\id 1PE 2011-04-02 SIL-BFB BUAMU-OUARKOYE \h Piɛre nín-yání \toc1 Ho nín-yání vũahṹ na ó o Piɛre túara \toc2 Piɛre nín-yání \toc3 1PE \mt2 Ho nín-yání vũahṹ na ó o \mt1 Piɛre \mt2 túara \is1 Vũahṹ túaró ɲúhṹ \ip O Piɛre nín-yání vũahṹ ó o túara nɔn ɓa kèrètĩ́ɛwa na saawaa wi ho Azii Minɛɛre kãna ɓúi yi. Ɲún-sĩ lé o Poole, tàá bìa làa wo páanía sá á zéenía le Dónbeenì bìo làa ba, á ɓa tàráa mu yi. Ɓa nùpua fù wee bàká ɓa yi, á wee beé ɓa lò bìo ɓa dó mí sĩa o Yeesu yi bìo yi. Lé bṹn te bìo ó o Piɛre túararáa ho vũahṹ na kà nɔn ɓa yi, á henía ɓa sĩa, à ɓa yara sĩ́ a Yeesu *Krista, à wé fárá tĩn le lònbee pã̀ahṹ, làa bìo ó o Yeesu na bìo nɔn ɓa kã̀níanáa á wóráa mu. O Piɛre leékaa ɓa làa bìo le Dónbeenì kã̀níanáa ɓa, làa bìo le wó á ɓa yúráa le sĩidéró o Yeesu Krista húmú là a vèeró pànká yi, á dó mí sĩa wee lòoní binbirì. O henía ɓa sĩa bèra a na, à ɓa wíoka fání mí yìo, à ɓua míten sese ɓa páaníló là a Krista bìo yi. Bìo ó o Yeesu ɓuannáa míten le lònbee lè mí sìíwà na yú a yi, lé bṹn ɓàn síi á ɓarɛ́n mún ko ɓa bè yi. O Piɛre nɔn le zéeníi lè mí sìíwà ɓa yi, bèra a na à ɓa zũń mín ɓuaró mu bìo ɓúenɓúen yi, à bìa yí zũ le Dónbeenì wé mi mu, à bán mún tà le Dónbeenì bìo, à wé ɓùaaní le. \c 1 \s1 Le tɛ̀ɛníi \p \v 1 Ĩnɛ́n Piɛre na lé o Yeesu *Krista tonkaro lé mi wee túa ho vũahṹ na kà. Ĩ wee túa ho á à na bìa le Dónbeenì hueekaa wó lè mí nìpomu yi, na saawaa wi mu nì-hãmu yi ho Pɔ̃n, lè ho Kalasii, lè ho Kapadoosi, lè ho *Azii, lè ho Bitinii kãna yi. \v 2 O Maá Dónbeenì hueekaa mia á héhaa làa bìo le fèra le mí ì wé làa bũ, á wó mia lè mu nìpomu na bìo sã̀ le yi mí Hácírí pànká yi. Le wó mu bèra a na ò o húmú ho *kùrùwá wán pànká yi, à mi wé ɓa nùpua na wee ce le Dónbeenì yahó, à wé wé bìo ó o Yeesu Krista le mi wé. Le le Dónbeenì wíoka wé wé mí sãamu làa mia, à wíoka wé na mí hɛ́ɛrà mia. \s1 Wa sĩadéró à lòoní ho kã̀níló bìo \p \v 3 Mi wa ɓùaaní le Dónbeenì, dén lé wa Ɲúhṹso Yeesu *Krista ɓàn Maá. Le minka tentemu bìo yi, á le wó á wa yú le mukɔ̃n-fĩnle o Yeesu Krista na lá húrun na á le vèenía pànká yi. Lé bṹn bìo yi á wa dó wa sĩa wee lòoní làa sòobɛ́ɛ, \v 4 á pannáa bìo bìo sã̀ le nìpomu yi na le bàrá ho wáayi ká làa mia. Bṹn bìo so yí máa yáa, timu mía mu yi, mu yí máa yèrèmá. \v 5 Bìo mi dó mi sĩa le Dónbeenì yi, á le dàńló pan mia, bèra a na à mi yí ho kã̀níló, hìa bìo wíokaa vó día pan mí zéeníló ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. \v 6 Lé bṹn bìo yi, á mi wee zã̀makaráa làa sòobɛ́ɛ, hàrí ká le lònbee lè mí sìíwà wee yí mia hã laà na kà wán ho pɔ̃̀n-za yi. \v 7 Ho sã́nú yàá lé mu bìo na wee yáa. Ɛ̀ɛ ká ho màhã́ pá wee wé pà ho dɔ̃hṹ yi, à zũńnáa le ho lé ho sã́nú binbirì. Lé kà síi á minɛ́n sĩadéró le Dónbeenì yi na bìo ɲúhṹ wi làa sòobɛ́ɛ po ho sã́nú ɓàn kúará mún ko lè ho khɛ́nló, à zũńnáa le mi dó mi sĩa binbirì le yi. Ká mi sĩadéró le Dónbeenì yi fárá tĩna, á pã̀ahṹ na ó o Yeesu Krista khíi ɓueé zéení míten yi, á mi ì yí le khòoníi, lè ho cùkú, lè le kɔ̃̀nbii. \v 8 O Yeesu mu á mi yí mɔn, à mi ɲɔǹ pá wa a. Hàrí bìo mi pá dĩǹ yí máa mi a mí cúee, à mi dó mi sĩa wo yi. Lé bṹn nɔn á mi wiráa le sĩ-wɛɛ yi làa sòobɛ́ɛ. Dén sĩ-wɛɛ so bìo á yí dà máa bío. \v 9 Mi wi le sĩ-wɛɛ yi, lé bìo mi dó mi sĩa o Yeesu yi ó o kã̀nía mia. \p \v 10 Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà yánkaa cinciíra ho kã̀níló mu bìo làa sòobɛ́ɛ, á fɛɛra hã ɲi-cúa na bìo ciran mu sãamu na le Dónbeenì le mí ì wé làa mia. \v 11 O Krista Hácírí\f + \fr 1:11 \ft Krista Hácírí: O Krista Hácírí na bìo bía hen lè le Dónbeenì Hácírí lée dà-kéní\f* kɛra lè ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mu, á le lònbee na ó o ò kã́a yi, lè ho cùkú na ó o ò yí mu ɓàn mɔ́n, á le Hácírí mu fèra zéenía bìo làa ba. Á ɓa cà lè mí sòobɛ́ɛ à zũń mu wéró pã̀ahṹ, làa bìo mu ù wéráa sìí. \v 12 Á mu zéenía làa ba le mu bìowa mu ɓàn ɲi-cúa na ɓa wee fɛɛ á bìo yí ciran ɓarɛ́n mí bɛɛre, ká mu lé minɛ́n á mu ciran. Á lé bṹn á bìa wee bue le bín-tente hã laà na kà wán á zéenía làa mia lè le Dónbeenì Hácírí na ló ho wáayi pànká. Ho wáayi tonkarowà yàá mún sĩa vá à ɓa zũń mu bìo mu. \s1 Bìo le Dónbeenì nìpomu ko ɓa ɓua lè míten \p \v 13 Lé bṹn nɔn, à mi wã́a fání mi yìo le Dónbeenì tonló sáró bìo yi, à zũń miten ɓuaró. Mi dé mi sĩa làa sòobɛ́ɛ à lòoní mu sãamu na le è wé làa mia o Yeesu *Krista bĩní ɓuen nɔ̀nzoǹ. \v 14 Bìo mi lá dĩǹ yí zũ le Dónbeenì bìo yara á bìo mi sĩa lá wé vá wéró yi na yí se á mi wã́a día, ká mi wé wé bìo le Dónbeenì le mí wé. \v 15 Le Dónbeenì na von mia á wee ce, á minɛ́n mún wé ɓa nùpua na wee ce le yahó mi bìo ɓúenɓúen yi. \v 16 Mu bon, mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà síi: «Mi kɛń mu cemu yi, lé bìo á ĩnɛ́n wee ce.»\f + \fr 1:16 \ft Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.2\f* \p \v 17 Bìo ká mi wee fìo, à mi ve le Dónbeenì lè mìn Maá, dén na yí máa hueeka ɓa nùpua mín yi, le wee cítí ɓa ɓúenɓúen à héha làa bìo ɓa nì-kéní kéní wó. Le yí máa hueeka ɓa mín yi. Àwa, á mi ɓua miten à zéení le mi wee kɔ̃̀nbi le Dónbeenì ho pã̀ahṹ na mi ì wé ho tá wán yi. \v 18 Le Dónbeenì léra mi ɲúná bìo mi lá wee ɓua lè miten yi, bṹn na mi kenía mìn maáwà cɔ̃́n na ɲúhṹ mía. Mi zũ le mu yínɔń le wárí tàá ho sã́nú na wee yáa á le wó làa bũ. \v 19 Ɓùeé, o Yeesu Krista, yìa ka lòn muinì pioza na á fĩ́anì woon mía yi, lé wón cãni na bìo ɲúhṹ wi binbirì pànká yi á le léraráa mi ɲúná. \v 20 Le Dónbeenì fèra léra a mu bìo yi, ká bìo ɓúi dĩǹ yí léra, á hã pɔ̃̀nna véeníi na kà yi, ó o *Krista mu wã́a zéenía míten minɛ́n bìo yi. \v 21 Lé o Krista bìo yi á mi dóráa mi sĩa le Dónbeenì yi, dén na vèenía wo á dó ho cùkú yi. Lé bṹn wó á mi dóráa mi sĩa le Dónbeenì yi wee lòoní bìo le le mí ì wé. \p \v 22 Ho tũ̀iá poni bíonì na mi bò yi lé dén nɔn á mi wee ceráa le Dónbeenì yahó, bèra a na à le waminì binbirì kɛń mia. Àwa, á mi cén wań mín làa sòobɛ́ɛ lè hã yiwa na wee ce. \v 23 Mu bon, mi wã́a bĩnía ton, ká mi màhã́ yínɔń nùpua na ton à bìo sĩ̀ mu húmú yi. Lé le Dónbeenì bíonì na wi bĩ́n fɛ́ɛɛ pànká yi á mi tonnáa, dén na wee na le mukãnì binbirì. \v 24 Mu bon, mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà síi: \q1 «Ɓa nùpua ɓúenɓúen ka lè le ɲíní bìo síi, \q1 á ho cùkú na ɓa wee yí ka lè le pũ̀iílè bìo síi. \q1 Le ɲíní wé he, à le pũ̀iílè di, \q1 \v 25 ká a Ɲúhṹso bíonì dén wi bĩ́n fɛ́ɛɛ hã lúlúio na ɲii mía yi.»\f + \fr 1:25 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 24.25\f* \m Dén bíonì so lé le bín-tente na buera nɔn mia. \c 2 \p \v 1 Àwa, á mi khí mu sũnsũmámu lè mí sìíwà yi. Mi wé yí fũ̀aa sabíoní hùúu, mi yí wé nì-khàwa, mi wé yí dí yandee hùúu, mi wé yí ɲùu nùpua à yáa ɓa yènnáa. \v 2 Mi wań le Dónbeenì bíonì mí dòn làa bìo ɓa kúnkúzàwa waráa mi nuwà yoomu bìo síi, bèra a na à mi dã le Dónbeenì bìo dã́ní yi mi kã̀níló bìo yi. \v 3 Mu bon, mi zũna bìo ó o Ɲúhṹso seráa. \s1 Bìa dó mí sĩa le Dónbeenì yi lé le nìpomu \p \v 4 Mi vá ɓuee ɓúe o Yeesu yi, wón na lé le mukãnì ɓànso, na ka lòn huee na ɓa nùpua pã́ día, ká lé lerɛ́n á le Dónbeenì màhã́ léra, le bìo ɲúhṹ wi le cɔ̃́n làa sòobɛ́ɛ. \v 5 Minɛ́n mún le mukãnì wi yi, á mi mún ka lòn huaa. Àwa, á mi día le le Dónbeenì khuii mia soráa le zĩi na le Dónbeenì Hácírí wi yi, à wé le *Dónbeenì yankarowà na wé è ya hã muiní làa bìo le Dónbeenì Hácírí mu le mu koráa, hĩ̀a le wé è tà bìo o Yeesu *Krista bìo yi. \v 6 Mu bon, bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: «Mi loń, ĩ léra le huee na wee ɓua ho soró dĩ̀ní, dìo bìo ɲúhṹ wi làa sòobɛ́ɛ, á à bàrá ho lóhó na ɓa le *Sion yi. Yìa á à dé mí sĩi le yi á nìyio máa dí hùúu.»\f + \fr 2:6 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 28.16\f* \v 7 Àwa, á minɛ́n na wã́a dó mi sĩa o Yeesu yi, minɛ́n á à yí le kɔ̃̀nbii. Ká bìa yí dó mi sĩa wo yi, á mu túara: «Le huee na ɓa so-sowa lá pã́ día lé dìo hĩ́a bĩnía ɓueé ɓuan ho soró dĩ̀nía.»\f + \fr 2:7 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 118.22\f* \v 8 Á mu mún túara: «Le lé le huee na wee kɔ̃kɔ̃n wán, ho ɓúaahó na wee lùwá a nùpue».\f + \fr 2:8 \ft Mi loń Ezayii vũahṹ 8.14\f* Bán wee kɔ̃kɔ̃n le wán lé bìo ɓa pã́ le Dónbeenì bíonì bìo. Á bṹn lé bìo mún sã̀ ɓa yi. \v 9 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bán lé mu nìpomu na léra, á lé ɓa yankarowà na bìo sã̀ a bɛ́ɛ yi. Mi lé ho sìí na wee ce le Dónbeenì yahó. Le Dónbeenì wó mia lè mí nìpomu, bèra a na à mi bue le bè-beera na le wó bìo, dén na léra mia le tíbírí yi á dó mí khoomu na ɓàn síi mía yi. \v 10 Mi yánkaa lá yínɔń Dónbeenì nìpomu, ká hã laà na kà wán á mi wã́a lé le nìpomu. Le Dónbeenì lá yí máa wé le hii làa mia, ká hã laà na kà wán á le wee wé le làa mia. \s1 Mi ɓua miten sese bìa yí zũ le Dónbeenì tĩ́ahṹ \p \v 11 Minɛ́n na á ĩ wa làa sòobɛ́ɛ, mi lé ɓa nì-hãní ho tá wán na khíi lé á à lɛ́n. Á ĩ wee hení mu ù na mia, à bìo ɓa nùpua sĩa wee vá yi na yí se, bìo wee yáa o nùpue mukãnì binbirì bìo à mi khɛ̀nnáa. \v 12 Mi ɓua miten sese bìa yí zũ le Dónbeenì tĩ́ahṹ. Mi ɓua miten làa bṹn, bèra a na ká ɓa wee yáa mi yèni le mi lé ɓa bè-kora wérowà, à ɓa mi mi wén-tentewà, à dé ho cùkú le Dónbeenì yi pã̀ahṹ na á dén ǹ zéení miten làa ba yi. \s1 Le kɔ̃̀nbi na ko lè ho pànká ya-díwá \p \v 13 Mi wé liiní miten na ho pànká ya-díwá ɓúenɓúen yi mi páaníló là a Ɲúhṹso bìo yi. Mi wé liiní miten na a bɛ́ɛ yi, wón á wi ɓa ɓúenɓúen ɲúhṹ wán, \v 14 à mún wé liiní miten na ɓa ɲúnása yi, bán na ó o wee tonka à ɓa beé bìa wee wé mu bè-kora lò, ká ɓa wíoka bìa wee wé mu bìo na se yènnáa. \v 15 Mu bon, bìo sĩ le Dónbeenì yi lé à mi wén-tentewà bìo yi, à bìa wee bío hã bín-conconwà na yí zũ le dɛ̀ɛ à yí dàń bío bìo ɓúi mi dã́ní yi. \v 16 Mi ɓua miten lè ɓa nùpua na wi miten bìo síi. Ká mi màhã́ yí bè bṹn yi à wé wéráa mu bè-kora. Mi wé le Dónbeenì ton-sáwá binbirí. \v 17 Mi wé kɔ̃̀nbi ɓa nùpua ɓúenɓúen, à wań mìn zàwa lè mìn hĩ́nni kèrètĩ́ɛwa. Mi wé hézɔ̃́n le Dónbeenì, à wé kɔ̃̀nbi o bɛ́ɛ. \s1 Mi ko mi wé tà le lònbee yi là a Krista bìo síi \p \v 18 Minɛ́n ton-sáwá, mi wé bè mi ɲúnása bíoní yi lè le kɔ̃̀nbii binbirì. Mi wé yí wé mu làa bìa sĩa se á wayika mí dòn, ká mi mún wé wé mu làa bìa lònbee wi. \v 19 Mu bon, ká a nùpue wee hĩ̀ mí sĩi le lònbee na lá yí ko le yí o yi le Dónbeenì kɔ̃̀nbii bìo yi, se mu lée bìo na se. \v 20 Ká ɓa wee ha mia mu bè-kora na mi wó bìo yi á mi hã̀ mi sĩa, se bṹn so cùkú wi le? Ɛ̀ɛ ká ɓa wee beé mi lò mu bè-tentewà na mi wee wé bìo yi à mi hã̀ mi sĩa, se bṹn lée bìo na se le Dónbeenì yahó. \v 21 Lé bṹn wéró bìo yi le Dónbeenì vonnáa mia, lé bìo ó o *Krista mí bɛɛre mún lò bon mi bìo yi. O wó mu zéenía làa mia, bèra a na à mi bè mu yi. \v 22 O yí wó bè-kohó yí mɔn, o yí fã̀ sabéré yí mɔn. \v 23 Ɓa nùpua là a, ká arɛ́n yí là nùpue. Bìa beéra a lò ó o yí là làa hɛɛrè, ká a màhã́ dó mí bìo le Dónbeenì níi yi, dén wee cítí ɓa nùpua làa bìo térénna. \v 24 Orɛ́n mí bɛɛre lò bon wa bè-kora bìo yi ho *kùrùwá wán, bèra a na à mu bè-kora dã́ní yi à wa wé lòn nùpua na húrun, ká wa kɛń le mukãnì yi bìo térénna wéró bìo yi. Le lònbee na ó o lá lé dén wɛɛ́ra mia. \v 25 Mu bon, mi lá ka lòn pia na vṹnun, ɛ̀ɛ ká hã laà na kà wán á mi wã́a yèrèmáa ɓuara mi paro cɔ̃́n, yìa wee pa mi mukãní bìo. \c 3 \s1 Bìo ɓa hã́awa lè mí bárání ko ɓa wé ɓua làa mín \p \v 1 Làa bṹn síi á minɛ́n hã́awa mún wé liiní miten na mi bárání yi, bèra a na, ká mi bárání ɓúi na pã́ yí dó mí sĩa le Dónbeenì bíonì yi á mɔn bìo mi wee ɓua lè miten, à bán dé mí sĩa le yi ká bíonì yí bía yí nɔn ɓa yi, \v 2 lé bìo ɓa wee mi bìo mi wee ɓua lè miten sese, làa bìo mi wee kɔ̃̀nbiráa ɓa. \v 3 Mi yí le miten wíokaró à wé mi sãnía wíokaró, lòn ɲúná páró, lè mu bè-zĩ́nia na wó lè ho sã́nú, lè hã sĩ̀-sení zĩ́ló. \v 4 Ká mi le miten wíokaró à wé mi yiwa wíokaró, bṹn na lé le sĩi na máa yáa, na wayi, na wi ho hɛ́ɛrà yi. Bṹn lé bìo bìo ɲúhṹ wi le Dónbeenì cɔ̃́n làa sòobɛ́ɛ. \v 5 Lé làa bṹn á ɓa hã́awa na dó mí sĩa le Dónbeenì yi, na bìo sã̀ le yi yánkaa wee wíokaráa míten, ɓa yánkaa wee liiní míten na mí bárání yi, \v 6 là a hã́a na ɓa le Sara bìo síi. Wón yánkaa wee bè bìo á ɓàn báa *Abarahaamu le o wé yi, á wee ve o le mí ɲúhṹso. Minɛ́n á à wé wón Sara so mɔ̀nmànía mu tentemu na mi wé è wé bìo yi, ká zã́níi woon yí lùnka mi yilera. \v 7 Minɛ́n báawa ɓɛ̀n mún zũń le mi hã́nání na mi wiráa á pànkáwá tà mía. Mi wé ɓua ɓa sese, à wé kɔ̃̀nbi ɓa, lé bìo ɓarɛ́n làa mia á à páaní ì yí mu hãmu na lé le mukãnì binbirì. Mi wé wé kà síi bèra a na à bìo ɓúi yí bũmaka mi fìoró. \s1 Mi ko mi wé wé bìo térénna \p \v 8 Àwa, á mi ɓúenɓúen le mi yilera wé dà-kéní, à zũń mín màkárí, à wań mín. Mi wé ɓa nùpua na sĩa se, à wé liiní miten na mín yi. \v 9 Yìa wé wó khon làa mia à mi yí wĩ́ mu kee. Yìa wé là mia à mi yí là ɓànso. Mu bè-tentewà lé bìo á mi wé fan na mín yi. Mu bon, le Dónbeenì von mia bṹn bìo yi, bèra à na à mi yí mu bè-tentewà na le dó mí ɲii le mí ì na mia. \q1 \v 10 «Mu bon, yìa wa ò o kɛń le mukãnì yi, \q2 à sìí wizooní wé se, \q1 à ɓànso khí hã bín-kora bíoró yi, \q2 à wé yí fũ̀aa hã sabíoní. \q1 \v 11 Ɓànso pĩ́ mu bè-kora wéró, à wé wé bìo térénna, à wé cà ho hɛ́ɛrà fɛ́ɛɛ. \q1 \v 12 Mu bon, o Ɲúhṹso wee pa bìa wee wé bìo térénna bìo, \q2 o wee ɲí ɓa fìoró. \q1 Ká bìa wee wé mu bè-kora bán ó o pã́ bìo.»\f + \fr 3:12 \ft Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 34.13-17\f* \p \v 13 Ká mi can mi kuio mu bè-tentewà wéró yi, á nùpue so ò wé bè-kora làa mia le? \v 14 Hàrí ká le lònbee á à yí mia bìo mi wee wé bìo térénna bìo yi, se mi ɲúná sĩ. Mi yí zɔ̃́n bìa dà à beé mi lò, à mi mún yí lùnka mi yilera. \v 15 Ká mi ɓùaaní a *Krista mi sĩa yi, à zũń le o lé o Ɲúhṹso. Mi wé wíoka miten, bèra a na ká nùpue wé tùara mia làa bìo mi dó mi sĩa wee lòoní bìo, à mi dàń zéení mu yara. \v 16 Ká mi màhã́ wé wayií miten à wéráa mu, lè le kɔ̃̀nbii, lè le yi na yí máa dè, bèra a na à bìa wee bàká mia, na wee là mia lé bìo mi wee ɓua miten làa bìo mu koráa mi páaníló là a Krista bìo yi, à hã nìyio dí. \v 17 Mu bon, ká mu lé le Dónbeenì sĩi bìo ò o nùpue lò be bìo ó o wee wé mu bìo na se bìo yi, bṹn sṹaaní bìo le lònbee á à yí o mu bè-kora na ó o wee wé bìo yi. \p \v 18 Mu bon, o Krista mí bɛɛre lò bon ɓa nùpua ɓúenɓúen bè-kora bìo yi. Wón na yí wó bè-kohó yí mɔn á húrun le cúekúee ɓa bè-kora wérowà bìo yi, bèra a na ò o dàń ɓua mia varáa le Dónbeenì cɔ̃́n. Ɓa ɓó a, ká a màhã́ vèera le Dónbeenì Hácírí pànká yi. \v 19 Lé dén Hácírí so pànká yi ó o mún vaá bueraráa le bín-tente nɔn bìa wi ɓa nì-hía lùe yi lòn kàsósa. \v 20 Ɓa lé bìa hĩ́a pã́ le Dónbeenì bìo, á dén hã̀ mí sĩi ɓa bìo yi o Nɔwee won-beenì wíokaró pã̀ahṹ. O won-beenì mu á nì-kúii hĩ́a yí zon, lée nùpua nùwã hètĩn mí dòn, bán lé bìa le Dónbeenì kã̀nía mu ɲun-beenì yi. \v 21 Mu hĩ́a wee zéení ho *bátɛ́ɛ̀mù na wee kã̀ní mia hã laà na kà wán bìo. Ho bátɛ́ɛ̀mù yínɔń wa sãnía timu á ho wee sɛɛ lén. Ho wee zéení le wa lé ɓa nùpua na tà bò le Dónbeenì yi lè hã yiwa na wee ce. Bṹn wó o Yeesu Krista vèeró pànká yi. \v 22 O Yeesu mu yòora ho wáayi, á yòó wi le Dónbeenì nín-tĩánì. Le Dónbeenì wáayi tonkarowà lè hã pànkáwá ɓúenɓúen lè mí sìíwà ó o wi ɲúhṹ wán. \c 4 \s1 Le mukɔ̃n-fĩnle bìo \p \v 1 Bìo ó o *Krista lò bon mí sãnía yi kà síi, á minɛ́n mún le hã yilera mu síi kɛń mia. Mu bon, yìa sãnía lò bon, wón wã́a bĩnía mía bè-kora wéeníi. \v 2 Á mi sìí wizooní na mi ì wé ho tá wán á mi wã́a yí ko à mi wé wé bìo mí sĩa wee vá yi na yí se, ká mi wé wé bìo sĩ le Dónbeenì yi. \v 3 Mu bon, ho pã̀ahṹ na khĩína yi, á mi sòobáa wó bìa yí zũ le Dónbeenì sĩa bìo. Mi lá wee wé mu koomu lè mí sìíwà, á wee wé bìo mí sĩa wee vá yi na yí se. Mi lá lé ɓa ɲa-ɲuwà lè ɓa dàndíwá, á lá wee hã hã wɔ̃̀nna, bṹn na le Dónbeenì ɲina. \v 4 Ká hã laà na kà wán á ɓa wó coon bìo mi yí lɛɛ́ra mu koomu lè mí sìíwà na ɓa wee wé yi làa ba, á ɓa wã́a wee là mia. \v 5 Ɛ̀ɛ ká ɓa màhã́ khíi fɛɛ bìo ɓa wó tũ̀iá làa yìa wíokaa míten vó ɓa yèn-vèeniasa lè ɓa nì-hía cítíró bìo yi. \v 6 Lé bṹn bìo yi á le bín-tente mu buera nɔnnáa bìa húrun yi. Mu lé bìa húrun mu húmú na ɓa nùpua ɓúenɓúen ko ɓa yí mu bè-kora bìo yi. Le buera nɔn bèra a na à ɓa yí le mukãnì binbirì le Dónbeenì Hácírí pànká yi. \s1 Mi ko mi wé zũń mín ɓuaró \p \v 7 Hen làa cĩ́inú ká mu bìo ɓúenɓúen á à vé. Á mi cén fání mi yìo à zũń miten ɓuaró, à mi wé dàń fìo. \v 8 Bìo ɲúhṹ wi làa sòobɛ́ɛ lé à mi wań mín lè mi sĩa ɓúenɓúen. Mu bon, mi wé sɛ́n mu bè-kora cɛ̀rɛ̀ɛ día.\f + \fr 4:8 \ft Mi loń Wàhio vũahṹ (Proverbes) 10.12\f* \v 9 Yìa wé van yìa cɔ̃́n, ò o ɓua a sese, ká a yí khí mí kío yi à wéráa mu. \v 10 Mu bìo wéró pànká na le Dónbeenì nɔn mi nì-kéní kéní yi á mi wé séení làa mín. Ká mi wee wé kà síi, á mu tentemu lè mí sìíwà na le Dónbeenì wó làa mia á mi ì dàń ǹ pa bìo sese. \v 11 Yìa le bíonì bíoró pànká nɔn yi à wón wé bío le Dónbeenì bíonì na ɓa nùpua yi. Yìa lée ton-sá, à wón wé sá lè ho pànká na le Dónbeenì nɔn wo yi, bèra a na à mu bìo ɓúenɓúen yi à ho cùkú bìo sĩ̀ le Dónbeenì yi o Yeesu *Krista pànká yi, wón na ho cùkú lè ho pànká á bìo sã̀ yi hã lúlúio na ɲii mía yi. *Amiina! \s1 Bìa lò wee be o Krista bìo yi ɲún-sĩni bìo \p \v 12 Minɛ́n na á ĩ wa làa sòobɛ́ɛ, mi yí le le lònbe-sũmúi na wee yí mia à bìo wé mia coon, à kɛń lè le lá yí ko à le yí mia. \v 13 Mi yàá wɛɛ́ mi sĩa bìo mi lò wee be bìo yi làa bìo ó o *Krista lò bonnáa bìo, bèra a na ká a khíi zéenía míten mí cùkú yi, á mi sĩa mún ǹ wa, á à zã̀maka làa sòobɛ́ɛ. \v 14 Hen ká ɓa nùpua wee là mia o Krista bìo yi, se mi ɲúná sĩ, lé bìo le Dónbeenì Hácírí cùkúso á wi làa mia. \v 15 O ɓúi mi tĩ́ahṹ lònbee ɲúhṹ á yí ko à mu wé bìo á ɓànso lé o nì-ɓúe, tàá kɔ̃̀nlo, tàá bè-kora wéro, tàá bìo á ɓànso wee hɛ́ɛ dé mí ɲii hã tũ̀iáwà na yí ciran wo yi bìo yi. \v 16 Ɛ̀ɛ ká a ɓúi màhã́ lò wee be bìo ó o lé o kèrètĩ́ɛ bìo yi, à ɓànso yí nìyi mu bìo yi. Ɓànso yàá dé le Dónbeenì bárákà bìo ɓa wee ve o là a kèrètĩ́ɛ bìo yi. \v 17 Mu bon, le cítíi fĩ̀ló pã̀ahṹ dɔ̃n, á le ɲɔǹ ǹ ɓúaká lè le Dónbeenì nìpomu. Ká le wee ɓúaká lè warɛ́n na lé le nìpomu, á bìa pã́ yí dó mí sĩa le Dónbeenì bín-tente yi bán bìo ɓɛ̀n ǹ wé kaka coon? \v 18 «Ká bìa wee wé bìo térénna wee kã́a le lònbee lè mí sìíwà yi à fennáa, á bìa yí bò le Dónbeenì yi lè ɓa bè-kora wérowà bán bìo ɓɛ̀n ǹ wé kaka coon?»\f + \fr 4:18 \ft Mi loń Wàhio vũahṹ (Proverbes) 11.31\f* \v 19 Àwa, á bìa lò wee be à héha lè le Dónbeenì sĩi bìo wíoka wé wé bìo se. Ɓa wã́a día mí bìo le níi yi, dén na léra mu bìo ɓúenɓúen. Hen ká le dó mí ɲii le mí ì wé bìo na, à le wé mu. \c 5 \s1 Ɓa ya-díwá zéeníi na nɔn ɓa yi bìo \p \v 1 Hã laà na kà wán á ĩ bíonì yahó ɓɛ̀n ǹ sĩ́ ɓa ya-díwá na wi mi kuure yi. Ĩnɛ́n mún lé o ya-dí lè ɓa bìo síi. Ĩ lé o sɛɛ́ràso le lònbee na yú a *Krista dã́ní yi, ó o cùkú na le Dónbeenì khíi zéení á ɓa nùpua á à mi á ĩ ì kɛń yi. \v 2 Le Dónbeenì nìpomu na le kàràfáa mia na ka lòn pi-ɓoohṹ á mi wé pa bìo sese. Mi wé yí wé mu lòn bìo na ɓa kĩ̀kã́a mia le mi wé, ká mi wé wé mu lé bìo mu ló mi sĩa yi, à wé wé mu làa bìo le Dónbeenì le mu koráa. Mi mún wé yí wé mu le wárí càró bìo yi, ká mi wé wé mu lè mi sĩa ɓúenɓúen. \v 3 Bìa le Dónbeenì kàràfáa mia á mi wé yí wé pànká wán lòn bá-zàwa, ká mi wé wé bìo se, à ɓa wé mi à bè yi. \v 4 Ká mi wee wé kà síi, ká yìa ka lòn pi-pa na wee pa wa ɓúenɓúen bìo khíi ɓuara, á mi ì yí le sàáníi na cùkú wi, dìo máa yáa. \s1 Le zéeníi na yahó sã́ ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure bìo \p \v 5 Minɛ́n yàrówá mún wé bè ɓa ya-díwá bíoní yi, mi ɓúenɓúen wé liiní miten na mín yi. Mu bon. «Bìa wee yòoní míten á le Dónbeenì pã́ bìo, ká le màhã́ wee wé mí sãamu làa bìa wee liiní míten.»\f + \fr 5:5 \ft Mi loń Wàhio vũahṹ (Proverbes) 3.34\f* \v 6 Á mi cén liiní miten le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen yahó, bèra a na à le yòoní mia ho pã̀ahṹ na mu ko yi. \v 7 Mu bìo ɓúenɓúen na mi yilera wee lùnka bìo yi á mi dé bìo le Dónbeenì níi yi, lé bìo le wee pa mi bìo. \v 8 Mi zũń miten, à fání mi yìo, mi zúkúso na lé o *Satãni na ka lòn kúden na wé hɛ́ɛ wunwún ká a muù, á wee cà yìa ó o ò yí á à là. \v 9 Mi wíoka fárá mi sĩadéró le Dónbeenì yi tĩní, à sánsá a. Mi zũ le mìn zàwa lè mìn hĩ́nni kèrètĩ́ɛwa na wi ho dĩ́míɲá yi mún lò wee be lè mi bìo síi. \v 10 Mi lò á à be ho pɔ̃̀n-za dɛ̀ɛ yi. Ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì ì wé á mi bìo ɓúenɓúen bĩní ì wé se, á mi sĩadéró á à wíoka à fárá à tĩn, le è dé ho pànká mia, le è wé á bìo ɓúi máa dèké mia máa yí. Lé lerɛ́n wee wé mu bè-tentewà lè mí sìíwà. Le von mia bèra a na à mi níní kɛń le cùkú na ɲii mía yi mi páaníló là a *Krista bìo yi. \v 11 Ho pànká á bìo sã̀ le yi fɛ́ɛɛ. *Amiina! \s1 Le mɔ́ndɛ́n tɛ̀ɛníi \p \v 12 O Silivɛ̃n, yìa lé wàn za kèrètĩ́ɛ na á ĩ láa yi, lé wón séenía mi túararáa ho vɔ̃n-za na kà. Ĩ túara ho à henínáa mi sĩa, à zéení làa mia le le Dónbeenì sãamu binbirì bṹn lé bìo mi wi yi. \v 13 Ɓa kèrètĩ́ɛwa kuure na wi ho *Babiloona yi hen, bìa le Dónbeenì hueekaa lè mi bìo síi á wee tɛ̀ɛní mia. Ĩ za Maaki mún wee tɛ̀ɛní mia. \v 14 Mi tɛ̀ɛní mín yi sese. Le ho hɛ́ɛrà à kɛń lè mi ɓúenɓúen na páanía là a Krista!