\id 1PE \h 1 Pita \toc1 1 Pita \toc2 1 Pita \toc3 1 Pita \mt1 1 PITA \c 1 \p \v 1 E Pita. Yesus Kristus na e qariŋbej deqa e aqa anjam mare mare laqnum. Niŋgi nuŋgo segi segi qure utru uratosib jaraiyosib sawa sawa kalil keretosib di unub. Niŋgi Pontus sawa ti Galesia sawa ti Kapadosia sawa ti Esia sawa ti Bitinia sawa ti di unub. E anjam endi neŋgreŋyosim nuŋgoq qariŋyonum. \v 2 Tulaŋ nami Abu Qotei a niŋgi qa qalieosiq giltŋgej. A degyej. Di kiyaqa? Aqa Mondor na niŋgi aqa segi kumbra boleq di atimqa niŋgi Yesus Kristus aqa anjam dauryqajqa deqa. Yim aqa leŋ aiyej qaji dena niŋgi yansŋgwajqa deqa. O ijo was, Qotei a niŋgi qa are tulaŋ boleiyimqa niŋgi geregere lawo na soqniy. \s1 Qotei a ŋambile boledamu laŋ goge dia iga gereiyetgej unu \p \v 3 Iga gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa Abu Qotei aqa ñam soqtoqnqom. Qotei a iga qa tulaŋ dulosiqa ŋambile bunuj egej. A na Yesus Kristus subq na tigeltej gam dena iga ŋambile bunuj egej. Ŋambile bunuj dena iga siŋgilatgeqnu deqa iga iŋgi bole bole Qotei na mondoŋ egwas qaji deqa tariŋoqnsim unum. \v 4 Iŋgi bole bole di ugeqa keresai. A koboqa keresai dego. Qotei na laŋ goge dia niŋgi gereiyetŋgej unu. \v 5 Niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa Qotei aqa siŋgila kobaquja na niŋgi taqatŋgejunu. Deqa diŋo batiamqa Qotei na niŋgi torei eleŋqas. Kumbra di brantim niŋgi unqab. \p \v 6 Qotei na niŋgi degsim eleŋqas deqa niŋgi tulaŋ areboleboleiŋgeqnu. Gulbe utru segi segi na niŋgi jaqatiŋ eŋgeqnu di uŋgum. Sokiñala gulbe di olo koboqas. \v 7 Gulbe deqaji nuŋgoq boqnimqa niŋgi nuŋgo areqalo Yesus qa bole siŋgilatqab kiyo sai kiyo di Qotei a unqas. Yimqa mondoŋ diŋo batiamqa Yesus Kristus a brantosim a niŋgi qa tulaŋ areboleboleiyim niŋgi biŋiŋgosim ñam koba eŋgwas. Iga qalie, gol a iŋgi tulaŋ boledamu. Tamo naŋgi ŋamyuwo na gol koitoqnsib dena qalieeqnub, gol di bole kiyo sai kiyo. Dego kere nuŋgo areqalo Yesus qa siŋgilateqnub qaji di tulaŋ bolequja. Nuŋgo areqalo dena gol agi ugeosim koboqas qaji di tulaŋ buŋyejunu. \v 8 Nami niŋgi Yesus unosaioqneb. Bini dego niŋgi a unosaieqnub. Ariya niŋgi a tulaŋ qalaqalaiyoqnsib a qa nuŋgo areqalo siŋgilatoqnsib a qa tulaŋ areboleboleiŋgeqnu. Nuŋgo arebolebole dena mandam qaji arebolebole kalil tulaŋ buŋyejunu. Nuŋgo arebolebole di aqa utru iga na dauryosim ubtqa keresai. \v 9 Niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa Qotei na niŋgi eleŋqas. \p \v 10 Qotei na niŋgi eleŋqajqa anjam di aqa medabu o qaji tamo naŋgi nami maroqneb. Naŋgo anjam di aqa utru naŋgi qalieqa osib deqa geregere ŋamoqnsib wauoqneb. \v 11 Kristus aqa Mondor a naŋgo are miligiq di sosiqa naŋgo medabuq na anjam endegsi babtosiq maroqnej, “Bunuqna Kristus a jaqatiŋ osim moisim olo subq na tigelosim laŋ qureq oqsim dia a ñam koba ti sqas.” Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi endegsib nenemoqneb, “Kristus a bati gembu bqas? Kumbra kiye namoqna brantim Kristus a bunuqna bqas?” \v 12 Onaqa Qotei na kamba naŋgi endegsi minjrej, “Anjam niŋgi mareqnub qaji di aqa damu nuŋgo bati qa brantqasai. A bunuqna brantqas.” O ijo was, Qotei na niŋgi eleŋqajqa anjam di aqa medabu o qaji tamo naŋgi nami maroqneb. Onaqa bunuqna a na aqa Mondor Bole qariŋyonaqa laŋ goge na aisiq Qotei aqa anjam maro tamo naŋgi siŋgilatnjroqnej. Yeqnaqa naŋgi Kristus aqa anjam bole plaltoqnsib niŋgi merŋgoqneb. Anjam bole di aqa utru Qotei aqa laŋ aŋgro naŋgi geregere qalieqajqa are koba unu. \s1 Qotei na iga aqa segi kumbra boleq di sqajqa osiq metgej \p \v 13 Deqa niŋgi nuŋgo walwel geregere taqatqajqa are qaloqniy. Osib mondoŋ Yesus Kristus a olo laŋ qureq na brantosim niŋgi qa are boleiyqajqa deqa tariŋoqnsib soqniy. \v 14 Sosib niŋgi aŋgro du du bulosib Qotei aqa anjam geregere qusib dauryoqniy. Nami niŋgi Qotei qaliesai deqa niŋgi nuŋgo areqalo uge uge dauryoqneb. Ariya bini niŋgi kumbra di olo dauryaib. Uratiy. \v 15 Qotei a gaigai aqa segi kumbra boleq di sosiq dauryeqnu. Deqa niŋgi dego Qotei aqa kumbra boleq di sosib dauryoqniy. Utru deqa Qotei na niŋgi metŋgej. \v 16 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Niŋgi ijo kumbra boleq di sosib dauryoqniy. Di kiyaqa? E dego ijo segi kumbra boleq di sosim dauryeqnum.” \s1 Kristus aqa leŋ aiyej qaji dena Qotei na iga awaigej \p \v 17 Niŋgi Qotei endegsib meteqnub, “O gago Abu.” Qotei aqa ŋamgalaq di tamo uŋgasari kalil naŋgi kerekere unub deqa a kumbra qujai na naŋgo une qa peginjreqnu. A naŋgo segi segi wau unoqnsiq dena naŋgi peginjreqnu. Deqa niŋgi endegsib maroqniy, “Mandam endia gago qure utru sosai.” Degsib maroqnsib Qotei qa ulaoqnsib aqa sorgomq di geregere soqniy. \v 18 Niŋgi qalie, nami niŋgi nuŋgo moma naŋgo kumbra uge uge dauryoqnsib soqneb. Sonabqa Qotei na olo nuŋgo uneq na niŋgi awaiŋgej. Mandam qa ñoro ti gol ti silva ti koboqas qaji dena Qotei na niŋgi awaiŋgosai. \v 19 Kristus aqa leŋ aiyej qaji dena niŋgi awaiŋgej. Kristus aqa leŋ di tulaŋ bolequja. Kaja du du nami Qotei atraiyoqneb qaji naŋgo jejamuq di yu bei saiqoji. Dego kere Kristus aqa jejamuq di une bei saiqoji. \v 20 Tulaŋ nami Qotei a mandam atosaisosiqa a Kristus qa qalieosiq giltej. Ariya bini diŋo bati jojomqo deqa Qotei a niŋgi qa osiqa Kristus qariŋyonaq bej. \v 21 Bosiq niŋgi aqaryaiŋgej deqa niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilatoqnsib unub. Kristus agi moinaqa Qotei na olo subq na tigeltosiq metonaqa a laŋ qureq oqsiq dia ñam kobaquja ej. Utru deqa niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilatoqnsib a qa tariŋoqnsib unub. \s1 Iga segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqnqom \p \v 22 Niŋgi anjam bole dauryosib nuŋgo qunuŋ yansobuleb. Utru deqa niŋgi na nuŋgo Kristen was naŋgi bole qalaqalainjreqnub. Ariya kumbra di niŋgi olo torei siŋgilatosib segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqnsib soqniy. \v 23 Niŋgi iŋgi meli bulosib ŋambile bunuj eb. Iŋgi meli ugeqas qaji dena niŋgi ŋambile osai. Iŋgi meli gaigai sqas qaji dena niŋgi ŋambile eb. Iŋgi meli di Qotei aqa anjam. Anjam di ŋambile ti. A gaigai sqas. \v 24 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Tamo uŋgasari naŋgi mandamq endi bati olekoba sqasai. Ñiŋ a gaigai kaŋgraŋeqnaqa balamtamo aqa so a sokiñalayoqnsiq uloŋeqnu dego kere tamo uŋgasari naŋgi urur koboqab. Naŋgo ñam balamtamo aqa so bulosim uloŋqas. \v 25 Ariya Tamo Koba aqa anjam a bati gaigai sqas.” O ijo was, anjam bole di agi Yesus aqa anjam maro tamo naŋgi palontoqnsib niŋgi merŋgoqneb. \c 2 \s1 Yesus a tal ai bul \p \v 1 Niŋgi ŋambile bunuj eb deqa niŋgi kumbra uge kalil uratiy. Gisaŋ anjam ti maqu kumbra ti are uge ti yomu anjam ti kalil di niŋgi torei uratekritiy. \v 2 Iga qalie, aŋgro mom naŋgi muŋgum qaq uyqajqa qarnjreqnu. Dego kere niŋgi muŋgum qaq bolequja Qotei aqaq na beqnu qaji di oqajqa are qaloqniy. Muŋgum qaq di Qotei aqa anjam. A jiga bei saiqoji. Muŋgum qaq dena nuŋgo qunuŋ aqaryaiyimqa niŋgi tulaŋ boleosib siŋgilaqab. Yim Qotei na niŋgi eleŋqas. \v 3 Tamo Koba a na niŋgi kumbra bole eŋgeqnu. Aqa kumbra di niŋgi uyo oneiyoqnsib mareqnub, “Bole.” \p \v 4 Tamo Koba a tal ai bul siŋgila na tigelejunu. Tal ai di ŋambile unu. Niŋgi tal ai deq boiy. Tal ai di tamo qudei na unsibqa uge qa marsib taqal waiyeb. Ariya Qotei na olo tal ai di giltosiqa marej, “Tal ai di tulaŋ bolequja.” \v 5 Niŋgi dego tal ai bul ŋambile unub. Qotei aqa Mondor na niŋgi aqa segi tal sqa marsiqa niŋgi gereiŋgeqnu. Deqa niŋgi Qotei aqa atra tamo bolequja sosib Yesus Kristus aqa ñam na nuŋgo segi jejamu Qotei atraiyoqnib a niŋgi qa tulaŋ arearetoqnqas. \p \v 6 Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Niŋgi quiy. E na tal ai qujai giltosim tal siŋgilatqajqa deqa tumaq di tigeltem unu. Tal ai di tulaŋ bolequja. A siŋgila koba. E na Saion manaq di tigeltem unu. Deqa tamo naŋgi tal ai di osib naŋgo areqaloq di siŋgilatqab di naŋgi jemainjrqasai.” \v 7 O ijo was, tal ai tuma qaji di agi Kristus. Niŋgi Kristus qa nuŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa niŋgi mareqnub, “Tal ai di tulaŋ bolequja.” Ariya tamo naŋgi Kristus qa naŋgo areqalo siŋgilatosaieqnub qaji naŋgi tal ai di uge qa mareqnub. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, \q1 “Tal gereiyo qaji tamo naŋgi na tal ai di arqsibqa uge qa marsib taqal waiyeb. Onaqa tal ai di Qotei na olo osiq tumaq di tigeltej unu.” \m \v 8 Qotei aqa anjam bei dego nami endegsib neŋgreŋyeb, “Tamo qudei naŋgi tal ai di quraqyoqnsib maŋgaleqnub.” O ijo was, tamo naŋgi di Qotei aqa anjam gotraŋyeqnub. Utru deqa naŋgi tal ai di quraqyoqnsib maŋgaleqnub. Qotei a nami marej, “Naŋgi tulaŋ padalqab.” \p \v 9 Ariya Qotei na niŋgi giltŋgej deqa niŋgi aqa atra tamo sosib a ombla mandor kokba tigelonub. Tigelosib niŋgi aqa segi kumbra boleq di sosib dauryeqnub. Niŋgi aqa segi tamo uŋgasari tiŋtiŋ unub. A na niŋgi giltŋgej deqa niŋgi aqa so bole kalil ubtekritoqnsib mare mare laqnub. Nami niŋgi ambruq di soqneb deqa Qotei na niŋgi metŋgonaqa niŋgi ambru uratosib suwaŋoq beleŋeb. Suwaŋo di tulaŋ bolequja. \v 10 Nami niŋgi tamo uŋgasari laŋaj soqneb. Ariya bini niŋgi Qotei aqa segi tamo uŋgasari unub. Nami Qotei a niŋgi qa are boleiyosaioqnej. Ariya bini a niŋgi qa are boleiyeqnu. \s1 Iga Qotei aqa wau tamo bole sqom \p \v 11 O ijo was bole, niŋgi mandamq endi yauŋ tamo bulosib unub deqa e niŋgi endegsi merŋgwai. Nuŋgo areqalo namij ti nuŋgo qunuŋ ti ombla qoteqnub. Deqa niŋgi nuŋgo areqalo namij torei qoreiyiy. \v 12 Bini niŋgi sawa bei bei qaji naŋgo ambleq di unub. Deqa niŋgi naŋgo ŋamgalaq di kumbra bole bole dauryoqniy. Dauryoqnib naŋgi nuŋgo kumbra di unoqnqab. Unoqnsib naŋgo yomu anjam niŋgi qa mareqnub qaji di naŋgi uratosib mondoŋ une pegiyo bati qa naŋgi Qotei aqa ñam soqtoqnqab. \p \v 13 O ijo was, niŋgi Tamo Koba a qa are qaloqnsib sawa taqato qaji tamo naŋgi ti mandor kokba ti naŋgo anjam dauryoqniy. \v 14 Osib tamo gate naŋgo anjam dego dauryoqniy. Tamo gate naŋgi di agi mandor kokba naŋgi na qariŋnjreqnab giloqnsib tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi kamba awai uge enjreqnub. Osib tamo uŋgasari kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgo ñam soqtetnjreqnub. \v 15 Qotei aqa areqalo agiende. Niŋgi kumbra bole bole yoqnibqa nanari tamo agi niŋgi yomuiŋgeqnub qaji naŋgi nuŋgo kumbra di unsibqa naŋgo anjam uge di olo uratosib mequmesqab. \v 16 Bole, niŋgi tamo bei aqa sorgomq di sosai. Niŋgi deqa are qaloqnsib walweloqniy. Ariya niŋgi endegsib are qalaib, “Iga tamo bei aqa sorgomq di sosai deqa uŋgum, iga kumbra uge uge yoqnqom.” Niŋgi degsib are qalaib. Niŋgi Qotei aqa kaŋgal tamo bul unub deqa niŋgi aqa sorgomq di soqniy. \v 17 Niŋgi tamo uŋgasari kalil naŋgi kumbra bole bole osornjroqniy. Osib nuŋgo Kristen was naŋgi qalaqalainjroqniy. Niŋgi Qotei ulaiyoqniy. Niŋgi mandor kokba naŋgo ñam soqtetnjroqniy. \s1 Iga Kristus aqa kumbra dauryoqnsim jaqatiŋ qoboiyoqnqom \p \v 18 O kaŋgal tamo, niŋgi nuŋgo wau qa gate naŋgo sorgomq di sosibqa naŋgo anjam dauryoqniy. Wau qa gate bole naŋgo anjam segi dauryoqnaib. Wau qa gate uge naŋgo anjam dego dauryoqniy. \v 19 Niŋgi Qotei qa are qalsib wau bole yib nuŋgo wau qa gate naŋgi laŋa jaqatiŋ eŋgwab di uŋgum. Niŋgi jaqatiŋ di qoboiyoqniy. Yimqa Qotei a nuŋgo kumbra deqa tulaŋ areboleboleiyqas. \v 20 Ariya niŋgi wau uge yib nuŋgo wau qa gate naŋgi deqa luŋgib niŋgi jaqatiŋ qoboiyqab di Qotei a niŋgi awai bole eŋgwasai. Niŋgi wau bole yib nuŋgo wau qa gate naŋgi na luŋgib niŋgi jaqatiŋ qoboiyqab di Qotei a nuŋgo kumbra deqa tulaŋ areboleboleiyqas. \p \v 21 Kristus a dego niŋgi aqaryaiŋgwa osiqa jaqatiŋ qoboiyosiq moiyej. Aqa kumbra di a na niŋgi osorŋgej deqa niŋgi kamba aqa kumbra di dauryosib jaqatiŋ oqnsib soqniy. Qotei a niŋgi degyqa osiqa metŋgej. \v 22 Kristus a une bei yosaioqnej. Aqa medabu na gisaŋ anjam bei dego marosaioqnej. \v 23 Jeu tamo naŋgi na a misiliŋyoqnsib anjam uge uge minjeqnab a deqa kamba anjam uge bei naŋgi minjrosaioqnej. Naŋgi a jaqatiŋ koba yeqnab a deqa olo naŋgi jaqatiŋ enjrqajqa marosaioqnej. A aqa segi jejamu osiqa Qotei aqa baŋq di uratej. Qotei agi iga geregere pegigeqnu qaji. \v 24 Kristus a gago une kalil qoboiyosiqa aqa segi jejamuq di gago une atsiqa a ŋamburbasq di iga qa gaiŋej. Iga moiyobulosim olo ŋambile sosim une aqa kumbra uratosim kumbra bole yoqnqajqa deqa osiqa ŋamburbasq di iga qa gaiŋej. Jeu tamo naŋgi na Yesus qalougetosib jaqatiŋ koba yeb. Aqa jaqatiŋ dena a na iga olo boletgej. \p \v 25 Nami niŋgi kaja bul sosibqa nuŋgo segi areqalo na aleloqnsib laqneb. Ariya bunuqna niŋgi Mandor Yesus aqa areq beb deqa a na nuŋgo qunuŋ geregere taqatejunu. \c 3 \s1 Tamo uŋa wo naŋgi kumbra bole yoqnebe \p \v 1 O uŋgasari, niŋgi nuŋgo gumbuluŋ naŋgo sorgomq di soqniy. Nuŋgo gumbuluŋ qudei naŋgi Qotei aqa anjam dauryosaiabqa di uŋgum, niŋgi mequmesosib naŋgo ŋamgalaq di kumbra bole bole yoqniy. Yibqa naŋgi unsib dena naŋgi are bulyqab. \v 2 Niŋgi degsib kumbra bole na walwelosib naŋgo sorgomq di soqnib naŋgi unsib marqab, niŋgi uŋgasari bole. \v 3 Niŋgi nuŋgo jejamu walatqajqa are prugŋgoqnaiq. Niŋgi nuŋgo gate praŋyoqnsib wala bole bole gateq di jugoqnaib. Osib kolilei na nuŋgo jejamu walatoqnaib. Gara wala ti dego jugoqnaib. Iŋgi iŋgi di laŋa jejamu qa wala. \v 4 Niŋgi nuŋgo are miligi walatqab di bolequja. Are miligi aqa wala agiende. Niŋgi are bole na sosibqa tamo uŋgasari kalil naŋgi lawo na gereinjroqniy. Are miligi aqa wala di Qotei aqa ŋamgalaq di tulaŋ boledamu. Wala di ugeqa keresai. \v 5 Agi Qotei aqa uŋgasari nami soqneb qaji naŋgi naŋgo are miligi degsib walatoqneb. Osib Qotei aqa kumbra boleq di sosib a qa tariŋoqnsib naŋgo gumbuluŋ naŋgo sorgomq di soqneb. \v 6 Niŋgi Sara uniy. A na aqa tamo Abraham aqa anjam dauryoqnsiqa minjoqnej, “Ni ijo tamo koba.” Deqa uŋgasari, niŋgi Sara aqa kumbra di dauryosib kumbra bole yoqniy. Niŋgi ulaaib. Niŋgi kumbra bole yoqnqab di niŋgi Sara aqa aŋgro tiŋtiŋ sqab. \p \v 7 O tamo, niŋgi dego areqalo bole dauryosib nuŋgo ŋauŋ naŋgi koba na geregere soqniy. Nuŋgo ŋauŋ naŋgi tamo sai. Naŋgi uŋa. Naŋgo jejamu siŋgila sai. Deqa niŋgi lawo na naŋgi kumbra bole bole osornjroqniy. Niŋgi qalie, nuŋgo ŋauŋ naŋgi niŋgi ti koba na ŋambile gaigai sqab. Deqa niŋgi nuŋgo ŋauŋ naŋgi geregereinjroqniy. Niŋgi kumbra degyqab di iŋgi bei na nuŋgo pailyo getentqa keresai. Qotei a nuŋgo pailyo quoqnqas. \s1 Niŋgi gaigai kumbra bole yoqniy \p \v 8 Ariya e na ijo anjam endi kobotqa osiy niŋgi endegsi merŋgwai. Niŋgi kalil koba na geregere are qujaitoqnsib tamo uŋgasari kalil naŋgi qa duloqniy. Osib niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqnsib Kristen was naŋgi qa are boleiŋgoqnim nuŋgo segi ñam aguq atoqniy. \v 9 Tamo qudei na niŋgi kumbra uge eŋgibqa niŋgi kamba olo naŋgi kumbra uge enjraib. Tamo qudei na niŋgi anjam uge merŋgibqa niŋgi kamba olo naŋgi anjam uge minjraib. Niŋgi naŋgi qa endegsib pailyoqniy, “O Abu, ni na naŋgi boletnjrime.” Qotei a niŋgi degyqa osiqa metŋgej. Deqa niŋgi degyibqa Qotei a kamba niŋgi boletŋgoqnqas. \p \v 10 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, \q1 “Tamo bei a so bole sqa marsimqa a anjam uge bei maroqnaiq. \q1 A gisaŋ anjam dego maroqnaiq. \q1 \v 11 A kumbra uge kalil torei qoreiyosim kumbra bole segi yoqneme. \q1 Osim tamo uŋgasari kalil naŋgi koba na lawo sqajqa siŋgilaoqneme. \q1 \v 12 Tamo uŋgasari naŋgi kumbra bole deqaji yoqnqab di Tamo Koba a na naŋgi geregere taqatnjroqnqas. \q1 Osim naŋgo pailyo dego quetnjroqnqas. \q1 Ariya tamo uŋgasari kumbra uge uge yeqnub qaji naŋgi Tamo Koba a na olo qoreinjroqnqas.” \s1 Iga kumbra bole bole yimqa jeu tamo naŋgi na iga jaqatiŋ egwab \p \v 13 O ijo was, niŋgi kumbra bole bole yqajqa siŋgilaoqnqab di tamo yai na niŋgi olo ugeugeiŋgwas? \v 14 Bole, niŋgi kumbra bole bole yibqa tamo qudei na niŋgi jaqatiŋ eŋgwab. Di uŋgum. Niŋgi deqa areboleboleiŋgem. Tamo naŋgi dena niŋgi ula eŋgeqnub. Ariya niŋgi naŋgi ulainjraib. Osib are gulbeiŋgaiq. \v 15 Niŋgi nuŋgo are miligiq di Tamo Koba Kristus atsib soqniy. Soqnibqa tamo qudei na niŋgi endegsib nenemŋgwab, “Niŋgi iŋgi bole kiye qa tariŋoqnsib deqa areboleboleiŋgeqnu?” Degsib nenemŋgibqa niŋgi na kamba anjam kiyersib minjrqa oqnsib geregere are qaloqnsib minjroqniy. \v 16 Ariya niŋgi anjam siŋgila na naŋgi minjraib. Niŋgi Qotei ulaiyoqnsib lawo na naŋgi anjam minjroqniy. Osib niŋgi gaigai Qotei aqa ŋamgalaq di une saiqoji sosib Kristus aqa ñam na kumbra bole bole yoqniy. Yoqnib jeu tamo agi niŋgi misiliŋgeqnub qaji naŋgi nuŋgo kumbra di unsib jemainjrqas. \v 17 Deqa iga kumbra bole bole yoqnqom. Yoqnim Qotei a marim tamo qudei na iga jaqatiŋ egoqnqab di kere. Ariya iga kumbra uge uge yimqa tamo qudei na iga jaqatiŋ egwab di uge. Iga degyqasai. \s1 Kristus a iga qa moisiq olo subq na tigelej \p \v 18 Niŋgi Kristus qa are qaloqniy. Kristus a une saiqoji sosiqa a une tamo naŋgo padalo sawa osiq naŋgo une qa moiyej. O ijo was, Kristus na niŋgi joqsim Qotei aqaq oqwajqa deqa osiq niŋgi qa moiyej. A bati qujai qa moiyej deqa a olo moiqa keresai. A tamo bulyosiqa mandamq endi sonaqa jeu tamo naŋgi na a qalnab moiyej. Moisiq olo subq na tigelosiqa a mondor ti soqnej. \v 19 Sosiqa moiyo sawaq aisiq dia mondor uge uge naŋgi Qotei aqa anjam palontosiq minjroqnej. \v 20 Noa aqa bati qa mondor naŋgi di Qotei aqa anjam gotraŋyoqneb. Bati deqa tamo uŋgasari naŋgo kumbra uge tulaŋ kobaoqnej. Ariya Qotei a naŋgo une qa urur kambatnjrosaioqnej. A tariŋosiq sokobaiyonaqa Noa a qobuŋ kobaquja gereiyej. Gereiyosiq koboonaqa tamo uŋgasari 8 segi qobuŋ gogetosib sonabqa awa koba bosiqa ya tulaŋ koba dej. Tamo uŋgasari 8 naŋgi di Qotei na eleŋej deqa naŋgi bole soqneb. \v 21 Ya di yawo anjam bul. Qotei na naŋgi yaq dena eleŋej dego kere niŋgi ya na yanso onabqa Qotei a niŋgi eleŋej. Ya dena Qotei a nuŋgo jejamu qaji jiga yansetŋgosai. Niŋgi yanso osib Qotei pailyonab a nuŋgo pailyo di qusiqa nuŋgo are miligi qaji jiga yansetŋgej. Qotei a Yesus Kristus olo subq na tigeltej gam dena a na niŋgi eleŋej. \v 22 Kristus a laŋ qureq oqej deqa bini a Qotei aqa baŋ woq di awejunu. Deqa laŋ aŋgro naŋgi ti laŋ qaji mondor kokba ti laŋ qaji siŋgila ti kalil naŋgi Kristus aqa sorgomq di unub. \c 4 \s1 Iga gago areqalo namij uratqom \p \v 1 Kristus na aqa segi jejamu osiqa jaqatiŋ koba qoboiyosiq moiyej. Dego kere niŋgi Kristus aqa kumbra di siŋgila na dauryosib nuŋgo segi jejamu osib jaqatiŋ qoboiyesoqniy. Niŋgi degyiy. Di kiyaqa? Tamo bei na aqa segi jejamu osim jaqatiŋ qoboiyqas di a une uratqas. \v 2 Osim a Qotei aqa areqalo segi dauryoqnqas. A aqa jejamu qa areqalo namij olo dauryqasai. \v 3 Niŋgi qalie, sawa bei bei qaji naŋgi kumbra uge uge yqajqa tulaŋ arearetnjreqnu. Nami niŋgi dego nuŋgo areqalo namij na walweloqnsib kumbra uge uge yoqneb. Sawa bei bei qaji naŋgo kumbra agiende. Naŋgi sambala kumbra yqajqa are prugnjreqnu. Qolo jigeeqnaqa naŋgi ya uge uyoqnsib alaŋkobaoqnsibqa nanarioqnsib laqnub. Osib Qotei aqa dal anjam gotraŋyoqnsib gisaŋ qotei naŋgi biŋinjreqnub. \v 4 Nami niŋgi naŋgi daurnjrsib koba na kumbra uge uge deqaji yoqneb. Ariya bini niŋgi kumbra di urateqnub deqa naŋgi na niŋgi nuŋgoqnsib tulaŋ prugoqnsib niŋgi misiliŋgeqnub. \v 5 Mondoŋ sawa bei bei qaji naŋgi di Qotei aqa ulatamuq di tigelosib naŋgo une kalil babtosib minjib a quqwas. Bati deqa Qotei na tamo ŋambile so qaji naŋgi ti tamo moreŋo qaji naŋgi ti peginjrqas. \v 6 Utru deqa Kristus a nami tamo moreŋo qaji naŋgi aqa anjam bole palontosiq minjroqnej. Tamo naŋgi di jejamu ti sonab Qotei na naŋgi peginjrej. Ariya mondoŋ naŋgi olo ŋambile osib Qotei bulosib mondor ti sqab. \s1 Qotei a niŋgi wau segi segi eŋgej \p \v 7 Mandam ti iŋgi iŋgi kalil ti koboqajqa bati jojomqo. Deqa niŋgi areqalo bole ti sosib nuŋgo kumbra kalil geregere taqatoqniy. Niŋgi degyqab di niŋgi Qotei pailyqa oqnsib geregere pailyoqnqab. \v 8 E anjam kobaquja bei dego niŋgi endegsi merŋgit quiy. Niŋgi segi segi qa qalaqalaiyo kumbra yoqniy. Qalaqalaiyo kumbra dena une gargekoba kabutejunu. \v 9 Deqa Kristen was naŋgi nuŋgo talq boqnibqa niŋgi naŋgi oqnsib geregereinjroqniy. Niŋgi naŋgi aqaryainjrqajqa asgiŋgaiq. \v 10 Qotei a niŋgi kalil qa are boleiyosiq wau segi segi eŋgej. Deqa niŋgi aqa wau tamo bolequja sosibqa aqa tamo uŋgasari naŋgi qa wauoqnsib aqaryainjroqniy. \v 11 Niŋgi qudei anjam palontqa wau osibqa Qotei aqa anjam geregere palontoqniy. Niŋgi qudei tamo uŋgasari naŋgi aqaryainjrqa wau osibqa Qotei na siŋgila eŋgimqa siŋgila dena wauoqniy. Amqa wau kalil naŋgi yeqnub qaji di tamo uŋgasari naŋgi na unoqnsib Yesus Kristus aqa ñam na Qotei biŋiyoqnqab. Yesus Kristus a bati gaigai ñam koba ti siŋgila ti sqas. Bole. \s1 Kristus a jaqatiŋ qoboiyej dego kere iga jaqatiŋ qoboiyeqnum \p \v 12 O ijo was bole, gulbe ugedamu ŋamyuwo bulosiq nuŋgoq beqnu. Niŋgi deqa tulaŋ prugosib endegsib are qalaib, “Gulbe deqaji nami gagoq di brantosaioqnej.” Niŋgi degsib are qalaib. Niŋgi nuŋgo areqalo Kristus qa bole siŋgilateqnub kiyo sai kiyo di Qotei a tenemtqa osiq deqa gulbe qariŋyeqnaqa nuŋgoq beqnu. \v 13 Kristus a nami jaqatiŋ qoboiyej dego kere niŋgi jaqatiŋ qoboiyeqnub. Niŋgi deqa areboleboleiŋgim soqniy. Yimqa mondoŋ Kristus a riaŋ koba ti brantimqa bati deqa niŋgi olo tulaŋ areboleboleiŋgim sqab. \v 14 Niŋgi Kristus aqa ñam ojejunub deqa tamo qudei na niŋgi misiliŋgwab di uŋgum. Niŋgi deqa areboleboleiŋgem. Niŋgi qalie, Qotei aqa Mondor riaŋ ti unu qaji a na niŋgi beterŋgejunu. \v 15 Ariya niŋgi tamo ñumibqa kiyo, iŋgi bajiŋibqa kiyo, tamo naŋgi ugeugeinjribqa kiyo, tamo bei aqa wau ugetibqa kiyo tamo qudei na unsib deqa jaqatiŋ eŋgwab di kere eŋgwab. Deqa ijo was, niŋgi kumbra uge di yaib. \v 16 Niŋgi ñam Kristen ojesoqnib tamo qudei na ñam deqa jaqatiŋ eŋgwab di kere. Niŋgi deqa jemaiŋgaiq. Niŋgi tulaŋ areboleboleiŋgim Qotei aqa ñam soqtoqniy. \p \v 17 Une pegiyo bati jojomqo deqa Qotei a namoqna aqa segi tamo uŋgasari naŋgi peginjrqas. Deqa iga qalieonum, tamo uŋgasari Qotei aqa anjam bole gotraŋyeqnub qaji naŋgi a na peginjrsim awai tulaŋ ugedamu enjrqas. \v 18 Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Qotei na tamo uŋgasari kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgi eleŋqajqa baŋgi koba. Deqa iga qalieonum, tamo uŋgasari Qotei qoreiyoqnsib une yeqnub qaji naŋgi a na eleŋqajqa olo tulaŋ baŋgi koba.” \v 19 Deqa ijo was, Qotei a are soqnim niŋgi qudei jaqatiŋ oqab di kere. Niŋgi nuŋgo segi jejamu osib Qotei aqa baŋq di uratosib kumbra bole bole yoqniy. Qotei a gago Abu. A segi na iga gereigej deqa a bati gaigai iga taqatgesqas. \c 5 \s1 Kristen gate naŋgi na Qotei aqa tamo uŋgasari naŋgi geregere taqatnjroqnebe \p \v 1 O Kristen gate kalil, e niŋgi anjam endegsi merŋgwai. E dego gate. Kristus a jaqatiŋ osiq moinaqa e ijo segi ŋamdamu na unem. Mondoŋ a olo riaŋ koba ti brantimqa bati deqa Qotei na laŋ goge qaji iŋgi bole bole niŋgi e ti egwas. Deqa Kristen gate, niŋgi wau endegyiy. \v 2 Niŋgi Qotei aqa tamo uŋgasari naŋgi geregere taqatnjriy. Naŋgi kaja bul unub deqa Qotei na naŋgi joqsiqa nuŋgo baŋq di atej. Qotei na niŋgi wau di eŋgej deqa niŋgi are bole na wauoqniy. Tamo qudei na niŋgi siŋgila na waiŋgibqa niŋgi deqa wau di ojaib. Niŋgi silali qa osib wau di ojaib. \v 3 Niŋgi nuŋgo segi ñam soqtosib Qotei aqa tamo uŋgasari naŋgi ŋiriŋ na taqatnjraib. Qotei na naŋgi joqsiqa nuŋgo baŋq di atej deqa niŋgi kumbra bole na ti lawo na ti naŋgi taqatnjriy. Yimqa naŋgi nuŋgo kumbra di unsib niŋgi daurŋgwab. \v 4 Niŋgi kumbra degyibqa mondoŋ kaja naŋgo Mandor Koba a laŋ qureq na brantimqa bati deqa niŋgi awai tulaŋ boledamu oqab. Awai di ugeqa keresai. Gaigai sqas. \s1 Iga gago segi walwel geregere taqatqom \p \v 5 O aŋgro wala, niŋgi Kristen gate naŋgo sorgomq di soqniy. O ijo was kalil, niŋgi nuŋgo segi ñam aguq atoqniy. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Tamo uŋgasari naŋgo segi ñam soqteqnub qaji naŋgi Qotei na olo jeutnjreqnu. Ariya tamo uŋgasari naŋgo segi ñam aguq ateqnub qaji naŋgi qa Qotei a olo are boleiyeqnu.” \v 6 Deqa niŋgi nuŋgo segi ñam aguq atoqnsib Qotei siŋgila ti unu qaji aqa sorgomq di soqniy. Yimqa bati kereamqa a na nuŋgo ñam olo soqtetŋgwas. \v 7 Qotei a gaigai niŋgi qa are koba qaleqnu. Deqa niŋgi na nuŋgo gulbe kalil oqnsib Qotei aqa baŋq di uratoqniy. \p \v 8 Niŋgi nuŋgo segi walwel geregere taqatosib ŋam atoqnsib soqniy. Laion naŋgi tulaŋ leleŋoqnsib tamo ñumoqnsib uyeqnub dego kere nuŋgo jeu tamo Satan a gaigai tamo uŋgasari naŋgi padaltnjrqajqa ŋamoqnsiq laqnu.\fig |alt="Lion" src="hk00046b.tif" size="col" loc="1Pe 5:8" copy="BFBS (Knowles)" ref="1 Pita 5:8" \fig* \v 9 Deqa niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilatoqnsib Satan gotraŋyoqniy. Niŋgi qalie, niŋgi jaqatiŋ eqnub dego kere Qotei aqa tamo uŋgasari sawa sawa kalilq di unub qaji naŋgi degsib jaqatiŋ eqnub. \v 10 Qotei a iga qa are boleiyqajqa utru. A Kristus Yesus aqa ñam na niŋgi metŋgej deqa mondoŋ niŋgi Kristus ombla aqa riaŋ ti so bole gaigai sqab. Deqa niŋgi mandamq endi sokiñala jaqatiŋ oqnsib koboamqa Qotei na niŋgi olo boletŋgosim siŋgilatŋgimqa niŋgi gaigai siŋgila na tigelesqab. \v 11 Qotei a bati gaigai siŋgila koba ti sqas. Bole. \s1 Anjam mutu qudei \p \v 12 Anjam truquyala endi Sailas na e aqaryaibosiqa neŋgreŋyosiq nuŋgoq qariŋyqo. E qalieonum, Sailas a gago Kristen was bole. O ijo was, Qotei a niŋgi qa are boleiyeqnu. E nuŋgo areqalo tigeltetŋgitqa aqa kumbra di niŋgi geregere ojsib tigelesoqniy. E aqa kumbra deqa are qalsim anjam endi neŋgreŋyonum. \p \v 13 Kristen was naŋgi Babilon qureq di Qotei qa loueqnub qaji naŋgi na niŋgi kaiyeiŋgonub. Agi naŋgi niŋgi ti Qotei na giltŋgej. Mak a dego niŋgi kaiyeiŋgwo. Mak a ijo aŋgro bul. \v 14 Niŋgi na nuŋgo Kristen was kalil naŋgi segi segi kundoqnjrsib qalaqalaiyo kumbra osornjriy. \p Niŋgi kalil Kristus beteryejunub deqa niŋgi lawo na soqniy. Bole.