\id LUK 2011-04-02 SIL-BFB Buamu-Ouarkoye 
\h Luki 
\toc1 Le Dónbeenì bín-tente vũahṹ na ó o Luki túara 
\toc2 Luki 
\toc3 LUK 
\mt2 Le Dónbeenì bín-tente vũahṹ na ó o 
\mt1 Luki 
\mt2 túara 
\is1 Vũahṹ túaró ɲúhṹ 
\ip O Luki hĩ́a wee bè là a Poole va hã kúio. O yínɔń zúifù. O lé o *Kɛrɛɛsi nìi. O fù lé o dɔ̀kɔ̀túarán. Lé orɛ́n túara ho vũahṹ mu, á mún túara ɓa Tonkarowà bè-wénia vũahṹ. 
\ip Bìo nɔn ó o Luki túararáa mí bín-tente: 
\io1 1. O Luki wi à ɓa kèrètĩ́ɛwa ɓúenɓúen zũń le bìa dó mí sĩa o *Krista yi á bìo bò bìo na wó mɔn kɛ̃́nkɛ̃́n wán. Ò o wi ò o hení ɓa sĩa à ɓa wíoka fárá tĩn. 
\io1 2. O mún wi ó o zéení le ɓa kèrètĩ́ɛwa yínɔń nùpua na wi à ɓa fá mí ɲii dĩ̀ní lè ɓa *zúifùwa. 
\io1 3. Ɲún-sĩ ó o Tiofiile hĩ́a lé o Poole ɲi-tà ho Oroomu yi. Ó o Luki túara ho vũahṹ mu nɔn wo yi, à séenía o tonló yi. 
\ip O henía mu bè-kora sɛ́ndíaró lè ho fìoró bìo. O zéenía a *Isirayɛɛle nìpomu làndáwá yara. 
\ip Yìa lé ɓa nùpua ɓúenɓúen kã̀nílo ó o zéenía bìo mi vũahṹ mu yi. 
\c 1  
\p  
\v 1-2 Tiofiile,\f + \fr 1:1-2 \ft Tiofiile: Le yèni mu kúará lé bìo kà: ‹Yìa le Dónbeenì wa›. Yìa ó o Luki von lè le yèni mu á bìo yí tà yí zũ sese.\f* bìo wó khĩína wa cɔ̃́n lè mí dà-kéní kéní ɓúenɓúen le Dónbeenì dã́ní yi à lá mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi á ɓa ɓúi mɔn á lé mu sɛɛ́ràsa, bán lé bìa wó le Dónbeenì bín-buerowà na zéenía mu làa wɛn. Ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ wi à ɓa kúeeka mu mín wán à túa hã vɔ̃nna yi.  
\v 3 Á bìo á ĩnɛ́n mún wi á ĩ túa mu lè ɓa bìo síi, á ĩ tùakaa mu cinciíra bìa mɔn mu lè mí nì-kéní kéní cɔ̃́n á zũńnanáa mu ya-tente. Á bìo mu sã̀maanáa lé bṹn á ĩ wi à ĩ túaráa mu à na ũnɛ́n Tiofiile cùkúso yi,  
\v 4 bṹn lé bìo o na á fo ò zũń kɛ̃́nkɛ̃́n ká bìo á ɓa fù kàránna làa fo ɓúenɓúen lé ho tũ̀iá poni. 
\s1 O Zãn Batiisi teró bìo zéeníló 
\p  
\v 5 Ho Zudee kɔ̃hṹ bɛ́ɛ *Heroode pã̀ahṹ, á le Dónbeenì yankaro ɓúi fù wi bĩ́n á yèni ɓa le Zakari. O lé o Abia kuure nùpue ɓúi. Ɓàn hã́a yèni ɓa le Elizabɛɛti. Wón fù lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso *Aaron nɔnkãni hĩ́nló ɓúi.  
\v 6 Ɓa mí nùwã ɲun fù lée nùpua na térénna le Dónbeenì yahó, ó o Ɲúhṹso làndáwá là a bè-zéenínia lè mí dà-kéní kéní ɓúenɓúen á ɓa wee bè yi lè mí ɲi-kã́a.  
\v 7 Ɓa lá dĩǹ yí yú za lé bìo ó o Elizabɛɛti hĩ́ana yí máa te, à ɓa mí nùwã ɲun mún kĩ́nkaa. 
\p  
\v 8 Wizonle ɓúi, ó o Zakari zon le *Dónbeenì zĩ-beenì yi lé bìo á ɓa kuure nùpua lé bán ho yankaró pã̀ahṹ yèrèmáa ɓueé dɔ̃n,  
\v 9 á bìo ɓa le mí ì cà yìa zoó cĩ̀í mu bìo na sãmu sĩ le *sòobá-lùe\f + \fr 1:9 \ft Le sòobá-lùe: Lé le Dónbeenì zĩ-beenì lahó ɓúi na á nùpue woon yí dà máa zo yi ká mu yínɔń le Dónbeenì yankarowà mí dòn.\f* yi làa bìo mu bòráa le Dónbeenì yankarowà làndá yi á ɓa wó le ɲún-sĩni bìo, ó orɛ́n lé yìa ó o Ɲúhṹso léra.\fig Dónbeenì yankaro mu bìo na sãmu sĩ cĩ̀íníi dɛ̀ɛ yahó|src="lb00263b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="Luki 1:9" \fig* 
\p  
\v 10 Hón pã̀ahṹ so yi, ká ɓa zã̀amáa lée dĩ̀n ho khũuhũ á wee wé ho fìoró.  
\v 11 Yìo ɓueé tĩ ò o Ɲúhṹso wáayi tonkaro lií dĩ̀n o yahó mu bìo na sãmu sĩ cĩ̀íníi dɛ̀ɛ nìsã́ní ɓàn nín-tĩánì.  
\v 12 Pã̀ahṹ na ó o Zakari mɔn wo, ó o zã́na làa sòobɛ́ɛ á wee zà wàwàwà.  
\v 13 Ká a tonkaro màhã́ bía làa wo: «Zakari, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ, le Dónbeenì ɲá ũ fìoró. Mìn hã́a Elizabɛɛti á à sì le sãní á à te o za báa; ká a khíi ton à ũ cé o yèni le Zãn.  
\v 14 O bìo khíi wé hã zã̀makaa lè le sĩ-wɛɛ ũ cɔ̃́n, á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mún khíi zã̀maka a teró bìo yi.  
\v 15 Lé bìo ó o khíi wé nì-beenì o Ɲúhṹso yèn-dã́ní yi. Bè-ɲunii na dà a vĩ́ hã yìo ó o máa bè mí ɲii yi hùúu, á le Dónbeenì Hácírí á à fèn ǹ kɛń wo yi ká a yàá dĩǹ yí ton.  
\v 16 Orɛ́n lé yìa khíi bĩní ì fé o *Isirayɛɛle nìpomu cɛ̀rɛ̀ɛ á ɓa à yèrèmá à ɓuen ɓa Ɲúhṹso Dónbeenì cɔ̃́n.  
\v 17 Orɛ́n mí bɛɛre lé yìa khíi fèn ǹ wíoka a Ɲúhṹso wɔ̃hṹ lè le Hácírí lè ho dàńló na le Dónbeenì yánkaa nɔn mí ɲi-cúa fɛɛro *Elii yi. Ũ za mu lé yìa khíi véení hã bíoní na wi ɓa maáwà lè mí zàwa pã̀ahṹ, á mún ǹ yèrèmá bìa pã́ le Dónbeenì bíonì sĩa á ɓa à wé lè ɓa nùpua na térénna lè ɓa bè-zũńlowà bìo síi. Lé kà síi o ò wíokaráa ɓa nùpua á à paráa o Ɲúhṹso ɓuenló.» 
\p  
\v 18 Ó o Zakari bía nɔn le Dónbeenì tonkaro mu yi: «Bìo ò wé á ĩ tàráa mu yi lé mu yɛ́n? Bìo á ĩ màhã́ kĩ́na, á wàn hã́a mún yìo tɔ̃n yú.»  
\v 19 Á le Dónbeenì tonkaro bía: «Ĩnɛ́n na dĩ̀n ũ yahó kà lé o Kabiriyɛɛle. Ĩ wi le Dónbeenì nìsã́ní á wee sá na le yi. Lerɛ́n lé dìo tonkaa mi le ĩ ɓuee bío le bín-tente na kà na foǹ.  
\v 20 Àwa! Á bìo fo yí tà ĩ bíonì yi, lé bṹn nɔn á ũ ɲii á à lì á máa bĩní máa bío fúaa ũ za báa mu te nɔ̀nzoǹ. Loń mu sese, bìo á ĩ bía làa fo ɓúenɓúen á à wé ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì le mu ko yi.» 
\p  
\v 21 Hón pã̀ahṹ so yi ká ɓa zã̀amáa pá lée dĩ̀n ho khũuhũ á pan o Zakari. Ho pɔ̃̀n-tóní na ó o zoó wó le sòobá-lùe yi á lùnkaa ɓa yilera.  
\v 22 Pã̀ahṹ na ó o wà ɓueé lé yi, à bṹn ò o ɲii lù, ó o wee bío lè ɓa nùpua lè mí níní. Á ɓa dɛ̀ɛnía zũna mu le o bìo mu yínɔń kã́amáa, Dónbeenì zéenía bìo ɓúi làa wó zoó le sòobá-lùe mu yi.  
\v 23 Nɔ̀nzoǹ na ó o Zakari mu tonló vó yi, ó o wà van mí zĩi. 
\p  
\v 24 Lé bṹn mɔ́n á ɓàn hã́a Elizabɛɛti sùráa mí sãní. Bìo ó o zũna mí sãní mu bìo, ó o wó hã pĩina bìo hònú ɓúenɓúen ká a yí máa tà lé khũuhũ. Hón pã̀ahṹ so yi ó o wee bío mí yi:  
\v 25 «Pátì! Bìo kà yàá dĩ̀n yí bon. O za máa teró bìo na fù wee wé bío na miì fɛ́ɛɛ á wã́a vó ho zuia. O Ɲúhṹso na pànká wi á zũna ĩ màkárí á hóonía ĩ ɲúhṹ.»\f + \fr 1:25 \ft Ɓa zúifùwa cɔ̃́n ó o hã́a na ton hĩ́nɔn yòó kĩ́na ò o yí fò za hùúu á bìo fù lée nìyio na ɓùaa dàkhĩína.\f* 
\s1 O Yeesu teró bìo zéeníló 
\p  
\v 26 Pĩina bìo hèzĩ̀n bṹn mɔ́n, á le Dónbeenì bía nɔn mí tonkaro Kabiriyɛɛle yi le o tĩ́n lɛ́n va ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó ɓúi na ɓa le Nazarɛɛte yi, o hĩ́nzo-sínii ɓúi cɔ̃́n.  
\v 27 O hĩ́nzoró mu fũaamu\f + \fr 1:27 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 1.18\f* á bò nɔn o bɛ́ɛ *Daviide nɔnkãni nùpue ɓúi na yèni ɓa le Zozɛɛfu yi. O hĩ́nzo-sínii mu yèni ɓa le Mari.  
\v 28 Bìo ó o Kabiriyɛɛle vaá zon o zĩi yi ó o tɛ̀ɛnía a yi: «Mari, foó. O Ɲúhṹso Dónbeenì wó mí sãamu làa fo: Orɛ́n mí bɛɛre mún wi làa fo. Wã́a zã̀maka.»  
\v 29 Ó o Mari kará coon á yilera yáara. O wee le mí yi, le dén tɛ̀ɛníi so ɲúhṹ lé mu yɛ́n.  
\v 30 Á le Dónbeenì tonkaro bía: «Mari, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ woon, le Dónbeenì sãamu á dɔ̃n fo.  
\v 31 Loń! Bìo fo kará wán á fo ò sì le sãní á a te o za báa, ká ũ le fo ò cé o yèni à ũ bío le Yeesu.  
\v 32 O khíi wé nùpue na ɲúhṹ wi á ɓa wé è ve o lè le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán Za. Á le Dónbeenì mún khíi bàrá a ɓàn ɓùaa Daviide bá-zàmu kanmúiní wán.  
\v 33 O khíi lá lé bɛ́ɛnì o *Zakoobu nìpomu zĩi, á bá-zàmu máa ve máa mi.» 
\p  
\v 34 Ó o Mari bía nɔn wo yi: «Mu dà a wé kaka? Bìo á ĩ màhã́ yí zũ báa.» 
\p  
\v 35 Á ho wáayi tonkaro zéenía mu ya-tente làa wo: «Le Dónbeenì Hácírí á à lii ũ wàn, á le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán dàńló á à ɓún foǹ lè ho tàró bìo síi. Lé bṹn nɔn ó o za na á ũ khíi te á ɓa wé è ve le yi poni ɓànso, làa Dónbeenì Za.  
\v 36 Loń! O Elizabɛɛti na làa fo te mín pá sù le sãní lè mí hã́-kĩ́nmu; wón na ɓa fù le o hĩ́ana yí máa te, nín-yìa sãní pĩina yú hã bìo hèzĩ̀n.  
\v 37 Lé bìo á bìo na le Dónbeenì á à wé è sa bṹn bìo so mía hùúu.»  
\v 38 Hón pã̀ahṹ so yi ó o Mari bía nɔn ho wáayi tonkaro yi: «Ĩ wi o Ɲúhṹso níi yi ho zuia, ĩ wi o níi yi ho yìró. Le mu wé miì làa bìo fo bíaráa mu.» Á ho wáayi tonkaro zoó ló lée wà ò o día a Mari. 
\s1 O Mari ɓúɛɛkíró là a Elizabɛɛti bìo 
\p  
\v 39 Wizooní bìo yɛn bṹn mɔ́n, ó o Mari hĩ́nɔn bánbáa ɲɔn ho lóhó ɓúi na wi ho *Zudaa kɔ̃hṹ ɓúaa yi.  
\v 40 Bìo ó o vaá dɔ̃n ó o térénna vaá zon o Zakari zĩi, á zoó tɛ̀ɛnía a Elizabɛɛti yi.  
\v 41 Bìo ó o Elizabɛɛti ɲá a Mari tɛ̀ɛníi sã, ó o za dɛ̀ɛnía zoó kùrúnna a yi, á le Dónbeenì Hácírí wã́a sú a Elizabɛɛti mu,  
\v 42 ó o zoó bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓa hã́awa ɓúenɓúen tĩ́ahṹ ũnɛ́n lé yìa le Dónbeenì dúɓuaa wi wán, ó o za na sãní wi ũ wán á le mún dúɓuaa yi.  
\v 43 Ĩnɛ́n lée wée á ĩ Ɲúhṹso ɓàn nu ló ɓuararáa ĩ cɔ̃́n!  
\v 44 Loń! Pã̀ahṹ na á ĩ ɲá ũ tɛ̀ɛníi sã, á ĩ za sĩi wan wan á kùrúnna ĩ yi.  
\v 45 Yìa tà le bìo ó o Ɲúhṹso bía nɔn mí yi á à wé máa khí ɓɛ̀ntĩ́n bìo se.» 
\s1 Le Dónbeenì khòoníló leni na ó o Mari sía 
\p  
\v 46 Ó o Mari wã́a bía: 
\q1 Ĩnɛ́n wee dé o Ɲúhṹso yèni wán, 
\q1  
\v 47 á ĩ sĩi mún wan le Dónbeenì 
\q2 na lé ĩ kã̀nílo bìo yi. 
\q1  
\v 48 Lé bìo le lora mí ton-sá hã́a 
\q2 na bìo ɲúhṹ mía. 
\q1 Bìo kà wán á ɓa nùpua ɓúenɓúen 
\q2 na wee te lè mí pɔ̃̀nna 
\q2 á à bío lé ĩ bìo se. 
\q1  
\v 49 Lé bìo le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen 
\q2 á wó mu bè-beera nɔn miì. 
\q1 Le yèni po hã yènnáa ɓúenɓúen. 
\q1  
\v 50 Le sãamu á bɛ̀nbɛ́ra fò ɓa nùpua 
\q2 na wa le á wee kɔ̃̀nbi 
\q2 hã pɔ̃̀nna ɓúenɓúen yi. 
\q1  
\v 51 Le wee wé zéení mí pànká 
\q2 bìa wee ɓùaaní míten wán 
\q2 á ɲa ɓa vĩ́nvĩ́ná. 
\q1  
\v 52 Le wee wé liiní ɓa bá-zàwa mí kanmúiní wán 
\q2 à hóoní ɓa yídàwa ɲúná. 
\q1  
\v 53 Bìa le hĩni wee ɓúe 
\q2 á le wee wé síiní níní 
\q2 lè mu bè-tentewà cɛ̀rɛ̀ɛ, 
\q2 à ɲa ho nàfòró ɓànsowà 
\q2 á ɓa lɛ́n lè mí nín-kã́amáa. 
\q1  
\v 54 Le séenía mí ton-sá *Isirayɛɛle, 
\q2 à zéenínáa le le yi yí nɔnsãa mu sãamu 
\q2  
\v 55 na le wee wé là a *Abarahaamu lè mí mɔ́n yi fúuu, 
\q2 làa bìo le hĩ́a dóráa mí ɲii nɔn wàn maáwà yi. 
\m  
\v 56 Ó o Mari wã́a kará là a Elizabɛɛti á yú hã pĩina tĩn síi, bṹn mɔ́n ó o bĩnía wà ɓon. 
\s1 O Zãn Batiisi teró 
\p  
\v 57 Bìo ó o Elizabɛɛti teró dɔ̃n, ó o ton mí za báa.  
\v 58 Á bìa làa wó kará ɓó mín yi lè ɓàn temínlowà ɲá le o Ɲúhṹso wó mí sãamu làa wo, á ɓa páanía wee zã̀maka làa wo.  
\v 59 O kúnkúza mu teró wizooní bìo hètĩn zoǹ á ɓa ɓuan wo ɓueé *kúio,\f + \fr 1:59 \ft Mu lé o nùpue bámu dɛ̀ɛ ɓàn ɲii sãahṹ wèndíaró. Ɓa zúifùwa cɔ̃́n á mu fù lée bìo na ɓa wee wé à zéenínáa mu temínmu na yánkaa wi le Dónbeenì là a Abarahaamu lè mí mɔ́n nùpua pã̀ahṹ. Hàrí ho zuia á ɓa mɔ́n nùpua pá wee wé mu. Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 12.3\f* à ɓa le mí ì cé ɓàn maá Zakari yèni á à na a yi.  
\v 60 Á ɓàn nu Elizabɛɛti pã́ ò o bía: «Ɓùeé. O yèni ɓa le Zãn.»  
\v 61 Á ɓa bía nɔn wo yi; «Lée webio? Le yèni mu ɓa yèn-ɓua mía mìn zĩi.»  
\v 62 Á ɓa wã́a wee tùa ɓàn maá yi lè mí níní le lé le yèni yɛ́n ó o le mí ì cé á à na mí za yi.  
\v 63 Ó o Zakari le ɓa lá le dɛ̀ɛ na wee túa wán na mí yi, á bìo kà lé bìo ó o túara: «O yèni ɓa le Zãn.» Á mu wó ɓa coon.  
\v 64 Lé bṹn wán ó o Zakari ɲii dɛ̀ɛnía feera wee bío, á wee ɓùaaní le Dónbeenì.  
\v 65 Á bìa sùarákaa bĩ́n ɓúenɓúen zã́na, á ho *Zudee kɔ̃hṹ ɓúaa lùa ɓúenɓúen yi á ɓa wee bío bìo wó.  
\v 66 Á bìa wee ɲí mu ɓúenɓúen wee ɓua mu mí sĩa yi. Ɓa wee tùa míten yi: «O kúnkúza mu bìo khíi wé kaka coon?» O Ɲúhṹso pànká ɓɛ̀ntĩ́n wi làa wo. 
\s1 Le Dónbeenì khòoníló leni na ó o Zakari sía 
\p  
\v 67 Ó o kúnkúza mu ɓàn maá Zakari á le Dónbeenì Hácírí sú á le le o bío hã bíoní na kà: 
\q1  
\v 68 «Mi wé sío ɓùaaní a Isirayɛɛle nìpomu 
\q2 ɓàn Dónbeenì na lé o Ɲúhṹso. 
\q1 Lé bìo le ɓuara kã̀nía mí nìpomu 
\q2 á mu wi míten. 
\q1  
\v 69 Le nɔn ò kã̀nílo na pànká wi wɛn 
\q1 na ló le ton-sá *Daviide zĩ-ɲúhṹ yi. 
\q1  
\v 70 Le yánkaa bía bìo kà hàánì 
\q2 mí ɲi-cúa fɛɛrowà ɲiní yi: 
\q1  
\v 71 Ĩ khíi kã̀ní mia mi zúkúsa 
\q1 làa bìa ɲina mia ɓúenɓúen níní yi. 
\q1  
\v 72-73 Bṹn sãamu so lé bìo le hĩ́a wó, 
\q2 le hĩ́a wó mu á nɔn wàn ɓùaawa yi. 
\q1 Le yi pá yí nɔnsãa bìo lerɛ́n làa ba ɲiní tò wán 
\q2 le mí ì ɓua làa mín yi. 
\q1 Le yáanía báa lè wàn ɓùaa *Abarahaamu 
\q1  
\v 74-75 le mí ì fé wɛn wà zúkúsa níní yi, 
\q1 Á wa à dàń ǹ dĩ̀n wé è sá a na le yi 
\q2 wa mukãnì wizooní ɓúenɓúen yi. 
\q1 Mu húaaràmu lè mu tentemu yi 
\q2 le yahó ká zã́níi mía wɛn. 
\q1  
\v 76 Ũnɛ́n háyónza mu, ɓa khíi ve 
\q2 làa yìa dà mu bìo ɓúenɓúen wán ɲi-cúa fɛɛro. 
\q1 Fo khíi dí o Ɲúhṹso yahó loo 
\q2 á à wíoka a wɔ̃hṹ á à na a yi. 
\q1  
\v 77 Ò o nìpomu à zũń ho fenló 
\q2 bìo ɓa bè-kora sɛ́ndíaró bìo yi. 
\q1  
\v 78 Wàn Dónbeenì sĩi se, á hii wi 
\q2 le lée waminì ɓànso. 
\q2 Le wó á mu khoomu ló ho wáayi 
\q2 lè le wii na lií hà bìo síi. 
\q1  
\v 79 Le khoomu mu ù lé á à kúia 
\q2 bìa kará le tíbírí yi wán 
\q2 làa bìa na wi mu húmú yuumu yi, 
\q2 á à dí wa yahó ho hɛ́ɛrà wɔ̃hṹ wán.» 
\p  
\v 80 Ó o háyónza mu wã́a wee dã á hácírí wee dé wán ká le wà. Ò o ò kɛɛní hã mana tá henì yi fúaa nɔ̀nzoǹ na ó o khíi dĩ̀n o Isirayɛɛle nìpomu yahó á ɓa a mi. 
\c 2  
\s1 O kã̀nílo teró bìo 
\r (Matiye 1.18-25) 
\p  
\v 1 O Zãn mu teró pã̀ahṹ lé bṹn á ho *Oroomu bɛ́ɛ Okusite á nɔn lè ɲii, le hã kãna na bìo sã̀ mí yi à ɓa túa nùpua ɓúenɓúen yènnáa à mí zũń ɲii.  
\v 2 Hón nín-yání mìló so wó ká a Kiriniyuusi lé yìa ó o bàrá ho Siirii kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán.  
\v 3 Lé bṹn nɔn ká nùpue na nɔnkãni can lóhó na yi ò o lɛ́n va bĩ́n à vaa túa mí yèni. 
\p  
\v 4 Ó o Zozɛɛfu mún hĩ́nɔn ló ho Kalilee lóhó na ɓa le Nazarɛɛte yi á wà van ho Zudee kɔ̃hṹ lóhó yi, hìa yèni ɓa le Betelehɛɛmu. Lé bĩ́n ó o bɛ́ɛ *Daviide ton yi. O Zozɛɛfu mu lé o Daviide mɔ̀nmàníi ɓúi.  
\v 5 Ó o Zozɛɛfu mu lè mín fũaalè Mari hĩ́nɔn páanía bò mín á wà vaá túa mí yènnáa bĩ́n. Hón pã̀ahṹ so yi ká ɓàn fũaalè mu sãní dɔ̃n. 
\p  
\v 6 Bìo ɓa vaá wi ho Betelehɛɛmu yi, ó o Mari teró pã̀ahṹ dɔ̃n,  
\v 7 ó o ton mí hínbíi za á ɓa bá a lè ho pɔ̃nsòró á dó ho boohó yi, lé bìo ɓa yí yú le lùe ɓa nì-hãní làaníi.\fig O Yeesu ɓa dó ho boohó yi|src="CN01617b.tif" size="col" copy="David C. Cook" ref="Luki 2:7" \fig* 
\s1 Ɓa pi-pawà ɲá le bín-tente 
\p  
\v 8 Mu wee wé ká ɓa pi-pawà khɛ̀ra vaá wee pa mí pia fé mín yi hã mana na sùaráa bĩ́n yi.  
\v 9 Yìo ɓueé tĩ à le Dónbeenì wáayi tonkaro ɓúi dĩ̀n ɓa yahó, ó o Ɲúhṹso khon-be-beenì lion ɓa wán lè mí pànká á ɓa yiwa lɛ̀ɛkaa á zã́na dàkhĩína.  
\v 10 Ká ho wáayi tonkaro màhã́ bía á hĩ̀ína ɓa sĩa: «Mì yí zɔ̃́n wà. Lée bín-tente á ĩ bío á à na mia. Le bìo á à wé hã zã̀maka-beenì mìn nìpomu ɓúenɓúen cɔ̃́n.  
\v 11 Mi yú a kã̀nílo, o ton ho tĩ́nàahṹ na kà yi o Daviide ɓa lóhó yi. O lé o *Krista á lé o Ɲúhṹso.  
\v 12 Bìo mi ì zũńnáa wo lé bìo kà: Mi wã́a lɛ́n, ká mi hĩ́a vaá mɔn kúnkúza yìa ká a dũma ho boohó yi á bá lè ho pɔ̃nsòró se wón lé orɛ́n.» 
\p  
\v 13 Mí lahó yi à bṹn à ho wáayi tonkarowà ku-beenì ɓúi yòó ló lion o cɔ̃́n á ɓa páanía wee khòoní le Dónbeenì: 
\q1  
\v 14 «Ho cùkú lè le yèn-beenì à bìo sĩ̀ le Dónbeenì 
\q2 na dà mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán yi! 
\q1 Ò o hɛ́ɛrà na ó o wee na ɓa nùpua 
\q2 na bìo sĩ a yi à yí mí pànká ho tá wán.» 
\p  
\v 15 Bṹn mɔ́n á ho wáayi tonkarowà bĩnía yòó wà à ɓa día ɓa pi-pawà, á ɓa yèrèmáa wee bío mín yi: «Mi hĩ́ní le wa bánbá va ho Betelehɛɛmu yi à vaa mi bìo ó o Ɲúhṹso zéenía làa wɛn à zũń mu yahó.»  
\v 16 Mí lahó yi á ɓa dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn bánbáa vaá yú à Mari là a Zozɛɛfu là a kúnkúza yìa mu ká a dũma ho boohó yi.  
\v 17 Bìo ɓa mɔn wo kà síi, á ɓa dɛ̀ɛnía lan wee bío bìo ho wáayi tonkaro bía nɔn ɓa yi o kúnkúza mu bìo yi à na bìa wi bĩ́n yi.  
\v 18 Á bìa ɲá ɓa pi-pawà mu ɲi-cúa ɓúenɓúen á dĩ̀n coon mu bìo yi.  
\v 19 Ò o Mari wón ɓɛ̀n ɓuan hã bíoní mu mí yi, á wee le mí yi hã bìo yi fɛ́ɛɛ.  
\v 20 Bìo ɓa vaá mɔn o wán vó, á ɓa bĩnía wà ká ɓa wee ɓùaaní le Dónbeenì yèni, á wee khòoní le bìo ɓa ɲá làa bìo ɓa mɔn ɓúenɓúen bìo yi. 
\s1 O Yeesu ɓa vaá nɔn le Dónbeenì yi 
\p  
\v 21 O teró wizooní bìo hètĩn níi zoǹ á ɓa *kúio\f + \fr 2:21 \ft Mi loń 1.59\f* wo, á có yèni le Yeesu. Dén yèni so le dìo á ho wáayi tonkaro hĩ́a zéenía lè ɓàn nu ká a sãní yàá dĩǹ yí sù.  
\v 22 Bṹn mɔ́n á bìo ɓa ceéra míten vó làa bìo mu bòráa o *Mɔyiize làndá yi, ó o Mari là a Zozɛɛfu ɓuan mí za Yeesu vannáa ho Zeruzalɛɛmu á wà vaá na a ɲúhṹso yi,  
\v 23 làa bìo mu túararáa o ɲúhṹso làndá vũahṹ yi: «Ɓa nùpua hínbíi zà-báawa lè ɓa sároń bùaa nín-yání zà-tenia bà-báa ɓúenɓúen bìo sã̀ a Ɲúhṹso yi.»\f + \fr 2:23 \ft Ɓa sároń bùaa nín-yání zà-tenia bà-báa bán wee ɓúe à wé lè mu hãmu na a Ɲúhṹso yi. Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 13.2, 12, 15\f* 
\v 24 Ɓa mún ko ɓa na ɓa ɓùaaɓúuní bùaa ɲun, ká bán yí yú, á ɓa a na ɓa háponí bùaa ɲun à á wé lè mu hãmu, làa bìo mu túararáa o Ɲúhṹso làndá vũahṹ yi.\f + \fr 2:24 \ft Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 12.1-8\f* 
\p  
\v 25 Bṹn pã̀ahṹ ká a nì-kĩ́nle ɓúi fù wi ho Zeruzalɛɛmu yi á yèni ɓa le Simiɔn. Le Dónbeenì Hácírí fù wi làa wo. O lée nùpue na fù térénna ɓa nùpua yahó, á dó mí sĩi le Dónbeenì yi, á mún bò le làndáwá lè mí dà-kéní kéní yi. O fù kará wee lòoní yìa wà ɓueé kã̀ní a *Isirayɛɛle nìpomu mí wobámu yi.  
\v 26 Le Dónbeenì Hácírí yánkaa bía nɔn wo yi: «Fo máa hí ká fo yí mɔn o *Krista na lé le Dónbeenì tonkaro lè ũ yìo.» 
\p  
\v 27 Ho pã̀ahṹ na ó o Yeesu ɓàn nùwã ɓuan wo wà ɓueé tiíráa o Ɲúhṹso làndá ɲii, lé hón pã̀ahṹ so yi á le Dónbeenì Hácírí dà-kéní kéní mu á ɲàana a Simiɔn ɓuararáa le *Dónbeenì zĩ-beenì yi.  
\v 28 Bìo ó o mɔn o kúnkúza mu ó o dɛ̀ɛnía vaá fó a ɓuan mí bàra yi, ò o wee khòoní le Dónbeenì kà síi: 
\q1  
\v 29 Ɲúhṹso, bìo á ũ fù bía 
\q1 ɛ̀ɛ lé mu wã́a wó ho zuia. 
\q1 Lònbìo ũ ton-sá à ũ wã́a día 
\q1 o ò yí níi à hí làa hɛ́ɛrà. 
\q1  
\v 30 O kã̀nílo á ĩ yìo á wã́a mɔn, 
\q1  
\v 31 yìa ũ fèra wíokaa bàrá 
\q1 hã sìíwà ɓúenɓúen yahó loo, 
\q1 o ò wé yìa wé è dé hã khoomu. 
\q1  
\v 32 Orɛ́n lé yìa á à wé mu khoomu 
\q1 á hã sìíwà nùpua á à bè yi ì zũńnáa fo 
\q1 o ò wé ũ nìpomu *Isirayɛɛle 
\q1 cùkú lè ho yèni loo. 
\s1 O Simiɔn là a Aana bìo na ɓa bía a Yeesu dã́ní yi 
\p  
\v 33 Ó o Yeesu ɓàn maá lè ɓàn nu wó coon hã bíoní na ó o Simiɔn bía ɓa za dã́ní yi bìo yi.  
\v 34 Bṹn mɔ́n ó o Simiɔn dúɓuaa ɓa yi, ò o bía nɔn o Yeesu ɓàn nu Mari yi: «Àwa! Le ĩ fèn bío mu na foǹ: Ũ za mu na kà bìo khíi wé hã kánkáa o Isirayɛɛle nìpomu ɓúenɓúen cɔ̃́n. Orɛ́n bìo yi, á le Dónbeenì khíi síiní ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɲúná, á lé orɛ́n bìo yi, á le mún ǹ lén ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɓúi ɲúná. O ò wé yìa wé è zéení le Dónbeenì bìo, ká ɓa nùpua màhã́ máa tà a yi.  
\v 35 Bṹn lé bìo á à na ká ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ sĩa bìo na fù tun yi á à lé ho khũuhũ. Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n Mari, le lònbee na à yí fo á à kɛń lòn cànɓúa na ɓa cú lè ũ kosĩi.» 
\p  
\v 36 Hón pã̀ahṹ so yi ò o hã́-kĩ́nle ɓúi mún ɓueé dɔ̃n. O lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. O yèni ɓa le Aana, ká ɓàn maá lé o Fanuwɛɛle na ló a Azɛɛre nùwã zĩi. Ɓàn báa na ó o hĩ́a yan lè mí hĩ́nmu ó o karáráa dɔ̃n hã lúlúio bìo hèɲun.  
\v 37 Bìo á wón húrun ó o yí bĩnía yí yan á teró lúlúio yòó yú ho ɓúará-náa làa bìo náa. O fù wee wé ɓuen le *Dónbeenì zĩ-beenì yi túntún à ɓuee sá na le yi lè mí ɲii lìró lè mí fìoró le wisoni lè ho tĩ́nàahṹ.  
\v 38 Bìo ó o mɔn o kúnkúza Yeesu ká ɓàn nùwã ɓuan wo, ó o dɛ̀ɛnía wee khòoní le Dónbeenì ká a bío o háyónza yìa mu bìo à na bìa ɓúenɓúen na fù wee lòoní ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì á à kã̀ní ho Zeruzalɛɛmu yi. 
\s1 Ho Nazarɛɛte bĩní varó bìo 
\p  
\v 39 Bìo ó o Yeesu ɓàn nùwã wó bìo ó o Ɲúhṹso làndá lé ɓa bè yi á mu ɓúenɓúen ɲii tun vó, bṹn mɔ́ndɛ́n á ɓa van ho Kalilee kɔ̃hṹ yi, ho Nazarɛɛte lóhó na ɓa lá wi yi.  
\v 40 Ó o háyónza mu wee dã ká a lìíka, á hácírí wee dé wán. O fù sú lè mu bè-zũńminì á le Dónbeenì dúɓuaa mún fù wi o wán. 
\s1 O Yeesu fò mín lè ho làndá zũńlowà 
\p  
\v 41 Lúlúure lée lúlúure ká a Yeesu ɓàn nùwã fù wee wé va ho Paaki sã́nú\f + \fr 2:41 \ft Ɓa zúifùwa Paaki sã́nú lè ɓa kèrètĩ́ɛwa Paaki sã́nú yínɔń dà-kéní. Mi loń Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní ɓúi ɓàn kúará vũahṹ yi.\f* díiníi ho Zeruzalɛɛmu yi.  
\v 42 Bìo ho pã̀ahṹ mu yèrèmáa ɓueé dɔ̃n, á ɓa le mí ì va bĩ́n làa bìo ɓa lá wee wé wéráa mu. Hón pã̀ahṹ so yi, ò o Yeesu lúlúio wã́a yú ho pírú ɲun\f + \fr 2:42 \ft Ɓa zúifùwa cɔ̃́n ká a za báa teró lúlúio hĩ́a yú ho pírú ɲun bṹn ká a wã́a dà wee mì dé ɓa nùpua na yìo tɔ̃n tĩ́ahṹ le Dónbeenì bìo dã́ní yi.\f* ó o bò lè mín nùwã van ho sã́nú mu díiníi.  
\v 43 Bìo ho Paaki sã́nú mu vaá dú vó, á ɓa bĩnía wee ɓo, à ɓa za Yeesu wón pá kará ho Zeruzalɛɛmu yi ká ɓa yí zũ mu.  
\v 44 Ɓarɛ́n hácírí yi á ɓa wee leéka le o wi mí ninzàwa tĩ́ahṹ. Lé ɓa wizon-kùure vɛɛnì mɔ́n, á ɓa màhã́ zũńnanáa mu ká a yí bò làa bán. Á ɓa màhã́ wã́a wee hɛ́ɛ tùaka a bìo mín temínlowà lè mí nì-zũńlowà cɔ̃́n.  
\v 45 Á bìo ɓa tùakaa san, á ɓa bĩnía lá ho wɔ̃hṹ van ho Zeruzalɛɛmu á vaá wee cànka a bĩ́n. 
\p  
\v 46 Mu wizooní tĩn níi zoǹ á ɓa vaá zoó yú a le *Dónbeenì zĩ-beenì yi ká a páanía kará lè ho làndá zũńlowà á wee ɲí ɓa cɔ̃́n ká a tùaka ɓa yi.\fig O Yeesu páanía kará lè ho làndá zũńlowà le Dónbeenì zĩ-beenì yi|src="DN00416b.tif" size="span" copy="Darwin Dunham" ref="Luki 2:46" \fig* 
\v 47 Á bìa wee ɲí a bíoní ɓúenɓúen wee wé coon le hácírí na ó o wee cikonnáa mu bìo dã́ní yi, làa bìo ó o wee bĩní zéenínáa mu yara bìo yi. 
\p  
\v 48 Bìo ó o Yeesu ɓàn maá le ɓàn nu zoó mɔn wo bĩ́n á ɓa dĩ̀n concáan. À ɓàn nu bía làa wo: «Éee! Ũnɛ́n, fo wó wɛn kà le we? Loń! Mìn maá làa mi cànkaa fo hã lùa ɓúenɓúen yi san à wa yí mɔn fo, á wa hácírí yáara làa sòobɛ́ɛ ũ bìo yi.» 
\p  
\v 49 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «À mi lá wee cànka mi le we? Mi so yí zũ ká ĩ ko à ĩ pa bìo bìo sã̀ wàn Maá yi sese à wé o sĩi bìo le?»  
\v 50 Á ɓàn nùwã yí zũna a bíonì mu kúará. 
\p  
\v 51 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu hĩ́nɔn bò ɓa yi vannáa ho Nazarɛɛte á vaá wee bè ɓa bíoní yi. Bṹn bìowa so na wee wé lè mí dà-kéní kéní ɓúenɓúen á ɓàn nu fù wee ɓua mí sĩi yi, á wee le mí yi mu wán fɛ́ɛɛ.  
\v 52 Ó o Yeesu wã́a wíokaa wee dã ká a lìíka. O hácírí là a bè-zũńminì wee dé wán ká mu wà. Lé bṹn nɔn ó o bìo wɛɛ́raráa le Dónbeenì lè ɓa nùpua sĩa. 
\c 3  
\s1 O Zãn Batiisi tonló ɲúhṹ 
\r (Matiye 3.1-10; Maaki 1.1-6; Zãn 1.19-23) 
\p  
\v 1 Bṹn pã̀ahṹ ká ɓa bá-zàwa bɛ́ɛ Tibɛɛre wi mí pànká láró lúlúio pírú hònú níi yi.\f + \fr 3:1 \ft Bìo ó o Tibɛɛre wi mí pànká láró lúlúio pírú hònú níi yi, à bṹn ò o Yeesu teró lúlúio yú ho ɓóní làa pírú. Bṹn wee zéení le o Yeesu lúlúio pírú ɲun bìo na bía là a Zãn Batiisi bìo mu yí cɛɛ́ra mín yi, ká lúlúio cɛ̀rɛ̀ɛ wi mu pã̀ahṹ.\f* Á bìo kà lé bìo ó o bàráka lè mí nùpua hã kãna ɓúi na bìo sã̀ a yi ɲúná wán: O *Pɔ̃nsi Pilaate lé ho Zudee á wón wi ɲúhṹ wán; ká a *Heroode lé ho Kalilee. Ɓàn kĩ́nle Filiipu lé ho Ituree lè ho Tarakoniite á wón wi ɲúná wán; ò o Lizaniasi ɓɛ̀n lé ho Abilɛnɛ á wón wi ɲúhṹ wán.  
\v 2 Bìa hĩ́a lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása mu pã̀ahṹ lé o Aana là a Kayiifu. Lé hón pã̀ahṹ so yi á le Dónbeenì dó mí bíonì o Zakari za Zãn ɲii yi ká a wi hã mana yi ho tá henì yi.  
\v 3 Ó o wã́a hĩ́nɔn tò hã lórá na bã́ ho Zurudɛ̃n muhṹ á wee bue bìo kà na ɓa nùpua yi: «Mi ɓuen à ĩ bátízé mia, lé bṹn á à zéení le mi khú mu bè-kora wéró yi, á bò le Dónbeenì yi, á le è sɛ́n mi bè-kora á à día.»  
\v 4 Bṹn lé bìo wee zéení le le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bìo mu na ó o yánkaa túara mí vũahṹ yi kà wéró dɔ̃n: 
\q1 «Nìi ɓúi wee bío pɔ̃́npɔ̃́n le dùure yi kà síi: 
\q1 ‹Mi wíoka ho wɔ̃hṹ ká a Ɲúhṹso o ɓuen. 
\q1 Mi muin ho wɔ̃hṹ na o ò bè. 
\q1  
\v 5 Hĩ̀a lée bonconí à mi ti hã. 
\q1 Hã ɓúaa lè hã ɓúe-zàwa 
\q2 à mi dà le hã màní. 
\q1 Hã wãna na kunka 
\q2 à mi bĩní térén. 
\q1 Hã wã-zàwa na kùarànkúarán 
\q2 à mi bĩní wíoka. 
\q1  
\v 6 Hón pã̀ahṹ so yi á ɓa nùpua 
\q2 na wi ho sìí yi ɓúenɓúen 
\q2 á à mi bìo le Dónbeenì wi à le kã̀nínáa ɓa.›\f + \fr 3:6 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 40.3-5\f*» 
\p  
\v 7 Á bìo ɓa zã̀amáa lè mí kuio wee lé ɓuen o Zãn mu cɔ̃́n bèra a na o ò bátízé ɓa, ó o wee bío na ɓa yi: «Mi yí mɔn miten le, díhioni zàwa yɛ́n! Le Dónbeenì sĩ-cĩ̀ílè na yòó lua á mi so wee leéka le mi dà a fé miten níi yi le? Lé o yɛ́n bía mu nɔn mia?  
\v 8 Héyìi! Mi wé wé hã wárá na se, hĩ̀a wee zéení le mi khú mu bè-kora wéró yi á bò le Dónbeenì yi. Mi yí bío mi yiwa le bìo mi lé o *Abarahaamu mɔ̀nmànía á bṹn mí dòn wã́a à yí dɛ́. Le ĩ bío mu na mia: Mi yí mɔn hã huaa na kà le? Hɔ̃́n le Dónbeenì yàá pá dà à yèrèmá à wé là a Abarahaamu zàwa.  
\v 9 Á mi cén pa miten bìo sese. Lé le dóorè hónhónía ɓuan hã vĩ̀nsĩ̀a kúioró bìo yi. Vĩ̀ndɛ̀ɛ lée vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí máa ha hã bia na sĩ, á dén ǹ kúii á à sía à kúee mín wán á à cĩ̀í.» 
\p  
\v 10 Á bìa wi bĩ́n ɓúi túara a yi: «Àwa! Á bìo wa wã́a ko wa wé lé mu yɛ́n coon?»  
\v 11 Á bìo kà lé bìo ó o bía nɔn ɓa yi: «Hen ká yìa bákáwá lée bìo ɲun ká a mɔn mí ninza ɓúi na báká mía hùúu, ó o ko ò o na ho ɓúi wo yi. Ká yìa bè-dínii wi ò o mún páaní sanka mu làa yìa bè-dínii woon mía máa dí.» 
\p  
\v 12 Ɓa *lànpó féwá ɓúi mún ɓuara a Zãn mu cɔ̃́n á wà ɓueé bátízé. Á bán mún tùara a yi: «Nì-kàránlo, lé mu yɛ́n á warɛ́n ɓɛ̀n ko wa wé?»  
\v 13 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí fé ho lànpó à yòo poń bìo ho làndá zéenía làa mia.» 
\p  
\v 14 Á ɓa dásíwá mún ɓuara á ɓueé tùara a yi làa bìo á ɓarɛ́n ɓɛ̀n ko ɓa wé. Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wé yí hìhíika ɓa nùpua à fé wárí, à mún yí bàká nùpue woon yi le sábéré ɲii wán, ká mi sàáníi lé dìo à mi kã́ɲa yi.» 
\r (Matiye 3.11-12; Maaki 1.7-8; Zãn 1.24-28) 
\p  
\v 15 Bṹn ɓúenɓúen yi ká ɓa nùpua kará dó mí sĩa wee lòoní bìo le Dónbeenì le mí ì wé. Ɓa mí nì-kéní kéní wee leéka le ɲúhṹ sĩ ó o Zãn mu lé yìa lé o *Krista.  
\v 16 Ká a màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n wee bátízé mia lè mu ɲumu, ɛ̀ɛ ká a ɓúi na ɓɛ̀n pànká po ĩnɛ́n á wi lè ho mɔ́n bò o ɓuen. Ĩ yàá yí ko là a nakãa tɛnló hùúu. Wón lé yìa ɓueé bátízé mia lè le Dónbeenì Hácírí lè ho dɔ̃hṹ.  
\v 17 O ɓuan mí vɛ́ɛró dɛ̀ɛ mí níi yi á ɓueé vɛ́ɛráa mí dĩ́nló. Á hìa lé ho dĩ́n-poni o ò khuii á à kúee mí nání yi. Ká hã ɲáakã́a hɔ̃́n o ò cĩ̀í ho dɔ̃hṹ na máa hí hùúu yi.» 
\p  
\v 18 O Zãn mún pá kũn hĩ́a bía bíoní cɛ̀rɛ̀ɛ làa bṹn ɓàn síi á nɔn ɓa nùpua yi á mún zéenía le Dónbeenì bín-tente bìo làa ba. 
\s1 O Zãn kàsó zoró bìo 
\r (Matiye 14.3-4; Maaki 6.17-18) 
\p  
\v 19 Bṹn wee wé ká a *Heroode, yìa wi ho Kalilee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán á fó mín kĩ́nle ɓàn hã́a Herodiade yan. O mún lá wee wé hã wén-kora lè mí sìíwà á séenía bìo kà. Bṹn ɓúenɓúen lé bìo ó o Zãn ɲá ó o vaá yú a á bía nɔn wo yi le o lá yí ko ò o wé mu.  
\v 20 Ó o yàá wíoka dó mu wán, ò o le ɓa fé o Zãn vaa pe ɲii ho kàsó yi. 
\s1 O Yeesu bátɛ́ɛ̀mù bìo 
\r (Matiye 3.13-17; Maaki 1.9-11) 
\p  
\v 21 Bìo ɓa nùpua hĩ́a wee lé ɓuen o Zãn cɔ̃́n à ɓuee bátízé, ó o Yeesu mún ɓuara ó o Zãn bátízéra a. Bìo o Zãn bátízéra a vó ó o Yeesu wee fìo. Lé hón pã̀ahṹ so á ho wáayi ɲii hɛ́ra  
\v 22 á le Dónbeenì Hácírí lá a háponi sìí, á lion o wán. Á mu tãmu ɓúi sã ɲá ho wáayi á bía: «Fo lé ĩ Za na á ĩ bò ĩ tàká wán, ũ bìo sĩ miì.» 
\s1 O Yeesu nɔnkãni 
\r (Matiye 1.1-17) 
\p  
\v 23 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu hĩ́a wee ɓúa mí tonló ɲúhṹ yi ká a teró lúlúio wee yí ho ɓóní làa pírú síi. Á bìo ɓa yánkaa wee leéka làa bṹn ó o hĩ́a lé o Zozɛɛfu za, ká a Zozɛɛfu mu ɓàn maá ɓɛ̀n lé o Helii, 
\li1  
\v 24 ó o Helii ɓàn maá lé o Mataate, 
\li1 ó o Mataate ɓàn maá lé o Levii, 
\li1 ó o Levii ɓàn maá lé o Mɛliki, 
\li1 ó o Mɛliki ɓàn maá lé o Zanayii, 
\li1 ó o Zanayii ɓàn maá lé o Zozɛɛfu, 
\li1  
\v 25 ó o Zozɛɛfu ɓàn maá lé o Matatiasi, 
\li1 ó o Matatiasi ɓàn maá lé o Amɔɔsi, 
\li1 ó o Amɔɔsi ɓàn maá lé o Nahuumu, 
\li1 ó o Nahuumu ɓàn maá lé o Hɛsilii, 
\li1 ó o Hɛsilii ɓàn maá lé o Nakayii, 
\li1  
\v 26 ó o Nakayii ɓàn maá lé o Maate, 
\li1 ó o Maate ɓàn maá lé o Matatiasi, 
\li1 ó o Matatiasi ɓàn maá lé o Semɛɲɛɛ, 
\li1 ó o Semɛɲɛɛ ɓàn maá lé o Zozɛɛki, 
\li1 ó o Zozɛɛki ɓàn maá lé o Zodaa, 
\li1  
\v 27 ó o Zodaa ɓàn maá lé o Yuanan, 
\li1 ó o Yuanan ɓàn maá lé o Erezaa, 
\li1 ó o Erezaa ɓàn maá lé o Zorobabɛɛle, 
\li1 ó o Zorobabɛɛle ɓàn maá lé o Salasiɛle, 
\li1 ó o Salasiɛle ɓàn maá lé o Nɛrii, 
\li1  
\v 28 ó o Nɛrii ɓàn maá lé o Mɛliki, 
\li1 ó o Mɛliki ɓàn maá lé o Adii, 
\li1 ó o Adii ɓàn maá lé o Kosaamu, 
\li1 ó o Kosaamu ɓàn maá lé o Ɛlemadamu, 
\li1 ó o Ɛlemadamu ɓàn maá lé o Ɛɛre, 
\li1  
\v 29 ó o Ɛɛre ɓàn maá lé o Zozue, 
\li1 ó o Zozue ɓàn maá lé o Eliyezɛɛre, 
\li1 ó o Eliyezɛɛre ɓàn maá lé o Zoriimu, 
\li1 ó o Zoriimu ɓàn maá lé o Mataate, 
\li1 ó o Mataate ɓàn maá lé o Levii, 
\li1  
\v 30 ó o Levii ɓàn maá lé o Simiɔn, 
\li1 ó o Simiɔn ɓàn maá lé o Zudaa, 
\li1 ó o Zudaa ɓàn maá lé o Zozɛɛfu, 
\li1 ó o Zozɛɛfu ɓàn maá lé o Zonaamu, 
\li1 ó o Zonaamu ɓàn maá lé o Eliakiimu, 
\li1  
\v 31 ó o Eliakiimu ɓàn maá lé o Mɛleyaa, 
\li1 ó o Mɛleyaa ɓàn maá lé o Mɛnaa, 
\li1 ó o Mɛnaa ɓàn maá lé o Matataa, 
\li1 ó o Matataa ɓàn maá lé o Natãn, 
\li1 ó o Natãn ɓàn maá lé o *Daviide, 
\li1  
\v 32 ó o *Daviide ɓàn maá lé o Zesee, 
\li1 ó o Zesee ɓàn maá lé o Obɛɛde, 
\li1 ó o Obɛɛde ɓàn maá lé o Buaze, 
\li1 ó o Buaze ɓàn maá lé o Sala, 
\li1 ó o Sala ɓàn maá lé o Naasɔ̃n, 
\li1  
\v 33 ó o Naasɔ̃n ɓàn maá lé o Aminadaabu, 
\li1 ó o Aminadaabu ɓàn maá lé o Ademɛn, 
\li1 ó o Ademɛn ɓàn maá lé o Aanii, 
\li1 ó o Aanii ɓàn maá lé o Hɛsiron, 
\li1 ó o Hɛsiron ɓàn maá lé o Farɛɛsi, 
\li1 ó o Farɛɛsi ɓàn maá lé o *Zudaa, 
\li1  
\v 34 ó o Zudaa ɓàn maá lé o *Zakoobu, 
\li1 ó o Zakoobu ɓàn maá lé o *Izaaki, 
\li1 ó o Izaaki ɓàn maá lé o *Abarahaamu, 
\li1 ó o Abarahaamu ɓàn maá lé o Teraa, 
\li1 ó o Teraa ɓàn maá lé o Nahoore, 
\li1  
\v 35 ó o Nahoore ɓàn maá lé o Seruuki, 
\li1 ó o Seruuki ɓàn maá lé o Arakoo, 
\li1 ó o Arakoo ɓàn maá lé o Falɛki, 
\li1 ó o Falɛki ɓàn maá lé o Ebɛɛre, 
\li1 ó o Ebɛɛre ɓàn maá lé o Sala, 
\li1  
\v 36 ó o Sala ɓàn maá lé o Kayinaamu, 
\li1 ó o Kayinaamu ɓàn maá lé o Aafakisaade, 
\li1 ó o Aafakisaade ɓàn maá lé o Sɛɛmu, 
\li1 ó o Sɛɛmu ɓàn maá lé o Nɔwee, 
\li1 ó o Nɔwee ɓàn maá lé o Lamɛɛki, 
\li1  
\v 37 ó o Lamɛɛki ɓàn maá lé o Matuzala, 
\li1 ó o Matuzala ɓàn maá lé o Enɔɔki, 
\li1 ó o Enɔɔki ɓàn maá lé o Yarɛɛde, 
\li1 ó o Yarɛɛde ɓàn maá lé o Maleleyɛɛle, 
\li1 ó o Maleleyɛɛle ɓàn maá lé o Kayinaamu, 
\li1  
\v 38 ó o Kayinaamu ɓàn maá lé o Enɔɔsi, 
\li1 ó o Enɔɔsi ɓàn maá lé o Sɛɛte, 
\li1 ó o Sɛɛte ɓàn maá lé o Adãma, 
\li1 ó o Adãma ɓàn maá lé le Dónbeenì. 
\c 4  
\s1 O Yeesu kúará lénló bìo 
\r (Matiye 4.1-11; Maaki 1.12-13) 
\p  
\v 1 Le Dónbeenì Hácírí pànká wi o Yeesu wán. Ó o wã́a ló ho Zurudɛ̃n yi lée wà, á le Dónbeenì Hácírí lɛ̀ɛnía wo vannáa le dùure yi.  
\v 2 Á mu yú wizooní ɓúará-ɲun ká a *Satãni wee khà a loń bĩ́n. Hɔ̃́n wizooní so yi ɓúenɓúen ó o yí dú bìo hùúu. Hã wizooní mu vaa véeníi, á le hĩni dà a.  
\v 3 Bìo ó o Satãni mɔn mu kà, ó o bía nɔn wo yi: «Le huee na kà á fo yí mɔn le? Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ bío le le huee na kà yèrèmá wé ho dĩ́nló.»  
\v 4 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Dĩ́nló mí dòn yí máa na mukãnì nùpue yi.›\f + \fr 4:4 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 8.3\f*» 
\p  
\v 5 Bṹn mɔ́n ó o Satãni mu fó a yòoraráa le ɓúee ɓúi na dɔ̃n wán á yòó dĩ̀n ò o zéenía ho tá kãna ɓúenɓúen làa wo le cúekúee wán,  
\v 6 ò o bía nɔn wo yi: «Ĩ ì na ho pànká foǹ á fo ò kɛń hã ɲúhṹ wán, á à na hã nàfòró lè hã semu na wi hã yi foǹ, lé bìo le Dónbeenì nɔn hã miì. Ĩ dà a na hã yìa á ĩ sĩi vá yi.  
\v 7 Ká fo tà á lií fárá ũ nɔnkóɲúná wán à ũ ɓùaanía mi, á hã bìo ò sĩ̀ foǹ.»  
\v 8 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lé yìa á ũ ko à ũ ɓùaaní à mún sá na orɛ́n mí dòn yi.›\f + \fr 4:8 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.13\f*» 
\p  
\v 9 Bṹn mɔ́n ó o Satãni mu pá bĩnía fó a vannáa ho Zeruzalɛɛmu, á vaá yòó dĩ̀nía wo le *Dónbeenì zĩ-beenì ɲún-tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn wo yi: «Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ yén lii ho tá yi,  
\v 10 lé bìo mu túara: ‹Le Dónbeenì á a na le ɲii mí wáayi tonkarowà yi le ɓa pa ũ bìo sese.› 
\m  
\v 11 Á mu mún bĩnía túara: ‹Ɓa à cɔ̃n fo á lií wíoka à bàrá, bèra a na ũ zeǹ yí tṹii làa huee ɓúi.›\f + \fr 4:11 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 91.11-12\f*» 
\p  
\v 12 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mu mún túara lè Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Yí vĩ́ vĩ́ yí khũaa ũ Ɲúhṹso Dónbeenì ɲii yi hàrí lòn wizoǹ-kéní.›\f + \fr 4:12 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.16\f*» 
\p  
\v 13 Bìo ó o Satãni mu khà a làa bìo ɓúenɓúen san ó o wà ò o día a, á pannáa pɔ̃̀n-veere. 
\s1 O Yeesu ɓàn kùrú nùwã pã́ a bìo 
\r (Matiye 4.12-17; Maaki 1.14-15) 
\p  
\v 14 Bìo á bṹn ɓúenɓúen wó khĩína, ó o Yeesu wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ ká le Dónbeenì Hácírí pànká wi o wán. O yèni ló ho Kalilee mu kɔ̃hṹ lórá ɓúenɓúen yi.  
\v 15 O fù wee wé kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi. Á ɓa ɓúenɓúen ɓɛ̀ntĩ́n fù wee wíoka a yèni. 
\r (Matiye 13.53-58; Maaki 6.1-6) 
\p  
\v 16 Bṹn mɔ́n ó o wà van ho Nazarɛɛte, hen na ó o dɔ̃n yi. Ho *Sabaa zoǹ ó o van ɓa zúifùwa kàránló zĩi làa bìo ó o lá wee wé wéráa mu. Bìo ó o le mí ì kàrán le Dónbeenì bíonì vũahṹ, ó o lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n,\fig Le Dónbeenì bíonì vũahṹ|src="hk00150b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Luki 4:16" \fig* 
\v 17 á ɓa lá le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii vũahṹ nɔn wo yi. Ó o fó ho bɛra á fò mín làa bìo kà: 
\q1  
\v 18 «O Ɲúhṹso Hácírí á wi miì. 
\q1 Lé bìo ó o léra mi 
\q2 le ĩ vaa bío le bín-tente bìo 
\q2 à na bìa lé ɓa nì-khenia yi. 
\q1 Le tonkaa mi 
\q1 le ĩ bío na ɓa kàsósa yi 
\q2 le ɓa à kɛń míten, 
\q2 à ĩ mún bío na ɓa muiiwà yi 
\q2 le ɓa yìo á à bĩní wé è mi. 
\q1 À ĩ na hã sãní-wia 
\q2 bìa ɓa wee beé lò yi. 
\q1  
\v 19 À ĩ mún bue le lúlúure na ó o Ɲúhṹso sãamu bìo ò wé yi bìo.»\f + \fr 4:19 \ft Mi loń ‹Dónbeenì sãamu lúlúure› Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní ɓúi ɓàn kúará vũahṹ yi.\f* 
\p  
\v 20 Bṹn mɔ́n ó o bun ho vũahṹ á khíi nɔn ho kàránló zĩi ton-sá yi ò o lií kará á wee zéení hã bíoní mu ɲúná làa ba. Á bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen fá mí yìo o yi.  
\v 21 Bìo ó o ɲii zoó wee hɛn á bìo kà lé bìo ó o bía nɔn ɓa yi ho yahó: «Mi yí mɔn le? Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bíoní na mi ɲá lé hɔ̃́n bìo lan wee wé ho zuia.» 
\p  
\v 22 Bìa wee ɲí hã bíoní mu ɓúenɓúen wee wíoka a yèni á mún wó coon hã bìo yi. Ɓa lá yí máa dé le hɔ̃́n bín-tentewà so na kà ó o dà wee bío. Á ɓa wee bío mín yi: «Yìa kà kũ̀aní yínɔń o Zozɛɛfu yàró na wa ɓúenɓúen zũ lé wón wee bío hã bíoní mu na kà.»  
\v 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi tũ̀iá sĩ, mi dà à wà le wàhiire na kà á à na miì: ‹Tĩni ɓànso wɛɛ́ ũten ũten.› Lé bṹn nɔn á mi yàá pá dà à bĩní ì bíoráa bìo kà á à na miì: ‹Bìo á fo wó ho *Kapɛɛnayuumu yi ɓúenɓúen á wa ɲá, á ũ ɓɛ̀n wé mu ɓàn síi hen kà mìn kùrú lóhó yi le wa mi.›»  
\v 24 Ó o Yeesu pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na dà à yí le yèn-tente mín kùrú lóhó yi, wón mía.  
\v 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá poni na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Elii pã̀ahṹ, á ho viohó hĩ́a dĩ̀n á yí máa tè á dɔ̃n hã lúlúio bìo tĩn lè mí pĩina bìo hèzĩ̀n, á le hĩni ló ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi. Bṹn pã̀ahṹ ká ɓa mahã́awa mún boo o *Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ.  
\v 26 Ká le Dónbeenì màhã́ pá yí tonkaa o Elii ɓa nì-kéní woon cɔ̃́n, ká yínɔń ho Sidɔ̃n kɔ̃hṹ lóhó ɓúi na ɓa le Sarɛputaa mahã́a mí dòn cɔ̃́n.\f + \fr 4:26 \ft Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1 Rois) 17.9\f* 
\v 27 Ɓa ɓùeréwà mún hĩ́a boo o Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Elize pã̀ahṹ, à ɓa nì-kéní woon ó o ɓúi sãnía yí wan ká yínɔń o Siirii nìi Naaman mí dòn.\f + \fr 4:27 \ft Mi loń Bá-zàwa cúa-ɲun níi vũahṹ (2 Rois) 5.1-14\f*» 
\p  
\v 28 Hɔ̃́n bíoní so bío vaa véeníi, à bṹn à bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen hĩ́nɔn yòó dĩ̀n lé le sĩ-cĩ̀ílè.  
\v 29 Lé bṹn ɓa dɛ̀ɛnía wìira a wán, á vá lóráa lée líikaa lóráa ho lóhó mɔ́n, á vaá yòora le ɓúee mu na ho lóhó son wán ɓàn ɲún-tĩ́ahṹ le mí ì dón wo ò dé ho kɔ̃hṹ yi.  
\v 30 Ó o dĩ̀ndĩ̀n fó míten ɓa níní yi á lée wà ò o día ɓa. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra ɓa vánvárowà 
\r (Maaki 1.21-28) 
\p  
\v 31 Bṹn mɔ́n ó o wà van ho Kalilee lóhó, hìa ɓa le *Kapɛɛnayuumu. Ká ɓa *zúifùwa vũńló wizonle na ɓa le *Sabaa dɔ̃n, ò o kàrán ɓa ɓa kàránló zĩi yi.  
\v 32 Á bìa ɲá a bíoní wó coon làa sòobɛ́ɛ lé bìo ó o bíoní pànká wi binbirì.  
\v 33 Mu zoǹ ò o nìi ɓúi na ó o cĩ́ná wi yi á wi ɓa kàránló zĩi mu yi. Á wón zoó bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n:  
\v 34 «Éee! Nazarɛɛte nìi Yeesu, lée webio á ũ wà ɓueé cà wa cɔ̃́n hen? Fo ɓuara wa yáaró bìo yi lée? Ɓa le ĩ yí zũ fo le? Ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì nùpue na le tonkaa.»  
\v 35 Ó o Yeesu nàmakaa wo yi: «Wé tɛ́tɛ́, lé o nìi mu yi lònbìo!» Ó o cĩ́ná mu dɛ̀ɛnía fó a dó ho tá yi ɓa nùpua na wi bĩ́n ɓúenɓúen tĩ́ahṹ ò o ló a yi ká a màhã́ yí yú a yí ɓóonía yi.  
\v 36 Á bìa kɛra bĩ́n na mɔn mu wéró bán ɓúenɓúen zɔ̃́nkaa kará concáan. Cúa-yɛn, à ɓa yèrèmáa wee bío mín yi: «Pátì! Dìo kà lé le bíonì yɛ́n síi kà? O nùpue mu wee na le ɲii ɓa cĩ́náwa yi lè ho pànká, à ɓa máa dàń kán wo ká ɓa dɛ̀ɛní wé bìo ó o le ɓa wé.»  
\v 37 Ó o Yeesu yèni dɛ̀ɛnía ló hã lórá na bã́makaa bĩ́n ɓúenɓúen yi. 
\r (Matiye 8.14-17; Maaki 1.29-34) 
\p  
\v 38 Bìo ó o zoó ló ho kàránló zĩi, ó o térénna van o Simɔn zĩi. O vaa dɛ̃ɛníi à bṹn ɓa wee bío làa wo le o Simɔn ɓàn hio hã́a le tɛ̀ɛnì wee zɛ̀ɛ́. Á ɓa fìora a le o wɛɛ́ wo.  
\v 39 Ó o vaá zon á lií lúnlúrá a ɲúhṹ yi ò o bía le le tɛ̀ɛnì lé o yi, á le dɛ̀ɛnía ló. Mí lahó yi ó o hĩ́nɔn nɔn ho dĩ́nló ɓa yi. 
\p  
\v 40 Bìo le wii lií zon,\f + \fr 4:40 \ft Mi loń Maaki vũahṹ 1.32\f* á bìa ɓúenɓúen na ɓa vánvárowà lè mí sìíwà wi cɔ̃́n á ɓuan ɓa ɓuararáa. Ó o bò mí níní ɓa nì-kéní kéní wán á ɓa wan.  
\v 41 Ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ na ɓa cĩ́náwa wi yi á ɓa wee lé yi ká ɓa a bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì Za.» Ká a Yeesu wón màhã́ wee zá làa ba le ɓa yí bío. Lé bìo ɓarɛ́n mí bɛɛre yàá zũ mu le o lé *Yìa le Dónbeenì mɔn léra. 
\s1 O Yeesu wee bue le Dónbeenì bín-tente 
\r (Maaki 1.35-39) 
\p  
\v 42 Bṹn ɓàn tá lée tɔ̃n yìnbíi bùirìi, ó o Yeesu hĩ́nɔn khɛ̀ra ló van le lùe ɓúi na a nùpue mía yi, á vaá kará mí dòn. Bìo ɓa nùpua sĩ̀na yí mɔn wo, á ɓa wee cànka a. Bìo ɓa vaá yú a, á ɓa wã́a yí wi à ɓa bĩní día ò o khɛ̀n làa ba.  
\v 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ó, o! Ĩ mún ko à ĩ va hã lórá na ká yi à vaa bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente bĩ́n, lé bìo á bṹn lé bìo le Dónbeenì tonkaa mi bìo yi.»  
\v 44 Ò o hĩ́nɔn wà, á vaá wee bue le bín-tente ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi ho *Zudee kɔ̃hṹ yi. 
\c 5  
\s1 O Yeesu von mí nín-yání nì-kenínia 
\r (Matiye 4.18-22; Maaki 1.16-20) 
\p  
\v 1 Wizonle ɓúi ká a Yeesu wi ho Zenɛzarɛɛte\f + \fr 5:1 \ft Ho Zenɛzarɛɛte vũ-beenì yèni, ho Kalilee vũ-beenì lè ho Tiberiade vũ-beenì ɓúenɓúen lé ho vũhṹ dà-kéní ɓa wee ve kà.\f* vũ-beenì ɲii á ɓa zã̀amáa kĩ́nía yi wee ɲàa mín, lé bìo ɓa wi ɓa ɲí le Dónbeenì bíonì, ó o mɔn hã wonna bìo ɲun ká hã dĩ̀n mín nìsã́a mu ɲumu ɲii.  
\v 2 Ɓa ce-pawà na zon hã ɓuararáa ɓúenɓúen ló lée dĩ̀n wee sɛɛ mí zùánwà.  
\v 3 Hã wonna mu ɓàn dà-kéní lé o Simɔn te ho, á hón lé hìa ó o Yeesu fìora zon, ò o bía nɔn wo yi le o ɲàa zo mu ɲumu yi cĩ́inú, bṹn mɔ́n ó o lií kará ò o wee kàrán ɓa zã̀amáa na dĩ̀n bĩ́n. 
\p  
\v 4 Pã̀ahṹ na ó o bía vó yi, ó o khíi wee bío là a Simɔn: «Wã́a vá zo mu ɲumu na boo yi, à ũnɛ́n lè mí ninzàwa na páanía wee sá à yénní mí zùánwà kúee mu ɲumu yi à mi wìika ɓa cewà.»  
\v 5 Ó o Simɔn bía làa wo: «Éee! Ũnɛ́n! Loń! Wa púia mu ɲumu yi cãana à wa yí fò hàrí ceza. Ɛ̀ɛ ká ũ bíonì ɲii wán, á ĩ yénní hã á à kúee.»  
\v 6 Á ɓa yénnía hã kúaa mu ɲumu yi á hã lií vũn ɓa cewà cɛ̀rɛ̀ɛ, lée cĩ́inú ká hã zùánwà hũni lá à fáa.  
\v 7 Á ɓa von mí ninzàwa ce-pawà na wi ho won-veere yi le ɓa ɓuee séení mí. Á bán ɓuara ɓueé séenía ɓa á hã wonna mí bìo ɲun sú lè ɓa cewà fúaa hã wi hã lii lí mu ɲumu yi. 
\p  
\v 8 Bìo ó o Simɔn Piɛre mɔn mu kà síi, ó o lií ɓúrá a Yeesu tá ò o bía nɔn wo yi: «Ɓúi! Ɲúhṹso, ĩ yàá ɓɛ̀ntĩ́n lá yí ko à ĩ sùará foǹ lé bìo á ĩ lé o bè-kora wéro.»  
\v 9 O Simɔn wee bío kà síi lé bìo ɓa ce-kuii na ɓa vũn kà bìo zã́nía wo dàkhĩína, orɛ́n làa bìa páanía wi ho woohṹ yi làa wo.  
\v 10 Hàrí o Zebedee nùwã Zaaki làa Zãn na mún lé ɓa ce-pawà, bán mún zã́na lè ɓa bìo síi. Ó o Yeesu bía nɔn o Simɔn mu yi: «Áyì! Yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ woon. Lii hĩ́ní. À lá ho zuia ɲii wán, á ɓa nùpua lé bìa fo wé è yí á à ɓua à ɓuennáa ĩ cɔ̃́n.»  
\v 11 Bṹn mɔ́n á ɓa vá mí wonna ɓueé dĩ̀nía mu ɲumu ɲii, à ɓa kúará mí bìo ɓúenɓúen bĩ́n, à ɓa bò là a Yeesu wà. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a ɓùeré nìi 
\r (Matiye 8.2-4; Maaki 1.40-45) 
\p  
\v 12 Wizonle ɓúi ká a Yeesu wi ho lóhó ɓúi yi, ó o fò mín là a *ɓùeré nìi ɓúi. Bìo ó o mɔn o Yeesu ó o dɛ̀ɛnía lií ɓúrá à yahó á ɓuure ɓó ho tá yi. Ò o fìora a yi kà: «Ɲúhṹso! Fo dà à wɛɛ́ mi ká fo tà.»  
\v 13 Ó o Yeesu lií bò mi níi o wán ò o bía nɔn wo yi: «Ĩ tà mu, wã́a wa.» Mí lahó yi ó o nìi dɛ̀ɛnía wan.  
\v 14 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu henía bìo kà làa sòobɛ́ɛ nɔn wo yi: «Bìo wo foǹ á ũ yí bío le nùpue ɲí. Ká ũ màhã́ vaa zéení ũten lè le *Dónbeenì yankaro. À ũ mún wé mu hãmu bìo na ó o *Mɔyiize bò le ɓa wé wé mu dã́ní yi à ɓa ɓúenɓúen zũń ká ũ wan bìo bon.» 
\p  
\v 15 Ká bṹn yí hò bìo ɓa wíokaa wee bío o Yeesu bìo hã lùa ɓúenɓúen yi. Á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ wee vá kúee mín wán à ɲínáa o bíoní à mún ɓua mí vánvárowà lè mí sìíwà à ɓuennáa ó cɔ̃́n le o wɛɛ́.  
\v 16 Ká a Yeesu wón màhã́ wee wé wé ká a lɛ́n mí dòn vaa fìo le lùe ɓúi na wan ɓúirín yi ká a bĩní ɓuen. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a mùamúa 
\r (Matiye 9.1-8; Maaki 2.1-2) 
\p  
\v 17 Wizonle ɓúi ò o Yeesu wee kàrán ɓa nùpua. Mu nɔ̀nzoǹ ká ɓa *Farizĩɛwa lè ho *làndá bìo zéenílowa wi bĩ́n á kará ɓó a yi. Ɓa ló ho Kalilee lè ho *Zudee lórá cɛ̀rɛ̀ɛ yi. Ɓa ɓúi yàá pá ló ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi. O Ɲúhṹso Dónbeenì pànká na wi o Yeesu yi lé hìa nɔn ó o wee wɛɛ́ráa ɓa vánvárowà.  
\v 18 Yìo ɓuee tĩ, à nùpua ɓúi sò mí mùamúa luaráa ká a wi mí dãmu dɛ̀ɛ wán. Bìo ɓa ɓueé dɔ̃n á ɓa wi ɓa zo le zĩi yi làa wó à zoó bàrá a Yeesu yahó.  
\v 19 Á ɓa wó fúuu san lé bìo ɓa nùpua boo dà. Á ɓa día ɓa yòora làa wó le zĩi mu lòho, á yòó kara ho sɔ̃́n-kéní à ɓa can hã hũni o mùamúa mu dãmu dɛ̀ɛ yi á liinía làa wó lií bàrá a Yeesu yahó bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen tĩ́ahṹ.  
\v 20 Bìo ó o Yeesu mɔn bìo ɓa dóráa mí sĩa wo yi, ó o bía nɔn o mùamúa yi: «Wàn bɔ̃́nlo, ũ bè-kora sɛ́ra día.» 
\p  
\v 21 Bìo ó o bía bṹn kà á ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa á wee bío mí yiwa: «O nùpue mu lée wée á wee màní míten lè le Dónbeenì kà síi? Lé wée dà a sɛ́n mu bè-kora á à día ká yínɔń le Dónbeenì mí dòn.»  
\v 22 Ká a Yeesu màhã́ zũna ɓa yilera ó o bía nɔn ɓa yi: «Lée webio nɔn á hã yilera na kà síi wiráa mia?  
\v 23 Lé mu yɛ́n bíoró wayi? Lé à bío le o bè-kora sɛ́ra día lée tàá lé à bío le o hĩ́ní varáka?  
\v 24 Ká ĩ màhã́ wi á mi zũń le o *Nùpue Za yú ho pànká ho tá wán à sɛ́nnáa mu bè-kora día.» Ò o wã́a bía bìo kà nɔn o mùamúa yi: «Le ĩ bío mu na foǹ, lii hĩ́ní, lá ũ dãmu dɛ̀ɛ á ũ khíɓo.»  
\v 25 Ó o nìi mu dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn yòó dĩ̀n bṹn wán ɓa ɓúenɓúen yìo yi á lií lá mí dãmu dɛ̀ɛ ò o wee ɓùaaní le Dónbeenì ká a wà ɲɔn mí zĩi.  
\v 26 Á ɓa ɓúenɓúen wó coon mu bìo yi. Á ɓa zã́na à ɓa pá wee khòoní le Dónbeenì kà síi: «Wa ɓɛ̀ntĩ́n mɔn yéréké bè-bárákáwá zuia.» 
\s1 O Yeesu von o Levii le o bè mí yi 
\r (Matiye 9.9-13; Maaki 2.13-17) 
\p  
\v 27 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu ló lée wà. O vaá wee khĩí ó o mɔn o lànpó fé ɓúi na ɓa le Levii ká a kará mí tonló lùe yi. Ó o bía nɔn wo yi: «Hĩ́ní bè miì.»  
\v 28 Ó o Levii dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn día mí tonló lè mí bìo ɓúenɓúen, ò o bò a Yeesu yi. 
\p  
\v 29 O Levii sá ho dĩ́nló o Yeesu bìo yi, ò o von wo mí zĩi. O mún von ɓa nùpua ɓúi ɓa ɓueé páanía kará wee dí. Ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ lé ɓa ninzàwa *lànpó féwá.  
\v 30 Á bìo ɓa Farizĩɛwa lè ho làndá bìo zéenílowa na bìo sã̀ ɓa yi mɔn mu á ɓa wee khí mí kío yi. Á ɓa tùara a Yeesu nì-kenínia yi: «Lée webio nɔn á mi pá tà wee dí ká mi ì ɲu lè ɓa lànpó féwá lè ɓa nì-kora na kà?»  
\v 31 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Héyìi! Minɛ́n! Nùpua na lò hereka so wee wé cà tĩni ɓànso dã́ní le? Ɓùeé, ɓa vánvárowà lé bìa wee wé cà a dã́ní.  
\v 32 Ĩnɛ́n yí ɓuara bìa wee leéka le mí térénna bìo yi dɛ́. Bìa zũ le mí lé ɓa bè-kora wérowà lé bìa á ĩ ɓuara bìo yi, bèra a na à ɓa khí mu bè-kora wéro yi.» 
\s1 O Yeesu bía le ɲii lìró bìo 
\r (Matiye 9.14-17; Maaki 2.18-22) 
\p  
\v 33 Bṹn mɔ́n á ɓa nùpua ɓúi tùara a Yeesu yi: «O Zãn nì-kenínia wee wé lì mí ɲiní à mún wé mí fìoró, á ɓa Farizĩɛwa nì-kenínia mún wee wé kà síi. À ũnɛ́n nùpua bán ɓɛ̀n wee dí ká ɓa a ɲu lée webio?»  
\v 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi yí mɔn le: Pã̀ahṹ na ɓa nùpua wi mu yaamu sã́nú díró yi là a hã́-fĩa ɓàn báa á ɓa so dà à bío le ɓa lì mí ɲiní le?  
\v 35 Ho pã̀ahṹ ɓúi khíi dã ó o hã́-fĩa ɓàn báa ɓa a lén ɓa tĩ́ahṹ, bṹn ká ɓa màhã́ wé è lì mí ɲiní.» 
\p  
\v 36 Ó o mún bĩnía wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi: «Nùpue na a lá mí báká fĩnle á à kúii bìo ɓúi á à la lè mí báká kĩ́nle na lɛ̀ɛra wón mía. Lé bìo ká a wó mu, á ho dà-fĩnle á à yáa. Á bìo lan mín yi mún máa wìi mín.  
\v 37 Làa bṹn síi, nùpue máa kúee *dìvɛ̃́n fĩa sṹmàni-kĩ́a yi. Lé bìo ká a kúaa ho bĩ́n ká ho hĩ́a wee za, á hã à nàma, á ho dìvɛ̃́n á à kúia, á hã sṹmàniwa mún ǹ yáa.  
\v 38 Ho dìvɛ̃́n fĩa ko ho kúee hã sṹmàni-fĩa yi.  
\v 39 Á nùpue mún máa día dìvɛ̃́n kĩ́a ká a máa ɲu dìvɛ̃́n fĩa. Lé bìo á ɓa wee bío le ho dìvɛ̃́n kĩ́a lé hìa sĩ.» 
\c 6  
\s1 O Yeesu zéenía ho Sabaa bìo lè ɓa nùpua 
\r (Matiye 12.1-8; Maaki 2.23-28) 
\p  
\v 1 Mu wó ká a Yeesu wee kã́a hã mana ɓúi yi ho *vũńló wizonle na ɓa le Sabaa zoǹ, ó o nì-kenínia wee báará zoo khé ho dĩ́nló lée pùká là.  
\v 2 Á ɓa *Farizĩɛwa ɓúi mɔn mu á ɓa wee bío làa ba: «Lée webio nɔn mí wee wéráa bìo kà? Wa làndá hò mu.»  
\v 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo ó o *Daviide yánkaa wó ká arɛ́n lè mí nùpua á le hĩni dà á mi dĩǹ yí kàránna yí mɔn le?  
\v 4 Orɛ́n míten zon le Dónbeenì zĩi á zoó lá le Dónbeenì hãmu búurú á là, ò o ɓuan ho ɓúi lée nɔn bìa làa wó bò mín yi. Ká a ɲɔǹ lá yí ko ò o wé mu, lé bìo le *Dónbeenì yankarowà mí dòn lé bán wee wé là ho.»  
\v 5 Ò o tĩ́n pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za lé yìa á ho Sabaa bìo wi níi yi.» 
\r (Matiye 12.9-14; Maaki 3.1-6) 
\p  
\v 6 Ho Sabaa mu ɓúi zoǹ ó o Yeesu van ho kàránló zĩi yi á vaá zoó wee kàrán ɓa nùpua. Mu zoǹ à nìi ɓúi wi bĩ́n á nín-tĩánì bàhó húrun.  
\v 7 Á ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa bò mí yìo o Yeesu wán le mí ì loń ká a pá à wɛɛ́ nùpue ho Sabaa zoǹ, lé bṹn ɓa à dĩ̀n wán á à yíráa wo ò kooní yi.  
\v 8 Ó o Yeesu zũna ɓa yilera ò o pá bía nɔn o nìi na bàhó húrun yi: «Lii hĩ́ní vá ɓueé lée dĩ̀n hen kà ɓa nùpua yahó le ɓa mi fo.» Ó o nìi lií hĩ́nɔn á vá ɓueé lée dĩ̀n.  
\v 9 Ó o Yeesu bía làa ba: «Le ĩ tùa mia làa bìo ɓúi: Lé mu yɛ́n ó o nùpue ko ò o wé ho Sabaa zoǹ? Lée bè-tente lée, tàá lée bè-kohó? Lé ho kã̀ní a nùpue lée, tàá lé ho ɓúe o?»  
\v 10 Ò o Yeesu lora ɓa ɓúenɓúen yi khíi fò ò o bía nɔn o nìi yi: «Hóoní ũ bàhó.» Ó o nìi hóonía ho á ho dɛ̀ɛnía wan.  
\v 11 Á ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa sĩa cã̀ mu yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa wee wã̀aní mín yi: «Lée webio á wa yàá à wé á à yíráa wo ò fì níi yi coon?» 
\s1 O Yeesu hueekaa mí tonkarowà pírú ɲun 
\r (Matiye 10.1-4; Maaki 3.13-19) 
\p  
\v 12 Wizonle ɓúi ó o Yeesu hĩ́nɔn le mí yòó wé mí fìoró le ɓúee wán, ó o yòó fìora le Dónbeenì yi bĩ́n fúuu cãana.  
\v 13 Bìo ho tá tɔ̃n, ó o von mí nì-kenínia kúaa mín wán, á hueekaa ɓa pírú ɲun ɓa tĩ́ahṹ á có yèni làa tonkarowà. Hĩ̀a kà lé ɓa yènnáa: 
\li1  
\v 14 O Simɔn na ó o có yèni làa Piɛre, 
\li1 o Ãndere na lé o Simɔn mu ɓàn za, 
\li1 o Zaaki là a Zãn, o Filiipu là a Baatelemii, 
\li1  
\v 15 o Matiye là a Toma, o Alifee za Zaaki, 
\li1 o Simɔn na lé ɓa Zelootewa\f + \fr 6:15 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 10.4\f* kuure nùpua nì-kéní, 
\li1  
\v 16 o Zaaki za Zudaa, 
\li1 là a Zudaa Isikariote na khíi dé o Yeesu o zúkúsa níi yi. 
\s1 O Yeesu kàránna ɓa nùpua á wɛɛ́ra ɓa ɓúi 
\r (Matiye 4.23-25; Maaki 3.7-11) 
\p  
\v 17 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bĩnía bò lè mí nì-kenínia lion ho tá pɛ̀ɛrú yi hen na ó o mɔ́n-bèwa cɛ̀rɛ̀ɛ dĩ̀n yi. Ɓa minka zã̀amáa mún wi bĩ́n. Ɓa ló ɓa *zúifùwa kɔ̃hṹ kùaráa ɓúenɓúen yi, ho Zeruzalɛɛmu lóhó, lè ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá na wi mu yámú ɲumu ɲii ló-zàwa yi.  
\v 18 Ɓa ɓúenɓúen wà ɓuee ɲí a Yeesu cɔ̃́n á mún ǹ cànka ò o wɛɛ́ ɓa vɛ̃́ɛna. Bìa ɓa cĩ́náwa wee beé lò wee yí míten.  
\v 19 Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee cànka à ɓa yí o túii yi, lé bìo le Dónbeenì pànká na wi o yi á wee lé lée wɛɛ́ ɓa nùpua ɓúenɓúen. 
\r (Matiye 5.1-12) 
\p  
\v 20 Ó o Yeesu wã́a yòó lora mí nì-kenínia yi ò o bía: 
\q1 «Minɛ́n na lé ɓa nì-khenia, mi ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo le Dónbeenì bɛ́ɛnì á mi níní wi yi! 
\q1  
\v 21 Minɛ́n na le hĩni wee ɓúe ho zuia, mi ɲúná sĩ, 
\q2 lé bìo á bìo mi wee ca á mi ì yí á mu ɲii ì sí! 
\q1 Minɛ́n na wee wá ho zuia, mi ɲúná sĩ 
\q2 lé bìo mi khíi dĩ hã konsĩní! 
\p  
\v 22 «Ká ɓa nùpua khíi ɲina mia, á pã́ mia, á wee là mia, á wee yáa mi yèni o *Nùpue Za bìo yi, se mi ɲúná sĩ.  
\v 23 Mi zã̀maka à wé coronka lé bìo le Dónbeenì bũ̀iá beenì pan mia ho wáayi mu bìo yi. Mu bon, lé kà síi á ɓarɛ́n ɓàn ɓùaawa mún yánkaa beéraráa le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà lò. 
\q1  
\v 24 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n nàfòró ɓànsowà á ho yéréké khíi sá yi, 
\q2 lé bìo á mu bìo ɓúenɓúen mí yú vó, 
\q1 á bìo máa bĩní máa bè mu wán máa na mia. 
\q1  
\v 25 Minɛ́n na wee dí bùubaa ho zuia á ho yéréké khíi sá yi, 
\q2 lé bìo á bìo cɛ̀rɛ̀ɛ hĩni khíi tè mia. 
\q1 Minɛ́n na wee dĩ hã konsĩní ho zuia á ho yéréké khíi sá yi, 
\q2 lé bìo mí bìo khíi wé ho yahó sèró lè le wɛ́ɛ. 
\q1  
\v 26 Minɛ́n na ɓa nùpua wee wíoka yèni á ho yéréké khíi sá yi, 
\q2 lé bìo á lé kà síi á ɓàn ɓùaawa mún yánkaa wó làa bìa fù le mí lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ká mu ɲɔǹ yí bon. 
\s1 Wa ko wa wé wé mu bè-tentewà làa bìa yí wa wɛn 
\r (Matiye 5.38-48) 
\p  
\v 27 «Àwa, minɛ́n na wã́a dĩ̀n wee ɲí ĩ cɔ̃́n ɓúenɓúen lé minɛ́n á ĩ wee bío bìo kà a na yi: 
\q1 Mi wań mi zúkúsa. 
\q1 Bìa ɲina mia à mi wé mu bè-tentewà na yi. 
\q1  
\v 28 Bìa wee dánkání mia 
\q2 à mi wé dúɓua yi. 
\q1 Bìa wee yáa mi yèni 
\q2 à mi wé fìo na yi. 
\q1  
\v 29 Hàrí ká a ɓúi dó ũ sáahó yi, 
\q2 à ũ yèrèmá hìa so dá a yi. 
\q1 Ká a ɓúi fó ũ kánɓun, 
\q2 à ũ mún día le o fé ũ báká. 
\q1  
\v 30 Yìa fìora bìo ũ cɔ̃́n, 
\q2 ũ na mu wo yi. 
\q1 Yìa lá ũ bìo, 
\q2 à ũ día le o ɓua. 
\q1  
\v 31 Bìo mi wi à ɓa nì-vio wé na mia, 
\q2 à mi wé mu ɓàn síi à na ɓa yi. 
\m  
\v 32 Ká bìa wa mia lé bán mí dòn á mi wa, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wa bìa wa ɓa.  
\v 33 Ká bìa wee wé mu bè-tentewà na mia lé bán mí dòn mi wee wé mu ɓàn síi na yi, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wee wé bṹn.  
\v 34 Ká bìa khíi dàń mu á à wĩ́ mia, lé bán mí dòn á mi wee ke lè mí bìo, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wee ke mín bìowa làa mín làa bṹn síi à paráa mu khíi wĩ́ló.  
\v 35 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n yí wé bṹn. Mi wań mi zúkúsa, mi wé wé mu bè-tente na ɓa yi. Ká nùpue kon ũ bìo, ũ yí dé ũ sĩi mu khíi bĩní wĩ́ló yi. Lé bṹn ǹ na ká mi ì wé le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán zàwa, lé bìo á ɓa bè-yízũńlowà lè ɓa nì-sũmáa á le wee wé mu bè-tentewà na yi.  
\v 36 Mi zũń le hii wéró làa bìo á mìn Maá Dónbeenì zũnáa le hii wéró bìo síi. 
\s1 Mi wé yí cítí nùpue 
\r (Matiye 7.1-5) 
\p  
\v 37 «Mi wé yí cítí nùpue, á le Dónbeenì mún máa cítí mia. Mi yí síiní nùpue ɲúhṹ, á le Dónbeenì mún máa síiní mí ɲúná. Mi wé sɛ́n día na mín yi, á le Dónbeenì mún wé è sɛ́n ǹ día á à na mia.  
\v 38 Mi wé hã mu bìo, á le Dónbeenì mún wé è hã mia. Mu bìo na le Dónbeenì á à hã làa mia á à wé bìo na à kúee mí dɛ̀ɛ yi á à dìdíi fúaa ká mu sú cáa pùuu. Lé bìo le wĩ̀ló dɛ̀ɛ na mi wee mɔ̀nzã́ lè mu bìo, lé dén ɓàn síi á le Dónbeenì á à mɔ̀nzã́ lè mí bìo á à na mia.» 
\p  
\v 39 O bĩnía wà le wàhiire na kà: «Muii so dà a tè mí ninza muii bũ̀ini wán le? Ɓùeé. Lé bìo ká ɓa vaá dɔ̃n ho kɔ̃hṹ á ɓa mí nùwã ɲun á à páaní ì zo ho.  
\v 40 Nì-kenínii na po yìa wee kení a wón mía. Nùpue lée nùpue na kenía dɔ̃n ó o dà à wé làa yìa kenía wo bìo síi.  
\v 41 Lée webio nɔn á le zóore na wi ũ yère yi á fo yí zũ bìo, à le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi á fo màhã́ mɔn wee zéení?  
\v 42 Fo dà a wé kaka à bío le mi ninza día le ũ lén le zàn-dɛ̀ɛ na wi o yère yi, ká le zóore na wi ũnɛ́n yère yi á fo yí zũ bìo le? Yí mɔn ũten na le! Le zóore na wi á ũ yère yi lé dìo á ũ ko à ũ lén vé, á ũ yìo màhã́ à mi wéréwéré á à dàń ǹ lénnáa le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi. 
\s1 Le vĩ̀ndɛ̀ɛ lè mí bia wàhiire 
\r (Matiye 7.16-20; 12.33-35) 
\p  
\v 43 «Vĩ̀ndɛ̀ɛ na se máa wé ha bia na yí se, á le vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí se mún máa wé ha bia na se.  
\v 44 Mu bon, le vĩ̀ndɛ̀ɛ bia lé hɔ̃́n ɓa wee wé bè yi à zũńnáa le sìí. Lunkúnsòró máa wé fáa ɓódíohó wán. Á ɲia mún máa wé khé kíkahó wán.  
\v 45 O nùpue na se wón wee wé bío hã bín-tentewà lè bìo á bìo wi o sĩi yi se. Ká yìa yí se wón wee wé bío hã bín-kora, lé bìo á bìo wi o sĩi yi yí se. O nùpue bìo na wi o sĩi yi, lé bṹn wee wé lé là a ɲii. 
\s1 Hã zĩní bìo ɲun wàhiire 
\r (Matiye 7.24-27) 
\p  
\v 46 «Mi wee ve mi le ‹Ɲúhṹso! Ɲúhṹso!› à mi màhã́ yí máa wé bìo á ĩ wee bío na mia á mu ɲúhṹ so wi le?  
\v 47 Mi dĩ̀n le ĩ zéení a nùpue na wee ɓuen ĩ cɔ̃́n, à ɲí ĩ bíoní, à mún bè hã yi bìo ó o bìo ɓonnáa mín làa mia.  
\v 48 O bìo ɓonmín làa nùpue ɓúi na le mí ì so mí zĩi ó o náana ho tá á líi ɓó le huee yi a màhã́ bò yi fáráráa le ɲúhṹ. Hã vi-beera tèró pã̀ahṹ á mu ɲun-beenì ɓueé dèkío le à le pá dĩ̀n. Le yí tò lé bìo le ɲúhṹ fárá se.  
\v 49 Ɛ̀ɛ ká yìa wee ɲí ĩ bíoní ò o yí máa bè hã yi, wón ɓànso bìo ɓonmín làa nùpue ɓúi na fárá mí zĩi ɲúhṹ ho tá kã́amáa yi á son. Bìo ho vi-beenì tò á mu ɲun-beenì ɓuara ɓueé ɓó le yi, à le dɛ̀ɛnía tò pùpɛ̀.» 
\c 7  
\s1 Ɓa dásíwá ɲúhṹso ton-sá wɛɛ́ró bìo 
\r (Matiye 8.5-13; Zãn 4.46-54) 
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so ɓúenɓúen á nɔn ɓa zã̀amáa yi vó, ó o wà van ho *Kapɛɛnayuumu.  
\v 2 Mu pã̀ahṹ ká ho *Oroomu dásíwá ɲúhṹso ɓúi wi bĩ́n á ton-sá nì-kéní na ó o ɓɛ̀ntĩ́n wa làa sòobɛ́ɛ á lò yí here día mu húmú ɲii wán.  
\v 3 Bìo ɓa dásíwá ɲúhṹso mu ɲá a Yeesu bìo, ó o tonkaa ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a nùwã yɛn ɓúi le ɓa vaa fìo wo le o ɓuee wɛɛ́ mí ton-sá.  
\v 4 Á bán wà van o Yeesu cɔ̃́n á vaá wee ɓónɓóní a ká ɓa à bío làa wo: «O nìi mu na tonkaa wɛn ɓɛ̀ntĩ́n ko lè ũ séeníi,  
\v 5 lé bìo ó o wa wa nìpomu. Orɛ́n lé yìa léra mí níi yi á séenía wɛn á sonnáa wa kàránló zĩi.»  
\v 6 Ó o Yeesu dɛ̀ɛnía bò làa ba á ɓa wà. Bìo ɓa vaá sùaráa o nìi mu zĩi à bṹn ò o tĩ́n tonkaa mín bɔ̃́nlowà le ɓa lée bío na a yi: «Ɲúhṹso, yí sɛɛ́ ũten ĩ bìo yi. Ũ ɓuenló ĩ zĩi yi lée bìo na á ĩ yí koráa.  
\v 7 Lé bṹn bìo yi á ĩ yí heníanáa ĩ sĩi á yí ɓuara ũ cɔ̃́n ĩten. Na le ɲii á ĩ ton-sá pa à wa.  
\v 8 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre ɲúnása wi á ĩ wee bè bíoní yi. Á ĩnɛ́n mún wi ɓa ɓúi ɲúhṹ wán, á bán mún wee ɲí ĩ cɔ̃́n. Ĩ le yìa va hen à wón va bĩ́n, ĩ le o ɓúi ɓuen ò o dɛ̀ɛní ɓuen. Ĩ le ĩ ton-sá wé bìo na, ò o dɛ̀ɛní wé mu mí lahó yi.»  
\v 9 Bìo ó o Yeesu ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o wó coon o nìi mu bìo yi, ó o yèrèmáa khíi bía lè ɓa zã̀amáa na bò a yi: «Le ĩ bío na mia: O *Isirayɛɛle nìpomu ɓúenɓúen yi á ĩ dĩǹ yí fò mín làa nùpue na sĩidéró miì yú yìa kà yi.»  
\v 10 Á ɓa dásíwá ɲúhṹso ɓàn bɔ̃́nlowà bĩnía khíɓon á vaá yú ò o ton-sá mu wan. 
\s1 O Yeesu vèenía o Naɲɛɛ mahã́a za 
\p  
\v 11 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà wee va ho lóhó ɓúi na ɓa le Naɲɛɛ. Ó o nì-kenínia lè ɓa zã̀amá-kúii bò làa wo.  
\v 12 Bìo ó o vaá dɔ̃n ho lóhó ɲii, ó o fò mín làa nùpua ɓúi à ɓa ɓuan mí nì-hío wà vaá nùu. Yìa húrun lée mahã́a ɓúi te mí za kéní. Ho lóhó nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ló á bò là a hã́a mu.  
\v 13 Bìo ó o Ɲúhṹso mɔn o hã́a mu ó o màkárí ɓuan wo yi. Ó o bía làa wo: «Hã́a mu, yí yáa ũ yilera.»  
\v 14 Ò o wà vaá ɓó ɓa yi á lá mí níi bò le khã̀are wán á bìa ɓuan o nì-hío dĩ̀n. Ó o Yeesu bía: «Yàrónza, lii hĩ́ní, lé mi bía mu.»  
\v 15 Ó o dɛ̀ɛnía lií hĩ́nɔn yòó kará wee bío. Ó o Yeesu hóonía wo yòó dó ɓàn nu níi yi.  
\v 16 Á bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen zã́na á ɓa wee khòoní le Dónbeenì kà síi: «Yìa kà màhã́ lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro binbirì á wa yú. Le Dónbeenì ló ɓuara á wà ɓueé fení mí nìpomu.»  
\v 17 O Yeesu bìo na ó o wó kà dɛ̀ɛnía ɲá ɓa *zúifùwa kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi á dà khíi zon hĩ̀a làa ba ɓó mín yi mún. 
\s1 O Yeesu zéenía mí ɓuenló ɲúhṹ nɔn o Zãn Batiisi yi 
\r (Matiye 11.2-6) 
\p  
\v 18 O Zãn Batiisi nì-kenínia vaá bía bìo wó ɓúenɓúen á nɔn wo yi. Bṹn mɔ́n ó o von ɓa nùwã ɲun ɓúi ɓa tĩ́ahṹ  
\v 19 á tonkaa le ɓa vaa tùa o Yeesu yi: «Ũnɛ́n lé yìa á wa ɲá bìo le fo ko ũ ɓuen lée, tàá wa pá ko à wa lòoní nì-veere?»  
\v 20 Á bán wà vaá yú a Yeesu á bía nɔn wo yi: «O Zãn Batiisi tonkaa wɛn ũ cɔ̃́n le wa ɓuee tùa foǹ le lé fo lé yìa ko ũ ɓuen lée, tàá wà pa nì-veere?»  
\v 21 Á mu wã́a wó se à ɓa ɓueé dɔ̃n ò o lan wee wɛɛ́ ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ na mu vã́mú lè mí sìíwà tò. O mún wee ɲa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi, á mún wee hɛ́n ɓa muiiwà yìo à hã mi wéréwéré.  
\v 22 Bṹn wéró mɔ́n, ó o màhã́ yèrèmáa wee bío là a Zãn tonkarowà: «Mi lɛ́n vaa zéení bìo mí mɔn làa bìo mí ɲá à na a Zãn yi: Lé ɓa muiiwà yìo wee mi, á ɓa mùamúawà hĩ́nɔn wee varáka, ɓa ɓùeréwà wan, ɓa bekewà ɲikɔ̃nna wee ɲí mu bìo, ɓa nì-hía wee vèe, á le bín-tente wee bue na ɓa nì-khenia yi.\f + \fr 7:22 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 35.5; 61.1\f* 
\v 23 Yìa yí pã́ ĩ bìo ká a tà mu yi se wón ɓànso ɲúhṹ sĩ.» 
\s1 O Yeesu wee bío o Zãn Batiisi bìo 
\r (Matiye 11.7-11) 
\p  
\v 24 Bìo ó o Zãn tonkarowà bĩnía wà, ó o Yeesu wã́a wee bío o Zãn mu bìo lè ɓa zã̀amáa kà síi: «Lée webio á mi van vaá lora le dùure yi? Lé ho konkohó na ho pinpiró wee hɛ́ɛ vĩ́nvã lée? Ɓùeé.  
\v 25 Á lée webio mi vaá lora? Lée nùpue ɓúi na sĩ̀a hɔ̃̀nbɔ̃̀nɔ̀n le? Hɔ̃́n sĩ̀-sení ɓànsowà so lé ɓa pã̀amá-beera zĩní á ɓa wi yi.  
\v 26 Á lé o yɛ́n mi van bìo yi? Lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro lée? Ká mu lé wón se mi tũ̀iá sĩ. O yàá pá po wón, le ĩ bío mu na mia.  
\v 27 Orɛ́n lé yìa le Dónbeenì fèra bía bìo mí vɔ̃nna yi: ‹Ĩ ì tonka ĩ tonkaro o ò dí ũ yahó á ɓueé wíoka ũ wɔ̃hṹ.›\f + \fr 7:27 \ft Mi loń Malasii vũahṹ 3.1\f* 
\v 28 Le ĩ bío mu na mia: Ɓa nùpua na ho dĩ́míɲá yi ɓúenɓúen á yìa ɲúhṹ wi po a Zãn wón mía. Ɛ̀ɛ ká le *Dónbeenì bɛ́ɛnì zàwa mɔ́n-dí màhã́ pá po a. 
\r (Matiye 11.16-19) 
\p  
\v 29 «Ɓa nùpua ɓúenɓúen, hàrí ho *lànpó féwá á hĩ́a wee ɓuee ɲí a Zãn cɔ̃́n. Á ɓa tà zũńna le le Dónbeenì bìo bon á ɓa wee ɓuen o cɔ̃́n ò o bátízé ɓa.  
\v 30 Ká ɓa *Farizĩɛwa lè ho *làndá bìo zéenílowa bán yí tà bìo le Dónbeenì le mí ì wé è na ɓa yi, á ɓa ɓɛ̀n mún pã́ à Zãn *bátɛ́ɛ̀mù bìo.»  
\v 31 Ó o Yeesu bĩnía bía: «Ho zuia nùpua na kà á ĩ dà à tèé lè ɓa yɛ́n? Lé ɓa yɛ́n á ɓa bìo ɓonnáa mín?  
\v 32 Ɓa ka lè ɓa háyúwá na lée kará ɓa nùpua fèmínló lahó yi, á wee háaní na mí ninzàwa na zoó le ɓonfónii yi kà: 
\q1 Wa ɓúa hã sĩ̀a san, 
\q2 à mi le mi máa lée yo. 
\q1 Wa bó le yèni, 
\q2 á mi le mi máa wá. 
\m  
\v 33 Bìo ó o Zãn Batiisi ɓuara á yí máa dí dĩ́n-poni, á mún yí máa ɲu *dìvɛ̃́n, á mi le o cĩ́ná wi o yi.  
\v 34 Á bìo ó o *Nùpue Za ɓɛ̀n ɓuara wee dí, á mún wee ɲu ho dìvɛ̃́n á mi mún yí tà bṹn, à mi wee bío bìo kà: ‹Mi loń! O nìi na kà yí máa wé bìo ɓúi ká mu yínɔń dĩ́nló díró làa ɲa-ɲunló. O lé ɓa *lànpó féwá lè ɓa bè-kora wérowà ɓàn bɔ̃́nlo.›  
\v 35 Ɛ̀ɛ ká bìa ɓúenɓúen na mu bè-zũńminì wi yi bìo bon, bán wé è wé mu bè-zũńminì mu ɓàn wárá.» 
\s1 O bá-fé na bè-kora sɛ́ra día bìo 
\r (Matiye 26.1-13; Zãn 12.1-8) 
\p  
\v 36 Wizonle ɓúi ó o Farizĩɛ ɓúi von o Yeesu le o ɓuee dí mí zĩi. Ó o Yeesu van á ɓa vaá khónkaa dũmaka\f + \fr 7:36 \ft O Yeesu pã̀ahṹ ká ɓa zúifùwa le mí ì dí, à ɓa khón daráka kĩ́ní ho dĩ́nló yi díráa.\f* wee dí.  
\v 37 Hón pã̀ahṹ so yi ò o hã́a ɓúi na á ho lóhó nùpua ɓúenɓúen zũ bá-fénló bìo á ɲá bìo ó o Yeesu wi o nìi mu zĩi, ó o ɓuan mí dɛ̀ɛ ɓúi na yàwá here na sú lè ho ɲiló na sãmu sĩ á ɓuararáa bĩ́n.  
\v 38 Bìo ó o ɓueé zon, ó o bánbáa khíi hùerá a Yeesu mɔ́n ò o wee wá, ó o yèn-caa wee lii o Yeesu mu zení wán. Ó o ɲún-vãní lé dìo ó o wee bĩní sùuka làa hã, bṹn mɔ́n ó o wee bĩní yɛ̀ɛ hã ká a kúee ho ɲiló mu hã wán. 
\p  
\v 39 Á bìo ó o Farizĩɛ na ó o wi zĩi á mɔn mu, ó o wee bío mi yi: «Yìa kà cén lá lée Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro kɛ̃́nkɛ̃́n, ó o lá a zũń o hã́a mu na wee lanláka a zení léeníi, là a bè-wénia.»  
\v 40 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Simɔn, ĩ ì bío bìo ɓúi á à na foǹ.» Ó o Simɔn le: «Ɲúhṹso, bío.» 
\p  
\v 41 Ó o bía làa wo: «Nùpua nùwã ɲun hĩ́a kon nàfòró ɓànso ɓúi wárí. O nì-kéní lée wɛ́n-hãani khĩá-hònú, ò o nì-kéní na so lée wɛ́n-hãani ɓúará-ɲun làa pírú.  
\v 42 Bìo á yìa ɓa kon le cɔ̃́n zũ à ɓa yí dà le máa wĩ́, ó o ɓó ɓa mí nùwã ɲun kení. Àwa! Ɓa nùwã ɲun mu tĩ́ahṹ, á ũ wee leéka le lé o yɛ́n ǹ wań o nìi mu á à poń mí ninza.»  
\v 43 Ó o Simɔn bía: «Ĩ wee leéka le lé yìa ó o día le kee na ɓùaa nɔn yi.» Ó o Yeesu le: «Ũ bìo bon, fo mà ho tũ̀iá.» 
\p  
\v 44 Ò o yèrèmáa khíi sánsáa o hã́a mu ò o wee bío là a Simɔn: «Fo yí mɔn le: ĩ ɓueé zon hen coon à ũ yí le ɓa ɓua mu ɲumu ɓuee sɛɛ le ĩ zení, ò o hã́a na kà wón wá siinía hã á bĩnía sùukaa lè mí ɲún-vãní.  
\v 45 Bìo á ĩ ɓueé dɔ̃n ũ zĩi, á ũ yí hĩ́nɔn yí wìira mi á yí yɛ̀ɛra níi, ò orɛ́n lè mí ɓuee zoró hen á ĩ zení lé hón ó o wìira lè ho yɛ̀ɛró.  
\v 46 Fo mún yí kúaa ɲiló ĩ ɲúhṹ wán á yí dóráa ho cùkú miì, ò orɛ́n wón lé ho ɲiló na sãmu sĩ ó o kúaa ĩ zení wán.\f + \fr 7:46 \ft Le níi yɛ̀ɛró, hã zení sɛɛró lè ho ɲiló kúeeró ho ɲúhṹ wán, bṹn ɓúenɓúen lé bìo á ɓa zúifùwa fù wee wé à déráa ho cùkú mí nì-hãní yi.\f* 
\v 47 Lé bṹn nɔn à ĩ ì bío mu á à na foǹ: Bìo ó o hã́a mu ɓa sɛ́ra bè-kora cɛ̀rɛ̀ɛ día lé bṹn nɔn ó o waminì wárá booráa. Ɛ̀ɛ ká yìa bè-kora na sɛ́ra día ka cĩ́inú, wón waminì wárá na o ò zéení à ɓɛ̀n ǹ kɛń cĩ́inú.» 
\p  
\v 48 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn o hã́a yi: «Ũ bè-kora sɛ́ra día.»  
\v 49 Á bìa làa wo páanía wee dí wee bío mí yiwa: «O nùpue mu lée wée á wee hení mí sĩi à bío le mu bè-kora sɛ́ra día?»  
\v 50 Ó o Yeesu bía nɔn o hã́a yi: «Fo wã́a yú ho hɛ́ɛrà, hĩ́ní lɛ́n, ũ sĩidéró miì á fenía fo.» 
\c 8  
\s1 Ɓa hã́awa na fù wee bè là a Yeesu 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu hĩ́nɔn tò hã ló-beera lè hã ló-zàwa yi á wee bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente. Bìa bò làa wó lé o nì-kenínia pírú ɲun,  
\v 2 lè ɓa hã́awa nùwã yɛn ɓúi, bìa ó o ɲɔn ɓa cĩ́náwa léra yi á mún wɛɛ́ra vɛ̃́ɛna. Ɓa lé o Mari na ɓa wee ve làa Makadala\f + \fr 8:2 \ft Makadala: Lé ho lóhó ɓúi na wi ho Kalilee vũ-beenì ɲii lè le wii tèeníi.\f* Mari, yìa ó o ɲɔn ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun léra yi,  
\v 3 là a Kuza na ó o *Heroode bàrá mí zĩi tonni ɲúhṹ wán ɓàn hã́a Zaana, là a Suzaana. Hã́awa cɛ̀rɛ̀ɛ mún hĩ́a wi bĩ́n á séenía ɓarɛ́n á fù wee wé lén mí níi bìo à séení là a Yeesu lè mí nì-kenínia. 
\s1 O Yeesu wà o dìró wàhiire á bĩnía zéenía kúará 
\r (Matiye 13.1-9; Maaki 4.1-9) 
\p  
\v 4 Ɓa nùpua hĩ́a wee léka hã lórá yi ɓuen o Yeesu cɔ̃́n. Bìo ɓa kĩ́nía wo yi boo, ó o wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi:  
\v 5 «Nìi ɓúi hĩ́a ló van mí mɔhṹ yi, á wà vaá dé mí bè-dà. Bìo ó o vaá wee dé mu á mu ɓúi lée lion ho wɔ̃hṹ wán, á ɓa wã-bèwa yonkaa, à mu ɓúi á ɓa ɲínzàwa ɓɛ̀n sèekaa vã̀.  
\v 6 Mu ɓúi lion hã huaa yi hen na le tĩ́ní yí boo yi, á mu ló ká mu dɛ̀ɛnía bĩnía hon, lé bìo á ho hĩ́nló mía bĩ́n.  
\v 7 Mu ɓúi bṹn lion hen na hã kíkara bia hɛ́ra yi, á mu ló á yòó zon mín yi làa hã, á hɔ̃́n pà mu.  
\v 8 Mu ɓúi bṹn lion ho tá na se yi, á mu ló á yòó dɔ̃n á han mí bia, á hã lè mí dà-kéní kéní á yú hã bia khĩmàni khĩmàni.» Bṹn mɔ́n ó o pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Yìa wee ɲí bìo, à wón ɲí bìo bía sese.» 
\r (Matiye 13.10-13; Maaki 4.10-12) 
\p  
\v 9 Ó o Yeesu nì-kenínia tùara a yi: «Le wàhiire mu kúará lé mu yɛ́n?»  
\v 10 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo na ó o nùpue yí zũ kúará á le wee zéení à ceé na minɛ́n mi dòn yi. Ká ɓa nùpua na ká wee ɲí mu lòn wàhio kã́amáa, lé bṹn nɔn á ɓa lé ɓa nùpua na yìo wi ká hã yí máa mi, á mún wee ɲí mu bìo ká ɓa yí máa zũń mu kúará.\f + \fr 8:10 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 6.9.\f* 
\r (Matiye 13.18-23; Maaki 4.13-20) 
\p  
\v 11 «Le wàhiire mu kúará lé bìo kà: Mu bè-dà lé le Dónbeenì bíonì.  
\v 12 Bìo lion ho wɔ̃hṹ wán lé ɓa nùpua na ká ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì à ɓa máa yí tà le yi, ká a *Satãni dɛ̀ɛní bánbá ɓuee lén le ɓa yiwa yi, à mún ti ɓa kã̀níló wɔ̃hṹ.  
\v 13 Bìo lion hã huaa na le tĩ́ní yí boo yi lé ɓa nùpua na ká ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì à ɓa tà le yi, à zã̀maka le bìo yi, ká ho kúará lénló yú ɓa pã̀ahṹ na yi, à ɓa dɛ̀ɛní lé lè mí mɔ́n, lé bìo á le bíonì mu yí wìira ɓa sese.  
\v 14 Bìo lion hã kíkara yi lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì ká ɓa ɲún-sèró, lè ho dĩ́míɲá nàfòró, lè ho ɓàn sĩmu á wee hè le à le máa dàń ha hã bia na dɔ̃n.  
\v 15 Bìo ɓɛ̀n lion ho tá na se yi lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à ɓua le lè le sĩi na se, dìo púaara día. Ɓa yí máa bĩní lé lè mí mɔ́n. Bṹn lé bìo nɔn á ɓa wee haráa hã bia na se. 
\s1 Le fĩ̀ntã́ní wàhiire 
\r (Maaki 4.21-25) 
\p  
\v 16 «Nùpue na à dé le fĩ̀ntã́ní mí zĩi á à bĩní ì lá le dɛ̀ɛ ɓúi á à pe yi, tàá ká a dó le vó o ò lá le zoó bàrá mí kàtà tá wón mía. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wee zo le zĩi wé mi.\fig Fĩ̀ntã́ní|src="hk00152b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Luki 8:16" \fig* 
\v 17 Mu bè-sànkanii na mu khoomu khíi máa lé wán bṹn mía. Hàrí bìo kúará yí zũń ɓúenɓúen bìo khíi bío yi le wizoǹ-kéní.  
\v 18 Á mi cén wé ɲí bìo wee bío na mia sese, lé bìo á yìa bìo wi á ɓa à bĩní ì na mu ɓúi wo yi á à bè mu wán. Ká yìa dɛ̀ɛ ɓúi mía, á hàrí mu bè-za bìo na ó o wee leéka le mu wi mí cɔ̃́n á ɓa pa à fé.» 
\s1 O Yeesu ɓàn nu lè ɓàn zàwa bìo 
\r (Matiye 12.46-50; Maaki 3.31-35) 
\p  
\v 19 O Yeesu ɓàn nu lè ɓàn zàwa ɓuara a cɔ̃́n à ɓa màhã́ yí dà máa zoó ɓúe o yi, lé bìo ɓa nùpua boo dà.  
\v 20 Ó o ɓúi bía mu nɔn wo yi: «Mìn nu lè mìn zàwa wi ɓa mi ũ wán, ɓa lée dĩ̀n ho khũuhũ pan fo.»  
\v 21 Ó o Yeesu bía nɔn bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen yi: «Bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à bè le yi, bán lé wàn nu lè wàn zàwa.» 
\s1 O Yeesu dĩ̀nía ho pinpiró 
\r (Matiye 8.23-27; Maaki 4.35-41) 
\p  
\v 22 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu zon ho woohṹ lè mí nì-kenínia, ò o bía nɔn ɓa yi: «Mi wa khí lè ho vũ-beenì mɔ́n.» Á ɓa dɛ̀ɛnía zoó wà mu ɲumu yi bṹn wán.  
\v 23 Bìo ɓa vá zon yú, á ho pinpi-beenì hĩ́nɔn wee và lè mí pànká ho vũ-beenì wán, á mu ɲumu wee yànbón zo ho woohṹ, lònbìo à ho yòó wee sí lè mu ɲumu. Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a Yeesu wón mu dãmu ɓó.  
\v 24 Ó o nì-kenínia vaá wee sĩ̀ní a ká ɓa à bío bìo kà: «Ɲúhṹso! Ɲúhṹso! Wa à hí.» Bìo ó o sĩ̀na, ó o lií hĩ́nɔn á nàmakaa ho pinpiró lè mu ɲumu na wee yànbónka yi á mu ɓúenɓúen dĩ̀n wó tɛ́tɛ́tɛ́.  
\v 25 Ó o Yeesu bía làa ba: «Mi sĩ̀a déró miì wã́a wi wen?» Á ɓa ɓúenɓúen zɔ̃́nkaa dĩ̀n concáan, á wee bío mín yi: «Páa! O nùpue mu lé o yɛ́n síi kà? Hàrí ho pinpiró lè mu ɲumu ó o bíaráa, á mu pá bò a bíonì yi.» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a nìi na ɓa cĩ́náwa wi yi 
\r (Matiye 8.28-34; Maaki 5.1-20) 
\p  
\v 26 Á ɓa khíi dɔ̃n ho Zerasaa kɔ̃hṹ, hìa sánsáa mín lè ho Kalilee kɔ̃hṹ.  
\v 27 Bìo ó o Yeesu ló ho woohṹ yi lií le mí ì dĩ̀n, à bṹn ho lóhó na ɓa wi yi nùpue ɓúi na ɓa cĩ́náwa wi yi á wee sĩ́ a yahó. O wee vará mí bírí míana. O mún yí máa da zĩi yi, lé ɓa nì-hía nùuníi ó o wee da yi.  
\v 28-29 Pɔ̃̀nna cɛ̀rɛ̀ɛ ká ɓa cĩ́náwa mu hĩ́nɔn o wán, à ɓa sĩ́ sa ca a níní là a zení lè hã zúakùaríwà ò o yí dàń yí va lùe. Ká a màhã́ wee khòo hã ɓúenɓúen kúia, à ɓa cĩ́náwa na wi o yi ɲa a dé hã mana yi. Ó o Yeesu nɔn le ɲii ɓa cĩ́náwa na wi o yi le ɓa lé. Lé bṹn nɔn ó o miiníi là a Yeesu mu, ó o lií ɓúrá a tá ò o wee bío bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán Za Yeesu, lée webio á ũ lon làa mi? Sábéré, ĩ wee yanka fo, yí yáa ĩ bìo.»  
\v 30 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu tùara a nìi mu yi: «Ũ yèni ɓa le we?» Ó o bía: «Ĩ yèni ɓa le Zã̀amáa.» Lé bìo ɓa cĩ́náwa na wi o yi á boo dà.  
\v 31 Á bán lé bìa wee yanka a Yeesu le o yí ɲa mí vaa kúee ɓa cĩ́náwa kɔ̃hṹ na nàyiló ɲii mía yi.\f + \fr 8:31 \ft Ɓa zúifùwa cɔ̃́n á ho kɔ̃hṹ na nàyiló ɲii mía mu lé ɓa cĩ́náwa kàsó lùe.\f* 
\v 32 Mu wee wé à nɔ̀nbùɛ-ɓoohṹ ɓúi yòó wee dí le ɓúee yi. Á ɓa cĩ́náwa mu yankaa o Yeesu le o sábéré ò o na ho wɔ̃hṹ mí yi, à mí vaa yòo zo bán yi. Ó o nɔn mu wɔ̃hṹ ɓa yi.  
\v 33 Lé bṹn wán ɓa cĩ́náwa mu ló a nìi mu yi á vaá zon ɓa nɔ̀nbùɛɛní yi. Á ɓa ɓúenɓúen yòó lùwa le ɓúee wán á kùenkaa lií zon ho vũ-beenì yi á húrun. 
\p  
\v 34 Bìo á bìa lá wee pa ɓa mɔn bìo wó kà, á ɓa lùwa vaá bía mu nɔn bìa wi mí manawà yi, á bía mu nɔn bìa wi ho lóhó yi.  
\v 35 Á ɓa nùpua ló le mí ɓueé loń bìo wó. Bìo ɓa ɓueé dɔ̃n o Yeesu, á ɓa mɔn o nìi mu na ɓa cĩ́náwa lá wi yi, ò o wó a nì-tente á zã́ mí sĩ̀a kará a Yeesu tá. Á ɓa zã́na.  
\v 36 Á bìa mu wó yìo yi wee bío bìo ó o nìi mu wó wó wannáa làa ba.  
\v 37 Ho Zerasaa kɔ̃hṹ nìpomu yi á yìa yí zã́na mu bìo mu wón mía, fúaa ɓa wee yanka a Yeesu le o sábéré ò o lɛ́n día mí. Ó o Yeesu wà vaá zon ho woohṹ le mí ì bĩní ì lɛ́n ǹ va hen na ó o ló yi,  
\v 38 ó o nìi na yú míten ɓa cĩ́náwa níi yi yankaa wo le o día le mí bè làa wo. Ó o Yeesu pã́ ò o bía nɔn wo yi:  
\v 39 «Lɛ́n va mìn zĩi à vaa bío bìo ɓúenɓúen na le Dónbeenì wó nɔn foǹ à na ɓa nùpua yi.» Ó o nìi mu bĩnía wà á vaá wee yényéní bìo ɓúenɓúen na ó o Yeesu wó nɔn wo yi ho lóhó ɓúenɓúen yi. 
\s1 O Zayiruusi hĩ́nló là a hã́a ɓúi wɛɛ́ró bìo 
\r (Matiye 9.18-26; Maaki 5.21-43) 
\p  
\v 40 Bìo ó o Yeesu bĩnía khíi dɔ̃n hen na ó o ló yi ɓuararáa, ó o khíi yú ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ à ɓa wee zã̀maka a bĩní ɓuenló bìo yi. Ɓa ɓúenɓúen lá wee lòoní a.  
\v 41 Hón pã̀ahṹ so yi à bṹn ò o nìi ɓúi na lé ɓa *zúifùwa kàránló zĩi ya-dí na yèni ɓa le Zayiruusi ɓueé dɔ̃n, á ɓueé lií ɓúrá a Yeesu tá ò o wee yanka a le o bè làa mí va mí zĩi,  
\v 42 lé bìo ó o hĩ́nló yà-kéní na ó o yú á wee hí. O lúlúio wã́a lá wee yí ho pírú ɲun síi. Bìo ó o Yeesu bò làa wo wà a va a zĩi, á ɓa minka nùpua ɓura bò a yi. 
\p  
\v 43 Hã́a ɓúi wi ɓa tĩ́ahṹ á wee mi mí sɛɛró fɛ́ɛɛ á dɔ̃n hã lúlúio pírú ɲun à ho máa fĩ̀. O níi bìo yáara le tĩni ɓànsowà cɛ̀rɛ̀ɛ cɔ̃́n ká bán ɓúenɓúen màhã́ yí dàńna a yí wɛɛ́ra.  
\v 44 Bìo ó o vá zoó ɓó a Yeesu yi, ó o zoó tṹaa o dà-zĩ́nii ɲi-kã́ní yi là a mɔ́n. Ó o sɛɛró dɛ̀ɛnía dĩ̀n bṹn wán.  
\v 45 Ó o Yeesu dĩ̀n ò o tùara: «Lé o yɛ́n tṹaa miì?» Á bìa ɓó a yi ɓúenɓúen à yìa le mí yí tṹaa wo yi, à yìa le mí yí tṹaa wo yi. Ó o Piɛre lé yìa bía làa wo: «Éee! Ɲúhṹso! Fo yí mɔn bìo ɓa nùpua ɓuraráa foǹ á wee ɲàa mín le?»  
\v 46 Ó o Yeesu le: «Ĩ mɔn mu, ká a ɓúi màhã́ pá tṹaa miì. Lé bìo á ĩ zũna mu le pànká ɓúi ló miì.» 
\p  
\v 47 Bìo ó o hã́a mu mɔn ò o zũna a bìo ó o wà ɓuara ká a wee zàka á ɓueé lií ɓúrá a Yeesu tá, ò o zéenía bìo nɔn ó o tṹaanáa wo yi, làa bìo ó o wó wó wannáa mí lahó yi bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen yahó.  
\v 48 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wàn hĩ́nló, bìo fo dó ũ sĩi miì, lé bṹn wɛɛ́ra fo. Wã́a lɛ́n, vaa yí hɛ́ɛrà.» 
\p  
\v 49 Bìo ó o Yeesu wee bío ó o ɲii yàá yí tò, à bṹn ò o tonkaro ɓúi ló a Zayiruusi zĩi á ɲɔn o mɔ́n ɓueé dɔ̃n á ɓueé wee bío làa wo: «Ũ hĩ́nló wã́a húrun. Wã́a yí sɛɛ́ o nì-kàránlo.»  
\v 50 Bìo ó o Yeesu ɲá mu, ó o bía nɔn o Zayiruusi yi: «Yí titika, dé ũ sĩi miì, á ũ hĩ́nló á à wa.»  
\v 51 Bìo ɓa vaá dɔ̃n, ó o le bìa ká dĩ̀n ho khũuhũ, ò o Piɛre là a Zãn là a Zaaki là a hĩ́nzo-za ɓàn maá lè ɓàn nu lé bán ó o fó zonnáa le zĩi yi.  
\v 52 Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee wá kùaará a hĩ́nzo-za mu bìo yi. Ó o Yeesu bía: «Mi yí wá bìo. O hĩ́nzo-za mu yí húrun, o lée yìa na dũma.»  
\v 53 Á ɓa nùpua wee zùańka a yi lé bìo ɓa zũ kɛ̃́nkɛ̃́n le o húrun.  
\v 54 Ó o Yeesu lii fù a níi yi, ò o von wo pɔ̃́npɔ̃́n: «Ĩ hĩ́nló, lii hĩ́ní.»  
\v 55 Ó o vèera á dɛ̀ɛnía lií hĩ́nɔn. Ó o Yeesu bía le ɓa na mu bìo wo yi le o dí.  
\v 56 Á ɓàn nùwã can dĩ̀n coon mu bìo yi. Ká a Yeesu màhã́ henía mu nɔn ɓa yi le ɓa yí bío bìo wó kà le nùpue ɲí. 
\c 9  
\s1 O Yeesu tonkaa mí nì-kenínia pírú ɲun 
\r (Matiye 10.5-9, 11-14; Maaki 6.7-13) 
\p  
\v 1 O Yeesu von mí nì-kenínia pírú ɲun á nɔn ho dàńló lè le ɲii ɓa yi, à ɓa wé kĩ̀kã́náa ɓa cĩ́náwa yi á mún wɛɛ́ráa mu vã́mú lè mí sìíwà.  
\v 2 O tonkaa ɓa le ɓa vaa bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo à mún wɛɛ́ ɓa vánvárowà.  
\v 3 Bìo kà lé bìo ó o henía nɔn ɓa yi: «Mi yí ɓua hàrí dɛ̀ɛ à láráa ho wɔ̃hṹ. O ɓúi yí ɓua bũ̀in-za, tàá puure, tàá bè-dínii. Mi yàá pá yí ɓua wárí. O ɓúi yí ɓua báká ɓúi à séení hìa ó o zã́.  
\v 4 Mi wé vaá làara nùpue na wán, à wón zĩi lé dìo mi kɛɛní yi fúaa mi léró ho lóhó mu yi.  
\v 5 Mi wé vaá zon lóhó na yi, ká bìa wi ho yi pã́ mi bìo, ká mi wee lé ho yi, à mi púaa mi zení khṹnkhũnì kúia bĩ́n.\f + \fr 9:5 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 10.14\f* Á bṹn ǹ zéení làa bán le ɓa wó khon.»  
\v 6 Á ɓa ɓɛ̀n wà dén ɲii so wán á vaá wee hɛ́ɛ bue le Dónbeenì bín-tente, á mún wee wɛɛ́ ɓa vánvárowà hã lórá lè mí dà-kéní kéní yi. 
\s1 O Heroode hácírí yáara a Yeesu bìo yi 
\r (Matiye 14.1-2; Maaki 6.14-16) 
\p  
\v 7 Bṹn bìowa so na wee wé kà ɓúenɓúen ó o *Heroode na ɓa bàrá ho kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán ɲá á mu lùnkaa o yilera, lé bìo ɓa ɓúi wee bío le lé o Zãn Batiisi vèera.  
\v 8 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le lé o *Elii bĩnía ɓuara. Ɓa ɓúi yàá ɓɛ̀n wee bío le mu lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní lé yìa vèera.  
\v 9 Ká a Heroode wón wee bío mí yi: «O Zãn á ĩnɛ́n ĩ bɛɛre nɔn le ɲii á ɓa kúio ɲúhṹ. Ó o nìi mu na ɓɛ̀n wee wé bṹn bè-beera so na à ĩ ɲá bìo lée wée coon?» Ò o wã́a wee cà ò o mi a Yeesu wán konloon. 
\s1 O Yeesu díinía ɓa nùpua na po muaaseé hònú 
\r (Matiye 14.13-21; Maaki 6.30-44; Zãn 6.1-15) 
\p  
\v 10 Bìo ó o Yeesu tonkarowà bĩnía ɓueé dɔ̃n á bìo ɓa wó ɓúenɓúen á ɓa lá fɛɛra nɔn wo yi. Bṹn mɔ́n ó o fó ɓarɛ́n mí dòn á ɓa khɛ̀ra van lè ho lóhó ɓúi na ɓa le Bɛtesayidaa cɔ̃́n.  
\v 11 Á bìo ɓa zã̀amáa zũna mu, á ɓa bò a mɔ́n. Ó o Yeesu mɔn ɓa ó o yèrèmáa sã́ ɓa yahó, á wee bío le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo na ɓa yi. Á bìa wee cà le lòn-heɓúee ó o mún wɛɛ́ra.  
\v 12 Bìo ó o nì-kenínia pírú ɲun mɔn à le wii wee tè, á ɓa vá ɓueé ɓó a yi à ɓa bía làa wo: «Bío na ɓa zã̀amáa yi le ɓa lɛ́n va hã ló-zàwa lè hã manawà na sùaráa hen à vaa làa, à mún yí mu bìo dí. Lé bìo á hen na wa wi yi á lóhó yí sùaráa yi, dɛ̀ɛ woon mía hen.»  
\v 13 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n miten na mu bè-dínii ɓa yi.» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Búurú bi-zàwa bìo hònú làa cezàwa bùaa ɲun mí dòn lé bṹn wi wa cɔ̃́n hen, tàá fo le wa lɛ́n vaá yà ho dĩ́nló à ɓuee na ɓa nì-kúii na kà yi le?»  
\v 14 Lé bìo á ɓa báawa na wi bĩ́n mí dòn mu zoǹ á à yí ho muaaseé hònú síi. Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi sanka ɓa nùpua le ɓa kɛɛní lè mí kuio ho ɓúará-ɲun làa pírú pírú wán.»  
\v 15 Á ɓa hĩ́nɔn sankaa ɓa á ɓa ɓúenɓúen karáka.  
\v 16 Ó o Yeesu wã́a fó ho búurú bìo hònú lè ɓa cezàwa bùaa ɲun mu á ɓuan ò o hóonía mí yahó yòó dá ho wáayi, ò o dó le Dónbeenì bárákà mu bìo yi. Bṹn mɔ́n ó o cɛ̀ɛkaa mu nɔn mí nì-kenínia yi le ɓa dá lè ɓa zã̀amáa.  
\v 17 Á ɓa ɓúenɓúen dú sù, á bìo ká á ɓa khuiira á mu sú hã sàkíwá pírú ɲun. 
\s1 O Piɛre le o Yeesu lé o Krista 
\r (Matiye 16.13-21; Maaki 8.27-31) 
\p  
\v 18 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu khɛ̀ra vaá wee fìo, ò o nì-kenínia wi bĩ́n, ó o tùara ɓa yi: «Ɓa nùpua wee bío webio ĩ dã́ní yi?»  
\v 19 Á ɓa bía: «Ɓa ɓúi le fo lé o Zãn Batiisi, ɓa ɓúi le fo lé o Elii. Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní ɓúi na vèera.»  
\v 20 Ó o Yeesu bĩnía tùara ɓa yi: «Ká minɛ́n cɔ̃́n á mi le ĩ lée wée?» Ó o Piɛre bía: «Fo lé o *Krista na le Dónbeenì tonkaa.»  
\v 21 Ó o bía bìo kà henía nɔn ɓa yi: «Mi yí vĩ́ vĩ́ bío mu le nùpue ɲí dɛ́.»  
\v 22 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za ko ò o lò be. Ɓa nì-kĩ́a, lè le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása, lè ho *làndá bìo zéenílowa á à pĩ́ a. Ɓa à na a ɓa à ɓúe, ká hã wizooní tĩn zoǹ ó ò vèe.» 
\s1 O Yeesu wee bè yi kaka 
\r (Matiye 16.24-26; Maaki 8.34–9.1) 
\p  
\v 23 Bṹn mɔ́n ó o yèrèmáa wee bío làa bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen: «Yìa wi ò o bè miì, à ɓànso khí mí kùrú sĩi bìo wéro yi, ká a wé lá mí *kùrùwá pĩ̀\f + \fr 9:23 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 10.38\f* lè hã wizooní ɓúenɓúen, à bèráa miì.  
\v 24 O nùpue na wi ò o kã̀ní mí mukãnì, wón á à vĩ́iní le. Ká yìa màhã́ tà le mí ì vĩ́iní le ĩnɛ́n bìo yi, wón á à kã̀ní le.  
\v 25 O nùpue lá yú ho dĩ́míɲá bìo ɓúenɓúen ò o khon le mukãnì binbirì yi, tàá o bìo yáara ɓúenɓúen, se lé ho cũ̀nú yɛ́n á ɓànso yú?  
\v 26 Yìa wee nìyi ĩnɛ́n lè ĩ bíoní bìo yi, ó o Nùpue Za ɓɛ̀n mún khíi nìyi ɓànso bìo yi ká a khíi bĩnía ɓuara lè mí cùkú beenì, là a Maá Dónbeenì lè mí wáayi tonkarowà cùkú beenì yi.  
\v 27 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìa wi hen tĩ́ahṹ, á ɓa ɓúi wi yi á máa hí ká ɓa yí mɔn le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.» 
\s1 O Yeesu miníkaa le ɓúee wán 
\r (Matiye 17.1-8; Maaki 9.2-8) 
\p  
\v 28 Bìo á bṹn ɓúenɓúen bía khĩína, wizooní bìo hètĩn bṹn mɔ́n ó o fó a Piɛre là a Zãn, là a Zaaki á yòoraráa le ɓúee wán á wà yòó fìo.  
\v 29 Pã̀ahṹ na ó o wee fìo yi, ó o yahó dĩ̀ndĩ̀n miníkaa, á sĩ̀-zĩ́nia mún yèrèmáa wee ɲuiíka kũ̀iákũ̀iá.  
\v 30-31 Yìo ɓueé tĩ à nùpua nùwã ɲun ɓúi dĩ̀n là a Yeesu ho wáayi cùkú beenì yi á wee tà hã láakáwá làa wo. *Ɓa lé o Mɔyiize là a *Elii.\f + \fr 9:30-31 \ft O Mɔyiize bìo wee zéení ho Làndá bìo o Isirayɛɛle nìpomu cɔ̃́n. Ká a Elii bìo bṹn wee zéení le Dónbeenì bíonì tã́níló bìo. O Yeesu lé yìa ɓɛ̀n ɓueé tiíra mu mí cúa-ɲun ɲii.\f* Hã láakáwá na ɓa wee tà lé o Yeesu bìo na ó o ò va ho Zeruzalɛɛmu á vaá hí á à tiíráa ho tonló na ó o ɓuara bìo yi ɲii.  
\v 32 Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a Piɛre lè mí ninzàwa dũma kákáká. Bìo ɓa sĩ̀na á ɓa mɔn o Yeesu cùkú beenì lè ɓa nùpua nùwã ɲun na páanía dĩ̀n làa wo.  
\v 33 Pã̀ahṹ na á ɓa nùpua mu le mí ì lɛ́n, ó o Piɛre wã́a yí zũ bìo o ò bío, ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mu wó se á wa wi hen. Wà à tá hã bùkú-zàwa bìo tĩn: Ũnɛ́n dà-kéní, o Mɔyiize dà-kéní, o Elii dà-kéní.»  
\v 34 Pã̀ahṹ na ó o wee bío yi, á le dùndúure ɓúi yòó ló lii pon ɓa yi. Bìo ó o nì-kenínia mɔn bṹn, á ɓa zã́na.  
\v 35 Á mu tãmu ɓúi sã wee ɲí le dùndúure mu yi: «Yìa kà lé ĩ za na á ĩ mɔn léra. Mi wé ɲí a cɔ̃́n.»  
\v 36 Bṹn tãmu so bío vaa véeníi, á ɓa le mí ì loń ò o Yeesu dĩ̀n mí dòn. À lá bṹn ɲii wán á ɓarɛ́n ó o ɓúi yí bía bìo ɓa mɔn yí nɔn nùpue yi hùúu. 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra a háyónza na ó o cĩ́ná wi yi 
\r (Matiye 17.14-18; Maaki 9.14-27) 
\p  
\v 37 Mu ɓàn tá na lée tɔ̃n ká ɓa ló le ɓúee wán wee lii, á ɓa zã̀amáa lée sã́ a Yeesu yahó.  
\v 38 Ɓa nì-kúii mu tĩ́ahṹ á nìi ɓúi dĩ̀n dĩ̀n ò o wãamaa yi: «Nì-kàránlo! Ĩ wee yanka fo, loń ĩ za bìo yahó yi; lé orɛ́n mí dòn lé yìa á ĩ ton kã́ɲaa yi.  
\v 39 Cĩ́ná ɓúi wi o yi, á wee dĩ̀n dĩ̀n fé wo dé, ò o wé wãama ká a táará, à ɲinsã-khùankhúa wé lé. Mu wee wé hĩ́ní o wán túntún. Hen ká mu hĩ́nɔn o yi à mu bío le mí ì khĩí ká a día sùrɛ̀n lòn nì-hío.  
\v 40 Á ũ nì-kenínia á ĩ yàá fèra yú á yankaa le ɓa ɲa a lén wo yi, ká ɓa màhã́ yí dàńna mu.»  
\v 41 Ó o Yeesu bía: «Mi zuia nùpua ɓɛ̀ntĩ́n yí máa dé mi sĩa le Dónbeenì yi bìo bon, á mi mún yí máa ɲí hàrí dɛ̀ɛ. Mi wee leéka le ĩ kɛɛní làa mia á wé è kàrán mia fúuu le?» Bṹn mɔ́n ó o mún bía là a nìi: «Ɓua ũ za mu à ũ ɓuen le ĩ loń.»  
\v 42 Bìo ó o háyónza vá wà ɓueé sùará a yi, ó o cĩ́ná mu tĩ́n fó a dó ho tá yi ó o lii wee dá kɛ̀kɛ̀kɛ̀. Ó o Yeesu kĩ̀kã́a o cĩ́ná mu yi le o lé, ò o wɛɛ́ra a yàrónza nɔn ɓàn maá yi.  
\v 43 Á bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen can dĩ̀n le Dónbeenì na dá mu bìo ɓúenɓúen pànká na ɓa mɔn bìo yi. 
\s1 O Yeesu wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo 
\r (Matiye 17.22-23; Maaki 9.30-32) 
\p Bìo ɓa lè mí nì-kéní kéní dĩ̀n wee loń mu bè-beera na ó o Yeesu wó kà, ó o yèrèmáa wee bío lè mí nì-kenínia:  
\v 44 «Hã bíoní na á ĩ ì bío ò na mia á mi ɲí à ɓua mi yiwa: O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa nùpua níi yi.»  
\v 45 Le bíonì mu ó o nì-kenínia yí ɲá ɲúhṹ sese, le kúará á tun ɓa yi, lé bṹn nɔn á ɓa yí zũ le ɓàn ya-tente, á ɓa mún hézã́na mu bĩní tùaró làa wo. 
\s1 Lée wée po bìa ká? 
\r (Matiye 18.1-5; Maaki 9.33-37) 
\p  
\v 46 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi á à zũńnáa yìa po ɓa ɓúenɓúen.  
\v 47 Bìo ó o Yeesu zũna ɓa yilera, ó o vaá fó a háyónza ɓúi ɓueé bàrá mí nìsã́ní  
\v 48 ò o wee bío làa ba: «Nùpue lée nùpue na ɓuan o háyónza na kà sese ĩnɛ́n bìo yi, se lé ĩnɛ́n á ɓànso mún ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi se, se wón mún ɓuan yìa tonkaa Mi sese. Lé bìo á yìa bìo ɲúhṹ mía mi ɓúenɓúen tĩ́ahṹ wón lé yìa po minɛ́n na ká.» 
\s1 Yìa yí máa fi làa mia se wón sã̀ mi ɲii 
\r (Maaki 9.38-40) 
\p  
\v 49 Ó o Zãn lá le bíonì ò o bía: «Ɲúhṹso, wa mɔn o nìi ɓúi ò o wee ɲa ɓa cĩ́náwa lè ũ yèni, á wa lá wi wa hè o, lé bìo ó o mía wa kuure yi.»  
\v 50 Ó o Yeesu bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Mi yí hè o, lé bìo á yìa yí máa fi làa mia se wón làa mia lée dà-kéní.» 
\s1 Ho Samarii lóhó ɓúi nùpua yí tà a Yeesu bìo 
\p  
\v 51 Bìo ó o Yeesu léró ho dĩ́míɲá yi pã̀ahṹ wà ɓueé sùará, ó o hã̀ mí sĩi ò o le mí wã́a à lɛ́n á à va ho Zeruzalɛɛmu.  
\v 52 Ó o fèra tonkaa ɓa nùpua á ɓa dú a yahó. Á ɓa wà vaá zon ho *Samarii lóhó ɓúi yi le mí zoó wíoka le lùe á à ká làa wo.  
\v 53 Á ho lóhó mu nùpua pã́ le o máa làa mí wán, lé bìo ó o vɛɛnì yahó sã́ ho Zeruzalɛɛmu.  
\v 54 Bìo ó o Zaaki là a Zãn mɔn mu kà, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, fo le wa bío le ho dɔ̃hṹ lé ho wáayi à lii cĩ̀í ɓa ɓúe ɲúhṹ le?»\f + \fr 9:54 \ft Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Làa bìo ó o Elii hĩ́a wóráa mu bìo síi.»\f* 
\v 55 Ó o Yeesu yèrèmáa khíi zá làa ba.\f + \fr 9:55 \ft Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Le hácírí na wee ɲàa mia dé bìo kà yi á mí yí zũ sìí. O Nùpue Za ɓuara ɓa nùpua kã̀níló bìo yi ká a yí ɓuara ɓa ɓúeró bìo yi.»\f* 
\v 56 Bṹn mɔ́n á ɓa wà van ló-veere. 
\s1 Yìa le mí ì bè o Yeesu bìo 
\r (Matiye 8.19-22) 
\p  
\v 57 Pã̀ahṹ na á ɓa wi ho wɔ̃hṹ wán, ó o nìi ɓúi vaá ló ɓueé wee bío là a Yeesu: «Ĩ ì bè foǹ á à varáa hã lùa ɓúenɓúen na á ũ wee va yi.»  
\v 58 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ɓa cawanwà yú hã kãna wee zo, á ɓa ɲínzàwa mún yú hã lɛnna. Ká a *Nùpue Za wón màhã́ yí yú ho lahó na ó o dà à vũń yi.» 
\p  
\v 59 Ó o Yeesu bĩnía bía làa ɓúi: «Ɓuee bè miì.» Á wón bía làa wo: «Ĩ ì bè foǹ. Ká ũ màhã́ día le ĩ vaa nùu wàn maá vé.»  
\v 60 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día le ɓa nì-hía à nùu mí nì-hía, ká ũnɛ́n vaa bue le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo.» 
\p  
\v 61 Ó o ɓúi pá bĩnía bía làa wo: «Ɲúhṹso, ĩ ì bè foǹ, ká ũ màhã́ día le ĩ vaa dé wàn nùwã cãawése vé à ĩ bĩní ɓuen.»  
\v 62 Ó o Yeesu bía làa wo: «Yìa wee và lè mí nàwa sũ̀nɓúahó ká a yèrèmá khíi loń lè mí mɔ́n, wón yí ko lè le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.»\fig Ɓa nàwa na ɓa wee vàráa|src="lb00018b.tif" size="span" copy="Louise Bass" ref="Luki 9:62" \fig* 
\c 10  
\s1 O Yeesu tonkaa mí nì-kenínia ɓúi 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n ó o Ɲúhṹso pá bĩnía hueekaa ɓa nùpua ɓúará-tĩn làa pírú làa nùwã ɲun\f + \fr 10:1 \ft Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á ɓa tonkarowà mu lée ɓúará-tĩn làa pírú.\f* ɓúi á tonkaa lè ɓa nùwã ɲun ɲun le ɓa dí mí yahó va hã ló-beera lè hã lùa ɓúenɓúen na ó orɛ́n mí bɛɛre ko ò o va dã.  
\v 2 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ho dĩ́nló bon dĩ̀n cɛ̀rɛ̀ɛ, ká ho lárowà lé bìa yí boo. Àwa. Á mi fìo o mɔhṹ ɓànso yi le o wíoka na ɓa ton-sáwá le ɓa lá ho.  
\v 3 Mi lɛ́n! Ká mi ɲí bìo kà: Ĩ wee tonka mia. Mi ka lòn piozàwa na wà vaá zo ɓa dakhĩ́nkhĩ́nwa tĩ́ahṹ.  
\v 4 Mi yí ɓua wárí, mi yí ɓua puure, hàrí nakãa. Mi yí dĩ̀n la ɓa nùpua tɛ̀ɛníló yi ho wɔ̃hṹ wán. 
\p  
\v 5 «Mi wé vaá zon zĩi lée zĩi, à mi fèn bío le ho hɛ́ɛrà kɛń le zĩi mu yi.  
\v 6 Ká nùpue na ko lè ho hɛ́ɛrà wi le yi, á mí hɛ́ɛrà á à dã ɓànso. Ká a ɓɛ̀n yí ko làa ho, á ho máa dã a.  
\v 7 Dén zĩi so lé dìo à mi kɛɛní yi, ká mi wé yí làa zĩi yi à bĩní lé vaa làa le ɓúi yi. Ɓa wé yú bìo na nɔn mia à mi dí bṹn. Ĩ bía bṹn lé bìo ó o ton-sá ko lè mí ɲii dĩ́nló. 
\p  
\v 8 «Lóhó lée lóhó na mi wé vaá zon yi, ká ɓa tà ɓuan mia, ká ɓa wé yú bìo na bàrá mi tá, à mi dí bṹn.  
\v 9 À ɓa vánvárowà na wi ho lóhó mu yi à mi wɛɛ́, à mi mún bío na ho nùpua yi le le *Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓueé ɓó ɓa yi.  
\v 10 Ká lóhó na mi vaá zon yi ká ho nùpua yí tà mi bìo, à mi zoo dĩ̀n ho lóhó mu sĩi yi ká mi bío bìo kà na ɓa yi:  
\v 11 ‹Mi lóhó khṹnkhũnì na fà wa zení á wa à púaa á à kúee mi wán,\f + \fr 10:11 \ft Mi loń o Matiye 10.14\f* ká mi màhã́ pá zũń mu le le Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓueé ɓó.›»  
\v 12 Le ĩ bío mu na mia: Le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ, á hón lóhó so nùpua bìo na khíi sá ɓa yi á à poń bìo sá ho *Sodɔɔmu lóhósa yi.\f + \fr 10:12 \ft Ho Sodɔɔmu lé hã ló-beera bìo ɲun na le Dónbeenì yánkaa ɓó ɲúhṹ o Abarahaamu pã̀ahṹ dà-kéní. Ho bìo wee zéení mu bè-kora mɔ́nló lè le Dónbeenì cítíi bìo. Mi loń Bìo ɲúhṹ ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 18.20-21; 19.24-25\f* 
\r (Matiye 11.20-24) 
\p  
\v 13 «Ũnɛ́n Korazɛ̃n lóhó lè ũnɛ́n Bɛtesayidaa lóhó, ho yéréké á à sá mia. Lé bìo á ho yéréké bè-beera na wó minɛ́n cɔ̃́n ɓàn síi lé bṹn lá wó ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá\f + \fr 10:13 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 11.21\f* yi, se hã lórá mu nùpua lá hĩ́nɔn hàánì á khuiira hã pórókówá zã́, á kúaa le sãni mí wán, á zéeníanáa le mí wi à mí khí mu bè-kora wéró yi.  
\v 14 Lé bṹn nɔn le cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá lònbee na à yí hã á à wé làa yi minɛ́n lònbee yi.  
\v 15 Ɛ̀ɛ ká ũnɛ́n *Kapɛɛnayuumu, fo wee leéka le ɓa khíi lá fo á à yòoráa ho wáayi le? Ɓùeé. Ho nì-hɔ̃́nbó-lóhó lé hìa ɓa khíi lií dé fo yi.»  
\v 16 Ò o wee bío lè mí nì-kenínia: «Yìa wee ɲí mí cɔ̃́n, se ɓànso mún wee ɲí ĩ cɔ̃́n. Á yìa pã́ mia se wón mún pã́ mi. Á yìa pã́ mi, se lé yìa tonkaa mi ó o mún pã́.» 
\s1 Ɓa tonkarowà bĩní ɓuenló bìo 
\p  
\v 17 Bìa ó o tonkaa mí ɓúará-tĩn làa pírú làa nùwã ɲun\f + \fr 10:17 \ft Mi loń o Luki 10.1\f* bĩnía ɓuara à ɓa sĩa wan làa sòobɛ́ɛ, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, hàrí ɓa cĩ́náwa ká wà von ũ yèni le ɓa wé bìo na, à ɓa wé mu.»  
\v 18 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ lá wee wé mi a *Satãni, ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso ká a yòó kùera ho wáayi wee lii lè ho viohó na ɲuiína bìo síi.  
\v 19 Mi loń! Ĩ nɔn ho pànká mia, hìa mi wé è varákaráa ɓa háwá, lè ɓa naawà wán, à mún pùpúuráa o zúkúso pànká ɓúenɓúen, ká dɛ̀ɛ woon máa yí mia.  
\v 20 Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ yí zã̀maka bìo mí yú ho pànká ɓa cĩ́náwa wán bìo yi, ká mi zã̀maka lé bìo á mi yènnáa túara ho wáayi le Dónbeenì cɔ̃́n.» 
\r (Matiye 11.25-27) 
\p  
\v 21 Hón pã̀ahṹ dà-kéní so yi á le Dónbeenì Hácírí wɛɛ́ra Yeesu sĩi, ó o wee bío bìo kà: «Éee! Ĩ Maá, ũnɛ́n lé ho wáayi lè ho tá Ɲúhṹso, ĩ wee dé ũ bárákà. Lé bìo mu bìo na fo sà mu bè-zũńminì ɓànsowà lè le hácírí ɓànsowà yi á fo tà zéenía làa bìa bìo ɲúhṹ mía. Ĩ Maá, mu bon. Bìo mu wóráa kà lé bìo sĩ foǹ.  
\v 22 Ĩ Maá dó mu bìo ɓúenɓúen ĩ níi yi. Nìi woon yí zũ a Za, ká mu yínɔń o Maá. Á nìi woon mún yí zũ a Maá, ká mu yínɔń o Za, làa bìa ó o Za mu wi ò o zéení làa wo.» 
\r (Matiye 13.16-17) 
\p  
\v 23 Bṹn mɔ́n ó o yèrèmáa wee bío lè mí nì-kenínia mí ɲúhṹ wán: «Minɛ́n na wee mi bìo kà lè mí yìo, mi ɲúná ɓɛ̀ntĩ́n sĩ.  
\v 24 Lé bìo le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà lè ɓa bá-zàwa cɛ̀rɛ̀ɛ sĩa hĩ́a vá à ɓa mi bìo mínɛ́n wee mi à ɓa yí mɔn mu. Ɓa sĩa hĩ́a vá à ɲí bìo minɛ́n wee ɲí, à ɓa yí ɲá mu.» 
\s1 O Samarii nìi na wó le hii wàhiire 
\p  
\v 25 Ho *làndá bìo zéenílo ɓúi wi ò o yí o Yeesu níi ɓua yi, ó o tùara a yi: «Nì-kàránlo, ĩ ko à ĩ wé kaka à bè yi yíráa ho yìrón mukãnì na máa vé?»  
\v 26 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lé mu yɛ́n tùara wa làndá vũahṹ yi? Fo wee ɲí mu kaka?»  
\v 27 Ó o nìi bía nɔn wo yi: «Fo ko ũ wań ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lé ũ sĩi ɓúenɓúen, lè ũ mànákã̀ ɓúenɓúen, lè ũ pànká ɓúenɓúen, lè ũ yilera ɓúenɓúen\f + \fr 10:27 \ft Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.18\f* à ũ mún wań mi ninza làa bìo á fo waráa ũten bìo síi.\f + \fr 10:27 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.5\f*»  
\v 28 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo bía se. Bánbá ũ wé bṹn, á fo ò yí le mukãnì.» 
\p  
\v 29 Ó o nìi pá wi ò o cà ho tũ̀iá sĩni, ó o bĩnía tùara a yi: «Lé o yɛ́n lé wa ninza?»  
\v 30 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Nìi ɓúi hĩ́a ló ho Zeruzalɛɛmu yi á wee va ho Zerikoo, á ɓa wã-tiwa vaá tun wo ho wɔ̃hṹ kuio yi á fó sĩa, à ɓa han wo ɓóonía yi ó o yuunia día, à ɓa wà.  
\v 31 Mu wó fò mín à le *Dónbeenì yankaro ɓúi lá ho wɔ̃hṹ mu. Bìo ó o ɓueé mɔn o nìi mu ò o día ó o hà yòó ló á khíi lá mí wɔ̃hṹ wà.  
\v 32 Ó o *Levii nùwã nì-kéní ɓúi mún lá ho wɔ̃hṹ mu á ɓueé mɔn o nìi mu ò o día, á wón mún hà yòó ló á khíi wà.  
\v 33 Bṹn mɔ́n ó o *Samarii nìi ɓúi mún lá ho wɔ̃hṹ dà-kéní mu. Bìo ó o ɓueé mɔn o nìi ó o màkárí ɓuan wo yi.  
\v 34 Ó o vaá ɓó a yi, á kúaa ho dìvɛ̃́n lè ho ɲiló o dokuaa wán á bá, ò o lá a yòó bò mí yà-yòonii wán á vannáa ɓa nì-hãní làaníi zĩi, á vaá wee loń wo yi ká a váaní a.  
\v 35 Mu tá na lée tɔ̃n yìnbíi ó o léra le wɛ́n-hãani bìo ɲun á nɔn le zĩi ɓànso yi, ò o bía: ‹O nìi mu á ũ pa bìo sese, ká ĩ khíi bĩnía wà ɓueé khĩí hen, ká bìo fo wó a bìo yi á po le wárí na á ĩ nɔn foǹ, á ĩ ì sàání mu.›»  
\v 36 Ò o Yeesu màhã́ bĩnía wee tùa wo yi: «Ɓa nùwã tĩn mu tĩ́ahṹ ó o yɛ́n lé yìa zéenía le o nùpue na ɓa wã-tiwa tun lé mí ninza?»  
\v 37 Á ho làndá bìo zéenílo bía: «Lé yìa wó le hii làa wo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wã́a lɛ́n à wé vaa wé làa bṹn síi.» 
\s1 O Yeesu làara a Maate là a Mari ɓàn zĩi 
\p  
\v 38 Bìo ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wi ho wɔ̃hṹ wán wà, ó o vaá dɔ̃n ho lóhó ɓúi, ó o zoó làara a hã́a ɓúi na ɓa le Maate zĩi.  
\v 39 O hã́a mu ɓàn hĩ́nló ɓúi wi bĩ́n á yèni ɓa le Mari. Bìo ó o mɔn o Yeesu ó o wà ɓueé kará a tá á wee ɲí a bíoní.  
\v 40 Hón pã̀ahṹ so yi, ò o Maate wón ɓɛ̀n yahó bon mí zĩi tonni sáró yi. Bìo ó o mɔn mín hĩ́nló mu ò o kará, ó o wà ɓueé wee bío là a Yeesu: «Ɲúhṹso, wàn hĩ́nló bìo ó o kará yí máa séení mi á fo yí mɔn le? Bío le o hĩ́ní dé mí níi miì.»  
\v 41 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi; «Héyìi, Maate. Fo wee yáa ũ yilera ká ũ hɛ́ɛ tã̀má mu bìo cɛ̀rɛ̀ɛ wéró yi,  
\v 42 ká bìo dà-kéní lé bìo bìo here. O Mari léra bìo se po mu ɓúenɓúen, bìo á nùpue yí dà máa fé o cɔ̃́n máa yí.» 
\c 11  
\s1 O Yeesu wee zéení ho fìoró wéró 
\r (Matiye 6.9-13) 
\p  
\v 1 Wizonle ɓúi ó o Yeesu vaá wee wé mí fìoró le lùe ɓúi. Á bìo ó o fìora vó, ó o nì-kenínia nì-kéní bía làa wo: «Ɲúhṹso, kení wɛn lè ho fìoró làa bìo ó o Zãn Batiisi keníanáa mí nì-kenínia.»  
\v 2 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hen ká mi wé wee fìo, à mi bío kà: 
\q1 Wàn Maá, 
\q1 wé à ɓa nùpua zũń le fo lé le Dónbeenì na ɓàn síi mia. 
\q1 Dí ũ bɛ́ɛnì hã lùa ɓúenɓúen yi. 
\q1  
\v 3 Hã wɛn lè mu bè-dínii na ko làa wɛn 
\q2 hã wizooní lè mí dà-kéní kéní yi. 
\q1  
\v 4 Sɛ́n wa bè-kora día, 
\q1 làa bìo á warɛ́n mún wee tà sɛ́n día 
\q2 à na bìa wó khon làa wɛn yi. 
\q1 Pa wɛn bìo wee khà wɛn dé mu bè-kohó wéró yi bìo yi.» 
\p  
\v 5 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O ɓúi ɓàn bɔ̃́nlo wã́a lá wi síi. Wizonle ɓúi ó o hĩ́nɔn vaá yú a ho tá tĩ́ahṹ á bía nɔn yi: ‹Ĩ bɔ̃́nlo, ke mi làa búurú bi-zàwa bìo tĩn,  
\v 6 wàn bɔ̃́nlo nì-kéní ɓúi ló le kúii yi á ɓueé ló ĩ wán, à bè-dínii mía ĩ cɔ̃́n máa na a yi.›  
\v 7 Á yìa zoó le zĩi yi ɓɛ̀n bía bìo kà: ‹Día mi, yí bũmaka mi. Ho woohṹ pon, á ĩ zàwa làa mi dũma vó. Ĩ yí dà máa hĩ́ní máa na búurú foǹ. Bɔ̃́nlo na à wé bṹn mía.›  
\v 8 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hàrí ká a pã́ le mí máa hĩ́ní máa na ho búurú mu wo yi ɓa bɔ̃́nmu bìo yi, á bìo ó o yí wi ò o yèni yáa, ó o pá hĩ́a hĩ́ní á à na bìo ó o wee cà ɓúenɓúen wo yi. 
\r (Matiye 7.7-11) 
\p  
\v 9 «Ĩnɛ́n wee bío mu na mia: Mi wé fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è hã mia. Mi wé cànka mu bìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á mi ì yí. Mi wé ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho mi ì zo.  
\v 10 Lé bìo á yìa wee fìo á le è hã, yìa wee cà bìo le cɔ̃́n, ó o yí mu, yìa wee ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho ó ò zo. 
\p  
\v 11 «Minɛ́n tĩ́ahṹ ó o ɓúi za\f + \fr 11:11 \ft Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: Ká a za fìora ho búurú o cɔ̃́n ó ò na le huee wo yi le.\f* fìora a ceza o cɔ̃́n, ó o so o na háa wo yi le?  
\v 12 Tàá ká a fìora le fũaale ó o so o na naa wo yi le?  
\v 13 Àwa, á bìo minɛ́n na yí seka á zũ bìo se naló mi zàwa yi, à sɔ̃̀nkú mìn Maá na wi ho wáayi á à wé kaka máa nanáa mí Hácírí bìa wee fìo le o cɔ̃́n yi?» 
\s1 Bɛ́ɛnì na nùpua wee fi mín yi yí dà máa va yahó 
\r (Matiye 12.22-30; Maaki 3.20-27) 
\p  
\v 14 Wizonle ɓúi ò o Yeesu wee ɲa a cĩ́ná á à lén o nìi ɓúi na ó o cĩ́ná mu wó ó o yí dà máa bío yi. Bìo ó o ló a yi vó, ó o nìi ɲii dɛ̀ɛnía fá á wee bío. Á ɓa zã̀amáa wó coon mu bìo yi.  
\v 15 Ká ɓa nì-kéní kéníwà ɓúi màhã́ pá wee bío: «Mu lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso *Bɛlezebuule\f + \fr 11:15 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 10.25\f* lé yìa nɔn ho pànká wo yi, ó o dà wee ɲanáa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi.»  
\v 16 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le miì khũaa o ɲii yi, á ɓa bía nɔn wo yi: «Wé ho yéréké bìo ɓúi na wee zéení le ũ dàńló ló le Dónbeenì cɔ̃́n le wa mi.»  
\v 17 Ká a Yeesu màhã́ zũna ɓa yilera, ó o bía nɔn ɓa yi: «Kɔ̃hṹ lée kɔ̃hṹ na nùpua wee fi mín yi, á à fì ì vé. Á zĩ-ɲúhṹ na nùpua mún wee fi mín yi á ɲúhṹ á à ɓúe.  
\v 18 Ká a *Satãni hĩ́a bĩnía wee fi lè míten ó o bɛ́ɛnì á à wé kaka à kɛńnáa? Bìo á mi màhã́ wee bío le mu lé o Bɛlezebuule lé wón nɔn ho pànká miì á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa.  
\v 19 Ká lé bṹn mu wóráa, á bìa làa mia lé le dà-kéní ɓɛ̀n wee ɲa ɓa cĩ́náwa mu lè ho pànká yɛ́n? Bán mí bɛɛre wee zéení le mi bìo yí bon.  
\v 20 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Lé le Dónbeenì pànká lé hìa á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa. Bṹn wee zéení le le Dónbeenì mu bɛ́ɛnì wã́a ɓueé ɓó mia.  
\v 21 Ká a pànká ɓànso ɓúi á hĩa sĩa wi ó o kará pannáa mí lùe yi, ó o níi bìo á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé.  
\v 22 Ɛ̀ɛ ká yìa pànká wi po a vaá ló ɓuara ɓueé dàńna a han, o ò fé o hĩa sĩa na ó o lá dó mí sĩi yi, á mún ǹ khuii o níi bìo á à sanka. 
\p  
\v 23 «Yìa yí tà ĩ bìo se wón lé ĩ zúkúso, á yìa mún yí máa séení mi ho kúeemínwánló bìo yi, se wón wee saawaní. 
\r (Matiye 12.43-45) 
\p  
\v 24 «Hen ká a cĩ́ná ló a nùpue na ó o lá wi yi, ò o vaa hɛ́ɛ vará le dùure yi, à cà ho lahó na ó ò kɛɛní á à vũń yi ká a máa yí ho. Ká a wó san ò o bío mí yi: ‹Mu sṹaaní à ĩ bĩní va hen na á ĩ ló yi.›  
\v 25 Ká á bĩnía van bĩ́n, ò o vaa yí ho lahó mu ká ho sàara á wíokaa sesese.  
\v 26 Ká a mɔn mu, ò o bĩní vaa fé ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun na ɓɛ̀n ɲii po arɛ́n à ɓa páaní ɓuee zoo kɛɛní cìcàkà ho lahó mu yi. Ká mu wó kà, à wón nùpue so bìo wíoka yáa poń bìo mu fù karáa.» 
\p  
\v 27 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ò o hã́a ɓúi na wi ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ bía nɔn wo yi pɔ̃́npɔ̃́n: «O hã́a na ton fo á yɛ̀ɛnía ɓɛ̀ntĩ́n ɲúhṹ sĩ.»  
\v 28 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìa ɲúná sĩ lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à mún tà bè le yi.» 
\s1 Ɓa le o Yeesu wé yéréké bìo à mí mi 
\r (Matiye 12.38-42) 
\p  
\v 29 Pã̀ahṹ na ɓa zã̀amáa kĩ́nía o Yeesu yi wee ɲàa mín, ó o wee bío làa ba: «Ho lònbìo nùpua yiwa yí se. Ɓa wi à ĩ wé yéréké bìo ɓúi à ɓa mi. Ɛ̀ɛ ká ɓa máa mi yéréké bìo ɓúi ká mu yínɔń le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zonaasi bìo.  
\v 30 Bìo ó o Zonaasi bìo hĩ́a zéeníanáa ho Niniivesa,\f + \fr 11:30 \ft Mi loń Zonaasi vũahṹ 2.11–3.9\f* lé bṹn ɓàn síi ó o *Nùpue Za bìo mún khíi zéenínáa ho lònbìo nùpua. 
\p  
\v 31 «O bɛ́ɛ hã́a na hĩ́a wi ho Sabaa kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán\f + \fr 11:31 \ft Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1Rois) 10.1-13\f* á hĩ́a ló le lùe na dã́ní nàyi làa sòobɛ́ɛ á ɓueé ɲá a Salomɔn bè-zũńminì bíoní. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Salomɔn. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ ó o bɛ́ɛ hã́a mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi.»  
\v 32 «Ho Niniivesa khú mu bè-kora wéró yi lé bìo ɓa ɲá a Zonaasi bíonì. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Zonaasi. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Niniivesa mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi. 
\s1 Le fĩ̀ntã́ní wàhiire 
\r (Matiye 5.15; 6.22-23; Maaki 4.21) 
\p  
\v 33 «Nùpue máa dé fĩ̀ntã́ní á máa sànka, ó o mún máa ɓún le yi làa láahó. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wee zo le zĩi wé mi. 
\p  
\v 34 «Ũ yìo lé ũ sãnía fĩ̀ntã́ní. Ká ũ yìo se, á ũ sãnía ɓúenɓúen á à kɛń mu khoomu yi. Ká ũ yìo yáara á ũ sãnía á à kɛń le tíbírí yi.  
\v 35 Àwa! Á ũ cén pa ũten bìo, à ũ khoomu à yí wé le tíbírí.  
\v 36 Ká ũnɛ́n ũ bɛɛre á wi mu khoomu yi á bìo ɓúi yúii mía yi, á fo ò dĩ̀n wé è mi làa bìo ká fo dĩ̀n le fĩ̀ntã́ní khoomu yi à ũ mináa bìo síi.» 
\s1 O Yeesu wee kooní ho làndá ɲúnása yi 
\r (Matiye 23.4-36; Maaki 12.38-40) 
\p  
\v 37 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu bía vó yi, ó o *Farizĩɛ ɓúi ɓueé von wo lè ho dĩ́nló mí zĩi. Ó o Yeesu hĩ́nɔn á vaá zoó kará wee dí.  
\v 38 O Farizĩɛ mu na von wo á wó coon bìo ó o wee dí ò o yí sɛɛkaa míten làa bìo ɓa wee wé wéráa mu.  
\v 39 Ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi: «Minɛ́n Farizĩɛwa, mi ka lè mu ɲumu ɲuuníi lè ho dĩ́nló díiníi sĩ̀a na máa mí dòn wee ce wéréwéré, ká mi yiwa hɔ̃́n màhã́ sú lè ho kɔ̃̀nló lè mu sũnsũmámu.  
\v 40 Mi lé ɓa bɔ̃́nbúwá. Le Dónbeenì na wó bìo wee mi ho khũuhũ á so mún yí wó bìo wi lè ho yi le?  
\v 41 Mu hãmu wéró se, ká mi yiwa naló le Dónbeenì yi à mi yí nɔnsã yi, lé bṹn ǹ na ká mu bìo ɓúenɓúen á à ce wéréwéré.  
\v 42 Ká minɛ́n Farizĩɛwa, ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á hàrí hã vɔ̃n-zà-wĩ́níwà na ɓa wee kúee le zéení yi ɓúenɓúen á mi wee na ɓàn cúa-pírú níi, à mu húaaràmu lè le Dónbeenì waminì á mi màhã́ wee pɔ̃́n día, à bṹn lé bìo mi ɲɔǹ lá ko à mi wé wé ká mi yiwa mún yí nɔnsã bìo ká wéró yi. 
\p  
\v 43 «Ho dɔ̃hṹ khíi cĩ̀ minɛ́n Farizĩɛwa, lé bìo mi wa ho yahón lùa kɛɛníló ho kàránló zĩní yi, á mún wa à ɓa nùpua wé tɛ̀ɛní mia lè le kɔ̃̀nbii ɓa zã̀amáa fèmínló lara yi.  
\v 44 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo mi ka lòn búráa na yí máa mi sese na ɓa wee vará wán à ɓa yí zũ mu\f + \fr 11:44 \ft Hã búráa bìo: Ho làndá bìo zéenílowa cɔ̃́n ká yìa dɔ̃n o nì-hío à ɓa le wón tun. Lé bṹn á hàrí hã búráa á nùpue yàá pá yí ko ò o vará wán tàá ò o dã, bṹn ká a pá dɛ̀ɛnía tun. Lé bṹn nɔn á ɓa zúifùwa fù wee wé khũunínáa mí búráa à hã wé mi sese.\f*.» 
\p  
\v 45 Á ho *làndá bìo zéenílo nì-kéní bía làa wo: «Nì-kàránlo, fo wee bío kà, se lé warɛ́n fo mún wee là.»  
\v 46 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa á ho dɔ̃hṹ mún khíi cĩ̀, lé bìo á mi wee ɲì ho sèró na lì ɓa nùpua wán, à mi màhã́ yí máa dé mi níní ho sèró bìo yi hàrí cĩ́inú.  
\v 47 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na á mìn maáwà ɓó bán búráa lé hɔ̃́n á minɛ́n wee so.  
\v 48 Bṹn wee zéení le bìo á mìn maáwà mu wó á mí tà á nɔn mi wee soráa ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mu na ɓa ɓó búráa. 
\p  
\v 49 «Lé bṹn nɔn le Dónbeenì bè-zũńminì bíaráa bìo kà: ‹Ĩ ì tonka ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà lè ɓa tonkarowà ɓa cɔ̃́n, á ɓa ɓúi ɓa à ɓúe ɓa tĩ́ahṹ, ká ɓa ɓúi ɓa à beé lò.›  
\v 50 Ho dĩ́míɲá ɲúhṹ fáráló pã̀ahṹ, á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na ɓa ɓó ɓúenɓúen á ho zuia nùpua lé bán á le lònbee na wi ɓa húmú mɔ́n á à ɲì wán.  
\v 51 À lá a *Abɛɛle ɓúeró pã̀ahṹ à ɓuee dã a Zakari ɓúeró yi, wón na ɓa ɓó le *Dónbeenì zĩ-beenì yi mu hãmu wéeníi lahó lè le *sòobá-lùe pã̀ahṹ.\f + \fr 11:51 \ft O Abɛɛle là a Zakari húmú bìo: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ làa bìo ɓa zúifùwa fù túara làa ho, ó o Abɛɛle lé yìa lé o yahón nùpue na ɓa ɓó, á ho vũahṹ mu vaa véeníi ó o Zakari lé yìa ɓa ɓó dú ho mɔ́n. Mi loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 4.8; Wizooní bè-wénia nín-yání vũahṹ (1 Chroniques) 24.20-22\f* Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Dén cãni so na kúará ɓúenɓúen lé ho lònbìo nùpua lé bán á le lònbee na wi mu mɔ́n á à ɲì wán. 
\p  
\v 52 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa: Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo le Dónbeenì zũńló binbirì wɔ̃hṹ á mi tun. Minɛ́n mi bɛɛre á yí bò ho, á bìa le mí ì bè ho á mi mún hò.»  
\v 53 Bìo ó o Yeesu ló le zĩi yi, à bìo ho làndá bìo zéenílowa mu lè ɓa Farizĩɛwa sĩa wee cĩ̀ a yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa lée wee tùaka a yi mu bìowa lè mí sìíwà dã́ní yi.  
\v 54 Ɓa le mí ì ɲí a ɲii yi ká a hĩ́a bía khon à ɓa yí o níi ɓua yi. 
\c 12  
\s1 Mi pa miten bìo 
\r (Matiye 10.26-27, 19-20) 
\p  
\v 1 Mu wee wé ká ɓa nùpua fò mín bĩ́n ɓùiríɓùiríɓùirí fúaa ɓa wee yonka mín zení lé ɓa booró. Ó o Yeesu wã́a sánsáa mi nì-kenínia á wee bíoráa: «Héyìi! Mi pa miten ɓa *Farizĩɛwa bìo yi. Ɓa bìo ɓonmín lè le ɲa-fĩni. Bìo ɓa wee kàrán lè ɓa nùpua á ɓarɛ́n mí bɛɛre yí máa bè yi.  
\v 2 Mu bìo na sànkaa ɓúenɓúen khíi mi, á bìo sà yi ɓúenɓúen mún khíi zũń.  
\v 3 Lé bṹn nɔn á bìo mi ì bío le tíbírí yi, á ɓa nùpua khíi mì wéréwéré. Bìo mi wee hũmɔnka kúee mín ɲikɔ̃nna yi hã zĩní fĩ̀kãna á mún khíi bue hã lòra. 
\s1 Mi wé kɔ̃̀nbi le Dónbeenì 
\r (Matiye 10.28-31) 
\p  
\v 4 «Wàn bɔ̃́nlowà, ĩ ì bío mu ù na mia. Mi wé yí zɔ̃́n bìa wee ɓúe o nùpue ká ɓa máa bĩní dàń mu ɓúi wé.  
\v 5 Yìa mi ko à mi wé zɔ̃́n á ĩ ì zéení làa mia. Mi wé zɔ̃́n le Dónbeenì na dà à dé mia le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí yi mu húmú mɔ́n. Le ĩ bío mu na mia: Dén le dìo mi ko mi wé zɔ̃́n.  
\v 6 Ɓa ɲínzà-wĩ́níwà bùaa hònú so yi máa yɛ̀ɛ́ hã tɔ̃mɔ́nwà bìo ɲun le? À le Dónbeenì yi pá yí máa nɔnsã bán yà-kéní ɓúi yi.  
\v 7 Hàrí mi ɲún-vãní ɓúenɓúen á le Dónbeenì zũ ɲii. Mi wã́a yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ, lé mi bìo ɲúhṹ wi po ɓa minka ɲínzà-wĩ́níwà. 
\s1 Yìa tà làa yìa pã́ a Yeesu bìo 
\r (Matiye 10.19-20; 10.32-33) 
\p  
\v 8 «Le ĩ bío mu na mia: Yìa dĩ̀n ɓa nùpua yahó ò o bía wéréwéré le mí bìo sã̀ miì, ó o *Nùpue Za mún khíi bío le Dónbeenì wáayi tonkarowà yahó le ɓànso bìo sã̀ mí yi.  
\v 9 Ká yìa ɓɛ̀n bía wéréwéré ɓa nùpua yahó le mí yí zũ mi, ó o Nùpue Za mún khíi bío le Dónbeenì wáayi tonkarowà yahó le mí yí zũ ɓànso.  
\v 10 Nùpue na bía le bín-kohó o Nùpue Za dã́ní yi, á wón ɓànso á ɓa à sɛ́n ǹ día á à na yi. Ká yìa khíi bía le bín-kohó le Dónbeenì Hácírí dã́ní yi, á wón ɓànso máa yí mu ɓàn sɛ́ndíaró. 
\p  
\v 11 «Hen ká ɓa khíi wé ɓuan mia vannáa ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi, tàá ho pànká ɓànsowà yahó à bán cítí mia, à mi yí le mi yiwa dè bìo mi ì láráa mi ɲi-cúa làa bìo mi ì bío bìo yi.  
\v 12 Lé bìo á bìo mí vaá bío á le Dónbeenì Hácírí á à zéení làa mia hón pã̀ahṹ so yi.» 
\s1 O nàfòró ɓànso na lé o bɔ̃́nbú wàhiire 
\p  
\v 13 O nìi ɓúi bía nɔn o Yeesu yi ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ: «Nì-kàránlo, bío na wàn za yi le o sanka wàn kĩ́a ò o na ĩ bìo.»  
\v 14 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wàn bɔ̃́nlo, lée wée dó mi le ĩ fáa mìn tũ̀iáwà à mún sanka mìn kĩ́a na mia?»  
\v 15 Bṹn mɔ́n ó o wee bío làa bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen: «Mi pa miten bìo. Mi yí wé nùpua na yìo yí máa sì làa bìo, lé bìo hàrí ò o nùpue níi bìo wé boo kaka, á so o mukãnì pá po mu.» 
\p  
\v 16 Ò o wã́a wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi: «Nìi ɓúi na nàfòró wi hĩ́a ɓó ho dĩ́nló làa sòobɛ́ɛ mí mɔhṹ yi.  
\v 17 Ó o lon mí yi, ò o wee bío bìo kà lè mí sĩi: ‹Lé mu yɛ́n á ĩ ko à ĩ wé? Ĩ dĩ́nló na á ĩ yú á máa zo ĩ náa.›  
\v 18 Á bìo kà lé bìo ó o wã́a le mí ì wé: ‹Ĩ ì fì ĩ náa ɓúenɓúen, ká ĩ bĩní ì so hĩ̀a ɓùaaka á à khuii ĩ dĩ́nló le ĩ bìo ɓúenɓúen á à kúee yi.›  
\v 19 Bṹn mɔ́n á ĩ wã́a à bío ĩ sĩi yi: ‹Áyì, wàzaa, à ũ bìo ɓɛ̀ntĩ́n se. Fo ò wé hã́ lúlúio zànzàn ká dɛ̀ɛ ɓúi máa fòo foǹ. Wã́a wé vũń, wé dí, wé ɲu ká ũ wé bìo sĩ foǹ.›  
\v 20 Ká le Dónbeenì màhã́ bía nɔn wo yi: ‹Fo lé o bɔ̃́nbú. Ho tĩ́nàahṹ na kà lé hón á ĩ ì fé ũ mukãnì yi. Àwa, hón pã̀ahṹ so yi, ká ũ bìo na á ũ khuiira zoó bàrá pan yi á bìo á à sĩ̀ wée yi.›  
\v 21 Lé kà síi á yìa wee khuii ho nàfòró zoo pa yi ká a máa cà hìa le Dónbeenì cɔ̃́n á bìo khíi wéráa.» 
\s1 Mi cà le Dónbeenì bɛ́ɛnì vé 
\r (Matiye 6.25-34) 
\p  
\v 22 Bṹn mɔ́n ó o wee bío lè mí nì-kenínia: «Lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa bìo kà á à na mia: Mi wé yí yáa mi yilera mi mukãnì bìo yi, le mi ì yí mu bè-dínii wen à á dí, tàá mi sãnía bìo yi, le mi ì yí hã sĩ̀-zĩ́nia wen á à zĩ́.  
\v 23 Mu bon. Le mukãnì bìo po mu bè-dínii, á hã sãnía bìo po hã sĩ̀-zĩ́nia.  
\v 24 Mi loń ɓa khànkhonwà, ɓa yí máa dì bìo, á mún yí máa lá dĩ́nló. Ɓa náa mía, ká le Dónbeenì màhã́ pá wee díiní ɓa. À bìo mínɛ́n bìo ɲúhṹ màhã́ wi po ɓa ɲínzàwa.  
\v 25 Minɛ́n tĩ́ahṹ á yìa dà mí mukãnì wizooní á à dé wán cĩ́inú mí yilera yáaró bìo yi so wi le?  
\v 26 Á bìo mí yí dà dɛ̀ɛ woon máa wé bìo cĩ́inú bìo yi, á mí wee yáa mi yilera bìo kà dã́ní yi le we?  
\v 27 Mi loń le pũ̀iílè. Le yí máa sá dɛ̀ɛ, á mún yí máa tĩ́ sĩ̀a. Le ĩ bío mu na mia: hàrí o *Salomɔn lè mí cùkú ɓúenɓúen ká wón pá yí zã́ sĩ̀a na se yú lerɛ́n ɓúi yi.  
\v 28 Ká le Dónbeenì wee donkhueé le ɲíní kà síi, dìo wé kɛń ho zuia ká ho yìró à ɓa cĩ̀í le, à sɔ̃̀nkú minɛ́n á le è wé kaka máa zĩ́iní. Mi sĩadéró le Dónbeenì yi ɓɛ̀ntĩ́n fòora.  
\v 29 Mi wé yí yáa mi yilera à wé dĩ̀n cà bìo mi ì dí làa bìo mi ì ɲu.  
\v 30 Mu bon, bìa yí zũ le Dónbeenì ho dĩ́míɲá yi lé bán wee wé dĩ̀n cà bṹn ɓúenɓúen fɛ́ɛɛ. Ɛ̀ɛ ká minɛ́n mìn Maá Dónbeenì wón zũ bìo ko làa mia.  
\v 31 Mi le mi yara sĩ́ le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo, á bìo ká á le Dónbeenì á à na mia. 
\p  
\v 32 «Minɛ́n nùwã yɛn zàwa na á ĩ pan bìo, mi yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ, lé bìo á mu wó sĩna mìn Maá Dónbeenì yi à le na mí bɛ́ɛnì mia. 
\r (Matiye 6.19-21) 
\p  
\v 33 «Mi yɛ̀ɛ́ mi níi bìo à sanka wárí na mi yú à na ɓa nì-khenia yi. Mi cà ho nàfòró binbirì na máa vé bàrá ho wáayi ká lè miten. Bĩ́n á ɓa kɔ̃̀nlowà máa ɲuaa ho, á bùaa mún máa yáa ho.  
\v 34 Mu bon, hen na mi nàfòró wi yi lé bĩ́n á mi sĩa ɓúenɓúen á à dé yi. 
\s1 Ɓa ton-sáwá na wee fání mí yìo bìo 
\r (Matiye 24.45-51) 
\p  
\v 35 «Mi zĩ́ mí tonló sĩ̀a, à zã̀ní mí fĩ̀ntɛ̃́ɛna wíoka dĩ̀nnáa.  
\v 36 Mi wé lè ɓa nùpua na pan mí ɲúhṹso na van mu yaamu cɛɛníi bìo. Ká a ɓueé dɔ̃n pã̀ahṹ na yi, á ɓúanɓúaa ho woohṹ à ɓa dɛ̀ɛní hɛ́n ho.  
\v 37 Bán ton-sáwá so na á ɓa ɲúhṹso ɓueé yú à ɓa fánía mí yìo pan wo ɓɛ̀ntĩ́n ɲúná sĩ. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O ɲúhṹso mí bɛɛre á à lá mí tonló sĩ̀a á à zĩ́ ká a bío le ɓa kɛɛní, ká a lá ho dĩ́nló á à sanka à na ɓa yi ɓa à dí.  
\v 38 Hàrí ò o ɲúhṹso mu ɓuee dã ho tá tĩ́ahṹ tàá mu yàá dà bṹn wán, ká a ɓueé yú ɓa ká ɓa yìo fá á kará pan wo, se bán ton-sáwá so ɲúná ɓɛ̀ntĩ́n sĩ. 
\p  
\v 39 «Mi zũ le ká le zĩi ɓànso lá wee wé zũń o kɔ̃̀nlo ɓuenló pã̀ahṹ, ó o lá máa wé è día ó o máa zo a zĩi.  
\v 40 Minɛ́n mún tĩní mí yìo, lé bìo ó o *Nùpue Za khíi ɓuen ho pã̀ahṹ na á mí yí máa dé le o ɓuen yi.»  
\v 41 Ó o Piɛre tùara a yi: «Ɲúhṹso, le wàhiire mu á ũ wà nɔn warɛ́n wa dòn yi lée, tàá lé ɓa nùpua ɓúenɓúen á le wà nɔn yi?» 
\p  
\v 42 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «O ton-sá na yí máa lé mí ɲúhṹso mɔ́n, na hácírí wi le o yɛ́n? Lé yìa ó o ɲúhṹso á à bàrá mí zĩi tonni ɲúhṹ wán, le o wé sanka ho dĩ́nló na mí zĩi nùpua lè mí nì-kéní kéní yi ho pã̀ahṹ na mu ko yi,  
\v 43 ó o wee sá ho tonló mu ó o ɲúhṹso bĩnía ɓueé kúaa wán. O ton-sá mu ɲúhṹ sĩ.  
\v 44 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O ɲúhṹso á à bàrá a mí bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán. 
\p  
\v 45 «Ká a ton-sá mu día ò o wee bío mí yi: ‹Ĩ ɲúhṹso míana ò o máa ɓuen.› Ò o wã́a hĩ́nɔn wee ha mí ninzàwa ton-sáwá, ɓa báawa lè ɓa hã́awa, á wee dí ká a ɲu khée,  
\v 46 wón ton-sá so ɓa ɲúhṹso khíi ɓuen le wizonle na ó o yí zũ yi, lè ho pã̀ahṹ na ó o yí dó yi. Ká a ɲúhṹso mu khíi ɓuee dɔ̃n, ó o ɓueé beé o lò làa sòobɛ́ɛ, ká a pá à dé o ɓa ton-sáwá na ló mí ɲúhṹso mɔ́n tĩ́ahṹ. 
\p  
\v 47 «O ton-sá na zũ mí ɲúhṹso sĩi bìo, ò o yí wíokaa míten á yí wó mu làa bìo ó o lonnáa mu, wón á ho haró ò ɲí.  
\v 48 Ká yìa yí zũ mí ɲúhṹso sĩi bìo, ò o wó hã wén-kora á ɓa ko ɓa ha, wón haró máa tà máa ɲí a làa yìa so bìo. Yìa ɓa nɔn mu bìo na boo yi, á ɓa khíi fé bìo boo cɔ̃́n, á yìa ɓa kàràfáa mu bìo na boo yi, á ɓa khíi tùa yi làa bìo po bṹn. 
\s1 Ho kharó lè lé cítíi bìo 
\p  
\v 49 «Lé ho dɔ̃hṹ á ĩ ɓuan wa ɓueé dé ho tá yi, á ĩ ɓɛ̀ntĩ́n lá wi à ho dɛ̀ɛní zà!  
\v 50 Ká ĩ màhã́ ko à ĩ kã́a lònbe-beenì ɓúi yi, á ĩ hácírí ɓɛ̀ntĩ́n lùnkaa mu bìo yi, ká mu yí wó yí vó, á ĩ máa yí ĩten. 
\r (Matiye 10.34-36) 
\p  
\v 51 «Mi wee leéka le ĩ ɓuara wà ɓueé dé hɛ́ɛrà ho dĩ́míɲá yi le? Ɓùeé. Le ĩ bío mu na mia: Lé hã bíoní á ĩ wà ɓueé kúee á à khɛɛ́ráa ɓa nùpua.  
\v 52 Bìo kà wán á ɓa nùpua nùwã hònú na wi le zĩi dà-kéní yi á à kha. Ɓa nùwã tĩn á à fi lè ɓa nùwã ɲun na so, á ɓa nùwã ɲun á mún ǹ fi lè ɓa nùwã tĩn mu.  
\v 53 O maá máa wé sĩ lè mí za, ó o za mún máa wé sĩ lè mín maá. O nu máa wé sĩ lè mí hĩ́nló, ó o hĩ́nló mún máa wé sĩ lè mín nu. O ɓùaa hã́a máa wé sĩ lè mí yàró hã́a, ó o yàró hã́a mún máa wé sĩ lè mín ɓùaa hã́a.» 
\r (Matiye 16.2-3) 
\p  
\v 54 Bṹn mɔ́n ó o wee bío lè ɓa zã̀amáa: «Hen ká mi mɔn ká hã dùndúio wee vá kúee mín wán lè le wii tèeníi, à mi le ho viohó ò tè, à mu ɓɛ̀n wé làa bṹn.  
\v 55 Hen ká mi mɔn ká ho pinpiró wee lé lè le wii hɛ̀ɛníi ɓàn nín-káahó à ɓuen, à mi le ho wunwuró ò kɛń, à mu ɓɛ̀n wé làa bṹn.\f + \fr 12:55 \ft Ɓa zúifùwa kɔ̃hṹ bìo sìí wi mí dòn lè warɛ́n bìo. Mu yámú ɲumu wi lè le wii tèeníi. Lé làa bĩ́n á ho viohó wee wé lé yi ɓuennáa. Ká le wii hɛ̀ɛníi ɓàn nín-káahó á ho tá henì ɓùaa yi. Lé làa bĩ́n á ho wunwuró wee wé lé yi ɓuennáa.\f* 
\v 56 Nì-khàwa yɛ́n! Mi wee loń ho tá lè ho wáayi à zũńnáa bìo wee wé pɔ̃̀nna. Á lée webio nɔn á mu bìo na wee wé lònbìo á mí yí zũ máa zéení kúará? 
\r (Matiye 5.25-26) 
\p  
\v 57 «Lée webio nɔn á mínɛ́n mi bɛɛre yí dà máa hueeka mu bìowa mín yi à zũńnáa bìo térénna.  
\v 58 O ɓúi lá wó khon lè mi ninza síi, ó o von fo le cítíi yi, à ũnɛ́n na wó khon bánbá à ũ fèn wé le ɲii dà-kéní lè mi ninza mu ho wɔ̃hṹ wán ká mi dĩǹ yí vaá dɔ̃n. Ká bṹn mía ó o vaá dé fo o cítí-fĩ̀ níi yi, á wón ɓɛ̀n á à yèrèmá khíi dé o paro níi yi, á wón ǹ dé ho kàsó yi.  
\v 59 Le ĩ bío mu na mia: Ho kàsó mu á fo máa lé yi hùúu ká ũ yí wã́ le wárí na fo ko á ũ na ɓúenɓúen á yí tiíra ɲii.» 
\c 13  
\s1 Le vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí máa ha wàhiire 
\p  
\v 1 Mu pã̀ahṹ, á nùpua nùwã yɛn ɓúi ló ɓueé wee bío ho Kalileesa ɓúi bìo là a Yeesu, bìa ó o *Pilaate na wi ho *Zudee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán á nɔn le ɲii ɓa ɓó ká ɓa dĩ̀n wee wé mu hãmu.  
\v 2 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi wee leéka le bán nùpua so lé bìa hĩ́a wee wé mu bè-kora po ho Kalileesa na ká á nɔn ɓa bìo wóráa kà síi le?  
\v 3 Ɓùeé. Ká minɛ́n mún yí khú mu bè-kora wéró yi, á mi ì hí lè ɓa bìo, le ĩ bío mu na mia.  
\v 4 Tàá mi wee leéka le ɓa nùpua pírú hètĩn na ho Silowee nɔ́nwíohṹ hĩ́a tò ɲà yi á ɓa húrun lé bán hĩ́a wee wé mu bè-kora po ho Zeruzalɛɛmu nùpua na ká le?  
\v 5 Ɓùeé. Ká minɛ́n mún yí khú mu bè-kora wéró yi, á mi ì hí lè ɓa bìo, le ĩ bío mu na mia.»  
\v 6 Bṹn mɔ́n ó o wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi: «Nìi ɓúi hĩ́a fá le vĩ̀ndɛ̀ɛ ɓúi na ɓa le *fíkíyée mí vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi. Wizonle ɓúi ó o le mí ɓueé loń le mí ì yí bia ho wán á à khòo lè, ó o ɓueé khon.  
\v 7 Ó o wã́a wee bío le mí ton-sá: ‹Bìo kà le mu lúlúio bìo tĩn ká ĩ sansan le ĩ ɓueé khòo le vĩ̀ndɛ̀ɛ mu na kà bia, à ĩ ɓuee khe. Mu ɲúhṹ mía à ĩ día le à le fé le lùe kã́amáa. Ɓúe le.›  
\v 8 Ó o ton-sá bía nɔn wo yi: ‹ɲúhṹso, día lé ho dueera loń, ká ĩ ì búnbú le ɲúhṹ á à kúee ho duioró yi.  
\v 9 Ɲún-sĩ á lóhóló ká le è ha. Ká le wã́a yí han làa bṹn, à ũ màhã́ ɓúe le.›» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra hã́-mɔ́nkú ɓúi ho Sabaa zoǹ 
\p  
\v 10 Mu hĩ́a wó *Sabaa ɓúi zoǹ ká a Yeesu wee kàrán ɓa nùpua ho kàránló zĩi yi.  
\v 11 Mu zoǹ à hã́a ɓúi wi bĩ́n á lò yí here yú hã lúlúio pírú hètĩn. O cĩ́ná ɓúi wó a là a mɔ́nkú ó o yí dà máa hĩ́ní máa yòó muin.  
\v 12 Bìo ó o Yeesu mɔn wo, ó o von wo á ɓueé bía bìo kà nɔn yi: «Hã́a mu, fo wã́a yú ũten ũ vã́mú níi yi.»  
\v 13 Ò o yòó bò mí níní o wán, ó o dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn yòó muina dĩ̀n á wee ɓùaaní le Dónbeenì.  
\v 14 Ká ho kàránló zĩi ɲúhṹso màhã́ yí wara mu, lé bìo ó o Yeesu wɛɛ́ra vánváro ho Sabaa zoǹ, ó o bía nɔn ɓa zã̀amáa yi: «Hã wizooní bìo hèzĩ̀n lé hɔ̃́n á ho tonló ko à ho wé sá yi ho yàwá ɲúhṹ yi, á mí wé ɓuen le ɓa wɛɛ́ mia hón pã̀ahṹ so yi, ká mi yí wé mu hã wizooní bìo hèɲun níi na le ho Sabaa zoǹ yi.»  
\v 15 Ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi: «Nì-khàwa yɛ́n! Minɛ́n á yìa yí máa fee mí nàa tàá mí sũ̀npɛ̀ɛnì à lée ɲuií ho Sabaa zon lée wée?  
\v 16 O hã́a na kà na lé o *Abarahaamu mɔ̀nmàníi ɓúi na ó o *Satãni can hã lúlúio pírú hètĩn yi á so lá yí ko ò o fee día ho Sabaa zoǹ le?»  
\v 17 Dén bíonì so na ó o Yeesu bía á dó hã nìyio bìa làa wo wee wã̀aní yi. Ká ɓa zã̀amáa na wi bĩ́n ɓúenɓúen bán ɓɛ̀n wee zã̀maka mu bè-tentewà na ó o wee wé bìo yi. 
\s1 Ho mútáàdè bɛɛre lè le ɲa-fĩni wàhio 
\r (Matiye 13.31-33; Maaki 4.30-32) 
\p  
\v 18 O Yeesu bĩnía bía bìo kà: «Le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á ɓonmín làa webio? Lée webio á ĩ dà à tèé làa de?  
\v 19 Le bìo ɓonmín lè ho mútáàdè\f + \fr 13:19 \ft Ɓa zúifùwa cɔ̃́n á ho mútáàdè bɛɛre lé dìo ka cĩ́inú. Ɓa wee wé ni ho ɓàn bia kúee le zéení yi, à le sĩmu wíoka dé wán.\f* bɛɛre na ó o nìi ɓúi dù mí vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi, á le ló á hĩ́nɔn yòó wó mí vĩ̀ndɛ̀-beenì, á ɓa ɲínzàwa wee tá mí lɛnna yi.»  
\v 20 Ò o pá bĩní bía bìo kà: «Lée webio á ĩ dà à tèé lè le Dónbeenì bɛ́ɛnì?  
\v 21 Le bìo ɓonmín lè le ɲa-fĩni na ó o hã́a ɓúi zúnzúio kúaa mu dũmu kiloowa ɓóní làa hònú yi á khan bàrá á mu ló.» 
\s1 Ho zoró lè ho zũaɲii na fĩ́nía bìo 
\r (Matiye 7.13-14, 22-23) 
\p  
\v 22 O Yeesu hĩ́a tò hã ló-beera lè hã ló-zàwa yi á wee kàrán ɓa nùpua ká a va lè ho Zeruzalɛɛmu cɔ̃́n.  
\v 23 Ó o ɓúi tùara a yi: «Ɲúhṹso, bìa á à kã̀ní yínɔń ɓa à wé ɓa nì-dòndáa le?» Ó o bía nɔn ɓa yi:  
\v 24 «Mi bánbá à mi zo lè ho zũaɲii na fĩ́nía. Le ĩ bío mu na mia: Ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ khíi cà ho zoró yahó ká mu yìo máa lé.  
\v 25 Ká a zĩi ɓànso khíi hĩ́nɔn á vá mí woohṹ pon á dó, à bṹn minɛ́n lée wi ho khũuhũ á wee ɓúanɓúa ká mi ì bío bìo kà: ‹Ɲúhṹso, hɛ́n le wa zo.› O ò bío o na mia: ‹Ĩ yí zũ mi léeníi.›  
\v 26 Á mi ɓɛ̀n á à bío o na a yi: ‹Éee! Ká wa ɲɔǹ páanía dú á ɲun làa fo, á fo mún kàránna ɓa nùpua wa lóhó ɓonfúaa yi.›  
\v 27 Ó o tĩ́n á à bío ò na mia: ‹Mi vá lé ĩ nìsã́ní, bè-kora wérowà yɛ́n! Ĩ yí zũ mi léeníi.› 
\p  
\v 28 «Ká mi khíi mɔn o Abarahaamu là a *Izaaki là a *Zakoobu lè le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ɓúenɓúen le Dónbeenì bá-zàmu yi à minɛ́n ɓa lée kúaará ho khũuhũ, á mi ì wá á yiwa à vá bĩ́n.  
\v 29 Ɓa nùpua khíi lé ho dĩ́míɲá kùaráa ɓúenɓúen yi á ɓueé kɛɛní ká ɓa à dí ho sã́nú le Dónbeenì bɛ́ɛnì díiníi.  
\v 30 Bṹn ká bìa dú ho mɔ́n ho zuia khíi wé ɓa ya-díwá, ká bìa dú ho yahó ho zuia ɓɛ̀n khíi wé ɓa mɔ́n-díwá.» 
\s1 O Yeesu varákaa wee va lè ho Zeruzalɛɛmu cɔ̃́n 
\p  
\v 31 Hón pã̀ahṹ so yi á ɓa *Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi vá ɓueé ɓó a Yeesu yi á wee bío làa wo: «Héyìi! Hĩ́ní lɛ́n hen à va lòn-veere, lé bìo ó o *Heroode wi ò o ɓúe fo.»  
\v 32 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi lɛ́n va à bío na wón cawan\f + \fr 13:32 \ft Ɓa zúifùwa cɔ̃́n ó o cawan lé yìa ɓɛ̀n héra làa bìo ó o zanká héraráa warɛ́n cɔ̃́n bìo síi.\f* so yi: ‹Ĩ wee ɲa ɓa cĩ́náwa á mún wee wɛɛ́ ɓa vánvárowà ho zuia lè ho yìró, ká mu wizooní tĩn zoǹ á ĩ tií ĩ tonló ɲii.  
\v 33 Ká ĩ màhã́ ko à ĩ lá ĩ wɔ̃hṹ lɛ́n ho zuia lè ho yìró lè ho yìró níi ló, lé bìo mu yí se à le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro hí lòn-veere ká mu yínɔń ho Zeruzalɛɛmu yi.› 
\r (Matiye 23.37-39) 
\p  
\v 34 «Éee Zeruzalɛɛmusa! Minɛ́n na wee ɓúe le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà, á wee lèeka bìa le Dónbeenì wee tonka mi cɔ̃́n lè hã huaa à ɓúe. Lée zen cúa-yɛn á ĩ wi à ĩ vá mia kúee mín wán làa bìo ó o kùeerè wee wé veráa mí zàwa kúee mí mía tá bìo síi à mi yí tà mu!  
\v 35 Àwa! Le Dónbeenì á à pĩ́ mia hùúu.\f + \fr 13:35 \ft Mi loń Zeremii vũahṹ 12.7, 22.5\f* Le ĩ bío mu na mia: Mi máa bĩní máa mi mi fúaa nɔ̀nzoǹ na mi khíi wee bío bìo kà: ‹Le le Dónbeenì dúɓua yìa bò o ɓuen o Ɲúhṹso yèni yi\f + \fr 13:35 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.26.\f*.›» 
\c 14  
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra vánváro ɓúi ho Sabaa zoǹ 
\p  
\v 1 Ho *Sabaa ɓúi zoǹ ó o Yeesu á ɓa *Farizĩɛwa ɲúhṹso ɓúi von lè ho dĩ́nló mí zĩi. Á bìa wi bĩ́n fá mí yìo wo yi le mí ì loń bìo o ò wé.  
\v 2 À bṹn ò o nìi ɓúi na mu vã́mú ɓúi tò ó o sãnía lon á dĩ̀n o yahó.  
\v 3 Ó o Yeesu lá le bíonì ò o tùara ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa yi: «Wa làndá yi á nùpue so dà à wɛɛ́ vánváro ho Sabaa zoǹ le?»  
\v 4 Á ɓa yí bía, à ɓa dĩ̀n ɓúirín. Ó o Yeesu wã́a ɓuan wo yi, á wɛɛ́ra, ò o le o lɛ́n khíɓo.  
\v 5 Bṹn mɔ́n ó o wee bío làa bìa wi bĩ́n: «Minɛ́n á yìa za tàá o nàa tò le buii yi ó o máa dɛ̀ɛní máa suee wo fùafùa hàrí mu wé ho Sabaa zoǹ lé o yɛ́n?»  
\v 6 Ó o ɓúi mún yí dàńna dɛ̀ɛ yí bía mu dã́ní yi. 
\s1 Bìo wi ho yahón lùa lè ho mɔ́ndɛ́n lùa kɛɛníló yi 
\p  
\v 7 Bṹn mɔ́n á bìo ó o Yeesu mɔn à bía ɓa von wee yì ho yahón lùa à kɛɛní yi, ó o wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi:  
\v 8 «Hen ká a ɓúi von fo mí yaamu sã́nú díiníi, à ũ yí dɛ̀ɛní yí vaa kɛɛní ho yahó, lé bìo mu dà a wé le o ɓúi na ɲúhṹ wi po fo á ɓa mún von.  
\v 9 Á fo ò kɛɛní ũ zàamu ká yìa von mia mi nùwã ɲun á ɓueé wee bío làa fo: ‹Hĩ́ní à ũ na le lùe yìa kà yi.› Á fo màhã́ à còoní ì hĩ́ní lé ũ nìyio á à lɛ́n khíi kɛɛní ho mɔ́n.  
\v 10 Ɓa wé von fo làa bṹn síi, à ũ ɓuee khĩí lii kɛɛní ho mɔ́n, ká yìa von fo ɓuee dɔ̃n, o ò bío ò na foǹ: ‹Wàn bɔ̃́nlo, hĩ́ní ɓuee yòo kɛɛní ho yahó.› Hón pã̀ahṹ so yi bṹn ká bìa ɓa von mu yaamu sã́nú díiníi ɓúenɓúen á à mi bìo ɓa ɓùaaníanáa fo.  
\v 11 Lé bìo á nùpue lée nùpue na wee yòoní míten wón à le Dónbeenì á à liiní. Ká yìa wee liiní míten wón à le è yòoní.»  
\v 12 Bṹn mɔ́n ó o yèrèmáa wee bío làa yìa von wo: «Hen ká fo wé le fo ò ve nùpua à ɓa ɓuee dí ũ cɔ̃́n, à mu wé wisoni yi tàá ho tĩ́nàahṹ, à ũ yí le mu wé mìn bɔ̃́nlowà, lè mìn zàwa lè mìn temínlowà, tàá mi ninzàwa bío ɓànsowà. Lé bìo ɓa khíi dàń fo ò ve làa bṹn bìo síi á à dé bìo fo wó nɔn ɓa yi lahó yi.  
\v 13 Ká fo wíokaa ho dĩ́nló ho sã́nú bìo yi á le fo o ve lè ɓa nùpua, à ɓa nì-khenia, lè ɓa mùamúawà, lè ɓa lóní lè ɓa muiiwà lé bán à ũ ve.  
\v 14 Ká fo wó bṹn, á ũ bìo á à wé se, lé bìo á bán yí dà mu síi máa wé máa na foǹ. Le Dónbeenì le dìo khíi sàání foǹ bìa wó mu bè-tentewà vèeró zoǹ.» 
\s1 Bìa ɓa von lè ho dĩ́nló wàhiire 
\r (Matiye 22.1-10) 
\p  
\v 15 Bìo á bìa làa wo páanía wee dí nì-kéní ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Yìa khíi kɛń le *Dónbeenì bɛ́ɛnì dĩ́nló díiníi ɓɛ̀ntĩ́n bìo se.»  
\v 16 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Nùpue ɓúi hĩ́a le mí ì dí sɔ̃́n-beenì, ó o fèra bía mu nɔn ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ yi.  
\v 17 Bìo ho dĩ́nló mu díró pã̀ahṹ dɔ̃n, ó o le mí ton-sá vaa bío na bìa ó o von yi: ‹Mi hĩ́ní ɓuen, lé ho dĩ́nló wíokaa vó pan mia.›  
\v 18 Á ɓa lè mí nì-kéní kéní yú bìo ɓa à bío máa ɓuennáa. O nín-yání nùpue bía nɔn o ton-sá yi: ‹Sábéré, ĩ ɓɛ̀ntĩ́n yí dà máa ɓuen; ĩ yà ho mɔhṹ lònbìo, á ĩ ko à ĩ vaa loń ho.›  
\v 19 Ò o ɓúi wón bía nɔn wo yi: ‹Sábéré, ĩ yà ho vàró nàwa bùaa pírú, lé bán á ĩ wi à ĩ díndí loń.›  
\v 20 Ò o nì-kéní wón ɓɛ̀n bía: ‹Ĩ yan lònbìo á ĩ ɓɛ̀ntĩ́n yí dà máa ɓuen.›  
\v 21 Ó o ton-sá mu bĩnía ɓueé bía mu ɓúenɓúen nɔn mí ɲúhṹso yi, á wón sĩi cã̀, ó o bía nɔn wo yi: ‹Wã́a bánbá lɛ́n va ɓa nùpua fèmínló lara yi, à zo ho lóhó ɓonfúaa yi, à ɓa nì-khenia, ɓa mùamúawà, ɓa muiiwà lè ɓa lóní na fo ò fèráa mín bĩ́n à ũ ɓua ɓuennáa.›  
\v 22 Mu ù dé mí yi, ò o ton-sá bĩnía ɓueé wee bío lè mí ɲúhṹso: ‹Bìo fo le ĩ wé á ĩ wó ká hã lùa ɓúi màhã́ pá ká.›  
\v 23 Ó o bía nɔn mí ton-sá yi: ‹Wã́a hɛ́ɛ lá hã wãna, à léka hã manawà yi loń, ká ũ fò mín làa nùpua na, à ũ bío ɓúe ɓa ɲúná le ɓa ɓuen ĩ zĩi, bèra a na à le sí.  
\v 24 Le ĩ bío mu na mia: Bìa á ĩ von ho yahó ɓúenɓúen á nì-kéní kà á ĩ dĩ́nló mu máa zo ɲii.›» 
\s1 O Yeesu bèró yi bìo 
\r (Matiye 10.37-38) 
\p  
\v 25 Pã̀ahṹ ɓúi ó o Yeesu lá ho wɔ̃hṹ á ɓa zã̀amáa bò a yi, ó o yèrèmáa wee bío làa ba:  
\v 26 «Yìa le mí ì ɓuen ĩ cɔ̃́n, ká ɓànso yí pã́ mín maá, lè mín nu, á yí pã́ mín hã́a lè mí zàwa, á yí pã́ mín zàwa lè mín hĩ́nni, á yàá pá yí pã́ míten mí bɛɛre, á ɓànso yí dà máa wé ĩ nì-kenínii.  
\v 27 Yìa yí máa lá mí *kùrùwá pĩ̀\f + \fr 14:27 \ft Mi loń Matiye vũahṹ 10.38\f* à bèráa miì, wón ɓànso yí dà máa wé ĩ nì-kenínii.  
\v 28 Hen ká minɛ́n ó o ɓúi lá le mí ì so le zĩ-beenì, ó o so máa kɛɛní ká a máa le mí yi le wárí na o ò dé le yi bìo yi, à loń ká dìo wi o cɔ̃́n á dà le wee so á à ɓueé le?  
\v 29 Ká bṹn pã́ ká a fárá le ɲúhṹ á le yí dàńna yí ɓon, ɲún-sĩ á bìa wee mi le wé è yáa mí ɲiní yi á à na a yi ká ɓa à bío:  
\v 30 ‹O nìi na kà son mí zĩi hũ̀inía yi ò o yí dàńna le yí ɓueéra.› 
\p  
\v 31 «Mu mún lée dà-kéní là a bɛ́ɛ ɓúi na á ɓa ninza bɛ́ɛ ló wà ɓueé tá le hã hĩ́a. O so máa kɛɛní ká a máa loń le mí dásíwá muaaseé pírú á dà wee sánsá mí zúkúso dásíwá muaaseé ɓóní na wà ɓueé fi làa wo le?  
\v 32 Ká a zũ le mí yí dà mu, o ò fèn ǹ tonka ɓa nùpua á ɓa à khɛ̀n vaá sĩ́ a yahó á à tùa wo yi làa bìo ó o ko ò o wé na a yi, à bè yi yíráa ho hɛ́ɛrà.»  
\v 33 Ò o Yeesu wã́a bía: «Mi le mi yiwa sese. Minɛ́n ó o ɓúi yí dà máa wé ĩ nì-kenínii ká ɓànso yí pã́ bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen. 
\s1 Mu yámú na pànká mía bìo 
\r (Maaki 9.50) 
\p  
\v 34 «Mu yámú yoo. Ɛ̀ɛ ká mu yámú yonyoró hĩ́a ló mu yi, á ɓa à wé kaka á mu ù bĩní ì zoráa.\f + \fr 14:34 \ft Hón pã̀ahṹ so yi ká mu yámú á yí máa ce sese. Mu bìowa ɓúi hĩ́a lùnkaa mu yi. Lé bṹn nɔn á mu yonyoró hĩ́a wee wé lé mu yi ká mu ɓúi pá ká à ɓa lá lée kúia.\f* 
\v 35 Mu cũ̀nú wã́a mía, mu yí dà máa yèrèmá máa wé bìo ɓúi ho tá yi, á mu mún yí dà máa wé duioró. Ɓa wé yénní mu kúia. Yìa wee ɲí bìo, à wón ɲí bìo bía sese.» 
\c 15  
\s1 O pio na vṹnun á bĩnía yú wàhiire 
\r (Matiye 18.12-14) 
\p  
\v 1 Wizonle ɓúi á ho *lànpó féwá lè ɓa bè-kora wérowà vá ɓueé kĩ́nía o Yeesu yi á wee ɲí a bíoní.  
\v 2 Bìo ɓa *Farizĩɛwa lè ho *làndá bìo zéenílowa mɔn mu á ɓa sĩa wee cĩ̀ á ɓa wee bío mín yi: «Mi loń, o nùpue mu mána mín lè ɓa bè-kora wérowà á wee dí làa ba.»  
\v 3 Ó o Yeesu wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi:  
\v 4 «Minɛ́n ó o ɓúi pia khĩmàni lá wi, ó o yà-kéní wó wó sɛ́ra vṹnun, ó o so máa kúia ɓa khĩmàni yà-kéní mía na ká le dùure yi ká a máa vaá cànka yìa vṹnun fúaa o yú a le?  
\v 5 Ká a hĩ́a vaá yú a, ó o sĩi ì wa wa á à lá a yòó pĩ̀ á à khíɓoráa.  
\v 6 O ɓuee dɛ̃ɛníi o ò ve mín bɔ̃́nlowà làa bìa làa wó ɓó mín yi á à bío ò na yi: ‹Ĩ pio yà-kéní na lá vṹnun á ĩ wã́a cà yú. Mi le wa páaní zã̀maka mu bìo yi.›  
\v 7 Le ĩ bío mu na mia: Lé kà síi á le sĩ-wɛɛ mún ǹ wéráa hen na le Dónbeenì lè mí tonkarowà yòó wi yi, o nùpue nì-kéní na khú mu bè-kora wéró yi bìo yi, á à poń ɓa nì-tentewà khĩmàni nì-kéní mía na màkóo mía ho yèrèmáló yi. 
\s1 O hã́a na wɛ́n-hɔ̃nló vṹnun ó o cà yú bìo 
\p  
\v 8 «Tàá ká a hã́a ɓúi wɛ́n-hãani bìo pírú lá wi, ó o wó wó vĩ́inía le dà-kéní, ó o so máa dé le fĩ̀ntã́ní á máa sàa mí zĩi ká a cà le kùaráa ɓúenɓúen yi fúaa o yú le le?  
\v 9 Ká a yú le o ò ve mín bɔ̃́nlowà làa bìa làa wó ɓó mín yi á à bío ó na yi: ‹Ĩ wɛ́n-hɔ̃nló na lá vṹnun á ĩ yú. Á mí le wa páaní zã̀maka mu bìo yi.›  
\v 10 Le ĩ bío mu na mia: Lé kà síi á le Dónbeenì wáayi tonkarowà sĩa á à waráa o bè-kora wéro nì-kéní na khú mu bè-kora wéró yi bìo yi.» 
\s1 O za na van vṹnun wàhiire 
\p  
\v 11 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu pa bĩnía bía bìo kà: «Nìi ɓúi zàwa nùwã ɲun hĩ́a wi.  
\v 12 Wizonle ɓúi ó o fɛ̀ɛso bía nɔn mín maá yi: ‹Ĩ maá, sanka wàn kĩ́a à ũ na ĩnɛ́n bìo.› Ó o maá ɓɛ̀n sankaa mí nàfòró á nɔn mí zàwa nùwã ɲun mu yi. 
\p  
\v 13 «Wizooní bìo yɛn bṹn mɔ́n, ó o fɛ̀ɛso yɛ̀ɛ́ra bìo ó o yú ɓúenɓúen á lá wárí ò o wà van ho kɔ̃hṹ ɓúi na dã́ní nàyi. Bìo ó o vaá wi bĩ́n ó o zon mu koomu yi á yáara mí wárí ɓúenɓúen véenía.  
\v 14 Pã̀ahṹ na ó o wárí mu yáara vó yi, à bṹn le hĩn-sũmúi ɓúi ló ho kɔ̃hṹ mu yi, á mu bìo ɓúenɓúen hĩni wee tè o.  
\v 15 Ó o vaá yú ho kɔ̃hṹ mu nùpue ɓúi á wón le o wé vaa pa mí nɔ̀nbùɛɛní mí mɔhṹ yi.  
\v 16 Á ɓa nɔ̀nbùɛɛní dĩ́nló ó o sĩi wee bĩní vá yi lè ho díró ká nùpue màhã́ yí máa na ho wo yi. 
\p  
\v 17 «Ó o hácírí bĩnía ɓuara bìo ó o wó khĩína wán, ó o zũna le mí wó khon, ó o wee bío mí yi: ‹Wàn maá ton-sáwá ɓúenɓúen wee dí ho dĩ́nló sa míten, à ĩnɛ́n wón ɓueé wee hí hen lè le hĩni.  
\v 18 Ĩ ì bĩní ì va wàn maá cɔ̃́n á vaá bío ò na a yi: Ĩ maá, ĩ ɓɛ̀ntĩ́n wó khon lè le Dónbeenì á mún wó khon làa fo,  
\v 19 á ĩ wã́a yí ko à ũ bĩní ɓua mi lè ũ kùrú za tenii bìo, ká ũ ɓua mi lè ũ ton-sá bìo síi.›  
\v 20 Ò o wã́a hĩ́nɔn wà ɲɔn mín maá zĩi. Bìo ó o khɛ̀ra yòó ló lua, á ɓàn maá fèra mɔn wo, ó o màkárí ɓuan wo yi làa sòobɛ́ɛ, ó o lùwa wee sĩ́ mí za mu yahó á vaá wìira a kùkà á wee bɛ̀ɛ́ní yi.\fig O za na van vṹnun lè mín máa|src="DN00485b.tif" size="col" copy="Darwin Dunham" ref="Luki 15:20" \fig* 
\v 21 Ó o za wee bío làa wo: ‹Ĩ maá, ĩ wó khon lè le Dónbeenì á mún wó khon làa fo. Ĩ yí ko à ũ bĩní ɓua mi lè ũ kùrú za bìo síi.›  
\v 22 Ká ɓàn maá màhã́ bía nɔn mí ton-sáwá yi: ‹Mi bánbá zoo lońka à mi lén ho báká beenì na se po hĩ̀a ká à ɓuee lée zĩ́iní làa wo. À mi dé le nín-kízà-fĩ́bɛɛre o nín-kíza yi, à mún zĩ́iní a lè hã nakãa.  
\v 23 Mi lée lén o nɔ̀n-bòohṹ na ɲini wi à ɓúe à wà dí ho sã́nú à wɛɛ́ wa sĩa.  
\v 24 Lé bìo, á ĩ za mu lá ka lòn nìi na húrun ká a bĩnía vèera. O lá vṹnun, á ĩ bĩnía yú.› À ɓa wã́a cũ̀aana ho sã́nú díró. 
\p  
\v 25 «Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a nìi mu za kĩ́nle so van hã mana. Bìo ó o ló hã mana yi ɓueé wee sùará mín zĩi, ó o wee ɲí hã sĩ̀a lè ho yoró sã.  
\v 26 Ó o dĩ̀n ò o von o ton-sá ɓúi tùara yi làa bìo wee wé ɓàn lún yi.  
\v 27 Ó o ton-sá bía nɔn wo yi: ‹Lé mìn fɛ̀ɛ bĩnía ɓuara, á mìn maá léra a nɔ̀n-bòohṹ na ɲini wi á ɓó, lé bìo ó o za bĩnía ɓuara lè le lòn-heɓúee.›  
\v 28 Ó o kĩ́nle so dɛ̀ɛnía sĩi cã̀ bṹn wán á hɛnɓuaa le mi máa zo. Á ɓàn maá ló le mi lée yanka a ò o ɓuee zo.  
\v 29 Ká a màhã́ bía nɔn mín maá yi: ‹Loń, ĩnɛ́n sá nɔn foǹ hã lúlúio cɛ̀rɛ̀ɛ yi, á hàrí wizoǹ-kéní á ĩ dĩǹ yí pã́ ũ ɲii, ò o vio za sãanì á ũ yàá pá dĩǹ yí nɔn miì le ĩ dí lè ho sã́nú lè wàn bɔ̃́nlowà.  
\v 30 À ũnɛ́n za na lá ũ níi bìo vaá yáara véenía ɓa hã́-kora wán bĩnía ɓuara, á ũ màhã́ le ɓa lén o nɔ̀n-bòohṹ na ɲini wi ɓúe.›  
\v 31 Á ɓàn maá bía nɔn wo yi: ‹Ĩ za, ĩnɛ́n làa fo páanía wi mín wán fɛ́ɛɛ, á bìo á ĩ te ɓúenɓúen bìo sã̀ foǹ.  
\v 32 Ká wa màhã́ ko wa dí ho sã́nú à wɛɛ́ wa sĩa, lé bìo á mìn fɛ̀ɛ mu lá ka lòn nìi na húrun á bĩnía vèera. O lá vṹnun á ĩ bĩnía yú.›» 
\c 16  
\s1 O ton-sá kohó na hácírí wi wàhiire 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wee bío lè mí nì-kenínia: «Nàfòró ɓànso ɓúi hĩ́a lá nùpue ɓúi bàrá mí tonni ɲúhṹ wán. Wizonle ɓúi á ɓa ɓueé bía nɔn wo yi le o ton-sá mu wee yáa o níi bìo dàkhĩína.  
\v 2 Ó o von wo ɓueé wee bíoráa: ‹Bìo á ĩ ɲá ũ dã́ní yi á so bon le? Wã́a wa lá bìo á ũ wó ɓúenɓúen ɓàn càtíi, bṹn mɔ́n á wa à kúia mín. À ũ tonló vó ĩ cɔ̃́n zuia.›  
\v 3 Ó o nìi wee bío mí yi: ‹Éee! Ĩ ɲúhṹso wã́a léra mi mí tonni sáró yi á ĩ ì wé kaka? Bìo ho vàró á ĩ yí dà bìo, á ho hɛ́ɛ fìo mún nìyio wi miì.  
\v 4 Àwa, ĩ wã́a zũ bìo á ĩ wé ká ĩ tonló yáara á ĩ pá à yí ɓa ɓúi na à ɓua mi.›  
\v 5 Á bìa ɓúenɓúen na ɓa ɲúhṹso kení wi yi ó o von lè mí nì-kéní kéní. Á yìa ɓuara ho yahó ó o tùara yi: ‹Ĩ ɲúhṹso kee na wi foǹ lé le yɛ́n?›  
\v 6 Á wón bía: ‹Lée oliivewa bia ɲiló bàrìkónwa khĩmàni.› Ó o bía nɔn wo yi: ‹Lii kɛɛní fùafùa. Fé ũ kee vũahṹ à ũ túa: Ɲiló bàrìkónwa ɓúará-ɲun làa pírú.›  
\v 7 Ó o bĩnía tùara a ɓúi yi: ‹À ũnɛ́n ɓɛ̀n kee lé le yɛ́n?› Á wón bía: ‹Lée dĩ́nló pórókówá khĩá-hònú.› Ó o bía nɔn wo yi: ‹Fé ũ kee vũahṹ à ũ túa: Dĩ́nló pórókówá khĩá-náa.›  
\v 8 Bìo ó o ton-sá mu yí térénna ká ɓa ɲúhṹso màhã́ pá khòonía wo hã hénní na ó o yú bìo yi. Lé bìo á ho dĩ́míɲá na kà nùpua zũ mín ɓuaró á po mu khoomu nùpua.» 
\p  
\v 9 Ó o Yeesu mu bĩnía bía: «Le ĩ bío mu na mia: Mi wé yú ho dĩ́míɲá nàfòró à mi wé wé bìo mi ì yíráa ɓa bɔ̃́nlowà làa ho, ká ho khíi vó mi cɔ̃́n, á ɓa à fé mia á à zoráa le mukãnì na máa vé lahó yi.  
\v 10 Yìa yú mu bìo na cĩ́inú ó o zũna mu ɓuaró, wón ɓa nɔn bìo boo yi ó o mún ǹ zũń mu ɓuaró. Yìa yí térénna mu bìo na cĩ́inú yi, ó o mún máa térén mu bè-beera yi.  
\v 11 Ká mi yú ho dĩ́míɲá nàfòró á mi yí zũna hón ɓuaró, á lée wée á à tá à na ho nàfòró tente mia?  
\v 12 O nì-veere bìo na ɓa kàràfáa mia á mi yí zũna ɓuaró, á mi kùrú bìo á ɓa mún máa na mia. 
\r (Matiye 6.24) 
\p  
\v 13 «Ton-sá woon yí dà máa sá máa na ɲúnása nùwã ɲun yi. O ò ɲin o nì-kéní, ká a wań yìa so. O wé è ɲí a nì-kéní bíonì, ká yìa so ó o máa kɔ̃̀nbi. Mi yí dà máa sá máa na le Dónbeenì yi ká mi mún pá henía le wárí càró bìo.»  
\v 14 Bìo ɓa *Farizĩɛwa ɲá hã bíoní mu, á ɓa wee yáa mí ɲiní yi na a Yeesu yi, lé bìo á ɓa dó mí sĩa le wárí càró yi dàkhĩína.  
\v 15 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n wee wé míten lè ɓa nì-tentewà ɓa nùpua yahó, ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì dén zũ bìo wi mi yiwa, lé bìo á bìo ɓa nùpua wee mi à wé lè mu bè-beenì á le Dónbeenì yí máa tà yi. 
\s1 Ho làndá lè le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo 
\r (Matiye 11.12-13) 
\p  
\v 16 «O *Mɔyiize làndá lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà vɔ̃nna á pã̀ahṹ wà fɛ́ɛɛ ɓueé ɓó a Zãn Batiisi ɓuenló yi. Wón ɓuenló ɲii lé bṹn á le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo bueró ɲúhṹ ɓúa yi, á ɓa nùpua lè mí nì-kéní kéní wee ɲàa mín le bɛ́ɛnì mu zoró yi wán. 
\r (Matiye 5.18) 
\p  
\v 17 «Ho wáayi lè ho tá véró á wayi po ho làndá bín-za dɛ̀ɛ na cĩ́inú vĩ́ló. 
\r (Matiye 5.32) 
\p  
\v 18 «Báa na día mín hã́a ò o bĩnía fó hã́-veere yan lée hã́-fé. Á yìa fó a hã́a na ɓàn báa día wo á yan mún lé o hã́-fé.» 
\s1 O nàfòró ɓànso là a Lazaare wàhiire 
\p  
\v 19 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu pá bĩnía bía bìo kà: «Nùpue ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á nàfòró wi á wee zĩ́ hã sĩ̀-sení na yàwá here. Wizooní ɓúenɓúen lée sã́nú díró o cɔ̃́n.  
\v 20 Nì-khenii ɓúi na yèni ɓa le Lazaare, na sãnía ɓúenɓúen vó lè hã dokuaa á hĩ́a wee ɓuee da a nàfòró ɓànso mu khũuhũ.  
\v 21 O sĩi yàá wee wé vá a nìi mu dĩ́nló na wee kùenka lii kúia yi lè ho díró. À bè bṹn wán, á ɓa booní wee wé ɓuee dɛnka a dokuaa.  
\v 22 Wizonle ɓúi ó o nì-khenii mu húrun, á le Dónbeenì wáayi tonkarowà ɓueé lií lá a yòó bàrá a *Abarahaamu nìsã́ní. Bṹn mɔ́n ó o nàfòró ɓànso mún húrun á ɓa nùuna.  
\v 23 Bìo ó o wi ho nì-hɔ̃́nbó-lóhó yi, ó o lò wee be dàkhĩína. Ó o hóonía mí yahó le mí ì loń, ó o khɛ̀ra mɔn o Abarahaamu ò o Lazaare kará a nìsã́ní. 
\p  
\v 24 «Ó o von wo pɔ̃́npɔ̃́n: ‹Wàn ɓùaa Abarahaamu, loń ĩ màkárí yi à ũ tonka a Lazaare le o dé mí nín-kíza ɲúhṹ mu ɲumu yi, à ɓuee wɛɛ́ lè ĩ dɛnle, lé bìo á ĩ lò ɓɛ̀ntĩ́n wee be ho dɔ̃hṹ na kà yi dàkhĩína.›  
\v 25 Ká a Abarahaamu màhã́ bía nɔn wo yi: ‹Ĩ za, le ũ yi, bìo á ũ yìo fù lua á ũ yú mu bè-sení cɛ̀rɛ̀ɛ á wɛɛ́ra lè ũ sĩi, ò o Lazaare bìo wó hã yinyio. Ho zuia á wón yú mí lònbee cũ̀nú à ũnɛ́n ɓɛ̀n yú le lònbee.  
\v 26 Bṹn pá níi ló, á ho kã-be-beenì wi warɛ́n làa mia pã̀ahṹ, bèra a na ká bìa le mí ì lé hen á à khí mí cɔ̃́n à ɓa yí dàń mu. Á nùpue mún yí dà máa lé hen na á ũ khíi wi yi máa ɓuen wa cɔ̃́n.› 
\p  
\v 27 «Ó o nàfòró ɓànso bía nɔn wo yi: ‹Ĩ pá à bĩní ì fìo fo. Sábéré à ũ tonka a Lazaare mu ò o lii wàn maá zĩi.  
\v 28 Wàn zàwa nùwã hònú lií wi bĩ́n, ò o lii ɲì ɓa zeǹ wán à bán wã́a yí ɓuee zo le lònbe-beenì na kà lahó yi.›  
\v 29 Ó o Abarahaamu bía nɔn wo yi: ‹O *Mɔyiize làndá lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà bíoní wi bĩ́n, le mìn zàwa mu wé ɲí hɔ̃́n.›  
\v 30 Ó o nàfòró ɓànso bía: ‹Wàn ɓùaa Abarahaamu, bṹn pá máa yí ɓa. Hen ká bìa húrun nì-kéní ɓúi lá ló lion ɓa cɔ̃́n á ɓa à yèrèmá wárá.›  
\v 31 Ká a Abarahaamu màhã́ bía nɔn wo yi: ‹Ká ɓa yí máa ɲí a Mɔyiize lè le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà cɔ̃́n, á hàrí à nì-hío ɓúi vèe, á ɓa pá máa tà.›» 
\c 17  
\s1 Yí khà mi ninza dé bè-kohó wéró yi 
\r (Matiye 18.6-7; Maaki 9.42) 
\p  
\v 1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Bìo wee vá a nùpue dé mu bè-kohó wéró yi bṹn yí dà máa hè hùúu. Ɛ̀ɛ ká yìa màhã́ níi bò mu bìo, wón á ho yéréké è sá yi.  
\v 2 Hàrí ɓa ca le hue-beenì o fonle yi à lèe dé ho muhṹ yi, bṹn pá à wé wayi á à poń le lònbee na à yí o ká mu lé orɛ́n nɔn á ɓa háyúwá na kà nì-kéní ɓúi wó mu bè-kohó.  
\v 3 Mi cén pa miten bìo sese. 
\s1 Mi ninza bè-kora sɛ́ndíaró bìo 
\r (Matiye 18.21-22) 
\p «Hen ká mi ninza ɓúi wó khon làa fo à ũ zéení a wékheró na a yi. Ká a tà le mí ì khí mu yi, à ũ sɛ́n mu día na a yi.  
\v 4 Ká a wó khon làa fo le wizon-kùure yi hã zen cúa-hèɲun, à mu lè mí dà-kéní kéní ó o wee ɓuee dĩ̀n ũ yahó le mí ì khí mu yi, à ũ sɛ́n mu día na a yi.» 
\s1 Le sĩidéró na ka lè ho mútáàdè bɛɛre bìo 
\r (Matiye 17.20) 
\p  
\v 5 Ɓa tonkarowà bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, dé wa sĩidéró wàn.»  
\v 6 Ó o Ɲúhṹso bía: «Hen ká mi sĩidéró na khúekhúe lè ho mútáàdè bɛɛre bìo á mi yàá pá lá tà le mí ì wé làa bìo, á mi lá dà à bío ò na\f + \fr 17:6 \ft Bìo ó o Yeesu bía binbirì lé bìo kà: «Hen ká mi sĩidéró lá ɓùaa yú ho mútáàdè bɛɛre na cĩ́inú yi.» Ɓa zúifùwa cɔ̃́n á ho mútáàdè bɛɛre lé dìo ka cĩ́inú po mu bè-dínii bia ɓúenɓúen. Ɓa wee wé ni ho ɓàn bia kúee le zéení yi, à le sĩmu wíoka dé wán.\f* le vĩ̀ndɛ̀ɛ na kà yi: ‹Dè ho lahó na ũ wi yi a vaa zoo fá ũten ho muhṹ yi›, á le è wé mu. 
\s1 O ton-sá tonló bìo 
\p  
\v 7 «Hen ká minɛ́n ó o ɓúi ton-sá lá wi á wee và a mɔhṹ tàá o wee pa a sároń bùaa síi, ká a ló hã mana yi ɓuara, á mi ì bío le o dɛ̀ɛní ɓuee kɛɛní ò o dí le?  
\v 8 Yínɔń bìo kà mi ì bío ò na a yi le: ‹Sá ho dĩ́nló na miì, wíoka ũten à ũ lá ho ɓuennáa le ĩ dí à ĩ ɲu. Bṹn mɔ́n á ũnɛ́n màhã́ à dí ká ũ ɲu.›  
\v 9 O so o tɛ̀ɛní mí ton-sá mu yi bìo ɓa le o wé ó o wó bìo yi le? Ɓùeé.  
\v 10 Minɛ́n bìo làa bṹn mún lée dà-kéní. Bìo le Dónbeenì le mi wé ká mi wó mu vó, à mi bío bìo kà: ‹Wa lée ton-sáwá na á nùpue yí ko ò o na bìo yi. Bìo ɓa le wa wé lé bṹn mí dòn á wa wó.›» 
\s1 O Yeesu wɛɛ́ra ɓa ɓùeréwà nùwã pírú 
\p  
\v 11 Bìo ó o Yeesu wee va ho Zeruzalɛɛmu, ó o bò le sṹii na wi ho *Samarii lè ho Kalilee pã̀ahṹ yi.  
\v 12 Ó o vaá wee sùará ho lóhó ɓúi yi, à *ɓùeréwà nùwã pírú wee sĩ́ a yahó. Á ɓa khɛ̀ra dĩ̀n  
\v 13 à ɓa wee wãamaka pɔ̃́npɔ̃́n: «Yeesu! Nì-kàránlo! Zũń wa màkárí.»  
\v 14 Bìo ó o Yeesu mɔn ɓa, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi lɛ́n vaa zéení míten lè le *Dónbeenì yankarowà.»\f + \fr 17:14 \ft Le Dónbeenì yankarowà mí dòn lé bìa hĩ́a wee wé bío le o nùpue na mu ɓùemu vã́mú lá wi yi á wán, ó o wã́a dà à zo ɓa nùpua tĩ́ahṹ. Mi loń Levii nùwã (Psaumes) 13.49.\f* 
\p Á bìo ɓa bò mín wee va bĩ́n, á ɓa wan.  
\v 15 Bìo ɓa nì-kéní mɔn ò o wan, ó o bĩnía tò mí laà yi á wee khòoní le Dónbeenì pɔ̃́npɔ̃́n ká a ɓuen,  
\v 16 á ɓueé lií ɓúrá a Yeesu tá, á yahó ɓó ho tá yi, ò o wee dé o bárákà. O lée Samarii nìi.  
\v 17 Ó o Yeesu wã́a bía: «Ɓa mí nùwã pírú ɓúenɓúen yí wan le? Á ɓa nùwã dènú na ká ɓɛ̀n zon wen?  
\v 18 Bán tĩ́ahṹ ó o ɓúi yí leékaa ò o bĩní ɓuee ɓùaaní le Dónbeenì ká mu yínɔń ho sìí veere nùpue na kà mí dòn le?»  
\v 19 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lii hĩ́ní lɛ́n, à ũ sĩidéró miì wɛɛ́ra fo.» 
\s1 O Nùpue Za bĩní ɓuenló bìo 
\p  
\v 20 Wizonle ɓúi á ɓa *Farizĩɛwa tùara a Yeesu yi le lé ho pã̀ahṹ yɛ́n á le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á à ɓuen yi. Ó o bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓuenló yínɔń bìo na wee mi làa yìo.  
\v 21 Ɓa máa bío le: ‹Mí loń, mu wi hen› tàá ‹Lé vaá hen á mu wi yi.› Lé bìo á mi ko à mi zũń mu le le Dónbeenì bɛ́ɛnì wi làa mia vó.»  
\v 22 Bṹn mɔ́n ó o bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Pã̀ahṹ ɓúi ɓueé dã ó o *Nùpue Za wizooní dà-kéní ɓúi á mi sĩa á à vá yi lè ho miló ká mi máa mi le. 
\r (Matiye 24.23-28) 
\p  
\v 23 «Ɓa à bío ò na mia: ‹O wi hen› tàá ‹Lé vaá làa hen ó o wi yi.› Ɛ̀ɛ ká mi yí va bĩ́n, mi yí lùwí mu bìo yi.  
\v 24 Làa bìo ká ho viohó ɲuiína ho wáayi lùe ɓúi à mu khoomu dɛ̀ɛní kɛń lùa ɓúenɓúen, lé bṹn ɓàn síi ó o Nùpue Za bĩní ɓuenló wizonle bìo khíi wéráa.  
\v 25 Ɛ̀ɛ ká a màhã́ ko ò o lò be làa sòobɛ́ɛ vé, à ho pã̀ahṹ na kà nùpua pĩ́ a bìo. 
\r (Matiye 24.37-41) 
\p  
\v 26 «Bìo wó a Nɔwee pã̀ahṹ lé bìo ɓàn síi khíi wé o *Nùpue Za bĩní ɓuenló pã̀ahṹ.\f + \fr 17:26 \ft Mi loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 6–9\f* 
\v 27 Ɓa nùpua hĩ́a wee dí ká ɓa à ɲu, á wee ya mín ká ɓa a yɛɛ́ mí zàwa mín yi fúaa nɔ̀nzoǹ na ó o Nɔwee zon ho won-beenì yi á mu ɲun-beenì ɓuara ɓueé ɓó ɓa ɓúenɓúen.  
\v 28 Mu mún khíi wé làa bìo hĩ́a wó a Loote pã̀ahṹ.\f + \fr 17:28 \ft Mi loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 19\f* Ɓa nùpua hĩ́a wee dí á wee ɲu, á wee yà ká ɓa a yɛ̀ɛ́ mí bìowa, á wee dì ká ɓa a so.  
\v 29 Ɛ̀ɛ ká nɔ̀nzoǹ na ó o Loote ló ho Sodɔɔmu yi, á ho dɔ̃hṹ lè ho kìríbì ló ho wáayi á tò ɓa wán, á ɓó ɓa véenía.  
\v 30 Lé bṹn ɓàn síi mún khíi wé nɔ̀nzoǹ na ó o Nùpue Za ko ò o mi wán.  
\v 31 Mu zoǹ à yìa wi mí zĩi lòho yí bío le mí ì lii á zoó khuii mí sĩ̀a, à yìa hã mana yi mún yí bío le mí ì bĩní ì ɓuen mí zĩi.  
\v 32 Mi leéka a Loote ɓàn hã́a bìo.\f + \fr 17:32 \ft Mi Loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 19.26\f* 
\v 33 Yìa wi ò o fení mí mukãnì wón á à vĩ́iní le. Ká yìa vĩ́inía mí mukãnì wón á à yí le. 
\p  
\v 34 «Le ĩ bío mu na mia: Mu zoǹ tĩ́nàahṹ á ɓa nùpua nùwã ɲun na páanía dũma le dãmu dɛ̀ɛ dà-kéní wán, ó o nì-kéní á à fé è lɛ́nnáa, ká yìa so á à día.  
\v 35 Ɓa hã́awa nùwã ɲun na páanía wee ni mu bìo, ó o nì-kéní á à fé è lɛ́nnáa, ká yìa so á à día.  
\v 36 [Ɓa báawa nùwã ɲun na wi hã mana yi, ó o nì-kéní ɓa à fé è lɛ́nnáa, ká ɓa à día a nì-kéní.»]  
\v 37 Ó o nì-kenínia tùara a yi: «Ɲúhṹso, lé wen á mu ù wé yi?» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Hen na ó o yà-hínii día yi, lé bĩ́n á ɓa dùɓúawá wee wé fè mín yi.» 
\c 18  
\s1 O mahã́a là a cítí-fĩ̀ wàhiire 
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu wi ò o zéení lè mí nì-kenínia le ɓa ko ɓa wé fìo fɛ́ɛɛ à bàra yí tè hùúu, ó o wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi:  
\v 2 «Cítí-fĩ̀ ɓúi hĩ́a wi lóhó ɓúi yi. O yí máa zɔ̃́n Dónbeenì, á mún yí máa kɔ̃̀nbi nùpue.  
\v 3 Mahã́a ɓúi mún hĩ́a wi ho ló-kéní mu yi á wee ɓuen o nìi mu cɔ̃́n fɛ́ɛɛ à ɓuee bío bìo kà na a yi: ‹Mì ĩnɛ́n le ĩ fioso tũ̀iá.›  
\v 4 O wó mu míana ò o nìi mu wee pĩ́ a bìo. Ká mu màhã́ a va à yí, ò o sã́ san ó o wee bío mí yi: ‹Ĩ yí máa zɔ̃́n le Dónbeenì, á ĩ mún yí máa kɔ̃̀nbi nùpue bṹn bon,  
\v 5 ká a mahã́a na kà ɓɛ̀ntĩ́n lan miì dàkhĩína. Ĩ ì wé bìo ó o wee cà, ò o wé yí ɓuee dĩ̀n sɛɛ́ mi.›»  
\v 6 Ò o Ɲúhṹso bĩnía bía nɔn ɓa yi: «Mi loń bìo ó o cítí-fĩ̀-kohó mu na kà wó.  
\v 7 Mi wee leéka le le Dónbeenì so máa na ho tũ̀iá sĩni bìa le hueekaa yi na wee ve le pɔ̃́npɔ̃́n le wisoni lè ho tĩ́nàahṹ yi le?  
\v 8 Le ĩ bío mu na mia: Le è na ho tũ̀iá sĩni ɓa yi ho pã̀ahṹ na mu ko yi. Ɛ̀ɛ ká a *Nùpue Za màhã́ khíi bĩnía ɓuara, ó o ɓueé yí ɓa nùpua na dó mí sĩa le Dónbeenì yi ho tá wán le?» 
\s1 O Farizĩɛ là a lànpó fé wàhiire 
\p  
\v 9 O mún bĩnía wà le wàhiire ɓúi á bò bìa wee leéka le mí térénna à ɓa wee zùań bìa ká yi wán:  
\v 10 «Nùpua nùwã ɲun ɓúi hĩ́a wà yòó wé ho fìoró le *Dónbeenì zĩ-beenì yi. O nì-kéní lée *Farizĩɛ ká yìa so lée *lànpó fé.  
\v 11 Ó o Farizĩɛ zoó fárá dĩ̀n ho wáayi á wee fìo mí yi kà: ‹Dónbeenì, ĩ wee dé ũ bárákà, lé bìo á ĩ yí ka lè ɓa nùpua na ká bìo. Ɓa wee tè ɓa nùpua wán, á wee ɲuaa, á lé ɓa hã́-féwá, sɔ̃̀nkú o lànpó fé na kà.  
\v 12 Ĩnɛ́n wee lì ĩ ɲii hã cúa-ɲun ho yàwá ɲúhṹ dà-kéní yi, á bìo á ĩ wee yí ɓàn cúa-pírú níi á ĩ mún wee na foǹ.›  
\v 13 Ò o lànpó fé wón vá lií dĩ̀n le kùɛɛ́rè yi á yàá yí wi ò o hóoní mí yahó ho wáayi á wee hiimika ká a bío mí ɲi-kã́a yi kà: ‹Dónbeenì, màkárí miì, ĩ lée bè-kora wéro.›»  
\v 14 Ó o Yeesu bĩnía bía bìo kà: «Le ĩ bío mu na mia: Ɓa nùwã ɲun mu tĩ́ahṹ ó o lànpó fé lé yìa bĩnía van mí zĩi ká a térénna le Dónbeenì yahó. Lé bìo á yìa wee yòoní míten á le Dónbeenì á à liiní, ká yìa wee liiní míten á le è yòoní.» 
\s1 Ɓa ɓuan ɓa háyúwá ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n 
\r (Matiye 19.13-15; Maaki 10.13-16) 
\p  
\v 15 Hàrí ɓa háyúwá á nùpua ɓúi ɓuan ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n le o bè mí níní ɓa wán. Bìo ó o nì-kenínia mɔn mu, á ɓa wee zá làa ba.  
\v 16 Ká a Yeesu màhã́ von ɓa, ò o bía: «Mi día le ɓa háyúwá wé ɓuen ĩ cɔ̃́n, mi yí hè ɓa, lé bìo le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo sã̀ bìa ka lè ɓa bìo síi yi.  
\v 17 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa yí tà le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo là a háyónza bìo síi, á ɓànso yí dà máa zo le yi hùúu.» 
\s1 Ho nàfòró ɓànsowà lè le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo 
\r (Matiye 19.16-30; Maaki 10.17-31) 
\p  
\v 18 Ɓa *zúifùwa ɲúnása nì-kéní ɓúi tùara a Yeesu yi: «Nì-kàránlo tente, ĩ ko à ĩ wé mu yɛ́n à yíráa le mukãnì na máa vé.»  
\v 19 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lée webio nɔn á fo wee veráa mi làa nì-tente? Nì-tente mía ká mu yínɔń le Dónbeenì mí dòn.  
\v 20 Fo zũ le Dónbeenì làndáwá na kà: Yí wé hã́-fénló tàá bá-fénló, yí ɓúe nùpue, yí ɲuaa bìo, yí fĩ̀ sábéré mi ninza ɲii, kɔ̃̀nbi mìn maá le mìn nu.\f + \fr 18:20 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.12-16; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 5.16-20\f*»  
\v 21 Ó o nìi bía nɔn wo yi: «Bṹn ɓúenɓúen á ĩ bò yi hàrí ĩ yàrónzàmu pã̀ahṹ.»  
\v 22 Bìo ó o Yeesu ɲá a ɲi-cúa vó, ó o bía nɔn wo yi: «Bìo dà-kéní pá fòora foǹ. Vaa yɛ̀ɛ́ bìo wi ũ cɔ̃́n ɓúenɓúen à sanka ɓàn wárí na ɓa nì-khenia yi, bṹn ká fo ò yí ho nàfòró ho wáayi. Bṹn mɔ́n à ũ bĩní ɓuee bè miì.» 
\p  
\v 23 Ká a nìi mu ɲá hã bíoní mu, ó o sãnía tò, lé bìo ó o níi bìo boo dà.  
\v 24 Bìo ó o Yeesu mɔn ò o yahó so, ó o bía bìo kà: «Ho nàfòró ɓànsowà zoró le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi ɓɛ̀ntĩ́n á à wé here.  
\v 25 O cón-ɲúmúkũ̀ zoró lè ho mísĩ̀mí kɔ̃hṹ á à wé wayi á à poń o nàfòró ɓànso zoró le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.»  
\v 26 Á bìa dĩ̀n wee ɲí a bíoní tùara a yi: «Éee! Á yìa wã́a dà à fen lée wée?»  
\v 27 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo yí dà máa wé ɓa nùpua cɔ̃́n á dà wee wé le Dónbeenì cɔ̃́n.» 
\p  
\v 28 Bṹn mɔ́n ó o Piɛre bía nɔn wo yi: «Loń, warɛ́n ló día bìo lá wi wa cɔ̃́n à wa bò foǹ.»  
\v 29 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa ló día mí zĩi, tàá mín hã́a, lè mín zàwa, lè mín nùwã, lè mí zàwa le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo yi,  
\v 30 ó ò yí bìo cɛ̀rɛ̀ɛ á à poń bṹn ho pã̀ahṹ na wa wi yi, á mún pá à yí le mukãnì na máa vé ho yìró na lua yi.» 
\s1 O Yeesu wíokaa wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo 
\r (Matiye 20.17-19; Maaki 10.32-34) 
\p  
\v 31 O Yeesu fó mí nì-kenínia pírú ɲun mí ɲúhṹ wán á bía nɔn ɓa yi: «Mi loń, wa wee yòo ho Zeruzalɛɛmu, á bìo ɓúenɓúen na le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà túara o *Nùpue Za dã́ní yi á ɲii yòó sí bĩ́n.  
\v 32 Lé bìo ɓa à dé o bìa yí zũ le Dónbeenì níi yi, á bán ǹ zùań yi, á à là, á à pũ̀iní mí ɲinsãní ì kúee o wán.  
\v 33 Ɓa à ha a lè hã làbàaní, á à ɓúe o. Ká mu wizooní tĩn zoǹ, o ò vèe.»  
\v 34 Ká a nì-kenínia màhã́ yí zũna dɛ̀ɛ woon mu yi. Hã bíoní mu ɓàn kúará á sà ɓa yi á ɓa yí zũ bìo ó o Yeesu wi ò o bío ɲúhṹ. 
\s1 O Yeesu hɛ́ra a muii ɓúi yìo ho Zerikoo yi 
\r (Matiye 20.29-34; Maaki 10.46-52) 
\p  
\v 35 Bìo ó o Yeesu vaá wee sùará ho Zerikoo yi, à bṹn ò o muii ɓúi kará ho wɔ̃hṹ nìsã́ní wee fìoka.  
\v 36 Bìo ó o ɲá ɓa zã̀amáa na wee khĩí sã, ó o tùara bìo wee wé.  
\v 37 Á ɓa bía nɔn wo yi le lé o Nazarɛɛte nìi Yeesu lé yìa wee khĩí.  
\v 38 Ó o wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «*Daviide Za, Yeesu, màkárí miì!»  
\v 39 Á bìa wi ho yahó wee nàmaka a yi le o wé tɛ́tɛ́. Ká a yàá wíokaa wee wãama lè mí sòobɛ́ɛ: «Daviide Za, màkárí miì!»  
\v 40 Ó o Yeesu dĩ̀n ò o le ɓa ɓua a muii mu ɓuennáa. Bìo ó o ɓueé dɔ̃n, ó o tùara a yi:  
\v 41 «Lée webio á fo le ĩ wé na foǹ?» Ó o bía: «Ɲúhṹso, wé le ĩ yìo à wé mi.»  
\v 42 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wã́a mi, bìo fo dó ũ sĩi miì lé bṹn á ĩ wɛɛ́raráa fo.»  
\v 43 Mí lahó yi ó o dɛ̀ɛnía wee mi, á bò a Yeesu yi á wee khòoní le Dónbeenì. Á ɓa zã̀amáa ɓúenɓúen mɔn mu á ɓa mún wee khòoní le Dónbeenì. 
\c 19  
\s1 O Yeesu là a Zasee bìo 
\p  
\v 1 Bìo ó o Yeesu vaá zon ho Zerikoo, ó o tò ho yi wee kã́a.  
\v 2 O nìi ɓúi wi ho lóhó mu yi á yèni ɓa le Zasee. O lé ho *lànpó féwá ɲúhṹso ɓúi, á nàfòró wi.  
\v 3 O wee cà ò o mi a Yeesu à zũń, ó o wó san, lé bìo ɓa nùpua boo dà, ò o mún lé o nì-ɓúinɓúi.  
\v 4 Ó o lùwa dú ho yahó á vaá yòora le vĩ̀ndɛ̀-beenì ɓúi na ɓa le sikomɔɔre, na dĩ̀n hen na ó o Yeesu wà ɓuee khĩí yi, ò o dàń mináa wo. 
\p  
\v 5 Bìo ó o Yeesu ɓueé dɔ̃n le lùe mu, ó o hóonía mí yahó ò o von wo: «Zasee, ɓuee lii fùafùa. Lé fo á ĩ ko à ĩ làa wán ho zuia.»  
\v 6 Ó o Zasee dɛ̀ɛnía bánbáa lion, á lií fó a Yeesu vannáa mí zĩi lè hã zã̀makaa. 
\p  
\v 7 Á bìa ɓúenɓúen na mɔn mu á mu yí sĩ yi á ɓa wee hũ̀ahṹaaka: «O nùpue mu vaá làara a bè-kora wéro wán.»  
\v 8 Ká a Zasee wón màhã́ hĩ́nɔn yòó dĩ̀n o Yeesu yahó ò o wee bío: «Ɲúhṹso, loń, ĩ níi bìo ɓàn sanka màní á ĩ ì na ɓa nì-khenia yi, ká ĩ mún tò a ɓúi wán mu ɓúi yi, á ĩ ì na mu ɓàn cúa-náa ɓànso yi.»  
\v 9 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le zĩi na kà nùpua wã́a kã̀nía ho zuia, lé bìo ó o nìi na kà mún lé o *Abarahaamu mɔ̀nmàníi ɓúi.  
\v 10 Lé bìo ó o *Nùpue Za ɓuara wà ɓueé cà bìa khɛ̀ra lè le Dónbeenì, á à fení.» 
\s1 Ho sã́nú kùráa wàhiire 
\r (Matiye 25.14-30) 
\p  
\v 11 Ó o Yeesu bĩnía wà le wàhiire dà-kéní á nɔn bìa dĩ̀n ɲá hã bíoní mu yi. Lé bìo ó o sùaráa lè ho Zeruzalɛɛmu, á ɓa mún wee leéka le le *Dónbeenì bɛ́ɛnì á à dɛ̀ɛní ì zéení míten mí lahó yi.  
\v 12 Bìo kà lé bìo ó o bía: «Nìi ɓúi na sã̀ se mín zĩi á ko ò o lá le bɛ́ɛnì, ó o ló van ho kɔ̃hṹ ɓúi na dã́ní nàyi á wà vaá lá le bĩ́n ká a bĩní ì ɓuen.\f + \fr 19:12 \ft Mu ɓàn síi hĩ́a wó ho pã̀ahṹ mu yi: Bìo ó o Heroode Nì-beenì hĩ́a húrun, ó o za Heroode Aakelayuusi ló van ho Oroomu á wà vá cà le bɛ́ɛnì á ɓueé zoráa mín maá lahó yi, á ɓa zúifùwa tonkaa ɓa nùpua le ɓa ɲa a mɔ́n à vaa bío le mí yí tà a bìo.\f* 
\v 13 Sã́ni ò o lɛ́n, ó o von mí ton-sáwá nùwã pírú á sankaa ho sã́nú kùráa\f + \fr 19:13 \ft Mu pã̀ahṹ ká ho sã́nú kùúrè dà-kéní á ɓa yɛ̀ɛ́ra a ho ɓàn wárí á à yí ó nùpue nì-kéní wizooní khĩmàni sámú sàáníi.\f* dà-kéní kéní nɔn yi, ò o bía: ‹Mi bánbá duan làa ho ká ĩ ì ɓuen.›  
\v 14 Ká ɓa kɔ̃hṹsa màhã́ ɲina a á ɓa tonkaa ɓa nùpua le ɓa ɲa a mɔ́n à vaa bío bìo kà: ‹Wa yí wi ò o nìi mu wé wa bɛ́ɛ.› 
\p  
\v 15 «Bìo ó o vaá lá mí bɛ́ɛnì bĩnía ɓuara mín kɔ̃hṹ, ó o von ɓa ton-sáwá na ó o kàràfáa mí sã́nú yi. O wi ò o zũń bìo ɓa sá yú làa ho. 
\p  
\v 16 «Ó o nín-yání nùpue ɓuara á bía: ‹Ɲúhṹso, ũ sã́nú kùúrè na á ũ nɔn miì á ĩ bĩnía yú hã kùráa bìo pírú séenía.›  
\v 17 Ó o bɛ́ɛ bía nɔn wo yi: ‹Foɓúa, fo wó se. Fo lée ton-sá tente, bìo á fo térénna mu bè-wĩ́níwà yi, á ĩ ì bàrá fo hã ló-beera bìo pírú ɲúhṹ wán.› 
\p  
\v 18 «Á yìa sã̀ ɓuara ɓueé bía: ‹Ɲúhṹso, ũ sã́nú kùúrè na á ũ nɔn miì á ĩ bĩnía yú hã kùráa bìo hònú séenía.›  
\v 19 Ó o bɛ́ɛ bía nɔn wo yi: ‹À ũnɛ́n á ĩ ì bàrá hã ló-beera bìo hònú ɲúhṹ wán.› 
\p  
\v 20 «Ó o ɓúi bĩnía ɓuara ɓueé bía: ‹Ɲúhṹso, ũ sã́nú kùúrè na á ũ nɔn miì, nín-dìo. Ĩ lá dó le le nín-kéní yi bàrá,  
\v 21 lé bìo á ĩ zã́na fo. Fo lé o nùpue na mukãní ɲii. Fo wee lá bìo á ũ yí bàrá, á wee lá ho dĩ́nló na á ũ yí dù.› 
\p  
\v 22 «Ó o bɛ́ɛ bía nɔn wo yi: ‹Ton-sá kohó yɛ́n! Ĩ ì cítí fo ũ kùrú ɲi-cúa wán. Fo fù zũ le ĩ ɲii, á wee lá bìo á ĩ yí bàrá, á mún wee lá ho dĩ́nló na á ĩ yí dù,  
\v 23 ká bṹn fo zũ, á lée webio nɔn á ũ yí vaá bàrá le ho banki yi? Se bìo á ĩ bĩnía ɓuara, á ĩ lá ɓueé fé le lè le ɓàn cũ̀nú.› 
\p  
\v 24 «Bṹn mɔ́n ó o bía nɔn bìa wi bĩ́n yi: ‹Mi fé ho sã́nú kùúrè mu o cɔ̃́n à na hã kùráa bìo pírú ɓànso yi.›  
\v 25 Á ɓa bía nɔn wo yi: ‹Ɲúhṹso, wón á hã bìo pírú wi cɔ̃́n vó.›  
\v 26 Ó o bía nɔn ɓa yi: ‹Le ĩ bío mu na mia: Yìa bìo wi á ɓa à bĩní ì na mu ɓúi wo yi á à bè mu wán. Ɛ̀ɛ ká yìa bìo mía, á hàrí mu bè-za na wi o cɔ̃́n á ɓa pá à fé.  
\v 27 Ká ĩ zúkúsa na yí wi á ĩ wé ɓa bɛ́ɛ á mí ɓua ɓuennáa hen à ɓuee ɓúe ĩ yìo yi.›»  
\v 28 Bìo ó o Yeesu bía bṹn vó, ó o khĩína dú ɓa yahó á ɲɔn ho Zeruzalɛɛmu. 
\s1 O Yeesu zoró ho Zeruzalɛɛmu yi 
\r (Matiye 21.1-11, 15-17; Maaki 11.1-10; Zãn 12.12-16) 
\p  
\v 29 Bìo ó o Yeesu vaá sùaráa ho Bɛtefazee lè ho Betanii yi, le ɓúee na ɓa wee ve làa Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee nìsã́ní, ó o tonkaa mí nì-kenínia nùwã ɲun á bía nɔn yi:  
\v 30 «Mi lɛ́n va ho lóhó na vaá mi yahó yi, ká mi vaá dɔ̃n, á mi ì mi sũ̀npɛ̀-za na á nùpue dĩǹ yí yòora yí mɔn hùúu ká a can dĩ̀n. Mi fee wo ɓua ɓuennáa.  
\v 31 Ká a ɓúi tùara mia le lée webio nɔn mi wee feeráa wo, à mi bío na ɓànso yi: ‹O Ɲúhṹso màkóo wi o yi.›»  
\v 32 Á bìa ó o tonkaa wà van, á mu ɓúenɓúen vaá wó làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu. 
\p  
\v 33 Bìo ɓa wee fee o sũ̀npɛ̀-za mu, á bìa te o wee tùa ɓa yi: «Lée webio nɔn á mi wee feeráa o sũ̀npɛ̀-za mu?»  
\v 34 Á ɓa bía: «O Ɲúhṹso màkóo wi o yi.»  
\v 35 Bṹn mɔ́n á ɓa ɓuan o sũ̀npɛ̀-za mu ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n, à bò mí kánɓunwà o wàn, à ɓa ɓuan wo yi ó o Yeesu yòora.  
\v 36 Bìo ó o lá ho wɔ̃hṹ wà, á ɓa nùpua wee bá mí kánɓunwà ho wɔ̃hṹ wàn o yahó.  
\v 37 Bìo ó o ɓúakáa wee birón hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee á wà vaá sùará ho Zeruzalɛɛmu yi, á ɓa zã̀amáa na lé o nì-kenínia ɓúenɓúen wee zã̀maka, á ɓa ɓúakáa wee khòoní le Dónbeenì pɔ̃́npɔ̃́n ho yéréké bè-beera na ɓa mɔn bìo yi:  
\v 38 Ɓa wee bío: 
\q1 «Le le Dónbeenì wé mu bè-tentewà 
\q1 là a bɛ́ɛ *Daviide na bò o ɓuen o Ɲúhṹso yèni yi. 
\q1 Ho hɛ́ɛrà kɛń ho wáayi, 
\q1 à ho cùkú lè le yèn-beenì bìo sĩ̀ le Dónbeenì 
\q1 na dà mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán yi.» 
\m  
\v 39 Á ɓa *Farizĩɛwa ɓúi na wi ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, bío le ũ nì-kenínia wé tɛ́tɛ́.»  
\v 40 Ó o Yeesu bía: «Ká ɓa wó tɛ́tɛ́, á hã huaa pá à wãamaka.» 
\s1 O Yeesu wee wá ho Zeruzalɛɛmu bìo yi 
\p  
\v 41 Bìo ó o Yeesu vaá sùaráa ho Zeruzalɛɛmu yi, á yìo mɔn ho, ó o wee wá ho nìpomu bìo yi,\fig Zeruzalɛɛmu lóhó|src="bk00360b.tif" size="span" copy="Horace Knowles et Louise Bass" ref="Luki 19:41" \fig* 
\v 42 ká a bío: «Éee Zeruzalɛɛmusa, mi yàá mún lá zũna bìo dà à na ho hɛ́ɛrà mia ho zuia bìo hã́. Ɛ̀ɛ ká mu màhã́ wã́a sànkaa mia. Mi yí dà mu máa mi.  
\v 43 Lé bìo ho pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, á mi zúkúsa á à kɛɛní ì kĩ́ní mia, á à fĩ́fãka yi.  
\v 44 Ɓa à fì mi lóhó lè minɛ́n ɓúenɓúen dúkúdúkúdúkú. Ɓa máa día á hàrí huee máa kɛń mí ninza huee wán mi lóhó mu yi, lé bìo mí yí zũna ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì ɓuara mi bìo yi.» 
\s1 O Yeesu ɲɔn ɓa bè-yɛ̀ɛ́rowà 
\r (Matiye 21.12-13; Maaki 11.15-17; Zãn 2.13-16) 
\p  
\v 45 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu zon le *Dónbeenì zĩ-beenì yi á zoó wee ɲa ɓa bè-yɛ̀ɛ́rowà ká a bío na ɓa yi:  
\v 46 «Le Dónbeenì bía mí bíonì vɔ̃nna yi: ‹Ĩ zĩi á à wé fìoró zĩi,›\f + \fr 19:46 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 56.7\f* ká minɛ́n wó le lè ɓa kɔ̃̀nlowà lùe.» 
\p  
\v 47 O Yeesu lá wee wé kàrán ɓa nùpua le Dónbeenì zĩ-beenì yi làa wizooní ɓúenɓúen. Á le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása, lè ho *làndá bìo zéenílowa, lè mu nìpomu ɲúnása wee cà bìo ɓa à wé è ɓúeráa o Yeesu.  
\v 48 Ká bìo ɓa à wé è yíráa wo á ɓa yí zũ, lé bìo ó o bíoní ɲíló sĩ ɓa nùpua ɓúenɓúen yi. 
\c 20  
\s1 Ɓa wi ɓa zũń hen na ó o Yeesu pànká ló yi 
\r (Matiye 21.23-27; Maaki 11.27-33) 
\p  
\v 1 Wizonle ɓúi ká a Yeesu wee kàrán ɓa nùpua le *Dónbeenì zĩ-beenì yi ká a bue le bín-tente, á ɓa *yankarowà ɲúnása, lè ho *làndá bìo zéenílowa, lè ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a  
\v 2 ɓueé wee tùa wo yi: «Zéení bìo nɔn á ũ wee wéráa hã wárá mu? Lée wée nɔn mu ɓàn níi foǹ?»  
\v 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n mún ǹ tùa mia, mi bío na miì:  
\v 4 Lée wée hĩ́a nɔn le níi le o Zãn wé bátízé ɓa nùpua? Lé le Dónbeenì lée, tàá lé ɓa nùpua?» 
\p  
\v 5 Á ɓa dĩ̀n wee bío mín yi: «Hen ká wa le lé le Dónbeenì, o ò bío le lée webio nɔn á wa yí tàráa o bìo.  
\v 6 Ká wa mún le lé ɓa nùpua tonkaa wo, á ɓa zã̀amáa á à lèeka wɛn lè hã huaa á à ɓúe. Lé bìo á ɓa láa mu yi kɛ̃́nkɛ̃́n le o Zãn lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro.»  
\v 7 Á ɓa wã́a bía le mí yí zũ yìa nɔn le níi mu o Zãn yi.  
\v 8 Ó o Yeesu ɓɛ̀n bía nɔn ɓa yi: «Àwa, ĩnɛ́n mún máa zéení yìa nɔn le níi miì á ĩ wee wéráa bìo kà.» 
\s1 Ho èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó vàrowà wàhiire 
\r (Matiye 21.33-46; Maaki 12.1-12) 
\p  
\v 9 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà le wàhiire na kà nɔn ɓa zã̀amáa yi: «Nìi ɓúi hĩ́a léra mí èrézɛ̃́n vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó á nɔn ɓa nùpua na làa wó wã̀anía tò bìo ɓa khíi na a yi wán, le ɓa wé và ho, ò o wà van le khúii na nàyi á wà vaá mía bĩ́n.  
\v 10 Pã̀ahṹ na ho èrézɛ̃́n wee be yi, ó o tonkaa mí ton-sá nì-kéní le o va ɓa nùpua mu cɔ̃́n le ɓa khé bìo bìo sã̀ mí yi à na. Á ɓa nùpua mu vaá han wo, á día ó o wà lè mí nín-kã́amáa.  
\v 11 Ó o mɔhṹ ɓànso bĩnía tonkaa mí ton-sá veere, á ɓa mún vaá là wón á han ɲɔn, ó o wà à ɓa yí nɔn dɛ̀ɛ wo yi.  
\v 12 Ó o pá bĩnía tonkaa ɓa nùwã tĩn níi, á wón ɓa mún vaá han ɓóoníkaa yi, á ɲɔn. 
\p  
\v 13 «Ó o mɔhṹ ɓànso wã́a bía: ‹Éee ĩ wã́a à wé kaka coon? Àwa, ĩ ì tonka ĩ za na á ĩ wa làa sòobɛ́ɛ, ɲún-sĩ á wón ɓa à kɔ̃̀nbi.› Ò o bía nɔn mí za mu yi le o hĩ́ní lɛ́n, á wón hĩ́nɔn wà.  
\v 14 Ɛ̀ɛ ká bìo ɓa nùpua mu yère dá a wán, á ɓa wee bío mín yi: ‹Yìa lua kà lé yìa á ho mɔhṹ bìo khíi sĩ̀ yi. Mi wa ɓúe o, á ho mɔhṹ bìo wã́a à sĩ̀ wɛn.›  
\v 15 À ɓa hĩ́nɔn wìira a á khɛ̀ra lée ɓó día.» Ó o Yeesu wã́a tùara ɓa yi: «Àwa! Lé mu yɛ́n á ho mɔhṹ ɓànso ò wé làa ba?  
\v 16 O ò ɓuen ɓueé ɓúe ɓa nùpua mu, ká a cà nì-vio á à kúee mí mɔhṹ mu yi.» Bìo ɓa nùpua ɲá hã bíoní mu, á ɓa bía: «Póon! Bṹn máa wé.» 
\p  
\v 17 Ká a Yeesu màhã́ fá mí yìo ɓa yi ò o bía: «Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní na kà kúará lé mu yɛ́n? 
\q1 ‹Le huee na ɓa so-sowa lá pã́ día, 
\q1 lé dìo hĩ́a bĩnía ɓueé ɓuan ho soró dĩ̀nía.› 
\q1  
\v 18 Yìa lùwá le huee mu wán á ɓànso sãnía á à yáa. 
\q1 Ká yìa á le ɓɛ̀n kùera lion wán, á ɓànso á à fùfúuka.»\f + \fr 20:18 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.22\f* 
\p  
\v 19 Á ɓa *yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa zũna le lé ɓarɛ́n á le wàhiire mu wà bò wán, á ɓa dɛ̀ɛnía wee cà a wìiró yahó, ká ɓa màhã́ zã́na ɓa nùpua. 
\s1 Ho lànpó cãló à na ho Oroomu bɛ́ɛ yi bìo 
\r (Matiye 22.15-22; Maaki 12.13-17) 
\p  
\v 20 Bṹn mɔ́n á ɓa wee hùen o Yeesu. Ɓa tonkaa ɓa nìnbáwa ɓúi na wee wé míten lòn nùpua na térénna. Ɓa le bán khũaa o ɲii yi à yí o bín-kohó ɓúi bè yi déráa wo yìa wi ho kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán níi yi.  
\v 21 Á ɓa tùara a yi: «Nì-kàránlo, wa zũ le bìo fo wee bío làa bìo fo wee kàrán lè ɓa nùpua á térénna. Fo yí máa kà nùpue yìo. Bìo le Dónbeenì le ɓa nùpua wé ɓua lè míten lé bṹn ɓàn kàránló binbirì á fo wee na.  
\v 22 Àwa! Á ũ bío na wɛn: Wa làndá yi á ho lànpó ko ho wé cã na ho Oroomu kɔ̃hṹ bɛ́ɛ yi lée, tàá mu yí ko làa wéró?» 
\p  
\v 23 Ó o Yeesu zũna ɓa hénní bìo, ó o bía nɔn ɓa yi:  
\v 24 «Mi zéení le wɛ́n-hɔ̃nló ɓúi làa mi. Ho yahó lè le yèni na wi le wɛ́n-hɔ̃nló mu wán á wée te?» Á ɓa bía: «Lé o bɛ́ɛ.» \fig Oroomusa wɛ́n-hɔ̃nló yahó lè le mání|src="hk00166b.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Luki 20:24" \fig* 
\v 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Àwa. Bìo sã̀ a bɛ́ɛ yi à mi na a yi, ká bìo ɓɛ̀n bìo sã̀ le Dónbeenì yi à mi na mu dén yi.»  
\v 26 O bíoní na ó o bía á ɓa yí mɔn bín-kohó ɓúi na ɓa dà a bè yi á à wìiráa wo ɓa nùpua yahó. Bìo ó o bía wó ɓa coon, á ɓa dĩ̀n tɛ́tɛ́tɛ́. 
\s1 Ɓa nì-hía vèeró bìo 
\r (Matiye 22.23-33; Maaki 12.18-27) 
\p  
\v 27 Ɓa *Sadusĩɛwa lé bìa le ɓa nì-hía máa vèe. Lé bán nùwã yɛn ɓúi ɓuara a Yeesu cɔ̃́n ɓueé tùara a yi:  
\v 28 «Nì-kàránlo, bìo ó o *Mɔyiize túara henía nɔn wɛn lé bìo kà: Hen ká a ɓúi yan mín hã́a á húrun ò o yí yú za làa wo, á ɓàn za ko ò o fé ɓàn hã́a ya, à te ɓa zàwa yi mín za mu yèni yi.\f + \fr 20:28 \ft Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 25.5\f* 
\v 29 Ka lòn nùpua nùwã hèɲun ɓúi lá lée zàwa síi, ó o yahón so yan mín hã́a á húrun ò o yí yú za làa wo.  
\v 30 Ó o ɲun níi so fó a mahã́a mu yan,  
\v 31 bṹn mɔ́n ó o tĩn níi so fó yan, á ɓa mí nùwã hèɲun yan wo bèenia á húrunka, ò o ɓúi yí yú za làa wo.  
\v 32 Mu ɓàn véeníi ó o hã́a mu mún húrun.  
\v 33 Àyà, nɔ̀nzoǹ na ɓa nì-hía á à vèe yi, ó o hã́a mu bìo ò sĩ̀ a yɛ́n yi? Bìo ɓa mí nùwã hèɲun màhã́ yan wo bèenia.» 
\p  
\v 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ho dĩ́míɲá na lònbìo báawa lè ɓa hã́awa wee ya mín.  
\v 35 Ɛ̀ɛ ká ɓa báawa lè ɓa hã́awa na ko ɓa khíi vèe à yí le mukãnì ho dĩ́míɲá na bò o ɓuen yi bán máa ya mín.  
\v 36 Ɓa yí dà máa bĩní máa hí, lé bìo ɓa ɓonmín lè le Dónbeenì wáayi tonkarowà. Ɓa lé le Dónbeenì zàwa lé bìo ɓa vèera.  
\v 37 Ho lahó na bía le vĩ̀ndɛ̀-za na ho dɔ̃hṹ wi yi bìo, ó o Mɔyiize zéenía mu wéréwéré le ɓa nì-hía khíi vèe, ò o von o Ɲúhṹso le *Abarahaamu ɓàn Dónbeenì là a *Izaaki ɓàn Dónbeenì là a *Zakoobu ɓàn Dónbeenì.\f + \fr 20:37 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 3.6\f* 
\v 38 Le Dónbeenì lé bìa yìo wi lua ɓàn Dónbeenì, ká le yínɔń nì-hía ɓàn Dónbeenì. Lé bìo ɓa ɓúenɓúen yìo wi lua lerɛ́n bìo yi.» 
\p  
\v 39 Á ho *làndá bìo zéenílowa nùwã yɛn ɓúi bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, fo bía se.»  
\v 40 Lé bìo ɓa yí wi à ɓa bĩní khà míten tùa wo yi làa bìo ɓúi.\f + \fr 20:40 \ft Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 3.6\f* 
\s1 O Krista sĩ̀iníi zũńló bìo 
\r (Matiye 22.41-46; Maaki 12.35-37) 
\p  
\v 41 O Yeesu bĩnía tùara ɓa yi: «Ɓa da à wé kaka à bíoráa le o *Krista lé o *Daviide mɔ̀nmàníi?  
\v 42 Lé bìo ó o Daviide mí bɛɛre bía mu hã Leni vũahṹ yi: 
\q1 ‹O Ɲúhṹso Dónbeenì bía nɔn ĩ Ɲúhṹso yi: 
\q2 Ɓuee kɛɛní ĩ nín-tĩánì, 
\q2  
\v 43 fúaa ká ĩ ɓúrá ũ zúkúsa ũ tá, 
\q2 á ũ bò ũ zení wán›\f + \fr 20:43 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1\f* 
\m  
\v 44 Bìo ó o Daviide wee ve o Krista lè mí Ɲúhṹso, o ò wé o ɲúhṹso ká a mún pá à wé o mɔ̀nmàníi kaka?» 
\s1 Mi pa míten ho làndá bìo zéenílowa bìo yi 
\r (Matiye 23.6; Maaki 12.38-40) 
\p  
\v 45 Bìo ɓa zã̀amáa dĩ̀n wee ɲí a bíoní, ó o bía nɔn mí nì-kenínia yi:  
\v 46 «Mi pa miten ho *làndá bìo zéenílowa bìo yi. Ɓa wa hã báká-beera zĩ́ló à wé hɛ́ɛkaráa. Ɓa wa ɓa wé tɛ̀ɛní ɓa yi lè le kɔ̃̀nbii ɓa zã̀amáa fèmínló lara yi. Ho kàránló zĩní yahón lùa, lè ho dĩ́nló díiníi kɛɛnínía na seka ɓa wé hueeka kɛɛní yi.  
\v 47 Ɓa wee khà ɓa mahã́awa ɲuaa bìo, á mún wa ho fìoró na túee wéró à ɓa nùpua leéka le ɓa térénna. Lé bṹn ɓúenɓúen nɔn á ɓa lònbee khíi wíoka à déráa wán.» 
\c 21  
\s1 O mahã́-khenii hãmu bìo 
\r (Maaki 12.41-44) 
\p  
\v 1 O Yeesu hóonía mí yahó á lora khíi fò, ó o mɔn ho nàfòró ɓànsowà na wee kúee mí hãmu hã ɓonkoní yi le *Dónbeenì zĩ-beenì yi.  
\v 2 Ó o mún mɔn o mahã́-khenii ɓúi ò o wee kúee mí tɔ̃mɔ́nwà bìo ɲun,  
\v 3 ó o bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O mahã́-khenii na kà bìo na ó o kúaa á boo po bìa ká ɓúenɓúen bìo.  
\v 4 Lé bìo le wárí na ɓa ɓúenɓúen wó lè mí hãmu lé dìo ɓa yú puunía. Ò orɛ́n lè mí khemu, ò o pá kúaa bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen na ó o lá wé è dí.» 
\s1 Le Dónbeenì zĩ-beenì fíoró bìo 
\r (Matiye 24.1-8; Maaki 13.1-8) 
\p  
\v 5 Bìo ɓa nùpua nùwã yɛn ɓúi wee bío le Dónbeenì zĩ-beenì bìo, le le donkhueéra lè hã *hue-sení lè mu bìowa na ɓa wó lè mu hãmu, ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi:\fig Le Dónbeenì zĩ-beenì lè mí lún|src="lb00250b.tif" size="span" copy="Louise Bass" ref="Luki 21:5" \fig* 
\v 6 «Pã̀ahṹ ɓúi khíi dã ká bìo mí yìo wi wán kà á à fì. Hàrí huee máa kɛń mí ninza huee wán.» 
\s1 Ho yéréké bìowa na khíi wé á ho dĩ́míɲá á à véráa 
\p  
\v 7 Á ɓa tùara a yi: «Nì-kàránlo, lé ho pã̀ahṹ yɛ́n á bṹn bìo so ò wé yi, á lé mu bìo yɛ́n khíi zéení le mu bìo mu wéró pã̀ahṹ dɔ̃n?»  
\v 8 Ó o Yeesu bía: «Mi pa miten bìo. Mi yí día le ɓa vĩ́iní mia. Lé bìo á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ khíi ɓuen ĩ yèni yi á à bío: ‹Ĩ lé o *Krista, ho pã̀ahṹ dɔ̃n.› Ká mi màhã́ yí bè ɓa yi.  
\v 9 Hen ká mi khíi wee ɲí hã hĩa táró, lé ho kã́aló bìo, à mi yí dèé mi yiwa. Lé bìo á bṹn bìowa so ko mu wé ho yahó. Ká bṹn dɛ̀ɛnía máa wé ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ.» 
\p  
\v 10 Ò o bĩnía bía bò mu wán: «Ho sìí ɓúi khíi wé è lé vaá fi lè ho sìí veere, á ho kɔ̃hṹ ɓúi khíi wé è lé vaá fi lè ho kã-veere.  
\v 11 Ho tá dèkénɔ̀n sũmáa khíi wé hã lùa ɓúi yi, á le hĩni lè mu vɔ̃́n-kora khíi kɛń lùa cɛ̀rɛ̀ɛ yi. Mu bè-beera ɓúi na bìo á à wé le zã́níi á à wé ho wáayi lè ho tá yi. 
\r (Matiye 10.17-22; Maaki 13.9-13) 
\p  
\v 12 «Ɛ̀ɛ ká sã́ni à bṹn ɓúenɓúen dã, á ɓa à wìika mia á à beé lò. Ɓa à ɓua mia á à varáa ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi á vaá cítí, á à kúee mia ho kàsó yi. Ɓa wé è ɓua mia á vaá dĩ̀ní hã kãna ɲúnása lè ɓa bá-zàwa yahó bìo mi tà miì bìo yi.  
\v 13 Lé bṹn mi ì bè yi á à zéenínáa ĩ bìo.  
\v 14 Mi bè mi hácírí bìo kà lè bìo wán: Mi yí dèé mi yiwa bìo mi vaá bío á à fenínáa miten bìo yi.  
\v 15 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre lé yìa á à na hã bíoní lè mu bè-zũńminì mia, á mi zúkúsa ó o ɓúi máa dàń máa sánsá mia á mún máa kán.  
\v 16 Hàrí mìn maáwà lè mìn nuwà, mìn zàwa lè mìn nùwã na ká, lè mìn bɔ̃́nlowà míten lé bán á à dé mia á à na, á mi cɛ̀rɛ̀ɛ ɓúi ɓa à ɓúe.  
\v 17 Ɓa nùpua ɓúenɓúen á à ɲin mia bìo mi tà miì bìo yi.  
\v 18 Ɛ̀ɛ ká hàrí mi ɲún-vãní dà-kéní ɓúi máa vĩ́.  
\v 19 Mi fárá dĩ̀n sese, bṹn lé bìo á à na ká mi ì yí le mukãnì na máa vé. 
\s1 O Yeesu wee bío ho Zeruzalɛɛmu fíoró bìo 
\r (Matiye 24.15-21; Maaki 13.14-19) 
\p  
\v 20 «Pã̀ahṹ na mi khíi mi ɓa hĩn-táwá lè mí kuio ká ɓa kĩ́nía ho Zeruzalɛɛmu yi, bṹn ká mi ì zũń le cĩ́inú ká ho fíoró yi.  
\v 21 Hón pã̀ahṹ so yi á bìa á à kɛń ho *Zudee yi ko ɓa lùwí yòo hã ɓúaa. Bìa á à kɛń ho Zeruzalɛɛmu yi ko ɓa lé ho yi lɛ́n, à bìa wi hã mana yi yí bĩní ɓuee zo ho yi.  
\v 22 Lé bìo mu ù wé le cítíi fĩ̀ló wizooní na le Dónbeenì bíonì vũahṹ bè-bíonii ɓúenɓúen á ɲii ì sí yi.  
\v 23 Ho yéréké khíi sá ɓa hã́-sɛ̃ɛnasa lè ɓa hã́-ɲàawa yi mu zoǹ. Lé bìo mu ù wé le yi-vɛ́ɛ làa sòobɛ́ɛ ho kɔ̃hṹ mu yi, á le Dónbeenì á à zéení le le sĩi wee cĩ̀ ɓa nùpua mu yi.  
\v 24 Ɓa à ɓúe ɓa ɓúi lè hã hĩa khàra, ká ɓa ɓúi ɓa à ɓua à varáa hã kã-vio yi, á bìa yínɔń ɓa zúifùwa ɓueé fì ho Zeruzalɛɛmu á à kɛɛní ho yi fúaa ɓa pã̀ahṹ ɲii sú. 
\s1 O Nùpue Za bĩní ɓuenló bìo 
\r (Matiye 24.29-35; Maaki 13.24-31) 
\p  
\v 25 «Mu bìowa ɓúi na sìí yí zũ khíi wé le wii le ho pĩihṹ lè hã mànàayio yi. Ho dĩ́míɲá kãnasa ɓúenɓúen á yilera à yáa mu yámú ɲumu na wee kùrún sã ɲíló bìo yi.  
\v 26 Ɓa nùpua ɓúi yiwa á à dè dè è yuunika ká ɓa leékaa bìo khíi wé ho tá wán mu pã̀ahṹ, lé bìo á ho wáayi bìo ɓúenɓúen á à dèké.  
\v 27 Bṹn ká ɓa à mi a *Nùpue Za hã dùndúio wán ká a yòó lua lè mí dàńló lè mí cùkú beenì.  
\v 28 Ká bṹn bìowa so wéró ɲii khíi hɛ̀ra, à mi hĩ́ní dĩ̀n à hóoní mi ɲúná lé bìo á mi kã̀níló wã́a sùaráa.» 
\s1 O Yeesu lá ho fíkíyée bìo á kàránna lè ɓa nùpua 
\r (Matiye 24.32-35; Maaki 13.28-31) 
\p  
\v 29 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi: «Mi loń ho *fíkíyée vĩ̀ndɛ̀ɛ lè hã vĩ̀nsĩ̀a na ká.  
\v 30 Ká hã hĩ́a wee sà mí vɔ̃n-yórówà, se mi zũ le ho viohó tèró dɔ̃n.  
\v 31 Làa bṹn síi ká mi khíi mɔn ká bṹn bìowa so wee wé, à mi zũń le le *Dónbeenì bɛ́ɛnì sùaráa.  
\v 32 Le ĩ mì ho tũ̀iá poni na mia: Ho pã̀ahṹ na kà nùpua máa hí máa vé ká bṹn bìowa so ɓúenɓúen yí wó.  
\v 33 Ho wáayi lè ho tá khíi vé, ká ĩ bíoní hɔ̃́n ǹ kɛń bĩ́n fɛ́ɛɛ. 
\s1 Mi wé fání mí yìo 
\p  
\v 34 «Hen ká mi wee pa miten bìo sese, á mi máa na miten ho dàndĩ́nló lè ho ɲa-ɲunló, lè ho dĩ́míɲá bìo yilera yi. Ká bṹn mia le wizonle mu khíi vĩ mia lè ho zùán bìo síi.  
\v 35 Lé bìo le khíi yòoka ho dĩ́míɲá nùpua ɓúenɓúen wán.  
\v 36 Mi fání mi yìo. Mi wé fìo fɛ́ɛɛ, á mi ì yí ho pànká à fenínáa miten bìo wà ɓueé wé ɓúenɓúen yi, á à dàń ǹ dĩ̀nnáa o *Nùpue Za yahó.» 
\p  
\v 37 Le wisoni yi ó o Yeesu fù wee wé kàrán ɓa nùpua le *Dónbeenì zĩ-beenì yi. Ká ho zĩihṹ ò o lɛ́n yòo cãa hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán.  
\v 38 Ɓa nùpua ɓúenɓúen fù wee wé ɓuen le Dónbeenì zĩ-beenì yi le yìnbíi bùirìi, à ɓuee ɲí a cɔ̃́n. 
\c 22  
\s1 O Yeesu dénaló bìo 
\r (Matiye 26.1-5, 14-16; Maaki 14.1-2, 10-11; Zãn 11.47-53) 
\p  
\v 1 Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú na ɓa le Paaki wà ɓueé sùará.  
\v 2 Á ɓa *yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa wee cà bìo ɓa à wé wé è ɓúeráa o Yeesu, lé bìo ɓa zã́na ɓa zã̀amáa.  
\v 3 À bṹn ó o *Satãni dó hã yile-kora ò Zudaa na ɓa wee ve làa Isikariote yi. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní.  
\v 4 Ó o Zudaa mu wà vaá wã̀anía lè ɓa yankarowà ɲúnása lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása, à zũńnáa bìo o ò wé wé è déráa o Yeesu ɓa níi yi.  
\v 5 Á bán sĩa wan wan le mí ì na le wárí wo yi.  
\v 6 Ó o Zudaa wã́a tà, á hĩ́nɔn wee cà bìo o ò dĩ̀n wán á à déráa wo ɓa níi yi kà ɓa zã̀amáa yí zũń mu. 
\s1 O Yeesu le ɓa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo 
\r (Matiye 26.17-19; Maaki 14.12-16; Zãn 13.21-30) 
\p  
\v 7 Pã̀ahṹ na ɓa wee dí ho búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú yi, á le wizonle na ɓa ko ɓa fũ̀aa ho Paaki piozàwa yi à wé lè mu hãmu dɔ̃n,  
\v 8 ó o Yeesu tonkaa o Piɛre là a Zãn á bía nɔn yi: «Mi lɛ́n vaa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo.»  
\v 9 Á ɓa tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa wíoka mu yi?»  
\v 10 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi loń! Hen ká mi hĩ́a wà lií zo ho lóhó yi, á mi ì fè mín làa nìi ɓúi na sò mu ɲumu lè ho dṹuhṹ, à mi bè o yi va le zĩi na ó o vaá zo yi,  
\v 11 à vaa bío na le zĩi mu ɓànso yi: ‹O nì-kàránlo le wa tùa foǹ: Ho lahó na á ĩnɛ́n lè ĩ nì-kenínia á à dí ho Paaki dĩ́nló yi lé ho yɛ́n?›  
\v 12 O ò zéení la-beenì ɓúi làa mia ho nɔ́nwíohṹ yi na sĩ̀a bàráka vó. Lé bĩ́n à mi wíoka ho dĩ́nló bìo yi.»  
\v 13 Á ɓa wà vaá yú mu ɓúenɓúen làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu á ɓa wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo. 
\s1 O Ɲúhṹso dĩ́nló 
\r (Matiye 26.26-29; Maaki 14.22-25; 1 Korɛnte 11.23-25) 
\p  
\v 14 Bìo ho pã̀ahṹ dɔ̃n, ó orɛ́n lè mí tonkarowà páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi.\fig O Yeesu lè mí tonkarowà páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi|src="lb00320b.tif" size="span" copy="Louise Bass" ref="Luki 22:14" \fig* 
\v 15 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ ɓɛ̀ntĩ́n wee cà à ĩ dí ho Paaki sã́nú dĩ́nló na kà làa mia à bè yi lò beráa.  
\v 16 Lé bìo á ĩ máa bĩní máa dí ho làa mia hùúu, fúaa nɔ̀nzoǹ na á mu ù wé á ɲii á à sí yi le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi, le ĩ bío mu na mia.»  
\v 17 Ò o wã́a lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ á ɓuan, ò o dó le Dónbeenì bárákà, ò o bía: «Mi fé le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà à ɲu fé mín yi.  
\v 18 Le ĩ bío mu na mia: À lá ho zuia ɲii wán, á ĩ máa bĩní máa ɲu dìvɛ̃́n hùúu, ká mu yínɔń le Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓuenló mɔ́n.» 
\p  
\v 19 Bṹn mɔ́n ó o lá ho búurú, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho nɔn ɓa yi, ò o bía: «Hìa kà lé ĩ sãnía [na nɔn mi bìo yi. Mi wé wé mu à leékaráa ĩ bìo.»  
\v 20 Lé bṹn ɓàn síi ó o mún láráa le ɲuuníi dɛ̀ɛ ho dĩ́nló díró mɔ́n, ò o bía: «Le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà lé le páaníi fĩnle na bò lè ĩ cãni na á à kúia mi bìo yi.] 
\r (Matiye 26.20-25; Maaki 14.17-21) 
\p  
\v 21 «Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ loń, yìa á à dé mi ì na làa mi á páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi hen.  
\v 22 Mu bon, o *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì le mu wéráa. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ.  
\v 23 Á ɓa ɓúakáa wee tùaka mín yi le lé o yɛ́n màhã́ à wé mu mí tĩ́ahṹ coon?» 
\s1 Yìa po bìa ká lé o yɛ́n? 
\r (Matiye 20.25-28; Maaki 10.42-45) 
\p  
\v 24 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi à zũńnáa yìa po ɓarɛ́n na ká.  
\v 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ho dĩ́míɲá kãna bá-zàwa wee wé mí pànká hã wán, á bìa ho pànká wi níní yi le ɓa wé ve mí làa ‹bè-tente wérowà›.  
\v 26 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bìo yí ko à mu kɛń kà. Minɛ́n á yìa ɲúhṹ wi po bìa ká wón ko ò o wé míten cĩ́inú bìa ká yahó. À yìa á ho pànká wi níi yi wé bìa ká ton-sá.  
\v 27 Yìa ɲúhṹ wi lée wée? Lé yìa ɓa wee lá ho dĩ́nló na yi ò o dí lée, tàá lé yìa wee lá ho na? Yínɔń yìa ɓa wee lá ho na yi le? Àwa! Ĩnɛ́n wi mi tĩ́ahṹ lòn ton-sá bìo síi. 
\r (Matiye 19.28) 
\p  
\v 28 «Bìo á mi wee tà kɛń làa mi fɛ́ɛɛ le lònbee na wee yí mi yi,  
\v 29 le bṹn nɔn á le bɛ́ɛnì na á ĩ Maá nɔn miì á ĩ mún nɔn mia.  
\v 30 Mi khíi dí á à ɲu làa mi ĩ bɛ́ɛnì yi, á mi mún khíi kɛɛní ɓa bá-zàwa kanmúiní wán á à cítíráa o *Isirayɛɛle zĩ-ɲúná pírú ɲun.» 
\s1 O Yeesu bía le o Piɛre hĩ́a pĩ́ mí bìo 
\r (Matiye 26.31-35; Maaki 14.27-31; Zãn 13.36-38) 
\p  
\v 31 O Yeesu bía nɔn o Simɔn Piɛre yi: «Simɔn, Simɔn, héyìi! Loń! O *Satãni fìora ho wɔ̃hṹ le Dónbeenì cɔ̃́n yú à didiráa mia làa bìo ɓa wé didiráa mu dũmu à lén zàn-bìo.  
\v 32 Ɛ̀ɛ ká ĩ màhã́ fìora nɔn foǹ, à le sĩidéró yí fòo foǹ. Ká ũ khíi tà yèrèmáa ɓuara ĩ cɔ̃́n, à ũ hení mìn zàwa sĩa.»  
\v 33 Ó o Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, hàrí à mu wé kàsó, á ĩ ì zo ho làa fo. À mu wé húmú, á ĩ ì hí làa fo.»  
\v 34 Ó o Yeesu bía: «Piɛre, le ĩ bío mu na foǹ: Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá, ká ũ pã́ le fo yí zũ mi a dɔ̃n hã cúa-tĩn.» 
\s1 Mi wé wíoka miten hã fio bìo yi 
\p  
\v 35 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ hĩ́a tonkaa mia, à ĩ le mi yí ɓua wárí à yí ɓua puure làa nakãa, á bìo ɓúi cén fòora mia le?» Á ɓa bía: «Dɛ̀ɛ ɓúi yí fòora wɛn.»  
\v 36 Ó o wã́a bía nɔn ɓa yi: «Àwa! Bìo kà wán ká yìa wárí wi ò o lá le ɓua, à yìa puure wi mún lá le ɓua. Yìa khà-tóní mía à wón yɛ̀ɛ́ mí báká beenì, ò o yà ho ɓúi.  
\v 37 Le ĩ bío mu na mia: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì na kà bìo ko à mu sá miì à ɲii sí: ‹Ɓa mà a dó ɓa bè-kora wérowà ɲii.›\f + \fr 22:37 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 53.12\f* Mu bon. Bìo túara ĩ dã́ní yi á à wé ɲii ì sí.»  
\v 38 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé hã khà-túa bìo ɲun na.» Ó o Yeesu bía: «Mi wã́a día kà.» 
\s1 O Yeesu fìora hã Oliivewa Ɓúee wán 
\r (Matiye 26.36-45; Maaki 14.32-41) 
\p  
\v 39 O Yeesu ló ho lóhó yi á wà van hã Oliivewa ɓúee wán làa bìo ó o wee wé wéráa mu. Ó o nì-kenínia bò a yi.  
\v 40 Bìo ó o vaá dɔ̃n ho lahó mu ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wé fìo bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.»  
\v 41 Bṹn mɔ́n ó o khɛ̀ra làa ba á à yí lòn hen na ó o nùpue hue-lèenii dà vaá dã yi síi, á lií fárá mí nɔnkóɲúná wàn ò o wee fìo kà síi:  
\v 42 «Ĩ Maá, ká fo tà, à ũ yí le le lònbee na kà dã mi. Ɛ̀ɛ ká mu yí wé ĩnɛ́n sĩi bìo ká ũnɛ́n sĩi bìo lé bìo wé.»  
\v 43 [Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì tonkaro ɓúi ɓueé zéenía míten làa wo, á hĩ̀ína a sĩi.  
\v 44 O Yeesu wíokaa wee fìo lè mí sòobɛ́ɛ, lé bìo á bìo wà ɓueé wé làa bìo á à sá a yi ɓúenɓúen ó o mɔn, á mu wee beé o lò dàkhĩína, ó o fɛ̀ɛnì yèrèmáa ka lòn cãni, á wee luioka lii kúia ho tá yi.]  
\v 45 Bìo ó o fìora vó, ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa, lé bìo ɓa yiwa wee váráa.  
\v 46 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí da. Mi hĩ́ní fìo à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.» 
\s1 Ɓa wìira a Yeesu 
\r (Matiye 26.47-55; Maaki 14.43-49; Zãn 18.2-11) 
\p  
\v 47 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ɓa zã̀amáa ɓúi vaá ló lua. Yìa dú ɓa yahó lé o Zudaa, wón na lé o nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní mi bɛɛre. O ɓuee dɛ̃ɛníi, ó o wà ɓueé ɓó a Yeesu yi, á le mí ì tɛ̀ɛní a yi lè le kɔ̃̀nbii.  
\v 48 Á wón bía nɔn wo yi: «Éee, Zudaa, lé le kɔ̃̀nbii tɛ̀ɛníi á fo ò bè yi á à déráa o *Nùpue Za á à na le?»  
\v 49 Ká bìa làa wo bò mín zũna bìo hĩ́a à wé, á ɓa tùara a yi: «Ɲúhṹso, wà dà à fi lè wa khà-túa le?»  
\v 50 Á ɓa nì-kéní ɓúi dɛ̀ɛnía hà ɓa *yankarowà ɲúhṹso ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio.  
\v 51 Ká a Yeesu màhã́ bía: «Héyìi! Mi día kà.» Ò o dɔ̃n o nìi ɲikãahṹ ó o dɛ̀ɛnía wan.  
\v 52 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu yèrèmáa bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása, lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a na wà ɓueé wìi wo yi: «Mi ɓuan mi khà-túa lè mi bũ̀aa ɓuararáa ĩ wán le we? Ĩ lée nì-kã́anii le?  
\v 53 Hã wizooní ɓúenɓúen á ĩ lá wee wé kɛń làa mia le Dónbeenì zĩ-beenì yi á mi yí wìira mi hón pã̀ahṹ so yi. Ɛ̀ɛ ká ho pã̀ahṹ na kà hón bìo sã̀ minɛ́n lè le tíbírí pànká ɲúhṹso yi.» 
\s1 O Piɛre pã́ a Yeesu bìo 
\r (Matiye 26.57-58, 69-75; Maaki 14.53-54; Zãn 18.12-18, 25-27) 
\p  
\v 54 Bṹn mɔ́n á ɓa wã́a wìira a Yeesu á ɓuan vaá zonnáa ɓa yankarowà ɲúhṹso zĩi. O Piɛre bò ɓa yi ká a màhã́ khɛ̀ra wi.  
\v 55 Ɓa zoó lò ho dɔ̃hṹ ho lún sĩi yi á ɓa ɓúi kará kĩ́nía yi. Ó o Piɛre ɓueé zoó kará làa ba.  
\v 56 Ó o ton-sá hã́a ɓúi mɔn wo ho dɔ̃hṹ khoomu yi ò o kará, ó o fá mí yìo wo yi, ò o bía: «O nìi na kà mún fù wi làa wo.»  
\v 57 Ó o Piɛre pã́ mu, ò o bía: «Héyìi! Hã́a mu, ĩ yàá yí zũ a.» 
\p  
\v 58 Mu ù dé mí yi ò o ɓúi tĩ́n mɔn wo, á wón bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún lé o nìi mu ɓàn nì-kéní ɓúi.» Ká a Piɛre màhã́ bía: «Nìi mu, ĩ yí nɔn wo.»  
\v 59 Bìo mu dá dò mí yi lòn lɛ́ɛ̀rè dà-kéní síi ó o nì-veere ɓúi tĩ́n pá bĩnía bía mu: «Mu bon kɛ̃́nkɛ̃́n. O nìi mu fù wi làa wo, lé bìo ó o mún lé o Kalilee nìi.»  
\v 60 Ká a Piɛre màhã́ bía: «Bìo á ũnɛ́n yàá wee bío á ĩ yí zũ.» Ho pã̀ahṹ dà-kéní kéní na ó o wee bío mu yi ó o kò-bɛ́ɛ wá.  
\v 61 Ó o Ɲúhṹso yèrèmáa fá mí yìo o Piɛre yi. Lé bṹn ó o Piɛre hácírí màhã́ ɓuara bìo ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi wán: «Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá ká ũ pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.»  
\v 62 Ó o Piɛre hĩ́nɔn ló á lée wá bùbùbù. 
\s1 Ɓa dásíwá wee ha a Yeesu ká ɓa a là a 
\r (Matiye 26.67-68; Maaki 14.65) 
\p  
\v 63 Ɓa nùpua na pan o Yeesu yi wee yáa mí ɲiní yi na a yi ká ɓa a ha a.  
\v 64 Ɓa wee pe o yahó yi ká ɓa tùa wo yi: «Ká fo lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bìo bon, à ũ zéení yìa vĩ́na fo.»  
\v 65 Hã bín-kora lè mí sìíwà á ɓa wee bío na a yi. 
\s1 Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà cɔ̃́n 
\r (Matiye 26.59-65; Maaki 14.55-65; Zãn 18.19-24) 
\p  
\v 66 Bìo ho tá tɔ̃n, á ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a, lè ɓa *yankarowà ɲúnása *lè ho làndá bìo zéenílowa kúaa mín wán, à ɓa le ɓa ɓua a Yeesu ɓuennáa minɛ́n na lé ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà yahó.  
\v 67 Á ɓa tùara a yi: «Fo lé o *Krista à ũ bío mu le wa ɲí.» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bía mu nɔn mia á mi máa tà mu,  
\v 68 ká ĩ mún tùara mia á mi máa bío dɛ̀ɛ.  
\v 69 Ká hã laà na kà wán, ó o *Nùpue Za á à kɛɛní le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì.»\f + \fr 22:69 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1, Daniyɛɛle vũahṹ 7.13\f* 
\v 70 Á ɓa ɓúenɓúen wã́a bía: «À bṹn à fo lé le Dónbeenì Za lon?» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Lé minɛ́n miten bía le ĩ lé orɛ́n.»  
\v 71 Á ɓa wã́a bía: «Wa màkóo wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. Warɛ́n waten wã́a ɲá a ɲi-cúa.» 
\c 23  
\s1 Ɓa ɓuan o Yeesu ɓuararáa o Pilaate cɔ̃́n 
\r (Matiye 27.2, 11-14; Maaki 15.1-5; Zãn 18.28-38) 
\p  
\v 1 Ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà ɓúenɓúen hĩ́nɔn ɓuan o Yeesu vannáa o *Pilaate cɔ̃́n.  
\v 2 Bìo ɓa vaá dɔ̃n bĩ́n, á ɓa wee bá a ká ɓa a bío: «O nìi na kà á wa yú ò o wee khà wa nìpomu vĩ́iní le ɓa yí cã ho lànpó à na a bɛ́ɛ yi. Ò o mún wee bío le mí lé o *Krista, o bɛ́ɛ.»  
\v 3 Ó o Pilaate tùara a yi: «Lé ũnɛ́n lé ɓa *zúifùwa bɛ́ɛ le?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo bía mu.»  
\v 4 Ó o Pilaate bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa zã̀amáa yi: «Bíonì na à ĩ ì dĩ̀n wán á à síinínáa o nìi na kà ɲúhṹ á ĩ yí mɔn.»  
\v 5 Ká ɓa màhã́ pá wíokaa wee bío lè mí pànká: «O wee kã́aní wa nìpomu lè mí kàránló. O ɓúa mu ɲúhṹ ho Kalilee yi á tò ho *Zudee yi fɛ́ɛɛ wà ɓueé ɓó hen.» 
\p  
\v 6 Bìo ó o Pilaate ɲá hã bíoní mu, ó o tùara: «O nìi mu lée Kalilee nìi le?» Á ɓa le ũuu.  
\v 7 Á bìo ó o zũna mu kà, ó o le ɓa ɓua a varáa o *Heroode cɔ̃́n, lé bìo ó o Heroode lé yìa wi ho Kalilee ɲúhṹ wán, à wón mún wi ho Zeruzalɛɛmu yi mu pã̀ahṹ. 
\s1 Ɓa ɓuan o Yeesu ɓuararáa o Heroode cɔ̃́n 
\p  
\v 8 Bìo ó o Heroode mɔn o Yeesu, ó o sĩi wan, lé bìo ó o ɲá a sã míana, á lá wi ó o mi a wán hàrí hàánì. O lá wi ò o mi a ká a wee wé yéréké bìo ɓúi.  
\v 9 O tùara a yi làa bìo cɛ̀rɛ̀ɛ ká a Yeesu màhã́ yí dó mí ɲii wo yi hùúu. 
\p  
\v 10 Ɓa *yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa dĩ̀n wee kooní a Yeesu yi lè le hɛɛrè.  
\v 11 O Heroode lè mí dásíwá wee yáa mí ɲiní yi na a Yeesu yi ká ɓa a zùańka a yi. Ɓa zĩ́inía wo lè ho báká beenì na se làa sòobɛ́ɛ, à ɓa bĩnía ɓuan wo vannáa o Pilaate cɔ̃́n.  
\v 12 Lé bṹn zoǹ ó o Heroode là a Pilaate bĩnía wó ɓa bɔ̃́nlowà ká ɓa ɲɔǹ lá wee fi. 
\s1 Ɓa le o Yeesu ko ò o ɓúe 
\r (Matiye 27.15-26; Maaki 15.6-15; Zãn 18.39-40; 19.4-16) 
\p  
\v 13 Bṹn mɔ́n ó o Pilaate von ɓa yankarowà ɲúnása, lè ɓa ya-díwá lè ɓa zã̀amáa á kúaa mín wán,  
\v 14 ò o bía nɔn ɓa yi: «O nìi na kà á mi ɓuan ɓuararáa ĩ cɔ̃́n, á le o wee kã́aní mu nìpomu. Àwa! Ĩ mún wã́a tùara a yi mi ɓúenɓúen yìo yi, á hã wén-kora na mi le o wó na dà à dé o ɲúhṹ á ĩ yí mɔn.  
\v 15 O Heroode bĩnía ɓuan wo ɓueé nɔn wɛn, lé bìo á wón mún yí mɔn o wékheró. O ɓɛ̀ntĩ́n yí wó bìo ɓúi na nɔn ó o koráa lè mu húmú.  
\v 16 Ĩ ì bío le ɓa ha a lè hã làbàaní, ká ĩ ì día wo o ò lɛ́n.»  
\v 17 [Hen ká ho Paaki sã́nú díró dɔ̃n, ó o Pilaate ko ò o lén o kàsó nìi ɓúi día.] 
\p  
\v 18 À bṹn ɓa ɓúenɓúen páanía wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúe o, à ũ día o Barabaasi!»  
\v 19 Wón Barabaasi so kàsó zoró ɲúhṹ lé bìo ó o hĩ́a wi ho kã́aló fio yi, á ɓó a nìi ɓúi.  
\v 20 Bìo ó o Pilaate wi ò o día a Yeesu, ó o wíokaa tùara ɓa zã̀amáa yi.  
\v 21 Ká ɓa màhã́ wee wãamaka: «Ɓúɛɛ wo ho *kùrùwá wán ò o hí! Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán ò o hí!» 
\p  
\v 22 Mu cúa-tĩn níi ó o Pilaate bía nɔn ɓa yi: «Lée webio ó o wó khon yi? Ĩ yí mɔn bìo ɓúi na nɔn ó o koráa lè mu húmú. Ĩ ì bío le ɓa ha a lè hã làbàaní, ká ĩ ì día wo o ò lɛ́n.»  
\v 23 Ká ɓarɛ́n bán pá lan wee wãamaka pɔ̃́npɔ̃́n le ɓa ɓúɛɛ o Yeesu ho kùrùwá wán. Á ɓarɛ́n wãamakaa lé hĩ̀a yú ho pànká.  
\v 24 Ó o wã́a tà le mí ì wé bìo ɓa wee cà.  
\v 25 O nìi na ɓa le o día, wón na kɛra ho kã́aló fio yi á wó le nì-ɓúee ɓa dó ho kàsó yi, ó o léra día, ò o nɔn o Yeesu ɓa dásíwá yi le ɓa wé làa bìo ɓa zúifùwa sĩa vá yi. 
\s1 Ɓa dásíwá ɓuan o Yeesu wàráa 
\r (Matiye 27.32-34; Maaki 15.21-23; Zãn 19.17-22) 
\p  
\v 26 Bìo ɓa ɓuan o Yeesu wàráa, á ɓa vaá fò mín làa Sirɛɛna\f + \fr 23:26 \ft Sirɛɛna: Ho lée lóhó ɓúi na wi ho Afiriiki kɔ̃hṹ yi á sùaráa yi lè ho Mɛditeranɛɛ yámú ɲumu. O Yeesu pã̀ahṹ á ɓa zúifùwa ɓúi hĩ́a wi ho lóhó mu yi.\f* nìi ɓúi na ɓa le Simɔn, ò o ló hã mana yi lua. Á ɓa dásíwá wìira a ɓueé séenía lè ho kùrùwá, ò o bèráa o Yeesu mɔ́n.  
\v 27 Ɓa minka zã̀amáa bò a yi á séenía ɓa hã́awa ɓúi na wee wá kùaará a bìo yi.  
\v 28 Ó o Yeesu yèrèmáa wee bío làa ba: «Zeruzalɛɛmu hã́awa, mi yí wá ĩnɛ́n bìo yi, ká mi wá minɛ́n miten lè mí zàwa bìo yi.  
\v 29 Lé bìo hã wizooní ɓúi na lua yi, á ɓa khíi wé è bío: ‹Ɓa hã́awa na yí máa te làa bìa dĩǹ yí ton za yí yɛ̀ɛnía yí mɔn bán ɲúná ɓɛ̀ntĩ́n sĩ.›  
\v 30 Hón pã̀ahṹ so yi ká ɓa à bío ò na hã ɓúaa yi: ‹Mi tè ɲì wɛn› á mún ǹ bío lè hã dònɓúaa: ‹Mi pe wɛn›\f + \fr 23:30 \ft Mi loń Ozee vũahṹ 10.8.\f* 
\v 31 Lé bìo ká ɓa wee wé ĩnɛ́n na ka lòn ɓùɛn-siire kà síi, á minɛ́n na ka lòn ɓùɛn-henì bìo khíi dà bṹn wán.» 
\s1 Ɓa ɓúaa o Yeesu ho kùrùwá wán 
\r (Matiye 27.35-44; Maaki 15.24-32; Zãn 19.17-27) 
\p  
\v 32 Ɓa mún ɓuan nì-wànna nùwã ɲun ɓúi na ɓa à páaní ì ɓúe là a Yeesu.  
\v 33 Bìo ɓa vaá dɔ̃n ho lahó na ɓa wee ve làa «Ɲún-ɓòkuee» á ɓa ɓúaa o Yeesu ho *kùrùwá wán bĩ́n. Ɓa nì-wànna nùwã ɲun á ɓa mún ɓúaa hã kùrùwáwá wán bĩ́n. O nì-kéní wi là a Yeesu nín-tĩánì ká yìa so wi là a nín-káahó.  
\v 34 [Ó o Yeesu bía: «Ĩ Maá, sɛ́n día na ɓa yi, lé bìo ɓa yí zũ bìo ɓa wee wé.»] Bṹn mɔ́n á ɓa dásíwá wó le ɲún-sĩni bìo á sankaaráa o sĩ̀-zĩ́nia.  
\v 35 Ɓa zã̀amáa dĩ̀n bĩ́n á wee loń. Ɓa *zúifùwa ɲúnása bán wee yáa mí ɲiní yi na a yi ká ɓa à bío: «O fenía ɓa ɓúi, le orɛ́n mún fení míten ká a lé o *Krista bìo bon, yìa le Dónbeenì mɔn léra.»  
\v 36 Ɓa dásíwá mún wee yáa mí ɲiní yi na a yi. Ɓa vá ɓueé ɓó a yi, á hóonía mu bè-ɲia yòó nɔn wo yi  
\v 37 à ɓa wee bío: «Hen ká fo lé ɓa zúifùwa bɛ́ɛ, à ũ fení ũten ũten.»  
\v 38 Yòó o ɲúhṹ yi á bìo kà lé bìo ɓa túara: \sc «Yìa kà lé ɓa zúifùwa bɛ́ɛ.»\sc* 
\v 39 Ɓa nì-wànna na ɓa ɓúaa nì-kéní wee là a ká a bío: «Fo yínɔń o Krista le, á ũ fení ũten ũten à ũ mún fení warɛ́n lon!»  
\v 40 Ká a nì-kéní na so wón ɓɛ̀n wee zá lè mí ninza mu ká a bío: «Fo yí máa zɔ̃́n Dónbeenì le? Yínɔń le lònbee dà-kéní mu á ũ wi yi le?  
\v 41 Warɛ́n bán ko lè le lònbee, lé bìo wa wékhe lé hìa dó wɛn mu yi, ká arɛ́n wón yí wó bè-kohó.»  
\v 42 Bṹn mɔ́n ó o bĩnía bía: «Yeesu, hen ká fo khíi ɓuara lè ũ bɛ́ɛnì, à ũ pa ĩ bìo.»  
\v 43 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá poni na foǹ: Ho zuia ká fo ò kɛń làa mi le Dónbeenì cɔ̃́n.» 
\s1 O Yeesu húmú 
\r (Matiye 27.45-56; Maaki 15.33-41; Zãn 19.28-30) 
\p  
\v 44-45 Mu wó à le wii wà yòó fárá, á ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen dĩ̀ndĩ̀n wó le tíbírí á míana fúuu fúaa le wi-háarè. Ho pɔ̃nsòró na zoó le *Dónbeenì zĩ-beenì yi á lɛnkaa mín tĩ́ahṹ.  
\v 46 Ó o Yeesu bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Ĩ Maá, ĩ wee dé ĩ mànákã̀ ũ níi yi.» Bìo ó o bía bṹn vó, ó o húrun.  
\v 47 Bìo ho Oroomu dásíwá kuure ɲúhṹso mɔn bìo wó, ó o khòonía le Dónbeenì, ò o wee bío: «O nìi na kà ɓɛ̀ntĩ́n lá térénna.»  
\v 48 Ɓa zã̀amáa na ɓuara ɓueé lora mu bìo mu á mɔn bìo wó, á ɓa bĩnía wà ká ɓa yara sò làa sòobɛ́ɛ.  
\v 49 O Yeesu ɓàn bɔ̃́nlowà ɓúenɓúen lè ɓa hã́awa na bò làa wó hàrí ho Kalilee yi á ɓueé khɛ̀ra dĩ̀n wee loń bìo wee wé. 
\s1 O Yeesu nùuló bìo 
\r (Matiye 27.57-61; Maaki 15.42-47; Zãn 19.38-42) 
\p  
\v 50-51 Nìi ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á yèni ɓa le Zozɛɛfu. O wee lé ɓa *zúifùwa lóhó na ɓa le Arimatee yi. O fù lée nì-tente na térénna, á hĩ́a wee lòoní le *Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓuenló. O fù lé ɓa zúifùwa làndá tũ̀iá fɛɛrowà nì-kéní, ká a màhã́ fù yí tà bìo ɓa ninzàwa ɲiní tò wán wó.  
\v 52 Ó o wà van o Pilaate cɔ̃́n vaá fìora a Yeesu nì-hínmu.  
\v 53 Bṹn mɔ́n ó o huera a ho *kùrùwá wán, á lií pon yi lè ho ɓunló, á lá vaá nùuna le búure na có ho ɓúaahó yi, na á nì-hío lá dĩǹ yí nùuna yi yí mɔn.\f + \fr 23:53 \ft Ɓa zúifùwa búráa: O Yeesu pã̀ahṹ ká ɓa zúifùwa na níní se fù wee wé cé mí búráa hã ɓúaarà yi. Hã ɓúi wee wé hã bú-kãní à ho zĩ-ɲúhṹ dà-kéní nùpua wé nùu yi. Hã búráa mu ɓa fù wee wé pe ɲiní lè hã hue-beera. Bìa yí dà hɔ̃́n búráa so síi máa cé, bán búráa fù wee wé cé ho tá kã́amáa yi. Ɓa fù wé khũuní hã à hã wíoka wé mi, lé bìo ká yìa vará hã wán tàá o dɔ̃n hã, se ɓànso tun.\f* 
\v 54 Mu wó ho yèzṹmá zoǹ zĩihṹ á ho *Sabaa ɲúhṹ ɓúaráa.  
\v 55 Ɓa hã́awa na bò là a Yeesu hàrí ho Kalilee yi á bò mín là a Zozɛɛfu vaá mɔn le búure, á lora bìo ó o Yeesu nì-hínmu dũmanáa.  
\v 56 Bṹn mɔ́n á ɓa bĩnía vaá wee wíoka ho ɲiló lè mu bìo na sãmu sĩ o Yeesu mu sãnía bìo yi. Ho Sabaa zoǹ á ɓa vũńna làa bìo ho làndá heníanáa mu. 
\c 24  
\s1 O Yeesu vèeró bìo 
\r (Matiye 28.1-9; Maaki 16.1-8; Zãn 20.1-10) 
\p  
\v 1 Ho dimaasi zoǹ yìnbíi bùirìi á ɓa hã́awa hĩ́nɔn lá ho ɲiló na sãmu sĩ na ɓa lá wíokaa, á ɓuan vannáa le búure wán.  
\v 2 Ɓa vaá yú le hue-beenì na lá pon le búure ɲii à le bĩ̀inía khíi día.\fig Búure|src="cn01850B.tif" size="span" copy="David C. Cook" ref="Luki 24:2" \fig* 
\v 3 Á ɓa yòó zon, ká ɓa màhã́ yí zoó mɔn o Ɲúhṹso Yeesu sãnía.  
\v 4 Á ɓa dĩ̀n yilera lùnkaa, à bṹn à báawa nùwã ɲun na sĩ̀-zĩ́nia wee ɲuiíka dĩ̀n ɓa yahó.  
\v 5 Bìo ɓa zã́na dĩ̀n cúiorá mí ɲúná, á ɓa nùpua mu bía làa ba: «Lée webio nɔn á yìa yìo wi lua á mí ɓueé wee cà ɓa nì-hía lùe yi?  
\v 6 [O mía hen. O vèera.] Mi le mi yiwa bìo ó o hĩ́a bía nɔn mia wán ká a wi ho Kalilee yi:  
\v 7 ‹O *Nùpue Za ko ò o dé ɓa bè-kora wérowà níi yi, à ɓúɛɛ ho *kùrùwá wán, à vèe hã wizooní tĩn níi zoǹ.›» 
\p  
\v 8 Á ɓa hácírí màhã́ bĩnía ɓuara o Yeesu bíoní wán.  
\v 9 Á ɓa bĩnía wà vaá bía mu ɓúenɓúen nɔn ɓa tonkarowà pírú dòn làa bìa ká ɓúenɓúen yi.  
\v 10 Ɓa lé o Makadala Mari, là a Zaana, là a Zaaki ɓàn nu Mari. Ɓa hã́-vio na lá páanía wi làa ba á mún bía mu bìo dà-kéní mu nɔn ɓa tonkarowà yi.  
\v 11 Ɛ̀ɛ ká ɓa tonkarowà màhã́ lá hã bíoní mu lòn bín-conconwà, á ɓa yí tà ɓa bìo.  
\v 12 [Ká a Piɛre màhã́ pá hĩ́nɔn lùwa van le búure wán à vaá lií lúnlúrá ò o lora le yi. Á ho nùuló dɛ̀ɛ lé dìo ó o mɔn. Ó o wó coon bìo wó bìo yi á bĩnía vannáa mí zĩi.] 
\s1 O Yeesu zéenía míten lè mí nì-kenínia ɓúi 
\r (Maaki 16.12-13) 
\p  
\v 13 Le wizonle mu mí bɛɛre zoǹ, ó o Yeesu nì-kenínia nùwã ɲun ɓúi bò mín ɲɔn ho lóhó na ɓa le Emayuusi. Horɛ́n lè ho Zeruzalɛɛmu á à yí lɛ́ɛ̀rèwa bìo ɲun vɛɛnì síi.  
\v 14 Bìo wó khĩína ɓúenɓúen lé bṹn ɓàn láakáwá á ɓa wee tà.  
\v 15 Bìo ɓa wee bío ká ɓa à wã̀aní mín ká ɓa wà, ó o Yeesu mí bɛɛre ɓueé ɓó ɓa yi á bò làa ba.  
\v 16 Ɓa ɲɔǹ wee mi a, ká bìo ɓúi màhã́ hò ɓa á ɓa yí zũna a.  
\v 17 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Lée webio á mi wee wã̀aní wán ká mi wà?» 
\p Á ɓa dĩ̀n sò mí yara.  
\v 18 Á ɓa nì-kéní na ɓa le Keliopaasi bía nɔn wo yi: «Ɓa nùpua na ɓuara ho Zeruzalɛɛmu yi ɓúenɓúen, á ũnɛ́n ũ dòn lé yìa yí zũ mu bìowa na wó hã wizooní yɛn na kà yi le?»  
\v 19 Ó o tùara ɓa yi: «À bṹn bìowa so lè mu yɛ́n?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Bìo wó a Nazarɛɛte nìi Yeesu yi hã́. O lá lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. Le Dónbeenì lè ɓa nùpua zũna le o pànká wi mí bè-wénia lè mí bíoní yi.  
\v 20 Wa *yankarowà ɲúnása lè wa ya-díwá nɔn wo bìa yí zũ le Dónbeenì yi à bán síinía ɲúhṹ à ɓúe, á ɓa ɓúaa wo ho *kùrùwá wán.  
\v 21 Wa lá wee leéka le orɛ́n lè yìa ko ò o kã̀ní a *Isirayɛɛle nìpomu, ká mu yìo wã́a máa lé. Ho zuia lé mu bìowa mu wéró wizooní bìo tĩn.  
\v 22 Wa kuure hã́awa nùwã yɛn ɓúi wó wɛn coon. Ɓa fù hĩ́nɔn le yìnbíi bùirìi á van le búure wán,  
\v 23 ká ɓa màhã́ yí vaá yú a sãnía. Á ɓa bĩnía ɓueé bía mu nɔn wɛn, à ɓa mún bía le Dónbeenì wáayi tonkarowà ɓúi zéenía míten làa mí, à ɓa bía nɔn mí yi wéréwéré le o yìo wi lua.  
\v 24 Wa ninzàwa nùwã yɛn ɓúi mún van le búure wán á vaá mɔn mu ɓúenɓúen làa bìo ɓa hã́awa bíaráa mu, ò o Yeesu wón ɓa yí mɔn.» 
\p  
\v 25 Ó o Yeesu màhã́ wã́a wee bío làa ba: «Mi lé ɓa bɔ̃́nbúwá. Mi yí máa dé mí sĩa le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà bè-bíonii yi fùa.  
\v 26 O *Krista so lá yí ko ò o lò be kà síi à yíráa mí cùkú beenì le Dónbeenì cɔ̃́n le?»  
\v 27 Bṹn mɔ́n ó o wã́a zéenía bìo bía a dã́ní yi le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi ɓúenɓúen ɓàn kúará. O ɓúa mu ɲúhṹ là a *Mɔyiize vɔ̃nna á vaá lá lè le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà vɔ̃nna ɓúenɓúen. 
\p  
\v 28 Bìo ɓa vaá ɓó ho lóhó na ɓa wee va yi, ó o Yeesu wó lòn nìi na le mí ì khĩí á à va làa yahó.  
\v 29 Ká ɓa màhã́ hò a le o yí wé mu, à ɓa bía nɔn wo yi: «Día à ũ cãa làa wɛn, ho tá wee hĩ.» 
\p Ó o Yeesu wã́a zoó làara ɓa wán.  
\v 30 Bìo ɓa wee dí, ó o lá ho búurú, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho nɔn ɓa yi.  
\v 31 Lé bṹn wán á ɓa yìo màhã́ fá, á ɓa zũna a. Ó o dɛ̀ɛnía ɲuuna vṹnun ɓa yahó.  
\v 32 Á ɓa wee bío làa mín: «Bìo ó o fù wee bío ká a zéení le Dónbeenì bíoní kúará làa wɛn ho wɔ̃hṹ wán á wa sĩa so fù yí hã le?» 
\p  
\v 33 À ɓa dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn bĩnía ɲɔn ho Zeruzalɛɛmu. Ɓa vaá yú ɓa tonkarowà pírú dòn lè mí ninzàwa mín wán bĩ́n,  
\v 34 á bán wee bío làa ba: «O Ɲúhṹso vèera bìo bon. O Simɔn mɔn wo.»  
\v 35 Á ɓarɛ́n mí bɛɛre lá bìo wó ho wɔ̃hṹ wán bía nɔn ɓa yi, làa bìo ɓa zũńnanáa o Yeesu pã̀ahṹ na ó o wee cɛ̀ɛka ho búurú yi. 
\s1 O Yeesu wíokaa zéenía míten lè mí tonkarowà 
\r (Matiye 28.16-20; Maaki 16.14-18; Zãn 20.19-23; Bè-wénia 1.6-8) 
\p  
\v 36 Bìo ɓa wi bṹn bíoró yi, à bṹn ò o Yeesu mí bɛɛre dɛ̀ɛnía wi ɓa tĩ́ahṹ [ó o bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia.»]  
\v 37 Á ɓa zã́na dàkhĩína, lé bìo ɓa mɔn wo wó làa nì-hɔ̃́nbóní.  
\v 38 Ká a Yeesu màhã́ bía làa ba: «Mi yilera yáara le we? Lée webio nɔn hã titikaa wiráa mí sĩa yi?  
\v 39 Mi loń ĩ níní le ĩ zení. Mu lé ĩnɛ́n ĩ bɛɛre. Mi ɓuee dã mi loń, lé bìo ó o nì-hɔ̃́nbóní sãnía mía làa bìo mi mɔn à ĩnɛ́n sãnía wiráa bìo síi.»  
\v 40 [O bía hɔ̃́n bíoní so nɔn ɓa yi, ò o zéenía mí níní lè mí zení làa ba.]  
\v 41 Ká ɓa minka sĩ-wɛɛ làa bìo mu wó ɓa coon bìo yi, á ɓa pá yí tà yí tà le o Yeesu vèera bìo bon, ó o wã́a bía nɔn ɓa yi: «Bè-dínii wi mi cɔ̃́n le?»  
\v 42 Á ɓa nɔn o ceza na sɔ̃n sɔ̃́n-kéní wo yi,  
\v 43 ó o fó a là ɓa yìo yi. 
\p  
\v 44 Bṹn mɔ́n ó o bía nɔn ɓa yi: «Bìo kà lé bìo á ĩ bía nɔn mia pã̀ahṹ na á ĩ làa mia páanía wi: Bìo túara ĩ dã́ní yi ɓúenɓúen o Mɔyiize làndá lè ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà vɔ̃nna, lè hã leni vũahṹ yi á lá ko mu wé.»  
\v 45 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wó á ɓa wee zũń le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní kúará,  
\v 46 ò o bía nɔn ɓa yi: «Mu túara kà: O *Krista ko ò o lò be, bṹn mɔ́n ò o vèe hã wizooní tĩn níi zoǹ.  
\v 47 Bìo kà lé bìo mi bue o yèni yi à na hã sìíwà nùpua ɓúenɓúen yi: ‹Mi yèrèmá mi yilera lè mi wárá à mi yí mu bè-kora sɛ́ndíaró.› Mi ɓúa mu ɲúhṹ ho Zeruzalɛɛmu yi.  
\v 48 Bìo mi mɔn à mi bío na ɓa nùpua yi.  
\v 49 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre á à tonka le Dónbeenì Hácírí na le dó mí ɲii le mí ì na á le è lii mi wán, ká mi màhã́ ko mi kɛɛní ho lóhó yi fúaa le Dónbeenì pànká lé ho wáayi à lii mi wán.» 
\s1 O Yeesu yòora le Dónbeenì cɔ̃́n 
\r (Maaki 16.19-20; Bè-wénia 1.9-11) 
\p  
\v 50 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu fó ɓa á ɓa ló ho lóhó yi wà vaá sùaráa ho Betanii yi, lé bĩ́n ó o hóonía mí níní ò o dúɓuaa ɓa yi.  
\v 51 Pã̀ahṹ na ó o wee dúɓua ɓa yi, ó o làa ba saawaa mín yi, [ó orɛ́n wón ɓuan yòora ho wáayi.]  
\v 52 [Ká ɓarɛ́n bán ɓùaanía wo] à ɓa bĩnía van ho Zeruzalɛɛmu ká ɓa sĩa wan làa sòobɛ́ɛ.  
\v 53 Ɓa yí máa khí le *Dónbeenì zĩ-beenì yi. Ɓa wee ɓuee ɓùaaní le bĩ́n fɛ́ɛɛ.