\id MAT 2011-04-02 SIL-BFB Buamu-Ouarkoye 
\h Matiye 
\toc1 Le Dónbeenì bín-tente vũahṹ na ó o Matiye túara 
\toc2 Matiye 
\toc3 MAT 
\mt2 Le Dónbeenì bín-tente vũahṹ na ó o 
\mt1 Matiye 
\mt2 túara 
\is1 Vũahṹ túaró ɲúhṹ 
\ip O Matiye lé o Yeesu nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. O bía mí vũahṹ yi le o Yeesu *Krista lé o kã̀nílo na khíi ɓuen, yìa le Dónbeenì yánkaa dó mí ɲii nɔn le mí ì na ɓa *zúifùwa yi. O mún zéenía bìo ɓa zúifùwa ya-díwá pã́náa o Yeesu. 
\ip O Matiye bía a Yeesu teró là a háyónmu bìo. O bía le o Yeesu lé o bɛ́ɛ na wà ɓueé kã̀ní ɓa nùpua mí bè-kora yi (Matiye 1–2). O mún bía bìo ó o Zãn bátízéráa o Yeesu, làa bìo ó o Satãni khàráa wo lora (Matiye 3–4). O zéenía bìo ó o Yeesu sá lè mí tonló ho Kalilee kɔ̃hṹ yi (Matiye 19–28). 
\ip O Matiye sankaa o Yeesu kàránló làa cúa-hònú: 
\io1 1. Ho tũ̀iá poni bèró yi bìo (Matiye 5–7). 
\io1 2. Le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo keníló (Matiye 10). 
\io1 3. Hã wàhio bìo hèɲun na wee zéení le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo yahó (Matiye 13). 
\io1 4. Bìo le Dónbeenì nùpua ko ɓa ɓua lè míten (Matiye 18). 
\io1 5. O Yeesu bĩní ɓuenló bìo (Matiye 24–25). 
\c 1  
\s1 O Yeesu lé o Krista bìo bon 
\r (Luki 3.23-38) 
\p  
\v 1 O Yeesu *Krista nɔnkãni lé dìo kà: O Yeesu Krista nɔnkãni can o *Daviide yi, ó o Daviide nɔnkãni ɓɛ̀n can o *Abarahaamu yi.  
\v 2 Ó o Abarahaamu lé o *Izaaki ɓàn maá. 
\li1 Ó o Izaaki za lé o *Zakoobu, 
\li1 ó o Zakoobu za lé o *Zudaa lè mín zàwa,\f + \fr 1:2 \ft O Zudaa lè mín zàwa lé bìa lé o Isirayɛɛle nìpomu zĩ-ɲúná pírú ɲun ɓàn maáwà.\f* 
\li1  
\v 3 ó o Zudaa zàwa na ó o yú là a Tamaare lé o Farɛɛsi là a Zeraa, 
\li1 ó o Farɛɛsi za lé o Hɛsiron, 
\li1 ó o Hɛsiron za lé o Araamu, 
\li1  
\v 4 ó o Araamu za lé o Aminadaabu, 
\li1 ó o Aminadaabu za lé o Naasɔ̃n, 
\li1 ó o Naasɔ̃n za lé o Salamɔn, 
\li1  
\v 5 ó o Salamɔn za lé o Buaze na ó o yú là a Arahaabu, 
\li1 ó o Buaze za lé o Obɛɛde na ó o yú là a Uruute, 
\li1 ó o Obɛɛde za lé o Zesee, 
\li1  
\v 6 ó o Zesee za lé o bɛ́ɛ Daviide. 
\p Ó o bɛ́ɛ Daviide za lé o *Salomɔn na ó o yú là a Uuri ɓàn hã́a, 
\li1  
\v 7 ó o Salomɔn za lé o Orobuamu, 
\li1 ó o Orobuamu za lé o Abia, 
\li1 ó o Abia za lé o Azaafe, 
\li1  
\v 8 ó o Azaafe za lé o Zozafaa, 
\li1 ó o Zozafaa za lé o Zoraamu, 
\li1 ó o Zoraamu za lé o Oziasi, 
\li1  
\v 9 ó o Oziasi za lé o Zuataamu, 
\li1 ó o Zuataamu za lé o Akazaa, 
\li1 ó o Akazaa za lé o Ezekiasi, 
\li1  
\v 10 ó o Ezekiasi za lé o Manasee, 
\li1 ó o Manasee za lé o Amɔɔsi, 
\li1 ó o Amɔɔsi za lé o Zoziasi, 
\li1  
\v 11 ó o Zoziasi za lé o Zekonia lè mín zàwa. 
\p Bṹn wó ká a *Isirayɛɛle nìpomu á ho *Babiloonasa kĩ̀kã́a yi á ɓa vaá wee kàyá ɓa kɔ̃hṹ yi. 
\p  
\v 12 Bìo ɓa wi ho Babiloona yi mu kàyámu yi 
\li1 ó o Zekonia ton o Salasiɛle, 
\li1 ó o Salasiɛle za ɓɛ̀n lé o Zorobabɛɛle, 
\li1  
\v 13 ó o Zorobabɛɛle za lé o Abiyuude, 
\li1 ó o Abiyuude za lé o Eliakiimu, 
\li1 ó o Eliakiimu za lé o Azoore, 
\li1  
\v 14 ó o Azoore za lé o Sadooki, 
\li1 ó o Sadooki za lé o Akiimu, 
\li1 ó o Akiimu za lé o Eliyuude, 
\li1  
\v 15 ó o Eliyuude za lé o Eliazaare, 
\li1 ó o Eliazaare za lé o Matan, 
\li1 ó o Matan za lé o Zakoobu, 
\li1  
\v 16 ó o *Zakoobu za lé o Zozɛɛfu, o Mari ɓàn báa. 
\li1 O Mari mu lé wón ton o Yeesu na ɓa le *Krista. 
\p  
\v 17 Á wã́a lá a *Abarahaamu ɲii wán à ɓuee ɓúe o *Daviide yi, á ɓa maáwà na sã̀ mín á yú ho pírú náa. Ó o Daviide ɲii à ɓuee ɓúe ho pã̀ahṹ na ó o *Isirayɛɛle nìpomu á ho Babiloonasa kĩ̀kã́a yi á ɓa vaá wee kàyá ɓa kɔ̃hṹ yi, á maáwà na sã̀ mín á yú ho pírú náa. À ɓɛ̀n lá bìo ɓa wi mu kàyámu yi ɲii wán à ɓuee ɓúe o Krista yi, á maáwà na sã̀ mín á mún yú ho pírú náa. 
\s1 O Yeesu teró 
\r (Luki 2.1-7) 
\p  
\v 18 Bìo kà lé bìo ó o Yeesu bìo wóráa á vaá ɓó a teró yi. Ɓàn nu Mari fũaamu hĩ́a bò nɔn o Zozɛɛfu yi.\f + \fr 1:18 \ft Mu lé mu yaamu ká lé bìo ɓa dĩǹ yí páanía le zĩi yi. Ɓa zúifùwa cɔ̃́n ó o hĩ́nzoró hĩ́a wee wé kɛń mín zĩi à yí le lúlú-kùure síi, à lońnáa wo ká a ɲúhṹ térénna.\f* Ká sã́ni ɓa ya mín, à bṹn ò o sù lè sãní lè le Dónbeenì Hácírí pànká.  
\v 19 Ɓàn fũaalè Zozɛɛfu fù lée nùpue na térénna. O fù yí wi ò o dé nìyio mín fũaalè Mari yi, ó o wi ò o sànka ɓúe mu fũaamu.  
\v 20 Bìo mu wi o sĩi yi kà, ó o Ɲúhṹso Dónbeenì wáayi tonkaro bía làa wo hã kònkórá yi: «*Daviide mɔ̀nmàníi Zozɛɛfu, yí hézɔ̃́n o Mari fé yaró. Le sãní na wi o wán kà ó o sù lè le Dónbeenì Hácírí pànká.  
\v 21 O ò te o za báa. Fo ò cé o yèni làa Yeesu.\f + \fr 1:21 \ft O Yeesu yèni kúará le: ‹Le Dónbeenì wee kã̀ní ɓa nùpua.›\f* Orɛ́n lé yìa á à kã̀ní mín nìpomu mí bè-kora yi.»  
\v 22 Mu ɓúenɓúen wó bèra a na à bìo ó o Ɲúhṹso bía lè mí ɲi-cúa fɛɛro ɲii à yìo lé.  
\v 23 O bía: 
\q1 «Yìa yí zũ báa á à sì le sãní á à te o za,\f + \fr 1:23 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 7.14\f* 
\q2 á ɓa wé è ve làa Emanuwɛɛle. 
\q1 Bṹn kúará le: ‹Le Dónbeenì wi làa wɛn›.\f + \fr 1:23 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 8.8, 10\f*» 
\p  
\v 24 Bìo ó o Zozɛɛfu sĩ̀na, ó o wó bìo le Dónbeenì wáayi tonkaro le o wé. O fó a Mari á yan.  
\v 25 Ká a Zozɛɛfu màhã́ yí wó a làa hã́a yí mɔn fúaa bìo ó o ton mí za, ó o Zozɛɛfu mu có a yèni làa Yeesu. 
\c 2  
\s1 Ɓa bè-zũńlowà ɓueé ɓúɛɛkío o Yeesu 
\p  
\v 1 O Yeesu hĩ́a ton ho *Zudee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Betelehɛɛmu yi. Mu pã̀ahṹ ká a *Heroode\f + \fr 2:1 \ft O Heroode na bìo bía hen lé o Heroode Nì-beenì.\f* lé o bɛ́ɛ. O Yeesu mu teró mɔ́ndɛ́n, á ɓa nùpua ɓúi na kàránna zũ mu bìo á zũ hã mànàayio lè mí kúaráwa, á ló lè le wii hɛ̀ɛníi ɓueé dɔ̃n ho Zeruzalɛɛmu lóhó,  
\v 2 á ɓa tùara: «Ɓa *zúifùwa bɛ́ɛ na ton á wi wen? Le mànàayiire ɓúi hà lè le wii hɛ̀ɛníi, á zéenía a bìo, á wa ló ɓuara wà ɓueé ɓùaaní a.»  
\v 3 Bìo ó o bɛ́ɛ Heroode ɲá mu, ó orɛ́n lè ho Zeruzalɛɛmusa ɓúenɓúen yilera lùnkaa.  
\v 4 Ó o von le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa ɓúenɓúen na wi o nìpomu yi á kúaa mín wán. Ò o tùara ɓa yi làa hen na ó o kã̀nílo á ko ò o te yi.  
\v 5 Á ɓa bía nɔn wo yi: «O ko ò o te ho Zudee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Betelehɛɛmu yi. Lé bìo á bìo kà lé bìo á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro túara: 
\q1  
\v 6 ‹Betelehɛɛmu, fo yínɔń ho *Zudaa kɔ̃hṹ lórá ɓúenɓúen ɓàn ló-za. 
\q1 Lé fo ó o Ɲúhṹso na à dí ũ nìpomu *Isirayɛɛle yahó á à lé yi.›\f + \fr 2:6 \ft Mi loń Misee vũahṹ 5.1\f*» 
\m  
\v 7 Ó o *Heroode wã́a sànkaa von ɓa bè-zũńlowà mu, ò o tùara ɓa yi á zũńnanáa ho pã̀ahṹ binbirì na ɓa mɔn le mànàayiire yi.  
\v 8 Bṹn mɔ́n ó o le ɓa lɛ́n va ho Betelehɛɛmu, ò o bía nɔn ɓa yi: «Mi va a tùaka o háyónza mu bìo sese. Ká mi yú a mɔn, à mi bĩní ɓuee bío mu na miì, á ĩnɛ́n mún vaá ɓùaaní a.» 
\p  
\v 9 Bìo ɓa ɲá hɔ̃́n bíoní so o bɛ́ɛ mu cɔ̃́n vó, á ɓa wà. Á ɓa bĩnía wee mi le mànàayiire na ɓa nɔ̀nzoǹ mɔn lè le wii hɛ̀ɛníi, à le wà á ɓa bò yi. Pã̀ahṹ na le vaá dɔ̃n ho lahó na ó o háyónza mu wi yi, á le dĩ̀n.  
\v 10 Bìo ɓa mɔn le mànàayiire kà síi, á mu wó sĩ-wɛɛ ɓa cɔ̃́n làa sòobɛ́ɛ.  
\v 11 Á ɓa yòó zon le zĩi yi, á zoó mɔn o háyónza mu lè mín nu Mari. Á ɓa lií fárá mí nɔnkóɲúná wán à ɓa ɓùaanía a háyónza. Bṹn mɔ́n á ɓa feera mí sĩ̀a à ɓa hɔ̃n wo lè ho sã́nú lè mu bìowa ɓúi na sãmu sĩ, ho *ã́nsã́n lè ho *míìrè.  
\v 12 Bṹn mɔ́n le Dónbeenì ɲà ɓa zeǹ wán hã kònkórá yi le ɓa yí bĩní yí vaa lé o Heroode wán. Á ɓa wã́a lá wã-veere á vannáa mín kɔ̃hṹ. 
\s1 O Yeesu ɓàn nùwã lùwa làa wo 
\p  
\v 13 Ɓa bè-zũńlowà lɛ́nló mɔ́n, á le Dónbeenì wáayi tonkaro ɓúi ɓuara a Zozɛɛfu cɔ̃́n hã kònkórá yi, á bía nɔn wo yi: «Hĩ́ní fé o háyónza lè mín nu à ũ lùwí va ho *Ezipite kɔ̃hṹ. Va a kɛɛní bĩ́n fúuu fúaa ká ĩ khíi le ũ bĩní ɓuen. Lé bìo ó o bɛ́ɛ *Heroode á à bío le ɓa cànka a háyónza mu ɓúe.»  
\v 14 Ó o Zozɛɛfu wã́a hĩ́nɔn ho tĩ́nàahṹ á fó a háyónza lè mín nu ò o ɲɔn ho Ezipite kɔ̃hṹ. 
\p  
\v 15-21 Ká a Heroode zũna le ɓa bè-zũńlowà khà a, ó o sĩi cã̀ làa sòobɛ́ɛ. Ó o nɔn le ɲii le ɓa ɓúe ɓa zà-báawa ɓúenɓúen na ho Betelehɛɛmu lóhó yi, làa hĩ̀a bã́makaa ho yi. À wã́a lá bìa lúlúio yú hã bìo ɲun ɲii à liiráa, à héha lè ho pã̀ahṹ na ɓa bè-zũńlowà zéenía le mí mɔn le mànàayiire yi. Bṹn lé bìo á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zeremii bìo na ó o bía á wóráa ɲii sú. O bía: 
\q1 «Wãamakaa ɓúi sã ɲá ho Aramaa lóhó yi. 
\q1 Mu wó lè minka wɛ́ɛ. 
\q1 Lé o Arasɛɛle wee wá mí zàwa bìo yi. 
\q1 O yí tà le ɓa yanka mí 
\q2 lé bìo ɓa ɲúhṹ ɓó.\f + \fr 2:15-21 \ft Mi loń Zeremii vũahṹ 31.15\f*» 
\m O Zozɛɛfu là a háyónza lè mín nu kará ho Ezipite yi fúuu fúaa bìo ó o Heroode húrun. 
\p O *Heroode húmú mɔ́ndɛ́n, ó o Ɲúhṹso wáayi tonkaro bĩnía ɓuara a Zozɛɛfu cɔ̃́n hã kònkórá yi, á ɓueé bía nɔn wo yi: «Hĩ́ní fé o háyónza lè mín nu, à ũ bĩní va ho *Isirayɛɛle kɔ̃hṹ yi. Lé bìo á bìa lá wee cà a háyónza mu á à ɓúe wã́a húrun.» Ó o Zozɛɛfu hĩ́nɔn á fó a háyónza lè mín nu á bĩnía ɓuararáa ho Isirayɛɛle kɔ̃hṹ yi. Mu wó kà síi bèra a na à bìo ó o Ɲúhṹso bía lè mí ɲi-cúa fɛɛro ɲii à yìo lé. O bía: «Ĩ von ĩ za léra ho *Ezipite kɔ̃hṹ yi.»\f + \fr 2:15-21 \ft Mi loń Ozee vũahṹ 11.1\f* 
\v 22 Bìo ó o Zozɛɛfu ɲá à ɓa le o Aakelayuusi lé yìa zon mín maá Heroode lahó á lé o bɛ́ɛ ho *Zudee kɔ̃hṹ yi, ó o zã́na ho vaa kɛɛníló bĩ́n. Bìo á bìo ó o ò wé á zéenía nɔn wo yi hã kònkórá yi, á ɓa wà ɲɔn ho Kalilee kɔ̃hṹ.  
\v 23 Ɓa vaá kará ho lóhó ɓúi na ɓa le Nazarɛɛte yi. Mu wó kà síi, bèra a na à bìo le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà yánkaa bía à ɲii sí. Bán yánkaa le ɓa khíi wé è ve o làa Nazarɛɛte nìi. 
\c 3  
\s1 O Zãn Batiisi buera le Dónbeenì bíonì 
\r (Maaki 1.1-8; Luki 3.1-18; Zãn 1.19-28) 
\p  
\v 1 Pã̀ahṹ ɓúi ɓueé dɔ̃n, ó o Zãn Batiisi bìo ɓa zũna le o wi ho *Zudee kɔ̃hṹ dùure yi, á wee bue le Dónbeenì bíonì. O wee bío na ɓa nùpua yi:  
\v 2 «Mi khí mu bè-kora wéró yi, à bè le Dónbeenì yi, lé bìo le *Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓueé ɓó.»  
\v 3 Lé orɛ́n Zãn mu á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii á bía bìo kà síi: 
\q1 «Nìi ɓúi wee bío pɔ̃́npɔ̃́n le dùure yi kà síi: 
\q1 ‹Mi wíoka ho wɔ̃hṹ 
\q2 ká a Ɲúhṹso o ɓuen. 
\q1 Mi muin ho wɔ̃hṹ 
\q2 na ò o bè.›\f + \fr 3:3 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 40.3\f*» 
\p  
\v 4 O Zãn dà-zĩ́nii tã́ là a cón-ɲúmúkũ̀ varà, á ku-cɛɛ̀níi wó lè ho sãahṹ. O bè-dínii lé ɓa hawà lè hã sò-kĩa sòró.  
\v 5 Ho Zeruzalɛɛmu lóhósa, lè ho Zudee kɔ̃hṹ nìpomu, làa bìa ɓó ho muhṹ na ɓa le Zurudɛ̃n yi ɓúenɓúen á wee ɓuen o cɔ̃́n.  
\v 6 Ɓa wee zéení mí bè-kora ɓa nùpua yahó, ò o Zãn bátízé ɓa ho Zurudɛ̃n mu yi.  
\v 7 Bìo ó o mɔn à ɓa *Farizĩɛwa lè ɓa *Sadusĩɛwa wee lé ɓuen o *bátɛ́ɛ̀mù lahó yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí mɔn miten le, díhioni zàwa yɛ́n! Le Dónbeenì sĩ-cĩ̀ílè na yòó lua á mi so wee leéka le mi dà à fé miten níi yi le? Lé o yɛ́n bía mu nɔn mia?  
\v 8 Héyìi! Mi wé wé hã wárá na se, hĩ̀a wee zéení le mi khú mu bè-kora wéró yi á bò le Dónbeenì yi.  
\v 9 Mi yí leéka le bìo mi lé o *Abarahaamu mɔ̀nmànía á bṹn mí dòn wã́a à yí dɛ́. Le ĩ bío mu na mia: Mi yí mɔn hã huaa na ká le? Hɔ̃́n le Dónbeenì yàá pá dà á à wé là a Abarahaamu zàwa.  
\v 10 Á mi cén pa miten bìo sese. Lé le dóorè hónhónía ɓuan hã vĩ̀nsĩ̀a kúioró bìo yi. Vĩ̀ndɛ̀ɛ lée vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí máa ha hã bia na sĩ, á dén ǹ kúii á à sía à kúee mín wán á à cĩ̀í.  
\v 11 Ĩnɛ́n wee bátízé mia lè mu ɲumu lé bìo mi khú mu bè-kora wéró á bò le Dónbeenì yi. Ká yìa á à ɓuen ĩnɛ́n mɔ́n, wón á à bátízé mia lè le Dónbeenì Hácírí, lè ho dɔ̃hṹ. O po mi. Ĩ yàá yí ko là a nakãa tɛnló hùúu.  
\v 12 O ɓuan mí vɛ́ɛró dɛ̀ɛ mí níi yi á ɓueé vɛ́ɛráa mí dĩ́nló. Á hìa lé ho dĩ́n-poni o ò khuii á à kúee mí nání yi. Ká hã ɲáakã́a hɔ̃́n o ò cĩ̀í ho dɔ̃hṹ na máa hí hùúu yi.» 
\s1 O Yeesu bátɛ́ɛ̀mù bìo 
\r (Maaki 1.9-11; Luki 3.21-22) 
\p  
\v 13 Mu pã̀ahṹ, ó o Yeesu ló ho Kalilee kɔ̃hṹ yi á ɓuara ho muhṹ na ɓa le Zurudɛ̃n yi. O ɓuara a Zãn cɔ̃́n le wón bátízé mí.  
\v 14 Ó o Zãn pã́, ò o bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n lé fo lá ko á ũ bátízé mi, á lée webio ɓɛ̀n nɔn á ũ le ĩnɛ́n bátízéráa fo?»  
\v 15 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn wo yi: «Día le mu wé làa bṹn. Lé kà síi á wa ko à wa wéráa à tiíráa le Dónbeenì sĩi bìo ɲii.» Ó o Zãn wã́a tà.  
\v 16 Bìo ó o Zãn bátízéra a Yeesu vó ó o Yeesu ló mu ɲumu yi. Ho pɔ̃̀n-kéní mu yi, á ho wáayi ɲii hɛ́ra, ó o mɔn le Dónbeenì Hácírí à le lion lòn háponi o wán á lií wi làa wo.  
\v 17 Á mu tãmu ɓúi sã ɲá ho wáayi á bía: «Yìa kà lé ĩ Za na á ĩ bò ĩ tàká wán. O bìo sĩ miì.» 
\c 4  
\s1 O Satãni wi ó o khà a Yeesu loń 
\r (Maaki 1.12-13; Luki 4.1-13) 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì Hácírí ɓuan o Yeesu vannáa le dùure yi bèra a na ò o *Satãni khà a loń.  
\v 2 Hã wizooní ɓúará-ɲun lè mí tĩ́nɔ̀nna ɓúará-ɲun ó o Yeesu wó ò o yí dú, á le hĩni dà a.  
\v 3 Ó o Satãni vá ɓueé ɓó a yi, á bía nɔn wo yi: «Hã huaa na kà fo yí mɔn lé? Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ bío le hã huaa na kà yèrèmá wé ho dĩ́nló.»  
\v 4 Ó o Yeesu bía: «Bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Dĩ́nló mí dòn yí máa na mukãnì nùpue yi. O nùpue màkóo mún wi le Dónbeenì bíonì na le wee bío yi.›\f + \fr 4:4 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 8.3\f*» 
\p  
\v 5 Bṹn mɔ́n ó o Satãni mu fó a vannáa ho Zeruzalɛɛmu, á vaá yòó dĩ̀nía wo le *Dónbeenì zĩ-beenì ɲún-tĩ́ahṹ,  
\v 6 ò o bía nɔn wo yi: «Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ yén lii ho tá yi, lé bìo mu túara: ‹Le Dónbeenì á à na le ɲii mí wáayi tonkarowà yi á ɓa à cɔ̃n fo á lií wíoka à bàrá, bèra a na à ũ zeǹ yí tṹii làa huee ɓúi.›\f + \fr 4:6 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 91.11-12\f*» 
\m  
\v 7 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi. «Mu mún túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà: ‹Yí vĩ́ vĩ́ yí khũaa ũ Ɲúhṹso Dónbeenì ɲii yi hàrí lòn wizoǹ-kéní.›\f + \fr 4:7 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.16\f*» 
\p  
\v 8 Ó o Satãni mu pá bĩnía fó a yòoraráa le ɓúee ɓúi na dɔ̃ndɔ̃n wán, á yòó zéenía ho tá kãna ɓúenɓúen, lè mí nàfòró, lè mí semu na wi hã yi làa wo,  
\v 9 ò o bía nɔn wo yi: «Ĩ ì na bìo kà ɓúenɓúen foǹ ká fo tà lií fárá ũ nɔnkóɲúná wán à ũ ɓùaanía mi.»  
\v 10 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn wo yi: «Lé bĩ́n, Satãni! Mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lé yìa á ũ ko à ũ ɓùaaní, à mún sá na orɛ́n mí dòn yi.›\f + \fr 4:10 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.13\f*» 
\m  
\v 11 Ó o Satãni wã́a wà ò o día a Yeesu. Á le Dónbeenì wáayi tonkarowà ɓuara a cɔ̃́n, á ɓueé wó bìo ó o màkóo wi yi nɔn wo yi. 
\s1 O Yeesu ɓúakáa mí tonló ho Kalilee kɔ̃hṹ yi 
\r (Maaki 1.14-15; Luki 4.14-15) 
\p  
\v 12 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu ɲá le o Zãn ɓa dó ho kàsó yi, ó o wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ.  
\v 13 O yí kará ho Nazarɛɛte yi, ò o wà van vaá kará ho *Kapɛɛnayuumu lóhó yi. Ho lóhó mu wi ho Kalilee vũ-beenì ɲii, ho Zabulon lè ho Nɛfutalii lùa na bĩ́n yi.  
\v 14 Mu wó kà síi, à hã bíoní na le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bía à ɲii sí. O bía: 
\q1  
\v 15 «Ũnɛ́n Zabulon lè ũnɛ́n Nɛfutalii kãna 
\q2 na wi lè ho vũ-beenì cɔ̃́n ho Zurudɛ̃n ɲúhṹ yi. 
\q1 Ũnɛ́n Kalilee na lé bìa yínɔń ɓa *zúifùwa kɔ̃hṹ. 
\q1  
\v 16 Minɛ́n nìpomu na lá wi le tíbírí yi 
\q2 á mɔn mu khon-beenì. 
\q1 Minɛ́n na lá kará mu húmú kɔ̃hṹ yi mu yuumu yi 
\q2 á mu khoomu ló wán.\f + \fr 4:16 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 8.23–9.1\f*» 
\m  
\v 17 Lé bṹn ɲii wán ó o Yeesu wã́a ɓúakáa wee bue le Dónbeenì bíonì. Bìo kà lé bìo ó o hĩ́a wee bío: «Mi khí mu bè-kora wéró yi à bè le Dónbeenì yi. Lé le *Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓueé ɓó.» 
\r (Maaki 1.16-20; Luki 5.2-11) 
\p  
\v 18 Bìo ó o Yeesu hĩ́a wee vará á bã́ ho Kalilee vũ-beenì, ó o mɔn ɓa ce-pawà nùwã ɲun. Ɓa lée maá zàwa, o Simɔn na ɓa mún wee ve làa Piɛre, lè mín za Ãndere. Ɓa wee yénní mí zùán dé mu ɲumu yi.\fig O Yeesu wee ve mí nì-kenínia|src="CN01681B.TIF" size="span" copy="David C. Cook" ref="Matiye 4:18" \fig* 
\v 19 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi ɓuee bè miì, á ĩ wé á ɓa nùpua lé bìa á mi wé è yí á à ɓua à ɓuennáa ĩ cɔ̃́n làa bìo mi wee paráa ɓa cewà bìo síi.»  
\v 20 Á ɓa dɛ̀ɛnía kúaará mí zùánwà à ɓa bò là a Yeesu wà. 
\p  
\v 21 Bìo ó o vá van cĩ́inú, ó o tĩ́n mɔn maá zàwa nùwã ɲun ɓúi. Ɓa lé o Zebedee nùwã, o Zaaki là a Zãn. Ɓa wi mí woohṹ yi lè mín maá, á wee wíoka mí zùánwà. Ó o Yeesu von ɓa.  
\v 22 Mí lahó yi, á ɓa ló día mí woohṹ lè mín maá, à ɓa bò là a Yeesu wà. 
\r (Luki 6.17-19) 
\p  
\v 23 O Yeesu hĩ́a wee vará ho Kalilee kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi, á wee kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní na wi bĩ́n yi, á wee bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente. O wee wɛɛ́ ɓa nùpua na mu vã́mú lè mí sìíwà ɓúenɓúen tò.  
\v 24 O Yeesu yèni ló fò ho Siirii kɔ̃hṹ ɓúenɓúen. Á ɓa wee ɓua bìa mu vã́mú lè mí sìíwà wee beé lò, làa bìa sãnía wee ɲí bìo cɛ̀rɛ̀ɛ bìo yi à ɓuennáa o cɔ̃́n: Bìa ɓa cĩ́náwa wi yi, làa bìa á le dàndàhíonì wi yi, lè ɓa mùamúawà, ó o Yeesu wee wɛɛ́ ɓa.  
\v 25 Ɓa zã̀amá-kúii hĩ́a wee bè o yi. Ɓa wee lé ho Kalilee lè hã Lórá Bìo Pírú kãna yi, lè ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi, lè ho Zudee kɔ̃hṹ yi, lè hã kãna na khíi lè ho Zurudɛ̃n muhṹ mɔ́n. 
\c 5  
\s1 O Yeesu kàránna ɓa nùpua le ɓúee wán 
\r (Luki 6.20-23) 
\p  
\v 1 Ká a Yeesu mɔn bán minka nì-kúii so, ó o yòora le ɓúee yòó kará. Ó o nì-kenínia wà ɓueé ɓó a yi.  
\v 2 Ó o wã́a lá le bíonì ò o wee kàrán ɓa kà síi: 
\q1  
\v 3 «Bìa zũ le mí khon mí yiwa bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo le Dónbeenì bɛ́ɛnì á ɓa níní wi yi. 
\q1  
\v 4 Bìa wee wá, bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo le Dónbeenì khíi hĩ̀í ɓa sĩa. 
\q1  
\v 5 Bìa wayika bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo ho tá na le Dónbeenì dó mí ɲii le mí ì na, á bìo á à sĩ̀ ɓa yi. 
\q1  
\v 6 Bìa le Dónbeenì sĩi bìo wéró poni wee ɓúe, bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo á bìo ɓa wee ca á ɓa à yí á mu ɲii ì sí. 
\q1  
\v 7 Bìa zũ mí ninzàwa màkárí bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo le Dónbeenì mún khíi zũń ɓa màkárí. 
\q1  
\v 8 Bìa hácírí bò le Dónbeenì bìo mí dòn wán bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo ɓa khíi mi le Dónbeenì. 
\q1  
\v 9 Bìa wee wé à ho hɛ́ɛrà kɛń bìa làa ba páanía wi pã̀ahṹ bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo le Dónbeenì khíi ve ɓa le mí zàwa. 
\q1  
\v 10 Bìa ɓa wee beé lò lé bìo ɓa wee wé bìo le Dónbeenì sĩi vá yi bán ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo ho wáayi bɛ́ɛnì bìo sã̀ ɓa yi. 
\m  
\v 11 Ká ɓa nùpua wee là mia, á wee beé mi lò, á wee fũ̀aa hã sabíoní lè mi sìíwà mi dã́ní yi ĩnɛ́n bìo yi, se mi ɲúná sĩ.  
\v 12 Mi zã̀maka, mi le mi sĩa wa làa sòobɛ́ɛ, lé bìo le Dónbeenì bũ̀iá beenì pan mia ho wáayi mu bìo yi. Mu bon, lé kà síi á ɓa beéraráa le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na dú mi yahó lò. 
\r (Maaki 9.50; Luki 14.34-35) 
\p  
\v 13 «Minɛ́n ka lòn yámú ho dĩ́míɲá nùpua tĩ́ahṹ. Ká mu yámú yonyoró ló mu yi, á ɓa à wé kaka á mu ù bĩní ì zoráa. Mu cũ̀nú máa kɛń ká mu yínɔń à lée yénní mu kúia à ɓa nùpua wé yonka. 
\p  
\v 14 «Minɛ́n ka lòn khoomu ho dĩ́míɲá nùpua tĩ́ahṹ. Ho lóhó na son le ɓúee wán wé dĩ̀n dɛnkhɛɛn.  
\v 15 Ɓa máa wé dé fĩ̀ntã́ní à ɓún yi làa láahó. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen kɛń mu khoomu yi.\fig Fĩ̀ntã́ní|src="hk00152b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Matiye 5:15" \fig* 
\v 16 Minɛ́n mún ko mi kɛń lòn khoomu ɓa nùpua yahó, bèra a na ká ɓa mɔn mu bè-tentewà na mi wee wé, à ɓa ɓùaaní mìn Maá na wi ho wáayi. 
\s1 O Yeesu kàránna ɓa nùpua ho làndá bìo dã́ní yi 
\p  
\v 17 «Mi yí leéka le ĩ ɓuara á wà ɓueé ɓúe o *Mɔyiize làndá lè ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà kàránló ɲúhṹ dɛ́. Ɓùeé. Ĩ wà ɓueé tií mu ɲii lé bìo.  
\v 18 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hàrí ho wáayi lè ho tá à mía kaka, á ho làndá ɓàn bín-za na khúekhúe á máa fá ho ɲii, fúaa mu bìo ɓúenɓúen véró.  
\v 19 Lé bṹn nɔn ká yìa wó khon hã làndáwá mu ɓàn dà-za ɓúi dã́ní yi, á wee kàrán ɓa nùpua le ɓa wé wé làa bṹn, wón ɓànso khíi kɛń cĩ́inú ho wáayi bɛ́ɛnì yi. Ká yìa ɓɛ̀n wee tà bè ho làndá yi, á wee kàrán ɓa nùpua le ɓa wé wé làa bṹn wón ɓànso khíi wé o nì-beenì ho wáayi bá-zàmu yi.  
\v 20 Le ĩ bío mu na mia: Ká mi yí máa bè bìo le Dónbeenì le mi wé yi á yí po ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa *Farizĩɛwa, á mi máa dàń máa kɛń ho wáayi bá-zàmu yi. 
\s1 Ho hɛ́ɛrà kɛńló minɛ́n lè ɓa nùpua na ká pã̀ahṹ bìo 
\p  
\v 21 «Mi ɲá à ɓa bía bìo kà nɔn wàn ɓùaawa yi: ‹Yí ɓúe nùpue.›\f + \fr 5:21 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.13; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 5.17\f* Yìa wó nì-ɓúe á ɓànso ɓa à ɓua á à varáa le cítíi fĩ̀iníi.  
\v 22 Ká ĩnɛ́n màhã́ à bío á à na mia: Yìa sĩi cã̀ mín za yi, wón ɓa à ɓua á à varáa le cítíi fĩ̀iníi. Yìa bía le mín za lée bɔ̃́nbú, wón ɓànso á ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà ko ɓa cítí. Á yìa bía le mín za lé o khéero, wón ɓànso ko ò o dé le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ yi.  
\v 23 «Ká fo wà ɓueé wé mu hãmu á à na le Dónbeenì yi mu hãmu cĩ̀íníi lahó yi, ká ũ hácírí ɓuara le fo wó khon lè mi ninza ó o sĩi wee cĩ̀ foǹ,  
\v 24 à ũ bàrá ũ hãmu mu hãmu cĩ̀íníi lahó yi, ká ũ lɛ́n va a cɔ̃́n à mi vaá véení mu. Ká bṹn wó vó, à ũ màhã́ ɓuee wé ũ hãmu à na le Dónbeenì yi. 
\p  
\v 25 «O ɓúi lá le fo wó khon làa mí síi, ó o von fo le cítíi fĩ̀iníi, à ũnɛ́n na wó khon à fèn wé le ɲii dà-kéní làa wo ho wɔ̃hṹ wán ká mi dĩǹ yí vaá dɔ̃n. Ká bṹn mía á wón vaá dé fo o cítí-fĩ̀ níi yi, á wón ɓɛ̀n á à yèrèmá khíi dé fo o paro níi yi o ò dé ho kàsó yi.  
\v 26 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Ho kàsó mu á fo máa lé yi hùúu, ká ũ yí wã́ le wárí na á fo ko à ũ na ɓúenɓúen á yí tiíra ɲii. 
\s1 Mi yí le mi sĩa vá nùpue ɓàn hã́a yi 
\r (Matiye 18.8-9; Maaki 9.43, 47-48) 
\p  
\v 27 «Mi ɲá à ɓa bía bìo kà: ‹Yí wé hã́-fé tàá bá-fé.›\f + \fr 5:27 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.14; Làndá zéeníló (Deutéronome) vũahṹ 5.18\f* 
\v 28 Ká ĩnɛ́n màhã́ à bío bìo kà á à na mia: Yìa lora mín za ɓàn hã́a á sĩi vá a yi, se ɓànso fó a vó mí yilera yi.  
\v 29 Ká mu lé ũ nín-tĩánì yère wee dé fo mu bè-kohó wéró yi, à ũ còkon le lèe día. Mu sṹaaní à ũ sãnía bìo ɓúi yí kɛń bĩ́n, á po bìo hã ɲii sú à ɓa lèera dó le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí lùe yi.  
\v 30 Ká mu lé ũ nín-tĩánì níi wee dé fo mu bè-kohó wéró yi, à ũ kúii le lèe día. Mu sṹaaní à ũ sãnía bìo ɓúi yí kɛń bĩ́n á po bìo hã ɲii sú á fo ò zoráa le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí lùe yi. 
\s1 O ɓúi yí dĩ̀ndĩ̀n ɲa mín hã́a 
\r (Matiye 19.7-9; Maaki 10.11-12; Luki 16.18) 
\p  
\v 31 «Mu túara: ‹Yìa le mí ì ɲa mín hã́a, á ɓànso ko ò o wé mu yaamu fáaró vũahṹ à na a yi.›\f + \fr 5:31 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 24.1\f* 
\v 32 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío mu na mia: Báa na día mín hã́a, à ɓàn hã́a mu ɲɔn yí fó báa, ká a wà vaá yan bá-veere, se lé ɓàn báa mu dó a ho bá-fénló yi. Á yìa mún fó a hã́a na ɓàn báa día wo á yan, wón mún lé o hã́-fé. 
\s1 Mi wé yí báa bìo hùúu 
\p  
\v 33 «Mi mún ɲá à ɓa bía nɔn wàn ɓùaawa yi: ‹Bìo fo báa le Dónbeenì yahó le fo ò wé à ũ yí khíní yi. Wé mu.›\f + \fr 5:33 \ft Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.12; Mìló vũahṹ (Nombres) 20.3; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 23.22-24\f* 
\v 34 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío mu na mia: Mi yí báa hùúu. Mi yí báa lè ho wáayi, lé bìo á bĩ́n lé le *Dónbeenì bɛ́ɛnì lùe.  
\v 35 Mi yí báa lè ho tá, lé bìo á hón lé le Dónbeenì zení bèeníi. Mi yí báa lè ho Zeruzalɛɛmu, lé bìo á hón lé ɓa bá-zàwa bɛ́ɛ lóhó.  
\v 36 Yàá mún pá yí báa lè ũ ɲúhṹ, lé bìo le ɲún-vãní dà-kéní mí dòn ɓàn cemu lè le ɓàn bímú á fo yí dà máa wé.  
\v 37 Mi wé le ũuu, à mi dĩ̀n bṹn wán. Ká mi le ɓùeé, à mi dĩ̀n bṹn wán. Ká bìo mi wee bĩní báa à bè mu wán bṹn wee lé o *Satãni yi. 
\s1 Mi wé yí dì yúaa mín wán 
\r (Luki 6.29-30) 
\p  
\v 38 «Mi ɲá à ɓa bía: ‹Ká yìa fía mí ninza yère á ɓa mún ǹ fío ɓànso yère. Yìa kéra mí ninza ɲin-kéza á ɓa mún kén ɓànso ɲin-kéza.›\f + \fr 5:38 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 21.24; Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 24.20; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 19.21\f* 
\v 39 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío na mia le ká a nì-sũmúi wi ò o wé mu bè-kora làa mia, à mi día le o wé. Hen ká a ɓúi dó ũ nín-tĩánì sáahó yi, ũ ɲì mu yi ká ũ yèrèmá hìa so dá a yi.  
\v 40 Hen ká a ɓúi le mí ì cítí làa fo á à féráa ũ báká, ũ bè ũ kánɓun ho wán na a yi.  
\v 41 Ká ho pànká ton-sá ɓúi kĩ̀kã́a foǹ le ũ sè bìo ɓúi à varákaráa ho kilomɛɛtere dà-kéní, à ũ sè mu à varákaráa hã kilomɛɛterewa bìo ɲun làa wo.  
\v 42 Yìa fìora bìo ũ cɔ̃́n, à ũ na mu wo yi. Yìa le mí ì ke bìo ũ cɔ̃́n à ũ yí pĩ́. 
\s1 Mi wé wań mi zúkúsa 
\r (Luki 6.27-28, 32-36) 
\p  
\v 43 «Mi ɲá à ɓa bía: ‹Fo ko à ũ wań mí ninza ká ũ ɲin ũ zúkúso.›  
\v 44 Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón wee bío mu na mia: Mi wań mi zúkúsa. Mi wé fìo na bìa wee beé mi lò yi,  
\v 45 lé bṹn á à zéení le mi lé mìn Maá na wi ho wáayi zàwa. Orɛ́n lé yìa wee wé à le wii hà ɓa nì-sũmáa lè ɓa nì-tentewà wán. O wee wé à ho viohó tè bìa térénna làa bìa yí térénna cɔ̃́n.  
\v 46 Ká bìa wa mia lé bán mí dòn á mi wa, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí cũ̀nú mu mɔ́n le? Hàrí ɓa *lànpó féwá wee wé kà síi.  
\v 47 Ká mìn zàwa lè mìn hĩ́nni lé bán mí dòn mi wee tɛ̀ɛní yi, se mi so pá yú bìo wó lé? Hàrí bìa yí zũ le Dónbeenì wee wé kà síi.  
\v 48 Mi wé ɓa nùpua na ɲii tun làa bìo á mìn Maá na wi ho wáayi tentemu ɲii tunnáa bìo síi.» 
\c 6  
\s1 O Yeesu kàránló na ó o nɔn mu hãmu wéró dã́ní yi 
\p  
\v 1 «Héyìi! Hen ká mi wé le mi ì wé bìo le Dónbeenì làndá bò, à mi yí wé mu le ɓa nùpua mi. Ká mi wó mu ɓa mɔn, á mi máa yí cũ̀nú mìn Maá na wi ho wáayi cɔ̃́n.  
\v 2 Hen ká fo wé le fo ò hã mu bìo lè ɓa nì-khenia, à ũ yí yényéní mu le ɓa nùpua ɲí làa bìo ɓa nì-khàwa wee wéráa mu ho kàránló zĩní lè hã ɓonfúaa yi bìo síi. Ɓa wee wé mu à cà lè le yèni. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bánsowa so yú mí cũ̀nú vó.  
\v 3 Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n, fo wé le fo o hã mu bìo lè ɓa nì-khenia, à ũ yí le hàrí mìn bɔ̃́nlo binbirì à zũń dɛ̀ɛ ɓúi mu yi.  
\v 4 Le mu hãmu mu à wé bìo na sànkaa wó. Á mìn Maá na wee mi mu bìo na sànkaa á à na mu cũ̀nú foǹ. 
\s1 O Yeesu kàránló na ó o nɔn ho fìoró lè le ɲii lìró dã́ní yi 
\r (Luki 11.2-4) 
\p  
\v 5 «Hen ká mi wé wee fìo, à mi yí wé lè ɓa nì-khàwa bìo síi. Bán wee wé dĩ̀n ho kàránló zĩní làa hen na hã wãna fò mín yi à wéráa mí fìoró, bèra a na à ɓa nùpua ɓúenɓúen wé mi ɓa. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ɓa yú mi cũ̀nú vó.  
\v 6 Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n wé le fo o fìo, à ũ yòo zo ũ zĩi à pe ho zũaɲii, à ũ fìo mìn Maá Dónbeenì yi. Le làa fo páanía zoó wi bĩ́n. Á lerɛ́n na zũ bìo fo zoó wee wé á à na mu cũ̀nú foǹ. 
\p  
\v 7 «Hen ká mi wé wee fìo, à mi yí dĩ̀n la hã minka bíoní yi làa bìo á bìa yí zũ le Dónbeenì wee wéráa mu. Ɓa wee leéka le ká mí yí bía cɛ̀rɛ̀ɛ á le Dónbeenì máa ɲí mí cɔ̃́n.  
\v 8 Mi yí wé bìo ɓa wee wé ɓàn síi, lé bìo á mìn Maá Dónbeenì á fèra zũ bìo mi màkóo wi yi vó, ká mi dĩǹ yí fìora. 
\p  
\v 9 «Mi wé wee fìo, à mi fìo kà síi: 
\q1 Wàn Maá na wi ho wáayi, 
\q1 wé à ɓa nùpua zũń le fo lé le Dónbeenì na ɓàn síi mía. 
\q1  
\v 10 Dí ũ bɛ́ɛnì hã lùa ɓúenɓúen yi. 
\q1 Le ũ sĩi bìo wé ho tá wán làa bìo mu wee wéráa ho wáayi bìo síi. 
\q1  
\v 11 Hã wɛn lè mu bè-dínii na ko làa wɛn ho zuia. 
\q1  
\v 12 Sɛ́n wa bè-kora día, làa bìo á warɛ́n mún wee tà sɛ́n día à na bìa wó khon làa wɛn yi. 
\q1  
\v 13 Pa wɛn bìo wee khà wɛn dé mu bè-kohó wéró yi bìo yi. Kã̀ní wɛn o *Satãni níi yi. 
\q1 [Le bɛ́ɛnì, lè ho dàńló, lè ho cùkú bìo sã̀ foǹ fɛ́ɛɛ. *Amiina.] 
\p  
\v 14 «Ká bìa wó khon làa mia bìo á mi wee tà sɛ́n día, á mìn Maá na wi ho wáayi mún wé è sɛ́n mi bè-kora á à día.  
\v 15 Ká mi yí máa tà sɛ́n día na ɓa yi, á mìn Maá na wi ho wáayi mún máa wé è sɛ́n mi bè-kora máa día. 
\p  
\v 16 «Hen ká mi wé lù mi ɲiní, à mi yí sè mi yara làa bìo á ɓa nì-khàwa wee wé wéráa mu. Ɓa wee wé sè mí yara à ɓa nùpua ɓúenɓúen zũń le ɓa lù mí ɲiní. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ɓa yú mí cũ̀nú vó.  
\v 17 Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n wé le fo ò lì ũ ɲii à ũ sɛɛ ũ yahó, à wíoka ũ ɲúhṹ sese,  
\v 18 bèra a na à ɓa nùpua yí zũń le fo lù ũ ɲii. Mìn Maá Dónbeenì mí dòn na wi le lùe na sànkaa yi á mɔn bìo fo sànkaa wó. Orɛ́n lé yìa á à na ho cũ̀nú foǹ.» 
\s1 Ho nàfòró binbirì bìo 
\r (Luki 12.33-36) 
\p  
\v 19 «Mi yí sá ho nàfòró ká lè miten ho dĩ́míɲá yi. Ɓa sũnɓowa lè ɓa làkàbṹaawa wi bĩ́n á à yáa ho. Ɓa kɔ̃̀nlowà wee wé háaka hã wonna ká ɓa zoo ɲuaa ho.  
\v 20 Ho wáayi lé bĩ́n á mi sá ho nàfòró binbirì bàrá yi à ká lè miten. Bĩ́n á sũnɓowa tàá làkàbṹaawa máa yí ho máa yáa. Kɔ̃̀nlowà mún yí dà máa yòó háa woohṹ bĩ́n á máa ɲuaa bìo.  
\v 21 Mu bon, hen na á ũ nàfòró wi yi lé bĩ́n á ũ sĩi ɓúenɓúen á à dé yi. 
\p  
\v 22 «O nùpue yìo lé o sãnía fĩ̀ntã́ní. Ká ũ yìo se, á ũ sãnía ɓúenɓúen á à kɛń mu khoomu yi.  
\v 23 Ká ũ yìo yí se, á ũ sãnía ɓúenɓúen á à kɛń le tíbírí yi. Hen ká mu khoomu na wi foǹ hĩ́a yèrèmáa wó le tíbírí, à ũ loń bìo le tíbírí mu á à kɛńnáa cícící.» 
\r (Luki 16.13) 
\p  
\v 24 «Nìi woon yí dà máa sá máa na ɲúnása nùwã ɲun yi. O ò ɲin o nì-kéní ká a wań yìa so. O wé è ɲí o nì-kéní bíonì, ká yìa so ó o máa kɔ̃̀nbi. Mi yí dà máa sá máa na le Dónbeenì yi ká mi mún pá henía le wárí càró bìo.» 
\s1 Mi dé mi sĩa le Dónbeenì yi 
\r (Luki 12.22-31) 
\p  
\v 25 «Lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa bìo kà á à na mia: Mi wé yí yáa mi yilera mi mukãnì bìo yi, le mi ì yí mu bè-dínii lè mu bè-ɲunii wen, tàá mi sãnía bìo yi, le mi ì yí hã sĩ̀-zĩ́nia wen á à zĩ́. Le mukãnì bìo po mu bè-dínii, á hã sãnía bìo po hã sĩ̀-zĩ́nia, mu so yí bon le?  
\v 26 Mi loń ɓa ɲínzàwa. Ɓa yí máa dì bìo á mún yí máa lá dĩ́nló. Ɓa náa mía, ká mìn Maá na wi ho wáayi màhã́ pá wee díiní ɓa. Á minɛ́n so bìo ɲúhṹ yí wi yí po ɓa ɲínzàwa le?  
\v 27 Minɛ́n tĩ́ahṹ á yìa dà mí mukãnì wizooní á à dé wán cĩ́inú mí yilera yáaró bìo yi so wi le? 
\p  
\v 28 «Á mi yilera yáaró hã sĩ̀-zĩ́nia bìo yi so ɲúhṹ wi le? Mi loń le pũ̀iílè. Le yí máa sá dɛ̀ɛ, á mún yí máa tĩ́ sĩ̀a.  
\v 29 Le ĩ bío mu na mia: Hàrí o *Salomɔn lè mí cùkú ɓúenɓúen ká wón pá yí zã́ sĩ̀a na se yú lerɛ́n ɓúi yi.  
\v 30 Ká le Dónbeenì wee donkhueé le ɲíní kà síi, dìo wé kɛń ho zuia ká ho yìró à ɓa cĩ̀í le, à sɔ̃̀nkú minɛ́n á le è wé kaka máa zĩ́iní. Mi sĩadéró le Dónbeenì yi ɓɛ̀ntĩ́n fòora. 
\p  
\v 31 «Àwa, á mi wé yí yáa mi yilera à dĩ̀n bío le lée webio mi ì dí tàá lée webio mi ì ɲu, tàá le mi ì yí hã sĩ̀a wen á à zĩ́.  
\v 32 Mu bon, bìa yí zũ le Dónbeenì ɓúenɓúen wee dĩ̀n cà bṹn fɛ́ɛɛ, ká minɛ́n mìn Maá na wi ho wáayi wón zũ bìo ko làa mia.  
\v 33 Mi le mi yara sĩ́ le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo làa bìo térénna le cɔ̃́n, á bìo ká ɓúenɓúen á le Dónbeenì á à na mia.  
\v 34 Mi cén yí yáa mi hácírí ho yìró bìo yi. Lé ho yìró bìo wi lè mi wɔ̃hṹ. Hã wizooní lè mí dà-kéní kéní bè-wénia á à kã́ɲa hã.» 
\c 7  
\s1 Mi wé yí cítí nùpue à síiní ɲúhṹ 
\r (Luki 6.37-38, 41-42) 
\p  
\v 1 «Mi wé yí cítí nùpue à síiní ɲúhṹ, á le Dónbeenì mún máa cítíi mia á máa síinía ɲúná.  
\v 2 Lé bìo á bìo mi wee síiní lè ɓa nùpua ɲúná, lé bṹn ɓàn síi le Dónbeenì khíi síinínáa mi ɲúná. Le wĩ̀ló dɛ̀ɛ na á mi wee mɔ̀nzã́ lè mu bìo, lé dén ɓàn síi á le Dónbeenì á à mɔ̀nzã́ lè mí bìo.  
\v 3 Le zóore na wi ũ yère yi á fo yí zũ bìo, à le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi á fo màhã́ mɔn wee zéení.  
\v 4 Fo dà à wé kaka à bío le mi ninza día le ũ lén le zàn-dɛ̀ɛ na wi o yère yi, ká le zóore na wi ũnɛ́n yère yi á fo yí zũ bìo le?  
\v 5 Yí mɔn á ũten na le! Le zóore na wi ũ yère yi lé dìo á ũ ko à ũ lén vé, á ũ yìo màhã́ à mi wéréwéré á à dàń ǹ lénnáa le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi. 
\p  
\v 6 «Mi yí lá mu bìo na bìo sã̀ le Dónbeenì yi à na ɓa booní yi. Ɲún-sĩ, á ɓa dà à yèrèmá à cũ̀aaka mia. Mi mún yí kúia ho lóró na yàwá here ɓa nɔ̀nbùɛɛní tá le ɓa yonka.» 
\s1 Mi wé cà mu bìo le Dónbeenì cɔ̃́n 
\r (Luki 11.9-13) 
\p  
\v 7 «Mi wé fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è hã mia. Mi wé cànka mu bìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á mi ì yí. Mi wé ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho mi ì zo.  
\v 8 Lé bìo á yìa wee fìo á le è hã, yìa wee cà bìo le cɔ̃́n, ó ò yí mu, yìa wee ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho ó ò zo. 
\p  
\v 9 «Minɛ́n tĩ́ahṹ ó o ɓúi za fìora ho búurú o cɔ̃́n, ó o so ò na huee wo yi le?  
\v 10 Tàá ká a fìora a ceza o cɔ̃́n ó o so na háa wo yi?  
\v 11 Àwa, á bìo minɛ́n na yí seka á zũ bìo se naló mi zàwa yi, à sɔ̃̀nkú mìn Maá na wi ho wáayi á à wé kaka máa nanáa mu bè-tentewà bìa wee fìo mu o cɔ̃́n yi? 
\p  
\v 12 «Bìo mi wi à ɓa nì-vio wé na mia ɓúenɓúen à mi mún wé mu ɓàn síi na ɓa yi. Bṹn lé bìo ó o Mɔyiize làndá lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà zéenía.» 
\s1 Mi bánbá à mi cà le mukãnì na máa vé 
\r (Luki 13.24) 
\p  
\v 13 «Mi zo lè ho zũaɲii na fĩ́nía. Lé bìo á hìa ɓùaa wɔ̃hṹ bèró sĩ, ká ɓa nùpua na màhã́ wee bè ho á à hí mu húmú binbirì. Bìa wee bè ho á boo.  
\v 14 Ho zũaɲii na fĩ́nía hón wɔ̃hṹ bèró do, ká bìa màhã́ wee bè ho á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. Bìa wee bè ho á yí tà yí boo sese.» 
\s1 Ba ɲi-cúa fɛɛrowà na bìo yí bon wee zũń kaka? 
\r (Luki 6.43-44) 
\p  
\v 15 «Bìa le mí lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ká mu yí bon, á mi pa miten bìo yi. Ɓa wee wayií miten lòn pia bìo síi, ká ɓa yiwa yí se lòn dakhĩ́nkhĩ́nwa.  
\v 16 Mi ì zũń ɓa bìo ɓa wárá yi. Ɲia máa wé khé kíkahó wán. Á lunkúnsòró mún máa wé fáa ɓódíohó wán.  
\v 17 Le vĩ̀ndɛ̀ɛ na se wee wé ha hã bia na se. Á le vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí se wee wé ha hã bia na yí se.  
\v 18 Le vĩ̀ndɛ̀ɛ na se máa wé ha bia na yí se, á le vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí se máa we ha bia na se.  
\v 19 Vĩ̀ndɛ̀ɛ lée vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí máa ha hã bia na se, dén ǹ kúii á à sía à kúee mín wán á à cĩ̀í.  
\v 20 Lé kà síi á mi ì zũńnáa bìa le mí lé ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà à ɓa yí nɔn ɓa, hã wárá na ɓa wee wé yi.» 
\r (Luki 13.25-27) 
\p  
\v 21 «Bìa ɓúenɓúen na wee ve mi le ‹Ɲúhṹso! Ɲúhṹso!› yínɔń bìa khíi kɛń le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi. Bìa wee wé wàn Maá na wi ho wáayi sĩi bìo lé bán khíi kɛń mu yi.  
\v 22 Le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ á à bío ò na miì: ‹Ɲúhṹso, wa buera le Dónbeenì bíonì, á ɲɔn ɓa cĩ́náwa léra ɓa nùpua yi, á wó mu yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ lè ũ yèni.›  
\v 23 Á ĩ wã́a à bío ò na ɓa yi: Ĩ yí zũ mia hùúu. Mi vá lé ĩ nìsã́ní, bè-kora wérowà yɛ́n.» 
\s1 Hã zĩní bìo ɲun wàhiire 
\r (Luki 6.47-49) 
\p  
\v 24 «Àwa. Nùpue lée nùpue na wee ɲí ĩ bíoní à bè hã yi wón ɓànso bìo ɓonmín làa nùpue na hácírí wi, á son mí zĩi ho ɓúaahó wán.  
\v 25 Ho viohó ɓueé tò, á hã bònnáa sú cáa, á ho pinpiró và lè mí pànká le zĩi mu wán à le yí tò, lé bìo le ɲúhṹ fárá ho ɓúaahó wán.  
\v 26 Ká nùpue lée nùpue na wee ɲí ĩ bíoní, ò o yí máa bè hã yi, wón ɓànso bìo ɓonmín là a nùpue na lé o bɔ̃́nbú, á son mí zĩi le hɔ̃̀nlè wán.  
\v 27 Ho viohó ɓueé tò, á hã bònnáa sú cáa, á ho pinpiró và lè mí pànká le zĩi mu wán, á le tò pùpɛ̀.» 
\p  
\v 28 Bìo ó o Yeesu bía vó, á ɓa zã̀amáa wó coon làa sòobɛ́ɛ bìo ó o wee kàrán lè ɓa nùpua bìo yi.  
\v 29 Lé bìo ó o yí kàránna ɓa nùpua lè ho *làndá bìo zéenílowa bìo síi. Orɛ́n wó mu lè ho pànká na le Dónbeenì nɔn wo yi. 
\c 8  
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a ɓùeré ɓúi 
\r (Maaki 1.40-45; Luki 5.12-16) 
\p  
\v 1 O Yeesu yòó ló le ɓúee wán lion, á ɓa zã̀amá-kúii bò a yi.  
\v 2 Ó o *ɓùeré ɓúi vá ɓueé ɓó a yi, á lií fárá mí nɔnkóɲúná wán o yahó, ò o bía: «Ɲúhṹso, fo dà à wɛɛ́ mi ká fo tà.»  
\v 3 Ó o Yeesu lií bò mi níi o wán ò o bía nɔn wo yi: «Ĩ tà mu, wã́a wa.» Mí lahó yi, ó o nìi dɛ̀ɛnía wan.  
\v 4 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìo wó foǹ á ũ yí bío le nùpue ɲí. Ká ũ màhã́ vaa zéení ũten lè le *Dónbeenì yankaro. À ũ mún wé mu hãmu bìo na ó o *Mɔyiize bò le ɓa wé wé mu dã́ní yi, à ɓa ɓúenɓúen zũń ká ũ wan bìo bon.» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra ɓa dásíwá ɲúhṹso ton-sá 
\r (Luki 7.1-10) 
\p  
\v 5 Bìo ó o Yeesu vaá wee zo ho *Kapɛɛnayuumu lóhó yi, á ho Oroomu dásíwá ɲúhṹso ɓúi vá ɓueé ɓó a yi, á fìora a le o séení mí.  
\v 6 O bía: «Ɲúhṹso, ĩ ton-sá dũmaná le zĩi yi. O lé o mùamúa, á lò wee be dàkhĩína.»  
\v 7 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ ɓueé wɛɛ́ wo.»  
\v 8 Á ɓa dásíwá ɲúhṹso bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, ũ ɓuenló ĩ zĩi lée bìo na á ĩ yí koráa. Na le ɲii mí dòn, á ĩ ton-sá pá à wa.  
\v 9 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre ɲúnása wi á ĩ wee bè bíoní yi. Á ĩnɛ́n mún wi ɓa ɓúi ɲúhṹ wán, á bán mún wee ɲí ĩ cɔ̃́n. Ĩ le yìa va hen à wón va bĩ́n. Ĩ le o ɓúi ɓuen ò o dɛ̀ɛní ɓuen. Ĩ le ĩ ton-sá wé bìo na, ò o dɛ̀ɛní wé mu mí lahó yi.» 
\p  
\v 10 Bìo ó o Yeesu ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o wó coon, ò o bía nɔn bìa bò a yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O *Isirayɛɛle nìpomu ɓúenɓúen yi á ĩ dĩǹ yí fò mín làa nùpue na sĩidéró miì yú yìa kà yi.  
\v 11 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ khíi lé lè le wii hɛ̀ɛníi lè le tèeníi, á ɓueé kɛɛní ká ɓa à dí ho sã́nú le *Dónbeenì bɛ́ɛnì díiníi là a *Abarahaamu, là a *Izaaki, là a *Zakoobu.  
\v 12 Ká bìa lá ko à ɓa níní kɛń le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi, bán ɓa à ɲa lée kúia ho khũuhũ le tíbírí yi, á ɓa lée wá á yiwa à vá bĩ́n.» 
\p  
\v 13 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa dásíwá ɲúhṹso yi: «Lɛ́n khíɓo, bìo fo fìora á à wé, lé bìo fo dó ũ sĩi miì.» Lé hón pɔ̃̀n-kéní so yi, á ɓa dásíwá ɲúhṹso ton-sá á wan yi. 
\s1 O Piɛre ɓàn hio hã́a lè ɓa vánvárowà ɓúi wɛɛ́ró bìo 
\r (Maaki 1.29-34; Luki 4.38-41) 
\p  
\v 14 O Yeesu van o Piɛre zĩi. O vaá yú a Piɛre mu ɓàn hio hã́a le dãmu dɛ̀ɛ yi à le tɛ̀ɛnì wee zɛ̀ɛ́ wo.  
\v 15 Ó o Yeesu ɓuan o níi yi á le tɛ̀ɛnì khĩína. Ó o hã́a mu dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn nɔn ho dĩ́nló wo yi.  
\v 16 Ho tá yuuní, á ɓa ɓuan ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ na ɓa cĩ́náwa wi yi á ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n, ó o wee bío à ɲa ɓa cĩ́náwa lén ɓa yi. O mún wɛɛ́ra ɓa vánvárowà ɓúenɓúen na ɓa ɓuan ɓuararáa o cɔ̃́n.  
\v 17 O wó mu bèra a na à le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bìo na ó o bía à wé: «O lá wa lònbee. O fó wa vã́mú bò mí wán.»\f + \fr 8:17 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 53.4\f* 
\s1 Ɓa nùpua nùwã ɲun ɓúi na wi ɓa bè là a Yeesu bìo 
\r (Luki 9.57-62) 
\p  
\v 18 O Yeesu mɔn ɓa zã̀amáa na kĩ́nía wo yi, ó o nɔn le ɲii mí nì-kenínia yi le ɓa le mí khí lè ho vũ-beenì mɔ́n.  
\v 19 Á ho làndá bìo zéenílo ɓúi ɓueé ɓó a yi, á bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, ĩ ì bè foǹ á à varáa hã lùa ɓúenɓúen na á ũ wee va yi.»  
\v 20 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ɓa cawanwà yú hã kãna wee zo. Á ɓa ɲínzàwa mún yú mí lɛnna. Ká a *Nùpue Za wón màhã́ yí yú ho lahó na ó o dà à vũń yi.»  
\v 21 Ó o nì-kenínia nì-kéní ɓúi bía nɔn wo yi: «Ĩ ì bè foǹ. Ká ũ màhã́ día le ĩ vaa nùu wàn maá vé.»  
\v 22 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día le ɓa nì-hía à nùu mí nì-hía, ká ũnɛ́n ɓuee bè miì.» 
\s1 O Yeesu dĩ̀nía ho pinpi-beenì 
\r (Maaki 4.35-41; Luki 8.22-25) 
\p  
\v 23 O Yeesu yòó zon ho woohṹ lè mí nì-kenínia á ɓa wà.  
\v 24 Cúa-yɛn à ho pinpi-beenì wee và ho vũ-beenì wán á wee yànbónka mu ɲumu kúee ho woohṹ yi fúaa ho wi ho lí. Mu wee wé ká a Yeesu dũma.\fig O Yeesu dĩ̀nía ho pinpiró|src="CN01707B.TIF" size="span" copy="David C. Cook" ref="Matiye 8:24" \fig* 
\v 25 Ó o nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi, á sĩ̀nía wo, à ɓa bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, wa à hí. Kã̀ní wɛn.»  
\v 26 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Lée webio nɔn á mi zã́nanáa? Mi sĩ̀a déró miì ɓɛ̀ntĩ́n fòora.» 
\p Ò o wã́a lií hĩ́nɔn, á yòó nàmakaa ho pinpiró lè mu ɲumu na wee yànbónka yi, á mu wó tɛ́tɛ́tɛ́.  
\v 27 Ɓa ɓúenɓúen á mu wó coon, á ɓa wee bío mín yi: «Páa! O nùpue mu lé o yɛ́n síi kà? Hàrí ho pinpiró lè mu ɲumu ó o bíaráa, á mu pá bò a bíonì yi.» 
\s1 Ɓa nùpua nùwã ɲun cĩ́náwa ɲa lénló bìo 
\r (Maaki 5.1-20; Luki 8.26-39) 
\p  
\v 28 Bìo ó o Yeesu khíi dɔ̃n ho Kadaraa kɔ̃hṹ yi, á nùpua nùwã ɲun ɓúi ló ɓa nì-hía nùuníi wee sĩ́ a yahó. Ɓa nùpua mu ɓa cĩ́náwa wi yi á ɓa zã́níi wi fúaa nìi woon yí máa khà miten à lá ho wɔ̃hṹ mu.  
\v 29 Bìo ɓa mɔn o Yeesu á ɓa wee bío kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Dónbeenì Za, lée webio fo lon làa wɛn. Fo ɓuara wà ɓueé beé wa lò ká mu pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n le?» 
\p  
\v 30 Mu wee wé à nɔ̀nbùɛ-ɓoohṹ ɓúi khɛ̀ra vaá wee dí.  
\v 31 Á ɓa cĩ́náwa mu yankaa o Yeesu kà síi: «Hen ká ũ wi ũ ɲa wɛn, ũ wã́a bío le wa vaa zo ho nɔ̀nbùɛ-ɓoohṹ na kà yi.»  
\v 32 Ó o Yeesu le ɓa vaa zo. À ɓa cĩ́náwa mu ló ɓa nùpua nùwã ɲun mu yi á vaá zon ɓa nɔ̀nbùɛɛní yi. Á ɓa ɓúenɓúen yòó lùwa le ɓúee wán á kùenkaa lií zon ho vũ-beenì yi á húrun. 
\p  
\v 33 Á bìa lá wee pa ɓa á lùwá lion ho lóhó, á lií lá bìo wó ɓúenɓúen á fɛɛra, sɔ̃̀nkú bìo wó ɓa nùpua nùwã ɲun na ɓa cĩ́náwa lá wi yi.  
\v 34 Á ho lóhó nùpua ɓúenɓúen ló wà lée sĩ́ a Yeesu yahó. Bìo ɓa lée yú a, á ɓa yanka wo le o sábéré ò o lé mín kɔ̃hṹ yi à lɛ́n. 
\c 9  
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a nìi ɓúi na sãnía húrun 
\r (Maaki 2.1-12; Luki 5.17-26) 
\p  
\v 1 O Yeesu yòó zon ho woohṹ á yèrèmáa kã́a ho vũ-beenì á khú mí lóhó.\f + \fr 9:1 \ft O Yeesu ɓàn lóhó na ó o Matiye bía bìo hen lé ho Kapɛɛnayuumu. Mi loń Matiye vũahṹ 4.13\f* 
\v 2 Á ɓa ɓuan o mùamúa ɓúi lè mí dãmu dɛ̀ɛ á ɓuararáa o cɔ̃́n. Bìo ó o Yeesu mɔn bìo ɓa dóráa mí sĩa wo yi, ó o bía nɔn o nìi mu yi: «Wàn bɔ̃́nlo, hení ũ sĩi, ũ bè-kora sɛ́ra día.»  
\v 3 Á ho *làndá bìo zéenílowa nùwã yɛn ɓúi wee bío mín yi: «O nìi na kà wee màní míten lè le Dónbeenì.»  
\v 4 Ó o Yeesu zũna ɓa yilera ó o bía nɔn ɓa yi: «Lée webio nɔn á hã yile-kora wiráa mia.  
\v 5 Lé mu yɛ́n bíoró wayi? Lé à bío le o bè-kora sɛ́ra día lée, tàá lé à bío le o hĩ́ní varáka?  
\v 6 Ká ĩ màhã́ wi mi zũń le o *Nùpue Za yú ho pànká ho tá wán à sɛ́nnáa mu bè-kora día.» Ò o wã́a bía bìo kà nɔn o mùamúa yi: «Lii hĩ́ní, lá ũ dãmu dɛ̀ɛ à ũ khíɓo.»  
\v 7 Ó o nìi mu hĩ́nɔn yòó dĩ̀n, á wà van mí zĩi.  
\v 8 Bìo ɓa zã̀amáa mɔn mu, á ɓa zã́na, á wee khòoní le Dónbeenì ho pànká na kà ɓàn síi na le nɔn ɓa nùpua yi bìo yi. 
\s1 O Yeesu von o Matiye le o bè mí yi 
\r (Maaki 2.13-17; Luki 5.27-32) 
\p  
\v 9 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló hón lahó so yi wà. Bìo ó o wee khĩí, ó o mɔn o nìi ɓúi na ɓa le Matiye ká a kará mí tonló lahó yi, á wee fé ho lànpó. Ó o bía nɔn wo yi: «Hĩ́ní bè miì.» Ó o Matiye lií hĩ́nɔn bò a yi. 
\p  
\v 10 O Matiye von o Yeesu lè ho dĩ́nló mí zĩi. Ho *lànpó féwá lè ɓa nì-kora cɛ̀rɛ̀ɛ wi ho dĩ́nló mu díiníi là a Yeesu lè mí nì-kenínia.  
\v 11 Bìo ɓa *Farizĩɛwa mɔn mu kà, á ɓa bía nɔn o nì-kenínia yi: «Lée webio nɔn á mi nì-kàránlo wee dí lè ho lànpó féwá lè ɓa nì-kora na kà?»  
\v 12 Ó o Yeesu ɲá bìo ɓa bía, ó o bía nɔn ɓa yi: «Héyìi! Minɛ́n! Nùpua na lò hereka so wee wé cà tĩni ɓànso dã́ní le? Ɓùeé. Ɓa vánvárowà lé bìa wee wé cà a dã́ní.  
\v 13 Mi lɛ́n vaa kàrán le Dónbeenì bíonì na kà à zũń kúará: ‹Bìo á ĩ màkóo wi yi lé le yi na se. Ká ɓa bà-kùio na ɓa wee wé lè mu hãmu á ĩ pã́ bìo.›\f + \fr 9:13 \ft Mi loń Ozee vũahṹ 6.6\f* Mi zũń mu sese. Ĩnɛ́n yí ɓuara bìa wee leéka le mí térénna bìo yi dɛ́. Bìa zũ le mí lé ɓa bè-kora wérowà lé bìa á ĩ ɓuara bìo yi.» 
\s1 O Yeesu bía hã ɲiní lìró bìo 
\r (Maaki 2.18-22; Luki 5.33-39) 
\p  
\v 14 O Zãn Batiisi nì-kenínia vá ɓueé ɓó a Yeesu yi à ɓa wee tùa wo yi: «Lée webio nɔn á warɛ́n lè ɓa *Farizĩɛwa wee lì wa ɲiní túntún, ũnɛ́n nì-kenínia yí máa lì mí ɲiní?»  
\v 15 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi wee leéka le bìa ɓa von mu yaamu sã́nú díiníi yara so dà à sè ká a hã́-fĩa ɓàn báa làa ba páanía wi le? Bṹn yí dà máa wé. Ɛ̀ɛ ká pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ó o hã́-fĩa ɓàn báa ɓa à lén ɓa tĩ́ahṹ, bṹn ká ɓa màhã́ wé è lì mí ɲiní.  
\v 16 Nùpue máa lá nín-ké-fĩnle bìo ɓúi máa la làa báká kĩ́nle. Lé bìo ká a wó mu, á le nín-ké-fĩnle á a wíoka a lɛ̀ɛ ho.  
\v 17 Làa bṹn síi, nùpue máa wé kúee *dìvɛ̃́n fĩa sṹmàni-kĩ́a yi. Lé bìo ká a kúaa ho bĩ́n, ká ho hĩ́a wee za, á hã à nàma, á ho dìvɛ̃́n á à kúia, á hã sṹmàniwa mún ǹ yáa. Ho dìvɛ̃́n fĩa ɓa wé kúee hã sṹmàni-fĩa yi. Ká mu wó kà, á mu ɓúenɓúen á à wé se.»\fig Sṹmàni|src="lb00145b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="Matiye 9:17" \fig* 
\s1 Ɓa zúifùwa ya-dí hĩ́nló // là a hã́a ɓúi wɛɛ́ró bìo 
\r (Maaki 5.21-43; Luki 8.40-56) 
\p  
\v 18 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu wee bío lè ɓa nùpua yi, à bṹn ɓa *zúifùwa ya-dí ɓúi ɓueé dɔ̃n, á ɓueé lií ɓúrá a tá ò o bía: «Ĩ hĩ́nló húrun yí míana, ká ũ màhã́ ɓuen ɓuee bè ũ níi o wán o ò vèe.»  
\v 19 Ó o Yeesu lè mí nì-kenínia hĩ́nɔn bò làa wo.  
\v 20 Hón pã̀ahṹ so yi, à bṹn ò o hã́a ɓúi wee mi mí sɛɛró fɛ́ɛɛ á dɔ̃n hã lúlúio pírú ɲun à ho máa fĩ̀, á vá ɓueé ɓó a yi, á zoó tṹaa o dà-zĩ́nii ɲi-kã́ní yi là a mɔ́n.  
\v 21 O wee bío bìo kà mí yi: «Hen ká ĩ dàńna tṹaa o dà-zĩ́nii yi mí dòn, á ĩ ì wa.»  
\v 22 Bìo ó o Yeesu yèrèmáa khíi mɔn wo, ó o bía: «Wàn hĩ́nló, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ. Bìo fo dó ũ sĩi miì, lé bṹn wɛɛ́ra fo.» Ó o hã́a mu dɛ̀ɛnía wan mí lahó yi. 
\p  
\v 23 Bìo ó o Yeesu wã́a vaá dɔ̃n ɓa zúifùwa ya-dí zĩi, ó o wã́a mɔn ɓa sĩ̀-ɓúawá à ɓa wíokaa míten vó o nì-hío nùuló bìo yi, lè ɓa zã̀amáa na wee wá ká ɓa a zúnzúrá.  
\v 24 Ó o bía: «Mi lé lè ho khũuhũ. O hĩ́nzo-za mu yí húrun, o lée yìa na dũma.» Á ɓa wee yáa mí ɲiní yi na a yi.  
\v 25 Bìo ɓa zã̀amáa ló vó, ó o Yeesu yòó zon le zĩi yi, á zoó fù o hĩ́nzo-za níi yi, ó o lií hĩ́nɔn,  
\v 26 á mu ɲá ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi. 
\s1 Ɓa muiiwà là a nìi na o cĩ́ná wi yi wɛɛ́ró bìo 
\p  
\v 27 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló bĩ́n wà. Bìo ó o wee khĩí, á muiiwà nùwã ɲun ɓúi bò a yi ká ɓa a wãamaka: «*Daviide Za, màkárí wɛn.»  
\v 28 Bìo ó o Yeesu vaá dɔ̃n le zĩi, á ɓa muiiwà mu ɓueé ɓó a yi, ó o tùara ɓa yi: «Mi láa mu yi le ĩ dà wee wɛɛ́ mia le?» Á ɓa le: «Ũuu, Ɲúhṹso, fo dà mu.»  
\v 29 Ó o Yeesu wã́a dɔ̃n ɓa yìo, ò o bía: «Le mu wé làa bìo mi láaráa mu yi.»  
\v 30 Á ɓa yìo dɛ̀ɛnía wee mi. Ó o Yeesu henía bìo kà nɔn ɓa yi: «Háyà, nùpue yí ko ò o ɲí bìo wó mia kà.»  
\v 31 Ká bìo ɓa wà, á ɓa wee bío o Yeesu bìo ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi. 
\p  
\v 32 Pã̀ahṹ na á bán wee lɛ́n yi, à bṹn ɓa ɓuan o nìi ɓúi ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n, cĩ́ná ɓúi wi o yi, ó o yí dà máa bío.  
\v 33 Ó o Yeesu ɲɔn o cĩ́ná mu léra, ó o nìi ɲii dɛ̀ɛnía fá á wee bío. Á ɓa zã̀amáa wó coon mu bìo yi, á ɓa wee bío: «Warɛ́n *Isirayɛɛle nìpomu yi á wa dĩǹ yí mɔn bìo kà ɓàn síi hùúu.»  
\v 34 Ká ɓa *Farizĩɛwa bán ɓɛ̀n wee bío: «Mu lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso lé yìa wee na ho dàńló wo yi ò o ɲa lè ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi.» 
\s1 Ɓa zã̀amáa màkárí ɓuan o Yeesu yi 
\p  
\v 35 O Yeesu wee hɛ́ɛ lé hã ló-beera lè hã ló-zàwa yi, á wee kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi. O wee bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente, ká a wɛɛ́ mu vã́mú lè mí sìíwà ɓúenɓúen na tò ɓa nùpua.  
\v 36 Ɓa zã̀amáa na ó o wee mi á màkárí ɓuan wo yi. Lé bìo ó o mɔn à ɓa san, á yilera lùnkaa. Ɓa ka lòn pia na paro mía.  
\v 37 Ó o wã́a bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Ho dĩ́nló bon dĩ̀n cɛ̀rɛ̀ɛ, ká ho lárowà lé bìa yí boo.  
\v 38 Àwa. Á mi fìo o mɔhṹ ɓànso yi le o wíoka na ɓa ton-sáwá le ɓa lá ho.» 
\c 10  
\s1 O Yeesu tonkarowà pírú ɲun yènnáa 
\r (Maaki 3.13-19; Luki 6.12-16) 
\p  
\v 1 O Yeesu hueekaa mí nì-kenínia pírú ɲun á nɔn ho dàńló ɓa yi à ɓa wé ɲa lè ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi à mún wɛɛ́ lè mu vã́mú lè mí sìíwà ɓúenɓúen.  
\v 2 Hĩ̀a kà lé o tonkarowà pírú ɲun yènnáa: O nín-yání tonkaro lé o Simɔn, na ɓa mún có yèni làa Piɛre, lè mín za Ãndere, là a Zaaki lè mín za Zãn na lé o Zebedee zàwa.  
\v 3 À dé o Filiipu là a Baatelemii, o Toma là a lànpó fé Matiye, o Alifee za Zaaki là a Tade,  
\v 4 o Simɔn na lé ɓa Zelootewa\f + \fr 10:4 \ft Ɓa Zelootewa lé ɓa nùpua na fù wee cũii mín sìí bìo hení. Ɓa hĩ́a wee fi lè ɓa Oroomusa lè tíbírí yi.\f* kuure nùpua nì-kéní, là a Zudaa Isikariote na khíi dé o Yeesu mí zúkúsa níi yi. 
\s1 O Yeesu tonkaa mí tonkarowà pírú ɲun 
\r (Maaki 6.7-13; Luki 9.1-6) 
\p  
\v 5 Bán báawa pírú ɲun so lé bìa ó o tonkaa, á henía bìo kà nɔn yi: «Mi yí va hã kãna na á bìa yínɔń ɓa *zúifùwa kará yi, à mún yí zo ho *Samarii kɔ̃hṹ lórá yi.  
\v 6 O *Isirayɛɛle nìpomu na ka lòn pia na vṹnun bán lé bìa mi va cɔ̃́n.  
\v 7 Mi lá ho wɔ̃hṹ wà, à bìo kà lè bìo mi wé bue: Le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á sùaráa.  
\v 8 Mi wɛɛ́ ɓa vánvárowà. Bìa húrun á mi vèení. Ɓa ɓùeréwà à mi wɛɛ́, à ɲa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi. Mi yú mu làa kã́amáa, à mi ɓɛ̀n mún wé na mu làa kã́amáa.  
\v 9 Mi yí lɛ́n làa sã́nú, tàá wárí. Hàrí le wɛ́n-wĩ́níwà à mi yí ɓua.  
\v 10 Mi yí ɓua puure. O ɓúi yí ɓua báká tàá nakãa à séení hĩ̀a ó o zã́. O ɓúi yí ɓua bũ̀in-za. Ĩ bía bṹn lé bìo ó o ton-sá ko lè mí ɲii dĩ́nló.  
\v 11 Mi wé vaá zon lóhó lée lóhó yi, à mi cà yìa á à tà mi ì làa o wán, à kɛɛní wón ɓànso cɔ̃́n fúaa mi léró ho lóhó mu yi.  
\v 12 Mi wé vaá zon zĩi lée zĩi na yi, à mi bío le ho hɛ́ɛrà à kɛń le zĩi mu nùpua wán.  
\v 13 Ká bìa wi le yi á tà mi bìo, á mi hɛ́ɛrà á à kɛń ɓa wán. Ká ɓa pã́ mi bìo, à mi fé mi hɛ́ɛrà tɛ̀ɛníi.  
\v 14 Mi wé vaá zon zĩi, tàá lóhó na yi, ká bìa wi bĩ́n pã́ mi bìo á le mí máa ɲí mi cɔ̃́n, ká mi wee lé bĩ́n, à mi púaa mi zení khṹnkhũnì kúia.\f + \fr 10:14 \ft Hã zení khṹnkhũnì púaa kúiaró lée bìo na ɓa zúifùwa wee wé hón pã̀ahṹ so yi ká ɓa vaá ló ho kã-veere ɓúi yi á bĩnía wà ɓueé zo mìn kɔ̃hṹ. Ká bìo hen kà bṹn lé ɓarɛ́n zúifùwa wee wé mu làa mín, á zéení le le páaníi mía ɓarɛ́n làa bìa pã́ le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo pã̀ahṹ.\f* 
\v 15 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, á hón lóhó so nùpua bìo na khíi sá ɓa yi á à poń bìo sá ho *Sodɔɔmu lè ho Komɔɔre lórása yi.»\f + \fr 10:15 \ft Mi loń Bìo ɲúhṹ ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 18–19\f* 
\s1 O Yeesu bía le lònbee na yòó lua bìo 
\r (Maaki 13.9-13; Luki 21.12-17) 
\p  
\v 16 «Mi ɲí bìo kà: Ĩ wee tonka mia. Mi ka lòn pia na wà vaá zo ɓa dakhĩ́nkhĩ́nwa tĩ́ahṹ. Mi zũń miten ɓuaró làa bìo ɓa háwá zũnáa míten ɓuaró bìo síi, à wé ɓa nùpua na wayika lè ɓa ɓùaaɓúuní bìo síi.  
\v 17 Mi pa miten bìo. Ɓa nùpua khíi wé è ɓua mia á à varáa ho pànká ɓànsowà cɔ̃́n á bán vaá cítí mia. Ɓa wé è ha mia lè hã làbàaní ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi.  
\v 18 Ɓa wé è ɓua mia á vaá dĩ̀ní hã kãna ɲúnása lè ɓa bá-zàwa yahó bìo mi tà miì bìo yi. Lé bṹn mi ì bè yi á à zéenínáa ĩ bìo lè ɓarɛ́n làa bìa yínɔń ɓa zúifùwa. 
\p  
\v 19 «Hen ká ɓa khíi wé ɓuan mia vannáa le cítíi fĩ̀iníi, à mi yí le mi yiwa dè bìo mi ì láráa mi ɲi-cúa làa bìo mi ì bío bìo yi. Mi ì yí hã bíoní na mi ì bío ho pã̀ahṹ mu yi.  
\v 20 Hã bíoní mu máa wé mi kùrú bíoní. Mìn Maá Dónbeenì Hácírí lé dìo á à dé hã mi ɲiní yi á mi ì bío.  
\v 21 Ɓa nùpua ɓúi wé è dé mín kùrú zàwa á à na ɓa à ɓúe. Hàrí ɓa maáwà ɓúi á à wé mu ɓàn síi lè mí zàwa. Ɓa zàwa ɓúi mún ǹ hĩ́ní mín maáwà wán, á à na ɓa ɓa à ɓúe.  
\v 22 Ɓa nùpua ɓúenɓúen á à ɲin mia bìo mi tà miì bìo yi. Ká yìa màhã́ hã̀ mí sĩi fúaa mu véeníi, wón á à fen.  
\v 23 Hen ká ɓa khíi wee beé mi lò lóhó na yi, à mi lùwí va dà-veere yi. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O *Isirayɛɛle kɔ̃hṹ lórá ɓúenɓúen á mi máa bèeni máa vé ká a *Nùpue Za yí ɓuara. 
\p  
\v 24 «Nì-kenínii na po yìa wee kení a wón mía. Á ton-sá na po mí ɲúhṹso wón mún mía.  
\v 25 Ká a nì-kenínii hĩ́a ka làa yìa kenía wo bìo, se bṹn á à kã́ɲa. Ká a ton-sá mún hĩ́a ka le mí ɲúhṹso bìo, se bṹn á à kã́ɲa. Ká le zĩ-ɲúhṹ nì-kĩ́nle ɓa hĩ́a wee ve là a *Bɛlezebuule,\f + \fr 10:25 \ft Bɛlezebuule: Mu pã̀ahṹ ká le yèni mu á ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ hĩ́a zũ le lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso na lé o Satãni te le.\f* á se o zĩi nùpua á ɓa a ve lè hã yènnáa na yí seka po dén. 
\s1 Le Dónbeenì lé dìo mi wé zɔ̃́n 
\r (Luki 12.2-7) 
\p  
\v 26 «Mi cén wé yí zɔ̃́n ɓa nùpua. Mu bìo na sànkaa ɓúenɓúen khíi mi, á bìo sà yi ɓúenɓúen mún khíi zũń.  
\v 27 Bìo á ĩ bía nɔn mia le tíbírí yi, à mi mì wéréwéré le ɓa nùpua ɲí. Bìo á ĩ hũmɔnkaa làa mia à mi yòo bue hã lòra.  
\v 28 Mi wé yí zɔ̃́n bìa wee ɓúe o nùpue ká ɓa yí dà máa ɓúe o mànákã̀. Le Dónbeenì na dà a yáa hã sãnía lè ho mànákã̀ le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí yi, dén lé dìo mi wé zɔ̃́n.  
\v 29 Ɓa ɲínzà-wĩ́níwà bùaa ɲun so yí máa wé yɛ̀ɛ́ ho tɔ̃mɔ́n dà-kéní le? Ɛ̀ɛ ká hàrí ɓa yà-kéní máa kùen ká mìn Maá Dónbeenì yí zũ mu.  
\v 30 Ká mu lé minɛ́n, hàrí mi ɲún-vãní ɓúenɓúen á le Dónbeenì zũ ɲii.  
\v 31 Mi wã́a yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ, lé mi bìo ɲúhṹ wi po ɓa minka ɲínzà-wĩ́níwà. 
\s1 O Yeesu bìo tàró tàá mu pĩ́ló 
\r (Luki 12.8-9) 
\p  
\v 32 «Yìa dĩ̀n ɓa nùpua yahó ò o bía wéréwéré le mí bìo sã̀ miì, á ĩnɛ́n mún khíi bío mu wéréwéré wàn Maá na wi ho wáayi yahó le ɓànso bìo sã̀ miì.  
\v 33 Ká yìa ɓɛ̀n bía wéréwéré ɓa nùpua yahó le mí yí zũ mi, á ĩnɛ́n mún khíi bío wàn Maá na wi ho wáayi yahó le ĩ yí zũ ɓànso. 
\s1 O Yeesu bìo wee khɛɛ́ ɓa nùpua 
\r (Luki 12.51-53; 14.26-27) 
\p  
\v 34 «Mi yí leéka le ĩ ɓuara wà ɓueé dé ho hɛ́ɛrà ho dĩ́míɲá yi. Ɓùeé. Ĩ yí wà ɓueé dé hɛ́ɛrà ho yi. Hã fio lé hĩ̀a á ĩ wà ɓueé dé.  
\v 35 Ĩ wà ɓueé khɛɛ́ o za lè mín maá, á à khɛɛ́ o nu lè mí hĩ́nló, là a ɓùaa hã́a lè mí yàró hã́a.  
\v 36 O nùpue ɓàn zĩi nùpua lé bán á à yèrèmá à wé o zúkúsa.  
\v 37 Yìa wa mín maá tàá mín nu á po mi, wón ɓànso yí dà máa páaní làa mi. Á yìa wa mí za tàá mí hĩ́nló á po mi, wón ɓànso yí dà máa páaní làa mi.  
\v 38 Yìa yí máa lá mí *kùrùwá pĩ̀\f + \fr 10:38 \ft Ho kùrùwá pĩ̀ló bìo wee zéení le ɓànso sã̀ mu húmú yi. Hen kà á mu wee zéení le yìa tà a Yeesu bìo á zũ le bṹn sṹaaní orɛ́n mí bɛɛre mukãnì.\f* à bèráa miì, wón ɓànso mún yí dà máa páaní làa mi.  
\v 39 Yìa wi ò o pa mí mukãnì bìo wón á à vĩ́iní le. Ká yìa màhã́ vĩ́inía mí mukãnì ĩnɛ́n bìo yi, wón á à bĩní ì yí le. 
\s1 Yìa ɓuan le Dónbeenì ton-sá cũ̀nú na ó ò yí 
\r (Maaki 9.41) 
\p  
\v 40 «Yìa ɓuan mia sese, se lé ĩnɛ́n á ɓànso ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi se, se lé yìa tonkaa mi á ɓànso mún ɓuan se.  
\v 41 Hen ká yìa ɓuan le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro ɓúi se lé bìo ó o lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro, á ɓànso khíi yí ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà cũ̀nú na ɓa à yí. Hen ká a ɓúi ɓuan o nùpue na térénna lé bìo ó o térénna, ó o khíi yí bìa térénna cũ̀nú na ɓa à yí.  
\v 42 Ká nùpue nɔn hàrí ho kóo-za yimù cúee ɲun-wia bìa wi hen na ɲúhṹ mía nì-kéní ɓúi yi, lé bìo ó o lé ĩ nì-kenínii, wón ɓànso á à yí mu cũ̀nú máa khí.» 
\c 11  
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu zéenía mí nì-kenínia vó, ó o ló bĩ́n wà, á wà vaá kàrán ɓa nùpua ká a bue le Dónbeenì bìo ho kɔ̃hṹ mu lórá yi. 
\s1 O Zãn Batiisi tonkaa ɓa nùpua o Yeesu cɔ̃́n 
\r (Luki 7.18-35) 
\p  
\v 2 Bìo ó o Zãn Batiisi wi ho kàsó yi, ó o ɲá bìo ó o *Krista wee wé, ó o tonkaa mí nì-kenínia nùwã yɛn ɓúi  
\v 3 le ɓa va a tùa wo yi: «Ũnɛ́n lé fo á wa ɲá bìo le fo ko ũ ɓuen lée, tàá wa pá ko à wa lòoní nì-veere?»  
\v 4 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo mi wee ɲí làa bìo mi wee mi á mi vaa bío na a Zãn yi.  
\v 5 Ɓa muiiwà yìo wee mi, á ɓa mùamúawà hĩ́nɔn wee varáka. Ɓa ɓùeréwà wee wa. Ɓa bekewà ɲikɔ̃nna wee ɲí mu bìo. Ɓa nì-hía wee vèe. Á le bín-tente wee bue na ɓa nì-khenia yi.  
\v 6 Yìa yí pã́ ĩ bìo ká a tà mu yi, se wón ɓànso ɲúhṹ sĩ.» 
\p  
\v 7 Bìo ó o Zãn nì-kenínia bĩnía wà, ó o Yeesu wee bío o Zãn mu bìo lè ɓa zã̀amáa kà síi: «Lée webio á mi van vaá lora le dùure yi? Lée ho konkohó na ho pinpiró wee hɛ́ɛ vĩ́nvã lée? Ɓùeé.  
\v 8 Á lée webio mí vaá lora? Lée nùpue ɓúi na sĩ̀a hɔ̃̀nbɔ̃̀nɔ̀n le? Bìa wee zĩ́ hɔ̃́n sĩ̀-seníso á wi ɓa pã̀amá-beera zĩní yi.  
\v 9 À lé o yɛ́n mi van bìo yi? Lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro ɓúi le? Ká mu lé wón, se mi tũ̀iá sĩ. O yàá pá po wón, le ĩ bío mu na mia.  
\v 10 O Zãn mu lé yìa á le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía bìo kà síi: ‹Ĩ ì tonka ĩ tonkaro ò o dí ũ yahó á ɓueé wíoka ũ wɔ̃hṹ›.  
\v 11 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: ɓa nùpua na wi ho dĩ́míɲá yi ɓúenɓúen á yìa bìo ɲúhṹ wi po a Zãn wón mía. Ɛ̀ɛ ká le *Dónbeenì bɛ́ɛnì zàwa mɔ́n-dí màhã́ pá po a.  
\v 12 Pã̀ahṹ na ó o Zãn Batiisi wee zéení le Dónbeenì bìo yi à ɓuee ɓúe ho zuia yi, á le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo á ɓa wee firáa lè mi sòobɛ́ɛ. Á bìa wee fi làa bṹn wi ɓa fé mu lè ho pànká.  
\v 13 Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ɓúenɓúen là a *Mɔyiize làndá á bía le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo yi fúuu á ɓueé ɓó a Zãn Batiisi pã̀ahṹ.  
\v 14 Ká mi tà le bìo bía ɓúenɓúen bon, se o Zãn mu lé yìa lé o *Elii na ɓuenló bìo fèra bía.  
\v 15 Yìa wee ɲí bìo, à wón ɲí bìo bía sese.» 
\p  
\v 16 O Yeesu pá bĩnía bía: «Ho zuia nùpua á ĩ dà à tèé lè ɓa yɛ́n? Ɓa ka lè ɓa háyúwá na lée kará ɓa nùpua fèmínló lahó yi, à ɓa wee háaní na mí ninzàwa na zoó le ɓonfónii yi kà:  
\v 17 ‹Wa ɓúa hã sĩ̀a san, à mi le mi máa lée yo. Wa bó le yèni, á mi le mi máa wá.›  
\v 18 Mi loń. Bìo ó o Zãn ɓuara, á yí máa dí dĩ́n-poni, á mún yí máa ɲu dìvɛ̃́n, á ɓa le o cĩ́ná wi o yi.  
\v 19 Ó o *Nùpue Za ɓɛ̀n ɓuara, á ɓueé wee dí ká a ɲu, á ɓa wee bío bìo kà: ‹Mi loń. O nìi na kà yí máa wé bìo ɓúi ká mu yínɔń dĩ́nló díró làa dìvɛ̃́n ɲuló. O lé ɓa *lànpó féwá lè ɓa nì-kora ɓàn bɔ̃́nlo.›» Ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì bè-zũńminì wee zéení mí térénló ɓa bè-zũńlowà bè-wénia yi. 
\s1 Hã lórá na nùpua pã́ a Yeesu bìo 
\r (Luki 10.13-15) 
\p  
\v 20 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu wee zá lè hã lórá na ó o wó mu yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ yi, lé bìo á ɓa nùpua na wi hã yi á yí yèrèmáa mi yilera lè mi wárá. O wee bío bìo kà:  
\v 21 «Ũnɛ́n Korazɛ̃n lóhó lè ũnɛ́n Bɛtesayidaa lóhó, ho yéréké á à sá mia. Lé bìo ká mu yéréké bìowa na wó mi cɔ̃́n ɓàn síi lá wó ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá\f + \fr 11:21 \ft Ho Tiire lóhó lè ho Sidɔ̃n lóhó: Hã hĩ́a le ho Fenisii kɔ̃hṹ ló-beera ɓúi. Lé bĩ́n á ho wã̀ahṹ na ɓa le Baale wi yi. Hón wã̀ahṹ so lé hìa ó o bɛ́ɛ hã́a na ɓa le Zezabɛɛle fó zonnáa o Isirayɛɛle kɔ̃hṹ yi. Hã lórá mu fìró bìo bía o Ezekiyɛɛle vũahṹ yi 26.1–28.19.\f* yi, se hã lórá mu nùpua lá hĩ́nɔn hàánì á khuiira hã pórókówá zã́\f + \fr 11:21 \ft Hen ká ɓa zúifùwa fù wi ɓa zéení le mí wi le wɛ́ɛ yi, tàá ká ɓa wi ɓa zéení le mí wi à mí khí mu bè-kora wéró yi, à ɓa wé khuii hã pórókówá zĩ́, ká ɓa wé kúee le sãni mí wán.\f* á kúaa le sãni mi wán, á zéeníanáa le mí wi à mí khí mu bè-kora wéró yi.  
\v 22 Lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa mu na mia: Le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá lònbee na a yí hã, á à wé làa yi minɛ́n lònbee yi. 
\p  
\v 23 «Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n *Kapɛɛnayuumu, fo wee leéka le ɓa khíi lá fo á à yòoráa ho wáayi yi le? Ɓùeé. Ho nì-hɔ̃́nbó-lóhó lé hìa ɓa khíi lií dé fo yi. Lé bìo ká mu yéréké bìowa na wó ũ cɔ̃́n ɓàn síi lá wó ho *Sodɔɔmu yi, se ho lóhó mu pá lá wi hàrí lòn zuia.  
\v 24 Lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa mu na mia: Le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Sodɔɔmu bìo á à wé làa yi ũnɛ́n bìo yi.» 
\s1 O Yeesu dó mín Maá Dónbeenì bárákà 
\r (Luki 10.21-22) 
\p  
\v 25 Cĩ́inú bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bĩnía wee bío bìo kà: «Ĩ Maá, ũnɛ́n lé ho wáayi lè ho tá Ɲúhṹso, ĩ wee dé ũ bárákà. Lé bìo mu bìo na fo sà mu bè-zũńminì ɓànsowà lè le hácírí ɓànsowà yi á fo tà zéenía làa bìa bìo ɲúhṹ mía.  
\v 26 Ĩ Maá, mu bon. Bìo mu wóráa kà lé bìo sĩ foǹ. 
\p  
\v 27 «Ĩ Maá dó mu bìo ɓúenɓúen ĩ níi yi. Nìi woon yí zũ a Za, ká mu yínɔń o Maá. Á nìi woon mún yí zũ a Maá, ká mu yínɔń o Za, làa bìa ó o Za mu wi ò o zéení làa wo. 
\p  
\v 28 «Minɛ́n ɓúenɓúen na ho sèró na lì wee beé lò, mi ɓuen ĩ cɔ̃́n, á ĩ na hã vũńnà mia.  
\v 29 Mi lá ĩ zúu bè mi wán à día le ĩ kàrán mia. Lé bìo á ĩnɛ́n wayi, á wee liiní ĩten, á minɛ́n mi bɛɛre á à yí hã vũńnà.  
\v 30 Ĩ zúu na á ĩ bè mi wán á yí lì, á ho sèró na á ĩ bè mi wán á mún záyi.» 
\c 12  
\s1 O Yeesu lé yìa á ho Sabaa bìo wi níi yi 
\r (Maaki 2.23-28; Luki 6.1-5) 
\p  
\v 1 Cĩ́inú bṹn mɔ́n, ó o Yeesu wee kã́a hã mana ɓúi yi ho *Sabaa zoǹ. Á le hĩni dà a nì-kenínia, á ɓa wee khé ho dĩ́nló na bon dĩ̀n à là.  
\v 2 Bìo ɓa *Farizĩɛwa mɔn mu á ɓa wee bío là a Yeesu: «Loń ũ nì-kenínia. Bìo ɓa wee wé yí ko làa wéró ho Sabaa zoǹ. Wa làndá hò mu.»  
\v 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo ó o *Daviide yankaa wó ká arɛ́n lè mí nùpua le hĩni dà á mi dĩǹ yí kàránna yí mɔn le?  
\v 4 O wà zon le Dónbeenì pɔ̃nsòni bùkú yi, á zoó lá ho búurú na ɓa wó lè mu hãmu á ɓa là. Ká ɓa ɲɔn lá yí ko à ɓa là ho. Le *Dónbeenì yankarowà mí dòn lé bìa á ho làró níi nɔn yi.\f + \fr 12:4 \ft Mi loń Samuwɛɛle nín-yání vũahṹ 21.2-7\f* 
\v 5 Tàá mi so dĩǹ yí kàránna mu o *Mɔyiize làndá yi, le le Dónbeenì yankarowà na wee sá le Dónbeenì pɔ̃nsòni bùkú yi, á máa wé bè ho Sabaa làndá yi ká mu ɲɔǹ pá yí nɔn wé khe le?  
\v 6 Le ĩ bío mu na mia: Bìo wi hen á ɲúhṹ wi po le Dónbeenì pɔ̃nsòni bùkú.  
\v 7 Ká le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní na le bía le mínɛ́n màkóo wi le yi na se yi, ká ɓa bà-kùio na ɓa wee wé lè mu hãmu á mí pã́ bìo,\f + \fr 12:7 \ft Mi loń Ozee vũahṹ 6.6\f* á mi lá zũ kúará, se bìa yí wó yí khon á mi lá máa síiní ɲúná.  
\v 8 Lé bìo ó o *Nùpue Za lé yìa á ho Sabaa bìo wi níi yi.» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a nìi na bàhó húrun 
\r (Maaki 3.1-6; Luki 6.6-11) 
\p  
\v 9 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló bĩ́n á wà van ɓa *zúifùwa mu kàránló zĩi yi.  
\v 10 Mu zoǹ à nìi ɓúi wi bĩ́n á bàhó húrun. Á bìa wi bĩ́n wi ɓa kooní a Yeesu yi. Lé bṹn nɔn á ɓa tùara a yi kà: «Wa làndá yi á nùpue so dà wee wɛɛ́ *Sabaa zoǹ le?»  
\v 11 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n ó o ɓúi pio yà-kéní mí dòn lá wi síi, á wó wó kùera zon le buii yi ho Sabaa zoǹ, ó o so máa lií lén wo le?  
\v 12 Á bìo ó o nùpue bìo ɲúhṹ màhã́ wi po a pio hã́. À bṹn wa làndá yi, á nùpue dà à wé tentemu làa nùpue ho Sabaa zoǹ.»  
\v 13 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu yèrèmáa bía là a nìi: «Hóoní ũ bàhó.» Ó o nìi hóonía mí bàhó, á ho dɛ̀ɛnía wan dĩ̀n làa hìa so bìo. 
\p  
\v 14 Á ɓa *Farizĩɛwa wà ló, á bìo ɓa à wé á à yíráa o Yeesu á à ɓúe lé bṹn ɓa lée wee wã̀aní wán. 
\s1 O Yeesu lé le Dónbeenì ton-sá na le mɔn léra 
\p  
\v 15 Bìo ó o Yeesu zũna mu, ó o ló bĩ́n wà. Á ɓa minka zã̀amáa bò a yi. Ó o wɛɛ́ra ɓa vánvárowà ɓúenɓúen na wi bĩ́n,  
\v 16 ká a màhã́ henía mu nɔn ɓa yi le ɓa yí bá mí bìo na nùpua yi.  
\v 17 Mu wó kà síi, bèra a na ò o ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bíoní na kà à ɲii sí.  
\v 18 Le le Dónbeenì bía: 
\q1 «Yìa kà lé ĩ ton-sá na á ĩ mɔn léra, 
\q2 yìa á ĩ bò ĩ tàká wán. 
\q2 Ĩ sĩi wan o bìo yi. 
\q1 Ĩ ì liiní ĩ Hácírí o wán, 
\q2 o ò bue ĩ cítíi bìo á à na hã sìíwà yi. 
\q1  
\v 19 O làa nùpue máa wã̀aní. 
\q1 O máa wãamaka bìo. 
\q1 Ɓa máa ɲí a sã ɓonfúaa yi. 
\q1  
\v 20 Le nàaninle na ɲumaa 
\q2 ó o máa khé máa día. 
\q1 Á le fĩ̀ntã́ní na wee hí 
\q2 ó o mún máa ɓúe. 
\q1 O ò ɓua míten kà síi, 
\q2 fúaa bìo ó o térénló bìo yòó có ló, 
\q2  
\v 21 á hã sìíwà ɓúenɓúen màhã́ à dé mí sĩa wo yi.»\f + \fr 12:21 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 42.1-4\f* 
\s1 O Yeesu pànká á yí ló Satãni cɔ̃́n 
\r (Maaki 3.22-30; Luki 11.14-23) 
\p  
\v 22 Ɓa ɓuan o nìi ɓúi ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n ò o cĩ́ná wi o yi, ó o lé o muii á mún yí dà máa bío. Ó o Yeesu wɛɛ́ra a, ó o ɲii dɛ̀ɛnía fá á wee bío, á mún wee mi.  
\v 23 Á ɓa zã̀amáa wó coon mu bìo yi, á ɓa wee bío: «Yìa kà màhã́ lé o *Daviide Za lée?» 
\p  
\v 24 Ká bìo ɓa *Farizĩɛwa ɲá mu, á ɓa wee bío: «O nìi na kà á wee ɲa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi là a *Bɛlezebuule pànká, yìa lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso.»  
\v 25 Ká a Yeesu màhã́ zũna ɓa yilera, ó o bía nɔn ɓa yi: «Kɔ̃hṹ lée kɔ̃hṹ na nùpua wee fi mín yi á à fì ì vé. Lóhó lée lóhó, tàá zĩi lée zĩi na nùpua wee fi mín yi á ɲúhṹ á à ɓúe.  
\v 26 Ká bìo ó o *Satãni te ó o wee bĩní ɲa se o wee fi lè míten. Á bìa bìo sã̀ a yi ɲúhṹ so máa ɓúe le? 
\p  
\v 27 «Mi wee bío le ĩ wee ɲa ɓa cĩ́náwa lé bìo ó o Bɛlezebuule wee na mu ɓàn pànká miì. Ká lé bṹn mu wóráa, á yìa ɓɛ̀n wee na ho pànká minɛ́n nùpua yi à ɓa ɲa lè ɓa cĩ́náwa lé o yɛ́n? Bìa làa mia lée dà-kéní bán mí bɛɛre yàá wee zéení le mi bìo yí bon.  
\v 28 Ká le Dónbeenì Hácírí lé dìo wee na ho pànká ĩnɛ́n yi, à ĩ ɲa lè ɓa cĩ́náwa, se bṹn wee zéení le le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á dɛ̀ɛnía ɓueé ɓó mia. 
\p  
\v 29 «Nìi woon yí dà máa zo pànká ɓànso zĩi á máa zoó khuii o níi bìo, ká a yí can o pànká ɓànso mu yí vó. Ká a màhã́ can wo vó, ó o zoó khuii bìo wi o zĩi ɓúenɓúen. 
\p  
\v 30 «Yìa yí wi làa mi, se wón wee fi làa mi. Á yìa mún yí máa séení mi ho vá kúeemínwánló yi, se wón wee saawaní.  
\v 31 Lé bṹn nɔn á ĩ wee bío mu na mia: Ɓa nùpua bè-kora na ɓa wó ɓúenɓúen lè hã bín-kora na ɓa bía ɓúenɓúen, á bìo khíi sɛ́n ǹ día á à na ɓa yi. Ká yìa bía khon le Dónbeenì Hácírí dã́ní yi, wón ɓa khíi máa sɛ́n bìo máa día.  
\v 32 Yìa bía le bín-kohó o *Nùpue Za dã́ní yi, wón ɓa à sɛ́n ǹ día á à na yi. Ká yìa bía khon le Dónbeenì Hácírí dã́ní yi, wón ɓa khíi máa sɛ́n máa día máa na yi, hàrí ho zuia.» 
\s1 Le vĩ̀ndɛ̀ɛ semu wé zũń hã bìa na le wee ha yi 
\r (Luki 6.43-45) 
\p  
\v 33 «Hen ká le vĩ̀ndɛ̀ɛ se, à le bìa wé sĩ. Ká le vĩ̀ndɛ̀ɛ yí se, à le bìa máa wé sĩ. Le vĩ̀ndɛ̀ɛ semu wé zũ hã bìa na lé wee ha yi.  
\v 34 Díhioni yɛ́n! Bìo mi yí se, á mi dà à wé kaka á à bíoráa mu bìo na se. O nùpue bìo na wi o sĩi yi, bṹn lé bìo ó o wee wé bío.  
\v 35 O nùpue na se wón wee wé bío hã bín-tentewà, lé bìo á bìo wi o sĩi yi se. Ká yìa yí se wón wee wé bío hã bín-kora lé bìo á bìo wi o sĩi yi yí se.  
\v 36 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, á hã bín-conconwà na ɓa nùpua bía á ɓa à zéení ɲúhṹ.  
\v 37 Lé bìo á ũ ɲi-cúa lé hĩ̀a ɓa à dĩ̀n wán á à fĩ̀náa le cítíi á à zũńnáa ká ũ térénna, tàá ká ũ yí térénna.» 
\s1 Ɓa le o Yeesu wé yéréké bìo ɓúi à mí mi 
\r (Maaki 8.11-12; Luki 11.29-32) 
\p  
\v 38 Á ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa *Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, wa wi à ũ wé bìo ɓúi à wa mi.»  
\v 39 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ho zuia nùpua na yí se, na wee bĩní le Dónbeenì mɔ́n à wé mu bè-kora, á wee cà à ɓa mi yéréké bìo. Ɛ̀ɛ ká ɓa máa mi yéréké bìo ɓúi ká mu yínɔń le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zonaasi bìo.\f + \fr 12:39 \ft Zonaasi: O bìo bía le Dónbeenì páaníi kĩ́nle vũahṹ na ɓa le Zonaasi vũahṹ yi.\f* 
\v 40 Mu bon. O Zonaasi wó hã wizooní bìo tĩn lè mí tĩ́nɔ̀nna bìo tĩn o ceza píohó yi. Lé kà síi ó o Nùpue Za mún khíi wéráa hã wizooní bìo tĩn lè hã tĩ́nɔ̀nna bìo tĩn ho tá yi.  
\v 41 Ho Niniivesa yèrèmáa mí yilera lè mí wárá, lé bìo ɓa ɲá a Zonaasi bíonì. À yìa wi minɛ́n tĩ́ahṹ, wón bìo ɲúhṹ wi po a Zonaasi. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, á ho Niniivesa mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó, á à kooní ɓa yi.  
\v 42 O bɛ́ɛ hã́a na hĩ́a wi ho Saba kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán á hĩ́a ló lùe na dã́ní nà yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓueé ɲá a *Salomɔn bè-zũńminì bíoní.\f + \fr 12:42 \ft Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1 Rois) 10.1-13; Wizooní bè-wénia cúa-ɲun níi vũahṹ (2 Chroniques) 9.1-12\f* À yìa wi minɛ́n tĩ́ahṹ, wón bìo ɲúhṹ wi po a Salomɔn. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, ó o bɛ́ɛ hã́a mu á à hĩni ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi. 
\s1 Bìo ó o cĩ́ná wee bĩní ɓuee zoráa yìa ó o lá ló yi 
\r (Luki 11.24-26) 
\p  
\v 43 «Hen ká a cĩ́ná ló a nùpue na ó o lá wi yi, ò o vaa hɛ́ɛ vará le dùure yi, à cà ho lahó na ó ò kɛɛní á à vũń yi ká a máa yí ho. Ká a hĩ́a cà san,  
\v 44 ò o bío mí yi: ‹Ĩ ì bĩní ì va hen na á ĩ ló yi.› Ká a bĩnía van bĩ́n ò o vaa yí ho lahó mu mí kã́amáa ká ho sàara, á wíokaa sesese.  
\v 45 Ká a mɔn mu, ò o bĩní vaa fé ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun na ɓɛ̀n ɲii po arɛ́n, à ɓa páaní ɓuee zoo kɛɛní cìcàkà ho lahó mu yi. Ká mu wó kà, à wón nùpue so bìo wíoka yáa poń bìo mu fù karáa. Lé làa bṹn síi á ho lònbìo nùpua na yí se bìo khíi wéráa.» 
\s1 O Yeesu ɓàn nu lè ɓàn zàwa lé ɓa yɛ́n? 
\r (Maaki 3.31-35; Luki 8.19-21) 
\p  
\v 46 O Yeesu wee bío lè ɓa zã̀amáa, à bṹn à ɓàn nu lè ɓàn zàwa ɓueé dɔ̃n. Ɓa lée dĩ̀n ho khũuhũ, á wi ɓa bío làa wo.  
\v 47 Ó o ɓúi bía là a Yeesu: «Loń. Mìn nu lè mìn zàwa lée dĩ̀n ho khũuhũ á wi ɓa bío làa fo.»  
\v 48 Ó o Yeesu bía lè ɓànso: «Wàn nu lé o yɛ́n? Á wàn zàwa lé ɓa yɛ́n?»  
\v 49 Bṹn mɔ́n ó o dá mí níi mí nì-kenínia yi ò o bía. «Mi loń. Wàn nu lè wàn zàwa wi hen.  
\v 50 Lé bìo á yìa wee wé wàn Maá na wi ho wáayi sĩi bìo, wón lé wàn za, lè wàn hĩ́nló, lè wàn nu.» 
\c 13  
\s1 O dìro wàhiire 
\r (Maaki 4.1-9; Luki 8.4-8) 
\p  
\v 1 Bṹn zoǹ ó o Yeesu hĩ́nɔn le zĩi yi ló, à wà vaá kará ho vũ-beenì ɲii, á wee kàrán ɓa nùpua.  
\v 2 Ɓa minka zã̀amáa kĩ́nía wo yi, ó o wó san zon ho woohṹ á zoó kará, à ɓa zã̀amáa bán dĩ̀n mu ɲumu ɲii. 
\p  
\v 3 O wee wà hã wàhio à kàránnáa ɓa nùpua làa bìo cɛ̀rɛ̀ɛ. O bía: «Nìi ɓúi ló van mí mɔhṹ yi, á wà vaá dé mí bè-dà.  
\v 4 Bìo ó o wee dé mu á mu ɓúi lion ho wɔ̃hṹ nìsã́ní, á ɓa ɲínzàwa sèekaa bṹn vã̀.  
\v 5 Mu ɓúi lion ho ɓúaahó na le tĩ́ní wi wán ká le yí lì, á mu dɛ̀ɛnía ló, lé bìo le tĩ́ní yí boo bĩ́n.  
\v 6 Bìo le wii ɲá lè mí sòobɛ́ɛ, á ho dĩ́nló na ló wĩ́níwĩ́ní á hon, lé bìo ho naní yí vá yí lion.  
\v 7 Mu ɓúi lion hen na hã kíkara bia hɛ́ra yi, á mu ló, á hɔ̃́n kíkara so hĩ́nɔn yòó pà mu.  
\v 8 Mu ɓúi bṹn lion ho tá na se yi, á mu ló, á yòó han mí bia. Hã ɓúi yú khĩmàni khĩmàni, hã ɓúi yú ɓúará-tĩn tĩn, hã ɓúi yú ɓóní làa pírú pírú.» 
\p  
\v 9 O Yeesu pá bĩnía bía bò mu wán: «Yìa wi ò o ɲí bìo, á wón ɲí bìo bía sese.» 
\s1 Lée webio nɔn ó o Yeesu wee wàráa hã wàhio 
\r (Maaki 4.10-12; Luki 8.9-10) 
\p  
\v 10 Ó o nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi, á wee tùa wo yi. «Lée webio nɔn fo wee wàráa hã wàhio na ɓa yi?»  
\v 11 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì wó á le bɛ́ɛnì bìo na sà yi á mi yú zũna, à ɓa nì-vio yí zũna mu.  
\v 12 Lé bìo á yìa bìo wi á ɓa khíi bĩní yòó bè mu ɓúi wán á à na a yi, ó o bìo á à wé boo. Ká yìa dɛ̀ɛ ɓúi mía, wón á hàrí mu bè-za na ó o wee leéka le mu wi mi cɔ̃́n á ɓa pá à fé.  
\v 13 Lé bṹn nɔn á ĩ wee wàráa hã wàhio na ɓa yi. Ɓa wee loń coon, ká ɓa yí máa mi. Ɓa wee ɲí mu bìo ká ɓa yí máa ɓua mu à zũń kúará.  
\v 14 Lé kà síi á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bìo na ó o bía ɓa dã́ní yi á ɲii súráa. O bía bìo kà: 
\q1 ‹Mi khíi wee ɲí mu bìo 
\q2 ká mi máa zũń mu kúará. 
\q1 Mi khíi wé è loń coon 
\q2 ká mi máa mi hàrí dɛ̀ɛ. 
\q1  
\v 15 Mu nìpomu na kà ɓɛ̀ntĩ́n bɔ̃́nbúra. 
\q1 Ɓa tun mí ɲikɔ̃nna, 
\q2 á muunía mí yìo. 
\q1 Ɓa yí wi à ɓa mi bìo. 
\q1 Ɓa mún yí wi à ɓa ɲí bìo. 
\q1 Ɓa yí wi à ɓa zũń mu bìo 
\q2 à yèrèmá ɓuen ĩnɛ́n Dónbeenì cɔ̃́n à ĩ wɛɛ́ ɓa.›\f + \fr 13:15 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 6.9-10\f* 
\p  
\v 16 «Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bán ɲúná sĩ. Mi yìo wee mi, á ɲikɔ̃nna mún wee ɲí mu bìo.  
\v 17 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà cɛ̀rɛ̀ɛ lè ɓa nùpua ɓúi na térénna á sĩa hĩ́a vá à ɓa mi bìo minɛ́n wee mi, à ɓa yí mɔn mu. Ɓa sĩa hĩ́a vá à ɓa ɲí bìo minɛ́n wee ɲí, à ɓa yí ɲá mu. 
\s1 O Yeesu zéenía o dìro wàhiire kúará 
\r (Maaki 4.13-20; Luki 8.11-15) 
\p  
\v 18 «Mi wã́a ɲí yìa wee dé mu bè-dà wàhiire kúará.  
\v 19 Bìa wee ɲí le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo á ɓa yí zũ mu kúará á ka lè ho wɔ̃hṹ nìsã́ní na mu bè-dà lion yi. O *Satãni wee ɓuee lén mu ɓa sĩa yi.  
\v 20 Ɓa ɓúi ka lòn ɓúaahó. Ɓa wee ɲí le Dónbeenì bíonì, à tà le yi fùafùa, à zã̀maka le bìo yi.  
\v 21 Ká ɓa màhã́ yí máa día à le zo ɓa. Ɓa wee tà le bìo ho pã̀ahṹ na cĩ́inú yi mí dòn. Ká le lònbee, tàá ho kúará lénló yú ɓa le Dónbeenì bíonì bìo yi, à ɓa dɛ̀ɛní pĩ́ le Dónbeenì bìo.  
\v 22 Ɓa ɓúi ka lè ho tá na hã kíkara bia hɛ́ra yi á mu bè-dà lion yi. Ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì, ká ho dĩ́míɲá bìo yilera, lè ho nàfòró poni na wee khà ɓa nùpua, á wee hè le bíonì mu, à le máa wé bìo ɓa yi.  
\v 23 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n ka lè ho tá na se bìo, na mu bè-dà lion yi. Ɓa wee ɲí le Dónbeenì bíonì, à zũń le kúará, á ɓa ɓɛ̀n wee ha hã bia. Ɓa ɓúi khĩmàni khĩmàni, ɓa ɓúi ɓúará-tĩn tĩn, ɓa ɓúi ɓóní làa pírú pírú.» 
\s1 Le ɲí-kohó wàhiire 
\p  
\v 24 O Yeesu bĩnía wà le wàhiire ɓúi nɔn ɓa yi: «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Nìi ɓúi dó mu bè-dà tente mí mɔhṹ yi.  
\v 25 Á ho tĩ́nàahṹ ɓúi ká ɓa nùpua ɓúenɓúen dũma, ó o nìi mu zúkúso ɓuara, á ɓueé dó le ɲíní bia ho mɔhṹ mu yi, ò o bĩnía wà.  
\v 26 Pã̀ahṹ na ho dĩ́nló ló á yòó wee te yi, á le ɲíní mún lií ló.  
\v 27 Á ho mɔhṹ ɓànso ton-sáwá bía nɔn wo yi: ‹Ɲúhṹso, fo yí dó mu bè-dà tente ũ mɔhṹ yi le? Á le ɲíní ɓɛ̀n ló wen bĩ́n.›  
\v 28 Ó o bía nɔn ɓa yi: ‹Lé ĩ zúkúso wó mu.› Ó o ton-sáwá bía: ‹Fo wi à wa vaa dɛɛ le ɲíní mu le?›  
\v 29 Á ho mɔhṹ ɓànso bía nɔn ɓa yi: ‹Ɓùeé. Mi día, lé bìo ká mi le mi ì dɛɛ le ɲíní ká mi yí wó sese á mi ì dɛɛ le á à lɛɛ́ lè ho dĩ́nló.  
\v 30 Mi día le mu páaní dã fúaa ho dĩ́nló láró pã̀ahṹ. Hón pã̀ahṹ so yi, ká ĩ bío ò na ɓa ton-sáwá na à lá ho dĩ́nló yi le ɓa dɛɛ le ɲíní vé, à kúia lè mí kúnkúwá à cĩ̀í. Bṹn mɔ́n à ɓa màhã́ lá ho dĩ́nló kúee ĩ nání yi.›» 
\s1 Ho mútáàdè bɛɛre lè le ɲa-fĩni wàhio 
\r (Maaki 4.30-34; Luki 13.18-19) 
\p  
\v 31 O Yeesu tĩ́n bĩnía wà le wàhiire ɓúi nɔn ɓa yi: «*Le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè ho mútáàdè bɛɛre na ó o nìi ɓúi vaá dù mí mɔhṹ yi.  
\v 32 Lé ka cĩ́inú po hã bia na ká ɓúenɓúen. Ká le màhã́ ló, à le dã poń ho zen-ɓuahó bè-vànii ɓúenɓúen, à wé mí vĩ̀ndɛ̀-kùure, à ɓa ɲínzàwa wé ɓuee tá mí lɛnna lakara wán.» 
\r (Luki 13.20-21) 
\p  
\v 33 O Yeesu bĩnía wà le wàhi-veere ɓúi nɔn ɓa yi: «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè le ɲa-fĩni na ó o hã́a ɓúi zúnzúio kúaa mu dũmu kiloowa ɓóní làa hònú yi á khan bàrá á mu ló.» 
\s1 O Yeesu wee wà hã wàhio á zéenínáa mu bìowa yara 
\r (Maaki 4.33-34) 
\p  
\v 34 Bṹn ɓúenɓúen ó o Yeesu wee wà lè hã wàhio à na ɓa zã̀amáa yi. O hĩ́a yí máa wé kàrán ɓa ká a yí wà wàhio. O hĩ́a wee wé kà síi,  
\v 35 bèra a na à le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bìo na ó o bía à ɲii sí: 
\q1 «Ĩ khíi wé è bío làa ba 
\q2 lè hã wàhio. 
\q1 Mu bìo na sà yi 
\q2 hàrí ho dĩ́míɲá ɲúhṹ ɓúɛɛníi 
\q2 á ĩ khíi zéení yara làa ba.»\f + \fr 13:35 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 78.2\f* 
\s1 O Yeesu zéenía le ɲí-kohó wàhiire kúará 
\p  
\v 36 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà vaá zon le zĩi yi ò o día ɓa zã̀amáa. Ó o nì-kenínia wà zon o cɔ̃́n, á zoó bía làa wo: «Le ɲíní na ló ho mɔhṹ yi wàhiire kúará á ũ zéení làa wɛn.»  
\v 37 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Yìa wee dé mu bè-dà tente lé o *Nùpue Za.  
\v 38 Ká ho mɔhṹ lé ho dĩ́míɲá. Mu bè-dà tente lé bìa bìo sã̀ le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi. Ká le ɲí-kohó lé bìa bìo sã̀ o *Satãni yi.  
\v 39 O zúkúso na dó le ɲí-kohó bia lé o Satãni. Ho dĩ́nló láró wee zéení ho dĩ́míɲá véró bìo. Ká ɓa ton-sáwá na wee lá ho dĩ́nló lé le Dónbeenì wáayi tonkarowà.  
\v 40 Bìo ɓa wee dɛɛráa le ɲíní à kúee ho dɔ̃hṹ yi, lé bṹn ɓàn síi mu khíi wéráa ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ.  
\v 41 O Nùpue Za khíi tonka mí wáayi tonkarowà, á ɓa ɓueé lén bìa wee khà bìa ká dé mu bè-kora wéró yi, làa bìa wee wé mu bè-kora.  
\v 42 Ɓa khíi kúee ɓa ho dã-sũmúi yi, hen na le minka yi vɛ́ɛ wi yi, á ɓa à wá bĩ́n.  
\v 43 Ká bìa térénna bán á à ɲuiíka lè le wii bìo síi mín Maá Dónbeenì bɛ́ɛnì yi. Yìa wi ò o ɲí bìo, à ɓànso ɲí bìo bía sese. 
\s1 Ho nàfòró na sànkaa lè ho lóró wàhio 
\p  
\v 44 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè mu bè-senì ɓúi na ɓa lú ho mɔhṹ yi. Ó o ɓúi zũna mu dã́ní vaá khɛ́ra á bĩnía sã̀ vaá lú. O sĩi wan wan, á vaá yɛ̀ɛ́ra bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen, ò o ɓueé yà ho mɔhṹ mu. 
\p  
\v 45 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín là a duanlo ɓúi na wee cà ho lóró na yàwá here.  
\v 46 Bìo ó o yú ho ɓúi na yàwá here, ó o vaá yɛ̀ɛ́ra bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen, ò o yà ho lóró mu. 
\s1 Ho zùán wàhiire 
\p  
\v 47 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo pá bĩnía ɓonmín lè ho zùán na ɓa wee lèe dé ho muhṹ yi à vĩnáa ɓa cewà lè mí sìíwà.  
\v 48 Ká ho sú, à ɓa ce-pawà vá ho léráa mu ɲumu ɲii, à lée kɛɛní ká ɓa hueeka ɓa. Á bìa se ɓa wee kúee mí sàkíwá yi, ká bìa yí se bán ɓa wee kúia.  
\v 49 Lé bṹn ɓàn síi khíi wé ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ. Le Dónbeenì wáayi tonkarowà á ɓueé lén bìa yí térénna bìa térénna tĩ́ahṹ,  
\v 50 á à kúee ho dã-sũmúi yi, hen na le minka yi vɛ́ɛ wi yi, á ɓa à wá bĩ́n.» 
\p  
\v 51 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Bìo kà ɓúenɓúen mi zũ kúará le?» Á ɓa le ũuu.  
\v 52 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «*Làndá bìo zéenílo lée làndá bìo zéenílo na kenía míten á zũ ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɲúhṹ á ka lòn zĩi ɓànso ɓúi na nàfòró á mu bè-fĩa lè mu bè-kĩ́a wi yi.» 
\s1 Ho Nazarɛɛte lóhósa yí tà a Yeesu bìo 
\r (Maaki 6.1-6; Luki 4.16-30) 
\p  
\v 53 Bìo ó o Yeesu wà hɔ̃́n wàhio so vó, ó o ló bĩ́n,  
\v 54 á wà van ho lóhó na ó o dɔ̃n yi. O wà vaá wee kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi. Á ɓa nùpua na wi bĩ́n ɓúenɓúen wó coon á ɓa wee bío: «Bṹn bè-zũńminì so ó o yú wen? O wó kaka wee wéráa mu yéréké bìowa na kà?  
\v 55 Yínɔń o ɓùɛn-khɛ̀ɛro te mí za le? Á ɓàn nu yínɔń o Mari le? O Zaaki là a Zozɛɛfu là a Simɔn là a Zude so yínɔń ɓàn zàwa le?  
\v 56 Á ɓàn hĩ́nni so làa wɛn yí wi mín wán hen le? Á lé wen ó o yú hón pànká so ɓúenɓúen yi?»  
\v 57 Lé bṹn bìo yi á ɓa yí wi à ɓa dé mí sĩa wo yi. Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro wé yí le kɔ̃̀nbii hã lùa ɓúenɓúen yi. Ká ɓa lóhósa lè ɓàn kùrú zĩi nùpua bán máa wé kɔ̃̀nbi o.»  
\v 58 O Yeesu yí dàńna yí wó yéréké bìo cɛ̀rɛ̀ɛ bĩ́n lé bìo ɓa sĩadéró wo yi fòora. 
\c 14  
\s1 O Zãn Batiisi ɓúeró 
\r (Maaki 6.14-29; Luki 9.7-9) 
\p  
\v 1 Mu pã̀ahṹ ó o *Heroode\f + \fr 14:1 \ft O Heroode mu lé yìa ɓa wee ve làa Heroode Ãntipaasi.\f* na wi ho Kalilee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán á ɲá bìo ɓa wee bío o Yeesu dã́ní yi.  
\v 2 Ó o bía nɔn mí mɔ́nsa na làa wo páanía wi yi: «O nùpue mu na kà lé o Zãn bĩnía vèera. Lé bṹn nɔn ó o dà wee wéráa mu yéréké bìowa.»  
\v 3-4 Mu bon. O Heroode hĩ́a nɔn le ɲii le ɓa wìi o Zãn. Á ɓa wìira a can dó ho kàsó yi. O Heroode wó mu lé bìo ó o Zãn bía nɔn wo yi le o lá yí ko ò o fé mín za Filiipu ɓàn hã́a Herodiade à ya.  
\v 5 O Heroode lá wi ò o ɓúe o Zãn ká a màhã́ zã́na ɓa zã̀amáa lé bìo ɓa ɓúenɓúen wee leéka le o Zãn lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro.  
\v 6 Ɛ̀ɛ ká a Heroode teró wizonle sã́nú díró yi, ó o Herodiade hĩ́nló yon bìa ɓa von yahó. Ó o Heroode mu sĩi wan mu yi,  
\v 7 ó o báa le ká a hĩ́nzoró mu fìora bìo na mí cɔ̃́n á mí ì na mu wo yi.  
\v 8 Ó o hĩ́nzoró vaá bía mu nɔn mín nu yi, á ɓàn nu le o bío le o Zãn Batiisi ɲúhṹ lé hìa à ɓa dé ho lɛnɓuɛn yi à na a yi.  
\v 9 Bìo ó o hĩ́nzoró ɓueé bía mu, ó o bɛ́ɛ sãnía tò mu bìo yi. Ká bìo ó o báa bìa ó o von yahó, ó o nɔn le ɲii le ɓa wé mu na a yi.  
\v 10 Ò o tonkaa o ɓúi le o va ho kàsó yi à vaa kúii o Zãn Batiisi ɲúhṹ.  
\v 11 Á ɓa vaá kúio ho dó ho lɛnɓuɛn yi ɓueé nɔn o hĩ́nzoró yi ó o ɓuan vaá nɔn mín nu yi.  
\v 12 Ó o Zãn mu nì-kenínia ɓueé lá a nùuna, à ɓa wà vaá bía bìo mu wóráa á nɔn o Yeesu yi. 
\s1 O Yeesu díinía ɓa minka zã̀amáa 
\r (Maaki 6.30-44; Luki 9.10-17; Zãn 6.1-14) 
\p  
\v 13 Bìo ó o Yeesu ɲá bìo wó kà, ó o zon ho woohṹ wà, á wi ò orɛ́n mí dòn va ho lahó ɓúi na á nùpue mía yi. Ká ɓa nùpua màhã́ zũna mu. Á ɓa lóka hã lórá yi á vará mu ɲumu ɲii bò a Yeesu yi.  
\v 14 Pã̀ahṹ na ó o zoó ló ho woohṹ yi, ó o mɔn ɓa minka zã̀amáa. Á ɓa màkárí ɓuan wo yi, ó o ɓúakáa wee wɛɛ́ ɓa vánvárowà na wi ɓa tĩ́ahṹ.  
\v 15 Bìo ho zĩihṹ dɔ̃n, ó o nì-kenínia wà ɓueé ɓó a yi, á bía nɔn wo yi: «Le wii tò, à ho lahó na kà á bìo ɓúi mún mía yi. Bío le ɓa nùpua lɛ́n va hã lórá yi, à vaa yí mu bìo yà dí.»  
\v 16 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ɓa varó bĩ́n ɲúhṹ mía. Minɛ́n miten na mu bè-dínii ɓa yi.»  
\v 17 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Bìo wi wa cɔ̃́n hen, lée búurú bi-zàwa bìo hònú làa cezàwa bùaa ɲun.»  
\v 18 Ó o Yeesu bía: «Mi ɓua mu ɓuennáa.»  
\v 19 Ò o bía nɔn ɓa zã̀amáa yi le ɓa lií kɛɛní le ɲíní wán. Ò o fó ho búurú bìo hònú lè ɓa cezàwa bùaa ɲun, ò o hóonía mí yahó ho wáayi, ò o dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho búurú nɔn mí nì-kenínia yi. Á bán fó sankaa nɔn ɓa zã̀amáa yi.  
\v 20 Á ɓa ɓúenɓúen dú sù. Á bìo dú ká ɓa khuiira á mu sú hã sàkíwá pírú ɲun.  
\v 21 Bìa ɓúenɓúen na dú mu, á ɓa báawa mí dòn á à yí ho muaaseé hònú síi, ká ɓa hã́awa lè ɓa háyúwá níi ló. 
\s1 O Yeesu wee varáka mu ɲumu wán 
\r (Maaki 6.45-52; Zãn 6.16-21) 
\p  
\v 22 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu dɛ̀ɛnía kĩ̀kã́a mí nì-kenínia yi le ɓa zo ho woohṹ dí mí yahó khí ho vũ-beenì mɔ́n ká mínɛ́n ǹ na ho wɔ̃hṹ ɓa zã̀amáa yi á ɓa à ɓoka.  
\v 23 Bìo ó o wó bṹn vó, ó o wà yòora le ɓúee wán mí dòn, á yòó wee wé mí fìoró á ho tá hũn yú bĩ́n.  
\v 24 Bṹn pã̀ahṹ à ho woohṹ vá zon mu ɲumu yi, á ho pinpi-beenì hĩ́nɔn wee và lè mí pànká á wee lá mu ɲumu ɓuee hénka lè ho woohṹ.  
\v 25 Hã tá-tĩa yi, ó o Yeesu zoó wee varáka mu ɲumu wán á mà mí nì-kenínia.  
\v 26 Bìo ɓa mɔn wo ò o wee varáka mu ɲumu wán, á ɓa zã́na dàkhĩína, á ɓa wee bío: «O lée nì-hɔ̃́nbóní.» À ɓa wee wãamaka.  
\v 27 Ó o Yeesu dɛ̀ɛnía bía kà síi nɔn ɓa yi: «Mi hení mí sĩa, mu lé ĩnɛ́n, mi yí zɔ̃́n bìo.»  
\v 28 Ó o Piɛre wã́a bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, ká mu lé fo bìo bon, ũ bío le ĩ varáka mu ɲumu wán à ɓuen ũ cɔ̃́n.»  
\v 29 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ɓuen!» Ó o Piɛre ló wee varáka mu ɲumu wán á wee va a Yeesu cɔ̃́n.  
\v 30 Ká bìo ó o mɔn bìo ho pinpiró wee wéráa ó o zã́na. Á bìo ó o wà lií lí mu ɲumu yi, ó o wãamaa: «Ɲúhṹso fení mi.»\fig O Yeesu wee varáka mu ɲumu wán|src="cn01721B.tif" size="span" copy="David C. Cook" ref="Matiye 14:30" \fig* 
\v 31 Ó o Yeesu dɛ̀ɛnía dá mí níi cãna a, ò o bía nɔn wo yi: «Ũ sĩidéró fòora. Lée webio nɔn á fo titikaaráa?»  
\v 32 Bìo ɓa mí nùwã ɲun yòó zon ho woohṹ yi, á ho pinpiró dĩ̀n.  
\v 33 Á ɓa nì-kenínia na wi ho woohṹ yi á fárá mí nɔnkóɲúná wán o Yeesu yahó, à ɓa bía nɔn wo yi: «Fo ɓɛ̀ntĩ́n lé le Dónbeenì Za bìo bon.» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra ɓa vánvárowà ɓúi 
\r (Maaki 6.53-56) 
\p  
\v 34 Bìo ɓa kã́a ho vũ-beenì khíi dɔ̃n ho Zenɛzarɛɛte kɔ̃hṹ,  
\v 35 á ɓa nùpua na wi bĩ́n zũna a Yeesu, á ɓa bía a ɓuenló bìo nɔn bìa sùarákaa bĩ́n ɓúenɓúen yi. Á ɓa ɓuan ɓa vánvárowà ɓúenɓúen ɓuararáa o cɔ̃́n.  
\v 36 À ɓa wee fìo wo le o día le ɓa pá wã́a yí o dà-zĩ́nii ɲi-kã́ní tṹii yi. Á bìa ɓúenɓúen na wee yí le tṹii yi á wee wa. 
\c 15  
\s1 O Yeesu lè ɓa Farizĩɛwa wee wã̀aní 
\r (Maaki 7.1-13) 
\p  
\v 1 Ɓa *Farizĩɛwa ɓúi lè ho *làndá bìo zéenílowa ɓúi ló ho Zeruzalɛɛmu yi ɓuara a Yeesu cɔ̃́n á ɓueé tùara a yi:  
\v 2 «Lée webio nɔn á ũ nì-kenínia yí máa wé bìo á wàn maáwà bò nɔn wɛn le wa wé wé? Ɓa yí máa sɛɛ mí níní à bè yi díráa làa bìo mu koráa.»  
\v 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Lée webio nɔn á minɛ́n ɓɛ̀n yí máa wé bìo le Dónbeenì henía nɔn mia, à mi bò mi kùrú kàránló yi?  
\v 4 Le Dónbeenì bía bìo kà: ‹Kɔ̃̀nbi mìn maá lè mìn nu›\f + \fr 15:4 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.12; Làndá zéeníló (Deutéronome) vũahṹ 5.16\f* le mún bía: ‹Yìa bía khon mín maá tàá mín nu dã́ní yi, wón ko làa ɓúeró.›\f + \fr 15:4 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 21.17\f* 
\v 5 Ká minɛ́n wee kàrán ɓa nùpua le ká a ɓúi ɓàn maá lè ɓàn nu ó o bía bìo kà nɔn yi: ‹Bìo á ĩ ko à ĩ na à séení làa fo á ĩ hɔ̃n lè le Dónbeenì,›  
\v 6 se wón ɓànso màkóo mía ò o séení mín maá. Mi wee pĩ́ le Dónbeenì bíonì kà síi à wé le làa bè-kã́amáa ká mi bè mi kùrú kàránló yi.  
\v 7 Mi yí mɔn miten na le? Yaa o *Ezayii tũ̀iá sĩ mi wán pã̀ahṹ na ó o fɛɛra le *Dónbeenì ɲi-cúa na kà mi dã́ní yi: 
\q1  
\v 8 ‹Ɓa nùpua na kà wee ɓùaaní mi lè mí ɲiní 
\q2 ká ɓa yiwa yi á ɓa khɛ̀ra làa mi. 
\q1  
\v 9 Le ɓùaaníi na ɓa wee na miì ɲúhṹ mía. 
\q2 Lé bìo ɓa nùpua làndáwá lé hĩ̀a ɓa wee kàrán làa mín.\f + \fr 15:9 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 29.13\f*›» 
\s1 Bìo wee tií o nùpue 
\r (Maaki 7.14-23) 
\p  
\v 10 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu von ɓa zã̀amáa á bía nɔn ɓa yi: «Mi ɲí bìo kà à zũń kúará.  
\v 11 Bìo wee zo a nùpue ɲii yí máa tií wo. Hã bíoní na wee lé là a nùpue ɲii, hɔ̃́n lé hĩ̀a wee tií wo.»  
\v 12 Ó o Yeesu nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi, á bía nɔn wo yi: «Fo zũ le ũ bíoní mu á vá ɓa *Farizĩɛwa yi le?»  
\v 13 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bè-fánii lée bè-fánii na á ĩ Maá na wi ho wáayi á yí fá, á khíi dɛɛ á à kúia.  
\v 14 Mi día ɓa. Ɓa lé ɓa muiiwà na tò ɓa muiiwà bũ̀aa wán. Ká a muii tò mí ninza muii bũ̀ini wán, á ɓa à páaní vaá zo ho kɔ̃hṹ.»  
\v 15 Ó o Piɛre wã́a bía nɔn wo yi: «Zéení le wàhiire mu kúará làa wɛn.»  
\v 16 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi «Éee! Lé minɛ́n pá dĩǹ yí zũ mu bìowa yara le?  
\v 17 Mu bìo ɓúenɓúen na wee zo a nùpue ɲii, à lii zo a píohó yi, bṹn ó o wee bĩní lée ní kúia.  
\v 18 Ɛ̀ɛ ká hã bíoní na ó o wee bío lè mí ɲii, á wee lé o sĩi yi, hɔ̃́n lé hĩ̀a wee tií o nùpue.  
\v 19 Mu bon. Hã yile-kora wee lé le sĩi yi. Lé bṹn te le nì-ɓúee, lè ho hã́-fénló lè ho bá-fénló lè mí sìíwà, lè ho kɔ̃̀nló, làa bìo yí bon bíoró o nùpue ɲii, lè ɓa nùpua yènnáa yáaró.  
\v 20 Bṹn bìowa so lé bío wee tií o nùpue, ká ho dí le hã níní na yí sɛɛra, bṹn yí máa tií nùpue.» 
\s1 O sìí veere hã́a na tà a Yeesu yi bìo 
\r (Maaki 7.24-30) 
\p  
\v 21 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló bĩ́n wà, á van ho kɔ̃hṹ ɓúi na sùaráa ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá yi.  
\v 22 Á ho Kanan kɔ̃hṹ hã́a ɓúi na wi ho kɔ̃hṹ mu yi, á wà ɓuara a cɔ̃́n, á ɓueé wee bío pɔ̃́npɔ̃́n kà síi: «Ɲúhṹso, *Daviide Za, màkárí miì. Ĩ hĩ́nló á cĩ́ná ɓúi wi yi á wee beé o lò làa sòobɛ́ɛ.»  
\v 23 Ó o Yeesu yí dó mí ɲii wo yi. Ó o nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi, á wee bío làa wo: «O hã́a mu na bò wá mɔ́n wee wãamaka fɛ́ɛɛ á ũ bío le o bĩní.»  
\v 24 Ó o Yeesu bía: «O *Isirayɛɛle nìpomu na ka lòn pia na vṹnun lé bán ɓa tonkaa mi bìo yi.»  
\v 25 Ó o hã́a yàá wã́a wà ɓueé lií fárá mí nɔnkóɲúná wán o Yeesu yahó, ò o bía: «Ɲúhṹso, séení mi.»  
\v 26 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mu yí se à ɓa lá ɓa háyónzàwa dĩ́nló à yénní kúia na ɓa booní yi.»  
\v 27 Ó o hã́a bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, bṹn bon. Ɛ̀ɛ ká ɓa booní wee wé sèeka ho dĩ́nló na wee kùenka lii kúia mín so tá à dí.»  
\v 28 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn o hã́a mu yi: «Fo ɓɛ̀ntĩ́n dó ũ sĩi miì làa sòobɛ́ɛ.» Mu ù wé làa bìo fo lonnáa mu. Ó o hĩ́nló dɛ̀ɛnía wan bṹn wán. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra ɓa vánvárowà cɛ̀rɛ̀ɛ 
\r (Maaki 7.31) 
\p  
\v 29 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló hón lahó so yi á van ho Kalilee vũ-beenì ɲii, á vaá yòora le ɓúee wán yòó kará.  
\v 30 Á ɓa minka zã̀amáa ɓuara a cɔ̃́n lè ɓa lóní, lè ɓa muiiwà, làa bìa sãnía bìo ɓúi mía bĩ́n, lè ɓa bekewà, lè ɓa vánvárowà cɛ̀rɛ̀ɛ ɓúi. Ɓa ɓueé bàráka ɓa o Yeesu tá, ó o wɛɛ́ra ɓa.  
\v 31 Bìo ɓa zã̀amáa mɔn à ɓa bekewà na lá yí dà máa bío á wee bío, á mɔn à bìa sãnía bìo ɓúi lá mía bĩ́n á wan, á mɔn à bìa lá lé ɓa lóní wee varáka sese, á mɔn à bìa lá lé ɓa muiiwà á wee mi, á mu wó ɓa coon dàkhĩína, á ɓa wee ɓùaaní o *Isirayɛɛle ɓàn Dónbeenì yèni. 
\s1 O Yeesu bĩnía díinía ɓa minka zã̀amáa 
\r (Maaki 8.1-10) 
\p  
\v 32 O Yeesu von mí nì-kenínia á bía nɔn ɓa yi: «Ɓa nùpua na kà màkárí ɓuan miì. Bìo kà lé ɓa wizooní tĩn ká ɓa wi làa mi, á ɓa bè-dínii wã́a vó. Ĩ yí wi à ĩ día ɓa à ɓa ɓo ká ɓa yí yú bìo yí dú. Lé bìo ɓa dà vaá lé è lùiorá ho wɔ̃hṹ wán lé le hĩni.»  
\v 33 Ó o nì-kenínia tùara a yi: «Wa à yí mu bè-dínii wen le dùure na kà yi á à na bán minka zã̀amáa so yi?»  
\v 34 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Lée búurú bìo yɛn wi mi cɔ̃́n?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Lée búurú bìo hèɲun làa cezàwa bùaa yɛn ɓúi.»  
\v 35 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa zã̀amáa yi le ɓa lii kɛɛní,  
\v 36 ò o fó ho búurú bìo hèɲun lè ɓa cezàwa, ò o dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa mu nɔn mí nì-kenínia yi á bán sankaa nɔn ɓa zã̀amáa yi.  
\v 37 Ɓa ɓúenɓúen dú sù, ó o nì-kenínia khuiira bìo ká, á mu sú hã sàkíwá bìo hèɲun.  
\v 38 Bìa ɓúenɓúen na dú mu, á ɓa báawa mí dòn á à yí muaaseé náa síi, ká ɓa hã́awa lè ɓa háyúwá níi ló. 
\p  
\v 39 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu nɔn ho wɔ̃hṹ ɓa zã̀amáa yi le ɓa ɓoka, ò o zon ho woohṹ mí dòn á van ho Makadan kɔ̃hṹ. 
\c 16  
\s1 Ɓa wi ò o Yeesu wé yéréké bìo 
\r (Maaki 8.11-13; Luki 12.54-56) 
\p  
\v 1 Ɓa *Farizĩɛwa lè ɓa *Sadusĩɛwa wi à ɓa khũaa o Yeesu ɲii yi, á ɓa vá ɓueé ɓó a Yeesu yi á bía nɔn wo yi le o wé yéréké bìo ɓúi na wee zéení le o dàńló ló le Dónbeenì cɔ̃́n.  
\v 2 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hen ká le wii lií wee zo, á ho wáayi mùia, à mi le ho tá hĩ́a wé se.  
\v 3 Ká le yìnbíi bùirìi, ká ho wáayi mùiamu á dó mí yuumu, à mi le ho viohó á à ɓuen. Ká mi wee loń ho wáayi à zũńnáa bìo a à wé, á lée webio nɔn á bìo wee zéení bìo wee wé bìo kà wán á mi yí zũ?  
\v 4 Ho zuia nùpua na yí se, na wee bĩní le Dónbeenì mɔ́n à wé mu bè-kora wee cà à ɓa mi yéréké bìo. Ɛ̀ɛ ká ɓa máa mi yéréké bìo ɓúi ká mu yínɔń le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zonaasi bìo.\f + \fr 16:4 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 12.39\f*» Bṹn mɔ́n ó o wà ò o día ɓa. 
\s1 Ɓa Farizĩɛwa lè ɓa Sadusĩɛwa bìo 
\r (Maaki 8.14-21) 
\p  
\v 5 Bìo ɓa nì-kenínia wee khí lè ho vũ-beenì mɔ́n o Yeesu cɔ̃́n, á ɓa nɔnsãa yí ɓuan ho búurú.  
\v 6 Ó o Yeesu wã́a bía làa ba: «Mi pa miten ɓa *Farizĩɛwa lè ɓa *Sadusĩɛwa bìo yi. Ɓa bìo ɓonmín lè le ɲa-fĩni.»  
\v 7 Ó o nì-kenínia wee bío làa mín: «O wee bío kà síi lé bìo wa yí ɓuan ho búurú.»  
\v 8 Ó o Yeesu zũna bìo ɓa wee bío, ó o tùara ɓa yi: «Lée webio nɔn mi wee bíoráa le lé bìo mi yí ɓuan ho búurú? Mi sĩadéró miì ɓɛ̀ntĩ́n fòora.  
\v 9 Mi pá dĩǹ yí máa ɲí mu bìo à zũń mu kúará le? Ho búurú bìo hònú na á ĩ cɛ̀ɛkaa nɔn ɓa báawa muaaseé hònú yi, lè hã sàkíwá na mi khuiira bìo ká kúaa yi ɲii á mi nɔnsãa bìo yi le?  
\v 10 Á ho búurú bìo hèɲun na á ĩ cɛ̀ɛkaa nɔn ɓa báawa muaaseé náa yi, lè hã sàkíwá na mi khuiira bìo ká kúaa yi ɲii á mi nɔnsãa bìo yi le?  
\v 11 Á lée webio nɔn á mi le mu lé ho búurú bìo á ĩ wee bío? Mi pa miten ɓa Farizĩɛwa lè ɓa Sadusĩɛwa na bìo ka lòn ɲa-fĩni bìo yi.»  
\v 12 Ó o nì-kenínia màhã́ wã́a zũna le o lá yí bía le ɓa pa míten le ɲa-fĩni na ɓa wee wé lè ho búurú bìo yi, ká lé ɓa Farizĩɛwa lè ɓa Sadusĩɛwa kàránló na ɓa wee na ó o le ɓa pa míten bìo yi. 
\s1 O Piɛre bía le o Yeesu lé yìa le Dónbeenì mɔn léra 
\r (Maaki 8.27-30; Luki 9.18-21) 
\p  
\v 13 O Yeesu wà van ho kɔ̃hṹ na sùaráa là a Filiipu ló-fáránii na ɓa le *Sezaaree yi. Ó o tùara mí nì-kenínia yi: «Ɓa nùpua wee bío webio o *Nùpue Za dã́ní yi?»  
\v 14 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ɓa ɓúi le fo lé o Zãn Batiisi. Ɓa ɓúi le fo lé o *Elii. Ɓa ɓúi yàá ɓɛ̀n le fo lé o Zeremii, tàá le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro ɓúi.»  
\v 15 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Minɛ́n cɔ̃́n á ĩ ɓɛ̀n lée wée?»  
\v 16 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn wo yi: «Fo lé o *Krista, le Dónbeenì na wi fɛ́ɛɛ Za.»  
\v 17 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn wo yi: «Zãn za Simɔn, ũ ɲúhṹ sĩ. Mu yínɔń nùpue zéenía ho tũ̀iá poni na kà làa fo. Lé wàn Maá na wi ho wáayi á zéenía mu làa fo.  
\v 18 Á ĩnɛ́n ɓɛ̀n ǹ bío bìo kà á à na foǹ: Fo lé o Piɛre bṹn kúará le huee. Á lé dén huee so á ĩ ì fárá ĩ kuure wán, á hàrí mu húmú máa dàń bìo ɓúi máa wé làa de.  
\v 19 Ho wáayi bɛ́ɛnì won-zàwa á ĩ ì na foǹ. Bìo lée bìo na á fo khíi wé pã́ bìo ho tá wán, á le Dónbeenì mún ǹ pĩ́ mu bìo ho wáayi. Á bìo na fo khíi wé tà bìo ho tá wán, á le Dónbeenì mún ǹ tà mu bìo ho wáayi.»  
\v 20 Ò o Yeesu wã́a henía mu nɔn mí nì-kenínia yi le ɓa yí bío le mí lé o Krista. 
\s1 O Yeesu wee bío mi húmú lè mi vèeró bìo 
\r (Maaki 8.31–9.1; Luki 9.22-27) 
\p  
\v 21 À lá bṹn ɲii wán, ó o Yeesu ɓúakáa wee bío bìo kà wéréwéré lè mí nì-kenínia: «Ĩ ko à ĩ va ho Zeruzalɛɛmu, à lò vaa be bĩ́n làa sòobɛ́ɛ ɓa *nì-kĩ́a, lè ɓa yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa níi yi. Ɓa à ɓúe mi, ká hã wizooní tĩn zoǹ á ĩ ì vèe.»  
\v 22 Ó o Piɛre wã́a fó a ɓa vá ló, ò o wee bío: «Ébé! Ɲúhṹso, bṹn máa wé làa fo. Le Dónbeenì á à kã̀ní fo mu yi.»  
\v 23 Ká a Yeesu màhã́ yèrèmáa bía nɔn wo yi: «Vá lé ĩ nìsã́ní lè ũ *Satãni bíoní. Fo wee bũmaka ĩ tonló. Ũ yilera yínɔń Dónbeenì yilera. Hã lé ɓa nùpua yilera.»  
\v 24 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Yìa wi ò o bè miì, à ɓànso khí mí kùrú sĩi bìo wéró yi, ká a wé lá mí *kùrùwá pĩ̀ à bèráa miì.  
\v 25 Lé bìo á yìa wi ò o kã̀ní mí mukãnì wón á à vĩ́iní le. Ká yìa màhã́ tà le mí ì vĩ́iní le ĩnɛ́n bìo yi, wón á à yí le.  
\v 26 O nùpue lá yú ho dĩ́míɲá bìo ɓúenɓúen, ò o khon le mukãnì binbirì yi, se lé ho cũ̀nú yɛ́n á ɓànso yú? O nùpue lá khon le mukãnì binbirì yi, ó o so dà à na bìo ɓúi á à bĩní ì yíráa le le?  
\v 27 Mu bon. O *Nùpue Za khíi ɓuen mín Maá cùkú beenì yi lè mí wáayi tonkarowà, á ɓueé sàání ɓa nùpua nì-kéní kéní yi, á à héha làa bìo ɓa wó.  
\v 28 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ɓa nùwã yɛn zàwa ɓúi na wi bìa hen tĩ́ahṹ máa hí ká ɓa yí mɔn o Nùpue Za ɓuenló lè mí bɛ́ɛnì.» 
\c 17  
\s1 O Yeesu miníkaa le ɓúee wán 
\r (Maaki 9.2-9; Luki 9.28-36) 
\p  
\v 1 Wizooní bìo hèzĩ̀n bṹn mɔ́n, ó o Yeesu fó a Piɛre là a Zaaki là a Zãn na ló o Zaaki ɓàn za á yòoraráa le ɓúee ɓúi na dɔ̃n wán. Bìo ɓa yòó wi bĩ́n mí dòn,  
\v 2 ó o Yeesu miníkaa ɓa yìo yi, á yahó wee ɲuiíka lè le wii bìo síi, á sĩ̀-zĩ́nia ka pṹiapṹia lòn khoomu.  
\v 3 Á ɓa nì-kenínia le mí ì loń, á ɓa mɔn o *Mɔyiize là a *Elii\f + \fr 17:3 \ft Mi loń Luki vũahṹ 9.31\f* à ɓa dĩ̀n wee tà hã láakáwá là a Yeesu.  
\v 4 Ó o Piɛre wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mu wó se á wa wi hen. Ká fo tà á ĩ ì tá hã bùkú zàwa bìo tĩn. Ũnɛ́n dà-kéní, o Mɔyiize dà-kéní, o Elii dà-kéní.»\fig O Yeesu miníkaa le ɓúee wán|src="CN01728B.TIF" size="span" copy="David C. Cook" ref="Matiye 17:4" \fig* 
\v 5 Bìo ó o wee bío, à bṹn le dùndúure ɓúi na wee ɲuiíka á yòó ló lií pon ɓa yi. Á mu tãmu ɓúi sã ɲá le dùndúure mu yi: «Yìa kà lé ĩ Za na á ĩ bò ĩ tàká wán. O bìo sĩ miì. Mi wé ɲí a cɔ̃́n.»  
\v 6 Bìo ó o nì-kenínia ɲá mu tãmu mu sã, á ɓa zɔ̃́nkaa dàkhĩína, á lií ɓúrá mí yara ho tá yi.  
\v 7 Ó o Yeesu ɓueé ɓó ɓa yi, á bò mí níi ɓa wán, ò o bía: «Mi lii hĩ́ní. Mi yí zɔ̃́n bìo.»  
\v 8 Á ɓa wã́a hóonía mí yara á ɓa yí mɔn nùpue ká yínɔń o Yeesu mí dòn.  
\v 9 Bìo ɓa ló le ɓúee wán wee lii, ó o Yeesu henía bìo kà nɔn ɓa yi: «Bìo mi mɔn kà à mi yí bío le nùpue ɲí fúaa o *Nùpue Za húrun á vèera ló ɓa nì-hía tĩ́ahṹ.» 
\r (Maaki 9.10-13) 
\p  
\v 10 Ó o nì-kenínia tùara a yi: «Lée webio nɔn ho *làndá bìo zéenílowa le o Elii ko ò o ɓuen ho yahó?»\f + \fr 17:10 \ft Mi loń Malasii vũahṹ 3.23\f* 
\v 11 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mu bon. O Elii ko ò o ɓuen vé, à ɓuee kúee mu bìowa ɓúenɓúen mí lara yi.  
\v 12 Le ĩ bío mu na mia: O Elii mu yàá ɓuara vó. Ká ɓa nùpua màhã́ yí zũna le lé orɛ́n. Á ɓa wó a làa bìo ɓa sĩa vá yi. Lé bṹn síi ɓa mún ǹ beéráa o Nùpue Za lò.»  
\v 13 Ó o nì-kenínia wã́a zũna le lé o Zãn Batiisi ó o wee bío bìo. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a háyónza na le dàndàhíonì wi yi 
\r (Maaki 9.14-29; Luki 9.37-43a) 
\p  
\v 14 Bìo ɓa lií dɔ̃n hen na ɓa zã̀amáa wi yi, ó o nìi ɓúi vá ɓueé ɓó a Yeesu yi á lií fárá mí nɔnkóɲúná wán o yahó, ò o bía:  
\v 15 «Nì-kàránlo, loń ĩ za màkárí yi. Le dàndàhíonì wi o yi. Le wee beé o lò. Pɔ̃̀nna cɛ̀rɛ̀ɛ le wee lá a dé ho dɔ̃hṹ tàá mu ɲumu yi.  
\v 16 Á ĩ ɓuan wo ɓuararáa ũ nì-kenínia cɔ̃́n, ká ɓa màhã́ yí dàńna yí wɛɛ́ra a.»  
\v 17 Ó o Yeesu wãamaa: «Éee! Mi zuia nùpua ɓɛ̀ntĩ́n yí máa dé mí sĩa le Dónbeenì yi bìo bon, á mi mún yí máa ɲí hàrí dɛ̀ɛ. Mi wee leéka le ĩ kɛɛní làa mia á wé è kàrán mia fúuu le? Mi ɓua a háyónza mu ɓuennáa.»  
\v 18 Bìo ɓa ɓuara làa wo, ó o Yeesu nàmakaa o cĩ́ná yi, ó o ló. Ó o háyónza dɛ̀ɛnía wan mí lahó yi. 
\p  
\v 19 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà. Ó o nì-kenínia wà vaá ɓó a yi à ɓa tùara a yi: «Lée webio nɔn á warɛ́n yí dàńna yí ɲɔnnáa o cĩ́ná mu.»  
\v 20 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Lé bìo mi sĩidéró miì ka cĩ́inú dàkhĩína. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká mi sĩadéró miì na khúekhúe lè ho mútáàdè bɛɛre bìo á mi yàá pá lá tà le miì wé làa bìo, á mi lá dà à bío ò na le ɓúee na kà yi le le lé ho lahó na le wi yi, à va lòn-veere, á mu ù wé. Bìo woon á mi lá máa wé è wé máa sa.  
\v 21 [Ɛ̀ɛ ká mu màhã́ lé ho fìoró lè le ɲii lìró mí dòn lé bìo dà à ɲa a cĩ́ná na kà ɓàn síi á à lén.]» 
\s1 O Yeesu wíokaa wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo 
\r (Maaki 9.30-32; Luki 9.43-45) 
\p  
\v 22 Wizonle ɓúi ká a Yeesu lè mí nì-kenínia ɓúenɓúen páanía wi ho Kalilee kɔ̃hṹ yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa nùpua níní yi.  
\v 23 Ɓa à ɓúe o, ká mu wizooní tĩn zoǹ o ò vèe.» Á ɓa nì-kenínia yilera yáara làa sòobɛ́ɛ. 
\s1 Le Dónbeenì zĩ-beenì lànpó cãló bìo 
\p  
\v 24 O Yeesu lè mí nì-kenínia wà van ho *Kapɛɛnayuumu lóhó. Á le *Dónbeenì zĩ-beenì *lànpó féwá wà ɓueé ɓó a Piɛre yi à ɓa tùara a yi: «Mi nì-kàránlo so wee sàání le Dónbeenì zĩ-beenì lànpó le?»  
\v 25 Ó o Piɛre bía: «Ũuu o wee sàání ho.» Pã̀ahṹ na ó o Piɛre wà vaá zo le zĩi na ó o Yeesu wi yi, ó o Yeesu dɛ̀ɛnía wee tùa wo yi: «Simɔn, lée wée ko ò o wé sàání ho lànpó lè mí sìíwà à na ho dĩ́míɲá na kà bá-zàwa yi? Fo wee leéka webio mu dã́ní yi? Lé ho kɔ̃hṹ nùpua mí bɛɛre lée tàá lé bìa ɓa funnáa á dàńna?» Ó o Piɛre le lé bìa ɓa dàńna.  
\v 26 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Àwa, bṹn wee zéení le ho kɔ̃hṹ nùpua yí ko ɓa wé sàání ho lànpó.  
\v 27 Ɛ̀ɛ ká wa màhã́ máa lùnka ɓa nùpua mu yilera. Lɛ́n lii ho vũ-beenì yi, à lii pa le ce-hĩnì. Ò o nín-yání ceza na fo ò vĩ à ũ lén à lée hɛ́n ɲii, á fo ò yí le wɛ́n-hɔ̃nló le yi na dà warɛ́n wa nùwã ɲun lànpó á à sàání. À ũ wã́a ɓua dén à ũ va ɓa cɔ̃́n vaa sàání wa lànpó.» 
\c 18  
\s1 Lée wée po bìa ká 
\r (Maaki 9.33-37; Luki 9.46-48) 
\p  
\v 1 Hón pã̀ahṹ so yi, ó o Yeesu nì-kenínia wà ɓueé ɓó a yi, à ɓa wee tùa wo yi: «Yìa bìo ɲúhṹ wi po bìa ká le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi lé o yɛ́n.»  
\v 2 Ó o Yeesu von o háyónza ɓueé dĩ̀nía ɓa yahó,  
\v 3 ò o bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká mi yí yèrèmáa á yí ka lè ɓa háyúwá bìo síi, á mi máa zo le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.  
\v 4 Yìa bìo ɲúhṹ wi po bìa ká le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi lé yìa wee liiní míten à wé là a háyónza na kà bìo síi.  
\v 5 Yìa ɓuan háyónza ɓúi na ka làa yìa kà bìo síi sese, se mu lé ĩnɛ́n ĩ bɛɛre á ɓànso ɓuan sese. 
\s1 Mu bè-kohó wéró yí se 
\r (Maaki 9.42-48; Luki 17.1-2) 
\p  
\v 6 «Ɓa háyúwá na dó mí sĩa miì nì-kéní á nùpue khà dó mu bè-kora wéró yi, se mu sṹaaní á ɓa ca le hue-beenì ɓànso fonle yi à lèe dé ho mu-beenì yi ò o lii lí.  
\v 7 Ho dĩ́míɲá á ho yéréké khíi sá yi, lé bìo á bìo wee khà ɓa nùpua dé mu bè-kora wéró yi á wi ho yi. Mu bon, mu lée bìo na wéró máa khí ho yi. Ɛ̀ɛ ká yìa níi wee bè mu, á ho yéréké khíi sá yi.  
\v 8 Ká mu lé ũ níi tàá ũ zeǹ wee dé fo mu bè-kora wéró yi, ũ kúio hã lèe kúia. Fo zon le mukãnì na máa vé lùe yi lè ũ nín-kéní tàá lè ũ zeǹ-kéní, se mu sṹaaní bìo ɓa à lèe fo á à dé ho dɔ̃hṹ na máa hí máa mi yi lè ũ níní mí bìo ɲun tàá ũ zení mí bìo ɲun.  
\v 9 Ká mu lé ũ yère wee dé fo mu bè-kora wéró yi, ũ còkon le lèe día. Fo zon le mukãnì na máa vé lùe yi lè ũ yèn-kéní, se mu sṹaaní bìo ɓa à lèe fo ò dé le *Dofĩ́ní dɔ̃hṹ yi lè ũ yìo mí bìo ɲun. 
\s1 O pio na vṹnun bĩnía yú wàhiire 
\r (Luki 15.3-7) 
\p  
\v 10 «Mi pa miten bìo, à ɓa háyúwá na kà nì-kéní ò o ɓúi yí zùań yi. Lé bìo ɓa háyúwá mu wáayi tonkarowà wi lè wàn Maá Dónbeenì fɛ́ɛɛ.  
\v 11 [O *Nùpue Za ɓuara wà ɓueé cà bìa khɛ̀ra lè le Dónbeenì á à fení.]  
\v 12 Le ĩ tùa mia. Hen ká a ɓúi pia khĩmàni lá wi síi, ó o yà-kéní wó wó sɛ́ra vṹnun, ó o so máa kúia ɓa khĩmàni yà-kéní mía na ká le ɓúee yi ká a máa cànka yìa vṹnun le?  
\v 13 Le ĩ bío mu na mia: Ká a hĩ́a yú a, ó o sĩi á à wa wa a bìo yi á à poń ɓa khĩmàni yà-kéní mía na yí vṹnun.  
\v 14 Lé làa bṹn síi á mìn Maá na wi ho wáayi mún yí wi à ɓa háyúwá na kà nì-kéní à vĩ́. 
\s1 Ká mìn za ɓúi wó khon làa fo 
\p  
\v 15 «Hen ká mìn za wó khon làa fo, à ũ vaa zéení a wékheró na a yi, ũnɛ́n làa wo mi nùwã ɲun mi dòn. Ká a tà, á mi ì bĩní ì wé ɓa zàwa.  
\v 16 Ká a pã́, à ũ cà nùpue nì-kéní tàá nùwã ɲun dé ũ wán, à héha làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu: ‹Mu bìo ɓúenɓúen á wa à lén yìo ɓa sɛɛ́ràsa nùwã ɲun tàá nùwã tĩn bè-bíonii wán.›\f + \fr 18:16 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 19.15\f* 
\v 17 Ká a pá pã́ le mí máa ɲí bán cɔ̃́n, à ũ bío mu lè mìn zàwa na kúaa mín wán. Ká a pã́ le mí máa ɲí ɓàn cɔ̃́n, à ũ wã́a wé o lòn lànpó fé, tàá nì-veere ɓúi na yí zũ Dónbeenì.  
\v 18 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìo lée bìo na mi khíi wé pã́ bìo ho tá wán, á le Dónbeenì mún ǹ pĩ́ mu bìo ho wáayi. Á bìo lée bìo na á mi khíi wé tà bìo ho tá wán, á le Dónbeenì mún ǹ tà mu bìo ho wáayi. 
\s1 Mi wé ɓunɓua fìo 
\p  
\v 19 «Le ĩ mún bío mu na mia. Hen ká nùwã ɲun ɓúi wé ló mi tĩ́ahṹ á ɓunɓuaa fìora bìo lée bìo ho tá wán, á wàn Maá na wi ho wáayi á à na mu ɓa yi.  
\v 20 Mu bon, hen na á nùwã ɲun tàá nùwã tĩn kúaa mín wán yi ĩ yèni yi, se ĩ wi ɓa tĩ́ahṹ.» 
\s1 O ton-sá na pã́ ho sɛ́ndíaró bìo 
\p  
\v 21 Ó o Piɛre wã́a vá ɓueé ɓó a Yeesu yi ò o tùara a yi: «Ɲúhṹso, ká wàn za wee wé khe làa mi fɛ́ɛɛ, á ĩ ko à ĩ sɛ́n día na a yi cúa-yɛn? Lée cúa-hèɲun lée?»  
\v 22 Ó o Yeesu le ɓùeé. «Ĩ yí bía le cúa-hèɲun mí dòn. Ĩ le ɓúará-tĩn làa pírú pírú cúa-hèɲun.  
\v 23 Lé bṹn nɔn á ĩ ì tèé ho wáayi bɛ́ɛnì làa bìo kà: Bɛ́ɛ ɓúi le mí ì càtí mí kení na wi mí ton-sáwá yi.  
\v 24 Bìo ó o ɓúakáa wee càtí hã, á ɓa ɓuan o ɓúi ɓuararáa, à le wárí na ó o ko o ò wĩ́ mí ɲúhṹso yi á boo dàkhĩína.  
\v 25 O nìi mu yí dà le máa wĩ́. Á ɓa ɲúhṹso nɔn le ɲii le ɓa wã́a yɛ̀ɛ́ wo ò o wé o wobá-nìi, à yɛ̀ɛ́ ɓàn hã́a, là a zàwa, làa bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen, à màhã́ wĩ́náa le kee.  
\v 26 Ó o ton-sá mu lií fárá mí nɔnkóɲúná wán mí ɲúhṹso yahó ò o wee yanka a: ‹Sabéré ũ ɲì ũ yi. Ĩ ì wĩ́ le kee mu ɓúenɓúen.›  
\v 27 Á ɓa ɲúhṹso zũna a màkárí, ó o sɛ́ra mu día nɔn wo yi ò o le o lɛ́n. 
\p  
\v 28 «Ó o ton-sá mu wà lée sã́ mí ninza ɓúi yahó ò orɛ́n kee ɓɛ̀n wi wón yi. Le lée wɛ́n-hãani khĩmàni. Ó o wìira mí ninza mu tun kɔ̃̀nlè ò o wee bío: ‹Ĩ wárí na wi foǹ á ũ wĩ́.›  
\v 29 Á ɓa ninza mu lií ɓúrá à tá, á wee yanka a kà: ‹Sábéré ũ ɲì ũ yi. Ĩ ì wĩ́ le kee mu.›  
\v 30 Ká a màhã́ pã́, ò o vaá dó a ho kàsó yi á pannáa o kee wĩ́ló.  
\v 31 Bìo ɓa ton-sáwá na ká mɔn bìo wó, á mu vá ɓa yi làa sòobɛ́ɛ. Á ɓa wà vaá lá mu ɓúenɓúen fɛɛra nɔn mí ɲúhṹso yi.  
\v 32 Á ɓa ɲúhṹso von o ton-sá mu á ɓueé bía nɔn yi: ‹Yí kohó ɓànso yɛ́n! Ũnɛ́n á ĩ sɛ́ra bìo día lé bìo fo yankaa mi.  
\v 33 Fo ɓɛ̀n mún lá ko à ũ zũń mi ninza màkárí làa bìo á ĩnɛ́n zũnanáa à ũ màkárí.›  
\v 34 Ɓa ɲúhṹso sĩi cã̀ dàkhĩína, ó o le ɓa ɓua a ton-sá mu vaa dé ho kàsó yi à pa le kee na wi o yi ɓúenɓúen wĩ́ véró.»  
\v 35 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bĩnía bía: «Lé kà síi á wàn Maá na wi ho wáayi á khíi wé làa mia, ká mi yí máa tà sɛ́n día na mìn zàwa lè mìn hĩ́nni yi lè mi sĩa ɓúenɓúen.» 
\c 19  
\s1 Bìo ó o Yeesu bía mu yaamu fáaró dã́ní yi 
\r (Maaki 10.1-12) 
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu kàránna ɓa nùpua kà síi vó, ó o ló ho Kalilee kɔ̃hṹ yi á wà khú ho *Zudee kɔ̃hṹ sɔ̃́n-kéní na wi ho Zurudɛ̃n muhṹ mɔ́n.  
\v 2 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ɲɔn o mɔ́n khú bĩ́n lè mí vánvárowà, ó o wɛɛ́ra ɓa. 
\p  
\v 3 Á ɓa *Farizĩɛwa ɓúi wi ɓa khũaa o Yeesu ɲii yi, á ɓa wà ɓueé ɓó a yi, à ɓa tùara a yi: «Wa làndá yi, ká nùpue ɓàn hã́a dá wó khon làa wo, á níi so nɔn wo yi ò o dɛ̀ɛní ɲa a le?»  
\v 4 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi so yí kàránna bìo kà yí mɔn le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi le? ‹Mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi, á le Dónbeenì léra a báa á léra a hã́a.›\f + \fr 19:4 \ft Mi loń Bìo ɲúhṹ ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 1.27; 5.2\f* 
\v 5 Lé bṹn nɔn ó o báa á à día mín maá lè mín nu, ká à lɛɛ́ lè mín hã́a. Á ɓa mí nùwã ɲun á à wé sãnía dà-kéní.\f + \fr 19:5 \ft Mi loń Bìo ɲúhṹ ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 2.24\f* 
\v 6 Ɓa wã́a yí nɔn nùwã ɲun, ɓa lée nì-kéní. Bìo le Dónbeenì cɛɛ́ra mín yi à nùpue yí fáa.»  
\v 7 Á ɓa *Farizĩɛwa bía nɔn wo yi: «Lée webio nɔn ó o Mɔyiize bíaráa le ká báa le mí ì ɲa mín hã́a, o ò wé mu yaamu fáaró vũahṹ na a yi?»\f + \fr 19:7 \ft Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 24.1\f* 
\v 8 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «O Mɔyiize nɔn le níi le mi dà a ɲa mi hã́nání, lé bìo mi yí máa ɲí dɛ̀ɛ. Ɛ̀ɛ ká mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi á mu lá yí ka kà síi.  
\v 9 Le ĩ bío mu na mia: Báa na día mín hã́a à ɓàn hã́a mu ɲɔǹ yí fó báa, ò o kũn fó hã́-veere yan, se wón lée hã́-fé.» 
\p  
\v 10 Ó o Yeesu nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ká mu lé kà síi ó o báa ko ò o ɓuaráa miten mín hã́a dã́ní yi, ká nùpue wã́a yí yan se mu sṹaaní.»  
\v 11 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hón kàránló so na kà á báawa ɓúenɓúen yí dà máa tà yi. Bìa le Dónbeenì nɔn mu pànká yi, bán mí dòn lé bìa dà à tà mu yi.  
\v 12 Bìo wee hè ɓa báawa ɓúi à ɓa máa ya á sìíwà boo. Ɓa ɓúi wee te ká ɓa bámu húrun. Ɓa ɓúi lé ɓa nùpua ɓó ɓa bámu. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n wee pĩ́ mu hã́-yaamu ho wáayi bɛ́ɛnì bìo yi. Yìa dà hón kàránló so á à tà yi, à wón tà ho yi.» 
\s1 O Yeesu dúɓuaa ɓa háyúwá yi 
\r (Maaki 10.13-16; Luki 18.15-17) 
\p  
\v 13 Nùpua ɓúi ɓuan ɓa háyúwá ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n le o bè mí níní ɓa wán, ò o fìo na ɓa yi. Ó o nì-kenínia wee zá làa ba.  
\v 14 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Mi día ɓa háyúwá le ɓa ɓuen ĩ cɔ̃́n. Mi yí hè ɓa. Lé bìo ho wáayi bɛ́ɛnì bìo sã̀ bìa ka lè ɓa bìo síi yi.»  
\v 15 Ò o Yeesu wã́a bò mí níní ɓa wán. Bṹn mɔ́n ó o ló hón lahó so yi wà. 
\s1 Ho nàfòró lè le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo 
\r (Maaki 10.17-31; Luki 18.18-30) 
\p  
\v 16 Yìo ɓueé tĩ, à nùpue ɓúi vaá vá ɓueé ɓó a Yeesu yi, á tùara a yi: «Nì-kàránlo, lée webio á ĩ ko à ĩ wé ká mu se à yíráa le mukãnì binbirì na máa vé?»  
\v 17 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lée webio nɔn á fo wee tùaráa miì lè mu bìo na se bìo? Le Dónbeenì mí dòn lé dìo se. Ká fo wi à ũ yí le mukãnì binbirì na máa vé, à le Dónbeenì bíoní na le henía bìo à ũ bè yi.»  
\v 18 Ó o nìi tùara: «Hɔ̃́n lé hã bíoní yɛ́n?» Ó o Yeesu bía: «Yí ɓúe nùpue. Yí wé hã́-fénló tàá bá-fénló. Yí ɲuaa bìo. Yí fĩ̀ sabéré mi ninza ɲii.  
\v 19 Kɔ̃̀nbi mìn maá lè mìn nu. Wań mi ninza làa bìo á fo waráa ũten bìo síi.»\f + \fr 19:19 \ft Mi loń ho Léró vũahṹ (Exode) 20.12-16; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 5.16-20; Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.18.\f* 
\v 20 Ó o yàrónza bía nɔn o Yeesu yi: «Bṹn ɓúenɓúen á ĩ bò yi. Lé mu yɛ́n á ĩ pá bĩnía ko à ĩ wé.»  
\v 21 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ká fo wi ũ wé o nùpue na bìo ɲii sú, à ũ lɛ́n vaa yɛ̀ɛ́ bìo wi ũ cɔ̃́n ɓúenɓúen, à na wárí ɓa nì-khenia yi, á fo khíi yí ho nàfòró ho wáayi. Bṹn mɔ́n à ũ bĩní ɓuee bè miì.»  
\v 22 Bìo ó o yàrónza ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o bĩnía wà ká a sãnía tò, lé bìo ó o níi bìo boo dà. 
\p  
\v 23 Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ho nàfòró ɓànso zoró le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi ɓɛ̀ntĩ́n do.  
\v 24 Ĩ pá à bĩní ì bío bìo kà á à na mia: O cón-ɲúmúkũ̀ zoró lè ho mísĩ̀mí kɔ̃hṹ á à wé wayi á à poń o nàfòró ɓànso zoró le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.»\fig Cón-ɲúmúkũ̀|src="lb00042b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="Matiye 19:24" \fig* 
\v 25 Bìo ɓa nì-kenínia ɲá hã bíoní mu, á ɓa wó coon dàkhĩína, á ɓa bía: «Éee! Á yìa wã́a dà à fen lée wée?»  
\v 26 Ó o Yeesu yòó fá mí yìo ɓa yi ò o bía: «Ɓa nùpua cɔ̃́n á mu yí dà máa wé, ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì cɔ̃́n á bìo ɓúenɓúen dà wee wé.»  
\v 27 Ó o Piɛre wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Loń, warɛ́n ló día bìo lá wi wa cɔ̃́n ɓúenɓúen à wà bò foǹ, á wa bìo khíi wé kaka?»  
\v 28 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká a *Nùpue Za khíi kará mí cùkú beenì kanmúiní wán ho dĩ́míɲá fĩnle yi, á minɛ́n pírú ɲun na bò miì á mún ǹ kɛɛní ɓa bá-zàwa kanmúiní wán, á à cítíráa o *Isirayɛɛle zĩ-ɲúná pírú ɲun.  
\v 29 Á bìa ɓúenɓúen na ló día mí zĩní, lè mín zàwa, lè mín hĩ́nni, lè mín maáwà, lè mín nuwà, lè mí zàwa tàá mí manawà ĩnɛ́n bìo yi, bán khíi yí mu ɓàn cúa-khĩmàni khĩmàni á mún ǹ yí le mukãnì binbirì na máa vé.  
\v 30 Ɛ̀ɛ ká bìa dú ho yahó hã làa na ká wán, á cɛ̀rɛ̀ɛ khíi wé ɓa mɔ́n-díwá. Á bìa dú ho mɔ́n hã làa na ká wán, á cɛ̀rɛ̀ɛ khíi wé ɓa ya-díwá. 
\c 20  
\s1 Ho èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó vàrowà wàhiire 
\p  
\v 1 «Mi loń, ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ka làa bìo ó o nìi ɓúi na èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó wi á hĩ́a wó. Wizonle ɓúi ó o fèra hĩ́nɔn ló le yìnbíi bùirìi, á wà lée cà ɓa vàrowà á à kúee mí èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi.  
\v 2 Á ɓa vàrowà mu làa wo wã̀anía tò le wɛ́n-hɔ̃nló dà-kéní na lé o nùpue nì-kéní wizon-kùure sámú sàáníi wán, ó o le ɓa wã́a vaa sá mí èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi.  
\v 3 Bṹn mɔ́n ó o bĩnía ló le yìnbí-wi-bee yi, á lée yú ɓa ɓúi ɓa nùpua fèmínló lahó yi à ɓa yí máa wé dɛ̀ɛ.  
\v 4 Ó o bía nɔn ɓa yi: ‹Minɛ́n mún lɛ́n vaa sá ĩ èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi, ká ĩ na le wizon-kùure sámú sàáníi mi nì-kéní kéní yi.›  
\v 5 Á bán wà van. Bṹn mɔ́n á ho mɔhṹ ɓànso tĩ́n bĩnía ló ká le wii yòó fárá, á kũn ló le wi-háarè, á lée wó bìo ó o wó khĩína ɓàn síi.  
\v 6 Mu véeníi ó o bĩnía ló ho zĩihṹ ɲii, á tĩ́n lée yú ɓa nùpua ɓúi ho fèmínló lahó yi. Ó o tùara ɓa yi: ‹Mi kará hen á tò le wii kã́amáa le we?›  
\v 7 Á bán bía nɔn wo yi: ‹Lé bìo á nùpue yí lá wɛn.› Á ho mɔhṹ ɓànso bía nɔn ɓa yi: ‹Minɛ́n mún lɛ́n vaa sá ĩ mɔhṹ yi.› 
\p  
\v 8 «Bìo le wii tò, á ho mɔhṹ ɓànso bía nɔn mi ton-sáwá ɲúhṹso yi le o ve ɓa vàrowà ɓuee sàání yi. Le o ɓúaká làa bìa ɓuara ho mɔ́n, à vaa véení làa bìa ɓuara ho yahó.  
\v 9 Á bìa van ho mɔhṹ yi ho zĩihṹ á ɓuara. Á ɓa lè mí nì-kéní kéní yú le wɛ́n-hãani dà-kéní kéní.  
\v 10 Á bìa van ho mɔhṹ yi ho yahó wee leéka le mínɛ́n ǹ yí á à poń ɓa. Bìo ɓa ɓuara, á ho mɔhṹ ɓànso mún nɔn le wɛ́n-hãani dà-kéní kéní ɓa yi.  
\v 11 Bìo ɓa fó mí sàáníi, á ɓa sĩa yí wan le bìo yi,  
\v 12 á ɓa wee bío là a mɔhṹ ɓànso: ‹Bìa kà sá ho zĩihṹ ɲii mí dòn. À ũ pá sàánía ɓa yi á mànía lè warɛ́n na tà le wizon-kùure sámú lònbee yi le wiso-hádɔ̃hṹ yi.›  
\v 13 Á ho mɔhṹ ɓànso bía nɔn ɓa vàrowà mu nì-kéní yi: ‹Wàn bɔ̃́nlo, ĩ yí tò ũ wán. Wa so fù yí wã̀anía yí tò le wɛ́n-hɔ̃nló dà-kéní wán le wizon-kùure sámú bìo yi le?  
\v 14 Àwa, fé ũ wárí ũ lɛ́n. Yìa ɓuara ho mɔ́n á ĩ mún wi à ĩ sàání yi à màní lè ũnɛ́n.  
\v 15 Ĩnɛ́n lé yìa te ĩ wárí. Ká ĩ le ĩ wé le làa bìo na, á ĩ ì wé. Tàá lé bìo á ĩ wó mu sãamu lé bṹn wee vá foǹ le?›»  
\v 16 Ò o Yeesu bĩnía bìa bò mu wán: «Ɓa mɔ́n-díwá khíi wé ɓa ya-díwá, á ɓa ya-díwá khíi wé ɓa mɔ́n-díwá.» 
\s1 O Yeesu wíokaa wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo 
\r (Maaki 10.32-34; Luki 18.31-34) 
\p  
\v 17 Bìo ó o Yeesu wee va ho Zeruzalɛɛmu, ó o fó mí nì-kenínia pírú ɲun mí ɲii yi, á wee bíoráa làa bìo kà ká ɓa wi ho wɔ̃hṹ wán varákaa wà:  
\v 18 «Mi loń, wa wee yòo ho Zeruzalɛɛmu. Lé bĩ́n ó o *Nùpue Za ɓa à dé le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa níi yi. Ɓa à síiní a ɲúhṹ á à ɓúe.  
\v 19 Ɓa à na a bìa yí zũ le Dónbeenì yi á ɓa à zùańka yi, á à ha a lè hã làbàaní. Bṹn mɔ́n, á ɓa à ɓúɛɛ wo ho *kùrùwá wán o ò hí. Ká mu wizooní tĩn zoǹ o ò vèe.» 
\s1 Bìo ó o Zaaki là a Zãn ɓàn nu fìora a Yeesu cɔ̃́n 
\r (Maaki 10.35-45; Luki 22.25-27) 
\p  
\v 20 O Zebedee ɓàn hã́a lè mí zàwa nùwã ɲun wà ɓueé ɓó a Yeesu yi, ó o hã́a mu lií fárá mí nɔnkóɲúná wán o yahó, á wi ò o fìo bìo ɓúi o cɔ̃́n.  
\v 21 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lée webio á ũ màkóo wi yi?» Ó o bía: «Dé ũ ɲii na miì le ĩ zàwa nùwã ɲun na kà ò o nì-kéní khíi kɛń ũ nín-tĩánì, ká a nì-kéní kɛń ũ nín-káahó\f + \fr 20:21 \ft Nín-tĩánì làa nín-káahó: Mu wee zéení le hɔ̃́n lara bìo ɲun so lé hĩ̀a bìo ɲúhṹ wi.\f* ũ bɛ́ɛnì yi.»  
\v 22 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo mi wee fìo mi yí zũ. Le lònbee na á ĩ ì lá ɓàn síi á mi so dà à lá le?» Á ɓa le ũuu le mí dà mu.  
\v 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu bon, mi lò á à be. Ká ĩnɛ́n màhã́ yí dà máa bío wéréwéré le lé yìa kà á à kɛɛní ĩ nín-tĩánì tàá ĩ nín-káahó. Hɔ̃́n lùa so bìo sã̀ bìa á wàn Maá wíokaa hã káráa yi.» 
\p  
\v 24 Bìo ɓa nì-kenínia nùwã pírú na ká ɲá mu, á ɓa sĩa cã̀ ɓa nùwã ɲun mu yi làa sòobɛ́ɛ.  
\v 25 Ó o Yeesu wã́a von ɓa ɓúenɓúen á bía nɔn yi: «Mi zũ le hã kãna ɲúnása wee wé mí pànká bìa ɓa wi ɲúhṹ yi wán. Á bìa lé ɓa nì-beera wee zéení làa bìa ká le mí po ɓa.  
\v 26 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bìo yí ko mu wé kà síi. Hen ká minɛ́n nì-kéní ɓúi wi ò o bìo ɲúhṹ wé poń bìa ká, ó o ko ò o wé ɓa ton-sá.  
\v 27 Ká minɛ́n nì-kéní ɓúi wi ò o dí bìa ká yahó, á ɓànso ko ò o wé mi wobá-nìi.  
\v 28 Lé kà síi ó o *Nùpue Za bìo karáa. O yí ɓuara à ɓa sá na a yi. O ɓuara wà ɓueé sá á à na ɓa nùpua yi, á mún ǹ na mí mukãnì á à lénnáa ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ɲúná.» 
\s1 O Yeesu hɛ́ra ɓa muiiwà nùwã ɲun yìo 
\r (Maaki 10.46-52; Luki 18.35-43) 
\p  
\v 29 Bìo ɓa ló ho Zerikoo lóhó yi, á ɓa zã̀amá-kúii bò a Yeesu yi.  
\v 30 Mu wee wé à muiiwà nùwã ɲun ɓúi kará ho wɔ̃hṹ nìsã́ní, á ɲá à ɓa le o Yeesu wee khĩí. Á ɓa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɲúhṹso, *Daviide Za, màkárí wɛn!»  
\v 31 Á ɓa zã̀amáa wee zá làa ba le ɓa wé tɛ́tɛ́. Á ɓa yàá wã́a wíokaa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɲúhṹso, Daviide Za, màkárí wɛn!»  
\v 32 Ó o Yeesu dĩ̀n ò o von ɓa tùara yi: «Lée webio á mi wi à ĩ wé na mia?»  
\v 33 Á ɓa bía: «Ɲúhṹso, wé le wa yìo à wé mi.»  
\v 34 Á ɓa màkárí ɓuan o Yeesu yi, ó o dɔ̃n ɓa yìo lè mí níní. Mí lahó yi á ɓa yìo dɛ̀ɛnía wee mi, á ɓa bò a Yeesu yi. 
\c 21  
\s1 O Yeesu zoró ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi 
\r (Maaki 11.1-11; Luki 19.28-40; Zãn 12.12-19) 
\p  
\v 1 O Yeesu lè mí nì-kenínia vaá sùaráa ho Zeruzalɛɛmu yi. Bìo ɓa wi le ɓúee na ɓa le Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán, ho Bɛtefazee lóhó ɲii, ó o fèra tonkaa mí nì-kenínia nùwã ɲun á bía nɔn ɓa yi:  
\v 2 «Mi lɛ́n va ho lóhó na vaá mi yahó yi. Mi vaa dɛ̃ɛníi bĩ́n, á mi ì mi sũ̀npɛ̀-nu ká a can dĩ̀n lè mí za. Mi fee ɓa ɓuee na miì.»  
\v 3 Ká ɓa tùara mia à mi bío le o Ɲúhṹso màkóo wi ɓa yi, á ɓa à dɛ̀ɛní ì día ɓa mi ì lɛ́nnáa. 
\p  
\v 4 Bṹn wó kà síi bèra a na le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bíoní na kà à bìo wéráa. 
\q1  
\v 5 «Mi bío na ho Sion lóhó nìpomu yi: 
\q1 ‹Loń, lé ũ bɛ́ɛ na bò o ɓuen ũ cɔ̃́n. 
\q2 O wayi. 
\q1 O yòora a sũ̀npɛ̀-nu 
\q2 lè mí za.›\f + \fr 21:5 \ft Mi loń Zakari vũahṹ 9.9\f*» 
\p  
\v 6 Á ɓa nì-kenínia wã́a wà, á vaá wó bìo ó o Yeesu le ɓa wé.  
\v 7 Ɓa vaá ɓuan o sũ̀npɛ̀-nu lè mí za ɓuararáa, á bò mí kánɓunwà ɓa wán ó o Yeesu yòó kará wán.  
\v 8 Ɓa minka zã̀amáa na bò a yi á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ wee bá mí kánɓunwà ho wɔ̃hṹ wán o yahó. Ɓa ɓúi lé hã vĩ̀nsĩ̀a vɔ̃nna ɓa wee khé à bá.  
\v 9 Ɓa minka zã̀amáa na varákaa dú a Yeesu yahó làa bìa bò a yi á wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: 
\q1 «Le ho cùkú à dé o *Daviide Za yi. 
\q1 Le le Dónbeenì wé mu bè-tentewà làa yìa bò o ɓuen o Ɲúhṹso yèni yi. 
\q1 Le le Dónbeenì na wi ho wáayi à ho cùkú dé yi.»\f + \fr 21:9 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.25-26\f* 
\p  
\v 10 Bìo ó o Yeesu vaá zon ho Zeruzalɛɛmu, á ho nìpomu ɓúenɓúen kánkáa. Ɓa wee tùaka mín yi: «Yìa kà lée wée kà?»  
\v 11 Á ɓa nùpua wee bío: «O lé o Yeesu, le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. O ló ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Nazarɛɛte yi.» 
\s1 O Yeesu zon le Dónbeenì zĩ-beenì yi 
\r (Maaki 11.15-19; Luki 19.45-48; Zãn 2.13-16) 
\p  
\v 12 O Yeesu vaá zon le *Dónbeenì zĩ-beenì yi, á zoó ɲɔn bìa wee yɛ̀ɛ́ mu bìo làa bìa wee yà mu bĩ́n. Ɓa wɛ́n-pùarílowà tàbáríwa làa bìa wee yɛ̀ɛ́ ɓa ɓùaaɓúuní kanmúiní ó o dónkaa kúaa,  
\v 13 ò o bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía bìo kà: ‹Ĩ zĩi ɓa wé è ve làa fìoró zĩi.›\f + \fr 21:13 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 56.7\f*» Ò o bĩnía bía: «Á minɛ́n ɓɛ̀n wó le lè ɓa kɔ̃̀nlowà lùe hã́?»\f + \fr 21:13 \ft Mi loń Zeremii vũahṹ 7.11\f* 
\v 14 Ɓa muiiwà lè ɓa mùamúawà ɓúi wà ɓueé ɓó a Yeesu yi, ó o wɛɛ́ra ɓa.  
\v 15 Á ɓa yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa yiwa cã̀ bìo ɓa mɔn ò o Yeesu wee wé mu yéréké bìowa bìo yi làa bìo ɓa háyúwá wee bío pɔ̃́npɔ̃́n kà síi bìo yi: «Ho cùkú à dé o *Daviide Za yi.»  
\v 16 Á ɓa wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Fo wee ɲí bìo ɓa wee bío le?» Ó o Yeesu le: «Ũuu, ĩ wee ɲí mu. Minɛ́n so yí kàránna bìo kà le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi yí mɔn le? ‹Fo wó, á hàrí ɓa háyúwá lè ɓa kúnkúzàwa wee khòoní fo.›\f + \fr 21:16 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 8.3\f*» 
\p  
\v 17 Bṹn mɔ́n ó o ló ho lóhó yi wà día ɓa, á van ho Betanii lóhó vaá cãana bĩ́n. 
\s1 O Yeesu dánkánía le vĩ̀ndɛ̀ɛ na ɓa le fíkíyée 
\r (Maaki 11.12-14, 20-25) 
\p  
\v 18 Mu tá na lée tɔ̃n yìnbíi, ká a Yeesu bĩnía bò o ɓuen ho Zeruzalɛɛmu, á le hĩni dà a.  
\v 19 Ó o mɔn le vĩ̀ndɛ̀ɛ ɓúi na ɓa le *fíkíyée ho wɔ̃hṹ nìsã́ní. Ó o wà vaá ɓó le yi, ká a màhã́ yí yú bìa le wán, lée vɔ̃nna mí dòn. Ó o wã́a bía nɔn le yi: «Fo máa bĩní máa ha bìa hùúu.» Á le vĩ̀ndɛ̀ɛ mu dɛ̀ɛnía hon mí lahó yi.\fig Fíkíyée vĩ̀ndɛ̀ɛ lakahó lè mí bia|src="hk00088b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Matiye 21:19" \fig* 
\v 20 Bìo ó o nì-kenínia mɔn mu, á mu wó ɓa coon. Á ɓa tùara a Yeesu yi: «Le vĩ̀ndɛ̀ɛ mu dɛ̀ɛnía wó kaka honnáa kà?»  
\v 21 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká mi dó mi sĩa miì, á yí máa titika, á bìo á ĩ wó lè le vĩ̀ndɛ̀ɛ na kà ɓàn síi á mi wé è wé. Ká mi mún pá dà à bío ò na le ɓúee na kà yi: ‹Hĩ́ní hen na fo wi yi à vaa zo ho mu-beenì yi›, á mu ù wé.  
\v 22 Ká mi dó mi sĩa miì, á bìo ɓúenɓúen na mi wee fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á mi ì yí.» 
\s1 O Yeesu pànká ló wen? 
\r (Maaki 11.27-33; Luki 20.1-8) 
\p  
\v 23 O Yeesu yòó zon le *Dónbeenì zĩ-beenì yi zoó wee kàrán ɓa nùpua. Á ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa *nì-kĩ́a wà ɓueé ɓó a yi, à ɓa tùara a yi: «Fo yú le níi wen wee wéráa bìo kà? Lé wée nɔn mu wéró níi foǹ?»  
\v 24 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n ɓɛ̀n mún ǹ tùa mia làa bìo dà-kéní mí dòn. Ká mi zéenía mu, á ĩnɛ́n mún ǹ zéení yìa nɔn le níi miì á ĩ wee wéráa bìo kà.  
\v 25 Yìa tonkaa o Zãn le o wé bátízé ɓa nùpua lée wée? Lé le Dónbeenì lée, tàá lé ɓa nùpua?» Á ɓa dĩ̀n wee wã̀aní mín yi: «Ká wa le lé le Dónbeenì tonkaa wo, o ò bío le lée webio nɔn á wa yí tàráa o bìo.  
\v 26 Ká wa mún le lé ɓa nùpua tonkaa wo, á ɓa zã̀amáa máa día wɛn. Lé bìo ɓa ɓúenɓúen wee leéka le o Zãn lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro.»  
\v 27 Á ɓa wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Wa yí zũ yìa tonkaa wo.» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Àwa, á ĩnɛ́n mún máa zéení yìa nɔn le níi miì á ĩ wee wéráa bìo kà.» 
\s1 Ɓa zàwa nùwã ɲun wàhiire 
\p  
\v 28 O Yeesu pá bĩnía bía: «Mi ɲí bìo kà: Nìi ɓúi zàwa nùwã ɲun hĩ́a wi. Ó o von o nì-kéní á bía nɔn yi: ‹Ĩ za, lɛ́n vaa và ho èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi ho zuia.›  
\v 29 Ó o le mí máa va. Ò o hĩ́a bĩnía lon mi yi, ó o wà van á vaá và.  
\v 30 Bṹn mɔ́n, ó o maá mu bía mu bìo dà-kéní mu làa yìa so. Á wón le mí ì va, ò o màhã́ yí van.  
\v 31 Àwa, ɓa nùwã ɲun mu tĩ́ahṹ, á lé o yɛ́n wó bìo á ɓàn maá lá wee cà?» Á ɓa bía: «Lé yìa ó o bíaráa ho yahó.» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ɓa *lànpó féwá lè ɓa hã́awa na wee yɛ̀ɛ́ míten á à zo le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi á à dí mi yahó.  
\v 32 Lé bìo ó o Zãn Batiisi ɓuara, á ɓueé wee zéení ho wã-tente bìo làa mia, á mi yí tà mu yi. Ká ɓa lànpó féwá lè ɓa hã́awa na wee yɛ̀ɛ́ míten bán tà mu yi. Á bìo mi yàá pá mɔn bṹn, à mi pá yí yèrèmáa mi yilera lè mi wárá, á yí tà a bìo.» 
\s1 Ho èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó vàrowà wàhiire 
\r (Maaki 12.1-12; Luki 20.9-19) 
\p  
\v 33 «Mi wíoka ɲí wàhiire ɓúi: Mɔhṹ ɓànso ɓúi hĩ́a fá ho èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a mí mɔhṹ yi, á son ho dándá kĩ́nía yi. Ò o có ho kɔ̃hṹ á wíokaa, hìa ho èrézɛ̃́n wee ɲaa yi. O mún son o paro lùe. Bṹn mɔ́n ó o wã̀anía tò lè ɓa nùpua ɓúi na à và ho, ò orɛ́n wà van le khúii.\fig Èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó |src="lb00103b.tif" size="span" copy="Louise Bass" ref="Matiye 21:33" \fig* 
\v 34 Pã̀ahṹ na ho èrézɛ̃́n wee be yi, ó o tonkaa mí ton-sáwá le ɓa va ɓa nùpua mu cɔ̃́n le ɓa khé bìo bìo sã̀ mí yi à na.  
\v 35 Ká ɓa nùpua mu màhã́ vaá wìikaa ɓa, á han o nì-kéní, á ɓó a ɲun níi so, á mún lèekaa o tĩn níi so lè hã huaa ɓó.  
\v 36 Ó o mɔhṹ ɓànso bĩnía tonkaa ɓa ton-sáwá mu ɓúi. Bán boo po bìa lè ho yahó. Ká ɓa nùpua mu màhã́ vaá wó bán làa bìo ɓa wó làa bìa so.  
\v 37 Mu véeníi, ó o tonkaa mí za, ò o wee leéka: ‹Ĩ za wón ɓa à kɔ̃̀nbi.›  
\v 38 Ká bìo ɓa nùpua mu yère dá a wán, á ɓa wee bío mín yi: ‹Yìa lua kà lé yìa á ho mɔhṹ bìo khíi sĩ̀ yi. Mi wa ɓúe o, á ho mɔhṹ bìo wã́a à sĩ̀ wɛn›.  
\v 39 À ɓa hĩ́nɔn wìira a, á khɛ̀ra lée ɓó día.» 
\p  
\v 40 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Àwa, ká a mɔhṹ ɓànso khíi ɓuara, ó o ɓueé wé ɓa nùpua mu kaka?»  
\v 41 Á ɓa bía nɔn wo yi: «O máa cɛ̀ɛ ɓa bìo máa día. Ɓa nì-sũmáa mu o ò ɓúe, ká a cà nì-vio á à kúee mí mɔhṹ mu yi. Ó orɛ́n làa bán á à wã̀aní ì tè bìo ɓa khíi na a yi wán, ho pã̀ahṹ na ɓa dó nɔn mín yi.»  
\v 42 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi dĩǹ yí kàránna bìo kà yí mɔn hùúu le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi le? ‹Le huee na ɓa so-sowa fù pã́ día lé dìo hĩ́a ɓuee ɓuan ho soró dĩ̀nía. Bìo kà lé bìo ó o Ɲúhṹso Dónbeenì wó, mu lée bè-tente wa yèn-dã́ní yi.›\f + \fr 21:42 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.22.\f*»  
\v 43 O Yeesu pá bĩnía bía: «Lé bṹn nɔn á ĩ ì bíoráa mu á à na mia. Le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á à fé mi cɔ̃́n á à na nì-vio yi, bìa á à ha le bɛ́ɛnì mu ɓàn bia mí bɛɛre.  
\v 44 Yìa lùwá le huee mu wán, á ɓànso sãnía á à yáa. Ká yìa á le ɓɛ̀n kùera lion wán, á ɓànso á à fùfúuka.» 
\p  
\v 45 Bìo ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa *Farizĩɛwa ɲá a Yeesu wàhio na ó o wà, á ɓa zũna le lé ɓarɛ́n ó o wee bío bìo.  
\v 46 Á ɓa wã́a wee cà bìo ɓa à wé wé á à ɓúeráa wo, ká ɓa màhã́ zã́na ɓa zã̀amáa na wee lá a Yeesu lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. 
\c 22  
\s1 Mu yaamu sã́nú dĩ́nló wàhiire 
\r (Luki 14.15-24) 
\p  
\v 1 O Yeesu pá bĩnía wà hã wàhio á bíaráa làa bìa wee ɲí a cɔ̃́n. O bía bìo kà nɔn ɓa yi:  
\v 2 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Bɛ́ɛ ɓúi sá ho dĩ́nló mí za yaamu yi.  
\v 3 Ó o tonkaa mí ton-sáwá le ɓa vaa yí bìa ó o vonka ho dĩ́nló mu bìo yi le ɓa ɓuen. Ká ɓa màhã́ yí wi ɓa ɓuen.  
\v 4 Ó o bĩnía tonkaa mí ton-sáwá ɓúi á nɔn le ɲii na kà ɓa yi: ‹Mi vaa bío bìo kà à na bìa á ĩ von yi: Ĩ dãaní lè ĩ bùaa na ɲini wi á fũ̀aana, ĩ dĩ́nló bìo ɓúenɓúen wíokaa vó. Mi wã́a ɓuen mu yaamu sã́nú dĩ́nló díiníi.›  
\v 5 Ká bìa ɓa von màhã́ yí càtío mu, á ɓa wà vaá wee sáka mí tonni. Ɓa ɓúi vanka mí mana. Ɓa ɓúi vaá wee duan.  
\v 6 Á bìa ká wìira ɓa ton-sáwá mu han lè mí sòobɛ́ɛ, à ɓa ɓó ɓa.  
\v 7 Ó o bɛ́ɛ sĩi cã̀, ó o tonkaa mí dásíwá le ɓa vaa ɓúe bìa wó mu, à cĩ̀í ɓa lóhó.  
\v 8 Bṹn mɔ́n ó o bía nɔn mí ton-sáwá yi: ‹Mu yaamu sã́nú dĩ́nló sá vó, ká bìa á ĩ von lé bìa yí ko ɓa dí ho.  
\v 9 Mi wã́a lɛ́n zo ho lóhó ɓonfúaa yi, à bìa mi zoó yí bĩ́n ɓúenɓúen à mi ve le ɓa ɓuee dí ho dĩ́nló mu.›  
\v 10 Á ɓa ton-sáwá wà zoó von bìa ɓa fòráa mín ɓúenɓúen, ɓa nì-kora lè ɓa nì-tentewà. Á ho sã́nú díiníi zĩi ɓueé sú lè ɓa nùpua. 
\p  
\v 11 «Ó o bɛ́ɛ yòó zon le zĩi yi, á zoó wee loń bìa ɓa vonka. Ó o mɔn o nì-kéní ɓúi ɓa tĩ́ahṹ ò o yí zã́ ho sã́nú báká.  
\v 12 Ó o bía nɔn wo yi: ‹Wàn bɔ̃́nlo, fo wó kaka zonnáa hen à ũ yí zã́ ho sã́nú báká?› Ó o nìi yí dàńna dɛ̀ɛ yí bía.  
\v 13 Ó o bɛ́ɛ nɔn le ɲii mí ton-sáwá yi: ‹Mi wìi wo ca zení là a níní, à lée lèe día ho khũuhũ le tíbírí yi, hen na le wɛ́ɛ lè le minka yi vɛ́ɛ wi yi.›» 
\p  
\v 14 Ò o Yeesu bĩnía bía «Bìa von boo. Ká bìa hueekaa bán yí tà yí boo.» 
\s1 Ho lànpó cãló à na ho Oroomu bɛ́ɛ yi bìo 
\r (Maaki 12.13-17; Luki 20.20-26) 
\p  
\v 15 Ɓa *Farizĩɛwa wà vaá wã̀anía tò bìo ɓa à tùa là a Yeesu yi wán, á à yíráa o níi ì ɓua yi.  
\v 16 Á ɓa tonkaa mí nì-kenínia nùwã yɛn ɓúi là á *Heroode mɔ́n nùpua nùwã yɛn le ɓa vaa bío bìo kà na a Yeesu yi: «Nì-kàránlo, wa zũ le fo wee mì ho tũ̀iá. Bìo le Dónbeenì le ɓa nùpua ɓua lè miten, lé bṹn ɓàn kàránló binbirì á fo wee na. Fo yí máa zɔ̃́n nùpue. Fo mún yí máa kà nùpue yìo.  
\v 17 Àwa, á ũ zéení bìo fo wee leéka bìo kà dã́ní yi: Wa làndá yi á ho lànpó ko ho wé cã na ho Oroomu bɛ́ɛ yi lée, tàá mu yí ko làa wéró?» 
\p  
\v 18 Ó o Yeesu zũna hã yile-kora na wi ɓa yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí mɔn miten le. Mi wee cà ĩ níi á à ɓua yi le we?  
\v 19 Le wárí na á mi wee sàání lè ho lànpó á mi na le ĩ loń.» Á ɓa ɓuan le wɛ́n-hɔ̃nló ɓueé nɔn wo yi.\fig Oroomusa wɛ́n-hɔ̃nló yahó lè le mání|src="hk00166b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Matiye 22:19" \fig* 
\v 20 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Ho yahó lè le yèni na wi le wɛ́n-hɔ̃nló mu wán á wée te?»  
\v 21 Á ɓa bía: «Lé o bɛ́ɛ Sezaare.» Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Àwa. Bìo sã̀ a bɛ́ɛ yi, à mi na mu wo yi. Ká bìo ɓɛ̀n sã̀ le Dónbeenì yi, à mi na bṹn dén yi.»  
\v 22 Bìo ɓa ɲá bìo ó o Yeesu bía kà, á ɓa wó coon, á ɓa wã́a día wo à ɓa wà. 
\s1 Ɓa nì-hía vèeró bìo 
\r (Maaki 12.18-27; Luki 20.27-40) 
\p  
\v 23 Mu zoǹ, á ɓa *Sadusĩɛwa wà ɓuara a Yeesu cɔ̃́n. (Ɓarɛ́n lé bìa le ɓa nì-hía máa vèe.)  
\v 24 Ɓa tùara a Yeesu yi làa bìo kà: «Nì-kàránlo, bìo kà lé bìo ó o *Mɔyiize bía: ‹Hen ká báa ɓúi yan mín hã́a á húrun ò o yí yú za làa wo, á ɓàn za ɓúi ko ò o ya a mahã́a mu, à te ɓa zàwa yi mín za mu yèni yi.›\f + \fr 22:24 \ft Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 25.5-6\f* 
\v 25 Mu ù wé à zàwa nùwã hèɲun ɓúi hĩ́a wi làa wɛn. Yìa nín-yání yan á húrun ò o yí yú za lè mín hã́a.  
\v 26 Á yìa sã̀ fó a mahã́a mu yan á wón húrun. Ó o tĩn níi so fó a, á wón mún húrun. Ɓa mí nùwã hèɲun ɓúenɓúen yan wo bèenia á húrunka.  
\v 27 Bìo ɓa ɓúenɓúen húrun, ó o hã́a mu mún húrun.  
\v 28 Àwa, á ɓa nì-hía vèe nɔ̀nzoǹ ó o hã́a mu bìo á à sĩ̀ a yɛ́n yi ɓa nùwã hèɲun mu tĩ́ahṹ? Bìo ɓa ɓúenɓúen màhã́ yan wo bèenia.»  
\v 29 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi wee vĩ́iní miten. Mi yí zũ hàrí dɛ̀ɛ le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo dã́ní yi. Mi mún yí zũ le le Dónbeenì dà bìo ɓúenɓúen wee wé.  
\v 30 Bìo wi bĩ́n, hen ká ɓa nì-hía khíi vèera, á ɓa báawa lè ɓa hã́awa máa ya mín. Ɓa à wé lè le Dónbeenì wáayi tonkarowà bìo síi ho wáayi.  
\v 31 Ɓa nì-hía vèeró bìo dã́ní yi, á mi so dĩǹ yí kàránna bìo le Dónbeenì bía nɔn mia le?  
\v 32 Le bía le minɛ́n lé o *Abarahaamu, là á *Izaaki, là á *Zakoobu ɓàn Dónbeenì. Le Dónbeenì lé bìa yìo wi lua ɓàn Dónbeenì. Le yínɔń nì-hía ɓàn Dónbeenì.»\f + \fr 22:32 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 3.6\f* 
\v 33 Ɓa zã̀amáa na ɲá a bíoní á wó coon o kàránló bìo yi. 
\s1 Le Dónbeenì làndá na bìo ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká 
\r (Maaki 12.28-34; Luki 10.25-28) 
\p  
\v 34 Bìo ɓa *Farizĩɛwa ɲá ò o Yeesu bía ɓó ɓa *Sadusĩɛwa ɲúhṹ, á ɓa kúaa mín wán.  
\v 35 Á ɓa nì-kéní na lé ho làndá bìo zéenílo wi ò o yí o níi ɓua yi, ó o tùara a yi:  
\v 36 «Nì-kàránlo, hã bíoní na bìo henía ho làndá yi, á lé le yɛ́n ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká?»  
\v 37 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «‹Fo ko ũ wań ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lè ũ sĩi ɓúenɓúen, lè ũ mànákã̀ ɓúenɓúen, lè ũ yilera ɓúenɓúen.›\f + \fr 22:37 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.5\f* 
\v 38 Dén lé dìo bìo here, á ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká.  
\v 39 Dìo sã̀ le yi na mún ɲúhṹ wi lè lerɛ́n bìo síi lé dìo kà: ‹Fo ko ũ wań mi ninza làa bìo á fo waráa ũten bìo síi.›\f + \fr 22:39 \ft Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.18\f* 
\v 40 O *Mɔyiize làndá ɓúenɓúen, lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà kàránló ɓúenɓúen, á can hã bíoní bìo ɲun na bò henía kà yi.» 
\s1 Yìa le Dónbeenì mɔn léra bìo 
\r (Maaki 12.35-37; Luki 20.41-44) 
\p  
\v 41 Bìo ɓa *Farizĩɛwa kúaa mín wán, ó o Yeesu tùara ɓa yi:  
\v 42 «Mi wee leéka le *Yìa le Dónbeenì mɔn léra nɔnkãni can wen?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «O lé o *Daviide mɔ̀nmàníi.»  
\v 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Á bìo le Dónbeenì Hácírí dú a Daviide yahó, ó o ɓɛ̀n wó kaka vonnáa wo le mí Ɲúhṹso? Bìo kà lé bìo ó o Daviide bía: 
\q1  
\v 44 ‹O Ɲúhṹso Dónbeenì bía nɔn ĩ Ɲúhṹso yi: 
\q1 Ɓuee kɛɛní ĩ nín-tĩánì 
\q2 fúaa ká ĩ ɓúrá ũ zúkúsa ũ tá, 
\q2 á ũ bò ũ zení wán.›\f + \fr 22:44 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1.\f* 
\m  
\v 45 Ká a Daviide wã́a wee ve o Yìa le Dónbeenì mɔn léra le mí Ɲúhṹso, ó o wé o Ɲúhṹso ká a mún pá à bĩní ì wé o mɔ̀nmàníi kaka?» 
\p  
\v 46 Á ɓa nìi woon yí dàńna dɛ̀ɛ yí bía. À lá bṹn zoǹ ó o ɓúi yí bĩnía yí khà míten yí tùara a yi làa bìo ɓúi. 
\c 23  
\s1 Mi pa miten ɓa zúifùwa ya-díwá bìo yi 
\r (Maaki 12.38-40; Luki 11.43, 46; 20.45-47) 
\p  
\v 1 Ó o Yeesu wã́a yèrèmáa wee bío lè ɓa zã̀amáa lè mí nì-kenínia:  
\v 2 «Ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa *Farizĩɛwa wee kàrán o *Mɔyiize làndá làa mia. Hón lé ɓa tonló.  
\v 3 Mi ko mi wé ɲí ɓa cɔ̃́n, à bè bìo ɓa wee bío na mia ɓúenɓúen yi. Ká ɓa wárá hɔ̃́n mi yí dé miten yi. Lé bìo á bìo ɓa wee kàrán làa mia ɓa yí máa wé.  
\v 4 Ɓa wee ɲì ho sèró na lì ɓa nùpua bà-ɲúná wán, ká ɓarɛ́n mí bɛɛre màhã́ yí máa dé mí níní hàrí cĩ́inú à séení ɓa sèráa ho.  
\v 5 Ɓa wee wé mí bìo ɓúenɓúen à zéenínáa míten. O Mɔyiize làndá bíoní ɓúi kúeeníi lùakùa zàwa na ɓa wee ca mí ɓuráa lè mí bàra yi á ɓarɛ́n wee wé à hã wé ɓùaaka. Ɓa kánɓunwà ɲi-kã́a dùɓúaaní á wee kɛń khèekhàa.\fig Bíoní kúeeníi lùakùa zàwa|src="lb00276b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="Matiye 23:5" \fig* 
\v 6 Ho dĩ́nló díiníi kɛɛnínía na seka, lè ho kàránló zĩní yahón lùa, á ɓa wa kɛɛníló.  
\v 7 Ɓa wa à ɓa nùpua wé tɛ̀ɛní ɓa yi lè le kɔ̃̀nbii ɓa zã̀amáa fèmínló lara yi, á mún wa à ɓa nùpua wé ve ɓa làa nì-kàránlowà.  
\v 8 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n ó o ɓúi yí tà le ɓa ve o làa nì-kàránlo. Mi ɓúenɓúen lè ɓa zàwa mín yi, á mi nì-kàránlo mún lé o nì-kéní.  
\v 9 Mi wé yí ve nìi woon lè mìn maá ho tá wán. Lé bìo á mìn Maá lé o nì-kéní, wón wi ho wáayi.  
\v 10 O ɓúi yí tà le ɓa ve o làa ɲúhṹso. Lé bìo mi ɲúhṹso lé o nì-kéní. Wón lé o *Krista.  
\v 11 Yìa po mi ɓúenɓúen ko ò o wé mi ton-sá.  
\v 12 Yìa yòonía míten, á wón ɓa à liiní. Ká yìa liinía míten, á wón ɓa à yòoní. 
\s1 Ho yéréké khíi sá ɓa zúifùwa ya-díwá yi 
\r (Maaki 12.40; Luki 11.39-52; 20.47) 
\p  
\v 13 «Minɛ́n *làndá bìo zéenílowa lè minɛ́n *Farizĩɛwa nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Lé bìo mi wee hè ɓa nùpua lè ho wáayi bɛ́ɛnì díró. Minɛ́n mi bɛɛre yí dà máa dí le, á bìa wi ɓa dí le á mi mún wee hè. 
\p  
\v 14 [«Nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Mi wee fé ɓa mahã́awa níi bìo ɓúenɓúen véení, ká mi pá bĩní wé ho fìoró na túee à zéenínáa le mi térénna. Lé bṹn nɔn á minɛ́n cítíi khíi wé here làa sòobɛ́ɛ.] 
\p  
\v 15 «Nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Mi wee vará ho tá lùa ɓúenɓúen yi, à pà hã muna hɛ́ɛ cà ɓa nùpua le ɓa yèrèmá mí yilera lè mí wárá. Ká mi yú a nì-kéní sãanì à mi wé ò o bìo sĩ̀ le *Dofĩ́ní dɔ̃hṹ yi poń minɛ́n làa cúa-ɲun. 
\p  
\v 16 «Minɛ́n ya-dí muiiwà yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Lé bìo mi wee bío bìo kà: Yìa báa lè le *Dónbeenì zĩ-beenì yèni, se bṹn dɛ̀ɛ ɓúi mía. Ká a màhã́ báa lè le Dónbeenì zĩ-beenì ɓàn sã́nú yèni, se bṹn yí dà máa día kà.  
\v 17 Mi lé ɓa bɔ̃́nbúwá, á lé ɓa muiiwà. Lé mu yɛ́n ɲúhṹ wi po mu yɛ́n? Lé ho sã́nú lée, tàá lé le Dónbeenì zĩ-beenì na nɔn á ho sã́nú mu bìo sã̀náa le Dónbeenì yi?  
\v 18 Mi mún wee bío le yìa báa lè mu hãmu cĩ̀íníi ɓàn yèni, se bṹn dɛ̀ɛ ɓúi mía. Ká a màhã́ báa lè mu hãmu na wi le wán yèni, se mu máa día kà.  
\v 19 Muiiwà yɛ́n! Lé mu yɛ́n ɲúhṹ wi po mu yɛ́n? Lé mu hãmu lée, tàá lé mu ɓàn cĩ̀íníi na nɔn á mu hãmu mu bìo sã̀náa le Dónbeenì yi?  
\v 20 Yìa cén báa lè mu hãmu cĩ̀íníi, se ɓànso báa làa bìo ɓúenɓúen na wi le wán yèni.  
\v 21 Á yìa báa lè le Dónbeenì zĩ-beenì yèni, se ɓànso báa lè le zĩ-beenì mu, á mún báa lè le Dónbeenì na wi le yi yèni.  
\v 22 Á yìa mún báa lè ho wáayi yèni, se ɓànso báa lè le *Dónbeenì bɛ́ɛnì kanmúiní yèni, á báa lè le Dónbeenì mí bɛɛre na kará lè wán yèni. 
\p  
\v 23 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa lè minɛ́n Farizĩɛwa nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Lé bìo hã vɔ̃n-zà-wĩ́níwà lè mí sìíwà na ɓa wee kúee le zeení yi á mi wee na ɓàn cúa-pírú níi, à ho làndá kàránló na ɲúhṹ wi á mi màhã́ wee pɔ̃́n día. Bṹn na lé ho térénló, lè le hii, lè le Dónbeenì bìo tàró. À bṹn lé bìo mi ɲɔǹ lá ko mi wé wé, ká mi mún yí nɔnsã bìo ká wéró yi.  
\v 24 Ya-dí muiiwà yɛ́n! Mi wee líi mi bè-ɲunii à lén o dònwĩ́a día, ká a cón-ɲúmúkũ̀ wón mi màhã́ wee vĩ̀. 
\p  
\v 25 «Minɛ́n *làndá bìo zéenílowa lè minɛ́n Farizĩɛwa nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia. Lé bìo mi wee sɛɛ mu ɲumu ɲuuníi lè ho dĩ́nló díiníi sĩ̀a ɓàn máa, ká hã yiwa màhã́ zoó sú lè mí kɔ̃̀nló bìo, lè mi yile-kora.  
\v 26 Farizĩɛ muii yɛ́n! Ũ yi lé dìo ũ ceé vé, lé bṹn á à na ká bìo ho khũuhũ á à ce. 
\p  
\v 27 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa lè minɛ́n Farizĩɛwa, nì-khàwa. Ho yéréké khíi sá mia. Mi ka lè hã búráa na ɓa khũunía máa á hã se, ká hã yiwa màhã́ zoó sú lè ɓa nì-hía hũaa lè mu bè-sooní lè mi sìíwà.  
\v 28 Minɛ́n mún ka kà síi. Ho khũuhũ á mi ka lè mi lé ɓa nì-tentewà ɓa nùpua yahó, ká mi yiwa hɔ̃́n sú lè ho nì-khɛ̀nló lè mu bè-kora lè mi sìíwà. 
\p  
\v 29 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa lè minɛ́n Farizĩɛwa nì-khàwa yɛ́n! Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo mi wee so le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na húrun búráa, á wee donkhueé bìa fù térénna miten búráa.  
\v 30 Mi wee bío: Ká wàn maáwà pã̀ahṹ á warɛ́n lá yánkaa wi yi, se ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà ɓúeró bìo á wa níní mía yi.  
\v 31 À bṹn mi bíoní lè mi wárá wee zéení le bìa ɓó le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà, bán mɔ̀nmànía lé minɛ́n mi bɛɛre.  
\v 32 Àwa á mìn maáwà mu bìo na á ɓa ɓúa ɲúhṹ á mi wã́a bánbá tií ɲii.  
\v 33 Mi ka lòn háwá, díhioni yɛ́n! Mi wee leéka le mi dà a kã̀ní le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ yi le?  
\v 34 Lé bṹn nɔn, á ĩnɛ́n á à tonka ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà lè mu bè-zũńminì ɓànsowà, làa bìa kàránna dɔ̃n mi cɔ̃́n. Á mi ì ɓúe ɓa ɓúi, ká ɓa ɓúi mi ì ɓúɛɛ hã *kùrùwáwá wán. Ɓa ɓúi bán mi ì ha lè hã làbàaní mi kàránló zĩní yi, á wé è ɲaka ɓa hã lórá yi á à beé lò.  
\v 35 Lé bṹn á à na ká bìa minɛ́n lè mìn ɓùaawa ɓó ká ɓa bè-yáanii mía, lònbee na wi ɓa ɓúeró mɔ́n á à yí mia. Le nì-ɓúee mu ɓúakáa o *Abɛɛle nì-tente ɓúero ɲii wán, á ɓueé ɓó a Barasii za Zakari yi, wón na ɓa ɓó le sòobá-lùe lè mu hãmu cĩ̀íníi pã̀ahṹ.  
\v 36 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ho zuia nùpua lé bán á le lònbee na wi dén nì-ɓúee so mɔ́n á à yí.» 
\s1 O Yeesu bía ho Zeruzalɛɛmu lóhó bìo 
\r (Luki 13.34-35) 
\p  
\v 37 «Éee Zeruzalɛɛmusa! Minɛ́n na wee ɓúe le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà, á wee lèeka bìa le Dónbeenì tonkaa mi cɔ̃́n lè hã huaa à ɓúe. Lée zen cúa-yɛn á ĩ wi à ĩ ve mia kúee mín wán làa bìo ó o kùeerè wee wé veráa mí zàwa kúee mí mía tá bìo síi à mi yí tà mu.  
\v 38 Àwa, le Dónbeenì á à pĩ́ mia á mi zĩi á à dĩ̀n coon.  
\v 39 Le ĩ bío mu na mia: À lá ho zuia ɲii wán, á mi máa bĩní máa mi mi, fúaa nɔ̀nzoǹ na mi khíi wee bío bìo kà: ‹Le le Dónbeenì dúɓua yìa bò o ɓuen o Ɲúhṹso yèni yi.›\f + \fr 23:39 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.26.\f*» 
\c 24  
\s1 Le Dónbeenì zĩ-beenì fíoró bìo 
\r (Maaki 13.1-23; Luki 21.5-24) 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló le *Dónbeenì zĩ-beenì lún yi. Bìo ó o wee lɛ́n, ó o nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi à ɓa wíokaa wee zéení bìo le Dónbeenì zĩ-beenì sonnáa sìí làa wo.  
\v 2 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Bìo kà ɓúenɓúen mi yí mɔn le? Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mu ɓúenɓúen khíi fì, á hàrí huee máa kɛń mí ninza huee wán.» 
\s1 Mu bè-sũmáa na khíi wé bìo 
\p  
\v 3 O Yeesu yòó kará hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán, ó o nì-kenínia mí ɲii yi vá ɓueé ɓó a yi, à ɓa tùara a yi: «Zéení ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì zĩ-beenì mu á à fì yi làa wɛn. Lé mu bìowa yɛ́n khíi zéení ũ ɓuenló pã̀ahṹ lè ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ?»  
\v 4 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi pa miten bìo. Mi yí día le nùpue khà mia.  
\v 5 Lé bìo á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ khíi ɓuen ĩ yèni yi á à bío le mí lé o *Krista. Ɓa à khà ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ á à vĩ́iní.  
\v 6 Hã hĩa táró á mi khíi wé è ɲí sã, hĩ̀a ɓó mia làa hĩ̀a khɛ̀ra. Ká mi màhã́ yí zɔ̃́n. Lé bìo á bṹn bìowa so ko mu wé ho yahó. Ɛ̀ɛ ká bṹn dɛ̀ɛnía máa wé ho dĩ́míɲá véró.  
\v 7 Ho sìí ɓúi khíi wé è lé vaá fi làa sìí veere. Á ho kɔ̃hṹ ɓúi khíi wé è lé vaá fi lè ho kã-veere. Le hĩni, lè ho tá dèkéró á khíi wé è wé hã lùa ɓúi yi.  
\v 8 Bṹn bìowa so ɓúenɓúen wéró á khíi kɛń làa bìo ó o hã́-sãníso sãní vía wee wé ɓúakáráa bìo síi. 
\p  
\v 9 «Hón pã̀ahṹ so yi, á ɓa nùpua á à dé mia á à na ɓa à beé lò, á à ɓúe. Hã sìíwà nùpua ɓúenɓúen khíi ɲin mia bìo mi tà miì bìo yi.  
\v 10 Hón pã̀ahṹ so yi, á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ á à khíní mí sĩadéró miì. Ɓa wé è bĩní mín máa, á wé è ɲin mín.  
\v 11 Bìa le mí lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ká mu yí bon á khíi kɛń cɛ̀rɛ̀ɛ. Ɓa à vĩ́iní nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ.  
\v 12 Mu bè-kora khíi dé wán, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ waminì á à tĩ̀ yi.  
\v 13 Ká yìa màhã́ hã̀ mí sĩi fúaa mu véeníi, wón á à fen.  
\v 14 Le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente mu ko le bue ho dĩ́míɲá lùa ɓúenɓúen yi, à hã sìíwà ɓúenɓúen ɲí le, à ho dĩ́míɲá màhã́ bè yi véráa. 
\p  
\v 15 «Mi khíi mi mu bè-sũmúi na wee yáa mu bìo ká mu wi le Dónbeenì zĩ-beenì yi, bìo á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Daniyɛɛle bía bìo.\f + \fr 24:15 \ft Mi loń Daniyɛɛle vũahṹ 9.27; 11.31; 12.11.\f* (Yìa wee kàrán bìo kà, à zũń mu kúará sese.)  
\v 16 Hón pã̀ahṹ so yi ká bìa wi ho Zudee yi à bán lùwí yòo hã ɓúaa.  
\v 17 Yìa á à kɛń mí zĩi lòho yí ko ò o lii zoo lá mí bìo ɓúi mí zĩi.  
\v 18 Yìa á à kɛń hã mana yi mu pã̀ahṹ yí ko ò o bĩní ɓo à lii lá mí kánɓun mí zĩi.  
\v 19 Ho yéréké khíi sá ɓa hã́-sɛ̃ɛnasa lè ɓa hã́-ɲàawa yi mu zoǹ.  
\v 20 Mi fìo le Dónbeenì yi à mi lùwíló mu yí wé hã yio pã̀ahṹ, tàá ho *Sabaa zoǹ.  
\v 21 Lé bìo á hón pã̀ahṹ so yi ká le lònbee á à wé ɓùaa á à poń dìo khĩína, à lá ho dĩ́míɲá ɲúhṹ ɓúɛɛníi na le Dónbeenì léra mu bìo ɓúenɓúen yi à ɓuee ɓúe ho zuia yi. Á le ɓàn síi mún máa bĩní máa kɛń hùúu.  
\v 22 Ká le Dónbeenì lá yí khò hã wizooní mu yi, á nìi woon lá máa kã̀ní. Ɛ̀ɛ ká le màhã́ khò hã yi ɓa nùpua na le hueekaa bìo yi.» 
\s1 O Nùpue Za bĩní ɓuenló bìo 
\r (Maaki 13.24-31; Luki 17.23-24; 21.25-31) 
\p  
\v 23 Ká a ɓúi khíi bía nɔn mia: «Mi loń, lé o *Krista na hen, tàá nín-yìa vaá hen, à mi yí tà mu.  
\v 24 Mu bon. Ɓa kristawa lè ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na bìo yí bon khíi kɛń. Ɓa khíi wé è wé mu yéréké bìowa lè mí sìíwà na ka lè mu wee zéení le Dónbeenì pànká á à vĩ́inínáa ɓa nùpua. Hàrí bìa le Dónbeenì hueekaa ká mu lá dà à wé, á ɓa mún ǹ vĩ́iní bán.  
\v 25 Àwa, ĩ ɓɛ̀n wã́a fèra bía mu nɔn mia. 
\p  
\v 26 «Ká ɓa wã́a khíi bía nɔn mia le o Krista wi ho tá henì yi, à mi yí va bĩ́n. Tàá ká ɓa bía le lé hen kà ó o sànkaa míten yi, à mi yí tà mu.  
\v 27 Làa bìo ká ho viohó ɲuiína ho wáayi lùe ɓúi à mu khoomu dɛ̀ɛní kɛń lùa ɓúenɓúen, lé bṹn ɓàn síi ó o *Nùpue Za bĩní ɓuenló bìo khíi wéráa.  
\v 28 Hen na ó o yà-hínii día yi, lé bĩ́n ɓa dùɓúawá wee wé fè mín yi.  
\v 29 Hɔ̃́n wizooní so ɓàn lònbee khĩíló mɔ́n, á le wii á à dé mí yuumu. Ho pĩihṹ khoomu máa bĩní máa kɛń. Hã mànàayio á à kùenka à lii. Ho wáayi bìo ɓúenɓúen á à dèké.\f + \fr 24:29 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 13.10; 34.4\f* 
\v 30 Bṹn ká bìo wee zéení a Nùpue Za ɓuenló á à mi ho wáayi. Á ho dĩ́míɲá nùpua ɓúenɓúen wé è wá ká ɓa à zúnzúrá. Ɓa à mi a Nùpue Za ɓuenló hã dùndúio wán ho wáayi lè mí dàńló lè mí cùkú beenì.  
\v 31 Le bũaa-beenì sã á à ɲí. O mún ǹ tonka mí wáayi tonkarowà ho tá kónɓúaa mí bìo náa yi, á ɓa à ve bìa le Dónbeenì hueekaa á à kúee mín wán. 
\p  
\v 32 «Mi loń ho fíkíyée vĩ̀ndɛ̀ɛ bìo le wee wéráa. Hen ká le ɓàn lakara hĩ́a wee nàma, á wee sà mí vɔ̃n-yórówà, se mi zũ le ho viohó tèró dɔ̃n.  
\v 33 Lé làa bṹn síi ká mi khíi wee mi bṹn bìowa so ɓúenɓúen wéró, à mi mún zũń le o Nùpue Za ɓuenló sùaráa. O ò ɓuen máa khí.  
\v 34 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ho pã̀ahṹ na kà nùpua máa hí máa vé ká bṹn bìo so ɓúenɓúen yí wó.  
\v 35 Ho wáayi lè ho tá khíi vé, ká ĩ bíoní hɔ̃́n ǹ kɛń bĩ́n fɛ́ɛɛ.» 
\s1 Le Dónbeenì mí dòn zũ ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ 
\r (Maaki 13.32-37; Luki 17.26-30, 34-36) 
\p  
\v 36 «Nìi woon yí zũ ho dĩ́míɲá véró wizonle lè ho pã̀ahṹ máa zéení. Le Dónbeenì wáayi tonkarowà yí zũ mu, hàrí le Dónbeenì Za mí bɛɛre yàá pá yí zũ mu. O Maá mí dòn lé yìa zũ mu.  
\v 37 Bìo wó a Nɔwee pã̀ahṹ lé bìo ɓàn síi khíi wé o *Nùpue Za bĩní ɓuenló pã̀ahṹ.  
\v 38 Pã̀ahṹ na mu ɲun-beenì dĩǹ yí ɓuara, ká ɓa nùpua wee dí ká ɓa a ɲu, á wee ya mín ká ɓa a yɛɛ́ mí hĩ́nni. Fúaa nɔ̀nzoǹ na ó o Nɔwee zon ho won-beenì yi.  
\v 39 Ɓa yí zũna bìo ɓúi yahó fúaa bìo mu ɲun-beenì ɓuara ɓueé lá ɓa ɓúenɓúen. Lé bṹn ɓàn síi mún khíi wé o Nùpue Za ɓuenló pã̀ahṹ.\f + \fr 24:39 \ft Mi loń mu Bìo ɲúhṹ ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 6–7.\f* 
\v 40 Mu pã̀ahṹ ká báawa nùwã ɲun wi mana yi, ó o nì-kéní á à fé è lɛ́nnáa, ká yìa so á à día.  
\v 41 Ká hã́awa nùwã ɲun páanía dĩ̀n wee ni mu bìo, ó o nì-kéní á à fé, ká yìa so á à día.  
\v 42 Mi cén tĩní mí yìo, lé bìo mi yí zũ le wizonle na mi Ɲúhṹso á à ɓuen yi.  
\v 43 Mi zũ mu le ká le zĩi ɓànso lá wee wé zũń o kɔ̃̀nlo ɓuenló bìo ho tĩ́nàahṹ, se o lá wée tĩní mí yìo, á máa día ó o máa zo a zĩi.  
\v 44 Lé bṹn nɔn á minɛ́n mún tĩní mi yìo, lé bìo ó o Nùpue Za khíi ɓuen ho pã̀ahṹ na mi yí máa dé le o ò ɓuen yi. 
\s1 O ton-sá tente là a ton-sá kohó wàhiire 
\r (Luki 12.41-48) 
\p  
\v 45 «O ton-sá na yí máa lé mí ɲúhṹso mɔ́n, na hácírí wi lé o yɛ́n? Lé yìa ɓa ɲúhṹso dó ɓa ton-sáwá na ká bìo níi yi, ò o wé na ho dĩ́nló ɓa yi ho pã̀ahṹ na mu ko yi,  
\v 46 ó o wee sá ho tonló mu á ɓa ɲúhṹso bĩnía ɓueé kúaa wán. O ton-sá mu ɲúhṹ sĩ.  
\v 47 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O ɲúhṹso mu á à bàrá a mí bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán.  
\v 48 Ɛ̀ɛ ká a lé o ton-sá kohó, ó o wé è bío bìo kà mí yi: ‹Ĩ ɲúhṹso míana ò o máa ɓuen›.  
\v 49 Ká à hĩ́ní wé è ha mí ninzàwa ton-sáwá, ká à dí ká à ɲu lè ɓa ɲa-ɲuwà.  
\v 50 Wón ton-sá so ɓa ɲúhṹso khíi ɓuen le wizonle na ó o yí zũ yi, lè ho pã̀ahṹ na ó o yí dó yi.  
\v 51 Ká a khíi ɓueé dɔ̃n, ó o ɓueé beé o lò làa sòobɛ́ɛ, á à dé o ɓa ton-sáwá na ló mí ɲúhṹso mɔ́n tĩ́ahṹ.» 
\c 25  
\s1 Ɓa hĩ́nni nùwã pírú wàhiire 
\p  
\v 1 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Hĩ́nni nùwã pírú ɓúi hĩ́a ɓuan mí fĩ̀ntɛ̃́ɛna wà vaá sĩ́náa o hã́-fĩa ɓàn báa yahó.  
\v 2 Ɓa nùwã hònú lé ɓa bɔ̃́nbúwá ká ɓa nùwã hònú na ká lé ɓa hénlowà.  
\v 3 Bìa lé ɓa bɔ̃́nbúwá á ɓuan mí fĩ̀ntɛ̃́ɛna à ɓa yí ɓuan ho ɲiló yí séenía.  
\v 4 À ɓa hénlowà bán ɓuan ho ɲiló á séenía hìa wi ɓa fĩ̀ntɛ̃́ɛna yi.  
\v 5 Bìo ó o hã́-fĩa ɓàn báa yuaanía ò o máa ɓuen, á ɓa hĩ́nni mí nùwã pírú ɓúenɓúen dũma á mu dãmu ɓó. 
\p  
\v 6 «Ho tá tĩ́ahṹ á le zèerè sã ɲá: ‹Lé o hã́-fĩa ɓàn báa lua, mi lé lée sĩ́ a yahó›.  
\v 7 Á ɓa hĩ́nni mí nùwã pírú sĩ̀nkaa, á wee wíoka mí fĩ̀ntɛ̃́ɛna.  
\v 8 Á ɓa bɔ̃́nbúwá wee bío làa bìa hénkaa: ‹Mi hã wɛn lè mí ɲiló cĩ́inú. Wa fĩ̀ntɛ̃́ɛna wee hí.›  
\v 9 Á bán bía nɔn ɓa yi: ‹Ɓùeé. Wa máa wé mu. Ho ɲiló na wa ɓuan máa yí warɛ́n làa mia. Mu sṹaaní à mi va ɓa ɲi-yɛ̀ɛ́rowà cɔ̃́n vaa yà mi ɲiló.›  
\v 10 Á ɓa bɔ̃́nbúwá wã́a hĩ́nɔn wà van ho ɲiló yɛ̀ɛníi. Ɓa lɛ́nló mɔ́n, ó o hã́-fĩa ɓàn báa ɓuara. Á ɓa hĩ́nni nùwã hònú na wíokaa mí fĩ̀ntɛ̃́ɛna vó pan wo, á páanía yòó zon làa wo mu yaamu sã́nú díiníi zĩi. Á ɓa pon ho zũaɲii á dó.  
\v 11 Mu ù dé mí yi, à bṹn ɓa hĩ́nni na so ɓɛ̀n ɓueé dɔ̃n, á ɓueé wee wãamaka: ‹Ɲúhṹso, Ɲúhṹso, hɛ́n le wa zo.›  
\v 12 Ó o hã́-fĩa ɓàn báa bía nɔn ɓa yi: ‹Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ĩ yí zũ mia.›»  
\v 13 Ó o Yeesu bĩnía bía bò mu wán. «Mi cén tĩní mi yìo. Lé bìo mi yí zũ le wizonle lè ho pã̀ahṹ na ó o *Nùpue Za á à ɓuen yi.» 
\s1 Ɓa ton-sáwá nùwã tĩn wàhiire 
\r (Luki 19.11-27) 
\p  
\v 14 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Nìi ɓúi le mí ì va le khúii, ó o von mí ton-sáwá á kàràfáa mí níi bìo yi.  
\v 15 O nì-kéní ó o nɔn ho sã́nú kùráa khĩá-hònú yi. Á yìa sã̀ ó o nɔn hã kùráa khĩá-ɲun yi. Ò o tĩn níi so wón ó o nɔn hã kùráa khĩmàni yi. Ɓa nì-kéní kéní yú á héhaa làa bìo ɓa dà wee sáráa. Bṹn mɔ́n ó o wà.  
\v 16 Á yìa yú hã kùráa khĩá-hònú dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn wee duan làa hã, á yú hã kùráa khĩá-hònú bò hã wán.  
\v 17 Yìa yú hã kùráa khĩá-ɲun mún wó làa bṹn bìo síi, ó o yú hã kùráa khĩá-ɲun séenía.  
\v 18 Ká yìa yú hã kùráa khĩmàni wón wà vaá có ho kɔ̃hṹ á lú mí ɲúhṹso sã́nú kùráa yi. 
\p  
\v 19 «Mu míana, bṹn mɔ́n á ɓa ton-sáwá mu ɲúhṹso bĩnía ɓuara. Ó o wã́a le ɓa zéení bìo mí sã́nú bìo wóráa.  
\v 20 Ó o ton-sá na ó o nɔn hã kùráa khĩá-hònú yi ɓuara, á ɓueé zéenía hã kùráa khĩá-hònú na ó o bĩnía yú ò o bía: ‹Ɲúhṹso, fo hĩ́a nɔn ho sã́nú kùráa khĩá-hònú miì. Loń, lé hã khĩá-hònú na á ĩ bĩnía yú.›  
\v 21 Á ɓa ɲúhṹso bía nɔn wo yi: ‹Foɓúa, fo wó se. Fo lée ton-sá tente. Bìo fo térénna mu bìo na ɲúhṹ tà mía bìo yi, lé bṹn nɔn á bìo ɲúhṹ wi po bṹn á ĩ khíi kàràfá foǹ. Ɓuen ɓuee zã̀maka làa mi.› 
\p  
\v 22 «Bṹn mɔ́n á yìa yú hã kùráa khĩá-ɲun ɓuara á bía: ‹Ɲúhṹso, fo hĩ́a nɔn ho sã́nú kùráa khĩá-ɲun miì. Loń, lé hã khĩá-ɲun ɓúi na á ĩ bĩnía yú.›  
\v 23 Á ɓa ɲúhṹso bía nɔn wo yi: ‹Foɓúa, fo wó se, fo lée ton-sá tente. Bìo fo térénna mu bìo na ɲúhṹ tà mía bìo yi, lé bṹn nɔn á bìo ɲúhṹ wi po bṹn á ĩ khíi kàràfá foǹ. Ɓuen ɓuee zã̀maka làa mi.› 
\p  
\v 24 «Á yìa yú hã kùráa khĩmàni ɓɛ̀n ɓuara, á ɓueé bía: ‹Ɲúhṹso, ĩ zũ le fo lé o nùpue na lònbee wi. Fo wee lá ho dĩ́nló ho lahó na fo yí te yi, à lá ho dĩ́nló hen na fo yí dù yi.  
\v 25 Á ĩ zã́na, á ĩ vaá lú ũ sã́nú kùráa ho tá yi. Àwa, fé ũ sã́nú.›  
\v 26 Á ɓa ɲúhṹso bía nɔn wo yi: ‹Ton-sá kohó yɛ́n! Fo lé o pa-dí. Bìo fo zũ à ĩ wee wé lá ho dĩ́nló ho lahó na á ĩ yí dù yi,  
\v 27 á fo so lá yí ko ũ vaa bàrá ĩ wárí ho banki yi le? Se bìo á ĩ ɓuara, á ĩ lá vaá fé lé lè le ɓàn cũ̀nú.  
\v 28 Àwa, mi fé ho sã́nú kùráa khĩmàni mu o cɔ̃́n, à na yìa hã kùráa khĩá-pírú wi cɔ̃́n yi.› 
\p  
\v 29 «Yìa bìo wi á ɓa à na mu ɓúi ɓànso yi yòó bè, o ò yí á à puuní. Ká yìa bìo mía, á hàrí mu bè-za na wi o cɔ̃́n, á ɓa pa à fé.  
\v 30 Ká a ton-sá na dà-ɲìánii mía á mi lá lée lèe día ho khũuhũ, le tíbí-cũaá yi, hen na le minka yi vɛ́ɛ lè lé wɛ́ɛ wi yi.» 
\s1 O Nùpue Za khíi ɓueé cítí ɓa nùpua 
\p  
\v 31 «Ká a *Nùpue Za khíi bĩnía bò lè mí wáayi tonkarowà ɓúenɓúen ɓuara lè mí cùkú beenì, ó o ɓueé kɛɛní mí bá-zàmu kanmúiní wán á à fĩ̀náa le cítíi.  
\v 32 Á hã sìíwà nùpua ɓúenɓúen á à kúee mín wán o yahó, ó o wã́a à sanka ɓa nùpua mín yi, làa bìo ó o pi-pa wee wé sɛ́nnáa ɓa pia lén ɓa via yi bìo síi.  
\v 33 Á ɓa pia ó ò kúee lè mí nín-tĩánì, ká ɓa via ó ò kúee lè mí nín-káahó.  
\v 34 Bṹn mɔ́n ó o bɛ́ɛ á à bío á à na bìa wi là á nín-tĩánì yi: ‹Minɛ́n na á wàn Maá dúɓua yi, mi ɓuen ɓuee fé le bɛ́ɛnì kĩ́a na wíokaa mi bìo yi hàrí ho dĩ́míɲá lénló pã̀ahṹ.  
\v 35 Mu bon. Le hĩni hĩ́a dà mi á mi nɔn ho dĩ́nló miì. Á le ɲu-hãní dà mi á mi nɔn mu ɲumu miì. Á bìo á ĩ lé o nì-hãni á mi tà á ĩ huera mi wán.  
\v 36 Á bìo á ĩ fù wee vará ĩ bírí á mi nɔn le dà-zĩ́nii miì. Ĩ lò fù yí here á mi ɓuan mi sese. Ĩ fù wi ho kàsó yi, á mi ɓueé ɓúɛɛkío mi.›  
\v 37 Á bìa térénna á à bío bìo kà: ‹Ɲúhṹso, lé wen wa mɔn fo yi à le hĩni dà fo á wa nɔn ho dĩ́nló foǹ, tàá lè ɲu-hãní dà fo á wa nɔn mu ɲumu foǹ á ũ ɲun.  
\v 38 Lé ho pã̀ahṹ yɛ́n á wa mɔn à ũ lé o nì-hãni á wa tà á ũ huera wa wán. Tàá lé wen á wa mɔn fo à ũ wee vará ũ bírí á wa nɔn le dà-zĩ́nii foǹ.  
\v 39 Lé ho pɔ̃̀n-yɛ́n á ũ lò yí here, tàá á ũ zon ho kàsó yi á wa vaá ɓúɛɛkío fo.›  
\v 40 Ó o bɛ́ɛ á à bío ò na ɓa yi. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi wé sansan wó mu nɔn wàn zàwa nì-kéní ɓúi na cĩ́inú yi, se mu lé ĩnɛ́n á mi wó mu nɔn yi. 
\p  
\v 41 «Bṹn mɔ́n ó o bɛ́ɛ á à bío ò na bìa wi là a nín-káahó yi: ‹Minɛ́n na le Dónbeenì dánkánía, mi khɛ̀n làa mi. Mi lɛ́n vaa zo ho dɔ̃hṹ na máa hí máa mi yi, hìa lò á pan o *Satãni lè mí tonkarowà.  
\v 42 Mu bon, le hĩni fù dà mi, á mi yí nɔn ho dĩ́nló miì. Le ɲu-hãní fù dà mi, á mi yí nɔn mu ɲumu miì.  
\v 43 Ĩ fù lé o nì-hãni á mi yí tà á ĩ yí huera mi wán. Ĩ fù wee vará ĩ bírí, á mi yí nɔn le dà-zĩ́nii miì. Ĩ lò fù yí here, á fù wi ho kàsó yi, á mi yí ɓúɛɛkío mi.›  
\v 44 Á ɓa wã́a à bío bìo kà: ‹Ɲúhṹso, lé wen wa mɔn fo yi à le hĩni lè le ɲu-hãní dà fo, à ũ lé o nì-hãni, à ũ wee vará ũ bírí, à ũ lò yí here, à ũ wi ho kàsó yi, á warɛ́n yí séenía fo?›  
\v 45 Ó o bɛ́ɛ á à bío ò na ɓa yi: ‹Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi wé sansan yí wó mu yí nɔn bìa wĩ́níwĩ́ní kà nì-kéní ɓúi yi, se mu lé ĩnɛ́n á mi yí wó mu yí nɔn yi.›  
\v 46 Bán nùpua so á à va le lònbee na máa vé lahó yi. Ká bìa térénna bán á à va le mukãnì binbirì na máa vé lahó yi.» 
\c 26  
\s1 Ɓa zúifùwa ɲúnása wee lè o Yeesu wán 
\r (Maaki 14.1-2; Luki 22.1-2; Zãn 11.45-53) 
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o bía nɔn mí nì-kenínia yi:  
\v 2 «Mi zũ le hen làa wizooní bìo ɲun ká ho *Paaki sã́nú á à dí. Ó o *Nùpue Za ɓa à dé á à na ɓa à ɓúɛɛ ho *kùrùwá wán.»  
\v 3 Á ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a wã́a kúaa mín wán ɓa yankarowà ɲúhṹso beenì na ɓa le Kayiifu lún yi.  
\v 4 Ɓa wã̀anía tò le mí ì wìi o Yeesu ká mu yí zũ, á à ɓúe.  
\v 5 Ɓa wee bío: «Wa yí ko wa wìi wo ho sã́nú pã̀ahṹ. Ká wa wó mu, á ɓa zã̀amáa á à kánká mu bìo yi.» 
\s1 O hã́a ɓúi kúaa ho ɲiló o Yeesu ɲúhṹ wán 
\r (Maaki 14.3-9; Zãn 12.1-8) 
\p  
\v 6 Bìo ó o Yeesu wi ho Betanii lóhó yi o Simɔn na hĩ́a lé o *ɓùeré nìi zĩi á wee dí,  
\v 7 ó o hã́a ɓúi ɓueé zon ká a ɓuan ho dṹukó-za na sú lè ho ɲiló na sãmu sĩ á yàwá here. O hã́a mu vá ɓueé ɓó a Yeesu yi, ò o kúaa ho ɲiló mu o ɲúhṹ wán.  
\v 8 Bìo ó o nì-kenínia mɔn mu, á ɓa yiwa cã̀ mu yi, á ɓa wee bío: «Bìo kà yí nɔn bè-yáarè le?  
\v 9 Ho ɲiló mu ɲɔǹ lá dà à yɛ̀ɛ́ ho yàwá na here yi á à sanka ɓàn wárí á à na ɓa nì-khenia yi.»  
\v 10 Ó o Yeesu zũna bìo ɓa wee bío, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wee zá là a hã́a mu le we? Bìo ó o wó làa mi á se.  
\v 11 Ɓa nì-khenia bán làa mia á a kɛń mín wán fɛ́ɛɛ, ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón máa kɛń làa mia fɛ́ɛɛ.  
\v 12 Ho ɲiló mu ó o kúaa ĩ wán á fèra wíokaaráa ĩ sãnía ĩ nùuló bìo yi.  
\v 13 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì bín-tente wé buera lùe lée lùe yi, ho dĩ́míɲá ɓúenɓúen yi á ɓa à bío bìo ó o hã́a na kà wó, á ɓa à leéka a bìo.» 
\s1 O Zudaa wi ò o dé o Yeesu na 
\r (Maaki 14.10-11; Luki 22.3-6) 
\p  
\v 14 Lé mu ó o Yeesu nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní na ɓa le Zudaa Isikariote wà van ɓa yankarowà ɲúnása cɔ̃́n, á vaá bía nɔn ɓa yi:  
\v 15 «Hen ká ĩ dó a Yeesu nɔn mia, á mi ì na webio miì?» Á ɓa mà le wɛ́n-hãani ɓóní làa pírú nɔn wo yi.  
\v 16 À lá bṹn ɲii wán ó o Zudaa wã́a wee cà bìo ó ò wé wé è déráa o Yeesu ɓa níi yi. 
\s1 O Yeesu wee dí ho Paaki dĩ́nló lè mí nì-kenínia 
\r (Maaki 14.12-16; Luki 22.7-13) 
\p  
\v 17 Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú díró ɓàn nín-yání wizonle zoǹ, ó o Yeesu nì-kenínia wà ɓueé tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa wíoka ho *Paaki sã́nú dĩ́nló bìo yi.»  
\v 18 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Mi lɛ́n zo ho lóhó yi, ká mi zoó fò mín làa nùpue na, à mi bío na ɓànso yi: O Ɲúhṹso bía le mí pã̀ahṹ dɔ̃n, á lé ũnɛ́n cɔ̃́n á mí ɓueé dí ho Paaki sã́nú yi lè mí nì-kenínia.»  
\v 19 Á ɓa nì-kenínia wó bìo ó o Yeesu bía le ɓa wé, á wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo. 
\r (Maaki 14.17-21; Luki 22.14; Zãn 13.21-30) 
\p  
\v 20 Bìo ho zĩihṹ dɔ̃n, ó o Yeesu lè mí nì-kenínia pírú ɲun kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi.  
\v 21 Bìo ɓa wee dí, ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Minɛ́n nì-kéní lé yìa á à dé mi ì na.»  
\v 22 Ó o nì-kenínia yilera lùnkaa mu bìo yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa ɓúakáa wee tùa wo yi lè mí nì-kéní kéní. À yìa le: «Ɲúhṹso, mu lé mínɛ́n le?» À yìa le: «Mu lé mínɛ́n le?»  
\v 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Yìa páanía zoó cã̀ làa mi, wón lé yìa á à dé mi ì na.  
\v 24 O *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ. Ɓànso yàá lá yí ton, se mu sṹaaní.»  
\v 25 Ó o Zudaa na á à dé wo ò na á lá le bíonì ò o tùara: «Nì-kàránlo, á lé ĩnɛ́n le, tàá?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n lé yìa bía mu.» 
\s1 O Ɲúhṹso dĩ́nló 
\r (Maaki 14.22-25; Luki 22.15-20; 1 Korɛnte 11.23-25) 
\p  
\v 26 Bìo ɓa wee dí, ó o Yeesu lá ho búurú, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho nɔn mí nì-kenínia yi ò o bía: «Mi fé là. Hón lé ĩ sãnía.»  
\v 27 Bṹn mɔ́n ó o lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ na ho *dìvɛ̃́n wi yi, á dó le Dónbeenì bárákà ò o nɔn ho ɓa yi ó o bía: «Mi ɓúenɓúen fé ɲuka.  
\v 28 Dén lé ĩ cãni na wíokaa wee zéení le Dónbeenì páaníi na le bò bìo, dén lé ĩ cãni na kúaará ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ bè-kora sɛ́ndíaró bìo yi.  
\v 29 Le ĩ bío mu na mia: À lá bìo kà ɲii wán, á ĩ máa bĩní máa ɲu ho dìvɛ̃́n mu, fúaa nɔ̀nzoǹ na á ĩ khíi bĩní ì ɲu ho wàn Maá Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.»  
\v 30 Bṹn mɔ́n, á ɓa sía ho sã́nú lení à ɓa wà yòora hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán. 
\s1 O Yeesu bía le o Piɛre á à pĩ́ mí bìo 
\r (Maaki 14.26-31; Luki 22.33-44; Zãn 13.37-38) 
\p  
\v 31 O Yeesu wã́a bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Ho tĩ́nɔ̀n-kéní na kà yi, ká mi ɓúenɓúen á à pĩ́ ĩ bìo. Mu bon. Mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà síi á ɓa wee kàrán: 
\q1 ‹Ĩ ì ɓúe o pi-pa, 
\q1 á ho pi-ɓoohṹ pia á à kɛ́nná à lɛ́n ǹ va hã lùa ɓúenɓúen yi.›\f + \fr 26:31 \ft Mi loń Zakari vũahṹ 13.7.\f* 
\m  
\v 32 Ɛ̀ɛ ká ĩ vèeró mɔ́n, á ĩ ì dí mí yahó vaá pa mia ho Kalilee kɔ̃hṹ yi.» 
\p  
\v 33 Ó o Piɛre lá le bíonì á bía nɔn wo yi: «Hàrí à bìa ká ɓúenɓúen pĩ́ ũ bìo, á ĩnɛ́n wón máa pĩ́ mu hùúu.»  
\v 34 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Ho tĩ́nɔ̀n-kéní na kà yi, ó o kò-bɛ́ɛ máa wá, ká ũnɛ́n bía hã cúa-tĩn le fo yí zũ mi.»  
\v 35 Ó o Piɛre bía: «Ĩ máa bío le ĩ yí zũ fo hùúu, hàrí ká ĩ ko á ĩ hí làa fo.» Á ɓa nì-kenínia na ká ɓúenɓúen bía mu bìo dà-kéní mu. 
\s1 O Yeesu wee fìo ho Zɛtesemanii yi 
\r (Maaki 14.32-42; Luki 22.39-46) 
\p  
\v 36 Ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wã́a vaá dɔ̃n le lùe ɓúi na ɓa le Zɛtesemanii, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi kɛɛní hen, ká ĩnɛ́n wón á à lɛ́n ǹ va vaá hen, á vaá fìo.»  
\v 37 Ò o fó a Piɛre là a Zebedee zàwa nùwã ɲun wàráa. Ó o yi wã́a ɓúakáa wee dè, á hácírí yáara.  
\v 38 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ hácírí yáara dàkhĩína. Ĩ ka lè ĩ máa fen. Mi kɛɛní hen làa mi à tĩní mí yìo.»  
\v 39 Bṹn mɔ́n ó o wã́a vá van cĩ́inú, á vaá lií ɓúrá, ò o wee fìo kà síi: «Ĩ Maá, ká mu lá dà à wé, à ũ yí le le lònbee na kà à yí mi. Ɛ̀ɛ ká ɓùeé. Ĩ yí le ĩnɛ́n sĩi bìo wé. Ũnɛ́n lé yìa sĩi bìo wé.» 
\p  
\v 40 Ò o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia nùwã tĩn mu cɔ̃́n, á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ó o bía nɔn o Piɛre yi: «Éee minɛ́n, le lɛ́ɛ̀rè dà-kéní na miì fání mi yìo yi á à fìo làa mi lé bṹn mí yí dàńna yí wó lon?  
\v 41 Mi fání mi yìo, à fìo, bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi. O nùpue sĩi wee wé vá mu bè-tente wéro yi, ɛ̀ɛ ká ho pànká na ó o ò wé làa bũ lé hìa mia.» 
\p  
\v 42 Ó o Yeesu bĩnía wà mu cúa-ɲun níi, á vaá wee fìo kà síi: «Ĩ Maá, hen ká le lònbee na kà yí dà máa dà ĩ wán ká le yí yú mi, à ũnɛ́n lé fo sĩi bìo pá wé.»  
\v 43 Ò o tĩ́n bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n, á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ɓa yí dàńna yí fánía mí yìo.  
\v 44 Mu cúa-tĩn níi, ó o bĩnía wà, á tĩ́n vaá fìora mu bìo dà-kéní mu. 
\p  
\v 45 Bṹn mɔ́n, ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n, á ɓueé bía nɔn ɓa yi: «Mi dũma wee vũńka le? Mi loń, ho pã̀ahṹ dɔ̃n. O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa bè-kora wérowà níi yi.  
\v 46 Mi hĩ́ní wa lɛ́n. Yìa á à dé mi ì na ɓueé dɔ̃n.» 
\s1 Ɓa wìira a Yeesu 
\r (Maaki 14.43-50; Luki 22.47-53; Zãn 18.2-11) 
\p  
\v 47 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu wee bío yi, à bṹn ó o Zudaa ɓueé dɔ̃n. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. Ɓa zã̀amáa na bò làa wó á ɓuan hã khà-túa lè hã bũ̀aa. Lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa *nì-kĩ́a lé bán tonkaa ɓa.  
\v 48 O Zudaa, yìa á à dé o Yeesu mu á à na, á zéenía bìo ɓa zã̀amáa á à zũńnáa wo. O bía: «Ĩ hĩ́a vaá tɛ̀ɛnía nùpue na yi lè le kɔ̃̀nbii, se wón lé yìa mi wee cà, à ɓa wã́a wìi wo.»  
\v 49 Ò o dɛ̀ɛnía wà ɓueé ɓó a Yeesu yi ò o bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, foó.» Ò o tɛ̀ɛnía wo yi lè le kɔ̃̀nbii.  
\v 50 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wàn bɔ̃́nlo, bìo fo wà ɓueé wé hen, à ũ wã́a wé.» 
\p Á bìa ká wà ɓueé ɓó a yi, á wìira a.  
\v 51 Á bìa wi là a Yeesu mu nì-kéní ɓúi dò mí khà-tóní ò o hà le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio.  
\v 52 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn wo yi: «Dé ũ khà-tóní mí lóorè yi. Lé bìo á bìa wee khuii hã khà-túa ɓúenɓúen khíi hí làa hã.  
\v 53 Fo yí zũ ká ĩ lá dà à ve ĩ Maá le o ɓuee séení mi le? Ó o lá à dɛ̀ɛní ì tonka mí wáayi tonkarowà hĩn-táwá ká ɓa po kuio pírú ɲun le?\f + \fr 26:53 \ft Ho wáayi tonkarowà hĩn-táwá kuio pírú ɲun na bìo bìa kà á kuure dà-kéní wee yí hĩn-táwá muaaseé hèzĩ̀n síi.\f* 
\v 54 Ɛ̀ɛ ká mu wó kà, á bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi á à wé kaka ɲii ì síráa? Mu bon, ho vũahṹ mu yi á mu bía le lé kà síi á mu ko mu wéráa.»  
\v 55 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn ɓa zã̀amáa yi: «Mi so lá ko mi ɓua khà-túa làa bũ̀aa ɓuee wìiráa mi lòn nì-kã́anii le? Làa wizooní ɓúenɓúen ká ĩ lá wee wé kɛɛní le *Dónbeenì zĩ-beenì yi à kàrán ɓa nùpua á mi yí wìira mi.  
\v 56 Ɛ̀ɛ ká bṹn ɓúenɓúen wó lée bèra a na, à le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà bìo na ɓa bía le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi à ɲii sí.» Á ɓa nì-kenínia ɓúenɓúen wã́a lùwa ɓa día a. 
\s1 Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà cɔ̃́n 
\r (Maaki 14.53-65; Luki 22.54-55, 63-71; Zãn 18.12-14, 19-23) 
\p  
\v 57 Bìa wìira a Yeesu á ɓuan wo vannáa ɓa yankarowà ɲúhṹso na ɓa le Kayiifu cɔ̃́n. Lé bĩ́n á ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a kúaa mín wán yi.  
\v 58 O Piɛre khɛ̀ra bò a Yeesu mɔ́n fúaa o Kayiifu lún, á vaá zoó páanía kará lè ɓa parowà, á wee loń bìo mu hĩ́a wéráa.  
\v 59 Ɓa yankarowà ɲúnása, lè ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà ɓúenɓúen wee cà bìo ɓa à koonínáa o Yeesu yi á à bè yi ì síinínáa o ɲúhṹ á à na ɓa à ɓúe.  
\v 60 Ká ɓa màhã́ yí yú bìo ɓúi, hàrí bìo ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ pá wã́a ɓuara ɓueé koonía o yi mí cúee. Mu véeníi, á nùpua nùwã ɲun ɓúi  
\v 61 ɓuara ɓueé bía bìo kà: «O nìi mu bía le mí dà à fío le Dónbeenì zĩ-beenì á à bĩní ì so hã wizooní bìo tĩn yi.»  
\v 62 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n ò o bía nɔn o Yeesu yi: «Bìo ɓa nùpua mu wee bío ũ dã́ní yi á fo le fo yí máa bío dɛ̀ɛ ɓúi yi le?»  
\v 63 Ó o Yeesu cɛ̀kɛ̀ ò o dĩ̀n. Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a bía nɔn wo yi: «Ĩ wee fìo fo, le Dónbeenì na wi fɛ́ɛɛ yèni yi, ká fo lé o *Krista, le Dónbeenì Za, ũ bío mu na wɛn.»  
\v 64 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lé fo bía mu. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Á lá bìo kà wán, á mi ì mi a Nùpue Za ká a kará le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì.\f + \fr 26:64 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1\f* Mi mún khíi mi a ká a kará hã dùndúio wán wà à ɓuen.»\f + \fr 26:64 \ft Mi loń Daniyɛɛle vũahṹ 7.13\f* 
\p  
\v 65 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a lɛ̀ɛkaa mí dà-zĩ́nii lé bìo mu vá a yi dàkhĩína, ò o bía: «Lé le Dónbeenì ó o là. Wa màkóo yàá wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. Mi ɲá bìo ó o là lè le Dónbeenì.  
\v 66 Àwa, á lé mu yɛ́n á mi wee leéka?» Á ɓa bía: «O wó khon, ó o ko ò o ɓúe.»  
\v 67 À ɓa wee pũ̀iní mí ɲinsãní kúee o yahó wán, ká ɓa a vṹaa wo lè mí nín-kuio. Ɓa ɓúi wee fío o sáarà,  
\v 68 ká ɓa a bío: «Ũnɛ́n Krista, wã́a zéení yìa vĩ́na fo làa wɛn.» 
\s1 O Piɛre pã́ a Yeesu bìo 
\r (Maaki 14.66-72; Luki 22.56-62; Zãn 18.15-18, 25-27) 
\p  
\v 69 Hón pã̀ahṹ so yi, ò o Piɛre pá kará ho lún yi, á ɓa yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá hã́a nì-kéní vá ɓueé ɓó a yi, á bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún lá wi là a Kalilee nìi Yeesu.»  
\v 70 Ká a Piɛre màhã́ pã́ mu ɓa nùpua ɓúenɓúen yìo yi, ò o bía: «Bìo fo wee bío kà á ĩnɛ́n yí zũ.» 
\p  
\v 71 Ò o wà vaá dĩ̀n ho lún zũaɲii. Ó o ton-sá hã́a nì-kéní tĩ́n mɔn wo, á wón bía làa bìa wi bĩ́n: «Yìa kà là a Nazarɛɛte nìi Yeesu lá páanía wi.»  
\v 72 Ó o Piɛre tĩ́n pã́ mu ò o báa: «O nìi na kà a ĩnɛ́n yí zũ.» 
\p  
\v 73 Mu dó mi yi cĩ́inú, á bìa bĩ́n vá ɓueé ɓó a Piɛre yi, à ɓa bía nɔn wo yi: «Mu bon kɛ̃́nkɛ̃́n. Fo lé ɓa nì-kéní ɓúi. Ũ bíonì wee zéení mu.»  
\v 74 Ó o Piɛre wíokaa báa lè mí sòobɛ́ɛ á bía: «O nìi na kà á ĩ yí zũ hùúu.» Ho pɔ̃̀n-kéní mu yi, ó o kò-bɛ́ɛ wá.  
\v 75 Ó o Piɛre hácírí màhã́ bĩnía ɓuara bìo ó o Yeesu bía nɔn wo yi wán: Sã́ni ò o kò-bɛ́ɛ wá, bṹn ká ũnɛ́n pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn. Ó o Piɛre ló, á lée wá bùbùbù. 
\c 27  
\s1 Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o Pilaate cɔ̃́n 
\r (Maaki 15.1; Luki 12.1; Zãn 18.28) 
\p  
\v 1 Le yìnbíi bùirìi á le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása, lè ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a ɓúenɓúen páanía wó le ɲii le mí ì na a Yeesu ɓa à ɓúe.  
\v 2 Á ɓa nɔn le ɲii le ɓa ca a, à ɓua varáa o *Pilaate cɔ̃́n, yìa ho *Oroomu bɛ́ɛ bàrá ho Zudee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán. 
\s1 O Zudaa húmú bìo 
\r (Bè-wénia 1.18-19) 
\p  
\v 3 Bìo ó o Zudaa, yìa dó a nɔn á mɔn ò o Yeesu ɓa síinía ɲúhṹ le mí ì ɓúe, ó o zũna le mí wó khon, ó o yilera yáara, ó o ɓuan le wɛ́n-hãani ɓóní làa pírú á bĩnía ɓueé nɔn le Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a yi,  
\v 4 ò o bía: «Ĩ ɓɛ̀ntĩ́n wó khon lé bìo á ĩ nɔn yìa yí yáara dɛ̀ɛ le ɓa ɓúe.» Ká bán màhã́ bía nɔn wo yi: «Á bṹn ciran warɛ́n le? Ũnɛ́n lé yìa làa bũ.»  
\v 5 Ó o Zudaa mìina le wárí kúaará le *Dónbeenì zĩ-beenì yi, ò o ló lée wà, á vaá lù ho hũló zon.  
\v 6 Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása khuiira le wárí, à ɓa bía: «Wa làndá yi, á dén wárí so síi yí ko le kúee le Dónbeenì zĩ-beenì wárí wán, lé bìo á le lé le cãni wárí.» 
\p  
\v 7 Á ɓa wã̀anía tò, à ɓa yà ho mɔhṹ ɓúi na ɓa wee ve làa «Có-mí Mɔhṹ» làa de, á wó lè ɓa nì-hãní nùuníi.  
\v 8 Lé bṹn te bìo ɓa wee veráa ho mɔhṹ mu làa cãni mɔhṹ hàrí lòn zuia.  
\v 9 Á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zeremii bìo na ó o bía á ɲii súráa: «Ɓa khuiira le wɛ́n-hãani ɓóní làa pírú, dén na lé le wárí na ó o *Isirayɛɛle nìpomu héhaa là a yàamu  
\v 10 á yà là a có-mí mɔhṹ làa bìo ó o ɲúhṹso bíaráa mu nɔn miì.»\f + \fr 27:10 \ft Mi loń Zakari vũahṹ 11.12-13; Zeremii vũahṹ 18.2-3; 19.1-2; 32.6-15\f* 
\s1 O Pilaate wee tùaka a Yeesu yi 
\r (Maaki 15.2-5; Luki 23.2-5; Zãn 18.29-38) 
\p  
\v 11 Bìo ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o *Pilaate cɔ̃́n, á wón tùara a yi: «Lé ũnɛ́n lé ɓa *zúifùwa bɛ́ɛ le?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo bía mu.»  
\v 12 Bṹn mɔ́n, á bìo ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a wee kooní a yi, ó o yí bía dɛ̀ɛ.  
\v 13 Ó o Pilaate wã́a bía nɔn wo yi: «Bìo ɓa wee bío ũ ɲii ɓúenɓúen á fo yí máa ɲí le?»  
\v 14 Ó o Yeesu yí bía dɛ̀ɛ mu ɓúi dã́ní yi. Á mu wó a Pilaate coon dàkhĩína. 
\s1 Ɓa síinía o Yeesu ɲúhṹ le mí ì ɓúe 
\r (Maaki 15.6-15; Luki 23.13-25; Zãn 18.39-40; 19.4-16) 
\p  
\v 15 Ho *Paaki sã́nú lée Paaki sã́nú díró yi, à yìa ho *Oroomu bɛ́ɛ bàrá ho Zudee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán à lén o kàsó nìi ɓúi día, yìa ɓa zã̀amáa le o día.  
\v 16 Mu ù wé à kàsó nìi ɓúi wi bĩ́n á yèni ló. Ɓa wee ve o làa [Yeesu] Barabaasi.  
\v 17 Ó o Pilaate wã́a tùara ɓa zã̀amáa na kúaa mín wán yi: «Lé o yɛ́n á mi wi à ĩ lén día? Lé o [Yeesu] Barabaasi lée tàá lé o Yeesu na ɓa le *Krista?»  
\v 18 O Pilaate zũ kɛ̃́nkɛ̃́n le ɓa dó a Yeesu nɔn mí yi lé bìo le yandee wi ɓa yi o bìo yi. 
\p  
\v 19 Pã̀ahṹ na ó o Pilaate wi le cítíi fĩ̀iníi lahó yi, á ɓàn hã́a le ɓa ɓuee bío bìo kà na a yi: «Yí dé ũ ɲii o nìi mu bìo ɓúi yi. Lé o yí wó yí khon. Ho tĩ́nàahṹ, á ĩ ɓɛ̀ntĩ́n lò bon hã kònkórá yi o bìo yi.» 
\p  
\v 20 Á le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a á bía ɓó ɓa zã̀amáa ɲúhṹ, le ɓa fìo o Barabaasi lén díaró ká ɓa ɓúe o Yeesu.  
\v 21 Ó o Pilaate lá le bíonì ò o tùara ɓa yi: «Ɓa nùwã ɲun na kà tĩ́ahṹ, á lé o yɛ́n á mi le ĩ día?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Día a Barabaasi.»  
\v 22 Ó o Pilaate tùara ɓa yi: «Ká a Yeesu na ɓa le Krista á mi le ĩ wé kakaráa?» Á ɓa ɓúenɓúen bía: «Ɓúɛɛ wo ho *kùrùwá wán ò o hí.»  
\v 23 Á wón tùara ɓa yi: «Lée webio ó o wó khon yi?» Á ɓa wíokaa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán ò o hí.» 
\p  
\v 24 Bìo ó o Pilaate mɔn ò o yí dà bìo ɓúi máa wé, à ɓa nùpua hoorà wíokaa wee dé wán, ó o lá mu ɲumu ò o sɛɛra mí níní ɓa zã̀amáa yahó ò o bía: «Ĩ níi ló a nìi na kà ɓúeró bìo yi.»  
\v 25 Á ɓa zã̀amáa ɓúenɓúen bía: «Le o húmú bìo sánsá warɛ́n lè wa zàwa.»  
\v 26 Ó o Pilaate wã́a léra a Barabaasi día, ò o le ɓa ha a Yeesu lè hã làbàaní. Ò o nɔn wo le ɓa ɓúɛɛ ho kùrùwá wán. 
\s1 Ɓa dásíwá wee zùańka a Yeesu yi 
\r (Maaki 15.16-20; Luki 23.11; Zãn 19.2-3) 
\p  
\v 27 O Pilaate dásíwá ɓuan o Yeesu zonnáa le zĩ-beenì lún yi, à ɓa von mí ninzàwa na ká ɓúenɓúen á ɓa ɓueé kĩ́nía wo yi.  
\v 28-29 Bìo ɓa le mí ì zùańka a yi, á ɓa tɛra a sĩ̀-zĩ́nia, à ɓa zĩ́inía wo lè ho kánɓun muhṹ\f + \fr 27:28-29 \ft Mi loń Maaki vũahṹ 15.17\f*. Ɓa tã́ ho ɲúhṹ kìrí lè hã kíkara á yòó bò a ɲúhṹ wán á wó là a bá-zàmu khɔ̃̀nlúee, à ɓa dó le kã́anì o nín-tĩánì, á wee lii fárá mí nɔnkóɲúná wán o yahó, ká ɓa a bío: «Zúifùwa bɛ́ɛ, foó!»\fig Ɲúhṹ kìrí na wó lè hã kíkara |src="lb00321b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="Matiye 27:28-29" \fig* 
\v 30 Ɓa wee pũ̀iní mí ɲinsãní kúee o wán, á wee fé le kã́anì vĩ́n là a ɲúhṹ.  
\v 31 Bìo ɓa zùańkaa wo yi vó, á ɓa tɛra ho kánɓun muhṹ, à ɓa bĩnía zĩ́inía wo là a kùrú sĩ̀a, á ɓuan wo wà vaá ɓúɛɛ ho kùrùwá wán. 
\s1 O Yeesu ɓa ɓúaa ho kùrùwá wán 
\r (Maaki 15.21-32; Luki 23.26-43; Zãn 19.17-22) 
\p  
\v 32 Bìo ɓa zoó wee lé ho lóhó yi, á ɓa fò mín làa nìi ɓúi na ɓa le Simɔn. O wee lé ho Sirɛɛna lóhó yi. Á ɓa dásíwá kĩ̀kã́a wo yi le o fé o Yeesu kùrùwá pĩ̀.  
\v 33 Bìo ɓa vaá dɔ̃n ho lahó na ɓa wee ve làa Kolokota, bṹn kúará le «ɲún-ɓòkuee lahó,»  
\v 34 á ɓa nɔn ho *dìvɛ̃́n na ɓa lùnkaa lè mu bìo ɓúi na hɛɛ o Yeesu yi le o ɲu. Ká a díndío mu, ó o pã́ le mí máa ɲu mu. 
\p  
\v 35 Bìo ɓa ɓúaa wo ho kùrùwá wán vó, á ɓa wó le ɲún-sĩni bìo á sankaaráa o sĩ̀-zĩ́nia,  
\v 36 à ɓa kará bĩ́n pan wo yi.  
\v 37 Ɓa túara bìo nɔn ɓa síiníanáa o ɲúhṹ ho pɛnpɛrɛn wán á yòó ɓúaa o ɲúhṹ yi: \sc Yìa kà lé o Yeesu, ɓa zúifùwa bɛ́ɛ.\sc* 
\v 38 Nì-wànna nùwã ɲun ɓa mún ɓúaa hã kùrùwáwá wán là a Yeesu. O nì-kéní wi là a nín-tĩánì, ó o nì-kéní wi là a nín-káahó. 
\p  
\v 39 Ɓa nùpua na wee khĩí làa bĩ́n wee kìɓón mí ɲúná ká ɓa à là a,  
\v 40 ká ɓa a bío na a yi: «Ũnɛ́n na lá wi à ũ fío le *Dónbeenì zĩ-beenì à bĩní so le ɓàn dà-veere hã wizooní bìo tĩn yi, wã́a fení ũten. Ká fo lé le Dónbeenì Za, à ũ lé ho *kùrùwá wán lii.»\fig Ɓa nùpua wee yáa mí ɲiní yi na a Yeesu yi|src="DN00493b.tif" size="col" copy="Darwin Dunham" ref="Matiye 27:40" \fig* 
\v 41 Hàrí le Dónbeenì yankarowà, lè ho làndá bìo zéenílowa, lè ɓa nì-kĩ́a wee yáa mí ɲiní yi na a yi ká ɓa a bío:  
\v 42 «O fenía ɓa ɓúi, ò orɛ́n màhã́ yí dà máa fení míten. O yí le mí lé o Isirayɛɛle nìpomu bɛ́ɛ le? Ó o wã́a lé ho kùrùwá wán lii, á wa à dé wa sĩa wo yi.  
\v 43 O dó mí sĩi le Dónbeenì yi, á bía le mí lé le Dónbeenì Za. Àwa, ká le Dónbeenì mu wa a, à le wã́a fení a.»  
\v 44 Ɓa nì-wànna na ɓa ɓúaa hã kùrùwáwá wán o nìsã́a mún wee là a làa bṹn síi. 
\s1 O Yeesu húrun 
\r (Maaki 15.33-47; Luki 23.44-56; Zãn 19.25-42) 
\p  
\v 45 Le wii yòo fáráló pã̀ahṹ, á ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen dĩ̀ndĩ̀n wó le tíbírí, á míana fúuu fúaa le wi-háarè.  
\v 46 Le wi-háarè mu pã̀ahṹ, ó o Yeesu bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Elii, Elii, lama sabatanii?» (Bṹn kúará le «wàn Dónbeenì, wàn Dónbeenì, fo pã́ mi día le we?»\f + \fr 27:46 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 22.2\f*)  
\v 47 Á bìa wi bĩ́n nùwã yɛn ɓúi ɲá mu, á ɓa bía: O wee ve o *Elii.  
\v 48 Á ɓa nì-kéní lùwa vaá lá le dɛ̀ɛ ɓúi na wee kũ̀iní mu ɲumu ɓua, á ɓueé zìíra mu bè-ɲia yi, á can le ɓùaahiire yi yòó dá a Yeesu yi le o ɲu.  
\v 49 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n wee bío: «Mi día le wa loń le o Elii ɓueé fení a le?» 
\p  
\v 50 Ó o Yeesu wíokaa wãamaa pɔ̃́npɔ̃́n, ò o húrun.  
\v 51 Hón pã̀ahṹ so yi, á ho pɔ̃nsò-beenì na zoó céra le Dónbeenì zĩ-beenì yi á yòó lɛ̀ɛra mí tĩ́ahṹ lií ló. Á ho tá dèkío, á hã ɓúaarà bɛnkaa.  
\v 52 Hã búráa ɲiní hɛ́nkaa, á le Dónbeenì nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ɓúi na lá húrun á vèera.  
\v 53 Ɓa ló hã búráa yi, ó o Yeesu vèeró mɔ́n, á ɓa lií zon le Dónbeenì lóhó Zeruzalɛɛmu yi. Á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mɔn ɓa. 
\p  
\v 54 Á ho Oroomu dásíwá ɲúhṹso lè ɓa dásíwá na lá pan o Yeesu yi á mɔn ho tá dèkéró làa bìo wó, á ɓa zã́na dàkhĩína, á ɓa wee bío: «O ɓɛ̀ntĩ́n lá lé le le Dónbeenì Za binbirì.»  
\v 55 Hã́awa cɛ̀rɛ̀ɛ mún kɛra bĩ́n, á khɛ̀ra dĩ̀n wee loń. Ɓa lé bìa bò a Yeesu yi hàrí ho Kalilee yi, á wee sá na a yi.  
\v 56 Ɓa hã́awa mu tĩ́ahṹ ó o Makadala Mari, là a Zaaki là a Zozɛɛfu ɓàn nu Mari, là a Zebedee nùwã ɓàn nu á wi yi. 
\p  
\v 57 Bìo ho zĩihṹ dɔ̃n, á ho Arimatee lóhó nìi ɓúi na lé o nàfòró ɓànso á wà ɓuara. O yèni ɓa le Zozɛɛfu. O mún lá lé o Yeesu nì-kenínia nì-kéní ɓúi.  
\v 58 Wón lé yìa wà vaá fìora a Yeesu nì-hínmu o *Pilaate cɔ̃́n. Ó o Pilaate le ɓa día le o lá.  
\v 59 Ó o Zozɛɛfu lá hã, á bá lè ho pɔ̃nsò-fĩnle,  
\v 60 á dó mí kùrú búure yi na ó o có ho ɓúaahó yi. Ò o bĩ̀inía le hue-beenì á pon le ɲii, ò o wà.  
\v 61 Mu wee wé ò o Makadala Mari lè mí yèn-ɓua Mari na so á kará sánsáa le búure. 
\s1 Ɓa dásíwá pan o Yeesu búure yi 
\p  
\v 62 Mu tá na lée tɔ̃n, ho *Sabaa zoǹ, á ɓa yankarowà ɲúnása, lè ɓa *Farizĩɛwa páanía van o Pilaate cɔ̃́n,  
\v 63 á vaá bía nɔn wo yi: «Cùkúso Pilaate, o sabín-fũ̀aalo mu bíonì ɓúi á wa hácírí ɓuara wán. Bìo ó o yìo lá wi lua, ó o bía le mí húmú wizooní tĩn zoǹ ká mí ì vèe.  
\v 64 Cén na le ɲii le ɓa pa le búure yi fúaa mu wizooní tĩn níi, bèra a na ò o nì-kenínia yí ɓuee lén o sãnía ká ɓa bío na ɓa zã̀amáa yi le o vèera. Á dén sabéré so á à poń dìo ho yahó.»  
\v 65 Ó o Pilaate bía nɔn ɓa yi: «Ɓa dásíwá na a pa le búure yi wi hen, nín-bìa. Mi fé ɓa à mi lɛ́n vaa pa le yi làa bìo mi dà à wé làa bũ.»  
\v 66 Á ɓa wã́a wà vaá léra le búure mu paró bìo yìo. Le hue-beenì na pon le búure ɲii á ɓa wíokaa pon kũinkũin, á bàrá ɓa dásíwá le ɓa pa le yi. 
\c 28  
\s1 O Yeesu vèera 
\r (Maaki 16.1-10; Luki 24.1-12; Zãn 20.1-10) 
\p  
\v 1 Ho dimaasi zoǹ tá-tĩa yi, ká ho *Sabaa khĩína, ó o Makadala Mari lè mí yèn-ɓua Mari na so á wà van le búure wán.  
\v 2 Yìo ɓueé tĩ, à ho tá dèkío lè mí pànká, ó o Ɲúhṹso Dónbeenì wáayi tonkaro ɓúi yòó ló lií bĩ̀inía le huee khíi bàrá á yòó kará wán.  
\v 3 O wee ɲuiíka lè ho viohó ɲuiíkaró bìo síi, á sĩ̀-zĩ́nia ka pṹiapṹiapṹia.  
\v 4 Ɓa parowà zã́na fúaa ɓa wee zà, á ka lè ɓa húrun. 
\p  
\v 5 Á ho wáayi tonkaro lá le bíonì, ò o bía nɔn ɓa hã́awa yi: «Minɛ́n hã́awa mu, mi yí zɔ̃́n. Ĩ zũ le mi wee cà a Yeesu, yìa ɓa ɓúaa ho *kùrùwá wán.  
\v 6 O mía hen, o vèera làa bìo ó o hĩ́a bíaráa mu. Mi ɓuen ɓuee loń ho lahó na ó o lá dũma yi.  
\v 7 Mi bánbá vaa bío na a nì-kenínia yi le o vèera. Á bìo kà wán, ó o dú ɓa yahó van ho Kalilee kɔ̃hṹ, lé bĩ́n ɓa vaá mi a yi. Bṹn lé bìo á ĩ lá wi à ĩ bío na mia.» 
\p  
\v 8 Á ɓa dɛ̀ɛnía bĩnía fùafùa ká ɓa zɔ̃́nkaa, á ɓa sĩa mún pá wan làa sòobɛ́ɛ, á lùwa vaá bía mu là a Yeesu nì-kenínia.  
\v 9 Yìo ɓueé tĩ, ò o Yeesu wee sĩ́ ɓa yahó, á bía làa ba: «Mi foó.» Á ɓa vá ɓueé ɓó a yi, á lií ɓuan o zení yi à ɓa ɓùaanía wo.  
\v 10 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Mi yí zɔ̃́n. Mi lɛ́n vaa bío na wàn zàwa yi le ɓa lɛ́n va ho Kalilee kɔ̃hṹ, lé bĩ́n ɓa à mi mi yi.» 
\s1 Ɓa dásíwá na lá pan o Yeesu búure yi ɲi-cúa 
\p  
\v 11 Bìo ɓa hã́awa wi ho wɔ̃hṹ wán wà, á ɓa dásíwá nùwã yɛn ɓúi na lá pan le búure yi ɓɛ̀n wà lion ho lóhó yi, á lií bía bìo wó ɓúenɓúen nɔn ɓa yankarowà ɲúnása yi.  
\v 12 Le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása kúaa mín wán lè ɓa *nì-kĩ́a á wã̀anía tò, à ɓa nɔn le wárí na boo ɓa dásíwá yi,  
\v 13 à ɓa bía nɔn ɓa yi: «Mi bío le o nì-kenínia ɓueé ɲuaana a ho tá tĩ́ahṹ ká mi dũma.  
\v 14 Hàrí ká a *Pilaate wó wó ɲá mu, á wa à zũń bìo wa à bío á à ɓúeráa o ɲúhṹ, á mi ɲúná á à lé.»  
\v 15 Á ɓa parowà fó le wárí, à ɓa wó làa bìo ɓa bíaráa mu nɔn ɓa yi. Á mu bɛ̀nbɛ́ra fò hã lùa ɓúenɓúen ɓa *zúifùwa cɔ̃́n á ɓueé ɓó ho zuia yi. 
\s1 O Yeesu zéenía míten lè mí nì-kenínia 
\r (Maaki 16.14-18; Luki 24.36-49; Zãn 20.19-23; Bè-wénia 1.6-8) 
\p  
\v 16 Ɓa nì-kenínia pírú dòn wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ, le ɓúe-za na ó o Yeesu zéenía làa ba wán.  
\v 17 Bìo ɓa mɔn wo, á ɓa ɓùaanía wo, ká ɓa ɓúi wi ɓa tĩ́ahṹ pá titikaa.  
\v 18 Ó o Yeesu vá ɓuara, ò o bía nɔn ɓa yi: «Mu bìo ɓúenɓúen wéró ho wáayi lè ho tá wán á le Dónbeenì nɔn pànká miì.  
\v 19 Mi wã́a lɛ́n va hã sìíwà nùpua ɓúenɓúen cɔ̃́n, à vaa wé ɓa lè ĩ nì-kenínia. Mi bátízé ɓa o Maá là a Za lè le Dónbeenì Hácírí yèni yi.  
\v 20 Mi kàrán ɓa à ɓa wé bè bìo ɓúenɓúen na á ĩ henía nɔn mia yi. Mi zũń mu, ĩ ì kɛń làa mia hã wizooní ɓúenɓúen yi fúaa ho dĩ́míɲá véró.»