\id REV Revelation in Busa, Ross Jones \ide UTF-8 \h ZIA YÃ \toc1 ZIA YÃ BIRINA YUHANANƐ \toc2 ZIA YÃ \mt1 ZIA YÃ BIRINA YUHANANƐ \io1 Kirisi ena wɛ́gupu gũn 1:1-1:20 \io1 Takadakɛ̃na sↄsi mɛ̀n supplanↄ gbɛ̃nↄnɛ 2:1-3:22 \io1 Takada kokona kũ a kãni'ↄ mɛ̀n supplanↄ gogonaao 4:1-8:1 \io1 Kãkãki mɛ̀n supplanↄ pɛnaa 8:2-11:19 \io1 Kwã kũ nↄ̀bↄ pãsĩ mɛ̀n planↄ 12:1-14:20 \io1 Luda pↄfɛ̃ kɛrɛ mɛ̀n supplanↄ atɛ̃na anduniaa 15:1-19:5 \io1 Kirisi suna à kí ble zĩtɛ 19:6-20:15 \io1 Musu dufu kũ zĩtɛ dufuo 21:1-22:21 \c 1 \s1 Takada díkĩna boki \p \v 1 Luda yã kũ àtɛn su kɛ mↄ̀ Yesu Kirisinɛ de à biri a zↄ̀blerinↄnɛ, akũ à a malaikaa zĩ̀ makũ Yuhana a zↄ̀bleriia, à tò ma yã pìi dↄ̃̀. \v 2 Luda yã kũ Yesu Kirisi de a sèedade ũn ma è, akũ matɛn o. \v 3 Arubarikadenↄn gbɛ̃ kũ à zia yã díkĩna kyó kɛ̀ ũ kũ gbɛ̃ kũ ò a yã mà ò kũnanↄ, zaakũ a gↄrↄ kà kãni. \p \v 4 Makũ Yuhana makũ mɛ́ ma takada díkĩna kɛ̃̀ sↄsi mɛ̀n suppla kũ ò kú Asia bùsuu gũnnↄnɛ. Luda kũ à kun yã, à kun tera, akũsↄ̃ àtɛn su kũ a Nini mɛ̀n suppla kũ ò kú a gbà arɛnↄ \v 5 kũ Yesu Kirisi kũ à de sèedade yãpura ũo ò gbɛ̃kɛ kɛárɛ, ò á gba aafia. Yesu pìimɛ gàavu káaku ũ, àkũmɛ andunia kínanↄ gbãnade ũ. À yewái, à ó bo ó durunnanↄn kũ a aru gbãnao, \v 6 à ó ká kpatan Luda a de gbàgbarinↄ ũ. Àkũ mɛ́ à gakuri kũ gbãnao vĩ gↄrↄ sĩnda pínki! Aami. \v 7 Ǹ gwa, àtɛn su ludambɛ lukun. Gbɛ̃ sĩnda pínki ni a e, bee gbɛ̃ kũ ò a zↄ̃̀nↄ, andunia buri sĩnda pínki ni wɛ̃nda ↄ́ↄ dↄ a yã musu. Lɛmɛ! Aami. \p \v 8 Dikiri Luda pì: Makũmɛ Alafa kũ Omɛgao ũ, Gbãnasĩndapinkide kũ má kun yã, ma kun tera, akũsↄ̃ matɛn su. \s1 Yesu Kirisi bo à suna Yuhanaa \p \v 9 Makũ Yuhana á gbɛ̃ do kunna Yesu gũn kↄ̃ gbɛ̃nↄn ó ũ wari gũn, kíblenaa gũn, mɛnakɛ gũn. Ma kú ísira luan kũ òdi pi Patamↄ Luda yã kũ Yesu de a sèedade ũ yãi. \v 10 Dikiri gↄrↄ zĩ Luda Nini sùma, akũ ma kòto gbãna mà ma kpɛ lán kãkãki'ũ bà \v 11 à pì: Ǹ pↄ́ kũ n è kɛ̃ takada gũn, ń kpãzã sↄsi mɛ̀n suppla kũ ò kú wɛ̃tɛ dínↄ gũnnↄnɛ: Ɛfesu, Simiina, Pɛɛgamumu, Tiatira, Saadi, Filadɛlɛfia kũ Laodiseao. \p \v 12 Akũ ma litɛ, de mà gbɛ̃ kũ àtɛn yã o kũmaoo pì e. Kũ ma litɛ lɛ, ma wura fitiladibↄↄ è mɛ̀n suppla. \v 13 Ma gbɛ̃ke è fitiladibↄↄ pìnↄ tɛ́ lán bisãsiri nɛ́ bà. À utagyaba dana, àtɛn gátɛ a gbá lɛ́a, à wura asa dↄ a gbãn. \v 14 A mìkã de púu táitai lán sãkã ke buu bà, a wɛ́ de lán tɛ́nɛnɛ bà. \v 15 A gbá tɛn tɛ́ kɛ lán mↄ̀gotɛ̃ kũ òtɛn baasa tɛ́vura gũn bà. A kòto de lán ísↄ̃kɛna kĩni bà. \v 16 À susunɛnↄ kũna a ↄplan mɛ̀n suppla, fɛ̃nɛda lɛ́nna kpa plapla tɛn bo a lɛ́n. A ãn tɛn tɛ́ kɛ lán ifãntɛ̃ gbãna bà. \p \v 17 Kũ ma a è, ma lɛtɛ a gbá sarɛ, ma gↄ̃ sã̀ii. Akũ à a ↄpla nàma à pì: Ǹsun tó vĩna n kũro. Makũmɛ Arɛde kũ Kpɛdeo ũ, \v 18 gbɛ̃ kũ àdigↄ̃ kun ũ. Ma ga, akũ má kun, akũsↄ̃ manigↄ̃ kun ari gↄrↄ sĩnda pínki. Má ga kũ gyãwãnwo mↄ̀nɛnↄ kũna. \v 19 Ǹ pↄ́ kũ n è kɛ̃, pↄ́ kũ ò kunnↄ kũ pↄ́ kũ oni su a kpɛnↄ pínki. \v 20 Susunɛ mɛ̀n suppla kũ n è ma ↄplan pìnↄ kũ wura fitiladibↄ mɛ̀n suppla pìnↄ asirin dí: Susunɛ mɛ̀n suppla pìnↄ bi sↄsi mɛ̀n suppla pìnↄ zĩ̀rinↄmɛ, fitiladibↄ mɛ̀n suppla pìnↄ bi sↄsi mɛ̀n suppla pìnↄmɛ. \c 2 \s1 Ɛfesudenↄ yã \p \v 1 Ǹ kɛ̃ Ɛfesu sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ kũ má susunɛ mɛ̀n supplanↄ kũna ma ↄplan, matɛn kure wura fitiladibↄ mɛ̀n supplanↄ tɛ́, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 2 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃ kũ zĩ kũ ntɛn kɛo kũ n mɛnakɛnaao. Ndì we ǹ gbɛ̃ bɛ̃̀nɛnↄ ditɛro. Gbɛ̃ kũ òdi ń zĩda ditɛ Luda zĩ̀rinↄ ũ, akũsↄ̃ ò de a ũro, n ń lɛ́ n gwà n è ɛ́kɛdenↄmɛ ń ũ. \v 3 N mɛna fↄ̃̀, n wari kɛ̀ ma tↄ́ yãi, ńdi kpasaro. \v 4 Ama má yã vĩ kũnwo. Yenyĩ kũ ń vĩmɛnɛ káaku bùsa. \v 5 Ǹ tó n kunna zĩ zaa gↄrↄ kũ ńdi busaro yã dↄngu. Ǹ nɛ̀sɛ litɛ, ǹgↄ̃ yã kũ ndì kɛ yãnↄ kɛ. Tó ńdi kɛ lɛro, mani sunyĩ, mà n fitiladibↄ go. \v 6 Bee kũ abireo ń yã díkĩna vĩ, ń zã Nikolaitãnↄ yãkɛnanↄn lákũ ma zã̀ńgu nà. \v 7 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma: Mani gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè gba zɛ́ à lí wɛ̃̀ndide kũ à kú Luda aruzennaa gũn nɛ́ ble. \s1 Simiinadenↄ yã \p \v 8 Ǹ kɛ̃ Simiina sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ kũ má de Arɛde kũ Kpɛdeo ũ, ma ga ma ɛra ma vu, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 9 Má wɛ́tãmma kũ òtɛn mↄnnɛ dↄ̃ kũ n takasikɛnaao. Bee kũ abireo aruzɛkɛdemɛ n ũ. Gbɛ̃ kũ òdi pi Yudanↄmɛ ń ũ akũsↄ̃ ò de a ũronↄ, kũ ń aduakɛkpɛ de Setan pↄ́ ũ, má dↄ̃ lákũ òdi yã dimma nà. \v 10 Ǹsun vĩna kɛ wari kũ ĩni kɛnɛro. Ǹ ma, Ibilisi ni á gbɛ̃kenↄ ká kpɛ́siran de à á yↄ̃ à gwa, ani wɛ́ tãáwa ari gↄrↄ kuri. Ǹgↄ̃ náani vĩ ari ǹgↄ̃ gɛ́ gao, mani aruzenna kɛnnɛ yàri ũ. \v 11 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma: Ga plade ni wari dↄ gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blèearo. \s1 Pɛɛgamumudenↄ yã \p \v 12 Ǹ kɛ̃ Pɛɛgamumu sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ kũ má fɛ̃nɛda lɛ́nna kpa plapla kũna, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 13 Má n kúki dↄ̃, gu kũ Setan gbà kummɛ. Ń ma yã kũna, ńdi ledi kpámairo, bee gↄrↄ kũ ò ma sèeda yãpurade Antipa dɛ̀ n wɛ̃tɛn, gu kũ Setan kunn pìi. \v 14 Ama má yã vĩ kũnwo fíti. Ń gbɛ̃nↄ vĩ gwe kũ ò Balamu yã kũna. Balaamu pì mɛ́ à dà Balakinɛ à Isarailanↄ gàtɛ à ń dá tãna pↄ́blen kũ pãpãkɛnaao. \v 15 Lɛmɛ dↄ ń gbɛ̃nↄ vĩ gwe, ò Nikolaitãnↄ yã kũna. \v 16 Abire yãi ǹ nɛ̀sɛ litɛ. Tó ńdi kɛ lɛro, mani sunyĩ tera mà zĩ̀ ká kũńwo kũ fɛ̃nɛda kũ à kú ma lɛ́nwo. \v 17 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma. Mani gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè gba mana kũ à utɛnaa, mani a gba gbɛ̀ pura kũ ò tↄ́ dufu kɛ̃̀a dↄ. Gbɛ̃ke tↄ́ pì dↄ̃ro, séde gbɛ̃ kũ ma kpàaa pìi. \s1 Tiatiradenↄ yã \p \v 18 Ǹ kɛ̃ Tiatira sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ Luda Nɛ́ kũ ma wɛ́ de lán tɛ́nɛnɛ bà akũsↄ̃ ma gbá de lán mↄ̀gotɛ̃ bà, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 19 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃, n yenyĩ, n ludanaanikɛnaa, n zĩkɛna kũ n mɛnakɛnaao. Má dↄ̃ dↄ kũ yã kũ ntɛn kɛ kpɛkpɛ mana de a káakupↄla. \v 20 Ama má yã vĩ kũnwo. N nↄgbɛ̃ Yɛzɛbɛli kũ à a zĩda dìtɛ annabi ũ gbà zɛ́. Àtɛni ma zↄ̀blerinↄ sãtɛ, àtɛn dańnɛ ò pãpã kɛ ò tãna pↄ́ ble. \v 21 Ma a gbà zɛ́ à nɛ̀sɛ litɛ, ama à ye à a nɛ̀sɛ litɛ à pãpãkɛna tóro. \v 22 Ǹ ma, mani a wútɛ gyãn, mani tó gbɛ̃ kũ ò pãpã kɛ̀ kãaonↄ wari zↄ̃kↄ̃ kɛ, tó odi nɛ̀sɛ litɛ ò a yã tòro. \v 23 Mani a ìbanↄ dɛdɛ kũ gagagyão, sↄsi gbɛ̃ sĩnda pínki ni dↄ̃ kũ makũ mɛ́ madì gbɛ̃nↄ laasun kũ ń swɛ̃̀ɛo gwa, mani fĩna bo á baadinɛ a yãkɛnaaa. \v 24 Á Tiatira gbɛ̃ kpara kũ á yã pì kũnaro, akũsↄ̃ á yã kũ òdi pi Setan asiri zↄ̃kↄ̃ dↄ̃ronↄ, mani aso pãnde diárɛro. \v 25 À ↄ didi yã kũ á kũnaa ari màgↄ̃ gɛ́ su. \v 26 Gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè, akũsↄ̃ à yã kũ má yeinↄ kũna ari a lɛ́a, mani a gba zɛ́ à gbãna ble burinↄa. \v 27 Ani kí bleḿma kũ mↄ̀ gòoo à ń wíwi lákũ òdi ɛ̃ oro wíwi nà, lán ma De ma gba zɛ́ nà. \v 28 Mani a gba gudↄna susunɛ dↄ. \v 29 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma. \c 3 \s1 Saadidenↄ yã \p \v 1 Ǹ kɛ̃ Saadi sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ kũ má Luda Nini mɛ̀n supplanↄ kũna kũ susunɛ mɛ̀n supplanↄ, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Kunna bɛ̃nɛ tↄ́ mɛ́ à dↄmma, ama gɛ̀ɛmɛ n ũ. \v 2 Ǹ vu, ǹ gbɛ̃ kũ ò gↄ̃̀nnɛnↄ lɛ́ kũ flã̀ao ari ògↄ̃ gɛ́ ga, zaakũ ma è n yãke papana ma Ludanɛro. \v 3 Abire yã mɛ́ à tò yã kũ n mà akũ n sì, ǹ tó àgↄ̃ dↄngu, ǹgↄ̃ kũna, ǹ nɛ̀sɛ litɛ. Tó ńdi vuro, mani sunyĩ lán kpãni bà, ĩnigↄ̃ gↄrↄ zaka kũ mani su dↄ̃ro. \v 4 Bee kũ abireo ń gbɛ̃nↄ vĩ Saadi gwe fíti kũ odi ń pↄ́kasanↄ gbãsĩ kpáro. Óni kure lɛɛlɛ kũ pↄ́ purao dana, zaakũ ò kà a lɛ́i. \v 5 Lɛn gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè nigↄ̃ pↄ́kasa pura dana lɛ. Mani a tↄ́ dɛdɛ wɛ̃̀ndi takadan zikiro. Mani zɛ kãao ma De kũ a malaikanↄ arɛ. \v 6 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma. \s1 Filadɛlɛfiadenↄ yã \p \v 7 Ǹ kɛ̃ Filadɛlɛfia sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ kũ má kú madona yãpurade ũ, má Dauda mↄ̀nɛ kũna, madì zɛ́ wɛ̃ gbɛ̃ke dì fↄ̃ à a tataro, madì zɛ́ tata gbɛ̃ke dì fↄ̃ à a wɛ̃ro, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 8 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Ǹ ma, ma zɛ́ wɛ̃̀nnɛ n arɛ, gbɛ̃ke ni fↄ̃ à a tataro. Bee kũ n gbãna fíti, ń ma yã kũna, ńdi ledi kpámairo. \v 9 Setan aduakɛkpɛ gbɛ̃ kũ òdi ń zĩda ditɛ Yudanↄ ũ, akũsↄ̃ ò de a ũronↄ, mani tó ɛ́kɛde pìnↄ su ò kútɛnnɛ, oni dↄ̃ kũ má yenyĩ. \v 10 Zaakũ ń yã kũ ma dìtɛnnɛ kũna n fↄ̃ n mɛna, mani n sí wari kũ àtɛni su andunia pínki gũnwa, de à gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ yↄ̃ à ń gwa. \v 11 Mani su tera. Ǹgↄ̃ pↄ́ kũ ń vĩ kũna gbãna, de gbɛ̃ke sún n láada símmaro yãi. \v 12 Mani gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè kɛ ma Luda kpɛ́ gbɛ̀gba ũ. Ani bo zikiro. Mani ma Luda tↄ́ kɛ̃a kũ ma Luda wɛ̃tɛ Yurusalɛmu dufu kũ ani kipa bona a kĩnaa zaa musu tↄ́o kũ ma tↄ́ dufuo. \v 13 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma. \s1 Laodiseadenↄ yã \p \v 14 Ǹ kɛ̃ Laodisea sↄsi zĩ̀riinɛ: Makũ Aami, sèeda náanide yãpura kũ má de pↄ́ kũ Luda kɛ̀nↄ mìde ũ, makũ mɛ́ ma yã díkĩna ò. \v 15 Má n yãkɛnanↄ dↄ̃. Ń yĩdaro, akũsↄ̃ ń wãnaro. Má ye ǹgↄ̃ yĩda kesↄ̃ wãna. \v 16 Lákũ ń lↄ́gↄlↄgↄ nà, ń wãnaro akũsↄ̃ ń yĩdaro, mani n pisimɛ. \v 17 Ndì pi ↄgↄde aruzɛkɛde kũ ń pↄ́ke ni vĩromɛ n ũ. Ń dↄ̃ kũ gbɛ̃ pã pótompo barakɛri wɛ̃ndade takaside vĩ̀naamɛ n ũro. \v 18 Matɛn lɛ́ damma, ǹ wura baasana lú ma kĩnaa, de ǹ kɛ ↄgↄde ũ. Ǹ pↄ́kasa pura lú ǹ da, de ǹ n pótompokɛ utɛ ǹ bo wé'in. Ǹ wɛ́ ɛzɛ lú ǹ ká n wɛ́n, de ǹ gu e. \v 19 Madì kpãkɛ̃ gbɛ̃ kũ má yeńyĩnↄi mà ń toto. Abire yã mɛ́ à tò, ǹ wɛ́ tã ǹ nɛ̀sɛ litɛ. \v 20 Ǹ gwa, má zɛna kpɛ́lɛlɛa, matɛn gbà lɛ́. Tó gbɛ̃ ma kòtoo mà, akũ à zɛ́ wɛ̃̀mɛnɛ, mani gɛ̃ mà pↄ́ ble kãao, ani ble kũmao. \v 21 Mani gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè gba zɛ́ à vutɛ kũmao ma gbàaa, lákũ makũ ma zĩ̀i blè ma vutɛ kũ ma Deo a gbàaa nà. \v 22 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ, à yã kũ Luda Nini tɛn o sↄsi gbɛ̃nↄnɛ ma. \c 4 \s1 Donyĩkɛna Ludanɛ zaa musu \p \v 1 Abire gbɛra ma zɛ́ è wɛ̃na ludambɛ. Akũ ma kòto kũ ma mà káaku lán kãkãki'ũ bàa mà dↄ à pì: Ǹ mↄ́ la, mani yã kũ ani su abire gbɛra mↄnnɛ. \v 2 Gwe gↄ̃̀nↄ Luda Nini dìma, akũ ma gbàa è ludambɛ gwe, gbɛ̃ke vutɛa. \v 3 Gbɛ̃ kũ à vutɛnaa pì tɛn tɛ́ kɛ lán gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛde kũ òdi pi diamↄↄ bà kesↄ̃ kaanɛlia. Ludambɛfɛ̃nɛda lika bára pìii, a í de lán lá'i taka bà lán ɛmɛradi bà. \v 4 Gbà mɛ̀n baro awɛɛsiikↄ̃nↄn likai, gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ gbɛ̃nↄn baro awɛɛsiikↄ̃nↄn vutɛvutɛna bára pìnↄa. Ò pↄ́ pura dadana, ò wura fùra kúkuna. \v 5 Legũ tɛn pí, àtɛni bo bára pì kĩnaa, àtɛni pũtã, àtɛni pata. fitila nana gbàa pì arɛ mɛ̀n suppla, mↄ́kↄ̃nↄmɛ Luda Nini mɛ̀n supplanↄ ũ. \v 6 Dígi kú gbàa pì arɛ lán ísira bà. A í kɛ̀ gárangaran lán gbɛ̀digi bà. \p Gbàa pìnↄ daguran pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃nↄn lika gbàa pìii. Wɛ́ dↄdↄḿma kpɛ kũ arɛo. \v 7 Pↄ́ bɛ̃nɛ pìnↄ káakupↄ de lán músu bà, a plade de lán zùsaa bà, a aakↄ̃de ãn de lán bisãsiri ãnn bà, a siikↄ̃de de lán vãu kũ àtɛn vura bà. \v 8 Pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ baadi dɛ̀mbɛrɛ vĩ mɛ̀n suddodo. Wɛ́ dↄdↄ ń dɛ̀mbɛrɛ pìnↄa, a gũn kũ kpɛo. Fãnantɛ̃ kũ gwãanio òdigↄ̃ o lakanaa sari: \q1 Kúadona, kúadona, kúadona, \q1 Dikiri Luda Gbãnasĩndapinkide. \q1 Ń kun yã, ń kun kũ a terao, akũsↄ̃ ntɛn su. \m \v 9 Gↄrↄ kũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaa, akũsↄ̃ àdigↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínki pì tↄ́ kpà, ò bɛ̀ɛrɛɛ lìnɛ, ò a sáabu kpà, \v 10 gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ gbɛ̃nↄn baro awɛɛsiikↄ̃ pìnↄ dì wútɛwutɛ a arɛ ò donyĩ kɛnɛ, òdi ń fùra gogo ò kátɛ gbàa pì arɛ ò pi: \q1 \v 11 Dikiri ó Luda, n ka ò n tↄ́ kpá, \q1 ò bɛ̀ɛrɛ kũ gbãnao linnɛ, \q1 zaakũ n pↄ́ sĩnda pínki kɛ̀, \q1 ń kɛna kũ ń kunnaao bi n pↄyenyĩnaamɛ. \c 5 \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kũ takada kokonaao \p \v 1 Akũ ma takada kokonaa è na gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaa pì ↄplan, ò yã kɛ̃̀a arɛ kũ kpɛo pínki, ò a lɛ́ kũ̀kũ kũ kãni'ↄ lɛu supplao. \v 2 Akũ ma malaika gbãnade è, àtɛn kpàkpa kɛ kũ kòto gbãnao à pì: Dí mɛ́ à kà à kãni'ↄ dínↄ gogo à takada dí poroo? \v 3 Ama gbɛ̃ke kú ludambɛ ke zĩtɛ ke zĩtɛ gbáru kũ ani fↄ̃ à takada pìi poro à gwaro. \v 4 Ma ↄ́ↄ dↄ̀ manamana, zaakũ odi gbɛ̃ke e kũ à kà à takada pìi poro à gwaro. \v 5 Akũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ pìnↄ doke pìmɛnɛ: Ǹsun ↄ́ↄ dↄro. Ǹ gwa, Yuda buri Músu kũ à de Dauda kpata kũ à bↄ̀tↄↄ pà Kína ũ zĩ̀i blè. Àkũ mɛ́ ani fↄ̃ à kãni'ↄ mɛ̀n suppla pìnↄ gogo à takada pìi poro. \v 6 Akũ ma Sãnɛ Bↄ̀rↄↄ è zɛna gbàa pìia pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ kũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ pìnↄ tɛ́. À de lákũ ò a kùtu kpàa bà. A bɛ̃nɛ vĩ mɛ̀n suppla kũ wɛ́o mɛ̀n suppla. Luda Nini mɛ̀n suppla kũ à ń zĩ andunia gu sĩnda pínkianↄon gwe. \v 7 À gɛ̀ɛ à takada pìi sì gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàa pì ↄĩ. \v 8 Kũ à takada pìi sì, akũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ kũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ gbɛ̃nↄn baro awɛɛsiikↄ̃ pìnↄ kùtɛkutɛ Sãnɛ Bↄ̀rↄ pì arɛ. Ń baadi mↄrↄ kũna kũ wura kɛrɛ kũ turaretiti kán à pào. Turaretiti pì bi Luda gbɛ̃nↄ aduakɛnanↄmɛ. \v 9 Ò lɛ̀ dufu sì òtɛn pi: \q1 N ka ǹ takada pì sí ǹ kãni'ↄ pìnↄ gogo, \q1 zaakũ ò n dɛ, \q1 n gbɛ̃nↄ bò Ludanɛ kũ n aruo \q1 buri sĩnda pínki gũn, buriyã sĩnda pínki gũn, \q1 gbɛ̃ sĩnda pínki gũn, bùsu sĩnda pínki gũn. \q1 \v 10 N ń ká kpatan, \q1 ò gↄ̃ ó Luda gbàgbarinↄ ũ, \q1 onigↄ̃ kí ble zĩtɛ. \m \v 11 Akũ ma malaikanↄ è likana gbàa pìii kũ pↄ́ bɛ̃nɛ pìnↄ kũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ pìnↄ dasidasi, ń dasi kà dúbu ũgbangba, oni fↄ̃ ò ń lɛ́ dↄ̃ro. Ma ń kĩni mà, \v 12 ò pì kũ kòto gbãnao: \q1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kũ ò dɛ̀ɛ kà ò iko dↄ̃nɛ \q1 kũ aruzɛkɛo kũ ↄ̃ndↄ̃o kũ gbãnao kũ bɛ̀ɛrɛɛo \q1 ò a sáabu kpá, ò a tↄ́ kpá. \m \v 13 Akũ pↄ́ kũ Luda kɛ̀ musu kũ zĩtɛo kũ zĩtɛ gbáruo kũ ísira gũnwo pínki, bee pↄ́ kũ ò kú gu sĩnda pínkinↄ, ma mà ò pì: \q1 Ògↄ̃ bɛ̀ɛrɛ kũ gbãnao dↄ̃ \q1 gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaanɛ kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo, \q1 ónigↄ̃ ń sáabu kpá, ògↄ̃ ń tↄ́ kpá gↄrↄ sĩnda pínki. \m \v 14 Pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ pì, aami. Akũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ pìnↄ wùtɛwutɛ ò donyĩ kɛ̀nɛ. \c 6 \s1 Kãni'ↄgogonaa \p \v 1 Ma è Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ mɛ̀n suppla pìnↄ káakude gò. Akũ ma mà pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ doke yã ò lán legũpũtãnaa bà à pì: Ǹ mↄ́! \v 2 Akũ ma sↄ̃ pura è, gbɛ̃ kũ à dia sá kũna. Ò kífuraa kùnɛ, akũ à bò zĩ̀bleri ũ, de à gɛ́ zĩ̀ ble. \p \v 3 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ plade gò, ma mà pↄ́ bɛ̃nɛ plade pì: Ǹ mↄ́! \v 4 Sↄ̃ pãnde bò dↄ, à de tɛ̃ɛ zónzon. Ò gbɛ̃ kũ à dia gbà zɛ́ à aafia sí anduniaa, de gbɛ̃nↄ kↄ̃ dɛdɛ. Ò fɛ̃nɛda zↄ̃kↄ̃ↄ kpàa. \p \v 5 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ aakↄ̃de gò, ma mà pↄ́ bɛ̃nɛ aakↄ̃de pì: Ǹ mↄ́! Akũ ma sↄ̃ sira è, gbɛ̃ kũ à dia zaka kũna. \v 6 Ma kĩni mà lán gbɛ̃ kòtoo bà, à bò pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃ pìnↄ tɛ́ à pì: Ése zaka lɛ́ domɛ gↄrↄ do zĩ ↄgↄ ũ. Gbado zaka lɛ́ aakↄ̃mɛ gↄrↄ do zĩ ↄgↄ ũ. Ǹsun tó kù línↄ kũ geepi línↄ yakaro. \p \v 7 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ siikↄ̃de gò, ma pↄ́ bɛ̃nɛ siikↄ̃de kòtoo mà à pì: Ǹ mↄ́! \v 8 Akũ ma sↄ̃ pufau è, gbɛ̃ kũ à dia tↄ́n Ga, Gyãwãn tɛ́i. Ò ń gbá zɛ́ ògↄ̃ iko vĩ andunia gbɛ̃nↄ lɛu siikↄ̃dea, ò ń dɛdɛ kũ zĩ̀io kũ nàao kũ gagagyão kũ nↄ̀bↄ pãsĩnↄo. \p \v 9 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ sↄↄrode gò, gbɛ̃ kũ ò ń dɛdɛ Luda yã ona kũ Yesu sèedakpanaao yãi, ma ń gyãwãndenↄ è turaretitikpataki gbáru. \v 10 Ò wiki gbãna lɛ̀ ò pì: Dikiri kũ à kú adona yãpurade, bↄrɛn ĩni yãkpatɛ kɛ kũ gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ ǹ ó dɛna fĩna boḿmaa? \v 11 Akũ ò utagyaba pura dàda ń baadinɛ, ò pìńnɛ ò mɛna fↄ̃ fíti ari ń Yesu zↄ̀bleri dake kũ oni ń dɛdɛ lán ń bànↄ lɛ́ gɛ́ káo. \p \v 12 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ suddode gò, ma è zĩtɛ yĩ̀gãyĩgã pãsĩpãsĩ, ifãntɛ̃ sira kũ̀ níkiniki lán biza kũ ò dà òsin bà, mↄvura tɛ̃ra kũ̀ lán aru bà mámmam. \v 13 Susunɛnↄ bò ludambɛ, ò kↄ̀tɛ zĩtɛ lán zàga'ĩa dì línɛ ísi woro nà. \v 14 Ludambɛ kɛ̃̀kↄ̃a, à kòkokoko lán pɛ̀ɛ bà. Kpinↄ kũ ísira luannↄ sↄ̃̀ ń kúkia pínki. \v 15 Andunia kínanↄ kũ kpatablerinↄ kũ soza gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ kũ aruzɛkɛdenↄ kũ gbãnadenↄ kũ gbɛ̃ sĩnda pínkio zↄ̀nↄ kesↄ̃ zĩdadenↄ ùtɛ gbɛ̀wɛɛnↄn kũ gbɛ̀sↄkↄnↄo. \v 16 Ń wiki gↄ̃̀ dↄ: \q1 Kpinↄ kũ gbɛ̀nↄ à daóla, \q1 à ó utɛ gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaanɛ, \q1 à ó sí Sãnɛ Bↄ̀rↄ pↄfɛ̃a. \m \v 17 Zaakũ ń pↄfɛ̃kipammana gↄrↄ zↄ̃kↄ̃ↄ kà. Dí mɛ́ ani fↄ̃ à bonn? \c 7 \s1 Sèedakɛna Luda zↄ̀blerinↄa \p \v 1 Abire gbɛra ma malaika gbɛ̃nↄn siikↄ̃nↄ è zɛzɛna andunia kusuru siikↄ̃nↄa, ń baadi a kusuru ĩa kũna, de ĩa sún pá zĩtɛ ke ísira ke lí kearo yãi. \v 2 Akũ ma malaika pãnde è, à bò à fùtɛ ifãboki kpa, à Luda Wɛ̃̀ndide sèedakɛbↄ kũna. À lɛ́ gbãna zù malaika gbɛ̃nↄn siikↄ̃ kũ ò ń gbá zɛ́ ò zĩtɛ kũ ísirao yaka pìnↄi \v 3 à pì: Àsun zĩtɛ ke ísira ke línↄ yakaro ari ò sèeda kɛ ó Luda zↄ̀blerinↄ mì'arɛnↄa. \v 4 Akũ ò gbɛ̃ kũ ò sèedaa pìi kɛ̀ḿmanↄ lɛ́ òmɛnɛ, ń gbɛ̃nↄn dúbu basuppla awɛɛsiikↄ̃mɛ. Ò bò Isaraila buri sĩnda pínki gũn. \q1 \v 5 Yuda burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Rubɛni burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Gada burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 \v 6 Asa burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Nafatali burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Manase burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 \v 7 Simɛↄ burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Levi burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Isaka burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 \v 8 Zɛbuluni burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Yusufu burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla \q1 Biliaminu burinↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla. \s1 Buri sĩnda pínki kakarana ludambɛ \p \v 9 Abire gbɛra ma gbɛ̃nↄ è dasidasi, oni fↄ̃ ò ń lɛ́ dↄ̃ro. Ò bò bùsu sĩnda pínki gũn, buri sĩnda pínki gũn, gbɛ̃ sĩnda pínki gũn, buriyã sĩnda pínki gũn. Ò zɛzɛna gbà kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo arɛ. Ò utagyaba pura dadana, ò zaa lánↄ kũkũna ń ↄĩ. \v 10 Òtɛn wiki gbãna lɛ́ òtɛn pi: \q1 Surabanaa dì bo ó Luda kũ à vutɛna gbàaa \q1 kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo kiamɛ. \b \p \v 11 Malaikanↄn zɛzɛna ò lìka gbà kũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ kũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃nↄi ń pínki, akũ ò kùtɛkutɛ gbàa pì arɛ ò donyĩ kɛ̀ Ludanɛ \v 12 ò pì: \q1 Aami! Ó Luda mɛ́ à tↄ́ vĩ kũ gakurio \q1 kũ ↄ̃ndↄ̃o kũ sáabuo kũ bɛ̀ɛrɛɛo \q1 kũ ikooo kũ gbãnao gↄrↄ sĩnda pínki. Aami! \b \p \v 13 Akũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ pìnↄ doke ma la à pì: Dínↄn gyabapuradari díkĩnanↄ ũu? Ò bò máa? \v 14 Ma pìnɛ: Baa, mↄkↄ̃n mɛ́ ń dↄ̃. Akũ à òmɛnɛ: Gbɛ̃ kũ ò bò wɛ́tãmma zↄ̃kↄ̃ↄ gũnnↄmɛ. Ò ń utagyabaa pìnↄ pìpi Sãnɛ Bↄ̀rↄ aru gũn à pura kũ̀. \q1 \v 15 Abire yãin ò kú Luda gbà arɛ, \q1 òtɛn doi a kpɛ́n fãnantɛ̃ kũ gwãanio. \q1 Gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaa pìi dì a kuta kúńla. \q1 \v 16 Nà ke ími ni ń dɛ doro, \q1 ifãntɛ̃ ni ń lɛ́ro, gu ni wãḿmaro, \q1 \v 17 zaakũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kũ à kú gbà guragura ni kɛ ń Dã̀ri ũ, \q1 ani dońnɛ arɛ ari ísɛ̃ wɛ̃̀ndide bokia, \q1 gbasa Luda ni ń wɛ́tɛ̃ warawarańnɛ pínki. \c 8 \s1 Kãni'ↄ supplade gonaa \p \v 1 Kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ kãni'ↄ supplade gò, ludambɛ kɛ̀ kítikiti lákũ minti baraakuri taka bà. \v 2 Akũ ma malaika gbɛ̃nↄn suppla kũ òdigↄ̃ zɛzɛna Luda arɛnↄ è, ò kãkãki kpàḿma mɛ̀n suppla. \p \v 3 Akũ malaika pãnde sù à zɛ̀ turaretitikpataki kũ ò pì kũ wuraao sarɛ, à tɛ́sibↄ kũ ò pì kũ wuraao kũna. Ò turaretiti kpàa dasidasi de à kakara kũ Luda gbɛ̃nↄ pínki aduakɛnaao à kpata, akũ à kpàta gbà arɛ turaretitikpataki pìia. \v 4 Akũ turaretiti túsukpɛ kũ Luda gbɛ̃nↄ aduakɛnaao fùtɛ malaika ↄĩ Luda arɛ. \v 5 Akũ malaikaa pì tɛ́sibↄↄ sɛ̀, à tɛ́ sìo turaretitikpatakia à pà, akũ à zù zĩtɛ. Legũ tɛn pata, àtɛn pũtã, àtɛn pí, akũ zĩtɛ yĩ̀gãyĩgã. \s1 Kãkãki mɛ̀n supplanↄ pɛnaa \p \v 6 Malaika gbɛ̃nↄn suppla kũ ò kãkãki mɛ̀n suppla kũnaa pìnↄ a pɛna soru kɛ̀. \v 7 A káakude a kãkãki pɛ̀, akũ ò legũgbɛ kũ tɛ́o kakarana kũ aruo kↄ̀tɛ zĩtɛ. Zĩtɛ lɛu aakↄ̃de tɛ́ kũ̀, línↄ lɛu aakↄ̃de tɛ́ kũ̀, sɛ̃̀ ísi tɛ́ kũ̀ míↄmiↄ. \p \v 8 Malaika plade a kãkãki pɛ̀, akũ pↄ́ tɛ́de bò à sì ísiran lán kpi zↄ̃kↄ̃ↄ bà. Ísira lɛu aakↄ̃de lì aru ũ, \v 9 akũ ísira pↄ́ bɛ̃nɛnↄ lɛu aakↄ̃de gàga, gó'itɛnↄ lɛu aakↄ̃de yàka. \p \v 10 Malaika aakↄ̃de a kãkãki pɛ̀, akũ susunɛ zↄ̃kↄ̃ kũ àtɛn tɛ́ kũ lán sɛ̃̀ntɛ bàa bò ludambɛ, à lɛ̀tɛ à dà swanↄ kũ ísɛ̃bokinↄ lɛu aakↄ̃dela. \v 11 Susunɛ pì tↄ́n Sɛwɛ. Í lɛu aakↄ̃de lì sɛwɛ ũ, akũ gbɛ̃ kũ ò í pìi mìnↄ gàga dasi a kyã̀kyã yãi. \p \v 12 Malaika siikↄ̃de a kãkãki pɛ̀, akũ ò ifãntɛ̃ lɛu aakↄ̃de lɛ̀ kũ mↄvuraao lɛu aakↄ̃de kũ susunɛnↄ lɛu aakↄ̃de, de ń lɛu aakↄ̃de sira kũ yãi. Akũ fãnantɛ̃ lɛu aakↄ̃de gↄ̃̀ gupurakũnaa sari, lɛn à kun lɛ gwãani dↄ. \v 13 Akũ ma vãu è, àtɛn vura musumusu. Ma mà, à wiki gbãna lɛ̀ à pì: Waiyoo, waiyoo, waiyoo gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ malaika gbɛ̃nↄn aakↄ̃ kũ ò gↄ̃̀ pìnↄ kãkãki'ũ kũ àtɛn gɛ́ bo yãi. \c 9 \p \v 1 Malaika sↄↄrode a kãkãki pɛ̀, akũ ma susunɛ è, à bò ludambɛ à lɛ̀tɛ zĩtɛ. Akũ ò Zĩngowɛɛ lòkoto mↄ̀nɛ kpàa, \v 2 akũ susunɛ pì Zĩngo wɛ̀ɛ lòkoto pì zɛ́ wɛ̃̀. Túsukpɛ bòn lán tãmatɛ zↄ̃kↄ̃ túsukpɛ bà, akũ Zĩngo wɛɛ pì túsukpɛ ifãntɛ̃ sira kũ̀, gu kɛ̀ síi níkiniki. \v 3 Kwanↄ bↄ̀tɛ túsukpɛ pìi gũn, ò dà zĩtɛla. Ò ń gbá gbãna lán andunia fínↄ gbãna bà. \v 4 Ò pìńnɛ òsun wari dↄ sɛ̃̀ɛaro ke lá ke lí ke, séde gbɛ̃ kũ ò Luda sèeda vĩ ń mì'arɛaronↄ. \v 5 Odi ń gba zɛ́ ò gbɛ̃nↄ dɛdɛro, ama oni ń da mɛ̀'ũmmanan ari mↄ sↄↄro. Ń wãwã de lán fí gbɛ̃pana wãwã bàmɛ. \v 6 Gↄrↄ birenↄa gbɛ̃nↄ ni ga wɛtɛ, oni ero. Ga ni ni ń dɛ, ama ga ni bàa lɛ́ńnɛ. \p \v 7 Kwa pìnↄ de lán sↄ̃ kũ ò soru mà kũ zĩ̀ionↄ bà. Ò pↄ́ke kúkuna lán wura fùraa bà, ń ãn de lán bisãsiri ãnn bà. \v 8 Ò mìkã vĩ gbã̀nagbãna lán nↄgbɛ̃ mìkã bà, ò sakanↄ vĩ lán músu saka bà. \v 9 Ń kùsɛ de lán mↄ̀ uta bà, ń dɛ̀mbɛrɛ kĩni dↄ lán gó dasi kũ sↄ̃nↄ tɛn gátɛ zĩ̀i gũn kĩni bà. \v 10 Ò vlã vĩ kũ kàao lán fí pↄ́ bà. Ń gbãna kú ń vlã pìnↄa, de ò wari dↄo gbɛ̃nↄa ari mↄ sↄↄro. \v 11 Zĩngowɛɛ lòkoto malaikaa pìmɛ ń kína ũ. Kũ Eberu yão a tↄ́n Abadↄ̃. Kũ Giriki yão sↄ̃ Apↄliↄ̃. \v 12 Yã pãsĩ káakupↄ gɛ̃̀tɛ, a mɛ̀n planↄ tɛn su a kpɛ dↄ. \p \v 13 Malaika suddode a kãkãki pɛ̀. Ma kòtoo mà à bò Luda arɛ turaretitikpataki kũ ò pì kũ wuraao bɛ̃nɛ siikↄ̃nↄ kpa. \v 14 À pì malaika suddode kũ à kãkãki kũnaanɛ: Ǹ malaika gbɛ̃nↄn siikↄ̃ kũ ò yĩyĩna swada kũ òdi pi Yuflati sarɛnↄ poro. \v 15 Akũ à malaika gbɛ̃nↄn siikↄ̃ kũ ò ń soru kɛ̀ wɛ̃̀ birea mↄ birea gↄrↄ birea gↄrↄ zaka bire yãinↄ pòro, de ò bisãsirinↄ lɛu aakↄ̃de dɛdɛ yãi. \v 16 Ò soza sↄ̃denↄ dasi lɛ́ òmɛnɛ, ò gbɛ̃nↄn miliↄ̃ wàa domɛ. \v 17 Wɛ́gupu'enaa pìi gũn lán ma sↄ̃ pìnↄ kũ ń dìrinↄ è nàn dí: Ò mↄ̀ utanↄ dadana tɛ̃ɛ lán tɛ́ bà, búgu lán buluu bà, kpà'ikpa'i lán ifãntɛ̃gbↄ̃ↄ bà. Sↄ̃ pìnↄ mì de lán músu mìi bà. Tɛ́ kũ túsukpɛo kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ↄo tɛn bo ń lɛ́n. \v 18 Kisira mɛ̀n aakↄ̃ díkĩnanↄ, tɛ́ kũ túsukpɛo kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ kũ àtɛn bo ń lɛ́ gũnwo mɛ́ à bisãsirinↄ lɛu aakↄ̃de dɛ̀dɛ. \v 19 Zaakũ sↄ̃ pìnↄ gbãna kú ń lɛ́ gũn kũ ń vlão dↄ. Ń vlã de lán mlɛ̃̀ɛ bà, ò mì vĩ kũ òdi wari dↄo gbɛ̃nↄa. \p \v 20 Gbɛ̃ kpara kũ odi gaga kisira pìi musuronↄ, odi nɛ̀sɛ litɛ ò pↄ́ kũ ò kɛ̀ yã tòro. Ò kpɛ́ òtɛn kútɛ tãnanↄnɛ kũ pↄ́ kũ ò kɛ̀ kũ wuraao kũ andurufuuo kũ mↄ̀gotɛ̃o kũ gbɛ̀ɛo kũ lío. Pↄ́ pìnↄ dì gu ero, òdi yã maro, òdi táa o sↄ̃ro. \v 21 Odi nɛ̀sɛ litɛ ò ń gbɛ̃dɛna tòro ke ń pↄ́dammana ke ń gbãsĩkɛna ke ń kpãni'ona. \c 10 \s1 Malaika kũ takada porona fítinnao \p \v 1 Akũ ma malaika gbãnade pãnde è, à bò ludambɛ, àtɛn kipa. Ludambɛ luku likai, ludambɛfɛ̃nɛda kú a mìla. A ãn de lán ifãntɛ̃ bà, a gbánↄn de lán tɛ́nɛnɛ bà. \v 2 À takada fítinna kũna porona. À a ↄpla gbá zɛ̀ ísiraa, à a ↄzɛ gbá zɛ̀ zĩtɛa. \v 3 À wiki gbãna lɛ̀ lán músu pũtãnaa bà. Kũ à wiki lɛ̀, legũpũtãna mɛ̀n supplanↄ yã ò. \v 4 Kũ legũpũtãna mɛ̀n suppla pìnↄ yã ò lɛ, má ye mà kɛ̃ takada gũn, akũ ma kòtoo mà, à bò ludambɛ à pì: Ǹgↄ̃ yã kũ legũpũtãna mɛ̀n suppla pìnↄ ò kũna asiri gũn, ǹsun kɛ̃ro. \v 5 Malaika kũ ma è zɛna ísira kũ zĩtɛooaa pì a ↄpla sɛ̀ à dↄ̀ musu, \v 6 akũ à sì kũ Luda kũ à kun gↄrↄ sĩnda pínkio kũ à musu kũ zĩtɛo kũ ísiraoo kɛ̀ kũ pↄ́ kũ ò kú ń gũnnↄ pínki à pì: Ani gì kɛ doro. \v 7 Malaika supplade kãkãki pɛ́gↄrↄ zĩ, tó àtɛn su pɛ́, Luda pↄyenyĩna kũ à utɛna ni kɛ, lán à a baaruu kpà a zↄ̀bleri annabinↄnɛ nà. \p \v 8 Akũ ma kòto kũ ma mà à bò ludambɛ pìi mà dↄ à pì: Ǹ gɛ́ ǹ takada porona kũ à na malaika kũ à zɛna ísira kũ zĩtɛoo musu ↄĩ sí. \v 9 Akũ ma gɛ malaikaa pì kĩnaa, ma pìnɛ à takada fítinna pì kpáma, akũ à pìmɛnɛ: Ǹ sí ǹ só. Anigↄ̃ nna n lɛ́n lán zↄ́ bà, ama ani kɛ n nɛ̀sɛɛnɛro. \v 10 Akũ ma takada fítinna pìi sì malaikaa pì ↄĩ, ma sò. À kɛ̀ nna ma lɛ́n lán zↄ́ bà. Kũ ma mↄ̀, adi kɛ ma nɛ̀sɛɛnɛro. \v 11 Akũ ò pìmɛnɛ mà annabikɛyã o dↄ manamana burinↄ kũ bùsunↄ kũ buriyãnↄ kũ kínanↄ yã musu. \c 11 \s1 Sèedade gbɛ̃nↄn planↄ \p \v 1 Akũ ò leba kpàma pↄ́yↄ̃bↄ ũ, ò pìmɛnɛ: Ǹ futɛ ǹ Luda kpɛ́ yↄ̃ kũ a gbagbakio, ǹ donyĩri kũ ò kú gwenↄ naro. \v 2 Ǹ a ↄn tó, ǹsun yↄ̃ro, zaakũ ò kpà kifirinↄaamɛ. Oni gɛ̀sɛ pɛ́tɛpɛtɛ Luda wɛraa ari mↄ bupla awɛɛpla. \v 3 Mani ma sèedade gbɛ̃nↄn planↄ gba zɛ́ ò annabikɛyã o gↄrↄ wàa suddo kũ baaakↄ̃oo pìi gũn kũ uta kasanↄo dadana. \v 4 Gbɛ̃ pìnↄn kù lí mɛ̀n pla kũ fitiladibↄ mɛ̀n pla kũ ò zɛna andunia Dikiri arɛnↄ ũ. \v 5 Tó gbɛ̃ tɛn wɛtɛ à wari dↄḿma, tɛ́ ni bo ń lɛ́n à ń ibɛrɛɛ pìnↄ kpáta. Lɛn gbɛ̃ kũ àtɛn wɛtɛ à wari dↄḿma ni ga lɛ. \v 6 Ò ludambɛ zɛ́ tatana gbãna vĩ, de legũ sún ma gↄrↄ kũ òtɛn annabikɛyã oro yãi. Ò í litɛna aru ũ gbãna vĩ dↄ. Oni kisira buri sĩnda pínki kpá anduniai gↄrↄ kũ ò yeiia. \p \v 7 Tó ò ń sèedaakɛnaa làka, nↄ̀bↄ pãsĩ kũ àdi bo Zĩngo wɛ̀ɛ lòkoto gũn ni zĩ̀ ká kũńwo à zĩ̀ bleḿma à ń dɛdɛ. \v 8 Ń gɛ̀nↄ nigↄ̃ katɛna wɛra zↄ̃kↄ̃ kũ ò ń Dikiri pà lía zɛ́da gũn. Yáasi gũn òdi wɛra pì sísi Sↄdↄmu ke Misila. \v 9 Gbɛ̃ sĩnda pínki kũ buri sĩnda pínkio kũ buriyã sĩnda pínki òrinↄ kũ bùsu sĩnda pínki gbɛ̃nↄ ni ń gɛ̀nↄ gwagwa ari gↄrↄ aakↄ̃ kũ a kusuo, oni we ò ń vĩro. \v 10 Gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ ni pↄnna kɛ, oni dikpɛ kɛ, oni gba dakↄ̃nɛ, kũ annabi gbɛ̃nↄn pla kũ ò wari dↄ̀ḿma pìnↄ gàga yãi. \p \v 11 Gↄrↄ aakↄ̃ kũ a kusuo pìi gbɛra Luda tò wisa wɛ̃̀ndide gɛ̃̀ńgu, akũ ò fùtɛ ò zɛ̀. Vĩna gbɛ̃ kũ ò ń énↄ kũ̀ manamana. \v 12 Akũ annabii pìnↄ kòto gbãna mà à bò ludambɛ, à pìńnɛ: À futɛ à mↄ́ la. Gↄrↄ kũ ń ibɛrɛnↄ wɛ́ fĩḿma, akũ ò fùtɛ ò tà musu ludambɛ luku gũn. \v 13 Zĩ kũ̀a zĩtɛ yĩ̀gãyĩgã pãsĩpãsĩ, wɛra pì lɛu kuride gbòro, akũ gbɛ̃nↄn dúbu supplanↄ gàga zĩtɛyĩgãyĩgãnaa pìi gũn. Vĩna gbɛ̃ kparanↄ kũ̀, akũ ò bɛ̀ɛrɛɛ lì Luda Musudenɛ. \v 14 Yã pãsĩ plade gɛ̃̀tɛ, a aakↄ̃de tɛn ká sà. \s1 Kãkãki supplade pɛnaa \p \v 15 Malaika supplade a kãkãki pɛ̀. Kòto gbãnanↄ bò ludambɛ ò pì: \q1 Andunia kpataa gↄ̃̀ ó Dikiri pↄ́ ũ \q1 kũ kína kũ à kàao, \q1 anigↄ̃ kí ble gↄrↄ sĩnda pínki. \m \v 16 Gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ gbɛ̃nↄn baro awɛɛsiikↄ̃ kũ ò vutɛvutɛna ń gbàaa Luda arɛ pìnↄ kùtɛkutɛ ò donyĩ kɛ̀nɛ \v 17 ò pì: \q1 Dikiri Luda Gbãnasĩndapinkide \q1 kũ ń kun yã akũsↄ̃ ń kun ari tera, \q1 o n sáabu kɛ̀, \q1 zaakũ n bo kũ n gbãna zↄ̃kↄ̃ↄomɛ, \q1 gbasa n na kíblenaaa. \q1 \v 18 Bùsu sĩnda pínki gbɛ̃nↄ pↄ fɛ̃̀, \q1 akũ n pↄfɛ̃ kìpaḿma. \q1 N yãkpatɛkɛna kũ gyãwãndenↄ gↄrↄ kà. \q1 Ĩni fĩna bo n zↄ̀bleri annabinↄnɛ \q1 kũ n gbɛ̃ kũ òtɛn vĩna kɛnnɛnↄ, \q1 nɛ́ fíti gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃, \q1 ĩni anduniadɛrinↄ dɛdɛ. \m \v 19 Akũ ò Luda kpɛ́ kũ à kú musu wɛ̃̀, akũ ò Luda bàka kunna kũńwo àkpatii è a gũn. Legũ tɛn pí, àtɛn pata, àtɛn pũtã. Zĩtɛ yĩ̀gãyĩgã, legũgbɛ pãsĩ kↄ̀tɛ. \c 12 \s1 Nↄgbɛ̃ kũ kwã zↄ̃kↄ̃ↄo \p \v 1 Akũ ma wɛ́ sì sèeda zↄ̃kↄ̃ bonsarɛlɛ ludambɛ. Nↄgbɛ̃ ke ifãntɛ̃ yĩna biza ũ, mↄvura kú a gbá gbáru, à susunɛ mɛ̀n kuri awɛɛplanↄ kuna kífura ũ. \v 2 À nↄ̀sina, akũ nↄ̀wãwã fùtɛa, àtɛn nɛ́'iwãwã wiki lɛ́. \v 3 Akũ ma wɛ́ sì pↄ́ pãndelɛ ludambɛ sèeda ũ. Kwã zↄ̃kↄ̃ tɛ̃ra zónzon kú gwe, a mìi mɛ̀n suppla, a bɛ̃nɛ mɛ̀n kuri. À kífura mɛ̀n supplanↄ kúkuna. \v 4 À susunɛnↄ lɛu aakↄ̃de wòwo ludambɛ kũ a vlão, à kↄ̀tɛ zĩtɛ, akũ à sù à zɛ̀ nↄgbɛ̃ kũ à ye à nɛ́ i pì arɛ, de à le à nɛ́ kũ ani i pì só yãi. \v 5 Akũ nↄgbɛ̃ pì nɛ́gↄ̃gbɛ̃ kũ ani kí ble buri sĩnda pínkia kũ mↄ̀ gòoo ì. Akũ ò nɛ́ pìi sɛ̀ ò tà kãao Luda kũ a gbàao kĩnaa. \v 6 Nↄgbɛ̃ pìi bàa lɛ̀ à tà sɛ̃̀n, gu kũ Luda kɛ̀kɛnɛ, de ò a gwa gↄrↄ wàa suddo kũ baaakↄ̃oo gũn. \p \v 7 Akũ zĩ̀ fùtɛ ludambɛ, Mukaila kũ a ìbanↄ zĩ̀i kà kũ kwã pìio, kwã kũ a ìbanↄ zĩ̀i kà kũńwo. \v 8 Akũ ń gbãna kĩ̀a, odi vutɛki e ludambɛ doro. \v 9 Ò pɛ̀ kwã zↄ̃kↄ̃ↄ pìia ò a bò. Àkũ mɛ́ à mlɛ̃̀ zĩ kũ òdi pi Ibilisi kesↄ̃ Setan, andunia pínki sã̀tɛri ũ. Ò a bò ò zù zĩtɛ kũ a ìbanↄ lɛɛlɛ. \v 10 Akũ ma kòto gbãna mà ludambɛ à pì: \q1 Ó Luda zĩ̀i blè sà, \q1 a gbãna kũ a kpataao bò gupuraa, \q1 à ikoo kpà kína kũ à kàa. \q1 Zaakũ ò pɛ̀ yãdimmariia ò a bò. \q1 Akũ mɛ́ àdigↄ̃ ó gbɛ̃nↄ yaka ó Ludanɛ fãnantɛ̃ kũ gwãanio. \q1 \v 11 Ó gbɛ̃nↄ zĩ̀i blèa kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ aru gbãnao \q1 kũ ń sèedadekɛyão. \q1 Ò gì ń wɛ̃̀ndiii ari ò gɛ̀ɛ gào. \q1 \v 12 Abire yãi ákↄ̃nↄ kũ á kú ludambɛnↄ, \q1 à pↄnna kɛ. \q1 Waiyoo zĩtɛ kũ ísirao, \q1 zaakũ Ibilisi kìpaáwa kũ pↄfɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄomɛ, \q1 kũ à dↄ̃ kũ gↄrↄ kũ à gↄ̃̀arɛ kpáraro yãi. \p \v 13 Kũ kwã è ò a zu zĩtɛ, akũ à pɛ̀tɛ nↄgbɛ̃ kũ à nɛ́gↄ̃gbɛ̃ ì pìii. \v 14 Akũ ò vãu zↄ̃kↄ̃ dɛ̀mbɛrɛ mɛ̀n pla kpà nↄgbɛ̃ pìia à vurao à kɛ zã̀ kũ mlɛ̃̀ɛ pìio, à tá gu kũ ò kɛ̀kɛɛnɛ sɛ̃̀n, de ò a gwa gwe wɛ̃̀ aakↄ̃ kũ a kusuo. \v 15 Mlɛ̃̀ɛ pì í pìsi nↄgbɛ̃ pì kpɛ lán swa bà, de ísↄ̃ le à a sɛ́, \v 16 akũ zĩtɛ nↄgbɛ̃ pìi mìi sì, à a lɛ́ wɛ̃̀, à í kũ à bò kwã lɛ́n pìi mì. \v 17 Akũ kwã pì pↄ fɛ̃̀ nↄgbɛ̃ pìii, à gɛ̀ɛ zĩ̀ ká kũ a buri kũ ò gↄ̃̀nↄ, gbɛ̃ kũ ò Luda yã kũna, kũ ò kun Yesu sèedade ũnↄ. \v 18 Kwã pì zɛna ísira lɛ́a. \c 13 \s1 Nↄ̀bↄ pãsĩ mɛ̀n planↄ \p \v 1 Akũ ma nↄ̀bↄ pãsĩ è, àtɛn bo ísira pìi gũn, a mìi mɛ̀n suppla, a bɛ̃nɛ mɛ̀n kuri. Bɛ̃nɛ mɛ̀n kuri pìnↄn kífura kúkuna. Dↄkɛna kũ Ludao tↄ́ kɛ̃na a mìi pìnↄa. \v 2 Nↄ̀bↄ pãsĩ kũ ma èe pìi bò lán sàboo bà, a ↄ pãsĩ manamana. A lɛ́ de lán músu lɛ́ bà. Kwã a gbãna kpàa kũ a gbàao kũ a iko zↄ̃kↄ̃ↄo. \v 3 A mìi pìnↄ doke de lán ò a kari kɛ̀ ari à kà ganaa bà, akũ a bↄ̀ↄ pìi làka. A yã bò andunia gbɛ̃ sĩnda pínki sarɛ, akũ ò tɛ̀i. \v 4 Akũ ò donyĩ kɛ̀ kwã pìinɛ, kũ à a ikoo kpà nↄ̀bↄ pãsĩ pìia yãi. Ò kùtɛ nↄ̀bↄ pãsĩ pìinɛ dↄ ò pì: Dí mɛ́ à kà nↄ̀bↄ pãsĩ pì ũu? Dí mɛ́ ani fↄ̃ à zĩ̀ ká kãaoo? \p \v 5 Ò karambaani yã'ona lɛ́ kpà nↄ̀bↄ pãsĩ pìia, à Luda tↄ́ bɛ̃̀nɛ sío, akũ ò a gbà zɛ́ à iko kɛ ari mↄ bupla awɛɛpla. \v 6 Akũ à nà dↄkɛna kũ Ludaooa, à a tↄ́ bɛ̃̀nɛɛ sì kũ a kúkio kũ gbɛ̃ kũ ò kú gwenↄ. \v 7 Ò a gbà zɛ́ à zĩ̀ ká kũ Luda gbɛ̃nↄ à zĩ̀ bleḿma. Ò a gbà zɛ́ dↄ àgↄ̃ iko vĩ buri sĩnda pínkia kũ gbɛ̃ sĩnda pínkio kũ buriyã sĩnda pínki òrinↄ kũ bùsu sĩnda pínkio. \v 8 Tó adi kɛ gbɛ̃ kũ ń tↄ́ kú wɛ̃̀ndi takada gũnnↄ baasiro, gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ ni donyĩ kɛ nↄ̀bↄ pãsĩ pìinɛ ń pínki. Takada pì bi Sãnɛ Bↄ̀rↄ kũ ò dɛ̀ zaade Luda dí andunia kátɛro pↄ́mɛ. \v 9 Gbɛ̃ kũ à sã vĩ yã pì ma. \q1 \v 10 Gbɛ̃ kũ Luda dìtɛ ò a kũ zĩ̀zↄ ũ oni a kũmɛ. \q1 Gbɛ̃ kũ Luda dìtɛ ò a dɛ fɛ̃nɛdao fɛ̃nɛdan oni a dɛo. \m Abire tɛn o Luda gbɛ̃nↄnɛ ògↄ̃ mɛna vĩ, ògↄ̃ náani vĩ. \p \v 11 Akũ ma nↄ̀bↄ pãsĩ pãnde è, àtɛn bo zĩtɛn. A bɛ̃nɛ vĩ mɛ̀n pla lán sãnɛ bↄ̀rↄ pↄ́ bà, ama à yã ò lán kwã bàmɛ. \v 12 À nↄ̀bↄ pãsĩ káakupↄ pì iko pínki kɛ̀ a wára. À tò zĩtɛ kũ gbɛ̃ kũ ò kúanↄ donyĩ kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ káakupↄ kũ ò a kari kɛ̀ ari à kà gana a bↄ̀ↄ làka pìinɛ. \v 13 À daboyã zↄ̃kↄ̃nↄ kɛ̀, ari se à tò tɛ́ bò ludambɛ, à lɛ̀tɛ zĩtɛ bisãsirinↄ wára. \v 14 À gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄ sã̀tɛ kũ daboyã kũ ò a gbà zɛ́ à kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ káakupↄ pì wáranↄ. À pìńnɛ ò nↄ̀bↄ pãsĩ kũ ò à kari kɛ̀ kũ fɛ̃nɛdao, akũ à kpɛ́ bɛ̃nɛ taka kɛ. \v 15 Ò a gbà zɛ́ à wɛ̃̀ndii kpà nↄ̀bↄ pãsĩ taka pìia, akũ nↄ̀bↄ pãsĩ taka pì yã ò, à tò ò gbɛ̃ kũ ò gì donyĩ kɛnɛɛinↄ dɛ̀dɛ. \v 16 À tò ò sèeda kɛ̀ ń gbɛ̃ sĩnda pínki ↄplaa kesↄ̃ ń mì'arɛ, nɛ́ fíti gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃, aruzɛkɛdenↄ kũ takasidenↄ, zↄ̀nↄ kũ zĩdadenↄ. \v 17 Gbɛ̃ kũ à nↄ̀bↄ pãsĩ pì tↄ́ sèeda vĩro kesↄ̃ à tↄ́ lambaa, ade ni fↄ̃ à pↄ́ yía kesↄ̃ à lúro. \v 18 Ɔ̃ndↄ̃yãn dí. Gbɛ̃ kũ à wɛ́zɛ̃ vĩ, à nↄ̀bↄ pãsĩ pì lambaa dↄdↄ, zaakũ bisãsiri tↄ́ lambaamɛ. À lamba bi wàa aakↄ̃ kũ baaakↄ̃ awɛɛsuddomɛ. (666) \c 14 \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ kũ gbɛ̃ kũ à ń bónↄ \p \v 1 Akũ ma Sãnɛ Bↄ̀rↄ pìi è zɛna Zaiↄ̃ kpia. Gbɛ̃nↄn dúbu wàa suppla awɛɛsiikↄ̃ kú kãao. A tↄ́ kũ a De tↄ́o kɛ̃na ń mì'arɛnↄa. \v 2 Ma kĩni mà à bò ludambɛ lán ísↄ̃kɛna kĩni bà, lán legũpũtãna gbãna bà. Kĩni kũ ma màa pì de lán mↄrↄlɛrinↄ mↄrↄ'ũ bà. \v 3 Gbɛ̃nↄn dúbu wàa suppla awɛɛsiikↄ̃ pìnↄ tɛn lɛ̀ dufu sí gbà kũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃nↄ kũ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ arɛ. Gbɛ̃ke dí fↄ̃ à lɛ̀ɛ pìi dàdaro, tó adi kɛ gbɛ̃ kũ ò ń bó andunia gũn pìnↄ baasiro. \v 4 Mↄ́kↄ̃nↄmɛ gbɛ̃ kũ odi gbãsĩ kɛ kũ nↄgbɛ̃nↄronↄ ũ, kũ ò kun lési. Òdigↄ̃ tɛ́ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄi gu kũ àdi gɛ́n pínki. Ò ń bó gbɛ̃ káakunↄ ũ Ludanɛ kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄ pìio. \v 5 Odi ma ziki kũ ò ɛ́kɛ tòro, akũsↄ̃ ò taari vĩro. \s1 Yãkpatɛkɛgↄrↄ baarukpanaa \p \v 6 Akũ ma malaika pãnde è, àtɛn vura musumusu. À baaru nna kũ à kun gↄrↄ sĩnda pínki kũna, de à kpá gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄnɛ, bùsu sĩnda pínki, buri sĩnda pínki, buriyã sĩnda pínki kũ gbɛ̃ sĩnda pínkio. \v 7 À kòtoo sɛ̀ gbãnagbãna à pì: À vĩna kɛ Ludanɛ, à bɛ̀ɛrɛ línɛ, zaakũ a yãkpatɛkɛna kũ gbɛ̃nↄo gↄrↄ kà. À donyĩ kɛ Luda kũ à musu kũ zĩtɛo kũ ísirao kũ ísɛ̃bokinↄ kɛ̀ɛnɛ. \p \v 8 Malaika plade tɛ́ a kpɛ à pì: Babilↄnu gbòro! Wɛra zↄ̃kↄ̃ↄ pìi gbòro! À tò buri sĩnda pínki a pãpãkɛna wɛ̃ gbãna kũ àdi su kũ Luda pↄfɛ̃oo mì. \p \v 9 Malaika aakↄ̃de tɛ́ ń kpɛ, à kòtoo sɛ̀ gbãnagbãna à pì: Tó gbɛ̃ donyĩ kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pìinɛ kũ a takao, à a sèedaa sì a mì'arɛa kesↄ̃ a ↄa, \v 10 àkũ mɛ́ ani Luda pɛ̃tɛ̃ wɛ̃ kũ ò kà atɛ̃nɛ a pↄfɛ̃ tokon mi, ani wãwã ma tɛ́ kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ↄo gũn Luda malaikanↄ kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo arɛ. \v 11 Ń wɛ́tãmma túsukpɛ nigↄ̃ bo gↄrↄ sĩnda pínki. Gbɛ̃ kũ ò donyĩ kɛ̀ nↄ̀bↄ pãsĩ pìinɛ kũ a takao, ò a tↄ́ sèedaa kɛ̀nↄn ĩampana vĩro fãnantɛ̃ kũ gwãanio. \v 12 Abire tɛn o Luda gbɛ̃nↄnɛ ògↄ̃ mɛna vĩ, gbɛ̃ kũ ò yã kũ à dìtɛnↄ kũna, òtɛn Yesu náani kɛnↄ. \p \v 13 Akũ ma kòtoo mà, à bò ludambɛ à pì: Ǹ adikĩna kɛ̃. Arubarikadenↄmɛ gbɛ̃ kũ oni ga kunna Dikiri gũn zaa teranↄ ũ. Luda Nini pì: Lɛmɛ! Oni kámma bo kũ ń zĩo, zaakũ ń yãmanakɛna gbɛ̀ tɛ́ńyĩ. \s1 Zĩtɛ pↄ́nↄ kɛ̃kɛ̃naa \p \v 14 Akũ ma ludambɛ luku è, pↄ́ke vutɛnaa lán bisãsiri bà. À wura fùra kuna, à kòma lɛ́nna kũna. \v 15 Akũ malaika pãnde bò Luda kpɛ́n, à lɛ́ gbãna zù gbɛ̃ kũ à vutɛna ludambɛ lukuaai à pì: Ǹ kòma ká pↄ́i ǹ kɛ̃, zaakũ zĩtɛ pↄ́nↄ mà, à kà kɛ̃na. \v 16 Akũ gbɛ̃ kũ à vutɛna ludambɛ lukua a kòmaa màtɛ zĩtɛ, à zĩtɛ pↄ́nↄ kɛ̃̀kɛ̃. \p \v 17 Malaika pãnde bò musu Luda kpɛ́n, à kòma lɛ́nna kũna dↄ. \v 18 Akũ malaika pãnde kũ à tɛ́ iko vĩ bò sa'okia. À lɛ́ gbãna zù gbɛ̃ kũ à kòma lɛ́nna kũnaa pìii à pì: Ǹ n kòma lɛ́nna ká geepi yↄ̃ kũ ò kú zĩtɛnↄi ǹ zↄ̃zↄ̃, zaakũ ń nɛ́nↄ mà. \v 19 Akũ malaikaa pì a kòmaa màtɛ zĩtɛ, à geepi yↄ̃nↄ zↄ̃̀zↄ̃, à kà geepi'ifɛ̃ki zↄ̃kↄ̃ kũ à de Luda pↄfɛ̃kipabↄ ũ gũn. \v 20 Ò gɛ̀sɛɛ pɛ̀tɛpɛtɛ geepi yↄ̃ pìnↄa wɛ̃tɛ kpɛ, akũ aru bↄ̀tɛ geepi'ifɛ̃ki gũn, à dàgula ari kiloo wàa do kpɛ́ basↄↄro, à lei kà sↄ̃ sↄ̃mↄ lɛ́i. \c 15 \s1 Kisira kpɛkpɛ mɛ̀n supplanↄ kpányĩnaa \p \v 1 Akũ ma sèeda pãnde è ludambɛ, à zↄ̃kↄ̃, à bò ma sarɛ. Malaika gbɛ̃nↄn supplanↄn kisira kpɛkpɛ mɛ̀n supplanↄ kũna. Abirekũn Luda ni a pↄfɛ̃kipammana lákao. \p \v 2 Akũ ma pↄ́ke è lán sɛ̀bɛɛ bà, à de lán dígi bà kakarana kũ tɛ́o. Ma gbɛ̃ kũ ò zĩ̀i blè nↄ̀bↄ pãsĩ pìia kũ a takao kũ a tↄ́ lambaaonↄ è zɛna sɛ̀bɛ kũ à de lán dígi bàa pìi sarɛ, ò mↄrↄ kũ Luda kpàḿmanↄ kũkũna. \v 3 Òtɛn Luda zↄ̀bleri Musa lɛ̀ sí kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄ lɛ̀ɛo ò pì: \q1 Dikiri Luda Gbãnasĩndapinkide, \q1 n yãkɛnanↄn zↄ̃kↄ̃, ò bò ó sarɛ. \q1 Buri sĩnda pínki Kína, \q1 ndì yã kɛ a zɛ́a kũ yãpurao. \q1 \v 4 Dikiri, dí mɛ́ à n vĩna vĩroo? \q1 Dí mɛ́ ani gí n tↄ́ kpáii? \q1 Zaakũ ń mɛ̀n do ń kú adona. \q1 Buri sĩnda pínki ni su à donyĩ kɛnnɛ, \q1 zaakũ n yãmanakɛnanↄ bò gupuraa. \p \v 5 Abire gbɛra ma Luda kpɛ́ è wɛ̃na musu, bizakuta kũ à doka kun ũ. \v 6 Akũ malaika gbɛ̃nↄn suppla kũ ò kisira mɛ̀n suppla kũnanↄ bↄ̀tɛ kpɛ́ pìi gũn. Ò táaru biza pura táitai kũ àtɛn tɛ́ kɛ dadana, wura asa dↄdↄna ń kùsɛɛa. \v 7 Akũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃nↄ doke wura kɛrɛ kpà malaika gbɛ̃nↄn suppla pìnↄ baadia. Luda kũ àdigↄ̃ bɛ̃nɛ gↄrↄ sĩnda pínki pↄfɛ̃ kán à pà. \v 8 Luda gakuri kũ a gbãnao túsukpɛ kpɛ́ pìi pà. Gbɛ̃ke ni fↄ̃ à gɛ̃nlo ari malaika gbɛ̃nↄn suppla kisira mɛ̀n suppla pìnↄ gɛ̀ɛ à làkao. \c 16 \s1 Luda pↄfɛ̃kipana anduniaa \p \v 1 Akũ ma kòto gbãna mà bona Luda kpɛ́n, à pì malaika gbɛ̃nↄn suppla pìnↄnɛ: À gɛ́ à Luda pↄfɛ̃ kũ à kú kɛrɛ mɛ̀n suppla pìnↄ gũn atɛ̃ anduniaa. \p \v 2 A káakude gɛ̀ɛ à a kɛrɛ àtɛ̃ anduniaa. Akũ bↄ̀bũnu vãni pãsĩnↄ bò gbɛ̃ kũ ò nↄ̀bↄ pãsĩ sèeda vĩ, kũ òdi donyĩ kɛ a takanɛnↄa. \p \v 3 A plade a kɛrɛ àtɛ̃ ísiraa. Akũ ísira'i gↄ̃̀ lán gɛ̀ aru bà, pↄ́ bɛ̃nɛ kũ ò kú a gũnnↄ gàga pínki. \p \v 4 A aakↄ̃de a kɛrɛ àtɛ̃ swanↄa kũ ísɛ̃bokinↄ, akũ í pìnↄ lì aru ũ. \v 5 Akũ ma mà malaika kũ à í iko vĩ pì: \q1 Kúadonade mↄkↄ̃n kũ ń kun yã, \q1 akũsↄ̃ ń kun kũ a terao, \q1 n yãkpatɛ kɛ̀ kũńwo a zɛ́amɛ. \q1 \v 6 Ò n gbɛ̃nↄ kũ n annabinↄ aru kↄ̀tɛ, \q1 akũ n aru kpàḿma ò mì. \q1 À kↄ̃ sì kũńwo lɛ. \m \v 7 Akũ ma kòtoo mà bona sa'okia à pì: \q1 Lɛmɛ, Dikiri Luda Gbãnasĩndapinkide, \q1 n yãkpatɛ kɛ̀ kũńwo a zɛ́amɛ, \q1 akũsↄ̃ ń yãpura vĩ. \p \v 8 A siikↄ̃de a kɛrɛ àtɛ̃ ifãntɛ̃a, à tò a tɛ́ bisãsirinↄ kpàta. \v 9 A puusu gbãna ń pá, akũ ò Luda kũ à kisira birenↄ iko vĩ tↄ́ bɛ̃̀nɛɛ sì. Odi nɛ̀sɛ litɛ ò bɛ̀ɛrɛ línɛro. \p \v 10 A sↄↄrode a kɛrɛ àtɛ̃ nↄ̀bↄ pãsĩ gbàaa, akũ gusira dà a kpatala. Gbɛ̃nↄ tɛni ń lɛ́ yãkatɛ wãwã gũn, \v 11 akũ ò Luda Musude tↄ́ bɛ̃̀nɛɛ sì ń wãwã kũ ń bↄ̀bũnuo yãi. Odi nɛ̀sɛ litɛ ò kpɛ lì ń yãkɛnanↄnɛro. \p \v 12 A suddode a kɛrɛ àtɛ̃ swada kũ òdi pi Yuflatia, akũ swa pì í bàba, akũ zɛ́ bò ifãboki kpa kínanↄnɛ. \v 13 Akũ ma tãnanↄ è mɛ̀n aakↄ̃ lán blↄ̀nↄ bà, òtɛn bo kwã kũ nↄ̀bↄ pãsĩo kũ annabi ɛ́kɛo lɛ́n. \v 14 Tãna dabokɛrinↄmɛ. Òtɛn gɛ́ andunia pínki kínanↄ kĩnaa, de ò ń kakara ò zĩ̀ ká Luda Gbãnasĩndapinkide gↄrↄ zↄ̃kↄ̃ zĩ yãi. \v 15 Ǹ ma! Mani su lán kpãni bàmɛ. Arubarikaden gbɛ̃ kũ á wɛ́ gↄ̃ dↄ ũ, kũ à a pↄ́kasanↄ dana de àsun bo pótompo ò a pótompokɛ ero yãi. \v 16 Akũ tãna pìnↄ kína pìnↄ kàkara gu kũ òdi pi kũ Eberu yão Amagɛdↄ̃. \p \v 17 À supplade a kɛrɛ àtɛ̃ ĩaa. Akũ kòto gbãna bò gbà kĩnaa Luda kpɛ́n à pì: À kɛ̀n gwe. \v 18 Legũ tɛn pí, àtɛn pata, àtɛn pũtã. Zĩtɛ yĩ̀gãyĩgã pãsĩpãsĩ. Zaa lákũ bisãsirinↄn kú zĩtɛn nà, a taka buri dí kɛ zikiro, à kɛ̀ pãsĩ manamana. \v 19 Wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ↄ kpàatɛkↄ̃rɛ lɛu aakↄ̃, akũ buri sĩnda pínki wɛ́ranↄ gbòro. Wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ Babilↄnu yã dↄ̀ Ludagu, akũ à a pↄfɛ̃ pãsĩ wɛ̃ toko kpàa, à mì. \v 20 Ísira luannↄ gɛ̃̀tɛ pínki, odi kpinↄ e doro. \v 21 Legũgbɛ zↄ̃kↄ̃nↄ bò ludambɛ, ò kà kiloo bupla. Ò sìsi bisãsirinↄa, akũ ò Luda tↄ́ bɛ̃̀nɛɛ sì legũgbɛ kisira pì yãi, zaakũ kisira pì pãsĩ manamana. \c 17 \s1 Karua kũ à di nↄ̀bↄ pãsĩa \p \v 1 Malaika gbɛ̃nↄn suppla kũ ò kɛrɛ mɛ̀n suppla kũnaa pìnↄ doke pìmɛnɛ: Ǹ mↄ́ mà yã kũ ani wí karua zↄ̃kↄ̃ kũ à vutɛna swanↄa dasi mↄnnɛ. \v 2 Andunia kínanↄ pãpã kɛ̀ kãao, andunia gbɛ̃nↄ a pãpãkɛna wɛ̃ mì ò kã̀. \v 3 Luda Nini dinama pì gũn malaikaa pìi gɛ̀ɛ kũmao sɛ̃̀n. Akũ ma nↄgbɛ̃ ke è dina nↄ̀bↄ pãsĩ tɛ̃raa. Dↄkɛna kũ Ludao tↄ́nↄ fĩfĩa, a mìnↄ mɛ̀n suppla, a bɛ̃nɛnↄ mɛ̀n kuri. \v 4 Nↄgbɛ̃ pì biza tɛ̃ra kũ a gaaruradeo yĩna, à zãblebↄ kũ ò pì kũ wuraaonↄ dana kũ gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛdenↄ kũ òsonↄ. À wura toko kũna, tɛ̃̀ pↄ́nↄ kũ a pãpãkɛna gbãsĩnↄ kán à pà. \v 5 Ò tↄ́ asiride kɛ̃̀ a mì'arɛa ò pì: \qc Wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ Babilↄnu, \qc pãpãkɛrinↄ kũ andunia tɛ̃̀ pↄ́nↄ da. \m \v 6 Ma è nↄgbɛ̃ pìi Luda gbɛ̃ kũ ò ń dɛdɛ Yesu sèedakpana yãinↄ aru mì à kã̀, àtɛni a dɛ lán wɛ̃ bà. \p Kũ ma a è, yã pìi bò ma sarɛ manamana. \v 7 Akũ malaikaa pì ma la à pì: Bↄ́ yã mɛ́ à tò yã pìi bò n sarɛɛ? Mani nↄgbɛ̃ pì asiri onnɛ kũ nↄ̀bↄ pãsĩ kũ à a sɛna asirio, kũ a mìnↄ mɛ̀n suppla a bɛ̃nɛnↄ mɛ̀n kurii pìi. \v 8 Nↄ̀bↄ pãsĩ kũ n èe pì kun yã, à kun tera doro, akũsↄ̃ ani bo Zĩngo wɛ̀ɛ lòkotoo gũn à mì pɛ́ kakatɛnaaa. Gbɛ̃ kũ ò kú zĩtɛ, akũsↄ̃ ń tↄ́ kú wɛ̃̀ndi takadan zaa andunia naanagↄrↄaronↄ, tó ò nↄ̀bↄ pãsĩ kũ à kun yã, akũ à kun tera doro, ama ani ɛra à su pìi è, a yã ni bo ń sarɛ. \v 9 Laasunde kũ à ↄ̃ndↄ̃ vĩ yãn dí. Mì mɛ̀n suppla pìnↄ bi sĩ̀sĩ mɛ̀n suppla kũ nↄgbɛ̃ pì vutɛnaanↄmɛ. Kína gbɛ̃nↄn supplanↄmɛ dↄ. \v 10 Ń gbɛ̃nↄn sↄↄro lɛ̀tɛ, gbɛ̃ mɛ̀n do kun, gbɛ̃ mɛ̀n do kpɛ́. Tó à sù, ani gì kɛro. \v 11 Nↄ̀bↄ pãsĩ kũ à kun yã, akũ à kun tera doro pì bi kína sↄraakↄ̃demɛ. Gbɛ̃nↄn suppla pìnↄ dokemɛ dↄ. Àtɛn mì pɛ́ kakatɛnaaa. \v 12 Bɛ̃nɛ mɛ̀n kuri kũ n èe pìnↄ bi kína gbɛ̃nↄn kuri kũ odi kpata ble kↄ̀ronↄmɛ. Ama oni kí ble gↄrↄ fítinle gũn kũ nↄ̀bↄ pãsĩo lɛɛlɛ. \v 13 Ń gbɛ̃nↄn kurii pìnↄ lɛ́dokↄ̃nↄmɛ. Oni ń gbãna kũ ń ikooo kpá nↄ̀bↄ pãsĩ pìia. \v 14 Oni zĩ̀ ká kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo, ama ani zĩ̀ bleḿma, zaakũ dikirinↄ Dikirimɛ, kínanↄ Kínamɛ. A gbɛ̃ náanide kũ à ń sísi à ń sɛ́nↄn kú kãao. \v 15 Akũ malaikaa pìi òmɛnɛ: Swa kũ n è karua vutɛnaanↄ bi gbɛ̃nↄ kũ parinↄ kũ burinↄ kũ buriyãnↄmɛ. \v 16 Nↄ̀bↄ pãsĩ kũ bɛ̃nɛ mɛ̀n kuri kũ n èe pìnↄ ni zã karuaa pìgu. Oni a kakatɛ, ò à tó pótompo. Oni a só, oni tɛ́ sↄ̃a. \v 17 Zaakũ Luda a pↄyenyĩnaa dàńnɛ ń swɛ̃̀n ò lɛ́dokↄ̃nↄ kɛmɛ. Oni ń kpata kpá nↄ̀bↄ pãsĩ pìia ari Luda yã gɛ́ papao. \v 18 Nↄgbɛ̃ kũ n èe pì bi wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ kũ à iko vĩ andunia kínanↄaamɛ. \c 18 \s1 Babilↄnu gboronaa \p \v 1 Abire gbɛra ma malaika pãnde è bona ludambɛ. À iko zↄ̃kↄ̃ vĩ, à gakuri andunia pura kũ̀. \v 2 À wiki gbãna lɛ̀ à pì: \q1 Babilↄnu gbòro, wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ↄ pìi lɛ̀tɛ. \q1 À gↄ̃̀ tãnanↄ kúki ũ, tãna buri sĩnda pínki tò ũ, \q1 bã kũ òdi ń tɛ̃̀ bo ò zãńgunↄ bɛ ũ. \q1 \v 3 Zaakũ buri sĩnda pínki a pãpãkɛna wɛ̃ \q1 kũ àdi su kũ Luda pↄfɛ̃oo mì. \q1 Andunia kínanↄ gbãsĩ kɛ̀ kãao, \q1 akũ andunia lagatarinↄ kɛ̀ aruzɛkɛdenↄ ũ \q1 a nnamana zↄ̃kↄ̃ↄ gũn. \p \v 4 Akũ ma kòto pãnde mà bona ludambɛ à pì: \q1 À bↄtɛ wɛ̃tɛ pìi gũn ma gbɛ̃nↄ, \q1 de á ↄ súngↄ̃ kú a durunnanↄ gũn \q1 yã kũ oni mↄnɛnↄ sún á lero yãi. \q1 \v 5 Zaakũ a durunnanↄ gbã̀ ò zↄ̃̀ ludambɛa, \q1 akũ a dàkɛnanↄ dↄ̀ Ludagu. \q1 \v 6 À fĩna bonɛ yã kũ à kɛ̀ńnɛa, \q1 à kɛnɛ a yãkɛnaaa lɛu pla. \q1 À pɛ̃tɛ̃ wɛ̃ kánɛ a tokon \q1 de pↄ́ kũ à kàńnɛla lɛu pla. \q1 \v 7 À wãwã kũ wɛ̃ndayão kpái, \q1 lákũ à tↄ́ bò nnamanaa gũn lɛ́n nà. \q1 Zaakũ àdi o a swɛ̃̀ɛ gũn, \q1 saraunian a ũ vutɛna a gbàaa, \q1 gyaanↄ takasiden a ũro, \q1 áni wɛ̃nda kɛ zikiro. \q1 \v 8 A yã mɛ́ à tò kisira díkĩnanↄ ni a le gↄrↄ do, \q1 ga kũ wɛ̃ndao kũ nàao. \q1 Tɛ́ mɛ́ ani kũa, \q1 zaakũ Dikiri Luda a yãkpatɛkɛri gbãna. \p \v 9 Andunia kína kũ ò gbãsĩ kɛ̀ kãao, ò nna mà kãaonↄ, tó ò a tɛ́kũna luku è, oni ↄ́ↄ dↄ, oni ń zĩda kɛ̃kɛ̃. \v 10 Oni zɛ zã̀ vĩna gũn wãwã kũ ò kpài yãi ò pi: \q1 Waiyoo, waiyoo, wɛ́ra zↄ̃kↄ̃! \q1 Wɛ́ra ikode Babilↄnu! \q1 Yã vùtɛmma gↄrↄ do gↄ̃̀nↄgↄ̃nↄ yá! \p \v 11 Andunia lagatarinↄ ni ↄ́ↄ dↄ sↄ̃, oni wɛ̃nda kɛnɛ, kũ gbɛ̃ke ni ń laga díkĩnanↄ lúḿma doro yãi: \v 12 Wura, andurufuu, gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛdenↄ, òsonↄ, biza ↄgↄdenↄ, biza tɛ̃ra kũ a gaaruradenↄ, siliki, lí mana buri pínkinↄ, pↄ́ kũ òdi kɛ kũ wisa sakaaonↄ kũ lí bɛ̀ɛrɛdenↄ kũ mↄ̀gotɛ̃nↄ kũ mↄ̀sinↄ kũ gbɛ̀ puranↄ pínki, \v 13 lítɛkɛ gbĩnnadenↄ, dò pↄ́nↄ, turaretitinↄ, lí'ↄnↄ, wɛ̃, nísi, flawa, pↄ́blewɛnↄ, zùnↄ, sãnↄ, sↄ̃nↄ kũ ń gónↄ, zↄ̀nↄ kũ bisãsiri wɛ̃̀ndinↄo. \v 14 Oni pinɛ: Pↄ́ mana kũ ndì a ni dɛnↄ làkamma pínki. N nnamana kũ n gakurio pìtimma pínki, ĩni kara ǹ ń e ziki doro. \p \v 15 Lagatari kũ ò kɛ̀ aruzɛkɛdenↄ ũ wɛ́ra pìi gãinↄ ni zɛ zã̀ vĩna gũn wãwã kũ ò kpài yãi. Oni ↄ́ↄ dↄ ò wɛ̃nda kɛ \v 16 ò pi: \q1 Waiyoo, waiyoo wɛ́ra zↄ̃kↄ̃! \q1 À táaru biza yĩ̀ yã \q1 kũ biza gaaruradeo kũ a wɛ́ tɛ̃radeo. \q1 À zãblebↄ kũ ò pì kũ wuraaonↄ dà yã \q1 kũ gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛdenↄ kũ òsonↄ. \q1 \v 17 À aruzɛkɛ sĩnda pínki làka gↄrↄ do gↄ̃̀nↄ. \p Gó'itɛ dikirinↄ kũ táa'orinↄ kũ gó gbɛ̃nↄ kũ gbɛ̃ kũ òdi zĩ kɛ ísira musunↄ ni zɛ zã̀zã ń pínki. \v 18 Tó ò wɛ́ra pì tɛ́kũna luku è, oni wiki lɛ́ ò pi: Wɛ́ra ke kun yã kũ a zↄ̃kↄ̃ↄ kà wɛ́ra díkĩna ũro. \v 19 Oni ↄ́ↄ dↄ, oni ń zĩda kɛ̃kɛ̃, oni wɛ̃nda kɛ, oni wiki lɛ́ ò pi: \q1 Waiyoo, waiyoo wɛ́ra zↄ̃kↄ̃! \q1 Gbɛ̃ kũ ò gó'itɛ vĩ ísira musunↄ pínki \q1 kɛ̀ aruzɛkɛdenↄ ũ kũ aruzɛkɛ kũ à pìsiaao, \q1 akũ à gↄ̃̀ bɛzĩ ũ gↄrↄ do gↄ̃̀nↄ. \p \v 20 À pↄnna kɛ a yã musu ludambɛdenↄ kũ Luda gbɛ̃nↄ kũ a zĩ̀rinↄ kũ a annabinↄ, zaakũ Luda mɛ́ à fĩna bòaárɛ. \p \v 21 Akũ malaika gbãnade gbɛ̀ kũ à kà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀ntɛ̃ ũ sɛ̀ à zù ísira gũn à pì: \q1 Lɛn oni wɛ́ra zↄ̃kↄ̃ Babilↄnu zun lɛ kũ gbãnao, \q1 oni wɛ́ra pì e ziki doro. \q1 \v 22 Oni mↄrↄ ke gã̀gã \q1 ke kutɛ kesↄ̃ kãkãki'ũ ma n gũn ziki doro. \q1 Oni ↄzĩkɛri ke le n gũn ziki doro. \q1 Oni wísilↄgbɛ kĩni ma n gũn ziki doro. \q1 \v 23 Oni fitila gupura e n gũn ziki doro. \q1 Oni nↄsɛkĩni ma n gũn ziki doro. \q1 N lagatarinↄ bi andunia gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄmɛ yã, \q1 n pↄ dà buri sĩnda pínkia, n ń mìi lìtɛ. \q1 \v 24 Ò annabinↄ kũ Luda gbɛ̃nↄ aru lè a gũn \q1 kũ gbɛ̃ kũ ò ń dɛdɛ andunia gũnnↄ ń pínki. \c 19 \s1 Pↄnnakɛna ludambɛ \p \v 1 Abire gbɛra ma kòto gbãna mà ludambɛ lán pari yã'onaa bà à pì: \q1 Aleluya! Ó Luda mɛ́ à zĩ̀i blè! \q1 Àkũ mɛ́ à gakuri kũ gbãnao vĩ ado, \q1 \v 2 zaakũ àdi yãkpatɛ kɛ kũńwo \q1 a zɛa kũ yãpuraomɛ. \q1 À yãkpatɛ kɛ̀ kũ karua zↄ̃kↄ̃ \q1 kũ à andunia yàka kũ a pãpãkɛnaao. \q1 À a zↄ̀blerinↄ dɛdɛna fĩna bòa. \m \v 3 Ò pì dↄ: \q1 Aleluya! \q1 A túsukpɛ nigↄ̃ dↄ gↄrↄ sĩnda pínkimɛ. \m \v 4 Gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ gbɛ̃nↄn baro awɛɛsiikↄ̃nↄ kũ pↄ́ bɛ̃nɛ mɛ̀n siikↄ̃nↄ wùtɛwutɛ ò donyĩ kɛ̀ Luda kũ à vutɛna a gbàaanɛ ò pì: \q1 Aami! Aleluya! \s1 Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄsɛpↄble \m \v 5 Akũ ma kòtoo mà bona gbàa pì kĩnaa à pì: \q1 À ó Luda tↄ́ kpá a zↄ̀blerinↄ á pínki, \q1 ákↄ̃nↄ kũ á a vĩna vĩnↄ, \q1 nɛ́ fíti gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃. \m \v 6 Akũ ma kòtoo mà lán pari yã'onaa bà, lán ísↄ̃kɛna kĩni bà, lán legũpũtãna gbãna bà à pì: \q1 Aleluya! \q1 Dikiri ó Luda Gbãnasĩndapinkide nà kíblenaaa. \q1 \v 7 Ò pↄnna kɛ, ò yáa dↄ, ò a tↄ́ kpá, \q1 zaakũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄsɛgↄrↄ kà, a nↄ sorumii mà. \q1 \v 8 Ò táaru biza pura táitai kũ àtɛn tɛ́ kɛ kpàa à yĩ. \q1 Táaru biza pì bi Luda gbɛ̃nↄ yãmanakɛnanↄmɛ. \p \v 9 Malaikaa òmɛnɛ: Ǹ kɛ̃. Arubarikadenↄn gbɛ̃ kũ ò ń sísi Sãnɛ Bↄ̀rↄↄ pìi nↄsɛpↄbleanↄ ũ. À òmɛnɛ dↄ: Luda yã yãpuran gwe. \v 10 Ma wutɛ a arɛ de mà donyĩ kɛnɛ, akũ à òmɛnɛ: Ǹ abire tó. Ǹ donyĩ kɛ Ludanɛ. N zↄ̀bleri daken ma ũ kũ n gbɛ̃ kũ ò yã kũ Yesu de a sèedade ũ kũnanↄ. Zaakũ yã kũ Yesu de a sèedade ũmɛ annabikɛyã'ona mì ũ. \s1 Kirisi suna dina sↄ̃ puraa \p \v 11 Akũ ma ludambɛ è wɛ̃kↄ̃ana, akũsↄ̃ pura bò, gbɛ̃ kũ à dia tↄ́n Náanide Yãpurade. Àdi yãkpatɛ kɛ kũńwo, àdi zĩ̀ ká kũńwo a zɛ́a. \v 12 A wɛ́ de lán tɛ́vuraa bà, à kífura kúkuna dasi. Tↄ́ ke kɛ̃na a mì'arɛa, gbɛ̃ke tↄ́ pì yáasi dↄ̃ro, akãa baasiro. \v 13 À uta kũ ò dà aru gũn dana. À tↄ́n Luda Yã. \v 14 Ludambɛ zĩ̀karinↄn tɛ́i, ò didi sↄ̃ puranↄa kũ táaru biza pú táitaio dadana. \v 15 Fɛ̃nɛda lɛ́nna tɛn bo a lɛ́n, de à burinↄ lɛ́o. Ani kí bleḿma kũ mↄ̀ gòoo, ani gɛ̀sɛ pɛ́tɛ geepi nɛ́nↄa geepi'ifɛ̃ki gũn, àkũmɛ Luda Gbãnasĩndapinkide pↄfɛ̃ pãsĩ ũ. \v 16 Ò tↄ́ díkĩna kɛ̃̀ a utaa kũ a gbádao: \qc Kínanↄ Kína, dikirinↄ Dikiri. \b \p \v 17 Akũ ma malaikaa è à zɛna ifãntɛ̃n. À lɛ́ gbãna zù bã kũ òtɛn vura musumusunↄi pínki à pì: À mↄ́ à kakara à pↄ́ble zↄ̃kↄ̃ kũ Luda kɛ̀árɛ ble, \v 18 de à le à kínanↄ gɛ̀ só kũ soza gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ kũ gbãnadenↄ kũ sↄ̃nↄ kũ ń dìrinↄ kũ gbɛ̃ sĩnda pínkinↄ, zĩdadenↄ kũ zↄ̀nↄ, nɛ́ fíti gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃. \v 19 Akũ ma nↄ̀bↄ pãsĩ è kũ andunia kínanↄ kũ ń zĩ̀karinↄ, ò kↄ̃ kàkara ò zĩ̀ ká kũ gbɛ̃ kũ à di sↄ̃a pìio kũ a zĩ̀karinↄ. \v 20 Ò nↄ̀bↄ pãsĩ pìi kũ̀ lɛɛlɛ kũ annabi ɛ́kɛ kũ à daboyãnↄ kɛ̀ a arɛo. Daboyã pìnↄn à gbɛ̃ kũ ò nↄ̀bↄ pãsĩ sèeda vĩ, ò kùtɛ a takanɛnↄ sã̀tɛo. Ò ń zú tɛ́ sɛ̀bɛ kũ àtɛn kũ kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ↄo gũn bɛ̃nɛ ń pla ń pínki. \v 21 Gbɛ̃ kũ à di sↄ̃a gbɛ̃ kparanↄ dɛ̀dɛ kũ fɛ̃nɛda kũ à bò a lɛ́ gũnwo, akũ bãnↄ ń gɛ̀nↄ blè ò kã̀ pínki. \c 20 \s1 Kirisi kíblena andunia gũn wɛ̃̀ wàa sↄↄro \p \v 1 Akũ ma malaikaa è bona ludambɛ, à Zĩngo wɛ̀ɛ lòkotoo mↄ̀nɛ kũna kũ mↄ̀kakↄ̃ana gbìgiriio. \v 2 À kwã kũ à de mlɛ̃̀ zĩ ũ, kũ òdi pi Ibilisi ke Setan kũ̀, akũ à mↄ̀ↄ kàa ari wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \v 3 Malaikaa pì a zù Zĩngo wɛ̀ɛ lòkotoo pìi gũn, à zɛ́ tàrɛ à mↄ̀da kài à kã̀ de àsun burinↄ sãtɛro ari wɛ̃̀ wàa sↄↄro pì gɛ́ papao. Abire gbɛra oni a gbarɛ fíti. \p \v 4 Akũ ma gbànↄ è kũ gbɛ̃ kũ ò vutɛnaanↄ. Ò ń gbá zɛ́ ò yãkpatɛ kɛ kũ gbɛ̃nↄo. Ma gbɛ̃ kũ ò ń mìi zↄ̃̀ Luda yã kũ Yesu de a sèedade ũ ona yãinↄ è. Odi kútɛ nↄ̀bↄ pãsĩ ke a takanɛro. Odi a sèeda kɛ ń mì'arɛ ke ń ↄaro. Ò vù gan, ò kí blè kũ Kirisio wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \v 5 Gɛ̀nↄ vuna káakupↄn gwe. Gɛ̀ kparanↄ dí vuro ari wɛ̃̀ wàa sↄↄro pìi gɛ̀ɛ à pàpao. \v 6 Arubarikadenↄn gbɛ̃ kũ ń baka kú gɛ̀nↄ vuna káakupↄ gũnnↄ ũ, ò kú adona. Ga plade iko vĩḿmaro. Onigↄ̃ de Luda kũ Kirisio gbàgbarinↄ ũmɛ, onigↄ̃ kí ble kãao ari wɛ̃̀ wàa sↄↄro. \s1 Setan zuna tɛ́n \p \v 7 Tó wɛ̃̀ wàa sↄↄro pìi pàpa, oni Setan bo ò a gbarɛ. \v 8 Ani gɛ́ buri kũ ò kú andunia kusuru siikↄ̃anↄ sãtɛ, Gↄgu kũ Magↄguo, ani ń kakara, de ò zĩ̀ ká. Ń dasi de lán ísiralɛ bùsu'atɛ̃ bà. \v 9 Ò dà anduniala, ò lìka Luda gbɛ̃nↄ bùraai kũ wɛ́ra kũ Luda yeiio, ama tɛ́ bò ludambɛ à kũ̀ḿma. \v 10 Ò Ibilisi kũ à ń sãtɛ sɛ̀ ò zù tɛ́ sɛ̀bɛ kũ àtɛn kũ kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ↄo gũn, gu kũ ò nↄ̀bↄ pãsĩ kũ annabi ɛ́kɛo zùn. Onigↄ̃ wãwã ma fãnantɛ̃ kũ gwãanio gↄrↄ sĩnda pínki. \s1 Yãkpatɛ kpɛde kɛnaa \p \v 11 Akũ ma gbà pura zↄ̃kↄ̃ↄ è kũ gbɛ̃ kũ à vutɛnaaao. Zĩtɛ kũ musuo dibi lɛ̀ a arɛ, gu kunńnɛ doro. \v 12 Akũ ma gyãwãndenↄ è, nɛ́ fíti gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃, ò zɛna gbàa pì arɛ. Ò takadanↄ wɛ̃̀wɛ̃, akũ ò takada pãnde wɛ̃̀ dↄ wɛ̃̀ndi takada ũ. Ò yãkpatɛ kɛ̀ kũ gyãwãndenↄ ń yãkɛnaaa, lákũ a kɛ̃na takada pìnↄ gũn nà. \v 13 Ísira gyãwãnde kũ ò kú a gũnnↄ kpà. Ga kũ Gyãwãnwo gyãwãnde kũ ò kú ń gũnnↄ kpà se. Akũ ò yãkpatɛ kɛ̀ kũ baadio a yãkɛnaaa. \v 14 Ò ga kũ gyãwãnwo zù tɛ́ sɛ̀bɛɛ gũn. Tɛ́ sɛ̀bɛɛ pì bi ga plademɛ. \v 15 Gbɛ̃ kũ odi ń tↄ́ le wɛ̃̀ndi takada gũnlonↄn ò ń zú tɛ́ sɛ̀bɛɛ pìi gũn. \c 21 \s1 Zĩtɛ dufu kũ musu dufuo \p \v 1 Akũ ma zĩtɛ dufu kũ musu dufuo è, zaakũ zĩtɛ káakupↄ kũ musu káakupↄo gɛ̃̀tɛ, akũsↄ̃ ísira kun doro. \v 2 Akũ ma Luda wɛ́ra Yurusalɛmu dufu è bona musu Luda kĩnaa, àtɛn kipa. Ò a kɛ̀kɛ lán nↄgbɛ̃ kũ a zãkɛ sorumii màa bà. \v 3 Akũ ma kòto gbãna mà bona gbà kĩnaa à pì: Luda vùtɛ kũ bisãsirinↄ sà, anigↄ̃ kú kũńwo, onigↄ̃ de a gbɛ̃nↄ ũ. Luda pì nigↄ̃ kú kũńwo a zĩda ń Luda ũ. \v 4 Ani ń wɛ́tɛ̃ warawarańnɛ pínki. Ga nigↄ̃ kun doro ke wɛ̃nda ke ↄ́ↄdↄna ke wãwã, zaakũ yã zĩnↄ gɛ̃̀tɛ. \p \v 5 Akũ Gbɛ̃ kũ à vutɛna gbàaa pì: Ǹ ma! Matɛn pↄ́ sĩnda pínki kɛ dufu. Akũ à òmɛnɛ: Ǹ kɛ̃, zaakũ yã dínↄ náani vĩ, akũsↄ̃ yãpuramɛ. \v 6 Akũ à òmɛnɛ: À kɛ̀n gwe. Makũmɛ Alafa kũ Omɛgao, Naana kũ Lakanaao ũ. Gbɛ̃ kũ ími tɛn dɛ, mani a gba ísɛ̃ wɛ̃̀ndide boki. \v 7 Gbɛ̃ kũ à zĩ̀i blè mɛ́ anigↄ̃ pↄ́ dínↄ vĩ pínki. Manigↄ̃ de a Luda ũ, anigↄ̃ de ma nɛ́ ũ. \v 8 Ama vĩnadenↄ kũ náanisaridenↄ kũ yãvãnikɛrinↄ kũ gbɛ̃dɛrinↄ kũ zinakɛrinↄ kũ ɛzɛdenↄ kũ tãnagbagbarinↄ kũ manafikidenↄ pínki, ń baka nigↄ̃ de tɛ́ sɛ̀bɛ kũ àtɛn kũ kũ ifãntɛ̃gbↄ̃ↄo ũmɛ. Ga pladen gwe. \s1 Yurusalɛmu dufu \p \v 9 Malaika gbɛ̃nↄn suppla kũ ò kɛrɛ mɛ̀n suppla kũna, kisira kpɛde mɛ̀n suppla kán à pà pìnↄ doke sù à òmɛnɛ: Ǹ mↄ́ mà Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄ dufu mↄnnɛ. \v 10 Luda Nini dinama pìi gũn malaikaa pì ma sɛ à gɛ̀ɛ kũmao kpi lei zↄ̃kↄ̃ↄa. À Luda wɛ́ra Yurusalɛmu mↄ̀mɛnɛ bona musu Luda kĩnaa, àtɛn kipa. \v 11 Àtɛn tɛ́ kɛ kũ Luda gakurio, àtɛn pí lán gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛde bà, lán diamↄↄ bà. \v 12 À bĩni lei zↄ̃kↄ̃ vĩ. À gãnu mɛ̀n kuri awɛɛplamɛ, malaika gbɛ̃nↄn kuri awɛɛplanↄn zɛzɛnan. Isaraila buri mɛ̀n kuri awɛɛplanↄ tↄ́ kɛ̃na gãnu pìnↄa. \v 13 Gãnu mɛ̀n aakↄ̃ kú ifãboki kpa, mɛ̀n aakↄ̃ kú gugbãnduru kpa, mɛ̀n aakↄ̃ kú gɛ̀nↄmidↄki kpa, mɛ̀n aakↄ̃ kú ifãlɛtɛ kpa. \v 14 Ò bĩni pì ɛ̃ pɛ̀tɛ gbɛ̀ mɛ̀n kuri awɛɛplanↄa. Sãnɛ Bↄ̀rↄↄ zĩ̀ri gbɛ̃nↄn kuri awɛɛplanↄ tↄ́ kɛ̃na gbɛ̀ɛ pìnↄa. \p \v 15 Malaika kũ àtɛn yã omɛnɛ pↄ́yↄ̃bↄ kũ ò pì kũ wuraao kũna, de à wɛ́ra pì yↄ̃o kũ a gãnunↄ kũ a bĩnio. \v 16 Wɛ́ra pì kusuru siikↄ̃mɛ, a gbã̀na kũ a yàasaao lɛɛlɛmɛ. Akũ à wɛ́ra pìi yↄ̃̀ kũ pↄ́yↄ̃bↄↄ pìio. A gbã̀na bi kiloo wàa kuri awɛɛplamɛ. A gbã̀na kũ a yàasaao kũ a leio pínki lɛɛlɛmɛ. \v 17 À a bĩni yↄ̃̀ dↄ, a lei gã̀sãkuru basuppla awɛɛsiikↄ̃. Malaikaa pì a yↄ̃̀ bisãsiri gã̀sãkuru gbã̀na lɛ́mmɛ. \v 18 Ò bĩni pìi kɛ̀ kũ diamↄↄo. Wɛ́ra pì bi wuraamɛ atɛ̃nɛ swáswa lán dígi bà. \v 19 Ò gbɛ̀ kũ ò wɛ́ra pì bĩni pɛ̀tɛaa kɛ̀kɛ kũ gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛde buri sĩnda pínkio. \q1 Ò gbɛ̀ káakupↄ kɛ̀kɛ kũ diamↄↄo, \q1 a plade kũ safiaao, \q1 a aakↄ̃de kũ agataao, \q1 a siikↄ̃de kũ ɛmɛradiio, \q1 \v 20 a sↄↄrode kũ onisiio, \q1 a suddode kũ kaanɛliaao, \q1 a supplade kũ kisolitiio, \q1 a sↄraakↄ̃de kũ bɛriliio, \q1 a kɛ̃ndode kũ topazaao, \q1 a kuride kũ kisopazaao, \q1 a kuri awɛɛdode kũ yasintiio, \q1 a kuri awɛɛplade kũ amɛtisiio. \m \v 21 Gãnu mɛ̀n kuri awɛɛpla pìnↄ bi òso mɛ̀n kuri awɛɛplanↄmɛ. Ò ń pínki kɛ̀ kũ òsooo mɛ̀n dodo. Wɛ́ra pì zɛ́da bi wuraamɛ atɛ̃nɛ, òdi gu en lán dígi bà. \p \v 22 Mádi Luda kpɛ́ e wɛ́ra pìi gũnlo, zaakũ Dikiri Luda Gbãnasĩndapinkide kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄoomɛ kpɛ́ pì ũ. \v 23 Wɛ́ra pì bàka kú kũ ifãntɛ̃ ke mↄvura gupunaaoro. Luda gakuri mɛ́ àdi wɛ́ra pì pu, akũsↄ̃ Sãnɛ Bↄ̀rↄ de a fitila ũ. \v 24 Burinↄ ni táa o a gupurai, andunia kínanↄ ni gɛ̃n kũ ń aruzɛkɛnↄ. \v 25 A gãnunↄ nigↄ̃ tatana fãnantɛ̃ zikiro, gwãani nigↄ̃ kú gwe sↄ̃ro. \v 26 Oni gɛ̃n kũ burinↄ aruzɛkɛnↄ kũ ń pↄ́ ↄgↄdenↄ. \v 27 Ama pↄ́ gbãsĩ ke ni gɛ̃nlo ke wé'iyãkɛri ke manafikide, tó adi kɛ gbɛ̃ kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ ń tↄ́ kɛ̃̀ wɛ̃̀ndi takada gũnnↄ baasiro. \c 22 \p \v 1 Akũ malaikaa pì swa'i wɛ̃̀ndide kũ àtɛn bo Luda kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo gbà kĩnaa mↄ̀mɛnɛ, àtɛn tɛ́ kɛ lán gbɛ̀digi bà. \v 2 Àtɛn bàa lɛ́ wɛ́ra zɛ́da guragura. Lí wɛ̃̀ndide kú a bara dire kũ a bara lao, àdi nɛ́ i wɛ̃̀ do gɛ̃̀n kuri awɛɛpla, mↄ kũ mↄo gɛ̃̀n dodo. Lí pì lánↄ bi burinↄ aafialekiamɛ. \v 3 Pↄ kũ Luda lɛ́ kɛ̀nɛ ke nigↄ̃ kun doro. Luda kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄↄo gbà nigↄ̃ kú wɛ́ra pìi gũn, a zↄ̀blerinↄ sↄ̃ oni doi. \v 4 Oni a e wɛ́dewɛ, akũsↄ̃ a tↄ́ nigↄ̃ kú ń mì'arɛa. \v 5 Gwã nigↄ̃ kun doro, gbɛ̃ke bàka nigↄ̃ kú kũ fitila ke ifãntɛ̃ gupuraoro, kũ Dikiri Luda ni gu puńnɛ yãi. Onigↄ̃ kí ble ari gↄrↄ sĩnda pínki. \v 6 Akũ à òmɛnɛ: Yã birenↄ náani vĩ, akũsↄ̃ yãpuramɛ. Dikiri Luda kũ àdi do annabinↄnɛ arɛ mɛ́ à a malaikaa zĩ̀, de a zↄ̀blerinↄ yã kũ ani su tera dↄ̃. \s1 Yesu ni su tera \p \v 7 Ǹ gwa, mani su tera. Arubarikaden gbɛ̃ kũ à zia yã takada díkĩna yã kũna ũ. \p \v 8 Makũ Yuhana makũmɛ ma yã birenↄ mà, ma è. Kũ ma mà, akũsↄ̃ ma è, ma kutɛ malaika kũ à yã pìnↄ mↄ̀mɛnɛ gbá sarɛ mà donyĩ kɛnɛ. \v 9 Akũ à òmɛnɛ: Ǹ abire tó. Ǹ donyĩ kɛ Ludanɛ. N zↄ̀bleri daken ma ũ kũ n annabi gbɛ̃dakenↄ kũ gbɛ̃ kũ ò takada díkĩna yã kũnanↄ. \v 10 Akũ à òmɛnɛ: Ǹsun pↄ́ kútɛ zia yã kũ à kú takada díkĩna gũnwaro, zaakũ a gↄrↄ kà kãni. \v 11 Gbɛ̃ vãni wɛ́ tã àgↄ̃ a vãni kɛ. Gbãsĩde wɛ́ tã àgↄ̃ gbãsĩ. Gbɛ̃ mana wɛ́ tã àgↄ̃ a mana kɛ. Gbɛ̃ kũ à kú adona wɛ́ tã àgↄ̃ kú adona. \p \v 12 Ǹ gwa, mani su tera, manigↄ̃ láada kũna, de mà fĩna bo baadinɛ a yãkɛnaaa. \v 13 Alafa kũ Omɛgaon ma ũ, Arɛde kũ Kpɛdeo, Naana kũ Lakanaao. \v 14 Arubarikadenↄn gbɛ̃ kũ ò ń utagyaba pìpinↄ ũ. Onigↄ̃ zɛ́ vĩ ò gɛ̃ wɛ́ra pì gãnunↄ gũn, ò lí wɛ̃̀ndide nɛ́ ble. \v 15 Ama kifirinↄ nigↄ̃ kũ gwero, ɛzɛdenↄ kũ pãpãkɛrinↄ kũ gbɛ̃dɛrinↄ kũ tãnagbagbarinↄ kũ gbɛ̃ kũ ò ye manafiki yãkɛnaainↄ. \p \v 16 Makũ Yesu ma a malaikaa zĩ̀ àgↄ̃ deárɛ yã pìnↄ sèedade ũ sↄsinɛ. Makũmɛ Dauda buri kpata kũ à bↄ̀tↄↄ pà Kína ũ, gudↄna susunɛ i nna ũ. \v 17 Luda Nini kũ Sãnɛ Bↄ̀rↄ nↄ dufuo dì pi, ǹ mↄ́. Gbɛ̃ kũ à yã pìi mà sↄ̃, à pi, ǹ mↄ́. Gbɛ̃ kũ ími tɛn dɛ, à mↄ́. Gbɛ̃ kũ à ye í wɛ̃̀ndidei, à sí gba ũ. \p \v 18 Matɛn pi gbɛ̃ kũ ò annabikɛtakada díkĩna yã mànↄnɛ ń pínki, tó gbɛ̃ yãke kàra a gũn, Luda ni kisira kũ ń yã kú takada díkĩna gũnnↄ kara adenɛ. \v 19 Tó gbɛ̃ yãke bò takada díkĩna gũn sↄ̃, Luda ni ade baka bo a wɛ́ran kũ lí wɛ̃̀ndide kũ a yã kú takada díkĩna gũnwo. \p \v 20 Gbɛ̃ kũ à de yã pìnↄ sèedade ũ pì: Yãpuramɛ, mani su tera. \p Aami! Dikiri Yesu, ǹ mↄ́! \p \v 21 Dikiri Yesu gↄ̃ gbɛ̃kɛ vĩ kũ a gbɛ̃nↄ ń pínki. Aami!