\id 2CH 2 Chronicles in Boko, Ross Jones 2/08 \ide UTF-8 \h 2 Lada \toc1 Lada plaade \toc2 2 Lada \toc3 2Lad \mt1 LADA PLAADE \imt1 Yã́ pↄ́ kú láɛ bee guuↄ \ip Láɛ bee Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpalablea yã́ bↄↄlɛkɛ̀wɛ̃ɛ (1-9). Bee gbɛa aà bui pↄ́ aa gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũↄ e à gɛ̀ pɛ̀ò Nɛbukanɛza Yelusalɛũ siawa ń taańnↄ Babilonio (10-36). \ip Láɛ bee dↄ̀ↄ gbɛzã mɛ̀n plaↄ yã́ gɛ̃̀ à Ɛzala lá ń Nɛɛmii láo kũ̀ɛ. Bee lɛ́ owɛ̃ɛ wà Isailiↄ yãziↄ kyokɛ aɛ we, asa wekĩi Pɛɛsiↄ kí Kilusi Yudaↄ gbà zɛ́ aa ɛa gɛ́ Lua kpɛ́ dↄi Yelusalɛũ. \c 1 \s1 Salomↄↄ ↄ̃nↄ gbɛaa \r (1Kia 3.1-15, 10.26-29) \p \v 1 Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpala zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ, asa Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ à aà zↄ̃ↄkɛ kã̀fĩ maamaa. \v 2 Salomↄↄ yãdìlɛ Isailiↄnɛ píi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń kíaↄ píi ń Isailiↄ uabeleↄ píi, \v 3 ↄ̃ à gɛ̀ńnↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bò Gabaↄ̃ↄ, asa kpaaũkpɛ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kɛ̀ guwaiwaiu kú weɛ. \v 4 Davidi tò wà Dii kpagolo sɛ̀ yãa Kiliayaaliũ,\f + \fr 1.4 \fr*\ft 2Sam 6.1-17\ft*\f* wà gɛ̀ò gu pↄ́ a kɛ̀kɛɛ̀u Yelusalɛũ, asa we à zwã̀akpɛ dↄ̀uɛ̀. \v 5 Mↄgotɛ̃ sa'okĩi pↄ́ Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna pì\f + \fr 1.5 \fr*\ft Bↄa 38.1-7\ft*\f* sↄ̃ a ku Gabaↄ̃ↄ Dii zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Salomↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ yãgbɛ̀awà we. \v 6 Salomↄↄ sↄ̃̀ kpaaũkpɛ sa'okĩipizi Dii aɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń pↄ́ mɛ̀n ↄ̀aa sↄoↄ. \v 7 Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ń yei gbɛaa. \v 8 Salomↄↄ wè Luawa à mɛ̀: N gbɛ̃kɛkɛ̀ ma mae Davidiɛ maamaaɛ, ↄ̃ n ma kpa kpalau aà gɛ̃ɛ ũ. \v 9 Dii Lua, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ ma mae Davidiɛ kɛ sa, asa n ma dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa dasi lán dṹnia bùsu'ũfãawaↄ kía ũ.\f + \fr 1.9 \fr*\ft Daa 13.16, 28.14\ft*\f* \v 10 Ma gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao sa, kɛ́ mà e dↄaaò gbɛ̃́piↄnɛ. Tó màa no kpelewa máli yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ dasipiↄnɛi? \p \v 11 Ɔ̃ Lua òɛ̀: Lá yã́ bee mɛ́ kú n sↄ̃u, mɛ́ ni ↄda ge àizɛɛ ge gawi ge n ibɛɛↄ gaa ge wɛ̃ni gbã̀a gbɛaao, sema ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao, kɛ́ ǹ e yã́gↄ̃gↄ̃ ma gbɛ̃́ pↄ́ ma n dilɛ ń kía ũɛ beeↄnɛ, \v 12 má n gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃apio, mí ɛa mà n gba ↄda ń àizɛɛo ń gawio lↄ. Kí pↄ́ kú n ãae ge kí pↄ́ aↄ ku n gbɛae a kanwao. \v 13 Ɔ̃ Salomↄↄ bↄ̀ kpaaũkpɛ pↄ́ kú gulɛsĩpia kĩ́i Gabaↄ̃ↄ, à tà Yelusalɛũ, ↄ̃ àlɛ kible Isailiↄwa. \p \v 14 Salomↄↄ zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ kã̀aa, aà sↄ̃́gopiↄ kà ↄ̀aa sopla (1.400), aà sↄ̃́ↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). Wì aà sↄ̃́piↄ gwa aà sↄ̃́go wɛ̃́lɛↄ guu ń aà bɛ Yelusalɛũoɛ. \v 15 Kí tò ã́nusu ń vuao di Yelusalɛũ lán gbɛwa, mɛ́ sɛdɛ lí pↄ́ wà kpɛdↄ̀ò dasi lán bɛ̀lɛ líwa sɛ̃u. \v 16 Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi\f + \fr 1.16 \fr*\ft Iko 17.16\ft*\f* ń Silisi bùsuoɛ. Kí laatanaↄ mɛ́ lùlu Silisi. \v 17 Aaì sↄ̃́goↄ lúlu Egipi ã́nusu kiloo soplaplaɛ, sↄ̃́ↄ sↄ̃ kiloo plapla taawa, ↄ̃ aaì ɛa sↄ̃́piↄ yía Itiↄ ń Siliↄ kíaↄwa lↄ. \c 2 \p \v 1 Ɔ̃ Salomↄↄ dìlɛ wà kpɛdↄ Diiɛ ń azĩa bɛo. \s1 Salomↄↄ Dii kpɛ́ sↄukɛa \r (1Kia 5.15-32) \p \v 2 Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ dà gbɛ'ãzĩu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ (80.000), a sɛ̀sɛnaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000) ń ń dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (3.600). \p \v 3 Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Tii kí Hilaũwa à mɛ̀: Sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ lá ń kpã̀sã ma mae Davidiɛ ↄ̃ à bɛkpàòwa. \v 4 Málɛ kpɛdↄ Dii ma Luaɛ. Aà pↄ́ɛ, we waↄ tulaletikauɛ̀ tɛ́a, wiↄ pɛ̃ɛ kálɛɛ̀, wiↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà kↄↄ ń oosio ń kã́mabogↄↄzĩo ń mↄ dafu gↄↄↄ ń Dii wá Lua dikpɛↄ. Ɔ̃ Luapi dìlɛ Isailiↄnɛ aaↄ kɛ màa gↄↄpii. \v 5 Kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄɛ̀pi zↄ̃ↄ, asa wá Lua zↄ̃ↄ dɛ diiↄla píi. \v 6 Ń beeo démɛ kpɛdↄaɛ̀ gbãa vĩi? Asa musu a fↄ̃ aà sio, baa musumusu. Dén ma ũ mà kpɛdↄɛ̀i, mɛ́ i kɛ àↄ dɛ aà gbagbakĩi ũ bàasio. \p \v 7 Bee yã́i gↄ̃ide kpã́sãmɛɛ aà zĩkɛ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwao, i zĩkɛ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo ń gↄ̃ide pↄ́ ma mae Davidi dìlɛmɛɛↄ. \v 8 Ǹ n Libã bùsu sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ ń pɛ̃liↄ ń lí bɛɛɛde pãleↄ, asa má dↄ̃ kɛ́ n bùsu zĩkɛnaↄ lizↄ̃ dↄ̃. Ma zĩkɛnaↄ lí zĩkɛ ń n zĩkɛnaↄ, \v 9 aai lí kɛkɛmɛɛ dasidasi, asa kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄpi, sema àↄ zↄ̃ↄ mɛ́ àↄ muaa ń kpɛ́eoo. \v 10 Má mase kpa n zĩkɛna pↄ́ lɛ́ lizↄ̃piↄwa koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń naao koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń vɛ̃ɛo sela ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000) ń nísio koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). \p \v 11 Ɔ̃ Tii kí Hilaũ lá kpã̀sã Salomↄↄɛ à mɛ̀: Kɛ́ Dii ye a gbɛ̃́ↄzi yã́i, ↄ̃ à n kpa ń kía ũ. \v 12 À ɛ̀a ò lↄ: Wà Dii Isailiↄ Lua pↄ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ sáaukpa! Asa à kí Davidi gbà nɛ́ ↄ̃nↄna pↄ́ dↄ̃a ń wɛzɛ̃o vĩ, ↄ̃ àlɛ kpɛdↄɛ̀ ń azĩa bɛo. \v 13 Málɛ gↄ̃ide pↄ́ zĩ dↄ̃ gbaɛnɛ, aà tↄ́n Hulaũ Abi. \v 14 Aà daá Dã buiɛ, mɛ́ aà maeá Tii gbɛ̃́ɛ. A vua ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń gbɛo ń lío ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao zĩ dↄ̃. A wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwa dↄ̃, mɛ́ zĩ pↄ́ wa dàɛ̀ píi ì kɛɛ. Àli zĩkɛ ń n ↄzĩkɛnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n mae Davidi ↄzĩkɛna ũ yãaↄ. \v 15 Kí, mase ń naao ń nísio ń vɛ̃ɛ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀o kpã́sã wápiↄ ń zĩkɛnaↄnɛ, \v 16 wí Libã bùsu lí zↄ̃zↄ̃nɛ lá ń yei lɛ́u, wí yeye wà gbɛ̃́ↄ zĩò ísiaa e Zope, ní taò Yelusalɛũ. \p \v 17 Salomↄↄ bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ nào píi, aà mae Davidi gbɛ̃́ↄ naoa bàasi. Aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃o (153.600). \v 18 À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ gbɛ̀'ãnaↄ ũ gusĩsĩdeu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ (80.000), a sɛ̀sɛnaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000), an dↄaana pↄ́ aaↄ wɛ́tɛ zĩpiziↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (3.600). \c 3 \s1 Salomↄↄ Dii kpɛ́ dↄa \r (1Kia 6.1-38) \p \v 1 Ɔ̃ Salomↄↄ nà Dii kpɛ́ boawa Mↄlia\f + \fr 3.1 \fr*\ft Daa 22.2\ft*\f* gbɛ musu Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii bↄ̀ mↄ̀u a mae Davidiwau. Davidi mɛ́ Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛpi dìlɛ kpɛ́pi dↄkĩi ũ. \v 2 À nà zĩpiwa a kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ plaade gↄↄ plaade zĩ́ɛ. \v 3 Ɛ̃ pↄ́ a bò Lua kpɛ́ pↄ́ ũ gbã̀a kà gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa bao. \v 4 Kpɛ́pi bilandaa vĩ, a yàasa sáa ń kpɛ́pioɛ gã̀sĩsuu bao, a lɛsĩ kwi. \p À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛ́pi guu. \v 5 À pɛ̃́ lipɛpɛɛↄ kpà kpɛɛlɛ gĩwa, ↄ̃ à vua maa kùlɛwà. À gↄ̃inakɛ̀wà lán daminaliↄwa ń mↄdaonaↄ. \v 6 À zãblè kpɛ́piwa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. Vuapi sↄ̃ à bↄ̀ Paavaiũɛ. \v 7 À vua kùlɛ kpɛ́pi balazaↄwa ń a kpɛɛlɛ líↄ ń a gĩↄ ń a bↄlɛ gbaↄ, mɛ́ à gↄ̃inakɛ̀ gĩpiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄwa. \p \v 8 À luakukĩi kɛ̀, a gbã̀a sáa ń kpɛ́pi yàasao gã̀sĩsuu bao, a yàasa bao. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà tↄnu bao. \v 9 Vua kusaↄ gbia dɛ kiloo kĩnia. À vua kùlɛ kpɛa pↄ́ kú musuↄwa lↄ. \p \v 10 À li'ã̀ malaika gã̀sĩadeↄ ũ mɛ̀n pla, a kpà ń vuao. \v 11-12 Malaikapiↄ gã̀sĩa pooa, a gbã̀a gã̀sĩsuu sↄ́sↄo, ampii gã̀sĩsuu baoɛ. Ado gã̀sĩa gɛ̀ pɛ̀ gĩwa le, ado pↄ́ pɛ̀ gĩwa la, ↄ̃ an gã̀sĩa pↄ́ gↄ̃̀ↄ pɛ̀kↄ̃wa. \v 13 Malaikapiↄ gã̀sĩaↄ poopooa màa e gã̀sĩsuu bao. Aa zɛa mɛ́ an aɛ dↄa kpɛɛlɛ oi.\f + \fr 3.13 \fr*\ft Bↄa 25.18-20\ft*\f* \v 14 À zwãa pↄ́ wa da tã̀ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao, ↄ̃ à gↄ̃inakɛ̃̀wà lán malaika gã̀sĩadeↄwa.\f + \fr 3.14 \fr*\ft Bↄa 26.31\ft*\f* \p \v 15 À mↄ̀pɛlɛ pì mɛ̀n pla kpɛ́pi kpɛɛlɛ pↄ́ ũ. A pla píi lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, a fùa lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄ́sↄo. \v 16 À mↄdaonaↄ pì, ↄ̃ a fĩ̀ fùapiↄwa yàbaa ũ. À pↄ́ↄ pì lán gbɛafu bɛↄwa mɛ̀n basↄobasↄo, a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa. \v 17 À mↄpiↄ pɛ̀lɛ kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaai ń zɛɛio. À tↄkpà ↄplaa pↄ́ɛ Yakɛ̃,\f + \fr 3.17 \fr*\ft Bee mɛ̀ ì ń zɛdↄ.\ft*\f* ↄzɛɛ pↄ́ sↄ̃ Bↄazu.\f + \fr 3.17 \fr*\ft Bee mɛ̀ gbãa kuwà.\ft*\f* \c 4 \s1 Lua kpɛ́ pↄ́ↄ \r (1Kia 7.23-51) \p \v 1 Salomↄↄ sa'okĩi kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o.\f + \fr 4.1 \fr*\ft Bↄa 27.1-2\ft*\f* A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu baobao, a lɛsĩ kwi. \v 2 À íkakĩi bò bòoloo. A lɛ́la e a lɛ́le gã̀sĩsuu kwiɛ, a lɛsĩ sↄo, a zↄ̃ↄ sↄ̃ baakwi. \v 3 À gↄ̃inakɛ̀ íkakĩipiwa lán tùuↄwa, a lìa a lɛ́i zĩ́lɛ dↄ̀ↄ pla, gã̀sĩsuu dodo tùu mɛ̀n kwikwi. À íkakĩipi pì sãnu ń tùu gↄ̃inapioɛ. \v 4 Íkakĩipi di zuswana mɛ̀n kuɛplaↄwa. Zù mɛ̀n àaↄ̃ↄ mi dↄ gugbãntoo oi, mɛ̀n àaↄ̃ↄ bɛ'aɛ oi, mɛ̀n àaↄ̃ↄ gɛↄmidↄkĩi oi, mɛ̀n àaↄ̃ↄ lↄ gukpɛ oi. Íkakĩipi di ń musu, ↄ̃ an pↄ̀ↄↄ dↄdↄ guo. \v 5 Íkakĩipi gèele ↄtã doɛ, mɛ́ a swã́ dɛ lán ta swã́wa, lán tↄ̃́ↄngbelezĩwa. Galuba zↄ̃ↄ lɛ ↄ̀aa do ń basↄoo í ↄ̃ ta sapi ì sí. \p \v 6 Ɔ̃ à dàa pì mɛ̀n kwi nↄ̀ↄpipibↄↄ ũ, a kàlɛ Lua kpɛ́ ↄplaa oi mɛ̀n sↄo, ↄzɛɛi mɛ̀n sↄo. Sa'onaↄ ì dàapiↄ idada sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ nↄ̀ↄwa. Sa'onapiↄ sↄ̃ aaì zu'o ń íkakĩipi íoɛ.\f + \fr 4.6 \fr*\ft Bↄa 30.17-21\ft*\f* \p \v 7 À vua dau\f + \fr 4.7 \fr*\ft Bↄa 25.31-40\ft*\f* pì mɛ̀n kwi lá wà a kɛa dìlɛwa. A kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. \v 8 À táabũnu\f + \fr 4.8 \fr*\ft Bↄa 25.23-30\ft*\f* kɛ̀ mɛ̀n kwi, a kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. À ta au'ɛlɛbↄↄ pì ń vuao mɛ̀n basↄo. \v 9 À sa'onaↄ ua kpànɛ́ ń Lua kpɛ́ uadao ń a bↄlɛ gbaↄ, ↄ̃ à mↄgotɛ̃ kùlɛ gbapiↄwa. \v 10 Ɔ̃ à íkakĩipi dìlɛ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaa oi gɛↄmidↄkĩi oi ń gukpɛo zãnguo. \v 11 À túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta au'ɛlɛbↄↄ pì lↄ. \p Màa Hulaũ Lua kpɛ́ zĩ kɛ̀ kí Salomↄↄɛ, à a lɛkpàaĩ. Zĩ pↄ́ a kɛ̀piↄn kɛ: \q1 \v 12 Mↄ̀pɛlɛↄ pla. \q1 Fùa pↄ́ bↄ̀ lán lowa, a ku mↄ̀pɛlɛpiↄ musuↄ pla. \q1 Mↄdaona pↄ́ à zãblèò fùapiↄwaↄ pla. \q1 \v 13 Gↄ̃ina pↄ́ a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa lán gbɛafu bɛↄwaↄ ↄ̀aa pla. A kɛ̀ dↄ̀ↄ plapla, à zãblèò fùapiↄwa. \q1 \v 14 Tadibↄↄ ń a taↄ. \q1 \v 15 Íkakĩi do ń zuswana pↄ́ kú a zíɛↄ kuɛpla. \q1 \v 16 Túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń saaↄ ń a pↄkeleↄ píi. \m Pↄ́ pↄ́ Hulaũ pì kí Salomↄↄɛ Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ píi, a pì ń mↄgotɛ̃ pↄ́ wa yↄ̀ↄoɛ. \v 17 Kí mɛ̀ wà kása ń Yuudɛ̃ dã̀na gĩ pↄ́ kú Suko ń Zalɛtão zãnguoo. \v 18 Pↄ́ pↄ́ Salomↄↄ pì ń mↄgotɛ̃opiↄ, wi yↄ̃ kiloowa wà a gbia dↄ̃̀o, kɛ́ a dasi kɛ̀ zài yã́i. \p \v 19 Salomↄↄ pↄ́ pↄ́ kú Lua kpɛ́ guuↄ pì lↄ, tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao ń vua táabũnu pↄ́ wì Dii pɛ̃ɛ kálɛwàↄ \v 20 ń dau pↄ́ wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoↄ ń a filia pↄ́ ìↄ naa luakukĩi aɛↄ lá wa dìlɛwa. \v 21 Wà gↄ̃inakɛ̀ daupiↄwa lán kↄpɛkĩi fùaↄwa. Wà a filiaↄ ń a kpàoↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ. \v 22 Vua filiadɛbↄↄ ń taↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń tàasoↄ ń kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩi gbaↄ ń kpɛɛlɛ pↄ́ↄ. \c 5 \p \v 1 Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛ́ zĩpi kɛ̀ a làa píi, ↄ̃ à mↄ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń pↄ́ pↄ́ a mae Davidi dìlɛ Lua pↄ́ ũↄ,\f + \fr 5.1 \fr*\ft 2Sam 8.11\ft*\f* a kà Lua kpɛ́ làasiu. \s1 Taa ń Dii kpagoloo a kpɛ́u \r (1Kia 8.1-9) \p \v 2 Ɔ̃ kí Salomↄↄ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi Yelusalɛũ, an bui dↄaanaↄ ń ń uabeleↄ píi, aa mↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo\f + \fr 5.2 \fr*\ft 2Sam 6.12\ft*\f* sɛ́ Davidi wɛ̃́lɛ Siↄna wà suò. \v 3 Ɔ̃ Isailiↄ kã̀aaaàzi ḿpii mↄ soplade dikpɛgↄↄzĩ. \v 4 Kɛ́ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kà píi, ↄ̃ Levii buiↄ Dii kpagolopi sɛ̀ \v 5 ń kpaaũkpɛo ń Dii pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Levii bui pↄ́ dɛ sa'onaↄ ũ mɛ́ pↄ́piↄ sɛ̀, \v 6 ↄ̃ kí Salomↄↄ ń Isaili pↄ́ kã̀aaàziↄ sa'ò ń sãↄ ń zuↄ kpagolopi aɛ. Pↄ́ pↄ́ à sa'òopiↄ dasi kɛ̀ zài, wi fↄ̃ nàoo. \v 7 Ɔ̃ sa'onaↄ gɛ̃̀ ń Dii bàakuańnↄ kpagoloo a kpɛ́u e kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩi. Aa dìlɛ a dilɛkĩi we malaika gã̀sĩadeↄ zíɛ. \v 8 Malaikapiↄ gã̀sĩa poopooa gu pↄ́ kpagolo ń a sɛ́liↄ kuua. \v 9 A sɛ́lipiↄ gbã̀a, wì a lɛ́ e kpɛ́pi kpɛɛlɛ, wìli e uao. Lípiↄ ku we e gbã. \v 10 Pↄe ku kpagolopi guuo, mɛ́ i kɛ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ Mↄizi dàu Olebu,\f + \fr 5.10 \fr*\ft Iko 10.5\ft*\f* gu pↄ́ Dii mɛ̀ a bàa aↄ kú ń Isailiↄ ń bↄa Egipi gbɛa bàasio. \p \v 11 Ɔ̃ sa'onaↄ bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u. Gↄↄ bee sa'ona gãli pↄ́ kú we gbãbↄ̀ ńzĩaɛ píi kↄ̀. \v 12 Levii bui pↄ́ dɛ lɛ̀sina ũↄ, Asafa ń Emanio ń Yedutuo ń ń nɛ́ↄ ń ń dãunaↄ sĩ píi sa'okĩi gukpɛ oi ń bàabaa pↄkasaↄ dadaa, aalɛ sɛ̃́sɛ̃naↄ lɛ́ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ. Sa'on kã̀aepɛnaↄ kú ń guu lↄ gbɛ̃ↄn basoolo. \v 13 Kã̀ae'ↄ ń lɛo dàkↄ̃i lán pↄ mɛ̀ndowa, aalɛ Dii táasilɛ, aalɛ lɛ́mawà. Aalɛ lɛsi ń kã̀aeↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń pↄ́'ↄbↄn pãleↄ, aalɛ Dii táasilɛ aalɛ mɛ: \q1 A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. \p Tɛlu Dii kpɛ́pi pà, \v 14 ↄ̃ sa'onaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀ zĩkɛi weo tɛlupi yã́i, asa Dii gawi kpɛ́pi pàɛ.\f + \fr 5.14 \fr*\ft Bↄa 40.34-35\ft*\f* \c 6 \s1 Salomↄↄ yã'oa gbɛ̃́ↄnɛ \p \v 1 Ɔ̃ Salomↄↄ mɛ̀: Dii mɛ̀ áↄ ku tɛlu sia guuɛ.\f + \fr 6.1 \fr*\ft Soũ 18.11, 97.2\ft*\f* \v 2 Ɔ̃ a ò Diiɛ: Ma kpɛ́ lɛsĩɛ bee dↄ̀nɛ kɛ́ ǹyↄ̃ kuu gↄↄpiiɛ. \v 3 Ɔ̃ à lìli aɛdↄ̀ bílawa à samaa'ònɛ́. \v 4 Ɔ̃ à mɛ̀: Wà gbãakpa Dii Isailiↄ Luazi! À lɛgbɛ̃̀ ma mae Davidiɛ, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ lá a òwa. Asa à mɛ̀\f + \fr 6.4 \fr*\ft 2Sam 7.1-13\ft*\f* \v 5 za gↄↄ pↄ́ a a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Egipi, i Isaili wɛ̃́lɛe dilɛ wà kpɛdↄuɛo, mɛ́ i gbɛ̃e dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũo, \v 6 ↄ̃ à Yelusalɛũ dìlɛ kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà, mɛ́ à Davidi dìlɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ.\f + \fr 6.6 \fr*\ft 2Sam 7.4-11\ft*\f* \v 7 Kɛ́ ma mae Davidi ye kpɛdↄ Dii Isailiↄ Luaɛ, \v 8 ↄ̃ Diipi òɛ̀ kpɛdↄaɛ kɛ́ a tↄ́ e àↄ kuwà làasoo pↄ́ a kɛ̀pi maaɛ, \v 9 ãma i kɛ aàpi mɛ́ a dↄɛo, aàzĩa nɛ́e mɛ́ a dↄɛ.\f + \fr 6.9 \fr*\ft 2Sam 7.12-13\ft*\f* \v 10 Dii kɛ̀ lá à lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa, ↄ̃ ma gↄ̃ ma mae Davidi gɛ̃ɛ ũ, ma zↄ̃lɛ kpalau Isailiↄ guu, lá Dii Isailiↄ Lua a lɛgbɛ̃̀wa, ↄ̃ ma kpɛ́pi dↄ̀ɛ̀, kɛ́ aà tↄ́ e àↄ kuwà yã́i. \v 11 We ma Dii kpagolo dìlɛu. Dii bàa kua ń a gbɛ̃́ Isailiↄ yã́ kú a guu. \s1 Salomↄↄ wabikɛa a gbɛ̃́ↄnɛ \r (1Kia 8.22-53) \p \v 12 Salomↄↄ gɛ̀ zɛ̀ Dii gbagbakĩi kpɛɛlɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄ wáa píi, ↄ̃ à ↄsɛ̀ musu plapla. \v 13 Salomↄↄpi gĩ́na bò yãa ń mↄgotɛ̃o ua guoguoɛ. A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ, a lɛsĩ sↄ̃ àaↄ̃. Ɔ̃ à dɛ̀dɛ gĩ́napiwa à kùlɛ a kosowa Isaili pↄ́ kãaaa weↄ aɛ, à ↄsɛ̀ musu \v 14 à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, gbɛ̃e muaannↄ musu ge zĩ́lɛo. N gbɛ̃kɛ guu n bàa kú ń n zↄ̀blena pↄ́ aa ku lá ń yeiwa ń nↄ̀sɛmɛndooↄɛ. \v 15 N yã́ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ kɛ̀. Ń ò ń lɛ́o yãaɛ, gbã sa ↄ̃ ń kɛ̀. \v 16 Tia kɛ́wa Dii Isailiↄ Lua, n lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ n mɛ̀, tó aà buiↄ ńzĩa kũa dↄ̃ mɛ́ aa ku lá ń yeiwa, aa n ikoyã kũa laaàwa, aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ.\f + \fr 6.16 \fr*\ft 1Kia 2.4\ft*\f* \v 17 Dii Isailiↄ Lua, to yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blena Davidiɛ kɛ sĩana ũ sa. \v 18 Lua, ńyↄ̃ↄ kú ń gbɛ̃nazĩnaↄ zĩ́lɛ la yãma yã̀? Gwa, n bɛ pↄ́ kú musu ń gu pↄ́ kú musumusuo píi a fↄ̃ n sio, belenkɛ kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ bee sa.\f + \fr 6.18 \fr*\ft Zĩn 7.48-50\ft*\f* \v 19 Dii ma Lua, mapi n zↄ̀blenawa wɛgwa, ní ma wabikɛa ń ma sùuugbɛaamao sí. Swã́sɛ wii pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ lɛ́ma ń wabi pↄ́ málɛ kɛmaozi. \v 20 To n wɛ́ àↄ pɛa kpɛ́ɛ beewa gwãasĩna ń fãanɛo, gu pↄ́ n mɛ̀ n tↄ́ aↄ kuwàɛ beepi. Wabi pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ kɛ ń aɛo dↄa gupiwa ma. \v 21 Tó mapi n zↄ̀blena ge n gbɛ̃́ Isailiↄ aɛdↄ̀ guɛ beewa, mɛ́ wa wabikɛ̀ma, nìli wá wabikɛa si za n kúkĩi musu, ní sùuukɛwanↄ. \p \v 22 Tó gbɛ̃́ tàaekɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ, mɛ́ wa òɛ̀ aà mɛ á sì ń n tↄ́o, tó à mↄ̀ mɛ́ à mɛ̀ á sì ń n tↄ́o n gbagbakĩi kpɛɛlɛ kpɛ́ɛ beeu, \v 23 nìli síńnↄ kua za musu, ní ↄlↄnɛ́. Nìli yã́gↄ̃gↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní fĩabo tàaedeɛ, aà yãkɛa i wi aà musu, ní tó yã́ bↄ ń yãesaideo na, wí e dↄ̃ kɛ́ i yãe kɛo. \p \v 24 Tó n gbɛ̃́ Isailiↄ ibɛɛↄ zĩblèmá duuna pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, mɛ́ aa tàńnↄ, mɛ́ aa ɛ̀a sùma aa n sisi, tó aa wabikɛ̀ma aa sùuugbɛ̀ama kpɛ́ɛ beeu, \v 25 kua za musu nìli síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má, ní suńnↄ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. \p \v 26 Tó luabɛ gↄ̃̀ da wáiwai, lou lɛ́ mao kɛ́ aa duunakɛ̀nɛ yã́i, tó aa aɛdↄ̀ guɛ beewa, aa wabikɛ̀ma aa n sisi, mɛ́ aa mikɛ̃̀ ń duunaↄnɛ kɛ́ n ń wɛtã̀ yã́i, \v 27 kua za musu nìli síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má. Nìli ń da zɛ́ maawa, ní tó lou ma bùsu pↄ́ ń kpà n gbɛ̃́ↄwa an pↄ́ ũɛ beeu. \v 28 Tó nↄana ge gagyã kà bùsuɛ beeu, ge pↄ́wɛn gbↄ̃si ge pↄ́ fukpaa ge kwasutɛ̃ↄ ge sɛ̃sɛwɛkwaↄ ge tó ibɛɛↄ koezↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛezi ge tó músi ge gyã gɛ̃̀ńgu, \v 29 tó an gbɛ̃e yã́ pↄ́ a le dↄ̃̀ ń wãwã pↄ́ àlɛ kɛo, mɛ́ à ↄdↄ̀ kpɛ́ɛ bee oi, mɛ́ à wabikɛ̀ma à sùuugbɛ̀ama, \v 30 kua za musu nìli siaànↄ. Nìli sùuukɛaànↄ, ní fĩaboɛ̀ aà yãkɛawa, asa ń aà nↄ̀sɛ dↄ̃. Ḿmɛ ń gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃. \v 31 Màa aaliↄ vĩakɛnɛ, aaↄ ku lá ń yeiwa e ń wɛ̃ni lɛ́u bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. \p \v 32 Tó bↄ̀mↄ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ Isaili bui ũo bↄ̀ bùsu zã̀zãu à mↄ̀ n tↄ́ zↄ̃ↄ yã́i ń n ikoyão ń n ↄ pↄ́ pooa yã́o, tó à aɛdↄ̀ kpɛ́ɛ beewa à wabikɛ̀ma, \v 33 kua za musu nìli siaànↄ, ní yã́ pↄ́ a gbɛ̀ama kɛɛ̀, kɛ́ dṹnia bui píi e n tↄ́ dↄ̃, aai vĩakɛnɛ, lá n gbɛ̃́ Isailiↄ ì kɛnɛwa, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ n tↄ́ kú kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀ɛ beewa. \p \v 34 Tó n gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai ń ń wɛ̀lɛↄ zĩlau, gu pↄ́ n ń zĩ́u píi, tó aa aɛdↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ ń dìlɛɛ bee ń kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ beeowa, mɛ́ aa wabikɛ̀ma, \v 35 kua za musu nìli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́ musu, ní tó yã́ bↄńnↄ na. \v 36 Tó aa duunakɛ̀nɛ, lá gbɛ̃e ku à gí duunakɛio, mɛ́ n pↄ pàńzi n ń ná ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩ, mɛ́ aa tàńnↄ ń bùsuu zĩ̀zↄↄ ũ bùsu zã̀zã ge a kãina guun nò, \v 37 tó aa nↄ̀sɛlìlɛ bùsu pↄ́ aalɛ zↄblepiu, mɛ́ aa ɛ̀a sùuugbɛ̀ama we aa mɛ̀ wà duunakɛ̀, wà tàaekɛ̀, wà yãvãikɛ̀, \v 38 tó aa ɛ̀a sùma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão píi za bùsu pↄ́ wà tàuńnↄ, aalɛ zↄbleu, tó aa aɛdↄ̀ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwa ń wɛ̃́lɛ pↄ́ ń dìlɛo ń kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ beeowa, mɛ́ aa wabikɛ̀ma, \v 39 kua za musu nìli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́ musu, ní tó yã́ bↄńnↄ na, ní sùuukɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀nɛↄ. \p \v 40 Tia kɛ́wa ma Lua, to n wɛ́ àↄ pɛa guɛ beewa, ní swã́sɛ wabi pↄ́ wa su kɛma lai. \q1 \v 41 Dii Lua, pila su n kúkĩi sa, \q1 mpi ń n gbãa kpagoloo. \q1 Dii Lua, to gbɛ̃́ↄ suabaa àↄ dↄ n sa'onaↄ sↄ̃wa, \q1 to n yãmanaↄ pↄnakɛ n maa yã́i. \q1 \v 42 Dii Lua, ńsu bↄ kía pↄ́ ń kpà kpɛo. \q1 To gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀ n zↄ̀blena Davidiɛ yã́ àↄ dↄngu.\f + \fr 6.42 \fr*\ft Soũ 132.8-11\ft*\f* \c 7 \s1 Dii kpɛ́ sakɛ̃a \r (1Kia 8.62-66) \p \v 1 Kɛ́ Salomↄↄ wabikɛ̀ a làa, tɛ́ bↄ̀ luabɛ à sù sa pↄ́ a ò pↄ́ↄwa à tɛkũ̀, ↄ̃ Dii gawi kpɛ́pi pà.\f + \fr 7.1 \fr*\ft Lev 9.23-24\ft*\f* \v 2 Sa'onaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀uo, Dii gawi pↄ́ kpɛ́pi pà yã́i. \v 3 Kɛ́ Isailiↄ tɛ́pi sua è ń Dii gawipio a kpɛ́ musu, aa wùlɛ ń gbɛɛu aa misìilɛɛ̀, aa Dii sáaukpà aa mɛ̀: \q1 A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. \m \v 4 Ɔ̃ kí ń gbɛ̃́piio sa'ò Diiwa. \v 5 Kí Salomↄↄ sa'òwà ń zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000) ń sãↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000). Màa kí ń gbɛ̃́piio Dii kpɛ́ sakɛ̃̀. \v 6 Sa'onaↄ zɛa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii buiↄ ku we, aalɛ Dii sáaukpa ń pↄ́'ↄbↄna pↄ́ kí Davidi kɛ̀, à Dii táasilɛ̀òↄ à mɛ̀: \q1 Aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. \m Sa'on kã̀aepɛnaↄ kú ń aɛ, mɛ́ Isaili bui píi gↄ̃̀ sĩa. \v 7 Salomↄↄ gbãbↄ̀ ua pↄ́ kú Dii kpɛ́ kpɛɛlɛɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò we ń pↄ́wɛn gbao ń sáaukpaa sa'obↄ nísio, asa sa'okĩi pↄ́ a kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o i fↄ̃ pↄ́piↄ sì píio. \v 8 Zĩbeezĩ Salomↄↄ ń Isailiↄ píi aa dikpɛkɛ̀ e gↄↄ sopla. Wa dasi maamaaɛ, wà bↄ̀ za Amata bↄlɛi e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zɛ́ swawa. \v 9 A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ wà kↄ̃ kã̀aa, asa wà sa'okĩi sakɛ̃a dikpɛkɛ̀ gↄↄ soplaɛ, ↄ̃ wà ɛ̀a wà Lákpɛdↄa dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla lↄ. \v 10 Mↄ soplade gↄↄ bao ń àaↄ̃ode zĩ́ ↄ̃ à ń kɛ̃́, aa tà ń bɛ ń pↄnao. An pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ Davidi ń Salomↄↄo ń a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ yã́ musu. \s1 Dii bↄ mↄa Salomↄↄwa \r (1Kia 9.1-9) \p \v 11 Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛ́ mìdɛ ń azĩa bɛo ń zĩ pↄ́ a pↄ dↄwà à kɛ Dii kpɛ́u ń a bɛpio, a làa píi, \v 12 ↄ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna, a òɛ̀: Ma wabi pↄ́ ń kɛ̀a mà, ma guɛ bee dìlɛ ma kpɛ́ pↄ́ wàli sa'oua ũɛ. \p \v 13 Tó ma musu zɛ́ tà mɛ́ lou lɛ́ mao, ge tó ma kwaↄ gbàɛwá, aalɛ á bùsu pↄ́ↄ ble, ge tó ma gagyãkà ma gbɛ̃́ↄgu, \v 14 tó ma gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ kúmápiↄ ńzĩa bùsa, aalɛ wabikɛa, aalɛ ma aɛya, aalɛ ń zɛ́ vãiↄ tó, kua za musu má síńnↄ, mí ń duuna kɛ̃́má, mí ń bùsu gba aafia. \v 15 Ma wɛ́ iↄ pɛa guɛ beewa, mí swã́sɛ wabi pↄ́ wàlɛ kɛui. \v 16 Ma kpɛ́ɛ bee sɛ̀ má dìlɛ ma pↄ́ ũɛ, kɛ́ ma tↄ́ e àↄ kuwà gↄↄpii. Ma wɛ́ iↄ pɛwà, ma pↄ iↄ dↄwà gↄↄpii. \p \v 17 Mpi sↄ̃, tó ń tɛmazi lá n mae Davidiwa, mɛ́ ń yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ kũa ń ma yã'onɛↄ, mɛ́ ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, \v 18 má n zↄ̃lɛa kpalau zɛdↄ, lá ma a lɛgbɛ̃̀ n mae Davidiɛwa, ma mɛ̀ aà buiↄ aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ.\f + \fr 7.18 \fr*\ft 1Kia 2.4\ft*\f* \v 19 Tó a bↄ ma kpɛ sↄ̃, tó a pãkpà ma ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄzi, mɛ́ a gɛ lɛ́ zↄble dii pãleↄnɛ, álɛ ń sisi, \v 20 má á bↄlɛ bùsu pↄ́ má kpàwáuɛ, mí gí kpɛ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũpizi, i gↄ̃ láanipↄ ũ, bui píi i yãadaò. \v 21 Baa ń kpɛ́pi lɛsĩkɛo, a yã́ a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aa mɛ: Bↄ́ yã́ mɛ́ tò Dii kɛ̀ bùsuɛ bee ń kpɛ́ɛ beeoɛ màai?\f + \fr 7.21 \fr*\ft 2Kia 25.9\ft*\f* \v 22 Wi onɛ́: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipizi yã́iɛ. Aa zɛ̀ ń dii pãleↄ, aa ń sisi aa zↄblènɛ́ɛ. Bee mɛ́ yã́piↄ ìnɛ́ píi. \c 8 \s1 Salomↄↄ yã́ kĩniↄ \r (1Kia 9.10-28) \p \v 1 Salomↄↄ Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o dↄ̀ wɛ̃̀ baoɛ. A gbɛa \v 2 à wɛ̃́lɛ pↄ́ Hilaũ kpàwaↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ a kpà Isailiↄwa, aa zↄ̃̀lɛu. \v 3 À gɛ̀ ń zĩo Amata Zoba, ↄ̃ a sì. \v 4 À Tamↄↄ pↄ́ kú guwaiwaiu kɛ̀kɛ kàlɛ lↄ ń kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛ pↄ́ a kàlɛ Amata bùsuuↄ. \v 5 À Bɛtoloni Musu ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo kɛ̀kɛ kàlɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ũ. Bĩ́ipiↄ bↄlɛ gbaↄ ń gbã́aↄ vĩ. \v 6 Màa a kɛ̀ Baalata ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kũ̀sũa kálɛuↄ píi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ aà sↄ̃́goↄ kuuↄ. Kpɛ́ pↄ́ a ye dↄ Yelusalɛũ ń Libão ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ píi, a dↄ̀. \p \v 7 Bui pↄ́ dɛ Isaili ũoↄ: Itiↄ, Amↄleↄ, Pɛliziↄ, Iviↄ ń Yebusi kↄ̃naↄ píi, \v 8 gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ i ń midɛoↄ, an bui pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsuupiↄ ↄ̃ Salomↄↄ ń dá zↄzĩu, ↄ̃ aaìↄ zĩkɛ màa e ń a gbão. \v 9 I Isailiↄ da zↄzĩpiuo. Ampiↄ ↄ̃ à ń dílɛ a zĩgↄ̃ↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ ń a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ ũ. \v 10 An gbɛ̃́ↄ mɛ́ zĩ pↄ́ kí Salomↄↄ lɛ́ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ lↄ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwioɛ. \p \v 11 Salomↄↄ bↄ̀ Davidi wɛ̃́lɛu ń a nↄ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛo, à mↄ̀aànↄ kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ɛ̀u, asa à mɛ̀: Ma napi a e àↄ ku Isailiↄ kí Davidi bɛo, asa gu pↄ́ Dii kpagolo gɛ̃̀u a kua adoaɛ. \v 12 Salomↄↄ ìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii gbagbakĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ bilandaa kpɛɛlɛwa. \v 13 Ìↄ o lá gu lɛ́ dↄ lá Mↄizi dìlɛ wà owa ń kã́mabogↄↄzĩ pↄ́ↄ ń mↄ dafu pↄ́ↄ ń dikpɛ mɛ̀n àaↄ̃ pↄ́ wì kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o pↄ́ↄ, Kàaso dikpɛ ń Pↄkɛkɛ dikpɛo ń Lákpɛdↄa dikpɛo.\f + \fr 8.13 \fr*\ft Bↄa 23.14-17\ft*\f* Màa à Dii kpɛ́ yã́ↄ kɛ̀ lá à kũ̀wa. \v 14 À sa'on gãliↄ dìlɛdilɛ baade ń a zĩo lá a mae Davidi òwa. À Levii bui kĩniↄ dìlɛdilɛ lↄ, an gbɛ̃eↄ lí dↄaa ń Dii táasilɛao, an gbɛ̃eↄ lí dↄ sa'onaↄlɛ ń zĩ pↄ́ aalɛ kɛ lá gu lɛ́ dↄo. À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ gã ń gão, bↄlɛ ń bↄlɛo, asa màa Lua gbɛ̃́ Davidi ò. \v 15 Sa'onaↄ ń Levii buiↄ i bↄ yã́ pↄ́ kí dìlɛnɛ́e kpɛo, baa làasi yã́. \v 16 Wà zĩ pↄ́ Salomↄↄ dànɛ́ kɛ̀ píiɛ, za gↄↄ pↄ́ wà Dii kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ e wà gɛ̀ a mìdɛò. Màa wà Dii kpɛ́ dↄ̀ wa làa. \p \v 17 Kí Salomↄↄ gɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ ń Elatao Ɛdↄũ bùsuu ísia saɛ. \v 18 Hilaũ a gode pↄ́ ísia dↄ̃ↄ zĩ̀wà ń gó'ilɛnaↄ, ↄ̃ aa dà ísiaa sãnu ń Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ. Aa gɛ̀ Ofii aa vua nàaa we tↄnu gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ aa sùò kí Salomↄↄɛ. \c 9 \s1 Seba bùsu nↄɛ kía mↄa Salomↄↄ gwai \r (1Kia 10.1-13) \p \v 1 Kɛ́ Seba bùsu nↄɛ kía\f + \fr 9.1 \fr*\ft Mat 12.42\ft*\f* Salomↄↄ bao mà, ↄ̃ à mↄ̀ aà lɛ́i à gwa Yelusalɛũ ń yã́ zĩ'ũ laawào. À kà ń a ìwaↄ dasidasi ń pↄ́ gĩnanaↄ ń vuao zↄ̃ↄzↄ̃ↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ yiongo sɛaↄ, ↄ̃ à gɛ̀ Salomↄↄ kĩ́i à yã́ pↄ́ kú a nↄ̀sɛ guu faai bòaànↄ píi. \v 2 Salomↄↄ yã́ pↄ́ a làwaↄ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ píi. A kee poloa i aà fuo. \v 3 Kɛ́ nↄɛ kíapi Salomↄↄ ↄ̃nↄyã mà, mɛ́ à kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ è \v 4 ń blɛ pↄ́ ì bleo ń aà ìwaↄ gweao ń aà bɛ zĩkɛnaↄ kuao ń ń pↄkasaↄ ń vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ ń ń pↄkasaↄ ń sa pↄ́ a ò Dii uaↄ, yã́pi dìwà, ↄ̃ aà lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa. \v 5 Ɔ̃ a ò kíɛ: N yãkɛaↄ ń n ↄ̃nↄ bao pↄ́ má mà za ma bùsuuoá sĩanaɛ. \v 6 Mi n yã́piↄ sio e ma gɛ kaò la, tia ↄ̃ ma wɛsìɛ sa. Wi n ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ yã'omɛɛ píio fá! Ń dɛ lá ma n bao màa. \v 7 Minadeↄn n gbɛ̃́ↄ ũ, n ìwa pↄ́ aaìↄ kunnↄ gↄↄpii aaì swãdↄ n ↄ̃nↄyãiↄ! \v 8 Wà Dii n Lua sáaukpa, asa n yã́ kàaàguɛ, ↄ̃ à n kpa kpala pↄ́ a dìlɛu kía ũ. Kɛ́ n Lua ye Isailiↄzi, ìↄ zɛńnↄ gↄↄpii yã́ mɛ́ tò à n kpa ń kía ũ, kɛ́ ǹ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. \v 9 Ɔ̃ à kía gbà vua tↄnu síiↄ̃ ń pↄ́ gĩnanaↄ dasidasi ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. Pↄ́ gĩnana pↄ́ à kí Salomↄↄ gbàpiↄ zↄ̃ↄ, gbɛ̃e i mↄoɛ̀ à kà màa lↄo. \p \v 10 Hilaũ gó'ilɛna pↄ́ sù ń Ofiio ń vuaoↄ sù ń lí bɛɛɛdeo maamaa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ lↄ. \v 11 Kí Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o pↄ́ↄ kɛ̀ò, mɛ́ à mↄↄnaↄ ń kúuↄ kɛ̀ò lɛ̀sinaↄnɛ lↄ. Wi mↄ́ ń lípi buio à kà màa lↄo, wi wɛsiɛ beewa lↄo e gbã. \p \v 12 Pↄ́ pↄ́ Seba bùsu nↄɛ kía yei, a gbɛ̀a kí Salomↄↄwa, ↄ̃ à aà gbà. À gbadàɛ̀ dɛ pↄ́ pↄ́ à mↄ̀oɛa. Ɔ̃ nↄɛpi ɛ̀a tà a bùsuu ń a ìwaↄ. \s1 Salomↄↄ àizɛɛↄ \r (1Kia 10.14-25, 11.41-43) \p \v 13 Vua pↄ́ Salomↄↄ ìↄ e wɛ̃ ń wɛ̃oↄ ì ka tↄnu bao ń àaↄ̃o, \v 14 falu pↄ́ tagɛnaↄ ń laatanaↄ ì bↄɛ̀ bàasi. Laalubu kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ ì mↄɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo lↄ. \v 15 À sɛ̀ngbao zↄ̃ↄↄ kɛ̀ ń vua pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃o mɛ̀n ↄ̀aa do, an baade gbia kiloo àaↄ̃'aaↄ̃ ń kĩnioɛ. \v 16 À sɛ̀ngbao nɛ́naↄ kɛ̀ò lↄ, an baade gbia ye kai kiloo plapla. À sɛ̀ngbaopiↄ kàlɛ kpɛ́ pↄ́ wì mɛ Libã Líkpɛu. \v 17 Kí a kiblekila zↄ̃ↄ kɛ̀ ń wesa swaao, ↄ̃ à vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà. \v 18 Kìlapi dɛdɛkĩi vĩ, a gbápɛkĩiↄ sooloɛ, mɛ́ à gbadibↄ kɛ̀ kìlapiwa ń vuao. A gã̀sĩdikĩiↄ vĩ, nↄ̀ↄmusu pↄ́ wa kɛ̀ↄ zɛzɛ gã̀sĩdikĩipiↄ saɛ. \v 19 Nↄ̀ↄmusu kɛapiↄ zɛzɛ gbápɛkĩipiↄwa plapla ↄplaai ń zɛɛo, apii kɛ̀ kuɛpla. Wi kìlapi taa kɛ bùsueu yãao. \v 20 Kí Salomↄↄ imibↄↄá vuaɛ píi. Kpɛ́ pↄ́ wì mɛ Libã Líkpɛ pↄ́ↄ píiá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, ã́nusu pↄe ku weo, asa wìli ã́nusu dilɛ pↄe ũ Salomↄↄ gↄↄo. \p \v 21 Kí ísia gó'ilɛnaↄ ìↄ daa ísiaa ń Hilaũ gbɛ̃́ↄ. Wɛ̃̀ àaↄ̃ ń wɛ̃̀ àaↄ̃o ↄ̃ aaìↄ su ń vuao ń ã́nusuo ń wesa swaao ń gbaũↄ ń bã bui maaↄ. \v 22 Kí Salomↄↄ àizɛɛ ń a ↄ̃nↄo zↄ̃ↄ dɛ dṹnia kíaↄ pↄ́a píi. \v 23 Dṹnia kíaↄ zɛwɛ̀ɛlɛ píi wà wɛsi Salomↄↄlɛ, wi swã́sɛ ↄ̃nↄ pↄ́ Lua dàɛ̀ aà sↄ̃uzi. \v 24 Wɛ̃ ń wɛ̃o wìↄ mↄɛ̀ baade ń a gbao: Ãnusu pↄ́ↄ, vua pↄ́ↄ, ulaↄ, gↄ̃kɛbↄↄ, pↄ́ gĩnanaↄ, sↄ̃́ↄ ń a baonaↄ. \p \v 25 Salomↄↄ sↄ̃́ pↄ́ ì gó gálɛↄ kɛ̃́ɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ɛ (4.000), a pↄ́ wì dikpɛↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). Aa ku sↄ̃́go wɛ̃́lɛↄ guu ń aà bɛ Yelusalɛũo. \v 26 Sɛa za Uflatai ń Filitɛ̃ bùsuo e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi bùsu lɛ́wa, ↄ̃mɛ bùsupiↄ píi kía ũ.\f + \fr 9.26 \fr*\ft Daa 15.18\ft*\f* \v 27 Kí tò ã́nusu di Yelusalɛũ lán gbɛwa, mɛ́ sɛdɛ lí pↄ́ wà kpɛdↄ̀ò dasi lán bɛ̀lɛ líwa sɛ̃u. \v 28 Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi\f + \fr 9.28 \fr*\ft Iko 17.16\ft*\f* ń bùsu pãleↄɛ. \p \v 29 Yã́ pↄ́ Salomↄↄ kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú ãnabi Natã taalau ń Silo gbɛ̃́ Ahia ãnabikɛlao ń gu'ena Ido wɛ́pungu pↄ́ a è Nɛba nɛ́ Yeloboaũ yã́ musu láo. \v 30 Salomↄↄ mɛ́ Isaili buiↄ píi kía ũ Yelusalɛũ e wɛ̃̀ bla. \v 31 Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a mae Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Lↄbↄaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 10 \s1 Isailiↄ bↄa Lↄbↄaũ kpɛ \r (1Kia 12.1-24) \p \v 1 Lↄbↄaũ gɛ̀ Sikɛũ, asa wekĩi Isaili bui píi gɛ̀u aà kpái kpalau. \v 2 Kɛ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ a baomà, à sù ń Egipio. Wekĩi a kuu za gↄↄ pↄ́ à tilɛ̀ Salomↄↄɛ. \v 3 Wà aà sìsi, ↄ̃ à gɛ̀ Lↄbↄaũ lè ń Isaili buiↄ píi aa òɛ̀: \v 4 N mae zĩ gbãa dàwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩ. Mpi sↄ̃, zĩ gbãa ń aso gbia pↄ́ a dìwɛ̃ɛpio lao, wí misiilɛnɛ. \v 5 Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: E gↄↄ àaↄ̃, í ɛa mↄ́. Ɔ̃ aa tà. \p \v 6 Kí Lↄbↄaũ yã́pi kpàlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ aa dɛ a mae Salomↄↄ ìwa ũↄ gɛ̃zĩ à mɛ̀: Yã́ kpele á è a maa mà a zã́ sí gbɛ̃́piↄwai? \v 7 Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Tó n maakɛ̀nɛ́, n yã́ a káńgu. Tó n yãmaa zãsìmá, aaↄ dɛ n zↄ̀blenaↄ ũ gↄↄpiiɛ. \v 8 Ɔ̃ Lↄbↄaũ gì gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ lɛdama mai, à gɛ̀ yã́pi kpàlɛ a ìwa ɛ̀waaso pↄ́ aa nɛblè sãnuↄ gɛ̃zĩ. \v 9 À ń lá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ aa òmɛɛ mà zĩ gbãa pↄ́ ma mae dànɛ́ laonɛ́piↄ, yã́ kpele á è a maa wà a zã́simái? \v 10 Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ wèwà wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ aa ònɛ n mae aso gbia dìnɛ́, laonɛ́piↄ, onɛ́ n ↄnɛnzãna gèele dɛ n mae gbↄ̃ua. \v 11 N mae aso gbia dìnɛ́, mpi sↄ̃ ńyↄ̃ asopi kã́fĩnɛ́ɛ. N mae ń wɛtã̀ ń flão, kási flàala lɛde ↄ̃ ńyↄ̃ ń wɛtãò. \v 12 A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ Yeloboaũ ń Isailiↄ ɛ̀a mↄ̀ Lↄbↄaũ lè ḿpii, lá a ònɛ́ à mɛ̀ aa ɛa mↄ gↄↄ àaↄ̃ gbɛawa. \v 13 Ɔ̃ kí gì gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛdama mai, à yãpãsĩ ònɛ́. \v 14 A ònɛ́ lá ɛ̀waasoↄ lɛdàwawa à mɛ̀: Aso gbia ma mae dìɛ́, mapi sↄ̃ má asopi kã́fĩɛ́ɛ. Flã ↄ̃ ma mae á wɛtã̀ò, mapi sↄ̃, flàala lɛde ↄ̃ má á wɛtãò. \v 15 Beewa kí i Isailiↄ yãmao, asa yã́pi bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ, a ò Nɛba nɛ́ Yeloboaũɛ e kɛ yã́i. \p \v 16 Kɛ́ Isailiↄ è kí gì ń yãmai, aa òɛ̀: \q1 Wá bàa kú ń Davidioo, \q1 wá lɛ́ kú Yɛse nɛ́ yã́uo, \q1 á Isailiↄ, á baade tá a bɛ!\f + \fr 10.16 \fr*\ft 2Sam 20.1\ft*\f* \q1 Davidi buiↄ, à laaidↄ á bɛwa! \m Ɔ̃ Isailipiↄ tà ń bɛ. \v 17 Isaili pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛ guuↄ ↄ̃ Lↄbↄaũ gↄ̃̀ ń kía ũ ńtɛ̃ɛ. \v 18 Kí Lↄbↄaũ zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Adonilaũ zĩ̀ Isailiↄwa, ↄ̃ aa aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ fɛ̀lɛ ń wãao, à sì a sↄ̃́go guu à bàalɛ̀ tà Yelusalɛũ. \v 19 Beewa Isailiↄ gì Davidi buiↄzi e ń a gbão. \c 11 \p \v 1 Kɛ́ Lↄbↄaũ kà Yelusalɛũ, à Yudaↄ kã̀aa ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ. Zĩgↄ̃piↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do baosaiɛ (180.000). Ɔ̃ aalɛ gɛ́ zĩkai ń Isailiↄ, kɛ́ aa e Lↄbↄaũ kpa kpalapiu lↄ. \v 2 Ɔ̃ Dii yã'ò Lua gbɛ̃́ Semaiaɛ à mɛ̀: \v 3 O Yudaↄ kí Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ ń Isaili pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄnɛ \v 4 ma Dii ma mɛ̀ aasu gɛ́ zĩkai ń ń gbɛ̃́ Isailiↄo. An baade tá a bɛ, asa yã́ pↄ́ kɛ̀pi bↄ̀ ma kĩ́iɛ. Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ Dii ònɛ́ mà aa tà, aai gɛ́ Yeloboaũwa ń zĩo lↄo. \s1 Lↄbↄaũ gbãakãfĩa Yudaↄnɛ \p \v 5 Lↄbↄaũ ìↄ ku Yelusalɛũ, ↄ̃ à bĩ́ibò Yuda bùsu wɛ̃́lɛeↄzi: \q1 \v 6 Bɛtɛlɛũ, Etaũ, Tekoa, \q1 \v 7 Bɛzuu, Soko, Adulaũ, \q1 \v 8 Gata, Malesa, Zifi, \q1 \v 9 Adolaiũ, Lakisi, Azeka, \q1 \v 10 Zↄla, Ayaloni ń Hɛblↄ̃o. \m Wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄn we. \v 11 À gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ, à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ kàlɛu ń pↄblea kũ̀sũao ń nísio ń vɛ̃ɛo. \v 12 À sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi, à gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ maamaaɛ. Màa Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo dɛò aà pↄ́ ũ. \p \v 13 Sa'ona ń Levii bui kĩni pↄ́ kú Isaili bùsu gupiiuↄ zɛ̀aànↄ. \v 14 Levii buiↄ ń dã́dãkɛkĩiↄ ń ń wɛ̃́lɛↄ tò we aa sù Yuda bùsuu ń Yelusalɛũo, asa Yeloboaũ ń a buiↄ i weinɛ́ aaↄ dɛ Dii gbàgbanaↄ ũ lↄo. \v 15 Gbɛ̃pãleↄ ↄ̃ à ń dílɛ gulɛsĩ pↄ́ a bòↄ gbàgbanaↄ ũ aa sa'o tã́aↄwa ń gáaena pↄ́ a pìↄ. \v 16 Isaili bui píi gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ò ń sↄ̃u wà Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛↄ pɛ̀lɛńzi Yelusalɛũ, kɛ́ aa e Dii ń deziↄ Lua gbagba yã́i. \v 17 Aa Yuda bùsu zɛ̀dↄ, aa Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ gbà gbãa wɛ̃̀ àaↄ̃, kɛ́ aa Davidi ń Salomↄↄo tufasɛ̀ yã́i. \s1 Lↄbↄaũ daɛↄ \p \v 18 Lↄbↄaũ Yelimↄ nɛ́ Maalata, Davidi tↄũna sɛ̀ nↄ ũ. Aà da tↄ́n Abihaili, Ɛliabu nɛ́, Yɛse tↄũnaɛ. \v 19 Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a ìaànↄↄn kɛ: Yeusi, Semalia ń Zahaũo. \v 20 Maalata gbɛa ↄ̃ à Abisaloũ tↄũna Maaka sɛ̀, ↄ̃ à Abia ń Ataio ń Zizao ń Selomio ìò. \v 21 Lↄbↄaũ ye Abisaloũ nɛ́ Maakapizi dɛ a nↄ kĩniↄ ń nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄla píi. À nↄsɛ̀ bao plasaiɛ, nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ sↄ̃ bàaↄ̃. À nɛgↄ̃ɛↄ ì baakwi plasaiɛ, nɛnↄɛↄ sↄ̃ bàaↄ̃. \p \v 22 Lↄbↄaũ dìlɛ Maaka nɛ́ Abia mɛ́ aↄ dɛ kía ũ aà gbɛ̃́ↄ guu, kɛ́ aà zↄ̃lɛ a gbɛu yã́i. \v 23 À ↄ̃nↄsↄpɛ̀lɛ a nɛgↄ̃ɛ kĩnipiↄnɛ, à ń dílɛdilɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ guu píi. À kũ̀sũakɛ̀nɛ́ maamaa, mɛ́ à nↄsɛ̀sɛnɛ́ dasidasi. \c 12 \s1 Sisaki lɛ́lɛa Yelusalɛũwa \r (1Kia 14.25-31) \p \v 1 Kɛ́ Lↄbↄaũ zĩ́napɛ̀lɛ kpalau mɛ́ à gbãakũ̀, à pãkpà Dii ikoyãi, aàpi ń a gbɛ̃́ↄ píi. \v 2 Kí Lↄbↄaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu ↄ̃ Egipiↄ kí Sisaki mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, kɛ́ aa bↄ̀ Dii kpɛ yã́i. \v 3 À mↄ̀ ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa soolo (1.200) ń sↄ̃deↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ (60.000). Aà zĩgↄ̃ pↄ́ bↄ̀aànↄ Egipiↄ lɛ́ vĩo ń Libiiↄ ń Sukiↄ ń Etiopiↄ. \v 4 À Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sì e à gɛ̀ pɛ̀ Yelusalɛũwa. \p \v 5 Ɔ̃ ãnabi Semaia mↄ̀ Lↄbↄaũ ń Yudaↄ kía pↄ́ kãaaa Yelusalɛũ Sisaki yã́iↄ lè a ònɛ́: Dii mɛ̀ a pãkpàazi. Ayãmɛto á pãkpaázi sↄ̃, í á na Sisakiɛ a ↄzĩ. \v 6 Ɔ̃ Yuda kíaↄ ń kípio ńzĩa bùsa aa mɛ̀: Dii maa! \v 7 Kɛ́ Dii è aa ńzĩa bùsa, à yã'ò Semaiaɛ à mɛ̀: Lá aa ńzĩa bùsa, má ń midɛo, má tó aa bↄkĩi e tia. I kɛ Sisaki sabai ↄ̃ má mɛ aà pↄkũmabↄbↄmɛɛ Yelusalɛũwao. \v 8 Ń beeo aa zↄbleɛ̀, kɛ́ aa e zↄbleamɛɛ dↄ̃kↄ̃ɛ ń zↄblea dṹnia kíaↄnɛo. \p \v 9 Kɛ́ Egipiↄ kí Sisaki lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, à Dii kpɛ́ àizɛɛↄ ń kibɛ pↄ́ↄ nàaa, à vua sɛ̀ngbao pↄ́ Salomↄↄpiↄ sɛ̀lɛ píi. \v 10 Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ sɛ̀ngbaopiↄ gɛ̃ɛ pì ń mↄgotɛ̃o, a nà dↄai pↄ́ aaìↄ a bɛ zɛ́ dↄ̃́aↄ dↄaanaↄnɛ ń ↄzĩ. \v 11 Tó kí lɛ́ gɛ́ Dii ua, dↄaipiↄ ì gɛaànↄ ń sɛ̀ngbaopiↄ kũa. Tó dↄaipiↄ sù, aaì ɛa kálɛ ń kpɛ́u. \v 12 Dii pↄ wèe Lↄbↄaũwa, kɛ́ à azĩa bùsa yã́i, ↄ̃ i aà kɛ kɛ́lɛkɛlɛo. Yudaↄ yãeↄ maa. \p \v 13 Kí Lↄbↄaũ a gbãa kã̀fĩ Yelusalɛũ, aà kpala lɛ́ gɛ́. À kpalablè a wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń plao, wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii dìlɛ Isaili bui píi wɛ̃́lɛↄ guu, kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà. Lↄbↄaũ da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. \v 14 À yãvãikɛ̀, asa i zɛò a sↄ̃u à Dii kĩ́i wɛɛlɛo. \p \v 15 Lↄbↄaũ yãkɛaↄ za a daalɛawa e a midɛawa ku ãnabi Semaia taalau ń gu'ena Ido láo. Lↄbↄaũ ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃o gↄↄpiiɛ. \v 16 Kɛ́ Lↄbↄaũ gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Abia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 13 \s1 Yudaↄ kí Abia \r (1Kia 15.1-8) \p \v 1 Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Abia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, \v 2 à kɛ̀ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Maaka, Gibɛa gbɛ̃́ Uliɛli tↄũnaɛ. \p Abia ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ. \v 3 Abia gɛ̀ zĩlau ń zĩgↄ̃ na maaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000). Ɔ̃ Yeloboaũ bↄ̀ zĩ'ↄpòoaàzi ń gↄ̃sa gbãaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa síiↄ̃ (800.000). \v 4 Ɔ̃ Abia dɛ̀dɛ Zemalaiũ gbɛ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuwa à mɛ̀: Yeloboaũ ń Isailiↄ píi, à ma yãma. \v 5 Á dↄ̃ kɛ́ Dii Isailiↄ Lua Davidi ń aà buiↄ kpà kpalau aa kible Isailiↄwa gↄↄpiio lé? Dii bàakuaaànↄ lɛ́ vĩo. \v 6 Ń beeo Nɛba nɛ́ Yeloboaũ, Davidi nɛ́ Salomↄↄ ìwae bↄ̀ a diipi kpɛ. \v 7 Gbɛ̃pã giaeↄ kã̀aaaàzi, aa gbãamↄ̀ Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ, a yã́ↄ yáasi dↄ̃o, aà gbãa i ka à gínɛ́o. \v 8 Tia kɛ́wa ápiↄ sↄ̃ a zɛò à gi Davidi bui pↄ́ Dii kpà kpala pↄ́ a dìlɛuↄnɛ. Á zĩgↄ̃ↄ dasi maamaa, mɛ́ vua gáaena pↄ́ Yeloboaũ pìɛ́ dii ũↄ kúánↄ. \v 9 A Dii gbàgbana Levii buiↄ ń Levii bui kĩniↄ yà, ↄ̃ a azĩa sa'onaↄ dìlɛ lá buipãleↄ ì kɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń gáaenao ń sãsakaoↄ mɛ̀n sopla ↄ̃mɛ ì gↄ̃ pↄ́ pↄ́ dɛ Lua ũo gbàgbana ũ. \p \v 10 Wápiↄ sↄ̃, Dii mɛ́ wá Lua ũ, wi pãkpaaàzio. Sa'ona pↄ́ aaì zĩkɛ Diiɛↄ mɛ́ Aalona buiↄ ũ, ↄ̃ Levii buiↄ ì dↄńlɛ. \v 11 Aaìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa lá gu lɛ́ dↄ kↄↄ ń oosio, aaìↄ tulaletikaɛ̀ tɛ́a. Aaì pɛ̃ɛ kálɛ táabũnu gbãlɛsaiwa, aaì vua dau filiaↄ nana oosi ń oosio. Wámɛ wá Dii wá Lua yãdilɛaↄ kũa, ápiↄ sↄ̃ ↄ̃ a pãkpàaàzi. \v 12 Lua kúwanↄ wá dↄaana ũ. Aà gbàgbanaↄ mɛ́ aa zĩkawii dↄwá ń kã̀aepɛao. Isailiↄ, ásu zĩka ń Dii á deziↄ Luaoo, asa a bↄánↄ nao. \p \v 13 Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄ gbàɛ aa lↄↄlɛ Yudaↄzi ń kpɛ. Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ kú ń aɛ, mɛ́ lↄↄlɛnapiↄ kú ń kpɛ. \v 14 Kɛ́ Yudaↄ lìli, ↄ̃ aa è wàlɛ sumá kpɛ ń aɛo píi, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. Sa'onaↄ lɛ́ kã̀aepɛ, \v 15 ↄ̃ Abia ń Yuda zĩgↄ̃ↄ kúkuakɛ̀. Kɛ́ aa kúkuakɛ̀, ↄ̃ Lua tò aa Yeloboaũ ń Isaili zĩgↄ̃ↄ fù. \v 16 Gↄↄ pↄ́ aalɛ bàalɛnɛ́, ↄ̃ Lua ń nánɛ́ ń ↄzĩ. \v 17 Ɔ̃ Abia ń a gbɛ̃́ↄ Isailiↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, an zĩgↄ̃ na maa pↄ́ gàgaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (500.000). \v 18 Yudaↄ Isailiↄ bùsa gↄↄ bee, aa gbãamↄ̀nɛ́, kɛ́ aa sↄ̃kpàlɛ Dii ń deziↄ Luazi yã́i. \p \v 19 Abia pɛ̀lɛ Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄzi, ↄ̃ à ń wɛ̃́lɛeↄ sìmá, Bɛtɛli ń Yesanao ń Ɛfↄ̃nↄo ń zↄ̃ɛwia pↄ́ liaaiↄ. \v 20 Yeloboaũ i dↄkↄ̃wa Abia gↄↄ lↄo, ↄ̃ Dii aà lɛ̀ a dɛ̀. \p \v 21 Abia gbãa kã̀fĩ. Aà nↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ, aà nɛgↄ̃ɛↄ bao ń plao, nɛnↄɛↄ sↄ̃ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo. \v 22 Abia yã́ kĩniↄ ku ãnabi Ido taalau, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ a òↄ píi. \c 14 \p \v 1 Abia gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Asa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Aà gↄↄ bùsu ku kílikiliɛ e wɛ̃̀ kwi. \s1 Yudaↄ kí Asa \r (1Kia 15.11-12) \p \v 2 Kí Asa yã́zɛde pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. \v 3 À tã́a sa'okĩiↄ gbòo, à gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à gbɛ̀pɛlɛↄ wìwi, à Asetaati líↄ zↄ̃̀zↄ̃. \v 4 Ɔ̃ a ò Yudaↄnɛ aa Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ, aaiↄ aà ikoyã ń aà yãdilɛaↄ kũa. \v 5 À gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda wɛ̃́lɛↄ guu dàaĩ, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo, ↄ̃ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa aà gↄↄ. \v 6 Kɛ́ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa màa, ↄ̃ à Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kɛ̀kɛ kàlɛ. Gbɛ̃e i zĩkaaànↄ gↄↄ beeo, asa Dii tò à ĩ́ampakĩi èɛ. \v 7 A ò Yudaↄnɛ: Bùsu da wá pↄ́ ũ gbã, asa wa Dii wá Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ. Wà wɛ̃́lɛpiↄ kɛkɛ kálɛ, wí bĩ́i liai ń gugwakĩi lɛsĩↄ a musu ń bↄlɛ gbaↄ ń a gbã́ao. Wa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ a tò wa ĩ́ampakĩi è gupiiu. Ɔ̃ aa wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, aalɛ namableu. \p \v 8 Kí Asa Yuda zĩgↄ̃ↄ vĩ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000), baade ń a sɛ̀ngbao zↄ̃ↄo ń a sↄ̃nao. A Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ vĩ zĩgↄ̃ↄ ũ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000), baade ń a sɛ̀ngbao nɛ́nao ń a sáo. Ampii gↄ̃sa gbãaↄnɛ. \p \v 9 Etiopi gbɛ̃́ Zela bↄ̀ lɛ́ mↄ́ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn miliↄ̃ doↄ (1.000.000) ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa do ń basↄoo (300), aa mↄ̀ e Malesa. \v 10 Kí Asa bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, ↄ̃ aa zĩ'ↄpòokↄ̃i Zefata guzulɛu Malesa saɛ. \v 11 Ɔ̃ kí Asa lɛzù Dii a Luazi à mɛ̀: Dii, gbɛ̃e muaannↄ à dↄ gbãasaidelɛ gbãade wáao. Dii wá Lua, dↄwálɛ, asa ḿmɛ wa sↄ̃kpàlɛnzi. Wa mↄ zĩkai ń gbɛ̃́ dasidasiɛ beeↄ ń n tↄ́oɛ. Dii, ḿmɛ ń wá Lua ũ, ńsu to gbɛ̃nazĩna gbãamↄnɛo. \p \v 12 Ɔ̃ Dii tò Asa ń Yudaↄ Etiopiↄ fù. Kɛ́ aalɛ bàalɛ, \v 13 ↄ̃ Asa ń a zĩgↄ̃ↄ pɛ̀má e Gelaa. Aa Etiopipiↄ dɛ̀dɛ dasidasi, ↄ̃ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i fↄ̃ fɛ̀lɛńnↄ lↄo, asa Dii ń a zĩgↄ̃ↄ ń tↄ̀ↄsↄmpaɛ. Ɔ̃ Yudaↄ ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. \v 14 Aa lɛ̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Gelaaziↄwa, asa Dii tò vĩa wɛ̃́lɛpideↄ kũ̀, ↄ̃ Yudaↄ wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ nàaa píi, asa wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ dasi. \v 15 Aa lɛ̀lɛ pↄdãnaↄ bòoↄwa lↄ, ↄ̃ aa ń sãↄ ń ń yiongoↄ nàaa tàò Yelusalɛũ. \c 15 \s1 Kí Asa azĩa kpaa Luawa \r (1Kia 15.13-16) \p \v 1 Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Odede nɛ́ Azaliawa, \v 2 ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ dai Asalɛ a òɛ̀: Kí Asa ń Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à ma yãma ápii. Dii kúánↄ, tó a zɛaànↄ. Tó a aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, á aà e. Tó a pãkpàaàzi sↄ̃, a pãkpaáziɛ. \v 3 Isailiↄ ku Lua sĩande sai a gↄↄplakɛ̀, sa'on yãdanɛdeↄ kuo, ikoyãↄ kuo. \v 4 An taasikɛa guu aa ɛ̀a sù Dii ń Luawa, aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ aa aà è. \v 5 Gↄↄ bee gɛa ge sua náai vĩo, dṹnia buiↄ píi kú gili zↄ̃ↄ guuɛ. \v 6 Bui ń buio kↄ̃ tↄ̀ↄsↄmpa, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo kↄ̃ dɛ̃ↄnzↄ̃, kɛ́ Lua ĩadàmá ń taasi píio yã́i. \v 7 Ápiↄ sↄ̃ à sↄ̃dilɛ, ásu tó á ↄ gↄ̃ dↄázio, asa á a yãkɛa asea e. \p \v 8 Kɛ́ Asa ãnabikɛyã pↄ́ ãnabi Azalia, Odede nɛ́ ò mà, à sↄ̃dìlɛ, ↄ̃ à tã́a pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ wòlɛwolɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛ pↄ́ a sìↄ guuↄ. À Dii gbagbakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́ bilandaa aɛ kɛ̀kɛ, \v 9 ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kã̀aa píi ń Ɛflaiũ bui pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ ń guuↄ ń Manase buiↄ ń Simɛↄ buiↄ, asa wa è Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ wà bↄ̀lɛ Isaili bùsuu dasidasi, wà mↄ̀ nàwà. \p \v 10 Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode mↄ àaↄ̃de guu ↄ̃ aa kã̀aa Yelusalɛũ. \v 11 Zĩbeezĩ aa sa'ò Diiwa ń pↄ́ pↄ́ aa nàaa aa sùòeↄ, zù mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700) ń sãↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). \v 12 Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wà Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ń sↄ̃ iↄ kuwà. \v 13 Gbɛ̃́ pↄ́ gì Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛi à gàɛ, nɛ́fɛ̃nɛnan nò, gbɛ̃zↄ̃ↄn nò, gↄ̃ɛn nò, nↄɛn nò. \v 14 Aa lɛ́pi gbɛ̃̀ Diiɛ ń kↄ̃fĩ gbãao ń pↄna wiio ń kã̀aepɛao ń kuupɛaoɛ. \v 15 Yuda bùsudeↄ pↄ kɛ̀na lɛ́ pↄ́ wa gbɛ̃̀pi yã́i, asa aa lɛ́pi gbɛ̃̀ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. Aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń pↄeão, ↄ̃ aa aà è, ↄ̃ a tò aa ĩ́ampakĩi è gupiiu. \p \v 16 Kí Asa a dazi Maaka bↄ̀ kíakɛu se, kɛ́ à Asetaati lí pↄ́ Lua ye a gĩyãio pɛ̀lɛ yã́i. Kí Asa lípi zↄ̃̀ a pàa kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ à tɛsↄ̃̀wà Sedↄ̃ guzulɛu. \v 17 À azĩa kpà Diiwa e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, ãma i e gulɛsĩ pↄ́ wa bò sa'okĩi ũ Isaili bùsuuↄ dàaĩ píio. \v 18 À vua ń ã́nusuo ń pↄpãle pↄ́ aàpi ń a maeo dìlɛ Dii pↄ́ ũↄ sɛ̀lɛ kàlɛ Dii kpɛ́u. \v 19 Zĩ kuo e aà kpalablea wɛ̃̀ bla sↄosaideu. \c 16 \s1 Kí Asa kpalablea yã́ gbɛzãↄ \r (1Kia 15.17-24) \p \v 1 Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ bla síiↄ̃saide guu ↄ̃ Isailiↄ kí Baasa mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, ↄ̃ àlɛ bĩ́ibo Lamai, kɛ́ gbɛ̃e suli bↄ ge àli gɛ̃ Yudaↄ kí Asa bùsuuo yã́i. \v 2 Ɔ̃ kí Asa ã́nusu ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́ làasiuↄ sɛ̀lɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a bɛ làasiuↄ, à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ò Sili bùsuu Bɛnadada pↄ́ lɛ́ kible Damasiwa à mɛ̀: \v 3 Wà lɛdoũkɛ, lá ma mae ń n maeo kɛ̀ yãawa. A ã́nusu ń vuaon kɛ. Lɛdoũ pↄ́ ń vĩ ń Isailiↄ kí Baasao gboo, i gomala ń a zĩgↄ̃ↄ. \v 4 Ɔ̃ Bɛnadada lɛdoũkɛ̀ ń Asao, à a zĩgↄ̃ↄ gbàɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Isaili wɛ̃́lɛↄwa. Aa Iyoni sì ń Dão ń Abɛli Bɛmaakao ń Nɛfatali bui wɛ̃́lɛ pↄ́ wì kũ̀sũa kálɛuↄ píi. \v 5 Kɛ́ Baasa a baomà, à bĩ́iboa Lamai tò à kã́mabò ń zĩpio. \v 6 Ɔ̃ kí Asa mↄ̀ ń Yudaↄ píi, aa Lama gbɛↄ ń lí pↄ́ Baasa lɛ́ bĩ́iboòↄ sɛ̀lɛ à gɛ̀ bĩ́ibòò Gɛbai ń Mizipao. \p \v 7 Zĩbeezĩ gu'ena Anani mↄ̀ Yudaↄ kí Asa lè, a òɛ̀: Lá n sↄ̃kpàlɛ Siliↄ kíazi, ni sↄ̃kpalɛ Dii n Luazio, Siliↄ kía zĩgↄ̃ↄ pìlimaɛ. \v 8 Etiopi ń Libiio zĩgↄ̃ↄ ń ń sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ dasi fá! Kɛ́ n sↄ̃kpàlɛ Diizi, i ń nanɛ n ↄzĩo lé? \v 9 Asa Dii ì wɛ́tɛ dṹniazi píiɛ, kɛ́ à e gbãa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa nàɛ a ↄzĩↄnɛ. N sↄũkɛkɛ̀ɛ we fá! Za gbã waↄ zĩkannↄɛ. \v 10 Ɔ̃ kí Asa pↄ pà gu'enapizi à aà dàkpɛu, kɛ́ aà za fɛ̃̀aàzi yã́ pↄ́ a ò yã́i. Gↄↄpi kí Asa wɛ́tɛ̃amↄ̀ gbɛ̃́ↄnɛ maamaaɛ. \p \v 11 Kí Asa yãkɛaↄ ku Yudaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛawa e a midɛawa. \v 12 Aà kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ gyã aà lè a gbálaↄwa. Aà gyãpi pãsĩ, ãma i Dii kĩ́i wɛɛlɛo, sema ɛsɛdeↄ. \v 13 Aà kpalablea wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à gà. \v 14 Wà aà gɛ wùlɛ wúlɛkĩi pↄ́ wà pↄ́ gĩnana bui píi ń tulaleti bui yãalɛaↄ wìawa, ↄ̃ wà aà vĩ̀ mia pↄ́ wa yↄ̃̀ɛ̀ Davidi wɛ̃́lɛu. Wà tɛ́ zↄ̃ↄ kà, wà pↄ́piↄ kàu aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i. \c 17 \s1 Yudaↄ kí Yosafa \p \v 1 Aà nɛ́ Yosafa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, ↄ̃ à sↄukɛ̀ Isailiↄ yã́ musu. \v 2 À zĩgↄ̃ↄ kàlɛkalɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi, mɛ́ à gudↄ̃akĩiↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsuu ń Ɛflaiũ bui wɛ̃́lɛ pↄ́ aà mae kí Asa sìↄ. \v 3 Dii kuaànↄ, asa à Dii zɛ́ sɛ̀ lá a dezi Davidi sɛ̀ káauwaɛ, i tã́aↄ kĩ́i wɛɛlɛo. \v 4 À a mae Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, a aà yãdilɛaↄ kũa, i Isailiↄ ↄlɛsɛo. \v 5 Dii tò à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, ↄ̃ Yudaↄ gbadàɛ̀ ḿpii, aà àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ. \v 6 Aà mi daa ía Dii yã́ musu, ↄ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda bùsuuↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. \p \v 7 Aà kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ à a ìwaɛ beeↄ gbàɛ yãdadainɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu: Bɛnaili, Obadia, Zakali, Nɛtanɛli ń Mikaiao. \v 8 Levii buiɛ beeↄ kú ń guu: Semaia, Nɛtania, Zebadia, Asaɛli, Semilamↄ, Yonatãa, Adonia, Tobia ń Tobadoniao. Ń sa'onaɛ beeↄ lↄ: Ɛlisama ń Yolaũo. \v 9 Aa Dii ikoyã lá sɛ̀ aa gɛ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ɛlɛò píi, aa yãdàdaonɛ́. \v 10 Ɔ̃ vĩa bùsu pↄ́ liaa Yuda bùsuziↄ deↄ kũ̀kũ Dii yã́ musu píi, aai fɛlɛ Yosafawa ń zĩoo. \v 11 Filitɛ̃ↄ mↄ̀ aà gbà ã́nusu, mɛ́ Laalubuↄ mↄ̀ɛ̀ ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700) ń blesanaↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700). \p \v 12 Yosafa lɛ́ kã́fĩ, aà gwea lɛ́ dɛdɛ. À zɛgikĩi gbãaↄ bò, à kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛↄ kàlɛ Yuda bùsuu. \v 13 À zĩ zↄ̃ↄ kɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, mɛ́ a zĩgↄ̃ gↄ̃sa gbãaↄ vĩ Yelusalɛũ. \v 14 Wà zĩgↄ̃piↄ nào an deziↄ uawaɛ. Yuda zĩgↄ̃ dↄaanaↄn kɛ: Adena ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). \v 15 A gbɛa Yohanani ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000). \v 16 A gbɛa Amasia, Zikeli nɛ́ pↄ́ dↄ̀aa azĩa kpà Diiwa ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). \v 17 Bɛ̃yãmɛɛ bui nɛgↄ̃na Ɛliada ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000), baade ń a sáo ń a sɛ̀ngbaoo. \v 18 A gbɛa Yozaba ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do baosai (180.000), baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. \p \v 19 Dↄaanapiↄ ku kía ìwaↄ guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kía ń dílɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guuↄ bàasi. \c 18 \s1 Ãnabi Mise yã́ pↄ́ a su oa Ahabuɛ \r (1Kia 22.1-28) \p \v 1 Yosafa àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ, ↄ̃ à Ahabu nɛnↄɛ sɛ̀ a nɛ́ɛ. \v 2 Gↄↄpla gbɛa à gɛ̀ Ahabu gwai Samali. Ɔ̃ Ahabu sãↄ ń zuↄ dɛ̀dɛɛ̀ dasidasi ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kuaànↄↄ, à nàɛwà aà gɛ lɛ́lɛɛ Lamↄtu Galadawa. \v 3 Ahabu Yosafa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛmanↄ zĩu Lamↄtu Galadao lé? Yosafa wèwà à mɛ̀: Wá doũɛ, ma gbɛ̃́ↄá n gbɛ̃́ↄnɛ. Wá gɛnnↄ zĩuɛ. \v 4 Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Dii la gĩa. \v 5 Isailiↄ kíapi ãnabi ɛgɛnaↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? Aa wèwà aa mɛ̀: Gɛ́! Lua a ń nanɛ n ↄzĩɛ. \v 6 Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabi ku la wà aà laoa? \v 7 Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku lↄ, wì mɛɛ̀ Mise, Imɛla nɛ́ɛ. A fↄ̃ yãgbɛawɛ̃ɛ Diiwa fá, ãma má yeaàzi no, asa ìli àsi maa omɛɛ ziio, sema a bɛ̃̀ɛ. Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Ńsu o màao kí! \v 8 Ɔ̃ Isailiↄ kía a ìwaↄ do sìsi à mɛ̀: Gɛ ǹ Imɛla nɛ́ Mise sísi aà mↄ kpakpa. \p \v 9 Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao baade a kible'ula daa, aa zↄ̃lɛa ń báaↄwa pↄ́wɛngbɛ̃zɛ pↄ́ kú Samali bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ ãnabi ɛgɛnapiↄ lɛ́ yãyaaa'o ń aɛ. \v 10 Kenaana nɛ́ Zedekia mↄ pì lán kↄ́baↄwa à mɛ̀: Dii mɛ̀ kↄ́baɛ beeↄ ńyↄ̃ Siliↄ zↄ̃zↄ̃ò ǹ ń dɛdɛò píi. \v 11 Ɔ̃ ãnabipiↄ lɛ́ yã́ doũ o ḿpii aalɛ mɛ: Gɛ ǹ lɛ́lɛ Lamↄtu Galadawa, ńyↄ̃ fuao. Dii ń nánɛ n ↄzĩɛ. \v 12 Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ Mise sísii òɛ̀: Ãnabi dãↄ lɛ́ kɛ̀ doũɛ laↄ! Àsi maa aalɛ o kíɛ. Yã doũpi o sↄ̃. Àsi maa oɛ̀. \v 13 Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ń Dii kuao, yã́ pↄ́ Lua ò, bee ↄ̃ má o. \p \v 14 Kɛ́ à kà, kí aà là à mɛ̀: Mise, wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? A wèwà à mɛ̀: Gɛ ǹ lɛ́lɛwà mɛ! Ńyↄ̃ fuao. Lua ń nánɛ n ↄzĩɛ. \v 15 Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ̃n ũma ń ye mà onɛ, ńsu ɛɛtomɛɛo ni? Sĩana o ń Diio. \v 16 Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ma Isailiↄ è fãaaa sĩ̀sĩↄ pↄlɛu lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwa.\f + \fr 18.16 \fr*\ft Nao 27.17\ft*\f* Ɔ̃ Dii òmɛɛ, gbɛ̃́piↄ dↄaana vĩo, an baade tá a bɛ ń a aafiao. \v 17 Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Ni ma we ya? Mi onɛ ìli àsi maa omɛɛo, sema a bɛ̃̀ɛo lò? \p \v 18 Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Dii yãma! Ma Dii è zↄ̃lɛa báawa,\f + \fr 18.18 \fr*\ft Isa 6.1\ft*\f* luabɛ gbɛ̃́ dasiↄ zɛa aà saɛ ↄplaai ń zɛɛio.\f + \fr 18.18 \fr*\ft Yob 1.6\ft*\f* \v 19 Ɔ̃ Dii mɛ̀: Démɛ a e kↄ̃nikɛmɛɛ Ahabuɛ aà gɛ́ lɛ́lɛi Lamↄtu Galadawa, i ga wei? Wã́anɛ ò kɛ́wa, lootɛ̃ ò kɛ́wa, \v 20 ↄ̃ nisĩnae bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ Dii aɛ à mɛ̀: Má gɛ kↄ̃nikɛɛ̀. Ɔ̃ Dii aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ kɛ kpelewa ni? \v 21 Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má gɛ soso ka aà ãnabiↄnɛ ń lɛ́u nisĩn ɛɛde ũɛ.\f + \fr 18.21 \fr*\ft 2Tɛs 2.11-12\ft*\f* Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ kↄ̃nikɛɛ̀, ńyↄ̃ fuao. Gɛ ǹ kɛ màa. \v 22 Màa nisĩn ɛɛdepi sòso kà n ãnabiɛ beeↄnɛ ń lɛ́u, kási sↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ ↄ̃ Dii ò n yã́ musu. \v 23 Ɔ̃ Kenaana nɛ́ Zedekia gɛ̀ Mise sãnkɛ à mɛ̀: Zɛ́ kpele Dii Nisĩna sɛ̀ à gòa à gɛ̀ yã'ònɛi? \v 24 Ɔ̃ Mise wèwà à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ n gɛ ulɛi kpɛ́u kpɛa, ńyↄ̃ zɛ́pi dↄ̃. \v 25 Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À Mise kũ taò wɛ̃́lɛ kí Amↄ ń ma nɛ́ Yoasio kĩ́i. \v 26 À onɛ́ ma mɛ̀ aa aà dakpɛu. Aasu pↄe kpawào, sema pɛ̃ɛ ń ío e mà gɛ suò aafia. \v 27 Mise mɛ̀: Tó n su aafia, Dii mɛ́ i damɛɛ má ònɛo. Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Á baade píi ma yã́pi mào lò? \s1 Ahabu gaa Lamↄtu Galada \r (1Kia 22.29-35) \p \v 28 Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao gɛ̀ Lamↄtu Galada. \v 29 Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Má azĩa lilɛɛ, mí si zĩu. Mpi sↄ̃ ǹyↄ̃ ku la ń n kible'ulao daa. Ɔ̃ Isailiↄ kía azĩa lìlɛ à sì zĩu. \v 30 À mↄ lè Siliↄ kía ò a sↄ̃́go dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: Ásu gbɛ̃e wɛ zĩpiuo, nɛ́fɛ̃nɛna ge gbɛ̃zↄ̃ↄ, sema Isailiↄ kía ado. \v 31 Kɛ́ sↄ̃́go dↄaanapiↄ Yosafa è, aalɛ e Isailiↄ kíaɛ. Kɛ́ aa sùwà, ↄ̃ Yosafa wiilɛ̀, ↄ̃ Dii dↄ̀aàlɛ a tò aa gòaàla. \v 32 Asa kɛ́ aa è Isailiↄ kía no, ↄ̃ aa aà tò we. \p \v 33 Gbɛ̃e ka tↄ̃̀ Isailiↄgu pã yã́i, ↄ̃ à gɛ̀ Isailiↄ kíapi pà à gɛ̃̀ aà mↄ̀ ula pɛɛkĩiↄ zãnguo. A ò a sↄ̃́gobaanaɛ: Lɛliaa wà bↄ zĩu, ma kɛ'ĩaɛ we. \v 34 Zĩpi gbãakũ̀ gↄↄ bee, mɛ́ Isailiↄ kíapi zɛa a sↄ̃́go guu à dìdiwà, aà aɛ dↄa Siliↄwa e oosi. Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à gà. \c 19 \p \v 1 Kɛ́ Yudaↄ kí Yosafa lɛ́ su a bɛ Yelusalɛũ aafia, \v 2 gu'ena Yehu, Anani nɛ́ bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, a òɛ̀: N dↄa gbɛ̃vãiↄlɛ maaa? N yea gbɛ̃́ pↄ́ za Diiguↄzi maaa? A yã́i Dii pↄ fɛ̃anzi. \v 3 Ń beeo à yãmaa èma lↄ, kɛ́ n zɛò ǹ a kĩ́i wɛɛlɛ, ↄ̃ n wá bùsu Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. \s1 Yosafa yã́kpalɛkɛnaↄ dilɛdilɛa \p \v 4 Yosafa ìↄ ku Yelusalɛũ, ãma ìↄ bɛ gbɛ̃́ↄ guu za Bɛɛsɛba e Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuɛ, a tò gbɛ̃́ↄ ɛ̀a sù Dii ń deziↄ Luawa. \v 5 À yã́kpalɛkɛnaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu. \v 6 A ònɛ́: À laaidↄ yã́ pↄ́ álɛ kɛwa, asa i kɛ gbɛ̃nazĩna álɛ kɛɛ̀o, Diiɛ. Aↄ kúánↄ á yã́gↄ̃gↄ̃anɛ guuɛ. \v 7 Àliↄ Dii vĩa vĩ. À laaika! Dii wá Lua lí yãfaasai kɛo, ìli gbɛ̃́ zãboo, ìli gbagusaɛsio. \p \v 8 Yosafa Levii buieↄ ń sa'onaeↄ ń Isaili uabeleeↄ dìlɛ Yelusalɛũ Dii yã́kpalɛkɛnaↄ ũ aaↄ lɛkpaaↄ bↄaa. Ɔ̃ aa ku Yelusalɛũ. \v 9 À yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Àↄ Dii vĩa vĩ, í zĩkɛɛ̀ ń náaio ń nↄ̀sɛmɛndoo. \v 10 Tó á gbɛ̃́ pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀wá ń yã́o, gbɛ̃dɛa yã́ ge ikoyã pãlen nò, yãdilɛa ge ↄtondↄkĩi ge yãdilɛnɛn nò, àli lɛdamá, kɛ́ aasu tàaekɛ Diiɛ, i pↄkũmabↄbↄwá ń á gbɛ̃́ↄo yã́i. Àↄ kɛ màa, kɛ́ ásu duunakɛo yã́i. \v 11 Sa'onkia Amalia mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ Dii yã́pii musu. Isimaɛla nɛ́ Zebadia, Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kí yã́ musu. Levii buiↄ mɛ́ á lakɛ̃naↄ ũ. À sↄ̃dilɛ àↄ zĩkɛ yã́piↄwa, Dii iↄ kú ń gbɛ̃maaↄɛ. \c 20 \s1 Yosafa zĩblea Mↄabuↄwa \p \v 1 Bee gbɛa Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Mɛu buieↄ mↄ̀ zĩkai ń Yosafao. \v 2 Wà mↄ̀ wa ò Yosafaɛ: Zĩgↄ̃ dasiↄ bↄ̀ Ɛdↄũ bùsuu Ísida Wiside baale, aalɛ mↄ́ zĩkainnↄ. Aa kà Asasↄ̃ Tamaa kↄ̀. Ɔ̃mɛ Ɛ̃ngɛdi ũ. \v 3 Vĩa Yosafa kũ̀, ↄ̃ à zɛ̀ò à dↄnlɛ gbɛa Diiwa, ↄ̃ à gↄↄdìlɛ Yudaↄnɛ aa lɛye ḿpii. \v 4 Ɔ̃ Yudaↄ kã̀aa dↄnlɛ gbɛaa Diiwa yã́i. Aa bↄ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ píi guu aa mↄ̀ aà kĩ́i wɛɛlɛi. \v 5 Yosafa fɛ̀lɛ zɛ̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yuda pↄ́ kãaaa Dii ua dafu guuↄ kpɛɛlɛ \v 6 à mɛ̀: Dii wá deziↄ Lua, Lua Musuden n ũo lò? Niↄ kible bui píi bùsuwa. Gbãa ń ikoo ku n ↄzĩɛ, gbɛ̃e lí fↄ̃ kpànɛo. \v 7 Wá Lua, n gbɛ̃́ pↄ́ kú yãa bùsuɛ beeuↄ yà n gbɛ̃́ Isailiↄnɛ, ↄ̃ ń kpà n gbɛ̃na Ablahaũ\f + \fr 20.7 \fr*\ft Isa 41.8, Zaa 2.23\ft*\f* buipiↄwa e gↄↄpii. \v 8 Wá kú a guu, wa kpɛ́ɛ bee dↄ̀unɛ wa mɛ̀, \v 9 tó ń tò músi wá lé, kɛ́ ńlɛ wá wɛtã yã́i, fɛ̃nda ge gagyã ge nↄanan nò, wá zɛ n aɛ kpɛ́ pↄ́ n tↄ́ kuwàɛ bee kpɛɛlɛ, wí wiilɛma wá taasikɛa guu, ní síwanↄ, ní wá suaba. \v 10 Tia kɛ́wa, Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄ fɛ̀lɛwanↄ. Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, ni we aa lɛ̀lɛ ń bùsuↄwao, ↄ̃ aa pã̀alɛnɛ́, aai ń midɛo.\f + \fr 20.10 \fr*\ft Iko 2.4-19\ft*\f* \v 11 Gwa lá aalɛ kɛwɛ̃ɛ sa, aa mↄ̀ lɛ́ wá yá aalɛ wá bↄlɛ bùsu pↄ́ ń kpàwáu. \v 12 Wá Lua, ńyↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃ńnↄo lé? Wápiↄ, wá gbãa vĩ zĩgↄ̃ dasidasi pↄ́ fɛ̀lɛwáɛ beeↄ ↄzĩo. Wá dↄ̃ lá wá kɛo. Wá wɛ́ dↄnzi. \p \v 13 Yudaↄ sĩ Dii aɛ we ń ń nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ. \v 14 Levii nɛ́ Asafa bui Yaaziɛ, Zakali nɛ́, Benaia tↄũna, Yeiɛli sĩ́wɛna, Matania sↄ̃kpaɛ ku zã guu we, ↄ̃ Dii Nisĩna dɛ̀dɛwà \v 15 à mɛ̀: Kí Yosafa ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, à swã́kpa! Yã́ pↄ́ Dii òɛ́n kɛ: Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛ zĩgↄ̃ dasidasipiↄ yã́ musuo, asa zĩpi dɛ á yã́ ũo, Lua yã́ɛ. \v 16 À gɛ́má zia. Zizi gbɛbↄlɛ ↄ̃ aa sɛ́, á ń le guzulɛ lɛ́wa bↄaa ń Yeluɛli gbáao. \v 17 I kɛ á zĩka we no. À zɛ tɛɛɛ, í e lá Dii a á suaba. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, ásu to vĩa á kũo, ásu bílikɛo. À gɛ́má zia, Dii aↄ kúánↄɛ.\f + \fr 20.17 \fr*\ft Bↄa 14.13-14, Iko 20.1-4\ft*\f* \p \v 18 Yosafa kùlɛ à mipɛ̀lɛ, ↄ̃ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi kùlɛ Diiɛ aa wùlɛ ń gbɛɛu. \v 19 Ɔ̃ Levii nɛ́ Kɛata ń Koleo buiↄ fɛ̀lɛ lɛ́ Dii Isailiↄ Lua sáaukpa gbã́ugbãu. \p \v 20 Aa fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, ↄ̃ aa Tekoa gbáa zɛ́ sɛ̀. Kɛ́ aalɛ dazɛu, ↄ̃ Yosafa mɛ̀: Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ, à ma yãma. À Dii á Lua náaikɛ, i á gba gbãa. À aà ãnabiↄ yã́si, á tá i kɛ na. \v 21 Kɛ́ à lɛkpàaĩńnↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa dↄaa zĩgↄ̃ↄnɛ, aaↄ lɛsi Diiɛ ń ń lousisi'ulaↄ daa, aaↄ mɛ: \q1 À Dii sáaukpa, \q1 asa aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. \m \v 22 Gↄↄ pↄ́ aa nà lɛsiawa ń gulakɛao ń Dii táasilɛao, ↄ̃ Diipi tò Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ aalɛ lɛ́lɛ Yuda bùsuwapiↄ kpàkpakↄ̃a, ↄ̃ zĩ zↄ̃̀lɛmá. \v 23 Ɔ̃ Amↄniↄ ń Mↄabuↄ lɛ̀lɛ Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄwa, kɛ́ aa e ń dɛdɛ míↄmiↄ yã́i. Kɛ́ aa ń dɛdɛ aa làa, aa lìaa ń kↄ̃o, aalɛ kↄ̃ dɛdɛ. \v 24 Kɛ́ Yudaↄ kà gugwakĩi gbáau, kɛ́ aa zĩgↄ̃ↄ kĩ́i gwà, ↄ̃ aa ń gɛↄ è kpálɛ tↄↄlɛ, gbɛ̃e i bↄo. \v 25 Yosafa ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ ń pↄ́ↄ naaai, ↄ̃ aa pↄtuoↄ ń kũ̀sũaↄ ń pↄkasaↄ ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ è zↄ̃ↄzↄ̃ↄ. Aa nàaa, aai fↄ̃ sɛ̀ píio. Aa ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ e gↄↄ àaↄ̃ɛ, kɛ́ a zↄ̃ↄ yã́i. \v 26 A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ aa kã̀aa Sáaukpaguzulɛu, asa wekĩi aa Dii sáaukpàu. Ɔ̃ wì mɛ gupiɛ Sáaukpaguzulɛ e ń a gbão. \p \v 27 Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi ɛ̀a lɛ́ tá Yelusalɛũ ń pↄnao, Yosafa mɛ́ dↄaaa, asa Dii tò aa pↄnakɛ̀ ń ibɛɛↄ yã́ musuɛ. \v 28 Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, aa gɛ̀ Dii ua ń mↄↄnlɛao ń domalɛao ń kã̀aepɛao. \v 29 Kɛ́ bùsu píi kíaↄ mà lá Dii zĩkà ń Isailiↄ ibɛɛↄ, Lua tò vĩa ń kṹ ḿpii. \v 30 Ɔ̃ Yosafa zↄ̃lɛa báawa yãkelesai, aà Lua aà gbà ĩ́ampakĩi gupiiu. \s1 Yosafa kpalablea yã́ gbɛzã \r (1Kia 22.41-50) \p \v 31 Lá Yosafa dɛ Yudaↄ kía ũn we. Aà wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à kpalablèu à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baasↄo. Aà da tↄ́n Azuba, Seli nɛ́ɛ. \v 32 À zɛ̀ ń a mae kí Asa yãkɛaↄ, i pãalɛo, à yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀. \v 33 Ń beeo i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo. E tia gbɛ̃́ↄ i ń sↄ̃ wɛ̃ ń deziↄ Luaɛo. \v 34 Yosafa yã́ kĩniↄ ku Anani nɛ́ Yehu yã́ pↄ́ kú Isaili kíaↄ ladau za a kpalablea daalɛawa e a midɛawa. \p \v 35 Gbɛzã Yudaↄ kí Yosafa lɛdoũkɛ̀ ń Isailiↄ kí Aazia pↄ́ dɛ yãvãikɛna ũo. \v 36 Yosafa lɛdoũkɛ̀aànↄ gó'ilɛna laatabↄↄ kɛa yã́ musuɛ. Kɛ́ wà gópiↄ kɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ, \v 37 Dodava nɛ́ Ɛliɛzɛɛ, Malesa gbɛ̃́ ãnabikɛkɛ̀ Yosafaɛ à mɛ̀: Lá n lɛdoũkɛ̀ ń Aaziao, Dii a zĩ pↄ́ ń kɛ̀ↄ gbooɛ. Ɔ̃ gópiↄ wìwi, aai e bↄ̀ ń táo ísiaa wà laataò seo. \c 21 \s1 Yudaↄ kí Yeholaũ \r (2Kia 8.16-24) \p \v 1 Kɛ́ Yosafa gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yeholaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \v 2 Yeholaũ dãunaↄn kɛ: Azalia, Yeiɛli, Zakali, Azaliahu, Mikaila ń Sefatiao. Isailiↄ kí Yosafa nɛ́ↄn we píi. \v 3 An mae ń gbá ã́nusu ń vuao ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ maamaaɛ ń Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, ↄ̃ à Yeholaũ kpà kpalau, kɛ́ aà yoaɛ yã́i. \v 4 Kɛ́ Yeholaũ zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ a mae kpalau, ↄ̃ à a dãunapiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii ń Yuda kíaeↄ lↄ. \p \v 5 Aà wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. \v 6 À Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwaɛ, asa à Ahabu nɛnↄɛ sɛ̀ nↄ ũɛ, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. \v 7 Dii i we Davidi buiↄ kàalɛo, kɛ́ aà bàa kú ń Davidio yã́i, asa à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ aà bui aↄ dɛ kía ũ gↄↄpiiɛ.\f + \fr 21.7 \fr*\ft 1Kia 11.36\ft*\f* \p \v 8 Yeholaũpi kpalablea gↄↄ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa,\f + \fr 21.8 \fr*\ft Daa 27.40\ft*\f* ↄ̃ aa ńzĩa kía kpà. \v 9 Ɔ̃ Yeholaũ gɛ̀ we ń a ìwaↄ ń a sↄ̃́goↄ píi, ↄ̃ Ɛdↄũↄ koezↄ̃̀aàzi ń a sↄ̃́godeↄ. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gwãasĩna, à ń kɛ̃aa à tà. \v 10 Ɔ̃ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa e ń a gbão. Gↄↄ bee ↄ̃ Libenadeↄ ńzĩa sì Yudaↄwa lↄ, kɛ́ Yeholaũ pãkpà Dii a deziↄ Luazi yã́i. \v 11 À gulɛsĩↄ bò Yuda bùsu sĩ̀sĩↄwa se, ↄ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu e Yudaↄ gɛ̀ kɛ̃̀ Diiwa. \p \v 12 Ãnabi Ɛlia lá kpã̀sãɛ̀ à mɛ̀: Dii n dezi Davidi Lua mɛ̀, ni n mae Yosafa ge Yudaↄ kí Asa ↄlɛsɛo. \v 13 N Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀, ń tò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu lá Ahabu bɛdeↄ kɛ̀wa. N n dãunaↄ dɛ̀dɛ lↄ, n mae bɛde pↄ́ an maa dɛnlapiↄ. \v 14 Dii a to kìsia zↄ̃ↄ n gbɛ̃́ↄ le ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n naↄ ń n àizɛɛↄ píiɛ. \v 15 Mpi sↄ̃, gyã zↄ̃ↄ a n le, i gↄↄplakɛnnↄ. Ńyↄ̃ nↄ̀sɛ gyã kɛ e ǹ n nↄna pa gbↄ̃ ũ. \p \v 16 Dii Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Etiopi saɛↄ sóikɛ̀ Yeholaũwa. \v 17 Ɔ̃ aa lɛ̀lɛ Yudaↄwa aa sì ń bùsuu, aa kibɛ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi ń aà nɛ́ↄ ń aà naↄ. Aà nɛgↄ̃ɛe i gↄ̃ɛ̀o, mɛ́ i kɛ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia bàasio. \v 18 Yã́piↄ píi gbɛa Dii tò gyã pↄ́ a gbã́gbãòo aà lè a nↄnau. \v 19 Gyãpi gↄↄplakɛ̀aànↄ, a ye kaiaànↄ wɛ̃̀ pla, ↄ̃ gyãpi aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ, à gà ń wãwã zↄ̃ↄo. Aà gbɛ̃́ↄ i tɛ́ zↄ̃ↄ kaɛ̀ aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i lá aa kɛ̀ aà deziↄnɛwao. \v 20 Yeholaũ wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. Kɛ́ à ã́nuatò, gbɛ̃e i aà bɛɛkɛo, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wi aà mia kpakↄ̃i ń kía kĩniↄo. \c 22 \s1 Yudaↄ kí Aazia \r (2Kia 8.25-29, 9.27-29) \p \v 1 Yelusalɛũdeↄ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia kpà kpalau aà gbɛu, kɛ́ gbãamↄnɛde pↄ́ sì ń bòou ń Laalubuↄ aà vĩ̀iↄ dɛ̀dɛ píi yã́i. Ɔ̃ Yudaↄ kí Aazia, Yeholaũ nɛ́ nà kpalableawa. \v 2 Aà wɛ̃̀ bao ń plaode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ doɛ. Aà da tↄ́n Atalia, Ɔmɛli tↄũnaɛ. \v 3 Aàpi sↄ̃ à Ahabu bɛdeↄ ↄlɛsɛ̀, asa aà da mɛ́ nàɛwà ń vãikɛao. \v 4 À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwa, asa aamɛ aa gↄ̃̀ aà lɛdamadeↄ ũ aà mae gaa gbɛa, ↄ̃ aa aà ↄ̃̀ↄkpà. \v 5 À ń lɛdama mà, ↄ̃ à gɛ̀ nà Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũwa, aa gɛ̀ zĩkai ń Siliↄ kí Azaelio sãnu Lamↄtu Galada. Siliↄ Yolaũ kɛ̀'ĩa, \v 6 ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e a bↄ àↄ láa. Ɔ̃ Aazia gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàzi we. \p \v 7 Aazia gɛa Yolaũ gwai bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ wà e aà dɛ yã́i. Kɛ́ à kà, à bↄ̀ ń Yolaũo, aa gɛ̀ dai Nimisi nɛ́ Yehulɛ. À mↄ lè Dii Yehu dìlɛ aà Ahabu bɛdeↄ midɛɛ. \v 8 Gↄↄ pↄ́ Yehupi lɛ́ sɛ́ ń Ahabu bɛdeↄ màa, à kpàaũ ń Yuda kíaↄ ń Aazia vĩ̀i nɛ́ pↄ́ dɛ aà ìwaↄ ũↄ, ↄ̃ à ń dɛdɛ. \v 9 Wà gɛ̀ Aazia wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ wà aà è ulɛa Samali, ↄ̃ wà aà kũ̀ wà sùò Yehuɛ, ↄ̃ wà aà dɛ̀. Wà aà vĩ̀, asa wà mɛ̀ Yosafa pↄ́ Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo tↄũnaɛ. Aazia bɛ gbɛ̃e ku à zↄ̃ↄkũ̀ à kà kpalableao. \s1 Yoasi ń a dazi Ataliao \r (2Kia 11.1-20) \p \v 10 Kɛ́ Aazia da Atalia è a nɛ́ Aaziapi gà, ↄ̃ à nà Yuda kíabuiↄ dɛdɛawa, \v 11 ↄ̃ kí Yeholaũ nɛnↄɛ Yosɛba Aazia nɛ́ Yoasi sɛ̀ ń saɛ kíanɛ pↄ́ wàlɛ ń dɛdɛpiↄ guu, ↄ̃ à aà ùlɛ kpɛa pↄ́ liiↄ kálɛau ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yↄ̃́ kpawào. Kí Yeholaũ nɛ́ Yosɛbapi mɛ́ sa'onkia Yoiada nↄ ũ, Aazia dãeɛ. À nɛ́pi ùlɛ Ataliaɛ, i e aà dɛ̀o. \v 12 Ɔ̃ nɛ́pi ulɛa Dii ua we ń nↄɛpiↄ e wɛ̃̀ soolo, gↄↄ pↄ́ Atalia lɛ́ kible Yuda bùsuwa. \c 23 \p \v 1 A wɛ̃̀ soplade guu sa'onkia Yoiada bↄ̀ à sↄ̃dilɛ, ↄ̃ à lɛdoũkɛ̀ ń zĩgↄ̃ badeɛ beeↄ: Yeloaũ nɛ́ Azalia, Yohanani nɛ́ Isimaɛla, Ɔbɛdi nɛ́ Azalia, Adaia nɛ́ Maasea ń Zikeli nɛ́ Ɛlisafao. \v 2 Aa Yuda bùsu kɛ̀ɛlɛ aa Levii buiↄ ń Isaili uabeleↄ kã̀aa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, ↄ̃ aa sù sãnu Yelusalɛũ. \v 3 Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń kãaapiↄ yãyè ń kío Lua ua. Ɔ̃ Yoiada mɛ̀: Kía nɛ́pi a kpalable, lá Dii a lɛgbɛ̃̀ Davidi buiↄ yã́ musuwa.\f + \fr 23.3 \fr*\ft 2Sam 7.12\ft*\f* \v 4 Yã́ pↄ́ á kɛn kɛ: Tó á sa'onaↄ ń Levii buiↄ mↄ̀ gudↄ̃ai kã́mabogↄↄzĩ, á gãli sɛ̃́iadeↄ aaↄ Lua kpɛ́ bↄlɛↄ dↄ̃́a, \v 5 á gãli plaadeↄ sↄ̃ íↄ kibɛ dↄ̃́a, á gãli àaↄ̃deↄ íↄ Ɛ̃kpalɛa Bↄlɛ dↄ̃́a, á gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃, àↄ ku Dii ua. \v 6 Gbɛ̃e su gɛ̃ Dii kpɛ́uo, mɛ́ i kɛ sa'onaↄ ń Levii bui pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄ bàasio. Aamɛ aa gɛ̃u, asa aa gbãlɛao, gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃ à zɛ ń zĩ pↄ́ Dii dàɛ́o. \v 7 Levii buiↄ lia kízi, baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai gbɛ̃́ pↄ́ sù gɛ̃̀ Dii kpɛ́u dɛ. Àↄ kú ń kío gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. \p \v 8 Levii buiↄ ń Yudaↄ kɛ̀ lá sa'onkia Yoiada ònɛ́wa. An baade ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kã́maboↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ mↄ́ ń lɛũkpakɛiↄ píi, asa Yoiada ì ń gãlie gbaɛo. \v 9 Ɔ̃ Yoiada kí Davidi sↄ̃naↄ kpà zĩgↄ̃ badepiↄwa ń a sɛ̀ngbao pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ, a nɛ́na ń a zↄ̃ↄo. \v 10 À gbɛ̃́ↄ kàlɛ Dii kpɛ́ ń a sa'okĩio kpɛɛlɛ, sɛa za Dii kpɛ́pi ↄplaa oi e a zɛɛ oi, baade ń a gↄ̃kɛbↄo kũa nɛ́ kíapi dↄ̃́aa yã́i. \v 11 Ɔ̃ Yoiada ń a nɛ́ↄ bↄ̀ ń nɛ́pio, aa kíafua kpàɛ̀, aa Lua ikoyã lá kpàwà. Aa nísikà aà miwa aa aà kpà kía ũ, ↄ̃ baade mɛ̀: Lua kía dↄ̃ ń aafiao! \p \v 12 Kɛ́ Atalia kĩ́a pↄ́ gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ, aalɛ bàalɛ aalɛ wiilɛpi mà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ ń kĩ́i Dii ua. \v 13 Kɛ́ à wɛzù, à kí è zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ. Zĩgↄ̃ badeↄ ń kã̀aepɛnaↄ sĩ aà saɛ, mɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ pↄnakɛ aalɛ kã̀aepɛ, mɛ́ lɛ̀sinaↄ dↄaaa ń táasilɛao ń pↄ́'ↄbↄnaↄ. Ɔ̃ Atalia a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀ à wii pã̀lɛ à mɛ̀: Wà bↄ̀ ma kpɛɛ! Wà bↄ̀ ma kpɛɛ! \v 14 Sa'onkia Yoiada ò zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À nↄɛpi sɛ bↄò bàasi, í gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛaàziↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Ásu à aà dɛ Dii uao. \v 15 Gↄↄ pↄ́ nↄɛpi kà kibɛ bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Sↄ̃́ Bↄlɛ guu, we wà aà kũ̀u wà aà dɛ̀. \p \v 16 Ɔ̃ Yoiada lɛdoũkɛ̀ ń Diio, kɛ́ aàpi ń kío ń gbɛ̃́piio e aaↄ dɛ Dii gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. \v 17 Ɔ̃ wà gɛ̀ Baali kpɛ́ gbòo ḿpii, wà a sa'okĩiↄ ń a tã́aↄ wìwi, ↄ̃ wà Baali sa'ona Matã dɛ̀ sa'okĩipiↄ saɛ. \p \v 18 Yoiada Dii ua nà Levii bui sa'onaↄnɛ ń ↄzĩ aaↄ wɛ́tɛi. Davidi mɛ́ ń dílɛdilɛ yãa à mɛ̀, aali sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa a ua ń pↄnakɛao ń lɛsiao, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. \v 19 À bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Dii ua bↄlɛↄu, kɛ́ gbɛ̃́ gbãlɛae su gɛ̃uo, baa gbãlɛa kpele buin nò. \v 20 Ɔ̃ à zĩgↄ̃ badeↄ sɛ̀ ń gbãadeↄ ń kpalablenaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, aa bↄ̀ Dii ua ń kío, aa bↄ̀lɛ ń Musu Bↄlɛo aa gɛ̀ kibɛ, ↄ̃ aa kípi zↄ̃̀lɛ gĩ́naa, \v 21 ↄ̃ gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na bùsupiu. Atalia dɛa ń fɛ̃ndao gbɛa, wɛ̃́lɛpi gↄ̃̀ yãkelesai. \c 24 \s1 Yoasi Dii kpɛ́ kɛkɛa \r (2Kia 12.1-17) \p \v 1 Yoasi wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blaɛ. Aà da tↄ́n Zibia, Bɛɛsɛba nↄɛɛ. \v 2 Yoasi yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ sa'onkia Yoiada gↄↄ. \v 3 Yoiada nↄsɛ̀ Yosiaɛ plaɛ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ì'ińnↄ. \p \v 4 Bee gbɛa Yoasi zɛ̀ò à Dii kpɛ́ kɛkɛ. \v 5 À sa'onaↄ ń Levii bui kĩniↄ sìsi, a ònɛ́: À gɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, í Isailiↄ wɛ̃̀'ↄ̃a kãaa à á Lua kpɛ́ kɛkɛò. À kɛ kpakpa. Levii buipiↄ i kɛ kpakpa sↄ̃o. \v 6 Ɔ̃ kí sa'onkia Yoiada sìsi, à aà là à mɛ̀: Wɛ̃̀'ↄ̃a pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi ń Isailiↄ píi dìlɛ wà kpa ikoyã zwã̀akpɛ yã́i, bↄ́yãi ni gbɛa Levii buiↄwa aa si Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa píio ni?\f + \fr 24.6 \fr*\ft Bↄa 30.11-16\ft*\f* \v 7 Asa nↄɛ vãi Atalia nɛ́ↄ mɛ́ Lua kpɛ́ gbaↄ gbòo yãa. Baa se aa zↄblè tã́aↄnɛ ń Lua kpɛ́ zĩkɛbↄↄ. \p \v 8 Kí mɛ̀ wà ↄkakpagolo kɛ, ↄ̃ wa kɛ̀ wa dìlɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ bↄlɛu. \v 9 Wà kpàwakɛ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo, wà mɛ̀ baade mↄ́ Diiɛ ń wɛ̃̀'ↄ̃a pↄ́ Lua zↄ̀blena Mↄizi gbɛ̀a Isailiↄwa guwaiwaiuo. \v 10 Ɔ̃ kíaↄ ń gbɛ̃́piio mↄ̀ò ń pↄnao aa kà kpagolopiu e à pà. \v 11 Tó Levii buiↄ è kpagolopi ↄ̃a zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ aaì sɛ gɛò kí ìwaↄnɛ, ↄ̃ kí lakɛ̃na ń sa'onkia plaadeo aaì mↄ a ↄ̃a bↄlɛ, aaì kpagolopi sɛ gɛ dilɛ a gbɛu. Màa aaìↄ kɛ lá gu lɛ́ dↄ e ↄ̃a gɛ̀ zↄ̃ↄkũ̀. \v 12 Kí ń Yoiadao ↄ̃api kpà Dii uazĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa, ↄ̃ aaìↄ fĩaboò gbɛ̀'ãnaↄ ń li'ãnaↄ ń kpɛdↄnaↄnɛ, aaↄ Dii kpɛ́ kɛkɛò. Aaì fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄsi ń mↄgotɛ̃opiↄnɛ lↄ. \p \v 13 Zĩpi dↄaanaↄ zĩkɛ̀, ↄ̃ Lua kpɛ́ kɛkɛa táa'ò ń ↄzĩ, aa tò kpɛ́pi sù a gbɛu lá a káauwa. \v 14 Kɛ́ aa zĩpi mìdɛ, aa mↄ̀ ↄ̃a pↄ́ gↄ̃̀ kpà kí ń Yoiadaowa, ↄ̃ wà Dii kpɛ́ zĩkɛbↄↄ pìò, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi pↄ́ↄ ń toonaↄ ń vua pↄeↄ ń ã́nusu pↄeↄ. Wìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii ua mↄ̀ↄmↄↄ Yoiada gↄↄɛ. \p \v 15 Yoiada zikũ̀ táotaoɛ. Aà wɛ̃̀ basoolokwide guu ↄ̃ à gà. \v 16 Wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wà aà mia kpàkↄ̃i ń kíaↄ, asa à yãmaakɛ̀ Isaili bùsuu Luaɛ ń Luapi kpɛ́o yã́ musuɛ. \s1 Yoasi yãvãikɛa \r (2Kia 12.18-22) \p \v 17 Yoiada gaa gbɛa Yuda kíaↄ mↄ̀ kulɛkɛ̀ kíɛ, ↄ̃ à ń yãmà. \v 18 Aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua kpɛ́zi, aa zↄblè Asetaati lipɛlɛↄnɛ ń tã́a pãleↄ. Ɔ̃ Dii pↄ pà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píizi tàae pↄ́ aa kɛ̀pi yã́i. \v 19 À ãnabiↄ zĩ̀má aa ɛa suwa, aalɛ ń tàaeↄ onɛ́, aai swã́sɛio. \v 20 Lua Nisĩna dɛ̀dɛ sa'onkia Yoiada nɛ́ Zakaliwa, ↄ̃ à zɛ̀ gbɛ̃́ↄ aɛ, a ònɛ́: Lua mɛ̀, àkɛa a pã a yã́ai? A bↄánↄ nao. Lá a pãkpà Diizi, à pãkpàázi sↄ̃ɛ. \v 21 Ɔ̃ aa lɛkpàaĩaàzi, aa aà pàpa ń gbɛo Dii ua, kɛ́ kí mɛ́ ò yã́i, ↄ̃ à gà.\f + \fr 24.21 \fr*\ft Mat 23.35, Luk 11.51\ft*\f* \v 22 Gbɛ̃kɛ pↄ́ Zakali mae Yoiada kɛ̀ kí Yoasiɛ yã́ i dↄaàguo, ↄ̃ à aà nɛ́pi dɛ̀. Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi lɛ́ ga à mɛ̀: Dii a yã́ pↄ́ wa kɛ̀mɛɛ e, i a tↄsimɛɛ. \p \v 23 Kɛ́ wɛ̃̀ sù, Sili zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń Yoasio, ↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa ń Yelusalɛũo. Aa Yuda dↄaanaↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ aa pↄ́ↄ nàaa aa kpã̀sã ń kíaɛ Damasi. \v 24 Baa kɛ́ Sili zĩgↄ̃ↄ dasio, Dii Yoasi zĩgↄ̃ pↄ́ aa dasi maamaaↄ nànɛ́ ń ↄzĩ, asa aa pãkpà Dii an deziↄ Luaziɛ. Màa yã́ zↄ̃̀lɛ Yoasiwa. \v 25 Kɛ́ Siliↄ tà, aa Yoasi tò we, à kɛ̀'ĩa maamaaɛ, ↄ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi, kɛ́ à sa'ona Yoiada nɛ́ dɛ̀ yã́i, ↄ̃ aa aà dɛ̀ a liia. Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ãma wì aà mia kpakↄ̃i ń kíaↄo. \v 26 Amↄni nↄɛ Simɛata nɛ́ Yozaba ń Mↄabu nↄɛ Somɛɛ nɛ́ Yozabao mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ ũ. \v 27 Aà nɛ́ↄ yã́ ń ãnabikɛyã pↄ́ wa ò aà musuo ń Lua kpɛ́ kɛkɛa yã́o, yã́piↄ ku kíaↄ ladau. Aà nɛ́ Amazia mɛ́ zↄ̃̀lɛ kpalau aà gbɛu. \c 25 \s1 Yudaↄ kí Amazia \r (2Kia 14.1-20) \p \v 1 Amazia wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à nà kpalableawa, à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi mɛ̀ndosaiɛ. Aà da tↄ́n Yoadã, Yelusalɛũ nↄɛɛ. \v 2 À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, ãma i kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo no. \v 3 Kɛ́ à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, à a ìwa pↄ́ aa a mae dɛ̀ↄ dɛ̀dɛ. \v 4 Lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, i ń nɛ́ↄ dɛdɛo. Lápi guu Dii mɛ̀, maeↄ ga ń nɛ́ↄ duuna yã́io, mɛ́ nɛ́ↄ ga ń maeↄ duuna yã́io. Baade a ga azĩa duuna yã́iɛ.\f + \fr 25.4 \fr*\ft Iko 24.16\ft*\f* \p \v 5 Amazia Yudaↄ kã̀aa, ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão an uaↄwa. À zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄoↄ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ pↄ́o. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge a dɛaↄ nào, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). An sↄu mà aa gɛ́ zĩlau, baade ń a sↄ̃nao ń a sɛ̀ngbaoo. \v 6 À Isaili zĩgↄ̃ↄ sɛ̀ à fĩabònɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) ń ã́nusuo tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. \v 7 Ɔ̃ Lua gbɛ̃e mↄ òɛ̀: Kí, ńsu gɛ́ ń Isaili zĩgↄ̃piↄo, asa Dii kú ń Isailiↄ lↄo, a kú ń Ɛflaiũ buipiↄo. \v 8 Baa tó n gɛ n nɛgↄ̃nkɛ kɛ̀ zĩlau, Lua a to n ibɛɛↄ n fuɛ, asa Lua mɛ́ gbãa vĩ à n misi ge à n sↄ̃ↄlɛ. \v 9 Ɔ̃ Amazia Lua gbɛ̃́pi là à mɛ̀: Ãnusu pↄ́ ma fĩabòò Isaili zĩgↄ̃piↄnɛ sↄ̃ bɛ? Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi wèwà à mɛ̀: Dii a a gɛ̃ɛ kpama dɛ beea. \v 10 Ɔ̃ Amazia Ɛflaiũ zĩgↄ̃ pↄ́ mↄ̀ a kĩ́ipiↄ gbàɛ ń bɛ. An pↄ pà Yudaↄzi maamaa, ↄ̃ aa tà ń bɛ ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo. \p \v 11 Amazia sↄ̃dìlɛ à dↄ̀aa a gbɛ̃́ↄnɛ Guzulɛ Wisideu, ↄ̃ à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). \v 12 Yuda zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ bɛ̃́ɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), aa gɛ̀ńnↄ gbɛ musu, ↄ̃ aa ń zuzu zĩ́lɛ, aa pũ̀napũna ḿpii. \v 13 Zĩgↄ̃ pↄ́ Amazia ń gbáɛ, i we aa gɛ̀anↄ zĩlauopiↄ, kɛ́ aalɛ tá, aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄwa za Samali e à gɛ̀ pɛ̀ Bɛtoloniwa, aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000), ↄ̃ aa ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. \p \v 14 Kɛ́ Amazia sù ń Ɛdↄũↄ dɛdɛao, à sù ń ń tã́aↄ. À ń pɛ̀lɛpɛlɛ azĩaɛ, ↄ̃ ìↄ kúlɛnɛ́, ìↄ tulaletikanɛ́ tɛ́a. \v 15 Ɔ̃ Dii pↄ pà Amaziazi, à ãnabi zĩ̀wà à mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kɛ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛi? Pↄ́ pↄ́ aai fↄ̃ Ɛdↄũↄ bↄ̀ n ↄzĩoa? \v 16 Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã'o kíɛ, ↄ̃ kípi òɛ̀: Wa n dilɛ ma lɛdamade ũ yã̀? Nílɛ! Tó n gi, wa n wɛtã fá! E ãnabipi àↄ gɛ́ nílɛi, à mɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Dii zɛ̀ ń n dɛaoɛ, asa n yã́pi kɛ̀, ↄ̃ ni ma lɛdama mao. \p \v 17 Yudaↄ kí Amazia lɛkpàaĩ ń a gbɛ̃́ↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yehoasi, Yoaaza nɛ́, Yehu tↄũnawa, a òɛ̀: Mↄ wà wɛsikↄ̃lɛ zĩlau. \v 18 Isailiↄ kí Yehoasi wèwà à mɛ̀: Libã bùsu lɛaa lɛ́kpãsãkɛ̀ Libã bùsu sɛdɛ líɛ, à mɛ̀ aà a nɛnↄɛ kpã́sã a nɛ́wa, ↄ̃ Libã bùsu wài mↄ̀ ↄ̃zↄ̃̀ lɛaapiwa. \v 19 N zĩblè Ɛdↄũↄwa, ↄ̃ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ, ńlɛ ĩ́anadã. Ǹ nzĩa to tɛɛɛ fá! Ɔ̃ ń ye ǹ sòle da ǹ yã'i nzĩaɛ ń Yudaↄ píia? \v 20 Ɔ̃ Amazia i swã́sɛio. Bee bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ à e Yudaↄ na Yehoasiɛ a ↄzĩ, kɛ́ aa kɛ̀ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛ yã́i. \v 21 Ɔ̃ Isailiↄ kí Yehoasi mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa wɛsìkↄ̃lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛu Bɛsɛmɛsi. \v 22 Isailiↄ Yudaↄ fù, ↄ̃ Yudapiↄ lɛ̀kↄ̃wa, baade tà a bɛ. \v 23 Yehoasi Amazia kũ̀ Bɛsɛmɛsi we, à bↄ̀lɛaànↄ Yelusalɛũ, ↄ̃ à a bĩ́i gbòo gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla za Ɛflaiũ Bↄlɛu e à gɛ̀ pɛ̀ Gola Bↄlɛwa. \v 24 À vua ń ã́nusuo ń pↄ́ pↄ́ kú Ɔbɛdɛdↄũ kĩ́i Lua ua sɛ̀lɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú kibɛ làasiuↄ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ tàńnↄ Samali zĩ̀zↄↄ ũ. \p \v 25 Yudaↄ kí Amazia kɛ̀ Yehoasi gaa gbɛa wɛ̃̀ gɛ̃oɛ. \v 26 Amazia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛa e a midɛawa. \v 27 Za gↄↄ pↄ́ à bↄ̀ Dii kpɛ, wà lɛkpàaĩaàzi Yelusalɛũ, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Lakisi. Wà gbɛ̃́ↄ gbàɛ aa pɛ̀lɛaàzi, ↄ̃ wà aà dɛ̀ we. \v 28 Wà aà gɛ sɛ̀ ń sↄ̃́o wà sùò, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. \c 26 \s1 Yudaↄ kí Uzia \r (2Kia 14.21-22, 15.1-7) \p \v 1 Ɔ̃ Yudaↄ Uzia kpà kía ũ aà mae Amazia gbɛu aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu. \v 2 Ɔ̃mɛ Elata kɛ̀kɛ kàlɛ Yudaↄ pↄ́ ũ a mae gaa gbɛa. \v 3 Aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blakwi ń plaoɛ. Aà da tↄ́n Yekolia, Yelusalɛũ nↄɛɛ. \v 4 À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Amazia kɛ̀wa. \v 5 À Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ gↄↄ pↄ́ Zakali lɛ́ vĩakɛa Luaɛ daɛ, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ Dii kĩ́i wɛɛlɛ, Dii tò aà yã́ↄ bↄ̀ maa. \p \v 6 À gɛ̀ zĩkà ń Filitɛ̃ↄ, à Gata bĩ́i gbòo ń Yabenɛ pↄ́o ń Asedoda pↄ́o. Ɔ̃ à ɛ̀a wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Asedoda fã́ani ń gupãleↄ Filitɛ̃ bùsuu. \v 7 Lua dↄ̀aàlɛ Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Guubaaliↄ ń Mɛu buiↄ yã́ musu. \v 8 Amↄniↄ lɛ́ falubↄ Uziaɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zↄ̃lɛwa, asa à gbãakũ̀ lɛ́ gɛɛ. \p \v 9 Uzia gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo Yelusalɛũ bĩ́i wa Gola Bↄlɛ ń Guzulɛ Bↄlɛo ń gola pãleo musu, mɛ́ a boa gbãa. \v 10 À gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo gbáau lↄ, mɛ́ à lↄ̀ↄ yↄ̃̀yↄ̃ dasi, kɛ́ a pↄtuoↄ vĩ dasi gusĩsĩdeu ń gusalalao yã́i. A buazĩkɛnaↄ ń vɛ̃ɛbu zĩkɛnaↄ vĩ gusĩsĩdeu ń gutaaedeo, asa a ye buaiɛ. \p \v 11 A zĩgↄ̃ↄ vĩ, aaì gɛ́ zĩlau gã ń gão an dasilɛu. Gbɛ̃́ↄ tↄdↄdↄna Yeiɛli ń lakɛ̃na Maaseao ì ń tↄ́ dalau. Kí ìwaↄ do Anania mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. \v 12 Uabele pↄ́ dɛ zĩgↄ̃piↄ dↄaana ũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (2.600). \v 13 An zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄo ń soplao ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (307.500). Zĩ̀dↄ̃n saↄnɛ, mɛ́ aa gbãa vĩ aa dↄ kílɛ a ibɛɛↄ yã́ musu. \v 14 Uzia sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ ń mↄ̀ fùaↄ ń mↄ̀ ulaↄ ń sáↄ ń gbɛmaↄ kpà ń baadewa. \v 15 À masĩni pↄ́ dↄ̃naↄ a taataa kɛ̀ↄ kɛ̀, a kàlɛ Yelusalɛũ bĩ́i gulɛsĩↄ ń bĩ́i golaↄwa aaↄ kaↄ ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ zuzu. Aà tↄ́ tà zã̀, asa Lua dↄnlɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ɛ̀, ↄ̃ à gbãakũ̀. \p \v 16 Kɛ́ Uzia gbãa'è màa, ↄ̃ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ e à lɛ̀lɛ. À dↄ̀ɛ Dii a Luawa, à gɛ̃̀ aà kpɛ́u tulaletikaiɛ̀ tɛ́a a kátɛakĩiwa. \v 17 Sa'onkia Azalia pɛ̀lɛaàzi ń Dii gbàgban wↄ́ↄdeↄ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. \v 18 Aa gìɛ̀ aa mɛ̀: Uzia, ń zɛvĩ ǹ tulaletikatɛa Diiɛo, sema Aalona bui sa'ona pↄ́ wà gbãbↄ̀nɛ́ↄ bàasio.\f + \fr 26.18 \fr*\ft Nao 3.10\ft*\f* Go aà kúkĩi la. N dↄɛ Dii Luawaɛ, a n kpɛla lↄo. \v 19 Uzia tɛ́sibↄ kũa à tulaletikatɛao. Aà pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ kãa sa'onapiↄzi, ↄ̃ kusu bìlɛ aà mi'aɛwa ń wáa tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́u saɛ we. \v 20 Kɛ́ sa'onkia Azalia ń sa'onaↄ aà gwà, aa è kusu bìlɛ aà mi'aɛwa, ↄ̃ aa kɛ̀ kpakpa aa bↄ̀lɛ. Aàpi sↄ̃ à kɛ̀ kpakpa à bↄ̀, kɛ́ Dii kusu zĩ̀wà yã́i. \p \v 21 Kí Uzia gà ń kusupioɛ. Aà kpɛ́ kú adoaɛ, mɛ́ wà Dii kpɛ́ zↄ̃̀ɛ̀ lↄ. Aà nɛ́ Yotaũ mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kibɛ. Ɔ̃mɛ gↄ̃̀ Yudaↄ dↄaana ũ. \v 22 Uzia yã́ kĩni kú ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ taalau za a daalɛa e a midɛawa. \v 23 À gà,\f + \fr 26.23 \fr*\ft Isa 6.1\ft*\f* ↄ̃ wà aà vĩ̀ kíaↄ vĩkĩi, ãma wi aà mia kpakↄ̃ińnↄo, asa wà mɛ̀, kusudeɛ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yotaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 27 \s1 Yudaↄ kí Yotaũ \r (2Kia 15.32-38) \p \v 1 Yotaũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. Aà da tↄ́n Yelusa, Zadoki nɛ́ɛ. \v 2 À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Uzia kɛ̀wa. I gɛ̃ Dii kpɛ́u lá a mae gɛ̃̀uwao. Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ ńzĩa ↄ̃̀ↄkpa e tiaɛ. \v 3 Ɔ̃mɛ Dii kpɛ́ Bↄlɛ Musu kɛ̀kɛ, mɛ́ à bĩ́i pↄ́ kú Ofɛli sĩ̀sĩ musu kɛ̀kɛ bò maamaa. \v 4 À wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Yuda bùsu gusĩsĩdeu, mɛ́ à zɛgikĩi gbãaↄ ń gugwakĩi lɛsĩↄ bò sĩ̀sĩ líkpɛdeↄ musu. \p \v 5 Yotaũ zĩkà ń Amↄniↄ kíao, ↄ̃ à gbãamↄ̀nɛ́. Wɛ̃ bee aa ã́nusu kpàwà tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. Ése ń naao sↄ̃ koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄobasↄo (100.000). Wɛ̃̀ plaade ń a àaↄ̃deo guu màa aa mↄ̀oɛ̀. \v 6 Yotaũ gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, kɛ́ aà yãkɛaↄ maa Dii a Luaɛ yã́i. \p \v 7 Yotaũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau, zĩ pↄ́ a kàↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. \v 8 Aà wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. \v 9 Kɛ́ Yotaũ gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 28 \s1 Yudaↄ kí Aaza \r (2Kia 16.1-20) \p \v 1 Aaza wɛ̃̀ baode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. I yã́ pↄ́ Dii a Lua yei kɛ lá a dezi Davidiwao. \v 2 À zɛ̀ ń Isaili kíaↄ yãkɛaoɛ, à mↄkàsakasa Baaliↄ ũ. \v 3 À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Bɛninↄũ guzulɛu ń a nɛgↄ̃ɛↄ se.\f + \fr 28.3 \fr*\ft Iko 12.31\ft*\f* À yãbɛ̃ɛkɛ̀ lá bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ ì kɛ yãawa. \v 4 À sa'ò à tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa ń sĩ̀sĩↄ musuo ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi. \v 5 Ɔ̃ Dii aà Lua aà nà Siliↄ kíaɛ a ↄzĩ. Siliↄ zĩblèwà, aa aà gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ dasidasi, aa tàńnↄ Damasi. \p Dii aà nà Isailiↄ kíaɛ aà ↄzĩ lↄ, ↄ̃ Isailiↄ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dúuduu. \v 6 Isailiↄ kí Pɛka,\f + \fr 28.6 \fr*\ft Isa 7.1\ft*\f* Lemalia nɛ́ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ Yuda bùsuu gↄↄ do gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000), kɛ́ Yudaↄ pãkpà Dii ń deziↄ Luazi yã́i. \v 7 Ɛflaiũ bui nɛgↄ̃n Zikeli kíanɛ Maasea dɛ̀ ń kibɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azikaũo ń kí kwàasi Ɛlikanao. \v 8 Isailiↄ ń daɛ Yuda nↄɛↄ kũ̀kũ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). Aa ń pↄ́ↄ nàaa lↄ maamaa, aalɛ taò Samali. \p \v 9 Dii ãnabi Odede ku we. À gɛ̀ dai zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ su Samaliↄlɛ, a ònɛ́: Dii á deziↄ Lua Yudaↄ nàɛ́ á ↄzĩɛ, kɛ́ aà pↄ pàńzi yã́i. Ɔ̃ a ń dɛdɛ ń pↄfɛ̃ pↄ́ gbã̀ zↄ̃̀ luawao. \v 10 Ɔ̃ á ye Yudaↄ kɛ á zↄↄ ũ gↄ̃ɛ ń nↄɛo saa? Ápiↄ i tàaekɛ Dii á Luaɛ sↄ̃o lé? \v 11 À ma yãma sa! À á gbɛ̃́ pↄ́ a ń kũkũ zĩ̀zↄ ũɛ beeↄ gbaɛ, asa Dii pↄ fɛ̃aázi maamaaɛ. \v 12 Ɔ̃ Ɛflaiũ bui dↄaanaɛ beeↄ fɛ̀lɛ gì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ su ń zĩlaoↄnɛ: Yohanani nɛ́ Azalia, Mɛsilemↄ nɛ́ Bɛlɛkia, Saluũ nɛ́ Yezekia ń Hadelai nɛ́ Amasao. \v 13 Aa ònɛ́: Ásu su ń zĩgↄ̃ɛ beeↄ lao, kɛ́ wásu tàaekɛ Diiɛo yã́i. Á ye wá duuna ń wá tàaeↄ kã́fĩ yã̀? Wa tàaekɛ̀ɛ̀ maamaa kↄ̀, ↄ̃ aà pↄ fɛ̃a wá Isailiↄzi maamaa. \v 14 Ɔ̃ zĩgↄ̃ↄ zĩ̀zↄↄ ń pↄ́ pↄ́ aa nàaaↄ tò we gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ ń ń kíaↄ wáa. \v 15 Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ sìↄ zĩ̀zↄↄ sɛ̀, ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wa nàaaↄ sɛ nà gbɛ̃́ pↄ́ kú puiziↄi. Aa pↄkasaↄ kpàmá ń kyaleↄ ń pↄbleao ń imiao, aa nísimàma ń bↄↄwa. Aa ń gbɛ̃́ pↄ́ gbãaoↄ dì zàa'ĩnaↄ kpɛ, aa gɛ̀ńnↄ ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i wɛ̃́lɛ daminalikpɛdeu Yeliko, ↄ̃ aa sù Samali. \p \v 16 Zĩbeezĩ kí Aaza gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kíawa à mɛ̀, aà mↄ dↄalɛ, \v 17 asa Ɛdↄũↄ mↄ̀ lɛ̀lɛ Yudaↄwa lↄ, aa zĩ̀zↄↄ kũ̀kũ. \v 18 Filitɛ̃ↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄ ń Nɛgɛvɛ wɛ̃́lɛↄwa, aa Bɛsɛmɛsi sì ń Ayalonio ń Gedeloo ń Sokoo ń Timinao ń Gimɛzoo ń a zↄ̃ɛwiaↄ, aa zↄ̃̀lɛu. \v 19 Dii ↄtↄ̃̀ↄlɛ Yudaↄwa an kí Aaza yã́i, asa à bↄ̀ Dii kpɛɛ maamaa, a Ayãmɛto Yudaↄ mɛkpà vãikɛawa. \v 20 Asiliↄ kí Tigela Pilɛsɛɛ mↄ̀ Aaza kĩ́i, kási i dↄnlɛkɛɛ̀o, à aà tò yooyeaɛ. \v 21 Kí Aaza Dii kpɛ́ pↄ́ↄ ń azĩa bɛ pↄ́ↄ ń Yuda kíaↄ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ kpà Asiliↄ kíapiwa, kási a kee i gbɛsuo. \v 22 Kua yooyeapi guu kí Aaza gì lɛ́ bↄ Dii kpɛɛ. \v 23 À sa'ò Siliↄ kía pↄ́ aa a fuↄ tã́aↄwa, asa à mɛ̀, lá Damasi tã́apiↄ dↄ̀ńlɛ, má sa'omáɛ, aai dↄmalɛ sↄ̃. Ãma aà ↄ̃̀ↄkpakĩin we ń a gbɛ̃́ↄ píi. \v 24 Kí Aaza Lua kpɛ́ pↄ́ↄ nàaa a zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ. À Dii kpɛ́ zɛ́ tà, ↄ̃ à sa'okĩiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ Yelusalɛũ zɛ́kpaaↄ guu píi. \v 25 À gulɛsĩↄ bòbo wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Yuda bùsuu, kɛ́ wàli tulaletikatɛa we dii pãleↄnɛ, ↄ̃ à Dii a deziↄ Lua pↄ fɛ̀lɛò. \p \v 26 Yã́ pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau. \v 27 Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Yelusalɛũ, ãma wi aà mia kpakↄ̃i ń Yuda kíaↄo. Ɔ̃ aà nɛ́ Ezekia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 29 \s1 Ezekia gbãbↄa Lua kpɛ́ɛ \r (2Kia 18.1-3) \p \v 1 Ezekia wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi mɛ̀ndosaiɛ. Aà da tↄ́n Abia, Zakali nɛ́ɛ. \v 2 À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a dezi Davidi kɛ̀wa píiɛ. \v 3 Aà kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia mↄ sɛ̃́ia guu, à Dii kpɛ́ zɛ́ wɛ̃̀, à a gbaↄ kɛ̀kɛ. \v 4 À sa'onaↄ ń Levii buiↄ sìsi, ↄ̃ à ń kãaa gãaɛ Lua kpɛ́ gukpɛ oi. \v 5 A ònɛ́: Á Levii buiↄ, à ma yãma! À gbãbↄ ázĩaɛ, í gbãbↄ Dii á deziↄ Lua kpɛ́ɛ. À bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ ì luakukĩi gbãlɛo píi. \v 6 Asa wá maeↄ bↄ̀ Dii wá Lua kpɛɛ, aa yã́ pↄ́ a yeio kɛ̀ɛ, aa pãkpàaàzi. Aa bã̀nɛbↄ̀ aà kpɛ́ɛ, aa mikpɛlìɛ̀. \v 7 Aa a kpɛɛlɛ zɛ́ tà, aa a filiaↄ dɛ̀, aai tulaletikatɛa ń Luaɛ a kúkĩio, aai sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà lↄo. \v 8 Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa, a tò aa gↄ̃̀ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ↄ ũ, láanipↄↄ ũ, pↄ́sↄ̃sↄ̃aↄ ũ, lá á wɛ́ lɛ́ e gbãɛwa. \v 9 A yã́i wà wá maeↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, mɛ́ wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ ń wá nↄɛↄ gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ. \v 10 Má ye mà lɛdoũkɛ ń Dii Isailiↄ Luaoɛ sa, kɛ́ aà pↄkũma pãsĩ e weewá. \v 11 Ma gbɛ̃́ↄ, ásu pãkpaaàzi lↄo, asa Dii á sɛ́ àↄ ku a aɛ, íↄ a gbagbaɛ. Ámɛ i aà gbagba, i tulaletikaɛ̀ tɛ́a. \p \v 12 Ɔ̃ Levii buiɛ beeↄ fɛ̀lɛ: \q1 Kɛata buiↄ Amasai nɛ́ Maatu \q1 ń Azalia nɛ́ Yoɛlio. \q1 Mɛlali buiↄ Abadi nɛ́ Kisi \q1 ń Yalɛlɛli nɛ́ Azaliao. \q1 Geesↄ̃ buiↄ Zima nɛ́ Yoa \q1 ń Yoapi nɛ́ Edɛnio. \q1 \v 13 Ɛlizafã buiↄ Yeiɛli ń Simɛlio. \q1 Asafa buiↄ Zakali ń Mataniao. \q1 \v 14 Emani buiↄ Yeiɛli ń Simɛio. \q1 Yedutu buiↄ Semaia ń Uziɛlio. \p \v 15 Kɛ́ aa ń gbɛ̃́ↄ kã̀aa, aa gbãbↄ̀nɛ́, ↄ̃ aa gɛ̀ gbãbↄ̀ Dii uaɛ lá Dii dà kíɛ a òwa. \v 16 Sa'onaↄ gɛ̃̀ gbãbↄi Dii kpɛ́ɛ, ↄ̃ aa pↄ́ gbãlɛa pↄ́ aa èuↄ nàaa wà bↄ̀o Dii ua, ↄ̃ Levii buiↄ sì aa bↄ̀ò bĩ́i kpɛ e Sedↄ̃ guzulɛu. \v 17 Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ aa nà gbãbↄa uapiɛwa. A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aa kà kpɛ́pi kpɛɛlɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ɛ̀ e gↄↄ swaaↄ̃ lↄ. Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode zĩ́ ↄ̃ aa làa. \p \v 18 Ɔ̃ aa gɛ̀ kí Ezekia lè aa mɛ̀: Wa gbãbↄ̀ Dii kpɛ́ɛ, sa'okĩi ń a pↄkeleↄ píi ń táabũnu pↄ́ wì pɛ̃ɛ kálɛwà ń a pↄkeleↄ píi. \v 19 Pↄ́ pↄ́ kí Aaza sakàu a náaisaikɛ guuↄ píi wá kɛ̀kɛ wa gbãbↄ̀nɛ́, aa kálɛ Dii gbagbakĩi aɛ. \p \v 20 Kɛ́ gu dↄ̀, Ezekia fɛ̀lɛ káaukaau, à wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa, ↄ̃ aa gɛ̀ Dii ua. \v 21 Aa gɛ̀ ń gáaenaↄ mɛ̀n sopla ń sãsakaoↄ sopla, ń sãnɛbↄlↄↄ sopla ń blesanaↄ sopla duun awakpabↄↄ ũ Yudaↄ ń ń bùsuo ń Lua kpɛ́o yã́ musu. Ɔ̃ kí ò Aalona bui sa'onaↄnɛ aa sa'oò Dii gbagbakĩiwa. \v 22 Wà zupiↄ kòlokpakpa, ↄ̃ sa'onaↄ a au sì wa lɛ̀ sa'okĩiwa. Ɔ̃ wà sãsakaopiↄ kòlokpakpa lↄ, wà a au lɛ̀ sa'okĩiwa. Ɔ̃ wà sãnɛbↄlↄpiↄ kòlokpakpa, wà a au lɛ̀ sa'okĩiwa. \v 23 Wà gɛ̀ ń blesan duun awakpabↄↄ kí kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ, aa ↄnàna blepiↄwa. \v 24 Ɔ̃ sa'onaↄ a kòlokpakpa, aa gɛ̀ ń a auo sa'okĩi duun awakpabↄ ũ Isailiↄ duunakɛ̃ama yã́i, asa kí mɛ́ mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pↄ́ wì o duun awakpabↄ ũo o Isaili bui píiↄnɛ. \p \v 25 À Levii buiↄ kàlɛ Dii ua, aa sɛ̃́sɛ̃naↄ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ kũa lá Davidi ń aà gu'ena Gadao ń ãnabi Natão dìlɛwa, asa Dii mɛ́ dà a ãnabipiↄnɛ, ↄ̃ aa ò. \v 26 Ɔ̃ Levii buiↄ sĩ we, aa Davidi pↄ́'ↄbↄnapiↄ kṹkũa. Sa'onaↄ ku we lↄ, aa kã̀aeↄ kṹkũa. \v 27 Ɔ̃ Ezekia mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o'o sa'okĩiwa. Kɛ́ wà nà sapi oawa, ↄ̃ wà nà lɛsia Diiɛwa ń kã̀aeↄ ń Isailiↄ kí Davidi pↄ́'ↄbↄnapiↄ. \v 28 Gↄↄ pↄ́ lɛ̀sinaↄ lɛ́ lɛsi, mɛ́ kã̀aepɛnaↄ lɛ́ ń kã̀aepɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ lɛ́ kúlɛ Diiɛ e wà gɛ̀ sapi ò wa làa píi. \v 29 Kɛ́ wà sapi ò wa làa, kí ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kùlɛɛ̀ aa wùlɛ ń gbɛɛu. \v 30 Ɔ̃ kí Ezekia ń a ìwaↄ ò Levii buiↄnɛ aa Dii táasilɛ ń lɛ pↄ́ Davidi ń gu'ena Asafao dàↄ. Aa aà táasilɛ̀ ń pↄnao, ↄ̃ aa mipɛ̀lɛ aa kùlɛɛ̀. \p \v 31 Ɔ̃ Ezekia mɛ̀: Lá a ázĩa kpà Diiwa gbã, à mↄ Dii ua ń á sa'obↄↄ ń á sáaukpasaↄ. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ mↄ̀ ń ń sa'obↄↄ ń ń sáaukpasaↄ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ́ gbàↄ mↄ̀ ń pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ. \v 32 Sa'obↄ pↄ́ aa mↄ̀opiↄn kɛ: Zu bàaↄ̃kwi, sãsakao basↄo ń sãsa bↄlↄↄ ↄ̀aa do. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò píi. \v 33 Sa'obↄ pãleↄn kɛ: Zu ↄ̀aa àaↄ̃ (600) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). \v 34 Sa'onaↄ dasio, aai fↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ báa bò píio, ↄ̃ an gbɛ̃́ Levii buiↄ lɛ́ dↄńlɛ́ e sa'on kĩniↄ aaↄ gɛ́ gbãbↄi ńzĩaɛ, zĩpi e láa, asa Levii buiↄ laai vĩ gbãbↄa ńzĩaɛ yã́ musu dɛ sa'onaↄla. \v 35 Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ dasi, mɛ́ sáaukpasaↄ nísi di lↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì ɛ́lɛwào. \p Màa wà ɛ̀a nà Dii ua zĩwa. \v 36 Ezekia ń a gbɛ̃́ↄ pↄ kɛ̀na yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ a gbɛ̃́ↄnɛwa, asa yã́pi kɛ̀ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄɛ. \c 30 \s1 Ezekia Gɛ̃amusu dikpɛkɛa \p \v 1 Ezekia lɛ́kpãsãkɛ̀ Yudaↄnɛ ń Isailiↄ píi, mɛ́ à lá kɛ̃ kpã̀sã Ɛflaiũ ń Manase buiↄnɛ. A ònɛ́ aa mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ a ua Yelusalɛũ. \v 2 Kí ń a ìwaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ zɛ̀ò wà dikpɛpi kɛ mↄ plaade guuɛ. \v 3 Aai e kɛ̀ a gↄↄo,\f + \fr 30.3 \fr*\ft Nao 9.9-11\ft*\f* asa sa'ona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛↄ an dasi i kao, mɛ́ gbɛ̃́ↄ i kãaa Yelusalɛũo. \v 4 Yã́pi kɛ̀ kíɛ maa ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ píi, \v 5 ↄ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Isailiↄnɛ píi za Bɛɛsɛba e Dã, aa mɛ̀ wà mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ Yelusalɛũ, asa wi mↄ dikpɛpi kɛi dasidasi lá a ku taalauwao. \v 6 Ɔ̃ kí ń a ìwaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa bàalɛ̀ gɛ̀ò Yuda bùsuu ń Isaili bùsuo píi. Lápi mɛ̀: Isailiↄ, à zɛ ń Dii Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Luao, i zɛ ń á gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Asiliↄ kía ↄzĩ aa gↄ̃̀ↄwa. \v 7 Ásu àↄ dɛ lá á maeↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ Dii ń Lua kpɛↄwao. Lua ń kɛ́ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ lá á èwa. \v 8 Ásu swã́gbãakɛ lá á maeↄwao. À ↄdↄ Diizi, í mↄ aà ua pↄ́ a dìlɛ a pↄ́ ũ gↄↄpii guu. À zↄble Dii á Luaɛ, aà pↄkũma zↄ̃ↄ i weewá. \v 9 Tó a zɛ̀ ń Diio, gbɛ̃́ pↄ́ aa á gbɛ̃́ↄ ń á nɛ́ↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũↄ wɛ̃nadↄ̃nɛ́, aai su bùsuɛ beeu, asa Dii á Luaá sósobide sùuudeɛ. Tó a zɛaànↄ, a bↄ á kpɛo. \p \v 10 Kpàwakɛnaↄ gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Ɛflaiũ buiↄ bùsuu ń Manase buiↄ bùsuo e Zabulↄni buiↄ bùsuu, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ ń yáalↄ̀, aa ń àlafiikɛ̀. \v 11 Ń beeo Asɛɛ buieↄ ń Manase buieↄ ń Zabulↄni buieↄ ńzĩa bùsa, ↄ̃ aa gɛ̀ Yelusalɛũ. \v 12 Dii zĩkɛ̀ Yudaↄ bùsuu, a tò an làasoo doũ, kɛ́ aa e yã́ pↄ́ á dà kí ń a ìwaↄnɛ aa ò kɛ yã́i. \p \v 13 Gbɛ̃́ↄ kã̀aa Yelusalɛũ dasidasi Kàaso dikpɛkɛa yã́i mↄ plaade guu. Gbɛ̃́piↄ dasi maamaaɛ. \v 14 Aa fɛ̀lɛ sa'okĩiↄ ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ dàaĩ píi, aa sɛ̀lɛ kↄ̀lɛ Sedↄ̃ guzulɛu. \v 15 Aa Gɛ̃amusu sã kòlokpakpa mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. Yã́pi kɛ̀ sa'onaↄ ń Levii buiↄnɛ wí ũ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ò Dii ua. \v 16 Aa gɛ̀ zɛ̀ ń kĩ́i lá a ku Lua gbɛ̃́ Mↄizi ikoyã láuwa. Sa'onaↄ au sì Levii buiↄwa, ↄ̃ aa lɛ̀ sa'okĩiwa. \v 17 Kɛ́ gbɛ̃́ dasideↄ i gbãbↄ ńzĩaɛ yãao yã́i ↄ̃ aai fↄ̃ Gɛ̃amusu sãↄ kòlokpa Diiɛo, ↄ̃ Levii buiↄ a kòlokpakpanɛ́. \v 18 Ɛflaiũ buiↄ ń Manase buiↄ ń Isakaa buiↄ ń Zabulↄni buiↄ, an gbɛ̃́ daside i gbãbↄ azĩaɛo, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu sã nↄ̀ↄ sò, aa bↄ̀ yã́ pↄ́ kú lápiu kpɛ. A yã́i tò Ezekia wabikɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Dii maa, aà sùuukɛ \v 19 ń gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ò à Dii a deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛo, baa kɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo. \v 20 Ɔ̃ Dii sì ń Ezekiao, à ń tó aafia. \v 21 Isaili pↄ́ kú Yelusalɛũpiↄ Kàaso dikpɛkɛ̀ e gↄↄ sopla ń pↄna zↄ̃ↄo, mɛ́ Levii buiↄ ń sa'onaↄ ìↄ Dii táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ ń gbãa pua lɛ́u. \v 22 Ezekia Levii buiↄ gbà sↄ̃ ḿpii, kɛ́ aa zĩkɛ̀ Diiɛ ń dↄ̃ao yã́i. \p Wà sáaukpa sa'ò e gↄↄ sopla, wà dikpɛ pↄ́piↄ sò, wà Dii ń deziↄ Lua sáaukpà. \v 23 Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ zɛ̀ò wà ɛa dikpɛkɛ e gↄↄ sopla lↄ, ↄ̃ wà ɛ̀a wa kɛ̀ ń pↄnao lↄ. \v 24 Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ kámasa kà ń gáaeↄ ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000), ↄ̃ aà ìwaↄ kpà lↄ gáae ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Sa'ona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ zĩbeezĩↄ dasi. \v 25 Yuda pↄ́ kãaaaↄ pↄnakɛ̀ ḿpii ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Isaili bùsuuↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuu ń Yuda bùsuoↄ. \v 26 Wà pↄnakɛ̀ Yelusalɛũ maamaaɛ, asa za Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ gↄↄ, wi dikpɛkɛ à kà màao. \v 27 Sa'onaↄ ń Levii buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ aa samaa'ò gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ Lua sìńnↄ, asa an wabikɛa aà lè za musu aà kúkĩiɛ. \c 31 \p \v 1 Kɛ́ wa làa píi, Isaili pↄ́ kú weↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, ↄ̃ aa tã́agbɛ pↄ́ wa pɛ̀lɛↄ wìwi, aa Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, aa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, aa sa'okĩi pↄ́ kú Yuda bùsuuↄ gbòo ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo ń Ɛflaiũ bùsuo ń Manase bùsuo píi. Kɛ́ aa làa, ↄ̃ an baade tà a bɛ wɛ̃́lɛu. \s1 Ezekia lousisiyã kɛkɛa \p \v 2 Ezekia sa'onaↄ ń Levii buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão, baade ń a zĩo, kɛ́ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sáaukpasaↄ, aai zĩkɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, aai aà sáaukpa, aai aà táasilɛ. \v 3 Kí ìↄ pↄ́ pↄ́ dɛ à kpa bↄ a àizɛɛↄ guu lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. Ìↄ kpa sa kↄↄ obↄↄ ũ ń sa oosi pↄ́o ń kã́mabogↄↄ pↄ́o ń mↄ dafu pↄ́o ń dikpɛgↄↄ pↄ́o, lá a ku Dii ikoyã láuwa. \v 4 A ò Yelusalɛũdeↄnɛ aa sa'onaↄ ń Levii buiↄ asea kpámá,\f + \fr 31.4 \fr*\ft Nao 18.12-13, 21\ft*\f* kɛ́ aa e mɛkpa Dii ikoyãwa yã́i. \v 5 Kɛ́ yã́pi lìgua gↄ̃̀ↄ, Isailiↄ ń pↄ́ káauↄ kpà sↄũsↄũ, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio ń zↄ́'io ń ń buapↄ́ↄ píi. Aa mↄ̀ ń ń pↄ́ kwideↄ píi à kɛ̀ zài. \v 6 Isailiↄ ń Yuda pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀ ń zù kwideↄ lↄ ń ń sã kwideↄ ń pↄ́ pↄ́ aalɛ kpá Dii ń Luawaↄ kwideↄ, aa kàlɛ zɛ́zɛ. \v 7 Aa nà a kãaaa zɛ́zɛwa mↄ àaↄ̃de guu, ↄ̃ aa a mìdɛ mↄ soplade guu. \v 8 Kɛ́ Ezekia ń a ìwaↄ mↄ̀ pↄ́piↄ è kãaaa zɛ́zɛ màa, aa Dii sáaukpà mɛ́ à a gbɛ̃́ Isailiↄ sáaukpà lↄ. \v 9 Ezekia yãlàla sa'onaↄ ń Levii buiↄwa pↄ́piↄ musu, \v 10 ↄ̃ sa'onkia Azalia, Zadoki bui wèwà à mɛ̀: Za gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ nà mↄa Dii ua ń ń gbaↄwa, wa pↄblè wa kã, à fɛ̃̀. Báaa pↄ́ Dii dà a gbɛ̃́ↄgu mɛ́ tò pↄ́piↄ fɛ̃̀ kálɛa màa. \p \v 11 Ɔ̃ Ezekia mɛ̀, wà Dii kpɛ́ làasiↄ kɛkɛ, ↄ̃ wa kɛ̀kɛ. \v 12 Ɔ̃ aa mↄ̀ ń gbapiↄ ń pↄ kwidepiↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kpà Diiwapiↄ ń náaio. Levii bui Kↄnania mɛ́ pↄ́piↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, mɛ́ aà dãuna Simɛi mɛ́ aà plaade ũ. \v 13 Kí Ezekia ń Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azaliao mɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ dìlɛ Kↄnania ń Simɛio dↄnlɛdeↄ ũ: \q1 Yeiɛli, Azazia, Naata, Asaɛli, \q1 Yelimↄ, Yozaba, Ɛliɛli, \q1 Isemakia, Maatu ń Benaiao. \m \v 14 Pↄ́ pↄ́ wà Lua gbàↄ zĩ dɛ Gukpɛ Bↄlɛ dↄ̃̀ana Levii bui Imɛna nɛ́ Kole yã́ ũɛ. Ɔ̃mɛ ìↄ gba pↄ́ wa dà Diiɛↄ ń sa pↄ́ wa òwàↄ pↄ́ kpaalɛnɛ́. \v 15 Edɛni, Miamɛ, Yesua, Semaia, Amalia ń Sekaniao mɛ́ aaìↄ dↄaàlɛ ń náaio sa'ona wɛ̃́lɛↄ guu. Aa kpaalɛ̀ ń gbɛ̃́ↄnɛ gã ń gão nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. \v 16 Bee gbɛa aa kpaalɛ̀ gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ àaↄ̃ ge aa dɛa an tↄ́ kú taalauↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̃ Dii ua lá gu lɛ́ dↄ yãkɛkɛi gã ń gãoↄ baade ń a zĩo. \v 17 Aa kpaalɛ̀ sa'ona pↄ́ an tↄ́ kú taalau daɛdaɛↄnɛ ń Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ gã ń gão baade ń a zĩo. \v 18 Aa ń nↄɛↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ tↄ́ dàlau píi, kɛ́ aa ńzĩa kpà Luawa ń náaio yã́i. \v 19 Aalona bui sa'ona pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛ bualoũↄ ge wɛ̃́lɛ pãle bualoũↄ sↄ̃, wà gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa gɛ́ sa'on gↄ̃ɛ píiɛ ń a aseao ń Levii pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ. \p \v 20 Yã́ pↄ́ Ezekia kɛ̀ Yuda bùsu píi guun we. À yã́zɛde náaide pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. \v 21 Zĩ pↄ́ à ↄkpàwà Dii kpɛ́ yã́ musu ge aà ikoyã ge aà yãdilɛaↄ yã́i, à a Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛò ń nↄ̀sɛmɛndoo, ↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ maa píi. \c 32 \s1 Asiliↄ kía vĩadadaa Yelusalɛũdeↄzi \r (2Kia 18.13-37, Isa 36.1-22) \p \v 1 Ezekia yã́piↄ kɛa ń náaio gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, à koezↄ̃̀ a wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄzi, à mɛ̀ á gbooɛ, wɛ̃́lɛpiↄ i gↄ̃ a pↄ́ ũ. \v 2 Kɛ́ Ezekia è Sɛnakelibu mↄ̀ mɛ́ à mipɛ̀ Yelusalɛũwa ń zĩo, \v 3 à lɛkpàaĩ ń a ìwaↄ ń a zĩgↄ̃ↄ lá wa kɛ wà nibↄna pↄ́ kú bĩ́i kpɛ tata, ↄ̃ aa dↄ̀aàlɛ. \v 4 Gbɛ̃́ↄ kã̀aa dasidasi, ↄ̃ aa nibↄnaↄ ń ízɛ pↄ pã̀ buaↄlao tàta píi aa mɛ̀: Tó Asiliↄ kía mↄ̀, a í e la zↄ̃ↄo. \v 5 Ezekia ãiakɛ̀ à bĩ́i pↄ́ gbòo kɛ̀kɛ píi, ↄ̃ à gugwakĩi lɛsĩↄ bòwà. À bĩ́ibò bĩ́izi lↄ mɛ́ à Davidi wɛ̃́lɛ gu pↄ́ wa kàkaↄ gbãa kã̀fĩ. À gↄ̃kɛbↄↄ ń sɛ̀ngbaoↄ pì dasidasi. \v 6 À gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, ↄ̃ à ń kãaaazi wɛ̃́lɛ bↄlɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à ń gbá sↄ̃ à mɛ̀: \v 7 À sↄ̃dilɛ, í wↄ́ↄ kɛ. Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛ Asiliↄ kía ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́wao, asa gbãa pↄ́ kúwanↄ dɛ ń pↄ́a. \v 8 Gbɛ̃nazĩna gbãa ↄ̃ aa vĩ, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua kúwanↄ. A dↄwálɛ, i zĩkawɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yudaↄ kí Ezekia yã́pi gbɛ̃́ↄ gbà sↄ̃. \p \v 9 Bee gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu ń a zĩgↄ̃ↄ koezↄ̃̀ Lakisizi píi, aa ku we, ↄ̃ à a ìwaeↄ zĩ̀ Yudaↄ kí Ezekiawa Yelusalɛũ, aa òɛ̀ ń Yuda pↄ́ kú weↄ: \v 10 Yã́ pↄ́ Asiliↄ kí Sɛnakelibu òn kɛ: Á gbɛ̃́ pↄ́ ma á kaka Yelusalɛũↄ, bↄ́ álɛ a náaikɛ màai? \v 11 Kɛ́ Ezekia mɛ̀ Dii á Lua a á bↄ ma ↄzĩ, á dↄ̃ àlɛ á sãsã noa? A ga ń nↄao ń imion we. \v 12 Ezekiapi i Diipi gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ gbòoo lé? A ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi aa mↄ kúlɛ gbagbakĩi mɛ̀ndo aɛ, aai sa'owà. \v 13 Á yã́ pↄ́ ma Sɛnakelibu ń ma maeↄ wá kɛ̀ bui pↄ́ kú bùsu pãleuↄnɛ dↄ̃o lé? Buipiↄ tã́aↄ fↄ̃̀ gìmɛɛ mà ń bùsu símáe? \v 14 Bui pↄ́ ma mae ń kaalɛↄ píi, an kpele tã́a mɛ́ fↄ̃̀ gìɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄi? Kpelewa á dii a fↄ̃ á bↄ ma ↄzĩi? \v 15 Ásu to Ezekia ↄ̃nↄkɛɛ́ lↄo fá! Ásu to aà á sã́sã màao. Ásu à aà yã́ sio, asa buie ge bùsue tã́a i fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo ge ma maeↄ ↄzĩo, belenkɛ á diiↄ. Aa fↄ̃ á bↄ ma ↄzĩo. \p \v 16 Sɛnakelibu ìwapiↄ ɛ̀a dↄ̀ɛ ń Dii Luao ń aà zↄ̀blena Ezekiao lↄ. \v 17 Ɔ̃ à lakɛ̃ a kpã̀sãɛ̀, à Dii Isailiↄ Lua sↄ̃̀sↄ̃ a guu à mɛ̀: Lá buie tã́aↄ i fↄ̃ ń gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo, màa Ezekia Lua a fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ ma ↄzĩo. \v 18 Ɔ̃ ìwapiↄ lɛ́ gbãa zù Yelusalɛũ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄzi ń Ɛbɛlu yã́o, kɛ́ iwãa e ká ń pↄa, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu yã́i, aai gbasa ń wɛ̃́lɛ sí. \v 19 Aa Yelusalɛũ Lua dìlɛ lán buiↄ tã́aↄwaɛ, dii pↄ́ gbɛ̃nazĩna mɛ́ ń kɛ́piↄ. \p \v 20 Kí Ezekia ń ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́o wabikɛ̀ yã́pi musu aa wiilɛ̀ Luawa. \v 21 Ɔ̃ Dii malaikae zĩ̀ à gɛ̀ zĩgↄ̃ↄ ń ń badeↄ ń ń dↄaana pↄ́ kú Asiliↄ kía bòouↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀. Ɔ̃ Asiliↄ kía ɛ̀a tà a bùsuu, aà gɛɛ gↄ̃̀ kpa a wɛ́i. Kɛ́ à gɛ̃̀ a tã́aↄ kpɛ́u, ↄ̃ aà nɛ́eↄ aà dɛ̀ we ń fɛ̃ndao. \v 22 Dii Ezekia ń Yelusalɛũdeↄ bↄ̀ Asiliↄ kí Sɛnakelibu ↄzĩ ń gbɛ̃́piio, à ↄlìańzi gupiiu. \v 23 Ɔ̃ wà mↄ̀ dasidasi wà Dii gbà pↄ́ Yelusalɛũ, wà pↄ́ bɛɛɛdeↄ kpà Yudaↄ kí Ezekiawa. Za gↄↄ bee bui píi zↄ̃ↄkɛ dↄ̃̀ɛ̀. \s1 Ezekia gyãkɛa \r (2Kia 20.1-3, 12-21, Isa 38.1-8, 39.1-8) \p \v 24 A gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa. Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à dabudabukɛ̀ɛ̀ a seela ũ. \v 25 Ń beeo Ezekia azĩa sɛ̀ lɛsĩ, i maa pↄ́ Dii kɛ̀ɛ fĩaboɛ̀o, ↄ̃ Dii fɛ̃̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄzi píi. \v 26 Ɔ̃ Ezekia azĩa bùsa ń Yelusalɛũdeↄ píi, ↄ̃ Dii i pↄkũmabↄbↄmá Ezekiapi gↄↄo. \p \v 27 Ezekia àizɛɛ ń gawio vĩ maamaaɛ. À làasiↄ bòbo à a ã́nusu kàkau ń a vuao ń a gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń a tulaleti gĩnanaↄ ń a sɛ̀ngbaoↄ ń pↄ́ ↄde bui píio. \v 28 À blɛwɛkakĩiↄ bòbo, ↄ̃ à pↄ́wɛnaↄ kàkau ń vɛ̃ɛo ń nísio. À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ a zù bui dodoaↄnɛ, à kaa dàda pↄ́ kelenaↄnɛ. \v 29 À kpàsaↄ kàlɛ, ↄ̃ à sãↄ ń zuↄ lùlu dasidasi a kã̀fĩ, asa Lua àizɛɛↄ pìsiɛ̀ zↄ̃ↄzↄ̃ↄɛ. \p \v 30 Ezekia mɛ́ Giↄ̃ nibↄna musu tà, ↄ̃ à a í gbàɛ zĩ́lɛ Davidi wɛ̃́lɛ bɛ'aɛ oi. Yã́ pↄ́ a kɛ̀ píi bↄ̀ maa. \v 31 Kɛ́ Babɛli kíaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ dabudabu pↄ́ kɛ̀ aà bùsu gbɛaiwà, Lua aà tò a laaiwa, kɛ́ à aà lɛ à gwa, í yã́ pↄ́ kú aà sↄ̃u dↄ̃. \p \v 32 Ezekia yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Luaɛↄ ku ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ wɛ́pungu pↄ́ a è taalau ń Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ láo. \v 33 À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń Davidi buiↄ sĩ̀sĩ musu. Kɛ́ à gà, Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aà gɛ kpɛlà, ↄ̃ aà nɛ́ Manase zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \c 33 \s1 Yudaↄ kí Manase \r (2Kia 21.1-18) \p \v 1 Manase wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ bàaↄ̃ sↄosaiɛ. \v 2 À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ.\f + \fr 33.2 \fr*\ft Zel 15.4\ft*\f* \v 3 À ɛ̀a gulɛsĩ pↄ́ a mae Ezekia dàaĩↄ bòbo ń Baali gbagbakĩiↄ. À Asetaati líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ, à zↄblènɛ́. \v 4 À sa'okĩiↄ bò Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii mɛ̀ á tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiipi.\f + \fr 33.4 \fr*\ft 2Sam 7.13\ft*\f* \v 5 À luabɛ pↄ́ↄ gbagbakĩiↄ bò Dii uaↄ guu píi. \v 6 À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛↄ Bɛninↄũ guzulɛu, à pↄ dà gbɛ̃́ↄwa, à màsoↄ kɛ̀, à gbɛ̃́ↄ kↄ̀ↄlɛkɛ̀, à yãgbɛ̀a gɛ̀sisinaↄwa ń wɛlɛndeↄ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ maamaa, ↄ̃ à aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. \v 7 À tã́a pↄ́ a ã̀ dìlɛ Dii kpɛ́u, gu pↄ́ Dii ò Davidiɛ ń aà nɛ́ Salomↄↄo a tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpii, asa Isaili wɛ̃́lɛↄ guu píi Yelusalɛũ ↄ̃ a sɛ̀. \v 8 À mɛ̀ tó Isailiↄ yã́ pↄ́ á dìlɛnɛ́ↄ kũa píi, aalɛ a ↄtondↄkĩi gwa, mɛ́ aa zɛ̀ ń a ikoyãↄ ń yã'onɛ pↄ́ a zↄ̀blena Mↄizi kpàmáo píi, á ń bↄlɛ bùsu pↄ́ á kpà ń deziↄwauo.\f + \fr 33.8 \fr*\ft 1Kia 9.3-5\ft*\f* \v 9 Ń beeo Manase Yelusalɛũdeↄ sã̀sã ń Yudaↄ píi, ↄ̃ aa yãvãikɛ̀ dɛ bui pↄ́ Dii ń kaalɛ ń deziↄnɛↄla. \p \v 10 Dii yã'ò Manaseɛ ń aà gbɛ̃́ↄ, kási aai swã́sɛio. \v 11 Ɔ̃ Dii mↄ̀ ń Asiliↄ kía zĩgↄ̃ dↄaanaↄ, aa aà kũ̀ wà bakàɛ̀ a níu wà mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, ↄ̃ wà tàaànↄ Babɛli. \v 12 Aà yooyeapi guu à awakpà Dii a Luaɛ, à azĩa bùsa a deziↄ Luapiɛ maamaa. \v 13 Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à aà awa sì à ɛ̀a aà kpà kpalau Yelusalɛũ. Manase dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii á Luaɛ. \p \v 14 Bee gbɛa à Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i pↄ́ wa bò bĩ́izi kɛ̀kɛ za Giↄ̃ nibↄna pↄ́ kú guzulɛu bɛ'aɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ò Kpↄ̀ Bↄlɛwa. À bĩ́ipi bò lìa Ofɛli sĩ̀sĩi, mɛ́ a lɛsĩ dɛ a káaua. Ɔ̃ à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi. \v 15 À dii zĩ̀loↄ ń tã́a pↄ́ a pìo bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u, à sa'okĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ sĩ̀sĩwa ń wɛ̃́lɛ ɛuoↄ gbòo a kↄ̀lɛ bĩ́i kpɛ. \v 16 À Dii gbagbakĩi kɛ̀kɛ, ↄ̃ à sa'òwà ń lɛ́gbã fĩabobↄↄ ń sáaukpasaↄ. A ò Yudaↄnɛ aa zↄble Dii Isailiↄ Luaɛ. \v 17 Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ sa'o gulɛsĩↄwa, ãma Dii ń Lua aalɛ owà. \p \v 18 Manase yã́ kĩniↄ ń wabi pↄ́ a kɛ̀ a Luawao ń yã́ pↄ́ gu'enaↄ òɛ̀ ń Dii Isailiↄ Lua tↄ́oↄ aa ku Isaili kíaↄ ladau. \v 19 Wabi pↄ́ a kɛ̀ ń lá Dii sìaànↄo ku gu'enaↄ taalau sãnu ń duuna pↄ́ a kɛ̀ à bↄ̀ Dii kpɛ e àↄ gɛ́ azĩa busaio. Gu pↄ́ à gulɛsĩↄ bòuↄ ku lápi guu lↄ ń gu pↄ́ à Asetaati lí ń tã́a pãleↄ pɛ̀lɛpɛlɛuↄ. \v 20 Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a bɛ, ↄ̃ aà nɛ́ Amↄ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \s1 Yudaↄ kí Amↄ \r (2Kia 21.19-26) \p \v 21 Amↄ wɛ̃̀ bao ń plaode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ plaɛ. \v 22 À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae Manase kɛ̀waɛ. À sa'ò tã́a pↄ́ a mae pìpiↄwa píi, à zↄblènɛ́. \v 23 Kási i azĩa busa Diiɛ lá a mae kɛ̀wao, a tò a tàaeↄ dɛ̀dɛ. \v 24 Ɔ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi aa aà dɛ̀ a bɛ. \v 25 Ɔ̃ Yudaↄ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ dɛ̀dɛ píi, aa Amↄpi nɛ́ Yosia kpà kía ũ aà gbɛu. \c 34 \s1 Yudaↄ kí Yosia \r (2Kia 22.1-20, 23.4-20) \p \v 1 Yosia wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa\f + \fr 34.1 \fr*\ft Zel 3.6\ft*\f* Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń mɛ̀ndooɛ. \v 2 À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ à a dezi Davidi ↄlɛsɛ̀ píi, i pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. \p \v 3 Aà kpalablea wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu, gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ ↄ̃ à nà a dezi Davidi Lua kĩ́i wɛɛlɛawa. A wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ à nà gbãbↄa Yelusalɛũɛwa ń Yuda bùsuo píi. À gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, à tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ sɛ̀lɛ. \v 4 Wà Baali gbagbakĩiↄ gbòo aà wáa, ↄ̃ a tò wà tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú gbagbakĩipiↄ musu zↄ̃̀zↄ̃. À Asetaati lipɛlɛↄ ń tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ wìwi, ↄ̃ à a tibò a fã̀fã tã́apiↄ gbàgbanaↄ miaↄwa. \v 5 À tã́apiↄ sa'onaↄ wáↄ kpàsa ń sa'okĩiↄwa.\f + \fr 34.5 \fr*\ft 1Kia 13.2\ft*\f* Màa à gbãbↄ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoɛ. \v 6-7 À sa'okĩiↄ ń Asetaati lipɛlɛↄ gbòo Manase buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu ń Ɛflaiũ buiↄ pↄ́ↄ ń Simɛↄ buiↄ pↄ́ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Nɛfatali buiↄ pↄ́ↄ ń a bɛzia pↄ́ liaiↄwa. À tã́aↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ à a tibò, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo Isaili bùsu gupiiu, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. \p \v 8 Aà kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu, gↄↄ pↄ́ àlɛ gbãbↄ Yelusalɛũɛ ń Yuda bùsuo, à Asalia nɛ́ Safana ń wɛ̃́lɛ kí Maaseao ń kpàwakɛna Yoa, Yoaaza nɛ́o gbàɛ Dii a Lua kpɛ́ kɛkɛi. \v 9-10 Ɔ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Lua ua, Levii bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ sì ↄ̃ aa gɛ̀ò sa'onkia Ilikia kĩ́i, ↄ̃ ampii aa gɛ̀ nà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũↄnɛ ń ↄzĩ. Manase buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Isaili kↄ̃naↄ píi ń Yudaↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Yelusalɛũdeↄ mɛ́ ↄ̃api kpà. Ɔ̃ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ fĩabòò zĩkɛnaↄnɛ wà Dii kpɛ́ kɛkɛ wà a gbãa kã́fĩ. \v 11 Aa ↄ̃a kpà kpɛbonaↄwa wà gbɛ̀ ãaↄ luò. Aa kpà li'ãnaↄwa lↄ wà kpɛɛlɛ líↄ ń zaↄ luò, wi kpɛ́ pↄ́ Yuda kíaↄ tò we yàaaↄ kɛkɛò. \v 12 Gbɛ̃́piↄ zĩkɛ̀ ń náaio. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ aa wɛtɛ̀ zĩpiziↄn kɛ: Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ Yaata ń Obadiao ń Levii nɛ́ Kɛata buiↄ Zakali ń Mɛsulaũo. Levii buiↄ pↄ́'ↄbↄnaↄ lɛa dↄ̃ ḿpiiɛ. \v 13 Aamɛ aa asosɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, aa wɛtɛ̀tɛ zĩkɛnaↄzi zɛ́zɛ. Levii buieↄ mɛ́ tↄdↄdↄnaↄ ń lakɛ̃naↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. \s1 Yosia bↄa ikoyã láwa \r (2Kia 22.8-23.3) \p \v 14 Gↄↄ pↄ́ wàlɛ bↄ Dii kpɛ́u ń ↄ̃a pↄ́ wà gɛ̃̀uo, sa'onkia Ilikia bↄ̀ ikoyã pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ taalawa. \v 15 Ɔ̃ Ilikia ò lakɛ̃na Safanaɛ a ikoyã lá è Dii kpɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. \v 16 Safana gɛ̀ò kí kĩ́i, à yã́ dàu a sìuɛ̀ à mɛ̀: N ìwaↄ lɛ́ zĩ pↄ́ ń nànɛ́ ń ↄzĩpi kɛ píi. \v 17 Aa ↄ̃a pↄ́ kú Dii kpɛ́u nà zĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń ↄzĩ ń zĩpikɛnaↄ. \v 18 Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀ sa'onkia Ilikia lá kpàwa, ↄ̃ à a kyokɛ̀ kíɛ. \p \v 19 Kɛ́ kí ikoyã lápi yãmà, à a ulada ga kɛ̃̀. \v 20 Ɔ̃ a ò sa'ona Ilikiaɛ ń Safana nɛ́ Aikaũo ń Mika nɛ́ Abedↄ̃o ń lakɛ̃na Safanao ń a ìwa Asaiao à mɛ̀: \v 21 À gɛ Dii laimɛɛ ń Isaili kↄ̃naↄ ń Yudaↄ taala pↄ́ wa bↄwàɛ bee yã́ musu. Dii pↄkũmabↄ̀bↄwá à kɛ̀ zài, asa wá deziↄ Dii yã́ kũao, aai yã́ pↄ́ kú taalaɛ bee guu ma aa zĩkɛ̀wào. \v 22 Ɔ̃ sa'ona Ilikia ń gbɛ̃́ pↄ́ kí ń zĩ́ sãnuↄ gɛ̀ yã'ò nↄɛ ãnabi Uledaɛ. Nↄɛpi ku Yelusalɛũ fã́ani plaade guuɛ, aà zã́ tↄ́n Saluũ, Tikeva nɛ́, Halasa tↄũnaɛ. Gↄ̃ɛpiá Dii kpɛ́ pↄkasaↄ ùlɛnaɛ. \p \v 23 Dii Isailiↄ Lua yã'ò nↄɛpiɛ à mɛ̀: À gɛ o gbɛ̃́ pↄ́ á zĩ́aɛ, \v 24 ma Dii ma mɛ̀, má yã́yia guɛ beewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, láai yã́ pↄ́ kú taala pↄ́ wà a kyokɛ̀ Yudaↄ kíaɛupiↄ píi. \v 25 Má pↄkũmabↄbↄ guɛ beewa, ma pↄkũmapi a kpálɛo, asa aa pãkpàmazi aa gɛ̀ sa'ò dii pãleↄwa, aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ tã́a pↄ́ aa kɛ̀piↄ yã́ musuɛ. \v 26 À gɛ o Yudaↄ kía pↄ́ á zĩ́ ma laiɛ, yã́ pↄ́ a màpi musu, ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, \v 27 yã́ pↄ́ má ò guɛ bee ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ musu, lá à swãsɛ̀i à a ulada ga kɛ̃̀ à ↄ́ↄlↄ̀, má mà. Ma Dii mámɛ má ò. \v 28 Má tó aà ã́nuatoɛ, wi aà vĩ niɛ guu. Aà wɛ́ a si yã́ pↄ́ má yía guɛ bee ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄwalɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kíwa ń yã́pio. \p \v 29 Kí Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yudaↄ sìsi, ↄ̃ aa kã̀aaaàzi píi. \v 30 À gɛ̀ńnↄ Dii ua ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄ̃ a tò wà Dii bàakuańnↄ taala pↄ́ wa è aà kpɛ́u kyokɛ̀ píi ń wáa. \v 31 Kí zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ, ↄ̃ à ɛ̀a zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yãdilɛaↄ. À mɛ̀ á tɛ́ Diizi, iↄ aà yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛo kũa, iↄ aà ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndoo ń a pↄeão píi, iↄ Dii bàakuańnↄ yã́ pↄ́ kú lápi guu ma. \v 32 Ɔ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ ḿpii, ↄ̃ aa zɛ̀ ń ń deziↄ Lua bàakuańnↄ yã́o. \p \v 33 Yosia tã́aↄ nàaa Isaili bùsu gupiiu a kↄ̀lɛ, a tò gbɛ̃́ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ zↄblè Dii ń Luaɛ ḿpii. Yosia gↄↄ aa tɛ Dii ń deziↄ Luazi, aai pãalɛɛ̀o. \c 35 \s1 Yosia Gɛ̃amusu dikpɛkɛa \r (2Kia 23.21-23) \p \v 1 Yosia Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀ Diiɛ Yelusalɛũ, ↄ̃ wà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpa mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. \v 2 À sa'onaↄ dàzĩu, à ń gba sↄ̃ Dii kpɛ́ zĩ pↄ́ aa kɛ yã́ musu. \v 3 A ò Levii bui pↄ́ wà ń kpá Diiwa, aaì yãdada Isailiↄnɛↄnɛ: À Lua kpagolo dilɛ kpɛ́ pↄ́ Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ dↄ̀u, ásu da á gã̀u lↄo. Àli zↄble Dii á Luaɛ ń a gbɛ̃́ Isailiↄ. \v 4 Á baade sↄukɛ gã ń gão á deziↄ uawa, lá Isailiↄ kí Davidi ń aà nɛ́ Salomↄↄo dàlauwa. \v 5 Àↄ sĩa Dii ua, á gbɛ̃eↄ iↄ kú ń á gbɛ̃́ Isailiↄ gã ń gão, \v 6 í ń Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpanɛ́. À gbãbↄ ázĩaɛ, í sãpiↄ kɛkɛ á gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ aa e kɛ lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. \p \v 7 Yosia azĩa sãↄ ń a bleↄ kpà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄwa Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ũ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000) ń zuↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). \v 8 Aà ìwaↄ gbɛ̃́ↄ gbà pↄ́ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ sↄ̃. Lua ua dↄaanaↄ Ilikia ń Zakalio ń Yeiɛlio sa'onaↄ gbà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ↄ̀aa kuɛ'aaↄ̃ (2.600) ń zuↄ ↄ̀aa do ń basↄoo (300). \v 9 Kↄnania ń Semaiao ń a dãuna Nɛtanɛlio ń Asabiao ń Yeiɛlio ń Yozabao mɛ́ Levii bui kíaↄ ũ. Aa Levii buiↄ gbà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) ń zuↄ ↄ̀aa pla ń basↄoo (500). \p \v 10 Ɔ̃ wà Lua gbagbazĩ sↄukɛ̀, sa'onaↄ sĩa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii bui kĩniↄ ku we gã ń gão lá kí dìlɛwa. \v 11 Aa Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpa, ↄ̃ sa'onaↄ a au sì wa lɛ̀ sa'okĩiwa. Levii bui pↄ́piↄ báa bò, \v 12 ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kàtɛu à tɛ́kũ bↄ̀ adoa, aa kpà ń gbɛ̃́ Isailiↄwa gã ń gão aa sↄ̃ò Diizi, lá a ku Mↄizi taalauwa. Màaɛ lↄ ń zuↄ. \v 13 Levii buiↄ Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kpàtɛa lá wa dìlɛwa,\f + \fr 35.13 \fr*\ft Bↄa 12.8\ft*\f* ↄ̃ aa zùnↄↄ kà taↄ ń ooↄ ń dàaↄ guu, aa a fùukɛ̀, ↄ̃ aa gɛ̀ò gbɛ̃́ↄnɛ kpakpa. \v 14 Bee gbɛa ↄ̃ aa ńzĩa pↄ́ kɛ̀kɛ ń sa'onaↄ, asa Aalona bui sa'onapiↄ lɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi tɛ́kũↄ o e gu gɛ̀ sìòɛ. \v 15 Asafa bui lɛ̀sinaↄ kú ń zɛkĩi lá Davidi dìlɛwa, Asafa buiↄ ń Emani buiↄ ń kí gu'ena Yedutu buiↄ. Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ kú bↄlɛ ń bↄlɛo aai go ń tíao, an gbɛ̃́ Levii buiↄ mɛ́ ń pↄ́ kɛ̀kɛnɛ́. \p \v 16 Zĩbeezĩ wà Dii gbàgba a zɛ́wa, wà Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, mɛ́ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò aà gbagbakĩiwa, lá kí Yosia dìlɛwa. \v 17 Gↄↄ bee Isaili pↄ́ kú weↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, ↄ̃ aa Kàaso dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla.\f + \fr 35.17 \fr*\ft Bↄa 12.1-20\ft*\f* \v 18 Za ãnabi Samuɛli gↄↄ wi Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ à kà màao. Isailiↄ kíae i dikpɛpi kɛ lá Yosia kɛ̀wao. Sa'onaↄ ku we ń Levii buiↄ ń Yudaↄ píi ń Isaili pↄ́ kú weↄ ń Yelusalɛũdeↄ. \v 19 Wà Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ̀ kí Yosia kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guuɛ. \s1 Yosia gaa \r (2Kia 23.28-30) \p \v 20 Yosia Lua kpɛ́ yãkɛkɛa gbɛa píi Egipiↄ kí Nɛko lɛ́ gɛ́ zĩkai Kaakemi, Uflata saɛ, ↄ̃ Yosia bↄ̀ gɛ̀wà ń zĩo. \v 21 Nɛko gbɛ̃́ↄ zĩ̀wà à mɛ̀: Yudaↄ kía, bↄ́mɛ wá daaai? I kɛ ḿmɛ ↄ̃ málɛ mↄ́ zĩkainnↄ gbão, ma ibɛɛↄnɛ. Lua mɛ̀ mà kɛ kpakpa. Lá a kumanↄ, ńsu kpaɛ̀o, kɛ́ asu n dɛo yã́i. \v 22 Kási Yosia i mikɛ̃wào, i yã́ pↄ́ Lua dà Nɛkoɛ a òɛ mao, ↄ̃ à azĩa lìlɛ, à gɛ̀wà ń zĩo Mɛgido gusalalau. \v 23 Kɛ́ kàzunaↄ kí Yosia pà, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À ma sɛ tamanↄ, wà ma wiwiɛ we. \v 24 Ɔ̃ aà ìwapiↄ aà bↄ̀ a sↄ̃́go guu wà aà dà a sↄ̃́go plaade guu wà tàò Yelusalɛũ. À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ aà gɛ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii. \p \v 25 Ɔ̃ Zelemii wɛ̃nalɛ dà ń Yosiao. E gbã gↄ̃ɛ ń nↄɛo lɛ̀sinaↄ ì lɛpi si Yosia yã́ musuɛ, tó aalɛ wɛ̃nalɛ sí. Ɔ̃ wɛ̃nalɛsia gↄ̃̀ fɛlɛkaa ũ Isaili bùsuu, lɛpiↄ ku wɛ̃nalɛ taalau. \p \v 26-27 Yosia yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀ Diiɛ à zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ kú aà ikoyã láuwao. \c 36 \s1 Yudaↄ kí Yoaaza \r (2Kia 23.31-34) \p \v 1 Ɔ̃ Yudaↄ Yosia nɛ́ Yoaaza kpà kía ũ aà gbɛu Yelusalɛũ. \v 2 Yoaaza wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. \v 3 Ɔ̃ Egipiↄ kí Nɛko aà bↄ̀ kpalau Yelusalɛũ, ↄ̃ à mɛ̀ Yuda bùsudeↄ falubↄɛ ã́nusu tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio ń vuao kiloo bla sↄosai. \v 4 À Yoaaza vĩ̀i Ɛliakiũ kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Yoakiũ. Ɔ̃ à Ɛliakiũ dãuna Yoaaza kũ̀ tàò Egipi.\f + \fr 36.4 \fr*\ft Zel 22.11-12\ft*\f* \s1 Yudaↄ kí Yoakiũ \r (2Kia 23.36-24.7) \p \v 5 Yoakiũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa\f + \fr 36.5 \fr*\ft Zel 26.1-6\ft*\f* Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀. \v 6 Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lɛ̀lɛwà, à mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀ à taaànↄ Babɛli. \v 7 Nɛbukanɛza Dii kpɛ́ pↄeↄ sɛ̀lɛ tàò, a kàlɛ a bɛ Babɛli.\f + \fr 36.7 \fr*\ft Dan 1.1-2\ft*\f* \v 8 Yoakiũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń vãi pↄ́ wa èwàↄ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yɛkↄnia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. \s1 Yudaↄ kí Yɛkↄnia ń kí Zedekiao \r (2Kia 24.8-20, Zel 52.1-2) \p \v 9 Yɛkↄnia wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ ń gↄↄ kwioɛ. À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. \v 10 Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, kí Nɛbukanɛza gbɛ̃́ↄ zĩ̀, ↄ̃ wà aà kũ̀ sùò Babɛli ń Dii kpɛ́ pↄ́ ↄdeↄ. À aà desɛ̃ Zedekia kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ. \p \v 11 Zedekia wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. \v 12 À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀, i azĩa busa ãnabi Zelemii pↄ́ Dii yã'òɛɛo. \v 13 Kí Nɛbukanɛza tò à lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ á sì ń Luao a bↄ aà kpɛo, ↄ̃ à bↄ̀ aà kpɛ. Aà swã́ gbãakũ̀, à gì ɛa sui Dii Isailiↄ Luawa fĩ́afĩa. \v 14 Ɔ̃ sa'on dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ bↄ̀ Dii yã́ kpɛ sↄ̃, aa zɛ̀ ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ buipãleↄ kɛ̀ↄ, aa kpɛ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ gbãlɛ̀. \s1 Yelusalɛũ dúuzↄ̃a \r (2Kia 25.1-21, Zel 39.1-10, 52.3-11) \p \v 15 Dii an deziↄ Lua ìↄ ãnabiↄ zĩmá mↄ̀ↄmↄↄ, asa à a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwà ń a kpɛ́o, \v 16 ↄ̃ aa Lua zĩnapiↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ, aa sakà Luapi yã́u. Aa aà ãnabipiↄ àlafiikɛ̀ e aà pↄ gɛ̀ pàńzi, a weea vĩo. \v 17 Ɔ̃ à Babiloniↄ kía gbàɛmá, à gɛ̀ lɛ̀lɛmá. Kíapi ń ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao Dii ua. Dii i ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ wɛ̃nagwao ge maezↄ̃ↄↄ ge gbɛ̃ ziↄ, à ń náɛ̀ a ↄzĩɛ. \v 18 Ɔ̃ à Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ tàò Babɛli píi, a zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao, ń Dii kpɛ́ àizɛɛↄ ń kí ń a ìwaↄ àizɛɛↄ píi. \v 19 Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ Lua kpɛ́wa, aa Yelusalɛũ bĩ́i gbòo. Aa tɛsↄ̃̀ a ua maaↄwa, aa pↄ́ bɛɛɛdeↄ ↄ̃̀ↄkpà píi. \p \v 20 Kíapi gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ bɛ̃́ɛ, wi ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaooↄ kũ̀kũ zↄↄ ũ api ń a nɛ́ↄ, à tàńnↄ Babɛli e Pɛɛsiↄ gɛ̀ kpalablèò. \v 21 Isaili bùsu ĩ́ampakĩi è sa. Kɛ́ à gↄ̃̀ da gii, a ĩ́ampaa e wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi gɛ̀ pàò, lá Dii dà Zelemiiɛ a òwa.\f + \fr 36.21 \fr*\ft Zel 25.11\ft*\f* \s1 Kilusi Isailiↄ gbaɛa \r (Ɛza 1.1-4) \p \v 22 Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu ↄ̃ Dii tɛkpàaàgu, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà Zelemiiɛ a ò e kɛ yã́i.\f + \fr 36.22 \fr*\ft Zel 29.10\ft*\f* Ɔ̃ Kilusi kpàwakɛ̀ a bùsu gupiiu, ↄ̃ à gbàsa kɛ̃̀ láu à mɛ̀: \v 23 Yã́ pↄ́ ma Pɛɛsiↄ kí Kilusi má òn kɛ: Dii Lua Musude tò dṹnia kpala píi gↄ̃̀ ma pↄ́ ũ, ↄ̃ a dìlɛmɛɛ mà kpɛdↄɛ Yelusalɛũ, Yuda bùsuu.\f + \fr 36.23 \fr*\ft Isa 44.28\ft*\f* Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ aà gbɛ̃́ ũↄ, à fɛlɛ à á taanankɛ we, Dii á Lua iↄ kúánↄ.