\id 2CO - Bora NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h 2 Coríítio \toc1 Hállúvúeháámɨ́ Coríítori íjcyáme éllevu Páávoro cáátúnuháámɨ \toc2 2 Coríítio \toc3 2Co \mt1 2 CORÍÍTIO \mt2 Hállúvúeháámɨ́ Coríítori íjcyáme éllevu Páávoro cáátúnuháámɨ \c 1 \s1 Duurúvaju \p \v 1 Oo Páávoro o íjcyáábekée oke Píívyéébe picyóó Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. Aane íñe ícyooca muhtsi íhyaamɨ mécaatúnú ménahbe Timotéoma elle Coríítori ámuha meíjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. Téhdure pámeere Acááyá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnáá wáábyuta téhaámɨ. \v 2 Ahdícyane óvíi Píívyéébe Ílli Jetsocríjtoma ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. \s1 Páávoro ɨ́cúbáhrámeíñe \p \v 3 Áánéllii metsu Máavyéjuube Jetsocríjtój Caani Píívyéébeke medúúrúvaki. Muurá meke ɨɨ́daatsólléne íjcyaabe paíjyuváré meke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyáhi. \v 4 Muurá meɨ́cúbáhrámeíñetu meke ibóhɨ́jtsóne pɨ́áábohíjcyaabe téhdure tsíjtyeke mepɨ́áábo muhdú meke dibye pɨ́aabódu. \v 5 Ehdu Críjtoéjté meíjcyame dibyée ɨ́cúbáhrámeíhijcyádújuco meɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. Áámeke dííbyej tééveri Píívyéébe meke ímíjyuuvu ácuhíjcyáhi. \v 6 Muurá muhtsi meɨ́cúbáhrámeíyómútsikye ímíjyuuvu ácuhíjcyaabe téhdure ámúhakye muhtsi meúwáábóneri mebóhɨjtsómé tehdɨ́ɨ́váné ɨ́cúbáhraméí ámuha maáábúcúne mepájtyetéki. \v 7 Muurá muhtsi méwaajácú ámuha ímí Píívyéébeke meúráávyehíjcyáné panéváré ámúhakye pájtyéróné pañe. Muhtsi meɨ́cúbáhrámeídyú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñéllii téhdure ámúhakye bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaabe múhtsikye ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyádu. \p \v 8 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé ámúhakye o úúballéné muhtsíi Áátsiá iiñújɨri meɨ́cúbáhrámeíñe. Ávyetáa muhtsi méɨ́cúbáhrámeí múha áábúcúítyuróne. Tsáhájucóo muhtsi meɨ́jtsúcunútú mepájtyetéiñe. \v 9 Ɨ́dátsóhrée muhtsi éhne múúne ditye dsɨ́jɨ́vétsoímyé íjcyadu. Ehdúu múhtsima pajtyéné Píívyéébedívú muhtsi mecátsɨ́pááve panévatúré ɨ́htsútuube íjcyaabe dsɨ́jɨ́vérómeke bóhɨ́ɨ́tsóóbedívu. \v 10 Aabée ihdyu múhtsikye pájtyetétsó téijyu muhtsi medsɨ́jɨ́véíyónetu. Áánéllii dííbyedívú muhtsi mécátsɨ́páávehíjcyá éhnííñevu íjcyárónéhjɨtu dibye múhtsikye ipájtyetétsoki. \v 11 Aane óvíi ámuha pɨáábó métáúmeí dibye éhnííñevu múhtsikye pɨ́aabóné tsijtye iájtyúmɨ́ne dííbyeke ityéhdújtsoki. \s1 Coríító cóómivúi Páávoro péétune \p \v 12 Muurá muhtsi méwaajácú ímí tehdújuco muhtsi meíjcyane mɨ́amúnááj pɨɨne ímichi ámúhama. Píívyéébere múhtsikye pɨ́áábóneri ímí muhtsi méícyahíjcyáhi. Tsá múhtsiye tehdu meíjcyatúne. Ááneri mítyane muhtsi méimíjyúúhií. \v 13 Aane íñe ámúhakye muhtsi mecáátúnuhíjcyáné tsá túhú íhjyúvatúne. Cáhawáá óvíi ámuha méwaajácú téhaamɨ́jɨ́ meéévénema. \v 14 Muurá ámuha méwaajácú Máavyéjuube Jetsocríjtó tsáácooca ámuha múhtsidi meímíjyúúveíñé ténejcúvúu ámúhakye muhtsi mewáájácútsónélliíhye. Áhdure ámuha méwaajácú ámúhadi muhtsi meímíjyúúveíñé múhtsí uwáábóo ámuha melléébónélliíhye. \p \v 15-16 Aanée ámúhadívú ímí o ɨ́jtsúcunúnéllii tujkénú ó imíllerá Matsedóóniá iiñújɨvu o péébe ámúhakye o ááhɨ́veíñúne. Aabée téhullétú o óómiibye ó imíllerá tsiiñe ámúhadítyú o pájtyene Jodéá iiñújɨvu o péébeke ámuha oke mepɨ́ááboki. Árónáacáa tsá tehdu tene néétune. \v 17 ¿A téénetúu ámuha méɨjtsúcunú pánehjɨ́dú o pítyácámeíhijcyáne? ¿A ámuha méɨjtsúcunú cahcújtso múnaa íjcyatúmé pánehjɨ́dú imyéénúityúné íhjyúvahíjcyádú o íhjyúvahíjcyáne? \v 18 Tsáhaá, muurá Píívyéébe múhtsikye waajácú tehdu muhtsi menéétune. Áánéllii muurá muhtsi menéhdújuco meméénune. \v 19 Muurá Críjto Píívyéébé Hajchi íjcyaabe tsá múijyú ɨ́ɨ́jtsaméí cápáyóóvéítyuróne. Muurá muhdú iñéhdújuco dibye méénune. Áábedítyú íjcyáné uwááboju íñe muha méúwáábohíjcyá oo Páávoroo, Tsibáánoo, Timotéoo, éhdume. \v 20 Áábej tééveri muurá páneere Píívyéébe mééma meenú muhdúhjáa iñéhdújuco. Áánéllii dííbyeke medúúrúváne météhdútsohíjcyáhi. \v 21 Téhdure dííbyere Críjtoj tééveri dibye meke ímíbajchómé méijcyá dííbyeéjté ɨ́htsutúme. \v 22 Aabe meke ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi idíllómé pañévú Íapííchó pícyóóneri ɨ́mɨááné méwaajácú meke iñéhíjcyanévú dibye ájcuíñe. \p \v 23 Aabe waajácú ɨ́ɨ́nélliihyéikyé elle Coríítori ámuha meíjcyámeke o ááhɨ́vetétúne. Ɨ́mɨáánée ó imíllerá ámúhakye o ááhɨ́veténe. Árónáacáa tsáhái o péétu ámúhakye uhbádúré o túkévéjtsotéíyónélliíhye. Áánélliihyée tsáhái ámúhakye o ááhɨ́vetétú ámúhakye o kímóvéjtsóíyónélliíhye. \v 24 Árónáa tsá ámúhakye o táúhbáítyuró íñe mecáhcújtsónejcúvu. Muurá tsúúca ámuha ténejcu méwaajácújucóóhií. \c 2 \p \v 1 Apááñéré ó imíllé ámúhakye o tsápɨ́jtsóneri o pɨ́aabóné ámuha meímíjyuúki. \v 2 Muuráhjáa diityédíjyuco ámúhadi o ímíjyúúvéíyómeke o kímóvéjtsoca ¿múhdí ó ímíjyúúvéiyáhi? \v 3 Áánélliihyée muurá ámúha éllevu ɨ́hde o cáátúnúháámɨ́ pañe ámúhakye ó úwaabó ámuha meímíbáávye ellévú o péécooca oke ámuha meímíjyúúvétsóíyótsihvu íllure oke mekímóvéjtsótuki. Muurá ó waajácú oke ámuha meímíjyúúvétsoca tsaméhjɨ́juco meímíjyúúvéiyóne. \v 4 Muuráhjáa tujkénú ámúha éllevu o wálloháámɨ́ ó caatúnú múhdurá ámuha meícyahíjcyáné kímóhcó oke pájtyéneri táábere. Árónáacáa tsá ámúhakye o kímóvéjtso o cáátúnutúne. Mítyanée ámúhakye o wájyúnéllii ámúhakye ó caatúnú ámuha meímíbáávyeki. \s1 Ímityúné méénúmedi meɨ́dáátsovéne \p \v 5 Áánetu eene ímityúné imyéénúneri oke kímóvéjtsoobéubá awáá éhnííñevu ámúhakye kímóvejtsóhi. ¿Mityá tsá ámúhakye dibye kímóvéjtsotúnej? \v 6 Áábeke téhdunéjuco ámuha tééné hallútú meúwaabóne. \v 7 Ílluréjuco dííbyedi meɨ́dáátsóvéne máábajɨ́ɨ́vé teéne. Ááne mécánaajánú dibye ɨ́ɨ́jtsaméí icyátóróóvéne iímíbáávye ávyétá tútavááveréjuco Píívyéébedítyú dibye imyéénútuki. \v 8 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha tsiiñe ímí dííbyema menáhbévaki. \v 9 Ehdúu ámuha meíjcyane o wáájácúne éíjyu tééné uwáábó o cáátúnuháámɨ́ ámúha éllevu ó wallóó ámúhakye o nééne ámuha mecáhcújtsóhajchíí o wáájácuki. \v 10 Muurá ímityúné méénúmedi ámuha meɨ́dáátsóvéne teene maábájɨɨvéné ímí ó ɨjtsúcunúhi. Áánéllii téhdure táicyánéjcutu ámuha meɨ́dáátsóvémedi ó ɨ́dáátsóvehíjcyá Críjto mémeri. \v 11 Ehdu mépɨ́áábójcatsí Naavéné meke imújtátsótuki. Muurá tujkéveebe meke imújtátsoki. \s1 Tóróóá cóómiyi íjcyaabe Páávoro múhdurá ɨ́jtsámeíñe \p \v 12 Tóróóavúu muurá o úújetéébé tétsíi múnáake Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úwááboca mítyame cáhcújtsóiyá Píívyéébé pɨ́ááboríye. \v 13 Árónáacáa técoomíyí ménahbe Tííto íjcyatúné múhduúvúrá o ɨ́jtsúcunúnéllii o péé diityédítyú Matsedóóniá iiñújɨvu dííbye néhcovu. \s1 Críjtoma ɨ́htsutúmé meíjcyane \p \v 14 Árónáa ihdyu Píívyéébeke ó téhdútsohíjcyá Críjtoj tééveri panéváré metáhjahíjcyáné hallúvu. Muurá mejtééveri íuwááboju pahúllevávú tsújaúcuhíjcyaabe éhne múúne pácúúcuj cúvá pahúllevávú tsújaavédu. \v 15 Ahdu Críjtoj tééveri meímíbáávyémeke Píívyéébe ímí ɨ́jtsúcunúmé dííbyé uwááboju métsújaúcuhíjcyá pámehdívúré pájtyetéímyema wágóóóvéímyedívu. \v 16 Ááné uwááboju muurá wágóóóveímyé ɨjtsúcunú éhne múúne meke dsɨ́jɨ́vétsóiyóné meɨ́jtsúcunúdu. Áánetu pájtyetéímyedívú ɨ́ɨ́né imíjyaú teene bohɨ́ɨ́vú diityéké ájcune. Aanéhaca íñe ¿caatyé úwáábóiyá tééné uwááboju? \v 17 Muurá tsá teene muha meúwáábohíjcyatú tsaate méénuhíjcyádú muha medsɨ́ɨ́dsɨ́vakíye. Áhdure tsá tsíhdyuhjɨ́ré muha meúwáábohíjcyatúne. Muurá tene néhdújuco muha meúwáábohíjcyáné Píívyéébée múúhakye níwáávéné wákimyéí Jetsocríjtó múúhakye pɨ́áábónej tééveri dííbyeke muha meɨ́ɨ́cuvénéjuco. \c 3 \s1 Béhné pihtyájcoju \p \v 1 ¿Aanéubá ámuha méɨjtsúcunú íllure muhtsi memítyájkímyeí ehdu ámúhakye menéhijcyáne? ¿Áhduréubá ámuha méɨjtsúcunú tsaate méénuhíjcyádú uwáábojtétsí muhtsi meíjcyáné waajácúháámɨvu ámúhakye muhtsi meúújétsoíñe? ¿Panéubá ámuha méɨjtsúcunú téeméháámɨ́ ámúhakye muhtsi metáúmeíiñe? \v 2 Áánerá ihdyu ámuháyé teene waajácúháámɨ́ tujkévéejte múhtsí uwááboríi tsíhdyuréjuco ámuha mecápáyoovéme. Áámeke ámúhakye pámeere ɨɨ́ɨ́téne waajácú ɨ́mɨááné tehdújuco ámúhakye muhtsi meúwaabóne. \v 3 Aame ámuha Críjtóo múúhaj tééveri cáátúnúné waajácúhaamɨ́du. Árónáa ihdyu tsá ámuha mecáátúvatú caatúnújpácyori. Áhdure tsá ámuha mecáátúvatú éhnéhjáa néwáyuwáácutu cáátúvanédu. Muurá ihdyu ɨ́htsútuube Píívyéébé Apííchóré ámúhá pañévú úcaavéné ámúhakye ímíjpyetétsómeke tsijtye ɨɨ́ɨ́ténetu waajácú dííbyeéjté ámuha meíjcyane, waajácuháámɨ́ cáátuváné iéévéne iwáájácúiyódu. \p \v 4 Ehdu íñe ámúhakye o nééne ɨ́mɨááné tsá álliu íjcyatúne. Muurá Píívyéébere Críjtoj tééveri múhtsikye pɨ́áábohíjcyánéllii ó waajácú ɨ́mɨááné tehdújuco o néhijcyáne. \v 5 Tsá múhtsí waajácúríyé muhtsi meúwáábohíjcyatúne. Píívyéébere ihdyu múhtsikye túkévéjtsóneri muhtsi méúwáábohíjcyáhi. \v 6 Áhdure dííbyere múhtsikye pɨ́áábohíjcyá íñe muhdú meíjcyaíñé béhné pityájcoju muhtsi tsíjtyeke meúwááboki. Muurá dííbyé Apííchó mépañe íjcyánej tééveríyé mépájtyetéhi. Tsá ɨ́hdééné taúhbaju meúráávyéneri mepájtyetétúne. Muurá teene meúráávyerómé íllure méwágóóóvéiyáhi. Áánetu ihdyu Píívyéébé Apííchó meke ajcú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. \p \v 7 Muuráhjáa teene tujkénú Píívyéébe pícyóóné taúhbaju meke pájtyetétsóítyuróné néwáyuwáácutu cáátuváné tamúnaa ijraéémudívú wajtsɨ́ dííbyé ɨ́htsútuma Moitséeúvuj tééveri. Ááné ámɨ́tsaráhcóhjáa dííbyeúvú húmɨri íjcyánéllii tsá imúnaa ɨ́ɨ́tehíjcyatú dííbyeke. Aanéikyéhjáa chooco dííbyedítyú áábanúhi. \v 8-9 Ehdúhjáa muurá meke pájtyetétsóítyúróné taúhbaju tujkénú Píívyéébe pícyoone ɨ́ɨ́né imíjyaú bóhówaavéhi. Aanéjɨ́ɨ́ mityáubá awáá mepájtyetéíñé uwááboju dííbyé Apííchó mépañétú bóhówájtsoíñej. Ááné pityájcoju íñe ícyooca mééma dibye méénune muurá meke ímíjpyetétsóhi. \v 10-11 Áánevu tujkénúu dibye méénúné taúhbaju ímí néérone tsá úújetétúne. Áánetu íñe ícyooca mepájtyetéíñé pityájcojúu dibye méénune awáá éhnííñevu meke pɨ́aabóné tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. \p \v 12 Aane muha mewáájácúnéllii méúwáábohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévetúme. \v 13 Tsá muha meméénuhíjcyatú éhnéhjáa Moitséeúvú ditye iájtyúmɨ́tu Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó íhyúmɨri íjcyane áábanútúné hajchótá wájyámubávú wátácámeíhijcyádu. \v 14 Téijyúhjáa íjcyáné mɨ́amúnaa tsá wáájacúpityúne. Áhdure ícyooca íjcyáné mɨ́amúnaa teene ɨ́hdééné pityájcoju éévéjúcoorómé tsá wáájácutúne. Aame ijcyá éhne múúne tsane tsíeménevu maávohjácóné íjcyadu wáájácúmeítyúme. Muurá ihdyu apááñéré Críjtóo mééma méénune mecáhcújtsóneri méwaajácúiyáhi. \v 15 Aane ícyoocápí tsaate téénere Moitséeúvúu cáátúnuhíjcyanéhjɨ́ré icyáhcújtsóne ɨtsúcunúhijcyá ipájtyetéiñe. Tsá ditye wáájácúpityú Píívyéébée muhdú mepájtyetéiñe Jetsóoj tééveri méénune. \v 16-17 Árome muurá dííbyé icyánejcúvuréjuco pájtyémeke pɨ́ááboobe Íapííchoj tééveri ditye iwáájácu muhdú ipájtyetéiñe. \v 18 Muurá Píívyéébeéjté meíjcyame tsúúca dííbyé icyánéjcú méwaajácúhi. Aame mɨ́ɨ́cumɨ́dú menéémedítyú dííbye ímí bóhówaúcunúhijcyámé icyóhbodu méíjcyaá Críjtodu Íapííchoj tééveri meke dibye ímíjpyetétsóme. \c 4 \p \v 1 Aane téénetu íjcyáné uwááboju ɨ́mɨáájú íñe muhtsi méúwáábohíjcyáhi. Áánetu tsá muhtsi meóóchévéítyuró mekée ɨɨ́daatsólléne Píívyéébe múhtsikye pícyóóné wákimyéityu. \v 2 Áánéllii muurá páneere núcójpɨ́tsó nénehjɨ muhtsi meɨ́hvéjtsóne dííbyé uwááboju méúwáábohíjcyá muhdú tene néhdújuco. Tsá muhtsi tsɨ́jɨjtóríyé meúwáábotúne. Aane Píívyéébe waajácú muhtsi maállityúne. Aane téhdure mɨ́amúnaa waajácúiyáhi. \v 3 Aane íñe meke pájtyetétsoíñé muhtsi meúwáábohíjcyáné tsá bóhówáávetú wágóóóvéímyedívu. \v 4 Ɨ́jɨ́j caani Naavéné diityéké túhútsohíjcyá ditye icyáhcújtsótu Píívyéébere íjcyaabe Críjtodítyú íjcyáné uwááboju. \v 5 Muurá tsá múhtsidítyú muhtsi meúwáábohíjcyatúne. Muhtsi méúwáábohíjcyá Jetsocríjtó Máavyéjuube íjcyáábedítyu. Áábeke muhtsi mewájyúnéllii méijcyá ámúhá ɨɨcúve múnáajtétsi. \v 6 Muuráhjáa Píívyéébe néhdújuco peete íjcyane. Áábere muurá íñe ícyooca mépañévú téénedu nééne íuwááboju picyóó téénej tééveri dííbyé ámɨ́tsaráhcó Jetsocríjtodítyú bóhówaúcunúné mewáájácuki. \s1 Mecáhcujtsóné meke túkévejtsóhi \p \v 7 Aane muurá Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó núpájkíihllódú menéérómé pañe tsúúca íjcyánetu ámuha méwaajácú dííbyé ɨhnáhooríyé muhtsi meúwáábohíjcyáne. Tsá múhtsí ɨhnáhoori muhtsi meúwáábohíjcyatúne. \v 8 Muurá múhtsikye tsíñehjɨ páhduváré dárɨ́ɨ́véronévú tsá muhtsi metáhjátsámeítyúne. Tsáijyu múhtsikye ɨ́hnáhó tene ɨ́jtsámeíchórónáa tsá muhtsi ɨ́ɨ́nerí maáábímyeíhíjcyatúne. \v 9 Tsáijyu muurá múhtsikye ditye méénúrónáa tsá muhtsi meɨ́hvétsohíjcyatú tééné uwááboju. Ehdu múhtsidi ditye ɨ́cúbáhrárómútsikye Píívyéébe pɨ́áábohíjcyáhi. \v 10-11 Muurá paíjyuva kiávú muhtsi mepéhullévú múhtsikye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyarómé Jetsóokée imyéénudu. Ehdu muhtsi dsɨjɨ́vetu mépátyetéhijcyá dííbyeke muhtsi meɨ́ɨ́cúvéné wákimyéí meméénúné déjúcotu Jetsóó múhtsikye panévatúré téhmene iwáájácúmeíki. \v 12 Ávyeta múu dsɨ́jɨ́vénetu muhtsi méúwáábohíjcyá teene ámuha mecáhcújtsóne múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ ámuha meújcuki. \p \v 13 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “O cáhcújtsónetu íñe ó ihjyúvahíjcyáhi.” Ahdu idyé muhtsi mecáhcújtsónéllii íñe ámúhakye ménehíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévétumútsí ɨ́mɨááné panévatu Píívyéébe meke pɨ́aabóné muhtsi mewáájácúnélliíhye. \v 14 Muurá muhtsi méwaajácú muhdúhjáa Ávyéjuube Jetsóoke ibóhɨɨtsódú medsɨ́jɨ́vémeke ibóhɨ́ɨ́tsóne dibye meke tsájtyeíñé íúniúvu. \v 15 Aane muhtsi mewáájácúnéllii méɨ́cúbáhrámeíhijcyá ímí ámuha Píívyéébeke mecáhcújtso mítyame meíjcyame dííbyeke metéhdújtso dibye meke pɨ́áábohíjcyáné hallúvu. \p \v 16 Áánéllii tsá múijyú meɨ́htsunúítyuró tééné wákimyéí meméénúnetu. Muurá ɨ́dátsó menéérome Píívyéébeke meúráávyénéjcutu ɨ́htsutúmé meíjcyámeke téjcoojɨ́vádú meke pɨ́áábohíjcyaábe. \v 17-18 Aane íñe ícyooca páhduváré nénéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíhíjcyaróné tsá múhajchótá íjcyáityúne. Áánetu ihdyu ténéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíyómé nihñévúré Píívyéébema meíjcyame tsá múijyú muhdú meíjcyáityúne. Áánéllii meere tsaímíyé meíjcyáíyóneri tsá meíjyácunúítyuróne. Apááñeríyé méijyácunúiyá múijyú nɨ́jkéváityúné Píívyéébé avyéjuvu meúújetéíyóneri. \c 5 \p \v 1 Muurá méwaajácú méjpi jahdu néjpiima múhajchótá meíjcyáityúne. Aane wágóóóvéné boone ihdyu Píívyéébe mééma tsíhdyuréjuco méénúnéj piima méíjcyaá níjkyéjɨri múijyú muhdú íjcyáityúme. \v 2 Ááneri íñe métsúúrámeíhijcyá téénéj piivu mepájtyéíyóneri ɨ́dátsó meɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu mewáyéééveki. \v 3 Muurá téhulle tsá méjpííma íjcyatúmé meíjcyáityúne. \v 4 Múhdutúiyó íñe ícyooca meíjcyánej pííyé cápáyovéné múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúnéj piívu. Tsáháítyuro ihdyu medsɨ́jɨ́vécooca múhajchótá méjpííma íjcyatúmé meíjcyáítyuróne. \v 5 Árónáa ihdyu Píívyéébere méénudújuco méjpííhañe tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñe. Aanée mewáájácu mépañévú pícyoobe Íapíícho. \p \v 6 Aane ehdu méúmɨwa íjcyane tsúúca méwaajácúhi. Árónáa íñe ícyooca meíjcyánéj piimáyéi meíjcyáné hajchótá tsáhái Ávyéjuube Jetsóó úníuri meíjcyatúne. \v 7 Aane ɨ́mɨááné iñéhdújuco Píívyéébe mééma méénune muurá maájtyúmɨ́turóné mécáhcujtsóhi. \v 8-9 Aame medsɨ́jɨ́vétúné hajchótá métsúúrámeíhijcyá muhdú dibye ímillédú meíjcyáíyóneri medsɨ́jɨ́vécooca tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. Áánéllii tsá meíllityéityú dsɨjɨ́veri. Aame ihdyu médsɨ́jɨvéjúcóóiyá Ávyéjuube Jetsóomáyéjuco meíjcyaki. \v 10 Muurá dííbyedívú pámeere mɨ́amúnaa mépíhcyááveé dibye meke idíllo muhdúhjáa medsɨ́jɨ́vétúné hajchótá ííñújɨri meícyahíjcyáne. Áijyu meke áhdóiibye muhdúhjáa meícyahíjcyáne. Ɨ́mɨáámée ícyahíjcyámé tééne áhdó ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyáhi. Áánetúu ímityúné méénuhíjcyámé tééne áhdó ɨ́cúbáhráméiíhi. \s1 Píívyéébema ímí meíjcyane \p \v 11 Áánéllii muhtsi Píívyéébeke maávyejúúllédú íjcyamútsí méimíllé tsijtye cáhcujtsóné dííbyeke. Aane waajácuube ɨ́mɨááné tehdu muhtsi meméénuhíjcyáne. Áhdure cáhawáá óvíi ámuha méwaajácúhi. \v 12 Ehdu ámúhakye muhtsi menééneri tsá memítyájkímyeítyúne. Íllure ámúhadívú muhtsi mébóhówátsohíjcyá múhtsidi ámuha meímíjyúúveki, teene ámuha mewáájácúne eene ɨ́ɨ́ɨ́búuri icyáhcújtsóturóné mɨ́amúnaa ɨɨ́ɨ́térokíyé iúwáábóneri mítyákímyeíhíjcyámedívú téhdure ámuha mebóhówájtsoki. \v 13 Ehdu íñe ámúhakye muhtsi menééne méɨjtsúcunúdí muhtsi meméívatémútsí meíhjyúvahíjcyáne. Ehdu muhtsi meúwáábónej tééveri éhnííñevu Píívyéébeke máávyéjujtsó ámúhakye tene ɨpɨ́ááboki. \v 14-15 Muuráhjáa Críjto pámeekéré meke iwájyúne ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨne mewáájácúne dííbyedívú méɨ́hvéjtsámeí dibye meke ityúkévéjtso meímillédú meíjcyájúcóótuki. Aame dííbyeke mecáhcujtsómé medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨma meíjcyame ímítyúnehjɨ́vú dsɨ́jɨ́vemédú méijcyáhi. \v 16 Aame tsá meíjyácunúítyuró tsaate muhdú íjcyáneri eene cáhcújtsotúmé ténehjɨ́ré ɨ́ɨ́tehíjcyádu. Ehdúikyée Críjtoke o cáhcújtsótúné ɨhde táɨ́jtsaméí néébe dííbyeke ó ɨtsúcunúhijcyá ihdícyaabédúre. Árónáa ícyooca tsáhájuco tehdu o ɨ́jtsúcunújúcootúne. \v 17 Muurá íñe tsúúca dííbyeéjté meíjcyame ɨ́hdée múhdurá meícyahíjcyánetu tsíhdyuréjuco mecápááyóóvémedítyú ɨ́mɨáájuréjuco bóhówaúcunúhijcyáne. \p \v 18 Ehdúu muurá Píívyéébere meke ímíbáávyetsó Críjtoj tééveri tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. Áámekée meke níwááveebe tsíjtyeke meúwaabómé téhdure iímíbáávyeki. \v 19 Muuráhjáa Críjtoj tééveri Píívyéébe méimítyú ímíbajchó ímí dííbyema meíjcyaki. Aabée múhtsikye níwaavé tééné uwáábovu. \v 20 Aamútsí íñe Críjto mémeri dííbyé uwáábójuma muhtsi méúllehíjcyá múhtsij tééveri ámúhama dibye iíhjyúvaki. Aane dííbyere Críjto mémeri ámúhakye muhtsi menéé ámuha meímíbáávyéne ímí Píívyéébema meíjcyaki. \v 21 Muuráhjáa Críjto ávyétá ɨ́mɨáábé íjcyaabe múijyú ímityúné méénútúróóbeke Píívyéébe ímítyúúbedi dilló méimítyú déjúcotu dííbyeéjté meíjcyámeke ɨ́mɨáámedíyéjuco idílloki. \c 6 \p \v 1 Áánéllii íñe muhtsi dííbyé wákimyéí meméénuhíjcyamútsí ámúhakye menéé ámuha mebáñúmeítyu dííbyé pɨááboju mééma íjcyane ámuha mewáájacújucóóme. \v 2 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Mɨ́amúnáakée o pájtyetétsóíñeri o íjyácunúnáa pɨáábó oke ámuha metáúmeíñéllii ámúhakye ó pɨ́aabóhi. \m Ehdu néénetu méwaajácú ícyooca tsúúca mepájtyetéiñe mééma íjcyane. \p \v 3 Áánéllii muurá íñe muhtsi dííbyé wákimyéí meméénuhíjcyamútsí météhmémeíhijcyá múhdurá muhtsi medárɨ́ɨ́vémeíñeri tsíjtyeke metútávájtsótuki. \v 4 Muhtsi méimíllehíjcyá Píívyéébé ɨɨcúve múnáajtétsí muhtsi meíjcyamútsí ɨ́mɨáámútsíyé meíjcyane. Muurá muhtsi ɨɨná néétumútsí máaabúcuhíjcyá panévaríyé meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ. \v 5 Muurá tsáijyu muhtsi cuwáháñeri, ájyáháñeri, méɨ́cúbáhrámeíhijcyá ‘wayée’ néétune mewákímyeícyoóca. Áámútsikye tsáijyu múhtsikye ɨɨ́cúbáhráne iwátsíhcyúmútsikye cuvéhoojánuhíjcyáme. \v 6-7 Áronéhjɨ́ muhtsi máaabúcuhíjcyá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju muhtsi mewáájácúnej tééveri Píívyéébe ímillédú muhtsi meícyahíjcyánélliíhye. Aamútsí tsíjtyeke muhtsi mépɨ́áábohíjcyá dííbyé Apííchó múhtsí pañe íjcyánej tééveri. Ehdu muhtsi dííbyé wákimyéí meméénumútsí dííbyé ɨhnáhoori méícyahíjcyá tsaímíye. Áánéllii tsáijyu tsaate múhtsí hallúvú ímityúné íhjyúvaróné tsá pánéévehíjcyatúne. \v 8 Árónáa ihdyu tsaate múhtsikye ímí ɨɨ́jtsúcunúne duurúvahíjcyáhi. Áánetu tsijtye múhtsidi úúhɨ́vatémé nehíjcyá állíu múnáajtétsí muhtsi meíjcyane. \v 9 Ááne múhtsikye wáájácurómé tsá múhtsidi ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Muurá tsáijyu ávyétá ɨhnáhó múhtsidi ditye ɨ́cúbáhráromútsí tsá muhtsi medsɨ́jɨ́vehíjcyatúne. Áróné pañe muhtsi méícyahíjcyá ɨ́dátsó múhtsikye ditye dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyáromútsi. \v 10 Ɨ́dátsó muhtsi meíjcyáromútsí mítyámeke mépɨ́áábohíjcyá Píívyéébé avyéjúejte ditye iíjcya ɨ́htsutúme. Ááneri muhtsi méimíjyuhíjcyá ɨ́ɨ́néúbamá íjcyátúromútsí tsáijyu kímóhcó múhtsikye tene pájtyérónáaáca. \p \v 11 Ámuúha Corííto múnaa múhtsí nahbémuj, ámúhakye muhtsi mewájyúne méúúballé muhdú muhtsi meíjcyane tóónútumútsi. \v 12 Tsáháturo múhtsí icyánéjcutu ímityúné ámúhadítyú muhtsi meɨ́jtsámeítyuró tsáijyu múúne ámúhá icyánéjcutu múhdurá ámuha múhtsikye meɨ́jtsúcunúrónáaáca. \v 13 Árónáa ihdyu ámúhakye muhtsi mewájyúne méúwáábohíjcyá éhne múúne ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke cááni iwájyúne úwaabódú ámuha téhdure múhtsikye mewájyuki. \s1 Píívyéébe jádú menéémeé \p \v 14 Aane tsá menáhbéváítyuró cahcújtso múnaa íjcyátúmema tsahdúré diityémá méɨ́jtsaméí néétúnélliíhye. Cáhawáá méɨjtsúcunuj, tsá muurá pejco cóójɨ́ma tsahdúré néétune. Ahdu ɨ́ɨ́vane tsá tene ímityú ɨ́mɨáájú meúraavyémé ímítyúmema menáhbeváne. \v 15 ¿Aca Críjtoma Naavéné ɨ́jtsaméí tsahdúre? Aanéhjɨ́ɨ́va tsá tene ímityú Críjtoéjté íjcyame Naavéné icyánéjcúejtémá náhbéváiyóne. \v 16 Áhdure ¿aca ímíiyóné ɨ́mɨá Piivyéébeéjté meíjcyame dííbye jáhdú menééme menáhbeváné níjcyotájté ibóhɨɨma íjcyátúmeke dúúrúvahíjcyámema? Muurá íllu méhdityu neébe: \q1 Tahñéjté íjcyámé Piivyéébé o íjcyaabe tsá kiá dityédítyú o íjcyatúne. \m \v 17-18 Téhdure tsiiñe neébe: \q1 Médowáávé ímítyúné mɨ́amúnáadítyu. Ááne mémeenújúcohdí ímityúné ditye méénuhíjcyádú ímí ámúhakye o ɨ́jtsúcunú ámuha tahñéjtéj Caani o íjcyaábe. Ehdu o néé Píívyéébe panévatúré ɨ́htsútuube o íjcyaábe. \c 7 \p \v 1 Ehdu íñe Píívyéébe nehíjcyá meke iújcuíñe, ámuúha táñahbémuj. Áánéllii ílluréjuco metsu meɨ́hveté panéváré ímityúné méjpííyií, meɨ́jtsaméiyii, meméénuhíjcyánéhjɨtu. Ááne metsu meɨ́hvéjtsámeí dííbyedívu. \s1 Coríító cóómiyi íjcyame cahcújtso múnaa ímíjpyeténe \p \v 2 Ahdícyane óvíjyuco múhtsima méímibáávyé tsaímíyé meíjcyaki. Muuráhjáa tsáháturo ɨ́ɨ́nerí ámúhakye muhtsi metútávájtsotúne. Áhdurée tsáháturo ámúhakye muhtsi maállíñé hallúrí ámúhá tsíeméné meékéévetúne. \v 3 Tsá íñe ehdu ámúhakye o néétu ímityúmé ámuha meíjcyánélliíhye. Éíjyúu ámúhakye o néhdu mítyane ámúhakye o wájyúnéllii ó nehíjcyá ímí tsaméhjɨ́ meíjcya múijyú medsɨ́jɨ́vétsihvújuco. \v 4 Aane ó waajácú ámuha tehdújuco meíjcyane. Áánéllii mítyane ó imíjyúú ámúhadi panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyoobe téénevu o cátóróóvénema. \p \v 5 Muuráhjáa Matsedóóniá iiñújɨvu muhtsi meúújetémútsí ávyétá ɨhnáhó meɨ́cúbáhrámeíñeri muhtsi mítyane méíllityéhi. \v 6 Árónáacáa Píívyéébe imyéénuhíjcyádú pɨ́áábónej péévé Tííto múhtsidívú ‘bohɨ́bóhɨúvú’ úújeténeri muhtsi méímíjyuuvéhi. \v 7 Árónáacáa tsá apááñéré dibye múhtsidívú úújeténeri muhtsi meímíjyúúvetúne. Ímichíi muhtsi méímíjyuuvé muhdú ámuha meíjcyane dibye múhtsikye úúbálléneri. Múhtsikyée úúbálleebe ámuhává ímítyú meícyahíjcyánetu tsúúca meɨ́hvetémé meíjyácunúhijcyáné ámúhakye muhtsi maááhɨ́vetéíyóneri. Áhdurévá ámuha ímí o íjcyáíyóneri méijyácunúhijcyáhi. Ehdúu dibye múhtsikye úúbálléneri mítyane muhtsi méímíjyuuvéhi. \p \v 8 Árónáacáa tsánejcúvú ámúhadi ó ɨ́dáátsové éhnée tujkénú ámúha éllevu o wállóháámɨ́ pañe ɨ́hnáhó ámúhakye o úwaabóné kímóhcó ámúhakye pájtyéneri. Áronée óvíjyuco múhajchótáwuúrá ámúhakye tene kímóvejtsóné ámuha meímíjpyetéki. \v 9 Áánéllii ó imíjyúú tééneri. Árónáa tsá ámúhakyée kímóhcó tene pájtyéneri o ímijyúúné o néétune. Ó imíjyúú ámúhakyée kímóhcó tene pájtyétsihdyu ímí tsíhdyuréjuco ámuha meíjcyáneri. Aane ámuha maáábúcuhíjcyáné ímí Píívyéébe ɨjtsúcunúhi. Aanée tsá tééneri ámúhakye o tútávájtsotúne. Muuráhjáa íllure ámúhakye tééneri ó pɨ́aabóhi. \v 10 Muurá tsáijyu dííbyere Píívyéébe meke ɨ́hvejtsó tsáné kimóóvé meke ipájtye téénetu meíllíjkívyéne ímítyú meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne dííbyé icyánejcúvuréjuco mepájtye mewágóóóvétuki. Áánéllii tsá múu kímóóve íjcyácooca ɨɨná ɨ́jtsámeítyú dííbyedítyu. Áánetu ihdyu cáhcújtsotúmé ehdu nénehjɨ diityéké pájtyéneri kímóóverómé wágóóóveéhi. \v 11 Muuráhjáa Píívyéébe ímillédú ámúhakye ɨ́hnáhó o úwaabóné kímóhcó ámúhakye pájtyeróné ámuha máaabúcúhi. Aanée ɨ́mɨáánéjuco múhdurá ámuha meícyahíjcyanévú ámúhakye wáájácutsóné tsárí ámúhakye pájtyéróneri ámuha meíllityéne méimíllerá ámúhama teene o ímíbájchoténe. Árónáacáa ámuha tsamééréjuco eenée ímityúné méénúúbeke ɨ́hnáhó meúwáábóneri meímíbájchónéllii tsáhájuco ámúhá hallúrí tene íjcyatúne. \v 12 Ehdúu ámúhakye ó caatúnú Píívyéébedívú o bóhówájtso ɨ́mɨááné ámuha múhtsikye mewájyune. Tsáháa apáámútsikyéré ímityúné dárɨ́ɨ́véjcatsímútsikye tene ɨpɨ́áábo o cáátúnutúne. \v 13 Aane muurá muhdúhjáa ámúhakye muhtsi menéhdújuco ámuha meíjcyánetu muhtsi méwaajácú ɨ́mɨááné múhtsikye ámuha mewájyune. \p Ááneri mítyane muhtsi méímíjyuuvéhi. Áhdurée Tííto ámuháváa panévatúré dííbyeke meɨ́ɨ́cúvénéllii imíjyúwu múhtsidívú wájtsɨ́neri éhnííñevu muhtsi méimíjyúúhií. \v 14 Áábekée muhdú ámuha meíjcyane o úúballéné ímí ɨjtsúcunúúbe. Tehdu tene íjcyátújɨ́jtori múijyú o íhjyúváíyónejɨ́ɨ́vari. Muuráhjáa o néhdújuco ámuha dííbyeke meɨ́ɨ́cuvéné tehdújuco. \v 15 Áánéllii mítyane éhnííñevu ámúhakye wájyuube ámuháváa dibye nénehjɨ mecáhcújtsóne ímí dííbyeke meɨ́ɨ́cúvehíjcyánélliíhye. \v 16 Téhdure mítyane ó ímíjyuuvé ímí ámúhama menáhbévájcatsíiñe o wáájácúneri. \c 8 \s1 Pɨ́áábojcátsi \p \v 1 Téhdure ó imíllé ámuha táñahbémuke o úúballéné muhdú Matsedóóniá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa ɨ́cúbáhrámeímyeke Píívyéébe pɨ́áábohíjcyáné diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. \v 2 Aame muurá tsaímíyé íjcyame mítyane pɨ́áábohíjcyá tsijtye ménahbémuke. \v 3 Aane ó waajácú ɨ́mɨááné ditye pɨ́áábohíjcyáné íjcyátúrónetu diityéké ɨpɨ́aabóné iímíllénélliíhye. \v 4 Aamée múhtsikye néé téhdure Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáake ditye pɨ́áábóne dsɨ́ɨ́dsɨ́ muhtsi diityé éllevu metsájtyeki. \v 5 Ávyetáa tsá muhtsi meɨ́jtsúcunútú ditye tsíjtyeke pɨ́ááboíñe. Árónáacáhjáa ihdyu muhtsi meúwaabóné illéébóne Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyámé dííbyedívuréjuco ɨɨ́hvéjtsámeíñema. \v 6 Ehdúu Matsedóóniá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa méénune imíwu muhtsi meɨ́jtsúcunúne Tíítóke menéé ámúhadítyú tsiiñe dibye dsɨ́ɨ́dsɨke iújcuté ɨ́hdée imyéénudu. \v 7 Muurá ámuha tehdújuco meméénuhíjcyáné íñe Píívyéébeke meúráávyenéjcu. Aame ámuha ímí téjɨjtóríjyuco meúwáábohíjcyámé múhtsikye méwajyúhi. Ahdícyane óvíi ámuha meméénuhíjcyadú dsɨ́ɨ́dsɨdi mépɨ́áábójcatsíhi. \p \v 8 Árónáa ihdyu tsá ámúhakye o táúhbatúne. Íllure ámúhakye ó waajácutsó muhdú ménahbémú pɨ́áábócatsíhijcyáné tehdu ámuha tsíjtyeke mepɨ́áábónetu mewáájácu ɨ́mɨááné ámuha diityéké mewájyune. \v 9 Muurá tsúúca ámuha méwaajácú Máavyéjuubée Jetsocríjtó ɨ́htsútuube íjcyároobe mewájyuri ihdícyaabédú ɨ́cúbáhrámeíñé téénej tééveri tsaímíyé dííbyema maávyéjuutéki. \p \v 10 Áánéllii ó imíllé ámúhakye o úwaabóné éhnííñevu ámuha meúráávye dsɨ́ɨ́dsɨdi mepɨ́áábócatsíhijcyáné muhdúhjáa éhné pijcyábari ámuha metújkenúdu. Árónáa tsá múu iímíllétúróné pañe pɨ́áábotúne. Múu pɨ́aabó ɨ́mɨááné ɨpɨ́aabóné iímíllénema. \v 11 Ahdícyane óvíi ámuha tsaímíyé mépɨ́áábójcatsí muhdúhjáa tujkénú ámuha meméénudu. \p \v 12-13 Árónáa tsá ámúhakye o néétu ámuha mepɨ́áábóne bóónétu ílluréjuco mepɨ́htóveki. Muurá Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú múhduná meíjcyátsodúneri tsaatéké mepɨ́aabóne. Tsá meke dibye éhnííñevu táúmeítyúne. \v 14 Muurá ámuha mepɨ́htótúijyu tsíjtyeke mépɨ́áábohíjcyá tsáijyu téhdure ámuha mepɨ́htónetu ditye ámúhakye ɨpɨ́áábo tsahdúré ímí ámuha meíjcyaki. \v 15 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Mítyane újcúmema áyánéwu újcúrómedívú tsahdúré úújeténe.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. \s1 Tíítóke tsatétsí náhbenúne \p \v 16-17 Muurá íñe ámúhadi o íjyácunúdúré Píívyéébe túkévéjtsóneri Tííto ámúhakye ɨpɨ́áábóíyóneri ijyácunúhi. Áánéllii muurá ávyeta imílleebe ámúha éllevu o wálloóne. Aabe cáhawáá óvíi ámúhakye aahɨ́vetéhi. Áánéllii mítyane ó téhdujtsó Píívyéébeke. \p \v 18 Áábema ó wallóó tsijpi dííbyeke náhbénúííbyeke dííbyedítyú cahcújtso múnaa ímí dibye úwaabóné néhíjcyáábeke. \v 19-20 Áábeke téhdure meménúmé mepɨ́áábójcatsíñe dsɨ́ɨ́dsɨ́ Jerotsaréevu muhtsi metsájtyécooca dibye múhtsikye iñáhbénu tsaímíyé muha teene metsájtye mɨ́amúnaa ɨɨ́jtsúcunútu muhtsi menáníiyóne. Aane ímí muha meúújetétsóneri Píívyéébeke muha maávyéjújtsoki. Áhdure diityéké muha mepɨ́áábóíyóneri meíjyácunúhijcyáné téénetu ditye iwáájácuki. \v 21 Áánéllii muha méimíllé tsaímíyé teene metsájtyene ímí Píívyéébe múúhakye ɨɨ́jtsúcunúki. Árónáa tsá apáábyéré diibye ímí múúhakye ɨɨ́jtsúcunú ímí muha metsájtyéityúne. Téhdure muha méimíllé mɨ́amúnaa ímí múúhakye ɨ́jtsúcunúne. \p \v 22 Aane íñe Tíítómútsima ó wallóó ménahbe panéváré Píívyéébé icyánéjcú wákimyéí tsaímíyé méénuhíjcyáábeke. Aabe téhdure waajácú ímí ámuha meíjcyane. \v 23 Aane tsáijyu múúne tsaate muubá Tííto íjcyane díllóhajchíí múu néé tápɨááboobe dibye íjcyane. Áhdure tsíjtyétsikye ditye díllóhajchíí múu néé Críjtoke ímí úráávyehíjcyámútsikye ííllé cahcújtso múnaa wálloóne. \v 24 Ahdícyane óvíi ámuha diityéké mewájyúne méɨ́ɨ́cuvé ímí ámúhakye muhtsi meɨ́jtsúcunúmedi idyé tsijtye cahcújtso múnaa iímíjyúúve teene iwáájácúnema. \c 9 \s1 Cahcújtso múnáá wáábyuta dsɨɨdsɨ píhcyúmeíñe \p \v 1 Áánetu dsɨ́ɨ́dsɨke mepíhcyúneri mepɨ́áábócatsíhíjcyánéjcutu tsáhájuco ámúhakye ɨɨná o nééítyuróne. \v 2 Árónáa ó waajácú ɨ́mɨááné ámuha Acááyá iiñújɨ́ cahcújtso múnaa meímíllehíjcyaróné mepɨ́aabóné tsijtye cahcújtso múnáake éhné píjcyábatújuco. Ááneri mítyane o ímíjyúúvéne Matsedóóniá iiñújɨ́ cahcújtso múnáake ó úúballéhi. Aane diityéké imíwu pájtyeme éhnííñevu ímí pɨ́áábócatsíhijcyáhi. \v 3 Aane o nééne íñe ícyooca ó wallóó ménahbémuke ditye ámúhakye iñéé apáhajchíí ámuha mepíhcyújúco dsɨɨdsɨ bañúháñé ámúhadítyú diityéké o úúbállehíjcyátuki. \v 4 Tsáijyu múúne tsájɨ́ubáréi ámuha meújcútúnáa ellévú o péébema muurá tsaate diitye Matsedóóniá iiñújɨ múnáadítyú péhajchíí tsaméhjɨ́juco menúcójpɨ́veíñé tééneri. \v 5 Ááné ɨhdétú ó imíllé ménahbémú Tíítomu ámúhakye ááhɨ́veténé ámúhakye ditye pɨ́áábóneri ámuha meúújetétsójúco múhdúneríhjyáa ámuha diityéké mepɨ́ááboíñé menéhijcyáne. Ahdícyane óvíi ámuha méúújetétsó ɨ́mɨááné ámuha mepɨ́aabóné meímíllénema. Tsá idyé muha menééné iijyéveríyé ámuha meméénúítyuróne. \p \v 6 Cáhawáá méɨjtsúcunuj, íllu muurá tsaate nééhií: Áyánéwu bájtsome áyánéwu ujcúhi. Áánetu mítyane bájtsome mítyane ujcúhi. \v 7 Ahdícyane ihdyu óvíi tsáápiitsa mépɨ́áábohíjcyá ɨ́mɨááné mepɨ́aabóné meímíllénema. Tsá meímíllétúné pañe mepɨ́áábóítyuróne. Áhdure tsá tsijtye meke néénélliihyéré mepɨ́áábóítyuróne. Muurá Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú ɨ́mɨáánetúré meímílléne mepɨ́áábómeke. \v 8 Aabe ihdyu ɨ́htsútuube íjcyaabe óvíi meke panévatúré pɨ́aabó ɨɨná méhdityu ɨpɨ́htótu téhdure tsíjtyeke mepɨ́ááboki. \v 9 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Ɨ́dáátsojtéké pɨ́áábómedítyú tsá múijyú tene ábájɨ́ɨ́vémeíityúne. \m \v 10 Aane muurá íñe dííbyere panéváré bajtsóháñé píívyétsóne tájpí meícyahíjcyaabe ámúhakye pɨ́ááboó ámúhá wákimyéityu. \v 11 Ehdu ámúhakye éhnííñevu panévatúré pɨ́áábóiibye tsíjtyeke ámuha mepɨ́áábohíjcyaki. Aane ámúhakye muha meúwaabódújuco ámuha ménahbémuke mepɨ́áábónéllii téhdújtsoímyé dííbyeke. \v 12 Tsá pevénéré diityéké ámuha mepɨ́áábotú ditye pɨhtónetu. Muurá ámuha mepɨ́áábóné hallúvú idyé téhdújtsoímyé Píívyéébeke. \v 13 Aane diityéké ámuha mepɨ́áábóneri méwaajácutsó ɨ́mɨááné Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ámuha mecáhcujtsóne. Áánéllii Píívyéébeke iávyéjújtsóne duurúvahíjcyaímyé pamévakéré ímí ámuha mepɨ́áábohíjcyánélliíhye. \v 14 Aame ámúhakye iwájyúne ámúhá hallúvú pɨáábó táúméií ámúhaj tééveri dibye diityéké pɨ́áábohíjcyánélliíhye. \v 15 Ahdícyane metsu metéhdújtso Píívyéébeke ávyetáa méɨ́jtsaméí pɨrúúvé íjcyáné pɨáábó Jetsocríjtoj tééveri dibye mééma méénúné hallúvu. \c 10 \s1 Páávoro mɨ́amúnáake túkévejtsóne \p \v 1 Ehdu íñe ámúhakye ó úwáábohíjcyá ímíñeúvú Críjtóo meke ɨɨ́daatsólléne úwáábohíjcyádu. Árónáa muurá ó waajácú óhdityu ámuha múhdurá meíhjyúvahíjcyáne. Muurévá ámuha ménehíjcyá ámúhama o íjcyácooca ɨɨná ámúhakye o néétuube tsiélletúré waajácuháámɨ́ o cáátúné pañe núhnévétuube ɨ́hnáhó ámúhakye o úwáábohíjcyáne. \v 2 Aane ámúhakye o ááhɨ́vetécooca tsá o ímílletú ámuha óhdityu menééne cáhcújtsotúmé íjcyadu o íjcyane. Ehdu íhjyúvámema ɨ́hnáhó tééneri ó ihjyúvaáhi. \v 3 Muurá ihdyu oo mɨ́amúnáajpi. Árónáa tsá ehdu nénehjɨ tatsɨ́jparíyé o méénúítyuróne. \v 4 Muurá Naavéné icyánéjcú ó táhjahíjcyá ɨ́htsútuube Píívyéébé ɨhnáhooríye. \v 5 Muurá mɨ́amúnaa Píívyéébeke iéhdɨɨvállédúré ɨ́ɨ́vame imítyájkímyeíñe óhdityu íhjyúváronéhjɨ́ ó táhjahíjcyáhi. Áámeke ó úwáábohíjcyá Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ditye icyáhcújtsóne iímíbáávyeki. \v 6 Ahdícyane tsúúca dííbyeke ámuha mecáhcujtsójúcóórómedítyú tsaate dibye ímillédú íjcyátúmeke ɨ́hnáhó ó úwááboóhi. \p \v 7 Muurá ámuha méɨjtsúcunú átéréejpi o íjcyane. Árónáa táɨ́jtsaméí tsá ámuha mewáájácutúne. Muurá Críjtoéjpí o íjcyaabe dííbye mémeri ó úwáábohíjcyá tsijtye dííbyeéjté méénuhíjcyádu. \v 8 Aabe mítyájkímyeítyuubéré dííbyeke meúráávyénéjcutu ámúhakye ó túkévétsohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́vétuubére. Ááneri tsá ámúhakye o tútávájtsotúne. \v 9 Ehdu ámúhakye waajácúháámɨ́ pañe o nééne méɨjtsúcunúdí o méénúityúné o íhjyuváne. \v 10 Muurá ó waajácú tsaate óhdityu néhijcyáné atéréejpívá o íjcyaabe ámúhadívú o úújetécooca ɨɨná ámúhakye o nééítyuube waajácúháámɨríyé ámúhama o íhjyúvahíjcyáne. \v 11 Áánéllii ámúha éllevu o péécooca ɨ́hnáhó ámúhakye ó úwááboó muhdú waajácúháámɨ́ pañe o néhijcyádu. Áijyu botsíi waajácuímyé óhdityu íhjyúvahíjcyáme. \p \v 12 Árónáa tsá o némeítyú ɨ́mɨáábé o íjcyane eene tsaate íhjyúvahíjcyádu. Muurá pámé ehnííñevu ɨ́mɨáámé iíjcyane ɨ́jtsúcunúmeíyómé íllure báñúmeíhijcyáhi. \v 13 Áánéllii tsá múijyú tehdu o íjcyátúneri o mítyájkímyeíítyuróne. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébere oke néhdújuco íñe dííbyé ihjyu o úwáábohíjcyáne. Aabée elle Coríítori ó úllejé dííbyere oke túkévéjtsóneri. \v 14 Aane ímichíi ámúhakye Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úúbállétujkénúnéllii ámúhakye ó nehíjcyá ámúhá túkevéjtsoobe o íjcyane. \v 15 Árónáa tsá o néétu apáábyéré ámúhá túkevéjtsoobe o íjcyane téhdure tsijtye ámúhakye úwáábohíjcyámé íjcyánáaáca. Apááñéré ó imíllé ámuha ímíñeúvú mecáhcujtsóné Píívyéébé uwááboju dibye nééné hajchótá ámúhama o íjcyaabe o úwaabóne. \v 16 Aabe bóónétu téhdure tsícyoomíjɨ múnáakéréjuco o úwáábotéiñe pajtyété uwááboju. Árónáa ihdyu ó úwáábóteé tsáijyúubái tsaate úwáábohíjcyátútsɨ́jɨ múnáakéréjuco tsíjtyé wákimyéí o cáávácútuki. \p \v 17 Ááné wákimyéiyi tsaate imítyájkímyeíñé ímillémé ihdyu óvíi dííbyekéré mítyátsohíjcyáhi. \v 18 Árónáa ihdyu tsaímíyé tééné wákimyéí méénume tsá iiye némeíítyuró ɨ́mɨáámé iíjcyane. Muurá ihdyu Píívyéébere diityéké bóhówajtsó ímí ditye íjcyane. \c 11 \s1 Múhdurá tsaate úwaabóne \p \v 1 Ehdu íñe ámúhakye o nééne ihdyu óvíjyuco ehdícyáróné pañe mélleebúcunu. \v 2 Muurá ávyeta ámúhadi ó ijyácunúhijcyá muhdú Píívyéébe méhdi íjyácunúdu. Áábekée oke Críjto níwaavé ámúhakye o túkévéjtso dibye ímillédú ámuha meíjcya éhne múúne wájpiikyéi úújétúné badsɨ́jcaja ájyu íjcyáiibye ímillédú íjcyadu. \v 3 Áánéllii ámúhadi mítyane ó ijyácunú Naavéné ámúhakye Críjtodítyú mújtátsóíyóneri éhnéhjáa Éébáke ííñimyéj tééveri imyéénudu. \v 4 Muurá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju ámúhakye o úwáábóné úníutu tsíhdyuréjuco ámúhakye tsaate úwááboróné ímí ámuha mélleebúcunúhijcyáhi. Áhdure ámuha méimíllehíjcyá melléébúcunúné Naavéné apííchotu ámúhakye ditye úwaabóné tsúúca Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyaróme. \v 5 Muurá tsá táehnííñevu ditye íjcyatú eene ímí ditye úwaabóné ámuha meɨ́jtsúcunúróme. \v 6 Ihdyúhde ɨ́mɨááné tsá eene ditye imíwu ‘cáto’ néétune úwaabódú o úwáábóturóne. Árónáa muurá ámuha méwaajácú ɨ́mɨáánéjuco íjcyane ámúhakye o úwáábohíjcyáné panéváré ámúhama o méénuhíjcyánetu. \p \v 7 ¿Mityá ámuháa méɨjtsúcunú átéréejpi o íjcyánéllii ámúhakye áhdótsótuube pajtyéteju o úwáábóneri ímityúné o méénune? \v 8 Muuráhjáa ihdyu tsijtye cahcújtso múnaa oke pɨ́áábóne tájpí o íjcyaabe ámúhakye ó úwáábohíjcyá áhdótsótuúbe. \v 9 Aanée óhdivu óúúvérónáa tsá ámúhakye ɨ́ɨ́nerí o pátsáríjcyotúne. Tehdu muucá ɨ́ɨ́nerí o pátsáríjcyóíñejɨ́ɨ́vari. Áróóbekée Matsedóóniá iiñújɨtu tsááné nahbémú tsiiñe oke pɨ́aabóhi. \v 10 Ehdu íñe ɨ́mɨáájú Críjtodítyú íjcyáné uwááboju tápañe íjcyaabe muhdú o ícyahíjcyáné ó úúbálleé Acááyá iiñújɨ múnáake. \v 11 ¿Aanéhaca íñe ámúhakye o wájyútúne íjcyaabe ehdu ámúhakye ó nehíjcyáhi? Muurá Píívyéébe waajácú mítyane ámúhakye o wájyune. \p \v 12 Aabe o méénuhíjcyádú éhnííñevu ó úwááboó áhdótsótuubére. Áánetu eene o úwaabódú iúwaabóné néhíjcyarómé tsá pevénéré úwáábóítyuróne. \v 13 Muurá állíu múnaa íjcyame Píívyéébé uwáábojtédí idíllómeíñe pánehjɨ́dú méénuhíjcyá ɨ́mɨáámé Críjtó wákimyéi múnaa méénuhíjcyádu. \v 14 Aane ehdu némehjɨ tsá pɨ́htotúne. Muurá dííbyere Naavéné ɨ́mɨá uwáábóóbedi idíllómeíñe méhdivu bóhówáávehíjcyáhi. \v 15 Áánéllii muurá dííbyé ɨɨcúve múnaa ɨ́mɨá uwáábojte méénuhíjcyádú méénuhíjcyáhi. Árone ɨ́dátsó diityémá nɨjkévaáhi. \s1 Páávoro ɨ́cúbáhrámeíñe \p \v 16 Áánetu tsiiñe ámúhakye o néé ámuha óhdityu menéétu mééídyu o íhjyúvahíjcyáne. Ehdu ámuha óhdityu meɨ́jtsámeíyóné pañe ihdyu óvíjyuco ámúhama o íhjyúvahíjcyáné eene tsijtye múhdurá iúwáábóróneri mítyákímyeíhijcyádú téhdure o mítyájkímyeíki. \v 17 Árónáa tsáháturo tene ímityú Píívyéébeéjpí o íjcyaabe o mítyájkímyeíñe. Árónáa íñe muhdú ó mítyájkímyeí mééídyu o íhjyúváné pañe. \v 18 Ɨ́ɨ́néturó mityá ɨ́jɨ́enéré imyéénúróneri tsaate mítyákímyeíhijcyáhi. Aanéjɨ́ɨ́ muhdú tsá o mítyájkímyeíityú awáá Píívyéébé wákimyéí o méénuúbe. \v 19 Áánetu idyéjuva ámuha panéváré mewáájacúmé ¿ɨ́veekí máállítsámeíhijcyá iwáájácutúnéré íhjyúvahíjcyámedívu? \v 20 Ditye muurá ámúhadi páhduváré ɨ́cúbáhraróné ámuha máaabúcuhíjcyáhi. Muurá ámúhakye íúníu múnaádú ɨɨ́jtsúcunúmeke ityáúhbáne ámúhá tsíeméné ihñériyéjuco ditye díllohíjcyáne. Ááne ámúhakye méénuhíjcyámé iávyejúúllétúnema. \v 21 Áhdúwu muucá o méénutúné muhdú núcójpɨ́tsó ó ɨjtsúcunúhi. Óubá ó ɨhtsúhi. Ároobe ihdyu téhdure mééídyu o íhjyúváné pañe ó mítyájkímyeí eene múhdurá imyéénúróneri ditye mítyákímyeíhijcyádu. \v 22 Muurá mítyákímyeíhijcyámé heeberéómú Píívyéébeéjté Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe iíjcyáneri. Árónáa muurá téhdure oo diityé múnáajpi. \v 23 Áhdure mítyákímyeíhijcyámé Críjtó ɨɨcúve múnaa iíjcyáneri. Muurá téhdure dííbyé ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe diityé ehnííñevu tééné déjúcotu ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Muurá oke iwátsíhcyurónee, icyúvéhoojánurónee, dárɨ́ɨ́vehíjcyáme. Ánéhjɨtu píváijyúvájuco o pájtyeténé dsɨjɨ́vetu. \v 24 Muuráhjáa oke 39-neva wátsihcyúmé tamúnaa íjcyarómé imyéénuhíjcyádújuco. Aane tsáhojtsɨ́ijyúvájuco tehdu oke ditye méénune. \v 25 Áhdure pápihchúúijyúvájuco oke ditye úméhéiyi wápáajcóne. Áánetu tsáijyúréi néwayúúnevu oke aamúme. Áhdurée pápihchúúijyúvá cúújúwamɨ óóma pámááveebe tsáijyu nújpácyó pañe ó ijcyá tsájcoójɨɨ, tsápejcoo, íjcyane. \v 26 Ehdúu úlleebéré o péhíjcyáábeke patyéhijcyáné pahúllevávú nújpácyój pɨɨnévuu, cómiñévuu, múubárá íjcyátútsihvuu, íjcyane. Aabe tsáijyu ápíchó nééróméhjɨ́j pɨɨne ó ícyahíjcyá naní múnaa, tsíjtye múnaa, tamúnaa, íjcyáméj pɨɨ́ne. Téhdure ó ícyahíjcyá cahcújtso múnaa íjcyáturómé ménahbémudi díllómeímyéhjɨ́j pɨɨ́ne. \v 27 Ehdúu nénéhjɨri o ɨ́cúbáhrámeííbyé ɨ́dátsó o májchóíyónéhjɨri, o ádóíyónéhjɨri, ó ícyahíjcyáhi. Áhdurée tsáijyu cúwátuube tsuucórí ó ɨ́cúbáhrámeí o wájyamúúvátuúbe. \p \v 28 Aabée tsánejcúvú muhdɨ́ɨ́vané tsijtye cahcújtso múnaa íjcyáneri o ɨ́jtsámeíñé oke múhduúvúrá patyéhijcyáhi. \v 29 Muurá tsaate ímityúné íjcyáneri ó ɨ́dáátsóvehíjcyáhi. Áhdure ditye ténejcúvú mútátsójcatsíñeri o ɨ́dáátsóvérónáa tsátsii tsárí oke patyéhijcyáne. \v 30 Aabe muurá o mítyájkímyeíñé o ímílleca ó mítyájkímyeíiyá ɨ́dátsó o nééróóbej tééveri Píívyéébe bóhówájtsómeíñeri. \v 31 Muurá Máavyéjuube Jetsocríjtój Caaníkyé múijyú nɨ́jkéváityúné medúúrúvahíjcyaabe waajácú ɨ́mɨáánéjuco o néhijcyáne. \v 32 Muuráhjáa tsáijyu Damájcori o íjcyácooca ávyéjuube Aréétá tsíjpiikye pícyoobe téhmetsó tsaatéké técoomí llehówaanévú okéváa ditye iékééveki. \v 33 Árónáacáa técoomí mɨjcótú cáámetu páheju néénetu oke tsaate úvérújtsiyi niityétsó áachívújuco. Ehdúu téijyu ó pállojcóhi. \c 12 \s1 Píívyéébe Páávoróké úújetsóne \p \v 1 Aane tsá ɨ́ɨ́netú oke tene pɨ́áábóítyuró o mítyájkímyeíñe. Árónáa ámúhakye ó úúbálleé ɨɨnáhjáa nééiyóné Píívyéébe oke úújetsóné naavédú nééné pañe. \v 2-3 Muuráhjáa ihdyu oke tsajtyéébé páñétúéhullévú níjkyejɨ́vú dííbyeéjpí o íjcyáábeke. Aane muurá tsúúca tétsihdyu 14 pijcyábájuco pájtyene. Árónáa ihdyu tsá o wáájácutú páneerée tájpííma o péhajchííjyu, íhjyáa mityá apááñéré táɨ́ɨ́buu pééhií. Tsá o wáájácutúne. Apáábyéré ihdyu Píívyéébe waajácúhi. Árónáacáa ihdyu ɨ́mɨááné ó úllejéhi. \v 4 Aabée muurá téhulle tsaímiyéjuco meíjcyáítsihyi o íjcyaabe ó lleebúcunúhijcyá tsaate íhjyuváné tsáijyúubáré melléébohíjcyátúnéhjɨri. Áánetúu oke bóijcyúmé muucá o úúbállétuki. \v 5 Ááneri o mítyájkímyeíiyóné muurá tsá o ímílletúne. Apááñeríyé ihdyu ó mítyájkímyeíiyá íñe ɨ́dátsó o nééróóbej tééveri Píívyéébe bóhówájtsómeíñeri. \v 6 Árónáa tsá pevénéré o mítyájkímyeíítyuróne. Ó mítyájkímyeíiyá ɨ́mɨáánéjuco o méénuhíjcyáneri. Árónáa tsá o ímílletú oore o bóhówájtsómeíñe. Óvíi ihdyu o úwaabóné illéébónetu mɨ́amúnaa waajácú muhdú o ícyahíjcyáne. \v 7 Muuráhjáa tééneri o mítyájkímyeííyóné ɨhdétú Píívyéébere ɨ́hvéjtsoobe Naavéné oke tútávájtsoobe ó ɨ́cúbáhrámeí éhne múúne metójáávéneri meɨ́cúbáhrámeídyu. \v 8 Áánélliihyée Píívyéébeke 3-ijyúvá ó táúmeíyá dibye oke ibóhɨ́ɨ́tsóroki. \v 9 Árónáacáa oke neébe: “Óvíi uke o pɨ́áábóneri ú aabúcúhi. Muurá ehdu ɨ́dátsó íjcyámej tééveri ó bóhówájtsómeí ɨ́htsútuube o íjcyane.” Ehdúu oke dibye néénéllii íñe ɨ́dátsó o nééroobe ó imíjyuhíjcyá tajtyééveri dibye mɨ́amúnáake ɨ́ɨhnáhoovu iúújétsoki. \v 10 Aabe íñe ícyooca panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyoobe ó imíjyúúhií. Muurá Críjtoke o cáhcújtsóné hallútú óhdi mɨ́amúnaa ɨɨ́cúbáhráábeke nehníwu úhbahíjcyáhi. Aabe panévatúré ó pɨhtóhi. Ehdu panévari o ɨ́cúbáhrámeíñeri o ɨ́htsunúroobe Críjtodívú ó cátsɨ́páávehíjcyá o ɨ́htsútúúveki. \s1 Coríító cahcújtso múnáadi Páávoro íjyácunúne \p \v 11 Ároobée ihdyu ɨ́mɨááné mééídyu o íhjyúváné pañe ó mítyájkímyeíhi. Ámuháa oke mítyájtsotúmé tsíjtyéhjɨkéré maávyéjútsohíjcyánéllii oore ó bóhówájtsómeíhi. Árome ámuha maávyéjújtsorómé íñe oke ámuha meéhdɨɨvállehíjcyáábé ehnííñevu tsá íjcyatúne. \v 12 Muuráhjáa ámúháj pɨɨne uwáábori o íjcyaabe panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ ó aabúcuhíjcyáhi. Áijyúu páhduváré nénehjɨ méénúráítyúronéhjɨ́ o méénúneri ó bóhówájtsómeí ɨ́mɨááné Píívyéébé uwááboobe o íjcyane. \v 13 Ároobée tsá ámúhakye tsíeméné o táúmeíñeri o íjyévéjtsotú tsíjtyekée o méénudu. Aanéubá ámuha méɨjtsúcunú ámúhakyée o éhdɨɨválléne ɨɨná o táúmeítyúne. Árone ihdyu óvíjyacóóne. \p \v 14 Aabe ícyooca tsiiñe ó íjcyátsíiivyé tsúúca pápihchúúijyúvájuco ámúhakye o ááhɨ́vetéki. Aabe tsá ɨ́ɨ́nerí ámúhakye o íjyévéjtsóityúne. Tehdu ámúhakye dsɨ́ɨ́dsɨke néhcotéébé o pééíñejɨ́ɨ́vari. Íllure ihdyu ámúhakye o pɨ́áábo ó peé éhne múúne tééne tájpí ɨ́ɨ́tsɨɨme íjcyaíñé cáánímutsi méénudu. Tsá muurá ɨ́ɨ́tsɨɨme wákímyeíítyuró cáánímutsi tééne tájpí íjcyaíñe. \v 15 Aane ihdyu óvíi o ɨ́cúbáhrámeíyóné pañe ámúhakye ó pɨ́aabó ímítyúné pañévú ámuha memújtátuki. Mítyane muurá ámúhakye ó wajyú íhya ihdyu oke ámuha mewájyútúrónáaáca. \p \v 16 Muurá ó waajácú tsaate ámuha óhdityu menéhijcyáné íllurévá o állíñe ɨ́ɨ́nerí ámúhakye o íjyévéjtsotúné o néhíjcyároobe ɨ́ɨ́né hallúvúrá o dsɨ́ɨ́dsɨ́vahíjcyáne. \v 17 ¿Acáa íllure ámúhakye o állíñe ó wallóó tsaatéké ámúha éllevu? \v 18 ¿Mityá téijyúu ámúhakye álliibye Tíítoó? Áánerá tsahdúré muhtsi dííbyema méijyácunúhijcyá ámúhakye mepɨ́áábóíyóneri. Áánélliihyée dííbyeke o néé tsijpi ménáhbema dityétsí ámúhakye iááhɨ́vetéki. \p \v 19 Ámuháubá méɨjtsúcunú ámuha oke mewájyukíyé ehdu ámúhakye o néhijcyáne. Muurá Píívyéébe waajácú Críjto mémeri ámúhakye muha mepɨ́áábo ehdu ámúhakye o néhijcyáne. Aane muurá ámúhakye táñahbémuke éhnííñevu ó pɨ́ááboó dííbyeke ámuha ímí meúráávyeki. \v 20 Muurá tsá ímí oke tene pájtyéítyuró ámúhakye o ááhɨ́vetéébé múhdurá ámuha meíjcyánáa o úújeténe. Áhdure tsá ámúhakye ímí tene pátyéítyuró tééné hallútú ámúhakye o nééneé. Áánéllii ó ijyácunúhijcyá ámuha meúhbájcatsíítyúróneri, ámuha menómíutáávájcatsíítyúróneri. Áhdure ó ijyácunúhijcyá iiye tsaate ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeíítyúróneri, ámuha maálliúúnújcatsíítyúróneri, ámuha memítyájkímyeíítyúróneri. Tehdu ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsíñé nɨ́jcaúvú ámuha mewáchájánújcatsííyónéllii ihdyu ámúhadi ó ijyácunúhijcyáhi. \v 21 Aane tsáijyu múúne ténehjɨ ámuha meɨ́hvejtsótúnáa ámúhakye o ááhɨ́vetéhajchíí muurá Píívyéébé úmɨwávú kímóhcó oke tene pájtyéneri ó núcójpɨ́veéhi. Muurá ámuha ímíñejɨ́ɨ́ ihdícyáméhjɨma medómácócatsíhijcyáné tsá meɨ́hvejtsópityúne. Áhdure tsíñehjɨ panéváré ímityúné ámuha méméénuhíjcyáhi. \c 13 \s1 Páávoro pítyajcóne \p \v 1 Muurá pápihchúúijyúvájuco ámúhakye o ááhɨ́vetéiñe. Áijyu eene ímítyú ícyahíjcyámé hallúvú míítyétsíuba, pápihchúúmeváuba, úúbálléhajchíí tehdújúcooi teéne. \v 2 Muuráhjáa éíjyu ámúhakye o ááhɨ́véjeebe tsúúca ɨ́hnáhó ámúhakye ó úwaabó pámeere ímityúné méénuhíjcyámeke. Aane íñe tsiiñe piéhdúré tsíhyullétú ámúhakye ó úwaabóhi. Aabe ícyooca ámúhakye o ááhɨ́vetéébé tsaate páhdure néémedi tsáhájuco o ɨ́ɨ́cúvéityúne. \v 3 Áijyu ámuha méwaajácuú muhdú tajtyééveri Críjto íhjyúvahíjcyáné ámuha mewáájácúíyóneri meíjyácunúhijcyáne. Dibye tajtyééveri nééne álliu íjcyátúnéllii imílleebe muhdú dííbyé ɨhtsútú íjcyane ámuha mewáájacúne. \v 4 Dííbyekée ɨ́mɨááné páwachékevu dsɨ́jɨ́vetsómé átérééjpidi idíllónema. Áróóbekée Píívyéébe ɨ́ɨhnáhoori bóhɨ́ɨ́tsoobe ijcyá ícyooca ɨ́htsútuubéréjuco. Aane dííbyekée pájtyedu ɨ́ɨ́vane tsáijyu ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Árónáa dííbyedívú o cátsɨ́páávehíjcyánéllii oke pɨ́áábohíjcyaabe téhdure ámúhakye o pɨ́ááboki. \p \v 5 Aane cáhawáá ihdyu ámuháyé ímíñeúvú méɨ́jtsaméij. ¿A ɨ́mɨááné tsúúca ímí ámuha mécáhcujtsó Píívyéébeke? ¿A ámuha méwaajácurá Jetsocríjtó paíjyuváré ámúhama íjcyane? ¿Mityá íllure ámuha maállíñe ménehíjcyá dííbyeéjté ámuha meíjcyanej? \v 6 Árónáa íhya mityá ícyooca tsúúca ámuha méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjpí o íjcyane eene állíu múnáájpidi oke ámuha medíllohíjcyáme. \v 7 Muurá Píívyéébeke pɨáábó ó táúmeíhijcyá ámúhá hallúvú ímityúné ámuha meíjcyátuki. Aane tsá teene o méénuhíjcyatú mɨ́amúnaa ímí oke ɨɨ́jtsúcunúki. Muurá oke ditye múhdurá ɨ́jtsúcunúroobe ó imíllehíjcyá ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyane. \v 8 Aabe tsá múijyú állíuri o íhjyúvatúne. Ɨ́mɨááneríyé ó ihjyúváhi. \v 9 Áánéllii íllure ó imíjyuhíjcyá oke ditye éhdɨɨválléroóbe. Ehdu oke ditye ɨ́jtsúcunúroobe ámúhakye ó pɨ́áábohíjcyá ímí ámuha Píívyéébeke mecáhcújtsoki. Ámúhá hallúvú pɨáábó ó táúmeíhijcyá ímí dííbyeke ámuha mecáhcújtsoki. \v 10 Ehdu íñe ó caatúnú ámuha meímíbáávye ámúhakye o ááhɨ́vetécooca ɨ́hnáhó ámúhakye o úwáábótuki. Píívyéébée muurá ɨ́ɨhnáhoovu oke ajcú dííbyeke meúráávyénéjcutu ámúhakye o pɨ́ááboki. Tsáháa téénevu oke dibye ájcutú ámúhakye o tútávájtsoki. \p \v 11 Aane óvíi ámuha táñahbémú ímí meíjcyame métsúúrámeí Píívyéébema ámuha tsaímíyé meíjcyáíyóneri. Aane óvíi dííbyeréjuco ámúhakye iwájyudu íjcyaabe pɨ́aabóné tsaímíyé ámuha meíjcyaki. \v 12 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyáne medúúrúvájcatsíki. \v 13 Téhdure pámeere íílle íjcyame ménahbémú ámúhakye duurúváhi. \p Ahdícyane ihdyu óvíi Píívyéébe pámeekéré iwájyudu íjcyaabe Jetsocríjtoj tééveri Íapííchó mépañévú ipícyóóneri meke tehméhi. Áyu tehdújuco.