\id DAN \ide UTF-8 \h Dɑniɛli \toc1 DANIƐLI \toc2 Dɑniɛli \mt1 DANIƐLI \ip Dɑniɛlin tireru, Yudɑbɑn wɑhɑlɑ kɑ ben nɔni swɑ̃ɑrɑ tɑ kɑ yɑ̃ sɑnɑm mɛ bɑ wɑ̃ɑ yoru sɔɔ tɔn tukobun mi. U tu yoruɑ u kɑ win tɔmbu dɑm kɛ̃ bu kɑ tɛmɑnɑ bɑɑ bɑ̀ n wɑ̃ɑ nɔni swɑ̃ɑru sɔɔ. Domi Gusunɔ u koo bu nɑsɑrɑ wɛ̃. \ip Tire te, tɑ Gusunɔn kpɑ̃ɑru kɑ win girimɑ sɔ̃ɔsimɔ. Wiyɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wiyɑ u hɑnduniɑ kpɑre. \ip Sɑ ko kpĩ su tire ten gɑri bɔnu ko yiru. Gbiikɑɑ Dɑniɛli kɑ win bɔrɔbɑ bɑ nɑsɑrɑ wɑ ben yibɛrɛbɑn wɔllɔ yèn sɔ̃ bɑ ben nɑɑnɛ doke Gusunɔ sɔɔ. Yiruse Dɑniɛli u kɑ̃si dɑbinu wɑ ni nu sɔ̃ɔsimɔ nge mɛ bɑnnu gɑnu koo swĩinɑ kpɑ nu wɔruku. Adɑmɑ Gusunɔn tɔmbɑ koo nɑsɑrɑ wɑ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Dɑniɛli kɑ win bɔrɔbɑ, wiru 1n di sere wiru 6. \iq1 2. Dɑniɛlin kɑ̃sinu, wiru 7n di sere wiru 12. \ie \c 1 \s1 Dɑniɛli kɑ win kpɑɑsibu \s2 bɑ wɑ̃ɑ Bɑbiloniɔ \p \v 1 Yoyɑkimu, Yudɑbɑn sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔrɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ Bɑbilonin sunɔ u nɑ kɑ win tɑbu kowobu bɑ Yerusɑlɛmu tɑrusi. \v 2 Yerɑ Yinni Gusunɔ u derɑ u Yoyɑkimu kɑ win tɔmbu gɑbu mwɑ. Mɑ u derɑ u sɑ̃ɑ yerun dendi yɑ̃nu gɑnu gurɑ u kɑ dɑ Bɑbiloniɔ u yi win bũu dirun ɑrumɑnin beru yerɔ. \p \v 3 Yen biru, u Asipenɑsi win sɔm kowobun wirugii sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, u Isirelibɑ sɔɔ sinɑ bibu kɑ wirugibun bibu gɑbu gɔsio \v 4 bɑ n sɑ̃ɑ durɔ burɔbu be bɑ ǹ ɑlebu gɑɑ mɔ. Kpɑ bɑ n bwisi kɑ yɛ̃ru kɑ lɑɑkɑri mɔ bu kɑ kpĩ bu Bɑbilonin bɑrum keu ko, kpɑ bu sɔmburu ko sinɑ kpɑɑrɔ. \v 5 Mɑ sinɑ boko u win tiin dĩɑ nìn bweseru u rɑ di kɑ tɑm mɛn bweseru u rɑ nɔ bu wɛ̃ bɑ n dimɔ kpɑ bɑ n nɔrumɔ bɑɑdommɑ bɑ n kɑ keu mɔ̀ sere n kɑ ko wɔ̃ɔ itɑ bu sere sɔmburu tore sinɑ kpɑɑrɔ. \p \v 6 Be bɑ gɔsɑ mi sɔɔrɑ Yudɑ beni bɑ wɑ̃ɑ, Dɑniɛli kɑ Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ. \v 7 Mɑ sinɑ bokon sɔm kowobun wirugii wi, u bu yĩsinu kɔsɑ. Dɑniɛligirɑ Bɛlitɑsɑɑ. Hɑnɑniɑgirɑ Sɑdɑki. Misɛligirɑ Mɛsɑki. Asɑriɑgirɑ mɑɑ Abɛnɛgo. \v 8 Dɑniɛli u gɔ̃ru doke u sinɑ bokon dĩɑnu kɑ win tɑm mɛ yinɑ, kpɑ u ku rɑɑ tii disi doke. Mɑ u sɔm kowobun wirugii wi, suuru kɑnɑ u ku nùn tilɑsi ko u kɑ sese te di. \v 9 Mɑ Gusunɔ u derɑ wirugii wi, u kɑ Dɑniɛli nɔnu geu mɛɛrɑ u nùn durom kuɑ. \v 10 U nɛɛ, nɑ nɛn yinni sinɑ bokon bɛrum mɔ. Domi wiyɑ u yi ye i ko i di kɑ ye i ko i nɔ. Ù n dɑ mɑɑ wɑ i ǹ bɔɔru nge bɛɛgii be bɑ tie, sɑɑ ye sɔɔ, kɑri sɔɔrɑ i mɑn doke mi. Domi bɑ koo kpĩ bu mɑn wiru burɑ. \p \v 11 Yerɑ Dɑniɛli u be nnɛ yen nɔɔrio wi wirugii wi, u bu nɔmu sɔndiɑ sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, \v 12 ɑ de su dĩɑnu di yɑɑ sɑri kpɑ su nim dirum nɔ sɔ̃ɔ wɔkurun sɑkɑ. \v 13 Yen biru, kpɑ ɑ bɛsɛn wuswɑɑ mɛɛri kpɑ ɑ mɑɑ be bɑ sunɔn dĩɑnu dimɔn wuswɑɑ mɛɛri. Yen mɛ ɑ wɑ kpɑ ɑ sun kuɑ mɛ. \p \v 14 Mɑ u ben gɑri yi wurɑ u bu deri sere sɔ̃ɔ wɔku te. \v 15 Ye sɔ̃ɔ wɔku te, tɑ turɑ, yerɑ u ben wuswɑɑ mɛɛrɑ mɑ u wɑ bɑ bwɑ̃ɑ do. Bɑ mɑɑ be bɑ sinɑ bokon dĩɑ duronu dimɔ bɔɔrum kere. \v 16 Mɑ Dɑniɛlibɑn nɔɔrio wi, u ǹ mɑɑ bu dĩɑ duro ni, kɑ tɑm mɛ wɛ̃. U bu dĩɑnu wɛ̃wɑ yɑɑ sɑri. \v 17 Gusunɔ u ɑluwɑɑsi nnɛ ye yɛ̃ru wɛ̃. Mɑ u bu bwisi kɑ̃ bɑ Kɑlɑden bɑrum tireru giɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ. Mɑ u bu kuɑ lɑɑkɑrigibu. U mɑɑ Dɑniɛli bwisi kɑ̃ u kɑ dosusu kɑ kɑ̃sinu kpuro tubusiɑ. \p \v 18 Ye wɔ̃ɔ itɑ ye, yɑ yibɑ, ye sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u burɑ mi, yerɑ sɔm kowobun wirugii wi, u ɑluwɑɑsi be kpuro yɑrɑ u kɑ nùn bu dɑɑwɑ. \v 19 Mɑ sinɑ boko wi, u kɑ bu gɑri kuɑ. Be kpuro sɔɔ, goo sɑri wi u sɑ̃ɑ nge Dɑniɛli kɑ Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ. Yen sɔ̃nɑ sinɑ boko u bu wurɑ bɑ n sɑ̃ɑ win sɔm kowobu. \v 20 Gɑri yi sinɑ boko u bu bikiɑ kpuro, bɑ rɑ yi wisiwɑ kɑ bwisi, kɑ yɛ̃ru. Mɑ u wɑ bɑ dobo dobogibu kɑ sɔrobu bwisi kere sere mi n tomɑ, be bɑ wɑ̃ɑ win tem sɔɔ kpuro. \p \v 21 Mɑ Dɑniɛli u wɑ̃ɑ mi sere Sirusi u kɑ bɑndu di. \c 2 \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑn dosu \p \v 1 Nɛbukɑnɛsɑɑn bɑndun wɔ̃ɔ yiruse sɔɔ, u dosu gɑgu kuɑ. Dosu ge, gɑ nùn bɛrum mwɑ sere u kpɑnɑ u dweeyɑ. \v 2 Yerɑ u dobo dobogibu sokusiɑ kɑ sɔrobu kɑ bũu sinɑmbu kɑ bwisigibu bu kɑ nùn win dosu ge sɔ̃. Mɑ tɔn be kpuro bɑ nɑ bɑ mɛnnɑ win wuswɑɑɔ. \v 3 Mɑ u bu sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, nɑ dosɑwɑ. Gɑ mɑɑ mɑn bɛrum mwɑ. Nɑ kĩwɑ i mɑn sɔ̃ ye nɑ dosɑ. \p \v 4 Mɑ bwisigii be, bɑ sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ kɑ Arɑmugibun bɑrum bɑ nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! A sun dosu ge sɔ̃ɔwɔ kpɑ su nun gu tubusiɑ. \p \v 5 Mɑ sinɑ boko u mɑɑ bu sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee ye nɑ gɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ. Ì kun mɑn dosu gen tii sɔ̃ɔwɑ kɑ gen tubusiɑnu sɑnnu, kon de bu bɛɛ bɔtiri bɔtiriwɑ kpɑ bɛɛn yɛnusu su ko bɑnsu. \v 6 Adɑmɑ ì n mɑn gu sɔ̃ɔwɑ kɑ gen tubusiɑnu sɑnnu, kon bɛɛ kɛ̃ɛ dɑbinu wɛ̃. Kpɑ i bɛɛrɛ bɑkɑ wɑ. Yen sɔ̃ tɛ̃, i mɑn dosu gen tii sɔ̃ɔwɔ kɑ gen tubusiɑnu. \p \v 7 Bɑ kpɑm nùn wisɑ bɑ nɛɛ, yinni, ɑ sun wunɛn dosu ge sɔ̃ɔwɔ kpɑ su nun gu tubusiɑ. \p \v 8 Sinɑ boko u bu wisɑ u nɛɛ, nɑ yɛ̃ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ mɑ i kĩ i gɑri gɑwɑwɑ. Domi i nuɑ ye nɑ gɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ. \v 9 Mɑ i ǹ mɑn dosu ge sɔ̃ɔwɑ, ye nɑ gɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ mi, yɑ koo bɛɛ kpuro deemɑ. Domi i sɔɔru kpɑ i kɑ mɑn weesu kɑ gɑri suninu nɑɑwɑwɑ kpɑ n kɑ nɛn gere kɔsi. Yen sɔ̃, i mɑn dosu gen tii sɔ̃ɔwɔ kpɑ n giɑ mɑ i ko i kpĩ i gu tubusiɑ. \p \v 10 Yerɑ bɑ nùn sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, goo sɑri duniɑ sɔɔ mini wi u koo kpĩ u wunɛn gɑri yini wisi bɑɑ be bɑ dɑm mɔ nge wunɛ, ben goo sɑri wi u gɑri yinin bweseru bikiɑre sɔrobun mi, ǹ kun mɛ dobo dobogibun mi, ǹ kun mɛ Bɑbilonin bwisigibun mi. \v 11 Ye wunɛ sinɑ boko ɑ bikiɑ mini, goo sɑri wi u koo kpĩ u nun ye tubusiɑ sere bũnu bɑɑsi yɑ! Wee nu ku rɑ n mɑɑ wɑ̃ɑ tɔmbun suunu sɔɔ. \p \v 12 Ye sinɑ boko u ben gɑri yi nuɑ, yerɑ u mɔru bɛsirɑ. Mɑ u woodɑ wɛ̃ bu Bɑbilonin bwisigibu kpuro go. \v 13 Mɑ bɑ sinɑ bokon gɑri yi kpɑrɑ mɑ bɑ koo Bɑbilonin bwisigii be go. Mɑ bɑ Dɑniɛli kɑ win kpɑɑsibu kɑsu bu go. \s1 Gusunɔ \s2 u Dɑniɛli dosu ge sɔ̃ɔwɑ \p \v 14 Sɑnɑm mɛ Ariɔku sinɑ bokon kirukubɑn guro guro u yɑrɑ u kɑ Bɑbilonin bwisigii be go, Dɑniɛli u kɑ nùn gɑri kuɑ kɑ bwisi kɑ lɑɑkɑri. \v 15 U nɛɛ, ɑmɔnɑ sinɑ bokon woodɑ yeni yɑ kɑ dɑm mɔ mɛ. Yerɑ Ariɔku u nùn gɑri yin ɑsɑnsi tubusiɑ. \v 16 Mɑ Dɑniɛli u dɑ sinɑ bokon mi u nùn kɑnɑ u nùn deri sɑɑ fiiko, kpɑ u wɑ u nùn dosu ge tubusiɑ. \p \v 17 Mɑ Dɑniɛli u wurɑ dirɔ u win kpɑɑsibu Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ gɑri yi sɔ̃ɔwɑ. \v 18 Mɑ u bu yiire bu Wɔrukoo kɑnɑ u ben wɔnwɔndu wɑ kpɑ u bu dosu ge sɔ̃ kpɑ bu ku rɑɑ bu go kɑ bwisigii be sɑnnu. \p \v 19 Yen biruwɑ Gusunɔ u Dɑniɛli dosu ge sɔ̃ɔwɑ wɔ̃kuru, kɑ̃siru sɔɔ. Mɑ Dɑniɛli u nùn siɑrɑ. U nɛɛ, \q1 \v 20 Yinni Gusunɔ, \q1 wunɑ ko nɑ n siɑrɑmɔ kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 Wunɑ ɑ bwisi kɑ dɑm mɔ. \q1 \v 21 Wunɑ ɑ rɑ sɑɑbɑ gɔsie. \q1 Wunɑ ɑ rɑ sinɑmbu bɑndu wɛ̃. \q1 Wunɑ ɑ rɑ mɑɑ bu bɑndu yɑre. \q1 Wunɑ ɑ rɑ lɑɑkɑrigibu lɑɑkɑri wɛ̃, \q1 kpɑ ɑ bwisigibu yɛ̃ru kɛ̃. \q1 \v 22 Wunɑ ɑ rɑ tɔnu sɔ̃ɔsi ye yɑ beruɑ, \q1 ye u ǹ kpɛ̃ u kɑ tii tubu. \q1 A yɛ̃ ye yɑ wɑ̃ɑ wɔ̃kuru sɔɔ. \q1 Domi yɑm bururɑm mu rɑ n wɑ̃ɑwɑ wunɛn mi. \q1 \v 23 Gusunɔ nɛn bɑɑbɑbɑn Yinni, nɑ nun siɑrɑmɔ. \q1 Nɑ tɑkɑru mɔ̀ bwisi kɑ dɑm mɛ ɑ mɑn kɑ̃n sɔ̃. \q1 Domi ɑ mɑn sɔ̃ɔsi ye sɑ nun bikiɑ. \q1 A sun sinɑ bokon dosu ge sɔ̃ɔwɑ. \p \v 24 Yen biru, Dɑniɛli u dɑ Ariɔkun mi, wi sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u kɑ Bɑbilonin bwisigibu go. Mɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, ɑ ku tɔn be go. A de ɑ kɑ mɑn dɑ sinɑ bokon mi. Kpɑ n nùn win dosu ge tubusiɑ. \p \v 25 Mɑ Ariɔku u kɑ Dɑniɛli dɑ fuuku sinɑ bokon mi. Ye bɑ turɑ mi, yerɑ u sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee nɑ durɔ goo wɑ Yudɑ be bɑ mwɛɛrimɑ sɔɔ, wi u koo nun wunɛn dosu ge tubusiɑ. \s1 Dɑniɛli u sinɑ boko dosu ge \s2 sɔ̃ɔwɑ kɑ gen tubusiɑnu \p \v 26 Mɑ sinɑ boko u Dɑniɛli wi bɑ mɑɑ yĩsiru kɑ̃ Bɛlitɑsɑɑ bikiɑ u nɛɛ, kɑɑ kpĩ ɑ mɑn nɛn dosu gen tii sɔ̃ kɑ gen tubusiɑnu? \p \v 27 Dɑniɛli u sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, bwisigibu kɑ sɔrobu kɑ dobo dobogibu kɑ bũu sinɑmbu bɑ ǹ kpɛ̃ bu nun ɑsiri ye ɑ bikiɑ mini sɔ̃. \v 28 Adɑmɑ Yinni goo wɑ̃ɑ wɔllɔ wi u rɑ tɔnu ɑsiri sɔ̃ɔsi, wiyɑ Gusunɔ. U mɑɑ nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. Sɑnɑm mɛ ɑ kpĩ, ye ɑ dosɑ kɑ ye ɑ wɑ kɑ̃siru sɔɔ wee. \v 29 Siɑn bwisikunɑ ɑ mɔ̀. Yerɑ wi u rɑ tɔnu ɑsiri sɔ̃ɔsi u nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. \v 30 Adɑmɑ bɑ ǹ mɑn ɑsiri ye sɔ̃ɔsi yèn sɔ̃ nɑ tɔn be bɑ tie bwisi kere. Bɑ mɑn ye sɔ̃ɔsiwɑ kpɑ n kɑ nun tubusiɑ kpɑ ɑ n kɑ yɛ̃ ye ɑ bwisikɑ wunɛn gɔ̃ruɔ. \p \v 31 Sinɑ boko, ye ɑ wɑ wee. Bwɑ̃ɑroku bɔkɔ gɑgɑ gɑ yɔ̃ wunɛn wuswɑɑɔ. Bwɑ̃ɑroku ge, gɑ gunu, gɑ bɑllimɔ gem gem. Mɑ gɑ nɑnum mɔ n kpɑ̃. \v 32 Gen wiru tɑ sɑ̃ɑwɑ wurɑ geɑn tii tii. Gen tororu kɑ gen gɑ̃senu mɑɑ sɑ̃ɑ sii geesu. Gen nukuru kɑ gen tɑɑnu mɑɑ sɑ̃ɑ sii gɑndu. \v 33 Gen kɔ̃ri yi mɑɑ sɑ̃ɑ sii wɔ̃kusu. Mɑ gen nɑɑsu sɑ̃ɑ sii wɔ̃ku si bɑ kɑ sɔndu mɛnnɑ. \v 34 Sɑnɑm mɛ ɑ gu mɛɛrɑ, yerɑ kperu gɑru tɑ mɛndɑmɑ guurun di te goo kun kɑrɑmɛ. Tɑ nɑ tɑ gen nɑɑsu so tɑ kɔsukɑ muku muku. \v 35 Mɑ sii wɔ̃ku si, kɑ sɔn te, kɑ sii gɑn te, kɑ sii gee si, kɑ wurɑ ye, ye kpuro yɑ sunkurɑ muku muku. Mɑ yɑ kuɑ nge doo diri yi bɑ sɑrɑ sɔ̃ɔ sɑ̃rerun sɑɑ. Mɑ yi kɑ woo doonɑ. Bɑɑ yin yirɑ ɑ ǹ mɑɑ kpɛ̃ ɑ wɑ. Adɑmɑ kpee te tɑ bwɑ̃ɑroku ge so mi, tɑ gɔsirɑwɑ guu bɑkɑru. Mɑ tɑ hɑnduniɑn tem kpuro wukiri. \p \v 36 Dosu geyɑ mi. Tɛ̃, gen tubusiɑnu wee. \v 37-38 Wunɛ sinɑ boko, wunɑ ɑ sɑ̃ɑ sinɑmbun sunɔ. Wunɑ ɑ sɑ̃ɑ nge wii wurɑgii te. Wɔrukoowɑ u nun bɑndu kɑ dɑm kɑ yiiko kɑ bɛɛrɛ wɛ̃. Mɑ u nun tɔmbu kɑ gbeeku yɛɛ kɑ gunɔsu nɔmɑ bɛriɑ ɑ n kɑ sɑ̃ɑ ye kpuron yinni. \v 39 Wunɛn biru, bɑndu gɑru tɑ koo se te tɑ ǹ wunɛgiru dɑm turɑ. Yen biru, bɑndu itɑseru gɑrɑ koo mɑɑ se kpɑ tɑ n dɑm mɔ hɑnduniɑ kpuro sɔɔ. Terɑ tɑ sɑ̃ɑ nge sii gɑndu. \v 40 Mɑ bɑndu nnɛseru gɑrɑ koo mɑɑ se, kpɑ tɑ n dɑm mɔ nge sii wɔ̃kusu si su rɑ gɑ̃ɑnu kpuro kɔsuku. Nge mɛyɑ bɑn te, tɑ ko n dɑm mɔ tu kɑ bɑnnu kpuro kɔsuku. \v 41 Mɛyɑ ɑ mɑɑ wɑ mɑ bwɑ̃ɑroku gen nɑɑsu kɑ gen niki binu sɑ̃ɑwɑ sii wɔ̃kusu si bɑ mɛnnɑ kɑ sɔndu. Yen tubusiɑnɑ bɑn te, tɑ ko n bɔnu sɑ̃ɑwɑ yiru. Kɑ mɛ, bɔnu tiɑ yɑ ko n dɑm mɔ nge sii wɔ̃ku si. \v 42 Kpɑ bɔnu tiɑ yu dɑm biɑ nge nɑɑ niki bii ni nu sɑ̃ɑ sii wɔ̃ku si bɑ kɑ sɔndu mɛnnɑ. \v 43 Sii wɔ̃kusu kɑ sɔn te ɑ wɑ yɑ mɛnnɛ mi sɑnnu, yɑ mɑɑ sɔ̃ɔsimɔ mɑ bɑn ten wirugibu bɑ ko n kɑsu ben bibu bu suɑnɑ kpɑ bwesenu nu kɑ ko tiɑ. Adɑmɑ yɑ ǹ koorɔ nge mɛ yɑ ǹ koorɔ sisu kɑ sɔndu bu ko tiɑ. \p \v 44-45 Kpee te ɑ wɑ tɑ mɛndɑmɑ kɑ tii mi, mɑ tɑ sii wɔ̃ku si, kɑ sii gɑn te, kɑ sɔn te, kɑ sii gee si, kɑ wurɑ ye kpuro kɔsukɑ muku muku mi, ten tubusiɑnɑ, bɑn ten sinɑmbun wɑɑti sɔɔ, Wɔrukoo u koo bɑndu gɑru swĩi. Goo sɑri wi u koo bɑn te fukɑ. Bweseru gɑru mɑɑ sɑri te tɑ koo tu yoru diisiɑ. Bɑn te, tɑ koo bɑn ni nu tie kpeerɑsiɑ kpɑ te tɔnɑ tɑ n wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Gusunɔ Dɑm kpurogii wiyɑ u nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. Ye ɑ wɑ wunɛn dosu ge sɔɔ kpuro, yɑ weewɑ win min di. Yen tubusiɑnu mɑɑ sɑ̃ɑwɑ nge mɛ nɑ nun sɔ̃ɔwɑ. \p \v 46 Yerɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u yiirɑ u wiru tem girɑri Dɑniɛlin wuswɑɑɔ. Mɑ u derɑ bɑ yɑ̃kuru kuɑ kɑ turɑre bu kɑ Dɑniɛli siɑrɑ. \v 47 Sinɑ boko u Dɑniɛli sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, kɑ geemɑ bɛɛn Yinni wini u bũnu kpuro kere, u mɑɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbun Yinni. Wiyɑ u rɑ tɔnu gɑri ɑsirigii sɔ̃. Domi u derɑ ɑ kpĩɑ ɑ gɑri ɑsirigii yini geruɑ. \p \v 48 Yerɑ sinɑ boko u Dɑniɛli kuɑ tɔn boko win bɑndu sɔɔ. Mɑ u nùn kɛ̃ɛ bɑkɑ dɑbinu kɑ̃. Yen biru, u nùn kuɑ Bɑbilonin berɑn wirugii kɑ mɑɑ yen bwisigibun tɔnwero. \v 49 Mɑ Dɑniɛli u sinɑ boko kɑnɑ u Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo Bɑbilonin berɑ ye nɔmu bɛriɑ. Mɑ win tii u kuɑ sinɑ bokon bwisi kɛ̃ɔ. \c 3 \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑ u woodɑ wɛ̃ \s2 bu win bwɑ̃ɑroku wurɑguu sɑ̃ \p \v 1 Sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bwɑ̃ɑroku wurɑguu kuɑ. Gen gunum mu sɑ̃ɑ gɔm soonu wɑtɑ. Gen yɑsum mɑɑ sɑ̃ɑ gɔm soonu nɔɔbɑ tiɑ. Bɑ gu yɔ̃rɑsiɑ bɑtumɑ gɑɑ sɔɔ ye bɑ mɔ̀ Durɑ, Bɑbilonin tem berɑ mi. \v 2 Yerɑ sinɑ boko u derɑ bɑ tem mɛn sinɑmbu kpuro mɛnnɑ kɑ mɛn beri berikɑn wirugibu kɑ mɛn bwisi kɛ̃ɔbu kɑ mɛn siri kowobu kɑ be bɑ rɑ mɛn ɑrumɑnibɑ bere kɑ sere mɑɑ mɛn wirugii be bɑ tie bu kɑ bwɑ̃ɑroku gen sɑ̃ɑru tore. \v 3 Mɑ tɔn be kpuro bɑ mɛnnɑ. Ben bɑɑwure u yɔ̃rɑ bwɑ̃ɑroku gen wuswɑɑɔ bu kɑ gen sɑ̃ɑru tore. \p \v 4 Sɑɑ yerɑ sinɑ bokon bɑrɔ u kpɑrɑ u nɛɛ, bɛɛ bwesenu kpuro i swɑɑ dɑkio i nɔ ye sinɑ boko u bɛɛ yiiremɔ. \v 5 Mɑ i nuɑ bɑ kɔbɑ so kɑ guunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ gɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, i ko i yiirɑwɑ i bwɑ̃ɑroku wurɑguu ge sɑ̃ ge sinɑ boko u kuɑ mi. \v 6 Wi u kun yiire u gu sɑ̃wɑ bɑ koo nùn kpɛ̃ɛwɑ mii mii dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑn suunu sɔɔ. \p \v 7 Yen sɔ̃nɑ sɑɑ ye tɔn be, bɑ nuɑ bɑ kɔbi yi kɑ guu ni so kɑ mɔrɔku ni, kɑ bɑrɑ ni, kɑ gɑ̃ɑ si, bɑ yiirɑ bɑ bwɑ̃ɑroku wurɑguu ge sɑ̃wɑ. \s1 Dɑniɛlin kpɑɑsibu itɑ be, \s2 bɑ yinɑ bu bwɑ̃ɑroku ge sɑ̃ \p \v 8 Yen dɔmɑ te, Bɑbilonigibu gɑbu bɑ seewɑ bɑ dɑ bɑ Yuubɑ dɔmɛ sinɑ bokon mi. \v 9 Bɑ nùn sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, sinɑ boko, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 10 Wunɛ sinɑ boko, wunɑ ɑ woodɑ wɛ̃ ɑ nɛɛ, bɑɑwure wi u nuɑ bɑ kɔbi so kɑ guunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ gɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, u yiiro u bwɑ̃ɑroku ge sɑ̃. \v 11 Mɛyɑ ɑ mɑɑ nɛɛ, wi u kun yiire u gu sɑ̃wɑ bu nùn kpɛ̃ɛyɔ dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑ sɔɔ. \v 12 Adɑmɑ wee Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo, Yuu be ɑ kuɑ Bɑbilonin tem berɑn wirugibu mi, bɑ ǹ wunɛn woodɑ ye gɑrisi gɑ̃ɑnu. Bɑ ku rɑ wunɛn bũnu sɑ̃. Mɛyɑ bɑ ǹ mɑɑ yiire bɑ wunɛn bwɑ̃ɑroku ge sɑ̃wɑ. \p \v 13 Ye sinɑ boko u gɑri yi nuɑ, yerɑ win mɔru yɑ seewɑ u nɛɛ, bu doo bu Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo mwɑɑmɑ. Mɑ bɑ dɑ bɑ bu mwɑɑmɑ bɑ kɑ nɑ wi, sinɑ bokon mi. \v 14 Mɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bu bikiɑ u nɛɛ, kɑ gem, i yinɑwɑ i nɛn bũnu kɑ nɛn bwɑ̃ɑroku wurɑguu ge nɑ kuɑ mi sɑ̃? \v 15 Tɛ̃, i doo i n sɔɔru sɑ̃ɑ. Ì n kpɑm nuɑ bɑ kɔbɑ so kɑ guunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ gɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, i yiiro kpɑ i bwɑ̃ɑroku ge sɑ̃. Ì n yinɑ, bɑ koo bɛɛ kpɛ̃ɛwɑ mii mii dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑ sɔɔ kpɑ n wɑ ǹ n bũu weren nɑ u koo bɛɛ wɔrɑ sɑɑ nɛn nɔmun di. \p \v 16 Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo bɑ nùn wisɑ bɑ nɛɛ, yinni, sɑ ǹ kɑ tii yinɑmɔ. \v 17 À n sun kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ, Gusunɔ wi sɑ sɑ̃ɑmɔ u koo kpĩ u sun yɑrɑ dɔ̃ɔ win min di kpɑ u sun wɔrɑ wunɛn nɔmɑn di. \v 18 Bɑɑ ǹ n mɛren nɑ, ɑ n yɛ̃ mɑ sɑ ǹ wunɛn bũnu sɑ̃ɑmɔ. Mɛyɑ sɑ ǹ mɑɑ wunɛn bwɑ̃ɑroku ge yiirɑmmɛ. \p \v 19 Ye u ben gɑri yi nuɑ, yerɑ u kɑ bu mɔru kuɑ. Mɑ u geruɑ u nɛɛ, bu dɔ̃ɔ win kpɑ̃ɑru sosio gem gem. \v 20 Mɑ u durɔ gbebunu gɔsɑ win tɑbu kowobu sɔɔ be bɑ dɑm bo u nɛɛ, bu Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo bɔkuo bu kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ. \v 21 Yerɑ bɑ tɔn be mwɑ bɑ bɔkuɑ, mɑ bɑ bu kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ kɑ ben yɑ̃ɑ ni bɑ doke sɑnnu. Niyɑ ben yɑbenu kɑ ben sokoto kɑ sere mɑɑ ben furɔsu. \v 22 Mɑ bɑ dɔ̃ɔ win kpɑ̃ɑru sosi nge mɛ sinɑ bokon woodɑ dɑmgiɑ ye, yɑ geruɑ. Yerɑ dɔ̃ɔ win yɑm susurɑ tɑbu durɔ be go be bɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo kpɛ̃ɛbu dɑ mi. \v 23 Mɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo bɑ wɔri dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ nge mɛ bɑ kɑ bu bɔkuɑ. \s1 Dɑniɛlin kpɑɑsibu itɑ be, \s2 bɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre \p \v 24 Yerɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɑndɑ mɑ u seewɑ fiɑ u be bɑ rɑ nùn bwisi kɛ̃ bikiɑ u nɛɛ, n ǹ tɔmbu itɑwɑ sɑ bɔkuɑ sɑ kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ? \p Bɑ nùn wisɑ bɑ nɛɛ, oo, mɛyɑ. \p \v 25 Mɑ u bu wisɑ u nɛɛ, wee tɔmbu nnɛwɑ nɑ wɑɑmɔ bɑ sĩimɔ dɔ̃ɔ boko win suunu sɔɔ. Bɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre. Be kpuro bɑ mɑɑ kusiɑrewɑ mɑ ben nnɛse u kɑ wɔllun tɔnu weenɛ. \p \v 26 Sɑɑ ye sɔɔrɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u susi dɔ̃ɔ boko win bɔkuɔ u nɛɛ, Sɑdɑki, Mɛsɑki, Abɛnɛgo, bɛɛ Wɔrukoon sɔm kowobu, i yɑrimɑ i nɑ mini. \p Mɑ bɑ yɑrɑ dɔ̃ɔ boko win min di. \v 27 Yerɑ wirugii be sinɑ boko u rɑɑ sokɑ bɑ mɛnnɑ mi, be kpuro bɑ wɑ mɑ dɔ̃ɔ kun dɑm mɔ durɔ be sɔɔ. Mɛyɑ bɑɑ ben seri tiɑ yɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre. Ben yɑ̃ɑ ni bɑ sebuɑ nu ǹ dɔ̃ɔ numiɛ. \v 28 Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɔɔgiru suɑ u nɛɛ, i Gusunɔ siɑro wi u sɑ̃ɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgon Yinni. Domi wiyɑ u win gɔrɑdo gɔrimɑ u kɑ win bwɑ̃ɑ be bɑ nùn nɑɑnɛ kuɑ mi fɑɑbɑ ko. Bɑ nɛ sinɑ bokon woodɑ yinɑ, bɑ ǹ ben wɑsin wɑhɑlɑ gɑrisi gɑ̃ɑnu. Bɑ yinɑ bu bũu goo sɑ̃ mɑ n kun mɔ Gusunɔ. \v 29 Tɛ̃ woodɑ ye nɑ wɛ̃ɛmɔ wee, tɔnu bɑɑwure bɑɑ ǹ n bwese teren nɑ u sɑ̃ɑ, mɑ u Gusunɔ, Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgon Yinni gɑri kɑm gerusi, nɑ kon de bu yɛ̃ro bɔtiriwɑ, kpɑ win yɛnu gu ko bɑnsu. Domi goo mɑɑ sɑri wi u koo kpĩ u tɔnu fɑɑbɑ ko nge mɛ. \p \v 30 Yenibɑn biru, sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛgo ɑye bɑkɑnu wɛ̃ Bɑbilonin tem berɑ mi. \c 4 \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑn dosu yiruse \p \v 1 Sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bwese ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ kpuro tɔburɑ u nɛɛ, Gusunɔ u de i n ɑlɑfiɑ mɔ. \p \v 2 N mɑn wɛ̃re n kɑ bɛɛ sɔ̃ yĩrenu kɑ mɑɑmɑɑki be Wɔrukoo u mɑn sɔ̃ɔsi. \q1 \v 3 Win yĩre ni, nu kpɑ̃. \q1 Mɑɑmɑɑki ye, win sinɑrɑ. \q1 Win bɑndɑ kun kpeemɔ. \q1 U ko n sɑ̃ɑwɑ sunɔ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \p \v 4 Nɛ, Nɛbukɑnɛsɑɑ, nɑ wɑ̃ɑ nɛn sinɑ kpɑɑrɔ kɑ bɔri yɛndu kɑ nuku dobu. \v 5 Yerɑ wɔ̃kuru gɑru sɔɔ, nɑ dosu gɑgu kuɑ ge gɑ mɑn bɛrum mwɑ. Kɑ̃si ni nɑ wɑ sɑnɑm mɛ nɑ kpĩ, nu mɑn nɑnum mwɑ. \v 6 Yen sɔ̃nɑ nɑ woodɑ yɑrɑ nɑ nɛɛ, Bɑbilonin bwisigibu kpuro bu mɛnnɑmɑ nɛn mi kpɑ bu mɑn dosu ge tubusiɑ. \v 7 Yerɑ dobo dobogibu kɑ sɔrobu kɑ bũu sinɑmbu kɑ Bɑbilonin bwisigibu bɑ nɑ. Nɑ bu dosu ge sɔ̃ɔwɑ, ɑdɑmɑ bɑ kpɑnɑ bu mɑn gu tubusiɑ. \v 8 Yen biru, Dɑniɛli wi bɑ sokumɔ kɑ nɛn bũun yĩsiru Bɛlitɑsɑɑ u nɑ. N deemɑ bũu geebɑ\f + \fr 4:5 \fr*\fk bũu geebu \fk*\ft - Nɛbukɑnɛsɑɑ u ǹ ginɑ tubɑ mɑ Yinni Gusunɔwɑ u wɑ̃ɑ kɑ Dɑniɛli. Yen sɔ̃nɑ u nɛɛ, bũu geebɑ bɑ Dɑniɛli somimɔ.\ft*\f* kɑ nùn wɑ̃ɑ. Mɑ nɑ nùn nɛn dosu ge sɔ̃ɔwɑ. \v 9 Nɑ nɛɛ, wi, wi u sɑ̃ɑ bwisigibu kpuron wirugii, nɑ yɛ̃ mɑ bũu geebun hunde yɑ nùn wɑ̃ɑsi. Yen sɔ̃, ɑsiri gɑɑ sɑri ye yɑ kɑ nùn sɛ̃. Nɛn dosu ge wee. U mɑn gu tubusio. \v 10 Sɑnɑm mɛ nɑ kpĩ, ye nɑ dosɑ wee. \q1 Dɑ̃ru gɑrɑ nɑ wɑ tɑ yɔ̃ hɑnduniɑn suunu sɔɔ. \q1 Dɑ̃ɑ te, tɑ gunu too. \q1 \v 11 Mɑ tɑ dɑm mɔ. \q1 Ten gunum mu sosi sere mu wɔllu girɑri. \q1 Hɑnduniɑn goonu nnɛgibu kpuro bɑ tu wɑɑmɔwɑ. \q1 \v 12 Ten wurusu wɑ̃ \q1 mɑ tɑ mɑrɑ siki siki nge gɑndiɑ. \q1 Te sɔɔrɑ hɑnduniɑgibu kpuro bɑ rɑ ben dĩɑnu wɑ. \q1 Ten sɑɑrɔwɑ gbeeku yɛɛ yi rɑ sɔ̃ɔ sure. \q1 Ten kɑ̃ɑsi wɔllɔwɑ gunɔsu su sokunu sɑ̃ɑ. \q1 Te sɔɔrɑ hunde koni bɑɑyere yɑ rɑ yen dĩɑnu wɑ. \p \v 13 Mɑ nɑ Gusunɔn gɔrɑdo goo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di. \v 14 U nɔɔgiru suɑ u nɛɛ, \q1 i dɑ̃ɑ te kĩiyɔ i surɑ \q1 kpɑ i ten kɑ̃ɑsi bɔɔri bɔɔri. \q1 I ten wurusu wɔko \q1 kpɑ i ten mɑrum sɔri i yɑri. \q1 Kpɑ gbeeku yɛɛ yi duki su sɑɑ ten sɑɑrun di. \q1 Kpɑ gunɔsu su se sɑɑ ten kɑ̃ɑsin di. \q1 \v 15 Adɑmɑ i ten koo kpiriru derio tem sɔɔ \q1 kɑ ten gbini yɑkɑsɔ \q1 tɑ n bɔkuɑ kɑ sisu kɑ sii gɑndun yɔni. \q1 Kpɑ tɑ n dirum soore \q1 tɑ n yɑkɑsu dimɔ nge gbeeku yɛɛ. \q1 \v 16 Bu tu tɔnun bwisikunu wunɑrio. \q1 Kpɑ bu tu gbeeku yɑɑn bwisikunu dokeɑ. \q1 Kpɑ tɑ n sɑ̃ɑ mɛ wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru. \p \v 17 Woodɑ ye, yɑ weewɑ sɑɑ Gusunɔn gɔrɑdobɑn min di kpɑ tɔmbu kpuro bu kɑ giɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ nu wɛ̃. U rɑ wi bɑ ǹ mɑm gɑrisi gɑ̃ɑnu wɔlle sue. \p \v 18 Dosu gerɑ mi, ge nɛ, Nɛbukɑnɛsɑɑ nɑ dosɑ. Tɛ̃, wunɛ Bɛlitɑsɑɑ, ɑ mɑn gu tubusio domi bwisigii be bɑ wɑ̃ɑ nɛn tem mɛ sɔɔ kpuro bɑ kpɑnɑ bu mɑn gu tubusiɑ. Adɑmɑ wunɛ, kɑɑ kpĩ yèn sɔ̃ bũu geebɑ kɑ nun wɑ̃ɑ. \s1 Dɑniɛli u dosu ge tubusiɑ \p \v 19 Yerɑ Dɑniɛli wi bɑ mɑɑ sokumɔ Bɛlitɑsɑɑ u nɑndɑ. Mɑ u biti soorɑ sɑɑ fiiko. Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɛɛ, Bɛlitɑsɑɑ, ɑ ku de dosu ge, kɑ gen tubusiɑnu nu nun biti ko. \p Dɑniɛli u wisɑ u nɛɛ, yinni, dosu gen tubusiɑnu nu kɑ wunɛn yibɛrɛbɑ nɛrɑ. \v 20 A dɑ̃ru wɑ tɑ kpɑ̃. Mɑ tɑ dɑm mɔ. Ten gunum mu girɑri wɔllɔ. Mɑ bɑ tu wɑɑmɔ hɑnduniɑ girɑ kpuro. \v 21 Ten wurusu wɑ̃. Mɑ tɑ binu mɑrɑ siki siki. Mɑ hɑnduniɑgibu kpuro bɑ ben dĩɑnu wɑɑmɔ te sɔɔ. Gbeeku yɛɛ yi rɑ n wɑ̃ɑ ten sɑɑrɔ. Gunɔsu su mɑɑ sin sokunu mɔ ten kɑ̃ɑsi wɔllɔ. \v 22 Dɑ̃ɑ te, tɑ sɑ̃ɑwɑ wunɛ sinɑ boko. Domi ɑ kpɛ̃ɑ ɑ dɑm kuɑ mɑ mu wɔllu girɑri. Mɑ wunɛn bɑndun dɑm mu sɔ̃ɔsirɑ hɑnduniɑn goonu nnɛ sɔɔ. \v 23 Yen biru, ɑ Gusunɔn gɔrɑdo goo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di mɑ u nɛɛ, i dɑ̃ɑ te kĩiyɔ i surɑ tu kɑm ko. Adɑmɑ i ten koo kpiriru derio tem sɔɔ mi, kɑ ten gbini tɑ n bɔkuɑ kɑ sisu, kɑ sii gɑndun yɔni yɑkɑsu mi. Kpɑ tɑ n dirum soore tɑ n yɑkɑsu dimɔ nge gbeeku yɛɛ sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru. \v 24 Nɛn yinni, dosu gen tubusiɑnu wee. Wɔrukoowɑ u nun win himbɑ sɔ̃ɔsi ye u kuɑ wunɛn sɔ̃. \v 25 Bɑ koo nun girɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Kpɑ ɑ n wɑ̃ɑ kɑ gbeeku yɛɛ sɑnnu. Kpɑ ɑ yɑkɑsu di nge nɑɑ, ɑ n dirum soore sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru sere ɑ kɑ giɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \v 26 Woodɑ ye bɑ wɛ̃ bɑ nɛɛ, bu dɑ̃ɑ ten koo kpiriru kɑ ten gbini derio mi, yen tubusiɑnɑ bɑ koo nun wunɛn bɑndu wesiɑ sɑɑ ye ɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. \v 27 Yen sɔ̃, sinɑ boko, ɑ de ɑ nɛn gere wurɑ. A de ɑ geɑ ko ɑ kɑ wunɛn durum wunɑ. A dɑɑ kɔ̃sɑ kpuro derio kpɑ ɑ sɑ̃ɑrobu wɔnwɔndu kuɑ. Sɑɑ yerɑ wunɛn ɑlɑfiɑ yɑ koo dɑkɑɑ dɑ. \s1 Dosu gen gɑri yi koorɑ \p \v 28 Yenibɑ kpuro yɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ deemɑ. \v 29 Ye n kuɑ suru wɔkurɑ yirun biru, sɔ̃ɔ teeru yerɑ u sĩimɔ win dii tɛɛrɑ wɔllɔ Bɑbiloniɔ. \v 30 Mɑ u nɛɛ, Bɑbiloni wee, wuu bɔkɔ ge nɑ bɑnɑ kɑ nɛn tiin dɑm gɑ n kɑ sɑ̃ɑ nɛn sinɑ kpɑɑru. Gɑ mɑɑ nɛn yiiko kɑ nɛn bɛɛrɛ sɔ̃ɔsimɔ. \p \v 31 Sɑnɑm mɛ sinɑ boko u gɑri yi gerumɔ u ǹ kpɑ, yerɑ nɔɔ gɑgɑ nɔɔrɑ wɔllun di gɑ nɛɛ, sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. Bɑ nun bɑndu yɑrɑ. \v 32 Bɑ koo nun girɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Kpɑ ɑ n wɑ̃ɑ kɑ gbeeku yɛɛ sɑnnu kpɑ ɑ n yɑkɑsu dimɔ nge nɑɑ sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru sere ɑ kɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \p \v 33 Yɑnde gɑri yi, yi Nɛbukɑnɛsɑɑ deemɑ. Bɑ nùn girɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Mɑ u yɑkɑsu dim wɔri nge nɑɑ u dirum soore. Mɑ win seri dɛnyɑ nge gunɔ bɑkerun sɑnsu. Mɑ win nii kɔkɔsu su dɛnyɑ nge gunɔgisu. \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑ \s2 u mɑɑ wure u kuɑ tɔnu \p \v 34 Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɛɛ, ye sɑɑ ye, yɑ doonɑ, yerɑ nɑ nɔni seeyɑ wɔllɔ. Mɑ nɛn bwisikunu wure nu kuɑ tɔnuginu. Mɑ nɑ Wɔrukoo siɑrɑ kɑ bɛɛrɛ wi u wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Wiyɑ u yiiko kpuro mɔ. Win sinɑndɑ kun nɔru mɔ. Win bɑndu tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 35 Bɑɑ hɑnduniɑn tɔmbu kpuro bɑ̀ n mɛnnɑ, ben dɑm kun sɑ̃ɑ gɑ̃ɑnu win nɔni sɔɔ. U rɑ ko nge mɛ u kĩ win gɔrɑdobɑn suunu sɔɔ kɑ tɔmbun suunu sɔɔ. Goo sɑri wi u koo kpĩ u win nɔmu dɛbɑ ǹ kun mɛ u nùn sɔ̃ u nɛɛ, mbɑ u mɔ̀ mɛ. \p \v 36 Sɑnɑm mɛ nɛn lɑɑkɑri yɑ wurɑmɑ, yerɑ bɑ mɑɑ mɑn nɛn bɛɛrɛ kɑ nɛn girimɑ kɑ nɛn bɑndun yiiko kpuro wesiɑ. Nɛn bwisi kɛ̃ɔbu kɑ nɛn sinɑ ɑsɑkpɔbu kpuro bɑ nɑ nɛn mi bɑ mɑn nɛn bɑndu wesiɑ. Mɑ ten dɑm mu sosi mu kerɑ yellu. \v 37 Tɛ̃, nɛ Nɛbukɑnɛsɑɑ, nɑ wɔllun sinɑ boko siɑrɑ kɑ bɛɛrɛ. Nɑ nùn wɔlle suɑ. Domi ye u mɔ̀ kpuro yɑ sɑ̃ɑwɑ geɑ. Win swɛɛ kpuro yi sɑ̃ɑwɑ dee dee. U koo mɑm kpĩ u be bɑ tii suɑmɔ kɑwɑ. \c 5 \s1 Bɛɛsɑsɑɑ u tɔmbu dim sokɑ \p \v 1 Nɛbukɑnɛsɑɑn biru, sinɑ boko Bɛɛsɑsɑɑ u bɑndu di. Yerɑ sɔ̃ɔ teeru u win sinɑ ɑsɑkpɔbu nɔrɔbu (1.000) dim sokɑ. Mɑ bɑ tɑm nɔrumɔ wi kɑ be sɑnnu. \v 2 Ye tɑm mɛ, mu Bɛɛsɑsɑɑ nukɑ, yerɑ u gɔrɑ u nɛɛ, bu win nɔri wurɑgii kɑ sii geesugii yɑrɑmɑ yi win bɑɑbɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u gurɑmɑ sɑɑ Gusunɔn sɑ̃ɑ yerun di te tɑ wɑ̃ɑ Yerusɑlɛmuɔ. Kpɑ wi kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbu kɑ win kurɔbu kɑ win sinɑnibu bu kɑ yi tɑm nɔ. \v 3 Yerɑ bɑ kɑ nɔri wurɑgii yi nɑ, bɑ kɑ yi tɑm nɔrumɔ wi kɑ win tɔn be kpuro. \v 4 Tɑm nɔru bi sɔɔ, bɑ ben bũnu siɑrɑmɔ nìn bwɑ̃ɑrokunu bɑ kuɑ kɑ wurɑ kɑ sii geesu kɑ sii gɑndu kɑ sii wɔ̃kusu kɑ dɑ̃ɑ kɑ kpenu. \p \v 5 Sɑɑ ye sɔɔrɑ sinɑ boko u nɔmu gɑgu wɑ gɑ yɑrimɑ mi fitilɑn yɑm bururɑm mu sɔ̃ɔsire, mɑ gɑ yorumɔ sinɑ kpɑɑrun gɑnɑ wɔllɔ mi bɑ soo kpikɑ tɛɛni. \v 6 Yerɑ u nɑndɑ, win wuswɑɑ burisinɑ. Win tororɑ kɑrɑ, u diirimɔ sere win dũu winu soonɑmɔ. \v 7 Yerɑ u nɔɔgiru suɑ kɑ dɑm u nɛɛ, bu nùn sɔrobu kɑ Bɑbilonin bwisigibu kɑ bũu sinɑmbu sokuɑmɑ. Ye bɑ nɑ, yerɑ u nɛɛ, wi u kpĩɑ u yorɑ yeni gɑrɑ u ye tubusiɑ u koo yɛ̃ro wurɑn sɑbɑ dokeɑ kpɑ u nùn gurumusuru sebusiɑ u nùn win bɑndun dɑm sukum wɛ̃ u n kɑ sɑ̃ɑ tɔnu itɑse win bɑndu sɔɔ. \p \v 8 Sinɑ bokon bwisigii be kpuro bɑ duɑ mi yorɑ ye, yɑ wɑ̃ɑ. Adɑmɑ bɑ kpɑnɑ bu ye gɑri bu sere mɑm nɛɛ, bɑ koo ye tubusiɑ. \v 9 Mɑ yɑ sinɑ boko nɑndɑ too sere win wuswɑɑ burisinɑ. Mɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun tii bɑ biti soorɑ. \s1 Dɑniɛli u yorɑ ye gɑrɑ \s2 u tubusiɑ \p \v 10 Sinɑ bokon mɛro u sunɔ kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun gɑri yi nuɑ. Yerɑ u duɑ mi bɑ mɛnnɛ bɑ tɔ̃ɔ bɑkɑru dimɔ. U nɛɛ, sinɑ boko, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! A ku nɑndɑ sere wunɛn wuswɑɑ yɑ n burisinɛ. \v 11 Domi goo u wɑ̃ɑ wunɛn tem mɛ sɔɔ, wi u bũu geebun\f + \fr 5:11 \fr*\fk bũu geebu \fk*\ft - I wiru 4:5n tubusiɑnu mɛɛrio.\ft*\f* hunde mɔ. U bwisi kɑ lɑɑkɑri mɔ nge bũnu. Yen sɔ̃nɑ wunɛn bɑɑbɑ Nɛbukɑnɛsɑɑn wɑɑti sɔɔ, u nùn kuɑ sɔrobu kɑ dobo dobogibu kɑ Bɑbilonin bwisigibun wirugii. \v 12 Durɔ win yĩsirɑ Dɑniɛli. Wiyɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u yĩsiru kɑ̃ Bɛlitɑsɑɑ. Bɑ wɑ mɑ u bwisi kɑ yɛ̃ɛ bɑkɑru mɔ, mɑ u sukɑ kɑ dosusu kɑ gɑ̃ɑ ni nu sɛ̃n tubusiɑnun kɛ̃ru mɔ. Ǹ n mɛn nɑ, ɑ nùn sokusio, u koo nun yorɑ ye tubusiɑ. \p \v 13 Yerɑ bɑ kɑ Dɑniɛli dɑ sinɑ bokon wuswɑɑɔ. Mɑ sinɑ boko u nùn bikiɑ u nɛɛ, wunɑ Dɑniɛli wi? A sɑ̃ɑwɑ Yuu ben turo be nɛn bɑɑbɑ sinɑ boko u mwɛɛrimɑ Yudɑn tem di? \v 14 Bɑ mɑn wunɛn gɑri sɔ̃ɔwɑ mɑ bũu geebɑ kɑ nun wɑ̃ɑ. Yen biru, ɑ bwisi kɑ lɑɑkɑri geɑ mɔ ɑ kɑ tɔnu gɑ̃ɑ sɛ̃sɔginu tubusiɑ. \v 15 Wee bɑ kɑ mɑn bwisigibu kɑ sɔrobu nɑɑwɑ bu kɑ mɑn yorɑ yeni gɑriɑ kpɑ bu mɑn yen tubusiɑnu sɔ̃. Adɑmɑ bɑ kpɑnɑ. \v 16 Nɑ mɑɑ nuɑ mɑ ɑ rɑ tɔmbu gɑ̃ɑnu tubusie ni nu bu bitɑni mɔ̀ kpɑ ɑ dosu tubusiɑ. Tɛ̃, ɑ̀ n kpĩɑ ɑ yorɑ yeni gɑrɑ mɑ ɑ mɑn yen tubusiɑnu sɔ̃ɔwɑ, kon nun gurumusuru sebusiɑ kpɑ n nun wurɑn sɑbɑ dokeɑ n nun nɛn bɑndun dɑm sukum wɛ̃. Kpɑ ɑ ko tɔnu itɑse nɛn bɑndu sɔɔ. \p \v 17 Yerɑ Dɑniɛli u nùn wisɑ u nɛɛ, yinni, ɑ wunɛn kɛ̃ɛ ni tii yiiyo, ǹ kun mɛ ɑ goo wɛ̃. Adɑmɑ kon nun yorɑ ye gɑriɑ kpɑ n nun yen gɑri tubusiɑ. \v 18 Ǹ n mɛn nɑ, yinni, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. Wɔrukoo u wunɛn tundo Nɛbukɑnɛsɑɑ bɑndu wɛ̃ kɑ bɛɛrɛ kɑ girimɑ kɑ yiiko. \v 19 Dɑm mɛ u nùn wɛ̃n sɔ̃, bwesenu kpuro nu nùn nɑsie sere nu rɑ n diirimɔ win wuswɑɑɔ. Ye u kĩ, yerɑ u rɑ kɑ tɔnu ko. U koo kpĩ u nùn go, ǹ kun mɛ u nùn deri, ǹ kun mɛ u nùn wɔlle suɑ, ǹ kun mɛ u nùn tɑɑre. \v 20 Adɑmɑ sɑɑ ye sɔɔ, u tii suɑ u gɔ̃ru bɔbiɑ, yerɑ Gusunɔ u nùn yɑrɑ bɑndun di mɑ u ginɑ nùn yiiko ye mwɑɑri. \v 21 U nùn wunɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Mɑ win bwisikunu gɔsiɑ nge gbeeku yɑɑginu. U dɑ u wɑ̃ɑ kɑ kɛtɛ gbeekinu sɑnnu mɑ u yɑkɑsu dimɔ nge nɑɑ u dirum soore sere u kɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \v 22 Wee, wunɛ mɑɑ Bɛɛsɑsɑɑ, wunɛ wi ɑ sɑ̃ɑ win bii, bɑɑ mɛ ɑ ye kpuro yɛ̃, ɑ yinɑ ɑ tii kɑwɑ. \v 23 Mɑ ɑ tii sue Yinni Wɔrukoon wuswɑɑɔ. A derɑ bɑ kɑ win sɑ̃ɑ yerun nɔri nɑ i kɑ tɑm nɔrɑ wunɛ kɑ wunɛn sinɑ ɑsɑkpɔbu kɑ wunɛn kurɔbu kɑ wunɛn sinɑnibu. Mɑ ɑ seewɑ ɑ wunɛn bũnu siɑrɑmɔ nìn bwɑ̃ɑrokunu bɑ kuɑ kɑ sii geesu kɑ wurɑ kɑ sii gɑndu kɑ sii wɔ̃kusu kɑ dɑ̃ɑ kɑ kpenu, bɑɑ mɛ nu ǹ gɑri nɔɔmɔ, nu ǹ yɑm wɑɑmɔ, nu ǹ mɑɑ gɑ̃ɑnu yɛ̃. Adɑmɑ Gusunɔ wi u wunɛn wɑ̃ɑru nɛni, ɑ ǹ nùn bɛɛrɛ wɛ̃. \v 24 Yen sɔ̃nɑ u nɔmu ge gɔrimɑ ge gɑ yorɑ ye kuɑ. \v 25 Ye bɑ yoruɑ mi wee, bɑ gɑrɑ, bɑ gɑrɑ, bɑ yĩirɑ, bɑ bɔnu kuɑ. \v 26 Yen tubusiɑnu wee. Bɑ gɑrɑ, yɑ gerumɔwɑ Gusunɔ u wunɛn bɑndun sɑnɑm gɑrɑ mɑ u tu nɔru koosiɑ. \v 27 Bɑ yĩirɑ, yɑ gerumɔwɑ bɑ wunɛn bunum yĩirɑ bɑ deemɑ ɑ ǹ bunu. \v 28 Bɑ bɔnu kuɑ, yɑ mɑɑ gerumɔwɑ bɑ wunɛn bɑndu bɔnu kuɑ. Mɑ bɑ tu Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑ wɛ̃. \p \v 29 Yɑnde mi kɔ, Bɛɛsɑsɑɑ u nɛɛ, bu Dɑniɛli gurumusuru sebusio kpɑ bu nùn wurɑn sɑbɑ dokeɑ kpɑ bu kpɑrɑ mɑ u kuɑ tɔnu itɑse win bɑndu sɔɔ. \p \v 30 Dɔmɑ ten wɔ̃kurɑ bɑ Bɛɛsɑsɑɑ Bɑbilonin sinɑ boko wi go. \p \v 31 Mɑ Dɑrusi wi u sɑ̃ɑ Mɛdin bweseru u bɑndu di. Sɑɑ ye, u mɔwɑ wɔ̃ɔ wɑtɑ kɑ yiru. \c 6 \s1 Dɑniɛlin yibɛrɛbɑ \s2 bɑ nùn yinɑ bɛriɑ \p \v 1 Dɑrusi u tɔmbu wunɑɑ teeru gɔsɑ bɑ n sɑ̃ɑ win tem beri berikɑn wirugibu. \v 2 Mɑ u tɔmbu itɑ gɔsɑ u bu kuɑ wirugii ben tɔnwerobu. Ben miyɑ wirugii be, bɑ ko n dɑ nɛ bu ben sɔmɑ tusiɑ. Kpɑ sunɔ u ku rɑɑ kɑ ɑsɑrɑ wɑ. Dɑniɛli u sɑ̃ɑwɑ tɔnwero ben turo. \v 3 U beri berikɑn wirugii be, kɑ ben tɔnwerobu bwisi kere. Yen sɔ̃nɑ sinɑ boko u bwisikɑ u nùn ko tem mɛ kpuron wirugii. \v 4 Sɑɑ ye sɔɔrɑ Dɑniɛlin tɔnwerosii be, kɑ beri berikɑn wirugii be, bɑ nɔɔ tiɑ kuɑ bu kɑ nùn torɑru gɑru mɑni sinɑ bokon bɑndun swɑɑ sɔɔ. Adɑmɑ bɑ ǹ torɑru gɑru wɑ wi sɔɔ. Domi u sɑ̃ɑwɑ nɑɑnɛgii, u ǹ kɔ̃sɑ gɑɑ koore. U ǹ mɑɑ sɔmburu gɑru ɑtɑfiiru koore. \v 5 Yerɑ tɔn be, bɑ nɛɛ, sɑ ǹ gɑ̃ɑnu gɑnu wɑsi su Dɑniɛli mɑni mɑ n kun mɔ ye yɑ sɑ̃ɑ win Gusunɔ sɑ̃ɑrun gɑri bɑɑsi. \p \v 6 Mɑ bɑ nɔɔ tiɑ kuɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 7 Bɛsɛ beri berikɑn wirugibu kɑ tɔnwerobu kɑ siri kowobu kɑ wunɛn wesiɑnɔsibu, bɛsɛ kpurowɑ sɑ nɔɔ tiɑ kuɑ ɑ kɑ woodɑ yɑrɑ ye yɑ gerumɔ bɑɑwure u nun sɑ̃ sere sɔ̃ɔ tɛnɑ. Wi u ye yinɑ mɑ u bũu goo ǹ kun mɛ tɔnu goo sɑ̃wɑ sere n kɑ ko sɔ̃ɔ tɛnɑ ye, bɑ koo yɛ̃ro kpɛ̃ɛwɑ wɔru mì sɔɔ gbee sinɑnsu wɑ̃ɑ. \v 8 Tɛ̃ yinni, ɑ woodɑ ye sireo ɑ nɔmɑ doke kpɑ yu ko nge Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ ye bɑ ku rɑ kɔsi. \p \v 9 Mɑ sinɑ boko u woodɑ ye nɔmɑ doke bɑ ye yɑrɑ. \s1 Bɑ Dɑniɛli kpɛ̃ɛ \s2 gbee sinɑnsun wɔruɔ \p \v 10 Sɑɑ ye Dɑniɛli u nuɑ mɑ bɑ woodɑ ye nɔmɑ doke, yerɑ u dɑ win gidɑmbisɑn wɔllɔ u duɑ yen dii sɔɔwɔ gèn fɛnɛnti yɑ wukiɑre Yerusɑlɛmun berɑ giɑ. Miyɑ u yiirɑ u kɑnɑru kuɑ u Gusunɔ siɑrɑ nge mɛ u rɑ ko tɔ̃ru bɑɑtere nɔn itɑ. \v 11 Yerɑ sɔ̃ɔ teeru tɔn be, bɑ nùn duwi bɑ deemɑ wee u Gusunɔ kɑnɑmɔ u somiru bikiɑmɔ. \v 12 Yen biru, tɔn be, bɑ yɑrɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nùn woodɑ ye yɑɑyɑsiɑ bɑ nɛɛ, n ǹ wunɑ ɑ woodɑ yɑrɑ ye yɑ gerumɔ bu nun sɑ̃? N ǹ wunɑ ɑ nɛɛ, mɑ goo ù n bũu goo ǹ kun mɛ tɔnu goo sɑ̃wɑ sɔ̃ɔ tɛnɑn bɑɑ sɔɔ, bɑ koo yɛ̃ro kpɛ̃ɛwɑ wɔru ge sɔɔ, mi gbee sinɑnsu wɑ̃ɑ? \p Mɑ sinɑ boko u wurɑ u nɛɛ, woodɑ ye, yɑ wɑ̃ɑwɑ dim dim nge mɛ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ yɑ sɑ̃ɑ. N ǹ koorɔ bu ye kɔsi. \p \v 13 Mɑ bɑ nɛɛ, too, wee, Dɑniɛli wi u sɑ̃ɑ Isirelibɑn turo be bɑ mwɛɛrimɑ Yudɑn di, u ǹ nun gɑrisi gɑ̃ɑnu, u ǹ mɑɑ wunɛn woodɑ ye ɑ nɔmu doke mi mɛm nɔɔwɛ. U rɑ win Gusunɔ kɑnɛwɑ tɔ̃ru bɑɑtere nɔn itɑ. \p \v 14 Ye sinɑ boko u gɑri yi nuɑ, yerɑ win nukurɑ sɑnkirɑ gem gem. Mɑ u gɔ̃ru doke u Dɑniɛli yɑrɑ woodɑ ye sɔɔn di. Mɑ u kookɑri kuɑ sere sɔ̃ɔ u kɑ duɑ. \v 15 Adɑmɑ tɔn be, bɑ kpɑm mɛnnɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nɛɛ, ɑ yɑɑyo mɑ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ yɑ ku rɑ kɔsi sinɑ boko ù n ye nɔmɑ doke. \p \v 16 Yerɑ sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu Dɑniɛli yɑrɑmɑ bu kpɛ̃ɛ wɔru ge sɔɔ, mi gbee sinɑnsu wɑ̃ɑ mi. Sɑɑ yerɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, Gusunɔ wunɛn Yinni wi ɑ sɑ̃ɑmɔ bɑɑdommɑ mi, u nun fɑɑbɑ koowo. \p \v 17 Mɑ bɑ kpee bɑkɑru tɑmɑ bɑ kɑ wɔru gen nɔɔ kɔruɑ. Yerɑ sinɑ boko u win tɑɑbu kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun yĩreru doke kpee ten wɔllɔ, goo u ku rɑɑ kɑ Dɑniɛli fɑɑbɑ ko. \v 18 Yen biru, u wurɑ win sinɑ kpɑɑrɔ. Wɔ̃ku te, u ǹ di, u ǹ nɔrɑ, u ǹ mɑɑ kpunɛ sinɑni goon bɔkuɔ. Mɛyɑ u ǹ mɑɑ dweeye dɔmɑ te. \s1 Dɑniɛli u yɑrɑ bɑɑni \p \v 19 Yerɑ sinɑ boko Dɑrusi u seewɑ buru buru yellu u dɑ wɔru gen mi fuuku fuuku. \v 20 Ye u yɑm mi turuku kuɑ, yerɑ u Dɑniɛli sokum wɔri kɑ nuku sɑnkirɑnu u mɔ̀, Dɑniɛli Gusunɔn sɔm kowo, Gusunɔ wi ɑ rɑ n sɑ̃ɑmɔ wɛ̃rɑbu sɑri mi, u kpĩɑ u nun wɔrɑ gbee sinɑn sin nɔɔn di? \p \v 21 Sɑɑ yerɑ Dɑniɛli u nùn wisɑ u nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 22 Gusunɔ nɛn Yinni u win gɔrɑdo gɔrimɑ u gbee sinɑn sin nɔsu bɔkuɑ. Su ǹ mɑn mɛɛrɑ gɑɑ kue domi u wɑ mɑ nɑ ǹ torɑru gɑru kue win wuswɑɑɔ kɑ mɑɑ wunɛn wuswɑɑɔ. \p \v 23 Yerɑ sinɑ bokon nukurɑ dorɑ mɑ u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu Dɑniɛli yɑrɑmɑ sɑɑ wɔru gen min di. Ye bɑ Dɑniɛli yɑrɑmɑ, bɑ ǹ mɛɛrɑ gɑɑ wɑ win wɑsi sɔɔ. Domi u Gusunɔ win Yinni nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. \v 24 Mɑ sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu tɔn be bɑ rɑɑ Dɑniɛli tɑɑrɛ wɛ̃ mi mwɑɑmɑ bu kpɛ̃ɛ wɔru ge sɔɔ, be kɑ ben bibu kɑ ben kurɔbu kpuro. Tɔn be, bu sere mɑm turi wɔru gen temɔ, gbee sinɑn si, su bu sɛ̃sukɑwɑ su kukunu kɔsukɑ. \p \v 25 Yen biru, sinɑ boko u bwesenu kpuro tirenu yoruɑ u nɛɛ, ɑlɑfiɑ yɑ n sosimɔ bɛɛ sɔɔ yɑ n dɔɔ. \p \v 26 Woodɑ ye nɑ wɛ̃ɛmɔ wee. Be bɑ wɑ̃ɑ nɛn tem sɔɔ kpuro gesi, bu de bu Gusunɔ Dɑniɛlin Yinni nɑsiɑ kpɑ bu nùn bɛɛrɛ wɛ̃. \q1 Domi u sɑ̃ɑwɑ wɑso. \q1 U ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 Win bɑndu tɑ ǹ kpeemɔ. \q1 Ten dɑm mu ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 \v 27 Wiyɑ u rɑ tɔnu wɔre u fɑɑbɑ ko. \q1 U rɑ mɑɑmɑɑkibɑ kɑ yĩrenu ko wɔllɔ kɑ temɔ. \q1 Wiyɑ u Dɑniɛli wɔrɑ gbee sinɑnsun nɔsun di. \p \v 28 Dɑrusin bɑndun wɑɑti ye sɔɔ, Dɑniɛli u kuɑ tɔn boko sere n kɑ girɑri Sirusi Pɛɛsin bɑndu sɔɔ. \c 7 \s1 Dɑniɛli u gbeeku yɛɛ nnɛ wɑ \s2 dosu sɔɔ \p \v 1 Bɛɛsɑsɑɑ Bɑbilonin sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ gbiikuu sɔɔrɑ Dɑniɛli u dosɑ. U kɑ̃siru wɑ sɑɑ ye u kpĩ win kpin yerɔ. Yen biru, u yoruɑ ye n weenɛ tɔmbu bu giɑ dosu ge sɔɔ. \v 2 U geruɑ u nɛɛ, ye nɑ wɑ kɑ̃si te sɔɔ wɔ̃kuru wee. Nɑ woo gɑgu wɑ gɑ nɑ wɔllun beri berikɑ nnɛn di gɑ nim wɔ̃ku bɔkɔn nim so. \v 3 Yerɑ gbeeku yɛɛ bɛkɛ nnɛ yi yɑrimɑ nim wɔ̃ku gen min di, yen gɑɑ kun kɑ gɑɑ weenɛ. \v 4 Ye nɑ gbiɑ nɑ wɑ yɑ kɑ gbee sunɔ weenɛ mɑ yɑ gunɔ bɑkerun kɑsɑ mɔ. Ye nɑ mɑɑ mɛɛrɑ, yerɑ nɑ wɑ bɑ kɑsɑ ye wunɑ. Mɑ bɑ yen tii seeyɑ bɑ yɔ̃rɑsiɑ nge tɔnu. Mɑ bɑ ye tɔnun bwisikunu dokeɑ. \v 5 Yen yiruse yɑ kɑ yɑɑ gɔbɑ weenɛ mɑ yɑ kɑ yɛ̃si tiɑ yɔ̃. Yɛ̃sɑn kukunu itɑwɑ yɑ nɔɔ bɛri. Mɑ bɑ ye sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, yu seewo yu yɑɑ mwɛ. \v 6 Yen biru, nɑ itɑse wɑ yɑ kɑ musuku gbeeku weenɛ mɑ yɑ kɑsɑ nnɛ mɔ yen biru wɔllɔ. Mɑ yɑ winu nnɛ mɔ. Bɑ ye yiiko wɛ̃ yu kɑ bɑndu di. \v 7 Yenibɑn biru, yerɑ nɑ yɑɑ nnɛse wɑ nɛn kɑ̃si te sɔɔ. Yɑɑ ye, yɑ nɑnum mɔ. Yɑ mɑɑ dɑm mɔ too. Mɑ yɑ don sisugii bɑkɑnu mɔ. Yɑ̀ n yɑɑ mwɑ, yɑ rɑ yɑɑ yen kukunu kɔsukuwɑ kpɑ yu di. Ye yɑ tiɑrɑ kpɑ yu tɑɑku tɑɑku. Yɑɑ ye, yɑ ǹ kɑ yɛɛ gbiikii yi weenɛ. Kɔbi wɔkurɑ yɑ mɔ. \v 8 Ye nɑ kɔbi yi mɛɛrɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ, yerɑ nɑ kɔbu piibu gɑgu wɑ gɑ yɑrimɑ yen wirun di gɑ wɑ̃ɑ yiɔnɔn suunu sɔɔ. Kɔbu piibu ge, gɑ kɔbi wɔku ten itɑ wukɑ. Gɑ nɔni mɔ nge tɔnu, gɑ mɑɑ nɔɔ mɔ gɑ gɑri mɔ̀ kɑ tii suɑbu. \s1 Gusunɔn siribu \p \v 9 Ye nɑ mɛɛrɑ tii, yerɑ nɑ wɑ bɑ sinɑ kitɑru yiimɔ. Mɑ nɑ goo wɑ nge durɔ tɔkɔ u nɑ u sinɑ win sinɑ kitɑru sɔɔ. Yɑ̃ɑ kpikinu fɑrɑ fɑrɑwɑ u doke. Mɑ win seri yi buriri fem fem. Win sinɑ kitɑ te, tɑ bɑllimɔwɑ nge dɔ̃ɔ yɑri bɑkɑru. Mɛyɑ mɑɑ ten nɑɑsun tii. \v 10 Mɑ dɔ̃ɔ yɑri bɑkɑru tɑ yɑrimɔ win sinɑ kitɑ ten min di tɑ kokumɔ nge nim. Gusunɔn gɔrɑdobɑ nɔrɔm nɔrɔm bɑ nɑ bɑ nùn sɑ̃ɑmɔ. Mɑ ben gɑbu bɑ yɔ̃ win wuswɑɑɔ. Siri kowobu bɑ nɑ bɑ sinɑ. Mɑ bɑ tirenu wukiɑ. \p \v 11 Ye nɑ kɔbu piibu ge mɛɛrɑ gɑ tii suɑ gɑri gerumɔ, yerɑ bɑ nɑ bɑ yɑɑ ye go, bɑ ye suɑ bɑ kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko sɔɔ. \v 12 Gbeeku yɛɛ yi yi tie, bɑ yin dɑm wɔrɑ. Adɑmɑ bɑ derɑ yi wɑ̃ɑ sere sɑɑ gɑɑ. \p \v 13 Wɔ̃ku te, kɑ̃si te sɔɔ, ye nɑ mɑɑ wɑ wee. Nɑ goo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di guru wii wuroru sɔɔ. Mɑ u dɑ durɔ tɔkɔ win mi giɑ. Mɑ bɑ nùn susisiɑ win wuswɑɑɔ. \v 14 Bɑ nùn bɑndu kɑ bɛɛrɛ kɑ yiiko wɛ̃. Mɑ bɑ nùn gɑ̃ɑnu kpuro nɔmu sɔndiɑ. Bwesenu kpuro nu nùn sɑ̃wɑ. Win bɑndɑ kun nɔru mɔ. Tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \s1 Kɑ̃sinun tubusiɑnu \p \v 15 Nɛ Dɑniɛli nɛn bwɛ̃rɑ kun kpunɛ domi kɑ̃si ni nɑ wɑ mi, nu mɑn nɑndɑ. \v 16 Yerɑ nɑ gɔrɑdo ben turo susi be bɑ wɑ̃ɑ mi. Mɑ nɑ nùn bikiɑ nɑ nɛɛ, mbɑ gɑri yi kpuron tubusiɑnu. U mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, \v 17 gbeeku yɛɛ bɛkɛ nnɛ ye, yɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu nnɛ be bɑ koo bɑndu di di duniɑ sɔɔ. \v 18 Yen biru, Wɔrukoo u koo de win tɔn dɛɛrobu bu bɑndu mwɑ bɑ n dii sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 19 Kɑ mɛ, nɑ kɑsu n gbeeku yɑɑ nnɛse ye yɑ ǹ kɑ itɑ yeɔnɔ weenɛ min tubusiɑnu giɑ dee dee. Domi yɑɑ ye, yɑ nɑnum mɔ too. Yen donnu nu sɑ̃ɑwɑ sisu mɑ yen nikisu su sɑ̃ɑ sii gɑndu. Yɑ̀ n yɑɑ mwɑ yɑ rɑ yen kukunu kɔsukuwɑ kpɑ yu di. Yen ye yɑ tiɑrɑ kpɑ yu tɑɑku tɑɑku. \v 20 Nɑ mɑɑ kɑsu n kɔbi wɔku ten tubusiɑnu giɑ te yɑ mɔ yen wirɔ kɑ sere mɑɑ kɔbu piibu ge gɑ yɑrimɑ yen wirun di gɑ wɑ̃ɑ yiɔnɔn suunu sɔɔ. Kɔbi wɔku ten itɑ yɑ wɔrukɑ yen wuswɑɑɔ. Gɑ nɔni mɔ, gɑ nɔɔ mɔ, mɑ gɑ gɑri mɔ̀ kɑ tii suɑbu, gɑ mɑɑ nɑnum mɔ gɑ yiɔnɔ kere. \v 21 Mɑ nɑ kɔbu piibu ge wɑ gɑ kɑ Wɔrukoon tɔn dɛɛrobu tɑbu mɔ̀ gɑ bu kɑmiɑmɔ. \v 22 Adɑmɑ durɔ tɔkɔ wi, u nɑ u Gusunɔn tɔn be gem wɛ̃. Sɑnɑm mɛ sɑɑ yɑ turɑ mɑ bɑ bɑndu di. \p \v 23 Mɑ durɔ wi, u mɑn tubusiɑ u nɛɛ, yɑɑ nnɛse ye, yɑ sɑ̃ɑwɑ bɑndu nnɛse te bɑ koo swĩi hɑnduniɑ yeni sɔɔ. Bɑn te, tɑ ǹ kɑ gɑru weenɛ. Tɑ koo hɑnduniɑ kpuro go tu tɑɑku tu muniɑ muku muku. \v 24 Kɔbi wɔku te, tɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu wɔkuru be bɑ koo bɑn te di. Yen biru, sunɔ goo wi u ǹ kɑ ben goo weenɛ u koo sinɑmbu wɔku ten itɑ bɑndu yɑrɑ kpɑ u bɑndu di. \v 25 Sunɔ wi, u koo Wɔrukoo gɑri kɑm gerusi kpɑ u win tɔn dɛɛrobu nɔni sɔ̃. U ko n mɑɑ kĩ u sɑɑbɑ kɑ woodɑbɑ kɔsi. Bɑ koo nùn tɔn dɛɛrobu nɔmu sɔndiɑ sere sɑɑ itɑ kɑ bɔnu. \v 26 Yen biru, Yinni Gusunɔ u koo sunɔ wi siri, kpɑ u nùn bɑndu yɑrɑ mɑm mɑm sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 27 Yen biru, bɑ koo bɑn ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ kpuron dɑm kɑ nin yiiko Wɔrukoon tɔn dɛɛrobu nɔmu bɛriɑ. Win bɑndu tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Wiyɑ sinɑmbu kpuro bɑ koo sɑ̃ kpɑ bu nùn mɛm nɔɔwɑ. \p \v 28 Ye nɛ Dɑniɛli nɑ wɑ yerɑ mi. Ye nɑ ye bwisikɑ, nɑ nɑndɑ mɑ nɛn wuswɑɑ burisinɑ. Adɑmɑ nɑ ye kpuro beruɑ nɛn gɔ̃ruɔ. \c 8 \s1 Dɑniɛli u yɑ̃ɑ kinɛru \s2 kɑ boo wɑ kɑ̃siru sɔɔ \p \v 1 Bɛɛsɑsɑɑn bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔ, nɛ Dɑniɛli nɑ kɑ̃siru wɑ te nɑ rɑɑ wɑ bɑɑsi. \v 2 Sɑnɑm mɛ nɑ kɑ̃si te mɛɛrɑ n mɑn sɑ̃ɑre nɑ wɑ̃ɑ wuu bɔkɔ ge bɑ mɔ̀ Susiɔ Elɑmun temɔ. Mɑ n sɑ̃ɑre nɑ wɑ̃ɑ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Ulɑin bɔkuɔ. \v 3 Ye nɑ nɔni seeyɑ nɑ mɛɛrɑ, yerɑ nɑ yɑ̃ɑ kinɛru wɑ tɑ kɔbu bɑkɑnu yiru mɔ tɑ yɔ̃ dɑɑ ten dee deeru. Kɔbu teeru tɑ teeru dɛ̃ɛbu kere. Te tɑ dɛ̃ɛbu bo mi, terɑ tɑ kpiɑ dɑ̃kuru. \v 4 Yerɑ yɑ̃ɑ kinɛ te, tɑ ten kɔbi soomɔ sɔ̃ɔ duu yeru giɑ kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑ. Yɑɑ gɑɑ sɑri ye yɑ koo kɑ tu gɑbirinɑ. Goo mɑɑ sɑri wi u koo ten yibɛrɛ wɔrɑ ten nɔmɑn di. Tɑ mɔ̀wɑ ye tɑ kĩ. Mɑ tɑ kpɛ̃ɑmɔ tɑ dɑm mɔ̀. \p \v 5 Sɑnɑm mɛ nɑ lɑɑkɑri mɔ̀, yerɑ nɑ mɛɛrɑ mɑ nɑ boo wɑ gɑ yɑrimɑ sɑɑ sɔ̃ɔ duu yeru giɑn di kɑ duki bɑkɑ gɑ tem bɔsu mɑ n sɑ̃ɑre gɑ ǹ tem dɛke. Boo ge, gɑ kɔbɑ nɑnumgiɑ mɔ gen nɔnin bɑɑ sɔɔ. \v 6 Mɑ gɑ turɑ sere yɑ̃ɑ kinɛ ten mi, te nɑ rɑɑ wɑ kɑ kɔbi yiru mi, tɑ yɔ̃ dɑɑ ten dee deeru. Mɑ gɑ yɑ̃ɑ kinɛ te gure kɑ gen dɑm kpuro. \v 7 Nɑ gu wɑ gɑ yɑ̃ɑ te susi kɑ mɔru gɑ tu so gɑ kɔbi bɔɔkɑ. Yɑ̃ɑ te, tɑ kpɑnɑ tu kɑ tii yinɑ. Mɑ gɑ tu surɑ temɔ gɑ yɑsisimɔ. Goo sɑri wi u tu wɔrɑ gen nɔmɑn di. \v 8 Mɑ boo ge, gɑ kpɛ̃ɑ. Ye gɑ kpɛ̃ɑ gɑ kpɑ, yerɑ kɔbɑ bɑkɑ ye, yɑ bɔɔrɑ. Kɔbɑ yen ɑyerɔwɑ kɔbi nnɛ nɑnumgii yi kpiɑ. Mɑ yi mɛɛrɑ hɑnduniɑn goonu nnɛ kpuro sɔɔ, yen bɑɑyere goo teeru giɑ. \p \v 9 Sɑɑ kɔbi yin tiɑn di, kɔbu piibu gɑgɑ yɑrɑ gɑ kpɛ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑ kɑ sɔ̃ɔ yɑri yeru giɑ kɑ sere tem mɛ mu geɑ bo giɑ. \v 10 Mɑ gɑ seewɑ gɑ wɔllun tɑbu kowobu girɑri mɑ gɑ ben sukum kɑ kperi sururɑ temɔ gɑ tɑɑkɑ. \v 11 Mɑ gɑ mɑɑ seewɑ gɑ tɑbu kowo ben guro guro seesi. Mɑ gɑ bururu bɑɑteren yɑ̃ku te bɑ rɑ nùn kue yɔ̃rɑsiɑ. Mɑ gɑ win sɑ̃ɑ yeru kɔsukɑ. \v 12 Gɑ wɔllun tɑbu kowobu kɑ bɑɑdommɑn yɑ̃kunu nɔmɑ doke gɑ kɑmiɑ torɑnun sɔ̃. Mɑ gɑ gem kɑsɑ kuɑ temɔ. Ye gɑ bwisikɑ gu ko kpuro, yɑ gu koorɑwɑ. \p \v 13 Mɑ nɑ tɔn dɛɛro goon gɑri nuɑ. Yen biruwɑ tɔn dɛɛro goo u gbiikoo wi bikiɑ u nɛɛ, sere sɑɑ yerɑ̀ bɑ ko n bɑɑdommɑn yɑ̃ku ten kobu yɔ̃rɑsie. Sere sɑɑ yerɑ̀ kɑm kobu ko n wɑ̃ɑ gem sɑrirun sɔ̃. Sere sɑɑ yerɑ̀ sɑ̃ɑ yee te, tɑ ko n disi duure mɛsum. Sere sɑɑ yerɑ̀ bɑ ko n wɔllun tɑbu kowo be tɑɑkumɔ. \v 14 Mɑ gbiikoo wi, u wisɑ u nɛɛ, sere tɔ̃nu nɔrɔbun subɑ yiru kɑ goobɑ wunɔbun (2.300) bɑɑ yɑ̀ n doonɑ. Yen biruwɑ yɑ̃ku yee te, tɑ koo wurɑmɑ tɑ n dɛɛre nge yellu. \s1 Kɑ̃si ten tubusiɑnu \p \v 15 Sɑnɑm mɛ nɛ Dɑniɛli nɑ kɑ̃si te wɑɑmɔ, mɑ nɑ kɑsu tu mɑn yeeri, yerɑ nɑ gɑ̃ɑnu wɑ nu kɑ tɔnu weenɛ nu yɔ̃ nɛn wuswɑɑɔ. \v 16 Mɑ nɑ mɑɑ goon nɔɔ nuɑ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Ulɑin suunun di. U nɔɔgiru suɑ u nɛɛ, Gɑbiriɛ, ɑ durɔ wini kɑ̃si te tubusio. \v 17 Mɑ u mɑn susimɑ. Ye u mɑn turuku koomɑ, yerɑ bɛrum mɑn mwɑ. Mɑ nɑ wɔrumɑ temɔ. U mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, tɔnun bii, ɑ de yi nun yeeri. Kɑ̃si te, tɑ wɑ̃ɑwɑ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔ̃. \v 18 Sɑnɑm mɛ u kɑ mɑn gɑri mɔ̀, yerɑ biti bɑkɑ mɑn mwɑ. Mɑ nɑ siriru tem girɑri. U mɑn bɑbɑ u seeyɑ u yɔ̃rɑsiɑ mi nɑ rɑɑ wɑ̃ɑ. \v 19 Yen biru, u mɑɑ mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee kon nun sɔ̃ ye yɑ koo nɑ Yinni Gusunɔn mɔrun tɔ̃ru sɔɔ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔɔ. \v 20 Yɑ̃ɑ kinɛ te ɑ wɑ tɑ kɔbi yiru mɔ mi, tɑ sɑ̃ɑwɑ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn sinɑmbu. \v 21 Boo ge, gɑ sɑ̃ɑwɑ Gɛrɛsin sunɔ. Kɔbɑ bɑkɑ ye yɑ bɔɔkirɑ mi, yɑ sɑ̃ɑwɑ sunɔ gbiikoo. \v 22 Kɔbɑ nnɛ ye yɑ kpiɑ bɑkɑ ye yɑ bɔɔkirɑn min di, yɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu nnɛ gɑbu be bɑ koo yɑri sunɔ gbiikoo win min di. Adɑmɑ bɑ ǹ dɑm wɑsi nge wi. \v 23 Sinɑmbu nnɛ yen bɑndu tɑ̀ n kpɑ, mɑ bɑ durumgibu kpeerɑsiɑ, sunɔ goo u koo yɑri u tii suɑ kpɑ u n tɔmbu nɔni wɔ̃kubu yɛ̃. \v 24 Win dɑm mu koo nuuru ko n ǹ mɔ kɑ win tiin dɑm. U koo gɑ̃ɑ dɑbinu kɑm koosiɑ ye yɑ ǹ kɑ nɔɔ gerurɔ. Win ye u mɔ̀ kpuro yɑ koo nùn koorɑ. U koo bwese dɑmginu go kɑ mɑɑ Gusunɔn tɔmbu. \v 25 U koo tii suɑ win dukiɑn sɔ̃ kɑ win bwisin sɔ̃. U koo tɔn dɑbinu go be bɑ wɑ̃ɑ bɔri yɛndu sɔɔ. U koo mɑm sinɑ boko seesi. Adɑmɑ u koo kɔsikirɑ goo u kun nùn bɑbe. \v 26 Kɑ̃si te ɑ wɑ tɔ̃nu nɔrɔbun subɑ yiru kɑ goobɑ wunɔbun (2.300) sɔ̃, tɑ sɑ̃ɑwɑ gem. A ye nɛnuɔ ɑsiri sɔɔ. Domi yɑ wɑ̃ɑwɑ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔ̃. \v 27 Mɑ nɛ Dɑniɛli nɑ kuɑ sɔ̃ɔ dɑbiru nɑ bɑrɔ. Nɑ ǹ dɑm mɔ. Yen biruwɑ nɑ seewɑ nɑ nɛn sɔmburu mɔ̀ te sinɑ boko u mɑn wɛ̃. Mɑ nɑ wɑ̃ɑ nɑndɑbu sɔɔ kɑ̃si ten sɔ̃. Domi tɑ ǹ mɑn yeeri. \c 9 \s1 Dɑniɛli u kɑnɑru kuɑ \s2 win tɔmbun sɔ̃ \p \v 1 Sɑɑ ye Dɑrusi, Asuresin bii, Mɛdin bweseru u bɑndu dii Bɑbilonin temɔ, \v 2 win bɑndun wɔ̃ɔ gbiikuu sɔɔ, Dɑniɛli u tirenu mɛɛrimɔ mɑ u girɑri mi Yinni Gusunɔ u win sɔmɔ Yeremi sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wɔ̃ɔ wɑtɑ kɑ wɔkurɑ Yerusɑlɛmu yɑ ko n sɑ̃ɑ bɑnsu. \v 3 Mɑ u nɔɔ bɔkuɑ u sɑɑki deewɑ u tii torom wisi nuku sɑnkirɑnun sɔ̃. Mɑ u kɑnɑru koosi Yinni Gusunɔn mi giɑ, \v 4 u win tɔmbun torɑnu tuubɑ mɔ̀. \p U nɛɛ, Yinni Gusunɔ, ɑ kpɑ̃ mɑ sɑ nun nɑsie. A rɑ wunɛn nɔɔ mwɛɛru yibie kpɑ ɑ wunɛgibu kĩru sɔ̃ɔsi be bɑ nun kĩ bɑ wunɛn woodɑbɑ mɛm nɔɔwɑmmɛ. \v 5 Sɑ torɑ, sɑ dɑɑ kɔ̃sɑ kuɑ, sɑ sɑ̃ɑ nuku kɔ̃surugibu, sɑ wunɛn gɑri yinɑ, sɑ mɑɑ wunɛn woodɑbɑ sɑrɑ. \v 6 Sɑ ǹ wunɛn sɔmɔbu swɑɑ dɑki sɑnɑm mɛ bɑ bɛsɛn sinɑmbu kɑ bɛsɛn wirugibu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑ kɑ bɛsɛn tɔmbu kpuro wunɛn gɑri sɔ̃ɔwɑ. \v 7 Yinni Gusunɔ, ɑ sɑ̃ɑwɑ gemgii. Bɛsɛrɑ sɑ torɑ. Mɑ sɑ wɑ̃ɑ sekuru sɔɔ gisɔ bɛsɛ Yudɑbɑ kɑ be bɑ wɑ̃ɑ Yerusɑlɛmuɔ kɑ Isirelibɑ kpuro be ɑ yɑrinɑsiɑ tontondeɔ kɑ turukuɔ yèn sɔ̃ sɑ ǹ nun mɛm nɔɔwɛ. \v 8 Yinni, wee sɑ sekuru sɔɔwɑ bɛsɛ kɑ bɛsɛn sinɑmbu kɑ bɛsɛn wirugibu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑ. Domi sɑ nun torɑri. \v 9 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, ɑ sun suuru kuo wunɛn wɔnwɔndun sɑɑbu bɑɑ mɛ sɑ wunɛn gɑri yinɑ. \v 10 Sɑ ǹ mɑɑ wunɛn gere swɑɑ dɑki su sere nɛɛ, sɑ ko wunɛn woodɑbɑ swĩi ye wunɛn sɔmɔbu bɑ sun nɔɔsiɑ. \v 11 Mɛyɑ bɛsɛ Isirelibɑ kpuro sɑ wunɛn woodɑbɑ sɑrɑ, sɑ ǹ wunɛn gere swɑɑ dɑki. Sɑ torɑ. Yen sɔ̃nɑ bɔ̃ri yi ɑ derɑ wunɛn sɔm kowo Mɔwisi u yoruɑ woodɑn tireru sɔɔ yi sun di. \v 12 Nge mɛyɑ ɑ derɑ wunɛn gɑri yi koorɑ yi ɑ nɛɛ, kɑɑ bɛsɛ kɑ bɛsɛn wirugibu kuɑ. A derɑ Yerusɑlɛmu yɑ nɔni swɑ̃ɑru wɑ tèn bweseru bɑ ǹ wɑɑre gɑm. \v 13 Wɑhɑlɑ ye kpuro, yɑ sun deemɑ nge mɛ Mɔwisi u yoruɑ woodɑn tireru sɔɔ. Kɑ mɛ, sɑ ǹ bɛsɛn dɑɑ kɔ̃sɑ deri su wunɛn gem swĩi kpɑ su wunɛn kĩi geeru kɑsu. \v 14 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, wɑhɑlɑ ye ɑ nɛɛ, sɑ ko wɑ, yerɑ yɑ sun deemɑ. Ye ɑ kuɑ kpuro yɑ sɑ̃ɑwɑ dee dee. Bɛsɛrɑ sɑ ǹ nun mɛm nɔɔwɛ. \p \v 15 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, ye ɑ sun yɑrɑmɑ Egibitin tem di, wunɛn dɑm mu sɔ̃ɔsirɑ. A yĩsiru yɑrɑ te tɑ wɑ̃ɑ sere kɑ gisɔ. Adɑmɑ bɛsɛ, sɑ durum kɑ dɑɑ kɔ̃sɑ kuɑ gem gem. \v 16 Tɛ̃ Yinni, nɑ nun kɑnɑmɔ wunɛn durom sɔ̃, ɑ de wunɛn mɔru yu doonɑ wunɛn wuu Yerusɑlɛmun min di, ge gɑ wɑ̃ɑ wunɛn guu te ɑ gɔsɑn wɔllɔ. Domi be bɑ sun sikerenɛ bɑ Yerusɑlɛmu kɑ bɛsɛ wunɛn tɔmbu gɛmɑ bɛsɛn torɑnu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑn dɑɑ kɔ̃sɑn sɔ̃. \v 17 Gusunɔ, ɑ nɛn nɔɔ swɑɑ dɑkio kpɑ ɑ nɛn kɑnɑru nɔ. A wunɛn sɑ̃ɑ yee te tɑ bɑnsu sɑ̃ɑ mi mɛɛrio wunɛn yĩsirun sɔ̃. \v 18 Gusunɔ nɛn Yinni, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. A nɔni seeyo ɑ wuu ge bɑ kɑ wunɛn yĩsiru sokumɔ mɛɛri nge mɛ gɑ bɑnsu kuɑ. Sɑ yɛ̃ mɑ bɛsɛn dɛɛrɑrɑ kun turɑ su kɑ nun gɑ̃ɑnu gɑnu kɑnɑ. Adɑmɑ wunɛn wɔnwɔn bɑkɑrun sɔ̃nɑ sɑ nun yeni kɑnɑmɔ. \v 19 Yinni, ɑ bɛsɛn kɑnɑru nɔɔwɔ kpɑ ɑ sun suuru kuɑ. A bɛsɛn gere swɑɑ dɑkio kpɑ ɑ ko ye sɑ bikiɑ. A ku de n tɛ wunɛn yĩsirun sɔ̃. Domi wunɑ ɑ wuu ge kɑ tɔn be kpuro mɔ. \s1 Gɑbiriɛ u kɑ̃siru tubusiɑ \p \v 20-21 Sɑnɑm mɛ Dɑniɛli u kɑnɑ te mɔ̀ u gɑri gerumɔ u ǹ kpɑ, u wi kɑ win tɔmbun torɑnu tuubɑ mɔ̀, mɑ u Gusunɔ win Yinni kɑnɑmɔ win sɑ̃ɑ yee dɛɛrɑ ten sɔ̃, yerɑ durɔ wi, Gɑbiriɛ wi u rɑɑ wɑ win kɑ̃si gbiikiru sɔɔ, u nùn yɔ̃ɔsimɑ kɑ dɑm u surɑ win bɔkuɔ sɑɑ yè sɔɔ bɑ rɑ yokɑn yɑ̃kuru ko. \v 22 U kɑ nùn gɑri kuɑ u nɛɛ, nɑ nɑwɑ wunɛn mi, n kɑ nun kɑ̃si te tubusiɑ. \v 23 Sɑɑ yèn di ɑ wunɛn kɑnɑru toruɑ, Gusunɔ u tu mwɑ. Yen sɔ̃nɑ nɑ nun win gɑri sɔ̃ɔbu nɑ, domi Gusunɔ u nun kĩ. Ǹ n mɛn nɑ, ɑ swɑɑ dɑkio n nun kɑ̃si te tubusiɑ. \v 24 Sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn wɑtɑ kɑ wɔkurɑ Gusunɔ u himbɑ kuɑ yu doonɑ u sere wunɛn tɔmbu kɑ wunɛn wuu dɛɛrɔ yɑkiɑ torɑnu kɑ kɔ̃sɑ kpuron di. Yen biru, u koo bu ben torɑnu suuru kuɑ kpɑ u bu gem wɛ̃ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Gusunɔn sɔmɔbun gɑri kɑ kɑ̃sinun bɑɑ yɑ koo doonɑ kpɑ tɔn dɛɛro goo u ko sunɔ. \v 25 Ǹ n mɛn nɑ, ɑ bwisikuo kpɑ ɑ tubu. Sɑɑ mìn di bɑ woodɑ wɛ̃ bu Yerusɑlɛmu sɔmɛ bu bɑni, sere wirugii wi Gusunɔ u gɔsɑ u kɑ nɑ, yɑ koo kowɑ sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn nɔɔbɑ yiru. Yen biru, bɑ koo yen swɛɛ sɔmɛ kɑ yen gbɑ̃rɑru sɑɑ nɔɔbɑ yirun non wɑtɑ kɑ yiru sɔɔ. Sɑɑ ye, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ wɑhɑlɑn sɑɑ. \v 26 Sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn wɑtɑ kɑ yiru ye, yɑ̀ n doonɑ, bɑ koo wirugii wi Gusunɔ u gɔsɑ go. Goo sɑri wi u koo kɑ nùn yinɑ. Kpɑ sunɔ kpɑo kɑ win tɑbu kowobu bu wuu ge, kɑ sɑ̃ɑ yee te wisire bu kɔsuku kpɑ bɑ n ɑsɔrɔ mɔ̀ sere Gusunɔ u rɑ kɑ nùn kpeerɑsiɑ nge mɛ u yi. \v 27 Wirugii wi, u ko n kɑ tɔn dɑbiru nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ sere sɑɑ nɔɔbɑ yiru. Sɑɑ itɑ kɑ bɔnun biru, u koo de yɑ̃kunu kɑ ɑbɔnu nu kpe kpɑ u gɑ̃ɑ kɔ̃sunu ko sɑ̃ɑ yerɔ nìn bweseru goo kun koore sere kɑm koo bi Yinni Gusunɔ u yi win sɔ̃ bu kɑ nùn deemɑ. \c 10 \s1 Dɑniɛli u tɔnu wɑ \s2 Tigirin dɑɑrɔ kɑ̃siru sɔɔ \p \v 1 Sirusi, Pɛɛsin sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔ, Yinni Gusunɔ u kɑ Dɑniɛli gɑri kuɑ wi, wi bɑ mɑɑ mɔ̀ Bɛlitɑsɑɑ. Gɑri yi, yi sɑ̃ɑwɑ gem. Yi kɑ nɔni swɑ̃ɑ bɑkɑru yɑ̃ te tɑ koo nɑ. Mɑ gɑri yi, yi nùn yeeri. Sɑɑ ye sɔɔrɑ u kɑ̃si te tubɑ. \p \v 2 N deemɑ u wɑ̃ɑ nuku sɑnkirɑru sɔɔ ɑlusumɑ itɑ. \v 3 Alusumɑ itɑ ye sɔɔ, u ǹ dĩɑ geenu gɑnu diire. U ǹ yɑɑ tende. Tɑm kun mɑɑ win nɔɔ duure. Mɛyɑ u ǹ mɑɑ tii gum sɑwɑre. \v 4 Wɔ̃ɔn suru gbiikoon sɔ̃ɔ yɛndɑ nnɛse sɔɔ, u wɑ̃ɑ u yɔ̃ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Tigirin bɔkuɔ. \v 5 Yerɑ u nɔni suɑ u durɔ goo wɑ u yɑ̃nu doke ni bɑ kuɑ kɑ wɛ̃ɛ dɑmgii mɑ u kpɑkɑ sɛ̃ke ye bɑ kuɑ kɑ wurɑ ye yɑ wee Ufɑsin di. \v 6 Win wɑsi yi bɑllimɔ nge kpee ni nu wuru beku nɔni mɔ, mɑ win wuswɑɑ yɑ bɑllimɔ nge guru mɑɑkinu. Mɑ win nɔni yi bɑllimɔ nge dɔ̃ɔ yɑri, mɑ win gɑ̃senu kɑ win nɑɑsu sɑ̃ɑ nge sii gɑn te bɑ wɔriɑsiɑ. Mɑ win nɔɔ gɑ nɔɔrɑ nge tɔn dɑbinun nɔɔ. \v 7 Dɑniɛli turowɑ u kɑ̃si te wɑ. Tɔn be bɑ kɑ nùn wɑ̃ɑ mi, bɑ ǹ tu wɑ. Adɑmɑ bɑ nɑndɑ bɑ duki suɑ bu kɑ kuke. \v 8 Wi turowɑ u yɔ̃rɑ mɑ u kɑ̃si te wɑ. Win wuswɑɑ yɑ burisinɑ. Mɑ win gɔmɑ dwiiyɑ u dɑm biɑ. \v 9 U durɔ win nɔɔ nuɑ mɑ u nɑndɑ u wiru tem girɑri. \v 10 Yerɑ nɔmu gɑgɑ nùn bɑbɑ mɑ u diirɑ u dũu winu kɑ nɔm tɑrɑnu soonɑmɔ. \v 11 Mɑ u nɛɛ, kĩnɑsi Dɑniɛli, ɑ de gɑri yi, yi kon nun sɔ̃, yi nun yeeri, kpɑ ɑ se ɑ yɔ̃rɑ mi ɑ wɑ̃ɑ mi. Domi bɑ mɑn gɔrimɑwɑ wunɛn mi. Ye u nùn gɑri yi sɔ̃ɔwɑ u kpɑ, yerɑ Dɑniɛli u seewɑ u yɔ̃rɑ mɑ u diirɑ. \v 12 Durɔ wi, u geruɑ u nɛɛ, Dɑniɛli, ɑ ku bɛrum ko. Domi sɑɑ dɔmɑ tèn di gɑri yi, yi nun yeeri, mɑ ɑ tii kɑwɑ Gusunɔ wunɛn Yinnin wuswɑɑɔ, sɑɑ dɔmɑ ten diyɑ Gusunɔ u wunɛn kɑnɑru nuɑ. Yen sɔ̃nɑ nɑ nɑ. \v 13 Pɛɛsibɑn sinɑ boko u mɑn seesi sɔ̃ɔ yɛndɑ tiɑ mɑ nɑ sinɑ win bɔkuɔ. Adɑmɑ wee Misɛli wɔllun tɑbu kowobun sunɔ turo u nɑ u mɑn somi. \v 14 Tɛ̃, nɑ nɑwɑ n kɑ nun tubusiɑ ye n koo wunɛn tɔmbu deemɑ siɑ. Domi siɑn gɑriyɑ kɑ̃si te, tɑ kɑ yɑ̃. \p \v 15 Sɑɑ ye u nùn gɑri yi sɔ̃ɔmɔ, yerɑ wi, Dɑniɛli u tukɑ mɑ u mɑri. \v 16 Yerɑ u gɑ̃ɑnu wɑ nu kɑ tɔnu weenɛ mɑ nu nɑ nu win nɔɔ bɑbɑ. Mɑ u nɔɔ wukiɑ u nɛɛ, nɛn Yinni, nɛn wuswɑɑ yɑ burisinɑ, nɑ ǹ mɑɑ dɑm gɑm mɔ kɑ̃si te nɑ wɑn sɔ̃. \v 17 Nɛ wi nɑ sɑ̃ɑ wunɛn sɔm kowo, ɑmɔnɑ kon kɑ kpĩ n kɑ nun gɑri ko. Domi nɑ ǹ dɑm gɑm mɔ. \v 18 Wi u kɑ tɔnu weenɛ mi, u mɑɑ nùn bɑbɑ u dɑm kɑ̃. \v 19 Yerɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, ɑ ku bɛrum ko durɔ kĩnɑsi, ɑlɑfiɑ yɑ n kɑ nun wɑ̃ɑ. A tii dɑm kɛ̃ɛyɔ. Ye u kɑ nùn gɑri mɔ̀, yerɑ u dɑm wɑ u nɛɛ, Yinni, ɑ de ɑ kɑ mɑn gɑri ko. Domi ɑ mɑn dɑm kɑ̃. \v 20 Durɔ wi, u nùn bikiɑ u nɛɛ, ɑ yɛ̃ yèn sɔ̃ nɑ nɑ wunɛn mi? Tɛ̃, kon dɑ n Pɛɛsibɑn sinɑ boko tɑbu wɔri. Nɑ̀ n doonɑ, Gɛrɛkibɑn sinɑ boko u koo nɑ. \v 21 Adɑmɑ kon nun sɔ̃ ye yɑ yoruɑ gem tireru sɔɔ. Goo kun mɑn somimɔ tɔn ben sɔ̃, mɑ n kun mɔ Misɛli bɛɛ Isirelibɑn kɔ̃so, \c 11 \p \v 1 wi nɛn tii nɑ somi nɑ dɑm kɑ̃ Dɑrusi Mɛdibɑn sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ gbiikuu sɔɔ. \v 2 Wee tɛ̃, kon wunɛ Dɑniɛli gem sɔ̃. \s1 Sinɑmbun tɑbu \p Wee sinɑmbu itɑ bɑ koo bɑndu di di Pɛɛsiɔ. Yen biru, sinɑ boko nnɛse u koo bɑndu di kpɑ u dukiɑ gurɑ n kere sinɑ bokobu itɑ ye. Ù n dɑm kuɑ win dukiɑ yen sɔ̃, u koo Gɛrɛkibɑn sinɑ boko seesi. \v 3 Adɑmɑ sinɑ boko wɔrugɔ goo u koo se u dɑm bɑkɑm wɑ kpɑ u ko ye u kĩ. \v 4 Sɑɑ yè sɔɔ win bɑndɑ dɑm kuɑ, sɑɑ ye sɔɔrɑ tɑ koo wɔrumɑ kpɑ tu bɔnu ko hɑnduniɑn goonu nnɛ kpuro sɔɔ. Win bibun bweseru tɑ ǹ bɑn te dimɔ. Bɑn te, tɑ ǹ mɑɑ dɑm mɔ nge mɛ tɑ rɑɑ sɑ̃ɑ. Domi tɑ koo kɑrɑnɑ kpɑ tu wurɑ gɑbun nɔmuɔ. \p \v 5 Sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑn bɑndɑ ko n dɑm mɔ. Adɑmɑ win sinɑ ɑsɑkpɔ turo u koo nùn dɑm kerɑ kpɑ u nùn tɑɑre. Win dɑm mɛ, mu ko n kpɑ̃. \v 6 Wɔ̃su gɑsun biru, bɑ koo ɑrukɑwɑni bɔkunɑ kpɑ sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑn bii wɔndiɑ u nɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑn sunɔn mi bu kɑ ɑrukɑwɑni bɔke, bu suɑnɑ. Adɑmɑ wɔndiɑ win dɑm mu koo kpe. Durɔ win tii u koo gbi, wi kɑ win bibun bweseru. Bɑ koo mɑm wɔndiɑ win tii go kɑ be bɑ nùn yɔ̃sirimɑ kɑ win tundo kɑ tɔn be bɑ kɑ nùn yɔ̃rɑ wɑɑti ye sɔɔ kpuro gesi. \v 7 Goo u koo se nge kpii pɔturɑ kurɔ win bweserun di u win tundon bɑndu di. Kpɑ u nɑ u sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ mi wɔri gbɑ̃rɑnu sɔɔ u ko ye u kĩ. Yɛ̃ro u koo dɑm ko. \v 8 U koo ben bũnun bwɑ̃ɑrokunu gurɑ ni bɑ kuɑ kɑ sii gɑndu kɑ ben gɑ̃ɑ gee ni bɑ kɑ wurɑ kɑ sii geesu kuɑ u kɑ dɑ Egibitiɔ. Kpɑ u kɑ sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ mi tondɑ sɑɑ fiiko. \v 9 Yen biru, sunɔ wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ u koo dɑ u sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑrugii tɑbu wɔri kpɑ u gɔsirɑmɑ win temɔ. \p \v 10 Sɑɑ ye sɔɔrɑ win bibu bɑ koo tɑbun sɔɔru ko kpɑ bu tɑbu kowobu mɛnnɑ bɑ n dɑbi too too. Bii ben turo u koo tɑbu se wi kɑ win tɑbu kowobu gɑbu, kpɑ u win tem nɔɔ burɑ yeru sɑrɑ nge dɑɑ te tɑ nim yibɑ tɑ bɔ̃ɔ sɑrɑmɔ. U koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑn sunɔn gbɑ̃rɑru wɔri kpɑ u gɔsirɑ u wurɑmɑ. \v 11 Sɑɑ ye sɔɔ, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑ mi, u koo mɔru se kpɑ u nɔm geugii wi, tɑbu wɔri. Nɔm geugii wi, u koo mɑɑ tɑbu kowo dɑbi dɑbinu mɛnnɑ bu wiɔnɔ wɔri. Adɑmɑ bɑ koo nɔm geugii win tɑbu kowo be kɑmiɑ. \v 12 Sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑrugii wi, u koo tii suɑ win nɑsɑrɑ yen sɔ̃. U koo tɑbu kowo dɑbinu go. Adɑmɑ kɑ mɛ, u ǹ nɑsɑrɑ wɑsi mɑm mɑm. \v 13 Yenibɑn biru, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ mi, u koo mɑɑ tɑbu kowo dɑbi dɑbinu mɛnnɑ n kere be u rɑɑ mɛnnɑ yellu. Wɔ̃su gɑsun biru, u koo wurɑmɑ kɑ tɑbu kowo be, kɑ tɑbu yɑ̃ɑ geenu u nɔm dwɑrugii wi wɔri. \v 14 Sɑɑ ye sɔɔ, tɔn dɑbinu nu koo sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑ seesi. Tɔn kɔ̃sobu bɑ koo mɑɑ nùn seesi wunɛ Dɑniɛlin tɔmbun suunu sɔɔn di wunɛn kɑ̃si ten gɑri yi kɑ koorɑ. Adɑmɑ bɑ koo ben tii kɑmiɑ. \v 15 Sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geugii wi, u koo tem tɑkɑnu ko kpɑ u wuu gbɑ̃rɑrugisu mwɛɛri. Sɑɑ ye sɔɔ, bɑ koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑrugii wi, kɑ win tɑbu kowo dɑmgibu kɑmiɑ. Domi bɑ ǹ dɑm wɑsi bu kɑ tɑbu ko. \v 16 Wi u gesi seewɑ u nɔm geugii wi wɔri kpuro, yɛ̃ro u koo kowɑ ye u kĩ. Goo kun kpɛ̃ u nùn yinɑri. Yɛ̃ro u koo mɑm dɑ tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ, kpɑ u go ye u nɔmɑ turɑ. \v 17 Yen biru, u koo gɔ̃ru doke u nɑ kɑ win tɑbu kowobu kpuro kpɑ u kɑ nɔm dwɑrugii wi bɔri yɛndun ɑrukɑwɑni bɔke u nùn win bii wɔndiɑ wɛ̃ u suɑ kurɔ, kpɑ u kɑ swɑɑ wɑ u win tem kɑm koosiɑ. Adɑmɑ win bwisi yi, yi ǹ nùn yɑrɑmɔ. \v 18 Yen biru, u koo sĩirɑ wuu si su wɑ̃ɑ nim wɔ̃kun bɔkuɔ kpɑ u sin dɑbinu mwɛɛri. Adɑmɑ tɑbu sunɔ goo u koo win dɑm mɛ buɑ sere u kpɑnɑ u mɔru kɔsiɑ. \v 19 Sɑɑ ye sɔɔrɑ u koo gɔsirɑmɑ win temɔ u kɑ kuke win wuu gbɑ̃rɑrugisu sɔɔ, ɑdɑmɑ u koo wɔrumɑ u gbi, bɑ ǹ mɑɑ win yirɑ wɑsi. \v 20 Wi u koo nùn kɔsire ko, u koo dɑm dio doke tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ. Adɑmɑ ɑmɛn biru, dɑm dio wi, u koo bɔɔkirɑ, n ǹ mɔ mɔrun sɔ̃, n ǹ mɑɑ mɔ tɑbu sɔɔ. \p \v 21 Wi bɑ gɛmɑ, wiyɑ bɑ koo bɑndu kɔsire ko. Bɑ ǹ nùn sinɑ yɑ̃nu wɛ̃ɛmɔ. Bɔri yɛndu sɔɔrɑ u koo nɑ u bɑndu di kɑ tɑki. \v 22 Tɑbu kowo be bɑ koo yɑri bu nùn wɔrimɑ nge nim, u koo bu kɔsukuwɑ u kpeerɑsiɑ, bɑɑ kɑ mɑm be bɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑn wirugii turo. \v 23 U koo tɔn be u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ nɔni wɔ̃ke. U koo bɑndu di kpɑ u dɑm wɑ kɑ tɔmbu fiiko. \v 24 U koo dɑ berɑ mi tem gem wɑ̃ɑ kɑ bɔri yɛndu kpɑ u ko ye win bɑɑbɑbɑ kɑ win sikɑdobɑ bɑ ǹ dɑɑ koore. U koo tem mɛn dukiɑ gurɑ kpɑ u win bɔrɔbɑ bɔnu kuɑ. U koo mɑm bwisiku u gbɑ̃rɑnu wɔri. Adɑmɑ u ǹ yeni mɔ̀ n kɑ tɛ. \p \v 25 U koo win dɑm kɑ win wɔrugɔru kɑ win tɑbu kowobu dendi u kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑrugii wi wɔri. Nɔm dwɑrugii wi, u koo mɑɑ se kɑ tɑbu kowo dɑmgii dɑbinu, ɑdɑmɑ u ǹ kɑmiɑmɔ. Domi bɑ koo nùn murɑfitiru kuɑwɑ. \v 26 Be bɑ kɑ nùn dimɔ, beyɑ bɑ koo nùn kɑm koosiɑ. Bɑ koo win tɑbu kowobu yɑrinɑsiɑ nge dɑɑ torɑn nim kpɑ bu gbisuku dɑbi dɑbinu. \v 27 Sinɑmbu yiru ye, bɑ koo kɑsu bu kɔ̃sɑ ko, kpɑ mi bɑ dimɔ mi, bu weesu kuɑnɑ. Adɑmɑ yen gɑɑ kun dimɔ. Domi kɑm koo bi, bu koo nɑwɑ sɑɑ ye bɑ yi mi, yɑ̀ n turɑ. \v 28 Sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑ, u koo gɔsirɑ win temɔ kɑ dukiɑ bɑkɑ. Swɑɑ sɔɔ, u koo Isireli be Gusunɔ u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ seesi. Yen biru, u koo gɔsirɑ u dɑ win temɔ. \p \v 29 Sɑɑ ye bɑ yi yɑ̀ n tunumɑ, nɔm geugii wi, u koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑrugii wi seesi kpɑm. Adɑmɑ u ǹ nɑsɑrɑ wɑsi nge mɛ u rɑɑ wɑ yellu. \v 30 Domi tɔmbɑ koo nɑ sɑɑ Kitimun di kɑ goo nimkusu bu nùn wɔri. Sɑɑ ye sɔɔ, win kɑbiɑ yɑ koo bɔɔrɑ, kpɑ u gɔsirɑ u wurɑ. U koo Isireli be Gusunɔ u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ mi, mɔru seesi kpɑ u n kɑ be bɑ ɑrukɑwɑni ye deri nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ. \v 31 U koo tɑbu kowobu sure bu Yinni Gusunɔn sɑ̃ɑ yeru kɑ ten ɑgbɑrɑ disi doke. Kpɑ bu tɔ̃ɔ bɑɑteren yɑ̃kunu kpeesiɑ. Kpɑ bu kɑm koosion bwɑ̃ɑroku kɔ̃su girɑ yɑ̃ku yeru mi. \v 32 U koo tɔmbu nɔni wɔ̃ke be bɑ Yinni Gusunɔn ɑrukɑwɑni ye deri. Adɑmɑ tɔn be bɑ Yinni Gusunɔ yɛ̃, bɑ ko n yɔ̃wɑ dim dim ben dɑɑ geɑ sɔɔ. \v 33 Be bɑ bwisi mɔ, bɑ koo dɑbinu keu ko. Sɑɑ fiiko sɔɔ, bɑ koo gɑbu go tɑbu sɔɔ, kpɑ bu gɑbu dɔ̃ɔ mɛni, kpɑ bu gɑbu yoru mwɛɛri, kpɑ bu gɑbun yɑ̃nu gurɑ. \v 34 Sɑɑ ye sɔɔ, bɑ koo somiru fiiko wɑ. Tɔn dɑbirɑ bɑ koo kɑ bu nɔɔ tiɑ ko kɑ murɑfitiru. \v 35 Bwisigii ben gɑbɑ koo gbi bu kɑ bu sɔwɑ bu dɛɛrɑ mɑm mɑm sere kpeerun tɔ̃ru tu kɑ tunumɑ. Domi yeni yɑ koo koorɑwɑ sɑɑ ye bɑ yii sɔɔ. \p \v 36 Sinɑ boko wi, u koo ko ye u kĩ. U koo tii suɑ u nɛɛ, wiyɑ u bũnu kpuro kere. Kpɑ u Gusunɔ wi u kpuro kere wɔmɛ. Wɔmbu te, tɑ ǹ kɑ nɔɔ gerurɔ. Tɔmbu bɑ koo nùn nɑɑnɛ ko sere Gusunɔn mɔru yu kɑ sɔ̃ɔsirɑ. Domi ye wi, Gusunɔ u geruɑ, yɑ koo koorɑwɑ. \v 37 U ǹ win sikɑdobɑn bũnu gɑsirimɔ, u ǹ mɑɑ bũu wi tɔn kurɔbɑ kĩ gɑsirimɔ, bũnu kpuro gesi. Domi u koo tii suɑ n kpuro kere. \v 38 Adɑmɑ u koo bũu sɑ̃ wi u rɑ n gbɑ̃rɑnu kɔ̃su wi win sikɑdobɑ bɑ ǹ yɛ̃. U koo nùn sɑ̃ kɑ wurɑ kɑ sii geesu kɑ kpee gobiginu, kɑ sere gɑ̃ɑ ni nu gobi mɔ. \v 39 U koo wuu si su gbɑ̃rɑru mɔ tɑbu wɔri kɑ win bũu wi u wɑ tem tukum di. U koo be bɑ bũu wi wurɑ bɛɛrɛ wɛ̃, kpɑ u de bu bɑndu di tɔn dɑbinun wɔllɔ, kpɑ u bu tem bɔnu kuɑ mu n sɑ̃ɑ ben ɑre. \p \v 40 Kpeerun sɑɑ sɔɔ, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru giɑ u koo kɑ mɑɑ nùn sɑnnɑ. Adɑmɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geugii wi, u koo nɔm dwɑrugii wi wukiri nge woo bɔkɔ kɑ tɑbu kɛkɛ ye dumi gɑwe kɑ mɑɑsɔbu kɑ goo nimkuu dɑbiru. Kpɑ u win tem wɔri u sɑrɑ nge mɛ nim mu rɑ dɑɑru yibu mu sɑre. \v 41 Kpɑ u mɑɑ wɔri tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ. Adɑmɑ Edɔmubɑ kɑ Mɔɑbubɑ kɑ sere Amɔnibɑn wirugibu bɑ koo nùn kisirɑri. \v 42 U koo tem dɑbinu nɔmɑ sikerenɑ. Egibitigibu bɑ ǹ mɑm kisirɑmɔ win nɔmɑn di. \v 43 Sunɔ wi, u koo Egibitigibun wurɑbɑ kɑ ben sii geesu kɑ ben yɑ̃ɑ gobiginu gurɑ. Libigibu kɑ Etiopigibu bɑ koo nùn sɑ̃. \v 44 Lɑbɑɑri yɑ koo nɑ sɑɑ sɔ̃ɔ yɑri yeru giɑn di kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm geu giɑn di yu nùn nɑndɑsiɑ. Sɑɑ ye sɔɔrɑ u koo mɔru bɑkɑ se u tɔn dɑbinu go. \v 45 U koo win sinɑ kunu girɑ nim wɔ̃ku kɑ Yinni Gusunɔn guu dɛɛrɑ ten bɑɑ sɔɔ. Sɑɑ yerɑ gɔɔ u koo nùn deemɑ subɑru bɑ kun nùn somi. \c 12 \s1 Sɑnɑm dɑ̃ɑkim \p \v 1 Sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔɔ, Misɛli, mɑleekɑ wi u sɑ̃ɑ tɑbu sunɔ, u koo seemɑ, wi, wi u kɑ wunɛ Dɑniɛlin tɔmbu yɔ̃. Sɑɑ ye, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ nɔni swɑ̃ɑrun tɔ̃ru tèn bweseru tɑ ǹ koore sɑɑ min di bwesenu nu toruɑ sere n kɑ sɑɑ ye girɑri. Sɑɑ ye sɔɔrɑ wunɛn tɔmbu bɑ koo fɑɑbɑ wɑ bèn yĩsɑ yɑ yoruɑ wɑ̃ɑrun tireru sɔɔ. \v 2 Dɑbiru be bɑ dò sikirɔ, bɑ koo dom yɑndɑ. Ben gɑbu bɑ koo se bu kɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe wɑ. Gɑbu bɑ koo mɑɑ se bu kɑ sekuru kɑ nɔni swɑ̃ɑru wɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 3 Be bɑ bwisi mɔ, bɑ koo bɑlliwɑ nge wɔllun yɑm bururɑm. Be bɑ mɑɑ tɔn dɑbinu gem swɑɑ sɔ̃ɔsi, bɑ koo bɑlliwɑ nge kperi sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \p \v 4 Wunɛ Dɑniɛli, ɑ gɑri yi nɛnuɔ ɑsiri sɔɔ kpɑ ɑ yi yĩreru koosi tire te sɔɔ bu ku kɑ tu wukiɑ sere kpeerun sɑɑ. Sɑnɑm mɛ, tɔn dɑbinu nu koo yi gɑri kpɑ yɛ̃ru tu sosi. \s1 Kpeerun sɑɑ \s2 yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ ɑsiri \p \v 5 Yen biru, Dɑniɛli u mɛɛrɑ mɑ u tɔmbu yiru wɑ bɑ yɔ̃ turo dɑɑrun gooru gee, turo mɑɑ wɑ̃ɑ dɑɑrun gooru giɔ. \v 6 Mɑ turo u wi u yɑ̃nu doke ni bɑ kuɑ kɑ wɛ̃ɛ dɑmgii u yɔ̃ dɑɑ ten nim wɔllɔ bikiɑ u nɛɛ, sɑɑ yerɑ̀ mɑɑmɑɑki yen kpeerɑ koo nɑ. \v 7 Yerɑ Dɑniɛli u wɑ gɔrɑdo wi, u win nɔmɑ yiru kpuro yiiyɑ wɔllɔ mɑ u bɔ̃ruɑ kɑ wi u rɑ n wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔn yĩsiru u nɛɛ, nɔni swɑ̃ɑ te, tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere sɑɑ itɑ kɑ bɔnu kpɑ tu kpe dɔmɑ te bɑ Gusunɔn tɔmbun dɑm buɑ mɑm mɑm. \p \v 8 Dɑniɛli u gɑri yi nuɑ ɑdɑmɑ yi ǹ nùn yeeri. Mɑ u nɛɛ, nɛn Yinni, ɑmɔnɑ gɑri yi, yi koo kɑ wiru goorɑ. \v 9 Yerɑ u nùn wisɑ u nɛɛ, Dɑniɛli, ɑ wunɛn lɑɑkɑri kpĩiyɔ. Gɑri yi, yi ko n sɑ̃ɑwɑ ɑsiri sere kpeerun sɑɑ yu kɑ turi. \v 10 Bɑ koo dɑbinu sɑ̃rɑsiɑ bu dɛɛrɑ mɑm mɑm. Tɔn kɔ̃sobu bɑ ko n kɔ̃sɑ mɔ̀. Ben goo kun tubu ye yɑ koorɑmɔ. Adɑmɑ be bɑ bwisi mɔ, beyɑ bɑ koo tubu. \v 11 Sɑɑ dɔmɑ tèn di bɑ koo tɔ̃ɔ bɑɑteren yɑ̃ku ni bɑ rɑ Yinni Gusunɔ kue yɔ̃rɑsiɑ kɑ sɑɑ ye kɑm koosion bwɑ̃ɑroku kɔ̃su gɑ ko n wɑ̃ɑ yɑ̃ku yerɔ, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ sɔ̃ɔ nɔrɔbu kɑ goobɑ wunɔbu wɔkuru sɑri (1.290). \v 12 Doo nɔɔrugiiwɑ wi u tɛmɑnɑ sere sɔ̃ɔ nɔrɔbu kɑ goobɑ wunɔbu kɑ tɛnɑ kɑ nɔɔbu (1.335). \v 13 Adɑmɑ wunɛ Dɑniɛli, ɑ de ɑ tɛmɑnɑ sere kɑ nɔrɔ. Sɑɑ ye sɔɔrɑ kɑɑ wɛ̃rɑ kpɑ ɑ se ɑ wunɛn ɑre mwɑ kpeerun sɑɑ sɔɔ.