\id 1TI - Anjam NT [boj] -Papua New Guinea 2014 (DBL -2017) \h 1 Timoti \toc1 1 Timoti \toc2 1 Timoti \toc3 1Ti \mt1 1 TIMOTI \c 1 \p \v 1 E Pol. Kristus Yesus na e qariŋbej deqa e aqa anjam mare mare laqnum. Kristus Yesus aqa Abu Qotei wo naŋgi aiyel na e wau di ebeb. Qotei na iga eleŋej deqa iga Yesus a olo laŋ qureq na bam unqajqa deqa tariŋoqnsim unum. \p \v 2 O Timoti, e anjam endi neŋgreŋyosim inoq qariŋyonum. E nami Yesus aqa anjam bole ni mermonam qusimqa ino areqaloq di siŋgilatem. Deqa ni ijo aŋgro bole bulonum. Gago Abu Qotei wo gago Tamo Koba Kristus Yesus wo naŋgi aiyel ni qa dulosib are boleinjrimqa ni lawo na soqnime. \s1 Iga gisaŋ anjam kalil gotraŋyoqnqom \p \v 3 E Masedonia sawaq gilqa osimqa ni endegsi mermem, “Ni Efesus qureq di soqne.” Ariya bini e anjam di pulutosiy ni mermqai, “Ni Efesus qureq di olo soqne.” O Timoti, qure dia tamo qudei naŋgi Qotei aqa anjam marqa oqnsib gisaŋ anjam bei ti turtoqnsib tamo uŋgasari naŋgi minjreqnub. Deqa ni Efesus qureq di sosimqa tamo naŋgi di siŋgila na endegsi minjroqne, “Niŋgi gisaŋ anjam di plaltoqnaib.” \v 4 O Timoti, gisaŋ tamo naŋgi di laŋa sa anjam ti naŋgo moma naŋgo ñam qa ti anjam koba laŋa laŋa mareleŋeqnub. Deqa ni na tamo naŋgi di minjrimqa naŋgo kumbra di uratqab. Naŋgo anjam dena tamo uŋgasari naŋgo areqalo tulaŋ ugeugeiyetnjreqnu. Deqa tamo uŋgasari naŋgi di Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatqa yeqnab gisaŋ tamo naŋgo anjam dena naŋgi getentnjreqnu. Deqa iŋgi bole bole Qotei na iga egeqnu qaji di naŋgi qalieqa keresai. \v 5 Gago wau agiende. Iga na tamo uŋgasari naŋgi Yesus aqa anjam minjreqnam naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnsib endegsi poinjreqnu, “Bole, iga Qotei aqa ŋamgalaq di une saiqoji unum.” Degsi poinjreqnaqa naŋgi are bole ti sosib qalaqalaiyo kumbra dauryeqnub. \v 6 O Timoti, tamo qudei naŋgi kumbra di urateqnub deqa naŋgi tulaŋ nanarioqnsibqa anjam laŋa laŋa mareleŋeqnub. \v 7 Bole, naŋgi Qotei aqa dal anjam plaltqajqa arearetnjreqnaqa mareqnub, “Anjam iga plalteqnum qaji endi anjam bole.” Ariya anjam naŋgi plalteqnub qaji di aqa utru naŋgi segi poinjrosaieqnu. \p \v 8 Iga qalieonum, Qotei aqa dal anjam a bolequja. Ariya iga dal anjam geregere daurqasai di dal anjam dena iga aqaryaigwa keresai. \v 9 Ni que. Qotei a tamo bole naŋgi qa osiq dal anjam atosai. A dal anjam gotraŋyo qaji tamo naŋgi qa osiq dal anjam atej. Naŋgo kumbra uge agiende. Naŋgi diqoqnsib Qotei qoreiyoqnsib une ateqnub. Osib Qotei aqa kumbra dauryqa uratoqnsib olo mandam qaji kumbra uge uge yeqnub. Naŋgi naŋgo ai abu ñumsib moiyotnjreqnub. Osib tamo qudei naŋgi dego ñumeleŋeqnub. \v 10 Naŋgi sambala kumbra yoqnsib laqnub. Naŋgi uŋa wo ŋereŋqa uratoqnsib tamo bei bei wo ŋereŋoqnsib sambala kumbra yeqnub. Naŋgi tamo qudei bajiŋeleŋoqnsib naŋgi kaŋgal tamo ateqnub. Naŋgi gisaŋ anjam koba maroqnsib olo puluoqnsib naŋgo gisaŋ anjam di siŋgilateqnub. Osib kumbra uge uge gargekoba yeqnub. Naŋgo kumbra de ti Qotei aqa anjam bole ti ombla jeu atoqnsib unub. \v 11 Qotei na e qariŋbej deqa e aqa anjam bole di mare mare laqnum. Anjam di riaŋ koba ti unu. Iga areboleboleigwajqa utru agi Qotei a segi. \s1 Qotei a Pol qa dulej \p \v 12 Gago Tamo Koba Kristus Yesus a na e siŋgila ebsiqa marej, “Pol a ijo wau tamo bole sqas. A ijo wau uratqasai.” Osiqa e giltbosiqa aqa wau ijo baŋq di atej. Deqa e a tulaŋ biŋiyeqnum. \v 13 Bole, nami e Yesus aqa ñam misiliŋyoqnsim a jeutoqnsim a qa anjam uge uge maroqnem. E nanari tamo sosim ijo areqalo Yesus qa siŋgilatqa uratoqnem deqa e kumbra uge di yoqnem. Yeqnam bati di Qotei a e qa dulej. \v 14 Osiqa a e qa are tulaŋ boleiyosiq ijo are tigeltetbej deqa bini e gago Tamo Koba Kristus Yesus qa ijo areqalo siŋgilatoqnsim qalaqalaiyo kumbra dauryeqnum. \p \v 15 Anjam bei agiende. Kristus Yesus a une tamo naŋgi eleŋqa osiq deqa mandamq aiyej. Tamo kalil naŋgi anjam di qusib marqab, “Bole.” O Timoti, e nami une gargekoba yoqnem deqa e une tamo kalil naŋgi tulaŋ buŋnjroqnem. \v 16 Yesus Kristus a une tamo naŋgi qa tariŋsokobaiyeqnu. Aqa kumbra di tamo uŋgasari kalil naŋgi qalieqajqa deqa a matiq e qa dulej. Di kiyaqa? Naŋgi Yesus aqa kumbra di qalieosib a qa naŋgo areqalo siŋgilatosib ŋambile gaigai sqajqa deqa. \v 17 Qotei a bati gaigai gago Mandor Koba sqas. A moiqa keresai. Iga a unqa keresai dego. A segi Qotei bole. Deqa iga aqa ñam soqtoqnsim a biŋiyoqnqom. Bole. \s1 Pol a Timoti minjej, “Ni qoto tamo bulosim kumbra uge kalil gotraŋyoqne” \p \v 18 O ijo aŋgro Timoti, Kristen gate naŋgi nami Qotei aqa medabu osib ni qa anjam babtosib wau emeb. E deqa are qalsimqa anjam endi inoq qariŋyonum. Deqa ni sisiyosim daurye. Kristen gate naŋgo anjam babteb qaji dena ni siŋgilatmoqnimqa ni qoto tamo bulosim kumbra uge kalil gotraŋyoqne. \v 19 Gotraŋyoqnsimqa ino areqalo Yesus qa bole siŋgilatoqne. Osim qalieqam, ni Qotei aqa ŋamgalaq di une saiqoji unum. O Timoti, tamo qudei naŋgi naŋgo uneq di tulaŋ sougetejunub deqa naŋgi Yesus aqa anjam bole qalieqa keresai. Qotei na naŋgo kumbra tingitetnjrqa yeqnaq naŋgi olo urateqnub. Naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqa asginjreqnaqa qobuŋ a sargumq di paraeqnu dego kere naŋgi areqalo uge uge dauryoqnsib laqnub. Kumbra dena naŋgi tulaŋ ugetnjrqas. \v 20 Agi Himeneus Aleksander wo naŋgi aiyel kumbra uge deqaji yeqnub. Deqa e na naŋgi aiyel Satan aqa baŋq di atem. Di kiyaqa? Naŋgi aiyel endegsi poinjrqajqa, “Bole, iga olo Qotei misiliŋyqasai.” \c 2 \s1 Iga tamo uŋgasari kalil naŋgi qa pailyoqnqom \p \v 1 O Timoti, e anjam kobaquja bei endegsi mermit ni qusim daurye. Ni na Kristen naŋgi minjroqnimqa naŋgi tamo uŋgasari kalil qa pailyoqnsib Qotei biŋiyoqnebe. \v 2 Osib mandor kokba ti sawa taqato qaji tamo kalil naŋgi qa ti dego Qotei pailyoqnebe. Yim naŋgi na iga geregere taqatgesoqnibqa iga kalil lawo na sosim kumbra Qotei a areareteqnu qaji di dauryoqnqom. \v 3 Pailyo deqaji Qotei aqa ŋamgalaq di tulaŋ boledamu. Qotei agi iga eleŋej qaji. \v 4 Qotei aqa are koba endegsi unu. A na tamo uŋgasari kalil naŋgi eleŋamqa naŋgi aqa anjam bole poinjrim ojesqab. \v 5 Iga qalie, Qotei a segi qujai Qotei bole. Kristus Yesus a segi qujai iga Qotei ti gago ambleq di tigelesosiqa yeba waiyej unu. \v 6 Yesus a moiqajqa bati kereonaqa a bosiqa tamo uŋgasari kalil naŋgi eleŋqa marsiqa aqa segi ŋambile uratosiq moiyej. Aqa kumbra dena Qotei na iga endegsi osorgej, a na tamo uŋgasari kalil naŋgi eleŋqajqa are koba unu. \v 7 Qotei na e giltbej deqa e aqa anjam mare mare laqnum. E aqa anjam palontqajqa wau ti. E bole mermonum. E gisaŋosai. E aqa anjam plaltoqnitqa sawa bei bei qaji naŋgi poinjrim Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqajqa deqa osiq e wau ebej. \p \v 8 Deqa ni na Kristen tamo qure qure kalilq di unub qaji naŋgi minjroqnimqa naŋgi minjiŋ ti ŋiriŋ ti uratosib Qotei aqa segi kumbra boleq di sosib naŋgo baŋ soqtoqnsib pailyoqnebe. \s1 Uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam dauryosib // wau bole bole yoqnqab di naŋgo wala bole \p \v 9 Ni na Kristen uŋgasari naŋgi minjroqnimqa naŋgi areqalo bole na gara jigoqnebe. Naŋgi diqoqnsib naŋgo gate baŋga walatoqnaib. Osib kolilei na ti wala bole na ti naŋgo jejamu maqtosib gara wala ti jigoqnaib. \v 10 Ni na uŋgasari naŋgi minjroqnimqa naŋgi Qotei aqa anjam dauryoqnsib wau bole bole yoqnebe. Di naŋgo wala bole. \v 11 Uŋgasari naŋgi naŋgo segi ñam aguq atoqnsib medabu getentoqnsib Qotei aqa anjam quoqnebe. \v 12 Naŋgi Qotei aqa anjam plaltaib. Osib tamo naŋgo gate saib. E na naŋgi saidnjronum. Naŋgi medabu getentosib anjam segi quoqnebe. \v 13 Ni que. Qotei a Adam namoqna gereiyosiqa bunuqna a Iv gereiyej. \v 14 Satan na Adam gisaŋ anjam minjosai. A na Iv gisaŋ anjam minjnaq qusiq dauryej. Osiq deqa a une atej. \v 15 Deqa ni na uŋgasari naŋgi minjroqnimqa naŋgi aŋgrotoqnsib aŋgro qa wauoqnebe. Naŋgi wau di yoqnsib gaigai Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnebe. Osib qalaqalaiyo kumbra dauryosib Qotei aqa segi kumbra boleq di sosib naŋgo segi jejamu taqatoqnebe. Yim deqa Qotei na naŋgi eleŋqas. \c 3 \s1 Tamo bei a Kristen naŋgo gate sqa marsimqa a kumbra bole bole dauryoqnem \p \v 1 O Timoti, ijo anjam endi bole. Deqa ni que. Tamo bei a Kristen naŋgo gate sqajqa are qalqas di kere. Di wau bolequja. \v 2 Deqa ni unime. Tamo bei a Kristen naŋgo gate sqa marsimqa a kumbra bole bole dauryoqnem. Yim tamo uŋgasari naŋgi aqa jejamuq di une bei unqasai. Tamo di a uŋa aiyeltaiq. A uŋa qujai segi esoqnem. Osim aqa segi so geregere taqatosim areqalo bole ti soqnem. Tamo laŋaj naŋgi aqa meq boqnibqa oqnsim geregereinjroqnem. A Qotei aqa anjam palontqajqa wau geregere poiyim anjam palontoqnem. \v 3 A ya uge uyoqnsim nanarioqnaiq. A urur minjiŋ oqim qotoqnaiq. A lawo na soqnem. A silali koba ti sqajqa are qaloqnaiq. \v 4 A na aqa uŋa ti aqa aŋgro naŋgi ti geregere taqatnjroqneme. Yim aqa aŋgro naŋgi aqa anjam geregere quoqnsib dauryoqnebe. \v 5 A aqa segi uŋa ti aqa aŋgro naŋgi ti geregere taqatnjrqasai di a Kristen naŋgi geregere taqatnjrqa keresai dego. Deqa a Kristen naŋgo gate sqa keresai. \v 6 Ni Kristen tamo bunuj a gate ataim. A gate sqas di a diqosim aqa segi ñam soqtim Qotei na nami Satan ŋolawotej dego kere a ŋolawotqas. \v 7 Deqa ni tamo bei a Kristen naŋgo gate atqa osimqa ni aqa kumbra endeqaji unsim a gate ate. A tamo uŋgasari Qotei qaliesai qaji naŋgo ŋamgalaq di ñam bole ti unu. A ñam bole ti sqasai di a gate ataim. Tamo deqaji a gate sqas di tamo qudei naŋgi a misiliŋyibqa Satan na a tulaŋ ugeugeiyim a aliemq di sobulqas. \s1 Kristen naŋgo wau tamo naŋgi areqalo bole ti sosib wauoqnebe \p \v 8 Tamo qudei naŋgi Kristen naŋgo wau tamo sqa marsibqa naŋgi dego areqalo bole ti sosib kumbra bole bole yoqnebe. Naŋgi medabu aiyeltaib. Naŋgi ya uge uyoqnsib nanarioqnaib. Naŋgi tamo naŋgo silali yainjrqajqa are koba qalaib. \v 9 Naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di are gulbe saiqoji sosibqa uli anjam Qotei a nami babtej qaji di siŋgila na ojoqnebe. Uli anjam di iga nami qusim Qotei qa gago areqalo siŋgilatem. \v 10 O Timoti, ni na Kristen naŋgo wau tamo naŋgi geregere peleinjrime. Naŋgi wau bole yibqa ni di unsim naŋgi wau tamo ate. \v 11 Naŋgo ŋauŋ naŋgi dego areqalo bole ti sosibqa kumbra bole bole yoqnsib naŋgo segi so geregere taqatosib wau kalil Qotei na naŋgi enjrej qaji di geregere ojoqnebe. Naŋgi yomu anjam maroqnaib. \v 12 Kristen naŋgo wau tamo naŋgi uŋa aiyeltaib. Naŋgi uŋa qujai segi esoqneb. Sosibqa naŋgo ŋauŋ naŋgi ti naŋgo aŋgro naŋgi ti geregere taqatnjroqnebe. \v 13 Kristen naŋgo wau tamo naŋgi wau bole yoqnqab di naŋgi ñam bole ti sosib naŋgo areqalo Kristus Yesus qa bole siŋgilatoqnqab. Deqa naŋgi Yesus aqa anjam mare mare laqajqa ulaqasai. \s1 Qotei aqa kumbra nami uliesoqnej qaji di tulaŋ kobaquja \p \v 14 O Timoti, e inoq urur bosiy numqajqa are koba unu. Ariya e mati anjam endi neŋgreŋyosim inoq qariŋyonum. \v 15 E inoq urur bqa keresaiamqa ni ijo anjam endi sisiyame. Osim kumbra bole kalil Qotei na Kristen naŋgi dauryqa areareteqnu qaji di ni geregere poimqas. Kristen naŋgo utru agiende. Naŋgi Qotei ŋambile so qaji aqa segi tamo uŋgasari unub. Naŋgi tal ai bul tigeloqnsib Qotei aqa anjam bole siŋgilateqnub. \v 16 Iga kalil medabu qujaitoqnsim endegsi mareqnum, “Qotei aqa kumbra nami ulitesoqnej qaji di tulaŋ kobaquja.” Aqa kumbra agiende, \q1 A segi tamo bulyonaqa tamo uŋgasari naŋgi a unoqneb. \q1 Aqa kumbra bole kalil Mondor Bole na babtosiq iga osorgej. \q1 Laŋ aŋgro naŋgi dego a unoqneb. \q1 Aqa wau tamo naŋgi sawa bei beiq giloqnsibqa aqa anjam mare mare laqnub. \q1 Mandamq endi tamo uŋgasari naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub. \q1 Qotei na a olo osiq laŋ qureq osi oqnaqa a dia ñam kobaquja ej. \c 4 \s1 Gisaŋ tamo naŋgi mondoŋ bqab \p \v 1 Qotei aqa Mondor a anjam endegsi babtej. Diŋo bati jojomoqnimqa tamo uŋgasari gargekoba naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqa uratoqnqab. Naŋgi gisaŋ mondor ti mondor uge uge ti naŋgo anjam qusib dauryoqnqab. \v 2 Dauryoqnibqa gisaŋ tamo naŋgi na naŋgo areqalo tulaŋ niñaqyetnjribqa naŋgi naŋgo segi une poinjrqa keresaiinjrqas. \v 3 Gisaŋ tamo naŋgi dena anjam uge endegsib tamo uŋgasari naŋgi minjroqnqab, “Niŋgi uŋataib. Niŋgi tamotaib. Niŋgi damu uyaib. Di getento kalil.” O Timoti, anjam di gisaŋ. Qotei na iŋgi iŋgi kalil ateleŋej deqa iga iŋgi iŋgi di oqa maroqnsim Qotei biŋiyoqnsim oqnqom. Iga Qotei aqa anjam bole qalieosim gago areqaloq di siŋgilatejunum deqa iga iŋgi iŋgi di oqnqom. \v 4 Iga qalie, iŋgi iŋgi kalil Qotei na atej qaji di bole. Deqa iga iŋgi bei getentqasai. Iga Qotei biŋiyoqnsim iŋgi iŋgi kalil di oqnqom. \v 5 Iŋgi iŋgi di Qotei aqa segi iŋgi bole tiŋtiŋ. Qotei a gago pailyo na ti aqa segi anjam na ti iŋgi iŋgi di boleteqnu. \s1 Pol na Timoti minjej, “Ni Yesus aqa wau tamo bole soqne” \p \v 6 O Timoti, ni na ijo anjam kalil endi gago Kristen was naŋgi minjroqne. Ni degyqam di ni Kristus Yesus aqa wau tamo bole sqam. Yimqa anjam bole ni ino areqaloq di siŋgilateqnum qaji dena ti powo bole ni osim dauryeqnum qaji dena ti ni olo torei siŋgilatmesqas. \v 7 Tamo qudei naŋgi laŋa sa anjam uge uge mareqnub. Anjam dena tamo uŋgasari naŋgi nanaritnjreqnu. Deqa ni anjam di qoreiyosim Qotei aqa kumbra dauryqajqa siŋgilaoqne. \v 8 Ni qalie, iga gago jejamu qaloqnsim geregere taqatoqnqom di iga siŋgila oqnsim sqom. Kumbra dena iga kiñala aqaryaigwas. Di gago jejamu segi aqaryaiyqas. Ariya iga Qotei aqa kumbra dauryqajqa siŋgilaoqnqom di iga mandamq endi so bole sosim mondoŋ dego iga ŋambile gaigai sqom. Kumbra dena iga torei aqaryaigwas. \v 9 O Timoti, anjam di bole. Tamo kalil naŋgi qusib marqab, “Bole.” \v 10 Qotei ŋambile unu qaji a na tamo uŋgasari kalil naŋgi eleŋqajqa waueqnu. Od, a na tamo uŋgasari a qa naŋgo areqalo siŋgilateb qaji naŋgi bole eleŋej koboqo. Deqa iga Qotei qa tariŋoqnsim unum. Utru deqa iga gaigai siŋgila na aqa wau ojeqnum. \p \v 11 Ijo anjam kalil endi ni na plaltoqnsim Kristen naŋgi minjroqne. \v 12 O Timoti, tamo qudei naŋgi ni qa mareqnub, ni aŋgro kiñala. Tamo naŋgi dena ino ñam ugetetmaib. Ino anjam maro ti ino walwel ti di ni geregere taqatosim kumbra bole segi yoqne. Osim qalaqalaiyo kumbra dauryoqnsim Qotei qa ino areqalo siŋgilatoqnsim Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji soqne. Soqnim Kristen naŋgi ino kumbra di unoqnsib ni daurmoqnqab. \v 13 Ariya e inoq urur bqasai di Kristen naŋgi louqa korooqnibqa ni tigeloqnsim Qotei aqa anjam neŋgreŋq di unu qaji di sisiyoqnsim anjam aqa damu palontoqne. Osim naŋgi Qotei aqa gam bole osornjroqne. \v 14 Nami Kristen gate naŋgi ino gateq di naŋgo baŋ atnabqa Qotei na ni siŋgila emej. Bati di tamo bei na Qotei aqa medabu osiq ni qa anjam bei babtej. Deqa ni siŋgila di oqnsim Qotei aqa wau ojqa asgimaiq. \v 15 Ni gaigai wau di geregere taqatosim siŋgila na wauoqne. Yimqa Kristen kalil naŋgi ino kumbra di unoqnsib maroqnqab, “Ni Qotei aqa wau bole yeqnum.” \v 16 Ni ino segi kumbra ti ino anjam maro ti geregere taqatosim siŋgila na Qotei aqa wau yoqne. Yimqa Qotei na ni ti tamo uŋgasari kalil ino anjam queqnub qaji naŋgi ti eleŋqas. \c 5 \s1 Kristen kalil naŋgi gago was, jaja, ai abu bul unub \p \v 1 O Timoti, ni na tamo qeli naŋgi ŋiriŋtnjroqnaim. Ni lawo na naŋgi tingitnjroqne. Ni naŋgi tingitnjrqa osimqa naŋgi ino abu bul lawo na tingitnjroqne. Aŋgro meli naŋgi ti aŋgro wala naŋgi ti dego lawo na tingitnjroqne. Ni naŋgi tingitnjrqa osimqa naŋgi ino was bul lawo na tingitnjroqne. \v 2 Uŋa qeli naŋgi dego tingitnjrqa osimqa naŋgi ino ai bul lawo na tingitnjroqne. Uŋa meli naŋgi dego tingitnjrqa osimqa naŋgi ino jaja bul lawo na tingitnjroqne. Ni Qotei aqa ŋamgalaq di une saiqoji sosimqa uŋa meli naŋgi tingitnjroqne. \s1 Uŋa qobul naŋgi taqatnjrqajqa anjam \p \v 3 Nuŋgo ambleq di uŋa qobul naŋgi unub. Naŋgi qudei aŋgro saiqoji. Deqa ni na uŋa qobul naŋgi di kumbra bole osornjroqne. \v 4 Uŋa qobul qudei naŋgo aŋgro ti moma ti soqnib ni na naŋgi endegsi minjre, “Nuŋgo ai ti moma ti naŋgi qobulonub deqa niŋgi na naŋgi taqatnjroqnsib iŋgi iŋgi enjroqniy. Nuŋgo wau bole agide. Niŋgi nami aŋgro kiñilala sonabqa naŋgi waukobaoqnsib niŋgi gereiŋgoqneb. Bini naŋgi qobulonub deqa niŋgi na kamba naŋgi taqatnjroqniy. Niŋgi kumbra degyqab di Qotei a niŋgi qa tulaŋ areboleboleiyqas.” \p \v 5 Uŋa qobul qudei naŋgi aŋgro saiqoji. Naŋgi segi unub. Naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnsib a qa tariŋoqnsib qolo ti qanam ti pailyoqnsib unub. \v 6 Ariya naŋgi qudei naŋgo segi jejamu qa areqalo uge uge dauryeqnub. Deqa naŋgi moiyobulejunub. \v 7 Deqa ni na uŋa qobul naŋgi di minjroqnimqa naŋgi Qotei pailyoqnsibqa kumbra bole bole dauryoqnebe. Naŋgi kumbra degyqab di naŋgi tamo uŋgasari kalil naŋgo ŋamgalaq di une saiqoji sqab. \v 8 Ariya ni que. Tamo bei na aqa segi tal qujai naŋgi gereinjrqasai di a kumbra tulaŋ ugedamu yqo. A Yesus qa aqa areqalo siŋgilatqa uratobulqo. Ni une. Tamo naŋgi Qotei qaliesai qaji naŋgi kumbra uge deqaji yosaieqnub. \p \v 9 O Timoti, ni uŋa qobul naŋgo ñam neŋgreŋyim Kristen naŋgi na iŋgi iŋgi qa aqaryainjroqnqab. Ni uŋa qobul endeqaji naŋgo ñam neŋgreŋye. Naŋgi uŋa qeli wausau 60 onub. Naŋgi nami tamo qujai segi esoqneb. \v 10 Naŋgi wau bole bole yoqneb deqa naŋgi tamo uŋgasari naŋgo ŋamgalaq di uŋa bolequja. Naŋgi na naŋgo aŋgro naŋgi gereinjroqnsib boletnjroqneb. Tamo laŋaj naŋgi naŋgo meq beqnabqa oqnsib gereinjroqneb. Naŋgi na Kristen naŋgo siŋga yansetnjroqneb. Tamo uŋgasari naŋgi gulbe ti sonabqa naŋgi na aqaryainjroqneb. Naŋgi wau bole bole yqajqa siŋgilaoqneb. O Timoti, ni uŋa qobul deqaji naŋgo ñam neŋgreŋyim Kristen naŋgi na iŋgi iŋgi qa aqaryainjroqnqab. \p \v 11 Ariya uŋa qobul meli naŋgi siŋgila bole unub deqa ni naŋgo ñam neŋgreŋyaim. Naŋgi qudei olo tamo oqajqa are prugnjreqnaqa Kristus qoreiyeqnub. \v 12 Naŋgi nami anjam siŋgilatosib mareb, “Iga olo tamo oqasai. Iga Kristus aqa wau segi ojqom.” Ariya naŋgo anjam di naŋgi bunuqna uratosib olo tamo oqajqa are prugnjreqnu. Deqa naŋgi unetonub. \v 13 Naŋgo kumbra uge bei agiende. Naŋgi lalie kobaeqnub. Di segi sai. Naŋgi ta talq giloqnsib anjam laŋa laŋa maroqnsib yomu anjam quqwajqa tulaŋ arearetnjreqnu. Anjam uge uge iga marqajqa getento qaji di naŋgi mare mare laqnub. \v 14 Deqa e are qalonum, uŋa qobul meli deqaji naŋgi olo tamo osib aŋgrotoqnsib naŋgo segi tal gereiyoqnqab di kere. Naŋgi degyqab di jeu tamo naŋgi na Kristen naŋgi misiliŋnjrqa keresai. \v 15 Ni qalie, uŋa qobul meli qudei naŋgi Qotei aqa gam bole uratoqnsib olo Satan dauryeqnub. \v 16 Ariya Timoti, ni que. Uŋgasari qudei Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgo ai naŋgi qobulonub. Deqa ni na naŋgi minjrimqa naŋgi naŋgo ai naŋgi taqatnjroqnsib iŋgi iŋgi enjroqnqab. Yimqa Kristen naŋgi na gulbe di qoboiyqasai. Uŋa qobul aŋgro saiqoji unub qaji naŋgi segi Kristen naŋgi na taqatnjroqnsib iŋgi iŋgi qa aqaryainjroqnqab. \s1 Kristen gate naŋgi wau bole yeqnub deqa iga na naŋgi gereinjroqnqom \p \v 17 Kristen gate naŋgi wau bole yeqnub deqa ni na tamo uŋgasari naŋgi minjrimqa naŋgi Kristen gate naŋgo ñam soqtetnjroqnsib iŋgi iŋgi qa aqaryainjroqnebe. Kristen gate qudei naŋgi Qotei aqa anjam palontqajqa waukobaoqnsib Qotei aqa gam bole tamo uŋgasari naŋgi osornjreqnub. Deqa ni na tamo uŋgasari naŋgi minjrimqa naŋgi Kristen gate naŋgi di tulaŋ geregereinjroqnebe. \v 18 Iga qalie, tamo naŋgi wauqab di naŋgo awai oqab. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, “Makau naŋgi waukobaoqnsib iŋgi ñeŋgi paraparaiyoqnsib aqa sau taqal ateqnub. Deqa niŋgi na makau naŋgi damu uyqa saidnjraib.” \v 19 Ariya Timoti, tamo qujai na ni mermqas, “Kristen gate bei a une yqo.” Degsi mermqas di ni aqa anjam quetaim. Ariya tamo aiyel kiyo tamo qalub kiyo naŋgi na degsib mermibqa ni naŋgo anjam di quetnjre. \v 20 Kristen gate qudei naŋgi une yoqnibqa ni na naŋgi joqsim Kristen gate kalil naŋgo ulatamuq di tigeltnjrsim naŋgo une boleq atsim ŋiriŋtnjre. Yimqa Kristen gate kalil naŋgi ino kumbra di unsib naŋgi dego une yqajqa ulaqab. \s1 Pol na Timoti minjej, “Ni Qotei aqa wau geregere taqatime” \p \v 21 O Timoti, Qotei aqa laŋ aŋgro naŋgi ti Kristus Yesus ombla naŋgo ŋamgalaq di e siŋgila na anjam endegsi ni mermqai. Wau kalil e ino baŋq di atem qaji di ni bole taqatosim wauoqne. Ni que. Ni ino leŋ qujai naŋgi ti tamo ñam ti naŋgi segi geregereinjroqnaim. Ni tamo kalil naŋgi turtnjrsim geregereinjroqnime. \v 22 Ni tamo bei a Kristen naŋgo gate atqa osimqa ino baŋ aqa gateq di urur ataim. Ni grotqam di a bunuqna une yimqa ni a ombla une oqam. Deqa ni ino segi so geregere taqatosim Qotei aqa ŋamgalaq di une saiqoji soqne. \p \v 23 Ariya Timoti, ni mene jaqatiŋmeqnu deqa ni bunuqna ya segi uyaim. Ni ya ti wain ti turtosim uyoqne. Yim ino mene olo boleqas. \p \v 24 Tamo qudei naŋgo une boleq di unu. Qotei na tamo naŋgi di awai uge enjrqas. Tamo qudei naŋgo une uliejunu. Bunuqna naŋgo une di dego boleq dqas. \v 25 Dego kere tamo naŋgo kumbra bole qudei boleq di unu. Kumbra bole qudei boleq dosaiunu. Kumbra di dego boleq dqas. Kumbra di gaigai uliesqa keresai. \c 6 \s1 Kaŋgal tamo naŋgi kumbra bole segi yoqnebe \p \v 1 Ni na Kristen kaŋgal tamo naŋgi minjrimqa naŋgi naŋgo wau qa gate naŋgo ñam soqtoqnsib naŋgo sorgomq di geregere soqnebe. Yimqa wau qa gate naŋgi Qotei aqa ñam ti Yesus aqa anjam ti misiliŋyqa keresai. \p \v 2 Kristen kaŋgal tamo qudei naŋgo wau qa gate naŋgi dego Kristen. Deqa ni na kaŋgal tamo naŋgi di minjrimqa naŋgi endegsib are qalaib, “Gago wau qa gate naŋgi gago Kristen was. Deqa uŋgum, iga naŋgo anjam gotraŋyoqnqom.” Naŋgi degsib are qalaib. Ni na naŋgi minjrimqa naŋgi endegsib are qalqab, “Gago wau qa gate naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub. Deqa iga naŋgi qalaqalainjroqnqom.” Naŋgi degsib are qalqab di naŋgi naŋgo wau qa gate naŋgi geregere wauetnjroqnqab. O Timoti, ni ijo anjam di plaltoqnsim Kristen naŋgi minjroqne. \s1 Tamo naŋgi silali koba oqajqa are qalqab di // Satan na naŋgi uneq breinjrqas \p \v 3 Gago Tamo Koba Yesus Kristus aqa anjam kalil bole. Di gisaŋ anjam sai. Iga anjam di ojqom gam dena iga Qotei aqa kumbra geregere qalieosim dauryqom. Ariya tamo qudei naŋgi degyosaieqnub. Naŋgi Yesus aqa anjam di uratoqnsib olo anjam bei Yesus aqa anjam ti ombla kerekereosai qaji di palonteqnub. \v 4 Tamo deqaji naŋgi naŋgo segi areqalo dauryqajqa tulaŋ arearetnjreqnaqa diqoqnsib laqnub. Naŋgi powo saiqoji sosibqa anjam qudei qa laŋa laŋa ŋiriŋoqnsib ñam qudei qa anjam na qotoqnsib unub. Anjam dena naŋgo are ugetetnjreqnaqa naŋgi qotoqnsibqa misiliŋ anjam koba maroqnsib areqalo uge ti laqnub. \v 5 Osib naŋgi gaigai ŋiriŋ anjam koba maroqnsib areqalo uge uge na niñaqoqnsib laqnub. Naŋgi Qotei aqa anjam bole poinjrosai bole sai. Deqa naŋgi endegsib are qaleqnub, “Iga Qotei aqa kumbra dauryqom gam dena iga ñoro koba ti sqom.” O Timoti, naŋgo anjam di gisaŋ. \p \v 6 Bole, iga Qotei aqa kumbra dauryqom gam dena iga laŋ goge qaji ñoro koba oqom. Jejamu qa iŋgi iŋgi Qotei na egeqnu qaji di iga oqnsim mareqnum, “Iŋgi di iga qa kere.” Iga degsi mareqnum gam dena dego iga laŋ goge qaji ñoro bole oqom. \v 7 Iga qalie, iga nami ŋambabem di iga iŋgi iŋgi ti ŋambabosai. Bunuqna iga moiqom di iga iŋgi iŋgi ti olo moiqasai dego. \v 8 Deqa iga endegsi marqom, “Iga iŋgi uyo ti gara ti yala eqnum di kere.” \v 9 Ariya tamo naŋgi silali koba oqajqa are qaleqnub qaji naŋgi Satan na walawalainjroqnsiq uneq breinjreqnu. Aliem na wagme naŋgi ojeleŋeqnu dego kere. Deqa naŋgi kumbra uge uge yqajqa are prugnjreqnaqa kumbra dena naŋgi tulaŋ ugetnjreqnu. Mondoŋ naŋgi torei padalqab. \v 10 Tamo deqaji naŋgi silali tulaŋ qalaqalaiyeqnub. Naŋgo kumbra di agi kumbra uge uge kalil qa utru. Kumbra dena tamo qudei naŋgi titnjreqnaqa naŋgi Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatqa uratoqnsib gulbe gargekoba iteqnub. \s1 Tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi ŋambile bole oqab \p \v 11 O Timoti, ni Qotei aqa tamo bole unum deqa ni kumbra uge kalil torei qoreiyosim taqal ate. Osim ni kumbra bole bole yoqnsim Qotei aqa kumbra dauryoqnsim a qa ino areqalo siŋgilatoqnsim tamo uŋgasari naŋgi qalaqalainjroqne. Osim ni siŋgila na tigeloqnsim gulbe kalil qoboiyoqnsim tamo uŋgasari naŋgi lawo kumbra osornjroqne. \v 12-13 Tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub qaji naŋgi siŋgila na gurgurobuloqnsib bubuŋeqnub. Deqa Timoti, ni siŋgila na ururoqne. Osim dena ni ŋambile gaigai sqam. Ŋambile di Qotei na ni emqajqa are qalsiq metmej. Qotei a na qujai iŋgi iŋgi kalil ŋambile enjreqnu. Ni tamo uŋgasari gargekoba naŋgo ŋamgalaq di Kristus Yesus aqa ñam ubtoqnem. Deqa Yesus agi nami Pontius Pailat aqa ulatamuq di anjam maroqnej qaji aqa Abu Qotei wo naŋgo ŋamgalaq di e ni siŋgila na endegsi mermqai. \v 14 Anjam ni qusim ojejunum qaji di ni geregere dauryoqne. Ni anjam di ugetaim. Ugetqasai di tamo naŋgi ni misiliŋmqa keresai. Ni anjam di dauryosim gilsim gilsim gago Tamo Koba Yesus Kristus a olo laŋ qureq na brantim ni unqam. \v 15 Yesus bqajqa bati di Qotei a segi na bati atim a bqas. Gago are boletetgwajqa utru agi Qotei a segi. A segi qujai mandam ti iŋgi iŋgi kalil ti taqatejunu. A mandor kokba kalil naŋgo Mandor Koba. A tamo kokba kalil naŋgo Tamo Koba. \v 16 A segi qujai moiyosaieqnu. A suwaŋoq di unu. Aqa suwaŋ di kobaquja. Deqa iga aqa areq di brantqa keresai. Tamo bei na nami aqa ulatamu unosaioqnej. Tamo bei na a unqa keresai. Deqa iga kalil gaigai aqa ñam soqtoqnqom. A bati gaigai siŋgila koba ti sqas. Bole. \s1 Ñoro tamo naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqnebe \p \v 17 O Timoti, ni na Kristen tamo uŋgasari mandam qa ñoro koba ejunub qaji naŋgi endegsim minjre, “Niŋgi diqosib nuŋgo segi ñam soqtaib. Nuŋgo ñoro urur koboqas deqa niŋgi ñoro qa are siŋgilataib. Niŋgi Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib soqniy. Qotei na iŋgi bole bole kalil iga egeqnaqa iga oqnsim areboleboleigeqnu. \v 18 Deqa niŋgi kumbra bole bole yoqnsib tamo uŋgasari naŋgi aqaryainjroqniy. Osib gaigai nuŋgo iŋgi iŋgi jeiyoqnsib tamo uŋgasari iŋgi iŋgi qa truqueqnub qaji naŋgi enjroqniy. Mandam qa ñoro a iŋgi bole edegaib. Iŋgi bole agi tamo uŋgasari aqaryainjrqajqa kumbra.” O Timoti, ni na tamo uŋgasari mandam qa ñoro koba ejunub qaji naŋgi degsim minjroqne. \v 19 Naŋgi ino anjam di dauryqab di mondoŋ naŋgi laŋ goge qaji iŋgi iŋgi tulaŋ koba koroiyib iŋgi iŋgi dena naŋgi tulaŋ aqaryainjrqas. Yimqa naŋgi ŋambile bole gaigai sqab. \s1 Pol na Timoti minjej, “Ni Qotei aqa wau geregere taqatesoqne” \p \v 20 O Timoti, Qotei na ni wau emej deqa ni wau di geregere taqatesoqne. Tamo qudei naŋgi anjam uge laŋa laŋa mareqnub deqa ni naŋgo anjam di qoreiye. Tamo naŋgi di mareqnub, “Iga powo bole ti unum.” Di gisaŋ. Naŋgi Qotei jeutoqnsib aqa areqalo dauryqa asginjreqnu. \v 21 Tamo deqaji naŋgi Yesus qoreiyoqnsib a qa naŋgo areqalo siŋgilatqa urateqnub. \p O ijo was, Qotei a niŋgi kalil qa are boleiyeme. Bole.