\id 1PE - Bora NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h 1 Péédoro \toc1 Tujkénú Péédoro cáátúnuháámɨ \toc2 1 Péédoro \toc3 1Pe \mt1 1 PÉÉDORO \mt2 Tujkénú Péédoro cáátúnuháámɨ \c 1 \s1 Duurúvaju \p \v 1 Oo Péédoro Jetsocríjtóo úwááboobéré o péhíjcyáíñé wákimyéivu oke pícyoobe íñe íhyaamɨ ámúha éllevu ó caatúnú dííbyékée ámuha mecáhcújtsóné déjúcotu méiiñújɨtu ámúhakye ditye wáchájánúme éllevu, Póótoó, Garáátsiaa, Capadóótsiaa, Áátsiaa, Bitííniaa, éhdúné iñújɨ́ɨ́neri ámuha meíjcyáme éllevu. \v 2 Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco Méécááni Píívyéébe ámúhakye iñéhdújuco újcune dííbyeéjté ámuha meíjcyaki. Aane muurá Íapííchoj tééveri ámúhakye pɨ́áábohíjcyaabe Jetsóópe mewájyuri ítyujpácyó wáágóónej tééveri ámuha meímíjpyeténe dibye ímillédú meíjcyaki. Aabe ihdyu óvíi ámúhakye panévatu pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeítyúmé ámuha meíjcyaki. \s1 Ímí méúmɨwa nééneé \p \v 3 Muuráhjáa mítyane meke ɨɨ́daatsólléne béhnétu meke tsɨ́ɨ́mávaabe Jetsocríjtóo ɨdsɨ́jɨ́véne tsiiñe bóhɨ́ɨ́nej tééveri. Áánéllii ɨ́ɨ́né imíjyaú méúmɨwa íjcyane méɨ́tsohíjcyáhi. Ahdícyane ihdyu metsu Jetsocríjtój Caani Píívyéébeke medúúrúváne metéhdújtsoki. \v 4 Muurá ijcyáné níjkyéjɨri ɨ́ɨ́tsɨɨme meíjcyámé wáábyuta múijyú muhdú íjcyáityúné dibye pícyoone meke téhmene. \v 5 Ímí dííbyeke mecáhcújtsónéllii ɨ́ɨhnáhoori meke pɨ́áábohíjcyaabe nihñéétsihvúré téhullévú meúújetécooca teene meújcuki. \p \v 6 Áánéllii múu íllure imíjyúú dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé ámuha meɨ́cúbáhrámeíyónáaáca. \v 7 Muurá tééneri meke waajácúlleebe ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcújtsóhajchíí éhne múúne óóro cúújúwari ditye wáájácullédu. Muurá teene óóro meke pɨ́áábóné ehnííñevu Píívyéébeke mecáhcujtsóné meke pɨ́aabóné tsá múijyú mééma nɨ́jkéváityúne. Áánéllii dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé ɨ́ɨ́netú menéétsámeítyúhajchíí ɨ́ɨ́né imíjyaú ámúhakye ávyéjújtsóiibye dúúrúvaabéré tsiiñe Jetsocríjtó tsáácoóca. \p \v 8 Muurá Jetsocríjtoke ámuha maájtyúmɨ́túróóbeke méwájyúúbedívú ámuha mecátsɨ́páávéne méimíjyúúhií. \v 9 Áábeke ámuha mecáhcújtsónéllii tsúúca ámuha mépájtyetéhi. \p \v 10 Muuráhjáa éíjyuúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa ihjyúvájúcoorá muhdú dibye meke ɨɨ́daatsólléne pájtyetétsóíñeri. Ároméhjáa tsá pahdu wáájácutú muhdú tene íjcyaíñe. \v 11 Áánélliihyéhjáa díllócatsíhijcyámé caabyé Críjto íjcyaabe múijyú muhdú ɨɨ́cúbáhrámeíñe ávyéjuutéiñe Píívyéébé Apííchó diityéké néhijcyáne. \v 12 Áánélliihyéhjáa Píívyéébe diityéké waajácutsó ditye íjcyáijyúi tene pájtyéityúne, bóónétúi tene pájtyeíñe. Áánée muurá tsúúca ámúhakye tsaate úúballé muhdú mepájtyetéiñe Píívyéébé Apííchó níjkyéjɨtu tsááne pɨ́áábónej tééveri. Aane muurá idyé níjkyéjɨ múnaa téhdure imíllerá páñetu iwáájácúiyóné muhdú mepájtyetéiñe. \s1 Ɨ́mɨááméré meíjcyáiyóne \p \v 13 Aane ɨ́mɨááméré meíjcyáne métsúúraméí tsiiñe Jetsocríjtó tsácooca Píívyéébe ámúhakye ɨɨ́daatsólléne ájcúíñeri. \v 14 Aame tsúúca Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé ámuha meíjcyame múu dibye ímillédú ijcyáhi. Tsá múu dííbyekée ámuha mewáájácútúcooca ímítyúnéhjɨri meúmúúpívyehíjcyádú néjúcootúne. \v 15 Muurá meke újcuube ɨ́mɨááméré meíjcyaki. Áánéllii múu ɨ́mɨáámé ijcyá dibye íjcyadu. \v 16 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Ɨ́mɨáámé meíjcyá ɨ́mɨáábé o íjcyadu.” \p \v 17 Aane dííbyeke ámuha mecáánívahíjcyámé múu ííñújɨri ámuha meíjcyáné hajchótá dibye ímillédú ijcyáhi. Muurá tsahdúré mééma ímíbájchóiibye muhdú meícyahíjcyáné tééne áhdovu meke iájcuki. \v 18 Muurá ámuha méwaajácú mépée mepájtyetéítyúrojɨ́jtó méɨhdé múnáaúvú úráávyehíjcyánetu meke dibye pájtyetétsóne. Árónáacáa ihdyu tsá meke dibye pájtyetétsotú dsɨ́ɨ́dsɨdívú iáhdóneri. \v 19 Muuráhjáa ihdyu mééma áhdoobe mítyane iwájyuube Críjtó tujpácyó wágóóóvéneri éhne múúne obééjáwu imíwu néébeke mɨ́amúnáá imítyuháñé hallúvú ditye dsɨ́jɨ́vetsódu. \v 20 Píívyéébéhjáa ihdyu tsúúcajátújuco dííbyeke mémenúné ííñujɨ iípívyéjtsótúné ɨhdéjuco dibye mewájyuri ɨdsɨ́jɨ́veki. Ahdújucóhjáa dibye tsááne meke ɨpɨ́ááboki. \v 21 Áánéllii dííbyej tééveri Píívyéébeke mecáhcujtsómé dííbyedívú mécátsɨ́páávehíjcyá dibyée dsɨ́jɨ́véébeke ibóhɨ́ɨ́tsóne ávyéjuutétsónélliíhye. Aame méwaajácú dííbyema meíjcyame ɨ́ɨ́nerí mebáñúmeíityúne. \p \v 22 Ahdícyane tsúúca Píívyéébé Apííchó ámúhakye pɨ́áábónej tééveri ɨ́mɨáájú ámuha mecáhcujtsómé óvíi ámuha méwajyújcatsí ámúhá ɨ́ɨ́búuri. \v 23 Muurá Píívyéébeke mecáhcujtsómé tsíhdyuréjuco meíjcyane. Tsáhájuco meúráávyetú méécáánimúu meke tsɨ́ɨ́mávátsihdyu meíjcyajɨ́jtó íllure nɨ́jkéváijɨ́jto. Áánetu ihdyu Píívyéébé ihjyu mecáhcujtsóné tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. \v 24-25 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Pámeere mɨ́amúnaa wahájchotáré ijcyá tsójcómujɨ íjcyadu. Téhdure ijcyámé wahájchotáré ɨ́ɨ́né imíjyaú wajco íjcyadu. Áánetu ihdyu Píívyéébé tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. \m Ááné uwááboju ɨ́mɨáájú muurá tsúúca ámúhakye úwáábómeíhi. \c 2 \p \v 1 Ahdícyane óvíjyacóóné ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Tsá múu állíuutúne. Tsá múu pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámé íjcyatúne. Tsá múu nómíutáávatúne. Tsá múu ímityúné íhjyúvatú tsíjtyedítyu. \v 2 Ɨ́mɨá uwááboríyé métsúúraméí éhne múúne tsɨ́ɨ́mene ñohñórí íjyácunúdu. Ááne tééné uwáábó ímíñeúvú méuráávyé ámuha mepájtyetéki. \v 3 Aane óvíi ehdu méijcyá Jetsocríjtó ɨ́mɨáábé meke wájyune tsúúca mewáájacúme. \s1 Críjto páñétúejpi \p \v 4 Aame ihdyu ímíñeúvú meíjcyá dííbyema nééwayúdú néébe meke bohɨ́ɨ́vú ájcúúbema. Muuráhjáa dííbyeke mɨ́amúnaa éhdɨɨválléróóbeke Píívyéébe picyóó ávyeta ɨ́htsútuube páñétúejpi dibye iíjcyaki. \v 5 Ahdu óvíi meke téhdure nééwayúdú menéémeke pícyoobe ihjyádú meíjcyaki. Téhdure óvíi meke llúúvájtedívú pícyoobe dibye ímillédú meíjcyame dííbyeke meɨ́ɨ́cuvémé ímí dííbyema meíjcya Jetsocríjtoj tééveri. \v 6 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Tsióó cóómi múnáá pañévú ó pícyoó ávyeta wájyúmeííbyeke éhne ímichi tééutu jaa éjkeu nééwayúdú néébeke. Áábeke cáhcujtsómé tsá ɨ́ɨ́nerí báñúmeíityúne. \m Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. \p \v 7 Aane dííbyeke cáhcujtsómé dííbyeke wajyúhi. Áánetu dííbyeke cáhcújtsotúmé tsá wájyutú Píívyéébé waajácuháámɨtu íllu tene néhdújuco: \q1 Tsaúpe nééwayu jááháñé wákimyéi múnaa iñéhnílléne waagóórou pícyámeí ímichi tééutu jaa éjkéiu. \m \v 8 Téhdure tsiiñe nééneé: \q1 Diibye muurá éhne múúne nééwáyutu ávyé mecábóhcámeímyé maáákityéúdú néébeé. \m Ahdújuco muurá dííbyé uwááboju ímí cáhcújtsotúmé mújtámeke tene pájtyene. \s1 Píívyéébeéjte \p \v 9 Árónáa ihdyu tsá ámuha ehdu menéétune. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébere ámúhakye iújcúmeke picyóó llúúvájtedívú dííbyé wákiméí ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyáne meméénu dííbyeke dúúrúvamére. Aane imílleebe mɨ́amúnáake ámuha meúúballéné muhdú dibye ámúhakye ímítyúnetu ɨ́mɨánejcúvú íjchívyetsóne. \v 10 Muuráhjáa ɨ́hde ámuha ihdícyaméréi meíjcyame tsá dííbyé pɨáábójú pañe meíjcyatúne. Árónáa ícyooca tsúúca dííbyeéjté ámuha meíjcyame tééné pañe méijcyáhi. \s1 Píívyéébekéré meɨ́ɨ́cúvéiyóne \p \v 11 Ahdícyane tsá ííñújɨ́ejte ámuha meíjcyájúcootúne, ámuúha táñahbémuj. Muurá ihdyu Píívyéébé avyéjúejtéréjuco ámuúha. Áánéllii ámúhakye o néé meke tútávájtsóíyónéhjɨri ámuha meúmúúpívyétuki. \v 12 Ɨ́mɨááméré meíjcyá Píívyéébeke wáájácutúmé ímityúné ámúhadítyú íhjyúvárónáa ímí ámuha meíjcyáné hallúvú dííbyeke ditye iávyéjújtso tsiiñe Jetsóó tsáácoóca. \p \v 13-14 Téhdure múu avyéjuullé páñétúejpi méiiñújɨ́ avyéjúúbeke pahúlleváré dííbyé pɨ́áábo múnaa íjcyámemájuco. Muurá Píívyéébere diityéké picyóó ditye ímítyúmeke iúwááboki, áánetu ɨ́mɨáámeke ditye ɨpɨ́ááboki. \v 15 Muurá imílleebe ɨ́mɨááméré meíjcyane ténejcu wáájácutúmé ɨ́mɨáájú meúráávyénetu ímityúné iíhjyúvátuki. \p \v 16 Áánéllii ɨ́mɨááméré meíjcyá tsúúca ímityúnetu ámuha meíjchivyéme. Aame ihdyu ímityúné mémeenújúcohdí tsúúca Píívyéébé hójtsɨ́ pañéréjuco ámuha meíjcyame. \v 17 Aame múu dííbyeke iíllíñe dibye ímillédú íjcyame pámévakéré avyéjuullé méiiñújɨ́ avyéjúúbemájuco. Téhdure múu pámeere Píívyéébeéjtema wajyújcatsíhi. \s1 Muhdú ɨ́cúbáhraméí maáábucúne \p \v 18 Áhdure múu tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyame diityéké iávyejúúlléne meenú ditye táuhbáne. Tsá múu ɨ́mɨáámemáyé ímí íjcyatúne. Ímityúmé íjcyárómema múu ɨ́mɨáámé ijcyáhi. \v 19-20 Muurá ihdyu Píívyéébe ímillédú meíjcyáné hallútú meke ditye ɨ́cúbahráné maáábúcúhajchíí ímí meke ɨjtsúcunúúbe. Áánetu ímityúné meméénúné hallútú meke ditye ɨ́cúbahráné maáábúcúrónáa ¿aca meke ímí ɨjtsúcunúúbe? Tsáhaá. \v 21 Muuráhjáa Píívyéébe meke ujcú Críjto mewájyuri ɨ́cúbáhrámeííbyé ɨ́mɨáábé íjcyadu meíjcyaki. \v 22 Tsáháa muurá dibye múijyú ímityúné méénutúne. Áhdurée tsá muucá dibye állityúne. \v 23 Muuráhjáa dííbyedítyú ímityúné íhjyúvárómeke tsá dibye pɨ́ámeíhíjcyatúne. Áhdurée dííbyeke ɨ́cúbáhrárómeke tsá dibye méénúllehíjcyatúne. Íllurée ɨ́hvéjtsámeííbyé Píívyéébedívú dibye teene diityémá iímíbájcho muhdú tene íjcyadújuco. \v 24 Aabée muurá Críjto dsɨ́jɨvé páwachékevu mépée medsɨ́jɨ́véiyóné tsúúcajáa méimítyú déjuco dsɨ́jɨ́vemédú meíjcyarómé meímíbáávyeki. Ehdúu mewájyuri dibye ɨ́cúbáhrámeíñej tééveri méímíbaavyéhi. \v 25 Muuráhjáa éíjyu ɨ́dátsó méícyahíjcyá Píívyéébeke wáájácutúmé éhne múúne obééjámú mújtame íjcyadu. Árónáa ícyooca tsúúca métehméébé Críjtoma méijcyáhi. \c 3 \s1 Muhdú métáábama meíjcyane \p \v 1 Ámuúha walléémuj, ámúhá tajɨ́muke máavyéjuúlle. Tsaímíyé meíjcyá diityémá Críjtó uwááboju tsaate cáhcújtsóturómé ímí ámuha meíjcyane ɨɨ́ɨ́téne botsíi icyáhcújtso ɨɨná diityéké ámuha menéétúrónáaáca. \v 2 Muurá ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyane ɨɨ́ɨ́téne imílléiyómé téhdure Píívyéébeke iúraavyéne. \v 3 Tsá múu ávyeta iímíbájkímyeííyóneri íjyácunútúne. Téhdure tsá múu íjyácunútú íhñíwaco idyóɨ́hdsɨ́númeíñe tsaímíyé ɨpɨ́hdámeííyóneri, mítyane áhdómeíñé icyááveháñevu iícyáávéíyóneri, ɨ́mɨá wajyámuunévú iújcámeííyóneri. \v 4 Apááñeríyé múu ijyácunú tsaɨ́ɨ́buwáré iíjcyáíyóneri. Ehdu ihdyu íjcyámeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. \v 5 Tehdúhjáa muurá éíjyuúvú íjcyáné walléémú Píívyéébedívú ɨɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédú ícyahíjcyáhi. Aaméhjáa ájyúmuke avyéjúúllehíjcyáhi. \v 6 Tsááráuvúhjáa muurá ájyu Aavaráaúvuke icyáhcújtsóne avyéjúúllehíjcyáhi. Aane dillée íjcyadu ámuha ɨ́mɨááméré ámúhá tajɨ́muma meíjcyáhajchíí tsá ámuha ɨ́ɨ́nerí meíllityéityúne. \p \v 7 Áhdure ámuha wajpíímú ámúha táábámuma ímíñeúvú meíjcya. Tsá múu diityédí ɨ́cúbáhratúne. Múu ɨ́jtsámeí diityéké iávyejúúlléne muhdú ɨpɨ́áábóíñeri ámúha tsɨ́jpá tujkévevu ditye íjcyátúnélliíhye. Muuráhjáa Píívyéébe wajpii, wallee, picyóó dityétsí ɨpɨ́áábójcatsíñe ímí iíjcyaki. Aane ehdu ámuha meíjcyáhajchíí Píívyéébema ámuha meíhjyúvácooca tsá ɨɨná ámúhakye pátsáríjcyóityúne. \s1 Ɨ́mɨááné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñe \p \v 8 Ahdícyane ihdyu pámeere tsaímíyé meíjcyá pamévamáye. Tsá múu pájúvatúne. Meɨ́daatsólléjcatsíñe méwajyújcatsi tsané nahbémú múúne wájyújcatsídyú mítyájkímyeítyúmére. \v 9 Tsá múu pɨ́ámeítyú ámúhakye ímityúné méénúmeke. Téhdure ámúhakye úhbámeke tsá múu úhbatúne. Íllure diityé hallúvú pɨáábó métáuméí Píívyéébeke. Ehdu dibye ímillédú ámuha meíjcyáhajchíí ámúhakye pɨ́áábóiíbye. \v 10-12 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Ímí iíjcyane ímillémé tsá ímityúné íhjyúvatúne. Áhdure tsá ditye állíuutúne. Muurá ímityúné imyéénuhíjcyánetu ɨɨ́hveténe ɨ́mɨááneréjuco ditye méénune. Aame ijcyá tsaímíyé pamévamáye. Muurá Píívyéébe ɨ́mɨáámeke pɨ́aabóhi. Aabe dííbyeke ditye táúmeíñé lleebóhi. Áánetu ímítyúmedi tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne. \m Ehdu nééne Píívyéébé waajácuháámɨtu. \p \v 13 Aane ehdu ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyáhajchíí ¿aca ɨ́ɨ́né hallútú múha ámúhakye ímityúné méénúiyáhi? \v 14 Muurá ehdu ímí ámuha meíjcyáné hallútú meɨ́cúbáhrámeíhajchíí maímijyu ámuha meíjcyanej. Ahdícyane tsáma ɨ́ɨ́nerí maáábímyeídíñe. Muurá Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabóhi. \v 15 Múu Máavyéjuube Críjtodívú icyátsɨ́páávéne íjcyátsíiivyé ámúhakye díllómeke ámuha mewáájácútso ɨ́veekí dííbyedi ámuha meíjyácunúhijcyáne. Árónáa ihdyu múu ímíñeúvú chooco úúballé mítyájkímyeítyúmére. \v 16 Aame téɨɨbúwá meíjcyá Críjtoke ámuha meúráávyénetu tsaate ímityúné iíhjyúváneri iñúcójpɨ́veki. \p \v 17 Aane ihdyu óvi méɨ́cúbáhrámeí ɨ́mɨáánéré meméénúné hallútú Píívyéébe ímílléhajchííjyu. Muurá tééné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé maáábúcúhajchíí ímí meke ɨjtsúcunúúbe. Áánetu ímityúné meméénúné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé maáábúcúrónáa tsá dibye meke ímí ɨ́jtsúcunútúne. \v 18 Muuráhjáa Críjto múijyú ímityúné méénútúroobe ɨ́cúbáhrámeí méimítyú hallúvu. Aabée tsáijyúré dsɨ́jɨvé méhllii pámeere ímityúmé meíjcyáme wájyuri téénej tééveri meímíbáávyéne ímí Píívyéébema meíjcyaki. Aabée dsɨ́jɨ́vérónáa ɨ́ɨ́ɨ́buu ibóhɨ́ ijcyáhi. \v 19 Aanéhjáa péé éíjyuúvúu dsɨ́jɨ́vémé ɨ́buúúné íjcyátsihvu diityéké iúwááboki. \v 20 Muuráhjáa éíjyuúvú Noéé mɨ́ɨ́nécoba méénuhíjcyánáa Píívyéébe téhmehíjcyará mɨ́amúnaa dííbyeke icyáhcújtsóne téémɨ́ pañévú iúcááve ipájtyetéki. Árónáacáhjáa apáámyéré 8-meva pájtyeté pámeere ííñujɨ cáájávéneri májcanúnetu. Áámeúvú ɨ́buúúnéhjáa íjcyátsihvu Jetsóó ɨ́ɨ́buu péé diityéké iúwááboki. \v 21 Aanéhjáa téijyu nújpácyotu ditye pájtyeténé naavénú íñe ícyooca metsójtsótsámeímyé mepájtyetéiñe. Aane tsá metsójtsómeítyú méjpi ííñú iñítyááveki. Muurá ihdyu tééneri méúújetsó Píívyéébedívú mecátsɨ́páávéébeke metáúmeíñé dibye meke iímíbájchoki. Aane ihdyu meke ímíbájchoobe Jetsocríjtóo dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨ́ɨ́bej tééveri. \v 22 Diibye muurá ícyooca ɨ́htsútuubéréjuco níjkyéjɨri Cááni Píívyéébé úníuri íjcyáábeke pámeere níjkyéjɨ múnáama naavémú avyéjuulléhi. \c 4 \s1 Muhdú Píívyéébeke meɨ́ɨ́cuvéne \p \v 1 Aanée muurá Críjto ííñújɨri iíjcyácooca ɨ́cúbáhrámeí mewájyuri. Áánéllii metsu meɨ́cúbáhrámeíyóné maáábúcu dibyée áábucúdu. Muurá meɨ́cúbáhrámeíyóné maáábucúmé tsá ímityúné meméénújúcootúne. \v 2 Aame tsáhájuco meúmúúpívyetú ímityúné meméénúíyóneri. Píívyéébe ímillédú meíjcyáiyóneríyéjuco metsúúrámeíñe. \v 3 Ahdícyane óvíjyacóóné Píívyéébeke wáájácutúmé íjcyadu ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Muuráhjáa ímítyúneri ámuha méúmúúpívyehíjcyáhi, ámuháa ménahtsɨ́vatéhijcyáhi, ámuháa mewáñehjɨ́vaténé pañe méllíyíícyávehíjcyáhi, níjcyotájtekée ámuha méduurúvahíjcyá ámuha meméénúítyuróne. Ánehjɨ óvíjyacóóne. \v 4 Muurá ténehjɨ ámuha meɨ́hvéjtsóneri ámúhakye náhbévahíjcyámé tééneríyé íjcyame íllure ámúhadi uuhɨ́vatéhijcyáhi. \v 5 Árómema Píívyéébe muhdú ditye ícyahíjcyáné ímíbájchoóhi. Muurá pámeere dsɨ́jɨ́vétúmema ímíbájchóiibye tsúúca dsɨ́jɨvéjúcóóróméhjɨmájuco. \v 6 Téénélliihyéhjáa muurá éíjyu múnáaúvuke téhdure úwáábómeíñé diityé ɨ́buúúné ibóhɨ́ ímí iíjcya Píívyéébe íjcyadu. \p \v 7 Muurá tsúúca ííñujɨ mééma nɨjkévaríjyuco. Áánéllii ɨ́mɨááméré meíjcyáne paíjyuváré Píívyéébema méihjyúvahíjcya. \v 8 Aame múu wajyújcatsíhi. Muurá tsíjtyeke mewájyume ímityúné meke méénúrómeke mepɨ́ámeííyóneri tsá meíjyácunútúne. \v 9 Ahdícyane múu ímíñeúvú waatsúcújcatsí ámuha maááhɨ́véjcatsícyooca ɨɨná ɨ́jtsámeítyúmére. \v 10 Mépɨ́áábojcátsí muhdú ámuha mepíívyetédú Píívyéébe meke ájcúné pɨ́áábori bañúháñé dibye meke ɨpɨ́áábótuki. \v 11 Áánéllii ámuha meúwáábócooca ímíñeúvú méúwáábohíjcyá dííbyé ihjyu néhdújuco ámúhaj tééveri dibye iíhjyúvaki. Áhdure ámuha tsíjtyeke mepɨ́áábócooca ímíñeúvú mépɨáábó muhdú dibye ámúhakye túkévejtsódu. Aane páneere ɨɨná ámuha meméénune múu ímíñeúvú meenú dííbyeke ámuha Jetsocríjtoj tééveri maávyéjujtsóne. Áábedívú ihdyu metsu meɨ́hvéjtsámeíñe dííbyeke maávyéjújtso múijyú nɨ́jkeváityúne. Ehdu teéne. \s1 Críjtoéjté ɨ́cúbáhrámeíñe \p \v 12 Ámuúha táñahbémuj, tsá múu mávaríjchojúúné ámúhama íjcyánetu ɨ́jtsámeítyú tene ámúhama íjcyáítyuróne. \v 13 Íllure múu imíjyúú Críjtóo ɨ́cúbáhrámeídyú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñeri tsiiñe íavyéjuma dibye tsáácooca ámuha meímíjyúúveki. \v 14 Áánéllii dííbyeéjté ámuha meíjcyáné hallútú ámúhakye tsaate úhbáhajchíí múu imíjyúú Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyánélliíhye. \v 15 Árónáa ihdyu núcójpɨ́tsóhreíyó teene ímityúné ámuha tsíjtye éhné menániñee, tsaatéké ámuha medsɨ́jɨ́vetsónee, tsíjtyé ihjyú pañévú ámuha meúcaavénee, éhdúné hallútú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñe. \v 16 Áánetu ihdyu Críjtoéjté meíjcyáné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé tsá núcojpɨ́tsotúne. Íllure Píívyéébeke tééné hallúvú dúúrúvaméré météhdujtsó dííbyeéjté meíjcyánélliíhye. \p \v 17-18 Muurá tsúúca muhdú meícyahíjcyáné dibye mééma ímíbájchóíñe éévé úújéteéhi. Aane méhdityu tujkénúiibye ihñéjté meíjcyámedítyu. Aabéjɨ́ɨ́ awáá ¿muhdɨ́ɨ́vanéami íhya tsáma ímíbájchooi eene dííbyé uwááboju cáhcújtsótúmema, ɨ́mɨáámé íjcyarómé ɨ́htsútúnetu pájtyetéíñáaáca? \v 19 Ahdícyane dííbyedívú meɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédú meíjcyá ámuha meɨ́cúbáhrámeíyónáaáca. Muurá meke ípívyéjtsoobe iñéhdújuco méénune. \c 5 \s1 Cahcújtso múnáá túkevéjtsoju \p \v 1 Téhdure ó imíllé cahcújtso múnáá túkevéjtsojtéké o úwaabóné téhdure túkevéjtsoobe o íjcyaabe muhdúhjáa Críjto ɨ́cúbáhrámeíñé o ájtyúmɨɨ́be. Aabe téhdure ó íjcyaá dííbyé avyéjuri tsiiñe dibye tsáácoóca. \v 2 Áánéllii ámúhakye o néé ímíñeúvú ámuha metúkévéjtso Píívyéébeéjté ámúhá hójtsɨ́ pañe íjcyámeke. Tsá múu dibyée ámúhakye níwáávéné iijyéveríyé tééné wákimyéí méénutúne. Áhdure tsá múu tééné hallúvú ámuha medsɨ́dsɨ́vakíyé méénutúne. Múu ímíñeúvú meenú Píívyéébe ímillédu. \v 3-4 Tsá múu tsɨ́jpánécoba diityéké úwáábotúne. Choocóré múu úwaabó páñétúejpi Métehméébé tsáácooca ámuha maávyéjuuté dííbyema múijyú nɨ́jkéváityúne. \p \v 5 Téhdure ováhtsámú máavyéjuulle ámúhá túkevéjtsojtéke. Panéjcuvávú máavyéjúúllejcátsí mítyájkímyeítyúmére. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: \q1 Píívyéébe pɨ́aabó ɨdáátsóméhjɨúvú néémeke. Áánetu ‘mityáhmítyá’ néémedi tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne. \m \v 6 Áánéllii mítyájkímeítyúméré méɨ́hvéjtsaméí ɨ́htsútuube Píívyéébedívú dííbyere ámúhakye ityúkévéjtsoki. Áijyu muurá ámúhakye ávyéjújtsóiibye dibye meke ávyéjújtsóíñe éévé úújetéijyu. \v 7 Áánéllii ɨ́ɨ́nerí áábímyeítyúméré dííbyedívú mécátsɨpááve. Muurá imílleebe meke ɨpɨ́aabóne. \p \v 8 Árónáa ihdyu téɨɨbúwá meíjcyá Naavéné ámúhakye imújtátsótuki. Muurá mémunáajpi íjcyaabe meke imújtátsóíyóneri ijyácunú éhne múúne bájú oohííbyé iyámeke idyóóíyóneri íjyácunúdu. \v 9 Áróóbeke ihdyu metáhjá Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsónej tééveri. Muurá méwaajácú pahúlleváré ííñújɨri ménahbémú téhdure ténéhjɨri ɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. \v 10 Árónáa ícyooca wahájchotáré meɨ́cúbáhrámeíñé nɨ́jcáutu Mépiivyéébé meke ávyéjuutétsoó múijyú nɨ́jkéváityúné Jetsocríjtoj tééveri. Aabe muurá mewájyuri meke ímíbajchó ɨ́htsutúmé meíjcyame ɨ́ɨ́nevú metáhjátsámeítyuki. \v 11 Áánéllii ihdyu metsu ɨ́htsútuube íjcyáábeke maávyéjújtso paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. \s1 Nihñéenéré pityájcoju \p \v 12 Aane íñe íhyaamɨ o cáátúnuháámɨ́ ámúha éllevu ó wallóó ménahbe Píívyéébeke ímí úráávyeebe Tsibáánoma. Áhaamɨ́ pañe ámúhakye ó ɨ́tsáávetsó ɨ́mɨááné ímí Píívyéébe ámúhakye pɨ́áábohíjcyáne. Áánéllii múu tsaímíyé dííbyema ijcyáhi. \p \v 13 Ámúhakye Babiróóniá cóómiyi íjcyáné cahcújtso múnaa duurúvá ámúhakyée iújcudu téhdure Píívyéébe diityéké újcume. Téhdure tájtsɨɨménédú néébe Mááco ámúhakye duurúváhi. \v 14 Téhdure ámúhakye táicyánéjcutu o néé ámuha Críjtoéjté tsané nahbémú meíjcyame medúúrúvájcatsíki. Ahdícyane óvíi ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha méijcyáhi. Áyu tehdújuco.