\id 1TI 2011-04-02 SIL-BFB Buamu-Ouarkoye \h Timɔtee nín-yání \toc1 Ho nín-yání vũahṹ na ó o Poole túara nɔn o Timɔtee yi \toc2 Timɔtee nín-yání \toc3 1TI \mt2 Ho nín-yání vũahṹ na ó o Poole túara nɔn o \mt1 Timɔtee \mt2 yi \is1 Vũahṹ túaró ɲúhṹ \ip O Timɔtee ɓàn maá hĩ́a lé o *Kɛrɛɛsi nìi, ká ɓàn nu hĩ́a lé o zúifù hĩ́nzoró, á lé o kèrètĩ́ɛ. O Poole là a Timɔtee zũna mín ká a Poole mu wà vaá bue le Dónbeenì bíonì ho Lisitere lóhó yi. Mu pã̀ahṹ ká a Timɔtee lé o yàrónza fɛ̀ɛ. O hĩ́a dó mí sĩi le Dónbeenì yi làa sòobɛ́ɛ (Bè-wénia 16.1-3). À lá bṹn ɲii wán, ó o Timɔtee wã́a bò a Poole yi á ɓa wee sá le Dónbeenì tonló (Bè-wénia 17.14; 18.5; 19.22). \ip O Poole vɔ̃nna na ó o túara nɔn o Timɔtee yi lé hã bìo ɲun. \ip Ho nín-yání vũahṹ yi ó o bía bìowa bìo tĩn bìo: \io1 1. O ɲà ɓa kèrètĩ́ɛwa zeǹ wán le ɓa pa míten bìa wee kàrán ɓa lè mu bìo na yí bon bìo yi. \io1 2. O zéenía bìo ɓa kèrètĩ́ɛwa ko ɓa wé ɓùaanínáa le Dónbeenì. O mún zéenía bìo á ɓa kèrètĩ́ɛwa ɓúenɓúen, lè ɓa kuio nì-kĩ́a làa bìa wee séení ɓa ko ɓa ɓua lè míten. \io1 3. Mu véeníi ó o Poole zéenía bìo ó o Timɔtee ko ò o ɓua lè ɓa kèrètĩ́ɛwa à dàń sáráa le Dónbeenì tonló sese. \c 1 \s1 Le tɛ̀ɛníi \p \v 1 Ĩnɛ́n Poole lé o Yeesu *Krista tonkaro, lé bìo le Dónbeenì na lé wa kã̀nílo là a Yeesu Krista mu le ĩ sá ho tonló mu konloon. \v 2 Timɔtee, lé ũnɛ́n á ĩ wee túa ho vũahṹ na kà á à na yi, lé bìo á wa sĩadéró o Krista yi dã́ní yi á ũ lé ĩ za. Le wàn Maá Dónbeenì là a Yeesu Krista na lé wa Ɲúhṹso à wé mu bè-tentewà làa fo. Le ɓa na mí waminì lè mí hɛ́ɛrà mia. \s1 Yí hácírí bìa wee vĩ́iní ɓa nùpua lè mí kàránló yi \p \v 3 Làa bìo á ĩ bíaráa mu nɔn foǹ, día à ũ kɛɛní ho Efɛɛze yi. Ɓa nùpua ɓúi wi ho lóhó mu yi á wee vĩ́iní ɓa nùpua lè mí kàránló. Cén hè ɓa le ɓa día mu. \v 4 Mún bío na ɓa yi le ɓa yí na míten hã wàhio bè-bíonii yi, làa bìo á ɓàn ɓùaawa bìo wóráa bìo bíoró. Bṹn lé bìo wee dé le wã̀aníi na here ɓa pã̀ahṹ, mu yí máa wé à ɓa na míten bìo le Dónbeenì le mí ì wé yi, á wa yí dà máa zũń bìo le Dónbeenì le mí ì wé ká wa yí dó wa sĩa le yi. \v 5 Bìo nɔn á ĩ le ũ bíoráa mu na ɓa yi lé bìo á ɓa ko ɓa wań mí ninzàwa. Ká ɓa le mí wa mí ninzàwa á ɓa ko à ɓa sĩa ce à wé le hã yile-tentewà, à dé mí sĩa ɓúenɓúen le Dónbeenì yi. \v 6 Hɔ̃́n wén-tentewà so ɓúenɓúen á ɓa ɓúi pã́ día à ɓa wee vĩ́iní míten lè le wã̀aní-kánlè na ɲúhṹ mía. \v 7 O *Mɔyiize làndá kàránló lè ɓa nùpua bìo á ɓa wee hení ká bìo ɓa wee bío làa bìo ɓa wee kàrán á ɓarɛ́n mí bɛɛre yí zũ kúará. \v 8 Mu bon, o Mɔyiize làndá se, ká wa wee bè ho yi làa bìo á mu koráa. \v 9 Wa ko à wa zũń le ho yí bàrá nùpua na térénna bìo yi. Ɓùeé! Bìa ho bàrá bìo yi lé bìa yí máa bè le Dónbeenì bíonì yi, lè ɓa nì-kã́ania lè ɓa nì-sũmáa, lè ɓa bè-kora wérowà. Ho bàrá bìa yí máa kɔ̃̀nbi le Dónbeenì, làa bìa wee ɓua míten lè le bìo ɲúhṹ mía bìo yi, làa bìa wee ɓúe mí maáwà tàá mí nuwà bìo yi. Nì-ɓúe lée nì-ɓúe á ho bàrá bìo yi. \v 10 Ho mún bàrá bìa wee wé ho hã́-fénló lè ho bá-fénló lè mí sìíwà, lè ɓa báawa na wee da lè mí ninzàwa báawa, làa bìa wee yɛ̀ɛ́ ɓa nùpua bìo yi. Ho làndá mu bàrá ɓa sabín-fũ̀aalowa làa bìa wee dé mí ɲiní na ká ɓa máa bè mu yi bìo yi. Ho bàrá bìa ɓúenɓúen na yí máa bè ho kàránló na térénna yi bìo yi. \v 11 Hón kàránló so héhaa lè le Dónbeenì cùkúso bín-tente. Le Dónbeenì na wee wé mu bè-tentewà lé dén kàràfáa le bín-tente mu miì. \s1 O Poole wee dé o Krista bárákà \p \v 12 Ĩ wee dé wa Ɲúhṹso Yeesu *Krista bárákà lé bìo ó o nɔn ho pànká miì á ĩ wee sáráa o tonló. Ĩ wee dé o bárákà lé bìo ó o láa miì, á léra mi wó lè mí ton-sá. \v 13 Ĩnɛ́n na fù wee yáa o yèni, á wee beé bìa tà a bìo lò, á mún wee là a, ɛ̀ɛ ká arɛ́n wón màhã́ zũna ĩ màkárí lé bìo á ĩ lá yí zũ bìo á ĩ wee wé, á ĩ yí dó ĩ sĩi wo yi. \v 14 Wa Ɲúhṹso Yeesu Krista wó mu sãamu lè mí sìíwà làa mi. O wó á ĩ dó ĩ sĩi wo yi, á wa a, á mún wa ɓa nùpua. \v 15 Bìo á ĩ wee bío kà láayi wi á ko à ɓa nùpua dé mí sĩa mu yi: O Yeesu Krista ɓuara ho dĩ́míɲá yi bèra a na à ɓa bè-kora wérowà kã̀ní. Á ĩnɛ́n lé yìa lé o bè-kora wéro po bìa ká. \v 16 Ká a Yeesu màhã́ zũna ĩ màkárí, ĩnɛ́n na bè-kora wi po bìa ká, á ɲà mí yi ĩ bìo yi. O wó mu á zéenía lè ɓa nùpua na khíi tà a bìo á à yíráa le mukãnì binbirì na máa vé. \v 17 Le ɓa nùpua ɓúenɓúen dé ho cùkú le Dónbeenì yi à wé kɔ̃̀nbi le, lerɛ́n na á nùpue yí dà máa mi, á wi fɛ́ɛɛ, á wee dí le bɛ́ɛnì fɛ́ɛɛ. Lerɛ́n mí dòn lé le Dónbeenì. *Amiina! \s1 O Poole wee hení a Timɔtee sĩi \p \v 18 Ĩ za Timɔtee, bìo kà lé bìo á ĩ hení ì na foǹ, à héha lè hã bíoní na le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà yáanía bía ũ dã́ní yi, bèra a na ũ sĩi wé here le bín-tente tonló na fo wee sá yi. \v 19 Wíoka dé ũ sĩi, à sá ho lè le yi na se. Ɓa nì-dòndáa ɓúi pã́ bṹn á ɓa ɓɛ̀n yí bĩnía yí dó mí sĩa le Dónbeenì yi. \v 20 Bán nùpua so ó o Himɛnɛɛ là a Alɛkisãndere wi tĩ́ahṹ. Á ĩ día ɓa á ɓa bìo sã̀ a Satãni yi, bèra a na à ɓa yí bĩní yí là le Dónbeenì. \c 2 \s1 Bìo á wa ko à wa wé fìo bìo yi \p \v 1 Bìo á à wé here mia á à dí bìo ká ɓúenɓúen yahó lé bìo kà: Mi wé fìo le Dónbeenì yi lè mí sòobɛ́ɛ, á ɓónɓóní le, á dé le bárákà ɓa nùpua ɓúenɓúen bìo yi. \v 2 Mi wé fìo na ɓa bá-zàwa làa bìa á ho pànká wi níi yi ɓúenɓúen yi, lé bṹn ǹ na ká wa à kɛń ho hɛ́ɛrà yi, á à wé waten, á mún wé è wé hã wárá na se. \v 3 Ho fìo à na ɓa nùpua yi lée bìo na se, á mu mún sĩ le Dónbeenì na kã̀nía wɛn yi. \v 4 Le wi à ɓa nùpua ɓúenɓúen kã̀ní à zũń ho tũ̀iá poni. \v 5 Mu bon, le Dónbeenì lée dà-kéní. Á yìa wi ɓa nùpua làa de pã̀ahṹ lée nì-kéní. Wón lé o Yeesu *Krista na ɓueé wó a nùpue. \v 6 O ɓuara ɓueé nɔn míten á kã̀níanáa ɓa nùpua. O wó mu á zéeníanáa le le Dónbeenì wi le kã̀ní ɓa nùpua ɓúenɓúen ho pã̀ahṹ na mu ko yi. \v 7 Lé bṹn bìo yi á le Dónbeenì wóráa mi lè mí bín-buero, á tonkaa mi le ĩ kàrán bìa yínɔń ɓa *zúifùwa, à ɓa dé mí sĩa le yi. Bìo á ĩ mà kà lée tũ̀iá poni, sabéré mía mu yi. \s1 Bìo ɓa hã́awa ko ɓa wé ɓua lè míten \p \v 8 Àwa, á bṹn lé bìo nɔn á ĩ wi à hã lùa ɓúenɓúen yi à ɓa nùpua hóoní mí níní dá ho wáayi à fìoráa. Ɓa yí le mí sĩa cĩ̀ mín yi, ɓa mún yí zá làa mín à wéráa mu. \v 9 Ĩ mún wi à ɓa hã́awa sĩ̀a zĩ́ló à héha làa bìo mu koráa ɓa nùpua ɓúenɓúen cɔ̃́n. Ɓa ko ɓa wé dé le kɔ̃̀nbii mí sĩ̀a zĩ́ló yi, à wé ɓua míten sese. Le ɓa ɲún-vãní wíokaró yí wé bìo na à na ká ɓa nùpua wé è loń ɓa yi. Hã donkhue-sĩ̀a na wó lè ho sã́nú tàá bè-vio ɓúi na yàwá here à ɓa wé yí zĩ́. Ɓa yàá pá yí ko ɓa wé zĩ́ hã sĩ̀a na yàwá here dàkhĩína. \v 10 Ɛ̀ɛ ká ɓa wé sòobá míten à wéráa hã wárá na se. Bṹn lé bìo ɓa hã́awa na le mí wee kɔ̃̀nbi le Dónbeenì ko ɓa wé ɓua lè míten. \v 11 Ho kàránló pã̀ahṹ á ɓa hã́awa ko ɓa wé tɛ́tɛ́ à bé zo à ɲínáa yìa wee na ho kàránló cɔ̃́n. \v 12 Ĩ yí tà le ɓa hã́awa wé kàrán ɓa báawa, tàá à ɓa yí pànká ɓa wán. Ɓa ko ɓa wé kɛɛní sṹuní. \v 13 Mu bon, o Adãma lé yìa le Dónbeenì má ho yahó á màhã́ bò yi mánáa o Ɛɛve. \v 14 Á mu mún yínɔń o Adãma lé yìa ó o *Satãni sũ̀na, o hã́a lé yìa ó o sũ̀na, á lé wón lé yìa yí bò le Dónbeenì bè-bíonii yi. \v 15 Hàrí bìo mu wó kà á ɓa hã́awa á à kã̀ní ɓa hã́mu bìo yi, ká ɓa dó mí sĩa le Dónbeenì yi, á le waminì wi ɓa yi, á wee ɓua míten sese làa bìo le Dónbeenì le mu koráa. \c 3 \s1 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ya-díwá \p \v 1 Bìo á ĩ mì ì na mia á láayi wi: Nùpue na wi ò o wé o ya-dí ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure yi, wón wi ò o sá tonló na se. \v 2 O ya-dí ko ò o zũń míten ɓuaró à wékheró bìo yí mì lɛɛ́ yi. O ko ò o wé hã́a yà-kéní ɓànso. O wárá ko à hã wé se, à wé o nùpue na bìo ɓúenɓúen ó o wee wé kã́ɲa, á ɓa nùpua wee kɔ̃̀nbi. O mún ko ò o zũń ɓa nì-hãní ɓuaró, à zũń ɓa nùpua kàránló. \v 3 O yí ko ò o wé ɲa-ɲu, o mún yí ko ò o wé nùpue na wa fio, ɓùeé. O sĩi ko le wé se, à wé o nùpue na yí wa bíoní. O yí ko ò o sòobá dé mí sĩi le wárí yi. \v 4 O ko ò o dàń mí zĩi nùpua ɓua, ò o zàwa wé ɲí a cɔ̃́n, à wé kɔ̃̀nbi o. \v 5 Ká a nùpue hĩ́a yí dà mí kùrú zĩi nùpua máa ɓua, ó o ò wé kaka à dàń ǹ ɓuaráa ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure? \v 6 O ya-dí yí ko ò o wé nùpue na sĩidéró o *Krista yi dĩǹ yí míana, bèra a na o hĩ́a yí yòoní míten mu bìo yi, à le Dónbeenì síiní a ɲúhṹ làa bìo le síiníanáa o Satãni ɲúhṹ bìo síi. \v 7 O ko ò o wé o nùpue na wee ɓua míten sese à bìa yínɔń ɓa kèrètĩ́ɛwa wé kɔ̃̀nbi o o wén-tentewà bìo yi, bèra a na à bè-kohó bìo yí mì lɛɛ́ wo yi, ò o Satãni hĩ́a yí yí o vĩ. \s1 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ton-sáwá bìo \p \v 8 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ton-sáwá ko à ɓa wé ɓa nùpua na wee ɓua míten sese, à yí wé ɲiní ɲun ɓànsowà. Ɓa yí ko ɓa wé ɲu ho *dìvɛ̃́n dà mí níi wán, à sòobá dé mí sĩi le wárí càró yi. \v 9 Le Dónbeenì tũ̀iá poni bíonì na le zéenía hã sĩadéró le yi dã́ní yi á ɓa ko ɓa wé bè yi lè le yi na wee ce. \v 10 Hen ká mi le mi ì lén nùpua á à wé lè ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ton-sáwá à mi loń ɓa ká fĩ́anì mía ɓa yi, ká ɓa dà à sá ho tonló mu, à mi wã́a ɓua bán. \v 11 Ɓa hã́nání ko à ɓa ɓua míten sese, à yí wań hã nì-ɲùa. Ɓa ko ɓa wé ɓa nùpua na bìo ɓúenɓúen ɓa wee wé kã́ɲa, à láayi kɛń mu bìo ɓúenɓúen yi. \v 12 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ton-sá ko à ɓàn hã́a wé yà-kéní, o ko ò o dàń mí zàwa lè mín zĩi nùpua ɓua. \v 13 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ton-sáwá na tonló se bán á ɓa nùpua wee kɔ̃̀nbi, á ɓa poní á à sɛ́n á à bíoráa o Yeesu na ɓa dó mí sĩa yi bìo. \s1 Mu bìo zũńló na wa wee yí o Krista yi cɔ̃́n \p \v 14 Ĩ wee leéka à ĩ ɓuen ũ cɔ̃́n hen làa cĩ́inú. Ɛ̀ɛ ká ĩ wee túa bìo kà \v 15 bèra a na ká ĩ míana ɓuararáa à ũ pá zũń bìo á ũ ɓuaráa ũten ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure yi. Dén kuure so lé ɓa kèrètĩ́ɛwa zĩ-ɲúhṹ na bìo sã̀ le Dónbeenì yi. Le kuure mu lé dìo sã́ ho tũ̀iá poni dĩ̀nía làa bìo á hã bòròbòròwa wé sĩ́náa le zĩi dĩ̀ní bìo síi, lé lerɛ́n á ho tũ̀iá poni mu dĩ̀n wán. \v 16 Le Dónbeenì bè-sànkanii na le zéenía làa wɛn wa sĩadéró o Yeesu yi dã́ní yi ɓɛ̀ntĩ́n lée bè-beenì. \q1 O Krista \q1 ɓueé wó a nùpue, \q1 á le Dónbeenì Hácírí vèenía wo zéeníanáa le o bìo bon.\f + \fr 3:16 \ft Mi loń Oroomusa vũahṹ 1.4\f* \q1 Ó o zéenía míten lè le Dónbeenì tonkarowà na ho wáayi. \q1 O bìo buera nɔn hã sìíwà ɓúenɓúen yi. \q1 Ho dĩ́míɲá yi á ɓa nùpua dó mí sĩa wo yi. \q1 Le Dónbeenì yòonía wo á dó ho cùkú yi. \c 4 \s1 Le Dónbeenì bè-wénia ɓúenɓúen se \p \v 1 Le Dónbeenì Hácírí bía mu wéréwéré le hen ká ho dĩ́míɲá véró khíi dɔ̃n á ɓa nùpua ɓúi wã́a à khí á máa dé mí sĩa le Dónbeenì yi. Ɓa à yèrèmá khíi bè mu bìowa na wee khà ɓa nùpua vĩ́iní yi, lè ɓa cĩ́náwa kàránló yi. \v 2 Bán nùpua so wee ti bìo wi ɓa yiwa yi ká ɓa fũ̀aa hã sabíoní à vĩ́inínáa ɓa nùpua. Ɓa bè-leékania yi, á ɓa yí zũ bìo se làa bìo yí se máa hueeka mín yi. \v 3 Ɓa wee bío le mu yaamu yí se, á wee hè mu. Ɓa mún wee hè ɓa nùpua lè mu bè-dínia ɓúi díró ká le Dónbeenì ɲɔǹ léra mu ho díró bìo yi, bèra a na à bìa dó mí sĩa o *Krista yi, na zũ ho tũ̀iá poni wé dé le Dónbeenì bárákà díráa mu. \v 4 Bìo le Dónbeenì léra ɓúenɓúen se, á wa ko wa wé tà mu yi à dé le bárákà mu bìo yi. \v 5 Mu bon, le Dónbeenì bíonì lè ho fìoró lé bṹn wee wé à mu bìo ɓúenɓúen ce le Dónbeenì yahó. \s1 O Yeesu Krista ton-sá tente \p \v 6 Bṹn bìowa so na kà ɓúenɓúen á ũ kàrán lè ɓa kèrètĩ́ɛwa, bṹn ká fo màhã́ wã́a à wé o Yeesu *Krista ton-sá tente na le Dónbeenì bíonì wee kàrán fɛ́ɛɛ ũ sĩidéró le yi bìo yi, làa bìo fo bòráa bìo ɓa kàránna làa fo yi bìo yi. \v 7 Hã wàhio na yí máa zéení mu bè-tente là a nùpue, hĩ̀a yí héhaa lè wa sĩadéró le Dónbeenì yi á ũ pĩ́ bìo. Bìo fo ko à ũ wé lé ho kení ũten làa bìo á fo ò bèráa le Dónbeenì yi sese. \v 8 Bìo fo ò kení lè ũ sãnía lée bìo na dà fo wé è séení. Ɛ̀ɛ ká ho sòobá ũten à wé bè le Dónbeenì yi sese bṹn cũ̀nú wi bìo ɓúenɓúen yi, lé bìo á yìa bò le Dónbeenì yi wón le dó mí ɲii le mí ì na le mukãnì binbirì yi hã laà na kà wán, lè ho yìró na lua yi. \v 9 Le bíonì na kà lée bíonì na láayi wi á ɓa nùpua ko ɓa tà yi. \v 10 Mu bon, wa wee sá à lò be, à sòobá waten lé bìo wa dó wa sĩa wee lòoní bìo le Dónbeenì na wi fɛ́ɛɛ le mí ì wé. Le lé ɓa nùpua ɓúenɓúen kã̀nílo, sɔ̃̀nkú bìa dó mí sĩa le yi. \v 11 Bṹn lé bìo á fo ko à ũ bè hení à wé kàrán lè ɓa nùpua. \s1 Bìo á fo ko ũ ɓua lè ũten \p \v 12 Yí día le ɓa zùań foǹ lé bìo á fo lé o háyónza. Ɛ̀ɛ ká ũ màhã́ ɓua ũten sese à bìa dó mí sĩa le Dónbeenì yi mi à bè yi: Ũ bíoní yi, ũ wárá yi, bìo á fo wa lè ɓa nùpua yi, ũ sĩidéró yi lè ũ sĩi na wee ce yi. \v 13 Wé sòobá ũten à kàrán le Dónbeenì bíonì vũahṹ à na ɓa kèrètĩ́ɛwa yi. Wé hení ɓa sĩa à kàrán ɓa à paráa ĩ ɓuenló. \v 14 Le Dónbeenì Hácírí hãmu na fo yú á ũ yí wé làa bìo na ɲúhṹ mía. Fo yú mu á héhaa làa bìo le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà bía pã̀ahṹ na á ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ya-díwá bò mí níní ũ wán. \v 15 Bìo á ĩ zéenía làa fo ɓúenɓúen á ũ wé sòobá ũten à wé wé. Na ũten ɓúenɓúen ho tonló mu yi à ɓa nùpua mi bìo á fo wee varáa lè ũ yahó. \v 16 Pa ũten bìo fo wee ɓuaráa ũten làa bìo fo wee kàrán lè ɓa nùpua dã́ní yi. Fárá dĩ̀n à bè le Dónbeenì yi mu ɓúenɓúen yi. Ká fo dàńna wee wé làa bṹn bìo, á ũnɛ́n ũ bɛɛre á à kã̀ní ũten á mún ǹ kã̀ní bìa wee ɲí ũ bíoní. \c 5 \p \v 1 Wé yí là hɛɛrè làa nì-kĩ́nle. Fo wé le fo o zéení a, à ũ wé mu lè le kɔ̃̀nbii, à kɛń lè o lé mìn maá. Ɓa yàrówá á ũ wé zéení lè mìn zàwa bìo síi. \v 2 Ɓa hã́-kĩ́a ũ zũń ɓuaró à kɛń lè ɓa lé mìn nuwà. Ɓa hã́-yàrówá á ũ wé zéení lè mìn hĩ́nni bìo síi, ká ũ màhã́ wé mu lè hã yilera na se. \s1 Ɓa mahã́awa na wi ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure yi bìo \p \v 3 Wé pa ɓa mahã́awa bìo, sɔ̃̀nkú bìa nùpua na wee loń ɓa yi mía. \v 4 Ká mahã́a zàwa tàá o mɔ̀nmànía wi á ɓa ko ɓa zũń le ɓarɛ́n lé bìa ko à ɓa wé loń mín zĩ-ɲúhṹ bìo. Ká ɓa wee wé kà se ɓa wee wĩ́ bìo á ɓàn nùwã lè ɓàn ɓùaawa wó nɔn ɓa yi khĩína. Bṹn lé bìo sĩ le Dónbeenì yi. \v 5 Ká a mahã́a na nùpue na à loń wo yi mía, ó o kará mí dòn, wón bìo ɓúenɓúen ó o dó le Dónbeenì níi yi. O wee fìo le Dónbeenì yi à ɓónɓóní le le wisoni lè ho tĩ́nàahṹ à máa khí. \v 6 Ká mahã́a na ɓɛ̀n wee wé bìo sĩ a yi, wón ka lè o húrun hàrí ká a yìo wi lua. \v 7 Bṹn lé bìo á ũ hení na ɓa yi, bèra à na à wékheró bìo yí mì lɛɛ́ ɓa yi. \v 8 Ká a nùpue yí máa loń bìa làa wo te mín yi, sɔ̃̀nkú bìa bìo sã̀ a yi binbirì, se bìo ó o le mí dó mí sĩi o *Krista yi ó o bĩnía mɔ́n. O yàá sũnsũmána po yìa yí dó mí sĩi wo yi. \p \v 9 O hã́a na lúlúio yú ho ɓúará-tĩn lé yìa ko ò o mì dé ɓa mahã́awa tĩ́ahṹ, o ko ò o wé o hã́a na yan le cúekúee. \v 10 O ko ò o wé hã́a na ɓa nùpua wee kɔ̃̀nbi o wén-tentewà na kà bìo yi: O ɓuan mí zàwa sese, o tà á ɓa nì-hãní làara a wán, o sɛɛra bìa bìo sã̀ le Dónbeenì yi zení,\f + \fr 5:10 \ft Hã zení sɛɛró: Mu kúará le o tà liinía míten á sá nɔn bìa bìo sã̀ le Dónbeenì yi.\f* o séenía bìa yú le lònbee lè mí sìíwà, hã wén-tentewà lè mí sìíwà cɛ̀rɛ̀ɛ ó o wó. \p \v 11 Ká ɓa mahã́-fìa bán ũ lén níi. Lé bìo á pã̀ahṹ na ká mu yaamu bìo wi ɓa yi, à ɓa sĩa bìo wéró wé à ɓa bĩní a Krista mɔ́n. \v 12 Ká ɓa wó kà, se ɓa ɲúná sú lé bìo á bìo ɓa dó mí ɲiní le mí máa ya á ɓa yáara. \p \v 13 Hen ká fo mà ɓa dó ɓa mahã́awa ɲii á ɓa wé è hɛ́ɛ ɛ̀ vará ɓa nùpua ɲiní ká ɓa máa sá dɛ̀ɛ. Mu yàá máa kã́ɲa bṹn yi mí dòn, ɓa lé ɓa dàn bíorowà, á wee kúee mí ɲiní hã tũ̀iáwà na bìo yí ciran ɓa yi. \v 14 Lé bṹn ɓúenɓúen bìo yi á ĩ wi à ɓa mahã́-fìa à yaka à te mí zàwa wé loń yi mí zĩní yi, bèra a na à wa zúkúsa yí yí bín-kora mì lɛɛ́ wɛn. \v 15 Ĩ wee bío bṹn lé bìo á ɓa ɓúi yàá dɛ̀ɛnía yèrèmáa bò a *Satãni yi. \v 16 Ká hã́a ɓúi na lé o kèrètĩ́ɛ ɓàn temínlowà ɓúi lée mahã́awa, ó orɛ́n lé yìa ko ò o wé séení ɓa, bèra a na à bán bìo wã́a yí wé sèró ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure wán. Bṹn ká ɓa mahã́awa na séenílowà mía á ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure á à dàń wé è séení. \p \v 17 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ya-díwá na wee sá mí tonló sese á ko lè le kɔ̃̀nbii lè le séeníi, sɔ̃̀nkú bìa wee dé mí sòobɛ́ɛ le Dónbeenì bíonì bueró yi à wé kàrán ɓa nùpua làa de. \v 18 Le Dónbeenì bíonì vũahṹ á bìo kà túara yi: «Hen ká a nàa wee và ho dĩ́nló yi à ũ yí ca a ɲii.»\f + \fr 5:18 \ft Mi loń Làndá zéenílo vũahṹ (Deutéronome) 25.4\f* Mu pá bĩnía túara: «O ton-sá ko lè mí sàáníi.»\f + \fr 5:18 \ft Mi loń Luki vũahṹ 10.7\f* \v 19 Hen ká ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure ya-dí ɓúi ó o ɓúi le o wó khon bìo ɓúi bìo yi à ũ le ɓànso sɛɛ́ràsa nùwã ɲun tàá nùwã tĩn kɛń, ká bṹn mía à ũ yí tà mu. \v 20 Yìa wé wó khon à ũ ve o à bíoráa ɓa nùpua yìo yi. Ká fo wee wé làa bṹn á mu ù zã́ní bìa ká á ɓa máa dé míten hɔ̃́n wárá so yi. \p \v 21 Bìo kà lé bìo á ĩ wee hení ì na foǹ le Dónbeenì là a Yeesu Krista lè ɓa tonkarowà na ho wáayi yahó: Sòobá ũten à bè mu yi, à wé yí hueeka ɓa nùpua mín yi. \v 22 Wé yí zà ũ sĩi wán à bè ũ níní nùpue wán déráa wo ho tonló yi ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure yi ká fo yí zũ bìo ó o karáa sese. Yí lɛɛ́ o ɓúi bè-kora yi làa wo, le ũnɛ́n ũ bɛɛre à wé o nùpue na wee ce le Dónbeenì yahó. \p \v 23 Wé yí ɲu ɲumu mí dòn, ká ũ wé ɲu ho *dìvɛ̃́n cĩ́inú ũ píohó na wee vá túntún bìo yi. \p \v 24 Ɓa nùpua ɓúi bè-kora na ɓa wee wé wee mi dɛnkhɛɛn hàrí ká ɓa yàá dĩǹ yí cítío ɓa. Ká ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n bìo wee zũń làa mɔ́n. \v 25 Lé làa bṹn síi á hã wén-tentewà wee mináa wéréwéré mu khoomu yi. Hã yí máa sà yi hàrí ká hã bìo yí zũna fùa. \c 6 \p \v 1 Bìa lé ɓa wobáaní ɓúenɓúen ko ɓa wé kɔ̃̀nbi mí ɲúnása, bèra a na à ɓa nùpua yí yáa le Dónbeenì yèni, à mún yí bío yí khe ho kàránló na wa wee na dã́ní yi. \v 2 Ká bìa ɲúnása dó mí sĩa o *Krista yi à ɓa yí leéka le bìo ɓa lé ɓàn zàwa ɓa sĩadéró bìo yi á ɓa máa wé è kɔ̃̀nbi ɓa. Ɓa yàá ko ɓa wíoka wé sá na ɓa yi lè mí sòobɛ́ɛ, lé bìo á ɓa ɲúnása mu na ɓa wee sá na yi á dó mí sĩa le Dónbeenì yi á ɓa wa ɓa. \p Bṹn bìowa so á ũ kàrán lè ɓa nùpua à hení ɓa sĩa mu wéró yi. \s1 Ho kàránló na bìo yí bon lè le wárí wańló bìo \p \v 3 Ká a ɓúi wee kàrán bè-vio na wi mí dòn làa bṹn, á yí tà wa Ɲúhṹso Yeesu *Krista bíoní binbirí yi, á mún yí tà bìo wa wee kàrán lè ɓa nùpua waten ɓuaró dã́ní yi, \v 4 se wón ɓànso wee yòoní miten, o yí zũ hàrí dɛ̀ɛ. Bìo ò wa lée zía làa wã̀aníi kánló. Bṹn wee ɓuen lè le yandee lè hã zía lè hã làntàa, lè hã yile-kora. \v 5 Ɓa nùpua wé kán mín fɛ́ɛɛ lé bìo ɓa yilera yí se, làa bìo ɓa yí zũ ho tũ̀iá poni. Ɓa wee leéka le ká mí tà bò bìo sĩ le Dónbeenì yi á mí ì yí le wárí. \v 6 Mu bon, le sĩidéró le Dónbeenì yi cũ̀nú wi làa sòobɛ́ɛ ká bìo fo yú á ũ sĩi wan bìo yi. \v 7 Wa wee te ká wa dɛ̀ɛ ɓúi mía, ká wa khíi wee hí á wa mún máa ɓua dɛ̀ɛ ɓúi máa lɛ́nnáa. \v 8 Lé bṹn ká wa yú bìo wa à dí, á yú hã sĩ̀-zĩ́nia se bṹn á à yí wɛn. \v 9 Ká bìa wi à ɓa wé ho nàfòró ɓànsowà konloon bán wee dé míten mu bè-kora wéró yi, à kɛń lòn nùpua na á dádá vũn. Ɓa wa mu bìo na ɲúhṹ mía, na wee ɓóoní a nùpue yi, à yáa wo ɓúenɓúenɓúen. \v 10 Mu bon, le wárí wańló á wee ɓuen lè mu bìo na yí se lè mí sìíwà. Ɓa nùpua ɓúi khɛ̀ra lè le Dónbeenì, lé bìo ɓa sòobáa dó mí sĩa le wárí càró yi dà, á ɓa lò ɓɛ̀n wee be mu tá làa sòobɛ́ɛ. \s1 Le zéeníi na ó o Poole nɔn o Timɔtee yi \p \v 11 Ká ũnɛ́n na dó ũ sĩi le Dónbeenì yi, khɛ̀n làa bṹn bìowa so ɓúenɓúen. Wíoka sòobá ũten à wé wé bìo térénna le Dónbeenì yahó. Ɓua ũten làa bìo mu sĩnáa le Dónbeenì yi. Wé dé ũ sĩi le yi fɛ́ɛɛ, à wań ɓa nùpua, à wé hĩ̀ ũ sĩi à mún wé wayi. \v 12 Wíoka dé sòobɛ́ɛ ũ sĩidéró o *Krista yi làa bìo ó o dásí wee déráa mí sòobɛ́ɛ à firáa hã fio bìo síi, à ũ yí le mukãnì na máa vé. Lé bṹn bìo yi á le vonnáa fo, á fo bía ũ sĩidéró le Dónbeenì yi bìo wéréwéré ɓa sɛɛ́ràsa cɛ̀rɛ̀ɛ yahó. \v 13 Ĩ wee hení bìo kà á à na foǹ le Dónbeenì yahó, lerɛ́n na wee na le mukãnì mu bìo ɓúenɓúen yi, ĩ mún wee hení mu ù na foǹ o Krista yahó, wón na mà ho tũ̀iá wéréwéré o Pilaate yahó. \v 14 Wé bè bìo á ĩ bía nɔn foǹ yi sese, wé mu le mu ɲii sí bèra a na à nùpue yí dàń mì wékheró bìo lɛɛ́ foǹ fúaa wa Ɲúhṹso Yeesu Krista khíi bĩnía ɓuara. \v 15 O khíi ɓuen ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì le mu ko yi: \q1 Lerɛ́n Dónbeenì na mu bè-tentewà lè mí sìíwà wee lé cɔ̃́n, \q1 na dà mu bìo ɓúenɓúen, á lé le Dónbeenì mí dòn. \q1 Le lé ɓa bá-zàwa ɓúenɓúen bɛ́ɛ, á lé ɓa ɲúnása ɓúenɓúen Ɲúhṹso. \q1 \v 16 Lerɛ́n mí dòn lé dìo wi fɛ́ɛɛ. \q1 Mu khoomu na le wi yi ɓàn síi á nùpue yí dà máa sùará yi. \q1 Nùpue dĩǹ yí mɔn le, ó o ɓúi mún yí dà máa mi le. \q1 Le ho cùkú lè ho pànká à bìo sĩ̀ le yi fɛ́ɛɛ. Amiina! \s1 Ho nàfòró ɓànsowà zéeníi \p \v 17 Hení mu na ho nàfòró ɓànsowà yi le ɓa wé yí yòoní míten, le ɓa yí dé mí sĩa ho nàfòró na yí máa mía yi, à leéka le ho dà à kã̀ní ɓa mu bìo ɓúenɓúen yi, ká ɓa dé mí sĩa le Dónbeenì yi, dén na wee na mu bìo ɓúenɓúen wɛn à wa sĩa wa bìo yi. \v 18 Bío na ɓa yi le ɓa wé wé mu bè-tentewà, à wé wé mu cɛ̀rɛ̀ɛ. Le ɓa wé hɛ́n mí níní à séení ɓa nùpua. \v 19 Ká ɓa wee wé kà síi, se lée nàfòró binbirì á ɓa wee bàrá sese ká lè míten à khíi yíráa le mukãnì binbirì. \s1 Le mɔ́ndɛ́n zéeníi \p \v 20 Timɔtee, bìo le Dónbeenì kàràfáa foǹ á ũ wíoka pa bìo sese. Hã bín-conconwà làa hĩ̀a bìo ɓúi yí cɛɛ́ra le Dónbeenì yi à ũ yí tà bìo. Mu bìo na ɓa wee ve làa bìo zũńló ká mu ɲɔǹ yí bon ɓàn kàránló á ũ mún yí tà bìo. \v 21 Bṹn bìo zũńló so á ɓa ɓúi dó mí sĩa yi lé bṹn te bìo á ɓa bĩníanáa le Dónbeenì mɔ́n. Le le Dónbeenì wé mí sãamu làa mia.