\id MIC \ide UTF-8 \h Misee \toc1 MISEE \toc2 Misee \mt1 MISEE \ip Misee kɑ Esɑi, wɑɑti tiɑ bɑ ben gɑri geruɑ. Miseen tireru sɔɔ, u Isirelibɑ kɑ Yudɑbɑ gerusi yèn sɔ̃ weesu kɑ nɑɑnɛ sɑriru kɑ kɑrɑnɑbu kɑ dɑm dɔrebu kɑ sere dɑɑ bɔɔbɔyɑ yɑ wɑ̃ɑ ben suunu sɔɔ. Gobigibun ɑrumɑni kun bu turɑ sere bɑ mɑɑ sɑ̃ɑrobu kɑ tɔn kurɔbu girɑmɔ bɑ bu ben yɛnusu wɔrɑrimɔ. Ben wirugibu bɑ nɔm birɑn kɛ̃nu mwɑɑmɔ. Ben yɑ̃ku kowobu kɑ Gusunɔn sɔmɔbu bɑ tɔmbu gobi mwɑɑrimɔ bu sere ben sɔmburu ko. Durum yenibɑ kpuron sɔ̃nɑ Misee u bu gerusi. Yen biru, u bu sɔ̃ɔwɑ mɑ Gusunɔn durom mu kpɑ̃. Yen sɔ̃, bu de bu gɔ̃ru gɔsiɑ kpɑ bu wurɑmɑ Yinni Gusunɔn mi. Mɛyɑ u mɑɑ sɑ̃ɑrobu dɑm kɛ̃mɔ bu kɑ ben tii Gusunɔ wɛ̃. Yinni Gusunɔ u rɑ kpuro ko dee dee. Yen sɔ̃nɑ n ǹ koorɔ u kun kɔ̃sɑn kowobu sɛɛyɑsie. Sɔ̃ɔ teeru u koo win tɔmbu yɑkiɑ u bu yɑrɑ sekurun di. Kpɑ u de bɔri yɛndu kɑ gem mu n wɑ̃ɑ ben suunu sɔɔ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Isirelibɑn torɑnu kɑ ben sɛɛyɑsiɑbu, wiru 1n di sere wiru 3. \iq1 2. Yinni Gusunɔn durom, wiru 4n di sere wiru 5. \iq1 3. Yinni Gusunɔ u koo win tɔmbu siri, wiru 6:1n di sere wiru 7:7. \iq1 4. Gusunɔn nɔɔ mwɛɛ duronu, wiru 7:8-20. \ie \c 1 \p \v 1 Yudɑbɑn sinɑ boko Yotɑmu kɑ Akɑsi kɑ Esekiɑsi ben wɑɑti sɔɔrɑ Yinni Gusunɔ u Misee Mɔresɛtigii sɔ̃ɔwɑ ye yɑ koo Sɑmɑri kɑ Yerusɑlɛmu deemɑ. \s1 Yinni Gusunɔ \s2 u win tɔmbu tɑɑrɛ wɛ̃ \q1 \v 2 Bɛɛ bwesenu kpuro, i swɑɑ dɑkio. \q1 Bɛɛ hɑnduniɑgibu, i swɑɑ tem kpĩiyɔ i nɔ. \q1 Yinni Gusunɔ u koo nɑ sɑɑ win wɑ̃ɑ yee dɛɛrɑrun di u bɛɛ tɑɑrɛ wɛ̃. \q1 \v 3 Wee u yɑrim wee sɑɑ win wɑ̃ɑ yee ten min di, \q1 u sĩimɔ guunun wɔllɔ. \q1 \v 4 Ù n nu tɑɑrɑ, nu rɑ numwɑ. \q1 Kpɑ wɔwi yi n yɑndɑmɔ nge gum yɑrum \q1 ǹ kun mɛ nge nim mɛ mu sɑrɑm wee gungunun di. \q1 \v 5 Isirelibɑ Yɑkɔbun bibun torɑnun sɔ̃nɑ \q1 yeni kpuro yɑ koorɑ. \q1 Wɑrɑ u Isirelibɑ dɑm kɑ̃ bu kɑ Gusunɔ seesi. \q1 Ben wuu mɑro Sɑmɑriwɑ. \q1 Wɑrɑ u Yudɑbɑ suremɔ bũu sɑ̃ɑru sɔɔ. \q1 Ben wuu mɑro Yerusɑlɛmuwɑ. \q1 \v 6 Yinni Gusunɔ u nɛɛ, yenibɑrɑ yɑ koo de Sɑmɑri yu ko bɑnsu \q1 kpɑ bu resɛm duure mi. \q1 U koo yen gɑnin kpenu sure sere wɔwɑn sɔɔwɔ. \q1 Kpɑ bu yen kpɛɛkpɛɛku wɑ. \q1 \v 7 Bɑ koo yen bwɑ̃ɑrokunu kpuro kɔsuku. \q1 Kɛ̃ɛ ni bɑ rɑɑ wɑ, bɑ koo nu dɔ̃ɔ mɛni. \q1 U koo de bu yen bũnun sɑ̃ɑ yɑ̃nu kpuro gurɑ. \q1 Domi sɑkɑrɑ gobiyɑ\f + \fr 1:7 \fr*\fk sɑkɑrɑ gobi \fk*\ft - Ben bũu sɑ̃ɑru sɔɔ bɑ rɑ sɑkɑrɑru ko kɑ kurɔ be bɑ rɑ n wɑ̃ɑ ben bũu diru mi. Sɑkɑrɑ gobi yirɑ bɑ kɑ dii te bɑnɑ.\ft*\f* bɑ kɑ nu dwɑ. \q1 Tɛ̃, tɔn tukobu bɑ koo nu gurɑ bu kɑ sɑ̃ɑru ko. \s1 Wɑhɑlɑ yɑ Yerusɑlɛmu deemɑ \q1 \v 8 Nɛ Misee kon weeweenu ko n swĩ. \q1 Kon sĩ tereru, kɑ nɑɑ dirisu. \q1 Kon wuri ko nge gbeeku bɔ̃ɔ. \q1 Kpɑ n swĩ nge tɑɑtɑɑru. \q1 \v 9 Sɑmɑrin nɔni swɑ̃ɑ te yɑ wɑ sere tɑ Yudɑbɑ girɑri, tɑ ǹ kpeemɔ. \q1 Wee tɑ tunumɑ sere Yerusɑlɛmu nɛn tɔmbun wuun kɔnnɔwɔ. \q1 \v 10 I ku ye kpɑrɑ Gɑtiɔ. \q1 I ku mɑɑ swĩ Akoɔ. \q1 I bindio tuɑ sɔɔ nuku sɑnkirɑnun sɔ̃ Bɛti Leɑfɑrɑɔ. \q1 \v 11 Wee bɛɛ Sɑfirigibu bɑ koo bɛɛ yoru mwɛɛri, \q1 kpɑ i n wɑ̃ɑ tereru kɑ sekuru sɔɔ. \q1 Sɑnɑnigibu bɑ ǹ kɑ̃kɔ bu yɑri ben wuun di. \q1 Bɛtisɑlegibun weeweenu derɑ bɑ ǹ wɑ̃ɑ yeru mɔ. \q1 \v 12 Mɑrɔtigibu bɑ diirimɔ ben ɑlɑfiɑn sɔ̃. \q1 Nɔni swɑ̃ɑ te, tɑ weewɑ Yinni Gusunɔn min di. \q1 Tɑ mɑɑ Yerusɑlɛmun gbɑ̃rɑ kɔnnɔ girɑri. \q1 \v 13 Bɛɛ Lɑkisigibu i bɛɛn kɛkɛ yi dumi gɑwe sɔɔru kowo. \q1 Domi i Isirelibɑn dɑɑ kɔ̃sɑ sɑɑrimɔ. \q1 Mɑ i derɑ Yerusɑlɛmugibu bɑ mɑn seesi. \q1 \v 14 Yen sɔ̃nɑ i ko tɛ̃ kɑrɑnɑ kɑ Mɔresɛti Gɑtigibu. \q1 Akisibugibɑ kun mɑɑ Isirelibɑn sinɑmbu somiru wee. \q1 \v 15 Bɛɛ Mɑresɑgibu, Yinni Gusunɔ u koo kpɑm bɛɛ yibɛrɛ kpɑo nɔmu sɔndiɑ. \q1 Isirelibɑn sinɑ yiikogibu bɑ koo dɑ bu kuke kpee te bɑ mɔ̀ Adulɑmuɔ. \q1 \v 16 Bɛɛ Yerusɑlɛmugibu, i bɛɛn seri kɔniɔ i wii kpɑrɑnu yi nuku sɑnkirɑnun sɔ̃. \q1 I swĩiyɔ bɛɛn bii be i kĩn sɔ̃. \q1 Wee bɑ koo bu mwɛɛri bu kɑ dɑ tem tukumɔ. \c 2 \s1 Be bɑ tɔmbu dɑm dɔremɔ \q1 \v 1 Bɔ̃rurobɑ be bɑ rɑ n kɔ̃sɑ bwisikumɔ wɔ̃kuru mi bɑ kpĩ. \q1 Bɑ̀ n seewɑ buru buru kpɑ bu ye ko yèn sɔ̃ bɑ yen dɑm mɔ. \q1 \v 2 Bɑ̀ n goon gberu binɛ kuɑ, kpɑ bu tu mwɑ. \q1 Bɑ̀ n goon diru binɛ kuɑ, kpɑ bu tu mwɑ. \q1 Bɑ rɑ yɛ̃ro kɑ win yɛnugibu dɑm dɔrewɑ \q1 kpɑ bu du bu ben dukiɑ kpuro gurɑ. \q1 \v 3 Yen sɔ̃nɑ Yinni Gusunɔ u nɛɛ, wee nɑ kɔ̃sɑn sɔɔru mɔ̀ tɔn ben sɔ̃. \q1 Bɑ ǹ mɑɑ kpɛ̃ bu ye dukɑ suuri. \q1 Mɛyɑ bɑ ǹ mɑɑ kpɛ̃ bu sĩ bɑ n wĩiru yɔ̃rɑsie dɑm dɑm. \q1 Domi tɔ̃ɔ te tɑ wee mi, tɔ̃ɔ kɔ̃surɑ. \q1 \v 4 Yen tɔ̃ɔ te, bɑ koo gɔɔ wurɑ yeni ko bu nɛɛ, \q1 wee! Bɑ bu gurɑ kpuro mɑm mɑm. \q1 Ben tɔmbu bɑ ǹ mɑɑ tem mɔ. \q1 Bɑ bu girɑ ben gbeɑn di. \q1 Bɑ ye bɔnu kuɑ ben tii tiinɛ sɔɔ. \q1 Mbɑn sɔ̃nɑ bɑ bu gurɑ nge mɛ. \q1 \v 5 Adɑmɑ sɑɑ gɑɑ sisi yè sɔɔ ben goo kun mɑɑ tem wɑsi \q1 Yinni Gusunɔn tɔmbu bɑ̀ n tem bɔnu mɔ̀. \s1 Gɑbu bɑ Gusunɔn sɔmɔ \s2 Miseen gɑri siki \q1 \v 6 Ben gɑbɑ bɑ seewɑ bɑ Misee sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, \q1 ɑ ku mɑɑ gɑri suni ɑ n mɔ̀, kɔ̃sɑ ye, yɑ weewɑ kɑm kɑm. \q1 \v 7 Bɑ Isirelibɑn bweseru bɔ̃rusiwɑ? \q1 Yinni Gusunɔ u suuru kpɑnɑwɑ? \q1 Nge mɛyɑ u rɑ rɑɑ sun kue? \q1 Adɑmɑ Misee bu wisɑ u nɛɛ, \q1 gɑri doriyɑ nɑ gerumɔ be bɑ kom gem mɔ̀n sɔ̃. \q1 \v 8 Adɑmɑ bɛɛyɑ Yinni Gusunɔ u sɔ̃ɔmɔ u mɔ̀, \q1 i kuɑ win tɔmbun yibɛrɛbɑ. \q1 I tɔmbu sɛ̃re be bɑ wee tɑbu gberun di i ben yɑ̃nu potirɑ. \q1 \v 9 I ben kurɔbu girɑ sɑɑ yɛnu si bɑ kĩn min di, \q1 mɑ i derɑ ben bibɑ kun mɑɑ girimɑ wɑsi sere kɑ bɑɑdommɑɔ yè nɑ rɑɑ bu wɛ̃. \q1 \v 10 I seewo i doonɑ, \q1 i ǹ mɑɑ bɔri yɛndu wɑsi tem mɛ sɔɔ. \q1 Wɑhɑlɑ bɑkɑ yɑ bɛɛ mɑrɑ bɛɛn mɛm nɔɔbu sɑrirun sɔ̃. \q1 \v 11 Domi Gusunɔn sɔmɔ benin bweserɑ i rɑ kɑ̃ \q1 be bɑ rɑ bɛɛ weesu kue bu nɛɛ, \q1 i ko i tɑm wɑ i nɔ, yen tɑm bɔɔbɔm mɑm. \s1 Yinni Gusunɔ \s2 u koo Isireli be bɑ tie mɛnnɑ \q1 \v 12 Yinni Gusunɔ u nɛɛ, \q1 bɛɛ Isirelibɑ, Yɑkɔbun bweseru, \q1 kon bɛɛ be i tie kpuro mɛnnɑ. \q1 Kon bɛɛ mɛnnɑ nge yɑ̃ɑnu gɔ̃ɔ teu sɔɔ. \q1 Kpɑ i n wɑ̃ɑ sɑnnu nge yɑ̃ɑnu kpɑrɑ yerɔ. \q1 Bɛɛn tem mu koo tɔmbu yibu. \q1 \v 13 Nɛ, Yinni Gusunɔ bɛɛn sinɑ boko, \q1 nɛnɑ nɑ bɛɛ kpɑre. \q1 Kon nɑ n bɛɛ swɑɑ gbiiye. \q1 Nɛnɑ kon bɛɛ swɑɑ kɛniɑ i kɑ yɑkiɑrɑ. \q1 I ko i swɑɑ gĩɑ kpɑ i yɑri min di. \c 3 \s1 Misee u Isirelibɑn wirugibu \s2 kirɔ mɔ̀ \q1 \v 1 Bɛɛ Isirelibɑ Yɑkɔbun bweserun wirugibɑ nɑ kɑ yɑ̃. \q1 N ǹ bɛɛyɑ n weenɛ i n woodɑbɑ yɛ̃? \q1 \v 2 Adɑmɑ wee i ǹ geɑ kĩ, \q1 kɔ̃sɑ i kĩ. \q1 I rɑ tɔmbu ben gɑ̃ɑnu kpuro mwɑɑriwɑ. \q1 Kpɑ i bu yɔ̃su tereru. \q1 \v 3 I rɑ bu diwɑ mɑm mɑm nge yɑɑ ye bɑ kokɑ bɑ kukunu kɔsukɑ, \q1 mɑ bɑ ye bɔtirɑ bɑ doke wekerɔ. \q1 \v 4 Yen sɔ̃nɑ ì n Yinni Gusunɔ kɑnɑ u bɛɛ somi, \q1 u ǹ bɛɛ wisimɔ. \q1 U koo bɛɛ biru kisiwɑ kɔ̃sɑ ye i kuɑ min sɔ̃. \s1 Gusunɔn sɔmɔ \s2 be bɑ Isirelibɑ nɔni wɔ̃kumɔ \p \v 5 Misee u nɛɛ, wee ye Yinni Gusunɔ u gerumɔ sɔmɔ be bɑ win tɔmbu nɔni wɔ̃kumɔn sɔ̃. U nɛɛ, \q1 bɑ̀ n bu gɑ̃ɑnu nɔɔ dokeɑ, \q1 bɑ rɑ nɛɛwɑ, bɔri yɛndɑ wee. \q1 Bɑ̀ kun mɑɑ bu gɑ̃ɑnu wɛ̃, \q1 kpɑ bu nɛɛ, tɑbu sisi. \q1 \v 6 Yen sɔ̃, bɑ ǹ mɑɑ yɑm wɑsi. \q1 Bɑ ǹ mɑɑ win gɑri mɔ̀. \q1 Yɑm wɔ̃kurɑ koo kɑ bu sikerenɑ. \q1 Bɑ ǹ mɑɑ gɑ̃ɑnu wɑsi. \q1 \v 7 Sɔmɔ be, bɑ koo ben wuswɑɑ wukiriwɑ sekurun sɔ̃. \q1 Domi Yinni Gusunɔ u ǹ bu wisimɔ. \q1 \v 8 Adɑmɑ nɛ Misee, kon nɑ n dɑm yibɑwɑ. \q1 Domi Yinni Gusunɔ u mɑn win Hunde wɛ̃. \q1 Nɑ gem kɑ wɔrugɔru sebuɑ. \q1 Mɑ nɑ Isirelibɑ, be Yɑkɔbun bweseru ben mɛm nɔɔbu sɑriru sɔ̃ɔmɔ. \s1 Yerusɑlɛmu koo ko bɑnsu \q1 \v 9 Bɛɛ Isirelibɑ Yɑkɔbun bweserun wirugibu, \q1 i swɑɑ dɑkio i nɔ. \q1 I ku rɑ gem kɑ̃. \q1 I rɑ mu gɔsiewɑ kɔ̃sɑ. \q1 \v 10 Wee i tɔmbu goomɔ, \q1 i ben dukiɑ suɑmɔ i kɑ Yerusɑlɛmu bɑnimɔ. \q1 \v 11 Mɑ i nɔm birɑn kɛ̃nu mwɑɑmɔ i sere siri. \q1 Yɑ̃ku kowobu bɑ rɑ ginɑ tɔmbu gobi mwɑɑriwɑ bu sere woodɑ sɔ̃ɔsi, \q1 kpɑ Gusunɔn sɔmɔbu bu gobi mwɑ bu sere win gɑri gere. \q1 Kpɑ bɑ n sere mɔ̀ bɑ sɑ̃ɑwɑ Gusunɔn tɔmbu. \q1 Gɑ̃ɑnu kun bu deemɑmɔ yèn sɔ̃ u kɑ bu wɑ̃ɑ. \q1 \v 12 Tɛ̃, bɛɛn sɔ̃, bɑ koo Siɔni kɛrɑ nge gbee te bɑ wukɑ. \q1 Kpɑ Yerusɑlɛmu yu ko bɑnsu. \q1 Kpɑ guu te tɑ wɑ̃ɑ sɑ̃ɑ yerɔ tu kikisu kpi. \c 4 \s1 Yerusɑlɛmu yɑ ko n wɑ̃ɑ \s2 bɔri yɛndu sɔɔ \q1 \v 1 Sɑɑ gɑɑ sisi yè sɔɔ guu tèn mi Yinni Gusunɔn sɑ̃ɑ yerɑ rɑɑ gire, \q1 tɑ koo guu ni nu tie bɛɛrɛ kerɑ. \q1 Kpɑ bwese dɑbinu nu nɑ mi, \q1 \v 2 nu nɛɛ, i nɑ su dɑ Yerusɑlɛmuɔ Yinni Gusunɔn guurɔ \q1 mi Isirelibɑ bɑ rɑ nùn sɑ̃, \q1 kpɑ u sun win swɛɛ sɔ̃ɔsi su sĩ yi sɔɔ. \q1 Min diyɑ u koo win woodɑ yɑrɑ kpɑ u gɑri gerumɑ. \q1 \v 3 U koo bwese dɑbinu siri, \q1 ni nu dɑm mɔ nu nɑ tontonden di. \q1 Kpɑ bwese ni, nu nin tɑkobibɑ bɔɔri nu kɑ tebonu seku. \q1 Mɛyɑ nu koo nin yɑɑsi bɔɔri nu wobɑ so. \q1 Bweseru gɑrɑ kun gɑru seesimɔ. \q1 Bɑ ǹ mɑɑ tɑbun gɑri mɔ̀ ben suunu sɔɔ. \q1 \v 4 Bɑɑwure u ko n wɑ̃ɑ win gberu kpɑɑnɛɔ bɔri yɛndu sɔɔ. \q1 Goo kun mɑɑ nùn nɑndɑsiɑmɔ. \q1 Gusunɔ wɔllu kɑ tem Yinniwɑ u yeni geruɑ. \q1 \v 5 Bweseru bɑɑtere tɑ rɑ kɑ̃wɑ tu ten bũu mɛm nɔɔwɑ. \q1 Adɑmɑ bɛsɛ, Gusunɔ bɛsɛn Yinniwɑ sɑ ko mɛm nɔɔwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \s1 Yinni Gusunɔwɑ u sɑ̃ɑ sunɔ \s2 Yerusɑlɛmuɔ \q1 \v 6 Tɔ̃ru gɑrɑ sisi tè sɔɔ kon be bɑ mɛɛrɑ kuɑ mɛnnɑ, \q1 kpɑ n be bɑ kpikiru suɑ sokusiɑmɑ, \q1 be, be nɑ rɑɑ nɔni sɔ̃ɔwɑ mi. \q1 \v 7 Kon be bɑ mɛɛrɑ kuɑ mi mɛnnɑ. \q1 Kpɑ be, bɑ n sɑ̃ɑ nɛn tɔmbun sukum mɛ mu tie. \q1 Kpɑ n be, be bɑ rɑɑ kpikiru suɑ mi ko bwese dɑmgiru. \q1 Kpɑ nɛ, Yinni Gusunɔ nɑ n sɑ̃ɑ ben sunɔ Siɔniɔ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 \v 8 Wunɛ Yerusɑlɛmun guuru, \q1 wunɛ wi ɑ sɑ̃ɑ nge wuu kɔ̃sobun diru, \q1 ɑ tɔmbu kɔ̃su, \q1 kɑɑ mɑɑ wunɛn bɛɛrɛ wɑ nge yellu. \q1 Domi Yerusɑlɛmu yɑ koo kpɑm ko Isirelibɑn wuu mɑro. \s1 Yerusɑlɛmugibun nɔni \s2 swɑ̃ɑru kɑ ben yɑkiɑbu \q1 \v 9 Mbɑn sɔ̃nɑ i kuuki mɔ̀ bɛɛ Yerusɑlɛmugibu. \q1 Mbɑn sɔ̃nɑ i tii tɛ̃birimɔ nge tɔn kurɔ wi kĩ u mɑ. \q1 Mɑnɑ bɛɛn sunɔ u wɑ̃ɑ. \q1 Mɑnɑ bɛɛn bwisi kɛ̃ɔbu bɑ dɑ. \q1 \v 10 Bɛɛ Yerusɑlɛmugibu, i wuri koowo \q1 nge tɔn kurɔ wi u yiire u kĩ u mɑ. \q1 Domi tɛ̃, i ko i yɑri Yerusɑlɛmun di. \q1 Kpɑ i dɑ i n wɑ̃ɑ yɑkɑsɔ. \q1 Bɑ koo kɑ bɛɛ dɑ sere Bɑbiloniɔ. \q1 Adɑmɑ Yinni Gusunɔ u koo rɑ bɛɛ yɑkiɑmɑ min di. \q1 Kpɑ u bɛɛ wɔrɑ bɛɛn yibɛrɛbɑn nɔmɑn di. \q1 \v 11 Tɛ̃, bwese dɑbinu nu mɛnnɑmɔ nu kɑ bɛɛ seesi. \q1 Nu mɔ̀, su de ben wuu Yerusɑlɛmu ye, yu bɛɛrɛ biɑ, yu ko bɑnsu. \q1 Kpɑ sɑ n su mɛɛrɑ. \q1 \v 12 Adɑmɑ tɔn be, bɑ ǹ yɛ̃ himbɑ ye Yinni Gusunɔ u yi win tɔmbun sɔ̃. \q1 Bɑ ǹ win bwisikunu yɛ̃. \q1 U kĩ u bu mɛnnɑ nge ɑlikɑmɑ ye bɑ subɑ mi bɑ rɑ ye so. \q1 \v 13 Yinni Gusunɔ u nɛɛ, \q1 bɛɛ Yerusɑlɛmugibu, i seewo i bɛɛn yibɛrɛbɑ so nge ɑlikɑmɑ. \q1 Kon de i n dɑm mɔ nge kɛtɛn kɔbɑ ye yɑ dɑm mɔ nge sisu. \q1 Mɑ yen nɑɑ konnu nu dɑm mɔ nge sii gɑndu. \q1 I ko i bwese dɑbinu munkuwɑ. \q1 Kpɑ i ben ɑrumɑni geɑ mwɑ i nɛ Gusunɔ tem kpuron Yinni yiiyɑ. \c 5 \q1 \v 1 Adɑmɑ bɛɛ Yerusɑlɛmugibu, \q1 i bɛɛn tɑbu kowobu mɛnnɑmɑ. \q1 Wee bɑ bɛɛ tɑrusi. \q1 Mɑ bɑ bɛɛn sinɑ boko soomɔ bɑɑnɔ kɑ bokunu. \s1 Fɑɑbɑ kowo koo yɑriwɑ \s2 Bɛtelehɛmun di \q1 \v 2 Yinni Gusunɔ u nɛɛ, \q1 wunɛ Bɛtelehɛmu, Efɑrɑtɑgibun wuu, \q1 wunɑ ɑ piiburu bo Yudɑn wusu sɔɔ. \q1 Adɑmɑ wunɛn min diyɑ kpɑro koo yɑri \q1 wi u koo nɛn tɔmbu Isirelibɑ kpɑrɑ. \q1 U wɑ̃ɑwɑ sɑɑ yee yellun di. \q1 \v 3 Adɑmɑ ko nɑ n ginɑ nɛn tɔn be deriwɑ ben yibɛrɛbɑn nɔmɑ sɔɔ \q1 sere kurɔ wì u koo kpɑro wi mɑ, u kɑ mɑ. \q1 Be bɑ kpikiru dɑ, bɑ koo gɔsirɑmɑ bu Isireli be bɑ tie deemɑ. \q1 \v 4 Kpɑ kpɑro wi nɑ bɛɛ nɔɔ mwɛɛru kuɑ mi, \q1 u bɛɛ nɛn tɔmbu mɛnnɑ u kpɑrɑ mɑm mɑm \q1 kɑ nɛ, Yinni Gusunɔn dɑm kɑ nɛn yiiko. \q1 Win tɔmbu bɑ ko n wɑ̃ɑ bɔri yɛndu sɔɔ. \q1 Kpɑ u yĩsiru yɑri hɑnduniɑn goonu nnɛ ye sɔɔ. \q1 \v 5 Wiyɑ u koo kɑ bɔri yɛndu nɑ. \q1 Asirigibu bɑ̀ n nɑ, bɑ bɛsɛn tem wɔri \q1 bɑ duɑ sere bɛsɛn sinɑ kpɑɑrɔ, \q1 sɑ ko bɛsɛn kpɑro be bɑ dɑm bo seeyɑ bu bu wɔri. \q1 \v 6 Ben tɑbu yɑ̃nun sɔ̃, \q1 bɑ koo Asirigibu kɑ Nimurodugii be tɑɑre, \q1 kpɑ bu sun wɔrɑ Asirigibu bɑ̀ n bɛsɛn tem wɔrimɑ. \s1 Isireli be bɑ wɑ̃ɑ \s2 bwese ni nu tien suunu sɔɔ \q1 \v 7 Isireli be bɑ tiɑrɑ bɑ ko n wɑ̃ɑ tɔn dɑbinun suunu sɔɔ nge kɑko ɑrufɑɑnigiru \q1 te Yinni Gusunɔ u derɑ tɑ wɔrumɑ, \q1 ǹ kun mɛ nge gurɑ ye yɑ nɛmɔ tɛɛru, \q1 yɑ ǹ gɑ̃ɑnu yĩiyɔ tɔnun min di. \q1 \v 8 Isireli be bɑ tiɑrɑ bɑ ko n wɑ̃ɑ tɔmbun suunu sɔɔ, \q1 kpɑ bɑ n dɑm mɔ nge gbee sunɔ ge gɑ wɑ̃ɑ gbeeku yɛɛn suunu sɔɔ, \q1 ǹ kun mɛ yɑ̃ɑ gɔ̃ɔ sɔɔ. \q1 Mi gɑ duɑ kpuro, gɑ rɑ yɑɑ kɑsukuwɑ gu mwɛ. \q1 Goo kun mɑɑ kpɛ̃ u gu mwɑɑri. \q1 \v 9 Isirelibɑ, i seewo i bɛɛn yibɛrɛbɑ wɔri. \q1 Kpɑ i bu go mɑm mɑm. \s1 Yinni Gusunɔ \s2 u ye bɑ gbɑlli wunɑ \q1 \v 10 Yinni Gusunɔ u nɛɛ, \q1 tɔ̃ru gɑrɑ sisi tè sɔɔ kon bɛɛn dumi kɑ bɛɛn tɑbu kɛkɛbɑ kpeerɑsiɑ. \q1 \v 11 Kpɑ n bɛɛn wusu kɑm koosiɑ. \q1 Kpɑ n bɛɛn gbɑ̃rɑnu suriri. \q1 \v 12 Kon bɛɛn dobo dobogibu go. \q1 I ǹ mɑɑ ben dobo dobo wɑsi bɛɛn suunu sɔɔ. \q1 \v 13 Kon bwɑ̃ɑrokunu kɑ kpee ni i girɑ kɔsuku. \q1 I ǹ mɑɑ nu sɑ̃ɑmɔ. \q1 \v 14 Kon bũu wi bɑ mɔ̀ Asitɑɑten sɑ̃ɑ yerun dɑ̃nu wukiri. \q1 Kpɑ n bɛɛn wusu kɔsuku. \q1 \v 15 Nɛn mɔru koo se, \q1 kpɑ n nɛn dɑm sɔ̃ɔsi bwese ni nu ǹ mɑn mɛm nɔɔwɑmmɛn mi. \c 6 \s1 Yinni Gusunɔ u win tɔmbu \s2 tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ \q1 \v 1 I swɑɑ dɑkio ye nɛ, Yinni Gusunɔ nɑ geruɑ. Nɑ nɛɛ, \q1 Isirelibɑ, i seewo \q1 i kɑ tii yinɑ guunu kɑ gungunun wuswɑɑɔ. \q1 \v 2 Bɛɛ guunu, i swɑɑ dɑkio. \q1 Bɛɛ tem kpɛɛkpɛɛku dɑmginu, \q1 nɛ, Yinni Gusunɔ nɑ nɛn tɔmbu tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ. \q1 Nɑ kĩ n bu siribu soku. \q1 \v 3 Bɛɛ Isirelibɑ, bɛɛ nɛn tɔmbu, kɔ̃sɑ mbɑ nɑ bɛɛ kuɑ. \q1 Mɑ sɔɔrɑ nɑ derɑ i wɑsirɑ. \q1 I mɑn wisio. \q1 \v 4 I mɑn tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ yèn sɔ̃ nɑ bɛɛ Isirelibɑ yɑrɑ sɑɑ Egibitin di? \q1 Ǹ kun mɛ yèn sɔ̃ nɑ bɛɛ yɑrɑ sɑɑ yorun di? \q1 Ǹ kun mɛ yèn sɔ̃ nɑ bɛɛ kpɑro beni gɔriɑmɑ, Mɔwisi kɑ Aroni kɑ Mɑriɑmu? \q1 \v 5 Bɛɛ nɛn tɔmbu, i yɑɑyo kɔ̃sɑ ye Bɑlɑki Mɔɑbun sinɑ boko u bwisikɑ u bɛɛ kuɑ. \q1 I mɑɑ yɑɑyo ye Bɑlɑmu Beorin bii u nùn wisɑ. \q1 Nɑ bɛɛ yɔ̃siri bɛɛn sɑnum sɔɔ sɑɑ Sitimun di sere Giligɑliɔ. \q1 Mɑ i nɛn durom wɑ mɛ nɛ, Yinni Gusunɔ nɑ bɛɛ kuɑ. \s1 Ye Yinni Gusunɔ u tɔmbu \s2 bikiɑmɔ \q1 \v 6 Kɛ̃ɛ terɑ̀ kon kɑ Yinni Gusunɔ wi, wi u kpuro kere dɑɑwɑ \q1 nɑ̀ n dɔɔ win sɑ̃ɑ yerɔ. \q1 Kɛ̃ɛ terɑ̀ ko nɑ n nɛni n kɑ nùn yiirɑ. \q1 Nɑɑ wɔ̃ɔ tiɑgiɑ kon kɑ nùn yɑ̃ku dɔ̃ɔ mwɑɑrɑrugiru kuɑ? \q1 \v 7 Yinni Gusunɔ u yɑ̃ɑ kinɛ dɑbi dɑbinun bukɑtɑ mɔ? \q1 Gum kotosun bukɑtɑwɑ u mɔ? \q1 Nɛn bii gbiikoowɑ kon nùn wɛ̃ u sere mɑn nɛn torɑnu suuru kuɑ? \q1 \v 8 Aɑwo, Yinni Gusunɔ u tɔmbu geɑ sɔ̃ɔsi ye u rɑ kɑ̃. \q1 Ye u bu kɑnɑmɔ bu ko, \q1 yerɑ bu ben berusebu wɛ̃ ye n sɑ̃ɑ begiɑ. \q1 Kpɑ bu bu kĩru sɔ̃ɔsi. \q1 Kpɑ bu wi, Gusunɔ ben Yinni swĩi kɑ tii kɑwɑbu. \s1 Yinni Gusunɔ u rɑ gbɛnɔbu \s2 kɑ dɑɑ bɔɔbɔyɑgibu sɛɛyɑsie \q1 \v 9 Yinni Gusunɔ u kɑ Yerusɑlɛmugibu yɑ̃. \q1 Wi u bwisi mɔ, u koo nùn nɑsiɑ. \q1 Bɛɛ Yudɑbɑ, i de nɛn siribu bu bɛɛ yeeri. \q1 \v 10 Kon wurɑ tɔn kɔ̃so u dukiɑ gure win dirɔ kɑ gbɛnɑ? \q1 Kpɑ u n sɑkɑku mɔ ge nɑ ǹ kĩ? \q1 \v 11 I tɑmɑɑ wi u kilo weesugiɑ mɔ u dɛɛre? \q1 \v 12 Wee bɛɛn gobigibu bɑ tɔmbu dɑm dɔremɔ, \q1 bɑ rɑ n weesu mɔ̀. \q1 Kpɑ bɑ n gɑbu nɔni wɔ̃kumɔ kɑ ben gɑri. \q1 \v 13 Tɛ̃, nɑ sɔɔru kpɑ n kɑ bɛɛ sɛ̃suku bɛɛn durum sɔ̃, \q1 kpɑ i kɑm ko. \q1 \v 14 I ko i di, ɑdɑmɑ i ǹ debumɔ. \q1 I ko i nɔɔgiru suɑ gɔ̃ɔrun sɔ̃. \q1 Mɛyɑ n ǹ koorɔ i gɑ̃ɑnu bere. \q1 Ì n mɑɑ gɑ̃ɑnu beruɑ, tɑbɑ kon kɑ ye kɑm koosiɑ. \q1 \v 15 I ko i duure, ɑdɑmɑ i ǹ gɛ̃ɛmɔ. \q1 I ko i olifi gɑmɑ, \q1 ɑdɑmɑ i ǹ wɑsi i yen gum sɑwɑ. \q1 I ko i resɛm tɑm wĩɑ, \q1 ɑdɑmɑ i ǹ wɑsi i mu nɔ. \q1 \v 16 Domi i sinɑ boko Omirin dɑɑ kɔ̃sɑ sɑɑrimɔ kɑ sere mɑɑ Akɑbugiɑ. \q1 I ben dɑɑ sɑɑrimɔwɑ mɑm mɑm. \q1 Yen sɔ̃nɑ kon de bɛɛn wuu gu ko bɑnsu. \q1 Kpɑ n de bu bɛɛ yɛ̃ɛ. \q1 I ko i sekuru wɑ bɛɛ kpuro nge mɛ nɛn tɔmbu bɑ rɑ wɑ. \c 7 \s1 Misee u weeweenu mɔ̀ \p \v 1 Misee u nɛɛ, \q1 wee nɑ wɔnwɔndu soore nge wi u dɑ̃ɑ binu kunɔnu mɔ̀. \q1 Mɑ u ǹ gɑ̃ɑnu wɑ u di. \q1 U ǹ mɑɑ resɛm yebɑ wɑ ye win gɔ̃ru gɑ kĩ u di. \q1 \v 2 Domi tem mɛ sɔɔ, goo sɑri wi u Gusunɔ mɛm nɔɔwɑmmɛ. \q1 Goo kun mɔ̀ dee dee. \q1 Be kpuro bɑ bwisikumɔwɑ bu tɔmbu go. \q1 Mɑ bɑ sɑ̃kiriɑnɑmmɛ. \q1 \v 3 Bɑ kɔ̃sɑn kobun yɛ̃ru mɔ. \q1 Mɑ sinɑmbu kɑ siri kowobu bɑ tɔmbu nɔm birɑm kɛ̃nu mwɑɑrimɔ. \q1 Ben dɑmgibu bɑ ben binɛ sɔ̃ɔsimɔ. \q1 Mɑ be kpuro bɑ nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ bu kɑ ko ye bɑ kĩ. \q1 \v 4 Ben wi u sɑnɔ bo, u sɑ̃ɑwɑ nge sɑ̃kɑ. \q1 Ben wi u dɛɛre, u ɑwĩi kɔ̃si kere. \q1 Yen sɔ̃ tɛ̃, tɔ̃ɔ te Gusunɔn sɔmɔbu bɑ bu nɔɔsiɑ \q1 tè sɔɔ bɑ koo bu sɛɛyɑsiɑ tɑ tunumɑ. \q1 Wee bɑ burisinɛ kɔ nuku sɑnkirɑnun sɔ̃. \q1 \v 5 Yen sɔ̃, ɑ ku wunɛn berusebu nɑɑnɛ ko. \q1 A de ɑ wunɛn yɑrɑ nɛnɛ wunɛn tiin kurɔn wuswɑɑɔ. \q1 \v 6 Domi bii u rɑ win tundo wɔmɛ, \q1 kpɑ bii wɔndiɑ u win mɛro seesi, \q1 kpɑ bigii kurɔ u win dwɑɑ mɛro seesi. \q1 Bɑɑwure u rɑ n win yibɛrɛ mɔwɑ win tiin yɛnu sɔɔ. \q1 \v 7 Adɑmɑ nɛ, Yinni Gusunɔwɑ ko nɑ n mɛɛrɑ. \q1 Wiyɑ ko nɑ n nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. \q1 Domi u rɑ mɑn fɑɑbɑ ko. \q1 Wiyɑ u koo mɑn wisi. \s1 Yinni Gusunɔ \s2 u koo Isirelibɑ fɑɑbɑ ko \q1 \v 8 Bɛɛ be i sɑ̃ɑ bɛsɛn yibɛrɛbɑ, \q1 i ku yɛ̃ɛ ye yɑ sun deemɑn sɔ̃. \q1 Bɑɑ sɑ̀ n wɔrumɑ, sɑ ko se. \q1 Sɑ̀ n mɑɑ wɑ̃ɑ yɑm wɔ̃kuru sɔɔ, \q1 Yinni Gusunɔwɑ u ko n sɑ̃ɑ bɛsɛn yɑm bururɑm. \q1 \v 9 Sɑ ko Yinni Gusunɔn mɔru sɔbe, \q1 domi sɑ nùn torɑ. \q1 Adɑmɑ sɑɑ gɑɑ sisi yè sɔɔ u koo kɑ sun yinɑ, \q1 kpɑ u sun gem wɛ̃. \q1 U koo kɑ sun nɑ yɑm bururɑm sɔɔ \q1 kpɑ u sun durom kuɑ. \q1 \v 10 Bɛsɛn yibɛrɛbɑ bɑ koo ye wɑ. \q1 Sɑɑ ye sɔɔrɑ bɑ koo sekuru wɑ, \q1 be, be bɑ rɑ rɑɑ bikie bu nɛɛ, \q1 mɑnɑ Gusunɔ bɛsɛn Yinni u wɑ̃ɑ. \q1 Bɑ koo bu tɑɑku nge pɔtɔkɔ, \q1 kpɑ su bu yɛ̃ɛ. \q1 \v 11 Tɔ̃ru gɑrɑ sisi tè sɔɔ bɑ koo Yerusɑlɛmun gɑni seeyɑ, \q1 kpɑ bu bɛsɛn tem nɔɔ burɑ yeru yɑsiɑsiɑ tu tondɑ. \q1 \v 12 Sɑɑ ye sɔɔ, bɛsɛgii be bɑ wɑ̃ɑ Asiriɔ kɑ Egibitiɔ \q1 kɑ dɑɑ ni bɑ mɔ̀ Nilu kɑ Efɑrɑtin goorɔ, \q1 kɑ sere mɑɑ be bɑ wɑ̃ɑ nim wɔ̃kun goorɔ kɑ guunɔ, \q1 bɑ koo wurɑmɑ bɛsɛn temɔ. \q1 \v 13 Kpɑ tem mɛ mu tie duniɑ sɔɔ mu ko bɑnsu, \q1 tɔn be bɑ wɑ̃ɑ min kom kɔ̃sum sɔ̃. \q1 \v 14 Yinni Gusunɔ, \q1 ɑ wunɛn tɔn be ɑ gɔsɑ kpɑro kɑ wunɛn kpɑrɑ dɛkɑ. \q1 Be wee bɑ wɑ̃ɑ be tɔnɑ dɑ̃ɑ sɔ̃ɔwɔ mi tem gem wɑ̃ɑ. \q1 A bu kpɑro Bɑsɑni kɑ Gɑlɑdin kpɑrɑ yenɔ nge yellu. \q1 \v 15 A sɔm mɑɑmɑɑkigiɑ koowo nge mɛ ɑ kuɑ \q1 sɑnɑm mɛ ɑ sun yɑrɑmɑ sɑɑ Egibitin di. \q1 \v 16 Bwesenu nu koo mɑɑmɑɑki ye wɑ. \q1 Kpɑ nu sekuru wɑ bɑɑ mɛ nu dɑm mɔ. \q1 Nu koo nɔɔ nɔmɑ wukiri, nu yɔ̃rɑ nu kun gɑri geruɑ, \q1 kpɑ nu kun gɑ̃ɑnu nuɑ. \q1 \v 17 Kpɑ nu tuɑ di nge wɑɑ, \q1 ǹ kun mɛ nge yɛɛ yi yi kɑbirimɔ. \q1 Nu koo yɑri sɑɑ nin kuku yerun di kɑ bɛrum, \q1 nu nɑ wunɛ Yinni Gusunɔn mi, nu n diirimɔ, \q1 kpɑ nu n nun nɑsie wunɛn dɑm sɔ̃. \q1 \v 18 Wɑrɑ u kɑ nun weenɛ. \q1 Wee, ɑ rɑ kɑ bɛsɛ wunɛn tɔmbun bweserun sukum mɛ mu tie tɛmɑnɛ \q1 bɛsɛ be sɑ sɑ̃ɑ wunɛn ɑrumɑni \q1 kpɑ ɑ sun bɛsɛn torɑnu suuru kuɑ. \q1 Wunɛn mɔru ku rɑ tɛ. \q1 Domi kĩrɑ ɑ rɑ sun sɔ̃ɔsi. \q1 \v 19 Kɑɑ mɑɑ bɛsɛn wɔnwɔndu wɑ. \q1 Kpɑ ɑ ku bɛsɛn torɑnu gɑrisi. \q1 Kpɑ ɑ bɛsɛn durum wunɑ ɑ kɔ̃ yu dɑ sere nim wɔ̃kun temɔ. \q1 \v 20 Kɑɑ bɛsɛ be sɑ sɑ̃ɑ Aburɑhɑmu kɑ Yɑkɔbun sikɑdominu kĩru kɑ bɔrɔkiniru sɔ̃ɔsi \q1 nge mɛ ɑ bɛsɛn sikɑdobɑ nɔɔ mwɛɛru kuɑ sɑɑ yellun di.