\id 2SA 2 Samuel in Busa, Ross Jones \ide UTF-8 \h 2 SAMUƐLI \toc1 SAMUƐLI TAKADA PLADE \toc2 2 SAMUƐLI \mt1 SAMUƐLI TAKADA PLADE \io1 Dauda kíblena Yudanↄa 1:1-4:12 \io1 Dauda kíblena Isaraila buri sĩnda pínkinↄa 5:1-12:31 \io1 Abusalomu bona Dauda kpɛ 13:1-20:26 \io1 Dauda kíblena kpɛkpɛ 21:1-24:25 \c 1 \s1 Dauda Solu ga baarumanaa \p \v 1 Solu gana gbɛra Dauda sù kũ zĩ̀blena Amalɛkinↄaao, akũ à gↄ̃̀ Zikilaga gↄrↄ pla. \v 2 A gↄrↄ aakↄ̃de zĩ gↄ̃gbɛ̃ ke bò Solu bùran à sù. A pↄ́kasanↄ kɛ̃kɛ̃na, bùsu ká a mìn. Kũ à kà Dauda kĩnaa, à kùtɛnɛ à wùtɛ a gbɛrɛa. \v 3 Dauda a là à pì: N bo máa? À wèa à pì: Ma bo Isarailanↄ bùrammɛ. \v 4 Akũ Dauda a là dↄ: À kɛ̀ dera gwee? Ǹ omɛnɛ. Akũ à wèa à pì: Isarailanↄ bò zĩ̀lan ò bàa lɛ̀. Ń daside lɛ̀tɛ ò gàga. Solu kũ a nɛ́ Yonatão gà dↄ. \v 5 Akũ Dauda kɛfɛnna kũ àtɛn baaruu pì kpáarɛ là à pì: N kɛ deran ń dↄ̃ kũ Solu kũ a nɛ́ Yonatão gàa? \v 6 À wèa à pì: À sù à lè má kú Giliboa kpi gɛrɛɛi gwemɛ, akũ ma Solu è, àtɛn gbãna e a sária. Sↄ̃godenↄ kũ sↄ̃denↄ tɛn ká kãao kĩni. \v 7 Kũ à lìtɛ ma kpa, à ma e, akũ à ma sisi. Ma pì: Makũ dí! \v 8 Akũ à ma la, makũmɛ dí ũu? Akũ ma wea ma pì Amalɛki burin ma ũ. \v 9 Akũ à pìmɛnɛ mà naai mà a dɛ, zaakũ á kú ga lɛ́imɛ, bee kũ a wɛ́ kpɛ́ kɛ̃na fíti. \v 10 Akũ ma nai ma a dɛ̀, zaakũ má dↄ̃ ani fↄ̃ à ble a lɛtɛnaa gbɛra doro. Akũ ma a kífura kũ à kunaa sɛ̀ kũ zã kũ à danaao, akũ ma suonnɛ la ma dikiri. \v 11 Akũ Dauda a pↄ́kasanↄ gà à kɛ̃̀, akũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ ń pↄ́nↄ kɛ̃̀kɛ̃ se. \v 12 Ò Solu kũ a nɛ́ Yonatão gana ↄ́ↄ dↄ̀ kũ Dikiri gbɛ̃ Isarailanↄ, zaakũ zĩ̀ ń blé. Wɛ́'i bòḿma, akũ ò lɛ́ yĩ̀ ari ↄkↄsi. \p \v 13 Dauda kɛfɛnna kũ à baaruu pìi kpàarɛ là à pì: N bɛ kú máa? Akũ à pìnɛ: Bòasu nɛ́n ma ũ, Amalɛki buri. \v 14 Akũ Dauda a là à pì: À kɛ̀ dera kína kũ Dikiri kà dɛna vĩna dí n kũroo? \v 15 Akũ Dauda a kɛfɛnna ke sìsi à pì: Ǹ a lɛ́ ǹ dɛ se. Akũ à a lɛ̀ à dɛ̀. \v 16 Zaakũ Dauda gĩnakɛ à pìnɛ: N n zĩda dɛ̀mɛ. N zĩda lɛ́ mɛ́ à n da yãn, n pì n kína kũ Dikiri kàa dɛ̀. \s1 Wɛ̃ndalɛ kũ Dauda sì Solu kũ Yonatão ga yã musu \p \v 17 Dauda wɛ̃nda lɛ̀ díkĩna sì Solu kũ a nɛ́ Yonatão ga yã musu. \v 18 À pì ò lɛ̀ɛ pìi dada Yudanↄnɛ. À kú Yasa takadan. \q1 \v 19 Isarailanↄ gakuridenↄ gàga sĩ̀sĩgɛrɛɛi, \q1 gↄ̃sa gbãnanↄ i òmɛ fá! \q1 \v 20 Àsun a baaru kpá Gata zɛ́danlo, \q1 de Filisitini nↄgbɛ̃nↄ sún a pↄnna kɛro yãi. \q1 Àsun a kpàkpa kɛ Asakɛlↄniro, \q1 de gyↄfↄrↄde nɛ́nↄgbɛ̃nↄ sún ayuwii kɛro. \q1 \v 21 Plí sún kpá Giliboa gbɛ̀ɛa doro, \q1 legũ sún ma bura kũ ò kú gwenↄn doro, \q1 gwen ò ↄ sↄ̃̀ gↄ̃sa gbãnanↄ sɛ̃gbakonↄi, \q1 nísi dↄkↄna Solu sɛ̃gbakoa lɛ́ zɛ̀! \q1 \v 22 Kũ òtɛn gↄ̃sa gbãna aru fã gua, \q1 òtɛni ń gbɛrɛ para, \q1 kàzuri pãsĩ Yonatã dì kpɛ gwaro, \q1 fɛ̃nɛdade pãsĩ Solu dì su koriro. \q1 \v 23 Solu kũ Yonatão, \q1 gbɛ̃ mana yenyĩdenↄmɛ! \q1 Odi kɛ̃kↄ̃a wɛ̃̀ndi ke ganaa gũnlo. \q1 Ń wãna de vãunↄla, \q1 ń gbãna de músunↄla. \q1 \v 24 Isaraila nↄgbɛ̃nↄ, \q1 à wɛ́'i bo Solu ga yã musu. \q1 À biza tɛ̃ra yĩ̀árɛ kũ nↄmanablebↄnↄ, \q1 à á pↄ́kasanↄ kɛ̀kɛárɛ kũ zãblebↄ kũ ò pì kũ wuraaonↄ. \q1 \v 25 Gↄ̃sa gbãnanↄ i ò zĩ̀lan fá! \q1 Yonatã wutɛna gɛ̀ ũ sĩ̀sĩgɛrɛɛi. \q1 \v 26 Ma gbɛ̃ Yonatã, \q1 ma gↄ̃ warikɛnaa gũn n yãi, \q1 ń manamɛnɛ swáswa. \q1 Yenyĩ kũ ń vĩ kũmao sára vĩro, \q1 à de nↄ yenyĩla. \q1 \v 27 Gↄ̃sa gbãnanↄ i ò fá! \q1 Ń zĩ̀kabↄnↄ kàkatɛ. \c 2 \s1 Dauda kana Yudanↄ kpatan \p \v 1 Abire gbɛra Dauda Dikiri gbɛ̀ka à pì: Mà gɛ́ Yuda wɛ̃tɛ ke gũn yá? Dikiri pìnɛ à gɛ́, akũ Dauda ɛ̀ra à a là à pì: Mákpan mà gɛ́nn? Dikiri wèa à pì: Ɛblↄnu kpa. \v 2 Akũ Dauda gɛ̀ɛ gwe kũ a nↄ mɛ̀n planↄ, Yɛzɛrili gbɛ̃ Ainↄama kũ Nabala gyaanↄ Abigaili, Kaamɛli gbɛ̃o. \v 3 Dauda gɛ̀ɛ kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ dↄ, baadi kũ a bedenↄ, akũ ò vùtɛ Ɛblↄnu kũ a lakutunↄo. \v 4 Akũ Yudanↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ sù ò nísi kù Dauda mìia gwe, ò a kà Yudanↄ kína ũ. \p Kũ Dauda mà Yabɛsi Giliadadenↄ mɛ́ ò Solu vĩ̀, \v 5 à gbɛ̃nↄ zĩ̀ḿma, ò gɛ̀ɛ ò òńnɛ: Dauda pì, Dikiri arubarika daágu, kũ a gbɛ̃kɛ kɛ̀ Solu á dikiriinɛ a a vĩ̀. \v 6 Dikiri gbɛ̃kɛ yã kũ náani yão kɛárɛ. Makũ sↄ̃ mani yã mana kɛárɛ kũ a yã pìi kɛ̀ yãi. \v 7 Tera sà àgↄ̃ gbãna à kù gbãna kɛ. Á dikiri Solu gà, akũ Yudanↄ ma ka ń kína ũ. \p \v 8 À sù à lè Nɛrɛ nɛ́ Abana, Solu zĩ̀karinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ gĩnakɛ à gɛ̀ɛ se kũ Solu nɛ́ Isibosɛo Manaimu. \v 9 Akũ à a kà kína ũ Giliada bùsun kũ Asa burinↄ bùsuuo kũ Yɛzɛrilio kũ Ɛflaimu burinↄ bùsuuo kũ Biliaminu burinↄ bùsuuo kũ Isarailanↄ bùsu kparanↄ pínki. \v 10 Solu nɛ́ Isibosɛ wɛ̃̀ buplade gũnn à gↄ̃̀ Isarailanↄ kína ũ. À kí blè wɛ̃̀ pla. Yudanↄ sↄ̃, Daudan ò zɛ̀o. \v 11 Dauda kí blè Yudanↄa zaa Ɛblↄnu ari wɛ̃̀ suppla kũ mↄ suddoo. \s1 Isarailanↄ zĩ̀kana kũ Yudanↄ \p \v 12 Nɛrɛ nɛ́ Abana kũ Solu nɛ́ Isibosɛ zĩ̀karinↄ bò Manaimu ò gɛ̀ɛ Gibiↄ̃. \v 13 Zeruya nɛ́ Yoabu kũ Dauda zĩ̀karinↄ fùtɛ ò gɛ̀ɛ dańlɛ Gibiↄ̃ íkaki sarɛ. Ń gã̀ do kú í bara la, ń gã̀ do kú í bara dire. \v 14 Akũ Abana pì Yoabunɛ: Ǹ tó kɛfɛnna kenↄ futɛkↄ̃i ò gwa. Akũ Yoabu pì: Ò gɛ́. \v 15 Akũ Biliaminu zĩ̀karinↄ fùtɛ gbɛ̃nↄn kuri awɛɛpla Isibosɛ pↄ́ ũ, akũ Dauda zĩ̀karinↄ fùtɛ gbɛ̃nↄn kuri awɛɛpla se. \v 16 Baadi ↄ kà a ↄsikari dake kↄ̀kↄtↄↄi, akũ ò kↄ̃ zↄ̃̀zↄ̃ kↄ̃ gbã̀ntɛrɛɛa kũ fɛ̃nɛo ò lɛ̀tɛ lɛɛlɛ. Akũ ò tↄ́ kpà Gibiↄ̃ gu pìinɛ Fɛ̃nɛlɛnnabura. \v 17 Zĩ̀ kũ ò kà zĩ birea pãsĩ manamana, akũ Dauda zĩ̀karinↄ zĩ̀i blè Abana kũ Isarailanↄa. \p \v 18 Zeruya nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gbɛ̃nↄn aakↄ̃nↄn kú gwe, Yoabu kũ Abisaio kũ Asahɛlio. Asahɛli sↄ̃ a bà nna lán zↄ̃ bà. \v 19 Akũ à pɛ̀tɛ Abanai, adi litɛ ↄplai ke ↄzɛiro. \v 20 Kũ Abana a kpɛ gwà à a è, akũ à pì: Asahɛli, mↄkↄ̃mmɛ gwe yá? À wèa à pì: Makũmɛ. \v 21 Akũ Abana pìnɛ: Ǹ litɛ n ↄplai ke n ↄzɛi, ǹ kɛfɛnnanↄ doke kũ ǹ a pↄ́nↄ sía. Ama Asahɛli dí zɛnɛro. \v 22 Abana ɛ̀ra à pìnɛ dↄ: Ǹsun namairo. Ń ye mà n dɛn yá? Tó ma n dɛ, mani we ó wɛ́ kɛ siikↄ̃ kũ n vĩ̀ni Yoabuo dↄ yá? \v 23 Ama Asahɛli gì, adi zɛnɛro, akũ Abana a zↄ̃̀ a gbɛrɛa kũ a sári páo ari à bò a kpɛ kpa. Gwen à lɛ̀tɛn à gà gↄ̃̀nↄ. Kũ gbɛ̃ sĩnda pínki kà gu kũ à lɛ̀tɛ à gà pìn, ò zɛ̀ òtɛn gwa. \p \v 24 Akũ Yoabu kũ Abisaio pɛ̀ Abanaa ari ifãntɛ̃ gɛ̀ɛ à gɛ̃̀ kpɛ́n. Ò kà Ama sĩ̀sĩ kũ à kú Gia ifãboki kpa Gibiↄ̃ gbáranna zɛ́n. \v 25 Biliaminu burinↄ kàkara Abanai gã̀ do, akũ ò gɛ̀ɛ òtɛn gí kũ ń zĩdao sĩ̀sĩi musu. \v 26 Akũ Abana lɛ́ zù Yoabui à pì: Óni zɛ kↄ̃dɛdɛnaanɛroo? Ń dↄ̃ kũ yã pì ni mì dɛ kũ pↄsiraoroo? Ĩni o n gbɛ̃nↄnɛ ò zɛwɛrɛ ò ɛra ò tároo? \v 27 Akũ Yoabu wèa à pì: Luda kun! Tó ńdi lɛ́ sí yãro, ma gbɛ̃nↄ ni zɛárɛro ari gu gɛ́ dↄo. \v 28 Kũ Yoabu kuru pɛ̀, akũ a gbɛ̃nↄ kámma bò, odi gɛ́ Isarailanↄa kũ zĩ̀io doro. \p \v 29 Gwãani birea Abana kũ a gbɛ̃nↄ táa ò sɛ̃̀n ò bikũ̀ Yodaa, akũ ò tɛ́ swadↄrↄↄi ari ò gɛ̀ɛ ò kà Manaimu. \v 30 Kũ Yoabu sù kũ pɛna Abanaaao, akũ à a zĩ̀karinↄ kàkara ń pínki. Dauda gbɛ̃nↄ tɛ́ gbɛ̃nↄn baro donsari mɛ́ ò kunlo, Asahɛli baasi. \v 31 Ò Biliaminu kũ ò kú kũ Abanaonↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃nↄn wàa do kũ basↄraakↄ̃o. \v 32 Ò Asahɛli gɛ̀ɛ sɛ̀ ò vĩ̀ a de miran Bɛtilihamu. Akũ Yoabu kũ a gbɛ̃nↄ táa ò gwãani ò kà Ɛblↄnu gudↄnaao. \c 3 \p \v 1 Zĩ̀ kũ Solu bedenↄ kà kũ Dauda bedenↄ gìi kɛ̀. Dauda gbãna tɛn kara, Solu bedenↄ sↄ̃, ń gbãna tɛn lago. \s1 Dauda nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ \p \v 2 Nɛ́gↄ̃gbɛ̃ kũ Dauda ì Ɛblↄnunↄ tↄ́n dí. A káaku tↄ́n Aminↄ. A da tↄ́n Ainↄama, Yɛzɛrili gbɛ̃mɛ. \v 3 A plade tↄ́n Kiliabu. A da tↄ́n Abigaili, Nabala gyaanↄ Kaamɛli gbɛ̃mɛ. A aakↄ̃de tↄ́n Abusalomu. A da tↄ́n Maaka, Gesuru kína Talamai nɛ́mɛ. \v 4 A siikↄ̃de tↄ́n Adonia. A da tↄ́n Agi. A sↄↄrode tↄ́n Sefatia. A da tↄ́n Abitali. \v 5 A suddode tↄ́n Itiriamu. A da tↄ́n Egela. Dauda nↄnↄ nɛ́ pìnↄ ì Ɛblↄnumɛ. \s1 Abana nana Daudaa \p \v 6 Gↄrↄ kũ Solu bedenↄ tɛn zĩ̀ ká kũ Dauda bedenↄ, Abana tɛn gbãna kũ Solu bedenↄ gũn. \v 7 Solu nↄ yìgisaride vĩ yã, a tↄ́n Rizipa, Aya nɛ́mɛ. Isibosɛ pì Abananɛ: À kɛ̀ dera n wutɛ kũ ma de nↄoo? \v 8 Abana pↄ fɛ̃̀ manamana Isibosɛ yã pì yãi à pì: Gbɛ̃dan ma ũ Yudanↄ kpa yá? Matɛn gbɛ̃kɛ kɛ n de Solu bedenↄnɛ kũ a dakũnanↄ kũ a gbɛ̃nnanↄ ari kũ a gbãrao. Mádi n na Daudanɛ a ↄĩro, akũ ntɛni ma taari e nↄgbɛ̃ pì yã musu sàa? \v 9 Tó mádi lɛ́ kũ Dikiri sɛ̀ Daudanɛ kɛnɛro, Luda yã kɛmɛnɛ pãsĩpãsĩ. \v 10 Mani kpata sí Solu bedenↄa mà tó Dauda gↄ̃ Isarailanↄ kũ Yudanↄ kína ũ sɛna zaa Dani ari à gɛ́ pɛ́o Bɛsɛbaa. \v 11 Isibosɛ dí we à wè Abanaa doro, kũ àtɛn vĩna kɛnɛ yãi. \p \v 12 Abana gbɛ̃nↄ zĩ̀ Daudaa kũ a tↄ́o à pìnɛ: Dí mɛ́ à bùsu vĩi? Ò lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ, mani kpányĩ de Isarailanↄ bàka le àgↄ̃ kú kũnwo ń pínki. \v 13 Akũ Dauda pì: À mana, mani lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ kũnwo, ama yã mɛ̀n don matɛn gbɛkamma. Tó ntɛn su ma gwa, tó ńdi sumɛnɛ kũ Solu nɛ́nↄgbɛ̃ Mikalaoro, ǹsun tó ó wɛ́ sikↄ̃lɛro. \v 14 Dauda lɛ́gbãzã kɛ̀ Solu nɛ́ Isibosɛnɛ à pì: Ǹ ma nanↄ Mikala sukpamɛnɛ. Ma anzure blè kũ Filisitininↄ gyↄfↄrↄo mɛ̀n basↄↄro. \v 15 Akũ Isibosɛ gbɛ̃nↄ zĩ̀, ò nↄgbɛ̃ pìi sì a zã Palatiɛli, Laisi nɛ́a. \v 16 Akũ a zã pì tɛn gɛ́ kãao à tɛ́i ari Bahurimu, àtɛn ↄ́ↄ dↄ. Akũ Abana ònɛ à ɛra à tá, akũ à ɛ̀ra. \p \v 17 Abana yã ò kũ Isaraila gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ à pì: Zaa zĩ átɛn wɛtɛ Dauda gↄ̃ de á kína ũ. \v 18 À a ká sà, zaakũ Dikiri lɛ́ sɛ̀nɛ à pì, áni a gbɛ̃ Isarailanↄ bo Filisitininↄ kũ ń ibɛrɛnↄ ↄĩ ń pínki a zↄ̀bleri Dauda pìi gãimɛ. \v 19 Abana yã pìi dà Biliaminu burinↄnɛ ń sãn dↄ. Akũ à gɛ̀ɛ Ɛblↄnu, de à yã kũ à kɛ̀ Biliaminu burinↄnɛ kũ Isarailanↄoo pì o Daudanɛ. \v 20 Kũ à kà Dauda kĩnaa zaa Ɛblↄnu kũ gbɛ̃nↄn baro kũ ò kú kãaonↄ, akũ Dauda pↄnna pↄ́ble kɛ̀ńnɛ. \v 21 Akũ Abana pì Daudanɛ: Ma dikiri kína, ǹ tó mà futɛ mà gɛ́ mà Isarailanↄ kakarannɛ ń pínki, de ò lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ kũnwo, ĩnigↄ̃ de bùsu kũ n pↄ yei pínki kína ũ. Akũ Dauda Abana gbàrɛ, à tá aafia. \s1 Abana dɛnaa \p \v 22 Zĩ birea Yoabu kũ Dauda gbɛ̃nↄ sù kũ lɛ́tɛmmanaao. Ò pↄ́nↄ sì gbɛ̃nↄa manamana ò sùo. Abana kú kũ Daudao gwe doro, zaakũ à a gbàrɛ, à tá aafia. \v 23 Kũ Yoabu kũ zĩ̀kari kũ ò kú kãaonↄ kà, ò ònɛ Nɛrɛ nɛ́ Abana sù kína gwa, akũ à a gbàrɛ à tá aafia. \v 24 Akũ Yoabu gɛ̀ɛ à kína lè à pì: Bↄ́ yãn n kɛ̀ gwee? Kũ Abana sù n kĩnaa, bↄ́yãi n tò à tàa? \v 25 Ń Nɛrɛ nɛ́ Abana dↄ̃roo? À sù ↄ̃ndↄ̃ kɛnnɛ, de à le àgↄ̃ n gɛ́gↄrↄ kũ n sugↄrↄo dↄ̃ kũ n yãkɛnanↄ pínki. \v 26 Kũ Yoabu bò Dauda kĩnaa, akũ à gbɛ̃nↄ zĩ̀, ò pɛ̀tɛ Abanai. Ò a lè Sira lↄ̀gↄ kĩnaa, akũ òtɛn su kãao, ama Dauda a yã dↄ̃ro. \v 27 Kũ ò kà kũ Abanao Ɛblↄnu wɛ̃tɛ bĩnilɛa, akũ Yoabu a sìsi lándↄ̃ à ye à asiriyã onɛ bà, akũ à a zↄ̃̀ a gbɛrɛa à a dɛ̀. A dakũna Asahɛli dɛna fĩnaan à bòa gwe. \p \v 28 Abire gbɛra kũ Dauda mà, à pì: Makũ kũ ma kíkɛo, manigↄ̃ taari vĩ Dikirinɛ Nɛrɛ nɛ́ Abana dɛna yã musuro. \v 29 Yã pì ni wí Yoabu musumɛ kũ a de bedenↄ ń pínki. Yoabu bedenↄ nigↄ̃ kun kɛntude ke kusu ke ɛrɛ ke gbɛ̃ kũ zĩ̀ a blè ke nàdɛrii sariro. \v 30 Yoabu kũ Abisaio Abana dɛ̀, kũ àkũ mɛ́ à ń dakũna Asahɛli dɛ̀ zĩ̀lan zaa Gibiↄ̃ yãi. \v 31 Akũ Dauda pì Yoabunɛ kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ ń pínki: À á pↄ́kasanↄ gága à kɛ̃kɛ̃, à uta kasanↄ daála, àgↄ̃ tɛ́ arɛ kũ Abana gɛ̀ɛo kũ ↄ́ↄdↄo. Kína Dauda sↄ̃ à tɛ́ ń kpɛ. \v 32 Akũ ò a vĩ̀ Ɛblↄnu gwe. Kína wɛ̃nda ↄ́ↄ dↄ̀ gbãnagbãna Abana miraa, akũ gbɛ̃ sĩnda pínki ↄ́ↄ dↄ̀ se. \v 33 Akũ kína wɛ̃ndalɛ díkĩna sì Abana yã musu à pì: \q1 Abana gana lán mìsaride bà manan gwe yá? \q1 \v 34 Òdi n gã̀ yĩnnɛ n kpɛ kparo, \q1 òdi mↄ̀kakↄ̃ana kánnɛro, \q1 n ga lán gbɛ̃ kũ à gɛ̃̀ yãvãnikɛrinↄ ↄĩ bà. \m Akũ gbɛ̃ sĩnda pínki ɛ̀ra ò ↄ́ↄ dↄ̀ dↄ. \v 35 Gbɛ̃ sĩnda pínki sù ò ò Daudanɛ à pↄ́ ble ari gu gↄ̃ gɛ́ si, ama à la dà à pì: Tó ma burodi ke pↄ́ble ke dà ma lɛ́n ifãntɛ̃ gɛ̃na kpɛ́n sari, Luda yã kɛmɛnɛ pãsĩpãsĩ. \v 36 Gbɛ̃ sĩnda pínki wɛ́ tɛ̀ yã pìii, akũ à kɛ̀ńnɛ mana. Yã kũ kína tɛn kɛ pínki dì kɛ gbɛ̃nↄnɛ manamɛ. \v 37 Zĩ birea Dauda gbɛ̃nↄ kũ Isarailanↄ pínki dↄ̃̀ sà kũ kína lɛ́ kú Nɛrɛ nɛ́ Abana dɛna yãnlo. \v 38 Akũ à pì a gbɛ̃ pìnↄnɛ: Á dↄ̃ kũ Isaraila don'arɛde zↄ̃kↄ̃ↄ gà gbãraroo? \v 39 Makũ sↄ̃, bee kũ Luda ma ka kína ũ, ma busa gbãra. Zeruya nɛ́ pìnↄ yãkɛna pãsĩ de ma pↄ́la. Dikiri mɛ́ ani fĩna bo vãnikɛriinɛ a vãni lɛ́n. \c 4 \s1 Isibosɛ dɛnaa \p \v 1 Kũ Solu nɛ́ Isibosɛ mà Abana gà Ɛblↄnu, a kã gà, akũ Isarailanↄ gↄ̃̀ bídi gũn ń pínki. \v 2 Solu nɛ́ pìi zĩ̀kari gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ vĩ gbɛ̃nↄn pla, a do tↄ́n Baana, a do sↄ̃ Rekabu. Bero gbɛ̃ Rimↄ, Biliaminu buri nɛ́nↄmɛ. Ò Bero dìtɛ Biliaminu bùsu pↄ́ ũ yãmɛ, \v 3 zaakũ Berodenↄ bàa lɛ̀ ò tà Gitaimu ò kú gwe ari kũ a gbãrao. \v 4 Solu nɛ́ Yonatã sↄ̃ à nɛ́ vĩ ɛrɛ ũ. Gↄrↄ kũ nɛ́ pìi kà wɛ̃̀ sↄↄro, akũ Solu kũ Yonatão gana Yɛzɛrili baaruu sù. Kũ a gwàri a sɛ̀ àtɛn bàa lɛ́ kãao, a wãnaa gũnn nɛ́ pìi pìtia à lɛ̀tɛ. Abire mɛ́ à tò à ɛrɛ kũ̀. A tↄ́n Mɛfibosɛ. \p \v 5 Bero gbɛ̃ Rimↄ nɛ́ pìnↄ Rekabu kũ Baanao fùtɛ, ifãntɛ̃ gbãnai ò kà Isibosɛ bɛa, gↄrↄ kũ àtɛn i fãnantɛ̃ o. \v 6 Akũ Rekabu kũ a dakũna Baanao gɛ̃̀ kpɛ́n ò kɛ̀ lándↄ̃ òtɛn gɛ́ pↄ́blewɛ dã bà. \v 7 Kũ ò gɛ̃̀ kpɛ́n, Isibosɛ wutɛna a gádoa, akũ ò gɛ̃̀i kpɛ́nɛ gũn ò a zↄ̃̀ ò dɛ̀. Akũ ò a mìi zↄ̃̀ ò sɛ̀ ò tào. Ò pɛ̀tɛ Yoda sɛ̃̀n, akũ ò táa ò ari gu gɛ̀ɛ à dↄ̀o. \v 8 Ò sù Dauda kĩnaa Ɛblↄnu kũ Isibosɛ mìio ò pìnɛ: Ǹ gwa, n ibɛrɛ Solu kũ à wɛ̀tɛ à n dɛ nɛ́ Isibosɛ mìin dí. Ó dikiri kína, Dikiri fĩnaa bònnɛ Solu kũ a burinↄa gbãra. \v 9 Dauda wèḿma à pì: Dikiri kun! À ma bo ma warikɛnaa gũn pínki. \v 10 Kũ gbɛ̃ke sù ma kĩnaa Zikilaga yã à pì Solu gà, àtɛn da baaru nnan átɛn kpá, akũ ma a kũ̀ ma dɛ̀. A baaru àreen gwe. \v 11 Dí deńla lákũ ákↄ̃nↄ gbɛ̃ vãninↄ a taarisaride dɛ̀ a gádoa a kpɛ́n nà. Mani a dɛna fĩna boáwa mà á wɛ̃̀ndi bo se. \v 12 Akũ Dauda yã ò a gbɛ̃nↄnɛ, akũ ò ń dɛdɛ. Ò ń ↄla kũ ń gbálanↄ zↄ̃̀zↄ̃, akũ ò ń gɛ̀nↄ lòko Ɛblↄnu ítↄki sarɛ. Akũ ò Isibosɛ mìi sɛ̀ ò vĩ̀ Abana miran zaa Ɛblↄnu. \c 5 \s1 Dauda kana Isarailanↄ kpatan \p \v 1 Isarailanↄ sù ń buria ń pínki Dauda kĩnaa zaa Ɛblↄnu ò pì: Ó aru dokↄ̃nↄmɛ. \v 2 Zaa zĩ gↄrↄ kũ Solu de ó kína ũ, mↄkↄ̃mmɛ ndì dowɛrɛ arɛ zĩ̀lan, gɛna kũ sunaao. Akũ Dikiri pìnnɛ, mↄkↄ̃mmɛ ĩnigↄ̃ de a gbɛ̃ Isarailanↄ don'arɛde ũ, ń kína ũ. \v 3 Kũ Isaraila gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ sù kína Dauda kĩnaa zaa Ɛblↄnu ń pínki, gwen à lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ̀n kũńwo Dikiri arɛ, akũ ò nísi kù a mìia ò a kà Isarailanↄ kpatan. \v 4 Dauda wɛ̃̀ baraakuri vĩ gↄrↄ kũ à nà kíblenaaa, à vùtɛ kín wɛ̃̀ bupla. \v 5 À de Yudanↄ kína ũ zaa Ɛblↄnu wɛ̃̀ suppla kũ mↄ suddoo, akũ à de Yudanↄ kũ Isarailanↄ pínki kína ũ zaa Yurusalɛmu wɛ̃̀ baraakuri awɛɛ'aakↄ̃. \p \v 6 Kína kũ a gbɛ̃nↄ gɛ̀ɛ Yurusalɛmu de à zĩ̀ ká kũ Yebusi kũ ò kú gwenↄ. Akũ ò ò Daudanɛ: Ĩni gɛ̃ laro, bee vĩ̀nanↄ kũ ɛrɛnↄ oni pɛ́mma. Òtɛn da Dauda ni le à gɛ̃ gwero. \v 7 Bee kũ abireo Dauda wɛ̃tɛ bĩnide kũ òdi pi dↄ Zaiↄ̃ pìi sì, akũ à gↄ̃̀ a wɛ́ra ũ. \v 8 Zĩ birea Dauda pì: Tó gbɛ̃ ye à Yebusinↄ dɛdɛ, séde à gɛ̃ ízɛ kũ ò yↄ̃̀ gbɛ̀n gũn, ani ɛrɛnↄ kũ vĩ̀naa pìnↄ le. Dauda ibɛrɛnↄmɛ. Abire yãi òdi pi, vĩ̀nanↄ kũ ɛrɛnↄ oni gɛ̃ kínabɛaro. \v 9 Akũ Dauda bɛ kũ̀ wɛ̃tɛ bĩnide pìi gũn, à a zĩda tↄ́ kpànɛ, Dauda Wɛ̃tɛ. À kpɛ́nↄ bòbo à lìkai ari gu kũ ò wɛ̀ɛɛ tàtan, òdi pi Milo. \v 10 Dauda gbãna tɛn kara, zaakũ Dikiri Luda Zĩ̀karide kú kãao. \p \v 11 Taya kína Hiramu gbɛ̃nↄ zĩ̀ Daudaa kũ sida línↄ kũ lí'arinↄ kũ gbɛ̀'arinↄ, akũ ò bɛ bònɛ. \v 12 Akũ Dauda dↄ̃̀ sà kũ Dikiri a ka Isarailanↄ kína ũmɛ, akũsↄ̃ à a kpataa kàraárɛ kũ Isarailanↄn de Dikiri gbɛ̃nↄ ũ yãi. \p \v 13 Dauda bona Ɛblↄnu gbɛra à ɛ̀ra à nↄ pãndenↄ sɛ̀ à kàra Yurusalɛmu dↄ kũ nↄ yìgisaridenↄ, akũ à nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ kũ nɛ́nↄgbɛ̃nↄ ì kũńwo. \v 14 Nɛ́gↄ̃gbɛ̃ kũ à ń í Yurusalɛmu pìnↄ tↄ́n dí: Samua, Sobabu, Natã, Sulemanu, \v 15 Iba, Ɛlisua, Nɛfɛgi, Yafia, \v 16 Ɛlisama, Ɛliada kũ Ɛlifɛlɛtio. \p \v 17 Kũ Filisitininↄ mà ò Dauda kà Isarailanↄ kína ũ, akũ ò gɛ̀ɛ òtɛni a wɛtɛ ò a dɛ ń pínki. Kũ à ń baaruu mà, akũ à gɛ̀ɛ sɛ̃̀ntɛpↄrↄtu. \v 18 Filisitininↄ zĩ̀'ↄ pòro Rɛfaimu guvutɛn, \v 19 akũ Dauda gbɛ̀ka Dikiria à pì: Mà gɛ́ mà lɛ́tɛ Filisitininↄa, ĩni ń namɛnɛ ma ↄĩ yá? Akũ Dikiri wèa à pì: Ǹ gɛ́, mani ń nannɛ n ↄĩ. \v 20 Akũ Dauda gɛ̀ɛ Baali Pɛrazimu, à zĩ̀i blèḿma gwe. Akũ à pì: Dikiri dòmɛnɛ arɛ, à bò à sù ma ibɛrɛnↄa bùi lákũ í dì gu fↄ̃ nà. Akũ à tↄ́ kpà gu pìinɛ Baali Pɛrazimu. \v 21 Filisitininↄ ń tãnanↄ tò gwe, akũ Dauda kũ a gbɛ̃nↄ sɛ̀tɛ ò tào. \p \v 22 Filisitininↄ ɛ̀ra ò sù dↄ, ò zĩ̀'ↄ pòro Rɛfaimu guvutɛn. \v 23 Akũ Dauda ɛ̀ra à gbɛ̀ka Dikiria dↄ. Akũ Dikiri wèa à pì: Ǹsun gɛ́ńyĩ súsuro. Ǹ likańyĩ kpɛ kpa ǹ lɛ́tɛḿma kpɛ̃̀ líkpɛ sarɛ. \v 24 Tó a gɛ̀sɛ kĩni mà lí pìnↄ musu, à kɛ likalika, zaakũ makũmɛ ma bo ma doárɛ arɛ gwe, de mà zĩ̀ bleárɛ Filisitini zĩ̀karinↄa yãi. \v 25 Dauda kɛ̀ lákũ Dikiri ònɛ nà, akũ à zĩ̀i blè Filisitininↄa sɛna zaa Gibiↄ̃ ari à gɛ̀ɛ pɛ́ Gɛzaa. \c 6 \s1 Suna kũ Dikiri àkpatiio Yurusalɛmu \p \v 1 Dauda ɛ̀ra à Isaraila kũ à ń sɛ́tɛnↄ kàkara gbɛ̃nↄn dúbu baraakuri. \v 2 Akũ à fùtɛ à dà kũńwo zɛ́n, ò gɛ̀ɛ Baala kũ à kú Yudanↄ bùsun, de ò Luda àkpati sɛ́ ò suo. Dikiri Zĩ̀karide dìgↄ̃ vutɛna kín àkpatii pì malaika dɛ̀mbɛrɛdenↄ dagura, abire yãin òdi pi a tↄ́ kúa. \v 3 Ò àkpatii pìi dà zùgo dufu gũn Abinadabu bɛ sĩ̀sĩi musu, akũ ò dào zɛ́n. Abinadabu nɛ́nↄ Uza kũ Ahioo mɛ́ òtɛn do zùgo pìii, \v 4 Luda àkpati kún. Ahio mɛ́ à tɛ́ arɛ, \v 5 akũ Dauda kũ Isarailanↄ tɛn ũ wã ń pínki Dikiri arɛ ń gbãna zaka lɛ́n kũ lɛ̀sinaao. Òtɛn mↄrↄ lɛ́ kũ gidigboo kũ sɛ̃gɛ̃sɛ̃gɛ̃o kũ fakao kũ sɛ̃̀gɛ̃ɛo. \p \v 6 Kũ ò kà Nakↄ̃ ésegbɛ̃kia, zùnↄ gɛ̃̀ɛ sì, akũ Uza ↄ bò à nà Luda àkpatiia. \v 7 Akũ Dikiri pↄ fɛ̃̀i, à a lɛ̀ a dɛ̀ àkpatii sarɛ gwe dà kũ à kɛ̀ yãi. \v 8 Dauda nɛ̀sɛɛ yàka, kũ Dikiri pↄ fɛ̃̀ Uzai yãi, akũ òdi gu pì sísi Pↄfɛ̃'uzai ari kũ a gbãrao. \v 9 Zĩ birea vĩna Dauda kũ̀ Dikiri yã musu à pì: Deran mani kɛ nà mà Dikiri àkpati sɛ́ mà táoo? \v 10 Akũ adi we à táo a wɛ̃tɛ gũn doro, à lìtɛ à tào Gata gbɛ̃ Ɔbɛdi Ɛdↄmu bɛa. \p \v 11 Dikiri àkpati kú a bɛa ari mↄ aakↄ̃, akũ Dikiri arubarikaa dàn kũ a bedenↄ ń pínki. \v 12 Ò pì kína Daudanɛ: Dikiri arubarikaa dà Ɔbɛdi Ɛdↄmu bedenↄgu kũ pↄ́ kũ à vĩnↄ pínki a àkpati yãi. Akũ Dauda gɛ̀ɛ gwe, à Luda àkpatii sɛ̀ àtɛn suo a wɛ̃tɛ gũn kũ pↄnnao. \v 13 Kũ gbɛ̃ kũ ò Dikiri àkpati sɛnanↄ gbá sɛ̀ gɛ̃̀n suddo, akũ Dauda sa ò kũ zùsaao kũ zùnɛ bↄ̀rↄ mɛ̀kpanaao. \v 14 Dauda sa'o'uta dana, àtɛn ũ wã Dikiri arɛ a gbãna zaka lɛ́n. \v 15 Àpii kũ Isarailanↄ pínki òtɛn su kũ Dikiri àkpatiio, òtɛn pↄnna wiki lɛ́ òtɛn kuru pɛ́. \v 16 Kũ Dikiri àkpati tɛn gɛ̃ Dauda wɛ̃tɛ gũn, akũ Solu nɛ́ Mikala tɛn zĩtɛ gwa wondoo gũn. Kũ à è kína Dauda tɛn vĩvĩ àtɛn ũ wã Dikiri arɛ, à a gya bò a swɛ̃̀ɛ gũn. \v 17 Kũ ò sù kũ Dikiri àkpatiio, ò dìtɛ a gbɛ̀n bizakuta kũ Dauda dↄ̀nɛɛ gũn. Akũ à sa'opↄ kũ òdi ká tɛ́n à tɛ́ kũ ò Dikiri arɛ kũ kɛnnakũkↄ̃o sa'opↄo. \v 18 Kũ à sa ò à làka, à sa mana ò gbɛ̃nↄnɛ kũ Dikiri Zĩ̀karide tↄ́o. \v 19 Akũ à burodii kpàatɛtɛ Isaraila kũ ò kakarana gwenↄnɛ kↄ̃̀nↄ dodo gↄ̃gbɛ̃nↄ kũ nↄgbɛ̃nↄ ń pínki kũ domina kàraao mɛ̀n dodo kũ geepi kàraao mɛ̀n dodo. \p \v 20 Kũ Dauda tɛn su bɛ de à sa mana o a bedenↄnɛ, akũ Solu nɛ́ Mikala bò à gɛ̀ɛ à dàalɛ à pì: Mↄkↄ̃n Isarailanↄ kína, gbɛ̃ bɛ̀ɛrɛde yãn n kɛ̀ gwe gbãra yá? N n zĩda mɛ̀ɛ mↄ̀ n ìba nↄgbɛ̃ zĩkɛrinↄnɛ, lán wé'isaride dì a zĩda mɛ̀ɛ mↄńnɛ nà. \v 21 Akũ Dauda pì Mikalanɛ: Dikirin ma ũ wã̀nɛ. Dikiri mɛ́ à ma sɛ n de kũ a bedenↄ gɛ̃nɛ ũ, à ma kɛ a gbɛ̃ Isarailanↄ don'arɛde ũ. \v 22 Mani futa kũ de abirela, mani ma zĩda kĩa n enaa gũn, ama nↄgbɛ̃ zĩkɛri kũ ń tɛ́ḿma pìnↄ mɛ́ oni ma bɛ̀ɛrɛ dↄ̃. \v 23 Akũ Solu nɛ́ Mikala dí nɛ́ iro ari à gɛ̀ɛ à gào. \c 7 \s1 Luda lɛ́sɛna Daudanɛ \p \v 1 Kũ kína vùtɛ a bɛa, Dikiri a bò ibɛrɛ kũ ò likainↄ ↄĩ à a gbà ĩampaki, \v 2 akũ kína pì annabi Natãnɛ: É'e! Kpɛ́ kũ ò dↄ̀ kũ sida líon manigↄ̃ vutɛn, Luda àkpati gↄ̃ ditɛna bizakutan yá? \v 3 Natã wèa à pì: Lákũ à kɛ̀nnɛ nà ǹ kɛ, zaakũ Dikiri kú kũnwo. \v 4 Gwãani birea Dikiri yã sù Natãa à pì: \v 5 Ǹ gɛ́ ǹ o ma zↄ̀bleri Daudanɛ kũ ma pì, àkũ mɛ́ ani kpɛ́ kũ manigↄ̃ kun bomɛnɛro. \v 6 Zaa gↄrↄ kũ ma Isarailanↄ bↄ̀tɛ Misila ari gbãra mádi bɛ kũro. Madìgↄ̃ sↄ̃sↄ̃sↄ̃sↄ̃mɛ, bizakutamɛ ma kúki ũ. \v 7 Gu kũ ma sↄ̃sↄ̃n kũ ma gbɛ̃ Isarailanↄ ń pínki madì don'arɛdenↄ ditɛ ò dońnɛ arɛ, ama mádi o ń gbɛ̃kenɛ, bↄ́yãi adi kpɛ́ bomɛnɛ kũ sida líoro. \v 8 Ǹ gɛ́ ǹ o ma zↄ̀bleri Daudanɛ, ma Dikiri Zĩ̀karide ma pì, ma a sɛ̀ sãdãkia de àgↄ̃ de ma gbɛ̃ Isarailanↄ don'arɛde ũ. \v 9 Má kú kãao gu kũ à gɛ̀ɛn pínki, akũ ma a ibɛrɛnↄ dɛ̀dɛnɛ. Mani a tↄ́ bo manamana sà, anigↄ̃ kú andunia tↄ́denↄ tɛ́. \v 10 Mani bùsu kpá ma gbɛ̃ Isarailanↄa, mani ń kátɛn, oni vutɛn ń pↄ́ ũ. Ń laakari ni futɛ doro. Gbɛ̃ vãninↄ ni le ò wɛ́ tãḿma lákũ ò wɛ́ tã̀ḿma káaku \v 11 gↄrↄ kũ ma don'arɛdenↄ dìtɛńnɛ nà doro. Mani a bo a ibɛrɛ pìnↄ ↄĩ ń pínki. \p Makũ Dikiri matɛn onɛ, makũ mɛ́ mani bɛ kɛnɛ a burinↄ gbãnaleki ũ. \v 12 Tó a gↄrↄ pàpa à gà, mani a buri kũ à bò a mɛ̀ɛn ke sɛ́ lei, mani a ká kpatan. \v 13 Àpi mɛ́ ani kpɛ́ bo kũ ma tↄ́ nigↄ̃ kúa, mani a kpatablena gbá pɛ́tɛ, anigↄ̃ kí ble ari gↄrↄ sĩnda pínki. \v 14 Manigↄ̃ denɛ De ũ, anigↄ̃ de ma nɛ́ ũ. Tó à taari kɛ̀, mani wɛ́ tãa kũ gòoomɛ, lákũ bisãsiri dì gbɛ̃ gbɛ̃ nà. \v 15 Ama ma gbɛ̃kɛ ni kɛ̃kↄ̃a kãao lákũ ma kɛ̃̀kↄ̃a kũ Solu kũ ma a bò Dauda arɛ nàro. \v 16 A burinↄ nigↄ̃ kpata ble gↄrↄ sĩnda pínki. A kpata pì nigↄ̃ lakana vĩro. \p \v 17 Akũ Natã yã pìi gbã̀ Daudanɛ lákũ Dikiri òarɛ nà pínki. \s1 Dauda wɛ́kɛna Dikiria \p \v 18 Akũ kína Dauda gɛ̃̀ à vùtɛ Dikiri arɛ à pì: Dikiri Luda, bↄ́n ma ũu? Dínↄn ma bedenↄ ũ kũ n ma ka gwena dí takaaa? \v 19 Dikiri Luda, abirekũ bi yã fítimɛ n kĩnaa, akũ n makũ n zↄ̀bleri buri kũ onigↄ̃ kú zianↄ yã ò dↄ yá? Lɛn ndì kɛńnɛ lɛ yá, Dikiri Luda? \v 20 Dikiri Luda, mani pinnɛ deramɛ dↄↄ? Makũ n zↄ̀bleri ń ma dↄ̃. \v 21 N yã zↄ̃kↄ̃ↄ pìi kɛ̀ lákũ n pↄ yei nà yã kũ n ò yãi, akũ n tò makũ n zↄ̀bleri ma dↄ̃̀. \v 22 Dikiri Luda, ń zↄ̃kↄ̃ fá! Oni gbɛ̃ke lɛkↄ̃a kũnworo. N baasiro dikiri ke kunlo, lákũ o mà kũ ó são nà. \v 23 Dín oni lɛkↄ̃a kũ n gbɛ̃ Isarailanↄↄ? Andunia burinↄ tɛ́ buri mɛ̀n do pìin n bo n gɛ n bò, de ògↄ̃ de n gbɛ̃nↄ ũ. N n zĩda tↄ́ bò, n yã zↄ̃kↄ̃ bonsarɛnↄ kɛ̀ n gbɛ̃ pìnↄnɛ, n pɛ buri kenↄa kũ ń tãnanↄ n gbɛ̃ kũ n ń bó Misilanↄ arɛ. \v 24 N Isarailanↄ dìtɛ ògↄ̃ de n gbɛ̃nↄ ũ ari gↄrↄ sĩnda pínki. Dikiri, n gↄ̃ ń Luda ũ. \v 25 Dikiri Luda, lɛ́ kũ n sɛ̀ makũ n zↄ̀bleriinɛ kũ ma burinↄ yã musu, ǹgↄ̃ zĩ kɛa gↄrↄ sĩnda pínki. Ǹ kɛ lákũ n ò nà \v 26 de ǹ tↄ́ bo manamana ari gↄrↄ sĩnda pínki. Gbɛ̃nↄ ni pi Dikiri Zĩ̀karidemɛ Isarailanↄ Luda ũ. Makũ n zↄ̀bleri Dauda, ĩni ma burinↄ zĩni pɛ́tɛ, \v 27 zaakũ Dikiri Zĩ̀karide Isarailanↄ Luda, n òmɛnɛ n pì, ĩni ma bɛ kɛmɛnɛ ma burinↄ gbãnaleki ũ. Abire yãi makũ n zↄ̀bleri ma kùgbãna kɛ̀ ma wɛ́kɛ díkĩna kɛ̀mma. \v 28 Dikiri Luda, mↄkↄ̃mmɛ Luda ũ, n yã náani vĩ, akũ n yã mana dínↄ lɛ́ sɛ̀ makũ n zↄ̀bleriinɛ. \v 29 Ǹ arubarika da makũ n zↄ̀bleri burinↄgu sà, n wɛ́ nigↄ̃ tɛ́ńyĩ gↄrↄ sĩnda pínki. Dikiri Luda, n yã ò n arubarikaa dà makũ n zↄ̀bleri burinↄgu, onigↄ̃ arubarika vĩ ari gↄrↄ sĩnda pínki. \c 8 \s1 Dauda zĩ̀blena buri kenↄa \p \v 1 Abire gbɛra Dauda zĩ̀i blè Filisitininↄa à ń búsa à ń wɛ́ra Gata sìḿma. \v 2 À zĩ̀i blè Mↄabunↄa, akũ à tò ò wùtɛ kↄ̃ sarɛ zĩtɛ. À bàa yↄ̃̀ḿma. Tó à bà pla daguraa dɛ̀dɛ, àdi bà do dagura tó bɛ̃nɛ. Akũ Mↄabunↄ gↄ̃̀ Dauda zↄ̀blerinↄ ũ, akũ òdigↄ̃ táfe bonɛ. \v 3 Dauda zĩ̀i blè Reobo nɛ́ Adadɛza, Zoba kínaa, gↄrↄ kũ kína pìi ɛ̀ra àtɛn gɛ́ ↄ tↄ̃ Yuflati swasarɛdenↄa. \v 4 Akũ à a sↄ̃gonↄ kũ̀kũ mɛ̀n wàa sↄↄro kũ sↄ̃godenↄ gbɛ̃nↄn dúbu suppla kũ gbɛ̃ kũ ò tɛ́ gɛ̀sɛnↄ gbɛ̃nↄn dúbu baro. Akũ à ń sↄ̃nↄ gbátĩnↄ zↄ̃̀zↄ̃ pínki, mɛ̀n basↄↄro mɛ́ ò bò. \v 5 Siria kũ ò kú Damasukunↄ sù Adadɛza leo, akũ Dauda ń gbɛ̃nↄ dɛ̀dɛ dúbu baro awɛɛpla. \v 6 À gudãkpãrinↄ dìtɛditɛ Siria bùsun, akũ ò gↄ̃̀ a zↄ̀blerinↄ ũ, òdigↄ̃ táfe bonɛ. Dikiri tò Dauda zĩ̀i blè gu kũ à gɛ̀ɛn pínki. \v 7 Dauda Adadɛza ìbanↄ wura sɛ̃gbakonↄ sɛ̀tɛ à tào Yurusalɛmu. \v 8 À mↄ̀gotɛ̃ sɛ̀tɛ dasidasi Adadɛza wɛ̃tɛ kũ òdi pi Teba kũ Berotaioo gũn. \p \v 9 Kũ Amata kína Tohu mà Dauda zĩ̀i blè Adadɛza zĩ̀karinↄa ń pínki, \v 10 akũ à a nɛ́ Adoramu zĩ̀ fↄ kpáa. À a sáabu kpà zĩ̀ kũ à blè Adadɛzaa yãi, zaakũ Tohu zĩ̀i kà kãao yã. Adoramu sù kũ wura pↄ́nↄ kũ andurufu pↄ́nↄ kũ mↄ̀gotɛ̃ pↄ́nↄ, \v 11 akũ kína Dauda kàtɛ Dikiri pↄ́ ũ lákũ à kɛ̀ kũ buri kũ à gbãna blèḿmanↄ andurufu pↄ́nↄ kũ wura pↄ́nↄ nà pínki, \v 12 Ɛdↄmunↄ kũ Mↄabunↄ kũ Amↄninↄ kũ Filisitininↄ kũ Amalɛkinↄ. Lɛn à kɛ̀ lɛ kũ pↄ́ kũ à sì Zoba kína Adadɛza, Reobo nɛ́aao. \v 13 Lɛn Dauda tↄ́ bò lɛ. Kũ à zĩ̀i blè Sirianↄa à sù, à Ɛdↄmunↄ dɛ̀dɛ Guvutɛ Wisiden gbɛ̃nↄn dúbu baro plansari. \v 14 Akũ à gudãkpãrinↄ dìtɛditɛ Ɛdↄmu bùsun dↄ, akũ Ɛdↄmu pìnↄ gↄ̃̀ a zↄ̀blerinↄ ũ. Gu kũ Dauda gɛ̀ɛn pínki Dikiri dì tó à zĩ̀ blemɛ. \p \v 15 Daudamɛ Isaraila buri sĩnda pínki kína ũ, à yã mana kɛ̀ a gbɛ̃nↄnɛ a zɛ́a. \v 16 Zeruya nɛ́ Yoabumɛ zĩ̀karinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafatamɛ baarukpari ũ. \v 17 Aitubu nɛ́ Zadↄki kũ Abiata nɛ́ Aimɛlɛkioomɛ sa'orikinↄ ũ. Serayamɛ takadakɛ̃ri ũ. \v 18 Yoyada nɛ́ Bɛnayamɛ dogarinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. Dauda zĩda nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄmɛ a kpàasinↄ ũ. \c 9 \s1 Dauda gbɛ̃kɛkɛna Mɛfibosɛnɛ \p \v 1 Dauda gbɛ̃nↄ là: Solu buri ke dí gↄ̃roo? Má ye mà gbɛ̃kɛ kɛnɛ Yonatã yãi. \v 2 Solu bɛ zĩkɛri ke kun, a tↄ́n Ziba, akũ ò a sìsi kína Daudanɛ. À a là à pì: Mↄkↄ̃mmɛ Ziba ũ yá? À wèa à pì: Ee, n zↄ̀bleriin ma ũ. \v 3 Akũ kína pì a là à pì: Solu buri ke kun ari tera yá? Má ye mà gbɛ̃kɛ kũ Luda vĩ kɛnɛmɛ. Akũ Ziba wèa à pì: Yonatã nɛ́ ke kun ari tera. Ɛrɛɛmɛ. \v 4 Akũ kína a là à pì: À kú mámɛɛ? Ziba wèa à pì: À kú Amiɛli nɛ́ Maki bɛa zaa Lodɛba. \v 5 Kína Dauda gbɛ̃nↄ zĩ̀, akũ ò sù kãao. \v 6 Kũ Yonatã nɛ́ Mɛfibosɛ, Solu daikore kà Dauda kĩnaa, à kùtɛnɛ à wùtɛ zĩtɛ. Akũ Dauda pì: Mɛfibosɛ! À wèa à pì: N zↄ̀bleriimɛ ma ũ. \v 7 Akũ Dauda pìnɛ: Ǹsun tó vĩna n kũro, zaakũ mani gbɛ̃kɛ kɛnnɛ n de Yonatã yãi. Mani n dizi Solu buranↄ sukpannɛ pínki, ĩnigↄ̃ su pↄ́ ble kũmao gↄrↄ sĩnda pínki. \v 8 Mɛfibosɛ kùtɛnɛ à pì: Bↄ́n makũ n zↄ̀bleri ũ kũ ĩni ma wɛ̃nda gwaa? Má de lán gbɛ̃nda gɛ̀ɛ bàroo? \p \v 9 Akũ kína Dauda Solu zĩkɛri Ziba sìsi à pìnɛ: Pↄ́ kũ à de Solu pↄ́ ũ kũ a bedenↄ pↄ́o pínki, ma kpà n dikiri daikorea. \v 10 Mↄkↄ̃n kũ n nɛ́nↄ kũ n zĩkɛrinↄ, àgↄ̃ a zĩtɛ zĩ kɛnɛ, à a pↄ́nↄ kɛkɛ, de à le àgↄ̃ zàna vĩ. N dikiri daikore Mɛfibosɛ nigↄ̃ pↄ́ ble kũmao gↄrↄ sĩnda pínki. Ziba sↄ̃ à nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ vĩ gbɛ̃nↄn gɛ̃ro kũ zĩkɛrinↄ gbɛ̃nↄn baro. \v 11 Akũ Ziba pì kínanɛ: Yã kũ ma dikiri kína ò makũ a zↄ̀bleriinɛ, mani kɛ pínkimɛ. Akũ Mɛfibosɛ dìgↄ̃ pↄ́ ble kũ kínao, à gↄ̃̀ lán kína nɛ́nↄ doke bà. \v 12 Mɛfibosɛ nɛ́gↄ̃gbɛ̃ vĩ, a tↄ́n Mika, akũsↄ̃ Ziba bedenↄ gↄ̃̀ Mɛfibosɛ zĩkɛrinↄ ũ ń pínki. \v 13 À kú Yurusalɛmu, zaakũ àdigↄ̃ pↄ́ ble kũ kínao gↄrↄ sĩnda pínkimɛ. Àkũsↄ̃ ɛrɛɛmɛ. \c 10 \s1 Dauda zĩ̀blena Amↄninↄa \p \v 1 Abire gbɛra Amↄni kína gà, akũ a nɛ́ Anuni vùtɛ a gɛ̃nɛ ũ. \v 2 Dauda pì: Mani gbɛ̃kɛ kɛ Naasa nɛ́ Anuninɛ lákũ a de gbɛ̃kɛ kɛ̀mɛnɛ yã nà. Akũ Dauda a ìba kenↄ zĩ̀a, de ò gɛ́ Amↄninↄ bùsun ò a laakari kpátɛnɛ a de gana yã musu. Kũ Dauda ìbaa pìnↄ kà gwe, \v 3 Amↄni kínɛnↄ pì ń dikiri Anuninɛ: Ntɛn da Dauda gbɛ̃nↄ zĩ̀mma n de gɛ̀ kpetana yãi de à n laakari kpátɛnnɛn yá? À ń zĩ de ò su ó wɛ̃tɛ asiri gwamɛ, de ò ɛra ò su ò wɛ̃tɛ ble kũ zĩ̀io. \v 4 Akũ Anuni Dauda ìbaa pìnↄ kũ̀kũ à ń lɛ́kãsã kpadonↄ bò, à ń pↄ́kasanↄ zↄ̃̀zↄ̃ ń pↄ̀rↄnↄ dagura, akũ à ń gbárɛ. \v 5 Kũ ò ò Daudanɛ, akũ à gbɛ̃nↄ zĩ̀ ò gɛ́ dańlɛ, zaakũ wé'i ń kũ manamana. Ò pìńnɛ: Kína pì, à vutɛ Yɛriko ari á lɛ́kãsã kã kú gbasa à su. \p \v 6 Kũ Amↄninↄ è Dauda ye ń kãi doro, akũ ò fĩna bò gbɛ̃nↄnɛ de ò zĩ̀ káńnɛ: Siria kũ ò kú Bɛtɛreobu kũ Zobao kũ ò tɛ́ gɛ̀sɛnↄ gbɛ̃nↄn dúbu baro kũ kína Maaka zĩ̀karinↄ gbɛ̃nↄn wàa sↄↄro kũ Tobudenↄ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla. \v 7 Kũ Dauda a baaruu mà, akũ à Yoabu gbàrɛḿma kũ zĩ̀karinↄ ń pínki. \v 8 Amↄninↄ bò ò zĩ̀'ↄ pòro ń wɛ̃tɛ bĩnilɛa, akũ Zoba kũ Bɛtɛreobuo Sirianↄ kũ Tobudenↄ kũ Maaka gbɛ̃nↄn kú sɛ̃̀n ńtɛ̃nɛ. \v 9 Kũ Yoabu è ò zĩ̀'ↄ pòro a arɛ kũ a kpɛo, akũ à Isaraila zĩ̀kari mananↄ sɛ̀ à ń kpaatɛtɛ ò gɛ́ lɛ́tɛ Sirianↄa. \v 10 Akũ à zĩ̀kari kparanↄ nà a dakũna Abisainɛ a ↄĩ, akũ à ń gbárɛ ò gɛ́ lɛ́tɛ Amↄninↄa. \v 11 À pì: Tó Sirianↄ gbãna tɛni ma fu, ǹ mↄ́ ǹ ↄ dama. Tó Amↄninↄ gbãna tɛni n fumɛ sↄ̃, mani su mà ↄ damma. \v 12 Ǹgↄ̃ gbãna, ò gↄ̃gbɛ̃kɛ kɛ ó gbɛ̃nↄ kũ ó Dikiri wɛ̃tɛnↄ yã musu. Dikiri ni yã kũ à kɛ̀arɛ mana kɛ. \v 13 Akũ Yoabu kũ zĩ̀kari kũ ò kú kãaonↄ gɛ̀ɛ Sirianↄa kũ zĩ̀io, akũ Siria pìnↄ bàa lɛ̀ńnɛ. \v 14 Kũ Amↄninↄ è Sirianↄ bàa lɛ̀, akũ ò bàa lɛ̀ Abisainɛ se ò sì wɛ̃tɛ gũn, akũ Yoabu ń tó gwe à tà Yurusalɛmu. \p \v 15 Kũ Sirianↄ è Isarailanↄ zĩ̀i blèḿma, akũ ò ɛ̀ra ò kↄ̃ kàkara. \v 16 Akũ Adadɛza gbɛ̃nↄ zĩ̀, ò sù kũ Siria kũ ò kú Yuflati bara direnↄ, akũ ò gɛ̀ɛ Elamu. Sobakimɛ Adadɛza zĩ̀karii pìnↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. \v 17 Kũ Dauda a baaruu mà, akũ à Isarailanↄ kàkara ń pínki, à bikũ̀ kũńwo Yodaa à gɛ̀ɛ Elamu. Akũ Sirianↄ zĩ̀'ↄ pòroi, akũ ò sì kↄ̃ tɛ́. \v 18 Kũ òtɛn bàa lɛ́ Isarailanↄnɛ, akũ Dauda ń dɛdɛ sↄ̃godenↄ gbɛ̃nↄn wàa aakↄ̃ kpɛ́ basↄↄro kũ gbɛ̃ kũ ò tɛ́ gɛ̀sɛnↄ gbɛ̃nↄn dúbu bupla. Gwen ò ń zĩ̀karinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ Sobaki dɛ̀n. \v 19 Kũ kína kũ ò de Adadɛza zↄ̀blerinↄ ũ è Isarailanↄ zĩ̀i blèḿma lɛ, akũ ò lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ̀ kũ Isarailanↄ ò gↄ̃̀ ń zↄ̀blerinↄ ũ. Vĩna Sirianↄ kũ̀, odi gɛ́ ò ↄ da Amↄninↄa doro. \c 11 \s1 Dauda yena Basɛbai \p \v 1 Kũ í bò wɛ̀ɛn, gↄrↄ kũ kínanↄ dì gɛ́ zĩ̀ ká, akũ Dauda Yoabu zĩ̀ kũ a ìbanↄ kũ Isarailanↄ ń pínki. Ò Amↄninↄ ásaru kɛ̀, akũ ò lìka Rabai. Dauda sↄ̃ à kú Yurusalɛmu. \v 2 Kũ ↄkↄsi kɛ̀, akũ Dauda fùtɛ a gádoa, àtɛn lika a kpɛ́ musu. Zaa kpɛ́ musu gwe akũ à nↄgbɛ̃ ke è, àtɛn zú o. Nↄgbɛ̃ pì bi nↄ manamɛ manamana, \v 3 akũ à gbɛ̃ zĩ̀ ò nↄgbɛ̃ pì yã gbɛka. Akũ ò pìnɛ: Ɛliamu nɛ́ Basɛban gwe, Iti buri Uria nanↄmɛ. \v 4 Akũ Dauda gbɛ̃nↄ zĩ̀ ò a sísi. Kũ à sù, akũ Dauda wùtɛ kãao, akũ nↄgbɛ̃ pìi tà bɛ. Àkũ sↄ̃, a okũna gbã̀a bò dufumɛ. \v 5 Kũ à nↄ̀ↄ sì, akũ à lɛ́gbãzã kɛ̀ Daudanɛ à pì a nↄ̀ↄ sì. \p \v 6 Akũ Dauda gbɛ̃ zĩ̀ Yoabua à pì: Ǹ Iti buri Uria gbarɛmɛnɛ. Akũ Yoabu a gbàrɛnɛ. \v 7 Kũ Uria pìi sù, akũ Dauda Yoabu aafia gbɛ̀ka kũ zĩ̀karinↄ kũ zĩ̀ kũ òtɛn káo. \v 8 Akũ Dauda pìnɛ: Ǹ tá bɛ ǹ zú o. Kũ Uria bò kínabɛa, akũ kína gbɛ̃ zĩ̀a kũ pↄ́bleo. \v 9 Ama Uria dí tá a bɛaro, kínabɛ gãnu gũnn à ìn kũ kínabɛ zĩkɛrinↄ. \v 10 Kũ ò ò Daudanɛ ò pì, Uria dí tá a bɛaro, akũ à Uria là à pì: À de n bo tái n sumɛ gwɛɛ? À kɛ̀ dera ńdi tá bɛroo? \v 11 Uria wèa à pì: Àkpati kũ Isarailanↄ kũ Yudanↄn kú bizakutanↄ gũn. Ma dikiri Yoabu kũ a gbɛ̃nↄn kú zĩ̀lan. Mani fↄ̃ mà tá bɛ mà pↄ́ ble mà í mi, mà wútɛ kũ ma nanↄoro. Kũ n kunnaao mani yã pìi taka kɛro. \v 12 Akũ Dauda pìnɛ: Ǹ gↄ̃ la gbãra dↄ, zian mani n gbarɛ. Akũ Uria gↄ̃̀ Yurusalɛmu zĩ birea kũ a gu làa dↄnaao dↄ. \v 13 Dauda a sìsi à pↄ́ blè à í mì kãao, akũ Dauda í kàkanɛ. Ama kũ à bò ↄkↄsi, à gɛ̀ɛ à ì kũ a dikiri kína zĩkɛrinↄomɛ, adi tá a bɛaro. \v 14 Kũ gu dↄ̀ Dauda takada kɛ̃̀ Yoabunɛ, akũ à Uria gbàrɛo. \v 15 Takada pìi gũn à pì: À Uria dońnɛ arɛ gu kũ zĩ̀ pãsĩn, à bo a kpɛ de ò le ò a dɛ. \p \v 16 Gↄrↄ kũ Yoabu tɛn lika wɛ̃tɛ pìii, akũ à Uria dà gu kũ à dↄ̃ gↄ̃sa gbãnanↄn kún. \v 17 Kũ wɛ̃tɛdenↄ bↄ̀tɛ òtɛn zĩ̀ ká kũ Yoabuo, ò Dauda zĩ̀kari kenↄ dɛ̀dɛ. Iti buri Uria kú ń tɛ́. \p \v 18 Akũ Yoabu gbɛ̃ zĩ̀ Daudaa de à zĩ̀ yã gbãnɛ pínki. \v 19 À pì zĩ̀rii pìinɛ: Tó n zĩ̀ yã gbã̀ kínanɛ pínki n laka, \v 20 tó a nɛ̀sɛɛ fùtɛ à n la à pì: Bↄ́ mɛ́ à tò a na wɛ̃tɛi kãnikãni kũ zĩ̀ioo? Á dↄ̃ kũ bĩnimusudenↄ dì kà gbarɛńyĩ zĩtɛroo? \v 21 Dí mɛ́ à Gidiↄn nɛ́ Abimɛlɛki dɛ̀ɛ? Nↄgbɛ̃ mɛ́ à ↄ sↄ̃̀ wísilↄgbɛɛi zaa bĩni musu, akũ à a dɛ̀ Tebeziroo? À kɛ̀ dera a na bĩnii kãnikãni lɛɛ? Tó à ònnɛ lɛ, ǹ onɛ a zↄ̀bleri Uria, Iti buri gà dↄ. \v 22 Akũ zĩ̀rii pìi dà zɛ́n. Kũ à kà Dauda kĩnaa, à yã kũ Yoabu dàarɛ ònɛ pínki. \v 23 À pì: Gbɛ̃nↄ bↄ̀tɛ wɛ̃tɛ gũn òtɛn gbãna mↄwɛrɛ bĩni kpɛmɛ, akũ o pɛḿma ari ń wɛ̃tɛ bĩnilɛa. \v 24 Ń kàzurinↄn kú zaa bĩni musu, akũ ò kà fã̀ n gbɛ̃nↄ tɛ́ zĩtɛ ò n gbɛ̃kenↄ dɛ̀dɛ. N zↄ̀bleri Uria, Iti buri gà dↄ. \v 25 Akũ Dauda ò zĩ̀rii pìinɛ: Ǹ o Yoabunɛ àsun tó yã pì kɛnɛ ĩniro. Òdigↄ̃ dↄ̃ gbɛ̃ kũ zĩ̀ ni ń blero. À zĩ̀ ká kũ wɛ̃tɛpidenↄ kũ gbãnao à wɛ̃tɛ pì kakatɛ. Ǹ a gba swɛ̃̀ lɛ. \v 26 Kũ Uria nanↄ mà a zã gà, à ↄ́ↄ dↄ̀. \v 27 Kũ ò gɛ̀ɛ kɛ̀ ò làka, Dauda gbɛ̃nↄ zĩ̀ ò sù kãao a bɛa, akũ à gↄ̃̀ a nↄ ũ. À nɛ́ ì kãao gↄ̃gbɛ̃ ũ, akũ yã kũ Dauda kɛ̀ɛ pìi kɛ̀ Dikirinɛ ĩni. \c 12 \s1 Annabi Natã kpãkɛ̃na Daudai \p \v 1 Dikiri Natã zĩ̀ Daudaa. Kũ à kà, à pìnɛ: Gↄ̃gbɛ̃ gbɛ̃nↄn pla kenↄ mɛ́ ò kú wɛ̃tɛ ke gũn, gbɛ̃ do bi aruzɛkɛdemɛ, gbɛ̃ do sↄ̃ takasidemɛ. \v 2 Aruzɛkɛde pì sãnↄ kũ zùnↄ vĩ dasidasi, \v 3 takaside pì sↄ̃ à pↄ́ke vĩro, sã núnu fítinna mɛ̀n doken à lù. Akũ à dàto ari à zↄ̃kↄ̃ kũ̀ a bɛa kũ a nɛ́nↄ. Òdigↄ̃ pↄ́ dokↄ̃nↄ ble òdigↄ̃ í mi ta dokↄ̃nↄn, àdi wùtɛ a pↄtɛ, akũ àtɛni a gwa lán a zĩda nɛ́nↄkpare bà. \v 4 Kũ nibↄↄ kìpa aruzɛkɛde pìia, akũ adi we à sã ke zùu kũ̀ a kpàsaa gũn à nibↄↄ pìi yàri kɛoro. Takaside sã núnu fítinna pìin à sìa à a nibↄↄ pìi yàrii kɛ̀o. \v 5 Akũ Dauda pↄ fɛ̃̀ aruzɛkɛde pì yã musu manamana, à pì Natãnɛ: Dikiri kun! À kũ̀ ò gbɛ̃ kũ à yã pìi kɛ̀ dɛmɛ. \v 6 Lákũ à kɛ̀ lɛ nà, adi a wɛ̃nda gwaro, ani sã pì fĩna bo lɛu siikↄ̃. \v 7 Akũ Natã pì Daudanɛ: Mↄkↄ̃mmɛ ade pì ũ. Dikiri Isarailanↄ Luda mɛ́ à yã dí ò à pì: Ma n ka Isarailanↄ kína ũ, ma n bo Solu ↄĩ, \v 8 akũ ma n dikirii pì bɛ kpàmma, ma a nↄnↄ nànnɛ n ↄĩ. Ma Isarailanↄ kũ Yudanↄ kpàmma n gbɛ̃nↄ ũ. Tó adinↄ kɛ̀mma fíti yã, de mà a pãndenↄ karannɛ dↄ. \v 9 Bↄ́yãi n ma yã gya bòo? N yã kũ má yeiro kɛ̀, n Iti buri Uria dɛ̀ kũ fɛ̃nɛdao, n a nↄ sìa n sɛ̀. N tò Amↄninↄ a dɛ̀ zĩ̀i gũn. \v 10 Zaa gbãra yã pãsĩ ni kɛ̃ n bɛa ziki doro, zaakũ n ma gya bò, n Iti buri Uria nↄ sìa n sɛ̀. \v 11 Akũ Dikiri ɛ̀ra à yã dí ò dↄ à pì: Ǹ ma! Mani tó n zĩda bedenↄ sunyĩ kɛnnɛ. Mani n nↄnↄ símma mà ń kpá n gbɛ̃dake kea n wára, ani wútɛ kũńwo gupuraa. \v 12 N yã pìi kɛ̀ asiri gũmmɛ. Makũ sↄ̃ mani yã pì kɛnnɛ gupuraa Isarailanↄ wára ń pínki. \p \v 13 Akũ Dauda pì Natãnɛ: Ma durunna kɛ̀ Dikirinɛ. Akũ Natã pìnɛ: Dikiri n durunna kɛ̃̀mma, ĩni garo. \v 14 Ama lákũ n dↄkɛ kũ Dikirio manamana nà yã pì kɛnaa musu, nɛ́gↄ̃gbɛ̃ kũ nↄgbɛ̃ pìi ì kũnwo ni gamɛ. \v 15 Kũ Natã tà bɛ, akũ Dikiri tò nɛ́ kũ Uria nanↄ ì kũ Daudao pì gyã kũ̀. \v 16 Akũ Dauda tɛn Luda wɛ́ kɛ nɛ́ pì yã musu kũ lɛ́yĩnaao, gwãani àdigↄ̃ wútɛ zĩtɛmɛ. \v 17 A bɛ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ dìgↄ̃ zɛala de ò a futɛ zĩtɛ, ama àdi wero, àdi pↄ́ ble kũńworo. \v 18 A gↄrↄ supplade zĩn nɛ́ pìi gà. Vĩna Dauda ìbanↄ kũ̀, odi fↄ̃ ò ònɛ kũ nɛ́ pìi gàro. Ò pì: Gↄrↄ kũ nɛ́ pì kun, o yã ònɛ, adi ó yã maro. Deran óni onɛ nà sà kũ nɛ́ pìi gàa? Ani yã vãni kɛ. \v 19 Dauda è a ìbanↄ tɛn yã kpãni okↄ̃nɛ, akũ à dↄ̃̀ kũ nɛ́ pìi gàmɛ. À ń lá à pì: Nɛ́ pìi gàn yá? Akũ ò wèa ò pì: Ee! À gàmɛ. \v 20 Dauda fùtɛ zĩtɛ à zú ò, à nísi dↄ̀kↄ à a pↄ́kasanↄ lìtɛ, akũ à gɛ̀ɛ à kùtɛ Dikirinɛ a kpɛ́n. Kũ à ɛ̀ra à tà bɛ, à pↄ́ble gbɛ̀ka, akũ ò kpàa à blè. \v 21 A ìbanↄ a là ò pì: À kɛ̀ dera ntɛn yã kɛ lɛɛ? Gↄrↄ kũ nɛ́ pì kun, n lɛ́ yĩ̀ n ↄ́ↄ dↄ̀. Kũ à gà sà, n futɛ n pↄ́ blè. \v 22 À wèḿma à pì: Gↄrↄ kũ nɛ́ pì kun, ma lɛ́ yĩ̀ ma ↄ́ↄ dↄ̀, zaakũ ma pì, ke Dikiri ni ma wɛ̃nda gwa à tó nɛ́ pì gↄ̃ kun gwɛɛ, dí mɛ́ à dↄ̃ↄ? \v 23 Lán à gà nà sà, bↄ́yãin manigↄ̃ lɛ́yĩna dↄↄ? Mani fↄ̃ mà a vun yá? Mani gɛ́ a kĩnaa, ama ani ɛra à su ma kĩnaaro. \p \v 24 Dauda a nanↄ Basɛba laakarii kpàtɛnɛ, akũ à gɛ̀ɛ à wùtɛ kãao. À nɛ́ ì gↄ̃gbɛ̃ ũ, akũ à tↄ́ kpànɛ Sulemanu. Dikiri yei, \v 25 akũ à annabi Natã zĩ̀a à tↄ́ kpà nɛ́ pìinɛ Yɛdidaya Dikiri yenyĩ pì yãi. \s1 Raba sina Amↄninↄa \p \v 26 Ari tera Yoabu kpɛ́ àtɛn zĩ̀ ká kũ Amↄninↄ zaa Raba, akũ à kínabɛ sì. \v 27 Akũ à gbɛ̃nↄ zĩ̀ Daudaa à pì: Ma zĩ̀i kà kũ Rabadenↄ, akũ ma ń ítↄki sì. \v 28 Ǹ zĩ̀kari kparanↄ kakara sà, ǹ mↄ́ ǹ lika wɛ̃tɛ pìii ǹ sí. Tó lɛnlo, mani sí, oni ma tↄ́ kpánɛ. \v 29 Akũ Dauda zĩ̀karinↄ kàkara ń pínki, à gɛ̀ɛ à lɛ̀tɛ Rabaa à sì. \v 30 Ò ń kína wura fùraa gò a mìia ò kù Daudanɛ. A tìkisi kà kiloo baraakuri, akũsↄ̃ gbɛ̀ bɛ̀ɛrɛde kúa. À wɛ̃tɛ pì pↄ́nↄ nàkↄ̃a manamana, \v 31 akũ à gbɛ̃ kũ ò kú gwenↄ kũ̀kũ à bↄ̀tɛ kũńwo, à ń dá sàkasaka zĩn kũ diga zĩo kũ kpása zĩo, akũsↄ̃ à tò ò kúnku bò. Lɛn à kɛ̀ Amↄni wɛ̃tɛnↄnɛ lɛ pínki, akũ à ɛ̀ra à tà Yurusalɛmu kũ a zĩ̀karinↄ ń pínki. \c 13 \s1 Aminↄ yena a dãre Tamai \p \v 1 Abire gbɛra Dauda nɛ́ Abusalomu dãre mana vĩ, a tↄ́n Tama, akũ Dauda nɛ́ Aminↄ yei. \v 2 Yã pì tɛn wari dↄ Aminↄ pìia ari à kà gyãkɛna a dãre Tama pì yãi, zaakũ à gↄ̃gbɛ̃ dↄ̃ro, ani fↄ̃ à yãke kɛnɛro. \v 3 Aminↄ gbɛ̃nna ke vĩ, a tↄ́n Yonadabu, Dauda vĩ̀ni Simɛa nɛ́mɛ. Yonadabu ↄ̃ndↄ̃ gbãna, \v 4 akũ à Aminↄ là à pì: À kɛ̀ dera n kínɛ'ina n mɛ̀ɛ dìgↄ̃ yↄna lákũ gu dìgↄ̃ dↄ nà lɛɛ? Ĩni omɛnɛroo? Akũ Aminↄ wèa à pì: Má ye ma dakũna Abusalomu dãre Tamaimɛ. \v 5 Akũ Yonadabu pìnɛ: Ǹ gɛ́ ǹ wútɛ n gádoa lákũ gyãren n ũ bà. Tó n de sù n gwa, ǹ onɛ ń ye n dãre Tama su à pↄ́ble kpámma. À su à kɛkɛ n wára de ǹgↄ̃ e, gbasa à nannɛ n ↄĩ. \v 6 Akũ Aminↄ wùtɛ lán gyãre bà. Kũ kína sù a gwa, akũ à pìnɛ: Ǹ tó ma dãre Tama su à kàra kɛmɛnɛ ma wára, à namɛnɛ ma ↄĩ. \v 7 Akũ Dauda gbɛ̃ zĩ̀ Tamaa a bɛa à pì: Ǹ gɛ́ n vĩ̀ni Aminↄ kpɛ́n ǹ pↄ́ble kɛnɛ. \v 8 Kũ Tama gɛ̃̀ a kpɛ́n, à a lè wutɛna, akũ à wísiti yà à kàraa kàsao a wára. \v 9 Akũ à ta sɛ̀ à kàraa pìi kànnɛ. Aminↄ gì sói à pì: Ǹ pɛ́ gbɛ̃nↄa ò bↄtɛ ń pínki. Kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ bↄ̀tɛ ń pínki, \v 10 akũ à pì Tamanɛ: Ǹ su kũ pↄ́ble pìio kpɛ́nɛ gũn la ǹ namɛnɛ ma ↄ̃i. Akũ Tama kàra kũ à kɛ̀ɛ sɛ̀ à gɛ̃̀o a vĩ̀ni Aminↄ pì kĩnaa kpɛ́nɛ gũn. \v 11 Kũ à nài, àtɛn su kpáa à só, akũ à a dãre pìi kũ̀ à pì: Ǹ tó mà wútɛ kũnwo. \p \v 12 Akũ à pì a vĩ̀ni pìinɛ: Oi! Ǹsun gbãna mↄmɛnɛro. Zaakũ ó Isarailanↄ odì yã dí taka kɛro. Ǹsun yã dↄ̀rↄsari bire taka kɛmɛnɛro. \v 13 Makũ, mán mani gɛ̃n kũ wé'iyã dioo? Mↄkↄ̃n sↄ̃, Isarailanↄ ni n ditɛ gbɛ̃ pã ũ. Ǹ sùru kɛ! Ǹ a yã o kínanɛ, ani gí ma kpámmairo. \v 14 Adi we à a yã màro. À gbãna mↄ̀nɛ, akũ à kùsia à wùtɛ kãao. \v 15 Akũ Aminↄ zã̀agu pãsĩpãsĩ. Zãngu kũ à sɛ̀ kũ Tama pìio de yenyĩ kũ à vĩ kãao yãla. Akũ à pìnɛ: Ǹ futɛ ǹ bo. \v 16 Akũ nↄgbɛ̃ pìi pì a vĩ̀ni pìinɛ: Oi! N pɛnama taari zↄ̃kↄ̃ de pↄ́ kũ n kɛ̀mɛnɛla. Kũ abireo adi we à a yã màro. \v 17 Akũ Aminↄ a zĩkɛri kɛfɛnna sìsi à pì: Ǹ pɛ́ nↄgbɛ̃ díkĩnaa à bomɛnɛ ma kpɛ́n, ǹ gbà ta ǹ a mↄ̀nɛ dan. \v 18 Akũ a zĩkɛrii pì a sɛ̀ à bò kãao bàai, à gbàa tà à a mↄ̀nɛ dàn. Nↄgbɛ̃ pìi uta gbã̀na dana, zaakũ uta bire takan kína nɛ́nↄkpare lésinↄ dìgↄ̃ dana. \v 19 Akũ Tama túbu gbɛ̃̀ a mìia, à a uta gbã̀na kũ à danaa pìi gà à kɛ̃̀ à ↄ dì a musu, àtɛn ↄ́ↄ dↄ àtɛn tá. \p \v 20 A dãgↄ̃ dadokↄ̃nↄde Abusalomu pìnɛ: N dãgↄ̃ Aminↄ wùtɛ kũnwon yá? Ǹsun o gbɛ̃ke maro, zaakũ n dãgↄ̃mɛ. Ǹsungↄ̃ yã pì kũna n swɛ̃̀ɛ gũnlo. Akũ Tama vùtɛ a dãgↄ̃ Abusalomu bɛa kũ pↄyakao. \v 21 Kũ kína Dauda yã pìi mà, a pↄ fɛ̃̀ manamana. \v 22 Abusalomu dí yãke o Aminↄnɛro, yã vãni ke a mana. A zã̀agu, kũ à kùsi a dãre Tamaa yãi. \s1 Abusalomu Aminↄ dɛnaa \p \v 23 Wɛ̃̀ pla gbɛra Abusalomu kú Baali Azo, Ɛflaimu bùsu lɛ́n kũ a sãkãkɛ̃rɛrinↄ, akũ à kína nɛ́nↄ sìsi pↄnna pↄ́blea ń pínki. \v 24 Akũ à gɛ̀ɛ à kína lè à pì: Kína, òtɛni makũ n zↄ̀bleri sãnↄ kã zↄ̃zↄ̃. Mↄkↄ̃n kũ n ìbanↄ áni gɛ́ kũmaoroo? \v 25 Akũ kína wè a nɛ́ pìia à pì: Oi! Óni fↄ̃ ò gɛ́ ó pínkiro. Óni kɛnnɛ aso ũ. À nàkara kãao, ama adi gɛ́ro, akũ à sa mana ònɛ. \v 26 Akũ Abusalomu pì: Tó ĩni gɛ́ro, ǹ tó ma vĩ̀ni Aminↄ gɛ́ kũoo. Kína a là à pì: Bↄ́yãi ń ye à gɛ́ kũnwoo? \v 27 Abusalomu nàkara kãao, akũ kína tò Aminↄ gɛ̀ɛ kãao kũ a nɛ́ kparanↄ ń pínki. \p \v 28 Abusalomu yã dìtɛ a gbɛ̃nↄnɛ à pì: À sã kpá! Tó í Aminↄ kũ̀, tó ma òárɛ à a zↄ̃, à a dɛ. Àsun tó vĩna á kũro. Makũ mɛ́ ma á dán! À zɛ gbãna à gↄ̃gbɛ̃kɛ kɛ. \v 29 Abusalomu gbɛ̃nↄ kɛ̀ lákũ à òńnɛ nà ò a dɛ̀, akũ kína nɛ́ kparanↄ fùtɛ ò dì ń baragbãsↄ̃nↄ kpɛ ò bàa lɛ̀. \v 30 Gↄrↄ kũ ò kú zɛ́n, Dauda a baaruu mà ò pì: Abusalomu kína nɛ́nↄ dɛ̀dɛ ń pínki, ń gbɛ̃ke dí gↄ̃ro. \v 31 Dauda fùtɛ à a pↄ́kasanↄ gà à kɛ̃̀, akũ à wùtɛ zĩtɛ. A ìbanↄ zɛi kũ ń pↄ́kasanↄ kɛ̃kɛ̃na. \v 32 Akũ Dauda vĩ̀ni Simɛa nɛ́ Yonadabu pì: Baa, ǹsungↄ̃ da ò n nɛ́ kɛfɛnnanↄ dɛ̀dɛ ń pínkiro, Aminↄ mɛ́ à gà ado. Ò yã pìi dↄ̃̀ Abusalomu wɛ́a zaa gↄrↄ kũ Aminↄ kùsi a dãre Tamaamɛ. \v 33 Ma dikiri kína, ǹsungↄ̃ yã pì kũna n nɛ̀sɛɛ gũnlo. N nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ dí gaga ń pínkiro, séde Aminↄ ado. \v 34 Abusalomu sↄ̃ à bàa lɛ̀. \p Kũ kɛfɛnna gudãkpãri wɛ́ zù, à è ò tɛ́ Oronaimu zɛ́n sĩ̀sĩgɛrɛɛi dasidasi. À gɛ̀ɛ à pì kínanɛ: Ma gbɛ̃nↄ è tɛ́ sĩ̀sĩgɛrɛɛi Oronaimu kpa. \v 35 Akũ Yonadabu pì kínanɛ: N è yá? N nɛ́nↄ mɛ́ òtɛn su gwe lákũ ma ònnɛ nà. \v 36 Kũ à yã pìi ò à làka, akũ kína nɛ́ pìnↄ kà gↄ̃̀nↄ, òtɛn wɛ̃nda ↄ́ↄ dↄ. Kína kũ a ìbanↄ ↄ́ↄ dↄ̀ ń pínki manamana dↄ. \p \v 37 Abusalomu bàa lɛ̀ à tà Amiudu nɛ́ Talamai, Gesuru kína kĩnaa. Kína Dauda sↄ̃ àdigↄ̃ a nɛ́ gana ↄ́ↄ dↄ gↄrↄ sĩnda pínki. \v 38 Kũ Abusalomu bàa lɛ̀ à tà Gesuru, à kú gwe ari wɛ̃̀ aakↄ̃. \v 39 Kũ kína Dauda nɛ̀sɛɛ kpàtɛ Aminↄ gana yã musu, akũ àtɛn Abusalomu bɛgɛ kɛ sà. \c 14 \s1 Abusalomu suna Yurusalɛmu \p \v 1 Zeruya nɛ́ Yoabu dↄ̃ kũ kína pↄ kpɛ́ kú Abusalomua, \v 2 akũ à gbɛ̃nↄ zĩ̀ Tɛkoa, ò nↄgbɛ̃ ↄ̃ndↄ̃de ke sɛ̀ ò sù kãao. Akũ à pìnɛ: Ǹ kɛ lándↄ̃ ntɛn wɛ̃nda kɛ bà. Ǹ gyaanↄ pↄ́kasanↄ da. Ǹsun nísi dↄkↄro. Ǹ kɛ lákũ nↄgbɛ̃ kũ a gbɛ̃ gà àtɛni a ↄ́ↄ dↄ à gìi kɛ̀ bà. \v 3 Ǹ gɛ́ kína kĩnaa lɛ, ǹ yã díkĩna onɛ. Akũ Yoabu yã kàka nↄgbɛ̃ pìinɛ. \v 4 Kũ Tɛkoa nↄgbɛ̃ pìi gɛ̀ɛ à kína lè, à kùtɛnɛ kũ à mìio zĩtɛ à pì: Kína, ǹ ma mì sí! \v 5 Akũ kína pì a là à pì: Bↄ́n ń yeii? À wèa à pì: Gyaanↄn ma ũ, ma zã gà. \v 6 Makũ n zↄ̀bleri, má nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ vĩ gbɛ̃nↄn pla. Kũ òtɛn fìti kɛ ń kↄ̃ tɛ̃nɛ bura, gbɛ̃ke kun à ń kpaatɛro. Akũ gbɛ̃ do a gbɛ̃ do lɛ̀ à dɛ̀. \v 7 Akũ ma bedenↄ fùtɛ ń pínki, ò pì makũ n zↄ̀bleriinɛ mà a nɛ́ kũ à a gbɛ̃ndo dɛ̀ɛ pì kpáḿma ò dɛ, kũ à a gbɛ̃ndo dɛ̀ yãi. Ò ye ò yàka mì'oro tɛ́de kũ à gↄ̃̀mɛnɛ túbibleri ũ pì tɛ́ dɛmɛ, de ma zã súngↄ̃ tↄ́ ke buri vĩ andunia gũn doro yãi. \v 8 Akũ kína pì nↄgbɛ̃ pìinɛ: Ǹ tá bɛ, mani yã gwa n yã pìi musu. \v 9 Akũ Tɛkoa nↄgbɛ̃ pìi pì: Ma dikiri kína, taari pì wí ma musu kũ ma de bedenↄ, mↄkↄ̃n ǹgↄ̃ kun taari sari kũ n kíkɛo. \v 10 Akũ kína pì: Tó gbɛ̃ke lɛ́ pà yã pìia, ǹ mↄ́ kãao ma kĩnaa la, ani le à wari dↄmma doro. \v 11 Akũ nↄgbɛ̃ pìi pì: Kína, ǹ sì kũ Dikiri n Ludao, de mↄrakari sún ma nɛ́ mɛ̀n do kũ à gↄ̃̀ lakiti kɛro yãi. Akũ kína pìi pì: Kũ Dikirio n nɛ́ pìi mìkã ke ni lɛ́tɛ zĩtɛro. \v 12 Akũ nↄgbɛ̃ pìi pì: Ma dikiri kína, makũ n zↄ̀bleri ǹ ma gba zɛ́ mà ɛra mà yã onnɛ. À wèa à pì: Ǹ o! \v 13 Akũ à pìnɛ: Bↄ́yãi n yã dí taka kpàkũsũ kũ Luda gbɛ̃nↄↄ? Yã kũ n òmɛnɛ mɛ́ à n da yãn, zaakũ ńdi gbɛ̃ kũ n pɛaa gbɛsɛ n su kãaoro. \v 14 Ó pínki óni ga, ónigↄ̃ de lán í kũ à kↄ̀tɛ zĩtɛ gbɛ̃ke dí le à sɛ̀tɛ doro bà. Luda dì gbɛ̃ kũ ò pɛ̀aa wɛ̃̀ndi boro, àdi zɛ́ wɛtɛ ade ɛra à suawamɛ. \v 15 Ma su yã pì o ma dikiri kínanɛmɛ, zaakũ gbɛ̃nↄ tò vĩna ma kũ. Akũ makũ n zↄ̀bleri ma pì mani yã pì onnɛ. Òdigↄ̃ dↄ̃ro ke ĩni ma wɛ́kɛna sí \v 16 ǹ ma bo gbɛ̃ kũ à ye à makũ kũ ma nɛ́o zĩtɛ kũ Luda tòwɛrɛ sí ó ↄĩ. \v 17 Ma dikiri kína, makũ n zↄ̀bleri ma pì n yã ni tó ma laakari kpátɛ, zaakũ ń de lán Luda malaikaa bàmɛ, ndì sã kpá yã mana kũ a vãniooi pínki. Dikiri n Luda gↄ̃ kú kũnwo. \p \v 18 Akũ kína pìnɛ: Ǹsun gí yã kũ matɛni n la onaairo. Akũ nↄgbɛ̃ pìi pì: Ǹ o ma dikiri kína! \v 19 Akũ kína a là à pì: Yoabu lɛ́ kú yã pìi gũn yá? Nↄgbɛ̃ pìi wèa à pì: Ma dikiri kína, kũ n kunnaao yã kũ n òo pì gɛna arɛ kũ kpɛo vĩro. Ee, n zↄ̀bleri Yoabu mɛ́ à yã pìi kàkamɛnɛ pínki. \v 20 N zↄ̀bleri Yoabu kɛ̀ lɛ, de à le à yã kũ à lokona tera díkũ kɛkɛ yãimɛ. Ma dikiri, ń ↄ̃ndↄ̃ lán Luda malaikaa bàmɛ, ń yã kũ à kɛ̀ andunia gũn dↄ̃ pínki. \v 21 Akũ kína gɛ̀ɛ à ò Yoabunɛ: Tↄ̀, mani yã pì kɛ sà. Ǹ gɛ́ ǹ kɛfɛnna Abusalomu gbɛsɛ ǹ su kãao. \v 22 Akũ Yoabu kùtɛ kínanɛ kũ à mìio, à a sáabu kpà à pì: Ma dikiri kína, makũ n zↄ̀bleri, ma dↄ̃̀ gbãra sà kũ ma yã kàngu, zaakũ n ma yã mà. \v 23 Akũ Yoabu fùtɛ à gɛ̀ɛ à Abusalomu gbɛ̀sɛ zaa Gesuru à sù kãao Yurusalɛmu. \v 24 Akũ kína pì: Ǹ onɛ à gɛ́ vutɛ a zĩda bɛa, ó wɛ́ ni kɛ siikↄ̃ro. Akũ Abusalomu gɛ̀ɛ à vùtɛ a bɛa, odi wɛ́ sikↄ̃lɛ kũ kínaoro. \p \v 25 Gↄ̃ mana ke kú Isarailanↄ tɛ́ lán Abusalomu bàro. Òdigↄ̃ a manakɛ yã o manamana. Sɛna zaa a gɛ̀sɛɛa ari à gɛ̀ɛ pɛ́ a mìdangura mamberu ke kúaro. \v 26 Àdigↄ̃ a mì bo wɛ̃̀ kũ wɛ̃̀ɛomɛ. Àdi kɛa tìkisi. Tó à bò, àdi yↄ̃ kilooa, a tìkisii dìgↄ̃ de kiloo plala. \v 27 À nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ ì gbɛ̃nↄn aakↄ̃ kũ nɛ́nↄgbɛ̃o mɛ̀n do. Nɛ́nↄgbɛ̃ pì tↄ́n Tama. Nↄ manamɛ. \v 28 Abusalomu kú Yurusalɛmu ari wɛ̃̀ pla wɛ́sina kínalɛ sari. \p \v 29 Akũ à Yoabu sìsi à gɛ́arɛ kína kĩnaa, ama Yoabu dí we à sù a kĩnaaro. Akũ à ɛ̀ra à a sìsi dↄ, adi we à sùro. \v 30 Akũ à pì a zĩkɛrinↄnɛ: À Yoabu bura kũ à kú ma pↄ́ sarɛ gwa, a nagã mà. À gɛ́ à tɛ́ sↄ̃a. Akũ Abusalomu zĩkɛrinↄ gɛ̀ɛ ò tɛ́ sↄ̃̀ Yoabu bura pìia. \v 31 Akũ Yoabu fùtɛ à gɛ̀ɛ Abusalomu bɛa, à a là à pì: Bↄ́yãi n zĩkɛrinↄ tɛ́ sↄ̃̀ ma buraaa? \v 32 Akũ Abusalomu wèa à pì: Ǹ gwa, ma gbɛ̃ zĩ̀mma ma pì ǹ mↄ́ mà n zĩ kínaa, de ǹ a la bↄ́ mɛ́ à tò à ma gbɛsɛ zaa Gesuru à sù kũmaoo? Ma kunna gwe sã̀namɛnɛ de gu díla! Má ye mà kↄ̃ e kũ kínao tera. Tó má taari ke vĩ, à ma dɛ. \v 33 Akũ Yoabu gɛ̀ɛ à yã pìi ò kínanɛ. Akũ kína Abusalomu sìsi. Kũ à sù, à kùtɛnɛ kũ a mìio zĩtɛ. Akũ kína lɛ́ pɛ̀a. \c 15 \s1 Abusalomu bona Dauda kpɛ \p \v 1 Abire gbɛra Abusalomu sↄ̃go lè a zĩdanɛ kũ sↄ̃nↄ kũ gↄ̃gbɛ̃nↄ gbɛ̃nↄn bupla akuri kũ onigↄ̃ bàa lɛ́ a arɛnↄ. \v 2 Àdi futɛ kↄnkↄkↄnkↄ àgↄ̃ zɛna bĩnilɛ sarɛ. Tó gbɛ̃ yã vĩ kũ a gbɛ̃dakeo àtɛn gɛ́o kína kĩnaa à kɛkɛnɛ, Abusalomu dì ade sísi à pinɛ: Wɛ̃tɛ kpaten n bonn? Tó à wèa à pì: Makũ n zↄ̀bleri ma bo Isaraila buri dí gũmmɛ, \v 3 akũ Abusalomu dì pinɛ: N yã nnamɛ, à zɛ́ vĩ, ama kína gbɛ̃ke kun à sã kpá n yãiro. \v 4 Abusalomu dì ɛra à pi: Tó ò ma kɛ yãkpatɛkɛri ũ ó bùsun, gbɛ̃ kũ à yã vĩ ke gbɛ̃ kũ àtɛn gbɛ̃ gbɛka yãkpatɛkɛkia ń pínki anigↄ̃ su ma kĩnaa, manigↄ̃ a yã kɛkɛnɛ a zɛ́a. \v 5 Tó gbɛ̃ sù à kùtɛ a arɛ, àdi ↄ bo à ade kũ à lɛ́ pɛ́a. \v 6 Lɛn àdigↄ̃ kɛ lɛ Isaraila kũ òtɛn su yãkpatɛ kɛ kína kĩnaanↄnɛ ń pínki, akũ ń swɛ̃̀ɛ tà a kpa. \p \v 7 Wɛ̃̀ siikↄ̃ gbɛra à pì kínanɛ: Ǹ ma gba zɛ́ mà gɛ́ la kũ ma dà Dikirinɛ sa o zaa Ɛblↄnu. \v 8 Makũ n zↄ̀bleri ma lɛ́ pìi gbɛ̃̀nɛ gↄrↄ kũ má kú Gesuru, Siria bùsun ma pì: Tó Dikiri tò ma su Yurusalɛmu, mani sa oa Ɛblↄnumɛ. \v 9 Kína pìnɛ: Ǹ gɛ́ ǹ su aafia! Akũ à fùtɛ à gɛ̀ɛ Ɛblↄnu. \v 10 À gbɛ̃nↄ zĩ̀ Isaraila burinↄ kĩnaa pínki à pì: Tó a kuru'ũ mà dↄ, à pi Abusalomu mɛ́ à kí blè Ɛblↄnu. \v 11 Gↄrↄ kũ àtɛn futɛ Yurusalɛmu à gbɛ̃nↄ sìsi gbɛ̃nↄn wàa do ò gɛ́ kãáo, akũ ò gɛ̀ɛ kũ nɛ̀sɛ mɛ̀n doo, ò yã pìi asiri dↄ̃ro. \v 12 Gↄrↄ kũ àtɛn sa o, à Gilo gbɛ̃ Aitofɛli, Dauda lɛ́dammarii sìsi zaa a bɛ wɛ̃tɛn, akũ lɛ́kpakũsũna Daudai tɛn kara. Gbɛ̃ kũ ò kú kũ Abusalomuonↄ dasi tɛn kara. \s1 Dauda bàasinaa \p \v 13 Baarukparii sù à pì Daudanɛ: Isarailanↄ swɛ̃̀ɛ tà Abusalomua. \v 14 Akũ Dauda pì a ìba kũ ò kú kãao Yurusalɛmunↄnɛ: À futɛ ò bàa lɛ́. Tó ódi kɛ lɛro, óni le ò bo Abusalomu ↄĩro. Ò kɛ likalika. Tó ódi kɛ likalikaro, ani ó le la, ani ó ásaru kɛ, ani wɛ̃tɛdenↄ dɛdɛ kũ fɛ̃nɛdao. \v 15 Kína ìbanↄ pìnɛ: Ó dikiri kína, yã kũ n zɛo pínki, ókↄ̃nↄ n zↄ̀blerinↄ o lakamɛ. \v 16 Akũ kína dà zɛ́n. A bedenↄ bò ò tɛ̀i ń pínki, ama à a nↄ yìgisaride mɛ̀n kurinↄ tò gwe ògↄ̃ bɛ gwa. \v 17 Kína dà zɛ́n lɛ kũ a gbɛ̃nↄ. Kũ ò kà wɛ̃tɛ kpɛ, à lìtɛ à zɛ̀. \v 18 Akũ a ìbanↄ pínki kũ a dogarinↄ kũ Gatadenↄ gbɛ̃nↄn wàa aakↄ̃ kũ ò tɛ́i zaa Gatanↄ gɛ̃̀tɛ ń pínki. \p \v 19 Akũ kína pì Gata gbɛ̃ Itainɛ: Bↄ́yãi ntɛn gɛ́ kũoomɛɛ? Ǹ ɛra ǹ tá ǹgↄ̃ kú kũ kína dufuo, zaakũ gbɛ̃ zĩ̀tↄↄmɛ n ũ, n bo n bùsummɛ. \v 20 N suna dí gↄrↄ pla kɛro, akũ ń ye ǹgↄ̃ likara zↄ̃ kũoo yá? Má dↄ̃ gu kũ matɛn gɛ́nlo. Ǹ n gbɛ̃nↄ kakara ǹ tá kũńwo. Dikiri gbɛ̃kɛ kũ náani yão kɛnnɛ. \v 21 Akũ Itai wèa à pì: Ma dikiri kína, kũ Dikiri kunnaao kũ n kunnaao, gu kũ ń kun pínki, makũ n zↄ̀bleri manigↄ̃ kú gwemɛ, mani ga yá kesↄ̃ manigↄ̃ kun yá. \v 22 Akũ Dauda pìnɛ: Ǹ domɛnɛ arɛ ò gɛ́! Akũ Gata gbɛ̃ Itai ɛ̀ra à dà zɛ́n kũ a gbɛ̃nↄ kũ a danɛ kũ ò kú kãaonↄ ń pínki. \v 23 Kũ òtɛn gɛ̃ zɛ́la ń pínki, akũ bùsudenↄ wiki lɛ̀. Kũ kína bikũ̀ Kidironua, akũ ń pínki ò gbáranna zɛ́ sɛ̀. \p \v 24 Zadↄki kú gwe dↄ kũ Levinↄ ń pínki. Ò Luda bàka kunna kũńwo àkpati sɛna. Ò àkpatii pìi dìtɛ Abiata sarɛ ari gbɛ̃nↄ bↄ̀tɛ wɛ̃tɛn ò làka ń pínki. \v 25 Akũ kína pì Zadↄkinɛ: Ǹ Luda àkpati sɛ́ ǹ gɛ̃o wɛ̃tɛ gũn. Tó ma Dikiri pↄnna lè, ani tó mà su mà wɛ́ sialɛ kũ a kúkio. \v 26 Tó à pì ma yã dí káaguro sↄ̃, ma laka. À kɛmɛnɛ lákũ à kɛ̀arɛ mana nà. \v 27 Akũ kína ɛ̀ra à pì sa'ori Zadↄkinɛ: Wɛ́gupu'eriimɛ n ũroo? Ǹ ɛra ǹ tá wɛ̃tɛ gũn aafia kũ n nɛ́ Aimazao kũ Abiata nɛ́ Yonatão. À tá kũ á nɛ́ gbɛ̃nↄn pla pìnↄ. \v 28 Manigↄ̃ zɛna swabikũkia sɛ̃̀ntɛ ari mà baaru maáwa. \v 29 Akũ Zadↄki kũ Abiatao Luda àkpatii sɛ̀ ò tào Yurusalɛmu, akũ ò gↄ̃̀ gwe. \v 30 Dauda tɛn Kùkpɛ sĩ̀sĩ kũ àtɛn ↄ́ↄ dↄ. À pↄ́ kù a mìia, à kyate kpanaro. Gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ pↄ́ kù ń mìia ń pínki, òtɛn ↄ́ↄ dↄdↄ òtɛn gɛ́o. \v 31 Kũ ò pì Daudanɛ Aitofɛli kú gbɛ̃ kũ ò zɛ̀ kũ Abusalomuonↄ tɛ́, akũ Dauda adua kɛ̀ à pì: Dikiri, ǹ tó a lɛ́damma gↄ̃ de yã fayasaride ũ. \p \v 32 Kũ Dauda kà sĩ̀sĩ mìsↄ̃ntɛa, gu kũ donyĩkɛki kún, Aki gbɛ̃ Usai sù à dàalɛ, a uta kɛ̃na akũsↄ̃ bùsu kú a mìia. \v 33 Dauda pìnɛ: Tó n gɛ kũmao, ĩnigↄ̃ demɛnɛ aso ũmɛ. \v 34 Tó n ɛra n ta wɛ̃tɛn, akũ n ò Abusalomunɛ a zↄ̀bleriimɛ n ũ sↄ̃, ĩni Aitofɛli lɛ́damma gboromɛnɛmɛ. Ǹ pinɛ a de zↄ̀bleriimɛ n ũ yã, ama tera n gↄ̃ a zↄ̀bleri ũmɛ sà. \v 35 Sa'orinↄ Zadↄki kũ Abiatao gↄ̃ kú kũnwo gwe. Ǹ yã kũ n mà kínabɛa babańnɛ pínki. \v 36 Ń nɛ́ gbɛ̃nↄn planↄn kú kũnwo gwe, Zadↄki nɛ́ Aimaza kũ Abiata nɛ́ Yonatão. Tó n yãke mà, ǹ nɛ́ pìnↄ zĩ ò su ò omɛnɛ. \v 37 Akũ Dauda gbɛ̃nna Usai pìi tà, à kà Yurusalɛmu gↄrↄ kũ Abusalomu tɛn gɛ̃. \c 16 \s1 Dauda kũ Zibao kũ Simɛio \p \v 1 Kũ Dauda vĩ̀ sĩ̀sĩ mìdangurala fíti, à è Mɛfibosɛ bɛgwari Ziba gàarii yĩ̀ zaakinↄnɛ mɛ̀n pla, àtɛn su daalɛ. Ò burodi sɛna mɛ̀n wàa do kũ geepi kàraao mɛ̀n basↄↄro kũ kaka nɛ́ kàraao mɛ̀n basↄↄro kũ sèwɛ̃o tùru do. \v 2 Akũ Dauda Ziba là à pì: Bↄ́ mɛ́ à tò n su kũ abireoo? Ziba wèa à pì: Kína, zaakinↄ bi n bedenↄ pↄ́mɛ ò dia. Burodi kũ kàranↄ bi n gbɛ̃nↄ pↄ́blemɛ. Wɛ̃ sↄ̃, gbɛ̃ kũ ò kpàsa gbáranna gũnnↄ pↄ́minaamɛ. \v 3 Kína a là à pì: N dikiri kũ à kɛ̀ sari daikore kú mámɛ? Ziba wèa à pì: À gↄ̃̀ Yurusalɛmu, zaakũ àtɛn da Isarailanↄ a ká a dizi kpatan gbãramɛ. \v 4 Akũ kína pìnɛ: Pↄ́ kũ Mɛfibosɛ vĩ pínki gↄ̃̀ n pↄ́ ũ. Akũ Ziba pì: Má kútɛ dí! Ma dikiri kína, ǹ tó màgↄ̃ n pↄnna le lɛ. \p \v 5 Kũ kína Dauda nà Bahurimui, à è gↄ̃gbɛ̃ ke bò. A tↄ́n Simɛi, Gera nɛ́mɛ. Àkũmɛ buri dokↄ̃nↄ kũ Solu bedenↄ. À bò wɛ̃tɛ gũn, àtɛn Dauda ká. \v 6 Àtɛn gbɛ̀ zuzu kína Daudai kũ a gbɛ̃nↄ, bee kũ a zĩ̀karinↄ kũ a dogarinↄn kú a ↄplai kũ a ↄzɛio ń pínki. \v 7 Àtɛni a sↄ̃sↄ̃ àtɛn pi: Ǹ gɛ́! Ǹ gɛ́! Gbɛ̃dɛri! Pↄ́ pã! \v 8 Dikiri fĩna bònnɛ Solu kũ n kí blè a gɛ̃nɛ ũ bedenↄ dɛdɛna yã yãi. Dikiri n bo kpatan à n nɛ́ Abusalomu kàn. Ásaru kɛ̀mma sà, zaakũ gbɛ̃dɛriimɛ n ũ. \v 9 Akũ Zeruya nɛ́ Abisai pì kínanɛ: Ma dikiri kína, à mana gbɛ̃da gɛ̀ dí gↄ̃ n sↄ̃sↄ̃ro. Ǹ tó mà gɛ́ mà a mì zↄ̃. \v 10 Akũ kína pì: Zeruya nɛ́nↄ, bↄ́ mɛ́ à ó kakaraa? Tó Dikiri mɛ́ à ònɛ à ma sↄ̃sↄ̃, akũ àtɛni ma sↄ̃sↄ̃, dí mɛ́ ani fↄ̃ à a la à pi, bↄ́yãi àtɛn kɛ lɛɛ? \v 11 Akũ Dauda ò Abisainɛ kũ a ìbanↄ ń pínki à pì: À gwa, ma zĩda nɛ́'ina mɛ́ àtɛn wɛtɛ à ma dɛ. Oni Biliaminu buri díkĩna pↄ́ o dↄ yá? À a tó gwe. Tó Dikiri mɛ́ à pìnɛ à ma sↄ̃sↄ̃, à manamɛ. \v 12 Òdigↄ̃ dↄ̃ro ke Dikiri ni ma wari dↄ̃ à fĩna bomɛnɛ kũ yã manao sↄ̃sↄ̃ kũ òtɛn kɛmɛnɛ gbãra yãi. \v 13 Kũ Dauda tɛ́ zɛ́n kũ a gbɛ̃nↄ, Simɛi tɛ́ sĩ̀sĩ pãnde kpadoi, àtɛni a sↄ̃sↄ̃ àtɛni gbɛ̀ zuzui àtɛn bùsu fã. \v 14 Kũ kína kũ a gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ kà swai, ò kpàsa, akũ ò kámma bò gwe. \s1 Abusalomu kana Yurusalɛmu \p \v 15 Abusalomu kà Yurusalɛmu kũ Isarailanↄ ń pínki. Aitofɛli kú kãao. \v 16 Akũ Dauda gbɛ̃nna Usai, Aki gbɛ̃ gɛ̀ɛ à Abusalomu lè à pìnɛ: Luda n dↄ̃ kũ aafiaao Zaaki! Luda n dↄ̃ kũ aafiaao Zaaki! \v 17 Abusalomu a là à pì: Gbɛ̃kɛ kũ ń vĩ kũ n gbɛ̃nnaon gwe yá? Bↄ́yãi ńdi gɛ́ kũ n gbɛ̃nnaoroo? \v 18 Usai wèa à pì: Lɛnlo! Gbɛ̃ kũ Dikiri kũ gbɛ̃ díkĩnanↄ sɛ̀ pↄ́n ma ũ. Ma zɛ kũ kína kũ Isarailanↄ kàa pìio. \v 19 Abire gbɛra dↄ, dí mɛ́ à mana mà zↄ̀ blenɛ, n baasii? Lákũ ma zↄ̀ↄ blè n denɛ nà, lɛn mà blennɛ lɛ. \p \v 20 Abusalomu pì Aitofɛlinɛ: À lɛ́ dawá. Bↄ́n óni kɛɛ? \v 21 Akũ Aitofɛli wèa à pì: Ǹ gɛ́ ǹ wútɛ kũ n de nↄ yìgisaride kũ à ń tó la òtɛn bɛ gwanↄo, de Isarailanↄ le ò dↄ̃ ń pínki kũ n tò n de ye n kãiro, gbɛ̃ kũ ò kú kũnwonↄ gbãna ni kara. \v 22 Akũ ò bizakuta dↄ̀ Abusalomunɛ kpɛ́ musu, akũ à gɛ̀ɛ à wùtɛ kũ a de nↄ pìnↄ gwe Isarailanↄ pínki wára. \v 23 Gↄrↄ birenↄa lɛ́ kũ Aitofɛli dì daḿma de lán gbɛ̃ kũ à yã gbɛ̀ka Ludaa yã bàmɛ. Lɛn Aitofɛli lɛ́damma de lɛ Daudanɛ kũ Abusalomuo ń pínki. \c 17 \s1 Usai ↄ̃ndↄ̃kɛna Abusalomunɛ \p \v 1 Aitofɛli pì Abusalomunɛ: Tó makũmɛ, mani zĩ̀karinↄ sɛ́ gbɛ̃nↄn dúbu kuri awɛɛpla mà pɛ́tɛ Daudai kũńwo gwãaniala. \v 2 Mani lɛ́tɛa gↄrↄ kũ à kpàsa a ↄ bùsa, mani a fu. A gbɛ̃nↄ ni bàa lɛ́ ń pínki, mani a dɛ ado, \v 3 mani sunnɛ kũ gbɛ̃ pìnↄ ń pínki. Gbɛ̃ kũ ntɛn wɛtɛ ǹ dɛ ganan gbɛ̃ pìnↄ suna ũ ń pínki. Tó à gà, gbɛ̃ kparanↄ ni gↄ̃ aafia ń pínki. \v 4 Yã pìi kɛ̀ Abusalomunɛ nna kũ Isaraila gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ ń pínki. \v 5 Akũ Abusalomu pì: Ò Aki gbɛ̃ Usai sísi dↄ ò ma lákũ ani o nà se. \v 6 Kũ Usai kà, Abusalomu pìnɛ: Lákũ Aitofɛli ò nàn dí. Ò kɛ lákũ à ò nàn yá? Ke òsun kɛ lɛro. N è deramɛɛ? \v 7 Usai wèa à pì: Lɛ́ kũ Aitofɛli dàáwa gbãra manaro. \v 8 Ń n de dↄ̃ kũ a gbɛ̃nↄ. Zĩ̀kari mananↄmɛ ń ũ, ò pãsĩ lán músu nɛ́rande kũ ò a nɛ́nↄ sìaa bàmɛ. N de bi zĩ̀kariimɛ, ani we à i gu dokↄ̃nↄ kũ a gbɛ̃nↄoro. \v 9 Gu kũ à kun tera, anigↄ̃ utɛna gbɛ̀wɛɛɛ gũn ke gukea. Tó à sù à lɛ̀tɛ ó gbɛ̃nↄa káaku sↄ̃, gbɛ̃ kũ à a baaruu mà ni pi, ò zĩ̀i blè Abusalomu zĩ̀karinↄamɛ. \v 10 Bee gↄ̃sa gbãna kũ à wↄ́rↄgↄ vĩ lán músuu bànↄ swɛ̃̀ ni kɛ̃ńgumɛ, zaakũ Isarailanↄ dↄ̃ ń pínki kũ n de bi zĩ̀kari manamɛ, akũsↄ̃ gↄ̃sa gbãnanↄn kú kãao. \v 11 Abire yãi lɛ́damma yã kũ má vĩn dí. Ǹ Isarailanↄ kakaranyĩ ń pínki zaa Dani ari gɛna Bɛsɛba, ògↄ̃ dasi lán ísiralɛ bùsu'atɛ̃ bà, ǹ dońnɛ arɛ zĩ̀lan. \v 12 Óni a le gu kũ à kun pínki, óni lɛ́tɛa lán plí dì kↄ́tɛ zĩtɛa nà. Àpi kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ ń pínki, ń gbɛ̃ke ni boro. \v 13 Tó à sù à gɛ̃̀ wɛ̃tɛ ke gũmmɛ sↄ̃, Isaraila gbɛ̃ sĩnda pínki ni bà sɛ́ à gɛ́o gwe, oni wɛ̃tɛ pì kátɛbↄnↄ gátɛ ò táo guvutɛn. Bee a gbɛ̀ kaso ke, oni e gwe doro. \v 14 Akũ Abusalomu kũ Isarailanↄ pì ń pínki: Usai lɛ́damma mana de Aitofɛli pↄ́la. Dikiri mɛ́ à zɛ̀o à Aitofɛli lɛ́damma mana pìi gboro, de à le à Abusalomu ásaru kɛ yãi. \p \v 15 Akũ Usai ò sa'ori Zadↄkinɛ kũ sa'ori Abiatao à pì: Aitofɛli lɛ́ dà Abusalomua kũ Isaraila gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ à pì à kɛ lán dí bà, akũ ma lɛ́ dàḿma ma pì ò kɛ lán dí bà. \v 16 À gbɛ̃nↄ zĩ likalika ò gɛ́ ò o Daudanɛ àsun i swabikũkiaro, à bikũ likalika, de òsun àpii kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ dúgu zↄ̃ro yãi. \v 17 Yonatã kũ Aimazao kú Ɛnlogɛli, zaakũ oni fↄ̃ ò bo gupuraa Yurusalɛmuro. Akũ nↄkpare zĩkɛri ke gɛ̀ɛ à òńnɛ ò gɛ́ baaruu pìi kpá kína Daudanɛ. \v 18 Akũsↄ̃ kɛfɛnna ke ń é, akũ à gɛ̀ɛ à ò Abusalomunɛ. Gbɛ̃nↄn pla pìnↄ dà zɛ́n gↄ̃̀nↄ, ò gɛ̀ɛ gbɛ̃ke bɛa Bahurimu. Lↄ̀gↄ kú ↄnn gwe, akũ ò gɛ̃̀n. \v 19 Akũ bede pì nanↄ lↄ̀gↄↄ pì nɛ́ kpàalɛ à pↄ́blewɛ fã̀tɛa, gbɛ̃ke a yã dↄ̃ro. \v 20 Kũ Abusalomu gbɛ̃nↄ sù nↄgbɛ̃ pì bɛa ò pì: Aimaza kũ Yonatão kú mámɛɛ? À wèḿma à pì: Ò bikũ̀ swa'ↄnɛa. Ò ń wɛ́tɛ, odi ń ero, akũ ò ɛ̀ra ò tà Yurusalɛmu. \v 21 Kũ ò tà, akũ gbɛ̃nↄn pla pìnↄ bↄ̀tɛ lↄ̀gↄↄ pìi gũn, ò gɛ̀ɛ ò pì kína Daudanɛ: Ǹ bikũ swaa likalika, zaakũ Aitofɛli n kpakpa kũ yã vãniomɛ. \v 22 Dauda dà zɛ́n kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ ń pínki, ò bikũ̀ Yodaa. Kũ gu dↄ̀, ń gbɛ̃ke dí gↄ̃ro, ò bikũ̀ ń pínki. \v 23 Kũ Aitofɛli è òdi zĩ kɛ a lɛ́damma yãaro, à fùtɛ à gàarii yĩ̀ a zaakinɛ à tà a bɛ wɛ̃tɛn. À a bɛ pↄ́nↄ nàkↄ̃a, akũ à a zĩda lòko à gà, akũ ò a vĩ̀ a de mirawɛɛn. \p \v 24 Dauda gɛ̀ɛ Manaimu, akũ Abusalomu bikũ̀ Yodaa kũ Isarailanↄ ń pínki. \v 25 Abusalomu Amasa dìtɛ zĩ̀karinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ Yoabu gɛ̃nɛ ũ. Amasa bi Sumaila buri Yɛta nɛ́mɛ. A dan Naasa nɛ́ Abigaili ũ, Yoabu da Zeruya dakũnamɛ. \v 26 Isarailanↄ kũ Abusalomuo bùraa kɛ̀ Giliada bùsun. \p \v 27 Kũ Dauda kà Manaimu, Naasa nɛ́ Sobi, Raba wɛ̃tɛ kũ à kú Amↄninↄ bùsun gbɛ̃ sù kũ Lodɛba gbɛ̃ Amiɛli nɛ́ Makio kũ Rogɛlimu kũ à kú Giliada bùsun gbɛ̃ Bazilaio. \v 28 Ò sù kũ wutɛbↄnↄ kũ tanↄ kũ oronↄ kũ éseo kũ nagão kũ wísitio kũ pↄ́blewɛ kpatanaao kũ bláo kũ dò pↄ́nↄ \v 29 kũ zↄ́o kũ vĩfãaniio kũ sã nↄ̀bↄↄo kũ gàsiio, ò kpà Daudaa kũ gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ ò ble, zaakũ ò pì: Nà kũ ímio gbɛ̃ pìnↄ dɛ̀ gbárannan, ò kpàsa. \c 18 \s1 Abusalomu ganaa \p \v 1 Dauda gbɛ̃ kũ ò kú kãaonↄ kàkara, akũ à gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ dìtɛditɛ gbɛ̃nↄn wàa sↄsↄↄronↄnɛ kũ gbɛ̃nↄn basↄsↄↄronↄ. \v 2 Akũ à a zĩ̀karii pìnↄ kpàatɛtɛ gã̀ aakↄ̃. À gã̀ do nà Zeruya nɛ́ Yoabunɛ a ↄĩ, a do sↄ̃ Yoabu dakũna Abisai ↄĩ, a do sↄ̃ Gata gbɛ̃ Itai ↄĩ. Akũ kína pì a zĩ̀karinↄnɛ: Makũmɛ mani doárɛ arɛ. \v 3 Akũ gbɛ̃nↄ pì: Ǹsun gɛ́ro. Tó o sù o bàa lɛ̀, oni ó yã daro. Bee tó ó gbɛ̃ kpadonↄ gàga, oni ó yã daro. Mↄkↄ̃n òtɛni n gwa de gbɛ̃nↄn dúbu kurinↄla. N kpanawái wɛ̃tɛ gũn mɛ́ à mana. \v 4 Akũ kína pìńnɛ: Lákũ à kɛ̀árɛ mana nàn mani kɛ. Kína gɛ̀ɛ à zɛ̀ bĩnilɛ sarɛ, akũ zĩ̀karinↄ bↄ̀tɛ gã̀ kũ gã̀ao gbɛ̃nↄn basↄsↄↄronↄ kũ gbɛ̃nↄn wàa sↄsↄↄronↄo. \v 5 Akũ kína yã dìtɛ Yoabunɛ kũ Abisaio kũ Itaio à pì: À kɛ kɛfɛnna Abusalomunɛ busɛbusɛ ma yãi. Zĩ̀karinↄ yã kũ kína dìtɛ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄnɛ Abusalomu yã musu mà ń pínki. \v 6 Zĩ̀karinↄ bↄ̀tɛ ò gɛ̀ɛ lákpɛn, de ò zĩ̀ ká kũ Isarailanↄ, akũ ò sì kↄ̃ tɛ́ Ɛflaimu dàkon. \v 7 Dauda zĩ̀karinↄ zĩ̀i blè Isarailanↄa. Gbɛ̃ kũ ò gàga zĩ bireanↄn dasi, gbɛ̃nↄn dúbu baromɛ. \v 8 Zĩ̀i pìi dà bùsuu pìla pínki, akũ zĩ birea sɛ̃̀ntɛ gbɛ̃nↄ blè dasi de fɛ̃nɛdala. \p \v 9 Kũ Abusalomu kpàkũ kũ Dauda gbɛ̃nↄ, à dina baragbãsↄ̃ kpɛ. Akũ baragbãsↄ̃ pìi gɛ̀ɛ gbiri lí zↄ̃kↄ̃ gã̀nↄ gbáru, akũ a wakaa kpà lígãn gíngin, akũ a sↄ̃ pìi gɛ̃̀ zɛ́la, à gↄ̃̀ lokona lígãn gwe. \v 10 Kũ gbɛ̃ke a è, à gɛ̀ɛ à pì Yoabunɛ: Ma Abusalomu è lokona lígãn. \v 11 Akũ Yoabu pì gbɛ̃ kũ à baaruu pìi kpàarɛnɛ: Bↄ́ↄↄ? N a è yá? Bↄ́yãin ńdi a lɛ́ n dɛ̀roo? De yã ma n gba andurufu kuri kũ zĩ̀ka'asaao. \v 12 Akũ gbɛ̃ pìi wè Yoabua à pì: Bee tó ò andurufu wàa sↄↄro yↄ̃̀ ò kà ma ↄn, mani fↄ̃ mà ↄ pá kína nɛ́ pìiaro, zaakũ kína yã dìtɛnnɛ kũ Abisaio kũ Itaio ó sã mà, à pì ò kɛ kɛfɛnna Abusalomunɛ busɛbusɛ. \v 13 Tó ma a dɛ̀, de ma ásaru kɛ̀ ma zĩdanɛmɛ. A ke utɛna kínanɛro, mↄkↄ̃n sↄ̃ ĩni zɛ kũmaoro. \v 14 Yoabu pì: Mani n dã doro. Akũ à sári sↄ̃ntɛ sɛ̀ mɛ̀n aakↄ̃, à gɛ̀ɛ à Abusalomu zↄ̃̀o a swɛ̃̀n gↄrↄ kũ à lokona lígãn bɛ̃nɛ. \v 15 Akũ Yoabu zĩ̀kapↄnↄsɛri gbɛ̃nↄn kurinↄ lìkai ò a dɛ̀. \p \v 16 Akũ Yoabu kuru pɛ̀ à a zĩ̀karinↄ dã̀dã, akũ ò kámma bò kũ pɛtɛna Isarailanↄiio. \v 17 Ò Abusalomu gɛ̀ɛ sɛ̀ ò zù wɛ̀ɛ zↄ̃kↄ̃ↄ gũn lákpɛn gwe, akũ ò gbɛ̀ɛ kàkaraa, à gↄ̃̀ gbɛ̀didikↄ̃ana zↄ̃kↄ̃ ũ. Isarailanↄ sↄ̃ ò bàa lɛ̀, ń baadi tà a bɛa. \p \v 18 Gↄrↄ kũ Abusalomu kun, à gbɛ̀ɛ pɛ̀tɛ a zĩdanɛ Kína guvutɛn, zaakũ à pì á nɛ́gↄ̃gbɛ̃ vĩro, akũ á ye a tↄ́ garo. À a zĩda tↄ́ kpà gbɛ̀ kũ à pɛ̀tɛ pìinɛ, akũ òdigↄ̃ gwe sísi Abusalomu Dↄngupↄ ari kũ a gbãrao. \s1 Dauda Abusalomu ga baarumanaa \p \v 19 Zadↄki nɛ́ Aimaza pì: Ǹ tó mà bàa lɛ́ mà gɛ́ baaru kpá kínanɛ, lákũ Dikiri yã nna kpàa nà à a bò a ibɛrɛnↄ ↄĩ. \v 20 Akũ Yoabu pìnɛ: Ĩni le ǹ baaru kpá gbãraro, sé gↄrↄ pãnde zĩ. Gbãra pↄ́ dín ĩni kpáro, kũ kína nɛ́ gà yãi. \v 21 Akũ Yoabu pì Etiopia burinɛ: Ǹ gɛ́ ǹ yã kũ n è o kínanɛ. Akũ Etiopia buri pìi kùtɛ Yoabunɛ à fùtɛ kũ bàao. \v 22 Zadↄki nɛ́ Aimaza ɛ̀ra à pì Yoabunɛ: Bee deramɛɛ, ǹ tó mà bàa lɛ́ màgↄ̃ tɛ́ Etiopia buri pì kpɛ. Akũ Yoabu pìnɛ: Nɛ́, bↄ́yãi ń ye ǹ gɛ́ɛ? Baaruu pì nigↄ̃ àre vĩnnɛro. \v 23 Akũ Aimaza pì: Bee deramɛɛ, má ye mà gɛ́mɛ. Akũ Yoabu pìnɛ: Ǹ gɛ́! Akũ à bàa lɛ̀ à gɛ̀ɛ à bↄ̀tɛ kũ swa sarɛ zɛ́o, à Etiopia buri pìi kɛ̃̀. \p \v 24 Dauda vutɛna wɛ̃tɛ bĩnilɛ gbà mɛ̀n planↄ dagura. Gudãkpãrii dìdi bĩnia ari gãnu pìi musu. Kũ à wɛ́ zù, à gbɛ̃ke è à tɛ́ kũ bàao. \v 25 À lɛ́ zù kínai à ònɛ. Akũ kína pì: Lákũ à tɛ́ ado nà, àtɛn su kũ baaru nnaomɛ. Kũ àtɛn su, à kà kãni. \v 26 Akũ gudãkpãrii pì gbɛ̃ pãnde è dↄ, àtɛn bàa lɛ́. À lɛ́ zù zɛ́dãkpãriii à pì: Gbɛ̃ pãnde tɛ́ a kpɛ dire kũ bàao, àtɛn su dↄ. Akũ kína pì: Àtɛn su kũ baaru nnaomɛ dↄ se. \v 27 Akũ gudãkpãrii pìi pì: Ma è gbɛ̃ káaku bàasina de lán Zadↄki nɛ́ Aimaza bàasinaa bà. Akũ kína pì: Gbɛ̃ manamɛ, baaru nnan àtɛn suo. \v 28 Aimaza lɛ́ zù kínai à pì: Aafia kun! Akũ à kùtɛ kínanɛ à mìi pɛ̀tɛ zĩtɛ à pì: Ò Dikiri n Luda sáabu kpá, à gbɛ̃ kũ ò kùsɛɛ bìrimmanↄ kpàmma, ma dikiri kína. \v 29 Akũ kína a là à pì: Kɛfɛnna Abusalomu kun kũ aafiaao yá? Aimaza wèa à pì: Kũ Yoabu tɛni n zↄ̀bleri zĩ kũ makũ n zↄ̀bleriio, ma mà zuka fùtɛ manamana, ama má dↄ̃ tó bↄ́ mɛ́ à sùro. \v 30 Kína pì: Ǹ zɛ kpado la gĩa. Akũ à zɛ̀ gwe. \p \v 31 Kũ Etiopia buri sù, à pì: Ma dikiri kína, ma sunnɛ kũ baaru nnaomɛ. Dikiri yã nna kpàmma gbãra, à n bo gbɛ̃ kũ ò bò n kpɛnↄ ↄĩ. \v 32 Akũ kína a là à pì: Kɛfɛnna Abusalomu kun kũ aafiaao yá? Etiopia buri pìi wèa à pì: Ma dikiri kína, Luda tó n ibɛrɛnↄ kũ gbɛ̃ kũ ò fùtɛ òtɛn wari dↄmmanↄ gↄ̃ lán kɛfɛnna pìi bà. \v 33 Swɛ̃̀ɛ kɛ̃̀ kínagu, à dìdi à gɛ̃̀ kpɛ́ kũ à kú gãnu pìi musu, akũ à ↄ́ↄ dↄ̀ gwe. Gↄrↄ kũ àtɛn didi gwe à pì: O'o ma nɛ́ Abusalomu! Ma nɛ́ Abusalomu! Ma gana n gɛ̃nɛ ũ sã̀na yã! Abusalomu ma nɛ́! Ma nɛ́! \c 19 \s1 Yoabu kpãkɛ̃na Daudai \p \v 1 Ò pì Yoabunɛ: Kína tɛn ↄ́ↄ dↄ, àtɛn wɛ̃nda kɛ Abusalomu yã musu. \v 2 Zĩ birea zĩ̀karinↄ zĩ̀blena pↄnna lì wɛ̃ndakɛna ũ, zaakũ ò mà ò pì, kína nɛ̀sɛɛ yàka a nɛ́ yã musu. \v 3 Zĩ birea zĩ̀karinↄ gɛ̃̀ wɛ̃tɛn sↄrↄrↄsↄrↄrↄ lán gbɛ̃ kũ ò bàa lɛ̀ zĩ̀lan, wé'i ń kũnↄ bà. \v 4 Kína pↄ́ kù a ãnla, àtɛn wɛ̃nda ↄ́ↄ dↄ àtɛn pi: O'o ma nɛ́ Abusalomu! Abusalomu ma nɛ́! Ma nɛ́! \p \v 5 Akũ Yoabu gɛ̀ɛ à kína lè kpɛ́n à pì: N wé'i dà n gbɛ̃nↄa gbãra. Ò n bo gbãra kũ n nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ kũ n nɛ́nↄgbɛ̃nↄ kũ n nↄnↄ kũ n nↄ yìgisaridenↄ. \v 6 N zãngurinↄn ń yeńyĩ, akũ ń zã n yenyĩdenↄgu. N mↄ̀wɛrɛ gbãra, ókↄ̃nↄ n zĩ̀kari gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ kũ ó gbɛ̃nↄ ódi kánnɛ pↄ́ke ũro. Ma dↄ̃̀ sà, tó Abusalomu kun gbãra, akũ ókↄ̃nↄ o gaga ó pínki, abirekũ mɛ́ ani kɛnnɛ nna. \v 7 Ǹ futɛ ǹ bo sà. Ǹ gɛ́ ǹ n gbɛ̃nↄ nɛ̀sɛ kpátɛńnɛ. Ma sìnnɛ kũ Dikirio, tó ńdi gɛ́ro, ń gbɛ̃ke ni i kũnwo la gwãanialaro. Abirekũ ni kɛnnɛ vãni de yã vãni kũ à n le zaa n kɛfɛnnakɛgↄrↄa ari suna gbãrala. \v 8 Akũ kína fùtɛ à gɛ̀ɛ à vùtɛ bĩnilɛa. Kũ ò ò gbɛ̃nↄnɛ kína vutɛna gãnun, akũ ò sù ò zɛ̀ a arɛ ń pínki. \s1 Dauda gbɛsɛnaa \p Isarailanↄ bàa lɛ̀, baadi tà a bɛa. \v 9 Isaraila burinↄ tɛ́ pínki gbɛ̃nↄ tɛn lɛ́kpakↄ̃ana kɛ ò pì: Kína ó sí ó ibɛrɛnↄa à ó bó Filisitininↄ ↄĩ, akũ à bàa lɛ̀ à bò ó bùsun Abusalomu yãi. \v 10 O Abusalomu kà kpatan, akũ à gà zĩ̀lan. Bↄ́n átɛn dã kũ kína gbɛsɛnaaoo? \p \v 11 Kína Dauda gbɛ̃nↄ zĩ̀ sa'ori Zadↄkia kũ sa'ori Abiatao à pì: Yã kũ Isarailanↄ tɛn o pínki gɛ̃̀ ma sãn zaa ma kúkia la. À yã díkĩna gbɛka Yuda gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄa à pi: Bↄ́yãi a gↄ̃ kpɛ kũ ma gbɛsɛnaaoo? \v 12 Ma gbɛ̃nↄ, pↄ́ dokↄ̃nↄnↄn ó ũ, ó aru dokↄ̃nↄmɛ. À kɛ̀ dera a gìi kɛ̀ kũ ma gbɛsɛnaaoo? \v 13 Ǹ o Amasanɛ pↄ́ dokↄ̃nↄnↄn ó ũ, ó aru dokↄ̃nↄmɛ. Tó mádi tó à gↄ̃̀ ma zĩ̀karinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ Yoabu gɛ̃nɛ ũ zaa gbãraro, Luda yã kɛmɛnɛ pãsĩpãsĩ. \v 14 A yã Yudanↄ swɛ̃̀ɛ blè, ń lɛ́ kɛ̀ dokↄ̃nↄ, akũ ò lɛ́gbãzã kɛ̀nɛ ò pì: Ǹ su kũ n gbɛ̃nↄ ń pínki. \p \v 15 Kína tɛn su, à kà Yodai, akũ Yudanↄ gɛ̀ɛ daalɛ zaa Giligala, de ò bikũ kãao swa pìia. \v 16 Gera nɛ́ Simɛi, Biliaminu buri kũ à kú Bahurimu wã̀ à gɛ́ da kína Daudalɛ kũ Yudanↄ. \v 17 Biliaminu burinↄn kú kãao gbɛ̃nↄn wàa sↄↄro. Solu bɛgwari Ziba gɛ̀ɛ dↄ kũ a nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gbɛ̃nↄn gɛ̃ronↄ kũ a zĩkɛri gbɛ̃nↄn baronↄ. Ò wã̀ ò kà Yoda lɛ́a kína ã, \v 18 de ò le ò bikũ kũ kínabɛdenↄ, ò yã kũ ani kɛ kínanɛ nna kɛ yãi. Akũ Gera nɛ́ Simɛi wùtɛ kína arɛ ari àgↄ̃ gɛ́ bikũ Yodaa. \v 19 À pìnɛ: Ma dikiri, ǹsun ma taari yã daro. Yã vãni kũ makũ n zↄ̀bleri ma kɛ̀nnɛ gↄrↄ kũ n bo Yurusalɛmu sún dↄnguro. Ma dikiri kína, ǹsungↄ̃ yã pì kũna n swɛ̃̀ɛ gũnlo. \v 20 Makũ n zↄ̀bleri, má dↄ̃ kũ ma durunna kɛ̀. Yusufu burinↄ tɛ́ ń pínki, makũmɛ ma dońnɛ arɛ ma su danlɛ gbãra ma dikiri kína. \v 21 Akũ Zeruya nɛ́ Abisai pì: Simɛi kína kũ Dikiri kàa kàmɛ. Adi ká ò a dɛroo? \v 22 Akũ Dauda pì: Zeruya nɛ́nↄ, bↄ́n ó vĩ kↄ̃oo? Á ye à zɛ́ zↄ̃mɛnɛ gbãran yá? Óni gbɛ̃ke dɛ Isarailanↄ bùsun gbãraro, zaakũ má dↄ̃ gbãra kũ makũmɛ Isarailanↄ kína ũ. \v 23 Akũ kína pì Simɛinɛ: Ĩni garo. Akũ kína la dànɛ. \p \v 24 Solu daikore Mɛfibosɛ gɛ̀ɛ da kínalɛ. Zaa gↄrↄ kũ kína bò wɛ̃tɛn ari gↄrↄ kũ à sù aafia, Mɛfibosɛ dí a gbá pípiro, adi a yĩkã zↄ̃zↄ̃ro, adi a pↄ́nↄ pípiro. \v 25 Kũ à bò Yurusalɛmu à sù à dà kínalɛ nà, akũ kína a là à pì: Mɛfibosɛ, À kɛ̀ dera ńdi gɛ́ kũmaoroo? \v 26 À wèa à pì: Ma dikiri kína, ma zĩkɛri mɛ́ à ↄ̃ndↄ̃ kɛ̀mɛnɛ. Ma ònɛ à gàari yĩmɛnɛ ma zaakinɛ mà dia mà gɛ́ kũnwo, zaakũ ɛrɛɛn ma ũ. \v 27 Ma dikiri kína, akũ à gɛ̀ɛ à makũ n zↄ̀blerii yàka n kĩnaa. Ma dikiri kína ń de lán Luda malaika bàmɛ. Ǹ kɛ lákũ à kɛ̀nnɛ mana nà. \v 28 Ma dikiri kína, à de yã n ma de bedenↄ dɛ̀dɛ ń pínki, akũ n makũ n zↄ̀bleri baka kàkara kũ n gbɛ̃ kũ òdi pↄ́ ble lɛɛlɛnↄ. Má zɛ́ vĩ mà kútɛ ke kɛnnɛ doro. \v 29 Akũ kína pìnɛ: Yã kpaten ĩni o dↄↄ? Ma dìtɛ mↄkↄ̃n kũ Zibao, à zĩtɛ kpaatɛkↄ̃nɛmɛ. \v 30 Akũ Mɛfibosɛ pì kínanɛ: Ma dikiri kína, lákũ n su bɛ aafia nà, ǹ tó à sɛ́ pínki. \p \v 31 Giliada bùsu gbɛ̃ Bazilai bò Rogɛlimu à gɛ̀ɛ zɛ kínanɛ ari Yoda bara dire. \v 32 Bazilai zĩ kũ̀ manamana à kà wɛ̃̀ basiikↄ̃. À kína yàrii kɛ̀ gↄrↄ kũ à kú Manaimu, zaakũ aruzɛkɛde zↄ̃kↄ̃ↄmɛ. \v 33 Akũ kína pìnɛ: Ǹ bikũ kũmao, mani n gwa ma bɛa zaa Yurusalɛmu. \v 34 Bazilai wèa à pì: Wɛ̃̀ ũgba mɛ́ à gↄ̃̀mɛnɛ andunia gũn kũ mà tá kũnwo Yurusalɛmuu? \v 35 Ma ka wɛ̃̀ basiikↄ̃ kↄ̀. Má pↄ́ mana kũ a vãnio dↄ̃kↄ̃nɛ dↄ yá? Makũ n zↄ̀bleri mani fↄ̃ mà pↄ́ kũ ma blè ke í kũ ma mì nna ma dↄ yá? Mani gↄ̃gbɛ̃ ke nↄgbɛ̃ lɛ̀sirinↄ kòto ma dↄ yá? Ma dikiri kína, ǹ tó mà aso lagonnɛ. \v 36 Makũ n zↄ̀bleri óni Yoda bikũ lɛɛlɛ, mà zɛnnɛ kãnikãni gwe. À kɛ̀ dera ń ye ǹ fĩna bomɛnɛ lɛɛ? \v 37 Makũ n zↄ̀bleri, ǹ tó mà ɛra mà tá ma bɛ wɛ̃tɛn, de màsun ga ma de kũ ma da mirao zã̀ro yãi. Ǹ ma nɛ́ n zↄ̀bleri Kimamu gwa la. Ma dikiri kína, ǹ tó à bikũ kũnwo. Ǹ kɛnɛ lákũ à kɛ̀nnɛ mana nà. \v 38 Akũ kína pì: Kimamu ni bikũ kũmao. Mani yã kũ à kɛ̀nnɛ mana kɛnɛ, yã kũ n gbɛ̀kama sↄ̃ pínki mani kɛnnɛ. \v 39 Gbɛ̃ sĩnda pínki bikũ̀ Yodaa, akũ kína bikũ̀. Kína lɛ́ pɛ̀ Bazilaia à sa mana ònɛ, akũ Bazilai ɛ̀ra à tà bɛ. \p \v 40 Kũ kína bikũ̀ à gɛ̀ɛ Giligala, Kimamu bikũ̀ kãao. \p Yuda zĩ̀karinↄ ń pínki kũ Isaraila zĩ̀kari kpadonↄ kína bikũ̀. \v 41 Akũ Isaraila buri pínki sù ò kína lè ò pìnɛ: Bↄ́yãi ó gbɛ̃ Yudanↄ bikũ̀ kãáo kpãni, mↄkↄ̃n kũ n bedenↄ kũ n gbɛ̃nↄ pínkii? \v 42 Akũ Yudanↄ wèḿma ò pì: Kũ kína de ó danɛ ũ yãimɛ. Bↄ́yãi yã bire kɛ̀árɛ ĩnii? Ódi kína zàna blero, ódi a pↄ́ke sí ó pↄ́ ũro. \v 43 Akũ Isarailanↄ pì Yudanↄnɛ: Zaakũ ó buri lɛu kurimɛ, ó ↄ kú kũ kína Daudao de á pↄ́la. Bↄ́yãi a ó dítɛ futaa? Ókↄ̃nↄmɛ o kína gbɛsɛna yã ò káakuroo? Ama Yudanↄ wena pãsĩ de Isarailanↄ pↄ́la. \c 20 \s1 Sɛba bona Dauda kpɛ \p \v 1 Gaavude ke mɛ́ à kú gwe, a tↄ́n Sɛba, Bikiri nɛ́, Biliaminu burimɛ. Akũ à kuru pɛ̀ à pì: \q1 Ó baka kú kũ Daudaoro, \q1 ó bàka kú kũ Yɛsɛ nɛ́oro, \q1 ákↄ̃nↄ Isarailanↄ, á baadi tá a bɛa. \p \v 2 Akũ Isarailanↄ kɛ̃̀ Daudaa ń pínki ò gɛ̀ɛ ò nà Bikiri nɛ́ Sɛbaa, ama Yudanↄ zɛ̀ kũ ń kínao bona zaa Yodai ari Yurusalɛmu. \v 3 Kũ Dauda sù a bɛa Yurusalɛmu, à a nↄ yìgisaride gbɛ̃nↄn kuri kũ à tò òtɛn bɛ gwanↄ sɛ̀ à ń ká bɛ ken ògↄ̃ ń dãkpã. Dauda ń gwá, ama adi wútɛ kũńwo doro. Ò ń káka kpɛ́n gyaanↄnↄ ũmɛ ari ò gɛ̀ɛ ò gàgao. \p \v 4 Akũ kína pì Amasanɛ: Ǹ Yuda zĩ̀karinↄ sísi ò kakaramai gↄrↄ aakↄ̃ dagura. Mↄkↄ̃n sↄ̃, ĩnigↄ̃ kú lamɛ. \v 5 Amasa gɛ̀ɛ à Yudanↄ sìsi, ama à gìi kɛ̀ de gↄrↄ kũ kína dìtɛnɛla. \v 6 Akũ Dauda pì Abisainɛ: Bikiri nɛ́ Sɛba ni wari dↄwá tera de wari kũ Abusalomu dↄ̀wála. Ǹ ma gbɛ̃nↄ sɛ́tɛ à pɛ́tɛi, de àsun sí wɛ̃tɛ bĩniden à piti ó ↄĩro yãi. \v 7 Akũ Yoabu gbɛ̃nↄ kũ kína dãkpãrinↄ kũ zĩ̀karinↄ ń pínki ò bↄ̀tɛ Yurusalɛmu ò pɛ̀tɛ Bikiri nɛ́ Sɛbai. \p \v 8 Gↄrↄ kũ ò kú gbɛ̀ gbɛ̃̀ntɛ̃ kũ à kú Gibiↄ̃ sarɛ, akũ Amasa sù dańlɛ. Yoabu zĩ̀ka'uta dana, a fɛ̃nɛ dↄna a pi. Kũ à nà Amasai, à fɛ̃nɛ pìi wòto a plɛn \v 9 à pìnɛ: Ma gbɛ̃, ń aafia yá? Akũ à Amasa kũ̀ a lɛ́kãsãa kũ a ↄ plao lákũ à ye à lɛ́ pɛ́aa bà. \v 10 Amasa dí fɛ̃nɛ kũ à kú Yoabu ↄn tàasi káro, akũ Yoabu a zↄ̃̀o a gbɛrɛn, a nukãninↄ bↄ̀tɛ à kàtɛ zĩtɛ. Yoabu dí ɛra à a plade zↄ̃̀ doro, zaakũ à gà kↄ̀. Akũ Yoabu kũ a dakũna Abisaio pɛ̀tɛ Bikiri nɛ́ Sɛbai. \p \v 11 Yoabu ìbanↄ do gↄ̃̀ zɛna Amasala à pì: Gbɛ̃ kũ à zɛ̀ kũ Yoabuo kũ Daudao, à do Yoabui. \v 12 Aru dana Amasa gɛ̀la zɛ́dan, akũ zĩ̀kari kũ òtɛn sunↄ zɛ̀ òtɛn gwa ń pínki. Kũ Yoabu ìbaa pìi è gbɛ̃ kũ òtɛn su gwenↄ ń pínki ò zɛ̀ òtɛn gwa, akũ à Amasa gɛ̀ɛ gàtɛ à gòo zɛ́n à dìtɛ sɛ̃̀n, akũ à uta kùala. \v 13 Kũ à gàtɛ à gòo zɛ́n lɛ, gbɛ̃ sĩnda pínki bò à tɛ̀ Yoabui, akũ ò Bikiri nɛ́ Sɛba gbɛ̀sɛ. \p \v 14 Sɛba lìka Isaraila burinↄ bùsuui pínki ari Abɛli Bɛtɛmaka, akũ Bɛri burinↄ sù ò kàkara ò tɛ̀i gwe. \v 15 Yoabunↄ sù ò lìkai zaa Abɛli Bɛtɛmaka. Ò bùsuu kàtɛkatɛ wɛ̃tɛ bĩni sarɛ, akũ òtɛn wɛtɛ ò bĩni pìi gboro. \v 16 Akũ nↄgbɛ̃ ↄ̃ndↄ̃de ke lɛ́ zù zaa wɛ̃tɛ gũn à pì: À sã kpá! À sã kpá! Ǹ o Yoabunɛ à su la, mà yã onɛ. \v 17 Kũ Yoabu nà nↄgbɛ̃ pìii, akũ à a là à pì: Mↄkↄ̃mmɛ Yoabu ũ yá? À wèa à pì: Makũmɛ! Akũ à pìnɛ: Ǹ sã kpá makũ n zↄ̀bleri yãi. À pì: Ma sã kpà. \v 18 Akũ nↄgbɛ̃ pìi pì: Òdi pi yã, ǹ yã gbɛka Abɛlidenↄa, yã le à mì dɛ. \v 19 Ó kun yãkete sari Isaraila gbɛ̃ náanidenↄ ũ, akũ ntɛn wɛtɛ ǹ Isaraila wɛ̃tɛ tↄ́de dí kakatɛ yá? Bↄ́yãi ń ye ǹ Dikiri wɛ̃tɛ dɛɛ? \v 20 Yoabu wèa à pì: Gyam! Oi! Má ye mà á dɛdɛro. Má ye mà á wɛ̃tɛ kakatɛro. \v 21 Lɛnlo! Gbɛ̃ kũ òdi pinɛ Bikiri nɛ́ Sɛba, Ɛflaimu burinↄ bùsu sĩ̀sĩde gbɛ̃ mɛ́ à fùtɛ kína Daudai. À gbɛ̃ mɛ̀n do pì kpáma, mani go á wɛ̃tɛla. Akũ nↄgbɛ̃ pìi pìnɛ: Ǹ ma! Oni a mì zunnɛ zaa bĩni musu. \p \v 22 Nↄgbɛ̃ pìi gɛ̀ɛ à a gbɛ̃nↄ lè kũ a ↄ̃ndↄ̃kɛo, akũ ò Bikiri nɛ́ Sɛba mìi zↄ̃̀ ò zù Yoabunɛ. Yoabu kuru pɛ̀, akũ ò fã̀kↄ̃a, ò wɛ̃tɛ pìi tò gwe. Baadi tà a bɛa, akũ Yoabu pìi tà kína kĩnaa Yurusalɛmu. \s1 Dauda ìbanↄ \p \v 23 Yoabumɛ Isaraila zĩ̀karinↄ pínki gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. Yoyada nɛ́ Bɛnayamɛ dogarinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. \v 24 Adoniramumɛ zↄ̀nↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafatamɛ baarukpari ũ. \v 25 Sevamɛ takadakɛ̃ri ũ. Zadↄki kũ Abiataoomɛ sa'orikinↄ ũ. \v 26 Yairi gbɛ̃ Iramɛ Dauda kpàasi ũ. \c 21 \s1 Fĩnabona Gibiↄ̃denↄnɛ \p \v 1 Nà kun Dauda gↄrↄa, à gìi kɛ̀ ari wɛ̃̀ aakↄ̃. Dauda Dikiri arɛ wɛ̀tɛ, akũ Dikiri pì: Solu yãimɛ. Gbɛ̃dɛyã wì a bɛ musu, kũ à Gibiↄ̃denↄ dɛ̀dɛ yãi. \v 2 Akũ kína Gibiↄ̃denↄ sìsi à yã òńnɛ. Gibiↄ̃denↄn de Isarailanↄ ũro, Amↄri buri kũ ò gↄ̃̀nↄmɛ. Isarailanↄ la dàńnɛ yã ò pì oni ń dɛdɛro, akũ Solu wɛ̀tɛ à ń lakiti kɛ a aniakɛnaa Isarailanↄnɛ kũ Yudanↄ yãi. \v 3 Akũ Dauda Gibiↄ̃denↄ là à pì: Bↄ́n á ye mà kɛárɛɛ? Deran mani kútɛ kɛárɛ, de à le à Dikiri gbɛ̃nↄ sáabu kpáa? \v 4 Ò wèa ò pì: Ó zɛ́ vĩ ò andurufu ke wura gbɛka Solua ke a bedeanↄro, akũsↄ̃ ó zɛ́ vĩ ò Isaraila gbɛ̃ke dɛro. Akũ Dauda ń lá à pì: Átɛn pi deramɛɛ? Bↄ́n mani kɛárɛɛ? \v 5 Ò wèa ò pì: Gbɛ̃ kũ à ó dɛdɛ à lɛ́ kpàkũsũwái à ó láka de à le à ó buri bo Isarailanↄ gũn yãi, \v 6 tó ò a buri gↄ̃gbɛ̃ mɛ̀n supplanↄ kpáwá, óni ń loko lía Dikiri arɛ Gibɛa, kína Solu kũ Dikiri kàa pì bɛ wɛ̃tɛn. Akũ kína pì: Mani ń kpááwamɛ. \v 7 Kína dí Yonatã nɛ́ Mɛfibosɛ, Solu daikore kpáḿmaro, lɛ́ kũ ò kɛ̀ Dikiria lɛɛlɛ kũ Yonatão yãi. \v 8 À nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gbɛ̃nↄn pla kũ Aya nɛ́nↄgbɛ̃ Rizipa ì kũ Soluoo sɛ̀. Ń tↄ́n dí: Amↄni kũ Mɛfibosɛo. À nɛ́gↄ̃gbɛ̃ gbɛ̃nↄn sↄↄro kũ Solu nɛ́nↄgbɛ̃ Mɛraba ì kũ Mɛↄla gbɛ̃ Bazilai nɛ́ Adiɛlionↄ sɛ̀ dↄ. \v 9 À ń ná Gibiↄ̃denↄnɛ ń ↄĩ, akũ ò ń loko lía sĩ̀sĩi musu Dikiri arɛ. Gbɛ̃nↄn suppla pìnↄ gà lɛɛlɛmɛ, ò ń dɛdɛ pↄ́ dúfu kɛkɛgↄrↄa. \p \v 10 Aya nɛ́ Rizipa uta kasanↄ sɛ̀ à kpàtɛ a zĩdanɛ gbɛ̀ɛa gwe. Zaa pↄ́ dúfu kɛkɛgↄrↄa ari legũ gɛ̀ɛ à gɛ̀ɛ pìnↄ gbɛ̃̀, àdigↄ̃ gí bãnↄnɛ ò diḿma fãnantɛ̃, àdigↄ̃ gí sɛ̃̀ntɛ nↄ̀bↄnↄnɛ ò nańyĩ gwãani. \v 11 Ò yã kũ Solu nↄ yìgisaride pìi kɛ̀ɛ ò Daudanɛ, \v 12 akũ à gɛ̀ɛ à Solu kũ a nɛ́ Yonatão wánↄ sɛ̀tɛ Yabɛsi Giliadadenↄ kia. À sù à lè ò ń gɛ̀nↄ sɛ̀tɛ kpãni Bɛtɛsã gãnulɛa, gu kũ Filisitininↄ ń loko bĩnia Solu dɛna Giliboa gbɛra. \v 13 Dauda tò ò ń gɛ̀wa pìnↄ sɛ̀tɛ ò tào, ò kàkara kũ gbɛ̃ kũ ò ń loko pìnↄ gɛ̀wanↄ, \v 14 akũ ò vĩ̀ Solu de Kisi miran Zɛla, Biliaminu burinↄ bùsun. Ò yã kũ kína dìtɛ kɛ̀ pínki, akũ Luda adua kũ ò kɛ̀ Isarailanↄ bùsu yã musu sì kũńwo. \s1 Gbɛ̃ gbã̀nagbãnanↄ dɛdɛnaa \p \v 15 Filisitininↄ ɛ̀ra ò zĩ̀i kà kũ Isarailanↄ dↄ. Dauda kũ a gbɛ̃nↄ gɛ̀ɛ ò zĩ̀i kà kũńwo. Kũ Dauda gbãna làka, \v 16 akũ gbɛ̃ gbã̀nanↄ buri Isibi Bɛnↄbu pì áni Dauda dɛmɛ. A mↄ̀gotɛ̃ sári tìkisi de kiloo aakↄ̃la, à fɛ̃nɛda dufu lokona. \v 17 Akũ Zeruya nɛ́ Abisai kpài à Filisitini pìi dɛ̀. Akũ Dauda gbɛ̃nↄ la dànɛ ò pì: Ĩni gɛ́ kũoo zĩ̀lan doro, de ó Isarailanↄ fitila sún garo yãi. \p \v 18 Abire gbɛra òtɛn zĩ̀ ká kũ Filisitininↄ Gobu, akũ Usa gbɛ̃ Sibekai gbɛ̃ gbã̀na buri kũ òdi pinɛ Safa dɛ̀. \v 19 Zĩ̀i ɛ̀ra à fùtɛ kũ Filisitininↄ Gobu dↄ, akũ Bɛtilihamu gbɛ̃ Yairi nɛ́ Ɛlana Gata gbɛ̃ Gↄlaya dakũna Lami dɛ̀. Lami sári pá de lán bizatãri gòdo lí bàmɛ. \v 20 Kũ òtɛn zĩ̀ ká kũńwo Gata dↄ, gbɛ̃ tìkisi ke kú gwe, a ↄnɛnↄ kũ a gbánɛnↄ mɛ̀n suddodomɛ, à kɛ̀ pínki baraasↄↄro donsari. Gbɛ̃ gbã̀nanↄ burimɛ dↄ. \v 21 À kùsɛɛ bìri Isarailanↄa, akũ Dauda vĩ̀ni Simɛa nɛ́ Yonatã a dɛ̀. \v 22 Gbɛ̃nↄn siikↄ̃ pìnↄ bi Gata gbɛ̃ gbã̀nanↄ burinↄmɛ. Dauda kũ a gbɛ̃nↄ mɛ́ ò ń dɛdɛ. \c 22 \s1 Dauda Dikiri sáabukpana a zĩ̀blena yã musu \r (Zab 18) \p \v 1 Kũ Dikiri kína Dauda bò Solu kũ a ibɛrɛ kparanↄ ↄĩ, à lɛ̀ɛ dà kũ Dikiri tↄ́o \v 2 à pì: \q1 Dikirimɛ ma gbɛ̀si kũ ma zɛki gbãnao ũ, \q1 ma surabariimɛ. \q1 \v 3 Ma Ludamɛ ma gbɛ̀si ũ, madì nai. \q1 Àkũmɛ ma sɛ̃gbako ũ \q1 ma surabari gbãna kũ ma guleio, \q1 ma utɛki kũ ma bokio, \q1 àdi ma sí gbɛ̃ pãsĩnↄa. \q1 \v 4 Dikiri kà ò a sáabu kpá. \q1 Madì a sísi, àdi ma bo ma ibɛrɛnↄ ↄĩ. \b \q1 \v 5 Gó'itɛ vlɛ̃̀ kũmao, \q1 ísↄ̃ kũ àdi ń kakatɛ tɛni ma ble. \q1 \v 6 Mira bànↄ lìkamai, \q1 ga tankutɛ kpàkpamɛnɛ ma arɛ. \q1 \v 7 Kũ má kú wari gũn lɛ, ma Dikiri sìsi, \q1 ma wiki lɛ̀ ma Ludaa, \q1 akũ à ma kòtoo mà zaa a bɛa, \q1 ma wiki kà a kĩnaa, à gɛ̃̀ a sãn. \b \q1 \v 8 Zĩtɛ lùkaluka à yĩ̀gãyĩgã, \q1 kpinↄ dègedege ari ń zĩnin. \q1 Ò lùkaluka kũ a pↄ fɛ̃̀ yãi. \q1 \v 9 Túsukpɛ bò a yĩn, \q1 tɛ́ kũ àdi ń kpata bò a lɛ́n, \q1 a yↄ̃̀nↄ tɛn tɛ́ kɛ a arɛ. \q1 \v 10 À musu wɛ̃̀ à kìpa, \q1 legũ sìsi a gbá gbáru. \q1 \v 11 Àtɛn vura dina kɛrubu kpɛ, \q1 àtɛn yàa kɛ ĩala. \q1 \v 12 À gusira dà a zĩdala, \q1 ludambɛ sira kũ̀ a kúkila. \q1 \v 13 Zaa a gakuri tɛ́kɛnaa gũn \q1 legũ tɛn pí pãsĩpãsĩ. \q1 \v 14 Dikiri pàta zaa musu, \q1 Luda Musude kòto dↄ legũpũtãna ũ. \q1 \v 15 À kàa fã̀ ma ibɛrɛnↄa à ń fãkↄ̃a, \q1 à tò legũ pìḿma à pɛ̀ḿma. \q1 \v 16 Kũ Dikiri pàtaḿma, \q1 kũ à pↄ́ bò a yĩn, \q1 ísira zĩtɛ bò gupuraa, \q1 andunia zĩni gↄ̃̀ katɛna pótompo. \b \q1 \v 17 À ↄ bò zaa musu à ma kũ, \q1 à ma bo swada gũn. \q1 \v 18 À ma si ma ibɛrɛ gbãna ↄĩ \q1 kũ ma zãnguri kũ ń gbãna demalanↄ. \q1 \v 19 Ò lɛ̀tɛma ma sunyĩkɛgↄrↄa, \q1 ama Dikiri zɛ̀ kũmao. \q1 \v 20 À ma bo à ma gba mɛ̀poroki, \q1 à ma sura bà kũ à yemai yãi. \b \q1 \v 21 Dikiri yã kɛ̀mɛnɛ ma nɛ̀sɛmana lɛ́n, \q1 à fĩna bòmɛnɛ ma gbãsĩsarikɛ lɛ́n. \q1 \v 22 Zaakũ má Luda yãditɛnanↄ kũna, \q1 mádi yã vãni kɛ ma a Luda tònlo. \q1 \v 23 A dokayãnↄ dìgↄ̃ domɛnɛ arɛ pínki, \q1 mádi kpɛ li yã kũ à dìtɛnↄnɛro. \q1 \v 24 Má kunna taari vĩ Dikirinɛro, \q1 má a zĩda kũna durunna sari. \q1 \v 25 Dikiri fĩna bòmɛnɛ ma nɛ̀sɛmana lɛ́n, \q1 zaakũ à è má kun gbãsĩ sari. \b \q1 \v 26 Náanidemɛ n ũ náanidenↄnɛ, \q1 taarisaridemɛ n ũ taarisaridenↄnɛ. \q1 \v 27 Ń swáswa gbɛ̃ swáswanↄnɛ, \q1 ama ndì ibɛrɛ kpá kũ gbɛ̃ dↄ̀rↄsaridenↄo. \q1 \v 28 Ndì zĩdabusarinↄ sura ba, \q1 ndì zĩdabirinↄ lago. \q1 \v 29 Dikiri, mↄkↄ̃mmɛ ma fitila ũ, \q1 Dikiri, ndì ma gusira litɛ gupura ũ. \q1 \v 30 Kũ n gbãnao mani fↄ̃ mà kusi karaaa, \q1 ma Luda gãi mani fↄ̃ mà vĩ gbĩ̀la. \b \q1 \v 31 Luda díkĩna sↄ̃ a yãkɛna papana, \q1 Dikiri yã mamberu vĩro, à swáswa, \q1 à de sɛ̃gbako ũ gbɛ̃ kũ ò nàinↄnɛ. \q1 \v 32 Dikiri baasiro, dín Luda ũu? \q1 Ó Luda baasiro, dín gbɛ̀si ũu? \q1 \v 33 Luda mɛ́ àdi ma gba gbãna, \q1 àkũ àdi zɛ́ poromɛnɛ súsu. \q1 \v 34 Àdi tó ma gbá kãi gↄ̃ nna lán zↄ̃ pↄ́ bà, \q1 àdi tó màgↄ̃ táa o guleinↄ musu. \q1 \v 35 Àdi zĩ̀kanaa dadamɛnɛ, \q1 ari ma gã̀sã ni fↄ̃ à mↄ̀gotɛ̃ sá gá. \q1 \v 36 Ndì n zĩ̀blena sɛ̃gbako kpáma, \q1 ndì natɛ ǹ ma tↄ́ bo. \q1 \v 37 Ndì ma zɛ́ yàasa kũmɛnɛ, \q1 de ma gbá sún sataro. \b \q1 \v 38 Ma pɛtɛ ma ibɛrɛnↄi ma ń dúgu zↄ̃̀, \q1 mádi ɛra mà suro, sé ma gɛ ma ń dɛdɛ. \q1 \v 39 Ma ń wiwi dúgudugu, odi fↄ̃ ò fùtɛ doro, \q1 ò lɛ̀tɛ ò gↄ̃̀ katɛna ma gbá gɛ̃i. \q1 \v 40 N ma gba gbãna ma zĩ̀i kào, \q1 n tò ma ibɛrɛnↄ mìi nàtɛmɛnɛ. \q1 \v 41 N tò ma zãngurinↄ kpɛ lì, \q1 akũ ma a ibɛrɛ pìnↄ kàkatɛ. \q1 \v 42 Ò wiki lɛ̀, gbɛ̃ke dí ń sura baro, \q1 ò lɛ́ zù Dikirii, adi weḿmaro. \q1 \v 43 Ma ń kɛ́ nɛ́kunɛku lán bùsutiti bà, \q1 ma táa òḿma lán zɛ́ gũn bↄkↄtↄ bà. \b \q1 \v 44 N ma bo ma gbɛ̃ kũ ò fùtɛmainↄ ↄĩ, \q1 n ma kɛ burinↄ mìde ũ. \q1 Buri kũ má ń dↄ̃ronↄ dì zↄ̀ blemɛnɛ, \q1 \v 45 buri zĩ̀tↄnↄ dì kã natɛmɛnɛ. \q1 Tó ò ma yã mà, òdi mì natɛmɛnɛ. \q1 \v 46 Ń kã dì ga, \q1 òdi bo ń kúki gbãnanↄn kũ lukanaao. \b \q1 \v 47 Dikiri kun! Arubarikademɛ ma gbɛ̀si ũ! \q1 Ò Luda ma gbɛ̀si ma surabari tↄ́ bo! \q1 \v 48 Luda mɛ́ àdi mↄra káḿmamɛnɛ, \q1 àdi tó burinↄ mì natɛmɛnɛ, \q1 \v 49 àdi tó mà piti ma ibɛrɛnↄa. \q1 N ma gba gbãna de ma zãngurinↄla, \q1 n ma bo gbɛ̃ pãsĩnↄ ↄĩ. \q1 \v 50 Abire yãi mani n sáabu kpá burinↄ tɛ́, \q1 mani n tↄ́ kpá, Dikiri. \q1 \v 51 Dikiri dì zĩ̀ zↄ̃kↄ̃ ble kína kũ á sɛ̀ɛnɛ, \q1 àdi gbɛ̃kɛ kɛ kína kũ á kàanɛ, \q1 makũ Dauda kũ ma burinↄ \q1 ari gↄrↄ sĩnda pínki. \c 23 \s1 Yã kpɛde kũ Dauda òo \p \v 1 Yã kpɛde kũ Dauda òon dí. \q1 Yɛsɛ nɛ́ Dauda yãn dí, \q1 gbɛ̃ kũ Luda a gbà gbãna yã'onaamɛ. \q1 Yakubu Luda a kà kína ũ, \q1 àkũmɛ Isarailanↄ lɛ̀dari mana ũ. \q1 \v 2 Dikiri Nini yã dàmɛnɛ, \q1 a yã da ma lɛ́n. \q1 \v 3 Isarailanↄ Luda yã ò, \q1 Isarailanↄ Gbɛ̀si pìmɛnɛ: \q1 Tó gbɛ̃ kí blè gbɛ̃nↄa a zɛ́a, \q1 tó à kí blè vĩnakɛna Ludanɛ gũn, \q1 \v 4 àdigↄ̃ de lán ifãntɛ̃ bↄtɛna gupura bàmɛ, \q1 lán gudↄna gukɛ̃kↄ̃anaa bà, \q1 lán legũ kũ àdi tó sɛ̃̀ butɛ bà. \q1 \v 5 Ma bedenↄn nna kũ Ludaoroo? \q1 A bàka nigↄ̃ kú kũmao ari gↄrↄ sĩnda pínki. \q1 À a yã gↄ̃̀gↄ̃ pínki, à sika vĩro. \q1 Ani bo kũ ma surabanaaoroo? \q1 Ani pↄ́ kũ má a ni vĩ kpáma pínkiroo? \q1 \v 6 Gbɛ̃ pãnↄn de lán lɛ̀ɛ bàmɛ, \q1 òdi zↄ̃ ò zukũnamɛ, òdi kũ kyáuro. \q1 \v 7 Gbɛ̃ kũ à ye à ↄ kɛa, \q1 séto àgↄ̃ gↄ̃kɛbↄ ke gò kũna, \q1 àdi tɛ́ naa gu kũ à kún. \s1 Dauda gↄ̃sa gbãnanↄ \p \v 8 Dauda gↄ̃sa gbãnanↄ tↄ́n dí. Takemↄ gbɛ̃ Yasↄbeamumɛ zĩ̀kari tↄ́de gbɛ̃nↄn aakↄ̃nↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ↄ ũ. Àkũ mɛ́ à sári sɛ̀ gbɛ̃nↄn wàa siikↄ̃nↄi à ń zↄ̃zↄ̃o ń pínki gↄrↄ dokↄ̃nↄ zĩ. \v 9 Gbɛ̃ bire gbɛra Dodai nɛ́ Ɛlɛaza, Ahoa gbɛ̃ kú zĩ̀kari gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄ tɛ́ dↄ. À kú kũ Daudao gↄrↄ kũ Isarailanↄ kàkara ò zĩ̀i kà kũ Filisitininↄ zaa Pasadamimu. Isarailanↄ bòru kpɛ kpa, \v 10 àkũ mɛ́ à fùtɛ à Filisitininↄ dɛ̀dɛ ari a ↄ wã̀ à gↄ̃̀ fɛ̃nɛda pá kũna. Dikiri tò à zĩ̀i blè manamana zĩ birea. Zĩ̀kari kparanↄ ɛ̀ra ò sù ò a lè, ama pↄ́nↄ porona gɛ̀nↄa yãimɛ. \v 11 Gbɛ̃ dí gbɛra Age nɛ́ Sama gusĩsĩde gbɛ̃ kun. Kũ Filisitininↄ gã̀a kàkara gu kũ blá bú kún, Isarailanↄ bàa lɛ̀ńnɛ, \v 12 àkũ mɛ́ à zɛ̀ à gì bú pì dagura. À bú pìi sìḿma à Filisitininↄ dɛ̀dɛ. Dikiri tò à zĩ̀i blè manamana. \p \v 13 Pↄ́kɛ̃gↄrↄ wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn baraakurinↄ tɛ́, gbɛ̃nↄn aakↄ̃nↄ bò ò gɛ̀ɛ Dauda kĩnaa zaa Adulamu gbɛ̀wɛɛn. Filisitininↄ gã̀a bùra katɛna Rɛfaimu guvutɛn. \v 14 Gↄrↄ birea Dauda kú sɛ̃̀ntɛpↄrↄtu, Filisitini gudãkpãrinↄ sↄ̃ ò kú Bɛtilihamu. \v 15 Dauda tɛni a bɛ í ni dɛ à pì: Dí mɛ́ ani gɛ́ à Bɛtilihamu bĩnilɛ lↄ̀gↄ'i tↄ́mɛnɛɛ? \v 16 Wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄ mɛ́ ò gɛ̀ɛ ò gɛ̃̀ Filisitininↄ bùran, ò Bɛtilihamu bĩnilɛ lↄ̀gↄ'i tↄ̀ ò sùo Daudanɛ. Akũ adi we à mìro, à kↄ̀tɛ Dikiri arɛ sa'o'i ũ. \v 17 À pì: Haba Dikiri, mani fↄ̃ mà í díkũ miro. Gbɛ̃ kũ ò gì ń wɛ̃̀ndiiinↄ arumɛ. Adi we à mìro. Wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄ yãkɛnaan gwe. \p \v 18 Zeruya nɛ́ Abisai, Yoabu dakũna mɛ́ à wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn baraakurinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. Àkũ mɛ́ à sári sɛ̀ gbɛ̃nↄn wàa do kpɛ́ basↄↄronↄi à ń dɛdɛ, akũ à tↄ́ bò gbɛ̃nↄn baraakurii pìnↄ tɛ́. \v 19 À tↄ́ bò de wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄla, akũ à gↄ̃̀ ń gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ, ama à kú wↄ́rↄgↄde tↄ́de gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄ tɛ́ro. \v 20 Yoyada nɛ́ Bɛnaya, Kabazɛli gbɛ̃mɛ zĩ̀kari wↄ́rↄgↄde ũ. A yãkɛnanↄn dasi. À Mↄabu zĩ̀kari tↄ́denↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃nↄn pla. À gɛ̃̀ wɛ̀ɛɛ gũn gↄrↄ kũ legũgbɛɛ kↄ̀tɛ, à músuu dɛ̀. \v 21 À Misila gↄ̃sa gbãna kũ à sári kũnaa dɛ̀. À nài kũ gòoo à a sári sìa à a dɛ̀o. \v 22 Yoyada nɛ́ Bɛnaya mɛ́ à yã pìnↄ kɛ̀, akũ à tↄ́ bò wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn baraakurii pìnↄ tɛ́. \v 23 À tↄ́ bò de wↄ́rↄgↄde gbɛ̃nↄn baraakurii pìnↄla, ama à kú wↄ́rↄgↄ tↄ́de gbɛ̃nↄn aakↄ̃ pìnↄ tɛ́ro. Akũ Dauda a dìtɛ a dãkpãrinↄ gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ ũ. \p \v 24 Gbɛ̃nↄn baraakurii pìnↄ tↄ́n dí: \q1 Yoabu dakũna Asahɛli, \q1 Dodo nɛ́ Ɛlana Bɛtilihamu gbɛ̃, \q1 \v 25 Arodi gbɛ̃nↄ Sama kũ Ɛlikao, \q1 \v 26 Paliti gbɛ̃ Ɛlɛzi, \q1 Tɛkoa gbɛ̃ Ikɛsi nɛ́ Ira, \q1 \v 27 Anato gbɛ̃ Abiɛza, \q1 Usa gbɛ̃ Mɛbunai, \q1 \v 28 Ahoa gbɛ̃ Salamↄ, \q1 Nɛtofa gbɛ̃ Marai, \q1 \v 29 Nɛtofa gbɛ̃ Baana nɛ́ Ɛlɛbu, \q1 Gibɛa kũ à kú Biliaminu bùsun gbɛ̃ Ribai nɛ́ Itai, \q1 \v 30 Piratↄ̃ gbɛ̃ Bɛnaya, \q1 Gaasi guvutɛ gbɛ̃ Idai, \q1 \v 31 Araba gbɛ̃ Abialabↄ̃, \q1 Bahurimu gbɛ̃ Azamavɛ, \q1 \v 32 Salaboni gbɛ̃ Ɛliabu, \q1 Yasɛ̃ nɛ́nↄ, \q1 \v 33 gusĩsĩde gbɛ̃ Sama nɛ́ Yonatã, \q1 gusĩsĩde gbɛ̃ Saraa nɛ́ Ahiamu, \q1 \v 34 Maaka gbɛ̃ Asabai nɛ́ Ɛlifɛlɛti, \q1 Gilo gbɛ̃ Aitofɛli nɛ́ Ɛliamu, \q1 \v 35 Kaamɛli gbɛ̃ Ɛzɛro, \q1 Larubu buri Parai, \q1 \v 36 Zoba gbɛ̃ Natã nɛ́ Igali, \q1 Gada buri Bani, \q1 \v 37 Amↄni buri Zɛlɛki, \q1 Bero gbɛ̃ Narai, Zeruya nɛ́ Yoabu zĩ̀kapↄnↄsɛrii, \q1 \v 38 Yɛta gbɛ̃nↄ Ira kũ Garɛbuo \q1 \v 39 kũ Iti buri Uriao. \m Ń pínki ò gbɛ̃nↄn baraakuri awɛɛsupplamɛ. \c 24 \s1 Dauda a zĩ̀karinↄ naronaa \p \v 1 Dikiri ɛ̀ra à pↄ fɛ̃̀ Isarailanↄi, akũ à Dauda dà à ↄ kà yãi à pì: Ǹ gɛ́ ǹ Isarailanↄ kũ Yudanↄ naro. \v 2 Akũ kína pì Yoabunɛ kũ zĩ̀kari gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃ kũ ò kú kãaonↄ à pì: À Isaraila burinↄ bùsu para sɛna zaa Dani ari à gɛ́ pɛ́ Bɛsɛbaa, à zĩ̀karinↄ naro de mà le mà ń dasi lɛ́ dↄ̃. \v 3 Akũ Yoabu pì kínanɛ: Ma dikiri kína, Dikiri n Luda n gbɛ̃nↄ karannɛ lɛu basↄↄro ǹ wɛ́ sialɛ, ama ma dikiri kína, À kɛ̀ dera ń ye ǹ kɛ lɛɛ? \v 4 Bee kũ abireo kína yã Yoabu kũ zĩ̀kari gbɛ̃ zↄ̃kↄ̃nↄ blè, akũ ò bↄ̀tɛ kína kĩnaa ò gɛ̀ɛ Isarailanↄ naro. \v 5 Kũ ò bikũ̀ Yodaa, akũ ò bùraa kàtɛ Aroa sarɛ. Wɛ̃tɛ pì kú guvutɛmmɛ. Akũ ò kurè Gada bùsun ari Yaza. \v 6 Ò kurè Giliada bùsun ò gɛ̀ɛ Kadɛsi, Iti bùsun ari Daniyani, akũ ò gɛ̀ɛ Sidↄ̃ kpa. \v 7 Ò gɛ̀ɛ Taya wɛ̃tɛ bĩniden kũ Ivi wɛ̃tɛnↄ kũ Kanaa wɛ̃tɛnↄ pínki, akũ ò gɛ̀ɛ Yudanↄ bùsu gɛ̀nↄmidↄki kpa ari Bɛsɛba. \v 8 Ò kurè bùsu pì gũn pínki. Mↄ kɛ̃ndo kũ gↄrↄ baroo gbɛra ò ɛ̀ra ò sù Yurusalɛmu. \v 9 Akũ Yoabu gbɛ̃ kũ à ń naronↄ lɛ́ ò kínanɛ. Isaraila gↄ̃gbɛ̃ kũ ò fɛ̃nɛda dↄ̃nↄ gbɛ̃nↄn dúbu wàa siikↄ̃. Yudanↄ sↄ̃ gbɛ̃nↄn dúbu wàa pla kpɛ́ basↄↄro. \p \v 10 Gbɛ̃ pìnↄ naronaa gbɛra Dauda kú tómadↄ̃yã gũn, akũ à pì Dikirinɛ: Ma durunna kɛ̀ yã pì kɛnaa gũn manamana. Dikiri, makũ n zↄ̀bleri, ǹ ma taari kɛ̃ma sà, zaakũ ma yↄ̃nkↄ yã kɛ̀. \v 11 Ari Dauda gↄ̃ gɛ́ futɛ kↄnkↄ, Dikiri yã dìdi annabi Gada, Dauda wɛ́gupu'eriia à pì: \v 12 Ǹ gɛ́ ǹ o Daudanɛ ma pì, mani yã mɛ̀n aakↄ̃ kátɛnɛ. À yã pìnↄ do gwa à sɛ́, mani kɛnɛ. \v 13 Akũ Gada gɛ̀ɛ à Dauda lè à pìnɛ: Nà kana n bùsun wɛ̃̀ suppla ke n ibɛrɛnↄ pɛtɛnanyĩ ǹ bàa lɛ́ńnɛ mↄ aakↄ̃ ke gagagyã gɛ̃na n bùsun gↄrↄ aakↄ̃, a kpaten n sɛ̀ɛ? Ǹ laasun lɛ́a ǹ gwa, mani gɛ́ mà o Luda kũ à ma zĩnɛ. \v 14 Akũ Dauda pì Gadanɛ: Má kú warikɛna zↄ̃kↄ̃ↄ gũn. Ma sì ò lɛ́tɛ ò da Dikiri ↄĩ, zaakũ à wɛ̃nda vĩ manamana. Àsun tó mà lɛ́tɛ mà da bisãsiri ↄĩro. \v 15 Akũ Dikiri tò gagagyã gɛ̃̀ Isarailanↄgu zaa kↄnkↄ birea ari gↄrↄ kũ à zɛ̀o. Sɛna zaa Dani ari à gɛ̀ɛ pɛ́ Bɛsɛbaa Isarailanↄ gàga gbɛ̃nↄn dúbu baaakↄ̃ akuri. \v 16 Kũ malaika ↄ bò à Yurusalɛmudenↄ kakatɛ, Dikiri a nɛ̀sɛɛ lìtɛ yã pìi musu, akũ à pì malaika kũ àtɛni ń kakatɛ pìinɛ: Ǹ zɛ lɛ! Ǹ n ↄ ɛra sà. Yebusi buri Arauna pↄ́wɛgbɛ̃kin Dikiri malaikaa pì kún. \v 17 Gↄrↄ kũ Dauda malaika pìi è àtɛni ń dɛdɛ, à pì Dikirinɛ: Makũ mɛ́ ma durunna kɛ̀ ma taari kɛ̀. Gbɛ̃ pìnↄ bi ma kpàsa sãnↄmɛ, odi yãke kɛro. Ǹ tó n ↄ su makũ kũ ma de bedenↄa. \p \v 18 Zĩ birea Gada gɛ̀ɛ à Dauda lè à pìnɛ: Ǹ gɛ́ Dikiri gbagbaki bo Yebusi buri Arauna pↄ́wɛgbɛ̃kia. \v 19 Akũ Dauda gɛ̀ɛ lákũ Dikiri a yã ò Gadanɛ nà. \v 20 Kũ Arauna wɛ́ zù, à è kína kũ a gbɛ̃nↄ tɛn su a kĩnaa, akũ à gɛ̀ɛ à kùtɛnɛ à wùtɛ a gbɛrɛa \v 21 à pì: Ma dikiri kína, À kɛ̀ dera ntɛn su makũ n zↄ̀bleri kĩnaa lɛɛ? Dauda wèa à pì: Ma su mà n pↄ́wɛgbɛ̃ki lúmma mà Dikiri gbagbaki bon, de gagagyã pì le à go gbɛ̃nↄa yãi. \v 22 Akũ Arauna pì Daudanɛ: Ma dikiri kína, ǹ pↄ́ kũ à kɛ̀nnɛ mana sɛ́ ǹ sa oo. Ǹ zùnↄ gwa sa'opↄ ũ. Ǹ pↄ́wɛgbɛ̃gonↄ kũ gbãngonↄ sɛ́tɛ yàka ũ. \v 23 Kína, ma n gba pínki. Arauna ɛ̀ra à pìnɛ dↄ: Dikiri n Luda sí kũnwo. \v 24 Akũ kína pìnɛ: Oi! Mani lúmma, mani a fĩna bonnɛ. Mani sa o Dikiri ma Ludaa pã fĩnabonaa sariro. Akũ à pↄ́wɛgbɛ̃ki pì kũ zùnↄ lùa andurufu bupla akuri. \v 25 Akũ à Dikiri gbagbaki bò gwe à sa'opↄ kũ òdi ká tɛ́n à tɛ́ kũ òa kũ kɛnnakũkↄ̃o sa'opↄnↄ. Dikiri sì kãao a bùsu yã musu, akũ gagagyã pìi zɛ̀.