\id JHN  
\h Jon 
\toc1 Jon 
\toc2 Jon 
\toc3 Jon 
\mt1 JON  
\c 1  
\s1 Qotei a tamo bulyosiqa gago ambleq di soqnej  
\p
\v 1 Tulaŋ nami iŋgi iŋgi kalil brantosaisonabqa Anjam a soqnej. Anjam a Qotei ombla soqneb. Anjam a segi Qotei.  
\v 2 Tulaŋ nami Anjam a Qotei ombla soqneb.  
\v 3 Anjam a siŋgila ti soqnej. Siŋgila dena Qotei na iŋgi iŋgi kalil gereiyej. Iŋgi bei gam bei na brantosai. Iŋgi iŋgi kalil branteleŋeb qaji di Anjam a segi na gereiyej.  
\v 4 Anjam a segi ŋambile qa utru. Ŋambile di puloŋ bul. Ŋambile dena tamo uŋgasari naŋgi suwantnjreqnu.  
\v 5 Puloŋ di ambruq di suwaŋeqnu. Ambru na puloŋ di mosotqa keresai.   
\p
\v 6 Tamo bei brantej aqa ñam Jon. Qotei na a qariŋyonaq bej.  
\v 7 A bosiqa puloŋ qa anjam palontoqnej. Di kiyaqa? Tamo uŋgasari kalil naŋgi aqa anjam qusib puloŋ qa naŋgo areqalo siŋgilatqajqa deqa.  
\v 8 Jon a puloŋ sai. A puloŋ qa anjam palontqajqa bej.  
\v 9 Puloŋ di puloŋ bole. A mandamq aisiqa tamo uŋgasari kalil naŋgi suwantnjreqnu.   
\p
\v 10 Anjam a mandamq di soqnej. Aqa siŋgila na Qotei a mandam atej. Ariya tamo uŋgasari mandamq di soqneb qaji naŋgi a qa poinjrosai.  
\v 11 A aqa segi qure utruq ainaqa aqa leŋ qujai naŋgi a areiyosai.  
\v 12 Ariya tamo uŋgasari a areiyosib aqa ñam qa naŋgo areqalo siŋgilateb qaji naŋgi a na giltnjrnaqa naŋgi Qotei aqa aŋgro tiŋtiŋ branteb.  
\v 13 Ai abu na ŋambabtnjro qaji naŋgoq dena naŋgi Qotei aqa aŋgro brantosai. Naŋgo segi areqalo na naŋgi Qotei aqa aŋgro brantosai. Tamo bei aqa areqalo na dego naŋgi Qotei aqa aŋgro brantosai. Qotei a segi na marnaqa naŋgi aqa aŋgro tiŋtiŋ branteb.   
\p
\v 14 Anjam di a tamo bulyosiqa gago ambleq di soqnej. Sonaqa iga aqa ñam koba ti aqa siŋgila koba ti unem. A segi qujai Qotei aqa Ŋiri. A iga qa are tulaŋ boleiyeqnu. A segi anjam bole qa utru.  
\v 15 A qa nami Jon a anjam palontoqnsiqa endegsi leleŋoqnej, “E nami maroqnem, ‘Tamo di a ijo qoreq na bqas. E ŋambabosaisonamqa a nami soqnej. Deqa a na e tulaŋ buŋbejunu.’”   
\p
\v 16 Qotei aqa Ŋiri a iga kalil qa are tulaŋ boleiyeqnu. Aqa kumbra dena a na iga tulaŋ geregereigeqnu.  
\v 17 Bole, nami Qotei a Moses aqa wau na iga dal anjam egej. Ariya Yesus Kristus aqa wau na Qotei a iga qa are boleiyosiqa anjam bole egej.  
\v 18 Tamo bei na Qotei aqa ulatamu unosai. Qotei aqa Ŋiri a na qujai iga Qotei osorgej. Qotei aqa Ŋiri a segi Qotei. A aqa Abu aqa areq di sosiq beteryejunu.   
\s1 Jon yansnjro qaji a anjam palontoqnej  
\p
\v 19 Bati bei Juda tamo kokba naŋgi na atra tamo ti Livai naŋgi ti qariŋnjrnabqa Jerusalem qure uratosib Jon aqa areq gilsib nenemyeb, “Ni tamo yai?”  
\v 20 Ariya Jon a anjam ulitosai. A segi qa ubtosiqa minjrej, “E Kristus sai.”  
\v 21 Onaqa naŋgi na olo nenemyeb, “Deqa ni tamo yai? Ni Elaija kiyo?” Onaqa a na minjrej, “Sai.” Onaqa naŋgi na olo nenemyeb, “Ni Qotei aqa medabu o tamo iga a qa tariŋeqnum qaji tamo de kiyo?” Onaqa a na kamba minjrej, “Sai. E a sai.”  
\v 22 Deqa olo nenemyeb, “Ni tamo yai? Ni segi qa kiyersi mareqnum di geregere mergimqa iga olo aisim tamo naŋgi iga qariŋgonub qaji di minjrqom.”  
\v 23 Onaqa Jon na minjrej, “Nami Qotei aqa medabu o qaji tamo Aisaia a anjam endegsi neŋgreŋyej, ‘Tamo bei a wadau sawaq di tulaŋ leleŋoqnsim tamo uŋgasari naŋgi minjroqnqas, “Tamo Koba a bqajqa gam gereiyetiy.” ’ Aisaia a nami anjam degsi neŋgreŋyej. Gam gereiyqa tamo agi e segi.”   
\p
\v 24 Tamo naŋgi di Farisi naŋgi na qariŋnjrnab Jon aqaq gileb.  
\v 25 Deqa naŋgi olo Jon nenemyeb, “Ni Kristus sai. Ni Elaija sai. Ni Qotei aqa medabu o qaji tamo di sai. Deqa ni kiyaqa tamo uŋgasari naŋgi yansnjreqnum?”  
\v 26 Onaqa Jon na kamba minjrej, “E ya na naŋgi yansnjreqnum. Ariya nuŋgo ambleq di tamo bei unu. Niŋgi a qa qaliesai.  
\v 27 A ijo qoreq na bqas. A ñam ti unu. E ñam saiqoji. Deqa e na a kaŋgalyqajqa e tamo bolesai.”  
\v 28 Jon a Betani qureq di naŋgi anjam degsi minjroqnej. Betani qure di Jordan ya taqal beiq di unu. Dia Jon na tamo uŋgasari naŋgi yansnjroqnej.   
\s1 Yesus a Qotei aqa Kaja Du  
\p
\v 29 Nebeonaqa Yesus a walwelosiq Jon aqa areq beqnaqa unsiq marej, “Niŋgi uniy. Tamo di a Qotei aqa Kaja Du. A na qujai tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgo une kobotetnjrqas.  
\v 30 E tamo deqa nami endegsi merŋgoqnem, ‘A ijo qoreq na bqas. E ŋambabosaisonamqa a nami soqnej. Deqa a na e tulaŋ buŋbejunu.’  
\v 31 E nami a qa qaliesai. Ariya Israel naŋgi a qa qalieqajqa deqa e bosim ya na tamo uŋgasari naŋgi yansnjreqnum.”   
\p
\v 32 Jon a naŋgi degsi minjrsiqa olo minjrej, “Qotei aqa Mondor a laŋ qure uratosiq binoŋ bulosiq mandamq aisiqa Yesus aqa gateq di awoonaq e unem.  
\v 33 E nami Yesus qa qaliesai. Ariya Qotei agi e ya na tamo uŋgasari naŋgi yansnjrqajqa qariŋbej qaji a na merbej, ‘Ijo Mondor Bole a aisim tamo bei aqa gateq di awoamqa ni unqam. A na qujai Mondor aqa siŋgila na tamo uŋgasari naŋgi yansnjroqnqas.’  
\v 34 Qotei na e degsi merbonaqa e tamo di unsim marem, ‘Bole, a Qotei aqa Ŋiri.’”   
\s1 Tamo qalub naŋgi Yesus dauryeb  
\p
\v 35-36 Olo nebeonaqa Jon aqa aŋgro aiyel naŋgi ti koba na tigelesonabqa Yesus a walwelosiq gileqnaqa Jon na unsiqa naŋgi aiyel minjrej, “Niŋgi uniy. Tamo di a Qotei aqa Kaja Du.”  
\v 37 Degsi minjrnaqa naŋgi aiyel Jon dauryqa uratosib olo Yesus dauryosib gileb.  
\v 38 Onaqa Yesus a bulosiqa naŋgi aiyel a dauryosib beqnabqa unjrsiqa nenemnjrej, “Niŋgi aiyel kiyaqa e daurbeqnub?” Onaqa minjeb, “Rabai, ni tal qabia unum?” Ñam “Rabai” di Hibru anjam. Gago anjam, “Qalie Tamo Koba.”  
\v 39 Onaqa Yesus na naŋgi aiyel minjrej, “Niŋgi bosib ijo tal uniy.” Onaqa naŋgi Yesus dauryosib gilsib tal a soqnej qaji di uneb. Unsib seŋ bati 4 onaq bilaqtej deqa naŋgi a ombla soqneb.   
\p
\v 40 Tamo aiyel Jon aqa anjam qusib Yesus dauryeb qaji bei aqa ñam Andru. A Saimon Pita aqa was.  
\v 41 A Yesus uratosiq walwelosiq aqa was Saimon itosiq minjej, “Iga Mesaia unonum.” Ñam “Mesaia” di Hibru anjam. Gago anjam, “Kristus.”  
\v 42 Degsi minjsiqa Saimon osiq Yesus aqa areq osi gilej. Onaqa Yesus na Saimon unsiqa minjej, “Ni Saimon. Ni Jon aqa ŋiri. Bunuqna ino ñam Sifas mermoqnqab.” Ñam “Sifas” di Hibru anjam. Gago anjam, “Pita.” Aqa damu, “Meniŋ.”   
\s1 Yesus a Filip Nataniel wo naŋgi metnjrej  
\p
\v 43 Olo nebeonaqa Yesus a Galili sawaq gilqa osiqa tamo bei aqa ñam Filip itosiq minjej, “Ni e daurbe.”  
\v 44 Filip a Betsaida qure qaji. Di Andru Pita wo naŋgo qure utru.  
\v 45 Onaqa Filip a aisiqa tamo bei aqa ñam Nataniel itosiq minjej, “Ni au. Iga tamo a qa nami Moses marsiq dal anjamq di neŋgreŋyej qaji a unonum. Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi dego a qa maroqnsib neŋgreŋyoqneb. Tamo di Yesus Nasaret qure qaji. A Josep aqa ŋiri.”  
\v 46 Onaqa Nataniel na kamba Filip minjej, “Nasaret di qure kiñala. Di qure kobaquja sai. Tamo bole bei a qure dena brantqa kere kiyo?” Onaqa Filip na minjej, “Ni bosim tamo di unime.”   
\p
\v 47 Onaqa Nataniel a walwelosiq Yesus aqa areq beqnaqa unsiqa a qa marej, “Niŋgi uniy. Tamo di a Israel tamo bolequja. A gisaŋ anjam marosaieqnu.”  
\v 48 Onaqa Nataniel na Yesus nenemyej, “Ni kiyersi e qa qalieonum?” Onaqa Yesus na kamba minjej, “Filip a ni metmosaisonaqa ni qura utruq di awesonamqa e ni numonum.”  
\v 49 Onaqa Nataniel a Yesus aqa anjam di qusiqa minjej, “O Qalie Tamo Koba, ni degsi maronum deqa e poibqo, ni Qotei aqa Ŋiri. Ni Israel naŋgo Mandor Koba.”  
\v 50 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Ni qura utruq di awesonam e ni numonum e degsi ubtosim mermonumqa ni qusim ino areqalo e qa siŋgilatonum e? Di ijo siŋgila kiñala segi e babtonum. Bunuqna e ijo siŋgila kokba babtoqnit ni unoqnqam.”  
\v 51 Osiqa naŋgi kalil minjrej, “Niŋgi quiy. E bole merŋgwai. E segi Tamo Aŋgro. Deqa bunuqna laŋ waqamqa Qotei aqa laŋ aŋgro naŋgi ijo jejamuq na laŋ qureq oqoqnsib olo mandamq aiyoqnib niŋgi unjrqab.”   
\c 2  
\s1 Tamo bei uŋa baŋ ojqa bati brantej  
\p
\v 1 Bati aiyel koboonaqa Kana qure agi Galili sawaq di unu dia tamo bei uŋa baŋ ojqa bati brantej. Deqa tamo uŋgasari naŋgi koroosib iŋgi goiyeb. Anjam qariŋyonab Yesus aqa ai a koro deq gilej.  
\v 2 Yesus aqa aŋgro naŋgi ti dego metnjrnab koro deq gileb.  
\v 3 Koroosib iŋgi uyeqnabqa wain saiinjrnaqa Yesus aqa ai na minjej, “Naŋgi wain saiinjrqo.”  
\v 4 Onaqa Yesus na minjej, “Ai, di ino wau. Di ijo wau sai. Ijo wauqa bati brantosaiunu.”  
\v 5 Onaqa aqa ai na kaŋgal tamo naŋgi endegsi minjrej, “Yesus a anjam kiye merŋgimqa di dauryiy.”   
\p
\v 6 Tal dia ya nobu 6 kokba meniŋ na gereiyo qaji ateleŋonab soqneb. Juda naŋgi Qotei pailyqa oqnsib ya nobu dena ya tigoqnsib naŋgo baŋ ti jejamu ti yansoqneb. Deqa ya nobu di ateleŋonab soqneb. Ya nobu quja quja 100 lita.  
\v 7 Ariya Yesus na kaŋgal tamo naŋgi minjrej, “Ya nobu di maqteleŋiy.” Onaqa naŋgi ya nobuq di ya qameleŋonab maqej.  
\v 8 Onaqa Yesus na olo minjrej, “Ya bei tigsib osi gilsib goiyo lanja a yiy.” Onaqa kaŋgal tamo naŋgi Yesus aqa anjam di dauryosib ya bei tigsib osi gilsib goiyo lanja a yeb.  
\v 9 Ya di Yesus na bulyonaq wain babej. Wain babonaqa goiyo lanja a uyo oneiyosiq marej, “Endi wain bolequja.” Wain di qabe na bej di a qaliesai. Kaŋgal tamo ya tigeb qaji naŋgi segi qalie. Onaqa goiyo lanja a na tamo uŋa baŋ ojej qaji di metonaq aqa areq bonaq minjej,  
\v 10 “Bati gaigai tamo naŋgi iŋgi goiyoqnsib wain qaqatiŋ bole namo tamo naŋgi anainjreqnab uyeqnub. Uyeqnab olo bunu wain qaqatiŋ bolesai di anainjreqnub. Ariya ni degyosai. Ni wain qaqatiŋ bole tentosim namo wain qaqatiŋ bolesai anainjronum uyonub olo bunu wain qaqatiŋ bole anainjronum.”\fig |alt="Water turns into wine" src="CN01667B.TIF" size="col" loc="Jhn 2:10" copy="Cook" ref="Jon 2:10" \fig*   
\p
\v 11 Yesus a Kana qureq di maŋwa di babtej. Kana qure agi Galili sawaq di unu. A nami maŋwa bei babtosaioqnej. Bati di qujai a na maŋwa babtqa utru atej. Maŋwa dena a na aqa segi ñam koba ti aqa siŋgila koba ti boleq atej. Onaqa aqa aŋgro naŋgi maŋwa di unsibqa a qa naŋgo areqalo siŋgilateb.   
\p
\v 12 Ariya uŋa baŋ ojqa bati di koboonaqa Yesus aqa was naŋgi ti aqa aŋgro naŋgi ti aqa ai koba na Kana qure uratosib Kaperneam qureq gileb. Gilsib dia bati qudei soqneb.   
\s1 Tamo naŋgi atra tal miligiq di iŋgi iŋgi qariŋyoqneb  
\p
\v 13 Qotei a nami Israel naŋgi Isip sawaq di padalqa laqnabqa naŋgi eleŋej. Deqa olo are qalqajqa yori bati jojomonaqa Yesus a Jerusalem aiyej.  
\v 14 Aisiq atra tal kobaquja miligiq gilej. Gilsiqa ŋam atej di tamo naŋgi na makau ti kaja ti binoŋ ti qariŋyeqnabqa tamo qudei na awaiyeqnab unjrej. Silali piloqneb qaji tamo naŋgi naŋgo awo jaramq di awesosib silali pileqnabqa naŋgi dego Yesus na unjrej.  
\v 15 Unjrsiqa rauŋga osiq dena toqoŋ gereiyosiq ganiŋyoqnsiq naŋgi kalil naŋgo kaja ti naŋgo makau ti winjrnaqa atra tal uratosib jaraiyeb. Silali piloqneb qaji tamo naŋgi dego winjrsiq naŋgo awo jaram bilbelyosiq silali bimbleŋyetnjrej.  
\v 16 Osiqa tamo naŋgi binoŋ qariŋyoqnsibqa dena silali oqneb qaji naŋgi endegsi minjrej, “Niŋgi binoŋ di eleŋosib jaraiyiy. Niŋgi na ijo Abu aqa tal endi iŋgi qariŋyo tal bulyaib.”  
\v 17 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi aqa kumbra di unsibqa Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di so qaji deqa olo are qaleb. Agi nami endegsib neŋgreŋyeb, “O Abu, e ino tal qa tulaŋ arearetbqo. Deqa e ino tal bole sqajqa siŋgilaeqnum.”   
\p
\v 18 Yesus na tamo naŋgi di winjrnaqa Juda tamo kokba naŋgi unsibqa deqa nenemyeb, “Ni maŋwa kiye babtim dena iga poigwas, ni Qotei aqa ñam na kumbra endi yeqnum?”  
\v 19 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Niŋgi na atra tal kobaquja endi koŋgrontibqa bati qalub qa e olo tigeltqai.”  
\v 20 Onaqa naŋgi na minjeb, “Atra tal endi gereiyeqnab wausau 46 koboej. Ni kiyaqa bati qalub qa olo tigeltqa maronum? Keresai.”   
\p
\v 21 Yesus a atra tal qa marej di aqa segi jejamu sigitosiqa yawo anjam marej.  
\v 22 Deqa bunuqna a subq na tigelonaqa aqa aŋgro naŋgi aqa anjam deqa olo are qalsibqa Qotei aqa anjam nami neŋgreŋyeb qaji deqa poinjrnaqa Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb.   
\s1 Yesus a tamo kalil naŋgo kumbra qa qalie bole  
\p
\v 23 Qotei a nami Israel naŋgi Isip sawaq di padalqa laqnabqa naŋgi eleŋej. Deqa olo are qalqajqa yori bati brantonaqa Yesus a Jerusalem di sosiqa maŋwa babteqnaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi unoqnsib aqa ñam qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb.  
\v 24 Ariya Yesus a naŋgi areinjrosai. A tamo kalil naŋgi qa qalie bole.  
\v 25 A powo bei qa truquosaieqnu. Deqa tamo bei na tamo naŋgi qa ubtosim Yesus minjaiq. A segi tamo naŋgo areqalo qalie bole.   
\c 3  
\s1 Nikodemus a qolo Yesus ombla anjam qaireb  
\p
\v 1 Jerusalem dia tamo bei soqnej aqa ñam Nikodemus. A Farisi tamo. A Juda naŋgo gate bei.  
\v 2 A qolo Yesus aqa areq bosiqa minjej, “O Qalie Tamo Koba, iga qalieonum, ni powo tamo bole. Ni Qotei aqaq na bem. Qotei a ni siŋgila emosai qamu maŋwa ni yeqnum qaji di ni babtqa keresai qamu.”   
\p
\v 3 Onaqa Yesus na kamba minjej, “E bole mermqai. Tamo bei a aŋgro mom bunuj bulosim ŋambabqasai di Qotei na a taqatosim aqa Mandor Koba sqasai. Deqa a Qotei unqa keresai.”  
\v 4 Onaqa Nikodemus na nenemyej, “Tamo a qeliqo di a kiyersim olo aqa ai miligiq aisim aŋgro mom bulosim ŋambabqas?”   
\p
\v 5 Onaqa Yesus na kamba minjej, “E bole mermqai. Tamo bei a ya na ti Qotei aqa Mondor na ti aŋgro mom bunuj bulosim ŋambabqasai di Qotei na a taqatosim aqa Mandor Koba sqasai.  
\v 6 Niŋgi nuŋgo ai abu naŋgo jejamuq dena ŋambabeqnub deqa niŋgi mandam tamo unub. Ariya Qotei aqa Mondor na tamo bei ŋambabtqas di a mondor ti sqas.  
\v 7 E ni mermonum, ‘Niŋgi aŋgro mom bunuj bulosib ŋambaboiy.’ Ni ijo anjam di qusim prugugetaim.  
\v 8 Jagwa a segi puyoqnsiqa sawa sawaq gileqnaqa ni aqa anjam ato queqnum. Ariya a qabe na kiyo boqnsiq qabiteqnu di ni qaliesai. Tamo kalil Qotei aqa Mondor aqa siŋgila na aŋgro mom bunuj bulosib ŋambabeqnub qaji naŋgi kere dego.”   
\p
\v 9 Onaqa Nikodemus na olo Yesus nenemyej, “Kumbra di kiyersi brantqas?”  
\v 10 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Ni Israel naŋgo qalie tamo koba. Ni kiyaqa ijo anjam endeqa poimosai?  
\v 11 E bole mermqai. Anjam iga qalieonum qaji deqa mareqnum. Kumbra iga uneqnum qaji deqa saeqnum. Ariya niŋgi gago anjam endi ojosaieqnub.  
\v 12 Endego e mandam qa anjam merŋgonumqa niŋgi qusib nuŋgo areqaloq di siŋgilatosai. Deqa e laŋ qure qa anjam dego merŋgit niŋgi kiyersib nuŋgo areqaloq di siŋgilatqab?  
\v 13 Tamo bei a laŋ qureq oqosai. E Tamo Aŋgro e segi qujai laŋ qureq dena mandamq aiyem.  
\v 14 Nami Moses a wadau sawaq di sosiqa a amal sigitosiq soqtosiqa gaintej. Dego kere e Tamo Aŋgro soqtbosib gaintbqab.  
\v 15 Amqa tamo kalil e qa naŋgo areqalo siŋgilatqab qaji naŋgi ŋambile gaigai sqab.   
\p
\v 16 “Qotei aqa Ŋiri qujai unu. Qotei na tamo uŋgasari kalil mandamq endi unub qaji naŋgi tulaŋ qalaqalainjrsiq deqa aqa segi Ŋiri qujai di naŋgi enjrej. A endegsi are qalej, ‘Tamo uŋgasari naŋgi ijo Aŋgro qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di naŋgi padalqasai. Naŋgi ŋambile gaigai sqab.’ Qotei a degsi are qalsiq deqa aqa segi Ŋiri qujai naŋgi enjrej.  
\v 17 Qotei a tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgo une qa peginjrqa marsiq aqa Ŋiri qariŋyosai. A naŋgi eleŋam naŋgi padalaib deqa osiq aqa Ŋiri qariŋyonaq mandamq aiyej.  
\v 18 Tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi Qotei na peginjrqasai. Ariya tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub qaji naŋgi Qotei na peginjrqas. Di kiyaqa? Naŋgi aqa segi Ŋiri qujai aqa ñam qa naŋgo areqalo siŋgilatosai deqa.  
\v 19 Qotei na tamo uŋgasari naŋgi di peginjrqas di aqa utru agiende. Puloŋ a mandamq ainaqa naŋgi ambru qa arearetnjroqnej. Naŋgi puloŋ qa arearetnjrosaioqnej. Di kiyaqa? Naŋgi kumbra uge yoqneb deqa.  
\v 20 Tamo uŋgasari kalil kumbra uge yeqnub qaji naŋgi puloŋ jeuteqnub. Naŋgo kumbra uge di puloŋ na boleq ataim deqa naŋgi puloŋ aqaq bosaieqnub.  
\v 21 Ariya tamo uŋgasari anjam bole dauryeqnub qaji naŋgi puloŋ aqaq beqnub. Boqnsib wau bole bole yeqnabqa tamo naŋgi unoqnsib mareqnub, ‘Bole, naŋgi Qotei aqa siŋgila na wau di yeqnub.’”   
\s1 Jon yansnjro qaji a Yesus qa anjam palontoqnej  
\p
\v 22 Bati bei Yesus aqa aŋgro naŋgi ti walwelosib Judia sawaq gileb. Gilsib dia sosibqa Yesus na tamo uŋgasari naŋgi yansnjroqnej.  
\v 23 Jon yansnjro qaji a Ainon qureq di sosiqa a dego tamo uŋgasari naŋgi yansnjroqnej. Ainon qure di Salim qure jojomq di unu. Dia ya koba soqnej deqa tamo uŋgasari naŋgi Jon aqa areq beqnabqa a na yansnjroqnej.  
\v 24 Herot na Jon tonto talq di waiyosaisoqnej deqa Jon a kumbra di yoqnej.   
\p
\v 25 Bati bei Jon aqa aŋgro qudei naŋgi Juda tamo bei ti jejamu yanso kumbra qa anjam na qotoqneb.  
\v 26 Osib naŋgi Jon aqa areq gilsib minjeb, “O Qalie Tamo, nami tamo ni ombla Jordan ya taqal beiq di sosibqa ni a qa anjam maroqnem qaji bini tamo uŋgasari kalil naŋgi aqa areq gileqnabqa a na yansnjreqnu. Naŋgi inoq bosaieqnub.”  
\v 27 Onaqa Jon na kamba minjrej, “Qotei laŋ qureq di unu qaji a na iga iŋgi bei egwasai di iga iŋgi bei oqa keresai.  
\v 28 Niŋgi segi ijo anjam bei quoqneb. Agi e merŋgoqnem, ‘E Kristus sai. Qotei na e namoqna qariŋbonaq e Kristus bqajqa gam gereiyetem.’  
\v 29 Tamo uŋa baŋ ojqas qaji a segi na uŋa di oqas. Aqa was a laŋa qalaq di tigelesosimqa tamo uŋa baŋ ojqo qaji aqa anjam quoqnqas. Qusimqa tulaŋ areboleboleiyqas. Dego kere e bini tulaŋ areboleboleibqo.  
\v 30 Kristus aqa ñam tulaŋ kobaqas. Ijo ñam aguq aiqas.” Jon na aqa aŋgro naŋgi degsi minjrej.   
\p
\v 31 Tamo laŋ qureq di sosiqa dena mandamq aiyej qaji a na iŋgi iŋgi kalil tulaŋ buŋnjrejunu. Mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi mandam endeqa kumbra yoqnsib anjam mareqnub. Ariya tamo laŋ qureq di sosiqa dena mandamq aiyej qaji a na iŋgi iŋgi kalil tulaŋ buŋnjrejunu.  
\v 32 Kumbra a uneqnu qaji a deqa saeqnu. Anjam a queqnu qaji di a na babtosiq mareqnu. Ariya mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi aqa anjam di ojosaieqnub.  
\v 33 Tamo uŋgasari Yesus aqa anjam di ojeqnub qaji naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnsib mareqnub, “Bole, Qotei a anjam bole qa utru.” Naŋgi degsib mareqnub.  
\v 34 Tamo Qotei na qariŋyej qaji a Qotei aqa anjam babtosiq mareqnu. Di kiyaqa? Qotei na aqa Mondor a torei yekritej deqa. A na aqa Mondor potosiq taqal bei segi Yesus yosai.  
\v 35 Abu na aqa segi Ŋiri qalaqalaiyeqnu deqa a na iŋgi iŋgi kalil aqa baŋq di ateleŋej.  
\v 36 Tamo uŋgasari Qotei aqa Ŋiri qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi ŋambile gaigai sqab. Ariya tamo uŋgasari Qotei aqa Ŋiri aqa anjam dauryqa urateqnub qaji naŋgi ŋambile itqasai. Qotei aqa minjiŋ naŋgoq di sqas.   
\c 4  
\s1 Yesus a Samaria uŋa bei wo anjam maroqneb  
\p
\v 1-3 Farisi naŋgi endegsib queb, “Yesus a Jon buŋyosiqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba yansnjreqnaqa naŋgi a dauryeqnub. Jon a tamo gargekoba yansnjrosaieqnu.” Farisi naŋgi degsib queb. Bole, Yesus a segi na tamo uŋgasari naŋgi yansnjrosaioqnej. Aqa aŋgro naŋgi na yansnjroqneb. Tamo Koba Yesus a qalieej, Farisi naŋgi degsib queb. Deqa a Judia sawa uratosiqa olo Galili sawaq gilej.  
\v 4 A gam dauryosiqa Samaria sawa amble potosiqa walwelosiq gilej.   
\p
\v 5 Gilsiq Samaria naŋgo qure kiñala bei aqa ñam Sikar di brantej. Qure qalaq di mandam mutu bei soqnej. Mandam mutu di Jekop a nami aqa ŋiri Josep yej.  
\v 6 Ya uyqajqa sub dia soqnej. Ya sub di Jekop a nami bogej qaji. Yesus a walwelosiq qanam jige seŋ bati 12 onaqa aqa jejamu asgiyonaqa aqaratqa osiqa ya sub qalaq di awoej.   
\p
\v 7-8 Onaqa aqa aŋgro naŋgi iŋgi awaiyqa marsib qure miligiq aiyeb. Aiyeqnabqa Samaria uŋa bei a ya tugwajqa bej. Bonaqa Yesus na minjej, “Ya gambaŋ tigsim e anaibe.”  
\v 9 Onaqa Samaria uŋa dena Yesus kamba minjej, “Ni Juda tamo. E Samaria uŋa. Deqa ni kiyaqa e merbonum, ‘Ya gambaŋ tigsim e anaibe’?” Uŋa na degsiqa Yesus minjej. Di kiyaqa? Juda naŋgi Samaria naŋgi ti koba na anjam marosaieqnub.  
\v 10 Onaqa Yesus na uŋa di minjej, “Ni iŋgi bole Qotei na laŋa emqajqa di qalieosim qamu tamo ni na ya tigsim anaiyqajqa mermqo qaji a qa poimqo qamu ni e merbimqa ŋambile gaigai sqajqa ya anaimonum qamu.”  
\v 11 Onaqa uŋa dena minjej, “O Tamo Koba, ni ya tugwajqa gambaŋ saiqoji. Ya sub endi tulaŋ guma koba. Deqa ni qabe na ŋambile gaigai sqajqa ya di oqam?  
\v 12 Gago moma utru Jekop a nami ya sub endi bogsiqa gago moma naŋgi enjrej. A sub endena ya uyoqnej. Aqa aŋgro naŋgi ti aqa makau ti aqa kaja ti naŋgi dego sub endena ya uyoqneb. Ni na gago moma utru Jekop buŋyqam kiyo?”  
\v 13 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Tamo naŋgi sub endena ya uyoqnqab di naŋgi olo bunu ya qarnjroqnqas.  
\v 14 Ariya e na tamo naŋgi ya anainjrqai di naŋgi bunu ya qarnjrqasai. Ya e na anainjrqai di naŋgi uyibqa naŋgo are miligiq di ya ani bul polyoqnimqa naŋgi ŋambile gaigai sqab.”  
\v 15 Onaqa uŋa dena Yesus minjej, “O Tamo Koba, ni na ya di anaibimqa e olo ya qarboqnqasai. Amqa e olo bosiy sub endena ya tugoqnqasai.”   
\p
\v 16 Onaqa Yesus na minjej, “Ni mati aisim ino gumbuluŋ metosim niŋgi ombla endeq boiy.”  
\v 17 Onaqa uŋa na minjej, “E gumbuluŋ saiqoji.” Onaqa Yesus na minjej, “Ni gumbuluŋ saiqoji di kere maronum.  
\v 18 Ni nami gumbuluŋ 5 osim uratnjrem. Ariya tamo ni bini ombla unum qaji di ino gumbuluŋ sai. Deqa ino anjam di bole.”  
\v 19 Onaqa uŋa dena minjej, “O Tamo Koba, ni anjam di ubtosim merbonum deqa e poibqo, ni Qotei aqa medabu o qaji tamo bole.  
\v 20 Gago moma naŋgi nami manaq endi korooqnsib Qotei qa louoqneb. Ariya Juda naŋgi mareqnub, ‘Qotei qa louqajqa sawa qujai agi Jerusalem.’”   
\p
\v 21 Onaqa Yesus na olo minjej, “O uŋa, e ni anjam bei mermit ni qusim poimeme. Anjam agiende. Bati bei brantimqa manaq endi niŋgi Abu qa louoqnqasai. Jerusalem dia dego niŋgi Abu qa louoqnqasai.  
\v 22 Niŋgi Samaria qaji. Deqa niŋgi Abu qa loueqnub qaji a qa geregere poiŋgosai. Ariya iga Juda qaji. Deqa iga Abu qa loueqnum qaji a qa geregere poigeqnu. Di kiyaqa? Abu na tamo uŋgasari naŋgi eleŋqajqa utru agi Juda iga segi.  
\v 23 Ariya bati bei brantimqa tamo naŋgi Mondor na ti anjam bole na ti Abu qa louoqnqab. Osib naŋgo lou dena naŋgi Abu qa bole louoqnqab. Yim Abu a naŋgi qa tulaŋ areboleboleiyqas. Bati di agi brantqo.  
\v 24 Qotei a segi Mondor. Deqa tamo naŋgi Qotei qa louqa oqnsib Mondor na ti anjam bole na ti louoqnqab di naŋgi Qotei qa bole louoqnqab.”  
\v 25 Onaqa uŋa dena Yesus minjej, “E qalie, Mesaia a bqas.” “Mesaia” di Hibru anjam. Gago anjam, “Kristus.” Osiqa Yesus minjej, “Mesaia a bosimqa Qotei aqa anjam kalil ubtosim mergekritqas.”  
\v 26 Onaqa Yesus na minjej, “Mesaia agi e segi. Aqo ombla anjam mareqnum.”   
\p
\v 27 Yesus a uŋa degsi minjnaqa aqa aŋgro naŋgi olo qureq na bosibqa a uŋa de wo anjam mareqnab unsibqa tulaŋ prugugeteb. Ariya naŋgi Yesus nenemyosai, “Ni kiyaqa uŋa de wo anjam mareqnub?” Degyosai.  
\v 28 Onaqa uŋa dena aqa ya nobu uratosiqa olo qure miligiq aisiqa tamo uŋgasari naŋgi minjrej,  
\v 29 “Niŋgi bosib tamo di uniy. E kumbra nami yoqnem qaji di a na ubtekritqo. Tamo di a Kristus kiyo?”  
\v 30 Degsi minjrnaqa naŋgi qure uratosib Yesus unqajqa beb.   
\p
\v 31 Beqnabqa Yesus aqa aŋgro naŋgi na minjeb, “O Qalie Tamo Koba, ni bosim iŋgi uye.”  
\v 32 Onaqa Yesus na minjrej, “Ijo iŋgi uyo bei unu di niŋgi qaliesai.”  
\v 33 Onaqa aqa aŋgro naŋgi aqa anjam di qusibqa segi segi maroqneb, “Tamo bei na iŋgi bei osi bosiq anaiyqo kiyo?”  
\v 34 Onaqa Yesus na minjrej, “Qotei e qariŋbej qaji aqa areqalo e dauryosiy aqa wau kobotqai. Ijo iŋgi uyo bole agide.   
\p
\v 35 “Niŋgi mareqnub, ‘Bai qolqe koboeqnaqa iŋgi melieqnu.’ Niŋgi degsib mareqnub. Ariya e na niŋgi yawo anjam bei endegsi merŋgwai. Niŋgi iŋgi wauq di ŋam atsib iŋgi meliosiq unu di unqab.  
\v 36 Tamo iŋgi meli gentoqnsib koroiyeqnub qaji naŋgi awai eqnub. Naŋgo awai agi naŋgi ŋambile gaigai sqab. Deqa tamo naŋgi iŋgi yageqnub qaji ti tamo naŋgi iŋgi meli genteqnub qaji ti koba na areboleboleinjrqas.  
\v 37 Deqa anjam endi bole, ‘Tamo bei na iŋgi yagwas. Olo tamo bei na iŋgi meli gentqas.’  
\v 38 E niŋgi qariŋgonumqa gilsib wau niŋgi na wauosai qaji dena iŋgi eleŋeqnub. Tamo qudei naŋgi nami waukobaeb. Ariya niŋgi laŋa gilsib iŋgi eleŋeqnub.”   
\p
\v 39 Uŋa dena Samaria tamo uŋgasari gargekoba qure dia soqneb qaji naŋgi Yesus qa sainjrnaq qusibqa Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb. Di kiyaqa? Uŋa na minjrej, “Kumbra kalil e nami yoqnem qaji di tamo dena ubtekritqo.”  
\v 40 Degsi minjrnaq qusibqa Yesus aqa areq bosib minjeb, “Ni gago qureq endi iga koba na sqom.” Degsi minjnabqa Yesus a bati aiyel naŋgo qureq di soqnej.  
\v 41 Sosiqa Qotei aqa anjam palonteqnaqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi aqa anjam quoqnsib poinjreqnaqa a qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb.  
\v 42 Deqa naŋgi na uŋa di minjeb, “Ni Yesus qa anjam mergonam qusim gago areqaloq di siŋgilatem. Siŋgilatosim sonamqa a segi na olo anjam mergwo qusim turtosim gago areqalo a qa torei siŋgilatonum. Osim deqa iga endegsi poigwo, ‘Bole, Yesus a na qujai tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi eleŋqas.’”   
\s1 Yesus na Rom naŋgo tamo gate aqa ŋiri boletej  
\p
\v 43 Onaqa bati aiyel koboonaqa Yesus a qure di uratosiqa walwelosiq Galili sawaq gilej.  
\v 44 A segi nami endegsi marej, “Qotei aqa medabu o qaji tamo bei aqa segi qure utruq gilsim anjam minjroqnqas di naŋgi aqa anjam quetqa asginjrqas. Deqa a qure dia ñam saiqoji sqas.”   
\p
\v 45 Yesus a Galili sawaq di brantonaqa tamo uŋgasari sawa dia soqneb qaji naŋgi a qa tulaŋ areboleboleinjrej. Di kiyaqa? Nami Juda naŋgo yori bati koba qa Yesus a Jerusalem dia maŋwa babteqnaq naŋgi unoqneb deqa.   
\p
\v 46 Ariya Yesus a olo Kana qureq aiyej. Qure di agi Galili sawaq di unu. Qure dia nami Yesus a ya bulyonaqa wain babej. Aisiq di sonaqa Kaperneam qureq di Rom naŋgo mandor aqa tamo gate bei aqa ŋiri makobaiyonaq ŋeiesoqnej.  
\v 47 Deqa tamo gate di Yesus a Judia sawa uratosiq bosiq Galili sawaq di soqnej di qusiqa walwelosiq aqa areq aisiq pailyosiq minjej, “O Tamo Koba, ijo aŋgro a moiqa laqnu. Deqa ni bosim a boletime.”  
\v 48 Onaqa Yesus na tamo di minjej, “Niŋgi ijo maŋwa bei nuŋgo ŋamdamu na unqasai di niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatqasai.”  
\v 49 Onaqa tamo dena olo Yesus minjej, “O Tamo Koba, ni boqujat. Ijo aŋgro a moiyo uge.”  
\v 50 Onaqa Yesus na minjej, “Ni gile. Endego ino aŋgro a boleqo ŋambile unu. A moiqasai.” Onaqa a Yesus aqa anjam di qusiqa bole qa marsiq gilej.   
\p
\v 51 A gileqnaqa aqa kaŋgal tamo qudei naŋgi aqa talq dena bosib gamq di turosib minjeb, “Ino aŋgro a boleosiq ŋambile unu.”  
\v 52 Onaqa a na nenemnjrej, “Seŋ bati gembu a boleqo?” Onaqa minjeb, “Ya qanam seŋ bosiq iŋgi uyo bati tiŋyonaqa aqa jejamu kaŋkaŋ koboonaqa a boleej.”  
\v 53 Degsi minjnabqa a qalieej, seŋ bati deqa tiŋtiŋ Yesus na minjej, “Endego ino aŋgro a boleqo ŋambile unu. A moiqasai.” A degsi qalieosiq deqa a Yesus qa aqa areqalo siŋgilatej. Tamo kalil a ombla tal qujaiq di soqneb qaji naŋgi dego Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb.  
\v 54 Yesus a Judia sawa uratosiq bosiq Galili sawaq di sosiqa bati deqa a maŋwa di yej. A nami Galili sawaq di maŋwa bei yosaioqnej. Aqa maŋwa qujai nami yej qaji agi a ya bulyonaq wain babej.   
\c 5  
\s1 Yesus a ma tamo bei boletej  
\p
\v 1 Bati bei Yesus a Juda naŋgo yori bati koba unqa marsiqa Jerusalem aiyej.   
\p
\v 2 Jerusalem dia ya kuru bei soqnej. Ya kuru di kaja naŋgo siraŋme qalaq di soqnej. Ya kuru di aqa ñam Betesda. Di Hibru anjam na mareqnub. Ya kuru areqsi jagwa oqajqa tal kiñilala 5 soqneb.  
\v 3 Tal dia tamo ma ti, tamo ŋam qandimo, tamo siŋga uge, tamo jejamu lainjro qaji tulaŋ gargekoba soqneb. Naŋgi ya anŋilqajqa tariŋoqneb.  
\v 4 Bati qudei Tamo Koba aqa laŋ aŋgro ya kuru miligiq aiyoqnsiqa ya enteqnaqa anŋiloqnej. Ya anŋiloqnimqa tamo a namo yaq aiqas qaji aqa ma koboqas. Utru deqa naŋgi ya anŋilqajqa tariŋoqneb.   
\p
\v 5 Ariya bati deqa tamo bei wausau 38 ma ti soqnej qaji a dia tariŋoqnej.  
\v 6 Onaqa Yesus na tamo di ŋeiesonaq unsiqa a bati olekoba ma de ti soqnej di qalieosiqa nenemyej, “Ni boleqajqa are unu e?”   
\p
\v 7 Onaqa minjej, “O Tamo Koba, ya anŋiloqnimqa tamo yai na e aqaryaibosim urur yaq osi aiqas? Tamo dego bei sosai. E aiqa yeqnam ma tamo qudei naŋgi e buŋboqnsib namo yaq aiyeqnub.”  
\v 8 Onaqa Yesus na minjej, “Ni tigelosim ino sapera qoboiyosim walwel.”  
\v 9 Degsi minjnaqa bati qujai deqa aqa jejamu boleonaqa a tigeloqujatosiq aqa sapera qoboiyosiqa walwelosiq gilej.  
\p Bati di Juda naŋgo yori bati.  
\v 10 Deqa Juda tamo kokba naŋgi na tamo boleej qaji di unsib minjeb, “Bini yori bati. Iga wauqa getento. Deqa ni ino sapera qoboiyaim.”  
\v 11 Onaqa a na kamba minjrej, “Tamo e boletbqo qaji a na merbqo, ‘Ni ino sapera qoboiyosim walwel.’”  
\v 12 Degsi minjrnaqa naŋgi na nenemyeb, “Tamo yai na ni mermqo, ‘Ni ino sapera qoboiyosim walwel’?”  
\v 13 Onaqa a na minjrej, “Tamo e boletbqo qaji aqa ñam di e qaliesai.” A naŋgi degsi minjrej. Di kiyaqa? Tamo gargekoba sonab Yesus a naŋgo ambleq na ulaŋej.   
\p
\v 14 Onaqa nebeonaqa Yesus a atra tal miligiq gilsiqa tamo di itosiq minjej, “Ni que. E ni boletmonum deqa ni olo une bei ataim. Gulbe kobaquja bei ino jejamuq di olo branto uge.”  
\v 15 Onaqa tamo di aisiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Tamo e boletbej qaji agi Yesus.”   
\p
\v 16 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus ugeugeiyqajqa maroqneb. Di kiyaqa? A maŋwa di yori bati qa yoqnej deqa.  
\v 17 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Ijo Abu a nami gaigai wauoqnej agi bini wauoqnsiq unu. Deqa e dego waueqnum.”  
\v 18 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa naŋgi a qalib moiqajqa torei siŋgilaoqneb. Di kiyaqa? A yori bati segi gentosai. A dego marej, “Qotei a ijo Abu.” Aqa anjam dena a segi qa marej, “Aqo Qotei wo ombla kerekere.”   
\s1 Yesus a Qotei aqa Ŋiri  
\p
\v 19 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. E Qotei aqa Ŋiri. E ijo segi areqalo na kumbra bei yqa keresai. Kumbra ijo Abu na yeqnaq e uneqnum qaji di e dego yeqnum.  
\v 20 E ijo Abu aqa Ŋiri. Deqa a na e qalaqalaiboqnsiqa kumbra kalil a yeqnu qaji di e olo osorbeqnu. Bunuqna a kumbra tulaŋ siŋgila kokba dego osorboqnqas. Yim niŋgi unsib tulaŋ prugwab.  
\v 21 Ijo Abu na tamo moreŋo qaji naŋgi olo ŋambile enjroqnsiqa subq na tigeltnjreqnu. Deqa e Qotei aqa Ŋiri e kamba dego ijo segi areqalo na tamo naŋgi ŋambile enjreqnum.  
\v 22 Ijo Abu na tamo naŋgo une qa naŋgi peginjrosaieqnu. Wau di a na e ebej. E Qotei aqa Ŋiri deqa e na tamo naŋgo une qa naŋgi peginjreqnum.  
\v 23 E wau di yeqnum. Di kiyaqa? Tamo kalil naŋgi ijo ñam soqtetboqnqajqa deqa. Agi naŋgi ijo Abu aqa ñam soqteqnub dego kere. Tamo a ijo ñam soqtetbosaieqnu di a ijo Abu e qariŋbej qaji aqa ñam dego soqtosaieqnu.   
\p
\v 24 “E bole merŋgwai. Tamo a ijo anjam qusim ijo Abu e qariŋbej qaji a qa aqa areqalo siŋgilatqas di a ŋambile gaigai sqas. Deqa e aqa une qa pegiyqasai. A moiyo gam uratosim olo ŋambile oqas.   
\p
\v 25 “E bole merŋgwai. E Qotei aqa Ŋiri. Bati bei brantimqa tamo uŋgasari moreŋo qaji naŋgi ijo kakro qusib ŋambile oqab. Bati di agi brantqo.  
\v 26 Ijo Abu a segi ŋambile qa utru. E aqa Ŋiri. A na e siŋgila ebej deqa e dego ŋambile qa utru.  
\v 27 E Tamo Aŋgro unum deqa ijo Abu na e siŋgila ebej. Siŋgila dena e na tamo uŋgasari naŋgo une qa peginjreqnum.  
\v 28 Niŋgi ijo anjam di qusib tulaŋ prugaib. Bati bei brantimqa tamo uŋgasari kalil subq di unub qaji naŋgi ijo kakro quqwab.  
\v 29 Qusib olo sub uratosib tigelqab. Tamo uŋgasari kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgi tigelosib ŋambile sqab. Tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi tigelabqa e na naŋgi peginjrsiy padaltnjrqai.”   
\s1 Tamo qudei na Yesus aqa ñam ubteqnub  
\p
\v 30 Osiqa Yesus a olo marej, “E ijo segi areqalo na wau bei yqa keresai. Ijo Abu na e anjam merbeqnaq quoqnsim tamo uŋgasari naŋgi peginjreqnum. E kumbra tiŋtiŋ na naŋgi peginjreqnum. E ijo segi areqalo dauryosaieqnum. Ijo Abu e qariŋbej qaji aqa areqalo dauryeqnum.   
\p
\v 31 “E segi na ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosiy marqai di tamo naŋgi bole qa maraib.  
\v 32 Tamo bei unu agi Qotei. A dego ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosiq mareqnu. E qalieonum, anjam a mareqnu qaji di bole.   
\p
\v 33 “Niŋgi na tamo qudei qariŋnjrnab Jon aqaq gilnabqa a anjam bole ubtosiq minjroqnej.  
\v 34 Bole, mandam tamo bei na ijo kumbra ti ijo wau ti ubtqa keresai. Ariya Qotei na niŋgi eleŋqajqa deqa e niŋgi Jon qa merŋgonum.  
\v 35 Jon a ŋam puloŋ bul sosiqa tamo uŋgasari naŋgi suwantnjreqnaqa niŋgi aqa suwaŋoq di sokiñalayoqnsib areboleboleiŋgoqnej.   
\p
\v 36 “Ijo anjam e ubtosim mareqnum qaji di anjam kobaquja. Anjam dena Jon aqa anjam tulaŋ buŋyejunu. Di kiyaqa? Wau kalil ijo Abu na ebej qaji di e yeqnam tamo uŋgasari naŋgi unoqnsib endegsi poinjreqnu, bole, ijo Abu na e qariŋbonaq bem.  
\v 37 Ijo Abu e qariŋbej qaji a e qa anjam ubtosiq mareqnu. Ariya niŋgi aqa kakro nami quosaioqneb. Aqa ulatamu dego niŋgi nami unosaioqneb.  
\v 38 Qotei aqa anjam dego nuŋgo are miligiq di sosai. Tamo Qotei na qariŋyonaq mandamq aiyej qaji aqa anjam niŋgi nuŋgo areqaloq di siŋgilatosaieqnub.   
\p
\v 39 “Bole, niŋgi Qotei aqa anjam neŋgreŋq di unu qaji di sisiyoqnsib peleiyeqnub. Niŋgi are qaleqnub, anjam dena niŋgi ŋambile gaigai sqab. Ariya anjam di e ubtosiq mareqnu.  
\v 40 Niŋgi kiyaqa ŋambile oqajqa are qaloqnsib olo ijoq bqajqa urateqnub?   
\p
\v 41 “E mandam tamo naŋgoq dena ñam koba osaieqnum.  
\v 42 Ariya e niŋgi qa qalieonum. Nuŋgo are miligiq di niŋgi Qotei qalaqalaiyosaieqnub.  
\v 43 E ijo Abu aqa ñam na bonamqa niŋgi ijo anjam osai. Tamo bei aqa segi ñam na bqas di niŋgi aqa anjam oqujatqab.  
\v 44 Niŋgi nuŋgo segi was naŋgoq dena ñam koba oqajqa are qaleqnub. Ariya niŋgi Qotei aqaq dena ñam koba oqajqa are qalosaieqnub. Qotei agi a segi qujai Qotei bole. Niŋgi kumbra degyeqnub deqa niŋgi kiyersib e qa nuŋgo areqalo siŋgilatqab? Di keresai.   
\p
\v 45 “E ijo Abu aqa ŋamdamuq di nuŋgo une qa merŋgwai edegaib. Nuŋgo une qa merŋgwajqa tamo qujai agi Moses. Niŋgi are qaleqnub, Moses a na niŋgi aqaryaiŋgwas. Di sai.  
\v 46 Niŋgi Moses aqa anjam nuŋgo areqaloq di siŋgilateqnub qamu ijo anjam dego nuŋgo areqaloq di siŋgilateqnub qamu. Di kiyaqa? Moses a nami e qa anjam neŋgreŋyej.  
\v 47 Niŋgi Moses aqa anjam nami neŋgreŋyej qaji di nuŋgo areqaloq di siŋgilatosaieqnub deqa niŋgi kiyersib ijo anjam dego nuŋgo areqaloq di siŋgilatqab? Di keresai.”   
\c 6  
\s1 Yesus a tamo 5,000 naŋgi iŋgi anainjrej  
\p
\v 1 Bati bei Yesus a Galili ya agu taqal beiq gilej. Ya agu di yuwal bul tulaŋ kobaquja. Ya agu di aqa ñam bei Taiberias ya agu.  
\v 2 Yesus a tamo mainjro qaji naŋgoq di maŋwa babteqnaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi unoqneb. Deqa a ya agu taqal beiq gileqnaqa naŋgi a dauryosib giloqneb.  
\v 3 Bati di Yesus na aqa aŋgro naŋgi joqsiqa koba na manaq oqsibqa mana goge dia awesoqneb.  
\v 4 Qotei a nami Israel naŋgi Isip sawaq di padalqa laqnabqa naŋgi eleŋej. Deqa olo are qalqajqa yori bati jojomej.  
\v 5 Deqa Yesus a ŋam atsiqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba a dauryosib aqa areq beqnabqa unjrsiqa Filip nenemyej, “Iga qabe na iŋgi awaiyosim tamo uŋgasari kalil di anainjronam kereqas?”  
\v 6 Filip a kamba Yesus kiyersi minjim quqwajqa deqa Yesus na laŋa nenemyej. Yesus a kumbra kiye yqas di a segi nami qalieej.   
\p
\v 7 Onaqa Filip na kamba Yesus minjej, “Tamo uŋgasari naŋgi di tulaŋ gargekoba. Iga 200 kina osim dena iŋgi awaiyosim iŋgi kiñala kiñala anainjrqom di tulaŋ kereqasai.”  
\v 8 Onaqa Yesus aqa aŋgro bei Andru di Saimon Pita aqa was a na Yesus minjej,  
\v 9 “Aŋgro wala bei unu. A bem 5 qe kiñilala aiyel ojejunu. Iŋgi di dego tamo uŋgasari gargekoba endi anainjrqom di tulaŋ kereqasai.”  
\v 10 Onaqa Yesus na aqa aŋgro naŋgi minjrej, “Niŋgi na tamo uŋgasari kalil naŋgi minjribqa mandamq di awoeleŋeb.” Sawa dia ñiŋ koba soqnej deqa Yesus aqa aŋgro naŋgi na tamo uŋgasari minjrnabqa kalil ñiŋq di awoeleŋeb. Tamo awoeleŋeb qaji sisiyeb 5,000.\fig |alt="Child gives food for crowd" src="cn01716B.tif" size="span" loc="Jhn 6:10" copy="Cook" ref="Jon 6:10" \fig*   
\p
\v 11 Awoonabqa Yesus na bem ti qe ti di osiqa Qotei pailyosiqa tamo uŋgasari awoeleŋeb qaji naŋgi jeisi anainjreqnaq uyoqneb. Uynab kalil menetnjrej.  
\v 12 Menetnjrnaqa Yesus na aqa aŋgro naŋgi minjrej, “Niŋgi iŋgi oto kalil koroiyiy. Oto bei urataib.”  
\v 13 Degsi minjrnaqa naŋgi bem 5 aqa oto kalil tamo uŋgasari naŋgi urateleŋeb qaji di koroiyosib gumba kokba 12 di jignab maqeleŋej.   
\p
\v 14 Onaqa tamo uŋgasari kalil naŋgi Yesus aqa maŋwa di unsib maroqneb, “Bole, Qotei aqa medabu o tamo nami Qotei na qariŋyim mandamq aiqajqa marej qaji agi a di.”  
\v 15 Onaqa Yesus a naŋgo anjam di qusiqa endegsi qalieej, “Naŋgi bosib e ojsib e naŋgo Mandor Koba atqajqa are qaleqnub.” A degsi qalieosiq deqa a sawa di uratosiqa a segi manaq oqsiq di soqnej.   
\s1 Yesus a ya baŋgaq na walwelej  
\p
\v 16 Ariya bilaqtonaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi alile aiyeb.  
\v 17 Alile aisib qobuŋ bei gogetosib qobuŋ suweiyosib gileb. Naŋgi mareb, “Iga ya agu taqal beiq gilsim Kaperneam qureq di tiryqom.” Naŋgi degsib marsib gileb. Qoloonaqa Yesus a naŋgoq bosaisoqnej.  
\v 18 Naŋgi ya agu ambleq di gileqnabqa jagwa koba tigelosiqa ya korkortosiqa naŋgi pulutnjrej.  
\v 19 Naŋgi 5 o 6 kilomita oyoosib gileqnabqa Yesus a ya baŋgaq na walwelosiqa naŋgi daurnjrsiq gilej. Gilsiq qobuŋ jojomyonaqa ŋam ateb di a ya baŋgaq na walwelosiq beqnaqa unsib ulakobaeb.  
\v 20 Deqa a na minjrej, “Endi e beqnum. Ulaaib.”  
\v 21 Degsi minjrnaqa naŋgi areboleboleinjrnaqa a metonab qobuŋ gogetej. Onaqa qobuŋ a ururosiq sawa naŋgi gilqajqa mareb qaji di tiryej.   
\s1 Tamo uŋgasari naŋgi Yesus qa ŋamoqneb  
\p
\v 22 Nebeonaqa tamo uŋgasari qudei naŋgi ya agu taqal beiq di soqneb. Naŋgi qalie, ya bilaq qobuŋ qujai segi dia tiryosiq soqnej. Yesus aqa aŋgro naŋgi qobuŋ di gogetosib gileb. Yesus a naŋgi koba na qobuŋ di gogetosai.  
\v 23 Ariya tamo uŋgasari naŋgi alile di sonabqa qobuŋ qudei Taiberias qureq dena beb. Bosib sawa Tamo Koba Yesus a pailyosiq naŋgi iŋgi anainjrej qaji sawa jojomq di tiryeb.  
\v 24 Yesus aqa aŋgro naŋgi ti di sosai. Tamo uŋgasari naŋgi degsi unsibqa qobuŋ di gogetosib gilsib Kaperneam qureq di Yesus qa ŋamoqneb.   
\s1 Yesus a segi ŋambile qa bem uyo bole  
\p
\v 25 Ariya naŋgi ya agu taqal beiq di Yesus itosib nenemyeb, “O Qalie Tamo Koba, ni seŋ bati gembu endeq bem?”  
\v 26 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. E maŋwa babteqnam niŋgi unoqneb niŋgi deqa are qalsib e qa ŋamosai. E niŋgi bem anaiŋgonam uynab menetŋgej niŋgi deqa are qalsib e qa ŋameqnub.  
\v 27 Jejamu qa iŋgi a koboqas. Niŋgi iŋgi deqa wauaib. Ŋambile gaigai sqajqa iŋgi deqa niŋgi wauoqniy. Iŋgi di e na niŋgi anaiŋgit uyqab. E Tamo Aŋgro. Ijo Abu Qotei na e giltbej.”   
\p
\v 28 Onaqa naŋgi na kamba Yesus nenemyeb, “Iga Qotei aqa wau kiye yoqnqom?”  
\v 29 Onaqa Yesus na minjrej, “Qotei aqa wau agi merŋgwai. Niŋgi tamo Qotei na qariŋyej qaji a qa nuŋgo areqalo siŋgilatiy. Tamo di agi e segi.”   
\p
\v 30-31 Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa olo nenemyeb, “Ni maŋwa kiye babtim iga unsim ni qa gago areqalo siŋgilatqom? Nami gago moma naŋgi wadau sawaq di sosibqa bem uyoqneb. Agi Qotei aqa anjam bei endegsi unu, ‘Moses a laŋ qure qa bem tamo uŋgasari naŋgi anainjreqnaq uyoqneb.’ Deqa ni wau kiye yim iga unsim ni qa poigim gago areqalo ni qa siŋgilatqom?”  
\v 32 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. Bem Moses na tamo uŋgasari naŋgi anainjrej qaji di laŋ qure qa bem bolesai. Bem Ijo Abu na niŋgi anaiŋgoqnqas qaji di laŋ qure qa bem bole.  
\v 33 Bem di Qotei aqa segi bem. Bem di laŋ qureq dena mandamq aisiq tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi ŋambile enjreqnu.”  
\v 34 Onaqa naŋgi na Yesus minjeb, “O Tamo Koba, bati gaigai bem di anaigoqne.”  
\v 35 Onaqa Yesus na minjrej, “E segi ŋambile qa bem uyo bole. Deqa tamo bei a ijoq bqas di a bunu mamyqasai. Tamo bei a e qa aqa areqalo siŋgilatqas di a bunu ya qaryqasai dego.   
\p
\v 36 “Niŋgi nuŋgo ŋamdamu na e nubeqnub. Ariya niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub. E nami degsi merŋgem.  
\v 37 Niŋgi quiy. Tamo uŋgasari kalil Qotei na e ebej qaji naŋgi ijoq boqnqab. Tamo uŋgasari ijoq bqab qaji naŋgi di e na olo winjrqa keresai.  
\v 38 E ijo segi areqalo dauryqajqa deqa e laŋ qure uratosim mandamq aiyosai. Abu e qariŋbej qaji aqa areqalo dauryqajqa deqa e laŋ qure uratosim mandamq aiyem.  
\v 39 Abu e qariŋbej qaji aqa areqalo agiende. Tamo uŋgasari a na ebej qaji bei e uratit padalqasai. E naŋgi kalil diŋo bati qa olo subq na tigeltnjrqai.  
\v 40 Od, ijo Abu aqa areqalo agiende. Tamo uŋgasari kalil e nuboqnsib e qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi ŋambile gaigai sqab. Diŋo bati qa e na naŋgi olo subq na tigeltnjrqai. E Qotei aqa Ŋiri unum deqa e kumbra di yqai.”   
\p
\v 41 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa naŋgi a qa ugeosib yomuoqneb. Di kiyaqa? A marej, “E segi bem bole laŋ qure uratosim mandamq aiyem qaji.”  
\v 42 Naŋgi a qa yomuoqnsib maroqneb, “Tamo di Yesus. A Josep aqa ŋiri. Aqa ai abu naŋgi qa iga qalie bole. A kiyaqa marqo, ‘E laŋ qure uratosim mandamq aiyem’?”   
\p
\v 43 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Niŋgi e qa laŋa laŋa ŋiriŋoqnaib.  
\v 44 Tamo bei aqa segi areqalo na ijoq bqa keresai. Ijo Abu e qariŋbej qaji a na tamo bei aqa are tigeltetim ijoq bqas. Yim diŋo bati qa e na olo subq na tigeltqai.  
\v 45 Agi Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi nami anjam endegsib neŋgreŋyeb, ‘Qotei na tamo kalil naŋgi anjam plaltosim minjroqnqas.’ Anjam degsib neŋgreŋyeb. Deqa tamo kalil ijo Abu aqa anjam quoqnsib a qa poinjreqnu qaji naŋgi ijoq boqnqab.   
\p
\v 46 “Tamo bei a ijo Abu aqa ulatamu unosai bole sai. E segi qujai ijo Abu aqa ulatamu unem. Agi e nami Qotei aqaq dena mandamq aiyem.  
\v 47 E bole merŋgwai. Tamo a e qa aqa areqalo siŋgilatqas di a ŋambile gaigai sqas.  
\v 48 E segi ŋambile qa bem uyo bole.  
\v 49 Nami nuŋgo moma naŋgi wadau sawaq di sosibqa bem uyoqneb. Bunuqna naŋgi kalil moreŋekriteb.  
\v 50 Ariya e segi qujai bem bole laŋ qure uratosim mandamq aiyem qaji. Tamo uŋgasari naŋgi bem di uyqab di naŋgi moreŋqasai.  
\v 51 E segi ŋambile qa bem bole laŋ qure uratosim mandamq aiyem qaji. Tamo bei a bem di uyqas di a ŋambile gaigai sqas. Bem di agi ijo jejamu. E na tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi ijo jejamu anainjrit uyqab. Uysib naŋgi ŋambile sqab.”   
\p
\v 52 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusib segi segi anjam na qotoqnsib maroqneb, “Tamo di a kiyersim aqa jejamu iga anaigim uyqom?”   
\p
\v 53 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. E Tamo Aŋgro. Deqa niŋgi ijo jejamu ti ijo leŋ ti uyqasai di niŋgi ŋambile sqasai.  
\v 54 Tamo naŋgi ijo jejamu ti ijo leŋ ti uyqab di naŋgi ŋambile gaigai sqab. Deqa diŋo bati qa e na naŋgi olo subq na tigeltnjrqai.  
\v 55 Ijo jejamu di iŋgi uyo bole. Ijo leŋ di ya uyo bole.  
\v 56 Tamo naŋgi ijo jejamu ti ijo leŋ ti uyqab di naŋgi e beterbesqab. E dego naŋgi beternjresqai.  
\v 57 Ijo Abu ŋambile unu qaji a na e qariŋbej deqa aqa siŋgila na e dego ŋambile unum. Dego kere tamo naŋgi ijo jejamu ti ijo leŋ ti uyqab di naŋgi ijo siŋgila na ŋambile sqab.  
\v 58 E segi bem bole laŋ qure uratosim mandamq aiyem qaji. Nuŋgo moma naŋgi nami bem uyoqneb dego sai. Naŋgi bem uyoqnsib olo moreŋoqneb. E segi bem uyo bole. Deqa tamo naŋgi bem bole di uyqab di naŋgi moreŋqasai. Naŋgi ŋambile gaigai sqab.”  
\v 59 Yesus a Kaperneam qureq Juda naŋgo Qotei tal miligiq di sosiqa Qotei aqa anjam di palontosiq tamo uŋgasari naŋgi minjroqnej.   
\s1 Yesus a segi ŋambile gaigai sqajqa utru  
\p
\v 60 Onaqa tamo uŋgasari Yesus dauryoqneb qaji naŋgi aqa anjam di qusibqa naŋgi gargekoba endegsib maroqneb, “Anjam di gulbe koba. Tamo yai naŋgi anjam di poinjrqa kere?”  
\v 61 Degsib maroqnsib Yesus qa yomueqnabqa di qalieosiqa minjrej, “Ijo anjam dena nuŋgo areqalo ugetetŋgwoqa niŋgi ijo ñam ulontonub e?  
\v 62 E Tamo Aŋgro. Qure e nami soqnem qaji deq olo oqoqnitqa niŋgi e nubsibqa kiyersib are qalqab?  
\v 63 Qotei aqa Mondor a segi na tamo uŋgasari naŋgi ŋambile enjreqnu. Nuŋgo jejamu na niŋgi aqaryaiŋgwa keresai. Ijo anjam kalil e niŋgi merŋgeqnum qaji endi Mondor aqa anjam. Anjam dena niŋgi ŋambile oqab.  
\v 64 Ariya niŋgi qudei e qa nuŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub.” Yesus a naŋgi degsi minjrej. Di kiyaqa? Tamo yai naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatqasai di a nami qalieej. Bunuqna aqa aŋgro bei na a osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas di dego a nami qalieej.  
\v 65 Osiqa minjrej, “Utru deqa e niŋgi merŋgonum, ‘Qotei na tamo bei aqa are tigeltetqasai di a ijoq bqa keresai.’”   
\p
\v 66 Yesus a anjam degsi marnaqa tamo uŋgasari gargekoba a nami dauryoqneb qaji naŋgi a dauryqa uratosib jaraiyeb.  
\v 67 Onaqa Yesus na aqa aŋgro 12 naŋgi nenemnjrej, “Niŋgi dego e uratbosib jaraiqab e?”   
\p
\v 68 Onaqa Saimon Pita na minjej, “O Tamo Koba, iga ni uratmosim tamo yai aqaq gilqom? Tamo dego bei sosai. Ni segi qujai ŋambile gaigai sqajqa anjam mergeqnum.  
\v 69 Iga ni qa gago areqalo siŋgilatosim endegsi qalieonum, Qotei aqa segi Tamo Bole a na nami giltej qaji agi ni qujai.”   
\p
\v 70 Onaqa Yesus na minjrej, “E segi na ijo aŋgro 12 niŋgi giltŋgem. Ariya nuŋgo ambleq di aŋgro bei a mondor uge ti unu.”  
\v 71 Yesus a Saimon Iskariot aqa ŋiri Judas a qa degsi marej. Yesus aqa aŋgro 12 naŋgi deqaji bei agi Judas. A na bunuqna Yesus osiq jeu tamo naŋgo baŋq di atej qaji.   
\c 7  
\s1 Yesus a Jerusalem aiyej  
\p
\v 1 Bati bei Yesus a Judia sawaq di laqajqa uratosiq walwelosiq Galili sawaq di laqnej. Di kiyaqa? Juda tamo kokba naŋgi a qalib moiqajqa maroqneb deqa.  
\v 2 Ariya Juda naŋgo yori bati koba jojomej. Yori bati di aqa utru agiende. Juda naŋgo moma naŋgi nami jagwa oqajqa tal gereiyoqnsib osi laqneb.  
\v 3 Deqa Yesus aqa was naŋgi na minjeb, “Ni Galili sawaq endi saim. Ni tigelosim Judia sawaq aiye. Aisim dia ino maŋwa babtoqnimqa ino aŋgro naŋgi unoqnqab.  
\v 4 Ni ino maŋwa boleq atqajqa are soqnim ni uli na yaim. Ni tamo uŋgasari kalil naŋgo ŋamdamuq di yoqne.”  
\v 5 Yesus aqa was naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatosai deqa naŋgi degsib misiliŋ anjam minjeb.  
\v 6 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Ijo bati kereosaiunu. Ariya bati kalil di nuŋgo bati.  
\v 7 Mandam tamo naŋgi niŋgi jeutŋgwa keresai. Ariya naŋgi e jeutbeqnub. Di kiyaqa? E naŋgo kumbra uge uge babtetnjreqnum deqa.  
\v 8 Niŋgi segi aisib yori bati di uniy. Ijo bati kereosai unu deqa e aiqasai.”  
\v 9 Yesus na aqa was naŋgi degsi minjrsiqa a Galili sawaq di soqnej.   
\p
\v 10 Ariya aqa was naŋgi yori bati di unqajqa ainabqa a dego aiyej. A boleq di aiyosai. Tamo naŋgi a unaib deqa a loumosiq aiyej.  
\v 11 Yori bati di brantonaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus qa ŋamoqneb. Ŋamoqnsib maroqneb, “Yesus a qabi unu?”  
\v 12 Onaqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi segi segi ŋiriŋoqnsib anjam laŋa laŋa Yesus qa maroqneb. Qudei naŋgi maroqneb, “Yesus a tamo bolequja.” Qudei naŋgi maroqneb, “Sai. A na tamo uŋgasari naŋgi gisa gisaŋnjreqnu.”  
\v 13 Naŋgi degsib maroqneb. Ariya naŋgi Juda tamo kokba naŋgi ulainjrsib deqa naŋgi Yesus qa boleq di anjam marosaioqneb.   
\p
\v 14 Ariya yori bati gilsiq ambleqyonaqa Yesus a segi brantosiqa atra tal miligiq gilsiq dia tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam palontosiq minjroqnej.  
\v 15 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa naŋgi tulaŋ prugugetosib segi segi maroqneb, “Yesus aqa powo kobaquja di qabe na osiqa anjam mareqnu? A nami skul beiq gilosai.”  
\v 16 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Anjam e mareqnum endi ijo anjam sai. Anjam endi ijo Abu e qariŋbej qaji aqa anjam.  
\v 17 Tamo bei a Qotei aqa areqalo dauryqajqa are soqnimqa anjam e mareqnum qaji endi aqa utru a geregere poiyqas. Osim qalieqas, ijo anjam endi Qotei aqaq na bej. E ijo segi areqalo na marosaieqnum. A degsim qalieqas.  
\v 18 Tamo bei aqa segi areqalo na anjam marqas di a aqa segi ñam soqtqa osim deqa anjam marqas. Ariya e Qotei aqa ñam soqtqa are qaleqnum. Agi a na e qariŋbej. Deqa e tamo bole. E gisaŋ tamo sai.   
\p
\v 19 “Nami Moses na niŋgi dal anjam eŋgej. Ariya niŋgi dal anjam di dauryosaieqnub. Kiyaqa niŋgi e lubsib moiyotbqa mareqnub?”  
\v 20 Onaqa tamo uŋgasari naŋgi na kamba Yesus minjeb, “Mondor uge inoq di unu. Yai na ni lumsim moiyotmqa mareqnu?”  
\v 21 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E maŋwa qujai babtem deqa niŋgi kalil prugugeteqnub.  
\v 22 Ariya niŋgi are qaliy. Moses a niŋgi muluŋ eŋgej deqa nuŋgo aŋgro mel naŋgo muluŋ waiyqa bati bosiq yori bati tiŋtiŋeqnu di niŋgi yori bati qa naŋgi muluŋ breinjreqnub. Bole, Moses a muluŋ qa utru sai. Nuŋgo moma naŋgi muluŋ qa utru.  
\v 23 Niŋgi Moses aqa dal anjam dauryqa maroqnsib yori bati qa nuŋgo aŋgro mel naŋgi muluŋ breinjreqnub. Ariya e yori bati qa tamo qujai aqa jejamu boletonamqa niŋgi unsibqa kiyaqa e qa ŋiriŋeqnub?  
\v 24 Niŋgi laŋa ŋamdamu na ijo kumbra tenemtaib. Geregere ijo kumbra tenemtosib bole qa maroqniy.”   
\s1 Yesus a tamo yai?  
\p
\v 25 Bati deqa tamo uŋgasari qudei Jerusalem di soqneb qaji naŋgi segi segi endegsib maroqneb, “Yesus a kiyo Juda gate naŋgi na qalib moiqajqa laqnub?  
\v 26 Niŋgi uniy. A boleq di anjam palonteqnaqa naŋgi a anjam bei minjosaieqnub. Naŋgi qalie kiyo, a Kristus?  
\v 27 Kristus a qabe na bqas di tamo bei a qalieqasai. Ariya tamo endi aqa qure utru di iga qalie bole.”   
\p
\v 28 Onaqa Yesus a atra tal miligiq di sosiqa a leleŋosiqa Qotei aqa anjam palontosiq tamo uŋgasari naŋgi endegsi minjrej, “Niŋgi e qa qalie e? E qabe na bem di dego niŋgi qalie e? Ariya e ijo segi areqalo na bosai. Ijo Abu na e qariŋbonaq bem. Ijo Abu a segi anjam bole qa utru. Niŋgi a qa qaliesai.  
\v 29 E a qa qalie bole. E aqaq na bem. A na e qariŋbej.”   
\p
\v 30 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa naŋgi a ojsib tonto talq di waiyqa maroqneb. Ariya a ojqa bati kereosaisoqnej deqa tamo bei na a ojosai.  
\v 31 Bati deqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb. Osib maroqneb, “Tamo endi a maŋwa gargekoba babteqnu. Kristus a bosim tamo endi buŋyqa keresai.”   
\s1 Farisi naŋgi Yesus ojqa mareb  
\p
\v 32 Tamo uŋgasari naŋgi Yesus qa anjam degsib mareqnab Farisi naŋgi qusibqa atra tamo kokba ti koroosib qaja tamo qudei qariŋnjrnab Yesus ojqa gileb.  
\v 33 Deqa Yesus a endegsi marej, “E niŋgi koba na sokiñalayosiy ijo Abu e qariŋbej qaji aqaq olo oqwai.  
\v 34 Oqitqa niŋgi e qa ŋamqab e nubqasai. Qure e sqai di niŋgi oqwa keresai.”  
\v 35 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi segi segi maroqneb, “Yesus a qabitimqa iga a unqasai? A Grik naŋgo sawaq oqsim dia Juda tamo qudei ti sosib Grik naŋgi anjam plaltosim minjroqnqas kiyo?  
\v 36 A marqo, ‘Niŋgi e qa ŋamqab di niŋgi e nubqasai. Qure e sqai di niŋgi oqwa keresai.’ Utru kiyaqa a degsi marqo?”   
\s1 Yesus a ŋambile gaigai sqajqa ya qa marej  
\p
\v 37 Ariya yori bati gilsiq koboqa laqnaqa yori kobaquja brantonaqa Yesus a tigelosiqa leleŋosiq marej, “Tamo bei a ya qaryimqa ijoq bosim ya uyem.  
\v 38 Tamo bei a e qa aqa areqalo siŋgilatqas di aqa are miligiq na ŋambile gaigai sqajqa ya oqoqnsim ya ani bul polyoqnqas. Nami Qotei aqa anjam degsib neŋgreŋyeb unu.”  
\v 39 Yesus a ya qa marej di a Mondor Bole sigitosiqa yawo anjam marej. A laŋ qureq oqosaisosiq deqa a ñam koba osaisoqnej. Deqa bati di tamo naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilateb qaji naŋgi Mondor Bole di osaisoqneb.   
\s1 Tamo uŋgasari naŋgi Yesus aqa anjam qusib poaiyeleb  
\p
\v 40 Onaqa tamo uŋgasari qudei naŋgi Yesus aqa anjam di qusib maroqneb, “Bole, Qotei aqa medabu o tamo nami Qotei na qariŋyim bqajqa marej qaji agi a endi.”  
\v 41 Onaqa qudei maroqneb, “Tamo endi a bole Kristus.” Onaqa qudei maroqneb, “Sai. Kristus a bqas di a Galili sawaq dena bqasai.  
\v 42 Kristus a Devit aqa leŋ na ŋambabosim aqa qure utru Betlehem dena bqas. Nami Qotei aqa anjam degsib neŋgreŋyeb unu.”  
\v 43 Tamo uŋgasari naŋgi degsib Yesus qa anjam tititosib ŋiriŋosib poaiyeleb.  
\v 44 Osib naŋgi qudei Yesus ojqa mareb. Mareb di tamo bei na a ojosai.   
\s1 Juda tamo kokba naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatosai  
\p
\v 45 Onaqa qaja tamo naŋgi olo puluosib atra tamo kokba ti Farisi ti naŋgoq ainabqa minjreb, “Niŋgi kiyaqa Yesus ojsib osi bosai?”  
\v 46 Onaqa qaja tamo naŋgi na kamba minjreb, “Iga Yesus aqa anjam quonum di anjam bolequja maroqnaj. Tamo bei nami anjam deqaji marosaioqnej. Deqa iga a ojosai.”  
\v 47 Onaqa Farisi naŋgi na minjreb, “Yesus a niŋgi dego gisaŋgwo e?  
\v 48 Niŋgi uniy. Juda gate bei Yesus qa aqa areqalo siŋgilatosai. Farisi tamo bei dego Yesus qa aqa areqalo siŋgilatosai. Sai bole sai.  
\v 49 Ariya tamo uŋgasari laŋa laŋaj naŋgi dal anjam qaliesai deqa naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub. Tamo uŋgasari naŋgi di Qotei na torei qoreinjrim padalqab.”   
\p
\v 50 Onaqa Juda gate Nikodemus agi nami Yesus aqaq gilsiq anjam minjej qaji a Farisi naŋgo ambleq di tigelosiqa minjrej,  
\v 51 “Gago dal anjam kiyersi unu? Iga tamo bei laŋa ojsim aqa une qa pegiyqom e? Sai. Gago dal anjam degsi sosai. Iga mati aqa anjam qusim aqa kumbra geregere qalieqom.”  
\v 52 Onaqa Farisi naŋgi na kamba minjeb, “Ni dego Galili qaji tamo kiyo? Qotei aqa anjam neŋgreŋq di unu qaji di geregere peleiye. Peleiyim endegsi poimqas, Qotei aqa medabu o qaji tamo bei a Galili sawaq dena bqasai.”   
\s1 Uŋa bei une atej qaji a ojsib Yesus aqa areq osi beb  
\p
\v 53 Onaqa koro koboonaqa tamo uŋgasari kalil naŋgi jaraiyosibqa naŋgo segi segi talq gileleŋeb.   
\c 8  
\p
\v 1 Ariya Yesus a Oliv manaq oqej.  
\v 2 Nobqolo ambru a olo tigelosiqa atra tal miligiq gilej. Gilsiq di sonaqa tamo uŋgasari kalil naŋgi aqa areq beqnabqa a awoosiqa Qotei aqa anjam palontosiq minjroqnej.  
\v 3 Ariya uŋa bei a tamo bei wo une ateqnab tamo qudei na uneb. Unsibqa dal anjam qalie tamo naŋgi ti Farisi naŋgi ti minjrnab qusibqa uŋa di ojsib osi bosib tamo uŋgasari naŋgo ŋamdamuq di tigelteb.  
\v 4 Osib Yesus minjeb, “O Qalie Tamo Koba, uŋa endi a tamo bei wo une ateqnab tamo qudei na unjronub.  
\v 5 Ni qalie, Moses a nami dal anjam endegsi neŋgreŋyej, ‘Uŋa bei a tamo bei wo une atibqa meniŋ na a qalib moiyem.’ Deqa ni kiyersi marqam?”  
\v 6 Naŋgi Yesus degsib nenemyeb. Di kiyaqa? Naŋgi a laŋa are qametib a anjam bei grotimqa qusib a ojqajqa deqa. Onaqa Yesus a kamba naŋgi anjam bei minjrosai. A mana qamsiq turuosiqa baŋ gei na mandamq di neŋgreŋyoqnej.   
\p
\v 7 Onaqa naŋgi na olo anjam di Yesus nenemyonabqa a tigelosiqa minjrej, “Nuŋgo ambleq di tamo bei une saiqoji unu kiyo? Soqnimqa niŋgi na minjib a namo meniŋ osim uŋa di qalem.”  
\v 8 Osiqa olo turuosiqa mandamq di neŋgreŋyoqnej.  
\v 9 Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa segi segi oqedosib jaraiyeb. Tamo qeli naŋgi namoosib jaraiyonab qudei bunueb. Osib naŋgi kalil Yesus uratonab a segi soqnej. Uŋa di a Yesus aqa ulatamuq di tigelesoqnej.   
\p
\v 10 Onaqa Yesus a olo tigelosiqa uŋa di minjej, “Uŋa, tamo naŋgi qabitonub? Ni unime. Tamo bei na ino une qa olo ni mermosai.”  
\v 11 Onaqa uŋa dena Yesus minjej, “Od, Tamo Koba, tamo bei na ijo une qa olo merbosai.” Onaqa Yesus na minjej, “E dego ino une qa mermqasai. Deqa ni gile. Olo une bei ataim.”   
\s1 Yesus a puloŋ bulosiq tamo naŋgi suwantnjreqnu  
\p
\v 12 Osiqa Yesus na tamo uŋgasari naŋgi olo endegsi minjrej, “E mandamq endi puloŋ bul unum. Tamo a e daurbqas di a ambruq di walwelqasai. A suwaŋoq di walweloqnsim ŋambile gaigai sqas.”  
\v 13 Onaqa Farisi naŋgi Yesus aqa anjam di qusib minjeb, “Ni segi ino kumbra ti ino wau ti ubtosim mareqnum. Deqa iga bole qa marqasai.”  
\v 14 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E segi ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosiy marqai di niŋgi bole qa marqa kere. Di kiyaqa? E qabe na bem di e segi qalie bole. E puluosiy olo qabitqai di dego e qalie. Ariya e qabe na bem di niŋgi qaliesai. E puluosiy olo qabitqai di dego niŋgi qaliesai.  
\v 15 Niŋgi mandam qa kumbra na tamo naŋgi peginjreqnub. E tamo naŋgi peginjrosaieqnum.  
\v 16 Ariya e tamo naŋgi peginjrqai di e kumbra tiŋtiŋ na peginjrqai. Di kiyaqa? E segi na tamo naŋgi peginjrosaieqnum. Ijo Abu e qariŋbej qaji a ombla na tamo naŋgi peginjreqnum.  
\v 17 Nuŋgo dal anjam bei endegsib neŋgreŋyeb unu, ‘Tamo aiyel naŋgi anjam qujai marqab di naŋgo anjam bole brantqas.’  
\v 18 Deqa e segi ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosim mareqnum. Ijo Abu e qariŋbej qaji a dego e ombla ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosim mareqnum.”   
\p
\v 19 Onaqa Farisi naŋgi na Yesus nenemyeb, “Ino Abu a qabi unu?”  
\p Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Niŋgi e qa qaliesai deqa niŋgi ijo Abu qa dego qaliesai. Niŋgi e qa qalie qamu niŋgi ijo Abu qa dego qalie qamu.”   
\p
\v 20 Yesus a atra tal miligiq di sosiqa anjam degsi plaltosiq marej. A silali ato qaji warum jojomq di awesoqnej. Warum dia tamo naŋgi Qotei atraiyoqnsibqa silali atoqneb. Yesus ojqa bati kereosaisoqnej deqa tamo bei na a ojosai.   
\s1 Yesus a marej, “Qure e oqwai di niŋgi oqwa keresai”  
\p
\v 21 Onaqa Yesus na tamo uŋgasari naŋgi olo endegsi minjrej, “E niŋgi uratŋgitqa niŋgi e qa ŋamqab e nubqasai. Niŋgi nuŋgo une ti sosib moreŋqab. Qure e oqwai di niŋgi oqwa keresai.”  
\v 22 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa segi segi endegsib maroqneb, “Yesus a kiyaqa marqo, ‘Qure e oqwai di niŋgi oqwa keresai’? A na aqa segi jejamu qalim moiqas kiyo?”  
\v 23 Onaqa Yesus na olo minjrej, “Niŋgi mandam endena branteb. E laŋ goge na bem. Niŋgi mandam qaji tamo. E mandam qaji tamo sai.  
\v 24 Deqa niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatiy. Osib poiŋgem, e segi qujai gaigai degsi unum. Niŋgi degyqasai di niŋgi nuŋgo une ti sosib moreŋqab. Agi e nami niŋgi degsi merŋgonum.”   
\p
\v 25 Onaqa naŋgi na Yesus nenemyeb, “Ni tamo yai?” Onaqa Yesus na minjrej, “E nami ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosim merŋgoqnsim agi bini merŋgeqnum.  
\v 26 E anjam gargekoba merŋgsiy nuŋgo une qa pegiŋgwajqa ijo areqaloq di unu. Ariya ijo Abu e qariŋbej qaji a anjam bole qa utru. Deqa anjam kalil a na merbeqnu qaji di e quoqnsim tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi minjreqnum.” Yesus a naŋgi degsi minjrej.   
\p
\v 27 Juda naŋgi qaliesai, Yesus a Abu qa naŋgi minjrej.  
\v 28 Deqa a na olo minjrej, “Niŋgi e Tamo Aŋgro soqtbosib gaintbibqa bati deqa niŋgi poiŋgwas, e segi qujai gaigai degsi unum. Osib qalieqab, e ijo segi areqalo na kumbra bei yosaieqnum. Anjam kalil ijo Abu na merbeqnaq queqnum qaji di segi e mareqnum.  
\v 29 Ijo Abu e qariŋbej qaji a e ombla sosiqa taqbejunu. E gaigai kumbra kalil a tulaŋ areareteqnu qaji di dauryeqnum. Deqa a na e uratbosaieqnu.”  
\v 30 Yesus a anjam degsi marnaqa tamo uŋgasari naŋgi qusibqa naŋgi gargekoba a qa naŋgo areqalo siŋgilateb.   
\s1 Yesus na iga aqaryaigimqa gago une na iga taqatgwa keresai  
\p
\v 31 Juda naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb qaji naŋgi a na endegsi minjrej, “Niŋgi ijo anjam siŋgila na dauryoqniy. Niŋgi degyqab di niŋgi ijo aŋgro tiŋtiŋ sqab.  
\v 32 Sosibqa niŋgi anjam bole geregere qalieqab. Yimqa anjam bole dena niŋgi aqaryaiŋgimqa iŋgi bei na niŋgi ojsim taqatŋgwa keresai.”  
\v 33 Onaqa naŋgi na kamba minjeb, “Iga Abraham aqa moma. Iga nami tamo bei aqa kaŋgal tamo sosai. Deqa ni kiyaqa mergonum, ‘Iŋgi bei na niŋgi ojsim taqatŋgwa keresai’?”   
\p
\v 34 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. Tamo kalil une yeqnub qaji naŋgi une aqa kaŋgal tamo bul unub.  
\v 35 Kaŋgal tamo naŋgi laŋa wau tamo unub deqa naŋgi abu saiqoji. Ariya aŋgro naŋgi abu ti unub deqa naŋgi gaigai naŋgo abu ombla sqab.  
\v 36 E Qotei aqa Ŋiri deqa e Abu ti unum. Deqa e na niŋgi aqaryaiŋgitqa nuŋgo une na niŋgi ojsim taqatŋgwa keresai bole sai.   
\p
\v 37 “E qalie, niŋgi Abraham aqa moma unub. Ariya ijo anjam nuŋgo are miligiq di sosai. Utru deqa niŋgi e lubsib moiyotbqa mareqnub.  
\v 38 Kumbra kalil ijo Abu na e osorbeqnu qaji deqa e saeqnum. Niŋgi dego kumbra kalil nuŋgo abu na osorŋgeqnu qaji di dauryeqnub.”   
\p
\v 39 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa olo kamba minjeb, “Gago abu bole agi Abraham.” Onaqa Yesus na minjrej, “Niŋgi Abraham aqa aŋgro unub qamu kumbra Abraham a yoqnej qaji di niŋgi dego dauryeqnub qamu.  
\v 40 Ariya niŋgi dauryosaieqnub. Anjam bole kalil Qotei na e merbeqnaq queqnum qaji di e niŋgi olo merŋgeqnam niŋgi e lubsib moiyotbqa mareqnub. Abraham a kumbra deqaji yosaioqnej.  
\v 41 Niŋgi nuŋgo abu aqa kumbra dauryeqnub.” Onaqa naŋgi na minjeb, “Gago ai naŋgi laŋa laŋa laosib iga ŋambabtgosai. Gago Abu qujai agi Qotei.”  
\v 42 Onaqa Yesus na minjrej, “Qotei a nuŋgo Abu qamu niŋgi e qalaqalaibonub qamu. Di kiyaqa? E Qotei aqaq na bem deqa. E ijo segi areqalo na bosai. Qotei na e qariŋbonaq bem.   
\p
\v 43 “Kiyaqa niŋgi ijo anjam endi poiŋgosai? E merŋgwai. Niŋgi ijo anjam quqwa keresai deqa.  
\v 44 Niŋgi nuŋgo abu Satan aqa aŋgro sosib aqa areqalo dauryqajqa tulaŋ siŋgilaeqnub. Satan a nami leŋ ojo tamo soqnej agi a bini degsi unu. A kumbra bole dauryosaieqnu. A kumbra bole dauryqajqa torei urateqnu. A gisaŋ tamo. A anjam marqas di a gisaŋ anjam segi marqas. A gisaŋ anjam qa utru. A gisaŋ anjam kalil qa abu.  
\v 45 Ariya e anjam bole palonteqnam niŋgi ijo anjam nuŋgo areqaloq di siŋgilatosaieqnub.  
\v 46 Niŋgi ijo jejamuq di une qametbeqnub e? E anjam bole maritqa niŋgi kiyaqa ijo anjam nuŋgo areqaloq di siŋgilatqasai?  
\v 47 Tamo uŋgasari Qotei aqaq na beb qaji naŋgi aqa anjam queqnub. Niŋgi Qotei aqaq na bosai deqa niŋgi aqa anjam quosaieqnub.”   
\s1 Yesus a segi qujai gaigai degsi unu  
\p
\v 48 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa minjeb, “Iga bole maronum, ni Samaria qaji tamo. Mondor uge inoq di unu.”  
\v 49 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Mondor uge ijoq di sosai. E ijo Abu aqa ñam soqteqnam niŋgi na olo ijo ñam ugetetbeqnub.  
\v 50 E ijo segi ñam soqtqa are qalosaieqnum. Ijo Abu a segi na ijo ñam soqtetbqa are qaleqnu. Agi a na qujai nuŋgo une qa niŋgi pegiŋgeqnu.  
\v 51 E bole merŋgwai. Tamo bei na ijo anjam qusim dauryqas di a moiqa keresai. Sai bole sai.”   
\p
\v 52 Onaqa Juda naŋgi na minjeb, “Endego iga qalieonum, mondor uge inoq di unu. Abraham a moiyej. Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi dego moreŋekriteb. Ariya ni maronum, ‘Tamo bei na ijo anjam qusim dauryqas di a moiqa keresai.’  
\v 53 Ni gago moma utru Abraham buŋyqam kiyo? A moiyej. Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi dego moreŋeb. Deqa ni segi qa kiyersi marqam?”   
\p
\v 54 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E ijo segi ñam soqteqnum qamu e laŋa soqteqnum qamu. Ariya ijo Abu na ijo ñam soqtetbeqnu. Agi niŋgi a qa mareqnub, ‘A gago Qotei.’  
\v 55 Niŋgi a qa qaliesai. E segi a qa qalie. E a qa qaliesai degsi marqai di e niŋgi bul gisaŋ tamo sqai. E a qa qalieosim deqa agi aqa anjam dauryeqnum.   
\p
\v 56 “Nuŋgo moma utru Abraham a nami ijo bqajqa bati unqa marsiqa areboleboleiyonaq soqnej. A unsiqa tulaŋ areboleboleiyej.”  
\v 57 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa minjeb, “Ino wausau 50 osaiunu. Ni Abraham unem e?”  
\v 58 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E bole merŋgwai. Abraham a ŋambabosaisonaqa e segi qujai gaigai degsi unum.”   
\p
\v 59 Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa minjiŋ oqetnjrnaqa meniŋ eleŋosib Yesus meniŋ na qalsib moiyotqa yonab a loumosiq atra tal uratosiq ulaŋej.   
\c 9  
\s1 Yesus a tamo ŋam qandimo boletej  
\p
\v 1 Yesus a walwelosiq gilsiq gam qalaq di tamo bei ai miligiq na ŋam qandimo ŋambabej qaji di awesonaq unej.  
\v 2 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi na nenemyeb, “O Qalie Tamo Koba, yai aqa une na tamo di a ŋam qandimo ŋambabej? Aqa segi une na kiyo aqa ai abu naŋgo une na kiyo?”   
\p
\v 3 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Tamo di aqa une na sai. Aqa ai abu naŋgo une na sai dego. A ŋam qandimo ŋambabej di aqa utru agiende. Qotei na a boletimqa tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa wau unsib aqa ñam soqtqab.\fig |alt="Jesus healing blind man" src="Cn01739B.tif" size="span" loc="Jhn 9:3" copy="Cook" ref="Jon 9:3" \fig*  
\v 4 Sawa suwaŋesoqnimqa ijo Abu e qariŋbej qaji aqa wau yoqnqom. Ambruamqa tamo naŋgi wauqa keresai.  
\v 5 E mandamq endi sosimqa e mandam endeqa puloŋ bul unum.”   
\p
\v 6 Yesus na aqa aŋgro naŋgi degsi minjrsiqa mandamq di miselosiq aqa misel mandam ti ojnaq jagi bulonaq osiqa tamo di aqa ŋamdamuq di atej.  
\v 7 Atsiqa qariŋyosiq minjej, “Ni gilsim ya bei ñam Siloam di yal.” “Siloam” di Hibru anjam. Aqa damu, “Qariŋyqo.” Onaqa tamo di a gilsiq yalonaqa ŋam poiyonaqa sawa unej. Sawa unsiqa olo puluosi bej.  
\v 8 Bonaqa aqa qure qujai naŋgi ti tamo naŋgi a nami ŋam qandimo sosiqa silali qa ŋilnjroqnej qaji naŋgi ti a unsibqa mareb, “Tamo nami silali qa ŋilgoqnej qaji agiende kiyo?”  
\v 9 Onaqa tamo qudei naŋgi mareb, “Od, agi a qujai.” Onaqa tamo qudei naŋgi mareb, “A sai. Endi tamo bei. Aqa ulatamu tamo ŋam qandimo aqa ulatamu bul.” Onaqa a segi na minjrej, “Agi e segi.”   
\p
\v 10 Onaqa tamo uŋgasari naŋgi na nenemyeb, “Ni ŋamdamu kiyersi poimqoqa sawa unonum?”  
\v 11 Onaqa a na kamba minjrej, “Tamo bei aqa ñam Yesus a na jagi gereiyosiq ijo ŋamdamuq di atsiqa merbqo, ‘Ni gilsim Siloam yaq di yal.’ Degsi merbqoqa e gilsim yalonumqa ŋam poibqoqa sawa unonum.”  
\v 12 Onaqa tamo uŋgasari naŋgi na olo nenemyeb, “Tamo ni boletmqo qaji a qabi unu?” Onaqa a na minjrej, “A qabitqo kiyo di e qaliesai.”   
\p
\v 13 Onaqa tamo uŋgasari naŋgi na tamo nami ŋam qandimyesoqnej qaji di osib Farisi naŋgoq osi gileb.  
\v 14 Bati Yesus na jagi gereiyosiq tamo di boletej di Juda naŋgo yori bati.  
\v 15 Deqa Farisi naŋgi na tamo di endegsib nenemyeb, “Ni ŋamdamu kiyersi poimqoqa sawa unonum?” Onaqa a na minjrej, “Tamo bei aqa ñam Yesus a jagi misel ti bulyosiq ijo ŋamdamuq di atqoqa e yalonum ŋam poibqoqa sawa unonum.”  
\v 16 Onaqa Farisi qudei naŋgi mareb, “Yesus a yori bati grotqo deqa iga qalieonum, Qotei na a qariŋyosai.” Ariya Farisi qudei naŋgi mareb, “Sai. Une tamo a kiyersim maŋwa deqaji babtqas?” Farisi naŋgi anjam deqa ŋiriŋosib poaiyeleb.   
\p
\v 17 Onaqa naŋgi na tamo di olo nenemyeb, “Yesus a ino ŋamdamu boletqo deqa ni a qa kiyersi are qalonum?” Onaqa a na minjrej, “E are qalonum, a Qotei aqa medabu o qaji tamo bole.”   
\p
\v 18 Tamo di a nami ŋam qandimo sosiqa olo ŋam poiyej deqa Juda tamo kokba naŋgi areqalo kobaiyeb. Osib aqa ai abu naŋgi metnjrnab beb.  
\v 19 Bonabqa endegsib nenemnjreb, “Tamo endi nuŋgo aŋgro e? A bole ŋam qandimo ŋambabej e? Boleamqa niŋgi na mergibqa iga quqwom. A kiyersi bini ŋam poiyqoqa sawa uneqnu?”  
\v 20 Onaqa aqa ai abu naŋgi na kamba minjreb, “Di bole, a gago aŋgro. A ŋam qandimo ŋambabej di iga qalie.  
\v 21 Ariya a kiyersi bini ŋam poiyqoqa sawa uneqnu di iga qaliesai. Tamo yai na aqa ŋamdamu boletqo di dego iga qaliesai. A tamo boleqo. A segi nenemyibqa a segi na marqas.”  
\v 22 Aqa ai abu naŋgi Juda tamo kokba naŋgi ulainjrsib deqa anjam degsib minjreb. Juda tamo kokba naŋgi nami maroqneb, “Tamo bei a marqas, ‘Yesus a bole Kristus,’ degsi marimqa tamo di iga taqal waiyonam a bunu olo Qotei tal miligiq gilqasai.”  
\v 23 Deqa naŋgi aiyel Juda tamo kokba naŋgi ulainjrsib minjreb, “A tamo boleqo. A segi nenemyiy.”   
\p
\v 24 Onaqa tamo nami ŋam qandimyesoqnej qaji di Farisi naŋgi na olo metonab bonaq minjeb, “Ni Qotei aqa ñam soqtosim anjam bole merge. Iga qalieonum, Yesus a une tamo. Ni degsi merge.”  
\v 25 Onaqa a na kamba minjrej, “A une tamo kiyo sai kiyo di e qaliesai. Ariya e nami ŋam qandimo soqnem bini e olo ŋam poibqoqa sawa uneqnum di e qalieonum.”   
\p
\v 26 Onaqa naŋgi na olo nenemyeb, “Yesus a ni kiyermqo? A kiyersi ino ŋamdamu boletqoqa ni sawa uneqnum?”  
\v 27 Onaqa a na kamba minjrej, “E nami merŋgonum niŋgi ijo anjam quetbosai. Kiyaqa ololo merŋgit quqwab? Niŋgi dego Yesus aqa aŋgro sqajqa are unu e?”   
\p
\v 28 Onaqa Farisi naŋgi na tamo di misiliŋyosib minjeb, “Ni Yesus aqa aŋgro. Iga Moses aqa aŋgro.  
\v 29 Iga qalie, Qotei a bole Moses anjam minjoqnej. Ariya Yesus a qabe na kiyo bej di iga qaliesai.”  
\v 30 Onaqa tamo dena kamba minjrej, “E nuŋgo anjam di quonum ugeibqo. Niŋgi mareqnub, ‘Yesus a qabe na kiyo bej di iga qaliesai.’ Ariya Yesus a ijo ŋamdamu boletqoqa e sawa uneqnum.  
\v 31 Iga qalie, tamo naŋgi une ateqnub qaji naŋgi Qotei pailyqab di a naŋgo pailyo quqwasai. Ariya tamo naŋgi Qotei qa ulaoqnsib aqa areqalo dauryeqnub qaji naŋgi pailyqab di a naŋgo pailyo quqwas.  
\v 32 Tamo ai miligiq na ŋam qandimo ŋambabo qaji di tamo bei na nami boletonaq iga quosaioqnem.  
\v 33 Qotei na Yesus qariŋyosai qamu a maŋwa bei babtqa keresai qamu.”   
\p
\v 34 Onaqa Farisi naŋgi na kamba minjeb, “Une aqa kumbra inoq di beterejunu. Ni une ti sosim ŋambabem agi bini ni degsi unum. Deqa ni Qotei aqa anjam iga mergaim.” Degsib minjsib a taqal waiyosib a olo Qotei tal miligiq gilqajqa saidyeb.   
\s1 Farisi naŋgi tamo ŋam qandimo bul unub  
\p
\v 35 Farisi naŋgi na tamo di taqal waiyonab Yesus a di qusiqa a qa ŋamosiq itosiq nenemyej, “Ni Tamo Aŋgro qa ino areqalo siŋgilatonum e?”  
\v 36 Onaqa a na kamba Yesus minjej, “O Tamo Koba, Tamo Aŋgro di yai? Ni merbimqa e qusiy ijo areqalo a qa siŋgilatqai.”  
\v 37 Onaqa Yesus na minjej, “Ni na Tamo Aŋgro agi itonum. Endego aqo ombla anjam mareqnum.”  
\v 38 Onaqa a na Yesus minjej, “Od, Tamo Koba, e ni qa ijo areqalo siŋgilatonum.” A degsi Yesus minjsiqa aqa areq di siŋga pulutosiqa a biŋiyej.   
\p
\v 39 Onaqa Yesus a marej, “E tamo uŋgasari naŋgi peginjrqajqa deqa mandamq aiyem. Deqa tamo ŋam qandimo unub qaji naŋgi olo ŋamdamu bole atoqnqab. Tamo ŋamdamu bole ateqnub qaji naŋgi olo ŋam qandimnjresqas.”  
\v 40 Onaqa Farisi qudei Yesus aqa jojomq di tigelesoqneb qaji naŋgi aqa anjam di qusib nenemyeb, “Iga dego ŋam qandimgejunu kiyo?”  
\v 41 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Niŋgi ŋam qandimŋgejunu qamu niŋgi une saiqoji unub qamu. Ariya niŋgi mareqnub, ‘Iga ŋamdamu bole ateqnum.’ Dego di niŋgi une ti unub.”   
\c 10  
\s1 Yesus a kaja naŋgo mandor bole  
\p
\v 1 Osiqa Yesus a olo marej, “E bole merŋgwai. Tamo bei a kaja naŋgo jeŋ miligiq gilqa osimqa a siraŋmeq na gilqa uratosim qalaq na jeŋ prugosim miligiq gilqas di a bajiŋ tamo.  
\v 2 Tamo a siraŋmeq na jeŋ miligiq gilqas di a kaja naŋgo mandor bole.  
\v 3 Deqa siraŋme taqato tamo na siraŋ waqtetoqnim miligiq giloqnsim aqa segi kaja naŋgo ñam metnjroqnqas. Metnjroqnim naŋgi aqa kakro qusib boqnib joqsim oqedoqnqas.  
\v 4 A na aqa segi kaja kalil naŋgi joqsim oqedoqnsim a naŋgi qa namoosim giloqnimqa naŋgi aqa kakro qa poinjrim deqa naŋgi a dauryoqnqab.  
\v 5 Tamo laŋaj bei na naŋgi metnjrqas di naŋgi aqa kakro qalieqasai deqa naŋgi a dauryqasai. Naŋgi a uratosib jaraiqab.”  
\v 6 Yesus na yawo anjam degsi minjrnaqa naŋgi qusib utru poinjrosai.  
\v 7 Deqa Yesus a damu ubtosiqa endegsi minjrej, “E bole merŋgwai. Kaja naŋgi di ijo segi tamo uŋgasari naŋgi sigitnjrejunub. Jeŋ miligiq gilqajqa siraŋme agi e segi.  
\v 8 Anjam plalto tamo kalil e bosaisonam nami beb qaji naŋgi bajiŋ tamo bul. Deqa kaja naŋgi naŋgo medabu dauryosaioqneb.  
\v 9 E segi siraŋme. Tamo uŋgasari naŋgi ijoq na jeŋ miligiq giloqnqab di Qotei na naŋgi eleŋqas. Amqa naŋgi miligiq gile oqede oqnsib iŋgi bole uyoqnqab.   
\p
\v 10 “Niŋgi qalie, bajiŋ tamo naŋgi kaja bajiŋosib ugeugeinjrsib ñumqajqa deqa beqnub. Ariya e degyqa bosai. E na kaja naŋgi ŋambile enjritqa naŋgi ŋambile tulaŋ boledamu oqajqa e deqa bem.  
\v 11 E kaja naŋgo mandor bole. Mandor bole aqa kumbra agiende. A kaja naŋgi aqaryainjrqa marsimqa aqa segi ŋambile uratosim moiqas.  
\v 12 Ariya tamo laŋaj aqa kumbra degosai. A silali qa segi wauqas deqa a kaja naŋgi geregere taqatnjrqasai. A kaja naŋgo mandor bolesai. Kaja naŋgi aqa sai. Deqa bauŋ juwaŋ bamqa unsim kaja naŋgi uratnjrsim ulaŋqas. Yimqa bauŋ juwaŋ na kaja qudei ñumim kalil segisegiosib jaraiqab.  
\v 13 A silali qa segi wauqas deqa a kaja naŋgi geregere taqatnjrqasai. A kaja naŋgi qa are qalosai. Bauŋ juwaŋ bamqa a kaja naŋgi uratnjrsim ulaŋqas.\fig |alt="The Good Shepherd" src="bk00004b.tif" size="span" loc="Jnh 10:13" copy="BFBS (Knowles/Bass)" ref="Jon 10:13" \fig*   
\p
\v 14 “E kaja naŋgo mandor bole. E ijo segi kaja naŋgi qa qalie bole. Ijo segi kaja naŋgi e qa dego qalie bole.  
\v 15 Ijo Abu a e qa qalie bole. E ijo Abu qa qalie bole. Dego kere e ijo segi kaja naŋgi qa qalie bole. Naŋgi dego e qa qalie bole. Deqa e na ijo kaja naŋgi aqaryainjrqa marsiy ijo segi ŋambile uratosiy moiqai.  
\v 16 Ijo kaja qudei dego jeŋ oqeq di unub. Naŋgi jeŋ miligiq di sosai. Deqa e naŋgi dego joqsiy bosiy ijo kaja jeŋ miligiq di unub qaji naŋgi ti turtnjrsiy jeŋ qujaiq di breinjrit naŋgi mandor qujai ti sqab. Sosib ijo medabu quoqnqab.  
\v 17 Ijo Abu na e tulaŋ qalaqalaibeqnu. Di kiyaqa? E ijo segi ŋambile uratosiy moisiy olo subq na tigelqai.  
\v 18 Tamo bei na ijo ŋambile yaibqa keresai. E ijo segi areqalo na ijo ŋambile uratosiy moiqai. E siŋgila ti unum deqa e na ijo ŋambile uratqa kere. Osiy olo ijo ŋambile oqa kere. Ijo Abu a nami merbej, ‘Ni degye.’ Deqa e degyqai.”   
\p
\v 19 Onaqa Juda naŋgi Yesus aqa anjam deqa ŋiriŋosib poaiyeleb.  
\v 20 Osib naŋgi gargekoba endegsib maroqneb, “Yesus a mondor uge ti unu deqa a tulaŋ nanariqo. Kiyaqa niŋgi aqa anjam queteqnub?”  
\v 21 Onaqa naŋgi qudei maroqneb, “Tamo a mondor uge ti sqas di a anjam bole deqaji marqa keresai. Mondor uge na tamo ŋam qandimo boletqa kere e? Sai.”   
\s1 Juda tamo kokba naŋgi Yesus qa minjiŋ oqetnjrej  
\p
\v 22 Nami Juda naŋgo moma naŋgi atra tal bunuj siraŋ waqteb. Deqa olo are qalqajqa yori bati Jerusalem dia brantej. Bati di ulili aiqa bati.  
\v 23 Onaqa Yesus a atra tal miligiq gilsiqa tal me ñam Solomon dia walweloqnej.  
\v 24 Walweleqnaqa Juda tamo kokba naŋgi aqa areq di koroosib minjeb, “Bati gembub koboamqa ni na ino kumbra ti ino wau ti ubtosim geregere mergwam? Ni Kristus amqa geregere merge.”   
\p
\v 25 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “E nami niŋgi merŋgem, ‘E Kristus.’ Merŋgonam niŋgi qunab ugeiŋgej. Wau kalil e ijo Abu aqa ñam na yeqnum qaji di niŋgi geregere tenemtoqniy. Tenemtosib endegsi poiŋgwas, bole, e Qotei aqa Ŋiri.  
\v 26 Niŋgi ijo kaja sai deqa niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub.  
\v 27 Ijo kaja naŋgi ijo medabu queqnub. E naŋgi qa qalie bole. Naŋgi e daurbeqnub.  
\v 28 E naŋgi ŋambile enjreqnum deqa naŋgi ŋambile gaigai sqab. Naŋgi padalqasai. Sai bole sai. Tamo bei na naŋgi ijo baŋq dena yaibqa keresai.  
\v 29 Ijo Abu na naŋgi e ebej. A segi qujai iŋgi iŋgi kalil tulaŋ buŋnjrejunu. Deqa tamo bei na ijo kaja naŋgi ijo Abu aqa baŋq dena yaiyqa keresai bole sai.  
\v 30 Aqo ijo Abu wo tamo qujai.”   
\p
\v 31 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa naŋgi a qalib moiqajqa marsib meniŋ eleŋeb.  
\v 32 Osib Yesus qalqa laqnab endegsi minjrej, “E na Abu aqa wau bole gargekoba niŋgi osorŋgoqnem. Wau bole kiye qa niŋgi e lubsib moiyotbqa meniŋ eleŋonub?”   
\p
\v 33 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi na kamba endegsib minjeb, “Wau bole bei qa iga ni meniŋ na lumqasai. Ni Qotei misiliŋyonum deqa lumqom. Agi ni segi qa maronum, ni Qotei. Ni degsi maraim. Ni mandam tamo. Deqa ni lumqom.”   
\p
\v 34 Onaqa Yesus na kamba naŋgi minjrej, “Nuŋgo dal anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb, ‘E niŋgi merŋgonum, “Niŋgi qotei.” ’  
\v 35 Agi Qotei na tamo qudei naŋgi minjrej, ‘Niŋgi qotei.’ A na naŋgi degsi minjrej. Niŋgi qalie, iga Qotei aqa neŋgreŋ bei gentqa keresai.  
\v 36 Abu a segi na e giltbosiqa qariŋbonaq mandamq aiyem deqa e maronum, ‘E Qotei aqa Ŋiri.’ E degsi maronum deqa niŋgi kiyaqa merbonub, ‘Ni Qotei misiliŋyonum’?   
\p
\v 37 “E ijo Abu aqa wau yosaiotqa niŋgi ijo anjam quetbaib.  
\v 38 Ariya e Abu aqa wau yitqa niŋgi ijo anjam quib ugeiŋgim olo ijo wau unsib dena geregere poiŋgem, bole, Abu na e beterbesonaqa e kamba Abu beteryejunum.”   
\p
\v 39 Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di qusib a ojqa yonab a naŋgi qa loumosiq ulaŋej.   
\p
\v 40 Ulaŋosiqa olo Jordan ya taqal beiq gilej. Gilsiqa Jon na nami tamo uŋgasari naŋgi yansnjroqnej qaji sawaq di soqnej.  
\v 41 Sonaqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi aqaq giloqnsib segi segi maroqneb, “Jon a maŋwa bei babtosaioqnej. Ariya anjam kalil Jon a Yesus qa maroqnej qaji di bole.”  
\v 42 Naŋgi degsib maroqneb deqa Yesus a sawa dia sonaqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilateb.   
\c 11  
\s1 Lasarus a makobaiyosiq moiyej  
\p
\v 1 Tamo bei aqa ñam Lasarus a maiyej. Lasarus aqa qure utru Betani. Qure di Maria aqa jaja Marta wo naŋgo qure utru.  
\v 2 Maria agi bunuqna Tamo Koba Yesus aqa siŋgaq di goreŋ bilentosiq aqa gate baŋga na piyej qaji a di. Aqa jaja Lasarus a maiyej.  
\v 3 Deqa Maria Marta wo naŋgi na tamo qudei qariŋnjrnab Yesus aqaq gilsib minjeb, “O Tamo Koba, tamo ni tulaŋ qalaqalaiyeqnum qaji a maiyqo.”  
\v 4 Onaqa Yesus a naŋgo anjam di qusiqa minjrej, “Ma di moiqajqa ma sai. A maiyqo di aqa utru agiende. Qotei aqa siŋgila boleq dimqa tamo uŋgasari naŋgi unsib Qotei aqa ñam soqtqajqa deqa a ma di oqo. E Qotei aqa Ŋiri dego ñam koba oqai.”   
\p
\v 5 Yesus a Marta aqa jaja Maria wo naŋgi aiyel qalaqalainjrej. A Lasarus dego qalaqalaiyej.  
\v 6 Lasarus a maiyej anjam di qusiqa quosaibulosiqa sawa a soqnej qaji dia bati aiyel olo soqnej.  
\v 7 Sosiqa aqa aŋgro naŋgi minjrej, “Iga olo Judia sawaq aiqom.”  
\v 8 Onaqa naŋgi na Yesus minjeb, “O Qalie Tamo Koba, nami yala Juda naŋgi meniŋ na ni lumqa mareb. Di ni olo deq aiqam e?”  
\v 9 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Seŋ oqsiq qanam jigeqo sawa suwaŋqo. Deqa tamo naŋgi walwelqa kere. Maŋgalqasai.  
\v 10 Ariya seŋ aisiq qoloqo sawa ambruqo. Deqa tamo naŋgi walwelqa keresai. Maŋgalqab.”   
\p
\v 11 Yesus a anjam degsi marsiqa olo minjrej, “Gago was Lasarus a ŋeiejunu. E aisiy dudumyqai.”  
\v 12 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi aqa anjam di qusibqa minjeb, “O Tamo Koba, a ŋeiejunu degam aqa ma saiqas.”  
\v 13 Naŋgi Lasarus a bole ŋeiejunu edegeb. Di sai. A bole moiyej. Yesus a Lasarus aqa moiyo sigitosiqa ŋeio qa marej.  
\v 14 Deqa a na ubtosiq minjrej, “Lasarus a bole moiyej.  
\v 15 Niŋgi ijo siŋgila unsib e qa nuŋgo areqalo siŋgilatqajqa deqa e aqaq aiyosaisonam a moiyej. E niŋgi qa are qalsim kumbra degyem. E ijo kumbra deqa areboleboleibeqnu. Niŋgi tigelab iga Lasarus aqaq aiqom.”   
\p
\v 16 Onaqa Tomas aqa ñam bei Didimus a na Yesus aqa aŋgro qudei naŋgi minjrej, “Uŋgum. Iga kalil aisim Yesus a koba na moiqom.”   
\s1 Yesus a marej, “E segi subq na tigelo qa utru”  
\p
\v 17 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi koba na aisib Betani qure jojomyosib anjam endegsib queb, “Lasarus a nami moiyej subq ateb. Bati qolqe koboqo.”  
\v 18 Betani qure di Jerusalem jojom. Kilomita qalub.  
\v 19 Deqa Juda tamo uŋgasari gargekoba naŋgi Betani qureq bosib Marta Maria wo naŋgo jaja moiyej deqa are latetnjrqajqa koroosib soqneb.   
\p
\v 20 Onaqa Marta a anjam endegsi quej, “Yesus a beqnu.” A degsi qusiqa walwelosiqa gamq di Yesus turqajqa gilej. Maria a talq di awesoqnej.  
\v 21 Marta a gilsiq gamq di Yesus turosiq minjej, “O Tamo Koba, ni nami endi so qamu ijo jaja a moiyosai qamu.  
\v 22 E qalieonum, ni iŋgi kiye qa Qotei pailyqam a ni emqas.”   
\p
\v 23 Onaqa Yesus na Marta minjej, “Ino jaja a olo subq na tigelqas.”  
\v 24 Onaqa Marta na kamba minjej, “E qalie, diŋo bati qa tamo uŋgasari kalil naŋgi subq na tigelabqa ijo jaja dego ombla tigelqab.”  
\v 25 Onaqa Yesus na minjej, “E segi subq na tigelo qa utru. E segi ŋambile sqajqa utru. Tamo a e qa aqa areqalo siŋgilatosim moiqas di uŋgum. A ŋambile sqas.  
\v 26 Tamo kalil ŋambile sosib e qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi olo bunu moiqasai. O Marta, ni ijo anjam di qusim ino areqaloq di siŋgilatonum e?”   
\p
\v 27 Onaqa Marta na Yesus minjej, “Od, Tamo Koba. E qalieonum, ni Kristus, Qotei aqa Ŋiri. Ni qujai Qotei na qariŋmonaqa mandamq aiyem qaji. Deqa e ni qa ijo areqalo siŋgilatonum.”   
\s1 Yesus a Lasarus qa are ugeiyonaqa akamej  
\p
\v 28 Marta a anjam degsi marsiqa olo puluosi aisiq aqa jaja Maria metonaq aqa areq bonaq ombla sasalosibqa minjej, “Qalie Tamo Koba a bqo. A ni qa marqo.”  
\v 29 Onaqa Maria a Marta aqa anjam di qusiqa tigeloqujatosiq Yesus unqa gilej.  
\v 30 Yesus a qure miligiq aiyosaisoqnej. A Marta wo anjam mareb qaji sawaq di soqnej.  
\v 31 Sonaqa Juda tamo uŋgasari talq di Maria are latetoqneb qaji naŋgi Maria a tigeloqujatosiq tal uratosiq gileqnaqa unsib are qaleb, “A Lasarus aqa subq di akamtqajqa gileqnu kiyo.” Naŋgi degsib are qalsib tigelosib Maria dauryosib gileb.   
\p
\v 32 Maria a gilsiq Yesus soqnej qaji sawaq di brantosiqa Yesus unsiqa aqa areq di siŋga pulutosiqa minjej, “O Tamo Koba, ni nami endi so qamu ijo jaja a moiyosai qamu.”   
\p
\v 33 Onaqa Yesus a Juda tamo uŋgasari Maria dauryosib beb qaji naŋgi Maria ombla akamoqneb di unsiqa naŋgi qa are gulbeiyonaqa nenemnjrej,  
\v 34 “Niŋgi Lasarus qabia subq ateb?” Onaqa naŋgi na minjeb, “O Tamo Koba, ni bosim aqa sub une.”  
\v 35 Degsi minjnabqa Yesus a dego akamej.  
\v 36 A akamonaqa Juda naŋgi di unsibqa mareb, “Niŋgi uniy. Yesus a Lasarus tulaŋ qalaqalaiyoqnej deqa akamqo.”  
\v 37 Onaqa naŋgi qudei Yesus qa yomuosib mareb, “Yesus a nami tamo ŋam qandimo boletej. A kiyaqa Lasarus boletosai? Yim a moiqasai.”   
\s1 Yesus a Lasarus subq na tigeltej  
\p
\v 38 Onaqa Yesus a naŋgo yomu anjam di qusiqa are gulbeiyonaqa walwelosiq Lasarus aqa subq gilej. Sub di mana miligiq di bogeb. Lasarus nami subq atsib meniŋ kobaquja na sub me getenteb.  
\v 39 Deqa Yesus na tamo qudei minjrej, “Niŋgi meniŋ kobaquja di taqal atiy.” Onaqa tamo moiyej qaji aqa jaja Marta na Yesus minjej, “O Tamo Koba, a nami moiyej bati qolqe gilqo. Iga meniŋ taqal atqom di aqa qusa quleqwas.”  
\v 40 Onaqa Yesus na kamba minjej, “E nami mermonum, ni e qa ino areqalo siŋgilatqam di ni Qotei aqa siŋgila unqam.”  
\v 41 Degsi minjnaqa naŋgi meniŋ kobaquja di taqal atnabqa Yesus a laŋ goge tarosiqa Qotei endegsi pailyej, “O Abu, ni ijo pail endi quonum deqa e ni qa tulaŋ areboleboleibqo.  
\v 42 E qalieonum, ni gaigai ijo pail queqnum. Ariya tamo uŋgasari ijo areq endi tigelejunub qaji naŋgi e qa naŋgo areqalo siŋgilatqajqa deqa e ni pailmonum. Yim naŋgi qalieqab, ni na e qariŋbonam bem.”   
\p
\v 43 Yesus a degsi Qotei pailyosiq koboonaqa a tulaŋ maosiq marej, “O Lasarus, ni subq dena tigelosim au.”  
\v 44 Degsi marnaqa tamo moiyej qaji a subq dena tigelosiq oqedej. Aqa siŋga ti baŋ ti ulatamu ti nami gara na dalaeb. Deqa Yesus na minjrej, “Aqa gara di pambloŋyib walwelosim gilem.” \fig |alt="Lazarus rises from dead" src="CN01768B.TIF" size="span" loc="Jhn 11:44" copy="Cook" ref="Jon 11:44" \fig*   
\s1 Juda tamo kokba naŋgi koroosib Yesus qalib moiqajqa maroqneb  
\p
\v 45 Bati deqa Juda tamo uŋgasari Maria aqa are latetqa beb qaji naŋgi Yesus aqa maŋwa di unsibqa naŋgi gargekoba Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb.  
\v 46 Ariya naŋgi qudei tigelosib Farisi naŋgoq gilsib kumbra Yesus yej qaji deqa sainjreb.  
\v 47 Sainjrnab qusibqa atra tamo kokba ti Juda tamo kokba ti metnjrnab naŋgo areq bosib koba na koroosib mareb, “Iga kiyerqom? Yesus a maŋwa gargekoba yeleŋeqnu.  
\v 48 Iga a uratonam degsi kumbra yoqnqas di tamo uŋgasari kalil naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatqab. Yim Rom naŋgi bosib gago atra tal niñaqyosib iga dego kobotgwab.”   
\p
\v 49 Wausau deqa tamo bei aqa ñam Kaiafas a Juda naŋgo atra tamo gate soqnej. Deqa a naŋgo ambleq di tigelosiqa minjrej, “Niŋgi tulaŋ nanarionub. Anjam laŋa laŋa mareqnub.  
\v 50 Niŋgi are qaliy. Tamo qujai a tamo uŋgasari kalil naŋgi qa moiqas di kere. Amqa iga padalqasai.”   
\p
\v 51 Kaiafas aqa segi areqalo na anjam di marosai. A wausau deqa atra tamo gate soqnej deqa a Qotei aqa medabu osiqa anjam di marej. Yesus a Juda naŋgi qa moiqas anjam di ubtosiq marej.  
\v 52 Bole, Yesus a Juda naŋgi segi qa moiqasai. Qotei aqa aŋgro kalil sawa bei beiq di unub qaji naŋgi qa ti moiqas. Moisim naŋgi kalil koroinjrimqa naŋgi aqa segi tamo uŋgasari sqab. Kaiafas a anjam di ubtosiq marej.   
\p
\v 53 Bati qujai deqa Juda tamo kokba naŋgi Yesus qalib moiqajqa anjam gereiyqa utru ateb.  
\v 54 Yesus a di qalieosiq deqa a Juda naŋgo ambleq di walwelosaioqnej. A segitosiqa qure kiñala bei wadau sawa jojom deq gilsiqa aqa aŋgro naŋgi koba na dia soqneb. Qure di aqa ñam Efraim.   
\p
\v 55 Qotei a nami Israel naŋgi Isip sawaq di padalqa laqnabqa naŋgi eleŋej. Deqa olo are qalqajqa yori bati jojomej. Yori bati jojomonaqa Juda tulaŋ gargekoba naŋgo qure qureq dena tigelosib yori bati di unqajqa deqa Jerusalem beb. Juda naŋgo kumbra agiende. Yori bati di brantosaisoqnimqa naŋgi Jerusalem bosib naŋgo segi jejamu yansosib yori bati qa tariŋqab. Utru deqa naŋgi Jerusalem beb.  
\v 56 Ariya naŋgi Jerusalem bosib Yesus qa ŋamoqneb. Ŋamoqnsib atra tal miligiq bosib segi segi maroqneb, “Niŋgi kiyersib are qalonub? Yesus a yori bati unqajqa Jerusalem bqas kiyo sai kiyo?”  
\v 57 Naŋgi degsib maroqneb. Di kiyaqa? Atra tamo kokba ti Farisi ti naŋgi na tamo uŋgasari naŋgi nami endegsib minjreb, “Tamo bei a Yesus qabi soqnimqa unsim bosim iga mergim iga na ojqom.”   
\c 12  
\s1 Maria a goreŋ quleq tulaŋ boledamu Yesus aqa siŋgaq di bilentej  
\p
\v 1 Ariya Juda naŋgo yori bati koba jojomej. Bati 6 amqa brantqas. Deqa Yesus a tigelosiqa Betani qureq gilej. Qure di Lasarus agi Yesus na subq na tigeltej qaji aqa qure utru.  
\v 2 Gilnaqa qure deqaji tamo uŋgasari naŋgi a unsibqa areboleboleinjrnaqa iŋgi goiyeteb. Marta a iŋgi suweiyosiq Lasarus Yesus wo tamo qudei ti metnjrnaq bosib koba na awoosib iŋgi uyoqneb.  
\v 3 Onaqa Maria a goreŋ quleq tulaŋ boledamu silali kobaquja na awaiyej qaji di jaliŋaq jigsiqa osi bosiqa Yesus aqa siŋgaq di bilentosiqa aqa segi gate baŋga na piyetej. Onaqa goreŋ aqa quleq na tal keretej.  
\v 4 Onaqa Yesus aqa aŋgro bei Judas Iskariot agi bunuqna Yesus osiq jeu tamo naŋgo baŋq di atej qaji a Maria aqa kumbra di unsiqa ŋiriŋosiq marej,  
\v 5 “A kiyaqa goreŋ di qariŋyosiq meniŋ silali 300 osiq dena tamo iŋgi iŋgi saiqoji naŋgi aqaryainjrosai?”  
\v 6 Judas a tamo iŋgi iŋgi saiqoji naŋgi qa are qalsiq anjam di marosai. A bajiŋ tamo. A Yesus aqa aŋgro naŋgo silali jugwajqa quŋ taqatoqnej. Deqa naŋgi quŋ miligiq di silali ateqnab a na olo bajiŋoqnej. A deqa are qalsiq anjam di marej.   
\p
\v 7 Onaqa Yesus a Judas aqa anjam di qusiqa minjej, “Uŋa di urat. A goreŋ di ojesoqnem. A ijo jejamu subq atqajqa are qalsiq nami gereiyqo.  
\v 8 Tamo iŋgi iŋgi saiqoji naŋgi bati gaigai niŋgi ti sqab. Ariya e bati gaigai niŋgi ti sqasai.”\fig |alt="Mary perfumes Jesus' feet" src="CN01778B.TIF" size="span" loc="Jhn 12:8" copy="Cook" ref="Jon 12:8" \fig*   
\s1 Atra tamo kokba naŋgi Lasarus qalsib moiyotqa maroqneb  
\p
\v 9 Juda tulaŋ gargekoba naŋgi qalieeb, Yesus a Betani qureq gilsiq di soqnej. Deqa naŋgi a unqa beleŋeb. Naŋgi Yesus segi unqajqa bosai. Yesus a nami Lasarus subq na tigeltej deqa naŋgi a dego unqa beb.  
\v 10 Atra tamo kokba naŋgi Lasarus dego qalsib moiyotqa qairoqneb.  
\v 11 Di kiyaqa? Yesus a Lasarus subq na tigeltonaqa Juda gargekoba naŋgi atra tamo kokba naŋgi uratnjrsib olo Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb.   
\s1 Mandor Koba Yesus a Jerusalem bej  
\p
\v 12 Tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi yori bati unqajqa marsib Jerusalem beleŋeb. Beleŋosib nebeonaqa naŋgi endegsib queb, “Yesus a Jerusalem bqas.”  
\v 13 Naŋgi degsib qusib deqa naŋgi tuwom baŋga eleŋosib Yesus gamq di turqajqa aiyeb. Aisib Yesus beqnaqa unsib tulaŋ leleŋoqnsib endegsib minjoqneb, “Iga ni qa tulaŋ areboleboleigeqnu. Ni Tamo Koba aqa ñam na bonum deqa a ni tulaŋ geregereimeqnu. Ni Israel naŋgo Mandor Koba.”   
\p
\v 14 Onaqa Yesus a donki osiqa quraq di awoej. Aqa kumbra deqa nami Qotei aqa anjam bei endegsib neŋgreŋyeb unu,  
\v 15 “O Saion tamo uŋgasari, niŋgi ulaaib. Niŋgi uniy. Nuŋgo Mandor Koba a donki bunuj quraq di awoosiq beqnu.”  
\v 16 Bati deqa Yesus aqa aŋgro naŋgi anjam di aqa utru poinjrosai. Bunuqna Yesus a moisiq ñam koba onaqa naŋgi anjam deqa olo are qalsib endegsib mareb, “Bole, anjam di Yesus qa neŋgreŋyeb deqa tamo uŋgasari naŋgi leleŋoqnsib a biŋiyoqneb.”   
\p
\v 17 Ariya tamo uŋgasari Yesus a Lasarus metosiq subq na tigeltonaq uneb qaji naŋgi maŋwa deqa saoqnsib laqneb.  
\v 18 Laqnab tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi quoqneb. Deqa Yesus a donki bunuj quraq di awoosiq Jerusalem beqnaqa naŋgi a gamq di turqajqa aiyeleŋeb.  
\v 19 Ainabqa Farisi naŋgi na unjrsibqa segi segi maroqneb, “Iga Yesus siŋgila na saidyeqnamqa keresaiigeqnu. Niŋgi uniy. Tamo uŋgasari kalil naŋgi a dauryeqnub.”   
\s1 Grik tamo qudei naŋgi Filip minjeb, “Iga Yesus unqom”  
\p
\v 20 Tamo uŋgasari Qotei louqa marsib yori bati unqajqa Jerusalem aiyeleŋeb qaji naŋgo ambleq di Grik tamo qudei soqneb.  
\v 21 Grik tamo naŋgi di Filip aqaq di branteb. Di kiyaqa? Filip a dego Grik tamo. Filip aqa qure utru Betsaida. Qure di Galili sawaq di unu. Naŋgi Filip aqaq di brantosib nenemyeb, “O gago was, iga Yesus unqa kere e?”  
\v 22 Onaqa Filip a aisiqa naŋgo anjam di Andru minjsiqa Andru ombla gilsib olo Yesus minjeb.  
\v 23 Minjnab qusiqa naŋgi kamba minjrej, “E Tamo Aŋgro. Deqa e ñam koba oqajqa bati brantqo.  
\v 24 E bole merŋgwai. Kurgus yago breiyibqa mandamq aisim moiqasai di a laŋa sqas. Moiqas di a olo qoqi oqsim gei gargekoba ateleŋqas.  
\v 25 Dego kere tamo bei na aqa segi ŋambile tulaŋ qalaqalaiyqas di a padalqas. Ariya a mandamq endi aqa segi ŋambile qoreiyqas di a ŋambile gaigai sqas.  
\v 26 Tamo bei na e wauetbqa osimqa a e daurbem. Yimqa qure e sqai di a dego e ombla sqom. A ijo wau yoqnqas di ijo Abu na a ñam kobaquja yqas.”   
\s1 Jeu tamo naŋgi na Yesus soqtosib goge gaintqab  
\p
\v 27 Osiqa Yesus a olo anjam endegsi marej, “Endego e are tulaŋ gulbekobaibqo. Deqa e endegsi Qotei pailyqai kiyo, ‘O ijo Abu, ni na marimqa bati uge endi ijoq baiq’? Uŋgum, e degsi pailyqasai. Bati uge endi branteme. E deqa mandamq aiyem.  
\v 28 O ijo Abu, ni na ino ñam tulaŋ kobaqujatime.” Yesus a degsi marnaqa laŋ goge dena anjam endegsi brantej, “E ijo ñam kobaqujatonum. Ololo kobaqujatqai.”  
\v 29 Anjam degsi brantonaqa tamo uŋgasari Yesus aqa areq di tigelesoqneb qaji naŋgi qusibqa segi segi maroqneb, “Kola anjam atqo kiyo?” Onaqa tamo qudei naŋgi mareb, “Sai. Laŋ aŋgro bei na Yesus anjam minjqo.”   
\p
\v 30 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Anjam niŋgi quonub qaji di e aqaryaibqajqa brantosai. Di niŋgi aqaryaiŋgwajqa brantqo.  
\v 31 Niŋgi quiy. Qotei na tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi peginjrqajqa bati bqo. A na mandam endeqa gate koba Satan taqal waiyqajqa bati dego bqo.  
\v 32 E bini mandamq endi unum. Ariya bunuqna jeu tamo naŋgi na e soqtbosib goge gaintbqab. Yimqa bati deqa e na tamo uŋgasari kalil naŋgi are tigeltetnjritqa ijoq bqab.”  
\v 33 Yesus a aqa segi moiqajqa gam boleq atqa osiqa deqa degsi marej.   
\p
\v 34 Onaqa tamo uŋgasari naŋgi na kamba Yesus minjeb, “Kristus a bati gaigai sqas. Dal anjam nami degsib marnab iga quem. Deqa ni kiyaqa maronum, ‘E Tamo Aŋgro soqtbosib goge gaintbqab’? Tamo Aŋgro di tamo yai?”   
\p
\v 35 Onaqa Yesus na minjrej, “Puloŋ a nuŋgo ambleq di sokiñalayosim niŋgi olo uratŋgwas. Deqa niŋgi puloŋ ti sosib puloŋq na laqniy. Yimqa niŋgi ambruiŋgwasai. Tamo ambruq na laqnu qaji a qabiteqnu kiyo di a qalieqasai.  
\v 36 Niŋgi puloŋ ti sosib puloŋ qa nuŋgo areqalo siŋgilatiy. Niŋgi degyqab di niŋgi puloŋ aqa aŋgro sqab.”  
\s1 Juda tamo gargekoba naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatosai  
\p Yesus na tamo uŋgasari naŋgi anjam degsi minjrsiqa naŋgi uratnjrnaq naŋgi a olo unosai.  
\v 37 A Qotei aqa maŋwa gargekoba naŋgo ŋamdamuq di yeqnaqa naŋgi unoqneb. Unoqnsib ariya naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatosaioqneb.  
\v 38 Naŋgi kumbra di yeb deqa anjam bei Qotei aqa medabu o tamo Aisaia a nami marej qaji di aqa damu brantej. A endegsi marej, “O Tamo Koba, tamo yai a gago anjam endi qusiqa aqa areqaloq di siŋgilatqo? Tamo yai a Tamo Koba aqa siŋgila unsiq poiyqo? Tamo dego bei sosai.” Aisaia a nami anjam degsi marej.   
\p
\v 39 Deqa naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqa keresai. Utru deqa Aisaia a anjam bei dego endegsi neŋgreŋyej,  
\v 40 “Qotei a naŋgo ŋamdamu getentetnjrej. A naŋgo are miligi dego getentetnjrej. Deqa naŋgi naŋgo ŋamdamu na Qotei aqa kumbra bei unqa keresai. Naŋgi naŋgo are miligiq na Qotei aqa anjam dego poinjrqa keresai. Deqa naŋgi are bulyosib ijoq bqa keresai. Deqa e na naŋgi boletnjrqasai.”  
\v 41 Aisaia a nami Yesus aqa siŋgila unsiq deqa anjam degsi marej.   
\p
\v 42 Bole, Juda gate gargekoba naŋgi are bulyosib Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb. Ariya naŋgi Farisi naŋgi ulainjrsib deqa naŋgi boleq di Yesus aqa ñam marosaioqneb. Naŋgi are qaleb, “Iga boleq di Yesus aqa ñam marqom di Farisi naŋgi iga Qotei tal miligiq gilqa saidgwab.”  
\v 43 Naŋgi degsib are qaleb. Di kiyaqa? Naŋgi Qotei na naŋgo ñam soqtqajqa arearetnjrosaioqnej. Tamo naŋgi na naŋgo ñam soqtqajqa deqa arearetnjroqnej.   
\s1 Yesus aqa anjam a tamo sigitosim tamo uŋgasari naŋgi peginjrqas  
\p
\v 44 Onaqa Yesus a tulaŋ leleŋosiq marej, “Tamo bei a e qa aqa areqalo siŋgilatqas di a e qa segi aqa areqalo siŋgilatqasai. Ijo Abu e qariŋbej qaji a qa dego aqa areqalo siŋgilatqas.  
\v 45 Tamo bei a e nubqas di a ijo Abu e qariŋbej qaji di dego unqas.  
\v 46 E puloŋ bulosim mandamq aiyem. Deqa tamo uŋgasari kalil e qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi ambruq di sqasai.  
\v 47 Tamo bei a ijo anjam qusimqa ariya a dauryqasai di e na a pegiyqasai. E tamo uŋgasari naŋgi peginjrqa bosai. E naŋgi eleŋqajqa bem.  
\v 48 Tamo uŋgasari naŋgi e qoreibosib ijo anjam quqwa uratqab di naŋgi peginjrqajqa tamo bei unu. Anjam e mareqnum qaji a segi tamo sigitosim tamo uŋgasari naŋgi peginjrqas. Diŋo batiamqa anjam dena naŋgi peginjrqas.  
\v 49 E ijo segi areqalo na anjam marosaieqnum. Ijo Abu e qariŋbej qaji a na anjam merbeqnaqa quoqnsim agi mareqnum.  
\v 50 E qalieonum, ijo Abu aqa anjam di ŋambile gaigai sqajqa anjam. Deqa anjam kalil e mareqnum qaji di ijo Abu na e merbeqnaq quoqnsim agi mareqnum.”   
\c 13  
\s1 Yesus na aqa aŋgro naŋgo siŋga yansetnjrej  
\p
\v 1 Juda naŋgo yori bati koba jojomonaqa Yesus a endegsi qalieej, “E mandamq endi so bati koboqo. E moisiy ijo Abu aqaq olo oqwa bati brantqo.” Yesus na aqa segi aŋgro mandamq di soqneb qaji naŋgi tulaŋ qalaqalainjroqnsiq gilsi gilsiq aqa moiqa bati itej.   
\p
\v 2 Deqa a naŋgi koba na awoosib iŋgi uyoqneb. Di bilaq. Iŋgi uyeqnabqa Satan a Judas Iskariot aqaq aiyej. Aisiqa Judas na Yesus osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqajqa deqa are tigeltetej. Judas a Saimon Iskariot aqa ŋiri.  
\v 3 Yesus a qalieej, aqa Abu na iŋgi iŋgi kalil aqa baŋq di ateleŋej. A Qotei aqaq na bej puluosim Qotei aqaq olo oqwas di dego qalieej.  
\v 4 Deqa a aqa aŋgro naŋgi koba na iŋgi uyoqnsibqa a tigelosiqa aqa gara olekoba piqtosiq jejamu piyo qaji gara osiqa tigej.  
\v 5 Tigsiqa kaŋgal tamo bulosiqa tabirq di ya qamsiq aqa aŋgro naŋgo siŋga yansetnjroqnsiqa jejamu piyo qaji gara dena piyetnjroqnej.   
\p
\v 6 Osiqa Pita aqa siŋga yansetqa laqnaqa minjej, “O Tamo Koba, ni ijo siŋga yansetbqam e?”  
\v 7 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Kumbra e endego yeqnum endi ni utru poimosai unu. Bunuqna ni poimqas.”  
\v 8 Onaqa Pita na Yesus saidyosiq minjej, “Ni ijo siŋga yansqasai. Sai bole sai.” Onaqa Yesus na minjej, “E ni yansmqasai di ni e ombla sqa keresai.”  
\v 9 Onaqa Saimon Pita na minjej, “O Tamo Koba, ni ijo siŋga segi yansaim. Ijo baŋ ti gate ti dego yansetbe.”  
\v 10 Onaqa Yesus na minjej, “Tamo a yalqo a olo yalqasai. Aqa siŋga segi yansqas di kere. Dena a torei milalo sqas. Niŋgi milalo unub. Ariya niŋgi kalil milalo sosai.”  
\v 11 Yesus a qalieej, aqa aŋgro bei agi Judas a na Yesus osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas. Deqa a na minjrej, “Niŋgi kalil milalo sosai.”\fig |alt="Jesus washes disciples' feet" src="cn01799B.tif" size="span" loc="Jhn 13:11" copy="Cook" ref="Jon 13:11" \fig*   
\p
\v 12 Yesus a naŋgo siŋga yansetnjrsiq koboonaqa aqa segi gara olekoba olo jigsiqa awoosiq nenemnjrej, “Kumbra e endego niŋgi eŋgonum qaji di niŋgi utru poiŋgwo e?  
\v 13 Niŋgi e merbeqnub, ‘O Qalie Tamo Koba. O gago Tamo Koba.’ Niŋgi kere e merbeqnub. Agi e segi qujai.  
\v 14 E nuŋgo Tamo Koba. E nuŋgo Qalie Tamo Koba dego. Ariya e nuŋgo siŋga yansetŋgonum deqa niŋgi dego segi segi qa kumbra degyoqniy.  
\v 15 Kumbra e endego niŋgi osorŋgonum qaji di niŋgi kamba dego degsib yoqniy.  
\v 16 E bole merŋgwai. Kaŋgal tamo na aqa tamo koba buŋyqa keresai. Tamo a wau qa gilqas di a na tamo a qariŋyqo qaji di buŋyqa keresai.  
\v 17 Kumbra e yeqnum endi aqa utru niŋgi poiŋgim dauryiy. Yimqa niŋgi tulaŋ areboleboleiŋgwas.   
\p
\v 18 “Ijo anjam endi e niŋgi kalil qa marosai. E na niŋgi giltŋgem deqa e niŋgi qa qalie bole. Ariya Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di unu qaji di aqa damu brantqas. Anjam agiende, ‘Tamo e ombla bem quiq di tuqtosim uyqas qaji a na e jeutbqas.’  
\v 19 Kumbra di brantosaisonaqa e nami merŋgonum. Deqa kumbra di brantimqa niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib marqab, ‘Bole, Yesus a segi qujai gaigai degsi unu.’  
\v 20 E bole merŋgwai. Tamo bei na tamo uŋgasari e qariŋnjronum qaji naŋgi osim geregereinjrqas di a e dego osim gereibqas. A e osim gereibqas di a na ijo Abu e qariŋbej qaji a dego osim gereiyqas.”   
\s1 Judas a Yesus osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas  
\p
\v 21 Yesus a degsi marsiqa are tulaŋ gulbekobaiyonaqa olo marej, “E bole merŋgwai. Ijo aŋgro bei na e osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas.”  
\v 22 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi segi segi kokoqoqneb. Yesus a aŋgro yai qa degsi marej di naŋgi qaliesai deqa naŋgi degyoqneb.  
\v 23 Yesus aqa aŋgro bei agi Yesus na tulaŋ qalaqalaiyoqnej qaji a Yesus aqa areq di awesoqnej.  
\v 24 Deqa Saimon Pita a baŋ na aŋgro di minjej, “Ni na Yesus nenemyimqa a aŋgro yai qa degsi marqo di mermqas.”  
\v 25 Onaqa aŋgro dena Yesus beteryosiqa nenemyej, “O Tamo Koba, ni aŋgro yai qa degsi maronum?”  
\v 26 Onaqa Yesus na minjej, “Aŋgro e endego bem osiy quiq di tuqtosiy anaiyqai qaji a na e osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas.” Degsi minjsiqa bem quiq di tuqtosiq Saimon Iskariot aqa ŋiri Judas anaiyej.   
\p
\v 27 Anaiyonaq Satan a Judas aqa are miligiq ainaqa Yesus na minjej, “Ni kumbra yqam qaji di endego yoqujat.”  
\v 28 Yesus a Judas degsi minjnaqa aqa aŋgro kalil awesoqneb qaji naŋgi qusibqa Yesus na Judas kiyaqa anjam di minjej naŋgi deqa poinjrosai.  
\v 29 Judas a naŋgo silali jugwajqa quŋ taqatoqnej deqa naŋgi qudei are qaleb, Judas a gilsim yori bati aqa iŋgi iŋgi awaiyqajqa deqa kiyo Yesus na degsi minjej. Naŋgi qudei are qaleb, Judas a gilsim iŋgi awaiyosim tamo sougetejunub qaji naŋgi anainjrqas.  
\v 30 Onaqa Judas a bem di uysiqa warum uratosiq oqedej. Di qolo.   
\s1 Yesus na aqa aŋgro naŋgi dal anjam bunuj enjrej  
\p
\v 31 Judas a oqedonaqa Yesus a endegsi marej, “Bini e Tamo Aŋgro ñam koba oqai. E ñam koba otqa Qotei a dego ñam koba oqas.  
\v 32 Qotei a ñam koba osimqa a na e dego ñam koba ebqas. A urur ñam koba ebqas.  
\v 33 O ijo aŋgro niŋgi quiy. E niŋgi koba na sokiñalayosiy uratŋgitqa niŋgi e qa ŋamoqnqab. Qure e oqwai di niŋgi oqwa keresai. E nami Juda tamo kokba naŋgi degsi minjroqnem agi bini niŋgi dego olo merŋgonum.  
\v 34 Endego e dal anjam bunuj eŋgwai. Dal anjam bunuj agiende. Niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy. E niŋgi qalaqalaiŋgeqnum dego kere niŋgi kamba dego segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy.  
\v 35 Niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqnibqa tamo kalil naŋgi nuŋgo kumbra di unoqnsib dena qalieoqnqab, niŋgi ijo aŋgro bole.”   
\s1 Yesus na Pita minjej, “Ni maroqalubtqam, ‘E Yesus qaliesai’”  
\p
\v 36 Onaqa Saimon Pita na Yesus nenemyej, “O Tamo Koba, ni qabitqam?” Onaqa Yesus na minjej, “Qure e oqwai di ni mati oqwa keresai. Bunuqna ni e daurbosim qure deq oqwam.”  
\v 37 Onaqa Pita na olo Yesus nenemyej, “O Tamo Koba, kiyaqa e bini ni daurmqa keresai? Ni marimqa e ni qa ijo ŋambile uratosiy moiqai.”   
\p
\v 38 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Ni e qa ino ŋambile uratosim moiqam e? E bole mermqai. Tuwe anjamosaisoqnimqa ni maroqalubtqam, ‘E Yesus qaliesai.’”   
\c 14  
\s1 Iga Qotei aqaq oqwajqa gam agi Yesus a segi qujai  
\p
\v 1 Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi are gulbeiŋgaiq. Niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub ariya niŋgi e qa dego nuŋgo areqalo siŋgilatoqniy.  
\v 2 Ijo Abu aqa talq di warum gargekoba unub. E oqsiy nuŋgo segi segi warum gereiyetŋgwai. Ijo anjam di bolesai qamu e niŋgi merŋgosai qamu.  
\v 3 E nuŋgo segi segi warum gereiyetŋgsiy olo bosiy niŋgi joqsiy qure e sqai di niŋgi dego e ombla sqab.  
\v 4 Qure e sqai deq oqwajqa gam di niŋgi qalie.”   
\p
\v 5 Onaqa Tomas na Yesus minjej, “O Tamo Koba, qure ni oqwam di iga qaliesai. Deqa iga kiyersim qure deq oqwajqa gam qalieqom?”  
\v 6 Onaqa Yesus na minjej, “E segi gam. E segi anjam bole qa utru. E segi ŋambile qa utru dego. Tamo bei a gam bei na ijo Abu aqaq oqwa keresai. Ijo Abu aqaq oqwajqa gam agi e segi qujai.  
\v 7 Niŋgi e qa qalieonub qamu niŋgi ijo Abu qa dego qalieonub qamu. Agi endego niŋgi ijo Abu qa qalieqa utru atonub. Osib niŋgi a unonub.”   
\p
\v 8 Onaqa Filip na Yesus minjej, “O Tamo Koba, ni na ino Abu osorgimqa di iga qa kereqas.”  
\v 9 Onaqa Yesus na minjej, “O Filip, e bati olekoba niŋgi koba na soqnem. Ni e qa qalieosai unum e? Tamo a e nubqo di a ijo Abu dego unqo. Deqa ni kiyaqa e merbonum, ‘Ni na ino Abu iga osorge’?  
\v 10 E ijo Abu beteryesonam a e dego beterbejunu di ni poimosai kiyo? Anjam e na niŋgi merŋgeqnum qaji endi ijo segi areqalo na merŋgosai. Ijo Abu na e beterbesosiqa aqa wau ojeqnu.  
\v 11 E ijo Abu beteryesonam a e dego beterbejunu. Niŋgi ijo anjam di qusib e qa nuŋgo areqalo siŋgilatiy. Saiamqa wau kalil e nuŋgo ŋamdamuq di yeqnum qaji di niŋgi unsib e qa nuŋgo areqalo siŋgilatiy.   
\p
\v 12 “E bole merŋgwai. Tamo bei a e qa aqa areqalo siŋgilatqas di wau kalil e yeqnum qaji a dego yoqnqas. Osim ijo wau di buŋyosim wau tulaŋ kokba yoqnqas. Di kiyaqa? E ijo Abu aqaq olo oqwai deqa.  
\v 13 E Qotei aqa Ŋiri unum deqa niŋgi ijo ñam na iŋgi bei qa Qotei pailyqab di e na iŋgi di eŋgwai. Yim dena ijo Abu a ñam koba oqas.  
\v 14 Niŋgi ijo ñam na iŋgi bei qa Qotei pailyqab di e na iŋgi di eŋgwai.”   
\s1 Yesus a aqa Abu minjim a na aqa Mondor Bole qariŋyqas  
\p
\v 15 Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi e qalaqalaibqab di niŋgi ijo anjam dauryoqnqab.  
\v 16 Amqa e ijo Abu minjitqa a na Aqaryaiŋgo Tamo qariŋyim nuŋgoq bosim siŋgilatŋgwas. Osim a bati gaigai niŋgi koba na sqas.  
\v 17 Aqaryaiŋgo Tamo di a anjam bole qa Mondor. Tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi Mondor di oqa keresai. Naŋgi a unosaieqnub. Naŋgi a qa qaliesai dego. Ariya niŋgi a qa qalie. A niŋgi koba na unub. Bunuqna a bosim nuŋgo are miligiq di sqas.   
\p
\v 18 “E niŋgi mandum aŋgro bul uratŋgwasai. E nuŋgoq olo bqai.  
\v 19 Sokiñala tamo uŋgasari mandamq endi unub qaji naŋgi e olo nubqasai. Ariya niŋgi e nubqab. E ŋambile unum deqa niŋgi dego ŋambile sqab.  
\v 20 Sosibqa bati deqa niŋgi endegsib qalieqab, e na ijo Abu beteryesonam niŋgi kamba e beterbesonab e niŋgi beterŋgejunum.  
\v 21 Niŋgi quiy. Tamo bei na e qalaqalaibqas di a ijo dal anjam dego qusim dauryoqnqas. Yim ijo Abu na kamba tamo di qalaqalaiyqas. E na dego tamo di qalaqalaiyoqnsiy aqaq di brantoqnsiyqa e segi qa babtoqnqai.”   
\p
\v 22 Onaqa Judas bei Judas Iskariot sai a na Yesus endegsi nenemyej, “O Tamo Koba, kiyaqa ni tamo uŋgasari kalil mandamq endi unub qaji naŋgoq di brantqa saidosim gago segiq di brantoqnsim ni segi qa babtoqnqam?”  
\v 23 Onaqa Yesus na minjej, “Tamo bei na e qalaqalaibqas di a ijo anjam dauryoqnqas. Yim ijo Abu na kamba tamo di qalaqalaiyimqa aqo ijo Abu wo aqaq bosim a ombla gaigai sqom.  
\v 24 Tamo bei a e qalaqalaibqasai di a ijo anjam dauryqasai. Anjam e na niŋgi merŋgeqnum qaji endi ijo anjam sai. Anjam endi ijo Abu e qariŋbej qaji aqa anjam.   
\p
\v 25 “Anjam endi e niŋgi koba na sosim merŋgeqnum.  
\v 26 Bunuqna Aqaryaiŋgo Tamo a nuŋgoq bosim siŋgilatŋgwas. A Mondor Bole. Ijo Abu na a qariŋyim ijo ñam na bosim anjam kalil niŋgi merŋgekritqas. Osim nuŋgo areqalo tigeltetŋgimqa anjam kalil e niŋgi merŋgeqnum qaji deqa olo are qaloqnqab.   
\p
\v 27 “E niŋgi uratŋgwa osiy nuŋgo are latetŋgwai. E segi are lawo unum deqa e nuŋgo are latetŋgwai. Mandam tamo bei na degsim nuŋgo are latetŋgwa keresai. Deqa niŋgi are gulbeiŋgaiq. Osib ulaaib.  
\v 28 E niŋgi endegsim merŋgonum quonub, ‘E niŋgi uratŋgsiy olo nuŋgoq bqai.’ Niŋgi e qalaqalaibonub qamu niŋgi ijo anjam deqa areboleboleiŋgwo qamu. Di kiyaqa? E ijo Abu aqaq olo oqwai deqa. Ijo Abu agi a na e tulaŋ buŋbejunu.  
\v 29 E ijo Abu aqaq oqosaisosim anjam endi merŋgonum. Deqa bunuqna e ijo Abu aqaq oqitqa niŋgi e qa nuŋgo areqalo torei siŋgilatqab.   
\p
\v 30 “Mandam endeqa gate koba Satan a beqnu. A na e gulbe bei ebqa keresai. Deqa e olo anjam olekoba totoryosiy merŋgwasai.  
\v 31 Ijo are koba endegsi unu. Mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi qalieqab, e ijo Abu qalaqalaiyeqnum deqa anjam a na merbeqnu qaji di e dauryeqnum. Ariya niŋgi tigelab iga gilqom.”   
\c 15  
\s1 Yesus a wain ŋamtaŋ bole  
\p
\v 1 Osiqa Yesus a olo marej, “E segi wain ŋamtaŋ bole. Ijo Abu a wain wau qa lanja.  
\v 2 Ijo dani qudei naŋgi gei bole atqasai di ijo Abu na naŋgi giŋgeŋnjrsim taqal breinjrqas. Ijo dani naŋgi gei bole ateleŋqab di ijo Abu na gereinjrimqa naŋgi olo gei koba ateleŋqab.  
\v 3 Anjam kalil e nami merŋgoqnem qaji dena niŋgi gereiŋgej koboej.  
\v 4 Niŋgi e beterbesoqniy. Yimqa e dego niŋgi beterŋgesqai. Ŋam dani a segi sqas di a geitqa keresai. Qoboq di beteresqas di a geitqas. Dego kere niŋgi e beterbesqasai di niŋgi gei bole atqa keresai.   
\p
\v 5 “E segi wain ŋamtaŋ bole. Niŋgi ijo dani bul. Tamo bei a e beterbesqas di e dego a beteryesqai. Yimqa a gei koba ateleŋqas. Niŋgi e uratbqab di niŋgi wau bei yqa keresai.  
\v 6 Tamo bei a e beterbesqasai di a ŋam dani uge bul giŋgeŋyosib taqal breiyib kaŋgraŋamqa koroiyosib ŋamyuwoq di breiyib yugwas.   
\p
\v 7 “Niŋgi e beterbesosib ijo anjam nuŋgoq di soqnimqa niŋgi iŋgi bei qa Qotei pailyqab di a na iŋgi di eŋgwas.  
\v 8 Niŋgi gei koba ateleŋosib ijo aŋgro bole soqniy. Yimqa ijo Abu aqa ñam tulaŋ kobaqas.  
\v 9 Ijo Abu na e qalaqalaibeqnu dego kere e na niŋgi qalaqalaiŋgeqnum. Deqa niŋgi gaigai ijo qalaqalaiyo kumbraq di soqniy.  
\v 10 Niŋgi ijo dal anjam kalil dauryoqnqab di niŋgi ijo qalaqalaiyo kumbraq di sqab. E ijo Abu aqa dal anjam dauryoqnsimqa aqa qalaqalaiyo kumbraq di unum dego kere.  
\v 11 E segi areboleboleibeqnu deqa niŋgi dego areboleboleiŋgoqnem. Ijo arebolebole di nuŋgoq di tulaŋ kobaoqnem. Utru deqa e na anjam endi niŋgi merŋgonum.  
\v 12 Ijo dal anjam agiende. E na niŋgi qalaqalaiŋgeqnum dego kere niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy.  
\v 13 Qalaqalaiyo kumbra tulaŋ bolequja bei agiende. Tamo bei na aqa was naŋgi aqaryainjrqa osimqa aqa segi ŋambile uratosim moiqas. Qalaqalaiyo kumbra dena qalaqalaiyo kumbra kalil tulaŋ buŋnjrejunu.  
\v 14 Niŋgi ijo anjam kalil e na merŋgeqnum qaji endi dauryqab di niŋgi ijo segi was bole sqab.  
\v 15 Anjam kalil ijo Abu na e merbeqnaq queqnum qaji di e ubtosim niŋgi merŋgeqnum. Deqa e niŋgi ‘was’ merŋgeqnum. E niŋgi ‘kaŋgal tamo’ merŋgosaieqnum. Kaŋgal tamo a aqa tamo koba aqa wau qaliesai.   
\p
\v 16 “Niŋgi na e giltbosai. E na niŋgi giltŋgem. Osim niŋgi wau eŋgem. Niŋgi gilsib gei koba ateleŋoqnibqa nuŋgo gei gaigai sqajqa deqa e na niŋgi wau eŋgem. Deqa niŋgi ijo ñam na iŋgi bei qa ijo Abu pailyqab di a na iŋgi di eŋgwas.  
\v 17 E na niŋgi dal anjam endegsi merŋgwai. Niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy.”   
\s1 Mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na  //  Yesus aqa aŋgro naŋgi jeutnjreqnub  
\p
\v 18 Osiqa Yesus a olo marej, “Mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na niŋgi jeutŋgeqnub. Deqa niŋgi endegsi poiŋgem, naŋgi namoqna e dego jeutboqneb.  
\v 19 Niŋgi mandam qaji tamo unub qamu mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na niŋgi qalaqalaiŋgeqnub qamu. Agi naŋgi na naŋgo segi was naŋgi qalaqalainjreqnub dego kere. Ariya niŋgi mandam qaji tamo sai. E na niŋgi giltŋgem deqa niŋgi mandam qaji kumbra urateb. Utru deqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na niŋgi jeutŋgeqnub.  
\v 20 E nami merŋgonum, kaŋgal tamo na aqa tamo koba buŋyqa keresai. Niŋgi anjam deqa are qaliy. Jeu tamo naŋgi na e ugeugeiboqneb dego kere naŋgi na niŋgi ugeugeiŋgoqnqab. Naŋgi ijo anjam dauryoqneb qamu naŋgi nuŋgo anjam dego dauryeqnub qamu.  
\v 21 Ariya naŋgi ijo Abu e qariŋbej qaji a qa qaliesai. Deqa naŋgi niŋgi ugeugeiŋgoqnqab. Di kiyaqa? Niŋgi ijo ñam ejunub deqa.   
\p
\v 22 “E bosim naŋgi anjam minjrosai qamu naŋgi une saiqoji unub qamu. Ariya e naŋgi anjam minjrem deqa naŋgi naŋgo une ulitqa gam saiqoji.  
\v 23 Tamo bei na e jeutbqas di a na ijo Abu dego jeutqas.  
\v 24 E maŋwa qudei tamo bei na nami yosaioqnej qaji di naŋgo ambleq di babtosai qamu naŋgi une saiqoji unub qamu. Ariya e naŋgo ambleq di maŋwa qudei babteqnamqa naŋgi unoqnsib aqo ijo Abu wo jeutgeqnub.  
\v 25 Naŋgo kumbra dena dal anjam bei neŋgreŋq di unu qaji di aqa damu brantej. Anjam agiende, ‘Tamo naŋgi e laŋa jeutbeqnub.’   
\p
\v 26 “Aqaryaiŋgo Tamo a ijo Abu ombla unub. E na a qariŋyit nuŋgoq bqas. A anjam bole qa Mondor. A ijo Abu aqaq dena bqas. Bosim ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosim marqas.  
\v 27 Niŋgi dego ijo kumbra ti ijo wau ti ubtosib marqab. Di kiyaqa? Nami e ijo wau utru atem bati deqa niŋgi e ombla sosib ijo wau unoqneb dena bosi bosib agi bini niŋgi e ombla unum.   
\c 16  
\p
\v 1 “Niŋgi ijo ñam uratosib uloŋaib deqa e na anjam endi merŋgeqnum.  
\v 2 Bunuqna jeu tamo naŋgi na niŋgi taqal breiŋgosib niŋgi olo Qotei tal miligiq gilqa saidŋgwab. Osib bati bei bamqa naŋgi na niŋgi moiyotŋgoqnqab. Osib endegsib are qaloqnqab, ‘Iga Qotei aqa wau ojeqnum deqa iga na naŋgi moiyotnjreqnum.’  
\v 3 O ijo aŋgro, jeu tamo naŋgi aqo ijo Abu wo qa qaliesai deqa naŋgi niŋgi degŋgwab.  
\v 4 Naŋgi niŋgi degŋgibqa niŋgi ijo anjam e bini merŋgeqnum qaji endeqa olo are qaliy.”  
\s1 Yesus a Mondor Bole qa anjam marej  
\p Osiqa Yesus a olo marej, “Nami e niŋgi koba na soqnem bati deqa e na anjam endi niŋgi merŋgosaioqnem.  
\v 5 Sokiñala e niŋgi uratŋgsiy ijo Abu e qariŋbej qaji aqaq olo oqwai deqa bini e anjam endi niŋgi merŋgeqnum. Ariya niŋgi kamba e nenembosaieqnub, ‘Ni qabitqam?’ degbosai.  
\v 6 E niŋgi anjam endi merŋgeqnum deqa niŋgi are gulbeiŋgeqnu.  
\v 7 E bole merŋgwai. E niŋgi uratŋgsiy oqwai. E oqwasai di Aqaryaiŋgo Tamo agi Mondor Bole a nuŋgoq bqasai. Utru deqa e niŋgi uratŋgsiy oqwai. E oqsiy Mondor qariŋyitqa a nuŋgoq bqas.  
\v 8 Bosimqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgo une babtetnjroqnim naŋgi poinjroqnqas. Kumbra bole qa utru dego a na osornjroqnim naŋgi qalieoqnqab. Qotei a tamo uŋgasari naŋgi peginjrqas kumbra di dego naŋgi qalieqajqa deqa Mondor na naŋgi osornjroqnqas.  
\v 9 A na mandam qaji tamo uŋgasari naŋgo une babtetnjroqnqas. Di kiyaqa? Naŋgi e qa naŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub deqa.  
\v 10 Kumbra bole qa utru dego a na naŋgi osornjroqnqas. Di kiyaqa? E ijo Abu aqaq oqitqa niŋgi e olo nubqasai.  
\v 11 Qotei a tamo uŋgasari naŋgi peginjrqas kumbra di dego Mondor na naŋgi osornjroqnqas. Di kiyaqa? Qotei na mandam endeqa gate koba Satan pegiyosim ŋamyuwoq waiyqas.   
\p
\v 12 “E anjam gargekoba niŋgi merŋgwajqa ijo areqaloq di unu. Bini e merŋgwasai. Di kiyaqa? Nuŋgo areqalo na ojqa keresai deqa.  
\v 13 Ariya anjam bole qa Mondor a bosimqa nuŋgo areqalo gereiyetŋgimqa niŋgi anjam bole kalil poiŋgekritqas. Aqa segi areqalo na anjam merŋgwasai. A anjam quoqnsim di segi niŋgi merŋgoqnqas. Osim kumbra mondoŋ branteleŋqas qaji di dego ubtoqnsim merŋgoqnqas.  
\v 14 A ijo anjam osim niŋgi merŋgoqnqas. Kumbra dena a na ijo ñam koba ti ijo siŋgila koba ti boleq atqas.  
\v 15 Ijo Abu aqa iŋgi iŋgi kalil di ijo iŋgi iŋgi dego. Deqa e niŋgi merŋgonum, Qotei aqa Mondor na ijo anjam osim niŋgi merŋgoqnqas.”   
\s1 Yesus aqa aŋgro naŋgi are gulbeinjrimqa  //  olo bunuqna naŋgi areboleboleinjrqas  
\p
\v 16 Osiqa Yesus a olo marej, “Sokiñala niŋgi e nubqasai. Olo sokiñala niŋgi e nubqab.”  
\v 17 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi segi segi maroqneb, “Yesus a marqo, ‘Sokiñala niŋgi e nubqasai. Olo sokiñala niŋgi e nubqab.’ A dego marqo, ‘E ijo Abu aqaq olo oqwai.’ A kiyaqa degsi marqo?”  
\v 18 Naŋgi degsib maroqnsib olo maroqneb, “Yesus a kiyaqa marqo, ‘Sokiñala’? Anjam di aqa utru iga poigosai.”   
\p
\v 19 Naŋgi Yesus aqa anjam deqa nenemyqa laqnab di qalieosiqa endegsi minjrej, “E niŋgi merŋgonum, ‘Sokiñala niŋgi e nubqasai. Olo sokiñala niŋgi e nubqab.’ Ijo anjam di aqa utru niŋgi poiŋgosai deqa niŋgi segi segi qaireqnub.  
\v 20 O ijo aŋgro, e bole merŋgwai. Niŋgi akam ti sosib are tulaŋ gulbeiŋgwas. Amqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi areboleboleinjrqas. Ariya nuŋgo are gulbe di olo koboamqa niŋgi tulaŋ areboleboleiŋgwas.  
\v 21 Uŋa a aŋgro oqajqa batieqnaqa aqa jejamu tulaŋ jaqatiŋyeqnaqa a are gulbekobaiyeqnu. Ariya a aŋgro osim aqa jaqatiŋ koboamqa a aqa jaqatiŋ deqa olo are qalqasai. A aŋgro osim deqa tulaŋ areboleboleiyqas.  
\v 22 Dego kere bini niŋgi are gulbeiŋgwo. Ariya bunuqna e niŋgi olo niŋgitqa niŋgi are gulbe di uratosib tulaŋ areboleboleiŋgwas. Nuŋgo arebolebole di tamo bei na olo yaiŋgwa keresai.  
\v 23 Bati deqa niŋgi olo e anjam bei nenembqasai. E bole merŋgwai. Niŋgi ijo ñam na iŋgi bei qa Abu pailyqab di a na iŋgi di eŋgwas.  
\v 24 Niŋgi nami ijo ñam na Qotei pailyosaioqneb. Ariya bini niŋgi iŋgi bei oqajqa are soqnimqa niŋgi ijo ñam na Qotei pailyoqniy. Osib deqa niŋgi iŋgi di osib tulaŋ areboleboleiŋgwas.”   
\s1 Yesus a mandam endeqa siŋgila kalil gotraŋyosiq tigelejunu  
\p
\v 25 Osiqa Yesus a olo marej, “E niŋgi yawo anjam merŋgoqnam. Bunuqna e olo yawo anjam bei niŋgi merŋgwasai. Anjam aqa damu geregere plaltosiy ijo Abu qa merŋgoqnqai.  
\v 26 Bati deqa e segi niŋgi qa Abu pailyqasai. Niŋgi ijo ñam na Abu pailyoqnqab.  
\v 27 Ijo Abu a segi na niŋgi qalaqalaiŋgeqnu. Di kiyaqa? Niŋgi e qalaqalaiboqnsib e Qotei aqaq na bem degsi poiŋgeqnu deqa.  
\v 28 Nami e ijo Abu aqaq na bosim mandamq aiyem. Sokiñala e olo mandam uratosiy aqaq olo oqwai.”   
\p
\v 29 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi aqa anjam di qusib minjeb, “Od, endego ni boleq di anjam ubtosim mergonum. Ni yawo anjam mergosai.  
\v 30 Deqa bini iga poigwo, ni kumbra kalil qa qalieonum. Deqa iga ni anjam bei nenemmqasai. Ni namoqna gago nenem qalieonum. Utru deqa iga ni qa gago areqalo siŋgilatosim maronum, bole, ni Qotei aqaq na bem.”   
\p
\v 31 Onaqa Yesus na kamba minjrej, “Niŋgi e qa nuŋgo areqalo siŋgilatonub e? Di keretonub.  
\v 32 Niŋgi quiy. Bati bei bqas agi bqo. Sokiñala jeu tamo naŋgi na niŋgi teteiŋgibqa niŋgi kalil segisegiosib nuŋgo qureq jaraiqab. Jaraiyibqa e segi sqai. Bole, e segi sqasai. Ijo Abu a e ombla sqom.  
\v 33 E anjam endi niŋgi merŋgeqnum. Di kiyaqa? Niŋgi na e beterbosib are lawo sqajqa deqa. Bole, niŋgi mandamq endi gulbe koba oqnqab. Di uŋgum. E segi na mandam endeqa siŋgila kalil gotraŋyosim tigelejunum. Deqa niŋgi are siŋgilatosib soqniy.”   
\c 17  
\s1 Yesus a aqa aŋgro naŋgi qa pailyej  
\p
\v 1 Yesus a anjam degsi marsiq koboonaqa laŋ goge tarosiqa Qotei endegsi pailyej, “O Abu, bati brantqo. E ino segi Aŋgro qujai unum deqa ni ijo ñam kobaqujatimqa e kamba dego ino ñam kobaqujatqai.  
\v 2 Ni e siŋgila ebem. Siŋgila dena e na tamo uŋgasari kalil naŋgi taqatnjroqnqai. Osiy tamo kalil ni na ebem qaji naŋgi ŋambile enjritqa naŋgi ŋambile gaigai sqab.  
\v 3 Ŋambile gaigai sqajqa kumbra agiende. Tamo e na ŋambile enjreqnum qaji naŋgi ni qa bole qalieeqnub. Agi ni segi Qotei bole. Naŋgi e Yesus Kristus qa dego bole qalieeqnub. Agi ni na e qariŋbonam mandamq aiyem. Ŋambile gaigai sqajqa kumbra agide.   
\p
\v 4-5 “O Abu, e mandamq endi ino ñam koba ti ino siŋgila koba ti babtoqnem. Osim wau kalil ni na ebem qaji di yekritem. Nami mandam a brantosaisonaqa e ni ombla ñam koba ti soqnem. Ñam di ni na olo ebimqa aqo ombla ñam koba ti sqom.   
\p
\v 6 “Tamo kalil ni na ebem qaji naŋgi di e na ino ñam osornjroqnem. Deqa naŋgi ino anjam dauryoqneb. Naŋgi ino segi tamo soqneb deqa ni na naŋgi mandamq endena eleŋosim e ebem.  
\v 7 Bini naŋgi qalieonub, iŋgi iŋgi kalil ni na e ebem qaji di inoq dena branteb.  
\v 8 Naŋgi degsib qalieonub. Di kiyaqa? Anjam kalil ni na e merbem qaji di e kamba naŋgi minjrnam naŋgi queb. Qusib ni na e qariŋbonam bem anjam di naŋgo areqaloq di siŋgilateb. Osib endegsi poinjrej, e inoq dena bem.   
\p
\v 9 “E naŋgi qa ni pailmonum. E mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi qa ni pailmosai. Tamo ni na ebem qaji naŋgi qa segi e ni pailmonum. Di kiyaqa? Naŋgi ino tamo unub deqa.  
\v 10 Ijo tamo kalil naŋgi di ino dego. Ino tamo kalil naŋgi di ijo dego. Naŋgoq dena e ñam kobaquja eqnum.   
\p
\v 11 “E inoq olo bqai. Deqa e mandamq endi olo sqasai. Ariya tamo ni na ebem qaji naŋgi mandamq endi sqab. O Abu, ino kumbra kalil tulaŋ boledamu. Ni segi qujai une saiqoji. Ino ñam koba ni na ebem qaji ñam dena ni na ijo tamo naŋgi taqatnjroqnime. Amqa aqo aiyel are qujaitosim unum dego kere naŋgi kamba are qujaitosib sqab.  
\v 12 E naŋgi koba na sosimqa ino ñam kobaquja ni na ebem qaji ñam dena naŋgi taqatnjroqnem. Deqa ijo aŋgro bei padalosai. Aŋgro qujai agi ni nami padalqajqa giltem qaji a segi padalqas. A padalamqa ino anjam neŋgreŋq di unu qaji di aqa damu brantqas.  
\v 13 E olo inoq bqai. Ijo segi arebolebole tulaŋ kobaosim tamo ni na ebem qaji naŋgoq di gaigai sqajqa deqa e mandamq endi sosimqa anjam endi mareqnum.   
\p
\v 14 “E na naŋgi ino anjam minjroqnem. Utru deqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na naŋgi jeutnjreqnub. Naŋgi mandam qaji tamo sai. Agi e dego mandam qaji tamo sai.  
\v 15 Ni na naŋgi joqsim naŋgi mandam uratosib laŋ qureq oqwajqa deqa e ni pailmosai. Naŋgi mandamq endi soqnib ni na naŋgi taqatnjroqnim tamo uge Satan na naŋgi ugeugeinjraim deqa e ni pailmonum.  
\v 16 Naŋgi mandam qaji tamo sai. Agi e dego mandam qaji tamo sai.  
\v 17 Ino anjam kalil bole. Ni ino anjam bole di naŋgi minjroqne. Yimqa anjam di naŋgo are miligiq di wauoqnimqa naŋgi ino segi tamo tiŋtiŋ sqab.  
\v 18 Nami ni na e qariŋbonam mandamq aisim tamo uŋgasari naŋgo ambleq di soqnem. Deqa e kamba tamo ni na ebem qaji naŋgi qariŋnjritqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgo ambleq di sqab.  
\v 19 E naŋgi qa are qalsiy ijo segi jejamu ni emekritqai. Ijo kumbra dena naŋgi ino segi tamo tiŋtiŋ sosib ino anjam bole dauryoqnqab.   
\p
\v 20 “E ijo aŋgro 11 naŋgi qa segi ni pailmosai. Bunuqna naŋgi ijo anjam mare mare laqnibqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi naŋgo anjam quoqnsib e qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnqab. E naŋgi qa dego ni pailmonum.  
\v 21 O Abu, ni ijoq di unum. E dego inoq di unum. Aqo aiyel are qujaitosim unum. Ijo segi tamo uŋgasari kalil naŋgi dego aqo aiyel koba na are qujaitosim sqajqa deqa e ni pailmonum. Yimqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi qalieqab, ni na e qariŋbonam bem.  
\v 22 Aqo aiyel are qujaitosim unum. Ñam koba ni na ebem qaji di e kamba olo ijo segi tamo uŋgasari naŋgi enjrem. Di kiyaqa? Naŋgi dego aqo aiyel koba na are qujaitosim sqajqa deqa.  
\v 23 E ijo segi tamo uŋgasari naŋgoq di unum. Ni ijoq di unum. Kumbra dena naŋgi kalil dego aqo aiyel koba na are qujaitosim sqom. Soqnimqa mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi na naŋgi unjrsibqa qalieqab, ni na e qariŋbonam bem. Osib qalieqab, ni e qalaqalaibeqnum dego kere ni ijo segi tamo uŋgasari naŋgi qalaqalainjreqnum.   
\p
\v 24 “O Abu, tamo uŋgasari ni na ebem qaji qure e sqai di naŋgi dego e ombla qure dia sqom. E deqa ni pailmonum. Naŋgi e ombla sosibqa ñam koba ni na ebem qaji di unqajqa deqa ti e ni pailmonum. Nami ni mandam atosaisosimqa ñam koba di e ebem. Di kiyaqa? Ni na e qalaqalaiboqnem deqa.  
\v 25 O Abu, ino kumbra kalil tulaŋ bole tiŋtiŋ. Mandam qaji tamo uŋgasari naŋgi ni qa qaliesai. Ariya e ni qa qalie bole. Ijo segi tamo uŋgasari naŋgi dego ni qa qalie bole. Deqa naŋgi qalieonub, ni na e qariŋbonam bem.  
\v 26 E ino ñam naŋgi osornjroqnem. Naŋgi olo osornjrqai. Yimqa ni na e qalaqalaibeqnum dego kere naŋgi ino qalaqalaiyo kumbraq di sqab. Amqa e segi naŋgi koba na sqom.”   
\c 18  
\s1 Judas a Yesus osiq jeu tamo naŋgo baŋq di atej  
\p
\v 1 Yesus a degsi Qotei pailyosiq koboonaqa a na aqa aŋgro naŋgi joqsiqa koba na walwelosib Kidron ya dosib taqal beiq aisib nañu agu beiq di soqneb.  
\v 2 Bati gaigai Yesus aqa aŋgro naŋgi koba na nañu agu dia korooqneb. Deqa Yesus aqa aŋgro Judas agi Yesus osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas qaji a nañu agu di qaliesoqnej.  
\v 3 Deqa a na qaja tamo gargekoba naŋgi waŋal ti lam ti sebru ti eleŋonab joqsiqa nañu agu deq gileb. Atra tamo kokba ti Farisi ti naŋgi na naŋgi qariŋnjrnab Yesus ojqa gileb. Rom naŋgo qaja tamo qudei dego naŋgi koba na gileb.  
\v 4 Gulbe kalil Yesus aqaq di brantqas qaji di a nami qaliesoqnej. Deqa qaja tamo naŋgi aqaq bonabqa a naŋgo areq aisiqa nenemnjrej, “Niŋgi yai qa bonub?”   
\p
\v 5 Onaqa naŋgi na kamba minjeb, “Iga Yesus Nasaret qaji a qa bonum.” Onaqa Yesus na minjrej, “E agiende.” Judas agi Yesus osiqa qaja tamo naŋgo baŋq di atej qaji a naŋgi koba na tigelesoqneb.  
\v 6 Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa qore na ululoŋosib ŋereŋeb.   
\p
\v 7 Onaqa Yesus na olo nenemnjrej, “Niŋgi yai qa bonub?” Onaqa naŋgi na minjeb, “Iga Yesus Nasaret qaji a qa bonum.”  
\v 8 Onaqa Yesus na minjrej, “E nami merŋgonum, e agiende. Niŋgi e qa bonub di e segi ojiy. Ijo aŋgro naŋgi uratnjrib gileb.”  
\v 9 Yesus a naŋgi degsi minjrej deqa aqa anjam bei nami marej qaji di aqa damu brantej. Agi a nami endegsi marej, “O Abu, tamo naŋgi ni na ebem qaji bei e uratit padalqasai.”   
\p
\v 10 Onaqa jeu tamo naŋgi Yesus ojeqnab Saimon Pita na aqa sebru osiqa atra tamo gate aqa kaŋgal tamo bei gateq di qalqajqa waiyej grotosiqa dabkala segi gentetej. Kaŋgal tamo di aqa ñam Malkus.  
\v 11 Onaqa Yesus na Pita minjej, “Ino sebru olo ate. E jaqatiŋ koba oqai. Jaqatiŋ di ya uge uyo bul. Di uyqai. Ijo Abu na merbej, ‘Ni jaqatiŋ di oqam.’”   
\s1 Qaja tamo naŋgi Yesus ojsib Anas aqa talq osib aiyeb  
\p
\v 12 Onaqa qaja tamo naŋgi ti naŋgo gate koba a ombla na Yesus ojsib aqa baŋ tonteteb.  
\v 13 Osib Kaiafas aqa sou Anas aqa talq osib aiyeb. Kaiafas a wausau deqa Juda naŋgo atra tamo gate soqnej.  
\v 14 Agi a nami Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Tamo qujai a tamo uŋgasari kalil naŋgi qa moiqas di kere.”   
\s1 Pita a marej, “E Yesus aqa aŋgro sai”  
\p
\v 15 Qaja tamo naŋgi Yesus osi aiyeqnabqa Saimon Pita a qoreq na Yesus dauryosiq aiyej. Yesus aqa aŋgro bei dego a dauryosiq aiyej. Aŋgro di atra tamo gate a qalie. Deqa a Yesus dauryosiq torei jeŋ miligiq gilsiq atra tamo gate aqa talq di brantej.  
\v 16 Ariya Pita a siraŋme qala oqeq di tigelesoqnej. Onaqa Yesus aqa aŋgro agi atra tamo gate a qaliesoqnej qaji a na siraŋme taqato uŋa minjnaqa odyonaqa Pita osiq ombla na jeŋ miligiq gilsib tal qalaq di tigelesoqneb.  
\v 17 Onaqa siraŋme taqato uŋa a na Pita nenemyej, “Ni Yesus aqa aŋgro kiyo?” Onaqa Pita na kamba minjej, “Eo. E aqa aŋgro sai.”  
\v 18 Kaŋgal tamo naŋgi ti tal taqato tamo naŋgi ti yornjrnaqa ŋam tuŋguyosib ŋamyuwo areq di tigelesosib ŋam yoroqneb. Onaqa Pita a dego bosiq naŋgi koba na tigelesosib ŋam yoroqneb.   
\s1 Atra tamo gate a anjam gargekoba Yesus nenemyoqnej  
\p
\v 19 Bati deqa atra tamo gate a anjam gargekoba Yesus nenemyoqnej. Yesus aqa aŋgro naŋgi qa ti aqa anjam a na tamo uŋgasari naŋgi minjroqnej qaji deqa ti nenemyoqnej.  
\v 20 Onaqa Yesus na kamba minjej, “E boleq di tamo uŋgasari naŋgi anjam minjroqnem. E bati gaigai Qotei tal miligiq di, atra tal miligiq di, Juda naŋgo koro sawaq di anjam palontoqnsim minjroqnem. E uliosim anjam minjrosaioqnem.  
\v 21 Deqa ni kiyaqa e nenemkobaibeqnum? Tamo uŋgasari ijo anjam quoqneb qaji naŋgi segi nenemnjrimqa naŋgi na mermqab. E anjam minjroqnem qaji di naŋgi qalie.”   
\p
\v 22 Yesus a atra tamo gate degsi minjnaqa qaja tamo bei Yesus aqa areq di tigelesoqnej qaji a baŋ lubtosiqa Yesus aqa ulatamuq di qalej. Osiqa minjej, “Ni kiyaqa atra tamo gate aqa medabu ojonum?”  
\v 23 Onaqa Yesus na kamba minjej, “E anjam maronum endi gisaŋamqa ubtosim merbe. Ariya ijo anjam boleamqa ni kiyaqa e lubonum?”   
\p
\v 24 Onaqa Anas na aqa qaja tamo naŋgi minjrnaqa Yesus osib atra tamo gate Kaiafas aqaq gileb. Yesus aqa baŋ tonto qorbi sonaq osi gileb.   
\s1 Pita a olo marej, “E Yesus aqa aŋgro sai”  
\p
\v 25 Saimon Pita a ŋamyuwo areq di tigelesosiq ŋam yoreqnaqa tamo qudei na minjeb, “Ni dego Yesus aqa aŋgro bei kiyo?” Onaqa Pita a saidosiq minjrej, “Eo. E aqa aŋgro sai.”   
\p
\v 26 Onaqa atra tamo gate aqa kaŋgal tamo bei na Pita minjej, “E ni kiyo Yesus ombla nañu aguq di sonam numonum?” Tamo di agi Pita na tamo dabkala gentetej qaji aqa was.  
\v 27 Onaqa Pita a olo saidosiq minjej, “Di e sai.” Pita a degsi gisaŋoqalubtonaqa tuwe anjamej.   
\s1 Juda tamo kokba naŋgi na Yesus osib Pailat aqa talq gileb  
\p
\v 28 Onaqa nobqolo malu qameqnaq Juda tamo kokba naŋgi na Kaiafas aqa talq dena Yesus osib Rom naŋgo mandor Pailat aqa tal kobaqujaq gileb. Naŋgi tal miligiq gilosai. Naŋgi endegsib are qaleb, “Pailat a Juda tamo sai. A sawa bei qaji tamo. Deqa iga aqa tal miligiq gilqa getento. Gago dal anjam degsi unu. Iga aqa tal miligiq gilqom di iga une ti sqom. Deqa gago yori bati koba brantimqa iga iŋgi uyqa keresaiigwas.” Naŋgi degsib are qalsib deqa naŋgi Pailat aqa tal miligiq gilosai.  
\v 29 Naŋgi oqeq di tigelesonabqa Pailat a segi oqedosiq naŋgoq di brantej. Brantosiqa nenemnjrej, “Tamo endi aqa une kiye qa niŋgi a osib ijoq bonub?”  
\v 30 Onaqa naŋgi na Pailat minjeb, “Tamo endi a kumbra uge yosai qamu iga inoq osi bosai qamu.”   
\p
\v 31 Onaqa Pailat na olo minjrej, “Niŋgi a olo osi aisib nuŋgo segi dal anjam na aqa une qa pegiyiy.” Onaqa naŋgi na kamba Pailat minjeb, “Iga Juda tamo. Deqa iga na tamo moiyotqa keresai.”  
\v 32 Naŋgi Pailat degsib minjeb deqa anjam bei Yesus a nami marej qaji di aqa damu brantej. Agi Yesus a gam kiye na moiqas di a segi nami ubtej.   
\p
\v 33 Onaqa Pailat a olo puluosiqa aqa tal miligiq gilsiq aqa qaja tamo naŋgi minjrnaqa naŋgi na Yesus osib aqa areq beb. Bonabqa Pailat na nenemyej, “Ni Juda naŋgo Mandor Koba e?”  
\v 34 Onaqa Yesus na kamba minjej, “Ni ino segi areqalo na anjam di merbonum kiyo tamo qudei na e qa saimonub qusim anjam di merbonum kiyo? Ni e merbe.”  
\v 35 Onaqa Pailat na olo minjej, “E Juda tamo e? Sai. Ni que. Ino segi leŋ agi Juda naŋgi ti atra tamo kokba ti naŋgi na ni osib ijoq bonub. Deqa ni merbe. Ni une kiye yonum deqa ni osi bonub?”   
\p
\v 36 Onaqa Yesus na minjej, “E mandam qaji mandor sosai. Degsi so qamu Juda naŋgi na e ojeqnab ijo wau tamo naŋgi ŋiriŋosib qoto itnjreb qamu.”  
\v 37 Onaqa Pailat na olo Yesus nenemyej, “Ni bole mandor e?” Onaqa Yesus na minjej, “Od, ni kere merbonum. E mandor. E anjam bole ubtqajqa deqa mandamq aisim ŋambabem. Tamo kalil anjam bole dauryeqnub qaji naŋgi ijo anjam queqnub.”  
\v 38 Onaqa Pailat na nenemyej, “Anjam bole di kiye?”  
\s1 Juda naŋgi na Pailat minjeb, “Ni Yesus ŋamburbasq di qame!”  
\p Pailat a degsi marsiqa olo oqedosiqa Juda tamo kokba naŋgoq gilsiqa minjrej, “E tamo endi aqa jejamuq di une bei unosai.  
\v 39 Deqa e nuŋgo kumbra bei dauryqai. Wausau gaigai nuŋgo yori bati koba branteqnaqa e na tamo qujai tonto talq dena uratoqnsim eŋgeqnum. Deqa niŋgi na merbiy. Wausau endeqa e tamo yai uratosiy eŋgwai? E Juda naŋgo mandor endi uratosiy eŋgwai e?”  
\v 40 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi olo tulaŋ saidosib minjeb, “Ni a uratim oqedaiq. Tonto tamo Barabas a uratim oqedem.” Naŋgi Pailat degsib minjeb. Barabas a leŋ ojo tamo.   
\c 19  
\p
\v 1 Onaqa Pailat a Yesus osiqa aqa qaja tamo naŋgo baŋq di atsiqa minjrej, “Niŋgi Yesus bu toqoŋ na kumbaiŋyiy.” Degsi minjrnaqa naŋgi na Yesus osib bu toqoŋ na kumbaiŋyeb.  
\v 2 Kumbaiŋyosib koboonaqa naŋgi na sil luwit osib lulumosib dena mandor kokba naŋgo gate tatal bul gereiyosib aqa gateq di atetosib siŋgila na teqiyeb. Osib gara jugo olekoba lent mandor kokba naŋgi gaigai jigeqnub deqaji bei osib Yesus jigeteb. A segi qa Mandor Koba maroqnej deqa naŋgi na kumbra degyeb.  
\v 3 Osib naŋgi Yesus aqa areq bosib a misiliŋyoqnsib gisaŋ na biŋiyoqnsib minjoqneb, “O Juda naŋgo Mandor Koba, kaiye.” Naŋgi degsib Yesus misiliŋyoqnsib baŋ lubtosib aqa ulatamuq di qaloqneb.   
\p
\v 4 Onaqa Pailat a olo aqa talq dena oqedosiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Niŋgi uniy. E Yesus aqa jejamuq di une bei yala unosai bole sai. Niŋgi di qalieqajqa deqa e Yesus olo nuŋgoq osi bonum.”  
\v 5 Degsi minjrnaqa Yesus a oqedej. Gate tatal sil luwit na gereiyosib aqa gateq di ateteb qaji de ti gara lent a jigeteb qaji de ti qorbi oqedej. Onaqa Pailat na minjrej, “Niŋgi tamo endi uniy.”   
\p
\v 6 Degsi minjrnaqa atra tamo kokba ti naŋgo qaja tamo naŋgi ti Yesus unsibqa naŋgi murqumyoqnsib Pailat waiŋyoqnsib minjoqneb, “Ni a ŋamburbasq di qame! Ni a ŋamburbasq di qame!” Onaqa Pailat na minjrej, “Niŋgi segi na Yesus osib ŋamburbasq di qamiy. E aqa jejamuq di une bei unosai.”  
\v 7 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi na olo Pailat minjeb, “Yesus a segi qa marqo, ‘E Qotei aqa Ŋiri.’ Aqa une deqa a moiyem. Gago dal anjam degsi unu.”   
\p
\v 8 Onaqa Pailat a naŋgo anjam di qusiqa a tulaŋ ulaugetej.  
\v 9 Osiqa a olo Yesus osiq tal miligiq gilsiqa nenemyej, “Ni sawa qabe qaji? Ni e merbe.” Onaqa Yesus a mequmesoqnej. A na kamba anjam bei Pailat minjosai.  
\v 10 Deqa Pailat na olo minjej, “Ni anjam bei merbqasai e? Ni que. E tamo kobaquja. Deqa e ni uratmit ni gilqam. E ni uratmqasai di ni ŋamburbasq di gaiŋosim moiqam. Ni degsi poimosai e?”   
\p
\v 11 Onaqa Yesus na Pailat minjej, “Qotei laŋ qureq di unu qaji a na ni siŋgila emosai qamu ni e gulbe bei ebqa keresai qamu. Deqa ino une kiñala. Ariya atra tamo gate agi e ojsiq ino baŋq di atqo qaji aqa une kobaquja.”  
\v 12 Yesus na Pailat degsi minjnaq qusiqa olo oqedosiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Uŋgum. E Yesus uratit gilqas.” A naŋgi degsi minjreqnaqa naŋgi na olo tulaŋ saidoqnsib murqumyoqnsib minjoqneb, “Ni Yesus uratim gilaiq. Ni a uratqam di ni mandor koba Sisar aqa wau tamo bolesai. Yesus a marqo, ‘E segi mandor koba.’ A degsi marqo deqa a na Sisar jeu atqo.”   
\p
\v 13 Naŋgi na Pailat degsib minjeqnab qusiqa a olo Yesus osiq oqedosiqa aqa awo jaram kobaq di awoej. Pailat a gaigai tamo naŋgo une qa peginjrqa oqnsiq dia awooqnej. Jaram so qaji sawa di aqa ñam Meniŋ Bijal. Hibru anjam na “Gabata” mareqnub.  
\v 14 Juda naŋgo yori bati koba brantqa laqnej deqa yori bati aqa iŋgi iŋgi kalil gereiyosib atnab soqnej. Seŋ bati 12 onaq qanam jigeej. Deqa Pailat na Yesus osiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Niŋgi nuŋgo mandor koba uniy.”  
\v 15 Onaqa naŋgi tulaŋ leleŋoqnsib minjoqneb, “Ni a taqal waiy! Osim ŋamburbasq di qame!” Onaqa Pailat na nenemnjrej, “E nuŋgo mandor koba osiy ŋamburbasq di qamqai e?” Onaqa atra tamo kokba naŋgi na kamba minjeb, “Gago mandor bei saiqoji. Gago mandor qujai agi Sisar.”  
\v 16 Onaqa Pailat a naŋgo areqalo dauryosiqa Yesus osiq naŋgo baŋq di atsiqa minjrej, “Niŋgi na Yesus osib ŋamburbasq di qamiy.”   
\s1 Yesus a ŋamburbasq di gaiŋej  
\p
\v 17 Pailat a Juda tamo kokba naŋgi degsi minjrnaqa qaja tamo naŋgi Yesus osib aqa qawarq di aqa segi ŋamburbas atetosib a baŋ ojsib Jerusalem uratosib osi gilsib sawa agu kiñala bei aqa ñam Tamo Gate Tanu di branteb. Ñam di Hibru anjam na “Golgota” mareqnub.  
\v 18 Di brantosib Yesus osib ŋamburbasq di qameb. Tamo aiyel dego ŋamburbasq di qameleŋeb. Yesus a ambleq di tigeltosib tamo bei aqa baŋ qonaŋq di tigelteb. Bei aqa baŋ woq di tigelteb.   
\p
\v 19 Onaqa Pailat a anjam bei neŋgreŋyosiq ŋamburbas mutu gogeq di atej. A endegsi neŋgreŋyej, “Yesus Nasaret qaji a Juda naŋgo Mandor Koba.”  
\v 20 Sawa agu Yesus ŋamburbasq di gainteb qaji di Jerusalem jojom. Deqa Juda tamo uŋgasari gargekoba naŋgi gile beoqnsib anjam Pailat na neŋgreŋyej qaji di sisiyoqneb. Anjam di Hibru anjam na ti Rom naŋgo anjam na ti Grik naŋgo anjam na ti turtosiq neŋgreŋyej.  
\v 21 Onaqa Juda naŋgo atra tamo kokba naŋgi na Pailat minjeb, “‘Yesus a Juda naŋgo Mandor Koba’ anjam degsi neŋgreŋyaim. ‘A marej, “E Juda naŋgo Mandor Koba,” ’ anjam degsi neŋgreŋye.”   
\p
\v 22 Onaqa Pailat na minjrej, “Uŋgum. E anjam neŋgreŋyonum degesoqnem.”   
\p
\v 23 Ariya qaja tamo naŋgi na Yesus ŋamburbasq di qamsibqa aqa gara eleŋqa marsib gilteleŋeb. Gilteleŋosib tumbol qolqe ateb. Aqa gara jugo olekoba di gara baŋga qujai na gereiyeb. Gara baŋga bei na totoryosai. Gara di tulaŋ boledamu.  
\v 24 Deqa qaja tamo naŋgi segi segi qairosib mareb, “Iga gara di bumbraŋyqasai. Iga meniŋ silali alaŋonam tamo yai aqa meniŋ na buŋnjrqas a na gara di oqas.” Degsib marsib meniŋ silali alaŋeb. Naŋgi kumbra di yeb deqa Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di unu qaji di aqa damu brantej. Anjam agiende, “Naŋgi ijo gara eleŋqa marsib gilteleŋqab. Gilteleŋosib meniŋ silali alaŋqab.”   
\p
\v 25 Yesus aqa ai wo aqa ai yala wo ŋamburbas utruq di tigelesoqneb. Maria Makdala qure qaji wo Klopas aqa ŋauŋ Maria wo naŋgi aiyel dego bosib koba na tigelesoqneb.  
\v 26 Onaqa Yesus a tirosiqa aqa ai wo aqa aŋgro agi a tulaŋ qalaqalaiyoqnej qaji de wo ŋamburbas utruq di tigelesonab unjrsiqa aqa ai metosiq minjej, “O ai, di ino aŋgro.”  
\v 27 Osiqa aŋgro di minjej, “Di ino ai.” Onaqa bati qujai deqa aŋgro dena Yesus aqa ai osiqa aqa segi talq di ombla sosibqa taqatoqnej.   
\s1 Yesus a moiyej  
\p
\v 28 Yesus a qalieej, wau kalil aqa Abu na yej qaji di kobotej. Osiqa marej, “E ya qarbqo.” A degsi marej. Di kiyaqa? Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di so qaji di aqa damu brantqajqa deqa.  
\v 29 Onaqa qaja tamo naŋgi Yesus aqa anjam di qusibqa gara ñeŋgi bei osib wain isa kobaq di tuqteb. Tuqtosib ŋamtaŋ bei aqa dani osib mutuq di gara ñeŋgi qosisib osib Yesus anaiyqajqa soqtosib aqa medabuq di ateb. Wain di ya nobu bei ŋamburbas utruq di nami atnab soqnej qaji dena tigsib Yesus anaiyeb.  
\v 30 Onaqa Yesus a wain isa koba di uysiqa marej, “Bini e ijo wau kobotonum.” Degsi marsiqa aqa gate gulaiŋosiqa mondor titosiq moiyej.\fig |alt="Three crosses" src="CN01836B.TIF" size="span" loc="Jhn 19:30" copy="Cook" ref="Jon 19:30" \fig*   
\s1 Qaja tamo bei na Yesus aqa jar baŋgaq di qamej  
\p
\v 31 Juda naŋgo yori bati koba brantqa laqnej deqa yori bati aqa iŋgi iŋgi kalil gereiyosib atnab soqnej. Nebe yori bati. Deqa Juda naŋgi mareb, “Iga yori bati qa tamo naŋgi ŋamburbasq di uratnjrim sqasai.” Osib naŋgi Pailat aqa areq bosib minjeb, “Ni ino qaja tamo naŋgi minjrimqa gilsib tamo ŋamburbasq di gaiŋejunub qaji naŋgo siŋga gentetnjribqa urur moreŋabqa osib subq atqab.”  
\v 32 Onaqa Pailat a naŋgo anjam di qusiqa odosiq aqa qaja tamo qudei qariŋnjrnaq gilsib tamo aiyel Yesus koba na ŋamburbasq di gaiŋesoqneb qaji naŋgo siŋga gentetnjreb.  
\v 33 Osib Yesus aqa areq gilsib uneb a nami moiyej. Deqa naŋgi aqa siŋga gentosai.  
\v 34 Onaqa qaja tamo bei na aqa qaja osiq Yesus aqa jar baŋgaq di qamnaq leŋ ti ya ti aiyej.  
\v 35 Naŋgi kumbra di yonabqa e ijo segi ŋamdamu na unem. E kumbra deqa saoqnsim laqnum. E segi qalieonum, ijo anjam bole. Deqa niŋgi qusib nuŋgo areqaloq di siŋgilatiy.  
\v 36 Qaja tamo naŋgi kumbra di yeb deqa Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di so qaji di aqa damu brantej. Agi endegsib neŋgreŋyeb, “Naŋgi aqa tanu bei gentqasai.”  
\v 37 Qotei aqa anjam bei dego aqa damu brantej. Anjam agiende, “Naŋgi qaja na aqa jar baŋgaq di qamsibqa a koqyesqab.”   
\s1 Tamo aiyel na Yesus aqa jejamu osib sub bunujq di ateb  
\p
\v 38 Onaqa tamo bei aqa ñam Josep a Yesus aqa jejamu osim subq atqa marsiqa Pailat a nenemyqa gilej. Josep a Arimatea qure qaji. A Yesus dauryoqnej qaji. A Juda tamo kokba naŋgi ulainjrsiq deqa uliosiq Yesus dauryoqnej. A boleq di dauryosaioqnej. Ariya a Pailat aqa areq gilsiqa nenemyej, “Ni e odbimqa e Yesus aqa jejamu osiy subq atqa kere e?” Onaqa Pailat na Josep odyonaqa a Yesus aqa jejamu osiq subq atqa gilej.  
\v 39 Nikodemus agi nami qolo Yesus aqaq gilej qaji a dego Josep ombla na Yesus aqa jejamu osib subq atqa gileb. Nikodemus a gilqa osiqa ŋam so aqa ya quleq ti utru aiyela turtosiq gereiyosiq osi gilej. Ŋam so aqa ya di aqa gulbe 30 kilogram.  
\v 40 Onaqa naŋgi aiyel Yesus aqa jejamu osib gara boledamu na dalaosib ŋam so aqa ya di osib aqa jejamuq di liyeb. Juda naŋgi na tamo subq atqa oqnsib degyeqnub.   
\p
\v 41 Sawa Yesus ŋamburbasq di qameb qaji qalaq di nañu agu bei soqnej. Nañu agu dia sub bunuj bei soqnej. Sub dia nami tamo bei atosaisoqneb.  
\v 42 Sub di isaq di sosai. A jojom di soqnej. Juda naŋgo yori bati aqa iŋgi iŋgi kalil gereiyqa bati brantej deqa naŋgi aiyel na Yesus aqa jejamu osib sub miligiq di jugeb.   
\c 20  
\s1 Yesus a subq na tigelej  
\p
\v 1 Yesus a subq di sonaq yori batiej. Olo nebeonaqa nobqolo ambru Maria Makdala qure qaji a tigelosiqa Yesus aqa subq gilej. Gilsiq ŋam atej meniŋ kobaquja sub me getenteb qaji di waqosiq taqal di sonaq unej.  
\v 2 Unsiqa olo puluosiq urur ti aisiq Saimon Pita wo Yesus aqa aŋgro agi a tulaŋ qalaqalaiyoqnej qaji de wo naŋgi aiyel itnjrsiqa minjrej, “Gago Tamo Koba aqa jejamu subq dena osib jaraiyonub. Qabia kiyo atonub di iga qaliesai.”   
\p
\v 3 Degsi minjrnaqa Pita aŋgro de wo naŋgi anjam di qusibqa Yesus aqa sub unqajqa gileb.  
\v 4 Naŋgi aiyel gurgurosib giloqnsib aŋgro dena Pita buŋyosiqa namoosi gilsiq subq di brantej.  
\v 5 Osiq sub meq di tigelosiqa miligi tirosiq gara Yesus dalaeb qaji di sonaq unej. A sub miligiq aiyosai.  
\v 6 Onaqa Saimon Pita a bunuqna bosiq torei sub miligiq aiyej. Aisiq a dego gara Yesus dalaeb qaji di unej.  
\v 7 Gara mutu bei Yesus aqa gate qoseteb qaji di lubosiq taqal beiq di sonaq unej. Gara mutu di gara qudei ti turtosiq sosai. A segiq di soqnej.  
\v 8 Onaqa aŋgro namo subq di brantej qaji a dego sub miligiq aiyej. Aisiq gara di unsiq marej, “Bole.”  
\v 9 Bati deqa naŋgi aiyel Qotei aqa anjam bei neŋgreŋq di so qaji di aqa utru geregere poinjrosaisoqnej. Anjam agiende, “Kristus a olo subq na tigelqas.”  
\v 10 Ariya naŋgi olo puluosib naŋgo qureq aiyeb.   
\s1 Maria Makdala qaji a Yesus unej  
\p
\v 11 Onaqa Maria a sub qalaq di tigelesosiqa akamoqnej. Akamoqnsiqa sub miligi tirej.  
\v 12 Tirosiqa laŋ aŋgro aiyel sub miligiq di sonab unjrej. Naŋgi gara qat jigsib Yesus ŋeioteb qaji lumeq di awesoqneb. Bei gateqsi bei siŋgaqsi awesoqneb.  
\v 13 Awesosibqa Maria minjeb, “Uŋa, ni kiyaqa akameqnum?” Onaqa minjrej, “Naŋgi ijo Tamo Koba osib jaraiyonub. Qabia kiyo atonub di e qaliesai.”  
\v 14 Maria a naŋgi degsi minjrsiq bulosiqa aqa qoreq di Yesus a tigelesonaq unej. A qaliesai, di Yesus.   
\p
\v 15 Onaqa Yesus na Maria minjej, “O uŋa, ni kiyaqa akameqnum? Ni yai unqa bonum?” Onaqa Maria a are qalej, “Tamo endi a nañu agu taqateqnu kiyo?” Degsi are qalsiq minjej, “Ni na kiyo ijo Tamo Koba osim sawa qabia atonum di merbimqa e gilsiy oqai.”  
\v 16 Onaqa Yesus na minjej, “O Maria.” Degsi minjnaqa Maria a Yesus qa poiyonaqa areiyosiq minjej, “O Rabonai.” Di Hibru anjam. Aqa damu, “O Qalie Tamo Koba.”  
\v 17 Onaqa Yesus na Maria minjej, “E ijo Abu aqaq oqosaiunum deqa ni e ojaim. Ni ijo was naŋgoq gilsim endegsi minjre, ‘Yesus a marqo, “E ijo Abu aqaq olo oqwai. Ijo Abu agi nuŋgo Abu dego. Ijo Qotei agi nuŋgo Qotei dego.” ’ Ni gilsim naŋgi degsi minjre.”   
\p
\v 18 Onaqa Maria Makdala qaji a Yesus aqa anjam di qusiqa gilsiq Yesus aqa aŋgro naŋgi itnjrsiqa minjrej, “E gago Tamo Koba a unonum.” Osiqa anjam kalil Yesus na minjej qaji di olo naŋgi sainjrej.   
\s1 Yesus aqa aŋgro naŋgi na a uneb  
\p
\v 19 Yori bati koboosiq bilaqtonaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi tal bei gogetosib siraŋme kalil qandimteleŋosib warum miligiq di soqneb. Naŋgi Juda tamo kokba naŋgi ulainjrsib deqa degyeb. Onaqa bati qujai deqa Yesus a tal miligiq di brantosiqa naŋgo ambleq di tigelosiq minjrej, “O ijo aŋgro, niŋgi are lawo soqniy.”  
\v 20 Osiqa aqa baŋ ti jar baŋga ti naŋgi osornjrej. Onaqa naŋgi kalil Tamo Koba a unsibqa tulaŋ areboleboleinjrej.  
\v 21 Onaqa Yesus na olo minjrej, “Niŋgi are lawo soqniy. Ijo Abu na e qariŋbej dego kere e niŋgi qariŋgeqnum.”  
\v 22 Yesus na aqa aŋgro naŋgi anjam degsi minjrsiqa aqa mondor puynjrsiqa minjrej, “Niŋgi Qotei aqa Mondor Bole oiy.  
\v 23 Niŋgi tamo uŋgasari naŋgo une kobotetnjrqab di Qotei a dego naŋgo une kobotetnjrqas. Ariya niŋgi tamo uŋgasari naŋgo une kobotetnjrqasai di Qotei a dego naŋgo une kobotetnjrqasai.”   
\s1 Tomas a Yesus unej  
\p
\v 24 Yesus a naŋgoq di brantej di Tomas a naŋgi koba na sosai. Tomas a Yesus aqa aŋgro 12 deqaji bei. Aqa ñam bei Didimus.  
\v 25 Onaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi gilsib Tomas itosib minjeb, “Iga gago Tamo Koba a unonum.” Degsi minjnabqa a naŋgo anjam di qunaq ugeiyonaq minjrej, “E ijo ŋamdamu na Yesus aqa baŋ bile tutu na qameb qaji pirigi di unsiy ojqai di e marqai, ‘Bole.’ E aqa jar baŋga qaja na qameb qaji pirigi di dego unsiy ojqai di e marqai, ‘Bole.’ E unqasai di e bole qa marqasai.”   
\p
\v 26 Ariya bati 7 koboonaqa Yesus aqa aŋgro naŋgi olo tal miligiq di soqneb. Tomas a dego naŋgi koba na soqneb. Siraŋme kalil qandimesonabqa Yesus a tal miligiq di brantosiqa naŋgo ambleq di tigelosiq minjrej, “O ijo aŋgro, niŋgi are lawo soqniy.”  
\v 27 Osiqa Tomas minjej, “O Tomas, ni ino baŋ gei na ijo baŋ bile qameb qaji pirigi ojsim unime. Ino baŋ waiyosim ijo jar baŋga qameb qaji pirigi dego oje. Areqalo aiyeltaim. Areqalo qujaitosim e qa ino areqalo siŋgilat.”  
\v 28 Onaqa Tomas na Yesus minjej, “O Yesus, ni ijo Tamo Koba. Ni ijo Qotei dego.”   
\p
\v 29 Onaqa Yesus na olo Tomas minjej, “Ni ino ŋamdamu na e nubsim deqa ino areqalo e qa siŋgilatonum e? Ariya tamo uŋgasari naŋgo ŋamdamu na e nubosaieqnub qaji naŋgi e qa naŋgo areqalo siŋgilatqab di naŋgi tulaŋ areboleboleinjrqas.”\fig |alt="Thomas sees Jesus and believes" src="cn01871b.tif" size="col" loc="Jhn 20:29" copy="Cook" ref="Jon 20:29" \fig*   
\s1 Jon a anjam endi neŋgreŋyej di aqa utru  
\p
\v 30 Yesus a Qotei aqa maŋwa tulaŋ gargekoba aqa aŋgro naŋgo ŋamdamuq di yoqnej. E aqa maŋwa quja quja segi buk miligiq endi neŋgreŋyonum.  
\v 31 E anjam endi neŋgreŋyonum. Di kiyaqa? Niŋgi sisiyosib Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib a bole Kristus Qotei aqa Ŋiri degsi poiŋgwajqa deqa. Osib niŋgi Yesus aqa ñam na ŋambile gaigai sqajqa deqa.   
\c 21  
\s1 Yesus aqa aŋgro 7 naŋgi na Yesus uneb  
\p
\v 1 Onaqa bati bei Yesus a Taiberias ya agu qalaq di sosiqa aqa aŋgro naŋgoq di olo brantej. E deqa kiñala saqai.  
\v 2 Ya agu qalaq di Yesus aqa aŋgro 7 naŋgi soqneb. Aŋgro bei Saimon Pita. Bei Tomas aqa ñam bei Didimus. Bei Nataniel. Nataniel aqa qure utru Kana. Kana a Galili sawaq di unu. Sebedi aqa ŋiri aiyel naŋgi dego ya agu qalaq di soqneb. Ariya Yesus aqa aŋgro aiyel dego naŋgi koba na soqneb.  
\v 3 Onaqa Saimon Pita na naŋgi minjrej, “E qe oqajqa deqa kakaŋ waiyqa aiyeqnum.” Onaqa naŋgi na minjeb, “Iga kalil koba na aiqom.” Degsi minjsib naŋgi koba na aisib qobuŋ gogetosib ya robuq oqsib kakaŋ waiyoqneb. Di qolo. Waiyeqnab nebeej. Naŋgi qe bei osai bole sai.   
\p
\v 4 Nobqolo ambru naŋgi qobuŋ miligiq di sosib ŋam ateb Yesus a alile di tigelesonaq uneb. Naŋgi qaliesai, di Yesus.  
\v 5 Deqa a na nenemnjrej, “O ijo aŋgro, niŋgi qe onub e?” Onaqa naŋgi na minjeb, “Eo. Iga qe osai.”  
\v 6 Onaqa minjrej, “Niŋgi qobuŋ aqa qala bei baŋ woq di kakaŋ waiyiy. Waiyosib niŋgi qe oqab.” Onaqa naŋgi Yesus aqa anjam di dauryosib baŋ woq di kakaŋ waiyeb qe tulaŋ ani eb. Qe di tulaŋ gargekoba deqa naŋgi na soqtosib qobuŋ goge di atqa keresaiinjrej.   
\p
\v 7 Onaqa Yesus aqa aŋgro agi a tulaŋ qalaqalaiyoqnej qaji a na Pita minjej, “Tamo di gago Tamo Koba.” Onaqa Saimon Pita a anjam di qusiqa aqa gara jugo wauqa osiq piqtej qaji di olo jigsiqa qobuŋ dena prugosiq yaq aisiq qawaiŋosiq Yesus aqa areq gilej.  
\v 8 Yesus aqa aŋgro qobuŋ miligiq di soqneb qaji naŋgi alile jojom 100 mita. Deqa kakaŋ qe na maqesonaq naŋgi qobuŋ na titosib aisib alile di tiryeb.   
\p
\v 9 Alile di tiryosib ŋam ateb di Yesus a nami ŋam tuŋguyosiq qe koitonaq ŋamyuwoq di sonaq uneb. Bem qudei dego sonaq uneb.  
\v 10 Deqa Yesus na minjrej, “Niŋgi qe onub di qudei osi boiy.”  
\v 11 Onaqa Pita a olo qobuŋ gogetosiqa kakaŋ qe ti titosiq alile di atej. Qe di kokba. Qe kalil sisiyeb 153. Di qe gargekoba. Ariya kakaŋ yala braŋosai.   
\p
\v 12 Onaqa Yesus na minjrej, “Niŋgi bosib iŋgi uyiy.” Aŋgro bei na yala nenemyosai, “Ni tamo yai?” Degosai. Naŋgi qalie, di naŋgo Tamo Koba.  
\v 13 Onaqa Yesus a ŋamyuwo jojomyosiqa bem ti qe ti di osiq naŋgi anainjronaq uyeb.   
\p
\v 14 Yesus a subq na tigelosiqa aqa aŋgro naŋgoq di brantoaiyeltej. Bini qalubqo.   
\s1 Yesus na Pita minjej, “Ni ijo kaja du du naŋgi gereinjrime”  
\p
\v 15 Naŋgi iŋgi uynab koboonaqa Yesus na Saimon Pita nenemyej, “O Saimon, Jon aqa ŋiri, ni ijo aŋgro kalil naŋgi buŋnjrsimqa ni segi e tulaŋ qalaqalaibeqnum e?” Onaqa Pita na minjej, “Od, Tamo Koba, ni qalieonum, e ni qalaqalaimeqnum.” Onaqa Yesus na minjej, “Ni ijo kaja du du naŋgi gereinjrime.”   
\p
\v 16 Osiqa olo Pita nenemyej, “O Saimon, Jon aqa ŋiri, ni e tulaŋ qalaqalaibeqnum e?” Onaqa Pita na minjej, “Od, Tamo Koba, ni qalieonum, e ni qalaqalaimeqnum.” Onaqa Yesus na minjej, “Ni ijo kaja naŋgi taqatnjrime.”   
\p
\v 17 Osiqa olo nenemyej, “O Saimon, Jon aqa ŋiri, ni e qalaqalaibeqnum e?” Yesus na Pita anjam di nenemyoqalubtej deqa Pita a are gulbeiyonaq minjej, “O Tamo Koba, ni kumbra kalil qa qalie. Deqa ni qalieonum, e ni qalaqalaimeqnum.” Onaqa Yesus na olo minjej, “Ni ijo kaja naŋgi gereinjrime.   
\p
\v 18 “O Pita, e bole mermqai. Ni aŋgro wala sosimqa ni ino segi areqalo dauryoqnsim sawa ni gilqajqa are soqnej qaji deq giloqnem. Ariya bunuqna ni qeliosimqa ino baŋ aiyel soqtim tamo bei na ni tontmosim sawa ni gilqajqa asgimqas qaji deq osi gilqas.”  
\v 19 Pita aqa moiqajqa gam di Yesus na ubtosiqa degsi minjej. Pita a gam dena moiyim Qotei aqa ñam goge oqwas. Pita a di qalieqajqa deqa Yesus na degsi minjej. Osiqa Pita minjej, “Ni e daurbe.”   
\s1 Anjam getento  
\p
\v 20 Osiqa Yesus a Pita ombla walweloqnsibqa Pita a bulosiqa aŋgro Yesus na tulaŋ qalaqalaiyoqnej qaji a naŋgi aiyel daurnjreqnaq unej. Aŋgro di agi nami Yesus aqa aŋgro naŋgi koba na iŋgi uyoqnsibqa a Yesus beteryosiq nenemyej, “O Tamo Koba, aŋgro yai na ni osim jeu tamo naŋgo baŋq di atqas?”  
\v 21 Deqa Pita a aŋgro di unsiqa Yesus nenemyej, “O Tamo Koba, bunuqna ino aŋgro di a kumbra kiye turqas?”  
\v 22 Onaqa Yesus na Pita minjej, “Aŋgro di a moiyosaisoqnimqa e olo bqai degsi minjitqa ni deqa are koba qalaim. Di ino wau sai. Di ijo wau. Ni e daurbe.”  
\v 23 Yesus na Pita degsi minjej. Deqa aŋgro di a moiqasai anjam di sawa sawaq gileqnaqa Kristen was kalil naŋgi quoqneb. Aŋgro di a moiqasai Yesus na Pita degsi minjosai. A na minjej, “Aŋgro di a moiyosaisoqnimqa e olo bqai degsi minjitqa ni deqa are koba qalaim.”   
\p
\v 24 Yesus aqa aŋgro di agi e segi. E na anjam endi neŋgreŋyonum. E ijo segi ŋamdamu na Yesus aqa kumbra kalil endi unsim deqa neŋgreŋyonum. Iga qalieonum, ijo anjam endi bole.   
\p
\v 25 Yesus a mandamq endi sosiqa a kumbra tulaŋ gargekoba yoqnej. Deqa e are qalonum, Yesus aqa kumbra kalil deqa neŋgreŋyqom di buk tulaŋ tumbol kobaosim sawa sawa kalilq di maqosim sawa atqa keresaiqas.