\id ROM  
\h Rom 
\toc1 Rom 
\toc2 Rom 
\toc3 Rom 
\mt1 ROM  
\c 1  
\s1 Pol a Yesus aqa wau tamo  
\p
\v 1 E Pol. E Kristus Yesus aqa wau tamo. A na e metbej deqa e Qotei aqa anjam bole mare mare laqnum. E wau di yqajqa deqa a na e giltbej.   
\p
\v 2 Tulaŋ nami Qotei a marej, “Ijo anjam bole di aqa damu bunuqna brantqas.” Onaqa Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi anjam bole di neŋgreŋyonab soqnej. Neŋgreŋ di Qotei aqa segi neŋgreŋ.  
\v 3 Qotei aqa anjam bole di aqa segi Ŋiri aqa anjam. Aqa Ŋiri a tamo bulyosiqa Devit aqa leŋ na ŋambabej.  
\v 4 Onaqa bunuqna Qotei na a subq na tigeltej. Tigeltonaqa bati deqa aqa Mondor Bole na iga endegsi osorgej, Yesus a Qotei aqa Ŋiri siŋgila koba. A gago Tamo Koba Yesus Kristus.  
\v 5 Yesus aqa siŋgila na Qotei a iga qa are boleiyej. Osiqa Yesus aqa ñam na iga wau egej. Deqa iga aqa anjam maro tamo unum. Tamo uŋgasari sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatosib aqa anjam dauryqajqa deqa are qalsiq wau egej.  
\v 6 Niŋgi dego Yesus Kristus na metŋgej deqa niŋgi aqa anjam dauryeqnub.   
\p
\v 7 Qotei na niŋgi Rom qureq di unub qaji niŋgi tulaŋ qalaqalaiŋgeqnu. A na niŋgi metŋgej deqa niŋgi aqa segi tamo uŋgasari unub. O ijo was, e anjam endi neŋgreŋyosim nuŋgoq qariŋyonum. Gago Abu Qotei wo Tamo Koba Yesus Kristus wo naŋgi aiyel niŋgi qa are boleinjrimqa niŋgi lawo na soqniy.   
\s1 Pol a marej, “E Rom Kristen naŋgi unjrqai”  
\p
\v 8 E mati niŋgi anjam bei merŋgwai. Niŋgi Yesus Kristus qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi niŋgi qa saoqnsib laqnabqa sawa sawa kalilq di naŋgi queqnub. E deqa are qaloqnsim Yesus Kristus aqa ñam na ijo Qotei minjeqnum, “Keretonum.”  
\v 9 E ijo are miligi siŋgilatosim deqa e Qotei aqa wau ojoqnsim aqa Ŋiri aqa anjam bole palontoqnsim laqnum. Qotei a segi qalie, bati gaigai e pailyqa oqnsim niŋgi qa are qaleqnum.  
\v 10 E gaigai niŋgi qa endegsi pailyeqnum, “O Qotei, ni na merbimqa e gam itosiy aisiy Rom Kristen naŋgi unjrqai.”  
\v 11 O ijo was, e niŋgi nuŋgwajqa are koba qaleqnum. Di kiyaqa? E Mondor aqa anjam niŋgi merŋgitqa dena nuŋgo are siŋgilatetŋgwajqa deqa.  
\v 12 Ijo are koba endegsi unu. E nuŋgoq bosiy niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub di unsiyqa dena ijo are siŋgilatqai. Niŋgi dego e Yesus qa ijo areqalo siŋgilateqnum di unsibqa dena nuŋgo are siŋgilatqab. Gam dena iga kalil koba na gago are siŋgilatoqnsim sqom.   
\p
\v 13 O was niŋgi endegsib qalieoiy. Bati gargekoba e bosiy niŋgi nuŋgwajqa are qaleqnum. Ariya e nuŋgoq bqajqa gam gaigai geteŋeqnu. Ijo are koba endegsi unu. Tamo uŋgasari sawa bei beiq di unub qaji naŋgo ambleq di e waueqnamqa naŋgi are bulyoqnsib Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub dego kere e nuŋgo ambleq di wauoqnitqa tamo qudei naŋgi are bulyoqnsib Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnqab.  
\v 14 E na Grik tamo naŋgi ti yauŋ tamo naŋgi ti powo tamo naŋgi ti nanari tamo naŋgi ti Yesus aqa anjam minjroqnit quqwajqa deqa Qotei na e wau ebej.  
\v 15 Deqa niŋgi Rom qureq di unub qaji niŋgi dego e na Yesus aqa anjam bole merŋgoqnit quqwajqa are prugbeqnu.   
\s1 Yesus aqa anjam bole a Qotei aqa siŋgila ti unu  
\p
\v 16 E Yesus aqa anjam bole di marqajqa jemaibosaieqnu. Di kiyaqa? Anjam bole di Qotei aqa siŋgila ti unu. Siŋgila dena Qotei na tamo kalil Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi padalqa gamq na eleŋeqnu. A matiq Juda naŋgi eleŋeqnu. Osiqa sawa bei bei qaji naŋgi dego eleŋeqnu.  
\v 17 Anjam bole dena Qotei na iga tamo bole une saiqoji sqajqa gam osorgej. Gam agiende. Iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatqom gam dena qujai Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergwas. Gam bei saiqoji. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Tamo naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di a na naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjrqas. Yim naŋgi ŋambile gaigai sqab.”   
\s1 Tamo uŋgasari kalil naŋgi na Qotei qoreiyeqnub  
\p
\v 18 Iga qalie, Qotei a laŋ goge di sosiqa aqa minjiŋ boleq ateqnu. A na tamo uŋgasari kalil a qoreiyoqnsib kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi awai uge enjreqnu. Naŋgo kumbra uge dena naŋgi Qotei aqa anjam bole tenteqnub.  
\v 19 Tamo uŋgasari naŋgi di Qotei aqa kumbra qalie bole. Qotei a segi na naŋgi aqa kumbra osornjreqnu. Ariya naŋgi olo Qotei qoreiyeqnub deqa a na naŋgi awai uge enjreqnu.  
\v 20 Qotei a nami mandam ti iŋgi iŋgi kalil ti gereiyonaq sonaq aqa maŋwa di tamo uŋgasari naŋgi unoqneb dena bosi bosiq agi bini naŋgi uneqnub. Gam dena naŋgi Qotei aqa kumbra uliejunu qaji di qalieonub. Aqa kumbra utru ti aqa siŋgila gaigai sqas qaji deqa ti naŋgi qalie bole. Deqa tamo bei a marqa keresai, “E Qotei qaliesai deqa e une saiqoji.”   
\p
\v 21 Naŋgi Qotei qa qalie unub. Ariya naŋgi aqa ñam soqtqa uratoqnsib a biŋiyqa asginjreqnu. A segi Qotei bole naŋgi deqa are qalosaieqnub. Naŋgo kumbra dena naŋgi nanaritnjroqnsiq naŋgo areqalo getentetnjreqnu. Deqa naŋgi ambruq di laqnub.  
\v 22 Naŋgi diqoqnsib mareqnub, “Iga powo koba ti unum.” Di gisaŋ. Naŋgi tulaŋ nanarioqnsib unub.  
\v 23 Sosibqa Qotei ŋambile gaigai unu qaji a qoreiyoqnsib a qa louqajqa uratoqnsib olo beloqnsib mandam tamo ti qebari ti wagme ti amal ti naŋgo sulum gereiyoqnsib naŋgi qa loueqnub.   
\s1 Tamo uŋgasari naŋgi kumbra uge uge yeqnub  
\p
\v 24 Tamo uŋgasari naŋgi Qotei qoreiyeqnub deqa a na kamba naŋgi uratnjreqnaqa naŋgi kumbra tulaŋ uge uge jigat yoqnqajqa are prugnjreqnu. Kumbra dena naŋgi na naŋgo segi jejamu tulaŋ ugeugeiyeqnub.  
\v 25 Tamo uŋgasari deqaji naŋgi Qotei aqa anjam bole uratoqnsib olo beloqnsib gisaŋ anjam segi dauryeqnub. Deqa naŋgi Qotei qoreiyoqnsib iŋgi iŋgi kalil a na gereinjrej qaji di biŋinjroqnsib naŋgo sorgomq di unub. O ijo was, Qotei a iŋgi iŋgi kalil qa utru deqa iga bati gaigai aqa ñam soqtoqnqom. Bole.   
\p
\v 26 Tamo uŋgasari naŋgi di Qotei qoreiyeqnub deqa a na kamba naŋgi uratnjreqnaqa naŋgi jemai kumbra tulaŋ uge uge yoqnqajqa are prugnjreqnu. Naŋgo jemai kumbra agiende. Uŋgasari naŋgi tamo ti ŋereŋqajqa uratoqnsibqa uŋa bei bei wo ŋereŋeqnub.  
\v 27 Tamo naŋgi dego uŋa ti ŋereŋqajqa uratoqnsibqa tamo bei bei wo ŋereŋqajqa are tulaŋ prugnjreqnu. Naŋgi jemai kumbra di yeqnub deqa Qotei a naŋgi kambatnjroqnsiqa naŋgo jejamuq di awai tulaŋ ugedamu enjreqnu.   
\p
\v 28 Naŋgi Qotei aqa sorgomq di sqajqa are qalosaieqnub deqa Qotei na naŋgi uratnjreqnaqa naŋgi naŋgo segi areqalo uge uge dauryoqnsib kumbra uge uge yeqnub.  
\v 29 Naŋgo kumbra uge agiende. Naŋgi kumbra bole tiŋtiŋ yqajqa torei urateqnub. Naŋgi ñoro koba oqajqa mamaulnjreqnu. Naŋgi tamo naŋgi jeutnjreqnub. Naŋgi tamo qudei iŋgi koba ti unub qaji naŋgi qa are ugeinjreqnu. Naŋgi tamo naŋgi ñumoqnsib moiyotnjreqnub. Naŋgi laŋa laŋa ŋiriŋoqnsib gisaŋ anjam mareqnub. Naŋgi tamo qudei naŋgo iŋgi iŋgi laŋa yainjreqnub. Naŋgi tamo qudei naŋgi ugeugeinjreqnub. Kumbra kalil di naŋgoq di tulaŋ koba unu. Naŋgi yomueqnub.  
\v 30 Naŋgi gisaŋ na tamo naŋgo ñam ugetetnjreqnub. Naŋgi Qotei jeuteqnub. Naŋgi diqoqnsib laqnsib naŋgo segi ñam soqteqnub. Naŋgi kumbra uge uge bunuj babteleŋeqnub. Naŋgi naŋgo ai abu naŋgo medabu gotraŋyeqnub.  
\v 31 Naŋgi areqalo bole ti sosaieqnub. Naŋgi naŋgo segi anjam bei dauryqa maroqnsib olo dauryqa urateqnub. Naŋgi tamo qudei naŋgi qalaqalainjrosaieqnub. Naŋgi tamo qudei naŋgi qa dulosaieqnub.  
\v 32 Qotei aqa dal anjam endegsi unu, “Tamo uŋgasari kumbra uge deqaji yeqnub qaji naŋgi ñumib moreŋebe.” Dal anjam degsi unu. Tamo uŋgasari naŋgi di Qotei aqa dal anjam qalie bole. Ariya naŋgi olo gotraŋyoqnsib kumbra uge uge yeqnub. Di segi sai. Tamo uŋgasari naŋgi dena tamo qudei naŋgi kumbra uge uge deqaji yeqnab unjroqnsib naŋgo ñam soqtetnjroqnsib minjreqnub, “Keretonub. Niŋgi kumbra degyoqniy.”   
\c 2  
\s1 Qotei a une tamo naŋgi awai uge enjrqas  
\p
\v 1 O tamo, ni que. Ni une saiqoji unum ni degsi marqa keresai. Kumbra uge uge tamo uŋgasari naŋgi yeqnub qaji di ni segi dego yeqnum. Deqa ni na tamo uŋgasari naŋgo jejamuq di une qametnjreqnum di ni segi dego ino jejamuq di une qameqnum.  
\v 2 Iga qalie, tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi Qotei na kamba peginjrsim awai uge enjrqas. Qotei a kere naŋgi awai uge enjrqas.  
\v 3 Ni na tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgo jejamuq di une qametnjreqnum ariya kumbra naŋgi yeqnub qaji di ni segi dego yeqnum. Deqa ni kiyersi are qalonum? Qotei na tamo uŋgasari naŋgi di peginjrsim awai uge enjrqas ariya a ni awai uge emqasai. Ni degsi are qalonum kiyo? Di sai.  
\v 4 Ni que. Qotei a gaigai kumbra tulaŋ boledamu ni emoqnsiqa a ni qa tariŋsokobaiyeqnu. A urur ni awai uge emosaieqnu. Qotei aqa kumbra bole di ni unsim olo uge qa marsim gotraŋyqam e? Degaim. Qotei a ni are bulyqajqa deqa are qaloqnsiq kumbra bole osormeqnu. Ni di qaliesai kiyo?  
\v 5 Ariya ino are miligi geteŋejunu deqa ni are bulyosai. Ino kumbra dena ni ino awai uge tumbol ateqnum. Deqa mondoŋ diŋo batiamqa Qotei a kumbra tiŋtiŋ na tamo uŋgasari naŋgi peginjrsim aqa minjiŋ boleq atsimqa a na naŋgi ni ombla awai tulaŋ ugedamu eŋgwas.  
\v 6 Ni qalie, diŋo bati qa Qotei na tamo uŋgasari kalil naŋgo kumbra kambatosim awai segi segi enjrqas.  
\v 7 Tamo uŋgasari qudei naŋgi siŋgila na tigeloqnsib kumbra bole bole yoqnsib laŋ qure qa gam itqajqa waukobaeqnub. Osib naŋgi laŋ qureq di ñam koba oqajqa ti so bole gaigai sqajqa ti tulaŋ siŋgilaeqnub. Deqa Qotei na tamo uŋgasari naŋgi di awai boledamu enjrim naŋgi ŋambile gaigai sqab.  
\v 8 Ariya tamo uŋgasari qudei naŋgi naŋgo segi jejamu qa are qaloqnsib anjam bole gotraŋyoqnsib kumbra uge uge yeqnub. Deqa Qotei na tamo uŋgasari naŋgi di awai ugedamu enjrsim naŋgi qa minjiŋ oqetqas.  
\v 9 Naŋgi kumbra uge uge yeqnub deqa mondoŋ naŋgi gulbe koba ti jaqatiŋ koba ti oqab. Matiq Juda naŋgi oqab. Bunuqna sawa bei bei qaji naŋgi dego oqab.  
\v 10 Ariya tamo uŋgasari kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgi Qotei na aqaryainjrimqa naŋgi laŋ qureq oqsib dia ñam koba ti lawo ti so bole gaigai sqab. Matiq a Juda naŋgi aqaryainjrqas. Bunuqna a sawa bei bei qaji naŋgi dego aqaryainjrqas.  
\v 11 Qotei aqa ŋamgalaq di tamo uŋgasari kalil naŋgi kerekere unub. Deqa a naŋgo ñam qa are qalsim naŋgi peginjrqasai.   
\p
\v 12 Niŋgi quiy. Tamo qudei naŋgi dal anjam qaliesai. Di uŋgum. Naŋgi une yeqnub deqa naŋgi kalil padalqab. Tamo qudei naŋgi dal anjam qalie unub. Di dego uŋgum. Naŋgi une yeqnub deqa Qotei na naŋgi peginjrqas. A dal anjam aqa wau na naŋgi peginjrqas.  
\v 13 Tamo naŋgi dal anjam laŋa queqnub qaji naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bolesai. Tamo naŋgi dal anjam quoqnsib dauryeqnub qaji naŋgi segi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole sqab.  
\v 14 Bole, sawa bei bei qaji naŋgi dal anjam qaliesai. Ariya naŋgi naŋgo segi areqalo na dal anjam mutu qudei dauryeqnub. Dena iga poigwo, dal anjam a naŋgo areqaloq di nami sosiq wauoqnej.  
\v 15-16 Qotei a naŋgo are miligiq di dal anjam neŋgreŋyobulej deqa naŋgi kumbra bole ti kumbra uge ti qalie unub. Deqa mondoŋ diŋo batiamqa naŋgo areqalo qudei na naŋgi minjrqas, “Nuŋgo kumbra di uge.” Osim naŋgo areqalo qudei na olo naŋgi minjrqas, “Nuŋgo kumbra di bole.” Bati deqa Qotei na tamo uŋgasari naŋgo kumbra kalil naŋgo are miligiq di uliejunu qaji di boleq atekritosim dena naŋgi peginjrqas. A Kristus Yesus aqa wau na naŋgi peginjrqas. Anjam bole e palonteqnum qaji aqa damu degsi unu.   
\s1 Juda tamo naŋgi are qaleqnub, “Iga dal anjam ti unum deqa iga kere unum”  
\p
\v 17 O Juda tamo, niŋgi qudei endegsib are qaleqnub, “Iga dal anjam ti unum deqa Qotei na iga pegigwasai.” Osib niŋgi nuŋgo segi ñam soqtoqnsib endegsib mareqnub, “Iga Qotei aqa tamo unum.  
\v 18 Iga Qotei aqa areqalo qalieonum. Qotei na aqa dal anjam iga osorgej deqa iga kumbra bole kalil qa tulaŋ arearetgeqnu.”  
\v 19-20 Osib niŋgi endegsib are qaleqnub, “Iga dal anjam qalie unum deqa iga powo bole ti anjam bole ti ejunum. Deqa iga na tamo uŋgasari ŋam qandimo unub qaji naŋgi gam osornjreqnum. Iga na tamo uŋgasari ambruq di unub qaji naŋgi suwantnjreqnum. Iga na tamo uŋgasari powo saiqoji unub qaji naŋgi powo enjreqnum. Iga na tamo uŋgasari aŋgro kiñilala bulosib nanarieqnub qaji naŋgi Qotei aqa anjam aqa damu osornjreqnum.”  
\v 21 O Juda tamo, kiyaqa niŋgi gaigai dal anjam plaltoqnsib ariya niŋgi olo dal anjam di dauryosaieqnub? Niŋgi mareqnub, “Bajiŋaib.” Ariya niŋgi olo bajiŋeqnub.  
\v 22 Niŋgi mareqnub, “Niŋgi tamo bei aqa uŋa jejamu ojetaib.” Ariya niŋgi olo was bei aqa ŋauŋ jejamu ojeteqnub. Niŋgi gisaŋ qotei naŋgi qa asgiŋgeqnu. Ariya niŋgi olo gisaŋ qotei naŋgo atra talq dena sulum bajiŋeqnub.  
\v 23 Niŋgi nuŋgo segi ñam soqtoqnsib mareqnub, “Iga Qotei aqa dal anjam qalie bole.” Ariya niŋgi olo dal anjam di gotraŋyeqnub. Nuŋgo kumbra dena niŋgi Qotei aqa ñam ugeteqnub.  
\v 24 Agi Qotei aqa anjam bei nami niŋgi qa endegsib neŋgreŋyeb unu, “Nuŋgo kumbra uge di sawa bei bei qaji naŋgi unoqnsib Qotei aqa ñam misiliŋyeqnub.”   
\s1 Tamo yai a Juda tamo bole?  
\p
\v 25 Bole, ni muluŋ aiqa marsim ni mati dal anjam dauryoqnqam di kere. Ariya ni dal anjam gotraŋyoqnsim laŋa muluŋ aiqam di keresai. Ino kumbra dena ni tamo muluŋ aiyosai qaji naŋgi bulqam.  
\v 26 Deqa tamo bei muluŋ aiyosai qaji a dal anjam dauryoqnqas di a tamo muluŋ aiyeqnub qaji naŋgi bul sqas.  
\v 27 Bole, niŋgi Juda tamo unub deqa niŋgi dal anjam ejunub. Niŋgi muluŋ dego aiyeqnub. Ariya niŋgi dal anjam gotraŋyqab di tamo muluŋ aiyosaieqnub qaji naŋgi na merŋgwab, “Niŋgi une ti.” Naŋgi na degsib merŋgwab. Di kiyaqa? Naŋgi dal anjam dauryeqnub deqa. Naŋgi muluŋ aiyosai di uŋgum.  
\v 28 Tamo bei a laŋa babaŋ na Juda tamo sqas di a Juda tamo bolesai. Aqa jejamu segi osim muluŋ aiqas di aqa muluŋ bolesai.  
\v 29 Tamo a aqa are miligiq na Juda tamo sqas di a Juda tamo bole. A aqa are miligiq na muluŋ aiqas di aqa muluŋ bole. A na aqa jejamu laŋa osim dal anjam dauryqas di keresai. Qotei aqa Mondor na a siŋgila yimqa aqa are miligiq na a muluŋ bole aiqas di kere. Tamo di a Qotei aqa ŋamgalaq di ñam ti sqas. A mandam tamo naŋgo ŋamgalaq di ñam ti sqasai.   
\c 3  
\s1 Qotei a kumbra bole tiŋtiŋ na tamo naŋgi peginjrqas  
\p
\v 1 O ijo was, niŋgi kamba e merbqab kiyo, “O Pol, ni degsi maronum deqa uŋgum, iga Juda tamo unum di laŋa. Iga muluŋ aiyem di dego laŋa.” O was niŋgi e degsib merbaib.  
\v 2 Niŋgi quiy. Qotei a Juda naŋgo baŋq di iŋgi bole bole atej. Iŋgi bole bei agiende. A na Juda naŋgi aqa anjam taqatqa osiq wau enjrej.  
\v 3 Bole, Juda qudei naŋgi Qotei aqa anjam di naŋgo areqaloq di siŋgilatosaieqnub. Osib aqa anjam di dauryosaieqnub. Deqa iga endegsi marqom kiyo, “Qotei a dego aqa segi anjam di dauryosaieqnu”?  
\v 4 O ijo was, iga degsi marqasai bole sai. Iga endegsi marqom, “Tamo kalil naŋgi gisaŋ tamo. Qotei a segi qujai gisaŋ tamo sai. A anjam bole gaigai maroqnsiq a olo uratosaieqnu.” Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu,  
\q1 “O Qotei, ino anjam kalil bole.  
\q1 Deqa tamo qudei na ni pegimqa laqnibqa ni olo naŋgi tulaŋ buŋnjrsim ni une saiqoji sqam.”   
\p
\v 5-6 Deqa ijo was, niŋgi kamba olo e endegsib merbqab kiyo, “O Pol, ni marobulonum, ‘Iga kumbra uge yoqnqom gam dena Qotei aqa segi kumbra bole olo brantoqnqas.’ O Pol, ni degsi marobulonum deqa iga kamba marqom, ‘Degwas di Qotei a kiyaqa gago une qa ŋiriŋosim awai uge egwas? Qotei aqa kumbra di uge.’ Degsi marqom e?” O ijo was, iga degsi marqasai bole sai. Qotei a gaigai kumbra bole segi yeqnu. A kumbra bole yosai qamu a kiyersim tamo uŋgasari kalil naŋgi peginjrqas? Di keresai. Nuŋgo areqalo di mandam tamo naŋgo areqalo.  
\v 7 Ariya niŋgi olo e endegsib merbqab kiyo, “O Pol, ni marobulonum, ‘Iga gisaŋ anjam maroqnimqa gam dena Qotei aqa anjam bole olo brantoqnim aqa ñam tulaŋ goge oqoqnqas.’ O Pol, ni degsi marobulonum deqa iga kamba marqom, ‘Degwas di Qotei a kiyaqa iga une tamo qa mergsim awai uge egwas?’” O ijo was, nuŋgo anjam di tulaŋ uge.  
\v 8 Anjam uge deqaji tamo qudei naŋgi mare mare laqnub. Agi naŋgi endegsib mareqnub, “Uŋgum, iga kumbra uge uge yoqnqom. Yim gam dena kumbra bole olo brantoqnqas. Pol a anjam degsi palonteqnu.” O ijo was, tamo qudei naŋgi degsib iga yomuigosib mareqnub. Di gisaŋ koba. Naŋgo kumbra uge dena Qotei na naŋgi awai ugedamu enjrqas.   
\s1 Tamo bole bei sosai  
\p
\v 9 Deqa iga kiyersi marqom? Iga Juda tamo unum deqa iga na tamo kalil naŋgi buŋnjreqnum degsi marqom e? Iga degsi marqasai. E nami merŋgonum, iga Juda ti Grik ti kalil une na kabutgejunu.  
\v 10 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu,  
\q1 “Tamo bole bei sosai.  
\q1 Qujai bei a Qotei aqa kumbra bole dauryosaieqnu.  
\q1 Tamo dego bei sosai.   
\q1
\v 11 Tamo qujai bei a Qotei qa poiyosaieqnu.  
\q1 Qujai bei a Qotei itqa are qalosaieqnu. Tamo dego bei sosai.   
\q1
\v 12 Tamo kalil naŋgi gam bole uratekriteqnub.  
\q1 Naŋgi kalil tamo uge.  
\q1 Qujai bei a kumbra bole dauryosaieqnu. Sai bole sai.   
\q1
\v 13 Naŋgi kalil anjam uge mareleŋeqnub.  
\q1 Tamo moiyo qaji sub waqesonaq tamo naŋgo jejamu sub miligiq di qusaeqnu  
\q1 dego kere tamo kalil naŋgo medabu na anjam tulaŋ uge uge mareqnub.  
\q1 Naŋgi gisaŋ anjam koba mareleŋeqnub.  
\q1 Amal uge na tamo uñinjreqnub dego kere tamo kalil naŋgo medabu na tamo naŋgi tulaŋ ugetnjreqnub.   
\q1
\v 14 Osib gaigai naŋgo medabu na tamo naŋgi qa anjam uge maroqnsib naŋgi qa are ugeinjreqnu.   
\q1
\v 15 Naŋgi bati gaigai tamo ñumsib moiyotnjrqajqa urur ti gileqnub.   
\q1
\v 16 Naŋgi na tamo naŋgi ugeugeinjrqajqa are qaloqnsib gulbe koba enjreqnub.   
\q1
\v 17 Naŋgi lawo kumbra qaliesai.   
\q1
\v 18 Naŋgi Qotei yala ulaiyosaieqnub.”  
\p O ijo was, Qotei aqa anjam nami degsib neŋgreŋyeb unu.   
\p
\v 19 Iga qalie, Moses a tamo uŋgasari dal anjam ejunub qaji naŋgi qa are qalsiq dal anjam neŋgreŋyej. Deqa tamo bei a endegsi marqa keresai, “E tamo bole. E une saiqoji.” A degsi marqa keresai. Iga tamo uŋgasari kalil mandamq endi unum qaji iga Qotei aqa ŋamgalaq di une ti unum.  
\v 20 Deqa tamo bei a dal anjam dauryosim dena a Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji sqa keresai. Sai bole sai. Dal anjam na gago une iga osorgeqnu. Di segi.   
\s1 Iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatqom di iga tamo bole sqom  
\p
\v 21 O ijo was, iga Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole sqajqa gam bei unu. Iga dal anjam dauryqom gam dena sai. Qotei na gam bei babtosiq iga osorgej. Nami Moses a gam deqa marsiq dal anjamq di neŋgreŋyej. Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi dego gam deqa marsib anjam neŋgreŋyeb.  
\v 22 Gam agiende. Tamo uŋgasari kalil Yesus Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi Qotei na tamo bole une saiqoji qa minjreqnu. Gam di segi. Gam bei saiqoji.  
\v 23 Iga kalil une ateqnum deqa iga laŋ qureq oqsim dia Qotei itqa keresai.  
\v 24 Iga degsi unum deqa Qotei na iga aqaryaigwa osiqa iga qa are boleiyosiq Kristus Yesus qariŋyonaqa a bosiq iga awaigej. Gam dena Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergeqnu. Di gago segi kumbra bole na sai. Qotei a Kristus Yesus aqa wau na iga laŋa awaigej.  
\v 25 Agi Qotei a endegsi are qalej. A na Yesus qariŋyim bosim moiyim aqa leŋ aisim tamo uŋgasari kalil a qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgo une taqal waiyosim Qotei aqa minjiŋ kobotqas. Wau dena Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergeqnu. Aqa wau di a na boleq atsiq iga osorgej. Nami Qotei a tamo naŋgi qa tariŋsokobaiyoqnej. Deqa a naŋgo une qa naŋgi urur kambatnjrosaioqnej.  
\v 26 Ariya bini bati endi Qotei na iga endegsi osorgeqnu, a gaigai kumbra bole tiŋtiŋ yeqnu. A na tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjreqnu di a laŋa minjrosaieqnu. A Yesus aqa wau na naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjreqnu. Dena iga qalieonum, a kumbra bole tiŋtiŋ yeqnu.   
\p
\v 27 Deqa tamo yai na aqa segi ñam soqtqa kere? Tamo dego bei sosai. Iga gago segi ñam soqtqajqa kumbra di torei koboej. Gam kiye na kumbra di koboej? Iga dal anjam dauryqom gam dena sai. Iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatqom gam dena qujai iga gago ñam soqtqajqa kumbra di koboej.  
\v 28 Bini iga qalieonum, iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatqom gam dena qujai iga Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji sqom. Iga dal anjam dauryqom gam dena sai.   
\p
\v 29 Deqa iga kiyersi marqom? Qotei a Juda naŋgo segi Qotei e? A sawa bei bei qaji naŋgo Qotei sai e? Di sai. A sawa bei bei qaji naŋgo Qotei dego.  
\v 30 Qotei a segi qujai Qotei bole. Deqa muluŋ aiyo qaji tamo naŋgi ti muluŋ aiyosaieqnub qaji tamo naŋgi ti Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di Qotei a naŋgi kalil turtnjrsim tamo bole une saiqoji qa minjrqas.  
\v 31 Iga maronum, iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatqom di iga tamo bole une saiqoji sqom. Gago anjam dena iga dal anjam ugeteqnum e? Sai. Iga dal anjam olo siŋgilateqnum.   
\c 4  
\s1 Abraham a Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole soqnej  
\p
\v 1 Abraham a iga bul mandam tamo. A gago moma utru. Deqa iga a qa kiyersi marqom?  
\v 2 Abraham a wau bole yoqnej gam dena a Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole soqnej iga degsi marqom e? Sai. Iga degsi maronum qamu Abraham a aqa segi ñam soqtqa kere qamu.  
\v 3 Ariya Qotei aqa anjam kiye neŋgreŋq di unu? Anjam agiende. “Abraham a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej gam dena Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej.”  
\v 4 Iga qalie, tamo a wauqas di a awai oqas. A laŋa awai oqasai. A wauosim dena awai oqas.  
\v 5 Ariya tamo bei a Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole sqa marsimqa a kiyerqas? E marqai. A wauosaiosim Qotei qa aqa areqalo siŋgilatqas. A degyqas di Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjqas. Iga qalie, Qotei na tamo naŋgi a qoreiyeqnub qaji naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjreqnu.  
\v 6 Tamo naŋgi di wau bole yeqnub kiyo sai kiyo di uŋgum. Qotei a naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjreqnu. Yeqnaqa naŋgi tulaŋ areboleboleinjreqnu. Devit a nami anjam deqaji marej.  
\v 7 Agi a endegsi marej,  
\q1 “Qotei a tamo naŋgo kumbra uge qa are walyimqa  
\q1 naŋgo une kobotetnjrqas di  
\q1 naŋgi tulaŋ areboleboleinjrqas.   
\q1
\v 8 Tamo Koba a tamo naŋgo une qa olo bunu are qalqasai di  
\q1 naŋgi tulaŋ areboleboleinjrqas.”   
\p
\v 9 Deqa iga kiyersi marqom? Tamo muluŋ aiyo qaji naŋgi segi areboleboleinjrqas e? Tamo muluŋ aiyosaieqnub qaji naŋgi dego areboleboleinjrqas e? Od. Naŋgi kalil koba na areboleboleinjrqas. Agi iga mareqnum, Abraham a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej gam dena Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej.  
\v 10 Ariya Abraham a kiyersi sonaqa Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej? A nami muluŋ aiyej kiyo a muluŋ aiyosaisoqnej kiyo? Od, Abraham a muluŋ aiyosaisonaqa Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej.  
\v 11 A muluŋ aiyosaisoqnej bati deqa a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej. Osiqa a toqor bei yej. Toqor di agi Qotei na Abraham muluŋ waiyej. Deqa iga endegsi qalieonum, Abraham a tamo kalil muluŋ aiyosaiosib naŋgo areqalo Qotei qa siŋgilateqnub qaji naŋgo moma matu.  
\v 12 A tamo naŋgi muluŋ aiyeqnub qaji naŋgo moma matu dego. Ariya tamo naŋgi naŋgo jejamu laŋa oqnsib muluŋ aiyeqnub qaji a naŋgo moma matu sai. Tamo naŋgi muluŋ aiyoqnsib olo Abraham aqa kumbra dego dauryeqnub qaji a naŋgo moma matu bole. Gago moma matu Abraham aqa kumbra agiende. A muluŋ aiyosaisosiqa Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej.   
\s1 Tamo uŋgasari Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi iŋgi bole bole oqab  
\p
\v 13 Nami Qotei na Abraham aqa moma naŋgi ti endegsi minjrej, “E niŋgi mandam kalil eŋgwai.” Abraham a dal anjam dauryej deqa Qotei a anjam di marosai. A Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa Qotei a anjam di marej. Osiqa Abraham a tamo bole une saiqoji qa minjej.  
\v 14 Tamo naŋgi dal anjam dauryqab gam dena Qotei na naŋgi iŋgi bole bole enjrqa marej qamu iga Qotei qa gago areqalo siŋgilateqnum kumbra di laŋa uloŋej qamu. Qotei aqa anjam marej qaji di dego laŋa uloŋej qamu.  
\v 15 Iga qalie, dal anjam unu deqa tamo naŋgi dal anjam gotraŋyeqnabqa Qotei a naŋgo une deqa minjiŋ oqeteqnu. Dal anjam sosai qamu iga na tamo naŋgi endegsi minjrqa keresai qamu, “Niŋgi dal anjam gotraŋyeqnub.”   
\p
\v 16 Qotei a Abraham qa ti aqa moma bunuqna branteqnub qaji naŋgi qa ti are boleiyosiq iŋgi bole bole naŋgi enjrqa marej. Deqa tamo naŋgi Abraham aqa kumbra dauryosib Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi iŋgi bole bole di oqab. Tamo naŋgi dal anjam ejunub qaji naŋgi segi iŋgi di oqasai. Tamo kalil Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi dego iŋgi di oqab. Abraham a iga kalil gago moma matu.  
\v 17 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “O Abraham, e ni giltmem deqa ni tamo uŋgasari sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgo moma matu sqam.” O ijo was niŋgi quiy. Abraham a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa a Qotei aqa ŋamgalaq di gago moma matu unu. Qotei qujai di tamo moreŋo qaji naŋgi olo subq na tigeltnjreqnu. A segi na marnaqa iŋgi iŋgi kalil nami sosai qaji di branteleŋej.   
\p
\v 18 Qotei a kiyersim aqa anjam a nami Abraham minjej qaji di dauryqas di Abraham a poiyosai. Ariya a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq marej, “Bole, Qotei na aqa anjam di dauryqas.” Aqa kumbra dena a tamo uŋgasari gargekoba sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgo moma matu brantej. Agi Qotei a nami Abraham endegsi minjej, “Ino moma naŋgi tulaŋ gargekobaqab.”  
\v 19 Abraham a aŋgro saiqoji soqnej. Aqa wausau 100. Deqa aqa siŋgila koboej. Aqa ŋauŋ Sara a dego tulaŋ qeliej. Deqa a aŋgrotqa keresai. Abraham a di qalieosiq ariya a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatqa uratosai.  
\v 20 Anjam Qotei na nami minjej qaji a deqa are qalsiq soqnej. A areqalo aiyeltosai. A Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq aqa ñam soqtoqnej.  
\v 21 A endegsi qalieej, “Bole, anjam Qotei na nami merbej qaji di a dauryqa kere.”  
\v 22 Abraham a degsi Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej.   
\p
\v 23 Anjam di Qotei aqa neŋgreŋq di unu. Anjam agiende, “Qotei na Abraham a tamo bole une saiqoji qa minjej.” Anjam di Abraham qa segi neŋgreŋyosai.  
\v 24 Iga kalil qa dego anjam di neŋgreŋyeb. Iga dego Qotei qa gago areqalo siŋgilateqnum deqa Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergeqnu. Qotei agi gago Tamo Koba Yesus subq na tigeltej qaji a qa gago areqalo siŋgilateqnum.  
\v 25 Qotei a Yesus uratonaqa jeu tamo naŋgi na a qalnab moiyej. Qotei na Yesus degyej. Di kiyaqa? A gago une kobotetgwajqa deqa. Onaqa Qotei na Yesus olo subq na tigeltosiq gam dena iga tamo bole une saiqoji qa mergej.   
\c 5  
\s1 Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergej  
\p
\v 1 Ariya iga Yesus qa gago areqalo siŋgilatem deqa Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergej. Gago Tamo Koba Yesus Kristus a jeu kobotej deqa iga Qotei ombla are qujaitosim unum.  
\v 2 Yesus na gam waqtetgonaqa iga a qa gago areqalo siŋgilatem. Bati deqa Qotei a iga qa are boleiyej. Qotei aqa kumbra di iga bini ojsim tigelejunum. Deqa iga Qotei na laŋ qureq joqsim oqsim dia iga a ombla sqajqa tariŋeqnum. Iga deqa tulaŋ areboleboleigeqnu.  
\v 3 Iga deqa segi areboleboleigosai. Iga gulbe eqnum deqa ti areboleboleigeqnu. Di kiyaqa? Iga qalieonum, gulbe dena iga siŋgilatgeqnaqa iga siŋgila na tigelejunum.  
\v 4 Iga siŋgila na tigelejunum deqa iga gulbe di gotraŋyeqnamqa Qotei na iga nugoqnsiq iga qa tulaŋ areareteqnu. Gago kumbra dena iga Qotei na laŋ qureq joqsim oqwajqa tariŋoqnsim unum.  
\v 5 Ariya iga laŋa tariŋosaieqnum. Qotei na aqa Mondor Bole iga egej deqa Mondor dena aqa qalaqalaiyo kumbra gago are miligiq di atej unu.   
\p
\v 6 Iga nami Qotei qoreiyo qaji tamo soqnem deqa iga gago segi jejamu aqaryaiyqa keresai. Iga degsi sonamqa Kristus a iga qa moiyej. Qotei a bati giltonaqa a iga qa moiyej.  
\v 7 Bole, iga mandam tamo unum deqa iga na tamo bole bei aqaryaiyqa osim a qa moiqasai. Tamo tulaŋ boledamu bei soqnim a qa kiyo iga moiqom.  
\v 8 Ariya Kristus a iga bul sai. Iga une tamo sonamqa a iga qa moiyej. Aqa kumbra dena Qotei na iga osorgej, a iga tulaŋ qalaqalaigeqnu.  
\v 9 Kristus a moinaqa aqa leŋ aiyej deqa Qotei a iga tamo bole une saiqoji qa mergej. Deqa iga bole qalieonum, mondoŋ Qotei a Kristus aqa wau dena iga torei eleŋqas. Amqa aqa minjiŋ oqwa batiamqa iga so bole sqom.  
\v 10 Iga Qotei ti jeu sonamqa aqa Ŋiri a jeu kobotqa marsiq moiyej deqa bini iga Qotei ombla geregere unum. Deqa iga bole qalieonum, Yesus aqa ŋambile na Qotei a iga torei eleŋqas.  
\v 11 Anjam bei dego unu. Gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa siŋgila na iga Qotei ombla geregere unum deqa iga tulaŋ areboleboleigoqnqas.   
\s1 Adam a moiyo qa utru, Yesus a ŋambile qa utru  
\p
\v 12 Iga qalie, tamo qujai Adam a une atej. Aqa une dena tamo uŋgasari kalil naŋgi dego une eleŋeb. Adam a une ti soqnej deqa a moiyej. Tamo uŋgasari kalil naŋgi dego une atoqnsib moreŋoqneb.  
\v 13 Dal anjam a bosaisonaqa tamo uŋgasari kalil naŋgi une atoqnsib laqneb. Dal anjam sosai deqa Qotei a naŋgo une geregere ubtosaioqnej.  
\v 14 Adam a soqnej dena bosi bosiq Moses aqa bati qa tamo uŋgasari kalil naŋgi moreŋoqneb. Bole, dal anjam qujai Adam na gotraŋyej qaji di tamo bei na gotraŋyosai. Adam a segi na gotraŋyej. Ariya moiyo na naŋgi kalil ojesoqnej.  
\p Adam a Kristus bunuqna bqas qaji a sigitej.  
\v 15 Niŋgi quiy. Qotei a iga qa are boleiyosiq Yesus egej aqa kumbra de ti Adam aqa une ti ombla kerekere sai. Tamo qujai Adam a une atej deqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi moreŋoqneb. Ariya Qotei a olo tamo uŋgasari gargekoba naŋgi qa are tulaŋ boleiyosiq tamo qujai Yesus Kristus enjrej. Qotei aqa kumbra dena Adam aqa kumbra tulaŋ buŋyejunu.  
\v 16 Qotei na iga Yesus egej aqa kumbra de ti Adam aqa une ti ombla kerekere sai. Adam a une qujai yej deqa Qotei na tamo uŋgasari naŋgi peginjrsiqa naŋgo jejamuq di une qametnjrej. Ariya tamo uŋgasari naŋgi une gargekoba yoqneb deqa Qotei a olo naŋgi qa are boleiyosiq Yesus enjrej. Osiqa naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjrej.  
\v 17 Tamo qujai Adam a Qotei aqa dal anjam gotraŋyej deqa tamo uŋgasari kalil naŋgi moreŋeqnub. Ariya tamo qujai Yesus Kristus aqa wau na tamo uŋgasari Qotei a naŋgi qa are boleiyeqnu qaji naŋgi ŋambile osib mandor kokba gaigai sqab. Tamo uŋgasari naŋgi di Qotei na tamo bole une saiqoji qa minjreqnu. Qotei aqa kumbra dena Adam aqa kumbra tulaŋ buŋyejunu.   
\p
\v 18 Deqa niŋgi quiy. Tamo qujai Adam a dal anjam gotraŋyej. Aqa kumbra dena Qotei na tamo uŋgasari kalil naŋgi peginjroqnsiqa naŋgo jejamuq di une qametnjreqnu. Dego kere tamo qujai Kristus a kumbra bole yej. Aqa kumbra dena Qotei a tamo uŋgasari kalil naŋgi tamo bole une saiqoji qa minjroqnsiqa ŋambile enjreqnu.  
\v 19 Tamo qujai Adam a Qotei aqa anjam gotraŋyej. Aqa kumbra dena tamo uŋgasari gargekoba naŋgi dego une eleŋeb. Dego kere tamo qujai Kristus a Qotei aqa anjam dauryej. Aqa kumbra dena tamo uŋgasari gargekoba naŋgi tamo bole une saiqoji sqab.   
\p
\v 20 Dal anjam a bonaqa tamo uŋgasari naŋgo une kobaonaqa naŋgi dal anjam gotraŋyoqneb. Naŋgo une kobaej bati deqa Qotei a olo naŋgi qa are tulaŋ boleiyej.  
\v 21 Une aqa kumbra na moiyo babtosiqa iga siŋgila na taqatgesoqnej. Ariya bini Qotei a iga qa are tulaŋ boleiyeqnu kumbra dena iga olo taqatgejunu. Gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa wau na Qotei a iga qa are tulaŋ boleiyoqnsiqa iga tamo bole une saiqoji qa mergeqnu. Kumbra dena iga ŋambile gaigai sqom.   
\c 6  
\s1 Iga Kristus beteryosim a koba na moiyobulem  
\p
\v 1 Ariya iga kiyersi marqom? Iga endegsi marqom kiyo, “Uŋgum, iga une gargekoba yoqnqom. Yim dena Qotei a iga qa are tulaŋ boleiyoqnqas.” Iga degsi marqom kiyo?  
\v 2 Sai bole sai. Iga moiyobulosim une aqa kumbra uratem. Deqa iga olo une yoqnqom e? Sai.  
\v 3 Iga Kristus Yesus beteryosim aqa ñam na yanso em. Kumbra dena iga a koba na moiyobulem. Niŋgi di qaliesai kiyo?  
\v 4 Iga yanso osim dena iga Kristus beteryosim a koba na moiyobulem. Deqa Abu na iga Kristus koba na subq atobulej. Osiqa aqa siŋgila kobaquja na olo Kristus subq na tigeltej. Deqa iga dego a ti ŋambile bunuj osim kumbra bole dauryoqnqom.   
\s1 Iga Kristus beteryosim olo subq na tigelqom  
\p
\v 5 Kristus a moiyej deqa iga a beteryosim a ti moiyobulem. A olo subq na tigelej dego kere iga kamba a beteryosim olo subq na tigelqom.  
\v 6 Iga qalie, une aqa siŋgila a gago jejamuq di waueqnu. Siŋgila di koboqajqa deqa gago areqalo namij a Kristus ombla ŋamburbasq di moiyej. Deqa bini iga olo une aqa kaŋgal tamo bul sqasai.  
\v 7 Iga moiyo tamo bulem deqa une na iga olo ojqa keresai.   
\p
\v 8 Od, iga Kristus ombla moiyobulem deqa iga qalieonum, iga a ombla olo ŋambile sqom.  
\v 9 Iga qalie, Kristus a subq na tigelej deqa a olo bunu moiqa keresai. Moiyo na a olo taqatqa keresai.  
\v 10 A bati qujai qa moiyej. Aqa kumbra dena a na une aqa siŋgila kobotej. Ariya bini a olo ŋambile unu di a Qotei ombla ŋambile unub.  
\v 11 Dego kere niŋgi endegsib are qaliy. Niŋgi moiyobuleb deqa niŋgi olo une aqa kaŋgal tamo bul sosai. Niŋgi Kristus Yesus beteryosib Qotei ombla ŋambile unub.   
\p
\v 12 Deqa une a nuŋgo jejamu taqatqa laqnimqa niŋgi na olo saidyiy. Niŋgi degyqab di niŋgi nuŋgo jejamu qa areqalo uge uge dauryoqnqasai. Nuŋgo jejamu agi bunuqna moiqas.  
\v 13 Une a nuŋgo siŋga ti baŋ ti taqatqa laqnimqa niŋgi na olo saidyiy. Niŋgi degyqab di niŋgi kumbra uge uge dauryoqnqasai. Niŋgi subq na olo tigelobulosib ŋambile unub deqa niŋgi nuŋgo segi jejamu ti baŋ ti siŋga ti Qotei yibqa a segi na taqatqas. Yim dena niŋgi kumbra bole dauryoqnqab.  
\v 14 Une na niŋgi olo taqatŋgwasai. Di kiyaqa? Niŋgi dal anjam aqa sorgomq di sosai. Qotei a niŋgi qa are boleiyej kumbra di aqa sorgomq di niŋgi unub.   
\s1 Iga kumbra bole aqa kaŋgal tamo bul unum  
\p
\v 15 Od, iga olo dal anjam aqa sorgomq di sosai. Qotei a iga qa are boleiyej kumbra di aqa sorgomq di iga unum. Deqa iga kiyerqom? Iga une yoqnqom e? Sai bole sai.  
\v 16 Niŋgi qalie, niŋgi nuŋgo segi jejamu osib tamo bei yosib aqa anjam dauryoqnqab di niŋgi aqa kaŋgal tamo sqab. Dego kere niŋgi une dauryoqnqab di niŋgi une aqa kaŋgal tamo bul sqab. Osib niŋgi moreŋqab. Ariya niŋgi Qotei aqa kaŋgal tamo sosib aqa anjam dauryoqnqab di niŋgi tamo bole une saiqoji sqab. Di niŋgi qaliesai kiyo?  
\v 17 Bole, nami niŋgi une aqa kaŋgal tamo bul soqneb. Sonabqa bunuqna Qotei na niŋgi anjam bole merŋgonaq qusibqa nuŋgo are miligiq na dauryoqneb. Qotei a degyej deqa iga na a tulaŋ biŋiyoqnqom.  
\v 18 Nuŋgo une na niŋgi tonto talq di breiŋgobulonaq sonabqa Qotei a dena niŋgi olo eleŋej. Deqa bini niŋgi kumbra bole aqa kaŋgal tamo bul unub.  
\v 19 O ijo was, e mandam tamo naŋgo kumbra qa niŋgi yawo anjam merŋgeqnum. Di kiyaqa? Niŋgi ijo anjam endi geregere poiŋgosai deqa. Nami niŋgi na nuŋgo siŋga ti baŋ ti naŋgi odnjreqnabqa naŋgi kumbra jiga ti kumbra uge ti naŋgo kaŋgal tamo bul sosibqa niŋgi kumbra ugeq breiŋgoqneb. Ariya bini niŋgi na olo nuŋgo siŋga ti baŋ ti minjribqa naŋgi kumbra bole aqa kaŋgal tamo bul soqnebe. Yim gam dena Qotei na niŋgi aqa segi kumbra boleq di atimqa niŋgi dauryoqnqab.   
\p
\v 20 Nami niŋgi une aqa kaŋgal tamo bul soqneb. Bati deqa niŋgi kumbra bole aqa kaŋgal tamo bul sosai.  
\v 21 Kumbra uge uge niŋgi nami yoqneb qaji dena niŋgi aqaryaiŋgosaioqneb. Agi bini niŋgi kumbra deqa jemaiŋgeqnu. Kumbra dena tamo naŋgi moiyo gam tureqnub.  
\v 22 Ariya nuŋgo une na niŋgi tonto talq di breiŋgobulonaq sonabqa Qotei a dena niŋgi olo eleŋej. Deqa bini niŋgi Qotei aqa segi kaŋgal tamo unub. Deqa niŋgi iŋgi boledamu oqab. Iŋgi boledamu agiende. Qotei na niŋgi aqa segi kumbra boleq di atimqa niŋgi dauryoqnqab. Osib niŋgi ŋambile gaigai sqab.  
\v 23 Une na aqa kaŋgal tamo naŋgi awai enjreqnu. Awai agiende. Naŋgi moreŋeqnub. Ariya Qotei na iga iŋgi boledamu laŋa egeqnu. Iŋgi boledamu di agi iga ŋambile gaigai sqom. Ŋambile di iga gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa wau na oqom.   
\c 7  
\s1 Iga kumbra bunuj dauryoqnqom  
\p
\v 1 O ijo was, niŋgi dal anjam qalie unub deqa e na endegsi merŋgwai. Niŋgi qalie, tamo a moiyosaisoqnimqa dal anjam na a taqatoqnqas. A moiyimqa dal anjam na a olo taqatqasai.  
\v 2 Deqa uŋa bei a tamo ti soqnimqa aqa tamo a moiyosaisoqnim a tamo bei ombla sqa keresai. Dal anjam na getentejunu. Aqa tamo moiyimqa di a na olo tamo bei oqa kere. Dal anjam na getentosai.  
\v 3 Deqa aqa tamo soqnim a tamo bei ombla sqas di iga endegsi marqom, a sambala uŋa. Aqa tamo moiyimqa a na olo tamo bei oqa kere. Dal anjam na getentosai. Deqa a na tamo bei oqas di a sambala uŋa sqasai.   
\p
\v 4 Deqa ijo was niŋgi quiy. Niŋgi Kristus aqa jejamu beteryosib a ombla moreŋeb deqa niŋgi olo dal anjam aqa sorgomq di sosai. Niŋgi tamo bei agi Kristus subq na tigelej qaji aqa segi tamo uŋgasari unub. Deqa iga kumbra bole bole Qotei a tulaŋ areareteqnu qaji di yoqnqom.  
\v 5 Nami iga areqalo namij aqa kumbra dauryoqnem. Bati deqa dal anjam na gago baŋq di gago siŋgaq di gago jejamuq di areqalo uge uge tigelteqnaqa iga une atoqnem. Osim kumbra dena iga moiyo gam turoqnem.  
\v 6 Dal anjam na iga tonto talq di breigobulonaq soqnem. Ariya bini iga Kristus ombla moiyobulejunum deqa iga olo dal anjam aqa kaŋgal tamo bul sosai. Iga Qotei waueteqnum. Iga dal anjam nami neŋgreŋyeb qaji deqa are qalsim Qotei wauetosaieqnum. Mondor na kumbra bunuj iga osorgej deqa iga Qotei waueteqnum.   
\s1 Gago une na iga moiyotgej  
\p
\v 7 E maronum, dal anjam a gago areqalo uge uge tigelteqnaqa iga une atoqnem. Deqa iga kiyersi marqom? Dal anjam a une tamo bulej e? Sai bole sai. Dal anjam na ijo une e osorbeqnu. Osorbosai qamu e une poibosai qamu. Dal anjam a marej, “Ni ino was aqa iŋgi iŋgi qa mamaulmaiq.” Degsi marosai qamu mamaul kumbra di uge e degsi poibosai qamu.  
\v 8 Ariya dal anjam bej dena une a gam itosiqa ijo are miligiq di mamaul kumbra gargekoba babteleŋoqnej. Dal anjam bosai qamu une a moiyo bulosiq uliejunu qamu.  
\v 9 Nami e Qotei aqa dal anjam qalieosaisosimqa bati deqa e ŋambile soqnem. Ariya bunuqna Qotei aqa dal anjam ijoq bonaqa ijo une a ŋambile so bulosiq tigelej.  
\v 10 Onaqa dena e moiyem. Dal anjam aqa wau utru agi tamo naŋgi ŋambile enjrqajqa. Ariya e dal anjam dena ŋambile osai. Dal anjam na e moiyotbej.  
\v 11 Di kiyaqa? Dal anjam bej dena une a gam itosiqa e gisaŋbej. Kumbra dena une na e moiyotbej.   
\p
\v 12 Deqa iga dal anjam qa kiyersi marqom? Iga endegsi marqom. Dal anjam a bole. A Qotei aqa segi dal anjam. A Qotei aqaq na bej. Dal anjam mutu kalil di Qotei aqa segi anjam. Anjam di bole tiŋtiŋ kalil.  
\v 13 Deqa e kiyersi marqai? Dal anjam bole dena e lubsiq moiyotbej degsi marqai e? Sai bole sai. Une na e moiyotbej. Dal anjam bej dena une a gam itosiqa e moiyotbej. Dal anjam na une aqa kumbra boleq atnaqa iga unsim qalieem, bole, une a tulaŋ ugedamu.   
\s1 Gago une na iga taqatgejunu  
\p
\v 14 Iga qalie, dal anjam a Qotei aqa Mondor aqaq na bej. Ariya e areqalo namijq di unum deqa une na e tonto talq di waibobulej unum.  
\v 15 Kumbra e yeqnum qaji di aqa utru e poibosai. Kumbra bole e yqajqa arearetbeqnu qaji di e olo yosaieqnum. Ariya kumbra uge e yqajqa arearetbosaieqnu qaji di e olo yeqnum.  
\v 16 Kumbra uge e yeqnum qaji di e yqajqa arearetbosaieqnu. Ijo kumbra dena ijo areqalo babteqnu. Ijo areqalo agiende, Qotei aqa dal anjam a bolequja.  
\v 17 Deqa e qalieonum, e segi na kumbra uge di yosaieqnum. Une ijo miligiq di unu qaji a na kumbra uge di yobuleqnu.  
\v 18 E qalieonum, ijo miligiq di iŋgi bole bei sosai. E ijo areqalo namij qa maronum. Bole, e kumbra bole yqajqa arearetbeqnu. Ariya e kumbra bole di yosaieqnum.  
\v 19 Kumbra bole e yqajqa arearetbeqnu qaji di e yosaieqnum. Kumbra uge e yqajqa arearetbosaieqnu qaji di e olo yeqnum.  
\v 20 Kumbra uge e yqajqa arearetbosaieqnu qaji di e olo yeqnum deqa e qalieonum, e segi na kumbra uge di yosaieqnum. Une ijo miligiq di unu qaji a na kumbra uge di yeqnu.   
\p
\v 21 Deqa e kumbra endeqaji uneqnum. E kumbra bole yqajqa arearetbeqnaqa kumbra uge na olo gam getentetbeqnu.  
\v 22 Bole, ijo miligiq di e Qotei aqa dal anjam qa tulaŋ arearetbeqnu.  
\v 23 Ariya e kumbra endeqaji uneqnum. Une a ijo baŋq di ijo siŋgaq di ijo jejamuq di wauoqnsiqa Qotei aqa dal anjam ijo areqaloq di unu qaji di qoto iteqnu. Une di siŋgila koba. Deqa a na e tonto talq di waibobuloqnsiqa ijo baŋ ti ijo siŋga ti ijo jejamu ti di siŋgila na taqateqnu.  
\v 24 Gulbe dena e tulaŋ ugetbeqnu! Deqa tamo yai na aqaryaibimqa e ijo jejamu moiqas qaji endi olo uratqai?  
\v 25 Od, e qalieonum. Gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa wau na Qotei na aqaryaibimqa e ijo jejamu endi uratqai. Deqa e Qotei tulaŋ biŋiyoqnsiy sqai. Bole, e ijo segi areqalo na Qotei aqa dal anjam dauryeqnum. Ariya e ijo areqalo namij na une aqa kumbra dauryeqnum.   
\c 8  
\s1 Kristus a gago une kobotosiqa Qotei aqa Mondor Bole iga egej  
\p
\v 1 O ijo was kalil, iga Kristus Yesus beteryejunum deqa Qotei na gago jejamuq di olo une qametgwasai. Deqa iga awai uge oqasai.  
\v 2 Ŋambile qa Mondor a Kristus Yesus aqa wau na niŋgi aqaryaiŋgej deqa une ti moiyo ti na niŋgi olo taqatŋgwa keresai.  
\v 3 Qotei na aqa segi Ŋiri Yesus qariŋyonaqa a une tamo bulosiqa gago une kobotqa bonaqa aqa segi jejamuq di Qotei a gago une aqa awai uge atsiqa dena une aqa siŋgila kobotej. Iga gago areqalo namij na dal anjam dauryqa keresai deqa Qotei na iga degsi aqaryaigej.  
\v 4 Deqa bini iga gago jejamu qa areqalo namij na walwelosaieqnum. Iga Qotei aqa Mondor aqa kumbra na walweleqnum. Osim dena iga dal anjam aqa kumbra bole geregere dauryoqnsim kereteqnum.   
\p
\v 5 Tamo naŋgi areqalo namij aqa kumbra na walweleqnub qaji naŋgi areqalo namij dauryeqnub. Ariya tamo naŋgi Mondor aqa kumbra na walweleqnub qaji naŋgi Mondor aqa areqalo dauryeqnub.  
\v 6 Tamo naŋgi areqalo namij dauryoqnqab di naŋgi moreŋqab. Ariya tamo naŋgi Mondor aqa areqalo dauryoqnqab di naŋgi lawo na ŋambile sqab.  
\v 7 Tamo naŋgi areqalo namij dauryeqnub qaji naŋgi Qotei ti jeu atoqnsib unub. Di kiyaqa? Naŋgi Qotei aqa dal anjam aqa sorgomq di sosai deqa. Naŋgi dal anjam dauryqa keresai bole sai.  
\v 8 Tamo naŋgi areqalo namij na walweleqnub qaji naŋgi kumbra Qotei a areareteqnu qaji di dauryqa keresai.   
\p
\v 9 Ariya niŋgi areqalo namij aqa kumbra na walwelosaieqnub. Qotei aqa Mondor a nuŋgo are miligiq di unu deqa niŋgi Mondor aqa kumbra na walweleqnub. Tamo a Kristus aqa Mondor ti sqasai di a Kristus aqa tamo sqa keresai.  
\v 10 Niŋgi une ti unub deqa nuŋgo jejamu moiqas. Ariya Kristus a nuŋgo are miligiq di unu deqa niŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji unub. Deqa Mondor na niŋgi ŋambile eŋgwas.  
\v 11 Qotei na aqa Ŋiri Kristus Yesus subq na tigeltej. Qotei aqa Mondor a nuŋgo are miligiq di unu deqa Qotei na nuŋgo jejamu moiqas qaji di dego subq na tigeltosim niŋgi ŋambile eŋgwas. Di Mondor aqa siŋgila na niŋgi ŋambile eŋgwas.   
\s1 Iga Qotei aqa aŋgro tiŋtiŋ unum  
\p
\v 12 Deqa ijo was, iga areqalo namij aqa kumbra na walwelqasai.  
\v 13 Niŋgi areqalo namij aqa kumbra na walwelqab di niŋgi moreŋqab. Ariya niŋgi Mondor aqa siŋgila na nuŋgo jejamu aqa kumbra moiyotqab di niŋgi ŋambile sqab.  
\v 14 Tamo uŋgasari kalil Qotei aqa Mondor na gam osornjreqnaq walweleqnub qaji naŋgi Qotei aqa aŋgro tiŋtiŋ unub.  
\v 15 Qotei na niŋgi laŋa kaŋgal tamo sqajqa marsiq aqa Mondor niŋgi eŋgosai. Niŋgi laŋa kaŋgal tamo sqab di niŋgi ulaqab. Qotei na niŋgi aqa segi aŋgro tiŋtiŋ sqajqa marsiq aqa Mondor niŋgi eŋgej. Deqa niŋgi endegsib Qotei meteqnub, “O ni gago Abu.”  
\v 16 Mondor a segi gago are miligiq di waueqnu deqa iga endegsi boleq di mareqnum, “Bole, iga Qotei aqa aŋgro unum.”  
\v 17 Iga Qotei aqa aŋgro unum deqa mondoŋ iŋgi bole bole Qotei a nami iga egwa marej qaji di egwas. Iŋgi di gago was Kristus a ejunu. Kristus a iŋgi di osaisosiqa jaqatiŋ qoboiyej. Deqa iga dego jaqatiŋ qoboiyoqnqom. Qoboiyosim mondoŋ iga a ombla iŋgi di osim so bole gaigai sqom.   
\s1 Mondoŋ Qotei na iga so bole egwas  
\p
\v 18 Mondoŋ Qotei na so bole di babtosim iga egwas. E are qalonum, so bole de ti jaqatiŋ iga bini eqnum qaji de ti ombla kerekere sai. So bole dena gago jaqatiŋ kalil tulaŋ buŋyesqas.  
\v 19 Mondoŋ Qotei na aqa segi aŋgro naŋgi babteleŋqas. Naŋgi babtqajqa bati di Qotei a nami atej. Iŋgi iŋgi kalil Qotei a gereiyeleŋej qaji naŋgi na bati di unqajqa deqa tariŋoqnsib ŋam atoqnsib endegsib nenemeqnub, “Bati gembu bati di brantqas?”  
\v 20 Bini iŋgi iŋgi kalil naŋgi di ugeosib unub. Naŋgo segi areqalo na naŋgi ugeosai. Qotei a segi na naŋgi ugetnjrej. Deqa kumbra bole bole Qotei na mondoŋ naŋgi enjrqas qaji deqa tariŋoqnsib unub.  
\v 21 Qotei na iŋgi iŋgi kalil di naŋgi ugetnjrsiq tonto talq di breinjrobulej unub. Ariya mondoŋ bati Qotei a nami atej qaji di brantimqa a na iŋgi iŋgi kalil di olo boletnjrimqa naŋgi aqa aŋgro naŋgi ti koba na tulaŋ bole sqab.   
\p
\v 22 Iga qalie, iŋgi iŋgi kalil Qotei a gereiyeleŋej qaji naŋgi jaqatiŋ koba obuloqnsib akam ti unub. Naŋgi nami jaqatiŋ oqneb agi bini oqnsib unub. Uŋa a aŋgrotqa osiq jaqatiŋ eqnu dego kere.  
\v 23 Iŋgi iŋgi kalil di naŋgi segi akamosai. Iga Qotei aqa Mondor ejunum qaji iga dego jaqatiŋ oqnsim akamoqnsim unum. Qotei na aqa Mondor iga egej deqa iga qalieonum, a olo so tulaŋ boledamu dego iga egwas. Osim mondoŋ a boleq di mergwas, “Niŋgi ijo aŋgro kalil.” Iga bati di brantqajqa deqa tariŋoqnsim unum. Bati di brantimqa Qotei na gago jejamu bulyetgosim jejamu bunuj egwas.  
\v 24 Qotei a iga eleŋej deqa bini iga jejamu bunuj di oqajqa tariŋoqnsim unum. Iga degyeqnum. Di kiyaqa? Iga jejamu bunuj di osaiunum deqa. Tamo bei a iŋgi bole bei oqas di a kiyaqa iŋgi deqa olo tariŋqas?  
\v 25 Iga qalie, iga jejamu bunuj di osaiunum deqa iga mondoŋ oqom. Deqa bini iga gulbe qoboiyoqnsim tariŋoqnsim unum.   
\p
\v 26 Iga siŋgila saiqoji unum deqa Qotei aqa Mondor na iga aqaryaigeqnu. Iga iŋgi kiye qa pailyqajqa di iga geregere qaliesai. Iga pailyqajqa medabu gulbeigeqnaqa gago are miligiq na akamoqnsim pailyeqnum. Deqa Mondor a segi na iga aqaryaigwa osiqa iga qa pailyeqnu.  
\v 27 Qotei agi tamo naŋgo are miligi uneqnu qaji a Mondor aqa areqalo qalieeqnu. Deqa a na Mondor minjeqnaq quoqnsiq aqa segi tamo uŋgasari naŋgi qa pailyeqnu.   
\p
\v 28 Iga qalieonum, tamo kalil Qotei qalaqalaiyeqnub qaji naŋgi Qotei na geregereinjreqnu. A nami naŋgi eleŋqa osiq metnjrej deqa kumbra bei na naŋgi ugetnjrqa keresai. Kumbra kalil naŋgoq di branteqnu qaji dena naŋgi olo boletnjreqnu.  
\v 29 Tamo kalil Qotei a nami naŋgi qa qalieej qaji naŋgi di a na giltnjrej dego. Naŋgi aqa Ŋiri Yesus a bulosib aqa segi kumbra bole dauryqajqa deqa osiq naŋgi giltnjrej. Gam dena Yesus a Qotei aqa aŋgro gargekoba naŋgo was matu sqas.  
\v 30 Ariya tamo kalil Qotei na giltnjrej qaji naŋgi di a na metnjrej dego. Tamo kalil a na metnjrej qaji naŋgi di a na tamo bole une saiqoji qa minjrej dego. Tamo kalil a na tamo bole une saiqoji qa minjrej qaji naŋgi di a na aqa segi so bole enjrej dego.   
\s1 Gulbe bei na Qotei aqa qalaqalaiyo kumbra getentqa keresai  
\p
\v 31 O ijo was, Qotei na kumbra bole kalil di babteqnu deqa iga kiyersi marqom? Qotei na iga areigeqnu deqa tamo yai na iga olo jeutgwas? Tamo dego bei sosai.  
\v 32 Qotei na aqa segi Ŋiri Yesus getentosai. A na Yesus qariŋyonaq iga kalil qa bosiq moiyej. A na aqa segi Ŋiri iga egej deqa iga qalieonum, a na iŋgi bole kalil dego iga egoqnqas.   
\p
\v 33 Qotei na iga giltgej deqa tamo yai na gago jejamuq di olo une qametgwas? Tamo dego bei sosai. Qotei a segi na iga tamo bole une saiqoji qa mergej.  
\v 34 Deqa tamo yai na mergimqa iga gago une aqa awai uge olo oqom? Tamo dego bei sosai. Kristus Yesus a moisiq olo subq na tigelej. Deqa bini a Qotei aqa baŋ woq di awesosiqa iga qa Qotei pailyeqnu.  
\v 35 Kristus a segi na iga tulaŋ qalaqalaigeqnu. Deqa tamo yai na Kristus aqa qalaqalaiyo kumbra di olo getentimqa a na iga qalaqalaigwasai? Tamo dego bei sosai. O ijo was, iga gulbe osimqa kiyo, jaqatiŋ osimqa kiyo, tamo qudei na iga ugeugeigibqa kiyo, iga mam koba osimqa kiyo, gara saigimqa kiyo, kumbra uge bei na ugetgimqa kiyo, qoto bei gagoq di brantimqa kiyo Kristus a deqa iga qalaqalaigwasai e? Sai.  
\v 36 Bole, iŋgi uge uge di gagoq di brantoqnqab. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu,  
\q1 “O Qotei, iga ino segi tamo uŋgasari unum  
\q1 deqa bati gaigai jeu tamo naŋgi na iga lugoqnsib moiyotgeqnub.  
\q1 Naŋgi iga kaja du du bul edegosib iga lugwajqa laqnub.”   
\m
\v 37 Kristus na iga qalaqalaigej deqa iŋgi uge uge kalil di gagoq di brantoqnqas di uŋgum. A na gaigai iga siŋgilatgeqnaqa iga qoto buŋyoqnsim tigelejunum.  
\v 38-39 Od, Qotei na iga tulaŋ qalaqalaigeqnu. Deqa e endegsi ijo are siŋgilatosim qalieonum, iŋgi bei na Qotei getentqa keresai. Yim a na iga qalaqalaigwasai. Moiyo ti ŋambile ti laŋ aŋgro naŋgi ti mondor siŋgila naŋgi ti iŋgi iŋgi bini unub qaji naŋgi ti iŋgi iŋgi bunuqna branteleŋqab qaji naŋgi ti iŋgi iŋgi siŋgila ejunub qaji naŋgi ti iŋgi iŋgi laŋ goge di unub qaji naŋgi ti iŋgi iŋgi mandam sorgomq di unub qaji naŋgi ti iŋgi iŋgi Qotei na gereiyeleŋej qaji naŋgi ti kalil dena Qotei getentqa keresai. Yim a na iga qalaqalaigwasai. Gago Tamo Koba Kristus Yesus aqa siŋgila na Qotei na gaigai iga qalaqalaigoqnsim sqas.   
\c 9  
\s1 Pol a Israel naŋgi qa are gulbeiyoqnej  
\p
\v 1 E Kristus aqa tamo unum deqa e niŋgi anjam bole merŋgeqnum. E gisaŋ anjam merŋgosaieqnum. Mondor Bole na e areqalo ebeqnu deqa e qalieonum, ijo anjam endi bole.  
\v 2 E gaigai are tulaŋ gulbeibeqnaqa are koba qaleqnum.  
\v 3 Osim endegsi pailyeqnum, “O Kristus, ni na e torei taqal waibosim ijo was agi Jekop aqa moma naŋgi olo kamba eleŋame.” E degsi pailyeqnum.  
\v 4 Ijo was naŋgi di Israel tamo unub. Qotei na naŋgi aqa segi aŋgro qa giltnjrej. A na louqajqa kumbra ti aqa segi riaŋ ti aqa anjam nami siŋgilatej qaji de ti aqa dal anjam ti naŋgi enjrej. Osiqa minjrej, “Mondoŋ e na niŋgi iŋgi bole bole eŋgwai.”  
\v 5 Naŋgo moma utru naŋgi ñam koba ti soqneb. Naŋgoq dena Kristus a ŋambabej. Kristus a segi Qotei. A iŋgi iŋgi kalil naŋgo gate. Deqa iga bati gaigai aqa ñam soqtoqnqom. Bole.   
\s1 Qotei a Israel naŋgoq di kumbra kiye yej?  
\p
\v 6 Qotei a nami ijo was naŋgi di iŋgi bole bole enjrqa marej. Ariya a na iŋgi di naŋgi enjrosai. Deqa iga endegsi marqom kiyo, “Qotei aqa anjam uloŋej”? Eo, iga degsi marqasai. Tamo kalil Israel naŋgo leŋ na ŋambabeb qaji naŋgi Israel tamo tiŋtiŋ sai.  
\v 7 Bole, naŋgi Abraham aqa leŋ na ŋambabeb. Ariya naŋgi kalil Abraham aqa aŋgro tiŋtiŋ sai. Qotei a nami Abraham minjej, “Ino aŋgro mel Aisak aqa leŋ na qujai ino aŋgro tiŋtiŋ naŋgi brantqab.”  
\v 8 Anjam di aqa utru agiende. Tamo naŋgo ai abu na naŋgi ŋambabtnjrqab dena naŋgi Qotei aqa aŋgro tiŋtiŋ brantqasai. Tamo naŋgi Qotei aqa anjam nami marej qaji di naŋgo areqaloq di siŋgilatqab dena qujai naŋgi Abraham aqa aŋgro tiŋtiŋ brantqab.  
\v 9 Agi Qotei na Abraham anjam endegsi minjej, “Bati e nami atem qaji di brantimqa e olo inoq botqa ino ŋauŋ Sara a aŋgro mel oqas.”   
\p
\v 10 Qotei aqa anjam bei dego unu. Rebeka a aqaratonaqa aqa aŋgro mel aiyel Eso Jekop wo naŋgi ŋambabeb. Naŋgo abu agi gago moma utru Aisak.  
\v 11-12 Ariya Qotei na aŋgro mel qujai segi giltej. A aŋgro di aqa kumbra bole bei qa are qalsiq giltosai. A segi na metosiq giltej. Deqa iga qalieonum, Qotei a gaigai aqa segi areqalo dauryoqnsiq tamo naŋgi giltnjreqnu. Deqa Rebeka aqa aŋgro aiyel naŋgi di ŋambabosaisosib kumbra bole ti kumbra uge ti yosaisonabqa Qotei na Rebeka endegsi minjej, “Aŋgro namo ŋambabqas qaji a na aŋgro bunu ŋambabqas qaji aqa sorgomq di sosim a kaŋgalyoqnqas.”  
\v 13 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “E Jekop qalaqalaiyeqnum. E Eso qalaqalaiyosaieqnum.”   
\p
\v 14 Deqa iga kiyersi marqom? Qotei a kumbra uge yej degsi marqom e? Sai. Iga degsi marqasai bole sai.  
\v 15 Agi Qotei a nami Moses endegsi minjej, “E tamo bei qa are boleibqa marsiy are boleibqas. E tamo bei qa dulqajqa are soqnim dulqai.”  
\v 16 Deqa ijo was niŋgi quiy. Qotei a tamo bei giltqas di a aqa segi areqalo na tamo deqa dulosim giltqas. A na tamo di aqa kumbra bole ti aqa are bole ti deqa osim giltqasai.  
\v 17 Agi a nami Isip naŋgo mandor koba a qa dulqa uratosiqa endegsi minjej, “E ijo siŋgila kobaquja ni osormitqa tamo uŋgasari kalil naŋgi unsib sawa sawa kalilq di ijo ñam mare mare laqnqab. Utru deqa e ni mandor koba atem.” Qotei aqa anjam di nami neŋgreŋyeb unu.  
\v 18 Deqa ijo was, iga endegsi qalieonum. Qotei a tamo bei qa dulqa are soqnim a tamo deqa dulqas. Ariya a tamo bei aqa areqalo getentqa are soqnim a getentqas.   
\p
\v 19 Ariya niŋgi e endegsib merbqab, “Qotei a kumbra degyeqnu deqa a kiyaqa olo iga une ti qa mergeqnu? Qotei a gaigai aqa segi areqalo dauryeqnu deqa tamo yai a Qotei aqa areqalo di olo uratqa kere? Tamo dego bei sosai.”  
\v 20 O tamo, ni tamo kiyero deqa ni Qotei degsi ŋiriŋtqam? Tamo bei a web gereiyim web na tigelosim endegsi minjqas kiyo, “Ni kiyaqa e degsi gereibonum?” A degsi minjqa keresai.  
\v 21 Web gereiyo tamo a aqa segi areqalo na mandam oŋgol aiyel osimqa web aiyel gereiyqas. Web bei tulaŋ boledamu gereiyqas. Di iŋgi goiqajqa. Ariya web bei bolesai laŋa wau qudei qa gereiyqas. Web gereiyo tamo a degyqas di a kumbra uge yqo e? Sai. A kumbra bole yqo.\fig |alt="Potter and clay" src="hk00140b.tif" size="col" loc="Rom 9:21" copy="BFBS (Knowles)" ref="Rom 9:21" \fig*   
\p
\v 22 Qotei a dego kumbra di yeqnu. Agi a na aqa minjiŋ boleq ateqnu. Di kiyaqa? Tamo uŋgasari naŋgi aqa siŋgila qalieqajqa deqa. Tamo uŋgasari Qotei a naŋgi qa minjiŋ oqeteqnu qaji naŋgi padalqa gamq di unub. Ariya a na naŋgi urur padaltnjrosaieqnu. A naŋgi qa tariŋsokobaiyeqnu.  
\v 23 A degyeqnu. Di kiyaqa? Tamo uŋgasari a naŋgi qa duleqnu qaji naŋgi aqa so bole qalieqajqa deqa. Aqa so bole di tulaŋ boledamu. Naŋgi aqa so bole di oqajqa deqa a na nami giltnjrej.  
\v 24 Tamo uŋgasari Qotei a naŋgi qa duleqnu qaji naŋgi di agi iga. A na iga metgej. A Juda naŋgo segiq dena iga metgosai. A sawa bei bei qaji naŋgoq dena dego iga metgej.  
\v 25 Agi Hosea a nami Qotei aqa medabu osiqa anjam bei endegsi neŋgreŋyej, “Tamo nami ijo tamo sosai qaji naŋgi di e na olo minjrqai, ‘Niŋgi ijo segi tamo unub.’ Tamo nami e na qalaqalainjrosaioqnem qaji naŋgi di e na olo qalaqalainjrqai.  
\v 26 E nami sawa bei bei qaji naŋgi endegsi minjrem, ‘Niŋgi ijo tamo sai.’ Ariya bunuqna e na naŋgi endegsi minjrqai, ‘Niŋgi ijo segi aŋgro unub. Agi e Qotei ŋambile unum qaji.’”   
\p
\v 27 Aisaia a dego Qotei aqa medabu osiqa Israel naŋgi qa are qalsiq anjam endegsi marej, “Israel naŋgo moma naŋgi ulul bul tulaŋ gargekobaqab. Ariya naŋgo ambleq dena Qotei a tamo quja quja segi eleŋqas.  
\v 28 Od, Tamo Koba a na mandamq endi tamo uŋgasari naŋgi urur ŋolawotnjrqas.”  
\v 29 Aisaia a anjam bei dego endegsi marej, “Qotei siŋgila koba ti unu qaji a na iga quja quja uratgonaq iga bole soqnem. A na iga padaltgosai. Padaltgej qamu iga Sodom ti Gomora ti bulosim kalil padalekritem qamu.”   
\s1 Israel naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatosai  
\p
\v 30 Deqa iga kiyersi marqom? Iga endegsi marqom. Sawa bei bei qaji naŋgi tamo bole une saiqoji sqajqa gam ŋamosaioqneb. Ariya naŋgi gam di iteb. Gam agiende. Naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub gam dena naŋgi tamo bole une saiqoji unub.  
\v 31 Ariya Israel naŋgi Moses aqa dal anjam dauryqajqa waukobaoqneb. Naŋgi are qaloqneb, “Gam dena iga Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji sqom.” Ariya naŋgi dal anjam dauryoqneb gam dena naŋgi tamo bole une saiqoji sosai.  
\v 32 Di kiyaqa? Naŋgi tamo bole une saiqoji sqajqa marsib Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqa urateb deqa. Naŋgi maroqneb, “Iga segi waukobaosim dena iga tamo bole une saiqoji sqom.” Naŋgi degsib maroqnsib tal ai utru quraqyoqnsib maŋgaloqneb.  
\v 33 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Niŋgi quiy. E na tal ai utru bei osiy tal siŋgilatqajqa deqa Saion qureq di tigeltit sqas. Tal ai utru di tamo naŋgi quraqyosib maŋgalqab. Ariya tamo naŋgi tal ai utru deqa naŋgo areqalo siŋgilatqab di naŋgi jemainjrqasai.”   
\c 10  
\s1 Israel naŋgi Qotei aqa kumbra qaliesai  
\p
\v 1 O ijo was, e Israel naŋgi qa are koba qaloqnsim endegsi pailyeqnum, “O Qotei, ni na Israel naŋgi eleŋame.”  
\v 2 E qalieonum, Israel naŋgi Qotei qa tulaŋ siŋgilaeqnub. Ariya naŋgi powo na degyosaieqnub.  
\v 3 Naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji sqajqa gam qaliesai. Deqa naŋgi naŋgo segi siŋgila na tamo bole une saiqoji sqajqa waueqnub. Naŋgi Qotei aqa gam na tamo bole une saiqoji sqajqa urateqnub.  
\v 4 Iga qalie, Kristus a Moses aqa dal anjam kalil keretekritej. Deqa tamo uŋgasari kalil Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji unub.   
\p
\v 5 Israel naŋgi tamo bole une saiqoji sqa marsibqa dal anjam dauryeqnub. Moses a nami naŋgi qa osiqa anjam endegsi neŋgreŋyej, “Tamo a dal anjam mutu kalil torei dauryekritqas di a ŋambile sqas.” Moses a anjam degsi neŋgreŋyej.  
\v 6 Ariya tamo naŋgi Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji unub. Deqa Moses a naŋgi qa osiqa anjam endegsi neŋgreŋyej, “Niŋgi nuŋgo segi are miligiq na endegsib maraib, ‘Yai a laŋ qureq oqsim Kristus osim mandamq osi aiqas?’”  
\v 7 Moses a olo anjam bei dego endegsi neŋgreŋyej, “Niŋgi endegsib maraib, ‘Yai a moiyo qureq aisim Kristus olo subq na tigeltqas?’”  
\v 8 Anjam di aqa utru agiende, “Qotei aqa anjam a jojom di unu. A isaq di sosai. A nuŋgo medabuq di unu. A nuŋgo are miligiq di dego unu.” O ijo was, tamo naŋgo areqalo Yesus qa siŋgilatqajqa anjam di agi iga mare mare laqnum.  
\v 9 Deqa niŋgi nuŋgo medabu waqtosib Yesus a segi qujai Tamo Koba unu degsib boleq di mariy. Osib Qotei a Yesus subq na olo tigeltej anjam di nuŋgo are miligiq di siŋgilatiy. Niŋgi degyqab di Qotei na niŋgi eleŋqas.  
\v 10 Gago are miligiq na iga Yesus qa gago areqalo siŋgilateqnum deqa Qotei na iga tamo bole une saiqoji qa mergeqnu. Gago medabu na iga Yesus aqa ñam soqtoqnsim boleq di mareqnum deqa Qotei na iga eleŋeqnu.   
\p
\v 11 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Tamo naŋgi Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di naŋgi jemainjrqasai.”  
\v 12 Od, iga Juda ti Grik ti kalil kerekere unum. Kristus a gago kalil qa Tamo Koba. Deqa a na tamo kalil a metoqnsib pailyeqnub qaji naŋgi tulaŋ geregereinjreqnu.  
\v 13 Agi Qotei aqa anjam bei endegsi unu, “Tamo kalil Tamo Koba aqa ñam metoqnsib pailyeqnub qaji naŋgi a na eleŋqas.”   
\p
\v 14 Ariya tamo naŋgi Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilatqasai di naŋgi kiyersib a metosib pailyqab? Naŋgi aqa anjam quqwasai di naŋgi kiyersib a qa naŋgo areqalo siŋgilatqab? Anjam palonto tamo naŋgi Kristus aqa anjam palontqasai di tamo naŋgi kiyersib aqa anjam quqwab?  
\v 15 Kristus na anjam palonto tamo naŋgi qariŋnjrqasai di naŋgi kiyersib aqa anjam palontqab? Di keresai kalil. Ariya anjam palonto tamo naŋgi agi beqnub. Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Anjam palonto tamo naŋgi anjam bole osi beqnabqa tamo uŋgasari naŋgi tulaŋ areboleboleinjreqnu.”   
\s1 Israel naŋgi Qotei aqa anjam bole dauryosaieqnub  
\p
\v 16 Tamo uŋgasari kalil naŋgi Kristus aqa anjam bole di dauryeqnub e? Sai. Agi Aisaia a nami endegsi marej, “O Tamo Koba, tamo quja quja segi gago anjam naŋgo areqaloq di siŋgilateqnub.”  
\v 17 Deqa ijo was, iga qalieonum, iga gago dabkala na Qotei aqa anjam quqwom gam dena iga gago areqaloq di siŋgilatqom. Anjam iga queqnum qaji di agi Kristus aqa medabuq na branteqnu.   
\p
\v 18 Ariya e niŋgi endegsi nenemŋgwai. Israel naŋgi Kristus aqa anjam bole di nami quosai kiyo? Sai. Naŋgi quoqneb. Agi neŋgreŋ endegsi unu, “Qotei aqa anjam di gilsiq sawa sawa kalil keretonaqa tamo uŋgasari kalil naŋgi quoqneb.”  
\v 19 Deqa e niŋgi olo nenemŋgwai. Israel naŋgi anjam di aqa utru poinjrosai kiyo? Sai. Naŋgi poinjrej. Agi Moses a nami Qotei aqa anjam bei endegsi marej, “Sawa bei bei qaji naŋgi ñam saiqoji unub. Naŋgi tamo bolesai. Naŋgi e qa qaliesai dego. Ariya e na naŋgi eleŋqai. Osiy ijo kumbra dena e na Israel naŋgo are ugetetnjrit naŋgi ŋiriŋqab.”  
\v 20 Aisaia a dego nami sawa bei bei qaji naŋgi qa osiq Qotei aqa anjam endegsi siŋgila na marej, “Tamo naŋgi e qa ŋamosaioqneb qaji naŋgi e itbeb. Tamo naŋgi e qa marosaioqneb qaji naŋgi e nubeb.”  
\v 21 Ariya Aisaia a olo Qotei aqa medabu osiqa Israel naŋgi qa endegsi marej, “E bati gaigai naŋgi qa tariŋoqnsim metnjreqnam naŋgi olo diqoqnsib ijo anjam gotraŋyeqnub.”   
\c 11  
\s1 Qotei a tamo quja quja segi eleŋoqnsiq olo gargekoba uratnjreqnu  
\p
\v 1 Deqa e niŋgi endegsi nenemŋgwai. Qotei na aqa segi tamo uŋgasari agi Israel naŋgi qoreinjrej e? Sai. E dego Israel tamo. E Abraham aqa moma. E Benjamin aqa leŋ na ŋambabem.  
\v 2 Qotei na Israel naŋgi qoreinjrosai. Naŋgi aqa segi tamo uŋgasari unub. A nami naŋgi qa qalieosiq giltnjrej. Agi Elaija aqa anjam bei neŋgreŋq di unu. Aqa anjam di niŋgi qaliesai kiyo? Elaija a Israel naŋgo kumbra uge qa are qalsiq endegsi Qotei pailyej,  
\v 3 “O Tamo Koba, naŋgi na ino medabu o qaji tamo naŋgi ñumeleŋoqnsib ino atra bijal niñaqyeqnub. E segi qujai ni daurmeqnum deqa naŋgi na e lubqa laqnub.” Elaija a Qotei degsi pailyej.  
\v 4 Onaqa Qotei na kamba Elaija kiyersi minjej? A endegsi minjej, “Ni segi e daurbosai. Ijo tamo 7,000 naŋgi dego e daurbeqnub. Naŋgi siŋga pulutosib gisaŋ qotei Bal a qa louosaieqnub.” Qotei na Elaija degsi minjej.   
\p
\v 5 Dego kere bini Qotei a Israel tamo quja quja segi eleŋoqnsiq olo gargekoba uratnjreqnu. Tamo naŋgi a na eleŋeqnu qaji di a naŋgi qa are boleiyonaq giltnjrej.  
\v 6 A naŋgo wau bole bei qa are qalsiq naŋgi giltnjrosai. Naŋgi wau bole yonab a deqa are qalsiq naŋgi giltnjrej qamu a naŋgi qa are boleiyej aqa kumbra di laŋa uloŋej qamu.   
\p
\v 7 Deqa iga kiyersi marqom? Iga endegsi marqom. Israel naŋgi tamo bole une saiqoji sqajqa waueqnab ugeinjroqnej. Ariya Qotei na Israel naŋgi qudei aqa segi qa marsiq giltnjrej. Deqa naŋgi aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji unub. Israel naŋgi gargekoba Qotei na olo areqalo getentetnjroqnej.  
\v 8 Naŋgi qa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Qotei na naŋgi nanaritnjrsiqa naŋgo ŋamdamu ti dabkala ti torei getentetnjrej. Naŋgi nami degsib soqneb bosiq agi bini degsib unub.”  
\v 9 Devit a dego naŋgi qa osiqa endegsi marej,  
\q1 “Naŋgi iŋgi uyqa korooqnibqa gulbe gargekoba naŋgoq di brantoqnsim kakaŋ bul naŋgi kabutnjroqnqas.  
\q1 Osim sil bul naŋgo kakro qaiŋyetnjrsim naŋgi uneq breinjrim naŋgo siŋga meniŋq di taŋyosib ululoŋosib awai ugedamu oqnqab.   
\q1
\v 10 Naŋgo ŋamdamu dego geteŋnjrim sawa unqajqa keresaiinjrim sqab.  
\q1 Soqnib Qotei na naŋgo qore tanu pulutetnjrim naŋgi tingiqa keresai. Naŋgi gaigai degsib sqab.”   
\s1 Qotei na sawa bei bei qaji naŋgi olo eleŋeqnu  
\p
\v 11 Deqa ijo was, e niŋgi endegsi nenemŋgwai. Israel naŋgi ululoŋeb deqa naŋgi torei padalqab e? Sai bole sai. Israel naŋgi Qotei qoreiyeb deqa Qotei a olo sawa bei bei qaji naŋgi eleŋeqnu. Israel naŋgi Qotei aqa kumbra di unsibqa are ugeinjrim aqaq olo bqajqa deqa are qalsiq sawa bei bei qaji naŋgi eleŋeqnu.  
\v 12 Israel naŋgi Qotei qoreiyeb gam dena Qotei na olo tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi so bole enjreqnu. Od, Israel naŋgi Qotei aqa anjam urateb gam dena Qotei na olo sawa bei bei qaji naŋgi so bole enjreqnu. Deqa iga bole qalieonum, mondoŋ Israel naŋgi olo puluosib Qotei aqaq babqa gam dena Qotei na naŋgi ti sawa bei bei qaji kalil naŋgi ti so tulaŋ boledamu enjrqas.   
\p
\v 13 O sawa bei bei qaji niŋgi e na anjam endegsi merŋgit quiy. Qotei na e qariŋbej deqa e nuŋgo ambleq di waueqnum. E ijo wau deqa tulaŋ areboleboleibeqnu.  
\v 14 Ijo are koba endegsi unu. E na ijo was Israel naŋgo areqalo tigeltetnjritqa kumbra bole bole Qotei a niŋgi eŋgeqnu qaji di naŋgi dego oqajqa maribqa Qotei na naŋgi qudei eleŋqas.  
\v 15 Qotei na Israel naŋgi walinjrej gam dena a na olo tamo uŋgasari gargekoba mandamq endi unub qaji naŋgi eleŋosiq jeu kobotej. Deqa iga bole qalieonum, Qotei na Israel naŋgi eleŋqas gam dena a na tamo uŋgasari gargekoba naŋgi olo subq na tigeltnjrqas.   
\p
\v 16 Iga bem sum oqnsim dena bem gereiyoqnsim potoqnsim taqal bei Qotei atraiyeqnum. Deqa bem kalil dego Qotei aqa segi bem. Ŋam aqa jirim di Qotei aqa segi jirim. Deqa ŋam aqa dani di dego Qotei aqa segi dani.  
\v 17 Israel naŋgi ŋam oliv qure qaji aqa dani bul unub. Dani qudei Qotei na giŋgeŋnjrsiqa breinjrej. Ariya niŋgi sawa bei bei qaji unub deqa niŋgi nañu qaji oliv aqa dani bul unub. Dani di Qotei na olo eleŋosiqa ŋam oliv qure qaji aqa qoboq di betertnjrej unub. Dani di agi niŋgi segi. Dani Qotei na giŋgeŋnjrsiq breinjrej qaji naŋgo sawa di agi niŋgi na olo eb. Deqa bini niŋgi ŋam oliv qure qaji aqa dani naŋgi ti namur bole oqnsib unub.  
\v 18 Deqa niŋgi diqosib endegsib are qalaib, “Iga na ŋam oliv qure qaji aqa dani qudei naŋgi buŋnjreqnum.” Niŋgi diqwab di niŋgi mati endegsib are qaliy. Ŋam oliv aqa jirim a na niŋgi namur eŋgeqnu. Niŋgi na jirim di namur yosaieqnub.   
\p
\v 19 Ariya niŋgi na kamba e endegsib merbqab, “Qotei na dani qudei giŋgeŋnjrsiq naŋgi breinjrsiqa olo iga osiqa naŋgo limeq di iga betertgej unum.”  
\v 20 Nuŋgo anjam di bole. Ariya Qotei aqa kumbra di aqa utru agiende. Israel naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatosai deqa Qotei na naŋgi giŋgeŋnjrsiqa breinjrej. Ariya niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa Qotei na niŋgi olo eleŋej. Di nuŋgo segi wau bole bei na sai. Deqa niŋgi nuŋgo segi ñam soqtaib. Niŋgi ulaoiy.  
\v 21 Niŋgi are qaliy. Ŋam oliv qure qaji aqa dani di Qotei na giŋgeŋnjrsiqa breinjrej. Deqa niŋgi nuŋgo segi ñam soqtosib diqwab di a na niŋgi dego giŋgeŋgosim breiŋgwas.  
\v 22 Niŋgi geregere are qaliy. Qotei na tamo qudei naŋgi kumbra bole enjreqnu. Osiqa olo tamo qudei naŋgi gulbe enjreqnu. Tamo naŋgi Qotei qoreiyosib uloŋeb qaji naŋgi di a na gulbe enjreqnu. Ariya niŋgi Qotei aqa kumbra bole geregere ojqab di a na kumbra bole di niŋgi eŋgoqnqas. Saiqas di a na niŋgi dego giŋgeŋgosim breiŋgwas.  
\v 23 Dani qudei naŋgi nami ŋam oliv qure qaji di sonab Qotei na naŋgi giŋgeŋnjrsiq breinjrej. Ariya naŋgi are bulyosib Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di a na naŋgi olo joqsim ŋam oliv qoboq di betertnjrqas. Od, Qotei na naŋgi olo betertnjrqa kere.  
\v 24 Niŋgi qalie, nami niŋgi nañu qaji oliv aqa dani soqneb. Sonabqa Qotei na niŋgi dena giŋgeŋgosiqa joqsi bosiq ŋam oliv qure qaji aqa qoboq di betertŋgej. Ŋam oliv qure qaji di nuŋgo ŋam utru tiŋtiŋ sai. Deqa iga bole qalieonum, bunuqna Qotei na ŋam oliv qure qaji aqa segi dani naŋgi olo joqsim bosim naŋgo segi limeq di betertnjrqas.   
\s1 Qotei a tamo uŋgasari kalil naŋgi qa  //  are boleiyosim eleŋqajqa are koba unu  
\p
\v 25 O ijo was kalil, niŋgi diqoqnsib endegsib maraib, “Iga powo koba ti unum.” Niŋgi degaib. E uli anjam bei merŋgwai. Israel gargekoba naŋgo areqalo geteŋnjrejunu. Naŋgi degsib soqnib sawa bei bei qaji tamo uŋgasari Qotei na nami giltnjrej naŋgi di kalil eleŋekritosim kereamqa bati deqa a na Israel naŋgo areqalo olo waqtetnjrqas.  
\v 26 Gam dena Qotei na Israel kalil naŋgi eleŋqas. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Aqaryaiŋgo Tamo Koba a Jerusalem dena tigelosim bosim Jekop aqa moma kalil naŋgi are bulyetnjrim naŋgi ijo anjam gotraŋyqajqa kumbra di olo uratqab.  
\v 27 Yimqa bati deqa e naŋgi koba na anjam qosisiy dena naŋgo une kalil kobotetnjrqai.” Qotei aqa anjam nami degsib neŋgreŋyeb.  
\v 28 Israel naŋgi Yesus aqa anjam bole qoreiyeqnub deqa naŋgi Qotei ti jeu atoqnsib unub. Deqa Qotei na naŋgi kamba uratnjroqnsiq olo niŋgi sawa bei bei qaji tamo uŋgasari eleŋeqnu. Nami Qotei na Israel naŋgi giltnjrsiqa qalaqalainjrej. A naŋgo moma utru naŋgi qa are qalsiq kumbra degyej.  
\v 29 Iga qalie, Qotei a tamo uŋgasari naŋgi metnjrsim iŋgi bole bole enjrqas di a bunuqna aqa kumbra di olo uratqa keresai.   
\p
\v 30 O sawa bei bei qaji niŋgi nami Qotei aqa anjam gotraŋyoqneb. Ariya bini Israel naŋgi kamba Qotei aqa anjam gotraŋyeqnub. Gam dena Qotei a olo niŋgi qa duleqnu.  
\v 31 Od, Israel naŋgi Qotei aqa anjam gotraŋyeqnub deqa Qotei a niŋgi qa duleqnu. Gam dena bunuqna Qotei a Israel naŋgi qa kamba dego olo dulqas.  
\v 32 Qotei na iga kalil aqa anjam gotraŋyqajqa kumbraq di breigonaqa iga tonto talq di sobulem. Qotei a degyej. Di kiyaqa? A iga kalil qa olo dulqajqa deqa.   
\s1 Iga Qotei aqa ñam soqtoqnqom  
\p
\v 33 O ijo was, Qotei aqa areqalo ti powo ti kalil tulaŋ bolequja. Di tulaŋ guma koba dego. Deqa iga na Qotei aqa areqalo ti powo ti di aqa utru geregere ubtosim marqa keresai. Aqa kumbra kalil dego iga dauryosim itqa keresai.  
\v 34 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Tamo yai a Qotei aqa areqalo qalieqa kere? Osim a gam osoryqa kere?  
\v 35 Tamo yai na Qotei iŋgi bei yqas? Yosim Qotei na kamba olo yqajqa minjqas? Tamo dego bei sosai.”  
\v 36 O ijo was niŋgi quiy. Qotei a iŋgi iŋgi kalil ateleŋej. A iŋgi iŋgi kalil qa utru. Iŋgi iŋgi kalil di aqa segi. Deqa iga bati gaigai aqa ñam soqtoqnqom. Bole.   
\c 12  
\s1 Niŋgi nuŋgo jejamu osib Qotei atraiyiy  
\p
\v 1 O ijo was kalil, Qotei a iga qa dulej deqa e niŋgi siŋgila na endegsi merŋgwai. Niŋgi nuŋgo segi jejamu ŋambile unu qaji di osib Qotei atraiyiy. Niŋgi Qotei aqa segi tamo uŋgasari bole unub deqa niŋgi kumbra Qotei a tulaŋ areareteqnu qaji di yoqniy. Niŋgi degyqab di niŋgi Qotei qa bole louoqnqab.  
\v 2 Niŋgi mandam tamo naŋgo kumbra dauryosib walwelaib. Qotei a areqalo bunuj eŋgimqa niŋgi tamo bunuj sosib dena niŋgi Qotei aqa areqalo geregere qalieoiy. Qotei aqa areqalo agiende. Niŋgi kumbra bole ti kumbra Qotei a tulaŋ areareteqnu qaji de ti kumbra tulaŋ bolequja de ti keretosib dauryoqniy.   
\s1 Wau segi segi Qotei na niŋgi eŋgej qaji di yoqniy  
\p
\v 3 Qotei a e qa are boleiyonaq wau ebej deqa e niŋgi segi segi endegsi merŋgwai. Niŋgi nuŋgo segi ñam soqtaib. Osib nuŋgo was qudei naŋgi buŋnjrqa are qalaib. Niŋgi areqalo bole ti sosib nuŋgo kumbra geregere tenemtoqniy. Qotei na niŋgi segi segi siŋgila eŋgej deqa niŋgi siŋgila di osib Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib wauoqniy.  
\v 4 Niŋgi qalie, iga kalil jejamu qujai. Gago jejamu miligiq di baŋ ti siŋga ti ŋamdamu ti dabkala ti unub. Naŋgi kalil wau qujai yosaieqnub. Naŋgi wau segi segi yeqnub.  
\v 5 Dego kere iga tamo uŋgasari gargekoba unum. Iga kalil Kristus aqa jejamu qujai. Deqa iga segi segi kalil jejamu qujaiq di turtejunum.   
\p
\v 6 Qotei a iga qa are boleiyonaq siŋgila segi segi egej. A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnsib aqa medabu osib anjam palontoqnebe.  
\v 7 A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi naŋgo Kristen was naŋgi aqaryainjroqnebe. A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi aqa anjam plaltoqnebe.  
\v 8 A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi naŋgo Kristen was naŋgi siŋgilatnjroqnebe. A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi silali iŋgi iŋgi jeiyoqnsib tamo uŋgasari iŋgi qa truqueqnub qaji naŋgi enjroqnebe. A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi aqa wau geregere taqatoqnebe. A na tamo qudei naŋgi siŋgila enjrej deqa naŋgi arebolebole na tamo uŋgasari naŋgi qa duloqnebe.   
\s1 Niŋgi na nuŋgo Kristen was naŋgi bole qalaqalainjroqniy  
\p
\v 9 O ijo was niŋgi na tamo uŋgasari naŋgi bole qalaqalainjroqniy. Niŋgi gisaŋ na naŋgi qalaqalainjraib. Niŋgi kumbra uge kalil torei uratekritosib kumbra bole segi beteryosib yoqniy.  
\v 10 Niŋgi gaigai Qotei aqa segi tamo uŋgasari naŋgi nuŋgo was tiŋtiŋ edegosib naŋgi qalaqalainjroqniy. Niŋgi nuŋgo segi ñam tentoqnsib Kristen was naŋgo ñam olo soqtoqniy.  
\v 11 Niŋgi gaigai siŋgila na Qotei aqa wau ojoqniy. Qotei aqa Mondor a nuŋgoq aiyoqnsim are tigeltetŋgoqnim niŋgi Tamo Koba aqa wau ojqajqa tulaŋ siŋgilaoqniy.  
\v 12 Mondoŋ Qotei na niŋgi laŋ qureq osi oqwas. Niŋgi deq oqwajqa tariŋoqnsib areboleboleiŋgoqneme. Osib gulbe nuŋgoq boqnimqa niŋgi siŋgila na tigeloqnsib qoboiyoqniy. Osib gaigai Qotei pailyoqniy.   
\p
\v 13 Qotei aqa segi tamo uŋgasari qudei naŋgi iŋgi iŋgi qa truquoqnibqa niŋgi na naŋgi aqaryainjroqniy. Tamo laŋaj naŋgi dego nuŋgo meq boqnibqa naŋgi oqnsib geregereinjroqniy.   
\p
\v 14 Tamo qudei na niŋgi ugeugeiŋgibqa di uŋgum, niŋgi kamba olo Qotei na naŋgi aqaryainjrqa marsib pailyoqniy. Qotei na naŋgi ugetnjrqajqa deqa pailyaib.  
\v 15 Kristen was qudei naŋgi areboleboleinjrimqa niŋgi naŋgi koba na areboleboleiŋgeme. Kristen was qudei naŋgi akamoqnibqa niŋgi naŋgi koba na akamoiy.  
\v 16 Niŋgi segi segi kalil areqalo qujaitosib soqniy. Niŋgi nuŋgo segi ñam soqtqa are qalaib. Niŋgi tamo ñam saiqoji naŋgi koba na laqniy. Niŋgi diqoqnsib endegsib maraib, “Iga powo koba ti unum.” Niŋgi degaib.   
\p
\v 17 Tamo qudei na niŋgi kumbra uge eŋgibqa niŋgi na kamba naŋgi kumbra uge enjraib. Niŋgi tamo kalil naŋgo ŋamgalaq di kumbra bole segi yoqniy.   
\p
\v 18 Niŋgi ŋiriŋ ti qoto ti uratiy. Gam soqnimqa niŋgi gaigai tamo uŋgasari kalil naŋgi koba na are qujaitosib lawo na soqniy.  
\v 19 O ijo was bole, tamo qudei na niŋgi gulbe eŋgibqa niŋgi na kamba naŋgi gulbe enjraib. Uratosib naŋgi Qotei aqa baŋq di atibqa a segi naŋgi qa ŋiriŋosim gulbe enjrqas. Agi Tamo Koba aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Une kambatqajqa wau di ijo segi wau. E segi na tamo naŋgo une qa naŋgi kambatnjrqai.  
\v 20 Deqa ino jeu tamo bei a mamyimqa ni a gereiyosim iŋgi anaiye. A ya qaryimqa dego gereiyosim ya anaiye. Ni a degyimqa a aqa kumbra uge qa are qalsim jemaiyqas.”  
\v 21 O ijo was, Qotei aqa anjam degsi unu deqa e niŋgi segi segi endegsi merŋgwai. Kumbra uge bei na ni ojqa laqnim ni segi siŋgilaosim kumbra bole dauryosim dena ni kumbra uge buŋyosim gotraŋyqam.   
\c 13  
\s1 Niŋgi sawa taqato qaji mandor naŋgo sorgomq di soqniy  
\p
\v 1 Niŋgi kalil sawa taqato qaji mandor naŋgo sorgomq di geregere soqniy. Iga qalie, mandor naŋgi laŋa wauosai. Qotei a segi na naŋgi wau enjreqnaqa naŋgi sawa taqateqnub. Qotei a segi na naŋgi ateleŋej unub.  
\v 2 Deqa tamo naŋgi mandor naŋgo anjam gotraŋyqab di naŋgi Qotei aqa anjam dego gotraŋyonub. Tamo naŋgi degyqab di naŋgi awai uge oqab.  
\v 3 Mandor naŋgi wau ojeqnub di tamo kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi ula enjrqajqa deqa waueqnub. Mandor naŋgi na tamo kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgi ula enjrqajqa deqa wauosai. Deqa niŋgi kumbra bole bole yoqniy. Niŋgi degyqab di niŋgi mandor naŋgi qa ulaqasai. Naŋgi na nuŋgo ñam soqtetŋgwab.  
\v 4 Mandor naŋgi Qotei aqa wau tamo bul unub. Naŋgo wau qujai agi naŋgi na niŋgi aqaryaiŋgoqnsib geregereiŋgeqnub. Ariya niŋgi kumbra uge uge yoqnqab di niŋgi naŋgi qa ulaqab. Niŋgi qalie, mandor naŋgi sebru ojejunub. Naŋgi sebru laŋa ojosai. Naŋgi Qotei aqa wau tamo bul unub deqa naŋgi sebru dena tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi awai uge enjreqnub.  
\v 5 Deqa iga mandor naŋgo sorgomq di geregere sqom. Iga awai uge oqa uratosim deqa naŋgo anjam dauryqom. Deqa segi sai. Iga gago are miligiq di qalieonum, kumbra di bole. Osim deqa ti iga mandor naŋgo anjam dauryqom.   
\p
\v 6 Utru deqa niŋgi takis waiyeqnub. Mandor naŋgi Qotei aqa wau tamo bul unub deqa naŋgi gaigai siŋgila na wau taqateqnub.  
\v 7 Deqa niŋgi na mandor naŋgo iŋgi iŋgi olo enjroqniy. Osib takis o qaji tamo naŋgo baŋq di takis atoqniy. Od, niŋgi tamo kokba kalil naŋgo sorgomq di geregere sosibqa naŋgo anjam quoqnsib kumbra bole bole osornjroqniy. Osib naŋgo ñam soqtoqniy.   
\s1 Niŋgi qalaqalaiyo kumbra dauryoqniy  
\p
\v 8 Niŋgi was bei aqa iŋgi iŋgi qudei ejunub di nuŋgoq di sokobaiyaiq. A qa kamba olo yiy. Ariya kumbra bole bei nuŋgoq di gaigai soqneme. Kumbra agiende. Niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy. Tamo a qalaqalaiyo kumbra dauryqas di a dal anjam kalil dego keretosim dauryekritqas.  
\v 9 Iga qalie, dal anjam a endegsi marqo, “Niŋgi tamo bei qalsib moiyotaib. Niŋgi bajiŋaib. Niŋgi was bei aqa iŋgi iŋgi qa mamaulŋgaiq. Niŋgi was bei aqa uŋa jejamu ojetaib.” Anjam bei dego unu. Anjam agiende, “Ni ino segi jejamu gereiyeqnum dego kere ni ino was naŋgi degsim geregereinjroqne.” O ijo was, anjam qujai dena dal anjam kalil kabutejunu.  
\v 10 Tamo bei na tamo bei qalaqalaiyqas di a na tamo di kumbra uge bei yqa keresai. Deqa a qalaqalaiyo kumbra dauryqas di a dal anjam kalil dego keretosim dauryekritqas.   
\s1 Niŋgi kumbra bole dauryosib walweloqniy  
\p
\v 11 Niŋgi kumbra degyoqniy. Bati iga bini unum qaji endi niŋgi qalie. Niŋgi ŋeio qa kumbra uratosib tigelqajqa bati agi brantqo. Niŋgi qalie, Qotei na iga eleŋqajqa bati isaq yala sonaqa iga Kristus qa gago areqalo siŋgilatem. Ariya bini Qotei na iga eleŋqajqa bati jojomqo.  
\v 12 Qolo koboeqnaqa sawa suwaŋqa laqnu. Deqa iga ambru qaji kumbra kalil uratosim suwaŋ qaji kumbraq di sosim qoto qa gara bul jugwom.  
\v 13 Tamo a qanam walweleqnu dego kere iga kumbra bole tiŋtiŋ na walweloqnqom. Deqa iga diqoqnsim alaŋkobaoqnsim ya uge uyoqnsim nanarioqnqasai. Iga sambala kumbra dego yoqnqajqa are pruggoqnim kumbra uge jigat yoqnqasai. Iga laŋa laŋa ŋiriŋoqnsim tamo qudei naŋgi qa are ugeigoqnqasai.  
\v 14 Niŋgi Tamo Koba Yesus Kristus beteryosib a gara bul jigsib soqniy. Sosib deqa niŋgi nuŋgo segi jejamu qa areqalo namij dauryoqnaib.   
\c 14  
\s1 Niŋgi nuŋgo Kristen was naŋgi peginjraib  
\p
\v 1 Tamo uŋgasari qudei Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgo areqalo di kiñala siŋgilaosai unu. Deqa niŋgi naŋgo kumbra pegiyosib uge qa minjraib. Osib naŋgi koba na anjam na qotaib. Niŋgi naŋgi osib gereinjriy.  
\v 2 Naŋgo areqalo kiñala siŋgilaosai unu deqa naŋgi damu uyosaieqnub. Kalil getenteqnub. Ariya tamo uŋgasari qudei Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi qalie, naŋgi iŋgi kalil uyqa kere. Osib naŋgi iŋgi kalil uyeqnub. Naŋgi iŋgi bei getentosaieqnub.  
\v 3 Deqa niŋgi quiy. Tamo uŋgasari iŋgi kalil uyeqnub qaji naŋgi na olo tamo uŋgasari damu getenteqnub qaji naŋgi uge qa minjraib. Tamo uŋgasari damu getenteqnub qaji naŋgi na kamba dego tamo uŋgasari iŋgi kalil uyeqnub qaji naŋgi uge qa minjraib. Qotei na naŋgi kalil eleŋej.  
\v 4 Ni tamo kiyero deqa ni tamo bei aqa kaŋgal tamo a uge qa minjqam? A wau bole yqas kiyo aqa wau uloŋqas kiyo di aqa wau qa gate a segi na pegiyqas. E are qalonum, kaŋgal tamo di a wau bole yqa kere. Tamo Koba Qotei na a siŋgila yimqa a wau bole yqas.   
\p
\v 5 Tamo bei a endegsi are qalqas, “Bati qudei yori bati kokba. Bati qudei bati laŋaj.” Ariya tamo bei a marqas, “Sai. Bati kalil kerekere unub.” O ijo was, niŋgi segi segi nuŋgo areqalo geregere tenemtosib areqalo bole ti soqniy.  
\v 6 Tamo qudei naŋgi yori bati kokba uneqnub di naŋgi Tamo Koba a qa are qaloqnsib deqa uneqnub. Tamo qudei naŋgi iŋgi kalil uyeqnub di naŋgi Tamo Koba a qa are qaloqnsib deqa uyeqnub. Naŋgi iŋgi uyqa oqnsib Qotei pailyoqnsib uyeqnub. Tamo qudei naŋgi iŋgi qudei getenteqnub. Di naŋgi Tamo Koba a qa are qaloqnsib deqa getenteqnub. Naŋgi iŋgi getentqa oqnsib Qotei pailyoqnsib getenteqnub.   
\p
\v 7 Iga qalie, tamo bei a endegsi marqa keresai, “Ijo ŋambile di ijo segi ŋambile. E segi na taqatejunum. E moiqai di e segi na marsiy moiqai.” A degsi marqa keresai.  
\v 8 Iga ŋambile sqom di iga Tamo Koba a qa are qalsim ŋambile sqom. Iga moiqom di iga Tamo Koba a qa are qalsim moiqom. Deqa iga ŋambile sqom kiyo iga moiqom kiyo di iga Tamo Koba aqa segi tamo uŋgasari sqom.  
\v 9 Kristus a dego moisiq olo ŋambile osiq subq na tigelej. Deqa a tamo ŋambile so qaji naŋgi ti tamo moreŋo qaji naŋgi ti naŋgo Tamo Koba gaigai sqas.   
\p
\v 10 Niŋgi kiyaqa nuŋgo Kristen was naŋgo kumbra pegiyoqnsib uge qa minjreqnub? Osib naŋgi misiliŋnjreqnub? Niŋgi qalie, mondoŋ iga kalil Qotei aqa ulatamuq di tigelamqa a na iga pegigwas.  
\v 11 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “E segi Tamo Koba. E ŋambile gaigai unum. Mondoŋ tamo uŋgasari kalil naŋgi ijoq bosib ijo areq di siŋga pulutosib naŋgo medabu qujaitosib merbqab, ‘Ni segi Qotei.’”  
\v 12 Qotei aqa anjam degsi unu deqa iga qalieonum, diŋo bati qa iga segi segi kalil Qotei aqa ulatamuq di tigelosim gago kumbra kalil babtosim minjnam a quqwas.   
\s1 Niŋgi nuŋgo Kristen was naŋgi kumbra ugeq breinjraib  
\p
\v 13 Deqa iga gago Kristen was naŋgi uge qa minjrqasai. Osim naŋgi uneq breinjrqasai.  
\v 14 Tamo Koba Yesus na e powo ebej deqa e qalieonum, iŋgi iŋgi kalil Qotei na gereiyeleŋej qaji di jiga bei saiqoji. Ariya Kristen was bei a endegsi are qalqas, “Iŋgi di jigat.” A degsi are qalsim deqa a iŋgi di getentqas.  
\v 15 Ariya a iŋgi di getentimqa niŋgi olo iŋgi di uyib nuŋgsimqa a are gulbeiyqas. Nuŋgo kumbra dena niŋgi qalaqalaiyo kumbra uratosib nuŋgo Kristen was aqa are gulbetetqab. Kristus a nuŋgo was di qalaqalaiyosiq moiyej deqa niŋgi nuŋgo iŋgi uyo qa osib a ugeugeiyaib.  
\v 16 Niŋgi mareqnub, “Iga iŋgi di uyqom di kumbra bole.” Di niŋgi kere mareqnub. Ariya nuŋgo kumbra bole di Kristen was qudei naŋgi unsib olo uge qa marqab di keresai. Deqa uŋgum, niŋgi iŋgi di uyaib.  
\v 17 Mondor Bole na aqaryaigimqa iga kumbra bole ti lawo kumbra ti arebolebole ti sqom gam dena Qotei a gago Mandor Koba sosim iga taqatgwas. Iga iŋgi ti ya ti uyoqnqom gam dena sai.  
\v 18 Tamo naŋgi ijo anjam deqa are qalsib Kristus aqa wau ojqab di Qotei a naŋgi qa tulaŋ arearetoqnqas. Amqa tamo uŋgasari kalil naŋgi na naŋgi unjrsib marqab, “Naŋgi tamo bole.”   
\p
\v 19 Deqa iga kalil lawo na sosim gago Kristen was naŋgi siŋgilatnjroqnqom.  
\v 20 Niŋgi iŋgi uyo na Qotei aqa wau ugetaib. Bole, niŋgi iŋgi kalil uyqa kere. Ariya niŋgi iŋgi bei uysib dena nuŋgo Kristen was bei uneq waiyqab di kumbra uge.  
\v 21 Niŋgi damu ti wain ti uysibqa kiyo kumbra bei ysibqa kiyo dena nuŋgo was bei uneq waiyqab di kumbra uge. Deqa niŋgi kumbra di uratiy.  
\v 22 Niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa niŋgi qalie, niŋgi iŋgi kalil uyqa kere. Ariya nuŋgo qalie di nuŋgo are miligiq di ulitib soqnem. Yim Qotei a segi unqas. Niŋgi iŋgi bei uyqa marsib are gulbeiŋgwasai di niŋgi arebolebole na uyiy.  
\v 23 Ariya nuŋgo ambleq di tamo bei a iŋgi bei uyqa osim are gulbeiyim uyqas di a une ti sqas. A Qotei qa aqa areqalo siŋgilateqnu ariya a iŋgi di uyqa osim are gulbeiyim uyqas di a une atqas.   
\c 15  
\s1 Niŋgi Kristus aqa kumbra dauryoqniy  
\p
\v 1 Tamo uŋgasari qudei Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgo areqalo di kiñala siŋgilaosai unu. Deqa iga siŋgila ti unum qaji iga na naŋgi aqaryainjroqnsim naŋgo gulbe qoboiyetnjroqnqom. Iga gago segi jejamu aqaryaiyqajqa are qalqasai.  
\v 2 Iga gago Kristen was naŋgi aqaryainjroqnsim siŋgilatnjroqnqom.  
\v 3 Iga qalie, Kristus a dego aqa segi jejamu aqaryaiyosaioqnej. A nami endegsi Qotei pailyej, “O Abu, tamo qudei ni qa anjam uge mareqnub qaji naŋgi e qa dego anjam uge mareqnub.” Qotei aqa anjam di agi neŋgreŋq di unu.  
\v 4 Qotei aqa anjam kalil nami neŋgreŋyeb qaji di iga Qotei aqa gam osorgwajqa deqa osib neŋgreŋyeb. Anjam dena gago are siŋgilatetgim iga siŋgila na tigeloqnsim Qotei na mondoŋ iga eleŋqajqa deqa tariŋoqnsim sqom. Utru deqa neŋgreŋyeb.  
\v 5 Qotei a segi na gago are siŋgilatetgoqnsiq aqaryaigeqnaqa iga siŋgila na tigeleqnum. Deqa a na marimqa niŋgi kalil koba na Kristus Yesus aqa kumbra dauryosib areqalo qujaitosib soqniy.  
\v 6 Sosib niŋgi kalil medabu qujaitoqnsib gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa Abu Qotei aqa ñam soqtoqniy.   
\s1 Kristus na Juda naŋgi ti sawa bei bei qaji naŋgi ti aqaryainjrej  
\p
\v 7 Kristus a niŋgi qa areboleboleiyonaq niŋgi gereiŋgej dego kere niŋgi nuŋgo Kristen was naŋgi qa areboleboleiŋgim gereinjroqniy. Yim nuŋgo kumbra dena niŋgi Qotei aqa ñam tulaŋ soqtoqniy.  
\v 8 E endegsi marqai. Kristus a Juda naŋgi qa are qalsiq wauoqnej. Qotei aqa anjam kalil bole. A nami Juda naŋgo moma utru naŋgi iŋgi bole bole enjrqa marej. Anjam di siŋgilatqajqa deqa Kristus a wauoqnej.  
\v 9 Kristus a sawa bei bei qaji naŋgi qa dego wauoqnej. Qotei a naŋgi qa dulej aqa kumbra di naŋgi qalieosib aqa ñam soqtqajqa deqa Kristus a wauoqnej. Agi Kristus aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu,  
\q1 “E sawa bei bei qaji naŋgo ambleq di ino ñam soqtoqnqai.  
\q1 E ino ñam soqtqa oqnsiy ni qa louoqnqai.”   
\p
\v 10 Anjam bei dego unu, “O sawa bei bei qaji niŋgi ti Qotei aqa segi tamo uŋgasari kalil naŋgi ti koba na areboleboleiŋgim soqniy.”  
\v 11 Anjam bei dego unu,  
\q1 “O sawa bei bei qaji kalil,  
\q1 niŋgi Tamo Koba aqa ñam soqtoqniy.  
\q1 Od, niŋgi kalil aqa ñam soqtoqniy.”   
\m
\v 12 Aisaia a dego Qotei aqa medabu osiqa anjam bei endegsi marej, “Mondoŋ Devit aqa abu Jesi aqa moma naŋgoq dena mandor kobaquja bei brantqas. Brantosim a na sawa bei bei qaji kalil naŋgi taqatnjroqnqas. Naŋgi a bosim boletnjrqajqa deqa are qalsib tariŋoqnsib sqab.”   
\p
\v 13 O ijo was, Qotei a nami iga iŋgi bole bole egwajqa marej deqa iga tariŋoqnsim unum. Niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa a na niŋgi tulaŋ keretŋgimqa niŋgi arebolebole ti are lawo na ti soqniy. Amqa Mondor Bole na niŋgi siŋgilatŋgimqa niŋgi iŋgi bole bole Qotei a nami eŋgwa marej qaji deqa tariŋoqnsib soqniy.   
\s1 Pol a Qotei aqa wau ojoqnej deqa a tulaŋ areboleboleiyoqnej  
\p
\v 14 O ijo was kalil, ijo are miligiq di e qalieonum, niŋgi kumbra bole gaigai yeqnub. Niŋgi powo koba ti unub deqa niŋgi Qotei aqa tamo uŋgasari naŋgi gam bole osornjreqnub.  
\v 15 Qotei a e qa are boleiyonaq wau ebej deqa e anjam siŋgila endi neŋgreŋyosim nuŋgoq qariŋyonum. Niŋgi ijo anjam endeqa are walŋgaim deqa e neŋgreŋyonum.  
\v 16 E Kristus Yesus aqa wau tamo unum deqa e sawa bei bei qaji naŋgo ambleq di wauoqnsim Qotei aqa anjam bole naŋgi minjre minjre laqnum. E naŋgi joqsiy Qotei aqa ulatamuq di atrainjrobulitqa Qotei a naŋgi qa tulaŋ areboleboleiyqajqa deqa e waueqnum. Mondor Bole na naŋgi siŋgilatnjrimqa naŋgi Qotei aqa segi kumbra boleq di sosib dauryqajqa deqa ti e naŋgi qa waueqnum.   
\p
\v 17 Aqo Kristus Yesus wo ombla waueqnum deqa e Qotei aqa wau yqajqa tulaŋ areboleboleibeqnu.  
\v 18-19 Kristus a nami ijo medabu na ti ijo baŋ na ti wau yoqnej. Wau deqa segi e niŋgi saiŋgwai. E wau bei qa niŋgi saiŋgwasai. Kristus na e siŋgila ebeqnaqa e maŋwa gargekoba yoqnem. Qotei aqa Mondor na dego e siŋgilatbeqnaqa e wauoqnem. Kristus a kumbra kalil di yoqnej. Di kiyaqa? A na sawa bei bei qaji naŋgo are tigeltetnjrimqa naŋgi Qotei aqa anjam dauryqajqa deqa. E Jerusalem dia wau utru atsim Kristus aqa anjam bole mare mare laqnsim gilsim torei Ilirikum sawaq di diŋtem.  
\v 20 E are qalem, e na tamo uŋgasari Kristus aqa ñam qaliesai qaji naŋgo sawaq di Qotei aqa anjam bole palontoqnqai. Tal ai utru tamo bei na tigeltej qaji gogeq di e olo tal atqasai. E degsi are qalem.  
\v 21 Agi Qotei aqa anjam bei endegsi neŋgreŋq di unu, “Tamo uŋgasari Kristus aqa ñam nami quosai qaji naŋgi a unqab. Tamo uŋgasari aqa anjam nami quosai qaji naŋgi qusib a qa poinjrqas.”   
\s1 Pol a Rom Kristen naŋgi unjrsim dena Spen sawaq gilqas  
\p
\v 22 O ijo was, e Qotei aqa wau di ojeqnum deqa e nuŋgoq bqajqa gam geteŋejunu. Deqa e nuŋgoq bqa yeqnam keresaiibeqnu.  
\v 23 Wausau gargekoba e niŋgi nuŋgwajqa are qaloqnem. Ariya bini e sawa endia wau bei saiqoji.  
\v 24 Deqa e Spen sawaq gilqa osiy e mati nuŋgoq bosiy nuŋgsiy niŋgi ti koba na sokiñalayitqa niŋgi iŋgi iŋgi qa aqaryaibibqa e Spen sawaq gilqai.   
\p
\v 25 Ariya e mati Jerusalem aisiy dia Juda Kristen naŋgi unjrsiy aqaryainjrqai. Naŋgi Qotei aqa segi tamo uŋgasari unub.  
\v 26 Naŋgi qudei iŋgi iŋgi qa truqueqnub deqa Kristen was Masedonia sawa ti Akaia sawa ti di unub qaji naŋgi na naŋgi aqaryainjrqa marsib silali koroiyeb unu.  
\v 27 Naŋgi naŋgo segi areqalo na silali di koroiyeb. Juda Kristen naŋgi na naŋgi Qotei aqa anjam qa aqaryainjreqnub deqa naŋgi na kamba olo Juda Kristen naŋgi jejamu qa iŋgi iŋgi qa aqaryainjreqnub. Naŋgo wau bole agide.   
\p
\v 28 Deqa e mati silali koroiyqajqa wau di kobotosiy silali di Jerusalem osiy aisiy bunuqna e Spen sawaq gilqa osiy e nuŋgoq bosiy nuŋgwai.  
\v 29 E qalieonum. E nuŋgoq bqai di e Kristus aqa kumbra bole kalil ijoq di maqejunu qaji di osi bosiy niŋgi osorŋgitqa dena niŋgi siŋgilaqab.   
\p
\v 30 O ijo was niŋgi gago Tamo Koba Yesus Kristus a qa ti qalaqalaiyo kumbra Mondor na iga osorgeqnu qaji deqa ti are qalsibqa e koba na Qotei pailyqajqa waukobaoqnqom. Od, niŋgi e qa Qotei pailyoqniy.  
\v 31 Yim Qotei na e aqaryaibosim anjam gotraŋyo tamo Judia sawaq di unub qaji naŋgo baŋq dena e olo oqas. E Qotei aqa segi tamo uŋgasari Jerusalem di unub qaji naŋgi qa silali koroiyeqnum. Niŋgi Qotei pailyibqa a na naŋgo are tigeltetnjrimqa naŋgi ijo wau deqa tulaŋ areboleboleinjrqas.  
\v 32 Qotei na marim e nuŋgoq bosiy nuŋgsiy dena e areboleboleibqas. Osiy niŋgi koba na aqaratosim dena e siŋgila oqai.   
\p
\v 33 Qotei a are lawo qa utru. A niŋgi kalil koba na soqnebe. Bole.   
\c 16  
\s1 Pol a kaiye anjam Rom Kristen naŋgoq qariŋyej  
\p
\v 1 Niŋgi gago jaja Fibi osib gereiyoqniy. A na Kristen tamo uŋgasari Senkria qureq di unub qaji naŋgi qa waukobaeqnu.  
\v 2 Niŋgi Tamo Koba a qa are qalsib Fibi qalaqalaiyoqniy. Niŋgi Qotei aqa segi tamo uŋgasari unub deqa niŋgi kumbra bole dauryosib Fibi qalaqalaiyoqniy. Fibi a gulbe ti soqnimqa kiyo iŋgi bei qa truquamqa kiyo niŋgi na aqaryaiyiy. A nami tamo uŋgasari gargekoba naŋgi aqaryainjroqnsiq e dego aqaryaiboqnej. Deqa niŋgi a urataib. A kamba dego aqaryaiyiy.   
\p
\v 3 Niŋgi na ijo kaiye anjam endi osib Prisila Akwila wo naŋgi aiyel minjriy. Naŋgi aiyel e koba na Kristus Yesus aqa wau ojeqnum.  
\v 4 Nami jeu tamo naŋgi na e lubqa laqnab naŋgi aiyel moiqa ulaosai. Naŋgi e aqaryaibeb. Deqa e naŋgi aiyel minjreqnum, “Keretonub.” E segi sai. Kristen tamo uŋgasari sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgi dego naŋgi aiyel minjreqnub, “Keretonub.”  
\v 5 Ariya niŋgi na ijo kaiye anjam endi osib Kristen tamo uŋgasari kalil Prisila Akwila wo naŋgo talq di loueqnub qaji naŋgi dego minjriy.  
\p Osib Epainetus dego ijo kaiye anjam endi minjiy. E a tulaŋ qalaqalaiyeqnum. A Esia sawa qaji. Tamo kalil Esia sawaq di unub qaji naŋgi are bulyosaisonabqa Epainetus a namoqna are bulyosiq Kristus qa aqa areqalo siŋgilatej.   
\p
\v 6 Niŋgi na ijo kaiye anjam endi osib Maria dego minjiy. A niŋgi aqaryaiŋgwa maroqnsiq waukobaoqnej.   
\p
\v 7 Niŋgi na ijo kaiye anjam endi osib Andronikus Junias wo naŋgi aiyel dego minjriy. Naŋgi aiyel ijo leŋ naŋgi. Jeu tamo naŋgi na naŋgi aiyel e ombla ojeleŋosib tonto talq di breigonab soqnem. Qotei na naŋgi aiyel wau enjrej deqa naŋgi aqa anjam mare mare laqnub. Deqa naŋgi aiyel dego ñam ti. E are bulyosaisonam naŋgi aiyel namoqna are bulyosib Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilateb.   
\p
\v 8 Ariya niŋgi ijo kaiye anjam endi Ampliatus dego minjiy. E Tamo Koba aqa ñam na a tulaŋ qalaqalaiyeqnum.   
\p
\v 9 Niŋgi Urbanus dego ijo kaiye anjam endi minjiy. A iga ti koba na Kristus aqa wau ojeqnum. Niŋgi Stakis dego ijo kaiye anjam endi minjiy. E a tulaŋ qalaqalaiyeqnum.   
\p
\v 10 Niŋgi Apeles dego ijo kaiye anjam endi minjiy. Iga qalieonum, a bole Kristus dauryeqnu.  
\p Niŋgi ijo kaiye anjam endi osib Aristobulus aqa tal qujai naŋgi ti dego minjriy.   
\p
\v 11 Osib Herodion a dego ijo kaiye anjam endi minjiy. A ijo leŋ.  
\p Niŋgi ijo kaiye anjam endi osib Narsisus aqa tal qujai naŋgi ti dego minjriy. Naŋgi Tamo Koba aqa tamo bole unub.   
\p
\v 12 Niŋgi Trifina Trifosa wo naŋgi aiyel dego ijo kaiye anjam endi minjriy. Naŋgi aiyel Tamo Koba a qa waukobaeqnub.  
\p Niŋgi ijo kaiye anjam endi osib Persis dego minjiy. E a tulaŋ qalaqalaiyeqnum. A Tamo Koba aqa wau siŋgila na ojeqnu.   
\p
\v 13 Niŋgi ijo kaiye anjam endi Rufus dego minjiy. A tamo bolequja sosiq Tamo Koba dauryeqnu. Niŋgi aqa ai dego ijo kaiye anjam endi minjiy. A ijo ai bul.   
\p
\v 14 Niŋgi ijo kaiye anjam endi osib Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas naŋgi minjriy. Osib Kristen was kalil naŋgi koba na unub qaji naŋgi dego minjriy.   
\p
\v 15 Osib Filologus Julia wo naŋgi aiyel dego ijo kaiye anjam endi minjriy. Niŋgi na ijo kaiye anjam endi osib Nereus na aqa jaja na Olimpas na ariya Qotei aqa tamo uŋgasari kalil naŋgi koba na unub qaji naŋgi ti minjriy.   
\p
\v 16 Niŋgi na nuŋgo Kristen was kalil naŋgi segi segi kundoqnjriy. Kumbra di agi Qotei aqa segi tamo uŋgasari kalil naŋgi yeqnub.  
\p Kristus aqa tamo uŋgasari qure qure kalilq di unub qaji naŋgi na dego niŋgi kaiyeiŋgonub.   
\s1 Tamo qudei na Kristen naŋgi potoaiyeltnjreqnub  
\p
\v 17 O ijo was, nuŋgo ambleq di tamo qudei naŋgi Qotei aqa anjam niŋgi nami qusib dauryeb qaji di gotraŋyoqnsib olo bubulyeqnub. Osib Kristen naŋgi potoaiyeltnjroqnsib uneq breinjreqnub. Deqa e niŋgi siŋgila na endegsi merŋgwai. Niŋgi tamo deqaji naŋgi qa geregere ŋam atoqnsib naŋgi qoreinjriy.  
\v 18 Tamo deqaji naŋgi gago Tamo Koba Kristus aqa wau ojosaieqnub. Naŋgi naŋgo segi jejamu qa kumbra qa are qaloqnsib dauryeqnub. Osib tamo uŋgasari naŋgi walawalainjroqnsib gisa gisaŋnjroqnsib naŋgi nanaritnjreqnub. Tamo uŋgasari naŋgi di kumbra bole ti kumbra uge ti geregere pegiyosaieqnub.  
\v 19 O ijo was, e niŋgi qa tulaŋ areboleboleibeqnu. Di kiyaqa? Niŋgi Qotei aqa anjam geregere dauryeqnab tamo uŋgasari kalil naŋgi deqa queqnub. Ariya e niŋgi endegsi merŋgwai. Niŋgi kumbra bole yqajqa geregere poiŋgoqnim kumbra uge yqajqa nanariosib soqniy.  
\v 20 Qotei a are lawo qa utru. Sokiñala a na Satan ojsim osi bosim nuŋgo siŋgaq di atim niŋgi na sosqab.  
\p Gago Tamo Koba Yesus a niŋgi qa are boleiyeme.   
\s1 Tamo qudei na kaiye anjam Rom Kristen naŋgoq qariŋyeb  
\p
\v 21 Timoti a e ombla wauo qaji. A na niŋgi kaiyeiŋgwo. Lusius na Jeson na Sosipater na naŋgi qalub dego niŋgi kaiyeiŋgonub. Naŋgi qalub ijo leŋ naŋgi.   
\p
\v 22 Ijo ñam Tertius. E Pol aqa medabuq na anjam kalil endi osim ijo segi baŋ na neŋgreŋyonum. E dego Tamo Koba aqa ñam na niŋgi kaiyeiŋgonum.   
\p
\v 23 Gaius a dego niŋgi kaiyeiŋgwo. A na e osiqa aqa segi talq di e gereibeqnu. Osiqa Kristen tamo uŋgasari kalil qure endia loueqnub qaji naŋgi dego gereinjreqnu.  
\p Erastus Kwartus wo naŋgi aiyel dego niŋgi kaiyeiŋgonub. Erastus a Korin qure naŋgo silali taqateqnu qaji tamo. Kwartus a gago Kristen was.   
\p
\v 24 Gago Tamo Koba Yesus Kristus a niŋgi kalil qa are boleiyeme. Bole.   
\s1 Iga Qotei aqa ñam soqtoqnqom  
\p
\v 25 Yesus Kristus aqa anjam bole e mare mare laqnum qaji dena Qotei na niŋgi torei siŋgilatŋgwa kere. Tulaŋ nami Kristus aqa anjam bole di uliesoqnej.  
\v 26 Ariya bini Qotei na anjam di boleq ateqnu. Qotei ŋambile gaigai unu qaji a marnaqa aqa medabu o qaji tamo naŋgi anjam di neŋgreŋyonab soqnej. Sonaqa iga na olo osim tamo uŋgasari sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgi minjre minjre laqnum. Deqa naŋgi uli anjam di quoqnsib poinjreqnu. Qotei na anjam di boleq ateqnu. Di kiyaqa? Tamo uŋgasari sawa bei beiq di unub qaji naŋgi anjam di qusib naŋgo areqaloq di siŋgilatosib dauryqajqa deqa.  
\v 27 Qotei qujai di a powo koba ti unu. Deqa iga bati gaigai Yesus Kristus aqa wau na Qotei aqa ñam soqtoqnqom. Bole.