\id 2CO 2 Corinthians in Busa, Ross Jones \ide UTF-8 \h 2 KƆRINTIDENƆ \toc1 KƆRINTIDENƆ TAKADA PLADE \toc2 2 KƆRINTIDENƆ \mt1 KƆRINTIDENƆ TAKADA PLADE \io1 Pↄlu kũ Kↄrinti Yesudenↄ 1:1-7:16 \io1 Yudea Yesudenↄ kámazakɛnaa 8:1-9:15 \io1 Pↄlu gina kũ a zĩdao 10:1-13:14 \c 1 \s1 Laakarikpatɛnaa \p \v 1 Makũ Pↄlu, Kirisi Yesu zĩ̀rii Luda pↄyenyĩnaa gũn kũ ó gbɛ̃ Timↄtio, ókↄ̃nↄ mɛ́ o takada dí kɛ̃̀ sↄsi gbɛ̃ kũ ò kú Kↄrintinↄnɛ kũ Luda gbɛ̃ kũ ò kú Girisi bùsunnↄ ń pínki. \v 2 Luda ó De kũ Dikiri Yesu Kirisio gbɛ̃kɛ kɛárɛ, à á gba aafiaa. \p \v 3 Ò Luda ó Dikiri Yesu Kirisi De sáabu kpá, De Luda wɛ̃ndadↄ̃nnɛri nɛ̀sɛkpatɛrii pìi. \v 4 Àdi ó laakari kpátɛwɛrɛ ó wɛ́tãmmana sĩnda pínki gũn, de ò le ò gbɛ̃ kũ ò kú bee wɛ́tãmmana kpate taka buri gũnnↄ laakari kpátɛńnɛ se kũ laaakarikpatɛbↄ kũ Luda ó laakarii kpàtɛowɛrɛo. \v 5 Lákũ wari kũ Kirisi kɛ̀ɛ dì liwái nà, lɛmɛ dↄ ó laakarii dì kpátɛ manamana Kirisi yãi. \v 6 Tó ótɛn wari dↄ, á laakarikpatɛna kũ á surabanaao yãimɛ. Tó Luda ó laakarii kpàtɛ, á laakarikpatɛna yãimɛ, de à le à wari dokↄ̃nↄ kũ ótɛn kɛ fↄ̃. \v 7 Ó tãmaa vĩ á yã musu sikaa sari, zaakũ ó dↄ̃ lákũ á bàka kú kũoo warikɛnaa gũn nà, lɛn á bàka kú kũ ó laakarikpatɛnaao lɛ dↄ. \p \v 8 Ó gbɛ̃nↄ, ó ye àgↄ̃ dↄ̃ lákũ ò ó wɛ́ tã̀ Asia bùsun nà. Ò mɛ̀ɛ ũ̀wá manamana de ó gbãna lɛ́la, bee ó wɛ̃̀ndi ó wɛ́ dↄi sero. \v 9 Yã dàóla, ótɛn da o gamɛ. Abire ó lé, de òsun zɛ kũ ó zĩda gbãnaoro, séde Luda kũ àdi gɛ̀nↄ vu gbãna. \v 10 À ó bó kari zↄ̃kↄ̃ↄ gũn, akũsↄ̃ ani ó bon. Àpiin ó wɛ́ dↄi à ó bon dↄ \v 11 adua kũ átɛn kɛwɛrɛ gãi. Lɛmɛ gbɛ̃nↄ ni sáabu kɛnɛ dasi ó yã musu gbɛ̃kɛ kũ à kɛ̀wɛrɛ yãi gbɛ̃ dasinↄ aduakɛna sabai. \s1 Pↄlu tá gboronaa \p \v 12 Yã kũ odì a ĩa dãn dí: Ó laasun tɛn owɛrɛ, kũ Luda gbãnao ó kú kũ nɛ̀sɛpurao manafiki sari andunia gũn, atɛ̃nsa á kĩnaa. Andunia ↄ̃ndↄ̃n ó kúoro, séde Luda gbɛ̃kɛ. \v 13 Odì takada ke kɛ̃árɛro, séde a kũ áni a kyó kɛ à dↄ̃ baasiro. \v 14 Lákũ á ó dↄ̃ nà fíti tera, má ye à ó dↄ̃ sãnsãn, de à ĩa dã ó yã musu Dikiri Yesu sugↄrↄ zĩ, lákũ óni dã á yã musu nà. \p \v 15-16 Yã pì náanikɛnaa gũn ma dìtɛ yã, tó matɛn gɛ́ Masedonia, mà bↄtɛ á kĩnaa mà á gwa káaku, mà ɛra mà su kũ á kĩnaao de à arubarika le gɛ̃̀n pla, gbasa à kpámai ma Yudea gɛnaa gũn. \v 17 Kũ ma tá bire dìtɛ, ma yã futɛ kɛ̀n yá? Tó ma dìtɛ mà yã kɛ, andunia yã dì domɛnɛ arɛ mà pi, ee, ee ke oi, oin yá? \v 18 Lákũ Luda náani vĩ nà, yã kũ o òárɛ bi eemɛ, adi kɛ oinlo. \v 19 Luda Nɛ́ Yesu Kirisi kũ makũ kũ Silasio kũ Timↄtio o a yã waazi kɛ̀árɛ bi gbɛ̃ kũ àdi pi eemɛ, adi kɛ oinlo, àkũmɛ Luda ee ũ. \v 20 Zaakũ lɛ́ kũ Luda gbɛ̃̀ sĩnda pínki yãpura dì kɛ a gũmmɛ. Abire yãi kũ Yesu Kirisi tↄ́o òdi pi, aami, Luda tↄ́bona yãi. \v 21 Luda mɛ́ à ó zĩni pɛ̀tɛ Kirisi gũn kũ ákↄ̃nↄ, à ó dítɛ a pↄ́ ũ, \v 22 à a sèedaa kɛ̀wá, à a Nini dà ó swɛ̃̀n pↄ́ kũ óni le zɛnkpɛkɛ ũ. \p \v 23 Luda ma nɛ̀sɛ dↄ̃, àkũmɛ ma sèedade ũ. Kũ má ye mà á bobo á dànlo yãin mádi gɛ́ Kↄrinti doro. \v 24 Adi kɛ ótɛn gbãna mↄárɛ á ludanaanikɛnaa musunlo, zaakũ a zĩni pɛ̀tɛ kↄ̀, ótɛn zĩ kɛ kãáo á pↄnna yãimɛ. \c 2 \p \v 1 Akũ ma zɛo kũ mani su á kĩnaa kũ nɛ̀sɛyakanaao doro. \v 2 Tó ma tò á nɛ̀sɛɛ yàka, dí mɛ́ ani ma pↄ kɛ nnaa, tó adi kɛ ákↄ̃nↄ kũ ma á nɛ̀sɛɛ yàkaárɛnↄ baasiroo? \v 3 Ma takada kɛ̃̀árɛ lɛ, de tó ma su á gwa, ákↄ̃nↄ kũ á de à ma pↄ kɛ nnanↄ sún ma nɛ̀sɛ yakaro yãimɛ. Má dↄ̃ sãnsãn kũ ma pↄnna bi á pínki pↄnnamɛ. \v 4 Ma takada pìi kɛ̃̀árɛ wari gũn kũ pↄsira zↄ̃kↄ̃ↄo kũ wɛ́'i dasio, adi kɛ de á pↄ yaka yãinlo, de àgↄ̃ dↄ̃ lákũ má yeái nà yãimɛ. \s1 Sùrukɛna kũ taarideo \p \v 5 Tↄ̀, tó gbɛ̃ke nɛ̀sɛyakana yã kɛ̀, adi kɛ ma nɛ̀sɛɛn à yàkaro, á gbɛ̃ sĩnda pínki pↄ́mɛ à yàka, ke á gbɛ̃kenↄ, de màsun o à gɛ̃ onalaro. \v 6 Wari kũ á daside dↄ̀ gbɛ̃ pìia mↄ̀a. \v 7 Abire yãi à sùru kɛ kãao tera sà, à a laakari kpátɛnɛ, de a pↄsira kori sún a dɛro yãi. \v 8 Abire yãi ma kútɛ kɛ̀árɛ, à mↄnɛ súsu kũ á yei. \v 9 Àkũ mɛ́ à tò ma takada birekũ kɛ̃̀árɛ, ma lí pɛ̀tɛoáwa, de mà le mà dↄ̃ tó á yã kũ ma òárɛ kũna pínki. \v 10 Tó a gbɛ̃ kɛ̃̀ kũ a taario, madì ade kɛ̃ se. Zaakũ tó ma gbɛ̃ yã kɛ̃̀nɛ, tó yãke sù à kun, madì kɛ á yãi Kirisi arɛ, \v 11 de Setan sún ↄ̃ndↄ̃ kɛwɛrɛro yãi, zaakũ ó a manafikinↄ dↄ̃. \s1 Luda zĩkɛrinↄ \p \v 12 Kũ ma ka Toroasi de mà Kirisi baaru nna kpá, Dikiri zɛ́ bòmɛnɛ, \v 13 ama ma laakari kpatɛnaro, kũ mádi ma gbɛ̃ndo Titu lero yãi. Akũ ma lɛ́ zàḿma gwe, ma da Masedonia zɛ́n. \p \v 14 Ma sáabu kɛ̀ kũ Ludao, zaakũ àdigↄ̃ dowɛrɛ arɛ gↄrↄ sĩnda pínki, odìgↄ̃ zĩ̀blerinↄ ũ Kirisi gũn, odì a dↄ̃na gbĩ dagula gu sĩnda pínkia. \v 15 Zaakũ ó de turaretiti gbĩnnade kũ Kirisi kpàta Ludanɛ ũ gbɛ̃ kũ àtɛni ń sura banↄ tɛ́ kũ gbɛ̃ kũ ò sãtɛnanↄ. \v 16 Ó de gɛ̀ gbĩ ũ gbɛ̃kenↄnɛ, akũ àdi ga ińnɛ. Ó de wɛ̃̀ndi gbĩ ũ gbɛ̃ kparanↄnɛ, akũ àdi wɛ̃̀ndi ińnɛ. Ó dí mɛ́ à kà à zĩ bire kɛɛ? \v 17 Ó de lán gbɛ̃ kũ òdigↄ̃ laga tá kũ Luda yãonↄ bàro. Kirisi gũn odì yã o kũ nɛ̀sɛpurao kũ Luda dↄ̃naao a zĩ̀rinↄ ũ. \c 3 \p \v 1 O ɛra ótɛni ó zĩda sáabu kpán yá? Ó bàka kú kũ sèeda takada kũ ò kɛ̃̀árɛ ke kũ a kɛ̃̀ńnɛo lán gbɛ̃kenↄ bàn yá? \v 2 Ákↄ̃nↄmɛ ó takada pì ũ kũ à kɛ̃na ó swɛ̃̀ɛa. Gbɛ̃ sĩnda pínki ni fↄ̃ à dↄ̃ à a kyó kɛ. \v 3 Átɛn mↄńnɛ gupuraa kũ ákↄ̃nↄmɛ takada kũ Kirisi kɛ̃̀ à nàwɛrɛ ó ↄĩ ũ. Adi takada pì kɛ̃ kũ tawadaaoro, à kɛ̃̀ kũ Luda Wɛ̃̀ndide Niniomɛ. Adi kɛ̃ gbɛ̀ anloaro, à kɛ̃̀ á swɛ̃̀ɛamɛ. \p \v 4 Yã kũ ó a náani vĩn gwe Luda arɛ Kirisi gãi. \v 5 Adi kɛ o ka ó zĩdanɛ ò pi, yã pìi bò ó kĩnaanlo, Ludamɛ ó gbãna ũ. \v 6 Àkũ mɛ́ à ó káa, akũ ó de a bàka kunna kũ gbɛ̃nↄo dufu zĩkɛrinↄ ũ. Adi kɛ doka kũ à kɛ̃nanlo, Luda Nini yãmɛ. Zaakũ doka dì ga ińnɛ, Nini pì sↄ̃, àdi wɛ̃̀ndi ińnɛ. \p \v 7 Kũ Luda doka kɛ̃̀ gbɛ̀ anloa, a gakuri bò Musa ãnnwa. Bee kũ a tɛ́kɛna dí gì kɛro, Isarailanↄ dí fↄ̃ ò gwàro. Tó zɛ́ kũ àdi ga ińnɛ pìi bò kũ gakuri bire takao, \v 8 oni Nini pì zɛ́ gakuri yã o dↄ yá? \v 9 Tó zɛ́ kũ àdi yã dańla gakuri vĩ, zɛ́ kũ àdi tó yã bo kũńwo nna gakuri deala zã̀. \v 10 Pↄ́ kũ à gakuri vĩ yã gakuri vĩ doro, gakuri kũ à deala pì yãi. \v 11 Tó pↄ́ kũ adi gì kɛro bò kũ gakurio, pↄ́ kũ àdigↄ̃ kun gakuri deala zã̀. \p \v 12 Zaakũ ó tãmaa bire taka vĩ, odì yã o kũ swɛ̃̀gbãnao, \v 13 adi kɛ lán Musa bàro, kũ à fáta kù a ãnnwa de Isarailanↄ sún a ãn tɛ́kɛna kũ àdi gì kɛro lakana ero yãi. \v 14 Ama ń sã gbãna, zaakũ ari gbãra tó òtɛn Luda bàka kunna kũńwo takada kyó kɛ, fáta dokↄ̃nↄ pìi dìgↄ̃ kú ń laasunlamɛ. Àdi goro, séto gbɛ̃ kú Kirisi gũn baasiro. \v 15 Ari kũ a terao tó òtɛn Musa takada kyó kɛ, fáta pìi dìgↄ̃ kú ń laasunlamɛ. \v 16 Ama tó gbɛ̃ arɛ dↄ̀ Dikiria, fáta pìi dì goa. \v 17 Dikiri pìimɛ Luda Nini ũ, akũsↄ̃ gu kũ Dikiri Nini pì kún, àdi tó ò gↄ̃ ń zĩdanɛ. \v 18 Ókↄ̃nↄ kũ pↄ́ gò ó ãnnwanↄ, ótɛn Dikiri gakuri mↄńnɛ lán dígi bà, odìgↄ̃ li lán a bà gakuri gↄ̃ kara gakurila. Dikiri kũ à de Luda Nini ũ pì kɛnaan gwe. \c 4 \s1 Luda zĩ̀rinↄ zĩ \p \v 1 Abire yãi lákũ Luda zĩ bire dàwɛrɛ a sùruu gũn nà, odì kpasaoro. \v 2 O ↄ gbàrɛ asiri wé'isariyãnↄi, odì yã kɛ kũ manafikioro, akũsↄ̃ odì Luda yã kotiro. Odì yãpura ońnɛ súsu, de ò ó zĩda mↄ gbɛ̃ sĩnda pínkinɛ Luda arɛ. \v 3 Tó baaru nna kũ ótɛn kpá utɛnamɛ, gbɛ̃ kũ ò sãtɛnanↄn à utɛnańnɛ. \v 4 Zaakũ andunia díkĩna dikiri Yesusaridenↄ wɛ́ vĩ̀na kũ̀ńnɛ, de òsun baaru nna sí, Kirisi kũ à de Luda taka ũ gakuri gu puńnɛro yãimɛ. \v 5 Ó zĩda kpàkpan ótɛn kɛro, Yesu Kirisi dikirikɛ kpàkpan ótɛn kɛ, akũsↄ̃ ótɛn zↄ̀ bleárɛ a yãi. \v 6 Luda pì, gu pu gusiran, akũ à gu pù ó swɛ̃̀n lɛ dↄ. Gupura pì de a gakuri kũ àtɛn tɛ́ kɛ Kirisi ãnnwa dↄ̃na ũ. \p \v 7 Ó aruzɛkɛ bire vĩ ó mɛ̀ kũ ò de lán ɛ̃ oro bànↄ gũn, de ò le ò dↄ̃ kũ gbãna zↄ̃kↄ̃ↄ pìi bò Luda kĩnaamɛ, adi kɛ ó kĩnaanlo. \v 8 Òdigↄ̃ wari dↄwá kpa sĩnda pínkia, bee kũ abireo odì fuaro. Òdi bídi kɛ, ama ó tãmaa dì lákaro. \v 9 Òdi wɛ́ tãwá, ama Luda dì ó tónlo. Òdi ó pãtɛ, ama odì garo. \v 10 Gↄrↄ sĩnda pínki ó kú Yesu ga taka buri lɛ́i, de a kunna le à pisi ó mɛ̀ɛa yãi. \v 11 Zaakũ ókↄ̃nↄ kũ ó bɛ̃nɛnↄ odìgↄ̃ kú ga lɛ́i Yesu yãi, de a kunna le à pisi ó mɛ̀ kũ ani gaa yãi. \v 12 Lɛn ga pì tɛn zĩ kɛ ó gũn lɛ, akũsↄ̃ wɛ̃̀ndi tɛn zĩ kɛ á gũn. \v 13 À kɛ̃na Luda takadan ò pì: Má Luda náani vĩ, akũ ma yã ò. Ókↄ̃nↄ sↄ̃, o Luda náani dokↄ̃nↄ pìi kɛ̀, akũ ótɛn yã o a yãi. \v 14 Zaakũ ó dↄ̃ kũ lákũ Luda Dikiri Yesu vù gan nà, ani ó vu kãao gan se, ani ó kátɛ a arɛ lɛɛlɛ kũ ákↄ̃nↄ. \v 15 Yã dínↄ pínki tɛni ó lé á yãi, de Luda gbɛ̃kɛ kũ àtɛn li gbɛ̃nↄi dasi le a sáabukpana kara a tↄ́bona yãi. \s1 Wɛ́dↄna mɛ̀ dufui \p \v 16 Abire yãi odì kpasaro. Bee tó ó mɛ̀ tɛn kakatɛ, ó nini dìgↄ̃ dufu kũ lákũ gu dìgↄ̃ dↄ nà. \v 17 Ó wɛ́tãmma gↄrↄ do lɛɛkɛɛnle díkĩna tɛn gakuri zↄ̃kↄ̃ kũ àdi lákaro iwɛrɛ, kũ adi sí lɛkↄ̃aro. \v 18 Ó wɛ́ pɛ́ pↄ́ kũ òdi wɛ́ sialɛaro, sé pↄ́ kũ òdi wɛ́ sialɛro. Zaakũ pↄ́ kũ òdi wɛ́ sialɛ bi gↄrↄ pla pↄ́mɛ. Pↄ́ kũ òdi wɛ́ sialɛro sↄ̃, àdigↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínki. \c 5 \p \v 1 Ó dↄ̃ kũ tó ó sↄ̀ kũ ó kun kpɛ́ ũ andunia dí gũn yàka, Luda ni kpɛ́ kũ odi bo kũ ↄoro kpáwá a bɛa ari gↄrↄ sĩnda pínki. \v 2 Tera sↄ̃ odì nda sↄ̀ↄ pìi gũn, ó ye ò ludambɛ pↄ́ pì da, \v 3 zaakũ tó o bo sↄ̀n, ónigↄ̃ kun mɛ̀ɛ sariro. \v 4 Gↄrↄ kũ ó kú sↄ̀ díkĩna gũn, odì nda lákũ ó aso sɛna bà. Adi kɛ ó ye ò bo a gũnnlo, ó ye ò ludambɛ pↄ́ damɛ, de wɛ̃̀ndi ó sↄ̀ kũ ani ga pì mↄ́. \v 5 Abire yãin Luda ó soru kɛi, akũ à a Nini kpàwá pↄ́ kũ óni le zɛnkpɛkɛ ũ. \p \v 6 Abire yãi ó swɛ̃̀ɛ dìgↄ̃ gbãna. Ó dↄ̃ gↄrↄ kũ ó kú mɛ̀ díkĩna gũn, ó kú Dikiri kĩnaaro. \v 7 Zaakũ ludanaanikɛnaan ó kúo, adi kɛ wɛ́sinaalɛ yãnlo. \v 8 Ó swɛ̃̀ɛ dìgↄ̃ gbãna. Bona sↄ̀ↄ pìn gɛna Dikiri kĩnaan ó yei. \v 9 Kunna mɛ̀ɛ gũnn yá, bona a gũnn yá, odìgↄ̃ wɛtɛ ó yã káagu. \v 10 Zaakũ Kirisi nigↄ̃ vutɛna a tìntinnwa, ó pínki óni bo ò zɛ a arɛ, ani fĩna bo ó baadinɛ a kunna mɛ̀ɛ gũn yãkɛnaa, a mana ke a vãni. \s1 Bisãsirinↄ kɛna nna kũ Ludao zĩ \p \v 11 Lákũ ótɛn vĩna kɛ Dikirinɛ lɛ nà, odì wɛtɛ gbɛ̃nↄ yã pì zɛ́ e. Luda ó dↄ̃ sãnsãn, akũsↄ̃ ó ye à ó dↄ̃ á swɛ̃̀n lɛ dↄ. \v 12 Ótɛni ó zĩda sáabu kpáárɛ dↄnlo, ótɛni á gba zɛ́ à ĩa dã ó yã musumɛ, de à le à yã we gbɛ̃ kũ àdi ĩa dã kũ mɛ̀ yão, adi kɛ swɛ̃̀ yãnloa. \v 13 Tó átɛn da ó mìi lìtɛ, Luda yãimɛ. Tó ó kú ó dↄ̀rↄↄa, á yãimɛ. \v 14 Zaakũ Kirisi yenyĩ mɛ́ àtɛn tɛ́ káógu. O è tó gbɛ̃ mɛ̀n do gà gbɛ̃ sĩnda pínki yãi, ò gà ń pínkin gwe. \v 15 À gà gbɛ̃ sĩnda pínki yãi, de gbɛ̃ kũ ò gↄ̃̀nↄ súngↄ̃ kun ń zĩda pↄ́ ũ doro, séde gbɛ̃ kũ à gà ń yãi à vù pↄ́. \p \v 16 Abire yãi odì gbɛ̃ke gwa lákũ andunia gbɛ̃nↄ dì gwa nà tera doro. Bee kũ ó Kirisi dↄ̃ lákũ andunia gbɛ̃nↄ a dↄ̃ nà yã, ó a dↄ̃ lɛ tera doro. \v 17 Zaakũ tó gbɛ̃ kú Kirisi gũn, à gↄ̃̀ gbɛ̃ dufu ũ. A kunna zĩ gɛ̃̀tɛ, kunna dufu mɛ́ à gↄ̃̀nɛ. \v 18 Abire bò Luda kĩnaamɛ pínki. À ó kɛ́ kãao nna Kirisi gãi, akũ à gbɛ̃nↄ kɛna nna kãao zĩ dàwɛrɛ. \v 19 Kirisi gũn Luda andunia kɛ̀ kãao nna gbɛ̃nↄ taarinↄ yã danaa sari, akũ à gbɛ̃nↄ kɛna kãao nna pì yã nàwɛrɛ ó ↄĩ. \v 20 Abire yãi Kirisi gɛ̃nɛnↄn ó ũ. Luda tɛn gbɛ̃nↄ sísi ó gãi. O kútɛ kɛ̀árɛ Kirisi gbɛ̀n, à kɛ nna kũ Ludao. \v 21 Luda tò durunnasaride gↄ̃̀ durunna kútɛkɛbↄ ũ ó yãi, de kunna a gũn Luda tó yã bo kũoo nna. \c 6 \p \v 1 Zaakũ Luda zĩkɛri dakenↄn ó ũ, o kútɛ kɛ̀árɛ, àsun Luda gbɛ̃kɛ sí à a kɛ pãro. \v 2 Luda pì: \q1 Ma n yã mà a gↄrↄa, \q1 ma kpanyĩ surabana gↄrↄ. \m Gↄrↄ kà sà, gbãramɛ surabana gↄrↄ pì ũ. \p \v 3 Odì yã kũ ani tó gbɛ̃ fu kɛro, de òsun ó zĩ taari lero yãi. \v 4 Odì ó zĩda mↄ gbɛ̃nↄnɛ zɛ́ sĩnda pínki gũn kũ Luda zĩkɛrinↄn ó ũ. Odì mɛna fↄ̃ manamana kũ takasio kũ wario kũ wɛ́tãmmanaao. \v 5 Ò ó gbɛ̃, ò ó ká kpɛ́siran, ò fùtɛwái. O zĩ gbãna kɛ̀, ódi le o i òro, nà ó dɛ́. \v 6 O mↄ̀ńnɛ kũ nɛ̀sɛpurao kũ dↄ̃naao kũ sùruuo kũ manakɛnaao kũ Luda Ninio kũ yenyĩ manafiki sario \v 7 kũ yãpura'onaao kũ Luda gbãnao. Ó yãmanakɛbↄnↄ kũna ó ↄplan kũ ó ↄzɛo. \v 8 Òdi ó kpe ta, òdi ó kpe bo. Òdi ó tↄ́ vãni sí, òdi ó tↄ́ nna sí. Yãpuradenↄn ó ũ, akũ òdi ó ditɛ manafikidenↄ ũ. \v 9 Tↄ́denↄn ó ũ, akũ òdi ó ditɛ lán gbɛ̃ kũ ò ń dↄ̃ronↄ bà. Ó bɛ̃nɛmɛ fá, akũ òdi ó ditɛ gɛ̀nↄ ũ. Òdi ó ditɛ pↄ́gbɛ̃nanↄ ũ, ama òdi ó dɛro. \v 10 Ó pↄ dìgↄ̃ nnamɛ, akũ òdigↄ̃ ó ditɛ pↄsiradenↄ ũ. Odì gbɛ̃nↄ kɛ aruzɛkɛdenↄ ũ dasi, akũ òdigↄ̃ ó ditɛ takasidenↄ ũ. Ó pↄ́ sĩnda pínki vĩ, akũ òdigↄ̃ ó ditɛ pↄ́saridenↄ ũ. \p \v 11 Kↄrintidenↄ, o yã òárɛ súsu, o ó nɛ̀sɛɛ wɛ̃̀árɛ. \v 12 Ódi ó nɛ̀sɛgũnyã utɛárɛro, ama a á pↄ́ ùtɛwɛrɛ. \v 13 Ma yã òárɛ lán ma nɛ́nↄ bà. Lákũ o ó nɛ̀sɛɛ wɛ̃̀árɛ nà, à á nɛ̀sɛ wɛ̃wɛrɛ lɛ se. \s1 Àsun kɛ lɛɛlɛ kũ Yesusaridenↄoro \p \v 14 Àsun kɛ dokↄ̃nↄ kũ Yesusaridenↄoro. Yã mana bàka ũgba kũ a vãnioo? Bↄ́n gupura kũ gusirao vĩ kũ kↄ̃oo? \v 15 Kirisi yã ni kↄ̃ sí kũ Setan pↄ́o deramɛɛ? Deramɛ Yesude bàka nigↄ̃ kú kũ Yesusarideoo? \v 16 Luda kpɛ́ dì kↄ̃ sí kũ tãnanↄo yá? Zaakũ Luda Wɛ̃̀ndide kpɛ́n ó ũ, lákũ à ò nà: \q1 Manigↄ̃ kú kũńwo, manigↄ̃ kure ń tɛ́, \q1 manigↄ̃ de ń Luda ũ, \q1 onigↄ̃ de ma gbɛ̃nↄ ũ. \m \v 17 Abire yãi Dikiri pì: \q1 À kɛ̃ḿma, àgↄ̃ kú ádona, \q1 àsun ↄ na pↄ́ gbãsĩaro, \q1 mani á sí, \v 18 manigↄ̃ denɛ De ũ, \q1 ánigↄ̃ de ma nɛ́gↄ̃gbɛ̃nↄ ũ kũ ma nɛ́nↄgbɛ̃nↄ. \q1 Dikiri Gbãnasĩndapinkide mɛ́ à ò. \c 7 \p \v 1 Ma gbɛ̃ yenyĩdenↄ, lákũ Luda lɛ́ sɛ̀wɛrɛ lɛ nà, ò mì kɛ̃ yã kũ àdi mɛ̀ kũ ninio gbã̀ lɛ́a mámmam, ò ó kunna adona lɛ́ papa vĩnakɛna Ludanɛ gũn. \s1 Pↄlu pↄ kɛ̀ Kↄrintidenↄa nna \p \v 2 À tó ó yã gↄ̃ kú á swɛ̃̀n. Ódi taari kɛ gbɛ̃kenɛro, ódi gbɛ̃ke sãtɛro, ódi gbɛ̃ke taki kɛro. \v 3 Mádi abire o mà yã daálanlo. Ma ò yã kↄ̀ kũ á yã kú ó swɛ̃̀n ò ga lɛɛlɛ ke ògↄ̃ kun lɛɛlɛmɛ. \v 4 Má á náanikɛna manamana, madì lɛ́ gbɛ̃ á yã musu manamana. Ó warikɛnaa gũn pínki ma laakari kpatɛna mɛ́tɛmɛtɛ, ma pↄ kɛ̀ nna à gɛ̃̀ ↄla. \v 5 Bee kũ o ka Masedonia bùsun, ó mɛ̀ dí kpátɛro. Wari lìkawái kpa sĩnda pínkia, ò fùtɛwái kũ fìtio, vĩna ó kũ. \v 6 Akũ Luda kũ àdi gbɛ̃ kũ ò bùsanↄ sɛ́ lei ó sɛ́ lei Titu sunaa gũn. \v 7 Adi kɛ a sunan adoro, kũ a a sɛ̀ lei yãimɛ dↄ. À pìwɛrɛ átɛni ma bɛgɛ kɛ, á kú díndↄ̃mɛnɛ gũn, ma yã á kũna gbãna sà, akũ ma pↄnna kàra. \p \v 8 Bee kũ takada kũ ma kɛ̃̀árɛ á nɛ̀sɛɛ yàka, mádi nɛ̀sɛ litɛro. Kũ ma è takada pì á nɛ̀sɛɛ yàkaárɛ gↄrↄ pla, de ma nɛ̀sɛ lìtɛ yã, \v 9 ama ma pↄ kɛ̀ nna sà. Adi kɛ kũ ma á pↄ yàkaárɛ yãinlo, kũ á pↄsira tò a nɛ̀sɛɛ lìtɛ yãimɛ. Á nɛ̀sɛyakanaa pìi bò Luda kĩnaamɛ. Abire yãi ódi ásaru kɛárɛro. \v 10 Pↄsira kũ à bò Luda kĩnaa, àdi tó gbɛ̃ nɛ̀sɛ litɛ à surabana le, ani díndↄ̃mɛnɛ kɛro. Andunia pↄsira mɛ́ àdi ga ińnɛ. \v 11 À gwa pↄ́ kũ pↄsira kũ à bò Luda kĩnaa pì ìárɛ. Á mɛ̀ɛ wã̀ sà, a gi kũ á zĩdao, á laakarii fùtɛ, vĩna á kũ, a ma bɛgɛ kɛ̀, a wɛ́ tã̀, a ń sã gà. Yã pìi gũn pínki a á zĩda mↄ̀ńnɛ kũ á taari vĩ yã pìi gũnlo. \p \v 12 Bee kũ ma takada pìi kɛ̃̀árɛ, adi kɛ gbɛ̃ kũ à taari kɛ̀ ke gbɛ̃ kũ ò taari kɛ̀nɛ yãinlo, ma kɛ̃̀ Luda dↄ̃naa gũmmɛ, de á yenawái le à boárɛ gupuraa. \v 13 Abire yãi ó laakari kpatɛna. Ó laakari kpatɛnaa pìi gbɛra, ó pↄnna kàra manamana Titu pↄnna yã musu, kũ á pínki a tò a nini sù yãi. \v 14 Ma lɛ́ gbɛ̃̀nɛ kũ á yão yã, ádi tó wé'i ma kũro. Lákũ o yãpura òárɛ yã sĩnda pínki gũn nà, lɛn ó lɛ́gbɛ̃na Titunɛ kɛ̀ yãpura ũ lɛ. \v 15 Lákũ a bɛ̀ɛrɛɛ lìnɛ nà, a a kpe tà, akũsↄ̃ a a yã mà á pínki, tó à dↄ̀ á yã pìin, a yenaái dì karamɛ. \v 16 Ma pↄ dìgↄ̃ nna, kũ má á náanikɛna yã sĩnda pínki gũn yãi. \c 8 \s1 Kↄ̃kamazakɛnaa \p \v 1 Ó gbɛ̃nↄ, ó ye àgↄ̃ gbɛ̃kɛ kũ Luda kɛ̀ Masedonia bùsu sↄsinↄ gbɛ̃nↄnɛ dↄ̃. \v 2 Ń yↄ̃ogwanaa kũ wɛ́tãmma pãsĩo gũn, ń pↄ kɛ̀ nna manamana, akũ bee kũ ń takaside búgubugukɛo ò gba dàńnɛ à gɛ̃̀ ↄla. \v 3 Ma òárɛ ò gba dà kũ nɛ̀sɛ mɛ̀n doo ń gbãna lɛ́n, à de ń gbãnala se. \v 4 Ò wɛ́ kɛ̀wá ń zĩda, ò kútɛ kɛ̀wɛrɛ manamana, ò ń gba zɛ́ ń ↄ le àgↄ̃ kú Luda gbɛ̃nↄ kámazakɛnaa gũn. \v 5 Ò kɛ̀ de pↄ́ kũ ó wɛ́ dↄila, ò ń zĩda kpà Dikiria gĩa kũ ókↄ̃nↄ dↄ Luda pↄyenyĩnaa gũn. \v 6 Abire yãi o wɛ́ kɛ̀ Titua à gɛ́ kámaza yã kũ à nàa á tɛ́ lakiti kɛ. \v 7 Zaakũ á gbãna yã sĩnda pínki gũn, ludanaanikɛnaa kũ yã'onaao kũ dↄ̃naao kũ yã sĩnda pínki aniao kũ yenyĩ kũ á vĩ kũooo, àgↄ̃ gbãna kámaza pì kɛnaa gũn dↄ. \p \v 8 Adi kɛ matɛn yã ditɛárɛnlo, ania kũ gbɛ̃ pãndenↄ kɛ̀ɛn matɛn oárɛ, de mà á yenyĩ yãpura dↄ̃. \v 9 Á ó Dikiri Yesu Kirisi gbɛ̃kɛ dↄ̃. Pↄ́de inaa gↄ̃̀ pↄ́saride ũ á yãi, akũ a pↄ́saridekɛ gũn à á kɛ́ pↄ́denↄ ũ. \v 10 Lákũ ma è nà yã pìi musun dí: À kũ̀ ákↄ̃nↄ kũ a zɛ kũ yã pìio zaa muniyã akũsↄ̃ átɛn kɛnↄ, \v 11 à yã pì lakiti kɛ sà. Zaakũ á soru kɛ̀ kũ a kɛnaao, à kɛ á gbãna lɛ́n. \v 12 Tó gbɛ̃ gba dà kũ nɛ̀sɛ mɛ̀n doo pↄ́ kũ à vĩ lɛ́n, adi kɛ kũ pↄ́ kũ à vĩronlo, abire mɛ́ àdi ká. \v 13 Adi kɛ matɛn aso lago gbɛ̃ pãndenↄnɛ, matɛn diárɛnlo, de à kɛ lɛɛlɛmɛ. \v 14 Tera lán dí bà zaakũ pↄ́ dìái, à kpá gbɛ̃ kũ pↄ́ àdi kĩammanↄa, de zĩkea tó pↄ́ dìńyĩ, akũsↄ̃ pↄ́ kĩ̀aáwa, ò kpááwa. Lán abire bà ánigↄ̃ lɛɛlɛ. \v 15 Lákũ à kɛ̃na Luda yãn nà ò pì: \q1 Gbɛ̃ kũ à sɛ̀tɛ zↄ̃kↄ̃ pↄ́ dí dialaro, \q1 gbɛ̃ kũ à sɛ̀tɛ fíti pↄ́ dí kĩaro. \s1 Titunↄ yã \p \v 16 Ma sáabu kɛ̀ kũ Ludao, kũ à tò á yã kú Titu swɛ̃̀n lákũ à kú ma swɛ̃̀n nà se. \v 17 À ó yã mà, a mɛ̀ɛ wã̀ à su á gwa, lákũ a pↄ yei nà. \v 18 Ó gbɛ̃ do kũ a tↄ́ dàgula sↄsinↄ gbɛ̃nↄ tɛ́ ń pínki baarunnakpanaa musun o dànɛ. \v 19 Abire gbɛra dↄ sↄsinↄ gbɛ̃nↄ a dà à gɛ́ kũoo kámaza zĩ kũ ótɛn kɛ kɛ. Ótɛn zĩ pì kɛ Dikiri tↄ́bona yãimɛ kũ ania kũ ó vĩo. \v 20 Ó ye gbɛ̃ke ó taari e lákũ ótɛn kɛ nà kũ gba zↄ̃kↄ̃ kũ à na ó ↄĩ yãoro. \v 21 Adi kɛ yã kũ à mana Dikirinɛɛn ótɛn pɛ́a adoro, yã kũ à mana bisãsirinↄnɛmɛ se. \v 22 O ó gbɛ̃ndo pãnde dàńnɛ dↄ. O a laakarii gwà a lɛ́ vĩro, o è à ania vĩ yã sĩnda pínki gũn, akũsↄ̃ a ania ɛ̀ra à kàra tera, kũ à á náanikɛna yãi. \v 23 Titu dake sↄ̃, ma zĩkɛri dake kũ odì á mana wɛtɛ lɛɛlɛn a ũ. Ó gbɛ̃ kparanↄ sↄ̃, sↄsinↄ gbɛ̃nↄ zĩ̀rinↄmɛ, mↄ́kↄ̃nↄmɛ Kirisi tↄ́borinↄ ũ. \v 24 Abire yãi à mↄńnɛ kũ á yeńyĩ, de sↄsi gbɛ̃ pìnↄ gↄ̃ dↄ̃ kũ lɛ́ kũ ótɛn gbɛ̃ á yã musu bi yãpuramɛ. \c 9 \p \v 1 Adi kũ mà takada kɛ̃árɛ Luda gbɛ̃nↄ kↄ̃ kámaza kɛnaa pì yã musuro, \v 2 zaakũ má dↄ̃ kũ a nɛ̀sɛmana dà, akũ ma lɛ́ gbɛ̃̀ Masedonia gbɛ̃nↄnɛ ma pì, Girisi gbɛ̃nↄ soru mà zaa muniyã. Á aniakɛnaa pì ń gbɛ̃nↄ mɛ̀ɛ fùtɛ dasi. \v 3 Akũ ma ó gbɛ̃ pìnↄ zĩ̀áwa de àgↄ̃ kú soru gũn lákũ ma ò nà, de lɛ́ kũ o gbɛ̃̀ yã pìi musu sún kɛ pãro. \v 4 Tó Masedonia gbɛ̃kenↄ sù kũmao, tó ò è á soru dí manaro, wé'i ni ó kũ, kũ o á náanikɛna yãi., Oni á pↄ́ o dↄ yá? \v 5 Abire yãi ma dìtɛ à mana mà o gbɛ̃ pìnↄnɛ ò domɛnɛ arɛ, ò gba kũ a gĩnakɛ a a lɛ́ sɛ̀ yã kɛkɛ káaku, de á soru gↄ̃ mana, àgↄ̃ de nɛ̀sɛdo gba ũ, adi kɛ gba tilasinlo. \s1 Gbadana kũ nɛ̀sɛdoo \p \v 6 Àgↄ̃ yã díkĩna dↄ̃: \q1 Tó n tↄ̃̀ fíti, ĩni kɛ̃ fíti, \q1 tó n tↄ̃̀ zↄ̃kↄ̃, ĩni kɛ̃ zↄ̃kↄ̃. \m \v 7 Baadi kpá lákũ à dà a swɛ̃̀ɛ gũn nà ãnsisinaa sari tilasii sari. Luda ye gbɛ̃ kũ àdi gba da kũ pↄnnaooi. \v 8 Luda ni fↄ̃ à tó arubarika sĩnda pínki likaái, de gↄrↄ sĩnda pínki pↄ́ sĩnda pínki mↄ́áwa yã sĩnda pínki gũn ari à fɛ̃̀ kãáo à yã mana sĩnda pínki kɛo. \v 9 Lákũ à kɛ̃na Luda yãn nà ò pì: \q1 Àdi pↄ́ fã takasidenↄnɛ, \q1 a yãmanakɛna lakana vĩro. \m \v 10 Lákũ Luda dì pↄ́buri kpá pↄ́tↄ̃riia nà kũ pↄ́ kũ òdi bleo, ani pↄ́buri kpááwa, à karaárɛ, de á manakɛna ↄgbɛ le à ↄ tá. \v 11 Ani á kɛ pↄ́denↄ ũ yã sĩnda pínki gũn de àgↄ̃ gba da dasidasi gↄrↄ sĩnda pínki, gbɛ̃nↄ Luda sáabu kpá gba kũ a dàńnɛ ó gãi yãi. \v 12 Zaakũ Luda gbɛ̃nↄ pↄ́kĩammana bↄkↄtɛn kámaza zĩ pì tɛn kɛ adoro, ani tó Luda sáabukpana dagula manamanamɛ dↄ. \v 13 Gbɛ̃nↄ ni Luda tↄ́ bo, zaakũ kámaza kũ a kɛ̀ɛ pì ni mↄńnɛ, kũ a mìi nàtɛ Kirisi baaru nna kũ a zɛoonɛ, akũsↄ̃ a gbɛ̃kɛ kɛ̀ńnɛ kũ gbɛ̃ sĩnda pínkio kũ nɛ̀sɛ doo. \v 14 Oni adua kɛárɛ kũ á yão dana ń swɛ̃̀n Luda gbɛ̃kɛ kũ à pìsiáwa yãi. \v 15 À Luda sáabu kpá a gba kũ à gɛ̃̀ onala yãi. \c 10 \s1 Pↄlu gina kũ a zĩdao a zĩ yã musu \p \v 1 Makũ Pↄlu, ma kútɛ kɛ̀árɛ kũ Kirisi nɛ̀sɛyĩdao kũ a busɛkɛo, makũ kũ òdi pi, tó má kú kãáo má busɛ, tó má kú kãáoro sↄ̃, madìgↄ̃ pãsĩárɛ. \v 2 Ma wɛ́ kɛ̀áwa, tó ma su, àsun tó màgↄ̃ pãsĩ kãáoro, zaakũ mani fↄ̃ màgↄ̃ pãsĩ kũ gbɛ̃ kũ òdi pi andunia yã mɛ́ àtɛn dowɛrɛ arɛnↄo. \v 3 Ó kú andunia gũmmɛ, ama odì zĩ̀ ká lán andunia gbɛ̃nↄ bàro. \v 4 Ó gↄ̃kɛbↄnↄ bi andunia pↄ́nlo, Luda gↄ̃kɛbↄ gbãna kũ odì zɛki gbãnanↄ gboroonↄmɛ. Odì ɛ́kɛ lɛ́kpakↄ̃ananↄ gboroo \v 5 kũ yↄ̃̀gↄ̃ yã kũ àdi gíńnɛ ò Luda dↄ̃o pínki. Odì laasun sĩnda pínki milɛ ble, de ò mì natɛ Kirisinɛ. \v 6 Tó a mìi nàtɛwɛrɛ mámmam, o laka kũ ò wɛ́ tã sãyãmarisaridenↄa. \p \v 7 Adì yã gwa musumɛ. Tó gbɛ̃ a zĩda náanikɛna kũ Kirisi pↄ́n a ũ, ade gↄ̃ dↄn kũ Kirisi pↄ́n ó ũ lán a bà se. \v 8 Bee tó ma lɛ́ gbɛ̃̀ à kɛ̀ zↄ̃kↄ̃ doka kũ Dikiri kpàwá yã musu, wé'i ni ma kũro, zaakũ á zĩni pɛtɛna yãimɛ, adi kɛ á lɛtɛna yãinlo. \v 9 Àsun kɛ lándↄ̃ má ye mà vĩna dadaái kũ ma takadakɛ̃naao bàro. \v 10 Òdi pi ma takadanↄn bɛ̀ɛrɛ vĩ, akũsↄ̃ ò gbãna, ama tó ò wɛ́ sìmalɛ, àdi ń kũ gbãnaro, ma yã dì ká pↄ́ke lɛ́iro. \v 11 Gbɛ̃ kũ òtɛn o lɛnↄ gↄ̃ dↄ̃ kũ lákũ ó yãnↄ de nà takadanↄ gũn tó ó kú kãáoro, lɛn óni kɛ lɛ, tó o kↄ̃ è. \p \v 12 Dín ó ũ ò ó zĩda kɛ lɛɛlɛ kesↄ̃ ò ó zĩda lɛkↄ̃a kũ gbɛ̃ kũ òtɛni ń zĩda sáabu kpánↄo. Tó ò ń zĩda kpàkũsũ kↄ̃o kesↄ̃ ò ń zĩda lɛ̀kↄ̃a kↄ̃o, òdigↄ̃ ↄ̃ndↄ̃ro. \v 13 Ókↄ̃nↄ sↄ̃, óni lɛ́ gbɛ̃ de a lɛ́laro. Óni gbɛ̃ ikokɛki kũ Luda dìtɛwɛrɛ lɛ́mmɛ, kũ à à kà á kĩnaa se. \v 14 Lákũ o ka á kĩnaa nà, ótɛn vĩ ó ikokɛki lɛ́laro, zaakũ o su kũ Kirisi baaru nnao ari á kĩnaa káaku. \v 15 Odì lɛ́ gbɛ̃ de a lɛ́la, ò gbɛ̃ pãndenↄ zĩ ká ó pↄ́laro. Zaakũ á ludanaanikɛna tɛn kara, ó ye zĩ kũ ótɛn kɛ á tɛ́ ↄ tá manamana ari à ká ikokɛki kũ Luda dìtɛwɛrɛ lɛ́n, \v 16 de ò gɛ́ ò baaru nna pì kpá bùsu kũ ò kú á arɛnↄ gũn, lɛ́gbɛ̃na kũ gbɛ̃ pãndenↄ tàragaabanaao sari. \v 17 Tó gbɛ̃ ye à lɛ́ gbɛ̃, à gbɛ̃ Dikiri yã musu. \v 18 Adi kɛ gbɛ̃ kũ àdi a zĩda sáabu kpá mɛ́ à manaro, sé gbɛ̃ kũ Dikiri dì a sáabu kpá. \c 11 \s1 Pↄlu kũ zĩ̀ri ɛ́kɛnↄ \p \v 1 À mɛna kũmao kũ ma yↄ̃nkↄkɛo fíti. Ama átɛn mɛna kↄ̀. \v 2 Lákũ Luda dì gↄ̃ba kpá nà, lɛn matɛn kpá lɛ se á yã musu. Ma á kpá Kirisia á gↄ̃ mɛ̀n do ũ, de mà á kpãzãa lákũ nↄkpare lési bà. \v 3 Lákũ mlɛ̃̀ ↄ̃ndↄ̃ kɛ̀ Awaunɛ nà, à a sã̀tɛ, vĩna tɛni ma kũ kũ ani á laasun likaraárɛ lɛ se, de à á nana Kirisia gbãsĩ sari kũ nɛ̀sɛdoo tó. \v 4 Tó gbɛ̃ke sù à Yesu yã kũ à bò ado kũ ó pↄ́o waazi kɛ̀árɛ, adì sí araga. Adì nini kũ à bò ado kũ pↄ́ kũ a sìo sí, adì baaru nna kũ à bò ado kũ pↄ́ kũ a mào ma. \v 5 Matɛn da má kĩana zĩ̀ri kũ a ń dítɛ zↄ̃kↄ̃ kũ̀nↄi yãke gũnlo. \v 6 Bee tó má lɛ́nnaro, má dↄ̃na vĩ. O mↄ̀árɛ á pínki súsu yã sĩnda pínki gũn. \p \v 7 Kũ ma baaru nna kũ à bò Luda kĩnaa waazi kɛ̀árɛ pↄ́sinaáwa sari, akũ ma a zĩda bùsa á karana yãi, ma taari kɛ̀n yá? \v 8 Ma sↄsi pãndenↄ gbɛ̃nↄ taki kɛ̀, ma a bakaa lèḿma, de mà le mà zĩ kɛo á tɛ́ yãi. \v 9 Gↄrↄ kũ má kú kãáo, tó pↄ́ tɛn kĩama, madì wari dↄ gbɛ̃kearo. Ó gbɛ̃ kũ ò bò Masedonia bùsunnↄ sùmɛnɛ kũ pↄ́ kũ àtɛn kĩamao. Matɛn we mà kɛ á gbɛ̃kenɛ aso ũro, akũsↄ̃ mani we mà kɛ á gbɛ̃kenɛ aso ũro. \v 10 Kũ Kirisi yãpura kũ à kú ma gũnwo, gbɛ̃ke ni kpámɛnɛ mà lɛ́ pìi gbɛ̃ Girisi bùsunlo. \v 11 Bↄ́yãin ma ò lɛɛ? Luda dↄ̃ kũ má yeái. \p \v 12 Yã kũ matɛn kɛ, manigↄ̃ kɛmɛ, de mà gbɛ̃ kũ òtɛni ń zĩ lɛkↄ̃a kũ ó pↄ́onↄ zĩni zↄ̃zↄ̃ kũ ń lɛ́gbɛ̃nanↄ. \v 13 Gbɛ̃ bire takanↄ bi zĩ̀ri ɛ́kɛnↄmɛ! Zĩkɛri manafikidenↄmɛ! Òdi li Kirisi zĩ̀rinↄ ũ. \v 14 Yã bonsarɛnlo. Bee Setan pìi dì li gupura malaika ũ se. \v 15 Zaakũ lɛmɛ, tó a zĩkɛrinↄ lì yã mana zĩkɛrinↄ ũ, yãbonsarɛnlo. Kpɛkpɛ oni ń yãkɛnaa gbɛ̀ le. \s1 Pↄlu warikɛna a zĩ̀rikɛ gũn \p \v 16 Ma ɛra matɛn o dↄ, gbɛ̃ke sún ma gwa yↄ̃nkↄ ũro. Tó lɛn sↄ̃ro, àgↄ̃ ma ditɛ lán yↄ̃nkↄ bà, de mà le mà lɛ́ gbɛ̃ fíti. \v 17 Yã kũ matɛn o, Dikiri mɛ́ à ma danlo. Lɛ́ kũ matɛn gbɛ̃ ma zĩda náanikɛnaa gũn, matɛn gbɛ̃ yↄ̃nkↄkɛ gũmmɛ. \v 18 Lákũ gbɛ̃nↄ tɛn lɛ́ gbɛ̃ ń zĩda yã musu dasi nà, makũ se mani gbɛ̃. \v 19 Zaakũ ákↄ̃nↄ ↄ̃ndↄ̃rinↄ adì mɛna fↄ̃ kũ mìsaridenↄ kũ pↄnnao. \v 20 Tó òtɛni á kɛ zↄ̀nↄ ũ, tó òtɛni á aru mi, tó òtɛni á taki kɛ, tó òtɛn deńla mↄárɛ, tó òtɛni á sãn kɛ, adì mɛna fↄ̃. \v 21 Yãpuramɛ, ó busɛ kũ yã pìnↄ kɛnaao! Abire kɛ̀mɛnɛ wé'iyã ũ! Ama pↄ́ kũ gbɛ̃ náanikɛna, àtɛni a lɛ́ gbɛ̃, má a náanikɛna se. Matɛn abire o yↄ̃nkↄkɛ gũmmɛ. \v 22 Eberunↄmɛ ń ũ yá? Àkũ ma ũ se. Isarailanↄmɛ ń ũ yá? Àkũ ma ũ se. Ibrahĩ burinↄmɛ ń ũ yá? Àkũ ma ũ se. \v 23 Kirisi zĩkɛrinↄmɛ ń ũ yá? Má a zĩkɛri ũ deńla. Matɛn o lán ĩade bàmɛ. Ma zĩ kɛ̀ deńla, ma dana kpɛ́siran deńla, má a gbɛ̃na lɛ́ dↄ̃ro, ma kunna ga lɛ́i lɛ́ vĩro. \v 24 Yudanↄ ma gbɛ̃ kũ flã̀ao lɛ́ bupla mɛ̀n donsari ari gɛ̃̀n sↄↄro. \v 25 Ò ma lɛlɛ kũ gòoo gɛ̃̀n aakↄ̃. Ò ma papa kũ gbɛ̀ɛo gɛ̃̀n do. Gó'itɛ kpàtɛ kũmao gɛ̃̀n aakↄ̃, ma kɛ gↄrↄ do ísira gũn fãnantɛ̃ kũ gwãanio. \v 26 Ma wɛ̃tɛgɛna dasinↄ gũn madìgↄ̃ kú karii gũn: Swa karii, kpãni wɛ́dewɛnↄ karii, Yudanↄ karii, buri pãndenↄ karii, wɛ̃tɛ gũn karii, sɛ̃̀ntɛ karii, ísira karii, Yesude ɛ́kɛnↄ karii. \v 27 Ma zĩ gbãna kɛ̀ kũ wãwão, ma itɛ̃ kɛ̀ a lɛ́ vĩro, nà ma dɛ, ími ma kũ, madìgↄ̃ kun pↄ́blenaa sari gɛ̃̀n baaakↄ̃, má tɛ́ punsi ĩa gũn. \v 28 A kparanↄ onaa baasi sↄsinↄ gbɛ̃nↄ sĩnda pínki laasun dì tↄ̃ma lákũ gu dìgↄ̃ dↄ nà. \v 29 Dí mɛ́ ani busa, mà gí busaii? Dín oni kɛ̃ zɛ́a à gí ũmaa? \p \v 30 Tó à kũ̀ mà lɛ́ gbɛ̃, mani gbɛ̃ ma gbãnasarikɛ musumɛ. \v 31 Luda ó Dikiri Yesu Kirisi De dↄ̃ kũ matɛn ɛ́kɛ toro. Ògↄ̃ a sáabu kpá gↄrↄ sĩnda pínki! \v 32 Gↄrↄ kũ má kú Damasuku, akũ kína Areta asakpa pì ò wɛ̃tɛ pì bĩnilɛnↄ dãkpã, de ò le à ma kũ yãi, \v 33 akũ ò ma bo wondoo gũn, ò ma kipa kũ bàao tãnko gũn bĩni kpɛ, akũ ma bàa sì. \c 12 \s1 Pↄlu wɛ́gupu'enaa \p \v 1 À kũ̀ tilasi mà lɛ́ gbɛ̃. Bee kũ à àre vĩro, mani lɛ́ pá wɛ́gupu'enanↄa kũ yã kũ Dikiri mↄ̀mɛnɛnↄo sà. \v 2 Má gbɛ̃ke dↄ̃ Kirisi gũn, ò a sɛ̀ ò gɛ̀ɛ kãao ari ludambɛ aakↄ̃den, a wɛ̃̀ gɛ̃ro donsarin dí. À gɛ̀ɛ kũ mɛ̀ɛon yá, mɛ̀ɛ sarin yá, má dↄ̃ro, sé Luda. \v 3 Má dↄ̃ kũ ò ade pìi sɛ̀ ò gɛ̀ɛ kãao aruzennammɛ. À gɛ̀ɛ kũ mɛ̀ɛon yá, mɛ̀ɛ sarin yá, Luda mɛ́ à dↄ̃. \v 4 À yã kũ àdi sí oro mà, kũ bisãsiri ni fↄ̃ à babaro. \v 5 Mani lɛ́ gbɛ̃ ade yã musu, mani gbɛ̃ ma zĩda yã musuro, sé ma gbãnasarikɛ yã. \v 6 Bee tó mani lɛ́ gbɛ̃, adi kɛ má yↄ̃nkↄnlo, zaakũ yãpuran mani o. Ama mani lɛ́ gbɛ̃ro, de gbɛ̃ke sún ma ditɛ de pↄ́ kũ à èma ke yã kũ à mà ma lɛ́nlaro. \v 7 De màsun ĩa dã yã zↄ̃kↄ̃ kũ Luda mↄ̀mɛnɛnↄ musuro yãi, à pↄ́ sↄ̀tↄ ma mɛ̀ɛ gũn Setan zĩ̀ri ũ, àgↄ̃ wɛ́ tãma, de màsun ĩa dãro yãi. \v 8 Ma wɛ́ kɛ̀ Dikiria gɛ̃̀n aakↄ̃ yã pìi musu de à pↄ́ pì bo ma mɛ̀n, \v 9 akũ à pìmɛnɛ, a gbɛ̃kɛ kũ adì kɛmɛnɛ mↄ̀ma. Gbãnasarikɛ gũnn a gbãna papana dì bon. Abire yãi mani lɛ́ gbɛ̃ kũ pↄnnao ma gbãnasarikɛ musu, de Kirisi gbãna gↄ̃ kú ma gũn. \v 10 Abire yã mɛ́ à tò madì pↄnna kɛ kũ gbãnasarikɛo kũ wé'idammanaao kũ wario kũ takasio kũ wɛ́tãmmanaao Kirisi yãi, zaakũ gↄrↄ kũ gbãna kĩ̀aman madìgↄ̃ gbãna. \s1 Kↄrintidenↄ yã Pↄlu kũna gbãna \p \v 11 Ma yↄ̃nkↄyã kɛ̀, ákↄ̃nↄ mɛ́ a ma dan. Ákↄ̃nↄmɛ à de yã à ma sáabu kpá. Bee tó má kun pↄ́ke ũro, má kĩana zĩ̀ri kũ a ń dítɛ zↄ̃kↄ̃ↄ kũ̀nↄi yãke gũnlo. \v 12 Ma a kunna zĩ̀ri ũ mↄ̀árɛ kũ mɛnao manamana sèedakɛnanↄ kũ yãbonsarɛnↄ kũ daboyãnↄ gũn. \v 13 Bↄ́ mɛ́ à á kĩa sↄsinↄ gbɛ̃ kparanↄaa? Ke kũ mádi gↄ̃ á gbɛ̃kenɛ aso ũro yãii? À sùru kɛ kũmao kũ taari dio! \v 14 Tera sà ma soru kɛ̀ mà su á kĩnaa a gɛ̃̀n aakↄ̃deo, akũsↄ̃ mani gↄ̃ á gbɛ̃kenɛ aso ũro. Ákↄ̃nↄ matɛni á wɛtɛ, adi kɛ á pↄ́nↄn matɛn wɛtɛro. Zaakũ denↄ mɛ́ òdi aruzɛkɛ ditɛ ń nɛ́nↄnɛ, adi kɛ nɛ́nↄ mɛ́ òdi ditɛńnɛro. \v 15 Mani fↄ̃ mà pↄ́ kũ má vĩ deárɛ pínki, mà a zĩda kpááwa kũ pↄnnao. Tó ma yenaái tɛn kara, á yenamai ni lagon yá? \v 16 Bee kũ a we kũ mádi gↄ̃árɛ aso ũro, gbɛ̃nↄ dì pi, wɛ́zɛ̃rin ma ũ, ma pↄ́ sìáwa kũ ↄ̃ndↄ̃o. \v 17 Ma á blé gbɛ̃ kũ ma ń zĩáwanↄ ke gãi yá? \v 18 Ma kútɛ kɛ̀ Titunɛ à gɛ́ á kĩnaa, akũ ma ó gbɛ̃ndo dànɛ. Titu á blén yá? Ó nɛ̀sɛ dokↄ̃nↄnloo? Ó ágba dokↄ̃nↄnloo? \p \v 19 Átɛn da yã ótɛn boki wɛtɛn yá? Lɛnlo! Ótɛn yã o kũ Luda dↄ̃naao kunna Kirisi gũmmɛ. Ma gbɛ̃ yenyĩdenↄ, ma abire òárɛ pínki á zĩni pɛtɛna yãimɛ. \v 20 Vĩna tɛni ma kũ kũ tó ma su á kĩnaa, mani á le lákũ má ye nàro, akũsↄ̃ áni ma e lákũ á ye nàro. Matɛn vĩna kɛ fìtiinɛ kũ nɛ̀sɛgↄ̃baao kũ pↄfɛ̃o kũ ania pãsĩo kũ kↄ̃yakanaao kũ kↄ̃pinaao kũ ĩadãnaao kũ zukakanaao. \v 21 Vĩna tɛni ma kũ kũ tó ma ɛra ma su á kĩnaa, ma Luda ni tó wé'i ma kũ á arɛ. Gbɛ̃ kũ ò durunna kɛ̀ yã, ò gbãsĩ kɛ̀, ò pãpã kɛ̀, ò wé'isariyã kɛ̀nↄ, tó odi nɛ̀sɛ litɛ ò mìi kɛ̃̀ yã pìnↄaro, mani pↄsira kɛ kũńwo. \c 13 \s1 Lɛ́dammana kpɛkpɛ \p \v 1 Ma suna á gwa gɛ̃̀n aakↄ̃den dí. Òdi yã pínki yãpura ma sèedade gbɛ̃nↄn pla ke gbɛ̃nↄn aakↄ̃ lɛ́i. \v 2 Ma gĩnakɛ ma lɛ́ dà gbɛ̃ kũ ò durunna kɛ̀nↄa yã kũ gbɛ̃ kparanↄ dↄ ma suna á kĩnaa gɛ̃̀n pladeo, tera ma ɛra matɛn lɛ́ daḿma dↄ bee kũ má kú kãáoro, tó ma ɛra ma su dↄ, mani ń gbɛ̃ ke tóro yoo! \v 3 Átɛn sèeda wɛtɛ kũ Kirisi tɛn yã o ma gãin yá? Tↄ̀! Adi kɛ Kirisi gbãna sarinlo, à gbãna á tɛ́. \v 4 Bee kũ à gà lía gbãnasarikɛ gũn, à kun tera kũ Luda gbãnaomɛ. Lɛmɛ kunna a gũn ó kú kũ gbãnasarikɛo lɛ se, ama ónigↄ̃ kú kãao á tɛ́ kũ Luda gbãnao. \p \v 5 À á zĩda tàasi ká à gwa, tó á kú Yesu Kirisi náanikɛnaa gũn. À kɛkɛ à á zĩda gwa. Á dↄ̃ kũ Kirisi kú á gũnloo? Tó lɛnlo, a funamɛ. \v 6 Má dↄ̃ kũ áni e ódi fuaro. \v 7 Ótɛn wɛ́ kɛ Ludaa de àsun yã vãni ke kɛro. Adi kɛ de gbɛ̃nↄ ó zĩ sáabu kpá yãinlo, de à a mana kɛ yãimɛ, bee tó òtɛni ó gwa gbɛ̃ funanↄ ũ. \v 8 Óni fↄ̃ ò bo yãpura kpɛro, sé ò zɛ́o. \v 9 Tó ó gbãna vĩro, akũsↄ̃ á gbãna, ó pↄ dìgↄ̃ nnamɛ. Odì adua kɛárɛ de à kɛkɛ à bo mana. \v 10 Ma yã birenↄ kɛ̃̀árɛ kũ má kú kãáoro, de tó ma su, màsun kɛárɛ pãsĩ kũ doka kũ Dikiri kpàmaoro. À kpàma á zĩnipɛtɛna yãimɛ, adi kɛ á lɛtɛna yãinlo. \p \v 11 Tↄ̀, ma gbɛ̃nↄ, à pↄnna kɛ. À yã kɛkɛ à bo mana. À ma lɛ́damma ma. À lɛ́dokↄ̃nↄ kɛ àgↄ̃ nna kũ kↄ̃o, Luda yenyĩde aafiade gↄ̃ kú kãáo. \v 12 À fↄ kpákↄ̃a kũ Luda gbɛ̃nↄ lɛ́pɛmmanaao. Luda gbɛ̃nↄ fↄ kpàáwa ń pínki. \v 13 Dikiri Yesu Kirisi gbɛ̃kɛ kɛárɛ, Luda gↄ̃ yeái, kↄ̃gbɛ̃kɛna gↄ̃ kú á tɛ́ kũ Luda Ninio á pínki.