\id AMO Amos in Boko, Ross Jones 2/08 \ide UTF-8 \h Amↄsi \toc1 Amↄsi \toc2 Amↄsi \toc3 Amↄ \mt1 AMƆSI \imt1 Yã́ pↄ́ kú láɛ bee guuↄ \ip E wàↄ gɛ́ Yesu Kilisi ii wɛ̃̀ 760 Amↄsi bↄ̀ a bɛ wɛ̃́lɛu Tekoa, Yuda bùsuu, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Bɛtɛli, gu pↄ́ Isaili bùsu sa'okĩi zↄ̃ↄ kuu. Wegↄ̃ↄ ãnabikɛkɛa bↄ̀ ń saɛ lán loupũnaawa. \ip Gↄↄ bee kí Yeloboaũ plaade dɛ Isaili bùsu kía ũ (787-747). Siliↄ lɛ́ zĩkańnↄ lↄo, ↄ̃ Isailiↄ ɛ̀a lɛ́ namable lↄ, ↄ̃ ãnabi Amↄsi mↄ̀ Lua gbɛ̃́piↄ midɛa yã́ pã̀lɛńgu. Gↄↄ bee bùsudepiↄ lɛ́ zĩkɛ lousisiyãↄwa maamaaɛ. Bↄ́yãi à bao pãsĩpi pã̀lɛńgui? \ip A maa wà to baade àↄ kú ń a laaio kpálɛa lá Lua ikoyã dìlɛwa, ãma gbãadeↄ lí wei gbɛ̃́ↄnɛo. Bee yã́i Lua ì zɛ ń gbãasaideↄ. Amↄsi yã́ pↄ́ tò a gↄ̃ waasokɛna ũ yã́pi musu ò (7-9), ↄ̃ wà aà yà Isaili bùsuu gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄ (7.10-17). \imq Lɛɛ 1 e 2 zↄa pↄ́ Lua dↄ̀ Isailiↄwa ń bui pↄ́ liaańziↄ, \imq Lɛɛ 3 e 6 yã́ pↄ́ tò Lua ń a gbɛ̃́ↄ yã́ bↄ̀ kↄ̃ kpɛ, \imq Lɛɛ 7 e 9 wá gbá zɛ́ wà yã́ pↄ́ Amↄsi ò bↄkĩi dↄ̃. À wɛ́pungu'è gɛ̃n sↄo mɛ́ a yã́ dɛ yã́ pↄ́ Lua a ɛa mↄ kɛiↄ seelaↄ ũɛ. \ip Amↄsi waasopi ì to wà làasookɛ Lua yã́ bↄa dṹniaɛ bee yã́ kpɛwa píi. Ãnabi pↄ́ wà aà yàpi ì to wà làasookɛ Yesu yã́wa lↄ. Yesu yã́ i kↄ̃sɛ ń gbãadeↄ yã́oo, i kɛ ń gbãao no, ãma yã́ pↄ́ a òpi lɛ́ yã́ dafu dilɛwɛ̃ɛ dɛ Amↄsi pↄ́a! \c 1 \s1 Yã́ pↄ́ a bui pↄ́ liaa Isailiↄzi le \p \v 1 Tekoa sãdãnaↄ do Amↄsi yã́ pↄ́ a è Isailiↄ yã́ musun kɛ. Yã́ pↄ́ a èpi dↄaaa tↄↄlɛ lualuaaɛ wɛ̃̀ plaɛ. Gↄↄ bee Uzia dɛ Yudaↄ kía ũ\f + \fr 1.1 \fr*\ft 2Kia 15.1-7\ft*\f* mɛ́ Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ dɛ Isailiↄ kía ũ.\f + \fr 1.1 \fr*\ft 2Kia 14.23-29\ft*\f* \v 2 À mɛ̀: \q1 Dii lɛ́ bↄ Siↄna ń pũnaao, \q1 àlɛ bↄ Yelusalɛũ ń palaa gbãao.\f + \fr 1.2 \fr*\ft Yoɛ 4.16\ft*\f* \q1 Pↄdãnaↄ dã́dãkɛkĩiↄ lɛ́ gↄ̃ wɛ̃nannↄ, \q1 Kaamɛli gbɛpↄlɛ lɛ́ giigaga. \q1 \v 3 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Damasi bùsu tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo, \q1 asa aa Galada bùsudeↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ ń ɛ̃́ngoↄɛ. \q1 \v 4 Má tó tɛ́ fɛlɛ an kí Azaeli bɛwa, \q1 i kũ aà nɛ́ Bɛnadada kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 \v 5 Má Damasi bĩ́ibↄlɛ gba gbooɛ, \q1 mí Avɛni guzulɛpi kía tↄ̀lↄzↄ̃, \q1 gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Edɛnibɛpi, \q1 wi tá ń Sili bùsudeↄ Kii zĩ̀zↄↄ ũ. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 6 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Gazadeↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Asa aa ma gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ píiɛ, \q1 ↄ̃ aa ń ná Ɛdↄũↄnɛ ń ↄzĩ. \q1 \v 7 Má tó tɛ́ fɛlɛ Gaza bĩ́iwa, \q1 i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 \v 8 Má Asedoda kía tↄ̀lↄzↄ̃ \q1 ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Asekelonio. \q1 Má ↄsɛ mà Ɛkɛlonideↄ lɛ́, \q1 e Filitɛ̃ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ weↄ gɛ midɛò. \q1 Ma Dii Lua mámɛ má ò. \q1 \v 9 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Tiideↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Asa aa ma gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ píiɛ, \q1 ↄ̃ aa ń ná Ɛdↄũↄnɛ ń ↄzĩ. \q1 Lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀ńnↄ i dↄńguo. \q1 \v 10 Má tó tɛ́ fɛlɛ Tii bĩ́iwa, \q1 i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. \m \v 11 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Ɛdↄũↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Aa pɛ̀lɛ ń daɛↄzi ń fɛ̃ndao, \q1 aai gbɛ̃e wɛ̃nagwao. \q1 Aa pↄkũmabↄ̀bↄmá zɛzɛsai, \q1 an pↄ fɛ̃ańzi i kpálɛo. \q1 \v 12 Má tó tɛ́ fɛlɛ ń bùsu Temaniwa, \q1 i kũ a mɛɛwia Bↄzɛla kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 \v 13 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Amↄniↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Aa Galada bùsu nↄsindeeↄ pùi, \q1 kɛ́ aa ye ń bùsu kã́fĩ yã́i. \q1 \v 14 Má tɛsↄ̃ ń mɛɛwia Labawa, \q1 i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 Zĩkawii iↄ dↄ, \q1 zàa'ĩan gbãa i fɛlɛńgu, \q1 \v 15 wi tá ń ń kíao zĩ̀zↄ ũ, \q1 aàpi ń a ìwaↄ sãnu. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \c 2 \q1 \v 1 Ma Dii ma mɛ̀: \q1 Mↄabuↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Aa Ɛdↄũↄ kía gɛ kpàsa \q1 e aà wáↄ gↄ̃̀ túfu ũ. \q1 \v 2 Má tó tɛ́ fɛlɛ Mↄabuↄwa, \q1 i kũ Kelio kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 Mↄabuↄ gaga zĩ̀ zↄa guuɛ \q1 gↄↄ pↄ́ wàlɛ kúkuakɛ, \q1 wàlɛ mↄ pɛ́. \q1 \v 3 Má ń dↄaana tↄ̀lↄzↄ̃ɛ, \q1 mí aà ìwaↄ dɛdɛaànↄ. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \s1 Yã́ pↄ́ a Yudaↄ ń Isailiↄ le \q1 \v 4 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Yudaↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Asa aa gì ma ikoyãiɛ, \q1 aaliↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũao. \q1 An tã́aↄ mɛ́ ń sãsã, \q1 ɛɛde pↄ́ an deziↄ tɛiↄ. \q1 \v 5 Má tó tɛ́ fɛlɛ Yuda bùsuwa, \q1 i kũ Yelusalɛũ kpɛ́ gbãaↄwa. \q1 \v 6 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 Isailiↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, \q1 a dɛ beea se, \q1 ma pↄ a weemáo. \q1 Aaì gbɛ̃maaↄ yía zↄↄ ũ ↄ̃a yã́i, \q1 aaì taasideↄ yía kyale fĩaboanɛ yã́i. \q1 \v 7 Aaì ↄ̃zↄ̃ wɛ̃nadeↄwa bùsu'ũfãau, \q1 aaì gbãasaideↄ yã́ málɛnɛ́. \q1 Nɛ́ ń a maeo aaì gbada wɛ̃́ndia doũwa, \q1 aaì ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpa. \q1 \v 8 Aaì ń wó poo sa'okĩiↄ saɛ píi \q1 zwãa pↄ́ aa a tↄ̀ↄmasìmáↄwa. \q1 Aaì vɛ̃ɛ lú ń ↄ̃a pↄ́ aa sìmáo \q1 aa mi ń tã́akpɛu. \q1 \v 9 Mámɛ ma Amↄleↄ kàalɛɛ́ yãa,\f + \fr 2.9 \fr*\ft Iko 3.8-10\ft*\f* \q1 baa kɛ́ aa gbã̀a lán sɛdɛ líↄwa, \q1 mɛ́ aa gbãa lán sɛ̃́ gↄ̃n giiwa. \q1 Ma ń kaalɛ píi, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. \q1 \v 10 Mámɛ ma bↄánↄ Egipi, \q1 ma dↄaaɛ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, \q1 má tò Amↄleↄ bùsu gↄ̃̀ á pↄ́ ũ. \q1 \v 11 Ma á nɛ́eↄ dìlɛ ãnabiↄ ũ, \q1 má tò á ɛ̀waasoeↄ ńzĩa kpàa.\f + \fr 2.11 \fr*\ft Nao 6.1-8\ft*\f* \q1 Isailiↄ, sĩana málɛ oɛ́o lò? \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 12 A naɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa kpàapiↄwa aa vɛ̃ɛmi, \q1 á dìlɛ ãnabipiↄnɛ aasu ãnabikɛkɛ lↄo. \q1 \v 13 À ma! Má á kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄɛ, \q1 lán zugo pↄ́ pↄ́wɛn aso sɛa ì pↄ́ kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄwa. \q1 \v 14 Gbɛ̃́ kàsakasaↄ bↄkĩi eo, \q1 gↄ̃saↄ e bↄ ń gbãa yã́io, \q1 nɛgↄ̃naↄ e ńzĩa misio. \q1 \v 15 Kàzunaↄ fↄ̃ zɛ gio, \q1 bàwãadeↄ e bↄo, \q1 sↄ̃deↄ e ńzĩa misio. \q1 \v 16 Baa nɛgↄ̃n wↄ́ↄdeↄ \q1 aa bàasi ↄgii gↄↄ beeɛ. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \c 3 \q1 \v 1 Á Isaili bui pↄ́ ma á bↄ́lɛ Egipi, \q1 à swã́kpa à yã́ pↄ́ ma mɛ̀ a á le ma. \q1 \v 2 Dṹnia buiↄ guu píi ámɛ ma á sɛ́. \q1 A yã́i má vãi pↄ́ á kɛ̀ wíɛ́ á musu. \s1 Amↄsi ãnabikɛkɛa bↄ̀ Dii kĩ́iɛ \q1 \v 3 Gbɛ̃ↄn plaↄ ìↄ tɛkↄ̃i kↄ̃yãmasaia? \q1 \v 4 Nↄ̀ↄmusu ì pũna dào guu pↄblea esaie? \q1 Nↄ̀ↄkusi ì pala a tòou nↄ̀ↄkũsaie? \q1 \v 5 Tó bãe i zu fíiuo, \q1 a e à aà kũe? \q1 Tó ba i e pↄ́ kũ̀o, \q1 a bilɛe? \q1 \v 6 Tó wà zĩ̀gãalɛ̀ wɛ̃́lɛu, \q1 sↄ̃ lí kɛ̃́ gbɛ̃́ↄguo lé? \q1 Tó músi gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, \q1 Dii mɛ́ tòo lò? \q1 \v 7 Dii Lua lí yã́ pↄ́ a zɛòe kɛ \q1 oa a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ saio. \q1 \v 8 Nↄ̀ↄmusu pũ̀na, \q1 dé vĩa a gí kṹii? \q1 Dé Dii Lua a yã'oɛ̀, \q1 à gí a kpàwakɛii? \s1 Yã́ pↄ́ a Isailiↄ le \q1 \v 9 À kpàwakɛ Asedoda kibɛdeↄnɛ \q1 ń Egipi kibɛdeↄ à onɛ́, \q1 aa kãaa Samali gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu, \q1 aai gili zↄ̃ↄ pↄ́ gɛ̃̀u e \q1 ń gbãa pↄ́ wàlɛ mↄ́ a gbɛ̃́ↄnɛo. \q1 \v 10 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 gbãadeↄ yãkɛa a dↄ̀ↄwa dↄ̃o. \q1 Aaì gbɛ̃́ↄ wɛtã aa ń taiinkɛ, \q1 aaì ń àizɛɛↄ naaa aa taò ń bɛ. \q1 \v 11 Bee yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, \q1 ibɛɛↄ mↄ lia á bùsuzi, \q1 aa á gbãa midɛ, \q1 aai á kibɛ pↄ́ↄ sɛ́lɛ. \q1 \v 12 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 lá sãdãna ì a sã gbá miↄna \q1 ge a swã́ miↄna bↄ nↄ̀ↄmusu lɛ́zĩ, \q1 màa Isaili pↄ́ kú Samaliↄ bↄ kaso, \q1 gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ ń lii bɛ́lɛbɛlɛwapiↄ. \q1 \v 13 Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, \q1 à swã́kpa à ma, \q1 í Yakↄbu buiↄ gbaò laai. \q1 \v 14 Tó málɛ Isailiↄ tàae wínɛ́ ń musu, \q1 má sa'okĩi pↄ́ kú Bɛtɛliↄ kↄ́ba zↄ̃zↄ̃ mà kwɛ tↄↄlɛ, \q1 mí sa'okĩipiↄ dúuzↄ̃. \q1 \v 15 Má á guantɛ̃mblekpɛↄ \q1 ń á ĩ́ampuublekpɛↄ wíwiɛ, \q1 má kpɛ́ pↄ́ a zãblèmá \q1 ń wesa swaaopiↄ daaĩɛ, \q1 mí a kpɛ́ zↄ̃ↄↄ gboo píi. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \c 4 \q1 \v 1 Á Basana zununuↄ, à yã́ɛ bee ma, \q1 á nↄɛ pↄ́ a mɛ̀kpa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ! \q1 I gbãamↄ wɛ̃nadeↄnɛ, \q1 i taasideↄ wɛtã, \q1 i o á zã́ↄnɛ aa idã dↄ à mi. \q1 \v 2 Ma Dii Lua ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuaadoakɛo, \q1 ma mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́wá \q1 wa kokoaka á gbɛ̃́ kↄ̃naↄzi, \q1 wi á sɛ́lɛ táánↄ ń mↄ̀ kòoloↄ. \q1 \v 3 Á baade a bↄ a aɛdↄawa súsu bĩ́ifoou, \q1 wi táánↄ zĩ̀zↄↄ ũ. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \s1 Isailiↄ swã́gbãakɛa \q1 \v 4 À gi àↄ gɛ́ Bɛtɛli, í tàaekɛ we. \q1 À gi àↄ gɛ́ Giligali, í ɛa tàaekɛ lↄ. \q1 Àliↄ sa'o á diiↄwa we lá gu lɛ́ dↄ, \q1 íↄ á pↄ́ kwide kpa we wɛ̃̀ àaↄ̃ ń wɛ̃̀ àaↄ̃o. \q1 \v 5 Àli pɛ̃ɛ sɛa kpasa sa'okĩiwa sáaukpabↄ ũ, \q1 í pↄ́ pↄ́ iↄ ma gba kpàwakɛ wà ma, \q1 á Isailiↄ, asa bee kɛa á yei. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 6 Wɛ̃́lɛ píiu má tò á lɛkpɛ lɛ́ yↄ́ lↄo, \q1 ualɛ ń ualɛo má tò a kua blɛwa, \q1 kási i ɛa su ma kĩ́io. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 7 Kɛ́ à gↄ̃̀ mↄ àaↄ̃ wà pↄkɛkɛ, \q1 ↄ̃ ma á tɛ̃́ lou. \q1 Má tò lou mà wɛ̃́lɛeↄu, \q1 à gì mai wɛ̃́lɛeↄu. \q1 Má tò à mà buaeↄ, \q1 à gì mai buaeↄ, ↄ̃ gu giigàga. \q1 \v 8 Á gbɛ̃eↄ bã̀abãabò, \q1 aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo í wɛɛlɛi, \q1 aai e à mↄ̀máo, \q1 kási i ɛa su ma kĩ́io. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 9 Mi to pↄ́wɛn gbↄ̃si ń pↄ́ fukpaao \q1 á kaaↄ ń á vɛ̃ɛbuↄ le mↄ̀ↄmↄↄ. \q1 Kwaↄ á kaadↄɛnaↄ ń á kuↄ blè, \q1 kási i ɛa su ma kĩ́io. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 10 Ma gagyãↄ kàágu, \q1 lá má kà Egipiↄguwa. \q1 Ma á ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ zĩ guu, \q1 má tò wà á sↄ̃́ↄ nàaa. \q1 Má tò yai gĩ dà á bòoa, \q1 á ní lɛ́ dↄkĩi eo, \q1 kási i ɛa su ma kĩ́io. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 11 Ma á gbɛ̃eↄ suumpa, \q1 lá ma Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpawa.\f + \fr 4.11 \fr*\ft Daa 19.24\ft*\f* \q1 A gↄ̃ gòmiↄna pↄ́ wa ga bↄ̀ tɛ́u ũ, \q1 kási i ɛa su ma kĩ́io. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 12 A yã́i Isailiↄ, má yã́piↄ kɛɛ́. \q1 Lá má yã́piↄ kɛɛ́ Isailiↄ, \q1 àↄ kú ń mapi á Lua yã́kpalɛkɛaánↄ sↄuo. \q1 \v 13 À ma! Mi gbɛ̀sĩsĩↄ kása, \q1 mi to zàa'ĩana fɛlɛ, \q1 mi to gbɛ̃nazĩna dↄ̃ lá a làasoo dɛ, \q1 mi to gu dↄ, mi ɛa to gu si, \q1 mi táa'o dṹnia gulɛsĩↄwa, \q1 ma tↄ́n Dii Lua Zĩgↄ̃de. \c 5 \s1 Wɛ̃nakɛa Isailiↄnɛ \q1 \v 1 Isailiↄ, à yã́ɛ bee ma, \q1 málɛ wɛ̃nalɛ daánↄ. \q1 \v 2 Wi Isailiↄ nɛ sↄlↄlↄ yãao, \q1 ãma à lɛ̀lɛ sa mɛ́ a fɛlɛ lↄo. \q1 Wà aà tò wúlɛa a bùsuu we, \q1 gbɛ̃e ku à ↄkaaàzio. \q1 \v 3 Ma Dii Lua ma mɛ̀, \q1 wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, \q1 gbɛ̃ↄn basↄo mɛ́ a su. \q1 Wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, \q1 gbɛ̃ↄn kwi mɛ́ a su. \q1 \v 4 Ma Dii málɛ yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: \q1 À ma kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. \q1 \v 5 Ásu gɛ́ lousisii Bɛtɛlio, \q1 ásu gɛ́ Giligali sↄ̃o, \q1 ásu tↄ̃u Bɛɛsɛbao, \q1 asa wa tá ń Giligalideↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ, \q1 mɛ́ Bɛtɛli a gↄ̃ bɛzia ũɛ. \b \q1 \v 6 À Dii kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. \q1 Tó màa no, \q1 a mↄ kũ Yosɛfu buiↄwa tɛ́ ũ, \q1 a kũ Bɛtɛliwa, gbɛ̃e a fↄ̃ dɛo. \q1 \v 7 I yã́'ĩikpa yãnadeↄwa, \q1 mɛ́ i yãkɛa a zɛ́wa málɛ. \q1 \v 8 Dii saankifɛ̃nɛnaↄ kɛ̀ \q1 ń saankonɛandeo.\f + \fr 5.8 \fr*\ft Yob 9.9, 38.32\ft*\f* \q1 Ì to gusia níinii li gudↄa ũ, \q1 ì to gu ìↄ si. \q1 Ì ísia í kãaa musu, \q1 ì to à ma lou ũ bùsu píi guu. \q1 Aà tↄ́n Dii. \q1 \v 9 Ì to kaalɛ bilɛ gbãadeↄwa, \q1 ì wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ásookɛ. \q1 \v 10 Ápiↄ sↄ̃ iliↄ ye sĩan'ona gĩyãio, \q1 i za gbɛ̃́ pↄ́ ì bↄbↄ ń vãikɛnaↄgu. \q1 \v 11 Lá i gbãable wɛ̃nadeↄwa, \q1 i pↄ́wɛna símá, \q1 á kpɛ́ pↄ́ á bò ń gbɛ̀ ãao, \q1 á e zↄ̃lɛ ń guuo, \q1 á pↄeã vɛ̃ɛ pↄ́ á bà, \q1 á e à a imio. \q1 \v 12 Asa Dii á tàae zↄ̃ↄ dↄ̃ \q1 ń á duuna pↄ́ lɛ́ vĩoo. \q1 I gbɛ̃maaↄ wɛtã, \q1 i to gbɛ̃dɛna fĩabo, í aà gbaɛ, \q1 i gí taasideↄnɛ ń ń yã́ nao. \q1 \v 13 A yã́i tò laaide dãↄ lɛ́ ìↄ kpaaũa tia kɛ́wa, \q1 asa gↄↄɛ beeↄ vãiɛ. \q1 \v 14 À wɛɛlɛ àↄ yãmaakɛ, \q1 i kɛ a vãi no, \q1 kɛ́ à e àↄ ku, \q1 Dii Lua Zĩgↄ̃de iↄ kúánↄ, \q1 lá i o a kúánↄwa. \q1 \v 15 Àↄ za yã́ vãiu, íↄ ye a maai, \q1 íli yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa yã́kpalɛkɛkĩi. \q1 Wìliↄ dↄ̃o, Dii Lua Zĩgↄ̃de a gí Yosɛfu bui kↄ̃naↄ wɛ̃nagwaio. \q1 \v 16 A yã́i Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ̀, \q1 wa búbuapɛ gãaɛↄ píi, \q1 waↄ o zɛ́kpaaↄ guu: Wéee! Wéee! \q1 Wa sɛ̃̀wanaↄ sísi aa ↄ́ↄlↄ, \q1 wa o gɛ'ↄↄlↄnaↄnɛ aa búbuapɛ. \q1 \v 17 Búbuapɛa aↄ ku vɛ̃ɛbuↄu píi, \q1 asa Dii mɛ́ a pã́ á bùsua. \q1 Dii mɛ́ ò. \q1 \v 18 Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii gↄↄ nidɛ! \q1 Àkɛa álɛ Dii gↄↄpi nidɛi? \q1 Gusia gↄↄɛ, i kɛ gupua no. \q1 \v 19 Aↄ dɛ lá gbɛ̃́ lɛ́ bàalɛ nↄ̀ↄmusuɛ, \q1 ↄ̃ à gɛ̀ kpà wài pãleawa, \q1 ge lá à gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u à ↄnà gĩwa, \q1 ↄ̃ mlɛ̃ aà sòwaɛ. \q1 \v 20 Dii gↄↄpiá gusiaɛ, \q1 i kɛ gupua no, gusia níiniiɛ. \q1 Baa gupuan beeena aↄ vĩo. \b \q1 \v 21 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 má za á dikpɛↄu, má gíiɛ, \q1 má ye á kↄ̃kãaapiↄ gĩyãio. \q1 \v 22 Baa tó a sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òa ń pↄ́wɛntio, má sio. \q1 Baa tó a sáaukpa sa'òa ń pↄ́ mɛkpaao, \q1 má wɛ́sɛ mà gwao.\f + \fr 5.22 \fr*\ft Isa 1.11-14\ft*\f* \q1 \v 23 À gomala ń á lɛ̀sikↄ̃fĩo, \q1 má swã́sɛ á mↄↄna ↄ́io. \q1 \v 24 À to yã́zɛde dagua \q1 lán swa gbakakaawa, \q1 à tó á yãkɛa a zɛ́wa ligua \q1 lán swa pↄ́ a í lí baowa. \q1 \v 25 Isailiↄ, i kɛ mámɛ a sa'òa \q1 a ma gba pↄ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ blao. \q1 \v 26 Tã́a Mↄlↄku kpɛ́ á sɛa \q1 ń saana pↄ́ a zɛò taao. \q1 Á dii pↄ́ á pì ázĩaɛpiↄ\f + \fr 5.26 \fr*\ft Zĩn 7.42-43\ft*\f* yã́i \q1 \v 27 ↄ̃ má tó wà táánↄ Damasi baale. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 Ma tↄ́n Lua Zĩgↄ̃de. \c 6 \s1 Waiyoo Isailiↄ kía namablenaↄ \q1 \v 1 Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ á kú niɛniɛ Siↄnaↄ \q1 ń á gbɛ̃́ pↄ́ á kú dↄdↄa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ, \q1 á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ buiↄ mide kíaↄ ũ \q1 gbɛ̃́ kĩniↄ wɛ́ ìↄ dↄáziↄ! \q1 \v 2 À gɛ́ Kalenↄ à gwa! \q1 Bↄa we í gɛ́ Amata mɛɛwiau, \q1 í gɛ́ Gata, Filitɛ̃ mɛɛwiau. \q1 An wɛ̃́lɛpiↄ maa dɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ á kíaↄ kuulae? \q1 An bùsu zↄ̃ↄ dɛ á pↄ́ae? \q1 \v 3 Lá álɛ e Lua ĩadaawá gↄↄ zã̀, \q1 kía pãsĩ gbãableawá kãikũ̀. \q1 \v 4 I wúlɛ á wesa swaa liiↄwa, \q1 i ↄli ázĩau á wúlɛkĩipiↄwa. \q1 I sãnɛbↄlↄ ń gáaena mɛkpaao só. \q1 \v 5 I mↄↄnalɛ lán Davidi lɛ̀wa, \q1 i lɛ̀ dafu da ń pↄ́'ↄbↄnaↄ. \q1 \v 6 I vɛ̃ɛmi à a dàa bↄ, \q1 i nísi ↄde dↄↄ, \q1 kási ili ↄ́ↄlↄ Yosɛfu buiↄ kaalɛa yã́ musuo. \q1 \v 7 A yã́i tò áↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ wa táńnↄ káauↄ guuɛ, \q1 á lalasi wiiↄ i midɛ. \q1 \v 8 Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de \q1 ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, \q1 má ye Yakↄbu buiↄ ĩ́andãa gĩyãio, \q1 má za an zɛgikĩiↄu. \q1 Má ń mɛɛwia na ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ \q1 ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píiɛ. \m \v 9 Baa tó gↄ̃ɛↄ gↄ̃̀ uae gbɛ̃ↄn kwi, aa gagaɛ. \v 10 Tó gbɛ̃́ mↄ̀ a daɛ gɛ sɛ́i, àlɛ bↄò à gɛ́ tɛsↄ̃iwà, mɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ ulɛa we là à mɛ̀: Gbɛ̃e kunnↄ we lↄe? Ade a wewà: Gbɛ̃e ku lao. Kɛ kílikili, baa Dii tↄ́, ńsu sio. \q1 \v 11 Asa ma Dii ma yãdìlɛ ma mɛ̀, \q1 má ua zↄ̃ↄ wiɛ kɛ́lɛkɛlɛ, \q1 mí a nɛ́na kɛ yáiyai. \q1 \v 12 Wì sↄ̃́ baa gbɛsi musue? \q1 Wì sapa ń zuↄ wee? \q1 Màa á tò yã́zɛde gↄ̃̀ɛ́ sɛwɛ ũ, \q1 mɛ́ yãkɛa a zɛ́wa gↄ̃̀ɛ́ gↄ̃i ũ. \q1 \v 13 Á pↄ kɛ̀na zĩblea Lodebaawawa, \q1 a mɛ̀ a Kaanaiũ sì ń ázĩa gbãaoɛ. \q1 \v 14 Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: \q1 Isailiↄ, málɛ tɛ́kpa buieu à fɛlɛánↄ, \q1 i wɛ́tɛ̃amↄɛ́ za Amata bↄlɛu e Ísida Wisidei. \c 7 \s1 Kwaↄ \p \v 1 Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má è Dii bↄ̀ ń kwaↄ pↄkɛkɛ daalɛgↄↄ, pↄ́ pↄ́ wì kpa kíawa kɛkɛa gbɛa. \v 2 Kɛ́ kwaↄ tↄↄlɛ pↄ́ↄ sò píi aa làa, ma mɛ̀: Dii Lua, sùuukɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. \v 3 Ɔ̃ Dii yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, bee a kɛ lↄo. \s1 Tɛ́ \p \v 4 Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má mà Dii Lua lɛ́ mɛ á yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ ń tɛ́o. Tɛ́pi ísia zↄ̃ↄ í bà, ↄ̃ à kũ̀ Isaili bùsuwa. \v 5 Ɔ̃ ma mɛ̀: Dii Lua, n yã́ na! Tuɛlɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. \v 6 Ɔ̃ Dii Lua yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, beepi a kɛ lↄo. \s1 Pↄ́susugwabↄ \p \v 7 Yã́ pↄ́ a ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma Dii è zɛa bĩ́i súsu saɛ, a pↄ́ súsugwabↄ kũa. \v 8 Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀, pↄ́ súsugwabↄɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: \q1 Gwa, ma pↄ́ súsugwabↄ pòo ma gbɛ̃́ Isailiↄwa, \q1 má sùuukɛńnↄ lↄo. \q1 \v 9 Wa Isailiↄ gulɛsĩ pↄ́ aa bòↄ daaĩ, \q1 wa Izaaki buiↄ sa'okĩiↄ wíwi. \q1 Má fɛlɛ Yeloboaũ bɛwa ń fɛ̃ndaoɛ. \s1 Amↄsi ń sa'onkia Amaziao \p \v 10 Ɔ̃ Bɛtɛli sa'onkia Amazia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yeloboaũwa à mɛ̀: Amↄsi lɛ́ lɛkpaaĩnzi ń gbɛ̃́ↄ Isaili bùsuu. Bùsudeↄ aa aà yã́ fↄ̃́ lↄo. \v 11 Asa à mɛ̀ wa Yeloboaũ dɛ ń fɛ̃ndaoɛ, \q1 wi Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu, \q1 wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ. \m \v 12 Ɔ̃ Amazia mↄ ò Amↄsiɛ à mɛ̀: Gu'ena, bàasi ǹ ta Yuda bùsuu, níↄ ble ń ãnabikɛkɛawa we. \v 13 Ńsu ɛa mↄ ãnabikɛkɛi Bɛtɛli la lↄo, asa sa'okĩi pↄ́ ì kía gba gbãa ku laɛ. \v 14 Ɔ̃ Amↄsi a zãsì Amaziawa à mɛ̀: Ãnabi ge ãnabi gãli gbɛ̃en ma ũ yãa seo. Sãdãnan ma ũ, kaadↄɛmblea dↄ́ɛ má dↄ̃. \v 15 Sãdãpi guu ↄ̃ Dii ma sɛu, a òmɛɛ mà gɛ ãnabikɛkɛ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. \v 16 Swã́kpa ǹ Dii yãma sa. N mɛ̀, \q1 másu ãnabikɛkɛ Isailiↄ yã́ musuo, \q1 másu vãi pↄ́ a Izaaki buiↄ le oo. \q1 \v 17 Ayãmɛto Dii mɛ̀, \q1 n na a káaluaka wɛ̃́lɛu, \q1 wa n nɛ́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. \q1 Wa ba yↄ̃ n bùsuwa, \q1 wi kpaalɛkↄ̃ɛ. \q1 Wa Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu \q1 wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, \q1 ní ga luayãdↄ̃nsaiↄ bùsuu we. \c 8 \s1 Libɛ mài kaa gbí guu \p \v 1 Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma libɛ mài è ká gbí guu. \v 2 Ɔ̃ Dii ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀: Libɛ mài má è ká gbí guu. Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: \q1 Ma wɛmà ma gbɛ̃́ Isailiↄwaɛ, \q1 má sùuukɛńnↄ lↄo. \q1 \v 3 Ma Dii Lua ma mɛ̀, \q1 gↄↄ bee ma kpɛ́ lɛsia a li ↄ́ↄlↄa ũɛ, \q1 gɛↄ gↄ̃ kpálɛ gupiiu kpɛ̃̀nɛnɛ. \q1 Gu a kɛ kílikili! \q1 \v 4 À yã́ɛ bee ma, \q1 á gbɛ̃́ pↄ́ i gbãable taasideↄwa, \q1 i wɛ̃nadeↄ midɛ á bùsuu. \q1 \v 5 I mɛ: Mↄ dafu dikpɛ a láa wà e wá pↄ́wɛna yía bↄɛ ni? \q1 Gↄↄ kpele kã́mabogↄↄ a gɛ̃ wà e wá dↄ̃ↄ wɛ̃i? \q1 Wá zaa nɛ́na dauɛ, wí a ↄ̃a kã́fĩ, \q1 wá wá kilooↄ lilɛ, wíↄ gbɛ̃ble. \q1 \v 6 Wá wɛ̃nadeↄ lú ń ã́nusuo, \q1 wí taasideↄ sɛ zↄↄ ũ, \q1 kɛ́ baa wá kyale fĩa aai e bòwɛ̃ɛo yã́i. \q1 Wá pↄ́wɛna yía ń a bìsaoɛ. \q1 \v 7 Ma Dii Yakↄbu buiↄ Lua gawide, \q1 ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, \q1 an yãkɛae a sãmagu bauo. \q1 \v 8 A yã́i tↄↄlɛ a lualua, \q1 gbɛ̃́ pↄ́ kálɛwàↄ i búbuapɛ ḿpii. \q1 Bùsu a loo lán Niili í gbakakaawa, \q1 a ya i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. \q1 \v 9 Ma Dii Lua ma mɛ̀, \q1 gↄↄ bee má tó ĩatɛ̃ gɛ̃ kpɛ́u \q1 gↄↄ pↄ́ à kà minanguo, \q1 má tó gu si fãanɛ gbãa zã́. \q1 \v 10 Má á dikpɛↄ lilɛɛ́ búbuapɛgↄↄ ũ, \q1 á lɛsiaↄ i gↄ̃ wɛ̃nalɛↄ ũ. \q1 Má tó à zwã̀nkasaↄ kákaála, \q1 á baade i a mi wa gbáigbai. \q1 Má tó gↄↄpi àↄ dɛ \q1 lán nɛgↄ̃ɛ mɛ̀ndona gaa ↄↄlↄwa, \q1 gↄↄpi i midɛ ń pↄsiao. \q1 \v 11 Ma Dii Lua ma mɛ̀, \q1 a gↄↄ lɛ́ mↄ́ \q1 má tó nↄana ká á bùsuu. \q1 I kɛ blɛ ge í nↄana no, \q1 swã́kpaa ma yã́ ni mɛ́ aↄ á dɛ. \q1 \v 12 Wa bã̀abãabo ísia baa ń ísia baao, \q1 wa bɛbɛ za gukpɛ e bɛ'aɛ. \q1 Aa kpálɛkɛ ma yãmaai, \q1 kási aa mao. \q1 \v 13 Gↄↄ bee wɛ̃́ndia maaↄ \q1 ń gↄ̃sa gbãaↄ yɛ̃̀ɛɛ a láa imi yã́i. \q1 \v 14 Gbɛ̃́ pↄ́ aaì lɛgbɛ̃ ń Samali tã́a tↄ́oↄ \q1 ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń Dã dii kuaoↄ, \q1 ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń gɛa sa'oi Bɛɛsɛba gbãaoↄ, \q1 aa kpaguaɛ, aa fɛlɛ bau lↄo. \c 9 \s1 Isailiↄ midɛa ń ń sua ń pá ziuo \q1 \v 1 Ma Dii è zɛa a gbagbakĩi saɛ à mɛ̀: \q1 Gbɛ̀pɛlɛ misona lɛ́, kpɛɛlɛ gĩ i dee, \q1 ma kpɛ́pi i kwɛ ká gbɛ̃́piia, \q1 mí gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. \q1 An kee a e bↄo, \q1 baa mɛ̀ndo a e piliao. \q1 \v 2 Baa tó aa ɛyↄ̃̀ aa tà e bɛdau, \q1 má ↄpɛlɛmá weɛ. \q1 Baa tó aa gɛ̀ za musumusu, \q1 má ń bua weɛ. \q1 \v 3 Tó aa gɛ̀ ùlɛ Kaamɛli gbɛ̀ misonau, \q1 má ń gbɛsɛlɛ mà gɛ́ mà ń kṹkũ weɛ. \q1 Tó aa sↄ̀lↄmɛɛ ísia zíɛ, \q1 má o ísia mlɛ̃ɛ aà ń só weɛ. \q1 \v 4 Tó an wɛ̀lɛↄ ń kũkũ aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, \q1 we má tó wà ń dɛdɛu ń fɛ̃ndao. \q1 Má wɛ́tɛńzi ĩadaama yã́iɛ, \q1 i kɛ maakɛanɛ́ yã́i no. \q1 \v 5 Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de, \q1 mi ↄkã tↄↄlɛwa, i yↄ́, \q1 gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ i búbuapɛ píi. \q1 Mi to bùsu loo \q1 lán Niili í gbakakaawa, \q1 i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. \q1 \v 6 Ma a kúkĩi kɛ̀, má dìdikↄ̃a musu, \q1 ma a ɛ̃ kpàlɛ dṹniawa. \q1 Mi ísia kãaa musu, \q1 mí tó à ma lou ũ dṹnia guu, \q1 ma tↄ́n Dii. \q1 \v 7 Ma Dii ma mɛ̀, \q1 á Isailiↄ, a kɛmɛɛ doũ ń Etiopiↄɛ. \q1 Lá ma á bↄ́lɛ Egipi, \q1 mi Filitɛ̃ↄ bↄlɛ Kɛlɛti, \q1 ma Siliↄ bↄ̀lɛ Kiio lé? \q1 \v 8 À ma! Ma Dii Lua, \q1 ma wɛmà á bùsu duundewa \q1 mà á kpalapi midɛ dṹniau, \q1 ãma má Yakↄbu buiↄ kaalɛ míↄmiↄo. \q1 Ma Dii mámɛ má ò. \q1 \v 9 Má yãdilɛ, \q1 mí tó wà Isailiↄ fã́fã buipãleↄ guu píi \q1 lá wì pↄ́wɛna ká gbaana guu wà fã́fãwaɛ, \q1 baa a wɛ́n do a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. \q1 \v 10 Duunkɛna pↄ́ kú ma gbɛ̃́ↄ guu, \q1 aaì mɛ vãi a sↄ̃ńzi à gbasa ń leoↄ, \q1 wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ḿpiiɛ. \b \q1 \v 11 Gↄↄ bee má ɛa Davidi bɛzĩ bo, \q1 mí a gufooↄ kɛkɛ. \q1 Má aà ua pↄ́ gàpi vu, \q1 mí uapi fɛlɛ lá a dɛ yãawa, \q1 \v 12 aai gↄ̃ Ɛdↄũ bui kↄ̃naↄ vĩ \q1 ń buipãle pↄ́ ma tↄ́ kúmáↄ píi.\f + \fr 9.12 \fr*\ft Zĩn 15.16-17\ft*\f* \q1 Ma Dii pↄ́ má yã́pi kɛ, \q1 mámɛ má ò. \q1 \v 13 Ma Dii má mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́ \q1 kɛ́ sàpanaↄ aaↄ bɛ pↄkɛkɛnaↄ iau, \q1 wàli pↄ́tↄ̃ e vɛ̃ɛkɛkɛa àↄ láa. \q1 Baa gbɛ̀sĩsĩↄ vɛ̃ɛ kɛ, \q1 vɛ̃ɛ na iↄ di sĩ̀sĩpↄlɛ píiu. \q1 \v 14 Má su ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ ń pá ziu, \q1 aa ɛa ń wɛ̃́lɛ ziaↄ kálɛ aa zↄ̃lɛu. \q1 Aali vɛ̃ɛbu kɛ, aai a imi, \q1 aali kaaↄ da, aai a libɛ ble. \q1 \v 15 Má Isailiↄ pɛ ń bùsuu, \q1 gbɛ̃e a ń wo bùsu pↄ́ má kpàmápiu bau lↄo. \q1 Ma Dii á Lua mámɛ má ò.