɛnabɛr abil mɔ. \v 7 K'ɛsak abɛmp ŋa ser \f + \fr 8.7\fr* \fq Abɛmp ŋa ser\fq* = «abɛmp ŋa Mənar,» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ «kəwan ka asɛr.» \f* ŋin kɔ ŋɔŋkɔ. Pəwon fɛ kɔ ŋoluksərnɛ, pənamar Nuha pəkar domun delip kəwosər dəntɔf. \v 8 Kɔ Nuha ɛsak sɔ antantoriya kəkɔmɔmən kɔ pəyɔnɛ a domun d'ontor-ɛ. \v 9 Mba ŋɛnasɔtɔ fɛ kəfo nkɛ ŋɛntam kəndɛ mɔ, bawo domun dɛnasɔrɔbaŋ antɔf fəp, kɔ ŋoluksərnɛ nde debil. Kɔ Nuha ɛntɛnc kəca k'osumpər ŋi, k'ɛmbɛrsɛ debil. \v 10 K'ɛŋkar sɔ mata camət-mɛrəŋ, k'ɛsak sɔ ŋi. \v 11 K'antantoriya ŋoluksərnɛ dec dɔrɔfɔy ŋɛgbəm tɔbɔpər tɛcaŋk ta kətɔk ka olif\f + \fr 8.11\fr* \fq Kətɔk ka olif\fq* = Yokom ya kətɔk kaŋkɛ kɔ nkɛ aŋwurɛ moro mmɛ antam kədi, pamotɛnɛ ki dəlamp, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ pasɔm pokom pa ki. \f*. Kɔ Nuha ɛncərɛ katina a domun dɛncɛsɛ. \v 12 K'ɛŋkarɛnɛ sɔ haŋ tataka ta camət-mɛrəŋ, k'ɛsak sɔ antantoriya. Mba ntɛ ŋi ŋɔŋkɔ mɔ, ŋɛnalukus fɛ sɔ nnɔ eyi mɔ. \p \v 13 Tataka tɔcɔkɔ-cɔkɔ ta ŋof ŋɔcɔkɔ-cɔkɔ nŋɛ Nuha ɔsɔtɔ meren 601, ti tɔ domun dɛnasak antɔf. Kɔ Nuha eŋgbipi abil, k'ɔmɔmən doru. K'ɛnəŋk a domun fəp dowosər. \v 14 Tataka ta wəco mɛrəŋ kɔ camət mɛrəŋ (27), ŋof ŋɔcɔkɔ-cɔkɔ ŋayi, antɔf fəp ŋɛnawos fər. \p \v 15 Kɔ Kanu kəloku Nuha: \v 16 «Məwur abil disrɛ, məna kɔ wəran kam, awut am k'aran aŋan. \v 17 Məwurɛnɛ sɔ sɛm yɛləpəs nyɛ yeyi abil disrɛ kɔ məna mɔ. Kɔ bɛmp dokom fəp, sɛm yɛfɛt kɔ yɔpɔŋ, yɛsam doru yokom.» \v 18 Kɔ Nuha owur debil nkɔn kɔ wəran kɔn k'awut ɔn k'aran aŋan. \v 19 Kɔ sɛm, bɛmp kɔ yeliŋɛ-liŋɛ yowur fəp dokom dokom. \p \v 20 Kɔ Nuha olompəs tetek toloŋnɛ MARIKI, k'ɛlɛk sɛm kɔ bɛmp yosoku dacɔ yin yin, k'ɔncɔfɛ yi MARIKI nde tetek toloŋnɛ kəroŋ. \v 21 Kɔ MARIKI ɛmbaŋ ambɔnc ŋa kəloŋnɛ nŋɛ ŋontorɛ-torɛ kɔ abəkəc mɔ, k'olokunɛ dɛbəkəc, «Ifɔsɔsɔŋ antɔf pəlɛc teta fum. Kance kɔ, bawo afum mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlɛc meyi ŋa dəbəkəc kəyɛfɛ dowut daŋan, mba ifɔsɔləsər ca nyɛ yeŋesəm doru pəmɔ ntɛ intɛp ti kəcyɔ mɔ.» \q \v 22 «Kəwon ka antɔf doru fəp, \q kəbɔf kɔ kətɛl, \q pəwonu kɔ pəcaŋki, \q kətən kɔ dɛrəŋ, \q dɔsɔk kɔ pibi, \q yɔfɔdelip.» \c 9 \s Kanu kədɛrmɛ kɔn Nuha \p \v 1 Kɔ Kanu kəmpocɛ Nuha pətɔt k'awut ɔn, kɔ kəloku ŋa: «Nəyɔnɛ akombəra, nəkom pəlarəm, nəlas antɔf. \v 2 Kəyɛfɛ mɔkɔ, sɛm ya doru fəp, kəbəp bɛmp, sɛm yɛfɛt kɔ lop, yende yecnesɛ nu. Nəndetam kəcsɔm yi. \v 3 Paka o paka mpɛ peyi wəyeŋ pɔckɔt mɔ, pɔyɔnɛ nu peri pəmɔ ntɛ inasɔŋ nu yokom ya yika yɛcaŋk kɔ ya tɔk mɔ. Isɔŋ nu oŋ ndɛkəl yayɔkɔ fəp. \v 4 Mba ta nəde nəcsɔm wɛsɛm nwɛ wɔsɔrɔyɔ mecir ma wi mɔ. \f + \fr 9.4\fr* Wɛsɛm nwɛ antɔfay amera mɔ. \f* \v 5 Indeyif nu teta mecir monu, mmɛ mɔyɔnɛ kəyi doru konu mɔ. Indeyif sɔ ti sɛm fəp nyɛ yendedif fum mɔ. Pəmɔ ntɛ indeyif ti fum nwɛ endedif wɛnc mɔ.» \q \v 6 «Nwɛ endif fum mɔ, \q padif sɔ (məna wəkayi), \q bawo Kanu kəlompəs fum pəwurɛnɛ kɔ nkɔn sərka. \m \v 7 Kɔ nəna, nəyɔnɛ akombəra, nəkom pəlarəm, nəsamsər doru.» \p \v 8 Kɔ Kanu kəloku sɔ Nuha k'awut ɔn: \v 9 «K'ina, indesek sɔ danapa kɔ nəna, kəbəp ka yuruya yam kɔ nəna nəncepər-ɛ, \v 10 kɔ ca fəp nyɛ yɔnɔŋkər nu mɔ: Bɛmp, sɛm ya dare kɔ ya dop, nyɛ yowur debil mɔ, kɔ nyɛ andekom nnɔ doru mɔ. \v 11 Isek danapa kɔ nəna, ntɛ t'indeyɔ: Domun dɔfɔdesɔdi antɔf, wəcafən ɔfɔdesɔyi nwɛ endeləsər antɔf mɔ.» \v 12 Kɔ Kanu kəndeŋər: «Paka pa danapa dosu pɛmpɛ mpɛ pendeyi su dacɔ kɔ nəna doru o doru, kəbəp ka ca yeŋesəm. \v 13 Isɛkən ambəncəran (asiŋki) ŋem nde dəkəp. In'ende kəccɛm-cɛməs im temer ntɛ isɔŋ antɔf mɔ. \v 14 Tɛm o tɛm ntɛ wəcafən ende pəcbiyɛ, a asiŋki ŋowur mɔ, \v 15 incɛm-cɛmnɛ temer tɔkɔ inasɔŋ nu kɔ ca nyɛ yeŋesəm doru mɔ, wəcafən ɔfɔdesɔtuf nwɛ endesɔləsər ca ya doru fəp mɔ. \v 16 Dəkəp ambəncəran ŋɔŋkɔyi. K'indenəŋk ŋi-ɛ, indecɛm-cɛmnɛ temer ta danapa dem ta doru o doru ntɛ inalɛk kɔ ca fəp nyɛ yeŋesəm doru mɔ.» \v 17 Kɔ Kanu kəŋgbɔkərɛnɛ sɔ moloku mamɛ Nuha: «Asiŋki ŋementər temer ntɛ isɔŋ nu kɔ ca ya doru nyɛ yeŋesəm mɔ.» \s Nuha k'awut ɔn maas: Doru dofu, kɔ kiciya kəfu sɔ \p \v 18 Awut a Nuha aŋɛ ŋanawur debil mɔ ŋanayɔnɛ: Sem, Ham, kɔ Yafɛt. Ham ɔyɔnɛ papa wəka Kanaŋ. \v 19 Awut a Nuha akaŋɛ maas ŋagbɔkərɛ sɔ kəlas antɔf. \p \v 20 Kɔ Nuha ɔyɔnɛ wəbifti antɔf k'ɔmbɔf ŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn. \f + \fr 9.20\fr* Len yayɔkɔ yɔ aŋwe «wɛn» iy'ambɔf Yisrayel nyɛ yokom yayi yɔŋsɔŋ member mɔ. \f* \v 21 Kɔ Nuha omun member k'encis. K'ɔŋkɔ pəwur kəsɔkər nde abal ŋɔn disrɛ. \v 22 Ntɛ Ham papa wəka Kanaŋ ɛnəŋk kas Nuha pəyi kəsɔkər mɔ, k'ɔŋkɔ pəloku ti awɛnc aŋa mɛrəŋ, aŋɛ ŋanayi nde doru mɔ. \v 23 Sem kɔ Yafɛt ŋalɛk kəloto. Mɛrəŋ maŋan fəp, kɔ ŋaŋkumpnɛ kəloto kaŋkɔ dəcəro. Kɔ ŋaŋkɔ cəkəmuntəra kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp papa kəŋan pəyi kəsɔkər. Kɔ ŋaŋkump kɔ kəsɔkər kəŋkɔ ɛnafəntərɛ mɔ. Mba ntɛ ŋanakafəli cəro cəŋan a kɔ ŋaŋkɔ kas kəŋan cəkəmuntəra mɔ, ŋananəŋk fɛ kas kəŋan kəsɔkər. \v 24 Ntɛ pəncɛrŋɛ Nuha kəcis kaŋkɔ disrɛ mɔ, k'aloku kɔ tɔkɔ pənayi kɔ ntɛ ɛnacis mɔ, kɔ tɔkɔ wan kɔn wəlpəs ɛnayɔ kɔ mɔ. \v 25 Kɔ Nuha oloku: \q «Intolanɛ Kanaŋ pəlɛc! \q Kanaŋ pəyɔnɛ wəcar ka acar a awɛnc aŋa!» \v 26 Kɔ Nuha oloku sɔ: \q «Intola MARIKI, Kanu ka Sem, \q Kanaŋ pəyɔnɛ wəcar kəŋan! \q \v 27 Kanu kəyac Yafɛt! \q Yafɛt pəyi abal ŋa Sem disrɛ, \q Kanaŋ nkɔn pəyɔnɛ wəcar kəŋan!» \p \v 28 Kɔ Nuha eyi sɔ doru meren 350, ntɛ domun dɛlarəm dencepər mɔ. \v 29 Kəwon ka Nuha doru fəp, kənasɔtɔ meren 950, a k'endefi. \c 10 \ms Dokombəra da awut a Nuha dɛndɛ \s Tɛla ta afum doru \p \v 1 Dokombəra da awut a Nuha: Semy, Ham, kɔ Yafɛt dɛndɛ. Awut a Nuha ŋanakom awut, ntɛ domun dɛlarəm denacepər mɔ. \p \v 2 Awut a Yafɛt ŋanayɔnɛ: Komɛr, Makɔk, Maday, Yawaŋ, Tubal, Mɛsɛk, kɔ Tiras. \v 3 Awut a Komɛr: Askenas, Rifat, kɔ Tokarma. \v 4 Awut a Yawaŋ: Elisa, Tarsis, Kitim, kɔ Dodanim. \v 5 Awut akakɔ ŋanakom afum aŋɛ ŋayersɛnɛ kəndɛ cəba kəsək mɔ, kɔ tɔf yaŋan, kɔ cusu cəŋan, kɔ cusuŋka cəŋan nde tɔf yaŋan. \p \v 6 Awut a Ham ŋanayɔnɛ: Kus, Misira, Put, kɔ Kanaŋ. \v 7 Awut a Kus: Seba, Hawila, Sabta, Rama, kɔ Sabatəka. Awut a Rama: Saba kɔ Dedaŋ. \v 8 Kus ɛnakom sɔ Nimrod, nkɔn onuŋkɛnɛ kəyɔnɛ korgba doru dandɛ. \v 9 Nimrod ɛnayɔnɛ wəpɛn korgba nde fɔr ya MARIKI kiriŋ. Ti tɔ alokɛnɛ: «Pəmɔ Nimrod, korgba kəpɛn nde fɔr ya MARIKI kiriŋ.» \v 10 K'eŋkekərɛ dɛbɛ kərɛsna Babɛl, Ɛrɛk, Akad, kɔ Kalne nde atɔf ŋa Siŋhar. \v 11 Dəndo atɔf ŋaŋɔkɔ ŋɔ Asur ɛnawur, k'ɛncəmbər Niniwe, dare da Rehobot, Kalah, \v 12 kɔ Rɛsɛŋ, dare dɔpɔŋ dɔkɔ dɛnayi Niniwe kɔ Kalah dacɔ mɔ. \p \v 13 Kɔ Misira ɛnayɔnɛ wətem k'afum aŋɛ: Aka Lud, aHanam, aLehab, aNaftu, \v 14 aPatərus, aKasəlu (aŋɛ aFilisti ŋawur dacɔ mɔ) k'aKaftor. \p \v 15 Kɔ Kanaŋ oŋkom Cidoŋ, coco cɔn, kɔ Het. \v 16 Kanaŋ ɛnayɔnɛ wətem ka cusuŋka cəlarəm: Aka Yebus, Amɔr, aKirkas, \v 17 aHewy, aHarki, aSini, \v 18 aka Arwad, aCemar, aHamat. Ti disrɛ kɔ cusuŋka ca Kanaŋ cənde cəsamsər. \v 19 Cələncər ca aKanaŋ cənakɔ kəyɛfɛ Cidoŋ, Kerar kəsək, haŋ Kasa, kɔ kəca ka Sodom, kəca ka Komora, kəca ka Adma kɔ kəca ka Ceboyim, haŋ Lasah. \v 20 Awut a Ham ŋɔ akakɔ, dəcusuŋka cusuŋka, dəcusu cusu, dətɔf tɔf. \p \v 21 Kɔ Sem wəbeki ka Yafɛt, ɔsɔtɔ sɔ awut. Sem ɔyɔnɛ wətem ka Heber k'afum ɔn fəp. \v 22 Awut a Sem ŋanayɔnɛ: Helam, Asur, Arpaksad, Lud, k'Aram. \v 23 Awut a Aram ŋanayɔnɛ: Huc, Hul, Kɛtɛr kɔ Mas. \v 24 Arpaksad ɛnakom Sɛlah. Kɔ Sɛlah oŋkom Hebɛr. \v 25 Kɔ Hebɛr oŋkom awut arkun mɛrəŋ. Tewe ta wəkin tɛnayɔnɛ Pɛlɛk,\f + \fr 10.25\fr* \fq Pɛlɛk\fq* = cəHebəre «kəyerɛnɛ» \f* bawo tɛm tɔn tɔ antɔf ŋɛnayerɛnɛ. Kɔ tewe ta wɛnc tɛnayɔnɛ Yoktan. \v 26 Kɔ Yoktan oŋkom Almodad, Sɛlɛf, Hacarmawɛt, Yɛrah, \v 27 Hadoram, Husal, Dikalah, \v 28 Hobal, Abimayɛl, Saba, \v 29 Ofir, Hawila, kɔ Yobab. Akaŋɛ fəp awut a Yoktan ŋanayi. \v 30 Kɔ ŋandɛ kəyɛfɛ ka Mesa, Sefar kəsək, haŋ nde mɔrɔ ma nde dec dɛmpɛ mɔ. \v 31 Awut a Sem ŋɔ akakɔ, dəcusuŋka cusuŋka, dəcusu cusu, dətɔf tɔf. \p \v 32 Cusuŋka ca awut a Nuha cɔ cacɔkɔ, kɔ tɔkɔ aŋkom ŋa mɔ. Afum akaŋɛ ŋɔ afum ŋawur dəris a kɔ ŋandeyersɛnɛ dəntɔf, doru fəp ntɛ domun dɛlarəm denacepər mɔ. \c 11 \s Kəlɔ kəŋeci ka Babɛl \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ doru fəp kusu kin k'anccɔp, pacloku, moloku min mayi. \v 2 K'afum ŋande ŋakɔ kəca nkɛ dec dɛmpɛ mɔ, kɔ ŋanəŋk mɔrɔ atɔf ŋa Siŋhar, kɔ ŋandɛ mi dacɔ. \v 3 Kɔ ŋalokɛnɛ: «Pasut birik, pacɔf bi!» Kɔ birik bɔcɔf babɔkɔ bɔyɔnɛ ŋa masar, kɔ kɔrtal kəyɔnɛ ŋa dos. \v 4 Kɔ ŋaloku sɔ: «Paŋkɔn, pacəmbər dare kɔ kəlɔ nkɛ domp da ki dendekɔ haŋ dɔsɔ kɔm mɔ. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ pasɔtɔ tewe mɔ, tɔsɔŋɛ su sɔ kətɔsamsər doru.» \p \v 5 Kɔ MARIKI ontor kədemɔmən dare kɔ kəlɔ nkɛ afum ŋanccəmbər mɔ. \v 6 Kɔ MARIKI oloku, «Nəmɔmən afum aŋɛ! Fəp faŋan kusu kin kɔ ŋancɔp. Nəmɔmən sɔ ntɛ ŋancop kəyɔ mɔ. Tɔlɔm o tɔlɔm teyi fɛ ntɛ tɔŋmɔnɛ ŋa kəyɔ ka tɛfaŋ taŋan mɔ. \v 7 Paŋkɔn, pator, panɔŋkəl-nɔŋkəl kusu kəŋan ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋanenɛnɛ sɔ mɔ.» \v 8 Kɔ MARIKI ɛsamsər ŋa doru, kɔ ŋasak kəcəmbər dare. \v 9 Ti t'awenɛ di Babɛl, bawo difɔ MARIKI ɛnanɔŋkəl cusu, k'ɛsaməsər afum doru. \s Tecepərɛnɛ ta Sem kɔ awut ɔn, kəbəp ka Abram \p \v 10 Tecepərɛnɛ ta Sem tɛntɛ: Sem ɛnasɔtɔ meren 100, a pədekom Arpaksad, teren ta mɛrəŋ ntɛ domun dɛnasak antɔf mɔ. \v 11 Kəkom ka Arpaksad, kɔ Sem eyi sɔ doru meren 500, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 12 Arpaksad ɛnasɔtɔ meren 35, a pədekom Sɛlah. \v 13 Kəkom ka Sɛlah, Arpaksad ɛnasɔtɔ sɔ meren 403, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 14 Sɛlah ɛnasɔtɔ meren 30, a pədekom Hebɛr. \v 15 Kəkom ka Hebɛr, Sɛlah ɛnasɔtɔ sɔ meren 403, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 16 Kɔ Hebɛr ɔsɔtɔ meren 34, a pədekom Pɛlɛk. \v 17 Kəkom ka Pɛlɛk, Hebɛr ɛnasɔtɔ sɔ meren 430, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 18 Pɛlɛk ɛnasɔtɔ meren 30, a pədekom Rehu. \v 19 Kəkom ka Rehu, Pɛlɛk ɛnasɔtɔ sɔ meren 209, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 20 Rehu ɛnasɔtɔ meren 32, a pədekom Seruk. \v 21 Kəkom ka Seruk, Rehu ɛnasɔtɔ sɔ meren 207, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 22 Seruk ɛnasɔtɔ meren 30, a pədekom Nahor. \v 23 Kəkom ka Nahor, Seruk ɛnasɔtɔ sɔ meren 200, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 24 Nahor ɛnasɔtɔ meren 29 a pədekom Terah. \v 25 Kəkom ka Terah, Nahor ɛnasɔtɔ sɔ meren 119, mmɛ ɛnakom sɔ awut arkun k'awut aran alɔma mɔ. \p \v 26 Terah ɛnasɔtɔ meren 70, a pədekom Abram, Nahor kɔ Haraŋ. \s Tecepərɛnɛ ta Terah kɔ Abram \p \v 27 Tecepərɛnɛ ta Terah tɛntɛ: Terah okom Abram, Nahor kɔ Haraŋ nwɛ ɛnakom Lɔt mɔ. \v 28 Haraŋ, fɔr ya kas kiriŋ y'ɛnafi, atɔf nŋɛ anakom kɔ mɔ, nde dare da Ur nde atɔf ŋa Kaldi. \v 29 Abram kɔ Nahor ŋanɛncɛ. Wəran ka Abram ancwe Saray kɔ wəran ka Nahor, Milka. Milka, wan ka Haraŋ ɛnayi, ŋapaŋnɛ kas kin kɔ Yiska. \v 30 Saray ɛnakom fɛ, ɛnasɔtɔ fɛ wan. \p \v 31 Kɔ Terah ɛlɛk wan kɔn Abram, kɔ wansɔ kɔn Lɔt, wan ka Haraŋ, k'ɛlɛkɛnɛ sɔ Saray wəran ka Abram, kɔ ŋasol fəp faŋan kəwur ka nde dare da Ur nde atɔf ŋa Kaldi kəkɔ ka atɔf ŋa Kanaŋ. Kɔ ŋambəp atɔf ŋa Haraŋ kɔ ŋandɛ di. \v 32 Terah ɛnawon doru meren 205, a k'endefi dəndo atɔf ŋa Haraŋ. \c 12 \ms2 Tecepərɛnɛ ta Abraham \mr 12.1-25.18 \s Kanu kəloku ka Abram kəwur ka atɔf ŋɔn \p \v 1 Kɔ MARIKI oloku Abram: «Məwur atɔf ŋam, dəŋkom dam, kəlɔ ka papa kam, məkɔ atɔf nŋɛ indementər əm mɔ. \v 2 Indesɔŋ'am kəyɔnɛ ka kas k'afum alarəm, indesɔŋ əm pətɔt, indesɔŋɛ tewe tam tɛbɛk. Məndetolanɛ afum alɔma pətɔt. \v 3 Indesɔŋ pətɔt aŋɛ ŋandetolan'am pətɔt mɔ. Indesɔŋ pəlɛc aŋɛ ŋandetolan'am pəlɛc mɔ. Tetam t'indesɔŋɛnɛ cusuŋka ca doru fəp pətɔt.» \p \v 4 K'Abram owur Haraŋ pəmɔ tɔkɔ MARIKI ɛnaloku kɔ ti mɔ, kɔ Lɔt ɛncɛpsɛ kɔ darəŋ. Tɛnatəŋnɛ Abram pəsɔtɔ meren 75. \v 5 K'Abram ɛlɛk Saray, wəran kɔn, kɔ Lɔt wan ka wəbek'ɔn wərkun kɔ ca yɔkɔ ŋanayɔ di mɔ, k'afum \f + \fr 12.5 \fr* \fq Afum\fq* = Ti tɔyɔnɛ «yeŋesəm, ca yeyi wəyeŋ.» \f* akɔ ɛnasɔtɔ Haraŋ mɔ. Kɔ ŋawur kəkɔ atɔf ŋa Kanaŋ. \s Abram nde atɔf ŋa Kanaŋ, kɔ kəndɛ kɔn Misira \p Kɔ ŋambɛrɛ atɔf ŋa Kanaŋ. \v 6 K'Abram ɛncali atɔf haŋ kəfo nkɛ ancwe Səkɛm, haŋ nde tofo ntɛ Aŋkiri ŋa More ŋɛncəmɛ mɔ. Aka Kanaŋ ŋanayi atɔf ŋaŋɔkɔ tɛm tatɔkɔ. \p \v 7 Kɔ MARIKI owurər Abram k'oloku kɔ: «Indesɔŋ atɔf ŋaŋɛ yuruya yam.» K'Abram olompsɛ MARIKI mmɛ mɛnawurər kɔ mɔ, tetek toloŋnɛ dəndo. \v 8 K'eyekti sɔ di saŋka, nde ɛncyɛfɛ pəckɔ dəmɔrɔ mɔ, kəca nkɛ dec dɛmpɛ Betel \f + \fr 12.8 \fr* \fq Betel\fq* = «kəlɔ ka Kanu.» \f* mɔ. K'ɛncəmbər abal di, Betel beyi kɔ nde dec dɛŋkalɛ mɔ, dare da Hay deyi kɔ nde dec dɛmpɛ mɔ. K'ɔlɔ di tetek toloŋnɛ MARIKI, k'ontola tewe ta MARIKI. \f + \fr 12.8 \fr* \fq MARIKI\fq* = Tewe tɔtɔt ta Kanu, ti tɔyɔnɛ «YHWH.» \f* \v 9 K'Abram ɛyɛfɛ kəcal-cali kəkɔ ka kəca ka Nɛkɛf. \p \v 10 Dor dɛnayi dɔtɔf, k'Abram ontor Misira kəkɔcepərɛnɛ tɛm, bawo dor dɛncbɛk kəbɛk dəm. \v 11 Ntɛ ɔlɔtərnɛ kəbɛrɛ Misira mɔ, k'oloku wəran kɔn Saray: «Məcəŋkəl im, incərɛ a wəran wətɔt teyi məyɔnɛ. \v 12 K'aka Misira ŋandekɔnəŋk əm-ɛ, ŋandekɔloku: ‹Wəran kɔn ɔfɔ!› Tɛm tatɔkɔ ŋandekɔdif im, ŋasak məna. \v 13 Mədekɔ məloku ŋa a wəkirɛ kem məyɔnɛ. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasumpər im belbel tetam mɔ, tetam t'endekɔsɔŋɛ, ta ifi-ɛ.» \p \v 14 Ntɛ Abram ɛmbɛrɛ Misira mɔ, k'aka Misira ŋanəŋk wəran nwɛ entesɛ pəcepərər. \v 15 K'akəsək a Firawona \f + \fr 12.15 \fr* \fq Firawona\fq* = Bafɔ tewe ta fum tɔ, mba tewe ta abɛ a Misira tencyi. \f* ŋanəŋk kɔ, kɔ ŋayek-yekəs kɔ nda Firawona. Ntɛ tɔ k'aŋkɛrɛ wəran nwɛ nde kəlɔ ka Firawona. \v 16 Kɔ Firawona osumpər Abram belbel teta Saray, k'ɔsɔtɔ kəyɛfɛ sɛm yɛfɛt haŋ yɔpɔŋ, sɔfale, amarəs arkun k'aran kɔ yɔkɔmɛ. \v 17 Mba kɔ MARIKI ɔsɔŋ Firawona k'afum ɔn runc yɔpɔŋ teta Saray, wəran ka Abram. \v 18 Kɔ Firawona ewe Abram, k'eyif kɔ: «Cəke cɔ məyɔ em ntɛ? Ake'sɔŋɛ ntɛ məntɔlok'im a wəran kam ɔfɔ mɔ? \v 19 T'ake tɔ məlokɛ a wəkirɛ kam ɔfɔ-ɛ? Məsɔŋ'em kəlɛk kɔ pəyɔnɛ wəran kem. Ndɛkəl oŋ, wəran kam ɛwɛ. Məlɛk kɔ! Məkɔ!» \p \v 20 Kɔ Firawona oloku afum ɔn, «Nəsak kɔ pəkɔ nkɔn, kɔ wəran kɔn kɔ ca nyɛ yɔyɔnɛ yɔn mɔ fəp.» \c 13 \p \v 1 K'Abram ɛmpɛrnɛ Misira kəkɔ ka kəca ka Nɛkɛf, nkɔn, wəran kɔn kɔ ca yɔkɔ ɛnayɔ mɔ fəp, pəsol kɔ wərok kɔn Lɔt. \s Kəgbɛyɛnɛ ka Abram kɔ Lɔt \p \v 2 Abram ɛnasɔtɔ daka dɛlarəm, ɛnala yɔcɔl, pəsam kɔ kɛma. \v 3 K'ɛyɛfɛ kəcal-cali kəyɛfɛ ka Nɛkɛf haŋ Betel da ɛnadɔf abal tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ, Betel kɔ Hay dacɔ. \v 4 Kəca nkɛ ɛnanuŋkɛnɛ kəlompəs tetek toloŋnɛ Kanu dənda, k'Abram oŋkornɛ tewe ta MARIKI. \f + \fr 13.4 \fr* Məmɔmən Sora sa 12.8. \f* \p \v 5 Lɔt nwɛ ŋanasol mɔ, nkɔn sɔ ɛnayɔ cir, ŋkesiya, cəna kəbəp cəbal. \v 6 Atɔf ŋɛnafɛtər ŋa kəyi kəŋan tofo tin, bawo yɔcɔl yaŋan yɛnala. \v 7 Kɔ kəcɔp kənde kəyi akɛk a yɔcɔl ya Abram k'akɛk a yɔcɔl ya Lɔt dacɔ. Atɔf ŋaŋɔkɔ sɔ, aKanaŋ k'aPerisi ŋanandɛ ŋi tɛm tatɔkɔ. \v 8 K'Abram oloku Lɔt: «Pəmar fɛ akɛk a yɔcɔl yam ŋacɔp k'akɛk a yɔcɔl yem. Səna sɔ pəmar fɛ su ti, bawo aka kəlɔ kin disrɛ ŋɔ səyɔnɛ. \v 9 Antɔf fəp ŋɔ ŋaŋɛ ŋey'əm fɔr kiriŋ mɔ. Kɔ məŋkɔ kəca kətɔt-ɛ, iŋkɔ kəmeriya. Kɔ məŋkɔ kəmeriya, iŋkɔ kətɔt, mba məwosɛ səgbɛyɛnɛ.» \p \v 10 Kɔ Lɔt eyekti fɔr k'ɛnəŋk aranta ŋa Yurdɛn tɔkɔ ŋɛndəm mɔ (tɛm tatɔkɔ ta Kanu kəntaləsər Sodom kɔ Komora-ɛ), pənckɔ haŋ Cohar pəmɔ aranta (mɛrɛ) ŋa MARIKI, pəmɔ atɔf ŋa Misira. \v 11 Kɔ Lɔt ɛlɛk dalɛ da Yurdɛn fəp, k'ɔŋkɔ kəca nkɛ dec dɛmpɛ mɔ, tatɔkɔ tɔ ŋanagbɛyɛnɛ kɔ Abram. \v 12 K'Abram ɛndɛ atɔf ŋa Kanaŋ, kɔ Lɔt ɛndɛ sədare sa aranta ŋa Yurdɛn k'ɔndɔf cəbal cɔn kəca ka Sodom. \v 13 Afum a Sodom ŋanatesɛ fɛ bəkəc, ŋancciya MARIKI. \p \v 14 Kɔ MARIKI oloku Abram, ntɛ ŋasakɛnɛ oŋ kɔ Lɔt mɔ: «Məyekti fɔr kəyɛfɛ dənda məyi mɔ, məmɔmən kəca kətɔt, kəmeriya nde dec dɛmpɛ kɔ nde dɛŋkalɛ mɔ. \v 15 Bawo atɔf ŋaŋɛ məŋnəŋk mɔ fəp indesɔŋ əm ŋi kɔ yuruya yam. \v 16 Indesɔŋɛ yuruya yam yɛla haŋ ta antam kəlɔm ŋa-ɛ, pəmɔ tɔkɔ antɔtam kəlɔm kəbof antɔf kəroŋ mɔ. \v 17 Məyɛfɛ məkɔt atɔf ŋaŋɛ dobolu kɔ dowokulu da ŋi, bawo indesɔŋ əm ŋi.» \p \v 18 Kɔ Abram encepɛ cəbal cɔn, k'ende pədɔf ci nde tofo ntɛ Aŋkiri ŋa Mamre yɛncəmɛ mɔ kəsək, ta ɔmbɔlɛ Hebərɔŋ-ɛ, k'olompəs di tetek toloŋnɛ MARIKI. \f + \fr 13.18 \fr* \fq MARIKI\fq* = Itɔ tatɔkɔ cəHebəre «YHWH»: Məmɔmən Sora sa 4.26 \f* \c 14 \s Abram, abɛ kɔ Melkisedek \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ tɔ abɛ a tɔf maŋkəlɛ ŋancyɛfərɛnɛ kɔ abɛ a sədare kəcamət: Amrafɛl wəbɛ wəka Siŋhar,\f + \fr 14.1 \fr* \fq Siŋhar\fq* = Mesopotami \f* Aryok wəbɛ wəka Elasar, Kədɔr-Lahomɛr wəbɛ wəka Helam, kɔ Tidəhal wəbɛ wəka Koyim, \v 2 tɛnatəŋnɛ abɛ akakɔ ŋacyɛfərɛnɛ kɔ abɛ a sədare kəcamət: Bera \f + \fr 14.2 \fr* \fq Bera\fq* ti tɔ tatɔkɔ «pəlɛc» \f* wəbɛ wəka Sodom, Birəsa \f + \fr 14.2 \fr* \fq Birəsa\fq* ti tɔ tatɔkɔ «abəkəc ŋɛlɛc» \f* wəbɛ wəka Komora, Sinab wəbɛ wəka Adma, Semeber wəbɛ wəka Ceboyim kɔ wəbɛ wəka Bela mbɛ bɔyɔnɛ Cohar mɔ. \v 3 Abɛ akaŋɛ kəcamət fəp aranta ŋa Sidim dacɔ ŋanandɛ, nde pəyɔnɛ mɔkɔ Kəba Kədokət mɔ. \v 4 Meren wəco kɔ mɛrəŋ ŋayi kətam ka Kədɔr-Lahomɛr dəntɔf, mba teren ta wəco kɔ maas kɔ ŋayeŋkər kɔ səbomp. \v 5 Teren ta wəco kɔ maŋkəlɛ, Kədɔr-Lahomɛr k'abɛ akɔ ŋanabɛrɛnɛ mɔ, ŋasut aRefay nde dare da Asterot-Karnayim, kɔ ŋasut aSus nde Ham, kɔ ŋasut afum a Em nde Aranta ŋa Kiriyatayim. \v 6 K'abɛ maŋkəlɛ ŋasut aHor ndaraŋan, nde mɔrɔ ma Sehir.\f + \fr 14.6 \fr* \fq Sehir\fq* ti tɔ tatɔkɔ Edɔm, ndena Esayu kɔ afum ɔn \f* Kɔ ŋambɛləs aHor haŋ nde tofo ntɛ Aŋkiri ŋa Paran ŋɛncəmɛ mɔ, nde tɛgbərɛ kəsək. \v 7 K'abɛ akaŋɛ maŋkəlɛ ŋaluksərnɛ Eyən-Mispe \f + \fr 14.7 \fr* \fq Eyən-Mispe\fq* ti tɔ tatɔkɔ «abat ŋa kiti» \f* (nŋɛ ŋɔyɔnɛ Kadɛs mɔ), kɔ ŋasut aka Amalek atɔf ŋaŋan fəp kɔ Amɔr aŋɛ ŋanandɛ Hacacon-Tamar mɔ. \v 8 Kɔ abɛ a sədare kəcamət (Sodom, Komora, Adma, Ceboyim kɔ Bela, ti tɔ tatɔkɔ Cohar) ŋambɛrɛnɛ kəsutɛnɛ nde aranta ŋa Sidim. \v 9 Akɔ sɔ ŋayi: Kədɔr-Lahomɛr wəbɛ wəka Helam, Tidəhal wəbɛ wəka Koyim, Amrafɛl wəbɛ wəka Siŋhar, kɔ Aryok wəbɛ wəka Elasar. Abɛ maŋkəlɛ ŋayɛfərɛnɛ kɔ abɛ kəcamət. \v 10 Ntɛ Aranta ŋa Sidim ŋɛnala cələmp ca kɔrtal mɔ, k'abɛ aŋɛ kəcamət dacɔ, wəbɛ wəka Sodom kɔ wəka Komora ŋayɛksɛ kɔ ŋantɛmpɛnɛ ci disrɛ. K'alpəs aŋɛ maas k'asɔdar aŋan ŋayɛksɛ kɔ ŋantɛfərnɛ kəca ka dətɔrɔ. \v 11 K'atam a asɔdar a abɛ kəcamət ŋawɛtəs ca ya aka Sodom kɔ Komora kɔ yeri yaŋan fəp, kɔ ŋaŋkɔ. \v 12 Kɔ ŋasumpər sɔ Lɔt kɔ daka dɔn, nkɔn Lɔt wan ka wəbeki ka Abram ɛnayi, (kəyɛfərɛnɛ kaŋkɛ kənabəp Lɔt nwɛ pəyi Sodom). \p \v 13 Kɔ wəmulpɛ dəkəwan wəkin ende pəloku ti Abram wəHebəre, nwɛ ɛnandɛ nde kəfo nkɛ Aŋkiri ŋa Mamre wəAmɔr ŋɛnacəmɛ mɔ. Mamre nwɛ pəyɔnɛ wɛnc ka Ɛskɔl kɔ Haner, aŋɛ ŋanacaŋəs kətəŋnɛ kɔ Abram mɔ. \v 14 Ntɛ Abram ene kəsumpər ka wan ka wəbek'ɔn mɔ, k'oloŋka asol ɔn afum 318 aŋɛ ŋanabaŋsɛ, akomɛnɛ ɔn dacɔ mɔ. K'ɛncɛpsɛ abɛ aŋɛ ŋanasumpər wan ka wəbek'ɔn darəŋ haŋ dare da Dan. \v 15 K'Abram eyerəs kənay (kəgba) kɔn, kɔ ŋawɛkərnɛ ŋa kəyɛfərɛnɛ ka pibi, nkɔn Abram k'amar ɔn, kɔ ŋasut asumpər a wan ka wəbek'ɔn, kɔ ŋambɛləs ŋa haŋ Hoba, nŋɛ ŋeyi Damas kəca kəmeriya mɔ. \v 16 K'oluksɛ ca fəp, k'oluksɛ sɔ Lɔt wan ka wəbek'ɔn, aran, k'afum alpəs aŋɛ. \p \v 17 Ntɛ Abram osut Kədɔr-Lahomɛr k'amarɛnɛ ɔn mɔ, kɔ wəbɛ wəka Sodom owur kədefaynɛ kɔ nde aranta ŋa Sawe, nde pəyɔnɛ «Aranta ŋa Wəbɛ» mɔ. \p \v 18 Melkisedek, wəbɛ wəka Salɛm,\f + \fr 14.18 \fr* \fq Salɛm\fq* = «Yerusalɛm», ti tɔ tatɔkɔ Darsalam \f* ɛŋkɛrɛ kəcom kɔ member: Melkisedek, wəloŋnɛ wəka Kanu nkɛ kəyi canu cəlɔma fəp kəroŋ mɔ, ɛnayi. \v 19 Kɔ Melkisedek ontolanɛ Abram, k'oloku: «Məna Abram, Kanu nkɛ kəyi canu cəlɔma fəp kəroŋ mɔ, Wəbɛ wəka dəntɔf kɔ darenc, kəpoc'am pətɔt. \v 20 Ileləs Kanu nkɛ kəyi canu cəlɔma fəp kəroŋ mɔ, nkɛ kəlɛk ayɛfərɛnɛ am kɔ kəmbɛr əm dəwaca mɔ!» Kɔ Abram ɔsɔŋ kɔ farilɛ fa ca yɔkɔ ŋanasɔtɔ dəkəwan mɔ fəp. \p \v 21 Kɔ wəbɛ wəka Sodom oloku Abram: «Məsɔŋ im afum, məlɛk ca yayɛ fəp yam.» \v 22 Kɔ Abram oluksɛ wəbɛ wəka Sodom mɔcɔp: «Indot kəca nnɔ MARIKI nwɛ eyi canu cəlɔma fəp kəroŋ mɔ, nwɛ ɔyɔnɛ wəbɛ wəka darenc kɔ dəntɔf mɔ. \v 23 Ifɔlɛk ali paka pin ca yam dacɔ. Ali debeŋa kɔ pəyi fɛ ti-ɛ pɛpətərɛ pa kɔfta kam. Ti tɔ məntɔtam kəloku: ‹In'ɔsɔŋɛ Abram kəyɔ daka.› \v 24 Ifɔlɛk daka o daka, mɛnɛ yeri nyɛ afum em ŋandi mɔ, kɔ kəyer nkɛ atɛmp em Ɛskɔl, Haner, kɔ Mamre ŋasɔtɔ mɔ, bawo pəmar ŋasɔtɔ kəyer.» \c 15 \s MARIKI ɛncaŋəs kiyi kəŋan tes tin kɔ Abram \p \v 1 Ntɛ mes mamɔkɔ mencepər mɔ, kɔ MARIKI owurər Abram dəmere k'oloku kɔ ntɛ: «Ta mənesɛ, Abram! Ina yati indeyɔn'am aca. Indeluks'am kəway pəpɔŋ.» \v 2 Kɔ Abram eyif Kanu: «MARIKI Wəbɛ kem, ake məndesɔŋ im-ɛ? Intas ta iyɔ wan-ɛ, wədelɛk kɛ kem ɔyɔnɛ Eliyeser wəka Damas.» \v 3 Kɔ Abram ɔnɔcər: «Məsɔŋ f'em awut,\f + \fr 15.3 \fr* Yuruya \f* nwɛ aŋkom nde kəlɔ kem disrɛ mɔ, nkɔn endelɛk kɛ kem.» \v 4 Kɔ MARIKI oloku kɔ, «Ala, bafɔ nkɔn endeyɔnɛ wəlɛk ka kɛ kam, mba wan kam wəkom nwɛ endewur əm dəris mɔ yati.» \v 5 Kɔ MARIKI owurɛnɛ Abram abal ŋɔn disrɛ, k'oloku kɔ: «Məgbətnɛ kɔm. Məlɔm cɔs cacɔkɔ, kɔ məntam-ɛ.» K'ɔnɔcər: «Pəmɔ cɔs cacɔkɔ, yuruya yam afɔde pactam kəlɔm ŋa fəp.» \v 6 Abram ɛnagbɛkər kəlaŋ kɔn MARIKI. Ti tɔ MARIKI ɛnalɔmɛ kɔ fum wəlompu. \v 7 Kɔ Kanu kəloku kɔ: «In'ɔyɔnɛ MARIKI nwɛ ɛnawur'am Ur ŋa aKaldi kədesɔŋ əm atɔf ŋaŋɛ, məde məlɛk ŋi kɛ mɔ.» \v 8 Kɔ Abram eyif: «MARIKI Wəbɛ kem, cəke c'indetam kəcərɛ a indesɔtɔ atɔf ŋaŋɛ kɛ-ɛ?» \v 9 Kɔ Kanu kəloku kɔ: «Məkɛr'em wana weyecəra win, wir wɛran win, kɔ aŋkesiya ŋorkun ŋin fəp fayi ya meren maas maas, tɔpay tin kɔ apokpoka ŋin.» \v 10 Kɔ Abram ɛŋkɛrɛ sɛm yayɔkɔ k'eŋgber-gberi yi dacɔ dacɔ k'ombocəs yegber-gberi yayɔkɔ mɛrəŋ mɛrəŋ yɛtɛfərɛnɛ, kɔ bɛmp, məlməl m'ɛnaboc yi ta aŋgberi yi-ɛ. \v 11 Kɔ yɔfən yontorər sɛm yegber-gberi yayɔkɔ, mba k'Abram ɛmbɛləs yi. \p \v 12 Dec dendekalɛ, k'Abram endirərnɛ, k'ayekyek ŋɔpɔŋ ŋɛŋgbəpərnɛ kɔ k'enesɛ dəmere. \v 13 Kɔ Kanu kəloku Abram: «Məcərɛ a yuruya yam yendeyɔnɛ acikəra atɔf ŋocuru nŋɛ ŋɔntɔyɔnɛ ŋaŋan mɔ. Ŋandekɔyɔnɛ di acar, andekɔtɔrəs ŋa di haŋ meren 400. \v 14 Mba Indetɔrəs afum aŋɛ ŋandecəmbər ŋa dacar mɔ, ŋandewur atɔf ŋaŋɔkɔ kɔ ca yɛlarəm. \v 15 Kɔ məna Abram, məndekɔbəp atem am pəforu disrɛ, \f + \fr 15.15 \fr* Ti tɔ tatɔkɔ «Məndefi pəforu disrɛ.» \f* pawup əm detem dobotu disrɛ. \f + \fr 15.15 \fr* Ti tɔ tatɔkɔ «Pəbotu pa detem dam.» \f* \v 16 Yuruya yam yendeluksərnɛ nnɔ mɛnɛ tɛm ta danapa da maŋkəlɛ, bawo Amɔr ŋantacepərər fɛ kiciya kəŋan a idebɛləs ŋa dɛ.» \p \v 17 Ntɛ dec dɛŋkalɛ mɔ, k'asum ŋɛmət (dimi dontor) kɔ teken pɛncɛsəŋɛ, nɛnc kɔ kinimɛ yencepər yoboc ya sɛm yeyer yayɔkɔ dacɔ. \v 18 Dɔsɔk dadɔkɔ dɔ MARIKI ɛnacaŋəs kəyi kəŋan danapa kɔ Abram. Pəcloku Abram: «Isɔŋ yuruya yam kəyɛfɛ ka kəŋgbɔkɔ ka Misira haŋ Ɛfərat, kəŋgbɔkɔ kəpɔŋ: \v 19 Indesɔŋ yuruya yam atɔf ŋa aKeni, aKenisi, aKadmon, \v 20 ŋa aHewy, aPerisi, aRefay, \v 21 ŋa Amɔr, aKanaŋ, aKirkas, kɔ aYebus.» \c 16 \s Kəkom ka Səmayila \p \v 1 Saray wəran k'Abram ɛnakomɛ fɛ kɔ wan. Mba ɛnayɔ wəcar wəran wəMisira, pacwe kɔ Hakar. \v 2 Kɔ Saray oloku Abram: «Mənəŋk, MARIKI ɛyamsər im kəsɔtɔ ka wan. Məfəntərɛ kɔ wəcar kem, tɔlɔma intam kəsɔtər kɔ wan wərkun.» Kɔ Abram ɛncəŋkəl dim da Saray. \v 3 Awa, kɔ Saray wəran ka Abram ɛlɛk wəcar kɔn wəMisira, Hakar, k'ɔsɔŋ kɔ wos Abram pəyɔ kɔ wəran. Tɛnatəŋnɛ kəndɛ ka Abram atɔf ŋa Kanaŋ kəsɔtɔ meren wəco. \v 4 Kɔ Abram ŋafəntərɛ kɔ Hakar, kɔ Hakar ɛmbɛkəs. Ntɛ ɛncərɛ a ɛmbɛkəs mɔ, Hakar ɔmɔmənɛ fɛ sɔ Saray fɔr yɔtɔt. \v 5 Kɔ Saray oloku Abram: «Mən'endesarɛ pəcuy pa mɔlɔməs mmɛ ɔlɔməs im mɔ! Ina yati, in'ɛlɛk wəcar kem k'imbɛr əm kɔ dəwaca, mba ntɛ ɛnəŋknɛ oŋ pəbɛkəs mɔ, k'ɛyɛfɛ kəfər-fərəs im. Mba MARIKI omboc su kiti dacɔ (kəyi su dacɔ), ina kɔ məna!» \v 6 Kɔ Abram oluksɛ Saray moloku: «Wəcar kam ey'əm dəwaca. Məyɔ kɔ tɔkɔ tentes'am mɔ.» Awa, kɔ Saray ɔntɔrəs Hakar haŋ kɔ Hakar ɛyɛksər kɔ, k'ɔŋkɔ pəbɔlɛ. \v 7 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI mɔŋkɔ mɛbəp kɔ nde dətɛgbərɛ kələmp kəlɔma kəsək ta ɔmbɔlɛ kəŋgbɔkɔ \f + \fr 16.7 \fr* Tofo tɛnayi, nde domun dɔtɔt doncwur dəntɔf mɔ. \f* nkɛ kəyi dɔpɔ da Sur mɔ. \v 8 Kɔ mɛlɛkɛ mmɛ meyif: «Hakar, wəcar ka Saray, deke məyɛfɛ-ɛ? Deke məŋkɔ-ɛ?» Kɔ Hakar oluksɛ mi moloku: «Mariki mem Saray, iyɛksər.» \v 9 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI moloku, «Məluksərnɛ ndena Mariki mam, məkɔ məfəntərɛ kɔ dəntɔf.» \v 10 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI moloku kɔ: «Indesɔŋɛ yuruya yam yɛla haŋ ta antam kəlɔm ŋa-ɛ.» \v 11 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI moloku kɔ: «Məmbɛkəs tantɛ, wan wərkun məndekom, wan wəkakɔ məde məsɔŋ kɔ tewe ta Səmayila\f + \fr 16.11 \fr* \fq Səmayila\fq* = cəHebəre «Ɛncəŋkəl» \f*, bawo MARIKI ene kəkulɛ-kulɛ ka pəcuy pam. \v 12 Wan kam endeyi pəmɔ sɔfale sa dop. Ende pəccaŋ afum fəp kəyɛfərɛnɛ, fəp fəcyɛfərɛnɛ kɔ nkɔn. Sona s'endendɛ pəbɔlɛnɛ afum alpəs aŋɛ.» \p \v 13 Kɔ Hakar ewe MARIKI mmɛ mɛnalok-lokər kɔ mɔ, «Ata-Ɛl-Roy,» ti tɔ tatɔkɔ: «Inəŋk nnɔ Kanu nkɛ kənəŋk im mɔ.» \v 14 Ti t'awenɛ kələmp kaŋkɔ, kələmp ka Lahay-Roy. Kələmp kaŋkɔ kəyi Kadɛs kɔ Beredu dacɔ. \v 15 Kɔ Hakar oŋkomɛ Abram wan wərkun, kɔ Abram ewe wan wəkakɔ Hakar ɛnakomɛ kɔ mɔ tewe ta Səmayila. \v 16 Abram ɛnasɔtɔ meren 86 tɛm ntɛ Hakar onckomɛ kɔ Səmayila mɔ. \c 17 \s Kanu kəsəkpər tewe ta Abram kɔ tɔyɔnɛ «Abraham» \p \v 1 Ntɛ Abram ɔsɔtɔ meren 99 mɔ, kɔ MARIKI owurər kɔ, pəcloku kɔ: «In'ɔyɔnɛ Kanu nkɛ kəntam mes ma doru fəp mɔ, məkɔt fɔr yem kiriŋ, məcəmɛ pəlompu darəŋ. \v 2 Indecaŋəs danapa dosu, ina kɔ məna dacɔ, isɔŋ əm yuruya yɛlarəm.» \v 3 Kɔ Abram ɛncəp tobu dəntɔf kɔ Kanu kəloku kɔ ntɛ: \v 4 «Ta ina, danapa dem dɛndɛ kɔ məna dacɔ: Məndeyɔnɛ kas ka afum a tɔf yɛlarəm. \v 5 Afɔsɔw'am tewe ta Abram, mba Abraham,\f + \fr 17.5 \fr* \fq Abram\fq* = «Papa ka afum alarəm,» \fq Abraham\fq* = «papa ka tɔf yɛlarəm.» \f* bawo indesɔŋ'am kəyɔnɛ ka kas ka afum a tɔf yɛlarəm. \v 6 Indesɔŋ əm dokombəra dɔpɔŋ, indesɔŋ'am kəkom ka afum alarəm, abɛ yati ŋandeyi ŋa dacɔ. \v 7 Indepɛnɛ danapa, ina kɔ məna dacɔ kəbəp ka yuruya yam kɔ məna məfi-ɛ, indecəmɛ danapa dadɔkɔ darəŋ kɔ yuruya yam doru o doru. Tɛm tatɔkɔ Kanu kam k'indeyɔnɛ kɔ ka yuruya yam kɔ məna məndecepər-ɛ. \v 8 Indesɔŋ əm kɔ yuruya yam atɔf ŋa Kanaŋ ŋaŋɛ məntɛp kəcbɛrɛ mɔ fəp, ŋendeyɔnɛ ŋaŋan doru o doru, iyɔnɛ Kanu kəŋan.» \v 9 Kɔ Kanu kəloku Abraham: «Məna kɔ yuruya yam, dɛtɛmp dɛtɛmp nəleləs danapa ndɛ səncaŋəs mɔ. \v 10 Ntɛ tɔ nəndetɔmpərərnɛ danapa dem ndɛ incaŋəs məna kɔ yuruya yam kɔ məndecepər-ɛ. Nwɛ o nwɛ ɔŋyɔnɛ wərkun yuruya yam dacɔ mɔ, pakənc kɔ. \v 11 Kəkənc konu kəndementər kəcəmɛ konu danapa dem darəŋ. \v 12 Kəyɛfɛ dɛtɛmp kɔ dɛtɛmp awut anu arkun fəp packənc ŋa tataka ta camət-maas, pəyɔnɛ wəkom wəka kəlɔ kam, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ fum nwɛ asɔtɔnɛ pəsam nnɔ wəcikəra eyi mɔ, ta ɔyɔnɛ wəka yuruya yam mɔ. \v 13 Pəmar pade packənc nwɛ andekom nde kəlɔ kam kɔ nwɛ andesɔtɔnɛ pəsam mɔ, ti tendeyɔnɛ kəfat ka danapa dem da doru o doru nde dis donu. \v 14 Wərkun nwɛ o nwɛ antɔkənc mɔ, aŋwurɛ wəkayi afum ɔn dacɔ, tɛm tatɔkɔ danapa dem delip nnɔ nkɔn eyi mɔ.» \v 15 Kɔ Kanu kəloku sɔ Abraham: «Ntɛ tɔyɔnɛ ta wəran kam Saray mɔ, ta məwe kɔ sɔ Saray, kəyɛfɛ mɔkɔ Sara s'ande pacwe kɔ. \v 16 Kəpocɛ kɔ k'inder, ipocɛ sɔ məna wan nwɛ endekom'am mɔ. Indepocɛ kɔ pətɔt, nkɔn endeyɔnɛ kɛrɛ ka tɔf yɛlarəm. Abɛ a tɔf yɛlarəm ŋandewur kɔ dəris.» \v 17 Kɔ Abraham ɛncəp kəro dəntɔf kəsel, k'olokunɛ dɛbəkəc: «Wərkun wəka meren 100 ɛntam kəkom ba? Kɔ Sara ɔsɔtɔ meren 90 endekom ba?» \v 18 Kɔ Abraham oloku Kanu: «Məgbətnɛ Səmayila doru!» \v 19 Kɔ Kanu kəloku: «Ala! Wəran kam Sara endekom'am wan nwɛ məndewe Siyaka \f + \fr 17.19 \fr* \fq Siyaka,\fq* itɔ cəHebəre = kəsel. \f* mɔ. Indecəmɛ danapa dosu darəŋ kɔ nkɔn, iyɛfɛ sɔ icəmɛ di darəŋ kɔ yuruya yɔn kɔ nkɔn encepər-ɛ danapa da doru o doru dɔ. \v 20 Ntɛ tendeŋərnɛ ti mɔ, ine wəran kam pəctolanɛ Səmayila: Indepocɛ kɔ pətɔt, indesɔŋ kɔ dokombəra dɔpɔŋ indesɔŋɛ yuruya yɔn yɛla endeyɔnɛ kas ka abɛ wəco kɔ mɛrəŋ kɔ wətem ka afum alarəm. \v 21 Mba ntɛ tɔyɔnɛ ta danapa dem mɔ, Sara oŋkom'am tɛm tantɛ dok.» \v 22 Ntɛ Kanu kəlip kəlok-lokər Abraham mɔ, kɔ Kanu kəmpɛ darenc. \v 23 K'Abraham ɛlɛk wan kɔn Səmayila kɔ afum aŋɛ anakom kəlɔ kɔn disrɛ mɔ fəp, kəbəp ka aŋɛ ɛnawayɛ pəsam pɔn mɔ, ti tɔ tatɔkɔ arkun a kəlɔ kɔn disrɛ fəp. K'ɛŋkənc ŋa dɔsɔk din dadɔkɔ, pəmɔ tɔkɔ Kanu kənaloku kɔ ti mɔ. \v 24 Abraham ɛnasɔtɔ meren 99 a k'andekənc kɔ. \v 25 Wan kɔn Səmayila, ɛnasɔtɔ meren wəco kɔ maas a k'andekənc kɔ. \v 26 Dɔsɔk dadɔkɔ d'aŋkənc Abraham kɔ wan kɔn, Səmayila. \v 27 K'aŋkənc arkun aka kəlɔ kɔn disrɛ fəp, kəyɛfɛ acar aŋɛ anakom di mɔ haŋ akɔ ɛnawayɛ pəsam pɔn nnɔ acikəra ŋayi mɔ. K'aŋkənc ŋa fəp kɔ nkɔn Abraham. \c 18 \s Kanu kəndəŋk a Sara endesɔtɔ wan wərkun \p \v 1 Kɔ MARIKI owurər Abraham nde tofo ntɛ ŋkiri ya Mamre yɛnacəmɛ mɔ, tɛtəŋnɛ Abraham pəndɛ nde kusuŋka ka abal ŋɔn daŋ, tɛm ntɛ pəŋwonɛ mɔ. \v 2 Kɔ Abraham eyekti fɔr, k'ɛnəŋk arkun maas ŋacəmɛ ta ŋambɔlɛ kɔ-ɛ. Ntɛ ɛnəŋk ŋa mɔ, k'ewirnɛ kəkɔbəpɛnɛ kɔ ŋa, k'ontontnɛnɛ ŋa haŋ dəntɔf. \v 3 Kɔ Abraham oloku wəkin ŋa dacɔ: «Mariki, ilɛtsɛn'am intam kəsɔtər əm kəwosɛn'em kəcəmɛ ka nnɔna wacar kam ba? \v 4 Pakɛrɛ nu oŋ domun depic nəbikɛnɛ wɛcək, nəŋesəm nnɔ kətɔk nkɛ dəntɔf. \v 5 Indesɔŋ nu sɔ peri, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nu kəsɔtɔ sɔ fənɔntər mɔ, a nədekɔ tɛm tatɔkɔ nəfɔdecepər nnɔ nderem kifəli, iyi kiyi konu.» K'acikəra ŋaloku: «Tentesɛ! Məyɔ tɔkɔ məloku mɔ.» \p \v 6 Kɔ Abraham ɔŋkɔ katəna katəna abal ŋɔn disrɛ nde Sara eyi mɔ, k'oloku kɔ: «Məkufɛ məlɛk kəmbefe kətɔt tafala kəmaas məgbɛntɛ akaŋɛ cəcom.» \v 7 K'ɛyɛksɛ sɔ kəkɔ ka nde yɔcɔl yeyi mɔ, k'osumpər tana pɔtɔt dis nde yɔcɔl yɔn dacɔ, k'ɔsɔŋ pi wəcar kɔn wətɛmp wəkin kɔ wəkakɔ olompəs pi katəna katəna. \p \v 8 Kɔ Abraham ɛlɛk fulaya kɔ mɛsɛ ma wana kɔ sɛm ya tana tatɔkɔ analompəs mɔ, k'ɔŋkɔ pəcəmbərər yi acikəra ɔn. Kɔ nkɔn Abraham ɛncəmɛ ŋa kəsək kətɔk dəntɔf, k'acikəra ŋacdi yeri. \v 9 Ntɛ ŋalip kədi yeri mɔ, kɔ ŋayif Abraham: «Deke wəran kam Sara eyi-ɛ?» Kɔ Abraham oloku ŋa, «Eyi nde abal disrɛ.» \v 10 Kɔ wəcikəra wəkin oloku: «Inder nnɔ ndaram dok tɛm tantɛ wəran kam Sara endekom wan wərkun.» Sara ɛnacəmɛ dəkusuŋka Abraham tadarəŋ pəccəŋkəl. \p \v 11 Abraham kɔ Sara ŋanasikər, ŋabɛk, Sara ɛnawurɛnɛ fɛ sɔ wətam kəsɔtɔ awut. \v 12 Kɔ Sara eselərnɛ pəcloku: «Ndɛkəl ntɛ isikər oŋ mɔ, pəbotu pendey'im sɔ ba? Mariki wos im sɔ, esikər.» \v 13 Kɔ MARIKI eyif Abraham «Ta ake tɔ Sara eselɛ-ɛ a pəcloku: ‹Mba kance kɔ, indetam kəsɔtɔ wan nnɔ isikər mɔ ba?› \v 14 Tes teyi ntɛ tɛntambər MARIKI mɔ ba? Dok tɛm tantɛ imboncər əm mɔ, inder nnɔ ndaram, Sara endesɔtɔ wan wərkun.» \v 15 Kɔ Sara eyemɛ, k'ombupərɛ «Isel fɛ,» bawo ɛnanesɛ. Kɔ MARIKI ɔŋgbɔkərɛ: «Ala, məsel!» \p \v 16 K'afum aŋɛ ŋayɛfɛ kəkɔ, kɔ ŋamɔmən kəca ka Sodom. Kɔ Abraham ɛncəmbər ŋa kəkɔlembərnɛ ŋa. \v 17 Kɔ MARIKI eyifnɛ: «Imɛŋkər Abraham ntɛ ifaŋ kəyɔ mɔ ba? \v 18 Abraham endeyɔnɛ kas ka afum a atɔf ŋɔpɔŋ, ŋa fənɔntər. Afum a doru fəp tetɔn tɔ ŋandesɔtɔnɛ kəpocɛ pətɔt. \v 19 Bawo inasom kɔ pəloku awut ɔn kɔ afum ɔn, a ŋacəmɛ dɔpɔ da ina MARIKI darəŋ, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ kɔ sariyɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ina Kanu ilasɛ Abraham dim ndɛ ɛnasɔŋ tetɔn mɔ.» \v 20 Kɔ MARIKI oloku Abraham: «Mes mmɛ amboncɛ Sodom kɔ Komora mɔ, mɛmbɛk kɔ kiciya ka mi kəyɔ wɛywɛy. \v 21 Kətor k'inder dəntɔf idemɔmən kɔ pəyɔnɛ a ntɛ aŋloku taŋan mɔ kance kɔ-ɛ, kɔ pəntɔyɔnɛ ti-ɛ, ina sɔ icərɛ ti.» \p \v 22 Kɔ acikəra aŋɛ ŋayɛfɛ tofo tatɔkɔ kɔ ŋantɛfərnɛ kəca ka Sodom. MARIKI pəsɔrɔyi kɔ Abraham. \v 23 Kɔ Abraham ɔlɔtərnɛ k'eyif Kanu: «Məndekɔtɔrsɛnɛ sɔ fum wəlompu pəmɔ wəlɛc ba? \v 24 Tɔlɔma afum atɔt wəco kəcamət (50) ŋayi afum aka dare dadɔkɔ dacɔ, məndekɔləsər sɔ dare dadɔkɔ ba? Məfɔtam kəŋaŋnɛnɛ ŋa teta afum alompu akaŋɛ wəco kəcamət (50) aŋɛ ŋayi ŋa dacɔ mɔ?» \v 25 «Tɔbɔl'am məna kəyɔ ka tantɛ! Məfɔdedifɛnɛ fum wəlompu kɔ wətɔlomp, tɛm tatɔkɔ wətɔdəkət pəsɔtɔ pəcuy pin payi kɔ wədəkət. Tɔbɔl'am məna nwɛ məyɔnɛ wəboc kiti ka doru fəp mɔ, məfɔdeyi ta məleləs sariyɛ!» \v 26 Kɔ MARIKI oloku: «K'imbəp nde dare da Sodom disrɛ afum alompu wəco kəcamət-ɛ (50), iŋaŋnɛnɛ alpəs akɔ tetaŋan.» \p \v 27 Kɔ Abraham ɔŋgbɔkərɛ k'oloku: «Nəmɔmən ntɛ iyeŋk abəkəc kəlok-lokər Mariki Kanu mɔ, ina nwɛ iyɔnɛ kəbof ka dəntɔf kɔ ka dənɛnc dəm mɔ. \v 28 Tɔlɔma afum alompu akaŋɛ wəco kəcamət (50) ŋandekɔbut afum kəcamət paləsər oŋ dare fəp ba?» Kɔ Kanu kəloku: «Ifɔləsər di k'imbəp di afum alompu wəco maŋkəlɛ kɔ kəcamət-ɛ (45).» \p \v 29 Kɔ Abraham ɛncəmɛ kɔ darəŋ kəloku kɔ toloku ntɛ: «Tɔlɔma alompu wəco maŋkəlɛ (40) ŋ'andekɔbəp di?» Kɔ Kanu kəloku: «Ifɔləsər, k'imbəp di alompu wəco maŋkəlɛ-ɛ (40).» \p \v 30 Kɔ Abraham oloku: «Ilɔktərn'am, Mariki Kanu! Ta pətɛl'am k'ilok-loku sɔ-ɛ! Tɔlɔma alompu wəco maas (30) ŋ'andekɔbəp di?» Kɔ Kanu kəloku Abraham: «Ifɔləsər di k'imbəp dɔtɔf afum alompu wəco maas-ɛ (30).» \p \v 31 Kɔ Abraham oloku: «Mariki Kanu, məŋaŋnɛnɛ mɔcɔp mem. Tɔlɔma alompu wəco mɛrəŋ (20) ŋ'andekɔbəp di?» Kɔ Kanu kəloku Abraham: «Ifɔləsər di teta afum akakɔ wəco mɛrəŋ (20).» \p \v 32 Kɔ Abraham oloku: «Ilɛtsɛn'am, Mariki mem! Ta pətɛl'am, tɛlpəs t'indelok-lokər əm. Tɔlɔma alompu wəco ŋayi di.» Kɔ Kanu kəloku sɔ Abraham, «Ifɔləsər di teta afum akakɔ wəco.» \p \v 33 Ntɛ ŋalip kəlok-loku mɔ, kɔ MARIKI ɔŋkɔ, kɔ Abraham olukus nde ndɔrɔn. \c 19 \s Lɔt kəyacnɛ kɔn kələsər ka Sodom \p \v 1 Dec dɔrɔfɔy kɔ mɛlɛkɛ mmɛ mɛrəŋ mender Sodom. Lɔt pəndɛ dəkəbɛrɛ da dare. Ntɛ ɛnəŋk mi mɔ, k'ɛyɛfɛ kəkɔbəpɛnɛ kɔ mi, k'ontontnɛnɛ mi dəntɔf. \v 2 Kɔ Lɔt oloku ŋa: «Ilɛtsɛnɛ nu, nəna mariki mem, nəder nnɔ kəlɔ ka wəcar konu. Nəcepərɛnɛ dɛ pibi, nəbikɛnɛ wɛcək, nədena nəyɛfɛ bətbətana suy, nəsumpər sɔ dɔpɔ donu, nəkɔ.» Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ: «Ala, nnɔ tofo tantɛ tɔ səndecepərɛnɛ pibi!» \v 3 Mba kɔ Lɔt ɛncəmɛnɛ ŋa ti darəŋ haŋ kɔ ŋade ŋaləpsər kəkɔ nde ndɔrɔn. K'olompsɛ ŋa yeri yɔtɔt, k'ɛmpɛcɛ ŋa cəcom, kɔ ŋandi yeri. \p \v 4 Ta ŋantafəntərɛ-ɛ, k'afum a dare da Sodom ŋaŋkɛl kəlɔ, kəyɛfɛ awut haŋ abeki fəp faŋan ŋanayi di, ali fum anasak fɛ. \v 5 Kɔ ŋawe Lɔt kɔ ŋayif kɔ: «Deke afum akɔ ŋayi-ɛ, aŋɛ ŋambɛrɛ nnɔ ndaram nnɔ pibi pampɛ mɔ? Məwurɛnɛ ŋa nnɔ səyi mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ səfəntərər ŋa mɔ.» \p \v 6 Kɔ Lɔt owur dəkusuŋka nnɔ ŋayi mɔ, k'ɛŋgbət kumba tadarəŋ tɔn. \v 7 K'oloku ŋa: «Ala, Anapa, Ilɛtsɛnɛ nu ta nəyɔ pəlɛc pampɛ! \v 8 Ilɛtsɛnɛ nu! Iyɔ ayecəra mɛrəŋ atɔcərɛ arkun, ilɛtsɛnɛ nu ikɛrɛ nu ŋa nnɔ dabaŋka, nəyɔ ŋa mɛfaŋ monu. Mba ta nəyɔ acikəra em ntɛ o ntɛ, bawo kəyi kem kɔ ŋayinɛ dɛ!» \v 9 K'afum a Sodom ŋaloku kɔ: «Məbɔlɛ day! Məna wəcikəra məfaŋ kəbocər səna dɔpɔ ndɛ səndekɔt mɔ, kɔ məntɔwurɛnɛ ŋa-ɛ, tɔkɔ səndedeŋər məna mɔ tendecepər taŋan!» Kɔ ŋawɛn Lɔt pəpɔŋ kɔ ŋalɔtərnɛ kumba kəkɔləsər ki. \v 10 Kɔ mɛlɛkɛ mmɛ mɛrəŋ mosumpər Lɔt, kɔ mɛmbɛrsɛ kɔ, kɔ mɛŋgbət kumba. \v 11 Afum akɔ ŋanayi dəkusuŋka mɔ, kɔ mɛlɛke mɔsɔŋ ŋa kətɔnəŋk, kəyɛfɛ wanfɛt haŋ wəbeki, kɔ tɛyamsɛ ŋa kənəŋk sɔ kumba. \p \v 12 Kɔ mɛlɛkɛ ŋayif Lɔt: «An'ɔ məyɔ sɔ nnɔ fum-ɛ? Arkun aŋɛ məsɔŋ aran mɔ, awut am arkun kɔ aran, kɔ afum am fəp, akɔ məyɔ dare dandɛ mɔ fəp, məwurɛnɛ ŋa nnɔ dare dandɛ. \v 13 Kələsər kɔ sənder tofo tantɛ, bawo MARIKI fɔr kiriŋ, ntɛ aŋlokɛ afum a dare dandɛ mɔ, tɛmbɛk. MARIKI osom su kədeləsər dare dandɛ.» \v 14 Kɔ Lɔt ɔŋkɔ pəbəp arkun aŋɛ ŋananɛncɛ awut ɔn mɔ, k'oloku ŋa: «Nəkufɛ nəyɛfɛ dɛ! Bawo MARIKI endeder kələsər dare dandɛ.» Mba, kɔ arkun akaŋɛ ŋancɛm-cɛmnɛ a kəwoləs kɔ Lɔt ɛndɛ. \p \v 15 Pəndeyi dɔsɔka dɛləpəs kɔ mɛlɛkɛ ŋaloku Lɔt: «Məroknɛ məyɛfɛ dɛ, məlɛk wəran kam, kɔ awut am ayecəra aŋɛ ŋayi nnɔ mɔ, ta pəlɛc pedesɔtɔ ŋa kɔ dare dandɛ denciya mɔ.» \v 16 Mba Lɔt pəcwon, kɔ mɛlɛkɛ ŋasumpər ŋa waca, nkɔn kɔ wəran kɔn kɔ awut ɔn ayecəra mɛrəŋ, kɔ mɛlɛkɛ ŋawurɛnɛ ŋa dare disrɛ, bawo MARIKI ɛnafaŋ kəyac kɔ. \p \v 17 Ntɛ mɛlɛkɛ ŋawurɛnɛ ŋa dare disrɛ mɔ, kɔ mɛlɛkɛ min moloku Lɔt: «Məyɛksɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta məfi mɔ! Ta məmɔmən tadarəŋ, ta məcəmbərəs tofo o tofo nnɔ aranta ŋaŋɛ! Məkɔ məndɛ məyacnɛ nde dətɔrɔ, ta mədefi.» \v 18 Kɔ Lɔt oloku ŋa: «Ala, mariki mem! Tɔfɔtam kəyi. \v 19 Ilɛtsɛn'am! Wəcar kam ɔsɔtər əm kəŋaŋnɛnɛ ntɛ məlas layidi dam nnɔ iyi mɔ, ntɛ məsak im kəyi doru mɔ, mba ifɔtam kəyɛksɛ ibəp tɔrɔ tatɔkɔ a məctorɛ pəlɛc, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ ina sɔ, iŋfi. \v 20 Ilɛtsɛn'am məŋnəŋk dare dɔkɔ, dɔlɔtərn'em k'iyɛksɛ ibɛrɛ di kɔ dɛfɛtɛ sɔ. Məc'em ikɔ indɛ iyacnɛ di, dɛfɛtɛ fɛ ba? Intam di kəbɛrɛ, tɔsɔŋ'em kəyi doru!» \v 21 Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ: «Awa, kətola kam kaŋkɛ disrɛ, ifɔləsər dare dadɔkɔ məŋle mɔ. \v 22 Awa, məroknɛ məkɔ, bawo ifɔtam kəyɔ tɔlɔm o tɔlɔm ta məntabɛrɛ di-ɛ.» Ti t'ɔsɔŋɛ ntɛ awenɛ dare dadɔkɔ Cohar \f + \fr 19.22 \fr* \fq Cohar\fq* = «pəfɛt» \f* mɔ. \p \v 23 Dec dɛncpɛ, a kɔ Lɔt ɛmbɛrɛ Cohar. \v 24 Kɔ MARIKI ɔntufər aka Sodom kɔ Komora kəyɛfɛ darenc, pərbəlɔ kɔ nɛnc, nyɛ MARIKI ɛncsak mɔ. \v 25 Kɔ Kanu kələsər sədare fəp, kɔ aranta, kɔ afum kəbəp ka yopoŋ dəntɔf fəp. \v 26 Kɔ wəran ka Lɔt ɔmɔmən tadarəŋ, k'ɛntəŋklɛ k'ɔyɔnɛ tɛrəŋka ta mɛr. \p \v 27 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ bətbət suy, k'ɔŋkɔ nde tofo tɔkɔ ŋanacəmɛ kɔ MARIKI mɔ. \v 28 Kɔ Abraham ɔmɔmən kəca ka Sodom kɔ Komora, k'ɔmɔmən sədare sa aranta fəp, k'ɛnəŋk kinimɛ kəcpɛ pəmɔ ntɛ kinimɛ kəpɔŋ kənde kəcpɛ daranta mɔ. \p \v 29 Ntɛ Kanu kəncləsər sədare sa aranta ŋaŋɔkɔ mɔ, kɔ Kanu kəncɛm-cɛmnɛ Abraham, kɔ kəyac Lɔt pəlɛc ntɛ kəncləsər sədare nsɛ Lɔt ɛnandɛ pəyacnɛ mɔ. \s Lɔt kɔ awut ɔn aran \p \v 30 Kɔ Lɔt ɛyɛfɛ Cohar k'awut ɔn aran mɛrəŋ kəpɛ kəkɔndɛ dətɔrɔ, bawo ɛnanesɛ kəndɛ ka Cohar. K'ɔŋkɔ pəyi kumbuŋkum \f + \fr 19.30 \fr* Abi nde tɔrɔ kəroŋ ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋatam kəgbɔpnɛ mɔ. \f* ka tɔrɔ tɔlɔma disrɛ. \v 31 Kɔ wan wəran wəcɔkɔ-cɔkɔ wəka Lɔt oloku wəlpəs: «Papa kosu ɔyɔnɛ wətem, fum eyi fɛ dɔtɔf nwɛ endeder su mɔ, pəmɔ ntɛ mes mosu mokur moloku ti mɔ. \v 32 Məder səsɔŋɛ kɔ kəmun member ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəfəntərər su, tɔŋsɔŋɛ səsɔtɔnɛ kɔ yuruya mɔ.» \p \v 33 Kɔ ŋasɔŋɛ kas kəŋan kəmun member pibi papɔkɔ. Kɔ wan kɔn wəran wəcɔkɔ-cɔkɔ ɔŋkɔ pəfəntərɛ kɔ kas. Mba Lɔt ɛnacərɛnɛ fɛ kəbɛrɛ kɔ kəwur ka wan kɔn. \v 34 Dɔckɔsɔk k'oloku wəfɛtəra kɔn: «Ifəntərɛna nnɔ pibi kɔ papa. Pasɔŋɛ kɔ sɔ kəmun member nnɔ pibi, ntɛ tɔŋsɔŋɛ məna sɔ nəkɔ nəfəntərɛ kɔ nkɔn mɔ tɔsɔŋɛ pasɔtɔnɛ kɔ yuruya mɔ.» \v 35 Pəndesɔbiyɛ kɔ awut ɔn aran ŋasɔŋ kɔ sɔ member. Pibi papɔkɔ kɔ wan kɔn wəran wəfɛt wəkɔ ɔŋkɔ pəbɛrər papa kəŋan Lɔt, kɔ ŋafəntərɛ. Kas kəŋan ɛnacərɛnɛ fɛ kəbɛrɛ kɔ kəwur ka wəkakɔ sɔ. \p \v 36 Kɔ awut aran a Lɔt aŋɛ mɛrəŋ fəp ŋambɛksɛ Lɔt kas kəŋan. \v 37 Kɔ wan wəran wəka Lɔt wəcɔkɔ-cɔkɔ oŋkom wan wərkun, k'ewe kɔ Mohab.\f + \fr 19.37 \fr* \fq Mohab\fq* = «wəka papa» \f* Nkɔn ɔyɔnɛ papa ka aMohab, ŋayi doru haŋ mɔkɔ. \v 38 Kɔ wan ka Lɔt wəran wəfɛt oŋkom wan wərkun, k'ewe kɔ «Ben Ami.»\f + \fr 19.38 \fr* \fq Ben Ami\fq* = «wan ka afum em» \f* Nkɔn ɔyɔnɛ papa ka aka Amɔŋ ŋayi doru haŋ mɔkɔ. \c 20 \s Abraham kɔ Abimɛlɛk \p \v 1 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ di kəkɔ ka atɔf ŋa Nɛkɛf. K'ɛndɛ Kadɛs kɔ Sur dacɔ, k'ɛyɛfɛ sɔ k'encepərɛnɛ tɛm Kerar. \v 2 Abraham oncloku afum aka di teta wəran kɔn Sara: «Wəkirɛ kem ɔfɔ.» Kɔ Abimɛlɛk, wəbɛ wəka Kerar, ɛmbaŋ Sara. \v 3 Awa, kɔ Kanu kənder Abimɛlɛk dəmere ma pibi kɔ kəloku kɔ: «Kəfi kɔ mənder teta wəran wəkɔ məsumpər mɔ, bawo wəran wəlɔ ɔfɔ!» \v 4 Abimɛlɛk nwɛ ɛnatɔgbuŋɛnɛ wəran nwɛ mɔ, k'eyif: «Mariki mem, cəke cɔ pəyi-ɛ, kədif kɔ mənder atɔf ŋin ali ŋayɔnɛ afum alompu? \v 5 Nkɔn Abraham yati olok'im: ‹Wəkirɛ kem ɔfɔ,› kɔ wəran yati nkɔn sɔ oloku: ‹Wɛnc im wərkun ɔfɔ?› Abəkəc ŋosoku ŋ'inayɔ, ali pəlɛc iyɔ fɛ.» \v 6 Kɔ Kanu kəloku kɔ dəmere: «Incərɛ belbel ina sɔ, a abəkəc ŋosoku ŋɔ mənayɔ ntɛ məcyɔ tantɛ mɔ. Ina yati in'ɛyaməs am kədəktər im, ti t'inatɔwos'am a məgbuŋɛnɛ kɔ. \v 7 Ndɛkəl, məluksɛ wəran wəkawɛ wos. Bawo sayibɛ sa Kanu s'ɔyɔnɛ, endetolan'am məyi doru. Kɔ məntɔluksɛ kɔ-ɛ, məcərɛ a kəfi kɔ mənder kɔ ca yɔkɔ məyɔ mɔ fəp.» \p \v 8 Kɔ Abimɛlɛk ɛyɛfɛ bətbət suy, k'ewe acar ɔn fəp. K'ɔlɔmər ŋa mere mamɔkɔ fəp. Kɔ kənesɛ kəpɔŋ kəsumpər afum akakɔ. \v 9 Kɔ Abimɛlɛk ewe Abraham k'eyif kɔ: «Cəke cɔ məyɔ su tantɛ-ɛ? Kɔ kiciya kəre k'inciy'am-ɛ, ntɛ məsɔŋɛ su, ina k'atɔf ŋem kəciya pəpɔŋ mɔ? Məy'em mɔyɔ mmɛ pəntɔmar məy'em mɔ.» \v 10 Kɔ Abimɛlɛk eyif Abraham: «Cəke cɔ mənafaŋ ntɛ məyɔ tantɛ mɔ?» \v 11 Kɔ Abraham oloku: «Inacɛm-cɛmnɛ a kənesɛ Kanu kəyi fɛ nnɔ, a andedif im teta wəran kem. \v 12 Ntɛ tendeŋərnɛ ti mɔ, kance kɔ, a wəkirɛ kem ɔfɔ. Kas kin kɔ səmpaŋnɛ, səyerɛnɛ cɛrɛ. K'ender sɔ k'ɔyɔnɛ wəran kem. \v 13 Ntɛ Kanu kəsɔŋ'em kəyɛfɛ kəlɔ ka papa wəkem mɔ, ti t'inaloku Sara: ‹Məlɛk'em layidi kəca nkɛ o nkɛ səŋkɔ mɔ, mədekɔ məcloku a wɛnc əm wərkun iyɔnɛ.›» \p \v 14 Kɔ Abimɛlɛk ɛlɛk cir, ŋkesiya, cəna kɔ acar arkun kɔ aran k'ɔsɔŋ Abraham k'oluksɛ kɔ wəran kɔn Sara. \v 15 Kɔ Abimɛlɛk oloku: «Atɔf ŋem ŋɔ ŋaŋɛ nnɔ fɔr yam kiriŋ, məndɛ nnɔ pəndebɔt əm mɔ.» \v 16 K'oloku Sara: «Isɔŋ wɛnc əm wərkun mɛncəmbəl ma gbeti wul win, bɔyɔn'am aca nnɔ afum ŋayi mɔ, kəmentər a məncərɛ fɛ tɔlɔm o tɔlɔm tes tantɛ disrɛ.» \v 17 Kɔ Abraham ontola Kanu, kɔ Kanu kəntaməs Abimɛlɛk, wəran kɔn kɔ acar ɔn, kɔ ŋantam kəkom, \v 18 bawo MARIKI ɛnasumpər aka kəlɔ ka Abimɛlɛk fəp dokombəra teta wəran ka Abraham, Sara. \c 21 \s Kəkom ka Siyaka \p \v 1 Kɔ MARIKI ɛmbaŋ Sara pəmɔ tɔkɔ ɛnaloku ti mɔ, kɔ MARIKI ɛlasɛ kɔ dim dɔkɔ ɛnasɔŋ kɔ mɔ. \v 2 Kɔ Sara ɛmbɛkəs, k'oŋkomɛ Abraham wan wərkun detem dɔn disrɛ, tɛm tatɔkɔ Kanu kənaboncər kɔ mɔ. \v 3 Kɔ Abraham ewe wan wərkun nwɛ Sara oŋkomɛ kɔ mɔ «Siyaka.» \v 4 Kɔ Abraham ɛŋkənc Siyaka wan kɔn wərkun nwɛ tataka ta camət-maas tɔn, pəmɔ tɔkɔ Kanu kənasom kɔ ti mɔ. \v 5 Abraham ɛnasɔtɔ meren tasar tin (100), ntɛ anckom wan kɔn Siyaka mɔ. \v 6 Kɔ Sara oloku: «Kanu kəsɔŋ'em kəselsər. Nwɛ o nwɛ ene kəkom kem Siyaka mɔ, tɔŋyɔ kɔ mesel.» \v 7 K'endeŋər: «An'ɛnatam kəsɔŋɛ Abraham kəlaŋ a Sara endemɛsər awut-ɛ? Mba iŋkomɛ kɔ wan wərkun detem dɔn disrɛ.» \s Abraham kəbɛləs kɔn Hakar kɔ Səmayila \p \v 8 Kɔ wan ɛmbɛk k'awurɛ kɔ mɛsɛ. Kɔ Abraham omboc kəsata kəpɔŋ dɔsɔk ndɛ awurɛ Siyaka mɛsɛ mɔ. \v 9 Kɔ Sara ɛnəŋk wan wərkun, nwɛ wəran wəMisira Hakar ɛnakomɛ Abraham mɔ, pəcsel. \v 10 Kɔ Sara oloku Abraham: «Məbɛləs wan wəran wəcar nwɛ kɔ wan kɔn wərkun. Bawo wan ka wəcar wəkawɛ ŋafɔdepaŋnɛ kɛ kɔ wan kem.» \v 11 Kɔ toloku tatɔkɔ tɛntɛlɛ Abraham belbel teta wan kɔn. \v 12 Mba kɔ Kanu kəloku Abraham: «Ta tɛtɛl'am teta wan kam wərkun kɔ kɛrɛ, wəcar kam. Məwosɛnɛ Sara ntɛ o ntɛ ɛŋfaŋər əm mɔ. Bawo nnɔ Siyaka eyi mɔ, məndesɔtɔ yuruya nyɛ yendetɔmpər tewe tam mɔ. \v 13 Indeyɔnɛ sɔ wan ka wəcar kam atɔf. Bawo nkɔn sɔ yuruya yam y'ɔyɔnɛ.» \p \v 14 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ bətbət suy, k'ɛlɛk kəcom, k'ɛlas apampɛ domun k'ɔsɔŋ Hakar, k'ɛndəndəsər kɔ wan, k'ɛmbɛləs ŋa. Kɔ Hakar ɔŋkɔ pəyi Tɛgbərɛ ta Bersaba. \v 15 Ntɛ apampɛ ŋelip domun mɔ, kɔ Hakar ɛsak wan tɔtɔk dəntɔf. \v 16 K'ɛŋkafələr k'ɔŋkɔ pəndɛ kəsək pəccɔpəsnɛ: «Ifaŋ fɛ kəgbətnɛ wan kem pəcfi.» K'ɔŋkɔ pəndɛ pəbɔlɛnɛ kɔ dobolu da kələm ka ambəncəran katin pətɛfərnɛ kɔ, pəcbok. \v 17 Kɔ Kanu kəne wan dim, kɔ mɛlɛkɛ ma Kanu mewe Hakar darenc kɔ meyif kɔ: «Ake'ntɔrs'əm-ɛ Hakar? Ta mənesɛ! Bawo Kanu kəne wan kam dim nde eyi mɔ. \v 18 Məyɛfɛ məlɛk wan, məsumpər kɔ waca mɛrəŋ, bawo afum alarəm ŋ'indesɔŋ kɔ.» \v 19 Kɔ Kanu kəmepi Hakar fɔr k'ɛnəŋk kələmp. K'ɔŋkɔ pəlas apampɛ domun, k'ɔsɔŋ wan k'omun. \v 20 Kɔ Kanu kəmbum wan nwɛ ɛncbɛk, pəyi dətɛgbərɛ mɔ, k'ende pəyɔnɛ wəpɛnɛ mbəncəran. \v 21 Kɔ Səmayila ɛmbɛk dəndo tɛgbərɛ ta Paran, kɔ kɛrɛ ɛntɛnɛ kɔ wəran wəMisira. \s Abraham kəsek kɔn danapa kɔ Abimɛlɛk \p \v 22 Tɛm tatɔkɔ, Abimɛlɛk ŋasol kɔ Pikɔl, wəbɛ wəka asɔdar ɔn, k'ende pəloku Abraham: «Kanu kəsol am mes mmɛ məŋyɔ mɔ fəp. \v 23 Mədɛrəm'em oŋ ma nnɔ, məckornɛ Kanu a məfɔdetiŋkər im, awut em, kɔ awut-sɔ em, mədɛrəm em sɔ a məndetɔmpər em kɔ atɔf nŋɛ məyi mɔ abəkəc ŋosoku, pəmɔ tɔkɔ iyɔn'am mɔ.» \v 24 Kɔ Abraham oloku: «Indɛrəm am ti.» \v 25 Mba kɔ Abraham ɛnal Abimɛlɛk teta kələmp nkɛ acar a Abimɛlɛk ŋanabaŋɛ fənɔntər mɔ. \v 26 Kɔ Abimɛlɛk oloku: «Incərɛ fɛ nwɛ ɛnayɔ tɔyɔ tatɔkɔ mɔ: Mənasɔŋɛ f'em ti kəcərɛ, mɔkɔ məndesɔŋ'em oŋ ti kəcərɛ.» \v 27 Kɔ Abraham ɛlɛk ŋkesiya, cir kɔ cəna, k'ɔsɔŋ yi Abimɛlɛk. Kɔ ŋaluksərnɛ kɔ ŋasek danapa mɛrəŋ maŋan. \v 28 Kɔ Abraham ɛncəmbər kəsək cir cəyecəra camət-mɛrəŋ ca yɔcɔl yɔn. \v 29 Kɔ Abimɛlɛk eyif Abraham: «Ŋkesiya yɛran camət-mɛrəŋ ya ake yɔ məncəmbər kəsək-ɛ?» \v 30 K'Abraham oloku Abimɛlɛk: «Məwosɛ kəbaŋ ŋkesiya yɛran camət-mɛrəŋ yayɛ tɔyɔnɛ kətəŋnɛ kosu tes a in'ɛnakay kələmp kaŋkɛ.» \v 31 Ti tɔ awenɛ tofo tatɔkɔ «Bersaba», bawo dəndo kəfo kaŋkɔ kɔ ŋanadɛrmɛnɛ. \v 32 Kɔ ŋantəŋnɛ kəsek danapa dəndo Bersaba. Kɔ tɛyɛfɛ dənda, Abimɛlɛk kɔ Pikɔl wəbɛ ka asɔdar ɔn ŋayɛfɛ, kɔ ŋalukus atɔf ŋa aFilisti. \v 33 Kɔ Abraham ɔmbɔf abet \f + \fr 21.33 \fr* Kətɔk nkɛ kəwurɛnɛ «tumbunyi» mɔ. \f* Bersaba, k'oŋkornɛ MARIKI nwɛ ɔntɔlip doru o doru mɔ. \v 34 K'Abraham encepərɛnɛ tɛm tobolu atɔf ŋa aFilisti. \c 22 \s Abraham owosɛ kəloŋnɛnɛ Kanu wan kɔn Siyaka \p \v 1 Ntɛ mes mmɛ mencepər mɔ, kɔ Kanu kəmbocər Abraham dɔpɔ, kɔ kəwe kɔ: «Abraham!» K'owosɛnɛ ki: «In'ɛwɛ!» \v 2 Kɔ Kanu kəloku: «Məlɛk oŋ wan kam sona Siyaka, wəkakɔ məmbɔtər mɔ. Məkɔ atɔf ŋa Moriya dəndo, məkɔ məloŋnɛn'em wan kam kəloŋnɛ ka kəcɔf nde tɔrɔ mpɛ indekɔmentər əm mɔ.» \p \v 3 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ bətbət suy k'ɛŋgbɛk sɔfale sɔn kəbənda, k'ɛlɛkɛnɛ acar ɔn atɛmp mɛrəŋ kɔ wan kɔn Siyaka. Kɔ Abraham ɛŋgbɛs tɔk nyɛ ɛnakɔcɔfɛ Kanu poloŋnɛ mɔ, k'ɛntas nde kəfo kəŋkɔ Kanu kənamentər kɔ mɔ. \v 4 Tataka ta maas, kɔ Abraham eyekti kəro k'ɛnəŋk kəfo kaŋkɔ pəbɔlɛ. \v 5 K'oloku atɛmp ɔn: «Nəyi nnɔ kɔ sɔfale. Siyaka k'ina, kəpɛ kɔ sənder nde kəroŋ kəkɔtontnɛnɛ Kanu. Kɔ səlip-ɛ, səndebəp nu nnɔ.» \p \v 6 Kɔ Abraham ɛlɛk tɔk nyɛ anakɔcɔfɛ Kanu poloŋnɛ mɔ, k'ɛsarsər yi wan kɔn Siyaka, kɔ nkɔn ɛlɛk nɛnc kɔ faka. Kɔ ŋasol mɛrəŋ maŋan kəkɔ. \v 7 Kɔ Siyaka ewe kas Abraham k'eyif kɔ: «Papa!» Kɔ wəkakɔ owosɛ: «In'ɛwɛ, wan kem!» Kɔ Siyaka oloku: «Nɛnc dɔ dandɛ kɔ tɔk, mba deke teŋkesiya tɔkɔ aŋkɔloŋnɛ Kanu pacɔf mɔ peyi-ɛ?» \v 8 Kɔ Abraham oloku: «Wan kem, Kanu ki sərka kəŋkɔsɔtɔ teŋkesiya ntɛ aŋkɔcɔfɛ kɔ poloŋnɛ mɔ.» \p Kɔ ŋasol mɛrəŋ maŋan sɔ kəkɔ. \v 9 Ntɛ ŋambəp kəfo nkɛ Kanu kənamentər kɔ mɔ, kɔ Abraham ɛncəmbər tetek toloŋnɛ Kanu, k'omboc tɔk. K'oŋkot wan kɔn Siyaka, k'edeŋər kɔ tɔk ya kəloŋnɛ kəroŋ. \v 10 Kɔ Abraham ɛntɛnc kəca k'ɛlɛk faka kəkɔfay wan kɔn amera. \v 11 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI mewe kɔ darenc. Kɔ moloku: «Abraham! Abraham!» K'owosɛ: «In'ɛwɛ!» \v 12 Kɔ mɛlɛkɛ moloku: «Ta mədeŋər wan kam kəca, ta məyɔ kɔ tes o tes, bawo incərɛ oŋ ndɛkəl a məŋnesɛ Kanu, ntɛ məntɔfatɛn'em wan kam mɔ, wan kam sona.» \p \v 13 Kɔ Abraham eyekti fɔr k'ɛnəŋknɛ tadarəŋ aŋkesiya ŋorkun lɛn ya ŋi yɛpətsərnɛ dɛrəntəm. Kɔ Abraham ɔŋkɔ pəlɛk aŋkesiya nŋɛ k'ɛsəkpərɛ ŋi wan kɔn, k'oloŋnɛ ŋi Kanu k'ɔncɔf, k'ɛsak wan kɔn. \v 14 Kɔ Abraham ɔsɔŋ tofo tatɔkɔ tewe ta «MARIKI ɛŋnəŋk\f + \fr 22.14 \fr* \fq MARIKI ɛŋnəŋk\fq* = «Wəbɛ Kanu ɔsɔŋ pɛmarsɛnɛ.» \f*.» Ti tɔ aŋlokɛ mɔkɔ: «Nde tɔrɔ ta MARIKI kəroŋ, andekɔnəŋk kɔ.» \p \v 15 Kɔ mɛlɛkɛ ma MARIKI mɔŋgbɔkərɛ sɔ kəwe Abraham darenc, \v 16 kɔ moloku: «Toloku ta MARIKI indɛrəm'am ti, ina sərka! ‹Bawo məyɔ tantɛ, məfatɛnɛ f'em wan kam sona Siyaka, \v 17 indelas əm kəpocɛ pətɔt, indesɔŋɛ afum am ŋala pəmɔ cɔs ca darenc kɔ asənc ŋa kəba kəsək. Yuruya yam \f + \fr 22.17 \fr* \fq Yuruya yam\fq* = pəlay pa kəbənda ka dokom dam \f* yendetasərnɛ aterɛnɛ aŋan. \v 18 Afum a doru fəp ŋandesɔtɔ kəpocɛ pətɔt teta yuruya yam, bawo məncəŋkəl dim dem.›» \v 19 Kɔ Abraham oluksərnɛ nde atɛmp ɔn ŋanckar kɔ mɔ, kɔ ŋayɛfɛ kɔ ŋasol fəp faŋan kəkɔ Berseba, bawo Abraham Berseba ɛnandɛ. \p \v 20 Ntɛ mes mamɔkɔ mencepər mɔ, k'ande paloku Abraham ntɛ: Milka oŋkomɛ sɔ wɛnc Nahor awut arkun: \v 21 Huc wan kɔn wəcɔkɔ-cɔkɔ, Bus wɛnc wərkun, Kemuyel papa ka Aram, \v 22 Kesed, Haso, Pildas, Yidlaf kɔ Betuhɛl. \v 23 Kɔ Betuhɛl oŋkom Rebeka. Awut arkun akaŋɛ camət-maas ŋɔ Milka ɛnakomɛ Nahor, wɛnc ka Abraham. \v 24 Kɔ wəlak'ɔn Rehuma, nkɔn sɔ ɛnakomɛ kɔ awut: Tebah, Kaham, Tahas, kɔ Mahaka. \c 23 \s Abraham kəwayɛ kɔn Sara kufu \p \v 1 Kəwon ka Sara doru kənasɔtɔ meren tasar tin wəco mɛrəŋ kɔ camət-mɛrəŋ (127), meren mamɔkɔ mɔ Sara ɛnasɔtɔ doru. \v 2 Sara ɛnafi nde dare da Kiriyat-Arba, ti tɔ tatɔkɔ Hebərɔŋ atɔf ŋa Kanaŋ. Kɔ Abraham ender kətəŋnɛ kəwup ka Sara, pəbok kɔ. \v 3 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ pəsak wəran kɔn wəfi, k'oloku aHewy moloku mmɛ: \v 4 «Wəcikəra iyɔnɛ, wəcepərɛnɛ tɛm nnɔ ndoronu, nəpoc em tofo towupɛnɛ nnɔ ndoronu, intam kəwup wəran kem, ibɔlɛn'em kɔ.» \v 5 Kɔ aHewy ŋaloku Abraham: \v 6 «Məcəŋkəl su, mariki! Fum wəpɔŋ wəka Kanu məyɔnɛ su dacɔ. Məmɔmən kəfo nkɛ kəmbɔt əm mɔ, məwup wəran kam dəkəwupɛnɛ dosu dacɔ. Ali fum ɔfɔdefatɛnɛ dəkəwupɛnɛ dɔn kəwup ka wəran kam.» \v 7 Kɔ Abraham ɛyɛfɛ k'ontontnɛnɛ afum a dɔtɔf, aHewy fɔr kiriŋ. \v 8 Kɔ Abraham oloku ŋa ntɛ: «Kɔ nəwosɛ a iwup wəran kem nnɔ ibɔlɛn'em kɔ-ɛ, nəcəŋkəl im, nəluksɛ tɛfaŋ tem Hɛfəroŋ, wan ka Cohar. \v 9 A pəsak em kumbuŋkum \f + \fr 23.9 \fr* Bi yɔkɔ yeyi nde mɔrɔ dəntɔf, nde ŋancwupɛnɛ cɔkɔ-cɔkɔ mɔ. \f* ka Makpela nkɛ kəyɔnɛ kɔn mɔ, nde dalɛ dəkusu. Pəwayər im di gbeti mbɛ bɛntam kəsɔtɔ di mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəyɔnɛ di dəkəwupɛnɛ dem nəna dacɔ mɔ.» \p \v 10 Hɛfəroŋ ɛnandɛ aHewy dacɔ. Kɔ Hɛfəroŋ wəHewy oloku Abraham aHewy fɔr kiriŋ kɔ aŋɛ ŋancbɛrɛ dare daŋan dəkusuŋka mɔ: \v 11 «Ala, mariki mem. Məcəŋkəl im! Isɔŋ əm dalɛ, k'isɔŋ əm sɔ kumbuŋkum kəŋkɔ kəyi di mɔ. Isɔŋ əm ki, fɔr ya awut a atɔf ŋem kiriŋ. Məwup di wəran kam.» \v 12 Kɔ Abraham ontontnɛnɛ afum aka dɔtɔf. \v 13 K'oloku ntɛ Hɛfəroŋ, fɔr ya afum a dɔtɔf kiriŋ: «Məna sɔ məkafəlɛ məcəŋkəl im! Iŋsɔŋ kəway ka dalɛ! Məwosɛn'em ti, a idewup di wəran kem.» \v 14 Kɔ Hɛfəroŋ oloku Abraham: \v 15 «Mariki mem, məcəŋkəl im! Antɔf ŋa gbeti mɛncəmbəl masar maŋkəlɛ (400), ake babɔkɔ bɔyɔnɛ ina kɔ məna dacɔ-ɛ? Məwup di wəran kam!» \p \v 16 Ntɛ Abraham ene moloku ma Hɛfəroŋ mɔ, k'ɔsɔŋ kɔ gbeti mbɛ ɛnabonc mɔ, gbeti mɛncəmbəl masar maŋkəlɛ (400), fɔr ya aHewy kiriŋ. Gbeti mɛncəmbəl masar maŋkəlɛ (400) babɔkɔ, bɛnayɔnɛ hakɛ ŋa kəway ka antɔf ŋaŋɔkɔ tɛm tatɔkɔ nnɔ acaməs ŋayi mɔ. \v 17 Kɔ tɔyɔnɛ oŋ dalɛ da Hɛfəroŋ ndɛ deyi Makpela, pətɛfərɛnɛ di kɔ Mamre mɔ, kəyɛfɛ dalɛ kəkɔ kumbuŋkum haŋ tɔk nyɛ yɛnacəmɛ dəkələncər mɔ fəp, \v 18 kɔ yɔyɔnɛ oŋ ya Abraham fɔr ya aHewy kiriŋ kɔ akɔ ŋancbɛrɛ dare dadɔkɔ dəkusuŋka mɔ. \v 19 Ntɛ tencepər mɔ, kɔ Abraham owup wəran kɔn Sara nde kumbuŋkum ka dalɛ da Makpela, nde pəntɛfərɛnɛ kɔ Mamre mɔ, ti tɔ tatɔkɔ Hebərɔŋ atɔf ŋa Kanaŋ. \v 20 Dalɛ kɔ kumbuŋkum nkɛ kənayi di mɔ, kɔ pəyɔnɛ di oŋ dəkəwupɛnɛ da Abraham ndɛ ɛnaway fɔr ya aHewy kiriŋ mɔ. \c 24 \s Kənɛncɛnɛ ka Siyaka kɔ Rebeka \p \v 1 Abraham ɛnasikər, meren mɔn mɛnabɔlɛ kətɛnc, MARIKI ɛnapocɛ kɔ pətɔt fəp. \v 2 Kɔ Abraham oloku wəcar kɔn nwɛ ɛnanaŋkanɛ kəwon nnɔ ndɔrɔn mɔ, nwɛ onclompsɛ kɔ ca yɔn mɔ: «Mədeŋ kəca kam aləŋk ŋem tantɔf, \v 3 Indesɔŋ'am kədɛrəm MARIKI, Kanu nkɛ kəyi darenc kɔ dəntɔf mɔ, ta məlɛkɛ wan kem wəran wəKanaŋ, afum akaŋɛ indɛ dacɔ mɔ. \v 4 Mba məde məkɔ atɔf ŋem nde dəŋkom dem, məlɛkɛ di wan kem Siyaka wəran.» \v 5 Kɔ wəcar kɔn oloku kɔ: «Tɔlɔma ta wəran ɔŋkɔwosɛ kəcɛps'em darəŋ kəder ka nnɔ-ɛ, tɛm tatɔkɔ iluksɛ wan kam atɔf nŋɛ məyɛfɛ mɔ ba?» \v 6 Kɔ Abraham oloku: «Məkɛmbərnɛ a məluksɛ wan kem dəndo de! \v 7 MARIKI, Kanu nkɛ kəyi darenc mɔ, nkɛ kəsɔŋ'em kəsak afum em kɔ dəŋkom dem mɔ, nkɛ kəlok-lokər im a kədɛrm'em kəsɔŋ ka atɔf ŋaŋɛ yuruya yem mɔ, nkɔn sərka endesom mɛlɛkɛ mɛcəm'am fɔr kiriŋ, dəndo məndekɔlɛkɛ wan kem wəran mɔ. \v 8 Kɔ wəran ɔntɔkɔwosɛ kəcəm'am darəŋ-ɛ, iŋaŋnɛn'am kədɛrəm nkɛ isɔŋ'am kədɛrəm mɔ. Mba ta məluksɛ wan kem dəndo de!» \v 9 Kɔ wəcar endeŋ kəca mariki mɔn Abraham aləŋk tantɔf, k'ɛndɛrmɛ kɔ teta moloku mamɔkɔ. \v 10 Kɔ wəcar ɛlɛk yɔkɔmɛ wəco yɔkɔmɛ ya mariki mɔn dacɔ, k'ɔŋkɔ. Tɛnatəŋnɛ pətɔmpər daka da wəbɛ kɔn dɔtɔt fəp. \v 11 Ntɛ ɛmbɛrɛ Mesopotami nde dare da Nahor mɔ, k'ɛncəp yɔkɔmɛ suwu dare kəsək ta ɔmbɔlɛ kələmp ka domun-ɛ, dec dɔrɔfɔy tɛm tɔkɔ aran ŋaŋwur kəkɔkɛt domun mɔ. \v 12 K'ontola: «Məna MARIKI, Kanu ka Abraham mariki mem, məmar im kənəŋk ka paka mpɛ intɛn mɔ, ilɛtsɛn'am. Kɔ məyɔ ti-ɛ, məlasɛ mariki mem Abraham layidi dɔkɔ mənasɔŋ kɔ mɔ. \v 13 In'ɛwɛ incəmɛ nnɔ kələmp kəsək mɔ, k'ayecəra a afum a dare ŋawur kədekɛt domun-ɛ. \v 14 Pəyɔnɛ a wəyecəra nwɛ indeloku: ‹Ilɛtsɛn'am məti tɔbɔl tam imun,› a wəkayi pəlok'im: ‹Məmun, isɔŋ sɔ yɔkɔmɛ yam yomun,› pəyɔnɛ a wəkakɔ məmpocɛ wəcar kam Siyaka! Tɛm tatɔkɔ indecərɛ a məlasɛ mariki mem Abraham layidi dɔkɔ mənasɔŋ kɔ mɔ.» \v 15 Ɛnalip fɛ moloku, kɔ Rebeka wan ka Betuhɛl, wan sɔ ka Milka kɔ Nahor wɛnc ka Abraham oŋwur pəgbaŋnɛ tɔbɔl tɔn. \v 16 Wəyecəra wətɔt teyi ɛnayi, ta ɛntacərɛ wərkun-ɛ, ali wərkun wəkin ɛnacərɛ fɛ kɔ dɛran. K'ontor dəkələmp k'ɛlas tɔbɔl tɔn k'ɛmpɛ. \v 17 Kɔ wəcar ɛyɛksɛ kəkɔfaynɛ kɔ, k'oloku kɔ: «Məpoc em domun depic da tɔbɔl tam, ilɛtsɛn'am.» \v 18 Kɔ Rebeka oloku: «Məmun, mariki mem!» K'ɛmbɛlkər kətinɛ kɔ tɔbɔl tɔn, k'ɔsɔŋ kɔ domun, k'omun. \v 19 Ntɛ elip kəsɔŋ wəcar ka Abraham k'omun mɔ, k'oloku kɔ sɔ: «Indekɛtɛ yɔkɔmɛ yam domun yi sɔ yomun haŋ pətəŋnɛ yi.» \v 20 K'ɛmbɛlkər kəneŋkəli domun dɛləpəs dəkəsamp, k'ɛyɛksɛ sɔ kəkɔkɛt domun dɔlɔma dəkələmp, k'ɛŋkɛtɛ yɔkɔmɛ fəp domun. \v 21 Kɔ wəcar ka Abraham eyifnɛ teta wəyecəra nwɛ dɛbəkəc, kɔ pəyɔnɛ a MARIKI eyi kəlompsɛ kɔ pɔkɔt pɔn-ɛ. \p \v 22 Ntɛ yɔkɔmɛ yelip kəmun mɔ, kɔ wərkun nwɛ ɛlɛk kurundɛ ka kɛma ka tɛncəmbəl dacɔ,\f + \fr 24.22 \fr* Delel da kurundɛ ka kɛma kaŋkɔ dɛnayɔnɛ «grammes» camət-tin. \f* kɔ cəsora ca dəkəca mɛrəŋ ca kɛma ka mɛncəmbəl wəco,\f + \fr 24.22 \fr* Delel da kəsora kin dɛnayɔnɛ «grammes» tasar tin kɔ tɔlɔma. \f* kəsora kin o kin k'ɔsɔŋ Rebeka. \v 23 Kɔ wərkun nwɛ eyif Rebeka: «An'okom əm-ɛ wəyecəra? Məlok'im ti ilɛtsɛn'am. Səntam kəsɔtɔ kəfo dəkəcepərɛnɛ pibi, nde kəlɔ ka papa kam?» \v 24 Kɔ Rebeka oloku: «Wan ka Betuhɛl iyɔnɛ, nwɛ Milka ɛnakomɛ Nahor mɔ.» \v 25 K'endeŋər: «Mɛmpəlɛ kɔ yika yɛlarəm yeyi nnɔ ndorosu kɔ tofo tecepərɛnɛ pibi teyi sɔ di.» \v 26 Kɔ wərkun nwɛ ontontnɛnɛ MARIKI, \v 27 pəcloku: «Iŋkor-kor'əm məna MARIKI, Kanu ka mariki mem Abraham. Məna nwɛ məntɔsak kəlas layidi ndɛ mənasɔŋ kɔ mɔ, məcyɔnɛ mariki mem mɛfaŋ mɔn fəp mɔ! MARIKI məsol'em kɔ məŋkɛr'em haŋ nnɔ kəlɔ ka awɛnc a mariki mem Abraham.» \v 28 Kɔ wəyecəra ɛyɛksɛ k'ɔŋkɔ pəlɔmər mes mamɔkɔ fəp kɛrɛ nde ndɔrɔn. \v 29 Rebeka ɛnayɔ wɛnc wərkun pacwe kɔ Labaŋ. Kɔ wəkakɔ ɛyɛksɛ kəkɔmɔmən wərkun nwɛ, nde dəkələmp. \v 30 Labaŋ ɛnanəŋkɛ Rebeka kurundɛ kɔ cəsora dəwaca, k'ɛnanenɛ kɔ pəcloku: «Ti tɔ wərkun wəkakɔ olok-lokər əm.» Kɔ wɛnc wərkun wəka Rebeka ender nda wərkun nwɛ, ɛnayi kələmp kəsək kɔ yɔkɔmɛ yɔn mɔ. \v 31 Kɔ Labaŋ oloku: «Məder məna nwɛ MARIKI ompocɛ mɔ! Ta ake tɔ məndeyinɛ dabaŋka-ɛ? Ifɛŋ dukulɔ k'ilompsɛ yɔkɔmɛ yam tofo.» \v 32 Kɔ wərkun nwɛ ɛmbɛrɛ dəkəlɔ. Kɔ Labaŋ ontorɛ yɛsarɛ ya yɔkɔmɛ, k'ɔsɔŋ yi yika kɔ mɛmpəlɛ. K'ɔsɔŋ wərkun nwɛ kɔ afum aŋɛ ɛnasolɛ mɔ domun debikɛnɛ wɛcək. \v 33 Kɔ tɛyɛfɛ dənda k'ancəmbərɛ kɔ yeri. Mba k'oloku: «Ifɔdi kərɛsna paka, mɛnɛ iloku toloku ntɛ inder kəloku mɔ.» Kɔ Labaŋ oloku kɔ: «Məloku!» \p \v 34 K'oloku: «Awa. Wəcar ka Abraham iyɔnɛ. \v 35 Bel-bel bɔ MARIKI ompocɛ mariki mem pətɔt nwɛ ɔyɔnɛ fum wəlel mɔ. Kanu kəmpocɛ kɔ cəna ŋkesiya kɔ cir, gbeti kɔ kɛma, acar arkun kɔ aran, yɔkɔmɛ kɔ sɔfale. \v 36 Sara wəran ka mariki mem ende pəkomɛ kɔ wan wərkun detembəra dɔn disrɛ. Wan wərkun wəkakɔ, nkɔn mariki mem ɔsɔŋ daka dɔn fəp. \v 37 Mariki mem Abraham ɔsɔŋ'em kədɛrəm, kəcloku: ‹Məfɔdetɛnɛ wan kem wəran ayecəra a Kanaŋ dacɔ atɔf nŋɛ iyi mɔ, \v 38 mba məde məkɔ nde iyɛfɛ mɔ, kor kosu disrɛ, mətɛnɛ di wan kem wəran.› \v 39 K'iloku Mariki mem: ‹Tɔlɔm ta wəran ɔŋkɔwosɛ kəcɛps'em darəŋ kəder nnɔ-ɛ.› \v 40 K'olok'im: ‹MARIKI nwɛ iŋkɔt fɔr kiriŋ mɔ, endesom mɛlɛkɛ mɔn mɛbaŋ əm pɔkɔt pam. Məlɛkɛ wan kem wəran nde kusuŋka kosu, pəyɔnɛ sɔ wəka kor kosu.› \v 41 Kɔ Abraham olok'im: ‹Indewur'am kədɛrəm kaŋkɛ imbɛrs'am a mədɛrəm mɔ, kɔ pəyɔnɛ a məŋkɔ nde kor kosu a ta awos'am, kəsɔŋ ka wan wəran-ɛ iŋŋaŋnɛn'am kədɛrəm kaŋkɛ.› \v 42 Ntɛ imbəpna mɔkɔ nde dəkələmp mɔ, k'iloku: ‹MARIKI, Kanu ka mariki mem Abraham, kɔ məŋwosɛ kəlompəs em pɔkɔt-ɛ, \v 43 in'ɔfɔ nwɛ iyi kələmp ka domun kəsək mɔ.› Wəyecəra nwɛ endewur kədekɛt domun mɔ, nwɛ indeloku: ‹Məpoc em domun depic da tɔbɔl tam imun,› \v 44 a wəkayi pəlok'im: ‹Məbaŋ məmun məna sərka, indesɔkɛtɛ yɔkɔmɛ yam!› Wəyecəra wəkakɔ pəyɔnɛ nwɛ MARIKI ɛncəmbərɛ wan ka mariki mem Abraham mɔ! \v 45 Ilipna fɛ ti kəlokunɛ dɛbəkəc, kɔ Rebeka oŋwur pəgbaŋnɛ tɔbɔl dəkəbanca. K'ontor dəkələmp k'ɛŋkɛt domun. K'iloku kɔ: ‹Ilɛtsɛn'am məpoc'em imun.› \v 46 K'ɛmbɛlkər kətin'em tɔbɔl tɔn tɔkɔ ɛŋgbaŋnɛna mɔ, k'olok'im: ‹Məmun, indepocɛ sɔ yɔkɔmɛ yam yomun.› K'imun, k'ompocɛ sɔ yɔkɔmɛ yem kɔ yomun. \v 47 K'iyif kɔ: ‹An'okom əm-ɛ wəyecəra?› K'olok'im: ‹Wan ka Betuhɛl iyɔnɛ, wansɔ ka Nahor kɔ Milka.› K'imbɛr kɔ kurundɛ dololəm kɔ cəsora dəwaca. \v 48 K'intontnɛnɛ MARIKI, k'iyek-yekəs kɔ, Kanu ka mariki mem Abraham, nkɛ kəsol'em kədelɛk wan ka wɛnc idesɔŋ kɔ Siyaka wan ka nkɔn Abraham mɔ. \v 49 Ndɛkəl oŋ kɔ pəyɔnɛ a məwosɛ kəlasɛ mariki mem Abraham pəsoku disrɛ, layidi ndɛ mənasɔŋ kɔ mɔ, məsɔŋ'em ti kəcərɛ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ikɔ kəca kəmeriya, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ, kətɔt.» \p \v 50 Labaŋ kɔ Betuhɛl ŋaloku: «Tes tantɛ nda MARIKI tɛyɛfɛ, səfɔtam kəloku ti tɔlɔm o tɔlɔm. \v 51 Rebeka ɔfɔ wəkawɛ fɔr yam kiriŋ, məlɛk kɔ nəkɔ. Pəkɔ pəyɔnɛ wəran ka wan ka mariki mam pəmɔ tɔkɔ MARIKI oloku ti mɔ.» \p \v 52 Ntɛ wəcar ka Abraham ene moloku mamɔkɔ mɔ, k'ontontnɛnɛ MARIKI dəntɔf. \v 53 Kɔ wəcar k'Abraham owurɛ yosumpər-sumpər ya gbeti, ya kɛma, kɔ yamos k'ɔsɔŋ yi Rebeka, k'ompocɛ sɔ Labaŋ wɛnc wərkun wəka Rebeka kɔ kɛrɛ kəŋan pəlarəm. \v 54 Ntɛ mes mamɔkɔ melip mɔ, wərkun nwɛ k'asol ɔn, kɔ ŋandi yeri kɔ ŋamun, kɔ ŋancepərɛnɛ pibi. Dec dendesɔk, ntɛ ŋayɛfɛ mɔ, kɔ wəcar nwɛ oloku: «Nəsak im iluksərnɛ nda mariki mem.» \v 55 Kɔ Labaŋ ŋaloku kɔ kɛrɛ: «Wan wəran pəyi nnɔ kərɛsna mata wəco kɔ səna. Kɔ tencepər-ɛ, məntam kəkɔ.» \v 56 Kɔ wərkun nwɛ oloku ŋa: «Ta nəsɔŋ'em kəwon ka nnɔ, bawo MARIKI olompəs em pɔkɔt. Nəsak im ilukus ndena mariki mem.» \v 57 Kɔ Labaŋ ŋaloku kɔ kɛrɛ: «Səwe wan wəran, səyif kɔ tɔkɔ ɛfaŋ mɔ.» \v 58 Kɔ ŋawe Rebeka kɔ ŋayif kɔ: «Məfaŋ kəkɔ kɔ wərkun nwɛ ba?» Kɔ Rebeka owosɛ: «Ɛy.» \p \v 59 Labaŋ kɔ kɛrɛ ŋasak Rebeka kɔ wəran nwɛ ɛnabaŋ kɔ mɔ, wəcar ka Abraham kɔ asol ɔn kɔ ŋaŋkɔ. \v 60 Kɔ ŋantolanɛ Rebeka kɔ ŋaloku kɔ: \q «Məna wəkirɛ kosu, məyɔnɛ wəka afum alarəm! \q Məyɔnɛ fum nwɛ yuruya yɔn yendetam aterɛnɛ aŋan mɔ!» \m \v 61 Kɔ Rebeka ɛyɛfɛ kɔ acar ɔn ayecəra k'ɛmpɛsɛ yɔkɔmɛ kəroŋ, k'ɛncəmɛ wərkun nwɛ darəŋ. Kɔ wəcar ka Abraham ɛlɛk Rebeka kɔ ŋaŋkɔ. \p \v 62 Tɛtəŋnɛ Siyaka pəlukus kəyɛfɛ ka kələmp ka Lahay-Roy, pəndɛ nde atɔf ŋa Nɛkɛf. \v 63 Dɔfɔy dɔlɔma kɔ Siyaka ɔŋkɔ dəŋkɔtəs dəkulum, endeyekti fɔr k'ɛnəŋk yɔkɔmɛ yecder. \v 64 Rebeka endeyekti sɔ fɔr k'ɛnəŋk Siyaka, k'ontor yɔkɔmɛ kəroŋ. \v 65 K'eyif wəcar ka Abraham: «Wərkun wəre ɔfɔ wəkawɛ nnɔ dəkulum nwɛ ender kəfaynɛ su mɔ?» Kɔ wəcar oloku kɔ: «Mariki mem mɔ.» K'ɛlɛk kəloto kɔn k'ɛŋgbalərnɛ. \v 66 Kɔ wəcar ka Abraham ɔlɔmər Siyaka mes mɔkɔ ɛnacepərɛnɛ mɔ fəp. \v 67 Kɔ Siyaka eŋkekərɛ Rebeka abal ŋa kɛrɛ Sara disrɛ. K'ɛlɛk Rebeka k'ɔyɔnɛ wəran kɔn, k'ɔmbɔtər kɔ. Ti t'ɛnasɔŋɛ Siyaka pəwak kəpəl-pələs defi da kɛrɛ. \c 25 \s Defi da Abraham: Mewe ma yuruya yɔn nyɛ wəran kɔn Ketura ɛnakomɛ kɔ mɔ \p \v 1 Kɔ Abraham ɛlɛk sɔ wəran wəlɔma, pacwe kɔ Ketura. \v 2 Kɔ Ketura oŋkomɛ kɔ awut arkun: Simraŋ, Yɔksaŋ, Medaŋ, Madiyaŋ, Yisbak, kɔ Suwah. \v 3 Kɔ Yɔksaŋ oŋkom Saba kɔ Dedaŋ. Awut arkun a Dedaŋ ŋanayɔnɛ afum a tɔf maas: Asuri, aLetusi kɔ aLeyumi. \v 4 Awut a Madiyaŋ ŋanayɔnɛ Hefah, Hefer, Henok, Abidah, kɔ Ɛldaha. Akaŋɛ ŋanayɔnɛ awut a Ketura. \p \v 5 Abraham ɛnasɔŋ daka dɔn fəp Siyaka. \v 6 Awut a alak'ɔn, k'ompocɛ ŋa, pəsɔrɔyi doru, k'eŋkekərɛ ŋa poŋ pəbɔlɛnɛ ŋa wan kɔn Siyaka, atɔf nŋɛ ŋeyi ntende kəca nkɛ dec dɛmpɛ mɔ. \v 7 Kəwon ka Abraham doru kənasɔtɔ meren tasar tin wəco camət mɛrəŋ kɔ kəcamət (175). \v 8 Kɔ Abraham ontorɛ kifir, k'efi ntɛ encepərɛnɛ detem dobotu mɔ, pəbɛk, pənɛmbərɛ mataka ma doru, k'ɔnɔŋkəl atem ɔn aŋɛ ŋanafi mɔ. \v 9 Siyaka kɔ Səmayila awut a Abraham, ŋawup kɔ nde dəkəwupɛnɛ da Makpela, nde dalɛ da Hɛfəroŋ wan ka Cohar wəHewy, pətɛfərɛnɛ di kɔ Mamre. \v 10 Dalɛ dɛnayi ndɛ Abraham ɛnaway nnɔ aHewy ŋayi mɔ. Difɔ anawup Abraham kɔ wəran kɔn Sara. \v 11 Ntɛ defi da Abraham dencepər mɔ, kɔ Kanu kəmpocɛ wan kɔn Siyaka nwɛ ɛnandɛ nde kələmp ka Lahay-Roy kəsək mɔ. \p \v 12 Awut a Səmayila ŋɔ akaŋɛ, Səmayila wan k'Abraham, nwɛ wan wəran wəMisira Hakar wəcar ka Sara ɛnakomɛ Abraham mɔ. \v 13 Mewe ma awut a Səmayila mɛmɛ, tɔkɔ ŋanabɛkɛnɛ mɔ: Nebayɔt coco ca Səmayila, Kedar, Adebel, Mibəsam, \v 14 Misma, Dumah, Masa, \v 15 Hadad, Tema, Yetur, Nafis, kɔ Kedema. Awut a Səmayila ŋɔ akakɔ. \v 16 Mewe maŋan mɔ mamɔkɔ tɛndɛ taŋan cəgbo cəgbo. Abɛ wəco kɔ mɛrəŋ ŋanayi ŋa kiriŋ dɛlay daŋan. \v 17 Kəyi ka Səmayila doru kənawon meren tasar tin wəco maas kɔ camət mɛrəŋ (137). K'ontorɛ kifir, k'ɔnɔŋkəl atem ɔn akɔ ŋanafi mɔ. \v 18 Afum a Səmayila ŋayi kəyɛfɛ ka Hawila haŋ Sur nsɛ səntɛfərnɛ Misira mɔ, kəkɔ ka kəca ka Asiri. Yuruya ya Səmayila ŋanandɛ ŋatɛfərnɛ awɛnc aŋa fəp. \ms2 Tecepərɛnɛ ta Yakuba \mr 25-36 \s Esayu kɔ Yakuba \p \v 19 Afum a Siyaka ŋ'aŋɛ, wan ka Abraham. Abraham okom Siyaka. \v 20 Siyaka ɛnasɔtɔ meren wəco maŋkəlɛ (40) a k'endenɛncɛ Rebeka, wan wəran wəka Betuhɛl wəka Aram wəka Padaŋ-Aram, wəkirɛ ka Labaŋ wəka Aram. \v 21 Kɔ Siyaka ontola MARIKI teta wəran kɔn, bawo ɛnakom fɛ wan. Kɔ MARIKI ene kətola kɔn. Kɔ wəran kɔn Rebeka ɛmbɛkəs. \v 22 Kɔ awut ŋayɛfərɛnɛ kɔ kor disrɛ, kɔ Rebeka eyifnɛ: «Ak'ender im tantɛ-ɛ?» K'ɔŋkɔ pəkornɛ MARIKI. \v 23 Kɔ MARIKI oloku kɔ: «Afum a tɔf mɛrəŋ ŋay'əm dəkor, afum mɛrəŋ akakɔ ŋandegbɛyɛnɛ kəwur əm dəkor. Afum a wəkin nwɛ ŋandetasərnɛ aka wəka mɛrəŋ. Wəbeki endeyi wəfɛt tantɔf.» \v 24 Dəŋkom dɔn k'anəŋk a cəberi cəyi kɔ dəkor. \v 25 Dəŋkom daŋan, kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ ender pəla cəfon cəyim dəris pəmɔ wɛsɛm, k'awe kɔ Esayu. \v 26 Kɔ tencepər, kɔ wəka mɛrəŋ ender pəsumpər atek ŋa wəcɔkɔ-cɔkɔ. K'awe wəkakɔ Yakuba. Siyaka pəsɔtɔ tɛm tatɔkɔ oŋ meren wəco camət tin (60) a k'andekomɛ kɔ awut akaŋɛ. \v 27 Kɔ awut arkun aŋɛ ŋambɛk. Kɔ Esayu ende pəyɔnɛ wəpɛn wətɔt, wəbɔtər kəyɛksɛ-yɛksɛ dəkulum kətɛn ka sɛm yɛpɛn, kɔ Yakuba nkɔn ɔyɔnɛ wəyi wəka dare, wətɔsimsɛ dis pəbɔtər kəndɛ d'abal. \v 28 Siyaka ɛnabɔtər Esayu bawo ɛnabɔtər sɛm nyɛ Esayu ɛncpɛn mɔ. Rebeka nkɔn pəbɔtər Yakuba. \v 29 Dɔsɔk dɔlɔma kɔ Yakuba oncoŋər mɛnc, kɔ Esayu ender pəyɛfɛ dəkulum dis dɔlɔl kɔ. \v 30 Kɔ Esayu oloku Yakuba: «Məpoc'em, ilɛtsɛn'am idi pəyim pam papɔkɔ bawo dis dɔlɔl im.» Ti tɔ asɔŋɛ Esayu tewe ta «Edɔm\f + \fr 25.30 \fr* \fq Edɔm\fq* ti tɔ tatɔkɔ «pəyim» \f*». \v 31 Kɔ Yakuba oloku Esayu: «Məwayər im mɔkɔ dəkəcəmɛ da debeki dam.» \v 32 Kɔ Esayu oloku kɔ: «In'ɛwɛ icfi, ake dəkəcəmɛ da debeki dadɔkɔ dendeyɔ em-ɛ?» \v 33 Kɔ Yakuba oloku: «Mədɛrəm'em kərɛsna.» Kɔ Esayu ɛndɛrmɛ Yakuba k'ɛwayər kɔ dəkəcəmɛ da debeki dɔn. \v 34 Kɔ Yakuba ompocɛ Esayu kəcom, kɔ mɛnc mamɔkɔ. Kɔ Esayu endi yeri yayɔkɔ, k'omun, k'ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ. Tatɔkɔ tɔ Esayu ɛnagbal dəkəcəmɛ da debeki dɔn. \c 26 \s Siyaka kɔ Abimɛlɛk \p \v 1 Kɔ dor dende deyi dɔtɔf, ndɛ dɛnaciyanɛ kɔ dor dɔcɔkɔ-cɔkɔ dɔkɔ dɛnayi di tɛm ta Abraham mɔ. Kɔ Siyaka ɔŋkɔ nda Abimɛlɛk, wəbɛ ka aFilisti nde Kerar. \v 2 Kɔ MARIKI owurər Siyaka, k'oloku kɔ: «Ta mətor Misira, məyi atɔf nŋɛ indeboncər əm mɔ. \v 3 Məndɛ atɔf ŋaŋɛ. Isol'am, indepoc'am pətɔt, bawo məna kɔ yuruya yam \f + \fr 26.3\fr* Dɛlay dam \f* ŋ'indesɔŋ antɔf ŋaŋɛ fəp. Indelas tɛm tatɔkɔ kədɛrəm nkɛ inadɛrmɛ papa kam Abraham mɔ. \v 4 Indeyɔ yuruya yam yɛla pəmɔ cɔs ca darenc. Indesɔŋ yuruya yam tɔf yayɛ fəp. Afum a doru fəp ŋande ŋactɛn kətola nnɔ yuruya yam yeyi mɔ. \v 5 Abraham ɛnacəŋkəl dim dem, pəcəmɛ dɔpɔ dem darəŋ, pəsumpər moloku mem, pəleləs mɛfaŋ mem kɔ sariyɛ sem.» \p \v 6 Kɔ Siyaka ɛndɛ Kerar. \v 7 Ntɛ afum a tofo tatɔkɔ ŋancyifət teta wəran kɔn mɔ, pəcloku ŋa: «Wəkirɛ kem ɔfɔ.» Pəcnesɛ kəloku a wəran kɔn ɔfɔ, ta afum a tofo tatɔkɔ ŋadif kɔ, bawo Rebeka ɛnatesɛ. \v 8 Ntɛ kəyi kɔn kəncwon di mɔ, kɔ tosurɛnɛ Abimɛlɛk wəbɛ ka aFilisti pəwurɛ kəro dəwundɛr pəcmɔmən, k'ɛnəŋk Siyaka pəccɛcɛnɛ kɔ wəran kɔn Rebeka. \v 9 Kɔ Abimɛlɛk ewe Siyaka k'eyif kɔ: «Wəran kam ɔyɔnɛ wəran nwɛ ba! Ake'sɔŋɛ ntɛ məloku su a wəkirɛ kam ɔfɔ mɔ?» Kɔ Siyaka oloku kɔ: «Iloku ti kənesɛ disrɛ ta idefinɛ tetɔn.» \v 10 Kɔ Abimɛlɛk oloku kɔ: «Cəke məyɔ su tantɛ? Pəpic pɛcəmɛ wəlɔma su dacɔ ŋafəntərɛ kɔ wəran kam, kɔ mən'ɔsɔŋɛ su kəsarɛ kiciya.» \v 11 Kɔ Abimɛlɛk ɔsɔŋ dim dadɔkɔ afum ɔn fəp, ntɛ: «Fum nwɛ o nwɛ oŋgbuŋɛnɛ wərkun nwɛ kɔ wəran kɔn mɔ, mɛnɛ padif wəkayi.» \p \v 12 Kɔ Siyaka ɔmbɔf kəren kaŋkɔ dɔtɔf k'ɛntɛl tasar tin (100) ta tɔkɔ ɛnabɔf mɔ, bawo MARIKI ɛnapocɛ kɔ pətɔt. \v 13 Kɔ wərkun nwɛ ɔsɔtɔ daka, k'ɛmbɛrɛnɛ kəsɔtɔ daka haŋ k'ɛnaŋkanɛ kəyɔnɛ wəka daka wəpɔŋ. \v 14 Siyaka ɛnayɔ yɔcɔl yɛlarəm: Cəna, cir, ŋkesiya, kɔ acar alarəm, tɔsɔŋɛ aFilisti ŋayɔnɛ kɔ kəraca. \s Siyaka kəsek kɔn danapa kɔ Abimɛlɛk \p \v 15 Cələmp ncɛ acar a kas Abraham ŋanakay kiyi kɔn doru mɔ, kɔ aFilisti ŋaməntən ci, kɔ ŋalas ci kəbof. \v 16 Kɔ Abimɛlɛk oloku Siyaka: «Məyɛfɛ ndorosu məkɔ bawo məmbɛk su fənɔntər.» \v 17 Kɔ Siyaka ɛyɛfɛ di, k'ɔŋkɔ pəcəmbər saŋka nde dəŋgbəl da Kerar kəsək. \v 18 Kɔ Siyaka ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəkay cələmp ncɛ anakay tɛm ta kas Abraham, a kɔ aFilisti ŋaməntən ci kəcepər ka defi da Abraham mɔ. K'ewe sɔ ci mewe mɔkɔ kas ɛnawe ci mɔ. \v 19 Kɔ acar a Siyaka ŋaŋkay sɔ kələmp kəlɔma, dəndo mɔrɔ dacɔ, kɔ ŋambəp ki disrɛ domun dɔtɔt. \v 20 Akɛk a yɔcɔl ya dare da Kerar ŋancaŋ akɛk a yɔcɔl ya Siyaka kəcɔp, ŋacsimsɛ kələmp, kɔ ŋaloku: «Kələmp kaŋkɛ kosu kɔ.» Kɔ Siyaka ewe kələmp kaŋkɔ Esɛk, bawo afum ŋanagbɛkəlɛnɛ ta ki kɔ nkɔn. \v 21 Kɔ acar a Siyaka ŋaluksərnɛ sɔ kəkay kələmp kəlɔma nkɛ anagbɛkəlɛnɛ sɔ taka ki mɔ, k'ewe ki Sitna. \v 22 K'eliŋ saŋka sɔn dəndo, k'ɔŋkɔ pəkay sɔ kələmp kəlɔma nkɛ anatɔgbɛkəlɛnɛ ta ki mɔ, k'ewe ki Rehobot, bawo, oncloku: MARIKI pəyac su, pəsikəli su, kədesɔtɔ fənɔntər atɔf ŋaŋɛ. \v 23 Kɔ Siyaka ɛmpɛrnɛ Bersaba. \v 24 Kɔ MARIKI owurər kɔ pibi papɔkɔ, k'oloku kɔ: «In'ɔyɔnɛ Kanu ka papa kam Abraham. Ta mənesɛ, bawo isol'am, indepoc'am pətɔt, indeyɔ sɔ yuruya yam ŋala, teta wəcar kem Abraham.» \v 25 Kɔ Siyaka ɛncəmbər di tetek toloŋnɛ k'okornɛ tewe ta MARIKI. K'ɛncəmbər sɔ di abal, kɔ acar ɔn ŋaŋkay sɔ di kələmp. \p \v 26 Kɔ Abimɛlɛk ɛyɛfɛ Kerar kəkɔnəŋk nkɔn Siyaka ŋasol kɔ Ahusat wanapa kɔn, kɔ Pikɔl wəbɛ wəka asɔdar ɔn. \v 27 Kɔ Siyaka eyif ŋa: «Ta ake tɔ nənderɛnɛ nnɔ nderem-ɛ, bawo nənter im, kɔ nəmbɛləs im nde ndoronu?» \v 28 Kɔ ŋaloku kɔ: «Sənəŋk belbel a MARIKI osol'am. Ti tɔ səlokɛ: A padɛrmɛnɛ, ti tɔ tatɔkɔ məna kɔ səna, patəŋnɛ pasek danapa. \v 29 Ntɛ tendesɔŋɛ ta məyɔ su ali pəlɛc pin, pəmɔ tɔkɔ sənatɔyɔ əm pəlɛc, kɔ səyɔ əm pətɔt haŋ kɔ səsak əm kɔ məŋkɔ pəforu disrɛ mɔ. Ndɛkəl oŋ MARIKI ompoc'am.» \v 30 Kɔ Siyaka ombocɛ ŋa kəsata, kɔ ŋandi yeri kɔ ŋamun. \v 31 Kɔ ŋayɛfɛ bətbət suy kɔ ŋandɛrmɛnɛ. Kɔ Siyaka ɛsak ŋa kɔ ŋalukus kɔ ŋasak Siyaka pəforu disrɛ. \p \v 32 Dɔsɔk din dadɔkɔ dɔ acar a Siyaka ŋander ŋaloku kɔ teta kələmp kəŋkɔ ŋanakay mɔ, kɔ ŋaloku kɔ: «Səsɔtɔ domun.» \v 33 Kɔ Siyaka ewe kələmp kaŋkɔ Sibeya. Ti tɔsɔŋɛ ntɛ aŋwenɛ dare dadɔkɔ Bersaba haŋ mɔkɔ mɔ. \s Esayu kənɛncɛ kɔn \p \v 34 Esayu kəsɔtɔ kɔn meren wəco maŋkəlɛ (40), k'ɛlɛk aran aHewy, pacwe ŋa Sudit wan ka Beri kɔ Basmat wan ka Elɔn. \v 35 K'aran aHitara akaŋɛ mɛrəŋ ŋawonəs Siyaka kɔ Rebeka dis. \c 27 \s Yakuba kəsɔtɔ kɔn kəpocɛ nkɛ pənamar Esayu kəsɔtɔ mɔ \p \v 1 Siyaka ɔncyɔnɛ wətem, fɔr yɔclɔl kɔ haŋ kɔ tɛləpsər kɔ kətɔnəŋk. K'ewe wan kɔn wəcɔkɔ-cɔkɔ Esayu, k'oloku kɔ: «Wan kem!» Kɔ Esayu owosɛ: «In'ɛwɛ!» \v 2 Kɔ Siyaka ɔŋgbɔkərɛ: «Iyɔnɛ wətem, incərɛ fɛ dɔsɔk dem defi. \v 3 Məlɛk oŋ yɛpɛnɛ yam, cəbəlma cam kɔ ambəncəran, məkɔ dəkulum məkɔ məpɛn'em wɛsɛm. \v 4 Məlompəs'em peri pəmɔ tɔkɔ imbɔtər ti mɔ. Məkɛr'em pi, idi, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ina yati itolan'am pətɔt a icfi mɔ.» \v 5 Rebeka pəccəŋkəl tɔkɔ Siyaka oncloku wan kɔn Esayu mɔ. Kɔ Esayu ɔŋkɔ dəkulum kəkɔpɛn wɛsɛm, pəkɛrɛ. \p \v 6 Kɔ Rebeka oloku wan kɔn Yakuba: «Ntɛ t'ine. Papa kam pəcloku wɛnc əm Esayu: \v 7 ‹Məkɛr'em wɛsɛm. Məlompəs'em peri mpɛ indedi, itolan'am pətɔt nde MARIKI eyi mɔ, a icfi.› \v 8 Ndɛkəl oŋ wan kem məcəŋkəl dim dem, məyɔ tɔkɔ indelok'əm mɔ. \v 9 Məkɔ məlɛk'em nde yɔcɔl dacɔ, mbiyofo yɔtɔt mɛrəŋ. Ilompsɛ papa kam peri pɔtɔt pəmɔ tɔkɔ ɔmbɔtər pi mɔ. \v 10 Məndekenɛ papa kam peri papɔkɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pətolan'am pətɔt a pəcfi mɔ.» \v 11 Kɔ Yakuba oloku kɛrɛ Rebeka: «Ɛy, mba wɛnc im Esayu ɛla cəfon dəris, k'ina iyɔ fɛ ci. \v 12 Tɔlɔma papa wəkem pəkɔwakəs im dis, endecər'em kətɔlomp tɔsɔŋ'em kəsɔtɔ pəlɛc ta isɔtɔ pətɔt-ɛ.» \v 13 Kɔ kɛrɛ oloku kɔ: «Tɔyɔnɛ a pəlɛc papɔkɔ peder im! Məcəŋkəl gbəcərəm dim dem. Məkɔ məkɛr'em mir.» \v 14 Kɔ Yakuba ɔŋkɔ pəlɛk mir, k'ɛŋkɛrɛ iya kɔn. Kɔ iya kɔn olompəs peri, pəmɔ tɔkɔ papa kɔn ɛnabɔtər pi mɔ. \v 15 Kɔ Rebeka ɛlɛk yamos ya Esayu wan kɔn wəcɔkɔ-cɔkɔ, yamos yɔtɔt yɔkɔ ɛnatam kəsɔtɔ dɛkɛr mɔ, k'ɔsɔŋ yi wan kɔn wəlpəs Yakuba k'ɛmbɛrnɛ. \v 16 K'oŋkump Yakuba akata ŋa mbiyofo yɔkɔ ŋanadif mɔ dəwaca kɔ dəkilim, kəbəp ka mofo mɔkɔ mɛnatɔyɔ cəfon mɔ. \v 17 Kɔ Rebeka ɔsɔŋ wan kɔn Yakuba peri pɔkɔ ɛnalompəs mɔ, kɔ kəcom. \v 18 Kɔ Yakuba ɔŋkɔ nde papa kɔn eyi mɔ, k'oloku: «Papa wəkem!» Kɔ Siyaka owosɛ: «In'ɛwɛ. Mən'an'ɔfɔ-ɛ, Wan kem?» \v 19 Kɔ Yakuba oloku kas: «In'ɔfɔ Esayu wan kam wəcɔkɔ-cɔkɔ. Iyɔ tɔkɔ məlokun'em mɔ. Məyɛfɛ ilɛtsɛn'am, məndɛ məsɔm wɛsɛm wem, ntɛ tɔŋsɔŋɛ məna yati mətolan'em pətɔt mɔ.» \v 20 Kɔ Siyaka oloku wan kɔn: «Mba məyeŋk kəsɔtɔ wɛsɛm wan kem!» Kɔ Yakuba oloku: «MARIKI Kanu kam kəkɛr'em wi fɔr yem kiriŋ.» \v 21 Kɔ Siyaka oloku Yakuba: «Məcɔŋnɛ oŋ wan kem, iwakəs əm, icərɛ kɔ pəyɔnɛ a wan kem Esayu ɔfɔ-ɛ.» \v 22 Kɔ Yakuba ɔlɔtərnɛ kas Siyaka, k'ɛwakəs kɔ k'oloku: «Dim dandɛ da Yakuba dɔ, mba waca wawɛ wa Esayu wɔ.» \v 23 Siyaka ɛnanɛpəl fɛ kɔ. Bawo waca wɔn wɛnala cəfon pəmɔ waca wa wɛnc Esayu, k'ontolanɛ kɔ pətɔt. \v 24 K'eyif: «Mən'ɔfɔ məna wan kem Esayu?» Kɔ Yakuba owosɛnɛ kɔ: «Ɛy.» \v 25 Kɔ Siyaka oloku: «Məbɛr'em isɔm wɛsɛm wa wan kem, ntɛ tɔŋsɔŋɛ, ina yati itolan'am pətɔt mɔ.» Kɔ Yakuba ɛmbɛrɛ Siyaka yeri k'endi, k'ɛŋkɛrɛ kɔ sɔ member k'omun. \v 26 Kɔ kas Siyaka oloku sɔ: «Məcɔŋnɛ məcup im wan kem.» \v 27 Kɔ Yakuba ɔncɔŋnɛ, k'oncup kɔ. Kɔ Siyaka ene ambɔnc ŋa yamos ya Esayu. K'ontolanɛ kɔ ntɛ: «Ɛy, ambɔnc ŋa wan kem ŋeyi pəmɔ ambɔnc ŋa dalɛ ndɛ MARIKI ompocɛ pətɔt mɔ. \v 28 Kanu kəsɔŋ əm pəcaŋki pa darenc \q kɔ daka da dəntɔf: \q Malɔ kɔ member pəlarəm! \p \v 29 MARIKI pəsɔŋɛ, afum ŋay'əm dəntɔf, \q Kanu kəsɔŋɛ afum ŋatontnɛn'am! \q Kanu kəsɔŋɛ məyi awɛnc əm aŋa kəroŋ, \q Kanu kəsɔŋɛ awut a iya kam ŋatontnɛn'am dəntɔf! \q Kanu kəsɔŋ pəlɛc, wəkɔ ɛŋfaŋ'am pəlɛc mɔ, \q Kanu kəsɔŋ pətɔt wəkɔ ɛŋfaŋ'am pətɔt mɔ.» \p \v 30 Siyaka ɛnadelip kətolanɛ Yakuba, Yakuba endeyɛfɛ kas dəntɔf, kɔ wɛnc Esayu ɛmbɛrɛ pəyɛfɛ dəkəpɛn. \v 31 Kɔ Esayu olompəs sɔ peri k'eŋkenɛ kas Siyaka. K'oloku kas: «Papa məyɛfɛ məsɔm wɛsɛm wa wan kam, ntɛ tɔŋsɔŋɛ mətolan'em pətɔt məna yati mɔ.» \v 32 Kɔ kas Siyaka eyif kɔ: «Mən'an'ɔfɔ-ɛ?» Kɔ Esayu oloku kɔ: «In'ɔfɔ wan kam wəcɔkɔ-cɔkɔ Esayu.» \v 33 Kɔ pəyi Siyaka yamayama, yamayama pəpɔŋ k'oloku: «An'ɔkɔ pəpɛn wɛsɛm k'ɛŋkɛr'em-ɛ? Isɔm yi a kɔ məndeder, intolanɛ kɔ pətɔt. Kətola pətɔt kəlip kəsumpər kɔ.» \v 34 Ntɛ Esayu ene moloku ma kas mɔ, k'ɛmbɛr kəbebe, k'oŋkulɛ-kulɛ pəpɔŋ, k'oloku kas: «Ina sɔ mətolan'em pətɔt Papa.» \v 35 Kɔ Siyaka oloku kɔ: «Wɛnc əm enderɛnɛ cəmpənpən k'ɛlɛk kətolanɛ pətɔt kam.» \v 36 Kɔ Esayu oloku: «Cepɔ ntɛ asɔŋ kɔ tewe ta Yakuba mɔ, ti t'ɛŋnɛmps'em haŋ kəmɛrəŋ? Ɛnabaŋər im tɔkɔ dəcəmɛ da debeki dem. Kɔ pəndesɔyi tantɛ k'ɛŋlɛkər im sɔ kətolanɛ pətɔt kem.» Kɔ Esayu endeŋər: «Papa, məmɛŋkərnɛ fɛ sɔ kətolanɛ pətɔt kəlɔma, məsɔŋ im ki?» \v 37 Kɔ Siyaka oloku Esayu: «Isɔŋ kɔ kəyi kam kəroŋ, k'isɔŋ kɔ awɛnc aŋa fəp kəyi kɔ dəntɔf, k'isɔŋ kɔ bəle\f + \fr 27.37 \fr* CəTabo «blé» \f* kɔ wɛn. Cəke c'indeyɔnɛ məna-ɛ, wan kem?» \v 38 Kɔ Esayu eyif kas: «Kətola pətɔt kin kaŋkɔ gboŋ kɔ məyɔ ba, Papa? Ina sɔ mətolan'em pətɔt, Papa!» Kɔ Esayu ɛyɛfɛ kəbok. \v 39 Kɔ kas Siyaka oloku kɔ: «Mənəŋk! \q Dəkəndɛ dam dɔfɔdeyɔ daka da dəntɔf \q Kɔ pəcaŋki mpɛ pɛŋyɛfɛ darenc mɔ. \p \v 40 Dakma dam dendedəs əm doru, \q Məndeyi wɛnc əm dəntɔf. \q Məndeyi tam taciŋa \q Fənɔntər fam fəndesɔŋɛ, məccer kɔ mɛfaŋ mɔn.» \s Kəkɔ ka Yakuba nda ncɔk'ɔn Labaŋ \p \v 41 Kɔ Esayu ɛmɛŋkɛ Yakuba mɛtɛlɛ, teta kətolanɛ pətɔt nkɛ kas ɛnatolanɛ Yakuba mɔ. Esayu pəccɔpəsnɛ dɛbəkəc, «Mataka ma defi da papa wəkem mɔmbɔlɛ fɛ sɔ. Indedif wɛnc im Yakuba.» \v 42 K'aŋkɔ paloku Rebeka mɛcɛmcɛmnɛ mɛlɛc ma Esayu nnɔ Yakuba eyi mɔ. Kɔ Rebeka ewe wan kɔn Yakuba, k'oloku kɔ: «Məne ntɛ wɛnc əm Esayu ɛfaŋ kəluks'am ayɛk mɔ, a pədif əm. \v 43 Awa wan kem, məcəŋkəl im! Məyɛfɛ, məkɔ məgbɔpnɛ ndena wɛnc im wərkun Labaŋ nde Haraŋ. \v 44 Məkɔ məyi di mataka, haŋ mɛtɛlɛ ma wɛnc əm melip. \v 45 Kɔ mɛtɛlɛ ma wɛnc əm mendelip-ɛ, pəpələrnɛ pəcuy pɔkɔ məyɔ kɔ mɔ, indew'am məder. Ta ake t'indebutɛ nu mɛrəŋ monu dɔsɔk din-ɛ?» \s Kəyɛksɛ ka Yakuba Pəkɔ Mesopotami \p \v 46 Kɔ Rebeka oloku Siyaka: «Doru dɛŋgbəf im teta awut aran aHewy. Kɔ Yakuba ɛnɛncɛ wəHewy, wan wəran wəka dɔtɔf pəmɔ akaŋɛ, ake indesɔyɔ oŋ doru-ɛ?» \c 28 \p \v 1 Kɔ Siyaka ewe Yakuba, k'ontolanɛ kɔ pətɔt, k'osom kɔ ntɛ: «Ta mənɛncɛ wəran wəka Kanaŋ. \v 2 Məyɛfɛ. Məkɔ Padaŋ-Aram, ndena papa ka iya kam. Məlɛk di wəran awut aran a ncɔk'am Labaŋ dacɔ. \v 3 Kanu kɛ kəntam mes fəp doru mɔ kəpoc'am pətɔt, kəsɔŋ əm dokombəra, kəsɔŋ'am məla ntɛ tɔŋsɔŋɛ məyɔnɛ afum alarəm mɔ! \v 4 MARIKI pəsɔŋ əm pətɔt pa Abraham kɔ yuruya yam ntɛ tɔŋsɔŋɛ atɔf ŋaŋɛ məyi decikəra mɔ, ŋey'əm dəwaca pəmɔ tɔkɔ Kanu kənasɔŋ ŋi Abraham mɔ.» \v 5 Kɔ Siyaka ɛsak Yakuba k'ɔŋkɔ Padaŋ-Aram, ndena Labaŋ wan ka Betuhɛl, wəAram, wɛnc wərkun wəka Rebeka, iya wəka Yakuba kɔ Esayu. \v 6 Kɔ Esayu ɛnəŋk a Siyaka ontolanɛ Yakuba pətɔt, k'oloku kɔ kəkɔ sɔ Padaŋ-Aram pəkɔtɛn wəran, mba ntɛ Siyaka onctolanɛ kɔ mɔ, ɛnasom kɔ ntɛ: «Ta mənɛncɛ wəran wəka Kanaŋ de.» \v 7 Yakuba ɛnane moloku ma kas kɔ kɛrɛ, k'ɔŋkɔ Padaŋ-Aram. \v 8 Kɔ Esayu ɛnəŋk a mes ma awut aran aka Kanaŋ mɛnabɔt fɛ papa kɔn Siyaka. \v 9 Kɔ Esayu ɔŋkɔ ndena Səmayila, k'ɛlɛk di wəran pacwe kɔ Mahalat, wan wəran wəka Səmayila wan k'Abraham, wəkirɛ ka Nebayɔt, kəbɛrɛnɛ ka aran aHewy akɔ ɛnayɔ mɔ. \s Kəwɛrəp ka Yakuba \p \v 10 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ Bersaba k'ɔŋkɔ Haraŋ. \v 11 K'ɛmbəp tofo tɔlɔma k'endirɛ di, bawo dec dɛnaləpɛ kɔ. Kɔ Yakuba ɛlɛk tasar tin ta kəfo kaŋkɔ, k'ɛfakɛnɛ pi, k'ɛfəntərɛ kəfo kaŋkɔ. \v 12 K'ɛwɛrəp, k'ɛnəŋk samɛ səcəmɛ dəntɔf domp da si docgbuŋɛnɛ kɔm mɛlɛkɛ a Kanu mɛcfərəŋk si, mɛcpɛ, moctor. \v 13 Kɔ MARIKI ɛncəmɛ samɛ sasɔkɔ darenc. K'oloku: «In'ɔyɔnɛ MARIKI, Kanu k'Abraham papa kam, kɔ Kanu ka Siyaka. Antɔf ŋaŋɔkɔ məfəntərɛ mɔ, indesɔŋ əm ŋi məna kɔ yuruya yam. \v 14 Yuruya yam ŋendela pəmɔ kəbof ka dəntɔf. Məndewɔkələs dəkəndɛ dam kəca kətɔt kɔ kəmeriya, nde dec dɛmpɛ mɔ kɔ nde dɛŋkalɛ mɔ. Afum a doru fəp ŋande ŋactɛnər əm kətolanɛ pətɔt kɔ yuruya yam. \v 15 Ina yati in'osol'am, inde icbum əm kəca nkɛ o nkɛ məŋkɔ mɔ, indekɛr'am atɔf ŋaŋɛ, bawo ifɔsak əm ta intalas tantɛ iŋlok'əm mɔ.» \v 16 Kɔ Yakuba entimɛ dəmere, k'oloku: «Tɔlɔma MARIKI eyi nnɔ tofo tantɛ, k'intɔnacərɛ ti!» \v 17 K'enesɛ k'oloku: «Mba tofo tɔyɔ wɛywɛy! Pənciyanɛ fɛ dɛ kɔ kəlɔ ka Kanu, kusuŋka ka darenc kɔ!» \v 18 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ bətbət suy, k'ɛlɛk tasar tɔkɔ ɛnafakɛnɛ domp mɔ, k'ɛncəmbər pi, k'oloŋər pi kəroŋ moro mɔbɔy teta kəpusɛ ka pi Kanu. \v 19 Kɔ Yakuba ewe tofo tatɔkɔ Betel, mba dare dadɔkɔ dɛnanuŋkɛnɛ dɔyɔ tewe ta Lus. \v 20 Kɔ Yakuba ontola pəcloku: «Kɔ pəyɔnɛ a Kanu kəsol'em kəcbum im dɔpɔ ndɛ iŋkɔt mɔ, kɔ pəyɔnɛ a kəŋsɔŋ im kəcom kem kəsɔm, kəsɔŋ im sɔ yamos ibɛrnɛ, \v 21 k'ilukus pəforu disrɛ nde kəlɔ ka papa wəkem-ɛ, awa MARIKI endeyɔnɛ Kanu kem. \v 22 Tasar tantɛ incəmbər teta kəpusɛ ka pi Kanu mɔ, pendeyɔnɛ kəlɔ ka Kanu. Indesɔŋ əm farilɛ fa mpɛ o mpɛ məndekɔsɔŋ im mɔ.» \c 29 \s Yakuba kəbəpɛnɛ kɔ Rasɛl \p \v 1 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ kəkɔt kəkɔ ka atɔf ŋa awut a nde dec dɛmpɛ mɔ. \v 2 Kɔ Yakuba ɛnəŋk kələmp dəndo dəkulum, kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt yoloŋkanɛ mofo maas yɛcəmɛ kələmp kaŋkɔ kəsək, bawo kələmp kaŋkɔ kɔ yɔcɔl yoncmun. Tasar mpɛ pɛnayi kələmp dəkusu mɔ pɛnabɛk. \v 3 Difɔ yɔcɔl fəp yɛncbəpɛnɛ. Pabiŋkəli tasar papɔkɔ anaboc kələmp dəkusu mɔ, cir kɔ ŋkesiya yomun. Kɔ yelip-ɛ paluksɛ tasar papɔkɔ sɔ kələmp dəkusu. \v 4 Kɔ Yakuba eyif akɛk yɔcɔl: «Awɛnc im aŋa, aka deke ŋɔ nəyɔnɛ-ɛ?» Kɔ akakɔ ŋaloku kɔ: «Aka Haraŋ ŋɔ səyɔnɛ.» \v 5 Kɔ Yakuba eyif ŋa: «Nəncərɛ Labaŋ, wan ka Nahor?» Kɔ ŋawosɛ: «Ɛy, səncərɛ kɔ.» \v 6 K'eyif ŋa: «Cəke cɔ pəyi kɔ-ɛ?» Kɔ akakɔ ŋaloku kɔ: «Daka o daka! Wan kɔn wəran Rasɛl ender wəkɔ kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt.» \v 7 Kɔ Yakuba oloku ŋa: «Dec dɔsɔrɔbɛk kərɛsna. Tɛm toloŋka yɔcɔl tɛntabəp fɛ. Nəsɔŋ yɔcɔl domun, kɔ nəlip-ɛ nəkekərɛ yi kərɛsna yɔkɔsɔmət.» \v 8 Kɔ ŋaloku kɔ: «Səfɔtam ti kɔ yɔcɔl fəp yɔntɔloŋkanɛ-ɛ, bawo ti tɔ səmbiŋkəli tasar ntɛ aŋsuncɛ kələmp mɔ, a yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt yomun.» \v 9 Yakuba eyi kəlok-lokər akɛk kɔ Rasɛl ɛmbɛrɛ kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt ya kas, bawo Rasɛl wəkɛk ɛnayi. \v 10 Ntɛ Yakuba ɛnəŋk Rasɛl wan wəran wəka Labaŋ kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt ya Labaŋ mɔ, k'ɔncɔŋnɛ k'embiŋkəli tasar tatɔkɔ ancsuncɛ kələmp mɔ. Kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt ya Labaŋ yomun. \v 11 Kɔ Yakuba oncup Rasɛl, k'ɛyɛfɛ kəfək, pəcbok. \v 12 Kɔ Yakuba oloku Rasɛl: «Fum ka papa kam iyɔnɛ, wan ka Rebeka iyɔnɛ.» Kɔ Rasɛl ɛyɛksɛ kəkɔloku ti kas Labaŋ. \v 13 Ntɛ Labaŋ ene kəder ka Yakuba wan ka wəkirɛ kɔn mɔ, k'ɛyɛksɛ k'ende pəsapnɛ Yakuba, k'ɛmakərɛnɛ kɔ. Kɔ Labaŋ eŋkekərɛ kɔ nde kəlɔ kɔn, kɔ Yakuba ɔlɔmər kɔ mes mɔkɔ mɛnasɔtɔ kɔ mɔ fəp. \v 14 Kɔ Labaŋ oloku kɔ: «Kance kəsoku pɛs kɔ: Mecir min mɔ səmpaŋnɛ!» Kɔ Yakuba eyi ndena Labaŋ ŋof ŋin. \s Kənɛncɛ ka Yakuba kəmɛrəŋ \p \v 15 Kɔ Labaŋ ende pəloku Yakuba: «Bawo fum kem məyɔnɛ, məfɔdebəc'em kifəli? Məboncər im daka ndɛ məfaŋ da kəway kam mɔ.» \v 16 Labaŋ ɛnayɔ ayecəra mɛrəŋ: Tewe ta Bɔmbɔ bɔn tɛnayɔnɛ Leya, kɔ Cayi cɔn Rasɛl. \v 17 Leya ɛnatesɛ fɔr dəkəro, mba Rasɛl ɛnanaŋkanɛ kətesɛ. \v 18 Rasɛl ɛnabɔt Yakuba mes. Kɔ Yakuba oloku Labaŋ: «Indebəc'am meren camət-mɛrəŋ, teta wan kam wəran Cayi: Rasɛl.» \v 19 Kɔ Labaŋ oloku kɔ: «Kəsɔŋ əm kɔ kəncepər im tɔkɔ iŋkɔsɔŋ kɔ wərkun wəcuru mɔ. Məyi nnɔ nderem!» \v 20 Kɔ Yakuba ɛmbəcɛ Labaŋ meren camət-mɛrəŋ teta Rasɛl. Kɔ meren camət-mɛrəŋ mamɔkɔ meyi, Yakuba dəfɔr pəmɔ mataka, bawo Rasɛl ɛnabɔt kɔ mes. \v 21 Kɔ Yakuba ende pəloku Labaŋ: «Məsɔŋ im wəran wəkem bawo tɛm tem ta yɛbəc telip, ifaŋ kənɛncɛ kɔ.» \v 22 Kɔ Labaŋ ewe aka tofo tatɔkɔ fəp, kɔ ŋambəpɛnɛ k'omboc kəsata. \v 23 Pəndeyi dɔfɔy, k'ɛlɛk wan kɔn wəran Leya k'eŋkenɛ Yakuba, kɔ Yakuba ɛnɛncɛ kɔ. \v 24 Kɔ Labaŋ ɔsɔŋ wan kɔn wəran Leya wəcar wəran nwɛ ancwe Silpa mɔ. \v 25 Dec dendesɔk, kɔ Yakuba ɛnəŋk a bafɔ Leya asɔŋ kɔ. K'oloku Labaŋ: «Cəke cɔ məyɔ em ntɛ? Bafɔ teta Rasɛl t'imbəc'am? Ta ake tɔ məntiŋkər'em-ɛ?» \v 26 Kɔ Labaŋ oloku: «Afɔsɔŋ səna ndorosu Cayi, ta antasɔŋ Bɔmbɔ-ɛ. \v 27 Mələpəs tataka toluksər kɔ Bɔmbɔ, a sədesɔŋ əm sɔ Cayi kɔ məndewosɛ sɔ kəbəc'em tetɔn meren camət-mɛrəŋ-ɛ.» \v 28 Kɔ Yakuba ɔyɔ tatɔkɔ, k'ɛləpəs tataka toluksər kɔ Leya, kɔ Labaŋ ɔsɔŋ kɔ sɔ wan kɔn wəran Rasɛl. \v 29 Kɔ Labaŋ ɛlɛk wəcar kɔn Bilha k'ɔsɔŋ kɔ Rasɛl. \v 30 Ka Yakuba ɛnɛncɛ sɔ Rasɛl nwɛ ɛnabɔt kɔ mes, pətas Leya mɔ. K'ɛmbəcɛ sɔ Labaŋ meren camət-mɛrəŋ. \s Awut a Yakuba \p \v 31 Kɔ MARIKI ɛnəŋk a ambɔtər fɛ Leya pəmɔ Rasɛl, k'ɔsɔŋ Leya dokombəra. K'osumpər Rasɛl dokombəra. \v 32 Kɔ Leya ɛmbɛkəs. K'oŋkom wan wərkun, k'ewe wan wəkakɔ Ruben. Ti tɔ tatɔkɔ nnɔ eyi mɔ, «MARIKI ɛnəŋk kəlapəs kem. Ndɛkəl oŋ, wos im endebɔtər im.» \v 33 K'ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəbɛkəs, k'oŋkom sɔ wan wərkun. Kɔ Leya oloku a: «MARIKI ene a ambɔtər f'em, k'ɔsɔŋ im sɔ wəkawɛ.» Kɔ Leya ɔsɔŋ wəkakɔ tewe ta Simeyɔŋ. \v 34 Kɔ Leya oluksərnɛ k'ɛmbɛkəs, k'oŋkom wan wərkun sɔ. K'oloku: «Tantɛ taŋ, wos im endegbɛkər'em, bawo iŋkomɛ kɔ awut arkun maas. It'anasɔŋɛ wan wəkakɔ tewe ta Lewy.» \v 35 K'ɛmbɛkəs sɔ k'oŋkom wan wərkun sɔ. K'oloku: «Tantɛ taŋ indekor-koru MARIKI.» Ti tɛnawenɛ wan wəkakɔ tewe ta Yuda. Kɔ Leya ɛsak oŋ, kəkom. \c 30 \p \v 1 Ntɛ Rasɛl ɛnəŋk a eyi fɛ kəkomɛ Yakuba mɔ, k'ɔyɔnɛ wɛnc wəran Leya kəraca. Kɔ Rasɛl oloku Yakuba: «Məsɔŋ im awut kɔ pəyi fɛ ti-ɛ, iŋfi!» \v 2 Kɔ pəntɛlɛ Yakuba nnɔ Rasɛl eyi mɔ, k'oloku: «Incəmɛ dəkəcəmɛ da Kanu, nkɛ kəntɔsɔŋ əm dokombəra mɔ?» \v 3 Kɔ Rasɛl oloku: «Wəcar kem wəran Bilha ɛwɛ, məfəntərɛ kɔ nkɔn ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəsɔtɔ wan mɔ. Nnɔ suwu sem s'endekom wan wəkakɔ, pəsɔŋ'em kəyɔ wan.» \v 4 Kɔ Rasɛl ɔsɔŋ Yakuba wəcar kɔn wəran Bilha. Kɔ Yakuba ɔŋkɔ kɔ, \v 5 Kɔ Bilha ɛmbɛkəs, k'oŋkomɛ Yakuba wan wərkun. \v 6 Kɔ Rasɛl oloku: «Kanu kəmboc'em kiti, kɔ kəne sɔ dim dem, kəmpoc'em wan wərkun.» Ti tɛnasɔŋɛ wan wəkakɔ tewe ta Dan. \v 7 Kɔ Bilha wəcar ka Rasɛl, ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəbɛkəs, k'oŋkomɛ Yakuba wan wərkun tamɛrəŋ. \v 8 Kɔ Rasɛl oloku: «Kanu kəmar im kəsiməs kɔ wɛnc im wəran Leya, k'intam kɔ.» Kɔ Rasɛl ɔsɔŋ wan wəkakɔ tewe ta Naftali. \v 9 Ntɛ Leya ɛnəŋk a ɛsak kəkom mɔ, k'ɛlɛk wəcar kɔn Silpa k'ɔsɔŋ kɔ Yakuba pənɛncɛ. \v 10 Kɔ Silpa wəcar ka Leya oŋkomɛ Yakuba wan wərkun. \v 11 Kɔ Leya oloku a: «Pəbotu pender!» Kɔ Leya ɔsɔŋ wan wəkakɔ tewe ta Kadu. \v 12 Silpa wəcar ka Leya ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəkomɛ Yakuba wan wərkun tamɛrəŋ. \v 13 Kɔ Leya oloku: «Mba pəmbɔt im! Ɛy, aran ŋande ŋackul'em oŋ a pəmbɔt əm.» K'ɔsɔŋ wan kakɔ tewe ta Asɛr. \p \v 14 Dɔsɔk dɔlɔma katɛla kənayi, kɔ Ruben ɔŋkɔ dalɛ. K'ɔŋkɔ pəsɔtɔ di yeri yokom yɔlɔma\f + \fr 30.14 \fr* Yokom nyɛ yɔyɔnɛ acɔl ŋa dokombəra mɔ\f*, k'ɛŋkɛrɛ yi iya kɔn Leya. Kɔ Rasɛl oloku Leya: «Ilɛtsɛn'am, məpoc'em yokom yɔlɔma nyɛ wan kam ɛŋkɛr'am mɔ.» \v 15 Kɔ Leya oloku Rasɛl: «Pəntəŋnɛ f'am ntɛ məmbaŋər im wos im mɔ, mɛnɛ məsɔtɔ sɔ yeri ya wan kem?» Kɔ Rasɛl oloku Leya: «Awa! Ndaram ende mɔkɔ fəntərɛ, kəway ka yeri ya wan kam.» \v 16 Dɔfɔy dendebəp, ntɛ Yakuba ɛyɛfɛ dalɛ mɔ, kɔ Leya ɔŋkɔ pəfaynɛ kɔ, k'oloku Yakuba: «Nnɔ nderem mənde mɔkɔ fəntərɛ, bawo kəsɔtɔ kam pibi pɔmɔkɔ, mɛnɛ ntɛ isəkpərɛ pi yeri yɔlɔma ya dalɛ nyɛ wan kem ɛŋkɛrɛna mɔ.» Kɔ Yakuba ŋafəntərɛ pibi papɔkɔ kɔ Leya. \v 17 Kɔ Kanu kəmbaŋ Leya, k'ɛmbɛkəs. K'oŋkomɛ Yakuba wan wərkun wəka kəcamət. \v 18 Kɔ Leya oloku: «Kanu kəsɔŋ im kəway kem. Ina nwɛ ilɛk wəcar kem wəran k'isɔŋ kɔ wos im mɔ.» Kɔ Leya ewe wan wəkakɔ Isakar. \v 19 Kɔ Leya endesɔ pəbɛkəs, k'oŋkomɛ Yakuba sɔ wan wərkun wəka camət-tin. \v 20 Kɔ Leya oloku: «Kanu ompoc'em! Tantɛ taŋ, wos im endeyi tofo tin k'ina, bawo iŋkomɛ kɔ awut arkun camət-tin.» Kɔ Leya ewe wan wəkakɔ Sabulon. \v 21 Kɔ Leya ɛmbɛkəs, k'oŋkom wan wəran nwɛ ɛnasɔŋ tewe ta Dina mɔ. \v 22 Kɔ Kanu kənde kəcɛm-cɛmnɛ Rasɛl, kɔ kəne kətola kɔn, kɔ kəsɔŋ kɔ dokombəra. \v 23 Kɔ Rasɛl ende pəbɛkəs, k'oŋkom wan wərkun. K'oloku: «Kanu kəliŋ im malap.» \v 24 Kɔ Rasɛl ewe wan kɔn wəkakɔ Isifu, k'oloku: «MARIKI pəbɛrɛn'em sɔ wan wərkun wəlɔma!» \s Yakuba kəsɔtɔ kɔn daka \p \v 25 Ntɛ Rasɛl oŋkom Isifu mɔ, kɔ Yakuba oloku Labaŋ: «Məsak im ilukus nnɔ nderem, ikɔ nde atɔf ŋem. \v 26 Məsɔŋ im aran em k'awut em aŋɛ imbəc'am tetaŋan mɔ, ŋa ŋɔ səndekɔ, bawo məna yati məncərɛ yɛbəc nyɛ imbəc'am mɔ.» \v 27 Kɔ Labaŋ oloku Yakuba: «Ifaŋ a məboncər im kəway nkɛ indesɔŋ əm mɔ. Canu cem cəsɔŋ'em kəcərɛ a MARIKI ompoc'em pətɔt tetam. \v 28 Məboncər im kəway kam iŋsɔŋ əm ki.» \v 29 Kɔ Yakuba oloku Labaŋ: «Məna yati, məncərɛ kɔ tɔkɔ imbəc'am mɔ, kɔ tɔkɔ isɔŋɛ kɔ yɔcɔl yam yeyi mɔ. \v 30 Bawo yɔcɔl yepic yɔkɔ inabəp'am mɔ, yɛla oŋ ndɛkəl. Kɔ MARIKI ompoc'am kəlɛk dɔsɔk ndɛ imbɛrɛ kəlɔ kam mɔ, haŋ mɔkɔ. Ndɛkəl oŋ ake tɛm tɔ indebəcɛ afum em-ɛ?» \v 31 Kɔ Labaŋ eyif kɔ: «Ak'indesɔŋ əm-ɛ?» Kɔ Yakuba oloku: «Məfɔdesɔŋ im daka o daka. Kɔ məwosɛ kəyɔ tɔkɔ indelok'əm mɔ, indesɔkɛkəs yɔcɔl yam yɛfɛt yɛfɛt, ibum'am sɔ yi. \v 32 Mɔkɔ indecepər yɔcɔl yam yɛfɛt yɛfɛt fəp dacɔ, mədekɔcəmbər ŋkesiya yɛtɛmsər kɔ yɛcɛmcɛmər fəp kəsək yɔyɔnɛ yɔpɔŋ, yɔyɔnɛ yɛfɛt, ŋkesiya nyɛ yɔyɔ lom yɛcapsər mɔ, kɔ cir ncɛ cəncɛmcɛmər, ncɛ cəntɛmsər mɔ. Yayɔkɔ yendeyɔnɛ kəway kem. \v 33 Dolompu dem deŋmentər əm ti alna, kɔ məndekɔmɔmən kəway kem-ɛ. Mpɛ o mpɛ pɔ mənəŋk di alna cir dacɔ ta pɛntɛmsər, ta pɛncɛmcɛmər kɔ ŋkesiya dacɔ ta pɛncapsər alom mɔ, məcərɛ a iŋkiyər əm pi.» \v 34 Kɔ Labaŋ oloku Yakuba: «Awa! Iwosɛ toloku tam.» \v 35 Awa, dɔsɔk dadɔkɔ dɔ, Labaŋ ɛncəmbər mbiyofo ya cəgbɛr, yɛcɛmcɛmər, cir cətɛmsər kɔ cəcɛmcɛmər cir ncɛ cənayɔ pəfer mɔ fəp, ŋkesiya yɔkɔ yɛnayɔ alom ŋɛcapsər mɔ. Kɔ Labaŋ ɛlɛk yi fəp, k'ɛmbɛr awut ɔn dəwaca. \v 36 K'awut ɔn ŋambɔlɛnɛ yɔcɔl yayɔkɔ, kəkɔt ka mata maas kɔ Yakuba dacɔ nwɛ ɛnckɛkəs sɔ yɔcɔl ya Labaŋ mɔ. \v 37 Kɔ Yakuba ɛlɛk wara wɛcaŋk wa tɔk maas yeciyanɛ, k'ɛnaci wi pol ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəfer pa kətɔk powur mɔ. \v 38 Kɔ Yakuba ɔndɔfət wara wawɔkɔ ɛnanaci mɔ nde yɔcɔl yoncmun mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ yɛcnəŋk wara wawɔkɔ mɔ, tɔsɔŋɛ yorkun yɛccɛc yɛran kɔ yender dəkəmun-ɛ. \v 39 Kɔ yɔcɔl yɛncɛcɛnɛ wara wawɔkɔ kəsək, ti tɛnasɔŋɛ yɔcɔl yockoməs mowut ma cəgbɛr, mɛtɛmsər kɔ mɛcɛmcɛmər. \v 40 Ntɛ Yakuba ɛŋgbɛy meŋkesiya mɔ, k'ɛncəmbər yi fɔr ya yɔcɔl ya Labaŋ kiriŋ nyɛ yɛnayɔ cəgbɛr kɔ alom ŋɛcapsər mɔ, k'ɔsɔtɔ yɔcɔl nyɛ ɛnacəmbər taciŋa ta owosɛ yɔnɔŋkəlɛnɛ kɔ ya Labaŋ mɔ. \v 41 Kəcɛc nkɛ o nkɛ yɔcɔl yetifi yorkun yɛcfaŋ kəcɛc yɛran mɔ, Yakuba ɛnclɛk wara wɔn wɛnaci pəcəmbər wi yɔcɔl fɔr kiriŋ dəndo yoncmun mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ yɛtam kəcɛcɛnɛ, yɛcnəŋk wara wawɔkɔ mɔ. \v 42 Kɔ Yakuba ɛnəŋk a, pɔcɔl peleŋki pɛfaŋ kəcɛc-ɛ, ɔdɔf fɛ pi kəra kɔn kənaci. Kɔ tende tɛləpsər oŋ Yakuba kəyɔ yɔcɔl yetifi kɔ Labaŋ ɔyɔ yeleŋki. \s Yakuba kəyɛksɛ pəkɔ ndena Labaŋ \p \v 43 Kɔ Yakuba ende pəyɔnɛ wəka daka wəpɔŋ. K'ɔyɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt yɛlarəm, acar arkun, acar aran, yɔkɔmɛ kɔ sɔfale. \c 31 \p \v 1 Kɔ Yakuba ene mɛcɛm-cɛmnɛ ma awut a Labaŋ, ŋacloku: «Yakuba ɛlɛk daka da papa kosu fəp, di dɔsɔŋɛ kɔ kəyɔnɛ ka wəka daka dandɛ fəp.» \v 2 Kɔ Yakuba ɛŋgbɛkərɛ a kəro ka Labaŋ kəyi fɛ sɔ nnɔ eyi mɔ, pəmɔ tɔkɔ pənayi cɔkɔ-cɔkɔ mɔ. \v 3 Kɔ MARIKI oloku Yakuba: «Məlukus atɔf ŋa awisi aŋa, dəŋkom dam. Isol'am.» \v 4 Kɔ Yakuba ewe Rasɛl kɔ Leya aŋɛ ŋanayi dalɛ ŋackɛk yɔcɔl yɔn cir kɔ ŋkesiya mɔ. \v 5 K'oloku ŋa: «Iŋgbɛkərɛ a, kəro ka papa konu kəyi fɛ sɔ nnɔ iyi mɔ, pəmɔ tɔkɔ pənayi cɔkɔ-cɔkɔ mɔ. Mba Kanu ka papa kem kəsol'em. \v 6 Nəncərɛ nəna yati a imbəcɛ papa konu kɔ fənɔntər fem fəp. \v 7 Mba papa konu ɛŋkafəli-kafəli, k'encepɛ-cepɛ kəway kem haŋ wəco. Mba Kanu kəwosɛ fɛ kɔ kəy'em pəlɛc. \v 8 Pənaloku a yɛtɛmsər yɔyɔnɛ kəway kam-ɛ, kɔ yɔcɔl fəp yɛnader yockoməs awut atɛmsər. Pənaloku sɔ a ya cəgbɛr yɔyɔnɛ kəway kam-ɛ, yɔcɔl fəp kɔ awut a cəgbɛr yɔ yɛnader yockoməs. \v 9 Kanu kəmbaŋ yɔcɔl yɔn nnɔ papa konu eyi mɔ, kɔ kəsɔŋ im. \v 10 Tɛm ntɛ yɔcɔl yɛncfaŋ kəcɛcɛnɛ mɔ, k'iyekti fɔr darenc, k'iwɛrəp a yɔcɔl yorkun nyɛ yɛnccɛc yɛran mɔ, yɛnayɔ cəgbɛr, yɛtɛmsər, yɛcɛmcɛmər. \v 11 Kɔ mɛlɛkɛ ma Kanu molok'im dəmere: ‹Yakuba!› K'iwosɛ: ‹In'ɛwɛ!› \v 12 Kɔ mɛlɛkɛ molok'im: ‹Məyekti fɔr məmɔmən. Yɔcɔl yorkun fəp nyɛ yeyi kəcɛc yɛran mɔ, yɔyɔ cəgbɛr kɔ yɛntɛmsər kɔ yɛcɛmcɛmər. Bawo inəŋk mɔyɔ mɔkɔ Labaŋ ɔy'əm mɔ fəp. \v 13 In'ɔyɔnɛ Kanu ka Betel, nde mənacəmbər tasar, kɔ məbɔy pi moro teta kəpus mɔ, nde mənadɛrm'im mɔ. Ndɛkəl oŋ, məyɛfɛ atɔf ŋaŋɛ, məlukus dəŋkom dam.›» \v 14 Rasɛl kɔ Leya ŋaloku kɔ: «Mba səyɔ sɔ kɛ nnɔ kəlɔ ka papa kosu? \v 15 Mba ɔlɔm fɛ su oŋ pəmɔ acikəra ba, bawo ɛncaməs su, k'endi pəsam posu. \v 16 Daka ndɛ Kanu kəmbaŋər papa kosu mɔ fəp, dendeyɔnɛ oŋ dosu k'awut asu. Məyɔ tɔkɔ Kanu kəlok əm mɔ fəp.» \v 17 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ, k'ɛndəs awut ɔn yɔkɔmɛ kəroŋ kɔ aran ɔn. \v 18 Kɔ Yakuba osolɛ yɔcɔl yɔn kəkɛk, kɔ daka dɔn fəp ndɛ ɛnasɔtɔ mɔ, yɔcɔl nyɛ ɛnasɔtɔ Padaŋ-Aram mɔ, k'ɔŋkɔ ndena papa kɔn Siyaka, atɔf ŋa Kanaŋ. \v 19 Kɔ Labaŋ ende pəkɔ kəgbɛt-gbɛt ŋkesiya yɔn. Kɔ Rasɛl eŋkiyɛ mɛrəŋka ma papa kɔn Labaŋ. \v 20 Kɔ Yakuba nkɔn entiŋkər Labaŋ wəAram ntɛ ɔnckɔ ndɔrɔn, ta elembərnɛ kɔ mɔ. \v 21 Kɔ Yakuba ɛyɛksɛ kɔ daka dɔkɔ ɛnayɔ mɔ fəp, k'ɛyɛfɛ k'empimnɛ kəŋgbɔkɔ, k'ɛntɛfərnɛ mɔrɔ ma Kaladu. \p \v 22 Tataka ta maas, k'aloku Labaŋ a Yakuba ɛyɛksɛ. \v 23 Kɔ Labaŋ ɛlɛk awɛnc aŋa kɔ ŋancəmɛ Yakuba darəŋ kəkɔt ka mata camət-mɛrəŋ, kɔ ŋambəp kɔ nde mɔrɔ ma Kaladu. \v 24 Kɔ Kanu kənder Labaŋ wəAram dəmere ma pibi, kɔ Kanu kəloku kɔ: «Məkɛmbərnɛ kəlok-lokər Yakuba.» \v 25 Kɔ Labaŋ ɛmbəp Yakuba pəcəmbər abal ŋɔn tɔrɔ kəroŋ. Kɔ nkɔn sɔ dəmnɛ ɛncəmbər abal ŋɔn kɔ awɛnc aŋa tɔrɔ ta Kaladu kəroŋ. \v 26 Kɔ Labaŋ eyif Yakuba: «Cəke cɔ məyɔ tantɛ-ɛ? Ta ake tɔ məntiŋkər'em, məckekərɛ awut em aran pəmɔ afum aŋɛ asumpər dəkəwan mɔ-ɛ? \v 27 Ta ake tɔ məŋgbɔpnɛnɛ kɔ məyɛksɛ-ɛ? Məntiŋkər f'em ba, məyɛksər f'em ba? K'inasak əm məkɔ pəbotu disrɛ, pacleŋəs, pacfula pacfer. \v 28 Məwosɛ f'em kəcup awut-sɔ em arkun kɔ awut em aran! Tantɛ taŋ məmbut amera. \v 29 Intam kəyɔ əm pəlɛc, mba Kanu ka papa kam kəlokus'em nendisna: ‹Məkɛmbərnɛ kəloku ka Yakuba pəlɛc!› \v 30 Bawo pəŋwon əm kəkɔ ndena papa kam, ta ake tɔ məŋkiyɛnɛ canu cem-ɛ?» \v 31 Kɔ Yakuba oloku Labaŋ: «Indenanesər-nesər ti kəcɛm-cɛmnɛ a, məndebaŋər im awut am aran. \v 32 Mba məmɔmən nwɛ o nwɛ məŋnəŋkɛ canu cam afum em dacɔ mɔ, wəkakɔ eŋfi! Awɛnc asu aŋa fɔr kiriŋ məmɔmən məlɛk mpɛ o mpɛ pɔyɔnɛ pam mɔ məkekərɛ.» Mba Yakuba ɛnacərɛ fɛ a Rasɛl eŋkiyər Labaŋ canu ca kusuŋka kəŋan. \v 33 Kɔ Labaŋ ɛmbɛrɛ abal ŋa Yakuba, k'owur k'ɛmbɛrɛ ŋa Leya, k'owur k'ɛmbɛrɛ abal ŋa acar aran aŋɛ mɛrəŋ, ɛnəŋk fɛ daka o daka. Kɔ Labaŋ ɛmbɛrɛ abal ŋa Rasɛl disrɛ. \v 34 Rasɛl pəlɛk mɛrəŋka pəboc mi dəntɔf, k'ɛlɛk dɔcɔm ndɛ aŋnɔnɛ yɔkɔmɛ kəroŋ mɔ k'endeŋər, k'ɛyɛfɛ k'ɛndɛ di kəroŋ. Kɔ Labaŋ efen-feni abal disrɛ fəp ɛnəŋk fɛ mɛrəŋka mmɛ. \v 35 Kɔ Rasɛl oloku papa kɔn: «Mariki mem, ta pətɛl'am, ntɛ intɔyɛfɛn'am mɔ, tɛntəŋnɛ iyɔ tɔkɔ teŋyi aran tɛm o tɛm mɔ.» Kɔ Labaŋ ɛntɛn mɛrəŋka mmɛ haŋ, ɛnəŋk fɛ. \v 36 Kɔ abəkəc ŋɛmpɛ Yakuba, k'ɛncaŋ Labaŋ kəcɔp. Kɔ Yakuba ɛlɛk moloku, k'oloku: «Deke iləsər-ɛ, deke inciya-ɛ tantɛ məncəm'em darəŋ mɔ? \v 37 Ntɛ məfen-feni ca yem fəp mɔ, ake mənəŋk-ɛ ca yam ya dukulɔ-ɛ? Məmentər im yi fɔr ya awɛnc im aŋa kɔ awɛnc əm aŋa ŋabɛrɛ su dacɔ ina kɔ məna. \v 38 Meren wəco mɛrəŋ mɔ iyi nnɔ ndaram. Mba aŋkesiya ŋam ŋin, wir wan win wɛlɛcɛ fɛ kor, isɔmɛ f'am aŋkesiya yɔcɔl yam dacɔ. \v 39 Iŋkɛrɛ f'am pɔcɔl pefi, in'ɛnasarɛ teta yi. Məncwer im kəsɔŋ ka kəway kɔ nyɛ anckiyər im pəwaŋkəra kɔ pibi mɔ. \v 40 Inayi nnɔ nne yɔccɔf im pəwaŋkəra, kəfe kəcsut im pibi, mere mɔbɔlɛn'em. \v 41 Tɔsɔtɔ meren wəco mɛrəŋ ntɛ iyi nnɔ ndaram mɔ. Icbəc'am teta awut am aran meren wəco kɔ maŋkəlɛ, kɔ meren mmɛ camət-tin, ta yɔcɔl yam yɛfɛt yɛfɛt. Mba mənacepɛ-cepɛ kəway kem haŋ wəco. \v 42 Pəyɔnɛ fɛ Kanu ka papa kem Abraham, Kanu Kəwɛy-wɛy ka Siyaka kəsol'em-ɛ, kɔ tantɛ tɔ məsak im ilukus waca wɔsɔkər. Kanu kənəŋk malap mem, kɔ kəlɔləs nkɛ inalɔləs waca mɔ, ti tɔ kəmbocɛsa su nendisna kiti.» \v 43 Kɔ Labaŋ oloku Yakuba: «Awut arkun akaŋɛ, awut aran akaŋɛ kəbəp yɔcɔl yayɛ fəp yemi yɔ. Cəke c'intam mɔkɔ kəyɔnɛ awut em aran kɔ awut aŋɛ ŋaŋkom mɔ-ɛ? \v 44 Ndɛkəl məder səsek danapa fɔr ya fum wəlɔma kiriŋ ina kɔ məna.» \v 45 Kɔ Yakuba ɛlɛk tasar tin, k'ɛncəmbər pi cos teta kəpus ka pi. \v 46 Kɔ Yakuba oloku awɛnc aŋa: «Nəwɛtəs masar!» K'awɛnc aŋa ŋawɛtəs masar kɔ ŋamboc tɛpɛsa. Kɔ ŋandɛ tɛpɛsa papɔkɔ kəroŋ kɔ ŋandi yeri. \v 47 Kɔ Labaŋ ewe tɛpɛsa papɔkɔ «Yekar Sahaduta,» \f + \fr 31.47 \fr* Itɔ tatɔkɔ cəAram cɔ «Tɛpɛsa pa sede»\f* kɔ Yakuba nkɔn ewe pi «Kaled.»\f + \fr 31.47 \fr* \fq Kaled\fq* = CəHebəre «Tɛpɛsa pa sede» \f* \v 48 Kɔ Labaŋ oloku: «Tɛpɛsa pampɛ peyi su mɔkɔ dacɔ.» Ti tɔ asɔŋɛ pi tewe ta Kaled. \v 49 Tɛpɛsa papɔkɔ p'aŋwe sɔ Mispe, bawo Labaŋ ɛnaloku: «MARIKI kəgbɛkərɛ su ina kɔ məna kɔ səndesɔlərɛnɛ. \v 50 Kɔ məntɔrəs awut em aran-ɛ, kɔ məlɛk sɔ aran alɔma-ɛ, məcərɛ a bafɔ fum eyi su dacɔ, mba Kanu yati.» \v 51 Kɔ Labaŋ oloku: «Tɛpɛsa pɛmpɛ, kɔ tasar tɔkɔ incəmbər ina kɔ məna dacɔ mɔ. \v 52 Tɛpɛsa pa masar pampɛ kɔ tasar pɛcəmbər cos pampɛ peyi su dacɔ kətəŋnɛ tes, a ifɔsɔcepər tɛpɛsa pampɛ kəkɔcaŋərn'am kəyɔ ka pəlɛc, məna sɔ ta məcepər tɛpɛsa pampɛ kɔ tasar pampɛ kəkɔcaŋərn'em kəkɔyɔ pəlɛc.» \v 53 Kɔ Labaŋ oloku: «Kanu ka Abraham kɔ Nahor, kɔ Kanu ka kas kəŋan kəyi su dacɔ.» Kɔ Yakuba ɛndɛrmɛ Kanu Kəwɛy-wɛy ka papa kɔn Siyaka. \v 54 Kɔ Yakuba oloŋnɛ tɔrɔ tatɔkɔ kəroŋ, k'ewe awɛnc aŋa kədedi yeri yayɔkɔ. Kɔ ŋandi yeri yayɔkɔ kɔ ŋandirɛ tɔrɔ papɔkɔ kəroŋ. \p \v 55 Kɔ Labaŋ ɛyɛfɛ bətbət suy, k'oncup awut-sɔ ɔn arkun k'aran, k'ontolanɛ ŋa, k'osumpər dɔpɔ kəlukus ka nde ndɔrɔn. \c 32 \s Yakuba kəlompəsnɛ kɔn kəbəpɛnɛ kɔ Esayu \p \v 1 Kɔ Yakuba sɔ ɛncəmɛ dɔpɔ dɔn darəŋ, kɔ mɛlɛke a Kanu ŋancɛpsɛ kɔ darəŋ. \v 2 Yakuba endenəŋk mi, k'oloku: «Afan ŋa Kanu ŋɔ!» K'ɔsɔŋ tofo tatɔkɔ tewe ta Mahanayim\f + \fr 32.3 \fr* \fq Mahanayim\fq* = CəHebəre «fan mɛrəŋ» \f*. \p \v 3 Yakuba pəyi tadarəŋ k'osom nda wɛnc Esayu nwɛ ɛnayi kulum ka Edɔm mɔ, atɔf ŋa Sehir. \v 4 Kɔ Yakuba osom ŋa ntɛ: «Ntɛ tɔ nəŋkɔloku mariki wɛnc im Esayu: ‹A wəcar kam Yakuba-ɛ, a iŋkɔ iwon nda Labaŋ haŋ. \v 5 Iyɔ cəna, sɔfale, ŋkesiya, cir, acar arkun kɔ aran. Ti t'isom'am nnɔ mariki wɛnc im eyi mɔ, pəctam kəwosɛ ibɛrɛ.›» \p \v 6 K'asom ŋaluksərnɛ nnɔ Yakuba eyi mɔ, kɔ ŋaloku kɔ: «Səŋkɔ nda wɛnc əm Esayu, nkɔn sɔ kəlompəsnɛ k'ɛndɛ kədebəp əm, kɔ afum 400.» \v 7 K'abəkəc ŋɔntɔfəntərɛ Yakuba, kɔ kənesɛ kəsumpər kɔ. K'eyer afum akɔ ŋanasol mɔ cəgba mɛrəŋ, kəbəp ŋkesiya, cir, cəna haŋ yɔkɔmɛ. \v 8 Kɔ Yakuba oloku: «Kɔ Esayu ɛntam afum a kəgba kin-ɛ, a kɔ ŋaŋyɛksɛ.» \p \v 9 Kɔ Yakuba oloku: «Kanu ka papa kem Abraham, Kanu ka papa kem Siyaka, MARIKI nwɛ olok'im: ‹Məlukus atɔf ŋam nde aŋkom əm mɔ, indeyɔn'am pətɔt!› \v 10 Ifɛtər layidi kɔ pətɔt mpɛ məŋkɛr'em mɔ, ina wəcar kam. Bawo ntɛ inccepər Yurdɛn yayɛ mɔ, togbo tem gbəcərəm t'inatɔmpər, ndɛkəl oŋ iyer afum em cəgba mɛrəŋ. \v 11 Ilɛtsɛn'am məbaŋ im, wɛnc im Esayu dəwaca! Bawo iŋnesɛ ta pədesut im, kɔ iya ka awut em. \v 12 Kɔ məna Kanu mənalok'im: ‹Indey'əm pətɔt, indeyɔ yuruya yam ŋala pəmɔ asənc ŋa dəkəba, nŋɛ antɔtam kəlɔm mɔ.›» \p \v 13 Difɔ Yakuba ɛnacepərɛnɛ pibi. K'ɛyɛk-yɛk daka dɔn dɔkɔ ɛnakɛrɛ mɔ dacɔ kəkɔpocɛ wɛnc Esayu: \v 14 Cir masar mɛrəŋ (200), mbiyofo wəco mɛrəŋ (20), ŋkesiya yɛran masar mɛrəŋ (200) kɔ yorkun wəco mɛrəŋ (20), \v 15 kɔ yɔkɔmɛ yɛran wəco maas (30) kɔ awut ayi akɔ yɛncmɛsər mɔ, cəna cəran wəco maŋkəlɛ (40), mura wəco (10), sɔfale səran wəco mɛrəŋ (20) kɔ sərkun wəco (10). \v 16 Kɔ Yakuba ɔsɔŋ yɔcɔl yayɔkɔ fəp fa yi kɔ dokom da yi acar ɔn, k'oloku ŋa: «Nəy'im kiriŋ, nəsolɛ yɔcɔl yayɛ dokom dokom, nəbɔlɛnɛ yi kɔ yɔkɔ.» \v 17 K'osom wəcɔkɔ-cɔkɔ: «Kɔ nəŋkɔbəpɛnɛ kɔ wɛnc im Esayu a pəyif əm: ‹An'ɔ məyɔnɛ? Deke məŋkɔ-ɛ? An'ɔyɔ yɔcɔl yayɛ məsolɛ mɔ-ɛ?› \v 18 Məloku kɔ: ‹Ya wəcar kam Yakuba yɔ, kəpocɛ kɔ nkɛ ɔsɔŋ im a ikenɛ mariki mem Esayu mɔ. Mba nkɔn ɔfɔ wəkɔ ender im tadarəŋ mɔ.›» \p \v 19 K'osom sɔ kəsom kin kaŋkɔ, asolɛ yɔcɔl ya mɛrəŋ, ya maas kəbəp ka alpəs akɔ ŋanayi tadarəŋ ŋasolɛ yɔcɔl mɔ: «Tatɔkɔ tɔ nəŋkɔloku Esayu kɔ nəŋkɔbəpɛnɛ-ɛ. \v 20 Nəloku kɔ: ‹Wəcar kam Yakuba ender su wəkɔ tadarəŋ.›» Bawo Yakuba ɛnaloku: «Kəpocɛ kaŋkɛ kəy'im kiriŋ mɔ, ik'iŋkɔtor-torɛnɛ kɔ abəkəc, a sədenəŋkɛnɛ fɔr disrɛ. Tɔlɔma endekɔselɛn'em belbel.» \v 21 Kɔ yopocɛ yayɔkɔ yeyi kɔ kiriŋ, k'encepərɛnɛ pibi papɔkɔ dəndo dəkulum. \s Yakuba kəsiməs kɔn kɔ Kanu \p \v 22 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ pibi papɔkɔ, k'ɛlɛk aran ɔn mɛrəŋ, amarəs aran ɔn mɛrəŋ k'awut ɔn wəco kɔ pin, k'ɛncalɛnɛ ŋa dəŋgbəl da Yabɔk. \v 23 Ntɛ Yakuba ɛlɛk aran ɔn, k'ɛncalɛnɛ ŋa dəŋgbəl kɔ daka dɔkɔ ɛnayɔ mɔ fəp. \v 24 Kɔ Yakuba eyi di sona. Pəndebiyɛ, kɔ fum wəlɔma ɛyɛfɛ kəsiməs kɔ Yakuba haŋ dɔsɔka. \v 25 Ntɛ wəsimsɛnɛ kɔn ɛnəŋk, eyi fɛ kətam kɔ mɔ, k'osut kɔ nnɔ dətɔkɔc. Kɔ tɔkɔc ta Yakuba towur pəcsiməs kɔ fum wəkakɔ. \v 26 Kɔ fum wəkakɔ oloku: «Məsak im ikɔ, bawo pəyi kəyɔ panpan.» Kɔ Yakuba oloku kɔ: «Ifɔsak əm məkɔ ta məntolan'em-ɛ.» \v 27 Kɔ fum wəkakɔ eyif Yakuba: «Cəke c'aŋw'am-ɛ?» Kɔ Yakuba oloku: «Yakuba y'aŋw'em.» \v 28 Kɔ fum wəkakɔ oloku kɔ sɔ: «Yakuba yɔfɔsɔyɔnɛ tewe tam, Yisrayel\f + \fr 32.29 \fr* \fq Yisrayel\fq* = CəHebəre «kəsiməs kɔ Kanu» \f* ŋ'ande pacw'am, bawo məsiməs kɔ Kanu kɔ afum, kɔ məntam ŋa.» \p \v 29 Kɔ Yakuba eyif fum wəkakɔ: «Ilɛtsɛn'am məboncər im tewe tam.» Kɔ fum nwɛ eyif kɔ: «Ta ake tɔ məfaŋɛ kəcərɛnɛ tewe tem-ɛ?» Kɔ fum nwɛ ontolanɛ Yakuba dəndo. \v 30 Kɔ Yakuba ɔsɔŋ tofo tatɔkɔ tewe ta Peniyɛl\f + \fr 32.31 \fr* \fq Peniyɛl\fq* = CəHebəre «kəro ka Kanu»\f*, bawo nkɔn olokunɛ: «Inəŋk Kanu səgbətnɛnɛ, k'intɔfi.» \v 31 Dec dɛncpɛ a pəccepər Peniyɛl. Yakuba pəctorər tɔkɔc tɔn. \v 32 Ti tɔsɔŋɛ ntɛ awut a Yisrayel ŋantɔsɔm abənta ŋa dətɔkɔc mɔ, bawo abənta ŋa dətɔkɔc ŋɔ Kanu kənasut Yakuba, nde kəbɛnt ka dəkəcək kɔ kəbɛnt ka dəkumunt yɛmbəpɛnɛ mɔ. \c 33 \s Yakuba kəbəpɛnɛ kəŋan kɔ Esayu \p \v 1 Kɔ Yakuba eyekti kəro k'ɛnəŋk Esayu pəcder pəsɔlɛ afum tasar tin (100). Kɔ Yakuba eyer awut Leya, Rasɛl, kɔ acar aŋɛ mɛrəŋ dacɔ. \v 2 Kɔ Yakuba ɛncəmbər aran ɔn acar kiriŋ, k'awut aŋan ŋancɔnc ŋa, kɔ Leya ɛncɛk k'awut ɔn ŋayi kɔ darəŋ, kɔ Rasɛl ɛncəmɛ kɔ wan kɔn Isifu eyi kɔ darəŋ. \v 3 Kɔ nkɔn yati encepər ŋa fɔr kiriŋ, k'ontontnɛnɛ Esayu dəntɔf camət-mɛrəŋ, haŋ k'ɔlɔtərnɛ kɔ. \v 4 Kɔ Esayu ɛyɛksɛ kəkɔbəpɛnɛ kɔ Yakuba wɛnc, k'ɛsapnɛ kɔ, k'ɛnɛpsərnɛ kɔ dəkilim, k'oncup kɔ, kɔ ŋayɛfɛ fəp faŋan kəbok. \v 5 Kɔ Esayu eyekti kəro, k'ɛnəŋk aran kɔ awut, k'eyif: «Are ŋɔ akaŋɛ?» Kɔ Yakuba oloku kɔ: «Awut akaŋɛ ŋɔ Kanu kənamar im kəsɔtɔ nɔnɔfɔr dɔn disrɛ, ina wəcar kam.» \v 6 Kɔ aran ɔn acar ŋalɔtərnɛ Esayu, kɔ awut aŋan, kɔ ŋantontnɛnɛ kɔ. \v 7 Kɔ Leya ɔlɔtərnɛ kɔ sɔ kɔ awut ɔn, kɔ ŋa sɔ ŋantontnɛnɛ kɔ, kɔ Isifu kɔ Rasɛl ŋalɔtərnɛ kɔ, kɔ ŋantontnɛnɛ kɔ. \v 8 Kɔ Esayu eyif kɔ: «Ake məndeyɔnɛ yɔcɔl yayɛ səncepər-cepər mɔ?» Kɔ Yakuba oloku kɔ: «Kətəŋnɛ ka məna mariki mem k'inafaŋ. Ti t'inacɛm-cɛmnɛ kəsɔŋ əm yi.» \v 9 Kɔ Esayu oloku Yakuba: «Yɛlar im ina wɛnc im, məmɛŋkərnɛ yayɛ yɔyɔnɛ yam.» \v 10 Kɔ Yakuba oloku Esayu: «Ala. Ilɛtsɛn'am, kɔ pəyɔnɛ a isɔtər əm kətəŋnɛ, məwosɛ məbaŋ kəpocɛ kem. Ti t'imɔmənɛ kəro kam pəmɔ tɔkɔ aŋmɔmən kəro ka Kanu mɔ, kɔ məselɛn'em belbel. \v 11 Məbaŋ kəpocɛ kem nkɛ isɔŋ əm mɔ, bawo Kanu kəmar im k'isɔtɔ daka dɔkɔ ifaŋ mɔ fəp.» Kɔ Yakuba ɛncəmɛnɛ ti Esayu darəŋ haŋ kɔ wəkakɔ owosɛ kəbaŋ ka kəpocɛ kaŋkɔ. \v 12 Kɔ Esayu oloku: «Paŋkɔn, pasolnɛ dɔpɔ, in'endey'əm kiriŋ.» \v 13 Kɔ Yakuba oloku: «Mariki mem, məncərɛ a awut ŋancuca kəkɔtɛnɛ, k'isolɛ sɔ mir mowut kɔ mana mɛmɛsɛ. K'ayɔ yi yɔkɔt pəpɔŋ dɔsɔk din-ɛ yɔcɔl yowut fəp yeŋfi. \v 14 Mariki mem məy'im kiriŋ, indey'əm tadarəŋ, pəpic-pəpic isurɛnɛ yɔcɔl k'awut pɔkɔt, haŋ ibɛrɛ ndena wɛnc im nde atɔf ŋa Sehir.» \v 15 Kɔ Esayu oloku: «Isakər'am afum em alɔma akɔ isolɛ mɔ.» Kɔ Yakuba eyif Esayu: «Ak'indeyɔnɛ ŋa-ɛ? Tɛfaŋ ta ina, isɔtɔ kəŋaŋnɛ nnɔ məna mariki mem meyi mɔ.» \v 16 Dɔsɔk dadɔkɔ dɔ Esayu ɛlɛk dɔpɔ kəlukus ka Sehir. \s Yakuba kəndɛ kɔn Səkɛm kəsək \p \v 17 Kɔ Yakuba ɔŋkɔ dare da Sukɔt. K'ɔlɔ kəlɔ kɔn k'ɔlɔnɛ yɔcɔl yɔn ŋgbancan. Ti t'asɔŋɛ tofo tatɔkɔ tewe ta «Sukɔt\f + \fr 33.17 \fr* \fq Sukɔt\fq* = CəHebəre «ŋgbancan» \f*». \v 18 Kɔ Yakuba ɛmbɛrɛ kətamnɛ disrɛ dare da Səkɛm, atɔf ŋa Kanaŋ. K'ɔŋkɔ pəcəmbərəs dare kəsək kəbɛrɛ kɔn kəyɛfɛ ka Padaŋ-Aram. \v 19 K'ɛway awut a Hamɔr arkun dəwaca, papa ka Səkɛm, tofokəl ta antɔf nde ɛnacəmbər abal mɔ. Ɛnaway di mɛncəmbəl\f + \fr 33.19 \fr* CəHebəre «kesita» = kəway ka teŋkesiya kənayi tɛm tatɔkɔ \f* tasar tin (100). \v 20 Kɔ Yakuba ɛncəmbər di tetek toloŋnɛ Kanu, k'ewe tofo tatɔkɔ «El-Elohe-Yisrayel\f + \fr 33.20 \fr* \fq El-Elohe-Yisrayel\fq* = CəHebəre «El, Kanu ka Yisrayel» \f*». \c 34 \s Simeyɔŋ kɔ Lewy kəluksɛ ayɛk ŋa wəkirɛ kəŋan Dina nwɛ analapəs mɔ \p \v 1 Dina, wan wəran nwɛ Leya ɛnakomɛ Yakuba mɔ, ɛyɛfɛ kəkɔnəŋk awut aran a dɔtɔf. \v 2 Səkɛm, wan ka Hamɔr wəHewy wəbɛ wəka dɔtɔf, ɛnəŋk kɔ, k'ɛmbaŋ kɔ, k'ombocərnɛ kɔ, k'ɛlapəs kɔ. \v 3 Kɔ Səkɛm esektərnɛ teta Dina wan wəran ka Yakuba, haŋ dəmoloku mɔn k'ɛsɛp kəsɔtɔ ka kəbɔtər ka Dina. \v 4 Kɔ Səkɛm oloku papa kɔn Hamɔr: «Məsɔŋ im wəyecəra wəkawɛ pəyɔnɛ wəran kem wənɛncɛ.» \v 5 Kɔ Yakuba ende pəcərɛ a Səkɛm ɛncərɛ wan kɔn Dina dɛran. Mba ntɛ awut a Yakuba arkun ŋanayi dalɛ kɔ yɔcɔl yɔn mɔ, kɔ Yakuba ɛncaŋkɛ ti haŋ kɔ ŋander kəyɛfɛ dalɛ. \v 6 Kɔ Hamɔr papa ka Səkɛm ɔŋkɔ pəlok-lokər Yakuba. \v 7 Kɔ awut a Yakuba ŋander kəyɛfɛ dalɛ. Ntɛ ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ mosumpər ŋa. Kɔ pəntɛlɛ ŋa, bawo Səkɛm ɛnayɔ tɔyɔ ntɛ pənatɔmar paŋaŋnɛnɛ kɔ Yisrayel mɔ: Kəkiyɛ kəcərɛ Dina wan ka Yakuba dɛran, ta ŋayɔnɛ akin ayi-ɛ. \v 8 Kɔ Hamɔr oloku ŋa ntɛ: «Wan kem Səkɛm ɛfaŋ kəfaŋ dəm wəkirɛ konu Dina kənɛncɛ, nəsɔŋ kɔ kɔ pənɛncɛ, ilɛtsɛnɛ nu. \v 9 Antam kəkotərɛnɛ pacnɛncɛnɛnɛ. Nəde nəcsɔŋ su awut anu aran, nəclɛk awut asu aran. \v 10 Nəndendɛ kɔ səna, atɔf ŋendeyi nu dəwaca pəmɔ səna, nəyi dɛ, nəccaməs, nətɛn sɔ dɛ ntɔf.» \v 11 Kɔ Səkɛm oloku papa kɔ awɛnc a Dina: «K'isɔtər nu kəwosɛ-ɛ, iŋsɔŋ nu mpɛ o mpɛ nəŋwer im mɔ. \v 12 Nəwer im kəfac kəpɔŋ kɔ yopocɛ yɛlarəm. Iŋsɔŋ nu yi. Mba nəsɔŋ wəyecəra wəkawɛ Səkɛm pənɛncɛ.» \v 13 Kɔ awut a Yakuba arkun ŋantiŋkər Səkɛm kɔ kas bawo Səkɛm ɛnakiyɛ kəcərɛ ka wəkirɛ kəŋan dɛran. \v 14 Kɔ awut a Yakuba ŋaloku Səkɛm kɔ kas: «Pəncuca su kəsɔŋ wəkirɛ kosu, fum nwɛ antɔkənc mɔ, bawo tendeyɔnɛ kəlapəs kosu. \v 15 Kɔ səndewosɛ tɛfaŋ tonu-ɛ, mɛnɛ nəna sɔ nəwosɛ kəyi pəmɔ səna, ti tɔ tatɔkɔ arkun aŋɛ ŋayi nu dacɔ mɔ fəp pakənc ŋa. \v 16 Tɛm tatɔkɔ səŋwosɛ kəclɛk awut anu aran sənɛncɛ, nəna sɔ dəmnɛ nəclɛk akosu nəcnɛncɛ. Səndɛ nnɔ kɔ nəna payɔnɛ sɔ afum akin ayi. \v 17 Mba kɔ nəntɔtam kəne tɔkɔ səloku a pakənc nu mɔ, səŋlɛk wan kosu Dina, səkɔ.» \v 18 Hamɔr kɔ wan kɔn Səkɛm ŋawosɛ moloku mamɔkɔ, kəwosɛ a pakənc ŋa. \v 19 Kɔ wan wərkun nwɛ oncop tɔyɔ tatɔkɔ, bawo ɛnabɔtər Dina haŋ pəcepərər. Nkɔn Səkɛm sɔ, anabɔtər kɔ nde ndaraŋan patas aka di fəp. \v 20 Hamɔr kɔ Səkɛm ŋaŋkɔ nde dəkəbɛrɛ da dare daŋan, kɔ ŋaloku afum a dare: \v 21 «Afum akaŋɛ ŋasɔkɛ su bəkəc. Ŋawosɛ kəndɛ atɔf ŋaŋɛ ŋaccaməs, atɔf ŋaŋɛ ŋɔwɔkəl ŋa. Ande paclɛkərɛnɛ aran kɔ ŋa. \v 22 Mba afum akaŋɛ kəwosɛ kəŋan kəndɛ kɔ səna, payɔnɛ akin ayi, mɛnɛ pawosɛ arkun aŋɛ ŋayi su dacɔ mɔ fəp, pakənc ŋa pəmɔ ŋa. \v 23 Yɔcɔl yaŋan kɔ ca yaŋan fəp yɔfɔdeyɔnɛ yosu ba? Pawosɛ tɛfaŋ taŋan gbəcərəm, ŋayi su dɛ.» \v 24 Akɔ ŋanakɔ dəkəbɛrɛ da dare daŋan mɔ fəp, kɔ ŋancəŋkəl Hamɔr kɔ wan kɔn Səkɛm. Arkun akɔ ŋanader dəkəbɛrɛ da dare daŋan dəkəcəŋkəl mɔ fəp, k'aŋkənc ŋa. \v 25 Tataka ta maas ta kəkənc kəŋan, akənc ŋayi kəcunɛnɛ, kɔ awut a Yakuba mɛrəŋ, Simeyɔŋ kɔ Lewy awɛnc arkun a Dina, ŋalɛkəs sakma səŋan kɔ ŋander ŋacop dəkəbɛrɛ da dare daŋan, nde afum a di ŋanacɛm-cɛmnɛ kəyi pəforu disrɛ mɔ. Simeyɔŋ kɔ Lewy ŋawɛkərnɛ arkun a dɔtɔf kədifət haŋ kɔ ŋalip ŋa fəp. \v 26 Kɔ ŋandifɛnɛ sɔ Hamɔr kɔ Səkɛm sakma səŋan, kɔ ŋalɛk wəkirɛ kəŋan Dina ndena Səkɛm kɔ ŋaŋkɔ. \v 27 K'awut a Yakuba ŋawɛkərnɛ sɔ afi, kɔ ŋaŋkiyər aka dare bawo mɛtɛlɛ mɛnayi ŋa kəlapəs ka wəkirɛ kəŋan Dina. \v 28 Kɔ ŋalɛk ŋkesiya, cir, cəna, sɔfale, yɔcɔl yɔkɔ yɛnayi dare disrɛ kɔ dəkulum mɔ fəp. \v 29 Kɔ awut a Yakuba ŋawɛtəs ca ya afi, awut aŋan, aran aŋan, kɔ ca yɔkɔ ŋanabəp nda Səkɛm kɔ Hamɔr mɔ fəp kɔ ŋaŋkekərɛ. \v 30 Kɔ Yakuba oloku Simeyɔŋ kɔ Lewy: «Nəyɔ em pəlɛc tetonu tendesɔŋɛ aka Kanaŋ kɔ aka Perisi ŋadeter im! Nəncərɛ a səmpicɛ, kəbɛrɛnɛ kɔ ŋander kədesutɛnɛ kɔ ina, tɛm tatɔkɔ ŋandesut im ŋaləsər afum em.» \v 31 Kɔ awut a Yakuba ŋaloku kas kəŋan: «Səndewosɛ Səkɛm pəyɔ wəkirɛ kosu pəmɔ wəran wəyi yamayama ba?» \c 35 \s Yakuba kəyɛfɛ Səkɛm pəkɔ Betel \p \v 1 Kɔ Kanu kəloku Yakuba: «Məyɛfɛ məpɛ məkɔ məndɛ Betel, məlompəs di tetek toloŋnɛ Kanu nkɛ kənawurər əm, ntɛ mənayɛksər wɛnc əm Esayu mɔ.» \v 2 Kɔ Yakuba oloku afum ɔn, kɔ akɔ ŋanayi kɔ nkɔn mɔ: «Nəwurɛ nu dacɔ canu cəcikəra. Nəsɔkəsnɛ, nəsəkpər yɛbɛrnɛ. \v 3 Kəyɛfɛ k'ander, papɛrnɛ Betel. Dəndo iŋkɔcəmbər tetek toloŋnɛ Kanu nkɛ kənalok-lokər im dɔsɔk ndɛ inayi pəcuca disrɛ, a kɔ kəsol'em tɛm ntɛ inayi dɔpɔ ickɔ decikəra mɔ.» \v 4 Kɔ ŋasɔŋ Yakuba canu cəcikəra ncɛ cənayi ŋa dəwaca mɔ fəp, kəbəp ya dələŋəs yaŋan. Kɔ Yakuba ɛmət yi nde kətɔk kəpɔŋ kəŋkɔ kəyi Səkɛm kəsək mɔ. \v 5 Kɔ ŋaŋkɔ. Kɔ ayek-yek ŋa Kanu ŋɛŋgbəpərnɛ aka sədare səkəsək fəp, kɔ ŋantɔtam kəcəmɛ awut a Yakuba darəŋ. \p \v 6 Kɔ Yakuba ŋambɛrɛ kɔ akɔ ŋanacəmɛ kɔ darəŋ mɔ fəp, kəkɔ ka Lus, ti tɔ tatɔkɔ dare da Betel, atɔf ŋa Kanaŋ. \v 7 K'ɛncəmbər di tetek toloŋnɛ Kanu, k'ewe tofo tatɔkɔ «El-Betel», bawo difɔ Kanu kənawurər kɔ tɛm ntɛ ɛnayɛksər wɛnc mɔ. \v 8 Kɔ Debora, wəran nwɛ ɛnadusum Rebeka mɔ, efi. K'awup kɔ Betel tantɔf, nde aŋkiri dəntɔf nŋɛ awe tewe ta «Kətɔk ka Mɛncər» mɔ. \p \v 9 Kɔ Kanu kəwurər sɔ Yakuba, ntɛ ɛmbɛrɛ Padaŋ-Aram mɔ, kɔ kəmpocɛ kɔ pətɔt. \v 10 Kɔ Kanu kəloku kɔ: «Mən'aŋwe Yakuba, mba afɔsɔw'am tewe ta Yakuba tatɔkɔ. ‹Yisrayel› ŋ'ande pacw'am oŋ.» Kɔ Kanu kəsɔŋ kɔ oŋ tewe ta Yisrayel. \v 11 Kɔ Kanu kəloku kɔ: «In'ɔyɔnɛ Kanu nkɛ kəntam mes fəp mɔ. Məyɔnɛ wəkombəra, məla. Afum a tɔf yɛlarəm ŋɔ məndekom, abɛ ŋandewur əm dəris. \v 12 Atɔf nŋɛ isɔŋ Abraham kɔ Siyaka mɔ, indesɔŋ əm ŋi kɔ yuruya yam kɔ məndecepər-ɛ. Indesɔŋ ŋa atɔf ŋaŋɛ.» \v 13 Kɔ Kanu kəmbɔlɛ kɔ day, nde kənalok-lokər kɔ mɔ. \v 14 Kɔ Yakuba ɛncəmbər tasar da kəfo kaŋkɔ Kanu kənalok-lokər kɔ mɔ. K'oloŋər pi member kɔ moro mɔbɔy teta kəpusɛ ka pi Kanu. \v 15 Kɔ Yakuba ɔsɔŋ tofo tatɔkɔ tewe ta Betel\f + \fr 35.15 \fr* \fq Betel\fq* = CəHebəre «Kəlɔ ka Kanu»\f*, nde Kanu kənalok-lokər kɔ mɔ. \s Kəkom ka Beŋyamin, defi da Rasɛl \p \v 16 Yakuba ɛyɛfɛ Betel kɔ afum ɔn. Ŋanawak kəbɔlɛ sɔ kəbɛrɛ ka Efrata, kɔ Rasɛl oŋkom, kəkom kəcuy. \v 17 Eyi pəcuy pa kəkom kaŋkɔ, kɔ wəbaŋ kɔn wan oloku: «Ta mənesɛ, bawo məsɔtɔ sɔ wan wərkun!» \v 18 Ntɛ Rasɛl encfi mɔ, k'ewe wan wəkakɔ Bɛn-Oni\f + \fr 35.18 \fr* \fq Bɛn-Oni\fq* = CəHebəre «wan wəka pucuy» \f*. Mba kɔ kas ewe kɔ Beŋyamin\f + \fr 35.18 \fr* \fq Beŋyamin\fq* = CəHebəre «Wan wəka kəca kətɔt» \f*. \v 19 Kɔ Rasɛl efi. K'awup kɔ nde dɔpɔ da Efrata, nde Betlɛhɛm. \v 20 Kɔ Yakuba ɛncəmbər tasar nde kufu ka Rasɛl, tasar popus papɔkɔ ɛnacəmbər kufu ka Rasɛl mɔ, pɔsɔrɔyi di haŋ mɔkɔ. \v 21 Kɔ Yakuba ɔŋkɔ, pəcəmbər abal nde Mikədal-Edɛr takəroŋ. \v 22 Ntɛ Yakuba eyi atɔf ŋaŋɔkɔ mɔ, kɔ Ruben ɔŋkɔ pəfəntərər Bilha wəlakɔ ka papa kɔn, kɔ Yakuba ɛncərɛ ti. \p Yakuba ɛnasɔtɔ awut arkun wəco kɔ mɛrəŋ: \v 23 Awut a Leya: Ruben coco ca Yakuba, Simeyɔŋ, Lewy, Yuda, Isakar, kɔ Sabulon. \v 24 Awut a Rasɛl: Isifu kɔ Beŋyamin. \v 25 Awut a Bilha, wəmarəs ka Rasɛl: Dan kɔ Naftali. \v 26 Awut a Silpa, wəmarəs ka Leya: Kadu kɔ Asɛr. Awut a Yakuba ŋanayi akakɔ, aŋɛ ɛnakom Padaŋ-Aram mɔ. \p \v 27 Kɔ Yakuba ender kas Siyaka kəsək, nde Mamre, nde Kiriyat Arba, nde pəyɔnɛ Hebərɔŋ mɔ, a kɔ Abraham kɔ Siyaka ŋanayi decikəra mɔ. \v 28 Kəwon ka Siyaka doru kənasɔtɔ meren tasar tin kɔ wəco camət maas (180). \v 29 K'eŋgbiŋ kifir. K'efi, k'ɔnɔŋkəl atem ɔn akɔ ŋanafi mɔ, Siyaka ɛnasikər, doru dɛtəŋnɛ kɔ. K'awut ɔn Esayu kɔ Yakuba ŋawup kɔ. \c 36 \s Esayu kəndɛ kɔn nde atɔf ŋa Edɔm \p \v 1 Dokombəra da Esayu dɔ dandɛ, nwɛ aŋwe sɔ Edɔm mɔ. \v 2 Kɔ Esayu ɛlɛk aran ɔn, aran a Kanaŋ dacɔ: Ada, wan wəran ka Elon wəHewy, Oholibama wan wəran ka Ana, wan wəran ka Cibehɔŋ wəHewy, \v 3 Basmat wan wəran ka Səmayila, wəkirɛ ka Nebayɔt. \v 4 Kɔ Ada oŋkomɛ Esayu Elifas, kɔ Basmat oŋkom Rehuwɛl. \v 5 Kɔ Oholibama oŋkom Yehus, Yahelam, kɔ Korah. Awut a Esayu ŋɔ akakɔ aŋɛ anakomɛ kɔ Kanaŋ mɔ. \v 6 Kɔ Esayu ɛlɛk aran ɔn, awut ɔn arkun kɔ aran, afum ɔn aka kəlɔ kɔn, yɔcɔl yɔn kɔ ca yɔkɔ ɛnasɔtɔ atɔf ŋa Kanaŋ mɔ fəp, k'ɔŋkɔ atɔf ŋɔlɔma. K'ɔmbɔlɛ wɛnc Yakuba, \v 7 bawo yɔcɔl yɛnalar ŋa, ta ŋantam kəyi tofo tin-ɛ. Atɔf nŋɛ ŋanayi mɔ ŋɛnafɛtər ŋa teta yɔcɔl yaŋan yɛlarəm. \v 8 Kɔ Esayu ɛndɛ nde mɔrɔ ma Sehir. Esayu, nkɔn ancwe sɔ Edɔm. \s Yuruya ya Esayu \p \v 9 Dokombəra da Esayu, dɔ dandɛ wətem ka yuruya nyɛ aŋwe Edɔm mɔ, nde mɔrɔ ma Sehir kəroŋ. \v 10 Mewe ma awut a Esayu mɔ mamɛ: Elifas wan ka Ada wəran ka Esayu, Rehuwɛl wan ka Basmat wəran ka Esayu. \v 11 Awut a Elifas ŋanayɔnɛ: Teman, Omar, Sefo, Kahetam, kɔ Kenas. \v 12 Timna wəlakɔ ka Elifas ɛnayi wan ka Esayu. K'oŋkomɛ Elifas Amalɛk. Awut a Ada ŋɔ akakɔ wəran ka Esayu. \v 13 Mewe ma awut a Rehuwɛl mɔ mamɛ: Nahat, Serah, Sama, kɔ Misa. Awut a Basmat ŋɔ akakɔ wəran ka Esayu. \v 14 Mewe ma awut a Oholibama wan wəran ka Ana, wansɔ ka Cibehɔŋ, wəran ka Esayu: K'oŋkomɛ Esayu Yehus, Yahelam, kɔ Korah. \v 15 Mewe ma abɛ a yuruya ya Esayu mɛmɛ: Awut abɛ a Elifas, coco ca Esayu: Wəbɛ Teman, wəbɛ Omar, wəbɛ Sefo, wəbɛ Kenas, \v 16 wəbɛ Korah, wəbɛ Kahetam, kɔ wəbɛ Amalɛk. Abɛ a Elifas ŋɔ akakɔ, atɔf ŋa Edɔm. Awut a Ada ŋɔ akakɔ. \v 17 Awut a Rehuwɛl, wan ka Esayu ŋɔ akaŋɛ: Wəbɛ Nahat, wəbɛ Serah, wəbɛ Sama, kɔ wəbɛ Misa. Abɛ a Rehuwɛl ŋɔ akakɔ atɔf ŋa Edɔm. Awut a Basmat ŋɔ akakɔ, wəran ka Esayu. \v 18 Awut a Oholibama ŋɔ akaŋɛ, wəran ka Esayu: Wəbɛ Yehus, wəbɛ Yahelam, kɔ wəbɛ Korah. Abɛ a Oholibama ŋɔ akaŋɛ wan wəran ka Ana, wəran ka Esayu. \v 19 Awut a Esayu ŋɔ akakɔ, kɔ abɛ aŋan. Esayu nwɛ ancwe sɔ «Edɔm» mɔ. \p \v 20 Awut a Sehir wəHori ŋɔ akaŋɛ: Lotaŋ, Sobal, Cibehɔŋ, Ana, \v 21 Disɔŋ, Eser, kɔ Disaŋ. Abɛ aHori ŋɔ akakɔ, awut a Sehir nde atɔf ŋa Edɔm. \v 22 Awut a Lotaŋ ŋanayɔnɛ Hori kɔ Hemam. Wəkirɛ ka Lotaŋ ɛnayɔnɛ Timna. \v 23 Awut a Sobal ŋanayɔnɛ Alwaŋ, Manahat, Ebal, Sefo, kɔ Onam. \v 24 Awut a Cibehɔŋ ŋanayɔnɛ Aya kɔ Ana. Ana wəkakɔ ɛnafir kələmp nde dətɛgbərɛ, pəkɔ dəŋkɛk sɔfale sa papa kɔn Cibehɔŋ. \v 25 Awut a Ana ŋanayɔnɛ Disɔŋ kɔ Oholibama, wan ka Ana wəran. \v 26 Awut a Disaŋ ŋanayɔnɛ: Hemdaŋ, Esbaŋ, Yitəran, kɔ Keran. \v 27 Awut a Eser ŋanayɔnɛ: Bilaŋ, Sawaŋ, kɔ Akaŋ. \v 28 Awut a Disaŋ ŋanayɔnɛ Huc kɔ Araŋ. \v 29 Abɛ a Hori ŋɔ akaŋɛ: Wəbɛ Lotaŋ, wəbɛ Sobal, wəbɛ Cibehɔŋ, wəbɛ Ana, \v 30 wəbɛ Disɔŋ, wəbɛ Eser, wəbɛ Disaŋ. Abɛ a Hori ŋa akakɔ, abɛ aŋan atɔf ŋa Sehir. \v 31 Tɛm tatɔkɔ abɛ ŋanatɔmpər fɛ kərɛsna dɛbɛ nde atɔf ŋa Yisrayel. Mewe ma abɛ aŋɛ ŋanacepər atɔf ŋa Edɔm mɔ, mɔ mamɛ: \v 32 Bela, wan ka Behor, ɛnayɔnɛ wəbɛ Edɔm, tewe ta dare dɔn tɛnayɔnɛ Dinaba. \v 33 Kɔ Bela efi. Kɔ Yobab wan ka Serah wəka Bɔcəra ɛlɛk dɛbɛ dɔn. \v 34 Kɔ Yobab efi. Kɔ Hucam wəka atɔf ŋa Temani ɛlɛk dɛbɛ dɔn. \v 35 Kɔ Hucam efi. Kɔ Hadad wan ka Bedadu ɛlɛk dɛbɛ dɔn. Nkɔn ɛnacəmbər Madiyaŋ nde kulum ka Mohab. Tewe ta dare dɔn tɛnayɔnɛ Awit. \v 36 Kɔ Hadad efi. Kɔ Samla wəka Masreka ɛlɛk dɛbɛ dɔn. \v 37 Kɔ Samla efi. Kɔ Sawul wəka dare da Rehobot Dəkəŋgbɔkɔ ɛlɛk dɛbɛ dɔn. \v 38 Kɔ Sawul efi. Kɔ Bal Hanan, wan ka Akbɔr, ɛlɛk dɛbɛ dɔn. \v 39 Kɔ Bal Hanan wan ka Akbɔr efi. Kɔ Hadar ɛlɛk dɛbɛ dɔn. Tewe ta dare dɔn tɛnayɔnɛ Pawu, kɔ tewe ta wəran kɔn tɛnayɔnɛ Mehetabɛl, wan ka Matɛrodu wəran, wan ka Mesahabu wəran. \v 40 Mewe ma abɛ a Esayu mɔ mamɔkɔ, dəcor dəcor, dətɔf tɔf. Pəmɔ tatɔkɔ mewe maŋan moloku ti mɔ: Wəbɛ Timna, wəbɛ Alwa, wəbɛ Yetet, \v 41 wəbɛ Oholibama, wəbɛ Ela, wəbɛ Pinɔŋ, \v 42 wəbɛ Kenas, wəbɛ Teman, wəbɛ Mibəcar, \v 43 wəbɛ Makdiyɛl, wəbɛ Iram. Akaŋɛ ŋanayɔnɛ abɛ a Edɔm, kɔ dəkəndɛ daŋan atɔf ŋɔkɔ ŋanayɔnɛ abɛ mɔ. Esayu ɛnayɔnɛ wətem ka aka Edɔm. \c 37 \ms2 Tecepərɛnɛ ta Isifu \mr 37-50 \s Taruku ta Yakuba k'afum ɔn \s2 Mɛwɛrəp ma Isifu \p \v 1 Kɔ Yakuba ɛndɛ atɔf ŋa Kanaŋ nde kas ɛnandɛ mɔ. \v 2 Dokombəra da Yakuba dɛndɛ: Kəsɔtɔ ka Isifu meren wəco kɔ camət-mɛrəŋ, kɔ Isifu ɛyɛfɛ pəccɛpsɛ awɛnc aŋa darəŋ ŋackɛk ŋkesiya kɔ cir. Pəyɔnɛ wan wəfɛt, pəccəmɛ awut arkun a Bilha kɔ Silpa darəŋ, aran a kas. Mba Isifu encder pəcsɔŋɛ papa kəŋan kəcərɛ mɛcɛmcɛmnɛ mɛlɛc mɔkɔ menccepər di mɔ fəp. \v 3 Yakuba\f + \fr 37.3 \fr* CəHebəre «Yisrayel» = tewe tantɛ tɔ Kanu ki sərka kənasɔŋ Yakuba. Məmɔmən \f* ɛnabɔtər Isifu pətas awut ɔn alpəs aŋɛ fəp, bawo detem disrɛ d'ɛnasɔtɔ kɔ. Kɔ Yakuba ɔsɔt burumus bɔnɔŋkəsəl lom k'ɔsɔŋ bi Isifu. \v 4 Kɔ awɛnc a Isifu ŋande ŋanəŋk, a kas kəŋan ɔmbɔtər Isifu pətas ŋa fəp. Kɔ ŋamɛŋkɛ Isifu mɛtɛlɛ mamɔkɔ. Kɔ ŋayi ta ŋaŋlok-lokər Isifu belbel-ɛ. \v 5 Kɔ Isifu ɛwɛrəp, k'ɔŋkɔ pəloku mere mamɔkɔ awɛnc aŋa, kɔ akakɔ ŋanaŋkanɛ sɔ kəter kɔ. \v 6 Kɔ Isifu oloku ŋa: «Awɛnc im aŋa, nəcəŋkəl mere mmɛ iwɛrəpna mɔ! \v 7 Dəkulum ayina pacsek mɛmpəlɛ. Pəwon fɛ kɔ kilim kem ka mɛmpəlɛ kəyɛfɛ kɔ kəncəmɛ sot! Kɔ cilim ca mɛmpəlɛ ma nəna cənder cənɔŋkər kem, kɔ cəntontnɛnɛ ki.» \v 8 Kɔ awɛnc aŋa ŋaloku kɔ: «Mba məna məncɛm-cɛmnɛ kəyɔnɛ ka wəbɛ ka səna ba? Məyi su kəroŋ?» Kɔ ŋambɛrɛnɛ sɔ kəter kɔ teta moloku mɔn mamɔkɔ. \v 9 Kɔ Isifu endesɔ pəwɛrəp, k'oloku sɔ ti awɛnc aŋa. K'oloku: «Iwɛrəpna sɔ: Dec, ŋof kɔ cɔs wəco kɔ pin yontontnɛn'em.» \v 10 Kɔ Isifu oloku mere mamɔkɔ papa kɔn kɔ awɛnc aŋa. Kɔ papa kɔn oŋkul-kulər kɔ, k'eyif kɔ: «Cəke cɔ mere mamɛ məwɛrəp mɔ moloku-ɛ? Məncɛm-cɛmnɛ a səndeder, iya kam, awɛnc əm aŋa, kɔ ina sədetontnɛn'am dəntɔf?» \v 11 Kɔ awɛnc a Isifu ŋayɔnɛ kɔ kəraca. Mba kɔ kas kəŋan ɛmɛŋkərnɛ kəwɛrəp kaŋkɔ. \s Awɛnc a Isifu ŋancaməs kɔ \p \v 12 Kɔ awɛnc a Isifu ŋande ŋawur, kəkɔkɛk ŋkesiya kɔ cir ya kas kəŋan nde Səkɛm. \v 13 Kɔ Yakuba oloku Isifu: «Awɛnc əm aŋa ŋayi Səkɛm ŋawurɛnɛ yɔcɔl kəkɔsɔmət. Məder, ifaŋ kəsom əm nde ŋayi mɔ.» Kɔ Isifu owosɛ: «In'ɛwɛ!» \v 14 Kɔ Yakuba oloku kɔ: «Məkɔ məmɔmən em kɔ pəyɔnɛ a daka o daka dɔyɔ fɛ awɛnc əm aŋa kɔ yɔcɔl yɛfɛt yɛfɛt-ɛ. Məder məlok'im ti.» K'osom kɔ kəyɛfɛ ka aranta ŋa Hebərɔŋ, kɔ Isifu ɔŋkɔ Səkɛm. \v 15 Kɔ wərkun wəlɔma ɔŋkɔ pəbəp kɔ pəckafəlɛ-kafəlɛ dəkulum. Kɔ wərkun nwɛ eyif kɔ: «Ake məntɛn-ɛ?» \v 16 Kɔ Isifu oloku kɔ: «Awɛnc im aŋa ŋ'intɛn, ilɛtsɛn'am məmentər im nde ŋayi kəkɛk yɔcɔl mɔ.» \v 17 Kɔ wərkun nwɛ oloku kɔ: «Ŋayɛfɛ dɛ, inenɛna ŋa ŋacloku: ‹Paŋkɔn kəca ka Dotaŋ.›» Kɔ Isifu ɛncəmɛ ni yaŋan darəŋ kɔ yɔcɔl haŋ k'ɔŋkɔ pəbəp ŋa Dotaŋ. \p \v 18 K'awɛnc aŋa ŋanəŋk kɔ pəbɔlɛ, ta ɛntabəp ŋa-ɛ, kɔ ŋasekɛ kɔ kədif. \v 19 Kɔ ŋalokɛnɛ: «Wəbɛ ka kəwɛrəp ender wəkɔ. \v 20 Nəder oŋ padif kɔ, pagbal kɔ nde dəkələmp. Pakɔ paloku a wɛsɛm wɔsɔm kɔ. Pamɔmən oŋ daka ndɛ kəwɛrəp kɔn kəndeyɔnɛ mɔ.» \v 21 Kɔ Ruben ene ti, k'ɛmbaŋ kɔ akakɔ dəwaca. K'oloku: «Ta pasɔŋɛ kɔ kəfi.» \v 22 Kɔ Ruben oloku sɔ: «Ta nəwurɛ mecir! Nəgbal kɔ kələmp kaŋkɛ kəyi nnɔ dətɛgbərɛ mɔ. Ta nədeŋər kɔ kəca!» Ɛnaloku ŋa moloku mamɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pətam kəyac Isifu defi, pəkenɛ kɔ kas mɔ. \v 23 Ntɛ Isifu ɛmbəp awɛnc aŋa mɔ, kɔ akakɔ ŋawurɛ kɔ burumus bɔnɔŋkəsəl lom bɔkɔ ɛnabɛrnɛ mɔ. \v 24 Kɔ ŋasumpər kɔ, kɔ ŋantorɛ kɔ dəkələmp. Kələmp kaŋkɔ kənawosər, ali domun kənayɔ fɛ. \v 25 Kɔ ŋandɛ ŋacdi yeri, ŋandeyekti fɔr, kɔ ŋanəŋk afum a Səmayila ŋayɛfɛ atɔf ŋa Kaladu. Yɔkɔmɛ yaŋan yɛsarɛ suray, cɔl kɔ labundɛ nyɛ ŋanckekərɛ Misira mɔ. \v 26 Kɔ Yuda eyif awɛnc aŋa: «Ta ake tɔ andedifɛ wɛnc kosu pamɛŋk mecir mɔn-ɛ? \v 27 Nəder pacamsər kɔ afum a Səmayila. Ta padeŋər kɔ kəca. Bawo wɛnc kosu ɔfɔ, mecir min mayi mɔ ampaŋnɛ.» K'awɛnc aŋa ŋanenɛ kɔ moloku mamɔkɔ. \v 28 Kɔ acaməs aMadiyaŋ aŋɛ ŋanccepər mɔ, ŋampɛnɛ Isifu dəkələmp. Kɔ awɛnc a Isifu ŋancamsər kɔ aMadiyaŋ gbeti ncəmbəl wəco mɛrəŋ, k'aMadiyaŋ ŋaŋkekərɛ Isifu Misira. \v 29 Ntɛ Ruben oluksərnɛ kədemɔmən kələmp disrɛ mɔ, ɛmbəp fɛ sɔ Isifu kələmp disrɛ. K'ɛwal-wali yɛbɛrnɛ yɔn. \v 30 K'ɛŋkafəlɛ nnɔ awɛnc aŋa ŋayi mɔ, k'oloku: «Wan nwɛ eyi fɛ sɔ nnɔ dəkələmp! Cəke indeyɔ oŋ-ɛ?» \v 31 Kɔ ŋalɛk burumus ba Isifu, kɔ ŋafay ambiyofo amera, kɔ ŋasopət burumus babɔkɔ mecir. \v 32 Kɔ ŋaŋkenɛ kas kəŋan burumus bɔnɔŋkəsəl lom ba Isifu babɔkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋacloku kas kəŋan: «Yamos yayɛ yɔ səŋkɔ sənəŋk. Məna sɔ məmɔmən ma kɔ pəyɔnɛ a burumus ba wan kam bɔ-ɛ.» \v 33 Kɔ Yakuba ɛnɛpəl bi, k'oloku: «Burumus ba wan kem bɔ! Wɛsɛm wɛlɛc wɔlɔma wɔsɔm kɔ! Wɛsɛm wɛwatəri-watəri kɔ!» \v 34 Kɔ Yakuba ɛwal-wali yamos yɔn, k'esekənɛ kəloto k'abɛk defi. K'ombok wan kɔn Isifu mataka mɛlarəm. \v 35 Kɔ awut ɔn arkun kɔ aran fəp ŋayɛfɛ kətorɛ-torɛ kɔ abəkəc. Mba k'ombupərɛ kəlɛtsɛnɛ fəp. K'oloku: «Indebok wan kem haŋ dɔsɔk ndɛ indekɔbəp kɔ dabiya mɔ!» K'ɛncəmɛ kəbok ka wan kɔn darəŋ. \p \v 36 Kɔ aMadiyaŋ ŋancaməs Isifu Misira. Kɔ Potifar wətupɛ ka Firawona yeri nwɛ ɛnayɔnɛ wəbɛ ka abum a dəsaŋka sa Firawona mɔ, ɛway kɔ. \c 38 \s Yuda kɔ Tamar \p \v 1 Tɛm tatɔkɔ, Yuda pəbɔlɛnɛ awɛnc aŋa, k'ɔŋkɔ pəyi kɔ wərkun wəlɔma nwɛ ancwe Hira mɔ, wəka Adulam ɛnayi. \v 2 Dəndo, kɔ Yuda ɛnəŋk wəyecəra wəKanaŋ wəlɔma pacwe kɔ Suwa. K'ɛlɛk kɔ k'ɛnɛncɛ k'ombocərnɛ kɔ. \v 3 Kɔ Suwa ɛmbɛkəs, k'oŋkomɛ Yuda wan wərkun k'ewe kɔ Er. \v 4 K'ɛmbɛkəs sɔ k'oŋkom wan wərkun k'ɔsɔŋ kɔ tewe ta Onaŋ. \v 5 K'ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəkom wan wərkun nwɛ ɛnawe Sɛlah mɔ. Dare da Kisibu Yuda ɛnayi tɛm ntɛ Suwa onckom Sɛlah mɔ. \v 6 Kɔ Yuda ɛfacɛ coco cɔn wəyecəra nwɛ ancwe Tamar mɔ. \v 7 Mba Er, nwɛ ɛnayɔnɛ coco ca Yuda mɔ, ɛnatesɛ fɛ fɔr ya MARIKI kiriŋ. Kɔ MARIKI ɔsɔŋɛ kɔ kəfi. \v 8 Kɔ Yuda oloku tɔŋɔ tɔn Onaŋ: «Məbocərnɛ wəran ka wəbek'am. Məsɔŋɛ wəran kɔn pəsɔtɔnɛ kɔ yuruya.» \v 9 Ntɛ Onaŋ ɛnacərɛ a awut aŋɛ endesɔŋ wəran ka wəbek'ɔn, ŋafɔdeyɔnɛ akɔn mɔ, kɔ Onaŋ ŋanckɔnafəntərɛ kɔ wəran ka wɛnc-ɛ, pəcloŋ domun dɔn d’arkun dəntɔf, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ɔsɔŋɛ wɛnc kəsɔtɔ yuruya mɔ. \v 10 Mɔyɔ mɔn mamɔkɔ mɔncbɔt fɛ MARIKI, k'ɔsɔŋɛ sɔ nkɔn Onaŋ kəfi. \v 11 Kɔ Yuda oloku Tamar wəran ka wan kɔn: «Məndɛ kəbal ka wos əm ndena papa kam haŋ wan kem wərkun Sɛlah pəcbɛk.» Bawo Yuda onclokunɛ: «Wəkawɛ sɔ kəfi k'ender pəmɔ abek'ɔn.» Kɔ Tamar ɔŋkɔ pəyi nde kəlɔ ka papa kɔn. \p \v 12 Kɔ mataka mɛlarəm mencepər, kɔ wan wəran ka Suwa, wəran ka Yuda, efi. Ntɛ abəkəc ŋɛnator Yuda mɔ, k'ɛmpɛrnɛ kəca ka Timna kɔ wanapa kɔn Hira wəka Adulam, nde akɔ ŋancfon ŋkesiya yɔn ŋanayi mɔ. \v 13 K'aŋkɔ paloku Tamar: Konci kam ɛntas Timna kəkɔfon ŋkesiya yɔn yɛfɛt. \v 14 Kɔ Tamar owurɛ yamos yɔn ya cəbokəra, k'ɛŋgbalərnɛ kəloto, k'ɛnɛpsərnɛ ki, k'ɔŋkɔ pəndɛ dəkəbɛrɛ da Enayim nde dɔpɔ da Timna. Bawo ɛnanəŋk a Sɛlah ɛmbɛk, k'antɔlɛk kɔ pasɔŋ Sɛlah pəyɔnɛ wəran kɔn. \v 15 Kɔ Yuda ɛnəŋk Tamar, kɔ pəyi kɔ pəmɔ wəran wəyamayama, bawo ɛnakumpənɛ kəro. \v 16 Kɔ Yuda ɛncaŋ Tamar moloku dɔpɔ: «Taŋkɔn, səkɔ səfəntərɛ.» Bawo Yuda ɛnacərɛ fɛ a wəran ka wan kɔn wərkun ɔfɔ. Kɔ Tamar eyif kɔ: «Ake məndekɔsɔŋ im, kɔ məmbocərn'em-ɛ?» \v 17 K'oloku: «Iŋkɔkɛr'am wir wowut yɔcɔl yem dacɔ.» Kɔ Tamar oloku: «Mɛnɛ məsɔŋ im paka pɔlɔm itɔmpər haŋ məckɛrɛ wir wowut wawɔkɔ.» \v 18 Kɔ Yuda eyif kɔ: «Ake indesɔŋ əm haŋ ickɛrɛ wir wowut nwɛ-ɛ?» Kɔ Tamar oloku kɔ: «Məsɔŋ im tamp tam, kəbənda kɔ kəgbo kaŋkɔ məntɔmpər mɔ.» Kɔ Yuda ɔsɔŋ kɔ yi. Kɔ Yuda ɛfəntərɛ kɔ Tamar, kɔ Tamar ɛmbɛksɛ Yuda. \v 19 Kɔ Tamar ɛyɛfɛ k'ɔŋkɔ, k'owurɛ kəloto kaŋkɔ ɛnagbalərnɛ mɔ, k'ɛmbɛrnɛ sɔ yamos yɔn ya kəbal. \p \v 20 Kɔ Yuda osom wanapa kɔn wəAdulam, a pəkenɛ Tamar wir wowut, pəkɛrɛnɛ ca yɔkɔ ɛnacəmbər di sɛkɛ mɔ. Mba ɛnanəŋk fɛ kɔ. \v 21 Kɔ wəkakɔ ɔŋkɔ pəcyifət afum akɔ ɛnabəp di mɔ: «Deke wəran wətɛn arkun, nwɛ ɛncəmɛna nnɔ dɔpɔ da Enayim mɔ, eyi-ɛ?» Kɔ akakɔ ŋaloku kɔ: «Wəran wətɛn arkun ɔfɔcəmɛ nnɔ.» \v 22 Kɔ wərkun nwɛ olukus k'ɔŋkɔ pəcloku Yuda: «Inəŋk fɛ kɔ. Ali afum a tofo tatɔkɔ ŋaloku: ‹A wəran wətɛn arkun eyi fɛ nnɔ.›» \v 23 Kɔ Yuda oloku: «Pəmɛŋkərnɛ ca yem yɔkɔ ɔntɔmpər mɔ! Ta patɛnərnɛ malap. Bawo isom pakenɛ kɔ wir wowut kɔ məntɔnəŋk kɔ.» \v 24 Ntɛ yof maas yencepər mɔ, k'ande paloku Yuda: «Wəran ka wan kam ɔŋkɔt yamayama, kɔ tɔsɔŋɛ kɔ kəbɛkəs.» Kɔ Yuda oloku: «Nəwurɛnɛ kɔ. Pacɔf kɔ!» \v 25 Ntɛ asolɛ kɔ kəwurɛnɛ doru mɔ, k'osom nda konci kɔn: «Wəbɛkəsəs kem ɔyɔ ca nyɛ. Məsɛp məcərɛ nwɛ ɔyɔ tamp pampɛ, kəbənda kaŋkɛ, kɔ kəgbo kaŋkɛ mɔ.» \v 26 Kɔ Yuda ɛnɛpəl yi. K'oloku: «Tamar olomp pətas im, bawo iwosɛ fɛ kəsɔŋ kɔ wan kem Sɛlah.» Difɔ tɛnalip ɛncərɛ fɛ kɔ sɔ dɛran. \p \v 27 Ntɛ Tamar ɛyɛfɛ kəkom mɔ, k'anəŋk a cəberi cəyi kɔ dəkor. \v 28 Tamar eyi kəkom. Kɔ wan wəcɔkɔ-cɔkɔ owurɛ kəca. Kɔ wəran wəbaŋ wan osumpər kənaka nkɛ kəca k'oŋkot kɔ debeŋa deyim dəkəca, pəcloku: «Wəkawɛ andenuŋkɛnɛ kəkom.» \v 29 Mba kɔ kənaka nkɛ kəliŋ kəca, kɔ wɛnc onuŋkɛnɛ kəwur. Kɔ wəbaŋ wan eyifnɛ: «Kəpəc kəre kɔ məwurɛ kaŋkɛ-ɛ?» Kɔ Tamar ewe wan wəkakɔ Pɛrɛc. \f + \fr 38.29 \fr* \fq Pɛrɛc\fq* = «kəpəc» \f* \v 30 Kɔ wan wəka mɛrəŋ owur, nwɛ anakot debeŋa dəkəca mɔ, kɔ Tamar ewe wəkakɔ tewe ta Serah. \f + \fr 38.30 \fr* \fq Serah\fq* = «Kəpɛ ka dec» \f* \c 39 \s Isifu kiyi kɔn Misira ndena Potifar \p \v 1 K'aŋkekərɛ Isifu Misira. Kɔ Potifar wəMisira, wəbɛ wəpɔŋ wəka firawona, nwɛ ɛnayɔnɛ wəkiriŋ ka abum ɔn mɔ, ɛway kɔ afum a Səmayila dəwaca akɔ ŋanakɛrɛ kɔ Misira mɔ. \v 2 MARIKI ɛnasolɛ Isifu, pəcuca fəp pɔ MARIKI ɛncbaŋ kɔ. Kəlɔ ka Mariki mɔn wəMisira k'ɛnayi. \v 3 Kɔ Mariki mɔn ɛnəŋk a MARIKI osolɛ Isifu. Mosumpər mɔn fəp, MARIKI ɛncmar kɔ mectesɛ kɔ dəwaca. \v 4 Kɔ Isifu ende pəsɔtɔ kəlaŋ ka wəbɛ kɔn nwɛ ɛncbəcɛ mɔ. Kɔ wəkakɔ ɛlɛk kɔ, k'ɔsɔŋ kɔ dɛbɛ da kəcəmbər-cəmbər mes ma kəlɔ kɔn disrɛ. K'ɛlɛk daka dɔn fəp, k'ɛmbɛr di Isifu dəwaca pəclompsɛ-lompsɛ kɔ di kəcəmbər-cəmbər. \v 5 Ntɛ Potifar ɛlaŋ Isifu, a k'ɔsɔŋ kɔ kəcəmbər-cəmbər ka mes ma kəlɔ kɔn disrɛ fəp mɔ, kɔ MARIKI ompocɛ kəlɔ ka wəMisira nwɛ, teta Isifu. Kɔ kəpocɛ ka MARIKI kəsumpər daka da Potifar fəp, kəyɛfɛ dɛkɛr haŋ nde dalɛ. \v 6 K'ɛsakərɛ teta daka dɔn fəp Isifu, nkɔn ɛnasumpər fɛ sɔ ntɛ o ntɛ mɛnɛ yeri nyɛ encdi mɔ. \s Isifu kɔ wəran ka Potifar \p Mba Isifu fum wətɔt teyi ɛnayi. \v 7 Ntɛ mes mamɔkɔ mencepər mɔ, kɔ wəran ka mariki mɔn ende pəcencər Isifu fɔr, k'oloku kɔ: «Məfəntərɛ kɔ ina!» \v 8 Kɔ Isifu ɛfati. K'oloku wəran ka mariki mɔn: «Mənəŋk ntɛ mariki mem ɛlɛk mes mɔn fəp k'ɛmbɛr im dəwaca mɔ, tɔsɔŋɛ ɔfɔsɔyɔ ntɛ o ntɛ dɛkɛr k'ɛlɛk sɔ daka dɔn fəp k'ɔsɔŋ im kəcəmbər-cəmbər. \v 9 Fum nwɛ o nwɛ eyi fɛ nnɔ kəlɔ kaŋkɛ nwɛ elelɛ pəcepər im mɔ. Ɔmɔnɛnɛ f'em ntɛ o ntɛ ta kəlɔ kaŋkɛ mɛnɛ məna, bawo wəran kɔn məyɔnɛ. Ak'endesɔŋ'em oŋ kəyɔ pəlɛc pɔpɔŋ, iciyanɛ sɔ Kanu-ɛ?» \v 10 Kɔ wəran nwɛ ɛncəmɛnɛ Isifu moloku mamɔkɔ darəŋ haŋ mataka mɛlarəm. Mba Isifu ɛnawosɛ fɛ mɛcɛm-cɛmnɛ mɔn, kəcərɛ a ŋafəntərɛ kɔ nkɔn. \v 11 Dɔsɔk dɔlɔma, kɔ Isifu ɛmbɛrɛ dukulɔ dəkəlompəs yɛbəc yɔn. Mba dɔsɔk dadɔkɔ afum a kəlɔ kaŋkɔ ali wəkin ɛnayi fɛ dɛkɛr. \v 12 Kɔ wəran nwɛ osumpər pɛbɛrnɛ pa Isifu k'oloku kɔ: «Məfəntərɛ kɔ ina!» Kɔ Isifu ɛsakərɛ kɔ pɛbɛrnɛ pɔn, k'ɛyɛksɛ k'owur doru. \v 13 Ntɛ wəran nwɛ ɛnəŋk a Isifu ɛsakərɛ kɔ pɛbɛrnɛ pɔn dəwaca, k'ɛyɛksɛ k'owur doru mɔ. \v 14 K'ewe afum a kəlɔ kəŋan k'oloku ŋa ntɛ: «Nənəŋk, wəHebəre nwɛ wos im\f + \fr 39.14 \fr* Potifar \f* ɛŋkɛrɛ pədefani su mɔ. Isifu ender im a pədefəntərɛ kɔ ina. Ti tɔ iŋkul-kulɛnɛ pəpɔŋ. \v 15 Ntɛ endecərɛ a kəpɛnɛ k'indɛ dim mɔ, k'ɛyɛksɛ. K'ɛsakər'em pɛbɛrnɛ pɔn kɔ nkɔn owur nde doru.» \v 16 Kɔ wəran nwɛ ombocərnɛ pɛbɛrnɛ pa Isifu kəsək, haŋ mariki ma Isifu pəcbɛrɛ dɛkɛr. \v 17 Kɔ wəran nwɛ oloku wos tin tayi, k'oloku kɔ: «Wəcar wəHebəre nwɛ məŋkɛrɛ su mɔ, ender im a pədefan'im. \v 18 Mba ntɛ iŋkulɛ-kulɛ pəpɔŋ mɔ, k'ɛsak pɛbɛrnɛ pɔn nnɔ iyi mɔ. Kɔ nkɔn ɛyɛksɛ k'owur nde doru.» \v 19 Ntɛ mariki ma Isifu ene moloku ma wəran kɔn, nwɛ oncloku kɔ: «Ntɛ tɔ wəcar kam ɔy'em!» \v 20 Kɔ mɛtɛlɛ mɔpɔŋ mosumpər mariki ma Isifu. Kɔ wəkakɔ ɛmbɛr Isifu dəbili kəca nkɛ wəbɛ ɛncbɛr afum dəbili mɔ. Kɔ Isifu eyi dəndo dəbili. \s Kəyi ka Isifu dəbili \p \v 21 Kɔ MARIKI osolɛ Isifu, k'ɛlas layidi da amera ŋobotu ŋɔkɔ ɛnasɔŋ kɔ mɔ. K'ɔsɔŋɛ wəbɛ wəka dəbili kəmar kɔ. \v 22 Kɔ wəbɛ wəka dəbili ɛlɛk aka dəbili fəp k'ɛmbɛr ŋa Isifu dəwaca, ntɛ o ntɛ tenccepər oŋ di mɔ, Isifu tencepər dəwaca kərɛsna. \v 23 Wəbɛ wəka dəbili ɔncmɔmən fɛ sɔ ntɛ o ntɛ Isifu ɛnatɔmpər dəwaca, bawo MARIKI ɛnasolɛ kɔ, pəclompsɛ kɔ mosumpər mɔn fəp. \c 40 \p \v 1 Ntɛ mes mamɔkɔ mencepər mɔ, kɔ amarəs mɛrəŋ a Firawona, wəbɛ ka Misira, wətupɛ kɔ wəcɔfɛ kɔn cəcom, ŋande ŋaciyanɛ mariki maŋan. \v 2 Kɔ pəntɛlɛ Firawona nnɔ amarəs ɔn mɛrəŋ ŋayi mɔ. \v 3 Kɔ Firawona osom k'asumpər ŋa, k'aŋkɔ pacaŋər ŋa nde bili bɔkɔ anacaŋər Isifu mɔ. \v 4 Kɔ wəbɛ ka aka dəbili oloku Isifu kəgbɛkərɛ ŋa pəmɔ ntɛ ɛnayi ŋa kəsək mɔ. Kɔ ŋayi dəbili tɛm tɛlarəm. \s Isifu kəloku tedisrɛ ta mere ma amarəs a Firawona, aŋɛ ɛnacaŋəs dəbili mɔ \p \v 5 Pibi pin disrɛ, kɔ amarəs a Firawona aŋɛ mɛrəŋ ŋawɛrəp. Nwɛ o nwɛ, tɛwɛrəp tɔn taciŋa teciyanɛ kɔ ta wəkɔ. \v 6 Dec dendesɔk, kɔ Isifu ɛnəŋk ŋa ŋamɔncnɛ. \v 7 Kɔ Isifu eyif amarəs a Firawona aŋɛ mɛrəŋ aŋɛ ŋanayi dəbili kɔ nkɔn mɔ, k'eyif ŋa: «Ta ake tɔ nəŋɛyɛ cəro mɔkɔ-ɛ?» \v 8 Kɔ ŋaloku Isifu: «Səwɛrəpna nnɔ pibi, mba fum eyi fɛ nnɔ nwɛ endetam kəloku su tedisrɛ ta mere mamɔkɔ mɔ.» Kɔ Isifu eyif ŋa: «Bafɔ Kanu kətɔmpər kəcərɛ ka tedisrɛ ta mes ba? Nəlok'im ma mere monu.» \p \v 9 Kɔ wətupɛ ka Firawona yomunəs ɔlɔmər Isifu mere mamɔkɔ ɛnawɛrəp mɔ. K'oloku: «Mere mmɛ iwɛrəpna mɔ: Aŋgbɔŋkəlɔ ŋa wɛn ŋeyin'em fɔr kiriŋ. \v 10 Ŋɔyɔ wara maas. Ntɛ aŋgbɔŋkəlɔ nŋɛ ŋoŋgbuc mɔ kɔ cɛk ya yokom yɛmbɛk, kɔ yokom yayɔkɔ yɔlɔl. \v 11 Tɛtəŋnɛ itɔmpər apɔt nŋɛ inctupɛ wəbɛ kem Firawona mɔ. K'ilɛk yokom yɔlɔma k'ifɔcəs yi nnɔ apɔt nŋɛ inctupɛ Firawona mɔ disrɛ, k'isɔŋ Firawona məncɔncɔ ma pokom papɔkɔ inafɔcsɛ kɔ dɔpɔt mɔ.» \v 12 Kɔ Isifu oloku kɔ: «Tedisrɛ tayi tɛntɛ: Wara wawɔkɔ maas, mata maas mɔ. \v 13 Kɔ mata maas mencepər-ɛ, Firawona endesɔlukus kəyekt'əm domp, pəluks'am yɛbəc yam. Məndesɔ məctupɛ kɔ yomunəs pəmɔ tɔkɔ məncbəc ti mɔ, məcbɛr kɔ yeri yɔkɔ mənde kəctupɛ kɔ mɔ dəkəca. \v 14 K'andesak əm-ɛ, ta mədekɔpələrn'em, ilɛtsɛn'am məlɛk'em layidi a məndekɔmar im nnɔ wəbɛ eyi mɔ. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəwurɛn'em nnɔ kəlɔ kaŋkɛ disrɛ mɔ. \v 15 Bawo atɔf ŋa Hebəre ŋalɛk im k'aŋkɛrɛ Misira. Kɔ nnɔ, ali tes iyɔ fɛ ntɛ andebɛr'em dəbili mɔ.» \p \v 16 Ntɛ wəcɔfɛ ka Firawona cəcom ɛnəŋk a moloku mmɛ Isifu oloku ma mere mɔ, mɔmbɔt kəne, k'oloku Isifu: «Ina mere mem, mafala maas ma kəcom kəgbɛnt m'isarɛna. \v 17 Kəfala kaŋkɔ kəŋɛcna ci dacɔ mɔ fəp, yeri yɔkɔ wəcɔf cəcom ontup a pəcsɔŋ yi Firawona mɔ fəp yeyina dənda. Bɛmp yɔcsɔm yeri yayɔkɔ isarɛna kəfala disrɛ mɔ.» \v 18 Kɔ Isifu oloku kɔ: «Tedisrɛ tayi tɛntɛ: Cəfala cacɔkɔ maas, mata maas mɔ. \v 19 Kɔ mata maas mencepər-ɛ, Firawona endepɛn'am darenc, pəbɛr əm kəbənda dəkilim pəgbɛk əm, bɛmp yɔsɔm əm.» \v 20 Tataka ta maas, dɔsɔk doluksər da kəkom ka Firawona. K'ombocɛ amarəs ɔn kəsata kəpɔŋ. K'ɔsɔŋ wəcɔfɛ kɔn cəcom dɛbɛ dɔpɔŋ, amarəs ɔn fəp fɔr kiriŋ. \v 21 K'oluksɛ sɔ wəka mɛrəŋ wəkɔ yɛbəc yɔkɔ ɛnayi cɔkɔ-cɔkɔ mɔ: Kɔ wəkakɔ oncop sɔ kəctup pəbɛr Firawona apɔt dəkəca. \v 22 Kɔ Firawona osumpər wəcɔf cəcom wəpɔŋ pəmɔ tɔkɔ Isifu ɛnaloku ti mɔ. \v 23 Wətupɛ ka Firawona yomunəs ɛncɛm-cɛmnɛ fɛ sɔ Isifu, k'ɛmpələrnɛ kɔ. \c 41 \s Kəwɛrəp ka Firawona \p \v 1 Kɔ teren tin tencepər, teren ta mɛrəŋ, kɔ Firawona ɛwɛrəp: Pəcəmɛ kəŋgbɔkɔ nkɛ aŋwe Nil mɔ kəsək. \v 2 Kɔ cəna cəran cətifi camət-mɛrəŋ cəncafɛ dəkəŋgbɔkɔ. Kɔ cəyɛfɛ kəsɔmət dalɛ. \v 3 Kɔ cəna cəran camət-mɛrəŋ cəlɔma cəleŋki cəncafɛ sɔ cəkɔ tadarəŋ dəkəŋgbɔkɔ. Kɔ ci cəŋkɔ sɔ cəcəmɛ cəcɔkɔ-cɔkɔ kəsək dəkəŋgbɔkɔ. \v 4 Kɔ cəna cəleŋki ncɛ cəyɛfɛ kəsɔm cəna cətifi cəkɔ. Kɔ Firawona ɛntəmɛ. \v 5 Kɔ Firawona ɔŋgbɔkərɛ sɔ kədirɛ, k'ɛwɛrəp sɔ tamɛrəŋ. \v 6 Səbomp sa malɔ camət-mɛrəŋ səpɔŋ səwurəs atoka ŋin ŋɔtɔt. Kɔ səbomp sa malɔ səfɛt səwurəs səcɔkɔ-cɔkɔ tantɔf. \v 7 Kɔ səbomp sa malɔ səfɛt nsɛ səndi səbomp sa malɔ səpɔŋ səlarɛ səkɔ. Kɔ Firawona ɛntəmɛ sɔ. Mere mayi mɔ mamɔkɔ. \p \v 8 Dec dendesɔk, kɔ amera ŋɛlɛcɛ-lɛcɛ Firawona. K'ewe acərɛ mes k'abeki a Misira fəp. Kɔ Firawona ɔlɔmər ŋa mere mɔn. Mba ali fum ɛnayi fɛ nwɛ ɛnctam kəloku kɔ tedisrɛ ta mere mɔn mɔ. \v 9 Kɔ wətupɛ kɔn yomunəs ɛlɛk moloku, k'oloku Firawona: «Incɛm-cɛmnɛ mɔkɔ tɛpələrnɛ tem. \v 10 Pənatɛlɛ Firawona nnɔ amarəs ɔn ŋayi mɔ, k'osom k'asumpər im kɔ wəcɔfɛ kɔn cəcom, k'ɛmbɛr su dəbili nde kəlɔ ka wəbɛ ka abum ɔn. \v 11 Kɔ səwɛrəp ina kɔ wəka mɛrəŋ kem pibi pin. Nwɛ o nwɛ mere mɔn taciŋa mmɛ antam kəloku tedisrɛ ta mi mɔ. \v 12 Tɛtəŋnɛ səyi bili bin kɔ wətɛmp wəcar wəHebəre wəka wəbɛ ka abum a Firawona wəlɔma. Kɔ səloku kɔ nwɛ o nwɛ mere mɔn k'oloku su tedisrɛ ta mi. \v 13 Kɔ tosurɛnɛ kɔ teyi pəmɔ tɔkɔ ɛnaloku nwɛ o nwɛ mɔ. Kɔ Firawona oluks'em yɛbəc yem yɔcɔkɔ-cɔkɔ. K'ɛŋgbɛk wəka mɛrəŋ kem.» \s Isifu oloku tedisrɛ ta mere ma Firawona \p \v 14 Kɔ Firawona osom a pawenɛ kɔ Isifu. K'awurɛnɛ kɔ katəna katəna dəbili. K'ofonnɛ, k'ɛsəkpər yamos, k'ɔŋkɔ nde Firawona ɛnawe kɔ mɔ. \v 15 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Iwɛrəp, mba ali fum isɔtɔ fɛ nwɛ oŋlok'im tedisrɛ ta mere mem mɔ. Mba alok'im a məntam kəloku tedisrɛ ta mere mmɛ aŋlok'əm mɔ.» \v 16 Kɔ Isifu oloku Firawona: «Bafɔ in'ɔfɔ! Kanu kəndeloku Firawona tedisrɛ ta mere mɔn.» \v 17 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Mere mem-ɛ, kəŋgbɔkɔ kəsək incəmɛna. \v 18 Kɔ cəna camət-mɛrəŋ cətɔt cətifi cəncafɛ dəkəŋgbɔkɔ, kɔ cəyɛfɛ kəsɔmət dalɛ. \v 19 Kɔ cəna camət-mɛrəŋ cəlɔma cəleŋki cəlɛc, ci cəncafɛ sɔ cəkɔ tadarəŋ dəkəŋgbɔkɔ. Mba intanəŋk fɛ Misira cəna cəlɛcɛ pəmɔ cacɔkɔ. \v 20 Kɔ cəna cəlɛc cəleŋki ncɛ cəyɛfɛ kəsɔm cəcɔkɔ-cɔkɔ camət-mɛrəŋ cətifi cətɔt cəkɔ. \v 21 Cəna cətifi ncɛ cəcbɛrɛ cəleŋki dəputuk, ta ancərɛ kɔ pəyɔnɛ yati cəmbɛrɛ ci dəputuk-ɛ. Kɔ cəna cəlɛc ncɛ cənaŋkanɛ sɔ kəlɛcɛ, pətas tɔkɔ cənalɛcɛ mɔ. K'intəmɛ. \v 22 K'iwɛrəp sɔ ntɛ: Səbomp camət-mɛrəŋ sa malɔ sətɔt səlarɛ səwurəs atoka ŋin ŋayi. \v 23 Kɔ səbomp camət-mɛrəŋ sa malɔ səlɔma səfɛt səwurəs səcɔkɔ-cɔkɔ səkɔ tantɔf. \v 24 Kɔ səbomp sa malɔ səfɛt nsɛ səndi səbomp sa malɔ səpɔŋ səkɔ. Iloku mere mamɛ acərɛ mes. Mba ali fum isɔtɔ fɛ nwɛ oŋlok'im tedisrɛ ta mi mɔ.» \v 25 Kɔ Isifu oloku Firawona: «Mere ma Firawona fəp, toloku tin tɔ moloku. Kanu kəyi kəmentər Firawona ntɛ kəndeyɔ mɔ. \v 26 Cəna cətɔt ncɛ camət-mɛrəŋ, meren camət-mɛrəŋ mɔ. Kɔ səbomp sa malɔ sətɔt nsɛ camət-mɛrəŋ, meren camət-mɛrəŋ mɔ, mere min mɔ. \v 27 Cəna cəlɛc cəleŋki ncɛ cəmpɛna cəkɔ tadarəŋ mɔ, meren camət-mɛrəŋ mɔ, kɔ səbomp sa malɔ səfɛt nsɛ, dor da meren camət-mɛrəŋ dɔ. \v 28 Pəmɔ tɔkɔ intɛp ti kəcloku Firawona mɔ, Kanu kəmentər Firawona tɔkɔ kəndeyɔ mɔ. \v 29 Meren camət-mɛrəŋ ma kənɛmbərɛ mender mamɛ atɔf ŋa Misira fəp. \v 30 Kɔ meren camət-mɛrəŋ ma kənɛmbərɛ mencepər-ɛ meren camət-mɛrəŋ ma dor mendecəmɛ mi darəŋ: Dor dadɔkɔ dendeluksɛ Misira darəŋ. \v 31 Kɔ dor dadɔkɔ dencepər-ɛ, afɔdetam kəcərɛ yati kɔ pəyɔnɛ a kənɛmbərɛ kənayi dɛ tɔlɔma-ɛ. Debeki da dor dadɔkɔ dendesɔŋɛ ti. \v 32 Kɔ mənəŋk Firawona pəgbɔkərɛ kəwɛrəp mere min mamɔkɔ kəmɛrəŋ-ɛ, Kanu kəyi kəsɔŋɛ kɔ kəcərɛ: A mes melip nnɔ kəyi mɔ, kəbɛlkər kɔ kənder oŋ kəbəc yɛbəc ya ki. \v 33 Ntɛ Firawona ɛncərɛ oŋ a Isifu ɔyɔ amera, k'ɛncərɛ sɔ mes mɔ, kɔ Firawona ɔsɔŋ kɔ dɛbɛ atɔf ŋa Misira disrɛ. \v 34 Firawona pəyɛfɛ oŋ, pəboncəs akɔ ŋandeyɔnɛ abɛ aŋɛ ŋandekɔtɛnɛ atɔf ŋa Misira mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋabaŋəs katin ka kəcamət ka kəsɔtɔ yɛtɛl yaŋan, atɔf ŋa Misira meren camət-mɛrəŋ ma kəmɛmbərɛ mmɛ disrɛ mɔ. \v 35 Ŋaloŋka yeri ya meren mobotu mmɛ mender mɔ, ŋayɔ ti dim da Firawona dəntɔf. Firawona pəsom pamɛŋk yeri sədare fəp. \v 36 Yeri yayɔkɔ yɔ andemɛŋkɛ atɔf, kədɛm ka meren camət-mɛrəŋ ma dor mmɛ Isifu oloku kədeyi mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta dor dadɔkɔ dedetam atɔf ŋa Misira mɔ.» \s Isifu ɔyɔnɛ wəmarəs wəcɔkɔ-cɔkɔ wəka Firawona \p \v 37 Kɔ moloku mamɔkɔ mɔmbɔt Firawona kɔ amarəs ɔn. \v 38 Kɔ Firawona eyif ŋa: «Andetam kəsɔtɔ fum pəmɔ Isifu ba, pəyɔ amera ŋa Kanu?» \v 39 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Ntɛ Kanu kəsɔŋ əm kəcərɛ ka mes mamɛ fəp mɔ, fum o fum eyi fɛ nwɛ ɔsɔk domp, pəcərɛ mes pəmɔ məna mɔ. \v 40 Məna Isifu, mən'endeyɔnɛ wəkiriŋ ka kəlɔ kem, afum a atɔf ŋem fəp. Mən'ɔ ŋandeyi darəŋ, dɛbɛ da ina Firawona gbəcərəm dendecepər dam.» \v 41 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Misira mɔ mamɛ isɔŋ əm dɛbɛ da atɔf ŋaŋɛ fəp.» \v 42 Kɔ Firawona owurɛ kurundɛ kɔn dəkəca, k'ɛmbɛr ki Isifu dəkəca. K'ɛmbɛr Isifu yamos yɔtɔt ya kəloto ka səbeŋa sa kentəler. K'ɛŋgbɛk kɔ kɛma dəkilim. \v 43 Kɔ Firawona ɛmbɛk Isifu abil ŋa dəkəwan ŋɔkɔ ŋɛnacɔnc ŋɔn mɔ, kɔ ŋancɛk kəkɔ. Kɔ afum ŋayɛfɛ kəkul-kulɛnɛ ŋa: «Abərek!» \f + \fr 41.43 \fr* \fq Abərek\fq* = «Nətontnɛ!» \f* Tatɔkɔ tɔ Firawona ɛnasɔŋ Isifu dɛbɛ, atɔf ŋa Misira. \v 44 Kɔ Firawona oloku sɔ Isifu: «In'ɔyɔnɛ Firawona! Kɔ məntɔwosɛ-ɛ atɔf ŋa Misira, ali fum ɔfɔyekti dɛ kəca, k'ɔŋkɔyekti kəcək kɔn atɔf ŋa Misira.» \v 45 Kɔ Firawona ewe Isifu tewe ta Misira «Cafənat Paheneyah.» K'ɔsɔŋ kɔ wəran pacwe kɔ Asnat, wan wəran ka Potifera, wəloŋnɛ ka dare da Hon. Kɔ Isifu owur kəkɔcərɛ Misira mmɛ ɛnasɔtɔ kəkɔtɛnɛ dɛbɛ ta ɛncərɛ mi mɔ. \v 46 Isifu ɛnasɔtɔ meren wəco maas (30) a Firawona pədecərɛ kɔ. Ntɛ ancəmbər kɔ dɛbɛ mɔ, fɔr ya Firawona kiriŋ yɔ Isifu ɛnawur kəkɔcərɛ atɔf ŋa Misira fəp. \v 47 Meren camət-mɛrəŋ ma kənɛmbərɛ mamɔkɔ disrɛ, kɔ afum a Misira ŋambɛrɛnɛ kəbəc. \v 48 Kɔ Isifu oloŋka yeri yayɔkɔ fəp Misira meren mmɛ camət-mɛrəŋ. K'oloŋka yeri ya sədare səfɛt səkɔ sənɔŋkər sədare səpɔŋ mɔ. \v 49 Isifu ɛnaloŋka kur ka yeri pəmɔ kəsənc ka dəkəba, kur kənabɛk haŋ paccɛm-cɛmnɛ a dor dɔfɔsɔtam kəsumpər aka Misira. \v 50 Teren tɔcɔkɔ-cɔkɔ ta dor, kɔ Isifu oŋkom awut arkun mɛrəŋ aŋɛ Asnat wan wəran ka Potifera wəloŋnɛ ka dare da Hon ɛnakomɛ kɔ mɔ. \v 51 Kɔ Isifu ewe coco cɔn Manase, ti tatɔkɔ Kanu kəsɔŋɛ kɔ kəpələr ka pəcuy fəp kɔ kəsakɛnɛ kɔ aka kəlɔ ka kas. \v 52 K'ewe wan kɔn tɔŋɔ Ɛfrayim, ti tɔ tatɔkɔ Kanu kəsɔŋ kɔ dokombəra atɔf nŋɛ analapəs kɔ mɔ. \v 53 Kɔ meren camət-mɛrəŋ ma kənɛmbərɛ melip. \v 54 Kɔ meren camət-mɛrəŋ ma dor moncop pəmɔ tɔkɔ Isifu ɛnaloku ti mɔ. Dor dɛnayi tɔf ya Misira fəp. Mba yeri yɛmɛŋkərnɛ yɛnayi sɔ atɔf ŋa Misira fəp. \v 55 Ntɛ dor dosumpər aka Misira mɔ, kɔ ŋambokər Firawona kəsɔtɔ ka cəcom. Kɔ Firawona oloku aka Misira: «Nəkɔ nənəŋk Isifu, ntɛ oŋloku nu mɔ, nəyɔ tatɔkɔ!» \v 56 Ntɛ dor dɛmbɛk Misira mɔ, kɔ Isifu oncop kəcamsər aka Misira malɔ. Mba dor dɛncbɛk kəbɛk dəm atɔf ŋa Misira. \v 57 Afum ŋacyɛfɛ mofo fəp ma Misira kədeway malɔ nnɔ Isifu eyi mɔ, bawo dor dɛnanaŋkanɛ kəbɛk Misira. \c 42 \s Yakuba kəsom kɔn awut ɔn Misira \p \v 1 Kɔ Yakuba ene a mɛŋgbɛn \f + \fr 42.1 \fr* Mɛŋgbɛn mmɛ ancɔ pasɔtɔ farin mɔ\f* meyi Misira. Kɔ Yakuba oloku awut ɔn: «Ta ake tɔ nəndeyinɛ nnɔ nəcmɔmənɛnɛ fɔr disrɛ-ɛ?» \v 2 Kɔ Yakuba oloku: «Ine a malɔ meyi Misira. Nətor nəkɔ nəwayɛ su dəndo malɔ, ta padefinɛ dor.» \v 3 Kɔ awɛnc a Isifu wəco ŋantor kəkɔway malɔ Misira. \v 4 Mba Yakuba ɛnasak fɛ Beŋyamin wəkɔ ɛnapaŋnɛ kɛrɛ kɔ Isifu mɔ pəcɛpsɛ awɛnc aŋa darəŋ, bawo Yakuba ɛnaloku: «Beŋyamin ɔfɔkɔ ta tes tɛlɛc tɔlɔma tɔkɔsɔtɔ kɔ.» \v 5 Kɔ awut a Yakuba ŋaŋkɔ Misira kəkɔway malɔ pəmɔ tɔkɔ afum alarəm ŋanckɔ Misira dəkəway malɔ mɔ, bawo dor dɛnayi atɔf ŋa Kanaŋ fəp. \s Isifu eyeŋkəs abəkəc ŋɔn nnɔ awɛnc ŋayi mɔ \p \v 6 Tɛm tatɔkɔ Isifu pəyɔnɛ wəbɛ wəka sədare sa Misira. Nkɔn ɛncwayər afum a Misira fəp malɔ. Kɔ awɛnc a Isifu ŋander ŋatontnɛnɛ Isifu fɔr yɔn kiriŋ, ŋacəp mobu dəntɔf. \v 7 Kɔ Isifu ɛnəŋk awɛnc aŋa. K'ɛnɛpəl ŋa. Mba owurər fɛ ŋa kəcərɛnɛ. K'olok-lokərɛ ŋa dim deyeŋki, k'eyif ŋa: «Deke nəyɛfɛ-ɛ?» Kɔ awɛnc aŋa ŋaloku kɔ: «Atɔf ŋa Kanaŋ ŋɔ səyɛfɛ, kɔ sənder kəway nnɔ yeri.» \v 8 Kɔ Isifu ɛnɛpəl awɛnc aŋa. Mba awɛnc aŋa ŋananɛpəl fɛ kɔ. \v 9 Kɔ Isifu ɛncɛm-cɛmnɛ mere mɔkɔ ɛnawɛrəp tetaŋan mɔ. K'oloku ŋa: «Atɛn mes ŋɔ nəyɔnɛ! Mes ma atɔf ŋaŋɛ mɔ nənder kətɛn, nəkɔ nəloku mi aka atɔf ŋonu.» \v 10 Kɔ ŋaloku Isifu: «Ala, mariki mem, dəkəway yeri gbəcərəm sənder. \v 11 Dɛwɛnca dɔ səyɔ fəp fosu, wərkun wəkin okom su. Səsɔkɛnɛ bəkəc! Səclok'əm a dəkətɛn yeri gbəcərəm sənder.» \v 12 Kɔ Isifu oloku ŋa: «Kəbupərɛ ti kɔ nəndɛ, mɛtambər ma atɔf ŋaŋɛ mɔ nənder kətɛn nəkɔloku mi ndoronu.» \v 13 Kɔ awɛnc aŋa ŋaloku Isifu: «Wəco kɔ mɛrəŋ wɔ sənayi kas kosu kəkom nde Kanaŋ. Mba wəkɔ ɛfɛtɛ su dacɔ mɔ eyi mɔkɔ dɛkɛr kɔ papa kosu, kɔ wəkin ɛnafi.» \v 14 Kɔ Isifu oloku ŋa: «Tɔkɔ iloku nu mɔ, ti tɔyɔnɛ kance: Atɛn mes ŋɔ nəyɔnɛ! \v 15 Awa, yɛbəc nyɛ y'indecəmbər nu: Indɛrmɛ nu tewe ta Firawona, nəfɔwur nnɔ ta wəfɛt konu wəlpəs wəkakɔ nəsak dɛkɛr mɔ ender-ɛ. \v 16 Nəsom wɛnc konu wəkin pəkɔkɛrɛ wɛnc konu wəkakɔ nəsak dɛkɛr mɔ. Kɔ nəna aŋɛ endesak nnɔ mɔ, dəbili andebɛr nu. Andemɔmən moloku monu, pacərɛ kɔ pəyɔnɛ kance kɔ nəloku-ɛ. Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, indɛrmɛ nu tewe ta Firawona atɛn mes ŋɔ nəyɔnɛ!» \p \v 17 Kɔ Isifu ɛmbɛr ŋa dəbili mata maas. \v 18 Tataka ta maas, kɔ Isifu oloku ŋa: «Nəyɔ ntɛ, tɔsɔŋɛ nu kəyi doru. Iŋnesɛ Kanu! \v 19 Kɔ pəyɔnɛ a nəsɔkɛnɛ bəkəc-ɛ, nəsak wɛnc konu wəkin dəbili. Nəna alpəs aŋɛ nəkenɛ afum anu yeri kərɛs bawo dor deyi. \v 20 Nəkɛrɛn'em wəfɛt konu wəkɔ nəsak dəndo mɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ pamɔmən moloku monu kɔ pəyɔnɛ a kance kɔ-ɛ, ta nədefi.» \v 21 Ti tɔ ŋanayɔ, ŋaclokɛnɛ: «Ɛy. Sən'ɛnayɔ ti wɛnc kosu. Bawo anəŋk ayɛk ŋɔn, tɛm ntɛ oncloku su a paŋaŋnɛnɛ kɔ mɔ, ta ancəŋkəlɛ kɔ-ɛ. Ti tɔ ayɛk ŋɔn ŋeyi kəsutɛ su tantɛ.» \v 22 Kɔ Ruben ɛlɛk moloku, k'oloku ŋa: «Inaloku fɛ nu ti ba, ta nəyɔ wan nwɛ pəlɛc? Mba nənacəŋkəl f'em. Ndɛkəl oŋ awer su mecir mɔn.» \v 23 Awɛnc a Isifu ŋanacərɛ fɛ a Isifu eŋne kusu kəŋan bawo wəcepərɛnɛ moloku ɛnayi kɔ dacɔ kɔ awɛnc aŋa. \v 24 Kɔ Isifu ɔmbɔlɛ awɛnc aŋa, k'ɔŋkɔ pəbok. \s Awut a Yakuba kəlukus kəŋan Kanaŋ \p Ntɛ elip mɔ, k'oluksərnɛ kədelok-lokər ŋa. K'ɛlɛk Simeyɔŋ awɛnc aŋa dacɔ, k'ɛmbɛr kɔ dəbili fɔr ya awɛnc aŋa kiriŋ. \v 25 Kɔ Isifu osom a palasɛ ŋa yeri dəlɔba, paluksɛ nwɛ o nwɛ pəsam pɔn nde alɔba ŋɔn, pasarsər ŋa yeri yayɔkɔ. Ti tɔ anayɔnɛ ŋa. \v 26 Kɔ awɛnc ɔn ŋasarsər sɔfale səŋan yeri. Kɔ ŋasumpər dɔpɔ kɔ ŋaŋkɔ. \v 27 Kɔ wɛnc ka Isifu wəkin ende pəsikəli alɔba ŋɔn nde dəkarwaŋse pəfaŋ kəwurɛ sɔfale sɔn yika yɔsɔm, kɔ wəkakɔ ɛnəŋk pəsam pɔn alɔba ŋɔn disrɛ. \v 28 K'oloku awɛnc aŋa: «Aluks'em pəsam pem. Ipɛmpɛ nnɔ alɔba ŋem.» Kɔ mera yeyi ŋa yamayama kəcərɛ a ŋaŋkɔ dəkəway paluksɛ ŋa sɔ pəsam paŋan. Kɔ ŋayifnɛ: «Cəke cɔ Kanu kəyɔ su tantɛ-ɛ?» \v 29 Kɔ ŋambɛrɛ ndena papa kəŋan Yakuba nde atɔf ŋa Kanaŋ. Kɔ ŋalɔmər kas kəŋan mes mɔkɔ mɛnasɔtɔ ŋa mɔ fəp. \v 30 Kɔ ŋaloku kas kəŋan: «Fum wəkɔ ɔyɔnɛ mariki ma atɔf ŋa Misira mɔ, olok-lokərɛ su dim deyeŋki, k'endeŋɛ su kəyɔnɛ atɛn mes ma Misira mmɛ səndeloku aka nnɔ mɔ. \v 31 Kɔ səloku kɔ a səsɔkɛnɛ bəkəc, bafɔ atɛn mes ŋɔ səyɔnɛ. \v 32 Kɔ Səloku kɔ sɔ a wəco kɔ mɛrəŋ wɔ sənayi kas kosu kəkom, mba wəfɛt kosu eyi dɛkɛr nde Kanaŋ, kɔ wəkin ɛnafi su dacɔ. \v 33 Kɔ mariki ma Misira moloku su: ‹Ntɛ tɔ nəndeyɔ a itam kəcərɛ a nəsɔkɛnɛ bəkəc. Nəsak wɛnc konu wəkin nnɔ, nəkenɛ afum anu yeri kərɛsna bawo dor deyi. \v 34 Nəkɔ, nəkɛr'em wəfɛt konu. Tɛm tatɔkɔ, indecərɛ a bafɔ atɛn mes ŋɔ nəyɔnɛ, kɔ nəsɔkɛnɛ bəkəc. Indeluksɛ nu wɛnc konu, tɛm tatɔkɔ nəcəmɛ sɔ kəcaməs konu darəŋ dɔtɔf.›» \p \v 35 Ntɛ ŋambɛrɛ ndaraŋan akɔ ŋayuk malɔ mɔkɔ ŋanakɛrɛ mɔ, kɔ fəp faŋan ŋanəŋkəs-nəŋkəs pəsam paŋan nde lɔba yaŋan disrɛ. Ŋa kɔ kas kəŋan ntɛ ŋanəŋkəs pəsam nde lɔba yaŋan disrɛ mɔ, kɔ kənesɛ kənder ŋa. \v 36 Kɔ kas kəŋan Yakuba oloku ŋa: «Awut em ŋɔ nəfaŋ kəbaŋsər im! Isifu eyi fɛ sɔ doru, Simeyɔŋ eyi fɛ sɔ doru, kɔ nəfaŋ sɔ kəlɛkər im Beŋyamin-ɛ! In'ɔ mamɔkɔ fəp mendetɔrəs.» \v 37 Kɔ Ruben oloku papa kɔn: «Məde məyɔ padif awut em mɛrəŋ k'intɔkɛr'am Bɛŋyamin. Məbɛr im kɔ dəwaca, indekɛr'am kɔ.» \v 38 Kɔ Yakuba oloku: «Wan kem ɔfɔtor kɔ nəna, bawo wəbek'ɔn Isifu efi. Sona s'eyi oŋ. Kɔ tɛlɛc tɔsɔtɔ kɔ dɔpɔ-ɛ, cəke cɔ nəndeyɔ-ɛ, tɛm tatɔkɔ nəŋsɔŋ'em kətorɛ cəfon cem cəfer dabiya kɔ abəkəc ŋocuy nde afi ŋayi mɔ.» \c 43 \s Yakuba kəwosɛ kɔn Beŋyamin kəkɔ kɔ awɛnc aŋa \p \v 1 Dor dɛncbɛk kəbɛk dəm dɔtɔf. \v 2 Ntɛ ŋalip kədi malɔ mɔkɔ ŋanakɛrɛ kəyɛfɛ Misira mɔ, kɔ Yakuba oloku awut ɔn: «Nəluksərnɛ, nəkɔ nəwayɛ su yeri yepic.» \v 3 Kɔ Yuda oloku kɔ: «Wəbɛ ka Misira ɛnabeŋnɛ su: ‹Ta inəŋk nu sɔ cəro, kɔ nəntɔkɛr'em wɛnc konu wəlpəs-ɛ.› \v 4 Kɔ məŋwosɛ kəsak wəfɛt kosu səkɔ-ɛ, səntor Misira kəkɔway'am yeri. \v 5 Kɔ məntɔwosɛ kəsak kɔ səkɔ-ɛ, səfɔtam kətor Misira kəkɔway'am yeri, bawo wərkun wəkakɔ ɛnaloku: ‹Ta inəŋk nu sɔ cəro kɔ nəntɔkɛr'em wəfɛt konu-ɛ.›» \v 6 Kɔ Yakuba oloku: «Ta ake tɔ nənayɔn'em pəlɛc tantɛ, kəcloku wərkun wəkakɔ a nəyɔ wəfɛt-ɛ?» \v 7 Kɔ awut ɔn ŋaloku: «Wərkun wəkakɔ ɛnayifət su pəlarəm tetosu kɔ tokomɛnɛ tosu, pəcyif su: ‹Papa konu ɔsɔrɔyi doru? Nəyɔ wɛnc wəlɔma sɔ?› Kɔ səluksɛ kɔ moloku mamɔkɔ. Sənatam kəcərɛ, a endeloku su: ‹Nəkɔ nəkɛr'em wəfɛt konu!›?» \v 8 Kɔ Yuda oloku papa kəŋan Yakuba: «Məsak wəfɛt səkɔ kɔ ina. Səndeyɛfɛ səkɔ, tɔsɔŋɛ su kədeyi doru ta səfi-ɛ, məna papa, awut asu kɔ səna. \v 9 In'ɔsɔŋ əm temer, teta wəfɛt: In'ɔ məndewer kɔ, kɔ intɔkɛr'am kɔ-ɛ, ta iluksɛ kɔ ider ibɛr əm kɔ dəwaca-ɛ, in'endesarɛ tɛm tatɔkɔ kiciya doru o doru nnɔ məyi mɔ. \v 10 Patɔbɔlsɛnɛ moloku-ɛ, kɔ səntam ntɛ kəkɔ kəmɛrəŋ səlukus.» \v 11 Kɔ papa kəŋan Yakuba oloku ŋa: «Bawo teyi tantɛ, nəkɔ nəyɔ ntɛ: Nəlɛk yopocɛ, ca ya atɔf ŋaŋɛ yɔlɔma nətɔmpərɛnɛ wərkun wəkakɔ: Dɔni, mɛsɛ ma cəme mepic, cigbili, yamaku, mɛŋgbɛn ma yalakɛ kɔ cɔla.\f + \fr 43.11 \fr* Ti tɔ tatɔkɔ mɛŋgbɛn mɛyɛŋk kəway.\f* \v 12 Nəlɛk pəsam pɔkɔ nənakekərɛ tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ kəmɛrəŋ. Nəluksɛ pəsam pɔkɔ anabɛrɛ nu dəlɔba mɔ, tɔlɔma ŋanaciya kəciya dəm. \v 13 Nəlɛk wəfɛt konu nəkɔ ndena wərkun wəkawɛ. \v 14 Intola MARIKI nwɛ ɛntam mes ma doru fəp mɔ, pəsɔŋɛ wərkun wəkakɔ pəkɔ pəyɔnɛ nu nɔnɔfɔr pəsak wɛnc konu wəkɔ osumpər mɔ nəder, nəkɛrɛnɛ sɔ Beŋyamin! Kɔ ina kɔ pəyɔnɛ a awut em ŋandewur im dəwaca-ɛ, awa ŋawur im dəwaca!» \s Isifu ŋandi yeri kɔ awɛnc aŋa \p \v 15 Kɔ awut a Yakuba ŋalɛk yopocɛ yayɔkɔ kɔ pəsam pɔkɔ ŋanakekərɛ tɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ kəmɛrəŋ, kɔ Beŋyamin. Kɔ ŋayɛfɛ, kɔ ŋantor Misira. Kɔ ŋaŋkɔ ŋamentərnɛ Isifu. \v 16 Ntɛ Isifu ɛnəŋk Beŋyamin kɔ awɛnc aŋa mɔ, k'oloku wəcamsɛ kɔn: «Məbɛrsɛ afum akaŋɛ dɛkɛr, mədif pɔcɔl, məcoŋ, bawo afum akaŋɛ ŋɔ səndenadi mɔkɔ yeri tofo tin daŋana.» \v 17 Kɔ fum wəkakɔ ɔyɔ tɔkɔ Isifu ɛnaloku kɔ mɔ, k'ɛmbɛrsɛ afum aŋɛ dɛkɛr ndena Isifu. \v 18 Kɔ awɛnc a Isifu ŋanesɛ ntɛ anabɛrsɛ ŋa ndena Isifu mɔ, kɔ ŋaloku: «Teta pəsam pɔkɔ anasak lɔba yosu disrɛ mɔ ti t'aŋkɛrɛ su nnɔ. Aŋkɛrɛ su nnɔ, ŋadewɛkərnɛ su ŋacəmbər su dacar kɔ sɔfale sosu.» \v 19 Kɔ ŋalɔtərnɛ wəcamsɛ ka Isifu, kɔ ŋaloku kɔ moloku mmɛ dəkusuŋka: \v 20 «Nəŋaŋnɛnɛ su, mariki mem! Sənader tɔcɔkɔ-cɔkɔ kədeway yeri. \v 21 Ntɛ sənclukus mɔ, kɔ səŋkɔsikəli lɔba yosu karwaŋse, kɔ sənəŋk nwɛ o nwɛ pəsam pɔn nde alɔba ŋɔn. Mba səŋkɛrɛnɛ sɔ pi. \v 22 Səŋkɛrɛnɛ sɔ pəsam pɔlɔma kədeway yeri. Səncərɛ fɛ nwɛ ɛnabɛr pəsam papɔkɔ nde lɔba yosu disrɛ mɔ.» \v 23 Kɔ wərkun nwɛ oloku ŋa: «Ta nənesɛ bəkəc yɔfɔr nu! Kanu konu kɔ, Kanu ka papa konu kənasɔŋ nu pəsam nde lɔba yonu. Pəsam ponu pɛnader im.» \p Kɔ wəcamsɛ ka Isifu owurɛnɛ Simeyɔŋ nnɔ awɛnc aŋa ŋayi mɔ. \v 24 Kɔ fum wəkawɛ ɛmbɛrsɛ ŋa nde kəlɔ ka Isifu disrɛ. K'ɔsɔŋ ŋa domun, kɔ ŋambikɛnɛ wɛcək. K'ɔsɔŋ sɔ sɔfale səŋan yika. \v 25 Kɔ ŋalompəs kəpocɛ kəŋan, ŋackar kəder ka Isifu daŋ, bawo ŋananenɛ Isifu pəcloku: «Sən'endedi yeri daŋ dɔmɔkɔ kɔ ŋa.» \v 26 Ntɛ Isifu ender dɛkɛr daŋ mɔ, kɔ ŋasɔŋ Isifu yopocɛ yaŋan nyɛ ŋanatɔmpərɛnɛ kɔ mɔ, kɔ ŋantontnɛnɛ kɔ dəntɔf. \v 27 Kɔ Isifu eyifət ŋa teta dis daŋan, k'eyif ŋa: «Papa konu wətem wəkɔ nəŋle mɔ, ɛntamnɛ? Ɔsɔrɔyi doru?» \v 28 Kɔ awɛnc aŋa ŋaloku: «Wəcar kam, papa kosu ɛntamnɛ, ɔsɔrɔyi doru.» Kɔ ŋantontnɛnɛ Isifu. \v 29 Kɔ Isifu eyekti fɔr. Ntɛ ɛnəŋk Beŋyamin wəpaŋnɛ kɔn kɛrɛ mɔ, k'eyif ŋa: «Wəkawɛ ɔyɔnɛ wəfɛt konu wəlpəs, wəkɔ nənalok'im tetɔn mɔ?» K'ɔnɔcər: «Kanu kəmar əm wan kem!» \v 30 Kɔ Isifu oncopər moloku, bawo ɛnctɛyɛ-tɛyɛ pəbotu pa kənəŋk ka wɛnc, ɛnafaŋ kəbok. Kɔ Isifu ɛmbɛrɛ dukulɔ dɔn, k'ombok di haŋ. \v 31 Kɔ Isifu ɛsak kəbok, k'ombufərnɛ kəro, k'owur. K'ɛsɛp kətɔbok sɔ fɔr ya awɛnc aŋa kiriŋ. K'oloku: «Nəwurɛnɛ su yeri.» \v 32 K'ambɛrɛ Isifu yeri taciŋa, awɛnc aŋa taciŋa, kɔ aMisira ŋa ŋayi sɔ taciŋa. Bawo aMisira ŋancwosɛ fɛ kəpaŋnɛ dap da yeri kɔ aHebəre. \v 33 Kɔ awɛnc a Isifu ŋandɛ fɔr yɔn kiriŋ. Kəyɛfɛ ka coco ca papa kəŋan haŋ wəfɛt kəŋan nwɛ o nwɛ kɔ dəkəndɛ dɔn. Kɔ ŋayɛfɛ kəlokɛnɛ kəciyanɛ nkɛ kəyi ŋa ntɛ Isifu osumpər ŋa mɔ. \v 34 Kɔ Isifu ɛmbɛrɛnɛ ŋa yeri yɔn nyɛ nkɔn encdi mɔ. Mba pɛbɛrɛnɛ mpɛ ɛnasɔŋ Beŋyamin mɔ pɛnala kəcamət, pɛtas pa akɔ. Kɔ ŋamun haŋ kɔ pəntəŋnɛ ŋa kɔ nkɔn Isifu. \c 44 \s Isifu ɔntɔrəs awɛnc ɔn ntɛ tɔŋsɔŋɛ pətam kəcərɛ bəkəc yaŋan mɔ \p \v 1 Kɔ Isifu oloku wəcamsɛ kɔn: «Məlasɛ afum akaŋɛ malɔ dəlɔba pəmɔ tɔkɔ lɔba yaŋan yɛntam kəlɛk malɔ mɔ. Məbɛr pəsam paŋan nde lɔba yaŋan disrɛ. \v 2 Məbɛr sɔ apɔt ŋem ŋomunɛ ŋa gbeti ŋɔkɔ, nde alɔba ŋa wəfɛt wəkɔ kɔ pəsam pɔkɔ ɛŋkɛrɛ kədewayɛ malɔ mɔ.» Kɔ wəcamsɛ ka Isifu ɔyɔ tɔkɔ Isifu ɛnaloku kɔ mɔ. \v 3 Dec dendesɔk, k'asak afum aŋɛ kəlukus nde ndaraŋan kɔ sɔfale səŋan. \v 4 Ŋawur dare disrɛ ta ŋantabɔlɛ-ɛ, kɔ Isifu oloku wəcamsɛ kɔn: «Məyɛfɛ məcəmɛ afum aŋɛ darəŋ haŋ məbəp ŋa. Məyif ŋa: ‹Ta ake tɔ nəsɔŋɛ pətɔt kəway pəlɛc-ɛ? \v 5 Bafɔ apɔt ŋaŋɛ ŋɔ mariki mem oŋmunɛ, ŋɔsɔŋɛ kɔ kəcərɛ tɔkɔ tender mɔ ba? Nənciya kəyɔ tantɛ nəyɔ mɔ.›» \v 6 Kɔ wəcamsɛ ka Isifu ɛmbɛlər ŋa k'ɛmbəp ŋa. K'ɔŋgbɔkərɛnɛ ŋa moloku mɔkɔ Isifu ɛnasom kɔ mɔ. \v 7 Kɔ ŋaloku wəcamsɛ ka Isifu: «Ta ake tɔ mariki oŋlok-lokərɛ su tantɛ-ɛ? Səna amarəs am səfɔtam kəyɔ tatɔkɔ. \v 8 Sənuŋkɛnɛ kərɛsna kɔ səŋkɛrɛ nu pəsam pɔkɔ sənanəŋk nde lɔba yosu mɔ, kəyɛfɛ Kanaŋ. Ta ake tɔ səndekiyɛnɛ pəsam kɔ pəyi fɛ ti kɛma nde kəlɔ ka mariki mam-ɛ? \v 9 Nwɛ o nwɛ aŋnəŋkɛ ca yayɔkɔ mɔ, padif kɔ, kɔ səna fəp səyɔnɛ acar a mariki mem!» \v 10 Kɔ wəcamsɛ ka Isifu oloku ŋa: «Awa. Ine nu sim! Nwɛ o nwɛ aŋnəŋkɛ paka mɔ, ɔŋyɔnɛ wəcar kem. Nəna alpəs aŋɛ nəŋkɔ.» \v 11 Kɔ ŋambɛlkər-bɛlkər kətorɛ-torɛ lɔba yaŋan dəntɔf kɔ ŋasikəli-sikəli yi. \v 12 Kɔ wəcamsɛ ka Isifu oncop kəfen-feni kəyɛfɛ alɔba ŋa wəbeki, k'ɛləpsər alɔba ŋa wəfɛt. Kɔ wəcamsɛ ka Isifu ɔŋkɔ pənəŋk apɔt nŋɛ nde alɔba ŋa Beŋyamin. \v 13 Kɔ awɛnc a Isifu ŋawal-wali yamos yaŋan, kɔ ŋandəndəsər sɔ sɔfale səŋan lɔba yaŋan. Kɔ ŋaluksərnɛ sɔ dare disrɛ. \s Yuda kəcɔpɛ Beŋyamin \p \v 14 Yuda kɔ awɛnc aŋa ŋander sɔ nda Isifu wəkɔ ɛnasɔrɔyi kəfo kaŋkɔ ŋanasak kɔ mɔ. Kɔ ŋantɛmpɛnɛ dəntɔf Isifu fɔr kiriŋ. \v 15 Kɔ Isifu eyif ŋa: «Cəke cɔ nəyɔ tantɛ-ɛ? Nəncərɛ fɛ a intam kəcərɛ tɔkɔ tɔŋgbɔpnɛ mɔ, tɔkɔ tender mɔ?» \v 16 Kɔ Yuda oloku: «Cəke c'indeloku mariki mem-ɛ? Cəke c'indeloku mətam kəlaŋ su-ɛ? Kanu kəmbəp amarəs am ŋaciya. Səyɔnɛ oŋ acar a mariki mosu, kəyɛfɛ səna haŋ wəkɔ anəŋk apɔt alɔba ŋɔn disrɛ mɔ.» \v 17 Kɔ Isifu oloku: «Ifɔdebəc ti tatɔkɔ! Fum nwɛ anəŋkɛ apɔt mɔ, endeyɔnɛ wəcar kem. Kɔ nəna, nəpɛrnɛ nəkɔ ndena papa konu bəkəc yoforu disrɛ.» \p \v 18 Kɔ Yuda ɔlɔtərnɛ Isifu k'oloku kɔ: «Ilɔktərn'am mariki, məwosɛ wəmarəs kam pəlok-lokər əm ta abəkəc ŋɛp'am nnɔ eyi mɔ! Bawo məyi pəmɔ Firawona. \v 19 Tɔcɔkɔ-cɔkɔ Mariki ɛnayifət amarəs ɔn pəcloku: ‹Nəyɔ kas kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ wəfɛt ba?› \v 20 Kɔ səwosɛnɛ kɔ: ‹Səyɔ kas kətem, kɔ wəfɛt wan nwɛ oŋkom detem dɔn disrɛ mɔ. Wəpaŋnɛ kɔn kɛrɛ ɛnafi. Kɛrɛ kɔn kəkom, sona s'eyi oŋ, kɔ kas ɔmbɔtər kɔ.› \v 21 Kɔ məloku amarəs am: ‹Nəkɔ nəkɛrɛ wəfɛt konu inəŋk kɔ fɔr yem.› \v 22 Kɔ səloku mariki mem: ‹Wəfɛt kosu ɔfɔtam kəyɛfɛ papa kosu kəsək. K'ɛyɛfɛ kɔ kəsək-ɛ, papa kosu eŋfi.› \v 23 Kɔ məloku amarəs am: ‹Kɔ nəntɔkɛrɛ wəfɛt konu-ɛ, ta inəŋk nu sɔ dɛ.› \v 24 Ntɛ səluksərnɛ ndena papa kosu wəmarəs kam mɔ, kɔ səluksɛ kɔ moloku ma məna mariki mem. \v 25 Kɔ papa kosu oloku: ‹Nəkɔ sɔ nəwayɛ su yeri yepic.› \v 26 Kɔ səloku kɔ: ‹Səfɔtam kəkɔ. Mba kɔ səŋsolɛ wəfɛt kosu-ɛ, səŋkɔ, bawo wərkun wəkakɔ ɔfɔwosɛ kənəŋk su cəro ta səŋkenɛ kɔ wəfɛt kosu pənəŋk-ɛ.› \v 27 Kɔ papa kosu wəmarəs kam oloku su: ‹Nəncərɛ a wəran kem awut mɛrəŋ ŋ'ɛnakom'em. \v 28 Kɔ wəkin ende pəsak im. Ilaŋ ti a wəkakɔ, anawatəri-watəri kɔ, bawo intanəŋk fɛ kɔ haŋ mɔkɔ. \v 29 Kɔ nəmbaŋər im sɔ ndɛkəl wəkawɛ-ɛ, tes tedekɔsɔtɔ kɔ-ɛ, pəcuy disrɛ pɔ nəndesɔŋ'em kətorɛ cəfon cem cəfer dabiya nde afi ŋayi mɔ.› \v 30 Ndɛkəl oŋ k'ilukus nde wəmarəs kam, papa kem eyi mɔ, ta iŋkenɛ kɔ wəfɛt kosu nwɛ abəkəc ŋɔn ŋosumpər mɔ, \v 31 eŋfi katina kɔ ɔntɔnəŋkɛ su wəfɛt kosu-ɛ. Tɛm tatɔkɔ amarəs am ŋandesɔŋɛ wəmarəs kam papa kosu kətorɛnɛ cəfon cɔn cəfer dabiya pəcuy disrɛ. \v 32 Bawo ina wəmarəs kam isɔŋ kɔ temer kəluksɛ kɔ sɔ wan kɔn, icloku papa kosu: ‹K'intɔluks'am wəfɛt kosu-ɛ, in'endesarɛ kiciya doru o doru nnɔ papa kem eyi mɔ!› \v 33 Ndɛkəl ilɛtsɛn'am: Ina wəmarəs kam iyi nnɔ. Iyɔnɛ wəcar ka məna mariki mem. Wəfɛt kosu pəlukus kɔ awɛnc im aŋa nde papa kosu eyi mɔ. \v 34 Cəke c'intam kəlukus, ta iluksɛ wəfɛt kosu nnɔ papa kosu eyi mɔ-ɛ? Ha! Intola fɛ kənəŋk pəlɛc pɔkɔ pendekɔsɔtɔ papa kosu mɔ, k'intɔluksɛ kɔ wəfɛt kosu-ɛ!» \c 45 \s Isifu ɔsɔŋɛ awɛnc aŋa kənɛpəl kɔ \p \v 1 Isifu ɛnatam fɛ sɔ kəmɛŋk mɛncər nnɔ afum akɔ ŋanayi kɔ kəsək mɔ dacɔ, k'oŋkulɛ: «Nəwurɛnɛ afum fəp!» Ali wəkin ɛnayi fɛ sɔ Isifu kəsək ntɛ encmentərnɛ awɛnc aŋa mɔ. \v 2 K'ɛyɛfɛ kəbok, aMisira kɔ aka kəlɔ ka Firawona ŋane kɔ dim kəbok. \v 3 Kɔ Isifu oloku awɛnc aŋa: «In'ɔfɔ Isifu! papa kem ɔsɔrɔyi doru ba?» Mba awɛnc aŋa ŋanatam fɛ kəluksɛ kɔ moloku ntɛ pənciyanɛ ŋa kənəŋk kɔ sɔ mɔ. \v 4 Kɔ Isifu oloku awɛnc aŋa: «Ilɛtsɛnɛ nu, nəlɔtərn'em.» Kɔ ŋalɔtərnɛ kɔ. K'oloku ŋa sɔ: «In'ɔfɔ Isifu wɛnc konu nwɛ nənacaməs a kɔ aŋkɛrɛ kɔ Misira mɔ. \v 5 Ndɛkəl oŋ, ta nəwakəsnɛ. Ta pətɛlɛ nu kəcaməs kem pakɛr'em nnɔ, bawo kəbum konu, nəyi doru kɔ Kanu kənabɛlkər'em kəkɛrɛ nnɔ, iyi nu kiriŋ. \v 6 Teren ta mɛrəŋ ta dor tɔ tantɛ dɔtɔf. Pəncəmɛ meren kəcamət afɔde pacbifti, afɔde pactɛl. \v 7 Kanu kəkɛr'em iyi nu kiriŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nu kəsɔtɔ ka nnɔ atɔf ŋaŋɛ yuruya mɔ, imar nu ta nəfi, icbum nu pəyeŋki pampɛ ayi kəcepərɛnɛ mɔ. \v 8 Ndɛkəl oŋ, bafɔ nən'ɛkɛr'em nnɔ, mba Kanu kɔ. Kanu kəncəmbər im iyɔnɛ papa ka Firawona, mariki ma kəlɔ kɔn disrɛ, wəkiriŋ ka sədare sa Misira fəp. \v 9 Nəroknɛ nəpɛ nde papa kem eyi mɔ. Nəkɔ nəloku kɔ: ‹Ntɛ tɔ wan kam Isifu ɛnaloku su: Kanu kəncəmbər im mariki ma atɔf ŋa Misira fəp. Ta məwon kəder nnɔ iyi mɔ! \v 10 Nde atɔf ŋa Kosɛŋ ŋɔ məŋkɔyi, məfɔdebɔl'em, kəyɛfɛ məna papa kəbəp awut am, awut-sɔ am, yɔcɔl yam yɔpɔŋ kɔ yɛfɛt haŋ ca nyɛ məyɔ mɔ fəp. \v 11 Nnɔ taŋ indetam kəcsɔŋ əm ca fəp bawo pəsɔrɔcəmɛ meren kəcamət a dor declip. Ti disrɛ dor dɔfɔdesumpər yɔkɔ məyɔ mɔ.›» \p \v 12 «Fɔtɔ nəŋgbətnɛ ti fɔr yonu, kɔ wəfɛt kem Beŋyamin ɛŋgbətən'em fɔr yɔn yati a in'oŋlok-lokər nu. \v 13 Nəkɔ nəloku papa kem kɔ pəlel mpɛ isɔtɔ Misira mɔ fəp. Nəlɔmər kɔ ntɛ nənəŋk dɛ mɔ fəp. Nəroknɛ nətorɛnɛ papa kem nnɔ iyi mɔ.» \v 14 Kɔ Isifu ɛnapsərnɛ sɔ wəfɛt kɔn Beŋyamin dəkilim, kɔ ŋayɛfɛ kəbok. \v 15 Kɔ Isifu oncupəs awɛnc aŋa fəp. Kɔ ŋandeləpsər kəndɛ tofo tin kɔ ŋalok-loku. \s Firawona kəwe ka Yakuba Misira \p \v 16 Kɔ moloku mamɔkɔ mɛsam kəlɔ ka Firawona fəp disrɛ, a awɛnc a Isifu ŋanderna mɔkɔ. Kɔ toloku tatɔkɔ tɔmbɔt Firawona kɔ amarəs ɔn. \v 17 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Məloku awɛnc əm aŋa: ‹Nəyɔ ntɛ: Nəlɛk yɔcɔl yonu, nəkɔ atɔf ŋa Kanaŋ. \v 18 Nəlɛk papa konu kɔ afum ɔn, nəder nnɔ iyi mɔ. Indeyɔnɛ nu ntɛ o ntɛ tentesɛ atɔf ŋa Misira mɔ. Nənde nəcdi yeri yoboŋu ya Misira.› \v 19 Iwos'am kəloku awɛnc əm aŋa: ‹Nəyɔ ntɛ: Nəlɛk cibil atɔf ŋa Misira, nəkɔ nəlɛk awut kɔ aran anu kɔ papa konu nəder.› \v 20 Ta nəŋaŋnɛ mɛlər teta ca yonu yɔkɔ nəndekɔsak di mɔ, bawo mpɛ o mpɛ peyi atɔf ŋa Misira pɔyɔnɛ pɔtɔt mɔ, pendeyɔnɛ ponu.» \p \v 21 Kɔ awut a Yakuba ŋayɔ tatɔkɔ. Kɔ Isifu ɔsɔŋ awɛnc aŋa cibil pəmɔ tɔkɔ Firawona ɛnasom kɔ ti mɔ. K'ɔsɔŋ ŋa sɔ yeri yɔkɔ ŋanakɔ kəcdi dɔpɔ mɔ. \v 22 Kɔ Isifu ompocɛ awɛnc aŋa fəp yamos yɛsəkpərɛ k'ɔsɔŋ Beŋyamin gbeti mɛncəmbəl masar maas (300) kɔ yamos kəcamət yɛsəkpərɛ. \v 23 Ca nyɛ yɔ Isifu ɛnasɔŋ pakenɛ kas kəŋan: Sɔfale surkun wəco səsarɛ ca yɔtɔt ya Misira, kɔ sɔfale səran wəco səsarɛ malɔ, cəcom kɔ yeri ta ntɛ ɔŋkɔsumpər dɔpɔ kəder Misira mɔ. \v 24 Kɔ Isifu ɛsak awɛnc aŋa kɔ ŋalukus. K'oloku ŋa: «Ta nəkɔcɔp dɔpɔ de!» \v 25 Kɔ awɛnc a Isifu ŋayɛfɛ Misira kɔ ŋampɛ Kanaŋ ndena papa kəŋan Yakuba. \v 26 Kɔ awɛnc a Isifu ŋaloku kas kəŋan teta Isifu kiyi kɔn doru sɔ. Kɔ ŋaloku kas kəŋan a Isifu ɔyɔnɛ wəbɛ wəka atɔf ŋa Misira fəp. Mba abəkəc ŋɛnapɛ fɛ Yakuba bawo ɛnalaŋ fɛ ŋa. \v 27 Kɔ ŋalɔmər kɔ moloku mɔkɔ Isifu ɛnasom ŋa mɔ fəp. Ntɛ Yakuba ɛnanəŋk cibil cəkɔ Isifu ɛnasak kədelɛk kɔ mɔ, ti tɛnasɔŋɛ kɔ oŋ abəkəc kəpɛ. \v 28 Kɔ Yakuba oloku: «Ilaŋ ti oŋ! Wan kem Isifu ɔsɔrɔyi doru! Indekɔnəŋk kɔ a icfi.» \c 46 \s Yakuba kəkɔ kɔn Misira \p \v 1 Kɔ Yakuba ɔŋkɔ kɔ ca yɔkɔ ɛnayɔ mɔ. Ntɛ ɛmbɛrɛ Bersaba mɔ, k'oloŋnɛ di Kanu ka papa kɔn Siyaka. \v 2 Kɔ Kanu kəlok-lokər Yakuba kənəŋk ka pibi disrɛ. Kɔ Kanu kəwe kɔ: «Yakuba! Yakuba!» K'owosɛ: «In'ɛwɛ!» \v 3 Kɔ Kanu kəloku kɔ: «In'ɔfɔ ina Kanu, Kanu ka papa kam. Ta mənesɛ kətor ka Misira. Bawo difɔ iŋkɔsɔŋ'am kəyɔnɛ ka kas ka afum alarəm. \v 4 Sən'endesol kətor ka Misira. In'endesɔŋ'am sɔ kəpɛ. Isifu yati endemɛp'əm fɔr waca wɔn.» \v 5 Kɔ Yakuba ɛyɛfɛ Bersaba. Kɔ awut a Yakuba ŋaŋkekərɛ kas kəŋan, aran aŋan, kɔ awut aŋan cibil ca dəntɔf disrɛ ncɛ Firawona ɛnasɔŋ pakɔ kɛrɛ ŋa mɔ. \v 6 Kɔ ŋalɛk sɔ yɔcɔl yaŋan kɔ ca yɔkɔ ŋanasɔtɔ atɔf ŋa Kanaŋ mɔ. Kɔ Yakuba ɔŋkɔ Misira kɔ afum ɔn fəp. \v 7 K'eŋkenɛnɛ atɔf ŋa Misira yuruya yɔn fəp, awut ɔn arkun kɔ awut-sɔ ɔn arkun, awut ɔn aran kɔ awut-sɔ ɔn aran. \s Dɛlay da afum a Yakuba \p \v 8 Mewe ma awut a Yakuba mɔ mmɛ, aŋɛ ŋanakɔ Misira mɔ. Yakuba kɔ awut ɔn: \p Coco ca Yakuba, Ruben. \v 9 Awut a Ruben: Henok, Palu, Hecərɔŋ, kɔ Karmi. \m \v 10 Awut a Simeyɔŋ: Yemuyɛl, Yamin, Ohad, Yakin, kɔ Cohar, kɔ Sawul wan wərkun wəka wəKanaŋara. \m \v 11 Awut a Lewy: Kerson, Kehat, kɔ Merari. \m \v 12 Awut a Yuda: Hɛr, Onan, Sɛlah, Perɛc, kɔ Serah, mba Hɛr kɔ Onan ŋanafi nde atɔf ŋa Kanaŋ. Awut a Perɛc ŋanayɔnɛ Hecərɔŋ kɔ Hamul. \m \v 13 Awut a Isakar: Tola, Puwa, Yɔb, kɔ Simrɔŋ. \m \v 14 Awut a Sebulɔŋ: Sered, Ɛlɔŋ, kɔ Yahalɛl. \m \v 15 Awut akaŋɛ ŋɔ Leya ɛnakomɛ Yakuba nde Padaŋ-Aram, mba wan kɔn wəran Dina eyi fɛ ti. Kəlɛk awut ɔn aran haŋ arkun, ŋanakɔ afum wəco maas (33). \p \v 16 Awut a Kadu: Cifyɔn, Haki, Suni, Ecəbɔŋ, Eri, Arodi, kɔ Areli. \m \v 17 Awut a Asɛr: Yima, Yisuwa, Yisuwi, kɔ Beriya, kɔ Sera wəkirɛ kəŋan. Wan ka Beriya: Hebɛr kɔ Malkiyɛl. \m \v 18 Awut a Silpa wəmarəs nwɛ Labaŋ ɛnasɔŋ wan kɔn wəran Leya mɔ, ŋɔ akakɔ aŋɛ ɛnakomɛ Yakuba mɔ. Ŋanayi afum wəco kɔ camət-tin (16). \p \v 19 Awut a Rasɛl, wəran ka Yakuba: Isifu kɔ Beŋyamin. \v 20 Kɔ Isifu nkɔn oŋkom Misira awut mɛrəŋ: Manase kɔ Ɛfrayim, aŋɛ Asnat wan wəran ka Potifera wəloŋnɛ ka dare da Hon, ɛnakomɛ Isifu mɔ. \m \v 21 Awut a Beŋyamin: Bela, Bekɛr, Asubɛl, Kera, Naman, Ehi, Rɔs, Mupim, Hupim, kɔ Ardu. \m \v 22 Yuruya yayɛ yɔ Rasɛl ɛnasɔtɔnɛ nkɔn Yakuba, ŋanayi afum wəco kɔ maŋkəlɛ (14). \p \v 23 Wan ka Dan: Husim. \m \v 24 Mewe ma awut a Naftali mɛmɛ: Yacel, Kumi, Yecer, kɔ Silem. \m \v 25 Awut a Bilha ŋɔ akakɔ, Bilha nwɛ Labaŋ ɛnasɔŋ wan kɔn wəran Rasɛl mɔ pəyɔ kɔ wəcar, k'oŋkomɛ ŋa Yakuba. Ŋanayi afum camət-mɛrəŋ. \p \v 26 Afum aŋɛ ŋanacɛpsɛ Yakuba kəkɔ ka Misira mɔ, ŋanayi afum wəco camət tin kɔ camət tin (66) aŋɛ ŋanayɔnɛ akom ɔn mɔ, alɔm fɛ aran a awut ɔn arkun de. \v 27 Awut a Isifu aŋɛ ɛnakom Misira mɔ: Ŋanayi awut mɛrəŋ. Afum a Yakuba aŋɛ ŋanacəpsɛ kɔ darəŋ kəkɔ ka Misira mɔ, ŋanayi fəp faŋan afum wəco camət mɛrəŋ (70). \s Yakuba kəndɛ kɔn nde Misira \p \v 28 Kɔ Yakuba osom Yuda pəyi kɔ kiriŋ kəkɔ ka Kosɛŋ ndena Isifu. Kɔ Yuda ɛmbɛrɛ atɔf ŋa Kosɛŋ. \v 29 Kɔ Isifu ɛlɛk abil ŋɔn k'ɛmpɛ Kosɛŋ kəkɔbəpɛnɛ kɔ papa kɔn Yakuba. Isifu ŋaŋkɔwurərɛnɛ kɔ papa kɔn, k'ɛnapsərnɛ kɔ dəkilim k'ɛyɛfɛ kəbok. K'ombok haŋ. \v 30 Kɔ Yakuba oloku Isifu: «Intam oŋ kəfi bawo inəŋk əm kəro, k'incərɛ oŋ a məyi doru!» \v 31 Kɔ Isifu oloku awɛnc aŋa kɔ afum a papa kɔn: «Ilukus ikɔ iluksɛ Firawona kəbɛrɛ konu. Ikɔ iloku kɔ a: ‹Awɛnc im aŋa kɔ afum a papa kem aŋɛ ŋanayi atɔf ŋa Kanaŋ mɔ, ŋander nnɔ iyi mɔ. \v 32 Afum akɛk a ŋkesiya, cir, kɔ cəna ŋɔ ŋayɔnɛ, bawo akɛk a acɔl ŋɔ. Ŋaŋkɛrɛ yɔcɔl yaŋan fəp kɔ ca yaŋan.› \v 33 Kɔ tɛm tendebəp ntɛ Firawona endewe nu pəcyif nu: ‹Ake'yɔnɛ yɛbəc yonu-ɛ?› \v 34 Nəcloku kɔ: ‹Sən'acar am, akɛk ŋɔ səyɔnɛ, kəyɛfɛ dɛtɛmp dosu haŋ mɔkɔ, yɛbəc yayɔkɔ yɔ səmbəpɛ akombəra asu.› Ti disrɛ, nəyi Kosɛŋ, bawo pəcyik-yik aMisira kəndɛ kɔ akɛk a ŋkesiya kɔ cir.» \c 47 \p \v 1 Kɔ Isifu ɔŋkɔ pəluksɛ ti Firawona. K'oloku kɔ: «Awɛnc im aŋa kɔ papa kem ŋander kəyɛfɛ ka atɔf ŋa Kanaŋ kɔ yɔcɔl yaŋan ŋkesiya, cir kɔ cəna kəbəp ka ca yaŋan fəp. Ŋayi tantɛ atɔf ŋa Kosɛŋ.» \v 2 Kɔ Isifu ɛlɛk awɛnc aŋa kəcamət k'ementər ŋa Firawona. \v 3 Kɔ Firawona eyif awɛnc a Isifu: «Ake'yɔnɛ yɛbəc yonu-ɛ?» Kɔ awɛnc a Isifu ŋaloku Firawona: «Sən'acar am, akɛk a ŋkesiya, cir kɔ cəna ŋɔ səyɔnɛ pəmɔ papa kosu aŋa.» \v 4 Kɔ ŋaloku sɔ Firawona: «Sənder kədendɛ atɔf ŋaŋɛ, bawo dəkəcɔl deyi fɛ sɔ nde acar am ŋayɛfɛ mɔ, kɔ dor dɛmbɛk kəbɛk dəm atɔf ŋa Kanaŋ. Məwosɛ oŋ acar am kəndɛ atɔf ŋa Kosɛŋ.» \v 5 Kɔ Firawona oloku Isifu: «Papa kam kɔ awɛnc əm aŋa ŋander nnɔ məyi mɔ. \v 6 Atɔf ŋa Misira ŋey'əm dəwaca, mədəs papa kam kɔ awɛnc əm aŋa nnɔ pəntesɛ ŋa Kosɛŋ mɔ, kɔ məncərɛ sɔ awɛnc əm aŋa dacɔ afum alompu-ɛ, məcəmbər ŋa ŋackɛks'em yɔcɔl.» \v 7 Kɔ Isifu ɛŋkɛrɛ papa kɔn Yakuba kədementər kɔ Firawona. Kɔ Yakuba ontolanɛ Firawona. \v 8 Kɔ Firawona eyif Yakuba: «Meren cəke mɔ məyi doru-ɛ?» \v 9 Kɔ Yakuba oloku kɔ: «Meren mmɛ isɔtɔ kəcepɛ-cepɛ disrɛ mɔ, mɛmbəp meren tasar tin kɔ wəco maas (130), kiyi kem doru kəncepər katəna katəna. Incepərɛnɛ meren meyeŋki kiyi kem doru. Intasɔtɔ fɛ meren mmɛ akombəra em ŋanasɔtɔ mɔ, mba tecepərɛnɛ doru tin tayi tɔ səncepərɛnɛ doru.» \v 10 Kɔ Yakuba ontolanɛ sɔ Firawona. K'ɛyɛfɛ, k'ɛsak kɔ. \p \v 11 Kɔ Isifu ɛndəs papa kɔn kɔ awɛnc aŋa atɔf ŋa Misira. K'ɔsɔŋ ŋa antɔf Misira, nde atɔf ŋa Ramsɛs, pəmɔ tɔkɔ Firawona ɛnaloku kɔ ti mɔ. \v 12 Kɔ Isifu ɛntam oŋ kəgbɛkərɛ papa kɔn, awɛnc aŋa, kɔ aka kəlɔ ka papa kɔn fəp pəmɔ tɔkɔ ŋanalanɛnɛ mɔ. \s Isifu kəkɔtɛnɛ mes ma Misira \p \v 13 Yeri yɛnayi fɛ sɔ atɔf ŋa Misira fəp, bawo dor dɛnasɔtɔ fənɔntər. Atɔf ŋa Misira kɔ atɔf ŋa Kanaŋ dor dɛnclɛŋkəs oŋ kəlɛŋkəs dəm afum a tɔf yayɔkɔ. \v 14 Kɔ Isifu ɛwɛtəs gbeti fəp mbɛ bɛnayi atɔf ŋa Misira kɔ atɔf ŋa Kanaŋ mɔ. Pəcsəkpərɛ gbeti babɔkɔ malɔ, kɔ Isifu ɛmbɛrsɛ gbeti babɔkɔ nde kəlɔ ka Firawona. \v 15 Ntɛ gbeti ba Misira kɔ Kanaŋ belip mɔ, kɔ aMisira fəp ŋander nnɔ Isifu eyi mɔ. Kɔ ŋaloku: «Məsɔŋ su yeri! Cepɔ səndefi fɔr yam kiriŋ bawo gbeti beyi fɛ sɔ?» \v 16 Kɔ Isifu oloku: «Nəsɔŋ yɔcɔl yonu. Iŋsɔŋ nu kəcom kəsəkpɛ ka yɔcɔl yonu, bawo gbeti beyi fɛ sɔ.» \v 17 Kɔ ŋaŋkɛrɛ Isifu yɔcɔl yaŋan. Kɔ Isifu ɔŋsɔŋ ŋa yeri kəsəkpɛ ka yɔcɔl yaŋan: Fəlɛs, yɔcɔl yɛfɛt kɔ yɔpɔŋ, sɔfale. Kɔ Isifu ɔsɔŋ ŋa yeri ya teren tatɔkɔ kəsəkpɛ ka yɔcɔl yaŋan fəp. \v 18 Ntɛ teren tatɔkɔ tencepər mɔ, kɔ aka Misira ŋander sɔ nnɔ Isifu eyi mɔ teren tɔckɔsɔk. Kɔ ŋaloku kɔ: «Səfɔtam kəmɛŋkər mariki mem a gbeti bosu belip, kɔ yɔcɔl yosu yelip. Daka o daka dɛncəmɛ fɛ su sɔ, mɛnɛ dis dosu kɔ ntɔf yosu. \v 19 Səndefi oŋ fɔr yam kiriŋ ba, kɔ ntɔf yosu? Məway su kɔ ntɔf yosu kəsəkpɛ ka yeri. Tɛm tatɔkɔ səyɔnɛ acar a Firawona, səna kɔ ntɔf yosu. Məsɔŋ su defet səbəc ta sədefi, ntɔf yosu yedefəntərɛ gbəlməs.» \p \v 20 Kɔ Isifu ɛwayɛ Firawona ntɔf ya Misira fəp, aka Misira fəp ŋanacaməs ntɔf yaŋan, bawo dor dɛnabɛkər ŋa. Kɔ atɔf ŋɔyɔnɛ oŋ ŋa Firawona. \v 21 Kɔ Firawona ɛlɛk afum aŋɛ ŋanayi dəcələncər ca Misira mɔ, k'ɛŋkɛrɛ ŋa sədare səpɔŋ. \v 22 Mba Isifu ɛnaway fɛ ntɔf ya aloŋnɛ, bawo Firawona ɛnamɔnɛ kəway ka ntɔf yaŋan. Aloŋnɛ ŋayi kəkɛkəs ka Firawona disrɛ, ti tɔ aloŋnɛ ŋanatɔcamsɛ ntɔf yaŋan. \p \v 23 Kɔ Isifu oloku afum a Misira: «Iway nu mɔkɔ kɔ ntɔf yonu, nəyɔnɛ mɔkɔ aka Firawona. Defet dɛndɛ: Nəntam kəbɔf dəntɔf. \v 24 Kɔ nənde nəctɛl-ɛ, nəde nəcsɔŋ farilɛ poboc pin pa yɛtɛl yonu Firawona. Nəna nəlɛk yoboc maŋkəlɛ nyɛ, yendeyɔnɛ nu yeri ya dɛkɛr kɔ awut, yɔyɔnɛ nu sɔ defet da teren tɔcɔnc mɔ.» \v 25 Kɔ ŋaloku Firawona: «Məluksɛ su kəyi doru! Səsɔtɔ kəŋaŋnɛnɛ ka mariki mosu, səndeyɔnɛ acar a Firawona.» \v 26 Kɔ Isifu ɛncəmbər ti kɔ tɔyɔnɛ mɔkɔ tɔyɔ ta Misira: Poboc pa kəcamət fəp pa Firawona pɔ. Mɛnɛ ntɔf ya aloŋnɛ gbəcərəm yɔtɔyɔnɛ ya Firawona. \s Mɛfaŋ ma Yakuba mɛlpəs \p \v 27 Kɔ Yakuba ɛndɛ atɔf ŋa Misira, atɔf ŋa Kosɛŋ. Kɔ pəyɔnɛ di ndaraŋan k'ɔyɔnɛ kas ka afum alarəm. \v 28 Kɔ Yakuba eyi doru meren wəco kɔ camət-mɛrəŋ (17) atɔf ŋa Misira. Kəwon ka Yakuba doru fəp kənasɔtɔ meren tasar tin wəco maŋkəlɛ kɔ camət mɛrəŋ (147). \v 29 Mataka ma Yakuba kəlɔtəs kəlip, k'ewe wan kɔn Isifu k'oloku kɔ: «Kɔ məfaŋ kəmar im-ɛ, məboc kəca kam aləŋk ŋem tantɔf, məlɛk'em layidi pəsoku disrɛ ndɛ məndetɔmpər'em mɔ: Ilɛtsɛn'am ta məwup im Misira! \v 30 K'indefəntərɛ kɔ papa kem aŋa-ɛ, məwurɛn'em Misira. Məkɔ məwup im nde kufu kəŋan kəyi mɔ.» Kɔ Isifu oloku kɔ: «Indeyɔ tɔkɔ məlok'im mɔ.» \v 31 Kɔ Yakuba oloku: «Mədɛrəm'em ti.» Kɔ Isifu ɛndɛrmɛ kɔ ti. Kɔ Yakuba ontontnɛ nde kəfənc kɔn dəromp. \c 48 \s Yakuba kətolanɛ kɔn awut arkun a Isifu \p \v 1 Ntɛ mes mamɔkɔ mencepər mɔ, k'aŋkɔ paloku Isifu a Papa kɔn ɛntamnɛ fɛ. Kɔ Isifu ɛlɛkɛnɛ awut ɔn mɛrəŋ Manase kɔ Ɛfrayim. \v 2 K'asɔŋɛ ti Yakuba kəcərɛ, k'aloku kɔ: «Wan kam Isifu eyi kəder nnɔ məyi mɔ.» Kɔ Yakuba oloŋka fənɔntər fɔn k'ɛyɛfɛ, k'ɛndɛ kəfənc kɔn kəroŋ. \v 3 Kɔ Yakuba oloku Isifu: «MARIKI nwɛ ɛntam mes fəp ma doru mɔ ɛnawurər im dare da Lus nde atɔf ŋa Kanaŋ k'ɔsɔŋ im temer kədepoc'em pətɔt.\x - \xo 48.3 \xo*\xt 28.13\xt*\x* \v 4 K'olok'im: ‹Indesɔŋ əm dokombəra, indesɔŋ'am kəla, indesɔŋ'am kəyɔnɛ wətem ka afum alarəm. Indesɔŋ atɔf ŋaŋɛ yuruya yam kɔ məncepər-ɛ, atɔf ŋaŋɛ ŋendeyɔnɛ ŋaŋan doru o doru.›» \v 5 «Ndɛkəl oŋ, awut mɛrəŋ aŋɛ məŋkom atɔf ŋa Misira a k'indeder nnɔ məyi mɔ, ŋandeyɔnɛ akemi. Ɛfrayim kɔ Manase ŋayɔnɛ akemi, pəmɔ tɔkɔ iyɔ Ruben kɔ Simeyɔŋ mɔ. \v 6 Mba awut aŋɛ məndekom oŋ aŋɛ mɛrəŋ tadarəŋ mɔ, akam ŋandeyi akakɔ, awɛnc aŋa ŋɔ ŋandesɔtər kɛ. \v 7 Kəder kem Padaŋ, kɔ Rasɛl efir im dɔpɔ da Kanaŋ, ta pəmbɔlɛ su kəbɛrɛ Efrata-ɛ. Difɔ inawup kɔ katina dəndo dɔpɔ da Efrata, nde pəyɔnɛ Betlɛhɛm mɔ.» \v 8 Kɔ Yakuba ɔmɔmən awut a Isifu k'eyif: «Are ŋɔ akaŋɛ-ɛ?» \v 9 Kɔ Isifu oloku papa kɔn: «Awut em ŋɔ, aŋɛ Kanu kəsɔŋ im nnɔ mɔ.» Kɔ Yakuba oloku: «Ilɛtsɛn'am məyɔ ŋa ŋacɔŋnɛ nnɔ itolanɛ ŋa.» \v 10 Detem dɛnalɔləs Yakuba fɔr. Ɛnctam fɛ sɔ kənəŋk. Kɔ Isifu ɔncɔŋ awut ɔn nde Yakuba eyi mɔ, kɔ Yakuba oncup ŋa, k'ɛmakərnɛ ŋa. \v 11 Kɔ Yakuba oloku Isifu: «Inacɛm-cɛmənɛ fɛ sɔ kədenəŋk əm. Mba Kanu kəsɔŋ'em k'inəŋk əm haŋ awut am!» \v 12 Kɔ Isifu eliŋ awut kas dələŋk, k'ɛncəp kəro dəntɔf. \v 13 Kɔ Isifu osumpər mɛrəŋ maŋan fəp waca, pəsumpərɛ Ɛfrayim kəca kətɔt mba pəyi kəca kəmeriya ka Yakuba, k'osumpərɛ Manase kəca kəmeriya mba pəyi Yakuba kəca kətɔt, k'ɔncɔŋɛnɛ ŋa sɔ nde wətem kəŋan eyi mɔ. \v 14 Kɔ Yakuba ɛntɛnc kəca kɔn kətɔt, k'endeŋ ki Ɛfrayim dəromp nwɛ ɛnafɛtɛ mɔ, k'endeŋər Manase kəca kɔn kəmeriya dəromp. Ɛnacərɛ belbel tɔkɔ ɔncyɔ waca wɔn mɔ, ali ntɛ Manase ɛnayɔnɛ wan wəcɔkɔ-cɔkɔ mɔ. \v 15 Motolanɛ mmɛ mɔ Yakuba ɛnatolanɛ Isifu: \q «Kanu nkɛ kənəŋk papa kem aŋa Abraham kɔ Siyaka tecepərɛnɛ taŋan mɔ, \q Kanu nkɛ kəŋkɛks'im kəyɛfɛ ntɛ iyi doru haŋ mɔkɔ mɔ, \q \v 16 Mɛlɛkɛ mmɛ mɛncyac im pəlɛc mɔ, mɔsɔŋɛ awut aŋɛ! \q Pawe ŋa tewe tem \q kɔ mewe ma papa kem aŋa, Abraham kɔ Siyaka. \q Kanu kəsɔŋɛ ŋa kəkom pəlarəm nde atɔf ŋaŋɔkɔ dacɔ.» \p \v 17 Ntɛ Isifu ɛnəŋk kas pəcdeŋər Ɛfrayim kəca kɔn kətɔt mɔ, kɔ tɔntɔbɔt kɔ. Kɔ Isifu osumpər kəca ka kas, k'ɔncɔŋ ntende domp da Manase ta pədeŋər ki Ɛfrayim. \v 18 Kɔ Isifu oloku papa kɔn: «Ta məyɔ tantɛ, fɔtɔ Manase ɛbɛk. Nkɔn pəmar mədeŋər kəca kam kətɔt.» \v 19 Kɔ papa kɔn ɛfati, k'oloku: «Incərɛ ti, wan kem. Incərɛ ti! Nkɔn sɔ endeyɔnɛ wətem ka afum alarəm, endebɛk. Mba wɛnc Tɔŋɔ endebɛk kɔ, yuruya yɔn yendelas tɔf fəp.» \v 20 Kɔ Yakuba ontolanɛ ŋa dɔsɔk dadɔkɔ, k'oloku: «Mən'endesɔŋɛ Yakuba pəctolanɛ a pəckulɛ a: ‹Kanu kəsɔŋ'am kəyi pəmɔ Ɛfrayim, pəmɔ Manase!›» Tatɔkɔ tɔ Yakuba ɛnacəmbər Efrayim Manase kiriŋ. \v 21 Kɔ Yakuba oloku Isifu: «Kəfi k'inder! Mba Kanu kəndesolɛ nu. Kəndeluksɛ nu atɔf ŋa atem anu. \v 22 Imbɛrɛn'am pɔkɔ awɛnc əm aŋa ŋantɔdesɔtɔ mɔ\f + \fr 48.22 \fr* Paka papɔkɔ pɔyɔnɛ dare da Səkɛm.\f*, ip'ɔyɔnɛ mpɛ inabaŋərɛ aka Amɔr dakma dem kɔ ambəncəran ŋem mɔ.» \c 49 \s Kətolanɛ ka Yakuba awut ɔn wəco kɔ mɛrəŋ \p \v 1 Kɔ Yakuba ewe awut ɔn, k'oloku: \q «Nəloŋkanɛ iloku nu tɔkɔ tendeder nu kiriŋ mɔ. \q \v 2 Nəloŋkanɛ, nəcəŋkəl im awut a Yakuba! \q Nəcəŋkəl Yisrayel\f + \fr 49.2 \fr* Məmɔmən 32.29, 35.10\f* papa konu! \q \v 3 Ruben, məna coco cem, \q məna nwɛ inakom \q tɛm ntɛ inayɔ fənɔntər mɔ: \q Məncepər awɛnc əm aŋa \q tokom, kɔ fənɔntər. \q \v 4 Məyeŋk pəmɔ domun ndɛ dɛŋyɛksɛ dəkəŋgbɔkɔ mɔ, \q mba məfɔdesɔyɔnɛ wəkiriŋ, \q Bawo mənapɛsɛ dəkəfəntərɛ da papa kam, \q Mənayik-yikəs kəfənc kem kəpɛsɛ ka ki, kɔ wəran kem wəkin.\x - \xo 49.4 \xo*\xt 35.22 \xt*\x* \b \q \v 5 Simeyɔŋ kɔ Lewy dɛwɛnca dɔ ŋayɔ: \q Ŋa ŋantəŋnɛ, ŋasek kəkɔyɔ pəlɛc. \q \v 6 Ala, ifaŋ fɛ kənɔŋkəl tɛŋkəndəm taŋan! \q Ta mɛcɛm-cɛmnɛ mem mɛtəŋnɛ nde ŋantəŋnɛ kəbəpɛnɛ mɔ! \q Bawo mɛtɛlɛ maŋan disrɛ, ŋandif fum. \q Kəwosɛ kəŋan disrɛ, kɔ ŋancopu-copu mura bənta.\x - \xo 49.6 \xo*\xt 34.25\xt*\x* \q \v 7 Intolanɛ mɛtɛlɛ maŋan pəlɛc, bawo mɛmbɛk pɛləsər. \q Intolanɛ pəlɛc deyeŋki bəkəc daŋan, bawo dɔfɔyɔnɛ nɔnɔfɔr. \q Indeyerəs ŋa atɔf ŋa Yakuba, \q Indesamsər ŋa atɔf ŋa Yisrayel. \b \q \v 8 Yuda, məna, awɛnc əm aŋa ŋandeyek-yekəs əm. \q Məndesumpər aterɛnɛ am cərɔbɔ. \q Kɔ awɛnc əm aŋa ŋandecəp am səbomp fɔr yam kiriŋ. \q \v 9 Yuda, kusunuŋku kəwut kɔ məyɔnɛ. \q Dəkəwatəri-watəri wɛsɛm wam məyɛfɛ, wan kem! \q Nkɔn oŋnut wɛcək, pəfəntərɛ pəmɔ kusunuŋku. \q Pəmɔ kusunuŋku kəran: An'ɛntam ki kəyekti ta kəfaŋ-ɛ? \q \v 10 Kəgbo ka dɛbɛ kəfɔde kəcbɔlɛ Yuda, \q kəgbo ka dɛbɛ kəndeyi yuruya yɔn dəwaca, \q haŋ tɛm ntɛ wəka kəgbo kaŋkɔ yati endeder mɔ, \q wəkɔ afum fəp ŋandeyi dəntɔf mɔ. \q \v 11 Nkɔn (Yuda) ende pəckot sɔfale sɔn dəŋgbɔŋkəlɔ ya wɛn, \q pəkot wan ka si nde kətɔk ka wɛn, \q Ende pəcyak yamos yɔn dəwɛn, \q kɔ burumus bɔn, dəməncɔncɔ ma yokom ya wɛn. \q \v 12 Member mendesɔŋɛ kɔ fɔr kəyimbərɛ, \q Mɛsɛ ma wana mendefertər əm sek. \b \q \v 13 Kɔ məna Sabulon, kəba kəsək məndendɛ, \q nde cibil cəndeyɔ kətənta mɔ. \q Cələncər ca atɔf ŋaŋɔkɔ cəndewɔkəl haŋ Sidoŋ. \q \v 14 Isakar, məna sɔfale səpɔŋ sɔ məyɔnɛ, \q nsɛ səŋfəntərɛ gbɔrɛ mɛrəŋ dacɔ mɔ. \q \v 15 Pənəŋk a kəfo kaŋkɔ eyi kəŋesəm mɔ kəntesɛ, \q k'atɔf ŋɔmbɔt. \q Pətirmi kumunt padəndəsər kɔ pɛsarɛ, \q Yɛbəc ya dacar y'endeyi. \b \q \v 16 Dan, endeyɔnɛ afum ɔn wəbɛ. \q Pəmɔ kusuŋka kəlɔma cusuŋka cəlpəs ca Yisrayel cəkɔ. \q \v 17 Dan, endeyi pəmɔ abok nŋɛ ŋeyi dɔpɔ mɔ, \q aŋkisin nŋɛ ŋeyi dɔpɔ kəsək mɔ. \q Abok nŋɛ ŋɛŋaŋ bənta ya afəlɛs, \q a tɔsɔŋɛ wəyɛksɛnɛ ka ŋi kətɛmpɛnɛ mɔ. \b \q \v 18 Iŋgbɛkər əm amera MARIKI, a məndeyac im! \b \q \v 19 Kadu, kənay\f + \fr 49.19 \fr* Kənare\f* kəndepaŋnɛ kɔ \q pəyɛfɛ pəcəmɛ ŋa darəŋ kəbɛləs. \q \v 20 Ndena Asɛr, yeri yoboŋu yendela di. \q Antɔf ŋam ŋende ŋɔcsɔŋ yeri nyɛ pəmar yɔyɔnɛ yeri y'abɛ mɔ. \b \q \v 21 Naftali, were w'ɔyɔnɛ nwɛ weyi kiyi ka wi, ta tes o tes toŋkotərnɛ wi mɔ. \q Ende pəckoməs awut atɔt\f + \fr 49.21 \fr* Pəcloku moloku mɔtɔt\f*. \b \q \v 22 Isifu, popoŋ pa kətɔk kəkom pɔyɔnɛ, \q Popoŋ pa kətɔk kəkom nkɛ kəcəmɛ kəŋgbɔkɔ kəsək mɔ, \q wara wa ki wetilsərnɛ damba. \q \v 23 Ŋandəktər kɔ, kɔ ŋampɛn. \q Apɛnɛ mbəncəran ŋanayɔnɛ ayɛfərɛnɛ am. \q \v 24 Mba ambəncəran ŋɔn ŋende ŋɛtəŋnɛnɛ kɔ nkɔn sərka. \q Anacaŋəs waca wɔn \q kətam ka Kanu kɔ fənɔntər fa Yakuba dəntɔf. \q Ɔyɔnɛ wəkɛkəs kɔ togbu pa aka Yisrayel\f + \fr 49.24 \fr* CəHebəre = «tasar pa aka Yisrayel» \f*. \q \v 25 Tewe ta Kanu ka papa kam, nkɛ kəyɔnɛ wəmar kam mɔ, \q tewe ta Kanu nkɛ kəntam mes fəp ma doru mɔ, nkɛ kəndepoc'am mɔ: \q Kəpocɛ pətɔt nkɛ kəndeyɛfɛ darenc mɔ, \q kəpocɛ pətɔt nkɛ kəŋyɛfɛ dəntɔf mɔ, \q kəpocɛ pətɔt ka awut alarəm kɔ yɔcɔl yɛlarəm. \q \v 26 Kətolanɛ nkɛ papa kam ontolan'am mɔ, \q kəncepər kətolanɛ pətɔt ka aŋɛ ŋaŋkom im mɔ, \q haŋ dəkələpsər da mɔrɔ ma doru o doru. \q Kətolanɛ pətɔt kaŋkɔ kəyi Isifu dəromp, \q dəndo domp dacɔ da Isifu \q nwɛ ɔyɔnɛ wəbɛ ka awɛnc aŋa mɔ! \b \q \v 27 Beŋyamin, kalma k'ɔyɔnɛ nkɛ kəŋwatəri-watəri mɔ. \q Bətbət kəwatəri-watəri wɛsəm wa ki, \q dɔfɔy, pəyerəs yɔsɔtɔ ya ki.» \p \v 28 Awut akaŋɛ ŋayɔnɛ cusuŋka wəco kɔ mɛrəŋ ca Yisrayel. Moloku mamɛ mɔ kas kəŋan ɛnaloku ŋa, ntɛ onctolanɛ ŋa mɔ. Yakuba ɛnatolanɛ ŋa nwɛ o nwɛ kɔ kətolanɛ kɔn taciŋa. \s Defi da Yakuba \p \v 29 Ntɛ Yakuba elip kətolanɛ awut ɔn mɔ, k'osom ŋa: «Intas kəbəp atem em aŋɛ ŋafi mɔ. Nəwup im kɔ papa kem aŋa, nde kufu kəŋkɔ kəyi nde dalɛ da Hɛfəroŋ wəHewy mɔ, \v 30 nde kufu nkɛ kəyi dalɛ da Makpela, Mamre kəsək, nde atɔf ŋa Kanaŋ. Dalɛ dadɔkɔ dɔ Abraham ɛnaway nnɔ Hɛfəroŋ eyi mɔ, pəyɔnɛ di dəkəwupɛnɛ da afum ɔn. \v 31 Difɔ anawup Abraham kɔ wəran kɔn Sara, difɔ anawup Siyaka kɔ wəran kɔn Rebeka, difɔ inawup sɔ Leya wəran kem. \v 32 Dalɛ kɔ kufu nkɛ kəyi di mɔ, Abraham ɛnaway di aHewy dəwaca.» \v 33 Ntɛ Yakuba elip kəsom awut ɔn mɔ, k'ɛfəntərɛ dəkəfənc. K'eŋgbiŋ kifir k'ɔnɔŋkəlɛnɛ atem ɔn aŋɛ ŋanafi mɔ. \c 50 \s Kəbal ka Yakuba \p \v 1 Kɔ Isifu ɛntɛmpɛnɛ papa kɔn kəroŋ, k'ombok kɔ kəroŋ, k'oncup kɔ. \v 2 Kɔ Isifu osom acar ɔn akɔ ŋanayɔnɛ atɛn cɔl mɔ, a ŋasop kas acɔl nŋɛ ŋɔsɔŋɛ ta wəfi ente katəna mɔ. Kɔ atɛn cɔl ŋasop Yakuba acɔl ŋaŋɔkɔ. \v 3 Kɔ tɔŋkɔ mata wəco maŋkəlɛ (40). Tɛm tatɔkɔ mataka mamɔkɔ m'ancsop afi acɔl ŋa kətɔte ŋaŋɔkɔ, kɔ aMisira ŋambok kɔ mata wəco camət mɛrəŋ (70). \p \v 4 Ntɛ mataka ma kəbal kɔn mencepər mɔ, kɔ Isifu oloku afum akɔ ŋanayi nde saŋka sa Firawona mɔ, k'oloku ŋa: «K'intam kəsɔtər nu layidi-ɛ, nəloku ntɛ Firawona ilɛtsɛnɛ nu: \v 5 Papa kem ɛnasɔŋ'em kədɛrəm, pəcloku: ‹Kəfi k'inder! Məkɔ məwup im nde kufu kəŋkɔ iŋkay nde atɔf ŋa Kanaŋ mɔ.› Difɔ ifaŋ kəpɛ ikɔwup papa kem. K'ilip-ɛ, inder.» \v 6 Kɔ Firawona oloku kɔ: «Məpɛ məkɔ məwup papa kam pəmɔ tɔkɔ ɔsɔŋ'am kədɛrəm mɔ.» \v 7 Kɔ Isifu ɛmpɛ kəkɔwup papa kɔn. Kɔ ŋampɛ kɔ abeki aka saŋka sa Firawona fəp kəbəp abeki a atɔf ŋa Misira. \v 8 Kɔ afum a Isifu fəp, kəlɛk awɛnc aŋa kəbəp ka afum a papa kɔn, mɛnɛ awut afɛt, yɔcɔl yaŋan yɔpɔŋ kɔ yɛfɛt ŋ'anasak atɔf ŋa Kosɛŋ. \v 9 Isifu kɔ cibil ca dəntɔf k'ayɛksɛnɛ fəlɛs ŋampɛ kɔ nkɔn, kɔ tɔsɔŋɛ akɔ a Kanaŋ kəla. \v 10 Ŋandebəp pəferere pa Atad, nŋɛ ŋeyi Yurdɛn takəroŋ mɔ, kɔ ŋawup Yakuba dəndo kəyek-yekəs disrɛ. Kɔ Isifu ombok kas mata camət-mɛrəŋ. \v 11 Kɔ andɛ a atɔf ŋaŋɔkɔ, aka Kanaŋ, ŋayi kəbal ka Yakuba dəndo pəferere pa Atad. Kɔ ŋaloku: «Defi dɔpɔŋ dɔ dandɛ aMisira dacɔ!» Ti t'asɔŋɛ tofo tatɔkɔ tewe ta «Abɛl Misira» nde Yurdɛn takəroŋ. \v 12 Kɔ awut a Yakuba ŋayɔ tɔkɔ papa kəŋan ɛnaloku ŋa mɔ. \v 13 Kɔ awut ɔn ŋaŋkekərɛ kɔ atɔf ŋa Kanaŋ. Kɔ ŋawup kɔ nde kufu ka dalɛ da Makpela, dalɛ ndɛ Abraham ɛnaway Hɛfəroŋ wəHiti dəwaca mɔ, pəyɔ di dəkəwupɛnɛ da afum ɔn, nde Mamre kəsək. \v 14 Ntɛ Isifu elip kəwup papa kɔn mɔ, k'oluksərnɛ Misira kɔ awɛnc aŋa kɔ akɔ ŋanacəmbər kɔ, kəkɔwup papa kɔn mɔ. \s Mes mamɔkɔ mɛnacepər ntɛ defi da Yakuba delip mɔ \p \v 15 Ntɛ awɛnc a Isifu ŋanəŋk a papa kəŋan efi mɔ, kɔ ŋaloku: «Kɔ Isifu ɛŋkafəlɛ pəyɔnɛ wəterɛnɛ kosu, kəluksɛ ka ayɛk ŋa pəlɛc mpɛ sənayɔ kɔ mɔ!» \v 16 Kɔ ŋasom a paloku Isifu: «Papa kam ɛnasom ntɛ a pəcfi: \v 17 ‹Ntɛ tɔ nəŋkɔloku Isifu: O! Ilɛtsɛn'am məŋaŋnɛnɛ awɛnc əm aŋa pəlɛc kɔ kiciya kəŋan, bawo ŋanayɔ əm pəlɛc! Ilɛtsɛn'am məŋaŋnɛ oŋ kiciya ka acar a Kanu ka papa kam!›» Kɔ Isifu ombok ntɛ analoku kɔ moloku mamɔkɔ mɔ. \v 18 Kɔ awɛnc aŋa ŋander ŋa sərka ŋatɛmpɛnɛ Isifu dəntɔf kɔ ŋaloku: «Sən'ɔfɔ akaŋɛ acar am.» \v 19 Kɔ Isifu oloku ŋa: «Ta nənesɛ. Cepɔ Kanu k'iyɔnɛ? \v 20 Nənasek'em kəyɔ ka pəlɛc. Mba Kanu kənakafəli ti pətɔt, kəlompsɛ ka ntɛ teyi mɔkɔ mɔ, kɔ kəyac ka defi da afum alarəm. \v 21 Ndɛkəl oŋ, ta nənesɛ! Indetamɛ nu mɛfaŋ monu fəp kɔ ma awut anu.» Kɔ Isifu ontorɛ-torɛ ŋa bəkəc, k'olok-lokərɛ ŋa dim d'antɔf. \p \v 22 Kɔ Isifu ɛndɛ Misira nkɔn kɔ afum ɔn. K'eyi doru meren tasar tin kɔ wəco (110). \v 23 Kɔ Isifu ɛnəŋk awut a Ɛfrayim haŋ dɛtɛmp maas. Kɔ Makir, wan ka Manase, oŋkom awut ɔn ləŋk ya Isifu kəroŋ. \v 24 Kɔ Isifu oloku awɛnc aŋa: «Kəfi k'inder. Mba Kanu kəndemar nu ilaŋ ti. Kanu kəndepɛnɛ nu nde atɔf ŋɔkɔ kənalɛkɛ Abraham, Siyaka kɔ Yakuba layidi kəsɔŋ ŋa mɔ.» \v 25 Kɔ Isifu ɔsɔŋɛ awut a Yakuba kədɛrəm, pəcloku: «Kanu kəndemar nu ilaŋ ti. Nəde nəpɛnɛ bɛnt yem, nəbɔlɛnɛ yi nnɔ.» \v 26 Kɔ Isifu efi pəsɔtɔ meren tasar tin kɔ wəco (110). K'asop kɔ acɔl nŋɛ ŋɔŋsɔŋɛ wəfi kətɔte katəna mɔ. Kɔ ŋambɛr kɔ kaŋkəra ka tasar pɛpat dəndo atɔf ŋa Misira.