\id ECC Ecclesiastes in Busa, Ross Jones \ide UTF-8 \h LAASUNDE \toc1 LAASUNDE \toc2 LAASUNDE \mt1 LAASUNDE \c 1 \s1 A pínki pãmɛ \p \v 1 Laasunde Dauda nɛ́, Yurusalɛmu kína yãn dí. \q1 \v 2 Makũ laasunde ma pì: \q1 Yã pã búgubugu, \q1 yã pã búgubugu, \q1 a pínki pãmɛ. \q1 \v 3 Bↄ́ àreen bisãsiri dì le andunia gũn \q1 wari kũ àtɛn kɛ a zĩ sĩnda pínki gũnwaa? \q1 \v 4 Kpàinↄ dì gɛ̃tɛ, wurenↄ dì su, \q1 ama andunia dìgↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínkimɛ. \q1 \v 5 Ifãntɛ̃ dì bo àdi gɛ̃, \q1 àdi wã à ɛra à gɛ́ gu kũ àdi bon. \q1 \v 6 Ĩa dì káka gɛ̀nↄmidↄki kpa, \q1 àdi ɛra à su gugbãnduru kpa, \q1 àdigↄ̃ likara àgↄ̃ gɛ́ àgↄ̃ su. \q1 \v 7 Swa sĩnda pínki í dìgↄ̃ ká ísira gũmmɛ, \q1 ama ísira dì paro, \q1 í pìnↄ dì ɛra ò su swa pìnↄ mìiamɛ. \q1 \v 8 Pↄ́ sĩnda pínki dì ń kpasa, \q1 kpasa pì yã gɛ̃̀ onala. \q1 Gugwana dì mↄ́ wɛ́aro, \q1 yãmana dì sã paro. \q1 \v 9 Yã kũ à kun yã mɛ́ ani ɛra àgↄ̃ kun dↄ, \q1 yã kũ ò kɛ̀ yãn oni ɛra ò kɛ dↄ. \q1 A dufu ke kú andunia gũnlo. \q1 \v 10 Pↄ́ke kun kũ oni pi: \q1 Ǹ pↄ́ dufu ke gwa yá? \q1 Oi! À gĩnakɛ à kun ó ã zaa zĩ kↄ̀. \q1 \v 11 Gbɛ̃ káakunↄ yã dìgↄ̃ dↄ gbɛ̃ken doro. \q1 Bee gbɛ̃ kũ onigↄ̃ kun zianↄ, \q1 ń yã ni dↄ gbɛ̃ken ziakpɛzĩro. \b \p \v 12 Makũ laasunde ma kí blè Isarailanↄa Yurusalɛmu. \v 13 Ma mɛ̀ɛ kpà yã kũ òtɛn kɛ andunia gũn pínki tàasikanaaa, ma gwàgwa ↄ̃ndↄ̃'ↄ̃ndↄ̃ ma è Luda zĩ pãsĩ dà bisãsirinↄnɛ ò kɛ. \v 14 Ma yã kũ òtɛn kɛ andunia gũn è pínki, a pínki bi pãmɛ, pɛna gukoriamɛ. \q1 \v 15 Pↄ́ fĩkarana porona vĩro, \q1 òdi le ò pↄ́ kũ à kunlo naroro. \b \p \v 16 Akũ ma ò ma swɛ̃̀ɛ gũn ma pì: Ǹ gwa! Ma ↄ̃ndↄ̃ zↄ̃kↄ̃ de gbɛ̃ kũ ò kpata blè Yurusalɛmu ma ãnↄla ń pínki, ma ↄ̃ndↄ̃ kũ ma dↄ̃naao wɛ́ bò manamana. \v 17 Akũ ma mɛ̀ɛ kpà ↄ̃ndↄ̃ asiri dↄ̃naaa de mà yↄ̃nkↄkɛ kũ mìsariyão asiri dↄ̃, akũ ma è abirekũ bi pɛna gukoriamɛ dↄ. \q1 \v 18 Ɔ̃ndↄ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ dì su kũ nɛ̀sɛyakana zↄ̃kↄ̃ↄomɛ, \q1 òdi yã'ũmmana le ń dↄ̃na lɛ́mmɛ. \c 2 \s1 Pↄnnakɛna pãmɛ \p \v 1 Ma ò ma zĩdanɛ: Ǹ futɛ ǹ pↄnnakɛna yↄ̃ ǹ gwa ǹ nnamana dↄ̃, akũ ma è abirekũ pãmɛ dↄ. \v 2 Ma è kũ yáadↄna bi yↄ̃nkↄyãmɛ. Pↄnnakɛna sↄ̃, bↄ́n òdi leaa? \v 3 Ma pↄnna wɛ̀tɛ wɛ̃minaa gũn ma ↄ lìka yↄ̃nkↄyãi, ama ma swɛ̃̀ tɛn domɛnɛ arɛ ↄ̃ndↄ̃ gũn de mà dↄ̃ yã kũ à mana bisãsirinɛ à kɛ andunia gũn a wɛ̃̀ndi zaka lɛ́n. \p \v 4 Ma zĩ zↄ̃kↄ̃nↄ ↄ kpà, ma kpɛ́nↄ bò ma zĩdanɛ ma geepi línↄ pɛ̀pɛ dasidasi. \v 5 Ma karanↄ kpàkpa ma swa dàkonↄ kɛ̀kɛ ma lí kũ òdi a nɛ́ ble buri sĩnda pínki bàban. \v 6 Ma íkakinↄ kɛ̀kɛ ògↄ̃ mↄtↄ pisi líkpɛ pìnↄa. \v 7 Ma zↄ̀nↄ lùlu gↄ̃gbɛ̃nↄ kũ nↄgbɛ̃nↄ, ò a kenↄ ì ma bɛa. Má zùnↄ kũ pↄ́kãde ketenↄ vĩ dasidasi de gbɛ̃ kũ ò kú Yurusalɛmu ma ãnↄla ń pínki. \v 8 Ma andurufu kũ wuraao kàkaramai kũ kínanↄ aruzɛkɛnↄ kũ ń bùsu pↄ́nↄ. Ma lɛ̀sirinↄ sɛ̀ gↄ̃gbɛ̃ kũ nↄgbɛ̃nↄ, ma nↄgbɛ̃ kũ gↄ̃gbɛ̃ dì lukańyĩnↄ sɛ̀ dasi. \v 9 Ma tↄ́ bò, má zↄ̃kↄ̃ de gbɛ̃ kũ ò kú Yurusalɛmu ma ãnↄla ń pínki, akũ má kpɛ́ ↄ̃ndↄ̃ vĩ a pínki gũn. \q1 \v 10 Mádi gí ma zĩdanɛ \q1 kũ pↄ́ kũ à ma wɛ́ blèeoro. \q1 Mádi pↄ́ kũ à ma pↄ gbà ke tóro. \q1 Ma pↄ kɛ̀ nna ma zĩkɛna sĩnda pínkia, \q1 àkũmɛ ma ísimmawarana pínki láada ũ. \q1 \v 11 Kũ ma wɛ́ pɛ̀ yã kũ ma kɛ̀nↄi pínki \q1 kũ ísimma kũ ma wàraao a musu, \q1 ma è a pínki bi pãmɛ, pɛna gukoriamɛ, \q1 à àre vĩ andunia gũnlo. \q1 \v 12 Akũ ma laasun lɛ̀ gɛna ↄ̃ndↄ̃ \q1 kũ yↄ̃nkↄkɛo kũ mìsarikɛo kpa. \q1 Yã kũ ò kɛ̀ zaa zĩ baasiro, \q1 a kpaten kína gɛ̃nɛ ni kɛ dↄↄ? \q1 \v 13 Ma è ↄ̃ndↄ̃ àre vĩ de yↄ̃nkↄkɛla \q1 lákũ gupura dìgↄ̃ àre vĩ de gusirala nà. \q1 \v 14 Ɔ̃ndↄ̃ri wɛ́ dìgↄ̃ kú a arɛ, \q1 yↄ̃nkↄ dìgↄ̃ kure gusiran. \q1 Akũ ma è gó dokↄ̃nↄ mɛ́ ani ń bikũ ń pínki. \q1 \v 15 Akũ ma laasun lɛ̀ ma swɛ̃̀n ma pì, \q1 zaakũ gó dokↄ̃nↄ mɛ́ ani ó bikũ kũ yↄ̃nkↄnↄ nà, \q1 bↄ́ àreen mani le ma ↄ̃ndↄ̃aa? \q1 Akũ ma pì, abirekũ pãmɛ dↄ. \q1 \v 16 Ɔ̃ndↄ̃ri yã ni dↄ gbɛ̃ken de yↄ̃nkↄlaro, \q1 ń pínki ń yã ni sã gbɛ̃nↄn zia. \q1 Ɔ̃ndↄ̃ri dì ga lán yↄ̃nkↄ bàmɛ. \s1 Ísimmawarana pãmɛ \p \v 17 Akũ ma a kunna gya bò, zaakũ yã kũ òtɛn kɛ andunia gũn pínki dì kɛmɛnɛ nɛ̀sɛyakayã ũmɛ. A pínki bi pãmɛ, pɛna gukoriamɛ. \v 18 Akũ ma zĩ kũ ma kɛ̀ andunia gũnnↄ gya bò pínki kũ mani tó ma gɛ̃nɛnɛ yãi. \v 19 Dí mɛ́ à dↄ̃ tó ↄ̃ndↄ̃ri ke yↄ̃nkↄn a ũu? Bee kũ abireo zĩ kũ ma kɛ̀ andunia gũn kũ ↄ̃ndↄ̃o ni gↄ̃nɛmɛ. Abirekũ pãmɛ dↄ. \v 20 Akũ ma pↄ yàka ísimma kũ ma wàra andunia gũn pínki yã musu. \v 21 Zaakũ gbɛ̃ dì zĩ kɛ kũ ↄ̃ndↄ̃o kũ dↄ̃naao kũ gonikɛo, akũ àdi tó gbɛ̃ kũ adi a ke kɛronɛ à gↄ̃ a pↄ́ ũ. Abirekũ pãmɛ dↄ, nɛ̀sɛyakayãmɛ manamana. \v 22 Bↄ́n gbɛ̃ dì le ísimma kũ à wàra andunia gũn kũ ↄsi kũ à kàao pínki yã musuu? \v 23 A kunna andunia gũn gↄrↄ sĩnda pínki a zĩ dìgↄ̃ sunɛ kũ yã'ũmmanaao kũ pↄyakanaaomɛ. Bee gwãani a laakarii dìgↄ̃ kpatɛnaro. Abirekũ pãmɛ dↄ. \p \v 24 Yã kũ à mana kũ bisãsirio mɛ́ à de à pↄ́ ble à í mi à a zĩ sáabu kpá. Ma è abirekũ bò Luda ↄĩmɛ dↄ. \v 25 Luda kpányĩ sari dí mɛ́ ani fↄ̃ à pↄ́ ble à pↄnna kɛɛ? \v 26 Luda dì ↄ̃ndↄ̃ kũ dↄ̃naao kũ pↄnnao kpá gbɛ̃ kũ à kɛ̀nɛɛa, ama àdi aruzɛkɛ kakarana zĩ da durunnakɛriinɛ de à sí à kpá gbɛ̃ kũ a kɛ̀nɛɛa. Abirekũ pãmɛ dↄ, pɛna gukoriamɛ. \c 3 \s1 Yã sĩnda pínki kũ a gↄrↄomɛ \p \v 1 Yã sĩnda pínki kũ a gↄrↄomɛ, \q1 bↄkↄtɛ sĩnda pínki kũ a kɛgↄrↄo. \q1 \v 2 Nɛ́'igↄrↄ kun, gagↄrↄ kun, \q1 pↄ́tↄ̃gↄrↄ kun, a wotogↄrↄ kun. \q1 \v 3 Dɛgↄrↄ kun, gbana aafia gↄrↄ kun, \q1 gborogↄrↄ kun, a dↄgↄrↄ kun. \q1 \v 4 Ɔ́ↄdↄgↄrↄ kun, yáadↄgↄrↄ kun, \q1 wɛ̃ndakɛgↄrↄ kun, kↄ̃kↄ̃'ogↄrↄ kun. \q1 \v 5 Gbɛ̀kↄtɛna gↄrↄ kun, gbɛ̀kakarana gↄrↄ kun, \q1 bã̀ndaragagↄrↄ kun, a kɛ̃na gↄrↄ kun. \q1 \v 6 Pↄ́wɛtɛna gↄrↄ kun, a ↄgbarɛna gↄrↄ kun, \q1 pↄ́kũna gↄrↄ kun, a gbarɛna gↄrↄ kun. \q1 \v 7 Pↄ́gaokɛ̃na gↄrↄ kun, a nabigↄrↄ kun, \q1 lɛ́kũna gↄrↄ kun, yã'ona gↄrↄ kun. \q1 \v 8 Yenyĩ gↄrↄ kun, zãngu gↄrↄ kun, \q1 zĩ̀kana gↄrↄ kun, vutɛna aafia gↄrↄ kun. \b \p \v 9 Bↄ́ àreen zĩkɛri dì le wari kũ à kɛ̀aa? \v 10 Ma zĩ kũ Luda dà bisãsirinↄnɛ ò kɛ è. \v 11 Luda tò pↄ́ sĩnda pínki mana a gↄrↄa. À kunna gↄrↄ sĩnda pínki laasun dà bisãsiri swɛ̃̀n dↄ, bee kũ abireo ani fↄ̃ à yã kũ Luda tɛn kɛ zaa andunia naana ari a lakanaa dↄ̀rↄ dↄ̃ro. \v 12 Má dↄ̃ kũ pↄ́ke mana kũ bisãsirio de kunna pↄnna gũn kũ manakɛnaao a wɛ̃̀ndi lɛ́nlaro. \v 13 Tó gbɛ̃ tɛn pↄ́ ble àtɛn í mi àtɛni a zĩ sĩnda pínki sáabu kpá, Luda mɛ́ à a gbà. \v 14 Má dↄ̃ kũ yã kũ Luda dì kɛ nigↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínki. Oni fↄ̃ ò pↄ́ke karanlo, oni fↄ̃ ò pↄ́ke lagonlo. Luda kɛ̀ lɛ de ògↄ̃ a vĩna vĩ yãimɛ. \v 15 Pↄ́ kũ à kun tera gĩnakɛ à kun zaa zĩ kↄ̀. Pↄ́ kũ anigↄ̃ kun zia kun yã kↄ̀. Luda dì yã kũ ò kɛ̀ yãnↄ gbɛ̀ sísi. \p \v 16 Ma yã è andunia gũn dↄ, \q1 gu kũ à de yãzɛde gↄ̃ kún, \q1 yãzɛsaride mɛ́ à kú gwe, \q1 gu kũ à de yã mana gↄ̃ kun sↄ̃, \q1 yã vãni mɛ́ à kú gwe. \q1 \v 17 Ma ò ma swɛ̃̀ɛ gũn, \q1 Luda ni yãkpatɛ kɛ kũ gbɛ̃ mananↄ \q1 kũ gbɛ̃ vãninↄ ń pínki, \q1 zaakũ yãkɛna sĩnda pínki kũ a gↄrↄomɛ, \q1 bↄkↄtɛ sĩnda pínki kũ a kɛgↄrↄo. \b \m \v 18 Ma ò ma swɛ̃̀ɛ gũn dↄ, bisãsirinↄ sↄ̃, Luda dì ń yã wɛ́ wɛ̃ńnɛ de ò dↄ̃ ń zĩdaa kũ ò de lán nↄ̀bↄnↄ bàmɛ. \v 19 Bee zaa zĩ bisãsirinↄ kũ nↄ̀bↄnↄ, gó dokↄ̃nↄ mɛ́ àtɛni ń bikũ. Lákũ nↄ̀bↄↄ dì ga nà lɛn bisãsiri dì ga lɛ se, ń we'ona dokↄ̃nↄmɛ. Bisãsiri de nↄ̀bↄlaro, zaakũ a pínki pãmɛ. \v 20 Ń pínki dì gɛ́ gu dokↄ̃nↄmmɛ, zaakũ ń pínki bò bùsutiti gũmmɛ, ń pínki ni ɛra à gↄ̃ bùsutiti ũmɛ. \v 21 Tó bisãsiri nini dì tá musu, nↄ̀bↄ pↄ́ sↄ̃ àdi tá zĩtɛmɛ, dí mɛ́ à dↄ̃ↄ? \v 22 A yã mɛ́ à tò ma è yãke mana kũ bisãsirio de à a zĩ sáabu kpálaro, zaakũ a bakaan gwe. Dí mɛ́ ani tó à dↄ̃ yã kũ ani kɛ a gbɛraa? \c 4 \s1 Kunna kũ kↄ̃o \p \v 1 Akũ ma gbãna kũ òtɛn mↄ gbɛ̃nↄnɛ andunia gũn yã gwà dↄ pínki. Ma gbɛ̃ kũ òtɛn wɛ́ tãḿmanↄ wɛ́tɛ̃ è, ò laakarikpatɛri vĩro. Ò laakarikpatɛri vĩro, zaakũ ń wɛ́tãmmarii pìnↄ mɛ́ ò gbãna vĩ. \v 2 Akũ ma pì, gbɛ̃ kũ ò gànↄn sáabu vĩ de gbɛ̃ kũ ò kunnↄla, \v 3 ama gbɛ̃ kũ odi i kↄ̀ro akũsↄ̃ adi wɛ́ kɛ pla kũ a vãni kũ òdi kɛ andunia gũnworo sã̀naḿma ń pínki. \v 4 Ma è kũ pↄ́ kũ à tò gbɛ̃ dì zĩ kɛ à mɛ̀ kpáa, de àgↄ̃ de a gbɛ̃dakela yãimɛ. Abirekũ pãmɛ dↄ, pɛna gukoriamɛ. \q1 \v 5 Yↄ̃nkↄ dì ↄ kpa a kùla ari à fɛ̃fɛ̃. \q1 \v 6 Kunna kũ pↄ́ okũ doo kũ laakarikpatɛnaao \q1 mana de kunna kũ pↄ́ okũ plao \q1 kũ ísimmawaranaao kũ pɛna gukoriaola. \b \p \v 7 Akũ ma ɛra ma yã pã pãnde è andunia gũn dↄ. \v 8 Gbɛ̃ke mɛ́ à kun à nɛ́ vĩro, à vĩ̀ni kesↄ̃ dakũna vĩro. A ísimma dì lákaro, bee kũ abireo a aruzɛkɛ dì mↄ́aro. Dí yãin àtɛn zĩ kɛɛ? Bↄ́yãi à nnamanaa tɛ̃̀ a zĩdanɛɛ? Abirekũ pãmɛ dↄ, yãbↄkↄtɛ pãsĩmɛ. \q1 \v 9 Pla de dola, \q1 zaakũ ń zĩkɛna àre nigↄ̃ mana. \q1 \v 10 Tó gbɛ̃ mɛ̀n do lɛ̀tɛ, a gbɛ̃ndo ni a sɛ́. \q1 Waiyoo gbɛ̃ mɛ̀n do! \q1 Tó à lɛ̀tɛ, anigↄ̃ sɛ̀ri vĩro. \q1 \v 11 Tó gbɛ̃nↄn planↄn wutɛna gu dokↄ̃nↄn, \q1 oni kↄ̃ puusu ma. \q1 Deran gbɛ̃ mɛ̀n do ni kɛ nà à bo ĩann? \q1 \v 12 Òdi gbãna mↄ gbɛ̃mɛndonɛ, \q1 gbɛ̃nↄn planↄ sↄ̃ òdi zɛ ò gímɛ. \q1 Bà nɛ́ mɛ̀n aakↄ̃ dì kɛ̃ likaro. \b \m \v 13 Kɛfɛnna ↄ̃ndↄ̃ri takaside mana de kína zĩkũna yↄ̃nkↄ kũ àdi lɛ́damma ma dorola, \v 14 bee tó kɛfɛnna pìi bò kpɛ́sira gũn, akũ à gↄ̃̀ kína ũ, ke tó ò a ì bùsuu pìn takaside ũ. \v 15 Ma è andunia tɛ̀ kína gɛ̃nɛ kũ à de kɛfɛnna ũ pìiimɛ. \v 16 Gↄrↄ birea à gbɛ̃nↄ dasi lɛ́ vĩro, à de ń don'arɛde ũ. Ama gbɛ̃ kũ ò sù zãnↄ dí a sáabu kpáro. Abirekũ pãmɛ dↄ, pɛna gukoriamɛ. \c 5 \s1 Lɛ́kɛna Ludaa laasunlɛnaa sari \p \v 1 Tó n gɛ Luda ↄnn, ǹgↄ̃ kú kũ laakariio. Ǹ nai ǹ a yã ma mana de yↄ̃nkↄnↄ sa'ona gwela, zaakũ ń yãdↄ̃nasari mɛ́ àdi tó ò yã vãni kɛ. \v 2 N lɛ́ súngↄ̃ wãnaro, ǹsun wã ǹ yã o Ludanɛro. Lákũ à kú musu ń kú zĩtɛ nà, ǹsun yã o dasiro. \v 3 Lákũ yãbↄkↄtɛ dasi dì su kũ nana'onaao nà, lɛn yã dasi bↄtɛnaa dì su kũ yↄ̃nkↄyão lɛ. \v 4 Tó n lɛ́ kɛ̀ Ludaa, ǹsun a fĩnabona gↄrↄ gágaro. Ǹ a fĩna bo, zaakũ yↄ̃nkↄnↄ yã dì kánɛro. \v 5 Lɛ́kɛna Ludaa sari mana de n lɛ́ kɛ̀a papanaa sarila. \v 6 Ǹsun tó n lɛ́ n da yãnlo. Ǹsun o sa'oriinɛ n pì n sã lɛ́kɛna yãnlo. Ń ye Luda pↄ fɛ̃nyĩ n yã pì yãi à zĩ kũ ntɛn kɛ kakatɛn yá? \v 7 Nana dasi ona kũ yã dasi bↄtɛnaao dì su kũ yã pãomɛ. Abire yãi ǹgↄ̃ Luda vĩna vĩ. \s1 Aruzɛkɛ pãmɛ \p \v 8 Tó n è òtɛn gbãna mↄ takasidenↄnɛ gukea, òtɛn gíńnɛ kũ yãzɛdeo òtɛn yã gↄ̃gↄ̃ńnɛ a zɛ́aro, ǹsun tó yã pì bo n sarɛro, zaakũ bùsuu pì gbãnadenↄ tɛn wɛ́ dↄkↄ̃i, akũ ń gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ tɛn wɛ́ dↄńyĩ dↄ. \v 9 Ń pínki dì bùsuu pì baka blemɛ, zaakũ kína mɛ́ à buranↄ vĩ. \q1 \v 10 Gbɛ̃ kũ à ye ↄgↄↄi dì kĩaa, \q1 gbɛ̃ kũ à ye aruzɛkɛii àree dì mↄ́aro. \q1 Abirekũ pãmɛ dↄ. \q1 \v 11 Tó aruzɛkɛ tɛn kara, \q1 a blèrinↄ dìgↄ̃ karamɛ. \q1 Bↄ́ àreen à vĩ a dikiriinɛɛ? \q1 À wɛ́ pitia baasiro. \q1 \v 12 Zĩgbãnakɛrii dì i nna o \q1 à pↄ́ blè fítin yá ke dasin yá. \q1 Aruzɛkɛde sↄ̃ a pↄ́ dasi dì tó à i oro. \q1 \v 13 Ma nɛ̀sɛyakana yã pãsĩ è andunia gũn, \q1 gbɛ̃ke zɛ́ tàta a ↄgↄdalɛ \q1 à a zĩda karii bò, \q1 \v 14 akũ à bↄkↄtɛ vãni kɛ̀o, \q1 a aruzɛkɛ làka pínki. \q1 Kũ à nɛ́gↄ̃gbɛ̃ ì, à pↄ́ke vĩ kũ à tónɛro. \q1 \v 15 Bisãsiri dì bo a da gbɛrɛn pótompomɛ. \q1 Lákũ à sù nà lɛn àdi ɛra à tá lɛ dↄ, \q1 àdi a zĩ àre ke le à sɛ́ à na a ↄĩ à táoro. \q1 \v 16 Abirekũ bi nɛ̀sɛyakayã pãsĩmɛ dↄ. \q1 Lákũ gbɛ̃ sù nà lɛn àdi ɛra à tá lɛ dↄ. \q1 À ísimma wàra à pɛ̀ gukoria pã, \q1 bↄ́ mɛ́ à gↄ̃̀nɛɛ? \q1 \v 17 Abire gbɛra à a gↄrↄ dɛ̀ gusiran \q1 kũ nɛ̀sɛyakana zↄ̃kↄ̃ↄo \q1 kũ gyão kũ pↄfɛ̃o. \b \m \v 18 Akũ ma è à mana kũ bisãsirio à pↄ́ ble à í mi à zĩ kũ à kɛ̀ kũ wario andunia gũn sáabu kpá a wɛ̃̀ndi zaka kũ Luda a gbà lɛ́n, zaakũ a bakaan gwe. \v 19 Abire gbɛra tó Luda gbɛ̃ gbà ↄgↄda kũ aruzɛkɛo, akũ à a gbà zɛ́ à anfãni kɛo, à zɛ kũ a bakaao à a zĩ sáabu kpá. Luda mɛ́ à a gbà. \v 20 Àdigↄ̃ laasun lɛ́ a wɛ̃̀ndi zakaaa dasi doro, zaakũ Luda mɛ́ à yã màa kũ pↄnnao. \c 6 \p \v 1 Ma nɛ̀sɛyakana yã è andunia gũn dↄ kũ à tↄ̃̀ bisãsirinↄa. \v 2 Luda gbɛ̃ gbà ↄgↄda kũ aruzɛkɛo kũ bɛ̀ɛrɛɛo, a pↄ́ kũ à de àgↄ̃ a ni dɛ pínki vĩ, akũ Luda dí a gba zɛ́ à anfãni kɛ̀oro, gbɛ̃ pãnde mɛ́ à gↄ̃̀ vĩ. Abirekũ pãmɛ, nɛ̀sɛyakayã pãsĩmɛ dↄ. \p \v 3 Tó gbɛ̃ nɛ́ ì mɛ̀n basↄↄro, akũ à zĩ kũ̀ yúkuyuku, bee kũ a gìkɛnakɛo, tó adi pↄnna kɛoro, tó à gà, tó a gɛ̀vĩ kpetanaro, ma pì nɛ́ kũ ò ì gɛ̀ ũ sã̀na deala. \v 4 Zaakũ nɛ́ pìi sù pãmɛ, akũ à tà gusiran, a tↄ́ gↄ̃̀ tatana. \v 5 Bee kũ adi ifãntɛ̃ ero akũsↄ̃ à yãke dↄ̃ro, à nna mà de aruzɛkɛde pìla. \v 6 À de gbɛ̃ kũ à kun wɛ̃̀ wàa kuri pↄnnakɛsarila. Gu dokↄ̃nↄn òdi gɛ́n ń pínkinloo? \q1 \v 7 Bisãsiri ísimma kũ à wàra, \q1 de à pↄ́ le à da lɛ́n yãimɛ, \q1 ama a gbɛrɛ dì kãro. \q1 \v 8 Bↄ́n ↄ̃ndↄ̃ri deo yↄ̃nkↄlaa? \q1 Bↄ́ àreen yãkɛna a zɛ́aa dì i takasidenɛɛ? \q1 \v 9 Pↄnnakɛna kũ pↄ́ kũ ń vĩo \q1 mana de a pãnde nidɛnala. \q1 Abirekũ pãmɛ dↄ, pɛna gukoriamɛ. \q1 \v 10 Pↄ́ kũ à kɛ̀ yã tↄ́ vĩ kↄ̀, \q1 pↄ́ kũ bisãsiri de a ũ sↄ̃, ò dↄ̃ kↄ̀. \q1 Bisãsiri ni fↄ̃ à lɛ́kpakↄ̃a kɛ \q1 kũ gbɛ̃ kũ a gbãna dealaoro. \q1 \v 11 Yãbↄtɛna dasi dì yã yaka. \q1 Bↄ́ àreen abire vĩ gbɛ̃nɛɛ? \b \p \v 12 Dí mɛ́ à dↄ̃ pↄ́ kũ à mana kũ bisãsirio a wɛ̃̀ndi kori zaka kũ àdi gɛ̃tɛ lán uraa bà gũnn? Dí mɛ́ ani fↄ̃ à yã kũ ani kɛ a kpɛ andunia gũn onɛɛ? \c 7 \s1 Ɔ̃ndↄ̃dannɛnaa \p \v 1 Tↄ́ nna mana de nísi gbĩ nna bɛ̀ɛrɛdela, \q1 gagↄrↄ mana de igↄrↄla. \q1 \v 2 Gɛ̃na ↄn kũ òtɛn gɛ̀ ↄ́ↄ dↄn mana \q1 de gɛ̃na ↄn kũ òtɛn dikpɛ kɛnla, \q1 zaakũ gbɛ̃ sĩnda pínki lakanaan gwe, \q1 à mana gbɛ̃ kũ ò kunnↄ yã pì da. \q1 \v 3 Wɛ̃ndakɛna mana de yáadↄnala, \q1 pↄsirakɛnaa gbɛra nɛ̀sɛɛ dì were. \q1 \v 4 Ɔ̃ndↄ̃ri laakarii dìgↄ̃ kú ↄn kũ òtɛn ↄ́ↄ dↄnwa, \q1 yↄ̃nkↄ laakarii dìgↄ̃ kú ↄn kũ òtɛn pↄnna kɛnwa. \q1 \v 5 À mana ǹ ↄ̃ndↄ̃ri kpãkɛ̃nyĩna da \q1 de ǹ sã kpá yↄ̃nkↄ n tↄ́kpanala, \q1 \v 6 zaakũ yↄ̃nkↄnↄ yáadↄna de \q1 lán sàkpa lí tɛ́pũtãna kĩnii gũn bàmɛ. \q1 Abirekũ pãmɛ dↄ. \q1 \v 7 Gbãna mↄna gbɛ̃nↄnɛɛ dì tó ↄ̃ndↄ̃ri yↄ̃nkↄ kũmɛ, \q1 gusarɛgba dì gbɛ̃ yakamɛ. \q1 \v 8 Yã mìdɛna mana de a naanala, \q1 mɛna mana de ń zĩda binala. \q1 \v 9 Ǹsun tó n pↄ fɛ̃ likalikaro, \q1 zaakũ yↄ̃nkↄ mɛ́ àdigↄ̃ pↄfɛ̃ vĩ. \q1 \v 10 Ǹsun pi, bↄ́yãin yãgↄrↄ mana de tera pↄ́laro, \q1 zaakũ yãlana dí taka bi ↄ̃ndↄ̃yãnlo. \q1 \v 11 Ɔ̃ndↄ̃ bi pↄ́ manamɛ lán túbi bà, \q1 à àre vĩ gbɛ̃ kũ òtɛn ifãntɛ̃ enↄnɛ. \q1 \v 12 Ɔ̃ndↄ̃ bi utɛkimɛ, \q1 lákũ ↄgↄ de utɛki ũ nà, \q1 ama dↄ̃na àreen dí: \q1 Ɔ̃ndↄ̃ dì gbɛ̃ kũ ò vĩnↄ sura ba. \q1 \v 13 Ǹ laasun lɛ́ Luda yãkɛnanↄa. \q1 Dí mɛ́ ani fↄ̃ à pↄ́ kũ à kɛ̀ kotinaa dↄdↄↄ? \q1 \v 14 Tó gↄrↄ nna sùmma, ǹ pↄnna kɛo. \q1 Tó gↄrↄ vãnimɛ sↄ̃, ǹ laasun lɛ́. \q1 Luda mɛ́ à a pínki kɛ̀, \q1 de gbɛ̃ke súngↄ̃ a zia dↄ̃ro yãi. \q1 \v 15 Ma wɛ̃̀ndi kori dí gũn \q1 ma yã díkĩnanↄ è pínki. \q1 Ma gbɛ̃ mana è, \q1 à gà a manakɛnaa gũn, \q1 ma gbɛ̃ vãni è, \q1 àtɛn gì kɛ a yãvãnikɛnaa gũn. \q1 \v 16 Ǹsun tó n manakɛna gɛ̃ ↄlaro, \q1 ǹsun tó n ↄ̃ndↄ̃ gɛ̃ ↄlaro. \q1 À kɛ̀ dera ĩni n zĩda kakatɛɛ? \q1 \v 17 N vãni sún gɛ̃ ↄlaro, \q1 ǹsungↄ̃ yↄ̃nkↄ ũro. \q1 À kɛ̀ dera ĩni ga n gↄrↄ ãa? \q1 \v 18 À mana ǹgↄ̃ yã mɛ̀n pla pìnↄ kũnamɛ, \q1 ǹsun ↄ gbarɛiro, \q1 zaakũ gbɛ̃ kũ à Luda vĩna vĩ \q1 dì a pla pìnↄ zɛ́ le pínkimɛ. \q1 \v 19 Ɔ̃ndↄ̃ dì tó ↄ̃ndↄ̃ri gbãna gↄ̃ de \q1 wɛ́tɛ gbãnade gbɛ̃nↄn kurinↄla. \q1 \v 20 Gbɛ̃ mana kũ àdigↄ̃ yã mana kɛ \q1 kũ àdi durunna kɛro kú andunia gũnlo. \q1 \v 21 Ǹsun sã kpá yã kũ gbɛ̃nↄ tɛn oi pínkiro, \q1 de ǹsun ma n zĩkɛri tɛni n sↄ̃sↄ̃ro. \q1 \v 22 Zaakũ ń dↄ̃ n zĩdanɛ, \q1 kũ mↄkↄ̃n se n gbɛ̃nↄ sↄ̃̀sↄ̃ dasi. \q1 \v 23 Ma yã birenↄ gwà kũ ↄ̃ndↄ̃o pínki, \q1 ma zɛo kũ mà ↄ̃ndↄ̃ kũ, \q1 akũ à zã̀ kũmao. \q1 \v 24 Bee tó ↄ̃ndↄ̃ fↄ̃̀ àgↄ̃ dera, a kúki zã̀, \q1 a asiri zↄ̃kↄ̃ manamana, \q1 dí mɛ́ ani fↄ̃ à boaa? \q1 \v 25 Ma ↄ̃ndↄ̃ kũ yã sĩnda pínkioo mìi tàasii kà, \q1 ma gwàgwa de mà le mà dↄ̃, \q1 de mà yãvãnikɛna dↄ̃ yↄ̃nkↄkɛ ũ, \q1 de mà yↄ̃nkↄkɛ dↄ̃ mìsarikɛ ũ. \q1 \v 26 Nↄgbɛ̃ kũ à de tankutɛ ũ \q1 a swɛ̃̀ bi gbàgidiimɛ \q1 a ↄnↄ bi mↄ̀kakↄ̃anaamɛ, \q1 a yã dì ma pↄ yaka de gala. \q1 Gbɛ̃ kũ a yã kà Ludanɛɛ dì wotoa, \q1 ama nↄgbɛ̃ pìi dì durunnakɛri kũmɛ. \q1 \v 27 Makũ laasunde ma pì, \q1 ǹ yã kũ ma boa gwa. \q1 Kũ matɛn yã gwa zɛ́azɛa \q1 de mà le mà a mì dↄ̃, \q1 \v 28 gↄrↄ kũ matɛn wɛtɛ lenaa sari, \q1 ma gↄ̃gbɛ̃ mana lè mɛ̀n do \q1 gbɛ̃nↄn wàa sↄↄronↄ tɛ́, \q1 ama bee nↄgbɛ̃ mana mɛ̀n do \q1 mádi le ń tɛ́ro. \q1 \v 29 Yã kũ ma boaan dí. \q1 Luda bisãsirinↄ kɛ̀ nɛ̀sɛpuradenↄ ũmɛ, \q1 akũ ò gɛ̃̀ manafiki zɛ́n. \c 8 \p \v 1 Dí mɛ́ à de lán ↄ̃ndↄ̃rii bàa? \q1 Dí mɛ́ à yãnↄ bↄkↄtɛna dↄ̃ↄ? \q1 Ɔ̃ndↄ̃ dì bisãsiri ãn werenɛ, \q1 àdi a wɛ́ pãsĩ litɛ wɛ́ mana ũ. \q1 \v 2 Ǹ mì natɛ kína yãnɛ, \q1 zaakũ n lɛ́ kɛ̀a kũ Luda tↄ́omɛ. \q1 \v 3 Ǹsun wã ǹ go a arɛro, \q1 ǹsun zɛ yã kũ àdi kɛnɛ vãni kpɛro, \q1 zaakũ yã kũ à kɛ̀nɛ nnan àdi kɛ pínki. \q1 \v 4 Zaakũ kína yã mɛ́ à zɛ́ vĩ, \q1 dí mɛ́ ani fↄ̃ à pinɛ: Bↄ́n ntɛn kɛ gwee? \q1 \v 5 Gbɛ̃ kũ à mìi nàtɛnɛ ni gɛ̃ yãnlo, \q1 gbɛ̃ kũ à ↄ̃ndↄ̃ ni a gↄrↄ kũ a kɛnaao dↄ̃. \q1 \v 6 Yã sĩnda pínki a gↄrↄ kũ a kɛnaao vĩmɛ, \q1 bee tó yã'ũmmana tɛn tↄ̃ gbɛ̃a manamana. \q1 \v 7 Zaakũ gbɛ̃ke zia dↄ̃ro, \q1 dí mɛ́ ani fↄ̃ à yã kũ ani su onɛɛ? \q1 \v 8 Gbɛ̃ke a wɛ̃̀ndi kũna gbãna vĩro, \q1 lɛmɛ se gbɛ̃ke ni fↄ̃ à a gagↄrↄ sↄ̃sↄ̃ arɛro. \q1 Òdi le ò bò sozan zĩ̀i gũnlo, \q1 lɛmɛ dↄ yã vãni dì a kɛ̀rinↄ gbarɛro. \b \m \v 9 Kũ ma yã kũ òtɛn kɛ andunia gũn laasun lɛ̀ pínki, ma è bisãsiri dì gbãna bleḿma à wari kpáńyĩ. \v 10 Akũ ma yãvãnikɛri kũ òtɛni ń vĩnↄ è. Gbɛ̃nↄ bò Luda ↄnn ò sù ń tↄ́ nna sí wɛ́tɛ kũ ò ń yã vãni kɛ̀n gũn. Abirekũ pãmɛ dↄ. \v 11 Tó odi wari dↄ dàkɛriia likalikaro, a yã dì tó gbɛ̃nↄ zɛo ń swɛ̃̀n ò a vãni kɛmɛ se. \v 12 Bee tó durunnakɛrii dàa kɛ̀ gɛ̃̀n baaakↄ̃, akũ à gìi kɛ̀, má dↄ̃ kũ gbɛ̃ kũ ò Luda vĩna vĩ akũsↄ̃ òtɛn mì natɛnɛnↄ sã̀na deala. \v 13 Yã ni bo kũ gbɛ̃ vãninↄo nnaro, kũ ò Luda vĩna vĩro yãi, ń gↄrↄ ni gì kɛro lán uraa bàmɛ. \p \v 14 Yã pã pãnde kun àtɛn kɛ andunia gũn. Yã dì gbɛ̃ mana le lákũ yãvãnikɛriin a ũ bà, yã dì yãvãnikɛri le lákũ gbɛ̃ manan a ũ bà. Ma pì abirekũ pãmɛ dↄ. \v 15 Madì pↄnnakɛna sáabu kpá, zaakũ à mana kũ bisãsirio andunia gũn à pↄ́ ble à í mi à pↄnna kɛ, pↄnna pì ni donɛ arɛ a zĩkɛnaa gũn lákũ Luda a gbà a wɛ̃̀ndi lɛ́n nà andunia gũn. \p \v 16 Ma mɛ̀ɛ kpà ↄ̃ndↄ̃kũnaaa, akũ bↄkↄtɛ kũ òtɛn kɛ andunia gũn kũ i dì na ń wɛ́nlo fãnantɛ̃ kũ gwãanio, ma a laasun lɛ̀ \v 17 ma è Luda tò gbɛ̃ke ni fↄ̃ à yã kũ àtɛn kɛ andunia gũn dↄ̃ro. Bee tó gbɛ̃ kpátɛ kɛ̀i manamana, ani a mì dↄ̃ro. Bee tó ↄ̃ndↄ̃rii pì á dↄ̃, ani fↄ̃ à boaro. \c 9 \s1 Yã dokↄ̃nↄ mɛ́ àtɛn gbɛ̃ sĩnda pínki dã \p \v 1 Ma abirenↄ laasun lɛ̀ pínki, akũ ma zɛo kũ gbɛ̃ mananↄ kũ ↄ̃ndↄ̃rinↄ kũ ń yãkɛnanↄn kú Luda ↄĩmɛ. Gbɛ̃ke dìgↄ̃ dↄ̃ tó yenyĩ ke zãngu tɛni a dãro. \v 2 Yã dokↄ̃nↄ mɛ́ àtɛn gbɛ̃ sĩnda pínki dã, yãpuradenↄ kũ nɛ̀sɛpãsĩdenↄ, gbɛ̃ mananↄ kũ gbɛ̃ vãninↄ, gbãsĩsaridenↄ kũ gbãsĩdenↄ, ludagbagbarinↄ kũ ludagbagbarisarinↄ. Lákũ à de kũ gbɛ̃ mananↄ nà, lɛn à de lɛ kũ durunnakɛrinↄo. Lákũ à de nà kũ gbɛ̃ kũ òdi la da kũ Ludaonↄ, lɛn à de lɛ kũ gbɛ̃ kũ òdi la da kãaoronↄ. \v 3 Yã kũ àdi kɛ andunia gũn pínki nɛ̀sɛyakayãmɛ, kũ yã dokↄ̃nↄ mɛ́ àdi gbɛ̃ sĩnda pínki le. Yã vãni kↄ̃̀ bisãsirinↄ swɛ̃̀n, yↄ̃nkↄyã mɛ́ àdi dońnɛ arɛ, a gbɛra òdi tá gyãwãnn. \v 4 Gↄrↄ kũ gbɛ̃ kú kũ wɛ̃̀ndiio àdigↄ̃ tãmaa vĩ. Bee gbɛ̃da bɛ̃nɛ à sã̀na de músu gɛ̀la. \v 5 Gbɛ̃ bɛ̃nɛnↄ dↄ̃ kũ oni ga, gɛ̀nↄ sↄ̃ ò pↄ́ke dↄ̃ro. Ò láada ke vĩ doro, ń yã ni dↄ gbɛ̃ken doro. \v 6 Ń yena gbɛ̃i kũ ń zãna gbɛ̃nwo kũ ń nɛ̀sɛgↄ̃bakɛnaao gɛ̃̀ zɛ́lan gwe kↄ̀. Ń bàka nigↄ̃ kú kũ yã kũ àdi kɛ andunia gũnwo ziki doro. \v 7 Ǹ gɛ́ ǹ n pↄ́ ble kũ pↄnnao, ǹ n sèwɛ̃ mi kũ yáadↄnaao, zaakũ Luda n yãkɛnaa pìnↄ sáabu kpà kↄ̀. \v 8 Ǹgↄ̃ uta pura dana gↄrↄ sĩnda pínki. Ǹsungↄ̃ kun nísi dↄkↄna n mìia sariro. \v 9 Ǹ pↄnna kɛ kũ n nanↄ yenyĩdeo n wɛ̃̀ndi kori kũ Luda kpàmma andunia gũn lɛ́n, zaakũ n bakaan gwe gↄrↄ kũ ntɛn ísimma wara andunia gũn. \p \v 10 Zĩ kũ n ↄ nà a kɛnaaa, ǹ kɛ n gbãna lɛ́n, zaakũ zĩ ke yãgↄ̃gↄ̃na ke dↄ̃na ke ↄ̃ndↄ̃ kú gyãwãn kũ ntɛn tánlo. \v 11 Ma è andunia gũn dↄ kũ \q1 bàkpakũsũblenaa dì kɛ bà nna yãnlo, \q1 zĩ̀blenaa dì kɛ gbãna yãnlo, \q1 pↄ́blelenaa dì kɛ ↄ̃ndↄ̃ yãnlo, \q1 aruzɛkɛlenaa dì kɛ wɛ́zɛ̃ yãnlo, \q1 nna kũ gbɛ̃nↄ dì kɛ kyódↄ̃na yãnlo, \q1 zaakũ gↄrↄ vãni kũ kisirao dì ń lé ń pínki, \q1 \v 12 gbɛ̃ke gↄrↄ kũ yã vãni ni a le dↄ̃ro. \q1 Lán kpↄ̀ kũ à sì táaru gũn bà, \q1 lán bã kũ bà a kũ̀u bà, \q1 lɛn gu dì dↄ gbɛ̃nɛ vãnivãni à a kũ bùrum lɛ. \s1 Ɔ̃ndↄ̃ de gbãnala \p \v 13 Ma ↄ̃ndↄ̃ ke taka è andunia gũn, a yã ma kũ gbãna. \v 14 Lakutu ke kun yã, a gbɛ̃nↄn dasiro, akũ kína gbãnade sù à lɛ̀tɛa à lìka a bĩnii. \v 15 Gↄ̃gbɛ̃ takaside ↄ̃ndↄ̃ri ke kú lakutu pìi gũn, à lakutu sura bà kũ a ↄ̃ndↄ̃o, akũ takaside pì yã dí dↄ gbɛ̃kenlo. \v 16 Akũ ma pì ↄ̃ndↄ̃ de gbãnala, ama òdi takaside ↄ̃ndↄ̃ gya bo, òdi a yã daro. \q1 \v 17 Ɔ̃ndↄ̃ri yã yĩdayĩda kũ ò sã kpài \q1 mana de yↄ̃nkↄnↄ kína patammanala. \q1 \v 18 Ɔ̃ndↄ̃ mana de gↄ̃kɛbↄnↄla, \q1 ama durunnakɛri mɛ̀n do dì yã mana zↄ̃kↄ̃ↄ yakamɛ. \c 10 \s1 Yↄ̃nkↄkɛ karii \p \v 1 Lákũ ífĩni gɛ̀nↄ dì tó turarekɛri nísi gbĩ vãni kũ nà, \q1 lɛn yↄ̃nkↄkɛ fíti dì gbɛ̃ kũ à ↄ̃ndↄ̃ vĩ kũ bɛ̀ɛrɛɛo tↄ́ yaka lɛ. \q1 \v 2 Ɔ̃ndↄ̃ri laasun dì tá ↄplai, \q1 yↄ̃nkↄ pↄ́ dì ta ↄzɛi. \q1 \v 3 Bee tó yↄ̃nkↄ tɛn táa o zɛ́n, \q1 a ↄ̃ndↄ̃ dìgↄ̃ kĩanamɛ, \q1 àdi tó gbɛ̃ sĩnda pínki a mìsarikɛ dↄ̃. \q1 \v 4 Tó gbãnade pↄ fɛ̃̀nyĩ, \q1 ǹsun go n tíaro, \q1 kunna n laakariia dì lá ká taari zↄ̃kↄ̃ↄa. \q1 \v 5 Ma nɛ̀sɛyakayã ke è andunia gũn, \q1 à de gbãnade sãtɛna yãa ũmɛ. \q1 \v 6 Òdi yↄ̃nkↄnↄ ká kpata zↄ̃kↄ̃n dasi, \q1 aruzɛkɛdenↄ sↄ̃ òdigↄ̃ kú kpata fítin. \q1 \v 7 Ma zↄ̀nↄ è di sↄ̃a, \q1 zĩdadenↄ sↄ̃ òtɛn táa o gɛ̀sɛ lán zↄ̀nↄ bà. \q1 \v 8 Gbɛ̃ kũ àtɛn wɛ̀ɛ yↄ̃ ni zu a gũn, \q1 gbɛ̃ kũ àtɛn bĩni gboro, mlɛ̃̀ ni a só. \q1 \v 9 Gbɛ̃ kũ àtɛn gbɛ̀ wí, gbɛ̀ ni a kĩnna, \q1 gbɛ̃ kũ àtɛn yaka para, yaka ni a kari bo. \q1 \v 10 Tó kpása lɛ́nnaro, \q1 akũ odi a lɛ́ kɛkɛro, \q1 sé ǹ gã̀sãwa boboi kũ gbãnao, \q1 ama ↄ̃ndↄ̃ dì tó ò zɛ́ lemɛ. \q1 \v 11 Tó mlɛ̃̀ bon'ã kɛ̀ a kↄ̃kↄ̃'oriinɛ à a sò, \q1 à àre vĩ a gũn doro. \q1 \v 12 Ɔ̃ndↄ̃ri lɛ́gbɛ nna, \q1 ama yↄ̃nkↄ lɛ́ dì a kakatɛmɛ. \q1 \v 13 Àdi na yã'onaaa yↄ̃nkↄyↄ̃nkↄ, \q1 àdi a mì dɛ kũ mìsariyã vãnio, \q1 \v 14 zaakũ yↄ̃nkↄ dì yã bↄtɛmɛ. \q1 Lákũ gbɛ̃ke yã kũ ani su dↄ̃ro nà, \q1 dí mɛ́ ani fↄ̃ à yã kũ ani kɛ a kpɛ onɛɛ? \q1 \v 15 Yↄ̃nkↄ zĩ dì a kpasamɛ, \q1 ari se àdi zɛ́ dↄ̃ gɛna wɛ̃tɛ gũnlo. \q1 \v 16 Waiyoo bùsu kũ a kína de kɛfɛnna ũ, \q1 a ìbanↄ dìgↄ̃ pↄ́ble gbɛ̃ zaa kↄnkↄ. \q1 \v 17 Mìnnaden bùsu kũ a kína de kínanɛ ũ, \q1 a ìbanↄ dì pↄ́ ble a gↄrↄa gbãnakarana yãi, \q1 adi kɛ wɛ̃dɛna yãinlo. \q1 \v 18 Tó gbɛ̃ ma'ã vĩ, \q1 a kpɛ́ líkↄ̃kũnↄ dìgↄ̃ sikũnamɛ, \q1 tó àtɛn gwa kũ wɛ́o, \q1 a kpɛ́ ni í bo. \q1 \v 19 Òdi pↄ́ble zↄ̃kↄ̃ kɛ pↄnnakɛna yãimɛ, \q1 wɛ̃mina dì su kũ yáadↄo, \q1 ama ↄgↄ mɛ́ àdi su kũ a pínkio. \q1 \v 20 Ǹsun kína sↄ̃sↄ̃ro, bee n nɛ̀sɛɛ gũn, \q1 ǹsun aruzɛkɛde káro, bee n kpɛ́ gũn, \q1 zaakũ bã ni yã pì sɛ́tɛ à gɛ́ à ońnɛ. \c 11 \p \v 1 Ǹ gba da kũ pↄ́bleo gbɛ̃nↄnɛ, \q1 zĩkea ĩni le dↄ. \q1 \v 2 Ǹ kpaatɛtɛ gbɛ̃nↄn supplanↄnɛ ke sↄraakↄ̃, \q1 zaakũ ń kisira kũ ani bùsu le dↄ̃ro. \q1 \v 3 Tó ludambɛ sira kũ̀ kũ ío, \q1 àdi ma zĩtɛ legũ ũmɛ, \q1 tó lí lɛ̀tɛ ifãboki kpa ke ifãlɛtɛ kpa, \q1 gu kũ à lɛ̀tɛn, gwen àdigↄ̃ wútɛn. \q1 \v 4 Gbɛ̃ kũ à wɛ́ dↄ ĩai dì pↄ́ tↄ̃ro, \q1 gbɛ̃ kũ àtɛn ludambɛ sira gwa dì pↄ́ kɛ̃ro. \q1 \v 5 Lákũ ń wɛ̃̀ndiboki dↄ̃ro nà \q1 ke nɛ́ kasana a da gbɛrɛn, \q1 ĩni fↄ̃ ǹ Luda Pↄ́sĩndapinkikɛri zĩ dↄ̃ro. \q1 \v 6 Ǹ pↄ́ tↄ̃ kↄnkↄ, \q1 ǹsun ma'ã kũ ↄkↄsiro, \q1 zaakũ ń dↄ̃ a kpate mɛ́ ani arubarika kɛro. \q1 Adíkĩnan yá ke adirekũn yá, \q1 ke onigↄ̃ mana ń pínkin yá, ń dↄ̃ro. \q1 \v 7 Gupura nna, \q1 ifãntɛ̃'ena dì káńgu. \q1 \v 8 Bee tó gbɛ̃ wɛ̃̀ndi gbã̀na fↄ̃ àgↄ̃ dera, \q1 à pↄnna kɛn pínki. \q1 Bee kũ abireo à laasun lɛ́ gusira gↄrↄa, \q1 zaakũ onigↄ̃ dasimɛ. \q1 Yã kũ àtɛn su pínki pãmɛ. \s1 Lɛ́dana kɛfɛnnanↄa \q1 \v 9 Kɛfɛnna, ǹ pↄnna kɛ n kɛfɛnnakɛgↄrↄa, \q1 ǹ tó n pↄ kɛ nna n nɛ́gↄ̃gbɛ̃kɛgↄrↄ zĩ. \q1 Ǹ yã kũ à n pↄ gbà kɛ \q1 ǹ tɛ́ pↄ́ kũ à kàngui, \q1 ama a pínki gũn ǹgↄ̃ dↄ̃ kũ \q1 Luda ni yãkpatɛ kɛ kũnwo. \q1 \v 10 Ǹsun tó n pↄ yakaro, \q1 ǹ n mɛ̀'ũmmanↄ gonla, \q1 zaakũ kɛfɛnnakɛ kũ mìkã sirao dì gɛ̃ zɛ́lamɛ. \c 12 \p \v 1 Ǹ tó n Kɛ̀ri yã gↄ̃ dↄngu n kɛfɛnnakɛgↄrↄ zĩ \q1 ari gↄrↄ vãni gɛ́ ká, \q1 ari wɛ̃̀ kũ ĩni pi ntɛni a nna ma doroa. \q1 \v 2 Ǹ tó a yã gↄ̃ dↄngu \q1 ari ifãntɛ̃ kũ gupurao gↄ̃ lago, \q1 ari mↄvura kũ susunɛnↄ gↄ̃ sira kũ, \q1 ari legũmanaa gbɛra guweresari gↄ̃ gɛ́ su. \q1 \v 3 Gↄrↄ birea n ↄnↄ nigↄ̃ lukaluka, \q1 n gbánↄ ni koko, \q1 n pↄ́sobↄnↄ ni kámma bo kũ ò dasi doro yãi, \q1 n gugwabↄnↄ ni gu e ń wondoo gũn dãadãa. \q1 \v 4 N lɛ́ nigↄ̃ nakↄ̃ana gãnulɛa, \q1 wísilↄgbɛ kĩni ni busɛ kũnnɛ. \q1 Bãnↄ wiki ni n vu in, \q1 nↄkparenↄ lɛ̀ ni kɛnnɛ busɛ. \q1 \v 5 Ĩni vĩna kɛ guleinɛ kũ kurena zɛ́ gũnwo, \q1 n mìkã ni pura kũ lán desu vú bà. \q1 Ĩni n zĩda gátɛ lán kwa táa'onaa bà, \q1 pↄ́ke ni n mɛ̀ futɛ doro, \q1 zaakũ bisãsiri dì gɛ́ a gɛ́kiamɛ, \q1 akũ ↄ́ↄdↄrinↄ dìgↄ̃ kure gãnulɛa. \q1 \v 6 Ǹ tó n Kɛ̀ri yã gↄ̃ dↄngu \q1 ari n andurufu bà gↄ̃ gɛ́ kɛ̃, \q1 ari n wura ta gↄ̃ gɛ́ kpakoto kũ, \q1 ari n í lo gↄ̃ gɛ́ wíwi, \q1 ari n lↄ̀gↄ guga gↄ̃ gɛ́ wí, \q1 \v 7 ari n bùsutiti gↄ̃ ɛra à gɛ́ gɛ̃ zĩtɛn, \q1 gu kũ à bòn, \q1 ari n nini gↄ̃ gɛ́ tá \q1 Luda kũ à kpàmma kĩnaa. \q1 \v 8 Makũ laasunde ma pì: \q1 Yã pã búgubugu, \q1 a pínki pãmɛ. \s1 Yã pì lakanaa \p \v 9 Abire gbɛra lákũ laasunde pì ↄ̃ndↄ̃ nà, à dↄ̃naa dàdańnɛ. À laasun lɛ̀ à kpátɛ kɛ̀ yãi, akũ à yáasinↄ lɛ̀ dasi. \v 10 À kpátɛ kɛ̀ yã manai, akũ a yã pìnↄ kɛ̃̀ a zɛ́a, akũsↄ̃ yãpuramɛ. \q1 \v 11 Ɔ̃ndↄ̃ri yãnↄn de \q1 lákũ gò kũ òdi pↄ́kãdenↄ lɛ́o bàmɛ, \q1 ń yã'onanↄn de \q1 lán koosa kũ ò pà gínginnↄ bà. \q1 Sãdãri mɛ̀n do mɛ́ à yã pìnↄ dà. \b \m \v 12 Ma nɛ́, ǹ laakari kɛ, ǹsun yãke karanlo. Òdi takadanↄ kɛ̃ dasidasi, à lɛ́ vĩro. Kyókɛna zↄ̃kↄ̃ sↄ̃ àdi mɛ̀ɛ kpasamɛ. \v 13 Ò a pínki mà, a mìdɛnaan dí: \q1 Ǹ vĩna kɛ Ludanɛ, \q1 ǹgↄ̃ a yãditɛnanↄ kũna, \q1 zaakũ gbɛ̃ sĩnda pínki yãn gwe. \q1 \v 14 Luda ni yãkpatɛ kɛ ó yã sĩnda pínki musu, \q1 kũ yã kũ utɛnaao pínki, \q1 bee a mana ke a vãni.